\id TIT - Gapapaiwa NT [pwg] -Papua New Guinea 2009 (DBL 2014) 
\h Taitos 
\toc1 Pol Ina Giruma Taitos Kurina 
\toc2 Taitos 
\toc3 Tait 
\mt2 Pol Ina Giruma  
\mt1 Taitos  
\mt2 Kurina  
\mt3 (Titus)  
\imt1 Vonaviakova  
\ip Taitos na yaragina ma tuna na kupuna wawayina. Keriso ivi tumaghanei da Pol yavata ibiga patapata. Ma ivi ruwa inae ku Kriti nuwana ma nani dobunai Pol, Taitos ikuyowei da imakai da vitumaghana damsi vusi ita koyaghisi. Muriyai Pol igiruma kurina ma nuwapoya aroba ivi sisiyei.  
\ip Sago na ivonavinotai da avi wawayisi ita vinesi da Keresiyana kii koyakoyagha, iyamna iakovi da Kriti damsi peyarisi i yawasa na ke maninina. Kana viruwa na ivonei da ikikava wawaya bogii ma bogiiyai iti beyebeyesi, kamosiyai na tomotomowa magumagurisi, wivine magumagurisi, yarayaraga ma sleiv damsi. Ma ivonei da wivine magumagurisi i biga da wiwikesi iti beyebeyesi. Turinai na igiruma da ikikava Taitos Kerisiyana yawasinai ita makai. Nani kamonai na mara nonowa ere maghighina biibiina ma nuwanuwana nubanai ina biga ina berai, ma ke vitumaghana damsi ina kitabaresi bo yavata ini kawapata. Ma bade ke aviyavisina berona ina berai da ini bogebogesi.  
\ip Pol ina nota weni nakanani irereghi.  
\io1 Sapta 1:1-4 Giruma ivotawei.  
\io1 Sapta 1:5-16 Keresiyana kii koyakoyagha.  
\io1 Sapta 2:1-15 Keresiyana kamosiyai wawaya bogii ma bogiiyai i biga.  
\io1 Sapta 3:1-11 Kiiepepa ma aviyavisina ita kitaruvai.  
\io1 Sapta 3:12-15 Giruma igudui.  
\c 1  
\p
\v 1 Taku Pol, God ina bigabiga ma Yesu Keriso\f + \fr 1:1 \fk Keriso: \ft Grik damsi gamosi evonavona bo ‘Keriso’ ma Hibru damsi gamosi evonavona bo ‘Mesaya.’ Ivi ruwa iyamna ‘God ina Vivinevine Wawayina.’\f* ina aposol agirugiruma. God ivonataweku ina wawaya vovinesi kurisi da vonavaghata ini tumaghanei ma inakova bubuni da yawasa manininai ina makai.  
\v 2 Nani vonavaghatina inakova kamowi da yawasa makamakii nonowina ina viiya. Dobu karenai God vonakiiyapa bagibagina namada iterei da karakava yawasa makamakii nonowina ina verena, ma ke meyani iti bero.  
\v 3 Ikoyakoyagha da marana vaghata inekiibau na varana biibiina ivi debei. Ma God na kata Viviyawa ma tuna ivineku ma ivi tumaghaneku da nani varana ati debei aku dima kamonai.   
\p
\v 4 Ma Taitos kurim, kiiwa kiiwa. Ita vitumaghana kamonai, tam natuku vaghata.\x * \xo 1:4 \xt 2Kor 8:23; Gar 2:3; 2Tim 4:10\x*  
\p Ainowi Mamai God ma Yesu Keriso kata Viviyawa kurisi da i agabiibai ma i nuwanuba gwabimuwai ina makai.   
\s1 Taitos ina biga Kriti kamonai.  
\p
\v 5 Kriti dobunai akuyowem da ita biga kuti kovini. Kwanatu nununai Keresiyana kii vinoraveraveyana kuta vinesi. Ikikava avonem na keberai.  
\v 6 Ma vinoraveraveyana na berona gwabinai kegha, kawana sago kava, natunatuna na vitumaghana damsi ma ke kawakiikiisi bo kayoghakighakisi.\x * \xo 1:6 \xt 1Tim 3:2-7\x*  
\v 7 Takayokayowei da Keresiyana kii vinoraveraveyana God ina biga ina bera bubuni, tuna na ke nota meyena wawayina, ke nuwapughupughuna, ke itumuma neghanegha, ke kayoghakighakina, dobu ina mura ke ita matamatighei.  
\v 8 Ma nuwabiibiiyai numataya ina tinariyesi, bera biibiisi ina kayowana kirakiiyei, nota manininai tuna mani ini potepote meyei, tuna na wawaya vovokaravina, ma maranai ruyagha ina panani na ke ina peku.  
