\id DAN - Quechua Huallaga Huánuco Bible -Peru 2010 (DBL -2013) \h DANIEL \toc1 Daniel \toc2 Daniel \toc3 Dan. \mt1 Daniel \ili ¿Imayraj llapan ushacanga? \ili ¿Tayta Diosninchïta aduraycanchïchu waquin runacuna mana aduraptinpis? \im \bd ¿Pitaj caran?\bd* Daniel ninan caycan «Tayta Diosmi jueznë» ninanmi. Payga rimëru prësu aywajcunawanmi Babiloniaman aywaran. Paytami ray acraran mandashan Babilonia siudächo llapanta ricananpaj. Chaynöllami aruraran Persia runacuna mandashan-wichanpis. \im \bd ¿Imaytaj willacuran?\bd* Danielpäga musyachimanchi wata 605–539 a.C. Babiloniacho imanöpis goyashantami. \im \bd ¿Imataj caycan cay librucho?\bd* Daniel libro raquiraycan ishcay partimanmi. Capítulo 1–6 rimaycan Babiloniapa rayninpa palasyuncho päsashan sojta willapacunapaj. Chaycho rimaycan Danielpaj y quimsaj amïguncunapaj. Paycunaga mandaj autoridäcuna carpis Tayta Diosta aduraytaga manami cachaycuranchu. Chaynöpis Danielta Tayta Dios yanaparan Babiloniapa raynin suyñushancuna ima ninan cashantapis musyananpaj. Chaytaga Babiloniacho caj musyacojcuna manami musyayta camäpacuranchu. Chayno yachaptinmi Danieltaga ray churaran waquin caj runacunapita mas mandaj cananpaj. Danieltaga Tayta Diosmi musyachiran shamoj watacunacho ima päsananpäpis cashanta. \ip Jucaj partichönami (7–12) rimaycan chuscu cuti Tayta Dios ribilashanta Daniel ricashancunata. Animalcunata, waräcuycunata y nümirucunata ricachishpanmi Danielta Tayta Dios musyachiran ima päsananpaj cashantapis. \c 1 \s1 Daniel quimsaj marca-masincunawan Babiloniacho cashan \p \v 1 Joacim quimsa watana Judäpa raynin caycaptin Babiloniapa raynin Nabucodonosorga suldäruncunawan Jerusalenman chayaran.\x * \xo 1:1 \xt 2Rey. 24.1; 2Crón. 36.5–7\x* Nircur suldäruncuna siudäpa intëru cantunpa curalapaycäriran. \v 2 Tayta Diosnami camacächiran Joacimta Nabucodonosor prësu charinanpaj, chayno Templucho caj cösacunatapis ushajpaj-japuy apacunanpaj. Nabucodonosorga runacunatapis Babiloniaman prësu apacuran. Babiloniachöna Tayta Diospa Templunpita apashan cösacunatapis churaran diosnincunapa templuncho ima-aycanpis churaraycashan cajman. \v 3 Chaynöpis ray Nabucodonosorga palasyuncho mas mandaj Aspenaz jutiyojta niran prësu aywaj Israelcunacho raypa famillyan castapita, chayno mas rispitädu famillyapita mirajta palasyuman apapänanpaj. \v 4 Apananpaj caj mösucunaga canan-caran cuyayllapaj camarajlla, sänu, imatapis yachaj, sumaj yarpaysapa, ima ruraypäpis alli tantiyajcuna.\x * \xo 1:4 \xt 2Rey. 20.17–18; 24.10–16; 2Crón. 36.10; Isa. 39.7–8\x* Chay mösucunaga palasyucho ima ruraychöpis arunan-caran. Paycunatami yachachinan-caran Caldea runacuna isquirbishanno isquirbiyta y rimashanno rimayta. \v 5 Nabucodonosorga niran waran-waran quiquin rayta garashan micuycunallata, upushan casta bïnullata chay mösucunata garananpaj. Quimsa watacama yachachinanpaj niran. Chaypitaga raytana sirbinan-caran. \p \v 6 Raypa palasyunman apashan mösucunaga caran Daniel, Ananías, Misael, Azarías. Paycunaga caran Judá trïbupitami. \v 7 Palasyucho mandäga paycunapa jutinta rucachiparan. Danielpa jutintami churaparan Beltsasar; Ananiaspata Sadrac; Misaelpata Mesac; Azariaspatana Abed-nego nir. \v 8 Danielga raypa micuynincunata micuyta, bïnuncunata upuyta mana munaranchu. Danielpäga chaycunata micuy caran juchami. Chaymi palasyucho mandajta ruwaran chay micuycunata mana garananpaj. \v 9 Palasyucho mandäga Dios shacyächiptinmi Danielta alli ricaran. \v 10 Ichanga niran: «Raymi nimasha gamcuna sumaj micunayquipaj, upunayquipaj. Paytami manchacö. Waquin mösucunapita mas uyu caycajta ricashushpayquega wañuchichimangami. Chauraga gamcunami juchayoj canquipaj.» \p \v 11 Palasyucho mandäga juc runata churaran Danielta, Ananiasta, Misaelta, Azariasta ricananpaj. Paycunata ricaj runawan parlar Daniel niran: \v 12 «Ruwacushayqui tayta. Nogacuna imano cashätapis chunca junajcama ricamay. Chunca junajcama garamächun berdüracunallata. Yacullata upushäpis. \v 13 Chunca junaj usharcuptenga tincuchimanquicuna ray micunan micuycunata micoj upoj mösucunawan. Nircur ichanga yarpashayquinöna nogacunata imatapis ruramanqui.» \p \v 14 Paycunata ricaj runaga ruwacushanno auniran. Chaymi chunca junajcama gararan Daniel ruwacushannölla. \v 15 Chunca junaj usharcuptin tincuchiptenga ray micunan micuyta micoj y upoj mösucunapita paycuna carcaycaran mas sinchi, mas wera. \v 16 Chaura paycunata ricaj runaga wasinman apacoj mösucuna micunanpaj upunanpaj caj micuycunata. Nircur paycunataga berdüracunallatana garaj. \p \v 17 Chuscun mösucunataga Tayta Dios yanaparan musyaj tantiyaj cananpaj, llapan casta librucunata, chay librucuna imano cashantapis tantiyananpaj. Chaynöpis Danielga runa suyñushancunata imapaj cashantapis musyaran. Ribilashancuna imapaj cashantapis llapanta tantiyaj. \v 18 Ray cajman mösucunata pushananpaj nishan wata cumlircuptin palasyucho mandaj Aspenazga ray cajman pusharan. \v 19 Chaychöna rayga paycunawan parlaran. Parlar manami tariranchu ni jucnayllatapis Danielno, Ananiasno, Misaelno, Azariasno yachajtaga. Chaura paycunatana acraran rayta sirbinanpaj. \v 20 Yachajcunalla yachashanta y imatapis tantiyachinanpaj rayga tapuran. Chayno tapur paycunataga tariran nasyunnincho musyacojcuna, espiritistacuna yachashanpita chunca cutipano mas yachajtaraj. \v 21 Chaynöpami Danielga Babiloniacho goyaran ray Ciro juc wata mandashancamaraj. \c 2 \s1 Ray Nabucodonosor suyñushan \p \v 1 Ishcay watana mandaycashancho ray Nabucodonosorga suyñupäcuran. Suyñupäcuycällarmi fiyupa yarpachacuyman chayaran. Puñuytapis mana puydirannachu. \v 2 Chayno suyñupäcurmi gayachiran, musyacojcunata, espiritistacunata, brüjucunata, yachaj Caldea runacunata suyñushancuna imapaj cashantapis musyapänanpaj. Chaura paycunaga aywaran ray cajman. \p \v 3 Rayga niran: «Juc suyñutami suyñushcä. Chay suyñu imapaj cashantapis tantiyayta mana atiparmi fiyupa yarpachacuycä.» \p \v 4 Chayno niptin yachaj Caldea runacunaga arameo rimaycho rayta niran: «¡Imaycamapis caway tayta! Imano suyñushayquitapis nogacunata willapämay ari. Nogacunanami willashayqui suyñushayqui imapaj cashantapis.» \p \v 5 Chaura rayga niran: «Nogaga jucnömi yarpaycä: Imata suyñushätapis mana willamaptiqui, imapaj cashantapis mana willamashpayquega gamcuna cuchur-ushashami canquipaj, wasiquicunapis ushajpaj illgächishami canga. \v 6 Imata suyñushätapis willamaptiqui, suyñushä imapaj cashantapis willamaptiquicunami ichanga achcata ima-aycatapis goycushayquipaj; imachöpis yanapäshayquipaj. Pï-maypis rispitashunquipämi. Chaymi cananga willamay imata suyñushätapis, suyñushä imapaj cashantapis.» \p \v 7 Chaura yachaj Caldea runacunaga yapay niran: «Tayta, nogacunata willamay ari imata suyñushayquitapis. Nogacunanami willashayqui imapaj suyñushayquitapis.» \p \v 8 Chayno niptin rayga niran: «Imano ruranäpaj cashantapis musyaycärirmi gamcunaga imanöllapapis timputa päsachiytami munarcaycanqui. \v 9 Suyñushäta mana willamashpayquega llapaniquimi wañunqui. Gamcunaga parlacusha carcaycanqui timputa päsachinayquipaj llullacuypa manacajcunallata willamänayquipämi. Gamcuna nimay imata suyñushätapis. Chauraga musyashämi suyñushä imapaj cashanta willamänayquitapis.» \p \v 10 Chayno niptin yachaj Caldea runacunaga niran: «Tayta ray, gam musyayta munaycashayquinöga manami pipis willashunquipächu. Ni maygan raypis may-jina munayniyoj cashpanpis chayno sasacunataga manami nishachu musyacojcunata, espiritistacunata, yachaj Caldea runacunatapis. \v 11 Tayta ray, gamga fiyupa sasatami niycämanqui. Chayta willashunayquipäga manami pipis canchu cay pachachöga. Chaytaga dioscunallami musyan. Ichanga paycuna manami cay pachachöga tiyanchu.» \p \v 12 Chayno nejta wiyaycur rayga fiyupa rabyacurcuran. Nircur intëru Babiloniacho tiyaj musyaj-yachaj runacunata wañuchinanpaj niran. \v 13 Musyaj-yachajcunata wañuchinanpaj intëruman papilta apachiran. Danieltapis yan'guincunatawan wañuchinanpaj ashiran. \s1 Ray suyñushanta Daniel willashan \p \v 14 Babiloniacho caj musyaj-yachajcunata wañuchinanpaj mandaj capitan Arioc aywaptin Danielga yachayllapa parlaparan. \v 15 Cayno tapuran: «¿Imanirtaj rayga jinan öra nisha musyaj-yachajcunata wañuchinanpaj?» nir. \p Chaura Ariocna Danielta willaran imapita wañuchinanpaj cashantapis. \v 16 Chaymi Danielga rayman aywaran. Nircur ruwaran imapaj suyñushan cashantapis willapänanpäga shuyaycunanpäraj. \v 17 Nircur wasinman aywacuran. Chayaycur willaran amïguncunata Ananiasta, Misaelta, Azariasta. \v 18 Paycunataga willaparan janaj pachacho caycaj Tayta Diosta mañacunanpaj, chaynöpana paycunataga Babilonia musyacojcunatawan iwalta mana wañuchinanpaj. \v 19 Mañacushan chacaylla Danieltaga Tayta Dios ribilaran raypa suyñun imapaj cashantapis. Chayno ribilashanpitami Danielga syëlucho caycaj Tayta Diosta alabaran \v 20 cayno nishpan: \q1 «Tayta Diosga imaycamapis alabasha cachun. \q1 Payllami musyaj-yachäga munayniyöga. \q1 \v 21 Paymi camacächin timpu rucananpäpis. \q1 Paymi ray cananpaj pitapis churan. \q1 Ray caycajtapis jorgurin. \q1 Yachajcunatapis yanapan masta yachananpaj. \q1 Yarpaysapacunatapis yanapan mas yarpaysapa cananpaj. \q1 \v 22 Paymi maycho pacaraycajtapis musyachicun pipis mana musyashanta. \q1 Chacaycho caycajtapis rican. \q1 Paypäga llapanpis achicyajmi caycan. \q1 \v 23 Unay awilöcunapa Tayta Diosnin, \q1 gamtami agradësicö, alabä. \q1 Gammi yanapämashcanqui musyaj-yachaj canäpaj; callpatapis gomashcanqui. \q1 Mañacushätapis canan ribilamashcanqui. \q1 Ray suyñushantapis musyachimashcanqui» nir. \p \v 