\id ISA - Quechua Huallaga Huánuco Bible -Peru 2010 (DBL -2013) \h ISAÍAS \toc1 Isaías \toc2 Isaías \toc3 Isa. \mt1 Isaías \ili ¿Cuyashan runacunata Tayta Dios castiganmanchuraj? \ili ¿Tayta Diosga bindisyunta gon acrashan Israel runacunallatachuraj? \im \bd ¿Pitaj caran?\bd* Isaías ninan caycan «Diosmi salbacoj» ninanmi. Pay caran Jerusalén siudäpitami. Juc profetïsawan majachacaran (8.3). Wamrancuna caran ishcay (7.3). Runacuna yarpan Isaías raypa famillyan cashantami. \im \bd ¿Maychötaj willacuran?\bd* Isaiasga Tayta Diospa willacuyninta willacuran Judá nasyunchömi. Judá runacuna fiyupa ñacaran munayniyoj Asiria runacuna magaj aywaptin. \im \bd ¿Imaytaj willacuran?\bd* Isaías willacuran Uzías, Jotán, Acaz y Ezequías Judächo ray cashan wichanmi (740–686 a.C.). \im \bd ¿Imataj caycan cay librucho?\bd* Cay libroga quimsa partiman raquishami caycan: capítulo 1–39 mas rimaycan Jerusalenpämi. Chay caran Asiria runacuna magaj yaycuyta munaycashan-wichan. Judá runacunatami niycan Tayta Dioswan parlashanta mana cumlishanta. Chaypitami paycunataga jusgaran. Nircur Babiloniaman garguran. Capítulo 40–55 rimaycan Babiloniapita cutichinanpaj cashantana. Capítulo 56–66 rimaycan Babiloniapita cutiycur Jerusalén y Israel runacuna imano cananpäpis cashantami y mas shamoj watacunacho imano cananpaj cashantapis. \ip Isaías musyaycächimanchi chuscu cösatami: 1) \nd Tayta Diosninchi\nd*, «Israelcunapa Santo Diosnin» cashanta (6.1–13). Paymi caycan llapanta ruraj. Y acrashan runacunatana yanapan. 2) Acrashan runacunaga canman «santo runacuna» (62.12). 3) Sión lömacho Jerusalenga «rispitädu siudä» caycan (11.9; 27.13). 4) Juc junäga acrashan santo runacunawan iwal llapan runacuna Tayta Diosllatanami sirbenga (2.2; 52.15). \c 1 \ms1 RIMIR CAJ PARTI \mr (CAPÍTULOS 1–39) \s1 Judá runacuna juchasapa cashan \p \v 1 Amospa wamran Isaiastami Tayta Dios ribilaran Judá nasyunwan capitalnin Jerusalén imano cananpaj cashantapis. Chaycunataga ribilaran\x * \xo 1:1 \xt Miq. 1.1\x* Judá nasyuncho Uzías,\x * \xo 1:1 \xt 2Rey. 15.1–7; 2Crón. 26.1–23\x* Jotam,\x * \xo 1:1 \xt 2Rey. 15.32–38; 2Crón. 27.1–9\x* Acaz,\x * \xo 1:1 \xt 2Rey. 16.1–20; 2Crón. 28.1–27\x* Ezequías\x * \xo 1:1 \xt 2Rey. 18.1–20.21; 2Crón. 29.1–32.33\x* ray cashan wichanmi. \q1 \v 2 Janaj pacha, cay pacha \q1 \nd Tayta Dios\nd* cayno nishanta wiyay: \q1 «Wamräcunatami rucuyänancama uywashcä. \q1 Rucuyarcurnaga chiquicarcamashana. \q1 \v 3 Yuntaga duyñunta rejsinmi. \q1 Bürrupis rejsinmi duyñun mayman garanantapis. \q1 Israelcunami ichanga acrashä caycarpis \q1 mana rejsimanchu ni tantiyacunpischu.»\x * \xo 1:3 \xt Jer. 8.7\x* \b \q1 \v 4 Ay imanöraj canqui juchasapa runacuna, \q1 mana allita rurar jucha aparicoj runacuna, \q1 juchasapacunapita mirajcuna, \q1 pirdicasha wamracuna. \q1 Gamcunaga \nd Tayta Diospitami\nd* witicurishcanqui. \q1 Israelcunapa Santo Diosnintami manacajman churashcanqui. \q1 Paytaga gongaycärishcanquinami. \q1 \v 5 ¿Imapänataj mastaga castigasha caytapis munanqui? \q1 ¿Jinallarächu mana wiyacoj caycanqui? \q1 Cuerpuyquipis manami jäcunnachu maynincho astinäpäpis. \q1 Umayquipis intëru rachishallanami. \q1 Imata ruranayquipäpis gänasniqui manami cannachu. \q1 \v 6 Chaqui-puntayquipita umayquicama manami sänuga canquinachu. \q1 Intëruyquipis gueri-guerillanami, goyuy-goyuyllami, däñashallami caycanqui. \q1 Manami pipis jampipäshurayquichu ni watapäshurayquipischu. \q1 Nanayniqui chawananpaj asëtiwan manami pipis churapäshurayquichu.\x * \xo 1:6 \xt Jer. 30.12–15\x* \b \q1 \v 7 Nasyunniquipis chunyajmi quëdasha. \q1 Siudäniquicunachöpis wararaylla ninallanami rataycan. \q1 Ricaparcaycaptiquimi murupacushayquitapis chiquishojcuna micucarcärin. \q1 Chiquejcuna illgächishannömi llapan chunyaj quëdasha. \q1 \v 8 Sionga japallannami quëdasha. \q1 Übas chacra chaupincho chuclla tiyaraycajno, \q1 calbäsa wayuraycaj chacra chaupincho jucnaylla ramäda caycajno, \q1 japallan siudäta chiquejcuna intëru cantunpa tumaparaycashannömi quëdasha. \q1 \v 9 Munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* noganchïta juc ishcayllatapis cawaycajta mana cachaycamashaga \q1 canan öra caycashwan caran Sodomawan Gomorra quëdashannönami.\x * \xo 1:9 \xt Gén. 19.1–29; Rom. 9.29\x* \s1 Tayta Diosta imano sirbina cashanpis \q1 \v 10 Sodomata mandajcuna cashanno caycajcuna, wiyay \nd Tayta Dios\nd* nishanta. \q1 Gomorra runacuna cashanno caycajcuna sumaj wiyay Tayta Dios yachachishunayquipaj caycashanta.\x * \xo 1:10 \xt Jer. 23.14\x* \p \v 11 \nd Tayta Diosga\nd* caynömi nin: \q1 «¿Imapänataj chaychica uywacunata garamanqui? \q1 Yamacashanami caycä sacrifisyu uyshacunata nogapaj rupachishayquipita, \q1 törucunapa wiranta rupachishayquipitapis. \q1 Fiyupami melanäcö törucunapa, uyshacunapa, chïbucunapa yawarninta. \q1 \v 12 ¿Imapänataj nogapa ñaupäman shamunquipis? \q1 ¿Pitaj nisha-cashunqui wasi puncöman uywacunata apamunayquipaj? \q1 \v 13 Manacajcunataga amana garamaynachu. \q1 Goshtaynin fiyupami melanächiman. \q1 Gamcuna llullu quilla fistata, säbadu jamay junaj fistata rurashayquicunata manami awantächu. \q1 Nogaga manami awantächu juchasapacuna fistata rurar shuntacashanta. \q1 \v 14 Llullu quilla fistata rurashayquicunata, shuntacarcur fistacunata rurashayquitapis melanäcömi. \q1 Chayno rurashayquitaga manami awantänachu. \q1 Pasaypanami yamacashcä.\x * \xo 1:14 \xt Jer. 6.20; Amós 5.21–22\x* \q1 \v 15 Gamcuna maquiquita jogaricurcur mañacamaptiquipis \q1 gamcunapitaga juc-läpami ticracurë. \q1 Yaparir-yaparir mañacamuptiquipis \q1 Nogaga mananami wiyashänachu. \q1 Gamcunapaga maquiquipis wañuchicushayqui yawarllami caycan. \q1 \v 16 Mayllacuyna-llapa. \q1 Mana allicunataga amana ruraynachu. \q1 Gongaycäriyna-llapa mana alli ruraycunataga. \q1 \v 17 Allillatana rurayta yachacuy ari. \q1 Rasun cajllatana ruranayquipaj sumaj yarpachacuy ari. \q1 Ñacaycajcunata yanapay. \q1 Alli cajta rurashpayqui wacchacunata alli arriglay. \q1 Biyüdacunatapis yanapay.»\x * \xo 1:17 \xt Éxo. 22.21–22; Deut. 24.17–21; 27.19\x* \b \p \v 18 \nd Tayta Diosmi\nd* nin: \q1 «Shamuy-llapa. Cananmi sumaj parlar alli tantiyashun. \q1 Puca fiyupa tiñicashano gamcuna juchayoj captiquipis, \q1 Nogami limyuyächishayqui rashtanöna yuraj canayquipaj. \q1 Muräduman tiñisha tëlano captiquicunapis, \q1 Nogami limyuyächishayqui merïnu millwano yuraj canayquipaj. \q1 \v 19 Llapan nishäta wiyacorga \q1 chacrayquicho micuy wayojtapis allinnin cajtami micunquicunapaj. \q1 \v 20 Imaypis chaynölla mana wiyacoj cashpayquimi ichanga \q1 imanöpa gueshpiyta munarpis guërracho wañunquipaj.» \qr Quiquin \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \s1 Jerusalenta Tayta Dios limyuyächenga \q1 \v 21 Ñaupata alli goyaj Jerusalén runacuna, imanöshi pirdicashcanqui. \q1 Ñaupataga llapaniquimi rasun cajllata rurarayqui. \q1 Allillata rurarmi goyarayquipis. \q1 Cananga llapaniquipis wañuchicojllamanmi ticrashcanquipis.\x * \xo 1:21 \xt Jer. 3.6–10; Eze. 16.15–36; 23.1–49\x* \q1 \v 22 Gamcunaga carayqui guellay bälejnömi. \q1 Cananmi ichanga carcaycanqui mana sirbej ganrano. \q1 Gamcunaga carayqui alli bïnunömi. \q1 Cananmi ichanga carcaycanqui yacu yapasha bïnuno. \q1 \v 23 Mandajniquicunapis Tayta Diosta manami wiyacunchu. \q1 Paycunaga suwacunapa amiställanmi. \q1 Paycunaga munarcaycan pacayllapa päguta chasquiytami. \q1 Munarcaycan imapitapis imallatapis päganantami. \q1 Wacchacunataga manami alli arriglanchu. \q1 Biyüdacuna dimandacuptinpis manami cäsunchu. \p \v 24 Chaypitami, Israelcunapa munayniyoj \nd Tayta Diosnin\nd* cayno nin: \q1 «Cananmi ichanga chiquimajcunataga jusgashayqui imallata rurashayquipitapis. \q1 Gamcunataga ayñitami cutichishayqui. \q1 \v 25 Yapaymi castigashayqui. \q1 Gamcunacho ganra caycajtapis lijyawan mayllajnömi limyuyächishayqui. \q1 Ganrayquitami jorgushaj. \q1 \v 26 Unay alli juezniqui cashannömi yapay alli juezniquicuna canga. \q1 Tantiyachishojniquicunapis unay cashannömi yapay canga. \q1 Chayno noga camacächiptëga yapaymi nishunquipaj: \q1 ‹Jerusalenchöga alli runacunami tiyan› nir, ‹Diosninta wiyacoj runacunami› nir.»\x * \xo 1:26 \xt Zac. 8.3\x* \b \q1 \v 27 Sión runacunata salbanan junäga llapan rurashanpitami jusganga. \q1 Salbacoj cajcunaga allillata rurashpan Tayta Diosllamannami yapay yäraconga. \q1 \v 28 Mana wiyacojcunawan juchasapacunami ichanga wañuchicanga. \q1 \nd Tayta Diosta\nd* gongaycoj cajcunaga llapanmi wañonga. \q1 \v 29 Fiyupa cuyashayqui yöracunata ricar pengacunquipämi. \q1 Cuyashayqui wertacunata ricaptiqui pengacuyllawanmi cärayquicunapis pucayacäcongaraj. \q1 Chay particunachömi gamcunaga ïdulucunata adurarcaycanqui. \q1 \v 30 Gamcunaga canquipaj yörapa öjancuna garwashtar shicwajnömi, \q1 yacunpita werta chaquiycajnömi. \q1 \v 31 Callpayoj runaga ricacongapaj ogshanöllami. \q1 Imata arushancunapis canga lliptano yangallami. \q1 Chaynömi runaga arushanwan iwal rupanga. \q1 Chay ninata upichinanpäga manami pipis cangapächu. \c 2 \s1 Alli goyayna cananpaj cashan \r (Miq. 4.1–3) \p \v 1 Amospa wamran Isaiastami Tayta Dios ribilaran shamoj watacunacho Judá nasyunwan capitalnin Jerusalén imano cananpaj cashantapis. Chayga caynömi caycan: \q1 \v 2 Ushanan junajcunachöga \nd Tayta Diospa\nd* Templun caycashan punta \q1 waquin puntacunapitaga mas rispitashami cangapaj. \q1 Intëru nasyun runacunami chayman shamongapaj. \q1 \v 3 Aypalla runacunami shamunanpaj cayno parlaconga: \q1 «Aywashun-llapa, Jacobpa \nd Tayta Diosninpa\nd* Templun caycashan jircaman wichänapaj. \q1 Chaychönami willamäshun imano goyänanchïpaj cashantapis. \q1 Chaynöpana pay munashanno llapantapis rurashun» nishpan. \q1 Jerusalenpitami \nd Tayta Diosga\nd* yachachimäshun. \q1 Chay Sionpitanami parlapämonga.\x * \xo 2:3 \xt Isa. 56.6–7; Zac. 8.20–22\x* \q1 \v 4 Tayta Diosmi arriglanga llapan nasyun runacunata. \q1 Nircorga paynami chiquinacuycaj nasyun runacunata nenga imano goyänanpäpis. \q1 Chaura chay runacunaga sablincunatapis ticrachenga rëjancunamanmi. \q1 Tucsicuna lansancunatapis ticrachenga ösincunaman. \q1 Juc nasyunpa contran mananami maygan nasyun runacunapis yapayga aywanganachu pillyacunancunawan. \q1 Chayno captin mananami guërrapäpis yachachinaconganachu.\x * \xo 2:4 \xt Joel 3.10\x* \q1 \v 5 Jacobpita mirar aywajcuna, \q1 \nd Tayta Dios\nd* pushamashallanchïpa purishun ari. \s1 Alli-tucojcuna castigacänanpaj cashan \q1 \v 6 Tayta Dios, acrashayqui runacunachöga juc-läpita shamoj musyacojcunami juntasha caycan. \q1 Filistea runacunachönöpis brüjucunami juntasha caycan. \q1 Israelcunaga juc-lä runacunawanmi parlacurcaycan. \q1 Chayno captinmi gamga acrashayqui runacunata cachaycushcanqui. \q1 \v 7 Israelchöga aypallami caycan goripis, guellaypis. \q1 Ima-ayca riquësacunapis aypallami caycan. \q1 Cawallupis aypallami. \q1 Yupaytapis mana atipaypämi caycan pillyapaj carrëtacunapis. \q1 \v 8 Ïdulucunapis intërucho juntashami caycan. \q1 Runacunaga adurarcaycan quiquin rurarcur «diosnë» nishantami. \q1 \v 9 Chayno manacajcunata rurarmi juchayoj caycan. \q1 Chayno cashanpitaga amana perdunaynachu. \b \q1 \v 10 Runacunaga pacacongapaj gagapa shillincunamanmi.\x * \xo 2:10 \xt Apoc. 6.15\x* \q1 Pampata uchcuriycärir allpa rurinman yayconga. \q1 Chaynöga pacaconga manchacuypaj munayniyoj \nd Tayta Diospitami\nd*. \q1 \v 11 Alli-tucojcunaga uysurpangami. \q1 Ollgojcunapis manacajman churashami ricacongapaj. \q1 Chay junäga \nd Tayta Diosllami\nd* fiyupa munayniyoj cashpan rispitasha canga. \q1 \v 12 Chay junäga munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* manacajmanmi churanga \q1 alli-tucojcunata, llapan ollgojcunata, munayniyoj-tucojcunatapis. \q1 \v 13 Libanucho jatuncaray sedru guerucunata, \q1 Basancho caj encina yöracunatapis \q1 Tayta Diosga illgächengami. \q1 \v 14 Altunnin puntacunata, \q1 jatuncaray puytush lömacunatapis \q1 Tayta Diosga illgächengami. \q1 \v 15 Ricchacunanpaj altunnin pergashancunatapis \q1 mana tunej sinchi pergacunatapis \q1 Tayta Diosga illgächengami. \q1 \v 16 Tarsispita shamoj büquicunata, \q1 cuyayllapaj büquicunatapis \q1 Tayta Diosga illgächengami. \q1 \v 17 Alli-tucojcunawan ollgojcunaga \q1 pasaypa manacajman churashami cangapaj. \q1 Chay junäga \nd Tayta Diosllami\nd* fiyupa munayniyoj cashpan rispitasha canga. \q1 \v 18 Chay öraga ïdulucunatapis ushajpämi illgächenga. \b \q1 \v 19 \nd Tayta Dios\nd* chayno shamuptin \q1 runacunaga mancharishpanmi yagacaycärengapaj gagacho caycaj uchcucunaman, \q1 pacha rurinpa caycaj uchcucunamanpis. \q1 Chaynöga pacaconga manchacuypaj munayniyoj \nd Tayta Diospitami\nd*. \q1 \v 20 Chay junäga runacuna ïduluncunata goripita, guellaypita adurananpaj rurashantapis \q1 cachaycärengapaj ucushcuna tiyanan, chicchicuna tiyanan uchcucunachömi. \q1 \v 21 Chay junaj runacunaga mancharishpanmi yagacaycärengapaj gagacho caycaj uchcucunaman, \q1 pachapa shimin uchcucunamanpis. \q1 Chaynöga pacaconga \nd Tayta Diosta\nd* manchacushpanmi. \q1 \v 22 Runacunamanga amana yäracuynachu. \q1 Runaga manami aycäpis bälinchu. \q1 Runaga cawanpis jämayta cacharcuynöllami. \c 3 \s1 Judäwan Jerusalén runacuna castigacänanpaj cashan \q1 \v 1 ¡Ricay-llapa! \q1 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* \q1 Judá nasyuntawan capitalnin Jerusalenta cachayconga. \q1 Micuytawan yacutapis apacongami. \q1 \v 2 Chaynöpis manami canganachu \q1 jinyu runacuna, pillyay yachajcuna, \q1 juezcuna, profëtacuna, \q1 musyacojcuna, mayur runacuna, \q1 \v 3 mandaj capitancuna, mas rispitädu runacuna, \q1 tantiyachejcuna, sumaj yachajcuna, \q1 brüjucunapis. \q1 \v 4 Nircorga mana yachaj wamracunallatanami mandajnin cananpaj churapanga. \q1 \v 5 Chaura runacunaga rimanacullarnami goyangapaj. \q1 Chaymi jucnin-jucnin amïgu carpis jucwan-jucwan chiquinaconga, pillyanga. \q1 Mösucunapis auquincunata mana rispitar chiquicarcärenga. \q1 Pobricunapis rïcucunata chiquicarcärenga. \q1 \v 6 Chayno captinnami juc runaga papäninpa wasincho wauguinta nenga: \q1 «Gampaga caycanrämi röpallayquipis jaticunayquipaj. \q1 Nogacunapa mandajnë cay ari. \q1 Mana alli goyarcaycajta jorgamay.» \q1 \v 7 Chaura wauguenga nengapaj: \q1 «Fiyupa mana allicho caycajtaga ¿imanöpataj gamta jorgöman? \q1 Nogapaga manami canchu micuynëpis ni röpäpis. \q1 Ama churamaychu cay marcapa mandajnin canäpäga.» \b \q1 \v 8 Rasunpami Jerusalenga juchonga. \q1 Judá nasyunnami pasaypa mana allicho ricaconga. \q1 Chaynöga canga munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* nishanta mana cäsushpan \q1 llutancunata rurashanpitami, \q1 Tayta Diospa contran mana allicunata rimashanpitami. \q1 \v 9 Juchata rurashancunaga alayrimi musyacaycan. \q1 Juchata rurashancunataga manami pacanchu. \q1 Sodoma runacunapaj mayacashannömi may-chaymanpis mayacaycächin. \q1 ¡Ay imanöraj canga paycunaga! \q1 Quiquincunallami castigasha caytapis ashircaycan. \q1 \v 10 Alli runacunatami ichanga ima rurashallanpis alli llojshipanga. \q1 Allita rurashanpitami alli cawanga. \q1 \v 11 ¡Ay imanöraj canga juchasapacuna! \q1 Paycunataga imatapis rurashanman-tupumi Tayta Dios cutichenga. \b \q1 \v 12 Marca-masëcuna, wamracunallami llutanta ruraycächishunqui. \q1 Mandajniquicunapis warmicunallami caycan. \q1 Mandajniquicunallami engañaycäshunqui. \q1 Llutantami ruraycächishunqui. \q1 \v 13 \nd Tayta Diosga\nd* acrashan runacunata dimandananpänami caycan. \q1 Paycunata juchanpita jusgananpänami caycan. \q1 \v 14 \nd Tayta Diosmi\nd* arriglananpaj gayachishpan\x * \xo 3:14 \xt Miq. 6.2\x* \q1 dimanducho arriglajcunatawan mandajcunata nenga: \q1 «Gamcunami übas wertäno caycajcunatapis illgächishcanqui. \q1 Pobricunatapis suwapashcanqui. \q1 Suwacushayquicunatanami wasiquicunaman juntaycächinqui.\x * \xo 3:14 \xt Isa. 5.1–7\x* \q1 \v 15 ¿Imanirtaj chaynöga acrashä runacunata ñacaycächinqui? \q1 ¿Imanirtaj pobricunata ñacachishcanqui?» \qr Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nishunqui. \s1 Jerusalén warmicuna castigacänanpaj cashan \p \v 16 Mastapis \nd Tayta Diosga\nd* nin: \q1 «Sión warmicunaga fiyupami alli-tucun. \q1 Ñuquiycachaycar guepishtaycachar-raj purinpis. \q1 Chaquinman watacushancunata suynachinanpämi jinallanman jinallanmanraj japaycunpis. \q1 \v 17 Chaypita castigashpämi umantapis garachuwan galayächishaj. \q1 Llapan runa ricaymi gala-umalla purenga.» \p \v 18 Chay junäga Tayta Diosmi ushajpaj illgächenga warmicuna camaränanpaj jaticunancunata: chaquincho camarächinanpaj caj shall-shallyajcunata, vinchancunata, coröna-niraj adurnuncunatapis, \v 19 wallgacunata, brasalëtancunata, uman shucutancunata, \v 20 uma adurnuncunata, chaquinman churacunan brasalëtacunata, chegllanman watacunan sintillucunata, pömuwan perfümicunata, surtipaj charashancunata, \v 21 surtïjacunata, camaränanpaj senganman jaticunancunata, \v 22 cuyayllapaj alli röpacunata, jacucunata, pañuylucunata, \v 23 espëjucunata, fïnu tëlacunata, uman shucutacuna tëlacunata, mantïllacunata. \q1 \v 24 Chay junäga perfümipa ruquin canga melanaypaj asyayllami. \q1 Chegllantapis watacongapaj wascawannami. \q1 Cuyayllapaj ñajchasha cananpa ruquin ajchaynaj gala-umami cangapaj. \q1 Alli röpacunata jaticunanpa ruquin jaticongapaj gachga röpatami. \q1 Cuyayllapaj gagllan cananpa ruquin cangapaj wayllasha fyërruwan rupachishami. \q1 \v 25 Jerusalencho tiyaj ollgu cajcunaga llapanmi guërracho wañonga. \q1 Guërrachömi pillyay yachajcunapis ushacanga. \q1 \v 26 Siudächo caycajcunaga wagar llaquicur lütu röpata jaticongapaj. \q1 Mana pipis washaptinmi llaquicur allpaman jamacongapaj.\x * \xo 3:26 \xt Jer. 14.2; Lam. 1.4\x* \c 4 \q1 \v 1 Chay wichanga ollgu runacuna wallcajllanami quëdanga. \q1 Chaymi ganchis warmicuna juc runallata guechunaconga. \q1 Runatana nengapaj: «Nogacunaga quiquëpa micuynëcunawanmi cawacushaj. \q1 Röpäcunatapis quiquëcunami ruracushaj. \q1 Gam ichanga auniycamay ari ‹paypami cä› ninäcunapaj. \q1 Chaynöpami nogacunataga mana jamurpämangachu.» \s1 Shamoj watacunacho cushisha goyänanpaj aunishan \p \v 2 Chay junajmi Israelcho cawaycar quëdajcunapäga \nd Tayta Dios\nd* chillguichimushan canga cuyayllapaj camaraj, fiyupa cushicunanpaj. Micuy pogojcunapis cangapaj paycuna fiyupa cushicunanpaj, rispitasha cananpaj. \v 3 Chaura Sión lömacho quëdajcunata, mana wañur Jerusalencho tiyaj cajcunata «Paycunaga Dios acrashan runacuna» nengami. Paycunaga cawananpaj apuntasha cajcunallami canga. \v 4 Tayta Dios arriglashan junaj y castiganan junäga Jerusalén runacunata mayllanga wañuchicushanpita yawarlla caycajtami. Sión löma warmicunatapis ganra caycajta mayllangami. \v 5 Acrashan runacuna shuntacasha caycashan Sión löma jananpaga \nd Tayta Diosmi\nd* junajpa yurichengapaj yana pucutayta. Chacaypanami yurichenga fiyupa achicyar nina rataycajta. Tayta Dios munayniyoj cashannami juc toldunöpis llapanpa jananpa mashtacäconga \v 6 imapitapis chapänanpaj y washänanpaj. Fiyupa shanaptinpis chaycunaga canga llantupänanpaj, tamyaptinpis llantucunanpaj, löcu wayrapitapis chapänanpaj.\x * \xo 4:6 \xt Éxo. 13.21; 24.16\x* \c 5 \s1 Übas chacraman Judäta tincuchishan \p \v 1 Amïgöpa jutinchömi cantashaj. Chay cantanaga übaspämi riman. \q1 Amïgöpami caran übas chacran \q1 micuy alli wayunan alli chacracho. \fig Übas chacra|src="LB00103B.TIF" size="span" loc="Isa. 5" ref="Isa. 5" \fig* \q1 \v 2 Chacrata ojtir allpata sumaj tacuchiran. \q1 Rumincunatapis acrarcur-acrarcur jitariran. \q1 Chaymanna lantaran alli ñawiyoj übas sapicunata. \q1 Übas chacra chaupinchönami täpar ricchacuna törrita aruran. \q1 Übasta bïnupaj gapchinanpäpis juc pösuta camariran. \q1 Amïgöga yarparan übasnin mishquejta wayunantami. \q1 Nishan chay übasga pochgojtami wayusha.\x * \xo 5:2 \xt Mat. 21.33; Mar. 12.1; Luc. 20.9\x* \b \q1 \v 3 Chacrapa duyñunnami nin: \q1 «Jerusalén runacuna Judá runacuna canan mä nimay. \q1 ¿Mayganëtaj mana allita rurashcä? \q1 ¿Übasnëchu? ¿Nogachu? \q1 \v 4 ¿Imanötaj mas ruräman caran übas lantäta? \q1 Mas ¿imallaraj pishishapis chayman wiñanäpaj? \q1 Nogaga yarparä mishquejta übas wayunantami. \q1 Chaura ¿imanir-raj pochgojtaga wayusha? \q1 \v 5 Cananmi ichanga übas wertäta imano ruranäpaj caycashantapis willashayqui: \q1 Guenchashäcunatami ushajpaj jorgurishaj illgächinanpaj. \q1 Perga curalaraycajtami juchurgärachishaj pï-maypis lluchcacunanpaj. \q1 \v 6 Chunyajtami cachaycushaj. \q1 Manami pipis captupangachu, ni uryangapischu. \q1 Shatallanami, cashallanami juntacurcongapaj. \q1 Pucutaycunatapis nishaj \q1 chay pachamanga manana aywananpaj, mana tamyananpaj.» \b \q1 \v 7 Chacrapa duyñonga munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd*. \q1 Lantashan übasga caycan Israel nasyun runacunami, Judá runacunami. \q1 \nd Tayta Diosga\nd* munaran layninta chay runacuna cumlinantami. \q1 Nishanga wañuchinacuyllatami aruycan. \q1 \nd Tayta Diosga\nd* niran allillata rurananpämi. \q1 Nishanga ñacajcuna gaparpashallanmi wiyacaycan.\x * \xo 5:7 \xt Jer. 2.21; Ose. 10.1; Luc. 13.6–9\x* \s1 Fiyu runacunapaj nishan \q1 \v 8 Ay imanöraj canqui juc-lächo juc-lächo wasicunata rantiycajcuna, \q1 chacracunatapis masta-masta shuntaycajcuna. \q1 Chayno rurarmi juccunapäga imatapis mana cachaycunquinachu. \q1 Nircorga tiyacaycärinqui chay nasyuncho gamcunalla caycajnöpis. \q1 \v 9 Munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* nimasha: \q1 «Aypalla wasicunami illgächisha canga. \q1 May-jina jatuncaray ni cuyayllapaj captinpis \q1 manami pipis tiyangapänachu. \q1 \v 10 Quimsa ictarya übaspita \q1 bïnu llojshengapaj juc tacsha urpullawanmi. \q1 Chunca custal rïgu muruta mururpis \q1 poguptin shuntangapaj juc custal-llatanami.» \b \q1 \v 11 Ay imanöraj canqui upyallapaj yarparaycar warämojcuna, \q1 machashalla chacarpärejcuna. \q1 \v 12 Gamcuna fistata rurashayquichöga arpa, guitärra, tamburcuna, pincullucuna wagashallanmi wiyacaycanpis. \q1 Chay fista rurashayquichöga bïnupis aypallanpami ushacan. \q1 Ichanga manami yarpachacunquicunachu \nd Tayta Dios\nd* ruraycashanpäga. \q1 Manami tantiyacunquipischu \nd Tayta Dios\nd* camaricuycashantaga. \q1 \v 13 Chayno cashanpitami Dios acrashan runacunaga prësu aywanga. \q1 Llapanmi mandajnintin yargaypita, yacunaypita wañonga. \q1 \v 14 Fistacunallacho goyajcunata y llutancunata parlar cawacojcunataga \q1 micucoj animalnömi chay runacunata y mandajnincunatapis \q1 llapanta ultacurcunanpaj sepultüra shuyaraycan. \q1 \v 15 Chayrämi runacunaga fiyupa pengay-tucusha ricaconga. \q1 Alli-tucojcunapis uysurpangami. \q1 \v 16 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* nishanta cumlishpan musyachenga munayniyoj cashanta. \q1 Santo Tayta Dios alli arriglashpanmi musyachenga rispitädu cashanta. \q1 \v 17 Llapan siudäcunami juchusha quëdanga. \q1 Chay siudäcuna cashanchönami uyshacunata cabracunata michiconga. \b \q1 \v 18 Ay imanöraj canqui llullacuypa mana allita apaycämojcuna, \q1 jucha rurayta garchaycämojcuna. \q1 \v 19 Gamcunaga nircaycanqui: \q1 «Ricananchïpaj Diosga juclla rurachun rurananpaj cajcunata. \q1 Musyananchïpaj Israelcunapa Santo Diosnenga \q1 juclla rurachun rurananpaj yarpaycashancunata» nir. \b \q1 \v 20 Ay imanöraj canqui mana alli cajta «alli» nejcuna, \q1 alli cajtana «mana alli» nejcuna, \q1 achicyajta «chacay» nejcuna, \q1 chacaytana «achicyaj» nejcuna; \q1 ashgaj cajta «mishquej» nejcuna, \q1 mishquej cajtana «ashgaj» nejcuna. \b \q1 \v 21 Ay imanöraj canqui quiquillayquipäga tantiyaj yachaj carcaycajcuna, \q1 quiquillayquipäga fiyupa yarpaysapa carcaycajcuna. \q1 \v 22 Ay imanöraj canqui waran-waran upyallar cacojcuna, \q1 machächicojcunata rurayllapaj callpayojcuna. \q1 \v 23 Gamcunaga guellay-raycumi juchayojtapis «juchaynaj» ninqui. \q1 Juchaynajtana alli arriglanayquipa ruquin «juchayojmi» ninqui. \q1 \v 24 Chaypitami nina ogshata rupacurcushanno, \q1 chaqui öjacunatapis ushacurcushanno \q1 gamcunapis ushacanquipaj. \q1 Sapinpita ismoj lantacunanömi, \q1 ismuptin waytancuna allpaman ticrashannömi ticranquipaj. \q1 Chaynöga canquipaj munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* yachachishushayquita mana wiyacushayquipitami, \q1 Santo Tayta Diospa layninta mana cäsushayquipitami. \q1 \v 25 Chaypitami \nd Tayta Diosga\nd* acrashan runacunapaj fiyupa rabyacurcusha. \q1 Nircur castigasha. \q1 Puntacunapis chucchusharämi. \q1 Wañojcunanami cällicunacho jitaräcuran ganra jitarajno. \q1 Chayno castigarcurpis Tayta Diosga rabyashanpita manami allchacanrächu. \q1 Payga jinallarämi castigananpaj yarparaycan.\x * \xo 5:25 \xt Isa. 9.12, 17, 21; 10.4\x* \b \q1 \v 26 Tayta Diosga caru nasyuncunacho tiyajcunatami bandërawan sëñaypa gayanga. \q1 Allpapa juc cuchuncho tiyaycajtami wichyacushpan gayanga. \q1 Chay nasyun runacunaga jinan öra shamushpan rätumi chayaramonga. \q1 \v 27 Chay runacunachöga manami canchu callpaynajpis ni uticashapis. \q1 Llapanpis caycan mana puñunajllami. \q1 Paycunapaga manami mayganpapis wachcun japshi wataranchu. \q1 Manami llangui watunpis rachishaga canchu. \q1 \v 28 Lëchancunapis auja-puntami caycan. \q1 Lëchata jitacunanpis sumaj chutashami caycan. \q1 Cawalluncunapa shilluncunapis rumino chucrumi. \q1 Carrëtancunapa ruyrancunapis shucucuy wayra gachwarejnörämi tumarin. \q1 \v 29 Shamoj runacuna gaparashanpis wiyacaycan liyuncuna gaparashanno, \q1 gaparar micunanpaj cäsata charejno, \q1 pipis guechuyta mana puydiptin micunanpaj apacojnömi. \q1 \v 30 Chayamushpan chay runacunaga \q1 Israelcunaman yaycunanpaj gaparpangapaj lamar yacunörämi. \q1 Chay runacuna aywaycämushan caj-läpa ricärerga \q1 ricangapaj fiyupa chacashatarämi. \q1 Chacasha captinmi junaj cashanpis mana musyacangachu. \c 6 \s1 Isaiasta Tayta Dios gayashan \p \v 1 Ray Uzías wañushan watachömi Tayta Diosta ricarä fiyupa cuyayllapaj jamacunacho syëlucho jamaraycajta. Templu rurichöga jacurashanpa cantuncuna junta mashtaraycasha.\x * \xo 6:1 \xt 2Rey. 15.7; 2Crón. 26.23\x* \v 2 Paypa jananpanami caycaran nina ratataycaj serafín anjilcuna. Cada-ünun caycaran sojta älayoj. Ishcay älanga caran gagllanta chapacunanpaj. Mas ishcay cajna caran cuerpunta chapacunanpaj. Yapay ishcay cajna caycaran pärinanpaj. \v 3 Paycunami gayaraypa ninacuycaran: \q1 «Munayniyoj \nd Tayta Diosga\nd* \q1 Santo, Santo, Santumi. \q1 Paypa munayninmi intëru pachacho juntasha caycan.»\x * \xo 6:3 \xt Apoc. 4.8\x* \p \v 4 Chayno nishan wiyacaptin Templupa puncuncunapis sicsicyaran. Templu rurichöpis goshtay juntacurcuran.\x * \xo 6:4 \xt Apoc. 15.8\x* \v 5 Chaymi nogaga gapachacur nirä: «¡Ay, cananga wañushächari! Nogaga juchayoj runa caycashpämi, juchasapa runacunawan tiyaycashpämi caway-ñawëpa ricashcä munayniyoj \nd Tayta Diosta\nd*. Rayninchi Tayta Diostami ricashcä» nir.\x * \xo 6:5 \xt Éxo. 33.20\x* \p \v 6 Chayno rimaycaptë juc serafín anjil päriypa shamuran noga cajman. Tinäsuwan apamuran altarpita jorgamushan shanshata. \v 7 Chayta shimëman tanurcur nimaran: \q1 «Cay shanshacunami shimi wirpayquiman töpasha. \q1 Cananga mananami juchayojnachu canqui. \q1 Juchayquicunapita perdunashanami caycanqui.» \p \v 8 Chaypitaga Tayta Diostana wiyarä cayno niycajta: «¿Pitaraj cachashaj? ¿Piraj canga nogacunapa willacoj cachä?» \p Chaura noga nirä: «Tayta, caycho noga caycä. Nogata cachamay ari.» \p \v 9 Paynami nimaran: «Aywar chay runacunata cayno niy: \q1 « ‹May-jina wiyashpayquipis manami tantiyanquipächu. \q1 May-jina ricashpayquipis manami cuentata gocunquipächu› nir. \q1 \v 10 Isaías, chay runacunapa yarpayninta ticrachiy mana tantiyajman. \q1 Rinrincunatapis llutarcuy mana wiyananpaj. \q1 Ñawintapis chaparcuy mana ricananpaj. \q1 Chaynöpami mana ricar mana wiyar mana tantiyangachu. \q1 Chaynöpami mana arpinticongachu. \q1 Chayno captenga nogapis manami allchacächishächu.»\x * \xo 6:10 \xt Eze. 12.2; Mat. 13.14–15; Mar. 4.12; Luc. 8.10; Juan 12.40; Hech. 28.26–27\x* \p \v 11 Chayno nimaptin tapurä: «Tayta, ¿imaycamaraj chaynöga canga?» nir. \p Paynami nimaran: \q1 «Chaynöga canga siudäcuna ushajpaj illgänancamami, \q1 chay siudächo runacuna jucnayllapis mana tiyanancamami, \q1 wasicunapis chunyaj canancamami, \q1 chacracunapis purunyänancamami, \q1 \v 12 runacunata juc-läman prësu apachinäcamami, \q1 nasyun chunyaj quëdanancamami. \q1 \v 13 Nasyuncho cada chuncapita jucnaylla quëdasha captinpis \q1 ushajpämi illgächishaj. \q1 Ichanga gueruta muturiptin runcun quëdashannömi quëdanga. \q1 Chaypitami Tayta Dios acrashan chillguimonga.» \c 7 \s1 Acazta Isaías rimir-punta caj willapashan \p \v 1 Acaz caycaran Judäpa raynin. Payga caran Jotampa wamran, Uziaspana willcan. Chay wichanmi Siriapa raynin Rezinwan Israelpa raynin Pekaga suldäruncunawan-cama Jerusalenman aywaran Acazwan pillyaj. Rezinwan Peka chayaycurmi Jerusalenta curalapaycärir charicarcäriyta munaran. Ichanga manami puydiranchu.\x * \xo 7:1 \xt 2Rey. 16.5; 2Crón. 28.5–6\x* Pekaga caran Remaliaspa wamranmi. \p \v 2 Ray Acazpa palasyunman willapata chayachiran «Siria runacunaga Efraín runacunawanmi parlacusha» nir. Chaura rayga llapan runacunawan mancharir sicsicyaran yöracuna wayrawan cuyuycajnöraj. \p \v 3 Chaymi \nd Tayta Diosga\nd* Isaiasta niran: «Wamrayqui Sear-jasubta\f + \fr 7:3 \ft Hebreo rimaycho \fk Sear-jasub \ft ninanga \fk cawaycar quëdajcuna cutimonga \ft ninanmi.\f* pushacurcur ayway ray Acazwan tincunayquipaj. Acazwan tincunquipaj norte caj-lächo caycaj ishtanquipita yacu llojshiycämoj sicyachömi. Chay ishtanquega caycan Tagshacuna Pampa nishanman näni aywajchömi. \v 4 Rayta ninqui: ‹Ama llaquicuychu. Ichanga alcäbu cacunqui. Rezinwan Peka fiyupa rabyasha captinpis ama manchariychu ni jucajyaypischu. Paycunaga tisun goshtaycajnöllami caycan. \v 5 Siria runacunapis Efraín runacunapis Remaliaspa wamranpis mana allita rurashuytami yarpasha. Paycunaga cayno nisha: \v 6 «Judäman yaycapaycärishun. Yaycur chay runacunata mancharachishun. Chay nasyuntaga noganchïpaj charicarcärishun. Nircorga chay nasyunpa raynin cananpaj churashun Tabeelpa wamrantana» nir. \p \v 7 « ‹\nd Tayta Diosmi\nd* ichanga cayno nin: \q1 ¡Chaynöga manami imaypis cangapächu! \q1 \v 8-9 Damascuga caycan Siriapa capitalninmi. \q1 Rezinnami Damascucho ray caycan. \q1 Samariaga caycan Efrainpa capitalninmi. \q1 Remaliaspa wamrannami Samariacho ray caycan. \q1 Cananpita sojta chunca pichgan watataga \q1 Efraín mananami nasyunnachu cangapaj. \q1 Rasunpa mana yäracushpayquega \q1 gamcunapis chaynömi ushacanquipaj.› » \s1 Emanuel yurinanpaj cashanta willacushan \p \v 10 \nd Tayta Diosga\nd* mastapis Acazta niran: \v 11 «Cumlinäpaj cashanta musyanayquipaj noga Tayta Diosniquita mañacamay juc señalta ricachinäpaj. Mañacamaptiquega señalta ricachishayquimi janaj pachachöpis, pacha rurinchöpis.» \p \v 12 Chaura Acaz niran: «Nogaga manami \nd Tayta Diosta\nd* musyapäshächu. Manami imatapis ricanäpaj mañacushächu.» \p \v 13 Chaura Isaías niran: «Wiyamay-llapa Davidpita mirar aywajcuna. Runata rabyachishallayquiwanna ¿manachu cuntintacunqui? Cananga ¿Diosnëtapis rabyachiytanachu munanqui? \v 14 Quiquin Tayta Diosmi juc señalta ricachishunquipaj: Jipashmi gueshyaj ricaconga. Paymi gueshyaconga ollgu wamrata. Chay wamrapa jutintami churapanga ‹Emanuel› nir.\f + \fr 7:14 \ft Hebreo rimaycho \fk Emanuel \ft ninanga \fk Dios noganchïwan caycan \ft ninanmi. Mat. 1.23.\f* \v 15 Chay wamra manaraj sumaj yarpayninman chayashancamaga micongapaj quësutawan abëjapa mishquillantami. \v 16 Chay wamra manaraj sumaj yarpayninman chayaptinmi ishcan raycuna manchaycächishojpa nasyunnincuna illganga. \p \v 17 «\nd Tayta Diosga\nd* nasyunniquiman magashunayquipaj cachamonga Asiriapa raynintami. Paymi gamtapis, mandashayqui runacunatapis, famillyayquicunatapis fiyupa ñacachengapaj. Efraín runacuna Judäpita raquicashan junajpita-pacha manaraj cashanno fiyupa manchariypämi canga.» \p \v 18 Chay wichanga \nd Tayta Dios\nd* camacächengapaj Egipto runacuna chuspinöraj shamunanpaj, Asiria runacunapis abëjanöraj shamunanpaj. \v 19 Paycuna llapan chayamushpan tiyacaycärengapaj chunyaj ragracunacho, jircacunacho caycaj machaycunachöpis. Tiyacaycärengapaj shata casha caycashancunacho, uywacuna yacuta upunan particunachöpis. \v 20 Chay wichanga Asiriapa rayninta Tayta Dios chararangapaj Éufrates mayupita mañacushan fiyupa afilasha cuchillutanörämi. Chay pägapaj mañacushan cuchilluwanmi Judäta castigangapaj. Shapraynajtanömi chacrantaga pasaypa galayashata cachayconga. \p \v 21 Chay wichanga juc wäcata, ishcay uyshata uywaj runapapis \v 22 aypalla lëchimi cangapaj. Chaymi jinan nasyuncho quëdaj cajcunaga chayllata miconga. Paycunaga miconga quësullata abëjapa mishquillantami. \p \v 23 Chay wichanga mas unay waranga (1,000) übas lantayoj chacra waranga (1,000) guellay cuestasha cajpis cangapaj shata cashacuna juntashallanami. \v 24 Chaymanga runapis yaycongapaj lëchanwanrämi jirca animalta charinanpaj. Chaynöga cangapaj intëru nasyun shatawan cashallana juntasha captinmi. \v 25 Mas unaycuna asarun lampawan arushan alli chacracunamanpis mananami pipis aywangapänachu shata casha juntasha captin. Chaycunaga caycangapaj wäcacuna, uyshacuna guewata micunanpaj caj jircacunallanami. \c 8 \s1 Isaiaspa wamranpa jutin ima ninan cashanpis \p \v 1 \nd Tayta Dios\nd* nimaran: «Jatun tablaman isquirbiy sumaj tantiyacajta ‹Maher-salal-hasbaz›\f + \fr 8:1 \ft Hebreo rimaycho \fk Maher-salal-hasbaz \ft ninanga \fk Manapis aycällatanami guechonga; jucllami suwapanga \ft ninanmi.\f* nir. \v 2 Chayta isquirbishpayqui testïgupäna churanqui cüra Uriasta\x * \xo 8:2 \xt 2Rey. 16.10–16\x* y Jeberequiaspa wamran Zacariasta.» \p \v 3 Chaypita unayllataga warmï profetïsawan cacuptë gueshyaj ricacushpan ollgu wamrata gueshyacuran. \nd Tayta Diosmi\nd* nimaran: «Chay wamrapa jutinta churapay ‹Maher-salal-hasbaz› nir. \v 4 Chay wamra manaraj ‹mama› ni ‹papä› nir rimayta pashtachiptinmi Damascupitawan Samariapitaga ima-aycantapis apacongapaj. Nircurnami llapan bälej cajcunataga Asiriapa rayninman apapanga.» \p \v 5 \nd Tayta Diosga\nd* yapay nimaran: \v 6 «Nogaga cä Siloé ishtanquiman cuyuyllapa aywaycaj yacunömi. Chayno caycaptëmi cay Judá runacunaga disprisyamasha. Rezinwan Remaliaspa wamran mana alliman chayashanpitami cushicusha.