\id 2CH - Quechua Huallaga Huánuco Bible -Peru 2010 (DBL -2013) \h 2 CRÓNICAS \toc1 2 Crónicas \toc2 2 Crónicas \toc3 2Crón. \mt1 2 Crónicas \ili ¿Imapätaj alli caycan Templu y Tayta Diosta aduray? \im \bd ¿Imataj caycan cay librucho?\bd* Cay librucho willacuycan 1 Crónicas librupita aywaj willapallatami. 2 Crónicas capítulo 1–9 caycan 1 Crónicas capítulo 22–29 sïguej willapallami. Chaychöga parlan Jerusalencho caycaj Templupaj y Davidpämi. \ip Capítulo 10–36 caycan Judächo caj waquin raycunapa willapanmi. Reyes librucho camacächishannöllami caycan. Norte caj raycunapäga manami rimannachu. Paycunaga manami Davidpita miraj raycunachu caran. Masta rimaycan Tayta Diosman yäracuypita, payta wiyacuypita, payta aduraypitami. Cay libro ushan Persiapa raynin Ciro juc layta mashtachishanwanmi (36.22–23). Paytami Tayta Dios churaran Israel cajcunata «marcayquiman cuticuy» ninanpaj. Chaura Jerusalenman cutiran Templuta yapay allchachinanpaj. \ip Hebreocunapa biblianchöga cay Crónicas librumi ushananman churasha caycan. \c 1 \s1 Yarpaysapa cananpaj Diosta Salomón mañacushan \r (1Rey. 3.3–15) \p \v 1 Davidpa wamran Salomonga \nd Tayta Dios\nd* yanapaptinmi ray car allina mandaran. Fiyupa munayniyojna caran. \v 2 Salomonga llapan Israelcunata gayachiran: suldärucunapa llapan mandajnincunata, waquin autoridäcunata, cada famillyapa mandajnincunata. \v 3 Nircur paycunawan aywaran Gabaón marcacho caycaj puytush lömaman. Chaychömi caycaran \nd Tayta Diosta\nd* sirbej Moisés chunyajcho rurachishan Tincuna Toldu. \v 4 Tayta Diospa conträtu babulnintaga David mayna apasha caran Quiriat-jearim marcapita Jerusalenman. Jerusalenchönami conträtu babulta churarächinanpaj juc tolduta mayna rurachisha caran.\x * \xo 1:4 \xt 2Sam. 6.1–17; 1Crón. 13.5–14; 15.25–16.1\x* \v 5 Bezaleel runsipita rurashan altar\x * \xo 1:5 \xt Éxo. 38.1–7\x* ichanga Gabaonllachöraj caycaran \nd Tayta Dioswan\nd* Tincuna Toldu puncucho. Bezaleelga caran Uripa wamran. Uriga caran Hurpa wamran. Salomonga llapan runacunawan \nd Tayta Diosta\nd* tapucoj aywaran Gabaonman. \p \v 6 Runsi altarga caycaran \nd Tayta Dioswan\nd* Tincuna Toldupa ñaupancho. Tayta Diosta rispitar Salomonga rupachina sacrifisyupaj altarcho rupachiran waranga (1,000) uywacunata. \p \v 7 Chay chacay Tayta Dios yuriparcur Salomonta niran: «Munashayquita Nimay. Nimashayquitaga yanapäshayquimi.» \p \v 8 Chayno niptin Salomonga Tayta Diosta niran: «Tayta Dios, gamga allimi ricashcanqui papänë Davidta. Nogatapis churamashcanqui papänëpa ruquin ray canäpaj. \v 9 \nd Tayta Dios\nd*, cananga papänë Davidta aunishayquitapis rasunpa cumlimay ari. Gammi churamashcanqui yupaytapis mana atipaypaj caycaj Israel runacunapa mandajnin canäpaj.\x * \xo 1:9 \xt Gén. 13.16; 28.14\x* \v 10 Cananga yanapaycamay ari Tayta yarpaysapa canäpaj. Sumaj tantiyachimay acrashayqui runacunata alli mandanäpaj. Man'chäga manami acrashayqui aypalla runacunata mandayta camäpacushächu.» \p \v 11 Chauraga Salomonta Dios niran: «Gamga manami nimashcanquichu unaycama cawanayquipaj, ni ima-aycayqui cananpäpis, rispitädu canayquipäpis, contrayquicuna wañunanpäpis. Chaypa ruquin nimashcanqui acrashä runacunata mandanayquipaj alli yarpaysapa caytami, yachaj caytami. \v 12 Chaymi cananga yanapäshayqui yarpaysapa canayquipaj, yachaj canayquipaj. Jananmanpis yanapäshayqui rïcu canayquipaj, rispitasha canayquipaj. Unay caj raycunapis gampa guepayquita yaycojcunapis manami gammanga tincongachu.» \p \v 13 Nircurnami Gabaón marcacho Tincuna Toldu caycajpita Salomonga Jerusalenman cuticuran. Chaypitanaga Israelcunata alli mandayta gallaycuran. \s1 Salomón nigusyuta arushan \r (1Rey. 10.26–29; 2Crón. 9.25–28) \p \v 14 Salomonga aypallata shuntaran carrëtacunata cawallucunata. Paypa caran waranga chuscu pachacnin (1,400) carrëtacuna, cawallucunana chunca ishcay waranga (12,000).\x * \xo 1:14 \xt 1Rey. 4.26\x* Chaycunata raquircur apachiran pillyapaj carrëtacunataga cuartilcunaman, Jerusalencho rayta cuydaj suldärucunamanpis. \v 15 Rayga camacächiran Jerusalencho ruminöraj fiyupa aypalla guellaypis goripis cananpaj.\x * \xo 1:15 \xt Deut. 17.17\x* Camacächiran sedru guerupis ragracunacho munti guerucunanöraj goturänanpaj. \v 16 Salomonpäga cawallucunata apaj Egiptupita, Ciliciapita. Chaypitami Salomonpa nigusyantincuna rantimoj.\x * \xo 1:16 \xt Deut. 17.16\x* \v 17 Juc carrëta Egiptupita apashanga cuestaj sojta pachac (600) guellay, juc cawalluga pachac pichga chuncan (150). Chaura llapan Het runacunapa, Siria runacunapa raynincuna rantichej Salomonpa piyunnincunallawan. \c 2 \s1 Tiropa raynin Hiramwan Salomón parlacushan \r (1Rey. 5.1–18; 7.13–14) \p \v 1 Salomonga quiquinpa palasyunta, \nd Tayta Diospa\nd* Templuntapis aruchiyta gallaycachinanpäna caycaran. \v 2 Chayta aruchinanpämi churaran ganchis chunca waranga (70,000) ashtajcunata. Pusaj chunca waranga (80,000) runacunatana churaran intëru jircacho rumi llagllaycho arunanpaj. Chay runacunata aruchinanpäna churaran quimsa waranga sojta pachacnin (3,600) capuralcunata. \p \v 3 Nircur Salomonga Tiropa raynin Hiramman cacharan cayno nir: \pi1 «Papänë Davidwan alli ricanacushayquino nogawanpis alli ricanacushun. Pay palasyunta rurananpämi gamga sedru guerucunata apachimurayqui. \v 4 Canan nogaga \nd Tayta Diosnëpämi\nd* Templuta aruchishaj. Chaychömi rispitar adurashaj, paypaj alli asyaj insinsutapis rupachishaj. Tantacunatapis churapäshaj fïlayllanpa. Israelcunaga tardipa tutapapis säbadu jamay junajcunachöpis y llullu quilla fistacunachöpis rupachina sacrifisyupaj uywacunata rupachishaj. Nogacuna chayno rispitanätami \nd Tayta Diosnëga\nd* munan. \pi1 \v 5 «Templutaga jatuntami rurachishaj. Nogacunapa Diosnëga waquin dioscunapitaga mas munayniyojmi. \v 6 Rasunpaga ¿piräshi Diospa Templunta aruchinman?\x * \xo 2:6 \xt 1Rey. 8.27; 2Crón. 6.18\x* Janaj syëlupis may-may jatun caycar manami aypanchu Tayta Diospäga. ¿Pitaj nogaga cä Diospa Templunta aruchipänäpäga? Insinsuta paypa jutincho saumachinalläpächari aruchishäpis. \pi1 \v 7 «Chaymi gamta ruwacö goripita, guellaypita, runsipita, fyërrupita rurayta yachajcunata, asul tëlapita, puca tëlapita, murädu tëlapita imatapis ruray yachajcunata cachamunayquipaj. Chay runaga imatapis tacaypami dibujanman. Cay Judá runacunacho, Jerusalencho caycaj piyunnëcunawan parlacurcur llapanta ruranga. Paycunataga papänë Davidmi mincacuran. \v 8 Líbano partipita apachimay: sedruta, sipresta, sándalota. Marcayquicho tiyaj runacunaga fiyupami yachan gueru sajtayta roguyta. Nogata sirbimajcunanami yanapanga piyunniquicunata \v 9 aypalla gueruta jorgamuycho. Templutaga aruchishaj jatuncarayta, cuyayllapätami. \v 10 Nogami apachimushaj gueruta cuchojcunapäga ishcay chunca waranga (20,000) säcu rïguta, ishcay chunca waranga (20,000) säcu sebädata, chuscu pachac chuscu chuncan waranga (440,000) litru asëtita, juc chaynöta bïnutapis.» \m \v 11 Chaura Tiropa raynin Hirampis cartata cutichiran cayno isquirbircur: «Acrashan runacunata cuyashpanmi \nd Tayta Dios\nd* churasha-cashunqui paycunapa raynin canayquipaj.» \v 12 Mastapis Hiram niran: «Fiyupa rispitasha cachun Israelcunapa \nd Tayta Diosnenga\nd*. Paymi cay pachata janaj pachatapis camasha. Paymi ray Davidtapis bindisyunta goran wamran fiyupa yarpaysapa cananpaj, Tayta Diospaj Templuta aruchinanpaj, quiquin tiyananpaj palasyuta arunanpäpis. \v 13 Nogaga cachaycämö ima-aycatapis rurayta yachaj runatami. Paypa jutinmi Hiram. \v 14 Payga Dan trïbupita mirar aywaj warmipa wawanmi. Papäninmi ichanga casha Tiro runa. Paymi yachan ima-aycatapis aruyta goripita, guellaypita, runsipita, fyërrupita, rumipita, guerupita; murädu, lïnu, puca tëlacunapitapis. Munashayquinömi imatapis dibujapäshunqui. Payga rispitashä papäniqui David mincacushan runacunawan iwal aruchun. \v 15 Tayta, gamga apachimuy ari ‹apachimushaj› nishayqui rïguta, sebädata, bïnuta, asëtita. \v 16 Aycatapis munashayquitami nogacunaga Libanupita sedru guerucunata jorgachimushaj. Nircurnami lamarpa balsawan apamushaj Jopecama. Gamnami imanöpis apachicunqui Jerusalenmanga.» \p \v 17 Chaypitana Salomonga Israelcho tiyaj juc-lä nasyun jäpa runacunata sinsuran ayca cashantapis musyananpaj. Papänin David sinsushanpita yapay sinsuptin chay runacunaga caran pachac pichga chunca quimsan waranga sojta pachacninna (153,600). \v 18 Chay sinsushan runacunapita acraran ganchis chunca warangata (70,000) ashtananpaj; pusaj chunca warangatana (80,000) rumita llagllananpaj; quimsa waranga sojta pachacnintana (3,600) capuralcunapaj. Capuralcunanami runacunata aruchiran. \c 3 \s1 Templuta Salomón aruchishan \r (1Rey. 6.1–38) \p \v 1 Jerusalencho \nd Tayta Diospa\nd* Templunta Salomón aruchiyta gallaycuran. Aruchiran Moriah jircacho papänin Davidta Tayta Dios yuripashan cajcho. Chaycho Templuta rurananpämi David niran. Chayga caran Jebús runa Ornanpa rïguta ëracunan. \v 2 Wataman ishcay quilla gallarej ishcay junajcho aruchiyta gallaycachiran. Aruchiyta gallaycushan öra Salomonga chuscu watana ray caycaran. \p \v 3 Salomonga Templupaj simintuta chutachiran ishcay chunca ganchis (27) metru larguta, isgun metru anchuta. \v 4 Templupa alarninpa anchuynenga caran isgun metru, Templupa anchuyninwan iwal. Altuyninpis caran isgun metru. Salomonga alar rurita ushajpaj goriwan chapyachiran. \v 5 Quiquin Templu ruritaga intërunta ushajpaj intablaran sipres guerupita tablawan. Nircur jananpaga mas fïnu caj goriwan chapyachiran. Gori jananmanna dibujaran palma-nirajcunata, cadina-nirajcunatapis. \v 6 Camaränanpaj cuyayllapaj achicyaj perlascunata churaparan. Goriga caran Parvaim partipita. \v 7 Rurinpaga ushajpämi goriwan chapyaran llapan tirantita, wachcu gueruta, numralta, quisyuta, puncuta. Tacaypa querubín anjilcunatapis dibujaran. \p \v 8 Templu ruricho mas rispitädu caj cuartutapis rurachiran.\x * \xo 3:8 \xt Éxo. 26.33–34\x* Chaypapis anchuynin caran isgun metru, Templupa anchuyninwan iwal. Larguyninpis caran isgun metru. Chay cuartutapis chapyaran mas fïnu caj goriwan. Chay cuartuman goriga yaycuran ishcay chunca waranga (20,000) quïluno. \v 9 Guerucunata charichinanpaj läbuscunapis caran goripita. Cada ünun lasaran medyu quïlu masno. Altuscho caycaj cuartutapis goriwan intërunpa chapyaran. \p \v 10 Mas rispitädu cajcho guerupita rurachiran ishcay querubín anjilcunata. Chay älayojcunatapis goriwan chapyachiran. \v 11 Ishcan querubín anjilcunapa ishcan älan quicharaptin jucaj puntapita jucaj puntacama larguynin caran isgun metru. Jucnillanpa jucaj älallan caran ishcay metru juc cuarta masnin largu. Chay caj älanga pergaman töparaycaran. Jucaj älanna jucajpa älanman töparaycaran. \v 12 Chayno jucaj querubín anjilpa jucaj älanpis töparaycaran jucäga pergaman, jucaj älanna jucnin älayojpa älanman. \v 13 Ishcan querubín anjilcunapa älan jucajpa älan cantunpita jucajpa älan cantuncamaga caran isgun metru. Ishcanpis ichirpaycaran älancuna quichasha, chaupiman ricacusha.\x * \xo 3:13 \xt Éxo. 25.18–20\x* \v 14 Chayno chaparänanpäpis fïnu lïnu jïlupita awaran. Chaypa jananmanna querubín anjilcunata burdachiran murädu jïluwan, auröra jïluwan, cuyayllapaj pochgoj puca jïluwanpis.\x * \xo 3:14 \xt Éxo. 26.31\x* \s1 Ishcay pilancucunata rurachishan \r (1Rey. 7.15–22) \p \v 15 Salomón rurachiran Templupa puncuncho cananpaj ishcay jatusaj pilancucunata. Larguynin caran chunca sojtan (16) metruno. Puntancho rinrincuna ishcay metru juc cuarta altun caran. \v 16 Cadinatapis ruraran wallgano camaränanpaj. Chay cadinata churaparan pilancupa rinrinman. Chayno ruraran pelöta-mallwa-nirajcunata cadinaman warcunanpaj. \v 17 Pilancucunata ichichiran Templupa quiquin puncunman, jucta derëchu caj lädunman, jucajtana ichoj caj lädunman. Derëchu cajcho cajta «Jaquín» niran; ichoj cajcho cajtana «Boaz» niran. \c 4 \s1 Templupa cösancunata rurashan \r (1Rey. 7.23–51) \p \v 1 Salomonga rurachiran runsipita altarta.\x * \xo 4:1 \xt Éxo. 27.1–2\x* Chay altarpa larguynin caran isgun metru, anchuyninpis isgun metru. Altuyninna caran chuscu metru medyan. \v 2 Runsipita jundiypa rurachiran jatuncaray paylatapis. Jucaj cantupita jucaj cantuman dirichaypa tupuptin caran chuscu metru medyan. Ruyru cayninta tumarej tupuptenga caran chunca quimsa metru medyan (13.5). Altuyninna caran ishcay metru juc cuarta masllan. \v 3 Paylapa shimin chaquinpa intëru tumarej töru-niraj dibüjucuna ishcay fïla caycaran. Cada ishcay cuartacho caycaran chunca dibüjucuna. Chay dibüjucuna paylawanga caycaran chay pïsalla. \v 4 Paylaga jamaraycaran chunca ishcaynin (12) runsi törucuna janancho. Quimsa töruga ricaraycaran inti yagamunan caj-läman; quimsa cajna inti yaganan caj-läman; quimsana norte caj-läman; quimsana sur caj-läman. Törucunaga llapanpis siquipanacusha caycaran. Paylana jamaraycaran törucunapa janancho. \v 5 Paylapa ractayninna caran maqui-palta anchu. Intëru wirpanga caran liryu waytapa waytan-niraj paticasha. Paylamanga yacu juntaj quimsa waranga sojta pachacnin (3,600) läta. \p \v 6 Chunca payla-mallwacunatapis ruraran.\x * \xo 4:6 \xt Éxo. 30.17–21\x* Pichgata churaran jatun cajpa derëchu caj lädunman; ichoj caj lädunmanna yapay pichgata. Chaycunachömi mayllaj rupachina sacrifisyucunata rupachinanpaj aychacunata. Jatun caj paylachömi ichanga cüracunalla mayllacunanpaj caran. \p \v 7 Candilërucunatapis Tayta Dios nishanno chuncata goripita rurachiran.\x * \xo 4:7 \xt Éxo. 25.31–40\x* Nircur churaran Templuman: derëchu caj-läduman pichgata; ichoj caj-lädumanna pichgata. \v 8 Mësacunatapis ruraran chuncata.\x * \xo 4:8 \xt Éxo. 25.23–30\x* Chaytapis Templuman churaran derëchu caj-läduman pichgata; ichoj caj-lädumanna pichgata. Tasuncunatapis pachacta (100) rurachiran. \p \v 9 Juc sawanta rurachiran cüracuna yaycunanpaj. Y juc mas jatun sawantana rurachiran cumun runacuna yaycunanpaj. Cada sawanpa puncuntami runsiwan chapyachiran. \v 10 Jatun paylataga churaran Templupa ñaupanman sur caj läduman-niraj. \p \v 11 Hiramga ruraran mancacunata, pälacunata, tasuncunatapis. Chaynömi Hiramga Diospa Templuncho aruyta usharan Salomón mincacuptin. \v 12 Ruraran ishcay pilancucunata, pilancucunapa puntancho rinrincunata, rinrincunata pitunanpaj mälla-nirajcunata, \v 13 mälla-nirajcunaman ishcay aywayta warcunanpaj chuscu pachac (400) granada früta-nirajcunata. Cada mälla-nirajpaj ishcay aywayta ruraran. Chaycunaga caran ishcan pilancu puntancho rinrincunata chapananpaj. \v 14 Chunca payla-mallwacunata jamachinanpaj ruraran chunca jamanancunata, \v 15 jatun paylata jamachinanpäpis chunca ishcay (12) törucunata. \v 16 Ruraran mancacunatapis, pälacunatapis, aushicunatapis. \p Chaymi Salomón mincacuptin Hiramga Templupa cösancunata llapantapis ruraran runsipita achicyaypa achicyaycajta. \v 17 Llapanta jundichiran Sucotwan Saretán tincoj Jordán chaquin guechwacho agushpita moldicho. \v 18 Salomonga aypallatami runsipita imatapis rurachiran. Chaymi manana musyarannachu ayca pësashantapis. \p \v 19 Salomonga tucuytami Tayta Diospa Templunman churananpaj rurachiran. Rurachiran gori altarta, Tayta Diospaj tantata churananpaj gori mësata, \v 20 Mas Rispitädu cajcho churaraj gori candilërucunata lamparinnincunatawan imaypis sindinanpaj. \v 21 Gorillapita rurachiran wayta-nirajcunata, lamparincunata, tinäsucunatapis, \v 22 achquipa llipta jorgunan tacsha alicäticunata, tasuncunata, wishllacunata, saumachinancunatapis. Chaycunaga llapan caran goripita. Templu ruricho caycaj puncucunapis, Mas Rispitädu caj cuartuman yaycuna caj puncupis, quiquin Templuman yaycurina puncupis gorillapita caran. \c 5 \p \v 1 Ray Salomonga Templu aruyta usharcachir papänin David gorita, guellayta, cösacunata \nd Tayta Diospaj\nd* churashancunata\x * \xo 5:1 \xt 2Sam. 8.11; 1Crón. 18.11\x* churaycuran \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho ima-ayca bälejcunapis churarashan cajman. \s1 Babulta Templuman apashan \r (1Rey. 8.1–11) \p \v 2 Chaypita Salomonga Jerusalenman gayachiran llapan Israel auquincunata, llapan castapa mandajnincunata, Israel trïbucunacho mas rispitädu runacunata \nd Tayta Diospa\nd* babulninta «Davidpa siudänin» nishan Sionpita apananpaj.\x * \xo 5:2 \xt 2Sam. 6.12–15; 1Crón. 15.25–28\x* \v 3 Ganchis quilla cajcho jatun fista cashan junaj ray Salomonwan llapan Israel runacuna shuntacaran. \v 4 Llapan Israel mandaj auquincuna chayaran. Chaura Leví runacunana camaricuran rispitädu babulta witichinanpaj. \v 5 Nircur Dioswan Tincuna Toldutapis, Toldupa imancunatapis cüracunawan Leví runacunalla aparan. \v 6 Ray Salomonga llapan Israel-masincunawan shuntacasha caycaran conträtu babul cajcho. Tayta Diosta rispitashpan uyshacunata törucunata yupaytapis mana atipaypäta pishtaran. \v 7 Chaypita \nd Tayta Diospa\nd* conträtu babulninta cüracuna aparan Templu ruri mas rispitädu cuartucho ishcay querubín anjilcuna caycashan cajman. \v 8 Querubín anjilcunaga ñaupanman älan quichasha caycaran babul jananpa. Chauraga babulpis, wintucunan guerucunapis älancuna rurinchöna ricacuran. \v 9 Wintucuna gueruncunaga caran largu. Chaymi puntancunaga jawa caj rispitädu cuartupitapis ricacaj. Alarpitami ichanga mana ricacajnachu. Chaynöllami canancamapis caycan. \v 10 Babulchöga caycaran Horeb jircacho ishcay läja rumita Moisés churashallanmi.\x * \xo 5:10 \xt Deut. 10.5\x* Chay läjacunacho isquirbiraycaran Israelcuna Egiptupita llojshimur \nd Tayta Dioswan\nd* conträtuta rurar parlacushanmi. \p \v 11 Cüracuna llojshimuran rispitädu cajpita. Chaycho caycaj cüracunaga maygan aruycho carpis llapan limyullami caycaran. \v 12 Levïpita miraj cantajcuna Asaf, Hemán, Jedutún ichirpaycaran wamrancunawan-cama, famillyancunawan-cama, altarman inti yagamunan caj isquïnancho lïnupita röpan jatisha. Paycunaga carcaycaran arpano salteriocunawan, latilluncunawan, arpancunawan. Paycunawan carcaycaran trompëta tucaj cüracuna pachac ishcay chuncan (120). \p \v 13 Chay öraga llapan iwal-lla trompëtancunata tucaran. \nd Tayta Diosta\nd* alabar, agradësicur iwal cantaran. Trompëtancunata, latilluncunata, waquin tucanacunata tucar cantaran «¡Alabay \nd Tayta Diosta\nd*. Payga amatar allimi. Imaycamapis cuyacojmi!» nir.\x * \xo 5:13 \xt 1Crón. 16.34; 2Crón. 7.3; 20.21; Esd. 3.11; Sal. 100.5; 106.1; 107.1; 118.1; 136.1; Jer. 33.11\x* Chay örami \nd Tayta Diospa\nd* Templun ruricho pucutay juntacurcuran. \v 14 Pucutay juntacurcuptinmi cüracunaga Templu ruricho ima ruraytapis mana puydirannachu. \nd Tayta Diosmi\nd* wasinman yaycusha caran.\x * \xo 5:14 \xt Éxo. 40.34–35\x* \c 6 \s1 Templuta aruchiyta ushaycur Salomón mañacushan \r (1Rey. 8.12–66) \p \v 1 Chaymi Salomón niran: \b \q1 «\nd Tayta Dios\nd*, gamga \q1 ‹Chacaj pucutaycho tiyä› nishcanquimi. \q1 \v 2 Canan nogaga rurachipashcä Templuta juc pachacho imaycamapis tiyanayquipämi.» \b \p \v 3 Nircur rayga llapan runacuna caycashanman ticrarcur bindisyunta gor \v 4 niran: \pi1 «Alabasha cachun noganchi Israelcunapa \nd Tayta Diosninchëga\nd*. Papänë Davidta llapan aunishanta cananga cumlishami. Papänë Davidtaga Tayta Dios auniran: \v 5 ‹Israel runacunata Egiptupita jorgamushä junajpita-pacha manami nogaga acrashcächu maygan siudätapis cay Israelcunachöga chaycho juc Templu ruracaptin goyänäpaj. Manami pitapis acrarächu acrashä Israelcunata mandananpaj. \v 6 Jerusalentami ichanga acrashcä goyänäpaj. Davidtami acrashä Israelcunata mandananpaj.› \v 7 Papänë Davidga amatarmi munaran Israelcunapa \nd Tayta Diosninpaj\nd* Templuta aruchiyta. \v 8 Ichanga \nd Tayta Dios\nd* niran: ‹Gam Templuta aruchipämayta munashpayqui allitami yarpanqui. \v 9 Ichanga manami gamchu aruchinquipaj. Wamrayquirämi aruchenga Templutaga› nir.\x * \xo 6:9 \xt 2Sam. 7.1–13; 1Crón. 17.1–12\x* \pi1 \v 10 «Cananga \nd Tayta Dios\nd* cumlishami aunishanta. Aunishannöllami nogaga papänë Davidpa ruquin Israelcunata mandanäpaj jamaycushcä. Templutapis aruchishcä \nd Tayta Diosninchïpaj\nd*. \v 11 Aruchishä Templu rurimanmi churachishcä babulta. Babulchöga caycan unay Egiptupita jorgamur taytanchïcunawan \nd Tayta Dios\nd* parlacushanmi.» \m \v 12 Nircur Salomonga witiran \nd Tayta Diospa\nd* altarninpa ñaupanman llapan Israelcuna ricapaycaptin maquinta janajpa jogarisha. \v 13 Salomonga runsipita rurachisha caran juc chacrancata. Largun caran ishcay metru cuarta masnin; anchunpis ishcay metru cuarta masnin; altuyninna juc metru cuarta jëmin. Chayta rurarcachir churachiran sawan pampaman. Llapan Israel runacuna ricapaycaptin wicharan runsi chacrancaman. Nircur gongurpacuran. Maquinta janajpa jogarcur \v 14 sinchipa niran: \pi1 «Israelcunapa \nd Tayta Diosnin\nd*, syëluchöpis cay pachachöpis gamllami Diosga canqui. Llapan aunishayquita cumlinqui. Gamga llapan shongunpa sirbishojcunatami cuyapanqui. \v 15 Papänë Davidta llapan aunishayquitami cananga cumlishcanqui. \v 16 Chaymi cananga papänë Davidta waquin aunishayquitapis cumliy ari Israelcunapa \nd Tayta Diosnin\nd*. Papänëtami nirayqui: ‹Gampita mirar aywajcunallami imaypis Israelcunata mandar jamaranga. Ichanga llapantapis munashäno cumlichun gamno.