\id ACT - Ipunu Nyangu 2 (puu) \ide UTF-8 \rem Projet Nyangu \rem Langue: Ipunu, Yipunu, Yipounou, Ipounou, Punu, Pounou. \rem Membres de l'Equipe: André Paul KOMBILE KOMBILE Bastho; Julie MOUBOUENGOU; Alain Edouard Faël DOUKAGA MACKOBOU; Honorine BOUKANDOU; \rem Conseiller: Paul D. HUMBER \rem © CIEATLG LIBREVILLE 2024; Seed Company \h Bisalu \toc3 Bis \toc2 Bisalu \toc1 Mughande wu Bisalu bi Bilumbi \mt2 Mughande wu \mt1 Bisalu bi Bilumbi \imt Dikotulu di mughande \im Mughande wu Bisalu bi Bilumbi witsinguli mambu amamaduke mughande wu Musamu Wuboti wu Djesu awu Luke amarende. Witsinguli nane Bilumbi, diwendili yiri abamatindu na Djesu, bamanyavisile musamu andi. Bamaléwusamune o musyengi Serusaleme, na mu binange abivu mu mughule, mbana mu malongu amatsyengile mubu Mediterane. Anane bamadughusulu yisalu ayi Djesu amabaveghe (\xt Luk 24.47-48\xt* na \xt 1.8\xt*). \im \bd Kapu\bd* \xt 1—2\xt* Va dibandu di Mughande wu Bisalu bi Bilumbi, Djesu emati o djulu ombu Nzambi (\xt 1.9\xt*). Avave, esa va mosi nowu nane abetsili, tumbe ebatindili Yinyuni Yisyeme, ayiruyili ombu Nzambi (\xt 2\xt*). Yinyuni yeni yibawamusi usamune mambu maneni ame Nzambi edughusu. Ubongile kodu na kodu mughande eni, Yinyuni Yisyeme ebeyisi djowu ababene vayile Djesu yitu. Ubongile o kapu tegha teno kapu \xt 12\xt*, yilumbi Pyere adji mutu awuvu nzume mu momevosu mu bisalu bi bilumbi. \im \bd Kapu\bd* \xt 3—7\xt* Badukitsi ba Djesu badji baSwife. Bakiwende o dulombili du ndaghu Nzambi dji Serusaleme na bévosi mu Fumu owu Djesu. Tumbe nane djandi, bane purulu na bivunde bi baSwife. \im \bd Kapu\bd* \xt 8—12\xt* Bango yitu bewendi mbure tsyotsu mu Sudé, o Samari tena o vale. Bésamuni Musamu Wuboti ombu batu botsu na ombu djowu abagha baSwife. Dyoni dyambu dineni di ghone. Mu temu eni, bu baSwife bamadjabaange Nzambi dji muvingu. Bamatasaange yiri batu ba bingange bi susu mbé baghorungule uvayile Nzambi baSwife yitu. Tumbe Djesu Kirisete eveyi musughe ombu batu botsu wu ube na dinonge na Nzambi. Mabuli ma \em bakereti\em*, diwendili rye dibundu di Djesu Kirisete diburu. Yike wufune difuni, na dimabase na baSwife na abagha baSwife. \im \bd Kapu\bd* \xt 13—28\xt* Ubande va kapu \xt 13\xt*dibuku dilasi viri viri bisalu bi yilumbi Pole. Djandi amanengulu na Djesu Kirisete mu kapu \xt 9\xt*. Dibundu di Antyose dji Siri dimamusole na abesali nandi konge mu usamune Musamu Wuboti wu Djesu. Bakapu \xt 13\xt* na \xt 28\xt* bétsinguli milingu mi bisalu byandi. Tsitsinguli tsyeni Musamu wumanyavile mu mughule mubu Mediterane teno Rome, musyengi awuvyoghulile myotsu mu bukaghe bwotsu. \ib \im Musamu Wuboti wu Djesu Kirisete mu Luke wilasi temu andi. Na mughande wu Bisalu bi Bilumbi, temu dibundu dji bandi. Adjidji temu adji abavu na yitu mu Djesu bésamunini mbure tsyotsu yi djandi la Kirisete, omarumu na Nzambi. Bésamuni ombu batu ba mitsanu myotsu na mabundu motsu, ombu bangebi na bivunde, ombu bisine na bidjaghe. \c 1 \s1 Dibandu di mughande \p \v 1 Mundumbe Tofile, mu mughande ami wuteghe, nyimawulase motsu ame Djesu amadughusungu nolonzaange vane dibandu \v 2 tena yilumbu ayi amamatile o djulu. Mu yilumbu yeni, na mangolu ma Yinyuni Yisyeme, amaveghe marume mu botsu abe amasole mube bilumbi. \v 3 Va djulu dufu dwandi, amalabene monyu nowu. Mu maghumi-mana (40) ma bilumbu, amabalasaange yi ngenze adji monyu. Mu temu eni, amalonzaange mambu ma Bukaghe bu Nzambi. \v 4 Ave amabile nowu va mulambu, amabatsingule rye: «Syalanu wune musyengi Serusaleme, na dukelise pangini adji Tate amadulonze, adji mebeni nyimadutsingule kale. \v 5 San amabatise na mambe, tumbe djenu, mu mwa pesu bilumbu, dubatusu mu Yinyuni Yisyeme\f + \fr 1.5 \fr*\fq dubatusu mu Yinyuni Yisyeme: \fq*\ft wubase na Yinyuni Yisyeme, vo Nzambi etindi Yinyuni yandi muyitsane mu batu.\ft*\f*.» \s1 Djesu amasile badukitsi bandi na amamate o djulu \p \v 6 Djowu bamaghukeme na bamawivule Djesu rye: «Fumu, mu temu edjine wubyatsu kaghe mukute Yisrayele, mumbari wukeghabughe bulongu buneni nane va teghe?» \v 7 Amabawaghule rye: «Dyambu dyenu tsiri udjabe batemu na maweru ame Tadji ami amatsonzighe mu ditase dyandi.» \v 8 Tumbe dudile mangolu, Yinyuni Yisyeme yusundughe mu djenu, na dube bambedji bami ubandile o musyengi Serusaleme, o yinange yi Sudé, o yinange Samari teno masukusulu ma butambe. \p \v 9 Yike emani uvose moni, amamatusu o djulu na va wusu owu, amatsyemughe o ghari madudumbi. \v 10 Nenane djowu bamatsuninaange o djulu ave Djesu amenematilaange, babaale babedji na bidwaru biveme bamasundile wulabene nowu. \v 11 Na bamavose nowu rye: «Bise Ngalile, dibandu yi dwisutulu na ughengile o djulu? Djesu adjitsimatusu o djulu va ghari enu, oghabughe munongu mosi nane atsimatile.» \s1 Matyase evinzi Sudase \p \v 12 Bilumbi bamadusughe mukongu awinengulu Olive\f + \fr 1.12 \fr*\fq mukongu awinengulu Olive: \fq*\ft vadji miri miburi milunde minengulu Olive o bulongu bu Yisrayele.\ft*\f*, na bakeghabughe o musyengi Serusaleme. Mukongu eni umabe va dyasu diveghu musughe ulinge yilumbu yi duvumu yi baSwife. \v 13 Banotole o musyengi Serusaleme, bakemate o yibuku yi ndaghu ayi djulu, nane na kale. Vamabe Pyere, San, Sake na Andere, Filipe na Tome, Batelemi na Mati, Sake mwane Alefé, Simu awu benengili Selote\f + \fr 1.13 \fr*\fq Simu awu benengili Selote: \fq*\ft djandi awu amabe mu yinombu yi bobamavovenaange na beni mudile dudjeghusu.\ft*\f*, na Sudase mwane Sake. \v 14 Djobotsu bamabengunungu temu na temu va mosi mu dusambu, na baghetu, na Mari ngudji Djesu, na baane ba ngudji ba Djesu. \v 15 Mu bilumbu byeni, Pyere amareleme va ghari owu. Durangu du botsu dumabe kame na maghumi-mabedji (120). Na akevose rye: \v 16 «Baane ba tadji, diwelimine yi pangini adjimabighu mu Bisonu bi Nzambi djuduwusu. Mu Bisonu byeni, Yinyuni Yisyeme amavose vane kale mu munu Davide, mu dyambu di Sudase\f + \fr 1.16 \fr*\fq Sudase: \fq*\ft adjinengulu «Yikalyote».\ft*\f*, awu amabe yibeghe ndonge yi abamarughe o uyighaange Djesu. \v 17 Dibaale dyédine, amabe wumosi va ghari etu, na amasalaange va mosi netu. \v 18 Na mbongu atsi amadile mu bukongu bwandi, amasumbe nungi andi. O ghari nungi eni amaberuyile maghuwusu, modji andi wuke pasighe na misopu myotsu mikebe layini va tsi. \v 19 Batu botsu ba musyengi Serusaleme bamadiwulu, la dibandu o mbembu owu, bamanengilile nungi eni “Akeldama” diwendi yiri: “Nungi malungu”.» \v 20 Na Pyere amabwele rye: «Mu mughande Nyimbu, disonu rye: \q1 “Batu badusuyi mu ndaghu andi, \q1 na vayabe mutu wutsane mu djoni\x + \xo 1.20 \xo*\xt Nim 69.26\xt*\x*.” \m Na disonu rye: \q1 “Mutu mususu abongi mbure andi\x + \xo 1.20 \xo*\xt Nim 109.8\xt*\x*.” \p \v 21 Vengu tusolanu wumosi va ghari botsu abamayenewendaange konge netu, temu djotsu Fumu Djesu amanangilaange bulongu netu. \v 22 Amabe netu ubandile temu adji San amabatisile Djesu, tena yilumbu ayi amamatile o djulu. Kaboghu, mutu mosi mu yinombu mbé obe mbedji netu, dji durambughu du Djesu o dufu.» \v 23 Bamalase batu babedji: Sosefe awu bamanengilaange «Baresabase», dine dyandi dimosi «Susutuse» na Matyase. \v 24 Bakevaghe dusambu dwedudu: «Fumu, widjabi mirime mi botsu. Tulasi ndebeni, anyi mu mubedji éwuwu, wusole. \v 25 Djandi obe yilumbi, na obonge yisalu va yivinze yi Sudase, omayisile mughabughe o mbure adjimabe djandi.» \v 26 Va djulu vane, bakebwaghe mbande, na Matyase akebwesu mu yinombu yi dighumi na yilumbi yimosi. \c 2 \s1 Durughulu du Yinyuni Yisyeme \p \v 1 Ave yilumbu yi mumengu Patekote yimatolile, bango yitu bamabe baghukeme mbure mosi. \v 2 Sundila, nduku djimarughe o djulu, djimabe nane mungudi wuneni. Nduku eni djimabase ndaghu adji bamabe baghukemine. \v 3 Kaboghu, bakelabe ndimi nane milutsu mi mudji. Tsikekakunu, tsikesundughe na tsiketsane mu kale mutu.\fig |alt="Durughulu du Yinyuni Yisyeme" src="WA03939b.tif" size="col" loc="2.1-4" copy="by Graham Wade. © United Bible Societies, 1989, Nairobi, Kenya." ref="2.3"\fig* \v 4 Botsu bamabasu na Yinyuni Yisyeme na bamabande uvose mambembu masusu, nane Yinyuni amaveyilaange kale mutu mumavose. \p \v 5 O Serusaleme, wumabe baSwife bamayitsaange Nzambi, bamarughesene mu malongu motsu ma butambe. \v 6 Ave bamawululu nduku eni, yinombu yi batu yikeghukeme. Yimakambulu tinde ukambulu, mumbari kale mutu amabaghulungu uvose mu dilongu dyandi. \v 7 Bamasutu na bakebanyungilaange, novosaange rye: «Batu bebabe, bise Ngalile! \v 8 Yike tsyeni twibaghululu, uvose dilongu di mutu-mutu? \v 9 Va ghari etu, bamosi bise Patese, Medese, Elame, Mesopotami, o Sudé na Kapadose, basusu bise Pon na Asi, \v 10 Firisi, Pafili, Yisipete, bamosi o musyengi wu Libi adji bambene na Sirene, na botsu abamarughesene o Rome, \v 11 bise Kerete na Arabi. Va ghari etu, bane bamaburu baSwife, abane wandi bamarughesene o malongu masusu, bamavayile Nzambi baSwife yitu. Yike tsyeni twibaghululu uvose maboti ma Nzambi mu mambembu metu.» \v 12 Botsu bamasutu na bamaghambu na dyuvose. Bamakewivulaange yiri: «Adidi tsyé diwendili?» \v 13 Tumbe basusu, bamapedjingi botsu abamasinge Nzambi novose rye: «Badji mu malangi!» \s1 Pyere evosili mughungi \p \v 14 Pyere na dighumi na yilumbi yimosi, bamareleme va ghari mughungi, na Pyere akevose rye: «Bise Sudé, na djenu botsu abe dwitsani o Serusaleme, wulwanu adivyoyi na dyo ngadutsingule, limbighanu matudji. \v 15 Batu beni babe bagha balange nane dwitasili, mumbari wisi aki kedi. \v 16 Tumbe vave, adimavosu na mubiyitsi Sowele: \q1 \v 17 “Mu bilumbu bi musitu, me Nzambi, \q1 nyuveghe Yinyuni yami mu batu botsu. \q1 Baane benu babaale \q2 na ba baghetu bobighaange. \q1 Minzambu myenu myulabaange biryaryamu, \q1 mba binunu byenu byudoraange bandosi. \q1 \v 18 Nine, mu bilumbu byébine, \q1 nyusunze Yinyuni yami, \q1 mu basalitsi bami botsu ba babaale \q2 na ba baghetu. \q1 Djowu botsu bobighaange. \q1 \v 19 Menu nyulase bimaghe o djulu, \q1 na bilimbe mu butambe, \q1 vobe malungu, mudji, \q2 na dimungi di nzumbili. \q1 \v 20 Nyangu djutsime nokalughe piseme, \q1 na tsungi djubenge nane malungu, \q1 ne yilumbu yi Fumu yike rughe, \q1 yilumbu ayube yineni mba yirange. \q1 \v 21 Yike batu botsu abonengile Fumu, \q2 boghobulu\x + \xo 2.21 \xo*\xt Sow 3.1-5 \xt*\x*.” \p \v 22 Bise Yisrayele, wulwanu adi menu ngadutsingule. Djesu mwise Nasarete amabe mutu awu Nzambi amadulase munongu andi. Amadivaghe ave amamuveyile musughe wuvaghe bimaghe na bilimbe bi mangolu. Djandi amadughusu va ghari enu nane djenubeni dwididjabili. \v 23 Nane djabeni Nzambi amakunzile mu dughanu dwandi ne mambu meni makelabene, djenu dumaghangise Djesu na batu baghane yitu, bakemughomine nomuboke va kurusu. \v 24 Tumbe Nzambi amamudjeyise mu maghughe ma dufu, akemughabuse monyu, mumbari Djesu mbé aghorungule ughangu na mangolu ma dufu. \v 25 Kaghe Davide amavose mu djandi rye: \q1 “Nyimalabaange Fumu va wusu ami, \q1 o mabaale mami, mumba ngéregheme. \q1 \v 26 Ladibandu, murime ami wumabile mu nzangu, \q1 na munu ami wiwimbili na yinyunge. \q1 Ne dunyuru dwami dube dubase na yitu, \q1 \v 27 mumbari Fumu aghonzile o bulongu bu bobafu, \q1 na wughogharu bwé Yibyatsi yaghu Yisyeme, \q1 yikebungene wusulemughe o ghari mbine. \q1 \v 28 Wumandase manzile amebeyi o monyu, \q1 wumbase na nzangu ave nyubile va wusu aghu\x + \xo 2.28 \xo*\xt Nim 16.8-11\xt*\x*.” \p \v 29 Baane ba tadji, menu nine musughe wudutsingule na bureti mu dyambu di kaaghe etu Davide. Djandi amafu, na amatswighu na mbine andi djikilabene tena vave, va ghari etu. \v 30 Djandi amabighe mumba amadjabaange yiri Nzambi amaleve pesi mu djabeni bwé, wumosi mu bateghule bandi obe yivinze yandi va yitsighe yi bukaghe. \v 31 Mu posulu eni, Davide amabighe durambughulu du Kirisete o dufu. Adine amavosile rye: \q1 “Asamamusile o bulongu bu bobafu, \q1 na dunyuru dwandi dusamabole o ghari mbine\x + \xo 2.31 \xo*\xt Nim 16.10\xt*\x*.” \m \v 32 Djesu eni nyiranguni, Nzambi amamughabuse monyu. Djetu botswanu tudji bambedji. \v 33 Tate Nzambi amamatise Djesu o mabaale mandi. Djandi amamuveghe Yinyuni Yisyeme ayimavangenu. Djawandi amatupuyile yoni, adine dwilabi nowulu vave. \v 34 Davide djabeni asamamate o djulu, tumbe amavose rye: \q1 “Fumu Nzambi amatsingule Fumu ami yiri: \q1 Yitsane omabale mami, \q1 \v 35 tena nyusunze bavinitsi baghu otsi makulu maghu\x + \xo 2.35 \xo*\xt Nim 110.1\xt*\x*.” \m \v 36 Mukute wotsu wu Yisrayele widjabi na bureti yiri Nzambi amamubyatse Fumu na Kirisete. Djesu édjine adji dutsi ghomine noboke va kurusu.» \s1 Bango yitu bateghe \p \v 37 Bapikile ba botsu abamawulu mbembu édjine baketsyemughe, na bamawivule Pyere na bilumbi bimosi yiri: «Bane ba tadji, yike tsyeni turungule wuvayile?» \v 38 Pyere amabawaghule rye: «Fungulanu nodunde mabi menu, na kale mutu mbé obatusu mu dine di Djesu Kirisete. Vaghanu nane, mabi menu motandu, na dukedile Yinyuni Yisyeme. \v 39 Nzambi amaghane wudivaghe ombu bane benu, djenubeni, na botsu abetsani o malongu mavale, batu botsu nane Fumu Nzambi obanengilile.» \p \v 40 Pyere amabwévose pwele mambu, na amabawarise novose rye: «Singanu dughobutsu mumbari monyu enu, wukekakene na mutsanu wubive wu bulongu bwébubu!» \v 41 Botsu abamawulu nosinge mbembu Pyere, bamabatusu. Mu yilumbu yeni, tangudji tosini-yiryeru (3 000) tsi batu bamasobene nowu mu yinombu. \s1 Dibundu diteghe \p \v 42 Temu tsyotsu, bamawulungu ndonzulu bilumbi na musighe, bakebeghange monyu dibure-ngudji, bamadjangaange nosambilaange va mosi. \v 43 Kale mutu amawulungu keri, mumbari Nzambi amadughusungu pwele bilimbe na bimaghe mu nzalusulu bilumbi. \v 44 Bango yitu botsu bamabangaange mbure mosi na bamaghabenaange byotsu abimabangaange byowu. \v 45 Bamasumbisaange maboti mowu, na bakeghabenaange badoli djobotsu, nane kale mutu amabilaange na nzale. \v 46 Bilumbu byotsu, na murime mosi, bamaghukemange o dulombili du ndaghu Nzambi. Bameneghabaange bighudji mu mandaghu mowu na bamadjangaange na nzangu na murime pwelele. \v 47 Bamayitsaange Nzambi na mukute wotsu wumabanyungilaange. Na Fumu amabwesaange kale yilumbu mu yinombu yowu botsu abe amaghobulaange. \c 3 \s1 Dubelusu du yikoyi \p \v 1 Mwa yilumbu, va murekemunu wisi\f + \fr 3.1 \fr*\fq murekemunu wisi: \fq*\ft maweru maryeru ma tsisighe.\ft*\f*, Pyere na San bamawendaange o ndaghu Nzambi, va diweru di dusambu. \v 2 Lake, bamatsyetaange dibaale dimaburu yikoyi, awu amasunzungu kadi yilumbu va dikotulu di ngande ndaghu Nzambi, va mune ndaghu awinengulu «Diwuyi Diboti». Djandi amavondaange mbongu na yingebe, ombu djowu abamakotaange o ghari ndaghu Nzambi. \v 3 Anolabe Pyere na San bwé yikukote bakekote o ghari ngande eni, dibaale dyeni, akebavonde mbongu. \v 4 Pyere djone San bakemughengise na bakemutsingule yi: «Tutsuni.» \v 5 Djandi akebatsune, amatase yiri odile mwa yime mu djowu. \v 6 Tumbe Pyere akemutsingule rye: «Ngane badoli vo lore, tumbe ayivu nami, nyighuve yoni. Mu dine di Djesu Kirisete mwise Nasarete, releme na wende!» \v 7 Akemughaange mu dikake dyandi di mabaale, akemurelighe. Vane-vane, matambi mandi na bapanzi bandi bikesundile wuware, \v 8 akereleme fungelini na akebande uwende. Amakote nowu o ghari ngande ndaghu Nzambi, amayenewendaange djabeni, amayenedumughaange, noyitsaange Nzambi. \v 9 Mukute wotsu wumamulabe uwende, noyitse Nzambi. \v 10 Bamamudjabaange yiri djandi awu amabangaange atsane va Diwuyi Diboti di ndaghu Nzambi, mu vondaange mbongu. Banolabe adimamuruyile, batu bamakambulu na bamasutu. \v 11 Tumbe djandi, asamamwékakene na Pyere na San. Mukute wotsu wumawende mbangu wukebakande o dulombili du ngande ndaghu Nzambi, o Pyasu dji Salemu\f + \fr 3.11 \fr*\fq Pyasu dji Salemu: \fq*\ft mbure djivu o ghari ngande ndaghu djirungu na bivale.\ft*\f*, bamasutu. \s1 Pyere wuvove-evovi va wusu mughungi \p \v 12 Ave Pyere amalabile nane, akevosile mughungi yi: «Batu ba Yisrayele, mumba yi dumasutulu mu aditsilabene? Yi dwitutsunini, nane bwé mu mangolu metu vo yitu yetu, mutu éwuwu atsirelemine? \p \v 13 Nesi, tumbe Nzambi Aberaame, adji Nzambi Yisaake, Nzambi Sakobe na Nzambi baghulu betu, amabase Djesu musalitsi andi na bundumbe. Djesu eni adji dumasumbise ombu Pilate na dumamughale va wusu andi. Nenane Pilate mbé amudjeyisile. \v 14 Yine dumamughale, djandi awu asyeme na asungeme. Va yivinze yandi, dumavonde musughe wudjeyise yikongu. \v 15 Mu dyoni, dumaboke oyive monyu, tumbe Nzambi atsimurambuse o dufu, tudji bambedji. \v 16 Kaboghu, dwilabi mutu éwuwu na dwimudjabi. Mu dine di Djesu atsiwarusulu, mumbari djetu twivali Djesu yitu. Mu yitu mu Djesu atsibelusu djandi wotsu, va wusu djetu botsu. \p \v 17 Na vave, baane ba tadji, nyidjabi yiri dutsighambu na dudjabu mu nzalesulu tsyenu, nane bivunde byenu. \v 18 Nzambi amadidughusu nane djabeni amadikunzile va dibandu mu munu babiyitsi botsu yi Kirisete adji otinde, otsoghusu. \v 19 Kaboghu, fungulanu mabi menu na ghabughanu manzinzimze, mumbari mabi menu maketsindulu. \v 20 Anane Fumu oduveghile duvotsu, na odutindile djandi awu amasolu, Djesu Kirisete. \v 21 Diwelimine bwé Djesu mbé olebe o djulu na Nzambi, tena yilumbu ayi mambu motsu moghabuyile maghone, nane Nzambi amavosile mu munu babighitsi bandi basyeme. \v 22 Dingenze Moyise amavose: “Fumu Nzambi enu odupalisile va ghari mukute enu mubiyitsi nane menu. Dumuwululu mu motsu ame odutsingule. \v 23 Wotsu owubuse uwulu mubiyitsi, oboku na obungu va ghari mukute Nzambi\x + \xo 3.23 \xo*\xt Det 18.15,18,19\xt*\x*.” \v 24 Babiyitsi botsu, ubandile va Samwele na botsu abamarughe va yinzime yandi, bamavose djowandi mu temu adjidji tuvu anu. \v 25 Djenu dudji baane ba babiyitsi, mba bibyalile bi disyale adi Nzambi amavangene na baghulu betu. Lanu adi Nzambi amatsingule Aberaame: “Bifumbe byotsu bi butambe na bakule bowu, bodile myule\x + \xo 3.25 \xo*\xt Dib 22.18\xt*\x*.” \v 26 Pangini édjidji adji enu, adjimarombise Nzambi utinde musalitsi andi muduveghe myule, nodukakene mu mabi menu.» \c 4 \s1 Pyere na San bésikughu \p \v 1 Bavaghulitsi ba paghu na yivunde yi baghore abamakelisaange ndaghu Nzambi, na bise dibuli di baSadisi bamaruyile ave Pyere djone San bamavosilaange mughungi. \v 2 Djobotsu bamabase na kabu djineni, mumbari bamalabe Pyere djone San ulonze mukute yi: botsu abafu wandi boghabughe monyu, nane Djesu amaghabuyile monyu. \v 3 Bakebaghaange na bakebabwaghe o tsughu tena kedi, mumbari wisi mbé wumatsime. \v 4 Tumbe, bapwele va ghari botsu abamawulu mbembu Nzambi, bakesinge ube bango yitu. Durangu dwowu dumabe tangudji tosini-yiranu (5 000) tsi batu. \p \v 5 Va kedi, bidjeti, bivunde bi baSwife na milonzi mi mighaghe bakeghukeme o Serusaleme. \v 6 Va ghari owu vamabe: Ane yivunde yi bavaghulitsi ba paghu, Kayife, San, Alesandere na botsu abamabe mu mukute yivunde yi bavaghulitsi ba paghu. \v 7 Bakebeghe bilumbi va wusu owu na bakebawivule rye: «Mu musughe nyi vo mu dine di nyi dutsidivayile?» \p \v 8 Pyere, abasulungu na Yinyuni Yisyeme, akebatsingule rye: «Djenu bidjeti bi mukute na bivunde bi baSwife, \v 9 djetu tutsivaghe diboti ombu djandi awu abetsi yikoyi. Na nyangu yike wuwivule