\id MRK - Patep NT [ptp] -Papua New Guinea 1986 (DBL 2014) \h MAK \toc1 Yesu Kɨlisi xolac wê Mak kɨvuu ge \toc2 Mak \toc3 Mak \mt1 MAK \mt2 Yesu Kɨlisi xolac wê Mak kɨvuu ge \c 1 \s1 Jon Lipacên nêl Yesu kɨtong \r (Matyu 3:1-12; Luk 3:1-9,15-17; Jon 1:19-28) \p \v 1 Kɨyang tiga, xolac nivɨha wê nêl Yesu Kɨlisi wê Anutu nu ge kɨtong. \p \v 2 Xolac tiga, plopet Aisaia nêl kɨtong mugên ilage, om Anutu vya wê Aisaia kɨvuu ge yêp bêga nêbê, \q1 “Ngô lê. A ob vông xomxo ti i kô a kɨyang mɨ loc mug ông nêm môp, ên i viac môp wê ông obêc mɨla vac ge. \v 3 Om xomxo tige obêc tyuc vya vac vɨgwe mahɨgun pɨleva bêga nêbê, ‘Xam viac Apumtau môp wê ob lam vac ge dɨ vông i môp i yêp bôbac.’” \p \v 4 Kɨyang nêl bêge, mêgem Jon Lipacên la vac vɨgwe mahɨgun pɨleva dɨ la nêl xolac vô xomxo ên nêbê he i pɨlepac he dɨ lipac mia êdêc Anutu i kɨtya he nên nipaên vêl. \v 5 Om xomxo Jelusalem hɨxôn xomxo vac vɨgwe levac Judia vɨhati la vô Jon dɨ nêl he nên nipaên kɨtong vô i, om he la le vac mia Jodan dɨ Jon lipac he. \p \v 6 Jon vɨnyum ngakwi wê he duu bwoc kamel nivɨluhu ge dɨ vêx let wê bwoc ninɨvi ge, dɨ yaên wê mi ya ge, hɨveac hɨxôn vɨnoluc. \v 7 Mêd Jon nêl xolac vô \p xomxo bêga ên nêbê, “Xomxo ti obêc val tɨmuên, lêc xêkɨzêc wê i vông ge luu xêkɨzêc wê a vông ge vêl, dɨ a o nigvɨha tɨyi wê a ob pɨwelac yihi vêl ên su wê i vông ge lêm. \v 8 A ga, a lipac xam ya mia pɨleva, lêc xomxo tige obêc lipac xam ya Myakɨlôhô Ngɨbua.” \s1 Jon lipac Yesu \r (Matyu 3:13-17; Luk 3:21-22) \p \v 9 Vô buc tigee Yesu sea ben Nasalet wê yêp vac vɨgwe levac Galili ge dɨ la vô Jon Lipacên dɨ Jon lipac i vac mia Jodan. \v 10 Lipac i pyap dɨ Yesu lec mɨ lôm kehe, lêc lutibed Yesu yê wê lag puunê tax dɨ Myakɨlôhô Ngɨbua tu tucluu manôn dɨ lam yêp lec i kɨsii. \v 11 Mêd vya ti lam hɨxôn gê lag puunê ên nêbê, “Ông a nug wê a xêgyaa vin lec ông dɨ a xê ông nivɨha ge.” \s1 Seten yaxên Yesu \r (Matyu 4:1-11; Luk 4:1-13) \p \v 12 Mêd lutibed Myakɨlôhô Ngɨbua vông Yesu la vac vɨgwe mahɨgun pɨleva wê xomxo ti dô vacên ma ge, \v 13 dɨ Yesu la dô tɨyi xocbê buc kehe yuu dɨ Seten yaxên i. Vɨgwe tige, bwoc mavɨhô dô hɨxôn, lêc angela lam viac Yesu. \s1 Yesu nêl xolac taxlee gê Galili \r (Matyu 4:12-17; Luk 4:14-15) \p \v 14 Tɨbii tung Jon Lipacên la dô vac xumac kalabuhu, pyap dêc Yesu la vac vɨgwe levac Galili dɨ la nêl Anutu xolac vô xomxo ên nêbê, \v 15 “Gwêbaga buc wê Anutu nêl ge ob vô nôn lec, dɨ vɨgwe kɨsiinê nu vô kwabo lec. Om xam pɨlepac xam dɨ vông i vin xolac.” \s1 Yesu tyuc xomxo yuudɨyuu la vô i \r (Matyu 4:18-22; Luk 5:1-11) \p \v 16 Yesu mɨla vô mia luaên Galili nɨnya lêc yê wê Saimon yuu li Andlu nêx leac vac mia luaên tige nêb ob hi pis, ên yuu ge, yuu mi vông yuac mone lec pis hiên. \v 17 Om Yesu nêl vô yuu ên nêbê, “Muu lam tɨmu vô a vɨxag, ên a ob vông muu dɨdii xomxo mɨ lam vô a i tɨyi xocbê muu dɨdii pis vac leac ge.” \v 18 Om lutibed yuu sea leac dô xel dɨ la hɨxôn Yesu. \p \v 19 Mêd yon sea vɨgwe ge dɨ la teva tya, lêc mɨla yê Sebedi nu yuu, Jems yuu Jon wê yuu dô lec dipac dɨ duu yuu leac wê tip sea ge xôn. \v 20 Mêd Yesu keac yuu lam om yuu sea ma Sebedi hɨxôn nue yuac he dô lec dipac dɨ yuu la hɨxôn Yesu. \s1 Yesu tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo ti \r (Luk 4:31-37) \p \v 21 He la dô vac vɨgwe Kapaneam, dêc buc wê sabat ge od Yesu la vac he xumac lɨlo dɨ la nêl xolac vô xomxo. \v 22 Mêd xomxo tigee yetac ên kɨyang wê Yesu nêl vô he ge, ên Yesu o tɨxuu he tɨyi xocbê xomxo wê xovô Moses xolac ge lêm. Nge, Yesu nêl kɨyang hɨxôn xêkɨzêc. \p \v 23 Xomxo ti wê vɨmwo nipaên dô vac nɨlô ge dô hɨxôn he vac xumac lɨlo tige, om keac vya levac ên nêbê, \v 24 “Yesu Nasalet, ông lam ên ông nêb ông ob vông bêna vô xe? Ông nêb ông ob kɨtya xe vêl, me? A xovô ông ên a nêbê ông ge xomxo ngɨbua wê Anutu vông ông lam ge.” \v 25 Lêc Yesu nêl kɨyang xêkɨzêc la vô i ên nêbê, “Keacên i ma, dɨ lam loc vêl ên xomxo tige.” \v 26 Mêgem vɨmwo nipaên tige vô kɨtiv kɨtiv xomxo tige dɨ tyuc vya levac dɨ sea i dɨ la. \v 27 Mêd xomxo wê dô mɨ yê gee yetac mabu dɨ nêl vôma ên nêbê, “Xomxo tige va nêl kɨyang bêna? Tige kɨyang paha ti. Ên i nêl kɨyang hɨxôn xêkɨzêc vô vɨmwo nipaên tɨyi xocbê xomxo levac ge, om vɨmwo nipaên ngô i vya dɨ vông i tɨyi wê nêl ge.” \v 28 Dɨ lutibed xomxo nêl Yesu lê vô levac vac vɨgwe Galili vɨhati. \s1 Yesu vông Saimon Pita yen vêxta vô nivɨha lec \r (Matyu 8:14-15; Luk 4:38-39) \p \v 29 He sea xumac lɨlo dɨ lop mɨ la vɨxun, dɨ Jems yuu Jon, yuu la hɨxôn dɨ he xôn la vac Saimon yuu Andlu ben. \v 30 Lêc Saimon yen vêxta vông yidac ngwax tum mɨ dɨyêp lec pêt, om he nêl kɨtong vô Yesu. \v 31 Om Yesu la le kwabo vô i dɨ hôm lec i vɨgê dɨ vông i le kɨsii, dɨ yidac tige tip la dɨ i vô nivɨha lec, mêd la myêl yaên mɨ vet he ya. \s1 Yesu vông xomxo yidac tɨbeac vô nivɨha lec \r (Matyu 8:16-17; Luk 4:40-41) \p \v 32 Hɨyôv hoo la dɨ vɨgwe ob buc mêd xomxo tɨbeac kô xomxo yidac hɨxôn xomxo wê vɨmwo nipaên dô vac he gee mɨ la vô Yesu. \v 33 Om xomxo vɨhati wê dô vac vɨgwe tige la kɨtucma mɨ le kwabo vô xumac tige vuayen. \v 34 Mêd Yesu vông xomxo wê tulec yidac toto gee tɨbeac vô nivɨha lec dɨ tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo tɨbeac. Lêc vɨmwo nipaên xovô Yesu om Yesu vɨbu he nêb he i o lêc nêl i kɨtong vô xomxo lêm. \s1 Yesu vông yuac mɨ vɨlee vac vɨgwe Galili \r (Luk 4:42-44) \p \v 35 Vô pɨtoc yang Yesu kɨdi lec dɨ sea vɨgwe tige dɨ la vac vɨgwe mahɨgun pɨleva wê xomxo dô vacên ma ge, dɨ la kɨtaa. \v 36 Lêc Saimon he lie myag i la, \v 37 dêc mɨla yêvô om nêl vô i ên nêbê, “Xomxo tɨbeac dɨmyag ông.” \v 38 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Maê. Il ob la vac vɨgwe yaya wê yêp kwabo ge ên a nêl xolac vô he hɨxôn. Ên yuac ga wê a lam ên a nêb a ob vông ge.” \v 39 Mêgem Yesu la vɨgwe Galili vɨhati dɨ la nêl xolac vac Yuda xumac lɨlo toto ge dɨ tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo. \s1 Yesu vông xomxo wê kɨtyax mahɨzihɨzi ge ti vô nivɨha lec \r (Matyu 8:1-4; Luk 5:12-16) \p \v 40 Xomxo wê kɨtyax mahɨzihɨzi ge ti la yev vɨxa kɨtu vô Yesu dɨ kɨtaa i ên nêbê, “Ông obêc nêb a vô nigvɨha lec ge od ông tɨyi wê ông ob vông a nignɨvi i vô nivɨha lec.” \v 41 Mêdêc Yesu xo vɨgwe pɨsiv ên i om vyax vɨgê lec dɨ nêl vô ên nêbê, “A nêb ông vô nimvɨha lec.” \v 42 Yesu nêl dɨ yidac tige tip la lutibed dɨ i ninɨvi vô nivɨha lec. \v 43 Mêd Yesu nêl kɨyang xêkɨzêc vô i ên nêbê, “Ông kɨdi lec mɨ loc, \v 44 dɨ ông o lêc nêl nimnɨvi wê vô nivɨha lec ge kɨtong vô xomxo ti lêm. Dɨ ông loc hɨlung nimnɨvi mô vô xomxo wê mi si daa vô Anutu ge dɨ vông daa i tɨyi môp wê Moses xolac nêl ge, ên xomxo vɨhati i yê dɨ xovô bê ông nimnɨvi vô nivɨha lec om ông vông daa.” \v 45 Yesu nêl bêge lê, lêc xomxo tige la nêl kɨyang kɨtong vac vɨgwe vɨyang vɨyang, mêgem Yesu o tɨyi wê ob la hɨlung i seac vac vɨgwe levac tɨyi xocbê ilage lêm, om la dô vac vɨgwe mahɨgun pɨleva, lêc xomxo vac vɨgwe vɨyang vɨyang ge kɨtuc la vô i. \c 2 \s1 Yesu vông xomxo ti wê vɨxa vô xêlehe ge vô nivɨha lec \r (Matyu 9:1-8; Luk 5:17-26) \p \v 1 Buc mangwe la vêl lêc Yesu lax mɨ la ben Kapaneam, dɨ xomxo ngô wê i lax dô vac ben ge, \v 2 om xomxo tɨbeac la pup lec i ben dɨ le vac vuayen hɨxôn, om môp ti o yêp lêm. Mêd Yesu nêl xolac vô he, \v 3 lêc xomxo yuudɨyuu ken li ti wê len vô xêlehe ge mɨ lam, ên nêb ob kô i mɨ la vô Yesu. \v 4 Lêc xomxo pup lec vɨgwe om môp ti o yêp wê he ob kô i mɨ la vô Yesu ge lêm, om he lec xumac mɨ la kɨsii mɨ la dii xumac mya ti wê Yesu le ge vêl dɨ vông \p xomxo tyo lop mɨ la hɨxôn pêt dɨ la yêp vô Yesu manôn. \v 5 Mêd Yesu yê wê he vông i vin ge om nêl vô xomxo tyo ên nêbê, “Nug, a kɨtya ông nêm nipaên vêl pyap.” \p \v 6 Mêlêc xomxo wê xovô Moses xolac gee ya dô hɨxôn om ngô kɨyang wê Yesu nêl ge dɨ xo vac nɨlô bêga nêbê, \v 7 “Bêna lêc xomxo tige nêl kɨyang tibêge? Ge so vya vô Anutu, ên xomxo ti o tɨyi wê ob kɨtya xomxo nên nipaên vêl ge lêm. Nge, Anutu vaci tibed tɨyi wê ob kɨtya xomxo nên nipaên vêl.” \v 8 Lêc Yesu xovô kɨyang wê he xo vac nɨlô ge, om nêl vô he ên nêbê, “Bêna lêc xam xo kɨyang tibêge vac nɨlômê? \v 9 Xam ngô lê. Kɨyang tina wê obêc vô vɨyin maên ge? Kɨyang wê nêbê, ‘A kɨtya ông nêm nipaên vêl’ ge, me kɨyang wê nêbê, ‘Ông kɨdi lec dɨ kô ông pêt lec dɨ loc’? \v 10 Mêlêc a nêb a ob vông xovôên vô xam bê a, Xomxo Nu, a xêkɨzêc tɨyi wê a ob kɨtya xomxo nên nipaên vêl gê kɨbun ga, om xam wê.” Om Yesu nêl vô xomxo ti wê len vô xêlehe ge ên nêbê, \v 11 “A nêl vô ông bê ông kɨdi lec dɨ hôm ông guhu lec dɨ lôc bom.” \v 12 Dɨ lutibed xomxo tige kɨdi lec vac he mahɨgun dɨ hôm i guhu lec dɨ loc mɨ la. Mêgem xomxo gee vɨhati yê dɨ yetac mabu dɨ pɨmil Anutu dɨ nêl ên nêbê, “Xe o xê susu bêga ti ila lêm.” \s1 Yesu keac Livai la hɨxôn i \r (Matyu 9:9-13; Luk 5:27-32) \p \v 13 Yesu lax mɨ la mia luaên Galili tii vac mêd xomxo tɨbeac la vô i, dɨ i nêl xolac vô he. \v 14 Pyap dɨ Yesu loc mɨ la lêc mɨla yê Livai wê Alpias nu ge, wê xeedô vac xumac wê he mi kô mone takis vô tɨbii vac ge, om Yesu la nêl vô i ên nêbê, “Lam tɨmu vô a vɨxag.” Mêgem Livai kɨdi lec dɨ la hɨxôn Yesu mɨ yuu la. \p \v 15 Mêd Yesu hɨxôn i nue ngɨvihi la ya hɨxôn Livai vac i ben, lêc tɨbii wê mi kô mone takis ge hɨxôn xomxo nipaên, he tɨbeac la ya hɨxôn he, ên xomxo tibêgee tɨbeac mi tɨmu vô Yesu. \v 16 Lêc Palisi wê xovô Moses xolac ge he ya yê wê Yesu dɨya hɨxôn tɨbii nipaên yuu tɨbii wê mi kô takis gee, om nêl vô Yesu nue ngɨvihi ên nêbê, “Bêna lêc Yesu la ya hɨxôn tɨbii wê mi kô mone takis ge hɨxôn tɨbii nipaênê?” \v 17 Mêd Yesu ngô wê he nêl ge, om nêl vô he ên nêbê, “Xomxo nivɨha obêc la vô docta lêm. Nge, tɨbii yidac ge wê obêc la vô docta. Om xam xovô bêga bê a o lam ên xomxo nivɨha lêm. Nge, a lam ên tɨbii nipaên, ên a nêb a ob tyuc he lam vô a.” \s1 Kɨyang lec môp wê xomxo ngɨbua yaên ge \r (Matyu 9:14-17; Luk 5:33-39) \p \v 18 Buc ti Jon Lipacên nue ngɨvihi hɨxôn Palisi he ngɨbua yaên tɨyi môp wê he Yuda mi vông ge, om xomxo mangwe la nêl vô Yesu ên nêbê, “Jon Lipacên nue ngɨvihi hɨxôn Palisi ge, he mi ngɨbua yaên, lêc bêna lêc nume ngɨvihi o ngɨbua yaên lêmê?” \v 19 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Tɨbii vɨyang ti lie ti obêc ii vêx ti lêc gên dô hɨxôn he ge od he obêc ngɨbua yaên, me? Ma vêl. Ên li tige gên dô hɨxôn he, om he ob dô hɨxôn xêyaa nivɨha dɨ ob ngɨbua yaên lêm. \v 20 Lêc obêc buc tɨmuên wê tɨbii ob kô li tige vêl ên he ge od ge wê he ob ngɨbua yaên.” \s1 Kɨyang pɨlepacên lec môp tɨkwê hɨxôn môp paha \p \v 21 Yesu nêl ên nêbê, “Xomxo ti nên ngakwi obêc tip ge od obêc kɨping ngakwi paha myahɨpu ti vêl mɨ la duu lec tɨkwê lêm. Ên obêc vông bêge ge od myahɨpu paha tige obêc tɨtê tɨkwê lêx dɨ tocên obêc vô levac. \v 22 Dɨ xomxo ti obêc too wain paha vac bwoc ninɨvi tɨkwê lêm. Ên obêc too vac ge od wain obêc vuac dɨ tax ninɨvi tɨkwê tip dɨ wain too la. Om wain paha ge, xomxo i too vac bwoc ninɨvi paha.” \s1 Yesu nêl kɨyang lec môp wê vɨbuên yuac lec sabat ge \r (Matyu 12:1-8; Luk 6:1-5) \p \v 23 Vô buc sabat ti Yesu he nue ngɨvihi la vô môp wê la vac yuac yaên ge ti, mêd he mɨla lê, lêc nue ngɨvihi le yul wit nôn wê tɨyi xocbê pɨdi nôn ge dɨ ya. \v 24 Lêc Palisi ya yê dɨ nêl vô Yesu ên nêbê, “Wê lê, gwêbaga buc sabat wê Moses xolac vɨbu nêb il ob vông yuac ti lec lêm ge, lêc bêna lêc nume ngɨvihi vông yuac lec?” \p \v 25 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Môp wê bug Devit vông ilage, xam kɨtong, me xam lungên? Môp bêga nêbê Devit he lie dô, lêc vip den he. \v 26 Vô buc tige Abiata tu xomxo daa siên nên levac mɨ dô vac Anutu xumac ngɨbua, om Devit la vac xumac ngɨbua tige dɨ la hôm blet ti wê he tung vô Anutu manôn ge. Blet tige xomxo pɨleva o tɨyi wê ob ya ge lêm. Nge, xomxo wê mi si daa vô Anutu gee, heche va ob ya. Lêc Devit kô mɨ lax ya dêc vông mɨ lie ya hɨxôn. Lêc Devit môp ge tɨyi, ên Abiata vaci vông vô Devit mɨ i ya.” \p \v 27 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Om xam xovô bê xe êno o vông i so lêm, ên Anutu o tung xomxo ên nêb he i ngɨdu buc sabat xôn lêm. Nge, vông buc sabat ên nêb i ngɨdu xomxo xôn. \v 28 Om a, Xomxo Nu, a tu buc sabat kehe hɨxôn.” \c 3 \s1 Yesu vông xomxo wê vɨgê vô nipaên ge ti vô nivɨha lec vô buc sabat \r (Matyu 12:9-14; Luk 6:6-11) \p \v 1 Yesu la vac Yuda xumac lɨlo lu ngwe tii vac, lêc xomxo wê vɨgê vɨlu vô xêlehe ge ti dô hɨxôn he vac xumac tige. \v 2 Dɨ xomxo wê xeedô gee yê Yesu xôn ên nêb ob yê bêc Yesu obêc vông xomxo tige vô nivɨha lec vô sabat ge, od he ob vông kot vô Yesu. \v 3 Mêd Yesu nêl vô xomxo vɨgê nipaên tige ên nêbê, “Kɨdi lec mɨ le vac mahɨgun.” \v 4 Om Yesu nêl vô he vɨhati ên nêbê, “Xolac wê il Yuda vông ge, nêb il vông bêna lec sabatê? Nêb il vông nivɨha, me nêb il vông nipaên? Il ob vông xomxo vô nivɨha lec, me il ob hi he i yib lec sabat?” Lêc he dô kɨyang maên dɨ o nêl kɨyang ti lax vô Yesu lêm. \v 5 Om Yesu yê he vɨhati manôn dɨ xêyaa vô myavɨnê vô he, dɨ nɨlô vô vɨyin ên wê he nɨlô xêkɨzêc ta dɨ he o vông i vin lêm ge, om nêl vô xomxo vɨgê nipaên tige ên nêbê, “Tɨtô vɨgêm.” Mêgem xomxo tyo tɨtô vɨgê lêc vɨgê vô nivɨha lec. \v 6 Mêd lutibed he Palisi kɨdi mɨ la, dɨ la kɨtucma hɨxôn Helot nue dɨ he xôn myag môp wê nêb ob hi Yesu i yib lec ge. \s1 Xomxo tɨbeac la vô Yesu vac mia luaên Galili \p \v 7 Yesu he nue ngɨvihi loc mɨ la mia luaên Galili dɨ xomxo tɨbeac tɨmu vô Yesu vɨxa. \v 8 Xomxo tigee lam gê vɨgwe Galili yuu Judia, dɨ lam gê Jelusalem, dɨ lam gê Idumia, dɨ lam gê mia Jodan vɨlu ganê dɨ lam gê vɨgwe Taia yuu Saidon, ên he ngô yuac wê Yesu vông ge om nêb ob lam ên lam yê. \v 9 Om Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Xomxo tɨbeac hɨwocên val dô om obêc hɨvun a xôn, om xam loc viac dipac ti, êdêc a sox la dô lec.” \v 10 Yesu