›\x * \xo 6:16 \xt 2Sam. 7.11–16; 1Rey. 2.4\x* \v 17 Chaymi papänë Davidta aunishayquita cumliycuy ari. \pi1 \v 18 «Ichanga ¿rasunpachuraj Tayta Dios tiyanquiman cay pachacho? Janaj syëlupis may-may jatun caycar manami gampäga aypanchu. Chaura imanöparaj aypaycunman noga aruchipashä Temploga.\x * \xo 6:18 \xt 2Crón. 2.6\x* \v 19 Chayno captinpis, \nd Tayta Diosnë\nd* ruwacushäta wiyaycamay. Mañacushäta chasquiycamay ari. \v 20 Ama gongaycunquichu cay Templutaga chacaypa junajpapis. Quiquiquimi aunishcanqui caycho goyänayquipaj.\x * \xo 6:20 \xt Deut. 12.11\x* Wiyaycamay ari sirbishojniqui ruwacur mañacaycämushäta. \v 21 Caycho mañacuptë nogatapis acrashayqui Israelcunatapis wiyaycullay. Mañacushuptiqui janaj syëlucho caycashayquipita wiyaycamuy. Cuyapar nogacunata perdunaycamanqui ari. \pi1 \v 22 «Runa-masinpa contran mana allita ruraptin cay Templucho caycaj altarniquicho jurachiptin \v 23 gamga wiyamunqui syëlupita-pacha. Imanöpis cashanpita uywayniquicunataga arriglaycuy. Juchayoj cajtaga castiganqui juchanpita, mana allicunata rurashanpita. Juchaynajcunataga ima chayananpaj caycaptinpis chapaycunqui. \pi1 \v 24 «Israelcuna juchata rurashanpita chiquejcuna binsiptin, nircur paycuna yapay gammanna yäracamur alabashuptiqui, cay Templucho ruwacamur mañacushuptiqui \v 25 syëlupita-pacha wiyaycunqui ari. Jucha rurashancunatapis perdunaycunqui. Nircorga cutichinqui unay taytancunata goycushayqui nasyunman. \pi1 \v 26 «Juchata rurashanpita fiyupa usya captin, caycho mañacuptin, alabashuptiqui, castigaptiqui juchancunapita arpinticuptin \v 27 wiyaycunqui ari syëlupita-pacha. Uywayniquicunataga juchanpita perdunaycunqui. Nircur yachachinqui wiyacamashpan alli cawananpaj. Chayno rurashpayqui tamyaycachimunqui ari acrashayqui runacunata goshayqui nasyunman. \pi1 \v 28 «Cay nasyuncho muchuy captin, gueshya captin, usyawan jachacuna chaquiptin, gueri ushaptin, chüpacacuna micuyta ushaptin, puyu ushaptin, chiquinacushancuna siudänëcunata curalapaycärir magar wañuchiptin, man'chäga ima mana allicunapis, fiyu gueshyacunapis captin, \v 29-30 wiyaycunqui ari paycuna maygan mañacamushuptiquipis. Llapan Israelcuna mañacushuptiquipis wiyaycunqui ari. Pasaypa mana allicho caycashanta tantiyacurir cay Templucho mañacamuptenga wiyaycunqui ari. Wiyaycuy ari syëlupita-pacha. Juchancunatapis perdunaycuy. Gamllami musyanqui runacuna imano yarpaycashantapis. Chaymi paycunataga cada-ünunta imanöpis rurashanman-tupu tarichinqui. \v 31 Chayrämi rispitashunquipaj unay caj awilöcunata goycushayqui nasyuncho tiyar. \pi1 \v 32 «Mana Israelcunapis juc-lä nasyuncunacho mayangami munayniyoj cashayquita. Paycuna cay Templuman shaycamushpan mañacushuptiqui \v 33 wiyaycuy ari syëlupita-pacha. Llapan mañacushushayquita tariycachinqui. Chayrämi intërucho rispitar manchacushunquipaj Israelcunano. Tantiyaconga gamtaga cay Templu aruchipashächo mañacuna cashantami. \pi1 \v 34 «Acrashayqui Israelcuna chiquinacushanta magananpaj gam cachashayquiman aywar acrashayqui siudäman, aruchipashä Templuman ricäramur mañacushuptiqui \v 35 wiyaycunqui syëlupita-pacha. Yanapaycunqui ari. \pi1 \v 36 «Cay pachachöga pipis manami canchu juchata mana ruräga. Juchata ruraptin, rabyacurcur chiquinacushanpa munayninmanchari cachaycunqui. Chay runacunana nasyunninman apaconga caruman sercaman carpis. \v 37 Apashan runacunapa nasyunnincho jucha rurashancunata tantiyacur llaquicur \v 38 llapan shongunwan yäracamuptin, awiluncunata goshayqui nasyunman, Jerusalenman, cay Templuman ricäramur mañacamuptin \v 39 tiyaycashayqui syëlupita-pacha wiyaycunqui ari ruwacamushanta, mañacamushanta. Washaycunqui ari. Juchancunata perdunaycunqui acrashayqui runacunataga. \pi1 \v 40 «Tayta Diosnë, caypita mañacamushantaga wiyaycuy. \b \q1 \v 41 «\nd Tayta Dios\nd*, shamuy ari jamanayquipaj munayniyoj babulniqui caycashanman. \q1 \nd Tayta Dios\nd*, sirbishoj cüracunaga salbacoj cashayquipita cushicuchun. \q1 Nishayquita rurajcunaga gam alli captiqui cushisha goyächun. \q1 \v 42 \nd Tayta Dios\nd*, acrashayqui raytaga pengayman ama churaychu. \q1 Sirbishojniqui Davidta cuyashayquita yarpäriy.»\x * \xo 6:42 \xt Sal. 132.8–10\x* \c 7 \s1 Templuta Salomón inaurashan \r (1Rey. 8.62–66) \p \v 1 Salomón chayno mañacuyta usharcuptin, syëlupita nina chayamur rupacurcuran Tayta Diospaj camarishan rupachina sacrifisyucunata, waquin sacrifisyucunatapis.\x * \xo 7:1 \xt Lev. 9.23–24\x*\nd Tayta Diospa\nd* munayninpis Templuman juntacurcuran. \v 2 Chaymi cüracunaga Templuman mana yaycuranchu. \v 3 Israelcunaga nina chayajta ricar, \nd Tayta Diospa\nd* munaynin Templuman chayajta ricar gongurpacuran urcunpis pampaman töpanancama. Nircorga \nd Tayta Diosta\nd* rispitar adurashpan yaparir-yaparir niran: «\nd Tayta Diosga\nd* fiyupa allimi; imaycamapis chaynöllami cuyapäcun.»\x * \xo 7:3 \xt 1Crón. 16.34; 2Crón. 5.13; Esd. 3.11; Sal. 100.5; 106.1; 107.1; 118.1; 136.1; Jer. 33.11\x* \p \v 4 Nircorga raywan llapan Israelcuna \nd Tayta Diosta\nd* rispitar uywacunata pishtashanta rupachiran. \v 5 Ray Salomonna pishtachiran ishcay chunca ishcaynin waranga (22,000) törucunata, pachac ishcay chuncan waranga (120,000) uyshacunata. \p Chaynömi raywan llapan Israelcunaga Tayta Diospa Templunta inauraran. \p \v 6 Turnullancho carcaycaran cüracunapis, Leví runacunapis \nd Tayta Diosta\nd* alabaptin tucananpaj ray rurachishan tucanancunawan. «Cuyacuynenga mana ushacajmi» nishan alabansata Davidwan cantaptin tucananpämi rurachiran. Cüracunaga Leví runacunapa ñaupancho tucarcaycaran Israelcunana ichirpaycaran. \p \v 7 Salomonga Templupa ñaupan sawan chaupitapis \nd Tayta Diosta\nd* entregaycuran. Chaychömi rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyupa wirancunata rupachiran. Tayta Diospaj rupachinanpaj rurachishan runsi altarga manana ayparannachu pishtashancunata rupachinanpaj, chaqui micuy ofrendacunata rupachinanpaj, wiracunata rupachinanpaj. \p \v 8 Chay junajcunami ray Salomonga llapan Israel-masincunawan Ramädata Rurana fistata ruraran ganchis junaj. Runacunaga shamusha caran Hamatpita asta Egipto mayucamami. \v 9 Ganchis junäga Tayta Diosta altarta entregarmi fistata rurasha caran. Yapay ganchis junajmi Ramädata rurana fistata rurasha caran. Mas waranninna yapay Tayta Diosta rispitar shuntacaran. \v 10 Ganchis caj quilla, ishcay chunca quimsa (23) junajnincho ray Salomonga llapan runacunata «Marcayquicunaman-cama cuticuy» niran. Runacunaga Davidta, Salomonta, llapan Israelcunatapis \nd Tayta Dios\nd* alli yanapashanpita cushisha cuticuran. \s1 Salomonwan Tayta Dios conträtuta rurashan \r (1Rey. 9.1–9) \p \v 11 Salomonga \nd Tayta Diospa\nd* Templunta, quiquinpa palasyunta, imatapis rurachiyta munashan cajta rurachiyta ushaycachiptin \v 12 \nd Tayta Dios\nd* chacaypa yuriparcur niran: \q1 «Wiyashcämi mañacamashayquita. \q1 Cay Templutapis acrashcämi uywacunata pishtapämänayquipaj. \q1 \v 13 Mana wiyacamaptinmi ichanga \q1 capas usyata gallaycachir mana tamyachimushächu, \q1 micuycunata ushananpaj chüpacacunata cachamushaj, \q1 acrashä runacunaman gueshyata cachamushaj. \q1 \v 14 Chaypis acrashä runacuna \q1 llaquicushpan ruwacur mañacamuptin, \q1 jucha ruraynincunata cachaycuptenga, \q1 syëlucho caycashäpita wiyashäpämi. \q1 Juchancunapitapis perdunashämi. \q1 Chauraga llapanpis yapay allillanami goyangapaj. \p \v 15 «Cananpitaga cay Templucho mañacamashanta wiyashämi. \v 16 Cay Templutami imaycamapis tiyanäpaj acrashcä. Chaymi mana gongaypa ricaycäshaj. \v 17 Papäniqui Davidno ñaupächo alli goyaptiqui, willapashäcunata llapanta cumliptiqui, laycunata, nishäcunata wiyacuptiqui \v 18 noga camacächishaj imaycamapis ray canayquipämi. Chauraga canga papäniqui Davidta aunishänömi. Paytami nirä: ‹Imaypis gampita mirar aywajllami Israelcunata mandanga›.\x * \xo 7:18 \xt 2Sam. 7.11–16; 1Rey. 2.4\x* \v 19 Nogata gongaycamar laycunata mandamintucunata mana cumlir juc dioscunata adurar rispitaptiquimi ichanga \v 20 tiyanayquicunapaj goycashä nasyunpita gamcunata jitarishayquipaj. Goyashä Templutapis illgächishämi. Nircurmi camacächishäpaj juc-lä nasyun runacuna asipänanpaj. \v 21 Cay fiyupa rispitädu Templupis ragällanmi quëdangapaj. Lädunpa päsajcunaga ‹¿Imanir-raj \nd Tayta Diosga\nd* chayno ruraycusha cay nasyuntawan Templutaga?› nir mancharir yarpachaconga. \v 22 Chaura nengapaj: ‹Unay caj awiluncunata Egiptupita jorgamoj \nd Tayta Diosninta\nd* gongaycärishanpitami ñacayman chayasha. Gongaycärirmi juc dioscunata rispitar adurasha, sirbisha. Chaypitami paycunamanga fiyupa castïgu chayasha› nir.» \c 8 \s1 Ima aycatapis Salomón rurachishan \r (1Rey. 9.10–28) \p \v 1 \nd Tayta Diospa\nd* Templunta, quiquinpa palasyunta Salomón rurachishanga ishcay chunca (20) watana caran. \v 2 Chaypitana Hiram goshan siudäcunatapis allchachiran. Nircur Israel-masincunata chayman tiyachiran. \p \v 3 Chaypita Salomonga pillyaj aywaran Soba nasyuncho caycaj Hamat siudäman. Pillyar chay siudäta guechuran. \v 4 Chunyaj chaqui jircacho caycaj Tadmor siudätapis allchachiran; Hamatcho caycaj micuy churacuna siudäcunatapis. \v 5 Allchachiran jana caj Bet-horonta ura caj Bet-horontapis. Allchachiran pergancunata, puncuncunata, rancancunata. Chaycunaga caran curalasha siudäcunami. \v 6 Allchachiran Baalat siudäta micuy churacuna waquin siudäcunatawan. Allchachiran pillyananpaj caj carrëtacunata y cawallucunata wichgananpaj curralcunata. Jerusalencho, Libanucho, mandashan cajchöga intërucho rurachiyta munashan cajta llapanta rurachiran. \p \v 7 Chaycho tiyarcaycaranraj Amorreo, Het, Ferez, Hev, Jebús runacuna. Paycunaga manami Israel casta runacunachu caran. \v 8 Chaycho quëdaj runacunapa mirar aywaj wamrancunata Israel runacuna ushajpäga manami wañuchiranchu. Chay runacunata Salomonga aruchiran fiyupa sasa aruycunacho. Canancamapis chaynöllami arurcaycan. \v 9 Israelcunatami ichanga mana ni jucnayllatapis churaranchu uywayno arunanpäga. Paycunaga caran suldärucunallami, mandajcunalla, capitancunalla, comandanticunalla. Mandaran pillyapaj caj carrëtacunacho purejcunata, cawalluwan muntädu purejcunata. \v 10 Salomonpaga capuralnincuna caran ishcay pachac pichga chuncan (250) runacunami. \p \v 11 Salomonga faraonpa wamranwan majachacashan warmintaga Davidpa siudäninpita witichiran rurachipashan palasyuman. Salomón yarparan: «Warmëtaga manami tiyachëmanchu Israelpa raynin David tiyashan palasyuchöga. \nd Tayta Diospa\nd* babulnin cashanga fiyupa rispitädumi» nir. \p \v 12 Salomonga rupachina sacrifisyucunata rupachej \nd Tayta Diospaj\nd* rurachishan altarchömi. Altartaga rurasha caran Templu puncuchömi. \v 13 Säbadu jamay junajcho,\x * \xo 8:13 \xt Núm. 28.9–10\x* llullu quilla fistacho,\x * \xo 8:13 \xt Núm. 28.11–15\x* cada watacho quimsa cuti fistacuna cashancho:\x * \xo 8:13 \xt Éxo. 23.14–17; 34.22–23; Núm. 28.16–29.39; Deut. 16.16\x* Lebadüraynaj tantata micuna fistacho, «Semänacuna» jutiyoj fistacho, Ramädata rurana fistacho Tayta Diospaj rupachej laycho isquirbiraycashanno. \p \v 14 Papänin David camacächishannömi Salomonga camacächiran turnuncho-cama cüracuna arunanpaj. Leví famillyacunatapis churaran turnuncho-cama Tayta Diosta alabananpaj, cüracunata cada junaj yanapänanpaj. Puncu täpajcunatapis churaran turnuypa. Tayta Diosta sirbej Davidmi chayno cananpaj nisha caran. \v 15 Ray David nishannöllami camacächiran cüracunata, Leví famillyacunata, tesurërucunatapis. \v 16 Ray Salomón rurayta munashan cajtaga llapantami ruraran Templupa simintunta chutachiyta gallaycushanpita-pacha ushanancama. \nd Tayta Diospa\nd* Templuntaga aruchir llapantapis alli ushachiran. \p \v 17 Chaypita Salomonga lamar cantun Edom nasyuncho caycaj Ezión-gebermanwan Elat marcaman aywaran. \v 18 Hiramga lamar rejsej piyunnincunata cacharan büquintawan-cama mandajnintinta. Chaura paycunaga Salomonpa mandaj suldäruncunawan aywaran Ofir partiman. Chaypitanami Salomonmanga apamuran chunca pichgan waranga (15,000) quïlutano gorita. \c 9 \s1 Sabá nasyunpa raynan Salomón cajman aywashan \r (1Rey. 10.1–13) \p \v 1 Sabá nasyunpa raynana Salomonpaj mayasha caran fiyupa yachaj cayman chayashanta. Chaymi Jerusalenman aywaran fiyupa sasa mana tantiyashancunata tapucunanpaj. Chayaran aypalla yan'guincunawan, camëllucunawan perfümicunata, aypalla gorita, perlascunata cargasha. Salomonman chayaycorga tapucuran llapan yarpaycashancunata. \v 2 Salomonga llapan tapucushanta imano cashantapis willaran. Jucnayllatapis manami pantaranchu. \v 3 Sabäpa raynanga tantiyacuran Salomón llapanta yachashanta. Ricaran palasyu aruchishanta, \v 4 mishqui micuycunata, mandaj suldäruncunapa wasincunata, uywaynincunatapis alli röpashata y camarajta, cöpa apapajnincunata, \nd Tayta Diosta\nd* Templucho Salomón sirbishanta. Llapan chaycunata ricaycur fiyupa almirasha ricacuran. \v 5 Chaymi ray Salomontaga niran: «Gam yachaj cashayquipaj, rurashayquipaj nasyunnëcho mayashäga rasunpami casha. \v 6 Chayaycamur ñawëwan ricaycur-rämi riguishcäga. Rasunpaga manami willamashachu caran ni pullallantapis fiyupa yachaj cashayquitaga. Gampa yachayniqui y llapan ima-aycayquicunapis mas aypallami willamashanpitaga. \v 7 ¡Ima cushisharaj warmiquicuna, sirbishojniquicuna goyan! Paycunaga imaypis ñaupayquichömi caycan fiyupa yachaj cayniquiwan parlashayquita wiyar. \v 8 ¡Alabasha cachun \nd Tayta Diosniquega\nd*! Amatar alli ricashushpayquimi gamta churasha-cashunqui Israelcunapa mandajnin canayquipaj. Israelcunataga imaypis Tayta Dios allimi ricasha. Chaymi churashurayqui Israelcunapa raynin canayquipaj, alli mandanayquipaj.» \p \v 9 Nircur raynaga Salomonta goycuran quimsa waranga isgun pachac sojta chuncan (3,960) quïlu gorita, aypalla perfümita, perlascunatapis. Manami imaypis chayachishachu caran Israelman aypalla perfümita Sabäpa raynan Salomonta goycushantanöga. \p \v 10 Hirampa piyunnincuna, Salomonpa piyunnincuna Ofirpita gorita apamojcuna apamuran sándalo guerucunata, cuyayllapaj perlascunatapis. \v 11 Sándalo guerupitanami rayga rurachiran \nd Tayta Diospa\nd* Templunpa balcunnincunata, palasyupa balcunnincunatapis. Tucajcunapaj rurachiran arpacunata, arpano salteriocunata. Judämanga manami imaypis chayachishachu caran sándalo gueruta chayno aypallataga. \v 12 Ray Salomonnami Sabäpa raynantaga goycuran llapanta imatapis munashan cajcunata, apamushanpita goycushanpa jananmanraj. Chaypita raynaga nasyunninman cuticuran uywaynincunawan iwal. \s1 Salomón rïcuyashan \r (1Rey. 10.14–29; 2Crón. 1.14–17) \p \v 13 Cada watami Salomonga gorita chasquej ishcay chunca ishcaynin waranga (22,000) quïluta. \v 14 Impuestucunataga manami yuparanchu. Impuestutaga pägaj nigusyanticuna, Israel nasyunpa päsajcuna. Arabia nasyunpa raynincunapis, waquin nasyuncunapa mandajnincunapis gorita guellayta Salomonman apamoj. \v 15 Ray Salomonga tacaypa rurachiran goripita pillyar chapacuna jatusaj escüduta ishcay pachacta (200). Cada-ünunman sojta quïlu gori yaycuran. \v 16 Mas tacsharpoj escüducunatapis tacaypa rurachiran quimsa pachacta (300). Cada-ünunman yaycuran quimsa quïlu masllan gori. Chaycunataga churaycuran «Líbano munti» jutiyoj palasyuman. \v 17 Marfilpitapis rurachiran sillunninta. Intëru jananpa goriwan chapyachiran. \v 18 Chay sillonga wichänanpaj caran sojta escalunyoj. Lluchcaränan caycaran goripita. Jamacunapa ishcan läduncho caycaran maquinta churacunanpaj. Lädunchönami wac-lä cay-lä liyuncuna ichirpaycaran. \v 19 Chunca ishcay (12) liyuncunapis caycaran. Chaycunaga cada escaluncho caycaran wac-läduncho cay-läduncho juc-cama sojtan escaluncho. Manami pï raypis chaynötaga rurachiranchu. \v 20 Raypa cöpancunapis caran ushajpaj gorillapita. «Líbano Munti» jutiyoj palasyucho cäga micunanpaj upunanpaj caj cösancunaga llapanpis caran gorillapita. Chaychöga manami imapis caranchu guellaypitaga. Chaymi Salomón cashan wichan guellaypita caj cösacunaga mana alläpa cuestajchu. \v 21 Raypa büquincunataga Tarsisman apaj Hiram mandashan runacuna. Chay büquicunaga cada quimsa watacho juc cutilla chayamoj. Apamoj gorita, guellayta, marfilta, mönucunata, päbu riyalcunata. \p \v 22 Ray Salomonga waquin raycunapita mas rïcu, mas fiyupa yachajmi caran. \v 23 Cay pachacho raycunaga llapanmi ricayta y wiyayta munaj Dios yanapaptin Salomón fiyupa yachaj cashanta. \v 24 Chaymi cada wata llapan apapaj imatapis goycunanpaj: guellaypita, goripita imatapis rurashancunata, röpacunata, armacunata, perfumicunata, cawallucunata, mülacunata. \s1 Salomón cawallucunatawan carrëtacunata rantishan y ranticushan \r (1Rey. 10.26–29; 2Crón. 1.14–17) \p \v 25 Salomonpaga caran chuscu waranga (4,000) curralcuna cawallucunata wichgananpaj, carrëtancunata churananpaj. Muntädu purej suldärucunana caran chunca ishcay waranga (12,000).\x * \xo 9:25 \xt 1Rey. 4.26\x* Chaycunata raquiran pillyapaj carrëtacuna caycashan cuartilcunaman, chayno Jerusalencho rayta cuydaj suldärucuna caycashanmanpis. \v 26 Ray Salomonga caran waquin raycunapita mas munayniyoj: Éufrates mayupita Filistea nasyuncama; Egiptuwan tincoj lindacama caj raycunapitapis.\x * \xo 9:26 \xt Gén. 15.18; 1Rey. 4.21\x* \v 27 Rayga camacächiran Jerusalencho ruminöraj fiyupa aypalla guellay cananpaj,\x * \xo 9:27 \xt Deut. 17.17\x* sedru guerupis ragracunacho munti guerucunanöraj yänin goturäcunanpaj. \v 28 Salomonpäga cawallucunata rantircur apamoj Egiptupita y waquin nasyuncunapitapis.\x * \xo 9:28 \xt Deut. 17.16\x* \s1 Salomón wañushan \r (1Rey. 11.41–43) \p \v 29 Salomón ray car rurashancuna gallaycunanpita ushananyaj isquirbiraycan profëta Natán isquirbishancho y Silupita caj profëta Ahías isquirbishanchömi. Chaynöpis isquirbiraycan Nabatpa wamran Jeroboam imano cashanpita profëta Iddo isquirbishanchömi. \v 30 Salomonga llapan Israelcunapa mandajnin caran Jerusalencho chuscu chunca (40) wata. \v 31 Wañuptenga pampaycäriran papänin Davidpa siudäninman. Chaypita ruquin ray caran wamran Roboam jutiyojna. \c 10 \s1 Salomón mandashan nasyun raquicashan \r (1Rey. 12.1–24) \p \v 1 Roboam aywaran Shequem siudäman. Israelcunapis aywaran Roboamta ray churananpaj. \v 2 Chayta mayar Nabatpa wamran Jeroboamga Egiptupita cutiran. Salomonpita gueshpircurmi Egiptucho tiyaycasha caran. \v 3 Gayachiptin Jeroboamga llapan Israelcunawan aywaran Roboamwan parlaj. Paycuna niran: \v 4 «Papäniquega fiyupami ñacachimasha. Gamga amana ñacachimaynachu ari. Aruycunawan ama ñitichimaynachu. Mana ñacachimaptiquega allimi sirbishayqui.» \p \v 5 Chaura Roboamga niran: «Cananpita quimsa junajta cutimunqui-llapa.» \p Chayno niptin runacunaga aywacuran. \v 6 Chaypitana ray Roboamga papänin Salomón cawaycaptinraj sirbej mayurcunata tapucuran: «¿Imatataj willapämanqui chay runacunata ninäpaj?» nir. \p \v 7 Chaura paycunaga willaparan: «Gam chay runacunata yanapaptiqui, alli shimillayquipa imatapis niptiqui paycunaga imaycamapis allimi sirbishunquipaj.» \p \v 8 Roboamga mayur auquincuna willapashanta mana wiyacuranchu. Chaypa ruquenga paywan iwal wiñaj sirbintin mösucunataraj tapucuran. \v 9 Tapucushpan niran: «¿Imatataj gamcuna willapämanqui chay runacunata ninäpaj? Paycunaga munaycan papänë ñacachishannöga manana ñacachinätami.» \p \v 10 Paywan iwal wiñaj mösucunaga niran: « ‹Papäniqui ñacachimashanpita jamachimay› nej runacunataga ninqui: ‹Papänë fiyu casha captenga, nogaga mas fiyurämi cashaj. \v 11 Papänë ñacachisha-cashuptiqui nogaga mas fiyuparämi ñacachishayqui. Pay läsuwan astisha-cashuptiqui nogaga fyërru puntayoj runsalwanrämi astishayqui› nir.» \p \v 12 Jitapashan diya chayamuptinna Jeroboam cutiran llapan runacunawan ray Roboam cajman. \v 13 Chaura rayga auquincuna willapashanta mana wiyacuypa fiyu shiminpa niran. \v 14 Mösucuna willapashannöllami niran: «Papänë ñacachisha-cashuptiqui nogaga masrämi ñacachishayqui. Papänë läsuwan astisha-cashuptiqui nogaga fyërru puntayoj runsalwanrämi astishayqui» nir. \v 15 Rayga runacuna ruwacushanta mana cäsuranchu. Tayta Diosnami chayno cananpaj camacächiran. Chayno ruraptinrämi cumliran Silo siudäpita shamoj Ahiaswan \nd Tayta Dios\nd* willacachishan. Nabotpa wamran Jeroboamtami auniran waquin caj Israelcunata mandananpaj. \v 16 Llapan Israelcuna ruwacushanta ray mana auniptin paycunapis niran: \q1 «Davidtaga ¿imaycamataj rispitaycäshun? \q1 Payga manami famillyanchïpischu. \q1 ¡Davidpa wamranga famillyancunata mandacuchun! \q1 ¡Israel cajcunaga marcanchïman-cama cuticushun!»