\id ACT - Quechua Huallaga Huánuco Bible -Peru 2010 (DBL -2013) \h HECHOS \toc1 Hechos \toc2 Hechos \toc3 Hech. \mt1 Hechos \ili Tayta Diospa alli willacuynenga ¿juc nasyunllapächu? \ili ¿Espíritu Santo yanapämanchïchu Tayta Diospa alli willacuyninta willacunanchïpaj? \im \bd ¿Pitaj isquirbiran?\bd* San Lucas librupa gallaycunancho caycajta ricay. \im \bd ¿Picunapätaj isquirbiran?\bd* San Lucas librupa gallaycunancho caycajta ricay. \im \bd ¿Imaytaj isquirbiran?\bd* San Lucas librupa gallaycunancho caycajta ricay. \im \bd ¿Imataj caycan cay librucho?\bd* Cay libruchöga Espíritu Santo yanapashantami mas riman. Capítulo gallaycunallancho Espíritu Santupaj rimaycan disïpuluncunata Jesús aunishanta yarpächinanpämi. Jesús auniran Espíritu Santuta Tayta Dios cachamunanpaj cashanta y Espíritu Santuna yanapänanpaj cashanta (1.5–8). Cay libruchöga sojta partimi caycan. Chaycho musyaycächimanchi Tayta Diospa alli willacuynin Jerusalenpita asta mas mandaj César tiyashan Romacama imanöpis chayashanta. \ip Rimir caj particho (1.1–6.7) Espíritu Santo yanaparan Jerusalencho caj ermänucuna Jesucristupa alli willacuyninta achca runacunata willapänanpaj. Chaymi chay wichay ermänucuna achcana caran. Ishcay caj partichöna (6.8–9.31) musyaycächimanchi alli willacuyta Jerusalenpita gallaycur Judea probinsyaman y Samaria probinsyaman chayachishanta. Jerusalenchömi Estebanta sajmaypa wañuchiran Jesucristuman riguishanpita. Felipina Samariacho willacuran. Tarso runa Saulupis ermänucunata fiyupa ñacachiran. Chaypitaga quiquin ricaran Tayta Jesusta. Nircur paymanna riguiran. Quimsaman raquisha caj particho caycan (9.32–12.24) mana Israelcunaman alli willacuyta chayachishanmi. Pablo sumaj willacuran mana Israel runacuna Tayta Jesucristuta chasquicunanpaj. Chuscu caj particho rimaycan (12.25–16.5) Asia nishan partipita mas carucama alli willacuyta Pablo apashanpaj. Chayno carucama alli willacuyta chayachishanpitami Jerusalencho caycaj mayur ermänucuna parlacuran: «mushoj ermänucunaga ¿laycunata cumlengarächu?» nir. Pichga caj particho rimaycan (16.6–19.20) Asiapita Europa partipana alli willacuyta Pablo apashanpämi. Inlisyacunachöga Israel caj ermänucunapita mas achcana caran mana Israel caj ermänucunaga. Sojta caj particho rimaycan (19.21–28.31) Jerusalencho Pabluta carsilman wichgachishanpaj. Chaypitana jusgananpaj Romaman prësu apachiran. Chaura cay Hechos libro ushan alli willacuyta Pablo Romacho willacuycashanwanmi. \c 1 \s1 Espíritu Santuta cachamunanpaj aunishan \p \v 1-2 Tayta Teófilo,\x * \xo 1:1-2 \xt Luc. 1.1–4\x* rimir isquirbimushächöga willarä gallaycunanpita-pacha Jesús janaj pachaman cuticushancama imata rurashantapis, imata yachachishantapis. Manaraj janaj pachaman cuticurmi Espíritu Santuwan tantiyachiran acrashan apostulnincuna imata rurananpäpis. \v 3 Wañushanpita cawarcamur apostulnincunata achca cuti yuriparan chuscu chunca (40) junajyaj. Rasunpa cawaycashanta riguinanpämi tucuynöpa tantiyachiran. Tayta Diospa maquincho imano goyänanpäpis sumaj willaparan. \p \v 4 Apostulnincunawan caycashpanmi Jesús niran: «Ñaupata willashänöpis Papänë aunishan Espíritu Santuta\x * \xo 1:4 \xt Luc. 24.49\x* manaraj chasquishayquicamaga cay Jerusalenpita ama aywacunquirächu. \v 5 Bautisaj Juanga runacunata yacullawanmi bautisaran. Gamcunami ichanga cananpita manapis aycällatana Espíritu Santuwan bautisasha canquipaj.»\x * \xo 1:5 \xt Mat. 3.11; Mar. 1.8; Luc. 3.16; Juan 1.33\x* \s1 Syëluman Jesús cuticushan \p \v 6 Chauraga shuntacasha caycaj apostulnincuna tapuran: «Tayta, ¿cananchu Israel nasyunninchïta jorgunqui ñaupatanöna cananpaj?» \p \v 7 Jesusna niran: «Chaycunata musyanayquega manami camacanchu. Taytallämi imay junaj päsananpaj cashantapis musyan. \v 8 Gamcunaman Espíritu Santu chayamuptinmi ichanga munayninta chasquinquipaj. Chayrämi nogapita willacunquipaj Jerusalencho, Judea probinsyacho, Samaria probinsyacho, may-chay nasyunchöpis.»\x * \xo 1:8 \xt Mat. 28.19; Mar. 16.15; Luc. 24.47–48\x* \p \v 9 Parlayta usharcuptin Jesustaga Tayta Dios cutichicuran. Apostulnincuna ricapaycaptin pucutay rurinpa yaycur illgacäcuran. Chaypitaga mana ricarannachu.\x * \xo 1:9 \xt Mar. 16.19; Luc. 24.50–51\x* \v 10 Imano Jesús aywacushantapis paycuna janajpa ricarpaycaptin illajpita ishcaj runacuna yuraj röpasha yuriparcuran. \v 11 Yuriparcur niran: «Galilea runacuna, ¿imanirtaj syëlupa ricarpaycanqui? Syëluman aywacushanta ricashayquinöllami quiquin Jesús yapay cutimongapaj.» \s1 Judaspa ruquin cananpaj Matiasta acrashan \p \v 12 Chaura Olivos lömacho carcaycashanpita Jesuspa apostulnincuna Jerusalenman cuticuran. Chay lömapita Jerusalenmanga caran juc kilömetrunöllami.\f + \fr 1:12 \ft Chayllatami Israel runacunaga säbadu jamay-junajcho purinyaj.\f* \v 13 Jerusalenman chayaycärir wicharan pachacushan wasi altusman. Paycuna caran: Pedro, Santiago, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Alfeopa wamran Santiago, «Celote» nishan Simón, Santiagupa wamran Judas.\f + \fr 1:13 \ft Santiagupa wamran Judaspa jucaj jutinmi caran Tadeo. Ricay Mat. 10.3; Mar. 3.18.\f* \v 14 Chay wasimanmi Tayta Diosta mañacunanpaj shuntacanyaj. Shuntacaj Jesuspa wauguincuna, maman María y waquin warmicunapis. \p \v 15 Chay junajcunami Jesusman yäracojcuna pachac ishcay chuncano (120) shuntacaran. Shuntacasha caycajcunatami Pedro niran: \v 16 «Ermänucuna, unaymi Davidta Espíritu Santu rimachiran Judas Iscariote Jesusta prësu charichinanpaj cashanta. Judasmi runacunataga pushasha Jesusta prësu charinanpaj. Chaymi cananga Tayta Diospa palabran cumlisha. \v 17 Noganchïwanmi Judaspis puriran. Rurashanchïta rurajmi caran. \p \v 18 «(Judasga fiyupa mana allita rurashanpita pägashan guellaywan chacrata rantiran. Nircorga uray-senganpa yagacuran pachan pashtajpaj, llanu pachancunapis llojshejpaj. \v 19 Chayno cashanta musyaycur Jerusalén runacunaga chay chacrata quiquincunapa rimaynincho ‹Acéldama› nir jutichaparan. ‹Acéldama› ninanga ‹yawar pampa› ninanmi.)\x * \xo 1:19 \xt Mat. 27.3–8\x* \p \v 20 «Judaspämi Salmos libruchöpis isquirbiraycan: \q1 «Tiyaycashanpis chunyaj ricacuchun. \q1 Tiyashan tolduchöpis ama pipis tiyachunnachu.»\x * \xo 1:20 \xt Sal. 69.25\x* \p Mas juc pachachöpis isquirbiraycan: \q1 «Pay rurananpaj cajtapis jucna rurachun» nir.\x * \xo 1:20 \xt Sal. 109.8\x* \p \v 21 «Chaymi juctana churashun paypa ruquin apóstol cananpaj. Chay runaga canga Jesuswan puriyta gallaycushanchïpita-pacha purejmi. \v 22 Chaynöpis canga Juan bautisashanpita-pacha\x * \xo 1:22 \xt Mar. 16.19; Luc. 24.51\x* janaj pachaman Jesús cuticushancama\x * \xo 1:22 \xt Mat. 3.16; Mar. 1.9; Luc. 3.21\x* purëshimajninchïmi. Chay runatanami churashun Jesús cawarisha caycajta ricashanta willacunanpaj.» \p \v 23 Niptin ishcaj runacunata acraran. Juc caran José Barsabás, (paypa juc jutin caran Justo). Jucaj caran Matías. \v 24 Nircur Tayta Diosta mañacuran: «Tayta Diosnillä, gam musyanquimi llapan runacuna imano cashantapis. Canan musyaycachimay ari maygantapis acrashayquita. \v 25 Chay acrashayqui runaga Judaspa ruquinmi canga. Judasga juchata rurarmi apóstol caycashanta cachaycusha. Chaypitami munashanta tarisha.» \p \v 26 Mañacuyta usharcuptin surti llojshiran Matiaspämi. Matiaswanga apostulcuna yapay chunca ishcayna caran. \c 2 \s1 Espíritu Santu chayamushan \p \v 1 Pentecostés\f + \fr 2:1 \ft Pascua fistapita Pentecostés fistamanga pichga chunca junajmi caran. Chay fistaga rïgu cosëcha captinmi caran. Masta musyanayquipaj liguinqui Éxo. 23.16; 34.22; Lev. 23.15–21; Deut. 16.9–12.\f* fista junajmi Jesusman yäracojcuna juc wasicho shuntacasha carcaycaran. \v 2 Illajpita janaj pachapita wiyacämuran shucucuy wayrano. Chayga chayaran shuntacasha carcaycashanman. \v 3 Shuntacasha carcaycajcunamanga cada-ünunman nina rachicarcur-rachicarcur chayaran. \fig Espíritu Santu chayamuchan|src="CN01890B.TIF" size="span" loc="Acts 2.3" ref="Hech. 2.3–4" \fig* \v 4 Chaura Espíritu Santupa munayninchöna ricacuran. Espíritu Santu parlachishanno tucuy casta rimayta gallaycäriran. \p \v 5 Chay wichan Tayta Dios munashannölla goyaj Israel runacuna intërupita sharcamur Jerusalencho goyarcaycaran. \v 6 Chay wasicho shucucuy wayrano wiyacashanta wiyaycur runacunaga ima päsashantapis ricananpaj aywaran. Chayar llapanpis wiyaran may-chaypitapis shamoj runacunapa rimaynincho parlarcaycajta. Chayno parlarcaycashanta wiyarmi imano tantiyaytapis mana atiparanchu. \v 7 Fiyupa almirashpan ninacuran: «Parlaycajcunaga ¿manachu Galilea runacunalla? \v 8 ¿Imanirtaj cada-ünunchi rimashanchïno rimajta wiyaycanchi? \v 9 Caychöga carcaycanchi: Partiapita, Mediapita, Elampita, Mesopotamiapita, Judeapita, Capadociapita, Pontupita, Asiapita, \v 10 Frigiapita, Panfiliapita, Egiptupita, Libiacho caj Cirenepa ñaupancunapita, Romapita. Waquenga Israel runacunami. Waquenga Israelcunapa custumrinta cumlej juc-lä runacunami. \v 11 Caycan Cretapita, Arabiapita. May nasyunpita carpis quiquinchïpa rimayninchïcho wiyaycanchi Tayta Diosninchi fiyupa allita ruraycashanta.» \p \v 12 Chaymi fiyupa almirasha car quiquin-pura tapunacurcaycaran: «¿Imataj päsaycan?» nir. \p \v 13 Waquinnami asipashpan niran: «machashami caycan» nir. \s1 Pedro willacushan \p \v 14 Chaura Pedroga chunca juc apostul-masincunawan ichiycur niran: «Israel-masëcuna, Jerusalencho tiyajcuna wiyaycallämay. \v 15 Manami gamcuna yarpashayquinöchu machasha carcaycä. Manaraj las-nuybipis captenga ¿imanöpataj machasha carcaycäman? \v 16 Chaypa ruquenga profëta Joelwan Tayta Dios willacachishanmi cumliycan. \v 17 Paymi niran: \q1 « ‹Ushanan junajcuna chayamuptin llapan runacunamanmi Espiritöta cachamushäpaj. \q1 Chaynöpami wamrayquicuna ollgupis warmipis willacuynëta willaconga. \q1 Mösucunapis ricapaconga shamoj watacunacho imanöpis cananpaj cajcunata. \q1 Auquincunapis suyñonga imapis cananpaj cajcunata. \q1 \v 18 Chay junajcunaga ollgu cajmanpis warmi cajmanpis sirbimajcunamanga \q1 Espiritöta cachamushäpaj willacuynëta willacunanpaj. \q1 \v 19 Syëluchömi ricacächishaj imaypis mana ricashancunata. \q1 Cay pachachönami ricacächishaj yawarta, ninata, goshtay jatariycajtano pucutayta. \q1 \v 20 Intimi chacacäcongapaj. \q1 Quillami yawarmanno ticracurengapaj. \q1 Llapan chaycunaga canga Tayta Dios jusganan junaj manaraj chayamuptinmi. \q1 Chay jusganan junäga cangapaj fiyupa manchariypaj junajmi. \q1 \v 21 Pipis Payman yäracoj cäga salbacongami.›\x * \xo 2:21 \xt Joel 2.28–32\x* \p \v 22 «Israel-masëcuna, wiyaycäramay. Nazaret marca Jesusga caran Tayta Diosninchi acrashan runami. Chayno cashantaga Tayta Dios musyachimashcanchi milagrucunata ruraptinmi. \v 23 Chayno caycaptinpis Tayta Dios camacächisha captinmi\x * \xo 2:23 \xt Luc. 24.26\x* Jesusta prësu charircur fiyu runacunapa maquinman entregashcanqui crusificaypa wañuchinanpaj.\x * \xo 2:23 \xt Mat. 27.35; Mar. 15.24; Luc. 23.33; Juan 19.18\x* \v 24 Tayta Diospa wamran caycarga manami wañushallanchöga usharanmanchu caran. Chaymi wañuy chararänanpita Tayta Diosga Jesusta cawarachisha.\x * \xo 2:24 \xt Mat. 28.5–6; Mar. 16.6; Luc. 24.5\x* \v 25 Ray Davidpis Jesuspaj isquirbiran: \q1 « ‹Imaypis Tayta Diostaga yarparaycämi. \q1 Pay ñaupächo captenga imapis manami chayamangachu. \q1 \v 26 Chaymi, fiyupa cushisha caycä. \q1 Tayta gam yanapämaptiqui allimi goyäshaj. \q1 \v 27 Wañojcuna pamparashanchöga ama cachaycamanquichu. \q1 ¡Acrashayquipa cuerpun ismunantaga manami dëjanquipächu! \q1 \v 28 Mana ushacaj cawayta tarinäpämi ricachimanqui. \q1 Gampa ñaupayquichöga amatar cushicuyllami caycan.›\x * \xo 2:28 \xt Sal. 16.8–11\x* \p \v 29 «Israel-masëcuna, ray Davidga wañushami. Maycho pamparaycashantapis musyanchïmi. \v 30 Payga profëtami caran. Paytami Tayta Diosninchi musyachiran ‹Juc castayquimi Israelpa raynin cangapaj› nir.\x * \xo 2:30 \xt 2Sam. 7.12–13; Sal. 132.11\x* \v 31 Chaymi Davidga unayna isquirbiran Tayta Dios cachamushan Cristutaga pamparashancho mana cachaycunanpaj, sepultürachöpis mana cachaycunanpaj. \v 32 Tayta Diosga nishannöllami Jesusta cawarachisha. Pay cawarishantaga llapanëmi ricashcä. \v 33 Nircurnami Jesusta derëchu caj-lädunman Tayta Dios jamachisha llapanpäpis munayniyoj cananpaj. Chaypitanami Tayta Dios aunishan Espíritu Santuta nogacunaman cachamusha. Cananga chaytami wiyarcaycanqui, ricarcaycanqui. \v 34 Musyashanchïnöpis Davidga manami cuerpucho aywasha syëluman. Chaypis quiquinmi isquirbiran: \q1 «Tayta Diosmi mandamajnëta niran: \q1 ‹Cay derëchu caj lädöcho jamacuy \v 35 llapan contrayquicunata munayniquiman churanäcama› nir. \x * \xo 2:35 \xt Sal. 110.1\x* \m \v 36 Israel-masëcuna sumaj tantiyacuy. Gamcunami Jesusta crusificaypa wañuchishcanqui. Tayta Diosmi ichanga churasha cachamushan Cristo cananpaj, munaynincho chararämänapaj.» \p \v 37 Niptin runacuna fiyupa llaquicuran. Pedrutawan waquin apostulcunata tapuran: «Israel-masëcuna, cananga ¿imataraj ruräman?» nir. \p \v 38 Pedruna niran: «Perdunasha canayquipaj jucha rurashayquicunapita arpinticur bautisacuy Jesucristupa jutincho. Chaynöpami gamcunapis Espíritu Santuta chasquinquipaj. \v 39 Espíritu Santutaga cachamonga gamcunaman, wamrayquicunaman, juc-lä runacunamanpis. Acrashancunamanga pï-maymanpis cachamunanpämi Tayta Dios aunisha.» \p \v 40 Pedroga tucuynöparaj tantiyachiran: «Waquin runacuna juchata rurallar goyaptinpis gamcunaga castïgupita salbacuy» nir. \p \v 41 Chaura Pedro nishanta wiyacojcunaga llapanmi chay junaj bautisacuran. Bautisacojcunaga caran quimsa waranganömi (3,000). \v 42 Paycunaga juc yarpayllami cawaj. Imaypis shuntacaj apostulcuna yachachishancunata yachacunanpaj, tantata yawachinacunanpaj,\x * \xo 2:42 \xt Chayno shuntacaycur micushpanmi Santa Sënatapis ruraj\x* Tayta Diosta mañacunanpaj. \s1 Yäracojcuna yanapänacur cawashan \p \v 43 Diospa munayninwan milagrucunata apostulcuna ruraptinmi llapanpis manchapacur goyaj. \v 44 Yäracojcunaga juc yarpayllami goyaj. Ima-aycantapis nistashan-tupu raquipänacoj.\x * \xo 2:44 \xt Hech. 4.32–35\x* \v 45 Chacrancunatapis, ima-aycancunatapis ranticoj. Chay guellaywannami pishïpacushanman-tupu yanapänacoj. \v 46 Waran-waranmi Templuman shuntacaj Tayta Diosta mañacunanpaj. Wasincunachöpis shuntacar cushisha goyaj, micoj, Santa Sënata micoj y upoj. Mayganpis manami jamurpänacojchu. \v 47 Paycunaga Tayta Diosninchïta alabar goyaj. Chaymi llapan runacuna paycunata alli ricaj. Chaynöpami Tayta Diosninchïman yäracojcunaga waran-waran yapacaycaj. \c 3 \s1 Puriyta mana puydej runata allchacächishan \p \v 1 Juc junaj las-tresnöna caycaptin Pedruwan Juanga imaypis aywanyashanno aywaran Templuman Tayta Diosta mañacunanpaj. \v 2 Chaychömi mancu runapis jamaraycaran. Chay runatami castancunaga waran-waran apaj Templupa sawannincho «Cuyayllapaj» nishan puncuman caridäta mañacunanpaj. \v 3 Pedruwan Juan Templuman yaycuycajta ricarmi paycunatapis caridäta mañacuran. \v 4 Mañacuptinmi mancu runata ricapärir Pedroga niran: «Ricäramuy». \v 5 Niptin chay runaga ricaraycaran «¿imataraj goycamanga?» nir yarpar. \v 6 Pedroga niran: «Goycunäpäga manami charächu guellayta ni goritapis. Ichanga charashätami goycushayqui. ¡Nazaret marca Jesucristupa munayninwan juclla puriy!» \p \v 7 Chayno nir Pedroga derëchu caj maquinpita charircur jatarcachiran. Jatarcachiptin llapan moguncunapis sänu ricacuran. \v 8 Chaymi juclla ichircur puriyta gallaycuran. Nircorga pintir-pintir Diosta alabar Templuman yaycuran. \v 9 Llapan runacunami ricaran Tayta Diosta alabashpan puriycajta. \v 10 Chaura almirar, tantiyayta mana atipar quiquin-pura ninacuran: «Tagay runaga ‹Cuyayllapaj› nishan puncucho caridäta mañacojchaj. Cananga ¿imanöparaj puriycanna?» nir. \s1 Pedro willacushan \p \v 11 Puriyta mana puydishanpita allchacaj runaga Pedrutawan Juanta gaticusha puriycaran. Templupa lädun «Salomonpa alarnin» nishan cajcho paycuna caycaptin achcaj juntapaycuran. \v 12 Chaymi runacunata Pedro niran: «Israel-masëcuna, ¿imanirtaj almirasha nogacunata ricapaycämanqui? Manami quiquëcunapa munaynëwanchu ni alli runa cashpäpischu cay runata allchacächishcä. \v 13 Chaypa ruquenga Jesusman yäracuptinmi Tayta Dios allchacächisha. Jesustami unay awilunchïcuna Abraham, Isaac, Jacob yäracushan Tayta Dios\x * \xo 3:13 \xt Éxo. 3.15\x* alliman churasha.\x * \xo 3:13 \xt Isa. 52.13–53.12; Fil. 2.7–9\x* Gamcunaga Jesusta autoridäcunamanmi prësu entregarayqui. Pilato cachaycuyta munaptinpis manami munarayquichu. \v 14 Juchaynaj cajta ‹cachariy› ninayquipa ruquin wañuchicoj cajtami cacharachishcanqui.\x * \xo 3:14 \xt Mat. 27.15–23; Mar. 15.6–14; Luc. 23.13–23; Juan 19.12–15\x* \v 15 Chaynöpami wañuchishcanqui cawayta tarichimajninchïta. Wañuchisha captiquipis Tayta Diosninchïmi cawarachimusha. Jesús cawarimushantaga nogacunami ricashcä. \v 16 Puriyta mana puydej runatapis Jesusmi yäracuptin allchacächisha canan ricashayquinöpis. \p \v 17 «Israel-masëcuna, pï cashantapis mana musyarmi gamcunapis autoridäcunapis Jesusta wañuchishcanqui. \v 18 Chaynöpami unayna Tayta Dios profëtancunawan willacachishan cumlisha. Willacachishancho niycaran Tayta Dios cachamushan Cristoga wañunanpaj cashantami. \v 19 Cananga juchayquicunapita arpinticuy. Tayta Diosmanna yäracuy. Chayrämi llapan juchayquita Tayta Dios perdunashunquipaj, alli cawaytana tarichishunquipaj. \v 20 Chaynöpis Tayta Diosga Jesucristuta yapay cachamonga. Jesuspämi Cristo cashanta Tayta Diosga unaypita-pachana willacachiran. \v 21 Pay cutimunanpaj öra manaraj chayamuptinmi syëlullachöraj caycanga Tayta Dios llapantapis quiquin munashanmanno ticrachinancama. Chayno cananpaj cashantaga profëtacuna unaynami isquirbiran. \v 22 Moisespis unay awilunchïcunata willaparan: ‹Tayta Diosmi quiquiquicunapita juc runata churangapaj nogano profëta cananpaj. Payta gamcuna wiyacunqui. \v 23 Chay profëtata mana wiyacoj cäga jusgashami canga› nir.\x * \xo 3:23 \xt Deut. 18.15–19; 34.10\x* \p \v 24 «Profëta Samuel cashanpita-pachami profëtacunaga canan wichan päsaycashanpaj willacuran. \v 25 Tayta Dios gamcunapaj aunishantaga profëtancunawanmi willacachiran. Gamcunapämi unay awilunchi Abrahamwanpis conträtuta rurar Tayta Diosga niran: ‹Gampita mirajcunapitami llapan runacunapis bindisyunta chasquengapaj›\x * \xo 3:25 \xt Gén. 12.3; 22.18\x* nir. \v 26 Chay nishannöllami Tayta Diosga wamran Jesusta rimëru gamcunaman cachamuran bindisyunta goshunayquipaj, chaynöpana jucha rurashayquipita arpinticur Dios munashannöna cawanayquipaj.» \c 4 \s1 Pedrutawan Juanta mandajcunaman apashan \p \v 1 Pedruwan Juan runacunata willapaycaptillanraj chayaran cüracuna, Templuta täpajcunapa mandajnin, saduceocuna. \v 2 Paycunaga fiyupa rabyasha chayaran Pedruwan Juan «Jesús rasunpa cawarimusha caycaptenga runacunapis cawarishun» nir yachachiptinmi. \v 3 Paycunata prësu charircärerga tardina captinmi carsilman wichgaran warannin jusgananpaj. \v 4 Ichanga Pedruwan Juan willapashanta wiyajcuna achcajmi riguiran. Riguejcuna llapanga caran pichga waranganönami (5,000). \p \v 5 Prësu wichgashan warannin tutanami Jerusalencho shuntacaran Israel mandajcuna, rispitädu mayurcuna, lay yachachejcuna. \v 6 Paycunawanmi mas mandaj cüra Anaspis shuntacaran. Chayman shuntacaran Caifás, Juan, Alejandro, Anaspa waquin famillyancunapis. \v 7 Pedrutawan Juanta carsilpita jorgarcachir tapuran: «¿Ima munayniquiwantaj, u pipa munayninwantaj cay runata allchacächishcanqui?» nir. \v 8 Chaura Pedroga Espíritu Santu rimachiptin niran: «Israel mandajcuna, mayurcuna wiyamay. \v 9 Allita rurarmi nogacunaga cay runata allchacächishcä. Chaypitami gamcunaga imanöpa allchacächishätapis tapurcaycämanqui. \v 10 Israel-masëcuna, llapan musyananpaj willashayqui. Jesuspa munayninwanmi cay puriyta mana puydej runa allchacasha. Nazaret Jesusta crusificar wañuchishayquitami Tayta Dios cawarachimusha. \v 11 Chay Jesustami gamcunaga wasi pergajcunanöpis ‹cay rumiga manami allichu› nir jitarishcanqui. Chaypis chay rumiga caycan wasi isquïnan simintuman puntu rumipaj camacächishanörämi.