\v 9 Vibeyebeyena vaghata ini tumaghanei ma ina vokikini da wawaya kurisi ini beyebeyena, ini vitesi da i nota ini rewapana. Ma iyavo kava vibeyebeyena kiimatanina evonavonavuvurei na ina yeghisi ma ini debei kurisi da i nota na vibero.   
\p
\v 10 Weni nakanani agirugiruma kurim iyamna wawaya kawakiikiisi ipeyari ma i sisiya wapawapa irakata. Wawaya iberoberowesi da nota vibero iti tumaghanei. Kamosiyai na Jiu damsi viya ivi Keresiyana ma evonavona da tomotomowa kwimatasi bekasi ina tuviviratawei ma muriyai ina babataito.  
\v 11 Kawasi kekiipotai, iyamna i vibeyebeyena viberowai rakaraka viya iberisi da i nota iragharagha ma vibeyebeyena kiimatanina ivoterei. Ma nani vibero damsi i kayowana da mane kava.  
\v 12 Kriti damsi i peroveta sago ivona bo, “Kriti dobuna damsi na viviberosi, ti na ghamoghamo dipa, kayobarisi ma kamonabanabasi.”  
\v 13 Weni sisiyina na vonavaghata. Tuna kubiine keyegha kirakiiyesi da vibeyebeyena kiimatanina ini tumaghana kamowi,  
\v 14 ma Jiu damsi i giu vibero ina voterei ma wawaya i sisiya bagibagisi viviberosi ke ini yanei, iyamna vonavaghata itakuputei.  
\v 15 Iyavo kava nuwanuwasi yagharina, i nota kamonai berona kegha na ti kurisi bera peyarina na biibiina kavakava. Ma iyavo kava nuwanuwasi dowadowasi ma ke iti tumaghana, ti kurisi bera peyarina na dowadowana kavakava, iyamna berona ibera kirakiiyei da i nota ma nuwanuwasi ivi beroi. Damina ke ita vii bubuni da meni berana na bera biibiina ma meni berana na bera berona.  
\v 16 Evonavona da God iakovi ma kegha ibero, iyamna aviyavisina eberaberai na imatakira da God ke itakovi. God ina barakamtawesi iyamna ke ita votekatekei ma ke kovokovoghina da bera biibiina sago kava ita berai.   
\c 2  
\s1 Vibeyebeyena kiimatanina.  
\p
\v 1 Ma tam, vibeyebeyena kiimatanina kevi akovisi.  
\v 2 Dobodoboro kevi beyebeyesi da ke inuma neghanegha, nota magura ma nota manininai ini potepote meyesi. Ini tumaghana kamowa, ini nuwaviina bubuna, ma i nota kudubinai mara nonowa ina miirikikina.  
\v 3 Ma bade kwakwabura kevi beyebeyesi da mara nonowa yawasa vovokaravinai ina makamakai. Ke ini yanuwe, wawaya ke ina kiiviberosi, ma wain ke inuma kirakiiyei. Ma yawasa biibiina ina keta ini beyebeyena  
\v 4 wivine vusi kurisi da kakawasi ma natunatusi yavata ini nuwaviina kirakai.  
\v 5 Ini potepote meyesi da bera biibiisi kava ina berai, i yawasa na maninina, i numiiyai mara nonowa ina bigabiga ma ini agabiibai, ma kakawasi ina votekateka bubunisi. Nakanani ina berai na God vonana ke ina kiiviberoi.   
\p
\v 6 Ma bade nakanani yarayaraga kevowagusi da i nota ini rewapana ma nota manininai ini potepote meyesi da bera biibiisi kava ina berai.  
\v 7 Am bera kudubinai kevi matakira kurisi da ita kitai da ikikava yawasa maninina kamonai ita makai. Ma am vibeyebeyena na nuwanuwam kudubinai keberai da mara nonowa maninina ma biibiina kavakava.  
\v 8 Am vibeyebeyena maninina na wawaya ke ina vonavikoniyem. Nakanani kuna berai na kam ghavighaviya ininimaya, iyamna ke kovokovoghina da ina kiiviberota.   
\p
\v 9 Sleiv damsi kevi beyebeyesi da i biga kudubina kamonai na ina berai da i babada ini nuwabiibiiyesi. Ke ina vonavurana  
\v 10 ma gwabisiyai ke ini imapika. I biga ku kudubina na yagharinai ina berai da wawaya ini nuwatinisi. Ma God kata Viviyawa, ina vibeyebeyena ina kayowei.   
\p
\v 11 Ma God ina agabiibai irakata da ke kovokovoghina da tinevani ma nani agabiibiina ivi debei da wawaya peyarita iti yawasita.  
\v 12 Ma ibeyebeyeta da dobu ina nuwabiibai ma ina berona tavoterei. Dobuwai tamakamakai na tipotepote meyeta da bera biibiisi kava taberai, tiwawayamanini, ma ita nota kudubina God kurina taterei.  
\v 13 Nakanani tamakamakai ma tabanebanenega da maranai Yesu Keriso ere kadarina ina nekiibau. Tuna ita God ma bade kata Viviyawa rewapana kirakiina.  
