\id ROM  
\h Roma 
\toc1 Roma (Romains) 
\toc2 Roma 
\toc3 Roma 
\mt2 Tii kà Paulo 
\mt3 tà tàpé 
\mt1 Roma 
\imt1 Bétapoo popai 
\is1 Wàilàapà na wii tii bèeni? 
\ip Wà Paulo, pwi *apostolo. Wâru tèpa cèikî na rà tâa jaaé, na rà panuâ pâ bwàcu kàra tà tèpa béerà naa *Roma (naporomee 16). 
\is1 É wii wiidà? 
\ip Na ê *naja 57. Wà Paulo, âna é wii gée na ville Korénito, naa na béâracié kâra pai pâra kêe, béaa kâra pai wâjué kêe côwâ naa *Iérusaléma. (Côo \bk Apostolo\bk* 15.25–31.) 
\is1 É wii tâî? 
\ip Tà tèpa âboro naa na ville wâ Roma, na ia rà têre ê *Picémara Wâdé, â ia rà cèikî naa goo. \fig |src="Map Rom.tif" size="col" loc="1.0" ref="Roma 1:0" \fig*(Càcaa wà Paulo na é picémara tàra.) Wâru gée goorà, âna càra caa tèpa *Juif. (Côo 1.13; 11.13,30,31.) Êco na pwa pàra tàpé na rà tèpa Juif. (Côo 2.17; 7.1.) Rà ipitiri wà tèpa cèikî, naa na pâ pwârawâ. (Côo naporomee 16.) 
\is1 Cina é wii? 
\ip Wà Paulo, âna é napéaati ê êre cèikî kâjè, naa goo Iésu Kériso, ma pai pwa goo, na é pa-udòjè wà Pwiduée, ma naa tâjè ê *wâro dàra gòiri jaaé. 
\ip Pwiri pwa pitaèkâa nabibiu kà tèpa cèikî na rà tèpa Juif, ma wà tàpé na càra caa tèpa Juif. É paari wà Paulo pâ, tâa tà tèpa Juif ê *aamwari na pwicîri gée goo Pwiduée, êco na nabà, âna é tòpi diri tèpa âboro na medarié, â câé caa pwaké goro âboro. 
\ip É pwa pupûra tà tèpa cèikî, ba na rà wârori ê wâro na *tàrù ma âjupâra. 
\ip Jèpwi mwara, âna é patêre tèpa cèikî naa Roma pâ, ée mwa tâa jaarà wiàna é pâra naa Espagne (1.10–13; 15.22–28). 
\is1 Dà êre ê tii bèeni? 
\ip Ê tii bèeni, âna tii na é napéaati bwàti ê pai pa-udòjè kà Pwiduée: 
\ip Béaa, âna jè cau tèpa pwa na èpà, â jè tapacîri ê wârimuru na dau gòo jii Pwiduée (naporomee 2–3). Êco na dau maina *pimeaari imudi kêe ba kâjè, â é pa-udòjè tèpa âboro jii pâ èpà kâjè, wiàna jè cèikî naa gooé. Wàépwiri auniimiri kêe gée na biu. É pacoo nabà pwi auniimiri kêe-bà. Â é nama é pinaigé mee wà Iésu Kériso, na é pipanuâê, ba na é wâri ê wârimuru kâjè, na é bà naa goro *satauro (3.23). Gée goo kaa pwiri, â wà Pwiduée, âna é nama jè tèpa âboro na jè *tàrù na araé, â é nama pwacèwii na câjè mu caa pwa na èpà. Wàrapwiri co gée goo ê pwina é pwa wà Kériso, â jè tòpi wiàna jè cèikî naa gooé. Càcaa gée goo cè pwina wâdé na jè pwa, é, pai pitêre dàra kâjè cè jè naèà. 
\ip Wà *Abéraama, pwi âboro imaina kà tèpa Juif, âna é câmu tâjè. Ê wâro kêe, âna *paâjupâra ê pwina é ina wà Paulo. Ba wà Abéraama, âna é cèikî naa goo wà Pwiduée, â wà Pwiduée, âna é nama é pwi âboro na tàrù na araé (naporomee 4). 
\ip Gée goo ê pwina é pwa wà Kériso, â wà Pwiduée, âna é tapàgà ê pàtàmara èpà naa na wâro kâjè, â é jèe tipijè, ba na jè wârori ê wâro na tàrù. O càcaa mwa caa pitèijè. Ba wà Pwiduée, âna é jèe inapàpari pâ, jè tèpa âboro kêe na jè wâdé na araé (8.1). Â ticè muru na pâri ma pinaaitirijè jii ê pimeaari kêe (8.38). 
\ip Gée goo kaa pwiri, â wâdé na jè pipanuâjè bamwara têe, ba na jè pwacèwii ê *ârapwaailò na wâro, na dau wâdé têe. Ba wàé kaa pwiri ê âji pwapwicîri, na pâri ma jè naa têe (12.1). 
\ip Jè wârori pâ wâro na pitòimiri—jè pitêre dà tàpé na tâa gòrà ê pitûâ naa na napô (13.1); jè cibwaa pitèi ma pi-ina tèpa cèikî béejè (14.4). Jè pidàpwicâarijè goo pàra tàpé na càcaa mwü ê cèikî kàra. Â jè ipwadàra ma jè pwa cè muru na wâdé tàra, â jè pitu tàra, ma pagòo cèikî kàra (15.1). 