24 Chayno alabarcur Danielga aywaran Ariocwan parlaj. Arioctami rayga mandasha caran Babiloniacho caj musyaj-yachajcunata llapanta wañuchinanpaj. Daniel niran: «Ama wañuchiychu musyaj-yachaj runacunataga. Ray cajman nogata pushamay. Nogami willashaj imapaj suyñun cashantapis.» \p \v 25 Chaura Danieltaga jinan öra Arioc pusharan ray Nabucodonosor cajman. Chayachir rayta niran: «Judá runacuna prësu shamojchömi juc runata tarishcä. Payshi willashunqui gam ray suyñushayqui imapaj cashantapis» nir. \p \v 26 Chaura rayga Beltsasar jutiyoj Danielta tapuran: «¿Gam rasunpachu willamanqui imata suyñushätapis, suyñushä imapaj cashantapis?» nir. \p \v 27 Chaura Daniel niran: «Manami canchu yachaj, ni espiritista, ni musyacoj, ni goyllar estudyajcunapis, musyayta munashayquita willashunayquipäga. \v 28 Janaj pachacho caycaj Diosmi ichanga ima cananpaj cashantapis musyachimanchi. Paymi musyachisha-cashunqui shamoj watacunacho ima cananpaj cashantapis. Tayta, cananga willashayqui suyñur ricashayqui imano cashantapis. Chayno willashayqui imapaj cashantapis: \v 29 Tayta ray, gamga cämayquicho puñunayquipäna caycarayqui. Chaychömi yarpachacurayqui shamoj watacunacho imano cananpaj cashantapis. Chaymi mana pipis musyashanta musyaj Dios suyñuyniquicho ricachisha-cashunqui shamoj watacunacho imano cananpaj cashantapis. \v 30 Chaynömi nogatapis musyachimasha pipis mana musyashanta ricachishushayquita. Ichanga manami waquin runacunapita noga mas musyaj-yachaj captëchu musyachimasha. Chaypa ruquenga imapaj chay suyñuyqui cashantapis willanäpämi musyachimasha. Willaptërämi gamga sumaj tantiyanquipaj yarpachacushayquicuna imapaj cashantapis. \p \v 31 «Tayta ray, gamga suyñuyniquicho ricashcanqui runa-niraj jatuncaray ñaupayquicho ichiraycajtami. Chayga caran achicyaypa achicyaycajmi. Fiyupa manchacuypämi caran. \v 32 Runa-niraj ichiraycajpa umanga caran goripita. Pëchunwan ricrancunana caran guellaypita. Pachanwan racu chancancunana caran runsipita. \v 33 Gongurninpita uraman cajna caran fyërrupita. Chaquincunanami caran fyërruwan mitu tallusha. \v 34 Chayno ricapaycaptillayquimi pipis mana tangariycaptin tuna jircapita rumi quiquillan cuchpäcamuran. Chay rumi cuchpämur runano ichiraycajpa chaquinman chayar intërunta agullariran. \v 35 Chaura jinan öra tacucäcuran fyërru, mitu, runsi, guellay, gori. Chaymi llapan ticracuriran ñuchu allpamanna. Chauraga usya wichay rïguta wayrasha päjancunata apacojnömi wayrana apacuran. Imanpis manami quëdaranchu. Illgajpaj goycoj rumi ichanga jatuncaray puntamanna ticracurisha. Nircur intëru cay pachata chapacurcusha. \p \v 36 «Chaynömi casha gam suyñushayquega. Cananga chay suyñushayqui imapäpis cashantana willapäshayqui. \v 37 Gammi canqui llapan raycunapita mas fiyupa munayniyoj. Janaj pachacho caycaj Tayta Diosmi churasha-cashunqui mandanayquipaj, munayniyoj canayquipaj, sinchi canayquipaj, llapan rispitashunayquipaj. \v 38 Gampa maquiquimanmi cachaycusha may chaycho caj runacunatawan jirca animalcunata, päriypa purejtapis. Chaymi gamga caycanqui chay goripita caj umanno. \v 39 Gam mandashayquipita guepatanami yapay juc ray cangapaj. Chay rayga cangapaj gampita pöcu mandajna. Yapay guepanman ray cananpaj cajmi runsiman tincuycan. Chay cäga cay pachacho cajta ushajpämi mandangapaj. \v 40 Chaypitapis yapay canga juc ray. Chaywanga chuscuna cangapaj. Chay rayga cangapaj fyërrunöpis sinchimi. Fyërru llapanta illgächishannömi chay rayga llapan raycunata binsengapaj. \p \v 41 «Tayta ray, gamga ricarayqui chaquinta dëduncunatapis fyërruwan mitu tacusha caycajtami. Chaytaga ricashcanqui mandashan raquicasha cananpämi. Tayta, fyërruwan mitu tacucasha caycajta ricashayquinömi aybësiga sinchi canga; aybësiga mana. \v 42 Chay ricashayquipa chaquin dëduncunaga caran fyërruwan mitu tacushami. Chayga caycan cayno cananpämi: chay mandashanmi öraga canga munayniyoj, öraga munayniynaj. \v 43 Gamga ricashcanqui fyërruwan mitu tacushata. Chaynömi chay wichan caj raycunapis majachacashpan jucllachacangapaj. Ichanga manami jucnayllanöga cangapächu. Paycunaga fyërruwan mitu mana tacucashannömi canga. \v 44 Chay raycuna mandaycashan wichanmi Tayta Diosga juc rayta yurichengapaj. Chay ray mandashantaga manami pipis binsengapänachu. Ni may nasyuncho caj raycunapis manami binsengapänachu. Pay japallannami llapan mandajcuna mandashanta mandanga. Pay mandashanga para-simrimi canga. \v 45 Chayno cananpämi ricashcanqui mana pipis tangariycaptin quiquillan cuchpämoj rumitaga. Chay rumimi ñuchojpaj goycusha fyërruta, runsita, mituta, guellayta, goritapis. Munayniyoj Diosmi gamta musyachisha-cashunqui shamoj watacunacho imano cananpaj cashantapis. Chay suyñushayquega rasunpa cananpämi. Suyñushayqui ima ninan cashantapis rasuntami willashcä.» \p \v 46 Willashanta wiyaycur ray Nabucodonosorga Danielpa ñaupanman gongurpacur umpuran urcun pampaman töpanancama. Nircur uywaynincunata niran ofrendacunata churapänanpaj, insinsuta goshtachipänanpaj. \v 47 Nircur Danielta niran: «Gamcunapa Diosniquimi ichanga llapan dioscunapitapis mas munayniyoj. Paymi raycunapa mandajnin, mana pipis musyashancunata musyachicoj. Chaymi gamtapis musyachishurayqui pipis mana musyashan suyñöta.» \p \v 48 Chaypitana Danielta rayga churaran mas mandaj cayman. Chayno ima-aycatapis aypallata goycuran. Nircur churaran intëru Babilonia siudäpa gobernadornin cananpaj. Chayno churaran chay nasyuncho caj llapan musyaj-yachaj runacunapa mandajnin cananpäpis. \p \v 49 Chaypita rayta Daniel ruwaran Sadracpaj, Mesacpaj, Abed-negopäpis. Chaura paycunatapis ray churaran Babilonia probinsyacho mandaj cananpaj. Quiquin Danielnami mandaj car raypa palasyuncho tiyacuran. \c 3 \s1 Goripita rurachishanta adurashan \p \v 1 Ray Nabucodonosormi runa-nirajta goripita rurachiran runacuna adurananpaj. Chaypaga altuynin caran quimsa chunca (30) metru, anchuyninna quimsa metru. Nircur chayta ichichinanpaj niran Babilonia probinsyacho caycaj Dura pampaman. \v 2 Chayman ichiycachir gayachiran llapan prefectucunata, suprefectucunata, gobernadorcunata, mandajcunata, tesurërucunata, juezcunata, rispitädu mayur runacunata, llapan probinsyacunapita autoridäcunata, waquin mandajcunatapis ushajpaj. Rayga chayno gayachiran rurachishanta rispitar inaurananpaj. \v 3 Chaura chay nasyunpa jatun autoridänincunaga shuntacaran Nabucodonosor rurachishan ichiraycajta inaurananpaj. \v 4 Fista gallaycunanpaj willacoj runa gayacuran: «Intëru marcacunapita, nasyuncunapita, may parti rimayta rimaj runacunapis sumaj wiyamay: \v 5 Wagrata, quïnata, guitärrata, arpata, chirmiyata, tacsha arpa-niraj salteriota, waquin tucanacunatapis tucajta wiyar gamcunaga llapaniqui gongurpacunqui ray Nabucodonosor goripita rurachishanta aduranayquipaj. \v 6 Pipis mana gongurpacoj cajta, mana aduraj cajtaga jinan örami fiyupa wayllasha jurnuman gaycurenga.» \p \v 7 Gayacushannöllami tucuy-niraj tucanacunata tucamojta wiyar intërupita shamur shuntacasha caycaj runacunaga gongurpacuran. Goripita ray rurachishanta llapan aduraran. \p \v 8 Waquin yachaj Caldea runacunaga malisyaran Judá runacuna mana adurashanta. Chaymi ray Nabucodonosorta \v 9 willaran Judá runacunapa contran. Cayno niran: «Gam rayga imaycamapis caway. Jutiquipis ama imaycamapis gongacächunchu. \v 10 Gammi nishcanqui tucuy-niraj tucanacunata tucamojta wiyashan öra goripita rurachishayquita llapan runacuna gongurpaycur adurananpaj. \v 11 Mana aduraj cajcunata, mana gongurpacoj cajcunataga wayllasha jurnuman gaycunanpämi nishcanqui. \v 12 Mana adurajcunaga carcaycan Judá runacuna Sadrac, Mesac Abed-negomi. Paycunataga gam churashcanqui Babilonia probinsyacho mandaj autoridä cananpaj. Chay runacunaga gamta manami rispitashunquichu. Chaymi mana aduranchu dioscunata, ni goripita rurachishayquitapis.» \p \v 13 Chayno niptin Nabucodonosorga fiyupa rabyacurcuran. Nircur niran payman Sadracta, Mesacta, Abed-negota apapänanpaj. Ñaupanman chayachiptin \v 14 rayga tapuran: «¿Rasunchu gamcuna mana aduranquichu nogapa diosnëcunata, ni goripita rurachishätapis? \v 15 Cananga llapan casta tucanacunata tucamojta wiyashpayqui cumuycur-cumuycur aduray-llapa. Gamcuna mana aduraptiquega canan örami fiyupa wayllasha rataycaj jurnuman gaycushunqui. Wayllasha jurnupitaga ¿ima diosraj salbashunquiman?» \p \v 16 Chayno niptin quimsan mösucuna niran: «Nogacunaga imapänataj imatapis nishayqui. \v 17 Nina rataycaj wayllasha jurnuman gaycamaptinpis nogacuna adurashä Diosnëga salbamanmanmi. Gam fiyupa mana allita ruramayta munaycashayquipitapis salbamanmanmi. \v 18 Nogacunata mana salbamänan captinpis diosniquicunataga manami adurashächu. Goripita rurachishayquipa ñaupanmanpis manami gongurpacushächu.» \s1 Quimsan mösucunata wayllasha jurnupita Tayta Dios salbashan \p \v 19 Chayno nishanta wiyaycur Nabucodonosorga quimsan mösucunapaj fiyupa rabyacurcuran. Cäranpis rabyayllawan pucayacäcuranraj. Chaymi jurnu wayllachejcunata niran imaypis wayllachinyashanpita ganchis cutipa mastaraj wayllachinanpaj. \v 20 Nircur suldäruncunacho waquinpita mas callpayoj cajta niran Sadracta, Mesacta, Abed-negota sumaj wancuypa manyananpaj; nircur wayllasha rataycaj jurnuman jitapaycunanpaj. \v 21 Chay quimsan mösucunataga camisan, turwantin, jacurashan, waquin röpancuna jatishallata wancurcur rataycaj wayllasha jurnuman jitapaycuran. \v 22 Chay öra jurnuga fiyupa wayllasha caycaran fiyupa wayllachinanpaj ray nisha captinmi. Chaymi quimsan mösucunata jurnuman jitarpoj suldärucunataga jurnupa wapchaynin wañurachiran. \v 23 Chay mösucunami ichanga