nêl bêge, ên vông xomxo yidac tɨbeac vô nivɨha lec, om he wê yidac ge le i vivac i ên nêb he ob vyax vɨgê lec i ên he i vô nivɨha lec. \v 11 Dɨ vɨmwo nipaên wê dô vac xomxo ge yê Yesu om yev vɨxa kɨtu vô dɨ tyuc vya levac ên nêbê, “Ông ge Anutu nu.” \v 12 Lêc Yesu vɨbu he nêb he i o lêc nêl i kɨtong vô xomxo lêm. \s1 Yesu vɨnoo nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu \r (Matyu 10:1-4; Luk 6:12-16) \p \v 13 Yesu la lec kɨtôn ti, mêd keac xomxo ya nêb he i loc vô i. Om he la vô i, \v 14 dɨ Yesu vɨnoo he vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu ên nêb he i dô hɨxôn i, dêc obêc vông he la nêl xolac, \v 15 dɨ ob vông xêkɨzêc vô he i tɨyi wê he ob tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo ge. \v 16 Om he lê bêga, Saimon, wê Yesu nêl i lê ngwe nêbê Pita, \v 17 dɨ Jems yuu Jon wê yuu ma Sebedi ge lêc Yesu nêl yuu xôn lê ngwe bêga nêbê Boanesis. Lê tige kehe bêga nêbê deac tugên, ên yuu ge wê mi hɨgac vô xomxo ge, \v 18 dɨ Andlu yuu Pilip dɨ Batolomyu, dɨ Matyu yuu Tomas, dɨ Jems wê ma Alpias ge, dɨ Tadias yuu Saimon Selot, \v 19 dɨ Judas Iskaliot wê obêc hɨlung Yesu vô tɨbii vevac tɨmuên ge. \s1 Xomxo nêl nêbê Yesu vông yuac ya xêkɨzêc wê Seten vông ge \r (Matyu 12:24-32; Luk 11:14-23; Luk 12:10) \p \v 20 Yesu lax mɨ la vac ben xumac lôma, mêd xomxo tɨbeac la kɨtucma hɨxôn i om hɨyôv manôn wê Yesu he nue ngɨvihi ob ya yaên lec ge ma. \v 21 Mêd Yesu lie ngô kɨyang tige om val ên nêb ob lam kô Yesu, ên xomxo ya nêl ên nêbê Yesu vô mavmav. \p \v 22 Dɨ xomxo wê xovô Moses xolac ge wê he lam gê Jelusalem ge, he nêl ên nêbê, “Bielsebul wê tu vɨmwo nipaên nên levac ge dô vac Yesu nɨlô, om Yesu tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo ya xêkɨzêc wê Bielsebul vông ge.” \v 23 Om Yesu keac xomxo vɨhati val kwabo vô i dɨ i nêl kɨyang pɨlepacên ya vô he bêga nêbê, “Bêna lêc Seten ob tii Seten vaci vêl? \v 24 Xomxo vɨyang ti obêc hɨbuma la yuu dɨ vông vevac vôma ge od he ob dô nivɨha lêm. \v 25 Dɨ xomxo wê xumac tibed ge obêc hɨbuma la yuu dɨ vông vevac vôma ge od he obêc dô nivɨha lêm. Nge, xêkɨzêc wê he vông ge ob tô mɨ la. \v 26 Om kɨyang wê xam nêl ge obêc kɨyang nôn ge od obêc tɨyi xocbê Seten vaci vông vevac vô Seten dɨ hɨbuma sea, lêc obêc bêge ge od xêkɨzêc wê Seten vông ge obêc tip vac. \p \v 27 “Xomxo xêkɨzêc ti obêc dô vac i ben xumac lôma ge od xomxo ti o tɨyi wê ob la vun i susu ge lêm. Lêc obêc ku xomxo tige xôn pɨlihi ya yihi ge od tɨyi wê tɨbii ob la vac i ben xumac lôma dɨ la vun i nên susu vɨhati ge. \p \v 28 “A nêl hɨxôn nôn vô xam bê xomxo ti obêc vông môp nipaên, me obêc nêl kɨyang nipaên ge od Anutu tɨyi wê ob kɨtya nipaên tige vêl ge. \v 29 Lêc xomxo ti obêc nêl kɨyang nipaên lec Myakɨlôhô Ngɨbua ge od o tɨyi wê Anutu ob kɨtya i nên nipaên tige vêl ge lêm. Nge, nipaên tige ob yêp vô xomxo tige luta lêc luta.” \v 30 Yesu nêl kɨyang tige vô he ên wê he nêl ên he nêbê vɨmwo nipaên dô vac i nɨlô ge. \s1 Yesu tae lie \r (Matyu 12:46-50; Luk 8:19-21) \p \v 31 Yesu tae lie val le vɨxun, dɨ vông kɨyang la vô Yesu ên nêb i lam vô he. \v 32 Om xomxo wê dô ngɨvina Yesu gee nêl vô i ên nêbê, “Tame lime val le vɨxun ên nêb ob yê ông.” \v 33 Lêc Yesu nêl lax vô he ên nêbê, “Xomxo letya wê a tage lige ge?” \v 34 Mêd Yesu yê ma la xomxo wê dô i ngɨvina i ge dɨ nêl ên nêbê, “Wê lê, ga a tage lige. \v 35 Ên xomxo wê tɨmu vô Anutu kɨyang ge, ge wê tu a tage lige ge.” \c 4 \s1 Kɨyang pɨlepacên lec xomxo ti lɨloo vê vac yuac \r (Matyu 13:1-9; Luk 8:4-8) \p \v 1 Yesu lax mɨ la mia luaên Galili dɨ lax nêl xolac vô xomxo vô mia nɨnya. Lêc xomxo tɨbeac hɨwocên, om Yesu lec la lec dipac ti mɨ dô lec, dɨ du mɨ la mahɨgun dɨ nêl xolac vô xomxo wê dô kehe ge. \v 2 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên tɨbeac vô xomxo om nêl ti vô xomxo tigee bêga nêbê, \v 3 “Xam ngô lê. Xomxo ti la ên nêb ob la lɨloo susu vê vac yuac. \v 4 Om lɨloo i la lê, lêc vê mangwe tô mɨ la dô vac môp om menac lam ya. \v 5 Dɨ ya tô lec kɨbun nipwo tya wê dô lec ngɨdax kɨsii ge om tyip lutibed, \v 6 lêc ngɨlôhô la tulec ngɨdax om buc wê hɨyôv linac ge od ya i vɨlôvac dɨ i yib. \v 7 Dɨ vê mangwe tô mɨ la dô vac hɨvu kehe lêc tyip hɨxôn hɨvu dɨ hɨvu hɨvun xôn om o vuac nôn nivɨha lêm. \v 8 Dɨ vê mangwe tô mɨ la dô vac kɨbun nivɨha om tyip dɨ vuac nôn nivɨha. Mêgem ya vuac nôn 30 dɨ ya vuac 60 dɨ ya 100.” \v 9 Yesu nêl bêge vô he dɨ nêl hɨxôn ên nêbê, “Xomxo ti nɨnya obêc yêp ge od i ngô dɨ xovô.” \s1 Yesu nêl kɨyang lec kɨyang pɨlepacên \r (Matyu 13:10-17; Luk 8:9-10) \p \v 10 Dêc tɨmuên Yesu vaci la dô vɨyonên, dɨ nue ngɨvihi hɨxôn xomxo wê mi dô hɨxôn i gee, he mɨla vô i dɨ la kɨnêg kɨyang pɨlepacên kehe ên nêb i nêl kɨtong vô he. \v 11 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Kɨyang wê nêl lec Anutu môp yuu ben ge yêp xôpacên lê, lêc Anutu nêb ob hɨlung vô xam ên xam xovô. Dɨ xomxo baba ge ngô kɨyang tɨyi xocbê kɨyang pɨlepacên pɨleva. \v 12 Om ‘he ob yê lê, lêc ob yêvô nôn ti lêm, dɨ he ob ngô kɨyang lê, lêc he ob xovô kehe lêm, om he o tɨyi wê he ob pɨlepac he ên Anutu i kɨtya he nên nipaên vêl ge lêm.’” \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên kehe kɨtong \r (Matyu 13:18-23; Luk 8:11-15) \p \v 13 Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam obêc lungên kɨyang pɨlepacên tige kehe ge od xam ob xovô kɨyang pɨlepacên vɨhati ge kehe tibêna? \v 14 Kehe bêga nêbê vê wê xomxo tige la lɨloo ge tɨyi xocbê Anutu xolac. \v 15 Dɨ vê wê tô vac môp ge, tɨyi xocbê xomxo wê ngô Anutu kɨyang lê, lêc lutibed Seten lam vô vêl ên he nɨlô. \v 16 Dɨ vê wê tô mɨ la dô lec kɨbun nipwo tya wê dô lec ngɨdax kɨsii ge, ge tɨyi xocbê xomxo wê ngô xolac dɨ vông i vin lutibed hɨxôn xêyaa nivɨha, \v 17 lêc he tɨyi xocbê ngec wê ngɨlôhô maên ge, om he dô nipwo tya lêc xomxo obêc vông vɨyin vô he ên wê he vông i vin xolac ge od he sea vông vinên lutibed. \v 18 Dɨ vê wê tô mɨ la dô vac hɨvu kehe ge, ge tɨyi xocbê xomxo wê ngô xolac mɨ dô lê, \v 19 lêc he vông nɨlô la vô susu yuu môp kɨbun ga dɨ he xêyaa vin lec wê he nêb ob kô susu tɨbeac hɨxôn mone ge, om môp tige hɨvun xolac xôn dɨ he o vô nôn nivɨha lêm. \v 20 Lêc vê wê tô mɨ la dô vac kɨbun nivɨha ge, ge tɨyi xocbê xomxo wê ngô xolac dɨ vông i vin dɨ vuac nôn tɨbeac, om vê ya vuac nôn 30 dɨ he ya vuac 60 dɨ ya vuac 100.” \s1 Kɨyang pɨlepacên lec lam \r (Luk 8:16-18) \p \v 21 Yesu nêl ên nêbê, “Xomxo ti obêc byêx ngwax vac lam ge od ob lax i la vac dêg, me lax i la le vac pêt ngɨbi, me? Ma, ob lax i le lec tevol kɨsii ên i linac vac vɨgwe. \v 22 Susu wê dô xôpacên ge vɨhati obêc val dô seac tɨmuên, dɨ kɨyang wê yêp xôpacên ge obêc val yêp vac xêseac. \v 23 Xam nɨnyam obêc yêp ge od xam ngô dɨ xovô.” \p \v 24 Dɨ Yesu nêl ên nêbê, “Kɨyang wê xam ngô ge, xam vyac xovô nivɨha lê. Ên môp wê xam vông vô xomxo ge Anutu obêc vông i tɨyi wê xam vông vô he ge vô xam, dɨ Anutu vaci obêc vông mangwe i luu wê xam vông vô lime ge vêl vô xam hɨxôn. \v 25 Ên xomxo obêc xovô xolac mɨ hôm pɨlihi ge od Anutu obêc kɨpyax tɨbeac lec hɨxôn vô i. Lêc xomxo obêc hôm xolac pɨlihi lêm ge, od nipwo tya wê yêp vac i nɨlô ge, Anutu obêc vô vêl.” \s1 Kɨyang pɨlepacên lec vê wê tyip ge \p \v 26 Yesu nêl ên nêbê, “Anutu ben kehe ge tɨyi xocbê xomxo ti wê la lɨloo vê vê vac yuac ge, \v 27 lêc lax dô dɨ buc ya la vêl lêc mɨlax yê wê vê tyip mɨ vô levac ge, lêc o xovô kehe lêm. \v 28 Ên kɨbun vaci vông yuac lec, om vê tyip mɨ vô lihi lec dɨ vuac nôn, \v 29 dɨ buc wê nôn huu ge od xomxo tyo la ên nêb ob la yul nôn.” \s1 Kɨyang pɨlepacên lec vɨxôô nôn \r (Matyu 13:31-32,34-35; Luk 13:18-19) \p \v 30 Yesu nêl ên nêbê, “Anutu ben kehe ge tɨyi vatya? Dɨ il ob nêl kɨyang pɨlepacên tibêna wê ob tɨyi môp tige? \v 31 Ge tɨyi xocbê vɨxôô nôn wê nipwo lee tya i luu nôn baba vêl ge, \v 32 lêc xomxo obêc xin ge od obêc tyip mɨ vô levac luu susu baba vêl dɨ obêc sux ngen lec dɨ menac lam vông lɨwihi lec mɨ dô vac hɨnyena.” \p \v 33 Yesu obêc nêl xolac vô xomxo ge od mi nêl kɨyang pɨlepacên tibêge tɨbeac vô he tɨyi wê he ob xovô ge. \v 34 Lêc o nêl kɨyang kehe yêp seac vô he hɨxôn lêm. Nge, nêl kɨyang pɨlepacên pɨleva, dɨ tɨmuên wê he nue ngɨvihi vaci dô ge od Yesu nêl kɨyang pɨlepacên kehe kɨtong vô he. \s1 Yesu nêl dɨ vɨyiiên levac tip la \r (Matyu 8:23-27; Luk 8:22-25) \p \v 35 Vô buc tibed tige vɨgwe huc om Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Il ob la mia luaên vɨlu ganê.” \v 36 Mêgem he sea xomxo tigee dô dɨ he lec dipac ti wê Yesu dô lec ge dɨ he xôn loc mɨ la, dɨ dipac ya la hɨxôn. \v 37 He mɨla mahɨgun lê, lêc lea vɨyiiên mabu ti val om mia kɨpyax la vac dipac nɨlô dɨ la pup lec. \v 38 Lêc Yesu la dô lec dipac vɨwen tɨmuên dɨ kɨluu bazub lec kɨluuên ti dɨ yêp, om nue ngɨvihi la tɨpi vô dɨ nêl vô ên nêbê, “Xolac kehe, vô kwabo lec wê il ob xib ge, lêc mêd ông o xovô il lêm, me?” \v 39 Mêd Yesu kɨdi lec dɨ nêl vô lea yuu mia ên nêb lea i tip loc dɨ mia i yêp kɨzêc, om lea tip la dɨ mia yêp tɨpiên ma. \v 40 Mêd Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Bêna lêc xam xona? Vông vinên wê xam vông ge tyo nôn tina?” \v 41 Om he yetac mabu dɨ nêl vôma ên nêbê, “Xomxo tiga letya lêc lea yuu mia vô nɨnya lehe vô i?” \c 5 \s1 Yesu tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo ti \r (Matyu 8:28-34; Luk 8:26-39) \p \v 1 Yesu he nue ngɨvihi loc mɨ la tɨbii Gelasa ben wê yêp mia luaên vɨlu ganê ge. \v 2 He mɨla lop vêl ên dipac lêc xomxo wê vɨmwo nipaên dô vac i nɨlô ge ti lam vac vɨgwe yibên dɨ lam vô Yesu. \v 3 Vuxtige ben wê mi dô vac ge, mi dô vac vɨgwe yibên, dɨ xomxo ti o tɨyi wê ob ku i xôn ge lêm. \v 4 Ên buc tɨbeac ge xomxo ku i vɨgê yuu vɨxa xôn ya sen lê, lêc xomxo tyo tax sen tip sea, dɨ xomxo ti o tɨyi wê ob hôm i xôn ge lêm, ên xêkɨzêc wê xomxo tige vông ge luu xêkɨzêc wê he vông ge vêl. \v 5 Vô vɨdiiên yuu bucên vɨhati ge xomxo tige mi vɨlee mɨ la vac vɨgwe yibên dɨ la lec kɨtôn dɨ mi iac dɨ gôl ninɨvi sea ya ngɨdax. \p \v 6 Xomxo tige yê wê Yesu val le teva ge om tup mɨ la vô dɨ la yev vɨxa kɨtu vô. \v 7-8 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Vɨmwo nipaên, ông lam loc vêl ên xomxo tige.” Mêgem xomxo tyo iac mabu dɨ nêl ên nêbê, “Yesu, ông ge Anutu lag puunê nu ông, lêc ông ob vô vatya vô a? A le vô Anutu manôn dɨ a kɨtaa ông bê ông o lêc vông a vô nipaên lêm.” \v 9 Mêd Yesu kɨnêg vô i ên nêbê, “Ông lêm le?” Dɨ i nêl ên nêbê, “A lêg kehe bêga nêbê kɨdu levac, ên xe ga, xe tɨbeac.” \v 10 Mêd i kɨtaa Yesu tii vac vac ên nêb i o lêc tii vɨmwo nipaên i loc vêl ên vɨgwe tige lêm. \p \v 11 Bwoc kɨdu levac vông zuac mɨ le lec kɨtôn, \v 12 om vɨmwo nipaên tigee kɨtaa Yesu ên nêbê, “Ông vông xe la dô vac bwoc tiganêe.” \v 13 Mêd Yesu tyuc lec om vɨmwo nipaên tigee lam la vêl ên xomxo tige dɨ la dô vac bwoc tyoe nɨlô, mêd bwoc tigee tup mɨ la vac vɨgwe madia dɨ la tô vac mia luaên dɨ num mia mɨ yib. Bwoc tigee tɨbeac hɨwocên tɨyi xocbê 2,000 lêc he yib mɨma vêl. \p \v 14 Mêd xomxo wê mi viac bwoc tigee ge pec mɨ la, dɨ mɨla nêl kɨyang tige kɨtong vô tɨbii vac vɨgwe levac hɨxôn vɨgwe nipwo vɨyang vɨyang ge. Om xomxo tɨbeac la ên nêb ob la yê han, \v 15 om he val vô Yesu lêc val yê xomxo ti wê vɨmwo nipaên dô vac ilage, lêc vɨmwo sea i dɨ i pɨyôp vô nivɨha lec dɨ i vɨnyum nivɨmihi lec dɨ xeedô hɨxôn Yesu, om he yê dɨ xona ên. \v 16 Dɨ xomxo wê dô mɨ yê wê Yesu tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo tige, nêl kɨtong vô tɨbii wê val gee dɨ nêl lec bwoc hɨxôn. \v 17 Om tɨbii tigee vɨhati kɨtaa Yesu ên nêb i loc vêl ên he ben. \p \v 18 Mêgem Yesu lec dipac ên nêb ob lax mɨ la, lêc xomxo ti wê Yesu tii vɨmwo nipaên vêl ên i ge, lam kɨtaa Yesu ên nêb ob la hɨxôn i, \v 19 lêc Yesu nêl vô ên nêbê, “Ông la hɨxônên a ob ma, dɨ ông lôc bom ên lôc nêl do levac wê Apumtau vông vô ông ge kɨtong vô lime dɨ nêl lec wê Apumtau xo vɨgwe pɨsiv ên ông ge hɨxôn.” \v 20 Mêgem xomxo tyo lax mɨ la ben dɨ la nêl kɨyang wê Yesu vông i vô nivɨha lec ge kɨtong vô xomxo vac vɨgwe levac Dekapolis vɨhati, om xomxo tigee ngô kɨyang wê i nêl ge dɨ yetac mabu. \s1 Jailas nu vêx, dɨ vêx yidac ngwe, yuu kɨyang \r (Matyu 9:18-26; Luk 8:40-56) \p \v 21 Yesu la lec dipac mɨ lax mɨ la mia luaên vɨlu ganê, mɨ la dô vô mia nɨnya dɨ xomxo tɨbeac kɨtucma mɨ la vô i. \v 22 Mêd xomxo levac wê mi viac Yuda xumac lɨlo ge ti lê nêbê Jailas yê wê Yesu val ge, om lam yev vɨxa kɨtu vô \v 23 dɨ kɨtaa vô i ên nêbê, “A nug vêx vông yidac mabu ti dɨ vô kwabo lec wê ob yib ge. Om a nêb ông lam vyax vɨgêm lec ên yidac i ma dɨ i vô nivɨha lec.” \v 24 Om Yesu la hɨxôn Jailas mɨ yuu la, lêc xomxo tɨbeac lam hɨvun Yesu xôn dɨ he xôn la. \p \v 25 Mêd vêx ti dô vac he mahɨgun, lêc vêx tige, yidac kwatuacên vông i tɨyi klismas 12, lêc yidac tige o ma lêm, \v 26 dɨ i kô myavɨnê tɨbeac vô docta dɨ sea i mone la mɨma vêl, lêc yidac tige o tɨyôô ên i lêm. Nge, yidac tige vô levac dɨ dô xuhu dia. \v 27 Mêd vêx tyo ngô kɨyang wê xomxo mi nêl lec Yesu ge om la vac xomxo tigee mahɨgun dɨ la le vô Yesu nɨmi dɨ vyax vɨgê lec Yesu vɨnyumên. \v 28 Vông bêge ên xo ên nêbê, “A obêc vyax vɨgêg lec Yesu vɨnyumên ge od a obêc vô nigvɨha lec.” \v 29 Om lutibed yidac tyo tip la dɨ vêx tyo yaxên wê yidac tyo ma ên i ge. \v 30 Mêd Yesu yaxên wê xêkɨzêc wê i vông ge ya sea i, om pɨlepac i vac xomxo tigee mahɨgun dɨ kɨnêg ên nêbê, “Letya hôm vɨgê lec vɨnyumên wê a vông ge?” \v 31 Lêc nue ngɨvihi nêl vô i ên nêbê, “Xomxo tɨbeac le i ngɨvina ông xôn, lêc bêna lêc ông kɨnêg ên ông nêbê letya vyax vɨgê lec ôngê?” \v 32 Lêc Yesu yê i vivac vô he vɨhati ên nêb ob yê xomxo ti wê vyax vɨgê lec i ge, \v 33 mêd vêx tige xovô wê xêkɨzêc wê Yesu vông ge la vông i vô nivɨha lec ge om xona dɨ la hɨxôn ni yetacên dɨ la yev vɨxa kɨtu vô Yesu dɨ nêl i kɨyang