\x * \xo 8:6 \xt Isa. 7.1\x* \v 7 Chaypitami nogaga Asiriapa rayninta cachashaj Judäpa contran. Paycunaga chayanga Éufrates mayu bötiypa bötir aywaycajnömi, mayu jichar ima tarishantapis apacojnörämi. \v 8 Chaynöpami Judäcama chayashpan ushajpaj chapacurcongapaj. Cuncancamami ñitengapaj. Ay Emanuel, anca älanta quichacurcur aywashannömi intëru nasyunniquita chapacurcongapaj.» \q1 \v 9 May caru nasyuncunacho caycajcuna wiyamay-llapa: \q1 Juc-lä nasyun runacuna mä shuntacay. \q1 Mä mancharachimay. \q1 Armayquicunata may-jina camaricusha carpis pirdinquipämi. \q1 Rasunpami may-jina camaricurpis ushacanquipaj. \q1 \v 10 Imata rurayta yarpashayquipis manami camacangapächu. \q1 Imata ruranayquipaj parlacushayquipis manami camacangapächu. \q1 Chaynöga canga Tayta Dios nogacunacho captinmi. \s1 Tayta Diosllata manchacuypaj \p \v 11 Sumaj charircamar \nd Tayta Dios\nd* willapämaran cay Judá runacuna rurashannöga imatapis mana ruranäpaj. Tayta Dios nimaran: \v 12 «Runacuna ‹Raypa contran jatarircaycan› nir parlashanta ama riguinquichu. Paycuna manchacushantapis ama manchacunquichu.\x * \xo 8:12 \xt 1Ped. 3.14\x* \v 13 Noga munayniyoj Tayta Diosnillayquita manchacamayga. Nogallata rasunpa rispitamayga. Nogallata ‹Santo Dios› nimayga. \v 14 Chayno rispitamaptiqui nogaga gamcunata chapäshayquipämi. Judá y Israel runacunapämi ichanga cashaj juc togllano, tacacänanpaj rumino. Jerusalén runacunapäpis cashaj redano, wascano.\x * \xo 8:14 \xt 1Ped. 2.8\x* \v 15 Paycunaga achcajmi tacacanga; tunenga; wañonga. Achcajmi togllaman watacashano quëdanga.» \s1 Disïpuluncunata Isaías willapashan \p \v 16 Chaura Isaiasga disïpuluncunata niran: \q1 Cay yachachicuytaga sumaj watarcuy. \q1 Yachachishäcunataga sigüru churaycuy. \q1 \v 17 Jacobpita mirar aywaj runacunapita \nd Tayta Dios\nd* pacacusha captinpis \q1 nogaga paymanmi imaypis yäracö. \q1 Imano captinpis payllamanmi yäracuycä.\x * \xo 8:17 \xt Heb. 2.13\x* \p \v 18 \nd Tayta Dios\nd* tarichimashan wamräcunawan nogaga Israelcuna musyananpaj señalmi caycäcuna. Chayno canäpäga camacächisha Sión lömacho goyaj munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd*.\x * \xo 8:18 \xt Heb. 2.13\x* \p \v 19 Ichanga runacuna nishunquipaj: «Almata tapucuy. Tapucuy shap-shapyayllapa parlaj musyacojcunata» nir. ¿Imanirtaj runacunaga wañojcunapa almanta tapucun? Chaypa ruquin runaga ¿manachu Tayta Diosta tapucunman? \v 20 Mä yachachicuycunata ricay. Yachachishäcunata mä yarpachacuy. Yachachishäman mana tincuptenga musyacojcuna parlashanga manami rasun cajchu. Paycunaga chacayllachömi caycan. \p \v 21 Paycunaga fiyupa llaquicurmi, yargaypitami juc-läpita juc-läman purengapaj. Yargaycällarna fiyupa rabyacarcärengapaj. Raynintapis, «maldisyunädu cachun» nengapaj. Janajpa ricärir Tayta Diospa contranpis rimanga. \v 22 Cay pachacho imata ashirpis manami imatapis tarengapächu ni ricangapächu. Cay pachachöga caycangapaj llaquicuyllami. Llaquicuyllawanmi pachapis chacacäconga. Chay runacunataga chacajmanmi jitarponga. \c 9 \s1 Tayta Dios acrashan yurinanpaj cashan \p \v 1 Canan ñacaycajcunapämi ichanga manana ñacay canganachu. Ñaupataga Tayta Dios manacajmanmi churaran Zabulón runacunawan Neftalí runacuna tiyashanta. Shamoj watacunachömi ichanga Jordán mayupa chimpancho, lamar cuchuncho caycaj Galilea marca fiyupa rejsisha cananpaj camacächenga. Chay partiga caycan mana Israelcuna tiyashan partimi.\x * \xo 9:1 \xt Mat. 4.15\x* \q1 \v 2 Chacaycho puriycajcunami achicyajta ricärisha. \q1 Yanauyaycajcho tiyaycajcunapämi achicyacurcusha.\x * \xo 9:2 \xt Mat. 4.16; Luc. 1.79\x* \q1 \v 3 Tayta Dios gammi achca runa cananpaj mirachishcanqui. \q1 Fiyupa cushicuy cananpäpis camacächishcanqui. \q1 Cosëcha wichan cushicushannöraj gampa ñaupayquicho llapan cushicun. \q1 Riquësacunata raquipänacur cushicushannörämi cushicun. \q1 \v 4 Cushicuy caycan ñacaycajcunata Madián runacunapa munayninpita jorgushayquipitami.\x * \xo 9:4 \xt Jue. 7.15–25\x* \q1 Chaynömi acrashayqui runacunataga salbashcanqui mandaj ñacachiptin \q1 fiyupa ñacaycho caycajta, fiyupa llaquicuycho caycajta. \q1 \v 5 Cushicuy caycan suldärucuna jaticushan bötasnincunatapis manana nistaptin, \q1 guërracho pillyananpaj caj yawar töpasha röpancunatapis rupachinanpaj captin. \q1 Ninami ushajpaj rupanga. \q1 \v 6 Cushicuy caycan juc wamra noganchïcho yurishanpitami. \q1 Juc wamratami Tayta Dios gomashcanchi. \q1 Paytami munayninta gosha mandananpaj. \q1 Paytami pï-maypis rejsenga: \q1 «Almiraypaj tantiyachicoj» nir, \q1 «Binsej Dios» nir, \q1 «Para-simri cawaj Tayta» nir, \q1 «Alli goyayta tarichicoj mandaj» nir. \q1 \v 7 Ray David jamashanmanmi jamaycongapaj. \q1 Payga llapantami mandanga. \q1 Alli goyayga manami ushacanganachu. \q1 Imaycamapis payllanami mandanga. \q1 Pay mandarga rasun cajta, alli cajllatami \q1 imaycamapis ruranga.\x * \xo 9:7 \xt Luc. 1.32–33\x* \p Chaynöga ruranga munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* fiyupa cuyamashpanchïmi. \s1 Israel nasyunpaj Tayta Dios rabyar rimashan \q1 \v 8 Tayta Diosga juc willapatami willachisha \q1 Jacobpita mirar aywaj Israel runacunata. \q1 \v 9 Chaytaga Samariacho tiyaj Efraín runacuna llapanmi tantiyan. \q1 Ichanga paycuna alli-tucushpan cayno nin: \q1 \v 10 «Adöbipita cajcuna juchucäcushami. \q1 Cananga ladrilluwannami jatarachishun. \q1 Shauya guerullawan tirantincuna casha captin, tunisha captin, \q1 noganchëga rucachir churashun sedru guerucunatana» nir. \q1 \v 11 Chayno cashanpitami cay nasyunmanga \nd Tayta Dios\nd* cachamusha fiyupa chiquejcunata. \q1 Quiquin \nd Tayta Diosmi\nd* camacächisha magaj yaycamunanpäpis. \q1 \v 12 Inti yagamunan caj-läpitaga chayasha Asiria runacuna. \q1 Inti yaganan caj-läpitana chayasha Filistea runacuna. \q1 Paycunami Israel runacunataga micuyta juc amuyta micucurcojnölla usharisha. \b \q1 Chaypis Tayta Dios rabyashanga manami päsacanrächu. \q1 Payga jinallarämi castigananpaj rimaycan. \b \q1 \v 13 Chayno castigaycaptinpis runacunaga manami wanacuranchu. \q1 Ni munayniyoj \nd Tayta Diosmanpis\nd* manami yäracuranchu. \q1 \v 14 Chaypitami Tayta Diosga juc junajllacho Israelpa umantawan chupanta rogurenga. \q1 Chucru palmatawan shauya utututapis muturenga. \q1 \v 15 Animalpa umanman tincuchishanga caycan rispitädu runacunawan mandajcunami. \q1 Chupanman tincuchishanga caycan llulla profëtacunami. \q1 \v 16 Chay mandajcunaga engañacojcunami. \q1 Tantiyachinanta munajcunapis pantacashami carcaycan. \q1 \v 17 Chaypitami Tayta Diosga mösucunata mana cuyapashachu. \q1 Wacchacunata ni biyüdacunatapis mana cuyapashachu. \q1 Chayno mana cuyapashachu llapanpis mana yäracojlla, mana allita rurajcunalla cashanpita, \q1 llapanpis manacajcunallata parlashanpitami. \b \q1 Chaypis, Tayta Dios rabyashanpitaga manami allchacanrächu. \q1 Payga jinallarämi castigananpaj rimaycan. \b \q1 \v 18 Mana allita munayga ninanömi. \q1 Ninaga shatata cashatapis ushacurcunmi. \q1 Munti guerucunatapis rupacurcunmi. \q1 Chayno rupaptin goshtayninpis janajpa tumarcur-tumarcur jatarin. \q1 \v 19 Munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* fiyupa rabyasha captinmi \q1 nasyuntaga nina rupaycan. \q1 Ninaga rupar ushacurcun runacunata. \q1 Runacunapis runa-masinta mana cuyapannachu. \q1 \v 20 Quiquinpa wamrancunata cada-ünun micucarcärin. \q1 Jucaj läduncho caycajta ultayllapa micucurcurpis yargaycanraj. \q1 Yapay jucaj läduncho caycajta micucurcurpis manami sacsanchu. \q1 \v 21 Manasés runacunaga Efraín runacunata magarcaycan. \q1 Efraín runacunapis Manasés runacunata magarcaycan. \q1 Nircur ishcan aywan Judá runacunata magananpaj. \b \q1 Chaypis, Tayta Dios rabyashanpitaga manami allchacanrächu. \q1 Payga jinallarämi castigananpaj rimaycan. \c 10 \s1 Israelpa mandajnincunapaj willapashan \q1 \v 1 ¡Ay imanöraj canga mana allita rurananpaj layta rurajcuna, \q1 pipis cumliyta mana puydinanpaj caj layta rurajcuna! \q1 \v 2 Paycunaga pobricunata mana allimi rican. \q1 Ñacarcaycajtapis manami alliga arriglanchu. \q1 Biyüdacunapa ima-aycantapis guechun. \q1 Wacchacunata suwapan. \q1 \v 3 Chayno car gamcunaga ¿imataraj ruranquipaj jusgashushayqui öra? \q1 Carupita castïgu chayashuptiqui ¿pitaraj mañacunqui? \q1 Riquësayquicunatapis ¿maymanraj churanqui? \q1 \v 4 Ima ruraytapis mana camäpacur prësunami aywanquipaj; \q1 man'chäga wañojcunawan iwalmi wañunquipaj. \b \q1 Chaypis, Tayta Dios rabyashanpitaga manami allchacanrächu. \q1 Payga jinallarämi castigananpaj rimaycan.\x * \xo 10:4 \xt Isa. 5.25; 9.12, 17, 21\x* \s1 Tayta Diospa magacunan Asiria cashan \q1 \v 5 «¡Ay imanöraj canga Asiriapa raynin! ¡Manami musyanrächu!\x * \xo 10:5 \xt Isa. 14.24–27; Nah. 1.1–3.19; Sof. 2.13–15\x* \q1 Payga caycan rabyasha car pitapis castigacuna guerömi. \q1 Payga caycan ollgur pitapis wirucuna guerömi. \q1 \v 6 Paytami cachä acrashä juchasapa runacunata magananpaj. \q1 Rabyachimaj nasyun runacunamanmi cachä. \q1 Chayman cachä ima-aycantapis suwapänanpaj, guechunanpaj, \q1 cällicho caycaj mituta-jina lluchcargärinanpämi. \q1 \v 7 Ichanga Asiriapa raynin manami chaynöchu yarpan. \q1 Ni imanillarpis manami tantiyacunchu. \q1 Payga achca nasyuncunata illgächiyllatami yarpaycan. \q1 \v 8 Chaymi payga nin: ‹Llapan raycunapis munaynillächömi caycan. \q1 \v 9 Nogaga charishcä Calno siudätapis Carquemis siudätanöllami; \q1 Hamat siudätapis Arfad siudätanöllami, \q1 Samaria siudäpis Damasco siudätanöllami. \q1 \v 10 Achca nasyuncunatami charishcä aypalla diosniyojta. \q1 Jerusalencho Samariacho cashanpita mas aypalla ïduluncuna captinpis binsishcämi. \q1 \v 11 Samariata, diosnintinta imanöpis rurasha caycarga \q1 ¿manachuraj chayno ruräman Jerusalentawan ïduluncunatapis?› nir.» \p \v 12 Sión lömatawan Jerusalenta Asiriapa rayninwan ushaycacherga paytapis Tayta Dios castigangami.\x * \xo 10:12 \xt 2Rey. 19.20–32\x* Castiganga alli-tucushanpita, ollgoj car munayniyoj-tucushanpita. \v 13 Asiriapa raynenga nisha: \q1 «Nogaga callpäwanmi llapantapis rurashcä. \q1 Yarpaysapa carmi imano ruranäpäpis camacächishcä. \q1 Nasyuncunapa lindancunatapis illgächishcä. \q1 Llapan riquësancunatapis charicurcushcä. \q1 Jinyu caynëwanmi raycunatapis binsishcä. \q1 \v 14 Juc-lä nasyun runacunapa riquësancunatapis charicurcushcä. \q1 Llapan nasyuntami munaynëcho cananpaj charishcä, \q1 äbi runtunta gueshwacho cacharishanta shuntajno. \q1 Chayno ruraptë manami pipis michämashachu. \q1 Manami pipis rimacushachu.» \b \q1 \v 15 Ichanga ¿mutuycaj runapita jächa mas munayniyoj-tucunmanchuraj? \q1 ¿Cuchuycajpita rusadörapis mas munayniyoj-tucunmanchuraj? \q1 ¡Tucrucuycaj runata tucruga manami munashanpa apanmanchu! \q1 ¡Shauya guerupis mas lasajtaga manami awantanmanchu! \q1 \v 16 Chaypitami munayniyoj \nd Tayta Diosga\nd* \q1 fiyupa callpayojcunata gueshyawan gueshyachenga. \q1 Rispitananpa ruquin ninawan rupachenga. \q1 \v 17 Israelcunapaj achquino caycaj Santo Tayta Diosmi \q1 nina rataycajmanno ticracurengapaj. \q1 Nircorga juc junajllachömi Asiria runacunata illgarachengapaj \q1 cashata shatata nina rupacurcushanno. \q1 \v 18 Ushajpämi illgächenga cuyayllapaj muntincunata, wertancunatapis. \q1 Gueshyawan gueshyaycaj runa callpaynaj caycajtanönami cachayconga. \q1 \v 19 Chauraga muntichöpis wallcallanami guerucuna quëdanga. \q1 Quëdaj guerucunataga wamrallapis yupanganami. \s1 Quëdajcuna cutimunanpaj cashan \q1 \v 20 Chay wichanga wallcallapis quëdaj Israel runacuna \q1 mananami Asiria runacunaman yäracongapänachu. \q1 Chaypa ruquenga yäraconga Israelpa Santo Diosnillanmannami. \q1 \v 21 Chay quëdaj Jacob famillyacunaga \q1 munayniyoj Tayta Diosllamannami yäraconga. \q1 \v 22 Israel runacuna lamar cantuncho agushnöraj aypalla cashpanpis \q1 wallcajllanami cutimonga. \q1 Paycunataga Tayta Diosmi jusganga. \q1 Illgächinanpaj camacächishanami caycan. \q1 \v 23 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* mayna nisha illgächinanpaj. \q1 Nishantaga llapantami nasyun intërucho cumlenga.\x * \xo 10:23 \xt Gén. 22.17; Rom. 9.27\x* \p \v 24 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* nin: \q1 «Sioncho tiyaycaj acrashä runacuna, \q1 ama manchacuychu Asiria runacunataga \q1 guerucunawan magashuptiqui; bastunnincunawan wirushuptiqui \q1 Egipto runacuna rurashushayquino rurashuptiquipis. \q1 \v 25 Ichanga cananpita manapis aycällatanami gamcunapaj rabyasha caycashäpita allchacäshaj. \q1 Nircorga Asiriacunatanami fiyupa rabyashpä illgächishaj. \q1 \v 26 Noga munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* Madián runacunata Oreb gagacho binsishänömi castigashaj.\x * \xo 10:26 \xt Jue. 7.25\x* \q1 Munayniyoj cashätapis Asiria runacunata musyachishaj Egipto runacunata musyachishänömi. \q1 \v 27 Chay junäga jorgushäpaj lasaj guepita aparipäshushayquitami. \q1 Yüguta matancayquiman churapäshushayquitapis paquirishäpaj.» \s1 Asiria runacuna pillyananpaj chayaycashan \q1 \v 28 Asiria suldärucunaga Ajat partimannami chayaycämun. \q1 Migrón partipami aywaycämun. \q1 Micmas partimanmi guepincunata churaycan. \q1 \v 29 Mayuta päsaycämun. \q1 Geba partichöna pachacun. \q1 Ramá runacuna fiyupa manchariycan. \q1 Saúl tiyashan Gabaacho tiyajcunaga gueshpir aywacuycan. \q1 \v 30 ¡Gaparay ari Bat-galim runacuna! \q1 ¡Chayta wiyay ari Laisa runacuna! \q1 ¡Ay imanöraj canga Anatot marca runacuna! \q1 \v 31 Madmena runacuna machiypa-machir gueshpir aywacun. \q1 Gebim runacunana pacacaycärin. \q1 \v 32 Canan örami Asiriacunaga Nobcho jamaycärin. \q1 Nircorga chaycho camariconga Jerusalenpa jircan Sionman magaj imano yaycunanpäpis. \q1 \v 33 Ricay-llapa Asiria runacunata. Paycunaga jatun guerucunanömi. \q1 \nd Tayta Diosga\nd* munayninwanmi chay guerucunata sajtargärin. \q1 Jatusajnin caj guerucunatapis muturishanami. \q1 Mas jatunnin cajcunapis pampachönami jitarpaycan. \q1 \v 34 Jächawan mutuypami sajtargärin jirasha caycaj muntitapis. \q1 Libanucho mas cuyayllapaj caj guerucunapis ñitinacur-ñitinacur paquicar aywacun. \c 11 \s1 Davidpita miraj mandananpaj cashan \q1 \v 1 Tumpupitaga chillguinmi. \q1 Chaynöllami Davidpa papänin Isaïpitapis\x * \xo 11:1 \xt 1Sam. 16.1–20\x* juc ray yurenga.\x * \xo 11:1 \xt Apoc. 5.5; 22.16\x* \q1 \v 2 Paychöga \nd Tayta Diospa\nd* Espiritunmi caycangapaj. \q1 Chaymi yachaj canga; yarpaysapa canga; \q1 yarpachacuycur imatapis ruranga; callpasapa canga; \q1 musyaj canga; \nd Tayta Diosta\nd* rispitanga. \q1 \v 3 Payga \nd Tayta Diosta\nd* rispitashpanmi fiyupa cushiconga. \q1 Payga manami ricärillarchu jusganga. \q1 Castigacänanpäpis manami jucpa shimillanwanchu nenga. \q1 \v 4 Pipis mana yanapashancunata alli arriglanga. \q1 Nasyuncho caj pobricunatapis rispitacachenga. \q1 Paymi nenga ñacachicojcuna castigacänanpaj. \q1 Paypa jämaynenga espädanömi fiyucunata wañurachenga.\x * \xo 11:4 \xt 2Tes. 2.8\x* \q1 \v 5 Pay imaypis alli cajllata, rasun cajllata ruraj cashanmi canga \q1 chegllanta watacunanno.\x * \xo 11:5 \xt Efe. 6.14\x* \b \q1 \v 6 Chauraga atojpis uyshawan tallushanami purengapaj. \q1 Tinriwan cabra-mallwapis iwalmi puñongapaj. \q1 Besërawan liyunpis iwalmi caycangapaj. \q1 Chaycunataga juc wamrallanami michengapis. \q1 \v 7 Wäcapis ösupa läduncho micur goyäconga. \q1 Wawancunapis iwalmi goturpangapaj. \q1 Liyunpis buyinömi guewatana micongapaj. \q1 \v 8 Lätaycaj wamranami pucllanga fiyupa benënuyoj culebrapa uchcuncho. \q1 Chayraj wasguisha wamrapis maquinta jatenga culebrapa gueshtanman. \q1 \v 9 Jerusalenchöga mananami pipis mana allita ruranganachu.\x * \xo 11:9 \xt Isa. 65.25\x* \q1 Imanömi lamarcho yacu juntan, \q1 chaynömi cay pachachöpis \nd Tayta Diosta\nd* rispitaj runacunallana juntasha canga.\x * \xo 11:9 \xt Hab. 2.14\x* \q1 \v 10 Chay wichanga \q1 tumpuno caycaj Isaïpita mirar aywaj yurejmi\x * \xo 11:10 \xt Rom. 15.12\x* \q1 llapan runacunata shuntanga. \q1 Llapan nasyun runacunami payta ashej aywanga. \q1 Pay caycashannami fiyupa rispitädu cangapaj. \s1 Prësu aywajcuna cutimunanpaj cashan \q1 \v 11 Chay wichanga Tayta Dios yapaymi acrashan runacunata shuntanga. \q1 Cutichimonga Asiriapita, Egiptupita, \q1 Patrospita, Etiopiapita, Elampita, \q1 Sinarpita, Hamatpita, lamar cantunpa caj nasyuncunapitapis. \q1 \v 12 Señalwanmi nasyuncunata musyachenga. \q1 Nircorga prësu aywaj Israelcunata shuntamonga. \q1 Judá runacunataga wacpa-caypa machicasha caycajta \q1 intërupita shuntamonga. \q1 \v 13 Efraín runacunaga mananami Judá runacunata chiquipanganachu. \q1 Judá runacunapis mananami Efraín runacunata rabyapanganachu. \q1 \v 14 Ishcan nasyunnami aywanga inti yaganan caj-lächo caycaj Filistea nasyunman. \q1 Paycunata magananpaj yagaparconga. \q1 Inti yagamunan caj-lächo tiyajcunapatapis \q1 ishcanmi ima-aycantapis guechumonga. \q1 Chaynöpami paycunapa maquinchöna canga \q1 Edom runacunapis, Moab runacunapis, Amón runacunapis. \q1 \v 15 \nd Tayta Diosmi\nd* nänita camaripanga Puca Lamar chaupinpa. \q1 Éufrates mayu jananpanami maquinta jogarconga. \q1 Nircorga fiyupa manchariypaj wayrächimonga. \q1 Chay wayranami yacutaga ganchis pachapa raquirengapaj. \q1 Chaura runacunaga llanguintapis mana jorguyllapanami yacuta päsangapaj.\x * \xo 11:15 \xt Apoc. 16.12\x* \q1 \v 16 Israelcuna unay Egiptupita llojshicamur jatun näninpa shamushannömi \q1 Asiriacho quëdajcunaga jatun nänipa cutimongapaj.\x * \xo 11:16 \xt Éxo. 14.21–22\x* \c 12 \s1 Diosta agradësicur alabashan \p \v 1 Chay wichanga ninquipaj: \q1 «Gamta agradësicömi \nd Tayta Dios\nd*. \q1 Nogapaj fiyupa rabyashami caycarayqui. \q1 Cananga rabyashayquipita allchacashcanquinami. \q1 Allinami goyaycächimanqui. \q1 \v 2 \nd Tayta Diosmi\nd* salbaman. \q1 Payman yäracurmi imapitapis mana manchacöchu. \q1 \nd Tayta Diosmi\nd* callpata goman, imapitapis pacaman. \q1 Paymi salbamajnë.»\x * \xo 12:2 \xt Éxo. 15.2; Sal. 118.14\x* \q1 \v 3 Gamcunapis cushicushpayqui aywanquipaj \q1 salbasyunta tarichicoj pashtaj yacuta upoj. \p \v 4 Chayrämi ninquipaj: \q1 «\nd Tayta Diosta\nd* agradësicuy. \q1 Paypaj willacuy. \q1 Imata rurashantapis intëru marcacunaman willacuy. \q1 Tantiyachiy Tayta Dioslla llapanpita mas munayniyoj cashanta. \q1 \v 5 \nd Tayta Diosta\nd* alabar cantay-llapa. \q1 Payga fiyupa almiraypajcunatami rurasha. \q1 Chaytaga cay pachacho caj runacuna intërucho musyanman.\x * \xo 12:5 \xt Sal. 105.1–2\x* \q1 \v 6 Sioncho tiyajcuna, cushicuypita gaparpay, cantay. \q1 Chayno ruranqui Israelpa Santo Tayta Diosnin gamcunacho fiyupa munayninwan captinmi.» \c 13 \s1 Babilonia imano cananpäpis rimashan \p \v 1 Amozpa wamran Isaiastami Tayta Dios ribilaran shamoj watacunacho Babilonia nasyun imano cananpaj cashantapis.\x * \xo 13:1 \xt Isa. 47.1–15; Jer. 50.1–51.64\x* \q1 \v 2 ¡Jachaynaj gala puntacho señalta jawiy pillyayta gallaycärinanpaj! \q1 ¡Suldärucunata niy pillyaj yaycunanpaj! \q1 ¡Yaycunan puncupa Babiloniapa mandajnincuna yaycunanpaj \q1 maquiquiwan sëñata ruray-llapa! \q1 \v 3 Nogata sirbimajcunata maynami gayashcä. \q1 Acrashä pillyay yachaj jinyu runacunata cachashcänami paycunawan castigachinäpaj. \b \q1 \v 4 Masqui wiyay. Aypalla runacuna shuntacasha cashanmi puntacunapita wiyacaycämun. \q1 Masqui wiyay. Achca nasyun runacuna shuntacaycur gaparashanmi wiyacaycämun. \q1 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* shuntaycan \q1 pillyaman aywananpaj camaricusha caycaj suldäruncunata. \q1 \v 5 Caru nasyunpitami aywarcaycämun. \q1 Allpapa cuchun syëlupa chaquinpitami aywaycämun. \q1 Chay aywaycämöga \nd Tayta Dios\nd* rabyar castigacunanmi. \q1 Runacunata ushajpaj illgarachinanpämi aywaycämun. \q1 \v 6 Llaquicur shanaypa shanar gaparpay-llapa. \q1 Munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* castigananpäga wallcanami pishiycan.\x * \xo 13:6 \xt Eze. 30.2–3; Joel 1.15; Sof. 1.14–18; Mal. 3.2; Apoc. 6.17\x* \q1 Tayta Diosga llapantami usharenga. \q1 \v 7 Chay öraga llapan runapami ricrancunapis warcucäcongana. \q1 Llapanpami balurninpis mana canganachu. \q1 \v 8 Fiyupa mancharishami ricacongapaj. \q1 Fiyupa llaquicuymi charengapaj. \q1 Cuerpuncunapis fiyupami nanacuycongapaj. \q1 Chauraga warmi nanaycho caycajnörämi milluycachangapis. \q1 Jucninpis-jucninpis mancharishami ricapänacongapaj. \q1 Pengacuyllawan cärancunapis pucayacäcongapaj. \b \q1 \v 9 \nd Tayta Dios\nd* castiganan junäga chayaycämunnami. \q1 Chay junäga manchariypämi cangapaj. \q1 \nd Tayta Dios\nd* fiyupa rabyasha cashpanmi cay pachataga ticrarachengapaj chunyaj chaqui jircaman. \q1 Cay pachacho caj juchasapacunataga ushajpämi illgächengapaj. \q1 \v 10 Intipis yagarcamullarnami chacacäconga. \q1 Quillapis mananami achicyanganachu. \q1 Goyllarcunapis manami achicyanganachu. \q1 Janaj pachaga pasaypa yanauyaycajmi ricacongapaj.\x * \xo 13:10 \xt Eze. 32.7; Mat. 24.29; Mar. 13.24–25; Luc. 21.25; Apoc. 6.12–13; 8.12\x* \b \m \v 11 Tayta Diosmi nin: \q1 «Allpacho tiyajcunataga ushajpämi illgächishaj. \q1 Mana allita rurashanpitami runata castigashaj. \q1 Mana rispitacojcunatawan alli-tucojcunatapis pengaymanmi churashaj. \q1 Alli-tucoj fiyu runacuna manami canganachu. \q1 \v 12 Nogami camacächishaj runacunaga \q1 Ofircho alli caj gorinöpis juc ishcayllana quëdananpaj. \q1 \v 13 Chay öraga syëlupis chucchongami. \q1 Cay pachapis cuyurishpan caycashanpita witengami. \q1 Chaynöga cangapaj chay junaj fiyupa rabyaptëmi. \b \q1 \v 14 «Chay öra runaga Babiloniapita cada-ünunmi nasyunninman-cama gueshpir cuticonga. \q1 Cada-ünunmi marcanman-cama cuticongapaj. \q1 Chay runacuna ricaconga gaticachaptin lluychu gueshpiycajnörämi. \q1 Uyshëruynaj juc röpa uysha mancharisha cörriyllapa gueshpiycajno canga.\x * \xo 13:14 \xt Jer. 50.16\x* \q1 \v 15 Chay junäga pitapis pacaraycajta tarerga tucsirengami. \q1 Pitapis charir wañurachengami. \q1 \v 16 Taytan maman ricapaycaptinmi \q1 tacsha wamrancunataga pampaman pagshirgärengapaj. \q1 Wasincho caj ima-aycantapis apacongapaj. \q1 Warmintapis yaycoj fiyu runacunami charipacongapaj. \q1 \v 17 Paycunaman pillyaj shamunanpämi Media jutiyoj nasyun runacunata shacyächej-aywä. \q1 Chay runacunaga manami guellaypäga yarpanchu. \q1 Ni gori captinpis manami cäsupanchu. \q1 \v 18 Mösucunatapis lëchawanmi wañurgärachenga. \q1 Manami cuyapangachu chayraj yurisha caycaj iticunatapis. \q1 Manami llaquipangachu jatullan wamracunatapis. \q1 \v 19 Babiloniaga waquin nasyuncunapaj caycan perlasnörämi. \q1 Caldea runacunapäga fiyupa bälej perlasnömi caycan. \q1 Chayno carpis Babiloniaga illgächiptë quëdangapaj Sodoma Gomorra quëdashannömi.\x * \xo 13:19 \xt Gén. 19.24\x* \q1 \v 20 Chaychöga imaypis manami runa tiyanganachu.\x * \xo 13:20 \xt Jer. 50.39–40\x* \q1 Yapayga mananami pipis tiyanganachu. \q1 Arabia runacunapis chaychöga manami pachaconganachu. \q1 Uyshërucunapis chaychöga mananami uywancunata jamachenganachu. \q1 \v 21 Chaychöga oshgu mishicunallanami tiyanga. \q1 Wasicunachöpis tucucunallanami tiyanga. \q1 Avestruzcunallanami tiyanga. \q1 Jacha cabracunallanami pañangapis.\x * \xo 13:21 \xt Apoc. 18.2\x* \q1 \v 22 Palasyucunachöpis atojcunallami aullar tiyanga. \q1 Alli palasyucunachöpis jirca animalcunallami tiyanga. \q1 Babilonia nasyunpaga öran chayaycämunnami. \q1 Manami aycäpis pishinnachu.» \c 14 \s1 Prësu aywajcuna cutimunanpaj cashan \p \v 1 Israelcunata \nd Tayta Diosga\nd* cuyapangami. Paycunaga yapaymi canga acrashan runacunana. Chaynöpami yapay camacächenga Israelcuna nasyunninman tiyaj cutinanpaj. Juc-lä nasyun runacunapis paycuna cajmanmi aywanga. Nircur Israelcunawanga iwalnami tiyanga. \v 2 Israelcunataga achca nasyun runacunami jamachenga. Nircorga nasyunnincama yan'ganga. \nd Tayta Dios\nd* acrashan partichönami Israelcunaga uywayninman ticrachenga chay runacunata. Israelcunanami prësu apanga ñaupata paycunata prësu apajcunataga. Ñaupata ñacachejcunatapis paycunanami mandanga. \s1 Babiloniapa rayninta manacajman churashan \p \v 3 Israelcuna, ñacaycashayquipita uywayno fiyupa sirbircaycashayquipita \nd Tayta Dios\nd* jamachishunquipämi. \v 4 Chauraga Babiloniapa rayninta manacajman churashpayqui cayno rimanquipaj: \q1 «¡Masqui ricay, ñaupata ñacachicöga imanöshi caycan! \q1 ¡Ricay, imanöshi caycan chay fiyu runaga! \q1 \v 5 \nd Tayta Diosga\nd* paquishami fiyu runacuna mandar charashan bäranta. \q1 Fiyu mandajcunapa munaynintapis ushacächishami. \q1 \v 6 Paycunaga juc-lä nasyun runacunata fiyupami ñacachej. \q1 Mana cachaypami wirur-ushaj. \q1 Mana cuyapaypami gaticachaj. \q1 \v 7 Cananmi ichanga intërucho cushisha mana yarpachacuypana goyarcaycan. \q1 Chaymi cushicuypita cantarcaycan. \q1 \v 8 Mana alliman chayashayquipitaga Libanucho caycaj sedruwan pïno guerucunapis cushicunmi. \q1 Chaymi nin: ‹Babiloniapa raynin mana alliman chayashanpitaga \q1 mananami pipis mutumanchïnachu› nir. \q1 \v 9 Wañojcunanami pacha rurincho ricaj-ricajlla shuyarpaycäshunqui. \q1 Wañojcuna jatarisha gamta taripäshunayquipaj. \q1 Wañoj mandajcunapis aywaycämun taripashunayquipaj. \q1 Sillunninpita jatarircaycämun gamta chasquicushunayquipaj. \q1 \v 10 Paycunaga jucnin-jucnin tapushunquipaj: \q1 ‹¿Gampapis callpayquega ushacashana au? \q1 Cananga nogacunanöllanami caycanqui. \q1 \v 11 Cananga pï-maypita rispitasha cashayquipis ushacashanami. \q1 Cushicunanpaj tacsha arpacunatapis manami tucannachu. \q1 Caychöga cämayquipis canga ismushayquimi. \q1 Jacuyquipis canga curucunallanami.› \b \q1 \v 12 «Pacha waray yagamoj Waraj \q1 imanöshi syëlupita shicwamushcanqui.\x * \xo 14:12 \xt Apoc. 8.10; 9.1\x* \q1 Gamga achca nasyuncunatami binsirayqui. \q1 Cananga quiquiquitanami pampaman sajtashurayqui. \q1 \v 13 Gamga shongullayquicho nej canqui: \q1 ‹Syëlucamami chayashaj. \q1 Diospa estrëllancunapa jananchömi jamanäta rurashaj. \q1 Fiyupa caru norte caj-lächo jamaycurmi mandashaj. \q1 Dioscuna shuntacänan jircachömi jamaräshaj. \q1 \v 14 Mas altucho caycaj pucutaypa jananmanmi wichäshaj. \q1 Nogaga janaj pachacho caycaj Diosnönami cashaj› nir. \q1 \v 15 ¡Chayno yarparpis chayashcanqui wañushacuna caycashanmanmi! \q1 ¡Pacha rurinchöpis mas rurimanrämi chayashcanqui!\x * \xo 14:15 \xt Mat. 11.23; Luc. 10.15\x* \q1 \v 16 Ricashojcunaga chiyacashami ricapäshunqui. \q1 Ricapäshushpayqui nin: \q1 ‹¿Caychi allpatapis chucchuchej runa? \q1 ¿Caychi llapan nasyuncunatapis illgächej runa? \q1 \v 17 ¿Cay runachi intëru pachata chunyajta cachaycoj, \q1 siudäcunatapis illgächej, \q1 prësucunatapis mana cacharej?› nir. \q1 \v 18 Nasyuncunapa raynincunaga llapanpis pamparashan uchcucunachömi cushisha pamparäcun. \q1 \v 19 Gamtami ichanga mana pampashurayquichu. \q1 Pampacho jitaraycarmi ayayqui quëdasha. \q1 Ganratanömi lluchcacur ushashurayqui. \q1 Nircorga guërracho wañusha quëdajcunatanömi ragraman garpurishurayqui. \q1 \v 20 Gamtaga manami waquin raycunatanöchu pampashunquipaj \q1 nasyunniquita mana alliman churashayquipita, \q1 marca-masiquicunata wañuchishayquipita. \q1 Mana allita rurajcunapita mirajcunataga \q1 manami pipis yarpanganachu. \q1 \v 21 Chay ray fiyu cashanpita wamrancunata wañuchiy. \q1 Chaura chay wamrancunaga manami yarpanganachu nasyuncunapa mandajnin cayta, \q1 ni intërucho siudäcunata ruraytapis.» \m \v 22 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* nin: \q1 «Babiloniata ushajpämi illgächishaj. \q1 Chaycho quëdajcunataga wamrancunatapis willcancunatapis ushajpämi wañuchishaj. \q1 \v 23 Chay partitaga ticrarachishaj mitu-mitu gochamannami, \q1 chushyajcuna tiyanallanmannami. \q1 Illgächicuna pichanawanmi illgächiypa pichashaj.» \q1 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \s1 Asiria imano cananpäpis rimashan \p \v 24 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* jurashpan nisha: \q1 «Yarpashänöllami rasunpa canga. \q1 Nishänöllami llapanpis canga. \q1 \v 25 Acrashä nasyunchömi Asiria runacunataga ushajpaj illgächishaj.\x * \xo 14:25 \xt Isa. 10.5–34; Nah. 1.1–3.19; Sof. 2.13–15\x* \q1 Altu puntäcunachömi ñitirishaj. \q1 Acrashä runacunata yügu ñacachishanno manami ñacachenganachu. \q1 Lasaj guepita apachishanno manami ñacachenganachu. \q1 \v 26 Cay pachacho caj nasyuncunapäga chayno cananpämi nishcä. \q1 Llapan nasyun runacunata castiganäpämi caycä. \q1 \v 27 Manami pipis michämangachu. \q1 Pipis mananami jucno cananpaj yarpächimanganachu. \q1 Noga Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nishcä.» \s1 Filistea imano cananpäpis rimashan \p \v 28 Ray Acaz\x * \xo 14:28 \xt 2Rey. 16.20; 2Crón. 28.27\x* wañushan watachömi Tayta Dios ribilashanta Isaías willacuran: \q1 \v 29 Filistea nasyun runacuna ama cushicuychu\x * \xo 14:29 \xt Jer. 47.1–7; Eze. 25.15–17; Joel 3.4–8; Amós 1.6–8; Sof. 2.4–7; Zac. 9.5–7\x* \q1 magaycäshushayqui Asiriapa raynin juc bastun paquejno wañushanpita. \q1 Juc culebra llojshishan uchcupita mas benënuyoj culebranami llojshimonga. \q1 Chaypa guepanmanga mas fiyupa benënuyoj buylaj culebrapis llojshimongami. \q1 \v 30 Pobricunapäga cangapämi uyshancunata michinanpaj guewapis. \q1 Imanpis mana caj runapis cushishami goyangapaj. \q1 Ichanga Tayta Dios camacächenga gam tiyashayqui nasyun runacuna yargaypita wañunanpaj. \q1 Cawaycar quëdaj cajcunatapis ushajpämi Tayta Dios wañuchenga. \q1 \v 31 ¡Filistea runacuna llapayqui llaquicuy! \q1 ¡Nanaywan gaparpay! ¡Manchariywan sicsicyay! \q1 Norte caj-läpitami suldärucuna aywaycämun pucutayno jirca ñitejraj. \q1 Fïlanpa aywaycämushanpitaga manami ni juc runapis llojshinchu. \q1 \v 32 Chay nasyun runacunapa cachancunataga ¿imatataj nishwan? \q1 Paycunataga nishun: «Sión lömataga \nd Tayta Diosmi\nd* sumaj camacächisha. \q1 Acrashan runacunacho ñacajcunapis chaymanmi pacaconga» nir. \c 15 \s1 Moab imano cananpäpis rimashan \p \v 1 Moab nasyun imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías willacuran:\x * \xo 15:1 \xt Isa. 25.10–12; Jer. 48; Eze. 25.8–11; Amós 2.1–3; Sof. 2.8–11\x* \q1 Moab nasyuncho caycaj Ar siudätaga illgächengami. \q1 ¡Juc chacayllachömi illgächenga! \q1 Moab nasyuncho caycaj Kir siudätaga illgächengami. \q1 ¡Juc chacayllachömi illgächenga! \q1 \v 2 Nebo, Medeba siudäcuna ushajpaj illgashanpitami \q1 Moab runacunaga fiyupa llaquiconga. \q1 Diboncho tiyaj runacuna wagaj aywanga \q1 puytush lömacho caycaj capillacunaman. \q1 Llaquicur llapanpis ajchan rutucusha, \q1 shapran jichcacusha carcaycanga. \q1 \v 3 Läsacunachöpis llapan llaquicurcaycanga, wagarcaycanga. \q1 Wasin janancunachöpis nanaywan gaparpaycanga. \q1 Cällinpapis runacunaga purenga gachga röpasha. \q1 \v 4 Hesbonchöwan Elealecho tiyajcunami yanapänanpaj mañaconga. \q1 Paycuna gaparpashanga Jahazacamami wiyacanga. \q1 Chaymi Moab nasyunpa pillyay yachaj suldäruncunaga imata ruraytapis mana camäpaconganachu. \q1 Fiyupami mancharircaycangapaj. \q1 \v 5 Shongömi fiyupa gayacun Moabta yanapänanpaj. \q1 Chaycho tiyaj runacunami gueshpir aywaconga Zoarcama, Eglat-selisiyacama. \q1 Luhitman wichänapami wagashpan aywangapaj. \q1 Llapan ushacashanpitami Horonaimman näni aywajpa aywashpan nanächicuypa gaparpaycanga. \q1 \v 6 Nimrimcho caj yacu pösucunapis chaquengami. \q1 Guewacunapis wañuytacäcongami. \q1 Manami ima jachapis canganachu. \q1 Jachacuna berdiraycäga manami jucnayllapis cangachu. \q1 \v 7 Chaymi runacunaga ima-aycantapis guepiconga. \q1 Nircurmi apanga Wayau ragrapa mas wash'ganman. \q1 \v 8 Shanariypa shanarir wagashanga wiyacanga intëru Moab nasyunpami Eglaimcama, Beer-elimcama. \q1 \v 9 Dimoncho caj yacucunaga llapanpis yawarwan tacushallami caycangapaj. \q1 Mas piyur fiyupa mana allicunawanrämi paycunataga Tayta Dios castiganga. \q1 Chay nasyuncho cawaycar quëdaj Moab runacunataga liyunmi micur ushacurcongapaj. \c 16 \s1 Moab runacuna Judäman pacacunanpaj cashan \q1 \v 1 Cay pachapa mandajninpäga \q1 Sión lömaman apachiy manta uyshacunata \q1 chunyaj jircacho caycaj Selapita-pacha. \q1 \v 2 Arnón mayuta päsanachöga Moab warmicuna ricaconga \q1 gueshtancho caycaj äbita imapis mancharaycachiptin gueshpir aywacojnömi. \q1 \v 3 Chay warmicunami Sionta nin: \q1 «Yarpachacuy imanöpapis nogacunata pacaycamänayquipaj. \q1 Nogacunata washämay ari. \q1 Junaj caycaptin llantuyniquiwan chapacurcuy \q1 chacayno ricacunanpaj. \q1 Jitarisha caycajcunataga pacaycamay ari. \q1 Ama ‹caychömi pacaraycan› niycuychu. \q1 \v 4 Gueshpiycaj Moab runacunaga gamcunaman guellicamuchun ari. \q1 Gaticachajcuna wañuchinanpita pacaycuy ari.» \b \q1 Ñacachejcuna manana captin, \q1 wañuchicojcunapis manana captin, \q1 nasyunpita fiyu runacunapis aywacuptinnaga \q1 \v 5 Davidpita mirajnami Jerusalencho ray cangapaj. \q1 Payga canga cuyapäcojmi. \q1 Payga canga mana suwacoj juezmi, alli arriglajmi. \q1 Payga alli cajllatami ruranga. \b \q1 \v 6 Musyanchïnami Moab runacuna alli-tucushanta, \q1 waquinpita mas munayniyoj-tucushanta, pitapis mana rispitaj cashanta, \q1 baduläqui cashanta. \q1 \v 7 Chayno cashanpitami Moab runacunaga nasyunnin imano caycajtapis ricaycärir wagangapaj. \q1 Fiyupa llaquicurmi wagangapaj, \q1 chaquisha übaspita llapshalla mishquej tantata Kir-haresetcho micushanpaj yarpar. \q1 \v 8 Hesboncho, Sibmacho caj übascunaga wañuytacäcushanami. \q1 Chay übascunapa rämanga Jazercamami chayaraj. \q1 Chunyajcamami chayaraj. \q1 Lamarpita mas washacamami chayaraj. \q1 Chaytami juc-lä nasyunpa mandajnincuna pedäsu rurasha. \q1 \v 9 Chaypitami wagashaj Sibmacho caj übascunapaj, \q1 Jazercho caj übascunapäpis. \q1 Hesbonpäwan Elealepäpis amatarmi wagashaj. \q1 Cosëcha timpu micuy goturaycashan jananchömi runacunaga pillyar gaparpanga. \q1 \v 10 Chacracunachöpis mananami cushicur gaparpanganachu. \q1 Manami übas chacracunachöpis cantanganachu. \q1 Übastapis manami gapchenganachu bïnuta rurananpaj übas lluchcacunancho. \q1 Mananami cushicur gaparpanganachu. \q1 \v 11 Chaymi shongöpis fiyupa llaquicur ushaycan Moabpäwan Kir-haresetpäga. \q1 Arpapa cuerdasninnöraj sicsicyaycan. \q1 \v 12 Moab runacuna puytush lömacunaman aywashpan \q1 uticänancama chaycho mañacushanpis, \q1 capillancunaman mañacoj aywashanpis manacajllapämi canga. \p \v 13 Chaynömi \nd Tayta Diosga\nd* niran Moab nasyunpaj. Chaytaga niran unaynami. \v 14 Cananga \nd Tayta Dios\nd* nin: «Piyun quimsa wata conträtuta ushashannöllami cananpita quimsa watataga Moab nasyunpa munayniyoj caynin ushacanga. Aypalla runacuna cashpanpis cawaycar quëdajcunaga cangapaj wallcallanami, munayniynajllana.» \c 17 \s1 Damasco imano cananpäpis rimashan \p \v 1 Damasco imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran:\x * \xo 17:1 \xt Jer. 49.23–27; Amós 1.3–5; Zac. 9.1\x* \q1 «Damascuga mananami siudänachu canga. \q1 Aypalla ragällami ricaconga. \q1 \v 2 Aroer particho caycaj siudäcunataga para-simrinami cachaycärenga. \q1 Chaura guewa juntashallanami canga. \q1 Chaychöga uywacuna cushishami micongapaj. \q1 \v 3 Israelpa curalasha siudänincunapis manami cangapänachu. \q1 Siriacho Damasco capital cashanpis ushacangami. \q1 Chauraga Siriapis Israelno munayniynajllanami canga.» \qr Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \s1 Israel castigasha cananpaj willacushan \q1 \v 4 «Siria ushacaptenga Israelpa capitalnin Samariapis munayniynajmi quëdanga. \q1 Ima-aycata charashancunapis manami canganachu. \q1 \v 5 Refaim pampacho rïguta cusichariptin chacra quëdashannömi quëdanga. \q1 Rïguta ruturiptin päjallanna quëdashannömi ricaconga. \q1 \v 6 Olivo yörata tapsircur-tapsircur wayuyninta pallariptin juc ishcay quëdashannöllanami quëdanga. \q1 Öjan rurincunacho quimsa chusculla quëdashannöllanami quëdanga.» \qr Israelpa \nd Tayta Diosninmi\nd* chayno nisha. \q1 \v 7 Chay junaj Israelcunaga yarpärengapaj ima-aycatapis ruraj Tayta Diosta. \q1 Israelpa Santo Tayta Diosninmannami yäraconga. \q1 \v 8 Manami yarpanganachu runa rurashan altarcunapaj, \q1 ni imatapis maquinwan rurashan cajpäpis. \q1 Asera diosa-niraj ïdulumanpis mananami yäraconganachu. \q1 Manami yarpanganachu «diosnë» nishancunapaj \q1 ni insinsuwan saumachishan altarcunapäpis. \p \v 9 Chay junaj Israelcho curalasha caycaj siudäcunatapis cachaycärengami. Unay Hev runacuna, Amorreo runacuna Israelcunata manchacushpan siudänincunata cachaycushannömi canga. Tiyashayquicunaga chunyajnami quëdangapaj. \q1 \v 10 Chaynöga canga ima-aycapitapis salbashoj Tayta Diosta gongaycushayquipitami. \q1 Manami yarpashcanquichu Tayta Dioslla imapitapis chapäshoj cashanta. \q1 Gamga micuyniquicunatapis muruycanqui \q1 juc-lä nasyun runacunapa diosninta rispitashpayquimi. \q1 \v 11 Muruycushan junajlla wiñachimuptinpis, \q1 waranllan waytaptinpis, \q1 llaquicuy cashan junäga, ima jampipis mana tincushan gueshya chayamushan junäga \q1 murushayqui manami imanpis cangapächu. \b \q1 \v 12 ¡Wiyay-llapa chiquishoj aypalla marca runacuna ollgurcaycashanta! \q1 ¡Paycuna ollgur gaparpashanga wiyacaycan chayasha mayu bunyaylla aywaycajnörämi! \q1 \v 13 Tayta Dios ollgöpariptenga \q1 chay runacuna carumanmi gueshpir aywaconga, \q1 ogshata wayra jircacunapa apacushanno, \q1 löcu wayrapis ñuchu allpata apashanno. \q1 \v 14 Chay runacuna tardipaga fiyupa mancharishami carcaycanga. \q1 Pacha wararcuptenga chiquimajninchïcuna llapanmi mana canganachu. \q1 Chaynömi illganga imanchïtapis suwapämajninchïcuna, marcanchïtapis mana allita rurajcunaga. \c 18 \s1 Etiopía imano cananpäpis rimashan \q1 \v 1 ¡Ay imanöraj canga Etiopía nasyuncho caycaj mayucunapita mas washacho caycajcuna! \q1 Chay nasyunchöga aypalla chinrascunami inririycan.