jurnu rataycaj rurinman wancusha chayaran. \p \v 24 Chayta ricar Nabucodonosorga jamaraycashanpita mancharisha apurä jataricurcuran. Nircur tantiyachejnincunata niran: «¿Manachu jurnumanga quimsaj wancusha runacunata jitachishcanchi?» \p Chayno niptin paycunapis «Au tayta» niran. \p \v 25 «¡Nogaga ricaycä nina chaupincho chuscoj runacuna cachaylla puriycämojtami. Ninapis manami rupanchu. Jucmi ichanga anjil-niraj caycämun!» \p \v 26 Chayno nishpan Nabucodonosorga jurnupa puncunman-niraj witiycur gayacuran: «¡Janaj pachacho caycaj Diospa sirbejnincuna Sadrac, Mesac Abed-nego canan öra llojshicamuy!» \p Chayno gayacuptin Sadrac, Mesac Abed-negoga wayllasha jurnu rataycajpita llojshimuran. \v 27 Llojshircamuptinna chaycho caycaj autoridäcunaga ñaupanman aywaran. Chay mösucunataga nina mana ni imallantapis rupashachu caran. Ricaptin manami juc ajchallantapis gashpashachu caran. Röpancunatapis manami imallantapis rupashachu caran. Manami rupasha-rupashapis asyaranchu. \p \v 28 Chaura Nabucodonosorga niran: «¡Sadracpa, Mesacpa, Abed-negopa Diosnenga alabasha cachun! Paymi anjilninta cachamuran sirbejnincunata salbananpaj. Paycunaga Diosnillanta adurayta munashpanmi mana rurashachu noga nishätaga. Diosninta cachaycur gongurpaycur juc diosta adurananpitaga wañuytami munaran. \v 29 Chaymi cananga noga në: Pï runapis cay mösucunapa Diosninpaj mana allita rimaj cäga ichic-ichicllaman rurashami canga. Wasincunapis ragällanmi quëdanga. Pipis cacuchun, may marcapis may rimayta rimajpis cacuchun. Manami maychöpis canchu paycunapa Diosninno salbäga.» \p \v 30 Chaypitaga Sadracta, Mesacta, Abed-negota Babilonia probinsyacho ray Nabucodonosor churaran mas mandaj cananpäna. \c 4 \s1 Tunichisha yörano Ray Nabucodonosor cashan \p \v 1 Chaypitana Nabucodonosor cayno isquirbichiran: \pi1 «Noga, ray Nabucodonosormi munä intëru marca runacuna, intëru nasyuncho tiyajcuna, ima rimayta cay pachacho rimajcunapis alli goyänanta, imapis mana pishënanta. \pi1 \v 2 «Noga munä gamcuna musyanayquita, janaj pachacho caycaj Tayta Dios fiyupa almiraypajcunata ricaycaptë rurashanta. \q1 \v 3 «Pay milagrucunata rurashanga fiyupa almiraypämi. \q1 Munayninwan rurashancunaga tantiyaytapis mana atipaypämi. \q1 Payga para-simrimi ray canga. \q1 Mandashanpis mirar aywaj runacunachöpis chaynöllami caycanga. \pi1 \v 4 «Noga Nabucodonosorga palasyöcho allillami goyäcuycarä. Manami imapis pishëmaranchu. \v 5 Chayno caycashächo juc chacay puñuycashächo fiyuta suyñurä. Chaymi yarpachacuycällar fiyupa mancharirä. \v 6 Chaura suyñushä imapaj cashantapis willamänanpaj nogaga gayachirä Babiloniacho caj llapan musyaj-yachaj runacunata. \v 7 Chaymi shamuran Babiloniacho cäga: llapan musyacoj, goyllar estudyajcuna, espiritistacuna, yachaj Caldea runacuna. Paycunataga noga willaparä imata suyñushätapis. Ichanga imapaj chay suyñö cashantapis manami tantiyayta atiparanchu willamänanpaj. \v 8 Chaypitaga Danielpis chayamuran. Paypa jutinta rucachiparmi diosnëpa jutillanta churaparä ‹Beltsasar› nir. Paytaga rispitädu dioscunapa espiritunmi llapancho yanapaycaran. Chaymi suyñushäta payta cayno willaparä: \pi1 \v 9 «Musyaj-yachajcunapa mandajnin Beltsasar noga musyämi rispitädu dioscunapa espiritun yanapaycäshushayquita. Chaynöpami musyanqui pï mana musyashantapis. Suyñushäta willapäshayqui. Nircur gamna willamanqui imapaj cashantapis. \v 10 Cämächo weguraycashpä suyñushäga caynömi caran: Cay pacha chaupinchömi fiyupa jatuncaray yöra ichiraycasha. \v 11 Chay yöraga wiñashpan fiyupa racuyasha. Puntanga syëlumanna chayaycasha. Cay pachapitaga intërupitami ricacaycashapis. \v 12 Chay yörapaga öjancunapis cuyayllapämi casha. Wayuynincunapis aypallami caycasha. Wayuycasha aypallata llapan micunanpaj aypajpänömi. Llapan jirca animalcunami llantucuycasha. Pärej äbicunapis rämancunacho gueshwancunata ruraycasha. Cay pachacho cawaj cajtaga llapantami chay yöralla cawaycächisha. \pi1 \v 13 «Chayno suyñur ricapaycashallächömi illajpita ricashcä Tayta Diospa täpacoj anjilnin syëlupita uraycämojta. \v 14 Chay anjilmi anjil-masincunata gayacuypa niran: ‹Chay yörata sajtariy. Rämancunatapis mutorgäriy. Öjancunatapis rachir-ushariy. Wayuynincunatapis mashtariy. Llantuynincho llantucurcaycaj animalcunapis gueshpir aywacuchun. Rämancunacho caycaj äbicunapis aywacuchun. \v 15 Jinan allpachöga tumpullantana sapintinta cachaycuy. Nircur sumaj watay runsi, fyërru cadinacunawan. Jircacho guewacunapa chaupillancho cacuchun. Shullaypis ushmachun. Jirca animalcunawan iwal guewacunapa chaupincho cacuchun. \v 16 Payga yarpayniynajmanna ticrachun. Yarpayninpis uywacunapanöna cachun. Ganchis watacama chaynölla cacuchun. \v 17 Chayno rurananpämi nisha syëlucho caycaj Diospa täpacoj anjilnincuna. Chayrämi llapan runacuna musyanga janaj pachacho caycaj Diosga llapanpaj munayniyoj cashanta; llapan munayniyoj runacunapäpis munayniyoj cashanta. Paymi pitapis churayta munashan cajtaga mandaj cananpaj churan. Chayno mas umildi runatapis nasyunpa mandajnin cananpaj churan.› \pi1 \v 18 «Chaynömi noga ray Nabucodonosorga suyñushcä. Cananga gam Beltsasar willamay ari imapaj chay suyñushä cashantapis. Noga mandashä nasyuncho caycaj musyaj-yachajcunaga manami mayganpis musyanchu imapaj cashantapis. Gammi ichanga rispitädu dioscunapa espiritun gamcho captin musyanqui imapaj cashantapis.» \s1 Raypa suyñun imapaj cashantapis Daniel willashan \p \v 19 Chaura Beltsasar nir jutinta churapashan Danielga manchacasha may öra upällalla wiyaräcuran willapashancunapaj yarpachacushpan. Chaymi rayga niran: «Beltsasar, ama yarpachacuychu ni llaquicuypischu, suyñushä imapaj cashantapis willamänayquipäga.» Chayno niptinmi Beltsasar niran: «Tayta ray, suyñushayquega chayachun contrayqui cajcunaman. \v 20 Syëlucama wiñasha caycajta ricashayqui racu yöra, cay pachapita may carupitapis ricacaycaj, \v 21 öjancunapis cuyayllapaj caycaj, wayuynincunapis aypalla llapanpaj aypaj caycaj, yörapa llantuynincho animalcuna llantucuycashan äbicunapis gueshwanta rurashan \v 22 yörata ricashayquega gammi caycanqui. Gamga chayashcanqui may-may jatuncarayta mandaj caymanmi. Fiyupa munayniyojmi ricacushcanqui. Gampa ima-aycayqui cajpis aypanman janaj syëlucamami. Chayno cay pachachöga gamllami mandaycanquipis. \v 23 Gamga ricashcanqui Tayta Diospa täpacoj anjilnin syëlupita uraycämojta. Pay cayno nishantapis wiyashcanquimi: ‹Yörata mutur sajtariy. Jinan allpachöga tumpullantana cachaycuy. Nircur sumaj watay runsipita, fyërrupita cadinacunawan. Jircacho guewacunapa chaupillancho cacuchun. Shullaypis ushmachun. Jirca animalcunawan iwal guewapa chaupincho cacuchun ganchis watayaj.› \p \v 24 «Chay ricashayqui wiyashayquega caycan janaj pachacho caycaj Tayta Dios gampaj nishanmi. Chayga caynömi canga: \v 25 Tayta ray, gamga runacunapita gargushami canquipaj. Animalcunawan iwalna tiyanquipaj. Wäcacunanömi guewata micunquipaj. Shullaypis ushmashunquipaj. Gamga chaynölla tiyanquipaj ganchis watacama. Janaj pachacho caycaj Tayta Dios llapan runacunapaj munayniyoj cashanta, pay pitapis munashan cajta mandaj cananpaj churashanta reconösinayquicamami chaynölla canquipaj. \v 26 Suyñushayquicho ‹tumputa sapintawan cachaycuy› nishanga cayno cananpämi: Janaj pachacho caycaj Tayta Dioslla llapanpäpis munayniyoj cashanta tantiyacuptiquega yapaymi ray cayman cutichishunquipaj. \v 27 Chaymi tayta ray, gamga ruray noga nishänölla. Amana mastaga juchata ruraynachu. Amana mana allicunata ruraynachu. Chaypa ruquenga pobricunatana yanapay. Chayno allillata rurarga capaschari canan goyaycashayquinölla goyanquiman.» \p \v 28 Ray Nabucodonosorta Daniel willashanga willashannöllami llapanpis cumlicaran. \v 29 Chaypita juc watata rayga Babiloniacho caycaj palasyuncho puricachaycaran. Chaychömi \v 30 niran: «¡Imano jatuncarayshi Babiloniaga! Mas munayniyoj cashpämi mandashä nasyuncunapa capitalnin cananpaj cayno rurachishcä. Cay siudäta ricarmi imaycamapis nogapaj parlanga.» \p \v 31 Chayno ray parlaycaptillan syëlupita rimamushan wiyacämuran: \pi1 «Wiyay ray Nabucodonosor: Cananpitaga manami gamnachu mandaj canqui. \v 32 Gamga manami runacunawan iwalnachu tiyanquipaj. Animalcunawan iwalnami goyanquipaj. Wäcacunanöpis guewata micullarmi cawanquipaj ganchis watacama. Janaj pachacho caycaj Tayta Dioslla pitapis ray cananpaj churashanta reconösinayquicamami chaynölla canquipaj.» \m \v 33 Imano cananpäpis nishanga chay örami cumlicaran. Chay öra Nabucodonosorga runacunapita aywacuran. Nircur wäcacunano guewata micullarna goyaran. Shullaypis intërunta ushmaran. Ajchanpis wiñar ancapa lümannöna ruracaran. Shilluncunapis janajpa buylaj äbicunapanöna wiñaran. \s1 Nabucodonosor allchacashan \p \v 34 Chaypita Nabucodonosor niran: «Ganchis wata cumlircuptin, noga Nabucodonosor janaj syëluman ricärirä. Chauraga löcuyasha caycashäpita jinan öra allchacäcurä. Chaymi rispitar alabarä janaj pachacho caycaj Tayta Diosta. Cayno nir alabarä: \q1 «Pay munayniyoj cashanga manami imaypis ushacangapächu. \q1 Mandashanpis mirar aywaj runacunachöpis chaynöllami caycanga. \q1 \v 35 Paypäga manami imapischu cay pachacho tiyaj runacunaga. \q1 Payga munashannömi imatapis ruran, janaj pachacho cay pachachöpis. \q1 Paytaga manami pipis ichipanchu. \q1 Manami pipis tapunpischu ‹¿imanirtaj chayno rurashcanqui?