kɨtong vɨhati vô Yesu. \v 34 Mêd Yesu nêl vô i ên nêbê, “Nuge, vông vinên wê ông vông ge vông ông vô nivɨha lec, om ông lôc hɨxôn xêmyaa nivɨha, ên yidac wê ông vông ge tip la gwêba pyap.” \p \v 35 Yesu gên nêl kɨyang, dêc xomxo vac Jailas ben val nêl vô Jailas ên nêbê, “Num vêx yib gwêba, om le i lêc vông yuac levac vô xolac kehe lêm.” \v 36 Yesu ngô kɨyang wê he nêl ge lêc o vông i vin lêm, om nêl vô Jailas ên nêbê, “Xonaên i ma dɨ ông vông i vin.” \v 37 Mêd Yesu nêl ên nêbê xomxo vɨhati i dô om he dô dɨ Yesu kô Jems yuu li Jon dɨ Pita mɨ he la. \v 38 He mɨla vô kwabo lec Jailas ben lêc Yesu ngô wê xomxo byag dɨ vô nidɨdun tɨbeac ge, \v 39 om la xumac lôma dɨ la nêl vô he ên nêbê, “Bêna lêc xam byag dɨ vô nidɨdun tɨbeac? Vêx tige o yib ti. Nge, ici va yêp.” \v 40 Mêd he nap lec kɨyang wê Yesu nêl ge. Om Yesu vông he vɨhati la vɨxun, dɨ kô vêx tyo ta yuu ma hɨxôn nue ngɨvihi yon dɨ he la vac xumac nɨlô ti wê vêx tyo dɨyêp vac ge. \v 41 Mêd Yesu la hôm lec vêx tyo vɨgê dɨ nêl vô i ên nêbê, “Talita kumi.” Kɨyang tige kehe bêga nêbê, “Vêx, a nêl bê ông kɨdi lec.” \v 42 Om lutibed vêx tyo kɨdi lec mɨ vɨlee. Vêx tige, klismas wê i vông ge tɨyi xocbê 12. Dɨ he wê he dô mɨ yê gee yetac mabu. \v 43 Lêc Yesu nêl kɨyang xêkɨzêc vô he ên nêbê, “Xam o lêc nêl ga kɨtong vô xomxo ti lêm.” Dɨ nêl vô he ên nêbê, “Xam vông yaên vô vêx tyo ên i ya.” \c 6 \s1 Xomxo Nasalet vô nɨmi vô Yesu \r (Matyu 13:53-58; Luk 4:16-30) \p \v 1 Yesu sea vɨgwe tige dɨ lax mɨ la Nasalet wê i ben kehe ge, dêc nue ngɨvihi la hɨxôn. \v 2 He dô dɨ buc sabat ge od Yesu la vac xumac lɨlo dɨ la nêl xolac vô xomxo. Om xomxo tɨbeac ngô i kɨyang dɨ yetac mabu dɨ nêl ên nêbê, “Xomxo tige kô kɨyang yuu pɨyôp vô letya lêc mi vông do levac tibêgee? \v 3 I ge xomxo wê xumac loxên ge ti, wê Malia nu ge, om i lie Jems yuu Josis dɨ Judas yuu Saimon. Dɨ lie vêx dô hɨxôn il ga.” He nêl bêge dɨ he nɨlô vô vɨyin dɨ he yê Yesu nipaên. \v 4 Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “Vac vɨgwe vɨyang vɨyang ge, xomxo ob kô plopet lec, dom plopet tyo tae mae lie hɨxôn xomxo vac i ben vɨgwe kehe obêc kô i lê lec lêm.” \v 5 Om Yesu o tɨyi wê ob vông do tɨbeac vac ben Nasalet ge lêm, dɨ i vyax vɨgê lec xomxo yidac titi dɨ vông he vô nivɨha lec. \v 6 Mêd Yesu yê wê lie Nasalet o vông i vin i lêm ge, om xo bêga nêbê, “Bêna lêc he o vông i vin a lêmê?” Mêgem Yesu sea Nasalet dɨ loc mɨ la vɨlee vac vɨgwe toto dɨ la nêl xolac vô tɨbii. \s1 Yesu vông yuac vô nue ngɨvihi \r (Matyu 10:5-15; Luk 9:1-6) \p \v 7 Yesu keac nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu la vô i, dɨ vông he yuu yuu loc mɨ la, dɨ vông xêkɨzêc wê i vông ge vô he ên nêb he i loc tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo, \v 8 dɨ nêl vô he ên nêbê, “Xam hôm pɨtoa vac vɨgêm dɨ loc, dɨ xam o lêc kô susu ya hɨxôn lêm, xocbê yaên yuu vɨxec dɨ mone hɨxôn lêm. \v 9 Xam su su lec vɨxam, dɨ xam vɨnyum vɨnyumên tibed lec, dɨ xam o lêc kô vɨnyumên ngwe hɨxôn lêm. \v 10 Dɨ xam obêc la vac vɨgwe ti mɨ la dô vac xumac ti ge od xam dô vac xumac tige tibed i tɨyi buc wê xam ob dô ge. Pyap dêc xam sea vɨgwe tige dɨ loc bangwe. \v 11 Lêc xam obêc mɨla vac vɨgwe ti dɨ xomxo vɨyang tige o hôm xam lec nivɨha lêm dɨ o ngô kɨyang wê xam nêl ge lêm ge od xam lɨloo vɨjuva vêl ên vɨxam pɨtehe ên i nêl he nên nipaên kɨtong vô he dɨ loc.” \v 12 Om Yesu nue ngɨvihi loc mɨ la, dɨ la nêl xolac vô xomxo ên nêbê he i pɨlepac he, \v 13 dɨ he tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo tɨbeac, dɨ xomxo yidac tɨbeac ge, he lipac wel lec he dɨ vông he vô nivɨha lec. \s1 Jon Lipacên yib \r (Matyu 14:1-12; Luk 3:19-20; Luk 9:7-9) \p \v 14 Hɨzap levac Helot ngô kɨyang wê tɨbii mi nêl lec Yesu ge, ên xomxo nêl Yesu kɨtong la vô levac vac vɨgwe tɨbeac, om he ya nêl ên he nêbê Yesu ge Jon Lipacên wê yib ge, kɨdi lec nang om vông do levac ya xêkɨzêc wê i vông ge. \v 15 Lêc xomxo ya nêl ên he nêbê ge plopet Ilaija, dɨ ya nêl ên nêbê Yesu ge plopet tɨyi xocbê plopet wê dô ilage ti. \v 16 Mêd Helot ngô kɨyang wê he mi nêl ge dɨ nêl ên nêbê, “Ge Jon Lipacên wê a kɨtov i kwa tip mɨ i yib ilage lêc kɨdi lec mavɨha vac yibên.” \p \v 17-18 Kɨyang wê Helot hi Jon yib ilage bêga nêbê ilage Helot kô li Pilip vɨnê Helodias om Jon Lipacên la nêl vô Helot ên nêbê, “Môp wê ông kô lim tuc vɨnê ge tɨyiên ma.” Mêgem Helodias kunac Jon dɨ nêl vô Helot om Helot vông tɨbii la hôm Jon xôn dɨ tung i la dô vac xumac kalabuhu. \v 19 Mêd Helodias xêyaa vô myavɨnê mabu vô Jon dɨ nêl nêb ob hi Jon yib, lêc tɨyiên ma, \v 20 ên Helot xovô nêbê Jon ge xomxo nivɨha dɨ i ngɨbua, om Helot xona ên Jon dɨ viac i nivɨha ên nêb Helodias i o lêc vông i vô nipaên lêm. Mêd Helot obêc ngô kɨyang wê Jon mi nêl ge, od vông i nɨlô vô hɨmena hɨmena, lêc Helot xêyaa vin lec kɨyang wê Jon mi nêl ge om nêb ob ngô. \p \v 21 Mêd Helodias myag môp wê ob hi Jon i yib lec ge, om Helot buc wê ta kô i lec ge Helot myêl vɨzid levac dɨ tyuc gavman levac hɨxôn tɨbii vevac wê levac ge dɨ xomxo Galili levac vɨhati gee lam. \v 22 He dô mɨ ya lêc Helodias nu vêx lam yoo vô he, dɨ Helot hɨxôn xomxo wê lam ya hɨxôn i ge vɨhati xêyaa vin lec i, om Helot nêl vô vêx tyo ên nêbê, “Ông obêc nêb kô susu ti ge od ông nêl kɨtong vô a dɨ a ob vông vô ông.” \v 23 Om Helot hɨlu kɨyang xôn vô i dɨ nêl ên nêbê, “A nêl hɨxôn nôn vô ông bêga bê ông obêc kɨtaa susu ti vô a ge, od a ob vông vô ông. Om ông obêc kɨtaa a ên ông nêbê a vông kɨbun wê a vông ge vɨwen i tu ông lêm i lec ge od a ob vông i tɨyi wê ông nêl ge.” \p \v 24 Mêd vêx tyo lax mɨ la kɨnêg vô ta ên nêbê, “Tag, ông nêb a kɨtaa susu vatya?” Om ta nêl vô ên nêbê, “Ông lôc nêl bê ông ob kô Jon Lipacên bazub.” \v 25 Mêd vêx tyo ngô kɨyang wê ta nêl ge om tup mɨ lax vô Helot dɨ lax nêl vô ên nêbê, “A nêb ông tung Jon Lipacên bazub lec pɨle ti mɨ vông vô a lutibed.” \v 26 Helot ngô kɨyang wê vêx tyo nêl ge dɨ nɨlô vô vɨyin mabu, lêc xovô kɨyang wê hɨlu xôn dɨ xomxo tɨbeac dô mɨ ngô hɨxôn ge, om nêb ob pwoo kɨyang wê nêl vô vêx tyo ge vac lêm. \v 27 Mêgem Helot vông tɨbii vevac ti la ên nêb i loc kô Jon bazub, om tɨbii tyo la vac xumac kalabuhu dɨ la kɨtov Jon kwa tip, \v 28 dɨ tung bazub lec pɨle dɨ kô mɨ lax vông vô Helodias nu vêx tige dɨ i kô mɨ la vông vô ta. \p \v 29 Mêd Jon nue ngɨvihi ngô wê i yib ge om he val kô Jon nôn mɨ la yev. \s1 Yesu vet xomxo 5,000 \r (Matyu 14:13-21; Luk 9:10-17; Jon 6:1-13) \p \v 30 Nue ngɨvihi wê Yesu vông he la ge vena nêl kɨyang wê he la nêl ge hɨxôn yuac wê he la vông ge kɨtong vô Yesu. \v 31 Lêc xomxo tɨbeac la dɨ lôm vô Yesu he nue ngɨvihi om hɨyôv manôn wê he ob dô seac vêl dɨ ya yaên ge ma. Mêgem Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam lam ên il ob la vac vɨgwe wê mahɨgun pɨleva dɨ xomxo ti dôên ma ge ên xam loc dô seac vêl.” \v 32 Om Yesu he nue ngɨvihi, heche va la lec dipac dɨ mɨla vac vɨgwe wê xomxo ti o dô vac ge lêm. \p \v 33 Lêc xomxo tɨbeac yê wê he la ge dɨ xovô he om xomxo vac vɨgwe buhu toto ge tup mɨ la ên nêb he ob la vac vɨgwe ti wê Yesu he nue ngɨvihi obêc mɨla vac ge. Om he mug la tax, \v 34 dêc Yesu he nue mɨla tɨmuên, mêd he lop vêl ên dipac dɨ Yesu yê wê xomxo tɨbeac val dô ge om xo vɨgwe pɨsiv ên he, ên he dô tɨyi xocbê bwoc sipsip wê ma ti o viac he ge lêm om Yesu nêl kɨyang tɨbeac vô he. \p \v 35 Mêd hɨyôv hoo la dɨ vɨgwe huc om nue ngɨvihi la nêl vô Yesu ên nêbê, “Vɨgwe ga, vɨgwe mahɨgun pɨleva ti dɨ hɨyôv hoo la gwêba, \v 36 om ông vông xomxo i loc vac vɨgwe vɨyang vɨyang ên loc kɨsuu xen yaên wê ob ya ge.” \v 37 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xacxam va vông yaên vô he ên he i ya.” Lêc he nêl vô i ên nêbê, “Obêc bêna? Ông nêb xe la kɨsuu blet lec mone yul yuu mɨ lôm vông vô he ên he i ya, me?” \v 38 Mêd Yesu kɨnêg lax vô he ên nêbê, “Blet vaba dô? Xam loc wê lê.” Om he lax yê dɨ vena nêl ên nêbê, “Blet vɨgê vɨlu dɨ beac nôn yuubed dô.” \p \v 39 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam tô mɨ dô kɨbun lec hɨsinac dɨ xam dô kɨdu kɨdu.” \v 40 Om he tô mɨ dô kɨdu kɨdu lêc ya dô tɨyi xocbê 100 dɨ ya dô tɨyi xocbê 50. \v 41 Mêd Yesu hôm blet vɨgê vɨlu ge hɨxôn beac yuu ge dɨ lax ma la lag kɨsiinê dɨ kɨtaa lec blet yuu beac, mêd hɨbu blet dɨ vông vô nue ngɨvihi ên nêb he i tɨtang vô xomxo tigee. Nang dêc hɨbu beac dɨ vông vô nue nêb he i tɨtang vô xomxo tigee hɨxôn mɨ he ya. \v 42 Om xomxo vɨhati ya i den he, \v 43 lêc blet yuu beac wê gên dô ge nue ngɨvihi su vac sepac vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu mɨ i pup lec. \v 44 Xomxo wê dô mɨ ya gee, he vux tɨyi xocbê 5,000 ge. \s1 Yesu la lec mia luaên kɨsii \r (Matyu 14:22-33; Jon 6:16-21) \p \v 45 Yesu nêl vô nue ngɨvihi nêb he i lec dipac dɨ loc mug mɨ loc vɨgwe Betsaida wê yêp mia luaên vɨlu ganê. Om he loc mɨ la dɨ Yesu dô ên nêb ob vông xomxo tigee i lôc ben vêl lê. \v 46 He la vêl mêd Yesu loc mɨ la lec kɨtôn ên nêb ob la kɨtaa. \v 47 Mêd vɨgwe buc dɨ dipac wê nue ngɨvihi dô lec ge mɨla le vac mia luaên mahɨgun, dɨ Yesu vaci gên dô vô mia luaên nɨnya, \v 48 dɨ yê wê lea levac hôm dipac xôn hɨxôn nue ngɨvihi om he vông yuac levac lec hɨsooên mia lêc dipac o vyac la lêm, dɨ vô kwabo lec wê vɨgwe ob vɨdii ge mêd Yesu lam lec mia kɨsii dɨ val vô nue ngɨvihi dɨ vông xocbê ob luu he vêl mɨ la ge. \v 49 Lêc nue ngɨvihi vɨhati yê wê Yesu lam lec mia kɨsii mɨ val ge om he so ên he nêb mêd xomxo wê yibên ge ti kɨnu val vô he, om he iac \v 50 dɨ xona mabu. Lêc lutibed Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam xonaên i ma dɨ xam xêmyaa i vô nivɨha, ên ga a.” \v 51 Mêd Yesu lec la lec dipac hɨxôn he dɨ lea tip la. Lêc nue ngɨvihi yetac mabu, \v 52 ên he o xovô môp wê Yesu vông blet vô tɨbeac vɨhevage lêm, ên he nɨlô yen xêkɨzêc om he vyac xovôên ma. \s1 Yesu vông xomxo tɨbeac vô nivɨha lec gê Genesalet \r (Matyu 14:34-36) \p \v 53 Mêd Yesu he nue ngɨvihi la lec dipac la mia luaên vɨlu ganê dɨ la vac vɨgwe Genesalet, dɨ ku dipac xôn mɨ i yêp \v 54 dɨ he lop mɨ la, lêc lutibed xomxo vac vɨgwe tige xovô Yesu, \v 55 om he tup mɨ la vac vɨgwe tigee vɨhati dɨ la ken lie wê yidac ge lec pêt mɨ la vac vɨgwe wê Yesu la dô vac ge. \v 56 Om Yesu ob la vac vɨgwe levac ti me nipwo ti me vɨgwe mahɨgun ti ge od xomxo ken lie yidac mɨ la lii lec wetôv dɨ kɨtaa Yesu nêb he ob hôm lec vɨnyumên wê i vông ge myahɨpu ên yidac i ma ên he, om he wê hôm vɨgê lec vɨnyumên wê Yesu vông ge he vɨhati vô nivɨha lec. \c 7 \s1 Anutu xolac ngɨnoo xomxo vông xolac vêl \r (Matyu 15:1-9) \p \v 1 He Palisi hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac ge wê he ben Jelusalem ge, he ya kɨtucma mɨ la vô Yesu, \v 2 lêc yê wê Yesu nue ngɨvihi ya yaên lêc he o lipac vɨgê tɨyi xocbê môp wê he Yuda mi vông ge lêm. Om he nêl ên he nêbê he ya ya vɨgê ningeac. \v 3 Ên he Palisi hɨxôn Yuda vɨhati, he mi tɨmu vô môp wê bue ilage vông ge bêga nêbê xomxo obêc lipac vɨgê tɨyi xocbê môp wê bue mi vông ge pyap dɨ ya yaên tɨmuên. Lêc lipacên obêc ma ge od ob ya yaên lêm. \v 4 Dɨ he ob la kɨsuu yaên vac maket ge od ob vena lipac pyap lêc ya tɨmuên. Dɨ he mi tɨmu vô môp wê bue vông ge tɨbeac hɨxôn, xocbê môp wê ob lipac kap yuu pɨle hɨxôn dêg ge. \v 5 He vông môp bêge om Palisi hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac gee nêl vô Yesu ên nêbê, “Bêna lêc ông nume sea môp wê buge vông ge dɨ ya hɨxôn vɨgê ningeacê?” \v 6 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Kɨyang wê plopet Aisaia kɨvuu ilage nêl nôn lec xam xomxo kɨtyooên dɨ i yêp bêga nêbê, \q1 ‘Xomxo tigee pɨmil a ya mya pɨleva, lêc he nɨlô le teva ên a. \v 7 He mi nêl kɨyang wê xomxo vaci xovô ge, lêc he nêl ên he nêbê he nêl Anutu kɨyang, om he yev vɨxa kɨtu vô a pɨsiv.’ \p \v 8 Om a nêl vô xam bêga bê xam sea Anutu xolac la yêp xel dɨ la tɨmu vô môp wê xomxo vaci mi vông ge.” \p \v 9 Dɨ Yesu nêl hɨxôn vô he ên nêbê, “Tyac xam so ên xam nêb môp wê xam sea Anutu xolac dɨ la tɨmu vô bume môp ge ob vô nivɨha vô xamê? \v 10 Ên xolac wê Moses nêl ge bêga nêbê, ‘Xam hôm tame mame lê lec dɨ ngô he kɨyang’, dɨ kɨyang ngwe nêl ên nêbê, ‘Xomxo ti obêc nêl kɨyang nipaên lec ta yuu ma ge od xomxo i hi i yib.’ \v 11 Anutu xolac nêl bêge, lêc xam mi nêl ên xam nêbê xomxo ti nên susu wê ob ngɨdu ta yuu ma xôn ya ge obêc dô, lêc xomxo tige obêc nêl vô yuu ên nêbê, ‘Susu tige a nêl pyap ên a nêb a ob vông vô Anutu, om muu nêm ob ma.’ \v 12 Om môp tige tɨyi xocbê xam le vac môp wê xomxo tige ob ngɨdu ta yuu ma xôn ge. \v 13 Om môp wê xam tɨmu vô bume vông xolac mɨ hôm xôn mɨ i yêp ge tɨyi xocbê xam kɨtya Anutu xolac vêl. Lêc xam mi vông môp tibêge tɨbeac hɨxôn.” \s1 Susu wê ob vông xomxo vô nipaên \r (Matyu 15:10-20) \p \v 14 Yesu keac xomxo lam vô i dɨ nêl vô he vɨhati ên nêbê, “Xam vɨhati ngô kɨyang wê a ob nêl ge dɨ xovô lê. \v 15 Susu wê ob la vac xomxo nɨlô ge o tɨyi wê ob vông he vô nipaên ge lêm. Lêc susu wê yêp vac xomxo nɨlô dɨ lop mɨ lam seac ge wê ob vông he vô nipaên. \v 16 [Xam nɨnyam obêc yêp ge od xam ngô nêm dɨ xovô.]” \p \v 17 Mêd Yesu sea xomxo tigee dɨ la xumac lôma, lêc nue ngɨvihi la kɨnêg kɨyang pɨlepacên tige kehe vô i. \v 18 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Ên xam êno, xam lungên kɨyang tige kehe? Susu wê xomxo ob ya mɨ i la vac he nɨlô ge o tɨyi wê ob vông he vô nipaên ge lêm, lêc mêd xam lungên tige? \v 19 Susu yaên ob vông xomxo vô nipaên lêm, ên ob la vac he pɨyôp yuu xovôên hɨxôn lêm. Nge, ob la dô vac xêyaa dɨ lop mɨ la vêl.” Yesu kɨyang tige nêl ên nêbê susu yaên vɨhati nivɨha tɨyi wê xomxo ob ya ge. \v 20 Dɨ Yesu nêl vô he ên nêbê, “Kɨyang wê yêp vac xomxo nɨlô lêc lop mɨ lam vɨxun ge wê ob vông he vô nipaên. \v 21 Ên kɨyang nipaên wê yêp vac xomxo nɨlô lêc lam le seac ge bêga nêbê xovôên nipaên, môp yôdac vêx yuu vux, vunên xomxo susu yôdac, hiên xomxo yib, \v 22 vông môp iimaên vô nipaên, môp madoên, môp nipaên yaya, nêl kɨyang kɨtyooên, vông môp vaxvax, yê xomxo nipaên, nêl kɨyang nipaên lec xomxo, yong he, dɨ vông môp vaxvax tɨyi xocbê pɨyôp nivɨha ti o yêp vô he lêm. \v 23 Môp nipaên tigee wê mi yêp vac xomxo nɨlô, om obêc lop mɨ lam vɨxun ge od ob vông xomxo vô nipaên.” \s1 Pinisia vêx ti vông i vin Yesu \r (Matyu 15:21-28) \p \v 24 Yesu sea vɨgwe tige dɨ loc mɨ la vɨgwe ti wê yêp kwabo vô Taia ge, mêd la dô vac xumac ti ên nêb ob dô dɨ xomxo yêên i i ma, lêc o tɨyi wê ob dô xôpacên ge lêm. \v 25-26 Mêd vêx ti wê vɨmwo nipaên dô vac i nu vêx ge ngô wê Yesu lam dô vac xumac tige. Vêx tige o vêx Yuda lêm. Nge, i tɨbii Pinisia ti wê i ben vɨgwe kehe Silia ge. Lêc la vô Yesu dɨ la yev vɨxa kɨtu vô dɨ kɨtaa i ên nêbê i tii vɨmwo nipaên vêl ên nu vêx. \p \v 27 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Il ob vông yaên vô nipwo mɨ he ya vêl lê, ên o tɨyi wê il ob kô nipwo xen yaên mɨ nêx i loc vô noo ge lêm.”