\x * \xo 4:11 \xt Sal. 118.22\x* \v 12 Tayta Diosninchëga salbamänanchïpaj Jesustami cachamusha. Manami paypita mas jucga canchu salbamänanchïpaj.» \p \v 13 Pedruwan Juan mana sumaj estudyasha caycarpis mana manchacuypa rimaptin autoridäcuna almiraran. Chaynöpami tantiyacuran Jesuspa apostulnincuna cashanta. \v 14 Allchacaj runaga apostulcunapa ñaupancho ichiraycaran. Chaymi paycunapa contran rimayta mana camäpacuranchu. \v 15 Chaura Pedrutawan Juanta jawaman jorgarcachir quiquin-pura parlacuran: \v 16 «¿Imatataj rurashun paycunata? Jerusalenchöga llapanmi musyan puriyta mana puydej runata allchacächishanta. Noganchïpis manami ñïgashwanchu. \v 17 Ichanga chay milagru jucman-jucman mana chayananpaj paycunata michäshun cananpitaga Jesuspita pitapis mana willapänanpaj» nir. \p \v 18 Nircur apostulcunata jawapita gayarcachir ollgöparan Jesuspita mana willacunanpaj, mana yachachinanpaj. \v 19 Ollgöpaptin Pedruwan Juan niran: «Mä gamcuna nimay taytacuna. ¿Allichu canman Tayta Diosta wiyacunäpa ruquin gamcunata wiyacuptë? \v 20 Ricashätaga wiyashätaga pï-maytapis willapäshämi. Manami upällacushächu.» \p \v 21 Puriyta mana puydej runata allchacächishanpita llapan runacuna Tayta Diosta alabaptinmi mandajcunaga Pedrutawan Juanta mana castigaranchu. Chaypa ruquenga ollgöparillar garguriran. \v 22 Jesuspa munayninwan allchacashan runaga chuscu chunca (40) watatapis ushashanami caran. \s1 Yäracojcuna Tayta Diosta mañacushan \p \v 23 Prësu cashanpita cachaycuptin Pedruwan Juanga yäracoj-masincunaman cutiran. Chayaycur paycunata willaparan cüracuna, mayurcuna imata nishantapis. \v 24 Willaptin paycunaga juc yarpaylla Tayta Diosta mañacuran: «Tayta Diosnë, gammi syëluta, cay pachata, lamarta y ima-aycatapis camarayqui.\x * \xo 4:24 \xt Éxo. 20.11; Neh. 9.6; Sal. 146.6\x* \v 25 Espíritu Santu musyachiptinmi unay sirbishojniqui David niran: \q1 «¿Imanirtaj Tayta Diosta mana rispitajcunaga contran jatarircaycan? \q1 ¿Imanirtaj manacajcunataga yarpaycan? \q1 \v 26 Cay pachacho caj raycuna, mandajcuna fiyupa rabyacarcärin. \q1 Nircur llapanna parlacun Tayta Diospa contran, y acrashanpa contran.\x * \xo 4:26 \xt Sal. 2.1–2\x* \m \v 27 Ray David nishannöllami Herodeswan\x * \xo 4:27 \xt Luc. 23.7–11\x* Poncio Pilato,\x * \xo 4:27 \xt Mat. 27.1–2; Mar. 15.1; Luc. 23.1; Juan 18.28–29\x* marca-masëcunapis jäpa runacunawan shuntacaycur parlacusha acrashayqui\x * \xo 4:27 \xt Isa. 52.13; Fil. 2.7\x* Jesuspa contran jatarinanpaj. \v 28 Chaynöpami unaypita yarpashayquita paycuna cumlisha. \v 29 Tayta, cananga ricaycaptiquimi manchaycächiman. Chaypis yanapaycamay ari mana manchacuypa willacuyniquita willacunäpaj. \v 30 Gueshyajcunapis munayniquiwan allchacaycuchun, milagrucunapis wamrayqui Jesucristupa munayninwan rurasha cachun.» \p \v 31 Diosta mañacuyta ushaycuptin shuntacasha caycashan wasi cuyuriran. Chaura Espíritu Santupa munayninchöna llapan ricacuran. Chaypitaga chiquejcunata mana manchacuypana Tayta Diospa willacuyninta willacuran. \s1 Jesusman yäracojcuna juc yarpaylla cawashan \p \v 32 Yäracojcunaga achcaj carpis juc yarpayllami caran. Manami ni mayganpis ima-aycantapis «quiquilläpämi» niranchu. Chaypa ruquenga llapan imallatapis raquipänacoj.\x * \xo 4:32 \xt Hech. 2.44–45\x* \v 33 Jesús cawaramushanta apostulcunaga mana manchacuypami willacuycaran. Tayta Diospis paycunata yanaparan. \v 34 Mayganpis manana pishipacaycho cananpämi chacrancunata wasincunata ranticuycur guellayta \v 35 apostulcunata entregaj. Paycunana pishïpacojcunata aypoj. \v 36 Chaynömi ruraran lamar chaupin Chipre tishgucho yurej José jutiyoj runapis. Payga caran Leví trïbupitami. Josëtami apostulcunaga jutichaparan «Bernabé» nir. Bernabé ninanga «shogacoj» ninanmi. \v 37 Bernabëmi chacranta ranticuycur guellayta apostulcunaman entregaran. \c 5 \s1 Ananías warmin Safirawan llullacushan \p \v 1 Chaycho caran juc runapis Ananías jutiyoj. Paymi warmin Safirawan chacranta ranticuycuran. \v 2 Paycunaga yachachinacurcur chacran ranticushan guellayta raquicuriran. Waquillantana apostulcunaman aparan «cayllachömi chacräta ranticushcä» nir. \v 3 Waquillanta apashanta musyar Pedro niran: «Ananías, ¿imanirtaj Satanás yarpayta goshushayquita chasquishcanqui? ¿Imanirtaj Espíritu Santuta llullapaycanqui? ‹Cayllachömi ranticushcä› nerga llullacuycanquimi. \v 4 Chacrayquega quiquiquipami casha. Chasquishayqui guellaypis quiquiquipami casha. Quiquiquipa caycaptenga ama llullacunquimanchu. Manami nogatachu llullapämashcanqui, chaypa ruquenga Tayta Diostami.» \p \v 5 Pedro chayno niptin Ananías jinan öra wañucäcuran. Wañushanta musyar runacunaga fiyupa manchacuran. \v 6 Chaura mösucuna Ananiaspa cuerpunta pitucurcur apar pampaycäriran. \p \v 7 Chaypita quimsa öratano Ananiaspa warmin Safirapis chayaran. Payga manami musyaranchu runan wañushanta. \v 8 Chayaptin Pedro tapuran: «¿Rasunpachu chacrayquita ranticushcanqui runayqui apamushan guellayllachu?» \p Safirana niran: «Au, chayllachömi ranticushcäcuna.» \p \v 9 Niptin Pedro niran: «Gamga ¿imanirtaj runayquiwan parlacushcanqui Tayta Diospa Espiritunta musyapänayquipaj? ¡Masqui ricay! Puncuchönami caycan runayquita pampaj mösucuna. Cananga gamtanami apashunqui.» \p \v 10 Chayno niptin chay öra Safirapis Pedrupa ñaupancho wañucäcuran. Mösucuna yaycur wañushatana tariran. Aparcur runanpa lädullanman pampaycuran. \v 11 Ananiaswan Safira wañushanta musyaycur llapan yäracojcuna,\f + \fr 5:11 \ft Waquin Bibliacunachöga \fk inlisya \ft niycanmi. Chayno niycan Jerusalencho Jesusman llapan yäracojcuna shuntacajpämi.\f* llapan wiyaj runacunapis fiyupa manchacuran. \s1 Milagrucunata rurashan \p \v 12 Runacuna ricaycaptinmi Diospa munayninwan apostulcunaga achca milagrucunata ruraj. Juc yarpayllami llapan carcaycaran Salomón jutiyoj alarcho shuntacashpan. \v 13 Waquin runacunaga Jesusman yäracojcunata alli ricarpis, tallupayta manchacuran. \v 14 Chayno captinpis waran-waran warmi ollgumi Jesusman yäracojcunaga yapacaycaran. \v 15 Chaymi runacunaga Pedro puriptin gueshyajcunata cämantinta wasinpita wajtaman jorgoj «Cay gueshyajcunapa jananman Pedrupa llantuynin chayaptillanpis allchacangami» nir. \v 16 Sercancho caj marcacunapitapis aypalla runacuna shamuran Jerusalenman, gueshyajcunata, dyablu ñacachishancunatapis apacurcur. Chaura chay apashan runacunaga allchacaran. \s1 Apostulcunata ñacachishan \p \v 17 Chauraga mas mandaj cürapis, saduceocunapis apostulcunata fiyupa chiquir rabyacarcäriran. \v 18 Chaymi prësu charircur carsilman wichgachiran. \v 19 Wichgaraycashan chacaymi Diospa anjilnin chayaycur carsil puncuta quicharir paycunata jorguran. Jorgurcur niran: \v 20 «Cananga Templuman ayway. Chaychöna runacunata willapay alli cawayta\x * \xo 5:20 \xt Juan 11.25; 14.6; Rom. 6.4\x* tarinanpäga imata rurananpäpis.» \p \v 21 Warannin tutaga anjil nishannöllami apostulcuna Templuman aywaran. Chaychöna runacunata yachaycächiran. \p Chaycama mas mandaj cüraga cüra-masincunawan llapan mayur runacunawan shuntacaran. Paycunawan parlacurcurmi Templu täpajcunata carsilman cacharan apostulcunata apamunanpaj. \v 22 Carsilman chayashpanga apostulcunata mana tarirannachu. Chaura cutircur willaran: \v 23 «Carsil puncuta sumaj wichgaraycajtami tarishcä. Puncuchöpis täparcaycashami. Puncuta quichar ruriman yaycurirmi ichanga pitapis mana tarishcächu» nir. \p \v 24 Chaura mandaj cüracunawan Templuta täpajcunapa mandajnenga «¿Imanöparaj gueshpisha? Cananga ¿imamanraj chayashun?» ninacuran. \v 25 Chayno nircaycaptin juc runa chayar niran: «Carsilman wichgachishayqui runacunaga Templu cajchönami yachaycächin.» \p \v 26 Willaptin mandäga täpajcunata pushacurcur Templuman aywaran. Chayaycorga runacuna sajmananta manchacushpanmi apostulcunata mana magayllapa pusharan. \v 27 Autoridäcuna shuntacasha caycashanman apostulcunata chayachiptin mas mandaj cüraga niran: \v 28 «¿Manachu gamcunataga sumaj willaparä Jesuspaj mana willacunayquipaj? Nircaycaptëga ¿imanirtaj intëru Jerusalencho yachaycächinqui? Nircurpis nogacunatami jitapaycämanqui ‹Paycunami Jesusta wañuchisha› nir.»\x * \xo 5:28 \xt Mat. 27.25\x* \p \v 29 Niptin apostulcunawan Pedroga niran: «Runacunata wiyacunäpa ruquin nogacunaga Tayta Diostami wiyacushaj. \v 30 Gamcuna Jesusta crusificaypa wañuchisha captiquipis unay awilunchïcuna yäracushan Tayta Diosmi cawarachimusha. \v 31 Nircurmi Diosga derëchu caj-lädunman jamachisha, munayniyoj mandaj cananpaj, salbamajninchi cananpaj. Chaymi Israelcuna juchancunapita arpinticur mañacuptenga perdunanga. \v 32 Chayno cashanta noga musyarmi willacurcaycä. Chaycunataga Espíritu Santupis musyachicuycanmi. Chay Espíritu Santuntami Tayta Diosga cachamusha payta wiyacojcunaman.» \p \v 33 Chayno nishanta wiyaycärir autoridäcunaga fiyupa rabyashpan apostulcunata wañurachiyta munaran. \v 34 Chaymi fariseo runa mandaj Gamaliel micharan. Payga caran laycunata fiyupa yachaj. Llapan Israelcunapis rispitaj. Paymi apostulcunata jawaman jorgachiran. \v 35 Nircur mandaj-masincunata niran: «Israel-masëcuna, cay runacunapa contran imatapis manaraj rurar sumaj yarpachacuy. \v 36 ¿Yarpanquichu ñaupata juc runa Teudas jutiyoj ‹Mandajmi cä› nir yurimushanta? Paytami chuscu pachac (400) runacuna gatirparan. Teudasta wañuycachiptenga llapan gatirpajcunami mashtaypa mashtar aywacur illgaran. \v 37 Chaypita guepatapis sinsucuy cashan wichan Judas Galileo yurimuptin achcaj runacuna gatirparan. Paytapis wañuycachiptenga gatirpajcuna mashtaypa mashtar aywacur illgaran. \v 38 Taytacuna, cananga tantiyacuy. Cay runacunataga ama imatapis rurashunchu. Quiquinpa yarpayllanpita willacusha captenga chayllachönami usharanga. \v 39 Tayta Diospita rasunpa ruraptenga manami imanöpapis illgächinquipächu. Pajta Tayta Diospa contran ima jatariycanqui.» \p \v 40 Gamaliel chayno tantiyachiptin mandaj Israelcunaga apostulcunata manana wañuchiranchu. Sumaj astircachillarna Jesuspaj mana willacunanpaj willaparcur cachaycuran. \p \v 41 Jesuspaj willacushanpita astiptin apostulcunaga cushicuran. Cushisha Israel mandajcunapa ñaupanpita aywacuran. \v 42 Michasha caycaptinpis apostulcunaga Templu puncuchöpis, wasincunachöpis waran-waran willacushpan yachachej «Jesusga Tayta Diosninchi cachamushan Cristumi» nir. \c 6 \s1 Ganchis runacunata acrashan \p \v 1 Chay wichan Jesucristuman yäracojcuna achcayaran griego rimayta rimajcuna, hebreo rimayta rimajcunapis. Griego rimaj yäracojcunaga quijacuran: «Hebreo biyüdacunaga achca micuytami chasquin. Noganchi caj biyüdacunaga wallca micuyllatami chasquinchi» nir. \v 2 Chaymi llapan yäracojcunata shuntaycur chunca ishcay apostulcunaga niran: «Manami allichu canman nogacuna Tayta Diospa willacuyninta willacuycashäta cachaycur imatapis aypullar goyäcuptëga. \v 3 Gamcuna ganchis runacunata acray Espíritu Santupa munayninwan caycajcunata, alli tantiyajcunata. Paycunatanami churashun imatapis aypunanpaj. \v 4 Nogacunanami mana yamacaypa Tayta Diosta mañacuycäshaj, alli willacuynintapis willacuycäshaj.» \p \v 5 Niptin llapan auniran. Chaura acraran llapan shongunwan yäracoj, Espíritu Santupa munaynincho cawaj Estebanta. Chaynöpis acraran Felipeta, Procorota, Nicanorta, Timonta, Parmenasta, Antioquía runa Nicolasta. Nicolasga unaynami Israel runacunapa laynin nishanno cawaycaran. \v 6 Chay ganchis runacunata acrarcur apostulcunaga paycunapa umanman maquinta churar Tayta Diosta mañacuran cargunta cumlinanpaj. \p \v 7 Chaymi Jesucristupa willacuyninta intëru Jerusalencho willacuran. Chaura yäracojcunapis mas achcana caran. Waquin Israel cüracunapis Jesusman yäracuranna. \s1 Estebanta prësu charishan \p \v 8 Estebanga llapan shongunwan Tayta Diosman yäracurmi Espíritu Santupa munayninwan milagrucunata ruraran. \v 9 Chayno ruraptinmi «Librina» nishan sinagogapita shamoj runacuna Estebanwan rimanacuran. Chay runacuna unayga uywaymi caran Cirene, Alejandría, Cilicia, Asia probinsyacunacho. \v 10 Esteban Espíritu Santupa munayninwan captin, yachaj captinmi contrancunaga ima niytapis mana camäpacuranchu. \v 11 Chaymi chay contrancunaga juc runacunata pägaran «Estebanga Moisesta, Tayta Diosta ashllisha» nir jitapänanpaj. \v 12 Chaynöpami ollgöchiran Lay yachachicojcunata, mayur runacunata, waquin runacunatapis. Chaura prësu charicarcärir aparan mandajcuna shuntacasha caycashanman. \v 13 Chaymanmi pusharan testïgucunata llullacunanpaj. Chay runacunaga Estebanpa contran niran: «Cay runaga templunchïta manacajman churan. Layninchïpapis contran riman. \v 14 Estebanga nisha Tayta Diospa Templunta Nazaret runa Jesús juchuchinanpaj cashantami. Yachaycächin Moisés yachachishan custumricunata rucachinanpämi.» \p \v 15 Chaura mandajcuna ricapäriptin Estebanpa gagllanga caycaran anjilpa gagllannöraj. \c 7 \s1 Mandajcunapa ñaupancho Esteban rimashan \p \v 1 Chaura mas mandaj cüraga Estebanta tapuran: «¿Rasunpachu cay runacuna nishanno rimashcanqui?» nir. \v 2 Estebanna niran: «Wiyamay taytacuna. Unay awilunchi Abraham manaraj Haranman aywacuptillanmi munayniyoj Tayta Diosga Mesopotamiacho yuriparan. \v 3 Yuriparcur niran: ‹Tiyaycashayqui marcata, llapan castayquicunata cachaycur aywacuy tiyanayquipaj ricachinäpaj caycajman.›\x * \xo 7:3 \xt Gén. 12.1\x* \v 4 Chaura Abrahamga Mesopotamiapita Harán marcaman\x * \xo 7:4 \xt Gén. 11.31\x* aywacuran. Papänin wañucuptinnami Abrahamtaga Tayta Dios pushamuran cay tiyaycashanchi partiman.\x * \xo 7:4 \xt Gén. 12.4\x* \v 5 Cayman chayachimorga quiquinpa cananpaj chacrata manami ricachiranchu. Wamran manaraj captinpis Tayta Dios auniran chay partita payta goycunanpaj, chaypitaga wamrancunapäna cananpaj.\x * \xo 7:5 \xt Gén. 12.7; 13.15; 15.18; 17.8\x* \v 6 Tayta Diosga Abrahamta musyachiran paypita mirajcuna juc-lä nasyuncho chuscu pachac (400) watayaj uyway car ñacananpaj cashanta. \v 7 Chaynöpis Tayta Dios niran: ‹Ñacachej nasyun runacunataga castigashämi. Gampita miraj runacunatami ichanga jorgacamushaj cay particho sirbimänanpaj.›\x * \xo 7:7 \xt Gén. 15.13–14; Éxo. 3.12\x* \v 8 Chayno Tayta Dios conträtu rurashan mana gongacänanpaj Abrahamta señalacachiran.\x * \xo 7:8 \xt Gén. 17.10–14\x* Abrahampis wamran Isaacta señalaran pusaj junajyoj caycaptin.\x * \xo 7:8 \xt Gén. 21.2–4\x* Isaacpis wamran Jacobta señalaran.\x * \xo 7:8 \xt Gén. 25.26\x* Jacobpis chunca ishcay wamrancunata señalaran.\x * \xo 7:8 \xt Gén. 29.31–35.18\x* Paycunami Israelcunapa unay caj awiluncuna caran. \p \v 9 «Jacobpa wamrancunaga chiquirmi wauguin Josëta\x * \xo 7:9 \xt Gén. 37.11\x* Egiptuman apacunanpaj ranticaycäriran.\x * \xo 7:9 \xt Gén. 37.28\x* Ichanga juc-lächöpis Josëtaga Tayta Dios yanapaycaranmi.\x * \xo 7:9 \xt Gén. 39.2, 21\x* \v 10 Paytaga ñacaycunapita jorguran. Yachaj cananpaj yanaparan. Yachaj captinmi Egiptupa faraonnenga Josëta churaran palasyuncho caj runacunapa mandajnin cananpaj, nasyuntapis mandäshinanpaj.\x * \xo 7:10 \xt Gén. 41.39–41\x* \p \v 11 «Chay wichanga fiyupa muchuy caran Egipto nasyuncho y Canaanchöpis. Chaymi awilunchïcuna micunanpaj micuy mana caranchu.\x * \xo 7:11 \xt Gén. 42.1–2\x* \v 12 Egiptucho micuy cashanta mayar Jacobga wamrancunata cacharan micuy rantej. Chay wamrancunaga caran unay awilunchïcunami. \v 13 Yapay micuy rantej cutiptinmi ichanga José willaran ‹wauguiquimi caycä› nir. Wauguincunawan\x * \xo 7:13 \xt Gén. 45.1\x* tincushanta mayar faraonpis rejsiran Josëpa castancunata.\x * \xo 7:13 \xt Gén. 45.16\x* \v 14 Chaypitana Josëga Egiptuman gayachiran papäninta, llapan castancunata.\x * \xo 7:14 \xt Gén. 45.9–10, 17–18\x* Chaura Egiptuman chayajcunaga caran ganchis chunca pichgan (75) runacunami.\x * \xo 7:14 \xt Gén. 46.27\x* \v 15 Chaynöpami Jacobga Egiptumanna tiyaj aywacuran.\x * \xo 7:15 \xt Gén. 46.1–7\x* Chaychöna Jacobpis wamrancunapis wañucuran.\x * \xo 7:15 \xt Gén. 49.33\x* \v 16 Wañuptin paycunataga pampananpaj aparan Shequemman. Chaytaga achca guellaywanmi Abraham unayna rantiran Hamorpa wamrancunapita.\x * \xo 7:16 \xt Gén. 23.3–16; 33.19; 50.7–13; Jos. 24.32\x* \p \v 17 «Abrahampita mirajcunata jorgunanpaj Tayta Dios aunishan wallcana pishiptin Israelcunaga Egiptucho aypallamanna mirasha caran. \v 18 Chay wichan Egiptuchöga juc faraonna yaycuran. Payga manami musyarannachu pï José cashantapis.\x * \xo 7:18 \xt Éxo. 1.7–8\x* \v 19 Chaymi unay castanchïcunata llullapayllapa fiyupa ñacachiran.\x * \xo 7:19 \xt Éxo. 1.10–11\x* Israelcuna mirananta mana munaywanmi ollgu wamran yurejcunataga wañucunanpaj cachaycachiran.\x * \xo 7:19 \xt Éxo. 1.22\x* \v 20 Chay wichan Moisés yuriran. Payga cuyayllapaj wamrami caran. Chaymi maman-taytanpis quimsa quilla pacayllapa uywacuran.\x * \xo 7:20 \xt Éxo. 2.2\x* \v 21 Chaypitaga wañucunanpaj cachaycuptinna faraonpa jipash wamran shuntarcur wamrachacuran.\x * \xo 7:21 \xt Éxo. 2.3–10\x* \v 22 Chaynöpami Moisesga Egipto runacuna estudyashanta yachacuran. Yarpaysapa carmi imatapis alli ruraj, alli rimaj. \p \v 23 «Chaypita chuscu chunca (40) watayoj caycar Moisés shacyäcuran Israel-masincunata watucoj aywananpaj. \v 24 Watucoj chayar tariran Egipto runa Israel-masinta magaycajta. Moisesga castanta washashancho Egipto runata wañuycachiran. \v 25 Moisesga yarparan: ‹Israel-masëcunaga tantiyacongachari ñacaycashanpita jorgunäpaj Tayta Dios cachamashanta› nir. Chaypis castancunaga mana tantiyacuranchu. \v 26 Egipto runata wañuchishan warannin yapay cutir Israel-masincuna quiquin-puralla pillyaycajtana tariran. Paycunata raquir niran: ‹Chay castalla caycarga ¿imanirtaj pillyanqui?› \v 27 Chaura magaj cäga Moisesta tangarir niran: ‹¿Pitaj gamtaga churasha-cashunqui mandajnë, jueznë canayquipaj? \v 28 ¿Ganyan Egipto runata wañuchishayquinöchu wañuchimayta munaycanqui?› \v 29 Niptin Moisesga Madianman gueshpir aywacuran.\x * \xo 7:29 \xt Éxo. 2.11–15\x* Chaychöga gorpay-tucullar tiyacuran. Chaycho majachacaptinnami ishcay wamrancuna caran.\x * \xo 7:29 \xt Éxo. 18.2\x* \p \v 30 «Chuscu chunca (40) watana goyaycashancho Moisés aywaran chunyaj Sinaí punta chaquinman. Chaychömi Diospa anjilnin yuriparan shira rataycajcho. \v 31 Chaura Moisesga fiyupa almirasha car manchapayllapa witiran. Yaycuycaptin Tayta Dios nimuran: \v 32 ‹Nogaga caycä unay awiluyquicunapa Diosninmi. Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa Diosninmi caycä.› Chayno niptin Moisés manchacur sicsicyashpan ricäriytapis mana munaranchu. \v 33 Chaynöpis Tayta Dios niran: ‹Cay partichöga nogami caycä. Rispitamashpayqui llanguiquita jorguy. \v 34 Nogaga ricashcämi acrashä Israel runacunata Egipto runacuna fiyupa ñacaycächishanta. Llaquicur mañacamashantapis wiyashcämi. Chaymi paycunata jorgamunäpaj urämushcä. Chaymi gamtana Egiptuman cachashayqui.›\x * \xo 7:34 \xt Éxo. 3.1–10\x* \p \v 35 «Moisesta ‹¿Pitaj gamtaga churasha-cashunqui mandajnë, jueznë canayquipaj?› nisha caycaptinpis Diosga cachasha salbajnin cananpaj, mandajnin cananpämi. Shiracho yuriparcur Diospa anjilnenga cacharan Israelcunata Egiptupita jorgamunanpämi. \v 36 Chaymi Moisesga Egiptuman aywaycur unay castanchi Israelcunata jorgamuran. Jinan Egiptuchöpis, Puca Lamarchöpis\x * \xo 7:36 \xt Éxo. 14.21\x* milagrucunata ruraran. Chunyaj chaqui jircachöpis\x * \xo 7:36 \xt Núm. 14.33\x* chuscu chunca (40) watantin milagrucunata ruraran.\x * \xo 7:36 \xt Éxo. 7.3\x* \v 37 Moisesmi niran: ‹Tayta Diosmi quiquiquicunapita juc runata churangapaj nogano profëta cananpaj. Payta gamcuna wiyacunqui.›\x * \xo 7:37 \xt Deut. 18.15, 18\x* \v 38 Chunyaj jirca Sinaïcho\x * \xo 7:38 \xt Éxo. 19.1–20.17; Deut. 5.1–33\x* Israelcuna goturpaycaptin Moisesmi anjilpa maquinpita Tayta Diospa mandamintuncunata chasquiran noganchïta willapämänanchïpaj. Chay mandamintucunaga caran Tayta Dios munashanno alli cawananchïpämi. \p \v 39 «Ichanga Moisés nishanta unay castanchïcuna manami wiyacuranchu. Chaymi Egipto nasyunman cuticuyta munaran. \v 40 Aarontanami unay castanchïcunaga niran: ‹Egiptupita jorgamajninchi Moisesga manami yurimunchu. Manami musyanchïchu ima päsashantapis. Chaymi cananga gam rurapämay dioscunata ñaupanchïta aywar pushamänanchïpaj.›\x * \xo 7:40 \xt Éxo. 32.1\x* \v 41 Chaura goripita ruraparan töru-nirajta. Nircur chay ïdulunta adurarna uywacunata rupachiran. Fistatapis cushicuyllawan ruraran.\x * \xo 7:41 \xt Éxo. 32.2–6\x* \v 42 Chayno ruraptin Tayta Diosga witicuriran. Intita, quillata, goyllarcunata adurananpaj camacächiran. Chaymi profëtacuna isquirbishanchöpis cayno niycan: \q1 « ‹Israelcuna, chuscu chunca watantin chunyaj chaqui jircapa pushamuptë \q1 ¿imaytaj nogapaj uywacunata pishtarayqui u chaqui micuycunata gomarayqui? \q1 \v 43 Chaypa ruquenga maypa aywarpis Moloc diospaj rurashayqui toldunta purichishcanqui. \q1 Refán diospa goyllarninta ruraycurmi adurashcanqui. \q1 Chaypitami jitarishayquipaj Babilonia nasyun päsaycama.