\x * \xo 10:16 \xt 2Sam. 20.1\x* \p Chayno nir jinan öra llapan Israelcuna wasinman-cama aywacuran. \v 17 Chaypis Roboamga Judá particho tiyaj Israelcunata jinallami mandaycaran. \v 18 Chaypita Roboamga Israelcunata aruchinanpaj cacharan capuralnin Adoramta. Chaura llapan Israelcunaga sajmaycällar wañuycachiran. Chaymi ray Roboamga jinan öra carrëtanman wicharcur Jerusalenman gueshpir aywacuran. \v 19 Chaynöpanami Israel cajcunaga Davidpa famillyancunawanga contra ricacuran. Canancamapis contran caycan. \c 11 \p \v 1 Roboamga Jerusalenman chayaycur Judá runacunatawan Benjamín runacunata shuntaran pachac pusaj chuncan warangata (180,000) acrayllata Israelcunata magar binsiycur llapanpa mandajnin yapay cananpaj. \v 2 Ichanga \nd Tayta Diosnami\nd* willacojnin Semaiasta niran: \v 3 «Salomonpa wamran Judäpa raynin Roboamta, llapan Judá runacunata, Benjamín runacunata, waquin runacunatawan willay. \v 4 Wauguin Israelcunawan ama pillyachunchu. Llapan wasinman-cama cuticuchun. Nogami llapantapis camacächishcä.» \p Tayta Dios chayno willachishanta wiyaycur runacunaga marcanman-cama cuticuran. Chaynöpami Jeroboamwan pillyananpaj manana aywarannachu. \s1 Roboam munayniyojyashan \p \v 5 Roboamga Jerusalencho tiyaran. Judächo waquin siudäcunataga intërunpa curalachiran. \v 6 Sumaj sigurachiran cay siudäcunata: Belén, Etam, Tecoa, \v 7 Bet-sur, Soco, Adulam, \v 8 Gat, Maresa, Zif, \v 9 Adoraim, Laquis, Azeca, \v 10 Zora, Ajalón, Hebrón. Chay siudäcunaga caran Judäwan Benjamín runacuna tiyashancho sumaj curalasha y sigürumi. \v 11 Curalasha siudäcunatapis sumaj sigurachiran. Chay siudäcunaman churaran suldärucunata. Paycunataga goran micuyta, asëtita, bïnuta. \v 12 Siudäcunamanga llapanman raquiparan pillyar chapacuna escüducunatawan lansacunata. Chayno rurar sumaj sigurachiran. Chaynöpami Judäwan Benjamín runacunataga Roboam mandaran. \p \v 13 Cüracunawan cüracunata yanapaj Leví runacunaga intëru Israelpita shacamuran Roboam cajman. \v 14 Jeroboamwan wamrancunami Leví runacunataga micharan \nd Tayta Diosta\nd* sirbiycänanta. Chaymi istansancunatawan muruna chacrancunatapis cachaycärir aywacuran Jerusalenman, Judächo caycaj siudäcunaman. \v 15 Jeroboamga cürancunata shuyni churacurcuran capillacunacho arunanpaj, rurachishan besëracunata y cabra-niraj dyablucunata adurananpaj.\x * \xo 11:15 \xt 1Rey. 12.31\x* \v 16 Leví runacunawan cüracuna Judäman aywacuptin llapan shongunpa \nd Tayta Diosta\nd* sirbejcunapis intëru Israelpita aywacuran. Unay awiluncuna rispitashan \nd Tayta Diospaj\nd* uywancunata pishtananpaj aywacuran. \v 17 Chaynöpami Judäga mas munayniyoj ricacuran. Salomonpa wamran Roboamta quimsa watacama runacunaga allimi yanaparan. Roboamga quimsa watallami Davidno Salomonno allita ruraran. \p \v 18 Roboamga majachacaran Jerimotpa wamran Mahalatwan. Jerimotga caran Davidpawan Abihailpa wamran. Abihailnami caran Eliabpa wamran; Isaïpana willcan. \v 19 Roboampa wamrancuna Mahalatcho caran: Jehús, Semarías, Zaham. \v 20 Roboamga yapay majachacaran Absalonpa wamran Maacawan. Chay warmichöga Roboampa wamrancuna caran: Abiam, Atai, Ziza, Selomit. \v 21 Roboampaga warmincuna caran chunca pusajnin (18). Chïnancunana caran sojta chunca (60). Mas cuyay warminna caran Maaca. Ollgu wamrancuna caran ishcay chunca pusajnin (28). Warmi wamrancunana caran sojta chunca (60). \p \v 22 Roboamga Maacacho caj wamran Abiamta churaran llapan wauguincunapa mandajnin. Paytami ruquin ray churayta yarparan. \v 23 Sumaj alli yarpashpanmi waquin caj wamrancunata raquiparan Judá runacuna tiyashantawan Benjamín runacuna tiyashanta mandananpaj, curalasha caycaj siudäcunatapis. Micuytapis aypallata goj. Llapan wamrancunapaj warmicunatapis aypallata ashiparan. \c 12 \s1 Sisac Judäman yaycushan \r (1Rey. 14.21–31) \p \v 1 Roboamga llapanta sumaj camacarcachir ray carga munayniyojna caran. Chaura \nd Tayta Diospa\nd* laynincunata manana cumlirannachu. Llapan Israelcunapis mana cumlirannachu. \v 2 \nd Tayta Dios\nd* nishancunata mana cumlishanpitami pichga watana Roboam ray caycaptin Egiptupa raynin Sisac Jerusalenman yaycuran \v 3 waranga ishcay pachacnin (1,200) pillyapaj carrëtancunawan, sojta chunca waranga (60,000) muntädu suldärucunawan. Paycunawan aywaran yupaytapis mana atipaypaj runacuna: Libia runacuna, Etiopía runacuna, Suqui runacuna. \v 4 Paycunaga charicarcäriran Judächo caycaj curalasha siudäcunata. Jerusalenmanpis chayaran. \p \v 5 Sisac chayaycaptinna Jerusalencho Roboamwan Judäpa mandajnincuna shuntacaran. Tayta Diospa willacojnin Semaías chayman chayaycurna niran: «\nd Tayta Diosmi\nd* nin: ‹Gamcuna gongaycamashayquipitami nogapis cachaycushcä. Cananga Sisacpa munayninmanmi cachaycö.› » \p \v 6 Chaura Israelpa mandajnincunawan rayga llaquicur «¡\nd Tayta Diosga\nd* juchanchïpitami castigaycämanchi!» niran. \p \v 7 Llaquicushanta ricar \nd Tayta Diosga\nd* Semaiasta niran: «Fiyupa llaquicushanpitami mana illgächishächu. Chaypa ruquenga wallca timpullatami salbashaj. Fiyupa rabyashä päsanallanpäga manami Sisac Jerusalenta illgächinanpaj camacächishächu. \v 8 Ichanga Sisacpa munayninchömi canga. Chayrämi musyanga Nogata sirbimay imano cashantapis, raycunata sirbiy imano cashantapis.» \p \v 9 Egiptupa raynin Sisac Jerusalenman yaycur \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho y palasyucho ima-ayca bälejcunapis caycajta apacuran. Apacuran Salomón rurachishan goripita escüduncunatapis.\x * \xo 12:9 \xt 1Rey. 10.16–17; 2Crón. 9.15–16\x* \v 10 Chaura ray Roboamga ruquin escüducunata rurachiran runsillapitana. Chaycunataga palasyuman churaran suldärucuna täpananpaj. \v 11 Ray Templunman aywaptin suldärucuna escüducunata jorgamoj. Nircur yapay cutichej churarashanman. \v 12 Chayno Roboam llaquicushanpitami \nd Tayta Diosga\nd* fiyupa rabyashanpita alliyaran. Manami ushajpäga illgächiranchu. \p \v 13 Ray Roboamga masraj munayniyojyaran Jerusalencho. Jinalla ray caycaran. Ray cayta gallaycur caran chuscu chunca juc (41) watayoj. Israel trïbucunapita \nd Tayta Dios\nd* acrashan siudä Jerusalencho ray caran chunca ganchisnin (17) wata. Roboampa mamanpa jutin caran Naama. Payga caran Amón nasyun warmi. \v 14 Roboamga \nd Tayta Dios\nd* nishanta mana wiyacur manami pay munashannöchu cawaran. \p \v 15 Roboam imata rurashancunapis gallarinanpita ushanancama isquirbiraycan Diospa profëtancuna Semaiaswan Iddo cada famillyapa jutincunata isquirbishan acta librucho. Roboamwan Jeroboamga cadallami guërracho caran. \p \v 16 Wañuptin Roboamtaga pampaycäriran Davidpa siudäninman. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Abiam jutiyojna. \c 13 \s1 Judächo Abiam ray cashan \r (1Rey. 15.1–7) \p \v 1 Jeroboam chunca pusajnin (18) watana Israelcho ray caycaptin Abiamga Judächo ray cayta gallaycuran. \v 2 Jerusalencho ray caran quimsa watalla. Mamanga caran Micaías. Payga caran Gabaa runa Urielpa wamran. \p Jeroboamwan Abiamga guërrata gallaycäriran. \v 3 Jeroboamwan pillyananpaj Abiamga chuscu pachac waranga (400,000) acraylla pillyaj runacunata shuntaran. Jeroboamna paycunawan pillyananpaj caycaran pusaj pachac waranga (800,000) acraylla pillyaj runacunawan. \v 4 Chaura Efraín runacuna tiyaycashan Zemaraim puntaman wichaycur Abiamga gayararan: «¡Llapayqui Israelcunawan Jeroboam, wiyamay! \v 5 \nd Tayta Diosninchëga\nd* Davidtami wamrancunatami churaran Israelcunapa imaycamapis raynin cananpaj. Chayno parlashantaga manami pipis manacajman churanmanchu. ¿Manachu chayta musyashcanqui? \v 6 Chayno caycaptinpis Nabatpa wamran Jeroboamga mandajninpa contran jatariran. Payga caran Davidpa wamran Salomonpa uywayninmi. \v 7 Jeroboammanga guellicuran guella runacunawan fiyu runacunallami. Chaycunawanmi Salomonpa wamran Roboampa contran jatariran. Wamrallaraj captinmi jinyunpis sumäga mana caranrächu. Chaynöpami paycunata mana ichiparanchu. \v 8 Tayta Diosga auniran Davidtami y wamrancunatami ray cananpaj. Chaypis gamcunaga achcaj cashpallayquimi, Jeroboam ‹caymi diosniqui› nir rurapäshushayqui gori wäcacunata charallar \nd Tayta Diospa\nd* contran jatarircaycanqui. \v 9 Gamcunaga Aaronpita miraj cüracuna \nd Tayta Diosta\nd* sirbiycajta, Leví runacunata gargamushcanqui. Ruquinnami cüracunata churacurcushcanqui juc-lä nasyun runacuna-niraj. Pipis juc törutawan ganchis uyshata chayachimuptenga dioscunata adurar cüra cananpäna churashcanqui. \v 10 Nogacunapami ichanga \nd Tayta Dioslla\nd* Diosnë. Paytaga manami gongaycushcäcunachu. Cananpis Aaronpita miraj cüracunallami \nd Tayta Diosta\nd* sirbiycan. Paycunataga Leví runacunallami yanapaycanpis. \v 11 \nd Tayta Dios\nd* nishannöllami paycunaga tutapapis tardipapis rupachina sacrifisyucunata rupaycächin y insinsuta rupaycächin. Chaynöllami limyuyächishan mësamanpis rispitädu tantacunata churaycan. Gori candilërucunamanpis cada tardimi achquita sindiycan. Chaynömi nogacunaga \nd Tayta Dios\nd* nishanta cumliycä. Gamcunaga manami pay nishanta wiyacunquichu. \v 12 Nogacunataga Tayta Diosmi yanapaycäman. Cürancunapis nogacunachömi caycan. Gamcunawan pillyayta gallaycunäpaj trompëta tucajcunapis tucaj tucajllanami carcaycan. Chaymi Israelcuna ama pillyaychu unay caj awilunchïcuna rispitashan \nd Tayta Dioswanga\nd*. Paytaga manami binsinquipächu.» \p \v 13 Chayno nishancama Jeroboamga pacayllapa cacharan suldäruncunata, Judá suldärucunapa guepanpa yaycunanpaj. Chaura Judá runacunataga ñaupapita guepapita chapaypa yaycapaycäriran. \v 14 Judäcunaga ticraycushancho tantiyacuriran guepapa ñaupapa contrancuna yaycuycashanta. Chaura jinan öra \nd Tayta Diosta\nd* mañacuran. Cüracunana trompëtancunata tonädachiypa tucayta gallaycäriran. \v 15 Abiamwan Judá runacuna pillyananpaj gaparpar pillyaptin Tayta Diosmi yanaparan llapan Israel runacunatawan Jeroboamta binsinanpaj. \v 16 Judá runacuna binsiptin Israelcunaga gueshpir aywacuran. Tayta Diosmi Judá runacunapa munayninman cachaycuran. \v 17 Abiamga pillyäshej runacunawan aypallata wañuycachiran. Israelcunaga pillyay yachajlla wañuran pichga pachac waranga (500,000). \v 18 Israelcunaga pengaycho quëdaran. Judäcunami ichanga munayniyoj caycaran unay caj awiluncuna sirbishan \nd Tayta Diosman\nd* yäracuyninpa. \p \v 19 Abiamga Jeroboamta gaticachar guechuran Bet-el, Jesana, Efraín siudäcunata istansancunatawan. \v 20 Abiam cawashanyäga Jeroboam munayniynajllanami caran. Chayno caycaptillanna Jeroboamtaga \nd Tayta Dios\nd* gueshyachiran. Chayllawanna wañucuran. \v 21 Abiammi ichanga llapanta mandar mas munayniyojna ricacuran. Warminpis caran chunca chuscun (14). Ollgu wamrancuna caran ishcay chunca ishcaynin (22); warmi wamrancunana chunca sojtan (16). \v 22 Abiampa waquin willapan, ima rurashanpis isquirbiraycan Diospa willacojnin Iddo tantiyachiypa isquirbishanchömi. \c 14 \s1 Judächo Asa ray cashan \r (1Rey. 15.8–12) \p \v 1 Abiam wañuptin pampaycäriran Davidpa siudäninman. Ruquinna ray caran wamran Asa. Asa ray captenga chunca wata jauca goyäcuran. \p \v 2 Asaga \nd Tayta Dios\nd* ricaptin allillata ruraran. \v 3 Chaymi juc-lä nasyun runacunapa diosnincunata adurananpaj churashan altarcunata Asa juchuchiran. Lömacunacho caycaj altarcunatapis juchuchiran. Adurananpaj ichichishan wancacunata y Asera diosa-niraj ïdulucunatapis paquichir-usharan. \p \v 4 Judá runacunataga llapanta niran unay awiluncunano \nd Tayta Diosllata\nd* sirbinanpaj, \nd Tayta Diospa\nd* layninta, mandamintuncunata cumlinanpaj. \v 5 Judächo caycaj siudäcunapitaga intërupitami mana bälej ïdulucunapa capillancunatawan puytush lömacunacho altarcunata rurashantapis jitarichiran. Asa ray cashan wichanga runacuna jauca goyaran. \p \v 6 \nd Tayta Diosmi\nd* allilla goyänanpaj camacächiran. Chaymi jauca goyashan watacunacho, piwanpis guërracho mana cashan wichan Asaga Judächo caycaj siudäcunata intërunpa curalachiran. \v 7 Judá runacunata Asa niran: «\nd Tayta Diosman\nd* yäracushanchïpitami ñaupanchi nasyun runacunawan allilla goyaycächimanchi. Cay nasyunninchïpis maquinchïchömi caycan. Chaycama siudäcunata intëru cantunpa curalachishun. Törricunata arushun. Alli puncucunata tanashun. Rancancunata churashun.» Chayno parlacarcärir arushpanmi llapanta aruyta usharan. \p \v 8 Asapa suldäruncuna Judá runacunalla caran quimsa pachac waranga (300,000). Llapanpis carcaycaran lansanwan chapacuna escüduncunawan. Benjamín caj runacunapitana carcaycaran ishcay pachac pusaj chuncan waranga (280,000). Paycunapis carcaycaran lëcha jitacunancunawan, chapacuna escüduncunawan. Paycunaga llapanpis caran jinyu runacunalla. \p \v 9 Paycunata magananpaj shamuran Etiopía runa Zera jutiyoj juc millun (1,000,000) suldäruncunawan, quimsa pachac (300) pillyapaj carrëtancunawan. Chayaran Maresacama. \v 10 Chaura Asapis pillyananpaj suldäruncunawan aywaran. Chayar pachacuran Maresapa lädun pampa Sefata particho. \v 11 Asaga \nd Tayta Diosta\nd* mañacur niran: «\nd Tayta Dios\nd*, achca suldäruyoj carpis y wallca suldäruyoj carpis gam yanapaptiquega binsinmi. Gamllaman yäracuycaptëga canan yanapaycamay. Gampa jutiquicho cay runacunawan pillyanäpämi shamushcä. Gamga \nd Tayta Diosnëmi\nd* canqui Tayta. Ama dëjaycuychu chay conträcuna binsimänanta.» \p \v 12 Chaura \nd Tayta Diosga\nd* Judäcunatawan Asata yanaparan Etiopía runacunata binsinanpaj. Etiopía runacunaga gueshpir aywacuran. \v 13 Gueshpiptin suldäruncunawan Asaga gatiran Gerarcama. Etiopía runacunataga \nd Tayta Diosmi\nd* suldäruncunami ushajpaj wañuchiran. Judäcunaga chiquinacushanpata ima-aycantapis aypallata shuntaran. \v 14 Nircur Gerarpa läduncho caycaj siudäcunaman yaycuran. \nd Tayta Diosmi\nd* fiyupa mancharachiran chaycho tiyajcunataga. Chay siudäcunachöga aypallami caran ima-aycapis fiyupa cuestajcuna. Chaycunatami Judá runacunaga guechurcur apacuran. \v 15 Aypalla uywayojcunamanpis uywancunata guechoj yaycur aypallanpa gaticuran uyshata, camëlluta. Gaticarcärir Jerusalenman cuticuran. \c 15 \s1 Tayta Diosta Asa wiyacushan \r (1Rey. 15.13–15) \p \v 1 Tayta Diospa Espiritunpa munaynincho carmi Odedpa wamran Azariasga \v 2 Asata tariparcur niran: «Ray Asa, Judäcuna, Benjamincuna llapayqui wiyamay. \nd Tayta Diosman\nd* yäracuptiquega \nd Tayta Diospis\nd* gamcunawanmi caycan. Pay munashanno goyaptiquega yanapäshunquimi. Payta gongaycäriptiquimi ichanga cachaycushunquipaj. \v 3-6 Israelcunaga achca watami \nd Tayta Diosta\nd* sirbiyta cachaycäriran. Cüracunapis manami caranchu willapänanpaj. Tayta Diospa laynintapis manami musyarannachu. Chay wichanga manami alli goyayga caranchu. Nasyuncunacho pasaypa ñacay caran. Nasyun-purapis, siudä-purapis jucnin-jucninpis wañuchinacoj. Chaynöga caj Tayta Dios tucuy mana allicunawan castigaptinmi. Fiyupa ñacar-rämi Israelcunaga Tayta Diosta mañacusha. Tayta Dios munashanno cawaptinnaga paypis yanapashami. \v 7 Gamcuna ichanga mana cachaycuypa Tayta Diosllata sirbiy. Tayta Diosta sirbishayquipitaga päguyquita chasquinquipämi.» \p \v 8 Tayta Diospa profëtan chayno nishanta wiyaycur Asaga sumaj balurcharan. Chaymi Judäpitawan Benjaminpita y Efraín particho guechushan siudäcunapitapis llapan melanaypaj ïdulucunata illgächiran. \nd Tayta Diospa\nd* Templun puncucho caycaj rupachicuna altartapis allchachiran. \v 9 Nircur Judäwan Benjamín runacunataga ushajpaj shuntaran. Shuntaran paycunaman guellicoj Efraín, Manasés, Simeón trïbu runacunatapis. Israel runacunaga achcajmi guellicuran Asaman, paycunata \nd Tayta Dios\nd* yanapaycashanta musyashpan. \p \v 10 Llapan shuntacaran Jerusalenman Asa chunca pichgan (15) watana ray caycaptin quimsa quilla cajcho. \v 11 Chay junaj \nd Tayta Diosta\nd* rispitashpan uywacunata pishtaran ganchis pachac wäcata (700), ganchis waranga uyshata (7,000). Chay uywacunaga caran chiquinacushanwan pillyar apamushanmi. \v 12 Llapan parlacuran unay caj awiluncuna rispitashan \nd Tayta Diosllamanna\nd* llapan shongunpa yäracunanpaj. \v 13 Parlacur ninacuran Israelpa \nd Tayta Diosninta\nd* sirbiyta mana munaj cajtaga: auquin, wamra, ollgu, warmi ni pï captinpis wañuchinanpaj. \v 14 \nd Tayta Diospa\nd* ñaupancho cushicur sinchipa llapan auniran. Trompëtacunatawan wagracunatapis tucashpanraj auniran. \v 15 Judäcunaga juraycärir llapan cushicuran. Paycunaga juraran llapan shongunpami. \nd Tayta Diosmanpis\nd* llapan shongunpami yäracuran. Chaymi \nd Tayta Diospis\nd* yanaparan. Lädun nasyuncunacho tiyajcunawanpis mana chiquinacuypa alli goyänanpaj camacächiran.\x * \xo 15:15 \xt Deut. 4.29; Jer. 29.13\x* \p \v 16 Chachan Maacatapis rispitädu warmi caycajta jitariran Asera diosa-niraj ïduluta rurachicurcushanpita. Ïdulutana Asaga paquir-usharan. Nircorga Cedrón ragracho rupachiran. \v 17 Israel puytush lömacunacho caj capillacunata mana juchuchirpis Asaga Tayta Dios nishan cajta llapantami ruraran. \v 18 Diospa Templunman churaran goritapis guellaytapis llapanta quiquinpis papäninpis «Diospämi canga» nishancunataga. \v 19 Asa quimsa chunca pichgan (35) wata ray canancama manami guërra caranchu. \c 16 \s1 Ben-adadwan Asa parlacushan \r (1Rey. 15.16–22) \p \v 1 Asa quimsa chunca sojta (36) watana ray caycaptin Israelpa raynin Baasa aywaran Judäcunawan pillyaj. Ramá siudächo chapacaycäriran Judäman pipis mana yaycunanpaj ni pipis mana llojshinanpaj. \v 2 Chaymi Asaga \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho y palasyucho churaraycaj goritawan guellayta apachiran Siriapa raynin Ben-adadman. Chay rayga tiyaycaran Damasco siudächo. Apachir willachiran: \v 3 «Unay papäninchïcunano noganchïpis alli canapaj parlacushun. Chaypämi apachimö goritawan guellayta. Israelpa raynin Baasawan parlashayquita amana cumliynachu. Chauraga manami magamaj yaycamonganachu.» \p \v 4 Chayno ray Asa nishanta Ben-adadga auniran. Chaymi mandaj suldäruncunata pillyaj cacharan Israelcho caycaj siudäcunaman. Pillyarmi guechuran Ijón, Dan, Abel-maim siudäcunata. Neftalí trïbucho caj micuy churacuna siudäcunatapis llapanta guechuran. \v 5 Mayaycur Baasaga curalaycashancho Ramá siudäta cachaycuran. Manana aruchirannachu. \v 6 Chaura ray Asaga llapan Judá runacunata pushacurcur aywar Ramäpita apacuran rumicunata, guerucunata Baasa aruchinanpaj caycächishanta. Chay apashanwanna curalachiran Geba siudäta, Mizpa siudäta. \p \v 7 Chay wichan Tayta Diospa profëtan Hanani Judäpa raynin Asa cajman chayaycur niran: «Gamga Siriapa rayninmanmi yäracushcanqui. Manami yäracushcanquichu \nd Tayta Diosmanga\nd*. Chaymi Siria suldärucuna maquiquipita gueshpisha. \v 8 ¿Manachu yarpanqui Libia runacunawan Etiopía runacuna shuntacarcärir fiyupa munayniyoj, aypalla cawalluncunawan pillyapaj carrëtancunawan yaycamushanta? Chayno caycaptinpis \nd Tayta Diosga\nd* payman yäracushayquipitami maquiquiman cachaycuran. \v 9 \nd Tayta Diosga\nd* ricaycanmi maycho ima caycashantapis Payman yäracoj cajta yanapänanpaj. Canan gamga upanömi llutanta rurashcanqui. Chaypitami cananpitaga amatar guërrallachöna canquipaj.» \p \v 10 Chaura Asaga fiyupa rabyacurcuran Diospa profëtanpaj. Chaymi prësu charircur carsilman wichgachiran. Chay wichanga waquin runacunatapis Asa fiyupa ñacachiran. \s1 Asa wañushan \r (1Rey. 15.23–24) \p \v 11 Asapa willapanga gallarinanpita ushanancama isquirbiraycan Judäpawan Israelpa raynincunapa acta libruncho. \v 12 Quimsa chunca isgun (39) watana ray caycaptin Asataga chaquillancho gueshya chariran. Gueshyarpis manami \nd Tayta Diostaga\nd* mañacuranchu. Chaypa ruquenga mëdicucunallawan jampicuran. \v 13 Chuscu chunca juc (41) watana ray caycashancho wañucuran. \v 14 Wañuptinmi ray Asata yarpänanpaj ninata ratachiran. Nircur tucuy-niraj perfümicunawan jampircur cajunman wiñaran. Chay perfümicunataga yachajcunami rurasha caran. Nircurna pampaycuran Davidpa siudänincho caycaj pantiyuncho quiquin Asa rurachicushan uchcuman. \c 17 \s1 Josafat Judäpa raynin cashan \p \v 1 Asapa ruquin ray caran wamran Josafat jutiyojna. Payga Israel runacunapita difindicunanpaj camaricuran. \v 2 Chaymi Judächo curalasha caycaj siudäcunaman y waquin