› nir. \p \v 36 «Chayno alabashä örami cashgan yarpaynëman cutirä. Yapay mandaj ray canäpäna cutichimaran. Noga ray cashächo mandäshimajcunapis ashimaj shamuran. Chaypita yapay cutirä nasyunnëpa mandajnin canäpaj. Yapay ray cashpäga ñaupata munayniyoj cashäpita mas munayniyojraj caräpis. \v 37 Chaypitami noga Nabucodonosorga canan rispitar alabä janaj pachacho caycaj Rayninchïta. Pay rurashanga llapanpis allillami caycan. Alli-tucojcunatapis manacajmanmi churan.» \c 5 \s1 Pergacho isquirbishan \p \v 1 Belsasar Babiloniacho ray cashpan juc fistata rurachiran. Chay fistaman gayachiran nasyunnincho mandäshej waranga runacunata. Fistaman aywajcunaga llapanmi achca bïnuta upyaran. \v 2-3 Belsasarpis machänancamana upyaran. Machäshana cashpanga fistaman apachimuran papänin Nabucodonosor Jerusalén Templupita apamushan gori, guellay tasuncunata, cöpacunata. Rayga chay apachimushan tasuncunawan, cöpacunawan upyaran. Upyaran warmincuna, chïnancuna. Chay fistacho caycaj runacunaga llapan upyaran. \v 4 Llapan machasha cashpannaga goripita, guellaypita, runsipita, fyërrupita, guerupita, rumipita rurasha diosnincunata alabarcaycaran. \p \v 5 Chayno carcaycashan öra illajpita juc runapa maquin yurircuran achquicuna caycashan cajcho. Nircur dëdunwan isquirbiyta gallaycuran goturpaycashan jatun wasi ruri yur'garaycaj pergacho. Runapa maquin isquirbiycajta ricar \v 6 rayga fiyupa manchariyllawan pasaypa yur'gacäcuran. Manchariyllawan sicsicyaycaran. \v 7 Nircur jinan öra gaparaypa gayachimuran espiritistacunata, yachaj Caldea runacunata, goyllar estudyajcunata. \p Paycunata niran: «Chaycho isquirbiraycajta liguircur imapaj cashantapis willamaj cajtaga nogapa guepäman mandaj cajpita guepallanman mandaj cananpämi churashaj. Chayno churashpämi murädu fïnu tëlapita rurasha röpata jatipächishaj. Gori wallgatapis wallgapächishaj.» \p \v 8 Chaypita raypa munaynincho caycaj llapan musyaj-yachajcuna yaycuran ray caycashan cajman. Paycunaga mayganpis isquirbiraycaj ima ninan cashantapis rayta willananpaj manami tantiyaranchu. \v 9 Chaura ray Belsasarga fiyupa manchariran. Manchariyllawan pasaypa yur'gacäcuran. Mandäshejcunapis ima ruraytapis mana camäpacuranchu. \p \v 10 Chaura ray gaparajta wiyar, fistaman gayachimushan mandajcunatapis gaparaycajta wiyar raypa mamanga yaycuriycuran goturpaycashan jatun cuartuman. Nircur niran: «¡Tayta gamga imaycamapis caway! Ama manchariychu. ¿Imanirtaj pasaypa yur'gacäcushcanqui? \v 11 Cay mandaycashayqui nasyunchömi caycan rispitädu dioscunapa espiritun yanapashan runa. Papäniqui ray cashan wichanpis chay runaga llapantami musyasha. Payga sumaj yarpaysapami; dioscunano yachajmi caycan. Chaynöpami papäniqui ray Nabucodonosorga churaran llapan musyaj-yachajcunapa, goyllar estudyajcunapa, brüjucunapapis cay Caldea nasyuncho caycajcunapaga mandajnin cananpaj. \v 12 Chay runapa Daniel jutin captinpis papäniquega jutinta rucachiparan Beltsasar nirmi. Payga almiraypämi imatapis musyan. Payga llapantami tantiyan. Imapaj suyñu cashantapis tantiyan. Mana tantiyashanchicunatapis tantiyanmi. Chaymi isquirbiraycajtaga payta liguichishun. Payga imapaj cashantapis willamäshunmi» nir. \p \v 13 Chaymi Danielta ray cajman pusharan. Chayaptinna ray tapuran: «¿Papänë ray Nabucodonosor Judäpita prësu apamushan runacunawan shamoj Daniel gamchu canqui? \v 14 Nogata willamasha rispitädu dioscunapa espiritun gamta yanapäshushayquitami. Gamga imatapis rasunpa cajtashi willanqui. Musyaj-yachajshi canqui. \v 15 Cay nasyuncho musyaj-yachaj caj runacunata cayman gayachimushcä. Tagaycho isquirbisha caycajta liguircur ima ninan cashantapis nimänanpaj paycuna caycho caycasha. Ichanga manami imapaj cashantapis tantiyashachu. \v 16 Gampämi ichanga wiyashcä ‹Mana pipis musyashancunata musyan yachan› nejta; chayno ‹Mana pipis tantiyashanta tantiyan› nejta. Tagay isquirbiraycaj imapaj cashantapis willamaptiquega nogapa guepäman mandaj cajpita guepallanman mandaj canayquipämi churashayqui. Murädu fïnu tëlapita rurasha röpatami jatipächishayqui. Gori wallgatami wallgapächishayqui.» \p \v 17 Chaura Danielga niran: «Tayta ray, garayniquicunaga quiquiquipaj cacuchun u jucta goycuy. Chaypis nogaga willashayquimi pergacho isquirbiraycaj ima niycashanta, imapaj cashantapis. \p \v 18 «Tayta ray, musyashayquinöpis papäniqui Nabucodonosorpa maquinchömi chaychica marcacuna caran. Payga fiyupa munayniyojmi caran. Llapan runami manchacuran. Chayno cananpäga janaj pachacho caycaj Tayta Diosmi camacächiran. \v 19 Munayniyoj cayman churaptinmi llapan runa manchacoj. Juc-lä jäpa runacunapis manchacoj. Papäniquega munar, pitapis wañurachej. Waquintaga perdunaj. Waquin runataga mandaj cayman churaj. Waquintana manacajman churaj. \v 20 Fiyupa munayniyojna cashpan shongun chucru ricacuptin ichanga mandaj caynintapis, mandashan marcacunatapis Dios guechuriran. Sumaj allicho goyaycajtapis manacajman churaran. \v 21 Runa-masincunawan goyaycajta garguriran. Alli yarpaynin caycashancho uywapa yarpaynin-nirajman ticracuriran. Chucaru bürrucunawanna goyaran. Wäcacunanömi guewata micuran. Intërunta shullay ushmaran. Janaj pachacho caycaj Tayta Dios llapan runacunapaj munayniyoj cashanta, pay pitapis munashan cajta mandaj cananpaj churashanta reconösinancamami chaynölla goyaran. \p \v 22 «Canan gam tayta Belsasarpis wamran caycashpayqui imano papäniqui ruracashanta musyaycarpis munayniyoj-tucushpayqui chucru shongu ricacushcanqui. \v 23 Chaymi Tayta Diosta Templuncho garanan cöpacunata apaycachimur bïnuta upyashcanqui mandäshishojcunawan, warmiquicunawan, chïnayquicunawan. Chaynöpis goripita, guellaypita, runsipita, fyërrupita, guerupita rurasha caycaj mana ricaj, mana wiyaj, mana yarpachacoj dioscunatami alabashcanqui. Janaj pachacho caycaj Tayta Diostami ichanga mana alabashcanquichu paypa maquincho bïdayqui caycaptinpis, llapan rurashayquicunata pay ricaycaptinpis. \v 24 Chaypitami Tayta Dios cachamusha cay pergaman maqui isquirbinanpaj. \v 25 Chay isquirbiraycäga niycan \sc Mene, Mene, Tekel,\sc* y \sc Parsin\sc* nir. \p \v 26 «Chaycunaga cayno cananpämi niycan: \li1 \sc Mene\sc* ninanga caynömi: Tayta Diosmi imaycamalla ray canayquipäpis yupasha. Chayllachöna ushacänanpämi nisha. \li1 \v 27 \sc Tekel\sc* ninanga caynömi: Tayta Diosmi llapan rurashayquicunata balansacho pësasha y pishejllami caycan. \li1 \v 28 \sc Parsin\sc* ninanga caynömi: Mandashayquitaga pullanpami raquirisha. Media jutiyoj nasyun runacunatawan Persia runacunatami raquipaycusha.» \m \v 29 Chayno willaycuptin ray Belsasarga niran Danielna raypa guepäman mandaj cajpa guepallanman mandaj churananpaj cashanta, murädu fïnu tëlapita rurasha röpata jatipänanpaj, gori wallgata wallgapänanpaj. \p \v 30 Chay chacayllami Caldeacunapa raynin Belsasartaga wañuycachiran. \v 31 Belsasar mandashanta Media jutiyoj nasyun runa Dariona mandananpaj yaycuran. Chay öra Darioga sojta chunca ishcaynin (62) watayojna caycaran. \c 6 \s1 Liyuncuna wichgaraycashan uchcuman Danielta gaycushan \p \v 1 Darío ray car churaran pachac ishcay chunca (120) prefectucunata mandashan nasyuncho mandäshinanpaj. \v 2 Chay mandajcuna imano arushantapis ricananpäna churaran quimsaj mandajcunata. Chayno ruraran llapan mandashancho ray alli cananpaj. Chay quimsapita juc mandäga caran Danielmi. \v 3 Danielga waquin caj mandajcunapita mas yarpaysapa cashpanmi imachöpis alli llojshiran. Chaymi rayga yarparan nasyunpa mandajnincunapa mandajnin churayta. \v 4 Chayno yarpaptin waquin mandajcunawan prefectucunaga imanöllapapis achäquita ashiran mana alliman churananpaj. Achäquita ashirpis Daniel alli runa captin imatapis mana tariranchu. \v 5 Chaypis jinalla yarpachacurcaycaran Danielpa contran. Chaypitana parlacuran: «Achäquita ashirpis manami tarishunpächu. Ichanga pay Diosninpa laynincunatami simri cumlin. Chaynöpami ichanga payta tunichishwan.» \p \v 6 Chayno parlacarcärirmi mandajcunawan prefectucunaga aywaran ray Dariowan parlaj. Raypa ñaupanman chayaycärir niran: «¡Imaycamapis caway tayta ray! \v 7 Cay nasyuncho mandaj autoridäcunaga llapanëmi shuntacaycur parlacushcä juc layta intëruman apachinäpaj paycuna musyananpaj. Chay laychömi nenga quimsa chunca (30) junajcama gamllata adurashunayquipaj. Chay junajcunaga manami pipis diosnincunata ni runatapis adurangachu. Chay layta mana cäsucoj cäga liyuncuna wichgaraycashanmanmi garpucanga. \v 8 Chaymi cay laytaga firmay pipis manana rucachinanpaj. Chauraga Mediapawan Persiapa laynincho niycashannömi mana anulacanganachu.» \p \v 9 Chaura ray Darioga firmaran chay papil rurasha caycajman. \v 10 Mushoj layman ray firmashanta musyaycur Danielga wasinman aywacuran. Nircur puñunan cuartupa bentänacunata quicharan. Chay bentänacunaga caycaran Jerusalenman ricaraj. Nircur gongurpacuran Tayta Diosta mañacunanpaj, alabananpaj. Chaynöga cada junaj ruraj quimsa cutimi. \v 11 Chay öra contran runacunaga Danielta tariran Diosninta alabaycajta, rispitar mañacuycajta. \v 12 Chaymi jinan öra aywaran ray cajman layta cumlichinanpaj willaj. Chayaycur niran: «Gammi mashtachishcanqui juc layta. Chay laychömi niycasha quimsa chunca (30) junajcho pipis dioscunata, runatapis adurashpan gamta mana adurashuptiquega liyuncuna caycashan uchcuman garpusha cananpaj. ¿Manachu chayno casha?» \p Chaura rayga niran: «Au chaynömi. Chay layga simrimi cumlinan. Mediapawan Persiapa laynincho niycashannömi mana anulacangachu.» \p \v 13 Chayno niptin Danielpa contrancunaga yapay niran: «Judá nasyunpita apamushan runacunacho caycaj Danielga manami gamta rispitashunquichu; chay firmashayqui laytapis manami cäsunchu. Chaypa ruquenga cada junaj quimsa cuti Diosninta mañacuycajtami ricashcäcuna.» \p \v 14 Chayta wiyaycur rayga fiyupa llaquicuran. Chaymi Danielta imanöpapis salbayta munaran. Inti yaganancamami