\id EST - Quechua Huallaga Huánuco Bible -Peru 2010 (DBL -2013) \h ESTER \toc1 Ester \toc2 Ester \toc3 Est. \mt1 Ester \ili ¿Imanirtaj Esterta acraran Persiacho rayna cananpaj? ¿Imanirtaj Purim fistata ruran? \im \bd ¿Imataj caycan cay librucho?\bd* Cay libruchöga canan-wichanpaj sumajmi tantiyachimanchi. Canan ricanchi mandaj cayman chayarcur runacuna tucuy mana allita rurashanta. Ichanga Tayta Diosmi intëru nasyuncunata maquincho charaycan. \ip Cay librucho mas riman chuscojpitami: Persiapa raynin Asuero, Ester, Mardoqueo y Amán. Ray Asueroga yarpaj llapan runacuna paypa munaynincho caycashantami. Ester caran cuyayllapaj Israelpita jinyu jipash. (Hebreo rimaychöga paypa jutin caran Hadasa). Payga marca-masincunata salbanan casha wañuytapis manami manchacuranchu. Israel runa Mardoqueonami caran Esterpa prïmun. Y paymi Estertaga uywaran. Paymi tariparan Israelcunata ushacächinanpaj imano yarpaycashantapis. Amanga caran Persiapa rayninpa guepallanman caj mandaj. Chay runaga imanöpapis Israelcunata y Mardoqueota wañuchiyta munaran. \ip Cay libruchöga «Purim» fistapitapis rimaycan. Chay fistataga ruraj Persiapa munaynincho caycar wañuypita Israelcuna salbacushanpitami. \ip Cay Ester libruchöga ni juc cutillapis manami canchu Tayta Diospa jutin. Ichanga cay libruta isquirbej tantiyaycächimanchi llapantapis Tayta Dios camacächishantami. Tayta Diosmi acrashan runacunataga salban. \c 1 \s1 Ray Asuero micuyta rurachin \p \v 1 Cay willapaga caran, pachac ishcay chunca ganchisnin (127) probinsyacunata ray Asuero\x * \xo 1:1 \xt Esd. 4.6\x* mandashan wichanmi. Chay probinsyacuna caycaran India nasyunpita-pacha Etiopía nasyuncama. \v 2 Chay probinsyacunata mandarmi Susa siudächo caycaj palasyucho tiyaran. \p \v 3 Ray Asueroga quimsa wata mandaj caycashancho jatun fistata rurachiran. Chayman gayachiran mandäshejcunata rispitar garachinanpaj. Gayachiran Persia y Media nasyun suldärucunapa mandajnincunata. Gayachiran mandashan probinsyacunapa mandajnincunata gobernadorcunatapis. \v 4 Chaytaga ruraran ima-aycanpis cashanta ricachinanpaj, aypalla nasyunta mandashanta musyachinanpaj, fiyupa munayniyoj cashanta llapan ricananpaj. Chay fistaga düraran sojta quillami. \v 5 Chay fista cashanpita manapis aycällata yapay fistata rurachiran. Chay fistaga caran ganchis junaj. Susa siudä palasyucho caycajcunata mas rispitädu cajtapis pöcu rispitädu cajtapis gayachiran. Fistaga caran palasyupa sawannin werta läduncho. \p \v 6 Sawan pampaga cuyayllapaj fïnu tëlacunawan asulwan yurajwan adurnasha caycaran. Yuraj guellaypita rurasha arguylla-mallwacunata churaparan chay tëlapa jana caj cantunman. Nircur chay arguyllapa uchcunpana päsachiran murädu jïlu cauchushata. Chay jïlutana chariraycaran «marmol» jutiyoj rumipita tushata ichichishan. Jamaycärinanpäpis caycaran goripita guellaypita bancacuna. Pampapis caycaran camaränanpaj läjasha cuyayllapaj «nácar» jutiyoj, yuraj y yana «marmol» jutiyoj rumicunawan tacuchiypa läjasha. \v 7 Gori cöpawan upyarcaycaran. Cöpacunaga juc-niraj juc-nirajmi caran. Fistata ray rurachiptinmi bïnuga aypalla caran. \v 8 Rayga palasyuncho caj sirbintincunata niran gayachishancunata alläpaga mana upuchinanpaj, quiquincuna munashanno gustullanman upucunanpaj. \p \v 9 Asueropa warmin Vastipis shuyni micuyta rurachiran ray Asuero palasyuncho garachinanpaj gayachishan rispitäducunapa warmincunata garachinanpaj. \p \v 10 Ganchis junaj caj fistacho ray Asueroga bïnuta upur fiyupa cushisha caycaran. Chaymi cacharan ganchis uywaynincunata. Uywaynincunaga caran Mehumán, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar, Carcas. \v 11 Asueroga cacharan rayna Vastita corönan jatisha cuyayllapäta pushapänanpaj, fistaman gayachishan runacuna ricananpaj. Vastiga caran cuyayllapaj buyna-mösa warmi. \p \v 12 Raypa cachancuna willaptin rayna Vastiga mana shamuyta munaranchu. Chaura rayga fiyupa rabyacurcuran. Fiyupa rabyasha \v 13 carmi tapucuran lay yachaj runacunata. Rayga imatapis arriglananpäga lay yachaj runacunata sumajraj tapucoj imano arriglananpäpis. \v 14 Lay yachaj runacuna raypa amïguncuna caran: Carsena, Setar, Admata, Tarsis, Meres, Marsena, Memucán. Paycunaga caran Persiacho, Mediacho mas rispitädu runacuna. Asuero mandashan