siudäcunamanpis suldärucunata churaran. Papänin Asa guechushan cajmanga Efraincho caj siudänincunamanpis suldärucunata churaran. \p \v 3 Unay caj awilun David rurashanno ruraptinmi Josafat-taga \nd Tayta Dios\nd* yanaparan. Payga manami aduraranchu Baal dios-niraj ïdulucunatapis. \v 4 Chaypa ruquenga papänin rispitashan Tayta Diosman yäracurmi ruraran Dios imanöpis rurananpaj nishancunata. Manami ruraranchu Israel runacuna rurashannöga. \v 5 Chaymi \nd Tayta Diosga\nd* yanaparan alli munayniyoj mandaj cananpaj. Judá runacunaga ima-aycatapis aparcur rayta goycärej. Chaynöpami Josafatga rïcu ricacur pï-maypitapis rispitasha caran. \v 6 Cawashancamaga llapantapis ruraran \nd Tayta Dios\nd* munashannölla. Chaymi Judächöga ïdulucunapa capillancunata, Asera diosa-niraj ïdulucunatapis ushajpaj illgächiran. \p \v 7 Quimsa watana ray caycashancho suldärucunata cacharan: Ben-hailta, Abdiasta, Zacariasta, Natanaelta, Micaiasta. Paycunataga cacharan Judächo caycaj siudäcunaman chaycho mandamintucunata yachachinanpaj. \v 8 Paycunatawan iwal cacharan cüracunata yanapaj Leví runacunata: Semaiasta, Netaniasta, Zebadiasta, Asaelta, Semiramot-ta, Jonatanta, Adoniasta, Tobiasta, Tobadoniastapis. Paycunatana yan'garan cay cüracuna: Elisama, Joram. \v 9 Paycunata cacharan \nd Tayta Dios\nd* isquirbichishan librucho lay niycashanta Judá runacunata llapanta yachachinanpaj. Chaura paycunaga siudänin-siudänin puriran llapan runacunata yachachishpan. \p \v 10 Judá nasyunpa bisïnun nasyun runacunataga \nd Tayta Diosmi\nd* fiyupa mancharachiran. Chaynöpami Josafatwanga pillyaytapis mana munaranchu. \v 11 Chiquinanpa ruquin waquin Filistea runacunaga ima-aycatapis Josafat-ta apapämoj goycunanpaj. Guellayninpami impuestuta pägaj. Arabia nasyun runacunana ganchis waranga ganchis pachacnin (7,700) uyshata apaparan, chïbucunatapis juc chaynöta. \p \v 12 Chaynöpami Josafatga mas munayniyojna ricacuran. Judá nasyuncho achca siudäcunata curalachiran. Aruchiran micuy churacuna wasicunatapis. \v 13 Chaychönami achca micuycunata churachiran. Jerusalenchöpis jinyu suldäruncuna achcami caran. \v 14 Chaycunata cada famillyata shuyni-cama apuntaptin caynömi caran: \p Mandaj suldäru Judá cajchöga caran Adnas. Paypa munaynincho caycaran quimsa pachac waranga (300,000) jinyu runacuna. \v 15 Payno mandaj caycaran Johanán. Paypa munaynincho caycaran ishcay pachac pusaj chuncan waranga (280,000) jinyu runacuna. \v 16 Payno mandaj caran Zicripa wamran Amasías. Paypa munaynincho caycaran ishcay pachac waranga (200,000) jinyu runacuna. Payga quiquinpa buluntäninpitami auniran \nd Tayta Diosta\nd* sirbinanpaj. \v 17 Benjamín cajchöna mandaj caycaran Eliada. Payga caran fiyupa pillyay yachaj jinyu runa. Paypa munayninchöna caycaran ishcay pachac waranga (200,000) jinyu runacuna. Cada-ünun carcaycaran pillyar chapacuna escüdunwan lëchancunawan-cama. \v 18 Payno mandaj caran Jozabadpis. Paypa munayninchöna caycaran pillyananpaj camaricushalla pachac pusaj chuncan waranga (180,000) jinyu runacuna. \p \v 19 Paycunaga caycaran ray Josafat-ta sirbejcunallami. Manami yuparanchu Judächo caycaj curalasha siudäcunaman täpananpaj churashan cajcunataga. \c 18 \s1 Acab wañunanpaj cashanta Micaías nishan \r (1Rey. 22.1–40) \p \v 1 Josafatpaga aypallana ima-aycanpis caran. May-chaychöpis paypaj parlaj. Josafatpa wamranpis majachacaran Acabpa warmi wamranwan. \v 2 Chaypita achca watataga Josafat aywaran Samariaman Acabta watucoj. Josafat yan'guincunawan chayayninta Acabga fistata ruraran. Pishtaran aypalla uyshata, wäcata. Chaychömi Josafatga Acabta shimita goran Galaadcho caycaj Ramotman pillyaj aywananpaj. \v 3 Chaura Israelpa raynin Acabga Judäpa raynin Josafat-ta niran: «¿Gamga pillyaj aywäshimanquimanchu Galaadcho caycaj Ramotman?» nir. \p Chaura Josafat niran: «Au, aywäshishayquimi nogapis, suldäröcunapis. \v 4 Ichanga manaraj aywar \nd Tayta Diosta\nd* tapucuy.» \p \v 5 Israelpa raynenga chuscu pachacta (400) shuntachiran profëtacunata. Paycunata tapucuran: «¿Allipächu pillyaj aywäcunaman Galaadcho caycaj Ramotman u manachu?» nir. \p Chaura profëtacunaga niran: «Au, yaycuy pillyaj. Tayta Diosga binsinayquipämi camacächenga.» \p \v 6 Chaypis Josafatga tapuranraj: «Caychöga ¿manachu can masga \nd Tayta Diospa\nd* profëtan? Captenga paytapis tapucushunraj» nir. \p \v 7 Chaura Israelpa raynenga Josafat-ta niran: «Caycanrämi Imlapa wamran Micaías. Paytapis \nd Tayta Diosta\nd* tapucachishwanmi. Ichanga imaypis mana allillatami willaman. Chaypitami chiquë.» \p Chaura Josafat niran: «Ama chaynöga rimaychu.» \p \v 8 Israelpa raynenga jinan öra mandaj suldärunta gayarcur niran: «¡Canan öra shamuchun Imlapa wamran Micaías!» \p \v 9 Israelpa rayninpis, Judäpa raynin Josafatpis caycaran ray cay röpan jatisha-jatishami. Paycunaga jamarpaycaran sillunnincunacho, Samariaman yaycuna puncu pampacho. Llapan profëtacunaga shimin tarishanta rimarcaycaran. \v 10 Quenaanapa wamran Sedequiasga fyërrupita wagrata ruracurcusha caran tucananpaj. Nircur sinchipa niycaran: «\nd Tayta Diosga\nd* caynömi nin: ‹Cay wagracunawanmi Siria runacunaman yaycorga ushajpaj wañuchinqui.› » \p \v 11 Llapanpis profëtacunaga nircaycaran: «Galaadcho caycaj Ramotman pillyaj yaycushpayqui llapantami binsinquipaj. Chay siudätaga \nd Tayta Diosmi\nd* munayniquichöna cananpaj goycushunquipaj.» \p \v 12 Profëta Micaiasta gayaj aywaj cachaga chayaycur niran: «Tapucuptin raytaga llapanpis profëtacunaga alli willapallatami willasha. Chaymi gampis waquin nishannölla allillata willaycunqui ari.» \p \v 13 Chayno niptin Micaías niran: «¡Nogaga \nd Tayta Diospa\nd* jutinchömi jurä: Diosnë nimashallantami nishäga!» \p \v 14 Chaypita aywar Micaiasga chayaran ray cajman. Chaura ray tapuran: «Micaías, Galaadcho caycaj Ramotman ¿pillyaj yaycöcunamanchu u manachu?» nir. \p Chaura Micaiasga niran: «Au allipämi yaycunqui. Gamcunaga binsinquipämi. Diosmi yanapäshunquipaj contrayquicunata binsinayquipaj.» \p \v 15 Rayga niran: «¿Ayca cutitaj nishayqui \nd Tayta Diospa\nd* jutincho jurashpayqui rasunpa cajta willamänayquipaj?» \p \v 16 Chaura Micaiasga niran: \q1 «Llapan Israelcunatami ricashcä \q1 uyshëruynaj uyshacunatano \q1 intëru jircacho mashtacasha caycajta.\x * \xo 18:16 \xt Núm. 27.17; Eze. 34.5; Mat. 9.36; Mar. 6.34\x* \q1 \nd Tayta Diosga\nd* nisha: \q1 ‹Paycunaga duyñuynajmi. \q1 Cada ünun wasinman-cama allilla cuticuchun.› » \p \v 17 Chaura Israelpa raynenga Judäpa raynin Josafat-ta niran: «¿Manachu nishcä? Cay runaga manami imaypis allitaga willamanchu. Chaypa ruquenga mana allicunallatami niman.» \p \v 18 Micaiasga mastapis niran: «Gam chayno nishayquipita, \nd Tayta Dios\nd* nishanta wiyay: Sillunnincho jamaraycajtami \nd Tayta Diosta\nd* ricashcä, syëlucho caycaj suldärucunatapis derëchu caj-läduncho ichoj caj-läduncho ichirpaycajta. \v 19 Chaycho carcaycajta \nd Tayta Diosga\nd* tapusha: ‹¿Piraj aywanman Acabta yachachinanpaj Galaadcho caycaj Ramotman pillyaj yaycunanpaj, yaycur chaycho wañunanpaj?› Chayno tapuptinmi waquenga niran jucno waquinna mas jucno. \v 20 Chayno caycaptin juc espirituna \nd Tayta Diospa\nd* ñaupanman yurircur niran pay imanöpis llullapar rurananpaj. Chaura \nd Tayta Dios\nd* tapuran imano rurananpaj cashantapis. \v 21 Chaura chay espíritu niran: ‹Nogami aywashaj raypa llapan profëtancunapa shiminman llullacachinäpaj.› Chaura Tayta Diosga niran: ‹Allimi chayno llullacachiptiquega. Gam ayway chayno ruranayquipaj.› \v 22 Cananga musyanquinami llapan profëtayquicunapa shiminman \nd Tayta Dios\nd* llulla espirituta cachamushanta. \nd Tayta Diosmi\nd* mayna camacächisha wañunayquipaj.» \p \v 23 Chaura Quenaanapa wamran Sedequiasga Micaiasta shimicho lagyaran «¿Imanöpataj nogapitaga päsamusha \nd Tayta Diospa\nd* Espiritun gamta willapäshunayquipaj?» nir. \p \v 24 Chaura Micaías niran: «Wasincaylla pacacur purir-rämi musyanquipaj» nir. \p \v 25 Chayno niptin Israelpa raynenga niran: «¡Micaiasta charircärir prësu apay siudäpa mandajnin Amón cajman, wamrä Joás caycashanman! \v 26 Paycunata willanqui carsilman wichgananpaj. Micuytapis yacutapis ichic-ichiclla yawachenga noga sänu cutimunäcama.» \p \v 27 Micaiasga mastapis niranraj: \q1 «Gam sänu cutimuptiquega \q1 manami \nd Tayta Dioschu\nd* rimachimasha canga.» \p \v 28 Chaypitanaga Israelpa rayninwan, Judäpa raynin Josafat aywaran Galaadcho caycaj Ramotman. \v 29 Israelpa raynenga Josafat-ta niran: «Nogaga pillyaman yaycushaj juc röpata jaticurcurmi. Gamna ray cay röpayqui jatishalla yaycunqui.» \p Chaura Israelpa raynenga juc röpata jaticurcur Judäpa rayninwan pillyaman yaycuran. \v 30 Siriapa raynenga pillyapaj caj carrëtacho aywajcunapa capitannincunata mayna willasha caran: «Israelpa raynillanta wañuchinquega. Juctaga ama wañuchinquichu.» \v 31 Carrëtacunacho aywajpa capitannincuna Josafat-ta ricärerga yarparan Israelpa raynin cashanta. Chaymi curalapaycäriran. Chaura Josafatga yanapänanpaj Tayta Diosta mañacuran. Paytaga \nd Tayta Dios\nd* yanaparan. Salbashpanmi paypitaga mas juc-läpana garguriran. \v 32 Siria runacuna rejsircäriran mana Israelpa raynin cashanta. Chaymi gatircaycashancho cachaycäriran. \v 33 Chay öra juc suldäru Israelcunaman llutalla lëchanwan illapaycuran. Nishanga Israelpa rayninta chayaycachiran wañunanpaj. Lëchaga yaycuran chalëcun tincurajninpa. Chaura Acabga carrëtanta manijajta niran: «Ticrar cuticushun. Pillyapita jorgamay. Fiyupami lëchawan chayaycachimasha.» \p \v 34 Chay junaj pillyaga fiyupa caran. Chay pillyachöga Israelcunapa rayninta goyarpoj carrëtallancho ichiraycächiran. Tardipaypanaga wañucäcuran. \c 19 \s1 Profëta Jehú Josafat-ta piñacushan \p \v 1 Judäpa raynin Josafatga alli sänu cuticuran Jerusalencho caycaj palasyunman. \v 2 Hananipa wamran Jehú Diospa profëtanga Josafat-ta taripaycur tapuran: «¿Imamantaj aywashcanqui fiyu runata yanapäga? ¿Imanirtaj \nd Tayta Diosta\nd* chiquejcunawanga alli ricanacuycanqui? Chaypitami gampäga \nd Tayta Dios\nd* rabyacurcusha. \v 3 Imano captinpis alli rurashayquicuna caycanmi. Asera diosa-niraj ïdulucunata cay nasyuncho cajta illgächishcanqui. Tayta Diosmanpis yäracushcanquimi.» \s1 Juezcunata Josafat churan \p \v 4 Josafatga Jerusalencho tiyaran. Payga imaypis marca-masincunata watucur purej. Chaymi aywaj Beersebapita gallaycur Efraín jircacama unay caj awiluncuna rispitashan \nd Tayta Diosta\nd* paycunapis rispitananpaj willapar. \v 5 Curalasha siudäcunacho intëruchömi Judächöga juezcunata churaran. \v 6 Juezcunataga niran: «Sumaj yarpachacurcur-raj imatapis ruray. Gamcunaga manami runacunapächu arriglanqui, chaypa ruquenga \nd Tayta Diospämi\nd*. Arrigluta rurashayqui örapis payga ricaycäshunquipämi. \v 7 Chaymi \nd Tayta Diosta\nd* rispitanqui. Imatapis yarpachacurcur-raj ruranqui. \nd Tayta Diosga\nd* rabyacunmi jucnillanpa faburnin captinchi. Mana allita rurajcunata, saynita chasquejcunataga manami awantanchu.»\x * \xo 19:7 \xt Deut. 10.17\x* \p \v 8 Jinan Jerusalenchöpis Josafatga cüracunatawan cüracunata yanapaj Leví runacunata, Israelcho mandajcunatapis churaran \nd Tayta Diospa\nd* layninta rispitacachinanpaj, arriglucunata alli rurananpaj. \fig Cüra y yanapaj Leví runa|src="HK00275B.TIF" size="col" loc="2Chron. 19.8" ref="2Crón. 19.8" \fig* \v 9 Paycunata willaparan: «Gamcunaga \nd Tayta Diosta\nd* manchapacushpayqui llapan demanducunata pay munashanno alli arreglay. \v 10 Cay nasyuncho, siudäcunacho tiyajcuna imapitapis gamcunaman dimanduta capas churamunman runa wañushapita, man'chäga layta mana cumlishanpita, Tayta Dios nishancunata cumlinanpaj cajta mana cumlishanpita. Chaura gamcunaga willapanqui \nd Tayta Dios\nd* mana munashantaga mana rurananpaj. Chaynöpami Tayta Diosga mana castigashunquipächu gamcunata ni paycunatapis. Chayno rurar manami gamcunachu juchayoj canquipaj. \v 11 Llapan cüracuna \nd Tayta Diospa\nd* laynincunata cumlichinanpaj mandajnenga canga mas mandaj cüra Amarías. Ismaelpa wamran Zebadías Judá trïbu runacunapa mandajninnami canga alli arriglucunata rurachinanpaj. Leví runacunanami imachöpis yanapäshunquipaj. Callpachacuy-llapa. Juclla aruyta gallaycuy. ¡Juchata mana ruraj cajtaga \nd Tayta Dios\nd* yanapaycuchun ari!» \c 20 \s1 Moab runacunatawan Amón runacunata Josafat binsishan \p \v 1 Chaypita unayllataga Moab runacuna, Amón runacuna, Meun runacuna parlacarcärir aywaran Josafatwan pillyananpaj. \v 2 Chaymi runacuna aywaran Josafat-ta willaj: «Edompita y Cachi Lamarpa wash'ganpitami aypalla suldäru aywaycämun gamta magashunayquipaj. ¡Hazezón-tamarchönami carcaycan!» (Hazezón-tamarga caycan En-gadi nishallanmi). \p \v 3 Chaymi Josafatga fiyupa manchacur \nd Tayta Diosta\nd* tapucuran. Llapan Judá runacuna ayunananpaj willachiran. \v 4 Chaura Judá runacunaga llapanmi shuntacaran \nd Tayta Diosta\nd* mañacunanpaj. Judächo caj siudäcunapitaga intërupitami runacuna shuntacaran. \v 5 Llapan Judá runacunawan Jerusalén runacunaga shuntacaran Templupa puncuncho allchachisha caycaj jatun sawanman. Runacunapa chaupinman ichiycur Josafatga \v 6 mañacuran cayno nir: \pi1 «Unay awilöcunapa \nd Tayta Diosnin\nd*, gammi canqui janaj syëlucho caycaj Dios. Gamllami intëru nasyuncunatapis mandaycanqui. Gamllami canqui fiyupa munayniyoj, callpayoj. Gamtaga manami pipis ichipäshunquichu. \v 7 Tayta Diosnë gammi runacunata gargurayqui cay partipita acrashayqui Israelcuna tiyananpaj. Llapanta garguycurmi amïguyqui Abrahampita mirajcuna imaycamapis tiyacunanpaj goycurayqui.\x * \xo 20:7 \xt Isa. 41.8; Stg. 2.23\x* \v 8 Caycho unay goyarcurnami Templutapis ruraran gampaj. Nircur niran: \v 9 ‹Gamga cay Templuchömi caycanquipaj. Nogacunata capas castïgu chayamanman. Capas canman pillya, gueshya, muchuy. Chaura nogacunaga cay Templupa puncunmanmi shuntacäshaj. Fiyupa llaquicushpäcuna ruwacur mañacamuptë gamnami wiyamar llapanpitapis salbamanqui› nir. \v 10 Cananga chiquimaj Amón runacuna, Moab runacuna, Seir jircapita cajcunapis nogacunamanmi aywarcaycämun. Paycuna tiyashanmanga manami munarayquichu Israelcuna Egiptupita shacamur\x * \xo 20:10 \xt Deut. 2.4–19\x* chayananta. Chaypa ruquenga juc lädullapa päsacamurmi paycunataga mana wañuchiranchu. \v 11 Masqui ricaypis, cananga imanöshi cutircaycächiman. Goycamashayqui nasyunpita jitarimänancunapämi aywaycämun. \v 12 Tayta Dios ¿manachu paycunata castiganquiman? Nogacunapaga callpäcunapis manami canchu aypalla suldäru yaycamur magamaptin ichipänäcunapaj. ¡Manami musyäcunachu imata ruraytapis. Chaymi gamllaman yäracaycämö Tayta Dios!» \m \v 13 \nd Tayta Diospa\nd* ñaupancho llapanmi Judá runacunaga ichirpaycaran warmipis, wamrapis mas tacshapita-pacha. \v 14 Chayno carcaycaptinmi Benaiapa willcan Zacariaspa wamran Jahazielta \nd Tayta Diospa\nd* Espiritun charicurcuran. Benaiaga caran Mataniaspa willcan, Jeielpana wamran. Jahazielga caran Leví trïbu Asafpita miraj. Diospa Espiritun rimachiptin \v 15 niran: «Judäcuna, Jerusalencuna, gampis ray Josafat sumaj wiyay. \nd Tayta Diosga\nd* gamcunata nishunqui: ‹Ama manchacuychu ni llaquicuypischu fiyupa aypalla suldärucunapitaga. Cay pillyachöga manami gamcunachu pillyanquipaj. Tayta Diosmi pillyanga. \v 16 Gamcuna wara ayway pillyaj. Paycunaga wicharcaycämun Sis cuestapami. Gamcunaga tincunquipaj Jeruel chunyajpa chimpan ragra läduncho. \v 17 Gamcunaga manami pillyanquipächu. Gamcunaga chayllacho shuyaray mana yarpachacuypa. Chaychömi musyanquipaj noga \nd Tayta Dios\nd* imano salbashätapis. ¡Jerusalén runacuna, Judá runacuna ama manchacuychu ni llaquicuypischu! Paycunata magaj wara ayway. Noga \nd Tayta Diosga\nd* gamcunawanmi caycä.› »\x * \xo 20:17 \xt Deut. 20.1–4; Isa. 8.10\x* \p \v 18 Chaura Josafatga gongurpaycur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Chayno Jerusalén runacunawan Judá runacunapis \nd Tayta Diospa\nd* ñaupancho umpuran adurananpaj. \v 19 Coatpitawan Corëpita miraj cantaj Leví runacunana sinchipa \nd Tayta Diosta\nd* alabayta gallaycäriran. \p \v 20 Tutannenga tutalla llapan camaricuran Tecoa chunyajpana aywananpaj. Aywananpaj caycashancho Josafatga ichiycur llapanta niran: «Jerusalén runacunawan Judá runacuna \nd Tayta Diosllaman\nd* yäracuy. Payllaman yäracushaga llapanchöpis allimanmi churamäshun. Profëtacuna nishancunaman yäracushun. Chauraga llapanpis allimi canga.» \p \v 21 Llapan runacunata willaparcur alabajcunata churaran pillyaman aywaycajcunapa ñaupanta aywananpaj. Tayta Diosta rispitana röpancunata jaticurcur \nd Tayta Diosta\nd* alabar cantaraycar aywananpaj churaran. Alabar cantanan caran: «\nd Tayta Diosta\nd* agradësicuy. Pay cuyacoj cashanga imaycamapis chaynöllami» nir cantashan alabansata.\x * \xo 20:21 \xt 2Crón. 5.13; 7.3; Esd. 3.11; Sal. 100.5; 106.1; 107.1; 118.1; 136.1; Jer. 33.11\x* \p \v 22 Diosta alabashpan cushicur cantayta gallaycushan öra \nd Tayta Diosga\nd* Amón runacunata, Moab runacunata Seir jircapita shamojcunata quiquin-pura pantanacur pillyaran. Paycunaga aywarcaycämuran Judäcunata magaj. Quiquincunata binsiran. \v 23 Amón cajwan Moab cajcunaga wañuycärachiran Seir jircapita shamojcunata. Chayta wañuycärachirna quiquin-pura wañuchinacuran. \v 24 Aywaj Judá runacuna chunyajta ricänaman tumarcur chiquinacushanman ricärir ricaran pampacho wañushana mashtarpaycämojta. Ushajpaj wañuchinacusha caran. \v 25 Chaura Josafatga llapan runacunawan aywaran chiquinacushancunapa ima-aycantapis shuntacamoj. Chayar tariran: achca uywacunata, armancunata, röpacunata, chanin cuestaj cösacunata. Llapan tarishantami shuntacarcäriran. Aypalla captin apaytapis mana puydirannachu. Wañojcunapa cösancuna fiyupa aypalla captinmi quimsa junajtaraj shuntayta ushaycäriran. \p \v 26 Warannin chuscu junajchöna \nd Tayta Diosta\nd* alabananpaj shuntacaran guechwa pampaman. Chaypitami chay pampapa jutintaga churaparan «Beracá pampa»\f + \fr 20:26 \fk Beracá \ft jutiga \fk bindisyun \ft ninanmi.\f* nir. Canancamapis chayllami jutin. \v 27 Chaypitaga Judá runacunawan Jerusalén runacunapis Josafatwan Jerusalenman cuticuran chiquejnincunapita \nd Tayta Dios\nd* salbashanpita cushicushpan. \v 28 Jerusalenman chayaycärir \nd Tayta Diospa\nd* Templunman aywaran arpano salteriocunata, cítaracunata, trompëtancunata tucashpan. \p \v 29 Israelcunata chiquejcunawan \nd Tayta Dios\nd* pillyashanta musyaycur llapan nasyuncho tiyajcuna Tayta Diosta fiyupa manchacuran. \v 30 Chaynöpami Josafat ray cashancamaga jauca goyaylla caran. Tayta Diosmi camacächiran bisïnun nasyuncunacho tiyajcunawan allilla goyänanpaj. \s1 Josafat ray cashan \r (1Rey. 22.41–50) \p \v 31 Josafatga caran Judäcunapa raynin. Mandayta gallaycushan öra caycaran quimsa chunca pichgan (35) watayoj. Ishcay chunca pichgan (25) watami ray caran Jerusalencho. Mamanpa jutin caran Azuba. Azubanami caran Silhipa wamran. \p \v 32 Josafatga papänin Asa rurashanno allillatami ruraran. Payga \nd Tayta Diostami\nd* wiyacuran. \v 33 Ichanga mana illgächiranchu puytush lömacunacho ïdulucunapa capillancuna caycajta. Runacuna manami llapan shongunpaga yäracuranrächu unay caj awiluncuna adurashan Tayta Diosman. \p \v 34 Waquin caj ima rurashancunapis gallarinanpita ushanancama isquirbiraycan Hananipa wamran Jehüpa acta librunchömi. Waquinnami isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta libruncho. \p \v 35 Chaypita guepataga Judäpa raynin Josafat alli parlacuran Israelpa raynin Ocoziaswan. Ocoziasga fiyupa mana allicunata rurajmi caran. \v 36 Paywanmi parlacuran büquicunata rurarcur Tarsisman aywananpaj. Ezión-gebercho büquicunata ruraran. \v 37 Chaura Maresa runa Dodavapa wamran Eliezermi Tayta Dios nishanta willaran Josafat imano cananpäpis. Willar niran: «\nd Tayta Diosmi\nd* gam rurashayquita illgächir acapa acapalla ruranga Ocoziaswan parlacushayquipita.» Nishannölla büquincunaga paquir ushacaran. Chaura Tarsismanpis manana aywarannachu. \c 21 \s1 Joram ray cashan \r (2Rey. 8.16–24) \p \v 1 Josafat wañuptenga pamparan unay awiluncuna pamparaycashan Davidpa siudäninman. Chaura ruquin mandäga caran wamran Joram. \v 2 Josafatpa wamrancuna Jorampa wauguincuna caran: Azarías, Jehiel, Zacarías, Micael, Sefatías. Paycunaga llapanpis caran Judäpa raynin Josafatpa wamrancunallami. \v 3 Paycunataga papänin raquiparan goripita guellaypita cösacunata aypallatami y cuestajcunatapis. Judá nasyuncho caycajtaga intërunpa curalasha siudäcunatapis raquiparan. Ruquin ray cananpämi ichanga churaran Joramta mayur wamran captin. \v 4 Joramga papäninpa ruquin ray carnaga llapan wauguincunata sabliwan wañuchichiran. Israelpa mandajnincunatapis waquintaga wañuchichiran. \v 5 Joram ray cayta gallaycushan öra caycaran quimsa chunca ishcaynin (32) watayoj. Jerusalenchöga ray caran pusaj wata. \v 6 Israelpa raynincuna mana allita rurashanno, Acabpita mirajcuna rurashannölla llapantapis ruraran. Jorampaga warminpis caran Acabpita mirar aywajmi. Joramga \nd Tayta Diostapis\nd* mana wiyacuranchu. \v 7 Chaypis Judätaga \nd Tayta Dios\nd* manami illgächiyta munaranchu unay sirbejnin Davidta aunishanta yarpar. Davidtami niran: «Gampa famillyayquega achicyaj pachata ricar mana pishiypami ray caycanga.»