\f + \fr 7:27 \ft Kɨyang wê Yesu nêl lec nipwo yuu noo ge, ge kɨyang pɨlepacên wê nêl lec he Yuda hɨxôn tɨbii ba. ên he Yuda yê tɨbii wê o Yuda lêm ge nipaên, nêb he tɨyi xocbê noo. Om nipwo tige tɨxuu lec he Yuda, dɨ noo tɨxuu lec tɨbii ba wê o Yuda lêm ge.\f* \v 28 Lêc vêx tyo nêl ên nêbê, “Xomxo levac, ông nêl kɨyang nôn. Lêcom myapɨpu wê tô mɨ la dô vac tevol kwa ngɨbi ge, noo ya.” \v 29 Om Yesu nêl vô i ên nêbê, “Kɨyang wê ông nêl ge nivɨha, om ông lôc bom, ên vɨmwo nipaên sea num gwêba dɨ i vô nivɨha lec.” \v 30 Mêgem vêx tyo lax mɨ la ben dɨ yê wê nu tyo dɨyêp lec pêt ge dɨ xovô nêbê vɨmwo nipaên sea i dɨ la. \s1 Yesu vông xomxo wê yac dɨ nɨnya vô kɨtu ge ti vô nivɨha lec \p \v 31 Yesu sea vɨgwe Taia ên nêb ob la mia luaên Galili, om la Saidon dɨ la Dekapolis dɨ mɨla mia luaên Galili. \v 32 Lêc xomxo kô vux ti wê nɨnya vô kɨtu dɨ vyac keacên ma ge mɨ la vô Yesu, dɨ kɨtaa Yesu nêb Yesu i vyax vɨgê lec xomxo tige ên i vô nivɨha lec. \v 33 Om Yesu kô xomxo tige mɨ yuu la le vɨyonên mêd Yesu kɨtiv vɨgê lɨyihi la vac xomxo tyo nɨnya vɨlu vɨlu, mêd pɨsuv myaluc lec vɨgê dɨ kɨtiv lec xomxo tyo get. \v 34 Mêd Yesu lax ma la lag kɨsii dɨ vê myakɨlôhô xêkɨzêc dɨ nêl vô xomxo tyo ên nêbê, “Epata.” Kɨyang tige kehe bêga nêbê, “Nɨnyam i toc dɨ ông ngô vɨgwe.” \v 35 Mêgem xomxo tige nɨnya toc dɨ i ngô kɨyang dɨ get vô vɨyin maên dɨ i keac nivɨha. \v 36 Lêc Yesu vɨbu xomxo tigee xêkɨzêc ta ên nêb he i o lêc nêl tige kɨtong vô xomxo ya lêm. Yesu nêl kɨyang tige tii vac vac vô he, lêc he o ngô lêm dɨ he la nêl kɨyang tige vô levac vô xomxo mɨ he ngô hɨxôn, \v 37 om he yetac mabu dɨ nêl ên nêbê, “Môp wê i vông ge vɨhati nivɨha, dɨ ici va tɨyi wê ob vông xomxo nɨnya kɨtu, he nɨnya i toc ên he i ngô kɨyang, dɨ vông xomxo wê yac ge he i keac nivɨha.” \c 8 \s1 Yesu vet xomxo 4,000 \r (Matyu 15:32-39) \p \v 1 Vô buc ti nang xomxo tɨbeac kɨtucma vô Yesu mɨ dô hɨxôn i, lêc he xen yaên wê he ob ya ge ma, om Yesu nêl nue ngɨvihi lam dɨ nêl vô he ên nêbê, \v 2 “A xo vɨgwe pɨsiv ên xomxo tigae, ên he lam dô hɨxôn a tɨyi buc yon dɨ he xen yaên wê he ob ya ge ma, \v 3 om he obêc dô vip dêc a vông he lax mɨ la ge od vip ob vông he vɨgê yuu vɨxa ma vac môp, ên he ya lam vac vɨgwe teva.” \v 4 Lêc nue ngɨvihi nêl vô i ên nêbê, “Om il ob la kô yaên gê na ên vông vô xomxo tigae mɨ he i ya? Ên vɨgwe ga, vɨgwe myadongên.” \v 5 Om Yesu kɨnêg vô he ên nêbê, “Xam blet vaba dô?” Dɨ he nêl ên nêbê, “Xe blet vɨgê vɨlu dɨ sec yuu dô.” \p \v 6 Om Yesu nêl vô xomxo tigee vɨhati ên nêb he i tô mɨ dô kɨbun, mêd hôm blet vɨgê vɨlu dɨ sec yuu ge dɨ kɨtaa lec mêd hɨbu dɨ vông vô nue ngɨvihi ên nêb he i tɨtang vô xomxo, om nue ngɨvihi kô mɨ la tɨtang vô he vɨhati. \v 7 Dɨ beac nipwo ya dô om Yesu kɨtaa lec dɨ vông vô nue ngɨvihi ên nêb he i loc tɨtang vô xomxo tigee ên he i ya hɨxôn. \v 8 Mêd xomxo tigee ya i tɨyi he dɨ myapɨpu dô om he tung vac sepac vɨgê vɨlu dɨ sec yuu mɨ i pup lec. \v 9 Xomxo tigee tɨyi xocbê 4,000 ge. Pyap dɨ Yesu vông he lax mɨ la ben, \v 10 dɨ lutibed Yesu he nue ngɨvihi loc mɨ la lec dipac dɨ la vɨgwe Dalmanuta. \s1 Palisi nêb ob yê do levac \r (Matyu 16:1-4) \p \v 11 Palisi ya val vô Yesu, ên nêb ob yaxên i, om la nga ên kɨyang wê Yesu nêl ge dɨ nêl nêb Yesu i vông do lag puunê ti hɨxôn ên he ob yê. \v 12 Om Yesu nɨlô vô vɨyin dɨ i nêl ên nêbê, “Bêna lêc xomxo gwêbaga nêl nêb he ob yê do levacê? A nêl hɨxôn nôn vô xam bêga bê xomxo wê dô gwêbaga ob yê do levac ti lêm.” \v 13 Mêd Yesu sea he dɨ la lec dipac dɨ loc mɨ la mia luaên Galili vɨlu ganê. \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên lec yis \r (Matyu 16:5-12) \p \v 14 Yesu nue ngɨvihi la hɨxôn lêc he o xovô mɨ kô xen blet ti hɨxôn lêm, dɨ blet nôn tibed yêp vac dipac. \v 15 Mêd Yesu nêl kɨyang xêkɨzêc vô he ên nêbê, “Xam xona nêm ên yis wê he Palisi hɨxôn Helot vông ge.” \v 16 Mêd Yesu nue ngɨvihi nêl vôma, ên he so ên he nêb mêd Yesu nêl kɨyang tige lec he xen blet wê ma ge. \v 17 Lêc Yesu xovô kɨyang wê he nêl vôma ge om nêl vô he ên nêbê, “Bêna lêc xam nêl ên xam nêbê xam xom blet ma? Mêd xam gên o xovô lêmê? Xam nɨlôm xêkɨzêc ên vatya? \v 18 Xam mamnôn yêp lêc mêd xam o wê lêm? Dɨ xam nɨnyam yêp lêc mêd xam o ngô kɨyang lêm? Dɨ yuac wê a vông vac xam mahɨgun ge, xam mêd lungên? \v 19 Om buc wê a hɨbu blet vɨgê vɨlu dɨ vet xomxo 5,000 ya ge, od xam su myapɨpu vac sepac vaba?” Om he nêl ên nêbê, “Sepac vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu.” \v 20 Mêd Yesu nêl nang ên nêbê, “Dɨ buc wê a hɨbu blet vɨgê vɨlu dɨ sec yuu dɨ vet xomxo 4,000 ya ge od xam su myapɨpu vac sepac vaba?” Mêd he nêl ên nêbê, “Sepac vɨgê vɨlu dɨ sec yuu.” \v 21 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam gên o xovô tige lêmê?” \s1 Yesu vông xomxo manôn tocên ti vô nivɨha lec gê Betsaida \p \v 22 He mɨla vɨgwe Betsaida mêd xomxo kô vux wê manôn toc ge ti mɨ la vô Yesu dɨ la kɨtaa Yesu nêb i vyax vɨgê lec i ên manôn i seac. \v 23 Om Yesu la hôm lec xomxo tige vɨgê dɨ dɨdii i mɨ yuu la nɨnyawehe, mêd Yesu pɨsuv myaluc lec xomxo tyo manôn dɨ vyax vɨgê lec dɨ kɨnêg ên nêbê, “Ông mamnôn seac mɨ ông wê susu ya?” \v 24 Mêd xomxo tyo yê ma la dɨ nêl vô Yesu ên nêbê, “A xê xomxo lê, lêc a xê he tɨyi xocbê xax wê vô vɨdeba vɨdeba mɨ lam ge dɨ a o xêvô he nôn lêm.” \v 25 Mêd Yesu vyax vɨgê lec xomxo tyo manôn tii vac mêd xomxo tyo yê vɨgwe xêkɨzêc dɨ manôn vô nivɨha lec om i yê vɨgwe vɨhati yêp seac. \v 26 Mêd Yesu nêl vô i ên nêbê, “Ông lôc vac bom bôbac dɨ ông o lêc loc vɨgwe Betsaida lêm.” \s1 Pita nêl Yesu kɨtong nêb i Kɨlisi \r (Matyu 16:13-20; Luk 9:18-21) \p \v 27 Yesu he nue ngɨvihi loc mɨ la, nêb ob la vɨgwe Sisalia Pilipai om he mɨla môp ti, lêc Yesu kɨnêg vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Xomxo mi nêb a letya?” \v 28 Om he nêl vô i ên nêbê, “Xomxo ya nêbê ông ge Jon Lipacên, dɨ ya nêbê ông plopet Ilaija, dɨ ya nêbê ông plopete ti.” \v 29 Om Yesu kɨnêg vô he ên nêbê, “Dɨ xacxam va nêb a letya?” Mêd Pita nêl ên nêbê, “Ông Kɨlisi ti wê Anutu vông ông lam ên nêb ông lam ngɨdu xomxo xôn ge.” \v 30 Mêgem Yesu vɨbu he nêb he i o lêc nêl i kɨtong vô xomxo lêm. \s1 Yesu nêl myavɨnê wê ob tulec i ge kɨtong \r (Matyu 16:21-28; Luk 9:22-27) \p \v 31 Yesu nêl kɨyang vô nue ngɨvihi ên nêbê, “A, Xomxo Nu, a obêc kô myavɨnê levac mabu, dɨ Yuda levac hɨxôn xomxo levac wê mi si daa vô Anutu gee dɨ xomxo wê xovô Moses xolac gee, he obêc vô nɨmi vô a dɨ hi a xib, dɨ buc yon obêc lam la vêl dɨ a obêc kɨdi lec magvɨha i tii vac.” \v 32 Yesu nêl kɨyang tige seac vô he om Pita kô Yesu mɨ yuu la dô vɨyonên, mêd Pita nêl xêkɨzêc vô Yesu ên nêb i nêlên kɨyang tibêge i ma. \v 33 Lêc Yesu pɨlepac manôn lax vô nue ngɨvihi dɨ nêl xêkɨzêc vô Pita ên nêbê, “Seten, ông loc vêl. Ên xovôên wê ông vông ge o tɨyi xocbê xovôên wê Anutu vông ge lêm. Nge, xovôên wê ông vông ge tɨyi xocbê xovôên wê xomxo kɨbun ga vông ge.” \p \v 34 Yesu keac nue ngɨvihi hɨxôn xomxo tɨbeac ên nêb he i loc vô i, om nêl vô he ên nêbê, “Xomxo ti obêc nêb tɨmu vô a vɨxag ge od i vông i vô nipwo lec dɨ kɨlê vɨyin i tɨyi xocbê kɨlê xax pola ge dɨ tɨmu vô a vɨxag. \v 35 Ên xomxo ti obêc nêb viac ninɨvi ên vɨyin yuu yibên ge od mavɨha wê i vông ge xôa obêc ma, lêc xomxo ti obêc sea ninɨvi lec a lêg yuu xolac ge od ob dô mavɨha. \v 36 Ên xomxo ti obêc kɨtuc susu kɨbun ga vɨhati tu ixe, lêc obêc sea môp wê ob dô mavɨha ya ge od ob vô nivɨha vô i tibêna? \v 37 Dɨ xomxo obêc vông vatya ên kɨsuu mavɨha wê ob dô ya ge? \v 38 Xomxo gwêbaga sea Anutu dɨ la vac môp nipaên, om xomxo ti vac he mahɨgun obêc vô nɨmi vô a hɨxôn a kɨyang ge od a, Xomxo Nu, a êno obêc vô nɨmig vô i lec buc wê a obêc lop mɨ lôm hɨxôn angela ngɨbua dɨ lam hɨxôn xêseac wê Mag vông ge.” \c 9 \p \v 1 Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “A nêl hɨxôn nôn vô xam bêga bê xam wê xam le ga, xam ya obêc dô mamvɨha dɨ wê xolac wê Anutu ben kɨsiinê ge obêc val hɨxôn xêkɨzêc.” \s1 Yesu ninɨvi pɨkwê \r (Matyu 17:1-13; Luk 9:28-36) \p \v 2 Buc vɨgê vɨlu dɨ sec ti lam la vêl mêd Yesu kô Pita yuu Jems yon Jon dɨ he la lec kɨtôn dia ti, dɨ heche va la dô, lêc yon yê wê Yesu ninɨvi pɨkwê mɨ vô bangwe, \v 3 dɨ i ngakwi vô kwem vɨvea lecên luu ngakwi kɨbun ga wê xomxo lipac i vô kwem ge vêl. \v 4 Mêd yon yê wê Moses yuu Ilaija val keac hɨxôn Yesu ge. \v 5 Om Pita nêl vô Yesu ên nêbê, “Xolac kehe, ga nivɨha wê il dô ga, om xen ob lox xumac yon, ti vô ông, dɨ ngwe vô Moses dɨ ti vô Ilaija.” \v 6 Pita nêl bêge pɨleva, ên yon xona mabu om Pita o xovô kɨyang wê ob nêl ge lêm. \v 7 Mêd vɨyobtoc ti lam hɨvun he xôn, dɨ vya ti lam vac vɨyobtoc dɨ nêl ên nêbê, “Ge a nug wê a xêgyaa vin lec i ge om xam ngô i vya.” \v 8 Lêc lutibed yon yê ma la wê Yesu vaci le dɨ yuu xôa ma ge. \p \v 9 He sea vɨgwe kɨtôn dɨ lax mɨ la, lêc Yesu vɨbu yon ên nêbê, “Mon o lêc nêl wê mon wê ge kɨtong vô xomxo ti lêm dɨ i loc vô buc wê a, Xomxo Nu, a obêc kɨdi lec vac yibên ge lê.” \v 10 Om yon hôm kɨyang tige xôn mɨ i yêp vô yon, lêc bo ti wê Yesu nêl ên nêb ob kɨdi lec vac yibên ge, yon ngô lê, lêc yon o xovô kehe lêm om yon keac lec. \p \v 11 Mêd yon kɨnêg vô Yesu ên nêbê, “Xomxo wê xovô Moses xolac gee mi nêl ên he nêbê Ilaija obêc val tax dɨ Kɨlisi obêc val tɨmuên, om he nêl tibêge ên va?” \v 12 Om Yesu nêl vô yon ên nêbê, “Vɨxôhɨlôg, Ilaija ge wê ob val mug ên vông môp yuu kɨyang i vô nivɨha lec lê. Lêc bêna lêc kɨyang yêp vac xolac hɨxôn bêga nêbê Xomxo Nu obêc kô myavɨnê mabu dɨ xomxo obêc yê i nipaên dɨ vô nɨmi vô i hɨxôn? \v 13 A nêl vô xam bê Ilaija val pyap, lêc xomxo vông môp nipaên vô i tɨyi xovôên wê he vông ge, tɨyi xocbê kɨyang wê plopete kɨvuu lec i mɨ i yêp vac kɨpihac ge.” \s1 Yesu tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo ti \r (Matyu 17:14-21; Luk 9:37-43) \p \v 14 Yesu hɨxôn nue ngɨvihi yon ge mɨlax vô nue vɨhati, lêc yê wê xomxo tɨbeac kɨtucma mɨ lam dô hɨxôn nue ngɨvihi ge, dɨ xomxo wê xovô Moses xolac gee val dô hɨxôn dɨ he hɨxôn Yesu nue ngɨvihi kɨnêgma lec kɨyang. \v 15 Mêd xomxo vɨhati gee yê Yesu dɨ yetac mabu om tup mɨ la vô i dɨ la nêl vɨdiiên vô i. \v 16 Mêd Yesu kɨnêg vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Xam dɨkeac lec kɨyang vatya?” \v 17 Mêd xomxo ti kɨdi vac he mahɨgun dɨ nêl ên nêbê, “Xolac kehe, a kô a nug vux tiga mɨ lam vô ông, ên vɨmwo nipaên dô vac i nɨlô om vông i dô yac dɨ keacên ma, \v 18 dɨ buc wê vɨmwo nipaên tyo ob vông yuac vac i nɨlô ge od hôm i xôn dɨ nêx i lec kɨbun dɨ mya ngɨmong lam vac mya dɨ i kic nɨvu lecma, dɨ ninɨvi vô xêkɨzêc lec. Om a kɨtaa nume ngɨvihi ên a nêb he i tii vɨmwo nipaên tige i loc vêl lê, lêc he tɨyiên ma.” \p \v 19 Mêd Yesu nêl vô he vɨhati ên nêbê, “Xam vêx yuu vux gwêbaga, vông vinên wê xam vông ge nôn ma. Om a ob dô hɨxôn xam dɨ i mɨloc vô buc tina lê, lêc xam vông i vinê? Dɨ a ob kɨlê vɨyin wê xam vông ge dɨ i mɨloc buc tina lê? Loc kô num tige mɨ lam.” \v 20 Om he la kô nu tige mɨ lam vô i, lêc vɨmwo nipaên wê dô vac nu tyo nɨlô ge yê Yesu om lutibed vông yuac makɨkun vac nu tyo nɨlô dɨ nêx i lec kɨbun dɨ vông i vô lɨyil lɨyil dɨ mya ngɨmong lam vac mya. \p \v 21 Mêd Yesu kɨnêg vô nu tige ma ên nêbê, “Vɨmwo nipaên tige dô vac num tige tɨyi klismas vaba?” Lêc xomxo tyo nêl vô Yesu ên nêbê, “Vô buc wê i gên nipwo. \v 22 Om buc tɨbeac vɨmwo nipaên nêx i la vac ngwax dɨ nêx i la vac mia ên nêb ob hi i yib. Om a kɨtaa ông bê ông obêc tɨyi ge od ông xo vɨgwe pɨsiv ên xii dɨ ngɨdu i xôn.” \v 23 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Ông nêl ên ông nêbê mêd a obêc tɨyi? Lêc a nêl vô ông bê xomxo ti obêc vông i vin ge od tɨyi wê ob vông môp vɨhati ge.” \v 24 Mêd lutibed xomxo tige nêl ên nêbê, “A vông i vin, lêc a o vông i vin xêkɨzêc lêm, om ông ngɨdu vông vinên wê a vông ge xôn.” \v 25 Yesu yê wê xomxo tɨbeac val dô dɨ dɨval valên om nêl kɨyang xêkɨzêc vô vɨmwo nipaên ên nêbê, “Ông vɨmwo nipaên wê ông vông xomxo tiga nɨnya vô kɨtu dɨ keacên ma ge, a nêl vô ông bê ông lam lop mɨ loc vɨxun vêl ên nu tiga, dɨ ông o lêc lôc mɨ loc vac i nɨlô i tii vac lêm.” \v 26 Mêd vɨmwo nipaên iac mabu dɨ hi nu tyo lec kɨbun sea, dɨ sea i dɨ lam la vêl. Mêd nu tyo yêp tɨpiên ma tɨyi xocbê xomxo yibên om xomxo tɨbeac so ên nêb mêd nu tyo yib. \v 27 Lêc Yesu la hôm lec i vɨgê dɨ vông i le kɨsii. \p \v 28 Pyap dêc Yesu lax mɨ la xumac lôma dɨ lax dô hɨxôn nue ngɨvihi lêc nue kɨnêg vô i ên nêbê, “Bêna lê lêc xe mô o tɨyi wê xe ob tii vɨmwo nipaên tige vêl lêmê?” \v 29 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Kɨtaaên tibed ge wê ob tii vɨmwo nipaên tibêge vêl, dɨ môp baba ge ti o tɨyi lêm.” \s1 Yesu nêl kɨyang vông lu yuu lec myavɨnê wê ob kô ge \r (Matyu 17:22-23; Luk 9:43-45) \p \v 30 Yesu he nue ngɨvihi sea