nasyuncho paycunaga caran jatun autoridäcuna. \v 15 Paycunata rayga tapuran: «Cachäcunawan willaycächiptë rayna Vasti mana shamushanpita ¿imano arreglanäpätaj laycho niycan?» \p \v 16 Waquin mandajcunapa ñaupancho Memucanga rayta niran: «Rayna Vastiga manami gamllatachu manacajman churashurayqui. Chaypa ruquenga llapan mandajcunatapis, mandashayquicho caj runacunatapis manacajman churasha. \v 17 Rayna mana cäsushushayquitaga llapan warmicunami mayanga. Chayllami achäqui canga llapan warmicuna runancunata manana rispitananpaj. Warmicunaga nenga: ‹Ray Asuero gayachiptin rayna Vasti manami aywayta munashachu›. \v 18 Persiapa Mediapa mandajnincunapa warmincunapis rayna Vasti rurashanta mayaycorga jinan örami runanwan rimanacuyta gallayconga. Maychöpis mana allina ricanaconga, manacajman churanaconga. \v 19 Chaymi Tayta ray gampaj alli captenga llapanpaj juc layta isquirbichiy. Chaytaga Persiapa y Media nasyunpa laynincuna isquirbiraycashanman isquirbichun mana anulacänanpaj.\x * \xo 1:19 \xt Est. 8.8; Dan. 6.8\x* Isquirbichishayqui laychöga nenga rayna Vasti imaypis manana ñaupayquiman shamunanpaj. Chay Vastipa ruquin rayna cananpaj churay mas alli warmitana. \v 20 Chay laytaga musyachenga intëru mandashayqui probinsyacunacho. Chaynöpami llapan warmicunapis runantaga imano captinpis rispitanga.» \p \v 21 Memucán chayno nishanga alli caran raypäpis palasyuncho caycaj mandajcunapäpis. Chaura rayga pay nishannöna rurachiran. \p \v 22 Nircur papiltaga ray apachiran mandashan probinsyacunaman, cada probinsyacunapa marcacunapa rimaynincho isquirbishata. Chay papilcho niycaran runancunapa munaynincho warmicuna cananpaj. \c 2 \s1 Rayna cananpaj Esterta acrashan \p \v 1 Rabyan päsacäriptin ray Asueroga yarpäriran rayna Vastipaj, pay nishanta mana cäsushanpita imanöpis castigananpaj rurachishanta. \v 2 Chaymi mandäshejcunaga niran: «Tayta ray, gampaj ashishun runa yatäni cuyayllapaj mallwa jipashcunata. \v 3 Mandashayquichöga cada probinsyacho numray juc runata. Chay runanami cay Susacho caycaj palasyuyquiman pushamonga runa yatäni jipashcunata. Nircur churanga warmicunapaj rurachishayqui wasiman. Chaychönami ricanga Hegai. (Paymi caran warmicunata täpaj). Chaycho jipashcunataga mas cuyayllapaj cananpaj jampenga. \v 4 Chay jipashcunacho maygan jipashmi gampaj mas alli canga, chaytanami churanqui rayna cananpaj. Chaura paynami Vastipa ruquin rayna canga.» \p Chayno parlashan raypäga alli caran. Chaura parlashanno ruraran. \p \v 5 Susacho tiyaran Jairpa wamran Israel runa Mardoqueo. Jairga caran Simei casta. Simeiga caran Cis casta. Cisga caran Benjamín trïbupita. \v 6 Mardoqueotaga Jerusalenpitami Judäpa raynin Jeconiastawan Babiloniapa raynin Nabucodonosor prësu apasha caran.\x * \xo 2:6 \xt 2Rey. 24.10–16; 2Crón. 36.10\x* \v 7 Mardoqueoga tiyunpa wamranta wamrachacuran. Chay wamrapa jutinmi caran Hadasa. Jucaj jutin caran Ester. Payga caran waccha mamaynaj taytaynaj cuyayllapaj camarajlla jipash. \p \v 8 Ray nishanno layta intëruman apachiptin Susacho caycaj palasyuman shuntamuran achcajta runa yatäni jipashcunata. Estertapis aparan. Chaychöga Hegaimi täparan. Paymi caran warmicunata täpaj. \v 9 Hegai ricaptin Esterga mas cuyayllapaj caran. Chaymi alli ricaran. Estertaga alli asyaj jampicunawan mas camaränanpaj jampichiran. Mas alli caj micuyta garachiran. Palasyucho caycaj mas allinnin ganchis uyway jipashcunata churaran Ester nishanta rurananpaj. Nircur Estertaga chay jipashcunatawan mas allinnin cuartuman tiyachiran. \p \v 10 Mardoqueoga Esterta mayna willapasha caran ima famillya cashanta, pï famillya cashantapis mana willacunanpaj. Chaymi Esterga mana willacuranchu. \v 11 Waran-waran Mardoqueoga puripaycaran warmicuna tiyashan wasi puncucho Ester imano caycashantapis imano ricaycashantapis musyananpaj. \p \v 12 Chay wasicho caycaj jipashcunaga juc watacamami alli asyaj jampicunawan churacoj. Gallaycunan sojta quilla cajchöga cuerpuncunata cupacoj alli asyaj asëti mïrrawan. Yapay sojta quilla cajchöna churacoj warmicuna churacunan alli asyaj jampicunawan gagllan wamrapanöman cutinanpaj. \p Juc watacama alli asyaj jampicunawan churacuyta ushaycur cada jipashmi rucaypa aywaran ray Asuero cajman. \v 13 Jipashcunapa turnun chayamuptenga camarajlla