imanöpapis salbayta ashiycaran. \v 15 Chay öraga Danielpa contrancuna yapay aywaran ray cajman. Nircur niran: «Layninchïtaga llapanmi musyan tayta. Mediapawan Persiapa laynincunaga ray sëllurcuptin manami anulacannachu.» \p \v 16 Chayno niptin rayga Danielta apachimuran liyuncuna caycashan uchcuman garpurinanpaj. Ichanga manaraj garpuptin rayga Danielta niran: «¡Mana jamaypa sirbishayqui Diosniqui salbaycushunqui ari!» nir. \p \v 17 Daniel uchcuchöna caycaptin apamuran jatun läja rumita. Chaywan uchcuta chaparcäriran. Nircur rayga sëllunwan sëlluran. Chayno rayta mandäshejcunapa sëllunwanpis sëlluran Danielpäpis laycho niycashanno mana rucacänanpaj. \v 18 Chaypita rayga palasyunman aywacuran. Nircur mana micuyllapa cuartunman yagacuycuran. Chay chacayga manami ima tucanacunatapis tucaparanchu. Warayllata mana puñunaranpischu. \v 19 Pacha wararcuptenga apurä aywaran liyuncuna caycashan caj uchcuman. \v 20 Liyuncuna caycashan uchcu puncunman chayaycashancho rayga llaquisha gayacuran: «Cawaj Diosta sirbej Daniel, ¿mana cachaypa sirbishayqui Diosniquega liyuncunapita salbashurayquichu?» nir. \p \v 21 Chaura uchcu ruripita Danielga nimuran: «¡Imaycamapis caway tayta ray! \v 22 Diosnëmi cachamusha anjilninta. Chay anjilmi liyuncunapa shiminta wichgarcusha mana imatapis ruramänanpaj. Diosmi musyan nogaga ima mana allitapis mana rurashäta. Gampa contrayquipis manami imatapis rurashcächu.» \p \v 23 Chaura rayga fiyupa cushicuran. Nircur jinan öra uchcupita Danielta jorgachiran. Jorgarcamur ricaptin intëru cuerpun sänulla caran. Diosman yäracuptinmi liyuncunaga imatapis mana ruraranchu. \v 24 Chaypitaga Danielta wañuchiyta munaj contrancunatana ray apachimuran. Liyuncuna caycashanman wiñarpuran warmintinta wamrantinta. Paycunataga manaräpis pampaman chayaptin liyuncuna pintir rachir-usharir micucarcäriran. \p \v 25 Chaymi ray Darioga isquirbircur apachiran llapan nasyuncho tiyaj runacunaman, juc casta rimayta rimaj runacunamanpis cayno nishpan: \pi1 «Noga munä gamcuna cushisha, alli goyänayquitami. \pi1 \v 26 «Cananga noga në: Cay mandashächöga llapaniquipis Danielpa Diosninta rispitar aduray-llapa. \b \q1 «Paymi cawaj Diosga. \q1 Payga imaycamapis caycanmi. \q1 Pay mandashanga manami imaypis ushacangachu. \q1 Munayniyoj cayninpis chaynöllami imaypis caycanga. \q1 \v 27 Paymi salbacoj, imapitapis washäcöga. \q1 Janaj pachachöpis cay pachachöpis \q1 Paymi ruran fiyupa almiraypajcunata. \q1 Paymi Danieltapis salbasha liyuncunapa shiminpita.» \p \v 28 Chaynöpami Darío ray cashancama Danielga jinalla munayniyoj autoridä palasyucho caycaran. Ciro Persiapa raynin captinpis jinallami Danielga autoridä caycaran. \c 7 \s1 Chuscu waräcuycunata suyñushan \p \v 1 Juc watana Babiloniapa raynin Belsasar mandaj caycashan wichan Danielga suyñuran. Riccharcorga suyñuynincho Tayta Dios ribilashanta jinan öra cayno isquirbiran: \v 2 «Suyñuynëcho ricaycashcä cay pachacho chuscun lädupita wayraycämojta. Chayno wayrashpanmi lamar yacutapis manchariypaj wac-läman cay-läman apar pullchajyaycächiran. \v 3 Chayno ricapaycaptëmi illajpita manchariypaj chuscu waräcuycuna lamarpita llojshimuran. Chay waräcuycunaga cada-ünun juc-niraj juc-niraj caran.\x * \xo 7:3 \xt Apoc. 13.1; 17.8\x* \v 4 Rimir caj waräcuyga liyun-niraj caran. Ichanga ancapa-niraj älanpis caran. Ricapaycaptillämi älancunapis rachicäcuran. Chauraga runa ichirajno guepa caj chaquillanwanna ichicurcuran. Yarpayninpis runapanöna ticracuriran. \p \v 5 «Jucaj waräcuyna caran ösuno. Chaypa jucaj-lä wajtan jogaricasha caycaran. Amuraycasha quimsa custillacunata. Chay ösuta cayno nejta wiyarä: ‹¡Ayway aychata micucarcamunqui sacsanayquicama!› \p \v 6 «Jucaj waräcuyna caran tinri-niraj,\x * \xo 7:6 \xt Apoc. 13.2\x* chuscu älayoj. Umanpis chuscu caran. Paytana churaran mandaj cananpaj. \p \v 7 «Suyñushächo ricashä juc waräcuyga caran manchacuypaj, fiyupa callpasapa. Quiruncunapis fyërrupita jatusaj casha. Chay waräcuyga micushpan llapanta rachir-ushasha. Puchöpacushantana lluchcar-ushasha. Chay waräcuyga casha quimsa cajta ricashäpita mas juc-nirajmi. Chaypaga wagranpis umancho casha chunca.\x * \xo 7:7 \xt Apoc. 12.3; 13.1\x* \v 8 Wagrancunata ricapaycashächo ricarä chaupinpita tacsha wagra wiñaycämojta. Chauraga quimsa caj wagrancunata achuriran chayraj wiñaycämoj wagra alli wiñananpaj. Chayraj wiñaycaj wagrapaga ñawinpis shiminpis caycasha runapano. Chaymi mana manchacuypa mana allicunata parlaycaran. \s1 Auquinta ricashan \q1 \v 9 «Chayno ricapaycaptillämi jamacuna silluncuna yurircuran. \q1 Chayman juc auquin jamaycuran. \q1 Paypa röpanna caran rashtano yuraj.\x * \xo 7:9 \xt Apoc. 1.14\x* \q1 Ajchanpis caycaran tagshasha yuraj millwanöraj. \q1 Jamacuna sillunwan ruyranga caycasha nina ratataycajmi.\x * \xo 7:9 \xt Apoc. 20.4\x* \b \q1 \v 10 «Paypa ñaupanpitaga nina rataycaj mayumi llojshiycaran. \q1 Waranganpa-waranganpa runacuna aduraycaran. \q1 Yupaytapis mana atipaypaj sirbircaycaran.\x * \xo 7:10 \xt Apoc. 5.11\x* \q1 Chayno caycaptin auquenga jusgananpäna jamaycuran. \q1 Librucunatapis quicharan.\x * \xo 7:10 \xt Apoc. 20.12\x* \p \v 11 «Noga ricapaycarä chay tacsha wagra mana manchacuypa fiyupa manchariypajcunata rimajta. Chayno ricapaycaptillänami chay waräcuyta wañuycachiran. Wañurcachir tacsha-tacshalla rurariran. Nircur ninaman jitapaycuran chaycho rupananpaj. \v 12 Waquin caj waräcuycunataga munayninta guechuran. Ichanga manami wañuchiranchu. Chaycunapaga manami öran chayamuranrächu. \q1 \v 13 «Nogaga suyñur jinalla ricapaycarä. \q1 Illajpita ricarä pucutaycho runa-niraj aywaycämojta.\x * \xo 7:13 \xt Mat. 24.30; 26.64; Mar. 13.26; 14.62; Luc. 21.27; Apoc. 1.7, 13; 14.14\x* \q1 Payga aywasha Auquin cajman. \q1 Chayaptenga Auquinpa ñaupancama pushasha. \q1 \v 14 Chaura paytaga mandaj cananpaj churaran. \q1 Paypa munayninmannami churaran \q1 llapan runata, llapan marcacunata, \q1 jäpa runacunata, juc-niraj rimajcunatapis. \q1 Llapan payllatana aduraycaran. \q1 Payga mandaj cayninpita imaypis manami llojshengapänachu. \q1 Pay mandashanga imaypis manami ushacangapänachu.\x * \xo 7:14 \xt Apoc. 11.15\x* \s1 Suyñur ricashancunata tantiyachishan \p \v 15 «Noga Daniel chaynöta ricaycushpä ima ruraytapis mana camäpacurächu. Chaynöcunata ricashäpitami fiyupa mancharisha caycarä. \v 16 Chaymi chaycho ichirpaycajmanga jucpa ñaupanman witirä. Paytana ruwarä ricashäcunata tantiyachimashpan willapämänanpaj. Chaura payga willapämashpan cayno nimaran: \v 17 ‹Chay chuscu waräcuyga gatinayllanpa chuscu raycuna cananpämi. Paycunami cay pachacho intëruta mandanga. \v 18 Chaypitanami Tayta Diosman yäracojcunapa munayninmanna cay pachata entreganga. Chaura paycunapa munayninchömi cay pacha imaycamapis canga.›\x * \xo 7:18 \xt Apoc. 22.5\x* \p \v 19 «Nogaga sumaj musyayta munarä ushanan caj waräcuypita. Chayga caran waquin cajpita mas juc-niraj fiyupa manchacuypaj. Quiruncunapis caran fyërrupita, shilluncunana runsipita. Micushpan llapantami rachir-ushaycaran. Puchöpacushantana lluchcacuycaran. \v 20 Chaynöpis nogaga musyayta munarä chunca wagrancunapaj, nircur guepata wiñamoj ñawiyoj shimiyoj wagrapaj. Chayga rimaycaran mana manchacuypa. Chayno waquin wagrapitaga mas jatunnöraj caycaranpis. Quimsa caj wagrataga achuriran japallanta cachaycunanpaj. \v 21 Nogaga chay wagrata ricarä Dios acrashancunawan pillyaycajta. Pillyashpan wagraga binsiycaranna.\x * \xo 7:21 \xt Apoc. 13.7\x* \v 22 Chayno pillyaycaran Auquin chayamunancama. Auquin chayaycamurmi Dios acrashancunataga alli arriglaran.\x * \xo 7:22 \xt Apoc. 20.4\x* Chay öraga Dios acrashan runacunapa maquinchöna cay pacha cananpaj chayamushanami caran. \p \v 23 «Chaura chay runa nimaran: ‹Chuscu caj waräcuypa guepanman caj waräcuyga caycan cay pachacho waquin cajpa guepanman mandaj cananpämi. Chayga cangapaj waquin mandajcunapita mas jucnömi. Munducho cajcunataga llapantami ushanga, lluchcaconga, ichic-ichiclla ruranga. \v 24 Chay waräcuypa chunca wagrancunaga caycan chay ray mandashancho chuncaj raycuna cananpämi.\x * \xo 7:24 \xt Apoc. 17.12\x* Paycuna mandaycaptin jucna mandaj yurenga. Chay mandäga waquin caj mandajpita mas jucnömi canga. Chay raymi quimsaj raycunata illgächenga. \v 25 Chay rayga syëlucho caycaj Diospäpis mana allitami rimanga. Dios acrashancunatapis ñacachengami. Diospa laynincunatapis, jatun diya-wardacunatapis rucachiyta munanga. Chauraga Dios acrashan cajcunapis chay raypa munayninchöna caycangapaj juc timpu, ishcay timpu, mas pullan timpucama.\x * \xo 7:25 \xt Apoc. 12.14; 13.5–6\x* \v 26 Chaypitanaga Mandaj autoridä jamaycur chay rayta jusganga. Paymi llapan munayninta guechongapaj. Chayno guechushpan illgächenga. \v 27 Cay pachacho mandajcuna mandashanta, munayniyoj cashanta, ima-aycancunatapis jaguipaycongapaj Tayta Dios acrashancunatana. Paycuna mandashanga imaycamapis mana ushacajnami canga. Allpa janancho tiyaj cäga llapanmi payllatana wiyaconga, sirbenga.