›\x * \xo 7:43 \xt Amós 5.25–27\x* \p \v 44 «Chunyaj chaqui jircacho unay castanchïcunaga Tayta Dioswan Tincunan Toldu rurashanta purichiran. Chay Toldutaga ruraran Moisesta Tayta Dios ricachishannöllami.\x * \xo 7:44 \xt Éxo. 25.9, 40\x* \v 45 Tolduta apacurcur unay castanchïcunataga Tayta Dios acrashan nasyunman Josuëmi pusharan.\x * \xo 7:45 \xt Jos. 3.14–17\x* Chaynöpa cay marcanchïpita llapan jäpa runacunata garguran. Garguriptenga castanchïcunallapäna cay nasyun ricacuran. Paycunaga ray David cashan wichancamami toldullacho Tayta Diosta aduraran. \v 46 Tayta Diosga Davidta amatarmi cuyaran. Chaymi Davidga niran ‹Jacobpita mirajcuna adurashunayquipaj wasita rurachipäshayqui› nir.\x * \xo 7:46 \xt 2Sam. 7.1–16; 1Crón. 17.1–14\x* \v 47 Chaypis Davidpa wamran Salomonrämi Diospa Templuntaga rurachiran.\x * \xo 7:47 \xt 1Rey. 6.1–38; 2Crón. 3.1–17\x* \v 48 Ichanga Tayta Dios manami tiyanchu runa rurashan wasicunacho. Chaymi profëtanwanpis willacachiran: \q1 \v 49 « ‹Syëluga jamacunämi. \q1 Mundu allpanami chaquë lluchcaränan. \q1 Chayno caycaptenga ¿runa rurashan wasicho tiyämanchuraj? \q1 \v 50 ¿Syëlupis pachapis manachu noga rurashallä caycan?›\x * \xo 7:50 \xt Isa. 66.1–2\x* \p \v 51 «Gamcunaga mana wiyacoj rinriynajmi canqui. Llutan ruraycunallapaj yarpanqui. Unay castayquicunanöllami Espíritu Santupa contran carcaycanqui.\x * \xo 7:51 \xt Isa. 63.10\x* \v 52 Unay castanchïcunapis Tayta Diospa profëtancunata chiquir magaran. ‹Tayta Dios acrashan Cristo shamongami› nir willacuptinpis wañuchiran. Tayta Dios acrashan Cristo chayamuptinnaga contran jatarir paytapis wañuchishcanqui. \v 53 Laycunataga gamcuna manami chasquicushcanquichu anjilcunawan apachimusha caycaptinpis.» \s1 Estebanta wañuchishan \p \v 54 Esteban chayno niptenga fiyupa ollgucarcärir quiruntapis uchuranraj. Chaymi fiyupa rabyar ushariyta munaran. \fig Estebanta wañuchishan|src="CN02154B.TIF" size="span" loc="Acts 7.54" ref="Hech. 7.54–60" \fig* \v 55 Estebannami Espíritu Santupa munaynincho car janajpa ricärishancho ricaran Tayta Dios munayniyoj car achicyaypa achicyaycämojta, Jesuspis derëchu caj-läduncho caycämojta. \v 56 Chaymi Esteban niran: «¡Ricay! Syëlu quicharaycämun. Munayniyoj Jesuspis Tayta Diospa derëchu caj-läduncho caycämun.» \p \v 57 Niptin ollgur rinrincunata chapacurcuran. Jinan öra Estebanta llapan aptacarcäriran. \v 58 Nircur siudä cantunman apaycur wacpita-caypita sajmaran. Chay runacunaga jacurashancunata Saulo jutiyoj mösuta paytacuran. \v 59 Sajmarcaycaptin Estebanga mañacur niran: «Tayta Jesús, almäta shuntacullay.»\x * \xo 7:59 \xt Sal. 31.5; Luc. 23.46\x* \p \v 60 Gongurpacuycur sinchipa Esteban niran: «Tayta, cay runacunapa juchanta ama yarparaychu.» \p Chayno nircur wañucäcuran.\x * \xo 7:60 \xt Luc. 23.34\x* \c 8 \p \v 1 Estebanta wañuchishanta ricar Sauluga «allimi wañuchisha» niran. \s1 Jesusman yäracojcunata gaticachashan \p Chay wichan Jerusalencho Jesusman yäracojcunata chiquir gaticacharan. Chaura yäracojcunaga mashtaypa mashtar aywacuran Judea partipa, Samariapa. Apostulcunallana Jerusalenchöga quëdaran. \v 2 Estebanta wañuycachiptenga Diosta manchapacojcuna cuerpunta pampaycäriran. Nircur paycunaga llaquicur wagaran. \v 3 Saulumi ichanga Jesusman yäracojcunata chiquishpan wasincaylla ashiran. Charishan cajtana warmita ollgutapis carsilman apachiran.\x * \xo 8:3 \xt Hech. 22.4–5; 26.9–11\x* \s1 Samariacho Felipe willacushan \p \v 4 Jesusman yäracojcuna Jerusalenpita aywacur, maymanpis chayar alli willacuyta willacuran. \v 5 Felipipis Samariaman chayar Jesucristupita willacuran. \v 6 Felipe willacushanta wiyar, Jesucristupa munayninwan milagrucunata rurashantapis ricar llapan runacuna sumaj wiyaj. \v 7 Allchacächiptinmi dyablucunapis gaparpaycar aywacoj. Tucuy gueshyawan gueshyajcunatapis, mancucunatapis, wegrucunatapis allchacächej. \v 8 Chaymi chay siudächöga runacuna fiyupa cushicuran. \p \v 9 Chaychömi Simón jutiyoj brüju runapis caycaran. Payga «yachajmi cä» nishpan ñaupapitana Samaria runacunata riguichiran. \v 10 Chaymi llapan runa tacshapita jatuncama riguiran «Cay runaga Diospa munayninwanmi fiyupa yachan» nir. \v 11 Llapanpis payta sumaj wiyaj brüju cayninwan unaypita-pachana tucuyta rurashanta ricar. \p \v 12 Jesucristo salbamajninchi cashanta Felipe willacuptinmi ichanga warmi ollgupis Jesucristuman yäracuran. Nircorga bautisacuran. \v 13 Quiquin brüju Simonpis riguir bautisacuran. Chaypitanaga Felipeta purïshiran. Tayta Diospa munayninwan Felipe milagrucunata ruraptin almirasha ricapaj. \p \v 14 Jerusalencho caycaj apostulcuna mayaran Samaria runacunapis Tayta Diospa alli willacuyninta chasquicushanta. Chaymi Pedrutawan Juanta cacharan. \v 15 Chayaycur Tayta Diosta mañacuran yäracojcuna Espíritu Santuta chasquinanpaj. \v 16 Samariacho yäracojcunaga Espíritu Santuta manarämi chasquiranrächu. Jesuspa jutincho bautisacushallarämi caycaran. \v 17 Chay yäracojcunapa umanman maquinta churaycur Pedruwan Juan Tayta Diosta mañacuptin Espíritu Santuta chasquiran. \p \v 18 Yäracojcunata apostulcuna yataycuptin Espíritu Santuta chasquishanta ricar brüju Simonga pägayta munaran. \v 19 Chaymi niran: «Munayniquita ranticaycamay nogapis runacunapa umanta yataycuptë Espíritu Santuta chasquinanpaj.» \v 20 Pedruna niran: «¿Diospa munaynin rantina cashantachu yarpanqui? ¡Chayno yarpashayquipita llapan guellaynintiquimi ushacanqui! \v 21 Gamga manami Dios munashannöchu cawaycanqui. Chaymi gampaga ni ima derëchuyquipis mana canchu nogacuna rurashäno ruranayquipaj. \v 22 Llutanta yarpänayquipa ruquenga Tayta Diosta mañacuy perdunashunayquipaj. Capaschari perdunashunquimanpis. \v 23 Noga musyaycämi gam inbidyösu car llutan ruraycunatapis mana cacharishayquita.» \p \v 24 Chaymi brüju Simonga ruwacur niran: «Nogapaj Diosta mañacuycullay ari perdunaycamänanpaj.» \p \v 25 Chaypitana Pedruwan Juanga Tayta Diospa alli willacuyninta willacuriycur Samaria partipa marcan-marcan willacuraycar Jerusalenman cuticuran. \s1 Etiopía runawan Felipe parlashan \p \v 26 Chaypitaga Tayta Diospa anjilnin chayaycur Felipita niran: «Felipe, cananga Jerusalenpita Gazaman uraj caminupa ayway.» (Chay caminuga chunyajmi.) \v 27 Chaura Felipega jinan öra aywaran. Caminuchöna Etiopía runawan\f + \fr 8:27 \ft Griego rimaychöga \fk capasha runa \ft ninmi. Chay wichanmi runacunata acraycur mandaj raycuna capachej warmicunata mana munapänanpaj. Nircurnami chay capasha runacunata raycuna churaj warmincunata cuydananpaj u quiquinta mandäshinanpäpis.\f* tincuran. Payga Etiopiacho rayna Candacepa tesurërunmi caran. Tayta Diosta adurajmi Jerusalenman aywasha caran. \v 28 Cuticuycaran carrëtancho jamasha profëta Isaías isquirbishan libruta liguiraycar. \v 29 Chaymi Espíritu Santuga Felipita niran: «Felipe, ayway tagay carrëtayoj runa cajman.» \v 30 Chayarga liguiycajta wiyar tapuran: «Chay liguiycashayquita ¿tantiyanquichu?» nir. \v 31 Chay Etiopía runaga niran: «Pipis mana tantiyachimaptenga ¿imanöpataj tantiyashaj? Tayta, carrëtäman wichämuy ari tantiyaycachimänayquipaj.» \fig Etiopía runawan Felipe parlashan|src="CN01932B.TIF" size="span" loc="Acts 8.31" ref="Hech. 8.26–40" \fig* \v 32 Liguiycashan libruchöga caynömi isquirbiraycaran: \q1 «Paytaga aparan uyshata pishtananpaj apaycajnömi. \q1 Manami ni juc shimipis rimacuranchu. \q1 Payga millwanta rutuptin uysha upällalla cacushannömi upällalla cacuran. \q1 Manami ni juc shimipis rimacuranchu. \q1 \v 33 Manacajman churaptin manami pipis faburnin jatarcushachu. \q1 Paytaga cay pachapita illgänanpämi wañuycärachisha. \q1 Chaura ¿wamrancuna mana captenga piraj rimarconga?» nir.\x * \xo 8:33 \xt Isa. 53.7–8\x* \p \v 34 Liguiyta usharir Etiopía runaga Felipita niran: «Cay liguishäta tantiyaycachimay tayta. ¿Pipätaj isquirbiran? ¿Quiquinpächu, jucpächu?» \v 35 Chaymi Felipega quiquin Etiopía runa liguishallanwan Jesuspa alli willacuyninta tantiyachiran. \v 36 Chaypitana aywarcaycashancho yacuta tariran. Chaura Felipita niran: «Caycho yacu caycan. ¿Imataj bautisacunäpäga pishin?» \v 37 [Niptin Felipe niran: «Llapan shonguyquiwan riguiptiquega bautisashayquimi.» Chaura Etiopía runa niran: «Au, nogaga rasunpami riguë Jesucristo Diospa Wamran cashanta.»] \v 38 Chaymi carrëtanta ichiycachir ishcan uraran yacuman. Chaycho Felipe bautisaran. \v 39 Yacupita llojshircuptin Espíritu Santuga Felipeta apacuran. Etiopía runaga imaypis mana ricanacurannachu. Chaypis Jesusman riguishanpita cushishana aywacuran. \v 40 Felipinami Azoto marcachöna illajpita ricacuran. Payga chay-wichaypa purir alli willapata marcan-marcan willacuran. Chayno willacuraycarmi Cesarea siudäcama chayaran. \c 9 \s1 Jesusman Saulo yäracushan \r (Hech. 22.6–16; 26.12–18) \p \v 1 Chay wichan Sauluga Jesusman yäracojcunata fiyupa chiquir, wañuchiyta yarpar mas mandaj cüraman aywaran. \v 2 Ordinta jorguran Damasco siudächo sinagogacunaman yaycuycur Jesusman yäracojcunata warmita ollgutapis prësu chariycur Jerusalenman apananpaj. \p \v 3 Ordinta chasquircur Sauluga Damascuman aywaycaran. Chayaycaptinna illajpita syëlupita fiyupa achicyamuran Sauluman. \v 4 Chaura Sauluga pampaman tuniran. Nircur wiyaran syëlupita «Saulo, Saulo, ¿imanirtaj chiquir gaticachaycämanqui?» nimojta. \v 5 Wiyarmi tapuran: «Tayta, ¿pitaj canqui?» nir. Chaura nimuran: «Nogaga gaticachämashayqui Jesusmi caycä. [Quiquiquimi mana allita ruracuycanqui picata töru jaytar nanächicushannöpis.» \p \v 6 Chaura manchariywan sicsicyaycar Saulo niran: «¿Imatataj rurashaj tayta?» \p Tayta Jesusna niran:] «Cananga jatarcur ayway Damascuman. Chaychönami imata ruranayquipäpis nishunquipaj.» \p \v 7 Saulupa yan'guincunaga rimamojta wiyarpis manami pitapis ricaranchu. Chaymi fiyupa manchariran. \v 8 Sauluga gaprayashana pampapita jatarcuran. Chaymi yan'guincunaga janchayllapana Damascuman chayachiran. \v 9 Chaychöga quimsa junajmi gaprayashalla cacuran. Micuytapis mana micuranchu. Yacutapis mana upuranchu. \p \v 10 Damascuchömi tiyaran Jesusman yäracoj Ananías. Paytami Tayta Jesús yuriparcur «Ananías» nir gayaran. \p Chaura Ananiasga «¿Imata Tayta?» niran. \p \v 11 Tayta Jesusna niran: «Ayway ‹Derëchu› nishan cälliman. Judaspa wasinman chayar tapucunqui Tarso marca runa Saulupaj. Payga Tayta Diostami mañacuycan. \v 12 Saulumi suyñuynincho ricasha Ananías jutiyoj runa yaycur ñawin allchacänanpaj maquinta paypa umanman churaycojta.» \p \v 13 Niptin Ananiasga niran: «Tayta, chay runapäga achcajmi riman gamman yäracojcunata Jerusalencho ñacaycächishanta. \v 14 Cananga mas mandaj cürapita ordinta jorgucurcurmi cayman shamusha gamman yäracojcunata prësu apananpaj.» \p \v 15 Chaura Tayta Jesús niran: «Ayway. Chay runataga willacojnë cananpämi acrashcä. Paymi willapanga juc-lä nasyun runacunata, raycunata, Israel-masincunata. \v 16 Paytami noga musyachishaj noga-raycu fiyupa ñacananpaj cashanta.» \p \v 17 Chaymi Ananiasga wasiman chayaycur, Saulupa umanta yataycur niran: «Ermänu Saulo, aywaycämuptiqui yuripäshoj Tayta Jesusmi cachamasha ñawiquita allchacächinäpaj. Cananpitaga Espíritu Santupa munayninchönami goyanquipaj.» \p \v 18 Niriptenga jinan öra Saulupa ñawinpita pescädupa gachganno shicwacuran. Chaura ñawin allchacäcuranna. Nircorga bautisacuran. \v 19 Micuyta yawarcuptinna balurnin yurircuran. Chaypitaga Jesusman yäracojcunawan Damascucho ishcay quimsa junaj goyaran. \s1 Damasco siudächo Saulo willacushan \p \v 20 Chaypitaga sinagogacunacho Saulo willacuran: «Jesusga Tayta Diospa Wamranmi» nir. \v 21 Chayno rimashanta wiyarmi almirashpan nircaycaran: «Cay runaga ¿manachu Jerusalencho Jesusman yäracojcunata chiquir gaticacharan? ¿Manachu cay Damascumanpis shamusha yäracojcunata mas mandaj cüracunaman prësu apananpaj?» \p \v 22 Ichanga Saulo mana manchacuypa sumaj tantiyachiran Jesús Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta. Chayno yachachiptinmi Damascucho tiyaj Israel runacunaga imata niytapis mana camäpacuranchu. \s1 Israelcunapita Saulo gueshpishan \p \v 23 Chaypita unayllataga Sauluta wañuchinanpaj Israelcuna parlacuran. \v 24 Wañuchiyta munarmi pagasta junajta siudäpita llojshinacunacho shuyararan. Wañuchinanpaj shuyarcaycashantaga quiquin Saulupis mayaranna. \v 25 Chaymi yäracojcunaga canastaman wiñarcur juc chacay Sauluta pergapita warcuyllapa urächiran gueshpir aywacunanpaj.\x * \xo 9:25 \xt 2Cor. 11.32–33\x*\fig Sauluta pergapa warcuyllapa gueshpichishan|src="LB00333B.TIF" size="span" loc="Acts 9.25" ref="Hech. 9.23–25" \fig* \s1 Jerusalencho Saulo willacushan \p \v 26 Jerusalenman Saulo chayaycur Jesusman yäracojcunawan tincuyta munaran. Ichanga yäracojcuna manchacuran Saulupis yäracoj cashanta mana musyashpan. \v 27 Chaymi Bernabëga apostulcunaman Sauluta pusharan. Willaparan Tayta Jesús caminucho Sauluta yuripashanta, parlashanta. Damascucho mana manchacuypa Saulo Jesuspaj willacushantapis willaparan. \v 28 Chaynöpami Jerusalencho yäracojcunawan iwalna Saulupis puriran. Payga mana manchacuypa Jesuspita willacuran. \v 29 Pï-maywanpis mana manchacuypa parlaran. Griego rimaj Israel runacunawanpis rimanacuran. Ichanga chay runacuna wañuchiyta munaran. \v 30 Wañuchinanpaj yarpapaycashanta mayar ermänucunaga Cesarea siudäman Sauluta pusharcuran. Chaypitana Tarsoman cacharan. \p \v 31 Chay wichanga yäracojcuna allimi goyäcuran Judeacho, Galileacho, Samariacho. Chaymi shacyäcuran Tayta Dios munashannölla cawananpaj. Chayno Espíritu Santu yanapaptinmi yäracojcunapis mas achcayaranna. \s1 Eneas allchacashan \p \v 32 Pedroga yäracoj-masincunata watucur puriycaran. Lida marcacho yäracojcunamanpis watucoj chayaran. \v 33 Chaychömi tariran pullan cuerpun wañusha caycaj Eneas jutiyoj runata. Payga pusaj watanami jitaräcuran. \v 34 Paytami Pedro niran: «Eneas, Dios acrashan Cristo Jesusmi allchacächishunqui. Jatariy. Cämayquita shuntay.» \p Chaura Eneasga jinan öra jataricurcuran. \v 35 Chayta ricarmi Lidacho, Saroncho tiyajcunapis Jesusmanna yäracuran. \s1 Dorcas cawarishan \p \v 36 Chay wichanmi Jope marcacho Jesusman yäracoj warmi tiyaran. Paypa jutin caran Tabita, griego rimaychöna «Dorcas». Dorcasga amatar alli warmi cashpanmi pishïpacojcunata yanapaj. \v 37 Chay warmiga gueshya chariptin wañucuran. Wañuptenga bäñaraycachir altusman chutaycuran. \v 38 Chaura Pedro Lida marcacho caycashanta mayar ishcaj runacunata cacharan. Chay marcaga Jopepita sercallachömi caycaran. Chayaycur Pedruta ruwaran «Tayta, juclla Jopeman aywayculläshun» nir. \p \v 39 Chaura Pedroga paycunawan aywaran. Chayaycuptinnami pusharan aya chutaraycashan altusman. Chaychönami Dorcas yanapashan biyüdacuna wagar Pedruta ricachiran paycunapaj rurapashan röpacunata. \v 40 Pedroga llapan täpaycajcunata jawaman gargurir gongurpaycur Tayta Diosta mañacuran. Nircur aya chutaraycajta ricapärir niran: «Tabita jatariy.» \p Niptin cawarcur ricachacuriran. Pedruta ricärirna jamarcuran. \v 41 Chaura maquipita charircur Pedro jatarcachiran. Nircorga yäracojcunatawan biyüdacunata gayaran cawaycajtana ricananpaj. \v 42 Chaytaga Jope marcacho tiyajcuna llapanmi mayaran. Chaynöpami achcajna Tayta Jesusman yäracuran. \v 43 Pedroga suyla ruraj Simonpa wasincho achca junajmi goyaran. \c 10 \s1 Pedruta Cornelio gayachishan \p \v 1 Cesarea siudächömi Cornelio jutiyoj runa tiyaran. Paymi «Italia» jutiyoj batallun suldärucunapa capitannin caran. \v 2 Cornelioga quiquinpis, wasincho goyajcunapis Tayta Dios munashanno cawaj. Israel runacunatapis achcanpa caridäta goycoj. Y Tayta Diosta imaypis mañacoj. \v 3 Payga las-tresnöna caycaptin ricaran Tayta Diospa anjilninta. Anjilga «Cornelio» nir gayaran. \p \v 4 Chaura mancharisha ricapaycashancho niran: «¿Imata Tayta?» \p Anjilna niran: «Cornelio, mañacushayquita Tayta Dios wiyashami. Pobricunata caridäta goshayquitapis ricashami. \v 5 Cananga Jopeman cachata cachacuy Simonta pushamunanpaj. Simonpa jucaj jutinmi Pedro. \v 6 Payga pachacaraycan lamar cantuncho suyla ruraj Simonpa wasinchömi.» \p \v 7 Anjil aywacuptinna Cornelioga gayaran ishcaj uywaynincunatawan Tayta Dios munashanno goyaj suldärunta. Chay suldäruga Cornelio yäracushanmi caran. \v 8 Llapanta willapariycur Jopeman cacharan. \p \v 9 Warannin las-dösino caycaptin Pedroga Tayta Diosta mañacunanpaj wicharan wasi jananman. Chay öraga Cornelio cachashan runacuna Jopeman chayaycaranna. \v 10 Pedro yarganarmi micuyta munaran. Micuyta camariycashancama Tayta Dios ribilaptin \v 11 ricaran syëlu quichacäcojta. Jatun jacuno chuscun puntanpita mashtaypa watasha uraycämojta ricaran. \v 12 Chay jacuchöga caycaran llapan casta animalcuna, culebracuna, äbicunami. \v 13 Ricapaycaptin nimuran: «Pedro jatarcur chay animalcunata pishtariycur micuy.» \p \v 14 Pedruna niran: «Tayta, laycho ‹ganra› nishan animalcunataga manami imaypis micushcächu.» \v 15 Yapay nimuran: «Micunayquipaj Tayta Dios niycaptenga ama ‹ganra› ninquinachu.» \p \v 16 Quimsa cutimi chayno nimuran. Nircurmi ichanga syëluman cutichicuran. \p \v 17 Pedroga ricashanta sumaj mana tantiyar yarpachacuycaran. Niycaptin Corneliopa cachancunaga tapucur-tapucur chayaran suyla ruraj Simonpa wasinman. \v 18 Chayar tapucuran «¿Caychöchu Simón pachacaraycan? Paypa jucaj jutenga Pedrumi» nir. \p \v 19 Ricashanpaj Pedro yarpachacuycaptillanraj Espíritu Santu niran: «Pedro, quimsaj runami ashiycäshunqui. \v 20 Nogami cachamushcä. Juclla uray. Mana manchacuypa paycunawan ayway.» \v 21 Niptenga Pedro urariycur Corneliopa cachancunata niran: «Ashiycashayqui runaga nogami caycä. ¿Imallapäraj ashiycämanqui?» \v 22 Paycunana niran: «Capitan Corneliomi cachamasha. Payga Tayta Dios munashannömi cawan. Alli runami. Chaymi llapan Israel runacunapis alli rican. Gamta gayachishunayquipäga Tayta Diospa anjilninmi nisha. Wasinmanshi aywashun willapashayquita wiyananpaj.» \p \v 23 Chaura pachacarashan wasillaman Pedroga paycunata pachächiran. Tutanninnami Pedro aywaran cacha chayajcunawan. Aywaptenga Jopecho caj ermänucunapis aywäshiran. \p \v 24 Waranninraj Cesareaman chayaran. Corneliona shuyaraycaran rejsinacushancunata, famillyancunata shuntaycur. \v 25 Pedro chayaptin Cornelioga llojshiran jamachinanpaj. Nircur Pedrupa ñaupanman gongurpacuran adurananpaj. \v 26 Pedroga jatarcachir niran: «Jatariy. Nogapis gamno runallami cä.» \v 27 Chaypita Corneliowan parlar wasi ruriman yaycur tariran chaychicaj runacuna shuntacasha caycajta. \v 28 Pedro niran: «Gamcuna musyanquimi Israel runacuna jäpa runacunawan mana gotucänäpaj, mana guellipänäpaj laynëcunacho nishanta. Chaypis Tayta Diosmi tantiyachimasha mana Israelcunamanpis chayanäpaj. \v 29 Chaynöpami gayachimaptiqui mana goyapacaypa juclla shamushcä. Cananga willamay ari imapaj gayachimashayquitapis.» \p \v 30 Chaura Cornelio niran: «Chuscu junajnami cayno öra [ayunar] Tayta Diosta mañacuycaptë achicyaycachaycaj röpasha runa yuripämasha. \v 31 Yuriparcamar nimasha: ‹Cornelio, mañacushayquita Tayta Diosga wiyashami. Pobricunata caridäta goshayquitapis ricashami. \v 32 Cananga Jopeman cachata cachacuy Simonta pushamunanpaj. Paypa jucaj jutinmi Pedro. Payga pachacaraycan lamar cantuncho suyla aroj Simonpa wasinchömi› nir. \v 33 Chayno nimaptinmi pushamushunayquipaj juclla cachacamushcä. Ima allishi shaycamushcanqui. Tayta Dios nishushayquicunata wiyayta munarmi llapanë shuntacasha carcaycä.» \s1 Corneliopa wasincho Pedro willacushan \p \v 34 Pedro willacuyta gallaycur niran: «Cananga rasunpami tantiyacö Tayta Dios pï-maytapis cuyashanta.