\is1 Pai pitàgoo tii tà tàpé Roma 
\io1 Ipwabwàcu ma pwâranüma Paulo \ior (1.1–17)\ior* 
\io1 Jè cau tèpa pwa na èpà \ior (1.18–3.20)\ior* 
\io1 Pai nama jè tàrù na ara Pwiduée goro cèikî kâjè \ior (3.21–5.21)\ior* 
\io1 Pai wâro kâjè na bwaa âmuê \ior (6.1–8.39)\ior* 
\io1 Ba Isaraéla ma pàra Ba \ior (9.1–11.36)\ior* 
\io1 Câmu goro pai wâro kâjè \ior (12.1–15.13)\ior* 
\io1 Bénabwé popai ma ipwabwàcu \ior (15.14–16.27)\ior* 
\ie  
\c 1  
\s2 Ipwabwàcu 
\p  
\v 1 \x - \xo 1:1 \xt Apostolo 9.15\x*Wâgo Paulo, pwi ênawéna kà *Kériso Iésu, âna go pwa tii [tàwà, tèpa cèikî naa *Roma]. É todòo wà Pwiduée, ba na go pwi *apostolo. Â é pitòrigario, ba na go inapàpari ê *Picémara Wâdé kêe,  
\v 2 \x - \xo 1:2 \xt Roma 16.25–26\x*na é jèe mara inapàpari béaa—ba é nama rà pinaigé mara ê pwiibà wà tèpa *péroféta kêe, na rà wii naa na Tii Pwicîri—  
\v 3 Picémara Wâdé goo Pwina naîê, wà Iésu Kériso, Pwi Ukai kâjè. Wàé, âna pwi gòobàra pwi ukai *Davita\f + \fr 1:3 \fl É, \fqa …Pwi gòobàra pwi ukai Davita naa na naiiri âboro… \fv \ft 4\+fv*\fqa  napwa naa goo âji êreê na pwicîri, âna wà Pwiduée, âna é paari goro pàtàmee pâ, é Pwina naîê, na é nama é wâro côwâ gée na aubà. \fl É, \fqa …âna é paari pâ, é Pwina naîê na dau pwa pàtàmee…\f*.  
\v 4 Â wà Pwiduée, âna é paari pâ, é Pwina naîê, na é nama é wâro côwâ gée na aubà, goro pàtàmara ê *Nyuâaê Pwicîri.  
\v 5 \x - \xo 1:5 \xt Apostolo 26.16–18; Galatia 2.7–9\x*É pacimaô wà Pwiduée, ba na go\f + \fr 1:5 \fq Go—\ft Grec: \fqa Bà. \ft Côo \fl note \ft goo 2 Korénito 1.6.\f* pwi apostolo kà Kériso. Â ê wakè kôo, âna, na go inapàparié târa diri ê pâ Ba, ba na rà cèikî naa gooé, ma pitêre dèe. 
\p  
\v 6-7 \x - \xo 1:6-7 \xt Nombres 6.25–26\x*Wâguwà mwara tàpé Roma, âna guwà tèpa bée tàpéebà. Ba dau wânüma wà Pwiduée tàwà. Â é todàwà, ba na guwà tèpa âboro kà Iésu Kériso, ma guwà tèpa âji Ba kà Pwiduée. Wâdé na tà tàwà ê pimeaari imudi ma pinaanapô na me gée goo Pwiduée kâjè ma Pwi Ukai Iésu Kériso. Cidòri nyuâawà! 
\s1 Nüma Paulo na é cairà 
\p  
\v 8 Go tapoo goro pwaolé tà Pwiduée kôo goowà diri, naa na nee Iésu Kériso, ba jèe po jèkutâri pitiri gòropuu ê cèikî kàwà.  
\v 9 Â go nye tà niimiriwà naa na pwâra pwapwicîri kôo—üu, pâri ma é *paâjupâra ê pwiibà wà Pwiduée. Wàé na go piênawéna kêe gée na diri ê pwâranümoo, na go inapàpari ê Picémara Wâdé goo Pwina naîê. 
\p  
\v 10 \x - \xo 1:10 \xt Apostolo 19.21; Roma 15.23\x*Go nye ciburà ilari jiié pâ, na go caiwà, wiàna câbawâdé kêe.  
\v 11 Ba nye dau nümoo na go pagòowà, ma jè ipâdi ma wâguwà ê *aupwényunyuâari me gée goo ê Nyuâaê Pwicîri.  
\v 12 Â jè mwa pipagòojè goro cèikî kâjè naa goo Kériso. \fig Ville Roma|src="100 hk00242c.tif" size="col" ref="1.15" \fig* 
\p  
\v 13 \x - \xo 1:13 \xt Apostolo 19.21\x*Tèepaa naa goro nabà, âna càcaa pâri ma go paé dariwà. Êco na wâdé na guwà tâmogòori, co tèpa béeò naa na nee Kériso, pâ, jèe dau wâru pai niimiri kôo pâ, na go pwa. Ba wâdé tôo na go côo ê pwâra wakè kôo naa jaawà, pwacèwii ê pai côo kôo, naa [jaa tàpé na càra caa tèpa *Juif] na pàra napô. 
