\id MAT - Patep NT [ptp] -Papua New Guinea 1986 (DBL 2014) \h MATYU \toc1 Yesu Kɨlisi xolac nivɨha wê Matyu kɨvuu ge \toc2 Matyu \toc3 Mat \mt1 MATYU \mt2 Yesu Kɨlisi xolac nivɨha \mt2 wê Matyu kɨvuu ge \c 1 \s1 Yesu Kɨlisi tɨvae bue lê \r (Luk 3:23-28) \p \v 1 Yesu Kɨlisi tɨvae bue he lê yêp ga. Devit pum lec Eblaham dɨ Yesu pum lec Devit. \p \v 2 Eblaham nu Aisak. \p Dɨ Aisak nu Jekop. \p Dɨ Jekop nu Yuda he lie. \p \v 3 Yuda nu Peles yuu Sila wê ta Tema ge. \p Dɨ Peles nu Heslon. \p Dɨ Heslon nu Lam. \p \v 4 Dɨ Lam nu Aminadap. \p Dɨ Aminadap nu Nason. \p Dɨ Nason nu Salmon. \p \v 5 Dɨ Salmon nu Boas wê ta Lehap ge. \p Dɨ Boas nu Obet wê ta Lut ge. \p Dɨ Obet nu Jesi. \p \v 6 Dɨ Jesi nu Devit wê tu Islel nên king. \p Dɨ Devit nu Solomon. Solomon ta ge wê lɨya Yulaia. \p \v 7 Dɨ Solomon nu Liaboam. \p Dɨ Liaboam nu Abaisa. \p Dɨ Abaisa nu Esa. \p \v 8 Dɨ Esa nu Jehosapat. \p Dɨ Jehosapat nu Jolam. \p Dɨ Jolam nu Asaia. \p \v 9 Dɨ Asaia nu Jotam. \p Dɨ Jotam nu Ehas. \p Dɨ Ehas nu Hesekaia. \p \v 10 Dɨ Hesekaia nu Manasa. \p Dɨ Manasa nu Emos. \p Dɨ Emos nu Josaia. \p \v 11 Dɨ Josaia nu Jekonaia he lie wê tɨbii Babilon vông vevac vô he dɨ hôm he Islel vɨhati xôn dɨ kô he mɨ la vac vɨgwe Babilon nêb he i vông yuac pɨleva vô he mɨ dô. \p \v 12 He dô vac vɨgwe Babilon dɨ Jekonaia nu Sialtiel. \p Dɨ Sialtiel nu Selababel. \p \v 13 Dɨ Selababel nu Abaiat. \p Dɨ Abaiat nu Elaiakim. \p Dɨ Elaiakim nu Eso. \p \v 14 Dɨ Eso nu Sedok. \p Dɨ Sedok nu Ekim. \p Dɨ Ekim nu Elaiat. \p \v 15 Dɨ Elaiat nu Eliesa. \p Dɨ Eliesa nu Matan. \p Dɨ Matan nu Jekop. \p \v 16 Dɨ Jekop nu Josep wê vɨnê Malia. \p Dɨ Malia kô nu Yesu wê he nêl lê ên nêbê Kɨlisi. \p \v 17 Om bue wê pum lec Eblaham dɨ i la tyip vô Devit ge, he tɨyi xocbê vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuudɨyuu (14). Dɨ bue wê pum lec Devit dɨ i la tyip vô buc wê tɨbii Babilon vông vevac vô he Islel dɨ kô he mɨ la vɨgwe Babilon ge, he tɨyi xocbê 14. Dɨ bue wê dô vô buc wê he Islel dô vac vɨgwe Babilon dɨ i la tyip vô Kɨlisi buc ge, he tɨyi xocbê 14 êno. \s1 Malia kô nu Yesu Kɨlisi \r (Luk 2:1-7) \p \v 18 Kɨyang lec wê Yesu Kɨlisi yubac ge bêga ên nêbê xomxo vɨnoo nêb Malia ob kô Josep. Lêc yuu gên o kôma lêm, dɨ he yê wê Malia xêyaa ge, lêc ge yuac wê Myakɨlôhô Ngɨbua vông. \v 19 Malia lɨya Josep ge xomxo nivɨha, om nêb ob vông Malia ni yoc vô xomxo manôn lêm, om xo ên nêb ob sea Malia lê, lêc nêb ob nêl kɨyang wê nu dô vac Malia xêyaa ge kɨtong vô xomxo tɨbeac lêm. \v 20 Josep gên dɨxo kɨyang wê nêb ob sea Malia ge vac nɨlô, mêdêc Apumtau vông angela ti lam nêl kɨyang vô Josep vac vɨvia bêga ên nêbê, “Devit nu Josep, le i lêc xona ên wê ông ob kô Malia ge lêm, ên nipwo wê Malia ob kô ge Myakɨlôhô Ngɨbua vaci vông vô Malia. \v 21 Om Malia ob kô nu tuc, dɨ ông ob nêl i lê ên nêbê Yesu, ên lê tige kehe bêga nêbê obêc vô lie vêx yuu vux vêl ên he nên nipaên.” \p \v 22 Angela nêl bêge, om kɨyang wê Apumtau nêl vô plopete ti ilage vô nôn lec. Plopete tige nêl bêga ên nêbê, \q1 \v 23 “Wê lê. Vêxwo ti ob xêyaa dɨ kô nu ti dɨ ob nêl i lê nêbê Emanyuel.” \p Plopete nêl bêge, dɨ lê Emanyuel kehe bêga nêbê Anutu dô hɨxôn il. \p \v 24 Josep yêp mɨ kɨdi lec dɨ vông tɨyi xocbê Apumtau angela nêl vô i ge dɨ viac vɨnê Malia mɨ dô hɨxôn lê, \v 25 lêc o yêp hɨxôn lêm dɨ i la tyip vô buc wê nu tuc yubac ge dɨ Josep nêl i lê nêbê Yesu. \c 2 \s1 Xomxo pɨyôp levac lam nêb ob yê Yesu \p \v 1 Malia kô Yesu vac vɨgwe Betlehem vac vɨgwe levac Judia. Helot tu he Islel nên king mɨ dô vac vɨgwe Jelusalem. Mêdêc xomxo pɨyôp levac ya lam gê vɨgwe wê hɨyôv tyip lam ge mɨ val Jelusalem dɨ nêl ên nêbê, \v 2 “Nipwo paha wê ob tu xam Yuda nêm king ge, tyo dô tina? Xe xê pɨtua wê i vông ge vac vɨgwe wê hɨyôv tyip lam ge, om xe lam ên xe nêb xe ob lam yev vɨxam kɨtu vô i.” \v 3 Helot ngô kɨyang wê he nêl ge dɨ nɨlô vô vɨyin mabu om tɨbii Jelusalem vɨhati ge, he nɨlô vô vɨyin hɨxôn. \v 4 Om Helot tyuc he Yuda levac wê mi si daa gee hɨxôn he wê xovô Moses xolac gee vɨhati lam dɨ kɨnêg vô he ên nêbê, “Xomxo ti wê lê nêbê Kɨlisi ge ob yubac vac vɨgwe tina?” \v 5 Om he nêl lax vô i ên nêbê, “Tyo ob yubac vac vɨgwe Betlehem vac vɨgwe levac Judia. Ên plopete ti kɨvuu kɨyang ilage i yêp bêga nêbê, \q1 \v 6 ‘Ông Betlehem vac vɨgwe levac Judia, ông vɨgwe nipwo, lêc ông tu levac ngɨnoo Judia levac vêl, ên xomxo levac ti obêc val vac xam mahɨgun dɨ ob viac a lige Islel.’” \p \v 7 Helot ngô kɨyang tige, mêdêc vông kɨyang la xôpacên vô xomxo pɨyôp levac tigee ên nêb he i lam vô i. He lam om Helot kɨnêg vô he nêbê buc tina wê pɨtua val tyip lec ge? Om he nêl kɨtong vô i. \v 8 Mêd Helot nêl vô he ên nêbê, “Xam loc Betlehem dɨ loc vông yuac levac lec myagên nipwo tige, dɨ xam obêc wêvô ge od xam lôm nêl vô a ên a êno ob loc yev vɨxag kɨtu vô i.” \p \v 9 Om he ngô Helot vya dɨ loc mɨ la, dɨ pɨtua wê he yê vac vɨgwe wê hɨyôv tyip lam ge la mug ên he dɨ mɨla le kɨsii vôxumac ti wê nipwo tige dɨyêp vac ge. \v 10 He yê pɨtua tige dɨ xêyaa vô nivɨha yang, \v 11 dɨ he la vac xumac nɨlô dɨ la yê nipwo tyo yuu ta Malia, dɨ yev vɨxa kɨtu vô nu tige dɨ pɨmil i. Pyap dêc he hɨkwee susu vac he vɨxec dɨ tung la vô nipwo tyo. Susu wê he vông vô i ge gol dɨ xax myaluc, dɨ susu nivɨvea nivɨhavɨha hɨxôn. \v 12 Vô bucên Anutu nêl kɨtong vô he vac vɨvia ên nêbê, “Xam lôc vôên Helot tii vacên i ma.” Om he lax môp bangwe mɨ la ben. \s1 Josep kô Malia yuu Yesu mɨ yon la Isip \p \v 13 Xomxo pɨyôp levac tigee la, mêdêc Josep yê Apumtau nên angela ti vac vɨvia dɨ angela tige nêl vô i ên nêbê, “Kɨdi lec mɨ kô nipwo yuu ta dɨ mon pec mɨ loc Isip mɨ loc dô dɨ i loc tyip vô buc wê a ob nêl kɨyang vô ông i tii vac ge, ên Helot ob myag nipwo tige ên nêb ob hi i yib.” \v 14 Josep ngô angela vya om kɨdi lec vô bucên dɨ kô nipwo tige yuu ta dɨ yon la vɨgwe levac Isip, \v 15 dɨ la dô dɨ i la tyip vô buc wê Helot yib vêl ge. Om Apumtau kɨyang wê plopete nêl ilage vô nôn lec. Plopete nêl bêga ên nêbê, “A tyuc nug tuc gê Isip mɨ i lôm.” \s1 Helot vông nue vevac la hi Islele nue vux yib \p \v 16 Mêdêc Helot xovô nêbê xomxo pɨyôp levac tigee kɨtyoo dɨ o mɨlax vô i lêm, om xêyaa vô myavɨnê mabu. Om vông tɨbii la vɨgwe Betlehem dɨ la vac vɨgwe wê yêp nɨnyawehe vô Betlehem ge hɨxôn ên nêb he i loc hi vux nipwo wê klismas ti me yuu ge vɨhati i yib. Helot nêl bêge ên xomxo pɨyôp levac nêl vô i ên nêbê he yê pɨtua ila dɨ klismas yuu lam la vêl. \v 17 Om kɨyang wê plopete Jelemaia nêl ilage vô nôn lec. Kɨyang tige nêl bêga ên nêbê, \q1 \v 18 “He ngô vya vac vɨgwe Lama wê xomxo vông tɨlôt dɨ byag levac mabu ge. Lesel byag ên nue, dɨ xomxo ti o tɨyi wê ob vông i nɨlô vô vɨyin maên ge lêm, ên nue vɨhati yib mɨma.” \s1 Josep kô vɨnê yuu nu tuc mɨ lax dô Islel \p \v 19 Tɨmuên wê Helot yib vêl ge od Apumtau angela ti nêl vô Josep vac vɨvia ên nêbê, \v 20 “Kɨdi lec dɨ kô nipwo yuu ta dɨ mon lôc mɨ loc vac vɨgwe Islel i tii vac, ên he wê nêb ob hi nipwo tige i yib ge, he yib vêl.” \v 21 Mêgem Josep kɨdi lec mɨ kô nipwo hɨxôn ta dɨ yon lax mɨ la Islel. \p \v 22 Lêc Josep ngô wê Akeleas kô ma Helot nipɨlêhê dɨ viac vɨgwe Judia, om xona ên nêb ob lax mɨ la vɨgwe tige lêm. Om Anutu nêl kɨyang vô Josep vac vɨvia tii vac, om Josep loc mɨ la vɨgwe levac Galili, \v 23 dɨ la dô vac vɨgwe Nasalet. Om kɨyang wê he plopete nêl ilage vô nôn lec. Kɨyang tige nêl bêga ên nêbê, “He ob nêl bê i ge xomxo Nasalet ti.” \c 3 \s1 Jon Lipacên nêl kɨyang \r (Mak 1:2-8; Luk 3:1-18; Jon 1:19-28) \p \v 1 Vô buc tigee Jon Lipacên kɨdi mɨ la vac vɨgwe mahɨgun pɨleva vac vɨgwe levac Judia, dɨ nêl kɨyang vô xomxo bêga ên nêbê, \v 2 “Xam pɨlepac xam, ên Anutu buc vô kwabo lec.” \v 3 Jon ge wê plopete Aisaia nêl i kɨtong ilage bêga ên nêbê, \q1 “Xomxo ti tyuc vya levac vac vɨgwe mahɨgun pɨleva ên nêbê, ‘Xam viac Apumtau môp wê obêc lam vac ge dɨ vông i môp i yêp bôbac.’” \p \v 4 Jon mi vɨnyum ngakwi wê he vông ya bwoc kamel nivɨluhu ge dɨ vêx let wê bwoc levac ninɨvi ge hɨxôn, dɨ yaên wê mi ya ge hɨveac hɨxôn vɨnoluc. \v 5 Dɨ xomxo Jelusalem dɨ xomxo vac vɨgwe levac Judia hɨxôn he vac vɨgwe toto wê yêp kwabo vô mia Jodan ge, he lam vô Jon vac mia Jodan, \v 6 dɨ nêl he nên nipaên kɨtong, dɨ Jon lipac he ya mia Jodan. \p \v 7 He Palisi hɨxôn Sadyusi tɨbeac lam ên nêb Jon i lipac he, lêc Jon yê dɨ nêl vô he ên nêbê, “Myel nipaên nue xam! Letya nêl vô xam ên nêbê xam ob pec ên Anutu xêyaa myavɨnê wê ob val vô xam tɨmuên ge? \v 8 Xam pɨlepac nɨlôm i vô paha lec lê, lêc vông môp nivɨha wê ob nêl kɨtong bêga bê xam pɨlepac xam pyap. \v 9 Dɨ le i lêc yong xacxam va dɨ xo bê Eblaham bue xam lêm. Ên a ob nêl vô xam bê Anutu tɨyi wê ob nêl dɨ ngɨdax tigae ob tu Eblaham bue ge. \v 10 Xam tɨyi xocbê xax wê xomxo ob vuv vêl ge. Ên xax wê o vuac nôn nivɨha lêm ge, xomxo ob vuv vɨhati vêl dɨ nêx i la vac ngwax. \p \v 11 “A lipac xam ya mia ên wê xam pɨlepac xam pyap ge, lêc xomxo ngwe wê ob val tɨmuên ge, xêkɨzêc wê i vông ge luu xêkɨzêc wê a vông ge vêl, dɨ a o nivɨha tɨyi wê a ob kɨlê i su ge lêm. Xomxo tyo ob lipac xam ya Myakɨlôhô Ngɨbua hɨxôn ngwax. \v 12 Xomxo tyo vɨgê obêc hôm nôn nivɨha dɨ tung i la vac xumac wê nôn nivɨha ob dô vac ge, dɨ ninɨvi pɨleva ge wê ob nêx i la vac ngwax wê yibên obêc ma ge, ên ngwax i ya vêl.” \s1 Jon lipac Yesu \r (Mak 1:9-11; Luk 3:21-22) \p \v 13 Yesu sea vɨgwe Galili dɨ lam la Jodan vô Jon ên nêb i lipac i. \v 14 Lêc Jon kol i dɨ nêl vô Yesu ên nêbê, “Ông obêc lipac a ge od nivɨha, lêc bêna lêc ông lam vô a ên ông nêb a lipac ôngê?” \v 15 Lêc Yesu nêl lax vô i ên nêbê, “Ông vông i tɨyi wê a nêl ge dɨ lipac a, ên u obêc vông môp vɨhati wê Anutu vông vô u ge i vô nôn lec.” Om Jon ngô dɨ lipac i. \p \v 16 Yesu lipac mia pyap dêc lutibed sea mia dɨ lax kehe, mêdêc lag puunê tax dɨ Yesu yê Anutu Myakɨlôhô Ngɨbua tɨyi xocbê tucluu manôn ge dɨ i lam dô lec i. \v 17 Mêdêc vya ti lam gê lag puunê bêga nêbê, “A nug tige wê a xêgyaa vin lec i dɨ a xê i nivɨha.” \c 4 \s1 Seten yaxên Yesu \r (Mak 1:12-13; Luk 4:1-13) \p \v 1 Mêdêc Myakɨlôhô Ngɨbua dɨdii Yesu mɨ la vac vɨgwe myadongên wê xomxo dô vacên ma ge ên nêb Seten i yaxên i. \v 2 Mêd Yesu o ya yaên ti lêm tɨyi vɨdiiên kehe yuu dɨ bucên kehe yuu, om vip den i. \v 3 Om Seten wê mi yaxên xomxo ge val dɨ nêl vô i ên nêbê, “Ông obêc Anutu nu ge od ông nêl dɨ ngɨdax tigae i tu yaên ên ông wa.” \v 4 Lêc Yesu nêl lax vô i ên nêbê, “Xolac nêl bêga ên nêbê, ‘Susu yaên vaci o tɨyi wê ob vông xomxo dô mavɨha ya ge lêm. Nge, xomxo ob dô mavɨha ya kɨyang vɨhati wê lam vac Anutu mya ge.’” \v 5 Yesu nêl bêge. Nang dêc Seten kô i mɨ yuu la vɨgwe ngɨbua Jelusalem dɨ lax i la lec Anutu xumac ngɨbua kɨtôn kɨsii, \v 6 dɨ nêl vô i ên nêbê, “Ông obêc Anutu nu ge od ông sox mɨ loc kɨbun, ên kɨyang ti yêp vac xolac bêga ên nêbê, \q1 ‘Anutu obêc vông angela wê i vông ge lam viac ông, dɨ hôm ông kɨsii ya vɨgê ên nêb ông vɨnuxên vɨxam lec ngɨdax i ma.’” \p \v 7 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Xolac nêl kɨyang ngwe hɨxôn bêga nêbê, ‘Le i lêc yaxên Apumtau wê ông Anutu ge lêm.’” \p \v 8 Nang dêc Seten kô Yesu mɨ yuu la lec kɨtôn dia ti kɨsii, dɨ Seten hɨlung vɨgwe wê yêp kɨbun ga ge vɨhati hɨxôn susu nivɨha vɨhati vô Yesu, \v 9 dɨ nêl vô i ên nêbê, “Ông obêc yev vɨxam kɨtu vô a dɨ pɨmil a ge od a obêc vông vɨgwe hɨxôn susu tigae vɨhati vô ông dɨ ông ob tu kehe.” \v 10 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Seten, pec mɨ loc vêl! Ên xolac nêl bêga ên nêbê, ‘Ông yev vɨxam kɨtu vô Apumtau wê ông Anutu ge vaci dɨ vông yuac wê ici va vông ge.’” \p \v 11 Yesu nêl bêge, mêdec Seten sea i mɨ la, dɨ angela ya val ngɨdu Yesu xôn. \s1 Buc taxlee wê Yesu nêl xolac vac vɨgwe levac Galili \r (Mak 1:14-15; Luk 4:14-15) \p \v 12 Yesu ngô wê tɨbii tung Jon la dô vac xumac kalabuhu ge, om la vɨgwe levac Galili mɨ la dô vɨgwe Nasalet. \v 13 Mêdec sea vɨgwe Nasalet dɨ la vɨgwe Kapaneam wê yêp vô mia luaên nɨnya vac vɨgwe levac wê Sebyulan yuu Naptalai vông ilage. \v 14 Om kɨyang wê plopete Aisaia nêl ilage vô nôn lec. Kɨyang tige nêl bêga ên nêbê, \q1 \v 15 “Vɨgwe Sebyulan hɨxôn vɨgwe Naptalai, yuu yêp vô mia luaên nɨnya, dɨ mia Jodan yêp vɨlu ganê. Tɨbii madɨluhu wê o xomxo Yuda lêm ge lam dô vac vɨgwe Galili tige. \v 16 Om he wê dô vac mapɨtoc ge he yê xêseac levac. Dɨ he wê dô vac vɨgwe yibên mapɨtoc ge, xêseac val vô he pyap.” \p \v 17 Kɨyang nêl bêge. Ge buc taxlee wê Yesu nêl xolac vô xomxo bêga ên nêbê, “Xam pɨlepac xam, ên Anutu buc vô kwabo lec.” \s1 Yesu tyuc xomxo yuudɨyuu ên nêb he i tɨmu vô i vɨxa \r (Mak 1:16-20; Luk 5:1-11) \p \v 18 Yesu mɨla vô mia luaên Galili nɨnya dɨ yê xomxo yuu, Saimon wê lê ngwe nêbê Pita ge dɨ li vux lê nêbê Andlu. Yuu nêx leac ti vac mia luaên tige nêb ob hi pis, ên yuu mi vông yuac lec pis hiên ên nêb ob kô mone lec. \v 19 Mêdêc Yesu nêl vô yuu ên nêbê, “Muu lam tɨmu vô a vɨxag, ên a ob vông muu dɨdii xomxo mɨ lam vô a i tɨyi xocbê muu dɨdii pis vac leac ge.” \v 20 Om lutibed yuu sea leac dô xel dɨ la hɨxôn Yesu. \p \v 21 Mêd yon mɨla yê Sebedi nu Jems yuu Jon wê yuu dô lec dipac hɨxôn ma Sebedi dɨ duu leac wê tip sea ge xôn. Mêdêc Yesu keac yuu lam, \v 22 om lutibed yuu sea dipac hɨxôn ma dɨ la hɨxôn Yesu. \s1 Yesu vông xomxo tɨbeac wê yidac kehe toto ge vô nivɨha lec \r (Luk 6:17-19) \p \v 23 Yesu la vɨlee vac vɨgwe levac Galili dɨ la nêl kɨyang vô xomxo vac he xumac lɨlo toto dɨ nêl xolac nivɨha lec Anutu ben lag puunê vô he, dɨ vông he wê yidac hɨxôn myavɨnê toto ge vɨhati vô nivɨha lec. \v 24 Om xomxo nêl Yesu lê la vac vɨgwe levac Silia vɨhati. Dɨ he kô xomxo wê yidac kehe toto ge vɨhati mɨ lam vô i, hɨxôn he wê kô myavɨnê ge, dɨ he wê vɨmwo nipaên dô vac he nɨlô ge, dɨ he wê yidac vông he vɨxog sea ge, dɨ he wê len vô xêlehe ge. Mêd Yesu vông he vɨhati vô nivɨha lec. \v 25 Dɨ xomxo kɨdu kɨdu wê lam gê Galili hɨxôn vɨgwe vɨgê yuu wê lê levac nêbê Dekapolis ge dɨ he Jelusalem dɨ he Judia dɨ he wê lam gê mia Jodan vɨlu ganê ge, he vɨhati la tɨmu vô Yesu vɨxa. \c 5 \s1 Yesu la lec kɨtôn kɨsii dɨ nêl kɨyang \r (Luk 6:20-23) \p \v 1 Yesu yê xomxo kɨdu levac wê kɨtuc lam vô i ge, om sea he mɨ la lec kɨtôn dɨ la dô kɨbun. Mêdêc nue ngɨvihi lec mɨ la vô i, \v 2 dɨ i nêl kɨyang vô he bêga ên nêbê, \p \v 3 “Xomxo wê xovô ên nêbê he tɨyiên ma wê Anutu ob yê he nivɨha ge, he i dô hɨxôn xêyaa nivɨha, ên Anutu ben lag puunê tu he ben. \p \v 4 “Xomxo wê nɨlô vô vɨyin om he byag ge, he i dô hɨxôn xêyaa nivɨha, ên Anutu obêc vông he nɨlô vô vɨyin maên. \p \v 5 “Xomxo wê o kô he lec lêm ge, he i dô hɨxôn xêyaa nivɨha, ên Anutu obêc nêl he lê lec kɨbun ga vɨhati. \p \v 6 “Xomxo wê xêyaa vin lec môp nivɨha wê Anutu vông ge tɨyi xocbê he xêyaa vin lec nêb ob ya yaên dɨ num mia ge, he i dô hɨxôn xêyaa nivɨha, ên môp nivɨha wê he vông ge, Anutu ob vông i vô nôn lec. \p \v 7 “Xomxo wê xo vɨgwe pɨsiv ên xomxo ge, he i dô hɨxôn xêyaa nivɨha, ên Anutu obêc xo vɨgwe pɨsiv ên he. \p \v 8 “Xomxo wê nɨlô xêseac ge, he i dô hɨxôn xêyaa nivɨha, ên he obêc yê Anutu. \p \v 9 “Xomxo wê vông kɨsoac vac xomxo wê kunacma ge, he i dô hɨxôn xêyaa nivɨha, ên Anutu obêc nêl ên nêbê he tu i nue. \p \v 10 “Xomxo obêc tɨmu vô môp nivɨha wê Anutu vông ge, lêc tɨbii obêc vông vɨyin vô he ên môp tigee ge od he i dô hɨxôn xêyaa nivɨha, ên Anutu ben lag puunê tu he ben. \p \v 11 “Xomxo obêc yê wê xam vông i vin a ge lêc obêc so vya vô xam dɨ vông vɨyin vô xam dɨ kɨtyoo kɨyang tɨbeac tɨbeac lec xam ge \v 12 od xam dô hɨxôn xêmyaa i nivɨha, dɨ hi vɨxam i pec, ên nôn nivɨha wê xam ob kô ge dô bin xam vac Anutu ben lag puunê. Xam xovô ên xam nêbê xomxo vông vɨyin tibêge vô plopete wê dô mugên ilage. \s1 Kɨyang pɨlepacên lec sol yuu xêseac \r (Mak 9:50; Luk 14:34-35) \p \v 13 “Xam tɨyi xocbê sol wê ob vô nivɨha vô xomxo kɨbun ga vɨhati ge. Lêc sol obêc vô nyen maên ge, od il ob vông vatya vô ên i vô nyen nangê? Ge vô nipaên pyap, dɨ o tɨyi wê ob vô nivɨha tii vac dɨ vông yuac ti ge lêm, om xomxo ob nêx i la dô xel dɨ kê vac kɨbun. \p \v 14 “Xam tɨyi xocbê ngwax xêseac wê ob linac lec vɨgwe vɨhati ge. Ên vɨgwe levac ti obêc yêp lec kɨtôn kɨsii ge od ob yêp xôpacên lêm. \v 15 Xomxo ti obêc byêx ngwax vac lam ge od obêc lax i la le xôpacên vac dêg nɨlô lêm. Nge, ob yu i la yux seac ên nêb i linac lec xomxo vɨhati wê dô vac xumac nɨlô ge. \v 16 Om xêseac wê xam vông ge i lêc linac vô xomxo vɨhati manôn êno bêge, ên he i yê môp nivɨha wê xam vông ge dɨ hi vɨxa i pec ên Mag Anutu wê dô lag puunê ge. \s1 Yesu nêl kɨyang lec Moses xolac \p \v 17 “Le i lêc xo bê a lam ên a nêb a ob kɨtya Moses xolac hɨxôn plopete kɨyang vêl lêm. Ên a o lam ên a nêb a ob kɨtya kɨyang tigee vêl lêm. Nge, a nêb a ob vông i vô nôn lec. \v 18 A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê gwêbaga dɨ i loc tyip vô buc wê lag yuu kɨbun xôa obêc ma ge, kɨyang wê yêp vac Moses xolac ge, bo ti xôa obêc ma lêm. Nge, vɨhati ob yêp dɨ ob vô nôn lec tɨmuên. \v 19 Om xomxo ti obêc pwoo Moses xolac bo ti vac dɨ dɨdii xomxo vac ên nêb he i tɨmu vô i vɨxa ge od xomxo tige ob kô lê nipwo vac Anutu ben lag puunê. Lêc xomxo ti obêc tɨmu vô xolac vɨhati dɨ dɨdii xomxo vac ên nêb he i tɨmu vô ge od xomxo tige obêc kô lê levac vac Anutu ben lag puunê. \v 20 A ob nêl vô xam bê môp nivɨha wê xam vông ge i luu wê xomxo xolac kehe hɨxôn he Palisi mi vông ge vêl. Lêc obêc ma ge od o tɨyi wê xam ob la vac Anutu ben ge lêm. \s1 Kɨyang lec môp xêyaa myavɨnê \r (Luk 12:57-59) \p \v 21 “Xam ngô kɨyang pyap wê yêp vô bume ilage bêga nêbê, ‘Le i lêc hi xomxo i yib lêm. Xomxo ngwe obêc hi xomxo ngwe yib ge od ob la kot dɨ kô myavɨwen.’ \v 22 He nêl bêge ilage, lêc a ob nêl vô xam bê xomxo ngwe obêc kunac li ngwe ge od ob la kot dɨ kô myavɨwen. Dɨ xomxo ngwe obêc so vya vô li ngwe ge od xomxo i vông i loc vô hɨzap levac ên i tɨtô i. Dɨ xomxo ti obêc nêl nipaên lec li ngwe nêb yacyac ge od ob la dô vac ngwax levac vac vɨgwe nipaên. \p \v 23 “Om ông obêc kô daa mɨ la le vô alta, lêc ông xovô bê muu lime ti kɨyang obêc yêp ge \v 24 od ông sea daa tige i dô kwabo vô alta dɨ lôc mɨ loc, ên muu viac kɨyang vêl lê, lêc ông lôm tung daa tɨmuên. \p \v 25 “Xomxo ti obêc kô ông mɨ la kot lêc muu ob gên dɨloc vô môp ge od muu viac kɨyang vôma. Lêc obêc ma ge od xomxo tyo obêc tung ông la vac hɨzap levac vɨgê, dɨ hɨzap levac ob vông ông la vac xêhɨpu vɨgê, dɨ xêhɨpu ob tung ông la dô vac kalabuhu, \v 26 dɨ a nêl vɨxôhɨlôg vô ông bê ông obêc lop mɨ lôm vêl ên kalabuhu lêm. Nge, ông ob dô dɨ hi myavɨwen vɨhati i ma vêl lê. \s1 Kɨyang lec môp yôdac vêx yuu vux \p \v 27 “Xam ngô kɨyang pyap wê xomxo nêl ilage bêga ên nêbê, ‘Le i lêc vông môp yôdac vêx yuu vux lêm.’ \v 28 He nêl bêge, lêc a ob nêl vô xam bê vux ti obêc yê vêx ti dɨ nɨlô yetac ên ge od tɨyi xocbê vux tige vông yôdac vô vêx tige vac nɨlô. \v 29 Om ông mamnôn vɨlu hɨyôv obêc dɨdii ông mɨ la vac môp nipaên ge od ông pul vêl dɨ nêx i loc, ên ông nimnɨvi mya tige obêc la xôa ma ge od ông ob dô nimvɨha, lêc obêc dô ge od ông nimnɨvi vɨhati ob la vac vɨgwe nipaên. \v 30 Dɨ ông vɨgêm hɨyôv obêc dɨdii ông mɨ la vac nipaên ge od ông kɨtov vêl dɨ nêx i loc, ên ông nimnɨvi mya tige obêc la xôa ma ge od ông ob dô nimvɨha, lêc obêc dô ge od ông nimnɨvi vɨhati ob la vac vɨgwe nipaên. \s1 Yesu nêl kɨyang lec xomxo wê nêb ob sea vɨnê ge \r (Matyu 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18) \p \v 31 “Xomxo nêl ilage bêga ên nêbê, ‘Xomxo ti obêc nêb ob sea vɨnê ge od i kɨvuu kɨpihac wê nêbê yuu ob seama ge ti mɨ vông vô vɨnê lê, lêc yuu i seama.’ \v 32 He nêl bêge ilage, lêc a ob nêl vô xam bê vux ti vɨnê obêc vông môp yôdac vô vux ngwe lêm, lêc lɨya sea vɨnê tyo dô ge od vux tige vông vɨnê la vac yôdac, dɨ vux ti obêc kô vêx ti wê lɨya sea i dɨ la ge od vux tige vông yôdac vô vêx tige. \s1 Kɨyang lec môp wê xomxo hɨlung vɨgê la kɨsii dɨ nêl kɨyang ge \p \v 33 “Xam ngô kɨyang pyap wê yêp vô bume ilage bêga ên nêbê, ‘Le i lêc hɨlung vɨgê loc kɨsii dɨ nêl kɨyang kɨtyooên hɨxôn lêm. Nge, xam obêc hɨlung vɨgêm la kɨsii ge od xam tɨmu vô kɨyang wê xam nêl ge i yêp bôbac vô Apumtau manôn.’ \v 34 He nêl bêge ilage, lêc a ob nêl vô xam bê le i lêc hɨlung vɨgê i loc kɨsii dɨ nêl kɨyang ti hɨxôn lêm. Dɨ le i lêc nêl kɨyang ti dɨ nêl vɨgwe lag puunê lê hɨxôn ên nêb i ngɨdu xam kɨyang xôn lêm. Ên vɨgwe lag puunê ge Anutu ben. \v 35 Dɨ le i lêc nêl kɨyang ti dɨ nêl kɨbun lê hɨxôn lêm. Ên kɨbun ga sia nipwo wê Anutu kê vɨxa lec ge. Dɨ le i lêc nêl kɨyang ti dɨ nêl vɨgwe Jelusalem lê hɨxôn lêm. Ên Jelusalem ge Anutu wê tu king levac ge ben. \v 36 Dɨ le i lêc hɨlung vɨgê lec bazub ên nêb i ngɨdu xam kɨyang xôn lêm. Ên xam o tɨyi wê xam ob vông bamzub lihi ti vô kwem me vô vɨliac lec ge lêm. \v 37 Om xam obêc nêl kɨyang ge od xam nêl bê ‘Nge’ me ‘Ma’, dɨ i pyap. Ên xam obêc nêl kɨyang ya luu tige vêl ge od ge môp wê Seten vông ge. \s1 Kɨyang lec myavɨwen nipaên \r (Luk 6:29-30) \p \v 38 “Xam ngô kɨyang pyap wê he nêl ilage bêga ên nêbê, ‘Xomxo ti obêc vông ông mamnôn vô nipaên ge od ông êno vông i manôn i vô nipaên. Dɨ xomxo ti obêc pwoo ông nɨvum pec ge od ông pwoo i nɨvu i pec êno.’ \v 39 He nêl bêge ilage, lêc a ob nêl vô xam bêga bê le i lêc vông myavɨwen nipaên vac nipaên lêm. Nge, xomxo ti obêc pɨtap ông lia vɨlu ge od ông pɨlepac lia vɨlu i loc vô i hɨxôn. \v 40 Xomxo ti obêc vông kɨyang vô ông ên nêb ob kô ngakwi wê ông vông ge od ông vông saket mɨ i kô hɨxôn. \v 41 Xomxo ti obêc keac xêkɨzêc nêbê ông kɨlê i susu mɨ loc môp kwabo tya ge od ông kɨlê mɨ muu loc môp dia tya hɨxôn. \v 42 Xomxo ti obêc kɨtaa susu ti vô ông ge od ông vông vô i. Dɨ xomxo ti obêc kɨtaa susu ti vô ông ên nêb ob kô mɨ la lêc vông i lôm ge, od le i lêc hɨngoo kɨyang wê nêl ge lêm. \s1 Kɨyang lec môp xêyaa vin lecên \r (Luk 6:27-28,32-36) \p \v 43 “Xam ngô kɨyang pyap wê xomxo nêl ilage bêga ên nêbê, ‘Xam xêmyaa i vin lec lime, dɨ xêmyaa i vô nipaên vô tɨbii wê vông nipaên vô xam ge.’ \v 44 He nêl bêge, lêc a ob nêl vô xam bêga bê xam xêmyaa i vin lec he wê yê xam nipaên ge, dɨ xam kɨtaa vô Anutu ên i vông nivɨha vô he wê vông vɨyin vô xam ge, \v 45 ên xam obêc vông bêge ge od xam obêc tu Mag Anutu lag puunê nue, ên Anutu vông hɨyôv linac lec xomxo nipaên dɨ he wê nivɨha ge hɨxôn, dɨ vông lun tô lec he wê tɨmu vô môp bôbac ge dɨ tô lec he wê so môp bôbac ge hɨxôn. \v 46 Ên xam xêmyaa obêc vin lec xomxo wê xêyaa vin lec xam ge od xam ob kô nôn bêna? Ên tɨbii nipaên mi vông bêge êno. \v 47 Dɨ xam obêc nêl kɨyang vô lime vaci ge od xam ob luu tɨbii vêl bêna? Ên tɨbii madɨluhu êno mi vông bêge hɨxôn. \v 48 Mêgem xam viac xam mɨ dô nivɨha lee i tɨyi xocbê Mag Anutu lag puunê wê nivɨha lee ge.” \c 6 \s1 Môp wê il ob vông susu vô xomxo ge \p \v 1 Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Xam xona nêm dɨ le i lêc vông môp nivɨha vô xomxo manôn bê he i yê xam nivɨha lêm. Ên xam obêc vông bêge ge od xam ob kô nôn nivɨha ti vô Mam Anutu wê dô lag puunê ge lêm. \p \v 2 “Om xam obêc nêb xam ob vông susu ti vô xomxo wê nên susu maên ge, od xam o lêc vông xomxo ti i loc mug dɨ vê vuac bê xomxo i yê xam lêm. Ên xomxo kɨtyooên wê vɨyum nipaên vac nivɨha nɨlô ge mi vông môp tibêge vac xumac lɨlo dɨ vông vac môp hɨxôn ên nêb xomxo i yê dɨ yong he lê. Om a nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bêga bê he kô nôn nivɨha pyap, om ob kô ngwe i tii vac vô buc tɨmuên nang lêm. \v 3 Om xam obêc vông susu ti vô xomxo wê nên susu maên ge od xam vɨgêm kêd i o lêc xovô yuac wê vɨgêm hɨyôv vông ge lêm. \v 4 Nge, yuac tibêge i yêp xôpacên, dɨ Mag Anutu wê yê susu yuu môp xôpacên vɨhati ge ob vông nôn nivɨha vô xam. \s1 Yesu nêl kɨyang lec môp kɨtaaên \r (Luk 11:2-4) \p \v 5 “Xam obêc kɨtaa ge od le i lêc vông i tɨyi xocbê xomxo kɨtyooên wê vɨyum nipaên vac nivɨha nɨlô ge mi vông ge lêm. Ên he xêyaa vin lec nêb ob le kɨsii vac Anutu xumac ngɨbua dɨ kɨtaa, dɨ le vac môp buuên wê xomxo tɨbeac vɨlee vac ge dɨ kɨtaa ên nêb xomxo i yê. Lêc a nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bêga bê he kô nôn nivɨha pyap, om obêc kô ngwe tii vac vô buc tɨmuên lêm. \v 6 Om xam obêc kɨtaa ge od xam loc vac xam bom xumac lôma dɨ tung vuayen lec dɨ kɨtaa vô Mag Anutu wê dô xôpacên ge, dɨ Mag Anutu wê yê susu yuu môp xôpacên vɨhati ge ob vông nôn nivɨha vô xam. \p \v 7 “Xam obêc kɨtaa ge od le i lêc kɨtaa tɨyi xocbê kɨyang pɨleva wê nôn maên ge lêm. Ên kɨtaaên tibêge tɨyi xocbê môp wê tɨbii madɨluhu mi vông ge. Ên he xo ên he nêbê he ob kɨtaa dia ge od anutu wê he vông ge ob yê he nivɨha dɨ vông kɨyang wê he nêl ge vô nôn lec. \v 8 Om xam o lêc tɨmu vô môp wê he vông ge lêm. Ên susu wê ma ên xam lêc xam gên o kɨtaa mɨ nêl lêm ge, ge Mag Anutu xovô pyap. \p \v 9 “Om xam kɨtaa bêga bê, \q1 Xe Mag ông, wê ông dô kɨsii ge, \q1 ông lêm i lam tu ngɨbua. \q1 \v 10 Ông lam tu Apumtau i tɨyi vɨgwe vɨhati. \q1 Ông kɨyang i lam vô nôn gê kɨbun ga xocbê yêp gê kɨsii ge. \q1 \v 11 Ông vông nyang vô xe i tɨyi buc \q1 vɨhati. \q1 \v 12 Xe nêm myavɨwen wê yêp vô xe ge, ông kɨtya vêl, xocbê xe kɨtya nêm nipaên vêl vôma ge. \q1 \v 13 Ông o lêc dɨdii xe mɨ loc vac kɨyang wê ob yaxên xe ge lêm. Nge, ông vô xe vêl ên nipaên vɨhati. \q1 [Ông Apumtau, ông xêpɨlihi dɨ xêkɨzêc dɨ ông xêseac kehe dɨ luta lêc luta. Kɨyang nôn.] \p \v 14 “Wê lê. Xam obêc kɨtya xomxo nên nipaên vêl ge od Mag Anutu obêc kɨtya xam nêm nipaên vêl. \v 15 Lêc xam obêc kɨtya xomxo nên nipaên vêl lêm ge od Mag Anutu ob kɨtya xam nêm nipaên vêl lêm. \s1 Kɨyang lec môp wê he mi ngɨbua yaên ge \p \v 16 “Buc wê xam obêc ngɨbua yaên lec ge od le i lêc dô ma yux yux tɨyi xocbê xomxo kɨtyooên ge lêm. Ên he mi vông môp tibêge ên nêb xomxo i yê he dɨ xovô bê he ngɨbua yaên. Lêc a nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bêga bê he kô nôn nivɨha pyap, om obêc kô ngwe tii vac vô buc tɨmuên nang lêm. \v 17 Om xam obêc ngɨbua yaên ge od xam hɨvip bamzub dɨ lipac mamnôn hɨxôn, \v 18 ên xomxo i yê, lêc o xovô wê xam ngɨbua yaên ge lêm. Lêcom Mag Anutu wê dô xôpacên ge vaci ob xovô, dɨ Mag Anutu wê yê susu yuu môp xôpacên vɨhati ge obêc vông nôn nivɨha vô xam. \s1 Yesu nêl kɨyang lec susu nivɨhavɨha \r (Luk 12:33-34) \p \v 19 “Le i lêc kɨtuc susu nivɨhavɨha tɨbeac gê kɨbun ga lêm. Ên susu wê yêp kɨbun ga ge, gwaakivac ob lic sea dɨ guva ob iac sea, dɨ tɨbii yôdac ob dii xumac dɨ la vun susu tigee. \v 20 Om xam kɨtuc susu nivɨhavɨha i loc yêp vac Anutu ben lag puunê. Ên susu wê yêp vac Anutu ben lag puunê ge, gwaakivac ob lic lêm dɨ guva ob iac lêm, dɨ tɨbii yôdac ob dii xumac dɨ la vun lêm. \v 21 A nêl bêge vô xam, ên vɨgwe wê xam susu nivɨhavɨha dô vac ge, ge xam ob vông nɨlôm la vô vɨgwe tige. \s1 Xêseac wê xomxo ninɨvi vông ge \r (Luk 11:34-36) \p \v 22 “Xam mamnôn tɨyi ngwax xêseac wê linac lec nimnɨvi ge. Om mamnôn obêc dô nivɨha ge od nimnɨvi vɨhati ob dô vac xêseac. \v 23 Lêc mamnôn obêc vô nipaên ge od nimnɨvi vɨhati ob vô mapɨtoc. Dɨ xêseac wê dô vac xam nɨlôm ge obêc mapɨtoc ge od mapɨtoc ob vô levac dɨ hɨvun xam xôn. \s1 Kɨyang lec Anutu dɨ mone \r (Luk 16:13) \p \v 24 “Xomxo ti o tɨyi wê ob vông yuac vô xomxo levac yuu ge lêm. Ên xêyaa obêc vin lec ngwe dɨ ob yê ngwe nipaên, me obêc vông nɨlô la vô ngwe dɨ vô nɨmi vô ngwe. Om o tɨyi wê xam ob vông nɨlôm i loc vô Anutu hɨxôn mone ge lêm. \s1 Yesu nêl kɨyang lec yaên yuu numên \r (Luk 12:22-31) \p \v 25 “Om a nêl vô xam bê xam o lêc vông nɨlôm i vô vɨyin lec yaên yuu numên hɨxôn ngakwi lêm, ên môp wê il ob dô madvɨha ge luu yaên vêl, dɨ môp wê il ob viac nidnɨvi ge luu ngakwi vêl. \v 26 Xam wê menac dɨ xovô bê menac o xin yaên vê lêm, dɨ he o kô yaên nôn vac yuac lêm, dɨ he o kɨtuc yaên la dô vac xumac ti lêm. Lêc Mag Anutu wê dô lag puunê ge vaci vet he, dɨ Anutu xêyaa vin lec xomxo luu menac tigee vêl om Anutu ob viac xam nivɨha êno. \v 27 Xam ti o tɨyi wê xam ob xo kɨyang tɨbeac dɨ tɨtul buc wê xam ob dô mamvɨha ge i vô dia lêm. \p \v 28 “Bêna lêc xam xo kɨyang tɨbeac lec ngakwi? Xam xovô nita wê vuac mavɨya ge. He o vông yuac ti lec ngakwi me he o duu nivɨmihi ti lêm. \v 29 Lêc a nêl vô xam bêga bê vunacên wê he vông ge luu vunacên nivɨhavɨha wê King Solomon vông ilage vêl. \v 30 Nita wê vuac mavɨya ge tyip vac yuac mɨ le gwêbaga, lêc tɨtige xomxo ob kɨtov vêl dɨ nêx la vac ngwax, lêc Anutu vunac vô he nivɨha. Xam ge, vông vinên wê xam vông ge nipwo lee tya, lêcom xam xovô bê Anutu obêc viac xam nivɨha luu mavɨya vêl. \v 31 Om le i lêc xo kɨyang tɨbeac dɨ nêl bêga bê, ‘Il ob xa vatya, dɨ il ob num vatya, dɨ il ob vɨnyum ngakwi tibêna?’ lêm. \v 32 Ên tɨbii madɨluhu ge wê xo kɨyang tɨbeac ên nêb ob tulec susu tibêgee. Dom Mag Anutu wê dô lag puunê ge xovô susu wê ma ên xam ge pyap. \v 33 Mêgem xam obêc vông nɨlôm i loc vô Anutu hɨxôn môp nivɨha wê i vông ge od Anutu obêc vông susu ninɨvi xen vô xam hɨxôn. \v 34 Om xam o lêc xo kɨyang tɨbeac lec buc tɨtige lêm, ên obêc tɨtige ge od xam ob xovô susu me vɨyin wê xam ob tulec tɨtige. Vɨyin wê buc toto vông ge i yêp lec buc titi ge bôbac.” \c 7 \s1 Le i lêc yaxên xomxo nên kɨyang lêm \r (Luk 6:37-38,41-42) \p \v 1 Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Le i lêc yaxên xomxo nên kɨyang lutibed lêm, ên Anutu i o lêc yaxên xam nêm kɨyang lêm. \v 2 Ên Anutu obêc yaxên xam nêm kɨyang tɨyi xocbê xam va yaxên xomxo nên kɨyang ge. Ên môp wê xam vông vô xomxo ge od Anutu obêc vông i tɨyi wê xam vông vô he ge vô xam. \v 3 Bêna lêc ông wê xax mavɨgen nipwo tya wê le vac lim manôn ge dɨ nêlê, dɨ ông lungên xax yatôv wê le vac ôcông va mamnôn ge? \v 4 Xax levac le vac ông mamnôn, bêna lêc ông nêl vô lim ên ông nêbê ông ob hôm xax mavɨgen nipwo tya wê le vac lim manôn ge vêl? \v 5 Ông xomxo kɨtyooên, ông hôm xax yatôv wê le vac ông mamnôn ge vêl tax ên mamnôn i seac, ge od ông tɨyi wê ông ob hôm xax mavɨgen nipwo tya wê le vac lim manôn ge vêl. \p \v 6 “Le i lêc nêx susu ngɨbua i loc vô noo lêm. Dɨ le lêc nêx komkom wê mone levac ge i loc vô bwoc lêm, ên he ob kê i hɨbu sea dɨ ob pop mɨ nga xam. \s1 Kɨyang lec môp kɨtaaên \r (Luk 11:9-13) \p \v 7 “Xam kɨtaa vô Anutu ên i vông susu vô xam, dɨ xam myag susu êdêc wêvô, dɨ hi vɨgêm lec vuayen ên i tax ên xam. \v 8 Ên xomxo vɨhati wê kɨtaa vô Anutu ge obêc kô nôn tɨyi wê he kɨtaa ge, dɨ xomxo ti wê myag susu ge obêc yêvô, dɨ xomxo ti wê hi vɨgê lec vuayen ge vuayen obêc tax ên i. \p \v 9 “Xam nume ti obêc kɨtaa ma ên nêb ob ya blet ge od ma ob vông ngɨdax ti vô, me? \v 10 Dɨ nu tige obêc kɨtaa ma ên nêb ob ya pis ge od ma ob vông myel ti vô, me? \v 11 Xam ga xomxo kɨbun nimpaên, lêc xam mi vông susu nivɨha vô nume. Om xam xovô bêga bê il Mag Anutu wê dô lag puunê ge ob vông susu nivɨhavɨha i luu vêl vô xomxo wê kɨtaa i ge. \p \v 12 “Om môp vɨhati wê xam nêb xomxo i vông vô xam ge, xam vông môp bêge vô he êno, ên kɨyang wê Moses hɨxôn plopete nêl ge kehe bêge. \s1 Kɨyang lec môp nipwo yuu môp levac \r (Luk 13:24) \p \v 13 “Xam loc vô môp vuayen nipwo, ên môp wê ob dɨdii xomxo la xôa ma ge, ge môp levac wê ob vông yuac levac vô xomxo lêm. Om xomxo tɨbeac la vô môp ngwe ge. \v 14 Lêc môp wê ob dɨdii xomxo la dô mavɨha ge, ge môp nipwo wê vông yuac levac vô xomxo. Om xomxo yuutyabed ob yêvô mɨ la vô môp tige. \s1 Yesu nêl kɨyang lec plopete kɨtyooên \r (Luk 6:43-44; Luk 13:25-27) \p \v 15 “Xam xona nêm ên plopete kɨtyooên, ên he tɨyi xocbê he vɨnyum bwoc sipsip nivɨluhu om xam so ên xam nêbê he xomxo nivɨha. Lêc he nɨlô tɨyi xocbê noo nipaên. \v 16 Xam obêc xovô he lec môp wê he vông ge. Ên xomxo ob yul myedanôn nôn lec kɨpomac yin yatôv lêm. Dɨ xomxo ob yul kɨsung nôn lec nyela yatôv lêm. \v 17 Ên xax nivɨha vɨhati ob vuac nôn nivɨha, dɨ xax nipaên vɨhati ob vuac nôn nipaên. \v 18 Xax nivɨha o tɨyi wê ob vuac nôn nipaên ge lêm, dɨ xax nipaên o tɨyi wê ob vuac nôn nivɨha ge lêm. \v 19 Xax vɨhati wê o vuac nôn nivɨha lêm ge, xomxo ob vuv vêl dɨ nêx i la vac ngwax. \v 20 Om xam obêc xovô plopete kɨtyooên lec môp nipaên wê he vông ge. \p \v 21 “Xomxo wê mi nêl ‘Apumtau, Apumtau’ vac mya pɨleva ge, he ob la dô vac Anutu ben lêm. Nge, he wê tɨmu vô môp wê Mag Anutu lag puunê vông ge wê ob la dô vac Anutu ben. \v 22 Ôbêc vô buc levac tɨmuên ge od xomxo tɨbeac obêc nêl ên nêbê, ‘Apumtau, Apumtau, xe vông yuac plopete lec ông lêm, dɨ xe tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo lec ông lêm, dɨ xe vông do levac tɨbeac lec ông lêm.’ \v 23 Lêc a obêc nêl vô he bê, ‘A lungên xam. Xam ge xomxo nipaên, om xam pec vêl ên a magnôn.’ \s1 Kɨyang pɨlepacên lec xumac loxên \r (Luk 6:47-49) \p \v 24 “Xomxo vɨhati wê ngô a kɨyang dɨ vông a vyag vô nôn lec ge, he tɨyi xocbê xomxo xovôên nivɨha ti wê lox xumac lec ngɨdax pɨtehe kɨsii. \v 25 Dɨ buc lun val dɨ mia butac, dɨ vɨgwe vɨyii, om xumac vô yocyoc, lêc o kɨpê lêm, ên lox xumac lec ngɨdax om xumac le xêkɨzêc. \v 26 Dɨ xomxo vɨhati wê ngô a kɨyang, lêc o tɨmu vô lêm ge, he tɨyi xocbê xomxo pɨyôp maên ti wê lox xumac lec luda pɨleva. \v 27 Dɨ buc lun val dɨ mia butac dɨ vɨgwe vɨyii, om xumac vô yocyoc dɨ kɨpê mɨ la dii sea.” \p \v 28 Yesu nêl kɨyang vɨhati gee pyap dɨ xomxo kɨdu levac wê kɨtucma dɨ ngô kɨyang ge yetac mabu ên kɨyang wê i nêl ge, \v 29 ên Yesu o nêl kɨyang vô he tɨyi xocbê xomxo wê xovô Moses xolac ge lêm. Nge, nêl kɨyang hɨxôn xêkɨzêc. \c 8 \s1 Yesu vông xomxo wê kɨtyax mahɨzihɨzi ge ti vô nivɨha lec \r (Mak 1:40-44; Luk 5:12-14) \p \v 1 Yesu sea kɨtôn dɨ lop mɨ la dɨ xomxo tɨbeac hɨwocên tɨmu vô i vɨxa mɨ lam. \v 2 Mêd xomxo wê kɨtyax mahɨzihɨzi ge ti val vô Yesu dɨ yev vɨxa kɨtu vô dɨ nêl vô i ên nêbê, “Xomxo levac, ông obêc nêb ông ob vông a nignɨvi i vô nivɨha lec ge od ông tɨyi.” \v 3 Mêgem Yesu tɨtô vɨgê mɨ la vyax lec i dɨ nêl ên nêbê, “A nêb ông vô nimvɨha lec.” Yesu nêl dɨ kɨtyax mahɨzihɨzi tige wax la vêl lutibed dɨ xomxo tyo ninɨvi vô nivɨha lec. \v 4 Mêdec Yesu nêl vô i ên nêbê, “Le i lêc nêl nimnɨvi wê vô nivɨha lec ge kɨtong vô xomxo ti lêm. Dɨ ông loc hɨlung nimnɨvi mô vô xomxo wê mi si daa vô Anutu ge dɨ vông daa i tɨyi môp wê Moses xolac nêl ge, ên xomxo vɨhati i yê dɨ xovô bê ông nimnɨvi vô nivɨha lec.” \s1 Yesu vông Lom vevac levac nu yuac ti vô nivɨha lec \r (Luk 7:1-10) \p \v 5 Yesu loc mɨ la vɨgwe Kapaneam, mêdec Lom vevac levac wê viac nue vevac 100 ge ti lam vô Yesu dɨ kɨtaa i ên nêbê, \v 6 “Xomxo levac, a nug yuac ti vông yidac levac mɨ yêp vac a bog, lêc vɨgê yuu vɨxa len vô xêlehe dɨ i yaxên myavɨnê levac.” \v 7 Om Yesu nêl vô i ên nêbê, “A ob loc vông i vô nivɨha lec.” \v 8 Lêc xomxo vevac tige nêl lax vô i ên nêbê, “Xomxo levac, a o nivɨha tɨyi wê ông ob lam vac a xumac lôma ge lêm. Om ông vyam i nêl dɨ a nug yuac i vô nivɨha lec. \v 9 Ên a ga êno wê a la vac xomxo levac kwa ngɨbi, dɨ a nuge vevac ge wê lam vac a kwa ngɨbi. Om a obêc nêl vô he ti ên a nêb i loc ge od ob la, dɨ a obêc nêl vô ti bê i lam ge od ob lam, dɨ a obêc nêl vô nug yuac ti bê i vông yuac ge od ob vông. Dɨ ông êno, ông ge xomxo xêkɨzêc, om a xovô ên a nêbê \p ông obêc le teva dɨ nêl ge od a nug yuac tige ob vô nivɨha lec.” \v 10 Yesu ngô kɨyang wê xomxo tyo nêl ge om yetac, dɨ nêl vô xomxo tɨbeac wê tɨmu vô i vɨxa ge ên nêbê, “A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê a o xê xomxo Islel ti wê vông i vin xêkɨzêc tɨyi xocbê Lom tiga vông i vin ge lêm. \p \v 11 “A nêl vô xam bêga bê tɨbii tɨbeac ob kɨdi vac vɨgwe wê hɨyôv tyip lam ge dɨ vɨgwe wê hɨyôv hoo la ge dɨ la dô mɨ ya hɨxôn Eblaham yuu Aisak yon Jekop vac Anutu ben lag puunê. \v 12 Lêc Islel wê he nêb he ob la dô vac Anutu ben ge, Anutu ob tii he la dô vac vɨgwe mapɨtoc. Vac vɨgwe tige he ob byag levac dɨ ob kic nɨvu lecma.” \p \v 13 Mêdec Yesu nêl vô Lom vevac levac tige ên nêbê, “Ông loc bom. Kɨyang wê ông nêl ge obêc vô nôn lec i tɨyi xocbê ông vông i vin dɨ kɨtaa a ge.” Om hɨyôv manôn tibed tige xomxo yuac tige vô nivɨha lec. \s1 Yesu vông Saimon Pita yen vêxta vô nivɨha lec \r (Mak 1:29-31; Luk 4:38-39) \p \v 14 Yesu la vac Pita ben, lêc yê wê Pita yen vêxta vông yidac ngwax tum mɨ yêp. \v 15 Om la hôm lec vɨgê, dɨ yidac tip la, mêdec vêx tyo kɨdi lec dɨ viac yaên ên nêb i ya. \s1 Yesu vông xomxo yidac tɨbeac vô nivɨha lec \r (Mak 1:32-34; Luk 4:40-41) \p \v 16 Vô hucên xomxo tɨbeac kô lie wê vɨmwo nipaên dô vac he nɨlô gee mɨ val vô Yesu. Mêd Yesu nêl dɨ vɨmwo nipaên tigee lop mɨ la vêl ên he, dɨ Yesu vông he wê yidac ge vɨhati vô nivɨha lec hɨxôn. \v 17 Om kɨyang wê plopete Aisaia nêl ilage vô nôn lec. Ilage Aisaia nêl bêga ên nêbê, “Ici va kô il nêd myavɨnê hɨxôn yidac wê vông il ge vêl.” \s1 Xomxo wê nêb ob tɨmu vô Yesu vɨxa ge \r (Luk 9:57-60) \p \v 18 Yesu yê wê xomxo tɨbeac buu i ge, om nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Xam lam ên il ob la mia luaên vɨlu ganê.” \v 19 Mêdec xomxo wê xovô Moses xolac ge ti val vô Yesu dɨ nêl vô i ên nêbê, “Xolac kehe, vɨgwe vɨhati wê ông ob la vac ge, a ob loc hɨxôn ông.” \v 20 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Le i lêc nêl decdec bê ông ob lam hɨxôn a lêm, ên lɨlii mi yêp vac yen, dɨ menac mi vông lɨwihi lec xax, lêc a, Xomxo Nu, a bog wê a ob xêp vac ge ma.” \v 21 Nang dêc xomxo wê mi tɨmu vô Yesu vɨxa ge ti nêl vô i ên nêbê, “Xomxo levac, ge tɨyi wê a ob la yev mag vêl lê, lêc lam tɨmu vô ông vɨxam, me?” \v 22 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Ông lam tɨmu vô a vɨxag, dɨ xomxo yibên vaci i yev xomxo yibên.” \s1 Yesu nêl dɨ lea yuu mia vô nɨnya lehe vô i vya \r (Mak 4:36-41; Luk 8:22-25) \p \v 23 Nang dêc Yesu la lec dipac dɨ nue ngɨvihi la hɨxôn dɨ he la. \v 24 He mɨla mia luaên mahɨgun lê, lêc lea mabu val, om mia kɨpyax la vac dipac nɨlô mɨ pup lec, dɨ Yesu dɨyêp, \v 25 om nue ngɨvihi la tɨpi vô i dɨ nêl vô i ên nêbê, “Xomxo levac, ngɨdu xe xôn, ên il ob la xib.” \v 26 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam xona ên va? Xam nêm vông vinên nipwo tya.” Mêd Yesu kɨdi lec dɨ pɨping lea yuu mia, om lea levac tip la dɨ mia tɨpiên ma. \v 27 Om nue ngɨvihi yetac mabu dɨ nêl vôma ên nêbê, “Xomxo tiga letya, lêc lea yuu mia vô nɨnya lehe vô i?” \s1 Yesu tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo yuu \r (Mak 5:1-17; Luk 8:26-37) \p \v 28 Yesu he nue ngɨvihi dô lec dipac dɨ loc mɨ la tɨbii Gadala ben wê yêp mia luaên vɨlu ganê. Xomxo yuu wê vɨmwo nipaên dô vac yuu nɨlô ge dô vac vɨgwe tige. Yuu mi dô vac vɨgwe wê xomxo yibên mi yêp vac ge, lêc yuu yê wê Yesu val ge om yuu la vô i. Xomxo yuu ge la dô vɨmen, om xomxo xona ên yuu dɨ o vɨlee mɨ la vô môp tige lêm. \v 29 Mêdec yuu tyuc ên nêbê, “Anutu nu ông, ông ob vông bêna vô xe? Buc tige valên gên ma, lêc ông lam ên ông nêb ông ob vông xe vô nipaên tax, me?” \v 30 Yuu nêl bêge, mêd bwoc kɨdu levac dɨya gê teva tya. \v 31 Om vɨmwo nipaên wê dô vac yuu nɨlô gee kɨtaa Yesu ên nêbê, “Ông obêc tii xe vêl ge od ông vông xe la dô vac bwoc tiganêe nɨlô.” \p \v 32 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam loc.” Mêgem vɨmwo nipaên tigee lop vêl ên xomxo yuu ge dɨ la vac bwoc nɨlô, mêdec bwoc tigee vɨhati tup mɨ la vac madia dɨ la tô vac mia dɨ yib mɨma vêl. \p \v 33 Mêd xomxo wê mi viac bwoc tigee pec mɨ la vɨyangtôv dɨ mɨla nêl kɨyang lec bwoc wê yib ge kɨtong dɨ nêl xomxo yuu wê vɨmwo nipaên dô vac yuu nɨlô ge kɨtong hɨxôn. \v 34 Om tɨbii wê dô vac vɨgwe tige vɨhati xona ên Yesu om lam myag i mɨ yêvô, dɨ nêl kɨyang xêkɨzêc vô i ên nêbê i sea he ben dɨ loc vac vɨgwe bangwe. \c 9 \s1 Yesu vông xomxo wê len vô xêlehe ge ti vô nivɨha lec \r (Mak 2:1-12; Luk 5:17-26) \p \v 1 Yesu lec dipac mɨ lax mɨ la mia luaên vɨlu ganê mɨ la ben. \v 2 Mêdec tɨbii ken xomxo wê len vô xêlehe ge ti lec pêt wê i vông ge mɨ lam vô Yesu. Mêgem Yesu yê wê he vông i vin ge, om nêl vô xomxo tyo ên nêbê, “Nug, ông xêmyaa i vô nivɨha, ên a kɨtya ông nêm nipaên vêl pyap.” \p \v 3 Lêcom xomxo wê xovô Moses xolac gee dô hɨxôn om xo vac nɨlô ên nêbê, “Xomxo tige so vya vô Anutu.” \p \v 4 Lêc Yesu xovô kɨyang wê he xo vac nɨlô ge, om nêl vô he ên nêbê, “Bêna lêc xam xo kɨyang nipaên bêge vac nɨlômê? \v 5 Kɨyang bêna il ob nêl lutibedê? A ob nêl bê ‘a kɨtya ông nêm nipaên vêl,’ me a ob nêl bê ‘ông kɨdi lec mɨ loc’? \v 6 Mêlêc a nêb a ob vông xovôên vô xam bê a, Xomxo Nu, a tɨyi wê a ob kɨtya xomxo nên nipaên vêl gê kɨbun ga ge.” Mêgem Yesu nêl vô xomxo ti wê len vô xêlehe ge ên nêbê, “Kɨdi lec mɨ hôm ông guhu lec dɨ lôc bom.” \v 7 Mêd vux tyo kɨdi lec mɨ la ben. \v 8 Mêgem xomxo tɨbeac yê dɨ xona mabu dɨ pɨmil Anutu lê, ên wê i vông xêkɨzêc tibêge vô xomxo tige. \s1 Yesu nêb Matyu i lam tɨmu vô i vɨxa \r (Mak 2:13-17; Luk 5:27-32) \p \v 9 Pyap dêc Yesu loc mɨ la, lêc mɨla yê xomxo ti lê nêbê Matyu wê xeedô vac \p xumac wê he mi kô takis vac ge. Om Yesu nêl vô i ên nêbê, “Lam tɨmu vô a vɨxag.” Mêgem Matyu kɨdi lec dɨ la tɨmu vô Yesu vɨxa. \p \v 10 Mêdec Yesu la ya vac Matyu ben, dɨ tɨbii nipaên wê mi kô takis ge hɨxôn tɨbii nipaên tɨbeac, he lam dô mɨ ya hɨxôn Yesu he nue ngɨvihi. \v 11 Lêc he Palisi ge, he yê om nêl vô Yesu nue ngɨvihi ên nêbê, “Bêna lêc xam nêm xolac kehe la ya hɨxôn tɨbii nipaên wê mi kô takis ge yuu tɨbii nipaên tɨbeacê?” \p \v 12 Lêc Yesu ngô wê he nêl ge om nêl vô he ên nêbê, “Xomxo nivɨha ob la vô docta lêm. Nge, tɨbii wê yidac ge wê ob la vô docta. \v 13 Om xam loc dɨ xovô kɨyang wê yêp vac xolac bêga ên nêbê, ‘A o nêb xam si daa vô a lêm. Nge, a nêb xam xo vɨgwe pɨsiv ênma môci.’ Xolac nêl bêge, om a o lam ên a nêb a ob tyuc xomxo nivɨha lêm. Nge, a lam ên a nêb a ob tyuc xomxo nipaên.” \s1 Kɨyang lec yaên yuu ngakwi hɨxôn bwoc ninɨvi \r (Mak 2:18-22; Luk 5:33-39) \p \v 14 Nang dêc Jon Lipacên nue ngɨvihi val vô Yesu dɨ nêl vô i ên nêbê, “Xe hɨxôn Palisi, xe mi ngɨbua yaên tɨyi buc tɨbeac, lêc bêna lêc ông nume ngɨvihi o ngɨbua yaên lêm?” \p \v 15 Om Yesu nêl kɨyang pɨlepacên ti vô he ên nêbê, “Tɨbii lie ti obêc ii vêx lêc gên dô hɨxôn lie ge od he nɨlô ob vô vɨyin, me? Ma vêl. Lêc obêc buc tɨmuên wê tɨbii ob kô li tige vêl ên he ge od he ob ngɨbua yaên. \v 16 Dɨ xomxo ti nên ngakwi obêc tip ge od obêc kɨping ngakwi paha myahɨpu ti vêl mɨ la duu lec tɨkwê lêm. Ên obêc vông bêge ge od myahɨpu paha tige obêc tɨtê tɨkwê lêx dɨ tocên obêc vô myakɨpwoc. \v 17 Dɨ xomxo ti ob too wain paha vac bwoc ninɨvi tɨkwê lêm. Ên obêc too vac ge od wain obêc nyôn ninɨvi tɨkwê tige tip dɨ too la dɨ ninɨvi vô nipaên. Om wain paha ge, xomxo too vac bwoc ninɨvi paha, dɨ wain yuu xôn ninɨvi ob dô nivɨha.” \s1 Xomxo levac nu vêx dɨ vêx yidac ngwe, yuu kɨyang \r (Mak 5:22-43; Luk 8:41-56) \p \v 18 Yesu gên nêl kɨyang bêge vô he, mêdec tɨbii levac ti lam yev vɨxa kɨtu vô i dɨ nêl ên nêbê, “A nug vêx gên yib tya ga om ông lam vyax vɨgêm lec i, ên i kɨdi lec mavɨha i tii vac.” \v 19 Mêgem Yesu kɨdi lec hɨxôn nue ngɨvihi mɨ he la. \p \v 20 Mêd vêx ti dô vac he mahɨgun, lêc vêx tige, yidac kwatuacên ti vông i tɨyi klismas vɨgê yuu dɨ yuu tô mɨ la (12), lêc o ma lêm. Vêx tyo val le vô Yesu nɨmi dɨ vyax vɨgê lec Yesu ngakwi myahɨpu, \v 21 ên xo ên nêbê, “A obêc hôm lec Yesu ngakwi myahɨpu ge od a obêc vô nivɨha lec.” \v 22 Mêdec Yesu pɨlepac dɨ yê vêx tyo, om nêl vô ên nêbê, “Nug, ông nɨlôm i vô nivɨha, ên vông vinên wê ông vông ge ob vông ông vô nimvɨha lec.” Mêdec lutibed vêx tige vô nivɨha lec. \p \v 23 Mêd Yesu loc mɨ la vac xomxo levac tige ben, dɨ yê he wê vê ngɨvêg ge hɨxôn kɨdu levac wê byag dɨ vông nidɨdun levac ge. \v 24 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam kɨdi lec mɨ loc, ên nipwo tige o yib lêm. Nge, ici va dɨyêp.” Lêc he nap lec kɨyang wê i nêl ge. \v 25 Om Yesu tii he lop mɨ la vêl, dɨ la xumac lôma dɨ la hôm lec vêx tyo vɨgê, dɨ i kɨdi lec mavɨha. \v 26 Mêgem xomxo nêl kɨyang tige vô levac vac vɨgwe tigee vɨhati. \s1 Yesu vông xomxo manôn tocên yuu dɨ kwa maên ti vô nivɨha lec \p \v 27 Yesu sea vɨgwe tige mɨ la, dɨ xomxo yuu wê manôn toc ge tɨmu vô i vɨxa, dɨ keac vya levac ên nêbê, “Devit nu, xo vɨgwe pɨsiv ên xii.” \v 28 Mêdec Yesu la vac xumac nɨlô, dɨ xomxo yuu ge val vô i, dɨ Yesu kɨnêg vô yuu ên nêbê, “Muu vông i vin ên muu nêb a tɨyi wê a ob vông muu mamnôn i seac ge, me?” Dɨ yuu lee yuu ên nêbê, “Apumtau, ông tɨyi.” \v 29 Mêgem Yesu vyax vɨgê lec yuu manôn dɨ nêl ên nêbê, “Muu mamnôn i seac i tɨyi xocbê vông vinên wê muu vông ge.” \v 30 Mêgem yuu manôn seac. Dɨ Yesu nêl xêkɨzêc vô yuu ên nêbê, “Le i lêc loc nêl wê a vông muu mamnôn seac ge kɨtong vô tɨbii lêm.” \v 31 Lêc yuu la dɨ la nêl Yesu lê vô levac vac vɨgwe vɨhati. \p \v 32 Yuu la dɨ xomxo kô vux ti wê vɨmwo nipaên vông kwa ma ge lam vô Yesu. \v 33 Mêdec Yesu tii vɨmwo nipaên la vêl om xomxo tige keac vya tyip nivɨha. Om xomxo tɨbeac ngô dɨ yetac mabu dɨ nêl ên nêbê, “Il o xê do levac bêga ti vac vɨgwe Islel ila lêm.” \v 34 Lêc he Palisi nêl ên nêbê, “Yesu tii vɨmwo nipaên vêl ya xêkɨzêc wê vɨmwo nipaên nên levac vông ge.” \s1 Yesu xo vɨgwe pɨsiv ên xomxo \p \v 35 Yesu mɨla vɨlee vac vɨgwe levac hɨxôn vɨgwe nipwo vɨhati, dɨ la nêl kɨyang vô xomxo vac he xumac lɨlo toto dɨ nêl xolac nivɨha lec Anutu ben vô he dɨ vông he wê yidac hɨxôn myavɨnê toto ge vɨhati vô nivɨha lec. \v 36 Yesu yê xomxo tɨbeac wê lam vô i ge dɨ xo vɨgwe pɨsiv ên he, ên he pɨyôp juda dɨ he dô hɨxôn vɨyin tɨyi xocbê bwoc sipsip wê xomxo ti o viac he lêm ge. \v 37 Om Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Yaên wê dô vac yuac ge vô nôn tɨbeac pyap, lêc nue yuac wê ob la kô nôn gee, he yuutyabed. \v 38 Om xam kɨtaa vô Apumtau wê viac yuac ge ên i vông nue yuac tɨbeac i loc kɨtuc yaên wê i vông ge i dô kɨdu tibed.” \c 10 \s1 Yesu nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu \r (Mak 3:13-19; Luk 6:12-16) \p \v 1 Yesu tyuc nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu lam vô i, dɨ vông xêkɨzêc vô he tɨyi wê he ob tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo dɨ vông xomxo wê yidac hɨxôn myavɨnê toto ge vô nivɨha lec. \p \v 2 Nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu gee lê bêga nêbê, taxlee ge, Saimon wê lê ngwe nêbê Pita ge yuu li Andlu. Dɨ Jems wê ma Sebedi ge yuu li Jon. \v 3 Dɨ Pilip yuu Batolomyu, dɨ Tomas, dɨ Matyu wê mi kô takis ge, dɨ Jems wê ma Alpias ge, dɨ Tadias, \v 4 dɨ Saimon Selot, dɨ Judas Iskaliot wê vông Yesu la vac tɨbii vevac vɨgê ge. \s1 Yesu vông yuac vô nue ngɨvihi \r (Mak 6:7-13; Luk 9:1-5) \p \v 5 Yesu nêb ob vông nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu gee i loc, om nêl vô he ên nêbê, “Xam loc vôên tɨbii baba i ma, dɨ loc vacên tɨbii Samelia vɨgwe i ma. \v 6 Dɨ xam loc vô lime Islel mô, ên he tɨyi xocbê bwoc sipsip wê lung sea dɨ la xôa ma ge. \v 7 Om xam loc nêl kɨyang vô he bêga bê, ‘Anutu buc vô kwabo lec.’ \v 8 Xam loc vông xomxo yidac i vô nivɨha lec, dɨ tɨpi vô xomxo yibên i kɨdi lec, dɨ vông xomxo wê kɨtyax mahɨzihɨzi ge i vô nivɨha lec, dɨ tii vɨmwo nipaên i loc vêl ên xomxo. Xêkɨzêc tige a vông pɨleva vô xam, om xam vông pɨleva vô xomxo dɨ le i lêc kô mone lec lêm. \p \v 9 “Le i lêc su mone gol yuu silva dɨ kapa vac xam vɨxec nu lêm. \v 10 Dɨ le i lêc bya vɨxec mɨ loc vô môp lêm, dɨ le i lêc kô nivɨmihi yuu lêm, dɨ le i lêc kô su hɨxôn pɨtoa lêm. Ên xomxo ti obêc vông yuac vô xomxo ge od ob kô xen yaên vô xomxo tigee. \p \v 11 “Xam obêc la vac vɨgwe levac yuu nipwo ge od xam wêvô xomxo nivɨha dɨ loc dô hɨxôn, dɨ i loc tyip vô buc wê xam ob sea vɨgwe tige dɨ la ge. \v 12 Om wê xam obêc la vac xumac nɨlô tige ge od xam nêl kɨyang nivɨha vô he. \v 13 Dɨ xomxo wê dô vac xumac tige obêc lee yuu ên nêbê xam dô hɨxôn he ge od kɨyang nivɨha wê xam nêl ge i yêp vô he. Lêc he obêc tyuc lec lêm ge od kɨyang nivɨha wê xam nêl ge i lôm lam vô xacxam va. \v 14 Dɨ xomxo ti obêc kô xam lec nivɨha lêm dɨ ob ngô kɨyang wê xam nêl ge lêm ge od xam lɨloo vɨjuva vêl ên vɨxam, ên i nêl he nên nipaên kɨtong vô he, dɨ xam sea xumac yuu vɨgwe tige dɨ loc. \v 15 A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê vô buc tɨmuên wê Anutu obêc yaxên xomxo vɨhati nên kɨyang ge od Anutu obêc vông myavɨwen nipaên vô xomxo vɨyang tige luu Sodom yuu Gomola vêl. \s1 Yesu nêl kɨyang vô nue ngɨvihi lec vɨyin vɨyang vɨyang wê ob val tɨmuên ge \r (Mak 13:9-13; Luk 21:12-17) \p \v 16 “A ob vông xam loc i tɨyi xocbê bwoc sipsip wê xam ob la vac noo vɨmen mahɨgun ge. Om xam viac môp wê xam vông ge nivɨha, dɨ dô mamlehe i tɨyi xocbê tucluu ge. \v 17 Xam viac xam ên xomxo, ên he ob kô xam mɨ la vông kɨyang vô xam, dɨ he ob pɨsa xam ya yihi vac he xumac lɨlo, \v 18 dɨ kô xam mɨ la lax vô gavman levac yuu king manôn dɨ vông kɨyang vô xam ên wê xam vông i vin a ge. Om xam ob nêl a kɨyang kɨtong vô he hɨxôn tɨbii madɨluhu. \v 19 Mêlêc buc wê he obêc kô xam mɨ la vac kot ge od xam o lêc myag môp yuu kɨyang wê xam ob nêl ge lêm. Ên kɨyang wê xam ob nêl ge Anutu ob vông vô xam vô buc tige. \v 20 Om xacxam va ob nêl kɨyang lêm. Nge, Myakɨlôhô Ngɨbua wê Mag Anutu vông ge vaci ob nêl kɨyang vac xam myam. \p \v 21 “Vô buc tige xomxo obêc vông lie la vac tɨbii vɨgê ên nêb tɨbii i hi he yib, dɨ mae obêc vông bêge vô nue, dɨ nue ob yê tae mae nipaên dɨ vông he la vac tɨbii vɨgê ên nêb tɨbii i hi he yib. \v 22 Dɨ xomxo vɨhati xêyaa ob vô nipaên vô xam ên wê xam vông i vin a lêg ge. Lêc xomxo ti obêc le xêkɨzêc vac vɨyin dɨ i la tyip vô buc myahɨpu ge od Anutu obêc vông i la dô vac i ben. \v 23 He obêc vông vɨyin vô xam vac vɨgwe ngwe ge od xam pec mɨ loc vac vɨgwe bangwe. Ên a nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bêga bê xam obêc vông yuac vac Islel ben vɨhati lêm, dɨ a, Xomxo Nu, a ob vena tax. \p \v 24 “Nipwo xumac xulacên ti ob luu ma wê hɨlung yuac vô i ge vêl lêm. Dɨ xomxo yuac ti ob luu xomxo levac wê viac yuac ge vêl lêm. \v 25 Lêc nipwo xumac xulacên ti obêc tɨyi ma wê hɨlung yuac vô i ge od pyap, dɨ xomxo ti obêc tɨyi xomxo levac wê viac yuac ge od pyap. A tɨyi xocbê xomxo levac wê a viac xumac ge, dɨ xomxo nêl Seten lê ngwe Bielsebul lec a, om xam xovô bêga bê he obêc nêl a nipaên ge od he ob nêl nipaên lec a nuge xam hɨxôn luu vêl. \s1 Xam xona ên Anutu vaci \r (Luk 12:2-9) \p \v 26 “Om xam o lêc xona ên xomxo lêm. Ên kɨyang vɨhati wê yêp vac xomxo nɨlô ge ob lam yêp seac, dɨ kɨyang wê yêp xôpacên ge, vɨhati ob lam yêp seac dɨ xomxo ob xovô. \v 27 Kɨyang wê a nêl xôpacên vô xam ge, xam loc nêl i yêp seac vô xomxo mɨ he i ngô. Dɨ kɨyang wê a nêl kɨmunaên vô xam ge, xam loc le lec wetôv dɨ nêl i yêp seac vô xomxo mɨ he i ngô. \v 28 Dɨ xam o lêc xona ên he wê ob hi xam nimnɨvi yib ge lêm, ên he o tɨyi wê he ob hi kɨnum yib hɨxôn ge lêm. Xam xona ên Anutu môci, ên Anutu tɨyi wê ob vông xam kɨnum yuu xôn nimnɨvi la vac vɨgwe nipaên. \p \v 29 “Xomxo mi kɨsuu menac nipwo yuu ya mone tibed. Lêc Anutu obêc lee yuu lêm ge od menac nipwo tigee ti ob tô mɨ la kɨbun lêm. \v 30 Dɨ xam ge, Anutu kɨtong xam bamzub lihi vɨhati pyap. \v 31 Om xam xonaên i ma, ên Anutu xêyaa vin lec xam ngɨnoo menac nipwo vɨhati vêl. \p \v 32 “Om xomxo ti obêc nêl a kɨtong vô xomxo ge od a ob nêl xomxo tige kɨtong êno vô Mag Anutu wê dô lag puunê ge. \v 33 Lêc xomxo ti obêc yax a vun vô xomxo ge od a ob yax i vun êno vô Mag Anutu wê dô lag puunê ge. \s1 Il xêgyaa i vin lec Yesu i luu vêl \r (Luk 12:51-53; Luk 14:26-27) \p \v 34 “Xam o lêc xo bê a lam ên a nêb a ob kɨtov vevac i tip gê kɨbun ga lêm. Ên a o lam ên a nêb a ob kɨtov vevac i tip lêm. Nge, a kô yipac levac mɨ lam. \v 35 Ên a lam ên a nêb a ob vông xomxo i dô kɨdu kɨdu. Om ma yuu nu vux xêyaa ob vô myavɨnê vôma, dɨ ta yuu nu vêx xêyaa ob vô myavɨnê vôma, dɨ yen vêxwo yuu yen vêxta xêyaa ob vô myavɨnê vôma, \v 36 dɨ xomxo wê dô vac xumac tibed gee, he ob yêma nipaên. \p \v 37 “Xomxo ti xêyaa obêc vin lec ta yuu ma luu wê xêyaa vin lec a ge vêl ge od o tɨyi wê ob tu a xe ge lêm. Dɨ xomxo ti xêyaa obêc vin lec nue vêx yuu vux luu wê xêyaa vin lec a ge vêl ge od o tɨyi wê ob tu a xe ge lêm. \v 38 Dɨ xomxo ti obêc kɨlê xax pola wê i vông ge mɨ tɨmu vô a vɨxag lêm ge od o tɨyi wê ob tu a xe ge lêm. \v 39 Ên xomxo ti obêc viac ninɨvi ên yibên ge od ob yib mɨ la xôa ma. Lêc xomxo ti obêc yib lec a lêg ge od obêc dô mavɨha. \s1 Xomxo wê obêc kô nôn nivɨha \r (Mak 9:41) \p \v 40 “Xomxo ti obêc kô xam lec nivɨha ge od tɨyi xocbê kô a lec nivɨha êno. Dɨ xomxo ti obêc kô a lec nivɨha ge od tɨyi xocbê kô Anutu wê vông a lam ge lec nivɨha êno. \v 41 Xomxo ti obêc kô plopete ti lec nivɨha ên wê i plopete ge od yuu xôn obêc kô nôn nivɨha tɨyima, dɨ xomxo ti obêc kô xomxo nivɨha ti lec nivɨha ên wê i xomxo nivɨha ge od yuu xôn obêc kô nôn nivɨha tɨyima. \v 42 Dɨ xomxo ti obêc vông mia ningɨgooên vac kap vô a nuge yuac ti ên wê i tu a nug ge od a nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê nôn nivɨha obêc ma vô i lêm. Nge, ob kô nôn lec yuac wê i vông ge.” \c 11 \s1 Jon nue ngɨvihi val vô Yesu \r (Luk 7:18-35) \p \v 1 Yesu nêl kɨyang vô nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu lec yuac wê he ob vông ge, pyap dêc sea vɨgwe tige mɨ la vɨlee vac vɨgwe toto wê yêp vac vɨgwe levac tige dɨ la nêl kɨyang vô xomxo dɨ tɨxuu he ya xolac. \p \v 2 Jon Lipacên dô vac xumac kalabuhu, dɨ ngô kɨyang lec yuac wê Kɨlisi vông ge. Om vông i nue ngɨvihi la vô Yesu, \v 3 dɨ he la kɨnêg ên nêbê, “Xomxo ti wê plopete ilage nêl ên nêbê obêc val ge, ông tyo ga mê, me xe ob dô bin xomxo ngwe?” \v 4 Lêc Yesu luu he vya ên nêbê, “Xam lôc nêl yuac wê xam wê dɨ ngô gee kɨtong vô Jon bê \v 5 xomxo wê manôn tocên gee, he manôn seac, dɨ xomxo wê vɨxa nipaên gee, he vɨxa vô nivɨha lec mɨ he la nivɨha, dɨ xomxo wê kɨtyax mahɨzihɨzi gee, he vô nivɨha lec, dɨ xomxo wê nɨnya vô kɨtu gee ngô kɨyang, dɨ xomxo yibên kɨdi lec mavɨha, dɨ xomxo wê nên susu maên gee ngô xolac nivɨha. \v 6 Vông vinên wê xomxo ti vông ge obêc vô nipaên ên a lêm ge od ob dô hɨxôn xêyaa nivɨha.” \p \v 7 Jon nue ngɨvihi lax mɨ la vêl, dɨ Yesu nêl kɨyang vô xomxo kɨdu levac tige lec Jon bêga ên nêbê, “Ilage wê xam la vô Jon vac vɨgwe mahɨgun pɨleva ge od xam la ên xam nêb xam ob la wê vatyaê? Xam la ên xam nêb xam ob la wê duvac wê lea kɨlê i la dɨ i hɨvip lec nang ge, me? Maê. \v 8 Om xam la ên xam nêb xam ob la wê vatya? Xam la ên xam nêb xam ob la wê xomxo wê vɨnyum ngakwi nivɨhavɨha ge ti, me? Maê. Xomxo wê mi vɨnyum ngakwi nivɨhavɨha ge he mi dô vac king ben. \v 9 Om xam la vô i ên va? Xam la ên xam nêb xam ob la wê plopete ti, me? Vɨxôhɨlôg, a nêl vô xam bê Jon ge plopete ti wê luu plopete vɨhati ge vêl. \v 10 Ilage xomxo kɨvuu kɨyang lec Jon mɨ i yêp vac xolac bêga ên nêbê, \q1 ‘Wê lê. A ob vông xomxo ti i kô a kɨyang mɨ loc mug ông nêm môp ên i viac môp wê ông obêc mɨla vac ge.’ \p \v 11 Kɨyang nêl bêge, dɨ a ob nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê Jon Lipacên ge xomxo levac luu xomxo kɨbun ga vɨhati vêl. Lêcom xomxo vɨhati wê vô nipwo lec vac Anutu ben ge wê ngɨnoo Jon vêl. \p \v 12 “Vô buc wê Jon Lipacên val ge dɨ i lam tyip gwêbaga hɨxôn, Anutu xolac lam yêp seac om xomxo tɨbeac ngô dɨ vông he nɨlô la dɨluhu vô Anutu. \v 13 Ên Moses he plopete vɨhati nêl Anutu kɨyang kɨtong dɨ i val tyip lec Jon. \v 14 Dɨ xam obêc nêb xam ob ngô ge, od xam ngô bê Jon ge Ilaija wê he nêl ilage ên nêb ob val ge. \v 15 Xomxo nɨnya obêc yêp ge od i ngô kɨyang. \p \v 16 “Lêc xomxo wê dô vac buc gwêbaga, a ob tɨxuu he lec vatya? He tɨyi xocbê nume nipwo wê dô lec wetôv dɨ tyuc la vô lie nipwo ên nêbê, \q1 \v 17 ‘Xame, xe hi vyang, lêc xam o yoo lêm, dɨ xe vông tɨlôt, lêc xam o vông hɨxôn lêm.’ \p \v 18 Môp tibêge wê nume nipwo vông ge tɨyi xocbê xam vông vô xii Jon, ên Jon val, lêc o ya yaên dɨ num wain lêm, lêc xam nêl ên xam nêbê vɨmwo nipaên dô vac i nɨlô. \v 19 Nang dêc a, Xomxo Nu, a val, lêc a mi xa dɨ mi num, lêc xam nêl ên xam nêbê, ‘Wê lê. Xomxo tige mi ya levac dɨ mi num levac mɨ vô mavmav dɨ mi dô hɨxôn xomxo nipaên wê kô takis ge hɨxôn tɨbii nipaên tɨbeac.’ Xam mi nêl bêge, lêc yuac wê xii Jon vông ge ob hɨlung vô xam bê Anutu vông xovôên vô xii, dɨ xovôên wê i vông ge vɨxôhɨlôg nôn.” \s1 Tɨbii wê o pɨlepac nɨlô lêm \r (Luk 10:13-15) \p \v 20 Yesu vông do levac vac vɨgwe tɨbeac, lêc xomxo vac vɨgwe tigee o pɨlepac he nɨlô lêm. Om Yesu nêl he nên nipaên kɨtong vô he bêga ên nêbê, \v 21 “Xam Kolasin, dɨ xam Betsaida, xam xona nêm, ên xam obêc tulec vɨyin. Ên do levac wê a vông vac xam bom ge, xomxo ti obêc vông vac tɨbii Taia yuu Saidon ben ilage ge od tɨbii Taia yuu Saidon obêc yê dɨ xovô he nên nipaên dɨ lipac vɨwev lec he dɨ pɨlepac he nɨlô la vô Anutu. \v 22 Om a ob nêl vô xam bê vô buc tɨmuên wê Anutu obêc yaxên xomxo nên kɨyang ge od Anutu obêc vông myavɨwen nipaên vô xam luu Taia yuu Saidon vêl. \v 23 Dɨ xam Kapaneam, xam nêb xomxo i kô xam lec i loc yêp kɨsiinê, me? Ma vêl. Xam ob la vac vɨgwe nipaên. Ên do levac wê a vông vac xam bom ge, xomxo ti obêc vông vac tɨbii Sodom ben ilage ge od vɨgwe Sodom ob yêp dɨ i val vô gwêbaga hɨxôn. \v 24 Om a ob nêl vô xam bê vô buc tɨmuên wê Anutu obêc tɨtô xomxo nên kɨyang ge od Anutu obêc vông myavɨwen nipaên vô xam luu Sodom vêl.” \s1 Xam lam vô a dɨ dô seac vêl \r (Luk 10:21-22) \p \v 25 Vô buc tige Yesu kɨtaa bêga ên nêbê, “Mag Anutu, ông lag yuu kɨbun kehe ông. Om a pɨmil ông ên wê ông o vông kɨyang tige vô xomxo wê xovôên yuu pɨyôp levac ge lêm. Nge, ông vông vô xomxo wê gên o xovô lêm ge, \v 26 ên ôcông va xovô ên nêb ông ob vông bêge ge. \p \v 27 “Mag vông xêkɨzêc yuu xovôên vɨhati ge vac a vɨgêg. Xomxo ti o xovô nu a lêm. Nge, Mag vaci wê xovô a. Dɨ xomxo ti o xovô Mag lêm. Nge, aca va wê a xovô Mag, dɨ xomxo wê a nêb a ob hɨlung Mag vô he ge, he ob xovô Mag. \p \v 28 “Xam wê xam vông yuac levac dɨ kɨlê vɨyin ge, xam lam vô a ên lam dô seac vêl. \v 29 Xam lam tu a nuge yuac dɨ kô xovôên nivɨha vô a, ên a ga xomxo malehe ti dɨ a o yong a lêm, om xam nɨlôm ob dô seac vêl. \v 30 Ên yuac wê a vông vô xam ge, ge o yuac vɨyin lêm ên a ngɨdu xam xôn. Dɨ xolac wê a vông vô xam ên a nêb xam vông ge, ge o vɨyin lêm.” \c 12 \s1 Kɨyang lec buc sabat \r (Mak 2:23-28; Luk 6:1-5) \p \v 1 Vô buc wê sabat ge, Yesu he nue ngɨvihi la vɨlee mɨ la vac yuac lôma wê wit ge. Lêc vip den nue ngɨvihi, om he le yul wit nôn mɨ ya. \v 2 Lêc Palisi ya yê wê he vông ge om nêl vô Yesu ên nêbê, “Wê lê, gwêbaga buc sabat wê Moses xolac vɨbu nêb il ob vông yuac ti lec lêm ge, lêc nume ngɨvihi vông yuac lec.” \v 3 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Mêd xam o kɨtong xolac wê nêl lec bug Devit ge lêm, me? Devit he lie dô, lêc vip den he, \v 4 om he la vac Anutu xumac ngɨbua dɨ la ya blet wê xomxo daa siên tung vô Anutu manôn ge. Blet tige, Devit he lie o tɨyi wê ob ya ge lêm. Nge, xomxo daa siên gee, heche va ob ya. \v 5 Mêd xam o kɨtong kɨyang ti wê yêp vac Moses xolac ge lêm, me? Kɨyang tige nêl ên nêbê xomxo daa siên mi vông he yuac vac Anutu xumac ngɨbua lec buc sabat, om xocbê he pwoo kɨyang lec buc sabat vac ge, lêc he o vông i so lêm. \v 6 Om a ob nêl vô xam bê a ga a luu Anutu vông xumac ngɨbua tige vêl. \v 7 Kɨyang yêp vac xolac bêga ên nêbê, ‘A o nêb xam si daa vô a lêm. Nge, a nêb xam xo vɨgwe pɨsiv ênma môci.’ Kɨyang nêl bêge, om xam obêc xovô kɨyang tige kehe ge od xam obêc vông vɨyin vô he wê nên kɨyang maên ge lêm. \v 8 Ên a, Xomxo Nu, wê a tu sabat kehe.” \s1 Yesu vông xomxo wê vɨgê vɨlu vô xêlehe ge ti vô nivɨha lec \r (Mak 3:1-6; Luk 6:6-11) \p \v 9 Yesu sea yuac lôma dɨ la vac Yuda xumac lɨlo ti. \v 10 Lêc xomxo wê vɨgê vɨlu vô xêlehe ge ti dô. Mêdêc xomxo ya nêb ob vông kot vô Yesu, om he kɨnêg vô i ên nêbê, “Ge tɨyi wê il ob vông xomxo i vô nivɨha lec vô buc sabat ge, me?” \v 11 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xomxo ti vac xam mahɨgun ge, bwoc sipsip tibed wê i vông ge obêc tô vac lôva lec buc sabat ge od xomxo tige obêc la pul i lôm kɨsii ên lôva, me? Nge, obêc pul i lôm. \v 12 Xomxo ngɨnoo bwoc sipsip vêl, om ge tɨyi wê il ob vông nivɨha vô xomxo lec buc sabat.” \v 13 Mêdec Yesu nêl vô xomxo ti wê vɨgê vɨlu vô xêlehe ge ên nêbê, “Tɨtô vɨgêm.” Om \p xomxo tyo tɨtô vɨgê, lêc vɨgê vô nivɨha lec tɨyi xocbê vɨgê vɨluo. \v 14 Om he Palisi kɨdi lec dɨ la kɨtucma dɨ myag môp wê nêb he ob hi Yesu i yib lec ge. \p \v 15 Lêc Yesu xovô kɨyang wê he Palisi nêl vôma ge om sea vɨgwe tige dɨ la. Lêc xomxo tɨbeac la tɨmu vô i vɨxa, om Yesu vông he wê yidac gee vɨhati vô nivɨha lec, \v 16 lêc vɨbu he nêb he nêlên i kɨtong vôên xomxo i ma. \v 17 Om Anutu kɨyang wê plopete Aisaia nêl ilage vô nôn lec. Kɨyang tige nêl bêga ên nêbê, \q1 \v 18 “Wê lê. Xomxo tige, a nug yuac wê a vɨnoo i pyap. A xêgyaa vin lec i, dɨ a xê i nivɨha. A ob vông Myakɨlôhô Ngɨbua wê a vông ge i hɨvun i xôn, dɨ i ob nêl a xolac nivɨha vô tɨbii madɨluhu. \v 19 Dɨ ob nêl kɨyang kunacên yuu hɨgacên lêm, dɨ ob hɨbap kɨyang vac wetôv bê xomxo i ngô lêm. \v 20 Xomxo ya tɨyi xocbê duvac wê hɨbu nipwo tya ge, lêc a nug yuac tige ob hɨbu he sea lêm. Dɨ xomxo ya tɨyi xocbê ngwax wê tum lec kɨlen ge, lêc xomxo tyo ob hi i yib lêm. Xomxo tyo ob vông yuac mɨ dô ên vông kɨyang nivɨha i pwoo nipaên i pec. \v 21 Dɨ tɨbii baba wê o Yuda lêm ge vɨhati ob vông i vin i lê dɨ dô bin i.” \s1 Xomxo nêl ên nêbê Yesu vông yuac ya xêkɨzêc wê vɨmwo nipaên Seten vông ge \r (Mak 3:20-30; Luk 11:14-23; Luk 12:10) \p \v 22 Mêd he kô xomxo ti mɨ lam vô Yesu. Vɨmwo nipaên dô vac xomxo tyo nɨlô dɨ vông i manôn toc dɨ vông i dô yac dɨ keacên ma. Om Yesu vông xomxo tyo vô nivɨha lec dɨ manôn seac dɨ i yê vɨgwe dɨ keac. \v 23 Om xomxo vɨhati wê yê ge yetac mabu dɨ nêl vôma ên nêbê, “Xomxo tige Devit nu, me?” \v 24 Lêc he Palisi ngô om nêl vôma ên nêbê, “Bielsebul wê tu vɨmwo nipaên nên levac ge vông xêkɨzêc vô Yesu, om Yesu tii vɨmwo nipaên vêl ya xêkɨzêc wê Bielsebul vông ge.” \p \v 25 Lêc Yesu xovô kɨyang wê yêp vac he pɨyôp ge om nêl vô he ên nêbê, “Xomxo vɨyang ti obêc le kɨdu yuu dɨ vông vevac vôma ge od he ob dô nipaên. Dɨ xomxo vɨgwe ti me xumac ti obêc hɨbu he la yuu dɨ vông vevac vôma ge od he ob dô nivɨha lêm. \v 26 Dɨ Seten obêc tii lie dɨ hɨbuma sea ge od xêkɨzêc wê he vông ge ob ngɨduma xôn tibêna? \v 27 Dɨ a obêc tii vɨmwo nipaên vêl ya xêkɨzêc wê Bielsebul vông ge od xam lime mi tii vɨmwo nipaên vêl ya xêkɨzêc wê letya vông ge? Xam lime i yaxên kɨyang wê xam nêl lec a ge. \v 28 Lêc a obêc tii vɨmwo nipaên vêl ya xêkɨzêc wê Anutu Myakɨlôhô Ngɨbua vông ge od xam xovô bê Anutu buc val pyap vô xam. \p \v 29 “Xomxo xêkɨzêc ti obêc dô vac ben xumac lôma ge od tɨbii yôdac ti ob la vac xumac lôma dɨ la vun i susu tibêna? Lêc obêc ku xomxo xêkɨzêc tige xôn ya yihi ge od tɨyi wê ob kô i nên susu vɨhati wê dô vac xumac nɨlô ge mɨ la. \p \v 30 “Xomxo ti obêc vin a lêm ge od tɨyi xocbê vông vevac vô a. Dɨ xomxo ti obêc kɨtuc xomxo lam vô a lêm ge od tɨyi xocbê tii he moo sea ge. \p \v 31 “Om a ob nêl vô xam bê Anutu tɨyi wê ob kɨtya nipaên vɨhati hɨxôn kɨyang wê xomxo so vya vô i ge vêl. Lêc xomxo ti obêc so vya vô Myakɨlôhô Ngɨbua ge od o tɨyi wê Anutu ob kɨtya i nên nipaên tige vêl ge lêm. \v 32 Dɨ xomxo ti obêc nêl kɨyang nipaên lec a, Xomxo Nu, ge od Anutu ob kɨtya i nên nipaên vêl. Lêc xomxo ti obêc nêl kɨyang nipaên lec Myakɨlôhô Ngɨbua ge od Anutu ob kɨtya i nên nipaên vêl lêm. Nipaên wê i vông ge, Anutu obêc hôm xôn mɨ i yêp dia dɨ i la tyip vô buc tɨmuên. \s1 Xax nôn nivɨha yuu nipaên \r (Luk 6:43-45) \p \v 33 “Xax obêc nivɨha ge od nôn obêc nivɨha, dɨ xax obêc nipaên ge od nôn obêc nipaên. Om xomxo obêc yê xax nôn wê vuac lec yatôv ge od ob xovô bê xax tige nivɨha, me xovô nêbê nipaên. \v 34 Xam myel nue xam! Xam xomxo nipaên, om xam ob nêl kɨyang nivɨha tibêna? Ên kɨyang wê pup vac xam nɨlôm ge, ge wê xam myam nêl seac. \v 35 Xomxo nivɨha ge, nivɨha yêp vac nɨlô om mi vông môp nivɨha. Dɨ xomxo nipaên ge, nipaên yêp vac nɨlô om mi vông môp nipaên. \p \v 36 “A ob nêl vô xam bê vô buc tɨmuên wê Anutu obêc yaxên xomxo vɨhati nên kɨyang ge od ob yaxên kɨyang vaxvax wê xomxo nêl ge vɨhati. \v 37 Wê ông myam obêc nêl kɨyang nivɨha ge od Anutu ob yê ông nêb ông xomxo nivɨha. Dɨ ông myam obêc nêl kɨyang nipaên ge od Anutu ob yê ông nêb ông xomxo nipaên.” \s1 Xomxo nêb he ob yê do levac \r (Mak 8:11-12; Luk 11:29-32) \p \v 38 Nang dêc xomxo wê xovô Moses xolac gee hɨxôn he Palisi ya nêl vô Yesu ên nêbê, “Xolac kehe, xe nêb ông vông do levac ti ên xe xê.” \v 39 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam gwêbaga, xam ge xomxo nipaên wê xam o vông i vin lêm ge, om xam nêb xam ob wê do levac ti. Lêc a ob vông do levac ti mɨ xam wê lêm. Ên do levac tibed wê a ob hɨlung vô xam ge wê plopete Jona vông ilage. \v 40 Ên ilage Jona dô vac pis mabu yocên ti nɨlô tɨyi bucên yon dɨ vɨdiiên yon. Om a, Xomxo Nu, a obêc la xêp vac kɨbun nɨlô tɨyi bucên yon dɨ vɨdiiên yon. \v 41 Om buc tɨmuên wê Anutu obêc yaxên xomxo nên kɨyang ge od tɨbii Niniva obêc kɨdi lec dɨ nêl xam gwêbaga nêm nipaên kɨtong, ên ilage tɨbii Niniva ngô kɨyang wê Jona nêl vô he ge dɨ pɨlepac he, lêc gwêbaga a dô hɨxôn xam dɨ a ngɨnoo Jona vêl, lêc xam o pɨlepac xam lêm. \v 42 Om buc tɨmuên wê Anutu obêc yaxên xomxo nên kɨyang ge od vêx levac wê tu tɨbii Siba nên kwin ilage obêc kɨdi lec hɨxôn xam wê xam dô gwêbaga dɨ nêl xam nêm nipaên kɨtong. Ên vêx tige kɨdi vac vɨgwe kehe tevabanê ên nêb ob lam ên lam ngô kɨyang wê king Solomon nêl pɨyôp nivɨha ge. Lêcom gwêbaga, a lam dô hɨxôn xam dɨ a ngɨnoo Solomon vêl, lêc xam o ngô a vyag lêm. \s1 Vɨmwo nipaên lax dô vac xomxo nang \r (Luk 11:24-26) \p \v 43 “Vɨmwo nipaên ti obêc lop mɨ la vêl ên xomxo ti ge od ob la vɨlee vac vɨgwe myadongên mɨ la myag vɨgwe wê ob la dô seac vêl vac ge. Lêc yêvôên vɨgwe ti obêc ma ge \v 44 od ob nêl bêga bê, ‘A ob lax mɨ la dô vac bog wê a sea dɨ lam ge i tii vac nang.’ Mêd vɨmwo nipaên tige obêc lax mɨ la vô xomxo ti wê dô vac lêc sea mɨ la ge, dɨ ob lax yê wê xomxo tyo pɨtyep dɨ vunac vô pyap lêc dô pɨleva ge. \v 45 Om obêc lax mɨ la kô vɨmwo nipaên vɨgê vɨlu dɨ sec yuu wê heche va nipaên luu i vêl ge, dɨ kô he mɨ lam dɨ he xôn la dô vac xomxo tige nɨlô. Om xomxo tige dô vac nipaên nôn ngɨnoo vɨwen tax vêl. Om xam xomxo nipaên gwêbaga, xam ob tulec nipaên tɨyi bêge.” \s1 Yesu tae lie \r (Mak 3:31-35; Luk 8:19-21) \p \v 46 Yesu gên nêl kɨyang vô xomxo mɨ dô vac xumac lôma, mêdec tae lie val le xumac kehe ên nêb ob keac vô i. \v 47 Om xomxo ti nêl vô Yesu ên nêbê, “Tame lime val le xumac kehe ên nêb ob nêl kɨyang vô ông.” \v 48 Lêc Yesu nêl vô xomxo tyo ên nêbê, “A tag letya? Dɨ a lige letyae?” \v 49 Mêd hɨlung vɨgê la vô nue ngɨvihi dɨ nêl ên nêbê, “A tage lige wê he dô ga. \v 50 Ên xomxo wê ngô Mag Anutu lag puunê kɨyang dɨ vông i vô nôn lec ge, he tu a tage lige vêx yuu vux.” \c 13 \s1 Kɨyang pɨlepacên lec xomxo ti wê lɨloo vê vac yuac \r (Mak 4:1-9; Luk 8:4-8) \p \v 1 Vô buc tige Yesu sea xumac nɨlô dɨ lop mɨ la vɨxun dɨ la dô kɨbun vô mia luaên nɨnya. \v 2 Mêdec xomxo tɨbeac hɨwocên kɨtuc lam vô i, om Yesu la lec dipac ti dɨ la dô lec, dɨ xomxo kɨdu levac tigee le vô mia luaên nɨnya. \v 3 Mêd Yesu nêl kɨyang tɨbeac, lêc nêl tɨyi xocbê kɨyang pɨlepacên ge vôhe. Om nêl kɨyang pɨlepacên ti vô he bêga ên nêbê, “Xomxo ti la ên nêb ob la lɨloo susu vê vac yuac. \v 4 Om lɨloo i la lê, lêc vê ya tô vac môp, om menac lam ya. \v 5 Dɨ ya tô lec kɨbun nipwo tya wê dô lec ngɨdax kɨsii ge, om tyip lutibed, \v 6 lêc ngɨlôhô la tulec ngɨdax ên kɨbun nipwo tya, om hɨyôv ya i vɨlôvac dɨ i yib. \v 7 Dɨ vê mangwe tô mɨ la dô vac hɨvu kehe, lêc tyip hɨxôn hɨvu, om hɨvu hɨvun i yib. \v 8 Dɨ ya tô mɨ la dô vac kɨbun nivɨha, om tyip dɨ vuac nôn nivɨha. Mêgem ya vuac nôn 100 dɨ ya vuac nôn 60 dɨ ya vuac nôn 30. \v 9 Xomxo ti nɨnya obêc yêp ge od i ngô kɨyang tiga.” \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên lec kehe va? \r (Mak 4:10-12; Luk 8:9-10) \p \v 10 Om nue ngɨvihi lam kɨnêg vô Yesu ên nêbê, “Bêna lêc ông nêl kɨyang pɨlepacên vô he?” \v 11 Mêgem Yesu luu he vya bêga ên nêbê, “Kɨyang wê ob nêl Anutu ben kehe kɨtong ge yêp xôpacên, lêc Anutu hɨlung vô xam om xam xovô, lêc Anutu o hɨlung vô tɨbii baba lêm. \v 12 Ên xomxo ti obêc xovô xolac ge od Anutu obêc kɨtiv xovôên levac lec hɨxôn ên i xovô i luu vêl. Lêc xomxo ti obêc xovô xolac lêm ge od Anutu ob vô i nên xovôên nipwo tya ge vêl ên i. \v 13 Om a nêl kɨyang pɨlepacên vô he, ên he manôn yê lê, lêc xocbê he manôn o yê lêm, dɨ he ngô lê, lêc xocbê he nɨnya o ngô lêm, mêgem he o xovô kehe lêm. \v 14 Om he vông kɨyang wê plopete Aisaia nêl ilage vô nôn lec. Ilage Aisaia nêl bêga ên nêbê, \q1 ‘Xam obêc ngô kɨyang lê, lêc xam pɨyôp obêc xovô kehe lêm, dɨ xam mamnôn obêc yê lê, lêc xam ob xovô lêm. \v 15 Ên xam nɨlôm xêkɨzêc, dɨ nɨnyam vô kɨtu, dɨ mamnôn toc, ên xam nêb xam ob wê lêm, dɨ xam nêb xam ob ngô kɨyang ti lêm, dɨ xam nêb xam ob xovô kehe lêm, dɨ xam nêb xam ob pɨlepac nɨlôm i lôm vô a ên a vông xam vô nimvɨha lec lêm.’ \p \v 16 Asaia nêl bêge ilage, lêc xam xêmyaa i vô nivɨha, ên xam mamnôn yê a, dɨ xam nɨnyam ngô a kɨyang. \v 17 A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê plopete hɨxôn xomxo nivɨha wê dô ilage, he tɨbeac nêb he ob yê tɨyi xocbê xam wê gwêbaga, lêc he yêên ma, dɨ he nêb he ob ngô kɨyang tɨyi xocbê xam ngô gwêbaga, lêc he ngôên ma. \s1 Yesu nêl kɨyang lec xomxo wê lɨloo vê ge kehe kɨtong \r (Mak 4:13-20; Luk 8:11-15) \p \v 18 “Xam ngô lê, ên a ob nêl kɨyang pɨlepacên lec xomxo wê lɨloo vê ge kehe kɨtong vô xam. \v 19 Vê wê tô vac môp ge, ge tɨyi xocbê xomxo wê ngô kɨyang lec Anutu ben lê, lêc xovôên ma ge, om Seten lam vô vêl ên he nɨlô. \v 20 Dɨ vê wê tô vac kɨbun nipwo tya wê dô lec ngɨdax kɨsii ge, ge tɨyi xocbê xomxo wê ngô xolac dɨ vông i vin lutibed mɨ xêyaa vô nivɨha, \v 21 lêc he tɨyi xocbê ngec wê ngɨlôhô ma ge, om he dô nipwo tya, lêc he obêc tulec vɨyin me xomxo obêc vông myavɨnê vô he ên wê he vông i vin xolac ge od he sea vông vinên wê he vông ge lutibed. \v 22 Dɨ vê wê tô vac hɨvu kehe ge, ge tɨyi xocbê xomxo wê ngô xolac mɨ dô, lêc he nɨlô vô valval ên susu kɨbun ga yuu mone, om môp tige hɨvun xolac xôn, dɨ nôn ma. \v 23 Dɨ vê wê tô vac kɨbun nivɨha ge, ge tɨyi xocbê xomxo wê ngô xolac mɨ xovô kehe ge, om he vuac nôn nivɨha tɨyi xocbê 100 dɨ ya tɨyi 60 dɨ ya tɨyi 30.” \s1 Kɨyang pɨlepacên lec nita nipaên wê tyip vac yuac ge \p \v 24 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên ngwe vô he bêga ên nêbê, “Anutu ben kehe tɨyi xocbê xomxo ti wê la lɨloo ngec vê vac i yuac ge. \v 25 Mêd vô bucên wê yêp ge xomxo nipaên ngwe val lɨloo vê nipaên la hɨxôn vac yuac dɨ lax mɨ la. \v 26 Mêdec buc ya lam la vêl dɨ ngec nivɨha tyip mɨ vô nôn, dɨ nita nipaên tyip hɨxôn. \v 27 Om xomxo levac tige nue yuac val kɨnêg vô i ên nêbê, ‘Xomxo levac, ông lɨloo vê nivɨha vac yuac wê ông vông ge, lêc bêna lêc nita nipaên tigee tyip hɨxônê?’ \p \v 28 “Om xomxo levac tige nêl lax vô he ên nêbê, ‘Xomxo nipaên ti vông tige.’ Om nue yuac kɨnêg vô i ên nêbê, ‘Tɨyi wê xe ob la xuac nita nipaên tige vêl ge, me?’ \v 29 Lêc xomxo levac nêl vô he ên nêbê, ‘Ge o tɨyi lêm, ên xam obêc xuac nita nipaên ge od xam ob xuac ngec nivɨha hɨxôn. \v 30 Om xam vông yuu xôn i le dɨ i loc tyip lec buc wê il ob la kô nôn ge lê. Mêd obêc buc tige od a ob nêl vô he wê ob la kô nôn ge bê he i loc pul nita nipaên vêl mɨ tɨtup i loc bun ti dɨ nêx i loc vac ngwax, dɨ pul nôn nivɨha mɨ kô mɨ loc tung vac xumac wê nôn nivɨha dô vac ge.’” \s1 Kɨyang pɨlepacên lec vɨxôô nôn yuu yis \r (Mak 4:30-34; Luk 13:18-21) \p \v 31 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên ti vô he bêga ên nêbê, “Anutu ben kehe tɨyi xocbê vɨxôô nôn wê xomxo ti kô mɨ la nêx vac yuac ge. \v 32 Vɨxôô nôn ge nipwopwo, lêc obêc tyip mɨ vô levac dɨ luu susu yaya vêl dɨ la tu xax, dɨ menac vɨyang vɨyang lam vông lɨwihi lec ngen mɨ dô lec dɨ ya nôn.” \p \v 33 Nang dêc Yesu nêl kɨyang pɨlepacên ngwe bêga ên nêbê, “Anutu ben kehe tɨyi xocbê yis nipwo tya wê vêx ti pɨlepac hɨxôn plaua, om vông plaua dung mɨ vô levac.” \p \v 34 Yesu nêl kɨyang tigee vɨhati vô xomxo kɨdu levac, lêc o nêl kɨyang kehe yêp seac vô he lêm. Nge, nêl kɨyang pɨlepacên pɨleva vô he. \v 35 Mêgem kɨyang wê plopete nêl ilage vô nôn lec. Plopete nêl bêga ên nêbê, \q1 “A ob nêl kɨyang pɨlepacên vô he. \q1 Dɨ kɨyang wê yêp xôpacên vô buc wê Anutu tung lag yuu kɨbun dɨ i val tyip gwêbaga hɨxôn ge, a ob nêl kɨyang tigee kehe kɨtong i yêp seac.” \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên wê nêl lec nita nipaên ge kehe kɨtong \p \v 36 Yesu sea xomxo kɨdu levac tige dɨ la dô vac xumac lôma. Mêd nue ngɨvihi val nêl vô i ên nêbê, “Kɨyang pɨlepacên lec nita nipaên wê tyip vac yuac ge, ông nêl kehe kɨtong vô xe ên xe xovô.” \p \v 37 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xomxo levac ti wê lɨloo vê nivɨha vac yuac ge, ge a, Xomxo Nu, \v 38 dɨ yuac tyo ge tɨyi kɨbun, dɨ vê nivɨha ge tɨyi Anutu nue, dɨ nita nipaên ge tɨyi Seten nue, \v 39 dɨ tɨbii nipaên ti wê lɨloo vê nipaên vac yuac ge tɨyi Seten, dɨ buc wê xomxo kô nôn lec ge tɨyi buc myahɨpu, dɨ xomxo yuac wê pul nôn ge tɨyi angela. \v 40 Dɨ wê he pul nita nipaên vêl mɨ si lec ngwax ge, tɨyi xocbê yuac wê he obêc vông vô buc myahɨpu ge. \v 41 Om vô buc myahɨpu tige a, Xomxo Nu, a ob vông a nuge angela he i loc vac vɨgwe vɨhati wê a vông ge ên he i loc kɨtuc xomxo nipaên wê dɨdii xomxo la vac môp nipaên ge hɨxôn he wê mi vông môp nipaên ge vɨhati, \v 42 dɨ nêx he i loc vac ngwax levac. Vac ngwax tige he obêc byag dɨ nɨvu obêc kic lecma. \v 43 Mêd vô buc tige xomxo nivɨha obêc linac xêseac tɨyi xocbê hɨyôv ge vac Mag ben. Xam nɨnyam obêc yêp ge od xam ngô kɨyang tiga. \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên lec mone levac wê yêp vac yuac ge \p \v 44 “Anutu ben kehe tɨyi xocbê mone levac wê yêp vac kɨbun nɨlô, lêc xomxo ti la tulec lê, lêc vun i dô vac kɨbun nɨlô i tii vac. Xomxo tige xêyaa vô nivɨha, om la vông susu vɨhati wê i vông gee mɨ tɨbii kɨsuu i ma, dɨ kô mone mɨ la kɨsuu kɨbun tige ya. \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên lec komkom nivɨhavɨha \p \v 45 “Kɨyang pɨlepacên ngwe bêga nêbê Anutu ben kehe tɨyi xocbê xomxo ti wê vông yuac lec myagên komkom nivɨhavɨha nêb ob kɨsuu. \v 46 Yê komkom nivɨha ti wê mone levac ge, om la vông i susu mɨ tɨbii kɨsuu i ma, dɨ kô mone mɨ lax kɨsuu komkom tyo ya. \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên lec leac \p \v 47 “Kɨyang pɨlepacên ti bêga ên nêbê Anutu ben kehe tɨyi xocbê leac wê xomxo nêx la vac gwec ge dɨ pis toto la dô vac leac nɨlô, \v 48 dɨ i pup lec, om he pul i lôm gwec nɨnya dɨ la dô kɨbun dɨ vɨnoo pis wê nivɨha ge dɨ tung la vac dêg, dɨ pis wê nipaên ge he nêx la. \v 49 Om tɨyi xocbê buc tɨmuên wê kɨbun ob tɨyôô vac ge, od angela ob vông yuac tibêge, ên he obêc val vô xomxo nipaên vêl vac xomxo nivɨha mahɨgun, \v 50 dɨ nêx he la vac ngwax mahelac. Vac ngwax tige he obêc byag mabu dɨ nɨvu obêc kic lecma.” \s1 Kɨyang pɨlepacên lec susu paha yuu tɨkwê \p \v 51 Yesu kɨnêg vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Xam xovô kɨyang pɨlepacên wê a nêl ge vɨhati kehe pyap, me?” Lêc he nêl ên nêbê, “Xe xovô.” \v 52 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Om xomxo ti wê xovô xolac tɨkwê ge obêc ngô xolac paha wê a nêl lec Anutu ben kɨsiinê ge mɨ vông i vin ge od tɨyi xocbê xomxo tyo la vac xumac lôma dɨ la kô susu paha yuu tɨkwê vac susu wê i vông ge nɨlô dɨ vông vô xomxo ên nêb i ngɨdu he xôn.” \s1 Xomxo Nasalet vô nɨmi vô Yesu \r (Mak 6:1-6; Luk 4:16-30) \p \v 53 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên tigee pyap dêc sea vɨgwe tige, \v 54 dɨ lax mɨ la Nasalet wê ben kehe ge, dɨ la nêl xolac vô he Nasalet vac he xumac lɨlo, lêc he yetac mabu lê, lêcom he o vông i vin xolac wê i nêl ge lêm, om he nêl vôma ên nêbê, “Xomxo tiga kô xovôên nivɨha hɨxôn do levac vô letya? \v 55 Xomxo tiga kamundac nu, dɨ ta Malia, dɨ lie Jems yuu Josep dɨ Saimon hɨxôn Judas, \v 56 dɨ lie vêx ge, he vɨhati dô hɨxôn il. Xomxo tiga xomxo kɨbun, lêc kô xovôên yuu xêkɨzêc ga gê na?” \v 57 Om he vô nɨmi vô i. Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Vac vɨgwe vɨyang vɨyang ge, tɨbii ob kô plopete lec, dom plopete tyo tae mae lie hɨxôn xomxo vac ici va ben kehe ob kô i lec lêm.” \v 58 Om Yesu o vông do tɨbeac vac ben kehe lêm, ên xomxo Nasalet o vông i vin i lêm. \c 14 \s1 Jon Lipacên yib \r (Mak 6:14-29; Luk 3:19-20; Luk 9:7-9) \p \v 1 Vô buc tige hɨzap levac Helot ngô kɨyang wê xomxo mi nêl lec Yesu ge, \v 2 om nêl vô nue yuac ên nêbê, “Xomxo tige Jon Lipacên wê yib ge, lêc kɨdi lec mavɨha om vông do levac ya xêkɨzêc wê i vông ge.” \p \v 3-4 Helot nêl bêge, ên ilage Helot kô li Pilip vɨnê Helodias, om Jon nêl vô Helot vô buc tɨbeac ên nêbê, “Môp wê ông ii lim tuc vɨnê ge tɨyiên ma.” Mêgem Helodias kunac Jon dɨ nêl vô Helot, om Helot vông tɨbii la hôm Jon xôn dɨ tung i la vac xumac kalabuhu. \v 5 Dɨ Helot nêb ob hi Jon i yib, lêc xona ên xomxo tɨbeac, ên he yê Jon tɨyi xocbê plopete ti. \p \v 6 Mêdec Helot buc wê ta kô i lec ge, om Helot myêl vɨzid levac dɨ tyuc xomxo tɨbeac lam. He lam dô dɨ Helodias nu vêx lam yoo vac he mahɨgun mɨ he yê dɨ Helot xêyaa vô nivɨha. \v 7 Mêd Helot tɨtô vɨgê la kɨsii dɨ hɨlu kɨyang vô vêx tige ên nêbê, “A nêl hɨxôn nôn bêga bê ông obêc kɨtaa susu ti vô a ge od a obêc vông vô ông.” \v 8 Mêd Helodias nêl kɨyang xêkɨzêc vô nu vêx tige tax, om nu tyo nêl vô Helot ên nêbê, “A nêb ông kɨku Jon Lipacên kwa i tip dɨ tung bazub lec dipac ti mɨ vông vô a.” \p \v 9 Nêl bêge, om Helot nɨlô vô vɨyin, lêc xo i lax lec kɨyang wê hɨlu pyap dɨ xomxo tɨbeac dô mɨ ngô hɨxôn ge, om nêb ob vông i tɨyi kɨyang wê nêl vô vêx tige. \v 10 Om vông xomxo ti la vô Jon vac xumac kalabuhu mɨ la kɨku Jon kwa tip, \v 11 dɨ tung bazub lec dipac ti dɨ kô mɨ lax vông vô Helodias nu vêx tige dɨ i kô mɨ la vông vô ta. \v 12 Mêd Jon nue ngɨvihi lam kô Jon nôn mɨ la yev, dɨ la nêl kɨtong vô Yesu. \s1 Yesu vet xomxo 5,000 \r (Mak 6:31-44; Luk 9:10-17; Jon 6:1-13) \p \v 13 Yesu ngô wê Jon yib ge, om sea vɨgwe tige dɨ la lec dipac ti mɨ la vɨgwe mahɨgun pɨleva wê xomxo ti do vacên ma ge. Lêc xomxo tɨbeac ngô wê Yesu la ge, om sea ben dɨ la vô Yesu vɨxa. \v 14 Yesu mɨla lop vêl ên dipac dɨ yê ma la xomxo tɨbeac wê val dô kɨdu kɨdu ge, om xo vɨgwe pɨsiv ên he, dɨ vông he wê yidac gee vô nivɨha lec. \p \v 15 Hɨyôv hoo la, mêd nue ngɨvihi lam nêl vô Yesu ên nêbê, “Vɨgwe ga, vɨgwe mahɨgun pɨleva ti, dɨ hɨyôv hoo la gwêba, om ông vông xomxo i loc vac vɨgwe nipwopwo vɨhati ên loc kɨsuu xen yaên wê he ob ya ge.” \v 16 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “He loc ên vatya? Xacxam va vông yaên mɨ he i ya.” \v 17 Om he nêl vô i ên nêbê, “Xe xom yaên o tɨbeac lêm. Nge, blet vɨgê vɨlu dɨ beac yuubed wê dô.” \v 18 Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam kô mɨ lam vô a.” \p \v 19 Yesu nêl om xomxo kɨdu levac tigee tô mɨ dô lec hɨsinac. Pyap dêc Yesu hôm blet vɨgê vɨlu ge dɨ beac yuubed ge dɨ yê ma la kɨsii dɨ kɨtaa lec blet hɨxôn beac, mêd hɨbu blet dɨ vông vô nue ngɨvihi, dɨ he kô mɨ la tɨtang vô xomxo tigee. \v 20 Mêd he vɨhati ya i den he pyap, mêdec nue ngɨvihi la kɨtuc myapɨpu wê dô gee mɨ la su vac sepac vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu mɨ i pup lec. \v 21 Dɨ xomxo wê dô mɨ ya gee, he vux vaci tɨyi xocbê 5,000, lêc vêx yuu nipwopwo wê dô hɨxôn ge, he o kɨtong hɨxôn lêm. \s1 Yesu la lec mia luaên kɨsii \r (Mak 6:45-52; Jon 6:16-21) \p \v 22 Yesu nêl vô nue ngɨvihi nêb he i lec dipac mɨ le mug mɨ loc vɨlunê. Om he loc mɨ la, dɨ Yesu dô ên nêb ob vông xomxo kɨdu levac tige he i loc vêl lê. \v 23 He la vêl, mêdêc Yesu loc mɨ la lec kɨtôn ti ên nêb ob la kɨtaa. Mêd vɨgwe buc dɨ Yesu vaci gên dô lec kɨtôn tige. \v 24 Lêc dipac wê nue ngɨvihi dô lec ge mɨla le vac mia luaên mahɨgun dɨ lea levac hôm dipac xôn dɨ vông i vô pɨlepac pɨlepac. \v 25 Vɨgwe kê pɨtoc vac vô kwabo lec wê ob vô xêseacseac ge, mêdec Yesu la lec mia kɨsii dɨ mɨla vô nue ngɨvihi. \v 26 He yê ma lam Yesu wê lam lec mia kɨsii mɨ val ge, om he xona mabu dɨ nêl ên nêbê, “Ge vɨmwo nipaên ti.” Om he yetac dɨ iac. \v 27 Lêc lutibed Yesu nêl ên nêbê, “Xam xêmyaa vɨyin i ma, ên ga a, om xam xonaên i ma.” \p \v 28 Mêd Pita nêl vô i ên nêbê, “Apumtau, obêc ông ge od ông nêl ên a loc lec mia kɨsii mɨ loc vô ông.” \v 29 Om Yesu nêl ên nêbê, “Lamê.” Om Pita lop vêl ên dipac dɨ la lec mia kɨsii mɨ la vô Yesu. \v 30 Lêc yê \p lea levac om xona, dɨ hoo la vac mia, om iac dɨ nêl ên nêbê, “Apumtau, hôm a lec.” \p \v 31 Om lutibed Yesu tɨtô vɨgê dɨ hôm Pita xôn dɨ nêl vô i ên nêbê, “Vông vinên wê ông vông ge nipwo tya. Bêna lêc ông nɨlôm yuuê?” \v 32 Mêdêc yuu lec lax lec dipac, dɨ lea tip la. \v 33 Dɨ he wê dô lec dipac gee yev vɨxa kɨtu vô Yesu dɨ nêl vô i ên nêbê, “Vɨxôhɨlôg nôn, Anutu nu ông.” \s1 Yesu vông xomxo tɨbeac vô nivɨha lec gê Genesalet \r (Mak 6:53-56) \p \v 34 Yesu he nue ngɨvihi la mia luaên vɨlu ganê mɨ la lop mɨ la vac vɨgwe Genesalet. \v 35 Xomxo tigee xovô ên nêb Yesu, om he vông dic la vac vɨgwe nipwopwo vɨhati ên nêb he i kô xomxo yidac vɨhati mɨ lam. \v 36 Dɨ he kɨtaa i ên nêb he ob hôm lec ngakwi wê i vông ge myahɨpu ên yidac i ma ên he, om he wê hôm vɨgê lec gee vɨhati vô nivɨha lec. \c 15 \s1 Anutu xolac ngɨnoo xomxo nên kɨyang vêl \r (Mak 7:1-13) \p \v 1 He Palisi hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac gee lam gê Jelusalem dɨ val vô Yesu dɨ nêl ên nêbê, \v 2 “Bêna lêc ông nume ngɨvihi sea môp wê buge vông ge dɨ ya hɨxôn vɨgê ningeacê? Ên he obêc ya ge od he o lipac vɨgê lêm, lêc xe mô ge, xe mi tɨmu vô buge vông môp dɨ lipac vɨgêm.” \p \v 3 Lêc Yesu nêl lax vô he ên nêbê, “Bêna lêc xam tɨmu vô bume vông môp dɨ pwoo Anutu kɨyang vacê? \v 4 Ên Anutu kɨyang ngwe nêl bêga ên nêbê, ‘Xam hôm tame mame lê lec dɨ ngô he kɨyang.’ Dɨ kɨyang ngwe nêl bêga ên nêbê, ‘Xomxo ti obêc nêl kɨyang nipaên lec ta yuu ma ge od xomxo i hi i yib.’ \v 5 Anutu kɨyang nêl bêge, lêc xam mi nêl ên xam nêbê xomxo ti obêc nêl vô ta yuu ma ên nêbê, ‘Susu wê a ob ngɨdu muu xôn ya ge dô, lêcom a ob vông daa vô Anutu, om muu nêm ob ma.’ Xomxo obêc nêl bêge ge od xam nêbê ge tɨyi dɨ xam o hôm tame mame lê lec lêm. \v 6 Lêc môp tige tɨyi xocbê xam la vô bume vông môp dɨ kɨtya Anutu kɨyang vêl. \v 7 Xam xomxo kɨtyooên wê xam vɨyum nipaên vac nivɨha ge. Kɨyang wê plopete Aisaia kɨvuu ilage nêl nôn lec xam bêga nêbê, \q1 \v 8 ‘Xomxo tigee pɨmil a ya mya pɨleva, lêc he nɨlô le teva ên a. \v 9 He mi nêl kɨyang wê xomxo vaci xovô ge, lêc he nêl ên nêbê he nêl Anutu kɨyang, om he yev vɨxa kɨtu vô a pɨsiv.’” \s1 Susu wê ob vông xomxo vô nipaên ge \r (Mak 7:14-23) \p \v 10 Yesu keac xomxo kɨdu levac lam vô i dɨ nêl vô he ên nêbê, “Xam ngô kɨyang wê a ob nêl ge dɨ xovô nivɨha. \v 11 Susu wê ob la vac xomxo mya ge o tɨyi wê ob vông xomxo vô nipaên ge lêm. Nge, susu wê lam vac xomxo mya ge wê ob vông he vô nipaên.” \p \v 12 Yesu nue ngɨvihi val nêl vô i ên nêbê, “Ông ngô wê he Palisi xêyaa vô myavɨnê lec kɨyang wê ông nêl ge, me?” \v 13 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Susu vɨhati wê Mag lag puunê yevên ma ge i obêc pul hɨxôn ngɨlôhô. \v 14 Om xam vông he Palisi i dô, ên he nêb he ob dɨdii xomxo la vac môp, lêc he manôn toc. Dɨ xomxo ma tocên ngwe obêc dɨdii xomxo ma tocên ngwe ge od yuu xôn ob la tô vac madia.” \p \v 15 Pita nêl vô i ên nêbê, “Ông nêl kɨyang pɨlepacên tige kehe kɨtong vô xe ên xe ngô.” \v 16 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam êno gên lungên kɨyang tige, me? \v 17 Susu vɨhati wê xomxo ob tung vac mya dɨ ya ge ob la dô vac xêyaa, dɨ lop mɨ la vêl. Lêc mêd xam lungên tige, me? \v 18 Lêc susu vɨhati wê yêp vac xomxo nɨlô dɨ lôm tyip vac mya ge wê vông xomxo vô nipaên. \v 19 Ên susu wê lam vac xomxo nɨlô ge bêga nêbê, xovôên nipaên, hi xomxo yib, vông môp iimaên vô nipaên, môp yôdac vêx yuu vux, vun xomxo susu, nêl kɨyang kɨtyooên, dɨ nêl kɨyang nipaên lec xomxo. \v 20 Môp nipaên tigee wê vông xomxo vô nipaên. Lêc xomxo ti obêc sea bue vông môp dɨ ya ya vɨgê ningeac ge od ob vông i vô nipaên lêm.” \s1 Kenan vêx ti vông i vin Yesu \r (Mak 7:24-30) \p \v 21 Yesu sea vɨgwe tige mɨ la vɨgwe levac wê vɨgwe Taia yuu Saidon yêp vac ge. \v 22 Dɨ Kenan vêx ti wê dô vac vɨgwe tige lam vô Yesu dɨ keac levac ên nêbê, “O Apumtau, Devit nu ông, ông xo vɨgwe pɨsiv ên a, ên vɨmwo nipaên ti dô vac a nug vêx nɨlô dɨ vông i dô vac vɨyin mabu.” \v 23 Yesu ngô lêc o nêl kɨyang ti lax vô i lêm. Mêd nue ngɨvihi val kɨtaa i ên nêbê, “Vêx tyo vô byag byag dɨ mi tɨmu vô il vɨxad ga, om ông nêl ên i lôc.” \p \v 24 Om Yesu nêl vô vêx tyo ên nêbê, “Anutu vông a lam vô Islele vaci wê tɨyi xocbê bwoc sipsip wê lung sea ge.” \v 25 Lêc vêx tige lam yev vɨxa kɨtu vô i dɨ nêl ên nêbê, “Apumtau, ngɨdu a xôn.” \v 26 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Ga o tɨyi wê il ob vô nipwo xen yaên vêl ên he dɨ nêx i loc vô noo ge lêm.”\f + \fr 15:26 \ft Kɨyang wê Yesu nêl lec nipwo yuu noo ge, ge kɨyang pɨlepacên wê nêl lec he Yuda hɨxôn tɨbii ba. ên he Yuda yê tɨbii wê o Yuda lêm ge nipaên, nêb he tɨyi xocbê noo. Om nipwo tige tɨxuu lec he Yuda, dɨ noo tɨxuu lec tɨbii ba wê o Yuda lêm ge.\f* \v 27 Om vêx tyo nêl ên nêbê, “Apumtau, ông nêl kɨyang nôn. Lêcom noo mi ya myapɨpu wê xomxo vông i tô mɨ la vac pêt ngɨbi ge.” \v 28 Om Yesu nêl vô i ên nêbê, “O vêx, ông vông i vin xêkɨzêc ta, om kɨyang wê ông kɨtaa vô a ge ob vô nôn lec vô ông.” Yesu nêl bêge, dɨ vô hɨyôv manôn tibed tige vêx tyo nu vô nivɨha lec. \s1 Yesu vông xomxo yidac tɨbeac vô nivɨha lec \p \v 29 Mêdec Yesu sea vɨgwe tige dɨ la vô mia luaên Galili nɨnya, dɨ la lec kɨtôn dɨ la dô kɨbun. \v 30 Mêdec xomxo kɨdu kɨdu val vô i, dɨ he kô lie vɨxa nipaên, dɨ manôn tocên, dɨ vɨxa gecên, dɨ kwa maên hɨxôn yidac toto ge mɨ lam lii he vô Yesu vɨxa, om Yesu vông he vɨhati vô nivɨha lec. \v 31 Mêgem xomxo kɨdu levac tige yê dɨ yetac mabu ên wê xomxo kwa maên keac dɨ xomxo vɨxa gecên ge vɨxa vô bôbac lec, dɨ he wê vɨxa nipaên ge vô nivɨha lec dɨ la, dɨ wê manôn tocên ge manôn seac dɨ he yê vɨgwe. Om he hi vɨxa pec ên Islel vông Anutu. \s1 Yesu vet xomxo 4,000 \r (Mak 8:1-10) \p \v 32 Yesu keac ên nêb nue ngɨvihi lam vô i dɨ nêl vô he ên nêbê, “A xo vɨgwe pɨsiv ên xomxo kɨdu levac tigae ên he lam dô hɨxôn a tɨyi buc yon dɨ he xen yaên ma. Dɨ a xêgyaa o vin lec wê a ob vông he loc vip ge lêm, ên vip ob vông he vɨgê yuu vɨxa ma gê môp.” \v 33 Om nue ngɨvihi nêl vô i ên nêbê, “Vɨgwe ga vɨgwe mahɨgun pɨleva wê xomxo ti dô vacên ma ge, om il obêc kô yaên tɨbeac gê na ên vet xomxo tigae ya?” \v 34 Lêc Yesu luu he vya ên nêbê, “Xam blet vaba dô?” Dɨ he nêl ên nêbê, “Xe blet vɨgê vɨlu dɨ sec yuu hɨxôn beac nipwo yuutya dô.” \p \v 35 Om Yesu nêl vô xomxo kɨdu levac tigee ên nêbê, “Xam tô mɨ dô lec kɨbun.” \v 36 Mêd hôm blet vɨgê vɨlu dɨ sec yuu hɨxôn beac gee dɨ kɨtaa lec, mêd hɨbu dɨ vông vô nue ngɨvihi, dɨ nue ngɨvihi tɨtang vô xomxo tigee vɨhati. \v 37 Om he vɨhati ya i den he, dɨ myapɨpu wê dô ge he su vac sepac vɨgê vɨlu dɨ sec yuu mɨ i pup lec. \v 38 Xomxo wê dô mɨ ya gee, he vux vaci tɨyi xocbê 4,000, lêc vêx hɨxôn nue gee he o kɨtong hɨxôn lêm. \v 39 Pyap dêc Yesu vông xomxo kɨdu kɨdu lax vac ben ben, dɨ i va la lec dipac mɨ la vɨgwe Magadan. \c 16 \s1 Palisi yuu Sadyusi nêb ob yê do levac \r (Mak 8:11-13; Luk 12:54-56) \p \v 1 He Palisi yuu Sadyusi val vô Yesu ên nêb ob yaxên i, om nêl vô Yesu ên nêb i vông do lag puunê ti ên he ob yê. \v 2 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Hɨyôv hoo la dɨ vɨgwe buc dɨ guva tum lec lag ge wê xam nêbê hɨyôv ob linac. \v 3 Vɨgwe obêc vɨdii lêc mavɨyob ge od xam nêbê lun ob val. Xam wê susu lec lag dɨ xovô nivɨha, lêc xam o tɨyi wê xam ob wê do levac wê nêl buc gwêbaga kɨtong mɨ xovô kehe ge lêm. \v 4 Xam gwêbaga, xam ge xomxo nipaên wê xam o vông i vin lêm ge, om xam nêb xam ob wê do levac ti. Lêc a ob vông do levac ti mɨ xam wê lêm. Ên do levac tibed wê a ob hɨlung vô xam ge wê Jona vông ilage.” Yesu nêl bêge, pyap dêc sea he dɨ la. \s1 Kɨyang pɨlepacên lec yis wê he Palisi yuu Sadyusi vông ge \r (Mak 8:14-21) \p \v 5 Yesu he nue ngɨvihi la mia luaên vɨlu ganê, lêc he o xovô mɨ kô blet ya hɨxôn lêm. \v 6 Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam xona nêm ên yis wê he Palisi yuu Sadyusi vông ge.” \v 7 Om nue ngɨvihi nêl vôma ên nêbê, “Yesu nêl kɨyang tibêge ên wê il o kô blet ti lêm ge.” \v 8 Lêc Yesu xovô kɨyang wê he nêl vôma ge, om nêl vô he ên nêbê, “Xam nêm vông vinên ge nipwo tya. Bêna lêc xam nêl vôma ên xam nêbê xam xom blet ma? \v 9 Xam gên o xovô lêm, me? Xam mêd lungên blet vɨgê vɨlu wê xomxo 5,000 ya ge, me? Xam su myapɨpu vac sepac vaba mɨ i pupê? \v 10 Dɨ xam mêd lungên blet vɨgê vɨlu dɨ sec yuu wê xomxo 4,000 ya ge, me? Xam su myapɨpu vac sepac vaba mɨ i pupê? \v 11 Bêna lêc xam lungênê? A o nêl kɨyang lec blet lêm. Nge, a nêb xam xona nêm ên blet wê he Palisi yuu Sadyusi vông ge.” \v 