\x * \xo 21:7 \xt 1Rey. 11.36\x* \p \v 8 Joram ray caycaptin Edom runacunaga Judá nasyunpa contran jatarir munaynincho caycashanpita\x * \xo 21:8 \xt Gén. 27.40\x* rayninta shuyni churacarcäriran. \v 9 Chaura Joramga aywaran capitannincunawan, pillyapaj carrëtancunawan. Ichanga Edom runacuna curalapaycäriran. Chaura Joramga suldäruncunawanmi chacaypa curalarpaycaj Edom runacunapa chaupinpa päsar gueshpir aywacuran. \v 10 Chaypita pachami Edom runacunaga canancama Judäcunapita shuyniyaran. Chay wichanmi shuyniyaran Libna siudäpis. Joramga unay caj awiluncuna rispitashan \nd Tayta Diosta\nd* gongaycuranna. \v 11 Joramga Judá nasyun jircacunacho ïdulucunapaj capillacunata rurachiran. Chaynöpami Jerusalencho tiyajcunataga mana allita rurachiran Tayta Dios ricaptin. Judá runacunaga Tayta Diosta mana cäsurannachu. \p \v 12 Chay wichan Joramga cartata chasquiran profëta Elías cayno nir apachishanta: «Unay caj awiluyqui Davidpa \nd Tayta Diosninmi\nd* nishunqui: ‹Gamga manami rurashcanquichu papäniqui Josafat rurashanno ni Asa rurashannöpis. \v 13 Chaypa ruquenga Israelpa raynincuna rurashantanami yachacushcanqui. Gammi juchayoj caycanqui Jerusalencho, intëru Judächo tiyaj runacunata llutanta rurar yachachishayquipita, Acabpa famillyancuna Tayta Diospaj mana alli cashanno cananpaj. Jinachöpis wauguiquicunataga gampita mas alli caycajtami wañuchishcanqui. \v 14 Chaypitami \nd Tayta Diosga\nd* fiyupa castigashunquipaj. Castïgu chayanga nasyunniquiman, warmiquicunaman, wamrayquicunaman, chacrayquicunamanpis. \v 15 Gamtaga castigashunquipaj tucuy-niraj fiyu gueshyawan. Pacha nanaywan gueshyaycaptillayquimi aguilliquipis llojshicaramongapaj.› » \p \v 16 \nd Tayta Diosga\nd* camacächiran Filistea runacuna, Arabia runacuna Joramta fiyupa chiquicurcunanpaj. Arabia runacunaga tiyaran Etiopía runacunapa lädunpa. \v 17 Chiquicurcushpan aywarmi Judá nasyunman yaycuran. Raypa palasyuncho tarishan cajtaga ima-aycatapis apacuran. Chayno apacuran llapan wamrancunatawan warmicunatapis. Jorampa shullca caj wamran Joacazllami quëdaran. \v 18 Chaypita \nd Tayta Diosga\nd* Joramta castigaran mana allchacaj pacha nanay gueshyawan. \v 19 Ishcay wata chaynölla gueshyaycaptin aguillincunapis llojshicaramuran. Fiyupa nanaywan ataycashallancho wañuran. Wañuptinpis marca-masincunaga manami ima ninallatapis ratachiranchu wañoj raycunapaj ruranyashannöga. \v 20 Ray cayta gallaycushan öra Joramga caycaran quimsa chunca ishcaynin (32) watayoj. Jerusalencho pusaj watami ray caran. Wañuptin manami pipis llaquirannachu. Davidpa siudäninman pampaycuran. Ichanga manami raycuna pamparänan cajmanchu pamparan. \c 22 \s1 Judächo Ocozías ray cashan \r (2Rey. 8.25–29) \p \v 1 Jerusalén runacunaga Jorampa ruquin ray cananpaj churaran shullca caj wamran Ocoziasta. Arabia runacunawan asaltanticuna yaycushpanmi Judäpa raynin Jorampa mayur caj wamrancunataga wañuchiran. Judäpa raynin Jorampa wamran Ocoziasna ray cayta gallaycuran. \v 2 Ray cayta gallaycur Ocoziasga caycaran ishcay chunca ishcaynin (22) watayoj. Jerusalencho ray caran juc watalla. Mamanpa jutin caran Atalía. Ataliaga caran Israelpa raynin Omripa willcan. \v 3-4 Ocoziaspis \nd Tayta Diospa\nd* ñaupanchu juchata ruraran. Acabno, famillyancunano juchata ruraran. Mamanmi mana allicunata willapar llutanta yachachiran. Tayta Diosta mana wiyacur Acabpita miraj famillyancuna rurashanno Ocoziasga mana allicunata ruraran. Papänin wañushanpitanaga Acabpita miraj famillyacunami imano mandananpäpis tantiyachejnincuna caran. Chaynöpami mana alliman chayaran. \p \v 5 Willapashancunata wiyacurmi Ocoziasga Acabpa wamran ray Joramwan parlacuran Galaadcho caycaj Ramotman Siria nasyunpa raynin Hazaelta magaj aywananpaj. Parlacurcur aywajtami Siria runacunaga Joramta malubraycuran. \v 6 Chaura Jezreel siudäman cuticuran Hazaelwan pillyashpan malubracushanta jampicunanpaj. Jezreelcho Joram gueshyaycaptinmi Ocoziasga watucoj aywaran. \s1 Ocoziasta Jehú wañuchishan \r (2Rey. 9.27–29) \p \v 7 Ocozías wañuyta tariran Joramta watucoj aywashanchömi. Ocozías chayaycuptin Joramga ishcan aywaran Nimsipa wamran Jehüwan tincoj. Jehüta \nd Tayta Dios\nd* mayna acrasha caran Acab famillyata wañuchinanpaj. \v 8 Tayta Diospa ñaupancho juchata rurashanpita Acabpa famillyacunata Jehüga jusgaycaran. Chayno jusgaycashancho tariran Judächo mandajcunatawan Ocoziaspa famillyancunata. Chaura paycunatapis wañurachiran. \v 9 Paycunata wañuycachir Ocoziasta ashejna Samariaman cacharan. Prësu chariycärir Jehüman apaparan. Chaychöna Ocoziasta wañuycachiran. \nd Tayta Diosta\nd* Josafat alli sirbishanpitami willcan Ocoziastaga pampaycäriran. Ocozías famillyaga mananami carannachu ruquin ray yapay yaycunanpänöga. \s1 Atalía rayna cashan \r (2Rey. 11.1–21) \p \v 10 Wamran Ocozías wañushanta mayaycur Ataliaga aywaycur Ocoziaspa llapan famillyan Judächo cajta wañuchiran. \v 11 Ocoziaspa pañin caran Josaba. Paycunaga ray Jorampa wamranmi caran. Josabaga Ocoziaspa wamran Joasta pacaycuran. Atalía ricananpita uywaj warmitawan puñucuna cuartuman pacaycuran. Chaynöpami Joastaga mana wañuchiranchu. Josaba caran cüra Joiadapa warmin. \v 12 Joasga paycunawan Tayta Diospa Templuncho sojta wata pacararan. Chaycama Judächöga Ataliami mandaycaran. \c 23 \p \v 1 Chaypita ganchis wataman cajchönaga Joiada gayachiran capitancunata. Gayachiran: Jerohampa wamran Azariasta, Johananpa wamran Ismaelta, Obedpa wamran Azariasta, Adaiapa wamran Maasiasta, Zicripa wamran Elisafat-ta. Paycunawan sumaj parlacuran. \v 2 Paycunana intëru Judäpa tumar llapan siudäcunapita Jerusalenman shuntamuran cüracunata yanapaj Leví runacunatawan Israel runacunapa mandajnincunata. \v 3 Llapan shuntacaycur Templucho Joaswan parlacuran. \p Chay runacunata Joiada niran: «¡Caymi raypa wamran! Paymi rayga canman, \nd Tayta Dios\nd* Davidta aunishanno.\x * \xo 23:3 \xt 2Sam. 7.12\x* \v 4 Chaymi gamcunaga quimsa röpaman raquicanqui. Juc röpa cäga säbadu jamay junajcho Diosta rispitananpaj yachachej cüracuna, Leví runacuna Templupa puncunta täpanqui. \v 5 Yapay juc röpa cäga caycanqui raypa palasyun cajcho. Yapay juc röpa cajna ‹Simintu› nishan puncucho carcaycanqui. Runacunana llapan Templupa sawannincho carcaycanga. \v 6 Leví runacunawan cüracuna aruynincho caycajcunalla Templu rurimanga yayconga. Paycunallami limyu cashpan Templumanga yayconga. Runacunaga llapan \nd Tayta Dios\nd* nishanta cumlircaycanga. \v 7 Leví runacunaga rayta täpar curalaraycanga pillyanancuna aptasha. Templuman yaycuyta munaj cajtaga wañuchenga. Ray maypa aywaptinpis yan'ganga.» \p \v 8 Leví runacunawan Judá runacunaga cüra Joiada nishannölla llapan carcaycaran. Mandajcunaga munaynincho caj runacunata shuntaran säbadu jamay junajcho Templucho aruycajcunata, turnunta rucananpaj caycajcunatapis. Cüra Joiadaga turnunta cumlejcunapis manaraj aywacunanpämi niran. \v 9 Llapanta camacarcachir Joiadaga capitancunata entregaran Tayta Diospa Templuncho caycaj lansacunata, pillyar chapacunan escüducunatapis. Chaycunaga unay ray Davidpami caran. \v 10 Nircur llapan puncucunaman runacunata camacächiran Templupa jucaj cantunpita jucaj cantuncama, altarpa ñaupanpapis intëru tumarej. Raytaga llapan täparcaycaran lansan aptasha-aptasha. \v 11 Chayrämi cüra Joiadaga wamrancunawan raypa wamranta jorgamuran. Nircur corönata jatiparan. Tayta Diospa mandamintuncunata entregaran. Ray cananpäna churaran. Alli asyaj asëtita wiñapaptin llapan runa sinchipa «¡Rayninchëga alli cawachun!» nir gaparparan. \p \v 12 Llapan runacuna gaparpajta wiyar Ataliaga aywaran \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho runacuna carcaycashanman. \v 13 Pilancu ichiraycashan läduncho rayga ichiraycaran raycunapa custumrin cashanno. Lädunchöna ichirpaycaran mandaj suldärucuna, müsicata tucajcuna. Llapan runacuna fiyupa cushisha trompëtacunata tucarcaycaran. Cantajcunana cantapallapa tucanacunata tucar Tayta Diosta alabarcaycaran. Chaura Ataliaga rabyawan röpanta rachirir gapararan: «¡Traysunëru! ¡Traysunëru!» nir. \p \v 14 Cüra Joiadaga mana munaranchu \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho wañuchinanta. Chaymi suldärucunapa capitannincunata niran: «¡Ataliata juc-läman jorguy. Pipis paypa faburnin cajtaga wañuchiy!» \p \v 15 Chaymi Ataliataga charicarcärir apacuran cawalluyoj suldärucuna palasyuman yaycunan cajpa. Chaychöna wañuycärachiran. \p \v 16 Chaypita Joiadaga Tayta Dioswan parlacachiran rayta y Judá runacunata \nd Tayta Dios\nd* munashannölla cawananpaj. \v 17 Nircorga llapan aywaran Baalpa templunman. Chayaycur llapanta juchurgärachiran. Altartapis illgächiran ïduluntinta. Baalpa cüran Matantana altarcuna caycashanman apaycur wañuchiran. \v 18 Chaypitaga cüra Joiadanami \nd Tayta Diospa\nd* Templunta täpananpaj waquinta churaran. Täpajcunaga caycaran cüracunapawan Leví runacunapa mandäduncho. Cüracunatawan Leví runacunataga ray Davidmi turnunpa churasha caran \nd Tayta Diosta\nd* rispitashpan rupachina sacrifisyucunata altarcho rupachinanpaj, cantar alabananpaj. Davidga churasha caran Moisés isquirbishancho niycashanno. \v 19 Chayno Templuman yaycuna puncumanpis täpajcunata churaran, ganra caycar yaycur Templuta mana ganrachinanpaj. \v 20 Nircur cüra Joiadaga rispitädu runacunawan, capitancunawan, siudäcunacho mandajcunawan y llapan runacunawan rayta yan'garan \nd Tayta Diospa\nd* Templunpita palasyucama. Chaymanga norte caj puncupa yaycarcachirmi Joasta jamachiran ray jamanan sillunman. \v 21 Llapan runacuna cushisha carcaycaran. Ataliata sabliwan wañuchisha captin siudächöga jauca goyayllana caran. \c 24 \s1 Judächo Joás ray cashan \r (2Rey. 12.1–21) \p \v 1 Ray cayta gallaycur Joás caycaran ganchis watayoj. Jerusalencho ray caran chuscu chunca (40) wata. Mamanpa jutin caran Sibia. Payga caran Beerseba marcapitami. \v 2 Cüra Joiada cawashancamaga \nd Tayta Diosllata\nd* wiyacuran. \v 3 Joastaga ishcay warmiwan Joiada majacharan. Chaura Joaspaga wamrancuna caran achca ollgupis warmipis. \p \v 4 Chaypita unayllataga \nd Tayta Diospa\nd* Templunta allchachiyta Joás yarparan. \v 5 Chaymi cüracunata y cüracunata yanapaj Leví runacunata shuntaycur niran: «Judá siudäcunapa tumar llapan runacunapita guellayta shuntamuy cada watalla Tayta Diospa Templunta allchachinapaj. Juclla ayway.» Nishanpis Leví runacunaga manami jucllaga aywaranchu. \p \v 6 Chaura rayga cüracunapa mandajnin Joiadata gayarcachir niran: «¿Imanirtaj Judäpita Jerusalenpita guellayta mana shuntachimushcanquichu Leví runacunawan? Toldupaj shuntananpäga niran \nd Tayta Diosta\nd* sirbej Moisesmi, llapan Israelcunami.»\x * \xo 24:6 \xt Éxo. 30.11–16\x* \p \v 7 Fiyu warmi Ataliami famillyancunawan \nd Tayta Diospa\nd* Templunta pirdichisha caran. Templupitaga jorguran rispitädu cösacunata ïduluncunaman churapänanpaj. \v 8 Chaypita rayga babulta rurachiran. Nircur Templu puncu jawa cajman churaran. \v 9 Chaypitana ushajpaj Judá runacunatawan Jerusalencho tiyajcunata nutificaran impuestuta pägaj apananpaj. Chayno cananpäga \nd Tayta Diosta\nd* sirbej Moisesmi Israelcunata chunyajcho willaparan. \v 10 Chaura llapan mandajcuna, runacuna cushisha impuestuta pägaj apar cajunman wiñaran juntachinancama. \v 11 Juntarcuptin Leví runacunana babultaga rayman apaj ricananpaj. Guellay juntashana captenga gayachej raypa secretaryuntawan mas mandaj cüratapis. Paycunami guellayta tacshej. Nircur babultaga cutichej churaränan cajman. Chaynölla waran-waran rurashpan aypalla guellayta shuntaran. \v 12 Raywan cüra Joiadanami \nd Tayta Diosta\nd* rispitana Templuta allchachejcunata guellayta entregaj. Paycunanami rumi llagllajcunata, carpintërucunata, fyërru tacajcunata, runsipita rurajcunata pägaj. \v 13 Chaura paycunana aruyta gallaycärir rätu usharachiran. Rimir-punta caj plänunta ricaycur-ricaycur chaynöta Tayta Diospa Templunta allcharan. \v 14 Allchayta ushaycur puchoj guellayta aparan raywan cüra Joiada cajman. Chaura paycunana chay puchoj guellaypita rurachiran Templucho imapis pishejcunata. Rurachiran Tayta Diosta alabananpaj caj cösacunata, sacrifisyucunata rupachir üsanan cajcunata, cucharuncunata, gori bäsucunata, guellay bäsucunata. Joiada cawashancamaga \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho custumri cashanno uywacunatapis siguïru ruparcaycächiran. \p \v 15 Cüra Joiadaga auquinna caran. Pachac quimsa chuncan (130) watayoj caycashancho wañucuran. \v 16 Pampaycäriran Davidpa siudänincho raycuna pampacunan pantiyunman. Payga amatar allillatami ruraran Israelcunapaj, Tayta Diospaj, Templuchöpis. \p \v 17 Joiada wañushanpitanaga Judá runacunapa mandajnincuna ray cajman aywaycur rayta rispitar alliman churaran. Nircurnaga paycuna llutanta yachachishanta ray chasquiparan. \v 18 Chaynöpami unay caj awiluncuna adurashan \nd Tayta Diosta\nd* y Templuta gongaycuran. Nircorga Asera diosa-niraj ïdulucunata, juc ïdulucunatana aduraran. Chay juchanpitami Tayta Diosga fiyupa rabyacurcuran Jerusalén runacunapäwan Judá runacunapaj. \v 19 Chaypis \nd Tayta Diosga\nd* profëtancunawan willachiran ñaupatano payllaman yäracunanpaj. Profëtacuna piñacuptinpis runacunaga mana wiyacurannachu. \p \v 20 Chaura cüra Joiadapa wamran Zacarías Diospa Espiritunpa munaynincho ricacushpan altuninman ichiycur llapan runacunata niran: «\nd Tayta Diosga\nd* nin: ‹¿Imanirtaj mana cumlinquichu mandamintöcunata? ¿Imanirtaj quiquillayquicuna mana alliman chayayta ashircaycanqui? ¡Cananga gamcuna cachaycamashayquinöllami nogapis cachaycushayqui!› »\x * \xo 24:20 \xt Mat. 23.35; Luc. 11.51\x* \p \v 21 Chayno niptin Zacariaspa contran parlacuran. Ray «wañuchiy» niptinmi Templupa sawannincho runacuna sajmaran. \v 22 Ray Joasga mana yarparannachu Zacariaspa papänin Joiada imano cuyapashantapis. Joiadapa wamran Zacariastaga wañuycachiran. Zacarías wañunanpäna caycashancho sinchipa niran: «¡\nd Tayta Dios\nd* ricashunqui imano ruraycashayquitapis. Nircur jusgashunqui!» \p \v 23 Chaypita juc watataga Joaswan pillyaj aywaran Siria suldärucuna. Judäman, Jerusalenman chayaycushpanmi Judäpa mandajnincunata ushajpaj wañuchiran. Nircur ima-aycantapis Damascucho ray caycashanman apachiran. \v 24 Siria suldärucunaga wallcajllami caranpis. Judá suldärucunataga aypalla caycaptinpis \nd Tayta Diosmi\nd* wallcajllapa munayninman cachaycuran. Payta gongaycushanpitami chayno cachaycuran. Chaynömi Joastaga juchancunapita castigaran. \p \v 25 Siria suldärucuna aywacur Joastaga cachaycuran fiyupa wañuycajtana. Joastaga quiquinpa uywaynincunallami contran parlacur cämancho jitaraycajta wañuycachiran. Chaynöga cüra Joiadapa wamran Zacariasta wañuchishanpitami wañuchiran. Nircur pampaycäriran Davidpa siudänincho caycaj pantiyunman. Ichanga manami pamparanchu raycuna pamparänanmanga. \v 26 Joasta wañuchejcunaga caran Amón warmi Simeatpa wamran Zabad, Moab warmi Simritpa wamran Jozaba. \p \v 27 Joaspa contran Tayta Dios willachishancunapis, Templuta allchachinanpaj guellayta shuntashancunapis, wamrancunapa willapancunapis isquirbiraycan raycunapa acta librun isquirbiraycashanchömi. Chaypitaga wamran Amasías jutiyojna ruquin ray caran. \c 25 \s1 Judächo Amasías ray cashan \r (2Rey. 14.1–22) \p \v 1 Ray cayta gallaycushan öra Amasías caycaran ishcay chunca pichgan (25) watayoj. Jerusalencho ray caran ishcay chunca isgunnin (29) wata. Mamanpa jutin caran Joadán. Payga caran Jerusalén warmi. \v 2 Amasiasga \nd Tayta Diosta\nd* wiyacur allillatami ruraran. Ichanga janan shongullami ruraran. \p \v 3 Amasiasga mandaj cayman sumaj camacarcur wañuchiran papäninta wañuchej runacunata. \v 4 Wañuchicojcunapa wamrancunatami ichanga mana wañuchiranchu. Moisés isquirbishan laychöpis \nd Tayta Dios\nd* niran: «Taytancunaga manami wañongachu wamrancuna juchata rurashanpita. Wamrancunapis manami wañongachu taytancuna juchata rurashanpita. Cada-ünunmi wañonga juchanpitaga.»\x * \xo 25:4 \xt Deut. 24.16; Eze. 18.2–4\x* \p \v 5 Amasías shuntachiran Judá runacunatawan Benjamín runacunata. Nircur famillyanpa-cama churaran mandaj suldärucunapa munayninman. Llapanta padrunaran ishcay chunca (20) watayojpita janaman cajta. Padrunashan cajlla caran quimsa pachac waranga (300,000) runacuna. Paycunaga caycaran guërracho sabliwan pillyar escüdunwan chapacunanpäpis yachajlla. \v 6 Chaypa jananmanpis Israel famillyata pillyay yachajcunataga mincacamuran pachac warangata (100,000). Paycunata mincacamuran quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïlu guellaypaj. \p \v 7 Chaura Tayta Diospa willacojnin chayaycur Amasiasta niran: «Tayta, suldäruyquicunaman ama tacuchiychu Israel suldärucunataga. \nd Tayta Diosga\nd* manami Israel runacunata yanapanchu. Manami yanapanchu Efraín runacunata. \v 8 Pillyaman aywar yanapäshunayquipaj paycunata pushaptiquega Tayta Dios cachaycushunquipaj chiquinacushayquipa munayninman munashanta rurashunayquipaj. Tayta Diosga munayniyojmi pita yanapänanpäpis illgächinanpäpis.» \p \v 9 Chaura Amasiasga profëtata tapuran: «Chaura ¿imanötaj arriglashaj quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïlu guellaynëta Israel suldärucunata pägashätaga?» \p Diospa profëtan niran: «\nd Tayta Diosga\nd* caycanmi pägashayquipita masta goshunayquipäpis.» \p \v 10 Chaura Amasiasga Efrainpita shamoj suldärucuna wasincunaman cuticunanpaj niran. Chaymi paycunaga Judäcunapaj fiyupa rabyaran. Fiyupa rabyasha cuticuran wasincunaman. \p \v 11 Chaypita Amasiasga balurcharcur llapan suldäruncunawan aywaran Cachi Ragra pampaman. Chaycho Seir runacunata wañuycachiran chunca warangata (10,000). \v 12 Judá runacunaga cawaycajllatapis prësu chariran chunca warangata (10,000). Nircur gaga jananman apaycärir garpuriran. Chaura yagar ichic-ichiclla ruracaran. \p \v 13 Chaycamaga Amasías pillyaj aywäshinanta mana munashan runacuna, wasinman cuticojno aywar Judäpa siudänincunaman yaycuran Samariapita-pacha Bet-horoncama. Runacunata wañuycachiran quimsa warangata (3,000). Nircur ima-aycantapis apacuran. \p \v 14 Edom runacunata wañuycachishanpita cutimur Amasiasga Seircho caycaj ïdulucunata apacamuran. Nircur chay ïdulucunatana insinsuwan saumachishpan aduraran «diosnë» nir. \v 15 Chaymi Amasiaspaj \nd Tayta Dios\nd* fiyupa rabyacurcuran. Profëtanta cacharan willananpaj: «¿Imanirtaj juc nasyunpa diosnincunaman yäracuycanqui gamcuna wañuycächiptiquipis mana salbaycaptenga?» \p \v 16 Chayno profëta niycaptin rayga ollgur niran: «Manami gamtaga churashcächu willapämänayquipaj. Wañuchinäta mana munarga upällalla cacuy.» \p Chaura profëtaga manana rimaparannachu. Ichanga niran: «Nogaga musyaycänami chayno rurashayquipita, noga nishäta mana wiyacushayquipita Tayta Dios ushacächishunayquipaj cashanta.» \p \v 17 Judäpa raynin Amasiasga waquincuna balurta goshanta wiyacuran. Chaymi cachata cacharan Joacazpa wamran Israelpa raynin Joás cajman. Joasga caran Jehüpa willcan. Amasías willachiran cayno nir: «Ollgu carga shamuy musyacänapaj.» \v 18 Chaura Joasna Amasiasman cutichiran: «Cardun jachashi Libanucho caycaj sedruta willachisha: ‹warmi wamrayquita wamräpa majanpaj entregay› nir. Niycaptinshi jirca animal päsar carduntaga lluchcariran. \v 19 Gamga ‹Edom runacunata binsishcä› nirchi alli-chölu-tucuycanqui. Pï-maypis rispitashunayquita munaycanqui. Ichanga ama maypapis llojshiychu. Wasillayquicho cacuy. ¿Imanirtaj quiquillayqui ashiycanqui mana alliman chayayta Judá runacunapis mana alliman chayananpäga?» \p \v 20 Chayno nishanpis Amasiasga manami cäsuranchu. Tayta Diosmi camacächishana caran Edom runacunapa ïduluncunata adurashanpita Joaspa munayninman cachaycunanpaj. \v 21 Chaura Joaspis aywaran Amasiaswan pillyaj. Judächo caycaj Bet-semesman chayaran. \v 22 Pillyacho Israelcunaga Judäcunata binsiran. Chaura runacunaga machiypa-machir gueshpir aywacuran wasinman-cama. \v 23 Israelpa raynin Joasga Bet-semescho prësu