\x * \xo 18:1 \xt Sof. 2.12\x* \q1 \v 2 Gamcunaga ututupita rurasha büquicunawanmi \q1 Nilo mayunpa cachata cacharcaycanqui. \q1 Cacha aywaycajcuna fiyupa cörrishpayqui ayway \q1 jatuncaray llushwaypa-llushwaycaj runacunaman, \q1 may-chay nasyun runacunapis manchacushan runacunaman. \q1 Chay runacunaga fiyupa callpasapami, jinyumi. \q1 Nasyunninpis aypalla mayucunapa chaupillanchömi. \q1 \v 3 Llapayquimi, intëru munducho tiyajcunaga \q1 ricanquipaj puntacho señalta churamushanta. \q1 Llapayquimi wiyanquipaj trompëta wagamushantapis. \p \v 4 \nd Tayta Dios\nd* caynömi nimaran: \q1 «Shuyashpä syëlupitami ricapäshaj \q1 usya captin alli shanashan wichan, \q1 cosëcha captin shullay pucutay llanturashan wichanpis.» \q1 \v 5 Manaräpis übas cosëcha captin \q1 waytan shicwarcuptin micuynin mullcuycaptinna \q1 Tayta Dios rämancunata cuchilluwan rämanga. \q1 Cuchurcur juc-läman witichenga. \q1 \v 6 Chay witichishancunaga jircachömi mashtaraycar quëdanga. \q1 Usya wichanga aycha micoj äbicunami micuconga. \q1 Tamya wichannami chucaru jirca animalcuna micuconga. \b \p \v 7 Chay wichanga jatuncaray llushwaypa-llushwaycaj, may-chay nasyun manchacushan runacunapis, fiyupa callpasapa munayniyoj runacunami y nasyunninpis aypalla mayucunapa chaupillancho caycaj runacunami munayniyoj \nd Tayta Diospaj\nd* ofrendancunata apamonga. Sión lömamanmi garayninta apamonga. Chay jircachömi munayniyoj \nd Tayta Diosta\nd* aduranga. \c 19 \s1 Egipto imano cananpäpis rimashan \p \v 1 Egipto imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran:\x * \xo 19:1 \xt Jer. 46.2–26; Eze. 29.1–32.32\x* \q1 Masqui ricay \nd Tayta Diosta\nd*. \q1 Egiptuman aywaycämun fiyupa cörrej pucutay jananchömi. \q1 Paypa ñaupanchöga sicsicyanmi Egiptucho caycaj ïdulucunapis. \q1 Egipto runacunapis fiyupami mancharin. \m \v 2 Tayta Diosmi nin: \q1 «Nogami camacächej-aywä Egipto runacuna rimanacur raquicänanpaj. \q1 Chaynömi camacächishaj quiquin-pura pillyananpaj. \q1 Amïgu-purami pillyanga. \q1 Marca-purami pillyanga. \q1 Nasyuncunata mandaj-purami pillyanga. \q1 \v 3 Egiptucunapa yarpaynintami pirdichishaj. \q1 Imata rurananpaj yarpashancunatapis manami camacächishächu. \q1 Chauraga imata rurananpäpis tapucongapaj ïdulucunata, brüjucunata, \q1 wañojcunapa almanta, musyacojcunatami. \q1 \v 4 Nogami Egipto runacunataga churashäpaj fiyu mandajpa munayninman. \q1 Paycunataga mandangapaj fiyu raymi.» \qr Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \b \q1 \v 5 Nilo mayupis pishengami. \q1 Chay mayuga ushajpämi chaquengapaj. \q1 \v 6 Egiptupa aywaycaj yacucunaga \q1 wallca wallcalla yauyaycällarna ushajpaj chaquenga. \q1 Chauraga shogushcunapis, ututucunapis chaquicäconganami. \q1 Sicyacunachöpis yacu gocharashpan asyarengami. \q1 \v 7 Nilo mayupa cantuncho ima mururajcunapis llapanmi chaquicäconga. \q1 Manami imapis canganachu. \q1 \v 8 Nilo mayucho pescädu charejcunapis \q1 llaquicushpan nanächicuypanöraj wagayman churacanga. \q1 Redawan pescäduta charejcunapis fiyupami llaquiconga. \q1 \v 9 Lïnuta awajcunapis ima ruraytapis manami camäpaconganachu. \q1 Lïnuta ñajchajcunapis, awajcunapis llaquicur yur'gashami ricaconga. \q1 \v 10 Tëlata awajcuna fiyupa llaquicongapaj. \q1 Arojcunapis llapanmi ima ruraytapis mana camäpaconganachu. \b \q1 \v 11 ¡Zoán siudäpa mandajnincunaga yarpayniynaj upa runacunami! \q1 ¡Egiptupa mandajninta tantiyachej musyacojcunapis \q1 yarpayniynaj upa tantiyachejcunami! \q1 ¿Imanirtaj faraonta cayno nin: \q1 «Nogacunaga cä unay musyacojcunapita mirajmi, \q1 unay raycunapita mirajmi» nishpan? \q1 \v 12 Faraón, cananga ¿maytaj musyacojniquicuna? \q1 Mä willashunqui, mä ricachishunqui ari munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* Egiptuta imano rurananpäpis caycashanta. \q1 \v 13 Zoanpa mandajnincunaga upami. \q1 Menfis siudäpa mandajnincunapis llullapashantami riguisha. \q1 Probinsyancunapa mandajnincunami \q1 Egipto runacunataga llutanta rurachisha. \q1 \v 14 Paycunamanga \nd Tayta Diosmi\nd* cachasha pantachicoj espirituta. \q1 Egipto runacunataga chay espiritucunami rasun cajtaga mana rurachishachu. \q1 Chaymi chay runacunaga carcaycan machasha runa gumitashan \q1 jananman tunir mana musyashanno. \q1 \v 15 Egiptutaga manami pipis salbanganachu. \q1 Manami salbanganachu mandaj cajpis ni munayniynaj cajpis. \p \v 16 Chay junaj Egiptucunaga cangapaj warminömi. Fiyupa mancharishpan ima ruraytapis manami camäpacongapächu \nd Tayta Dios\nd* paycunata castigananpaj maquinta jogariycajta ricashpan. \v 17 Egipto runacunaga Judá runacunata fiyupami manchaconga. Jutinta wiyarcushpallannami mancharishpan ima ruraytapis mana camäpacongachu. Munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* Egiptuta imano castigananpäpis caycashanta musyashpanmi fiyupa mancharenga. \p \v 18 Chay junäga Egipto nasyuncho pichga siudächömi rimangapaj hebreo rimayta. Paycunaga munayniyoj \nd Tayta Diosllata\nd* sirbinanpämi juranga. Chay siudäcunapami jucpaga Herez jutin cangapaj. \p \v 19 Chay junäga jinan Egiptuchömi pergangapaj juc altarta \nd Tayta Diosta\nd* rispitashpan. Chay nasyunpa lindanpa ñaupanchönami \nd Tayta Diosta\nd* rispitashpan juc wanca rumitapis ichichengapaj. \v 20 Chayga señal cangapaj munayniyoj \nd Tayta Diosta\nd* Egiptuchöpis rispitashan musyacänanpämi. Paycunaga fiyupa ñacachiptinmi yanapänanpaj \nd Tayta Diosta\nd* mañaconga. Chaura paymi cachamongapaj juc salbajta imapitapis chapänanpaj, ñacaycajta jorgunanpaj. \v 21 \nd Tayta Diosga\nd* camacächenga Egiptucuna musyar payta rispitananpaj. Chaura Egipto runacunapis tantiyacongami \nd Tayta Dios\nd* fiyupa munayniyoj cashanta. \nd Tayta Diosllatanami\nd* aduranga. Sacrifisyu uywacunata pishtarcur paypaj rupachenga. Apapanga chaqui micuy ofrendacunatapis goycunanpaj. \nd Tayta Diospaj\nd* imatapis rurananpaj auninga, cumlenga. \v 22 \nd Tayta Diosga\nd* Egiptucunata castigarcushpan yanapanganami. Paycunapis \nd Tayta Dios\nd* nishallantanami ruranga. Chaura \nd Tayta Diospis\nd* paycunata cuyapashpan yanapanganami. \p \v 23 Chay wichanga jatun nänimi caycangapaj Egiptupita-pacha Asiriacama. Chaura Asiria runacuna chayanga Egiptucama. Egipto runacunapis chayanga Asiriacama. Egipto runacunawan Asiria runacunaga iwalmi Tayta Diosllatana adurangapaj. \v 24 Chay wichanmi Israelpis cangapaj Egiptuwan Asiriawan iwal. Israelcunata cuyaparmi Tayta Diosga intëru munducho tiyajcunatapis bindisyunta gongapaj.\x * \xo 19:24 \xt Gén. 12.3\x* \v 25 Munayniyoj \nd Tayta Diosga\nd* bindisyunta goshpan nenga: «Nogaga bindisyuntami gö acrashä Egiptuta, rurashä Asiriata, quiquëpa caj Israeltapis.» \c 20 \s1 Egiptutawan Etiopiata Asiria charicurcunanpaj cashan \p \v 1 Juc cuticho Asiriapa raynin Sargón cacharan mas mandaj suldärunta suldäruncunatawan Asdod siudäman. Chaura chay suldärucunaga Asdodman pillyaj yaycur binsiran. Nircur chay siudäta charicurcuran. \v 2 Chay wichanmi Amozpa wamran Isaiasta \nd Tayta Diosga\nd* niran: «Gachga röpa jatiraycashayquita lojticuy. Llanguiquitapis jorguy.» \p Chaura Isaiasga Tayta Dios nishanno ruraran. Chaymi payga rurin caj röpallanwanna, gala-chaquillana caycaran. \v 3 Chaura \nd Tayta Dios\nd* niran: «Sirbimajnë Isaiasga quimsa watanami rurin caj röpallanwan, gala-chaquilla goyasha Egipto runacunatawan Etiopía runacunata chayno päsananpaj cashanta musyachinanpaj. \v 4 Isaías cashantanöllami Asiriapa rayninpis prësu apangapaj Egipto runacunatawan Etiopía runacunataga: auquincunatapis, mösucunatapis. Paycunata apangapaj gala-chaquillata, ruri caj röpallantawan, gala-siquillata fiyupa pengacachishpan. \v 5 Chayrämi Etiopiaman yäracoj Filistea runacunaga fiyupa mancharenga. Pengaconga Etiopía runacuna imano caycashantapis ricar. Egipto runacunaman yäracur paycunaga alli-chölu-tucuran. \v 6 Lamar cantuncho tiyaj runacuna chay wichanga nengapaj: ‹Masqui ricay-llapa imanöshi caycan yäracushanchi runacunaga. Paycunamanmi aywaj canchi yanapämänanchïpaj, Asiriapa rayninpita salbamänanchïpaj. Cananga ¿imanöparaj salbacushun?› nir.» \c 21 \s1 Babilonia ushacänanpaj rimashan \p \v 1 Lamar lädunpa caycaj Babilonia imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran: \q1 Neguevpa päsar löcu wayra aywashannömi \q1 fiyupa manchacuypaj chaqui jirca nasyunpita illgächicoj suldärucuna aywaycämun. \q1 \v 2 Fiyupa manchacuypätami Tayta Diosga ribilamasha: \q1 Engañacöga engañacun. Wañuchicöga wañuchicun. \q1 ¡Shamuy ari Elam! ¡Media jutiyoj nasyun runacunapis yaycupaycäriy! \q1 Chauraga Babiloniacho ñacaycaj runacuna manami ñacanganachu. \q1 \v 3 Babiloniata Tayta Dios imanöpis castigananpaj cashanta musyarmi \q1 cuerpöcunapis manchariywan shiririn. \q1 Gueshyacunanpaj warmi nanaycho caycajnörämi nanächicuycäpis. \q1 Wiyashäga fiyupami llaquicaycächiman. \q1 Ricashäcunapis fiyupami manchariycächiman. \q1 \v 4 Manami imano yarpachacuytapis camäpacönachu. \q1 Manchariyllawanmi fiyupa llaquicuycä. \q1 Pacha tardiyar chacänanta ñaupatacuna amatar munashäga \q1 canan ticracurisha fiyupa manchariypajmanmi. \b \q1 \v 5 Babiloniachöga mësa maynami churaraycan. \q1 Jananman mantiltapis maynami mashtasha. \q1 Micurcaycan, upurcaycannami. \q1 ¡Jatariy mandajcuna! \q1 ¡Pillyar chapacuna escüduyquicunata llushwachay! \p \v 6 Tayta Diosmi cayno nimasha: \q1 «Aywaycur juc ricachacoj runata churamuy, \q1 imatapis ricashantaga llapanta willacamunanpaj. \q1 \v 7 Parninpa-cama cawallucuna carrëtan garachasha, \q1 u bürruncuna muntasha, u camëlluncuna muntasha aywaycämojta ricar \q1 rejsinanpaj sumaj ricapächun.» \p \v 8 Chaypitaga ricachacoj runana gayacuran: \q1 «Tayta, ricachacunäpaj caycashallächömi goyay-goyay caycä. \q1 Chacaycunapapis waray-waraymi ricachacuycä. \q1 \v 9 Parninpa-cama cawallucuna carrëtan garachasha aywaycämojtami ricaycä. \q1 Aywaycämojcuna nisha: \q1 ‹¡Canan Babiloniataga illgarachengami!\x * \xo 21:9 \xt Apoc. 14.8; 18.2\x* \q1 Ïduluncunapis llapanmi agullasha pampacho mashtarpaycanga› nir.» \b \q1 \v 10 Rïguta ërar lluchcar-ushashanno caycaj marca-masëcuna, \q1 nogaga willaycä munayniyoj \nd Tayta Diosninchi\nd* nimashantami. \s1 Edom imano cananpäpis rimashan \p \v 11 Edom runacuna imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran: \q1 Seirpita-pachami juc gayacusha: \q1 «Ricachacoj, ¿imaynataj pacha waranga? \q1 Ricachacoj, ¿aycarätaj pishin cay ñacay päsananpaj?» nir. \q1 \v 12 Chaura ricachacojna nin: \q1 «Pachaga waranganami. \q1 Ichanga chacaypis yapay chayamonganami. \q1 Masta musyayta munarga yapay cutimunqui.» \s1 Arabia imano cananpäpis rimashan \p \v 13 Arabia imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran: \q1 Dedán runacuna Arabiacho caycaj shatacunaman pacacuy. \q1 \v 14 Temá runacuna, gueshpir aywacurcaycajta yacuta taripachiy. \q1 Micuytapis garay. \q1 \v 15 Paycunaga gueshpicurcaycan sabliwan wañuchinanpitami, \q1 lëchawan illapananpaj apuntaraycajpitami, \q1 manchariypaj guërrapitami. \p \v 16 Tayta Dios cayno nimaran: «Piyun juc wata conträtuta ushashannöllami cananpita juc watataga Cedar munayniyoj cashanpis ushacanga. \v 17 Lëchawan illapaj jinyu Cedar runacunaga wallcallanami cawaycar quëdangapaj.» \qr Israelpa \nd Tayta Diosninmi\nd* chayno nisha. \c 22 \s1 Jerusalén imano cananpäpis rimashan \p \v 1 Tayta Diosmi Isaiasta ricachiran ricapacuna guechwa Jerusalén imano cananpäpis cashanta. Chaytami Isaías cayno willacuran: \q1 ¿Imataj Jerusalenchöga caycan? \q1 ¿Imanirtaj runacunaga wasi janancunacho cushicurcaycan? \q1 \v 2 Runacuna unay shanarir-raj gaparashan siudä, \q1 cushishalla runacuna tiyashan siudä, \q1 gamcho tiyajcunaga wañojmi-aywan. \q1 Ichanga manami sabliwan cuchuypachu wañonga. \q1 Manami guërrachöpischu wañonga. \q1 \v 3 Mandajniquicunaga llapanmi gueshpir aywacusha. \q1 Paycunataga mana ichipashpan gueshpiycajtami prësu charisha. \q1 Mas caruman gueshpejcunatapis prësumi charisha. \q1 \v 4 Chaymi nirä: «Ñaupäpita witicuy-llapa. \q1 Fiyupa llaquicurmi wagaj-aywä. \q1 Marcä mana alliman chayashanpita wagaycä. \q1 Ama shogamaychu-llapa.» \b \q1 \v 5 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* \q1 nisha ricapacachinan guechwa Jerusalencho juc junaj fiyupa manchariy cananpaj, \q1 illgächinanpaj, imata ruraytapis mana camäpacunanpaj. \q1 Siudäta curalaraycaj pergancunatapis juchurgärachengami. \q1 Chaymi runacuna gaparpashanpis puntacunayajraj wiyacanga. \q1 \v 6 Elam runacunaga lëchancunata maynami camaricusha. \q1 Paycunaga maynami carrëtancunacho wichasha, cawallun muntasha carcaycan. \q1 Kir runacunapis pillyar chapacuna escüduncunata aptashanami carcaycan. \q1 \v 7 Mas cuyayllapaj caj guechwa pampacunachöpis carrëtacuna juntashami caycan. \q1 Cawalluwan muntädu cajcunanami siudä puncucho carcaycan pillyaj yaycunanpaj. \q1 \v 8 Judäta chapänanpäga pipis manami cannachu. \p Chay junaj gamcunaga yäracurayqui Líbano Munti jutiyoj wasicho pillyacunayqui caycajmanmi.\x * \xo 22:8 \xt 1Rey. 7.2\x* \v 9 Gamcunaga ricarayqui Davidpa siudäninpa perga curralnin parti-parti juchusha caycajta.\x * \xo 22:9 \xt 2Sam. 5.7\x* Ura caj ishtanquimanpis yacuta juntachishcanqui.\x * \xo 22:9 \xt 2Rey. 20.20\x* \v 10 Jerusalencho caycaj wasicunata sumaj ricapacurayqui. Nircur waquin wasicunata juchuchirayqui curral perga juchusha caycajta allchachinayquipaj. \v 11 Wac-läpa cay-läpa pergacuna caycajpa chaupinchönami yacu pösuta rurarayqui unay caj ishtanquipa ruquin. Ichanga gamcuna manami cuentata gocushcanquichu guërra cananpäga unaypita-pachana Tayta Dios camacächisha caran. \q1 \v 12 Chay junaj munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* gamcunataga nishurayqui waganayquipaj, \q1 llaquicur ajchayquicunatapis rutucunayquipämi. \q1 Chayno nishurayqui llaquicushayqui musyacänanpaj gachga röpacunatapis jaticunayquipämi. \q1 \v 13 Chaypis gamcunaga munashayquicunata rurar cushicullarmi carcaycanqui. \q1 Wäcacunata, uyshacunata pishtar, aychata micur, bïnuta upullarmi carcaycanqui. \q1 Gamcunaga nircaycanqui: \q1 «Cawashanchïyaj micucushun, upucushun; \q1 waranachari wañucushunpis» nir.\x * \xo 22:13 \xt 1Cor. 15.32\x* \p \v 14 Chaypitami munayniyoj \nd Tayta Diosga\nd* yuriparcamashpan rinrillächo yachayllapa willapämaran: «Juchata rurashancunapitaga manami perdunashächu. Juchallanpitami wañonga.» Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \s1 Sebna wañunanpaj rimashan \p \v 15 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* cayno nimaran: «Ayway, raypa palasyuncho caycaj mandaj Sebnaman.\x * \xo 22:15 \xt 2Rey. 18.18; Isa. 36.3\x* Payta cayno ninqui: \q1 \v 16 «¿Imayquitaj gampaga caycho can? \q1 ¿Pïniquitaj caychöga can pampacunayquipaj caycho uchcuchinayquipäga? \q1 ¿Imanirtaj altunnin gagacho mïchuta rurachicuycanqui? \q1 ¿Imanirtaj wañur jamacunayquipaj gagacho uchcuchicuycanqui? \q1 \v 17 \nd Tayta Diosga\nd* callpasapa runa imatapis jitarishannömi caruman jitarishunquipaj. \q1 Callpaycurmi charishunquipaj. \q1 \v 18 Pelötatanömi cuchpärishunquipaj. \q1 Jatun nasyunmanmi jitarishunquipaj. \q1 Chaychönami wañunquipaj. \q1 Gam cushisha purishayqui carrëtayquicunapis chaychömi ushacangapaj. \q1 Chaura gamga rayniquipa ñaupancho fiyupa pengaypämi canquipaj.» \p \v 19 Quiquin Tayta Diosnami Sebnata cayno nin: «Mas mandaj caycashayquipitami jorgushayquipaj. Aruyniquipitapis jitarishayquipämi. \v 20 Chay junäga gayashäpaj Hilciaspa wamran sirbimajnë Eliaquimta. \v 21 Paytanami sotänayquita jatipäshaj. Sinturunniquiwanmi watapäshaj. Chaynöpami mandananpaj paytana ruquiqui churashaj. Jerusalén runacunapäwan Judá runacunapäga paymi cangapaj juc taytano. \v 22 Paytanami entregashaj Davidpa wasinpa lläbinta. Paynami munayniyoj canga. Pay quichashantaga manami pipis wichgangachu. Ni wichgashantapis manami pipis quichangachu.\x * \xo 22:22 \xt Apoc. 3.7\x* \v 23 Payga rispitädu jamacunanömi canga papäninpa famillyancunapäga. Paytaga nogami sumaj camacächishaj läbusta tacaptin yaycushallancho cacushanno cananpaj. \v 24 Chay läbuscho bälej cösacuna warcurashannömi llapan famillyancuna payllaman yäraconga. Llapan famillyan payllamanmi ricaranga. \p \v 25 «Juc junaj ichanga mana cuyucuypa juc pachacho jatiraycaj läbus shicwaconga. Paypis, payman yäracoj famillyancunapis llapanmi yagaconga.» Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \c 23 \s1 Tiropäwan Sidonpaj rimashan \p \v 1 Tiro imano cananpäpis Tayta Dios ribilashanta Isaías cayno willacuran:\x * \xo 23:1 \xt Eze. 26.1–28.19; Joel 3.4–8; Amós 1.9–10; Zac. 9.1–4; Mat. 11.21–22; Luc. 10.13–14\x* \q1 Büquita manijaj Tarsis runacunaga llaquishami carcaycan. \q1 Chipripitami willapa chayasha \q1 «Tiro siudätami juchuchisha» nir. \q1 «Lamar cantunman büqui chayanantami illgächisha» nir. \q1 \v 2 Tiro runacunawan Sidón nigusyanticunapis upällallami carcaycan. \q1 Paycunaga büquicunawanmi nigusyuta aroj. \q1 \v 3 Achca nasyun runacunawanmi ranticanacoj. \q1 Paycunaga fiyupami gänaj Egiptupita shuntashan micuyta ranticur. \q1 \v 4 Lamar cantuncho caycaj Sidón fiyupa pengacuy ari. \q1 Tiro manana captinmi lamarga llaquicur nenga: \q1 «Ollgu wamracunata mana uywashanömi caycä. \q1 Warmi wamracunatapis mana uywashanömi caycä. \q1 Nanayta mana musyaj, mana gueshyacushanönami caycä.» \q1 \v 5 Tiro imano ruracashantapis musyaycur \q1 Egipto runacunaga fiyupami llaquiconga. \q1 \v 6 Lamar cantuncho tiyaj runacuna, Tarsisman aywacuy-llapa; \q1 fiyupa wagay-llapa. \q1 \v 7 Mas unay marcami casha Tiro siudäga. \q1 Chaychöga runacuna gustashallanta rurar cushishami goyäcoj. \q1 Chay runacunaga caruman tiyaj aywacoj. \b \q1 \v 8 Nircur chaychöga raytana churaj. \q1 Chay siudäpa nigusyantincunaga rispitädu runacunallami caran. \q1 Chaymi llapanpis rispitashpan tiyachej. \q1 ¿Pitaj nisha Tiro chayno castigacänanpäga? \q1 \v 9 Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* chayno camacächisha \q1 llapan alli-tucojcunata pengacachinanpaj, \q1 cay pachacho caj munayniyojcunata manacajman churananpaj. \q1 \v 10 Tarsis runacuna cananga Nilo mayu chayar mashtacashanno juc-läman juc-läman mashtacäcuy. \q1 Lamar cantuncho büquicuna jamanan manami cannachu. \q1 \v 11 \nd Tayta Diosmi\nd* lamar jananpa maquinta jogarisha. \q1 Intëru nasyuncunatami sicsicyachisha. \q1 Canaán nasyunpa pacacuna siudänincunata illgächinanpämi nisha. \q1 \v 12 Sidontanami niran: \q1 «Fistayquicunapis manami cannachu. \q1 Charipacusha jipashnönami caycanqui. \q1 Chipriman gueshpirpis manami chaychöpis jamayta tarinquipächu.» \b \q1 \v 13 ¡Masqui ricay Caldeacuna tiyashanta! \q1 Chay nasyonga unay manami caranchu. \q1 Asiria runacunami yanaparan chunyaj chaqui jircacho goyajcuna tiyananpaj. \q1 Cananga Caldeacunami escaluncunata rurasha \q1 Tirocho caj palasyucunata juchuchinanpaj. \q1 Paycunaga pasaypa usharcur ragällantami cachaycusha. \b \q1 \v 14 Lamar cantunman büqui chayanan illgasha captinmi \q1 büquita manijaj Tarsis runacunaga llaquisha carcaycan. \p \v 15 Chay wichan Tiro nasyuntaga ganchis chunca (70) watacamami gongaycärenga. Ray cawashanno ganchis chunca (70) wata päsariptin ichanga Tiro siudäpaj cantanga guellaypaj cacoj warmipaj birsushanno: \q1 \v 16 «Gongacasha caycaj guellaypaj cacoj warmi, \q1 arpayquita matancacurcur siudäpa purimuy. \q1 Alli tonädacunata tucay. Yaparir-yaparir birsuy. \q1 Mä pillaga yarpärishunquichush.» \p \v 17 Ganchis chunca (70) watata usharcuptin ichanga Tiro siudäta \nd Tayta Dios\nd* yarpärenga. Chaura chay siudächo tiyaj runacunaga yapaymi nigusyuta aruyta gallayconga. Yapaymi llapan nasyun runacunawan ranticanacushpan rejsinaconga. \v 18 Ichanga manami quiquincunapänachu shuntanga, ni churanga. Chaypa ruquenga gänashancuna canga \nd Tayta Diospänami\nd*. \nd Tayta Diosta\nd* sirbejcunatami goycärengapaj alli micusha, alli röpasha goyänanpaj. \c 24 \s1 Cay pachacho cajta Tayta Dios jusgananpaj cashan \q1 \v 1 Masqui ricay-llapa. \q1 \nd Tayta Diosga\nd* llapantami cay pachata usharenga. \q1 Cay pachata fiyupami cuyurachenga. \q1 Runacunatanami wacpa-caypa mashtacächenga. \q1 \v 2 Chay junäga iwalmi päsanga cüratapis, pampa runacunatapis, \q1 patruntapis, ollgu uywaytapis, \q1 patrönatapis, warmi uywaytapis, \q1 rantejtapis, ranticojtapis, \q1 ristajtapis, ristacojtapis, \q1 rïcutapis, pobritapis. \q1 \v 3 Ima-aycata charashantapis ushajpämi guechurenga. \q1 Cay pachataga pasaypa chunyajtami cachayconga. \qr Chayno cananpämi \nd Tayta Diosga\nd* nisha. \b \q1 \v 4 Cay pachaga llaquicuycho cashpanmi chaquir shushuycan. \q1 Mundu cansädu cashpanmi pasaypa chaquir shushucäcun. \q1 Munayniyoj runacunapis fiyupami llaquicun. \q1 \v 5 Cay pachataga runacunami ganrachisha. \q1 Laycunata manami cumlishachu. \q1 Tayta Diospa mandamintuncunata mana wiyacushachu. \q1 Imaycamapis alli cananpaj parlashantapis manami cumlishachu. \q1 \v 6 Chaypitami castïgu chayamur cay pachataga usharisha. \q1 Chay castïguwanmi cay pachacho tiyajcunapis ñacaycan. \q1 Chaypitami cay pachacho tiyajcuna ushacasha. \q1 Wallcallanami runacunaga cawaycar quëdasha. \q1 \v 7 Übas yöracunatapis gueshyami charisha. \q1 Chaymi bïnupis mana cannachu. \q1 Ñaupata cushisha goyajcunapis llaquishanami carcaycan. \q1 \v 8 Mananami tucannachu tamburcunata. \q1 Ni arpacunatapis manami tucannachu. \q1 Fistata rurar, cushicur gaparpajcunapis manami mayacannachu. \q1 \v 9 Birsushpan manami bïnuta upyanganachu. \q1 Upyajcunapäga machächicojcunapis ashgajmanmi ticracurenga. \q1 \v 10 Siudäga juchushami caycan. \q1 Wasimanpis mananami pipis yaycunnachu. \q1 \v 11 Bïnu muchuy captin runacunaga cällicunachöpis wagarcaycan. \q1 Mananami pipis cushicunnachu. \q1 Cushicuyga chay pachapita aywacusha. \q1 \v 12 Siudäga pasaypa ragällami quëdasha. \q1 Puncunpis ichic-ichiclla ruracashami caycan. \q1 \v 13 Runaga wallcallanami cay pachacho quëdanga. \q1 Olivota pallar ushajpaj shicwananpaj wiruptin juc ishcay quëdashannöllana, \q1 cosëcha ushay quëdaj übasta ashishannöllanami quëdanga. \b \q1 \v 14 Cawaycar quëdaj runacunaga \nd Tayta Dios\nd* imanöpis rurashanta ricasha carmi cushicuypita gaparpanga. \q1 Tayta Diosta ricarmi maycho tiyaycashanchöpis cushisha cantanga. \q1 \v 15 May-chaychöpis Israelcunapa \nd Tayta Diosnintaga\nd* rispitashpan alabangami. \q1 \v 16 Cay pachapa cuchunpita-pacha cantamojtami wiyashcäcuna \q1 «¡Juchaynäga alabasha cachun!» nir. \b \q1 Noganami nishcä: «Ay, ima ruraytapis manami camäpacöchu. \q1 Pasaypa llaquishami caycä. \q1 Fiyu runacunaga engañacunmi. \q1 Paycunamanga manami yäracuypächu.» \q1 \v 17 Cay pachacho tiyaj runacunaga cangapaj casadurpita jirca animal gueshpiycajnömi. \q1 Man'chäga cangapaj uchcuman yagananpaj caycajno, u togllaman chayananpaj caycajno. \q1 \v 18 Casadurpita gueshpej cäga yagangapaj uchcumanmi. \q1 Uchcupita llojshirir gueshpej cajnami togllacho watacasha quëdanga.\x * \xo 24:18 \xt Jer. 48.43–44\x* \q1 Fiyupa löcu tamyami tamyamongapaj. \q1 Cay pachata tucnarämojcunapis chucchongarämi. \q1 \v 19 Cay pachaga fiyupa manchariypämi cuyurenga. \q1 Cuyurishpan ichic-ichiclla ruracäcongapaj. \q1 \v 20 Machasha runa tuniycachaycajnömi ricaconga. \q1 Tuniyta munaycaj chucllanömi alayri cuyuycanga. \q1 Cay pachacho tiyajcuna juchata rurashanga fiyupami lasaycan. \q1 Chaymi cay pachaga tunishpan imaypis mana jatarenganachu. \q1 \v 21 Chay junäga \nd Tayta Dios\nd* castigangapaj janaj pachacho caycaj munayniyojcunata, \q1 cay pachacho caj raycunatapis. \q1 \v 22 Llapanta juc pachaman shuntanga. \q1 Nircur calapösuman wichganga. \q1 Chaychönami prësu wichgarächenga. \q1 Unaycama wichgararcachir-rämi castiganga. \q1 \v 23 Munayniyoj \nd Tayta Diosga\nd* Sioncho jamacunanman jamayconga \q1 acrashancunapa mandajnincuna ricapaycaptin. \q1 Nircur Jerusalenchömi achicyacurconga. \q1 Chauraga intipis quillapis manami achicyanganachu. \c 25 \s1 Tayta Diosta alabar cantashan \q1 \v 1 \nd Tayta Dios\nd*, gammi canqui Diosnë. \q1 Nogaga gamtami rispitashpä alabashayqui. \q1 Almiraypajcunata rurashayquipitami adurashayqui. \q1 Unaypita-pachami yarpashayquicunaga caycan rasun cajlla, alli cajlla. \q1 \v 2 Siudätapis gotuy-gotuy juchusha cananpämi ticrarachishcanqui. \q1 Pacacuna curalasha siudätapis ushajpämi juchurgärachishcanqui. \q1 Jäpa runacunapa palasyuncunatapis juchuchirmi illgarachishcanqui. \q1 Chay siudätaga manami imaypis allchachenganachu. \q1 \v 3 Chaypitami chay siudächo caj munayniyoj runacunapis rispitashunquipaj. \q1 Fiyu runacunapis manchacushunquipaj. \q1 \v 4 Pobricunataga gammi imaypis washashcanqui. \q1 Llaquicuycajcunatapis yanapar chapashcanquimi. \q1 Löcu tamya mana chayananpaj pacacunanmi cashcanqui. \q1 Fiyupa shanay mana chayananpäpis llantunmi cashcanqui. \q1 Fiyu runacunapa jämayninmi ichanga \q1 caycan löcu tamyano, \q1 \v 5 chaqui jircaman shanay chayajno. \q1 Fiyupa shanaycaptin pucutaywan llantuchishayquinömi \q1 ollgoj runacuna gaparpaycashantapis gamga chawächinqui. \q1 Gammi ninqui fiyu runacuna upällalla wiyarpänanpäpis. \b \q1 \v 6 Sión lömachömi munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* \q1 aypalla micuyta camarenga llapan nasyun runacunapaj. \q1 Chaychöga caycanga mishquej micuycuna, mas alli caj bïnupis. \q1 \v 7 Chay jircachöga mananami llaquicuy canganachu. \q1 Tayta Diosmi jorgurenga llapan runacunata chaparaycashan bëluta. \q1 \v 8 Imaypis manana wañuy cananpämi \nd Tayta Diosga\nd* wañuyta ushacächenga.\x * \xo 25:8 \xt 1Cor. 15.54\x* \q1 Wagajcunatapis shogashpan weguinta pichapangami.\x * \xo 25:8 \xt Apoc. 7.17; 21.4\x* \q1 Acrashan runacuna cay pachacho pengaycho cashantapis pampachar gongacächenganami. \qr \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \p \v 9 Chay junaj runacuna nengapaj: \q1 «Chaynömi noganchïpa Diosninchëga. \q1 Paymanmi yäracuranchi. \q1 \nd Tayta Diosmi\nd* salbamashcanchi. \q1 Pay salbamashanchïpita cushicur gaparpäshun ari.» \q1 \v 10 Sión lömataga \nd Tayta Diosmi\nd* imapitapis chapanga. \q1 Moabtami\x * \xo 25:10 \xt Isa. 15.1–16.14; Jer. 48.1–47; Eze. 25.8–11; Amós 2.1–3; Sof. 2.8–11\x* ichanga lluchcar-ushanga. \q1 Ganrata lluchcashannömi lluchcarenga. \q1 \v 11 Moab runacunaga mayucho bäñacushannörämi maquintapis tapsenga. \q1 Ichanga Tayta Diosmi alli-tucuycajta ñitirenga. \q1 Manami imanöpapis gueshpengachu. \q1 \v 12 Tayta Diosga juchurachengami sinchi pergasha siudäcunapa curralnincunatapis. \q1 Nircorga pampacho mashtaraycajtami cachayconga. \c 26 \s1 Tayta Dios yanapashanpita cantashan \p \v 1 Chay junäga cay alabansatami Judá nasyun runacuna cantangapaj: \q1 «Noganchïpa siudäninchëga sumaj curalashami. \q1 Tayta Diosga salbamänanchïpaj \q1 rurasha ishcay ayway pergatami. \q1 \v 2 Siudäpa puncunta quichay-llapa. \q1 Chaypami yaycamonga Tayta Diosta wiyacoj runacuna, payman yäracoj runacuna.\x * \xo 26:2 \xt Sal. 118.19–20\x* \q1 \v 3 Tayta Dios, gamllaman yarparajcunataga \q1 gamllaman yäracamojcunataga allimi goyächinquipaj. \q1 \v 4 Imaypis \nd Tayta Diosllaman\nd* yäracuy-llapa. \q1 Payga mana ushacaj gaganömi. \q1 \v 5 Paymi mana alliman chayachin alli-tucojcunataga. \q1 Munayniyoj caycaj siudätapis \q1 allpawan llapan tacucänanpaj juchurachin. \q1 Chay siudäpa pergancunapis juchucäcun. \q1 \v 6 Chauraga chay jananpami purenga \q1 pobricunapis, umildicunapis.» \b \q1 \v 7 Tayta Dios gammi camacächinqui wiyacushoj runa allilla purinanpaj. \q1 \v 8 \nd Tayta Dios\nd*, mandamintuyquicunata cumlishpä nogacunapis cushishami goyarcaycä. \q1 \nd Tayta Dios\nd*, nogacunaga llapanë gamllamanmi yarparaycämö. \q1 \v 9 Chacaycunapapis gamllamanmi yarparaycä. \q1 Llapan shongöpami gamta ashiycä. \q1 Cay pachacho caj runacunata llapanta jusgaptiquirämi yachaconga allita rurayta. \q1 \v 10 Fiyu runacunata may-jina cuyapaptiquipis \q1 paycunaga manami yachacongapächu alli cajta rurayta. \q1 Paycunaga alli runacunapa ñaupancho tiyaycarpis mana allillatami ruran. \q1 Paycunaga manami manchacushunquichu fiyupa munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* captiquipis. \q1 \v 11 \nd Tayta Dios\nd* castiganayquipäga maynami camarisha caycanqui. \q1 Ichanga chay runacuna manami tantiyacunchu. \q1 Acrashayqui runacunata fiyupa cuyashayquita ricashpanrämi pengaycho ricacongapaj. \q1 ¡Chay runacunataga rabyasha caycashayqui ninano usharichun!\x * \xo 26:11 \xt Heb. 10.27\x* \b \q1 \v 12 \nd Tayta Dios\nd*, gammi nogacunataga alli goyänäpaj yanapaycämanqui. \q1 Gammi camacaycächinqui llapan rurashäcunatapis. \q1 \v 13 \nd Tayta Dios\nd*, juc mandajcunami nogacunataga munaynincho charämasha. \q1 Ichanga gamllami Tayta Diosnë canqui. \q1 \v 14 Chay mandajcunaga wañushanami. \q1 Manami cawarimongapänachu. \q1 Paycunaga llantuynöllami casha. \q1 Mananami jatarimonganapischu. \q1 Castigashpayqui maynami llapanta illgarachishcanqui. \q1 Paycunata pipis mana yarpänanpämi illgarachishcanqui. \q1 \v 15 \nd Tayta Dios\nd* gammi runacunata achcayächir nasyunnëta jatunyächishcanqui. \q1 Gam rispitasha canayquipämi chayno camacächishcanqui. \q1 Nasyunpa lindancunata mas carumanna witichishcanqui. \b \q1 \v 16 \nd Tayta Dios\nd* paycunaga llaquicushpan gamtami ashishurayqui. \q1 Castigaptiqui paycunaga mañacushurayqui. \q1 \v 17 \nd Tayta Dios\nd*, gampa ñaupayquicho caycaräcuna, \q1 imanömi gueshyaj warmi gueshyacunan öra \q1 milluycachar nanaywan gaparan, chayno. \q1 \v 18 Rasunpa gueshyacojnömi cashcäcuna. \q1 Au, rasunpami nogacunaga nanächicushcä gueshyacuycaj warminöpis. \q1 Ichanga wayrata gueshyacuycajnömi nogacunaga cashcä. \q1 Manami cay pachacho pitapis salbananpächu yuripacushcä. \q1 Cay pachacho tiyananpäga manami pitapis gueshyacushcächu. \q1 \v 19 Gamman yäracamoj runacunaga cawarimongami. \q1 Allpacho pamparaycajcunami cawarimonga. \q1 Nircorga cushicuyllawanmi gaparpangaraj. \q1 Llapan guewacunata shullay wiñachir yagarichimushannömi llapan wañushacunatapis cawarachimunquipaj.\x * \xo 26:19 \xt Eze. 37\x* \b \q1 \v 20 Marca-masëcuna wasiquiman yaycur puncuyquita wichgacarcäramuy. \q1 Tayta Dios rabyasha caycashanpita allchacänancama rätullapis pacacuycuy-llapa. \q1 \v 21 Tiyananpitami \nd Tayta Diosga\nd* shamoj-aywan \q1 cay pachacho tiyajcunata juchanpita castigananpaj. \q1 Runa wañuchishan wañojcunata allpaga manami pacanganachu. \q1 Chaypa ruquin llapantami allpa ricacächenga. \c 27 \s1 Israelcuna marcanman cutimunanpaj cashan \p \v 1 Chay junajmi \nd Tayta Diosga\nd* manchariypaj, jatuncaray sablinwan castiganga Leviatán waräcuyta.\x * \xo 27:1 \xt Job 3.8; 41.1; Sal. 74.14; 104.26\x* Culebrano pillguypa-pillgur aywaycaj Leviatantami castiganga. Lamarcho caycaj waräcuytapis wañuchengami. \p \v 2 Chay junaj Tayta Diosga nengapaj: \q1 «Fiyupa mishquejta wayoj übas chacrata cantapay-llapa. \q1 \v 3 Noga \nd Tayta Diosmi\nd* chay übas chacrataga ricaycä. \q1 Mana cachaypami pargupaycäpis. \q1 Pagasta junajtapis ricaycämi \q1 imapis mana chayananpaj, mana yaycunanpaj. \q1 \v 4 Paytaga manami rabyapänachu. \q1 Fiyucuna yaycuptenga cashata, mana alli guewacunata rupachejnömi illgarachishaj. \q1 \v 5 Noga chapänäta munashpan ichanga \q1 Nogawan parlachun alli ricanäpaj. \q1 ¡Nogawan rasunpa alli parlacuchun!» \b \q1 \v 6 Shamoj watacunachöga Jacobpita miraj Israelcuna tacyangami. \q1 Paycunaga guerunömi chillguenga y waytanga. \q1 Wayuynenga intëru nasyunpämi aypanga. \q1 \v 7 Diosga Israelcunata manami castigashachu \q1 paycunata ñacachejcunata castigashannöga. \q1 Israelcunataga manami wañuchishachu \q1 paycunata wañuchejta wañuchishannöga. \q1 \v 8 Castigaytaga castigashami. Ichanga yachayllapami castigasha. \q1 Acrashan runacunataga nasyunninpita juc-läman prësu apachisha. \q1 Imanömi chunyajpita wayra fiyupa wayrämun, \q1 chaynömi pichaypa apacuran. \q1 \v 9 Chaynöpami Jacobpita mirar aywajcuna jucha rurashantaga perdunanga. \q1 Chaymi iscu rumita cuwarcur jururachishanno \q1 juccunapaj rupachinan altarcunata ichic-ichiclla rurarenga. \q1 Asera diosa-niraj ïdulucuna jucnayllapis manami canganachu. \q1 Juc dioscunapaj insinsu saumachicunan altarcunapis manami canganachu. \b \q1 \v 10 Intërunpa curalasha caycaj siudäga chunyajmi ricaconga, \q1 runa wasinta cachaycuptin quëdashanno, chunyaj chaqui jircacho runa mana tiyashanno. \q1 Chay siudä cashanga canga uywacunata michicunallannami, \q1 sacsacarcärir uywancuna puñurpänallannami. \q1 \v 11 Chaychöga yörapa rämancunapis chaquir shicwanga. \q1 Chay shicwajta shuntarcurnami warmicuna yanuconga. \q1 Chaynöga canga chay runacuna yarpayniynaj captinmi. \q1 Chaypitami paycunata Camaj Diosga mana cuyapangachu ni llaquipangapischu. \p \v 12 Chay junajmi \nd Tayta Diosga\nd* runa rïguta ërashanno ruranga Éufrates mayupita asta Egipto mayucama. Gam Israelcunataga juctapis mana cachaypami juc juclla shuntashunquipaj. \v 13 Chay junäga trompëtatami tucamongapaj.