dwituwivuli, tsyeni dibaale dyédine ditsidilile dubelusu? \v 10 Djenu botsu na mukute wotsu wu Yisrayele, dune dyambu dimosi adi mbé durungule udjabe: mu dine di Djesu Kirisete mwise Nasarete, dibaale adivu va wusu enu atsi dilile dubelusu. Djesu Kirisete adji djenu dumaghomine va kurusu, Nzambi akemughabuse monyu. \v 11 Mu Dibuku di Mbembu Nzambi direndu: \q1 “Dimani adi djenu barungitsi dumabwaghe, \q1 dimakalughe yike dimani, \q2 adi neni adi siki yibughe yi ndaghu\x + \xo 4.11 \xo*\xt Nim 118.22\xt*\x*.” \m Djesu la dimani dyeni. \v 12 Djandi wandi pinze, awu orungulu wutughobule. Adine, mu bulongu bwotsu, Nzambi asamaveghe mutu susu, awu djetu botwanu tughobululu.» \p \v 13 Bidjeti byeni bike kambulu, binolabe Pyere djone San bévosi na musighe. Vane-vane, bimabwélabe yiri badji batu ba kulini, abasamanenge mba baghane dudjabu. Djowu, bamabadjabaange bwé bamayenewendaange na Djesu. \v 14 Tumbe, ave bamalabilaange yikoyi ayi mabelusu, diteli va mughule bilumbi, bidjeti byeni bisamadile adi uvose. \v 15 Kaboghu, baketsingule bilumbi yi: «Palanu o ndaghu dusosusu!» Na bakesyale djobeni notsunde. \v 16 Bakewivusenaange: «Yike tsyeni turungule wuvayile batu bebabe? Dingenze, bamavaghe yimaghe, batu botsu ba musyengi Serusaleme bamadidjabe, na tughorungule udighale. \v 17 Tumbe, turungule uvaghe yiri yilumbi yéyine yikényave va ghari mukute. Kaboghu, tubaghandisyanu nobanyangile bwé bayabwé bile uvosile mutu wotsu mu dine di Djesu.» \p \v 18 Lake bakenengile Pyere na San, nobatsingule rye: «Duyabwévose vo ulonze mu dine di Djesu.» \v 19 Tumbe Pyere na San bamabawaghule rye: «Va wusu Nzambi, yi yisungeme: wudughobise djenu, vo wughobise Nzambi? Sosanu djenubeni! \v 20 Tumbe mu djetu, tughorungule ubuse uvose nolonze mu motsu ame tumalabe nowulu.» \v 21 Bidjeti byeni bike bwévale Pyere na San mapemi maghone na bakebadunde, basamadile tonu djubakilisile. Yike mukute wotsu wumawimbilaange noyitse bundumbe bu Nzambi dibandu yimaghe ayimalabene. \v 22 Dibaale adimabelusu na yimaghe yéyine mbé amavyoghe maghumi-mana (40) ma bilime bi duburu. \s1 Dusambu du bango yitu \p \v 23 Pyere djone San banodundu, bamawende kwase uyélabe bambatsi bowu, noyebatsingule motsu ame bivunde bi bavaghulitsi ba paghu, na bivunde bi baSwife bamabatsingule. \v 24 Banomane ughuwulu ame Pyere na San bamabatsingule, djobotsu bamasambile Nzambi na murime wumosi, novose rye: «Mulonzi, ndedju wumasunde djulu, butambe, mubu na byotsu abivu mune. \v 25 Ndedju, mu munu Davide kaaghe etu, musatsi aghu awumabase na Yinyuni Yisyeme, wumavose rye: \q1 “Mumbari yi mikute mimanyoyile? \q1 Mba mitungili Nzambi fundu, \q1 tumbe mambu motsu mane ma nzolu. \q1 \v 26 Bakaghe ba butambe bamakunzeme mutoghe divite, \q1 bidjeti bimawulusunu mube mimbini mi Fumu Nzambi na Kirisete andi\x + \xo 4.26 \xo*\xt Nim 2.1-2\xt*\x*.” \m \v 27 Dingenze, Yirode ayi Atipa na Ponze Pilate djowandi, bamaghukeme o musyengi éwuwu, djone beni na mukute Yisrayele, mu toyise Djesu. Djandi awu amabe musatsi awusyeme, awu ndebeni wumasole nane Kirisete. \v 28 Yike bamadughusu motsu ame ndebeni, mu matase na mangolu maghu, wumakunze vane dibandu. \v 29 Avave Fumu, labe nane bétukwanini, na veghe bisatsi byaghu mangolu moyenetsingulaange nolonze mbembu aghu na duvotsu vo na musighe. \v 30 Kaboghu, lase mangolu maghu yi va ghari etu vakelabene biryaryamu, bimaghe, dubelusu na bilimbe bimosi mu dine di musalitsi aghu Djesu, djandi odjivu asyeme.» \p \v 31 Ave bamamanine wusambile, butambe bumaregheme va mbure adji bamabe. Djobotsu bakebase na Yinyuni Yisyeme na bamayenetsingulaange mbembu Nzambi na musighe. \s1 Bango yitu béwamusini \p \v 32 Botsu abamakalughe bango yitu, bamawulusunungu, na dinonge di murime na ditase dimabe diware va ghari owu. Vagha mutu amavosaange rye: «Bime abibi, abyami!» Tumbe, bamaghabenaange byotsu abi bamadilaange. \v 33 Yike na mangolu maneni, bilumbi bamayenesamunaange durambughulu du Fumu Djesu o dufu. Mba yese yi Nzambi yimalabenaange na mangolu mu kale mutu. \v 34 Vasamabe mutu va ghari owu amaghambu na yime, mumbari botsu abamabe na banungi vo mandaghu, bamamasumbisaange na bamabeghaange badoli beni botsu \v 35 ombu bilumbi. Lake djowu bamatsighabaange, na kale mutu amadilaange dyandi dikabu. \v 36 Nane yibaghunu yi dibaale bamanengilaange Sosefe, amabe na nungi. Djandi awu bilumbi bamalughe yike Barenabase, diwendili yi: «Mutu awiwarisi», amabaange musalitsi wu dilongu di Levi, mwise Sipere. \v 37 Akesumbise nungi andi, akebeghe madila na akimaveghe bilumbi. \c 5 \s1 Ananyase na Safire \p \v 1 Tumbe dibaale dimanengulungu Ananyase, na mughatsi andi Safire, bakesumbise nungi mosi. \v 2 Banowulusunu, bakesweghe dikabu di mbongu, na bakelase dikabu adimasyale ombu bilumbi. \v 3 Pyere akemuwivule rye: «Ananyase, tsyé dyabu amabasile murime aghu nane? Wumafure Yinyuni Yisyeme, mba wumasweghe dikabu di mbongu atsi dutsidile mu nungi enu. \v 4 Ne wukedjisumbise tsya djibetsi djaghu? Wuno dji sumbise, ughabetsi na musughu wubonge badoli baghu? Yike tsyeni, wutsibile na ditase divelughe nane o ghari murime aghu? Tsi batu wutsifure, tumbe Nzambi!» \v 5 Yike edighulu, Ananyase akeberughe na akesuke muvumu. Mba botsu abamadiwulu bakeghangu na dunzyenzi. \v 6 Minzambu bakibonge mvumbi, bakedji pyete noyetswighe. \p \v 7 Tangudji maweru maryeru manovyoghe, mughatsi Ananyase akerughe, asamadjabe adimavyoghe. \v 8 Pyere akemuwivule yi: «Nzinguli, dufunu adu dutsisumbisile nungi enu adudu?» Akewake: «Yine, adune.» \v 9 Kaboghu Pyere akemutsingule rye: «Tsyé dutsiwulusununu mumange Yinyuni yi Fumu? Wulu! Abatsiyetswighe mulumi aghu, bake va mune ndaghu, bowubeghe ndewandi.» \v 10 Vane-vane akeberughe va makulu ma Pyere na akesuke muvumu. Minzambu mikekote, mikemurasunu amafu, mikemunangule na bakeyémutswighe va mughule mulumi andi. \v 11 Dibundu dyotsu na botsu abamamawulu bakeghangu tindi na dunzyenzi. \s1 Bimaghe bipwele \p \v 12 Bimaghe na bilimbe bipwele bimavaghungu na bilumbi va ghari mughungi. Bango yitu bamatsanaange va mosi o Pyasu Salemu. \v 13 Djobotsu bamabaghobisaange pwele, yotsu yine, vagha ne mutu wumosi wumarondaange wusobene nowu. \v 14 Baghetu na babaale bapwele, abamavayile Fumu yitu bamafunaange temu tsyotsu. \v 15 Adine bamabeyilaange bibedu, mba bakebasunzaange mu tsyengi vo mu matoghu mu manzile. Bamavayilaange nane, mumbari ave Pyere ovyoyile, yidumbitsi yandi yikewumbe ne wumosi va ghari owu. \v 16 Yinombu yineni yimarughaange o misyengi amibambene na Serusaleme. Yinombu yeni yimaghukeme o musyengi Serusaleme. Aghune, bamabeghaange bibedu, na batu abamakwanungu na binyuni bibive, na botsu bamabelughaange. \s1 Bilumbi bikwanu \p \v 17 Kaboghu, yivunde yi bavaghulitsi ba paghu na botsu abamabe nandi, diwendi yi na dibuli di baSadisi, bakebalabe ngusu na bakeghane kake. \v 18 Va wusu batu botsu, bakebaghaange na bakebabwaghe o tsughu. \v 19 Tumbe, vane mukolu, yanze yi Fumu yikedibule mune ndaghu, yikebapalise. Yanze yeni, yikebatsingule rye: \v 20 «Wendanu o ndaghu Nzambi, na tsingulanu mukute mambu motsu ma monyu wughone.» \v 21 Bilumbi banomawulu, bamawende kedi neni o ndaghu Nzambi na bamalonzaange. \p Yivunde yi bavaghulitsi ba paghu na botsu abamabe nandi, bakerughe na bakeghukighe fundu dji banzonzi ba baSwife na bivunde bi dibundu di mukute Yisrayele. Bamatinde batu muyélande bilumbi o tsughu. \v 22 Tumbe baghore banotole, basamabarasune o tsughu. Bakeghabughe ombu bidjeti muyebatsingule bikumbu. Na bakevose yi: \v 23 «Tutsirasene tsughu dji dibeme na burange, kale ghore abe va mbure andi va wusu byabutsu. Tumbe ave tutsidjidibulile, tugharasene mutu o ghari.» \v 24 Banodighulu, yivunde yi baghore ba ndaghu Nzambi na yivunde yi bavaghulitsi ba paghu bakekambulu nokewivule adimavyoghe. \p \v 25 Mba mutu akibatsingule yi: «Wulwanu! Batu abe dutsisunze o tsughu, badji o ndaghu Nzambi obélonzili batu mambu mowu.» \v 26 Vane-vane yivunde yi baghore ba ndaghu Nzambi akewende na batu bandi muyéghange bilumbi. Tumbe basamavaghe buvape, mumba bamadumange yi mughungi wukébatinde mamani. \v 27 Banobabeghe, bakebawakise ombu fundu dji banzonzi. Yivunde yi bavaghulitsi ba paghu akebafundise. \v 28 Djandi akebatsingule yi: «Tumadughandise kile-kingi ulonze mu dine di mutu ewune. Tumbe yi dumavaghe? Dumanyavise ndonzulu enu ombu batu botsu abetsani o musyengi Serusaleme, mba dwirondi usunze dufu du Djesu va djulu muru etu!» \v 29 Pyere na bilumbi bimosi, bakebawaghule yi: «Diwelimine yi tughobisaange Nzambi, tsiri batu. \v 30 Nzambi baghulu betu amarambuse Djesu adji djenu dumaghomine va kurusu mu muboke. \v 31 Nzambi amamumatise o mabaale mandi, mba amamubyatse Yidjeti na Mughobutsi. Amavayile nane, muveghe Yisrayele yese yukalughe dyele nodile dutandu du mabi mandi. \v 32 Tudji bambedji ba mambu meni, djetu na Yinyuni Yisyeme ayi Nzambi amaveghe abemughobisi.» \p \v 33 Bivunde bi fundu dji banzonzi banowulu nane, bakenyoghe tinde unyoghe tena bamaronde ubabokise. \v 34 Tumbe va ghari owu, vamabe muFarisi wumanengulungu Ghamalyele, mulonzi mighaghe wumaghobusungu na batu botsu. Djandi akereleme va ghari fundu dji banzonzi na akevaghe bakepalise bilumbi mwa temu. \v 35 Mba aketsingule dibundu yi: «Bise Yisrayele, kebenanu na adi dwirondi uvaghe batu beni bane. \v 36 Vasekabe yitsingu tumalabe Tedase ureleme vave, amavumbaange wube yidjeti. Tangudji vamabe ne kame-djine (400) tsi batu bamasobene nandi. Tumbe akeboku, botsu abamamuduke baketsyamughe mba vasamasyale ne yisalu mu dighane dyandi. \v 37 Va djulu vane, va temu sanzeme, tumalabe Sudase mwise Ngalile, amadute tinde bapwele nandi. Tumbe akeboku djawandi, na botsu abamamuduke baketsyamughe. \v 38 Vave nyidutsinguli: duyamwéghengile ame bévayi, basilyanu bayenewende. Mumba payi matase mowu na bisalu birambuyili ombu batu, byutsyemughe. \v 39 Tumbe payi birambuyili ombu Nzambi, dughorungule ubipanze. Duyakubene utoghe na Nzambi». Bise dibuli dyeni bakeghululu Ghamalyele. \v 40 Bakenengile bilumbi, bakebadimbise na mangwangu, bakebaghandise urangune dine di Djesu mba bakebadunde. \p \v 41 Bilumbi banodusughe o ndaghu dusosusu. Bamayene wende na nzangu mumbari, bamadjabe yiri Nzambi atsibalabe yi bawelimine ukwanu mu dine di Djesu. \v 42 Mba kale yilumbu, va dulombili du ndaghu Nzambi na mu ndaghu mowu, bamabwelaange ulonze na uwanze musamu wuboti wu Djesu Kirisete. \c 6 \s1 Yisambwali yi batu bakesolu mu wamuse bilumbi \p \v 1 Mu temu eni, durangu du badukitsi dumafunaange. Kaboghu baSwife abamavosaange mbembu baNgereke, bakengugerene mu djowu abamavosaange mbembu baEberu. Mumbari bakwili ba baNgereke, bamafwimbungu mu bighudji abimaghabungu kale yilumbu. \v 2 Dighumi na babedji bakenengile yinombu yi badukitsi nobatsingule riye: «Dighadiwelimine yi tukedunde ulonze musamu wu Nzambi mughabaange bighudji. \v 3 Ladibandu, baane ba tadji, solanu yisambwali yi babaale bavu na bumbedji buboti, babase na Yinyuni Yisyeme na dyele. Tukebaveghe yisalu yeni yine. \v 4 Tumbe djetu, tuvyosaange temu mu dusambu nolonze musamu Nzambi.» \p \v 5 Dibundu dyotsu dikesinge ditase dyeni. Bakesole Yityene, dibaale dibase na Yinyuni Yisyeme, divu na yitu yandi yotsu mu Nzambi. Bakemwésole Filipe, Porekore, Nikanore, Timone, Paremenase na Nikolase, mwise Atyose dji Siri, djandi awu amasinge Nzambi baSwife. \v 6 Bakebawakise ombu bilumbi, bakebasambilile nobasakighe makake. \v 7 Mbembu Nzambi djimanyavaange. Durangu du badukitsi dumafunaange o Serusaleme, na pwele bavaghulitsi ba paghu bamavayilaange Djesu yitu. \s1 Yityene akeghangu \p \v 8 Na mangolu na yese yi Nzambi amamuveghe, Yityene amalasaange bilimbe novaghe bimaghe bineni va ghari mukute. \v 9 Mwa dikabu di batu, bakemutsundise. Djowu batu ba ndaghu dusambu adjimanengulu «Bavighe abamadjeghusu». Mu ndaweni, mumabe baSwife ba misyengi mi Sirene na Alesanderi. Dikabu dimosi baSwife ba binange bi Silisi na Asi. \v 10 Tumbe basamarungule ughaghene nandi, mumbari amavosaange na dyele di Yinyuni Yisyeme. \v 11 Kaboghu bakefute batu muyéfure bumbedji yi: «Tutsimughulu esyengi Moyise na Nzambi.» \v 12 Anane bamarulile batu botsu, bivunde bi mukute na milonzi mi mighaghe. Mba bakesutusu Yityene nomughange, bakemubeghe va wusu fundu dji banzonzi. \v 13 Bakebeghe bambedji ba ufure, abamavose yi: «Mutu éwuwu aghedundi ulenze ndaghu adjisyeme dji Nzambi, na mughaghe Moyise! \v 14 Tutsimughulu evosi yi Djesu mwise Nasarete, opanze ndaghu Nzambi na osanze mutsanu awu Moyise amasile.» \v 15 Batu botsu abamabe va ghari fundu dji banzonzi, bamalabe yinzi yi Yityene yimabaghunu nane ayi yanze. \c 7 \s1 Yityene uvose evosi \p \v 1 Mulonzi awuvu yivunde akemuwivule: «Adibevosi mu ndedju, dingenze?» \v 2 Yityene akewaghule yiri: «Baane ba ngudji na batate nkululwanu, Nzambi bundumbe amalabene na kaaghe etu Aberaame, ave amabile o yinange yi Mesopotami ne akewende o musyengi Arane. \v 3 Nzambi akemutsingule yiri: “Sile bulongu bwaghu na yifumbe yaghu, na wende o bulongu abu nyuwulase\x + \xo 7.3 \xo*\xt Dib 12.1\xt*\x*.” \v 4 Na vane Aberaame akedjusughe bulongu bu Babilone na akewende oyétsane o musyengi Arane. Mba tadji Aberaame anofu, Nzambi akemubeghe o bulongu bughone abu dwitsanini na nyangu. \p \v 5 Nzambi asamamuveghe disyale, ne mwa mbure djusunzile ditambi o bulongu bweni. Tumbe, amamuveghe pangini djudile bulongu bwotsu, djandi na bakule bandi. Yotsu yine, Aberaame mbé asekabe na baane. \v 6 Nzambi amamutsingule rye: “Baane na bateghule baghu boyétsane o bulongu bu bweni, awu bobile bavighe na botsoghusulu mu kame-djine (400) tsi bilime. \v 7 Tumbe menu Nzambi, nyusosise mukute awu djowu bobile bavighe. Na vane, bopale o bulongu bu buvighe, na bondumise va mbure eni djidji\x + \xo 7.7 \xo*\xt Dib 15.13-14; Ukm 3.12\xt*\x*.” \v 8 Nzambi amatunge pangini na Aberaame. Yilimbe yi pangini eni, urebe mwane. Mbana, Aberaame akerebe mwane andi Yisaake mu yilumbu yi munana. Yisake akerebe Sakobe wandi. Sakobe akerebe bandi baane, abavu dighumi na bifumbe bibedji bi bakaaghe betu. \p \v 9 Bakaaghe betu bamavine mwane tadji owu Sosefe na bakemusumbise. Sosefe akenebeghu o bulongu bu Yisipete. Tumbe Nzambi amabe nandi. \v 10 Akemughobule mu ditsoghe. Akemuveghe dyele na yese va wusu Farawu, kaghe Yisipete omamusole murumitsi Yisipete na ndaghu andi djotsu. \p \v 11 Dungosu du nzale dukerughe o bulongu bu Yisipete na bu Kanane. Batu bamatsoghe pwele, ladibandu batadji betu basamamwédile bighudji. \v 12 Sakobe anowulu yiri wudji bighudji o Yisipete, aketinde bane bandi wune, bakaaghe betu kumbu adji teghe. \v 13 Adjimubedji, Sosefe akekedjabise na baane ba ngudji bandi. Na yilombi yandi yikedjabunu na Kaghe Farawu. \v 14 Sosefe akenengile tadji andi Sakobe na yifumbe yandi yotsu. Djobotsu bamabe maghumi-dusambwali ma batu na batu baranu (75). \v 15 Sakobe akewende o Yisipete. Akefwile wune, na bakaaghe betu wandi. \v 16 Bakenebeghe bivisi bi bakaaghe bowu o musyengi Siseme noyétsighe o ngile adji Aberaame amasumbe na dufunu du mbongu na baane ba Emore tadji Siseme. \p \v 17 Temu adji Nzambi amavangene na Aberaame djinobambene, mukute etu wumafune o Yisipete. \v 18 Mba kaghe djighone adjisamadjabe Sosefe, akebonge yitsighe yi bukaghe bu Yisipete. \v 19 Kaghe eni akedyonge bakaaghe betu, akebatsoyise o buvighe, tena amasile bane bowu ufu. \p \v 20 Va temu eni, Moyise akeburu, mwane wumabe tinde ubwedji va wusu Nzambi. Amabungulu mu miweli miryeru va kane tadji andi. \v 21 Anopalusu na biburu byandi, mwane mughetu wu Kaghe Farawu akemubonge na akemubungule nane mwane andi. \v 22 Moyise akebungulu na dyele di bise Yisipete, mbana akebe dibaale dighobusu mu posulu na bisalu byandi. \p \v 23 Anobe na maghumi-mana ma bilime (40), akeghane kake djuyélabe baane ba ngudji andi bandi, baYisrayele. \v 24 Anolabe yiri mwise Yisipete yike wandi etsoyisi, akemuwamuse notoyise mwise Yisipete nomuboke. \v 25 Amatase yiri baane ba ngudji bandi bowulu yiri Nzambi obaveghe dughobutsu mu djandi, tumbe basamadidjabe. \v 26 Yilumbu ayimaduke, Moyise akebengune na batu babedji bamatoghaange. Anoronde ughabuse duvotsu va ghari owu, akebatsingule rye: “Bambatsi, dudji baane ba ngudji, dibandu yi dibokisini nane?” \v 27 Omatsoyisaange mbatsi andi, akesindile Moyise novose: “Anyi atsyusole mube yivunde na nzonzi va ghari etu? \v 28 Wirondi umboke menu wandi, nane wutsibokile mwise Yisipete masighe\x + \xo 7.28 \xo*\xt Ukm 2.11-15\xt*\x*?” \v 29 Mu posulu tsyeni, Moyise akerine, aketsane o bulongu bu Madyane. Akebure bane babedji wune. \p \v 30 Maghumi-mana (40) ma bilime manovyoghe, o kumu dukange beli na mukongu wu Sinayi, yanze yi Nzambi yikelabene nandi o ghari mulutsu diningi adimalulaange. \v 31 Moyise akesutu mune amalabile nane, tumbe ave amabambenine mu labe burange, akewulu dyufi di Fumu dimavosaange yi: \v 32 “Menu nyidji Nzambi baghulu baghu, Nzambi Aberaame, Nzambi Yisaake na Nzambi Sakobe\x + \xo 7.32 \xo*\xt Ukm 3.6\xt*\x*.” Noregheme, Moyise asamarungule ughengile. \v 33 Kaboghu Fumu akemuvaghe yi: “Vule bapondu baghu, mumba wudji va mbure djisyeme. \v 34 Nyimalabe nane batu bami bétsoghusulu o bulongu bu Yisipete. Nyimawulu mighamu myowu, nyirughe muyibaghobule. Tsyéwendi, nyiwutindi o Yisipete\x + \xo 7.34 \xo*\xt Ukm 3.7-8\xt*\x*.” \p \v 35 Awuwu, Moyise, dibaale adi baane ba Yisrayele bamaghale novose yi: “Anyi atsyusole mube yivunde na nzonzi va ghari etu\x + \xo 7.35 \xo*\xt Ukm 2.14\xt*\x*?” Nzambi amamutinde nane yivunde na mughobutsi wu mukute andi, va yinzime yi yanze ayimalabene nandi mu diningi. \v 36 Moyise omapalise baane ba Yisrayele o bulongu bu Yisipete, novaghe bimaghe na bilimbe bipwele o bulongu bweni, o Mubu Wubenge, teno dukange. Mambu motsu mane, mamadughusu mu maghumi-mana (40) ma bilime. \v 37 Moyise, dibaale adimatsingule mukute Yisrayele yi: “Va ghari mukute enu, Nzambi opalise mubiyitsi nane menu\x + \xo 7.37 \xo*\xt Det 18.15,18\xt*\x*.” \v 38 Ave mughungi wu Yisrayele wumabile o dukange, Moyise djandi amabe va ghari baghulu betu na yanze, ayimavosaange nandi o mukongu wu Sinayi. Akedile musamu Nzambi awiveyi monyu, mu tudjabise woni. \p \v 39 Tumbe baghulu betu basamaronde umuwululu. Bakemuwengule na nzale ughabughe o Yisipete. \v 40 Baketsingule Arone: “Tuvayili banyambi aboyenewendaange va wusu etu, mumbari tughedjabi aditsiruyile Moyise, otsitupalise o Yisipete\x + \xo 7.40 \xo*\xt Ukm 32.1\xt*\x*.” \v 41 Baketule kosi mu yibaghunu yi mwane ngombi na bakevaghule paghu va wusu andi. Bakevaghe mumengu mu yime ayi djobeni bamatule. \v 42 Nzambi akebaliyili nzime, nobasile uyitse batsungi na bambwelili, nane disonunu mu mughande babiyitsi: \q1 “Mukute Yisrayele, tsiri ombu menu \q1 dumayivaghulili paghu tsyenu na bisaku, \q1 mu temu adjidumabile, \q1 mu maghumi-mana (40) ma bilime o dukange. \q1 \v 43 Nesi, dumabeghe disambe di nyambi enu Moloke, \q1 na yibaghunu yi mbwelili nyambi enu Refane. \q1 Abine, bime abi dumatule mu biyitsaange. \q1 Ladibandu, nyudubeyile nane bise tsughu o vale, \q1 uvyoghe bulongu bu