chariran Judäpa raynin Amasiasta. Nircur aparan Jerusalenman. Chaycho Jerusalenpa perganta sajtachiran pachac pusaj chuncan (180) metru larguta Efraín Puncupita Isquïna Puncucama. \v 24 Nircur apacuran chaycho caycajtaga gorita, guellayta, ima-aycapis Diospa Templuncho caycajcunata. Chaycunataga Obed-edommi täpaycaran. Raypa palasyunpitapis ima-ayca bälejcunatapis apacuran. Waquin runacunata prësu apacurcur Samariaman cuticuran. \p \v 25 Joacazpa wamran Israelpa raynin Joás wañushanpitapis Judäpa raynin Joaspa wamran Amasiasga cawaran chunca pichgan (15) wataraj. \v 26 Amasiaspa waquin willapan imano cashanpis gallarinanpita ushanancama isquirbiraycan Judäpa raynincunapawan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. \p \v 27 \nd Tayta Diosta\nd* manana rispitashpan llutanta rurayta gallaycushan junajpita-pacha Amasiastaga Jerusalencho tiyajcuna chiquicarcäriran. Chaura Laquis siudäman gueshpir aywacuran. Guepanta gatir aywar chaycho wañuycärachiran. \v 28 Nircur cawalluman cargacarcärir apar pampaycäriran unay awiluncuna pamparaycashan Davidpa siudäninman. \c 26 \s1 Judächo Uzías ray cashan \r (2Rey. 14.21–22; 15.1–7) \p \v 1 Chaura llapan Judá runacuna shuntacaycur ray cananpaj churaran Amasiaspa wamran Uziasta. Chay öra Uziasga caycaran chunca sojta (16) watayoj. \v 2 Payga papänin wañushanpitana Elat siudäta allchachir shuntaran Judäpana cananpaj. \p \v 3 Uziasga ray cayta gallaycur caycaran chunca sojta (16) watayoj. Jerusalencho ray caran pichga chunca ishcaynin (52) wata. Paypa maman caran Jecolías Jerusalén warmi. \p \v 4 Uziasga \nd Tayta Diosta\nd* wiyacur allillata ruraran papänin Amasiasno. \v 5 Zacarías cawashancamaga Tayta Diosman Uzías yäracuran. Zacariasmi yachachiran \nd Tayta Diosta\nd* rispitayta, yäracuyta. \nd Tayta Diosta\nd* yäracuptin llapancho yanaparan. \p \v 6 Uziasga Filistea runacunawan pillyaj aywaran. Aywar juchurgärachiran: Gat, Jabnia, Asdod siudäcunapa curral pergancunata. Nircur Filistea nasyun Asdod particho siudänincuna cananpaj siudäcunata rurachiran. \v 7 Tayta Diosmi yanaparan Uziastaga: Filistea runacunata, Gur-baalcho tiyaj Arabia runacunata, Meun runacunatapis binsinanpaj. \v 8 Amón runacunaga impuestutapis pägaj Uziasta. Uzías munayniyoj cashanga mayacaran Egipto nasyunpa lindan tincoj wichancamaraj. \p \v 9 Chiquinacushancuna yaycojcunata ricchacunanpäpis Jerusalencho törricunata rurachiran: Isquïna Puncu janancho, Guechwa Pampaman Llojshina Puncucho, quiquin tumarcunachöpis. Nircur sumaj curalachiran. \v 10 Chunyaj jircacunachöpis törricunata rurachiran. Aypalla uywancuna captin yacupäpis pösucunata uchcuchiran. Uywancuna tiyaran guechwa aywaj pampacunapapis, altu jircacunapapis. Piyunnincunapis caran achca chacracunacho y übas chacrancunacho arupänanpaj. Uziasga caran chacra aruyta munaj runami. \p \v 11 Uziaspaga suldäruncunapis caran aypalla. Chay suldäruncuna pillyaj yaycunanpäga acrashalla carcaycaran. Cada röpa aywaj yupashalla. Chayno aywananpäga apuntaran raypa secretaryun Jehiel, raypa mandaj suldärun Maasías. Paycunapa mandajnin caran Hananías. \v 12 Cada famillyapita jinyu pillyay yachaj mandaj suldärucuna caran ishcay waranga sojta pachacnin (2,600). \v 13 Paycunapa munaynincho caycaran quimsa pachac ganchis waranga pichga pachacnin (307,500) pillyapaj cajcuna. Chay suldärucunaga caycaran raypa contrancunawan pillyananpämi. \v 14 Llapan suldäruncunapämi Uziasga rurachiran pillyar chapacunan escüducunata, lansacunata, cascucunata, cuerpunman mana imapis yaycunanpaj chapacur jaticunanpäpis. Chayno rurachiran lëchata, lëcha jitacunata, waracacunata. \v 15 Jerusalencho rurachiran guërracho pillyananpaj tucuy-niraj mäquinacunata. Chaycunataga ruraran ruray yachajcunami. Törricunata rurachishanman, altunnin perga janancunaman churachiran pillya captin chay mäquinacunawan jatusaj rumicunata, lëchacunata caruman jitarichinanpaj. Chaymi Uzías munayniyoj cashanga intërupana mayacaran. Tayta Diosmi yanaparan fiyupa munayniyoj cananpaj. \p \v 16 Ray car yachacarcurnaga ollgoj ricacuran. Chayno cashanmi mana alliman chayachiran. \nd Tayta Diosta\nd* manana cäsurannachu. Quiquinmi yaycuran \nd Tayta Diospa\nd* Templunman altarcho insinsuwan saumachinanpaj. \v 17 Chayno yaycuptinmi guepanta yaycuran cüra Azarías pusaj chunca (80) jinyu \nd Tayta Diosta\nd* sirbej cüra-masincunawan. \v 18 Raywan rimanacur niran: «Tayta Uzías, gam insinsuwan \nd Tayta Diospaj\nd* saumachinayquega manami camacanchu. Chaypäga Aaronpita mirar aywaj cüracunallami acrasha caycan.\x * \xo 26:18 \xt Éxo. 30.7–8; Núm. 3.10\x* Cay Templupita llojshicuy tayta. Chayno rurarga \nd Tayta Diosta\nd* manami rispitashcanquichu. Cananpita Tayta Diosga manami yanapäshunquipänachu.» \p \v 19 Insinsu saumachicunata ray Uziasga saumachinanpaj aptaraycaran. Cüracunapaj fiyupa rabyacurcuran. Jinan öra Templu ruricho insinsu saumachicuna altar ñaupancho caycaptillan, cüracuna ricapaycaptin raypa urcuncho lepra yuricurcuran. \v 20 Azarías waquin cüra-masincunawan ricäriptin urcuncho lepra caycashana. Chaura jinan öra jawaman jorguran. Quiquin raypis juclla llojshiyta munaran. Chayno leprawan \nd Tayta Diosmi\nd* castigaran. \p \v 21 Ray Uziasga leprawan gueshyaran wañunancamana. Chaymi shuyni juc wasichöna tiyacuran leprawan gueshyajcuna juc-lächo tiyashanno. \nd Tayta Diospa\nd* Templunmanpis manana yaycuchirannachu. Wamran Jotam jutiyojnami palasyuchöpis ruquin llapanta mandaran. \p \v 22 Uziaspa waquin willapantaga gallarinanpita ushanancama isquirbiran Amozpa wamran profëta Isaiasmi. \v 23 Uzías wañuptin\x * \xo 26:23 \xt Isa. 6.1\x* unay awiluncuna pamparaycashanman pampaycuran. Leprayoj captinmi pampaycuran raycuna pampacunan pantiyun lädunman. Ruquin ray caran wamran Jotamna. \c 27 \s1 Judächo Jotam ray cashan \r (2Rey. 15.32–38) \p \v 1 Jotam ray cayta gallaycur ishcay chunca pichgan (25) watayoj caycaran. Jerusalencho ray caran chunca sojtan (16) wata. Maman caran Jerusa Sadocpa wamran. \p \v 2 Jotam \nd Tayta Diosta\nd* wiyacur rurashancunaga papänin Uzías rurashanno allilla caran. \nd Tayta Diospa\nd* Templunman ichanga mana yaycuranchu. Runacunaga sïguir jucha rurayllacho caycaran. \v 3 Jotammi Templupa guepanpa caj puncuta allchachiran. Ofel pergatapis masta yapachiran. \v 4 Judächöga jircacunachöpis achcatami siudäcunata aruchiran. Munticunachöpis pipis mana yaycunanpaj curalachiran. Ricachacunan törricunatapis rurachiran. \v 5 Amonpa rayninwanpis guërracho caran. Amón runacunataga pillyar binsiran. Chaura chay wata Amón runacunaga impuestuta pägaran quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïlu guellayta, chunca waranga (10,000) säcu rïguta, juc chaynöta sebädatapis. Chaynömi quimsa watacama pägaran. \p \v 6 Jotamga \nd Tayta Diosta\nd* wiyacusha carmi fiyupa munayniyoj ricacuran. \v 7 Jotampa waquin willapan, suldäruncunawan jircacunapa purir imata rurashanpis isquirbiraycan Israelpawan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. \p \v 8 Jotamga ray cayta gallaycushan öra caycaran ishcay chunca pichgan (25) watayoj. Jerusalencho ray caran chunca sojtan (16) wata. \v 9 Pay wañuptin pampaycäriran unay awiluncuna pampacushan Davidpa siudäninman. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Acaz. \c 28 \s1 Judächo Acaz ray cashan \r (2Rey. 16.1–20) \p \v 1 Acaz ray cayta gallaycushan öra caycaran ishcay chunca (20) watayoj. Jerusalencho ray caran chunca sojtan (16) wata. Acazga \nd Tayta Diosta\nd* mana wiyacur juchata ruraran. Manami unay awilun Davidnönachu caran. \v 2 Chaypa ruquenga Israelpa raynincuna rurashanno juchallatana ruraran. Jundiypa ruracurcuran Baal-niraj ïdulucunata. \v 3 Insinsuwanpis saumachiran guechwa aywaj pampacho caycaj Ben-hinomcho. Wamrancunatapis sacrifisyupaj rupachiran \nd Tayta Dios\nd* gargushan juc-lä runacunano. Chay runacunataga Israelcunapa ñaupanpitami Tayta Dios gargusha caran. \v 4 Uywacunatapis sacrifisyuta rurar rupachiran. Insinsuwanpis saumachiran ïdulucunapa capillancunacho, puytush lömacunacho, cupösu yöracuna chaquincunacho. \p \v 5 Chaypitami \nd Tayta Dios\nd* cachaycuran Siriapa rayninpa munayninman. Chaura Siria runacunaga binsir Judäcunata aypallata prësu aparan Damascuman. Chaynöpis Tayta Diosga Acazta cachaycuran Israelpa rayninpa munayninman. Chaura paycunataga binsiran. \v 6 Remaliaspa wamran Peka Judá runacunata juc junajllacho wañuchiran pachac ishcay chuncan waranga (120,000) runacunata. Wañojcunaga caran jinyucunalla. Chaynöga caran unay caj awiluncuna rispitashan \nd Tayta Diosta\nd* gongaycärishanpitami.\x * \xo 28:6 \xt 2Rey. 16.5; Isa. 7.1\x* \v 7 Pillyay yachaj Efraín runa Zicri wañuycachiran Judäpa rayninpa wamran Maasiasta, palasyucho mandaj Azricamta, raypa mandaj suldärun Elcanata. \v 8 Israel suldärucunaga prësu chariran ishcay pachac waranga (200,000) Judá runacunata. Prësu aparan warmicunata, ollgu wamrancunata, warmi wamrancunata. Llapan ima-aycantapis quiquincunapaj apacuran Samariaman. \p \v 9 Chaycho caycaran \nd Tayta Diospa\nd* profëtan Oded. Paymi Samariaman suldärucuna prësuta yaycuycächiptin tariparcur niran: «Unay famillyayquicuna rispitashan \nd Tayta Diosmi\nd* Judäcunapaj fiyupa rabyacurcusha. Chaynöpami gamcunapa munayniquiman churamusha. Gamcunaga fiyupa rabyawanmi wañuchishcanqui. Chayno rurashayquitaga Tayta Diospis musyaycanmi. \v 10 Chaypis Judäcunatawan Jerusalencho tiyajcunataga warmita ollgutapis uywayniquicunapaj aparcaycanqui. Gamcunapis ¿manachu juchata rurashcanqui \nd Tayta Diospa\nd* ñaupanchu? \v 11 Cananga nishäta wiyacuy. Prësu apamushayquita cutichiy. Paycunaga famillyayquicunami canpis. Canan gamcunapäga \nd Tayta Dios\nd* fiyupa rabyashami caycan.» \p \v 12 Chaymi Efraín trïbucho mandajcuna: Johananpa wamran Azarías, Mesilemotpa wamran Berequías, Salumpa wamran Ezequías, Adlaipa wamran Amasapis cutircaycämojtaga ñaupanpita chapaycur \v 13 niran: \p «¿Imapätaj prësucunata apamushcanqui? Paycunata ñacacherga masmi juchayojyäshun. Gamcunaga munarcaycanqui juchanchïcuna jananman-jananman yapacänallantami. Noganchëga fiyupa juchayojnami carcaycanchïpis. Chaura \nd Tayta Diosga\nd* fiyupami rabyacurcongapaj noganchi Israelcunapäga.» \p \v 14 Chayno niptin suldärucunaga prësu aparcaycashanta cachariycäriran. Ima-aycanta guechumushantapis mandajcunapawan llapan runacunapa ñaupanman gotuycäriran. \v 15 Chaura Efrainpita mandajcunana chay prësu apamushancunata cuyaparan. Guechurcur apashanpita jorgurcur röpacunata goran jaticunanpaj galalla caycajcunata. Llanguiynajcunatapis jatiparan. Micuyta gararan. Yacuta upuchiran. Nanajnincunata jampiparan. Mana aywayta puydejcunatapis bürrucunaman muntarcachir cutichiran aypalla palmayoj Jericó siudäcama. Chaychöna cachaycuran famillyancunawan. Nircur Samariaman cuticuran. \p \v 16 Chay wichan ray Acazga Asiriapa rayninman cachata cacharan «yanapämay» nir. \v 17 Edom runacunaga Judäman yaycuycur waquinta wañuycachir waquinta prësu apacuran. \v 18 Filistea runacunapis Judäman yaycuycur ima-aycantapis pampa siudäcunapita, Neguevpita guechurcur apacusha caran. Filistea runacunaga quiquincunapäna charicarcäriran: Bet-semes, Ajalón, Gederot, Soco, Timna, Gimzo siudäcunata, läduncho caj marcacunatapis. Chay guechushan siudäcunachöna tiyacaycäriran. \v 19 \nd Tayta Dios\nd* camacächisha caran Judäcuna pengaycho cananpaj. Judäpa raynin Acazmi juchata rurachiran. Quiquin Acazpis \nd Tayta Diosta\nd* manana rispitarannachu. \p \v 20 Asiriapa raynin Tiglat-pileser alli yanapänanpa ruquenga Acazta magaj aywaran. \v 21 \nd Tayta Diospa\nd* Templunpitawan palasyunpita, mandajcunapa wasincunapita llapan alli caj cösacunata jorgurcur goycuptinpis Asiriapa raynenga manami cuyaparanchu. \v 22 Fiyupa ñacaycarpis ray Acazga manami \nd Tayta Diosta\nd* rispitaranchu. \v 23 Damascucuna «diosnë» nishancunapämi uywancunata pishtarcur rupachiran. Chayno rurarmi Acazga mana alliman chayaran. Acazga yarparan Siria runacuna «diosnë» nishancuna chay nasyuncho tiyaj raycunataga imachöpis yanapashanta. Chaymi paypis yarparan uywacunata pishtarcur rupachiptenga yanapänanpaj cashanta. Chayno rurashanpitaga Acaz mana allimanmi chayaran. Israelcunapis ñacayman chayaran. \v 24 Acazga \nd Tayta Diosta\nd* sirbinanpaj Templucho caycaj cösacunatapis paquir-usharan. Templupa puncuncunatapis wichgachiran. Nircur Jerusalenpa intëru isquïnancunacho altarcunata rurachiran. \v 25 Judächöga llapan siudäcunacho capillacunata rurachiran mana rejsisha dioscunapaj insinsuwan saumachinanpaj. Chaycunata rurar unay awiluncuna rispitashan \nd Tayta Diostaga\nd* fiyupa rabyachiran. \p \v 26 Acazpaga gallaycushanpita ushanancama ima rurashanpis waquenga isquirbiraycan Judäpawan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. \v 27 Wañuptin\x * \xo 28:27 \xt Isa. 14.28\x* pampaycäriran unay caj awiluncuna pamparaycashan Jerusalén siudächo caycaj pantiyunman. Ichanga manami pamparanchu Israel runacunapa raynincuna pamparänan pantiyunmanga. Chaypitaga ruquin ray caran wamran Ezequías jutiyojna. \c 29 \s1 Judächo Ezequías ray cashan \r (2Rey. 18.1–3) \p \v 1 Ezequiasga ray cayta gallaycushan öra caycaran ishcay chunca pichgan (25) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran ishcay chunca isgunnin (29) watan. Mamanpa jutin caran Abi. Payga caran Zacariaspa wamran. \v 2 Ezequiasga \nd Tayta Diosta\nd* rispitar allillata ruraran unay caj awilun Davidno. \v 3 Paymi rimir wata ray caycashancho wata gallarej quillacho Templupa puncuncunatapis quichachiran. Nircur allchachiran. \v 4 Cüracunatawan y cüracunata yanapaj Leví runacunata gayachir shuntaran inti yagamunan caj läducho läsa pampaman. \v 5 Nircur niran: «Leví runacuna sumaj wiyamay: Cananga limyuyay. Unay caj famillyanchïcuna rispitashan \nd Tayta Diospa\nd* Templuntapis limyu cananpaj pichapacuy. Rispitädu cuartupitapis ganra caycajcunata jorguy. \v 6 Päsaj famillyanchïcunaga \nd Tayta Diosninchïta\nd* manami cäsushachu. Tayta Diospa ñaupanchöga juchallatami rurasha. Chayno carmi \nd Tayta Diostaga\nd* gongaycärisha. Tiyanan Templutapis manacajman churasha. \v 7 Templuman yaycuna puncutapis wichgarachisha. Achquicunatapis upirgärachisha. Templuchöga manana insinsuwanpis saumachinnachu. Mananami rupachina sacrifisyucunatapis rupachishanachu rispitashanchi Tayta Diospäga. \v 8 Chaypitami \nd Tayta Diosga\nd* rabyacurcusha Judäcunapaj, Jerusalencho tiyajcunapäpis. Chaynöpami camacächisha fiyupa manchariypaj llaquicuy cananpaj. Chaytaga ñawiquiwanmi ricashcanqui. \v 9 Chaypitami taytanchïcunapis guërracho wañusha. Wamranchïcunata warmita ollgutapis, warminchicunatapis prësu apasha. \v 10 Chaymi cananga Israelpa \nd Tayta Diosninwan\nd* alli parlacunäpaj yarpachacushcä. Chayrämi noganchïpaj rabyasha caycashanpita allchacanga. \v 11 Taytacuna gamcunaga ama guellanaychu. \nd Tayta Dios\nd* gamcunataga acrashurayqui pay nishanta rurar imaypis sirbinayquipämi, insinsutapis paypaj saumachinayquipämi.» \p \v 12 Chaura Leví runacunaga aruyta gallaycäriran. Chay arojcunaga caran: Coatpita miraj cajcuna Amasaipa wamran Mahat, Azariaspa wamran Joel. Meraripita miraj cajna caran Abdipa wamra Cis, Jehaleelpa wamran Azarías. Gersonpita miraj cajna caran Zimapa wamran Joa, Joapa wamran Edén. \v 13 Elizafanpita miraj caj famillyana caran Simriwan Jehiel; Asafpita cajna Zacariaswan Matanías. \v 14 Hemanpita miraj cajna caran Jehielwan Simei; Jedutunpita cajna Semaiaswan Uziel. \v 15 Leví runacunaga aruyta gallaycunanpaj famillyancunata shuntaran. Nircur limyuyar bäñacuran. Chaypitaga Templumanna yaycuran chaycho cajcunata limyuyächinanpaj. Llapantapis ruraran \nd Tayta Diospa\nd* laynincho niycashanno y ray nishannömi. \p \v 16 Chaypitana Templuta limyuyächinanpaj cüracuna yaycuran. Ruripita jawaman jorgamuran llapan tarishancunata \nd Tayta Dios\nd* «ganra» nishan cajtaga. Leví runacuna aparan Cedrón ragraman. \v 17 Templuta limyuyächiyta gallaycuran wataman gallarej rimir junajcho. Chaypita pusaj junajtaga limyuyächir puncucamana chayachimuran. Chaypita pusaj junajtami Templuta limyuyächiyta usharan. Chunca sojtan (16) junajpäga ushajpäna usharan. \v 18 Nircur palasyuman aywaycur Ezequiasta willar niran: «Intëru Templu ruritanami limyuyächiyta ushashcäcuna. Limyuyächishcänami uywacunata rupachina altarta llapan cösancunatawan, \nd Tayta Diosta\nd* garar tantata churana mësatapis llapan cösancunatawan. \v 19 Ray Acaz Tayta Diosta mana rispitar jitargärishancunatapis camacächishcäcunanami. Cananga llapanpis caycan \nd Tayta Diospa\nd* altarninpa ñaupanchönami.» \p \v 20 Chaypita ray Ezequiasga tutalla jatariran. Nircur shuntachiran siudächo mandajcunata. Paycunawanna aywaran Templuman. \v 21 Aparan ganchis töruta, ganchis carnita, ganchis cashnita, ganchis orgu capshita. Capshitaga aparan raypa famillyancunapa, Templucho sirbejcunapa, Judá nasyun runacunapa juchanpa ruquin. Aaronpita miraj cüracunatana rayga niran chay uywacunata \nd Tayta Diospa\nd* altarnincho rupachinanpaj. \v 22 Chaura cüracunaga pishtaran töru-mallwacunata. Yawarninta charircur wiñaparan altarpa intëru jananpa. Chaynöllami ruraran carnicunapawan cashnicunapa yawarnintapis. \p \v 23 Chayno ruraycur juchapita sacrifisyupaj capshicunatana aparan raywan runacuna caycashanman. Chaura paycunana capshicunapa uman jananman maquinta churaran. \v 24 Nircurna pishtaran. Yawarnintaga altarpa jananpa wiñaparan Tayta Dios llapan Israel famillyacunapa juchanta perdunananpaj. Raymi niran llapan Israelcunapa jutincho chay sacrifisyuta rupachinanpaj. \p \v 25 Ray Ezequiasga \nd Tayta Diospa\nd* Templunman churaran Leví runacunata latilluntawan, arpantawan, tacsha arpantawan. Churaran ray David camacächishanno, Tayta Diospa profëtan Gad y Natán nishanno.\x * \xo 29:25 \xt 1Crón. 25.1\x* Chayno rurananpäga \nd Tayta Diosmi\nd* profëtancunawan willacachiran. \p \v 26 Leví runacunaga ichirpaycaran David rurachishan tucanacunata aptash-aptasha, cüracunana trompëtanwan-cama. \v 27 Chaura Ezequiasga niran altarcho uywata rupachinanpäna. Rupachiyta gallaycäriptin \nd Tayta Diosta\nd* alabar gallaycäriran. Cantayta, trompëtacunata tucayta, David rurachishan tucanacunata tucayta gallaycuran. \v 28 Llapan runacuna gongurpaycur adurarcaycaran Tayta Diosta alabashpan cantaptin. Cüracunana trompëtacunata tucarcaycaran. Chaynölla llapan carcaycaran rupachina sacrifisyu rupayta ushanancama. \v 29 Rupayta ushaycuptin raypis yan'gajnincunapis Tayta Diosta adurar gongurpacuran. \v 30 Ray Ezequiaswan autoridäcuna niran David cantashancunata, profëta Asaf cantashancunata cantaj Leví runacuna \nd Tayta Diosta\nd* adurananpaj. Chaura paycunaga fiyupa cushisha cantaran. Adurashpan gongurpacuran. \p \v 31 Ushaycuptinna llapan runacunata Ezequías niran: «Cananga \nd Tayta Diospanami\nd* canqui. Agradësicur alli goyaypita sacrifisyuyquicunata Templuman apamuy. Waquin sacrifisyucunatapis apamuy.» Chaura runacunaga agradësicur aparan uywa garaynincunata, micuy ofrendancunata. Buluntäninpita rupachina sacrifisyupaj uywacunata rupachiyta munaj cäga aparan. \v 32 Rupachina sacrifisyupaj runacuna apashan uywacuna caran ganchis chunca (70) töru, pachac (100) carni, ishcay pachac (200) cashni. Chay uywacunaga caran \nd Tayta Diospaj\nd* rupachinallanpaj. \v 33 Tayta Diosta llapan garashanga caran sojta pachac (600) wäca, quimsa waranga (3,000) uysha. \v 34 Wallcajlla cashpanmi cüracunallaga mana atiparanchu rupachina sacrifisyupaj uywacunata pishtayta. Chaymi waquin cüracuna limyuyashancama Leví runacuna yanaparan. Cüracunapitaga mas rimërumi jinan öra Leví runacuna limyuyasha caran. \v 35 Rupachina sacrifisyucuna aypalla caran. Alli goyaypita sacrifisyucunapa wirancunatapis aypallata rupachiran. Rupachir wiñapänanpaj bïnupis caycaran. \p Chaynömi \nd Tayta Diosta\nd* rispitar adurayta yapay gallaycäriran. \v 36 Tayta Dios yanaparan. Llapantapis camarishancunataga manacajnölla rurar ushariran. Chaymi Ezequiaspis llapan runacunapis fiyupa cushicuran. \c 30 \s1 Pascua fistata Ezequías rurashan \p \v 1 Ezequías willachiran Judá runacunatawan Israel runacunata intëru tiyashanman-cama. Efraín trïbuman Manasés trïbumanpis cartacunata apachiran Jerusalén Templucho \nd Tayta Diosta\nd* rispitashpan Pascua\x * \xo 30:1 \xt Éxo. 12.1–13, 21–27; Lev. 23.5–8; Deut. 16.1–8\x* fistata rurashanman shamunanpaj. \v 2 Rayga mandäshejcunawan Jerusalén runacunawan parlacur camacächiran wata gallarejpita ishcay caj quillancho Pascua fistata rurananpaj. \v 3 Cüracuna mana limyuyasha captin, jitapashan diyapaj cumun runacuna Jerusalenman mana shuntacasha captinmi Pascua fistata diyanchöga rurayta mana camacächiranchu.