› \p \v 28 «Chayllanami casha suyñushäga. Chaynöta ricaycur noga Danielga fiyupa yarpachacur pasaypa almaynaj ricacurä. Ichanga chayno ricashäta manami pitapis ni juc shimillapis willaparächu.» \c 8 \s1 Carnitawan chïbuta suyñushan \p \v 1 Ray Belsasar quimsa watana mandaycaptinmi, ñaupata suyñushäno noga Danielga yapay suyñurä. \v 2 Suyñuynëcho nogaga caycarä Elam probinsyacho caycaj capitalnin Susa siudächo, Ulai mayu cantuncho. \v 3 Chaypita ricchacurishächo caruman ricarä jatun carni mayu cantuncho caycämojta. Ishcan wagranpis jatuncaray caycämuran. Jucaj wagranga guepataraj wiñamusha carpis jucajpita mas jatunta wiñasha caycaran. \v 4 Chay carni juracur wagranta munachipaycaran inti yaganan caj-läman, norte caj-läman sur caj-lämanpis. Chay carnitaga manami ni ima animalpis ichiparanchu. Tupashpanga llapantami wañurachisha. Manami ni ima animalpis gueshpishachu. Chay carniga llapantapis munashantami rurasha. Chayno ruraycällarmi fiyupa callpayoj ricacuran. \p \v 5 Chay ricashäpaj noga yarpachacuycashächömi ricärirä juc chïbutana inti yaganan caj-läpita, cörriyllapa pampamanpis mana lluchcayllapa aywaycämojta. Chay chïbupa urcuncho juc jatun wagran caycaran. \v 6 Chay mayu cantuncho caycajta ricashä ishcay wagrayoj carniman fiyupa rabyasha llapan callpanwan cörriran. \v 7 Carni cajman chayaycorga llapan callpanwan tupaycuran. Chaura carnipa ishcan wagranta paquipariran. Carnipaga manana callpan carannachu pillyananpaj. Chaymi chïbuga pampaman tunirachiran. Pampacho jitaraycajtana lluchcar-usharan. Chayno magaycajta washänanpaj manami pipis caranchu. \p \v 8 Chay chïbuga mas callpayoj munayniyoj ricacuycaran. Chayno fiyupa munayniyoj caycaptin jatuncaray wagran paquicäcuran. Chaypa ruquinna chuscu wagracuna wiñamuran. Chay wagrancuna cay pachachöga chuscun läduman togriraycaran. \v 9 Chayno wagrancuna caycaptin juc wagranpitaga tacsha wagra wiñacaramuran. Chay wagrana sumaj jatunta wiñaran sur caj-läman, inti yagamunan caj-läman, Cuyayllapaj nasyun caj-lämanpis togrisha. \v 10 Chay wagraga wiñaycällarmi syëlucho caycaj estrëllacunatapis töparanna.\x * \xo 8:10 \xt Apoc. 12.4\x* Nircur waquin estrëllacunataga garpamuran. Yagamojtana lluchcar-usharan. \v 11 Estrëllacunapa mandajnin Tayta Diostapis apäriyta munaran. Diosta adurana wasitapis ganrachiran. Waran-waran Diospaj rupachicunantapis illgächiran. \v 12 Chayno illgächirmi marca-masëcuna mana wiyacoj cashanpita paycunataga chay wagra maquichacurcuran. Chayno rurarmi Tayta Diospa laynincunataga manacajman churaran; munashanta ruraran. Llapan rurashanpis munashanno llojshiparan. \p \v 13 Chaypitaga wiyarä juc anjil jucaj anjilta cayno tapuycajta: «¿Imaycamaraj chaynölla caycanga waran-waran Diospaj sacrifisyuta rupachinan cajchöga? ¿Imaycamaraj Diospa wasintaga manacajman churaycanga? ¿Imaycamaraj Diosman yäracojcunatapis manacajman churaycanga?» \v 14 Chayno tapuptin jucaj anjilmi niran: «Chaynölla caycanga ishcay waranga quimsa pachacnin (2,300) tardi y tuta sacrifisyuta rupachinancamami. Chaypitarämi Templutaga limyuyächenga.» \p \v 15 Chaycuna imapaj cashantapis musyayta munar noga Daniel ricapaycaptëmi ñaupächo illajpita runano yurircuran. \v 16 Chaura Ulai mayupita runa gayacuycajta wiyarä. Cayno niycämuran: «Gabriel chay runata tantiyachiy ricashan imapaj cashantapis.»\x * \xo 8:16 \xt Luc. 1.19, 26\x* \p \v 17 Chaura payga ñaupäman witimuran. Noganami manchariywan ñaupanman gongurpacur umpurä urcöpis pampaman töpanancama. Chaymi pay nimaran: «Runa, suyñur ricashayquicunaga canga ushanan junajcunachömi.» \p \v 18 Chayno niycämaptillanmi nogaga chiyacäcur pampaman tunirä. Chaura pay yataycamar yapay jatarcachimaran. \v 19 Nircur nimaran: «Sumaj willapäshayqui Dios rabyacurcur castiganan junajcunapaj. Ricashayquega caycan ushanan junajcunapämi. \v 20 Chay ishcay wagrayoj carnita ricashayquega caycan Persiapawan Mediapa raynincuna imanöpis cananpämi. \v 21 Chïbunami tincuycan Grecia nasyunman. Chay urcuncho caycaj wagranga caycan Greciapa rimir caj raynin cananpämi. \v 22 Rimir caj wagran paquicäcuptin chuscu wagrancuna wiñamöga caycan chay nasyunta chuscoj raycuna mandananpämi. Ichanga chay guepa caj raycunaga manami rimir caj ray munayniyoj cashannönachu canga. \v 23 Chay raycuna mandashan ushacaptin, jucha rurashancunapis mana awantaypäna captin, juc fiyu raymi mandaj cayman chayangapaj. Chayga cangapaj sabïdumi. \v 24 Fiyupa munayniyojmi cangapaj, ichanga manami quiquinpa munayninwanchu. Mana riguiypaj illajpitami imatapis illgächenga. Ima rurashancunapis paypaga llapanmi alli llojshipanga. Munayniyoj runacunatapis illgächengami. Dios acrashan runacunatapis aypallatami wañuchenga. \v 25 Sabïdu cashpanmi llullapar pï-maytapis engañanga. Chayno ruraycorga fiyupami munayniyoj-tuconga. Aypalla runatami payman yäracur goyaycajcunata illajpita wañuchenga. Llapan raycunapita mas Munayniyojwanpis pillyaytami munangapaj. Chaymi ichanga wañuyta tarengapaj. \p \v 26 «Ayca junajpis imano cananpäpis suyñur ricashayquega rasunpami canga. Ichanga gam ama pitapis willapaychu. Cananpita unayllataga chay ricashayquicuna llapanpis rasunpami canga.» \p \v 27 Chaura, noga Danielga mayarä callpäpis mana cajtanöna. Chaynöpami gueshyarä achca junaj. Gueshyaycashäpita jatarcorga nasyuncho mandaj mandamashancunata ruraycarä. Chay suyñuynëcho ricashäpämi ichanga fiyupa llaquicur yarpachacuycarä tantiyayta mana camäpacur. \c 9 \s1 Marcanpaj Daniel mañacushan \p \v 1 Media jutiyoj nasyun runa Asueropa wamran Darío Caldeacho ray mandaj caycaran. \v 2 Pay juc watana ray car mandaycaptinmi noga Daniel liguiycarä Tayta Diospa profëtan Jeremías isquirbishanta.\x * \xo 9:2 \xt Jer. 25.11; 29.10\x* Chaychöga caycaran ganchis chunca (70) watayaj Jerusalén juchushalla cacunanpaj profëtanta \nd Tayta Dios\nd* musyachishanmi. \v 3 Chaura juchäcunapita ayunashpä, gachga röpacunata jaticushpä, uchpaman jamacushpä Tayta Diosta mañacurä. \v 4 Chaymi llapan juchäcunapita \nd Tayta Diospa\nd* ñaupancho cunfisacur cayno mañacurä: \pi1 Fiyupa munayniyoj, jatun Tayta Dios, imatapis aunishayquita gamga llapantami cumlinqui. Chaymi cuyacoj cashayquitapis musyachinqui mandamintuyqui nishanta cumlejcunata, cuyashojcunataga. \v 5 Nogacunaga juchatami rurashcä. Llutallantami rurashcäcuna. Gamta mana yarpashpämi goyashcäcuna. Mandamintuyquicunatapis, layniquicunatapis munashayquinöga manami rurashcäcunachu. \v 6 Sirbishoj profëtayquicunataga manami wiyacushcäcunachu. Paycunaga gampa jutiquichömi raynëcunata, unay caj awilöcunata, llapan Israelcunatapis willaparan. \pi1 \v 7 Tayta Dios gamga llapantapis allimi jusganqui. Nogacunami ichanga fiyupa pengacusha carcaycä. Pengacushami carcaycä Judá runacuna, Jerusalencho tiyajcunapis, waquin caj Israelcunapis, carucho tiyaj sercacho tiyajpis, gam nishayquita mana wiyacushanpita juc-lä nasyuncunaman jitarishayqui cajcunapis. \v 8 \nd Tayta Dios\nd* nogacunapis, chayno raynëcunapis, unay caj awilöcunapis fiyupa pengacushami carcaycä ricaycämaptiqui mana allita rurashäpita. \v 9 Tayta Dios, gammi canqui cuyapäcoj, perdunacoj. Ichanga nogacuna gampa contrayquimi ricacurä. \v 10 Nogacunaga manami wiyacushcächu nimashayquita. Sirbishoj profëtayquicunawan willapächimashayquitapis manami wiyacushcäcunachu. \v 11 Gam yachachimashayquita Israelcunaga llapanëmi mana wiyacushcächu. Nishayquicunatapis manami cumlishcäcunachu. Nogacunaga ricaycämaptiquimi fiyupa mana allita rurashcäcuna. Chaynöpami canan nogacunamanga maldisyun chayamasha sirbishojniqui Moisés isquirbishan laycho niycashanno. \v 12 Castigamänayquipaj nishayquinömi rasunpa castigamashcanqui nogacunata, mandajnëcunatapis. Manami imaypis cay pachamanga castïgu chayamushachu canan Jerusalenta castigashayquinöga. \v 13 Cay ñacaycunaga llapanmi nogacunaman chayamusha Moisés isquirbishan laycho niycashanno. Chaypis nogacunaga manami gamman ricäramushcächu. Gam nishayquita ruranäpäga manami yarpachacushcächu. Llutan ruraycunallachömi goyashcä. \v 14 Chaypitami \nd Tayta Dios\nd*, gamga cachamushcanqui nogacunapaj camarisha caycaj castïguta. Gamga llapantapis rasun cajtami ruranqui. Nogacunami ichanga nishayquita mana wiyacushcächu. \pi1 \v 15 Tayta Diosnë, Egiptupita acrashayqui runacunata jorgamushpayquimi gamga musyachirayqui fiyupa munayniyoj cashayquita. Chaynöpami chay junajpita-pacha canancama musyäcuna fiyupa munayniyoj cashayquita. Chaypis nogacunaga juchata rurar fiyupa mana allitami rurashcäcuna. \v 16 Nogacunaga musyämi Tayta, llapantapis alli jusgashayquita. Jerusalenpaj ama rabyashallaga caynachu ari. Jinachöpis Jerusalenga caycan rispitädu lömacho caycaj acrashayqui siudämi. Bisïnun nasyuncunacho tiyaj runacunaga fiyupa jamurparmi asipan Jerusalentawan acrashayqui runacunatapis nogacunapa juchäpita, unay caj awilöcunapa juchanpita. \v 17 Tayta Diosnë, ruwacur mañacamushäta wiyaycamay ari. Templuyqui chayno juchuchisha caycajtaga rispitasha canayquipaj alli ñawiquiwan ricäriy ari. \v 18 Tayta Diosnillä ruwacur mañacushäta wiyaycamay. Sumaj ricäriy ari gamta rispitar adurana siudä imano ushacasha caycajtapis. Nogacunaga manami allillata ruraj cashpächu gamta mañacamö. Chaypa ruquenga mañacamö cuyapäcoj cashayquita musyarmi. \v 19 ¡Taytallau, Tayta! ¡Wiyaycamay ari! ¡Perdunaycamay ari! ¡Wiyaycamay ari Tayta Dios! ¡Juclla aywaycamuy ari yanapämänayquipaj! Tayta Diosnë, jutiqui-raycu, acrashayqui siudä-raycu, acrashayqui runacuna gamta alabarcaycäshoj-raycu yanapaycamay ari. Ama wiyaräcuychu ari. \s1 Ganchis chunca semänacunapaj tantiyachishan \p \v 20 Jinallami nogaga \nd Tayta Diosta\nd* mañacuycarä, juchäcunata, Israel-masëcuna juchata rurashanpitapis cunfisacushpä. Pay acrashan rispitädu lömacho caycaj Jerusalenpäpis mañacuycarä. \v 21 Chayno mañacuycaptëmi suyñuynëchu ricashä anjil Gabriel päriypa shamuran noga caycashä cajman. Chay öraga caran Tayta Diospaj tardipa ofrendata churay öranöna. \v 22 Chay anjil chayaycamur nimaran: «Daniel, noga shamushcä gamta sumaj tantiyachinäpämi. \v 23 Tayta Diosga gamta fiyupami cuyashunqui. Chaymi mañacuyta gallaycushayquipita-pacha llapan mañacushayquita wiyashurayqui. Cananga