\x * \xo 10:34 \xt Deut. 10.17\x* \v 35 Payta wiyacojcunataga alli runacunataga Tayta Dios chasquinmi may nasyunpita captinpis. \v 36 Tayta Diosga Israel runacunaman willacuyninta chayachiran. Chay alli willacuyninta Jesucristuwanmi willacachiran runacuna paywan allina cananpaj. Jesucristoga llapanpa mandajninmi caycan. \v 37 Gamcuna musyashayquinöpis bautisacunanpaj Bautisaj Juan willacushantaga Galileapita-pacha intëru Israel nasyunchömi musyan. \v 38 Nazaret marca Jesustami Tayta Diosga Espíritu Santunwan acraran. Chaymi Jesusga marcan-marcan purir allita ruraran. Dyablu gueshyachishancunatapis allchacächiran. \v 39 Intëru Judea probinsyachömi, Jerusalén siudächömi paywan purishcä. Chaymi Jesús rurashancunata llapanta willacö. Paytami fiyu runacuna crusificaypa wañuchiran. \v 40 Wañuchishanpis quimsa junajtaga payta Tayta Diosmi cawarachimusha. Cawarircamur nogacunata yuripämasha. \v 41 Cawarimushantaga manami llapan runacunachu ricasha. Chaypa ruquenga ñaupapita-pacha Tayta Dios acrashan cajllami ricasha. Chaymi cawarcamuptin paywanga micur upur goyashcäcunaraj. \v 42 Paymi nogacunataga cachamasha alli willacuyta willacunäpaj. Chaynöpis cachamasha wañushacunatapis cawaycajcunatapis Jesusna jusgananpaj Tayta Dios churashanta willacunäpämi. \v 43 Profëtacunapis Jesuspäga willacuran: ‹Payman yäracoj cajtaga pitapis perdunangami› nir.» \s1 Mana Israel runacunapis Espíritu Santuta chasquicushan \p \v 44 Pedro willapaycaptillan llapan shuntacasha wiyaycajcunaman Espíritu Santu chayaran. \v 45 Pedruta aywäshej Israel ermänucunapis mana Israelcunaman Espíritu Santu chayaptin fiyupa almiraran. \v 46 Almiraran tucuy castata rimajta wiyar, Tayta Diosta alabajta wiyar. \v 47 Chaymi aywäshejcunataga Pedro niran: «Paycunapis noganchïno Espíritu Santuta chasquicusha caycaptenga juclla bautisashun.» \p \v 48 Chauraga Jesucristupa jutincho Pedro bautisaran. Chaypitanaga paycuna Pedruta ruwaran ishcay quimsa junajllapis goyapärinanpaj. \c 11 \s1 Imata rurashantapis Jerusalencho yäracojcunata Pedro willashan \p \v 1 Judea probinsyacho caycaj apostulcunawan ermänucunaga mayaran mana Israel runacunapis Tayta Diosninchïpa willacuyninta chasquicushanta. \v 2 Chaymi Jerusalenman Pedro cutiptin Israel ermänucuna ollgusha niran: \v 3 «¿Imanirtaj mana Israel runacunapa wasinman yaycushcanqui? ¿Imanirtaj paycunawan micushcanqui?» \p \v 4 Niptinmi Pedroga imanöpis päsashanta willapar niran: \v 5 «Jope marcacho caycashpä Tayta Diosta mañacuycashächo Tayta Dios ribilamaptin ricarä syëlupita jatun jacuno chuscun puntanpita watasha uraycämojta. Noga cajman chayamuran. \v 6 Sumaj ricapärishächo ricarä uywana animalcunata, jirca animalcunata, culebracunata, äbicunata. \v 7 Y wiyarä cayno nimojta: ‹Pedro jatarcur chay animalcunata pishtariycur micuy.› \v 8 Nogana nirä: ‹Tayta, laycho «ganra» nishan animalcunataga manami imaypis micushcächu.› \v 9 Niptëga syëlupita yapay nimaran: ‹Micunayquipaj Tayta Dios niycaptenga ama «ganra» ninquinachu.› \p \v 10 «Quimsa cutimi chayno nimuran. Nircurmi ichanga syëluman apacuran. \v 11 Chay örami Cesarea siudäpita quimsaj runa ashimashpan pachacushä wasiman chayamuran. \v 12 Espíritu Santumi mana yarpachacuypa aywanäpaj nimaran. Cay sojta ermänunchïcunawan aywar juc runapa wasinman chayashcä. \v 13 Wasiyoj runanami cayno willamaran: ‹Wasëcho anjil yuriparcamar nimasha: «Cananga Jopeman cachacuy Simonta pushamunanpaj. Simonpa jucaj jutinmi Pedro. \v 14 Paymi willashunquipaj gam y wasiquicho llapan tiyajcunawan imano salbacunayquipäpis» nir.› \v 15 Chaypitaga willapaycaptilläna noganchïman chayamushanno paycunamanpis Espíritu Santu chayasha. \v 16 Chayrämi yarpärirä Tayta Jesús nishancunata. Pay niran: ‹Bautisaj Juanga yacullawanmi bautisasha. Gamcunami ichanga Espíritu Santuwan bautisasha canquipaj.›\x * \xo 11:16 \xt Hech. 1.5\x* \v 17 Jesusman yäracuptinchi noganchïman Espíritu Santuta cachamushannöllami paycunamanpis cachamusha. Tayta Diosninchi chayno camacaycächiptenga ¿pitaj noga cä Tayta Dios nimashanta mana wiyanäpäga?» \p \v 18 Chayno willaptenga Jerusalencho caj ermänucuna mana rimacurannachu. Chaypa ruquenga Tayta Diosta alabaran «Mana Israel runacunatapis juchancunapita arpinticuptenga Tayta Dios chasquinchaj mana ushacaj cawayta gonanpaj» nir. \s1 Antioquiacho caj ermänucuna \p \v 19 Estebanta wañuycachiptenga Jesusman yäracojcuna mashtaypa-mashtar aywacojcuna, chayaran Fenicia marcaman, Chipre marcaman, Antioquía marcaman.\x * \xo 11:19 \xt Hech. 8.1–4\x* Paycunaga Israel runacunallatami Jesuspita willaparan. \v 20 Chipre marcapitawan Cirene marcapita Antioquiaman aywajcunami ichanga mana Israel runacunatapis Jesucristupa alli willacuyninta willaparan. \v 21 Paycuna chayno willacunanpaj Tayta Diosmi alli yanaparan. Chaymi achcaj runacunana Jesusman yäracuran. \p \v 22 Chayta mayar Jerusalencho caj ermänucunaga Bernabëta cacharan Antioquía marcaman. \v 23 Chayar Tayta Dios cuyapäcoj cashanta ricar Bernabëga fiyupa cushicuran. Chaycho yäracojcunatapis shacyächiran mana yamacaypa llapan shongunwan Jesusman yäracunanpaj. \v 24 Bernabëga Tayta Diosmanmi yäracoj. Alli runami caran. Espíritu Santupa munaynincho caran. Chaymi Antioquiacho achcaj runacuna Jesusman yäracuran. \p \v 25 Chaypitaga Sauluta ashej Tarso marcaman Bernabé aywaran. \v 26 Tariycur Antioquiaman pushacuran. Chay marcachöna juc wata llapan yäracojcunawan goyaran achcaj runacunata yachachishpan. Antioquiachörämi Jesusman yäracojcunata «Cristiano» nir jutichapayta gallaycuran. \p \v 27 Chay wichan Jerusalenpita Antioquiaman profëtacuna aywaran. \v 28 Chaychömi Espíritu Santu rimachiptin profëta Agabo\x * \xo 11:28 \xt Hech. 21.10\x* willacuran «Fiyupami muchuy canga intëru marcacunacho» nir. Nishannöllami Claudio Romapa mandajnin caycashan wichan muchuy caran. \v 29 Chaymi Antioquiacho yäracojcunaga parlacuran Judea probinsyacho yäracojcunaman imallantapis shuntarcur apachinanpaj. \v 30 Shuntariycurna apachiran Judeacho mayur yäracojcunaman. Chaytaga Sauluwan Bernabëmi aparan. \c 12 \s1 Pedruta carsilman wichgashan \p \v 1 Chay wichan ray Herodes Agripaga juc ishcay yäracojcunata prësu charircur fiyupa ñacachiran. \v 2 Chaychömi Juanpa wauguin Santiaguta cuchuypa wañuchiran. \v 3 Chayno rurashan Israel runacunapaj alli cashanta ricarmi Pedrutapis prësu charichiran. Chay wichanga Lebadüraynaj Tantata micunan fistami caycaran. \v 4 Pedruta carsilman wichgachiran. Carsilchöga chuscu röpa suldärucunapa maquinman entregaran. Cada röpachömi chuscu suldärucuna caran. «Pascua fista ushay jusgashun» nirmi wichgaycachiran.\x * \xo 12:4 \xt Éxo. 12.1–27\x* \v 5 Chaymi Pedrutaga carsilcho sumaj täparcaycaran. Yäracojcunanami ichanga mana jamaypa Tayta Diosta mañacuycaran. \s1 Pedruta anjil jorgushan \p \v 6 Herodes jusganan warämoj Pedroga puñuycaran ishcaj suldärucunaman cadinasha. Waquin suldärucunana puncucho täparcaycaran. \v 7 Chayno caycaptin carsil junta achicyar Diospa anjilnin Pedruman chayaran. Ricchachir Pedruta isquïnancho yataycur niran: «Pedro, apurä jatariy.» Niptin Pedruta wataraycächishan cadina maquincunapita cachacäcuran. \v 8 Anjilna yapay niran: «¡Juclla röpayquita jaticuy! ¡Llanguiquitapis jaticuy!» Jaticurcuptin anjil niran: «Cananga jacuyquita jacucurcur guepalläpa shamuy.» \p \v 9 Chaura anjilpa guepallanpa Pedro aywaran. Ichanga manami musyaranchu rasunpa llojshiycashanta u suyñuynillancho llojshiycashantapis. \v 10 Rimir caj puncucho caycaj suldärucunata, chaypita caj puncucho caycaj suldärucunata päsarir chayaran cälliman llojshina caj fyërru puncuman. Chay puncu quiquillan quichacäcuptin cällimanna llojshiriran. Cällipa aywarcaycaptinna anjilga illgacäcuran. Chaura quiquillanna Pedro ricacuran. \v 11 Quiquillan ricacur cällicho caycashanta sumaj tantiyacurirna Pedro niran: «Cananmi ichanga rasunpa musyä salbamänanpaj anjilninta Tayta Dios cachamushanta. Paymi salbamasha Herodespita, Israelcuna yarpashanta ruramänanpitapis.» \p \v 12 Carsilpita llojshishanta sumaj tantiyacurir Pedro aywacuran Juanpa maman Mariapa wasinman. Juanpa jucaj jutinnami caran Marcos. Chay wasichömi achcaj yäracojcuna shuntacaycur Pedrupaj Tayta Diosta mañacurcaycaran. \v 13 Chayaycur sawan puncupita Pedro gayacuptinna pï cashantapis ricananpaj llojshiran Rode jutiyoj jipash. \v 14 Pedrupa busninta rejsircur puncuta mana quichayllapa Rode cushisha cuticuran puncucho Pedro caycashanta willacoj. \v 15 Willaptin shuntacasha caycajcunaga niran: «¿Imanöpataj Pedro canga? Gamga llullacuycanquimi.» \p Niptinpis jipashga niran: «Rasunpa Pedrumi.» \p Chaura paycuna niran: «¿Imanöpataj pay canga? ¡Anjilnin-imatachari wiyapacushcanqui!» \p \v 16 Chaycamaga yaparir-yaparir Pedro gayacuycaran. Puncuta quicharir Pedruta ricärerga llapan mancharicäcuran. \v 17 Chaura Pedroga maquillanwan sëñata ruraran upälla cacunanpaj. Nircorga carsilpita Tayta Dios jorgamushanta willaparan. Chaypitana niran: «Carsilpita llojshimushätaga ermänucunata willay. Santiagutapis\f + \fr 12:17 \ft Chay Santiagutami \fk Jacobo \ft niranpis. Payga manami apóstol caj Santiagucho caran, man'chäga Jesuspa wauguinmi. Ricay Mat. 13.55; Juan 7.3–5; Hech. 1.14.\f* willay.» Chaypitaga llojshirir juc-läpa aywacuran. \p \v 18 Carsilcho Pedro mana warämuptin suldärucunaga ima ruraytapis mana camäpacuranchu. \v 19 Herodesna wacpa-caypa Pedruta ashichiran. Mana tariptenga quiquin suldärucunata wañuchichiran. Nircur Herodesga Judeapita Cesareaman goyaj aywacuran. \s1 Herodes wañushan \p \v 20 Herodesga Tirocho, Sidoncho tiyaj runacunapaj fiyupa rabyasha caycaran. Chaymi chay runacunaga parlacuran Herodesta ruwananpaj. Chaynöga ruwaran Tiro y Sidón runacuna Herodes tiyashan partipita micuyta rantinyaj carmi. Cesareaman chayarga Herodespa guellay charajnin Blastowan amistäta ruraran. Paynami Herodesta ruwaran alli ricanacunanpaj. \v 21 Chaura Herodes diyata jitaparan juc junajchöraj paycunawan parlananpaj. Chay parlanan junaj chayamuptin achicyaypa-achicyaycaj röpan jatisha despächunman jamacuycuran. Chaypitana rimamuran. \v 22 Rimamushanta wiyar runacunaga sinchipa niran: «Rimaycämöga diosmi. Manami runachu.» \v 23 Herodesga «Tayta Diosllata alabay» ninanpa ruquin quiquin munayniyoj-tucuran. Chaypitami jinan öra Tayta Diospa anjilnin gueshyawan castigaran. Chaynöpami curu ushaypa wañuran. \p \v 24 Tayta Diospa willacuynintami ichanga may-chaychöpis willacuycaran. \p \v 25 Bernabëwan Saulunami apachishancunata Jerusalenman chayaycachir Marcos nishan Juanta pushacurcur Antioquiaman cuticuran. \c 13 \s1 Bernabëtawan Sauluta Espíritu Santu acrashan \p \v 1 Antioquiacho caj yäracojcunachöga caycaran profëtacuna, yachachicojcuna. Caycaran: Bernabé, Simón, Lucio, Manaén, Saulo. Simontaga «Yana runa» nirmi rejsej. Lucioga caran Cirene marcapitami. Manaentanami Galileapa raynin Herodestawan iwalta uywasha caran. \fig Rimir caj aywaynincho Pablo Jesucristupa willacuyninta willacur purishan|src="QuechuaDeHuallaga_Paul1.PDF" size="span" loc="Acts 13.1 (place at top of page)" ref="Hech. 13.1–14.28" \fig* \v 2 Juc cuti Jesusman yäracojcuna shuntacaycur ayunar Diosta mañacuycaptin Espíritu Santu niran: «Bernabëtawan Saulutaga acrashcä willacuynëta willacur purinanpämi.» \p \v 3 Chaura Tayta Diosta mañacarcärir, ayunarcärir Bernabëpawan Saulupa umanman maquincunata churarcur Tayta Diosta mañacuran willacur purinanpaj. Nircurnami paycunata despacharan. \s1 Chipricho willacushan \p \v 4 Espíritu Santu cachaptin Bernabëwan Sauluga chayaran Seleucia marcaman. Chaypitana büquiwan aywaran lamar chaupin Chipre tishguman. \v 5 Salamina marcaman chayar sinagogacunacho Tayta Diospa alli willacuyninta willacuran. Marcos nishan Juanpis yanapar puriycaran. \p \v 6 Diospa willacuyninta willacur intëru Chipripa puriycashancho chayaran Pafos marcamanpis. Chaychömi tariran brüju Israel runata. Jutin caran Barjesús. Chay brüjumi profëta-tucur runacunata riguichiran. \p \v 7 Payga Chipripa mandajnin Sergio Paulowanpis alli caran. Chay mandäga yarpaysapa runami caran. Paymi Tayta Diosninchïpa alli willacuyninta wiyayta munar Bernabëtawan Sauluta gayachiran. \v 8 Brüjumi ichanga tucuynöpa chapata ruraycaran mandaj Sergio Paulo mana wiyananpaj. Brüjutaga griego rimaycho «Elimas» nejmi. \v 9 Sauluga sumaj ricapärir ollgöparan. Saulupami jucaj jutin caran Pablo. Espíritu Santupa munayninwanmi chay brüjuta \v 10 niran: «¡Gamga dyablu munashantami ruraycanqui! ¡Chaymi Tayta Diospa contran caycanqui! ¿Imanirtaj Jesucristupa willacuyninta runacuna chasquicunanta michanqui? \v 11 Chayno cashayquipitami Tayta Diospa castïgunwan gapra ricacunquipaj. Chaymi unaycama achicyaj pachata mana ricanquipächu.» \p Chayno niptin jinan öra Elimas gapra ricacuran. Chaymi pipis janchananpaj mana captin jinallancho yataycachaycaran. \v 12 Gaprayashanta ricaycur Sergio Pauloga Tayta Jesucristuman riguir yäracuran. Payga fiyupa almirasha caycaran Tayta Jesuspa yachachicuyninta Pablo yachachiptin. \s1 Pisidiacho caj Antioquiacho willacushan \p \v 13 Pabloga yan'guincunawan Pafos marcapita büquiwan aywacuran Panfiliacho caycaj Perge marcaman. Marcos nishan Juanmi ichanga paycunata cachaycur Jerusalenman cuticuran. \v 14 Perge marcapita aywar chayaran Pisidiacho caj Antioquía marcaman. Säbadu jamay junaj captin Israelcunapa sinagoganman yaycurcur jamacuran. \v 15 Laycunata, profëtacuna isquirbishanta liguiyta usharcuptin mayurcunaga jucwan willachiran: «Israel-masëcuna, imanöllapapis runacunata shacyächinayquipaj captenga juclla mä willapäramuy ari.» \p \v 16 Chaymi Pablo jatarcur llapan runacuna upällacunanpaj maquinta jogariran. Nircur niran: «Israel-masëcunapis mana Israelcunapis Tayta Diosta rispitajcuna wiyaycamay. \v 17 Unay Israel-masëcunatami Tayta Diosga acraran. Paycuna Egipto\x * \xo 13:17 \xt Éxo. 1.7\x* nasyuncho gorpanölla goyaycaptinpis Tayta Dios camacächiran aypallaman mirananpaj. Nircorga munayniyoj cayninwanmi paycunata Egipto nasyunpita jorgamuran.\x * \xo 13:17 \xt Éxo. 12.51\x* \v 18 Chunyaj chaqui jircapa chuscu chunca (40) wata purir mana allita ruraptinpis Tayta Diosga pasinsacuranmi.\x * \xo 13:18 \xt Núm. 14.34; Deut. 1.31\x* \v 19 Canaán\x * \xo 13:19 \xt Deut. 7.1\x* partiman chayaycachirnami Tayta Diosga ganchis nasyun runacunata illgächiran. Illgaycachirna chay partitaga Israelcunata partisyunta raquipaycuran.\x * \xo 13:19 \xt Jos. 14.1\x* \v 20 Chaynöga caran chuscu pachac pichga chuncan (450) watacama. \p «Chaypitaga mandananpaj juezcunata churaparan,\x * \xo 13:20 \xt Jue. 2.16\x* profëta Samuel\x * \xo 13:20 \xt 1Sam. 3.20\x* cashan wichancama. \v 21 Chay wichan Israelcunaga ruwacuran raynin cananpaj.\x * \xo 13:21 \xt 1Sam. 8.5\x* Chaymi Tayta Diosga Cispa wamran Saulta churaran ray cananpaj. Payga caran Benjamín trïbu runami.\x * \xo 13:21 \xt 1Sam. 10.21\x* Saulga chuscu chunca (40) watami Israelcunapa raynin caran. \v 22 Chaypitaga Saulta jorgurir\x * \xo 13:22 \xt 1Sam. 13.14\x* Davidtana ray cananpaj churaran. Davidpäga Tayta Dios niran: ‹Isaïpa wamran Davidwanmi ichanga yachänacö. Paymi llapan munashäta rurangapaj.›\x * \xo 13:22 \xt 1Sam. 16.12; Sal. 89.20\x* \v 23 Davidpita mirar aywajpitami Tayta Diosga Israelcunata salbananpaj cachamunan caran. Chay salbamajninchëga Jesusmi casha. \v 24 Manaraj Jesús chayamuptin bautisaj Juanga runacunata willaparan juchancunapita arpinticur bautisacunanpaj.\x * \xo 13:24 \xt Mar. 1.4; Luc. 3.3\x* \v 25 Chaypitaga wañunanpaj wallcana pishiycaptin Juan willacuran: ‹Nogaga manami gamcuna shuyaycashayquichu caycä.\x * \xo 13:25 \xt Juan 1.20\x* Guepätarämi munayniyoj chayamonga. Paypa ñaupanchöga noga manami sirbëchu ni llangui watunta allchapänalläpäpis.›\x * \xo 13:25 \xt Mat. 3.11; Mar. 1.7; Luc. 3.16; Juan 1.27\x* \p \v 26 «Abrahampita miraj Israelcunapis Tayta Diosta sirbej mana Israelcunapis wiyaycallämay. Salbacunapaj alli willacuyga llapanchïpämi chayamusha. \v 27 Jerusalencho tiyajcunapis, Israel mandajcunapis manami musyaranchu Jesús salbacoj cashanta. Profëtacuna isquirbishancunata cada säbadu jamay junajcho liguiycarpis manami tantiyaranchu. Chaymi Diospa profëtancuna unay willacushan cumlinanpaj ‹Jesusta wañuchichun› niran. \v 28 Wañuchisha cananpaj juchan mana caycaptinpis Pilatuta ruwaran ‹Wañuchiy› nishpan.\x * \xo 13:28 \xt Mat. 27.22–23; Mar. 15.13–14; Luc. 23.21–23; Juan 19.15\x* \v 29 Isquirbiraycashan cumlinanpämi cruspita jorgurcur pampaycäriran.\x * \xo 13:29 \xt Mat. 27.57–61; Mar. 15.42–47; Luc. 23.50–56; Juan 19.38–42\x* \v 30 Ichanga Tayta Diosmi wañushacuna caycashanpita Jesusta cawarachimusha. \v 31 Cawarcamur Jesusga achca cutirämi yuriparan Galilea marcapita Jerusalenman\x * \xo 13:31 \xt Hech. 1.3\x* aywäshejcunata. Cananga paycunami Jesús cawarishanta willacuycan. \p \v 32 «Nogacunapis unay Israelcunata Tayta Dios aunishan alli willapatami willacurcaycä. \v 33 Noganchi Israel casta captinchïmi aunishanno Jesusta cawarachiran. Ishcay caj salmuchöpis Jesuspäga niycan: \q1 « ‹Gamga wamrämi canqui. \q1 Canan junajpitaga taytayquinami cä.›\x * \xo 13:33 \xt Sal. 2.7\x* \m \v 34 «Tayta Diosga maynami isquirbichiran Jesuspa cuerpun mana ismunanpaj, cawarachinanpaj cashanta \q1 « ‹ray Davidta cuyar aunishätaga llapantami cumlishayqui› nir.\x * \xo 13:34 \xt Isa. 55.3\x* \m \v 35 «Mas juc salmuchöpis isquirbiraycan \q1 « ‹Acrashayquipa cuerpun ismunantaga manami camacächinquipächu› nir.\x * \xo 13:35 \xt Sal. 16.10\x* \m \v 36 «Änir Davidga Dios mandashannölla Israelcunapa raynin caran. Wañur ichanga ñaupa wañoj castancunawan tincoj aywacuran. Cuerpunpis ismur ushacaran. \v 37 Tayta Dios cawarachimushan Jesuspami ichanga cuerpun mana ismushachu. \v 38 Sumaj musyay taytacuna, Jesusman yäracushaga llapan juchanchïpitami Tayta Dios perdunamanchi. \v 39 Moisés yachachishan laycunata cumlirpis pipis manami salbacushachu. Jesusman yäracuptinmi ichanga juchancunata perdunanga. \v 40 Taytacuna, cuydä chayargushunquiman profëtacuna cayno nishan: \q1 \v 41 « ‹¡Masqui ricay mana rispitacojcuna! \q1 Mancharir maypapis gueshpir aywacuy. \q1 Chay junaj fiyupa manchariypajcunata ruranäpämi caycä. \q1 Imano ruranäpaj caycajtapis willashuptiqui \q1 gamcunaga manami riguinquimanchu.› »\x * \xo 13:41 \xt Hab. 1.5\x* \p \v 42 Sinagogapita Pablo yan'guincunawan llojshicuptin ruwaran shamoj caj säbadu jamay junajpis yapay willapänanpaj. \v 43 Shuntacasha caycashanpita aywacuptin Israel runacunapis Tayta Diosta rispitaj mana Israelcunapis Pabluwan Bernabëwan iwal aywaran. Aywajcunatami shacyächiran cuyapäcoj Tayta Diosta mana gongananpaj. \p \v 44 Jucaj säbadu jamay junäga chay marcacho tiyajcuna llapan-japuy sinagogaman shuntacaran Tayta Diospa willacuyninta wiyananpaj. \v 45 Achca runacunata ricar Israelcunaga rabyacurcuran. Pablo rimashanta manacajman churar ashlliran. \v 46 Chaymi Pabluwan Bernabëga mana manchacuypa niran: «Israel runacuna captiquimi Tayta Diospa willacuyninta gamcunata rimëruga willapashcä. Gamcunami ichanga mana chasquicushcanquichu. Mana ushacaj cawaytapis manami tarinquipächu. Chaymi nogacunaga mana Israel runacunatana willapäshaj. \v 47 Llapan runacunata willapänäpämi Tayta Dios nimaran: \q1 «Gamcunataga churashcä llapan nasyun runacunapaj achquino canayquipämi. \q1 Chaynöpami mundu intërucho tiyajcuna salbasha cangapaj.»\x * \xo 13:47 \xt Isa. 49.6\x* \p \v 48 Chayno parlashanta wiyar mana Israel runacunaga cushicur «Tayta Jesuspa willacuynenga allimi» nir chasquicuran. Chaynöpami mana ushacaj cawayta tarinanpaj Tayta Dios acrashancunaga chasquicuran. \p \v 49 Chaynöpami Tayta Diospa willacuynenga marcan-marcan willacusha caran. \v 50 Ichanga Israelcuna shimita goran autoridäcunatawan rispitädu warmicunata Pablupawan Bernabëpa contran ricacunanpaj. Chaynöpami Pablutawan Bernabëtaga garguran. \v 51 Chaymi Pabluwan Bernabëga «gamcunapitachari cananga imanöpis cacunqui» nejno chaquinpita polbuta tapsirir\x * \xo 13:51 \xt Mat. 10.14; Mar. 6.11; Luc. 9.5; 10.11\x* Iconio marcaman aywacuran. \v 52 Jesusman yäracojcunanami Espíritu Santu yanapaptin cushisha carcaycaran. \c 14 \s1 Iconio marcacho willacushan \p \v 1 Iconio marcachöpis Pabluwan Bernabé yaycuran sinagogaman. Chaycho willacuptin Israel runacunapis mana Israelcunapis Jesusman yäracuran. \v 2 Jesusman mana yäracoj Israelcunami ichanga runacunata shimita goran Jesusman yäracojcunata chiquicarcärinanpaj. \v 3 Imano captinpis Pabluwan Bernabëga achca junajmi Iconiucho goyaran. Chaychöga mana manchacuypami willaparan Tayta Dios cuyapäcoj cashanta. Willacushan rasunpa cashanta musyananpämi Pablutawan Bernabëta Tayta Dios yanaparan milagrucunata rurananpäpis. \v 4 Ichanga chay marcacho tiyaj runacuna quiquin-pura apänacuran. Waquenga chiquicoj Israelcunapa faburnin caycaran. Waquinna apostulcunapa faburnin caycaran. \v 5 Chaymi Israelcunapis, mana Israel runacunapis autoridänincunawan parlacuran apostulcunata magananpaj, sajmar ushananpaj. \v 6 Chayta mayaycur Pabluwan Bernabëga Licaonia particho caycaj Derbe marcaman, Listra marcaman gueshpir aywacuran. Chay wichanpaga marcan-marcan puriran \v 7 alli willacuyta willacuraycar. \s1 Listra marcacho Pabluta sajmar ushashan \p \v 8 Listra marcaman chayaptin puriyta mana puydej runa jamaraycaran. Yuriyninpita-pacha mancu car imaypis mana puriranchu. \v 9 Payga Pablo rimashancunata wiyar jamaraycaran. Payta ricärirmi Pablo tantiyaran allchacänanpaj Tayta Diosninchïman yäracuycashanta. \v 10 Chaymi sinchipa niran: «¡Jatarcur puriy!» Chayno niptin juclla ichircur puriyta gallaycuran. \v 11 Pablo allchacächishanta ricaycur Licaonia runacunaga quiquincunapa rimaynincho ninacuran: «¡Dioscunami runa-tucullar noganchïman urämusha!» nir. \p \v 12 Chaymi Bernabëta «Zeus» niran. Pablutana willacoj captin «Hermes» niran.