cananpaj munashanta mañacoj ray cajman aywananpaj. \v 14 Raypa palasyunmanga chacayllapa aywaj. Warannenga aywacoj warmicunapaj rurachishan juc wasimanna. Chay wasichöga Saasgazmi täparan. Chay runaga ray yäracushanmi caran. Paymi raypa chïnancunata täpaj. Chay wasipitaga mananami cutejnachu maygan jipashpis ray mana gayachiptenga. \p \v 15 Mardoqueopa tiyun Abihailpa wamran Ester rayman aywananpaj turnun chayamuranna. Chaura ray yäracushan Hegai nishallanta Esterga churacuran. Yanapajcunaga Esterta cuyarcaycaran. \v 16 Esterta pusharan ray Asueroman. Chayga caran wataman aywaj chunca quillacho. Chay quillapa jutin caran «Tebet». Ray Asueroga ganchis watana ray caycaran. \p \v 17 Ray Asuero Esterta ricärir fiyupa cuyacurcuran maygan warmitapis mana imaypis cuyashanno. Runa yatäni waquin jipashcunata cuyashanpitaga mas cuyacurcuran. Chaymi rayna cananpäna corönata jatiparcuran. Nircur churaran Vastipa ruquin rayna cananpaj. \v 18 Chaypita Esterpa jutincho juc fistata ruraran. Chaymanmi gayachiran llapan mandajcunata, yanapajnincunata. Mandashan probinsyacunachöpis chay junäga diya-warda cananpaj niran. Impuestuta pägaycashanpitapis mënustami pägachiran. Alli cashpanmi rayga ima-aycatapis runacunata aypuran. \s1 Rayta wañuchinanpaj parlacushanta Mardoqueo wiyashan \p \v 19 Jipashcunata ray yapay gayachishan wichan Mardoqueoga raypa sirbejnin caycaran. Chaymi jamaraycaran raypa palasyun puncuncho. \v 20 Mardoqueo nishannölla Esterga mana willacuranchu may marca cashanta, ni ima famillya cashantapis. Mardoqueo yachachishannöllami imatapis niran. Wamra car wiyacushannölla wiyacuran. \v 21 Mardoqueo raypa palasyun puncucho jamaraycashancho wiyaran Bigtanwan Teres mandaj suldärucuna parlacuycajta. Paycunami fiyupa rabyasha parlacurcaycaran ray Asuerota wañuchinanpaj. Chay mandaj suldärucunaga caran palasyuman pï yaycunantapis täpaj. \v 22 Chayno suldärucuna parlacushanta wiyaycur Mardoqueoga rayna Esterta willaycuran. Chaura Esterna Mardoqueopa ruquin ray Asuerota willaran. \v 23 Chayno willaptin tapucacharan. Rasunpa cashanta musyaycur ishcan mandaj suldärucunata matichiran. Imanöpis cashantaga ray isquirbichiran nasyunpa willapanta isquirbishan acta libruman. \c 3 \s1 Mardoqueowan Amán \p \v 1 Chaypita unayllataga ray Asuero churaran Amanta guepallanman caj mandaj cananpaj. Amanga caran Agaj famillyapita miraj Hamedatapa wamran. \v 2 Rayta palasyucho sirbejcunaga Amán päsaptin llapanmi gongurpacur umpoj. Amanpa ñaupancho carpis chayno ruraj. Chayno llapan rispitananpämi ray niran. Mardoqueomi ichanga Amanpa ñaupancho mana gongurpacojchu. \p \v 3 Chaymi palasyu puncucho paywan arojcunaga Mardoqueota tapuran «¿Imanirtaj ray nishanta mana wiyacur Amanta mana rispitar ñaupanchöga mana gongurpacunquichu?» nir. \v 4 Waran-waran chaynölla tapuran. Mardoqueoga mana cäsuparanchu. Payga mayna willacuran Israel runa cashanta. Chaymi chay tapojcunaga Amán cajman aywaran willaycunanpaj. Paycunaga yarparan «Mä Mardoqueo chaynöllachush ruranman Amanpa ñaupanchöpis» nishpan. \v 5 Amán päsashpan rasunpa ricaran Mardoqueo mana gongurpacushanta ni umpushanta. Chaura Amanga fiyupa rabyacurcuran. \v 6 Amantaga mayna willasha caran Mardoqueoga Israel runa cashanta. Chaymi Amanga yarpachacuran ray Asuero mandaycashancho tiyaj Israelcunataga Mardoqueotawan ushajpaj wañuchinanpaj. \s1 Israelcunata wañuchinanpaj layta jorgushan \p \v 7 Wataman gallarej Nisán quillacho ray Asuero chunca ishcay (12) watamanna mandayta gallariycaptin Amanpa ñaupancho surtita jitapäcuran\x * \xo 3:7 \xt Est. 9.24–26\x* Israelcunata imay quillacho imay junajcho wañuchinanpaj cashantapis musyananpaj. Surtitami paycunapa rimayninchöga «pur» nej. Chaura surtiga llojshiran wata ushaj Adar quilla chunca quimsa (13) junajnincho wañuchinanpaj. \p \v 8 Chaymi ray Asuerota Amán niran: «Cay mandashayqui nasyunchöga juc casta runacunami caycan. Chay runacunaga manami cumlinchu layniqui nishanta. Paycunapaga jucnömi laynin. Chayno runacunataga mandashayquicho ama tiyachishunchu. \v 9 Willaycashä gampaj alli captenga juc layta willacachiy mandashayquicho chay runacunata ushajpaj illgächinanpaj. Aunimaptiquega nogami quimsa pachac quimsa chunca warangan (330,000) quïlu guellayta churashaj