\v 14 Bera beroberosi ipanitatanita kubiine, Keriso tuna mani isuwara meyei da ivotaweta. Berona ita yawasa kamonai ikowatawei ma iviinita da tota ina wawaya vovokaravita, tuna rapenai. Tuna kubiine ita kayowana ghamana da bera biibiisi kava taberai.\x * \xo 2:14 \xt Psa 130:8; Exod 19:5; Deut 4:20, 7:6, 14:2; 1Pit 2:9\x*   
\p
\v 15 Weni notasi kevi beyebeyesi. Am rewapana emakamakai da wawaya kuni vitesi da i nota ini rewapana ma bade sisiya bagibagisiyai kuna yeghisi. Ma ke kuni vaghinei da wawaya ina tereoruwem.   
\c 3  
\s1 Ikikava Keresiyana ita makai.  
\p
\v 1 Keresiyana wawayisi kevonavinotisi da kiikiivavo ma dobu babadisi i rewapana gaburinai ina makai bubuna ma ina votekatekesi. Ma ina banebanenega da maranai taraboga ina panani na bera biibiisi ina berai.  
\v 2 Kevonesi da wawaya ke ina kiiviberosi, ke ini gamowana, ma i bera kudubisi wawaya kurisi na ere nuwanubasi ma ere vopepetisi.  
\v 3 Rorova tota bade taneghanegha, tavi kawakiikai, ma wawaya ivi noweberota da berona taberaberai. Dobu kana yawasa nuwabiibiina takirokirorowei ma bera beroberosi bogii ma bogiiyai takayokayowana kirakiiyei da ikikava sleiv ina bada ini badei, nakanani ita kayowana beroberosi ivivi badeta. Ita yawasa kamonai na berona ma nuwakapi kavakava, wawaya ivi kawapateta na tavi kawapatesi.  
\v 4 Ma God kata Viviyawa, ina agabiibai ma ina nuwaviina ivi debei kurita  
\v 5 maranai ivi yawasita. Ke bera biibiisi kata berai kubiine iti yawasita ma ina kayowana kubiine ivi kamyuyuweta na ivi yawasita. Kanuma Vovokaravina ina rewapanai ekowakowataweta ma yawasa vuna everevereta da tatupuwatupuwavira.  
\v 6 Yesu Keriso kata Viviyawa kubiine God nuwanuwana kudubinai Kanuma Vovokaravina ivonatawei ioru kurita,  
\v 7 da yawasa makamakii nonowina taviiya, ita buderi. God ina agabiibai irakata na ivonakiiyaragha da tota na ina wawaya maninita ma ita berabero ke ina kovoghi.  
\v 8 Weni sisiyisi peyarina na vonavaghata.  
\p Akayokayowei da ere rewapanim kuni sisiya kirakai da iyavo kava God itumaghanei ina kitaruvai da bera biibiisi mara nonowa ina beraberai. Nakanani ina berai da wawaya peyarisi iyamna biibiina ina panani.  
\v 9 Ma wawaya i kaekiki ma i imakiki kii vava iruwei ma ti kamosiyai Moses ina giu igamowanei na keveruvuvuresi. Weni berasi na iyamsi kegha.  
\v 10 Ma wawaya kuna kitai da Keresiyana i makamakai iberoi na kevonei da ina voterei. Ma ina bera meyei na keyeghai ma mikeda ke ina vovoterei na kevi matatonetonei ma kebarei.  
\v 11 Wawaya nakanani na ina yawasa riwariwana, ina bera beroberosi imatakira da tuna wawaya berona God ku matana.   
\s1 Pol ina sisiya igudui.  
\p
\v 12 Anotanotai da Atemas bo Taikikas ana vonatawei kurim. Ina nekiibau na kebera tovoni da yaghiyaghinai kuna pisi ku Nikopolis kwanatuna da ana pananim, iyamna nota aviiya da nani dobunai ana makai da nuba kana mara ina kovi.\x * \xo 3:12 \xt Apos 20:4; Epe 6:21-22; Kol 4:7-8; 2Tim 4:12\x*  
\v 13 Zenas, tuna vitupavira wawayina, ma Apolos kevi tamiinesi ma i nuwapoya peyarina keberai da i baba ini karei.\x * \xo 3:13 \xt Apos 18:24; 1Kor 16:12\x*  
\v 14 Keresiyana turaturata Kriti kamonai akovina ita viiya da bera biibiisi mara nonowa ita beraberai. Wawaya iti vitesi da i nuwapoya iti koviya. Ma ke ina makai wapawapa.   
\p
\v 15 Wawaya kudubisi gwabikuwai i vikiikiiwa ivonatawei kurim. Ma vitumaghana turaturata kevonesi da kavi kiikiiwesi. Ainowi God kurina da ina agabiibai gwabimiyai ina makai.