\p  
\v 14 Ba go dau niimiri [diri tèpa âboro]—tàpé na rà pwacèwiijè, ma wà pàra tàpé na pi-ité ê nyamanya kâjè ma wàilà\f + \fr 1:14 \fq Tàpé na rà pwacèwiijè, ma wà pàra tàpé… \ft Grec: \fqa Tèpa Grec ma tèpa Barbare.\f*; â wà tèpa âboro na rà câmu, ma wà tàpé na bwaa càra caa câmu.  
\v 15 Êkaa na dau nümoo na go caiwà na Roma, ba na go picémara ê Picémara Wâdé naa jaawà. 
\s2 Êre Picémara Wâdé 
\p  
\v 16 \x - \xo 1:16 \xt Maréko 8.38; Apostolo 13.46; 1 Korénito 1.18–24\x*Go cèikî ba mwü\f + \fr 1:16 \fq Go cèikî ba mwü—\ft Grec: \fqa Câgo caa kamu.\f* naa goro ê Picémara Wâdé. Ba wàépwiri pwi neemuru wakè kà Pwiduée na dau pwa nii kêe\f + \fr 1:16 \fq Neemuru wakè kà Pwiduée, na dau pwa nii kêe—\ft Grec: \fqa Ê jè pàtàma Pwiduée.\f* târa ma é pa-udò tàpé na rà cèikî naa goo Kériso [ma naa tàra ê *âji wâro jaaé]—tapoo gée goo wà tèpa Juif béaa, ma tubanabwé naa goo pàra tàpé. 
\p  
\v 17 \x - \xo 1:17 \xt Habakuk 2.4; Roma 3.21–22\x*Ba ê Picémara Wâdé, âna é paari tâjè tèpa âboro pâ, wà Pwiduée âna é tòpò pinaanapô naa nabibiu kâjè ma wàé\f + \fr 1:17 \fq Tòpò pinaanapô naa nabibiu kâjè ma wàé—\fqa Il nous a réconciliés. \ft Ê popai bèepwiri, âna pâra wiâra ê auina pâ: \fqa É nama jè tèpa âboro na jè tàrù na araé (justifiés), \ft êkaa na napéaati naa na tii bèeni. Côo mwara \fqa Tàrù \ft naa na Neeremuru \fqa (Vocabulaire) \ft naa pwâadàra tii.\f*, â é nama jè tèpa âboro na jè tàrù na araé\f + \fr 1:17 \ft 1\+ord re\+ord* phrase—\ft Grec: \fqa Ba ê tàrù kà Pwiduée, âna naa {tà pwi âboro} goro ê cèikî kêe, ba kà {tàpé na} rà cèikî.\f*. É wàrapwiri tâjè goro ê cèikî kâjè. Ba é ina [wà Pwiduée] naa na Tii Pwicîri, pâ, \qt Wà pwina é cèikî, âna é tàrù na arao. Â o tâa têe ê wâro.\qt*\rq Habakuk 2.4\rq* 
\ms1 jè cau tèpa pwa na èpà 
\mr (Naporomee 1.18–3.20) 
\p  
\v 18 Wà Pwiduée, âna é paari, géenidò *napwéretòotù, ê pwâra putàmu kêe tà tèpa âboro na èpà. [Â ée mwa tèirà ma naa wârimuru tàra] wiâra pwâranümarà ma ê pâ tûâ kàra na èpà. Ba rà pâiti jii ê âjupâra, â rà pwa ma càra caa côo Pwiduée wà pàra tàpé. 
\p  
\v 19 \x - \xo 1:19 \xt Apostolo 14.15–17, 17.24–28\x*Êco na nye pâri ma rà tâmogòori Pwiduée, wiàna nümarà. Ba é jèe nye tòpò [naa na pwâranümajè, wàijè tèpa âboro] ê pai pwa wèe ma jè tâmogòorié.  
\v 20 \x - \xo 1:20 \xt Job 12.7–9; Psaume 19.2\x*Ba wiàna câjè caa côoê goro du âraporomeejè, â é pipaarié bwàti naa na ê pâ pwina é pwa gée na autapoo goo. Ba é tòpò ê gòropuu, ma napwéretòotù, ma diri ê pâ namuru na tâa na. Â pâri ma jè côo pâ, é tâjaijè awé, â pwa pàtàmee dàra gòiri.  
\v 21 \x - \xo 1:21 \xt Éféso 4.17–18\x*Êkaa na, rà o mwa wànau târa pai ipwamururà wà tàpé na rà naa càùrà naa gooé? 
\p Wà tàpéebà, âna rà nye tâmogòori pâ, nye pwa cè Pwiduée, êco na càra caa pwamainaê ma pwaolé têe, wàra na nümee goo. Ba rà imwüru naa na ê bàutê, â piticèmuru naa goo ê auniimiri kàra.  
\v 22 \x - \xo 1:22 \xt Jérémie 10.14; 1 Korénito 1.20\x*Rà niimiri pâ rà tàmanga, êco na rà piwârau.  