cachamasha gamta tantiyachir willapänäpämi. Canan ichanga ricashayqui imapaj cashantapis tantiyachishäta sumaj wiyamay: \q1 \v 24 «Ganchis chunca semänami camacächisha caycan \q1 nasyunniquipäwan rispitädu siudäniquipäga. \q1 Chaypitanaga jucha ruray manami canganachu. \q1 Mana alli ruraycunapis illganganami. \q1 Jucha rurashancunapitapis perdunashanami canga. \q1 Imaycamapis alli goyayllana canga. \q1 Suyñur ricashayquinömi llapan nishancuna cumlenga. \q1 Diospaj acrashanpis cangapaj fiyupa rispitäduna. \q1 \v 25 Cayta sumaj tantiyacunquiman: \q1 Jerusalén siudäta allchananpaj nishanpita-pacha, \q1 acrashan mandaj chayamunancamaga canga ganchis semänarämi. \q1 Jerusalenpa intëru cantunpa pergancunatawan cällincunata \q1 allchananpäga caycan sojta chunca ishcay semänami. \q1 Ichanga chay wichan cangapaj amatar llaquicuymi. \q1 \v 26 Chay sojta chunca ishcay semäna päsarcuptenga \q1 acrasha caycaj mandajta wañuycärachengapämi. \q1 Manami pipis ruquin quëdangapächu. \q1 Chauraga juc-lä ray shamuptin suldäruncunami Jerusalén siudätawan \q1 Templuta illgächengapaj. \q1 Yacu jundejnöpis illajpitami ushacayga chayamongapaj. \q1 Chaynöllami guërrapis wañuchinacuypis caycanga \q1 imaycamapis nishan junaj chayamunancama. \q1 \v 27 Chay juc-lä rayga juc semänami conträtuta rurar alli parlaconga. \q1 Pullan semänachönami ichanga nengapaj uywacunata ni ima ofrendatapis Diospaj manana apananpaj. \q1 Diospaj rupachicuna altartapis pasaypa manacajman churangapaj.\x * \xo 9:27 \xt Mat. 24.15; Mar. 13.14\x* \q1 Chaynöga caycangapaj chay runaman Tayta Diospa castïgun chayanancamami.» \c 10 \s1 Lïnu röpasha runata Daniel ricashan \p \v 1 Ciro quimsa watana Persiapa raynin caycashan wichan Beltsasar jutiyoj Danielga yapay juctapis suyñuran imanöpis cananpaj cajta. Chay suyñushanga sasa tantiyay caran. Chaypis Danielga sumaj yarpachacurmi tantiyaran imapaj cashantapis. \p \v 2 Daniel mastapis isquirbiran: «Chay wichan noga Danielga quimsa semänami fiyupa llaquisha caycarä. \v 3 Alli micuycunatapis manami micurächu. Aychatawan bïnutapis manami yawarächu. Ima perfümicunawanpis manami pichucurächu. \v 4 Wata gallarinan caj quilla ishcay chunca chuscu (24) junajnincho nogaga caycarä Tigris jatun mayu cantuncho. \v 5 Illajpita ricchacurishächo ricarä lïnu röpan jatisha y gori wachcuyoj runata.\x * \xo 10:5 \xt Apoc. 1.13–15; 19.12\x* \v 6 Quiquin runapa cuerponga achicyaycachaycaran cuestaj topacio ruminöraj. Cäranpis illguynöraj achicyaypa achicyaycaran. Ñawincunapis shansharaycaran achqui rataycajno. Maquincunawan chaquincunanami runsi achicyajnöraj achicyaycachaycaran. Rimashanpis aypalla runa jararaylla rimaycajnöraj wiyacaycaran. \p \v 7 «Noga Daniel quiquillämi chay runataga ricarä. Nogawan caycaj runacunaga manami ricaranchu. Paycunaga fiyupa mancharishpanmi cörrir pacacaycäriran. \v 8 Chaymi chay runata ricashä öraga noga quiquilläna ricacurä. Chaymi nogaga fiyupa manchariyllawan almaynaj ricacurä. Chauraga balurnëpis mana carannachu. \v 9 Nogaga chay runa parlashanta wiyar chiyacäcur lätacaypa pampaman tunirä. \v 10 Chaura jinan öra chay runa charircur chutarcamaran. Chaura nogaga gongurpacur maquëwan tucnacurcurä. \v 11 Chaypita nimaran: ‹Daniel, Diosmi gamtaga cuyashunqui. Canan ninäpaj caycajtaga jatarcur sumaj wiyay. Gamwan parlananchïpämi nogataga cachamasha.› \p «Chayno nimaptin, nogaga sicsicyaycar ichircurä. \v 12 Chaymi nimaran: ‹Ama manchacuychu Daniel. Rimir-puntata fiyupa sasacunata tantiyayta munashayqui junajpita-pachami, gongurpacur Tayta Diosta mañacushayquipita-pachami payga llapan mañacushayquita wiyasha-cashunqui. Chaymi nogaga tantiyachinäpaj shamushcä. \v 13 Persia nasyunta maquincho chararaycaj espiritumi ishcay chunca juc (21) junajnin chaparämasha. Chaymi llapanpita mas munayniyoj anjil Miguel shamusha yanapämänanpaj.\x * \xo 10:13 \xt Apoc. 12.7\x* Chayrämi nogaga Persiata chararaycaj espiritucunapita päsamurä. \v 14 Gamman nogaga shamushcä nasyunniqui imano cananpaj cashantapis willanäpämi. Suyñushayquega caycan shamoj watacunacho imanöpis cananpämi.› \p \v 15 «Chay anjil chayno niycämaptin nogaga umpucashalla caycarä imatapis mana rimacuyllapa. \v 16 Chayno caycaptëmi illajpita shimi wirpächo yataycamaran runano. Chayrämi nogaga nirä ñaupächo caycajta: ‹Tayta, cay ricashämi fiyupa llaquicachimar pasaypa callpaynajta cachaycamasha. \v 17 Chayno caycashpäga ¿imanöpataj gamwanga parlaytapis camäpacushaj? Callpäpis manami canchu. Jämaynëpis chapacäcojnömi ricacusha› nir. \p \v 18 «Chaymi runano caycaj yapay yataycamaran. Chauraga callpä mastana yurircuran. \v 19 Callpä yurircuptin nimaran: ‹Ama manchacuychu, ni llaquicuypischu. Diosmi amatar cuyashunqui. ¡Balurchay ari!› \p «Chayno parlapaycämaptillan mas allina ricacurä. Chaura nirä: ‹Allchacarcachimashcanquinami. Willamay ari tayta.› \v 20 Niptë nimaran: ‹¿Gam musyaycanquichu imapaj gamman shamushätapis? Canan nogaga cutinä caycan Persiata maquincho chariraycaj espirituwan pillyajmi. Paywan pillyayta usharcuptë nogaman shamonga Greciata maquincho chariraycaj espiritunami. \v 21 Cananga willashayqui rasunpa imanöpis cananpaj librucho isquirbiraycashanta. Chay espiritucunawan pillyaptëga imaypis yanapäman gam Israelcunata chapäshoj anjil Miguel-llami.› \c 11 \s1 Norte caj raywan sur caj ray pillyashan \p \v 1 «Chay anjilga jinalla niycämaran: ‹Media jutiyoj nasyunta Darío juc wata mandaycashan wichan nogapis anjil Migueltaga shacyächir yanaparämi. \p \v 2 « ‹Cananga rasun cajta musyanayquipaj willapäshayqui: Persiachöga quimsarämi raycuna rucanga. Chaypitapis yapay juc rayrämi cangapaj. Chay cäga quimsa caj raycuna cashanpita mas rïcunami canga. Ima-aycanpis fiyupa aypalla captin munayniyoj cashpanmi Greciapa rayninpa contran jataricurcongapaj. \v 3 Chaypitanaga fiyupa pillyay-yachaj juc raymi Greciacho mandanga. Chay ray mandashpanmi achca nasyuncunata maquincho chararanga. Imatapis munashantami ruranga. \v 4 Chayno mandaj caycaptin, llapanpis alli caycaptin illajpitami mandashanga pirdicäconga. Chauraga chay mandashan chuscumanna raquicäcongapaj. Chayno ruracaptinmi chay raytaga wamrancuna manana rucanganachu. Mandashanpis manami ñaupata cashanno munayniyojnachu canga. Chaynöga cangapaj achcaman raquicasha captinnami. Chay raypa ruquenga juc raycunanami mandangapis. \p \v 5 « ‹Sur caj-lächo caycaj Egiptupa raynenga cangapaj fiyupa munayniyojmi. Chayno caycaptin juc mandaj suldärunmi paypita mas munayniyoj ricacongapaj. Chay mandajnami mas jatunpana mandangapaj. \v 6 Chaypita achca watataga sur caj raywan norte caj ray alli parlaconga. Sur caj raymi norte cajcho tiyaj caj rayta warmi wamranwan majachanga mashan captin ishcan nasyun alli cananpaj yarpar. Chayno yarpashanga yangami cangapis. Chayno alli caycashanchömi wañuchenga warmita, wamranta, runanta, llapan uywaynincunatawan. \v 7 Chayno caycashanchömi sur caj-lä raypa famillyan jatarir aypalla suldäruncunawan pillyangapaj norte caj-lächo caycaj raywan. Chayno pillyashpanmi norte caj raypa curalasha siudäninman yaycuycur tiyacuycongapaj. Chay tiyacuycoj raypa suldäruncunanami pillyashpan waquin siudäcunacho tiyajcunatapis binsenga. \v 8 Chayno rurashpanmi diosnincuna-nirajta jundiypa rurashanta apacurcur Egipto nasyunman cuticonga. Goripita guellaypita ima-aycan caycajcunatapis apacongapaj. Chaypita unaycamami ishcan nasyuncuna mana rimapänacuyllapa cacongapaj. \v 9 Unayllatanaga norte cajta mandaj ray sur caj ray mandashanta guechuyta munangapaj. Mana camäpacushpanna quiquinpa nasyunninman cuticongapaj. \p \v 10 « ‹Chaypitaga norte cajcho tiyaj raypa wamrancuna pillyananpaj aypalla suldärucunata camariconga. Chayno camaricurcur jucnami aypalla suldärunwan aywanga sur caj-läman. Chayno aywarmi ushajpaj illgächengapaj mayu chayar ima-aycatapis apacojnöraj. Chaypitapis yapay pillyaj yaycushpan chayangapaj sur caj raypa sumaj curalasha siudänincama. \v 11 Chaymi fiyupa rabyachengapaj sur cajcho tiyaj raytaga. Chaura aypalla suldärucuna chayajwan pillyaj aywangapaj. Chayno pillyar sur cajcunaga ushajpaj illgächengapaj. \v 12 Contrancunata binsiycur, aypallata wañuchishanta ricaycorga fiyupa cushicur alli chölu-tucongapaj. Ichanga chayno munayniyoj cashan manapis aycällatanami ushacanga. \v 13 Norte cajcho tiyaj rayga yapaymi suldäruncunata camaricongapaj ñaupa cajcho camarishanpitaga mas aypallata. Chaypita ishcay quimsa watataga yapaymi aypalla suldäruncunawan aywanga sur caj-läwan pillyananpaj. \p \v 14 « ‹Chay wichan achcajmi sur caj raypa contran jataricurcongapaj. Contran jatarejcuna waquenga cangami fiyu Israel runacunapis. Chaynöpami suyñuynincho ricashan cumlenga. Ichanga manami yarpashannöchu canga. \v 15 Norte caj-lächo tiyaj ray aywaycur intëru cantunpa curalasha caycaj siudäman yaycunanpaj wichäcunata rurachengapaj. Nircurmi chay siudächo tiyananpaj yaycucaycärenga. Chaura sur caj raypa fiyupa pillyay yachaj suldäruncunapis aypalla yaycojta manami ichipangapächu. \v 16 Chay yaycoj suldärucunaga binsishan cajcunata munashantami rurangapaj. Paycunataga pipis manami ichipangapächu. Chay runacunaga Cuyayllapaj nasyunniquichömi tiyacaycärengapaj llapan tarishanta illgächishpan. \v 17 Nircur camaricongapaj sur caj ray mandashanta ushajpaj charicurcunanpaj. Chayno rurananpäga alli parlacongapaj sur caj raywanrämi. Alli parlacurmi jipash wamrantapis warminpaj goycongapaj, imanöpapis pay mandashanta illgächinan-rayculla. Ichanga manami yarpashannöchu cangapaj. \v 18 Chaypitaga lamar cantuncho caycaj siudäcunamanna magaj yaycongapaj. Chaura