\x * \xo 27:13 \xt Mat. 24.31; 1Tes. 4.16\x* Chaura Asiriacho ogracasha caycajcunawan Egiptuman prësu aywasha caycajcunapis Jerusalenman shamongapaj fiyupa rispitädu lömacho \nd Tayta Diosta\nd* adurananpaj. \c 28 \s1 Samariapaj rimashan \q1 \v 1 ¡Ay imanöraj canga Samaria! \q1 Payga corönanömi micuyta alli wayuchej altu patacho caycan. \q1 Burrächu Efraín runacuna alli-tucushanmi caycan. \q1 Chaynöpis caycan adurnu wayta wañuytasha caycajnömi. \q1 Chaychöga bïnuta upyallarmi goyarcaycan. \q1 \v 2 Chay siudäpaj Tayta Diosga maynami acrasha caycächin callpayoj, munayniyoj runata. \q1 Chay runaga runtu tamyanöpis munayniyoj caycan; \q1 imatapis illgächej löcu wayranömi; \q1 löcu tamyaptin ima aycatapis lloglla apar illgächejnömi; \q1 aypalla yacu chayar ima-aycatapis ñiticurcojnömi. \q1 Chay runaga charircurmi pampaman sajtarenga. \q1 \v 3 Nircur latojpaj lluchcarenga \q1 upyallata aroj Efraín runacuna \q1 alli-tucushanta, corönanta. \q1 \v 4 Adurnu wayta wañuytasha caycäga, \q1 micuyta alli wayuchej pampa chacra juc patacho caycäga \q1 cangapaj ïgus pogunan wichan rimir-puntata wayojnömi. \q1 Pipis chay ïgusta ricärishpan \q1 pallarcorga jinan örami micucurcun. \b \q1 \v 5 Chay junaj quëdaj acrashan runacunapäga \q1 munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* cangapaj fiyupa alli corönan, \q1 fiyupa cuyayllapaj adurnun. \q1 \v 6 Dimanduta arriglaj juezcunatami alli arriglananpaj sumaj tantiyachenga. \q1 Siudäta täpaycaj suldärucunatapis masmi balurta gonga. \b \q1 \v 7 Cananga cüracunawan profëtacunapis machächicojcunata \q1 achcata upucurcushpanmi tuni-tuni purircaycan. \q1 Tayta Dios willapaycashan örapis tuniycacharcaycan. \q1 Dimandacojcunatapis machashami arriglaycan. \q1 \v 8 Mësancunachöpis gumitashan ganracunami caycan. \q1 Manami ni juc pachallapis canchu limyuga. \q1 \v 9 Nogata asipämarmi cayno rimarcaycan: \q1 «¿Pita yachaycächishantataj yarpaycan? \q1 ¿Pitataj willapaycan Dios musyachishanta? \q1 ¿Chayraj wasguisha caycaj wamracuna cashanchïtachuraj yarpan? \q1 ¿Chayraj chuchuta cachaycusha wamracuna cashanchïtachuraj yarpan? \q1 \v 10 ‹Cayta, wacta ruray› niycämanchi. \q1 ‹Wacta, cayta wiyacuy› niycämanchi. \q1 ‹Cay-läman, wac-läman witiy› niycämanchi. \q1 ‹Wac-läman, cay-läman witiy› niycämanchi» nir. \b \q1 \v 11 Chayno mana wiyacushayquipitami gamcunataga Tayta Dios willapäshunquipaj mana yachashayqui rimaycho, \q1 juc-lä nasyun runacuna rimashan rimaycho. \q1 \v 12 Tayta Diosga unaynami gamcunata nishurayqui: \q1 «Cay partichömi caycan alli goyayga. \q1 Caychömi caycan jamanayquicunapäga. \q1 Uticasha cäga jamachun ari» nir. \q1 Ichanga gamcuna manami wiyacurayquichu.\x * \xo 28:12 \xt 1Cor. 14.21\x* \q1 \v 13 Chaypitami \nd Tayta Diosga\nd* \q1 «Cayta, wacta ruray» nishunquipaj. \q1 «Wacta, cayta wiyacuy» nishunquipaj. \q1 «Cay-läman, wac-läman witiy» nishunquipaj. \q1 «Wac-läman, cay-läman witiy» nishunquipaj. \q1 Chaura purishpayqui ancallaypami tuninquipaj. \q1 Däñacunquipämi. Togllamanmi watacanquipaj. \q1 Chaychönami prësu ricacunquipaj. \b \q1 \v 14 \nd Tayta Dios\nd* nishanta wiyacuy-llapa, \q1 cay Jerusalencho pitapis mana rispitaj mandajcuna. \q1 \v 15 Gamcunaga nircaycanqui: \q1 «Wañuywanmi parlashcäcuna fiyupa manchariypaj mana alli chayamuptin \q1 nogacuna mana wañunäpaj. \q1 Nogacunaga llullacuypami pacacushäcuna. \q1 Engañaypami chapacushäcunapis.» \p \v 16 Chaypitami \nd Tayta Diosga\nd* nin: \q1 «Sionmanmi juc rumita churaj-aywä. \q1 Chaymanga churashaj acrasha rumitami. \q1 Chay rumiga cangapaj llapanpita mas allimi. \q1 Jinachöpis chay rumimi simintupa isquïnancho puntu rumi cangapaj. \q1 Chayman yäracoj cäga allimi goyanga.\x * \xo 28:16 \xt Sal. 118.22–23; Rom. 9.33; 10.11; 1Ped. 2.6\x* \q1 \v 17 Chaychöga alli goyaymi plomädano canga. \q1 Rasun cajta ruraynami nibilno canga. \q1 Gamcuna llullacuypa pacacushayquitaga runtu tamyami illgarachengapaj. \q1 Chapäshunayquipaj yäracushayquitanami yacu apacongapaj. \q1 \v 18 Wañuywan parlashayquega anulacangami; manami bälenganachu. \q1 Fiyupa manchariypaj mana alli disigrasyami chayamongapaj. \q1 Chaura chay mana alliga ushajpämi ñitirishunquipaj. \q1 \v 19 Cada chayamuyninmi garachasha apashunquipaj. \q1 Waran-waranmi, chacaypapis junajpapis chayamongapaj.» \b \q1 Chayamunanpaj caycashanta musyaycullarnami manchariywan sicsicyanquipäpis. \q1 \v 20 Chaura gamcunaga caycanquipaj mana tincushayqui quichqui cawituman puñucuycojnömi, \q1 tacshalla gatacunawan gatacojnöllami. \q1 \v 21 \nd Tayta Diosga\nd* Perazim jircacho rurashannömi illajpita usharenga.\x * \xo 28:21 \xt 2Sam. 5.20; 1Crón. 14.11\x* \q1 Gabaón guechwacho rurashannömi rabyawan usharenga.\x * \xo 28:21 \xt Jos. 10.10–12\x* \q1 Runa tantiyayta mana atipashantami ruranga. \q1 \v 22 Chaymi amana caynachu mana rispitacöga. \q1 Mana rispitacoj captiqui wataraycäshushayqui cadina mastami apritacäconga. \q1 Nogaga wiyashcänami munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* \q1 cay nasyunta ushajpaj illgächinanpaj mayna nishanta. \b \q1 \v 23 Sumaj wiyay noga nishäta tantiyacunayquipaj. \q1 Noga nishäcunataga juctapis mana cachaypa sumaj tantiyacuy. \q1 \v 24 Juc runa imata murunanpäpis arorga \q1 manami yaparir-yaparir yapyayllaga yapyacunchu. \q1 Chayno manami cuspiyar guewancunata tapsillarpis cacunchu. \q1 \v 25 Sumaj cuspiyariycorga ¿manachu murutana murun? \q1 Machiypa rïguta murun. \q1 Sebädatapis murun mayninpapis murunanpaj cajllapami. \q1 Abënatapis murun cantullanpami. \q1 \v 26 Diosmi tantiyachin imano murunanpäpis. \q1 Imano alli cashantapis musyachin. \q1 \v 27 Musyashanchïnöpis eneldotaga manami ëranchïchu. \q1 Cominustapis cawalluwanga manami ëracho lluchcachinchïchu. \q1 Eneldotaga gueruwan wiruyllapami shicwachinchi, \q1 cominustapis llanu guerucunawan wiruyllapami. \q1 \v 28 Rïgutami ichanga ëranchi. \q1 Chaypis manami ñuchunanyäga lluchcachinchïchu. \q1 Cawalluwan may-öra lluchcarcacherga \q1 rïgu llojshej cajta raquinchi rïguncuna manaraj ñuchuptin. \q1 \v 29 Chaytapis ruran munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* yarpayta goptinmi. \q1 Paypa yachachicuynenga almiraypämi. \q1 Pay yachaj cashanga manami imamanpis tincunchu. \c 29 \s1 Jerusalenpaj rimashan \p Tayta Dios niran: \q1 \v 1 «¡Ay imanöraj canqui Davidpa siudänin Ariel! \q1 ¡Ay imanöraj canqui David pachacushan Jerusalén siudä! \q1 Chay siudächo tiyajcunaga cada wata fistata rurar cushicushpanmi goyarcaycan. \q1 \v 2 Ichanga nogami Ariel siudämanga ñacaycunata chayachishaj. \q1 Chayrämi canga llaquicuy, wagay. \q1 Chay siudä nogapäga cangapaj rupachicuna altarnömi. \q1 \v 3 Intëruyquipa tumarej curalapaycushunayquipämi suldäröcunata cachamushaj. \q1 Intëruyquipa tumarejmi guenchawan chapajno chapashaj. \q1 Nircur pillyaj yaycamunäpaj escaluncunata jatarachishaj. \q1 \v 4 Pengaypämi jitarpaycar quëdanquipaj. \q1 Rimashayquipis almapanöllami wiyacanga. \q1 Parlashayquicunaga pajallami wiyacanga. \q1 \v 5-6 Ichanga mana yarpashapitami \q1 Noga munayniyoj \nd Tayta Diosga\nd* chiquishojcunata castigashaj. \q1 Paycunataga castigashaj räyuwan, timlurwan, \q1 löcu wayrawan, löcu tamyawan. \q1 Chay aypalla chiquishojcunaga quëdangapaj ñuchu allpamanno ticrashami. \q1 Aypalla gaticachäshojcunaga cangapaj chaqui pangata wayra apashanömi. \q1 \v 7 Aypalla nasyun runacuna Arielcho tiyajcunawan pillyarcaycäga \q1 illgangapaj suyñunöllami. \q1 Llapan magaycaj runacunaga, \q1 perga curralta juchuycächejcunaga illgangapaj chacaypa ricapacushannöllami. \q1 \v 8 Chayga cangapaj yargaypita puñur runa suyñuynincho micushannömi. \q1 Riccharamorga jinalla yargaycan. \q1 Yacunaycaj runa suyñuynincho yacuta upushanno canga. \q1 Riccharamorga jinalla callpaynaj, yacunaypita cuncanpis chaquisha caycashanno canga. \q1 Sión lömaman achca nasyun runacuna pillyaj shamojcunaga \q1 manami imatapis rurangapächu.» \b \q1 \v 9 ¡Ariel runacuna, gamcunaga jinalla goyarcaycay mana tantiyacuypa! \q1 ¡Gaprano, imatapis mana ricajno goyarcaycay! \q1 ¡Machächicojta mana upusha caycashpayquicunapis machasha runano tapraycachaycanqui! \q1 \v 10 \nd Tayta Diosmi\nd* camacächisha gamcuna fiyupa wañuy puñuypa puñucäcunayquipaj. \q1 Profëtacunami caycan llapan runacunapa ñawinnöpis. \q1 Ichanga Tayta Diosmi bendarcusha mana ricananpaj.\x * \xo 29:10 \xt Rom. 11.8\x* \p \v 11 Chaymi Tayta Dios ribilashanga gamcunapaj caycan mana pipis liguinanpaj lagasha caycaj rölluno. Liguiy-yachaj runata pitapis chay rölluta liguipänanpaj «Tayta cayta liguipämay» niptin, chay runaga nengapaj: «Manami liguëmanchu. Lagashami caycan» nir. \v 12 Liguiyta mana-yachaj runata chay rölluta liguipänanpaj «Tayta cayta liguipämay» niptin chay runaga nenga: «Manami liguiyta yachächu» nir. \p \v 13 Tayta Dios nin: \q1 «Cay runacunaga shimillanwanmi sirbiman. \q1 Janan shongullami alabaman. \q1 Shongunchöga juctami yarparcaycan.\x * \xo 29:13 \xt Mat. 15.8–9; Mar. 7.6–7\x* \q1 Nogata aduraycämashanga caycan runacuna yarpaynillanpita nishancunallami. \q1 Paycunaga runa yachachishannöllami aduraycäman. \q1 \v 14 Chaypitami cay runacunapäga tantiyayta mana camäpacunanpaj camacächishaj. \q1 Camacächishaj cay runacuna fiyupa almirananpaj. \q1 Yachajcunapa yachaj cayninpis, \q1 tantiyajcunapa tantiyaj cayninpis manami canganachu.»\x * \xo 29:14 \xt 1Cor. 1.19\x* \b \q1 \v 15 ¡Ay imanöraj canqui mana allita rurananpaj yarpaycashanta pacashpan \nd Tayta Diospita\nd* pacacojcuna! \q1 Paycunaga chacaypami mana allicunata ruran. \q1 Nircur «Manami pipis ricamanchïchu. Manami pipis musyanchu» nin. \q1 \v 16 ¡Chayno yarpar llutantami yarpaycan! \q1 ¿Manca rurajwan mancaga iwalchuraj? \q1 ¿Rurasha caycäga rurajta ninmanchuraj: \q1 «Gamga manami ruramashcanquichu» nir? \q1 ¿Imanirajtapis rurashanpita mituga rurajta nengachuraj: \q1 «Manami rurayta yachanquichu» nir?\x * \xo 29:16 \xt Isa. 45.9; Jer. 18.1–6; Rom. 9.20–21\x* \s1 Israelta salbananpaj aunishan \q1 \v 17 Cananpita manapis aycällatami Libanoga ticracurengapaj muruna chacraman. \q1 Muruna chacranami micuy alli wayuptin muntinöraj ricacongapaj.\x * \xo 29:17 \xt Isa. 32.15\x* \q1 \v 18 Chay junäga mana wiyaj upacunapis \q1 liguipashanta wiyanganami. \q1 Gapracunapis ricanganami. \q1 Manami chacaychönönachu canga. \q1 \v 19 \nd Tayta Dios\nd* yanapaptinmi \q1 umildicunaga cushiconga. \q1 Pobricunapis cushishami goyangapaj \q1 Israelcuna sirbishan Santo Tayta Dios yanapaptin. \q1 \v 20 Mana rispitacojcunaga manami canganachu. \q1 Fiyucunapis manami canganachu. \q1 Llutan ruraycunallata yarpajcunapis illganganami. \q1 \v 21 Ushacanganami manacajpita jitapajcunapis, \q1 dimanduta arriglaj juezcunata mana alliman chayachejcunapis. \q1 Manami canganachu alli runata lebantashpan jitapajcunapis. \p \v 22 Chaypitami Abrahamta jorgamoj \nd Tayta Diosga\nd* Israelcunata nin: \q1 «Cananpitaga Jacobpita miraj Israelcuna manami pengaycho canganachu. \q1 Cäranpis manchacuywan manami jucajyacäconganachu. \q1 \v 23 Paycunapita mirar-aywajcunaga nasyunnincho imano rurashätapis ricashpan \q1 Noga juchaynaj cashäta musyangapaj. \q1 Israelcunapa Santo Tayta Diosnin captë \q1 Nogallatana rispitamangapaj. \q1 \v 24 Mana tantiyajcunapis yachaj caytami yachaconga. \q1 Jamurpäcojcunapis yachachishanta wiyaconganami.» \c 30 \s1 Egiptuman yäracojcunapaj rimashan \p \v 1 \nd Tayta Diosmi\nd* nin: \b \q1 «¡Ay imanöraj canga mana wiyacoj wamräcuna! \q1 Mana tapucamayllapami jucwan-jucwan parlacusha. \q1 Chaynöpami jananman-jananman juchata rurarcaycan. \q1 \v 2 Egiptumanmi rasyaylla aywarcaycan. \q1 Nogataga manami tapucamanchu. \q1 Faraonmanmi ‹yanapämay› nir aywarcaycan. \q1 Paycunaga Egiptumanmi pacacurcaycan.\x * \xo 30:2 \xt Isa. 31.1–3; Jer. 2.18, 36\x* \q1 \v 3 Ichanga faraonman yäracushanpita pengaypämi canga. \q1 Egiptuman pacacushanpitaga fiyupami pengaconga. \q1 \v 4 Zoán siudäman, Hanes siudäman \q1 cachata ruquin cachacusha captinpis \q1 \v 5 pengaychömi cangapaj mana bälej nasyunman yäracushanpita. \q1 Chay nasyun runacunaga manami yanapangachu. \q1 Chaypa ruquin paycunataga fiyupami llaquicachengapaj, pengacachengapaj.» \p \v 6 Egiptuman aywajcunaga chunyaj Neguevpami päsarcaycan bürruncunata y camëlluncunata cargasha. \q1 Päsarcaycan micucoj liyuncuna tiyashanpami, \q1 culebracuna, buylaj culebracuna tiyashanpami. \q1 Ima-aycantapis, cuestaj cösancunatapis apacurcaycan mana bälej Egipto nasyunman. \fig Camëllucuna cargasha apashan|src="HK00038B.TIF" size="col" loc="Isa. 30.6" ref="Isa. 30.6" \fig* \q1 \v 7 Chay nasyonga munayniynajmi. Yanapänanpäpis manami camäpacunchu. \q1 Chaymi chay nasyuntaga jutichapashcä: \q1 «Ima ruraytapis mana camäpacoj nunayllu» nir. \p \v 8 Nircorga Isaiasta Tayta Dios niran: \q1 «Cananga chay ribilashäta isquirbiy acta libruman. \q1 Nircorga sumaj churay shamoj watacunacho musyananpaj. \q1 Chayga canga imaycamapis yarparänanpämi.» \b \q1 \v 9 Cay nasyun runacunaga mana wiyacoj llullami. \q1 \nd Tayta Dios\nd* yachachishantapis manami wiyayta munanchu. \q1 \v 10 Profëtacunatami nircaycan «Amana ricapacuynachu» nir. \q1 Profëtacunataga nircaycan: «Amana willapämaychu rasun cajta musyachishushayquita. \q1 Cushicuypaj cajcunallata willapämayga. \q1 Munashäcunallata willapämayga. \q1 \v 11 Tayta Dios ruraycächishushayquitaga cachaycäriyna. \q1 Rasun cajtaga amana ruraynachu. \q1 Israelpa Santo Tayta Diosnin nishantaga ama yachachimaynachu» nir. \p \v 12 Chaypitami Israelcunapa Santo Tayta Diosnenga nin: \q1 «Gamcunaga willaycächishäta manami wiyayta munanquichu. \q1 Chaypa ruquenga yarparcaycanqui wañuchinacuyllapaj, mana allita rurayllapaj. \q1 \v 13 Chaypitami gamcunaga juchayoj canqui. \q1 Juchayquega altu perga shillisha caycajnömi caycan. \q1 Perga shillicar mana yarpashapita amicäcojnömi canga. \q1 \v 14 Tunerga puyñu shallojnömi ricacunquipaj. \q1 Ushajpaj shallusha cashpan tullpapita shanshata jorgucunapäpis mana allino, \q1 ni yacuta chagacunapäpis mana allinöna ricacunquipaj.» \p \v 15 Israelcunapa Santo \nd Tayta Diosnenga\nd* nin: \q1 «Nogaman cutimushpayqui jamaycäriyna ari. \q1 Nogaman yäracamorga salbashanami canquipaj. \q1 Chayno nishuptiquipis gamcunaga manami munashcanquichu. \q1 \v 16 Chaypa ruquenga nishcanqui: ‹Manami cutëchu. Cawalluta muntacarcärirmi gueshpir aywacushaj› nir. \q1 Nishayquinöllami rasunpa gueshpinquipaj. \q1 Mastapis gamcunaga nirayqui: ‹Fiyupa cörrej carrëtacunaman wicharcurmi gueshpishaj› nir. \q1 Ichanga gaticachäshojcunapis mas fiyupa cörrejmi cangapaj.\x * \xo 30:16 \xt Isa. 31.1\x* \q1 \v 17 Juc runalla manchachishuptillayquimi gamcunaga waranga gueshpinquipaj. \q1 Pichgaj runa manchachishuptiquega llapaniquimi gueshpinquipaj. \q1 Chaura wallcajllanami quëdanquipaj jircacho juc ishcaylla gueru ichiraycajno, \q1 man'chäga juc puytush lömacho señalpaj gueru jawishanöllana.» \s1 Acrashan runacunata cuyapänanpaj aunishan \p \v 18 Chaypis, \nd Tayta Diosga\nd* shuyaraycäshunquimi gamcunata cuyapäshunayquipaj. Payga fiyupami munaycan cuyacoj cayninta gamcunata musyachishuyta. \nd Tayta Diosga\nd* rasunpa alli cajta ruraj Diosmi. Alli cawaytami tarenga payman yäracojcunaga. \p \v 19 Sión runacuna, Jerusalencho tiyajcuna: Manami waganquipänachu. Yanapäshunayquipaj gaparaypa mañacuptiqui Tayta Diosga wiyashushpayqui cuyapäshunquipämi. Payga wiyarcushan öra jucllami yanapäshunquipaj. \v 20 Tayta Dios, fiyupa ñacayman llaquicuyman chayachishushpayquipis pushashojniqui caycarga manami yapayga pacaconganachu. Gamcunaga ñawiquiwanmi ricanquipaj. \v 21 Alli ruraycashayquipita wac-läman u cay-läman tunejnöpis llutanman chayajno captiqui, guepayquipitami gayacamushunquipaj. Chaymi nishunquipaj «Caypami näniga. Cay alli nänipa aywayga» nir. \v 22 Chauraga jitarinquipänami guellaypita rurashayquita, goriwan intërunpa chapyachiypa rurashayqui ïduluyquicunatapis. Chaycunataga ganra räputanömi manana ricaytapis munanquipänachu. \p \v 23 Murushayqui micuyniquicuna alli wiñamunanpämi Tayta Diosga tamyachimongapaj. Chaura chacrapis rïguyquita allimi wayuchengapaj. Chay wichanga uywayquicuna micunanpäpis achcami guewa canga. \v 24 Chacracho aroj buyiquicuna, carga ashtaj bürruyquicunapis alli limyu guewatami micongapaj. \v 25 Wañuchinacuy cashan wichan, pacacuna siudäcunapa perganta juchuchishan wichanga intëru puntacunapita, altunnin puytush lömacunapitapis yacu shamongapaj chayasha mayu-jinarämi. \v 26 \nd Tayta Diosga\nd* jampipashpan watapangapämi pay castigar däñashan runacunapa guerinta. Chauraga quillapis achicyangapaj intinörämi. Intipa achicyayninnami cangapaj ganchis intipa achicyayninnöraj. \s1 Asiria castigasha cananpaj cashanta rimashan \q1 \v 27 Masqui ricay-llapa. Quiquin \nd Tayta Diosmi\nd* caruta aywaycämun. \q1 Pay rabyashanga caycan nina ratarir yana goshtay jatarejnörämi. \q1 Fiyupa rabyasha cashpan rimananpämi caycan. \q1 Paypa shimenga imatapis rupar ushacurcoj ninanömi. \q1 \v 28 Jämayninpis caycan fiyupa chayasha mayu \q1 runata cuncancama ñiticurcojnömi. \q1 Payga aywaycämun juc-lä nasyun runacunata \q1 mana alliman chayachinanpämi. \q1 Llapan runacunapa shiminmanpis frënuta churapanga \q1 chaywan juc-läpana pantacächinanpaj. \q1 \v 29 Gamcunapämi ichanga cangapaj cushicur cantay. \q1 Fiyupa rispitädu fistata rurar cushicushayquino canga. \q1 Gamcunaga fiyupa cushishami carcaycanquipaj, \q1 pinculluta wiyapallapa \nd Tayta Dios\nd* acrashan lömaman aywar. \q1 Chaychöga Tayta Diosmi Israelcunata ima-aycapitapis chapanga. \q1 \v 30 Asiriata ushananpaj shamur \q1 \nd Tayta Diosga\nd* fiyupa manchariypaj munayniyoj busnintami wiyacächenga. \q1 Rabyashpanmi fiyupa castigangapaj \q1 räyuwan, löcu tamyawan, runtuwanpis \q1 ima-aycatapis ushacurcoj ninawannöraj. \q1 \v 31 Asiria nasyun runacunaga \nd Tayta Diospa\nd* busninta wiyar fiyupami mancharengapaj. \q1 \v 32 Asiriacunata Tayta Dios castigaynin-tupumi \q1 gamcuna cushicur tamburcunata, arpacunata tucashayquipis wiyacangapaj. \q1 Asiria runacunata \nd Tayta Diosga\nd* fiyupami castigangapaj. \q1 \v 33 Unaypita-pachanami Asiriacunapäwan rayninpäga Tofet particho camarisha caycan fiyupa ñacananpaj. \q1 Chaychöga altar caycan fiyupa jatuncaraymi. \q1 Yantapis aypallami shancaraycan. \q1 \nd Tayta Diosga\nd* juc pücayllawanmi sindirengapaj. \q1 Paypa shiminpitaga ratataycaj asufrimi llojshimonga. \c 31 \s1 Egiptuman yäracojcunapaj rimashan \q1 \v 1 ¡Ay imanöraj canqui yanapänanpaj Egiptucunaman ruwacoj aywajcuna;\x * \xo 31:1 \xt Isa. 30.1–5\x* \q1 Egipto runacunapa cawalluncunaman yäracojcuna; \q1 aypalla carrëtancuna cashanman yäracojcuna; \q1 cawalluta muntacurcur pillyajcunaman yäracojcuna! \q1 Paycunaga yarpayllapis manami yarpärinchu Israelcunapa Santo \nd Tayta Diosninman\nd*. \q1 Paymanga manami yäracunpischu.\x * \xo 31:1 \xt Prov. 21.31; Isa. 30.16; Ose. 1.7\x* \q1 \v 2 Tayta Diosga fiyupa yarpaysapami. \q1 Chaymi musyan imanöpa disigrasyata chayachiytapis. \q1 Imano rurananpäpis nishantaga simrimi cumplin. \q1 Fiyu runacunataga castigangami. \q1 Mana allita rurajcunata yanapajcunatapis castigangami. \q1 \v 3 Egipto runacunaga runallami, manami dioscunachu. \q1 Cawalluncunapis aychallami, manami espirituchu. \q1 \nd Tayta Diosga\nd* paycunata castigangami. \q1 Chauraga yanapaj Egiptuwan, «yanapämay» nej cajpis mana allimanmi chayangapaj. \q1 Llapan iwalmi wañongapaj. \p \v 4 \nd Tayta Dios\nd* nimaran: \q1 «Juc liyun uyshata wañuycachiptin, \q1 llapan uyshërucuna shuntacaycur \q1 manchachinanpaj gaparpaptinpis \q1 liyonga manami manchacunnachu. \q1 Chaynömi shamonga munayniyoj \nd Tayta Diosga\nd* \q1 Sión lömacho caycaj acrashan runacunata washänanpaj. \q1 \v 5 Imanömi äbi gueshwancho chipshan caycajta täpar jananpa tumapan, \q1 chaynömi Jerusalentaga munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* chapangapaj. \q1 Imapitapis ricanga, salbanga, washanga, \q1 libri cananpaj ima-aycapitapis jorgonga.» \p \v 6 Israelcuna, gamcunaga Tayta Diosta manami wiyacushcanquichu. Cananga paytana yapay wiyacuy ari. \v 7 Chay junäga jucha ruraj maquiquiwan quiquiquicunami goripitawan guellaypita rurashayqui ïdulucunata llapaniqui jitarinquipaj. \q1 \v 8 «Asiria runacunaga llapanmi sabliwan wañongapaj. \q1 Ichanga manami runacunapa espädanwanchu wañonga. \q1 Sinöga quiquëpa espädäwanmi ushacanga. \q1 Guërra captin chay runacunaga gueshpirmi aywacongapaj. \q1 Pillyay-yachaj mösucunatanami uywayman ticrachengapaj. \q1 \v 9 Paycunapa pacacunanpis manchariyllawanmi juchucäconga. \q1 Capitannincunapis bandërancunata cachaycur gueshpir aywaconga.» \q1 Chayno cananpäga \nd Tayta Diosmi\nd* nisha. \q1 Payga chiquejcunata castigananpaj camarishanami caycächin \q1 Sioncho nina rataycajta, Jerusalenchöna rataycaj jurnïllata. \c 32 \s1 Alli ray mandananpaj cashan \q1 \v 1 Juc raymi cangapaj rasun cajllata rurar mandananpaj. \q1 Payta mandäshejcunapis alli cajllatami rurangapaj. \q1 \v 2 Raypis mandäshejcunapis cada-ünun cangapaj wayra chayananta chapajno, \q1 löcu wayrapita pacacunano, \q1 chaqui jircacunata pargunapaj sicyano, \q1 chaqui jircacho jatuncaray gagapa llantuyninno. \b \q1 \v 3 Chauraga ricaycajcunapa ñawincunapis sumajmi ricanga. \q1 Wiyajcunapa rinrincunapis sumajmi wiyanga. \q1 \v 4 Mana tantiyajcunapis llapantami alli tantiyanga. \q1 Gägucunapis mana ñacapacayllapa clärunami rimangapaj. \q1 \v 5 Fiyu runataga manami «alli runa» nenganachu. \q1 Engañacojcunatapis manami «rispitädu runa» nenganachu. \q1 \v 6 Fiyu runaga mana allillatami parlan. \q1 Yarpayninchöpis yarpaycan mana allita ruranallanpämi. \q1 \nd Tayta Dios\nd* melanäcushancunatami ruran. \q1 \nd Tayta Diospäga\nd* llutancunatami riman. \q1 Pishipacojcunatapis manami yawaycachinchu. \q1 Yacunaycajtapis manami yacuta chagapaycunchu. \q1 \v 7 Engañacojcunaga yäracun engañayta yachashallanmanmi. \q1 Melanaypajcunata rurayllatami yarparaycan. \q1 Pobricunatapis llullapaypami llaquicachin. \q1 Alli arriglananta ashiycajcunatapis mana allimanmi churan. \q1 \v 8 Alli runami ichanga allillata ruran. \q1 Chaymi paytaga pipis rispitan. \s1 Mana yarpachacoj warmicunapaj nishan \q1 \v 9 Imapäpis mana yarpachacoj warmicuna \q1 canan nishäta sumaj wiyacuy. \q1 Imanöpis caycashallayquiman yarparajcuna \q1 canan nishäta sumaj tantiyacuy. \q1 \v 10 Gamcuna cananga mana yarpachacuypa goyarcaycanqui. \q1 Cananpita wata masllataga fiyupami llaquicunquipaj. \q1 Chaynöga canquipaj cosëchata mana shuntar. \q1 Yapayga manami übasta shuntanquipänachu. \q1 \v 11 Imapäpis mana yarpachacuypa goyaycajcuna, manchariywan sicsicyay. \q1 Imanöpis caycashallayquiman yarparajcuna llaquicuy. \q1 Jatiraycashayqui alli röpayquicunata lojticuy. \q1 Nircorga llaquicur jaticunayqui röpayquicunatana jaticuy. \q1 \v 12 Micuy alli wayunan chacracunapaj, übas alli wayunan chacracunapaj \q1 llaquicushpayqui pëchuyquita cutacuy. \q1 \v 13 Acrashä runacunapa chacrancunachöga wiñamonga cashawan jachacunallami shatayänanpaj. \q1 Cushicur goyashan wasincunachöpis wiñamonga cashawan jachacunallanami. \q1 \v 14 Palasyucho pipis manami tiyangachu. \q1 Aypalla runacuna tiyashan siudäpis chunyajmi ricacongapaj. \q1 Sumaj curalasha siudäcunatapis para-simrimi cachaycärengapaj. \q1 Chaura chaychöga chucaru bürrucunami cushisha tiyangapaj. \q1 Manshu uywacunatapis chaychömi michengapaj. \b \q1 \v 15 Chaynöga cangapaj janaj pachapita Espíritu noganchïman chayamunancamami. \q1 Chaura chunyaj chaqui jircapis ticrangapaj muruna chacramannami. \q1 Muruna chacracunachönami micuy fiyupa wayongapaj.\x * \xo 32:15 \xt Isa. 29.17\x* \q1 \v 16 Nasyun intëruchöpis \q1 rasun cajtawan alli cajllatanami pï-maypis ruranga. \q1 \v 17 Chaura llapanpis alli goyayllana canga. \q1 Allillanami imaycamapis goyanga. \q1 \v 18 Acrashä runacunaga allillami tiyangapaj. \q1 Mana manchacuypa sigüru wasicunachömi tiyangapaj. \q1 \v 19 Munticunata runtu tamya ushariptinpis, \q1 siudäcuna juchuchir-ushasha captinpis \q1 \v 20 gamcunaga cushishami goyanquipaj. \q1 Murushayquicunata pargunayquipaj achca yacu canga. \q1 Guewapis mana pishiypami canga bürrucunapaj y wäcacunapaj. \c 33 \s1 Tayta Dios salbamajninchi cashan \q1 \v 1 Ay imanöraj canqui jucta illgächej. \q1 Gamtaga manarämi illgächishunquirächu. \q1 Ay imanöraj canqui juccunata engañaj. \q1 Manami engañasharächu caycanqui. \q1 Illgächiyta ushaycorga quiquiquipis illganquipämi. \q1 Juccunata engañayta ushaycuptiquega quiquiquitapis engañashunquipämi. \q1 \v 2 \nd Tayta Dios\nd*, nogacunataga cuyapaycamay ari. \q1 Nogacunaga gammanmi yäracaycämö. \q1 Cada tuta yanapaycamay ari. \q1 Ñacaycunacho caycashä örapis salbaycamay ari. \q1 \v 3 Busniqui junrurumushanta wiyaycur runacunaga gueshpirmi aywacun. \q1 Rabyar jataricurcuptiquega llapan nasyun runacunami machiypa-machir aywacun. \q1 \v 4 Gueshpir aywacushanpa cösancunatanami contrancuna charicarcärin. \q1 Chüpacacunanömi llapanta ushacarcärin. \b \q1 \v 5 Munayniyoj \nd Tayta Diosga\nd* syëluchömi tiyan. \q1 Paymi camacächisha Sioncho alli cajta, rasun cajta rurananpaj. \q1 \v 6 Paymi imapitapis imaypis chapanga. \q1 Paymi salbanga, sumaj yachayta gonga, sumaj tantiyachenga. \q1 \nd Tayta Diosta\nd* rispitar yäracushanga canga ima-aycatapis charashannömi. \b \q1 \v 7 Masqui wiyay, jinyu runacunaga imanöshi llaquicurcaycan. \q1 Alli goyänanpaj parlaj cacha aywajcunapis imanöshi wagarcaycan. \q1 \v 8 Nänicunapis chunyajmi ricacusha. \q1 Pipis manami purinnachu. \q1 Alli goyänanpaj parlacushantapis manami cumlinnachu. \q1 Manami mayganpis rispitanacunnachu. \q1 \v 9 Allpaga fiyupami chaquicäcusha. Imatapis mana wayuchinnachu. \q1 Líbano muntipis wañuytacäcushami. \q1 Sarón guechwapis chunyaj chaqui jircanami ricacusha. \q1 Basán puntawan Carmelo puntapis garayashami caycan. \b \q1 \v 10 \nd Tayta Diosmi\nd* cayno nin: \q1 «Cananmi castigayta gallaycushaj. \q1 Cananmi musyachishaj munayniyoj cashäta. \q1 \v 11 Gamcuna rurayta yarpaycashayquiwan rurashayquipis caycan ogshanölla, rïgu päjanölla. \q1 Chayno captinmi pücarcuptillä jämaynëga nina rupacurcojnöpis usharengapaj. \q1 \v 12 Juc-lä nasyun runacunaga rupar uchpayajnömi ushacangapaj. \q1 Cashata muturcur sindipaycusha nina ratarir ushacurcushannömi illgangapaj.» \b \q1 \v 13 Carucho tiyajcuna wiyay-llapa imano rurashätapis parlajta. \q1 Sercacho caycajcunaga tantiyacuy ari munayniyoj cashäta. \q1 \v 14 Juchayojcunaga Sioncho sicsicyanmi. \q1 Diosman mana yäracojcunami fiyupa mancharishpan cayno nircaycan: \q1 «¿Mayganchïraj awantashwan rupar ushacoj ninataga? \q1 ¿Mayganchïraj cawaycushwan imaycamapis mana upej ninachöga?» nir. \q1 \v 15 Alliga cawanga \q1 alli cajllata ruraj cajmi, \q1 rasun cajllata parlaj cajmi, \q1 rïcuyänanpaj firsapita pipa imantapis mana guechoj cajmi, \q1 faburnin cananpaj pacayllapa pägaptinpis mana chasquej cajmi, \q1 wañuchinanpaj shimita goptinpis mana chasquej cajmi, \q1 mana allita ruraycajta mana ricananpaj witicoj cajmi.\x * \xo 33:15 \xt Sal. 15.2–5; 24.3–5\x* \q1 \v 16 Chayno cawaj cajmi alli pachacho cawanga. \q1 Chay runaga goyanga gagacho rurasha caycaj pacacunachönömi. \q1 Chay runapaga micuyninpis yacupis manami pishengachu. \b \q1 \v 17 Rayta ricanquipaj munayniyoj cuyayllapaj caycajta. \q1 Nasyunpa lindancunapis mas carucamami canga. \q1 \v 18 Fiyupa manchacur goyashayquita yarpärir ninquipaj: \q1 «¿Cananga maytaj impuestuta pägashanta yupajcuna? \q1 ¿Maytaj ayca imano lasashantapis ricajcuna? \q1 ¿Maytaj ricachacuna törricunata yupaycajcuna?» nir. \q1 \v 19 Manami ricanquipänachu mana rispitacoj runacunata, \q1 mana tantiyashayquita parlajcunata, \q1 mayganpis mana tantiyashanta talluypa tallur rimajcunata. \b \q1 \v 20 Imaypis rispitädu fistata ruracunanchi Sión siudäta masqui ricäriy. \q1 Alli goyay cashan Jerusalén siudäman masqui ricäriy. \q1 Chay siudäga cangapaj witichinalla tolduta ichichiptin \q1 istägancuna mana achucajno, \q1 chutaraycaj wascancunapis mana rachicajno. \q1 \v 21 Chaychömi noganchïtaga \nd Tayta Dios\nd* musyachimäshun munayniyoj cashanta. \q1 Chaypaga päsangapaj achca mayucunami, jatuncaray sicyacunami. \q1 Chaymanga chiquinacushanchïcuna manami yaycongapächu \q1 tacsha büquicunawan ni jatuncaray büquicunawanpis. \q1 \v 22-23 Chay büquicunapa wascancunapis \q1 manami watarangapächu guerun ichirajcunaman. \q1 Wayra tangananpaj bëlunpis manami mashtacangachu. \q1 Chaynöga cangapaj \nd Tayta Dios\nd* juezninchi captinmi. \q1 Paymi caycan layninchïta ruraj; Paymi rayninchïpis. \q1 Paymi salbamäshunpaj. \q1 Chauraga chiquinacushanchïpa ima-aycantapis aypallatami guechushunpaj. \q1 Guechurcur raquipänacushaga gapracunapis chasquengami. \q1 Wegrucunapis yaycongapämi ima-aycantapis guechur apacunanpaj. \q1 \v 24 Sioncho tiyajcunataga llapan juchanpitami Tayta Dios perdunanga. \q1 Chaycho tiyäga manami pipis «Gueshyaycä» nengapächu. \c 34 \s1 Nasyuncunapa contran Tayta Dios rimashan \q1 \v 1 Llapaniqui shamuy wiyanayquipaj. \q1 Tantiyanayquipaj sumaj wiyay marcacuna, nasyuncuna. \q1 Wiyachun cay pachapis, cay pachacho cajcunapis. \q1 Wiyachun mundu intërupis, munducho llapan cajcunapis. \q1 \v 2 \nd Tayta Diosga\nd* nasyuncunapaj rabyashami caycan. \q1 Rabyashami caycan nasyuncunapa suldäruncunapäpis. \q1 Paymi llapanta illgächenga; ushajpaj wañuchenga. \q1 \v 3 Wañojcunatapis manami pipis shuntangachu. \q1 Chaycunaga fiyupa melanaypämi asyarenga. \q1 Intëru jircapapis yacunörämi yawarpis aywanga. \q1 \v 4 Syëlupis llapan chaycho caycajcunapis papil cauchucajnömi pitucäconga. \q1 Estrëllacunapis manana achicyar chaquisha öjanömi shicwacamonga.\x * \xo 34:4 \xt Apoc. 6.13–14\x* \b \q1 \v 5 Rasunpami Tayta Diospa sablenga syëlucho yurenga. \q1 Chay sabliga Edom runacunamanmi yaganga. \q1 Edom runacunataga Tayta Diosmi wañunanpaj distinasha. \q1 \v 6 Edomchömi fiyupa wañuchinacuy canga. \q1 \nd Tayta Diosga\nd* Bosra siudächömi rupachinanpaj pishtanga. \q1 Chaymi \nd Tayta Diospa\nd* sablenga yawarpita y wirapita ñitisha caycangapaj. \q1 Uyshacunapawan chïbucunapa yawarnin wiran ñitisha caycajnömi caycanga. \q1 \v 7 Chay runacunawan iwalmi wañongapaj chucaru wäcapis, \q1 töru-mallwacunapis, buyicunapis. \q1 Chay nasyunchöga intëruchömi yawar mashtaranga. \q1 Ñuchu allpapis wirawan tacushallami caycangapaj. \b \q1 \v 8 Chayno canga chay junaj \nd Tayta Dios\nd* ayñita cutichiptinmi. \q1 Chay watami Sionga ñacachejcunata ayñita cutichenga. \q1 \v 9 Edom nasyuncho caj ragracunapaga breyana aywanga. \q1 Ñuchu allpacunana asufriman ticracurenga. \q1 Chaura chay Edom nasyun partiga breyanörämi ratanga. \q1 \v 10 Chacaypa ni junajpapis manami upengapänachu. \q1 Imaypis goshtayga jatariycangami.\x * \xo 34:10 \xt Apoc. 14.11; 19.3\x* \q1 Imaycamapis chayno ushacasha ragällanna caconga. \q1 Chaypaga manami pipis purengapänachu. \q1 \v 11 Chaychöga tiyangapaj pillyaj jutiyoj äbicunawan chushyajcunallami. \q1 Gueshwancunatapis rurangapaj quillicsawan tucumi. \q1 Chay nasyuntaga yarpashannömi Tayta Dios ticrachengapaj chunyajman. \q1 Imapis manami canganachu. \q1 \v 12 Yapayga mananami raynin cangapänachu. \q1 Mandajnincuna ushajpämi illganga. \q1 \v 13 Palasyucunachöpis cashallanami wiñamonga. \q1 Pacacunanchönami ishancacunawan shirallana wiñanga. \q1 Chay partiga ticrangapaj jirca allgucunapa tiyananman, \q1 Avestruz äbicuna puñunallanmanna. \q1 \v 14 Oshgu mishicunawan jirca allgucunallanami tiyanga. \q1 Jacha cabracunallami wacpita-caypita wagapänaconga. \q1 Chaychöga chushyajcunallanami tiyanga. \q1 \v 15 Chaycho tucu gueshwanta ruranga. \q1 Chaycho wachar ogllar pashtarcachirnami pushapata jorgonga. \q1 Chipshantaga shuntapayllapami gueshpichenga. \q1 Chay partimanga tucuy casta ancacunapis chinan orgunmi shuntacanga. \b \q1 \v 16 Masqui \nd Tayta Diospa\nd* librunta ricay. Masqui liguiy. \q1 Chay animalcunapaj niycashäga llapanmi caycanga. \q1 Manami mayganpapis chinancunaga pishengapächu. \q1 Quiquin \nd Tayta Diosmi\nd* chayno cananpaj camacächisha. \q1 Paypa espiritunnami shuntarengapaj. \q1 \v 17 Cada-ünuntami maycho goyänanpäpis camaripasha. \q1 Quiquinmi ricachisha maycho tiyananpäpis. \q1 Ricachishanchömi imaycamapis tiyaconga. \q1 Imaycamapis chayllachömi tiyacongapaj. \c 35 \s1 Runacuna Sionman cutinanpaj rimashan \q1 \v 1 Chunyaj jircacunapis chaqui pachapis cushicuchun. \q1 Gala pampacuna cushicur berdiypa-berdir guewa wiñar waytachun. \q1 \v 2 Chauraga waytapis aypallami canga. \q1 Cushicur cantaypis cangami. \q1 Tayta Diosmi camacächej-aywan chaqui jircacuna Libanuno cuyayllapaj cananpaj. \q1 Chaynöpis camacächenga Carmelo jircano, Sarón guechwano alli allpa cananpaj. \q1 Chayrämi llapan ricangapaj \nd Tayta Dios\nd* cuyayllapaj munayniyoj caycajta. \q1 \v 3 Callpaynajcunata shacyächiy. \q1 Uticasha caycajcunatapis yanapay.\x * \xo 35:3 \xt Heb. 12.12\x* \q1 \v 4 Manchacojcunata niy: \q1 «¡Ama manchacuychu! ¡Balurchay! \q1 ¡Caychömi Tayta Diosga caycan salbashunayquipaj! \q1 ¡Chiquishojcunataga gamta rurashushayquimannömi castiganga!» \b \q1 \v 5 Chauraga gapracunapis ricanganami. \q1 Upacunapis allinami wiyanga. \q1 \v 6 Wegrucunapis capshinörämi pinticachangapaj. \q1 Mana rimaj upacunapis shimin pashtaptin gayarayparämi rimanga.\x * \xo 35:6 \xt Mat. 11.5; Luc. 7.22\x* \q1 Chunyaj jircachönami yacu pashtacaramonga pultutuyllana. \q1 Chaqui jircapanami mayunöraj yacu aywanga. \q1 \v 7 Chunyaj chaqui jircapis yacu pashtacaramuptin gochami ricaconga. \q1 Chaqui jircachönami pucyucuna pashtacaramonga. \q1 Canan jirca allgucuna tiyaycashanchönami \q1 wiñamongapaj shogushcunawan guewacuna. \b \q1 \v 8 Chunyaj chaqui jirca cashan chaupinpana näni caycangapaj. \q1 Chay nänipa jutinmi canga «Rispitädu näni». \q1 Juchanpita manaraj limyu cäga manami chaypa aywangapächu. \q1 Mana tantiyaj upacunaga manami chaypa aywangachu.