vɨgwe tige dɨ loc mɨ la vac vɨgwe Galili, lêc Yesu nêb xomxo i o lêc xovô vɨgwe wê he ob la vac ge lêm, \v 31 ên Yesu nêb ob nêl kɨyang vô nue ngɨvihi vaci, om tɨxuu he ya kɨyang bêga nêbê, “Xomxo ob vông Xomxo Nu la vac tɨbii vɨgê dɨ he ob hi i yib, lêc buc yon obêc lam la vêl ge od obêc kɨdi lec mavɨha tii vac nang.” \v 32 Yesu nêl bêge lêc nue ngɨvihi lungên kɨyang tige kehe dɨ xona om he o kɨnêg kɨyang tyo kehe vô Yesu lêm. \s1 Letya ob tu levac? \r (Matyu 18:1-5; Luk 9:46-48) \p \v 33 He mɨla Kapaneam dɨ la dô vac xumac lôma, lêc Yesu kɨnêg vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Xam nêl kɨyang vatya vôma vac môpê?” \v 34 Lêc he dô xôa maên, ên buc wê he lam vô môp ge od he ngaênma ên nêb mêd letya obêc tu he nên mugênê? \v 35 Om Yesu tô mɨ dô dɨ keac nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu lam vô i dɨ nêl vô he ên nêbê, “Xomxo ti obêc nêb tu mugên ge od i loc le tɨmuên dɨ vông yuac wê ob ngɨdu lie vɨhati xôn ge.” \v 36 Mêd Yesu la kô nipwo ti mɨ lam vac he mahɨgun, dêc kɨva nipwo tyo lec dɨ nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, \v 37 “Xomxo ti obêc hôm nipwo tibêga lec ên wê vông i vin a lêg ge od ge tɨyi xocbê \p hôm a lec êno, dɨ xomxo ti wê hôm a lec ge od o tɨyi xocbê hôm aca va lec lêm. Nge, hôm xomxo ti wê vông a lam ge lec hɨxôn êno.” \s1 Xomxo wê o vông vevac vô il lêm ge, tɨyi xocbê il nidpɨpu \r (Luk 9:49-50) \p \v 38 Jon nêl vô Yesu ên nêbê, “Xolac kehe, xe xê xomxo ti tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo lec ông lêm, om xe vɨbu i ên xe nêb i vôngên tibêge i ma, ên xomxo tige o mi dô hɨxôn xe mɨ tɨmu vô ông lêm.” \v 39 Lêc Yesu nêl ên nêbê, “Xam o lêc vɨbu i lêm, ên xomxo ti obêc vông do levac lec a lêg ge od o tɨyi wê ob nêl kɨyang nipaên lec a decdec ge lêm. \v 40 Ên xomxo wê o vông vevac vô il lêm ge, ge tɨyi xocbê il nidpɨpu wê ob ngɨdu il xôn ge. \v 41 A nêl hɨxôn nôn vô xam bê xomxo ti obêc vông mia numên vô xam ên wê xam vông i vin Kɨlisi ge od xomxo tige obêc kô nôn nivɨha lec tɨmuên. \s1 Môp wê ob vông xomxo vô nipaên \r (Matyu 18:6-9; Luk 17:1-2) \p \v 42 “Xomxo ti obêc vông nipwo tigee ti sea vông vinên wê i vông ge dɨ la vac môp nipaên ge od xomxo i nux ngɨdax lec i kwa dɨ nêx i loc vac gwec madia. \v 43 Dɨ ông vɨgêm vɨlu obêc dɨdii ông mɨ la vac nipaên ge od ông kɨtov vêl dɨ dô ya vɨgêm vɨlubed êdêc loc dô mamvɨha vac Anutu ben. Ên ông vɨgêm yuu xôn obêc dô ge od ob nêx ông la vac vɨgwe nipaên wê ngwax tum xuhu dia dɨ ob yib lêm ge. \v 44 [Vac vɨgwe nipaên tige, myel vêê wê yibên obêc ma ge ob nga xomxo, dɨ ngwax dɨtum hɨxôn dɨ yibên ma.] \v 45 Dɨ ông vɨxam vɨlu obêc dɨdii ông mɨ la vac môp nipaên ge od ông kɨtov vêl dɨ dô ya vɨxam vɨlubed êdêc loc dô mamvɨha vac Anutu ben. Ên ông vɨxam yuu xôn obêc dô ge od ob nêx ông la vac vɨgwe nipaên. \v 46 [Vac vɨgwe nipaên tige, myel vêê wê yibên obêc ma ge ob nga xomxo, dɨ ngwax dɨtum hɨxôn dɨ yibên ma.] \v 47 Dɨ ông mamnôn vɨlu obêc vông ông la vac môp nipaên ge od ông pɨsupac vêl dɨ dô ya mamnôn vɨlubed êdêc loc dô vac Anutu ben, ên mamnôn yuu xôn obêc dô ge od ob nêx ông la vac vɨgwe nipaên. \v 48 Vac vɨgwe nipaên tige, myel vêê wê yibên obêc ma ge ob nga xomxo, dɨ ngwax dɨtum hɨxôn dɨ yibên ma. \p \v 49 “Ngwax obêc la lec xomxo vɨhati tɨyi xocbê xomxo hɨlee sol lec yaên ge. \v 50 Sol ge nivɨha, lêc sol obêc vô nyen maên ge od il obêc vô vatya vô ên i vô nyen i tii vac nangê? Sol i dô vac xam, dɨ xam dô hɨxôn lime dɨ xêmyaa i vin lec he.” \c 10 \s1 Yesu nêl kɨyang lec môp wê vông ii maên vô nipaên ge \r (Matyu 19:1-12; Luk 16:18) \p \v 1 Yesu sea vɨgwe tige dɨ la vac vɨgwe levac Judia dɨ la vac vɨgwe ti wê yêp mia Jodan vɨlu ganê. Mêd xomxo tɨbeac val kɨtucma vô Yesu om Yesu nêl xolac vô he tɨyi môp wê mi vông ila ila ge. \p \v 2 Mêd Palisi ya val, nêb ob yaxên i om kɨnêg nêbê, “Môp wê xomxo ob sea vɨnê ge, xolac nêb môp tibêge tɨyi, me tɨyiên ma?” \v 3 Lêc Yesu kɨnêg lax vô he ên nêbê, “Xolac wê Moses vông ge nêbê va vô xamê?” \v 4 Om he nêl ên nêbê, “Moses nêl ên nêbê xomxo ti obêc nêb sea vɨnê ge od ob kɨvuu kɨpihac wê nêbê yuu ob seama ge dɨ vông vô vɨnê lê dêc yuu seama.” \v 5 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Moses kɨvuu xolac tige vô xam ên wê xam nɨlôm yen xêkɨzêc ta ge. \v 6 Ên buc mugên ilage wê Anutu tung lag yuu kɨbun ge, od Anutu tung xomxo vêx yuu xôn vux. \v 7 Mêgem môp yêp bêga nêbê vux ob sea ta yuu ma dɨ la dô hɨxôn vɨnê, \v 8 dɨ yuu ob tɨyi xocbê nôn tibed. Om yuu ob dô tɨyi xocbê nôn yuu ge lêm. Nge, yuu ob dô i tɨyi xocbê nôn tibed. \v 9 Mêgem môp wê Anutu vông yuu tu nôn tibed ge, xomxo i o lêc tax i tip lêm.” \p \v 10 He lax xumac lôma lêc nue ngɨvihi kɨnêg kɨyang tige vô Yesu tii vac nang. \v 11 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Vux ti obêc sea vɨnê dɨ la kô vêx paha ngwe ge od ge vông môp yôdac vêx yuu vux. \v 12 Dɨ vêx ti obêc sea lɨya dɨ la kô vux paha ngwe ge od vêx tige vông môp yôdac vêx yuu vux.” \s1 Yesu kɨtaa lec nue nipɨpwo \r (Matyu 19:13-15; Luk 18:15-17) \p \v 13 Xomxo kô nue nipɨpwo mɨ la vô Yesu, ên nêb i vyax vɨgê lec he dɨ kɨtaa lec he, lêc Yesu nue ngɨvihi kunac he nêb he loc vôên Yesu i ma. \v 14 Lêc Yesu yê môp wê nue ngɨvihi vông ge dɨ xêyaa vô myavɨnê om nêl vô he ên nêbê, “Vông nipɨpwo i lam vô a dɨ le vac xônên i ma, ên xomxo tibêgee wê tu kehe ên vɨgwe kɨsiinê. \v 15 A nêl hɨxôn nôn vô xam bêga bê xomxo ti obêc vông i vin Anutu xolac mɨ la vac i kwa ngɨbi tɨyi xocbê nipɨpwo tigae lêm ge od o tɨyi wê ob la dô vac Anutu ben ge lêm.” \v 16 Mêd Yesu kɨva nipɨpwo tigee dɨ vyax vɨgê lec he dɨ kɨtaa lec he. \s1 Xomxo wê susu tɨbeac gee \r (Matyu 19:16-30; Luk 18:18-30) \p \v 17 Yesu loc mɨ la vô môp mɨ la, dɨ xomxo ti tup mɨ la vô i vac môp, dɨ la yev vɨxa kɨtu vô dɨ kɨnêg ên nêbê, “Xolac kehe nivɨha, a obêc vông bêna êdêc dô magvɨha luta lêc luta?” \v 18 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Bêna lêc ông nêl nivɨha lec a? Xomxo nivɨha ti o dô lêm. Anutu vaci nôn tibed wê nivɨha. \v 19 Ông xovô Moses xolac pyap wê nêl ên nêbê, ‘Ông o lêc hi xomxo i yib lêm. Ông o lêc vông yôdac vêx yuu vux lêm. Ông o lêc vun xomxo ngwe susu lêm. Ông o lêc nêl kɨyang kɨtyooên lec xomxo ti lêm. Ông o lêc kɨtyoo xomxo dɨ vô he susu vêl lêm. Ông loc vac tam yuu mam vya kwa ngɨbi.’” \v 20 Om xomxo tyo nêl vô Yesu ên nêbê, “Xolac kehe, buc wê a gên nipwo dɨ i val tyip gwêbaga, a viac xolac gee vɨhati mɨ vông i vô nôn lec.” \v 21 Mêd Yesu yê i manôn dɨ xêyaa vin lec i, mêd nêl vô i ên nêbê, “Môp ti gên yêp wê ông ob vông hɨxôn ge. Ông loc vông susu wê ông vông ge vɨhati mɨ tɨbii i kɨsuu, dɨ ông vông mone vô xomxo wê nên susu maên ge, ên ông obêc vông bêge ge od ông obêc kô susu nôn nivɨha gê kɨsii ganê. Ông loc vông bêge dɨ lôm tɨmu vô a vɨxag.” \v 22 Xomxo tyo ngô kɨyang tige dɨ nɨlô vô vɨyin levac ên i susu tɨbeac. Om sea Yesu dɨ la. \p \v 23 Mêd Yesu manôn yê nue ngɨvihi dɨ nêl vô he ên nêbê, “Xomxo wê susu tɨbeac ge obêc nêb la vac Anutu ben ge od obêc vông yuac levac vô he.” \v 24 Yesu nue ngɨvihi ngô kɨyang tige dɨ yetac mabu. Lêc Yesu nêl tii vac vô he ên nêbê, “Xam nuge, xomxo obêc nêb la vac Anutu ben ge od yuac levac. \v 25 Bwoc kamel obêc la vac yin kɨtu tocên ge, od obêc yuac levac, dɨ \p xomxo wê susu tɨbeac ge obêc nêb la vac Anutu ben ge od obêc yuac levac luu vêl.” \v 26 Om Yesu nue ngɨvihi yetac mabu yocên dɨ nêl vô i ên nêbê, “Obêc tibêge ge od letya tɨyi wê obêc la dô mavɨha vac Anutu ben ge?” \v 27 Lêc Yesu yê manôn la bôbac vô he dɨ nêl ên nêbê, “Xomxo vaci o tɨyi lêm, dom Anutu vaci ge od tɨyi pyap. Ên môp vɨhati yang ge, Anutu tɨyi wê ob vông ge.” \p \v 28 Mêd Pita nêl vô Yesu ên nêbê, “Om wê lê. Xe ga, xe sea susu wê xe vông ge vɨhati dô dɨ lam tɨmu vô ông vɨxam.” \v 29 Mêd Yesu nêl ên nêbê, “A nêl hɨxôn nôn vô xam bêga bê xomxo ti obêc sea ben hɨxôn tae mae lie dɨ nue hɨxôn yuac yaên wê i vông ge ên wê nêb ob vông a lêg yuu xolac i vô levac ge, \v 30 od xomxo tige obêc kô xumac hɨxôn yuac yaên tɨbeac dɨ tae mae lie dɨ nue tɨbeac gê kɨbun ga, lêc tɨbii obêc vông myavɨnê vô i hɨxôn, dɨ buc tɨmuên ge od obêc la dô mavɨha luta lêc luta. \v 31 Lêc xomxo mugên tɨbeac obêc lax mɨ la tɨmu, dɨ xomxo tɨmuên tɨbeac obêc lam la mug.” \s1 Yesu nêl kɨyang vông lu yon lec myavɨnê wê ob kô ge \r (Matyu 20:17-19; Luk 18:31-34) \p \v 32 Yesu he nue ngɨvihi loc mɨ la ên nêb ob la Jelusalem. Om he mɨla vac môp, lêc Yesu la mug dɨ nue ngɨvihi hɨxôn xomxo ya he tɨmu vô i vɨxa. Mêd nue ngɨvihi xo kɨyang tɨbeac, dɨ xomxo wê la hɨxôn gee, he xona. Mêgem Yesu kô nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu mɨ he la dô vɨyonên dɨ Yesu nêl vɨyin wê ob tulec i ge kɨtong vô he, \v 33 om nêl ên nêbê, “Xam ngô lê. Il ob la Jelusalem, dɨ xomxo ob vông Xomxo Nu vac xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac gee vɨgê, dɨ he ob vông kot vô i dɨ hɨlu kɨyang wê ob hi i yib ge xôn dɨ vông i la vac tɨbii wê o Yuda lêm gee vɨgê, \v 34 mêd tɨbii tigee ob so vya vô i dɨ pɨsuv mya lec dɨ pɨsa ya yihi dɨ hi i yib, dɨ buc yon obêc lam la vêl ge od obêc kɨdi lec mavɨha nang.” \s1 Jems yuu Jon nêb yuu ob tu levac \r (Matyu 20:20-28) \p \v 35 Sebedi nu yuu Jems yuu Jon la vô Yesu dɨ nêl vô ên nêbê, “Xolac kehe, xii ob kɨtaa susu ti vô ông, ên ông vông vô xii.” \v 36 Om Yesu nêl vô yuu ên nêbê, “Om muu nêb a vông bêna vô muuê?” \v 37 Mêd yuu nêl vô i ên nêbê, “Buc wê ông ob dô vac xêseac ge, od xii nêb ông vông lê levac vô xii dɨ xii ngwe ob dô vô ông vɨgêm vɨlu hɨyôv dɨ ngwe ob dô vô vɨgêm vɨlu kêd.” \v 38 Lêc Yesu nêl vô yuu ên nêbê, “Susu wê muu kɨtaa vô a ge muu o xovô kehe lêm. Dɨ kap wê a ob num vac ge, muu tɨyi wê muu ob num vac hɨxôn, me? Dɨ mia lipacên wê a ob lipac ge, muu tɨyi wê muu ob lipac hɨxôn, me? Ên myavɨnê levac hɨxôn vɨyin obêc hɨvun a xôn.” \v 39 Mêd yuu nêl vô Yesu ên nêbê, “Xii tɨyi pyap.” Lêc Yesu nêl vô yuu ên nêbê, “Vɨxôhɨlôg, myavɨnê wê a ob kɨlê ge, muu ob kɨlê hɨxôn. Dɨ vɨyin wê a ob tulec ge, obêc tulec muu êno hɨxôn. \v 40 Lêc xomxo wê ob kô lê levac mɨ dô vô a vɨgêg hɨyôv dɨ dô vô a vɨgêg kêd ge, a o tɨyi wê a ob nêl ge lêm. Ên Anutu vaci ob nêl xomxo wê i viac vɨgwe pyap vô he ge.” \p \v 41 Yesu nue ngɨvihi vɨgê yuu ngô kɨyang wê Jems yuu Jon nêl ge om he xêyaa vô myavɨnê vô yuu. \v 42 Om Yesu keac he vɨhati la vô i dɨ nêl vô he ên nêbê, “Xam xovô ên xam nêbê xomxo wê tu tɨbii baba nên levac ge, he mi yong he ên lê levac wê he kô ge, dɨ he mi nêl kɨyang xêkɨzêc vô lie ên nêb he i loc vac kɨyang wê he nêl ge kwa ngɨbi. \v 43 Dɨ xacxam va, xam o lêc vông môp tibêge lêm. Xam ti obêc nêb tu xam nêm levac ge, od i tu xam nêm xomxo yuac. \v 44 Dɨ xam ti obêc nêb tu xam nêm mugên ge od i kô lê vɨdaaên dɨ vông yuac vô lie vɨhati. \v 45 Ên a, Xomxo Nu, a o lam ên a nêb xomxo i vông yuac vô a lêm. Nge, a lam ên a nêb a ob vông yuac vô xomxo ên ngɨdu he xôn, dɨ a ob xib ên vô xomxo tɨbeac vêl ên he nên nipaên.” \s1 Yesu vông xomxo ma tocên ti vô nivɨha lec \r (Matyu 20:29-34; Luk 18:35-43) \p \v 46 Yesu he nue ngɨvihi hɨxôn xomxo tɨbeac ge, he val Jeliko, nang dêc sea Jeliko dɨ la nang. Lêc xomxo matocên ti lê nêbê Batimias wê ma Timias ge dô vô môp nɨnya, ên mi dô dɨ mi kɨtaa mone vô tɨbii wê lam vô môp ge. \v 47 Lêc ngô wê Yesu Nasalet val ge, om tyuc vya levac bêga nêbê, “Yesu, Devit nu, ông xo vɨgwe pɨsiv ên a.” \v 48 Mêd xomxo tɨbeac hɨgac dɨ nêl ên nêbê, “Ông vyam i ma.” Lêc Batimias ngôên he ma dɨ tyuc vya levac tii vac vac ên nêbê, “Devit nu, ông xo vɨgwe pɨsiv ên a.” \v 49 Mêgem Yesu val le dɨ nêl ên nêbê, “Xam keac i lam.” Om he la nêl vô Batimias ên nêbê, “Ông xêmyaa i vô nivɨha dɨ ông kɨdi lec mɨ lam, ên Yesu nêl nêb ông loc vô i.” \v 50 Om Batimias kwax i kol siot vêl dɨ kɨdi lec lutibed dɨ la vô Yesu. \v 51 Mêd Yesu kɨnêg vô i ên nêbê, “Ông nêb a vông bêna vô ôngê?” Lêc xomxo ma tocên tige nêl vô i ên nêbê, “Xomxo levac, a nêb ông vông a magnôn i seac.” \v 52 Mêd Yesu nêl vô i ên nêbê, “Om ông lôc, ên vông vinên wê ông vông ge vông ông vô nimvɨha lec.” Om lutibed xomxo tyo manôn seac dɨ i yê vɨgwe mêd la hɨxôn Yesu mɨ he la. \c 11 \s1 Yesu la vac vɨgwe Jelusalem tɨyi xocbê xomxo levac ge \r (Matyu 21:1-11; Luk 19:28-40; Jon 12:12-19) \p \v 1 Yesu he nue ngɨvihi loc mɨ la ên nêb ob la Jelusalem. He la vac vɨgwe Betpasi yuu Betani wê yêp kwabo vô kɨtôn Oliv ge. Vɨgwe yuu ge yêp kwabo vô Jelusalem. Om Yesu vông nue ngɨvihi yuu la, \v 2 dɨ nêl vô yuu ên nêbê, “Muu loc vac vɨgwe ti wê yêp vɨlu ganê. Wê muu obêc mɨla ge od muu ob wê donki wê gên ligên ge ti wê xomxo vô yihi lec kwa dɨ i dɨle ge. Donki tige xomxo ti gên o dô lec ila lêm. Om muu pɨwelac yihi vêl ên dɨ dɨdii i mɨ lam. \v 3 Lêc xomxo ti obêc kɨnêg muu ên nêbê, ‘Muu ob pɨwelac yihi tige vêl ên va?’ ge od muu nêl vô bê ‘Apumtau nêb ob kô mɨ vông yuac lec dɨ obêc vông i lôm lutibed.’” \p \v 4 Yesu nêl bêge vô yuu dɨ yuu loc mɨ la, dɨ mɨla yê bwoc donki ti wê xomxo ku xôn dɨ ku lec xumac ti vuayen dɨ i dɨle kwabo vac môp ge, mêd yuu pɨwelac yihi vêl, \v 5 lêc xomxo wê dɨle ge nêl vô yuu ên nêbê, “Bêna lêc muu dɨpɨwelac yihi vêl ên donki tige?” \v 6 Om yuu nêl i tɨyi kɨyang wê Yesu nêl vô yuu ge, mêd xomxo tigee tyuc lec, \v 7 om yuu dɨdii donki tige mɨ lax vô Yesu, mêd yuu vax yuu ngakwi lec kɨsii dêc Yesu dô lec. \v 8 Mêd xomxo tɨbeac vax he nivɨmihi lec môp dɨ he ya kô xax lihi wê he la kô vac yuac ge mɨ vax vac môp wê Yesu ob xoc vô ge. Môp tige wê he mi kô xomxo levac lec ge. \v 9 Mêgem he wê la mug hɨxôn he wê tɨmu vô Yesu gee, he vɨhati tyuc ên nêbê, \q1 “Il ob pɨmil Anutu. Dɨ il ob hi vɨxad i pec ên xomxo ti wê tu Apumtau manôn mɨ val ge. \q1 \v 10 Il ob hi vɨxad ên il nêd king wê val gwêbaga, ên ob viac il tɨyi xocbê bug Devit viac il ilage. Il ob vông Anutu lê i vô levac dɨ i yêp kɨsii.” \p \v 11 Mêd Yesu mɨla Jelusalem dɨ la vɨlee vac Anutu xumac ngɨbua mɨ la yê susu vɨhati ge pyap, mêd hɨyôv hoo la dɨ vɨgwe ob buc, om Yesu hɨxôn nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu, he lax mɨ la vɨgwe Betani. \s1 Yesu nêl vya lôt hɨguc nêb i vuac nôn lêm \r (Matyu 21:18-19) \p \v 12 Vɨgwe vɨdiiên tɨtige Yesu he nue ngɨvihi sea Betani dɨ la, lêc vip den Yesu. \v 13 Om Yesu yê ma la hɨguc ti wê le teva ge dɨ lihi levac om la kwabo ên nêb ob yê bêc nôn ya yux lec ge od ob ya. Om la yê, lêc lihi pɨleva dɨ nôn ti o yux lec lêm, ên buc wê nôn ob yux lec ge gên yêp. \v 14 Om Yesu nêl kɨyang xêkɨzêc lec hɨguc ên nêbê, “Tɨyi buc vɨhati yang ge ông ob vuac nôn ti i tii vac lêm.” Yesu nêl bêge dɨ nue ngɨvihi ngô hɨxôn. \s1 Yesu tii tɨbii wê vông vɨtevac vac Anutu xumac ngɨbua gee la vêl \r (Matyu 21:12-17; Luk 19:45-48; Jon 2:13-22) \p \v 15 He mɨla Jelusalem mêd Yesu la vac Anutu xumac ngɨbua dɨ la tii xomxo wê dɨvông vɨtevac gee la vêl, dɨ xomxo wê vông mone luuma gee, Yesu kɨpyax he nên tevol sea, dɨ xomxo wê vông vɨtevac lec menac gee, Yesu kɨpyax he nên sia sea, \v 16 dɨ Yesu vɨbu xomxo nêb he i o lêc kɨlê he susu mɨ loc vac xumac ngɨbua lêm. \v 17 Mêd \p Yesu nêl vô he ên nêbê, “Anutu vya yêp vac xolac bêga nêbê, ‘Xumac wê a vông ge, xomxo vac vɨgwe vɨhati gee, he ob kɨtaa vac.’ Xolac nêl bêge, lêc xam vông i tu xocbê xumac wê tɨbii yôdac ob xôpac vac ge.” \p \v 18 Mêd xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he wê xovô Moses xolac gee ngô kɨyang tige om myag môp wê ob hi Yesu yib lec ge, lêc he xona ên Yesu ên wê xomxo vɨhati yetac ên kɨyang wê Yesu nêl ge. \v 19 Yesu he nue ngɨvihi dô dɨ vɨgwe buc om he sea Jelusalem dɨ lax mɨ la Betani. \s1 Kɨtaaên wê xomxo vông vinên vông ge ob vô nôn lec \r (Matyu 21:20-22) \p \v 20 Vɨgwe vɨdiiên tɨtige, he lax mɨ la Jelusalem lêc yê wê hɨguc tige lihi yal vêl dɨ mupac vac kɨtôn dɨ i la tô kehe. \v 21 Mêd Pita xovô kɨyang wê Yesu nêl vɨhevage om nêl vô i ên nêbê, “Xolac kehe, wê lê. Xax ti wê ông nêl vyam lôt vɨhevage, tyo mupac.” \v 22 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam vông i vin Anutu. \v 23 A nêl hɨxôn nôn vô xam bêga bê xomxo ti obêc nêl vô kɨtôn tige bê i pul vêl mɨ loc vac gwec, dɨ xomxo tige nɨlô ob vông yuu lêm, nge, obêc vông i vin xêkɨzêc ên nêbê kɨyang wê i nêl ge ob vô nôn lec ge od ob vô nôn lec. \v 24 Om a nêl vô xam bêga bê xam obêc nêb kɨtaa susu ti vô Anutu ge od xam vông i vin xêkɨzêc bê xam obêc kô susu tige, ên xam obêc vông bêge ge od xam obêc kô i tɨyi wê xam kɨtaa ge. \p \v 25 “Dɨ buc wê xam ob kɨtaa vô Anutu ge od lime ti nên soên obêc yêp vô xam ge od xam kɨtya nipaên tige vêl lê, êdêc Mag wê dô lag puunê ge i kɨtya xam nêm nipaên vêl hɨxôn. \v 26 [Lêc xam obêc kɨtya lim tige nên nipaên vêl lêm ge od Mag wê dô kɨsiinê ge obêc kɨtya xam nêm nipaên vêl êno lêm.]” \s1 Xomxo kɨnêg xêkɨzêc wê Yesu vông ge kehe \r (Matyu 21:23-27; Luk 20:1-8) \p \v 27 Yesu he nue ngɨvihi mɨlax Jelusalem tii vac, mêd Yesu la vɨlee vac Anutu xumac ngɨbua lêc xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac gee hɨxôn he Yuda levac levac, he val vô Yesu, \v 28 dɨ val kɨnêg vô i ên nêbê, “Letya vông ông lam ên nêb ông lam vông môp tibêgee? Ông tu letya manôn dɨ vông môp tibêge?” \v 29 Lêc Yesu luu he vya dɨ nêl lax vô he ên nêbê, “A êno ob kɨnêg kɨyang ti vô xam, dɨ xam obêc nêl kɨtong ge od a ob nêl xomxo ti wê vông a lam ge kɨtong vô xam. \v 30 Om a ob kɨnêg xam bêga bê môp wê Jon Lipacên lipac xomxo ge, môp tige kehe yêp vô letya? Ge yêp vô Anutu lag kɨsiinê, me yêp vô xomxo kɨbun ga? Xam nêl kehe kɨtong vô a.” \p \v 31 Om he ngaênma dɨ nêl vôma ên nêbê, “Il obêc nêb va? Ên il obêc nêl bê Anutu lag kɨsiinê vông Jon lam ge od Yesu obêc nêl vô il bê, ‘Bêna lêc xam o vông i vin kɨyang wê Jon nêl ge lêmê?’ \v 32 Lêc il obêc nêl bê xomxo kɨbun ga vông Jon la lipac xomxo ge od tɨyiên ob ma.” He nêl bêge, ên he xona ên xomxo, ên xomxo vɨhati vông i vin ên he nêbê Jon ge plopet nôn. \v 33 Mêgem he nêl vô Yesu ên nêbê, “Xe o xovô lêm.” Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “Om a êno ob nêl xomxo ti wê vông xêkɨzêc vô a ge kɨtong vô xam lêm.” \c 12 \s1 Kɨyang pɨlepacên lec xomxo nipaên wê viac yuac ge \r (Matyu 21:33-46; Luk 20:9-19) \p \v 1 Mêd Yesu nêl kɨyang pɨlepacên ti vô xomxo bêga ên nêbê, “Xomxo ti xin wain vac yuac dɨ ku xenac kɨsuu lec dɨ yev lôva ti wê xomxo ob gig xax nôn vac ge dɨ lox xumac wê xomxo ob dô vac dɨ viac yuac ge. Mêd xomxo tige nêb ob la dô vac vɨgwe teva ngwe, om vông yuac tige vac xomxo ya vɨgê ên nêb he i viac. Pyap dɨ xomxo tige la dô teva ngwe, \v 2 dɨ buc wê wain huu ge om vông nue yuac ti lax mɨ la vô xomxo wê viac yuac wain ge ên nêb i loc kô wain nôn ya. \v 3 Xomxo tyo mɨla, lêc xomxo wê vông yuac lec wain ge hôm i xôn dɨ hi i dɨ vông i lax mɨ la pɨleva. \v 4 Nang dêc xomxo ti wê i yuac ge vông nue yuac ngwe la vô he nang, lêc he hi i lec bazub dɨ vô vya nipaên vô i dɨ vông i lax mɨ la nên. \v 5 Mêd xomxo levac vông nu yuac ti wê vông yon ge la nang, lêc xomxo tigee hi i yib. Mêd xomxo tyo vông nue yuac toto la lêc he hi he ya vô nipaên dɨ hi he ya yib. \v 6 Mêd xomxo tibed dô hɨxôn xomxo levac tige. Ge i nu tuc wê i xêyaa vin lec i ge om buc ti lêc xomxo levac tyo vông nu tuc la vô xomxo wê viac i yuac ge, ên nêl ên nêbê, ‘Ga aca va nug om he ob kô i lec nivɨha dɨ la vac kɨyang wê i vông ge kwa ngɨbi.’ \v 7 Lêc xomxo wê viac yuac tige nêl vôma ên nêbê, ‘Xomxo tige wê obêc tu yuac kehe om il ob hi i yib êdêc yuac ga i tu il xe.’ \v 8 Om he hôm i xôn dɨ hi i yib, dɨ nêx i nôn la yêp vô yuac nɨnya. \p \v 9 “Om xomxo ti wê i yuac ge ob vô vatya? Ge ob la hi xomxo tigee yib dɨ vông i yuac vô xomxo baba mɨ he viac nang. \p \v 10 “Kɨyang wê yêp vac Anutu xolac ge xam mêd o kɨtong lêm? Ên kɨyang yêp bêga nêbê, \q1 ‘Ngɨdax ti wê xomxo xumac loxên yê lêc nêbê tɨyiên ma ge, ge wê tu ngɨdax xêkɨzêc wê ob hôm xumac xôn ge. \v 11 Apumtau vaci vông tige om xe xê tɨyi xocbê susu nivɨha yang ge.’” \p \v 12 Xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac gee, he xovô ên he nêbê Yesu nêl kɨyang pɨlepacên tige lec he, om he nêb he ob hôm Yesu xôn, lêc he xona ên xomxo tɨbeac, om he sea Yesu dɨ la. \s1 Xomxo kɨnêg Yesu lec mone wê ob tung vô Sisa ge \r (Matyu 22:15-22; Luk 20:20-26) \p \v 13 He vông Palisi ya hɨxôn Helot nue ya la vô Yesu ên nêb ob kɨtyoo Yesu ên vông i nêl kɨyang ya i so. \v 14 Om he val nêl vô i ên nêbê, “Xolac kehe, xe xovô ên xe nêbê ông ge wê ông nêl kɨyang hɨxôn nôn dɨ ông o xona ên xomxo ti lêm, ên ông wê xomxo vɨhati tɨyima, om ông mi nêl kɨyang nôn dɨ ông tɨxuu xomxo vɨhati ya kɨyang wê Anutu vông ge. Om xe nêb xe ob kɨnêg vô ông bê tɨyi wê il Yuda ob vông mone takis vô king Sisa ge, me il vôngên ob ma?” \p \v 15 Lêc Yesu xovô kɨyang kɨtyooên wê yêp vac he nɨlô ge om nêl vô he ên nêbê, “Bêna lêc xam nêb xam ob yaxên a? Xam kô mone ti mɨ lam ên a xê.” \v 16 Om he kô mone ti mɨ lam, dɨ Yesu kɨnêg vô he ên nêbê, “Letya kɨnu yuu lê wê yêp lec mone tiga?” Om he nêl ên nêbê, “Sisa kɨnu yuu lê.” \v 17 Mêgem Yesu nêl vô he ên nêbê, “Om susu wê Sisa xe ge, xam vông i loc vô Sisa, dɨ susu wê Anutu xe ge, xam vông i loc vô Anutu.” Mêd xomxo tigee ngô kɨyang wê Yesu nêl ge dɨ yetac mabu. \s1 He kɨnêg vô Yesu lec môp wê xomxo ob kɨdi lec vac yibên ge \r (Matyu 22:23-33; Luk 20:27-40) \p \v 18 Xomxo Sadyusi ya val vô Yesu. He Sadyusi ge, he vông i vin ên he nêbê xomxo ob kɨdi lec vac yibên lêm. Om he la nêl vô Yesu ên nêbê, \v 19 “Xolac kehe, Moses xolac nêl bêga vô il ên nêbê xomxo ti obêc kô vêx ti lêc nu ma dɨ lɨya yib dɨ vɨnê dô ge od vux tyo li tɨmuên ob ii vêx tyo nang dɨ vông nue, êdêc nue i tu susu wê ma yibên vông ge kehe. Moses xolac nêl bêge, \v 20 om wê vux vɨgê vɨlu dɨ sec yuu ob dô lec ta yuu ma tibed, dêc li tuc obêc kô vêx ti lêc yib dɨ nu ma ge, \v 21 od li môn ob ii vêx tige i tii vac nang, lêc wê obêc yib dɨ nu ma ge od li gwaa ob ii nang, lêc wê li gwaa obêc yib ge \v 22 od lie tɨmuên vɨhati ob tɨmu vô môp tibed ge dêc ii vêx tige, lêc wê vɨhati obêc yib dɨ nue ma, dêc vêx tyo obêc yib tɨmuên. \v 23 Om xe nêb xe ob kɨnêg vô ông bê buc wê xomxo yibên obêc kɨdi lec ge od vêx tige obêc tu vux tina vɨnê? Ên vux vɨgê vɨlu dɨ sec yuu, he xôn ii vêx tibed lec buc wê he dô mavɨha ge.” \p \v 24 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam nêl i so dɨ kehe bêga nêbê xam o xovô kɨyang wê yêp vac xolac ge lêm, dɨ xam o xovô xêkɨzêc wê Anutu vông ge lêm. \v 25 Ên buc wê xomxo obêc kɨdi lec mavɨha vac yibên ge, vêx yuu vux ob iima vô buc tige lêm. Nge, he ob dô tɨyi xocbê angela lag puunê ge. \p \v 26 “Dɨ kɨyang lec môp wê xomxo yibên ob kɨdi lec mavɨha ge, xam mêd lungên kɨyang bo ti wê Moses kɨvuu lec xax wê ngwax dɨtum lec ge? Vac kɨyang tige Moses kɨvuu Anutu vya wê nêl vô i ge mɨ i yêp vac kɨpihac xolac bêga nêbê, ‘A ga, Anutu wê Eblaham yuu Aisak yon Jekop mi kɨtaa vô a.’ \v 27 Om kɨyang tige nêl kɨtong ên nêbê Anutu o tu xomxo yibên nên Anutu lêm. Nge, Anutu tu xomxo mavɨha nên Anutu. Om kɨyang wê xam nêl ên xam nêbê xomxo ob kɨdi lec vac yibên lêm ge, xam nêl i so.” \s1 Xolac yuu wê ngɨnoo xolac baba vêl ge \r (Matyu 22:34-40; Luk 10:25-28) \p \v 28 Xomxo wê xovô Moses xolac ge ti val ngô wê he ngaênma lec kɨyang ge dɨ ngô wê Yesu luu he kɨyang ya kɨyang nivɨha ge, om kɨnêg vô Yesu ên nêbê, “Xolac wê Anutu nêl vô Moses ge, tina wê ngɨnoo xolac baba vêl ge? \v 29 Om Yesu nêl vô i ên nêbê, “Xolac ti wê yêp tax dɨ ngɨnoo baba vêl ge bêga nêbê, ‘Xam xomxo Islel, xam ngô lê. Il Apumtau Anutu, i Apumtau tibed. \v 30 Ông xêmyaa i vin lec ông Apumtau Anutu dɨ ông vông nɨlôm yen yuu pɨyôp dɨ xêkɨzêc hɨxôn kɨnum i loc dɨluhu vô Anutu.’ \v 31 Dɨ xolac ti wê vông yuu ge yêp bêga nêbê, ‘Ông xêmyaa i vin lec xomxo baba i tɨyi xocbê ông xêmyaa vin lec ôcông va ge.’ Xolac baba ti o ngɨnoo xolac yuu ge vêl lêm.” \p \v 32 Mêd xomxo tige nêl vô Yesu ên nêbê, “Xolac kehe, ông nêl ge nivɨha. Ông nêl kɨyang nôn ên ông nêbê Anutu ge tibed dɨ ngwe o dô hɨxôn i lêm. \v 33 Om il xêdyaa ob vin lec i dɨ il ob vông nɨlôd yuu pɨyôp hɨxôn xêkɨzêc vɨhati i loc dɨluhu vô Anutu, dɨ il xêdyaa ob vin lec xomxo baba tɨyi xocbê il xêdyaa vin lec icil va ge, ên il obêc vông bêge ge od ob nivɨha luu daa wê xomxo mi si lec ngwax hɨxôn daa baba ya vêl.” \p \v 34 Mêd Yesu ngô wê xomxo tige nêl kɨyang hɨxôn pɨyôp nivɨha ge om nêl vô i ên nêbê, “Ông o dô teva ên Anutu ben kɨsiinê lêm.” Mêd xomxo vɨhati xona ên wê ob kɨnêg kɨyang ya vô Yesu nang ge. \s1 Yesu kɨnêg lê Kɨlisi vô he \r (Matyu 22:41-46; Luk 20:41-44) \p \v 35 Yesu la nêl xolac vô xomxo vac Anutu xumac ngɨbua dɨ nêl bo ti hɨxôn bêga nêbê, “Bêna lêc xomxo wê xovô Moses xolac ge nêl ên he nêbê Kɨlisi wê Anutu nêb ob vông i lam ge, ge Devit nu? \v 36 Ên Myakɨlôhô Ngɨbua vông xovôên vô Devit om Devit vaci kɨvuu kɨyang bêga nêbê, \q1 ‘Apumtau Anutu nêl vô a Apumtau ên nêbê, Ông dô vô a vɨgêg hɨyôv dɨ a obêc vông tɨbii wê vông vevac vô ông ge he i dô vac ông kwa ngɨbi.’ \p \v 37 Om kɨyang tige, Devit vaci nêl lec Kɨlisi ên nêbê i Apumtau. Om bêna lêc xomxo nêl ên nêbê Kɨlisi ge Devit bue tɨmuên ti?” Mêd xomxo tɨbeac nêb ob ngô kɨyang wê Yesu mi nêl ge. \s1 Yesu nêl xomxo wê xovô Moses xolac gee nên nipaên kɨtong \r (Matyu 23:1-36; Luk 11:37-54; Luk 20:45-47) \p \v 38 Yesu nêl kɨyang vô xomxo bêga ên nêbê, “Xam xona nêm ên xomxo wê xovô Moses xolac gee, ên he xêyaa vin lec môp wê he ob vɨnyum ngakwi dia dɨ la vɨlee lec wetôv, ên he nêb xomxo i yê he dɨ kô he lec, \v 39 dɨ he obêc la vac xumac lɨlo, me he ob la ya vɨzid levac ge, od he nêb he ob dô lec sia nivɨha wê xomxo levac mi dô lec ge. \v 40 Lêc he mi vô xomxo vêxôv nên susu yuu xumac vêl ên he, dɨ buc wê he ob kɨtaa ge od he vɨyum nên nipaên vac kɨtaaên dia. Om he ob kô myavɨwen levac mabu luu vêl.” \s1 Vêxôv ti vông daa vô Anutu ge \r (Luk 21:1-4) \p \v 41 Yesu dô kwabo vô kɨlong wê xomxo mi tung mone daa vac ge dɨ yê wê xomxo tɨbeac lam tung mone vac ge. Mêd xomxo wê mone levac gee he lam tung mone levac vac kɨlong, \v 42 mêd vêxôv wê nên mone ma ge ti val tung mone hi yuu tya vac kɨlong. \v 43 Mêd Yesu keac nue ngɨvihi lam vô i dɨ nêl vô he ên nêbê, “A ob nêl hɨxôn nôn vô xam bê mone hi nôn yuu tya wê vêxôv tiga lam tung vac kɨlong ge ngɨnoo mone wê xomxo baba lam tung ge vêl. \v 44 Ên he mone levac dô, lêc he lam tung vɨwen dɨ he xe levac dô, dɨ vêxôv tiga, i nên mone ma lêc lam tung mone yuu tya wê i vông ge la vac kɨlong, dɨ ti o dô wê ob kɨsuu xen yaên lec mɨ ya ge lêm.” \c 13 \s1 Yesu nêl lec vɨyin wê ob val tɨmuên ge \r (Matyu 24:1-14; Luk 21:5-19) \p \v 1 Yesu lop vac Anutu xumac ngɨbua ên nêb ob la, lêc nue ngɨvihi ti nêl vô i ên nêbê, “Xolac kehe, xumac tigae, nivɨha yang dɨ tɨbii lox ya ngɨdax nivɨhavɨha.” \v 2 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Xumac levac wê xam dɨwê ga, a nêl vô xam bê obêc buc tɨmuên ge od ngɨdax tigae, ngwe ob dô lec ngwe kɨsii lêm. Ên tɨbii ob dii dɨ nêx sea.” \p \v 3 Mêd Yesu la dô lec kɨtôn Oliv wê yuu xôn Anutu xumac ngɨbua le tɨyima ge, lêc Pita yuu Jems dɨ Jon yuu Andlu mɨla vô Yesu dɨ heche va dô, dɨ he kɨnêg vô Yesu ên nêbê, \v 4 “Xe nêb ông nêl vô xe bê kɨyang wê ông nêl lec xumac ngɨbua ge obêc vô nôn lec yelacna? Dɨ do tina wê obêc val vô xe tax ên xe xê dɨ xovô bê kɨyang tige obêc vô nôn lecê?” \p \v 5 Mêgem Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam viac xam nivɨha êdêc xomxo i o lêc kɨtyoo xam lêm. \v 6 Ên xomxo tɨbeac obêc val nêl a lêg dɨ nêl bêga nêbê he Kɨlisi om obêc kɨtyoo xomxo tɨbeac. \p \v 7 “Dɨ xam obêc ngô kɨyang wê nêbê vevac tyip vac vɨgwe ya mɨ xomxo hima ge od le i lêc yetac dɨ xona lêm. Ên