guellayniqui churaränanman.» \p \v 10 Chaura ray Asueroga sëllucunan surtïjanta jorgurcur Israel runacunata chiquiycaj Amanta jatiparcuran \v 11 cayno nir: «Churanayquipaj caj guellayga quiquiquipaj cacuchun. Juc casta runacunataga munashayquita ruray.» \p \v 12 Wataman gallarej quilla chunca quimsa (13) junajnincho Amán gayachiran raypa secretaryuncunata. Paycunana isquirbiran Amán nishanta probinsyacunapa nasyuncunapa mandajnincunaman. Amanga isquirbichiran cada probinsyancunapa marcacunapa rimaynincho y isquirbicuynincho. Chaychöga firmaraycaran ray Asueropa jutin, sëllun. \v 13 Nircur carta apajcunawan apachiran ray mandashan cajman llapan probinsyacunaman. Apachishan papilchöga niycaran Israel runacunataga juc junajllacho intërucho wañuchinanpaj auquinta, mösuta, wamrata warmicunata; nircur ima-aycantapis charicarcärinanpaj. Wañuchinanpaj caycaj junäga caycaran wata ushaj Adar quilla chunca quimsa (13) junajchömi. \v 14 Chay papilcho niycashanno cumlinanpaj apachiran llapan probinsyacunaman marcacunaman. Chay junajchöga wañuchinanpaj camaricusha carcaycänanpämi apachiran. \v 15 Chaymi carta apajcunaga jinan öra aparan ray nishanno. Jinan Susacho palasyu caycashanchöpis chay laytaga willacachiran. Susa siudächöna runacunaga fiyupa mancharisha caycaran. Amanwan ray ichanga cushicuywan upyarcaycaran micurcaycaran. \c 4 \s1 Israelcuna llaquicushan \p \v 1 Mardoqueoga imano cananpaj cashantapis musyaycur fiyupa llaquicur röpancunatapis rachiran; gachga röpacunatana jaticuran; umanmanpis uchpata wiñacuran. Llaquicur wagashpan gaparaycar intëru Susa siudäpa puriran. \v 2 Chayno chayaran palasyu puncuncama. Ichanga gachga röpan jatishata manami pitapis yaycachejchu raypa palasyunman. \v 3 Israel runacunata wañuchinanpaj layta willacachishan siudäcunachöpis Israel runacunaga llaquicushpan, wagashpan ayunaran. Waquenga gachga röpancuna jatisha puñuran uchpa janancunacho. \s1 Ester mayashan \p \v 4 Rayna Esterta sirbej warmicunawan täpaj ollgu cajcunapis willaran imano Mardoqueo caycashanta. Chaura rayna Esterpis llaquicuyman churacaran. Nircur Mardoqueoman röpata apachiran gachga röpa jatiraycashanpita rucacunanpaj. Mardoqueo ichanga rucacuyta mana munaranchu. \v 5 Chaymi Esterga gayaran Hatac jutiyoj suldäruta. Hatacga caran Esterta cuydananpaj ray churashan suldärumi. Mardoqueo cajman cacharan aywaycur ima päsaycashantapis imanir chayno ruraycashantapis tapunanpaj. \v 6 Chaura Hatacga Mardoqueowan parlaj aywaran. \p Mardoqueona caycaran palasyupa chimpan läsacho. \v 7 Tapuptin Mardoqueo willaran imapita chayno ruraycashanta, llapan Israel runacunata wañuchichinanpaj Amán ayca guellayta churananpaj rayta aunishantapis. \v 8 Chayno willarmi Israel runacunata wañuchinanpaj Susa siudächo publicachishan papilpa cupyantapis Esterman apachiran sumaj musyananpaj. Esterta willachiran Israel runacunata mana wañuchinanpaj, castancunapa faburnin rayta quiquin Ester ruwacunanpaj. \p \v 9 Hatac cutiycur Mardoqueo imata nishantapis Esterta willaran. \v 10 Chaura Ester yapay Hatacta cacharan Mardoqueota willananpaj: \v 11 «Rayta sirbejcunawan, mandashan probinsyacunacho caj mandajcunapis musyanmi manaraj ray gayachiptin yaycojtaga warmita ollgutapis wañuchinanpaj lay caycashanta. Ray cuyapashpan gori bäranwan pitapis togrircushan cajtami ichanga mana wañuchinchu. Nogataga juc quillanami manaraj rayga gayachimanrächu.» \p \v 12 Ester willachiptin \v 13 Mardoqueopis willachir niran: «Gamga yarpaycanquichi ‹Llapan castäta wañuchirpis nogataga manami wañuchimangachu raypa palasyuncho captë› nir. \v 14 Gam canan mana imatapis rimacuptiquega Israel runacuna salbacunanpäga juc-läpitami shamonga. Chaycho salbacuptenga gamga llapan papäniquipa famillyancunawanmi wañunquipaj. ¡Gamga capaschari rayna cayman chayashcanqui canan caycashäcunapita salbamänayquipäpis!» \p \v 15 Esterna Mardoqueoman willachiran: \v 16 «Gamga cay Susa siudächo caycaj Israel runacunata shuntay. Nircur chay runacunawan quimsa junaj y quimsa pagas ayunay yarpaycashäno cananpaj. Nogapis uywaynëcunawan ayunashaj. Nircur laycho nishanno mana captinpis ray cajman aywashaj. Wañuchimaptenga jina wañuchishachari cashaj.» \p \v 17 Chaura Mardoqueoga Ester nishanno ayunaran. \c 5 \s1 Ray cajman