\x * \xo 35:8 \xt Isa. 41.18; 43.19–20; 44.3–4\x* \q1 \v 9 Chaychöga manami tiyangachu liyuncuna. \q1 Micucoj animalcunapis manami chaymanga yaycongachu. \q1 Chay nänipaga salbacusha cajcunallami cutimonga. \q1 \v 10 \nd Tayta Dios\nd* salbar jorgamushan cajcunaga cutimongami. \q1 Cantashpanmi Sionman yayconga. \q1 Chaychöga imaypis cushishallami goyangapaj. \q1 Paycunapäga cushicuywan alli goyayllanami cangapaj. \q1 Llaquicuypis nanaypis manami canganachu.\x * \xo 35:10 \xt Isa. 51.11\x* \c 36 \s1 Judäman Senaquerib yaycushan \r (2Rey. 18.13–37; 2Crón. 32.1–19) \p \v 1 Chunca chuscu (14) watana Ezequías ray caycaptin Asiriapa raynin Senaqueribga Judá nasyuncho intërunpa curalasha caycaj siudäcunaman magaj aywaran. Nircur charicurcuran. \v 2 Laquispitami mas mandaj suldärunta aypalla suldäruntawan cacharan Jerusalenman ray Ezequiaswan parlaj. Chay suldärucuna Jerusalenmanga pachacuran jana caj ishtanquipita sicya aywaycaj läduncho, Tagshacuna Pampa nishanman näni aywajpa lädunman. \v 3 Chaura Hilciaspa wamran palasyucho mandaj Eliaquim, acta ruraj Sebna y Asafpa wamran Joa raypa secretaryun tariparan chay runacunawan parlananpaj. \v 4 Chaychömi Asiriapa mas mandaj suldärunga niran: \pi1 «Asiriapa munayniyoj rayninmi cachamasha. Payga Ezequiasta caynömi nin: ‹¿Imaman yäracushpayquitaj cushisha goyäcunqui? \v 5 Guërrachöga manami rimashallanchïwanchu binsinchi. Guërrachöga binsinchi aypalla suldäruwanrämi, magaj yaycunapaj sumaj yarpachacur-rämi. ¿Pimantaj yäracunqui conträ jatarinayquipaj? \v 6 Nogaga musyaycämi yanapäshunayquipaj Egipto runacunaman yäracuycashayquita. Egiptoga caycan challcu shogushnömi.\x * \xo 36:6 \xt 2Rey. 18.21; Eze. 29.6–7\x* Pipis tucnacurcuptenga maqui paltantapis challcur päsarinmi. Chaynömi Egiptupa faraonnenga payman yäracojta ticrapanga. \v 7 Capas nimanqui: «Nogacunaga \nd Tayta Diosnëmanmi\nd* yäracurcaycä» nir. ¿Manachu chay Diosta rispitanan puytush lömacunacho caj altarcunataga Ezequías ushajpaj illgächisha? Nircorga llapan Judá runacunata Jerusalencho tiyajcunatapis nisha Jerusalencho caycaj altarllacho Diostaga rispitar adurananpaj.› \pi1 \v 8 «Cananga Asiriapa rayninwan alli parlacuy. Nogaga ishcay waranga (2,000) cawallucunatapis gömanmi. ¿Chayta muntacunanpaj runacunata tarinquimanchuraj? \v 9 Egipto nasyunpita cawallucunata muntacojcunata tarimuyta yarparpis ¿imanöparäshi binsinquiman munayniyoj raynëpa suldäruncunapa manacajnin mandajllantapis? \v 10 Jinachöpis gamga ¿yarpanquichu \nd Tayta Dios\nd* mana niycämaptillan cay nasyunta illgächej shamushäta? ¡\nd Tayta Diosmi\nd* nimasha cay nasyunman yaycaycamur illgächinäcunapäpis!» \m \v 11 Chaura Eliaquimga, Sebnaga, Joaga Asiriapita chayaj mandajcunata niran: «Arameo rimaycho parlamuy ari. Nogacunaga chay rimaytapis tantiyämi. Ama hebreo rimaychöga nimaychu. Curral perga janancho caycaj runacunami wiyarcaycämun.» \p \v 12 Chaura Asiriapa mas mandaj suldärunga niran: «Asiriapa raynenga willaycächiman manami patrunniquipächu, ni gamcunapäpischu. Chaypa ruquin caycan curral perga janancho caycaj runacunapämi. Canan gamcunapis paycunapis yargayllawanmi jatun ishpayniquicunata micunquipaj. Yacunarpis upunquipaj chiullayniquita.» \p \v 13 Chayno nircur Asiriapa mas mandaj suldärunga sumaj ichiycur hebreo rimaycho sinchipa niran: «Llapayqui sumaj wiyay Asiriapa munayniyoj raynin gamcunapaj nishanta: \v 14 ‹Ray Ezequiasga llullapaycäshunquimi. Payga manami nogapita salbashunquipächu.› \v 15 Ezequiasga capas nishunqui \nd Tayta Diosman\nd* riguir mana cachaypa yäracunayquipaj. Capas nishunqui: ‹\nd Tayta Diosga\nd* rasunpami salbamäshun. Payga manami munangachu cay siudä Asiria raypa maquinman chayananta› nir. \p \v 16 «Chayno nishantaga ama riguiychu. Nogataga Asiriapa rayninmi cachamasha paywan parlacunayquipaj. Pay nishantana ruray. Chayno carga cada-ünuyquimi übasniquipa wayuyninta, ïgusniqui wayushanta micunquipaj. Yacutapis upunquipaj quiquiqui rurashayqui ishtanquiquipitami. \v 17 Nircorga pushashunquipaj quiquiquipa nasyunniqui-niraj nasyun aypalla rïgu cashanman, übas cashanman. Chaychömi tantatapis bïnutapis ruranquipaj. \p \v 18 «Ezequías ‹\nd Tayta Diosmi\nd* salbamäshun› nishuptiquega ama riguiychu. Manami maygan dioscunapis salbashachu nasyunnincunata Asiria raypa maquinpitaga. \v 19 ¿Maytaj Hamatpa, Arfadpa diosnincuna? ¿Maytaj Sefarvaimpa diosnincuna? Samaria siudätapis Asiriapa rayninpita manami salbashachu. \v 20 Asiria raypa maquinpitaga manami maygan nasyunpa diosnincunapis salbashachu. Chayno caycaptenga ¿imanirtaj yarpanqui Jerusalenta \nd Tayta Dios\nd* salbananpaj cashanta?» \p \v 21 Chayno niptin llapan runacuna upällalla wiyaräcuran. Manami mayganpis ni juc shimipis rimacuranchu. Runacunataga raymi mayna willapashana caran imatapis mana rimacunanpaj. \p \v 22 Chaura palasyucho mandaj Eliaquim, acta ruraj Sebna, raypa secretaryun Joa fiyupa llaquicushpan röpancunatapis rachiriran. Nircur aywaran Ezequías cajman Asiriapa mandaj suldärun ima nishantapis willaj. \c 37 \s1 Senaqueribpita Judäta Tayta Dios salbashan \r (2Rey. 19.1–37; 2Crón. 32.20–23) \p \v 1 Willashanta wiyaycur ray Ezequiasga jatiraycashan röpanta rachiriran. Nircur fiyupa llaquicushpan gachga röpacunata jaticurcur \nd Tayta Diospa\nd* Templunman aywaran. \v 2 Chaypita rayga Amozpa wamran profëta Isaiasman cacharan palasyucho mandaj Eliaquimta, acta ruraj Sebnata, mayur cüracunatapis llaquicur gachga röpan jatishata. \v 3 Aywajcunaga niran: «Ezequiasmi cayno nin: ‹Cananga fiyupa llaquicuychömi caycäcuna. Castïguchömi, pengaychömi caycäcuna. Nanaycho caycaj warmi gueshyacunanpaj callpan manana cajnönami caycäcuna. \v 4 \nd Tayta Diosniquega\nd* wiyashami canga Asiriapa raynin cachamushan mandaj suldärun ashllishpan imata nishantapis. Cawaj Diostami ashllisha. Ashllishanpita \nd Tayta Diosniqui\nd* castigaycunman. Mañacushpayqui ruwacuycuy ari quëdajcunallapäpis› nir.» \p \v 5 Ray Ezequiasta mandäshejcuna chayno willaptin \v 6 Isaiasga niran: «Patrunniquita willay \nd Tayta Dios\nd* cayno nishanta: ‹Imatapis Asiria raypa suldäruncuna nogapa conträ parlashanpitaga ama manchacuychu. \v 7 Nogami camacächishaj willapa chayaptin cuticunanpaj. Chaura nasyunninman cuticongapaj. Chaychönami camacächishäpaj sabliwan wañuycachinanpaj› nir.» \p \v 8 Chaypitaga Asiriapita shamoj mas mandaj suldäru mayaran Asiriapa raynin Laquis siudäpita aywacushanta. Chaura paycunapis Jerusalenpita jinan öra aywacuran. Asiriapa raynintaga tariran Libna runacunata magaycajtana. \v 9 Chaychöna Asiriapa raynenga mayaran paypa contran Etiopía nasyunpa raynin Tirhaca suldäruncunawan pillyaj aywaycashanta. Chaypitapis ray Senaqueribga Judäpa raynin Ezequiasman yapayraj cachata cacharan. Ezequiasta niran: \pi1 \v 10 «Gam yäracushayqui Diosniquega nishunqui Jerusalenga nogapa munaynëcho imaypis mana cananta. Ichanga nishushayquita ama riguiychu. \v 11 Gamga mayashcanquinami Asiriapa raynincuna nasyuncunata imano rurashantapis. ¿Chaychuraj gamga gueshpinquiman? \v 12 Nogapa unay caj awilöcuna illgächishan marcacunata maygan diosninpis manami salbashachu. Manami salbaranchu Gozanta, Haranta, Resefta, Bet-edén runacuna Telasarcho tiyajtapis. \v 13 Masqui yarpachacuy. ¿Cananga maytaj Hamatpa, Arfadpa, Sefarvaimpa, Henapa Ivapa raynincuna?» \s1 Tayta Diosta Ezequías mañacushan \p \v 14 Cacha aywajcuna cartata chayachishanta chasquircur ray Ezequías liguiran. Nircorga Templuman aywaycur cartata mashtayninpa churaycur \v 15 \nd Tayta Diosta\nd* cayno mañacuran: \v 16 «Israelpa munayniyoj \nd Tayta Diosnin\nd*, gamga mandashpayqui jamaraycanqui querubín anjilcunapa chaupinchömi. Japallayquimi cay munducho tiyajcunapa Tayta Diosnin canqui. Gammi camarayqui syëluta cay pachatapis. \v 17 \nd Tayta Dios\nd*, mañacur ruwacushäta wiyaycamay ari. Senaquerib cachamushan mandaj suldärun imata nimashancunatapis ama gongaychu. \nd Tayta Dios\nd*, gam cawaj Dios caycaptiquimi chayno rimar rabyachishurayqui. \v 18 \nd Tayta Dios\nd* rasunpami Asiriapa raynenga nasyuncunata ushar illgächisha. \v 19 Runacuna ‹diosnë› nishancunatapis rupargärachisha. Chaycunaga manami rasunpa dioschu caran. Chaycunaga guerupita, rumipita runacuna rurashallanmi casha. Chaynöpami illgächishapis. \v 20 \nd Tayta Diosnë\nd*, cananga Asiriapa munaynincho canäpita salbaycamay ari. Chaynöpami cay pachacho caj runacunaga llapan musyanga gam japallayqui rasunpa \nd Tayta Dios\nd* cashayquita.» \s1 Senaquerib wañushan \r (2Rey. 19.20–37; 2Crón. 32.20–21) \p \v 21 Chaypita Amozpa wamran Isaiasga ray Ezequiasta willachiran. Willachir niran: «Israelpa \nd Tayta Diosnenga\nd* caynömi nin: ‹Noga wiyashcämi Asiriapa raynin Senaqueribpaj mañacamashayquita. \p \v 22 « ‹Noga \nd Tayta Diosga\nd* Asiriapa rayninpaj caynömi në: \q1 « ‹Senaquerib, gampäga Sión siudä juc jipashnömi asicun. \q1 Gam aywacuptiqui Jerusalenga manacajman churashushpayquimi umanta awicun. \q1 \v 23 ¿Pitataj ashllishcanquega? \q1 ¿Pitataj gayapashcanquega? \q1 ¿Pitataj gayarashcanqui alli-tucushpayquega? \q1 ¡Israelpa Santo Diosninpa contranmi rimashcanqui! \q1 \v 24 Cachayquicunawan ashllichimarmi cayno nimashcanqui: \q1 «Yupaytapis mana atipaypaj aypalla carrëtäcunawanmi \q1 yaycushcä intëru puntancunapapis. \q1 Mana pipis yaycunan Líbano jircacunamanpis yaycushcämi. \q1 Mas cuyayllapaj pïno gueruncunatapis, jatunnin sedru gueruncunatapis sajtashcämi. \q1 Chayashcämi altunnin jircancunaman, \q1 may-may muntincunamanpis. \q1 \v 25 Juc-lä nasyun chaqui jircacunacho \q1 pösucunata rurarcur yacuta upushcä. \q1 Suldäröcuna päsananpämi Egipto mayucunatapis chaquichishcä» nir. \q1 \v 26 Gamga ¿manachu musyarayqui noga Tayta Dios chaycunata \q1 llapanta camacächishäta? \q1 Unaypitanami chayno cananpaj camacächirä. \q1 Chaymi cananga cumlishcä. \q1 Chaynöpami gamga curalasha siudäcunatapis illgächir cachaycunqui ragällanta, muntuy-muntuy goturaycajta. \q1 \v 27 Chay siudäcunacho tiyajcunanami quëdasha fiyupa mancharir pengay-tucusha. \q1 Jircacho caj berdi guewacuna quëdasha wasi janancho llullu guewacuna fiyupa usyawan chaquicäcojno. \q1 \v 28 Nogaga musyaycämi imanölla goyashayquitapis, \q1 imanölla rurashayquitapis. \q1 Musyaycämi nogapaj fiyupa rabyaycashayquitapis. \q1 \v 29 Nogapa conträ jatarir rabyar fiyupa ollguycashayquita wiyashcämi. \q1 Chaypitami sengayquiman churashaj juc arguyllata. \q1 Shimiquimannami frënuta churashaj. \q1 Nircorga shamushallayquipami cutichishayqui.› » \p \v 30 Ray Ezequiastana Isaías niran: «Rasunpa cananpaj cashanta musyanayquipaj caynömi canga: \q1 «Cay watapis, watanpis gamcunaga micunquipaj \q1 quiquillan wiñacamoj micuy wayushantami. \q1 Watannin cajchönami ichanga mururcärirpis shuntanquipaj. \q1 Übasta lantarcurpis wayuyninta micunquipaj. \q1 \v 31 Quëdaj caj Judá runacunaga cangapaj lanta jachanömi. \q1 Lanta sapichajnöpis mana llojshiypanami tiyanga. \q1 Früta yörancho wayojnöpis mirangapämi. \q1 \v 32 Waquenga Jerusalenchömi quëdanga. \q1 Sión lömachömi cawaycaj quëdanga. \q1 Amatar cuyacoj cayninwanmi \q1 \nd Tayta Dios\nd* chayno cananpaj camacächenga. \p \v 33 «Asiria nasyunpa rayninpäga \nd Tayta Dios\nd* caynömi nin: \q1 « ‹Jerusalenmanga manami yaycongapächu. \q1 Manami jucnayllatapis lëchanta jitangapächu. \q1 Manami pillyapaj escüduncuna aptasha yaycongapächu. \q1 Manami yaycunanpaj curral wajtancunaman allpatapis gotongapächu. \q1 \v 34 Shamushallanpami cuticongapaj. \q1 Siudämanga manami yaycongapächu. \qr Noga \nd Tayta Diosmi\nd* chayno niycä. \q1 \v 35 Nogami cay siudäta chapäshaj. \q1 Imapitapis salbashaj sirbimajnë Davidta aunishäta yarpar, \q1 quiquëpis rispitacachicushpä› nir.» \p \v 36 Chay nishan chacayllami \nd Tayta Diospa\nd* anjilnin chayaycur wañuchiran Asiria suldärucuna pachacaraycajta pachac pusaj chunca pichgan waranga (185,000) runacunata. Warannin tuta waquin suldärucuna riccharcamorga tariran wañusha mashtarpaycajtana. \v 37 Chaura Asiriapa raynin Senaqueribga tolduncunata shuntacurcur cuticuran Nínive siudäman. \v 38 Juc junaj diosnin Nisrocpa templunman yaycuycur aduraycaran. Niycaptinmi wamrancuna Adramelecwan Sarezer yaycuycur sabliwan wañuycärachiran. Wañuycacherga Ararat partiman gueshpir aywacuran. Chaypitaga papäninpa ruquin ray caran wamran Esarhadón jutiyojna. \c 38 \s1 Gueshyaycashanpita ray Ezequías allchacashan \r (2Rey. 20.1–11; 2Crón. 32.24–26) \p \v 1 Chay wichan ray Ezequiasga pasaypa gueshyaycaran. Chaymi Amozpa wamran profëta Isaiasga watucoj aywaran. Chayaycur niran: \p «\nd Tayta Diosga\nd* nin: ‹Gamga mananami allchacanquipänachu. Incargacuyna, tistamintutana rurachicuy› nir.» \p \v 2 Chaura Ezequiasga tapyaman ticracurcur \nd Tayta Diosta\nd* mañacur niran: \p \v 3 «Nogaga gamta amatarmi ruwacö \nd Tayta Dios\nd*, llapan shongöwan gam munashayquino rurashäta yarpärinayquipaj.» Chayno nir llaquicushpan fiyupa wagaran. \p \v 4 Chaypita Isaiasta \nd Tayta Dios\nd* niran: \v 5 «Cutircur Ezequiasta willay. Unay awilun David sirbishan \nd Tayta Diosmi\nd* mañacamashanta wiyashcä. Ricashcämi wagashantapis. Chaymi allchacächishaj. Chunca pichgan (15) watarämi cawanga. \v 6 Jerusalén siudätawan paytaga salbashäpämi Asiriapa rayninpita. Nogami cay siudätaga chapäshaj. \v 7 Chaynöpis aunishäta cumlinäpaj cashanta musyananpaj juc milagrutami rurashaj. \v 8 Intiwan Acaz örata musyacunancho intipa llantuynin chunca escaluncama guepapa cutinanpämi camacächishaj.» Chaura rasunpa intipa llantuynenga chunca escalunta guepaman cutiran. \p \v 9 Judäpa raynin Ezequías gueshyashanpita allchacarcur cay alabansata isquirbiran: \q1 \v 10 «Nogaga nirä: ‹Cananga mösu caycällarchari wañucushaj. Timpöchu caycällarchari wañojcuna caycashanman aywacushaj› nir. \q1 \v 11 Nogaga nirä: ‹Cay pachachöga mananachari imaypis Tayta Diosta ricashänachu. \q1 Cay pachacho cawaycajcunataga mananachari pitapis ricärishänachu› nir. \q1 \v 12 Puñunä wasitapis guechumashpan uyshërucunapa chucllantanömi ushajpaj pascarcaycan. \q1 Noga cawashäga casha tilarcho awa pituraycajta awaj runa capturishannömi. \q1 Illajpitami usharamashcanqui. \q1 \v 13 Tullöcunata liyun capchur-ushaptinnörämi waray-waray nanaywan gaparaycä. \q1 Illajpitami usharamashcanqui. \q1 \v 14 Äbicuna wagajnömi nanächicuycä. \q1 Palumanöllami nanaywanpis ataycä. \q1 Ñawëpis uticannami syëluman ricarayllawan. \q1 Tayta Dios fiyupami ñacaycä. \q1 Nogapa faburnë jatarcuy ari. \b \q1 \v 15 «Ichanga ¿imataraj noga nëman? \q1 Quiquiquimi willachimashcanqui. \q1 Nircorga chayno rurashcanqui. \q1 Fiyupa llaquicur goyashäpitami umildillana goyäcushaj. \q1 \v 16 Tayta Dios, gammi llapan runacunata alli cawachinqui. \q1 Nogatapis gammi cawachimashcanqui. \q1 Gammi allchacächimashcanqui. \q1 Cawaycänäpäpis camacächishcanqui. \q1 \v 17 Rasunpaga quiquëpitami ñacaycunachöpis goyashcä. \q1 Gamga wañur illganäpitami salbamashcanqui. \q1 Gamga llapan juchäpitapis perdunamashcanquimi. \q1 \v 18 Pantiyuncho pamparaycajcunaga mananami pipis alabashunquinachu. \q1 Pampacojcunaga manami ricannachu aunishayquita cumliptiquipis.\x * \xo 38:18 \xt Sal. 88.10–12\x* \q1 \v 19 Cawajcunami ichanga alabashunqui canan noga alabaycashäno. \q1 Papänincunanami wamrancunata willapan nishayquita cumlej cashayquita. \q1 \v 20 Caychömi \nd Tayta Diosga\nd* caycan salbamänanpaj. \q1 \nd Tayta Diospa\nd* Wasinchöga waran-waran imaycamapis cawashanchïyäga \q1 arpanchïcunata tucashpanchi cantar alabaycäshun.» \p \v 21 Isaiasga ïgusta agachiran chaywan raypa guerinta lajtapänanpaj. Chaura rayga allchacaran. \p \v 22 Manaraj chayno captin Ezequiasga Isaiasta tapusha caran: «¿Imanöpataj musyashaj \nd Tayta Diospa\nd* Templunman aywanäpaj cashanta?» nir. \c 39 \s1 Babiloniapita cacha chayajcunata Ezequías jamachishan \r (2Rey. 20.12–19; 2Crón. 32.27–31) \p \v 1 Chay wichan Baladanpa wamran Merodac-baladán Babiloniapa raynin mayaran Ezequías fiyupa gueshyashanpita allchacashantana. Chaura cachancunawan cartata apachiran. Garaynintapis apachiran. \v 2 Cacha chayajcunata Ezequiasga cushisha jamachiran. Ima-aycan cashantapis ricachiran. Ricachiran gorita, guellayta, perfümicunata, fiyupa cuestaj asëtita, churaraj armancunata. Churacunan wasicho ima-aycallanpis churarajcunata ricachiran. Ushajpämi palasyuncho cajtawan mandashancho cajcunataga ricachiran juctapis mana cachaypa. \v 3 Chaymi profëta Isaías aywaran ray Ezequiasman. Chayaycur tapuran: «¿Maypitataj shamusha chay runacuna? Gamtaga ¿ima nisha-cashunquitaj?» nir. \p Chaura Ezequías niran: «Paycunaga shamusha fiyupa carupitami. Shamusha Babilonia nasyunpita.» \p \v 4 Isaías yapay tapuran: «¿Imatataj ricasha palasyuyquichöga?» nir. \p Chaura Ezequías niran: «Paycuna ricasha llapantami cay palasyöcho caycajtaga. Churacuna wasëcho caycajtapis usha-ushajpämi ricachishcä juctapis mana cachaypa.» \p \v 5 Chaura Ezequiasta Isaías niran: «Munayniyoj \nd Tayta Dios\nd* nishanta wiyay: \v 6 Juc junajmi Babiloniaman apacongapaj cay palasyuyquipita llapan cösacunata, unay awiluyquicuna shuntashanpita canancama shuntaycashayquita. Chauraga caycho manami imapis quëdangapächu. \v 7 Asta gampita mirajcunatapis Babilonia nasyunman apangapämi. Chaychöna ollgu cajtaga capangapaj palasyucho raypa uywaynin cananpaj.»\x * \xo 39:7 \xt 2Rey. 24.10–16; 2Crón. 36.10; Dan. 1.1–7\x* \p \v 8 Chaura ray Ezequiasga Isaiasta niran: «\nd Tayta Dios\nd* nishanta willamashayqui nogapäga allimi. Noga cawashäcamaga allillami goyäshaj. Pipis imatapis manami rimapämangachu» nir. \c 40 \ms1 ISHCAY CAJ PARTI \mr (CAPÍTULOS 40–55) \s1 Jerusalén runacunata Tayta Dios shogashan \q1 \v 1 Tayta Diosninchïmi nin: \q1 «Acrashä Jerusalén runacunataga shogaycuy shogaycullay ari. \q1 \v 2 Paycunataga alli shimillayquipa willapaycuy. \q1 Cananpitaga manana llaquisha goyänanpaj cashanta willaycuy. \q1 Paycunaga manami uywaynachu canga. \q1 Paycunataga juchancunapita castigashcänami. \q1 Paycunataga llapan juchanpita perdunashcänami.» \b \q1 \v 3 Juc runami gayacuypa willacuycan cayno nir: \q1 «\nd Tayta Diosninchi\nd* shamunanpaj nänita allchay. \q1 Diosninchi shamunanpaj chunyajpa nänita dirichay.\x * \xo 40:3 \xt Mat. 3.3; Mar. 1.3; Juan 1.23\x* \q1 \v 4 Llapan ragracunatapis pampayächiy. \q1 Puytush lömacunatapis parijay. \q1 Wicsu nänicunatapis dirichay. \q1 Uchcu-uchcu nänicunatapis pampachay. \q1 \v 5 Chayrämi \nd Tayta Diosga\nd* munayniyoj cayninta ricacächenga. \q1 Chaytaga llapan runacunami ricangapaj.\x * \xo 40:5 \xt Luc. 3.4–6\x* \qr Quiquin \nd Tayta Diosmi\nd* chayno cananpaj nisha.» \b \q1 \v 6 «Sinchipa gayacuy» nimashantami wiyashcä. \q1 Chaura nogaga tapushcä: «¿Ima nirtaj gayacushaj?» nir. \q1 Chaymi nimaran: «Gayacuy llapan runacuna llullu guewanölla caycashanta; \q1 alli cawashanpis waytanölla caycashanta. \q1 \v 7 Jananpa \nd Tayta Diospa\nd* jämaynin päsariptenga \q1 guewapis chaquicäcunmi, waytapis wañuytacäcunmi. \q1 Runacunaga rasunpami guewanölla caycan. \q1 \v 8 Guewapis chaquicäcunmi, waytapis wañuytacäcunmi. \q1 Tayta Diosninchi rimashancunami ichanga imaypis mana ushacanchu.»\x * \xo 40:8 \xt Stg. 1.10–11; 1Ped. 1.24–25\x* \b \q1 \v 9 Sionman alli willapata apaj, altunnin puntaman wichay. \q1 Chaypita intërupa willacushpayqui llapan callpayquipa gayaray. \q1 Jerusalenman alli willapata apaj, mana manchacuypa sinchi gayaray. \q1 Judá siudäcunacho tiyajcunata willapay \q1 «¡Diosninchëga jananchichönami!» nir. \q1 \v 10 \nd Tayta Diosga\nd* fiyupa munayninwanmi chayamoj-aywan. \q1 Munayniyoj carmi llapanta maquincho chararanga. \q1 Juccunapa munaynincho caycajta shuntarcurmi \q1 acrashan runacunataga pushaycämun.\x * \xo 40:10 \xt Isa. 62.11\x* \q1 \v 11 Payga pushaycämun juc uyshëru\x * \xo 40:11 \xt Eze. 34; Luc. 15.5; Juan 10.11\x* uyshancunata michejnömi. \q1 Uyshëruga uysha-mallwacunata margacurcurmi apan. \q1 Cuyashpanmi margasha apan. \q1 Chayraj wachashacunatapis allimi rican. \s1 Tayta Dios fiyupa munayniyoj cashan \q1 \v 12 ¿Pitaj maqui paltanta ucrurcachillar lamar yacuta tupusha? \q1 ¿Pitaj imano jatun caynintapis syëluta cuartasha? \q1 Cay pachacho caycaj llapan ñuchu allpata ¿pillaga juc tupuman tupushachuraj? \q1 Puytush lömacuna, puntacuna ayca lasashantapis musyananpaj ¿pillaga pësashachuraj?\x * \xo 40:12 \xt Job 38.4–11; Prov. 8.29\x* \q1 \v 13 \nd Tayta Diostaga\nd* ¿piraj «manami chaynöchu» nisha? \q1 U ¿piraj «caynömi ruranchi» nir yachachisha?\x * \xo 40:13 \xt Rom. 11.34; 1Cor. 2.16\x* \q1 \v 14 ¿Piraj willapasha, sumaj tantiyachisha? \q1 ¿Piraj yachachisha alli jusgananpaj? \q1 ¿Piraj yachachisha llapanta musyaj tantiyaj cananpaj? \q1 ¿Piraj yachachisha sumaj yachaj cananpaj? \q1 \v 15 Tayta Diospäga nasyuncuna caycan jutuy yacunöllami. \q1 Paypäga nasyuncuna caycan ichicnaylla allpa balansacho caycajnöllami. \q1 Lamar chaupincho caycaj nasyuncunapis juc agushnöllami caycan. \q1 \v 16 Tayta Diospaj pishtarcur rupachinapäga intëru Libanucho caycaj uywacunapis manami aypanmanchu. \q1 Ni Líbano munticho aypalla caycaj guerucunapis waycunapäga manami aypanmanchu. \q1 \v 17 Paypa ñaupanchöga llapan nasyuncunapis manami imapischu. \q1 Paypäga llapanpis manacajllami caycan. \b \q1 \v 18 Gamcunaga ¿imamanraj Tayta Diosta tincuchinqui? \q1 ¿Imanirajtataj ruranqui «diosnë» nishpayqui? \q1 \v 19 ¿Ïdulutachuraj ruranqui? \q1 Ïdulutaga tacay yachaj runallami ruran. \q1 Guellay tacayta yachajmi goriwan chapyan. \q1 Chayno guellaypita cadina wallgatapis jundiypa rurapan.\x * \xo 40:19 \xt Hech. 17.29\x* \q1 \v 20 Pobriga ïduluta rurachinanpaj ashin puyu mana yachanan guerutami. \q1 Nircorga ïduluta ruray yachaj runawan rurachin. \q1 Chay runana ïduluta rurapan sumaj tacyajta.\x * \xo 40:20 \xt Isa. 41.6–7; 44.9–20; Jer. 10.1–16\x* \q1 Tayta Diosman ichanga ima ïdulupis mana tincunchu. \b \q1 \v 21 ¿Manachu gamcunaga musyarayqui? \q1 ¿Manachu parlajta wiyarayqui? \q1 ¿Manachu ñaupapita-pachana willapäshurayqui? \q1 ¿Manachu tantiyashcanqui cay pachata camashanpita-pachana? \q1 \v 22 Tayta Diospaga jamanan caycan syëlupa jananchömi. \q1 Runacunataga chuspitanöllami ricaycämanchi. \q1 Paymi syëlutaga llantucunatanöpis mashtacächiran. \q1 Toldu wasi lluylluraycajta runa ichichir mashtajnömi mashtaran. \q1 \v 23 Munayniyoj runacunatapis Paymi manacajmanno ticrachin. \q1 Cay pachacho caj mandajcunatapis pasaypa ushacächin. \q1 \v 24 Paycunaga carcaycan lanta-mallwata chayraj lantaycushanömi, \q1 chayraj allpaman sapichaycajnömi. \q1 Paycunaman Dios pücarcamuptenga wañuytar chaquicäcunmi. \q1 Ogshata löcu wayra apacushannöllami ushacäcunpis. \q1 \v 25 Santo Tayta Diosmi tapushunqui: \q1 «Gamcunaga ¿imamanraj tincuchimanqui? \q1 ¿Piraj nogamanga tincunman?» nir. \q1 \v 26 Syëluman ñuquircushpayqui masqui ricchacuriy: \q1 ¿Pitaj llapan chaycunata rurasha? \q1 Chaycunataga rurasha llapan estrëllacunata juc juclla camacächejmi, \q1 llapantapis jutinpa-jutinpa rejsejmi. \q1 Payga fiyupa munayniyojmi, fiyupa callpayojmi. \q1 Rurashancunaga manami jucnayllapis pishinchu. \q1 \v 27 Jacobpita miraj Israelcuna, \q1 ¿imanirtaj cayno ninqui: \q1 «\nd Tayta Diosga\nd* manami musyanchu imano goyaycashätapis. \q1 Diostaga manami imapis gocunchu imano caycashäpis» nir? \q1 \v 28 Ichanga gamcuna ¿manachu musyanqui? \q1 ¿Manachu wiyashcanqui? \q1 Imaycamapis cawaj \nd Tayta Dios\nd* mundu intëruta camäga \q1 manami yamacanchu, manami uticanpischu. \q1 Pay yarpashanga mana atipaypämi. \q1 \v 29 Paymi shacyächin yamacashana caycajcunata. \q1 Callpaynaj caycajtapis callpayojyächin. \q1 \v 30 Mösucunapis uticar bëtanrämi. \q1 Mas sinchi callpayojcunapis tacacar tuninrämi. \q1 \v 31 \nd Tayta Diosman\nd* yäracojcunami\x * \xo 40:31 \xt Sal. 25.3; 33.20–21; Isa. 49.23\x* ichanga \q1 alli callpallancho caycangapaj. \q1 Chaymi anca buylaycajno aywangapaj.\x * \xo 40:31 \xt Sal. 103.5\x* \q1 Cörrirpis manami uticangapächu. \q1 Caruta aywarpis manami bëtangapächu. \c 41 \s1 Israelcunata Tayta Dios washashan \p \v 1 Tayta Diosmi cayno nin: \q1 «Lamar cantuncho caycaj nasyun runacuna upällalla wiyamay. \q1 Intëru nasyuncho caycaj runacunapis sumaj balurchay. \q1 Parlananchïpaj shamuy-llapa. \q1 Tapunacunanchïpaj shuntacämuy. \q1 \v 2 Llapanta binsircur alli llojshej raytaga \q1 ¿pitaj inti yagamunan caj-läpita yurichimusha? \q1 Chay rayga waquin nasyunpa raynincunatapis maquinchömi chararaycan. \q1 Paytaga maygan raycunapis manami ichipanchu. \q1 Payga raycunata sablinwan ñuchu allpamannömi rurarin. \q1 Lëchancunawanmi ogshatano wacpa-caypa machirin. \q1 \v 3 ¿Pitaj camacächisha chay ray mana manchacuypa gaticachänanpaj; \q1 imaypis mana purishan nänipa aywananpaj? \q1 \v 4 ¿Pitaj chaycunataga rurasha? \q1 Gallarinanpita-pacha llapanpis chayno cananpäga ¿pitaj nisha? \q1 Noga \nd Tayta Diosllami\nd* chayno camacächishcä. \q1 Nogallami gallarinanpita-pacha imaycamapis caycä.»\x * \xo 41:4 \xt Isa. 43.10; 44.6; Apoc. 1.8, 17; 22.13\x* \b \q1 \v 5 Lamarcho caycaj nasyuncunacho tiyaj runacuna chay raytaga ricashami. \q1 Ricaycorga fiyupami mancharisha. \q1 Allpapis juc cantupita juc cantucamarämi cuyurisha. \q1 Chayamunanpäga manami aycäpis pishinnachu. \q1 \v 6 Chaymi fyërruta tacay yachajcunaga aroj-masinwan shacyächinacun. \q1 \v 7 Ïduluta ruräga guellay tacajta shacyächin. \q1 Martilluwan tacajpis jirrëru yunquicho tacajta shacyächin. \q1 Nircorga «¡Allimi camacächishcanqui!» nin. \q1 Chayno rurariycur ïdulutaga mana cuyunanpaj läbuswan sumaj läbusyan. \b \p \v 8 Tayta Diosga mastapis niran: \q1 «Jacobpita miraj Israelcuna, gamcunaga sirbimajnëmi carcaycanqui. \q1 Gamcunataga nogami acracushcä. \q1 Gamcunaga amïgö Abrahampita mirar-aywajmi carcaycanqui.\x * \xo 41:8 \xt 2Crón. 20.7; Stg. 2.23\x* \q1 \v 9 May carupitashi nogaga jorgamushcä. \q1 May-chaychöpis caycajtami gamcunataga gayashcä. \q1 Nircur ‹Gamcunaga sirbimajnëmi canqui› nirä. \q1 Gamcunataga nogami acracushcä. Acrarcur manami jitarishcächu. \q1 \v 10 Ama manchacuychu. Nogaga gamcunawanmi caycä. \q1 Ama manchacuychu. Nogaga Diosniquimi cä. \q1 Nogami yanapar gamcunataga callpata gö. \q1 Maquëcho charararmi gamcunataga alli goyächishayqui. \b \q1 \v 11 «Chiquishojcunaga llapanmi pengaypaj manacajman churasha cangapaj. \q1 Gamcunawan pillyaj cajcunaga ushajpämi illganga. \q1 \v 12 Contrayqui cajcunataga ashirpis manami tarinquipänachu. \q1 Gamcunawan guërrata ruraj cäga mana cashan-japuymi cangapaj. \q1 \v 13 Noga \nd Tayta Diosniquimi\nd* gamcunataga maquipita chariraycä. \q1 Chaymi gamcunataga nishcä: ‹Ama manchacuychu, nogami yanapaycä› nir. \q1 \v 14 Jacobpita mirar aywaj Israelcuna, curunölla cashpayquipis ama manchacuychu. \q1 Nogami yanapäshayqui. \q1 Nogami gamcunapa Santo \nd Tayta Diosniqui\nd* caycä. \q1 Nogami imapitapis jorgoj caycä. \q1 \v 15 Gamcunataga mushoj alli quiruyoj rïguta ëracunamannömi ticrachishayqui. \q1 Chayno alli quiruyoj carmi puntacunatapis yapyarinquipaj. \q1 Contrayquicunatapis rïgupa päjantano muntuy-muntuy goturaycajtami cachaycunquipaj. \q1 \v 16 Paycunaga wayra apacuptin illgashannömi ushacangapaj. \q1 Löcu wayra shamur wacpa-caypa machirishannömi illgangapaj. \q1 Chaynöpami \nd Tayta Dios\nd* yanapäshushayquipita fiyupa cushicunquipaj. \q1 Santo Diosniquipäga fiyupa cushishami caycanquipaj. \b \q1 \v 17 «Imanpis mana caj pobricunaga yacuta ashirpis manami tarinchu. \q1 Yacunayllawan gallunpis chaquisha caycan. \q1 Noga \nd Tayta Diosmi\nd* ichanga yanapäshaj. \q1 Israelcunapa Tayta Diosnenga manami cachaycushächu. \q1 \v 18 Yacu mana cashan jircacunachömi mayucunatapis yurichishaj. \q1 Guechwa ragran quinranchöpis pucyucunatami pashtachimushaj. \q1 Chunyaj chaqui jircacunatapis ishtanquimanmi ticrarachishaj. \q1 Yacu mana cashan jircacunapami mayu-mallwacunata aywachishaj.\x * \xo 41:18 \xt Isa. 35.6–8; 43.19–20; 44.3–4\x* \q1 \v 19 Chunyaj chaqui jircachönami guerucunata wiñachimushaj: \q1 sedruta, acaciata, rayanta, olivo yörata. \q1 Chaqui jircacunachömi wiñachishaj pïnucunata, siprescunata \q1 chaycunatawan iwal abeto yöracunatapis. \q1 \v 20 Chaura intërucho tiyaj runacunami ricashpan tantiyaconga \q1 Noga \nd Tayta Dios\nd* munaynëwan chaycunata rurashäta, \q1 gam Israelcunapa Santo Tayta Diosniqui chaycunata camashäta.» \s1 Tayta Dioslla rasunpa Dios cashan \q1 \v 21 Jacobpita mirajcunapa raynin \nd Tayta Diosmi\nd* cayno nin: \q1 «Mä ïdulucunata apamuy chapacur rimananpaj. \q1 Mä ima rurayta camäpacushantapis nimächun. \q1 \v 22 Ñaupa caj watacunacho imano ima cashantapis tantiyachimächun. \q1 Shamoj watacunacho ima cananpaj cajtapis willamächun. \q1 Chaura nogacunaga musyashänami imano cananpaj cashantapis. \q1 \v 23 Mä willamächun chaypitaga imana cananpaj cashantapis. \q1 Chauraga rasunpa dioscuna cashanta musyashämi. \q1 Imallatapis mä rurachun allita mana allitapis \q1 chay rurashancunata ricar almiranäpaj. \q1 \v 24 Ichanga chay ‹diosnë› nishayquicuna manami ima ruraytapis camäpacunchu.\x * \xo 41:24 \xt Jer. 10.5\x* \q1 Chaycunaga manacajllami caycan. \q1 Chay dioscunaman yäracojcunaga fiyupa melanaypämi. \b \q1 \v 25 «Inti yagamunan caj-lächömi juc runata yurichishcä. \q1 Paytaga jutinpami gayashcä. \q1 Payga norte caj-läpami chayamonga. \q1 Mandajcunatapis mituta-jinami lluchcarenga. \q1 Manca-ruraj mituta lluchcajnömi rurarenga. \q1 \v 26 ¿Pitaj chayno cananpäga unayna musyachisha? \q1 ¿Pitaj unaypita-pacha nisha \q1 ‹Au, rasunpami› ninanchïpaj? \q1 Manami pipis wiyashachu ni juc shimillapis parlajta. \q1 Manami ni mayganpis musyachishachu. \q1 \v 27 Nogami gallarinanpita-pachapis Sión runacunamanga willacachirä. \q1 Nogami Jerusalenmanpis alli willapata willacoj cacharä. \q1 \v 28 Ricachacushpä, manami ricächu maygan dioscunapis yurimojta. \q1 Tantiyachej shamojpis manami pipis chayamunchu. \q1 Tapushäcunata cutichimänanpaj manami pipis canchu. \q1 \v 29 ¡Chay dioscunaga mayganpis manami imapischu! \q1 Imata ruraytapis manami camäpacunchu. \q1 Chaycunaga caycan runa rurashallan y mana-bälejcunallami.» \c 42 \s1 Tayta Diosta sirbejpaj rimashan \p \v 1 Tayta Diosmi cayno nin: \q1 «Caychömi caycan sirbimajnë. Paytaga nogami yanapaycä. \q1 Paytaga nogami acrashcä. Paypämi nogaga fiyupa cushicö.\x * \xo 42:1 \xt Mat. 3.17; 17.5; Mar. 1.11; Luc. 3.22; 9.35\x* \q1 Paymanmi espiritöta churashcä. \q1 Chaymi llapan nasyuncunacho alli goyay cananpaj arriglanga. \q1 \v 2 Payga manami gayacongachu, ni sinchipapis rimangachu. \q1 Cällicunachöpis manami pipis wiyangachu. \q1 \v 3 Llachquisha caycaj shogushtapis manami paquirengapächu. \q1 Upinaycaj achquitapis manami upirachengachu. \q1 Payga llapantapis allimi arriglanga. \q1 \v 4 Payga manami jamayta tarengachu cay pachacho alli goyay cananpaj manaraj arriglashancama. \q1 Lamar läduncho caj nasyun runacunapis pay yachachishanta wiyananpämi shuyaraycan.»\x * \xo 42:4 \xt Mat. 12.18–21\x* \b \q1 \v 5 Syëluta camarcur intërupa mashtacächejmi, \q1 cay pachata camajmi, \q1 cay pachacho ima ayca cajcunatapis camajmi, \q1 runacunata cawachej, jämayta goj \nd Tayta Diosmi\nd*\x * \xo 42:5 \xt Gén. 1–2; Hech. 17.24–25\x* sirbejninta cayno nin: \q1 \v 6 «Noga \nd Tayta Diosmi\nd* gamta gayashcä munashäta ruranayquipaj. \q1 Maquipita charircurmi yanapashpä purichishayqui. \q1 Nogami churashayqui señalno canayquipaj, \q1 nasyuncunapäpis achquino canayquipaj.\x * \xo 42:6 \xt Isa. 49.6; 60.1–3; Luc. 2.32; Juan 8.12; Hech. 13.47; 26.23\x* \q1 \v 7 Churashayqui gapracunata allchacächinayquipaj, \q1 prësucunatapis carsilpita jorgunayquipaj, \q1 chacajchöno caycajcunatapis achquimanno jorgunayquipaj. \q1 \v 8 Nogaga cä \nd Tayta Diosmi\nd*. Chaymi jutëpis caycan. \q1 Chaymi camacächishaj nogallata aduramänanpaj.\x * \xo 42:8 \xt Isa. 48.11\x* \q1 Manami camacächishächu nogata alabamänanpa ruquin ïdulucunata alabanantapis. \q1 \v 9 Masqui yarpachacuy. Ñaupata willacachishäcunaga llapanmi cumlishana. \q1 Cananga yapaymi juc willacuycunatana willacachishaj. \q1 Gamcunataga musyaycächë manaraj imapis captinmi.» \s1 Salbacoj cashanpita Tayta Diosta alabana \q1 \v 10 \nd Tayta Diostaga\nd* mushoj alabansawan alabay. \q1 Cay munducho cajcunaga may carucho cashpayquipis alabay-llapa, \q1 lamar jananpa büquiwan purejcunapis, lamarcho tiyaj animalcunapis, \q1 lamar chaupin tishgucunacho caycaj nasyun runacunapis.\x * \xo 42:10 \xt Sal. 96.1; 149.1\x* \q1 \v 11 Cushicuchun chunyaj chaqui jircacunapis siudänincunapis, \q1 Cedarpita miraj runacuna witichinalla wasincunacho tiyajcunapis. \q1 Selacho tiyaj runacuna cushicuypita cantachun. \q1 Altunnin puntacunacho cushicuywan gaparpächun. \q1 \v 12 \nd Tayta Diostaga\nd* alabay-llapa. \q1 Lamar cantun nasyuncho tiyaj runacunapis paytaga alabay-llapa. \q1 \v 13 \nd Tayta Diosga\nd* fiyupa callpasapa runanömi, \q1 fiyupa jinyu runanömi pillyanga. \q1 Guërracho pillyapaj gaparpashanno callpaycurmi gaparanga. \q1 Contrancunataga llapantami binsenga. \b \q1 \v 14 Tayta Diosmi cayno nin: \q1 «Achca watami mana rimacushcächu. \q1 Shongullächo yarparashcä, upällalla cacushcä. \q1 Cananmi ichanga gueshyacoj warmi nanaywan gaparashanno gayarayparaj willacushaj. \q1 \v 15 Puntacunatapis puytush lömacunatapis ushacächishämi. \q1 Chaycho wiñaj jachacunatapis ushajpämi chaquirachishaj. \q1 Mayucunatapis chunyaj chaqui jircamanmi ticrarachishaj. \q1 Gochacunatapis chaqui allpamanmi ticrarachishaj. \q1 \v 16 Gapracuna aywashanpaga chacaytapis achicyajmanmi ticrarachishaj. \q1 Jatun ragracunatapis pampamanna ticrarachishaj. \q1 Paycunataga pushashäpaj mana rejsishan nänicunapami, quichqui nänicunapami. \q1 Chaycunataga rasunpami rurashaj. \q1 \v 17 Chaura ïdulucunaman yäracojcunaga, \q1 runa rurashancunata adurajcunaga \q1 fiyupa pengay-tucushami aywacongapaj.