Babilone\x + \xo 7.43 \xo*\xt Amo 5.25-27\xt*\x*.” \p \v 44 Mu kumu dukange, baghulu betu bamabe na ndaghu yibengunu. Moyise amadjirunge nane Nzambi amamusindiyile bwé akedjivaghe, mu yibaghunu ayi amalabe. \v 45 Baghulu betu bamadile ndaghu eni. Mu dirume di Sosye, bakedjibeghe o bulongu bu batu abe Nzambi amasanze va wusu owu. Djikebe vane tena temu kaghe Davide. \v 46 Djandi wughu akedile yese va wusu Nzambi. Akevonde musughe wurunge ndaghu djisyeme dji Nzambi Sakobe. \v 47 Tumbe mwane andi Salemu amamurungile djoni. \p \v 48 Yotsu yine Nzambi-Pungu, aghétsani mu mandaghu amarungu na makake ma batu. Mubiyitsi evosi yi: \q1 \v 49 “Divose Fumu Nzambi rye: \q1 Djulu yitsighe yi bukaghe bwami, \q1 Butambe yisunzulu yi makulu mami. \q1 Munongu ndaghu yi durungule utungile? \q1 Vo mbure yi djurungule ube yivumunu yami? \q1 \v 50 Byotsu bine, tsiri mebeni nyimabisunde na makake mami\x + \xo 7.50 \xo*\xt Isa 66.1-2\xt*\x*?” \p \v 51 Dune kande, mirime myenu mighale na matudji menu madibe va wusu mbile Nzambi! Dughededili Yinyuni Yisyeme! Dudji nane bakaaghe benu. \v 52 Mubiyitsi awu batadji benu basamakwane anyi? Bamaboke abamabighe durughulu du Mutu awusungeme. Mutu eni wune, dumamusumbise nomuboke. \v 53 Byanze bimaduveghe mughaghe Nzambi, tumbe dumabuse uwughobise!» \s1 Yityene eboku \p \v 54 Ave bamawululu posulu tsyeni, fundu dji banzonzi djikenyoyile Yityene. Na kabu, bakevaghaange duweriti na minu mowu. \v 55 Tumbe Yityene, abasilange na Yinyuni Yisyeme, akeghengile o djulu, akelabe kembu Nzambi na Djesu diteli va mabaale mandi. \v 56 Akevaghe yi: «Wulwanu, nyilabi djulu djidibughe na Mwane mutu diteli va mabaale ma Nzambi!» \p \v 57 Kaboghu, bakebwaghe mughamu wuneni nodibighe matudji. Bakeyémuvike djowu botsu. \v 58 Bakemupalise o musyengi nomutinde mamani bakemuboke. Bambedji bamasile bidwaru byowu na mwa mwane dibaale, wumanengulungu Sole. \v 59 Ave bamamutindilaange mamani, Yityene akesambilaange yi: «Fumu Djesu, wake yinyuni yami!» \v 60 Mba akekuteme noghamughe na mangolu mandi motsu: «Fumu, batandi dibi dyédidi!» Yikemani, akefu. \c 8 \p \v 1 Mba Sole amarondaange dufu du Yityene. \s1 Sole ekwani Dibundu di Kirisete \p Mune yilumbu akevyosulile ukwane dibundu di Serusaleme. Badukitsi botsu, uvenguse bilumbi, bakepanzighe mu byari byotsu bi Sudé na Samari. \v 2 Batu abamaghobisaange Nzambi baketswighe Yityene na bakemulile tinde na munyongu. \v 3 Sole, djandi, akevataange upanze dibundu. Amawendaange ndaghu na ndaghu, akeghangaange bango yitu, na baghetu na babaale, akebabwaghaange o tsughu. \s1 Filipe esamuni musamu wuboti o Samari \p \v 4 Bango yitu abamatsyamughe bamanangaange bulongu, noyenelonzaange musamu wuboti. \v 5 Filipe akewende o musyengi Samari, akebasamunine Kirisete. \v 6 Mighungi na mighungi va mosi mimawulu posulu tsi Filipe, mumba mimawulu nolabe bilimbe bi bimaghe abi amavaghaange. \v 7 Na mighamu mineni, binyuni bibive bipwele bimapalaange mu batu. Bibomfi bipwele na bitsondu bimabelusu. \v 8 Kaboghu nzangu djikebe djineni mu musyengi eni. \p \v 9 Mutu winengulu Simu amaba vane kale o musyengi eni, amavandaange. Mavande mandi mamasutusungu mughungi wotsu wu Samari. Amakelabange nderi adji muneni. \v 10 Mba botsu, ubongile o bangebi teno bivunde, bamamughobisaange pwele. Bamavosaange yi: «Mutu éwuwu mangolu ma Nzambi, amenengulu “Mboboghe”.» \v 11 Bamamughobisaange pwele, mumba mbé amatsinge nobasutusu na mavande mandi. \v 12 Tumbe banosinge musamu wuboti awu Filipe amasamunaange, mu dyambu di Bukaghe bu Nzambi na mu dine di Djesu Kirisete, baghetu na babaale bakebatusu. \v 13 Djabeni Simu akesinge Djesu na akebatusu. Mune amalabilaange bimaghe bineni na bilimbe abi Filipe amavaghaange, amasutu na asamamwékakenange nandi. \p \v 14 Bilumbi o Serusaleme bakewulu yi bise Samari bamadile musamu Nzambi na nzangu. Adine bamabatindile Pyere na San. \v 15 Banotole o Samari, bakesambilile mu djowu abamasinge Nzambi, mumbari bakedile Yinyuni Yisyeme. \v 16 Ne vane babatusulungu mu dine di Fumu Djesu, Yinyuni Yisyeme mbé yisekasundughe ne mu wumosi va ghari owu. \v 17 Pyere na San bakebasakighe makake na bakedile Yinyuni Yisyeme. \p \v 18 Simu anolabe yi Yinyuni Yisyeme yiveghu ombu bango yitu ave bilumbi bebasakiyili makake akeronde ubaveghe badoli. \v 19 Amabavaghe yi: «Peyanu ngudu, yi abe nyusakighaange makake bakedilaange Yinyuni Yisyeme.» \v 20 Tumbe Pyere akemuwaghule yi: «Badoli baghu babungini na ndebeni, mumba wutsitase bwé peghulu dji Nzambi djisumbu na mbongu! \v 21 Wughane dikabu vo musughe mu yisalu yéyiyi, mumba murime aghu wughaa wusungeme va wusu Nzambi. \v 22 Vughule ditase dyaghu dibive na lende Fumu, lake pa dyurungule uvaghu, akewutande mu ditase dyédine. \v 23 Mumba nyilabi na ngenze, yi wudji wubase na mele mabive mba wune mutsanu wubi.» \v 24 Kaboghu Simu akevaghe Pyere na San yi: «Djenubeni lendanu Fumu, yiri motsu dutsivose makétuyile.» \v 25 Yikebémani ughabuse bumbedji nosamune Musamu wu Fumu, bilumbi bibedji bakeghabughe o Serusaleme. Mu nzile bakeyenelonzaange Musamu Wuboti mu mimbu mapwele ma Samari. \s1 Filipe ebatisi yidjeti yi Yityopi \p \v 26 Yanze yi Fumu yikevaghe Filipe yiri: «Releme, wende o yari yibande, mu nzile adjirambuyili o Serusaleme teno musyengi Ghase. Nzile adjivu mududu, djighémwévyoghulu na batu.» \v 27 Filipe akereleme, akewende na maswasu. Mu nzile, akebengune na muvangu wu Yityopi, yidjeti yineni yimakelisaange yilundulu yi Kandase, kaghe mughetu dji Yityopi. Djandi amarughe o Serusaleme mu yiyitse Nzambi, \v 28 na yikewughabughe amaghabughaange o dimbu dyandi. Amabe atsane va djulu dikalu dyandi dimayenedutungu na kabele\f + \fr 8.28 \fr*\fq dikalu dyandi dimayenedutungu na kabele: \fq*\ft lotu baghore adjibabeyi o divite; yiwendulu ayimadutungu na bibulu bineni va temu adji ghulu.\ft*\f*. Na vane, amarangaange yibuku yi musamu wu mubiyitsi Yisayi. \p \v 29 Yinyuni Yisyeme yiketsingule Filipe bwé: «Bambene na dikalu dyédine.» \v 30 Filipe amabambene mbangu-mbangu na akewulu yidjeti yi Yityopi, yimarangaange dibuku di mubiyitsi Yisayi na dyufi dineni. \fig |alt="Filipe ebatisi yidjeti yi Yityopi" src="WA03956b.tif" size="col" loc="8.26-40" copy="by Graham Wade. © United Bible Societies, 1989, Nairobi, Kenya." ref="8.30"\fig*Akemuwivule yi: «Wighulu na bureti amewirangi?» \v 31 Yidjeti yeni akemuwaghule yiri: «Tsyeni nyurungulile uwulu, ta vagha mutu wupindiyile?» \p Vane-vane, amavaghe Filipe akenangeme notsane va mughule andi. \v 32 Yibuku yi Bisonu ayi amarangaange ayiyi: \q1 «Amaba nane yindombu ayi bébeyi o uboke, \q1 Nane mwane yindombu awibi dibabe va wusu mufuyitsi, asamadibule munu andi. \q1 \v 33 Amalenzu mba musughe andi wumadesu. \q1 Kule andi, anyi odjirangemine? \q1 Mumba batsimutabule monyu va butambe\x + \xo 8.33 \xo*\xt Isa 53.7-8\xt*\x*.» \m \v 34 Yidjeti akewivule Filipe yi: «Kokolu, nzinguli anyi mubiyitsi eranguni nane, djabeni ekevosile vo mutu susu?» \v 35 Filipe akemuwaghule, akemutsingule musamu wuboti wu Djesu, ubandile vane dibandu di Yibuku yeni yi Bisonu. \p \v 36 Bakebwele wuwende na baketole va mbure djimabe mambe. Yidjeti akevaghe yi: «Labati mudjambe! Kaboghu wurungule umbatise, mbeyé?» [ \v 37 Filipe akemuvaghe yi: «Payi wune tinde yitu, wurungule ubatusu.» Yidjeti akewaghule yi: «Yine, nine yitu mu Djesu Kirisete, Mwane Nzambi.»] \v 38 Yidjeti akesikighe dikalu, bakesundughe djone Filipe mu mudjambe. Na Filipe akemubatise. \v 39 Banosabughe, Yinyuni yi Fumu yiketsyemuse Filipe. Yidjeti asamamwémulabe, tumbe akeduke nzile andi na nzangu. \v 40 Filipe akepalile o dimbu di Asote, mba akevyoghe misyengi na misyengi, noyenesamunaange Musamu Wuboti mbure tsyotsu tena ave amatole o yisyeni yi Sesaré. \c 9 \s1 Fumu Djesu enengili Sole \p \v 1 Mu temu eni, Sole amakwanaange pwele na amaghanaange uboke badukitsi ba Fumu. Amayérasene yivunde yi bavaghulitsi ba paghu, \v 2 nomuvonde mighande mi musughe wuwendile o mandaghu ma tsambu ma baSwife mu musyengi Damase. Na payi atsirasene babaale vo baghetu abeduki nzile Djesu, obaghange nobabeghe o Serusaleme. \v 3 Abilaange mu nzile Damase, akebambene beli na musyengi. Sundile, yidjalale yinene ayi masundughe o djulu yikemuvedemine. \v 4 Akeyideme vatsi, na akewulu dyufi dimavosile rye: «Sole, Sole, dibandu yi winkwanini?» \v 5 Akewivule: «Nde la nyi, Fumu?» Na dyufi dimamuwawule rye: «Menu la Djesu, awu wikwani. \v 6 Tumbe releme, kote o musyengi, aghune bowutsingule adiwudusu.» \v 7 Bambatsi ba mulingu ba Sole bamasikeme, bamaghambu na dyambu dyuvose. Bamawulu dyufi, tumbe basamalabe mutu. \v 8 Sole amareleme na amadibule misu, tumbe asamamwélabaange ne yime. Bamamughange mu dikake mu mubeghe o Damase. \v 9 Mu bilumbu biryeru, asamarungule ulabe na amatsane nane, vagha wudji nonu. \p \v 10 Wumabe o Damase mudukitsi wumosi dine dyandi Nanyase. Fumu amalabene nandi mu yiryaryamu na akemunengile: «Nanyase!» Akewaghule: «Me djanduwu, Fumu.» \v 11 Fumu akemutsingule rye: «Lenge nowende mu nzile adjinengulu “Nzile Djisungeme”, o ndaghu Sudase. Aghune, wuyéwivule dibaale, mwise Tarese oyinengulu Sole. Usambile esambili. \v 12 Mu yiryaryamu, atsilabe dibaale dinengulu Nanyase, atsikotaange nomusakighe makake mumba akebwélabe.» \v 13 Nanyase amawaghule rye: «Fumu, batu bapwele bamaposile mu dibaale dyeni na nyidjabi dibi adi amavaghe mu bango yitu o Serusaleme. \v 14 Na atsirughe wunu na musughe awu amasingusulu na bivunde bi bavaghulitsi ba paghu, muyighange botsu abeyitsi dine dyaghu.» \v 15 Tumbe Fumu aketsingule Nanyase: «Wende, mumbari nyimasole dibaale dyédine, mube musalitsi ami. Na djandi odjabise dine dyami mu malongu masusu, na bakaghe bowu, na mu mukute Yisrayele. \v 16 Nyumulase mebeni maghughe motsu ame olabe mu dyambu dyami.» \p \v 17 Yike Nanyase amawende. Akekote o ghari ndaghu, akemusakighe makake, na akemutsingule rye: «Sole, mwane tadji ami, Fumu Djesu otsilabene naghu mu nzile ave wutsiruyilaange, atsinzindighe ombu aghu. Motsu mane, mumba wukebwélabe na wukebasu na Yinyuni Yisyeme.» \v 18 Vane-vane, bime bibaghunu na maghaghele bimabondughe mu misu ma Sole na amamwélabe. Amareleme na amabatusu. \v 19 Anodji, mangolu mandi, mamamughabuyile. \s1 Sole esamuni Musamu Wuboti o Damase \p Sole amatsane mwa bilumbu na badukitsi abamabe o Damase. \v 20 Vane-vane, Sole amabande ulonze mu mandaghu ma tsambu ma baSwife, yiri Djesu adji mwane Nzambi. \v 21 Botsu abamamuwulungu bamakambulu na bamawivulaange: «Tsi djandi otsikwanaange o Serusaleme botsu abamarangunaange dine di Djesu? Na agharughe wunu mu yibaghange nobabeghe va wusu bivunde bi bavaghulitsi ba paghu?» \v 22 Sole mu posulu tsyandi, amakewarisaange kale yilumbu. Tumbe baSwife ba Damase basamamwébe na dyukale mumbari djandi amabalasaange na kengili yiri Djesu la Kirisete. \p \v 23 Mwa pesu temu, baSwife bamaghane kake muboke Sole, \v 24 tumbe amalubusu mu fundu owu. Makotulu motsu ma musyengi mamakelusungu nyangu na mukolu, mu mubokise. \v 25 Kaboghu badukitsi ba Sole bamamubeghe mukolu mu muvyose disimu dimosi di yivaghe yi musyengi, na bamamusunduse mu ponzi. \s1 Sole o Serusaleme \p \v 26 Ave Sole amatolile o Serusaleme, djandi mbé aronde ufubene mu dighuki di badukitsi. Tumbe djobotsu bamabe na ghome andi, mumbari vasamabe ne wumosi wumatasaange yiri ngenze Sole amakalughe mudukitsi. \v 27 Adine Barenabase amamubongile nandi, akemubeghe ombu bilumbi. Barenabase akebwébatsingule nane mu nzile, Sole amalabinine na Fumu, na nane Fumu amavosile nandi. Barenabase amabwese ubatsingule nane Sole o musyengi Damase, amasamunine na musighe mu dine di Djesu. \v 28 Yike Sole amayenewendaange noghabughe nowu o Serusaleme, na amasamunaange na musighe mu dine di Fumu. \p \v 29 Djandi amavosaange notsunde na baSwife abamavosaange mbembu baNgereke, tumbe djowu bamarondaange umubokise. \v 30 Baane ba tadji bandi banodidjabe, bamabeghe Sole o yisyeni yi Sesaré, na bakemuwendise o yisyeni yi Tarese. \p \v 31 Dibundu mu musyengi wotsu wu Sudé, wu Ngalile na wu Samari, dimabe mu duvotsu. Dimaneghaange mu yitu, dimabéghaange monyu mu dighobe di Fumu na dimafunaange na dwamusu du Yinyuni Yisyeme. \s1 Pyere ebelusi Ené \p \v 32 Pyere wandi, amayenevyoyilangaange mbure tsyotsu, akesundughe ombu bango yitu abamatsanaange o musyengi Lide. \v 33 Aghune, akerasene dibaale dinengulu Ené dimabe disileme va ditoghu mu yinane yi bilime, mumbari amabe yimbolutu. \v 34 Yike Pyere akemutsingule: «Ené, Djesu Kirisete eghubelusi! Releme, kunze ditoghu dyaghu.» Sundile Ené akereleme. \v 35 Ave bamamulabile, batu botsu bamatsanaange o musyengi Lide na kumu Sarone, bamasinge Fumu. \s1 Pyere eghabusi Tabite monyu \p \v 36 Wumabe o musyengi Sopé, mudukitsi mughetu wumanengulu Tabite, vo «Dorkase» o mbembu Ngereke, diwendili bwé «Tsyesi». Amavyosaange temu andi novaghaange bisalu biboti nowamuse bidjaghe. \v 37 Mu temu eni, amadimbene ubele na akefu. Dunyuru dunobwitsu, dumasunzu o yibuku yi ndaghu ayi djulu. \v 38 Badukitsi abamabe o musyengi Sopé, badjabilaange yiri Pyere amabe o musyengi Lide, awuvu bébeli na Sopé, Bakemutindile babaale babedji muyémulende: «Wuyabwétsinge, lenge norughe ombu ghetu.» \v 39 Pyere amawende nowu. Anotole, bamamubeghe o yibuku yi ndaghu ayi djulu. Bakwili botsu bamabambene nandi nolile. Bamamulase bikutu na bilinge, abi Dorkase amavaghaange ave amabilaange monyu. \v 40 Pyere akepalise batu botsu, akekuteme na akesambile. Mba amaghelughe o yari yi mvumbi novose rye: «Tabite, releme!» Lake Tabite akedibule misu, anolabe Pyere, akesimbughe na aketsane. \v 41 Pyere amamuveghe dikake na akemuwamuse ureleme. Amanengile bango yitu na bakwili, na amabalase Tabite monyu. \v 42 Dimadjabunu mu musyengi wotsu wu Sopé na bapwele bamavayile Fumu yitu. \v 43 O musyengi eni, Pyere amatsane yitsingu yineni ombu Ngele-Bibande\f + \fr 9.43 \fr*\fq Ngele-Bibande: \fq*\ft djandi awu ekunzi bapondu, bakomi, biswelu bi mbongu, na mikate mi bibulu vo mi banyoghe. \ft*\f*, djinengulu Simu. \c 10 \s1 Yanze evosili Korneye \p \v 1 O Sesaré wumabe dibaale dimanengulungu Korneye. Amabe yivunde yi kame baghore mu dibuli adimanengulungu «Mughungi baghore ba Yitali.» \v 2 Amabe na dinonge na amadumaange Nzambi na kane andi djotsu. Amawamusaange bidjaghe bi baSwife na amasambilaange Nzambi temu tsyotsu. \p \v 3 Mwa yilumbu, va murekemunu wisi va tsisighe, beli na maweru maryeru, amadile yiryaryamu. Na tsiyiri akelabe yanze yi Nzambi ukote ombu wandi na akemunengile yi: «Korneye!» \v 4 Akeghengile na dunzyenzi na akewaghule rye: «Fumu, dyambu yi?» Yanze nomuwaghule yi: «Nzambi atsironde tsambu tsyaghu na dwamusu adu wiveyi bidjaghe, na eghurangemini. \v 5 Tumbe, sindighe batu o musyengi Sopé, bakénengile Simu awu bénengili Pyere. \v 6 Etsani ombu Simu Ngele-Bibande, ndaghu andi djidji va mughule mubu.» \v 7 Yike yanze ayimavose nandi yiwendi, Korneye akenengile basatsi bandi babedji na ghore mosi djimamusalilaange, adjimabe mutu wunonge na Nzambi. \v 8 Akebatsingule motsu amamavyoghe mba akebatinde o Sopé. \s1 Yiryaryamu yi Pyere \p \v 9 Yilumbu ayimaduke, yotsu yine mbé baki mu nzile ave bamabambeninaange na musyengi Sopé, Pyere akemate o djulu ndaghu mu yésambile, va diweru di mwangulu. \v 10 Akewulu nzale, mbé aronde udji. Temu adji bamamulambilaange bighudji, akelabe yiryaryamu. \v 11 Amalabe djulu djimadibughe, na yime yimasundughaange. Yime yeni yimabe nane yibuku yi tsande djineni, djighangu mu kodu tsyotsu tsi djine, adjimasundughe tena vatsi. \v 12 Mu tsande eni, mumabe minongu myotsu mi bibulu abivu na biname bina, minongu myotsu mi bilandile bi butambe, na minongu myotsu mi batsoli. \v 13 Akewulu dyufi dimamuvosile yiri: «Pyere, releme! Boke bibulu byébibi na djange!» \v 14 Tumbe Pyere akewake: «Tsatsabi! Fumu ami, nyisekadjangaange abivu yingitsi vo binzoruru.» \v 15 Dyufi dikemwéghulunu nandi adi mubedji, na dikevose yiri: «Abi Nzambi amalyomise, ndedju wuyabilabe nzoruru.» \v 16 Dyoni dimalabene kumbu yiryeru, mba yime yeni yikematusu o djulu. \p \v 17 Pyere amakewivulaange divindughulu di yiryaryamu ayi abenolabe. Vane-vane, batu abe Korneye amatinde, banomane uwivule mu djabe ave ndaghu Simu Ngele-Bibande djivu, baketole va dikotulu. \v 18 Bamadukise na bamawivule rye: «Avave Simu adjinengulu Pyere etsanini?» \v 19 Pyere wukelule mbé akikelule yiryaryamu yandi, ave Yinyuni yimamutsingulile yiri: «Wulu, vadji batu baryeru béwurombi. \v 20 Releme, vindeme na wende nowu, wuyatsikedene, mumba menu nyibasindiyi.» \v 21 Pyere akevindeme ombu batu beni nobatsingule yi: «Nyidjandughu, menu dirombi. Dibandu yi dutsiruyile?» \v 22 Bakewaghule yi: «Tutsitindu na Korneye, yivunde yi baghore. Dibaale disungeme, didumi Nzambi, na baSwife botsu bémurondi. Yanze yi Nzambi yimayimuveghe dilongi dyédidi: “Nengile Pyere o ndaghu aghu na wulu motsu ame owutsingule.”» \v 23 Pyere akebakotise o ghari ndaghu na akebaveghe bitsighe byuvyosile mukolu. \s1 Pyere ewendi ombu Korneye \p Va kedi dji yilumbu ayimadukaange, Pyere amasimbughe na amawende nowu. Baane ba tadji bamosi ba Sopé bamawende nandi. \v 24 Djowu bamatole o musyengi Sesaré mu yilumbu ayi mubedji. Korneye amabavivaange na biburu byandi na bambatsi bandi ba murime, abe amanengile. \v 25 Ave Pyere amatolile, Korneye akémubengusunu, amakébwaghe va makulu mandi mu muyitse. \v 26 Tumbe Pyere akemurelighe nomutsingule yi: «Releme! Mumbari menu nyidji mutu nane ndedju.» \p \v 27 Va djulu vane, amayenevosaange na Korneye. Anokote o ghari ndaghu, amarasunu batu bapwele baghukeme. \v 28 Akebatsingule rye: «Dwidjabi yi muSwife aghane musughe wube mbatsi mweni, vo mu ukote o ndaghu andi. Tumbe Nzambi atsindonze yi, vagha mutu awu menu nyurungule wulabe yiri adji nzoruru vo agha awelimine ufwamu. \v 29 Ladibandu, ave dutsitindile batu o wuyindengile, ngalabe diweru mu urughe. Kaboghu, nyirondi udjabe adi dutsindengilile.» \p \v 30 Korneye akewaghule yiri: «Vake bilumbu bina, va temu dji maweru maryeru ma tsisighe, nyimasambilaange. Suka, mutu na bikutu bikademi akepale va wusu ami. \v 31 Akenzingule: “Korneye, dusambu dwaghu dumadughusu, na Nzambi atsirangemine dwamusu du maboti amewivayili bidjaghe. \v 32 Kaboghu sindighe mutu o Sopé mu uyenengile Simu awu bénengili Pyere. Etsani ombu Simu mosi, Ngele-Bibande adjitsani va mughule mubu.” \v 33 Nzilenge notinde batu mu yiwulande na wutsisinge urughe. Vave, tudji djetu botsu va wusu Nzambi, mughulu motsu ame Fumu atsiwurume mu yitutsingule.» \s1 Pyere elonzi Musamu Wuboti ombu Korneye \p \v 34 Anane Pyere amabongile mbembu novose yiri: «Mba nyimawulu bwé Nzambi aghane dupasu du batu. \v 35 Mu malongu motsu, mutu awidumi Nzambi na avu asungeme, awune awelimine usingu nandi. \v 36 Amatindile bise Yisrayele mbembu andi, mu yitusamune Musamu Wuboti wu duvotsu adutumadile mu Djesu Kirisete, odjivu Fumu batu botsu. \v 37 Dwidjabi adimarele uvyoghe o Ngalile, mba dikebwélabene mu Sudé djotsu. Motsu mane mamavyoyile, yike San emani usamune musamu wu dubatusu. \v 38 Dwidjabi nane Nzambi amasolile Djesu mwise