Ester aywashan \p \v 1 Chaypita quimsa junajta Esterga jaticuran rayna cay röpanta. Nircur raypa palasyun puncuman chayar puncu derëchuncho ichicuycuran. Ichicuycuran sillunnincho ray jamaraycashan derëchuncho. \v 2 Rayna Esterta puncucho ichiraycajta ricärir rayga cushicuran. Chaymi Ester cajman togriran gori bäranta. Chaura Esterga aywarcur gori bäranpa puntanta yatarcuran. \p \v 3 Rayga tapuran: «¿Imataj casha rayna Ester? ¿Imatataj munaycanqui? ¡Munaynëcho caycajpaj ‹pullanta goycamay› nimaptiquipis goycushayquimi!» \p Chaura Ester niran: \v 4 «Tayta ray ruwacömi. Gampaj micuyta rurachishäman Amán ishcaniqui micoj shamuy.» \p Chaymi rayga chaycho caycajcunata niran: \v 5 «Rayna Ester nishanman aywanäpaj juclla Amanta ashimuy.» \p Chaynöpami raywan Amanga aywaran rayna Ester micuyta rurachishanman. \v 6 Micurcaycashancho rayga yapay Esterta niran: «Imatapis munashayquita nimay. Gamtaga aunishcänami nimashayquita goycunäpaj. ‹Munayniquicho caycajta pullanta goycamay› nimaptiquipis goycushayquimi.» \p \v 7 Chaura Ester niran: «Nogaga jucta ruwacushayqui: \v 8 Nogata cuyamashpayqui, ruwacushäta cumliyta munar, munaycashäta aunimarga warapis yapay cutiycamunqui Amán ishcaniqui micuy rurachishäman micoj. Chaychörämi willashayqui imata munaycashätapis.» \s1 Mardoqueota wañuchinanpaj Amán camaricushan \p \v 9 Rayna alli micuyta rurachishanta micucurcur Amanga cushisha sacsasha aywacuran. Palasyu puncucho Mardoqueo jamaraycajta ricärir ichanga fiyupa rabyacurcuran. Mardoqueoga mana jataricuranchu. Ni cuyuyllapis mana cuyucuranchu Amán ñaupanpa päsaycajta ricarpis. \v 10 Chay öra Amanga mana imatapis rimaparanchu fiyupa chiquiycarpis. \p Wasinman chayaycur ichanga jinan öra gayachiran warmin Zeresta amïguncunata. \v 11 Chayaptin paycunawan parlar willaparan ima-aycanpis cashanta, aypalla wamrancunapis cashanta, chayno waquin mandajcunapitaga mas munayniyoj cayman payta ray churashanta. \v 12 Chayno willapar Amanga niran: «Canan junaj Ester raypaj micuy rurachishanmanpis nogallatami gayachimasha raywan iwal micunäpaj. Yapay wara junaj cutinäpäpis nimasha. \v 13 Ichanga palasyu puncucho Mardoqueo jamaraycajta ricarmi fiyupa rabyanä. Chaymi cushicushäpis yanga.» \p \v 14 Chayno niptinmi warmin Zereswan amïguncuna niran: «Runa matinata rurachiy ishcay chunca pichgan (25) metru altupita warcuchinayquipaj. Nircur wara tutalla rayta ninqui Mardoqueota chaycho matichinanpaj. Chayno rurarcorga mana yarpachacuypanami aywanqui raywan iwal micoj.» \p Chayno nishan Amanpäga fiyupa alli caran. Chaymi runa maticunata rurachiran. \c 6 \s1 Amán yarpashancuna mana camacashan \p \v 1 Chay chacay rayga puñuyta mana tariranchu. Chaymi nasyunpa willapancuna isquirbiraycaj acta libruta aparcachimur ñaupancho liguipänanpaj niran. \v 2 Chay libruta liguiycashancho tariran ray Asuerota wañuchinanpaj ishcaj mandaj suldäruncuna Bigtanwan Teres parlacuycajta Mardoqueo wiyashanta.\x * \xo 6:2 \xt Est. 2.21–22\x* \p \v 3 Chaymi rayga tapuran: «Mardoqueoga ¿Imatataj chasquisha? ¿Mandaj caytachu chasquisha wañuchimänanpaj caycaptin willacushanpita? U ¿imatami chasquisha?» nir. \p Chaura yanapajnincunaga niran: «Manami imatapis chasquishachu Mardoqueoga.» \p \v 4 Chayno parlarcaycaptin Amanga yaycuriran palasyu puncun sawanman. «Mardoqueota matichishaj matinata rurachishächo» nir rayta ninanpaj aywaran. \p Rayga yanapajnincunata tapuran: «¿Pitaj puncucho puriycan?» nir. \p \v 5 Yanapajnincunana «Amanmi» niran. \p Chaura rayga «¡Yaycachimuy!» niran. \p \v 6 Yaycuriptin Amanta rayga tapuran: «ray rispitashan runata ¿Imanötaj rurashwan?» nir. \p Chaymi Amanga shongullancho yarpashpan niran: «Nogapita mas juctaga ¿pitaräshi rayga rispitayta munanman?» nir. \v 7 Chaymi niran: «Chay runapäga \v 8 apamunan gampa sotänayqui churarajtami, gam muntacunayqui cawalluta sumaj adurnashata. \v 9 Chay sotänatawan cawallutaga caycho mas mandaj cajta gochun. Paynami rispitayta munashayqui runata jatipanga. Nircur quiquinmi cawalluman muntarcachir janchacurcur läsapa tumachimonga. Tumachimur nenga: ‹¡Masqui ricay taytacuna! ¡Caynömi ray rispitayta munashan runataga purichinchi!