\x * \xo 42:17 \xt Isa. 45.16, 20\x* \s1 Israelcuna mana tantiyacoj cashan \q1 \v 18 «Mana wiyacoj upa runacuna, wiyay. \q1 Gapracuna, sumaj ricay. \q1 \v 19 ¿Pillaga sirbimajnëno mana ricaj canchuraj? \q1 ¿Pillaga willacojnëno mana wiyaj canchuraj? \q1 ¿Pillaga cachäno ñawin wichgasha canchuraj? \q1 \v 20 Paycunaga tucuytami ricasha. \q1 Ichanga manami cuentata gocushachu. \q1 Wiyaytaga wiyanmi. \q1 Ichanga imata niycashätapis manami tantiyanchu.» \b \q1 \v 21 \nd Tayta Diosga\nd* fiyupa alli salbacoj Diosmi. \q1 Chaymi munasha paypa yachachicuyninta llapan yachacunanta. \q1 \v 22 Ichanga Tayta Dios acrashan runacunata suwaparcaycan, guechurcaycanmi. \q1 Llapantami prësu charisha. \q1 Calapösumanmi wichgaycusha. \q1 Llapan ima-aycantapis guechurcaycan. \q1 Paycunata washänanpäga manami pipis canchu. \q1 Ima-aycanta guechuptinpis manami pipis canchu «cutichiy» ninanpaj. \b \q1 \v 23 Chayno caycaptinpis gamcunaga manami tantiyacunquichu. \q1 Imano cananpaj cashanta willashuptiquipis manami wiyacunquichu. \q1 \v 24 ¿Pitaj camacächisha Jacobpita miraj Israelcuna tiyashanta \q1 juccuna charicarcärinanpaj, \q1 quiquincunatapis prësu apananpaj? \q1 ¿Manachu chaytaga \nd Tayta Dios\nd* camacächisha? \q1 Paycunaga juchatami ruraran. \q1 Tayta Dios nishancunataga manami rurayta munaranchu. \q1 Yachachishantapis manami wiyacuranchu. \q1 \v 25 Chaypitami Tayta Diosga paycunapaj rabyacurcuran. \q1 Nircorga guërracho fiyupa ñacachishpan castigasha. \q1 Chay runacunataga rabyashpanmi Tayta Dios ninanöpis ushariran. \q1 Chayno ruraycaptinpis paycunaga manami wiyacuranchu. \c 43 \s1 Tayta Dioslla salbacoj cashan \q1 \v 1 Cananmi ichanga Jacobpita mirar aywaj Israelcuna, \q1 camashoj \nd Tayta Diosniqui\nd* cayno nishunqui: \q1 «Ama manchacuychu. Nogami gamtaga salbashcä. \q1 Jutiquipami gayashcä. Nogapanami canqui. \q1 \v 2 Mayucunata chimpaptiquipis nogaga gamcunawanmi caycäshäpaj. \q1 Mayu yacupis manami apashunquipächu manami shenganquipächu. \q1 Nina chaupinpa päsaptiquipis manami rupashunquipächu. \q1 Gamcunachöga ninapis manami ratangapächu. \q1 \v 3 Nogami cä gamcunapa \nd Tayta Diosniqui\nd*, salbashojniqui. \q1 Gam Israelcunapa Santo Diosniquimi caycä. \q1 Gamcunata jorgamunäpäga ruquiqui churashcä \q1 Egiptutami, Etiopiatami, Sabätami. \q1 \v 4 Nogaga gamcunata charänäpaj y mana wañunayquipämi \q1 juc nasyuncunata ruquiqui churashcä. \q1 Chayno rurashcä gamcunata cuyashpämi. \q1 Gamcunaga ima-aycapitapis masmi bälinqui. \q1 \v 5 Ama manchacuychu. Nogaga gamcunawanmi caycä. \q1 Cay pachacho inti yagamunan caj-läpitami gamcunapita mirajcunataga cutichimushaj. \q1 Cay pachacho inti yaganan caj-läpitapis gamcunapita mirajcunataga shuntamushämi. \q1 \v 6 Norte caj-lä nasyun runacunatapis ‹Cutichimuy› nishämi. \q1 Sur caj-lä nasyun runacunatapis nishaj: ‹Wamräcunataga ama charicurcuychu.› \q1 Paycunataga ollguta warmitapis may carupita carpis cutichimushaj. \q1 \v 7 Nogata rispitamaj cajtaga \q1 Noga rurashä cajtaga \q1 Nogata aduramaj cajtaga llapanta cutichimushaj. \b \q1 \v 8 «Acrashä runacunataga apamuy ari. \q1 Paycunaga ñawiyoj caycarpis gapranömi carcaycan. \q1 Rinriyoj caycarpis mana wiyajnömi carcaycan. \q1 \v 9 Llapan nasyun runacuna shuntacay. \q1 Llapan marca runacuna shuntacay. \q1 Chaycho caycajcuna ¿mayganraj rimir-puntata rimaran acrashä runacunata yanapänäpaj cashanta? \q1 Chayno cananpaj rimasha cashpanga mä testïgucunata pushamuchun. \q1 Mä chay testïgucuna nichun paycuna willacushanta. \q1 Wiyaj cäga llapanpis ‹¡Au, rasunpa nishannömi casha!› nengami.» \b \q1 \v 10 \nd Tayta Diosga\nd* caynömi nin: \b \q1 «Nogata sirbimaj runacuna gamcunami testïgö canqui. \q1 Gamcunataga acrashcä rejsimänayquipämi, nogaman yäracamunayquipämi, \q1 pï cashätapis tantiyacur musyanayquipämi. \q1 Imaypitapis nogallami Diosga cä. \q1 Nogapita mas juc diosga manami cangapischu. \q1 \v 11 Nogallami \nd Tayta Diosga\nd* cä. \q1 Nogallami salbacöga cä.\x * \xo 43:11 \xt Deut. 4.35\x* \q1 \v 12 Nogaga salbanäpaj cashantami willacachirä. \q1 Nircorga willacachishänöllami salbashcä. \q1 Manami juc runacuna ‹diosnë› nishanchu salbashurayqui. \q1 Noga salbashätaga gamcuna musyarcaycanquimi. \q1 \v 13 Imaypitapis nogallami Diosga cä. \q1 Nogapa maquëpitaga manami pipis gueshpinchu. \q1 Noga ruraptëga manami pipis chapata ruranmanchu.» \s1 Israelcunata Tayta Dios alliman churananpaj cashan \q1 \v 14 Israelcunata salbaj Santo \nd Tayta Diosmi\nd* nin: \b \q1 «Gamcunata salbanäpäga runacunatami Babiloniaman cachashaj. \q1 Paycunami llapan runacunata binsir gaticachanga. \q1 Caldea runacunatapis alli-tucur büquincunacho caycajta gaticachanga. \q1 \v 15 Nogami Santo \nd Tayta Diosniqui\nd* cä. \q1 Nogami Israel nasyunta camacächishcä. \q1 Nogami rayniqui cä. \q1 \v 16 Lamar chaupinpami nogaga juc nänita rurarirä. \q1 Wac-läman cay-läman yacu cuyuycaj chaupinpami cällitano rurarirä.\x * \xo 43:16 \xt Éxo. 14.13–31\x* \q1 \v 17 Conträcunaga aypalla munayniyoj suldärucunawanmi gatimaran. \q1 Llapanta usharinanpaj carrëtancunawan, cawalluncunawanmi shamuran. \q1 Chay gaticachämajcunataga llapantami tunichishcä. Chaypitaga mananami jatarishanachu. \q1 Achqui rataycashanpita upicäcojtanöpis illajpitami illgächishcä. \q1 \v 18 Cananga acrashä runacunata noga në: \q1 Ñaupa cajcunallapäga ama yarparaychu. \q1 Ni unay cashancunallapäpis ama yarparaychu. \q1 \v 19 Cananga mushojtanami ruraj-aywä. \q1 Chayga yurimojnami-aywan. ¿Manachu cuentata gocunqui? \q1 Chunyaj chaqui jircapami juc nänita rurashaj. \q1 Imapis mana wayushan chaqui jircachömi mayuta yurichishaj. \q1 \v 20 Chauraga jirca-allgucunapis, avestruz äbicunapis agradësicamangami. \q1 Nogaga chaqui jircachömi yacuta pashtachimö. \q1 Chaqui jircachömi mayuta yurichimö. \q1 Chayno yurichimö acrashä runacuna upunanpämi.\x * \xo 43:20 \xt Éxo. 17.1–7; Isa. 35.6–8; 41.18; 44.3–4\x* \q1 \v 21 Chay runacunataga quiquëpämi rurarä. \q1 Paycunataga alabamänanpämi rurarä.\x * \xo 43:21 \xt Jer. 16.14–15; 23.7–8\x* \b \q1 \v 22 «Chaypis gamcunaga Jacobpita mirar aywaj Israelcuna manami alabamashcanquichu. \q1 Chaypa ruquenga yamacämashcanquimi. \q1 \v 23 Nogapaj uyshacunata rupachinayquipaj manami apamushcanquichu. \q1 Rispitamashpayqui manami uywacunata garamashcanquichu. \q1 Nogaga manami ‹chaqui micuy ofrendacunata garamay› nir yamacächishcächu. \q1 Manami ‹insinsuta saumachiy› nir rabyachishcächu. \q1 \v 24 Nogapaj ofrendata apapämänayquipaj manami alli asyajcunata rantishcanquichu. \q1 Pishtashayqui uywacunapa wirantapis cushicachimänayquipaj manami garamashcanquichu. \q1 Chaypa ruquenga juchata rurashpayquimi yamacächimashcanqui. \q1 Tucuy melanaypajcunata rurashpayquimi fiyupa rabyachimashcanqui. \b \q1 \v 25 «Chaypis nogaga Diosniqui cashpämi conträ rurashayquicunata gongaycöna. \q1 Jucha rurashayquicunatapis manami yarpäshänachu. \q1 \v 26 ¿Imallaga canchuraj gamcuna allita rurashayqui? \q1 Mä tapunacushun. \q1 Mä juchaynajchush caycanqui. \q1 \v 27 Unay rimir-punta caj awiluyquipis juchatami ruraran. \q1 Yachachishojniquicunapis conträmi ricacuran. \q1 \v 28 Mandashojniquicunapis Templöta ganrachisha. \q1 Chaynöpami camacächishcä Jacobpita mirar-aywaj Israelcunata ushacächinanpaj, manacajman churananpaj. \c 44 \s1 Tayta Diosga jucnaylla cashan \q1 \v 1 «Canan ichanga Jacobpita miraj acrashä Israel runacuna, \q1 sirbimajcuna sumaj wiyamay. \q1 \v 2 Nogami gamcunata ruraj \nd Tayta Diosniqui\nd* caycä. \q1 Mamayquipa pachancho yurinayquipäpis nogami camacächirä. \q1 Nogami gamcunataga yanapaycä. \q1 Jesurún,\x * \xo 44:2 \xt Deut. 32.15; 33.5, 26\x* Jacobpita miraj sirbimajnëcuna, acrashä runacuna ama manchacuychu. \q1 \v 3 Nogami camacächej-aywä chunyaj jircapa yacu aywananpaj, \q1 chaqui jircacunachöpis mayu aywananpaj. \q1 Gamcunapita mirajcunamanga nogami Espiritöta cachamushaj. \q1 Paycunatami bindisyunta goshaj. \q1 \v 4 Chaura paycunaga parguriptin guewa wiñajnörämi miracurenga. \q1 Mayu cantuncunacho wayaucuna wiñashannöraj canga.\x * \xo 44:4 \xt Isa. 43.19–21; Jer. 31.12; Eze. 47.1–12; Juan 4.10–14; 7.37–39; Apoc. 22.1–2\x* \q1 \v 5 Paycuna waquenga nengapaj: ‹Nogaga \nd Tayta Diospami\nd* cä› nir. \q1 Waquinnami willacongapaj: ‹Jacobpita mirar aywajmi cä› nir. \q1 Mas waquin cajnami ricrancho señalaconga: ‹Quiquin \nd Tayta Diospami\nd* cä› nir. \q1 ‹Israelmi cä› nir cuyay jutintapis churaconga.» \b \q1 \v 6 Israelcunata salbaj ray munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* cayno nin: \b \q1 «Nogaga gallarinanpita-pacha imaycamapis caycämi.\x * \xo 44:6 \xt Isa. 41.4; 48.12; Apoc. 1.17; 22.13\x* \q1 Nogapita mas juc diosga manami canchu. \q1 \v 7 ¿Pitaj nogaman tincun? \q1 Mä willapämächun ari. \q1 Imano cananpaj cajtapis ¿pitaj gallarinanpita-pacha willacachisha? \q1 Ima cananpaj caycajtapis ¿pitaj nin? \q1 \v 8 Ichanga balurchay, ama manchacuychu. \q1 Nogami chayno nirä. Chaycunataga unaynami willacachirä. \q1 Gamcunami testïgöpis carcaycanqui. \q1 Nogapita mas juc diosga manami canchu. \q1 Manami mas juc canchu chapäshunayquipäga. \q1 Juctaga manami rejsëchu.» \s1 Ïduluta adurayga yangalla cashan \p \v 9 Ïduluta rurajcunaga\x * \xo 44:9 \xt Sal. 115.4–8; 135.15–18; Isa. 40.18–20; 41.6–7; 42.17; 45.16; Jer. 10.1–16\x* manami imapäpis bälinchu. Paycuna mas cuyayllapaj ïduluta rurashanpis manami bälinchu. Ïdulucunata adurajcunapis gaprami, yarpayniynajmi. Chaypitami pengaycho canga. \v 10 «Diosnë» nir adurananpaj jundiypa ruraj runaga yanga manacajllapämi ruran. \v 11 Chay rurashan ïduluta adurajcunaga llapanpis pengaychömi canga. Adurananpaj rurajcunaga manacaj runallami. Rurashan ïdulupa ñaupanman shuntacashpan paycunaga fiyupa pengaychömi, mancharishami ricaconga. \p \v 12 Masqui yarpachacushun jirrëru imano tacashantapis: Ima fyërrutapis juyllicho sumaj wayllachin. Wayllashataga cumbawan sinsilwan tacaycällarmi imanirajmanpis ruran. Callpaycur-callpaycurmi tacan. Chay jirrëru sacsaj mana micuptenga callpanpis manami canchu. Yacuta mana upurpis rätumi uticacäcun. \p \v 13 Masqui guerupita ïduluta llagllaypa rurajpäpis yarpachacushun: Gueru ima tamäñu cashantapis metruwanmi tupun. Imanirajta rurananpäpis läpiswan cumpaswan dibujan. Nircorga iscupuluwanna uchcuypa llagllan. Chaynöpami ïdulutaga runa-nirajta ruran. Cuyayllapaj caynintapis runa-nirajman ticrachin. Usharcurnami ïdulu jamaränan altarman churan. \p \v 14 Chaynöpis, waquin runa sedruta lantan. Chaynami tamyawan wiñar jatunyan. Chaura chay runapaga sedru guerucuna sajtananpaj cangami. Siprescunata, roblecunata munticho caycajta maygantapis acrashan cajtami uryapan rämapan sumaj racuyänanpaj. \v 15 Chay guerutanami yantapaj sajtan. Waquinwanmi ninata ratarcachir mashacun. Waquinwannami tantata ruran. Waquin pedäsutanami jorgun «diosnë» nir ïduluta rurananpaj. Nircurnami adurashpan ñaupanman gongurpacun. \p \v 16 Waquinwanga yanucun. Chaychönami aychata cancan. Nircur sacsananyaj micun. Chay yantawan mashacushpan nin: «Nina ñaupanchöga maysi jamaräcuyllami. Intëröpanami goñurishcä» nir. \v 17 Puchoj guerupitanami ïduluta ruran «diosnë» nir adurananpaj. Chay rurashanpa ñaupanmannami adurashpan gongurpacun. Nircorga mañacun «¡Gammi canqui diosnë. Salbaycamay ari!» nir. \p \v 18 Chay runacunaga manami musyanchu, ni tantiyanpischu. Ñawin chapashanömi carcaycan. Manami tantiyanchu. \v 19 Tantiyananpaj manami yarpaynin canchu. Manami yarpachacunchu: «Pullan caj guerutaga rupachishcä. Shanshanchönami tantata cuwashcä. Aychatapis cancarcur micushcä. ¿Puchoj cajpitanachi melanaypäta rurashaj? ¿Juc rösu guerullatachi adurashaj?» nir. \v 20 Chayga uchpata micojnömi. Chayno ruräga quiquillanmi llutanta yarpar ruraycan. Chay runacunaga manami yarpachacongapischu: «Aptaraycashä ïduluga ¿manachuraj manacajlla?» nir. \s1 Tayta Diosga Israelcunata perdunar salbashan \q1 \v 21 «Jacobpita miraj Israelcuna, \q1 gamcunaga nogata sirbimaj cashayquita ama gongaychu. \q1 Gamcunaga nogatami sirbimanqui. \q1 Gamcunataga nogami rurashcä. \q1 Israelcuna ama gongaycamaychu. \q1 \v 22 Conträ rurashayquicunata, jucha rurashayquicunata nogami ushacächishcä pucutayta illgächejnöpis. \q1 Yapay nogamanna cutimuy ari. Nogami gamcunataga salbashcä.» \b \q1 \v 23 ¡\nd Tayta Dios\nd* imanöpis rurashanpitaga cushicuywan gaparay ari syëlu! \q1 ¡Pacha rurincho caycajcunapis bïbar gaparpay! \q1 ¡Jircacunapis llapan munticunapis fiyupa cushicushpayqui gaparpay! \q1 ¡Cushicur gaparpay Jacobpita mirar aywaj Israelcunata salbashpan \q1 \nd Tayta Dios\nd* fiyupa munayniyoj cashanta musyachishanpita! \b \q1 \v 24 \nd Tayta Diosmi\nd* gamcunataga manaräpis yuriptiqui rurashurayqui. \q1 Paymi imapitapis ricashunqui. Paymi nin: \q1 «Nogami ima-aycatapis camaj \nd Tayta Dios\nd* caycä. \q1 Syëlutapis allpatapis nogami mashtar sumaj camacächishcä. \q1 Pipis manami yanapämashachu. \q1 \v 25 Nogaga manami camacächëchu \q1 llulla profëtacuna ‹caynömi, wacnömi canga› nishanno cananpäga. \q1 Nogami camacächë musyacojcunapapis manana yarpaynin cananpaj. \q1 Nogami camacächë yachajcuna jucnin nishan jucnin nishanwan mana tincunanpäpis. \q1 Yachashancunapis imapäpis mana bälejna cananpaj camacächë.\x * \xo 44:25 \xt 1Cor. 1.20\x* \q1 \v 26 Sirbimajnë rimashantami ichanga cumlichë. \q1 Cachäcuna ima rurayta yarpashanpis llapan allillami llojshipanga. \q1 Nogami në Jerusalencho yapay runacuna tiyananpaj cashanta, \q1 Judächo caj siudäcunapis llapan allchasha cananpaj cashanta. \q1 Nogami camacächishaj ragällan caycajcuna yapay wasiyänanpaj. \q1 \v 27 Noga niptëga lamar yacupis chaquicäcunmanmi. \q1 Mayu aywaycashancunapis yacuynaj chaquishami ricacunman. \q1 \v 28 Nogami ray Cirota në: ‹Gammi canqui uyshërö. \q1 Gamga llapantapis noga munashänömi ruranquipaj› nir.\x * \xo 44:28 \xt 2Crón. 36.23; Esd. 1.2\x* \q1 Paymi Jerusalenta nenga: ‹Gamtaga yapaymi allchashunquipaj› nir. \q1 Templutanami nenga: ‹Yapaymi simintuyquita pergayta gallaycongapaj› nir.» \c 45 \s1 Ray Ciropaj Tayta Dios willacachishan \q1 \v 1 Cirotaga \nd Tayta Diosmi\nd* acrasha ray cananpaj. \q1 Maquipita charicurcurmi yanapasha llapan nasyuncunata mandananpaj, \q1 munayniyoj raycunatana ushananpaj. \q1 Tayta Diosmi camacächisha may siudä runacunatapis Ciro binsinanpaj. \q1 Cananga Tayta Diosmi payta nin: \q1 \v 2 «Gampa ñaupayquita nogami aywashaj. \q1 Altu jircacunatanami pampachargärishaj. \q1 Runsi puncucunatapis paquirgärishämi. \q1 Fyërrupita caj rancancunatapis ichic-ichicllami rurargärishaj. \q1 \v 3 Nogami goycushayquipaj pacaraycaj fiyupa cuestajcunata. \q1 Pipis mana tarinan pachacho pacaraycaj riquësacunatami goycushayqui. \q1 Chaymi musyanquipaj noga \nd Tayta Dios\nd* cashäta, \q1 Israelcuna rispitar adurashan Dios gamta jutiquipa gayashäta. \q1 \v 4 Sirbimaj Jacobpita miraj Israelcunata yarpärishpämi \q1 gamtaga jutiquipa gayashcä. \q1 Nircorga manapis rejsiycämaptiquimi \q1 canan rispitädu caycashayquino canayquipaj churashcä. \q1 \v 5 Nogami \nd Tayta Dios\nd* cä. \q1 Nogapita mas juc diosga manami canchu. \q1 Manapis rejsiycämaptiquimi \q1 gamtaga yanapäshayqui. \q1 \v 6 Chaynöpami inti yagamunan caj-pita inti yaganan cajcama tiyajcuna musyanga \q1 Nogapita mas jucga dios mana cashanta. \q1 Nogallami cä \nd Tayta Dios\nd*. Manami mas jucga canchu. \q1 \v 7 Nogami camacächë junaj cananpaj, chacay cananpäpis. \q1 Nogami camacächë alli goyay cananpaj, disigrasya chayananpäpis. \q1 Llapan chaycunataga noga \nd Tayta Diosmi\nd* camacächë. \s1 Tayta Dios fiyupa munayniyoj cashan \q1 \v 8 «Chauraga syëlu quichacäcuptin bindisyunta mashtamushaj. \q1 Chaycunaga cangapaj shullay shicwamojno, pucutaypita tamyamojnömi. \q1 Chaycunata allpachöga cushishami chasquenga. \q1 Chaynöpami salbacoj cashäga imapis wayojno achcaman miranga. \q1 Chaynönami alli cajllata ruraypis waytajno canga. \q1 Chaycunataga noga \nd Tayta Diosmi\nd* camacächë. \b \q1 \v 9 «Ay imanöraj canga rurajninwan churacäga. \q1 Allpa-mancaga waquin allpa mancanöllami caycan. \q1 Chayno caycarga ruraj runawan manami rimanacunchu. \q1 Manca rurajta mituga manami ninchu: \q1 ‹¿Imanirtaj cay-nirajta ruraycämanqui?› nir.\x * \xo 45:9 \xt Rom. 9.20\x* \q1 U ¿ninmanchuraj ‹Mana allitami ruramashcanqui› nir? \q1 \v 10 Wamrapis maman-taytanta manami ninmanchu \q1 ‹¿imapätaj ruramarayqui?› nir.» \b \q1 \v 11 Israelcunata ruraj Santo \nd Tayta Diosmi\nd* cayno nin: \b \q1 «Wamräcunata imano rurashäpitapis gamcuna ¿tapumanquichuraj? \q1 Ruraynëcunata imano ruranäpäpis ¿yachachimanquichuraj? \q1 \v 12 Nogami camashcä allpata, chaycho tiyajcunatapis. \q1 Syëlutapis maquëwanmi mashtashcä. \q1 Syëlucho estrëllacuna yurinanpäpis nogami nishcä. \q1 \v 13 Nogami ray Cirotapis llapanta binsinanpaj yurichishcä. \q1 Nircorga llapan rurashancunapis alli llojshinanpaj camacächishaj. \q1 Paymi siudänëta allchachenga. \q1 Sirbimajcuna prësu apashancunatapis cuticamunanpaj cachayconga. \q1 Chayno cachaycunanpäga päguta ni imatapis manami chasquengachu.» \qr Munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \b \q1 \v 14 Israelcunata \nd Tayta Diosga\nd* caynömi nin: \b \q1 «Egipto runacunapis, Etiopía runacunapis, jatusaj Sabá runacunapis maquiquichömi canga. \q1 Chay runacunapis, murushan micuynincunapis, nigusyuncunapis gamcunapanami canga. \q1 Paycunaga cadinawan watashami guepayquita shamongapaj. \q1 Gamcunapa ñaupayquiman gongurpacuycurmi ruwacushunquipaj. \q1 Chaynöga ruranga ‹Rasunpa gamcunachömi Diosga caycan. \q1 Paypita mas jucga manami dios canchu› nirmi.» \b \q1 \v 15 Israelcunata salbaj Tayta Dios gamga runa mana tantiyayta atipashancunatami, \q1 almiraypajcunatami ruranqui. \q1 \v 16 Ïduluta rurajcunaga llapanmi \q1 ricacongapaj fiyupa pengaycho, manacajman churasha.\x * \xo 45:16 \xt Isa. 42.17\x* \q1 \v 17 Israeltami ichanga \nd Tayta Dios\nd* salbanga. \q1 Para-simrinami salbanga. \q1 Paycunaga manami imaypis pengaycho, ni manacajman churashapis cangapächu. \b \q1 \v 18 \nd Tayta Diosmi\nd* syëluta camäga. \q1 Paymi cay pachatapis camasha. \q1 Paymi sumaj tacyachisha. \q1 Payga camasha manami chunyaj cananpächu. \q1 Chaypa ruquenga camasha chaycho cawajcuna tiyananpämi. \q1 Llapan chaycunata camacächej Tayta Diosmi cayno nin: \q1 «Nogallami \nd Tayta Diosga\nd* cä. \q1 Manami mas juc dios canchu. \q1 \v 19 Noga manami pacayllapaga parlächu. \q1 Ni chacaj pachacunachöpis manami parlächu. \q1 Jacobpita mirajcunata nogaga manami nishcächu: \q1 ‹Imapis mana cashancunacho ashimay› nir. \q1 Noga \nd Tayta Diosga\nd* rasun cajllatami parlä. \q1 Alli cajllatami musyachë. \b \q1 \v 20 «Juc nasyun runacunaga mana tantiyashpanmi guerupita rurasha ïduluncunata matancasha purichin. \q1 Mana salbananpaj caycaptinpis ‹diosnë› nir mañacun. \q1 Paycunatami në: Cawaycar quëdaj cajcunaga shuntacarcushpayqui shamuy-llapa. \q1 \v 21 Mä rimacuy. Imata yarpashayquitapis nimay. \q1 Jucniqui-jucniquipis tapunacur parlacuy: \q1 ¿Pitaj gallarinallanchöna niran cayno cananpäga? \q1 ¿Pitaj unayna willacachiran? \q1 ¿Manachu noga \nd Tayta Dios\nd* chaycunataga willarä? \q1 Nogapita mas juc diosga manami canchu. \q1 Nogapita mas jucga manami canchu allita ruraj, imapitapis salbäga. \b \q1 \v 22 «May caru allpapa cuchuncho cajpis \q1 Nogaman shamuptiquega salbashayquimi. \q1 Nogallami Diosga cä. Nogapita mas juc diosga manami canchu. \q1 \v 23 Nogaga jutëchömi jurashcä. \q1 Alli cajta ruranäpämi jurarä. \q1 Chayno nishäga cumlicangami. \q1 Nogata rispitamashpan llapanmi gongurpacamongapaj. \q1 Pï-may runacunapis nogapa jutëchömi juranga.\x * \xo 45:23 \xt Rom. 14.11; Fil. 2.10–11\x* \q1 \v 24 Chaura chay runacunana nenga: ‹\nd Tayta Diosman\nd* yäracuptillanchïmi \q1 alli llojshipämanchi, munayniyojpis canchi› nir. \q1 Llapanmi chiquimajcunaga fiyupa pengaycho ricaconga. \q1 \v 25 Noga yanapaynëpami Israelcunaga alliman chayanga. \q1 Chaymi yanapashäpita cushiconga.» \c 46 \s1 Babiloniapa manacaj diosnincunapaj rimashan \q1 \v 1 Bel diosga uysucäcunmi. \q1 Nebo diospis tunicunmi. \q1 Chay dios-niraj ïdulucunataga uywacunaman cargacurcur-rämi apan. \q1 Chaycunaga fiyupa lasarmi uywacunata uticächin.\x * \xo 46:1 \xt Jer. 50.2; 51.44\x* \q1 \v 2 Chay diosnincunaga uysucäcunmi, tunicäcunmi. \q1 Chay dioscunataga juc-lä nasyunmanmi apacun. \q1 Manami quiquincunapis salbacunchu. \b \q1 \v 3 Tayta Dios cayno nin: «Jacobpita mirar aywaj Israelcuna cawarcaycäga wiyamay. \q1 Gamcunataga manaräpis yurishayquipita-pachami purichishcä. \q1 Nogami margasha purichishcä. \q1 \v 4 Auquinyaptiquicunapis nogaga chaynöllami caycäshäpaj. \q1 Pasaypa soguna caycaptiquipis chaynöllami yanapaycäshayquipaj. \q1 Gamcunataga nogami rurashcä. \q1 Chaymi gamcunataga maquëcho charar ricaycäshayquipaj. \q1 Nogami yanapashpä imapitapis salbashayquipaj. \b \q1 \v 5 «Gamcunaga ¿imamanraj tincuchimanqui? \q1 ¿Piraj nogamanga tincunman? \q1 \v 6 Waquin runacunaga churacunanpita achca gorita jorgun. \q1 Guellaytapis balansacho pësan. \q1 Nircorga imanirajtapis ïduluta rurayta yachajwan parlan ‹diosnëta rurapämay› nir. \q1 Ruraparcuptenga chaypa ñaupanman gongurpacun, aduran. \q1 \v 7 Rurapashantaga matancacarcärirmi apan. \q1 Nircorga jamaränanman churaycun. \q1 Chaychöga mana cuyucuypami cacun. \q1 Yanapänanpaj may-jina gayacuptinpis manami imachöpis yanapanchu. \q1 Ñacananpaj caycar fiyupa llaquicuycaptinpis manami pitapis salbanchu.\x * \xo 46:7 \xt Jer. 10.5\x* \b \q1 \v 8 «Chaycunapaj yarpachacuy-llapa. \q1 Conträ caycajcuna sumaj yarpachacuy. \q1 \v 9 Unaypita-pacha imano päsashantapis yarpay. \q1 Nogallami Diosga cä. Manami mas juc Dios canchu. \q1 Nogaman tincöga manami juc dios canchu. \q1 \v 10 Nogami gallarinanpita-pacha willacachë imano cananpaj cashantapis. \q1 Shamoj watacunacho ima cananpaj cajtapis achca wata pishiycaptillannami willacachë. \q1 Ruranäpaj yarpaycashäcunaga rasunpa llapanmi cumlenga. \q1 Rurayta munashä cajtaga llapantami rurashaj. \q1 \v 11 Inti yagamunan caj-läpitami juc runata gayashcä. \q1 Aycha micoj äbinöpis carupitami shamonga. \q1 Ruranäpaj yarpaycashäcunata paymi rurangapaj. \q1 Imano ruranäpäpis yarpashcänami. Chaytaga cumlishämi. \q1 \v 12 Wiyamay rumi shongu runacuna. \q1 Gamcunaga manami salbasharächu caycanqui. \q1 \v 13 Nogami camacächishaj salbanäpaj caycäga juclla chayamunanpaj. \q1 Salbanäpäga manami aycäpis pishinnachu. \q1 Sión runacunataga nogami salbashaj. \q1 Quiquëmi Israelchöpis caycäshaj.» \c 47 \s1 Babilonia ushacänanpaj cashan \p \v 1 Tayta Diosmi cayno nin: \b \q1 «Caldeacho caycaj Babilonia jipash allicho jamaraycashayquipita llojshiy.\x * \xo 47:1 \xt Isa. 13.1–14.23; Jer. 50.1–51.64\x* \q1 Allpamanna jamacuy. \q1 Japalla jipash sillunniquipita jatariy. \q1 Pampamanna jamacuy. \q1 Mananami pipis ‹pishi töpay cuyayllapaj jipash› nishunquipänachu. \q1 \v 2 Maraycho tunaywanna machcata agay. \q1 Shucutaraycashayqui bëluyquitapis jorguriyna. \q1 Mayucunata päsanayquipaj falinniquita chegllayquicama jogariy. \q1 Chaynöpa chancayquicunapis alayri ricacanga. \q1 \v 3 Galalla caycajtami pï-maypis ricashunquipaj. \q1 Pengayniquitapis ricachun ari. \q1 Chaynömi sumaj castigashayqui. \q1 Chay castïgupitaga manami pipis gueshpengachu.» \p \v 4 Israelcunapa munayniyoj Santo \nd Tayta Diosnin\nd* ima-aycapitapis salbacojmi cayno nin: \q1 \v 5 «Caldeacho caycaj Babilonia jipash upällalla jamacuy. \q1 Mananami pipis ‹nasyuncunapa mandajnin rayna› nishunquipänachu. \q1 Chacajmanna aywacuy. \q1 \v 6 Acrashä runacunapämi rabyacurcurä. \q1 Chaymi cuyashä nasyun runacunataga pengayman churarä. \q1 Chaynöpami gam Babiloniapa maquiquiman cachaycurä. \q1 Chaura paycunataga manami cuyapashcanquichu. \q1 Auquincunatapis fiyupa lasaj yüguta matancapajnömi ñacachishcanqui. \q1 \v 7 ‹Imaycamapis raynallami cashaj› nirayqui. \q1 Ichanga noga ruranäpaj cashanta manami yarpashcanquichu. \q1 Imano ushacänayquipaj cashantapis manami musyashcanquichu. \b \q1 \v 8 «Chaypita cananga wiyay Babilonia. \q1 Fiyupa cuyayllapajcunallata cuyaj warmimi cashcanqui. \q1 Mana yarpachacuypami mandanayqui sillunniquicho jamaraycanqui. \q1 Shongullayquicho niycanqui: \q1 ‹Manami pipis noganöga canchu. \q1 Nogaga manami biyüdapis quëdashächu. \q1 Manami wawaynajpis quëdashächu› nir. \q1 \v 9 Ichanga illajpita juc junajllami disigrasyacuna chayashunquipaj:\x * \xo 47:9 \xt Apoc. 18.7–8\x* \q1 Wawaynajmi, biyüdami quëdanquipaj. \q1 Chay-jina brüju ruraj cashayquipis, \q1 majiquëru cashayquipis manami salbashunquipächu. \q1 \v 10 Mana allicunata rurashpayquipis manami imatapis gocushcanquichu. \q1 ‹Pipis manami ricamanchu› nirmi yarparayqui. \q1 Quiquiqui musyaj-yachaj cayniquimi engañashurayqui. \q1 Shongullayquicho yarpashpayqui nirayqui: \q1 ‹Manami pipis noganöga canchu› nir. \q1 \v 11 Gammanga fiyupa disigrasyami chayamoj-aywan. \q1 Chay disigrasya imay cananpaj cashantapis manami musyanquipächu. \q1 Fiyupa mana alli chayashunayquipaj cajpitaga manami imanöpapis gueshpinquipächu. \q1 Mana yarpashayqui fiyupa mana allicunami illajpita chayashunquipaj. \b \q1 \v 12 «Brüju rurayta yachashayquita mä sïguir ruracuycay ari. \q1 Chaytaga yachacurayqui wamra-jipash cashayquipita-pachami. \q1 Chaycuna mä imallapäga allichush canga. \q1 Chaycunata ruraptiqui mä runacuna manchacushunquichush. \q1 \v 13 Willapäshojcunaga aypallami casha. \q1 Asta yamacänayquicamami casha. \q1 ¡Cananga mä shamuchun ari goyllarta estudyajniquicuna, \q1 cada quilla imano cananpaj cajtapis willashojcuna! \q1 ¡Nircur paycuna mä salbayta camashunqui ari! \q1 \v 14 Masqui ricay, chay musyaj yachajcunaga chaqui ogshanömi carcaycan. \q1 Ninaga ushajpämi rupacurconga. \q1 Chay ninapitaga manami imanöpapis salbacongachu. \q1 Chay ninaga manami ñaupanman jamaycur mashacunapaj shanshanöchu canga. \q1 \v 15 Chaynömi ushacanga brüjuyquicunaga. \q1 Wamra cashayquipita-pachami paycunawanga parlacurayqui. \q1 Cada-ünunmi quiquin munashanno llutancunata rurasha. \q1 Salbashunayquipäga manami pipis cangapächu.» \c 48 \s1 Israelcuna mana wiyacoj cashan \q1 \v 1 Jacobpita miraj cashpayqui Israel jutita aparajcuna wiyay. \q1 Judá trïbu runacuna wiyay. \q1 Gamcunaga juranquipis \nd Tayta Diospa\nd* jutinchömi. \q1 Israelpa Diosnintami mañacunquipis. \q1 Ichanga janan shongullami Tayta Diosta rispitaj-tucunqui. \q1 \v 2 Gamcunaga «rispitädu siudäpitami cä» nircaycanqui. \q1 Chayno nishpayquimi Israelpa Diosninman yäracunqui. \q1 Paypa jutenga munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd*. \q1 \v 3 Paymi cayno nin: «Unay imano cashantapis manaraj päsaptinmi willacachirä. \q1 Quiquëmi musyachirä. \q1 Illajpitami rurarä. Chauraga willacachishänöllami rasunpa llapanpis caran. \q1 \v 4 Nogaga musyarämi rumi shongu cashayquita, \q1 cuncayquipis fyërruno chucru cashanta, \q1 urcuyquipis runsino cashanta. \q1 \v 5 Chaymi manaraj imapis päsaptin unaypita-pachana willachirä. \q1 Chayno willachirä ‹Ïdulömi chayta rurasha› nimänayquipitami, \q1 ‹Tacaypa rurachishämi chaytaga camacächisha› nimänayquipitami. \q1 \v 6 Chaycunataga llapantami wiyashcanqui, ricashcanqui. \q1 Chauraga ¿manachu willacunquiman ‹au rasunpami chayno casha› nir? \b \q1 «Cananga willapäshayqui mushoj willapacunatanami, \q1 manaraj musyashayquicunatami. \q1 \v 7 Canan ruranäpaj caycajcunatami musyachishayqui, \q1 manami unay cashancunatachu. \q1 Chaycunapäga canancama manami wiyashcanquirächu. \q1 Chaynöpami mana ninquipächu: ‹Maynami chaytaga musyaräna› nir. \q1 \v 8 Chaycunapaj parlajta gamcunaga manami wiyarayquichu. \q1 Cananyajpis manami musyashcanquipischu. \q1 Rinriqui mana quichacajno mana wiyajmi cashcanqui. \q1 Nogaga musyarämi mana wiyacoj cashpayqui juccunata adurashayquita. \q1 Musyarämi yurishayquipita-pacha ‹mana wiyacoj› nishushayquitapis. \b \q1 \v 9 «Rispitasha canä-raycumi rabyashpäpis awantacurä. \q1 Nogapaj allita parlanan-cashami pasinsacur gamcunataga mana illgächirächu.\x * \xo 48:9 \xt Eze. 20.22; 36.22–23\x* \q1 \v 10 Gamcunataga nogami jurnuchöno limyuyächirä. \q1 Ichanga manami guellayta chulluchiypa limyuyächejnöchu rurarä. \q1 Ñacayman churashpämi imano cashayquitapis musyaparä. \q1 \v 11 Nogaga rispitamänayquipämi chayno rurashcä. \q1 ¿Imanöpataj munäman manacajman churamänayquitaga? \q1 Nogata rispitamänayquipa ruquin jucta rispitanayquitaga manami camacächishächu.\x * \xo 48:11 \xt Isa. 42.8\x* \s1 Acrashancunata Tayta Dios salbananpaj cashan \q1 \v 12 «Jacobpita mirar-aywaj gayashä Israelcuna wiyamay: \q1 Noga japallämi cä Diosga. \q1 Nogallami gallarinanpita-pacha ushanancamapis caycä.\x * \xo 48:12 \xt Isa. 41.4; 44.6; Apoc. 1.17; 22.13\x* \q1 \v 13 Maquëwanmi allpata sumaj camacächishcä. \q1 Maquëwanmi syëluta mashtacächirä. \q1 Jutinta rimarcuptëmi chaycunaga llapanpis ruracäcuran. \b \q1 \v 14 «Llapayqui shuntacaycushpayqui sumaj wiyamay: \q1 ¿Pitaj gamcunachöga willacuran cayno cananpaj cashanta? \q1 Acrashä ray Ciromi Babiloniataga yarpashäno ruranga. \q1 Paymi chay Caldeacho caycaj Babilonia runacunataga munaynincho chararanga. \q1 \v 15 Nogami payta nishcä chayno rurananpaj. Nogami paytaga gayashcä. \q1 Nogami paytaga gayashcä aywamunanpaj. \q1 Payga maypa aywashpanpis allichömi llojshenga. \q1 \v 16 Witimuy-llapa nishäta wiyanayquipaj. \q1 Gallarinanpita-pachapis nogaga manami imaypis pacayllapaga parlashcächu. \q1 Ima captinpis nogaga chaychömi caycarä.» \p Cananga Tayta Diosmi espiritunta nogaman churarcur cachamasha. \v 17 Gam Israelcunapa Santo \nd Tayta Diosniquimi\nd*, salbashojniquimi cayno nin: \q1 «Nogami cä \nd Tayta Diosniqui\nd*. \q1 Nogami yachachë gamcunapaj alli cajta. \q1 Nogami pushaycä munashä nänipa aywanayquipaj. \q1 \v 18 ¡Mandamintöcunata wiyacuptiqui allimi canman caran! \q1 Chaura jauca goyashayquega mayu mana chaquiypa aywajnömi canman caran. \q1 Alli rurashayquipis canman caran lamarpa pullchajyaynin gatinayllanpa aywajnömi.\x * \xo 48:18 \xt Deut. 29.5; Sal. 23.3; 27.11\x* \q1 \v 19 Gampita mirajcunapis aypallami canman caran.\x * \xo 48:19 \xt Gén. 22.17\x* \q1 Lamar cantuncho agushno yupaytapis mana atipaypärämi canman caran. \q1 Nogaga manami imaypis gamcunata ushacächëmanchu caran. \q1 Ñaupäpitapis manami gargömanchu caran.» \b \q1 \v 20 Caldeacho caycaj Babiloniapita llojshicuy-llapa.\x * \xo 48:20 \xt Jer. 50.8; 51.6, 45; Apoc. 18.4\x* \q1 Gueshpir aywacuy-llapa. \q1 Llojshicunanpaj caj willapataga fiyupa cushicur gayacuyparaj willacuy. \q1 Intëruman musyachiy. \q1 Cayno willacuy «¡\nd Tayta Diosga\nd* salbashami \q1 sirbejnin Jacobpita mirajcunata! \q1 \v 21 Chunyaj chaqui jircacunapa pushaptinpis \q1 manami yacunaranchu. \q1 Gagatapis paymi shillirachiran. \q1 Nircorga chaypitana aypalla yacuta llojshichimuran» nir.\x * \xo 48:21 \xt Éxo. 17.1–7\x* \q1 \v 22 Ichanga \nd Tayta Dios\nd* nin: \q1 «Fiyucunapäga alli goyaypis manami canchu» nir.\x * \xo 48:22 \xt Isa. 57.21\x* \c 49 \s1 Tayta Diosta sirbej rimashan \q1 \v 1 Lamar cantuncho caycaj nasyun runacuna wiyamay. \q1 Caru nasyun runacuna nishäta sumaj tantiyacuy: \q1 Manaräpis yuriptillänami \nd Tayta Diosga\nd* gayamaran. \q1 Mamäpa pachallanchöraj caycaptillänami nogapa jutëta rimaran.\x * \xo 49:1 \xt Jer. 1.5\x* \q1 \v 2 Rimashäcuna fiyupa afilasha sablino cananpämi camacächisha.\x * \xo 49:2 \xt Heb. 4.12; Apoc. 1.16\x* \q1 Maquinwanmi ima-aycapitapis chapamasha. \q1 Fiyupa llauchi lëchamannömi ticrachimasha. \q1 Nircorga lëchata purichicunanmanmi wiñamasha. \q1 \v 3 Paymi nimaran: «Israel, gamga sirbimajnëmi canqui. \q1 Gampitami nogaga alabasha cashaj.» \q1 \v 4 Ichanga noga yarparä: «Yangallapämi arushcäpis. \q1 Manacajllachömi callpätapis ushashcä. \q1 Chayno carpis \nd Tayta Diospa\nd* maquinchömi caycä. \q1 Arushäpita imano cutichimänanpäpis Tayta Diospa munayninchömi caycan» nir. \b \q1 \v 5 \nd Tayta Diosga\nd* mamäpa pachancho caycaptillänami \q1 pay munashanta willacoj canäpaj churamaran. \q1 Jacobpita miraj Israel nasyun runacunata shuntamunäpämi, cutichimunäpämi churamaran. \q1 Chaypitami \nd Tayta Diosnëga\nd* alli ricamasha. \q1 Paymi nogataga yanapaycäman. \q1 \v 6 Paymi nimasha: «Manami sirbimajnë cashallayquiwanchu usharanga. \q1 Manami Jacobpita miraj cawaycar quëdaj Israelcunata cutichishallayquiwanchu usharanga. \q1 Chaypa ruquenga nogami camacächishaj nasyuncunapaj juc achquino canayquipaj.\x * \xo 49:6 \xt Isa. 42.6; 60.1–3; Luc. 2.32; Juan 8.12; Hech. 26.23\x* \q1 Chaynöpami camacächishaj mundu intërucho caycaj runacunaga gam-raycu salbasha cananpaj.»\x * \xo 49:6 \xt Hech. 13.47\x* \b \q1 \v 7 Israelcunapa Salbacoj Santo \nd Tayta Diosninmi\nd* sirbejninta nin: \q1 «Gamga juc nasyun runacunapita chiquishami, manacajman churashami cashcanqui. \q1 Fiyu mandajcunapa uywayninmi cashcanqui. \q1 Cananpitami ichanga raycunapis waquin mandajcunapis ñaupayquiman gongurpaconga. \q1 Chaynöga canga Israelcunapa Santo \nd Tayta Diosniqui\nd* gamta acrasha captëmi, \q1 aunishäta cumlej captëmi.» \s1 Jerusalén imano cananpäpis willacushan \q1 \v 8 \nd Tayta Diosga\nd* caynömi nin: \q1 «Ruwacamashayqui örami wiyashcä. \q1 Yanapänäta nistashayqui örami yanaparä.\x * \xo 49:8 \xt 2Cor. 6.2\x* \q1 Nogami chapäshayqui. \q1 Israelcunawan conträtu rurashä señal canayquipämi churashayqui. \q1 Chaynöpami nasyun yapay allina canga. \q1 Pasaypa pirdichisha caycaj chacracunachöpis yapayna tiyanga. \q1 \v 9 Prësucunatapis ‹Llojshicuy› ninquipaj. \q1 Chacaycho caycajcunatapis ‹Achicyajmanna llojshiy› ninquipaj. \q1 Chaura chay runacunaga tiyangapaj may nänipa ñaupanchöpis, may chaqui jircachöpis uywa alli guewata micojnömi. \q1 \v 10 Chauraga yargaypis ni yacunaypis manami canganachu. \q1 Intipis, ni acaypis manami ñacachengapächu. \q1 Chaynöga canga paycunata noga cuyaptëmi, pusharaptëmi. \q1 Chuya yacu pashtajcunamanmi pushashaj.\x * \xo 49:10 \xt Apoc. 7.16–17\x* \q1 \v 11 Jircacunapapis juc nänitami rurarishaj. \q1 Nänicunapis parijashami canga. \q1 \v 12 ¡Masqui ricäriy! May carupitashi aywarcaycämun: \q1 Waquenga norte caj-läpita, waquenga inti yaganan cajpita. \q1 Waquinnami aywarcaycämun Asuán partipita.» \b \q1 \v 13 ¡Syëlu, cushicuypita gaparay! \q1 \nd Tayta Diosga\nd* acrashan runacunata shogashami. \q1 ¡Allpa, fiyupa cushicuy! \q1 Acrashan runacuna llaquicuycaptin \nd Tayta Diosga\nd* cuyapashami. \q1 ¡Jircacuna, cushisha caycashayqui musyacänanpaj gaparpay! \b \q1 \v 14 Sión runacunaga nej: \q1 «\nd Tayta Diosga\nd* cachaycamashcanchïmi. \q1 Diosnëga manami yarpämannachu» nir. \q1 \v 15 Tayta Diosmi ichanga nin: «¿Juc warmi gongaycunmanchuraj wamranta, \q1 quiquinpa wamran caycaptin mananachuraj cuyanman? \q1 Wamranta juc warmi gongaycuptinpis \q1 Nogaga manami gongashayquichu. \q1 \v 16 Nogaga maquëchömi jutiquitapis isquirbiraycächë. \q1 Siudäniquipa pergancunatapis ricaycämi. \q1 \v 17 Siudäniquita allchajcunaga apurämi aywarcaycämun. \q1 Ushashojcunawan ushajpaj wañuchishojcunami ichanga aywacurcaycanna. \q1 \v 18 Masqui sumaj intërupa ricachacuy. \q1 Ricay, imanöshi Israelcunaga shuntacarcaycan. \q1 Nircorga gammanna cuticaycämun. \q1 Noga \nd Tayta Diosmi\nd* jurar cayno në: \q1 Paycunaga llapanpis cangapaj cuestaj aläjacunata churacushayquinömi, \q1 casarananpaj jipash cuyayllapaj adurnucunata jaticushannömi. \b \q1 \v 19 «Aypalla runacuna cutimuptin nasyunniqui pasaypa quichquimi ricaconga. \q1 Ragällan cajcunamanpis, pasaypa chunyaj cajcunamanpis runacuna juntangami. \q1 Ushashojcunaga carupanami aywaconga. \q1 \v 20 ‹Illgashanami› nishayqui wamrayquicunami rinrillayquicho nishunquipaj: \q1 ‹Cay nasyonga nogacuna tiyanäpaj fiyupa quichquinami. \q1 Juc partita ashipämay ari tiyanäcunapaj› nir. \q1 \v 21 Chaura gamga yarpaynillayquicho ninquipaj: \q1 ‹Nogapaga wamräcuna manami cashachu. \q1 Ni wawa tariytapis manami yachashcächu. \q1 Chauraga ¿maypitataj cay wamräcuna yurimusha? \q1 Nogaga jitarisha, shuyni quiquillämi tiyashcä. \q1 ¿Pitaj uywasha paycunataga? \q1 Japallätami cachaycamaran. \q1 Paycunaga ¿maypitataj shamusha?