\v 23 \x - \xo 1:23 \xt Deutéronome 4.15–19; Psaume 106.20\x*Ba rà naa càùrà naa goo Pwiduée na é tâa dàra gòiri na muugère kêe, ba na rà ipwamaina ê pâ *ânuurumuru na o tiàurà—ânuuru âboro, ma marü, ma macii, ma dòèa. 
\s2 É panuârà wà Pwiduée 
\p  
\v 24 Gée goo kaa pwiri, na é panuâ tèpa âboro wà Pwiduée, ma rà pwa pâ tûâ na èpà na nümarà goo. Â rà tubaèpà ê naiirà, â rà pitubakamurà côwâ.  
\v 25 Rà pâ na naaco Pwiduée na é âjupâra, â rà itàari ê nyi duée imudi\f + \fr 1:25 \fq Duée imudi—\ft Grec: \fqa Ê pwina pwâ.\f*. Â rà ipwamaina ê pwina é tòpò jii na rà ipwamaina wà Pwina é tòpò diri! (Êco na [wàijè, âna] wâdé na jè ipwamaina Pwiduée na é âjupâra dàra gòiri! Wâdé na wàra!) 
\p  
\v 26 Wàé kaa pwiri, na wà Pwiduée, âna é panuâ tèpa âboro, ba na rà pwa ê tûâ na jè kamu goo. Ba wà pa ilàri kàra, âna jèe càra caa puu ma tèpa paao, â rà puu ma pàra ilàri. Â jèe càcaa wàra ê pai pwa goo!  
\v 27 \x - \xo 1:27 \xt Lévitique 18.22, 20.13; 1 Korénito 6.9\x*Ipaiwà naa goo tèpa paao, ba jèe càra caa ipuu ma wà pa ilàri; ba rà nama dàtirà ê pâ câbawâdé kàra na miiri, â rà ipuu ma pàra paao! Â êkaa pwiri, na rà tòpi naa na naiirà ê wârimuru kâra jèpa èpà na rà pwa. 
\p  
\v 28 Ûna rà naa càùrà naa goo wà Pwiduée, â é panuârà wiâra ê pâ auniimiri kàra na èpà, â rà pwa ê pâ namuru na càcaa muru a pwa na jè miiri goo.  
\v 29-31 Rà pâ nau po dau èpà naa na diri pai pwa wèe, â jèe piaraégò ê tûâ kàra: 
\b  
\li1 Rà tèpa iau; 
\li1 Rà tèpa iputàmu; 
\li1 Rà tèpa ipwamainarà; 
\li1 Rà tèpa ipwa tûâ; 
\li1 Rà tèpa ipwagoo; 
\li1 Rà tèpa ipawâmi; 
\li1 Rà tèpa pi-ina kàra; 
\li1 Rà tèpa picocoo; 
\li1 Rà tèpa pièpà; 
\li1 Rà tèpa pitànyiri; 
\li1 Rà tèpa piokée, tiagoo na; 
\li1 Rà pâ nau tèpa pipòtàmwara âboro. 
\li1 Càra caa pinünüma naa goo ê èpà na rà pwa, ba gòo pûrurà. 
\li1 Càra caa pitu tà pàra tàpé, ba ticè imeaari goorà. 
\li1 Càra caa pacoo ipwataâboro kàra, ba rà tèpa pwâ. 
\li1 Càra caa pitêre dàra pa nyaa ma caa kàra. 
\li1 Càra caa papwicîri Pwiduée, â rà pâ nau tèpa cicaraé. 
\li1 Rà ciburà pâmari ê pâ na jèpapara tûâ târa pwa pwina èpà. 
\b  
\m  
\v 32 Wàépwiri kaa! Rà dau tâmogòori bwàti ê pitûâ kà Pwiduée, â càra caa ipacè naa goo. Jèpwi mwara, âna rà pagòo mwara tàpé na rà pwaduwà kàra. Wâdé na rà bà wà tèpa âboro na wàrapwiri càrarà! 
\c 2  
\s1 Pitèimuru kà Pwiduée 
\p  
\v 1 \x - \xo 2:1 \xt Mataio 7.1–2; Ioane 8.7\x*[Pwiri gà gére pi-ina tâgà pâ: «Rà nye dau èpà kaa wà tèpa âboro bèeni!»] Wàéco, na gà nye tàgére pwa mwara ê càrarà! Â o po dau pwacoé tâgà na gà ipwamurugà côwâ. Ba wiàna gà pitèirà, â gà pipwa wârimuru côwâ tâgà.  
\v 2 Ba jè nye tâmogòori bwàti pâ, é *tàrù wà Pwiduée na é pitèi wà tàpé na rà wàrapwiri. 
\p  
\v 3 Â wâgà, pwi a gére pwacèwiirà, âna gà gére tèirà. Â wànau? Gà gére niimiri pâ, gà uru jii ê pitèimuru kà Pwiduée?  
\v 4 \x - \xo 2:4 \xt Éféso 1.7; 2 Pétéru 3.15\x*Câgà caa gére côo pâ, é dau pidàpwicâariê naa googà wà Pwiduée, â é nye dau wâdé naa googà? Gà nye gére pa ma piticèmuru naa goo pwiri? É wàrapwiri wà Pwiduée, ba nümee na gà pitòotéri ê wâro'gà. 