Nasarete, nomuveghe mangolu ma Yinyuni Yisyeme. Dwidjabi wandi nane Djesu amanangile bulongu, noyenevaghaange diboti noghobulaange botsu abamabe baghangu na dyabu, mumba Nzambi amabe nandi. \p \v 39 Mba djetu, tudji bambedji ba motsu ame amavaghe o bulongu bu baSwife, teno Serusaleme. Djandi awu bamabokise, nomulelighe va kurusu. \v 40 Tumbe Nzambi, amamurambuse o dufu yilumbu ayimuryeru, na amavaghe yi akelabene. \v 41 Asamalabene na mikute myotsu, tumbe yike na djetu abe Nzambi amasole vane dibandu mube bambedji. Anorambughe, tumadji nonu nandi. \v 42 Amaturume ulonze Musamu Wuboti, ombu mukute na utsiyise yi, adji mutu awu Nzambi amabyatse, mu ufundise abavu monyu na abafu. \v 43 Babiyitsi botsu bamavose mu djandi, botsu abemuvayili yitu, bodile dutandu du mabi dibandu djandi.» \p \v 44 Pyere uvose mbé akivose, Yinyuni Yisyeme yikesundughe mu botsu abamawulungu musamu Nzambi. \v 45 Bango yitu abamabe barebu, abamarughe na Pyere, bakekambulu mu ulabe yi, peghulu Yinyuni Yisyeme djimaghabulu djowu botsu abasamabe baSwife. \v 46 Ngenze, bango yitu abarebu, bamabawulungu uvose mu mambembu masusu noyitse Nzambi. Kaboghu Pyere akevose yi: \v 47 «Tughorungule ughandise batu bébabe dubatusu du mambe, badililaange Yinyuni Yisyeme nane djetu!» \v 48 Na akeveghe musughe ubabatise mu dine di Djesu Kirisete. Kaboghu bakemuwivule aketsane mwa bilumbu nowu. \c 11 \s1 Pyere ekekaghule va wusu dibundu di Serusaleme \p \v 1 Bilumbi na baane ba tadji abamabe o yinange yi Sudé, bakewulu bwendiri bise malongu wandi bamadile musamu Nzambi. \v 2 Ave Pyere amamatile o Serusaleme, bango yitu abarebu bamamutsundise \v 3 novose rye: «Ndedju wutsikote ombu batu abagha batabulu, na wutsidji va mosi nowu!» \v 4 Yike Pyere akebatsingule na musighe, mambu motsu, ubongile o dibandu teno disukusulu, akebatsingule rye: \v 5 «Menu, nyimabe o musyengi Sopé na nyimasambililaange, nganingelene na ngadile yiryaryamu. Lake ngalabe yime nane yibuku yi tsande djineni, djighangu mu kodu tsyotsu tsi djine, djimasundughaange o djulu na djikerughe tena va wusu ami. \v 6 Nyimadjitsune na burange na nyimalabe bibulu abivu na biname bina, minongu myotsu mi bibulu bi musiru, minongu myotsu mi bilandile bi butambe na batsoli. \v 7 Mba nyimawulu dyufi dimapaghe yi: “Pyere, releme! Boke bibulu byébibi na djange!” \v 8 Tumbe nyimawaghule yi: “Tsatsabi! Fumu ami, mumbari nyiburulu, nyisekadjangaange bibabi vo abivu yingitsi. Mumba byoni, bighorungule ukote o munu ami.” \v 9 Mu dyoni, mbembu eni djimawulunu o djulu, djimabwéposile adi mubedji yi: “Abi Nzambi amalyomise, ndedju wuyabilabe nzoruru.” \v 10 Dyoni dimalabene kumbu yiryeru, mba byotsu bikeghabughe o djulu.» \p \v 11 Pyere akebwese uvose: «Vane-vane, babaale baryeru bamarughesene o musyengi Sesaré mu yimbonge, bamatole va wusu ndaghu adjitumabe. \v 12 Yike, Yinyuni yimanzingule bwé wende nowu, wuyabe némwapesu na keri. Na baane ba tadji ba syamunu ababe, bamayinkelise, na tumakote djetu botsu ombu dibaale dyédidi. \v 13 Djandi amatutsingule nane amalabile yanze o ghari ndaghu andi, ayi yimabe vane, na yimamutsingule yiri: “Sindighe mutu o musyengi Sopé, akéwunengilile Simu awu bénengili Pyere. \v 14 Djandi oyiwutsingule musamu, awu ndedju na ndaghu aghu djotsu, dughobululu.” \v 15 Ave nyimabandile uvose, Yinyuni Yisyeme yikesundughe mu djowu botsu, nane yimasunduyile mu djetu va dibandu. \v 16 Yike nyimarangemine mbembu Fumu adjimavosaange yi: “San amabatise mu mambe, tumbe djenu, dubatusu mu Yinyuni Yisyeme.” \v 17 Nzambi amabaveghe yisaku yine yimosi, nane amatuveyile djetu wandi, ave tumasunzile yitu yetu mu Fumu Djesu Kirisete. Tumbe anyi menu mbé nyimabe, murungule ughaghene na Nzambi?» \p \v 18 Banowulu yilombi yeni, bango yitu abamabe barebu, bakevole «swii», bakesigheme. Djowu botsu bakeyitse Nzambi novose rye: «Kaboghu dingenze, Nzambi amaveghe bise malongu wandi abagha barebu, yese yukalughe mutsanu wubive, mu dile monyu mutubu na mutubu.» \s1 Dibundu di Antyose \p \v 19 Yityene anoboku, bango yitu bamapanzighe dibandu dikwane, adimaduke dufu dwandi. Na djobotsu bamawende yari na yari: abane o yinange Fenisi, bamosi o ningi dji Sipere na o musyengi Antyose. Tumbe bamayenesamunaange musamu Nzambi, yike ombu djowu abamabe baSwife. \v 20 Yike va ghari owu, vamabe bise Sipere na Sirene, djowu bakerughe o musyengi Antyose. Bamayenesamunaange Musamu Wuboti wu Fumu Djesu ombu djowu abamavosaange mbembu baNgereke. \v 21 Mangolu ma Fumu mamabe nowu, adine bapwele bamasinge Fumu Djesu na bamakalughe mutsanu owu. \p \v 22 Bivunde bi dibundu di Serusaleme banowulu yilumbi yeni, baketinde Barenabase o musyengi Antyose. \v 23 Anotole wune, ave amalabile motsu ame yese yi Nzambi yimadughusu, amabase na nzangu djineni. Na vane, amawarise bango yitu botsu bakesunze yitu yowu mu Fumu, na bakébwéghabughe manzinzime. \v 24 Barenabase amabangaange dibaale adisungeme, dibase na Yinyuni Yisyeme, divu na yitu yandi yotsu mu Nzambi. Yinombu yineni yimasinge Fumu Djesu mu monyu owu. \p \v 25 Mba Barenabase amawende o musyengi Tarese oyérombe Sole. \v 26 Ave amamulabile, akemubeghe o musyengi Antyose. Djobotsu bakevyose yilime yifwimbe o dibundu, nolonzaange batu bapwele yitu mu Nzambi. Aghune dibundu di Antyose, badukitsi bamanengululu aditeghe: «Bakereti». \p \v 27 Mune temu eni, babiyitsi bamadusughe musyengi Serusaleme mu wende o musyengi Antyose. \v 28 Mubiyitsi wumosi wumanengulu Aghabise, abasu na Yinyuni Yisyeme, amabighe bwé nzale djineni djube mu butambe bwotsu. Yike nzale eni djimalabene va temu adji Kolode amabile kaghe. \v 29 Badukitsi bamakape disite, bwé kale mutu mbé oveghaange nane odilile na mangolu mandi, mu wamuse baane ba tadji abamatsanaange o yinange yi Sudé. \v 30 Anane bamavayile. Baketinde Barenabase djone Sole bakebeghe dwamusu dweni, ombu bivunde bi dibundu di Sudé. \c 12 \s1 Sake eboku, Pyere eghangu \p \v 1 Va temu eni, kaghe Yirode akeghangise mwa dikabu di batu ba dibundu mu bakwane. \v 2 Na didjenge akebokise Sake, mwane ngudji San. \v 3 Anolabe yi baSwife bamadironde, akeghangise Pyere va temu mumengu wu bapembi abagha dufunusu. \v 4 Yirode akemughaange nomusunze o tsughu. Akesindighe binombu bine bi baghore mu mukelisaange. Kadi yinombu yimabe ghore djine. Amabe na ditase dyumufundise, va ghari batu yike mumengu Pake wivyoyi. \v 5 Pyere abilange o tsughu, bise dibundu bamasambile Nzambi na yikanene mu djandi. \s1 Yanze yipalisi Pyere o tsughu \p \v 6 Yirode amabe na ditase dyumubeghe va wusu banzonzi. Tumbe mune mukolu, Pyere amabe atungu pange bedji, na amabe yilu va ghari ghore bedji. Baghore bamosi, bamamoghaange va wusu mune ndaghu tsughu. \v 7 Sundile, yanze yi Fumu yikekote mba tsughu djotsu djikekademe na yidjalale. Yanze yikekungise Pyere nomudimbe mbate o maghetu, mba akemutsingule yi: «Lenge noreleme!» Na bapange baketudughe mu makake mandi. \v 8 Yanze yike muvaghe yiri: «Tunge beleti aghu na dware bapondu baghu.» Akedivaghe. Yanze yikemwémuvaghe yi: «Dware yikutu yaghu na nduki.» \v 9 Pyere akeduke yanze na akepale o tsughu. Asamadjabaange yiri adi yanze amavaghaange dingenze, amatasaange yiri yiryaryamu. \v 10 Bakevyoghe yinombu yi baghore ayiteghe, bakevyoghe ayi mubedji, baketole va yabutsu yi madilu ayi mune ndaghu awumusitu. Yabutsu yeni yikedibughe pinze va wusu owu na bakepale. Banosupughe mu nzile, yanze yikekakene nandi. \v 11 Kaboghu Pyere akewulu adimavyoghaange, na akekévosile yi: «Mba nyimadjabe yi dingenze: Fumu atsitinde yanze yandi, na djandi, atsinkaghule va makake ma Yirode, na ame bivunde bi baSwife mbé baronde undase.» \p \v 12 Ave amadiwululu nane, akewende o ndaghu Mari, ngudji San adjinengulu Mareke. Aghune, batu bapwele bamabe baghukeme na bamasambililaange. \v 13 Ave Pyere amakokemunine mu yabutsu yi mune ndaghu, musatsi mughetu, awinengulu Rode, akebambene mughulu. \v 14 Akedjabe dyufi di Pyere, tumbe na kini asamadibule, aketsingule abamabe o ghari yi Pyere adji va dulombili. \v 15 Bakemuvaghe yi: «Wune bulaghu!» Tumbe amatsiyisaange yi ngenze. Kaboghu bakevaghe yi: «Awune tangudji yanze yandi.» \v 16 Yotsu yina, Pyere ukokemune mbé akikokemune. Bakemudibulile yabutsu, na bakesutu ave bamamulabile. \v 17 Akesambe dikake mubavotse, akebatsingule nane Fumu amamupalisile o tsughu, mba akebasindighe yiri: «Wendanu yétsingulanu Sake na baane ba tadji basusu.» Anomane, akepale nowende yari yisusu. \p \v 18 Wisi anotebughe, vakebe nkumfu neni va ghari baghore. Djowu bamakewivulaange: «Pyere akewuke?» \v 19 Yirode akeveghe dirume dyumurombe, tumbe basamamulabe. Akewave baghore, na akeveghe musughe wu baboke. Va djulu vane, akeghusughe o yinange yi Sudé novindeme o musyengi Sesaré mu yévume mwa temu. \s1 Dufu du kaghe Yirode Agheripa \p \v 20 Yirode amabe na kabu neni na bise Tire na bise Sidone. Djowu bakewulusunu va mosi mu sumbe yivunde, ayimakelisaange bime byotsu bi kaghe, dine dyandi Balesetose. Bamavayile nane, mumbari bamarondaange uvonde duvotsu na kaghe Yirode, dibilaange yiri bighudji byowu byotsu, bimarughesenaange o bulongu bwandi. \v 21 Mu yilumbu ayi bamasikighe, Yirode akedware yidjunge yi bukaghe, aketsane va yitsighe yandi yi bufumu, mba akebavosilaange. \v 22 Yike yinombu yimaghamughe yiri: «Djandi evosi nane nyambi, tsiri nane mutu!» \v 23 Tumbe vane-vane, yanze yi Fumu yikemudimbe, mumba amabonge bundumbe bu Nzambi: akelighu na misobe, na akefu. \p \v 24 Musamu wu Nzambi wumanyavaange laviri. \v 25 Barenabase na Sole yikebemani yisalu yowu o musyengi Serusaleme, bakeyeneghabughe, na bamabeghe nowu San awu amanengulungu Mareke. \c 13 \s1 Yinyuni Yisyeme yisoli Barenabase na Sole \p \v 1 Mu dibundu ayimabe o musyengi Antyose, vamabe babiyitsi na milonzi: Barenabase, Simewu adjinengulu «Munombi», Lususe mwise Sirene, Manayene omabungughe va mosi na kaghe Yirode, na Sole. \v 2 Mwa yilumbu ayi bamayitsilaange Fumu nowarile nzale, Yinyuni Yisyeme akebavaghe yiri: «Vengighanu Barenabase na Sole va mughule, bakedughusungu yisalu ayi nyimabanengilile.» \v 3 Kaboghu, banomane uwarile nzale nosambile, bakebasakighe makake na bakebasile uyenewende. \s1 Barenabase djone Sole béwendi o musyengi Sipere \p \v 4 Banotindu na Yinyuni Yisyeme, Barenabase na Sole bakevindeme o disabu di Selesi. Avane, bamanangemine mu watange muwende o ningi dji Sipere. \v 5 Ave bamatolile o Salemine, bamasamune musamu Nzambi mu mandaghu ma tsambu ma baSwife. San adjinengulu Mareke amabe nowu nane mukange. \s1 Limase adji mulosi \p \v 6 Vane wusu, banosabughe ningi djotsu bamatole o musyengi Pafose, bamayerasene muSwife, dibaale dimavagha bulosi. Dibaale dyeni dimabe mubiyitsi wumfurulu, dimanengulu «Bare-Djesu». \v 7 Djandi, amabe yisatsi yi yidjeti yineni ayimarumisaange yinange, yi manenguluungu Sersyo Poluse, dibaale dimabe na dudjabu. Djandi akenengile Barenabase na Sole, mumbari amabe na nzale uwulu musamu Nzambi. \v 8 Tumbe mulosi eni, awu bamanengilaange o mbembu Ngereke «Limase», amabalase maghughe. Adine djandi amabaghubitsilaange yi yidjeti akéwulu musamu Djesu. \v 9 Kaboghu Sole omanengulungu «Pole» wandi, amabe abase na Yinyuni Yisyeme. Djandi akemughengile yiswisu mu misu, \v 10 mba akemutsingule rye: «Ndedju awubase na mele na bikumbu, mwane dyabu, mumbini! Ngenze, ndedju wusekamane urekighe manzile ma Fumu amasungeme? \v 11 Avave, dikake di Fumu dike mu ndedju, wube yidunge. Mu mwa pesu temu, wughobwélabe dyénini di nyangu.» Sundila, misu ma Limase mamatsime, na piseme djimamughumbe, lake akeyenetsukemaange yari na yari, norombe mutu wumulonge nzile. \v 12 Ave yidjeti yeni amalabile dyambu adibenovyoghe va wusu andi, djandi amavayile Djesu yitu. Vane-vane, ndonzulu musamu Fumu djimabembe murime andi. \s1 Mwanzu wu Pole o Antyose dji Pisidi \p \v 13 Pole na bambatsi bandi bamadusughe Pafose mu bwatu, muwendesene o disabu di Perse mu yinange yi Pafili. Aghune, San Mareke akebasile na akeghabughe o Serusaleme. \v 14 Banodusughe musyengi Perse, Pole na bambatsi bandi bamatole o musyengi Antyose dji yinange yi Pisidi. Mu yilumbu yuvume, bakekote o ndaghu dusambu dji baSwife na baketsane. \v 15 Banomane urange mughaghe Moyise na babiyitsi, bivunde bi ndaghu dusambu bakesindighe mutu muyebawivule rye: «Baane ba ngudji, payi dune mwa musamu mu warise batu, tsyévosyanu!» \p \v 16 Pole akereleme, akenangule dikake mubaghebule mba akevose yi: «Bise Yisrayele na djenu abedwidumi Nzambi, nkulwanu! \v 17 Nzambi baane ba Yisrayele, amasole baghulu betu. Amaroyise mukute eni, ave wumabilaange o bulongu bu Yisipete. Mba akewupalise na mangolu mandi o bulongu bweni. \v 18 Mba Nzambi amabasinge na bingulu byowu mu maghumi-mana (40) ma bilime, ave bamenewendilaange mu kumu dukange. \v 19 Va djulu vane, amadyamise yisambwali yi mikute o bulongu bu Kanane, na amaveghe mukute Yisrayele bulongu bweni nane disyale. \v 20 Motsu mane mamatsinge tangudji kame-djina na maghumi-maranu (450) ma bilime.» \p «Va djulu vane, amaveghe bakaaghe betu banzonzi tena va temu mubyitsi Samwele. \v 21 Kaboghu, bakaaghe betu bamavonde kaghe djubabeyise. Nzambi akebaveghe Sawule, mwane Kise, mu yifumbe yi Binzame. Djandi amarumise mukute Yisrayele mu maghumi-mana (40) ma bilime. \v 22 Nzambi anodjusule Sawule va yitsighe yi bukaghe, amabaveghe Davide nane kaghe owu va yivinze yi Sawule. Nzambi amamughabusile bumbedji novose rye: “Menu nyimadile Davide, mwane Djese, dibaale diwelimine, adimpeyi nzangu o murime ami, odughusu mambu motsu ame nyirondi akedughusu\x + \xo 13.22 \xo*\xt Sa1 8.5,19; 10.21; 13.14; 16.12; Nim 89.21\xt*\x*.” \p \v 23 Yike mu mukute Davide, Nzambi amasole muteghule andi wumosi, Djesu mube Mughobutsi wu baane ba Yisrayele, nane amabaveyile pangini. \v 24 Ne Djesu akerughe, San-Batise amalonze mukute wotsu wu Yisrayele bwendiri: mbé boléfungule mabi mowu, nobatusu mu lase yiri bamakalughe myonu. \v 25 Ave yisalu yi San yimabile bebeli nosuke, djandi amabawivule rye: “Anyi dwitasi yiri nyivu? Menu, nga djandi awu dwikelisi. Tumbe wulwanu! Djandi oyiruyi, djabanu yiri: menu nga nyiwelmine, nesi yike mu munyangule mikudu mi bapondu bandi\x + \xo 13.25 \xo*\xt San 1.20; Mat 3.11; Mrk 1.7; Luk 3.16; San 1.27\xt*\x*.”» \p \v 26 «Bane ba tadji, djenu abe duvu baane ba Aberaame, na djenu wandi, adwiruyi mu mikute misusu mba dwidumi Nzambi, musamu éwuwu wu dughobutsu wutsitutindulu djetu botsu anu. \v 27 Batu abamatsanaange o Serusaleme na bivunde byowu bamaghale Djesu, na djowu basamatsiyise malongi ma babiyitsi amamarangu mu kale yilumbu yuvume yi baSwife. Tumbe ave bamafundisile Djesu, bamadughusu motsu ame babiyitsi bamabighaange. \v 28 Ne nane basamabe na tonu djumubokile, djowu bamavaghe Pilate yiri akeveghe musughe wumuboke. \v 29 Ave bamamanine udughusu mambu motsu ame Bisonu bi Nzambi bimavosaange mu djandi, bamasunduse yibindi yandi va kurusu na bakemusunze o ngile. \v 30 Tumbe Nzambi amamurambuse o dufu. \v 31 Mu bilumbu bipwele, Djesu amalabene ombu djowu abamayenewendaange nandi ubandile o Ngalile teno Serusaleme. Avave, djowu bakevu bambedji ba Djesu va wusu baane ba Yisrayele. \v 32 Na djetu, twidudjabisi Musamu Wuboti, pangini adji Nzambi amavangene na baghulu betu. \v 33 Djandi amadjidughusu ombu djetu abe tuvu bateghule bowu, ave amarambusile Djesu o dufu. Nane direndulu mu mughande Nimbu awu mubedji yi: \q1 “Ndedju wudji mwane ami, \q1 na muni, nyimawubure\x + \xo 13.33 \xo*\xt Nim 2.7\xt*\x*.” \m \v 34 Nzambi amarambuse Djesu va ghari djowu abafu, mumba dunyuru dwandi dukeyébole o ghari mbine. Djandi amavose rye: \q1 “Nyuduveghe myule, \q1 ami nyimavangene na Davide, \q1 amisyeme na mi ngenze\x + \xo 13.34 \xo*\xt Isa 55.3\xt*\x*.” \m \v 35 Ladibandu, mbembu Nzambi djivosili mu kapu mosi yiri: \q1 “Ndedju wughosile Yibyatsi yaghu Yisyeme, \q1 yikebole o ghari mbine\x + \xo 13.35 \xo*\xt Nim 16.10\xt*\x*.” \m \v 36 Yike Davide, anomane udughusu mu temu andi bisalu byotsu abi Nzambi amaronde bwé akedughusu, djandi amafu. Aketswighu mbure mosi adji bamatswiyile batadji bandi, na dunyuru dwandi dumabole. \v 37 Tumbe Djesu awu Nzambi amarambuse o dufu, dunyuru dwandi dusamabole. \p \v 38-39 Baane ba ngudji, djabanu yiri: mu djandi, dutandu du mabi dwidulonzulu. Mu djandi, mutu wotsu awimuvayili yitu, eghobulu mu mabi motsu, ame ne mighaghe mi Moyise mbé mighorungule utande. \v 40 Kaboghu, mbé dukebene yiri motsu amamabighu na babiyitsi makéduruyile. Djowu bamavose rye: \q1 \v 41 “Tsunanu, djenu abe dubase na dilenze. \q1 Sutwanu na fwanu! \q1 Mu temu adji dukidubile monyu, \q1 nyuvaghe mwa yisalu. \q1 Yisalu ayi mbé dughorungule usinge, \q1 ne mutu atsidutsingule yoni\x + \xo 13.41 \xo*\xt Abk 1.5\xt*\x*.”» \p \v 42 Ave Pole djone Barenabase bamapalilaange o ndaghu dusambu dji baSwife, batu bamabawivule yeri, mbé bomwérughe oyibalonze mambu meni, mu yilumbu yuvume. \v 43 Ave yibengunu yimasukile, baSwife bapwele na batu abamasinge Nzambi baSwife nomuyitse, bamayevetsighe Pole na Barenabase. Mu nzile, mubedji eni wumayenevosaange nowu, mu bawarise yiri bayakakene na yese yi Nzambi. \p \v 44 Yilumbu yuvume ayimadukaange, batu botsu ba musyengi bamaghukeme mu yéwulu musamu wu mbembu Fumu. \v 45 Ave baSwife bamalabile mughungi, djowu bamabase na ngusu, mba bamatumune bakemi mu mambu motsu Pole amavosaange na bamamusyenge. \v 46 Yike Pole djone Barenabase bakebatsingule na musighe rye: «Mbembu Nzambi djimatindulu va téteghe ombu djenu baSwife. Tumbe dudjibusilaange, dwilasi yiri dughaduwelmine mudile monyu mutubu na mutubu! Adine djetu, tughéluyile yike ombu djowu abagha baSwife. \v 47 Djabeni Fumu eturumi ave evosili rye: \q1 “Nyimawubyatse nane yidjalale yi malongu masusu, \q1 mubeghe dughobutsu teno masukusulu ma butambe\x + \xo 13.47 \xo*\xt Isa 49.6\xt*\x*!”» \p \v 48 Ave bamadighululu, botsu abasamabe baSwife bakebase na nzangu, bakeyitsaange musamu Fumu. Na botsu abamasolu kale, mudile monyu mutubu na mutubu, bamavayile Djesu yitu. \p \v 49 Musamu Fumu wumanyavaange mu bulongu bwotsu. \v 50 Tumbe baSwife bakesibise bidjeti bi baghetu abamayitsaange Nzambi na bivunde bi musyengi. Djobotsu bakekwane Pole djone Barenabase, mba bakebasyanze o yinange yowu. \v 51 Pole na Barenabase bakekuke difufundu di makulu mowu na bakewende o musyengi Yikonyome. \v 52 Yotsu yine, badukitsi abamabe o musyengi Antyose, bamabase na nzangu djineni na Yinyuni Yisyeme. \c 14 \s1 Pole na Barenabase o Yikonyome \p \v 1 O Yikonyome wandi Pole na Barenabase bakekote o ndaghu dusambu dji baSwife. Bamasamune musamu Nzambi, lake baSwife na baNgereke bapwele bamasinge musamu Djesu. \v 2 Tumbe baSwife abasamasinge Nzambi, bakerombise matase mabive ombu djowu abasamabe baSwife, na bakebasibise bwé bakéwululu bango yitu. \v 3 Tumbe dikalewube nane, Pole na Barenabase bamatsinge o musyengi Yikonyome. Bamasamunaange musamu Nzambi na musighe. Fumu amabaveghaange mangolu movaghe bimaghe na bilimbe bineni na makake mowu, mu ulase yiri, musamu awu bamalonzaange mu yese yandi, wungenze. \p \v 4 O musyengi Yikonyome, vakebe dupasu va ghari yinombu yi batu ba