› nir.»\x * \xo 49:21 \xt Jer. 31.15–17\x* \p \v 22 \nd Tayta Diosmi\nd* cayno nin: \q1 «Nasyuncunacho tiyajcunatami nishaj ollgu wamrayquicunata margacurcur apamunanpaj. \q1 Marcacunatami señalwan musyachishaj warmi wamrayquicunatapis aparisha apamunanpaj. \q1 \v 23 Raycunami wamrachacushunquipaj. \q1 Raypa jipash wamrancunanami uywashunquipaj. \q1 Paycunaga rispitashushpayquimi gongurpaconga. \q1 Chaquiquiman ñuchu allpa lagacajtapis lajwangami. \q1 Chaymi musyanquipaj noga \nd Tayta Dios\nd* cashäta. \q1 Musyanquipaj nogaman yäracamoj cäga mana pengaycho ricacushanta.» \b \q1 \v 24 Callpasapa runa guërracho imatapis quiquinpaj guechucushanta juc runa ¿guechunmanchuraj? \q1 Guërracho binsiycur fiyu runa prësu apaycashantapis juc runa ¿guechunmanchuraj? \p \v 25 \nd Tayta Diosmi\nd* ichanga cayno nin: \q1 «Callpayoj runata guechongami quiquinpaj imatapis apacuycashanta. \q1 Binsej fiyu runatapis guechongami quiquinpaj charishanta. \q1 Achäquita ashipäshojcunawanga nogami musyanacushaj. \q1 Wamrayquicunataga quiquëmi salbashaj.\x * \xo 49:25 \xt Isa. 61.1; Jer. 30.8–10; 31.11\x* \q1 \v 26 Ñacachishojcunataga quiquin-pura micunacunanpämi camacächishaj. \q1 Machananpaj bïnuta upushannömi quiquincunapa yawarnintapis uponga. \q1 Chaynöpami llapan runacuna musyangapaj \q1 Noga \nd Tayta Dios\nd* salbashojniqui cashäta, \q1 Jacobpa munayniyoj Diosnin gamcunata chapaj cashäta.» \c 50 \s1 Mana wiyacojcunata Tayta Dios castigananpaj cashan \p \v 1 \nd Tayta Diosmi\nd* cayno nin: \b \q1 «¡Gamcunaga capas yarpanqui juc runa warminwan raquicajno Israelta cachaycushäta! \q1 Chauraga ¿maytaj raquicashä papil? \q1 ¡Capas yarpanqui pipapis jagan cashpä \q1 gamcuna uyway canayquipaj ranticuycushäta! \q1 Chauraga ¿maytaj jaga cashä papil? \q1 Chaypa ruquin gamcunaga juchayquipitami ranticusha cashcanqui. \q1 Gamcuna mana wiyacoj cashayquipitami mamayqui Israelga jitaricasha. \q1 \v 2 ¿Imanirtaj noga shamushpäga pitapis mana tariränachu? \q1 ¿Imanirtaj, gayacuptëga pipis mana wiyamashachu? \q1 ¿Manachu riguiran jorgunäpaj cashanta? \q1 ¿Manachu riguiran salbanäpaj cashanta? \q1 Noga juc shimi rimarcuptillämi lamar yacupis chaquicäcunman, \q1 mayucunapis chaqui jircaman ticracurinman. \q1 Chauraga pescäducunapis yacunaypita wañunmanmi, \q1 yacu mana captin ismunmanmi. \q1 \v 3 Nogami syëlutapis yanauyaycajman ticrarachë. \q1 Lütu caycajmanno yanayächë.» \s1 Tayta Diosta sirbej yäracushan \q1 \v 4 \nd Tayta Diosga\nd* yachachimasha \q1 uticasha caycajcunata shacyächir cushicachinäpämi. \q1 Tayta Dios nimashanta masta-masta tantiyacunäpämi \q1 cada tuta wiyaj wiyajlla caycächiman. \q1 \v 5 \nd Tayta Diosmi\nd* wiyacunäpaj yanapäman. \q1 Nimashancunatapis mana cachariypami cumlishcä. \q1 \v 6 Astimänanpäpis wajtäta camapashcämi. \q1 Shapräta achur-ushaptinpis manami rimacushcächu. \q1 Ashllircaycämaptin, togapaycämaptinpis \q1 cäräta manami chapacushcächu.\x * \xo 50:6 \xt Mat. 26.67; Mar. 14.65\x* \q1 \v 7 Ichanga \nd Tayta Diosmi\nd* yanapäman. \q1 Chaymi ashllimashancunaga mana nanämanchu. \q1 Musyaycämi pengaycho mana canätaga. \q1 Chaymi mana cuyucoj gagano caycä. \q1 \v 8 ¿Piraj nogawan churacanman? \q1 ¡Pipis nogawan churacayta munaptenga juezman iwal aywashaj! \q1 ¿Pillaga caycanchuraj dimandamaj? \q1 ¡Cashpanga shamur mä nimächun ari! \q1 Ñaupächömi caycan juchaynaj cashäta nimänanpaj. \q1 \v 9 Nogataga \nd Tayta Diosmi\nd* yanapäman. \q1 Chauraga ¿piraj «juchayojmi canqui» nimanga? \q1 Puyu ushaptin röpa ushacashannömi \q1 conträcunaga llapan ushacanga.\x * \xo 50:9 \xt Rom. 8.33–34\x* \b \q1 \v 10 ¿Pitaj \nd Tayta Diosta\nd* rispitan? \q1 ¿Pitaj \nd Tayta Diosta\nd* sirbejta wiyacun? \q1 Chacaycho purirpis \nd Tayta Diosman\nd* yäracojcunallami, \q1 upinaycajlla achquin caycaptinpis \q1 Diosman guellicojcunallami wiyacun y rispitan. \q1 \v 11 Cuydädu, achquicunayquipaj quiquiquicunalla ninata sindejcuna; \q1 chay ninawan achquicusha purejcuna. \q1 Chayno cawaptiquega Tayta Dios castigashunquipämi. \q1 Fiyupa llaquicur ñacaychömi goyanquipaj. \c 51 \s1 Jerusalén runacunata shacyächishan \p \v 1 \nd Tayta Diosmi\nd* cayno nin: \b \q1 «Allita rurar cawayta munajcuna, \q1 Noga nishäno rurayta munajcuna wiyamay. \q1 Masqui tantiyacuy maynin gagapita jorgusha cashayquitapis, \q1 maynincho caycaj rumicunapita llojshimushayquitapis. \q1 \v 2 Masqui yarpäriy unay awiluyqui Abrahampaj. \q1 Yarpäriy gamcunata gueshpichishoj Sarapaj. \q1 Noga gayashä öra paycunaga wamraynajllami caran. \q1 Nogami bindisyunta gorä. Paypita mirajcuna aypalla cananpaj yanaparä.\x * \xo 51:2 \xt Gén. 12.1–3\x* \q1 \v 3 Ragällan caycaj Sión siudätaga nogami cuyapäshaj. \q1 Chunyaj chaqui jircatami wertamanna ticrarachishaj. \q1 Chaura cangapaj Edencho cashan wertanömi. \q1 Chaychöga cangapaj cushicuyllana, jauca goyayllana, \q1 alabansacunata cantayllana.\x * \xo 51:3 \xt Gén. 2.8; Eze. 36.35\x* \b \q1 \v 4 «Acrashä runacuna sumaj wiyamay. \q1 Acrashä nasyun runacuna sumaj tantiyay. \q1 Yachachicuynëcunatami willacachishäpaj. \q1 Chaycunaga llapan nasyun runacunapaj achquinömi canga noga munashänöna cawananpaj. \q1 \v 5 Wallcanami pishin salbanäpaj. \q1 Manapis aycällatanami munaynëwan llapan nasyun runacunata mandashaj. \q1 Lamar cantun nasyuncho tiyaj runacuna nogallamanmi yäracamonga. \q1 Munayniyoj cashallämanmi yäracamonga. \q1 \v 6 Syëlutapis ricäriy. \q1 Pachatapis ricäriy. \q1 Syëluga goshtaynöllami illgacäcongapaj. \q1 Allpapis röpa ushacajnöllami ushacangapaj. \q1 Runacunapis chuspicunanöllami wañongapaj. \q1 Salbacoj cashämi ichanga imaycamapis chaynölla caycanga. \q1 Nogaga imaypis canan caycashänöllami caycäshäpaj.\x * \xo 51:6 \xt Sal. 102.25–28; Mat. 24.35\x* \b \q1 \v 7 «Alli caj imano cashantapis musyajcuna, \q1 yachachishäcunata ruraj runacuna wiyamay. \q1 Runacuna tucuyta nishuptiquipis ama llaquicuychu. \q1 Ashllishuptiquipis ama jagayaychu. \q1 \v 8 Chay runacunaga ushacangapaj puyu röpata ushacurcushannömi, \q1 millwa garachata curu ushacurcushannömi. \q1 Salbacoj cashämi ichanga imaycamapis chaynölla caycanga. \q1 Nogaga imaypis canan caycashänöllami caycäshaj.» \b \q1 \v 9 ¡Ricchayna ari \nd Tayta Dios\nd*! \q1 Fiyupa munayniyoj cashayquita musyacächiyna ari. \q1 Mas unay caj watacuna rurashayquino, \q1 unay caj runacuna cawashan wichan rurashayquino rurayna ari. \q1 Gammi illgächishcanqui lamarcho caycaj waräcuy Rahabtapis.\x * \xo 51:9 \xt Job 9.13; 26.12\x* \q1 \v 10 May-may ruri caycaj lamar yacutapis gammi chaquirachirayqui. \q1 Nircorga chay lamarta nänimanna ticrarachirayqui \q1 llapan salbashayquicuna chaypa päsananpaj.\x * \xo 51:10 \xt Éxo. 14.21–22\x* \q1 \v 11 \nd Tayta Dios\nd* salbar jorgamushan cajcunaga cutimongami. \q1 Cantashpanmi Sionman chayanga. \q1 Chaychöga imaycamapis cushishallami goyangapaj. \q1 Paycunapäga cushicuywan alli goyayllanami cangapaj. \q1 Nanaypis llaquicuypis manami canganachu.\x * \xo 51:11 \xt Isa. 35.10\x* \b \q1 \v 12 Tayta Diosmi cayno nisha: \b \q1 «Noga quiquëmi gamcunataga shacyächë. \q1 ¿Pitataj manchacunqui? ¿Runa-masiquitachu? \q1 ¿Guewanölla wañoj runacunatachu manchacunqui? \q1 \v 13 Nogami syëlutapis mashtacächej y allpatapis sumaj tacyachëga caycä. \q1 Nogami camashoj \nd Tayta Diosniqui\nd* caycä. \q1 Chaura fiyupa ollgusha contrayquicuna illgächiyta munaycäshojcunata ama manchacuychu. \q1 ¿Imanirtaj contrayquicunata manchacunquiman? \q1 \v 14 Ñacaycajcunaga manapis aycällatanami salbasha cangapaj. \q1 Manami carsil-llachöga wañongachu. \q1 Ni micuyninpis manami pishengapächu. \q1 \v 15 Nogami cä \nd Tayta Diosniquega\nd*. \q1 Nogapa jutëga munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd*. \q1 Nogami lamar yacutapis cuyurachë. \q1 Chauraga pullchajyashpan fiyupami gaparan. \q1 \v 16 Syëluta mashtacächirä. \q1 Allpatapis sumaj camacächishcä. \q1 Rimanäpaj cajtapis nogami shimiquiman churashcä. \q1 Nogami ima chayashunayquitapis munaynëwan chapashcä. \q1 Nogami Siontaga nirä: ‹Gamga acrashämi canqui› nir.» \s1 Tayta Dios rabyar castigananpaj cashan \q1 \v 17 Jerusalén, apurä ricchay ari. Juclla jatariy. \q1 Gamga \nd Tayta Dios\nd* castigacunan cöpacho caycajtami upushcanqui. \q1 Juc runa cöpata charir ushajpaj upucurcur\x * \xo 51:17 \xt Jer. 25.15; Apoc. 14.10; 16.19\x* \q1 fiyupa machasha cashannömi ñacashcanqui. \q1 \v 18 Achca wamrayquicuna casha captinpis \q1 ni jucnayllapis manami canchu pushashunayquipaj. \q1 Llapan wamrayquicunata uywasha-captiquipis \q1 ni jucnayllapis manami canchu maquipita janchacurcur apashunayquipaj. \q1 \v 19 Ishcay castami disigrasya chayashurayqui: \q1 Nasyunniquita usharir chaycho ima-aycayqui cajtapis apacusha. \q1 Nasyunniquicho tiyaj runacunanami pillyachöpis y yargaypitapis wañusha. \q1 Gamtaga ¿pillaraj cuyapaycushunqui? \q1 ¿Pillaraj shogaycushunqui? \q1 \v 20 Toglla chariptin animal ricacushannömi wamrayquicunaga ricacusha. \q1 May cälli isquïnachöpis jitarpaycan. \q1 Chaynöga carcaycan \nd Tayta Dios\nd* rabyawan castigashushayquicunapitami. \q1 \v 21 Chaymi llaquicur goyaycäga sumaj wiyay. \q1 Gamga manami bïnuta upucurcurchu machasha caycanqui. \q1 \v 22 Acrashan runacunata imapitapis chapaj \nd Tayta Diosniquimi\nd* cayno nin: \q1 «Castigacuna cöpa aptaraycashayquita guechurejnami-aywä. \q1 Cananpitaga mananami imaypis upunquipänachu noga rabyar upuchina cöpäpita. \q1 \v 23 Chay cöpäpitaga noga upuchishäpaj fiyupa ñacachishojcunatana, \q1 ‹pampaman jitacay janayquipa päsanäpaj› nishojcunatana. \q1 Chaura gamcunaga pampaman jitacarayqui \q1 allpatano lluchcar-ushashunayquipaj.» \c 52 \s1 Jerusalenta salbananpaj willacachishan \q1 \v 1 Sión, ricchayna ari. \q1 Sumaj callpachacuy. \q1 Rispitädu Jerusalén siudä,\x * \xo 52:1 \xt Apoc. 21.2, 27\x* \q1 achicyaypa achicyaj caj röpayquitana jaticuy. \q1 Jäpa runacunawan ganra runacunaga \q1 pillyaj manami gamman yaycamongapänachu. \q1 \v 2 Jatariy Jerusalén. \q1 Janayquicho caycaj ganrata tapsicuyna. \q1 Prësu caycaj Sión, cuncayquicho wataraycaj cadinacunata cachachicuyna. \q1 Mandajpa jamanan sillunmanna jamacuy. \p \v 3 \nd Tayta Diosga\nd* caynömi nin: «Uywayno canayquipaj juc-lä nasyunman gamcunata prësu apashuptiqui manami ima pägatapis chasquishcächu. Chaymi canan gamcunata jorgamushpäpis mana ni imatapis pägashächu. \v 4 Unayga acrashä runacuna Egiptumanmi aywacuran. Chaychöna uyway cashpan ñacar tiyaran. Guepataga imatapis mana rimapaycaptinmi Asiria runacunana ñacachisha. \v 5 Cananga ¿imatanataj ricä? Imatapis mana rimapaycaptillanmi acrashä runacunataga Babiloniaman apacusha. Munaynincho chararajcunaga alli-tucushpanmi asipan. Nogatapis fiyupanami rabyaycächiman.\x * \xo 52:5 \xt Rom. 2.24\x* \v 6 Chaymi juc junäga acrashä runacuna ricanga munaynëwan imano rurashätapis. Musyanga ‹caychömi caycä› nir paycunata willapashäta.» \q1 \v 7 Alli willacuyta apamushpan jircacunapa shamojta ricarga \q1 fiyupami cushicunchi. \q1 Fiyupa cushicuypämi alli goyayllana cananpaj willacuptenga,\x * \xo 52:7 \xt Nah. 1.15; Rom. 10.15; Efe. 6.15\x* \q1 salbashana cananpaj willacuycajta wiyashaga. \q1 Payga Sionta nin «Tayta Diosniquimi ray» nir. \q1 \v 8 ¡Wiyay-llapa! Ricachacojniquicunaga sinchipami gaparpan. \q1 Llapanmi juc shimilla cushicuypita gaparpan. \q1 Chaynöga gaparpaycan \nd Tayta Dios\nd* Sionman cutimojta \q1 quiquincuna ñawinpa ricashpanmi. \q1 \v 9 ¡Jerusalenpa juchusha caycaj pergacuna cushicushpayqui llapayqui gaparpay! \q1 Acrashan runacunata \nd Tayta Diosga\nd* cuyapashanami. \q1 Jerusalentaga salbashanami. \q1 \v 10 Llapan nasyun runacunapa ricay ñawinchömi \q1 \nd Tayta Diosga\nd* munayniyoj cashanta musyachisha. \q1 Chaynöpami Tayta Diosninchi salbamashanchëga intëru cay pachacho mayacanga. \b \q1 \v 11 Chay Babiloniapita llojshicuyna-llapa. \q1 Ama yataychu imatapis ganrayächicoj cajtaga.\x * \xo 52:11 \xt 2Cor. 6.17\x* \q1 Chaycho caycashayquipitaga llojshicuyna ari. \q1 ¡\nd Tayta Diospa\nd* rispitädu cösancunata cutichejcunaga \q1 ganrayächicojcunata ama yataychu! \q1 \v 12 Ichanga manami apuräduchu llojshicunquipaj. \q1 Manami gueshpiypachu aywacunquipaj. \q1 Chaynöga canga gam Israelcunapa \nd Tayta Diosniqui\nd* imapitapis chapäshuptiquimi. \s1 Tayta Diosta sirbejpaj rimashan \p \v 13 Sirbejninpaj Tayta Diosga caynömi nisha: \q1 «Sirbimajnëga allichömi llojshenga. \q1 Fiyupa rispitashami y may-chaychöpis rejsishami canga. \q1 \v 14 Paypa cäran imano caycajtapis ricar achcajmi fiyupa manchacuran. \q1 Cäran caycaran mana camaraj. Manami runa-nirajnachu caran. \q1 \v 15 Achca nasyun runacunami fiyupa almirasha ricacongapaj. \q1 Raycunapis ima niytapis manami camäpacongapächu. \q1 Chaynöga canga pipis mana willapashanta tantiyashpanmi, \q1 imaypis mana wiyashanta wiyashpanmi.»\x * \xo 52:15 \xt Rom. 15.21\x* \c 53 \q1 \v 1 ¿Piraj riguiran noganchi willacushanchïtaga?\x * \xo 53:1 \xt Rom. 10.16\x* \q1 \nd Tayta Diosga\nd* ¿pitataj munayniyoj cashanta musyachisha?\x * \xo 53:1 \xt Juan 12.38\x* \q1 \v 2 Tayta Diosga munasha mallwa lanta wiñar \q1 chaqui allpaman sapichashanno sirbejnin wiñanantami. \q1 Payga manami cuyayllapaj buyna-mösupischu caran. \q1 Manami ricapänapänöpischu caran. \q1 \v 3 Runacunaga manacajman churaj; fiyupa jamurpaj.\x * \xo 53:3 \xt Sal. 22.6–7; Isa. 49.7\x* \q1 Payga fiyupa nanaywanmi ñacasha. \q1 Pipis manami ricäriyta munajchu. \q1 Manacajmanmi churaranchi. \q1 Paytaga manami cäsojchu canchi. \b \q1 \v 4 Chaypis payga ñacaycaran noganchi ñacananchïpaj cajtami. \q1 Noganchi nanächicunanchïpaj cajtami payga nanächicuycaran.\x * \xo 53:4 \xt Mat. 8.17\x* \q1 Noganchëga yarparanchi Dios payta chayno ñacaycächishanta, \q1 chayno castigaycashanta, pasaypa manacajman churaycashantami. \q1 \v 5 Ichanga noganchi Diosta mana wiyacushanchïpitami juchayoj runatanöpis tucsiran. \q1 Noganchi mana allita rurashanchïpitami fiyupa ñacachiran. \q1 Pay ñacashanpitami noganchi alli goyayta tarishcanchi. \q1 Payta däñar-ushashanpitami noganchëga allchacashana caycanchi.\x * \xo 53:5 \xt 1Ped. 2.24\x* \b \q1 \v 6 Llapanchïmi uyshacunano ogracasha carcaycashcanchi.\x * \xo 53:6 \xt 1Ped. 2.25\x* \q1 Cada-ünunchïmi quiquinchi munashanchïno goyäcushcanchi. \q1 Ichanga juchanchïcunapita paylla ñacananpämi \nd Tayta Diosga\nd* camacächisha. \q1 \v 7 Payga ñacachiptinpis upällallami cacusha. \q1 Paytaga aparan uyshata pishtananpaj apaycajnömi.\x * \xo 53:7 \xt Apoc. 5.6\x* \q1 Manami ni juc shimillapis rimacuranchu. \q1 Payga millwanta rutuptin uysha upällalla wiyaräcushannömi upällalla cacuran. \q1 Manami ni juc shimillapis rimacuranchu. \q1 \v 8 Imatapis mana allita mana ruraycaptinmi jusgananpaj prësu apasha. \q1 Paytaga manami pipis washaranchu. \q1 Paypäga manami pipis yarpachacuranchu. \q1 Paytaga juchanchïcunapitami wañuchiran.\x * \xo 53:8 \xt Hech. 8.32–33\x* \q1 \v 9 Fiyu runacuna pamparänanmanmi pampanan caran. \q1 Chayno caycaptinpis rïcu runa pampacunanmanmi pampaycäriran. \q1 Chaynöga ruraran pitapis mana allita mana rurasha captinmi \q1 pitapis mana engañaypa willapasha captinmi.\x * \xo 53:9 \xt 1Ped. 2.22\x* \b \q1 \v 10 \nd Tayta Diosmi\nd* chayno manacajman churaypa ñacachiyta munaran. \q1 Sirbejninnami llapan juchayojcunapa ruquin wañunan caran. \q1 Chaypitami payga unaycama cawanga. \q1 Paypita mirajcunatapis ricangarämi. \q1 \nd Tayta Dios\nd* munashancunataga llapanta paymi ruranga. \q1 \v 11 Ñacashanpitaraj chaycunata ricar fiyupami cushicongapaj. \q1 Tayta Diosta sirbëga achcajtami salbangapaj. \q1 Payga achcajpa juchantami apanga. \q1 \v 12 Chaypitami paytaga Tayta Dios mas alliman churanga. \q1 Chaychöga munayniyojcunawan iwalmi alli cajta chasquengapaj. \q1 Chaynöga chasquengapaj wañushanpitami, \q1 juchayojcunano ñacashanpitami.\x * \xo 53:12 \xt Mar. 15.28; Luc. 22.37\x* \q1 Rasunpa payga aypalla runacunapa juchantami aparan. \q1 Juchayojcunapäpis ruwacur mañacusha. \c 54 \s1 Diospa cuyacuynenga imaypis chaynölla cashan \q1 \v 1 «Imaypis wawata mana tarej warmi fiyupa cushicuy. \q1 Gam imaypis mana gueshyacoj warmi cushicuypita cantay. \q1 Runan cachaycusha wawata mana tarej warmimi \q1 runayoj warmipita mas achca wawata tarenga.»\x * \xo 54:1 \xt Gál. 4.27\x* \qr \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \q1 \v 2 «Witichinalla tolduyquita jatunyächiy. \q1 Tiyaycashayqui tolduyquitaga mashtar sumaj chutay. \q1 Tolduyquita chariraj wascacunata jatunyächiy; istägacunatapis sumaj jawiy. \q1 \v 3 Gamcunaga achcayar wac-läman cay-lämanpis aypallamanmi mashtacanquipaj. \q1 Gampita mirajcunaga achca nasyuncunatami guechur charicarcärengapaj. \q1 Canan chunyaj caycaj siudäcunachöpis paycunaga juntami tiyangapaj. \q1 \v 4 Ama manchacuychu. Manami pengaychöga canquipächu. \q1 Manami ashllishunquipäpischu. Ni manami imapitapis pengacunquipächu. \q1 Wawaynaj jipash car pengacushayquitapis gongaycunquipämi. \q1 Manami yarpanquipänachu biyüda captiqui manacajman churashushayquitapis. \q1 \v 5 Camashoj Tayta Diosmi majanpaj shuntashunquipaj. \q1 Paypa jutenga munayniyoj \nd Tayta Diosmi\nd*. \q1 Imapitapis chapäshöga caycan Israelcunapa Santo Tayta Diosninmi. \q1 Payga mundu intërupa Diosninmi. \q1 \v 6 Gamga cachaycusha jipashnömi fiyupa llaquisha caycarayqui. \q1 Chayno caycajtami \nd Tayta Diosniqui\nd* yapay gayashurayqui.»\x * \xo 54:6 \xt Eze. 16; Ose. 1–3\x* \qr Tayta Diosniquimi chayno nin. \q1 \v 7 «Gamtaga rätullami cachaycurä. \q1 Ichanga fiyupa cuyapäcoj cashpämi yapay shuntashayqui.\x * \xo 54:7 \xt Sal. 30.5; Isa. 60.10; Lam. 3.31–33\x* \q1 \v 8 Illajpita rabyacurcushpämi juc rätulla mana ricamänayquipaj witicurirä. \q1 Ichanga imaycamapis cuyapäcoj cashpämi gamta cuyapashcä.» \qr Jorgushoj \nd Tayta Diosniquimi\nd* chayno nin. \b \q1 \v 9 «Noé cashan wichanmi jurarä \q1 yapayga allpata imaypis yacuwan manana jundichinäpaj.\x * \xo 54:9 \xt Gén. 9.8–17\x* \q1 Chaynömi gamtapis jurashpä në gampäga imaypis manana rabyanäpaj. \q1 Mananami castïgutapis munachishayquinachu. \q1 \v 10 Puntacuna juc-läman witicuriptinpis, \q1 jircacuna gotucäcuptinpis, \q1 gamta cuyaytaga manami cachaycushayquipächu. \q1 Ni alli conträtuta rurashanchïpitapis manami cutiricushächu.»\x * \xo 54:10 \xt Jer. 31.35–36; 32.40; Mar. 13.31\x* \qr Cuyapäshoj \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nin. \s1 Mushoj Jerusalenpaj rimashan \p \v 11 Tayta Diosga Jerusalén siudäta nin: \q1 «¡Pasaypa llaquisha, ñacachisha caycaj, pipis shogashunayquipaj mana caj ricay! \q1 Nogami pergayquicunatapis camacächishaj cuyayllapaj ‹carbunclo› rumicunapa jananman. \q1 Chaura simintuyquipis ‹zafiro› rumipitami cuyayllapaj canga.\x * \xo 54:11 \xt Apoc. 21.18–21\x* \q1 \v 12 ‹Rubí› rumipitami ricachacuna törriquicunatapis rurashaj. \q1 Puncuyquicunatapis rurashaj ‹berilo› achicyaj rumipitami. \q1 Intëru cantun pergatapis cuyayllapaj rumicunawanmi pergashaj. \q1 \v 13 Nogami yachachishaj llapan wamrayquicunata.\x * \xo 54:13 \xt Juan 6.45\x* \q1 Paycunaga llapanpis allimi goyangapaj. \q1 \v 14 Noga munashäno goyarmi alli canquipaj. \q1 Manami pipis ñacachishunquipänachu. \q1 Manami imatapis manchacunquipächu. \q1 Yapayga mananami fiyupa manchariypajcuna chayashunquipänachu. \q1 \v 15 Pipis magashunayquipaj shamöga manami noga camacächiptëchu shamongapaj. \q1 Chayno magashunayquipaj shamojcunataga llapantami binsinquipaj. \b \q1 \v 16 «Nogami camacächishcä jirrëru cananpaj. \q1 Chay runami ninata shanshachin fyërruta wayllachinanpaj. \q1 Nircorga fyërrupita ruran tucuy-niraj pillyanacunata. \q1 Chay jirrërutanömi ima-aycatapis illgächej runacunatapis camashcä \q1 ima-aycatapis pasaypa ushaycunanpaj. \q1 \v 17 Ichanga gamta illgächishunayquipaj manami pipis pillyanacunata rurashachu. \q1 Achäquita ashipäshojcunataga llapantami upällachinquipaj. \q1 Chaynömi canga nogata sirbimajcunapäga. \q1 Chaynöpami nogaga salbashaj.» \qr \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nin. \c 55 \s1 Tayta Dios pï-maytapis cuyashan \p \v 1 Tayta Dios cayno nin: \q1 «Llapayqui yacunaycajcunaga yacuta upunayquipaj shamuy.\x * \xo 55:1 \xt Juan 7.37; Apoc. 21.6; 22.17\x* \q1 Rïguta rantinayquipaj guellayta mana tarejcunaga dibaldi micunayquipaj shamuy. \q1 Bïnutapis lëchitapis mana pägayllapa tarinayquipaj shamuy. \q1 \v 2 ¿Imanirtaj guellayniquita ushanqui mana micunachöga? \q1 ¿Imanirtaj arur gänashayquitapis ushanqui manacajcunachöga? \q1 Nogata wiyamay. Wiyacamashpayquega alli micuytami tarinquipaj. \q1 Fiyupa alli mishquej micuytami micunquipaj. \q1 \v 3 Noga cajman shamuy. Nircorga willapashäta wiyacuy. \q1 Nishäcunata wiyamay. Chauraga cawanquipämi. \q1 Gamcunawanmi conträtuta rurashun imaycamapis alli goyänanchïpaj. \q1 Chaynöpami ray Davidta cuyar aunishäta cumlishaj.\x * \xo 55:3 \xt 2Sam. 7.4–16; Hech. 13.34\x* \q1 \v 4 Paytaga noga churarä nasyuncuna ricacunanpämi, \q1 marcacunapapis mandajnin, yachachejnin cananpämi. \q1 \v 5 Gamga mana rejsishayqui runacunatami gayanquipaj. \q1 Mana rejsishayqui marca runacunanami gam cajman cörriypa shamongapaj. \q1 Chaynöga cangapaj Israelcunapa Santo \nd Tayta Diosnin\nd* \q1 gamta fiyupa rispitädu cayman churasha-cashuptiquimi.» \b \q1 \v 6 Canan timpu cashancama \nd Tayta Diosta\nd* ashiy. \q1 Manaraj carucho cashancama gayacuy. \q1 \v 7 Fiyu runacunaga mana allicunata ama rurachunnachu, \q1 mana allita rurananpäga ama yarpächunnachu. \q1 \nd Tayta Diosman\nd* yapay cutichun. Chaura paypis cuyapangami. \q1 Payga amatar alli cashpanmi perdunacun.\x * \xo 55:7 \xt Lam. 3.40–42; Zac. 1.3; Mal. 3.7\x* \b \p \v 8 \nd Tayta Dios\nd* cayno nin: \q1 «Noga yarpashäga manami gamcuna yarpashayquinöchu. \q1 Noga rurashäga manami gamcuna rurashayquinöpischu. \q1 \v 9 Imanömi syëlupis caycan allpapita mas janajcho, \q1 chaynömi yarpashäcunapis, ima rurashäcunapis \q1 gamcunapäga tantiyayta mana atipaypaj caycan. \b \q1 \v 10 «Tamyapis, rashtapis syëlupitami shicwamun. \q1 Nircur manami janajman cutinnachu. \q1 Chaypa ruquenga allpatami ömiyächin. \q1 Chaynami muruta pashtachir wiñachimun. \q1 Nircorga yapay murunanpaj muruchachin. \q1 Micunapäpis micuyta wayuchin.\x * \xo 55:10 \xt 2Cor. 9.10\x* \q1 \v 11 Chaynömi noga parlashäcunapis. \q1 Manami jinallanchöga illgangachu. \q1 Chaypa ruquenga noga munashätami ruranga. \q1 Imano rurananpäpis nishätami cumlenga. \q1 \v 12 Gamcunaga cushishami aywacunquipaj. \q1 Allillami cuticunquipaj. \q1 Gamcunata ricashushpayqui puntacunapis puytush lömacunapis cushicuypitami cantangapaj. \q1 Jircacunacho caj yöracunapis llapanmi macshongapaj. \q1 \v 13 Cashacuna cashanchömi pïno yöracuna wiñamongapaj. \q1 Ishancacuna cashanchömi rayan yöracuna wiñamongapaj. \q1 Chayno captinmi nogaga intërucho rejsisha cashaj. \q1 Chaytaga imaycamapis manami pipis gongangachu.» \c 56 \ms1 QUIMSA CAJ PARTI \mr (CAPÍTULOS 56–66) \s1 Pï-maytapis Tayta Dios salbananpaj cashan \p \v 1 \nd Tayta Dios\nd* cayno nin: \q1 «Rasun cajllata ruray-llapa. \q1 Alli cajllata ruray-llapa. \q1 Manapis aycällatanami salbashaj. \q1 Chayno salbashpämi munayniyoj cashäta musyachishaj. \q1 \v 2 Cushishami cawanga nishäta cumlej runaga. \q1 Cushishami cawanga säbadu jamay junajta rispitaj runaga. \q1 Cushishami cawanga mana alli ruraycunata mana ruräshej runaga.»\x * \xo 56:2 \xt Éxo. 20.8–11; Isa. 58.13–14; Jer. 17.19–27\x* \b \q1 \v 3 Jäpa runaga \nd Tayta Dios\nd* munashanno rurar ama ninmanchu: \q1 «Acrashan runacunapita shuynimi \nd Tayta Dios\nd* charämanga» nir. \q1 Capun runapis ama ninmanchu \q1 «Nogaga juc chaquisha guerunömi cä» nir. \p \v 4 \nd Tayta Diosga\nd* caynömi nin: \q1 «Capun runacuna caycajpis säbadu jamay junajcunata rispitaptin; \q1 Noga munashäcunata cumliptin; \q1 conträtuta rurar parlashänölla ruraptenga \q1 \v 5 warmi ollgu wamrancunata charänanpita mas allitami goshaj. \q1 Chaynömi camacächishaj wasëcho tiyananpaj, wasë ruriman yaycunanpaj. \q1 Chaynöpami jutin imaycamapis mana gongacangachu. \q1 \v 6 Jäpa runacuna sirbimänanpaj, cuyamänanpaj \q1 Nogapa munaynëman guellicamur \q1 säbadu jamay junajta rispitar, \q1 conträtuta rurar parlacushäno llapanta cumliptenga \q1 \v 7 Nogami pushamushaj rispitädu jircäman. \q1 Nircurmi aduramänan wasëcho cushishata goyächishaj. \q1 Paycuna altarnëcho garamashanta, uywacunata rupachishanta chasquishämi. \q1 Wasëpäga llapan runapis ‹Tayta Diosta mañacuna wasi› nengami.»\x * \xo 56:7 \xt Mat. 21.13; Mar. 11.17; Luc. 19.46\x* \m \v 8 Mashtacasha caycaj Israelcunata yapay shuntaj \nd Tayta Diosmi\nd* cayno nin: \q1 «Shuntasha caycächishäpa jananmanpis mastarämi shuntamushaj.»\x * \xo 56:8 \xt Isa. 60.1–14\x* \s1 Mana alli mandajcunapa contran rimashan \q1 \v 9 Jirca animalcuna, munti animalcuna shamuy \q1 uyshacunano caycaj Israelcunata micucurcunayquipaj. \q1 \v 10 Paycunata mandaycäga gaprayashami carcaycan. \q1 Manami imatapis musyanchu. \q1 Llapanpis paycunaga carcaycan mana wagyacoj allgunömi. \q1 Paycunaga goyay-goyaymi jitaräcun. \q1 Puñullarmi cacun. \q1 \v 11 Paycunaga mana sacsaytapis atipaj yargaj guella allgucunanömi. \q1 Paycunaga imatapis mana tantiyaj uyshërucunami.\x * \xo 56:11 \xt Eze. 34.2\x* \q1 Cada-ünunmi imanöpis yarpashanno goyäcun. \q1 Imatapis quiquincuna munashallantami ashircaycan. \q1 \v 12 Paycunaga nin: «Upyananchïpaj bïnuta, machächicojcunata ashej aywashun. \q1 Canan rurashanchïno warapis rurashun. \q1 Capas masllaräpis rurashun.» \c 57 \s1 Ïdulucunata adurajcunapa contran rimashan \q1 \v 1 Alli runacuna wañuptin paypäga pipis manami imapis gocunchu. \q1 Tayta Diosta sirbej runacunapis wañucur mananami mana alli ruraycunata ricannachu. \q1 Tayta Dios chayno shuntacuycashanta manami pipis tantiyanchu. \q1 \v 2 Chay runacunaga alli goyaychöna cananpämi aywacun. \q1 Rasunpa alli cajllatami paycunaga ruraran. \q1 Chaypitami paycunaga jamacun. \b \p \v 3 Tayta Diosmi cayno nin: \q1 «Witimuy brüjacunapa wawan. \q1 Shamuy mañösa warmipa wawan. \q1 \v 4 Gamcunaga ¿pitataj asiparcaycanqui? \q1 ¿Pitataj pasaypa manacajman churar ricaparcaycanqui? \q1 ¿Pitataj galluyquita ajtuparcaycanqui? \q1 Gamcunaga canqui llulla runacunapa, juchata rurar cacushanpa wamrancunami. \q1 \v 5 Gamcunaga roble gueru chaquincunacho, rämasapa yöracunapa chaquinchöpis dioscunata adurashpayqui \q1 melanaypaj ganracunatami rurarcaycanqui. \q1 Dioscunata adurashpayquipis wamracunata pishtarcur rupaycächinqui\x * \xo 57:5 \xt Lev. 18.21; Jer. 7.31; 19.5\x* ragra läduncunacho, gagapa shillincunacho. \b \q1 \v 6 «Israel, gamga yacu aywaj ragra cantuncunacho caycaj ullush rumicunatami adurayta munanqui. \q1 Bïnu ofrendacunatapis chaycunamanmi wiñapashcanqui. \q1 Chaqui micuy ofrendacunatapis ‹paypaj› nir apashcanqui. \q1 ¿Chayno rurasha caycaptiquichi nogaga upällalla cacushaj? \q1 \v 7 Altunnin puntacunachömi cämayquitapis camacächishcanqui. \q1 Chaycamami wichashcanqui sacrifisyucunata garanayquipaj. \q1 \v 8 Wasiquipa puncu wajtancunamanmi \q1 melanaypaj ïdulucunata churashcanqui. \q1 Nogataga gongaycamashpayquimi röpayquita lojticushcanqui. \q1 Nircorga jatun cämayquicho jucwan cacushcanqui. \q1 Puñucuyta munashayqui caj runacunawanga alli parlacurayqui. \q1 Paycunawan cacushpayqui chay ïdulucunatami aduraj canqui. \b \q1 \v 9 «Asëtita apashpayqui cörriyllapa aywashcanqui diosniqui Moloc cajman. \q1 Aypalla perfümitapis apashcanqui. \q1 Juc diosta sirbiyta munarmi fiyupa caruman ruquiquita cachashcanqui. \q1 Chaynömi wañojcuna caycashancamapis cachayquita chayachishcanqui. \q1 \v 10 Chay-jina purishpayquimi uticarayqui. \q1 Ichanga manami nirayquichu ‹yangallapämi ashinchi› nir. \q1 Sïguir ashinayquipäga imanöpapis balurcharayqui. \q1 Chaynöpami mana yamacaypa ashirayqui. \b \q1 \v 11 «¿Pita manchacushpayquitaj nogata engañamashcanqui? \q1 ¿Pita rispitashpayquitaj nogata gongaycamashcanqui? \q1 ¿Unaypita-pacha mana rimacuptëchu gamcunaga mana rispitamanquichu? \q1 \v 12 Imano cashayquitapis nogaga intërupami musyachishaj. \q1 Chauraga llapan rurashayquicunapis yangallapämi canga. \q1 \v 13 Yanapäshunayquipaj gaparaypa gayacuptiquipis \q1 ïduluyquicunaga manami yanapäshunquipächu, ni salbashunquipäpischu. \q1 Chaycunataga llapantami wayra apacongapaj. \q1 Wayraga juc wayramuyllachömi illgarachengapaj. \q1 Nogaman yäracamoj cajmi ichanga aunishä pachacho partisyunta chasquenga. \q1 Nircur rispitädu jircächo tiyanga.» \s1 Israelcunata castigarcur allchacächishan \p \v 14 Chayrämi cayno nishan wiyacangapaj: \q1 «Nänita aruy-llapa. \q1 Imapis chaparaycajcunataga jitariy acrashä runacuna päsananpaj.» \p \v 15 Janajcho tiyaj, imaycamapis cawaj, Santo Tayta Diosmi cayno nin: \q1 «Nogaga tiyä rispitädu janaj pachachömi. \q1 Ichanga umildicunawanpis llaquicuycajcunawanpis iwalmi caycä. \q1 Paycunatanami yanapar shacyächë. \q1 \v 16 Nogaga manami para-simriga ‹juchayoj canqui› niycäshäpänachu. \q1 Mananami para-simriga rabyashapis caycäshänachu. \q1 Chayno rabyashalla captëga \q1 camashä runacuna mananami yäracamanmanchu. \q1 \v 17 Israelcuna juchata rurashanpitami \q1 juc timpu rabyasha caycarä. \q1 Chaynöpami paycunataga castigarcur cachaycurä. \q1 Chaura paycunaga quiquincuna munashannöna goyaran. \q1 \v 18 Mana wiyacamashantaga ricashcämi. \q1 Chaypis mana wiyacamaj caycajta allchacächishämi. \q1 Nircorga allimi jamachishaj. \q1 Chaura mana yarpachacuypanami goyangapis. \q1 Llaquisha caycajcunatapis nogami cushicachishaj. \q1 \v 19 Nircorga caynömi willacachishaj: \q1 ‹¡Carucho caycajcunapaj alli goyay cachun! \q1 ¡Sercacho goyaycajcunapäpis alli goyay cachun!› nir.\x * \xo 57:19 \xt Efe. 2.17\x* \q1 ¡Acrashä runacunataga nogami allchacächishaj! \q1 \v 20 Fiyu runacunami ichanga carcaycan lamar pullchajyar mana chawajno. \q1 Wayra pullchajyächiptin mitutawan ganracunata lamar jitarimushannömi caycan. \q1 \v 21 Chaynömi fiyu runacunapäga alli goyay mana canchu.»\x * \xo 57:21 \xt Isa. 48.22\x* \qr Tayta Diosmi chayno nisha. \c 58 \s1 Rasunpa ayunay imano cashanpis \p \v 1 Tayta Dios nimaran: \q1 «Mana manchacuypa llapan callpayquiwan gayacamay. \q1 Trompëta wagajnöraj sinchipa gayacamay. \q1 Jacobpita miraj acrashä runacunata juchanpita piñacuy. \q1 \v 2 Paycunaga waran-waranmi nogaman mañacaycämun. \q1 Munashäno rurananpaj cajta musyarmi paycunaga cushisha caycan, \q1 allita ruraj runacunanöraj, laynëcunatapis mana cachaypa cumlejnöraj. \q1 ‹Alli cajta ruranäpaj laycunata musyachimay› nir mañacaman. \q1 Chayno mañacamarmi paycunaga alli-tucurcaycan. \q1 \v 3 Chaypis nircaycäman: \q1 ‹Mana ricaycämaptiquega ¿imapätaj ayunashäcunapis? \q1 ¿Imapätaj cuerpöcunatapis ñacachishaj gam mana cuentata apacuycaptiquega?› \q1 Nishpayquipis gamcunaga ayunay junaj nigusyullatami arurcaycanqui. \q1 Piyunniquicunatapis amatar aruchishpayqui ñacaycächinqui. \q1 \v 4 Ayunay junaj gamcunaga goyanqui rimanacullar, pillyallar, \q1 wañuchicojcunano cutanacushpallayquimi. \q1 Ayunay junajcho chayno rurashayquipitaga \q1 ruwacur mañacamashayquicunata noga manami wiyashächu. \q1 \v 5 ¿Gamcunaga yarpanqui llaquicur-raj ayunashayqui nogapaj alli cashantachu, \q1 shogush umpucajnöpis uysucusha purishayqui nogapaj alli cashantachu, \q1 uchpamanpis gachga röpayqui jatisha wegucunayquitaraj munashätachu? \q1 ¿Chayno rurashayquitachi gamcunaga ‹\nd Tayta Dios\nd* munashanno ayunay junajmi› ninqui? \q1 \v 6 Noga munashä ayünuga manami chaynöchu. \q1 Nogaga munä ayunay junajcho manacajpita prësu caycajcunata cacharinayquitami; \q1 ñacaycächishancunata libri cananpaj cacharinayquitami; \q1 firsapitaga pitapis manana aruchinayquitami; \q1 yüguta pascajno jamachinayquitami. \q1 \v 7 Noga munä yargaypita caycaj runata micuyniquita garanayquitami; \q1 wasiynaj pobri runata wasiquiman pachächinayquitami; \q1 röpaynaj captin röpayquita goycunayquitami; \q1 pitapis runa-masiquitaga cuyapänayquitami. \q1 \v 8 Chauraga gamcuna canquipaj pacha waraptin achicyajnömi. \q1 Chayno captiquega allchacächishayquipänami. \q1 Allita rurashayquimi ñaupayquita aywajno canga. \q1 Nogapa munaynënami guepayquita shamojno canga. \q1 \v 9 Chaymi mañacamaptiqui yanapäshayquipaj. \q1 Yanapänäpaj gayacamuptiqui ‹caychömi caycä› nishayquipaj. \q1 Pitapis manana ñacachiptiqui, \q1 juccunata mana ashlliptiqui, \q1 pitapis mana jitapaptiqui, \q1 \v 10 quiquiquipaj cajta yargaycaj runata goycuptiqui, \q1 llaquicuycajta nistashanwan yanapaptiqui, \q1 chacajchöno carpis achicyajnömi canquipaj. \q1 Chacäpacushano cashayquipis pullan junajmannömi ticracurenga. \q1 \v 11 Nogaga imay örapis pusharaycäshayquipämi. \q1 Chunyaj chaqui jircachöpis aypalla micuytami tarichishayqui. \q1 Callpayqui cananpäpis yanapäshayquimi. \q1 Chauraga caycanquipaj cadalla pargusha werta caycajnömi, \q1 yacu llojshinan pösucho imaypis yacu mana chaquejnömi. \q1 \v 12 Gamcunaga unay caj ragäcunata pergar yapaymi allchanquipaj. \q1 Unayna simintuta pergashantapis sumaj sinchi cananpämi yapay allchanquipaj. \q1 Chaura gamcunataga ‹tunisha pergacunata allchaj› \q1 ‹juchusha wasicunata allchaj› nishunquipämi. \s1 Säbadu jamay junajpaj yachachishan \q1 \v 13 «Säbadu jamay junajtaga rispitay.