\p  
\v 5 Êco na tàutâgà goo, ba po dau gòo pûrugà! Â gà nye tà piâjagò ê wârimuru'gà. Ba o tèepaa pwi Tòotù na ée mwa paari ê pwâra putàmu kêe wà Pwiduée tà tàpé na rà pwa na èpà. Â ée mwa paari ê pai tàrù kâra ê pitèimuru kêe.  
\v 6 \x - \xo 2:6 \xt Psaume 62.13; Proverbes 24.12; Mataio 16.27; 2 Korénito 5.10\x*«Ba wà tèpa âboro, âna rà jèpa tòpi ê jèpa câmarà\f + \fr 2:6 \fq Câma—\fqa Récompense. \ft Pumara wakè.\f*, wiâra jèpa wakè kàra.» 
\p  
\v 7 Wà pàra tàpé, âna rà ipwadàra ma rà pwa ê pwina wâdé, ba na é wâdéarirà wà Pwiduée\f + \fr 2:7 \fq Ba na é wâdéarirà wà Pwiduée—\ft Grec: \fqa Rà mudàra ê muugère.\f*. Â rà mudàra ê aupwényunyuâari kêe, ma ê wâro na ticè pwâadèreè na wâjaaé. Â wà Pwiduée, âna ée mwa nama rà wâro awé jaaé. 
\p  
\v 8 \x - \xo 2:8 \xt 2 Tésalonika 1.8\x*Êco na wà pàra tàpé, âna rà cicaraé, â càra caa pitêre dàra ê âjupâra, â rà nye tà ciburà pwa ê tûâ na èpà. Â wà Pwiduée, âna ée mwa putàmurirà, â ée mwa naa wârimuru tàra. 
\p  
\v 9 Wà diri tàpé na rà pwa na èpà—wà tèpa *Juif ma pàra tàpé na càra caa tèpa Juif—âna o pwaée kàra, â rà o mwa tâa na aré ma tòina.  
\v 10 Â wà diri tàpé na rà pwa pwina wâdé—wà tèpa Juif ma wà mwara pàra tàpé na càra caa tèpa Juif—âna rà mwa tòpi jii wà Pwiduée ê pwényuâa ma muugère, ma ipwamaina ma pinaanapô.  
\v 11 Ba câé caa ipwaké goro âboro. 
\s2 Ipaiwà wiàna pwa Naèà, é ticè Naèà 
\p  
\v 12 Wà tèpa Juif, âna tâa tàra ê *Naèà kà Moosé, â wà pàra tàpé, âna tiàu jaarà ê Naèà. [Êco na ipaiwà wàilà. Ba] na rà pwa na èpà, â ée mwa tèirà ma pwa wârimuru tàra wà Pwiduée. Â ê pitèimuru kêe tà tèpa Juif, âna o pâra wiâra ê Naèà. 
\p  
\v 13 Wiàna tâa tâjè ê Naèà, â wiàna câjè caa pitêre dàra, â o [coo ê wârimuru kâjè]. Êco na, wiàna jè pitêre dàra, â wà Pwiduée, âna [é tòpò pinaanapô naa nabibiu kâjè ma wàé, â] é nama jè tèpa âboro na jè *tàrù na araé. 
\p  
\v 14 \x - \xo 2:14 \xt Apostolo 10.35\x*Wà tàpé na càra caa tèpa Juif, âna càra caa tâmogòori ê Naèà. Êco na, ûna rà wâro wiâra *pwâratùra-nigée-goorà, âna, pwacèwii na rà wâro wiâra ê Naèà\f + \fr 2:14 \ft 2\+ord e\+ord* phrase—\ft Grec: \fqa Ûna rà pwa, gée goorà, ê pwina é ina ê Naèà, â rà pâ nau {tèpa} naèà kàra, wàilà côwâ.\f*.  
\v 15 Â rà nye tà paari pâ, é nye tâa na pwâranümarà ê Naèà. Â ê pwâratùra-nigée-goorà, âna é *paâjupâra pwiri. Ba, na pàra pàara, âna rà pitòtirà côwâ, â na pàra pàara, âna rà ipwamururà côwâ. 
\p  
\v 16 Jè o mwa côo bwàti na Tòotù kâra Pitèimuru. Ba wà Pwiduée, âna é nama é pitèi ê pwina cârü na pwâranüma diri tèpa âboro wà Kériso Iésu. Â wàépwiri pwi *Picémara Wâdé na go inapàpari. 
\s1 Ba Isaraéla ma Naèà 
\p  
\v 17 Wâgà, pwina gà pwi Juif, gà nama pàagà ê Naèà, â gà pi-ina kâgà, ba gà pwi âboro kà Pwiduée.  
\v 18 Â gà ina pâ gà tâmogòori ê câbawâdé kêe; â é pitu tâgà ê Naèà, ma gà tâmogòori cè pai pâra'gà na wâdé.  
\v 19 Â gà niimiri pâ gà pwi a pipopa tèpa bwi, â gà pwi pwéelaa kà tàpé na rà tâa na bàutê.  