musyengi. Bamosi bakebe o yari yi baSwife, mba bane o yari yi bilumbi. \v 5 Tumbe baSwife na bo basamabe baSwife na bivunde byowu bakekunzeme mukwane notinde mamani mu uboke bilumbi. \v 6 Djowu badidjabilaange, bakeyesweme o misyengi mi Likoni, Lisetere na Derebe, na mu mighule myowu. \v 7 Aghune, bakesamune Musamu Wuboti. \s1 Dubelusu du yikoyi o Lisetere \p \v 8 O musyengi Lisetere wumabe yikoyi, yimaburu mambolutu, asamarungulaange uwende diteli. Matsane, \v 9 amawulu nane Pole amavosilaange. Pole anomughengile, akelabe yiri ane yitu yiwelimine yughobululu. \v 10 Pole akemutsingule rye: «Releme, sumbiti mu makulu maghu!» Yikoyi yeni akesundile ureleme na akevaghe mwa batake. \p \v 11 Mughungi wunolabe adi Pole amavaghe, wukevose o mbembu dji bise Likoni yi: «Banyambi bamabonge manyuru ma batu na bamavindeme ombu etu!». \v 12 Bamanengile Barenabase «Sese», mumbari Sese amabe yivunde yi banzambi bowu. Pole bakemunengile «Yirmese», mumba amabe djandi omavosaange pwele. \v 13 Ndaghu dji nyambi Sese djimabe beli na dikotulu di musyengi. Anowulu mambu meni, muvaghulitsi paghu wu nyambi eni akebeghe bangombi abebamadwise na kembu, va wusu mughungi eni. Bamarondaange yi bangombi beni bakeveghu nane paghu ombu Barenabase djone Pole mu baghobise. \v 14 Bilumbi Pole na Barenabase, banodidjabe, bakepase bikutu byowu mu kevongule na bakesobene mu mughungi, noghamughe: \v 15 «Bambatsi betu, mubayi dwivayili nane? Tudji batu nane djenu. Twidubeyili Musamu Wuboti, muvaghe yiri dukesanze mutsanu enu. Mbé dusile bakosi abaghane tsongu, nosinge Nzambi-Pungu omasunde djulu, butambe, mubu na byotsu abivu mune. \v 16 Mu temu atsimavyoghe, Nzambi amasile malongu motsu wuyenewendaange kulini-kulini. \v 17 Ne vane, Nzambi asamadunde udulase maboti mandi. Adine, amadutindilaange mamvule na bivaru mu temu adjiwelimine. Amabwéduveghe bighudji na amabase mirime myenu na nzangu.» \v 18 Yike bakale uvose nane, bilumbi bamalabe diweru dyughandise mughungi, bwé akébavaghulile paghu. \p \v 19 Va djulu vane, mwa baSwife bamosi bakerughesene o musyengi Antyose no Yikonyome, bakesibise mughungi mu kwane Pole djone Barenabase. Mba baketinde Pole mamani mu muboke. Na ditase yi Pole amafu, bakemudute mu mupalise o musyengi owu. \v 20 Tumbe badukitsi banomukande, akereleme na akekote nowu o musyengi. Va kedi, akewende na Barenabase o musyengi Derebe. \s1 Pole djone Barenabase béghabuyi o musyengi Antyose dji Siri \p \v 21 Pole na Barenabase bamasamune Musamu Wuboti o musyengi Derebe, awu bamadilile badukitsi bapwele. Mba bakeghabughe o Lisetere, o Yikonyome na Antyose. \v 22 Bamayenewarisaange badukitsi, nobalonzaange ube na yikanene mu yitu ombu Nzambi. Na bamabwébalubusaange yi: «Tuvyolanu mu maghughe mapwele ne tukekote mu Bukaghe bu Nzambi.» \v 23 Mu kale dibundu bamababyatsile bivunde, mba yikebemani uwarile nzale nosambile, bakebawakise va makake ma Fumu adji bamavayile yitu. \p \v 24 Bakevyole o yinange yi Pisidi, na baketole o yinange yi Pafili. \v 25 Banomane ulonze mbembu Nzambi o musyengi Perse, bamavindeme o musyengi Atali. \v 26 Va djulu vane, bakenangeme mu watange mu wende o musyengi Antyose dji Siri, musyengi awu bamabyatsulu mu yese yi Nzambi dibandu yisalu ayi bamavaghe. \v 27 Banotole o Antyose, Pole djone Barenabase bakeghukighe dibundu. Bakebatsingule motsu ame Nzambi amavaghe mu kake mowu, na nane amaghobulile batu bapwele abasamabe baSwife. \v 28 Pole djone Barenabase bamavyose temu djineni va ghari badukitsi ba yinange yi Antyose. \c 15 \s1 Yibengunu o Serusaleme \p \v 1 Mwa batu bamarughesene o musyengi Sudé, baketole o musyengi Antyose. Djowu bamalonzaange baane ba tadji botsu, novose rye: «Pa dugharebu nane mughaghe Moyise wivosili, dughorungule ughobulu.» \v 2 Pole na Barenabase basamasinge ame djowu bamavosaange, na bamatsunde nowu. Ladibandu, bamawulusunu yi Pole na Barenabase na bango yitu ba musyengi Antyose, mbé bowende o Serusaleme oyevose dyambu dyeni ombu bilumbi na bivunde bi dibundu. \v 3 Dibundu dimabaghanine nobasyende. Djowu bamavyoyile o yinange yi Fenisi teno Samari, noyenetsingulaange nane batu abasamabe baSwife, bamadilile duburu du ghone. Na dyoni, dimaveghe nzangu neni ombu baane ba ngudji botsu. \v 4 Ave bamatolile o Serusaleme, bakesangulu na dibundu, na bilumbi na bivunde bi dibundu. Lake djowu bakebatsingule motsu ame Nzambi amadughusu nowu. \v 5 Tumbe, mwa bamosi mu yinombu yi baFarisi, abamavayile Djesu yitu bamareleme. Djowu bamavose rye: «Bise malongu abagha baSwife vengu mbé borebu, nobaveghe dirume dyughobise mughaghe Moyise.» \s1 Kake djimaghanu o Serusaleme \p \v 6 Bilumbi na bivunde bi ndaghu Nzambi bikeghukeme mu ukelule dyambu dyeni. \v 7 Va djulu mutsundu eni wune, Pyere akereleme nobatsingule rye: \p «Baane ba ngudji, dwididjabi yi mu bilumbu abiteghe, Nzambi amanzole va ghari enu. Djandi amaronde yi ngalonze Musamu Wuboti ombu djowu abagha baSwife, bakewughuwulu na bakewusinge. \v 8 Na Nzambi, oyidjabi mirime mi batu, amabalase yiri ebasingi, na amabaveghe Yinyuni Yisyeme nane amavayile netu. \v 9 Nzambi asamavaghe duvyakusunu va ghari djowu na djetu. Bano vayile Nzambi yitu akebalyomise mirime. \v 10 Mumbari yi dwimangili Nzambi? Dwirondi usunze mufune ewune mu masambeke ma badukitsi? Mufune awuwu, ne bakaaghe betu, ne djetubeni tusamarungule unangule! \v 11 Mu dyoni, tune yitu yiri djetu botsu twighobululu mu yese yi Fumu Djesu, nane djowandi.» \p \v 12 Yinombu yotsu yi batu yikevole «swii», mughulu Barenabase na Pole abamabatsingulaange bimaghe na bilimbe, abi Nzambi amadughusu nowu va ghari abasamabe baSwife. \v 13 Yike bévoli, Sake akebonge mbembu novose rye: «Baane ba ngudji, kulwetyanu! \v 14 Simewu amatutasise mwa dyambu: vane dibandu, Nzambi amasolile va ghari abasamabe baSwife, mukute awube wandi. \v 15 Posulu babiyitsi djiwelmine na dyambu dyeni. Direndulu mu Bisonu rye: \q1 \v 16 “Fumu Nzambi amavose yi: \q1 Va djulu vane nyubwérughe. \q1 Nyurelighe ndaghu Davide adjimaberughe. \q1 Nyurungulile abimapanzighe, \q1 nyudjikunze na djubwéreleme, \q1 \v 17 mba batu bamosi ba bulongu \q1 bakerombe Fumu. \q1 Nine, mikute myotsu ami \q1 nyimanengili mikebe myami. \q1 Lanu adi Fumu evosi. \q1 \v 18 Djandi amadughusu mambu meni mane, vane kale\x + \xo 15.18 \xo*\xt Amo 9.11-12\xt*\x*.”» \m \v 19 Sake akebwévosi yi: «Lanu adi menu nyitasi: diwelemine yi tuyamwékambise abagha baSwife, abekaluyi dyele na uduke Nzambi. \v 20 Tumbe tubarendisilyanu mughande, mu ubatsingule rye: “Duyabwebile udji banyame abaveghu nane paghu ombu bakosi. Silanu monyu wu nzoruru na bumbembu, duyabwebile udji banyame abaghaghewu kingu mu upalise malungu.” \v 21 Vaghanu nane mumbari, ubandile vane kale, mu kale musyengi awu batu bélonzili mughaghe Moyise, mughaghe eni wirangu kale yilumbu yuvume mu mandaghu ma tsambu ma baSwife.» \s1 Mughande wumatindulu bakereti abasamabe baSwife \p \v 22 Kaboghu, dimawelmine yiri bilumbi na bivunde, na dibundu dyotsu, bakesole va ghari owu, batu botinde na Pole djone Barenabase o musyengi Antyose. Bakesole baane ba tadji babedji va ghari bivunde bi dibundu: Silase na Sudase omanengulungu Barenabase, babaale bamaghobusungu. \v 23 Bakebaveghe mughande eni awumabe wusonughu nane: \p «Djetu bilumbi na bivunde bi dibundu tudji baane ba ngudji benu. Yike twidutindili mughande éwuwu, djenu baane ngudji betu abagha baSwife, djenu adwitsani o musyengi Antyose o yinange yi Siri na Silisi, mbolwanu! \v 24 Tumawulu yi bamosi va ghari etu bamayédupupise mirime na posulu tsyowu. Yotsu yine, tsiri djetu tumabasindighe. \v 25 Ladibandu, tutsisolile batu bébane, nobasindighe ombu wenu na baane ba tadji betu ba murime, Barenabase na Pole. \v 26 Djowu abamasumbise monyu owu mu dine di Fumu etu Djesu Kirisete. \v 27 Na twidutindili Sudase na Silase, aboyidutsingule na musighe, mambu mane mamosi ame tutsidurendili mu mughande eni wune. \v 28 Adine Yinyuni Yisyeme na djetubeni, tutsilabile yi tughobwérungule uduveghe mufune wumosi va djulu mambu meni ametumadurendili. Tumbe vengu, mbé dudedile mighaghe myeni mimi: \v 29 duyabwedji banyame abavaghulu ombu bakosi, silanu monyu wu nzoruru na bumbembu, duyabwebile udji banyame abaghaghewu kingu mu upalise malungu. Payi dutsivaghe nane mu byotsu bine, diwelimine yiri dutsisungighe. Kangwalyanu, yike vane wusu.» \p \v 30 Banoghanine bise dibundu, bakewende o musyengi Antyose. Ave bamatolile wune, bakeghukighe dibundu dyotsu mba bakebaveghe mughande eni. \v 31 Mughande eni wukerangu, na botsu bamabase na nzangu, mu duwarusu adu bamadile mu motsu amamabe marendu mune. \v 32 Sudase na Silase, babilange djobeni babiyitsi, bamawamuse baane tadji na malongi mapwele, mu bawarise mu yitu yowu. \v 33 Bamatsane nowu mwa temu, mba baane ba tadji yikebemani ubaveghe myule, bamabaghanine nobasile ughabughe ombu djowu abamabasindighe.[ \v 34 Yike, Silase amaronde usyale o musyengi Antyose.] \v 35 Pole na Barenabase bakesyale o Antyose. Djowu na batu bamosi, bamayenelonzaange mbembu Fumu nosamune Musamu Wuboti. \s1 Pole na Barenabase békakunu \p \v 36 Mwa temu djinovyoghe, Pole aketsingule Barenabase yi: «Twendi tughabuyi o uyélingule misyengi myotsu ami tumayenesamunine musamu wu Fumu, mu uyélabe nane baane ba tadji bakevu.» \v 37 Barenabase mbé aronde ubeghe nowu, San omanengulungu Mareke. \v 38 Tumbe Pole amadibuse, mumbari San Mareke djawandi, amabuse uwende nowu. Adine amakakenine nowu vo bamabile o yinange yi Pafili, mumbari amabuse ubawamuse mu yisalu yowu. \v 39 Mutsundu wumabe wuneni va ghari owu, la dibandu bamakakenine. Barenabase akebonge Mareke nandi, bakenangeme mu watange na bakeyenewende o ningi dji Sipere. \v 40 Tumbe Pole akesole Silase, bakewakusu na baane ba tadji va makake na yese yi Fumu, mba bakeyenewende. \v 41 Bamavyoyile o yinange yi Siri na yo yi Silisi, noyenewarisaange yitu yi mabundu. \c 16 \s1 Timote ewendi na Pole djone Silase \p \v 1 Pole aketole o misyengi mi Derebe na Lisetere. Vane vamabe mudukitsi dine dyandi Timote, ngudji andi mughetu muSwife awumasinge Djesu, tadji andi amabe muNgereke. \v 2 Baane ba ngudji bise Lisetere na Yikonyome, bamamughabusilaange bumbedji buboti. \v 3 Pole mbé aronde umubeghe nowu mu mulingu, adine amarebelu. Djandi amavayile nane, dibandu baSwife abamabe mu binange byeni, mumbari batu botsu bamadjabaange yiri tadji andi adji mwise Ngereke. \v 4 Mu misyengi myotsu ami bamayenevyoyilaange, bamenelonzaange baane ba tadji mighaghe ami bilumbi na bivunde bi Serusaleme bamabonge, na bamatsiyisaange mumbari mikeghobusu. \v 5 Mabundu mamawarusungu mu yitu, na durangu dwowu dumaneghaange kale yilumbu. \s1 Pole amalabe dulasu o musyengi Torwase \p \v 6 Pole na bambatsi bandi ba mulingu, bamavyoyile o yinange yi Firisi na o Ghalasi, mumbari Yinyuni Yisyeme yimabaghandise ulonze musamu Nzambi o yari yi Asi. \v 7 Ave bamatolile va mughule yinange yi Misi, bakedile ditase dyuwende o Bitini, tumbe Yinyuni yi Djesu yisamabagharusu. \v 8 Adine bamavyole kwase yinange yi Misi tenave bamayesunduyile o disabu di Torwase. \v 9 Va mukolu, Pole akebe na dulase. Akelabe sumbiti dibaale diteli, mwise Masedwane amamulendaange yi: «Vyoyile o Masedwane na rughe oyituwamuse!» \v 10 Va djulu dulasu dweni, tumakunzeme mu uwende o Masedwane, mumbari tumalabe yiri Nzambi amatunengilaange wune, mu yésamune Musamu andi Wuboti. \s1 O musyengi Filipe, Lidi evayili Djesu yitu \p \v 11 Yike, tunonangeme mu watange o Torwase, na tumawende sungingi o ningi dji Samotarase, mba yilumbu ayi mubedji, tumatole o musyengi Napolise. \v 12 Tunodusughe vane, tumawende o musyengi Filipe, musyengi wuteghe wu yinange yi Masedwane, awumabe otsi durumu du Rome. Tumavyose mwa bilumbu va musyengi eni. \p \v 13 Yilumbu yuvume yi baSwife, tumapale o musyengi mu wende o mughule mudjambe na ditase dyurasunu mbure adji batu bamasambililaange Nzambi. Tumatsane mu uvosile mwa baghetu, abamabe baghukeme vane. \v 14 Mughetu wumosi va ghari owu amanengulungu Lidi, mwise Tyatire. Djandi amabe kooli tsande tsiboti tsimabe tsibenge. Mughetu eni amayitsaange Nzambi, adine amatuwululuungu. Na Fumu amamudibule murime, mumbari akewulu na musighe mambu ame Pole amalonzaange. \v 15 Djandi amabatusu na batu botsu abamatsanaange mu ndaghu andi. Na amatunengile novose rye: «Payi dwitasi yiri menu wandi nyivayili Fumu yitu nane djenu, rughanu yitsananu mu ndaghu ami.» Amatunengile na yiswebiri na tumasinge uwende. \s1 Pole na Silase bebwaghu o tsughu \p \v 16 Mwa yilumbu, ave tumawendilaange o mbure dusambu, tumabengunu na musatsi mughetu munzambu, amabe na yinyuni yi mbome. Yinyuni yeni ayi amayenebiyilaange, nodilisaange mbongu tsipwele ombu bafumu bandi. \v 17 Munzambu eni amayenetudukaange, Pole na djetu, na amayeneghamughaange yiri: «Batu bebabe basatsi ba Nzambi djulu! Djowu bodulonze nzile dughobutsu!» \v 18 Dyambu dyeni dikebe yike nane yiswebiri bilumbu byotsu. Va disukusulu, Pole akenyoghe, akeghelughe na akenyangile yinyuni yibi novose rye: «Mu dine di Djesu Kirisete, nyiwurumi lenge nopale mu djandi!» Na yinyuni yibi yimapale va temu eni. \p \v 19 Vo bafumu ba munzambu eni bamalabile yiri mulilu owu wumatsyemughe, bakeghange Pole na Silase na bakebabeghe va mbure mughungi, va wusu fundu banzonzi mu utabule dyambu. \v 20 Bakebabeghe va wusu banzonzi ba mighaghe na bakevose rye: «Batu bebabe bamayirombise dimbunge mu musyengi etu. Badji baSwife \v 21 na bélonzi mutsanu awughawuwelimine na mighaghe myetu, djetu abe tuvu bise Rome. Na tughane musughe wusinge vo wusalise moni.» \v 22 Mughungi wukenyoyile Pole djone Silase. Banzonzi bamasindighe batu bakebavule bikutu, nobadimbise mikase. \v 23 Banomane wubadimbise, bakebabwaghe o tsughu na baketsingule mukelitsi tsughu, yiri akebakelisaange babindeme o ghari tsughu. \v 24 Anodile dirume dyeni, mukelitsi tsughu akebasunze o yibuku ayi ghari na akebavaghe makulu mu bivangu bi miri\f + \fr 16.24 \fr*\fq bivangu bi miri: \fq*\ft anane baghore ba Rome bamatungilaange bise tsugu owu.\ft*\f*. \p \v 25 Va ghari mukolu, Pole na Silase bamasambilaange na bamawimbilaange muyitse Nzambi. Botsu abamabe o tsughu bamabawulungu. \v 26 Vane-vane, butambe bukeregheme norakule yibughe yi ndaghu tsughu. Myune mi ndaghu myotsu mikedibughe na bapange ba bise tsughu botsu bakenyangughe. \v 27 Mukelitsi tsughu akerambughe. Anolabe yiri myune mi ndaghu mi tsughu midibughe, akedute didjenge dyandi mukéboke, mumbari amatase yi bise tsughu bamarine. \v 28 Tumbe Pole akebwaghe mughamu wuneni novose rye: «Wuyakéboke! Djetu botsu tudji vave!» \p \v 29 Mukelitsi tsughu akevonde mutotu paghe\f + \fr 16.29 \fr*\fq mutotu paghe: \fq*\ft divindughulu mwinde\ft*\f*, akewemaswasu o tsughu noregheme, akekebwaghe va makulu ma Pole na Silase. \v 30 Akebapalise o yibuku yi ndaghu na akebawivule: «Bafumu bami, tsyeni nyurungule uvayile mu ughobughe?» \v 31 Bakemuwaghule yiri: «Vayile Fumu Djesu yitu, wughobulu, ndedju na mukute aghu wotsu.» \v 32 Mba bakebalonze musamu Fumu, djabeni na botsu abamabe mu ndaghu andi. \p \v 33 Mune mukolu eni, mukelitsi tsughu akebabeghe o ndawandi, akebasuse mapure na akebabughe. Vane-vane amabatusu, na mukute andi wotsu. \v 34 Mukelitsi amabeghe Pole na Silase o ndaghu andi, amalambise, bakedji va mosi. Djandi na mukute andi, bamabase na nzangu djineni mumbari bamasinge Nzambi djobotsu. \p \v 35 Wisi anotebughe, banzonzi baketinde baghore mu uyétsingule mukelitsi tsughu yi: «Palise batu bebane.» \v 36 Mukelitsi tsughu aketsingule Pole rye: «Banzonzi batsitinde musughe wududjeyise. Kabo tsyewendyanu na duvotsu.» \p \v 37 Tumbe Pole akebawaghule rye: «Djowu batsitudimbise va ghari batu. Wendanu dukebatsingule, bamatubwaghe o tsughu ne bunzonzi uvaghu. Djetu abe tuvu bise Rome! Mba vave, bérondi utudjeyise yike o musweghe? Nesi! Baruyi djobeni mu uyitudjeyise!» \v 38 Baghore baketsingule banzonzi mambu meni, na djowu bakeregheme, badjabilaange yiri Pole na Silase bise Rome. \v 39 Banzonzi bakerughe mu uyibavonde kokolu, bakebapalise o tsughu na bakebavaghe bwé bakedusughe musyengi. \v 40 Banopale o tsughu, Pole na Silase bakewende ombu Lidi. Banomane uwarise baane ba tadji mu yitu, bamayenewende. \c 17 \s1 Pole djone Silase badji o musyengi wu Tesalonike \p \v 1 Banovyoyile o misyengi mi Afipolise na Apoloni, Pole djone Silase bamatole o musyengi Tesalonike, tena ndaghu dusambu dji baSwife. \v 2 Mu yuku yandi, Pole amakote o ndaghu dusambu. Kale yilumbu yuvumine, mu tsone yiryeru, amamoghe na amatsunde nowu mu dyambu di Bisonu bi Nzambi. \v 3 Adine amabavindiyilaange nobalonzaange nane Bisonu bi Nzambi, bimalasilaange na kengili yiri, Kirisete mbé otsoghusu, akeboku, mbana va djulu vane, mbé orambughe o dufu. Pole akebwébatsingule rye: «Djesu adji menu nyidulonzi, djandi la Kirisete.» \v 4 Mwa pesu baSwife bakesinge musamu eni, bamasobene na Pole djone Silase. Vamabe yinombu yineni yi baNgereke bamabande uyitse Nzambi, baghetu bapwele wandi bamabe bidjeti. \p \v 5 Tumbe baSwife bakebase na ngusu. Bakeghukighe yinombu yi makwilisi bamarasunu mu mimbambe, bakesibisi dimbunge mu musyengi. Bakewende o ndaghu dji Sason mu yenerombe Pole na Silase, mubabeghe va wusu mukute. \v 6 Basamarasunu Pole na Silase. Ladibandu, bamabeyile Sason na baane ba ngudji bamosi va wusu bivunde bi musyengi. Bakeghamughe, novose rye: «Batu bebabe batsisisene bulongu, bamatole wunu! \v 7 Sason amabadile ombu wandi! Batu botsu babe bésalisi na duvyakusunu du mighaghe mi kaghe Sesare, mumbari bévayi yi vadji kaghe mosi, djinengulu Djesu.» \v 8 Posulu eni, djikenyoyise mughungi na bivunde bi musyengi. \v 9 Sason na batu bandi bakefute yisingu yi dyambu ombu bivunde ne bakebasile. \s1 Pole na Silase béwendi o musyengi Bere \p \v 10 Na mukolu witoli, baane ba tadji bakewendise Pole na Silase o musyengi Bere. Banotole, bakewende o ndaghu dusambu dji baSwife. \v 11 Djobane bamabe na mutsanu wuboti tsinane baSwife ba Tesalonike. Bakedile Musamu Nzambi na durondu dwotsu. Kale yilumbu, bamakelulange Bisonu bi Nzambi mu ukelule yiri ame bamabatsingulaange mangenze. \v 12 Durangu duneni du batu bakevayile yitu, na va ghari baNgereke: pwele baghetu baghobe na babaale djowandi bakevayile Djesu yitu. \p \v 13 Tumbe ave baSwife ba Tesalonike bamawulu bwé Pole yike mbembu Nzambi elonzi o musyengi Bere wandi, bakesundili urughe mu yisibise dimbunge va ghari mughungi. \v 14 Vane-vane, baane ba tadji bakewendise Pole o yari yi mubu. Silase na Timote bakesyale o musyengi Bere. \v 15 Pole, amabatsingule djowu abaménebeghaange yi Silase djone Timote batasunu mbangu-mbangu. Bakemutolise o musyengi Atene, mba bakeghabughe o musyengi Bere. \s1 Pole evosili bise musyengi Atene \p \v 16 Temu adji Pole amakelisile Silase na Timote o musyengi Atene, amatsire murime mumbari musyengi wumabe wubase na bakosi. \v 17 Amalonzaange baSwife o ndaghu dusambu na botsu abasamabe baSwife, tumbe bamadumaange Nzambi. Kale yilumbu, amayenelonzaange botsu abamenebengunu nandi. \v 18 Balonzi ba dyele ba Pikire na ba Senu\f + \fr 17.18 \fr*\fq Balonzi ba dyele ba Pikire na ba Senu: \fq*\ft bise Ngereke bavu na dudjabu duneni.