waquenga paycunapa maquincho ricacongapaj. Chayno alli chölu-tucuycajtami juc mandaj binsiycur pengayman churanga. \v 19 Chaypitana norte caj rayga nasyunnincho curalasha caycaj siudäninman cuticongapaj. Cuticuycashanchömi fiyupa mana alliman chayashpan wañuyta tarengapaj. Chaura chay rayga manami imaycamapis mayacangapänachu. \p \v 20 « ‹Norte caj raypamanga jamarashanmanpis juc raymi jamayconga. Mandaj cashpanna guellayta mas shuntananpaj impuesto cobraj cachanga. Chayno caycaptin chay raytaga manapis aycällatana wañuycachengapaj. Ichanga manami guërrachöchu wañuchenga. \p \v 21 « ‹Chay raypitaga juc runanami imapäpis mana sirbej caycashpan, mana merësiycar ray yaycongapaj. Mana yarpashapitami chayangapaj. Chayno cashpanpis engañaypami mandaj cayman yaycongapaj. \v 22 Payga contran suldärucunata llapantami binsenga. Conträtuta cumlichej mandajtapis wañuycachengami. \v 23 Alli parlacushan runacunatapis engañangami. Wallcalla suldäruncuna caycaptinpis fiyupa munayniyojmi canga. \v 24 Illajpita, pipis mana yarpashan örami probinsyacho allinnin chacracunamanpis yagacuyconga. Ñaupa cajcuna mayganpis mana rurashantami ruranga. Pillyar binsishpan guechushancunatapis suldäruncunawan raquipänaconga. Nircur intërunpa curalasha siudäcunaman pillyaj yaycuytapis yarpanga. Ichanga chay yarpashancuna manami unaycamachu canga. \p \v 25 « ‹Munayniyoj cayninman yäracur, mana manchacushpan aywangapaj aypalla suldäruncunawan surcho tiyaj caj raywan pillyaj. Chaura surcho tiyaj caj raypis mana manchacuypa ichiparmi pillyanga fiyupa munayniyoj aypalla suldärucunawan. Chayno pillyaycaptinmi sur caj raytaga waquin suldäruncuna ticrapangapaj. Chaynöpami contrancunataga mana ichipangapänachu. \v 26 Iwal micunanpaj goturpashancunapis mana alliman chayachiytami ashenga. Chaura paypa caj suldäruncunataga aypallatami wañuchengapaj. \v 27 Chaypita ishcan raycunami mana allita ruranacuyta yarpashpan juc mësallaman jamaycärengapaj iwal micunanpaj. Chaychömi ishcanpis llullapänacongapaj. Chayno llullapänacuptinpis manami mayganpapis yarpashannöga cangapächu. Chaynöga canga manaraj öra chayamuptinmi. \v 28 Norte caj-lä rayga nasyunninman cuticongapaj pillyar ima-aycatapis guechushanta apacurcur. Cutiycashancho Santo Dioswan Conträtu rurashanta cumlejcunapapis contran ricacur ñacachengapaj. Llapan yarpashancunata ruraycorga nasyunninman cuticongapaj. \v 29 Imaypis päsananpaj diya chayamuptinmi ichanga yapay suldäruncuna aywanga surcho cajwan pillyananpaj. Chay aywaychöga manami binsengapänachu rimir cajcho binsishannöga. \v 30 Chay suldäruncunataga lamarpa inti yaganan caj-läpita büquicunawan shamoj suldärucunami illajpita wañuchengapaj. Chaymi pillyaycashanpita manchariyllawan juclla aywacongapaj. Norticho tiyaj caj rayga fiyupa rabyashpan chiquicurcongapaj Tayta Dioswan Conträtuta ruraj runacunata. Diospa conträtuncho nishanno mana cumlej runacunatanami alli ricangapaj. \p \v 31 « ‹Paypa suldäruncunami Diospa rispitädu Templuntapis, ñaupanpa tumaraycaj pergatapis ganrachenga. Waran-waran Tayta Diospaj ofrendacunata churananpaj cajtapis mana dëjanganachu. Chaypa ruquenga fiyupa melanaypajtanami churanga.\x * \xo 11:31 \xt Mat. 24.15; Mar. 13.14\x* \v 32 Rayga alli shimillanwanmi engañanga Diospa conträtun nishanno mana cumlejcunata. Diospa conträtun nishanta cumlej runacunami ichanga mana manchacuypa ichipanga. \v 33 Chay marcacho musyaj-yachaj runacunami yachachengapaj achca runacunata. Paycunatami waquintaga wañuycachenga; waquintaga rupachenga. Wasincunacho ima-aycan cajtapis apacongapaj. Waquintana juc-lä nasyunman apangapaj. Chaynöga manami unaycamachu canga. \v 34 Ñacachir gaticachaptin waquenga wallcallatapis yanapangami. Waquin yanapajcunami ichanga alli-tupashpallan paycunaman guelliconga. \v 35 Chay yachachej musyaj-yachajcunata achcajtami wañuchengapaj. Chayta ricarmi waquenga ñacaycuna captinpis awantanga. Chaynöpami jusgasha canan junäga limyu caycanga. Ichanga Dios camacächishan junaj chayamunanpäga unayrämi pishin. \p \v 36 « ‹Norte caj-läpa raynenga imatapis munashantami rurangapaj. Chayno carmi fiyupa alli-tucongapaj. Llapan dioscunapitapis mas munayniyoj cashanta yarpangapaj.\x * \xo 11:36 \xt 2Tes. 2.3–4\x* Chaymi rasunpa caj Tayta Diospäpis fiyupa manchariypaj mana allicunata rimangapaj.\x * \xo 11:36 \xt Apoc. 13.5–6\x* Chay raypaga ima rurashancunapis llapanmi yarpashanno alli llojshipanga Dios castiganan junajcama. Imay junajpäpis Dios nishanga rasunpami cumlengapaj. \v 37 Chay rayga mananami unay caj awiluncuna adurashan dioscunata yarpangapänachu, warmicuna adurashan dioscunatapis, ni ima dioscunatapis. Payga yarpangapaj llapan dioscunapita mas munayniyoj caycashantanami. \v 38 Chayno caycarpis adurangapaj curalasha siudäcunapa diosnintami. Chay diostami aduranga unay caj awiluncuna mana adurasha caycaptinpis. Chay diosmanmi ichanga apapanga gorita, guellayta, cuestaj cuyayllapaj perlascunata, ima-aycapis chanin cuestajcunatawan. \v 39 Juc-lä nasyun runacuna adurashan dios yanapaptinmi fiyupa curalasha siudäcunaman pillyaj yayconga. Payta rispitajcunatanami alli ñawinpa ricanga, mas mandaj cayman churanga, chacracunatapis raquipayconga. \p \v 40 « ‹Ushanan junaj chayamuptin surcho tiyaj caj rayga aywangapaj norticho tiyaj caj raywan pillyaj. Mayarmi norticho tiyaj cajpis aywangapaj tincur pillyananpaj. Fiyupa wayranpawan löcu tamya aywajnömi yaycupaycongapaj surcho tiyaj cajtaga. Chayno aywar intëruman juntapaycärenga guërrapaj caj carrëtancunawan, cawalluwan caj muntädu suldärucunawan, büquicunawan caj suldärucunapis. \v 41 Chayno aywarmi yaycongapaj Cuyayllapaj nasyuncho Dios acrashan runacuna tiyaycajmanpis. Chaychömi aypalla runacunata wañuchengapaj. Chayno wañuycachiptin quëdangapaj Edomcho, Moabcho tiyajcunallana. Amón nasyuncho tiyajcunapis pullan masmi quëdangapaj. \v 42 Waquin nasyuncunachöga suldäruncunanami tiyacaycärengapaj. Chauraga Egipto nasyunpis chay raypa maquinpita manami gueshpengapächu. \v 43 Egiptupita apacongapaj tarishantaga gorita, guellayta, ima-aycatapis alli cajtaga. Nircur Libia nasyunmanna Etiopía nasyunmanna yaycongapaj ima-aycantapis guechumunanpaj. \v 44 Chayno puriycashanchömi inti yagamunan caj-läpitawan norte caj-läpita mana alli willapata mayangapaj. Chaura fiyupa yarpachacuyman churacangapaj. Chaymi fiyupa rabyasha aywanga aypalla runacunata wañuchiyta yarpashpan. \v 45 Chayno aywashpanmi chay rayga tolduncunata ichichengapaj lamarwan Cuyayllapaj rispitädu löma caycashan tincojcho. Chayllachönami wañongapaj. Paytaga manami pipis yanapangapänachu. \c 12 \s1 Ushanan junajcuna chayamunanpaj cashan \p \v 1 « ‹Chay wichanmi yurimongapaj waquin anjilcunapita mas munayniyoj anjil Miguel. Paymi gam Israelcunataga llapayquita imapitapis chapäshunqui. \q1 « ‹Chay junäga fiyupa llaquicuypämi canga. \q1 Nasyuncuna gallarishanpita-pacha canancama manaraj cashannömi cangapaj.\x * \xo 12:1 \xt Mat. 24.21; Mar. 13.19; Apoc. 7.14; 12.7\x* \q1 Chay junaj chayamuptenga llapanmi marca-masiquicuna salbaconga \q1 librucho jutincuna isquirbisha caycajcunaga. \q1 \v 2 Chay junäga wañushacuna pamparaycajcunapis achcajmi cawarimonga, \q1 waquinnami imaycamapis syëlucho goyänanpaj, \q1 waquinnami imaycamapis pengaypaj y manchacuypaj cananpaj.\x * \xo 12:2 \xt Mat. 25.46; Juan 5.29\x* \q1 \v 3 Musyaj-yachaj runacuna allita yachachishpan willapajcunaga \q1 syëlu achicyashannörämi achicyaypa-achicyar carcaycangapaj. \q1 Para-simrimi goyllarcunano achicyaypa-achicyaycangapaj. \p \v 4 « ‹Daniel, gamga cay musyachishäcunata pitapis ama willapanquichu. Libro isquirbishayquitapis sumaj cauchurcur sëllurcuy ushanan junajcuna chayamunanyaj cacunanpaj.\x * \xo 12:4 \xt Apoc. 22.10\x* Achcaj runacunami wacpa-caypa purenga imano cananpaj cashantapis musyananpaj ashishpan.› \p \v 5 «Chaypitapis noga Danielga ricarä mayu cantuncho wac chimpa cay chimpa ishcay runa ichirpaycajta. \v 6 Chaycho jucnin tapuran chay lïnu röpasha yacu janancho ichiraycajta: ‹¿Imaytaj canga chayno almiraypajcunaga?› nir. \v 7 Chayno niptin lïnu röpasha caycaj runaga ishcan maquinta janajpa jogarcur Cawaj Diospa jutincho jurashpan niran:\x * \xo 12:7 \xt Apoc. 10.5\x* ‹Imaypis quimsa timputa usharcur pullannin shamojchörämi, Dios acrashan caj runacunata ñacachiyta usharcuptinrämi chayga canga. Chayrämi llapanpis ushacanga.› \p \v 8 «Nogaga rimaycashanta wiyarämi. Ichanga manami tantiyarächu imata niycashantapis. Chaymi tapurä: ‹Tayta ¿Imataj canga llapan chaycuna cashanpitaga?› nir. \v 9 Chaura pay nimaran: ‹Daniel, gamga imanöpis goyaycashayquinölla goyay. Llapanpis chaycunaga pacaräconga imaypis päsananpaj caj chayamunan junajcamami. \v 10 Dios willacachishan castïguwanga achcaj runacunami ñacangapaj. Chaypitami ichanga limyu juchaynajna llojshicamongapaj. Fiyu runacunami ichanga jinalla mana allillata rurarcaycangapaj ima cashantapis mana tantiyashpan.\x * \xo 12:10 \xt Apoc. 22.11\x* Musyaj-yachaj runacunami ichanga imano caycashantapis llapanta tantiyangapaj. \v 11 Waran-waran Diospaj sacrifisyuta rupaycächishancunata cachaycachishanpita asta Diosta rispitana Templuta fiyupa ganrachinancamaga canga waranga ishcay pachac isgun chuncan (1,290) junajninmi.\x * \xo 12:11 \xt Mat. 24.15; Mar. 13.14\x* \v 12 ¡Cushisha cachun waranga quimsa pachac quimsa chunca pichgan (1,335) junajnincama mana yamacaypa Diosman alli yäracur shuyajcunaga! \v 13 Gam ichanga Daniel, canan caycashayquinölla wañunayquicama cay. Ushanan junajcho cawarimushpayquega premyuyquitami chasquinquipaj.› »