\f + \fr 14:12 \fk Zeus \ft y \fk Hermes \ft caran griego runacunapa diosnincunami. Roma runacunaga nej \fk Júpiter \ft y \fk Mercurio, \ft nishpanmi. Paycunaga Zeuspaj yarpaj llapan dioscunapa mandajnin cashanta, y Hermespäna yarpaj dioscunapa willacojnin cashanta.\f* \v 13 Marca yaycunachömi Zeus diosta aduracunan capillan caran. Capillacho aroj cüraga waytan wallgasha törucunata apamuran. Nircur llapan runacunami adurar törucunata pishtapayta munaran. \v 14 Chayta tantiyacurir Bernabëwan Pabloga fiyupa llaquicur röpancunata rachiriran. Nircur runacunapa chaupinpa yaycacaycäriran cayno nishpan: \v 15 «Taytacuna, ama chayta ruraychu. Nogacunapis gamcunano runallami cä. Nogacunaga shamushcä cay manacaj custumricunata ruraycashayquita cachaycur Tayta Diosmanna yäracunayquipaj willapajmi. Paymi llapantapis camaran: syëlutapis, cay pachatapis, lamartapis, ima-aycatapis. \v 16 Unayga Tayta Dios camacächiran quiquincuna yarpashannölla runacuna cawananpämi. \v 17 Ichanga manami cachaycamashcanchïchu. Payga imaypis cuyapaycämanchïmi. Chaymi tamyachimun micuyta alli shuntanapaj. Alli cawaytapis tarichimanchi cushisha cawanapaj.» \p \v 18 Pabluwan Bernabëga tucuynöpa tantiyachirpis ñacaytarämi runacunata micharan uywacunata pishtapänanta. \p \v 19 Warannincuna apostulcunata chiquej Israelcuna Antioquiapita, Iconiopita chayaran. Paycunami runacunata shimita goran. Chaymi Pabluta sajmaran. Wañushana cashanta yarpar marca wajtanman wicapariran. \v 20 Jitaraycashanman yäracojcuna shuntacasha caycaptin cawarcur marca ruriman cutiran. Waranninna Bernabëwan aywacuran Derbe marcaman. \p \v 21 Derbe marcaman chayaycurnami alli willacuyta willacuran. Chaymi achca runacuna Jesusman yäracuran. Willacurirna aywashallanpa cutiran Listrapa, Iconiopa, Pisidiacho caycaj Antioquiapa. \v 22 Chay marcacunaman cutir Jesusman yäracojcunata shacyächiran mana yamacänanpaj. Willaparan «Tayta Diospa ñaupanman chayanapäga fiyupa ñacaycunamanraj chayashun» nir. \p \v 23 Chay wichanpa cutir chayashan marcacunacho ermänucunata ricananpaj mayurcunata churaran. Chaypitaga mañacurcur, ayunarcur yäracushan Tayta Diospa maquinman churaycuran. \s1 Siriacho caj Antioquiaman Pabluwan Bernabé cutishan \p \v 24 Chaypitaga Pisidia partipa päsar Panfilia partiman chayaran. \v 25 Chay partichöna Perge marcacho alli willacuyta willacuran. Chaypitaga Atalía marcamanna aywaran. \v 26 Chaypitana büquiman wicharcur llojshimushan Siriacho caj Antioquiaman cuticuran. Chaychömi ñaupata paycunataga Tayta Diospa maquinman churaran willacur purinanpaj. \v 27 Chayaycur yäracojcunata shuntaycur willaparan: «Alli willacuyninta willacunäpaj Tayta Diosga allimi yanapämasha. Mana Israel runacunapis Jesusman yäracushami. Paycunapis Tayta Diosmannami yäracurcaycan» nir. \v 28 Nircur chaychöga unayllami yäracoj-masincunawan goyaran. \c 15 \s1 Jerusalencho parlacushan \p \v 1 Chay wichanmi Judea runacuna Antioquiaman aywaycur yäracojcunata cayno yachachiran: «Moisespa laynin niycashanno mana señalacusha carga manami salbacunquichu» nir.\x * \xo 15:1 \xt Lev. 12.3\x* \v 2 Chaymi Pabluwan Bernabëga paycunawan rimanacuran. Chaura ermänucunaga Pabluta, Bernabëta, waquin ermänucunatapis Jerusalenman cacharan apostulcunata, mayurcunata tapucunanpaj. \p \v 3 Antioquiapita ermänucuna cachaptin paycunaga aywaran. Aywar, Feniciapa Samariapa päsashpan ermänucunata watucur willaparan mana Israelcunapis Tayta Diosman yäracushanta. Willaptinmi yäracojcunaga fiyupa cushicuran. \p \v 4 Jerusalenman chayaptin apostulcuna, mayurcuna, ermänucuna cushisha jamachiran. Pabluwan Bernabëga imanöpis Tayta Dios yanapashanta willaparan. \v 5 Jesusman yäracoj fariseo runacunaga niran: «Mana Israel runacunaga señalacuchunraj. Moisés nishan laycunataraj cumlichun.» \p \v 6 Chaura apostulcunawan mayur yäracojcunaga parlacunanpaj shuntacaran. \v 7 May öra parlacur apänacuran. Pedrupis jatarcur niran: «Ermänucuna, unaynami nogata Tayta Dios acramaran mana Israel runacunata alli willacuyta willapänäpaj, paycunapis Jesucristuman yäracur salbacunanpaj.\x * \xo 15:7 \xt Hech. 10.1–43\x* \v 8 Chay runacuna rasunpa chasquicushanta musyashpanmi Tayta Diosga noganchïman cachamushanno\x * \xo 15:8 \xt Hech. 2.4\x* paycunamanpis Espíritu Santuta cachamuran.\x * \xo 15:8 \xt Hech. 10.44\x* \v 9 Chaynöpami musyanchi Jesucristuman yäracoj cajtaga Israel runa captinpis mana Israel runa captinpis Tayta Dios perdunar salbashanta. \v 10 Chayno caycaptenga Tayta Diosta ama apärishunchu. Mana Israelcuna Jesusman yäracojcunataga ama ‹Moisespa laynincunataraj cumliy› nir obligashunchu. Laycunataga unay castanchïcunapis, noganchïpis manami cumliyta camäpacushcanchïchu. \v 11 Ichanga Jesucristuman yäracushallanchïpitami cuyapämashpanchi salbamanchi noganchïtapis mana Israelcunatapis.» \p \v 12 Chaura runacunaga upällalla wiyarpaycaran. Bernabëwan Pablunami willaparan mana Israelcunachöpis milagrucunata rurananpaj Tayta Dios yanapashanta. \v 13 Willayta usharcuptin Santiago jatarcur niran: «Ermänucuna, wiyaycäramay. \v 14 Simonga\f + \fr 15:14 \ft Simonpa jucaj jutinmi caran \fk Pedro.\f* willamashcanchi ñaupata mana Israel runacunata cuyapar imano Tayta Diosninchi salbashantapis. \v 15 Chayno cananpämi profëtacunapis niran: \q1 \v 16 « ‹Chaypitarämi cutimushaj. \q1 Davidpa wasin tunisha caycajtami jatarachishaj. \q1 Davidpita miraj yapay ray cananpäpis camacächishaj. \q1 \v 17 Chayrämi pï-may runapis nogaman yäracamongapaj. \q1 Chaynöpami llapan acrashä cajcuna salbacongapaj. \q1 \v 18 Chayno cananpäga unaypita-pachanami noga Tayta Dios musyachirä.›\x * \xo 15:18 \xt Amós 9.11–12\x* \p \v 19 «Chayno caycaptenga noga në: Mana Israelcunata ama michäshunchu Jesucristuman yäracunanta. \v 20 Chaypa ruquenga cartata apachishun ïdulucunapaj\x * \xo 15:20 \xt Éxo. 34.15–17\x* churashanta mana micunanpaj, warmipis ollgupis jucwan-jucwan mana cacunanpaj,\x * \xo 15:20 \xt Lev. 18.6–23\x* maticuypa wañusha uywacunapa aychanta mana micunanpaj, yawarta mana micunanpaj.\x * \xo 15:20 \xt Lev. 17.10–16\x* \v 21 Moisés nishancunataga unaypita-pachanami marcan-marcan sinagogacunacho yachaycächin. Säbadu jamay junajcunapis liguiycanmi.» \s1 Jerusalenpita cartata apachishan \p \v 22 Chaymi apostulcuna, mayurcuna, llapan ermänucuna numraran Antioquiaman Pablutawan Bernabëta aywäshinanpaj. Chay numrashan runacunaga caran mayur ermänucuna Silaswan Judasmi. Judaspa jucaj jutin caran Barsabás. \v 23 Paycunawan carta apachishanchöga niycaran: \b \pi1 Antioquiacho, intëru Siria marcacunacho, Cilicia marcacunacho caycaj ermänucuna, ¿allillachu carcaycanqui? \pi1 Jesusman yäracoj mana Israelcunamanmi apostulcuna, mayurcuna cartacamö. \pi1 \v 24 Mana cachaycämuptë caypitashi runacuna shamusha. Paycunashi «Moisespa laynintaraj cumliy, señalacuyraj» nir rabyachishurayqui. Chayshi gamcunaga ima ruraytapis mana camäpacunquichu. \v 25 Chaynöpami nogacunaga sumaj parlacurcur ishcaj ermänucunata cachamö. Cuyay ermänunchi Bernabëtawan Pablutawan iwalmi cachaycämö. \v 26 Bernabëwan Pabloga mana manchacuypami Tayta Jesuspa willacuyninta willacurcaycan. \v 27 Cachamushä ermänunchi Judaswan Silas cartata apaycämushancho nishänöllami shimipapis willashunquipaj. \v 28 Espíritu Santupis ni nogacunapis manami munächu gamcuna llutanta ruranayquita. Ichanga \v 29 ama micunquichu ïdulucunapaj churashan micuyta, maticusha uywacunata, yawarta. Warmipis ni ollgupis jucwan-jucwan ama cacunquichu. Cay nishäcunata cumlerga allinami caycanqui. Chayllatami willapärë. Allilla goyaycärinqui-llapa. \b \p \v 30 Cachaptin carta apajcunaga Antioquiaman aywacuran. Chayaycurna ermänucunata shuntaycur cartata entregaran. \v 31 Cartacho shacyächishanta liguir llapan ermänucuna fiyupa cushicuran. \v 32 Judaswan Silaspis profëta cashpanmi tucuynöpa willapar sumaj shacyächiran. \v 33 Chaypita unayllataga carta apajcuna Jerusalenman cuticuran. Aywacuptin «allilla chayaycärinqui» nir despacharan. [ \v 34 Silasmi ichanga «quëdashäraj» nir quëdacuran.] \v 35 Pabluwan Bernabëpis jinan Antioquiallacho goyaran waquin ermänucunawan alli willacuyta willacur. \s1 Ishcay cuti cajcho Pablo willacoj aywashan \p \v 36 Chaypita unayllataga Bernabëta Pablo niran: «Alli willacuyta willacushanchi marcacunapa mushoj ermänucunata watucamushun. Paycuna mä imanöshi goyarcaycan.» \fig Ishcay caj aywaynincho Pablo Jesucristupa willacuyninta willacur purishan|src="QuechuaDeHuallaga_Paul2.PDF" size="span" loc="Acts 15.36-18.22 (place at top of page" ref="Hech. 15.36–18.22" \fig* \v 37 Bernabëga Marcos nishan Juanta pushayta munaran. \v 38 Pablo ichanga mana munaranchu ñaupatapis Panfiliapita\x * \xo 15:38 \xt Hech. 13.13\x* cuticamur willacoj mana aywäshishanpita. \v 39 Chaymi Pabluwan Bernabëga rimanacur raquicaran. Bernabëga Marcusta pushacurcur büquiwan Chipriman aywacuran. \v 40 Pablumi ichanga purïshinanpaj Silasta acraran. Ermänucuna Tayta Diosta mañacurcur cachaptin paycunapis aywacuran. \v 41 Chaura Pabluwan Silasga puriran Siria quinrancho, Cilicia quinrancho shuntacaj ermänucunata shacyächir. \c 16 \s1 Pablutawan Silasta Timoteo yan'gashan \p \v 1 Chaypita aywar Pabluwan Silasga Derbe y Listra marcacunaman chayaran. Listracho tincuran Jesusman yäracoj-masin Timoteowan. Timoteopa mamanga Israel warmimi caran. Paypis Jesusman yäracuran. Timoteopa papäninmi ichanga griego runa caran. \v 2 Timoteotaga Listracho y Iconiucho caj ermänucunapis allimi ricaj. \v 3 Timoteopa taytan mana Israel runa captinmi Israel runacunaga musyaran señaläni cashanta. Chaymi yan'gänanpaj Pablo pushayta munar Israelcuna mana jamurpänanpaj Timoteota señalacachiran. \v 4 Chaypitaga marcan-marcan purishpan Jerusalencho apostulcuna, mayurcuna parlacushanta willaparan cumlinanpaj. \v 5 Chaynöpami yäracojcunaga llapan shongunwan yäracunanpaj shacyäcuran. Chaymi waranllanta-waranllanta Jesusman yäracojcuna achcayaran. \s1 Macedonia runa gayaycajta Pablo suyñushan \p \v 6 Asia probinsyacho willacunanpaj aywayta munaptin Espíritu Santu mana camacächiranchu. Chaymi Frigia y Galacia partipana päsacuran. \v 7 Misia partipa lindanman chayaycärir Bitinia partiman aywayta yarparan. Ichanga chayman aywanantapis Jesuspa Espiritun mana camacächiranchu. \v 8 Chaymi Misiataga derëchu päsacuran Troas marcaman. \v 9 Juc chacayna Pablo suyñuynincho ricaran Macedonia probinsyapita runa gayacaycämojta «Macedoniaman shamuy yanapämänayquipaj» nir. \v 10 Pablo suyñur ricashanta willamaptin nogacuna camaricurä Macedoniaman aywanäcunapaj. Nogacunaga tantiyacurä Tayta Diosninchi alli willacuyninta willacunäcunapaj cachaycämashanta. \s1 Filipos siudächo willacushan \p \v 11 Troaspita büquiwan aywacur lamar chaupin Samotracia tishguman chayaräcuna. Waranninna Neápolis marcaman chayaräcuna. \v 12 Chaypitana Macedonia probinsyaman aywar chayaräcuna Filipos siudämanpis. Chay siudäga caran Roma runacuna tiyashanmi. Chay siudä caran Macedonia probinsyapa rimir caj distrïtunmi. Chay siudächo nogacunapis ishcay quimsa junaj goyapärirä. \p \v 13 Säbadu jamay junäga mayu cantunman aywaräcuna. Nogacuna yarparä maynillanchöpis Israel runacuna shuntacaycur Tayta Diosta mañacurcaycashanta. Chayarga warmicuna shuntacasha caycajta tariräcuna. Chaura paycunatami jamacuycur Jesucristupa alli willacuyninta willaparäcuna. \v 14 Chaychömi Tiatira warmi Lidia caycaran. Payga unaypitana Tayta Diosta sirbej. Murädu fïnu tëlacunatami ranticoj. Chay warmiga Pablo willacushanta wiyaycaran. Tantiyacunanpaj Tayta Diosmi shongunta shacyächiran. \v 15 Chaypitana Jesusman yäracur llapan famillyantin bautisacuran. Nircur nogacunata ruwamaran: «Tayta Jesusman rasunpa yäracushäta musyaycarnaga shamuy-llapa wasëcho pachacunayquipaj» nir. Chaynöpami nogacunaga paypa wasinman pachacoj aywarä. \s1 Pablutawan Silasta carsilman wichgashan \p \v 16 Juc cuti Tayta Diosta mañacunäpaj cajman aywarcaycashächo tincurä dyablupa munayninwan musyapacoj jipashwan. Musyapacur patrunninta sumaj gänachiran. \v 17 Chay jipashga Pablutawan nogacunata gatirämaran: «Cay runacunaga Tayta Dios munashanno cawajmi. Paycunami gamcunata willapaycäshunqui imano salbacunayquipaj cashantapis» nir. \p \v 18 Waran-waran rimaptin Pabloga mana awantacur jipashta rimachej dyabluta niran: «Jesucristupa jutinchömi gamta gargö cay jipashpita witicunayquipaj.» \p Chayno niptin jinan öra dyabluga aywacuran. \p \v 19 Chaymi jipashpa patrunnincunaga guellayta manana gänananpaj cashanta tantiyacurir Pablutawan Silasta prësu chariran. Nircur läsacho autoridäcuna jusgananpaj aparan. \v 20 Chay autoridäcunaman chayaycachirna niran: «Cay runacunaga Israelcuna caycashpanmi marca-masinchïcunata rabyaycächin. \v 21 Quiquincunapa custumrincunatami yachachin. Chaycunata noganchi Roma runacunaga manami rurashwanchu.» \v 22 Niptinmi llapan runacuna Pablupawan Silaspa contran ricacuran. Autoridäcuna niptinna Pablutawan Silastaga röpanta jorguparcur wiruran. \v 23 Sumaj wirurcachir carsilman wichgachiran. Nircur carsil täpajtana «sumaj täpay» niran. \fig Pablutawan Silasta carsilman wichgashan|src="DN00509B.TIF" size="span" loc="Acts 16.23" ref="Hech. 16.22–28" \fig* \v 24 Chaymi Pablutawan Silastaga ruri cajman wichgaran. Chaquincunatapis sëpuman amuchiran mana gueshpinanpaj. \p \v 25 Pullan pagasmanna Pabluwan Silasga Tayta Diosta mañacurcaycaran, alabarcaycaran. Chaytaga waquin prësucunapis wiyaran. \v 26 Chay örami illajpita fiyupa timlur caran. Pergacunapis cuyuriran. Llapan puncucuna quichacäcuran. Prësucuna watarashan cadinacunapis cachacäcuran. \v 27 Carsil täpaj ricchariptenga puncucuna quicharaycaran. Chaymi prësucuna gueshpishanta yarpar sablinta chutarir tucsicurinanpäna caycaran. \v 28 Chaura Pablo gayacuran «Ama tucsicuychu. Llapanëmi caycä» nir. \p \v 29 Niptin carsil täpäga «achquita sindiy» niran. Nircorga cörriypa yaycurcur Pablupawan Silaspa ñaupanman sicsicyaycar gongurpacuycuran. \v 30 Nircur juclla jawaman pusharcur niran: «Taytacuna, ¿imataraj ruräman salbacunäpaj?» \p \v 31 Chaura paycuna niran: «Tayta Jesusman yäracuy. Chauraga salbashami canquipaj gam y wasiquicho tiyajcunapis.» \p \v 32 Chaypitaga carsil täpajta llapan famillyantinta Tayta Jesuspa willacuyninta willaparan. \v 33 Chay chacaylla carsil täpäga Pablupawan Silaspa garan rachishancunata mayllaparcur jampiparan. Nircur quiquinpis wasincho llapan tiyajcunapis bautisacuran. \v 34 Wasinman pusharcur gararan. Tayta Diosman yäracuyninpami carsil täpajpis wasincho llapan tiyajcunapis cushisha carcaycaran. \p \v 35 Tutanninnami autoridäcunaga suldärucunata cacharan carsil täpaj runaman «Pablutawan Silasta cachariycuy» nir. \v 36 Chaura carsil täpäga Pabluta willaran «Autoridäcunami willachimasha gamcunata cachaycunäpaj. Cananga mana manchacuyllapana aywacuy ari» nir. \p \v 37 Pabluna niran: «Roma runa caycaptëpis llapanpa ñaupancho astichimasha. Nircorga manaraj sumaj tapucachashpan wichgachimasha. Cananga ¿pacayllapa cachaycachimaytachu munan? ¡Manami! Quiquincunaraj shamuchun jorgamänanpaj.» \p \v 38 Niptin suldärucunaga autoridäcunata willaran. Roma runa cashanta musyar autoridäcunaga fiyupa manchariran. \v 39 Chaura carsilman aywaycur Pablutawan Silasta ruwaran perdunananpaj. Nircurna carsilpita jorgurir ruwaran chay siudäpita aywacunanpaj. \v 40 Carsilpita llojshirirna Lidiapa wasinman aywacuran. Ermänucunawan tincur sumaj shacyächiran. Nircurna chay siudäpita aywacuran. \c 17 \s1 Tesalonicacho Pablupawan Silaspa contran jatarishan \p \v 1 Aywacur Anfípolis, Apolonia marcacunapa päsar chayaran Tesalónica siudäman. Chaycho Israelcunapa sinagogan caran. \v 2 Pabloga yachacasha carmi sinagogaman aywaran. Quimsa säbadu jamay junaj aywarmi Jesuspaj Israelcunawan parlaran. \v 3 Chaycho Tayta Dios isquirbichishanwan tantiyachiran Tayta Dios cachamushan Cristoga wañunanpaj cashanta, cawarinanpaj cashanta. Chaymi niran: «Jesusga Tayta Dios acrashan Cristumi.» \v 4 Willapaptin waquin Israelcunaga yäracuran. Pablutawan Silasta juntapararan. Tayta Diosta sirbej griego runacunapis, waquin mayur warmicunapis achcaj Jesusman yäracuran. \v 5 Jesusman mana yäracoj Israelcunami ichanga chiquicushpan fiyupa rabyacarcäriran. Chaymi guella runacunata mincacuran: «Llapan runata shimita goy Pablupa, Silaspa contran jatarinanpaj» nir. Chay runacunaga Jasonpa wasinmanpis yaycuran Pablutawan Silasta marca runacunaman entregananpaj ashir. \v 6 Chay pachacarashancho mana tariycur Jasontawan waquin ermänucunallatana garchacurcur autoridäcunaman aparan «Pabluwan Silasmi may-chaypapis engañacur puriycan. Cananga caymannami chayamusha. \v 7 Jasonmi paycunata pachächisha. Chay runacunaga mas mandaj Cesarpa laynincunatami manacajman churaycan. Paycunaga nircaycan Jesús jutiyoj ray cashantami» nir. \p \v 8 Chayno niptin, autoridänintin llapan runacunaga ima ruraytapis mana camäpacuranchu. \v 9 Chaypis Jasón y waquin ermänucunaga guellayta garantiya churaycur-raj llojshiran. \s1 Pabluwan Silas Berea marcacho willacushan \p \v 10 Chay chacayga Pablutawan Silasta Berea marcaman aywacunanpaj ermänucuna despacharan. Chay marcaman chayarga säbadu jamay junaj captin Israelcunapa sinagoganman aywaran. \v 11 Berea runacunaga Tesalónica runacunapita mas allimi caran. Chaymi Pablo willapashanta cushisha chasquicuran. Ichanga waran-waran Pablo yachachishancunata Tayta Dios isquirbichishanwanraj tincuchiran rasunpa cashanta musyananpaj. \v 12 Chay marcachöga Israel runacunapis, mana Israel rispitädu warmicunapis ollgucunapis achcajmi Jesusman yäracuran. \v 13 Bereacho Pablo willacuycashantaga Tesalonicacho tiyaj Israelcuna mayaran. Chaymi Bereaman aywarcärir runacunata shimita goran Pablupa contran jatarinanpaj. \v 14 Chaura Pablutaga ermänucuna jinan öra pusharan lamarpa aywacunanpaj. Silaswan Timoteomi ichanga quëdacuran. \v 15 Pabluta yan'gajcunaga Atenas siudäman pusharan. Pushariycorga Bereaman cutiran Silastawan Timoteota Pablo cajman cachananpaj. \s1 Atenas siudächo Pablo willacushan \p \v 16 Atenascho Silastawan Timoteota shuyar Pabloga ricapacur puriran. Aypalla ïdulucunata ricar fiyupa llaquicuran. \v 17 Chaymi sinagogacunachöpis Israelcunawan y Tayta Diosta rispitaj mana Israelcunawanpis Jesuspita parlaj. Läsacho goturpaj runacunawanpis waran-waran Jesuspita parlaj. \v 18 Chayno yarpaysapa «epicúreo» nishancunawan «estoico» nishancunawanpis parlaj. Jesuspa alli willacuyninta Pablo willacuptin, wañojcuna cawarinan cashanta willacuptin waquenga niran: «Cay yachaj-tucoj runaga ¿imataraj rimacunpis?» Waquinna niran: «Cay runaga mana rejsisha dioscunatami munachicuycan» nir. \p \v 19 Chay runacunaga Pabluta pusharan yachaj runacuna shuntacänan Areópago nishanman. Chaychöna tapuran: «¿Ima willapatataj willacuycanqui? \v 20 Willacushayquitanöga manami imaypis nogacuna wiyashcächu. Chaymi musyayta munäcuna» nir. \v 21 Atenaschöga jinan runacunapis, chaycho tiyaj jäpa runacunapis mushoj yachachicuycunallatami ashej. Nircur waran-waran chay wiyashancunallata parlaj. \p \v 22 Chaymi Pabloga Areópago shuntacasha caycaj chaupiman ichiycur niran: «Atenas runacuna, gamcunaga dioscunata sumaj rispitajmi canqui. \v 23 Siudäpa purishächömi ricashcä dioscunapaj capillacunata rurashayquita. Juc capillachöpis tarishcä ‹\sc Cayga mana rejsisha diospämi\sc*› nir isquirbiraycajta. Chay mana rejsiycar adurashayqui Diospämi nogaga willacuycä. \p \v 24 «Paymi camasha cay pachata, llapan ima-aycatapis. Paypa maquinchömi caycan syëlupis cay pachapis. Payga manami tiyanchu runacuna rurashan capillacho. \v 25 Paymi cawananchïpaj jämaytapis gomanchi. Cawananchïpaj nistashanchïcunatapis camaripämanchi. Manami noganchïchu payta imatapis camaripänanchi. Chaypa ruquenga paymi llapantapis camaripämanchi.