\v 20-21 \x - \xo 2:20-21 \xt 2 Timotéo 3.5\x*\x - \xo 2:20-21 \xt Mataio 23.3–4\x*Â gà pwi a picòo tàpé na càra caa tâmogòori pwa pwina wâdé. Â gà pwi a pacâmuri tàpé na bwaa càra caa gòo\f + \fr 2:20-21 \fq Tàpé na bwaa càra caa gòo—\ft Grec: \fqa Tèpa nari èpo.\f*. Ba gà niimiri pâ, tâa tâgà ê autâmogòorimuru ma ê âjupâra, me gée goro ê Naèà. 
\p Pwiini! Gorodà na câgà caa picòogà côwâ? Ba gà ina tà pàra tàpé pâ, na rà cibwaa mura, â wâgà, âna gà pwi a mura!  
\v 22 Â gà papwicîri ê toomura, â wâgà, na gà pwi a toomura! Â gà èpàri ê pâ duée imudi, êco na gà mura [pâ ânuurà] gée na pâ wâra pwapwicîri kàra\f + \fr 2:22 \fq Gà mura…gée na pâ wâra pwapwicîri kàra—\fl é, \fqa Câgà caa tòimiri ê neemuru na pwicîri. \ft Pwiri wà pàra tèpa Juif, âna rà icuri pâ ânuuru duée, na me gée na pâ wâra pwapwicîri kà tàpé na càra caa cèikî naa goo Pwiduée. Muru na pwicîri naa na Naèà. (Côo Deutéronome 7.25.)\f*!  
\v 23 Gà pi-ina kâgà, ba tâa jaagà i Naèà, êco na câgà caa pitêre dàra! Â gà gére tubaèpà tà Pwiduée goro ê tûâ'gà. 
\p  
\v 24 \x - \xo 2:24 \xt Ésaïe 52.5\x*Ba jèe nye wii naa na *Tii Pwicîri pâ: \qt  gà pwi majoroé ma wà tàpé na càra caa tèpa Juif, âna rà pi-ina ba èpà ê nee Pwiduée.\qt*\rq Ésaïe 52.5\rq* 
\s2 Âji kamaî 
\p  
\v 25 [Wâgà na gà pwi Juif, âna pwa *kamaî tâgà.] Â wiàna gà pacoo ê Naèà, â ê pai pwa kamaî'gà, âna piâjimuru. Êco na, wiàna câgà caa pitêre dàra ê Naèà, â o piticèmuru naa goo ê pai pwa kamaî'gà. 
\p  
\v 26 \x - \xo 2:26 \xt Galatia 5.6\x*Wà tàpé na càra caa tèpa Juif, âna càcaa pwa kamaî tàra. Êco na, wiàna rà pitêre dàra ê Naèà kà Pwiduée, â wà Pwiduée, âna é côorà ma rà pwacèwii tàpé na pwa kamaî tàra.  
\v 27 O wàilà na rà pitèigà, wâgà, pwi Juif, na pwa kamaî tâgà. Â gà o tòpi ê wârimuru na dau maina. Ba gà tàgére tâmogòori ê Naèà, êco na tàutâgà na gà pitêre dàra. 
\p  
\v 28 Gona wàilàapà tèpa âji Juif? Câjè caa tèpa Juif, gée goro ê pâ muru na jè côo goro âraporomeejè. Â ê âji kamaî, âna càcaa ê câmu kêe na pwa naa na naiijè tèpa âboro.  
\v 29 \x - \xo 2:29 \xt Deutéronome 30.6; Kolosé 2.11\x*Jè tèpa âji naî Pwiduée\f + \fr 2:29 \fq Tèpa âji naî Pwiduée—\ft Grec: \fqa Tèpa Juif, tàpé na pwa kamaî tàra.\f*, gée goro ê wakè kâra Nyuâaê Pwicîri naa na pwâranümajè. Â càcaa ê naèà na pwa pwiri. Â wiàna wàrapwiri, â dau pwacoé naa goojè tèpa âboro ma jè ipwamainajè mwara. Â nye wàco wà Pwiduée na pâri ma é ipwamainajè. 
\c 3  
\s1 Dau tàrù pwina é pwa wà Pwiduée 
\p  
\v 1 Wiàna wà pwi jè âboro, âna é pwi *Juif, â gona muru na wâdé, é, muru na càcaa wâdé? Â ê pwa *kamaî, âna pwamuru naa goo pwiri?  
\v 2 Üu, nye dau wâdé ba kêe naa na pâ muru na wâru. Ba wà Pwiduée, âna é naa tà tèpa Juif ê popai kêe, ba na rà wéaari. 
\p  
\v 3 Wiàna wà pàra tàpé gée goorà, âna càra caa wéaari ê pâ auinabéaa kàra têe, â gona wà Pwiduée, âna o câé caa wéaari ê pâ auinabéaa kêe tàra?  