› » nir. \p \v 10 Chayno niptin Amanta ray niran: «¡Quiquiqui nishayquino juclla ruray! Sotänatawan cawalluta apay. Nircur purichiy chay Israel runa Mardoqueo palasyu puncucho jamaraycajta. Nishayquitaga llapanta cumliy.» \p \v 11 Chaura Amán aparan sotänatawan cawalluta. Nircur Mardoqueota jatiparan. Jatiparcur cawalluman muntarcachir tumachiran siudäpa läsanpa. Janchasha apashpan gayaraypa niran: «¡Masqui ricay taytacuna! ¡Caynömi ray rispitayta munashan runataga purichinchi!» nir. \p \v 12 Purichiyta usharcuptin Mardoqueoga yapay palasyu puncuman jamacuycuran. Amanmi ichanga jinan öra cörriyllapa wasinman aywacuran llaquisha, fiyupa pengay-tucushpan cäranta chapacurcur. \v 13 Chayaycur imano cashantapis willaparan warminta y amïguncunata. Chaura paycuna niran: «Chay Mardoqueopa ñaupancho munayniynajmi ricacushcanqui. Payga Israel runami. Cananga manami imanöpapis binsinquipächu. Quiquiquimi mana alliman chayanquipaj.» \p \v 14 Parlaytapis manaraj ushaptin raypa uywaynincuna chayaran Ester micuyta rurachishanman Amanta juclla pushaj. \c 7 \s1 Amanta matichishan \p \v 1 Yapay ray Asuerowan Amanga aywaran Ester micuy rurachishanman. \v 2 Chay junajpis bïnuta upurcaycashancho Esterta rayga niran: «Imatapis munashayquita nimay. ‹Munayniquicho caycajta pullanta goycamay› nimaptiquipis goycushayquimi.» \p \v 3 Chaura Ester niran: «Tayta, rasunpa cuyamashpayqui y gampaj alli captenga ruwacö nogatapis marca-masëcunatapis mana wañuchimänayquipämi. \v 4 Nogataga juc chiquimajmi llapan marca-masëcunatawan ranticamasha wañuchimänanpaj. Uyway canäcunallapaj ranticaycamasha captenga manami rimacömanchu. Pay ranticamashallanpitaga manami umayquita nanächëmanchu.» \p \v 5 Chaura Asuero tapuran: «¿Pitaj chay runaga? Canan ¿maychötaj caycan chayno rurayta yarpäga?» \p \v 6 Niptin Esterga niran: «¡Chay chiquimaj, chayno rurayta munäga caycan cay fiyu runa Amanmi!» \p Chayno nejta wiyaycur Amanga fiyupa manchariywan chiyacashano ricacuran raypawan raynapa ñaupancho. \v 7 Wiyaycur jinan öra Asueroga fiyupa rabyasha jatarcur micurcaycashanta cachariycur llojshir aywacuran palasyu puncucho wayta werta caycajman. Amanga tantiyacuriranna ray wañuchinanpaj cashanta. Chaymi palasyu rurillacho quëdacuran mana wañuchinanpaj Esterta ruwananpaj. \p \v 8 Wayta cajpita ray cutir wasiman yaycurishancho Amantaga ricäriran Ester jatun silluncho weguraycashan ñaupancho gongurparaycajta. Chaura rayga sinchipa niran: «Raynawanpis cacuyta munanquiraj, wasëcho canpis, quiquëpis ricaycaptë.» \p Chayno ray niptin jinan öra Amanpa umanta suldärucuna chaparcuran. \v 9 Chaycho caycaj juc suldäru Harbona jutiyoj niran: «Amanpa wasinchömi maticuna caycan ishcay chunca pichgan (25) metru altupita warcuchinanpaj. Chayta rurachisha alli willapata willashoj Mardoqueota matichinanpämi.» \p Chaura rayga niran: «¡Quiquin rurachishanman apar warcurcäramuy!» \p \v 10 Chaynömi Amanga wañuran Mardoqueota matinanpaj camarishancho. Matiycachir-raj rayga rabyashanpita allchacaran. \c 8 \s1 Israelcunapa faburnin layta rurashan \p \v 1 Chay junajlla ray Asueroga rayna Esterta goycuran Israel runacunata chiquej Amanpa ima-aycantapis. Mardoqueonami rayman aywaran. Esterga mayna willasha caran Mardoqueo famillyan cashanta. \v 2 Chaura rayga Amanpita shuntashan sëllu surtïjanta jorgurir Mardoqueotana jatiparcuran. Esternami Mardoqueota churaran Amanpita shuntashan ima-aycantapis sumaj ricananpaj. \p \v 3 Chaypita rayna Esterga raywan yapay parlaran. Ñaupanman gongurpacuycur wagashpan ruwaran Israelcunata wañuchinanpaj Amán rurachishan mana alli layta anulachinanpaj. \v 4 Rayga togriran gori bäranta Esterman. Chaura ichircurna \v 5 niran: «Tayta ray gampaj alli captin, ruwacushä camacaptin, nogata rasunpa cuyamashpayquega mandashayqui nasyuncho caycaj Israelcunata wañuchinanpaj Amán rurachishan layta anulaycachiy ari. \v 6 Nogaga manami ricayta munächu marca-masëcuna y quiquëpa famillyäcunatapis ushacayman chayajta.» \p \v 7 Chaura ray Asueroga rayna Estertawan Mardoqueota niran: «Nogaga Estertanami goycushcä Amanpa ima-aycantapis. Quiquin Amantanami matichishcä Israel runacunata wañuchiyta munashanpita. \v 8 Canan gamcunana Israelcunapa faburnin imanöpis munashayquino jutëcho cartata isquirbiy. ¡Nircur sëllunqui mandaj cay sëllöwan! (Carta raypa jutinwan firmasha caycajtaga, sëllunwan sëllusha