\x * \xo 17:25 \xt 1Rey. 8.27; Isa. 42.5; Hech. 8.47\x* \p \v 26 «Juc runallata rurashanpitami achca nasyuncunaman mirashcanchi. Paymi distinamashcanchi may nasyuncho tiyananchïpaj, imaycama juc nasyun cananpaj, nasyuncunapa lindancuna may-maypa cananpäpis. \v 27 Chayno camacächisha Tayta Dios cashanta quiquinchi tantiyacur payman yäracunanchïpämi. Payga ricaycämanchïmi. \v 28 Tayta Diospa maquinchömi cawanchi, purinchi. Chaymi yachaj marca-masiquipis niran: ‹Llapanchïpis pay camashallanmi canchi› nir. \v 29 Chaura Tayta Dios camashan castalla caycarga ama yarpäshunchu Diosga goripita, guellaypita, rumipita cashanta. Chaycunataga runacunami quiquinpa yarpaynillanpita ruran. \v 30 Unay runacuna chayno mana musyayninpa rurashanpita Tayta Diosga manami castigaranchu. Cananmi ichanga munan may-chaychöpis llapan runa juchancunapita arpinticunanta. \v 31 Tayta Diosga maynami juc runata acrasha juc junaj llapan runacunata ima rurashanpitapis jusgananpaj.\x * \xo 17:31 \xt Sal. 9.8\x* Acrashanta musyananchïpämi chay runataga wañushanpita cawarachimusha.» \p \v 32 «Wañushanpita cawaramusha» nir Pablo willapaptenga runacuna asiparan. Waquinna niran: «Rimashayquitaga juc junajrämi wiyashayqui.» \v 33 Chaura Pabloga aywacuran. \v 34 Waquin runacunaga Pablo willapashanta riguir paywan aywacuran. Chay yäracojcunacho caycaran Areopagucho mandaj Dionisio, Dámaris jutiyoj warmi, mas juccunapis. \c 18 \s1 Corinto siudächo Pablo willacushan \p \v 1 Atenaspita aywacorga Corintuman Pablo chayaran. \v 2 Chaychömi Israel-masin Aquila jutiyoj runawan tincuran. Warminpana jutin caran Priscila. Aquilaga Ponto probinsya runami caran. Paycunaga mushojrämi Italiapita chayasha caran. Chayman aywacuran Israelcunata Romapita mandaj César Claudio garguchiptinmi. Pabloga Aquilata watucoj aywaran. \v 3 Aquilaga toldu jirayta yacharan. Pablupis chayno toldu jirayta yacharmi paycunawan iwal tiyaran. \fig Pablo willacur arushan|src="CN01997B.TIF" size="col" loc="Acts 18.3" ref="Hech. 18.1–4" \fig* \v 4 Pabloga cada säbadu jamay junajmi sinagogaman aywaran. Chaychömi Israel runacunawanpis mana Israel runacunawanpis Jesuspita parlaj. \p \v 5 Macedonia probinsyapita Silaswan Timoteo chayaptinna Pabloga aruyninta cachaycur alli willacuyta willacullarna puriran. Israelcunata willaparan Jesusga Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta. \v 6 Ichanga Israelcuna mana wiyacuyta munar Pabluta ashllir-usharan. Chaymi Pabloga röpanta tapsicurir niran: «Gamcunaga quiquiquipitami ñacayman chayanquipaj. Nogaga willapashcänami. Cananpitaga mana Israel runacunatanami alli willacuyta willapäshaj» nir. \p \v 7 Sinagogapita llojshirir Pabloga Tayta Diosta rispitaj Ticio Justopa wasinman aywacuran. Ticiopa wasinga sinagogapa ñaupallanchömi caran. \v 8 Sinagogacho mandäga caran Crispo jutiyoj runami. Paypis wasincho llapan tiyajcunawanmi Jesusman yäracuran. Corinto runacunapis yäracuran. Chaura yäracojcunataga llapantami Pablo bautisaran. \v 9 Juc chacayga suyñuynincho Pabluta Tayta Jesús niran: «Pablo, noga nishätaga mana manchacuypa willacuy. Ama upällallaga cacuychu. \v 10 Nogaga gamwanmi caycäshaj. Pipis manami imatapis rurashunquipächu. Cay marcachöga achcajmi acrashä runacuna tiyan.» \v 11 Chaymi Pabloga wata sojta quillan alli willacuyta willacur Corintucho goyaran. \p \v 12 Galión jutiyoj runa Acaya probinsyapa mandajnin caycänan wichanmi ichanga Pablupa contran Israel runacuna jatariran. Pabluta charircur Galionpa despächunman aparan. \v 13 Chayaycachir niran: «Cay runaga: ‹Tayta Diosta adurashun› nishpan yachachirpis laytami manacajman churaycan.» \v 14 Pablo rimananpaj caycaptinna Galión niran: «Israelcuna, cay runa llutanta rurasha captenga wañuchicusha captenga gamcunata atindëmanmi. \v 15 Diosniquipa laynincuna janan, ninshi-ninshillapita ichanga manami atindishayquichu. Quiquiquicuna imanöpis arriglacuy.» \v 16 Chayno nir despächunpita llapanta garguran. \v 17 Garguptinmi sinagogapa mandajnin Sostenesta despächu puncucho charicaycärir fiyupa magaran. Chayta ricarpis Galionga mana imapis gocuranchu. \s1 Antioquiaman Pablo cutishan \p \v 18 Chaypita unayllarämi Corintucho Pablo goyaran. Nircur ichanga ermänucunapita dispidicurir Pabloga Priscilawan Aquilawan iwal aywacuran Siria partiman chayananpaj. Büqui chayanan Cencrea marcaman chayashpan Pabloga Tayta Diosta aunishanta cumlir ajchanta rutucuran.\x * \xo 18:18 \xt Núm. 6.18\x* \v 19 Efesuman chayarna Pabloga Priscilatawan Aquilata cachaycuran. Nircur sinagogaman aywaran Jesuspita Israelcunawan parlananpaj. \v 20 Chaymi Israelcunaga Pablo unaycama goyapänanta munaran. Pablumi ichanga mana munaranchu. \v 21 Chaypa ruquenga dispidicur niran: «[Cananga Pascua fistapämi imanöpapis Jerusalenman chayanä caycan.] Tayta Dios munaptenga watucoj cutimushämi.» Nircorga Efesuman büquiwan aywacuran. \v 22 Cesarea siudäman chayaycurna Jerusalenman aywaran ermänucunata watucoj. Chaypitana Antioquiaman cuticuran. \s1 Quimsa cuti cajcho Pablo willacur purishan \p \v 23 Chaypita unayllataga Galacia y Frigia probinsyacunapa yapay aywaran marcan-marcan ermänucunata shacyächiraycar. \fig Quimsa caj aywaynincho Pablo Jesucristupa willacuyninta willacur purishan|src="QuechuaDeHuallaga_Paul3.PDF" size="span" loc="Acts 18.23 (place at top of page)" ref="Hech. 18.23–21.16" \fig* \s1 Éfeso siudächo Apolos willacushan \p \v 24 Chay wichanmi Efesuman chayaran Apolos jutiyoj Israel runa. Payga caran Alejandría marca runa. Rimayta sumaj yacharan. Tayta Diospa palabrantapis sumaj yacharan. \v 25 Apolosga Tayta Jesuspaj sumajmi musyaran. Chaymi runacunataga cushisha sumaj willapaj Tayta Jesuspita. Bautisacuypitami ichanga Bautisaj Juan yachachishallantaraj yacharan. \v 26 Juc cuti sinagogaman aywar Apolosga mana manchacuypa willacuycaran. Chayta wiyar Priscilawan Aquilaga wasinman Apolosta pusharan. Nircur Jesuspita masta tantiyachiran. \v 27 Chaypita Acaya probinsyamanna Apolos aywayta munaptin, Efesucho caj ermänucunaga cartata apachiran Acayacho caj ermänucuna alli chasquinanpaj. Chayarga Dios yanapaptin ermänucunata sumaj shacyächiran. \v 28 Israelcuna mana riguiptinpis Apolosga sumaj tantiyachiran Diospa palabrancho Jesuspaj rimaycashanta. Tantiyachiran Jesusga Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta. \c 19 \s1 Éfeso siudächo Pablo willacushan \p \v 1 Corintucho Apolos caycashancama Pabloga marcan-marcan chaquillapa aywar chayaran Efesuman. Chaycho ermänucunata tarir tapuran: \v 2 «Yäracushpayqui ¿gamcunaga Espíritu Santuta chasquicushcanquichu?» nir. Paycunana niran: «Espíritu Santuta runacuna chasquishantaga manami musyashcäcunachu.» \v 3 Pabluna tapuran: «Chauraga ¿pipa yachachicuyninta wiyacurtaj bautisacushcanqui?» Niptin paycunaga niran: «Bautisaj Juan yachachishantami willapämasha bautisacunäpäga.» \v 4 Pabluna niran: «Bautisaj Juanga runacunata bautisaran juchancunapita arpinticur Tayta Dios munashanno cawananpämi. Ichanga willaparan Jesucristo chayamuptin paymanna yäracunanpämi.»\x * \xo 19:4 \xt Mat. 3.11; Mar. 1.4, 7–8; Luc. 3.4, 16; Juan 1.26–27\x* \v 5 Niptin paycunaga Jesucristupa jutincho bautisacuran. \v 6 Nircur Pabloga paycunapa umanman maquinta churarcur Tayta Diosta mañacuran. Chay öra Espíritu Santu llapan yäracojcunaman chayaran. Chaymi tucuy casta rimayta gallaycäriran. Y Tayta Dios nishancunata willacuran. \v 7 Chaychöga chunca ishcaynömi ermänucuna caycaran. \p \v 8 Efesucho goyar Pabloga quimsa quillantinnami sinagogacho mana manchacuypa parlaran Tayta Diospa maquincho goyaypaj. \v 9 Jesusman yäracuyta mana munaj cajmi ichanga llapanpa ñaupancho Jesucristuman yäracojcunata manacajman churaj. Chaura Pabloga llapan yäracojcunawan shuyni aywacuran Tirano jutiyojpa escuela wasinman. Chaychöna waran-waran Jesucristupa willacuyninpita willapaj. \v 10 Ishcay watana Efesucho yachachiptin intëru Asia probinsyacho Israelcunapis mana Israelcunapis Jesuspaj yachachishanta wiyaranna. \p \v 11 Tayta Dios yanapaptinmi Pabloga milagrucunata ruraj. \v 12 Chaymi Pablo töpashan pañuylucunata, mandilcunatapis gueshyajcunaman apaparan. Chaywanmi gueshyajcuna allchacaj, dyablucunapis runacunapita yargoj. \p \v 13 Chay wichan waquin Israelcunapis purircaycaran runacunapita dyablucunata gargur. Paycunapis Tayta Jesuspa jutincho dyablucunata garguyta munar niran: «Pablo willacushan Tayta Jesuspa jutinchömi gargö.» \p \v 14 Chaytaga ruranyaj mandaj cüra Escevapa ganchis wamrancunami. \v 15 Paycuna juc cuticho Jesuspa jutincho garguyta munaycaptin dyablu niran: «Nogaga rejsëmi Jesusta. Pablo pï cashantapis musyämi. Gamcunaga ¿pitaj canqui nogacunata gargamänayquipaj?» \v 16 Chayno nirmi dyablu ñacachishan runaga llapan callpanwan paycunata magar binsiran. Chaymi pasaypa yawarllana garapächulla chay wasipita gueshpir aywacuran. \v 17 Chayno cashantaga Efesucho tiyaj Israelcunapis mana Israelcunapis mayar fiyupa manchariran. Chaymi may-chaychöpis Tayta Jesusta alabaj. \p \v 18 Waquin yäracojcunapis jucha rurashancunata mana pacaranchu. \v 19 Brüju cajcunapis brüjucunan libruncunata aparcur llapanpa ñaupancho rupachiran. Chay librucunapa risyunta jorguptin caran pichga chunca waranga (50,000) jurnalpa chaninmi. \fig Brüjucuna libruncunata rupachishan|src="CN02002B.TIF" size="span" loc="Acts 19.19" ref="Hech. 19.18–20" \fig* \v 20 Chaynöpami achcaj runacuna Jesusman yäracuran. Tantiyacuran Jesús munayniyoj cashanta. \p \v 21 Chaypitana Pablo yarparan Jerusalenman aywananpäga Macedonia probinsyacho, Acaya probinsyacho caj ermänucunata watucuytaraj. Jerusalenpita Romamanna aywaytapis yarparan. \v 22 Chaymi Timoteotawan Erastota Macedoniaman ñaupachiran. Quiquin Pablumi ichanga Asia probinsyacho goyaranraj. \s1 Efesucho Pablupa contran jatarishan \p \v 23 Chay wichanmi Jesusman yäracojcunataga runacuna chiquicarcäriran. \v 24 Chayno chiquiyta gallaycachiran Demetrio jutiyoj runami. Chay runaga diosa Artemisapa\f + \fr 19:24 \ft Artemisata latín rimaychöga \fk Diana \ft ninmi.\f* tacshalla capillancunatami guellaypita tacaj. Chay capillacunata ranticurmi Demetrioga capilla ruraj-masincunawan achca guellayta gänaj. \v 25 Juc cutinami capilla ruraj-masincunatawan piyunnincunata gayaycachir niran: «Gamcuna musyanquimi tacapacullar gänashanchïta. \v 26 Musyashayquinöpis Pabloga intëruchömi yachaycächin ‹runa rurashanga manami rasunpa dioschu› nir. Chayno nishanta manami cay Efesullachöchu riguisha. Asia probinsyachöpis riguichishami. \v 27 Cananga manami noganchïpa aruyllanchïchu ushacanga. Munayniyoj mamanchi Artemisatapis templuntapis manacajmannami churanga. Mamanchi Artemisataga intëru Asiacho tiyajcuna, intëru munducho tiyajcunapis rispitaycashancho capaschari manapis rispitanmannachu.» \p \v 28 Demetrio chayno niptin guellay tacaj-masincunawan piyunnincunaga fiyupa rabyar gaparparan: «¡Bïba, Efesucunapa mamanchi Artemisa!» nir. \v 29 Chayno niptin mas achcana chay siudächo tiyaj runacunapis gaparpaycaran. Fiyupa rabyarmi Gayotawan Aristarcotapis shuntacänan coliseuman prësu aparan. Gayowan Aristarcoga Macedonia probinsyapitami Pabluta yanapar shamuran. \v 30 Apashanta musyaycurmi Pabloga aywayta munaran. Ichanga ermänucunana micharan. \v 31 Asia probinsyacho caj waquin autoridäcunapis Pabluwan rejsinacushpanmi willachiran shuntacasha caycajman mana aywananpaj. \v 32 Shuntacasha caycaj runacunaga manami musyaranchu imapaj shuntacashantapis. Wichaypa uraypa parlarcaycaran. \v 33 Israelcunatapis jitapänanpaj cashanta yarparmi Israel runacunaga Alejandro jutiyoj runata tangaypa yaycachiran paycunapa faburnin parlananpaj. Chaymi runacunapa ñaupanman Alejandro yaycuycur maquinwan sëñata ruraran upällananpaj. \v 34 Ichanga Alejandro Israel runa cashanta musyar ishcay örano juc rimashannölla gaparparan «¡Bïba, Efesucunapa mamanchi Artemisa!» nir. \p \v 35 Chaura autoridäcunapa secretaryonga sëñaypa runacunata upällaycachir niran: «Éfeso runacuna, ¿imanirtaj gamcuna gaparpaycanqui? Llapanmi musyan cay marcanchïcho Artemisapa templunta täpaycashanta, syëlupita urämoj mamanchi Artemisatapis ricaycashanta. \v 36 Pipis manami chaytaga ñïgangapächu. Ama gaparpaychu. Sumajraj yarpachacuy-llapa imata ruranayquipäpis. \v 37 Apamushayqui runacunaga templuta manami manacajman churashachu. Mamanchi Artemisatapis manami ashllishachu. \v 38 Demetrioga, aroj-masincunaga pitapis demandar juezman aywachun. Juezcuna caycanmi arriglananpaj. Quiquincuna rasun cajwan ichichun. \v 39 Ichanga gamcuna jucta parlayta munaptiquega llapan autoridäcunawan shuntacaycur sisyunta rurashun. \v 40 Canan päsashanwanga Roma nasyunpa contran jatarishanchïta yarpar demandamashwanmi. Chaura noganchëga manami imano difindicuytapis camäpacushunpächu.» \v 41 Chayno nirir llapan runacunata despachariran. \c 20 \s1 Macedonia y Acaya probinsyacunaman Pablo aywashan \p \v 1 Runacuna gaparpashan chawarcuptin llapan ermänucunata shuntaycur Pablo shacyächiran. Chaypitaga dispidicurir Macedoniamanna aywacuran. \v 2 Aywar chayashan marcacunachöga ermänucunata shacyächiran. Chaypitaga Acayamanna chayaran. \v 3 Chaychöga quimsa quilla goyaran. Chaypita Siriaman büquiwan aywananpaj caycashancho Pablo mayaran paypa contran Israel-masincuna juracuycashanta. Chaymi chaquillapana Macedonia probinsyapa päsar aywacuran. \v 4 Cuticuptenga yan'garan: Sópater, Aristarco, Segundo, Gayo, Timoteo, Trófimo, Tíquico. Sopaterga Berea marcapita caran. Papäninpana jutin caran Pirro. Aristarcowan Segundoga Tesalónica marcapita caran. Gayona Derbe marcapita caran. Timoteo, Trófimo, Tíquico caran Asia probinsyapita. \v 5 Paycunaga Troasman ñauparcur nogacunata shuyarämaran. \v 6 Lebadüraynaj tanta micuna fista päsashanpitana Filipuspita büquiwan aywacuräcuna. Chaypita pichga junajtaga yan'gämajcunata Troaschönami tarirä. Chaychöga juc semäna goyaräcuna. \s1 Troas marcacho ermänucunata Pablo willapashan \p \v 7 Troas marcachömi ermänucunawan domingu junaj shuntacaräcuna micunäcunapaj y Santa Sënata micunäpaj upunäcunapaj. Warannin aywacunan captinmi pullan pagascama Pablo yachachiran. \v 8 Goturpashä wasiga casha ishcay jana altusyojmi. Nogacunaga janan caj altuschömi caycarä. Chaychöga achca lamparincunapis rataycaran. \v 9 Pablo parlaycaptin, juc mösu Eutico jutiyoj janaj altus bentänacho jamaraycaran. Jamaraycashancho puñucäcur pampaman yagacuran. Chaypitaga wañushatana jogarcäriran. \v 10 Chaura Pablo urarcur chay mösuta juclla macallacurcuran. Yäracojcunatana niran: «Ama manchacaychu. Cay mösuga cawaycanmi.» \v 11 Altusman cutircurna Santa Sënata micurcur llapan yäracojcunata aypuran micunanpaj. Nircorga pacha warashancama willaparcurna aywacuran. \v 12 Mösutapis cawaycajtana wasinman pushacuran. Mösu cawaramushanpitami ermänucunaga fiyupa cushicuran. \s1 Troaspita Mileto marcaman aywashan \p \v 13 Troaspita Asón marcacama Pabloga chaquillapami aywaran. Nogacunanami büquiwan aywacurä Asoncho Pabluta shuntanäcunapaj. \v 14 Asoncho tincurcurcuna llapanë büquiwan aywacurä Mitilene marcaman. \v 15 Aywacur warannin junajna lamar chaupin Quío nishan tishgu chimpanman chayaräcuna. Waranninna chayaräcuna büquicuna ichinan lamar chaupin Samos nishan tishguman. Chaypita [Troguiliocho jamarcur] warannin Mileto marcamanna chayaräcuna. \v 16 Chaypita aywacuräna Asia probinsyacunacho Pablo goyayta mana munaptin. Éfeso siudäman mana yaycuyllapa aywacuräcuna. Pabloga Pentecostés fistallapaj Jerusalenman chayayta munarmi apurä aywaran. \s1 Efesucho mayur ermänucunata Pablo gayachishan \p \v 17 Miletollapitanami Pabloga Efesucho caj mayur ermänucunata gayachiran. \v 18 Chayamuptin Pablo niran: «Gamcunaga musyanquimi cay Asia probinsyaman chayamushäpita-pacha imano goyashätapis. \v 19 Mana alli-tucullarmi Tayta Jesucristuta sirbishcä. Ñacashpä wagarpis, Israelcuna chiquimaptinpis Pay munashallantami rurashcä. \v 20 Gamcunata yachachinäpaj cajtaga imatapis manami pacashcächu. Chaypa ruquenga llapan runa wiyaypis, wasicunachöpis willapashcämi, yachachishcämi. \v 21 Israelcunatapis mana Israelcunatapis willapashcä juchancunapita arpinticur Tayta Jesucristuman yäracunanpämi. \v 22 Cananga Espíritu Santu pushamaptinmi Jerusalenman aywaycä. Ichanga chayman chayaptë ima päsamänanpaj cajtapis manami musyächu. \v 23 Mayman aywaptëpis Espíritu Santu musyachiman carsilman chayanallätami, ñacayman chayanallätami. \v 24 Chaypis manami llaquicöchu. Nogaga wañuyman chayarpis Tayta Jesús nimashantami cumlinä.\x * \xo 20:24 \xt 2Tim. 4.7\x* Chaymi cawashäcamaga Tayta Dios cuyapäcoj cashanta pï-maytapis willapänä caycan. \p \v 25 «Marcayquicunapa purir Tayta Diospa maquincho goyänayquipaj willaparä. Cananpitami ichanga mana tincushunpänachu. \v 26-27 Marcayquicunachöga llapan runacunatami willapashcä Tayta Diosninchi yarpashancunata. Imatapis manami pacashcächu. Chaymi cananpitaga quiquiquicunapitana canga. Nogaga manana juchayojnachu cashaj. \v 28 Gamcunaga jucha rurayman mana chayanayquipaj cuydacur llapan ermänucunata sumaj ricay. Gamcunataga Espíritu Santumi churasha-cashunqui runa uyshancunata sumaj ricashanno ermänucunata ricanayquipaj. Yäracojcunataga cruscho wañur yawarninpa chaninwanmi Tayta Jesús salbasha. \v 29 Noga musyaycänami aywacushäpitanaga llutan yachachicojcuna micucoj fiyu atojnöpis shamunanpaj cashanta. Paycunaga ermänucunata llutancunata yachachirmi pantacächenga. \v 30 Chayno llutanta yachachicojcunaga quiquiquicunapitami yurenga. Llutanta yachachiptin waquin ermänucunaga paycunatami gatirpanga. \v 31 Chaymi cuydanacuy-llapa. Nogaga quimsa watantinmi pagasta junajtapis wagar-imar-raj llapaniquita willapar yachachishcä. \p \v 32 «Ermänucuna, cananga Tayta Diospa maquinman y willacuynincho cuyamashanchïta nishanmanmi gamcunata cachaycö. Chay willacuyninta wiyacorga Tayta Diosninchi munashannömi cawanquipaj. Paymi munayniyoj caycan payman llapan yäracojcunata aunishanta gamcunatapis goshunayquipaj. \v 33 Nogaga pipa guellaynintapis gorintapis röpantapis manami munapashcächu. \v 34 Musyashayquicunanöpis pachäpäga quiquëmi arushcä. Manami quiquilläpächu arushcä; yan'guïcunapäwanmi. \v 35 Chayno cawarmi yachachishcä nogano arunayquipaj; pishëpacojcunatapis yanapänayquipaj. Tayta Jesuspis yachachimashcanchi ‹Chasquir cushicunanchïpitaga pitapis tarichiymi mas cushicuypäga› nir.» \p \v 36 Parlayta usharcur llapan mayur ermänucunawan gongurpaycur Pabloga Tayta Diosta mañacuran. \v 37-38 «Manami tincushunpänachu» nishanpitami llaquisha carcaycaran. Chaymi Pabluta macallaycur-macallaycur wagaran. Chaypis büquicamaraj despachananpaj yan'garan. \c 21 \s1 Jerusalenman Pablo aywacushan \p \v 1 Mayur ermänucunapita dispidicurir aywacuräcuna lamar chaupin Cos tishguman. Warannenga lamar chaupin Rodas tishguman chayaräcuna. Chaypita waranninna Pátara marcaman chayaräcuna. \v 2 Chaycho juc büqui Feniciaman llojshinanpaj caycajta tariräcuna. Chaura chay büquiman wicharcur aywacuräcuna. \v 3 Lamar chaupin Chipre tishgutaga ichoj caj-lädöpami päsaräcuna. Siria läduman aywaräcuna. Tiroman chayar büqui ichiran cargacunata bäjachinanpaj. \v 4 Chaycho ermänucunawan tincur juc semäna goyaräcuna. Paycunami Espíritu Santu tantiyachiptin Pabluta micharan «Jerusalenman ama aywaychu» nir. \v 5 Semänarcuptënaga ermänucuna warminwan-cama wamrancunawan-cama lamar cuchunyaj yan'gämaran. Gongurpaycärirna llapanë Tayta Diosta mañacurä. \v 6 Dispidicurirna büquiman wicharcur aywacuräcuna. Paycunapis wasinman cuticuran. \p \v 7 Tiro marcapita aywacurna Tolemaida marcacama chayarä. Chaycho ermänucunawan tincurmi paycunawan juc junaj goyaräcuna. \v 8 Warannin yargurna Cesareaman chayaräcuna. Chaychöga alli willacuyta willacoj Felipe\x * \xo 21:8 \xt Hech. 6.5; 8.5\x* cajman pachacuräcuna. Paytami Jerusalencho micuyta aypunanpaj sojta ermänucunatawan ñaupata acrasha caran. \v 9 Felipipaga chuscu jipash wamrancuna caran. Paycunaga caran Tayta Diospa profetïsancunami. \p \v 10 Chaycho achca junajna goyarcaycaptë Judea probinsyapita shamuran Agabo jutiyoj profëta.