\v 4 \x - \xo 3:4 \xt Psaume 51.6\x*Akaé! Ba wiàna rà pwâ wà tèpa âboro, â wà Pwiduée, âna wàé Pwiduée na é *tàrù, â é nye wakè na âjupâra. Ba jèe nye wii naa na *Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Na gà tùra, co Pwiduée,\qt* 
\q1 \qt â gà tàrù ma âjupâra.\qt* 
\q1 \qt Tèpa âboro diri,\qt* 
\q1 \qt âna rà côoina popai'gà.\qt* 
\q1 \qt  gà nye ciburà piétò,\qt* 
\q1 \qt jii tàpé na rà pitòtigà.\qt*\qs Psaume 51.6\qs* 
\b  
\m  
\v 5 Napwa naa goo pâ tûâ kâjè na èpà, âna rà paari pâ, nye ticè èpà goo Pwiduée. Â gée goo kaa pwiri, â rà ina pàra tàpé\f + \fr 3:5 \fq Rà ina pàra tàpé—\ft Grec: \fqa Go tùra pwacèwii tèpa âboro.\f* pâ: «Càcaa wâdé wiàna é pwa wârimuru tâjè wà Pwiduée, [ba pâ tûâ kâjè na èpà, âna paari pai wâdé kêe]!»  
\v 6 Akaé! Ba wiàna wàrapwiri, â pwiri càcaa tàrù ê pai pwa kà Pwiduée, â pwiri o wànau târa cè pai tèi kêe tèpa âboro ni gòropuu? 
\p  
\v 7 [Â wâgà, pwiri gà pwacèwii tàpéebà, â gà gére niimiri pâ] ‘Ê pâ tûâ kôo na èpà, âna paari pâ, piwéna jiijè ê pwina é pwa wà Pwiduée. Â jè côoinari pai muugère kêe goo. Êkaa na càcaa tàrù na é pwa wârimuru tôo goo wà Pwiduée.’ 
\p  
\v 8 [Bwa. Gà cibwaa ina pwiri. Ba nye ipaiwà] na jè ina pâ: «Wâdé na jè pwa na èpà, ba na o tèepaa ê pwina wâdé!» (Â pwa pàra tèpa pwâ na rà ina pâ, go ina pwiri. Â wà tàpéebà, âna pâri ma pwa wârimuru tàra.) 
\s1 Ticè âboro na é tàrù na ara Pwiduée 
\p  
\v 9 \x - \xo 3:9 \xt Roma 1.18–2.24, 3.23\x*Jè ina pâ wànau naa goobà, wàibà tèpa Juif? Gona bà piwéna jii wà pàra tàpé na ara Pwiduée? Bwa! Càcaa wàrapwiri! Ba go jèe nye ina pâ: Êdiri pâ âboro, âna rà jèe cau piênawéna kâra ê [auniimiri kàra na] èpà—wà tèpa Juif ma wà mwara tàpé na càra caa tèpa Juif.  
\v 10 \x - \xo 3:10 \xt Psaume 14.1–3, 53.2–4\x*Ba jèe wii naa na Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Nye ticè pwi jè âboro\qt* 
\q1 \qt cèna é tàrù na ara Pwiduée.\qt* 
\q1 \qt Nye ticè ji pwina caapwi wàé!\qt* 
\q1  
\v 11 \qt Nye ticè jè âboro\qt* 
\q1 \qt cèna é wâro naa âjupâra.\qt* 
\q1 \qt Nye ticè pwina é mudà Pwiduée!\qt* 
\q1  
\v 12 \qt Rà nye cau naa càùrà\qt* 
\q1 \qt naa goo Pwiduée.\qt* 
\q1 \qt Rà cau tèpa âboro na rà èpà.\qt* 
\q1 \qt Nye ticè na pwa na wâdé.\qt* 
\q1 \qt Nye ticè ji pwina caapwi wàé!\qt*\qs Psaume 14.1–3\qs* 
\q1  
\v 13 \x - \xo 3:13 \xt Psaume 5.10, 140.4\x*\qt Na rà tùra, âna pimo;\qt* 
\q1 \qt piârailu ûmemeerà.\qt* 
\q1 \qt Ba rà pigòé ma tubé.\qt*\qs Psaume 5.10\qs* 
\q1 \qt Popai kàra, âna pwacèwii aru.\qt* 
\q1 \qt Rà utijè pwacèwii dòèa.\qt*\qs Psaume 140.4\qs* 
\q1  
\v 14 \x - \xo 3:14 \xt Psaume 10.7\x*\qt Maina tojii na pwârà.\qt* 
\q1 \qt Jè maagé goo pwâratùra kàra.\qt*\qs Psaume 10.7\qs* 
\q1  
\v 15 \x - \xo 3:15 \xt Ésaïe 59.7–8\x*\qt Rà nye itàa co, nau ipòtàmwara.\qt* 
\q1  
\v 16 \qt Wâna rà pâ wê, na rà tòdidiri.\qt* 
\q1 \qt Rà câmi ê aré ma tojii.\qt* 
\q1  
\v 17 \qt Càra caa tâmogòori\qt* 
\q1 \qt ê naigé mara pinaanapô.\qt*\qs Ésaïe 59.7–8\qs* 
\q1  
\v 18 \x - \xo 3:18 \xt Psaume 36.2\x*\qt Ba càra caa papwicîri Pwiduée.\qt*\qs Psaume 36.2\qs* 
\b  
\m  
\v 19 Napwa naa goro ê *Naèà, ma ê pâ popai na wâna, âna mara tatée wà tàpé na é naa ba kàra ê Naèà [wà tèpa Juif]. É paari diri pâ tûâ kà tèpa âboro na càcaa *tàrù na ara Pwiduée, â na ée mwa pitèirà goo. Â nye ticè jè âboro naa gòropuu diri cèna pâri ma é ipwamuruê.  