\ft*\f* bakerughe muyivose nandi. Bamosi bakevose rye: «Yivovi ayiyi! Yi erondi ututsingule vave?» Abane bakewaghule rye: «Etubuli banyambi ba beni!» Djowu bamavosile nane, mumbari Pole amasamune Musamu Wuboti wu Djesu na durambughulu o dufu. \p \v 19 Bakemubeghe nowu, tena va wusu fundu dji banzonzi ba musyengi owu, bamanengilaange «Yiropase». Bakemuwivule: «Turungule udjabe divindughulu di musamu éwuwu wughone witubeyili? \v 20 Mumbari yitutsinguli mambu maghone, na twirondi udjabe divindughulu.» \v 21 Bise Atene botsu na beni abamatsana o musyengi eni, temu djotsu yisalu yowu bu uvose vo uwulu musamu wughone. \p \v 22 Pole, diteli va ghari fundu dji Yiropase, akebonge mbembu: «Bise Atene, nyimalabe yiri dudji batu, abe bédjabi tinde wuyitse bakosi benu. \v 23 Ave nyiyene vyengililaange mu mimbambe myenu, nyiyenelabaange bitumbe bi dighobe abidwiyitsi, na nzirasunu ne yinyenzulu yi paghu na yisonu yéyiyi: “Ombu nyambi adjighédjabunu.” Adji dwiyitsi mba dughedjidjabi, adjine menu nyiruyi oyidulonze.\fig |alt="Pole evosili bise musyengi Atene" src="WA03981b.tif" size="col" loc="17.16-34" copy="by Graham Wade. © United Bible Societies, 1989, Nairobi, Kenya." ref="17.23"\fig* \v 24 Nzambi, djandi omavaghe bulongu na byobivu mune, adji Fumu djulu na butambe, djandi aghetsani mu mandaghu amarungu na batu. \v 25 Aghésalulu na makake ma batu, mba aghane nzale yisalu wotsu. Mumbari djandi oyiveyi botsu monyu, muvumu na byotsu. \v 26 Mu mutu wumosi, amasunde mikute myotsu yiri djowu bakebase butambe bwotsu. Mu bufumu bwandi, Nzambi amasikighe yitsingu yi monyu, na bandilu ma mbure motsanine. \v 27 Nzambi amavaghe nane, yiri bakemurombe ne vadji diweru dyumulabe. Yotsu yine, Nzambi aghavale netu, \v 28 mumbari batu bévosi rye: \q1 “Mu djandi twivumini, twikungili, tubile monyu.” \m Dyoni dimavosu na bivovi byenu: \q1 “Djetu wandi tudji bakule bandi.” \m \v 29 Kaboghu tubilange bakule ba Nzambi, toghorungule ubaghusunu Nzambi na bakosi ba lore, ba madilu vo ba mamani, abitulu na matase ma batu. \v 30 Nzambi aghékipi temu adji mbé bakamudjabile, tumbe erondi yiri batu botsu, mu mbure tsyotsu, bakesanze mutsanu na umughobise. \v 31 Mumbari Nzambi, amasikighe yilumbu ayi mutu awu djabeni amasole, ososisile batu botsu mu butambe mu dusungughu dwandi. Nzambi amalase kengili kake andi, ave amamurambusile o dufu.» \p \v 32 Ave djowu bamawululu dyambu di batu abafu bwé boghabughe monyu, abane bamamupedji. Bamosi bamavose rye: «Djetu tuwuwululu mu dyoni temu susu.» \v 33 Na vane, Pole akebasile. \v 34 Va djulu vane, mwa dikabu di batu bamasobene nandi na bamakalughe bakereti. Mu yinombu yeni, vamabe dibaale dimosi mu fundu banzonzi bamanengilaange Deni, mughetu dine dyandi Damarise, na bamosi wandi. \c 18 \s1 Pole amatole o musyengi Korinte \p \v 1 Va djulu vane, Pole akeghusughe musyengi Atene mu wende o musyengi Korinte. \v 2 Akebengunu na muSwife dine dyandi Akilase, mwise Pon. Amabe na mughatsi andi Pirisile. Djowu mbé basekatsinge nobotughe o bulongu bu Yitali, mumbari kaghe Kolode amaveghe dirume ombu baSwife botsu bakedusughe musyengi Rome. Pole amasobene nowu, \v 3 mumbari avu na yisalu yimosi nowu, bamarungaange masambe. Adine Pole amatsanine nowu, lake bakesalaange va mosi. \v 4 Kale yilumbu yuvume yi baSwife, Pole amalonzaange o ndaghu dusambu, na djandi amarombaange udute baSwife viri viri baNgereke ombu Fumu. \p \v 5 Ave Silase na Timote bamadusuyile o yinange yi Masedwane mu tole o Korinte, Pole akesingene yike na yisalu yusamunaange Musamu Wuboti wu Nzambi. Djandi akevindighaange va wusu baSwife yiri Djesu adji Kirisete. \v 6 Tumbe baSwife bamabuse musamu awu Pole, amabasamuninaange na bamamusyenge. Kaboghu Pole amakuke difufundu di bikutu byandi na amabatsingule yi: «Malungu menu mabi mu myuru myenu! Menu nyisyeme. Mudjonge enu bakole. Ubandile na nyangu, nyuwende ombu djowu abagha baSwife.» \p \v 7 Akebotughe vane na akewende ombu dibaale dine dyandi Tityuse Susutuse, amayitsaange Nzambi. Ndaghu wandi djimabe va mughule ndaghu dusambu dji baSwife. \v 8 Kirisepuse yivunde yi ndaghu dusambu, akevayile yitu ombu Fumu, na mukute andi wotsu. Batu bapwele bise Korinte, bamawululu Pole. Bakevayile yitu yowu mu Nzambi na bakebatusu. \p \v 9 Mukolu mosi, Pole akedile dulasu, mune Fumu emutsinguli didi: «Wuyala ghome. Tumbe bwela uvose, wuyavole: \v 10 nyidji naghu. Vagha mutu oghudimbise vo oghukambise, mumbari bapwele bavu bami mu musyengi ewuwu.» \v 11 Pole aketsane yilime yimosi na yibuku o Korinte, amalonzaange ombu botsu musamu Nzambi. \p \v 12 Mu temu adji Ghalyone amabilaange yivunde yi musyengi Rome mu yinange yi Akaye, baSwife bamawulusunu mu ufwengilile Pole. Bakemubeghe o ndaghu bunzonzi. \v 13 Baketubule yi: «Dibaale dyédidi erondi utsotse batu mu yitsaange Nzambi mu duvyakusunu du mughaghe etu.» \p \v 14 Pole mbé aronde uvose, ave Ghalyone amawaghulili baSwife: «Djenu baSwife, mbé yi mutu atsiboke vo dyambu dibi atsivaghe, mbé nubo temu djuduwulu, notabule bunzonzi. \v 15 Tumbe dibila yiri, mutsundu mu dyambu di bighume, mine, vo di mughaghe djenubeni, dyoni didutsuni. Nyibusi ube nzonzi dji mambu nane!» \v 16 Na akebapalise. \v 17 Kaboghu, botsu bakeghange Sosetene, yivunde yi ndaghu dusambu, na bakemudimbe va mune ndaghu mighaghe. Tumbe Ghalyone asamadilabe yi dyambu. \s1 Pole eghabuyi o musyengi Antyose dji Siri \p \v 18 Pole akesyale mu yitsingu o Korinte. Akekakene na baane ba ngudji, akenangeme mu watange djone Pirisile na Akilase na bakewende o Siri. Ne akebotughe musyengi, mu disabu di Senkire, amafughe muru, mumbari amava pangini ombu Nzambi. \p \v 19 Banotole o musyengi Yifese, Pole akesile Pirsile na Akilase. Akewende o ndaghu dusambu na akevose na baSwife. \v 20 Djowu bakemuwivule usyale yitsingu, tumbe asamasinge. \v 21 Akebasile novose: «Nughabughe ombu wenu, pa Nzambi atsisinge.» Akenangeme mu watange mu botughe Yifese, na akewende. \v 22 Anotole o musyengi Sesaré, akelewé o Serusaleme musimbe dibundu, mba akewende o Antyose. \v 23 Akevyose mwa pesu temu o Antyose, mba akewende. Aketabe yinange yi Ghalasi na Firisi, mu warise yitu yi badukitsi botsu. \s1 Apolose elonzi batu o Yifese na o Korinte \p \v 24 Mu temu édjine, vamabe muSwife dine dyandi Apolose, mwise Alesanderi, aketole o Yifese. Amabe dibaale dimavosaange na buketi, amadjabaange burange Bisonu bi Nzambi. \v 25 Amalongu mu dyambu di Nzile Fumu, amatubulaange nolonze na yusile yotsu mu dyambu di Djesu. Amalonzu yike musamu dubatusu du San. \v 26 Amavose na ngenze djotsu o ndaghu dusambu. Banomane umuwulu, Pirisile na Akilase bakemubonge mu mutsingule kengili Nzile Nzambi. \p \v 27 Va djulu vane, Apolose amaronde uwende o Akaye. Baane ba ngudji bandi ba babaale na baghetu bakemuwarise mu dwendu dweni. Bakerende mughande ombu badukitsi ba yinange yéyine, yiri bakemudile ndilulu djiboti. Na etoli, amawamuse pwele, abamasinge Fumu, bakela ubwedji mu yese yi Nzambi. \v 28 Amavovene na baSwife mu ubuse mambu mowu va wusu batu botsu. Mu Bisonu bi Nzambi, amabalase yiri Djesu adji Kirisete. \c 19 \s1 Pole elonzi bise dibundu di Yifese \p \v 1 Temu adji Apolose abile o Korinte, Pole aketabe yinange yi mukongu na aketole o Yifese. Akerasunu badukitsi \v 2 na ewivuli: «Dutsidile Yinyuni Yisyeme, ave dutsivayile Fumu yitu?» Bakemuwaghule yi: «Vyaghe! Tukawulu uvose adi Yinyuni Yisyeme.» \v 3 Kaboghu Pole akebawivule: «Dubatusu yi dumadile?» Bakewaghule: «Dubatusu du San.» \v 4 Pole ebatsinguli: «San amabatise bobamasinge wukalughe mitsanu noghobise Nzambi. Amatsingule batu yiri: “Vayilanu yitu mu Djesu, owurughe va djulu ami.”» \v 5 Banomane uwulu bighume byeni, akebabatusu mu dine di Fumu Djesu. \v 6 Pole akesakighe makake mu djowu na Yinyuni Yisyeme yike baveghu. Bakevose mu mambembu masusu na bakebighe mu dikabu di Nzambi. \v 7 Babaale beni bamabe dighumi na babedji (12) mu botsu. \p \v 8 Kale yilumbu yuvume yi baSwife, Pole amawendaange o ndaghu dusambu. Mu ngondi yiryeru, amabonge mbembu na ngenze. Amavose mu Bukaghe bu Nzambi na amawarise ubawulusu. \v 9 BaSwife bamosi bamabuse uvayile yitu, bakepedji abamaduke Nzile Fumu va wusu dibundu. Mba Pole akekakene nowu, akenebeghe badukitsi nandi. Bilumbu byotsu akebavosilaange o ndaghu yinenge dji mutu, benengili Tiranuse. \v 10 Dyoni dimatsinge bilime bibedji. Va disukusulu, batu botsu abamatsana mu yari yi Asi, baSwife na bagha baSwife, bakeghulu musamu Fumu. \s1 Bane ba Seva \p \v 11 Nzambi amadughusu bimaghe bineni mu makake ma musatsi andi Pole. \v 12 Bamasunzaange miswari vo bikutu abimabembaange dunyuru dwandi mu bibedu. Bibedu byeni bimabelughaange mu mali mowu na binyuni bibi bimapala mu djowu. \p \v 13 BaSwife bamosi, bamawendaange mbure na mbure mu syanze binyuni bibive. Bamaronde usyanze binyuni bibive mu dine di Fumu Djesu. Bamatsingula binyuni bibi: «Nyiduve dirume, dupale mu dine di Djesu adji Pole etubuli!» \v 14 Vamabe yivunde yimosi yi bavaghulitsi ba paghu ba baSwife, dine dyandi Seva. Yisambwali yi bane bandi, djowu bamavaghe mambu meni. \v 15 Tumbe yilumbu yimosi yinyuni yibi yimabawaghule: «Nyidjabi Djesu na nyidjabi anyi avu Pole. Tumbe djenu, bani duvu?» \v 16 Na djandi omabe na yinyuni yibi, akekébwaghe mu djowu mu lase yi abavyoghulile djobotsu mangolu. Amabatsoyise na bukani, na bakerine ndaghu eni, peni-wangi na mapure. \p \v 17 Adimavyoghe dimadjabunu na bise Yifese. BaSwife na baNgereke bamabase na ghome, bakedjabe durumu du Nzambi na buneni bu dine di Fumu Djesu. \v 18 Bapwele abamavayile yitu, bamarunga mu yidjabise mabi ame bamavaghaange. \v 19 Yinombu yeni yi batu ayimasalise ngalu, bamabeghe mabuku mowu na bamamanyenze va wusu batu botsu. Tumatale dufunu du mabuku meni: dumaveghe dighumi di senzu \f + \fr 19.19 \fr*\fq senzu: \fq*\ft fute dji yilumbu yimosi yi bisalu.\ft*\f*(50 000) tsi mbongu. \v 20 La nane mu mangolu ma Fumu, musamu wumanyavaange na wumalasaange mangolu mapwele. \s1 Mupuki o musyengi Yifese \p \v 21 Va djulu mambu meni, Pole akeghane kake djutabe Masedwane na Akaye, nowende o Serusaleme. Amavose nane: «Nyinowende, mbé nyutole o musyengi Rome wandi.» \v 22 Aketinde o yinange yi Masedwane Timote na Yirase, abamasala yisalu yowu nandi. Tumbe amasyale djabeni mwa temu o yari yi Asi. \p \v 23 Va temu eni, vamabe kimbu djineni o Yifese, dibandu djowu abameneduka Nzile Fumu. \v 24 Vamabe mutulitsi bapange, dine dyane Demeteyuse, amavaghe mandaghu magheyi ma nyambi owu mughetu, dine dyandi Artemise. Mandaghu meni mamavegha madile mapwele ombu batulitsi botsu. \v 25 Akebaghukighe, na botsu abedjabi yisalu nane yine, na akebatsingule: «Bambatsi, dwidjabi yi maboti meruyili mu yisalu yéyiyi. \v 26 Tumbe dwilabi na dwiwulu adivyoyi: mutu awu bénengili Pole etubuli yiri, banyambi abevaghu na makake ma batu, bagha banyambi bangenze! Aborungule ubembe bapwele tsike bu ghunu o Yifese, tumbe na mu yari yetu yotsu yi Asi. \v 27 Dyoni mbé dyubivise yisalu yetu, notsyemuse didume di ndaghu nyambi etu Artemise, obeyitsi mbure tsyotsu mu yari yi Asi na mu bulongu bwotsu.» \p \v 28 Mu mambu meni, abamawulu bakebase na kabu na bakeghamughe: «Yivunde djandi, Artemise dji bise Yifese!» \v 29 Mupuki wukedughunu mu musyengi wotsu. Batu bakenebeghe Ghayise na Arisitareke, bise Masedwane babedji, bamabe nandi mu mulingu na Pole. Yinombu yikewé mbangu o mbure bibengunu bi mighungi. \v 30 Pole amabe na nzale ulabene va wusu yinombu, tumbe badukitsi bakemughandise. \v 31 Bidjeti bi Asi bamabe bambatsi bandi, bakemutindile yilumbi yumutsingule, akéwende o mbure bibengunu bi yinombu. \p \v 32 Mu temu eni, dibundu bamabe mu nkumfu. Basusu bamaghamugha dyambu dimosi, bamosi dimosi. Bapwele va ghari owu basamadjabaange dibandu yi bamaghukimine. \v 33 BaSwife bamasindighe mutu o wusu, dine dyandi Alesandere. Akenangule dikake mu votse yinombu, mubavosile nobonge dikabu di baSwife. \v 34 Tumbe na batu bédjabi yiri muSwife, bakeghamughe djobotsu va mosi mu maweru mabedji: «Yivunde djandi nyambi Artemise dji bise Yifese!» \p \v 35 Anomanisile, yirende-rende yi musyengi akerungule usiyighe yinombu novose: «Bise Yifese, batu botsu bédjabi yi bise Yifese bakelitsi ba ndaghu Artemise, yibaghunu yandi yibonduyi o djulu. \v 36 Vagha mutu wughale. Mu dyoni, mbé dusigheme notase ne duke salise. \v 37 Dutsibeghe vave batu abaghabunge nosyenge Nzambi etu. \v 38 Pa Demeteyuse na bambatsi bandi ba bisalu bane mufundu na mutu, bawendi ombu banzonzi aborungule utabule dyambu. Babeyi mufundu ghune. \v 39 Na pa dune dyambu dimosi duvu na nzale ulase, tudinonze va ghari dibundu adiwelmine. \v 40 Mbé tufwengululu yiri tudji mimbini, mu dyo ditsivyoghe na nyangu, mbé tughorungule ukekaghule. Va djulu mambu meni, akekungise mughungi.» \c 20 \s1 Pole eruyi o mulingu andi o Masedwane na Ngerese \p \v 1 Musighe wunoghabughe, Pole akeghukighe badukitsi nobawarise, mba akebaghanine nowende o Masedwane. \v 2 Akesabughe yari yeni, nowarise bakereti bapwele ave amavosilaange nowu. Va djulu vane, akewende o Ngerese \v 3 o amatsanine miweli miryeru. Mbé aronde unangeme mu watange nowende o Siri, ave amawululu yi baSwife bamamutungile fundu. Kaboghu, akesitighe muvyoyile adu Masedwane. \v 4 Batu abamawendaange nandi: Sopate mwane Pirise mwise Bere, Arisitareke Sekunduse bise Tesalonike, Ghayise mwise Derebe, Timote, Tisike na Torfime bise yari yi Asi. \v 5 Bane bakerele notukele o musyengi Torwase. \v 6 Yoyine djetu tumanangeme mu watange, mu wende o Filipe, yike mumengu wu bapembi abaghane dufunusu wisuki. Bilumbu biranu va djulu, tumabadale o Torwase o tumavyosile tsone mosi. \s1 Mulingu musitu wu Pole o Torwase \p \v 7 Mu yilumbu yiteghe yi tsone, tumabe tughukeme mudji va mosi. Pole amalonze dibundu, amavose pwele tena ghari wisi, mumba mbé owende va kedi. \v 8 Balambi bapwele bamabe o kilingu ndaghu adjitumabe. \v 9 Mwa munzambu wumanengulungu Yitikise amatsane va nele ndaghu. Akewende yilu yineni ave Pole amavosila. Yilu yimavyoghulile, tena ave amabonduyile kilingu adji muryeru teno tsi. Akefu. \v 10 Pole akevindeme, akemunaghule novose yi: «Dundanu wunyonge, adji monyu.» \v 11 Mba akemate, akeghabe pembi nodji. Yike emani akemwévose tinde yitsingu tena kedi, mba akewende. \v 12 Bakeghabuse munzambu monyu na dyoni dikebe tinde duwarusu ombu botsu. \s1 Pole eruyi o Torwase tena o Mile \p \v 13 Tumarele uwende mu watange adjimatubeghe o musyengi Asose, o mbé tubongile Pole. Anane amakinzile, mumba amabe na nzale uwendile mu mumbambe. \v 14 Anoturasene o Asose, tukemunangighe mu wende o musyengi Mitilene. \v 15 Vane, tukewende mu watange. Yilumbu ayimaduke tukebambene na ningi Kyo. Yilumbu yi djulu, tuketole o ningi Samose, mba ayinzime tukedale musyengi Mile. \v 16 Pole, asamaronde usikeme o musyengi Yifese, mumba diweru dikévyoghe o yari yi Asi. Amavungilaange utole o Serusaleme, pa mbé dyurungule ube yilumbu yi Patekote. \s1 Pole evosi na bivunde bi Yifese \p \v 17 O musyengi Mile, Pole aketinde yilumbi o dibundu di Yifese mu yélande bivunde byowu. \v 18 Banotole va mughule andi, akebatsingule yi: «Dwidjabi nane nyimatsanine nenu, ubongile va yilumbu yiteghe ayi nyimaruyile o yari yi Asi. \v 19 Nyimasalile Fumu na divole-mbombu, na matsange na maghughe amenyimalabe dibandu bikumbu bi baSwife. \v 20 Dwidjabi yi nyisamasweghe ne dimosi mu motsu amawelimine. Nyimadulonze notsingule motsu, na va ghari batu na mu mandaghu menu. \v 21 Nyimanengile baSwife na baNgereke mukalughe dyele na Nzambi, novayile Fumu etu Djesu yitu. \p \v 22 Mba vave, yike o Serusaleme nyiwendi, nane Yinyuni Yisyeme yinzindiyili. Tumbe, ngedjabi adyutuyile ghune. \v 23 Nyidjabi yi mu kale musyengi, Yinyuni Yisyeme yindubusi yiri, tsughu na maghughe bikeli. \v 24 Tumbe, monyu ami wughane tsongu va wusu ami. Adimbuli murime, uwende teno disukusulu mu manisile yisalu ayi Fumu Djesu amapeghe. Diwendili rye: wulonze Musamu Wuboti wu yese yi Nzambi.» \p \v 25 «Nyimavyose temu nolonzange Bukaghe bu Nzambi, tumbe nyimadjabe yi vagha ne wumosi va ghari enu omwéndabe. \v 26 Ladibandu, nyidubongili na muni nane bambedji: yike wumosi va ghari enu etsyemuyi, nga mune dighénzuni. \v 27 Mumba nyimadulonze motsu ame Nzambi amasitighe, ne dimosi nyisamasweghe. \v 28 Dukebene djenubeni, na kelisanu mughambe, awu Yinyuni Yisyeme amaduveghe. Bandekenanu dibundu di Nzambi adi amadile mu malungu ma mwane andi. \v 29 Nyidjabi yi ave nyuwendile, batu bavu nane baminzi ba bukani bokote va ghari enu mba mughambe wughovengusu. \v 30 Mba ne va ghari enu, batu bofuraange mu dute badukitsi. \v 31 Moghanu kaboghu! Rangeminanu yi, mu bilime biryeru, na nyangu na mukolu, nyisamadunde ulile mu ulubuse kale mutu. \p \v 32 Vave, nyiduwakise ombu Nzambi na musamu wu yese yandi. Ane musughe uduwarise mu yitu, noduveghe disyale adi asweyile bandi. \v 33 Nyisamavonde badoli na lore, vo bikutu bi wotsu ke mutu. \v 34 Dwidjabi yi nyimasale na makake mami, mu dile abimabe biwelimine na abamandukaange. \v 35 Nyimadulase mu motsu yusale abwedji mu wamuse abadede. Mbé turangiminanu ame djabeni Fumu Djesu amavose: “Uveghe atsivyo uveghu nzangu.”» \p \v 36 Yike emani uvose, Pole akekuteme nowu nosambile. \v 37 Botsu bamalile pwele na matsange mu misu, bakevyunge Pole mu kingu nomughumbesene. \v 38 Bamaningaange mumba Pole amavose yi aghoghabughe. Bakeyemuvetsighe tena o watange. \c 21 \s1 Pole ewendi o Serusaleme \p \v 1 Tunokakene nowu, tukesungeme o ningi Kose mu watange, yilumbu ayimadukaange tuketole o ningi Rode. Yilumbu ayimaduke tukewende o ningi Patare. \v 2 Tumadale watange djimawendaange o yinange yi Fenisi, tumabwénangeme noyenewende. \v 3 Tunolabilile ningi Sipere, tumavyole o maghetu mu wende o yari yi Siri. Tukesikeme o musyengi Tire o watange djimabe na mufune wusunduse. \v 4 Tumarasene badukitsi na tumatsane tsone nowu. Banolubusu na Yinyuni Yisyeme, bamaghandise Pole uwende o Serusaleme. \v 5 Tumbe tsone eni djinovyoghe, tukebongulile nzile. Djowu botsu bakétuvetsighe, na baghetu na bane, teno dikotulu di musyengi. Tuke kuteme va disimu di mubu nosambile Nyambi. \v 6 Tunoghanesene kale mutu, tumanangeme mu watange. Djowu bamaghabughe mu mimbu mowu. \p \v 7 Tumamane disabu dyetu, urambuyile o Tire teno musyengi Tolemayise. Tunomane usimbe baane ba ngudji o musyengi eni, tuketsane nowu yilumbu yimosi. \v 8 Yilumbu ayimaduke, tukesogheme notole o musyengi Sesaré. Vane, tukekote o ndaghu Filipe, musamunitsi wu Musamu Wuboti na tuketsane ombu wandi. Amabe wumosi va ghari yisambwali yi batu, abamasolu o Serusaleme mu wamuse bakwili. \v 9 Amabe na baane bana ba baghetu bamabe batsyemi, bamabighaange. \p \v 10 Mbé tuke bilumbu bipwele vane, ave mubiyitsi winengulu Aghabise amaruyile o Sudé. \v 11 Akebambene netu, akebonge beleti dji Pole, akekétunge makulu na makake na djoni novose yi: «La adi Yinyuni Yisyeme evosi: “Fumu beleti adjidji otungu nane na bivunde bi baSwife ba Serusaleme, mba bomuwakise ombu beni.”» \p \v 12 Tunowulu mane, djetu