\x * \xo 21:10 \xt Hech. 11.28\x* \v 11 Paymi sharcamur Pablupa wachcunta charircur quiquinpa maquinta chaquinta watacuran cayno nishpan: «Espíritu Santumi nin: ‹Watarashayquinömi cay wachcupa duyñuntaga Jerusalencho Israel runacuna watanga. Nircur mana Israel runacunamanmi entregayconga› nir.» \p \v 12 Chayta wiyar llapan ermänucunawan Pabluta ruwarä «Jerusalenman ama aywaychu» nir. \v 13 Ichanga Pablo niran: «¿Imanirtaj waganqui llaquicachimashpayqui? Nogaga Jerusalencho astimaptinpis chasquicushämi. Tayta Jesús janan manami wataränalläpächu listu caycä. Sinöga Jerusalencho wañunäpäpis listumi caycä.» \v 14 Chaura aunichiyta mana camäpacur «Tayta Dios munaptenga jina chaynöpis cangachari» niräcuna. \p \v 15 Chaypitana camaricarcärir Jerusalenman aywacuräcuna. \v 16 Cesareapita ermänucunapis aywäshimaran. Jerusalenman chayaptëcunaga pushamaran Chipre runa Mnasonpa wasincho pachäcunäcunapaj. Payga ñaupapita-pachana Jesusman yäracuran. \s1 Santiago watucoj Pablo aywashan \p \v 17 Jerusalenman chayaycuptë ermänucunaga cushicuran. \v 18 Warannin junäga aywaräcuna Santiaguta watucoj. Chaycho tariräcuna mayur yäracojcuna shuntacasha caycajta. \v 19 Paycunata saludaycur Pabloga willaparan Tayta Diosninchi imano mana Israel runacunacho rurashantapis. \p \v 20 Chaura wiyaycajcunaga Tayta Diosninchïta alabaran. Nircur Pabluta niran: «Ermänu, musyashayquinöpis waranganpami Israel runacunaga Jesusman yäracusha. Jesusman yäracurpis paycunaga munaycan Moisespa laynincunataraj pï-maypis cumlinantami. \v 21 Paycunaga gampäpis caynömi mayasha: jäpa marcacho tiyaj Israelcunatashi gamga michashcanqui Moisespa layninta cumlinanta. Manashi munanquichu wamrancunata señalananta, custumrincunata cumlinantapis. \v 22 Cananga gam chayamushayquita runacuna musyangami. Chauraga ¿imatataj ruranquiman? \v 23 Chaymi llapan runapa ricay-ñawincho alli llojshinayquipaj sumaj yarpachacushun. Caychömi chuscoj runacuna Tayta Diosninchïta aunishanta cumlircaycanna. Wallcanami pishin. \v 24 Cananga chuscunta pushacurcur Tayta Diospa ricay ñawincho limyu canayquipaj mayllacamuy. Ajchanta rutucachiy.\x * \xo 21:24 \xt Núm. 6.13–21\x* Paycuna churananpaj caj ofrendatapis gam churay. Chayno ruraptiquimi Israel-masinchïcuna musyanga Moisés nishanta cumlishayquita. Chayta musyarga runacuna llullapashantami yarpanga. \v 25 Mana Israelcunamanpis ermänucunamanga maynami cartata apachishcä ïdulucunapaj churashan aychacunata, maticusha uywacunata, yawarcunata mana micunanpaj; ollgupis warmipis jucwan-jucwan manana puricunanpaj.»\x * \xo 21:25 \xt Hech. 15.29\x* \s1 Templucho Pabluta prësu charishan \p \v 26 Chauraga chuscun runacunata pushacurcur Pablo aywaran. Warannin junäga paycunawan iwal mayllacuran. Nircur Templuman yaycuran imay junaj limyuyayta ushananpaj cashantapis willaj. Chay junajmi ofrendanta chuscun churanan caran. \p \v 27 Ganchis junajta limyuyar cumliycaptinna Asiapita shamoj Israelcuna ricaran Pablo Templucho caycajta. Chaymi Pabluta charicarcärir gaparparan \v 28 «Israelcuna, yanapämay. Cay runami intërupa purin marcanchïpa contran rimar, layninchïpa contran rimar. Templunchïmanpis mana Israel runacunatami yaycachimusha. Chayno rurashpanmi Templunchïta ganraycächin» nir. \p \v 29 Chayno niran Efesucho Trofimotawan Pabluta puriycajta ricasha carmi. Paycunaga yarparan Templumanpis chay runata yaycachishantami.\x * \xo 21:29 \xt Hech. 20.4\x* \p \v 30 Chaura llapan runacuna shamur fiyupa rabyashpan Pabluta charir garchacarcärir jawaman jorguran. Templupa sawannin puncucunatapis wichgarcäriran. \v 31 Nircurmi aypalla runacuna Pabluta wañuchiyta munar magaran. Chayno magaycashantami Roma suldärucunapa comandantin wiyaran. \v 32 Chaura comandantiga capitancunata, suldärucunata pushacurcur cörriyllapa aywaran runacuna shuntacasha caycashan cajman. Suldärucuna chayajta ricar Pabluta mana magarannachu. \v 33 Comandantiga Pabluta prësu charircur ishcay cadinawan watachiran. Nircur runacunata tapuran «¿Pitaj cay runa? ¿Imatataj rurasha?» nir. \v 34 Chaura runacunaga wichaypa uraypa rimarcaycaran. Chaynöpami comandantiga mana tantiyaranchu imata rimarcaycashantapis. Chaymi cuartilman Pabluta apachiran. \v 35 Runacuna fiyupa rabyasha guepanpa gatir magayta munaptin escalunman chayaycacherga suldärucuna wintucurcurna cuartilman wichächiran. \v 36 Suldärucunata achca runacuna gatisha aywaran «¡Wañuchun!» nir gayarpashpan. \s1 Runacunapa ñaupancho Pablo parlamushan \p \v 37 Cuartilman yaycachinanpäna carcaycaptin comandantita Pablo niran: «Tayta, ¿parlarcushwanchu?» Chaura Comandantiga niran: «¿Gamga griego rimayta yachanquichu? \v 38 Chauraga ¿manachu gam canqui Egipto runa? ¿Manachu gam Romapa contran ñaupata jatarirayqui? ¿Manachu gam purirayqui chunyajpa chuscu waranga (4,000) runacunata pushasha?» \p \v 39 Pabluna niran: «Manami. Nogaga Cilicia probinsyapa capitalnin Tarsocho yurej Israel runami cä. Tayta ruwacushayqui. Cay runacunata mä tantiyaycachishaj.» \v 40 Chaura comandantiga Pablo ruwacushanta auniran. Chaymi Pablo escaluncho sumaj ichiycur maquinwan runacunata upällachiran. Nircur hebreo rimaycho niran: \c 22 \p \v 1 «Taytacuna, Israel-masëcuna chapacur nishäta wiyaycäramay ari.» \v 2 Hebreo rimaycho Pablo rimashanta wiyar llapanpis upällaycäriran. \p Pabluna niran: \v 3 «Ciliciapa capitalnin Tarsocho yurej Israel runami cä. Cay Jerusalenchömi wiñashcäpis. Gamalielmi\x * \xo 22:3 \xt Hech. 5.34–39\x* laycunata yachachimaran unay awilunchïcunano cawanäpaj. Nogapis gamcunanömi unay custumrinchïcunata, Dios mandashancunata llapan shongöwan cumlej cä. \v 4 Allita ruraycashäta yarparmi Jesusman yäracojcunata wañuy-caway gaticachaj cä. Warmita ollgutapis Jesusman yäracojtaga carsilmanmi apachirä. \v 5 Chaytaga mas mandaj cürapis, llapan mayurcunapis musyanmi. Paycunapitami ordinta jorgurä Damasco marcacho Israel-masinchïcunaman aywanäpaj, Jesusman yäracojcunata prësu cay Jerusalenman apaycamur castigachinäpaj.\x * \xo 22:5 \xt Hech. 8.3; 26.9–11\x* \s1 Jesucristuman imanöpa yäracushantapis Pablo willacushan \r (Hech. 9.1–19; 26.12–18) \p \v 6 «Ichanga Damascuman yaycuycaptëna las-dösino inti caycaptin illajpita syëlupita fiyupa achqui achicyamuran. \v 7 Chaura pampaman tunirä. Jitaraycashächönami wiyarä ‹Saulo, Saulo, ¿imanirtaj chiquir gaticachaycämanqui?› nimojta. \v 8 Chaymi tapurä ‹Tayta ¿pitaj canqui?› nir. Chaura nimuran: ‹Nogaga gaticachämashayqui Nazaretpita caj Jesusmi caycä.› \v 9 Aywäshimajcunaga achicyamojta ricar fiyupa manchariran. Parlapämajtami ichanga mana wiyaranchu. \v 10 Nogaga nirä: ‹¿Imatataj ruräman tayta?› Chaura Tayta Jesusna nimaran: ‹Cananga jatarcur ayway Damascuman. Chaychönami imata ruranayquipäpis willashunquipaj.› \v 11 Achicyamoj gaprayarachimaptin aywäshimajcunaga janchayllapana Damascuman chayachimaran. \p \v 12 «Chaychömi Moisés isquirbishan laycunatapis cumlej Israel runa Ananías jutiyoj tiyaran. Damascucho tiyaj Israelcunaga llapanmi rispitaj. \v 13 Paymi shaycamur nimaran: ‹Ermänu Saulo, gapra caycashayquipita cananga ñawiqui ricanganami.› Chaura jinan öra ñawë allchacäcuptin Ananiasta ricarä. \v 14 Paymi nimaran: ‹Unay castanchïcuna sirbishan Tayta Diosmi manaraj yuriptillayquina acrashurayqui pay munashanta musyanayquipaj, juchaynaj Tayta Jesusta ricanayquipaj, parlashancunatapis wiyanayquipaj. \v 15 Cananga gammi llapan ricashayquita y wiyashayquita intëru munducho willacunqui. \v 16 Chaymi juclla bautisacuy. Tayta Diosninchïta mañacuy juchayquicunapita perdunashunayquipaj.› \p \v 17 «Damascupita Jerusalenman cutiycamur Templuman yaycurä Tayta Diosta mañacunäpaj. Mañacuycashächo ricarä \v 18 Tayta Jesusta. Pay nimaran: ‹Apuray. Jerusalenpitaga juclla aywacuy. Caychöga manami wiyashunquipächu.› \v 19 Chaura noga nirä: ‹Tayta, paycunaga musyanmi gamman yäracojcunata sinagogacunapita prësu apashäta, castigashäta. \v 20 Sirbishoj Estebanta wañuchinanpäpis nogami aunirä. Wañuchejcunapa röpantapis charaparä.›\x * \xo 22:20 \xt Hech. 7.58\x* \v 21 Chaura Tayta Jesús nimaran: ‹Caypita aywacuy. Gamtaga cachaycä mana Israel runacuna carucho tiyaycashanmanmi› nir.» \s1 Comandantipa munaynincho Pablo cashan \p \v 22 Mana Israel runacunaman willacoj aywananpaj nishanta Pablo willaptinmi runacuna fiyupa rabyashpan niran: «¡Chay runaga ama cawachunchu! ¡Juclla wañuchun!» \v 23 Chayno gaparpashpanmi röpancunatapis tapsir-usharan. Allpatapis janajpa goshtataylla machiran. \v 24 Chaymi comandantiga suldäruncunata niran: «Pabluta cuartilman wichgay. Sumaj astiy. Chayrämi willamäshun imanir runacuna paypa contran jatarishantapis.» \fig Astinanpaj Pabluta watachishan|src="CN02025B.TIF" size="span" loc="Acts 22.24" ref="Hech. 22.22–26" \fig* \v 25 Castigananpaj wataraycächiptinna capitanta Pablo tapuran: «¿Roma runa caycaptin y autoridäcuna manaräpis jusgaptin allichu canman gamcuna astiptiqui?» nir. \v 26 Niptinmi capitanga comandantita willaran: «Chay runaga Roma runashi. Cananga ¿imatataj ruranqui?» nir. \p \v 27 Chay comandantina Pablo cajman aywaycur tapuran: «¿Rasunpachu Roma runa canqui?» nir. \p «Au» niran Pabloga. \p \v 28 Comandanti niran: «Nogaga achca guellaywanrämi Roma runa cayman chayashcä.» \p Pabluna niran: «Nogaga yuriynëpita-pachami cä.» \p \v 29 Chauraga Pabluta astinanpaj caycajcuna paypita juclla witicuriran. Comandantipis Roma runa Pablo cashanta musyaycur watachishanpita fiyupa manchariran. \s1 Mandajcuna shuntacashancho Pablo parlashan \p \v 30 Waranninna imapita Israel runacuna Pablupa contran jatarishantapis musyayta munar comandantiga wichgaraycashanpita jorgachiran. Nircur mandaj cüracunatana sisyunman gayachiran. Chayaptinna llapanpa ñaupanman Pabluta apachimuran. \c 23 \p \v 1 Pabloga llapan mandajcunata sumaj ricapärir niran: «Israel taytacuna, manami imatapis llutanta rurashcächu. Chaytaga Tayta Diospis musyanmi.» \p \v 2 Chaura mas mandaj cüra Ananiasga mandu rurajnincunawan shimicho lagyachiran. \v 3 Pabluna niran: «¡Janan shongu,\x * \xo 23:3 \xt Mat. 23.27\x* quiquiquitami Tayta Diosga castigashunquipaj! Lay nishanno arriglamänayquipaj jamaraycarga ¿imanirtaj layta mana cäsur lagyachimanqui?» \p \v 4 Chaycho caycaj runacuna niran: «¿Imanirtaj Tayta Dios acrashan mas mandaj cürataga ashllinqui?» \p \v 5 Pabluna niran: «Taytacuna, manami musyashcächu Tayta Dios acrashan mas mandaj cüra cashantaga. Tayta Diospa palabranchöpis ‹Marcayquita mandajtaga ama ashllinquichu›\x * \xo 23:5 \xt Éxo. 22.28\x* niycanmi.» \p \v 6 Pabloga musyaranmi chay mandajcuna waquin cäga saduceo cashanta, waquinna fariseo cashanta. Chaymi sinchipa niran: «Taytacuna, nogaga fariseumi cä.\x * \xo 23:6 \xt Hech. 26.5; Fil. 3.5\x* Chachäcunapis fariseumi casha. Wañojcuna cawarinanpaj cashanta riguishäpitami jusgarcaycämanqui.» \p \v 7 Chayno niptin fariseucunaga Pablupa faburninna ricacuran. Saduceocunawan rimanacuyta gallaycuran. Runacuna ishcayman raquicäcuran. \v 8 Saduceocunaga yachachej «wañushacuna manami cawarimunnachu.\x * \xo 23:8 \xt Mat. 22.23; Mar. 12.18; Luc. 20.27\x* Anjilcuna mana canchu. Runapa almanpis mana canchu» nir. Fariseucunana yachachej «wañojcuna cawarimongami. Anjilpis almapis canmi» nir. \v 9 Jararaylla rimanacuptin lay yachachej fariseucuna niran: «Cay runapaga manami ima juchanpis canchu. Capaschari espiritupis anjilpis willapasha.» \p \v 10 Masta mastana rimanacuptin comandantiga manchariran «Pablutaga imatapis ruraycunmanchari» nir. Chaymi suldäruncunata gayachimuran Pabluta cuartilman cutichinanpaj. \p \v 11 Chay chacayga Tayta Jesús yuriparcurmi niran: «Pablo, ama manchacuychu. Imanömi cay Jerusalencho willacushcanqui, chaynöllami Romachöpis willacunquipaj.» \s1 Pabluta wañuchinanpaj juracushan \p \v 12 Pacha wararcuptinna waquin Israel runacuna juracuycaran. Nircur jurar niran «Pabluta manaraj wañucherga ama imatapis micushunchu, ni upushunpischu» nir. \p \v 13 Parlacojcunaga caran chuscu chuncapita (40) masmi. \v 14 Paycunami aywaran mas mandaj cüracunawan mayur runacuna shuntacasha caycashanman. Chayaycur niran: «Nogacunaga parlacur jurashcä Pabluta manaraj wañucherga imatapis mana micunäpaj mana upunäpämi. \v 15 Cananga comandantita willachiy ‹Pabluta apachipämay sumaj tapunäpaj› nir. Gamcunaman manaraj chayachimuptinmi nogacunaga wañuycachishaj.» \p \v 16 Chayno parlacushantami Pablupa pañinpa ollgu wamran wiyaran. Chaura carsilman aywariycur Pabluta willaran. \v 17 Willaptin Pabluna juc capitanta gayarcur niran: «Cay wamrata comandantiman pushay. Paytami willayta munaycan.» \v 18 Wamrata comandantiman chayachir capitanga niran: «Prësu caycaj Pablumi ruwamasha cay wamrata gamman pushamunäpaj. Payshi imata wiyashantapis willashunqui.» \p \v 19 Comandantinami wamrata janchacurcur juc-läman aparcur tapuran «¿Imataj caycan willamänayquipaj?» nir. \v 20 Wamrana willaran: «Waquin Israel runacunami parlacusha Pablo imano cashantapis musyayta munaj-tucullar mandajcuna shuntacashanman wara tuta apachinayquipaj. \v 21 Chayta ama riguinquichu. Chuscu chuncapita (41) masmi runacuna parlacusha Pabluta manaraj wañucherga imatapis mana micunanpaj, mana upunanpaj. Paycunaga apachinallayquitami shuyarpaycan.» \p \v 22 Willarcuptin comandantiga wamrata niran: «Willamashayquitaga pitapis ama willapanquichu.» Chayno nircorga wamrata despachariran. \s1 Gobernador Felixman Pabluta apachishan \p \v 23 Chaura comandantiga ishcaj capitancunata gayarcachir niran: «Ishcay pachac (200) suldäru chaquipa aywananpaj; ganchis chunca (70) suldäru muntädu aywananpaj; ishcay pachac (200) suldäruna lansanwan aywananpaj camaricuchun. Paycunaga sinchi chacayna Cesarea siudäman aywanga. \v 24 Pablo muntacunanpäpis cawalluta camarichun. Sänullata Judea probinsyapa gobernadornin Felixman chayachichun.» \p \v 25 Prësu apajwan cartatapis apachiran. Cartachöga cayno niycaran: \pi1 \v 26 Gobernador Félix, noga comandanti Claudio Lisiasmi gamta saludaycullä. \v 27 Israelcunami cay runata magar wañuchinanpäna caycasha. Chaymi Roma runa cashanta musyashpä suldäröcunawan aywarcur washashcä. \v 28 Nircurnami imapita contran jatarishantapis musyayta munar apashcä Israel runacunapa mandajnincuna shuntacashanman. \v 29 Contrancunaga niran: «Cay runaga manami laynëcunata cumlinchu.» Niptinpis ima juchantapis manami tarishcächu wañunanpaj, ni carsilcho cananpäpis. \v 30 Israel runacuna Pabluta wañuchinanpaj caycashanta mayaycurmi gamman apaycächimö. Contrancunatapis willashcä gam cajchöraj arreglananpämi. Chayllatami isquirbimö tayta. \p \v 31 Comandanti mandashannöllami chacaypa apar Antípatris marcaman Pabluta chayachiran. \v 32 Warannin junäga chaquipa aywaj suldärucuna cuartilninman cuticuran. Muntädu aywajcunallana Cesareaman apacuran. \v 33 Cesareaman chayaycurnami gobernador Felixta cartata goycuran. Pablutapis entregaycuran. \v 34 Félix cartata liguirir Pabluta tapuran maycho yurej cashantapis. Cilicia marcapita cashanta musyaycur \v 35 niran: «Contrayqui cajcuna chayamuptinrämi declarasyunniquita wiyashaj.» \p Chayno nircorga Herodes aruchishan palasyullacho sumaj täpachiran. \c 24 \s1 Gobernador Felixpa ñaupancho Pablo parlashan \p \v 1 Chaypita pichga junajtanami mas mandaj cüra Ananías juc ishcay mayur runacunawan y abogädun pushasha Cesareaman chayaran. Abogädunpa jutin caran Tértulo. Paycunaga Felixpa despächunman chayaran Pablupa contran rimananpaj. \v 2 Despächuman Pabluta chayachiptin Tértulo niran: «Tayta gobernador Félix, gampitami allilla goyarcaycä. Cay marcacunachöpis alli cajcunatami rurachishcanqui. \v 3 Tayta gobernador, may-chaychöpis rurachishayquicunata ricarmi cushicur agradësicö. \v 4 Ichanga alläpa mana jamarächicunäpaj ruwacushayqui rätulla wiyarcamänayquipaj. \v 5 Cay runaga jogucoj gueshyanömi. Payga Nazareno sectapa mandajninmi. May-chaychöpis Israel runacunatami chiquinacaycächin. \v 6 Jerusalencho Templötapis manacajman churayta munasha. Chaymi nogacuna prësu chariycur [laynë nishanno arreglayta munashcä. \v 7 Chaura comandanti Lisias shaycamur firsapita nogacunata guechumaran. \v 8 Nircurmi nimasha gampa ñaupayquichöraj ima juchan cashantapis cäranäcunapaj.] Cananga quiquiqui sumaj tapuycullay. Chaymi llapan nishäcuna rasun caj cashanta musyanquipaj.» \v 9 Tértulo nishannöllami chaycho caycaj Israel runacunapis niran. \p \v 10 Chaypitaga Pablo rimamunanpäna Félix sëñata ruraran. Chaymi Pablo niran: «Gobernador Félix, gamga achca watanami alli juez cashcanqui. Chaymi conträ jatarishanpita willapäshayqui. \v 11 Diosta aduraj Jerusalenman chayashäga chayrämi chunca ishcay junaj. Chayno chayashäta musyanayquipaj pitapis tapuycunquiman. \v 12 Tarimasha manami piwanpis rimanacuycajtachu, pitapis rabyaycächejtachu. Templuchöpis, ni sinagogacunachöpis, marcachöpis pitapis manami rabyaycächishcächu. \v 13 Cay runacuna imapita jitapaycämashantapis mä jorgamächun. \v 14 Ichanga willashayqui: Manami juc sectachu cä. Nogaga cawä Nazaretpita caj Jesús yachachishannömi. Unay awilöcuna sirbishan Diostami sirbiycä. Diospa laynincunaman, profëtacuna isquirbishanmanpis riguëmi. \v 15 Nogapis paycunanömi riguë wañojcunata Tayta Dios cawarachimunanpaj cashanta. Cawarachimongami alli rurajta, mana allita ruraj cajtapis. \v 16 Chaymi nogaga imanöpapis Tayta Dios ricaycämaptin y runacunapäpis allita rurallar cawaycä. \p \v 17 «Ishcay quimsa watatami nasyunnëman cutishcä, muchojcunapaj caridäta apar, Diospaj ofrendäcunata churanäpaj. \v 18 Diospa ricay-ñawincho limyu canäpaj mayllacurir Templuman aywarä. Wallcajllami caycarä. Piwanpis manami rimanacuycarächu. Chaychömi Asia probinsyapita shamoj Israel runacuna tarimaran.\x * \xo 24:18 \xt Hech. 21.17–28\x* \v 19 Chaycho tarimajcuna shamunmanga ima juchä cashantapis ñaupayquicho cäramänanpaj. \v 20 Man'chäga caycho caycajcuna ñaupayquicho cäramächun ima juchä cashantapis Jerusalencho mandajcuna taripamashanta. \v 21 Paycunapa ñaupanchöga sinchipa nirä ‹Wañojcuna cawarinanta riguishäpitami jusgaycämanqui›\x * \xo 24:21 \xt Hech. 23.6\x* nir. Chay imachari juchä caycan.» \p \v 22 Chaura Jesús yachachishancunata musyashpannami gobernador Felixga diyata jitaparan: «Comandanti Lisias shamur willamaptinrämi sumaj musyaycur arriglashayqui» nir. \p \v 23 Nircur Pabluta ricaj capitanta Félix niran «Carsilman Pabluta cutichiy. Ichanga ama michanquichu rejsinacushan watucunanta, imatapis apapänanta.» \p \v 24 Chaypita warannincuna warmin Drusilawan Félix cutir Pabluta gayachiran. Drusilaga caran Israel warmimi. Jesucristupita Pablo willacuptin paycunaga wiyaran. \v 25 Pablo willaparan Dios munashanno cawanapaj, juchata mana rurananpaj, fisyu junajcho Tayta Dios jusgananpaj cashantapis. Chayno niptin gobernador Félix mancharishpan niran: «Cananga aywacuyraj. Timpö cashan örami yapay gayachimushayqui masta willapämänayquipaj.» \p \v 26 Gobernador Félix siguïrumi parlananpaj Pabluta gayachiran cachaycunanpaj pacayllapa pägananta munar. \p \v 27 Chaynöllami ishcay wata intëru Pabloga täpayllapa goyaran. Chaypita Felixpa ruquin gobernador cananpaj Porcio Festo jutiyojna yaycuran. Felixga Israel runacunawan alli quëdayta munar Pabluta jinalla prësu cachaycuran. \c 25 \s1 Festopa ñaupancho Pablo parlashan \p \v 1 Festoga Judea probinsyacho gobernador cananpaj Cesarea siudäman chayaran. Chaypita quimsa junajtaga Jerusalenman aywaran. \v 2 Mandaj cüracunapis, rispitädu Israel runacunapis Pabluta demandashanta Festota willaran. \v 3 Pabluta Jerusalenman apachinanpaj ruwacuran. Paycunaga mayna parlacusha caran Jerusalenman apaycaptillanna wañuchinanpaj. \v 4 Festona niran: «Pabloga Cesareachömi wichgaraycan. Waracunami aywashaj. \v 5 Chaymi mandajniquicunawan Cesareaman aywashaj ima juchan cashantapis cärananpaj.» \p \v 6 Jerusalencho juc semänano goyarcur Festoga cuticuran Cesareaman. Waranninnami despächunman jamaycur Pabluta jorgachimuran. \fig Festopa ñaupancho Pablo parlashan|src="CN02146B.TIF" size="span" loc="Acts 25.6" ref="Hech. 25.6–12" \fig* \v 7 Pabluta chayachiptin Jerusalenpita aywaj Israel runacuna tucuyta jitaparan. Chaypis manami rasun cajtachu niran. \v 8 Pablunami chapacur niran: «Nogaga manami ima juchatapis rurashcächu. Israel runacunapa laynintapis, Templutapis, Romapa laynintapis manami manacajman churashcächu.» \p \v 9 Festoga munaran Israel runacunawan alli ricanacuyta. Chaymi Pabluta tapuran: «¿Jerusalenman aywayta munanquichu chaycho jusganäpaj?» nir. \p \v 10 Pablunami niran: «Romacho mas mandamajninchïmi gamta churashurayqui pitapis jusganayquipaj. Chaymi cayllacho arreglamänayqui camacan. Gamga musyanquimi Israel runacunapa contran imatapis mana rurashäta. \v 11 Wañunäpäno jatun juchata rurasha carga wañuchimaptinpis manami chapacushächu. Israelcunapa contran ima juchatapis mana rurasha caycaptëga pipis manami Israel runacunapa maquinman entregamanmanchu. Chaypa ruquenga Romacho mandajninchi César jusgamächun.» \p \v 12 Chaura gobernador Festo tantiyachejnincunawan parlarcur Pabluta niran: «Romacho mandajninchi Cesarman aywaytami munashcanqui. Cananga paymanmi apachishayqui.» \s1 Ray Agripapa ñaupancho Pablo parlashan \p \v 13 Manapis aycällatana ray Agripa Berenicewan Cesareaman aywaran Festota watucoj. \v 14 Chaycho goyaptin achca junajtanaga Festo willaparan Pablo wichgaraycashanta. Cayno niran: «Caycho juc runami prësu caycan gobernador Félix cachashan. \v 15 Jerusalenman aywaptë mas mandaj cüracuna, mayur runacunapis chay runa wañuchinanpaj nimaran. \v 16 Nogana nirä: ‹Roma autoridäcunaga manami runata llutallaga wañuchinchu, contrancunawan manaraj sumaj cäranacuptenga. Chapacunantarämi shuyan.