caycajtaga manami pipis anulanchu.)» \p \v 9 Chauraga jinan örami gayachiran raypa secretaryuncunata. Chayga caran chay watacho Siván quilla ishcay chunca quimsa (23) junajnincho. Chay quillaga caran quimsa quillaman aywajmi. Mardoqueoga ray nishannölla isquirbiran Israel runacunaman, rayta mandäshejcunaman, gobernadorcunaman. Chayno apachiran pachac ishcay chuncan ganchis (127) probinsyacunapa waquin autoridänincunamanpis. Chay probinsyacunaga caycaran Indiapita Etiopiacama. Quiquincunapa rimaynincho isquirbicuynincho cada probinsyaman apachiran. Israel runacunamanpis apachiran quiquincunapa rimaynincho isquirbicuynincho. \v 10 Cartacunataga firmaran ray Asueropa jutinwan. Raypa sëllunwan sëllurcur carta apajcunawan intëruman apachiran. Carta apajcunaga raypa allinnin cawalluncunata muntacurcur aparan. \v 11 Apachishan cartacho Israel runacunata ray niycaran may siudächöpis tiyarcaycashancho llapan shuntacaycur wañuchinanpita difindicunanpaj. Niycaran Israelcunata wañuchiyta munajtaga ticrapar quiquincunata wañuchinanpaj. Niycaran may marcapita may siudäpitapis Israel runacunata wañuchinanpaj shamojtaga quiquinta wañuycachir ima-aycantapis shuntacunanpaj, mana cuyapaypa warmita wamrata wañuchinanpaj. \v 12 Ray Asuero mandashan probinsyacunachöga juc junajllacho Israelcunata chayno rurananpämi niycaran. Chaytaga ruranan caran Adar quilla chunca quimsa (13) junajnincho. Chay quillaga caran wata ushajna. \v 13 Chay cartata apachishanpa cupyantaga intëru marcacunachöpis probinsyacunachöpis willacachinan caran llapan musyananpaj. Chaynöga willachiran chay junajpaj Israel runacuna chiquejcunata ticrapur wañuchinanpaj camaricusha caycänanpaj. \v 14 Ray niptinmi carta apajcunaga intërupa aywaran raypa allinnin cawalluncunata muntacarcärir. Jinan palasyu caycashan Susa siudächöpis willacachiran. \p \v 15 Mardoqueonami raypa palasyunpita llojshiran asulwan yuraj sotänan jatisha, gori corönasha, lïnupita murädu jacun jacusha. Llapan Susa siudächo tiyajcuna cushicuypita gaparparan. \v 16 Chay junajmi llapan Israel runacunapäga caran fiyupa cushicuy. Pï-maypis rispitaran. Israel runacunapäga pacha achicyacäcuran. \v 17 Carta chayashanchöga llapan siudäcunacho, probinsyacunacho, marcacunacho Israel runacuna fiyupa cushicuran. Fistata rurar alli micuycunata micuran. Israelcunata manchacushpan achca juc-lä runacuna Israel cayman ticracuriran. \c 9 \s1 Chiquejcunata Israelcuna wañuchishan \p \v 1 Ray nishanno Israel runacuna ticrapänanpäga caran wata ushaj Adar quilla chunca quimsa (13) junajnincho. Chiquejnincunapis chay junaj Israel runacunata wañuchinanpämi caran. Ichanga manami chiquejcuna yarpashannöchu caran. Chaypa ruquenga Israel runacunami binsiran. \v 2 Ray Asuero mandashan cajchöga intëruchömi Israel runacuna shuntacaran wañuchiyta munajcunawan pillyananpaj. Israelcunataga manami pipis ichiparanchu. Llapan runacunami fiyupa mancharircaycaran. \v 3 Ray mandashan probinsyacunacho mandajcunapis, gobernadorcunapis waquin mandajcunapis Mardoqueota manchacur Israel runacunallatana yanaparan. \v 4 Mardoqueoga raypa palasyuncho mas rispitädu mandajna caycaran. Mandaj cashantaga intëru probinsyacunachöna musyaran. Waranllanta-waranllantana mas munayniyoj ricacuran. \v 5 Israel runacunaga chiquejnincunata llapanta sabliwan wañuchir munashanta ruraran. \v 6 Jinan Susa siudällachöna pichga pachac (500) runata wañuchiran. \v 7-10 Hamedatapa wamran Amanmi caran Israel runacunata chiquëga. Paypa chunca ollgu wamrancunatapis wañuchiran. Jutincuna caran: Parsandata, Dalfón, Aspata, Porata, Adalía, Aridata, Parmasta, Arisai, Aridai, Vaizata. Wañuycachirpis manami imancunatapis charicurcuranchu. \p \v 11 Chay junaj ray musyaran Susa siudällacho ayca runacunata wañuchishantapis. \v 12 Chaymi rayna Esterta niran: «Israel runacunaga pichga pachactami (500) wañuchisha. Cay Susa siudächo Amanpa chunca wamrancunatapis wañuchisha. Chayno wañuycächerga ¿imataraj rurasha intëru mandashä probinsyacunachöga? Cananga nimay ¿Imatataj mas munanqui? ¡Nimashayquitaga aunishayquimi!» \p \v 13 Chaura Ester niran: «Gampaj alli captenga Susa siudächo tiyaj Israel runacuna canan junaj wañuchishanno warapis wañuchichun. Runata matinanpaj caycajman Amanpa chunca wamrancunatapis