\x * \xo 30:3 \xt Núm. 9.9–11\x* \v 4 Juc diyacho Pascua fistata rurananpaj parlacushanga alli caran raypäpis y llapan runacunapäpis. \v 5 Fistata rurananpaj cashanta willacachiyta yarparan Israel famillyacuna tiyashanpaga intërupa Beersebapita gallaycur Dancama. \nd Tayta Diosta\nd* rispitashpan Pascua fistata rurarcaycashanmanga llapan shamunanpaj willachiran. Ñaupa caj isquirbisha caycashannöga manami llapan runacunachu shuntacaran. \p \v 6 Chaura cachacuna aywaran Israelcuna Judäcuna tiyashanmanga intërupa raywan autoridäcuna parlacushan papilta apashpan. Chay papilchöga niycaran: «Asiriapa rayninpa maquinpita gueshpej Israelcuna tantiyacuy. Abraham, Isaac, Israel sirbir rispitashan \nd Tayta Diosmanna\nd* yapay yäracushun. Yäracushaga paypis yarpämäshunmi. \v 7 Ama rurashunchu unay caj taytanchïcuna, ni wauguinchïcuna rurashannöpis. \nd Tayta Diosta\nd* mana wiyacuptinnami paycunataga pï-maypis manacajman churasha. \v 8 Chaymi wiyacuy. Ñaupa awiluyquicunano ama caynachu. Chaypa ruquenga \nd Tayta Dios\nd* munashannöna cawashun yapay alli ricamänanchïpaj. Llapaniqui shamuy Templuman. Templutaga acrasha para-simrimi. \nd Tayta Diosta\nd* sirbiy. Paypis gamcunapaj rabyasha caycashanpita allchacangami. \v 9 Gamcuna \nd Tayta Diosta\nd* yapay yarpashpayqui mañacuptiquega wauguiquicunata, wamrayquicunata prësu apaj juc-lä nasyun runacunapis cuyapashpan cachaycäramongami cay nasyunman cuticamunanpaj. \nd Tayta Diosninchëga\nd* cuyapäcojmi, fiyupa allimi. Yäracuptinchëga manami wasguipämäshunchu.» \p \v 10 Cachashancunaga purimuran Efrainpa Manasespa juc siudäman juc siudäman chayar Zabulón trïbucunaman chayanancama. Willacur puriptin runacunaga manacajman churashpan asiparan. \v 11 Aser, Manasés, Zabulón trïbu runacunami ichanga waquenga arpinticuran. Paycunaga Jerusalenman aywaran. \v 12 Judá runacunatapis Tayta Diosmi shacyächiran raywan autoridäcuna parlashanta chasquinanpaj. Chaymi Judá runacunaga \nd Tayta Dios\nd* willacachishanta alli chasquicuran. \p \v 13 Chay wata ishcay quilla cajcho aypalla runacuna shuntacaran Jerusalenman lebadüraynaj tantata micunan fistata rurar. \v 14 Intëru Jerusalencho insinsuta ïdulucunapaj saumachinanpaj caycaj altarcunata shuntachiran. Nircur jitariran Cedrón ragraman. \v 15 Chay wata ishcay caj quillacho chunca chuscu (14) junajnincho Pascua micuyta micunanpaj pishtaran cashnita. Cüracunata yanapaj Leví runacunawan cüracunaga llutancho goyashanpita pengacushpan limyuyaran. Nircur rupachina sacrifisyupaj uywacunata aparan \nd Tayta Diospa\nd* Templunman. \v 16 Chaypitaga imata arunanpäpis churanacuran Tayta Diospa sirbejnin Moisés isquirbishancho niycashanno. Leví runacuna macyashan yawarta cüracunaga chajchuran. \v 17 Limyu car Pascua sacrifisyupaj apamushan uywacunata pishtananpaj captinpis chaycho caycaj achca runacuna manaraj limyuyasharächu caran. Chaymi apamushan uywacunataga limyuyasha caj Leví runacunana pishtaparan. Chaynöpami uywata apamoj runacuna \nd Tayta Diospaj\nd* limyuna ricacuran. \v 18 Chaynömi rasunpa achcaj Efraín, Manasés, Isacar, Zabulón trïbu runacunapis Pascua micuyta micöshiran. Ichanga paycuna manami limyuyasharächu caran laycho niycashannöga. Chaymi paycunapaj Tayta Diosta Ezequías mañacuran: «\nd Tayta Dios\nd* gamga cuyapäcojmi canqui. Perdunaycuy ari llapan shongunpa arpinticur gamllaman yäracamojcunataga. \v 19 \nd Tayta Dios\nd*, gamga canqui unay awilöcuna rispitashanmi. Limyuna car-raj Templuman yaycuna cashanno mana rurasha captinpis perdunaycuy ari» nir. \p \v 20 Chaura Ezequías ruwacur mañacushanno \nd Tayta Diosga\nd* runacunata perdunaran. \v 21 Chaura Israelcunaga ganchis junaj Jerusalencho goyashpan Lebadüraynaj Tantata Micuna fistata cushicur ruraran. Cüracunawan cüracunata yanapaj Leví runacunana \nd Tayta Diosta\nd* waran-waran alabarcaycaran sinchipa wagaj tucanacunata tucashpan, cantar alabashpan. \v 22 \nd Tayta Diosta\nd* alli alabashanpita Ezequiasga cushicur Leví runacunata «allimi rurashcanqui» niran. \p Ganchis junaj fistacho micuyta micurcärir, alli goyaypita sacrifisyu uywacunatapis pishtarcärir, unay awiluncuna rispitashan \nd Tayta Diosta\nd* adurarcärerga \v 23 runacuna parlacuran yapay ganchis junajraj fistata rurar goyänanpaj. Chaymi yapay ganchis junajraj cushicur fistata ruraran. \v 24 Ezequiasga chaycho caycaj runacunata fistapaj goycuran waranga (1,000) töru-mallwacunata, ganchis waranga (7,000) uyshata. Autoridäcunapis runacunata goycuraran waranga (1,000) töru-mallwacunata, chunca waranga (10,000) uyshata. Achcajmi cüracuna limyuyaran. \v 25 Llapan Judá runacuna, cüracuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna, Israelpita llapan shamoj runacuna, Israelcunaman lagacoj juc-lä runacuna, Judäman lagacoj juc-lä runacuna llapan cushicuran. \v 26 Jerusalenchöga llapanmi fiyupa cushicuran. Davidpa wamran Salomón Israelcunapa raynin cashanpita-pacha Jerusalenchöga manami chayno casharächu caran. \v 27 Chaypita cüracunawan Leví runacunaga ichircur llapan runacunata bindisyunta goran. Chaymi paycunata Tayta Dios wiyaran. Mañacushancunapis juchaynaj Tayta Dios caycashanman chayaran. \c 31 \s1 Tayta Diosta yapay adurananpaj Ezequías camacächishan \p \v 1 Chay fista ushacaptin Israelcuna llapan aywaran Judá particho caycaj siudäcunaman. Nircur rimëru rispitashan wancacunata paquir-usharan. Asera diosa-niraj ïdulucunatapis llapanta agullaran. Capillancunatapis juchurgärachiran. Illgächiran intëru Judächo, Benjamincho, Efraincho, Manasescho. Llapanta chayno ushaycärir Israelcunaga siudänincunaman, wasinman-cama cada-ünun cuticuran. \p \v 2 Chaypita ray Ezequiasga ñaupata arushanno yapay turnunpa arunanpaj cüracunatawan cüracunata yanapaj Leví runacunata churaran. Churaran ima aruytapis yachashanpita Tayta Diospaj rupachina sacrifisyucunata y alli goyaypita sacrifisyucunata rupachinanpaj, \nd Tayta Diosta\nd* alabananpaj, agradësicunanpaj, Templu puncucho cuydananpaj. \v 3 Rayga quiquinpa cajtapis churaran \nd Tayta Diospa\nd* laynincho niycashanno tutapa tardipa rupachinanpaj; säbadu jamay junajcho, llullu quillacho, diya-wardacunacho rupachinanpaj.\x * \xo 31:3 \xt Núm. 28.1–29.39\x* \v 4 Jerusalén runacunatapis niran \nd Tayta Diospa\nd* laynincunata llapan shongunwan cumlinanpaj cüracunapatawan Leví runacunapa ñaupata derëchun cashanno yapay entregananpaj. \v 5 Ray Ezequías nishanta mayaycärir Israelcunaga llapan shongunwan goycäriran rimir-punta shuntar raquishan rïguta, bïnuta, asëtita, mishquita, chacra wayushan cajtaga imatapis. Llapan casta micuynincunapita diesmutapis aparan.\x * \xo 31:5 \xt Núm. 18.12–13, 21\x* Llapan apashanga aypallami caran. \p \v 6 Israelcunapis, Judäcunapis wäcancunapita, uyshancunapita diesmuta aparan. \nd Tayta Diospaj\nd* raquishan micuycunapitapis diesmuta apamuran. Chaycunata muntuy-muntuy goturan. \v 7 Quimsa quillaman gallaycojcho churayta gallaycäriran. Ganchis quilla cajchöraj churayta usharan. \v 8 Runacuna gotushanman ricaj aywar Ezequiaswan autoridäcunaga \nd Tayta Diosta\nd* fiyupa alabaran. Israel-masincunatapis bindisyunta gonanpaj \nd Tayta Diosta\nd* mañacuran. \v 9 Chaypita Ezequiasga cüracunatawan cüracunata yanapaj Leví runacunata tapuran chay goturaycajcunapaj. \v 10 Sadoc famillyapita miraj mandaj cüra Azarías niran: «\nd Tayta Diospa\nd* Templunman apamuyta gallaycushanpita-pacha micunäcunapäga llapanpis caycällanmi. Goturaycäga micushäpitapis puchojcunami. \nd Tayta Diosga\nd* acrashan runacunaman bindisyuntami churasha.» \p \v 11 Chaura Ezequiasga \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho micuy gotucajcunata churananpaj achca cuartucunata rurachiran. Rurarcacherga \v 12 churachiran ofrendancunata, diesmuta goycushanta, «Tayta Diospaj» nir acrashancunata. Chaycunata ricananpäna churaran Leví runa Conaniasta. Payta ricäshinanpäna churaran wauguin Simeita. \v 13 Paycunata ricäshinanpäna ray Ezequiaswan Diospa Templuncho llapan cüracunapa mandajnin Azarías churaran Jehielta, Azaziasta, Nahat-ta, Asaelta, Jerimot-ta, Josabadta, Elielta, Ismaquiasta, Mahat-ta, Benaiata. \v 14 Leví runa Imnapa wamran Corëtami churaran runacuna buluntäninpita \nd Tayta Diospaj\nd* apamushancunata chasquinanpaj. Chay chasquishancunatami Templucho arojcunata aypoj. Chaynöpis Corëga inti yagamunan caj-läpa puncuta quichajmi caran. \v 15 Corëtaga fiyupa yanaparan cüracuna tiyashan siudänincunacho Edén, Miniamín, Jesúa, Semaías, Amarías, Secanías. Templucho arojcunataga llapantami paycuna raquipaj imanöpis raquipänanpaj cashanpita. \v 16 Raquipaj maygan famillyachöpis apuntaraycashanpita quimsa watayojpita janaman cajta. Raquipaj llapanta Templucho arojcunata. Paycunaga aroj turnuncho-cama ima aruytapis yachashanta. \v 17 Cüracunapa jutin apuntaraycaran famillyanpa-cama. Leví runacunaga apuntaraycaran ishcay chunca (20) watayojpita janaman ima ruraytapis yachashancho, turnun cashancho. \v 18 Cada famillyami apuntacoj llapan wamrancunawan-cama, warminwan-cama. Paycunaga ima aruytapis yachashanpitami Tayta Diosllapäna imatapis ruraj. \v 19 Llapan siudäcunachömi runacunata churaran Aaronpita miraj caj cüracunata micuyta raquipänanpaj. Chaynömi raquiparan Leví runacunatapis padrunman apuntasha carcaycajtaga, cüracunapa siudänincunacho uywancunata michinan istansacunacho tiyaycajcunatapis. \p \v 20 Intëru Judá nasyunchömi Ezequiasga chayno ruraran. Llapan rurashancunapis allimi caran \nd Tayta Dios\nd* ricaptin. \v 21 Laycunata mandamintucunata cumlir Templucho imatapis rurachiran llapan shongunpa. Chaynöpami llapanpis alli llojshiparan. \c 32 \s1 Judäman Senaquerib yaycushan \r (2Rey. 18.13–19.37; Isa. 36–37) \p \v 1 Tayta Diosman Ezequías llapan shongunpa yäracuycaptinna Asiriapa raynin Senaquerib aywar Judá nasyunman yagacuycuran. Curalasha siudäcunata curalacaycäriran munaynincho chararayta yarpar. \p \v 2 Jerusalenman yaycunanpaj Senaquerib aywaycashanta mayar Ezequiasga \v 3 autoridäcunatawan mandaj suldäruncunata tapuran. Siudäcunapa läduncho caycaj llapan yacu pashtajcunata jananpa chapachinanpaj niran. Chaura paycunapis auniran. \v 4 Chaura aypalla runacuna shuntacarcur yacu pashtajcunata, pacha rurillanpa sicya aywaycaj jananpaga ushajpaj pamparcäriran. Chaynöga ruraran Asiriapa raynincuna chayamur achca yacuta mana tarinanpaj. \p \v 5 Ezequiasga sumaj balurchaycurmi allchachiran siudäpa perga curralninta. Perga janancunacho rurachiran ricchacuna törricunata. Chay pergapita mas rurichöpis intëru tumarejpa aruchiran juc curralta. Davidpa siudänintapis pata chaquinpa pergacunata aruchiran. Lansata y pillyar chapacuna escüducunatapis aypallata rurachiran. \v 6 Nircur runacunapa mandajnincunatapis churaran. Siudäman yaycuna puncuman llapan runacunata shuntaycachir mana manchacunanpaj shacyächiran. Shacyächir niran: \fig Siudäman yaycuna puncu|src="HK00036B.TIF" size="span" loc="2Chron. 32.6" ref="2Crón. 32.6" \fig* \v 7 «Gamcunaga sumaj balurchay mana manchacunayquipaj. Chayno ama guellanaypischu Asiriapa rayninta, aypalla suldäruncunata ricar. Noganchïtaga yanapaycämanchi paycunapita mas munayniyojmi. \v 8 Paycunaga runacunapa callpallanmanmi yäracun. Noganchïwanmi ichanga caycan \nd Tayta Diosninchi\nd*, pillyaptinchi yanapämänanchïpaj» nir. Ray Ezequías chayno niptin llapan runacuna mana manchacuypana carcaycaran. \p \v 9 Senaqueribga llapan suldäruncunawan Laquis siudächo carcaycashanpita mandaj suldäruncunata cacharan Jerusalenman Judäpa raynin Ezequiasta y Jerusalencho tiyajcunatapis cayno ninanpaj: \pi1 \v 10 «Asiriapa munayniyoj raynin Senaqueribmi cachamasha. Curalashana caycashpayquega ¿imaman yäracurtaj Jerusalenchöga jauca goyäcurcaycanqui? \v 11 ¿Manachu tantiyacunqui? Ezequiasga yargaypitami, yacunaypitami wañuchishoj-aywashunqui. ‹\nd Tayta Diosninchëga\nd* salbamäshunmi› nerga engañaycäshunquimi. \v 12 ¿Manachu chay Diosta rispitanan partita y altarnincunatapis Ezequiasga ushajpaj illgächisha? Nircorga llapan Judá runacunata Jerusalencho tiyajcunatapis nisha juc altarllacho Diosta rispitar insinsuwan saumachinanpaj. \v 13 ¿Gamcuna manachu musyanqui Asiriapa raynin y unay awiluncuna juc-lä nasyun runacunata imano rurashantapis? Manami maygan dioscunapis salbashachu nasyunnincunata Asiria raypa maquinpitaga. \v 14 Chaycho caj dioscuna manami mayganpis salbaranchu unay caj awilöcuna illgächishan nasyuncunata. Gamcunapa Diosniquipis nogapa maquëpitaga manami salbashunquipächu. \v 15 Ezequías nishushayquitaga ama riguiychu-llapa. Payga engañaycäshunquimi. Unay awilöcuna illgächishan nasyuncunataga diosnincuna mayganpis manami salbashachu. Chayno caycaptenga Diosniqui manami salbashunquipächu nogapa munaynëpitaga.» \m \v 16 Asiria raypa suldäruncunaga chayno nishanpa jananman mastapis rimaranraj \nd Tayta Diosta\nd* manacajman churar, Diosta sirbej Ezequiaspa contranpis. \v 17 Israelcunapa \nd Tayta Diosninta\nd* ashllishpan Senaqueribga cartacunatapis apachiran. Carta apachishancho niycaran: «Waquin nasyuncunapa marcancunacho caycaj diosnincuna munaynëpita mana salbaycaptenga Ezequiaspa Diosninpis manami salbangachu nasyunnincho caycaj runacunata.» \p \v 18 Senaqueribpa mandaj suldäruncunaga callpaycur gayararan Jerusalén siudäpa curral pergan janancho caycaj runacunaman. Mancharachir siudäta charicarcärinanpämi sinchipa gayaraycaran hebreo rimaycho. \v 19 Waquin nasyuncunacho runa rurashan caycaj dioscunapaj rimashannömi Jerusalencho tiyajcunapa cawaj Tayta Diosninpäpis rimaran. \p \v 20 Chaymi ray Ezequiaswan Amozpa wamran profëta Isaiasga janaj pachacho caycaj Tayta Diosta mañacuran Judá runacunata yanapänanpaj. \v 21 Chaura \nd Tayta Diosga\nd* juc anjilninta cachamuran. Chay anjilna Asiriapa raynin pachacaraycashanman aywaycur ushajpaj illgächiran suldärucunata, capitancunata, comandanticunata. Chaura Asiriapa raynenga nasyunninman pengay-tucusha cuticuran. Nasyunninchöna diosninpa templuncho caycajta quiquinpa wamrancunalla wañuycärachiran. \p \v 22 Chaynöpami \nd Tayta Diosga\nd* Jerusalencho tiyajcunatawan Ezequiasta salbaran Asiriapa raynin Senaqueribpawan waquin contrancunapa munaynincho cananpita. Nircur Tayta Dios yanaparan lädun nasyuncunawanpis jauca goyänanpaj. \v 23 Chaymi chay wichanga achcaj runacuna Jerusalenman \nd Tayta Diospaj\nd* garaynincunata aparan. Judá nasyunpa raynin Ezequiasta goycunanpäpis mas allinninta aparan. Chaypita-pachami Ezequiasga waquin nasyuncunacho caj raycunapita mas rejsishana caran. \s1 Gueshyaycashanpita ray Ezequías allchacashan \r (2Rey. 20.1–11; Isa. 38.1–22) \p \v 24 Chay wichan ray Ezequiasga gueshyawan pasaypana ricacuran. Chaymi \nd Tayta Diosta\nd* mañacuran. Chaura \nd Tayta Diosga\nd* allchacächiran milagruwan. \v 25 Tayta Dios chayno yanapaycaptinpis Ezequiasga manami agradësicuranchu. Chaypa ruquenga alli-tucuran. Chaypitami Tayta Diosga rabyacurcuran Ezequiaspaj, Judá nasyun runacunapaj, Jerusalén runacunapäpis. \p \v 26 Alli-tucurcurpis Ezequías fiyupa llaquicushpan Tayta Diostana wiyacuran. Jerusalén runacunapis chaynölla ruraran. Chaymi Ezequías cawashancamaga Judá nasyun runacunata \nd Tayta Dios\nd* mana castigaranchu. \s1 Ezequías ima-aycayojpis cashan \p \v 27 Ezequiaspaga ima-aycanpis aypallami caran. Pï-maypis alli rispitaran. Aypallata chararan gorita, guellayta, perlascunata, perfümicunata, escüducunata, ima-ayca fiyupa cuestajcunatapis. \v 28 Chaqui micuycunata, bïnuta, asëtita churananpaj wasicunatapis achcata rurachiran. Llapan casta uywacunapäpis curralniyoj wasicunata rurachiran. Chayno uyshacunapäpis guenchacunata rurachiran. \v 29 Siudäcunatapis rurachiran. Paypaga aypallami caran wäcapis uyshapis. Ezequiastaga Tayta Diosmi bindisyunta gosha caran rïcu cananpaj. \p \v 30 Ezequiasmi Gihón yacu pashtajtapis pampachiran. Nircur chay yacutaga pampayllapa chayachiran Davidpa siudänin läduncama. Chaynömi Ezequías rurashancunaga llapanpis alli llojshiparan. \s1 Babiloniapita cacha chayajcunata Ezequías jamachishan \r (2Rey. 20.12–19; Isa. 39.1–8) \p \v 31 Caru Babiloniapita-pacha mandajcuna cachata cachamuran Ezequiasman watucoj, Judá nasyuncho imano milagru päsashantapis musyacachaj. Ezequías imano yarpashantapis musyananpämi Tayta Diosga quiquillanta cachaycuran. \s1 Ezequías wañushan \r (2Rey. 20.20–21) \p \v 32 Ezequiaspa waquin willapanwan Tayta Diosta rispitar ima rurashancunapis isquirbiraycan Amozpa wamran profëta Isaías isquirbishanchömi, Judäpawan Israelpa raynincunapa acta librunchömi. \v 33 Ezequías wañuptin pampaycäriran Davidpa famillyancuna pamparaycashanchöga mas allinnin partiman. Jerusalencho tiyajcunawan ushajpaj Judá runacunaga Ezequías amatar alli cashanta yarpararan. Ruquinna ray caran wamran Manasés jutiyoj. \c 33 \s1 Judächo Manasés ray cashan \r (2Rey. 21.1–18) \p \v 1 Manasés chunca ishcay (12) watayoj caycaran ray cayta gallaycur. Jerusalencho ray caran pichga chunca pichgan (55) wata. \v 2 Ichanga \nd Tayta Diosta\nd* mana wiyacur fiyupa mana allita ruraran.\x * \xo 33:2 \xt Jer. 15.4\x* Israel runacunapa ñaupanpita \nd Tayta Dios\nd* gargushan runacuna rurashanno juchallatana ruraran. \v 3 Papänin Ezequías juchuchishan capillacunatapis yapay allchachiran. Baalta rispitar adurananpaj altarcunata yapay rurachiran. Asera diosa-niraj ïdulutapis yapay rurachiran. Chayno rurarmi goyllarcunatapis rispitar aduraran. \v 4 Jerusalenpäga \nd Tayta Dios\nd* «Tiyanämi canga» nisha caran. Chaypis \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho ïdulucunapaj altarcunata yapay rurachiran.\x * \xo 33:4 \xt 2Sam. 7.13\x* \v 5 \nd Tayta Diospa\nd* Templunpa ishcan-lä sawannincunachöpis goyllarcunata adurananpaj altarcunata rurachiran. \p \v 6 Ïdulucunata rispitashpan wamrancunatapis sacrifisyuta rurar rupachiran Ben-hinom guechwacho. «Brüjucunapis espiritistacunapis cachun» niran. Musyacoj caytawan almacunawan parlayta yachacuran. Chayno rurashancuna \nd Tayta Diospäga\nd* fiyupa mana alli caran. Chayno rurarmi fiyupa rabyachiran. \v 7 Nircur rurachishan ïdulutapis churaran Diospa Templun ruriman. Templupäga Davidtawan wamran Salomonta Tayta Dios nisha caran: «Jerusalentaga llapan Israel trïbucunapitami acrashcä. Chaymi Templöchöga imaycamapis tiyashaj. \v 8 Llapan nishäcunata cumlichun, wiyacuchun. Sirbimajnë Moiseswan willachishäcunataga llapanta cumlichun. Chauraga unay caj awiluncunata goycushä nasyunpita manami imaypis yapayga gargushächu Israelcunata.»