\x * \xo 58:13 \xt Éxo. 20.8–11; Isa. 56.2; Jer. 17.19–27\x* \q1 Chay junajchöga ama imatapis ranticunacuychu. \q1 Chay junäga gamcunapaj cachun cushicuy junaj. \q1 \nd Tayta Diosniqui\nd* acrashan junaj captin rispitädu cachun. \q1 Ima rurayniquitapis cachaycur chay junajtaga rispitanqui. \q1 Quiquiqui allicho canallayquipäga ama imatapis ruraychu. \q1 Manacajcunata ama rimaychu. \q1 \v 14 Chaycunata cumlerga cushisha allimi goyanquipaj. \q1 Noganami alliman churashayquipaj altunnin jircacunapa llapanta binsichir pushashpä. \q1 Unay awiluyqui Jacobta goycunäpaj aunishächönami alli goyächishayquipaj.» \qr Quiquin \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \c 59 \s1 Israelcunata juchanpita castigashan \q1 \v 1 \nd Tayta Dios\nd* mana salbananpäga paypa munaynin manami wallcayashachu. \q1 Ni mana wiyananpäpis manami upayacäcushachu. \q1 \v 2 Ichanga gamcunapa juchayquimi \q1 Tayta Diospitaga pergano raquishurayqui. \q1 Gamcuna juchata rurashayquipitami Tayta Diosga mana ricärishunquinachu. \q1 Mañacuptiquipis mana wiyashunquinachu. \q1 \v 3 Gamcunapaga maquiquipis yawarwan tiñicashami caycan. \q1 Dëduyquicunapis runa wañuchejllami. \q1 Llullacuyllatami parlanquipis. \q1 Shimiquicunapis mana allicunallatami parlan. \q1 \v 4 Pipis manami rasun cajtaga dimandacunnachu. \q1 Pipis manami cannachu rasun cajllawan dimanduman chayäga. \q1 Chaypa ruquenga llullacunanpaj cajllamanmi yarparaycan. \q1 Llullacuyllata rimananpämi carcaycan. \q1 Mana allitami gueshyaj carcaycan. \q1 Chayno carmi wañuchinacuyllacho carcaycan. \q1 \v 5 Culebra runtuncunata ogllajnömi paycunaga mana alli rurayllata yarparaycan. \q1 Pipis chay runtuta micoj cäga wañongami. \q1 Paquiriptenga benënuyoj culebracunallami llojshicaramonga. \q1 Paycunaga pachca llicanta awajnömi mana alli ruraycunallata yarparaycan. \q1 \v 6 Chay llicapitaga manami röpata ruranchu. \q1 Chay awashanwanga manami pipis jananta chapacunchu. \q1 Paycunaga wañuchicuyllatami arun. \q1 \v 7 Mana allita rurananpäga apuraypa apurarmi cörrin. \q1 Alli runata wañuchinanpaj rasyaylla aywan. \q1 Wañuchicuyllapämi yarparcaycan. \q1 Paycuna purishanpaga mana allita rurashallanmi caycan.\x * \xo 59:7 \xt Prov. 1.16\x* \q1 \v 8 Manami musyanchu alli goyay imano cashantapis. \q1 Paycuna rurashanga llapanpis mana allillami. \q1 Paycuna rurashanga llapanpis llutanllami. \q1 Paycuna goyashanno goyajcunaga alli goyayta manami tarinchu.\x * \xo 59:8 \xt Rom. 3.15–17\x* \b \q1 \v 9 Juchanchïcunapitami salbacunanchïpäga fiyupa sasa caycan. \q1 Chaynöpami Tayta Diospa achicyaynin mana chayamunchu. \q1 Achicyajta shuyarashanchïpis chacajllami caycan. \q1 Achicyayta munaycarpis yanauyaycajllachörämi purircaycanchi. \q1 \v 10 Gapracunanöpis pergata yatayllapami puriycanchi. \q1 Ñawiynajnöpis tapra-taprami puriycanchi. \q1 Las-dösi inti caycaptinmi chacaypanöpis tacacanchi. \q1 Callpallanchïchöraj caycarmi wañushanöna carcaycanchi. \q1 \v 11 Llapanchïpis ucumaryanömi gaparpaycanchi. \q1 Palumanömi ataycanchi. \q1 Salbasyunta shuyararpis manami salbacunchïchu. \q1 \v 12 Noganchëga Tayta Diosta fiyupami rabyachishcanchi. \q1 Juchanchïcunami chayno cashanchïta musyachimanchi. \q1 Jucha rurashanchïcunataga yarparaycanchïmi. \q1 \v 13 \nd Tayta Dios\nd* nishantaga manami cumlishcanchïchu ni wiyacushcanchïpischu. \q1 Paytaga chiquicarcärishcanchïmi. \q1 Noganchëga wañuchicuyllapämi, juc runata mana alli rurayllapämi parlashcanchi. \q1 Jucta-jucta engañanallanchïpämi parlacushcanchïpis. \q1 \v 14 Chaynöpami alli cajta ruraytaga gongaycärishana. \q1 Alli cajta ruraytaga pipis manami yarpannachu. \q1 Parlashantaga runacuna manami cumlinnachu. \q1 Suwapänacur suwapänacullarnami goyarcaycan. \q1 \v 15 Rasun cajtaga mananami pipis parlannachu. \q1 Mana allita rurayta cachaycoj cajtaga ima charashallantapis suwapaycärinmi. \b \q1 Pipis allita mana ruraptin \nd Tayta Diosga\nd* fiyupami rabyacurcusha. \q1 \v 16 Chayno caycajta pipis mana michajta ricarmi \q1 Tayta Diosga fiyupa almiraran. \q1 Chaura munayniyoj cashanta llapanta musyachinanpaj quiquinmi camaricuran.\x * \xo 59:16 \xt Isa. 63.5\x* \q1 \v 17 Pay allita rurashanmi pillyar chapacunan chalëcuno ricacusha. \q1 Salbacoj cayninnami cascunno ricacusha.\x * \xo 59:17 \xt Efe. 6.17; 1Tes. 5.8\x* \q1 Ayñita cutichicoj cayninna röpanno ricacusha. \q1 Fiyupa rabyasha cashanna jacucushanno ricacusha. \q1 \v 18 Chayno camaricurcurmi Tayta Diosga cada-ünunta imanöpis rurashanmanno cutichenga. \q1 Contrancunataga castigangami. \q1 Chiquej cajtaga imanöpis rurashanmannömi cutichenga. \q1 Chaynömi ruranga lamar cantun nasyuncunacho tiyaycajtapis. \q1 \v 19 \nd Tayta Diosga\nd* fiyupa chayasha mayu aywar \q1 jaytarejnörämi chayamongapaj. \q1 Llapan runami inti yagamunan caj-läpita-pacha inti yaganan caj-läcama \q1 Tayta Diosta rispitangapaj fiyupa munayniyoj caycajta ricashpan. \b \p \v 20 \nd Tayta Dios\nd* cayno nin: \q1 «Salbacojmi Sionman shamongapaj. \q1 Jacobpita mirar-aywajcuna juchancunapita arpinticuptenga llapantami salbanga» nir.\x * \xo 59:20 \xt Rom. 11.26\x* \b \p \v 21 \nd Tayta Diosga\nd* caynömi nin: \q1 «Nogaga paycunawan parlacurmi conträtuta ruraycä. \q1 Chaymi në: ‹Espiritöga gamcunapita manami witengachu. \q1 Yachachishäcunapis gamcunapita manami gongacangachu. \q1 Imaypis manami gongacangachu gamcunapita ni gamcunapita mirajcunapitapis› nir.» \c 60 \s1 Mushoj Jerusalenpaj rimashan \p \v 1 \nd Tayta Dios\nd* cayno nin: \q1 «Jatariy Jerusalén. \q1 Achquiga chayamushanami. \q1 Munaynëmi gamcho achicyaycan. \q1 \v 2 Cay pachataga chacajmi chapacurcusha. \q1 Nasyuncunataga yanauyaycajmi ñiticurcusha. \q1 Gammanmi ichanga achquino noga chayamushäpaj. \q1 Munayniyoj cashäpis gamcunawanmi caycangapaj. \q1 \v 3 Llapan nasyun runacunami shamongapaj gamcho achqui caycajman. \q1 Raycunapis shamongapaj gamcho pacha warajno achicyaptinmi.\x * \xo 60:3 \xt Apoc. 21.24\x* \b \q1 \v 4 «Jerusalén, ichircur intërupa sumaj ricachacuy. \q1 Llapanmi shuntacaycur gam cajman aywaycämun. \q1 Wamrayquicunapis carupitami aywamongapaj. \q1 Warmi wamrayquicunatapis margacarcärirmi apamongapaj. \q1 \v 5 Gam paycunata ricaptiqui cärayquipis cushicuypita achicyaypa achicyangaraj. \q1 Cushicuypita shonguyquipis ashac-ashacllaraj ricacongapaj. \q1 Lamarcho cajcunatapis fiyupa cuestajcunatami apapämushunquipaj. \q1 Nasyunnincunacho ima-aycanpis mas alli cajtami goycushunquipaj. \q1 \v 6 Gam cajmanga röpa-röpami camëlluncunawan juntaycamongapaj. \q1 Chay runacunaga gorita, insinsuta apamur shamongapaj Madianpita, Efapita, Sabäpitapis. \q1 Nircur paycunaga almiraypajcunata rurashäcunatami willacongapaj. \q1 \v 7 Cedarcho caj uyshacunatapis gampämi llapanta gatimongapaj. \q1 Nebaiotcho caj carnicunanami gampa munayniquicho canga altarcho nogata garamänayquipaj. \q1 Chaynami canga nogapa gustöpaj. \q1 Chaura nogaga wasëtapis mas cuyayllapaj cananpämi camacächishaj. \b \q1 \v 8 «¿Picunataj tagay pucutayno aywarcaycämöga? \q1 ¿Picunataj tagay paluma puñunanman aywajno aywarcaycämöga? \q1 \v 9 Chaycunaga shuntacasha aywarcaycämoj büquicunami. \q1 Ñaupa puntantanami Tarsis büquicuna aywaycämun. \q1 Chay büquicunaga wamrayquicunatami gorintawan guellaynintawan-cama fiyupa carupita apaycämun. \q1 Paycunaga aywaycämun Jerusalencho fiyupa almiraypajcunata rurashäpita aduramänanpämi. \q1 Nogaga Israelcunapa Santo \nd Tayta Diosninmi\nd* caycä. \fig Jatun büqui|src="LB00217B.TIF" size="col" loc="Isa. 60.9" ref="Isa. 60.9" \fig* \b \q1 \v 10 «Nogaga rabyacurcurmi gamta castigarä. \q1 Cananmi ichanga gamta cuyashäta musyachishayqui. \q1 Chaymi pergayquicuna juchusha caycajtapis juc-lä nasyun runacuna allchanga. \q1 Raynincunapis sirbishunquipaj.\x * \xo 60:10 \xt Isa. 54.7–8; Lam. 3.31–33\x* \q1 \v 11 Chacaypa junajpapis puncuyquicunaga quicharaycangami. \q1 Quicharaycanga intëru nasyuncho ima-ayca alli cajtapis apapämushunayquipämi.\x * \xo 60:11 \xt Apoc. 21.25–26\x* \q1 Raycunapis garaynincunawanmi gam cajman yaycamongapaj. \q1 \v 12 Gamcunata mana sirbishoj caj nasyun runacunaga illgächishami canga. \q1 Chayno caj nasyun runacunaga ushajpämi wañuchisha canga. \b \q1 \v 13 «Libanucho riquësacuna caycajtaga gammanmi apamonga. \q1 Apamonga pïnuta, abetota, sipresta. \q1 Chaycunaga canga Templöta mas camarächinanpämi. \q1 Chaynöpami chaquë lluchcarashan Temploga fiyupa rispitasha canga. \q1 \v 14 Ñacachishojcunapa wamrancunaga \q1 rispitashushpayquimi ñaupayquiman chayamonga. \q1 Manacajman churashojcunapis llapanmi \q1 ñaupayquiman gongurpacongapaj.\x * \xo 60:14 \xt Apoc. 3.9\x* \q1 Paycunaga ‹Israelpa Santo \nd Tayta Diosninpa\nd* siudänin› nishunquipämi. \q1 \v 15 Unayga cacharishami quëdarayqui. \q1 Chiquishami carayqui. \q1 Japallayquimi quëdarayqui. \q1 Cananmi ichanga noga churashayquipaj imaycamapis allicho canayquipaj. \q1 Para-simri cushisha goyänayquipämi camacächishaj. \q1 \v 16 Llapan nasyuncunami allinnin micuynincunata apapämushunquipaj. \q1 Raycunanami riquësancunata apapämushunquipaj. \q1 Chauraga tantiyacunquipämi noga \nd Tayta Diosniqui\nd* salbashoj cashäta, \q1 Jacob rispitashan Munayniyoj Dios gamta imapitapis jorgoj cashäta. \b \q1 \v 17 «Runsipa ruquinmi apapämushayqui gorita; \q1 fyërrupa ruquinna guellayta; \q1 guerupa ruquinna runsita; \q1 rumipa ruquinna fyërruta. \q1 Jauca goyayllanami cangapaj. \q1 Alli cajta rurayllanami canga. \q1 \v 18 Marcayquichöga wañuchinacur gaparächinacushan manami wiyacanganachu. \q1 Nasyunniquichöga ushacächinacuypis manami cangapänachu. \q1 Chaypa ruquenga curral pergayquicunatami ‹Salbacoj› nir jutichapanquipaj. \q1 Sawan puncuyquicunatana ‹Alabansa› nir jutichapanquipaj. \b \q1 \v 19 «Manami nistanquipänachu junajpa inti achicyapäshunayquita, \q1 ni quilla chacaypa achicyapäshunayquitapis. \q1 Noga \nd Tayta Diosnami\nd* cashaj imaycamapis achquiquino. \q1 Noga Tayta Diosniquimi achicyapäshayqui.\x * \xo 60:19 \xt Apoc. 21.23; 22.5\x* \q1 \v 20 Noga intino captëmi mana chacanganachu. \q1 Noga quillano captëmi mana chacanganachu. \q1 Noga \nd Tayta Diosniquimi\nd* cashaj imaycamapis achquiqui. \q1 Llaquicuyga yapay manami canganachu. \b \q1 \v 21 «Marcayquichöga alli runacunallanami tiyanga. \q1 Chaychöga paycunallami imaycamapis tiyacongapaj. \q1 Paycunami caycan lantashä lantapita chillguimojcunaga. \q1 Paycunataga quiquëmi churashcä munayniyoj cashäta juccunata musyachinäpaj. \q1 \v 22 Chay ichiclla caycajmi waranganpa mirangapaj. \q1 Wallcalla caycajmi munayniyoj nasyun canga. \q1 Nogami \nd Tayta Dios\nd* cä. \q1 Nogami camacächishaj manapis aycällatana chayno cananpaj. \q1 Nishä diyapäga chaynönami canga.» \c 61 \s1 Israelcuna salbasha cananpaj willacushan \q1 \v 1 \nd Tayta Dios\nd* acramasha captinmi \q1 \nd Tayta Diospa\nd* Espiritonga nogacho caycan. \q1 Nogataga cachamasha pobricunata alli willacuyta willapänäpämi;\x * \xo 61:1 \xt Mat. 11.5; Luc. 7.22\x* \q1 llaquisha caycajcunata cushicachinäpämi; \q1 prësu caycajcunata librina cananpäna willapänäpämi; \q1 carsilcho wichgaraycajcunatapis jorgunäpämi; \q1 \v 2 \nd Tayta Dios\nd* cachamasha allita rurananpaj chayamushana cashanta willacunäpämi;\x * \xo 61:2 \xt Luc. 4.18–19\x* \q1 contranchïcunata ayñita cutichinanpaj chayamushantana willacunäpämi. \q1 Chaynöpis Tayta Dios cachamasha llaquicuycajcunata shacyächinäpaj;\x * \xo 61:2 \xt Isa. 57.18; Mat. 5.4\x* \q1 \v 3 Sioncho llaquicuycajcunata shoganäpaj: \q1 pengacuycashanpa ruquin corönatana jatipänäpaj, \q1 llaquicuycashanpa ruquin cushicuyta tarichinäpaj; \q1 wagaycashanpa ruquin cushicur cantananpaj. \q1 Chaymi paycunataga nengapaj «Sinchi guerucuna» nir. \q1 Paycunaga caycangapaj \nd Tayta Dios\nd* munayniyoj cashanta juccunata musyachinanpämi. \b \q1 \v 4 Unay juchuchishan ragäcunatapis yapaymi allchanga. \q1 Unayna juchuchishan jatusaj wasicunatapis yapaymi perganga. \q1 Juchusha caycaj ragällan siudäcunatapis jatarachengami. \q1 \v 5 Gamcunapataga juc-lä nasyun jäpa runacunami uywayquicunatapis michipäshunquipaj. \q1 Chacrayquicunatawan übas chacrayquicunatapis arupäshunquipaj. \q1 \v 6 Gamcunatanami «\nd Tayta Diospa\nd* cürancuna», \q1 «Tayta Diosninchïta sirbejcuna» nishunquipaj. \q1 Juc-lä nasyun runacunapa ima-aycanwanpis gamcunami quëdanquipaj. \q1 Fiyupa chanin cuestaj adurnuncunatami camaränayquipaj churacunquipaj. \q1 \v 7 Gamcunataga fiyupami ñacachishurayqui, \q1 ashllir-ushashurayqui, fiyupa manacajman churashurayqui. \q1 Chaypitami nasyunniquichönaga ishcay cutipa mastaraj fiyupa allita chasquinquipaj. \q1 Nircurna imaycamapis cushishallana goyäcunquipaj. \p \v 8 Chayga canga \nd Tayta Dios\nd* cayno nishanpitami: \q1 «Nogaga alli rurajcunatami cuyä. \q1 Suwacunata, wañuchicojcunataga chiquëmi. \q1 Aunishänömi gamcunaga päguyquita chasquinqui. \q1 Gamcunawan imaycamapis allilla cananchïpaj conträtutami rurashun. \q1 \v 9 Gamcunapita mirar aywajcunaga may nasyunchöpis fiyupa rejsishami canga. \q1 Pï-may ricajpis paycunapäga nenga \q1 ‹\nd Tayta Dios\nd* yanapashan runacunami› nir.» \b \q1 \v 10 \nd Tayta Diosnëga\nd* salbamashami. \q1 Llapanchöpis allichömi jorgamasha. \q1 Chayno yanapämashanpitami cushicö. \q1 Almäpis fiyupa cushicun. \q1 Cananga caycä casarananpaj mösu alli rucacusha caycajnömi, \q1 u casarananpaj caycaj jipash camaränanpaj bisticusha caycajnömi.\x * \xo 61:10 \xt Apoc. 21.2\x* \q1 \v 11 Imanömi chacracho muru pashtamun, \q1 wertachöpis imanömi lanta chillguir wiñan, \q1 chaynömi \nd Tayta Diosga\nd* camacächenga rasun caj alli ruraytana yapay gallaycunanpaj, \q1 alabansacunatapis cantananpaj. \q1 Chaytaga llapan nasyun runacunami ricanga, wiyanga. \c 62 \s1 Jerusalenpaj Tayta Diosta mañacushan \q1 \v 1 Sión, gamta cuyashpämi upällallaga mana cacushächu. \q1 Jerusalén, gamta cuyashpämi jamaytapis mana tarishächu \q1 intërupa manaraj alli goyay cashancamaga; \q1 Tayta Dios manaraj salbashushayquicamaga. \q1 \v 2 Intëru nasyun runacunami ricanga allilla goyaycashayquita. \q1 Llapan raycunami ricashunquipaj munayniyoj caycajta. \q1 Chauraga quiquin \nd Tayta Diosmi\nd* juc jutitana churapäshunquipaj.\x * \xo 62:2 \xt Isa. 1.26; 62.12; Jer. 33.16; Eze. 48.35\x* \q1 \v 3 \nd Tayta Diospa\nd* maquinchöga canquipaj ray jaticunanpaj caycaj corönanömi. \q1 \v 4 Runacuna mananami yapayga «Cacharisha» nishunquipänachu. \q1 Chaypa ruquenga «\nd Tayta Dios\nd* fiyupa cuyashan» nishunquipänami. \q1 Tiyashayqui partitapis mananami «Illgächisha» nenganachu. \q1 Chaypa ruquenga «Tayta Diospa majan» nenganami.\x * \xo 62:4 \xt Isa. 60.15; Ose. 2.23\x* \q1 \v 5 Imanömi juc mösu majachacan jipashwan, \q1 chaynömi Diosga paypana canayquipaj shuntashunquipaj. \q1 Tayta Diosga cushishami caycangapaj warminwan runan cushisha goyashanno. \b \q1 \v 6 Jerusalén, curalaraj pergayquicunamanmi ricachacojcunata churashcä.\x * \xo 62:6 \xt Isa. 52.8; Eze. 33\x* \q1 Paycunaga chacaypa junajpapis mana chawaypami nircaycanga: \q1 «\nd Tayta Diosta\nd* sirbejcunaga ama upällacaycäriychu. \q1 \v 7 Jerusalenta allchachiyta ushanancama; \q1 intëru nasyun runacuna rispitanancama \q1 Tayta Dios jamaycunanta ama dëjaychu.» \b \q1 \v 8 \nd Tayta Diosga\nd* munayniyoj cashpanmi juraran. Jurar niran: \q1 «Mananami imaypis camacächishänachu \q1 rïguyquita chiquishojcuna apacunantaga, \q1 ni ñacar rurashayqui bïnuyquita juc-lä runacuna upucurcunantapis. \q1 \v 9 Chaypa ruquenga quiquiquicunanami micuyniquita shuntar micunquipaj. \q1 Übasniquicunatapis pallar shuntanquipaj. \q1 Bïnuta rurashayquitapis quiquiquicunami upunquipaj. \q1 Chayno rurashpayqui nogata alabamanquipaj rispitädu Templöpa sawan ruricho.» \b \q1 \v 10 ¡Siudäpa sawan puncucunapa llojshiy-llapa! \q1 ¡Runacuna purinanpaj nänita aruy! \q1 Jatun nänita aruy-llapa. \q1 Nänicho rumicuna caycajtapis jitariy-llapa. \q1 Llapan nasyun runacuna musyananpaj señalta jawiy. \q1 \v 11 Cay pachacho juc cuchupita juc cuchucamami \q1 \nd Tayta Diosga\nd* Sión siudäta willachisha: \q1 «Salbashojniquega chayamushanami. \q1 Juccunapa munaynincho caycajta guechurcurmi \q1 Tayta Diosga acrashancunata shuntaycämun» nir.\x * \xo 62:11 \xt Isa. 40.10\x* \q1 \v 12 Israelcunapa jutintaga «Santo runacuna», \q1 «\nd Tayta Dios\nd* salbashan runacuna» nengami. \q1 Jerusalentanami «Fiyupa cuyay siudä», \q1 «Mana cachaycushan siudä» nenga. \c 63 \s1 Contra cajcunata Tayta Dios castigashan \q1 \v 1 «Juc runami Edomcho caycaj Bosra siudäpita aywaycämun.\x * \xo 63:1 \xt Isa. 34.5–17; Jer. 49.7–22; Eze. 25.12–14; 35.1–15; Amós 1.11–12; Abd. 1–14; Mal. 1.2–5\x* \q1 Röpanpis pucaman tiñisha aywaycämun. \q1 Achicyaypa achicyaycaj röpan jatisha aywaycämun. \q1 Payga fiyupa munayniyojmi aywaycämun. \q1 ¿Piraj chay aywaycämöga?» \b \q1 «Noga llapantapis alli arriglajmi aywaycämö. \q1 Salbanäpäpis munayniyoj caycajmi aywaycämö.» \b \q1 \v 2 «¿Imanirtaj röpayquega übasta bïnupaj lluchcajta pillchipashano puca caycan?» \b \q1 \v 3 «Japallämi übasta lluchcajno conträcunata ushashcä.\x * \xo 63:3 \xt Lam. 1.15; Joel 3.13; Apoc. 14.20; 19.15\x* \q1 Manami pipis yanapämashachu. \q1 Fiyupa rabyashami conträcunataga lluchcar-ushashcä. \q1 Fiyupa ollgushami llapirishcä. \q1 Chaymi yawarnenga röpäman pillchipämasha. \q1 Röpätapis yawar tiñisha.\x * \xo 63:3 \xt Apoc. 19.13\x* \q1 \v 4 Nogaga maynami yarpaycarä juc junaj llapanpita jusganäpaj. \q1 Acrashä runacunata salbanäpaj caj chayamushanami. \q1 \v 5 Ricachacurishpä manami pitapis ricarächu yanapämänanpaj shamojta. \q1 Yanapämänanpaj pipis mana captin almirasha ricacurä. \q1 Ichanga quiquëmi munayniyoj cashpä llapanchöpis alli llojshishcä. \q1 Rabyallawanmi llapanta usharishcä.\x * \xo 63:5 \xt Isa. 59.16\x* \q1 \v 6 Fiyupa rabyasha cashpämi nasyuncunataga llapirishcä. \q1 Fiyupa ollgusha carmi illgarachishcä. \q1 Yawarninpis yacunörämi pampapa aywasha.» \s1 Israelpaj Tayta Dios alli cashan \q1 \v 7 Nogaga \nd Tayta Dios\nd* cuyapäcoj cashantami parlayta munä. \q1 \nd Tayta Diosga\nd* noganchïpaj ima-aycatapis rurashami. \q1 Israel runacunata fiyupami cuyapasha. \q1 Cuyacoj cashpan yanapämashanpitami payta alabayta munä. \q1 \v 8 Tayta Diosga niran: «Paycunaga acrashä runacunami. \q1 Paycunaga manami gongaycamangachu.» \q1 Chaymi Tayta Diosga salbaran. \q1 \v 9 Llapan ñacaycunapitami runacunataga salbaran. \q1 Paycunata salbananpäga manami anjilnintachu cachamuran. \q1 Chaypa ruquenga quiquin Tayta Diosmi cuyapäcoj cashpan paycunata salbaran.\x * \xo 63:9 \xt Deut. 32.11–12\x* \q1 Paymi jatarcachishpan margacurcur shuntasha. \q1 Imaypis chaynömi yanapasha. \q1 \v 10 Chaypis paycunaga Tayta Diospa contranmi ricacuran. \q1 Chaymi Santo Tayta Diosta rabyachiran. \q1 Chaynöpami Tayta Diosga paycunapaj rabyacurcuran. \q1 Nircur contran ricacur castigaran.\x * \xo 63:10 \xt Deut. 32.15–25\x* \q1 \v 11 Chayrämi paycunaga yarpäriran unay watacunacho imano cashantapis, \q1 Moisés cashan wichan imano Tayta Dios salbashantapis. \q1 Chaymi ninacuran: \q1 «¿Maytaj uyshërunno caj Moiseswan acrashancunata lamarpita salbaj Dios? \q1 ¿Maychötaj caycan Moisesman Espíritu Santunta churäga? \q1 \v 12 ¿Maychötaj caycan fiyupa munayninwan Moisesta yan'gaj? \q1 ¿Maychötaj caycan imaycamapis rejsisha cananpaj \q1 lamar yacuta ishcayman raquirej Dios?\x * \xo 63:12 \xt Éxo. 14.21\x* \q1 \v 13 ¿Maytaj acrashancunata lamarpa päsachej? \q1 ¿Maytaj chunyaj jircapa cawalluta mana lluchcacayllapa päsachejno acrashancunata pushamoj? \q1 \v 14 Uywacuna guechwa pampaman chayaycur alli guewacho cushicushannömi \q1 \nd Tayta Diospa\nd* Espiritunpis jamayta tarichiran. \q1 Chayno alli jamananpämi acrashayqui runacunataga pushamurayqui. \q1 Chayno rurashayquipitami munayniyoj cashayquita may-chaychöpis parlasha.»\x * \xo 63:14 \xt Sal. 77.20\x* \s1 Yanapänanpaj Tayta Diosta mañacushan \q1 \v 15 Tayta Dios, fiyupa rispitädu particho tiyaycashayqui syëlupita-pacha ricäramuy ari. \q1 ¿Maytaj fiyupa cuyacoj cayniquiwan munayniyoj cayniquega? \q1 ¿Imanirtaj nogacunataga mana yarpämanquinachu? \q1 ¿Nogacunataga mananachu cuyapämanqui? \q1 \v 16 ¡Gammi canqui nogacunapa papänë! \q1 Abraham «manami wamrächu canqui» nimaptinpis, \q1 Jacob nogacunata mana yarpämaptinpis \q1 \nd Tayta Dios\nd*, gamllami canqui nogacunapa papänëga. \q1 Imaypis nogacunata yanapämäga gamllami canqui. \q1 \v 17 \nd Tayta Dios\nd*, ¿imanirtaj camacächishcanqui munashayquita ruraycashäpita gongaycärinäpäga? \q1 ¿Imanirtaj manana rispitanäpaj shongöcunatapis jucnöman ticrachishcanqui? \q1 Acrashayqui runacuna caycaptëga, sirbishojniqui runacuna caycaptëga cuyapämashpayqui yanapaycamay ari. \q1 \v 18 ¡Acrashayqui runacunaga goycushayqui nasyuncho wallca watallami tiyasha! \q1 Cananga conträcunami Templuyquita pasaypa ganraycächin. \q1 \v 19 Chaymi nogacunaga caycä imaypis mana mandashayqui nasyun runacunanöna, \q1 imaypis mana alabashoj runacunanöna. \b \c 64 \q1 \v 1 Ojalä syëluta quicharir urämunquiman. \q1 Ricärishushpayqui puntacunapis chucchunmanmi.\x * \xo 64:1 \xt Éxo. 19.16–18; Jue. 5.4–5; Hab. 3.3–15\x* \q1 \v 2 Contrayquicunataga ojalä urämushpayqui nina rupar cashacunata usharishanno rurarinquiman, \q1 yacutapis nina timpurachishanno rurarinquiman. \q1 Chauraga chay contrayquicuna musyanmanmi pï cashayquitapis. \q1 Juc-lä nasyun runacunapis ñaupayquichöga mancharir sicsicyanmanmi. \q1 \v 3 Urämushpayqui fiyupa manchariypäcunatami rurarayqui. \q1 Gam urämuptiqui puntacunapis sicsicyaranmi. \q1 \v 4 Unaypita-pachapis manami mayashcäcunachu gampita mas jucga dios cashanta. \q1 Chaytaga manami wiyashcäcunachu. \q1 Manami pipis ricashachu yäracojcunata dioscuna yanapashanta.\x * \xo 64:4 \xt 1Cor. 2.9\x* \q1 \v 5 Gamga munanqui pipis cushisha alli cajllata ruranantami. \q1 Chaynöpis munanqui gam munashayquita rurananpaj yarpachacojcunallatami. \q1 Gamga rabyacurcushcanqui juchäcunapitami. \q1 Unaypita-pachanami gamta rabyachir jucha rurayllacho nogacuna cashcä. \q1 ¿Imanöparaj nogacunaga salbacöman? \q1 \v 6 Nogacunaga llapäpis caycä ganra runanömi. \q1 Allita rurashäcunapis ganra räpunömi caycan. \q1 Llapanëpis caycä garwashtar öja yagashanömi. \q1 Juchäcunami wayra apajnöpis mana alliman chayaycächiman. \q1 \v 7 Pipis manami canchu gamta adurashöga. \q1 Pipis manami yarpachacunchu gamman yäracamunanpäga. \q1 Chaypitami nogacunapitaga pacacuycushcanqui. \q1 Jucha rurashäcunapitami cachaycamashcanquipis. \b \q1 \v 8 Imano casha captëpis \nd Tayta Dios\nd* gammi canqui nogacunapa papänëga. \q1 Nogacunaga cä mitullapitami. Gamnami canqui manca ruraj.\x * \xo 64:8 \xt Isa. 29.16; 45.9; Jer. 18.1–6\x* \q1 ¡Llapanëpis cä gam ruramashallayquimi! \q1 \v 9 Tayta Dios, ama fiyupaga rabyacurcuychu ari. \q1 Juchäcunatapis ama para-simriga yarparaychu ari. \q1 ¡Nogacunaga acrashayqui runacunami cä! \q1 \v 10 Rispitädu siudäniquicunaga chunyajman ticrashami caycan. \q1 Jerusalenga pasaypa juchusha ragällanmi caycan. \q1 \v 11 Unay awilöcuna adurashushayqui \q1 cuyayllapaj wasiquitapis \q1 nina ruparmi ushacurcusha. \q1 ¡Mas cuyayllapaj cajcunataga llapantami illgarachisha! \q1 \v 12 Chayno rurasha caycaptinpis ¿manachu imatapis ruranqui Tayta Dios? \q1 ¿Chayno rurasha caycaptinpis upällachuraj cacunqui? \q1 ¿Chaynöllachu imaypis fiyupa llaquicachimanqui? \c 65 \s1 Contran cajcunata Dios castigananpaj cashan \p \v 1 Tayta Dios caynömi nin: \q1 «Nogapaj mana yarpachacojcunatami yuripashcä. \q1 Mana ashimajcuna tarimänanpämi camacächishcä.\x * \xo 65:1 \xt Rom. 10.20\x* \q1 Nogaman mana yäracamoj nasyun runacunatami \q1 ‹¡Shamuy! ¡Caychömi caycä!› nishcä. \q1 \v 2 Conträ ricacoj runacunatami witimunanpaj \q1 goyay-goyay maquëta macyarashcä. \q1 Chay runacunaga quiquincuna munashannöllami \q1 llutan caminupa aywarcaycan.\x * \xo 65:2 \xt Rom. 10.21\x* \q1 \v 3 Chay runacunaga imay örapis rabyaycächimanmi. \q1 Wertacunachömi dioscunapaj sacrifisyu uywacunata churan. \q1 Ladrillupita pergashan altarchömi insinsutapis rupachin. \q1 \v 4 Runacuna pamparaycashancunachömi paycunaga jamaran. \q1 Pacäpacunachömi chacaycunapis waran. \q1 Paycunaga cuchi aychatami micun.\x * \xo 65:4 \xt Lev. 11.7; Deut. 14.8\x* \q1 Ganrayächicoj animalcunapa aychantami caldu mancancunawanpis yanucun. \q1 \v 5 Paycunaga waquinta nin: ‹Ama witimuychu. Nogataga ama yatamaychu. \q1 Nogacunaga Dios acrashan juchaynajmi caycä› nir. \q1 Chay runacunaga mana upiypa nina rataptin \q1 sengaman goshtay chayar goshgöchishannömi rabyachiman. \q1 \v 6 Chay runacuna imanöpis rurashanga llapanmi nogapa ñaupächo isquirbiraycan. \q1 Chaymi castigänillataga mana cachashächu. \q1 Paycunataga castigashaj \q1 \v 7 quiquincunapa juchanpita, taytancunapa juchanpitapis. \q1 Paycunaga puntacunacho insinsutapis rupachin. \q1 Puytush lömacunachöpis ïdulucunata adurar rabyachimaj. \q1 Chaypitami imanöpis rurashanman-tupu castigashaj.» \qr \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \s1 Bindisyunta gonanpaj Tayta Dios aunishan \p \v 8 \nd Tayta Dios\nd* cayno nin: \q1 «Juc sartallatapis alli übasta tariycur runaga nin: \q1 ‹Manarämi mutushächu. Wayuycanrämi› nir. \q1 Chaynöllami nogapis rurashaj wallcajlla caycaj sirbimajnëcuna-raycu. \q1 Manami ushajpäga illgächishärächu. \q1 \v 9 Israelpita mirajcunatami, Judäpita mirajcunatami acrashaj achca puntayoj nasyuncho tiyananpaj. \q1 Chay sirbimajcunanami chay nasyuncho tiyanga. \q1 \v 10 Nogata yäracamaj runacunapami \q1 Sarón guechwa pampachömi uyshancuna michicunan canga. \q1 Acor\x * \xo 65:10 \xt Jos. 7.24–26\x* guechwa pampachönami wäcancuna tiyanga. \q1 \v 11 Ichanga nogata gamcuna cachaycamashcanquimi. \q1 Rispitädu jircätapis gongaycushcanquimi. \q1 Gamcunaga ‹alli surtita tarichicoj diospaj› nirmi garaycanqui. \q1 ‹Alli distïnuta tarichicoj diospämi› nir bïnutapis jichapaycanqui. \q1 \v 12 Chaypitami gamcunapa distïnuyquega canga sabliwan cuchuypa wañuchicänayquipaj. \q1 Chaynöga päsashunquipaj noga gamcunata gayaptëpis mana wiyacushayquipitami, \q1 willapaptëpis mana tantiyacushayquipitami. \q1 Gamcunaga mana munashä cajtami rurashcanqui. \q1 Noga mana munashä cajtami acrashcanquipis.»\x * \xo 65:12 \xt Isa. 66.4; Jer. 7.13\x* \b \q1 \v 13 Chaymi \nd Tayta Dios\nd* cayno nin: \q1 «Sirbimajcunapäga micunanpaj cangami. \q1 Gamcunami ichanga yargaycho canquipaj. \q1 Sirbimajcunapaga upunanpäpis cangami. \q1 Gamcunami ichanga yacunaypita ñacanquipaj. \q1 Sirbimajcunaga cushicongapämi. \q1 Gamcunami ichanga pengaycho canquipaj. \q1 \v 14 Sirbimajcunaga llapan shongunpa cushicurmi cantangapaj. \q1 Gamcunami ichanga fiyupa llaquicur ñacar waganquipaj. \q1 \v 15 Sirbimajcunataga mushoj jutitami churapäshaj. \q1 Gamcunapa jutiquitami ichanga rimangapaj pitapis maldisyunashpan. \q1 \v 16 Pipis cay nasyuncho bindisyunta goj cäga nogapa jutëchömi bindisyunta gonga. \q1 Pipis cay nasyuncho rasunpa cajta jurashpan nogapa jutëchömi juranga. \q1 Chayno canga unay ñacashancuna gongacasha captinmi. \q1 Chaycunataga gongashcänami. \b \q1 \v 17 «Sumaj wiyamay. \q1 Nogami camaj aywä syëluta y cay pachatapis mushojta.\x * \xo 65:17 \xt Isa. 66.22; 2Ped. 3.13; Apoc. 21.1\x* \q1 Unay cajcunaga gongacashami canga. \q1 Chaytaga manami pipis yarpangapänachu. \q1 \v 18 Ruranäpaj caycajpäga imaycamapis fiyupa cushicuy-llapa. \q1 Mushoj Jerusalentami camashaj chaycho fiyupa cushicuy cananpaj. \q1 \v 19 Jerusalenpäga quiquëpis cushicushämi. \q1 Acrashä runacunapäpis fiyupami shongöchöga cushicushaj. \q1 Paycunaga manami waganganachu. \q1 Ni llaquicuypis manami canganachu.\x * \xo 65:19 \xt Apoc. 21.4\x* \q1 \v 20 Chaychöga wamracunapis yurircullarga manami wañonganachu. \q1 Auquincunapis cawanga alli wañuypa wañunanyajmi. \q1 Pachac watayoj caycashancho wañorga wañonga mösullaraj caycashpanmi. \q1 Manaraj pachac watamanpis chayallar wañojtaga ‹maldisyunädumi casha› nengami. \q1 \v 21 Runacunaga wasinta arurcachir chaychömi tiyanga. \q1 Übasta lantar wayuynintapis micongami.\x * \xo 65:21 \xt Jer. 31.5; Amós 9.14\x* \q1 \v 22 Wasitapis aronga quiquinpämi, manami juc runa tiyananpänachu. \q1 Übastapis manami lantangachu wayuyninta juc runa micunallanpäga. \q1 Guerucuna unaycama mana chaquishannömi acrashä runacunapis unaycama cawanga. \q1 Acrashä runacunaga arur tarishanwanmi cushisha goyangapaj. \q1 \v 23 Paycuna manami yangallapäga arongachu. \q1 Wamrancunapis manaraj auquinyarga manami wañongachu. \q1 Chaynöga paycuna canga noga bindisyunta goshä runacunapita miraj cashpanmi. \q1 Paycunapita mirar aywajcunapis chaynömi cawangapaj. \q1 \v 24 Paycuna manaräpis mañacamaptinmi \q1 Nogaga mayna yanapaycäshaj. \q1 Manaräpis rimayta ushaptin \q1 Nogaga maynami wiyashana caycäshaj. \q1 \v 25 Uyshawan atojpis juc pachallachömi goyanga. \q1 Liyunpis wäcanömi guewata miconga. \q1 Culebranami allpata miconga.\x * \xo 65:25 \xt Gén. 3.14\x* \q1 Rispitädu jircächöga alli goyayllanami canga.»\x * \xo 65:25 \xt Isa. 11.6–9\x* \qr \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \c 66 \s1 Tayta Diosta mana rispitajcuna imano cashanpis \p \v 1 \nd Tayta Dios\nd* cayno nin: \q1 «Syëluga jamanämi.\x * \xo 66:1 \xt Sal. 11.4; Mat. 5.34; 23.22\x* \q1 Mundu allpanami chaquë lluchcaränan.\x * \xo 66:1 \xt Mat. 5.35\x* \q1 Chayno caycaptëga ¿maychöraj wasita aruchipämanman? \q1 ¿Maychöraj jamaycunäpaj rurachipämanman? \q1 \v 2 Llapantapis nogami rurashcä. \q1 Chaynöpami llapanpis caycan.»\x * \xo 66:2 \xt Hech. 7.49–50\x* \qr \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nisha. \b \q1 «Chaypis nogaga cuyapar yanapä, \q1 pobri cajtami, llaquisha caycajtami, \q1 Noga nishäcunata manchapacur cumlejcunatami. \q1 \v 3 Waquin runacunami ichanga aduramashpan töruta rupachinanpaj pishtan. \q1 Runa-masintapis wañuchin. \q1 Uyshata nogapaj pishtan. \q1 Allgutapis cuncanta milluypa wañuchin. \q1 Chaqui micuy ofrendancunatapis nogapaj churan. \q1 Nircorga cuchipa yawarnintapis churan. \q1 Aduramashpan insinsutapis rupachin. \q1 Nircorga ïdulucunatapis aduran. \q1 Chayno melanaypajcunata rurananpaj acrajcunaga \q1 chaycunata rurashpan fiyupa cushicun. \q1 \v 4 Chayno rurajcunapäga nogapis ñacananpämi acrashaj. \q1 Chaymi paycunamanga fiyupa manchacushan cajtaraj chayachishaj. \q1 Chayno cananpäga camacächishaj \q1 gayaptëpis mana wiyamashanpitami, \q1 willapaptëpis mana tantiyacushanpitami. \q1 Paycunaga mana gustashä cajtami rurasha. \q1 Noga mana munashä cajtami acrashapis.»\x * \xo 66:4 \xt Isa. 65.12; Jer. 7.13\x* \b \q1 \v 5 \nd Tayta Dios\nd* nishanta manchacojcunaga \q1 pay nishanta wiyay-llapa: \q1 «Nogata rispitamashayquipita chiquishoj, gaticachäshoj marca-masiquicunaga \q1 asipäshushpayqui nircaycan: \q1 ‹Mä \nd Tayta Dios\nd* munayninta musyachimäshun. \q1 Mä ñacashpayquipis cushisha goyay› nir. \q1 Ichanga chayno nishojcuna fiyupa pengaychömi cangapaj. \q1 \v 6 Masqui wiyay-llapa siudächo gaparaypa rimaycämushanta. \q1 Wiyay-llapa quiquin Templuchöpis gaparaypa rimaycämushanta. \q1 Wiyay-llapa rurashanman-tupu conträcunata noga imano castigaycashätapis.\x * \xo 66:6 \xt Apoc. 16.17\x* \s1 Mushoj Jerusalén yurinanpaj cashan \q1 \v 7 «Gueshyacunanpaj manaräpis nanay chariptinmi ollgu wamrata illajpita gueshyacurisha.\x * \xo 66:7 \xt Apoc. 12.5\x* \q1 \v 8 ¿Pillaga wiyashachuraj imayllapis chayno cashanta? \q1 ¿Pillaga ricashachuraj imayllapis chayno päsashanta? \q1 ¿Juc junajllacho miranmanchuraj juc nasyunpaj aypajpaj? \q1 ¿Juc yuriyllacho yuririnmanchuraj juc nasyunpaj aypaj? \q1 Chaynömi Sionga nanay charircushan öra \q1 wamrancunata gueshyacurisha. \q1 \v 9 Yurinanpaj noga camacächej caycarga ¿imanöpataj michäman caran yurinanta?» \qr \nd Tayta Diosniquimi\nd* chayno nisha. \b \q1 \v 10 «Jerusalenta cuyaj cajcunaga llapayqui paywan iwal cushicuy. \q1 Paypaj wagasha cashpayquega llapayqui paywan iwal cushicuy. \q1 \v 11 Paynami mamayquinöpis \q1 micuyta garajno jauca goyächir cushicachishunquipaj \q1 gamcuna sacsashano canayquiyaj.» \p \v 12 Chayno cananpäga \nd Tayta Diosmi\nd* nin: \q1 «Nogami camacächishäpaj mayu aypalla chayajno \q1 Jerusalencho alli goyay cananpaj. \q1 Chaynömi Jerusalenmanga juc-lä nasyuncunapa ima-aycanpis \q1 mayu chayashpan yaycojnöraj aypallanpa chayangapaj. \q1 Chauraga Jerusalenmi gamcunata garashunquipaj. \q1 Paymi margaräshunquipaj. \q1 Gongurninman jamarcachirmi cuyashunquipaj. \q1 \v 13 Imanömi wamranta maman shogan, \q1 chaynömi gamcunata nogaga shogashayquipaj. \q1 Jerusalenchömi alli goyaytapis tarinquipaj.» \b \q1 \v 14 Chayno caycajta ricashpayquega fiyupami cushicunquipaj. \q1 Tamya wichan jacha chillguejnörämi cuerpuyquicunapis ricaconga. \q1 \nd Tayta Diosmi\nd* munayninta musyachenga payta sirbejcunataga. \q1 Paypa contran cajcunatanami rabyaycashanta musyachenga. \q1 \v 15 \nd Tayta Diosga\nd* nina ratataycajchömi chayamongapaj. \q1 Carrëtancunapis caycan shucucuy wayra gachwaycajnömi. \q1 Payga fiyupa rabyasha cashpanmi nina ratataycajwanraj runacunata castigangapaj. \q1 \v 16 \nd Tayta Diosga\nd* llapan runacunatami ninawan castiganga. \q1 Espädanta aptacurcurmi llapanta jusgangapaj. \q1 Chaynöpami \nd Tayta Dios\nd* castigaptin aypalla runa wañongapaj. \p \v 17 \nd Tayta Dios\nd* cayno nin: «Gatinayllanpa wertacunaman aywananpaj limyuyaycajcuna, cuchi aychata, ucush aychata micojcuna, u ima animaltapis ganra cajta micojcunaga llapanmi illgächisha canga. \v 18 Noga musyämi imano rurashantapis imano yarpaycashantapis. Chayamongapänami llapan nasyun runacunata, ima rimayta parlajcunatapis juc pachaman shuntanäpaj junaj. Paycunami shamushpan imano munayniyoj cashätapis ricamangapaj. \v 19 Nogami señalta ricachishaj. Waquintaga juc-lä nasyuncunamanmi chayachishaj. Chayanga Tarsisman, Libiaman, Lidiaman, (chay nasyuncho tiyajcunaga fiyupami yachan lëchawan illapayta), Tubalman, Greciaman. Waquintanami chayachishaj fiyupa caru lamar cantuncho caycaj nasyuncunamanpis. Chay nasyun runacunaga manami imaypis wiyashachu casha nogapaj parlajta. Manami ricashachu casha munaynëwan rurashäcunatapis. Chayman chayajcunami munayniyoj cashäta chay nasyuncunacho willacongapaj. \v 20 Gamcuna casta cajtaga llapantami intëru nasyuncunapita pushamongapaj. Shamongapaj cawalluwan, carrëtacunawan, wintuypa apana andascunawan, mülacunawan, camëllucunawanpis. Rispitädu jircä Jerusalencho paycuna canga nogapaj ofrendanömi. Limyu wiñacunawan ofrendata Templöman Israelcuna apamushannömi canga. Noga \nd Tayta Diosmi\nd* chayno nishcä. \p \v 21 «Paycunatami waquintaga acrashäpaj cüracuna cananpaj, cüracunata yanapaj Leví runacunano Templöcho arunanpaj. Noga \nd Tayta Diosmi\nd*chayno në.» \b \p \v 22 Mastapis \nd Tayta Diosga\nd* nin: \q1 «Mushoj syëlutawan mushoj pachata\x * \xo 66:22 \xt Isa. 65.17; 2Ped. 3.13; Apoc. 21.1\x* camanäpaj caycajcuna imaycamapis mana ushacaj \q1 cashannömi gamcunapita mirajcunapis canga. \q1 Jutiquipis imaycamapis yarpasha canga.\x * \xo 66:22 \xt Jer. 31.35–36\x* \q1 \v 23 Cada quillami, llullu quilla cashan junajcho, \q1 cada semäna, säbadu jamay junajchöpis \q1 llapan runacuna shamongapaj nogata rispitamashpan ñaupächo gongurpacunanpaj.» \qr Noga \nd Tayta Diosmi\nd* chayno në. \b \q1 \v 24 «Chayno shamushpanmi ricangapaj \q1 Nogapa conträ jatarejcunataga wañusha carcaycajta. \q1 Chay runacunata micoj curucunaga mana wañojmi. \q1 Rupaj ninapis mana imaypis upejmi.\x * \xo 66:24 \xt Mar. 9.48\x* \q1 ¡Chayga llapan runacunapäpis fiyupa melanaypämi canga!»