warcurcuchun.» \p \v 14 Chaura rayga auniran. Susa siudächo willacachiran. Chaymi Amanpa chunca wamrancuna wañusha caycajta ray nishanno warcurcuran. \p \v 15 Susa siudächo tiyaj Israel runacuna yapay shuntacaran chay Adar quillallacho chunca chuscu (14) junaj cajcho. Chay junajpis yapay quimsa pachac (300) runacunata wañuchiran. Wañuycachirpis manami imancunatapis charicurcuranchu. \v 16-17 Waquin Israel runacuna juc probinsyacunacho tiyajcunapis shuntacaran chay quillallacho chunca quimsa (13) junajcho. Shuntacaran difindicur chiquej runacunata wañuchinanpaj. Wañuchiran ganchis chunca pichgan waranga (75,000) chiquej runacunata. Chaychicata wañuycächirpis manami imantapis charicurcuranchoga. Warannin chunca chuscu (14) junajchönaga jamaran. Jamashpan cushicuypita fistata rurashpan alli micuyta micuran. \p \v 18 Jinan Susa siudächo tiyaj Israel runacunaga chunca quimsa (13) junajcho chunca chuscu (14) junajcho pillyaran. Chaymi warannin chunca pichga (15) junajchöraj jamaran. Fistata rurashpan alli micuycunata micuran. \v 19 Chaypitami curaläni marcacunacho tiyaj Israel runacunaga jaman Adar quillachöga chunca chuscu (14) junaj cajchöraj. Fistata rurashpan jucnin-jucnin imatapis aypunacun. \s1 Purim fistata rurananpaj nishan \p \v 20 Mardoqueoga chayno rurashancunata llapanta isquirbichiran. Nircur cartata apachiran ray Asuero mandashanmanga intëru probinsyacunaman llapan Israel runacunaman sercamanpis carumanpis. \v 21 Carta apachishancho niycaran cada watalla Adar quillaga chunca chuscu (14) caj junajcho y chunca pichgan (15) junajcho fistata rurananpaj. \v 22 Cada watalla fistata ruranan caran chay ishcan junaj chiquejcunata Israelcuna wañuchishanpita, chay quilla fiyupa llaquicuy wagay caycashanpita cushicur fista rurayman ticrashanpita. Chay junajcunachöga cushicur alli micuyta micur jucnin-jucnin imatapis aypunacunanpaj, pobricunatapis imatapis goycunanpaj niran. \v 23 Chayno cashanpitami Mardoqueo isquirbircur apachishanta Israel runacunaga custumriman ticrachiran. \v 24 Amanmi Israel runacunata chiquishpan surtita jitarcur-jitarcur ushajpaj wañuchinanpaj caycaran.\x * \xo 9:24 \xt Est. 3.7\x* \v 25 Ester, rayta willaptin quiquin Amanman ticrachiran Israel runacunata rurayta munashanno quiquin ruracänanpaj. Chaynöpami Amanwan wamrancunaga runa matinacho warcurparan. \v 26 Chaypitami chay junajcunata «Purim» nir jutichaparan. Purim ninanga caran «surti» ninanmi. \p Chauraga Mardoqueo isquirbishanno, quiquincunapis ricashanno, mana wañushanpita \v 27 Israel runacunaga custumriman ticrachiran paycunapita miraj wamrancunapis mana gongaypa rurananpaj, Israel cayman ticrajcunapis cada watalla chay fistataga rurananpaj. Chay fistataga rejsisha quillacho ishcay junaj ruraran imanöpis rurananpaj nishanno. \v 28 Chay junajcunataga imaycamapis yarparänanpaj niran. Chayno paycunapita mirajcunapis Israel runacuna ticrapar wañuchishanta imaypis mana gongananpaj cada famillya tiyashancho, siudäcunacho chay fistata mana illgächiypa rurananpaj niran. \v 29 Abihailpa wamran rayna Esterwan Israel runa Mardoqueoga munayniyoj cayninwanmi isquirbiran yapaycaj cartata Purim fista imano cashantapis sumaj musyananpaj. \v 30 Nircur apachiran ray Asueropa munaynincho caycaj pachac ishcay chunca ganchisnin (127) probinsyacunacho tiyaycaj Israelcunaman. Chay cartachöga Israelcunata willaparan alli shimillanpa, shacyächishpan. \v 31 Mardoqueowan rayna Ester cartata apachiran cada watalla quiquincunapis wamran mirajcunapis Purim fistata nishan junajcho rurananpaj. Chay cartacho mastapis niycaran Purim fistacho llaquicur imano ayunananpäpis. \v 32 Chaynömi Purim fista imano cananpäpis rayna Ester niran. Chaytaga actamanpis isquirbichiran. \c 10 \s1 Mardoqueo munayniyoj cashan \p \v 1 Ray Asuero niran intërucho tiyajcuna, lamar chaupin tishgucunacho tiyajcunapis llapan impuestuta pägananpaj. \v 2 Mediapawan Persia nasyunpa acta librunchömi isquirbiraycan ray Asuero Mardoqueota mandaj cayman churashan, waquinpita mas munayniyoj cananpaj churashanpis. \v 3 Israel runa Mardoqueoga raypa guepallanman mandajmi caran. Paymi imanöpapis camacächiran Israel castan marca-masincunaga allicho cananpaj. Chaymi Israel-masincunaga Mardoqueota amatar rispitar cuyaj.