12 Yesu nêl bêge, om he xovô ên nêbê Yesu o nêb he i viac he nivɨha ên blet wê xomxo ob ya ge lêm. Nge, nêb he i viac he nivɨha ên kɨyang wê he Palisi yuu Sadyusi vông ge. \s1 Pita nêl Yesu kehe kɨtong \r (Mak 8:27-30; Luk 9:18-21) \p \v 13 Yesu la vɨgwe ti lê nêbê Sisalia Pilipai dɨ kɨnêg vô nue ngɨvihi en nêbê, “Tɨbii nêl Xomxo Nu a nêb letya?” \v 14 Om he nêl vô i ên nêbê, “Xomxo ya nêl ên nêb ông ge Jon Lipacên, dɨ ya nêl ên nêb ông plopete Ilaija, dɨ ya nêl ên nêb ông ge plopete Jelemaia me plopete ba ti.” \v 15 Mêd Yesu kɨnêg vô he ên nêbê, “Dɨ xacxam va nêl a ên xam nêb a letya?” \v 16 Om Saimon Pita nêl lax vô i ên nêbê, “Ông Kɨlisi, Anutu mavɨha nu ông.” \p \v 17 Om Yesu nêl vô Pita ên nêbê, “Jona nu Saimon, ông xêmyaa i vô nivɨha, ên xomxo kɨbun ga ti o nêl kɨyang tige kehe kɨtong vô ông lêm. Nge, a Mag wê dô lag puunê ge wê nêl kɨtong vô ông. \v 18 Om a nêl vô ông bê ông lêm Pita, kehe nêbê ngɨdax. Om a ob lax xomxo vông vinên i loc lec ngɨdax kɨsii. Dɨ xêkɨzêc wê Seten vông ge o tɨyi wê ob pwoo he pec ge lêm. \v 19 A ob vông ki Anutu ben lag puunê vô ông. Dɨ kɨyang yuu môp wê ông obêc kɨtya vêl gê kɨbun ga ge od Anutu êno ob kɨtya vêl gê kɨsii ganê. Lêc kɨyang yuu môp wê ông obêc hôm xôn mɨ i yêp gê kɨbun ga ge od Anutu êno ob hôm xôn mɨ i yêp gê kɨsii ganê.” \v 20 Om Yesu le vac nue ngɨvihi xôn nêb he i o nêl vô xomxo bê i Kɨlisi lêm. \s1 Yesu nêl ên nêbê ob yib dɨ kɨdi lec \r (Mak 8:31–9:1; Luk 9:22-27) \p \v 21 Vô buc tige Yesu nêl i kɨyang taxlee vô nue ngɨvihi ên nêbê ob la Jelusalem, dɨ Yuda levac hɨxôn xomxo levac wê mi si daa gee dɨ he wê xovô Moses xolac gee he ob vông myavɨnê levac vô i dɨ hi i yib, dɨ buc yon ob lam la vêl dɨ i ob kɨdi lec mavɨha tii vac nang. \p \v 22 Om Pita kô Yesu mɨ yuu la dô vɨyonên, dɨ nêl xêkɨzêc vô Yesu ên nêbê, “Apumtau, Anutu i le vac kɨyang tige xôn. Ên vɨyin tibêge i o lêc tulec ông lêm.” \v 23 Lêc Yesu pɨlepac i dɨ vô nɨmi vô Pita, dɨ nêl vô Pita ên nêbê, “Seten, ông loc vêl! Ên ông le vac a xôn. Ông o nêl i tɨyi Anutu pɨyôp lêm. Nge, ông nêl i tɨyi pɨyôp wê xomxo kɨbun ga vông ge.” \p \v 24 Mêdêc Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Xomxo ti obêc nêb tɨmu vô a vɨxag ge od i vông i vô nipwo lec dɨ kɨlê xax pola wê i vông ge dɨ tɨmu vô a vɨxag. \v 25 Ên xomxo ti obêc viac ninɨvi ên nêb i dô mavɨha ge od obêc yib. Lêc xomxo ti obêc sea ninɨvi lec a lêg ge od ob dô mavɨha luta. \v 26 Ên xomxo ti obêc vɨlu vô susu kɨbun ga vɨhati tu i xe, lêc sea môp wê ob dô mavɨha ya ge od ob vô nivɨha vô i bêna? Xomxo ob vông vatya êdêc i kɨnu i dô mavɨha ya? \v 27 Ên a, Xomxo Nu, a obêc lop mɨ lôc hɨxôn a nuge angela dɨ lam hɨxôn xêseac wê Mag vông ge, dɨ a ob vông myavɨwen vô xomxo toto i tɨyi nipaên yuu nivɨha wê he vông ge. \v 28 Lêc a nêl nôn vô xam bê xomxo wê le ga, he ya yibên obêc ma dɨ obêc yê wê Xomxo Nu ob lam tu king ge lê, dêc yib tɨmuên.” \c 17 \s1 Yesu ninɨvi pɨkwê bangwe \r (Mak 9:2-13; Luk 9:28-36) \p \v 1 Buc vɨgê vɨlu dɨ sec ti lam la vêl, mêd Yesu kô Pita dɨ Jems yuu li Jon dɨ he la lec kɨtôn dia ti, mɨ heche va la dô. \v 2 Om yon yê wê Yesu ninɨvi pɨkwê mɨ vông bangwe, dɨ manôn linac xocbê hɨyôv, dɨ ngakwi xêseac dɨ vô hɨxelac hɨxelac. \v 3 Mêdec yon yê wê Moses yuu Ilaija val keac hɨxôn Yesu ge. \v 4 Om Pita nêl vô Yesu ên nêbê, “Apumtau, ga nivɨha wê il dô ga, om ông obêc tyuc lec ge od a ob lox xumac yon, ti vô ông, dɨ ngwe vô Moses dɨ ti vô Ilaija.” \p \v 5 Pita gên nêl kɨyang tibêge, mêdêc vɨyobtoc wê xêseac ge ti lam hɨvun he xôn, dɨ vya ti lam vac vɨyobtoc tige nɨlô dɨ nêl ên nêbê, “Ge a nug wê a xêgyaa vin lec i dɨ a xê i nivɨha ge om xam ngô kɨyang wê i vông ge.” \p \v 6 Nue ngɨvihi yon ge ngô vya tige mêdêc yon yev vɨxa kɨtu dɨ kɨpôm manôn lec kɨbun, dɨ yon xona mabu. \v 7 Lêc Yesu lam vyax vɨgê lec yon dɨ nêl ên nêbê, “Kɨdi lec, dɨ xonaên i ma.” \v 8 Om yon vêl manôn lec kɨsii, dɨ yê Yesu vaci le dɨ yuu xôa ma. \p \v 9 He gên lop lec kɨtôn tige dɨ Yesu nêl xêkɨzêc vô yon ên nêbê, “Mon o lêc nêl kɨyang wê mon wê dɨ ngô ge kɨtong vô xomxo ti lêm. Nge, i lêc loc tyip lec wê a, Xomxo Nu, a obêc kɨdi vac yibên ge lê.” \v 10 Mêd yon kɨnêg vô i ên nêbê, “Bêna lêc xomxo wê xovô Moses xolac gee nêl ên nêbê Ilaija obêc val tax dɨ Kɨlisi wê Anutu vɨnoo i ge obêc val tɨmuên?” \v 11 Mêdêc Yesu nêl ên nêbê, “Vɨxôhɨlôg, Ilaija ob vena ên tɨtô môp vɨhati i yêp nivɨha i tii vac. \v 12 Lêc a nêl vô mon bê Ilaija lam pyap, lêc xomxo lungên i, dɨ he vông nipaên vô i tɨyi xovôên wê he vông ge. Om a, Xomxo Nu, a êno obêc tulec myavɨnê tɨyi bêge.” \v 13 Yesu nêl bêge, om nue ngɨvihi xovô ên nêbê kɨyang wê Yesu nêl lec Ilaija ge, nêl lec Jon Lipacên. \s1 Yesu tii vɨmwo nipaên vêl ên xomxo nipwo ti \r (Mak 9:14-29; Luk 9:37-42) \p \v 14 Mêdêc he lop kɨtôn tige mɨ la vô xomxo kɨdu levac ti, lêc xomxo ti val yev vɨxa kɨtu vô Yesu dɨ nêl vô i ên nêbê, \v 15 “Xomxo levac, ông xo vɨgwe pɨsiv ên a nug vux, ên vông yidac mavên mɨ dô vac vɨyin mabu, ên mi vɨxog mɨ la vac ngwax dɨ la vac mia tɨyi buc tɨbeac. \v 16 Om a kô mɨ lam vô nume ngɨvihi ên a nêb he i vông i vô nivɨha lec lê, lêc he tɨyiên ma.” \p \v 17 Om Yesu nêl ên nêbê, “Xam gwêbaga, xam ge xomxo nipaên wê xam o vông i vin lêm ge. Om a ob dô hɨxôn xam dɨ i mɨloc vô buc tina lê? Dɨ a ob kɨlê vɨyin wê xam vông ge dɨ i mɨloc tina lê? Loc kô nipwo tige mɨ lam vô a.” \v 18 Om ma la kô nu tyo mɨ lam vô Yesu, dɨ Yesu pɨping vɨmwo nipaên la vêl ên nu dɨ i vô nivɨha lec lutibed. \p \v 19 Om tɨmuên ge, Yesu nue ngɨvihi vaci la kɨnêg vô i ên nêbê, “Bêna lêc xe mô o tɨyi wê xe ob tii vɨmwo nipaên tige vêl lêmê?” \v 20 Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam tɨyiên ma ên vông vinên wê xam vông ge tɨyiên ma. A nêl vɨxôhɨlôg nôn bê xam nêm vông vinên obêc nipwo tya tɨyi xocbê vɨxôô nôn ge od xam ob nêl vô kɨtôn tiga bê, ‘Ông pul mɨ loc le ganê,’ dɨ kɨtôn tiga obêc pul i mɨ la. Xam obêc vông i vin ge od xam obêc tɨyi wê xam ob vông yuac vɨhati. \v 21 [Môp kɨtaaên yuu ngɨbua yaên ge tɨyi wê ob tii vɨmwo nipaên tibêge vêl ên xomxo, dɨ môp ngwe o tɨyi lêm.]” \s1 Yesu nêl kɨyang vông yuu lec wê obêc yib ge \r (Mak 9:30-32; Luk 9:43-45) \p \v 22 Yesu he nue ngɨvihi mɨla vɨgwe Galili, dɨ Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xomxo ob vông a, Xomxo Nu, la vac tɨbii vɨgê, \v 23 dɨ he ob hi a xib, lêc buc yon obêc lam la vêl ge od a obêc kɨdi lec magvɨha tii vac nang.” Yesu nêl bêge om nue ngɨvihi nɨlô vô vɨyin mabu. \s1 Yesu vông mone takis xumac ngɨbua \p \v 24 He val vɨgwe Kapaneam, mêd xomxo wê mi kô mone takis xumac ngɨbua ge\f + \fr 17:24 \ft Xomxo Yuda mi vông mone takis vô xomxo wê viac Anutu xumac ngɨbua ge tɨyi klismas vɨhati, tɨyi xocbê il mi vông mone baset gwêbaga ge. Mone takis tige he kɨtuc ên nêb i viac Anutu xumac ngɨbua.\f* lam vô Pita dɨ kɨnêg vô i ên nêbê, “Xam nêm xolac kehe mi vông mone takis xumac ngɨbua ge hɨxôn, me?” \v 25 Om Pita lee yuu ên nêbê, “Xe nêm xolac kehe mi vông.” Pyap dêc Pita lax mɨ la ben mɨ la vac xumac lôma, dɨ lutibed Yesu nêl vô i ên nêbê, “Saimon, ông nêbê va? Xomxo levac kɨbun ga, he mi kô mone takis vô letyae? He mi kô vô he nue, me he mi kô vô tɨbii ba?” \v 26 Mêd Pita nêl ên nêbê, “He mi kô mone takis vô tɨbii ba.” Om Yesu nêl ên nêbê, “Om heche va nue ge ob dô nên dɨ ob tung mone takis lêm. \v 27 Dɨ a ga, Anutu nu a, om yuac ti o yêp vô a wê a ob vông mone takis ên Anutu xumac ngɨbua ge lêm. Lêc ge o nivɨha wê il ob vông he wê mi kô mone takis xumac ngɨbua ge kunac il ge lêm. Om ông loc gwec dɨ loc pul pis ya huk. Dɨ pis taxlee wê ông ob pul ge, ông sux mya dɨ ông ob tulec mone wê dô vac mya ge, dɨ kô mɨ loc vông vô he wê mi kô mone xumac ngɨbua ge dɨ loc tung u nêd.” \c 18 \s1 Letya obêc tu levac vac Anutu ben? \r (Mak 9:33-37,42-48; Luk 9:46-48; Luk 17:1-2) \p \v 1 Vô buc tige Yesu nue ngɨvihi val nêl vô i ên nêbê, “Letya ob tu levac vac Anutu ben kɨsiinê luu he ba vêlê?” \p \v 2 Om Yesu keac nipwo ti lam vô he dɨ lax i la le vac he mahɨgun, \v 3 dɨ nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “A ob nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê xam obêc pɨlepac xam mɨ vô nipwo lec tɨyi xocbê xomxo nipwo tiga lêm ge od xam ob la dô vac Anutu ben lag puunê lêm. \v 4 Lêc xomxo ti obêc pɨlepac i mɨ vô nipwo lec tɨyi xocbê nipwo tiga ge od ge wê ob tu levac vac Anutu ben lag puunê luu he ba vêl. \p \v 5 “Xomxo ti obêc kô nipwo tibêga lec ên wê vông i vin a lêg ge od tɨyi xocbê kô a lec êno. \v 6 Lêc xomxo ti obêc dɨdii nipwo tigae wê vông i vin a ge ti mɨ la vac nipaên ge od ge tɨyi wê tɨbii ob nux ngɨdax levac lec i kwa dɨ nêx i la vac gwec madia wê vô mapɨtoc ta ge. \p \v 7 “Xomxo kɨbun ga wê dɨdii xomxo mɨ la vac nipaên ge, myavɨwen nipaên ob tulec he vɨhati. Vɨxôhɨlôg, nipaên vɨyang vɨyang ge ob yaxên il, lêc xomxo ngwe obêc dɨdii xomxo ngwe mɨ la vac nipaên ge od i xona nên, ên obêc tulec myavɨwen nipaên. \p \v 8 “Dɨ ông vɨgêm vɨlu me vɨxam vɨlu obêc dɨdii ông mɨ la vac nipaên ge od ông kɨtov mɨ nêx i loc vêl, dɨ ông dô ya vɨgêm vɨlubed me vɨxam vɨlubed, êdêc loc dô mamvɨha vac Anutu ben. Ên ông vɨgêm yuu xôn me vɨxam yuu xôn obêc dô, lêc dɨdii ông mɨ la vac nipaên ge od Anutu obêc nêx ông la vac ngwax wê dɨtum luta dɨ yibên ma ge. \v 9 Dɨ mamnôn vɨlu obêc dɨdii ông mɨ la vac nipaên ge od ông pɨsupac vêl mɨ nêx i loc, dɨ ông dô ya mamnôn vɨlubed, êdêc loc dô mamvɨha vac Anutu ben. Ên mamnôn yuu xôn obêc dô, lêc dɨdii ông mɨ la vac nipaên ge od Anutu obêc nêx ông la vac ngwax vac vɨgwe nipaên. \s1 Kɨyang pɨlepacên lec bwoc sipsip \r (Luk 15:3-7) \p \v 10 “Xam viac xam dɨ le i lêc yê nume nipwo tigae i tɨyi xocbê susu pɨleva ge lêm, ên a nêl vô xam bê vac vɨgwe lag puunê he nên angela mi le vô Mag Anutu lag puunê manôn tɨyi buc vɨhati. \v 11 [A, Xomxo Nu, a lam ên a nêb a ob myag he wê xôa ma ge mɨ kô mɨ lôm.] \p \v 12 “Xam xo ên xam nêbê va? Xomxo ti obêc viac bwoc sipsip 100 lêc ti xôa obêc ma ge od xomxo tige ob vô va? Obêc sea sipsip 99 gee he ob le lec kɨtôn, dɨ ob la myag ti wê xôa ma ge. \v 13 Dɨ obêc la yêvô ge od a nêl nôn bê xomxo tyo ob pɨmil sipsip tige luu 99 wê le ge vêl. \v 14 Mêgem Mag Anutu wê dô lag puunê ge nêb nue nipwo tigae ti xôa ob ma lêm. \s1 Yesu nêl kɨyang lec lim ti wê vông nipaên ge \p \v 15 “Ông lim ti obêc vông nipaên ti vô ông ge od ôcông va loc vô i dɨ muu dô dɨ ông nêl i nên nipaên kɨtong vô i. Dɨ obêc ngô ông kɨyang ge od tɨyi xocbê ông kô i mɨ lôm vac xam mahɨgun. \v 16 Lêc ngôên ông kɨyang obêc ma ge od ông kô xomxo yuu me yon dɨ xam loc vô lim tige ên he i ngɨduma xôn dɨ yaxên kɨyang wê muu ob nêl ge. \v 17 Lêc lim tige ngôên xam obêc ma ge od xam loc nêl i nên nipaên kɨtong vô konglegesen. Lêc ngôên konglegesen kɨyang obêc ma ge od xam wê i tɨyi xocbê tɨbii madɨluhu me tɨbii nipaên ge. \p \v 18 “A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê kɨyang yuu môp wê xam obêc kɨtya vêl gê kɨbun ga ge od Anutu êno ob kɨtya vêl gê kɨsii ganê. Dɨ kɨyang yuu môp wê xam obêc hôm xôn mɨ i yêp gê kɨbun ga ge od Anutu êno ob hôm xôn mɨ i yêp gê kɨsii ganê. \p \v 19 “A ob nêl ti hɨxôn vô xam bê xomxo yuu gê kɨbun ga, yuu nɨlô obêc yêp tibed ên susu ti wê yuu nêb yuu ob kɨtaa vô Anutu ge od a Mag wê dô lag puunê ge ob vông i vô nôn lec vô yuu. \v 20 Ên xomxo yuu me yon obêc kɨtucma lec a lêg ge od a obêc dô vac he mahɨgun.” \s1 Kɨyang pɨlepacên lec xomxo yuac wê o kɨtya myavɨwen vêl lêm ge \p \v 21 Mêdêc Pita val vô Yesu dɨ kɨnêg vô i ên nêbê, “Apumtau, lige ti obêc vông nipaên vô a ge od a ob kɨtya i nên nipaên vêl i tɨyi buc vaba? Buc vɨgê vɨlu dɨ sec yuu obêc tɨyi, me?” \p \v 22 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Maê. A nêl vô ông bê buc vɨgê vɨlu dɨ sec yuu ge o tɨyi lêm. Nge, ông kɨtya i nên nipaên vêl i tɨyi buc vɨhati. \p \v 23 “Om Anutu ben kehe tɨyi xocbê xomxo levac ti wê nêb ob kô mone vac i mone wê vông vô nue yuac ge. \v 24 Mêgem taxlee ge he kô nu yuac ti mɨ la le vô xomxo levac tige manôn. Nu yuac tige kô mone 10 milion vô xomxo levac tyo ilage, \v 25 lêc o tɨyi wê ob vông mone vac ge lêm. Om xomxo levac tige nêl ên nêbê he i vông nu yuac tyo hɨxôn vɨnê nue dɨ he susu vɨhati ên tɨbii i kɨsuu dɨ he i vông mone tige vɨhati vac. \v 26 Lêc nu yuac tige yev vɨxa kɨtu vô xomxo levac tyo dɨ kɨtaa i ên nêbê, ‘Xomxo levac, ông hôm a nêg kɨyang xôn mɨ i yêp lê dɨ vông buc ya vô a ên a obêc vông mone vɨhati vac ông mone.’ \v 27 Om xomxo levac tige xo vɨgwe pɨsiv ên nu yuac tyo om pɨwelac i vêl dɨ hi kɨyang tyo yib dɨ vông i la. \p \v 28 “Nang dêc nu yuac tyo lop mɨ la dɨ la tulec lie ti wê vông yuac hɨxôn i ge. Ilage li tige kô mone 100 vô i. Om nu yuac tyo hôm i xôn lec kwa dɨ nêl vô i ên nêbê, ‘Ông vông mone vac a mone vɨhati.’ \v 29 Om li tige yev vɨxa kɨtu vô i dɨ kɨtaa i ên nêbê, ‘Ông hôm a nêg kɨyang xôn mɨ i yêp lê dɨ vông buc ya vô a ên a obêc vông mone vɨhati vac ông mone.’ \v 30 Lêc xomxo tyo ngôên ma, dɨ tung li tige la dô vac kalabuhu ên nêb i loc dô mɨ i loc tyip lec buc wê ob vông mone vɨhati vac i xe ge. \p \v 31 “Mêd xomxo ya wê vông yuac hɨxôn i ge yê, om he nɨlô vô nipaên, dɨ he la vô xomxo levac tige dɨ nêl kɨyang vɨhati kɨtong vô i. \v 32 Mêd xomxo levac tige tyuc nu yuac tyo lôm vô i, dɨ nêl vô i ên nêbê, ‘Ông xomxo yuac nipaên. Ông kɨtaa a, om a kɨtya ông nêm myavɨwen vɨhati vêl, \v 33 dɨ a xo vɨgwe pɨsiv ên ông, lêc bêna lêc ông o xo vɨgwe pɨsiv ên lim tige lêmê?’ \v 34 Mêd xomxo levac xêyaa vô myavɨnê om vông nu yuac tyo la vac tɨbii wê viac xumac kalabuhu ge vɨgê ên nêb he i vông myavɨnê vô i dɨ i loc tyip vô buc wê ob vông mone vɨhati vac i xe ge.” \v 35 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên tige pyap dɨ nêl hɨxôn ên nêbê, “Xam obêc kɨtya lime nên nipaên vêl hɨxôn nɨlôm yadɨluhu lêm ge od Mag kɨsiinê ob vông vô xam vɨhati tɨyi xocbê xomxo levac vông vô nu yuac tige.” \c 19 \s1 Môp wê vông môp iimaên vô nipaên ge \r (Mak 10:1-12; Luk 16:18) \p \v 1 Yesu nêl kɨyang tigee vɨhati pyap dɨ sea vɨgwe Galili dɨ la vac vɨgwe levac Judia wê yêp mia Jodan sox laên. \v 2 Dɨ xomxo kɨdu levac la vô i vɨxa, om Yesu vông he wê yidac ge vô nivɨha lec vac vɨgwe tige. \p \v 3 Dêc he Palisi lam vô Yesu ên nêb ob yaxên i, om kɨnêg vô i ên nêbê, “Xomxo ti obêc sea vɨnê ên yucyuu va kɨyang nipwo tya wê yêp vac yuu mahɨgun ge od obêc tɨyi, me?” \p \v 4 Om Yesu nêl lax vô he ên nêbê, “Xam mêd o kɨtong kɨyang wê yêp vac xolac ge lêmê? Kɨyang tige nêl bêga ên nêbê vô buc taxlee ilage Anutu wê tung susu vɨhati gee tung xomxo vêx yuu xôn vux, \v 5 dɨ nêl ên nêbê, ‘Môp yêp bêga, vux ob sea ta yuu ma dɨ la dô hɨxôn vɨnê dɨ yuu tu nôn tibed.’ \v 6 Anutu nêl bêge om yuu ob dô tɨyi xocbê xomxo yuu ge lêm. Nge, yuu ob tu nôn tibed. Mêgem môp wê Anutu vông xomxo yuu tu nôn tibed ge, xomxo ti i o lêc tax i tip lêm.” \p \v 7 Mêd he Palisi nêl vô i ên nêbê, “Om bêna lêc Moses nêl ên nêbê xomxo ti obêc nêb ob sea vɨnê ge od i kɨvuu kɨpihac wê nêbê yuu ob seama ge dɨ vông vô vɨnê lê, lêc yuu i sea ma?” \p \v 8 Mêlêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam nɨlôm xêkɨzêc ta, om Moses lee yuu ên nêbê tɨyi wê xam ob sea vɨnême ge. Lêc mugên ilage môp tibêge o yêp lêm. \v 9 Om a nêl vô xam bê vux ti vɨnê obêc vông môp yôdac vô vux ngwe lêm, lêc lɨya sea vɨnê dɨ la ii vêx paha ngwe ge od vux tige vông môp yôdac.” \p \v 10 Om Yesu nue ngɨvihi nêl vô i ên nêbê, “Om môp wê Anutu vông vô vux yuu vɨnê obêc yêp bêge ge od ge nivɨha wê vux ob ob dô gɨlon dɨ o ii vêx lêm.” \p \v 11 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xomxo vɨhati o tɨyi wê ob la vô kɨyang tibêge lêm. Nge, xomxo titi wê Anutu vông xêkɨzêc vô he ge wê he ob vông bêge dɨ ob ii vêx lêm. \v 12 Ên xomxo vɨyang vɨyang ge, titi o tɨyi wê ob ii vêx ge lêm. Ên he ya, tae kô he tɨyiên ma om he o tɨyi wê he ob ii vêx ge lêm. Dɨ he ya, tɨbii vêl he om he o tɨyi wê he ob kô vêx ge lêm. Dɨ he ya, he vông he nɨlô la vô Anutu xolac yuu ben, om he ngɨbua he ên nêb he ob ii vêx lêm. Om xomxo ti tɨyi wê obêc ngô kɨyang tige ge od i ngô.” \s1 Yesu kɨtaa lec nue nipwopwo \r (Mak 10:13-16; Luk 18:15-17) \p \v 13 Mêd xomxo kô nue nipwopwo mɨ lam vô Yesu ên nêb i vyax vɨgê lec he dɨ kɨtaa lec he, lêc nue ngɨvihi pɨping he nêb he loc vôên Yesu i ma, \v 14 lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Vông nipwopwo i lam vô a dɨ le vac xônên i ma, ên xomxo tibêgee tu vɨgwe lag puunê kehe.” \v 15 Om Yesu vyax vɨgê lec he, pyap dɨ loc mɨ la vɨgwe ngwe. \s1 Xomxo ngɨvihi ti wê susu tɨbeac \r (Mak 10:17-31; Luk 18:18-30) \p \v 16 Xomxo ngɨvihi ti val vô Yesu dɨ kɨnêg vô i ên nêbê, “Xolac kehe, a obêc vông môp nivɨha tina êdêc dô magvɨha luta lêc luta?” \v 17 Mêd Yesu nêl vô i ên nêbê, “Bêna lêc ông kɨnêg a lec môp wê nivɨha ge? Anutu tibed ge wê nivɨha, om ông obêc nêb la dô mamvɨha ge od ông viac xolac vɨhati.” \v 18 Om xomxo ngɨvihi tige nêl vô i ên nêbê, “Xolac tina?” Om Yesu nêl ên nêbê, “Xolac wê nêl ên nêbê le i lêc hi xomxo i yib lêm. Le i lêc vông môp yôdac vêx yuu vux lêm. Le i lêc vun xomxo ngwe susu lêm. Le i lêc nêl kɨyang kɨtyooên lec xomxo ngwe lêm. \v 19 Loc vac tam yuu mam kwa ngɨbi. Dɨ xêmyaa i vin lec xomxo vɨhati i tɨyi xocbê ông xêmyaa vin lec ôcông va ge.” \p \v 20 Mêd xomxo ngɨvihi tyo nêl vô i ên nêbê, “A viac xolac vɨhati gee pyap. Om môp tina gên yêp wê a ob vông hɨxôn ge?” \v 21 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Ông obêc nêb ông ob tu xomxo wê nivɨha lee ge od ông lôc vông ông susu vɨhati mɨ tɨbii i kɨsuu dɨ vông mone vô xomxo wê nên susu maên ge êdêc kô nôn nivɨha gê lag puunê. Om ông lôc vông bêge dɨ lôm tɨmu vô a vɨxag.” \v 22 Xomxo ngɨvihi tyo ngô kɨyang tige dɨ nɨlô vô vɨyin mabu ên i susu tɨbeac, om sea Yesu dɨ la. \p \v 23 Mêd Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “A nêl vɨxôhɨlôg vô xam bê xomxo wê susu tɨbeac ge obêc nêb la vac Anutu ben ge od obêc vông yuac levac vô he. \v 24 A ob nêl kɨyang ti vô xam i tii vac hɨxôn bê bwoc kamel ti obêc nêb la vac yin kɨtu tocên ge od obêc yuac levac, mêlêc xomxo wê susu tɨbeac ge obêc nêb la vac Anutu ben ge od obêc tu yuac levac vô i luu vêl.” \p \v 25 Yesu nue ngɨvihi ngô kɨyang tige dɨ yetac mabu yocên dɨ kɨnêg i ên nêbê, “Obêc tibêge ge od letya tɨyi wê obêc la dô mavɨha vac Anutu ben ge?” \v 26 Lêc Yesu manôn la vô he dɨ i nêl vô he ên nêbê, “Xomxo mô o tɨyi lêm, dɨ Anutu môci tɨyi wê ob vông môp vɨhati.” \v 27 Mêd Pita nêl vô i ên nêbê, “Wê lê. Xe ga, xe sea susu wê xe vông ge vɨhati dô dɨ lam tɨmu vô ông vɨxam. Om xe obêc kô nôn vatya vô buc tɨmuênê?” \p \v 28 Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê vô buc tɨmuên wê susu vɨhati obêc vô paha lec ge od a, Xomxo Nu, a ob kô lêg levac mɨ dô lec sia king. Dɨ xam wê xam tɨmu vô a vɨxag gee, xam êno obêc dô lec sia king vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu, dɨ yaxên lime Islel wê xam hɨpu vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu ge nên kɨyang. \v 29 Dɨ xomxo vɨhati wê sea ben hɨxôn tae mae lie dɨ nue dɨ sea yuac yaên wê he vông ge hɨxôn ên nêb ob vông a lêg i vô levac ge od Anutu ob vông nôn nivɨha 100 100 hɨwocên vô he dɨ ob vông he dô mavɨha luta lêc luta. \v 30 Lêc xomxo mugên tɨbeac obêc lax tɨmu, dɨ xomxo tɨmuên obêc lam la mug.” \c 20 \s1 Kɨyang pɨlepacên lec xomxo yuac \p \v 1 Yesu nêl ên nêbê, “Anutu ben kehe tɨyi xocbê xomxo levac ti wê tu yuac wain kehe ge. Om pɨtoc yang ge la ên nêb ob la myag xomxo wê ob la vông yuac wain wê i vông ge. \v 2 Mêdêc la tulec he dɨ nêl vô he ên nêbê obêc vông mone kehe titi vô he tɨyi buc titi. Om he lee yuu dɨ i vông he la vac yuac. \v 3 Hɨyôv tyip lam 9 klok vɨdiiên, lêc xomxo tyo mɨla yê wê xomxo ya le vɨda vɨda lec wetôv ge, \v 4 om nêl vô he ên nêbê, ‘Xam loc vông yuac wain dɨ a ob vông mone nivɨha vô xam.’ Om he la. \p \v 5 “Hɨyôv lam tyip vɨdii pɨpumên dɨ xomxo tyo lax yê he ya hɨxôn, dɨ vông he la vac yuac. Dɨ hɨyôv manôn yon hucên i vông tibêge. \v 6 Nang dêc vô 5 klok hucên xomxo tyo la yê he ya wê le vɨda vɨda ge. Om nêl vô he ên nêbê, ‘Bêna lêc xam dɨle vaxvax dɨ yuac ma dɨ vɨgwe hucê?’ \v 7 Om he nêl vô i ên nêbê, ‘Xomxo ti o vông yuac vô xe lêm.’ Om nêl vô he ên nêbê, ‘Xam êno loc yuac wain.’ \p \v 8 “Pyap dêc vɨgwe buc, mêdêc xomxo levac tyo wê vông yuac wain ge nêl vô xomxo ti wê viac nue yuac ge ên nêbê, ‘Ông tyuc a nuge yuac vɨhati i lam dɨ vông mone vô he. Taxlee ge ông vông mone vô he wê val vông yuac tɨmuên ge dɨ i mɨloc vô he wê val vông yuac tax ge.’ \p \v 9 “Mêd he wê val vông yuac vô 5 klok hucên ge lam tax dɨ he vɨhati kô mone kehe titi tɨyima. \v 10 Pyap dêc he wê val vông yuac vô pɨtoc ge lam, dɨ he xo ên he nêb mêd he ob kô mone ngɨnoo he wê val vông yuac hucên ge vêl. Lêc he êno kô mone kehe titi. \v 11 He kô mone pyap dɨ kunac xomxo levac tige wê i yuac wain ge, \v 12 dɨ nêl vô i ên nêbê, ‘Xomxo tigae wê val vông yuac hucên ge he vông yuac tɨyi hɨyôv manôn tibed, lêc ông vông mone vô he tɨyi xocbê ông vông vô xe ge, lêc xe vông yuac pɨtoc yang dɨ vɨgwe buc lec mɨ hɨyôv ya xe nimnɨvi vô myavɨnê.’ \p \v 13 “Lêc xomxo tyo nêl vô he ên nêbê, ‘Xam lige, a o vông ti so vô xam lêm. Xam lee yuu ên xam nêb a vông mone kehe titi vô xam titi. \v 14 Om xam kô nêm mone mɨ loc, ên a nêb a ob vông mone vô he wê lam tɨmuên ge i tɨyi xocbê a vông vô xam ge. \v 15 Ge aca mone om a obêc vông tɨyi xocbê a xovô ge od tɨyiên obêc ma, me? Xam ob wê a nipaên lec a vɨgêg yuac, me?’” \p \v 16 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên tige pyap dɨ nêl ên nêbê, “Om he tɨmuên obêc lam la mug, dɨ he mugên ge ob lax tɨmu.” \s1 Yesu nêl kɨyang vông lu yon lec wê ob yib dɨ kɨdi lec ge \r (Mak 10:32-34; Luk 18:31-33) \p \v 17 Yesu he nue ngɨvihi loc mɨ la ên nêb ob la Jelusalem, om he mɨla môp ti dɨ Yesu kô nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu mɨ he la dô vɨyonên dɨ nêl vô he ên nêbê, \v 18 “Xam ngô lê. Il ob la Jelusalem, dɨ xomxo ob vông Xomxo Nu la vac he levac wê mi si daa gee hɨxôn xomxo wê xovô Moses xolac gee vɨgê dɨ he ob vông kot vô a dɨ hɨlu kɨyang wê ob hi a xib ge xôn, \v 19 dɨ he ob vông a la vac tɨbii wê o Yuda lêm ge vɨgê, mêd tɨbii tigee ob so vya vô a, dɨ pɨsa a ya yihi, dɨ tul a lec xax, dɨ buc yon ob lam la vêl dɨ a obêc kɨdi lec magvɨha.” \s1 Jems yuu Jon nêb yuu ob tu levac \r (Mak 10:35-45) \p \v 20 Vô buc tige Sebedi nu yuu, Jems yuu Jon, hɨxôn ta, yon lam vô Yesu, dɨ ta yev vɨxa kɨtu vô i dɨ nêl ên nêbê ob kɨtaa susu ti vô i. \v 21 Om Yesu nêl vô i ên nêbê, “Ông ob kɨtaa vatya vô a?” Mêd vêx tyo nêl vô i ên nêbê, “Ông lee yuu ên a nug yuu, yuu i kô lê levac vô buc wê ông ob tu levac ge, dɨ ngwe i dô vô ông vɨgêm hɨyôv dɨ ngwe i dô vô ông vɨgêm kêd.” \p \v 22 Lêc Yesu nêl ên nêbê, “Kɨyang wê mon kɨtaa vô a ge, mon o xovô kehe lêm. Vɨyin wê a ob kɨlê ge, muu tɨyi wê muu ob kɨlê hɨxôn, me?” Lêc yuu nêl vô i ên nêbê, “Xii tɨyi pyap.” \v 23 Mêd Yesu nêl vô yuu ên nêbê, “Vɨxôhɨlôg, muu ob kɨlê vɨyin. Lêc xomxo wê ob kô lê levac mɨ dô vô a vɨgêg hɨyôv dɨ dô vô a vɨgêg kêd ge, a o tu kehe lêm. Ên vɨgwe yuu ge, Mag Anutu vaci viac dɨ vɨnoo he wê ob kô lê levac ge.” \p \v 24 Mêdêc Yesu nue ngɨvihi vɨgê yuu ngô kɨyang wê Sebedi nu yuu nêl ge om he xêyaa vô myavɨnê ên kɨyang wê yuu nêl ge. \v 25 Lêc Yesu keac he lam dɨ nêl vô he ên nêbê, “Xam xovô ên xam nêbê tɨbii levac vac vɨgwe ya viac lie ya kɨyang xêkɨzêc, dɨ tɨbii levac ya yong he dɨ nêl kɨyang xonaên ên nêb lie i tɨmu vô. \v 26 Dɨ xam ga, xam o lêc vông môp bêge lêm. Nge, xam ti obêc nêb tu xam nêm levac ge od i tu xam nêm xomxo yuac, \v 27 dɨ xam ti obêc nêb tu mugên wê xam vông ge od i tu xomxo wê ob vông yuac vɨdaaên vô xam ge, \v 28 i tɨyi xocbê a, Xomxo Nu, a o lam ên a nêb xomxo i vông yuac vô a lêm. Nge, a lam ên a nêb a ob vông yuac dɨ ngɨdu xomxo xôn, dɨ a ob xib, ên vô xomxo tɨbeac vêl ên he nên nipaên.” \s1 Yesu vông xomxo ma tocên yuu yê vɨgwe tii vac \r (Mak 10:46-52; Luk 18:35-43) \p \v 29 Yesu he nue ngɨvihi kɨdi gê Jeliko ên nêb ob la, dɨ xomxo kɨdu kɨdu tɨmu vô he vɨxa. \v 30 Lêc xomxo matocên yuu dô vô môp nɨnya, mêd ngô wê Yesu val ge om tyuc vya levac ên nêbê, “Devit nu, xo vɨgwe pɨsiv ên xii.” \v 31 Lêc xomxo tɨbeac hɨgac vô yuu ên nêbê, “Muu dô kɨyang maên.” Lêc yuu tyuc vya levac tii vac ên nêbê, “Xomxo levac, ông Devit nu, xo vɨgwe pɨsiv ên xii.” \p \v 32 Mêd Yesu le kɨzêc dɨ keac yuu lam vô i dɨ kɨnêg vô yuu ên nêbê, “Muu nêb a vông bêna vô muuê?” \v 33 Om yuu nêl vô i ên nêbê, “Xomxo levac, vông xii mamnôn i seac.” \v 34 Mêd Yesu xo vɨgwe pɨsiv ên yuu dɨ vyax vɨgê lec yuu manôn, dɨ lutibed yuu manôn seac dɨ yuu yê vɨgwe, om yuu tɨmu vô Yesu vɨxa mɨ he la. \c 21 \s1 Yesu la Jelusalem tɨyi xocbê king \r (Mak 11:1-11; Luk 19:28-40; Jon 12:12-19) \p \v 1 Yesu he nue ngɨvihi mɨla kwabo vô Jelusalem. Mêd he val vɨgwe Betpasi wê yêp kwabo vô kɨtôn Oliv ge. Mêdêc Yesu nêb ob vông nue ngɨvihi yuu i loc, \v 2 om nêl vô yuu ên nêbê, “Muu loc vɨgwe tiganê, dɨ muu obêc mɨla ge od lutibed muu ob wê mam la bwoc donki ti wê xomxo ku xôn mɨ i le vac môp hɨxôn nu ge. Om muu pɨwelac yihi vêl ên yuu dɨ dɨdii yuu mɨ lam vô a. \v 3 Lêc xomxo ti obêc nêl kɨyang ti vô muu lec wê muu kô donki ge od muu nêl vô i bêga bê, ‘Xomxo levac nêb ob kô mɨ vông yuac lec.’ Muu obêc nêl bêge ge od lutibed xomxo tige ob tyuc lec dɨ vông donki tige vô muu.” \p \v 4 Yesu nêl bêge ên nêb kɨyang wê plopete nêl ilage i vô nôn lec. Kɨyang tige bêga nêbê, \q1 \v 5 “Xam nêl vô xomxo Saion bêga bê, ‘Xam wê lê. King wê xam vông ge val vô xam gwêbaga. Xomxo tige xomxo malehe, dɨ i dô lec bwoc donki. Xomxo tyo dô lec bwoc donki nu ti mɨ val.’” \p \v 6 Nue ngɨvihi yuu la vông i tɨyi xocbê Yesu nêl vô yuu ge. \v 7 Om yuu dɨdii bwoc donki ta hɨxôn nu mɨ lôm vô Yesu, dɨ yuu vax yuu ngakwi lec donki kɨsii dɨ Yesu dô lec. \v 8 Mêd xomxo tɨbeac vax he nivɨmihi lec môp dɨ he ya hup xax lihi mɨ vax i tup vô môp wê Yesu ob xoc vô ge tɨyi xocbê môp wê xomxo mi kô xomxo levac lec ge. \v 9 Dɨ xomxo kɨdu levac wê la mug dɨ kɨdu levac wê tɨmu vô Yesu vɨxa gee, he vɨhati tyuc vya levac ên nêbê, \q1 “Il ob pɨmil Devit nu. Il ob hi vɨxad i pec ên xomxo ti wê tu Apumtau manôn mɨ val ge. Il ob pɨmil Anutu lê i vô levac dɨ i loc yêp kɨsii.” \p \v 10 He tyuc bêge, dɨ Yesu mɨla Jelusalem, dɨ xomxo Jelusalem vɨhati vô nidɨdun levac dɨ nêl vôma ên nêbê, “Xomxo tiga letya?” \v 11 Om xomxo kɨdu levac wê lam hɨxôn Yesu ge nêl lax vô he ên nêbê, “Xomxo tiga Yesu, plopete ti wê lam gê Nasalet vac vɨgwe levac Galili ge.” \s1 Yesu tii xomxo wê vông vɨtevac vac Anutu xumac ngɨbua ge la vêl \r (Mak 11:15-19; Luk 19:45-48; Jon 2:13-22) \p \v 12 Mêdêc Yesu la vac Anutu xumac ngɨbua nɨlô dɨ la tii tɨbii vɨhati wê dɨvông vɨtevac lec susu vac xumac ngɨbua nɨlô gee lop mɨ lam la vêl, dɨ tɨbii wê vông mone luuma gee, Yesu vông he nên tevol kɨpê sea, dɨ xomxo wê vông menac nêb tɨbii i kɨsuu ên tu xocbê daa ge, Yesu kɨpê he nên sia sea, \v 13 dɨ nêl vô he ên nêbê, “Xolac nêl bêga ên nêbê, ‘A xumac tiga, xumac kɨtaa vacên.’ Xolac nêl bêge, lêc xam vông a xumac vô nipaên tɨyi xocbê xumac wê tɨbii yôdac xôpac vac ge.” \p \v 14 Yesu dô vac Anutu xumac ngɨbua nɨlô dɨ xomxo matocên hɨxôn xomxo vɨxa pecên val vô i dɨ i vông he vô nivɨha lec. \v 15 Lêc xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he wê xovô Moses xolac gee, he yê do levac wê Yesu vông ge dɨ ngô kɨyang wê nue nipwo tyuc bêga ên nêbê, “Il ob pɨmil Devit nu.” Om xomxo levac tigee ni nyag \v 16 dɨ nêl vô Yesu ên nêbê, “Kɨyang wê nipwopwo nêl ge, ông ngô, me?” Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Ge a ngô, lêc kɨyang wê yêp vac xolac ge, mêd xam o kɨtong lêmê? Kɨyang nêl bêga ên nêbê, \q1 ‘Nume nipwo dɨ he wê gên lul ge, ông nêl kɨyang pɨmilên vac he mya om he pɨmil ông.’” \p \v 17 Yesu nêl kɨyang tige vô he pyap dɨ loc mɨ la yêp gê Betani. \s1 Yesu nêl vya lôt hɨguc dɨ i mupac \r (Mak 11:12-14,20-24) \p \v 18 Yesu he nue ngɨvihi yêp dɨ kɨdi mɨ la pɨtoc ên nêb ob la Jelusalem, lêc mɨla môp ti dɨ vip den Yesu. \v 19 Mêd Yesu yê ma la hɨguc wê le vô môp nɨnya ge, om la kwabo nêb ob ya nôn, lêc nôn ti o yux lec lêm. Nge, yatôv hɨxôn lihi pɨleva le. Om Yesu nêl vô xax tyo ên nêbê, “Ông obêc vuac nôn ti i tii vac lêm.” Om lutibed xax tige mupac. \p \v 20 Nue ngɨvihi yê dɨ yetac dɨ kɨnêg vô Yesu ên nêbê, “Bêna lêc hɨguc tiganê mupac lutibedê?” \v 21 Om Yesu nêl lax vô he ên nêbê, “Xam obêc kɨtaa susu ti vô Anutu hɨxôn vông vinên ge od Anutu ob vông vô xam. Om a nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bêga bê xam obêc vông i vin hɨxôn nɨlôm tibed ge od xam obêc nêl kɨyang tɨyi xocbê a nêl lec hɨguc ge dɨ obêc vô nôn lec. Lêc xam ob vông yuac tibed mô lêm. Nge, xam obêc nêl vô kɨtôn tiganê bê, ‘Ông pul mɨ loc vac gwec’ ge od ob la tɨyi xocbê xam nêl ge. \v 22 Ên xam obêc kɨtaa susu ti vô Anutu hɨxôn vông vinên ge od Anutu ob vông vô xam.” \s1 He Islel kɨnêg Yesu ên nêbê, “Ông kô xêkɨzêc vô letya?” \r (Mak 11:27-33; Luk 20:1-8) \p \v 23 Yesu la vac Anutu xumac ngɨbua nɨlô, dɨ la nêl xolac vô xomxo. Mêd xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he Islel levac ya val kɨnêg vô i ên nêbê, “Ông kô xêkɨzêc vô letya lêc lam vông yuac tigae, dɨ ông tu letya manônê?” \v 24 Om Yesu nêl lax vô he ên nêbê, “A êno ob kɨnêg kɨyang ti vô xam, dɨ xam obêc nêl kɨtong ge od a êno ob nêl xomxo ti wê vông xêkɨzêc vô a ge kɨtong vô xam. \v 25 Om a ob kɨnêg vô xam bê mia lipacên wê Jon vông ge kehe yêp vô letya? Kehe lam vô Anutu lag puunê me xomxo kɨbun ga vông?” \p Om he ngaênma dɨ nêl vôma ên nêbê, “Il ob nêbê va? Ên il obêc nêl bê Anutu lag puunê vông ge od Yesu ob nêl vô il bêga bê, ‘Bêna lêc xam o vông i vin kɨyang wê Jon nêl ge lêmê?’ \v 26 Lêc il obêc nêl bê xomxo kɨbun ga vông ge od il ob xona ên xomxo vɨhati, ên he vông i vin ên he nêbê Jon ge plopete nôn.” \v 27 Om he nêl vô Yesu ên nêbê, “Xe o xovô mia lipacên wê Jon vông ge kehe lêm.” Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “Om a êno ob nêl xomxo ti wê vông xêkɨzêc vô a ge kɨtong vô xam lêm. \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên lec xomxo ti nu yuu \p \v 28 “Xam xo ên xam nêbê va? Xomxo ti nu yuu dô, om ma la nêl vô nu tuc ên nêbê, ‘Tuc, gwêbaga ông loc vông yuac wain wê a vông ge.’ \v 29 Lêc nu tuc nêl lax vô ma ên nêbê, ‘A ob la lêm.’ Nu tuc nêl bêge dɨ tɨmuên lêc pɨlepac nɨlô dɨ la vông yuac wê ma nêl ge. \v 30 Nang dêc ma la vô nu môn dɨ nêl vô i tɨyi xocbê nêl vô nu tuc ge. Mêd nu môn nêl i lax vô ma ên nêbê, ‘Mag, a ob la.’ Lêc kɨtyoo dɨ o la vông yuac lêm. \v 31 Om nu yuu ngwe na wê ngô ma kɨyangê?” Om xomxo daa siên hɨxôn he Islel levac nêl vô Yesu ên nêbê, “Nu tuc.” Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê tɨbii nipaên wê kô takis gee hɨxôn vêx yôdac gee, he ob mug ên xam mɨ la vac Anutu ben lag puunê. \v 32 Ên Jon Lipacên lam hɨlung môp bôbac vô xam, lêc xam o vông i vin kɨyang wê i nêl ge lêm. Lêc tɨbii nipaên wê kô mone takis gee hɨxôn vêx yôdac gee, he vông i vin, dɨ xam xovô wê he vông i vin ge, lêc xam o pɨlepac xam mɨ vông i vin lêm. \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên lec xomxo nipaên wê viac yuac wain ge \r (Mak 12:1-12; Luk 20:9-19) \p \v 33 “Xam ngô kɨyang pɨlepacên ngwe. Xomxo ti bin yuac levac wê i vông ge dɨ xin wain vac dɨ ku xenac kɨsuu lec, dɨ yev lôva ti wê xomxo ob gig wain nôn vac ge dɨ lox xumac wê xomxo ob dô vac dɨ yê yuac xôn ge. Om vông yuac tige vac tɨbii ya vɨgê ên nêb he i viac. Pyap dêc xomxo tyo la dô vac vɨgwe teva ngwe. \v 34 Dɨ buc wê wain nôn huu ge vô kwabo lec, om vông nue yuac ya la vô tɨbii wê viac yuac wain gee ên nêb he i loc yul wain nôn wê huu ge dɨ kô mɨ lôm vô i. \v 35 Om he la, lêc tɨbii wê viac yuac ge hôm he xôn dɨ tax ti ninɨvi sea dɨ hi ngwe yib dɨ nêx ti ya ngɨdax. \v 36 Nang dêc tɨmuên xomxo levac tyo vông nue yuac ya la nang. He tɨbeac ngɨnoo he wê la tax ge vêl, lêc tɨbii wê viac yuac gee vông nipaên vô he tɨyi xocbê he vông vô xomxo yuac wê la tax ge. \p \v 37 “Mêdêc tɨmuên xomxo levac tyo vông nu tuc la vô he, ên xo vac nɨlô bêga ên nêbê, ‘Ga aca va nug om he ob yê i xocbê xomxo levac dɨ ngô kɨyang wê ob nêl vô he ge.’ \v 38 Lêc tɨbii wê viac yuac gee yê nu tuc wê mɨla ge, om nêl vôma ên nêbê, ‘Xomxo tige wê ma ob nêl i lê lec yuac wain ga. Om il ob hi i yib ên yuac wain ga i tu il xe.’ \v 39 Om he hôm i xôn dɨ kô mɨ la nɨnyawehe dɨ la hi i yib. \v 40 Om xomxo levac tige obêc val ge od ob vông bêna vô tɨbii tigee wê viac i yuac gee?” \p \v 41 Om xomxo daa siên hɨxôn he Islel levac nêl vô Yesu ên nêbê, “Xomxo levac tige ob vông myavɨnê levac vô he dɨ hi he yib, dɨ ob vông yuac wain tige vac tɨbii ba vɨgê ên he i viac, dɨ he ob vông wain nôn vô xomxo levac tyo vô buc wê he obêc yul nôn ge.” \p \v 42 Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “Kɨyang wê yêp vac xolac ge, xam mêd o kɨtong lêm, me? Ên kɨyang nêl bêga ên nêbê, \q1 ‘Ngɨdax ti wê xomxo xumac loxên yê nêbê tɨyiên ma ge, ge wê tu ngɨdax xêkɨzêc wê ob hôm xumac xôn ge. Apumtau vaci vông bêge, dɨ xe xê tɨyi xocbê susu nivɨha.’ \p \v 43 Xolac nêl bêge, om a ob nêl vô xam bê Anutu ob vô kɨyang yuu yuac wê i vông ge vêl ên xam Yuda dɨ ob vông vac tɨbii ba vɨgê, dɨ he ob vông i vô nôn lec. \v 44 [Xomxo ti obêc mwoc mɨ hi i lec ngɨdax tige ge od ob hi i len vô pɨpu sea, dɨ ngɨdax tige obêc tô mɨ hi xomxo ti ge od ob hi i pɨtal sea.]” \p \v 45 He levac wê mi si daa gee hɨxôn he Palisi ngô kɨyang pɨlepacên tigee dɨ xovô ên nêbê Yesu nêl kɨyang lec he. \v 46 Om he nêb he ob hôm Yesu xôn, lêc he xona ên xomxo tɨbeac, ên he tɨbeac yê Yesu tɨyi xocbê plopete ti. \c 22 \s1 Kɨyang pɨlepacên lec vɨzid levac \r (Luk 14:16-24) \p \v 1 Nang dêc Yesu nêl kɨyang pɨlepacên ngwe vô he bêga ên nêbê, \v 2 “Anutu ben kehe tɨyi xocbê môp wê xomxo levac ti vông. Xomxo tige nu vux ti nêb ob kô vêx om ma nêb ob myêl vɨzid levac. \v 3 Mêd vông kɨyang la vô tɨbii ya tax ên nêb ob myêl vɨzid levac ti. Om vô buc wê obêc myêl yaên ge od vông nue yuac la nêl vô tɨbii tigee nêb he i lam vac yaên levac. Lêc tɨbii tigee nêb ob lam lêm. \v 4 Om xomxo levac tige vông nue yuac ya la tii vac dɨ nêl vô he ên nêbê, ‘Xam lôc vô he wê a nêb he i lam vac vɨzid ge, dɨ nêl kɨtong vô he bê a viac a pyap, dɨ a hi bwoc kau dɨ bwoc nipwo levac levac hɨxôn dɨ viac yaên vɨhati pyap, om he i lam ya vɨzid a vông, ên a nug ob kô vêx.’ \p \v 5 “Mêgem nue yuac tigee la nêl kɨyang vô tɨbii, lêc he ni ma lec kɨyang nêb ob ngô lêm. Om he la vaxvax, ti la yuac yaên dɨ ti la yuac mone, \v 6 dɨ he ya hôm xomxo levac nue yuac xôn mɨ vông he vô nipaên dɨ hi he yib. \v 7 Om xomxo levac tige xêyaa vô myavɨnê, om vông nue vevac la vô he wê hi i nue yuac yib ge, dɨ nue vevac hi he yib dɨ nyuu he nên xumac, dɨ ngwax ya he ben ma vêl. \p \v 8 “Mêd xomxo levac tyo nêl vô nue yuac ên nêbê, ‘A myêl vɨzid levac pyap mɨ i dô, lêc xomxo wê a tyuc he ên a nêb he i lam ya ge o tɨyi wê ob ya ge lêm. \v 9 Mêgem xam loc vac môp levac vɨhati, dɨ xomxo wê xam ob tulec ge, xam kô vɨhati mɨ lam vac vɨzid wê a vông ge.’ \v 10 Om nue yuac la le vac môp vɨhati dɨ la kɨtuc xomxo nivɨha yuu xôn nipaên wê he tulec ge dɨ kô he vɨhati mɨ la vac vɨgwe wê he ob ya vɨzid vac ge. Om he la pup lec xomxo levac tyo ben. \p \v 11 “He val dô, mêdêc xomxo levac tyo la vac xumac nɨlô ên nêb ob yê he, lêc yê xomxo ti wê o vɨnyum ngakwi vɨzid ya yaên ge lêm. \v 12 Om xomxo levac nêl vô i ên nêbê, ‘Lig, bêna lêc ông o vɨnyum ngakwi vɨzid ya yaên lêm, lêc lam dô hɨxônê?’ Lêc xomxo tyo o xovô kɨyang ti wê ob nêl lax vô i ge lêm. \v 13 Om xomxo levac tyo nêl vô nue yuac ên nêbê, ‘Xam ku xomxo tige vɨxa yuu vɨgê xôn dɨ nêx i loc vac vɨgwe mapɨtoc. Vac vɨgwe tige xomxo ob byag levac dɨ nɨvu kic lecma.’” \v 14 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên tige pyap dɨ nêl ên nêbê, “Anutu tyuc xomxo tɨbeac lê, lêc ob vɨnoo nôn titi.” \s1 Xomxo kɨnêg Yesu lec mone wê he tung takis vô Sisa ge \r (Mak 12:13-17; Luk 20:20-26) \p \v 15 Mêdêc he Palisi la kɨtucma dɨ keac lec kɨyang wê nêb ob kɨnêg vô Yesu ên i nêl kɨyang ti i so. \v 16 Om Palisi vông he nue ngɨvihi hɨxôn Helot nue ngɨvihi la vô Yesu dɨ he nêl vô i ên nêbê, “Xolac kehe, xe xovô ên xe nêbê ông wê ông mi nêl kɨyang hɨxôn nôn, dɨ ông tɨxuu xomxo ya môp wê Anutu vông ge dɨ ông o kɨtyoo lêm, dɨ ông o xona ên xomxo ti lêm, ên ông wê xomxo vɨhati tɨyima. \v 17 Om ông nêl vô xe bê ông xovô bêna? Il Yuda obêc vông takis vô king Sisa wê tɨbii ba ge od ob pwoo Moses xolac vac, me?” \p \v 18 Lêc Yesu xovô kɨyang nipaên wê yêp vac he nɨlô ge om nêl vô he ên nêbê, “Xam tɨbii kɨtyooên, bêna lêc xam nêb xam ob yaxên a? \v 19 Xam kô mone takis tyo mɨ lam a xê.” Om he vông mone ti vô i. \v 20 Dɨ Yesu kɨnêg vô he ên nêbê, “Letya kɨnu yuu lê wê yêp lec mone tiga?” \v 21 Lêc he nêl ên he nêbê, “Sisa kɨnu yuu lê wê yêp lec mone tiga.” Om Yesu nêl vô he ên nêbê, “Om susu wê Sisa xe ge, xam vông i loc vô Sisa, dɨ susu wê Anutu xe ge, xam vông i loc vô Anutu.” \p \v 22 He ngô kɨyang wê Yesu nêl ge dɨ yetac mabu, dɨ sea i dɨ la. \s1 He Sadyusi kɨnêg Yesu lec wê xomxo ob kɨdi lec vac yibên ge \r (Mak 12:18-27; Luk 20:27-40) \p \v 23 Vô buc tyo xomxo Sadyusi ya val vô Yesu. He Sadyusi ge, he mi nêl ên he nêbê xomxo yibên ob kɨdi lec mɨ dô mavɨha lêm. Om he val kɨnêg vô Yesu ên nêbê, \v 24 “Xolac kehe, Moses xolac nêl bêga ên nêbê, ‘Xomxo ti obêc yib dɨ nu ma ge od xomxo tyo li ngwe ob ii vêxôv tige ên yuu i kô nue dɨ nue i tu susu wê ma yibên vông ge kehe.’ Moses xolac nêl bêge. \v 25 Om ilage vux vɨgê vɨlu dɨ sec yuu wê ta yuu ma tibed ge dô vac xe mahɨgun. Mêdêc li tuc kô vêx ti lêc yib dɨ nu ma, om li môn kô vêx tyo nang. \v 26 Lêc li môn yib dɨ nu ma om li gwaa kô vêx tige tii vac nang, lêc yib dɨ nu ma, dɨ lie tɨmuên vɨhati kô vêx tige dɨ i mɨla vô li tɨmuên tyo hɨxôn, lêc nu ma dɨ he vɨhati yib. \v 27 Dɨ tɨmuên lêc vêx tyo yib. \v 28 Ông nêl ên ông nêbê xomxo ob kɨdi lec mavɨha vac yibên, om xe nêb xe ob kɨnêg ông bê buc wê xomxo yibên obêc kɨdi lec ge od vêx tige ob tu vux tina vɨnê? Ên vux vɨgê vɨlu dɨ sec yuu ii vêx tibed lec buc wê he dô mavɨha ge.” \p \v 29 Lêc Yesu nêl i lax vô he ên nêbê, “Xam o xovô kɨyang wê yêp vac xolac ge lêm dɨ xam o xovô xêkɨzêc wê Anutu vông ge lêm, om xam nêl kɨyang so. \v 30 Ên buc wê xomxo yibên ob kɨdi lec ge, he ob iima lêm. Nge, he ob dô tɨyi xocbê angela lag puunê. \v 31 Dɨ kɨyang lec wê xomxo yibên ob kɨdi lec mavɨha ge, xam mêd o kɨtong kɨyang wê Anutu nêl vô xam ge lêm, me? Ên Anutu nêl bêga ên nêbê, \v 32 ‘Eblaham Anutu a, dɨ Aisak Anutu a, dɨ Jekop Anutu a.’ Anutu nêl bêge, lêc yon yib tax dêc Anutu nêl kɨyang tige tɨmuên om kɨyang tige nêl kɨtong ên nêbê Anutu o tu xomxo yibên nên Anutu lêm. Nge, tu xomxo mavɨha nên Anutu.” \p \v 33 Xomxo kɨdu levac tige ngô dɨ yetac mabu ên kɨyang wê Yesu nêl ge. \s1 Xolac nôn tibed wê ngɨnoo xolac baba vêl ge \r (Mak 12:28-31; Luk 10:25-28) \p \v 34 He Palisi ngô wê Yesu kɨyang vông he Sadyusi dô kɨyang maên ge om he kɨtucma mɨ la vô Yesu. \v 35 Dɨ he wê tu Moses xolac kehe gee ti nêb ob yaxên Yesu om kɨnêg vô i ên nêbê, \v 36 “Xolac kehe, xolac wê Anutu nêl vô Moses ge, tina wê ngɨnoo vêl ge?” \p \v 37 Om Yesu nêl vô i ên nêbê, “Xolac ti wê ngɨnoo vêl ge bêga nêbê ông xêmyaa i vin lec ông Apumtau Anutu dɨ ông vông nɨlôm yuu kɨnum dɨ pɨyôp i loc yadɨluhu vô Anutu. \v 38 Xolac tibed tiga wê yêp mugên dɨ ngɨnoo baba vêl. \v 39 Dɨ xolac ngwe wê vông yuu ge tɨyi xocbê ngwe wê yêp mugên ge nêl bêga ên nêbê ông xêmyaa i vin lec xomxo vɨhati i tɨyi xocbê ông xêmyaa vin lec ôcông va ge. \v 40 Xolac yuu ga tu kɨyang wê Moses he plopete nêl ilage vɨhati kehe.” \s1 Yesu kɨnêg he Palisi lec lê Kɨlisi \r (Mak 12:35-37; Luk 20:41-44) \p \v 41 He Palisi kɨtucma mɨ la dô hɨxôn Yesu, om Yesu kɨnêg vô he bêga ên nêbê, \v 42 “Xam xo bêna lec xomxo levac wê lê Kɨlisi ge? Xam xo ên xam nêbê letya nu i?” Om he Palisi nêl vô Yesu ên nêbê, “Ge Devit nu ti.” \p \v 43 Mêd Yesu nêl vô he ên nêbê, “Obêc Devit bue tɨmuên ti ge od bêna lêc Myakɨlôhô Ngɨbua vông Devit nêl kɨyang lec Kɨlisi ên nêbê Apumtau? Ên Devit nêl bêga nêbê, \q1 \v 44 ‘Apumtau Anutu nêl vô a lig Apumtau ên nêbê, “Ông lôm dô vô a vɨgêg hɨyôv dɨ a ob vông tɨbii wê vông vevac vô ông gee, he i loc dô vac ông kwa ngɨbi.” ’ \p \v 45 Devit nêl bêge, om Devit obêc nêl lec Kɨlisi ên nêbê Apumtau ge od bêna lêc xam nêbê Kɨlisi ge Devit bue ti?” \v 46 He ngô kɨyang wê Yesu nêl ge, lêc ti o tɨyi wê ob luu kɨyang ti lax vô i ge lêm. Om vô buc tige he xona ên i om he o kɨnêg kɨyang ti vô i tii vac lêm. \c 23 \s1 Môp wê he Palisi hɨxôn he wê xovô Moses xolac gee mi vông \r (Mak 12:38-39; Luk 11:43,46; Luk 20:45-46) \p \v 1 Nang dêc Yesu nêl vô xomxo kɨdu levac hɨxôn i nue ngɨvihi ên nêbê, \v 2 “He wê xovô Moses xolac gee hɨxôn he Palisi, he le vac Moses nipɨlêhê dɨ vông Moses xolac vô xam, \v 3 om kɨyang vɨhati wê he nêl vô xam ge, xam ngô dɨ tɨmu vô. Lêc le i lêc vông môp tɨyi xocbê he vông ge lêm. Ên he tɨxuu xam ya kɨyang nivɨha, lêc he o tɨmu vô kɨyang wê he mi nêl ge lêm. \v 4 Ên he vông vɨyin vô xam tɨyi xocbê he tɨtup susu vɨyin dɨ lii lec xam kɨdiac ên nêb xam kɨlê ge, lêc he o hôm nipwo ti vac vɨgê hɨxôn lêm. \v 5 Môp vɨhati wê he mi vông ge, he vông ên he nêb xomxo i yê dɨ pɨmil he. Om he kɨvuu Anutu xolac lec kɨpihac dɨ su vac vɨxec nu wê duu bwoc ninɨvi ge dɨ ku yêp lec mahɨgê maxooên, dɨ he duu myahɨlihi dia la yux lec ngakwi myahɨpu, \v 6 dɨ he obêc la ya vɨzid levac me obêc la vac xumac lɨlo ge od he nêb he ob la dô lec sia wê xomxo levac mi dô lec ge, \v 7 dɨ he xêyaa vin lec wê he ob la vɨlee lec wetôv ên nêb xomxo i kô he lec, dɨ xêyaa vin lec nêb xomxo i nêl bê he xolac kehe. \p \v 8 “Lêcom a ob nêl vô xam bêga bê xomxo ti i o lêc nêl vô xam bê xam ge xolac kehe lêm. Ên xomxo tibed tu xam nêm xolac kehe, dɨ xam vɨhati xam lime. \v 9 Dɨ le i lêc vɨnoo xomxo kɨbun ga ti bê xam mam lêm, ên mam tibed wê dô lag puunê. \v 10 Dɨ xomxo ti i o lêc nêl vô xam bê xam xomxo levac lêm. Ên xam nêm xomxo levac tibed ge Kɨlisi. \v 11 Xomxo wê tu xam nêm levac ge i loc tu xam nêm tɨbii yuac hɨxôn lê, \v 12 ên xomxo ti obêc kô i lec ge od Anutu ob vông i lê vô nipwo lec. Lêc xomxo ti obêc pɨlepac i dɨ vô nipwo lec ge od Anutu ob vông i lê vô levac. \s1 Yesu nêl vô he Palisi ên nêbê he nɨlô pɨtal pyap \r (Mak 12:40; Luk 11:39-42,44,52; Luk 20:47) \p \v 13 “Xam wê xam xovô Moses xolac gee hɨxôn xam Palisi, xam tɨbii kɨtyooên, xam nɨlôm pɨtal pyap. Xam tung vuayen lag puunê lec ên xomxo. Xacxam va ob la vac lêm, lêc he wê nêb ob la vac Anutu ben ge xam le vac he xôn. \v 14 [Xam wê xam xovô Moses xolac gee hɨxôn xam Palisi, xam tɨbii kɨtyooên, xam nɨlôm pɨtal pyap. Xam vô vêxôv nên susu yuu xumac vêl ên he, dɨ buc wê xam obêc kɨtaa ge od xam mi vɨyum nêm nipaên vac kɨtaaên dia. Om xam obêc kô myavɨwen nipaên luu vêl.] \p \v 15 “Xam wê xam xovô Moses xolac gee hɨxôn xam Palisi, xam tɨbii kɨtyooên, xam nɨlôm pɨtal pyap. Xam la vac sip dɨ la vɨlee vac vɨgwe mɨ la ên xam nêb xam ob pɨlepac xomxo ti i tu xam nume ngɨvihi. Lêc xomxo tyo obêc tu nume ngɨvihi ge od xam vông i la vac nipaên levac luu wê xam vông ge vêl, om xam xôn vɨhati ob la vac vɨgwe nipaên. \p \v 16 “Xam ge mamtocên, lêc xam nêb xam ob hɨlung môp vô xomxo, xam nɨlôm pɨtal pyap. Xam mi nêl ên xam nêbê, ‘Xomxo ti obêc tɨtô vɨgê la kɨsii dɨ nêl kɨyang ti dɨ nêl Anutu xumac ngɨbua lê hɨxôn ge od kɨyang wê i nêl ge kɨyang pɨleva. Lêc xomxo ti obêc tɨtô vɨgê la kɨsii dɨ nêl kɨyang ti dɨ nêl gol wê he lipac lec xumac ngɨbua ge lê hɨxôn ge od xomxo tyo i vông i tɨyi kɨyang wê i nêl ge.’ \v 17 Xam mi nêl bêge, lêc xam ge tɨbii yacyac wê manôn toc ge. Susu ngwe na wê ngɨnoo vêlê? Gol ngɨnoo vêl, me Anutu xumac ngɨbua wê vông gol tu ngɨbua ge ngɨnoo vêlê? \v 18 Xam mi nêl ên xam nêbê, ‘Xomxo ti obêc tɨtô vɨgê la kɨsii dɨ nêl kɨyang ti dɨ nêl alta lê hɨxôn ge od kɨyang wê i nêl ge kɨyang pɨleva. Lêc xomxo ti obêc tɨtô vɨgê la kɨsii dɨ nêl kɨyang ti dɨ nêl daa wê yêp lec alta ge lê hɨxôn ge od xomxo tige i vông i tɨyi kɨyang wê i nêl ge.’ \v 19 Xam mi nêl bêge, lêc xam ge tɨbii matocên. Susu ngwe na wê ngɨnoo vêlê? Daa ngɨnoo vêl, me alta wê vông daa tu ngɨbua ge ngɨnoo vêlê? \v 20 Om a nêl vô xam bê xomxo ti obêc tɨtô vɨgê la kɨsii dɨ nêl kɨyang ti dɨ nêl alta lê hɨxôn ge od tɨyi xocbê nêl daa wê yêp lec alta kɨsii ge lê hɨxôn. \v 21 Dɨ xomxo ti obêc tɨtô vɨgê la kɨsii dɨ nêl kɨyang ti dɨ nêl Anutu xumac ngɨbua lê hɨxôn ge od tɨyi xocbê nêl Anutu wê dô vac xumac tige lê hɨxôn. \v 22 Dɨ xomxo ti obêc tɨtô vɨgê la kɨsii dɨ nêl kɨyang ti dɨ nêl vɨgwe lag puunê lê hɨxôn ge od tɨyi xocbê nêl Anutu sia king lê dɨ nêl Anutu wê dô lec sia tige lê hɨxôn. \p \v 23 “Xam wê xam xovô Moses xolac gee hɨxôn xam Palisi, xam tɨbii kɨtyooên, xam nɨlôm pɨtal pyap. Ên xam obêc tulec lehac yuu ngec dɨ xax ninɨvi nivɨvea ge od xam mi tung kɨdu vɨgê yuu dɨ vông ti la tu daa vô Anutu. Lêc xam sea môp levac wê Moses xolac nêl ge xocbê môp bôbac dɨ môp wê xam ob xo vɨgwe pɨsiv ên xomxo, dɨ môp wê xam ob vông i vin. Om a ob nêl vô xam bê xam o lêc vông môp ngwe dɨ sea ngwe lêm. Nge, xam vông yuu xôn tɨyima. \v 24 Xam ge mamtocên, lêc xam nêb xam ob hɨlung môp vô xomxo. Xam mi hôm vɨmeac vêl ên yaên, lêc bwoc levac xam ngôn dɨluhu. \p \v 25 “Xam wê xam xovô Moses xolac gee hɨxôn xam Palisi, xam tɨbii kɨtyooên, xam nɨlôm pɨtal pyap. Xam mi lipac nimnɨvi pɨleva tɨyi xocbê xam lipac kap yuu pɨle nɨmi ge, dom xam nɨlôm ge, môp yôdac hɨxôn môp nipaên pup lec. \v 26 Xam Palisi matocên, xam lipac kap yuu pɨle nɨlô i vô nivɨha lê, êdêc nɨmi i vô nivɨha lec hɨxôn. \p \v 27 “Xam wê xam xovô Moses xolac gee hɨxôn xam Palisi, xam tɨbii kɨtyooên, xam nɨlôm pɨtal pyap. Xam tɨyi xocbê vɨgwe yibên wê xomxo vunac vô nivɨha ge. Il xê vɨxun nêbê nivɨha, lêc nɨlô ge, xomxo yibên len hɨxôn susu ningeac vɨhati ge dô vac. \v 28 Om xam êno tɨyi bêge, ên xomxo mi yê xam nêbê xam xomxo nivɨha, lêc xam nɨlôm môci, môp kɨtyooên hɨxôn môp wê xam pwoo Anutu kɨyang vac ge yêp vac xam nɨlôm. \s1 Yesu nêl vô he Palisi ên nêbê he ob kô myavɨwen nipaên \r (Luk 11:47-51; Luk 13:34-35) \p \v 29 “Xam wê xam xovô Moses xolac gee hɨxôn xam Palisi, xam tɨbii kɨtyooên, xam nɨlôm pɨtal pyap. Xam mi lox xumac nivɨha lec plopete wê yibên ge lôva kɨsii dɨ xam vunac vô xomxo nivɨha wê yibên ge lôva. \v 30 Dɨ xam mi nêl ên xam nêbê, ‘Xe obêc dô vac buge buc ilage od xe ob tɨmu vô môp wê he vông ge dɨ hi plopete yib lêm.’ \v 31 Xam nêl bêge, om xam nêm kɨyang nêl xam kɨtong nêbê xomxo wê hi plopete yib ge nue xam. \v 32 Om xam loc vêl dɨ loc vông môp nipaên i tɨyi xocbê mame bume vông ilage! \v 33 Myel nipaên nue xam! Anutu obêc yaxên xam dɨ vông xam la vac vɨgwe nipaên. Om xam ob pec ên myavɨwen nipaên tige tibêna? \p \v 34 “Om a nêl vô xam bê a ob vông plopete dɨ xomxo pɨyôp levac hɨxôn xomxo wê xovô xolac kehe gee i loc vô xam. Lêc xam ob hi he mangwe yib, dɨ he mangwe, xam ob tul lec pola, dɨ mangwe, xam ob pɨsa ya yihi vac xumac lɨlo wê xam vông ge, dɨ tii he vac vɨgwe vɨyang vɨyang mɨ he la vêl. \v 35 Om xam ob kô myavɨwen nipaên lec wê bume hi xomxo nivɨha yib ilage. Xam bume hi Ebel wê o vông nipaên ti lêm ge yib taxlee dɨ i val vô Belekaia nu Sekalaia wê bume hi i yib vac xumac ngɨbua yuu alta mahɨgun ge. \v 36 Om a nêl hɨxôn nôn vô xam bê xam wê xam dô gwêbaga ge, xam obêc kô myavɨwen nipaên lec môp soên vɨhati wê bume vông ilage. \p \v 37 “O Jelusalem, Jelusalem, xam wê xam hi plopete yib, dɨ xam nêx he wê Anutu vông i loc vô xam ge ya ngɨdax mɨ he yib. Buc tɨbeac ge a keac ên a nêb xam lam vô a tɨyi xocbê kokɨlêx ta keac nue vɨlu lax vac vɨnihi kwa ngɨbi ge, lêc xam nêb a vôngên i ma. \v 38 Om xam ngô lê. Anutu ob sea xam bom i yêp pɨleva. \v 39 Om a nêl vô xam bê xam ob wê a i tii vac nang lêm, dɨ i loc vô buc tɨmuên wê xam ob nêl bêga bê, ‘Il ob pɨmil xomxo ti wê tu Apumtau manôn mɨ val ge.’” \c 24 \s1 Anutu xumac ngɨbua ob dii vêl \r (Mak 13:1-2; Luk 21:5-6) \p \v 1 Yesu lop vac Anutu xumac ngɨbua ên nêb ob la, lêc nue ngɨvihi mɨla vô i ên nêb ob hɨlung xumac nivɨha ya wê le hɨxôn xumac ngɨbua ge ên nêb i yê bê xumac nivɨha. \v 2 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Gwêbaga xam wê xumac tigae vɨhati, lêc a nêl nôn vô xam bê obêc buc tɨmuên ge od xumac tigae ob dii sea dɨ ngɨdax ngwe ob dô lec ngwe kɨsii lêm.” \s1 Vɨyin tɨbeac wê ob val tɨmuên ge \r (Mak 13:3-13; Luk 21:7-19) \p \v 3 Yesu la dô lec kɨtôn Oliv kɨsii, dɨ nue ngɨvihi heche val nêl vô i ên nêbê, “Xe nêb ông nêl vô xe bê kɨyang wê ông nêl lec Anutu xumac ngɨbua ge ob vô nôn lec vô buc tina? Dɨ do tina wê obêc val tax ên xe xê dɨ xovô bê ông ob vena dɨ lag yuu kɨbun obêc pɨlepac ge?” \p \v 4 Om Yesu nêl lax vô he ên nêbê, “Xam viac xam nivɨha êdêc xomxo i o lêc kɨtyoo xam lêm. \v 5 Ên xomxo tɨbeac ob val nêl a lêg lec he lê nêbê he Kɨlisi, om he ob kɨtyoo xomxo tɨbeac. \v 6 Dɨ xam obêc ngô vevac nidɨdun val kwabo dɨ ngô kɨyang lec vevac wê teva ge od le i lêc yetac dɨ xona lêm. Ên vevac tigee ob val tax, lêc buc myahɨpu gên yêp dia. \v 7 Ên tɨbii vɨyang ngwe ob vông vevac vô tɨbii vɨyang ngwe, dɨ xomxo vɨgwe ti ob dô kɨdu kɨdu dɨ vông vevac vôma, dɨ vip levac ob den xomxo vac vɨgwe ya, dɨ ngɨyêg ob yoc vac vɨgwe ya, \v 8 om vɨyin tigee wê ob val taxlee, lêc vɨyin tɨbeac gên yêp wê ob val tɨmuên hɨxôn. \p \v 9 “Vô buc tige tɨbii ob hôm xam xôn dɨ vông xam la vac tɨbii vɨgê dɨ he ob vông myavɨnê vô xam dɨ hi xam wib. Dɨ tɨbii vac vɨgwe vɨhati yang xêyaa ob vô myavɨnê vô xam ên wê xam vông i vin a lêg ge. \v 10 Dɨ xomxo tɨbeac ob sea vông vinên wê he vông ge, dɨ he ob vông lie la vac tɨbii vevac vɨgê, dɨ he xêyaa ob vô myavɨnê vôma. \v 11 Dɨ plopete kɨtyooên tɨbeac obêc val kɨtyoo xomxo tɨbeac. \v 12 Dɨ môp nipaên obêc vô levac, om xomxo tɨbeac obêc sea môp xêyaa vin lec maên. \v 13 Lêc xomxo ti obêc le xêkɨzêc dɨ i la tyip vô buc myahɨpu ge od Anutu obêc kô i mɨ la tung vac ben. \v 14 Dɨ xomxo ob nêl xolac nivɨha lec Anutu ben kɨsiinê la vac vɨgwe vɨhati yang ên xomxo vɨhati i ngô. Pyap dêc buc myahɨpu obêc val tɨmuên.” \s1 Yesu nêl kɨyang lec nipaên nôn wê ob val tɨmuên ge \r (Mak 13:14-23; Luk 21:20-24) \p \v 15 Xam wê xam kɨtong kɨyang tiga, xam xovô nivɨha, ên Yesu nêl bêga ên nêbê, “Obêc buc tɨmuên ge susu nipaên nôn wê ob vông vɨgwe vô nipaên ge ob la le vac xumac ngɨbua. Ilage plopete Danyel nêl kɨtong lec susu nipaên tige. \v 16 Om buc wê susu nipaên tige obêc val le seac ge od xomxo wê dô vac vɨgwe Judia ge he i pec mɨ loc lec kɨtôn, \v 17 dɨ he wê dô lec xumac kɨsii ge he i o lêc lop mɨ lax kô he susu ti vac xumac nɨlô lêm. Nge, he i pec mɨ loc lutibed. \v 18 Dɨ he wê la vac yuac lôma ge he i o lôm kô vɨnyumên ti lêm. Nge, he i pec mɨ loc lutibed. \v 19 Dɨ xam xo vɨgwe pɨsiv ên vêx wê nu dô vac xêyaa ge dɨ vêx wê vông lul vô nue ge, ên vô buc tigee he ob dô vac vɨyin levac mabu luu vêl. \v 20 Om xam kɨtaa vô Anutu bê xam ob pec mɨ la vô buc sabat yuu buc ningɨgooên lêm, \v 21 ên vô buc tige vɨyin levac mabu ob val. Vô buc mugên ilage dɨ i val gwêbaga hɨxôn, vɨyin tibêge o tulec xomxo lêm, dɨ vô buc tɨmuên ge vɨyin tibêge ob yêp i tii vac lêm. \v 22 Buc vɨyin tigee obêc yêp dia ge od ob kɨtya xomxo vɨhati vêl. Lêc Anutu ob xo he wê vɨnoo he pyap ge, om ob kɨtov buc tigee vô myabo. \p \v 23 “Vô buc tige xomxo ti obêc nêl vô xam bê, ‘Wê lê, Kɨlisi dô ga’ me obêc nêl bêga bê, ‘Kɨlisi dô ganê’, ge od xam o lêc vông i vin kɨyang tige lêm. \v 24 Ên tɨbii kɨtyooên ya ob val nêl bê he Kɨlisi me plopete, dɨ he ob vông do levac toto ên nêb ob pɨlepac xomxo nɨlô i loc vô kɨyang kɨtyooên, dɨ he nêb he ob kɨtyoo xomxo wê Anutu vɨnoo pyap ge hɨxôn. \v 25 Xam ngô lê. Kɨyang tige gên o vô nôn lec lêm, lêc a nêl kɨtong vô xam tax. \p \v 26 “Om xomxo obêc nêl vô xam ên nêbê, ‘Wê lê, Kɨlisi dô vac vɨgwe myadongên tiganê’, ge od xam o lêc loc vɨgwe tiganê lêm. Dɨ he obêc nêl vô xam ên nêbê, ‘Wê lê, Kɨlisi dô vac xumac nɨlô tiganê’, ge od xam o lêc vông i vin he kɨyang lêm. \v 27 Ên a, Xomxo Nu, a obêc vena tɨyi xocbê deac hɨxelac lutibed vac vɨgwe vɨhati wê hɨyôv tyip lam dɨ hoo la ge, om xomxo vɨhati obêc yê dɨ xovô. \p \v 28 “Susu yibên ti obêc yêp vac vɨgwe ti ge od menac byang wê mi ya pɨtalên ge ob kɨtuc la lec. \s1 Yesu nêl kɨyang lec buc wê i ob vena lec ge \r (Mak 13:24-31; Luk 21:25-33) \p \v 29 “Vɨyin levac wê ob val tɨmuên ge obêc tip la vêl. Nang dêc lutibed hɨyôv yuu dentuc obêc vô mapɨtoc dɨ linacên ob ma, dɨ pɨtua lag puunê obêc tô sea mɨ lam, dɨ susu xêkɨzêc lag puunê obêc vô yocyoc. \v 30 Mêd do levac wê hɨlung a Xomxo Nu ge obêc val yêp seac vac lag. Om xomxo vɨhati gê kɨbun ga, he ob yê dɨ nɨlô ob vô vɨyin dɨ he ob byag. Nang dêc he obêc yê a, Xomxo Nu, a dô vac vɨyobtoc mɨ lam gê kɨsii ganê dɨ lam hɨxôn xêkɨzêc yuu xêseac levac. \v 31 Mêd vuac ob tyuc nidɨdun levac, dɨ a ob vông a nuge angela he i loc tɨyi kɨbun myahɨpu vɨhati dɨ loc vɨlu vô xomxo vɨhati wê Anutu vɨnoo he pyap ge. \p \v 32 “Xam xovô lec xax lɨvêl. Ên lɨvêl lihi obêc yal mɨma ge od xam xovô bê buc wê hɨyôv ob linac ge. \v 33 Mêgem buc tɨmuên wê susu tigee vɨhati wê a nêl vô xam ga obêc val vô xam ge od xam obêc wê dɨ xovô bê buc wê a ob vena lec ge vô kwabo lec. \v 34 A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê xomxo wê dô gwêbaga ge, he ob yib lêm dɨ kɨyang wê a nêl vô xam ga vɨhati obêc vô nôn lec pyap lê. \v 35 Lag yuu kɨbun xôa obêc ma, dɨ kɨyang wê a vông ge, bo ti xôa obêc ma lêm. Nge, vɨhati obêc yêp. \s1 Xomxo ti o xovô buc wê Yesu ob vena lec ge lêm \r (Mak 13:32-37; Luk 17:26-30,34-36) \p \v 36 “Buc wê a ob vena lec ge, xomxo ti o xovô buc yuu hɨyôv manôn tige lêm, dɨ angela lag puunê lungên buc tige, dɨ a, Xomxo Nu, a êno lungên. Dom Mag vaci tibed wê xovô buc tige. \v 37 Môp wê xomxo vông vô Nôa buc ilage, xomxo ob vông môp tibêge dɨ i loc vô buc wê a, Xomxo Nu, ob vena lec ge. \v 38 Vô buc ilage wê mia gên o hɨvun kɨbun xôn lêm ge, xomxo dô mɨ ya dɨ num dɨ iima, dɨ i la tyip lec buc wê Nôa la dô vac sip nɨlô ge, \v 39 lêc he lungên wê mia ob hɨvun kɨbun xôn ge, dɨ lutibed mia butac dɨ hɨvun he vɨhati yib mɨma vêl. Om buc wê a, Xomxo Nu, ob vena lec ge ob tɨyi lec bêge. \v 40 Vô buc tige xomxo yuu ob la vac yuac yaên dɨ Anutu ob kô ngwe dɨ sea ngwe dô xel. \v 41 Dɨ vêx yuu ob dɨvông yebac, lêc Anutu ob kô ngwe dɨ sea ngwe dô xel. \v 42 Mêgem xam dô dɨ viac xam, ên xam o xovô buc wê xam Apumtau ob vena lec ge lêm. \v 43 Xam xovô bê xomxo ti wê i xumac ge obêc xovô hɨyôv manôn wê tɨbii yôdac ob val vô bucên ge od xomxo tyo ob dô bin ben ên nêb tɨbii yôdac i o dii xumac dɨ vun i susu lêm. \v 44 Om xam êno, xam viac xam, ên a, Xomxo Nu, a obêc vena lec buc wê xam xo ên xam nêbê a vena lecên ob ma ge. \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên lec xomxo yuac nivɨha yuu nipaên \r (Luk 12:42-46) \p \v 45 “Xomxo yuac letya dô wê viac i yuac nivɨha hɨxôn pɨyôp nivɨha ge? Xomxo levac wê viac nu yuac tige vɨnoo i ên nêb i viac lie yuac vɨhati dɨ vông yaên vô he tɨyi buc vɨhati. \v 46 Om xomxo levac tyo obêc vena lêc yê wê nu yuac tige viac yuac nivɨha ge od ob vông xêyaa nivɨha vô nu yuac tyo. \v 47 A nêl vɨxôhɨlôg vô xam bê xomxo levac tyo ob vông susu vɨhati wê i vông ge vac nu yuac tige vɨgê ên nêb i viac. \v 48 Lêc xomxo levac obêc la dɨ nu yuac tyo obêc xo bêga nêbê, ‘Xomxo levac tyo ob vena lutibed lêm.’ \v 49 Nêl bêge om hi lie yuac, dɨ ya dɨ num hɨxôn tɨbii wê num mɨ vô mavmav ge. \v 50 Obêc vông bêge ge od xomxo levac ob vena lec buc hɨxôn hɨyôv manôn ti wê nu yuac tige xo ên nêb ob vena lec lêm ge. \v 51 Om xomxo levac obêc hi i vô nipaên dɨ vông i la dô vac vɨgwe nipaên hɨxôn xomxo kɨtyooên. Vac vɨgwe tige xomxo obêc byag dɨ kic nɨvu lecma.” \c 25 \s1 Kɨyang pɨlepacên lec vêxwo vɨgê yuu \p \v 1 Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Buc wê a ob vena lec ge od xomxo wê nêb ob la vac Anutu ben kɨsii ganê ge he ob tɨyi xocbê vêxwo vɨgê yuu wê kô he lam mɨ la le vac môp ên nêb ob bin xomxo levac ti wê ob val ge. \v 2 Vêxwo vɨgê vɨlu wê pɨyôp maên, dɨ he vɨgê vɨlu wê pɨyôp nivɨha. \v 3 Om vêxwo vɨgê vɨlu wê pɨyôp maên ge kô he lam, lêc he o kô wel hɨxôn lêm. \v 4 Dɨ vêx vɨgê vɨlu wê pɨyôp nivɨha ge kô he lam dɨ kô wel hɨxôn vac butol titi. \v 5 He vɨhati dô bin xomxo levac tyo, lêc valên ma, mêd he manôn yêp om he yêp. \p \v 6 “Mêdêc vô vɨvuaên mahɨgun xomxo ti tyuc vya levac ên nêbê, ‘Xomxo levac tyo val. Om xam loc tulec xomxo tyo vac môp ên kô i mɨ lam.’ \v 7 Mêdêc vêx vɨhati kɨdi lec dɨ viac he lam, \v 8 dɨ he wê pɨyôp nivɨha ge too wel vac he lam, dɨ he wê pɨyôp maên ge nêl vô he wê pɨyôp nivɨha ge ên nêbê, ‘Xam vông xe nêm wel ya ên xe too vac xe lam.’ \v 9 Lêc he wê pɨyôp nivɨha ge nêl i lax vô he ên nêbê, ‘Ma. Wel ga o tɨyi il xôn vɨhati lêm. Om xam loc kɨsuu nêm.’ \v 10 Mêdêc he wê pɨyôp maên ge loc mɨ la myag wel ên nêb ob kɨsuu nên. Mêd xomxo levac tyo val, om vêx wê viac he pyap ge la hɨxôn i mɨ he la vac xumac nɨlô dɨ la ya vɨzid levac, dɨ vuayen tung lec. \p \v 11 “Lêc vêxwo vɨgê vɨlu wê pɨyôp maên ge vena tɨmuên dɨ vena tyuc ên nêbê, ‘Xomxo levac, xomxo levac, ông tax vuayen ên xe.’ \v 12 Lêc xomxo levac tige nêl i lax vô he ên nêbê, ‘A nêl nôn vô xam bêa lungên xam.’” \v 13 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên tige pyap dêc nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Om xam dô dɨ viac xam, ên xam o xovô buc yuu hɨyôv manôn wê a obêc vena lec ge lêm. \s1 Yesu nêl kɨyang pɨlepacên lec xomxo yuac wê kô mone ge \r (Luk 19:11-27) \p \v 14 “Om buc wê a ob vena lec ge tɨyi xocbê xomxo levac ti wê nêb ob la vɨgwe tevabanê ge. Om nêl nue yuac lam vô i dɨ vông susu vɨhati wê i vông ge la vac he vɨgê ên nêb he i viac. \v 15 Xomxo levac tyo xovô yuac yuu xovôên wê nue yuac toto vông ge, om tɨtang mone vô he tɨyi bêge. Om vông K5,000 vô nu yuac ti, dɨ vông K2,000 vô ngwe dɨ vông K1,000 vô ti ên nêb yon i vông yuac lec mone tige. Pyap dêc loc mɨ la. \v 16 Mêdêc nu yuac ti wê kô K5,000 ge la vông yuac lec mone tige, om kô K5,000 lôm kɨtuc lec. \v 17 Dɨ nu yuac ti wê kô K2,000 ge la vông yuac lec mone tige, om kô K2,000 lôm kɨtuc lec. \v 18 Dɨ ti wê kô K1,000 ge la yev lôva mɨ lii mone la yêp vac dɨ hɨvun xôn. \p \v 19 “Mêd buc dia lam la vêl, dɨ xomxo levac vena dɨ tyuc nue yuac lam vô i ên nêb ob ngô kɨyang lec yuac wê yon vông lec mone wê i vông vô yon ge. \v 20 Mêd nu yuac ti wê kô K5,000 ge kô mone vɨhati mɨ lam le vô xomxo levac tyo manôn dɨ nêl vô i ên nêbê, ‘Xomxo levac, ông vông K5,000 vô a, dɨ a vông yuac lec, om a kô K5,000 hɨxôn.’ \v 21 Mêd xomxo levac tige nêl vô i ên nêbê, ‘Ông xomxo yuac nivɨha, ên ông vô nɨnyamlehe vô a dɨ vông yuac nivɨha. Ông viac susu wê nipwo ge nivɨha om a ob vông susu tɨbeac vac ông vɨgêm ên ông viac. Om ông xêmyaa i nivɨha dɨ ông lam dô hɨxôn a.’ \p \v 22 “Nang dêc nu yuac ti wê kô K2,000 ge lam le vô xomxo levac tyo manôn dɨ nêl vô i ên nêbê, ‘Xomxo levac, ông vông K2,000 vô a, dɨ a vông yuac lec, om a kô K2,000 hɨxôn.’ \v 23 Om xomxo levac tige nêl vô i ên nêbê, ‘Ông xomxo yuac nivɨha, ên ông vô nɨnyamlehe vô a dɨ vông yuac nivɨha. Ông viac susu wê nipwo ge nivɨha, om a ob vông susu tɨbeac vac ông vɨgêm ên ông viac. Om ông xêmyaa i nivɨha dɨ ông lam dô hɨxôn a.’ \p \v 24 “Mêdêc nu yuac ti wê kô K1,000 ge lam le vô xomxo levac tyo manôn dɨ nêl vô i ên nêbê, ‘Xomxo levac, a xovô ên a nêbê ông xomxo wê ông mi keac myam pɨlihi. Dɨ yuac wê xomxo ti yev vê vac ge, ông la kô nôn vac, dɨ xomxo wê vông yuac ge od ông la kô nôn vac dɨ kô ya sola hɨxôn. \v 25 Om a xona ên ông dɨ a kô K1,000 wê ông vông vô a ge mɨ la yev lôva mɨ lii vac dɨ hɨvun xôn. Om ông hôm ông mone.’ \p \v 26 “Lêc xomxo levac tige nêl lax vô i ên nêbê, ‘Ông xomxo yuac nipaên wê ông vô nim maên. Ông nêl ên ông nêbê a la kô nôn vac yuac wê xomxo yev vê vac ge, dɨ xomxo wê vông yuac ge od a la kô nôn vac dɨ kô ya sola hɨxôn. \v 27 Ông nêl bêge, lêc bêna lêc ông o kô mone a vông mɨ la lii vac xumac beng lêmê? Ên ông obêc vông bêge ge od buc wê a ob vena lec ge od a ob kô K1,000 wê a vông vô ông ge dɨ kô ya wê solaên ge hɨxôn.’ \v 28 Xomxo levac tyo nêl bêge, nang dêc nêl vô nue yuac ya bêga nêbê, ‘Xam vô K1,000 vêl ên xomxo yuac tige dɨ vông vô a nug yuac ngwe wê kô K5,000 pyap ge ên i kɨtuc lec. \v 29 Ên xomxo ti xovôên nivɨha obêc dô vô i ge od a obêc vông mangwe hɨxôn. Dɨ xomxo ti xovôên nivɨha obêc ma ge od a obêc vô xovôên wê i vông ge vêl ên i. \v 30 Om xam hôm xomxo yuac nipaên tige xôn dɨ nêx i loc vac vɨgwe mapɨtoc. Vac vɨgwe tige xomxo obêc byag dɨ kic nɨvu lecma.’ \s1 Yesu nêl kɨyang lec buc wê ob yaxên xomxo vɨhati lec ge \p \v 31 “Obêc buc tɨmuên ge Xomxo Nu ob lop mɨ lôm hɨxôn xêseac wê i vông ge dɨ angela vɨhati ob lam hɨxôn i, dɨ ob dô lec sia king dɨ yaxên xomxo nên kɨyang. \v 32 Vô buc tige xomxo vɨhati yang ob kɨtuc lam le vô i manôn, dɨ i ob vông he le kɨdu yuu tɨyi xocbê xomxo wê viac bwoc sipsip yuu memek ge od vɨnoo bwoc sipsip le kɨdu ngwe dɨ memek le kɨdu ngwe. \v 33 Om ob vông bwoc sipsip le vô vɨgê hɨyôv dɨ ob vông memek le vô vɨgê kêd. \v 34 Mêd xomxo levac tige ob nêl vô he wê dô vô vɨgê hɨyôv ge bêga nêbê, ‘Mag Anutu vông vɨzid nivɨha vô xam, om xam lam dô vac vɨgwe nivɨha wê Anutu nêl xam lêm lec ge. Vô buc mugên ilage wê Anutu tung lag yuu kɨbun taxlee ge, od viac vɨgwe tige pyap ên nêb ob vông vô xam. \v 35 Ên ilage vip den a om xam vông yaên mɨ a xa, dɨ a nêb a ob num mia om xam vông mia ningɨgooên vô a mɨ a num, dɨ a lam xocbê xomxo vɨtevac ge vô xam lêc xam viac a nivɨha, \v 36 dɨ ngakwi ma ên a, om xam vông a nêg ngakwi, dɨ yidac vông a om xam vev ngwax vô a nivɨha, dɨ a la dô vac xumac kalabuhu dɨ xam lam wê a.’ \p \v 37 “Om xomxo nivɨha ob nêl lax vô ên nêbê, ‘Apumtau, vô buc tina wê vip den ông om xe vông yaên mɨ ông wa? Dɨ vô buc tina wê ông nêb ông ob num mia om xe vông mia mɨ ông numê? \v 38 Dɨ vô buc tina wê ông lam xocbê xomxo vɨtevac ge vô xe om xe viac ông nivɨha? Dɨ vô buc tina wê ngakwi ma ên ông om xe vông ông nêm ngakwi? \v 39 Dɨ vô buc tina wê yidac vông ông mɨ xe vev ngwax vô ông dɨ viac ông nivɨha ge, dɨ vô buc tina wê ông la dô vac xumac kalabuhu om xe loc xê ôngê?’ \p \v 40 “Mêdêc xomxo levac tige ob nêl vô he bêga ên nêbê, ‘A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê xam ngɨdu a lige wê lê nipwo ge xôn ya susu tibêgee, om tɨyi xocbê xam ngɨdu a xôn.’ \p \v 41 “Pyap dêc obêc nêl vô he wê dô vô vɨgê kêd gee bêga nêbê, ‘Xam gee wê xam ob kô myavɨwen nipaên. Xam pec vêl ên a magnôn mɨ loc vac ngwax wê yibên obêc ma ge. Anutu viac ngwax tige pyap vô Seten he nue yuac. \v 42 Ên ilage vip den a lêc xam o vông yaên mɨ a xa lêm, dɨ a nêb a ob num mia lêc xam o vông mia mɨ a num lêm, \v 43 dɨ a lam xocbê xomxo vɨtevac ge vô xam lêc xam o viac a nivɨha lêm, dɨ ngakwi ma ên a lêc xam o vông ngakwi vô a lêm, dɨ yidac vông a, dɨ a la dô vac xumac kalabuhu lêc xam o lam wê a lêm.’ \p \v 44 “Mêd xomxo nipaên ob kɨnêg vô i ên nêbê, ‘Apumtau, vô buc tina wê vip den ông, dɨ ông nêb ông ob num mia, dɨ ông lam xocbê xomxo vɨtevac ge, dɨ ngakwi ma ên ông, dɨ yidac vông ông, dɨ ông la dô vac xumac kalabuhu, lêc xe o ngɨdu ông xôn lêmê?’ \p \v 45 “Om xomxo levac tyo obêc nêl i lax vô he bêga ên nêbê, ‘A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô xam bê xam o ngɨdu xomxo wê lê nipwo ge xôn ya susu tibêgee lêm, om tɨyi xocbê xam o ngɨdu a xôn lêm.’ \v 46 Xomxo levac obêc nêl bêge, dɨ he wê nipaên ge obêc la yaxên myavɨnê levac luta lêc luta. Lêc xomxo wê nivɨha ge obêc la dô mavɨha luta lêc luta.” \c 26 \s1 He Yuda levac hɨlu kɨyang ên nêb ob hi Yesu i yib \r (Mak 14:1-2; Luk 22:1-2; Jon 11:45-53) \p \v 1 Yesu nêl kɨyang tigee vɨhati pyap dêc nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, \v 2 “Xam xovô bê buc yuu ob lam la vêl, nang dêc obêc buc Pasova, dɨ xomxo obêc vông Xomxo Nu la vac tɨbii vɨgê ên he i hi i yib lec xax pola.” \p \v 3 Mêdêc xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he Yuda levac levac gee la kɨtucma vac Kaiapas ben. Kaiapas ge xomxo daa siên nên levac. \v 4 He keac vôma dɨ myag môp wê nêb ob hôm Yesu xôn xôpacên dɨ hi i yib ge. \v 5 Lêc he nêl vôma ên nêbê, “Il ob hôm Yesu xôn lec buc ngɨbua wê il mi xovô buc Isip ilage lêm, ên xomxo tɨbeac lam dô hɨxôn om obêc yê wê il hôm Yesu xôn ge od ob yê nipaên dɨ nidɨdun levac obêc tyip.” \s1 Vêx ti too mia nivɨvea nivɨha lec Yesu bazub \r (Mak 14:3-9; Jon 12:1-8) \p \v 6 Yesu la vɨgwe Betani dɨ la dô vac Saimon ben. Saimon ge xomxo ti wê kɨtyax mahɨzihɨzi ya ninɨvi ilage lêc gwêbaga vô nivɨha lec. \v 7 Yesu dô mɨ ya hɨxôn i dɨ vêx ti kô butol nivɨha wê mia nivɨvea nivɨha le vac ge ti mɨ lam vô i. Mia tige mone levac, lêc vêx tige too lec Yesu bazub. \v 8 Lêc Yesu nue ngɨvihi yê dɨ xêyaa vô nipaên dɨ nêl vôma ên nêbê, “Bêna lêc vêx tige too mia tige sea? \v 9 Mia tige tɨyi wê il ob vông mɨ tɨbii i kɨsuu lec mone levac dɨ il ob vông mone vô he wê nên susu maên gee lê, lêc vêx tige too sea.” \p \v 10 Yesu xovô kɨyang wê he nêl vôma ge, om nêl vô he ên nêbê, “Bêna lêc xam vông vɨyin vô vêx tige? Môp wê vêx vông vô a ge nivɨha. \v 11 Ên xomxo wê nên susu maên ge ob dô hɨxôn xam luta. Lêc a ga, a ob dô xuhu dia hɨxôn xam lêm. \v 12 Vêx tige too mia nivɨvea lec a ên nêb ob viac a nignɨvi tax ên xomxo obêc yev a vac lôva. \v 13 A nêl hɨxôn nôn vô xam bêga bê vac vɨgwe vɨhati wê xomxo obêc la nêl xolac tiga vac ge od xomxo ob nêl môp wê vêx tige vông ge kɨtong hɨxôn ên xomxo vɨhati i ngô dɨ xovô.” \s1 Judas nêb ob vông Yesu vac xomxo levac vɨgê \r (Mak 14:10-11; Luk 22:3-6) \p \v 14 Yesu nue ngɨvihi wê vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu ge ti lê nêbê Judas Iskaliot la vô xomxo levac wê mi si daa gee, \v 15 dɨ kɨnêg ên nêbê, “A obêc vông Yesu vac xam vɨgêm ge od xam ob vông vatya vô a?” Om he vông mone silva kehe ti dɨ vɨgê yuu vô i. \v 16 Om vô buc tige Judas myag môp wê ob vông Yesu vac he vɨgê ge. \s1 Yesu he nue ngɨvihi ya yaên vô buc Pasova \r (Mak 14:12-21; Luk 22:7-14,21-23; Jon 13:21-30) \p \v 17 Buc tigee buc ngɨbua wê he Yuda ob ya blet wê yis maên ge ên nêb ob xovô buc Isip ilage. Om vô buc ngɨbua taxlee ge Yesu nue ngɨvihi val kɨnêg vô i ên nêbê, “Ông nêb xe la viac yaên wê il ob xa lec buc Pasova ge vac xumac tina?” \v 18 Lêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “Xam loc vac vɨgwe Jelusalem dɨ loc nêl vô xomxo tige bêga bê, ‘Xolac kehe nêl bêga ên nêbê, A nêg buc vô kwabo lec, om a hɨxôn nuge ngɨvihi, xe ob xa yaên vac ông bom vô buc Pasova wê il mi xovô buc Isip ilage.’” \v 19 Yesu nêl bêge, om nue ngɨvihi la vông i tɨyi wê i nêl ge dɨ la viac yaên wê he ob ya ge. \p \v 20 Mêdêc hɨyôv hoo la, dɨ Yesu he nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu, he dô mɨ ya, \v 21 mêdêc Yesu nêl vô he ên nêbê, “A nêl vɨxôhɨlôg nôn bêga bê xam ti ob nêl a kɨtong dɨ vông a la vac tɨbii vɨgê.” \v 22 Om he nɨlô vô vɨyin dɨ he toto kɨnêg vô Yesu ên nêbê, “Apumtau, obêc a, me?” \v 23 Lêc Yesu nêl lax vô he ên nêbê, “Xomxo ti wê xii xôn vɨgêm obêc la vac dipac nɨlô ge wê ob nêl a kɨtong dɨ vông a vac tɨbii vɨgê. \v 24 Vɨxôhɨlôg, a Xomxo Nu, a ob xib tɨyi xocbê xolac nêl lec a ilage. Lêc xomxo ti wê ob nêl a kɨtong dɨ vông a la vac tɨbii vɨgê ge obêc kô myavɨwen nipaên lec. Ta obêc kô i ilage lêm ge od obêc vô nivɨha vô i, ên obêc tulec myavɨwen nipaên lêm!” \v 25 Mêdêc Judas wê ob nêl i kɨtong ge kɨnêg ên nêbê, “Xolac kehe, obêc a, me?” Om Yesu nêl lax vô i ên nêbê, “Ông nêl i tɨyi.” \s1 Yesu vông môp paha wê pasa ge vô nue ngɨvihi \r (Mak 14:22-26; Luk 22:15-20; 1 Kolin 11:23-25) \p \v 26 Yesu he nue ngɨvihi dô mɨ ya, mêdêc Yesu hôm blet ti dɨ kɨtaa lec, mêdêc hɨbu dɨ vông vô he dɨ nêl ên nêbê, “Xam hôm mɨ wa. Ga a nignɨvi.” \v 27 Nang dêc hôm kap wê mia wain le vac ge, dɨ kɨtaa lec, dɨ vông vô he dɨ nêl ên nêbê, “Xam vɨhati hôm mɨ num, \v 28 ên ga a hi wê ob vông \p kɨyang wê Anutu hɨlu ilage vô nôn lec. Om a obêc kɨpyax a hi sea ên i kɨtya xomxo tɨbeac nên nipaên vêl. \v 29 A nêl vô xam bêga bê a obêc num mia wain ti i tii vac lêm dɨ i la tyip vô buc wê a ob num wain paha hɨxôn xam vac Mag Anutu ben ge.” \p \v 30 Pyap dêc he vông lɨlo ti dɨ la vɨxun dɨ la lec kɨtôn Oliv. \s1 Yesu nêl ên nêbê Pita ob yax i vun \r (Mak 14:27-31; Luk 22:31-34; Jon 13:36-38) \p \v 31 Mêdêc Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Vô bucên tiga xam vɨhati ob pec ên vɨyin wê ob val tulec a ge. Ên kɨyang yêp vac xolac bêga nêbê, ‘A ob hi xomxo ti wê viac bwoc sipsip ge om sipsip obêc pec dɨ moo sea.’ \v 32 Xolac nêl bêge, lêc a nêl vô xam bêga bê a obêc kɨdi lec magvɨha dɨ mug la Galili dɨ xam obêc tɨmu.” \v 33 Om Pita nêl vô Yesu ên nêbê, “He vɨhati obêc sea ông ge od he ob sea, lêc a mô ti, a ob sea ông lêm.” \v 34 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “A nêl vɨxôhɨlôg nôn vô ông bê vô bucên tiga ông obêc yax a vun lu yon tax dɨ kokɨlêx obêc dɨvô vya tɨmuên.” \v 35 Lêc Pita nêl vô i ên nêbê, “Tɨbii obêc hi a xib hɨxôn ông ge od pyap, lêc a ob yax ông vun lêm.” Dɨ nue ngɨvihi vɨhati nêl tɨyi xocbê Pita nêl ge. \s1 Yesu la kɨtaa gê Getsemani \r (Mak 14:32-42; Luk 22:39-46) \p \v 36 Yesu he nue ngɨvihi loc mɨ la vɨgwe ti lê nêbê Getsemani, dɨ Yesu nêl vô nue ngɨvihi ên nêbê, “Xam dô ga ên a ob la ganê ên la kɨtaa.” \v 37 Mêd Yesu kô Pita hɨxôn Sebedi nu yuu mɨ he la, lêc Yesu nɨlô vô vɨyin mabu ên xovô vɨyin levac wê ob tulec i ge. \v 38 Om nêl vô yon ên nêbê, “A nɨlôg vô vɨyin levac tɨyi xocbê a ob xib ge. Om mon dô ga dɨ dô mamvɨha hɨxôn a.” \v 39 Mêd Yesu la teva tya, dɨ la kɨpôm manôn vac kɨbun dɨ kɨtaa ên nêbê, “Mag, obêc tɨyi ge od vɨyin levac tige i o lêc tulec a lêm. Lêc a nêb ông o lêc vông i tɨyi kɨyang wê a nêl ga lêm. Nge, ông vông i tɨyi xovôên wê ông vông ge.” \p \v 40 Pyap dêc Yesu mɨlax vô nue ngɨvihi yon dɨ yê wê yon yêp ge, om nêl vô Pita ên nêbê, “Bêna lêc mon wêpê? Mon o tɨyi \p wê mon ob dô mamvɨha hɨxôn a buc myabo tya ge lêmê? \v 41 Mon dô mamvɨha dɨ kɨtaa êdêc vɨyin ti i o lêc yaxên mon dɨ pwoo mon pec lêm. Ên nɨlôm nêb ob vông yuac lê, lêc nimnɨvi vô vɨyin.” \p \v 42 Nang dêc Yesu la teva tya nang dɨ la kɨtaa lu ngwe tii vac bêga ên nêbê, “Mag, ông obêc nêb vɨyin levac tiga i tulec a ge od pyap. A ob vông i tɨyi xocbê ông nêl ge.” \v 43 Pyap dêc vena yê wê yon manôn yêp om yon yêp ge. \v 44 Om Yesu sea yon dɨ lax mɨ la kɨtaa lu ti wê vông yon ge, dɨ lax kɨtaa tɨyi xocbê la kɨtaa taxlee ge. \p \v 45 Pyap dêc Yesu vena vô yon dɨ nêl vô yon ên nêbê, “Bêna lec mon dɨwêp seac vêlê? Mon wê lê, hɨyôv manôn ga wê xomxo ob vông a, Xomxo Nu, vac tɨbii nipaên vɨgê. \v 46 Om mon kɨdi lec ên il ob la. Wê! Xomxo ti wê ob vông a la vac tɨbii vɨgê ge val le kwabo.” \s1 Judas Iskaliot vông Yesu la vac Yuda levac vɨgê \r (Mak 14:43-50; Luk 22:47-53; Jon 18:3-12) \p \v 47 Yesu gên nêl kɨyang tibêge, dɨ Judas Iskaliot wê Yesu nue ngɨvihi ti ge val. Dɨ xomxo kɨdu levac wê hôm yipac yuu xax gee val hɨxôn, ên xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he Yuda levac levac vông he lam hɨxôn Judas. \v 48 Om Judas wê nêb ob vông Yesu vac tɨbii vɨgê ge nêl kɨyang vô he tax ên nêbê, “Xomxo ti wê a ob nga i lia ge, ge xomxo tyo tige mê. Om xam hôm i xôn.” \v 49 Nêl bêge, mêdêc lutibed val vô Yesu dɨ nêl vô i ên nêbê, “Bucên xolac keheê” dɨ nga i lia. \v 50 Mêd Yesu nêl vô i ên nêbê, “Lig, môp wê ông lam ên nêb ông ob vông ge, ông vông lutibed.” Mêd xomxo kɨdu levac lam hôm Yesu xôn pɨlihi. \p \v 51 Lêc xomxo wê dô hɨxôn Yesu ge ti tul yipac vêl ên bwoc ninɨvi dɨ sap xomxo levac wê mi si daa ge nue yuac ti nɨnya lihi vɨlu la vêl. \v 52 Lêc Yesu nêl vô i ên nêbê, “Hoo yipac i lôc vac bwoc ninɨvi. Ên he wê vông vevac mɨ hi xomxo ge, vevac obêc tulec he mɨ hi he yib. \v 53 Lêc mêd ông xo ên ông nêb a tɨyiên ma wê a obêc kɨtaa vô Mag dɨ i vông angela tɨbeac hɨwocên luu xomxo vevac kɨdu levac vɨgê yuu dɨ tô mɨ la yuu vêl ge lam lutibed vô a ên he i lam ngɨdu a xôn. \v 54 Lêc a obêc vông bêge ge od kɨyang wê yêp vac xolac ge obêc vô nôn lec tibêna? Ên xolac nêl ên nêbê vɨyin levac obêc tulec a.” \p \v 55 Mêd Yesu nêl vô xomxo kɨdu levac tige bêga ên nêbê, “Xam kô yipac yuu xax dɨ val vô a tɨyi xocbê xam lam vô tɨbii yôdac ti. Lêc tɨyi buc vɨhati a mi dô hɨxôn xam vac Anutu xumac ngɨbua dɨ a nêl xolac vô xam, lêc xam o hôm a xôn lêm. \v 56 Lêc môp wê xam vông vô a gwêbaga ge vông xolac wê plopete kɨvuu ilage vô nôn lec.” Yesu nêl kɨyang tige pyap dɨ nue ngɨvihi pec mɨ moo sea. \s1 Yuda levac levac vông kot vô Yesu \r (Mak 14:53-65; Luk 22:54-55,63-71; Jon 18:13-14,19-24) \p \v 57 Mêd he wê hôm Yesu xôn gee dɨdii i mɨ la vac Kaiapas ben. Kaiapas ge xomxo daa siên nên levac. Xomxo levac wê xovô Moses xolac ge hɨxôn he Yuda levac levac, he la kɨtucma mɨ dô tax. \v 58 Mêdêc Pita tɨmu vô Yesu vɨxa mɨ la, lêc le la teva teva, om mɨla vac xenac nɨlô wê Kaiapas ben yêp vac ge mɨ la dô hɨxôn Kaiapas nue yuac wê viac vɨgwe ge ên nêb ob yê bê xomxo ob vông bêna vô Yesu. \p \v 59 Mêd xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he kaunsil vɨhati, he myag tɨbii wê ob vô nɨlô vô Yesu ge, ên he nêb he ob hi i yib. \v 60 Mêd tɨbii tɨbeac val so kɨyang lec Yesu, lêc he Yuda levac levac gee o tulec kɨyang ti tɨyi wê ob hi Yesu lec ge lêm. Nang dêc tɨmuên ge xomxo yuu val \v 61 nêl ên nêbê, “Xomxo tige nêl bêga nêbê, ‘A tɨyi wê a ob dii Anutu xumac ngɨbua tiga vêl dɨ lox vac i tɨyi buc yon.’” \p \v 62 Om xomxo daa siên nên levac tige kɨdi lec dɨ nêl vô Yesu ên nêbê, “Ông ob nêl kɨyang ti lax vô he, me? Ông xovô kɨyang nipaên wê he nêl lec ông ge kehe, me?” \v 63 Lêc Yesu keacên ma. Mêdêc xomxo levac tige nêl vô i ên nêbê, “A nêl vô ông lec Anutu mavɨha lê bê ông nêl ông kɨtong vô xe bê ông Kɨlisi wê Anutu nu ge, me?” \p \v 64 Om Yesu nêl vô i ên nêbê, “Ông nêl i tɨyi. Lêc a nêl vô xam bêga bê obêc buc tɨmuên ge od xam ob wê a, Xomxo Nu, a obêc la dô vô Anutu xêkɨzêc kehe vɨgê hɨyôv, dɨ dô vac vɨyobtoc lag puunê dɨ lam.” \p \v 65 Mêd xomxo daa siên nên levac tige xêyaa vô myavɨnê, om lêx ici va ngakwi dɨ nêl ên nêbê, “Xomxo tige so vya vô Anutu ên nêbê Anutu nu i. Om il ob nêl xomxo ya i lam nêl kɨyang ti lec i i tii vac lêm. Ên ici va so vya vô Anutu mɨ xam ngô pyap. \v 66 Om xam nêb il ob vô bêna vô i?” Mêdêc he vɨhati nêl lax vô i ên nêbê, “Xomxo tige nêl nipaên tɨyi wê il ob hi i yib lec ge.” \p \v 67 Mêd he pɨsuv myaluc la vac Yesu manôn, dɨ he ya lun vɨgê dɨ hi i, dɨ ya pɨtap i manôn ya vɨgê, \v 68 dɨ nêl vô i ên nêbê, “Ông nêl ên ông nêbê ông Kɨlisi, om nêl xomxo ti wê hi ông ge lê mɨ xe ngô.” \s1 Pita yax Yesu vun \r (Mak 14:66-72; Luk 22:56-62; Jon 18:15-18,25-27) \p \v 69 Pita dô vɨxun vac xenac nɨlô wê Kaiapas ben yêp vac ge, lêc dô kɨbun, mêd vêx yuac ti val nêl vô i ên nêbê, “Ông ga wê ông mi dô hɨxôn Yesu wê ben Galili ge ti mêê.” \v 70 Lêc Pita yax Yesu vun vô he vɨhati manôn dɨ nêl ên nêbê, “A lungên kɨyang wê ông nêl ge kehe.” \p \v 71 Nang dêc Pita kɨdi mɨ la dô xenac kehe kwabo vô vuayen, dɨ vêx yuac ngwe yê dɨ nêl vô tɨbii wê dɨle kwabo ge ên nêbê, “Xomxo tige wê mi dô hɨxôn Yesu Nasalet.” \v 72 Lêc Pita yax Yesu vun tii vac nang ên nêbê, “A nêl vɨxôhɨlôg nôn bê a o xovô xomxo tige lêm.” \v 73 He dô mahɨgun dia tya dɨ tɨbii ya val nêl vô Pita ên nêbê, “Vɨxôhɨlôg, xe xovô ên xe nêbê ông ge Yesu nue ngɨvihi ti, ên ông mi keac vac tɨbii Galili vya om nêl kɨtong ên nêb ông ge ông xomxo Galili ti tɨyi xocbê Yesu ge.” \v 74 Lêc Pita nêl ên nêbê, “A obêc nêl kɨyang nôn lêm ge od Anutu i vông myavɨwen nipaên vô a. Om a nêl vɨxôhɨlôg bê a o xovô xomxo tige lêm.” Pita nêl kɨyang tige mɨ tɨyôô dɨ kokɨlêx hi vya. \v 75 Mêd Pita xovô kɨyang wê Yesu nêl vô i bêga nêbê, “Ông obêc yax a vun lu yon tax dɨ kokɨlêx obêc hi vya tɨmuên.” Pita xovô kɨyang tige om lop mɨ la xenac kehe dɨ la byag levac. \c 27 \s1 He kô Yesu mɨ la vô Pailat \r (Mak 15:1; Luk 23:1-2; Jon 18:28-32) \p \v 1 Vɨgwe vɨdii, dɨ xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he Yuda levac levac, he vɨhati kɨtucma dɨ keac lec kɨyang wê ob hi Yesu i yib lec ge. \v 2 Om he ku Yesu xôn dɨ kô mɨ la vông vac gavman levac Pailat vɨgê. \s1 Judas Iskaliot yib \r (Sinale 1:18-19) \p \v 3 Judas Iskaliot wê vông Yesu vac tɨbii vɨgê ge yê wê he nêb he ob hi Yesu i yib ge. Om nɨlô vô vɨyin ên môp nipaên wê i vông ge, om kô mone silva kehe ti dɨ vɨgê yuu mɨ la ên nêb ob tung i lax dô vô xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he Yuda levac levac. \v 4 Om la nêl vô he ên nêbê, “A nêg nipaên, ên a vông xomxo ti wê nipaên ti o yêp vô i lêm ge loc vac xam vɨgêm dɨ xam ob hi i yib.” Lêc he nêl vô i ên nêbê, “Xe kɨyang ti o yêp vô xe lêm. Nge, ge yêp vô ôcông va.” \v 5 Mêd Judas nêx mone silva tige la lec kɨbun vac Anutu xumac ngɨbua nɨlô dɨ lop mɨ la dɨ la ku kwa dɨ yib. \p \v 6 Mêd xomxo levac wê mi si daa gee la hôm mone silva tigee mɨ kô, dɨ nêl vôma ên nêbê, “Mone tiga wê hi xomxo yib ge, om o tɨyi wê il ob tung hɨxôn mone daa ge lêm.” \v 7 Om he keac vôma dɨ hɨlu kɨyang ên nêb ob kô mone mɨ la kɨsuu kɨbun vô tɨbii wê pɨtii dêg ge ên nêb kɨbun tige i tu vɨgwe yibên wê he ob yev tɨbii vɨgwe teva vac ge. \v 8 Mêgem he nêl kɨbun tige lê nêbê kɨbun wê xomxo hi kɨpyax lec ge, dɨ lê tige yêp gwêbaga hɨxôn. \v 9 Om kɨyang wê plopete Jelemaia nêl ilage vô nôn lec. Jelemaia nêl bêga ên nêbê, \q1 “He kô mone silva kehe ti dɨ vɨgê yuu tige. He Islel nêl ên nêbê mone tige wê he kɨsuu xomxo ti ya. \v 10 He kô mone tige mɨ la kɨsuu kɨbun vô tɨbii wê pɨtii dêg ge tɨyi xocbê Apumtau nêl vô a ge.” \s1 Pailat kɨnêg kɨyang vô Yesu \r (Mak 15:2-5; Luk 23:3-5; Jon 18:33-38) \p \v 11 He vông Yesu la le vô gavman levac Pailat manôn, dɨ gavman levac tige kɨnêg vô i ên nêbê, “Ông ge king wê he Yuda vông ge, me?” Om Yesu lee yuu ên nêbê, “Ông nêl i tɨyi.” \v 12 Dɨ xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he Yuda levac levac vô nɨlô vô Yesu, lêc Yesu o nêl kɨyang ti lax vô he lêm. \v 13 Mêdêc Pailat nêl vô i ên nêbê, “Ông ngô kɨyang tɨbeac wê he vô nɨlô vô ông ge, me?” \v 14 Lêc Yesu o keac ti lec kɨyang nipaên wê he nêl lec i ge lêm. Om gavman levac tige xo kɨyang tɨbeac lec Yesu. \s1 Yesu le vô Pailat manôn \r (Mak 15:6-15; Luk 23:13-25; Jon 18:39–19:16) \p \v 15 Tɨyi klismas vɨhati vô buc ngɨbua wê he Yuda mi xovô buc Isip ilage, he Yuda mi nêl xomxo kalabuhu ti lê vô Pailat dɨ Pailat pɨwelac i vêl dɨ vông i la. \v 16 Dɨ vô buc tige xomxo nipaên ti lê nêbê Jisas Balabas dô vac xumac kalabuhu. Xomxo tɨbeac xovô i ên nêbê xomxo nipaên. \v 17 Xomxo Yuda tɨbeac hɨwocên kɨtucma vô Pailat, dɨ Pailat kɨnêg ên nêbê, “Xam nêb a pɨwelac xomxo yuu ga ngwe na i loc vô xamê? Xam nêb a pɨwelac Balabas me a pɨwelac Yesu wê he mi nêl lê nêbê Kɨlisi ge?” \v 18 Pailat xovô ên nêbê he Yuda levac yê Yesu nipaên, om vông i lam vac i vɨgê. \v 19 Pailat dô lec sia wê mi dô lec dɨ mi ngô xomxo kɨyang ge, mêdêc vɨnê vông kɨyang lam vô i bêga nêbê, “Ông o lêc vông xomxo nivɨha tige i vô nipaên lêm, ên gwêbaga a xê vɨvia bucên ti lec i om vông a nɨlôg vô vɨyin.” \p \v 20 Xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he Yuda levac levac gee, he nêl kɨyang la vac xomxo tɨbeac nɨlô dɨ he hôm xôn nêbê he ob tyuc bê Pailat i pɨwelac Balabas vêl dɨ hi Yesu i yib. \v 21 Pailat kɨnêg vô he tii vac nang ên nêbê, “Xam nêb a pɨwelac xomxo yuu ga ngwe na vêl dɨ vông i lôc vô xamê?” Lêc he nêl ên nêbê, “Balabas.” \v 22 Om Pailat kɨnêg vô he ên nêbê, “Om Yesu wê he mi nêl lê nêbê Kɨlisi ge, a ob vông bêna vô i?” Lêc he vɨhati nêl ên nêbê, “Tul i lec xax pola!” \v 23 Lêc Pailat kɨnêg ên nêbê, “Il ob hi i yib lec kehe tina?” Lêc he tyuc levac ên nêbê “Tul i lec xax pola!” \p \v 24 Pailat xovô wê he ngôên i kɨyang obêc ma ge, dɨ yaxên wê he obêc vông vevac vô i ge, om hôm mia dɨ lipac vɨgê vac mia vô he vɨhati manôn, dɨ nêl vô he ên nêbê, “Xomxo tiga hi obêc kɨpyax sea ge od myavɨwen obêc yêp vô a lêm. Nge, obêc yêp vô xacxam va.” \v 25 Mêd he vɨhati nêl lax vô i ên nêbê, “Myavɨwen tige i lam vô xe dɨ i yêp vô xe nuge hɨxôn!” \v 26 Om Pailat pɨwelac Balabas vêl dɨ vông i la, dɨ nêl om he pɨsa Yesu ya yihi. Pyap dêc Pailat vông i la vac nue vevac vɨgê ên nêb he i tul i lec xax. \s1 Tɨbii vevac so vya vô Yesu \r (Mak 15:16-20; Jon 19:2-3) \p \v 27 Mêd gavman levac Pailat nue vevac kô Yesu mɨ la vac Pailat ben, dɨ he keac lie vevac kɨdu levac lam. \v 28 Mêd he lam kwax Yesu ngakwi vêl ên i, dɨ kô ngakwi hi ti tɨyi xocbê king mi vɨnyum ge mɨ la vɨnyum lec Yesu, \v 29 dɨ he buu kɨpomac yin mɨ tung lec i bazub xocbê kɨlung ge, dɨ vông duvac ti vac i vɨgê hɨyôv ên nêb i kô. Mêd he yev vɨxa kɨtu vô dɨ pɨmil i pɨsiv dɨ nêl vô iên nêbê, “O king wê Yuda vông ge, ông dô nimvɨha.” \v 30 Mêd he pɨsuv myaluc lec i, dɨ vô duvac vêl dɨ hi i bazub ya. \v 31 He so vya vô i pyap, dɨ kwax ngakwi hi vêl dɨ vɨnyum Yesu vaci ngakwi lec i, mêdêc kô i mɨ la ên nêb ob la tul i lec xax. \s1 He tul Yesu la yux lec xax \r (Mak 15:21-32; Luk 23:26-43; Jon 19:17-27) \p \v 32 Dɨ he mɨla môp ti, lêc mɨla tulec tɨbii Sailini ti lê nêbê Saimon, mêdêc he kɨdu i nêb i kɨlê xax pola wê he ob hi Yesu lec ge. \p \v 33 Mêd he mɨla vɨgwe ti lê nêbê Golgota. Lê tige kehe bêga nêbê bazub len. \v 34 Mêdêc he pɨlepac kɨning kɨlin hɨxôn wain dɨ vông vô Yesu ên nêb i num, om Yesu tep mɨ yaxên lê, lêc nêbê i numên ob ma. \v 35 Mêd he tul i lec pola. Pyap dêc he nêb he ob tɨtang Yesu ngakwi vôma, om he tɨde mɨ yê dɨ tɨtang i tɨyi. \v 36 Dɨ he dô kɨbun dɨ dô bin i. \v 37 Dɨ he kɨvuu kɨyang wê he nêl lec i ge dɨ la tul vô i bazub kɨsii ên nêbê, “XOMXO TIGA YESU, KING WÊ HE YUDA VÔNG GE.” \p \v 38 Mêd he hi tɨbii yôdac yuu lec xax hɨxôn, ngwe le vô vɨgê hɨyôv dɨ ngwe le vô vɨgê kêd. \v 39 Mêd xomxo wê vɨlee mɨ la dɨ lôm ge tɨpi nɨba dɨ so vya vô Yesu \v 40 ên nêbê, “Ông wê ông nêb ông ob dii Anutu xumac ngɨbua vêl dɨ lox vac i tɨyi buc yon ge, ông ngɨdu ôcông va xôn. Ông obêc Anutu nu ge od ông lop mɨ lam vêl ên xax.” \v 41 Mêd xomxo levac wê mi si daa gee hɨxôn he wê xovô Moses xolac gee dɨ he Yuda levac levac, he êno so vya vô Yesu dɨ nêl vôma ên nêbê, \v 42 “Xomxo tige ngɨdu xomxo tɨbeac xôn, lêc o tɨyi wê ob ngɨdu ici va xôn ge lêm. Xomxo tige obêc Islel nên king ge od i lop vêl ên xax ên il xê dɨ vông i vin i. \v 43 Xomxo tige nêbê i Anutu nu, dɨ i vông i vin ên nêbê Anutu ob ngɨdu i xôn. Om Anutu xêyaa obêc vin lec i ge od i vô i vêl ên myavɨnê wê tulec i ge.” \v 44 He nêl bêge, dɨ tɨbii yôdac yuu wê he tul lec xax hɨxôn Yesu ge, yuu so vya vô Yesu hɨxôn. \s1 Yesu yib \r (Mak 15:33-41; Luk 23:44-49; Jon 19:28-30) \p \v 45 Hɨyôv tyip kɨtôn mêd vɨgwe vɨhati vô mapɨtoc dɨ i mɨla vô hɨyôv manôn yon wê hucên ge. \v 46 Vô kwabo lec hɨyôv manôn yon, Yesu tyuc vya levac ên nêbê, “Eli, eli, lama sabaktani?” Kɨyang tige kehe bêga nêbê, “A Anutu, a Anutu, bêna lêc ông sea a?” \v 47 Mêdêc xomxo wê le kwabo vô Yesu ge ngô kɨyang wê i nêl ge, om he ya so ên he nêbê, “Xomxo tige kɨyag vya lec Ilaija.” \v 48 Mêd lutibed he ti tup mɨ la kô mia myamɨlumac dɨ too mia kɨlin vac dɨ kɨlax vac ngɨsing dɨ hôm i la kɨsii vô Yesu mya ên nêb i num. \v 49 Lêc he ya nêl vô i ên nêbê, “Dô tya lê, ên il ob dô mɨ yaxên bê Ilaija ob val ngɨdu i xôn, me?” \v 50 Lêc Yesu tyuc vya levac tii vac dɨ vông myakɨlôhô la dɨ yib. \p \v 51 Mêd lutibed nivɨmihi levac ti wê yux vac Anutu xumac ngɨbua ge lêx la yuu vac kɨsii dɨ la tô vô myahɨpu, dɨ ngɨyêg yoc, dɨ ngɨdax levac hɨbu sea, \v 52 dɨ lôva mya tax, dɨ xomxo vông vinên wê yib ilage, he tɨbeac kɨdi lec hɨxôn ninɨvi \v 53 dɨ lam vac lôva mɨ la, dɨ buc tɨmuên wê Yesu kɨdi lec ge he la hɨlung he vô xomxo tɨbeac vac vɨgwe ngɨbua Jelusalem. \p \v 54 Yesu yib, dɨ tɨbii levac wê viac nue vevac 100 ge ti hɨxôn nue vevac ya dô bin Yesu wê yux lec xax ge, dɨ he yê wê ngɨyêg vông kɨbun yoc dɨ tɨxuu tɨxuu mangwe val hɨxôn, om he xona mabu dɨ nêl ên nêbê, “Vɨxôhɨlôg nôn, xomxo tige Anutu nu.” \p \v 55 Vêx tɨbeac le teva dɨ yê ma la Yesu. Vô buc wê Yesu dô Galili ge vêx tigee mi tɨmu vô i vɨxa dɨ viac i mɨ he la Jelusalem. \v 56 He ti Malia wê ben Makdala ge, dɨ ngwe Jems yuu Josep ta Malia, dɨ ti Sebedi nu yuu ta. \s1 Josep lii Yesu ninɨvi vac lôva wê he kɨden vac ngɨdax ge \r (Mak 15:42-47; Luk 23:50-55; Jon 19:38-42) \p \v 57 Vɨgwe huc, dɨ xomxo Alimatia ti lê nêbê Josep wê vông i vin Yesu ge val. Josep ge xomxo wê i susu tɨbeac ge. \v 58 Josep la vô Pailat dɨ la kɨtaa Yesu ninɨvi nêb ob kô mɨ la lii vac lôva. Om Pailat tyuc lec dɨ he vông Yesu ninɨvi vô Josep. \v 59 Mêd Josep kô Yesu ninɨvi mɨ la lii vac nivɨmihi kwem paha yang ti \v 60 mɨ la lii i la vac lôva paha wê i vông wê ici va kɨden vac ngɨdax ge. Pyap dêc vɨxog ngɨdax levac ti la le vac lôva mya xôn, dɨ i loc mɨ la. \v 61 Malia Makdala yuu Malia ngwe, yuu dô kwabo vô lôva dɨ yuu yê. \s1 Tɨbii vevac viac lôva \p \v 62 Buc wê he Yuda mi viac yaên wê he ob ya lec buc sabat ge lam la vêl, dɨ tɨtige xomxo levac wê me si daa gee hɨxôn he Palisi, he la kɨtucma vô Pailat, \v 63 dɨ nêl vô i ên nêbê, “Xomxo levac, xe xovô kɨyang wê xomxo kɨtyooên tige nêl vô buc wê gên dô mavɨha ge. Xomxo tyo nêl bêga ên nêbê, ‘Buc yon obêc lam la vêl lê, lêc a obêc kɨdi lec magvɨha.’ \v 64 Nêl bêge, om ông nêl ên nume vevac he i viac lôva xêkɨzêc ta i tɨyi buc yon, ên Yesu nue ngɨvihi ob lam kô ninɨvi mɨ la vun dɨ kɨtyoo il ên nêbê Yesu kɨdi lec mavɨha vac yibên. He obêc vông bêge ge od kɨyang kɨtyooên wê he ob nêl ge obêc luu kɨyang kɨtyooên wê Yesu nêl ge vêl.” \v 65 Mêdêc Pailat nêl vô he ên nêbê, “Xam kô nume yuac mɨ loc pɨtii ngɨdax mya xôn ên i vô xêkɨzêc i tɨyi xocbê xacxam va xovô ge.” \v 66 Om he mɨla pɨtii lôva mya xôn dɨ vông vɨbuên xêkɨzêc ta dɨ xomxo le bin. \c 28 \s1 Yesu kɨdi lec vac yibên \r (Mak 16:1-10; Luk 24:1-10; Jon 20:1-18) \p \v 1 Buc sabat lam la vêl dɨ da pɨtoc yang, dêc Malia Makdala yuu Malia ngwe, yuu la ên nêb ob la yê lôva. \v 2 Mêdêc lutibed ngɨyêg mabu yoc, ên Apumtau nu angela ti lop mɨ lam gê lag puunê dɨ lam vɨxog ngɨdax la vêl ên lôva mya, dɨ la dô lec ngɨdax tige kɨsii. \v 3 Angela tige manôn xêseac tɨyi xocbê deac hɨxelac ge, dɨ ngakwi tɨyi xocbê vɨyobtoc kwem. \v 4 Om xomxo wê viac lôva gee yê dɨ xona mabu dɨ yetac dɨ tɨlii sea mɨ la yêp kɨbun tɨyi xocbê xomxo yibên. \p \v 5 Lêc angela tige nêl vô vêx yuu ên nêbê, “Muu xona ên i ma, ên a xovô wê muu myag Yesu wê he hi lec xax ge. \v 6 Lêc o dô ga lêm, ên kɨdi lec mavɨha tɨyi xocbê kɨyang wê i nêl ge. Muu lam wê vɨgwe wê yêp lec ge. \v 7 Om muu lôc lutibed dɨ lôc nêl kɨtong vô nue ngɨvihi bêga bê Yesu kɨdi lec mavɨha vac yibên, dɨ ob mug mɨ la Galili dɨ xam ob mɨla wê i gê tiganê. Kɨyang ga a nêl vô muu pyap.” \p \v 8 Yuu xona mabu, lêc yuu xêyaa vô nivɨha, dɨ yuu sea lôva lutibed dɨ tup mɨ la ên nêb ob la nêl kɨyang tige kɨtong vô Yesu nue ngɨvihi. \v 9 Yuu lax mɨ la, lêc Yesu mɨla vô yuu vac môp dɨ nêl vɨdiiên vô yuu. Om yuu val le kwabo vô Yesu dɨ vyax vɨgê lec Yesu vɨxa dɨ pɨmil i. \v 10 Mêdêc Yesu nêl vô yuu ên nêbê, “Muu xona ên i ma. Muu loc nêl kɨyang vô a lige bê he i loc Galili, ên he obêc yê a gê ganê.” \s1 Tɨbii vevac wê le bia ge nêl kɨyang kɨtyooên \p \v 11 Om vêx yuu ge gên loc môp, lêc tɨbii vevac wê viac lôva gee ya la Jelusalem dɨ la nêl kɨyang tige vɨhati kɨtong vô xomxo levac wê mi si daa gee. \v 12 Om xomxo levac tigee la kɨtucma hɨxôn he Yuda levac, dɨ he keac lec kɨyang tige. Om vông mone levac vô tɨbii vevac wê viac lôva ge, \v 13 dɨ \p nêl vô he ên nêbê, “Xam loc nêl vô xomxo bê, ‘Vô bucên xe xêp dɨ Yesu nue ngɨvihi lam kô ninɨvi mɨ la vun.’ \v 14 Xam loc nêl bêge, lêc gavman levac obêc ngô kɨyang tige dɨ kunac xam ge od xe ob vông i ma i tô ya kɨyang malehe mangwe dɨ ob kunac xam lêm.” \v 15 Om tɨbii vevac tigee kô mone mɨ la nêl kɨyang kɨtyooên tɨyi xocbê Yuda levac nêl vô he ge. Om kɨyang kɨtyooên tige la nêx lec Yuda ben vɨhati mɨ yêp, dɨ yêp gwêbaga hɨxôn. \s1 Yesu vông yuac vac nue ngɨvihi vɨgê \r (Mak 16:14-18; Luk 24:36-49; Jon 20:19-23) \p \v 16 Yesu nue ngɨvihi vɨgê yuu dɨ ti tô mɨ la ge, he loc mɨ la vɨgwe Galili mɨ la lec kɨtôn ti wê Yesu nêl ên nêbê he i lêc loc dô lec ge. \v 17 Om he mɨla tyip, dɨ yê Yesu om he yev vɨxa kɨtu vô i, lêc he ya nɨlô vông yuu yuu. \v 18 Mêdêc Yesu lam kwabo vô he dɨ lam nêl vô he ên nêbê, “Anutu vông xêkɨzêc lag yuu kɨbun vɨhati vô a pyap. \v 19 Om a nêl vô xam bê xam loc vac vɨgwe vɨhati yang dɨ loc nêl a xolac kɨtong vô xomxo vɨhati ên he i vông i vin dɨ tu a nuge. Dɨ xam loc lipac he lec Mag Anutu hɨxôn nu tuc dɨ Myakɨlôhô Ngɨbua yon lê. \v 20 Dɨ xam tɨxuu he ya kɨyang vɨhati wê a nêl vô xam ge ên he i tɨmu vô. Xam ngô lê. A obêc dô hɨxôn xam i tɨyi buc vɨhati dɨ i loc tyip lec buc wê lag yuu kɨbun myahɨpu obêc tɨyôô vac ge.”