vevac tige obêc val, lêc ge o buc myahɨpu tyo lêm. Nge, buc tyo gên yêp. \v 8 Ên tɨbii vɨyang ngwe ob vông vevac vô vɨyang ngwe, dɨ tɨbii vɨyang vɨyang ob dô kɨdu kɨdu dɨ vông vevac vôma, dɨ ngɨyêg ob yoc vac vɨgwe ya dɨ vip ob den xomxo vac vɨgwe ya. Om vɨyin tigee wê ob val taxlee vô xomxo lêc vɨyin tɨbeac gên yêp wê ob val tɨmuên. \p \v 9 “Xacxam va viac xam nivɨha, ên xomxo obêc hôm xam xôn dɨ vông xam la le kot vô kaunsil manôn, dɨ he ob hi xam vac xumac lɨlo nɨlô, dɨ he ob vông xam la le vô king hɨxôn gavman levac manôn mɨ he vông kot vô xam ên wê xam vông i vin a ge, om xam ob nêl a xolac kɨtong vô he. \v 10 Ên xomxo vɨhati ob ngô xolac pyap lê, dêc buc myahɨpu ob val tɨmuên. \v 11 Mêd buc wê he obêc hôm xam xôn dɨ vông xam la vac kot ge od le i lêc xona dɨ nêl bê ‘Xe ob nêl kɨyang bêna vô he?’ lêm. Buc wê xam ob la le vô he manôn ge od xam nêl i tɨyi kɨyang wê Myakɨlôhô Ngɨbua ob vông vô xam vô buc tige, ên kɨyang wê xam ob nêl ge obêc tɨyi xocbê xacxam va kɨyang ge lêm. Nge, ge kɨyang wê Myakɨlôhô Ngɨbua vông vô xam ge. \v 12 Vô buc tige xomxo ya obêc vông heche va lie la vac tɨbii vɨgê ên nêb tɨbii i hi he yib, dɨ mae obêc vông heche va nue vô tɨbii bêge êno, dɨ nue obêc yê tae mae nipaên dɨ vông he vac tɨbii vɨgê dɨ tɨbii obêc hi he yib. \v 13 Mêd xomxo vɨhati obêc yê xam nipaên ên wê xam vông i vin a lêg ge. Dɨ xomxo ti obêc le xêkɨzêc vac vông vinên dɨ i la tyip vô buc myahɨpu ge od Anutu obêc vông i la dô vac i ben. \s1 Nipaên nôn obêc val tɨmuên \r (Matyu 24:15-28; Luk 21:20-24) \p \v 14 “Obêc buc tɨmuên ge, susu nipaên nôn wê ob vông vɨgwe vô nipaên ge obêc la le vac vɨgwe ngɨbua ti wê xomxo vɨbu nêbê susu nivɨha pɨleva ob le vac ge. (Xam wê xam kɨtong kɨyang tiga, xam xovô kɨyang tiga kehe lê.) Dɨ buc wê susu tige obêc val le seac ge od xomxo wê dô vac vɨgweJudia ge, he i pec mɨ loc lec vɨgwe kɨtôn, \v 15 om he wê dô lec xumac kɨsii ge he i o lêc lop mɨ lax kô susu ti vac xumac nɨlô lêm, \v 16 dɨ he wê dô vac yuac lôma ge he i o lêc pop mɨ lax kô vɨnyumên ti hɨxôn lêm. \v 17 Dɨ vêx wê nu dô vac xêyaa hɨxôn vêx wê vông lul vô nue ge, he ob dô vac vɨyin levac vô buc tige. \v 18 Mêgem xam kɨtaa vô Anutu bê vɨyin tige i o lêc val vô buc wê lun yuu ningɨgooên ge lêm, \v 19 ên vɨyin wê ob val vô buc tige obêc levac mabu yocên luu vɨyin baba vɨhati vêl. Ên buc mugên ilage wê Anutu tung susu vɨhati ge dɨ i val vô buc gwêbaga, hɨxôn buc wê ob val tɨmuên ge, vɨyin tulec xomxo, lêc o tɨyi xocbê vɨyin wê a nêl ga lêm. \v 20 Vɨyin tige obêc levac mabu, lêc Anutu obêc xovô xomxo wê i vɨnoo pyap nêb he tu ixe ge om ob tax buc tige tip myabo. Ên buc obêc yêp dia ge od vɨyin tige obêc kɨtya xomxo vɨhati vêl. \p \v 21 “Vô buc tige xomxo ti obêc nêl vô xam ên nêbê, ‘Xam wê lê. Kɨlisi dô ga,’ me obêc nêl bêga nêbê, ‘Kɨlisi dô ganê’ ge od xam o lêc vông i vin lêm. \v 22 Ên xomxo kɨtyooên ya obêc val nêbê he Kɨlisi me he plopete, dɨ he ob vông do levac hɨxôn do toto wê xomxo ob yetac ên ge dɨ pɨlepac xomxo nɨlô la vô kɨyang kɨtyooên wê he nêl ge, om obêc tɨyi ge od obêc kɨtyoo xomxo wê Anutu vɨnoo he pyap ge ya hɨxôn. \v 23 Mêgem xam xona ên xam dɨ viac xam nivɨha, ên kɨyang wê ob vô nôn lec tɨmuên ge a nêl vɨhati kɨtong yêp seac vô xam. \s1 Buc wê Xomxo Nu ob vena ge \r (Matyu 24:29-31; Luk 21:25-28) \p \v 24 “Vɨyin levac tige obêc tip la vêl, nang dêc hɨyôv yuu dentuc ob vô mapɨtoc dɨ linacên obêc ma, \v 25 dɨ pɨtua lag puunê obêc tô sea mɨ lam, dɨ susu xêkɨzêc wê kɨsii ganê ge ob vô yocyoc mɨ la dɨ lôm. \v 26 Mêd vô buc tige xomxo ob yê Xomxo Nu ob lam vac vɨyobtoc hɨxôn xêseac yuu xêkɨzêc levac dɨ lam. \v 27 Mêd a ob vông angela loc vac vɨgwe vɨhati dɨ i loc tɨyi kɨbun yuu lag myahɨpu dɨ loc vɨlu vô xomxo wê Anutu vɨnoo he pyap ge vɨhati. \s1 Kɨyang pɨlepacên lec xax wê mi pwoc ge \r (Matyu 24:32-35; Luk 21:29-33) \p \v 28 “Xam xovô kɨyang lec xuc. Ên xuc obêc val ge od xam xovô ên xam nêbê buc wê susu ob vô nôn nivɨha lec ge val. \v 29 Mêgem xam obêc wê susu wê a nêl vô xam ga obêc vô nôn lec ge od xam obêc xovô bêga bê buc wê a obêc lop mɨ lôm ge vô kwabo lec. \v 30 A nêl hɨxôn nôn vô xam bê xomxo wê dô gwêbaga ge obêc dô dɨ kɨyang wê a nêl ga vɨhati obêc vô nôn lec vêl lê. \v 31 Lag yuu kɨbun xôa obêc ma, dɨ a kɨyang ti xôa obêc ma hɨxôn lêm. Nge, vɨhati obêc yêp. \s1 Xomxo ti o xovô buc wê Yesu obêc vena lec ge lêm \r (Matyu 24:36-44) \p \v 32 “Buc ti wê kɨyang tige ob vô nôn lec ge, xomxo ti o xovô buc tige lêm, dɨ angela wê dô lag puunê ge êno o xovô buc tige lêm, dɨ Anutu nu a, a êno lungên, dɨ Mag vaci tibed wê xovô buc tige. \v 33 Om xam viac xam dɨ bin buc wê Xomxo Nu ob vena lec ge, ên buc tige xam o xovô lêm. \p \v 34 “Ge tɨyi xocbê xomxo ti sea ben ên nêb ob la dô vɨgwe bangwe, om vông yuac wê i vông ge vac nue toto vɨgê ên nêb he i viac, dɨ nêl vô xomxo ti wê mi viac vuayen ge nêb i dô dɨ yaxên buc wê ob vena lec ge. \v 35 Mêgem xam êno, xam dô mɨ yaxên buc, ên xam o xovô buc wê xomxo levac tyo ob vena lec ge lêm, om mêd obêc vena vô bucên me vɨvuaên mahɨgun, me wê kokɨlêx ob vô vya ge me vɨgwe vɨdiiên, ge xam lungên. \v 36 Om xam dô mɨ yaxên, ên gec lêc xam dɨwêp dɨ i vena lutibed. \v 37 Om kɨyang ga, a nêl vô xam dɨ a nêl vô xomxo vɨhati hɨxôn bêga ên a nêbê xam dô dɨ yaxên buc tige.” \c 14 \s1 Xomxo levac wê Yuda gee nêb ob hi Yesu i yib \r (Matyu 26:1-5; Luk 22:1-2; Jon 11:45-53) \p \v 1 Buc yuu obêc lam la vêl ge od xomxo Yuda ob myêl levac dɨ ya blet xêkɨzêc wê yis maên ge ên nêb ob xovô buc Pasova. Mêd xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac gee, he myag môp wê nêb ob hôm Yesu xôn xôpacên dɨ hi i yib ge. \v 2 Lêc he nêl ên he nêbê, “Il ob hôm i xôn lec buc levac Pasova lêm, ên xomxo obêc yê il nipaên dɨ vông vevac vô il.” \s1 Vêx ti too mia nivɨvea lec Yesu bazub \r (Matyu 26:6-13; Jon 12:1-8) \p \v 3 Yesu la vɨgwe Betani dɨ la dô vac Saimon ben. Saimon ge wê kɨtyax mahɨzihɨzi ya ninɨvi ilage, lêc gwêbaga vô nivɨha lec. Mêd Yesu dô mɨ ya hɨxôn i, dɨ vêx ti kô butol nivɨha wê mia nivɨvea nivɨha le vac ge ti mɨ lam vô i. Mia tige mone levac. Mêd vêx tige tax butol mya dɨ too mia nivɨvea tige lec Yesu bazub. \v 4 Lêc xomxo wê dô ge, he ya yê môp tige tɨyiên ma dɨ nêl vôma ên nêbê, “Bêna lêc vêx tige too mia tige sea? \v 5 Mia tige tɨyi wê il ob vông mɨ tɨbii i kɨsuu lec mone yul yon dɨ il ob vông mone vô tɨbii wê nên susu maên gee lê, lêc vêx tige too sea.” Om he \p xêyaa vô nipaên dɨ he kunac vêx tige. \v 6 Lêc Yesu nêl ên nêbê, “Bêna lêc xam vông vɨyin vô vêx tige? Xam vông i dô. Ên môp wê i vông vô a ge, nivɨha. \v 7 Ên xomxo wê nên susu maên gee ob dô hɨxôn xam luta, om xam obêc nêb vông môp nivɨha vô he ge, od buc tɨbeac yêp tɨyi wê xam ob vông ge. Lêc a ga, a ob dô hɨxôn xam buc dia lêm. \v 8 Vêx tige vông môp tɨyi xocbê yêp vô i ge, ên a gên o xib lêm, lêc i lam lipac mia nivɨvea lec a, om tɨyi xocbê viac a nignɨvi wê xomxo ob yev a vac lôva ge. \v 9 A nêl hɨxôn nôn vô xam bêga bê vac vɨgwe vɨhati wê xomxo ob la nêl xolac vac ge, xomxo ob nêl vêx tiga kɨtong hɨxôn, om xomxo vɨhati ob xovô môp nivɨha wê i vông ge.” \s1 Judas nêb ob vông Yesu vac xomxo levac vɨgê \r (Matyu 26:14-16; Luk 22:3-6) \p \v 10 Judas Iskaliot ge Yesu nu ngɨvihi ti, lêc la vô xomxo levac wê mi si daa gee, ên nêb ob vông Yesu i loc vac he vɨgê. \v 11 Mêd he ngô kɨyang wê Judas nêl ge dɨ nɨlô vô nivɨha, om he hɨlu kɨyang xôn nêb ob vông mone ya vô Judas. Mêd Judas myag môp wê ob vông Yesu vac he vɨgê ge. \s1 Yesu ya bwoc sipsip hɨxôn nue ngɨvihi \r (Matyu 26:17-25; Luk 22:7-14,21-23; Jon 13:21-30) \p \v 12 Buc wê xomxo Yuda ob ya blet wê yis maên ge val, om buc taxlee ge wê he ob hi bwoc sipsip mɨ ya ên xovô buc Pasova ge, om Yesu nue ngɨvihi kɨnêg vô i ên nêbê, “Xe ob la viac xumac nɨlô tina wê il ob xa yaên vac lec buc Pasova ge?” \v 13 Om Yesu vông nue ngɨvihi yuu la dɨ nêl vô yuu ên nêbê, “Muu loc vac vɨgwe Jelusalem, dɨ muu obêc mɨla vô xomxo vux ti wê kɨlê mia vac dêg ge, od muu loc vô i vɨxa, \v 14 dɨ obêc la vac xumac lôma ge od muu nêl vô xomxo ti wê i xumac ge bêga bê, ‘Xolac kehe nêb xii lam kɨnêg vô ông bê xumac nɨlô tina wê i hɨxôn nue ngɨvihi ob ya yaên vac lec buc Pasova ge?’ \v 15 Muu obêc kɨnêg bêge vô i ge od obêc hɨlung xumac nɨlô levac ti wê yêp kɨsii ge vô muu, dɨ susu wê il ob xa lec dɨ dô lec ge le vac xumac tige pyap, om muu viac yaên wê il ob xa ge vac xumac nɨlô tige.” \v 16 Yesu nêl bêge vô yuu om yuu loc mɨ la Jelusalem, dɨ mɨla yê tɨyi xocbê Yesu nêl ge, mêgem yuu la viac yaên wê he ob ya ge. \p \v 17 Hɨyôv hoo la dɨ vɨgwe ob buc, om Yesu hɨxôn nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu mɨla, \v 18 mêd he la dô mɨ ya, lêc Yesu nêl ên nêbê, “A nêl hɨxôn nôn vô xam bêga bê xam wê il xa yaên hɨxônma ge ti obêc nêl a kɨtong vô xomxo levac levac.” \v 19 Kɨyang tige vông he nɨlô vô vɨyin om he toto kɨnêg lax vô Yesu ên nêbê, “Mêd a yuubê, me?” \v 20 Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu ge, ti obêc nêl a kɨtong. Ge xomxo ti wê xii xôn vɨgêm ob la vac dipac nɨlô ge. \v 21 Vɨxôhɨlôg, Xomxo Nu ob yib tɨyi xocbê xolac nêl ilage, lêc xomxo ti wê ob vông Xomxo Nu la vac tɨbii vɨgê ge, obêc kô myavɨwen nipaên lec tɨmuên. Om xomxo tige yubacên obêc ma ilage ge od obêc nivɨha.” \s1 Yesu vông pasa vô nue ngɨvihi \r (Matyu 26:26-30; Luk 22:15-20; 1 Kolin 11:23-25) \p \v 22 He dɨya, dêc Yesu hôm blet ti dɨ kɨtaa lec mêd hɨbu dɨ vông vô he dɨ nêl ên nêbê, “Hôm mɨ wa. Ga a nignɨvi.” \v 23 Nang dêc hôm kap wê wain le vac ge dɨ kɨtaa lec mêd vông vô he dɨ he toto num vac. \v 24 Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “Ga a hi wê a ob kɨpyax sea ên a nêb i ngɨdu xomxo tɨbeac xôn, om ob vông kɨyang wê Anutu hɨlu pyap ge i vô nôn lec. \v 25 A nêl hɨxôn nôn vô xam bê a obêc num mia wain i tii vac nang lêm dɨ i loc tyip vô buc wê a ob num wain paha vac Anutu ben ge.” \p \v 26 He vông lɨlo ti pyap dɨ loc mɨ la lec kɨtôn Oliv. \s1 Yesu nêl ên nêb Pita obêc yax i vun \r (Matyu 26:31-35; Luk 22:31-34; Jon 13:36-38) \p \v 27 Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam vɨhati nɨlôm obêc vô vɨyin dɨ xam ob sea a, i tɨyi xocbê kɨyang wê yêp vac xolac bêga nêbê, ‘A ob hi xomxo ti wê viac bwoc sipsip ge, om sipsip vɨhati obêc pec dɨ moo sea.’ \v 28 Xolac nêl bêge, dɨ a nêl vô xam bêga bê a obêc kɨdi lec magvɨha dɨ mug la Galili dɨ xam obêc tɨmu.” \v 29 Mêd Pita nêl vô Yesu ên nêbê, “Xomxo vɨhati obêc nêb sea ông ge od he ob sea, dɨ a mô ge, a ob sea ông lêm.” \v 30 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “A nêl hɨxôn nôn vô ông bê vô bucên tiga kokɨlêx obêc hi vya lu yuu lêm dɨ ông obêc yax a vun lu yon.” \v 31 Lêc Pita luu Yesu vya dɨ nêl kɨyang xêkɨzêc lax vô ên nêbê, “Ma vêl. A ob yax ông vun lêm. Dɨ tɨbii obêc hi a xib hɨxôn ông ge od pyap, lêc a ob yax ông vun lêm.” Dɨ nue ngɨvihi vɨhati nêl tɨyi xocbê Pita nêl ge. \s1 Yesu la kɨtaa gê Getsemani \r (Matyu 26:36-46; Luk 22:39-46) \p \v 32 Yesu he nue ngɨvihi loc mɨ la vɨgwe ti lê nêbê Getsemani, mêd Yesu nêl vô nue ên nêbê, “Xam dô ga ên a ob la kɨtaa.” \v 33 Om Yesu kô Pita yuu Jems hɨxôn Jon dɨ he la, lêc Yesu nɨlô vô vɨyin mabu, \v 34 om nêl vô yon ên nêbê, “A nɨlôg vô vɨyin levac tɨyi xocbê a ob xib ge. Om mon dô dɨ wê môp xôn dɨ le i yêp lêm.” \v 35 Mêd Yesu la teva tya dɨ la kɨpôm manôn vac kɨbun dɨ kɨtaa ên nêb obêc tɨyi ge od vɨyin tige i o lêc tulec i lêm. \v 36 Om kɨtaa bêga nêbê, “O mag, ông tɨyi wê ông ob vông môp vɨhati ge, om a nêb ông vô vɨyin tige vêl ên a, lêc ông o lêc vông i tɨyi wê a nêb ông vông ge lêm. Nge, ông vông i tɨyi xovôên wê ông vông ge.” \p \v 37 Pyap dɨ Yesu lax mɨ la vô nue ngɨvihi yon, lêc yê wê yon yêp nɨlô ma ge om nêl vô Pita ên nêbê, “Saimon, bêna lêc ông wêpê? Ông o tɨyi wê ông ob dô mamvɨha tya lê ge, me? \v 38 Om mon kɨdi lec mɨ kɨtaa, êdêc susu nipaên i o lêc yaxên mon lêm. Ên nɨlôm nêb ob vông yuac lê, lêc nimnɨvi vô vɨyin.” \p \v 39 Mêd Yesu lax mɨ la nang dɨ la kɨtaa tii vac, lêc kɨtaa tɨyi xocbê la kɨtaa lu ngwe tax ge. \v 40 Pyap dɨ lax mɨ la vô yon tii vac, lêc yê wê yon manôn yêp om yon yêp ge. Om Yesu tɨpi vô yon lêc yon o xovô kɨyang ti wê ob nêl vô Yesu ge lêm. \p \v 41 Mêd Yesu la kɨtaa dɨ vena lu ti wê vông yon ge, lêc yon yêp nɨlô ma om Yesu nêl vô yon ên nêbê, “Bêna lêc mon dɨwêp wêpênê? Ge pyap, ên buc wê xomxo ob vông Xomxo Nu la vac tɨbii nipaên vɨgê ge val vô kwabo lec. \v 42 Om mon kɨdi lec ên il ob la. Mon wê, xomxo ti wê ob vông a la vac tɨbii vɨgê ge val le ge.” \s1 Xomxo Yuda hôm Yesu xôn dɨ Yesu nue ngɨvihi pec sea \r (Matyu 26:47-56; Luk 22:47-53; Jon 18:3-12) \p \v 43 Yesu gên nêl kɨyang tige dɨ lutibed Judas wê nu ngɨvihi ti ge val. Dɨ xomxo tɨbeac wê hôm yipac yuu vɨgo ge val hɨxôn. Xomxo tigee, xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac gee dɨ Yuda levac levac ge, he vông he lam. \v 44 Judas nêl kɨyang ti vô xomxo tigee pyap ên nêbê, “Xomxo ti wê a obêc nga lia ge, od xam xovô bê ge xomxo tyo mê. Om xam hôm i xôn dɨ wê i xôn dɨ kô mɨ loc.” \p \v 45 Mêd Judas val dɨ la kwabo vô Yesu dɨ nêl vô i ên nêbê, “Xolac kehe” mêd nga i lia. \v 46 Om xomxo tigee yê dɨ la hôm Yesu xôn. \p \v 47 Mêd xomxo ti wê le kwabo ge hôm i yipac dɨ sev xomxo daa siên nên levac nu yuac ti nɨnya lihi vɨlu la vêl. \v 48 Mêd Yesu nêl vô xomxo wê hôm i xôn gee ên nêbê, “Xam xo ên xam nêbê a tɨbii yôdac ti om xam kɨlê yipac hɨxôn vɨgo dɨ lam hôm a xônê? \v 49 Tɨyi buc vɨhati a mi dô hɨxôn xam vac Anutu xumac ngɨbua dɨ a mi nêl xolac vô xam, lêc xam o hôm a xôn lêm. Om gwêbaga, kɨyang wê yêp vac xolac ge ob vô nôn lec.” \v 50 Mêd Yesu nue ngɨvihi vɨhati sea i dɨ pec mɨ la. \p \v 51 Xomxo ngɨvihi ti wê duc nivɨmihi yêp yaên kwem ti ge mɨla vô Yesu vɨxa, om tɨbii nêb ob hôm