na baane ba ngudji ba Sesaré tumalende Pole akéwende o Serusaleme. \v 13 Tumbe akewake yi: «Mumba yi dililili nondetse manyuru? Nyikunzeme mutungu na muboku o Serusaleme dibandu Fumu Djesu.» \v 14 Dibilaange yi tusamarungule umusanze ditase dyandi, tumadunde utsiyise novose yi: «Durondu du Fumu duvaghu.» \p \v 15 Mwa bilumbu binovyoghe, tukekunzeme nomate o Serusaleme. \v 16 Badukitsi ba Sesaré bamawende netu, baketutsanise ombu Nasone, mwise Sipere, awumabe mudukitsi vane kale. \s1 Pole eyélabe Sake \p \v 17 Ave tumatolile o Serusaleme, baane ba ngudji bamatusangile na nzangu. \v 18 Yilumbu ayimaduke, Pole akewende netu ombu Sake, o bivunde byotsu bi dibundu bimaghukemine. \v 19 Pole akebasimbe nobatsingule bikumbu byotsu nane Nzambi amasalile ombu abagha baSwife. \p \v 20 Banomuwulu bakedodise Nzambi. Mba bakevaghe Pole yi: «Wilabi, mwane-ma, tosini kwe tsi baSwife bamasinge Djesu. Djobotsu baname na Mughaghe Moyise. \v 21 Yotsu yine la adi bamabatsingule: “Wilongi baSwife botsu abetsani va ghari malongu masusu, yi badundi Mughaghe wu Moyise. Wibatsinguli yi bayamwérebaange baane bowu na bayamwéduke mighulu mi djetu baSwife.” \v 22 Tsyé tuvale? Bodjabe yi wumarughe. \v 23 Kaboghu, vaghe adi tiwutsinguli. Vave, vadji babaale bane netu batsi leve pesi ombu Nzambi. \v 24 Babeyi, djenu botsu yétsyemuswanu va wusu Nzambi. Fute byotsu mumbari bakefughu myuru. Pa dutsivaghe nane, batu botsu bodjabe yi vagha ngenze mu adi batsiwuvosile, tumbe ndewandi wighobisi mughaghe Moyise. \v 25 Mu bise malongu abamasinge Djesu, tutsibarendisile mu batsingule yi: bayabwedji banyame atsivaghulu ombu bakosi vo banyame atsighaghewu kingu mu palise malungu, mba bayavaghe bumbembu.» \p \v 26 Yilumbu ayimaduke, Pole akebeghe batu beni babane bakekésyemise djobotsu. Akewende o ndaghu Nzambi notsingule yilumbu ayi bovaghulile paghu na dutsyemusu du mutu-mutu dusukile. \s1 Pole amaghangu o dulombili du ndaghu Nzambi \p \v 27 Yisambwali yi bilumbu mbé yike usuke, ave baSwife ba yari yi Asi bamalabile Pole o dulombili du ndaghu Nzambi. Bakenangule mughungi wotsu, bakemughange, \v 28 noghamughe yi: «BaYisrayele, tuwamusyanu! La mutu awilonzi batu botsu mbure tsyotsu dilongi di kondenyonde na mukute Yisrayele, mughaghe etu na mbure djisyeme. Amakotise ne abagha baSwife mu mbure édjidji na bamadjibivise.» \p \v 29 Pa bamadisalise, mbari bilumbu abiteghe bamalabe Torfime mwise Yifese djone Pole bamayenewendaange mu musyengi Serusaleme. Bamasingene yi Pole amamukotise o dulombili du baSwife, tumbe bamabe na mbele. \v 30 Dimbunge dikelave mu musyengi wotsu, mba batu bakepalile yari na yari na bakeghukeme. Batu bakeghange Pole, nomupalise o dulombili du ndaghu Nzambi, adji bamalenge nobindighe dikotulu. \p \v 31 Mbé baronde uboke Pole, mu temu eni abemoyi bamayétsingule yivunde yi baghore ba Rome, yi Serusaleme djotsu ukunge djikungi. \v 32 Vane-vane yivunde akebonge baghore na bivunde byowu, nowende mbangu o mughungi. Banolabe yivunde, bakedunde udimbe Pole. \v 33 Yivunde akebambene nandi, akemughangise nomutungise na pange bedji. Mba akewivulu dine dyandi na dyambu adi amavaghe. \v 34 Tumbe mu mughungi, abéba bamaghamughaange didi, bane bamaghamughaange disusu. Yivunde mbé aghorungule ughangise dyambu na tsikiri dibandu nkumfu. Akeveghe dirume dyubeghe Pole o ndaghu baghore. \v 35 Pole anotole vo bande yikadi, baghore bakemunangule, dibandu dikani di mughungi. \v 36 Mumba batu bapwele bamamudukaange, noghamughe yi: «Afu!» \s1 Pole ekeghanze va wusu mughungi baSwife \p \v 37 Ave bamakotisilaange Pole o ndaghu baghore, akevaghe yivunde yi: «Nine musughe uvose mwa dyambu?» Yivunde amasutu, nomuwivule yi: «Widjabi uvose mbembu baNgereke? \v 38 Kaboghu wughaa mwise Yisipete awumarombise didjunge, nobeghe tosini-djina (4 000) tsi batu na bitoghulu byowu o kumu dji ghumughe?» \v 39 Pole amawaghule yi: «Menu muSwife, uburulu o Tarese dji Silisi, mutsighe musyengi awughélibunu. Kokolu tsyaghu, singe ngavose na mughungi.» \p \v 40 Yivunde akemusingile dyoni. Pole, diteli va djulu yikadi, akesambe dikake ombu mughungi mudile duvotsu. Botsu bakevole «swii», mba akebavosile mu mbembu baEberu. \c 22 \p \v 1 Pole akevose na mughungi yi: «Djenu duvu mukute wumosi nami, tséwulwanu adingivose mu kékaghule.» \v 2 Banowulu yi ebavosili mu mbembu baEberu, bakebwele usigheme. \p Kaboghu Pole akeghamughe: \v 3 «Nyidji muSwife, uburulu o Tarese dji Silisi. Tumbe nyimabanguyile vave Serusaleme, na nyimalongu na Ghamalyele omandonze mughaghe ba tadji betu na tsikiri. Nyimabe na yusile mu dyambu di Nzambi, nane duvu na muni. \v 4 Nyimakwane abamadukaange Nzile Fumu teno dufu. Nyimatinde baghetu na babaale o tsughu. \v 5 Yivunde yi bavaghulitsi ba paghu na fundu djotsu dji bivunde bi mukute, borungule ughabuse bumbedji yi dingenze nyivosi. Djobeni bamapeghe ne mighande mi musughe muyéveghe baane ba ngudji ba baSwife ba Damase. Nyimawende o musyengi eni mughange badukitsi ba Nzile Fumu abamabe wune, nobabeghe batungu o Serusaleme mu bakilise. \p \v 6 Va mwangulu ave nyangu ebile va djulu muru, nyimabe mu nzile beli na Damase. Suke, yidjalale yineni ayimarambuyile o djulu yimankandile va mbure adji nyimabe. \v 7 Nyimaberughe vatsi nowulu dyufi dimavose yi: “Sole, Sole, dibandu yi winkwanini?” \v 8 Nyimawivulu yi: “Nde la nyi, Fumu?” Akekwaghule yi: “Menu la Djesu mwise Nasarete, awu wikwani.” \v 9 Abamabe nami bamalabe yidjalale, tumbe basamawulu dyufi di djandi omavosaange. \p \v 10 Nyimamuwivulie rye: “Yi nyuvaghe, Fumu?” Fumu amapaghe yi: “Releme, wende o musyengi Damase. Mba vane bowutsingule motsu ame wuvaghe.” \v 11 Dibilaange yi yidjalale yeni yimapaghe yidunge, abamabe konge nami, bamankaange mu dikake teno musyengi Damase. \p \v 12 Vane vamabe Nanyase, dibaale dimaghobisaange Nzambi nodedile mughaghe. BaSwife botsu ba Damase bamamughobisaange. \v 13 Amayitasene, akebe va mughule ami nopaghe yi: “Sole, mwane ngu ami, bongulile ulabe!” Vane temu eni, ngamwélabe. \v 14 Amabwele yi: “Nzambi bakaaghe betu amawusole kale wukedjabe durondu dwandi, na wukelabe djandi o Asungeme nowulu dyufi dyandi. \v 15 Mumba wube mbedji andi va wusu batu botsu, mu wanze adi wutsilabe nowulu. \v 16 Ka mumba yi wumwékelise? Releme, batusu notandu mabi maghu, nonengile dine dyandi.”» \s1 Pole etubuli nane amatindu ombu mikute misusu \p \v 17 «Nyimaghabughe o Serusaleme, yoyine nyimasambilaange o dulombili du ndaghu Nzambi, ngadile dulasu du Nzambi. \v 18 Nyimalabe Fumu omanzingule yi: “Lenge noghusughe Serusaleme, mumba abetsani wune baghosinge bumbedji bwaghu mu menu.” \v 19 Menu nyimawake yi: “Fumu, bédjabi yi nyimawendaange mu mandaghu motsu ma tsambu ma baSwife, mu dimbise bango yitu mu ndedju, nobatinde o tsughu. \v 20 Mba ave malungu ma mbedji awu Yityene mamadekila, me wa nyimabe vane. Nyimasingisile abamamubokaange, nyimakele ne bidwaru bi abamamuboke.” \v 21 Fumu amanzingule yi: “Wende, mumba nyuwutinde vale, ombu mikute misusu!”» \s1 Yivunde yi baghore ewivuli Pole byuvu \p \v 22 Mughungi wuke wulu Pole tena posulu djusite. Mba botsu bakeghamughe: «Tutsyemusyanu mutu eni wughu! Afu! Asawelemine utsane va butambe bwébubu!» \v 23 Bamaghamughaange, bakevulaange bikutu byowu, mba baketindaange difufundu na djulu. \v 24 Yivunde yi baghore akeveghe dirume dyukotise Pole o ndaghu baghore nomudimbe mikase, mumba akevose mu udjabe dibandu yi mughungi wimughamuyili. \v 25 Tumbe ave bamamutungile mu umudimbe, Pole akewivule yivunde ayimabe vane yi: «Dune musughe wu udimbe mwise Rome mikase, awughaa ne wufundusu?» \p \v 26 Na ewulu nane, yivunde yi baghore akelubuse yivunde yandi: «Akemuvaghe yi tsyé wuvale? Dibaale dyédidi mwise Rome!» \v 27 Yivunde yi baghore akeyilabe Pole nomuwivule yi: «Nzinguli, ngenze wudji mwise Rome?» Pole akewaghule yi: «Yine.» \v 28 Yivunde yi baghore akewake yi: «Nyimaveghe mbongu tsipwele mu udile musughe wunengulu “mwise Rome”.» Tumbe Pole akevose yi: «Menu mwise Rome mu duburulu dwami.» \v 29 Suke, abe mbé baronde umudimbe mu umuvosise, bakekakene nandi. Djabeni yivunde yi baghore akebe na ghome, ave amadjabile yi amatungise mwise Rome na bapange. \s1 Pole va wusu fundu banzonzi \p \v 30 Yivunde yi baghore amabe na nzale udjabe tsikiri adibamafwengilile Pole. Ladibandu, va kedi amamunyangulile nonengile bivunde bi bavaghulitsi ba paghu na fundu djotsu dji banzonzi ba baSwife. Mba akebeghe Pole va wusu owu. \c 23 \p \v 1 Pole akesikighe yiswisu mu fundu dji banzonzi ba baSwife, novose yi: «Bane ba tadji, na matase malyome, nyisalili Nzambi tena na muni.» \v 2 Yivunde yi bavaghulitsi ba paghu Ananyase, akeveghe musughe ombu bobamabe beli na Pole, wumudimbe mu munu. \v 3 Kaboghu Pole akevaghe yi: «Nzambi aléwudimbe, na deti aghu! Wutsane vane mu ufundise nane mughaghe wirondili, mba wumabise mughaghe noveghe mu usughe wu undimbe!» \p \v 4 Abamabe va mughule Pole, bakemutsingule yi: «Yivunde yi bavaghulitsi ba paghu yi Nzambi wisyengi!» \v 5 Pole akewaghule yi, «Bane ba tadji, ngadjabaange yi yivunde yi bavaghulitsi ba paghu. Ngenze, Bisonu bi Nzambi bivosi yi: “Wughovose dibi mu yivunde yi mukute aghu\x + \xo 23.5 \xo*\xt Ukm 22.27\xt*\x*!”» \v 6 Pole amadjabaange yi fundu djimabe djibase yari ayéyi baFarisi, yari ayine baSadisi. Ladibandu, amaghamuyile va wusu fundu dji banzonzi: «Bane ba tadji, nyidji muFarisi, mwane muFarisi. Nyifundusulu, mumba nyivu na yitu mu durambughulu du abafu.» \p \v 7 Mbé asekamane ne uvose, baFarisi na baSadisi bakebande utsunde, mba vakebe dupasu va ghari owu. \v 8 BaSadisi, bévosi yi vagha durambughulu o dufu, bemwévose yi vagha byanze na binyuni. Yotsu yine, baFarisi bémasingi yi mangenze. \v 9 Mighamu yike la viri. Milonzi mi mighaghe, abamabe na baFarisi, bakereleme notsunde na yikanene: «Tughélabi dibi mu mutu éwuwu. Tangudji yinyuni vo yanze yitsimuvosile?» \p \v 10 Mutsundu wukevyoghulile, tena yivunde yi baghore amawulu ghome bakéboke Pole. Ladibandu, amaveyile baghore bandi dirume dyuyébapatule Pole, nomughabuse o ghari ndaghu baghore. \v 11 Mukolu awumaduke, Fumu akelabene na Pole nomutsingule yi: «Ware! Wutsikabusile bumbedji o Serusaleme, na diwelimine wukelase bumbedji o musyengi Rome wandi.» \s1 BaSwife bamatunge fundu djubokile Pole \p \v 12 Va kedi adjimaduke, baSwife baketunge fundu. Bakeleve pesi yi baghodji vo unu, pa bakaboke Pole. \v 13 Abamatunge fundu eni, bamabe bavyoghe maghumi-mana (40). \v 14 Bakérasene bivunde bi bavaghulitsi ba paghu na bivunde bi baSwife, mu batsingule yi: «Tutsileve pesi va wusu Nzambi yi tughodji yisalu, pa tukaboke Pole. \v 15 Kaboghu, djenu na fundu djotsu dji banzonzi, vaghanu yivunde yi baghore akebeghe Pole, dukefure yi dwirondi ukelule dyambu dyandi na burange. O yetu yari, tukunzeme mu muboke ne aketole vave.» \p \v 16 Tumbe mwane-katsi Pole, mwane yibusi yandi, amawulu fundu eni. Akewende o ndaghu baghore, akekote nolubuse Pole. \v 17 Kaboghu Pole akenengile yivunde yi baghore yimosi nomuvaghe yi: «Beghe munzambu éwuwu ombu yivunde, mumba ane mwa dyambu erondi umutsingule.» \v 18 Yivunde akemubeghe ombu yivunde yandi, novose yi: «Mwise tsughu winengulu Pole, atsipaghe nga wubeyile munzambu eni wuwu, mungo dyambu dyuwutsingule.» \p \v 19 Yivunde yi baghore akebonge munzambu mu dikake, akevengeme nandi nomuwivule yi: «Yi wirondi unzingule?» \v 20 Akewake yi: «Bidjeti bi baSwife batsiwulusunu mu wuwivule yi wukebeghe Pole mughese va wusu fundu djotsu dji banzonzi. Bofure yi bérondi uwulu dyambu dyandi burange. \v 21 Tumbe wuyabavayile yitu! Mumba abémutungili fundu bavyoghe ne maghumi-mana (40) ma batu. Batsileve pesi va wusu Nzambi yi baghodji vo unu, pa bakamuboke. Bamakunzeme na békeli yike musughe aghu.» \v 22 Yike emani urume munzambu yi ayavose dyambu dyeni na mutu, yivunde yi baghore akemughabuse. \p \v 23 Mba yivunde yi baghore akenengile batsyengi bandi babedji nobarume yi: «Ghukighanu kame-bedji (200) tsi baghore, na maghumi-dusambwali (70) ma babeyitsi ba bibulu na kame-bedji (200) tsi babaale na makongu, na banu djenu botsu na dubayi duwende o Sesaré, va maweru maryéru ma tsisighe. \v 24 Kunzanu bibulu duke beghe Pole na burange ombu yivunde yami Felikese.» \v 25 Mba akerende mughande eni wughu: \v 26 «Menu Kolode Lisyase, nyiwutindili mughade ewuwu mundumbe Felikese. \v 27 Dibale dyédidi, BaSwife batsighaange mbé baronde umuboke, kaboghu tutsimupatule na baghore bami va makake mowu, mumba nyimawulu yi adji mwise Rome. \v 28 Nyimaronde udjabe dibandu adi bamamufwengililaange, ngamubeghe va wusu fundu dji banzonzi ba baSwife. \v 29 Nyimaghulu yi bémufwengilili mu mighaghe mi djobeni, tumbe aghane mbele dufu vo dji tsughu. \v 30 Mba nyilubusi yi vadji fundu bamutungile. Nzilenge nomutinde ombu waghu na nyivayi bambeni bandi bakeyimufunde va wusu aghu.» \p \v 31 Baghore bakededile marume ame bamadile. Bakebonge Pole nomubeghe mukolu o musyengi Atipareti. \v 32 Yilumbu ayimaduke, baghore abamabe mu makulu bakeghabughe o ndaghu owu, nosile babeyitsi ba bibulu uwende na Pole. \v 33 Na bétoli o Sesaré, babeyitsi ba bibulu bakeveghe yivunde mughande, nomuwakise Pole va makake mowu. \v 34 Dipateme anomane urange mughande, akemuwivule yari yi dimbu dyandi. Anowulu yi mwise Silisi, \v 35 akemuvaghe yi: «Nyuwusosise pa bambeni baghu bamarughe.» Na akeveghe musughe wukelise Pole o ndaghu kaghe Yirode. \c 24 \s1 Pole efwengululu ombu Dipateme Felikese \p \v 1 Bilumbu biranu binovyoghe, yivunde yi bavaghulitsi ba paghu Ananyase, amarughe o musyengi Sesaré. Amarughaange va mosi na bivunde bi baSwife, na nzonzi mosi omanengulu Tertuluse. Bamayikelase ombu Dipateme Felikese mu ufunde Pole. \v 2 Pole amanengulu, nzonzi Tertuluse akemufwengilile mu mame. Akevose yi: «Mundumbe, mu yese yaghu tubile na duvotsu duneni, na mu dyele di durumu dwaghu, mambu makaluyile burange mu bulongu bwébubu. \v 3 Mu byotsu abi twidili temu tsyotsu, twiwughabusili diboti dyneni. \v 4 Ngérondi wuvyosulile mu diweru dyaghu. Ladibandu, nyighulendi mu maboti maghu, mu utuwulu mwa pesu. \v 5 Tutsikelule dibaale dyédidi na erombisi kindu. Abilaange yivunde yi mimbini mi dibuli di Nasarete, erombisi mbulighe ombu baSwife botsu ba bulongu. \v 6 Atsiwélighe ubivise ndaghu Nzambi na tutsimughange. [Tutsironde umusosise mu mughaghe etu, \v 7 tumbe yivunde Lisyase amarughe. Aketupatule woni na mangolu. \v 8 Aketuvaghe yi tukemufunde va wusu aghu.] Pa wumuwivule, wulabe ndebeni yi mfwengululu etu djotsu dji ngenze.» \v 9 BaSwife bamawarise mfwengululu owu, na bamavose yiri dingenze. \s1 Pole ekéghanze va wusu dipateme Felikese \p \v 10 Dipateme amaveghe Pole musughe uvose na amatubule rye: «Nyidjabi yiri wisalisi bunzonzi bwaghu mu bulongu bwetu mu pwele bilime, kaboghu na musighe nyiruyi mu ukéghanze. \v 11 Nane wurungulile dikelulile ndebeni, vakavyoghe ne dighumi na bilumbu bibedji, nyimarughe o musyengi Serusaleme, mu ulembiyile Nzambi. \v 12 Vagha mutu amandabe mbure nyitsundi na batu vo urume mughungi mu dimbunge, nesi o ndaghu Nzambi dji baSwife, vo mu musyengi. \v 13 Batu bébabe baghorungule ulase dyambu adi béfwengilili. \v 14 Ne nane, nyidjabi didi va wusu waghu: nyimakéveghe mu Nzile Fumu, adji bévosi yiri duyitsu du mfurulu. Tumbe, nyisalili Nzambi dji baghulu betu, nyivayili yitu mu motsu marendu mu Mabuku ma Mighaghe na ma Babiyitsi. \v 15 Nyine yitu yi Nzambi orambuse batu botsu o dufu, bakebe baboti vo babi. Na djowu abémfwengilili wandi, bane ditase yi Nzambi obarambuse va ghari abafu. \v 16 Ladibandu, nyilembinini ube na mutsanu wuwelimine va wusu Nzambi na va wusu batu.» \p \v 17 «Nyisamabe va ghari enu mwa bilime, nyimaghabusile o Serusaleme mu wamuse mukute ami na mbongu, nowakise paghu tsyami ombu Nzambi. \v 18 Nyinomane ughabusile paghu, bamantasunu o dulombili du ndaghu Nzambi. Vane mbé nyimamane misusu mi manyuru. Vasamabe mughungi nami ne nkumfu. \v 19 Tumbe, mwa dibuli di baSwife ba yari yi Asi dimabe vane wandi. Djowu, mbé batsikelase va wusu aghu mu mfwengilile, pa bane dyambu mu menu. \v 20 Batu bébabe banzinguli dibi adi nyibile na mbele, adi nzibeghulu va wusu fundu dji banzonzi. \v 21 Muvingu yike mbembu adji nzipalise na dwufi dineni, diteli va wusu owu: “Mumbari nyivayili yitu mu durambughulu du abafu, adine nyimabile na nyangu mu bunzonzi va wusu enu!”» \p \v 22 Felikese, omadjabaange burange motsu ametsuni Nzile Fumu. Amavose na abémumfwengilili yi: «Ave yivunde Lisyase oruyile, nyusosise dyambu dyenu.» \v 23 Amarume yivunde yi baghore mu kelisa Pole o tsughu, nomusingise dudjeghusu na musughe yiri bambatsi bandi bomusalile. \s1 Pole va wusu Felikese na Duresile \p \v 24 Mwa bilumbu binovyoghe, Felikese amarughe na mughatsi andi Duresile, omabe muSwife. Amasindighe unengile Pole nowulu adi amavose mu dyambu di yitu mu Djesu Kirisete. \v 25 Pole amavosile mu mutsanu wuboti awu Nzambi erondi, ube na murime usunde na mufundu Nzambi awiruyi. Mu temu eni, Felikese, asamalabe ubwedji, amamutsingule rye: «Wurungule uwende. Ave nyudilile temu, nyuwunengile.» \v 26 Amatase yiri Pole omusumbe na mbongu. Ladibandu, amamunengililaange temu na temu mu vosaange nandi. \p \v 27 Bilime bibedji bimavyoghe, va djulu vane Porekuse Fesetuse amavinze Felikese. Djandi, mu ulase baSwife ubwedji, amasile Pole o tsughu. \c 25 \s1 Pole ekeghanze va wusu kaghe Fesetuse \p \v 1 Va djulu bilumbu biryeru bi durughu dwandi mu musyengi Serusaleme, kaghe Fesetuse amaghusughe o Sesaré na amawende o Serusaleme. \v 2 Bivunde bi bavaghulitsi ba paghu na barumitsi ba baSwife bamarughe mu ufundise Pole. \v 3 Bamamuwivule ubasingise yese yi ughabuse Pole o Serusaleme. Na vane, bamatunge fundu mu djandi mu muboke mu nzile. \v 4 Tumbe Fesetuse amawaghule yiri Pole adji o tsughu o Sesaré, na djabeni aghotambe ughabughe na mapape. \v 5 Na amabwele: «Bivunde byenu bisobini konge nami o Sesaré na ghune bafwengilili mutu eni, pa atsisalise dibi.» \p \v 6 Fesetuse amavyose yinane vo dighumi di bilumbu ombu wowu, mbana amaghabughe o musyengi Sesaré. Ave kedi, amatsane o mbure bunzonzi na amaveghe dirume bakebeghe Pole va wusu andi. \v 7 Ave bamamubeyile, baSwife abamarughe o Serusaleme bamamutsyengile na bamamufwengilile mambu mapwele, ame djowu baghorungule ulase yi mangenze. \v 8 Pole amakéghanze novose rye: «Ngasalise ne dibi dimosi: nesi mu mughaghe baSwife, nesi na ndaghu dji Nzambi, vo na kaghe Sesare.» \p \v 9 Fesetuse, omaronde ulase baSwife ubwedji, amawivule Pole: «Wirondi uwende o Serusaleme mu usosusu va wusu ami mu dyambu dyeni?» \v 10 Pole amawake: «Nyidji va ndaghu bunzonzi dji kaghe Sesare, avane nyutabululu bunzonzi. Ngavayile dibi ombu mukute baSwife, nane ndebeni wididjabili. \v 11 Pa nine mbele na ta nyimasalise dyambu adi nyubokulu, ngébusi ufu. Tumbe pa vagha dyambu di ngenze adi batu beni bémfwengilili, vagha mutu avu na musughe wu ukwakise ombu owu. Nyibwayi mbile ombu kaghe Sesare aketabule dyambu dyami.» \p \v 12 Kaboghu Fesetuse, anotabule dyambu na fundu banzonzi bandi, amawake: «Wumabwa mbile ombu kaghe Sesare, uwende va wusu andi.» \s1 Pole