\x * \xo 33:8 \xt 1Rey. 9.3–5; 2Crón. 7.12–18\x* \p \v 9 Manasesga Judá runacunatawan Jerusalén runacunata fiyupa juchatami rurachiran. Israelcunapa ñaupanpita \nd Tayta Dios\nd* illgächishan runacunapitapis mas piyur juchallata rurachiran. \v 10 \nd Tayta Diosga\nd* willaparan Manasesta, llapan runacunatapis. Ichanga manami wiyacuranchu. \v 11 Chaypitami \nd Tayta Diosga\nd* camacächiran Asiria raypa mandaj suldäruncuna shamunanpaj. Paycunami Manasesta prësu charircur runsi cadinacunawan watarcur Babiloniaman aparan. \p \v 12 Fiyupa ñacashpanrämi Manasesga \nd Tayta Diosta\nd* mañacuran. Chayrämi unay caj awiluncuna rispitashan \nd Tayta Diospa\nd* ñaupancho arpinticuran. \v 13 Mañacuptin \nd Tayta Dios\nd* yanapar camacächiran Jerusalenman cutiycur yapay ray cananpaj. Chayrämi Manasesga tantiyacuran Janajcho caycaj \nd Tayta Dios\nd* japallan Dios cashanta. \p \v 14 Chaypitaraj Manasesga allchachiran Davidpa Siudänin cantuncunata. Pergachiran Gihón Ragrapita inti yaganan caj-läpa Ofelpa päsachir Pescädu Puncucama. Fiyupa altuta pergachiran. Judächo caycaj curalasha siudäcunamanga llapanman churaran mandaj suldärucunata. \v 15 \nd Tayta Diospa\nd* Templunpitapis jitariran ïdulucunatawan juc-lä runacuna «diosnë» nishancunata. Ïdulucunapaj rurashan altarcunata Templu caycashan jircapita, Jerusalencho cajcunatawan ushajpaj jitariran. Chaycunataga siudäpita juc-läman jitariran. \p \v 16 Nircorga \nd Tayta Diospa\nd* altarninta allchachiran. Agradësicushpan alli goyaypita sacrifisyuta pishtaran. Judá runacunatapis niran \nd Tayta Diosta\nd* adurananpaj. \v 17 Chaypis runacunaga \nd Tayta Diospaj\nd* puytush lömacunacho caycaj altarcunacho sacrifisyu uywacunata pishtarcaycaran. \p \v 18 Manasespa waquin willapan, Tayta Diosta ruwacur mañacushan y \nd Tayta Diospa\nd* jutincho willacojcuna willapashancunapis isquirbiraycan Israelcunapa raynincunapa acta librunchömi. \v 19 Tayta Diosta mañacushan, Tayta Dios imano yanapashan, ima-ayca juchata rurashan, may puytush lömacunacho capillacunata rurachishan, manaraj arpinticur Asera diosa-niraj ïdulucunata, waquin ïdulucunata mayman churashanpis willapancunaga isquirbiraycan profëtacunapa willapan isquirbiraycashanchömi. \v 20 Wañuptin pampaycäriran palasyunman. Wamran Amón jutiyojna ruquin ray caran. \s1 Judächo Amón ray cashan \r (2Rey. 21.19–26) \p \v 21 Amón ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca ishcay (22) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran ishcay wata. \v 22 Ichanga \nd Tayta Diosta\nd* mana wiyacur papänin Manasesno fiyupa juchallata ruraran. Papänin Manasés rurachishan ïdulucunata rispitashpan uywacunata rupachiran. \v 23 Papänin Manasesnöga \nd Tayta Diospa\nd* ñaupancho mana arpinticurannachu. Chaypa ruquenga mas juchallatana ruraran. \p \v 24 Quiquin Amontaga suldäruncunallami contran jatarir palasyullancho wañuycachiran. \v 25 Chayno wañuycachiptin llapan runacunana rabyacarcärir wañuchiran ray Amonta wañuchejcunata. Nircorga ruquin ray cananpaj churaran wamran Josías jutiyojtana. \c 34 \s1 Judächo Josías ray cashan \r (2Rey. 22.1–2) \p \v 1 Josías\x * \xo 34:1 \xt Jer. 3.6\x* ray cayta gallaycur caycaran pusaj watayoj. Jerusalenman tiyaycur ray caran quimsa chunca juc (31) wata. \v 2 Josiasga \nd Tayta Diosta\nd* wiyacur llapantapis allillata ruraran. Unay caj awilun David rurashannölla llapantapis ruraran. \s1 Jucnöna cananpaj Josías ticrachishan \p \v 3 Mösullaraj caycashpan pusaj watana ray caycashancho unay caj awilun David rispitashan Tayta Diosmanna yäracuran. Chunca ishcay (12) watana ray caycashpan Judächo, Jerusalencho caycaj puytush lömacunacho mana sirbej capillacunata illgächiran. Illgächiran Asera diosa-niraj ïdulucunata, waquin ïdulucunata, chullurcachir jundiypa rurashan ïdulucunatapis. \v 4 Quiquin Josías ricapaycaptillanmi illgächiran Baalpaj\x * \xo 34:4 \xt 2Rey. 21.3; 2Crón. 33.3\x* rurachishan tucuy-niraj altarcunatapis insinsu saumachicunantinta. Asera diosa-niraj ïdulucunata, waquin ïdulucunatapis agullachiran. Chullurcachir jundiypa rurashan ïdulucunatapis ñuchu allpano cananyaj agachiran. Nircur mashtachiran chay ïdulucunata rispitar uywacunata pishtajcuna pamparaycashan uchcuman. \v 5 Ïdulucunata aduraj cüracunapa tulluncunatapis uchpayänancama rupachiran altarnincunacho.\x * \xo 34:5 \xt 1Rey. 13.2\x* Chayno ruraypami Judätawan Jerusalentaga limyuyächiran. \v 6 Chaynöllami limyuyächiran Manasés, Efraín, Simeón, Neftalí trïbucuna tiyashanta y läduncho caycaj marcacunatapis. \v 7 Llapan altarcunata, Asera diosa-niraj ïdulucunata, juc ïdulucunata ñuchu allpano cananyaj agullachiran. Juc dioscunapaj insinsuta saumachinanpaj caj altarcunatapis intëru Israelcho illgächiran. Llapanta chayno ruraycurnami Jerusalenman cutiran. \s1 Lay isquirbiraycashan libro taricashan \r (2Rey. 22.3–23.3) \p \v 8 Templutawan nasyunta limyuyächiranna. Chunca pusaj (18) watana ray caycashancho Josiasga \nd Tayta Diospa\nd* Templunta allchachinanpaj cacharan Azaliapa wamran Safanta, siudäpa mandajnin Amasiasta, Joacazpa wamran secretaryu Joatapis. \v 9 Chaura paycuna aywaran mas mandaj cüra Hilciasman. Nircur entregaran \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho shuntashan guellayta. Chaytaga puncu täpaj Leví runacuna chasquiran Israelcho quëdaj Manasés trïbupita, Efraín trïbupita, llapan Judäpita Benjamín trïbupita y Jerusalén runacunapita. \v 10 Paycuna entregaycäriran \nd Tayta Diospa\nd* Templunta allchaycächej runacunata paycunana Templuta allchajcunata pägananpaj. \v 11 Guellayta entregaran carpintërucunatawan ima aruytapis yachajcunata. Chaura paycunanami rumita pergaj, intabläducunapaj guerucunata rantej. Chaynömi allchachiran Judäpa unay caj raynincuna Templuta pirdichishanta. \p \v 12-13 Chay aroj runacunaga aruran sumaj yarpaypa. Aruchejcuna carcaycaran Leví runacuna, Meraripita miraj Jahatwan Abdías, Coatpita miraj Zacariaswan Mesulam. Paycunaga caran mandajcuna. Paycunallami llapan camarishanta ashtaycächiran; imano arunanpäpis mandaycaran. Leví runacunaga llapanpis caran tucayta yachajlla. Waquinnami caran secretaryucuna, mandajcuna, puncu täpajcuna. \p \v 14 \nd Tayta Diospa\nd* Templunman churashan guellayta jorguycashancho cüra Hilcías tariran \nd Tayta Dios\nd* Moiseswan willacachishan laycuna caycaj libruta. \v 15 Nircur juclla willaran acta isquirbej Safanta \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho lay isquirbiraycaj libruta tarishanta. Chay tarishan libruta Safanta entregaran. \v 16 Chaura Safanna aparan ray cajman. Nircur willaran: «Tayta ray, arojcunaga arunanpaj nishayquinömi llapanpis arurcaycan. \v 17 Templucho guellay caycajtami chulluchisha. Nircorga Templuta allchajcunatami entregasha Templuta allchachir imachöpis gastananpaj.» \p \v 18 Mastapis Safanga rayta willaran «cüra Hilciasmi juc libruta gomasha» nir. Chay librutana Safanga rayta liguiparan. \v 19 Laycunata liguipashanta wiyaycur rayga fiyupa llaquicushpan röpanta rachiriran. \v 20 Jinan öra Hilciasta, Safanpa wamran Ahicamta, Micaiaspa wamran Abdonta, acta isquirbej Safanta, quiquin raypa mas mandaj suldärun Asaiastapis niran: \v 21 «Ayway, \nd Tayta Diosta\nd* tapucamunqui cay libro taricashancho imano niycashanpäpis. Tapucamunqui nogapaj, quëdaj marcanchïpaj, Judá runacunapaj. \nd Tayta Diosga\nd* fiyupami rabyasha caycanga noganchïpaj. Ñaupa caj famillyanchïcunaga manami cäsushachu cay librucho niycashanta, manami cumlishapischu. Cananga \nd Tayta Diosninchi\nd* fiyupa rabyashachari caycan.» \p \v 22 Chaura Hilciasga ray «ayway» nishan cajcunawan aywaran profetïsa Hulda jutiyoj warmiman. Huldaga tiyaran Jerusalén siudäpa cantuncho. Payga caran Salumpa warmin. Salumna caran Ticvapa wamran, Harhaspana willcan. Salumga caran Templuman cüra yaycur rucacunanpaj röpata charaj. Tapucoj chayajcunata \v 23-24 Huldaga niran: «\nd Tayta Diosga\nd* nin: ‹Cay partimanga tucuy-niraj mana allicunatami chayachimushaj Judäpa rayninta liguipashan librucho castïgucuna chayananpaj niycashanno. \v 25 Gamcunaga nogata gongaycamashcanquimi. Nircurnami «diosnë» nishanpa ñaupancunacho insinsutapis saumachisha. Chayno rurarmi fiyupa rabyachimasha. Chaypitami cay particho tiyajcunapaj fiyupa rabyacurcushcä. Rabyashäga manami päsangachu. \v 26 Nogata tapucamänanpaj cachamushoj Judäpa rayninta willanqui: Noga në: Librucho niycashanta wiyar yarpachacushayquipita, \v 27 llaquicushayquita, caycho tiyajcunapaj, cay parti illgächisha cananpaj, mana allicho cananpaj niycashäta wiyar nogaman yäracamushayquipita, röpayquita rachirishayquipita, ricaycaptë wagashayquitapis wiyashcämi. Noga \nd Tayta Diosmi\nd* në: \v 28 Chaypitami alli wañuypa wañunquipaj unay caj awiluyquicunawan tincoj aywacur. Gamga wañunquipaj cay partiman, caycho tiyaj runacunaman castïguta chayachimunäpaj caycajta manaräpis chayamojta ricallarnami.› » \p Ray cachashan runacunaga cuticuran imano nishantapis rayta willananpaj. \v 29 Chaura rayga shuntachiran Judächo caycaj llapan auquincunata, Jerusalencho cajcunatapis raywan parlananpaj. \v 30 Chaypitaga ray, Judächo tiyajcuna, Jerusalencho tiyajcuna, cüracuna, cüracunata yanapaj Leví runacuna, nasyuncho tiyajcunaga llapan mas tacshanninpita pasaypa auquincama aywaran \nd Tayta Diospa\nd* Templunman. Chaychöna rayga sinchipa liguiparan Templucho tarishan libruta. Chay libruchöga isquirbiraycaran Tayta Dioswan conträtuta rurar parlacushanmi. \v 31 Liguiyta usharcur rayga Templupa pilancun lädunman ichiran. Chaychömi \nd Tayta Diospa\nd* ñaupancho auniran mana cachaypa Payllaman yäracunanpaj, llapan mandamintuncuna, rurananpaj nishancunata, laynincunata, conträtuta rurar parlacushan librucho imano niycashantapis llapanta cumlinanpaj. Chaynömi Jerusalén runacunapis cumliran unay awiluncuna Tayta Dioswan parlacushanno. \p \v 32 Nircur chay Jerusalencho tiyaj runacunatawan chaycho caycaj Benjamín runacunata niran unay awiluncuna Tayta Dioswan parlacushanno llapanta cumlinanpaj. Jerusalencho tiyajcunaga Tayta Dioswan parlacushancho niycashanno cumliran. \v 33 Josiasga tucuy-niraj melanaypajcunata Israel nasyunpita illgächiran. Chaynöpami camacächiran Israel nasyuncho tiyajcunaga llapanpis \nd Tayta Diosllatana\nd* sirbinanpaj. Pay cawashancamaga llapanpis sirbiran unay awiluncuna sirbishan \nd Tayta Diosllatami\nd*. \c 35 \s1 Pascua fistata Josías rurashan \r (2Rey. 23.21–33) \p \v 1 Josías Pascua\x * \xo 35:1 \xt Éxo. 12.1–13, 21–27; Lev. 23.5–8; Núm. 28.16; Deut. 16.1–8\x* fistata ruraran \nd Tayta Diosta\nd* rispitashpan. Mushoj wataman gallaycoj quilla chunca chuscun (14) junajcho uyshacunata pishtaran. \v 2 Cüracunata churaran ima ruraynincunachöpis arunanpaj cajman. \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho mana yamacaypa arunanpaj shacyächiran. \v 3 Leví runacunaga caran \nd Tayta Dios\nd* acracushanmi. Israelcunata yachachinanpaj Leví runacunata tantiyachir Josías niran: «Tayta Diospa rispitädu babulnenga Israelpa raynin Davidpa wamran Salomón rurachishan Templuchönami churaraycan. Mananami matancashaga purichinquipänachu. Tayta Dios acrashan Israelcunatapis yanapanqui payta sirbinanpaj. Chayno rurar \nd Tayta Diostami\nd* sirbiycanqui. \v 4 Israelpa raynin Davidwan wamran Salomón isquirbishata cachashancho niycashanno gamcunaga cada famillya shuyni-cama churanacuy Templucho turnunpa imatapis ruranayquipaj cajman.\x * \xo 35:4 \xt 2Crón. 8.14\x* \v 5 Tayta Diospa Templuncho carcaycänayquipaj acracay cada famillyapita juc-cama Leví runacunaga wauguiqui Israelcunapa ruquinno caycänayquipaj. \v 6 Pascua fistapaj caycaj cashnitapis pishtay. Quiquiquicunapis limyuyay. Waquin runacuna shamojta yanapänayquipaj sumaj camaricuy. \nd Tayta Dios\nd* Moiseswan willachimashanchïno cumliy.» \p \v 7 Nircur runacuna Pascua fistata rurananpaj Josiasga quiquinpa uywancunata goycuran. Cabratawan uyshataga goycuran quimsa chunca warangata (30,000), quimsa waranga (3,000) törucunata. \v 8 Rayta mandäshejcunapis goycuran runacunata, cüracunata, cüracunata yanapaj Leví runacunata. Tayta Diospa Templuncho mandaj Hilcías, Zacarías, Jehielpis cüracunata entregaran Pascua fistata rurananpaj ishcay waranga sojta pachacnin (2,600) uyshata, quimsa pachac (300) törucunata. \v 9 Conaniasna aroj-masincuna Semaiaswan Natanaelwan Hasabiaswan Jehielwan Josabadwan caran Leví runacunapa mandajnin. Paycunapis Pascua fistata rurananpaj Leví runacunata entregaran pichga waranga (5,000) uyshata, pichga pachac (500) törucunata. \p \v 10 Fistata rurananpaj camaricusha caycar cüracunaga cada-ünun rurananpaj cajman camacaran. Leví runacunana ray nishanno imata rurananpäpis turnunman-cama churanacuran. \v 11 Nircur pishtaran Pascua fistapaj uywacunata. Leví runacuna uywapa garachancunata jorgushancama cüracunaga altarta chajchurcaycaran Leví runacuna pishtashan uywapa yawarninta entregashanwan. \v 12 Rupachinanpaj caj wirancunatapis jorgurcur llapan runacunata raquiparan ayca famillyapis cashanpita \nd Tayta Diospaj\nd* rupachinanpaj Moisés isquirbishancho imanöpis niycashanno. Törucunata pishtashantapis chaynölla ruraran. \v 13 Nircorga Pascua fistata rurar uywacunapa aychancunata cancaran librucho niycashanno.\x * \xo 35:13 \xt Éxo. 12.8–9\x* Tayta Diosta garashanta waquintaga mancawan sartinwan yanuran. Nircur llapan runacunata rasyaylla aypuran. \v 14 Leví runacuna camariran quiquincuna rurananpaj cajta, cüracuna ruranan cajtapis. Aaronpita miraj cüracunaga tincupacaypa tincupacar chacaycama ruparcaycächiran uywacunapa aychanta, uywacunapa wirancunata. Chaynöpami Leví runacunaga quiquincuna rurayninta y Aaronpita mirar aywaj cüracuna ruranan cajtapis ruräshiran. \p \v 15 Asafpita mirar aywaj cantajcunapis carcaycaran maychöpis cantananpaj töcashan cajcho, Davidwan Asaf, Hemán, Jedutún unay nishanno. Jedutunga caran Tayta Dios nishanta rayta musyachejmi.\x * \xo 35:15 \xt 1Crón. 25.1\x* Puncu täpaj Leví runacunapis carcaycaran täpananpaj caj puncucunacho. Mayganpis manami cachaycuranchu töcashan cajtaga. Leví-masincunami paycunapa ruquinpis uywacunata pishtaran. \p \v 16 Ray Josías nishanno chay junäga Pascua fistata rurar uywacunata rupachiran \nd Tayta Diospa\nd* altarnincho \nd Tayta Diosta\nd* rispitashpan. \v 17 Chaycho caycaj Israelcunaga Pascua fistata ruraran. Lebadüraynaj tantata micuna fistatapis ganchis junaj ruraran.\x * \xo 35:17 \xt Éxo. 12.1–20\x* \v 18 Profëta Samuel cawashan wichanpita-pacha Israelcunachöga manami imaypis chaynöga Pascua fistata rurashachu caran. Israelpa raynincuna manami mayganpis Pascua fistata rurashachu caran Josías rurashanno. Josiasga Pascua fistata ruraran cüracunawan, cüracunata yanapaj Leví runacunawan, Judá runacunawan, chaycho caycaj Israelcunawan, Jerusalencho tiyajcunawan. \v 19 Chay Pascua fistataga ruraran Josías chunca pusaj (18) watana ray caycaptinmi. \s1 Josías wañushan \r (2Rey. 23.28–30) \p \v 20 Chaypita mas unaytaga Tayta Diospa Templunta Josías allchachishana caycaptin Egiptupa raynin Necao aywaran Éufrates mayuman Carquemis siudächo pillyananpaj. Chaymi Josiasga chapänanpaj aywaran. \v 21 Chaura Necaoga cachancunawan willachiran: «Judäpa raynin ama chapämaychu. Nogaga manami gamcunawan pillyajchu shamö. Juc nasyun conträ caycajwan pillyajmi aywaycä. Nogataga Tayta Diosmi cachaycäman mana goyapacaypa aywanäpaj. Dios nimashanman aywaycaptëga quiquiqui alli goyänayquipaj ama michämaychu. Payga nogatami yanapaycäman. Mana rimapämaptiquega manami wañuchishunquipächu.» \p \v 22 Tayta Diosga Necaowanmi Josiasta willachiran. Chaypis Josiasga manami wiyacuranchu. Mana wiyacushpanmi Egipto runacunata Meguido pampacho chaparan. \v 23 Pillyaycashancho lëchawan illapay yachajcuna Josiasta chayaycärachiran. Chaura ray Josiasga mandaj suldäruncunata niran: «Cay pillyapita jorgamay, fiyupami lëchawan chayaycachimasha.» \v 24 Chaura mandaj suldäruncuna jorguran pillyaycashan carrëtapita. Nircur aparan jucaj carrëtanman. Chaywanna Jerusalenman aparan. Chaychöna wañuran. Unay awiluncuna pamparaycashanman pampaycuran. Josías wañuptin Jerusalencho tiyajcunawan intëru Judächo tiyajcunapis fiyupa wagaran. \v 25 Josías wañuptin Jeremías\x * \xo 35:25 \xt Jer. 1.1–2; 3.6; 22.10–15\x* juc cantanata yarpayninpita jorguran wañushanpita cantananpaj. Chayta wañojcunapaj cantarmi warmipis ollgupis cantajcunaga canancamapis yarpan Josías wañushanta. Chay cantanataga Israelcunacho juc custumrimanmi churasha. Chay cantanaga isquirbiraycan llaquicur cantanan cantanacuna isquirbiraycashanchömi. \p \v 26 Josiaspa waquin willapancuna, fiyupa rispitashpan \nd Tayta Diospa\nd* laynincho nishanno rurashancuna, \v 27 ima rurashanpis gallarinanpita ushanancama isquirbiraycan Israelpawan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. \c 36 \s1 Judächo Joacaz ray cashan \r (2Rey. 23.31–35) \p \v 1 Chaypita runacunaga Josiaspa ruquin ray cananpaj wamran Joacaztana churaran. \v 2 Joacazga ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca quimsan (23) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran quimsa quillalla. \v 3 Ray Joacaztaga Jerusalencho manana ray cananpaj faraón Necao jorguran. Nircorga Judá runacunata impuestuta pägachiran quimsa waranga quimsa pachacnin (3,300) quïlu guellayta, quimsa chunca quimsan (33) quïlu gorita. \v 4 Nircur Egiptupa raynenga Jerusalencho, Judächo ray cananpaj churaran Josiaspa wamran Eliaquimta. Payga caran Joacazpa wauguinmi. Jutinta rucachir «Joacim» niran. Joacaztaga Egiptumanna prësu apacuran.\x * \xo 36:4 \xt Jer. 22.11–12\x* \s1 Judächo Joacim ray cashan \r (2Rey. 23.36–24.7) \p \v 5 Joacimga\x * \xo 36:5 \xt Jer. 22.18–19; 26.1–6; 35.1–19\x* ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca pichga (25) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran chunca juc (11) wata. Joacimga \nd Tayta Diosta\nd* mana wiyacur mana allita ruraran. \v 6 Babiloniapa raynin Nabucodonosorga Joacimta chiquir shamuran.\x * \xo 36:6 \xt Jer. 25.1–38; 36.1–32; 45.1–5; Dan. 1.1–2\x* Charircushpan runsi cadinacunawan wataran Babiloniaman prësu apananpaj. \v 7 Nabucodonosorga \nd Tayta Diospa\nd* Templuncho caycaj cösancunatapis waquintaga Babiloniaman apacuran. Chayaycachirna templunman churaran. \p \v 8 Joacimpa waquin willapan, melanaypäta rurashancuna, ima disigrasya chayashancunapis isquirbiraycan Israelpawan Judäpa raynincunapa acta librunchömi. Paypa ruquinna ray caran wamran Joaquín. \s1 Judächo ray caycaptin Joaquinta Babiloniaman prësu apashan \r (2Rey. 24.8–17) \p \v 9 Joaquinga ray cayta gallaycur caycaran chunca pusaj (18) watayoj. Jerusalencho tiyar ray caran quimsa quilla. Joaquinga \nd Tayta Diosta\nd* mana wiyacur fiyupa juchallata ruraran. \p \v 10 Chay wata shamojcho tamya quillacuna päsariptin Joaquintawan \nd Tayta Diospa\nd* Templunpita jorgushan alli cösacunata ray Nabucodonosor apachiran Babiloniaman.\x * \xo 36:10 \xt Jer. 22.24–30; 24.1–10; 29.1–2; Eze. 17.12\x* Nircur Jerusalencho tiyajcunapawan Judäpa raynin cananpäga churaran Joaquinpa famillyan Sedequiastana.\x * \xo 36:10 \xt Jer. 37.1; Eze. 17.13\x* \s1 Judächo Sedequías ray cashan \p \v 11 Sedequiasga\x * \xo 36:11 \xt Jer. 27.1–22; 28.1–17\x* ray cayta gallaycur caycaran ishcay chunca juc (21) watayoj. Jerusalencho ray caran chunca juc (11) wata. \v 12 Sedequiasga \nd Tayta Diosta\nd* mana wiyacur fiyupa juchallata ruraran. \nd Tayta Dios\nd* nishanta willacoj profëta Jeremías willapaptinpis manami wiyacuranchu. Manami arpinticuranchu.\x * \xo 36:12 \xt Jer. 37–39\x* \v 13 Ray Nabucodonosorpa contranpis ricacuran\x * \xo 36:13 \xt Eze. 17.15\x* payta sirbinanpaj Tayta Diospa jutincho jurachisha caycaptin. Fiyupa juchata rurashpan Israelcunapa \nd Tayta Diosninmanpis\nd* manana yäracurannachu. \p \v 14 Chaura llapan runacunawan cüracunapis jucha ruraymanna chayaran, waquin nasyuncunacho juchata rurashanno. Jerusalencho goyänanpaj Tayta Dios acrasha caycaptinpis chay runacunaga \nd Tayta Diospa\nd* Templunta manacajmanna churaran. \v 15 Templunta llaquir, acrashan runacunata llaquir \nd Tayta Diosga\nd* mana gongaypami profëtancunawan willachiran. \v 16 Tayta Diospa willacuyninta willapaptinpis pasaypa manacajman churar asiparan. Profëtacunatapis asiparan. Chaymi \nd Tayta Diosga\nd* acrashan runacunapaj fiyupa rabyacurcuran. Chaymi runacunaga Tayta Diosman yäracunanpaj manana imata ruraytapis camäpacurannachu. \s1 Templuta juchuchishan y Judäcunata prësu apashan \r (2Rey. 25.8–21; Jer. 39.8–10; 52.12–30) \p \v 17 Chaynöpami Tayta Diosga camacächiran Caldea nasyunpa raynin\x * \xo 36:17 \xt Jer. 21.1–10; 34.1–5\x* aywaycur Judá runacunata wañuchinanpaj. Chay runacunaga cuchuypa llapanta wañuchiran jinan Templucho. Manami cuyaparanchu mösucunata, jipashcunata, auquincunata, gueshyajcunatapis. Llapantami Tayta Diosga cachaycuran Caldea runacuna wañuchinanpaj. \v 18 Templupitapis, raypa palasyunpitapis cösacunata tacshata jatuntapis mas allinnin cajcunata apacuran. Rayta mandäshejcunapa cösancunatapis apacuran. Llapanta apacuran Babiloniaman. \v 19 Tayta Diospa Templuntapis rupaycärachiran.\x * \xo 36:19 \xt 1Rey. 9.8\x* Jerusalenpa intëru cantunpa pergarajtapis juchurgärachiran. Palasyucunatapis rupaycärachiran. Imatapis mas alli cajtaga llapanta illgächiran. \p \v 20 Cawaycar quëdajcunatana Babiloniaman prësu aparan. Chaychöga uywaynincuna cananpaj churaran. Chaynölla goyaran Persia nasyunpa raynin intëruta mandanancama. \v 21 Chaynöga ruraran profëta Jeremiaswan Tayta Dios willacachishan cumlinanpämi. Chayrämi chay nasyonga ganchis chunca (70) wata jamacuran. Ragällana cacuran.\x * \xo 36:21 \xt Jer. 25.11; 29.10; Zac. 1.12\x* \s1 Ciro layta churashan \r (Esd. 1.1–4) \p \v 22 Persiapa raynin Ciro juc watana mandaj caycaran. Profëta Jeremías willacushan cumlinanpaj yarpayta \nd Tayta Dios\nd* goptin Ciroga mandashan cajcho intërucho shimipapis papilwanpis cayno willacachiran: \pi1 \v 23 «Noga Ciro Persiapa rayninmi në: Syëlucho caycaj \nd Tayta Diosmi\nd* llapan nasyuncunata munaynëcho cananpaj churamusha. Chayno churamarmi nimasha Judá nasyuncho caycaj Jerusalencho juc Templuta aruchipänäpaj.\x * \xo 36:23 \xt Isa. 44.28; 45.1–4\x* Chaymi mayganiquitapis \nd Tayta Dios\nd* acrashan runacunataga yanapaycushunqui. Chaura marcayquiman cuticuy.»