i xôn, \v 52 lêc ngɨvihi tyo pec mɨ la, dɨ nivɨmihi tô mɨ yêp dɨ i pec mɨ la xêtuac. \s1 Yesu la le vô xomxo levac manôn \r (Matyu 26:57-68; Luk 22:54-55,63-71; Jon 18:13-14,19-24) \p \v 53 Mêd he dɨdii Yesu mɨ la vô xomxo ti wê tu xomxo daa siên nên levac ge, mêd xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac gee dɨ xomxo levac levac gee, he vɨhati kɨtucma mɨ lam. \v 54 Mêd Pita tɨmu vô Yesu vɨxa mɨ la, lêc le lam teva tya om mɨla vô xomxo daa siên nên levac ben wetôv dɨ mɨla nyuu ngwax hɨxôn xêhɨpue. \p \v 55 Mêd xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn xomxo kaunsil vɨhati kɨtucma mɨ dô, mêd he keac xomxo ya lam ên nêb he i lam nêl kɨyang wê Yesu mi vông vô he ge kɨtong, ên he nêb he ob tulec kɨyang soên wê Yesu mi nêl ge ên hi i yib lec. Lêc he o tulec kɨyang ti lêm, \v 56 ên xomxo tɨbeac vô nɨlô vô Yesu, lêc he nêl kɨyang kɨtyooên dɨ kɨyang wê he vông ge o tɨyima lêm. \v 57 Om he ya le kɨsii dɨ nêl kɨyang kɨtyooên bêga lec Yesu ên nêbê, \v 58 “Xe ngô wê xomxo tige nêl ên nêbê, ‘A ob dii xumac ngɨbua ti wê xomxo lox ya vɨgê ge vêl, dɨ buc yon obêc lam la vêl ge od a ob lox vac, lêc a vɨgêg ob lox lêm.’” \v 59 Lêc xomxo wê nêl kɨyang tige, vɨhati o nêl kɨyang tɨyima lêm. \p \v 60 Mêd xomxo daa siên nên levac tige kɨdi mɨ la le vac he mahɨgun dɨ kɨnêg vô Yesu ên nêbê, “Xomxo nêl kɨyang nipaên lec ông, om ông ob nêl kɨyang ti lax vô he, me?” \v 61 Lêc Yesu le mya pɨlihi dɨ o nêl \p kɨyang ti lax vô he lêm. Om xomxo levac tige kɨnêg vô i tii vac ên nêbê, “Anutu wê il mi pɨmil ge, ông Kɨlisi wê i nu ge, me?” \v 62 Om Yesu nêl ên nêbê, “A Kɨlisi, Anutu nu. Dɨ xam ob wê a Xomxo Nu, a ob la dô vô Anutu, xêkɨzêc kehe, vɨgê hɨyôv, dɨ a ob vena vac vɨyobtoc kɨsii ganê.” \v 63 Mêd xomxo levac tige nɨlô vô nipaên om lêx ici va ngakwi dɨ nêl ên nêbê, “Om il ob keac xomxo ya mɨ he i lam nêl kɨyang hɨxôn i tii vac lêm. \v 64 Ên ici va so vya vô Anutu mɨ xam ngô pyap. Om xam nêb il vông bêna vô i?” Mêd he vɨhati nêl ên nêbê, “Yesu vông nipaên om il ob hi i yib.” \p \v 65 Mêd xomxo ya pɨsuv myaluc lec Yesu mêd vɨyum i manôn xôn ya nivɨmihi dɨ hi i dɨ nêl vô ên nêbê, “Nêl xomxo ti wê hi ông ge lê kɨtong.” Mêd xêhɨpu wê viac Anutu xumac ngɨbua ge kô i mɨ la dɨ la hi ya vɨgê. \s1 Pita yax Yesu vun \r (Matyu 26:69-75; Luk 22:56-62; Jon 18:15-18,25-27) \p \v 66 Pita gên le kɨbun lec wetôv mêd vêx ti wê vông yuac vô xomxo daa siên nên levac ge val, \v 67 lêc yê wê Pita dɨnyuu ngwax mɨ dô ge om yê i manôn dɨ nêl vô i ên nêbê, “Ông ge wê ông mi dô hɨxôn Yesu Nasalet ge.” \v 68 Lêc Pita nêl ên nêbê, “A lungên, dɨ a o xovô kɨyang wê ông nêl ge lêm.” Mêd Pita tɨtêc vêl ên he mɨ la le vô vuayen nɨnya [dɨ kokɨlêx hi vya taxlee.] \v 69 Mêd vêx yuac tige yê Pita tii vac nang om nêl vô xomxo wê dô kwabo ge ên nêbê, “Xomxo tige wê mi dô hɨxôn Yesu he nue.” \v 70 Lêc Pita yax Yesu vun nang dɨ nêb i lungên. \p Mêd he dô myabo tya nang mêd xomxo wê dô ge nêl vô Pita ên nêbê, “Vɨxôhɨlôg, xe xovô ên xe nêbê ông ge Yesu nu ngɨvihi ti, ên ông ge xomxo Galili ti.” \v 71 Lêc Pita nêl kɨyang xêkɨzêc ên nêbê, “A le vô Anutu manôn dɨ a nêl hɨxôn nôn bêga bê a o xovô xomxo ti wê xam nêl ge lêm.” \v 72 Mêd lutibed kokɨlêx hi vya tii vac nang. Om Pita xovô kɨyang wê Yesu nêl vô i bêga nêbê, “Kokɨlêx obêc vô vya lu yuu lêm dɨ ông obêc yax a vun lu yon.” Pita xovô kɨyang tige om byag levac. \c 15 \s1 Yesu la le vô gavman levac Pailat manôn \r (Matyu 27:1-2,11-14; Luk 23:1-5; Jon 18:28-38) \p \v 1 Vô pɨtoc yang xomxo levac wê mi si daa gee dɨ xomxo wê xovô Moses xolac gee dɨ Yuda levac levac hɨxôn kaunsil baba, he xôn kɨtucma dɨ keac lec kɨyang pyap mêd ku Yesu xôn dɨ kô i mɨ la vô hɨzap levac Pailat. \v 2 Mêd Pailat kɨnêg vô i ên nêbê, “Ông ge king wê Yuda vông ge, me?” Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Ông nêl i tɨyi.” \v 3 Mêd xomxo levac wê mi si daa gee, he so vya tɨbeac lec Yesu, \v 4 om Pailat kɨnêg vô Yesu ên nêbê, “Ông tɨyi wê ông ob nêl kɨyang ti lax vô he ge, me? Ngô lê. He nêl kɨyang tɨbeac lec ông.” \v 5 Lêc Yesu o nêl kɨyang ti lax vô i lêm, om Pailat yetac dɨ xo kɨyang tɨbeac. \s1 Pailat tyuc lec nêb he i hi Yesu lec xax \r (Matyu 27:15-26; Luk 23:13-25; Jon 18:39–19:16) \p \v 6 Môp wê Pailat mi vông ge yêp bêga nêbê buc wê xomxo Yuda ob myêl vɨzid Pasova ge od he mi nêl xomxo wê dô vac kalabuhu ge ti lê vô Pailat dɨ Pailat pɨwelac i dɨ vông i lam vô he. \v 7 Vô buc tige xomxo ti lê nêbê Balabas dô vac xumac kalabuhu. Balabas hɨxôn xomxo ya, he vông vevac vô gavman Lom dɨ hi xomxo ya yib om tɨbii vông he la dô vac kalabuhu. \v 8 Mêd xomxo Yuda tɨbeac la vô Pailat dɨ nêl vô Pailat nêb i pɨwelac xomxo ti vêl i tɨyi xocbê môp wê Pailat mi vông ilage. \v 9 Om Pailat kɨnêg vô he ên nêbê, “Om xam nêb a pɨwelac xomxo ti wê xam Yuda nêm king ge, me?” \v 10 Pailat nêl bêge, ên xovô nêbê xomxo levac wê mi si daa gee vaci vông Yesu lam vô i ên wê he xêyaa vô myavɨnê vô Yesu ge. \v 11 Lêc xomxo levac wê mi si daa gee nêl kɨyang tɨbeac vô xomxo Yuda ên nêb he i nêl vô Pailat bê i pɨwelac Balabas vêl. Om he nêl bêge vô Pailat. \v 12 Om Pailat kɨnêg vô he nang ên nêbê, “Om xomxo ti wê xam nêl lê nêbê Yuda nên king ge, a ob vông bêna vô i?” \v 13 Mêd he tyuc vya levac la vô Pailat ên nêbê, “Hi i lec xax pola.” \v 14 Lêc Pailat nêl vô he ên nêbê, “Om il ob hi i ên vatya? Xomxo tyo vông nipaên tina?” Lêc he tyuc vya levac tii vac vac ên nêbê, “Hi i lec xax.” \v 15 Pailat nêb ob vông he xêyaa vô nivɨha, om pɨwelac Balabas lax vô he mêd kô Yesu mɨ la hi i ya yihi, pyap dêc vông i la vac tɨbii vevac vɨgê ên nêb he i kô mɨ loc hi lec xax. \s1 Tɨbii vevac so vya vô Yesu \r (Matyu 27:27-31; Jon 19:2-3) \p \v 16 Mêd tɨbii vevac kô Yesu mɨ la vac gavman levac ben dɨ keac lie vevac vɨhati lam. \v 17 Mêd he kô ngakwi hi tɨyi xocbê king mi vɨnyum ge mɨ la vɨnyum lec Yesu dêc buu kɨpomac yin mɨ tung lec i bazub xocbê \p kɨlung ge. \v 18 Mêd he pɨmil Yesu pɨsiv dɨ nêl ên nêbê, “Ông king wê Yuda vông ge, ông dô nimvɨha.” \v 19 Mêd he hi Yesu bazub ya duvac dɨ pɨsuv myaluc lec dɨ yev vɨxa kɨtu vô i tɨyi xocbê pɨmil i pɨsiv ge. \v 20 He so vya vô i pyap, mêd kwax ngakwi hi tige vêl dɨ vɨnyum ici va ngakwi lec i nang, mêd kô i mɨ la ên nêb ob la hi i lec xax. \s1 He hi Yesu lec xax pola \r (Matyu 27:32-44; Luk 23:26-43; Jon 19:17-27) \p \v 21 He kô Yesu mɨ la vô môp dêc he yê xomxo ti wê dɨlam ên nêb ob la vɨgwe levac ge. Xomxo tyo lê nêbê Saimon wê Aleksanda yuu Lupas ma ge dɨ i ben Sailini. Om he kɨdu i nêb i kɨlê xax pola wê he ob hi Yesu lec ge. \p \v 22 Mêd he kô Yesu mɨ la vɨgwe ti lê nêbê Golgota. Lê tige kehe bêga nêbê bazub len. \v 23 Mêd xomxo ya nêb ob vông mia wain wê he pɨlepac malasin hɨxôn ge vô Yesu ên i num, lêc Yesu nêbê numên ob ma. \v 24 Mêd tɨbii vevac hi Yesu lec xax pola, mêd he nêb he ob tɨtang Yesu ngakwi vôma om he tɨde mɨ yê dêc tɨtang i tɨyi. \p \v 25 He hi Yesu lec xax vô pɨtoc, tɨyi xocbê hɨyôv manôn 9. \v 26 Mêd kɨyang wê ob nêl xomxo nên nipaên kɨtong ge, he kɨvuu i yêp kɨsii om kɨyang wê he kɨvuu lec Yesu ge, he kɨvuu bêga nêbê, “XOMXO TIGA, KING WÊ HE YUDA VÔNG GE.” \v 27 Mêd he hi tɨbii wê mi vun xomxo susu ge yuu lec xax hɨxôn Yesu, om ngwe yux lec xax vô Yesu vɨgê vɨlu hɨyôv dɨ ngwe yux vô vɨgê kêd. \v 28 [Om kɨyang wê plopet kɨvuu ilage vô nôn lec. Kɨyang yêp bêga nêbê, “He nêl i lê hɨxôn xomxo nipaên.”] \p \v 29 Mêd xomxo wê lam la ge tɨpi nɨba vô Yesu dɨ so vya vô bêga nêbê, “Ông tige wê ông nêb ông ob dii Anutu xumac ngɨbua vêl dɨ lox vac i tɨyi buc yon mê? \v 30 Om ông ngɨdu ôcông va xôn dɨ lop vêl ên xax.” \v 31 Mêd xomxo levac wê mi si daa gee ya hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac gee he êno so vya vô Yesu dɨ nêl vôma ên nêbê, “Xomxo tige ngɨdu xomxo ya xôn, lêc o tɨyi wê ob ngɨdu ici va xôn ge lêm. \v 32 Om xomxo ti wê nêbê i Kɨlisi wê Islel vông king ge, i lop vêl ên xax ên il xê dɨ vông i vin.” Mêd tɨbii yuu wê dɨyux hɨxôn Yesu ge, yuu êno nêl kɨyang nipaên lec Yesu hɨxôn. \s1 Yesu yib \r (Matyu 27:45-56; Luk 23:44-49; Jon 19:28-30) \p \v 33 Hɨyôv yev kɨtôn pux mêd vɨgwe ge vɨhati vô mapɨtoc ta dɨ i la vô hɨyôv manôn yon wê hucên ge. \v 34 Mêd hɨyôv manôn yon ge, Yesu tyuc vya levac ên nêbê, “Eloi, eloi, lama sabaktani?” Kɨyang tige kehe bêga nêbê, “Mag Anutu, mag Anutu, bêna lêc ông sea a?” \v 35 Mêd xomxo wê le kwabo vô Yesu ge ngô kɨyang wê i nêl ge, om he ya nêl ên nêbê, “Ngô lê, tige kɨyag vya lec Ilaija.” \v 36 Mêd xomxo ti tup mɨ la kô mia myamɨlumac dɨ tɨnyum vac mia kɨlin dɨ kɨlax vac ngɨsing dɨ hôm la kɨsii vô Yesu mya nêb i tep, dɨ nêl ên nêbê, “Om il ob dô mɨ yaxên bêc Ilaija obêc val vông i lop vêl ên xax, me?” \v 37 Mêd Yesu tyuc vya levac dɨ yib. \p \v 38 Mêd nivɨmihi levac ti wê yux vac Anutu xumac ngɨbua ge lêx vac kɨsii dɨ lam tô vô myahɨpu. \v 39 Mêd tɨbii levac ti wê viac tɨbii vevac vɨhati ge le vô Yesu manôn dɨ yê wê yib ge om nêl ên nêbê, “Vɨxôhɨlôg, xomxo tige Anutu nu.” \p \v 40 Dɨ vêx ya le teva lêc yê ma la Yesu. Vêx tige, Malia wê ben Makdala ge hɨxôn Malia wê Jems tɨmuên yuu Josis ta ge, dɨ Salomi. \v 41 Vô buc wê Yesu dô Galili ge od vêx tigee mi tɨmu vô i vɨxa dɨ viac i ya yaên. Dɨ buc wê Yesu la Jelusalem ge, vêx tɨbeac ya la hɨxôn om he xôn dô mɨ yê wê Yesu yib ge. \s1 He lii Yesu vac lôva \r (Matyu 27:57-61; Luk 23:50-55; Jon 19:38-42) \p \v 42 Buc tige, buc wê he Yuda ob viac he ge, ên tɨtige obêc buc sabat. Mêd vɨgwe huc, \v 43 om Josep wê ben Alimatia ge la vô Pailat. Josep ge kaunsil ti om mi dô vac kɨtucmaên hɨxôn Yuda levac levac dɨ xomxo yê i nêb i xomxo nivɨha ti. Josep dô bin buc wê Anutu nu ob lam tu king gê kɨbun ga. Mêd Josep xonaên ma dɨ loc mɨ la vô Pailat dɨ la kɨtaa i ên nêb i vôngYesu ninɨvi vô i ên i ob la lii vac lôva. \v 44 Mêd Pailat yetac ên wê Josep nêl nêbê Yesu yib ge om keac tɨbii vevac levac tige lam dɨ kɨnêg vô i ên nêbê, “Yesu yib gwêba, me?” \v 45 Mêd tɨbii levac tyo nêl ên nêbê, “Yesu yib gwêba.” Om Pailat tyuc lec nêb Josep i kô Yesu ninɨvi mɨ loc lii vac lôva. \v 46 Mêd Josep la kɨsuu nivɨmihi kwem ti mêd la kwax Yesu vêl ên xax dɨ vɨyum vac nivɨmihi tige dɨ kô mɨ la lii vac lôva wê he kɨden vac ngɨdax ge ti. Pyap dêc vɨxog ngɨdax levac ti la le vac lôva mya xôn. \v 47 Mêd Malia wê ben Makdala ge hɨxôn Malia wê Josis ta ge, yuu la hɨxôn om yê vɨgwe wê Josep la lii Yesu yêp vac ge. \c 16 \s1 Yesu kɨdi lec vac yibên \r (Matyu 28:1-8; Luk 24:1-12; Jon 20:1-10) \p \v 1 Buc sabat la vêl mêd Malia wê ben Makdala ge hɨxôn Malia wê Jems ta ge dɨ Salomi, yon kɨsuu wel hɨxôn susu nivɨvea ya ên nêb ob la lipac lec Yesu ninɨvi. \v 2 Mêd da pɨtoc yang ge yon kɨdi mɨ la, ên nêb ob la vac lôva. \v 3 Lêc yon kɨnêg vôma ên nêbê, “Letya obêc vɨxog ngɨdax vêl ên lôva mya ên xonê?” \v 4 Yon nêl bêge ên wê ngɨdax tige mabu yocên ge. Mêd yon yê ma la lêc yê wê ngɨdax vɨxog mɨ la vêl ên lôva mya ge. \v 5 Om yon la vac lôva nɨlô lêc yê xomxo ngɨvihi ti wê vɨnyum ngakwi \p kwem dia ge dô vô yon vɨgê hɨyôv, om yon yetac mabu. \v 6 Lêc xomxo tyo nêl vô yon ên nêbê, “Mon yetacên i ma. Ên mon myag Yesu Nasalet ti wê tɨbii hi lec xax ge. Lêc o dô ga lêm, ên kɨdi lec mavɨha vac yibên. Mon wê vɨgwe wê yêp lec ga pɨleva. \v 7 Om mon lôc, dɨ lôc nêl vô Pita hɨxôn Yesu nue ngɨvihi baba ge bêga bê Yesu ob mug la Galili dɨ xam obêc mɨla wê i gê Galili tɨyi xocbê nêl vô xam ilage.” \p \v 8 Mêd vêx yon ngô kɨyang wê i nêl ge dɨ yon kɨnu la dɨ yon yetac, om yon lop mɨ la vɨxun dɨ pec mɨ la, dɨ yon o nêl kɨyang kɨtong vô xomxo ti lêm, ên yon xona mabu. \s1 Malia wê ben Makdala ge yê Yesu \r (Matyu 28:9-10; Jon 20:11-18) \p \v 9 [Da pɨtoc yang ge wê Yesu kɨdi lec vac yibên ge od hɨlung i vô Malia wê ben Makdala ge taxlee. Malia ge wê Yesu tii vɨmwo nipaên vɨgê vɨlu dɨ sec yuu vêl ên i ilage. \v 10 Om Malia la vô xomxo wê mi dô hɨxôn Yesu ilage ên nêb ob nêl kɨyang tige kɨtong vô he. He dô hɨxôn nɨlô vɨyin dɨ byag mɨ dô, \v 11 lêc Malia la nêl vô he ên nêbê, “Yesu kɨdi lec vac yibên om hɨlung i vô a mɨ a xê i.” He ngô kɨyang tige lê, lêc he o vông i vin lêm. \s1 Yesu mɨla vô nue ngɨvihi yuu vac môp \r (Luk 24:13-35) \p \v 12 Nang dêc Yesu nue ngɨvihi yuu sea Jelusalem dɨ la vô môp, lêc Yesu ninɨvi pɨlepac bangwe dɨ i val vô yuu. \v 13 Om yuu lax mɨ la nêl kɨtong vô nue ngɨvihi baba, lêc he o vông i vin kɨyang wê yuu nêl ge lêm. \s1 Yesu vông yuac sinale vô nue ngɨvihi \r (Matyu 28:16-20; Luk 24:36-49; Jon 20:19-23) \p \v 14 Nang dêc Yesu nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ ti tô mɨ la ge dô dɨ ya yaên, lêc Yesu mɨla vô he mêd nêl kɨyang xêkɨzêc vô he ên wê he nɨlô xêkɨzêc dɨ he o vông i vin lêm ge, ên xomxo wê yê Yesu vô buc wê kɨdi lec mavɨha ge nêl kɨtong vô he lê, lêc he o vông i vin lêm. \v 15 Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam loc vac vɨgwe vɨhati dɨ loc nêl xolac vô xomxo vɨhati yang. \v 16 Dɨ xomxo ti obêc vông i vin dɨ lipac mia ge od Anutu obêc kɨtya i nên nipaên vêl dɨ ob dô mavɨha luta. Lêc xomxo ti obêc vông i vin lêm ge od ob tulec myavɨwen nipaên wê ob kɨtya i vêl ge. \v 17 Om xomxo wê vông i vin ge ob vông do levac hɨxôn bêga bê he ob nêl a lêg dɨ tii vɨmwo nipaên vêl, dɨ he ob keac xomxo ba vya, \v 18 dɨ he obêc hôm myel nipaên me he ob num mia kɨlin wê ob hi xomxo yib ge od susu tigee ob vông he vô nipaên lêm, dɨ he obêc vyax vɨgê lec xomxo yidac ge od yidac ob tip la.” \s1 Yesu lec mɨ lax vô ma Anutu \r (Luk 24:50-53; Sinale 1:9-11) \p \v 19 Apumtau Yesu nêl kɨyang vô nue ngɨvihi pyap, dêc Anutu kô i mɨ la lag puunê dɨ i la dô vô ma Anutu vɨgê hɨyôv. \v 20 Mêd nue ngɨvihi loc mɨ la nêl xolac vac vɨgwe vɨhati, dɨ Apumtau ngɨdu he xôn om he vông do tɨbeac vɨyang vɨyang, om do wê he mi vông ge nêl kɨtong nêbê he nêl kɨyang nôn.]