epali va wusu Agheripa na Berenise \p \v 13 Mwa bilumbu binovyoghe, kaghe Agheripa na, mwane ngudji andi mughetu Berenise, bamatole o Sesaré mu uyélingulu noyisimbe Fesetuse. \v 14 Banotsane mwa bilumbu, Fesetuse amatolise dyambu di Pole ombu kaghe Agheripa: «Vadji mutu vave awu Felikese amasile o tsughu. \v 15 Ave nyimawendile o Serusaleme, bivunde bi bavaghulitsi ba paghu na bivunde bi baSwife, bamamufwengilile na bamankwivule umukilise. \v 16 Nyimabawaghule rye: “Bise Rome baghane yufu yuwakise oyifwengululu ombu banzonzi, pa akaveghu temu djukéghanze va wusu bafwengilitsi.” \v 17 Batsirughe ghunu nami. Nyisamavyose temu kulini, nyimatsane va mbure bunzonzi, ave kedi, nyimarume yiri babeyi dibaale dyeni. \v 18 Bafwengilitsi batsikélase, tumbe mu fwengululu owu, ngawulu mabi motsu nyimatase. \v 19 Babetsi na mitsundu mu dyambu di munongu duyitsu doghu du Nzambi na dibaale dinengulu Djesu adjimafu, adji Pole amatubule yiri aki monyu. \v 20 Mu menu, nyimakambulu yari ayi ngabe mu mutsundu eni. Adine nyimamuwivule yeri esingi uwende o Serusaleme, mu usosise dyambu dyandi ghune. \v 21 Tumbe Pole amawivule, yiri dyambu dyandi dyutsonzughu mu kake dji kaghe Sesare. Ladibandu, nyimarumine yiri akekelusu o tsughu, tena nyumusindighe ombu kaghe Sesare.» \p \v 22 Agheripa amatsingule Fesetuse rye: «Nyirondi uwulu mebeni mutu eni.» Fesetuse amawaghule yi: «Mughese wumuwulu.» \v 23 Ave kedi, Agheripa na Berenise bamarughe na mughungi wuneni wumabayitsaange nobasangile na milolu. Yike djowu, bakekote o ndaghu bunzonzi na bivunde bi baghore na bi musyengi. Mu dirume di Fesetuse, Pole amabeghu. \v 24 Mbana kaghe Fesetuse amavose: «Kaghe Agheripa, na djenu botsu aduvu vave netu, dwilabi dibaale dyédidi. Yinombu yotsu yi baSwife yi tsirughe, ubandile o Serusaleme tena ghunu, noghamughe yi mutu eni ayamwébe monyu. \v 25 Tumbe menu, nyimalabe yiri asamavaghe dyambu adi mbé ofwile. Va djulu vane, djandi amabwa mbile ombu kaghe Sesare Okisete bwendiri djandi akemusosise. Ladibandu, nyimamutindile ombu kaghe Sesare. \v 26 Vave, nyisane dyambu disusu dyusonine yivunde yetu mu mutu éwuwu. Ladibandu, nyimutindili va wusu enu, viri va wusu aghu, ndedju kaghe Agheripa. Pa wune bivu byumuwivule, mba nyube na dyambu dyusone. \v 27 Nyilabi yiri digha diwelimine mu utinde mwise tsughu o Rome, ta vagha tonu adjitsiyisi mfwengululu andi.» \c 26 \s1 Pole ekéghanze va wusu kaghe Agheripa \p \v 1 Kaghe Agheripa amatsingule Pole: «Wune musughe wu uvose mu kéghanze.» Kaboghu Pole amasambe dikake la nane amakéghanzile. \v 2 Akevose rye: «Kaghe Agheripa, na muni nyilabi ubwedji mu ukéghanze va wusu aghu, mu motsu ame bivunde bi baSwife bémfwengilili. \v 3 Mumbari widjabi burange nzalusulu tsyotsu tsi baghulu ba baSwife na nzundulu owu. Kokolu tsyaghu, nyighulendi kululwati na pughu. \p \v 4 BaSwife nami botsu bédjabi monyu ami wughulu, ubande bungebi bwami. Bédjabi nane nyimatsanine vane dibandu va ghari mukute ami o Serusaleme. \v 5 Bénzyabi vane kale na borungule unkabusile bumbedji, pa batsironde. Bédjabi wandi, yiri nyimabeyise monyu ami va ghari mukute ami nodedili mighaghe mi baSwife mi bateme, diwendili yi: ami dibuli di baFarisi. \v 6 Na muni, nyimasutusu va wusu bunzonzi, mumbari nyivayili yitu mu pangini adji Nzambi amavangene na baghulu betu. \v 7 Dighumi na bibandu bibedji bi mukute etu, bévivi na yitu yiri pangini djuduwusu, ave béyitsili Nzambi na yikanene nyangu na mukolu. Wulwati kaghe Agheripa! Mu dyambu di yitu yeni, baSwife bémfwengilili. \v 8 Dibandu yi wumosi va ghari enu, olabile yiri Nzambi aghorungule urambuse djowu abafu? \p \v 9 Mebeni, nyimatase utoyise Djesu mwise Nasarete na mangolu mami. \v 10 Yine, adine nyimavaghe mu batu ba Djesu abamabe o Serusaleme. Nyimadile musughe wu muvingu na bivunde bi bavaghulitsi ba paghu, na nyimakotise yinombu yi djowu bango yitu mu djandi o tsughu. Ave bamaveyilaange musughe wu uboke batu beni, nyimabawarisaange. \v 11 Temu na temu, nyimavyoghaange mu mandaghu mowu ma tsambu, na nyimabakilisaange mbana nyimabaghome ubunze yitu yowu. Mu bukanyi bwami, nyimabakwanaange tena misyengi mi beni.» \s1 Pole evosi yilombi yi dughobutsu dwandi \p \v 12 «Anane nyimawendile o musyengi Damase oyésale yisalu, mu durumu na musughe abimapeghu na bivunde bi bavaghulitsi ba paghu. \v 13 Kaghe Agheripa, nyimabe mu nzile, mwangulu ave nyimalabile yidjalale yineni ayimaruyile o djulu, uvyolile ne nyangu. Yidjalale yeni yimavedemaange mba yiketughumbe, menu na balinzi nami. \v 14 Djetu botsu tumaberughe vatsi na nyimawulu dyufi dimavose mu mbembu baEberu: “Sole, Sole, dibandu yi winkwanini? Wa mwenzile wiwarili, nane yibulu ewarili na ngwangu fumu andi.” \v 15 Nyimawivule: “Nde la nyi, Fumu?” Na Fumu amakwaghule: “Menu la Djesu, awu wikwani. \v 16 Tumbe simbughe na releme, nyimalabene naghu, nyimawusole mu ube musatsi ami. Wube mbedji ami mu usamune nane wutsilabile na ame nyuwulase o wusu. \v 17 Nyuwughobule va ghari mukute aghu, baSwife na mikute misusu ami nyuwusindiyile. \v 18 Nyiwusindiyi mu ubadibule misu, mu ubarambuse o piseme nobaghabuse o yidjalale, na mu ubadusule otsi durumu du Dyabu na mu ubakotise o bundumbe bu Nzambi. Pa batsimpayile yitu, mabi mowu motandu, bodile mbure na djowu abamatsyemusu mu yitu mu menu.”» \s1 Pole evosi mu dyambu di yisalu ayi Nzambi amamuveghe \p \v 19 «Fumu ami Agheripa, va djulu vane, nyisamalenze dirume di yiryaryamu ayimaruyile o djulu. \v 20 Tumbe téteghe, nyimalonze bise Damase na bise Serusaleme, na djowu abavu o yinange yi Sudé, tena batu ba malongu masusu. Nyimabatsingule yiri: “Kalughanu mutsanu enu, na ghélughanu ombu Nzambi na lasanu dukalughu dwenu mu bisalu byenu.” \v 21 Ladibandu, baSwife bamakangile ave nyimabile o dulombili du ndaghu Nzambi na bamaronde umboke. \v 22 Tumbe Nzambi amakaghe tena yilumbu yéyiyi na nyidji vave mu uveghe bumbedji bwami ombu botsu: bagheyi na baneni. Ngévosi masusu yike ame babiyitsi na Moyise bamatubule yiri morughe. \v 23 Diwendili yiri: Yibyatsi\f + \fr 26.23 \fr*\fq Yibyatsi: \fq*\ft diwendili yiri Kirisete, djandi o Nzambi amasole mube Kaghe mukute andi.\ft*\f* yi Nzambi otsoghe, obe awuteghe mu urambughe va ghari abafu na oyesamune yidjalale yi dughobutsu ombu mukute etu, nombu malongu masusu.» \s1 Pole elendi Kaghe Agheripa akevayile yitu ombu Djesu \p \v 24 Ave Pole amavosilaange mu kéghanze, Fesetuse amaghamughe: «Nde wumalawughe, Pole! Wumawidji pwele, la dibandu wumalawuyile.» \v 25 Pole amamuwake rye: «Menu nga dilaghu, mundumbe Fesetuse. Bighume abinyipalisi bingenze tsi mavovose. \v 26 Kaghe Agheripa amadjabaange dyambu di Djesu adimavyoghe, adine mewandi ni divosili na musighe va wusu andi. Dyambu dyeni dimavyole va misu mandi, nine yitu bwé vagha yime ayi mbé aghorungule udjabe. \v 27 Kaghe Agheripa, nde wivayili yitu mu motsu amamabighu na babiyitsi? Nyidjabi yiri wimavayili yitu!» \p \v 28 Agheripa amatsingule Pole rye: «Witasi wupaghe Kereti, mu mwa pesu temu nane?» \v 29 Pole amawaghule: «Dikebe na mapape vo vane wusu, nyisambili Nzambi tsike mu nde pinze, tumbe na botsu abénkulu na nyangu, dube nane menu, uvinguse bapange beni babe nyikapulu.» \p \v 30 Kaghe na dipateme di musyengi, Berenise na botsu abamabe vane, bamareleme. \v 31 Banokakene, bamatsingusene djobeni na djobeni: «Mutu éwuwu aghavaghe dibi adyumurombise dufu nokotusu o tsughu.» \v 32 Na Agheripa amatsingule Fesetuse: «Mutu éwuwu turungule umudjeyise, mbé agharonde yiri kaghe Sesare aketabule dyambu dyandi.» \c 27 \s1 Pole amatindu o musyengi Rome \p \v 1 Dinotabulu yiri tuwende mu watange o bulongu bu Yitali, Pole na bise tsughu bamosi, bamawakusu yivunde yi baghore ba Rome, dine dyandi Sulyuse, yivunde mu dibuli di «Batoyitsi ba Kaghe.» \v 2 Tumanangeme mu watange dji Aderamite, adjimawendesenaange o yisyeni yi Asi, na tumawende. Arisitareke, mwise Masedwane dji Tesalonike, amabe netu. \v 3 Va kedi tumatole o musyengi Sidone. Sulyuse, omakélisaange Pole na musighe, amamusingise uwende ombu bambatsi bandi, mu udile ayi amabe na nzale. \v 4 Tunoghusughe vane, tumanangeme mu watange novyoyile mu mughule ningi dji Sipere o yari ayi punge djisamabe djivyoghulile, mumbari djimaruyilaange o wusu yetu. \v 5 Tunosabughe mubu beli na bulongu bu Silisi na Pafili, na tumatole o musyengi Mire wu Lisi. \v 6 Vane, yivunde yi baghore ba Rome yimarasunu watange dji Alesanderi, adjimawendaange o bulongu bu Yitali na amatunangise mune. \p \v 7 Mu pwele bilumbu, tumawendaange va ghéghéyi. Na maghughe maneni, tumarungulile utole va wusu musyengi Sinide. Tumbe punge djimatuvurise mu uwende na wusu. Tumavyoyile va dinzongi di Salmoné, teno divengi di ningi dji Kerete. \v 8 Tumawende na maghughe maneni mu mughule disimu na tumatole va mbure djinengule «Masabu Maboti», beli na musyengi Lasé. \p \v 9 Mulingu etu tena vave wumabonge pwele bilumbu. Va djulu vane, dimabe divure uwende mu watange na wusu. Yilumbu yimanegulu «yuwarile nzale» mbé yimavyoge. Kale yilime mu temu eni, punge djimabande uvotse pwele. Ladibandu, Pole amalubusili basalitsi ba watange: \v 10 «Bambatsi bami, nyilabi yiri mulingu wurange. Watange na bime byudyame na djetubeni wandi turungulu utsyemuse myoni.» \v 11 Tumbe yivunde yi baghore amavayile yitu mu munu fumu watange na mubeyitsi djoni, divyakene na mbembu Pole. \v 12 Va djulu vane, bapwele abamabe mu watange bamawulusunu mu wusughe vane, mumbari yisyeni yeni yisamabe yiwelimine mu vyosile mvule. Bamaronde utole o yisyeni yi Fenikese dji Kerete, o yari ayi mupunge wughépepili pwele, ayisungesene na awu wisi etsimini. Bamaronde usyale vane, tena mvule djuvyoyile. \s1 Mungudi wumarombise Pole usanze nzile \p \v 13 Mwa dupepi du bande dumavughe, bamatase udughusu mulingu owu. Na bamanyangule kunge adjimaghanga watange\f + \fr 27.13 \fr*\fq kunge adjimaghanga watange: \fq*\ft yime yitsire ayisikiyi watange, mumbari mibidji mikéwubeghe.\ft*\f* na bamavyoghe va mughule disimu di Kerete. \v 14 Tumbe, punge djineni adjinengulu «Yirakilone», djimasundughe o mikongu mi ningi. \v 15 Watange djimavevughe: dimabe divure mu djibeyise dibandu mungudi, tena tumakesilile ubeghusu. \v 16 Tumavyoyile o bande ningi djigheyi djinengulu Koda, o disimu adi mupunge wusamabe mangolu, ave tumadilile yivumunu mwa pesu. Va djulu vane, na purulu tsipwele tumarungule usiyighe bwatu bugheyi abutungu mu watange. \v 17 Basatsi banodute bwatu, bamabunangule na bamabunangighe o ghari watange, mbana bamavyose mikudu otsi notsyengise watange mu udji warise. Bamadumaange uyékébwaghe mu maghuki ma yisyeke ma Sirete amamabe mu yisyeni yi Lybi, la dibandu bamasundusile kunge mu udetse mwendu watange. \v 18 Yilumbu ayimaduke, Mungudi wumabwela utupupise na mangolu, la dibandu basatsi bamabande ubwaghe dikabu di maboti amamabe mu watange mu mubu. \v 19 Yilumbu ayimuryeru, bamabwaghe na makake mowu, bisalulu bi watange. \v 20 Mu bilumbu bipwele, tusamamwélabaange ne nyangu, ne bambwuélili. Punge djimavyoghulile uvepe na mangolu. Na va djulu vane, tukane yitu yughobulu. \p \v 21 Mu temu eni djine, botsu abamabe mu watange, mbé bakeyitsingu yineni nodji. Kaboghu Pole, amareleme va wusu owu na amavose: «Bambatsi bami, mbé dumakululu na mbé dusamarambughe o ningi Kerete, mungudi mbé usamadubembe na mbé tughatsyemuse nobunge bimi. \v 22 Tumbe vave, nyidunengili mu ube na duwarusu, mumbari vaghobe ne wumosi awutsyemuse monyu. Muvingu yike watange adjubungene. \v 23 Mu mukolu eni, yanze yi Nzambi adji ndile na adji nyisalili, yike bambene nami. \v 24 Na yitsinzingule: “Wuyalabe ghome, Pole! Vengu wuvyoghe va wusu kaghe Sesare. Mu maboti mandi mu ndedju, Nzambi ewusingisi monyu batu botsu abavu naghu.” \v 25 Banu abaware, bambatsi bami, mumbari nyine yitu mu Nzambi. Dyube nane dimanzingululu. \v 26 Watange djudyame ave tubile beli na mwa ningi.» \p \v 27 Dimabe mukolu awu dighumi na mwina (14) bi mungudi wumatusindilaange o mubu wu Méditerane. Beli va ghari wisi, basalitsi ba watange bamatase yiri tuke beli na butambe. \v 28 Bamawélighe ndonge na bamalabe yiri mambe mamabe madonge mu maghumi-maryeru na yisambwali (37) yi byetsu. Mwa pesu o wusu, bamamwéwélighe na bamalabe maghumi ma bedji na yinane (28) yi byetsu. \v 29 Bamadumange yiri watange djikéwubene mu dimani. Ladibandu, bamabwayile kunge djine o nzime mu udetse mwendu watange na bakevivaange ditebughulu di wisi. \p \v 30 Ne nane, basalitsi bamaronde urine mu watange. La dibandu, bamasunduse bwatu mu mambe na bakerombe yighume yusunzile kunge o wusu watange. \v 31 Pole amatsingule yivunde na baghore basuse: «Pa batu bébaba baghatsane o ghari watange, dughorungulu ughobulu!» \v 32 Kaboghu, baghore bamatabule mikudu amimasikigha watange na bamabusile uvevughe. \p \v 33 Ne wisi uketébughe, Pole amabarume udji, novose rye: «Lanu, na muni dighumi na bilumbu bina (14), dwivivili na manyoni ughambu udji. \v 34 Nyiduwarisi mu ubonge bighudji, mumbari dune nzale byonyi dukeghobulu. Vaghobe ne mutu wumosi awutsyemuse ne dunange dumosi du muru!» \p \v 35 Anomane uvose, Pole amabonge dipe, amaghabusile Nzambi diboti va wusu botsu, mbana amabaghabile na amabande udji. \v 36 Botsu bamadile duwarusu, na djowu bamadji. \v 37 Tumabe mu watange, kame-bedji maghumi dusambwali na batu ba syamunu (276) mu botsu. \v 38 Ave mutu-mutu amamanine udji na uwukuru, bamabwaghe byotsu abimasyale mu bakomi o mubu mu lengsene watange. \s1 Watange djimapumughe \p \v 39 Wisi wunotebughe, basalitsi ba watange basamamwédjabe ningi, tumbe bamalabile dukweku na bamaghane kake mu utsyekighe watange mu yisyeyi. \v 40 Bamanyangule kunge na bamadjisile uwende mu mubu. Bamanyangule va mosi mikudu mi yivepi. Na bamatunge tsande o wusu watange, yiri punge odjisindile na bamawendusu o dukweku. \v 41 Tumbe bamatole va yinzunze yi yisyeyi na watange djimasikeme. Wusu watange wukekote mu yisyeyi na djisamamwékunge, matine mamapanzighe na mangolu ma mibidji. \p \v 42 Baghore bamaronde uboke bise tsughu, yiri ne wumosi aghodile urine noryale. \v 43 Tumbe yivunde yi baghore, na nzale ughobule Pole, amabaghandise. Amarume botsu abédjabi uryale, bareli mu mambe mu usabughe o disimu. \v 44 Bane bamabadukaange banangeme va djulu tsimbi na basusu bamaryalaange ubongile ghune watange. Anane djetu botsu tumaghobuyile. \c 28 \s1 Pole va ningi dji Malete \p \v 1 Tunoghobulu, tumadjabe yiri ningi eni adjitumabe, djinengulu Malete. \v 2 Bise ningi abasamavosaange mbembu Ngereke bamatudile na musighe. Mvule djimamwénoghe na wumabe yotsi, kaboghu bamabanze mudji wuneni na bamatudile djetu botsu. \v 3 Pole anoboole dighuki di batsyenzu mu utume o mudji, pili djimapale na mbabisile na djimaghobe mu dikake dyandi. \v 4 Ave bise ningi bamalabile pili djivyunge mu dikake di Pole, bamatsingusene yi: «Dibaale dyédidi adji yikongu, mumbari bunzonzi bu Nzambi bughémusingisi udile monyu, ne nana atsighobululu mu mubu.» \v 5 Tumbe Pole amanyaghule nyoghe o ghari mudji, ne udile bwali. \v 6 Bamatasa yiri orande vo ufu, tumbe banokélise yitsingu. Bamalabe yiri aghédili dyambu, bamavinze posulu novose, kaboghu adji wumosi va ghari banyambi. \p \v 7 Beli na mbure eni vamabe kande dji yivunde yi ningi, dibaale dine dyandi Publyuse. Djandi amatudile burange na amatulatse bilumbu biryeru. \v 8 Tadji Publyuse amabe va tangi, amabe na dibaghu na amavanze malungu. Pole amawende ombu wandi, anosambile Nzambi, amamusakighe makake na djandi amabelughe. \v 9 Va djulu vane, batu basusu ba ningi abamabe nobele, bamarughe na bamabelughe. \v 10 Bamatughobise mu minongu myotsu. Temu djuwende mu watange djinotole, bamatuveghe byotsu abimabe biwelimine na mulingu. \s1 Pole amatole o musyengi Rome \p \v 11 Miweli miryeru minovyoghe, tumanaangeme mu watange dji Alesanderi, bamanengilaange «Mavase\f + \fr 28.11 \fr*\fq Mavase: \fq*\ft nyambi bedji tsi mavase ma baNgereke. \ft*\f*», djimavyose mvule va yisyeni yi ningi. \v 12 Tumatole o musyengi Sirakuse, avane tumatsane bilumbu biryeru. \v 13 Tunoghusughe vane, tumaduke mughule tena tumatole o musyengi Redjo. Ave kedi, punge adji bande dji mapepe, mbana tumatole mu bilumbu bibedji tena o musyengi Puzole otumasunduyile. \v 14 Mune musyengi eni, tumadale baane ba ngudji, bamatulende uvyose tsone nowu. Anane tumatolile o bulongu bu Rome. \v 15 Baane ba ngudji ba Rome banowulu bilumbi mu dyambu dyetu, bamayitubengusune va dibaghe dinengulu «Apyuse» na musyengi winengulu «Mandaghu Maryeru ma Beni». Pole anobalabe, amaghabusile Nzambi diboti na amawarusu. \v 16 Tunotole o Rome, bamasingise Pole ube na djandi mbure vike, na ghore adjimamukelisaange. \s1 Pole esamunyi Musamu Wuboti o bulongu bu Rome \p \v 17 Bilumbu biryeru binovyoghe, Pole amanengile ombu wandi bivunde bi baSwife abavu o Rome. Banoghukeme, amabatsingule: «Bane batadji, ne nane nyisamavayile dyambu divyakene na mutsanu mukute etu vo na nzalusulu dji baghulu betu. Ne nane, nyimaghangu o Serusaleme, nowakusu ombu bise Rome. \v 18 Banonkwivule byuvu, basusu mbé baronde undunde, mumbari basamadile dyambu mu menu adyumfundisile vo dyumbokile. \v 19 Tumbe barumitsi ba baSwife bamabuse, kaboghu nyimanengile Kaghe Sesare. Nyisamabe na ditase dyufwengilili bise bulongu bwami. \v 20 Ladibandu, nyimarondile ubengunu nenu no duvosile. Va djulu vane, nyitungu na bapange beni babe, dibandu djandi awu mukute Yisrayele wivivi.» \p \v 21 Bamamuwawule rye: «Tusamadile mighande mi Sudé mu dyambu dyaghu, ne mwane tadji mosi asamarughesene ghune, mu ututsingule mambu vo mu uvosile dibi. \v 22 Tumbe, twirondi wuketutsingule ndebeni dyambu adi witasi, mumbari twidjabi yiri mbure tsyotsu, wudji batu bévosi dibi mu nde.» \p \v 23 Bamavangene na Pole, na yilumbu yi ndayi, bamarughe yinombu yineni nomurasune va mbure adji amatsanine. Ubande kedi tena tsisighe, Pole amabavindiyile mambu. Amabasamunine Bukaghe bu Nzambi, amarombe ubasungighe mu dyambu di Djesu, na akerangaange na dyufi dineni, mighaghe mi Moyise na mabuku ma Babiyitsi. \v 24 Bamosi bamabembu na mambu ame amavosaange, tumbe basusu bamabuse umavayile yitu. \v 25 Ave bamabandile uwende ughambu uwulusunu, Pole amabatsingule didi rye: «Yinyuni Yisyeme yimabe na ndunge, ave amavosilaange na baghulu benu mu munu mubiyitsi Yisayi! \v 26 Yimavosaange rye: \q1 “Yétsingule mukute éwuwu: \q1 Duwulu, tumbe dughotsiyise. \q1 Dughengile, tumbe dugholabe. \q1 \v 27 Mumbari mukute éwuwu wuke mbike. \q1 Bamadibighe matudji, bamatsimise misu, \q1 yiri bakélabe na misu mowu, \q1 bakéwulu na matudji mowu, \q1 bakétsiyise na mirime myowu. \q1 Ubuse nane, mbé boghabughe ombu wami, yiri nyubabeluse\x + \xo 28.27 \xo*\xt Isa 6.9-10\xt*\x*.”» \m \v 28 Pole amabwese rye: «Djabanu didi Nzambi amatinde musamu wu dughobutsu ombu abagha baSwife. Bomuwululu djowu!» [ \v 29 Mu bighume byeni bi Pole, baSwife bamawende notsundaange va ghari owu.] \p \v 30 Pole amatsane mipume mibedji mu ndaghu adji amafutaange. Amadile botsu abamarondaange umulabe. \v 31 Amalonzaange Bukaghe bu Nzambi na mambu ameghéngili Fumu Djesu Kirisete, na musighe wughambu ukungusu.