› \v 17 Chaymi mayur runacuna Jerusalenpita chayamuptin warannin junaj despächöman jamaycur chay runata juclla jorgachimurä. \v 18 Contrancunaga manami yarpashänöchu cäraran. \v 19 Chaypa ruquenga custumrincuna-janan, wañoj Jesús-janan apaycachänacusha. Prësu caycaj Pabloga ‹Jesús cawaycan› ninmi. \v 20 Chaymi ima ruraytapis mana camäpacur Pabluta tapurä ‹¿Jerusalenman aywashwanchu ñaupächo cäranacunayquipaj?› nir. \v 21 Payga Jerusalenman aywayta mana munar ruwacamaran ‹Romacho mandajninchi Cesar-raj jusgamächun› nir. Chaymi jinalla prësu caycächë Romaman apachinäcama.» \p \v 22 Niptin Agripapis niran: «Nogapis chay runa parlashanta wiyaycöman.» \p Festo niran: «Munaptiquega wara apachimushun parlashanta wiyanayquipaj.» \p \v 23 Chaypita warannin ray Agripa Berenicewan comandanticuna, llapan autoridäcuna shuntacänan jatun cuartuman yaycuran. Llapan shuntacarcuptin Pabluta jorgachimuran. \v 24 Chayaycachiptin Festo niran: «Tayta Agripa, llapayqui caycho caycajcuna, cay runa wañunantami Jerusalenchöpis caychöpis Israel runacuna munan. \v 25 Ichanga ima juchantapis manami tarishcächu wañunanpänöga. Quiquinmi ruwacusha Romacho mandaj Cesarman apachinäpaj. Pay nimashannölla Romaman apachinäpämi caycä. \v 26 Nogaga mayur mandaj Cesarman apachir, ima nir cartacunäpäpis manami sumäga musyächu. Ray Agripa, cananga gamcuna yanapämay sumaj tapurcur mandajninchïman imano cartata apachinäpäpis. \v 27 ¿Imanöpataj juc prësuta Roma mandamajninchïman apachishwan imapita apaycächishanchïtapis mana sumaj musyarga?» \c 26 \p \v 1 Chaymi Agripaga Pabluta niran: «Imapita caycho caycashayquitapis mä nogacunata willapämay.» \p Niptin maquinta jogarcur Pablo niran: \v 2 «Tayta ray Agripa, fiyupami cushicö Israel runacuna manacajta jitapämashanpita gampa ñaupayquicho chapacunäpaj captin. \v 3 Tayta, gamga musyanquimi Israelcunapa custumrin imano cashantapis, imapita apaycachänacushätapis. Chaymi canan ruwacö parlamushäta mana yamacayllapa wiyaycamänayquipaj. \p \v 4 «Marcächöpis, Jerusalenchöpis Israel runacuna llapanmi musyan wamra cashäpita imano goyashätapis. \v 5 Chaynöpis musyanmi fariseo runa cashäta.\x * \xo 26:5 \xt Hech. 23.6; Fil. 3.5\x* Chaytaga quiquincunapis willashunquimanmi. Waquin cajpitaga fariseucunami mas cumlin Moisés isquirbishan laycunata. \v 6 Cananga Tayta Dios unay aunishanman yäracushäpitami cayman prësu apachimasha jusgamänanpaj. \v 7 Chunca ishcay Israel trïbucunapis musyanmi Dios aunishanta cumlinanta. Chaymi chacaypa junajpapis mana yamacaypa Diosta sirbëcuna. Tayta Agripa, chay ‹aunishan cumlishana› nishalläpitami Israel runacuna dimandaycäman. \v 8 Tayta Diosga aunishannöllami wañushacunata cawarachenga. ¿Imanirtaj gamcunaga mana riguinquichu wañojcunata Tayta Dios cawarachimunanpaj cashanta? \p \v 9 «Ñaupataga nogapis Nazaret Jesusman yäracojcunata fiyupa chiquir gaticacharämi. \v 10 Chaynömi Jerusalenchöpis rurarä. Mandaj cüracuna ordinta gomaptinmi achcajta carsilman wichgachishcä. Wañuchiptinpis ‹Allimi wañuchishcanqui› nirä. \v 11 Sinagogacunachöpis achcajtami castigashcä Jesusman mana yäracunanpaj. Fiyupa chiquirmi caru marcacunayaj yäracojcunata ashej aywarä prësu charimunäpaj.\x * \xo 26:11 \xt Hech. 8.3; 22.4–5\x* \s1 Jesucristuman imanöpa yäracushantapis Pablo willacushan \r (Hech. 9.1–9; 22.6–16) \p \v 12 «Chaynöpami mayur cüracunawan parlacurcur ordinta gomaptin Damasco siudäman aywarä. \v 13 Las-dösino aywarcaycaptë nogamanga intipitapis mas achicyajraj chayamuran. \v 14 Chaura llapanë pampaman tunirä. Jitaraycashächo wiyarä hebreo rimaycho ‹Saulo, Saulo ¿imanirtaj chiquir gaticachämanqui? Quiquiquimi mana allita ruracuycanqui picata töru jaytar nanächicushannöpis› nimojta. \v 15 Chaura tapurä ‹Tayta, ¿pitaj canqui?› nir. Chaura nimuran: ‹Nogaga gaticachämashayqui Jesusmi caycä. \v 16 Cananga juclla jatariy. Gamtaga yuripashcä sirbimajnë canayquipaj, canan ricamashayquicunata y yapay ricamänayquipaj cajcunatapis willacunayquipämi. \v 17 Cananga gamta cachashayqui Israel runacunaman, mana Israel runacunamanpis. Maygan mana allita rurashunayquipitapis nogami chapäshayqui. \v 18 Nishäcunata willaptiquimi runacuna tantiyaconga. Chacaychöno cawananpa ruquenga achicyajchönöna cawanga. Satanaspa munaynincho cawashanpita Tayta Diospa maquinchöna cawanga. Nogaman yäracamashpanmi llapan juchanpita perdunasha canga. Chaynöpami Tayta Dios acrashancunawan iwal alli cawayta tarenga.› \p \v 19 «Chayno niycämaptenga ¿imanirtaj mana cumlëmanchu Tayta Agripa? \v 20 Chaymi willacushcä Damascucho,\x * \xo 26:20 \xt Hech. 9.20\x* Jerusalencho\x * \xo 26:20 \xt Hech. 9.28–29\x* y Judeacho caj waquin marcacunachöpis. Mana Israel runacunatapis willapashcä arpinticur Dios munashannöna cawananpaj. \v 21 Chayta willacushäpitami waquin Israel runacunaga Templucho chariycäramar wañuchimayta munamasha. \v 22 Tayta Dios yanapämasha captinmi canancamapis willapaycä tacshatapis jatuntapis Moisés nishannölla, waquin profëtacuna willacushannölla. \v 23 Paycuna niran Tayta Dios cachamushan Cristoga ñacar wañunanpaj cashanta; wañushanpitapis rimir-puntata cawarimunanpaj cashanta;\x * \xo 26:23 \xt 1Cor. 15.20\x* cawarircamurna Israel runacunatapis mana Israel runacunatapis alli willacuyta willapänanpaj cashanta.»\x * \xo 26:23 \xt Isa. 42.6; 49.6\x* \s1 Jesusman yäracunanpaj Agripata Pablo nishan \p \v 24 Pablo chapacur parlaptin gobernador Festoga niran: «Pablo, gamga löcuyashami caycanqui. ¡Estudyayllawanmi löcuyacäcushcanqui!» \v 25 Pabluna niran: «Tayta Festo, manami löcuyashachu caycä. Nogaga rasun cajllatami rimaycä. \v 26 Chaytaga ray Agripapis musyanmi. Chaymi mana manchacuypa parlamö. Noga musyämi llapan parlaycashäta pay musyashanta. Cay willacuycashäga manami pacayllapachu päsasha. \v 27 Tayta Agripa ¿riguinquichu profëtacuna nishanman? Nogaga musyaycämi gam riguishayquita.» \p \v 28 Agripa niran: «¿Nishallayquiwanchu Jesucristuman yäracachimayta yarpanqui?» \p \v 29 Niptin Pablo niran: «Juclla yäracuptiqui, nircur-raj yäracuptiquipis gampitanachari. Nogaga Tayta Diosta mañacö gampis llapan wiyaycämajcunapis nogano yäracunantami. Cayno cadinawan watasha canayquitami ichanga mana munächu.» \p \v 30 Chaypitaga Agripa, Berenice, Festo y llapan shuntacajcunapis aywacuran. \v 31 Juc-läman aywaycärirna quiquin-pura parlacuran: «Cay runaga manami imatapis rurashachu wañunanpaj ni carsilcho wichgaränanpäpis.» \p \v 32 Agripana Festota niran: «Cay runata cachaycushwanmi caran Romacho mandajninchi Cesar-raj arreglananpaj mana ruwacusha captenga.» \c 27 \s1 Pabluta Romaman apachishan \p \v 1 Italiaman apachimänanpaj parlacuriycur Pablutapis waquin prësucunatapis capitan Julioman entregaran. Chay capitanga caycaran «Augusto» nishan batallunpa mandajninmi. \fig Pabluta Romaman prësu apashan|src="QuechuaDeHuallaga_Paul4.PDF" size="span" loc="Acts 27.1 (place at top of page)" ref="Hech. 27.1–28.16" \fig* \v 2 Chauraga Adramitiopita shamoj büquiman wicharäcuna. Chay büquiga Asia probinsyapa lamar cuchun ichinancunacho ichiycur-ichiycur päsanan caran. Nogacunawan aywaran Aristarcupis. Payga caran Macedonia probinsyacho caj Tesalónica siudäpitami. \v 3 Waranninna Sidonman chayaräcuna. Capitan Julioga alli shongu car Pabluta ermänucunawan tincuchiran. Chaura ermänucunaga Pabluta sumaj atindiran. \v 4 Sidonpita aywacuptëcuna nogacuna aywanäpaj caj-läpita fiyupa wayrämuran. Chaymi mana wayrashallanpa, lamar chaupin Chipre tishgu cuchullanpa aywarä. \v 5 Chaypita Cilicia, Panfilia chimpanpa päsar chayaräcuna Liciacho caj Mira marcaman. \p \v 6 Mira marcacho capitan Julio tariran Alejandriapita Italiaman aywaycaj büquita. Chaura chaymanna nogacunata wichächimaran. \v 7 Achca junaj aywaycarpis aywayta mana atiparäcunachu. Ñacar-raj chayaräcuna Gnido marca ñaupanman. Aywanäpaj caycaj-läpita fiyupa wayra shamuptinmi aywaräcuna lamar chaupin Creta tishgu ñaupallanpa. Chaypa alläpa mana wayraptinmi päsacuräcuna Salmón marca ñaupanpa. \v 8 Lamar cuchullanpa aywar ñacar-raj tumaräcuna. Chaypitana «Buenos Puertos» nishanman chayaräcuna. Chayga caran Lasea marcapa sercancho. \p \v 9 «Buenos Puertos» nishanman chayanäcunapäga achca junajrämi ñacaräcuna. Tamya wichanna captinmi büquiwan puriypis sasana caran. Chaymi büquicho aywaycajcunata Pabloga willaparan: \v 10 «Taytacuna, amana aywashunnachu. Aywarga mana allipämi aywashun. Büquipis, carganpis ushacanmanmi. Quiquinchïcunapis wañuycushwanmi.» \p \v 11 Chayno niptinpis capitan Julioga Pablo nishanta mana wiyaj-tucuranchu. Chaypa ruquenga manijajtawan büquipa duyñun nishanta wiyacuran. \v 12 Tamya wichan Buenos Puertuscho goyänäcunapäga manami allichu caran. Chaymi llapanë-japuy yarparä Cretacho caycaj Fenice marcaman aywacuyta, tamya wichan chaycho goyänäcunapaj. Chay marcami ichanga tamya quillacho goyänanpäpis alli caran. \s1 Lamarcho fiyupa tamya wayra cashan \p \v 13 Surpita wall-wallyayllapa alli wayra wayrämuptin aywanäcunapaj allino caran. Chaymi lamar chaupin Creta tishgu cuchullanpa aywaräcuna. \fig Lamarcho fiyupa tamya wayra cashan|src="DN00513B.TIF" size="span" loc="Acts 27.13" ref="Hech. 27.13–20" \fig* \v 14 Yargushäcunapita manapis aycällatana «Euroclidón» nishan fiyu wayra lamar chaupin Creta tishgu lädupita fiyupa wayrämuran. \v 15 Chaymi büquita juc-läpana apayta gallaycuran. Chaura wayra shamushan caj-läpa aywayta mana puydir cachaycuräcuna wayra apashallanpana büqui aywacunanpaj. \v 16 «Cauda» nishan lamar chaupin tishgu ñaupanpa päsar chayaräcuna alläpa mana wayrashan partiman. Chaycho fiyupa sasatarämi garachaypa apashan salbacuna can'wata büquiman wichächiräcuna. \v 17 Nircur quiquin büquitapis mana paquinanpaj wascacunawan wataran. Lamar rurincho «Sirte» nishan chucru agushman tacacänanta manchacurmi wayrawan tangachicunan tëlacunatapis jorguriycuran. Chaynöllatana nogacunataga wayra apamaran. \v 18 Waranninpis chaynölla fiyupa wayra captin büquipita cargacunata lamarman garpuriran. \v 19 Quimsa junajchönaga chaynölla wayrämuptin büquicho mana alläpa nistacashan cajcunataga garpuriran. \v 20 Pucutay chaparaptinmi achca junajna intitapis ni goyllartapis mana ricaräcunachu. Fiyupa wayrämuptinmi cawaytapis mana yarparäcunanachu. \p \v 21 Achca junajna imatapis mana micuptinmi llapanpa chaupinman ichiycur Pablo niran: «Taytacuna, nishäta wiyamanquiman caran. Cretapita mana llojshimorga manami ñacashwanchu caran. Imatapis manami lamarman garpushwanchu caran. \v 22 Imano carpis cananga ama llaquicushunnachu. Büqui ushacaptinpis manami mayganchïpis wañushunpächu. \v 23 Maquincho chararämaj Tayta Diosmi anjilninta chacay cachamusha. Anjilmi nimasha: \v 24 ‹Pablo, ama manchacuychu. Gamga Romaman chayar mandaj Cesarpa ñaupanchömi declaracunqui. Büquicho caycaj runacunatapis gam-raycumi Dios salbanga› nir. \v 25 Taytacuna, anjil chayno willaycämashaga ama manchacushunnachu. Nogaga Tayta Diosmanmi yäracö. Anjil nimashannöllami canga. \v 26 Büqui ushacaptinpis lamar chaupin tishgu cantunmanmi lamar yacu jitarimäshun» nir. \p \v 27 Chunca chuscu (14) junajna «Adriático» lamarcho wayra wacman cayman puriycächimaptin, büqui manijajcunaga pullan pagas mayaran allpaman chayaycashäcunata. \v 28 Lamarpa jonduyninta tupuptin caran quimsa chunca sojta (36) metru. Yapay tupuptin ishcay chunca ganchis (27) metrunöllana caycaran. \v 29 Gagaman tacacänanta manchacur büqui ichichicunan chuscu anclacunata lamarman cacharpur shuyarparan pacha waränancama. \v 30 Ichanga büqui manijajcuna gueshpicuriyta yarparan. Chaymi büquipa puntanpapis anclata urächej-tumpalla salbacuna can'wata uraycächiran. \v 31 Pabluna capitantawan suldärucunata willaran: «Büqui manijajcuna gueshpiyta munaycan. Paycuna aywacuptenga manami salbacunquipächu» nir. \v 32 Chayno niptinmi suldärucunaga salbacuna can'wa wataraycajpa wascancunata cuchuriran lamarman yagacunanpaj. \p \v 33 Pacha wararcuptinna runacunata Pablo shacyächiran: «Taytacuna, micushun ari. Chunca chuscu (14) junajnami mana imatapis micushcanchïchu. \v 34 Nogaga gamcunata ruwä imallatapis micunayquipaj. Micunayqui salbacunayquipaj balurniqui cananpaj. Manami mayganchïpis wañushunpächu» nir. \p \v 35 Nircorga llapanpa ñaupancho Tayta Diosta agradësicurir tantata paquircur micupacuran. \v 36 Chauraga shacyarna waquin caj runacunapis micuran. \v 37 Büquicho aywajcunaga carä ishcay pachac ganchis chunca sojtan (276) runacunami. \v 38 Llapan micuran sacsananyaj. Nircurna büqui ancashyänanpaj lamarman rïguta garpuriran. \s1 Büqui tacacar ushacashan \p \v 39 Pacha wararcuptin büqui manijajcunaga mana musyaranchu mayman chayaycashantapis. Sumaj achicyarcuptinnami lamar chaupincho pampayoj tishguta ricaran. Chaura chayman büquita chayachiyta munaran. \v 40 Chaymi büqui ichichicuna anclacuna watarashan wascancunata roguriran lamarcho anclacuna quëdacunanpaj. Büqui manijacunaga timunnintapis pascariycäriran. Wayra tangacunan tëlatapis janajman chutarcäriran wayra apananpaj. Chaura büquiga lamar cantunman aywayta gallaycuran. \v 41 Aywaycashanchömi büquiga chucru aguman chayar lajtacäcuran. Mana cuyucurannachu. Chaura wayrawan yacu jaytar cuyuycächiptillan büquipa guepa caj puntantaga paquir-usharan. \fig Büqui tacacar ushacashan|src="CN02045B.TIF" size="span" loc="Acts 27.41" ref="Hech. 27.39–41" \fig* \p \v 42 Chaura prësucuna mana gueshpinanpaj suldärucunaga wañuchiyta munaran. \v 43 Chaymi Pabluta salbayta munar capitan Julio niran: «Ama pitapis wañuchiychu. Bäñayta yachajcunaga cantuman llojshichun. \v 44 Waquinna tablacunata, büqui paquishancunata charicurcur cantuman llojshichun.» Chaynöpami llapanë mana wañuypa lamar cantunman llojshirä. \c 28 \s1 Malta tishgucho Pablo cashan \p \v 1 Chaura llapanë lamarpita llojshircärir musyaräcuna chay lamar chaupin tishgupa Malta jutin cashanta. \v 2 Chaycho tiyaj runacunaga allimi caran. Tamyawan gasaptin ninata ratachiran. Nircur nogacunata gayamaran mashacunäpaj. \v 3 Pablupis chaqui rämacunata shuntarcur ninaman gaycuran. Chaura ninapita culebra gueshpir llojshiraycamur maquinpita amucurcuran. \v 4 Pablupa maquincho culebra warcuraycajta ricar chaycho tiyaj runacunaga parlaran: «Cay runaga wañuchicojmi canga. Chaychari lamarpita llojshisha caycaptinpis bingansata cutichej diosaga mana cacharinchu» nir. \v 5 Pablunami culebrata tapsiriran ninaman. Culebra cañishanga manami imanaranpischu. \v 6 Ricarpaycajcunaga yarparan Pablupa maquin jacacurcunanta, illajpita wañucäcunanta. May öra imapis mana päsaptenga Pablupaj niran: «Cay runaga dios-imachari.» \p \v 7 Nogacuna caycashä ñaupallancho caycaran Publio jutiyoj runapa chacran. Publioga chay tishgucho mas rispitädu runami caran. Nogacunata quimsa junaj pachächimar cushisha atindimaran. \v 8 Chaychömi Publiopa taytan rupaywan disintiryawan cämacho jitaraycaran. Chaymi gueshyaycajman yaycuycur payta allchacächinanpaj Tayta Diosta Pablo mañacuran. Nircur paypa jananman maquinta churaycuptin allchacäcuran. \v 9 Chay runa allchacashanta mayaycur tishgucho gueshyajcunaga Pabluman shamuran. Chaura llapanta allchacächiran. \v 10 Paycunaga alli ricamar nogacunata garamaran. Chaypita büquiwan aywacunäpaj caycaptëcuna pishëmashancunata goycallämaran. \s1 Romaman Pablo chayashan \p \v 11 Alejandriapita shamoj büquipis tamya quillacuna päsanancamami chay tishgucho caycaran. Nogacunapis quimsa quilla goyarcorga chay büquiman wicharä aywacunäpaj. Chay büquipa umanchöga caycaran Cástor y Pólux nishan diosnincunata llagllaypa dibujasha. \v 12 Chaypita aywacur Siracusa marcaman chayaycur quimsa junaj goyaräcuna. \v 13 Siracusapitanami aywaräcuna lamar cantullanpa büquiwan Regio marcacama. Warannin surpita sumaj wayracarcamuran. Chaymi ishcay junajllatana chayaräcuna Puteoli marcaman. \v 14 Chaychönami ermänucunata tarirä. Paycuna ruwamaptinmi juc semäna goyaräcuna. Chaypitanami chaquillapa Romaman chayaräcuna. \v 15 Romacho caj ermänucunaga aywarcaycashäta mayaranna. Chaymi «Foro de Apio» nishan marcaman taripämaran. Waquinna «Quimsa Tabernas» nishan marcacho shuyarämaran. Ermänucunata ricärirmi Pabloga cushicur Tayta Diosninchïta agradësicuran. \v 16 Romaman chayaptënami capitanga comandantiman prësucunata entregaycuran. Pablutami ichanga juc wasillacho goyächiran. Chaychöga juc suldärullawanna täpachiran. \s1 Israel runacunata Romacho Pablo willapashan \p \v 17 Chayashanpita quimsa junajtaga Romacho tiyaj mayur Israel runacunata Pablo gayachiran. Shuntacarcuptin niran: «Taytacuna, nogaga manami marca-masinchïtapis, ni unay famillyanchïcunapa custumrintapis manacajman churashcächu. Imata mana ruraycaptëpis Israelcunaga Jerusalencho prësu chariycamarmi Roma autoridäcunaman entregamasha. \v 18 Autoridäcuna jusgamar manami imatapis tariranchu wañuchimänanpänöga. Chaymi cachaycamayta munaran. \v 19 Israel-masinchïcunami ichanga mana munaranchu. Chaymi ruwacurä ‹Romacho mandaj Cesar-raj jusgamächun› nir.\x * \xo 28:19 \xt Hech. 25.11\x* Imano captinpis marca-masinchïcunataga manami demandächu. \v 20 Gamcunataga gayachishcä tincunanchïpaj, willapänäpämi. Nogaga Tayta Dios unay aunishanman yäracushäpitami canan cadinawan wataraycä.» \p \v 21 Chaura mayur Israel runacuna niran: «Imano cashayquitapis musyanäpäga manami Judea probinsyapita ima cartatapis apachimushachu. Washapita shamoj Israel-masinchïcunapis manami willapämashachu gampäga. \v 22 Ichanga may-chaychöpis sectayquipa contranmi parlan. Cananga gam yachachishayquitami wiyayta munäcuna.» \p \v 23 Chayno niptinmi juc junaj yapay shuntacänanpaj parlacuran. Nishan junaj chayamuptin, pachacarashan wasinman aypalla shuntacaran. Chaymi goyarpoj yachachiran Diospa maquincho imano cananpaj cashantapis. Moisespa laynincunawan, profëtacuna isquirbishanwanpis Jesusga Tayta Dios cachamushan Cristo cashanta tantiyachiran. \v 24 Chayno willapaptin waquin runacuna Jesusman riguiran. Waquinnami ichanga mana riguiranchu. \v 25 Juc yarpayllaman mana chayayta camäpacur aywacuyta gallaycuran. Chaymi Pabloga niran: «Rasuntachari profëta Isaiasta Espíritu Santu musyachiran unay castanchïcunata cayno ninanpaj: \q1 \v 26 «Aywarcur chay runacunata niy: \q1 May-jina wiyashpayquipis manami tantiyanquipächu. \q1 May-jina ricashpayquipis manami cuentata gocunquipächu. \q1 \v 27 Chay runacunapaga shongun chucruyacäcusha mana tantiyananpämi. \q1 Rinrincunatapis llutarcusha mana wiyananpämi. \q1 Ñawintapis chaparcusha mana ricananpämi. \q1 Chaynöpami mana ricar mana wiyar mana tantiyanchu. \q1 Chaynöpami mana arpinticunchu. \q1 Chayno captenga nogapis manami allchacächishächu.\x * \xo 28:27 \xt Isa. 6.9–10\x* \m \v 28 Isaías nishannöllami gamcunapis caycanqui. Chaymi mana Israel runacunatana salbacunanpaj willapäshaj. Paycunami ichanga juclla tantiyaconga.» \v 29 [Pablo chayno niptin Israel runacuna quiquin-pura fiyupa rimanacur aywacuran.] \p \v 30 Pabloga ishcay watami goyaran mañacuy wasillacho. Pipis watucojcunataga chay wasillachömi jamachej. \v 31 Payga llapan runacunatami willapaj Diospa maquincho goyänanpaj. Llapan wiyay Tayta Jesucristupita runacunata yachachiptin pipis manami micharanchu.