\v 20 \x - \xo 3:20 \xt Psaume 143.2; Roma 7.7; Galatia 2.16\x*Ba nye ticè jè âboro cèna é ina pâ é pwi âboro na é tàrù na ara Pwiduée goro cè pai pitêre dàra kêe ê Naèà. Ba ê wakè kâra ê Naèà, âna, na rà tâmogòori tèpa âboro pâ, rà tèpa âboro na rà èpà. 
\ms1 pai nama jè tàrù na ara pwiduée goro cèikî kâjè 
\mr (Naporomee 3.21–5.21) 
\p  
\v 21 Nabàni, âna é jèe paari wà Pwiduée ê pai pwa goo, ma jè o tèpa âboro na jè tàrù na araé. Â, na é nye pwa, âna nye ticè Naèà. Ba ê Naèà kà *Moosé ma ê pâ popai kà tèpa *péroféta, âna rà nye po *paâjupâra co ê pwina é pwa wà Pwiduée.  
\v 22 \x - \xo 3:22 \xt Galatia 2.16\x*Ba wà Pwiduée, âna [é tòpò pinaanapô naa nabibiu kâjè ma wàé, â] é nama jè tàrù na araé, wiâra ê cèikî kâjè. Â é pwa tà diri tèpa âboro na rà cèikî naa goo Kériso, â nye ticè ipwaké goo. 
\p  
\v 23 Ba jè cau pwa na èpà diri, â jè wâiti jii ê pwényuâa ma muugère kà Pwiduée.  
\v 24 \x - \xo 3:24 \xt Roma 5.1\x*Â wà Pwiduée, gée goro ê *pimeaari imudi kêe, âna é naa tâjè ê âraimeai na wàrapwiri—[ê pinaanapô, na é tòpò naa nabibiu kâjè ma wàé. Â é nama pwacèwii na câjè mu caa pwa na èpà] ba na jè tèpa âboro na jè tàrù na araé. Ê pwiibà, âna âraimeai kêe tâjè, na é naigé mee wà Kériso Iésu, na é tipijè jii ê pâ na èpà. \fig Kériso, âna é pwi ârapwaailò ba kâjè|src="101 lb00321c.tif" size="col" ref="3.25" \fig* 
\p  
\v 25-26 Wà Pwiduée, âna é naa wà Kériso, ba na é pwi *ârapwaailò ba kâjè. Gée goo ê domii kêe, â wà Pwiduée, âna é pwanauri ê pâ èpà kâjè tèpa cèikî naa gooé. Â wàépwiri na é paari pâ, tàrù ê pai pwa kêe. Ba béaa, âna é pidàpwicâariê naa goojè, â câé caa pwa wârimuru tâjè goro èpà kâjè. Â nabà, âna é nama jè tèpa âboro na jè tàrù na araé, na jè cèikî naa goo Iésu. 
\s2 É paâjupâra Naèà ê cèikî kâjè 
\p  
\v 27 Géewê, âna o ticè majoroé ma jè pi-ina kâjè. Â piticèmuru naa goro ê pai pitêre dàra ê Naèà. Ba ê pwina é âjimuru, âna cèikî.  
\v 28 Ba go ina tàwà pâ: Wà Pwiduée, âna [é jèe tòpò pinaanapô naa nabibiu kâjè ma wàé, â] é nama jè tèpa âboro na jè tàrù na araé, wiâra cèikî kâjè. Â càcaa gée goo ê pai pacoo kâjè ê Naèà. 
\p  
\v 29 \x - \xo 3:29 \xt Roma 10.12\x*Wànau, gà niimiri pâ, wà Pwiduée, âna é nye Pwiduée kà tèpa Juif co? Â gona câé caa Pwiduée kà pàra tàpé mwara? Akaé, ba é Pwiduée kâra gòropuu diri\f + \fr 3:29 \fq Gòropuu diri—\ft Grec: \fqa Pàra tèpa Ba (les païens).\f*!  
\v 30 \x - \xo 3:30 \xt Deutéronome 6.4; Galatia 3.20\x*Ba é nye caapwi co wà Pwiduée. Ba wàé na ée mwa nama rà tèpa âboro na rà tàrù na araé wà tèpa Juif, wiâra cèikî kàra. Â wàé mwara na ée mwa nama rà tàrù na araé pàra Ba, wiâra cèikî kàra. 
\p  
\v 31 \x - \xo 3:31 \xt Mataio 5.17\x*Êco na jè cibwaa niimiri pâ, piticèmuru naa goo ê Naèà, wàrapwiri goro ê cèikî kâjè. Bwa! Càcaa wàrapwiri! Ba ê cèikî kâjè, âna é paâjupâra ê Naèà. 
\c 4  
\s1 É pwi a cèikî wà Abéraama 
\p  
\v 1 Jè o ina pâ wànau naa goo wà *Abéraama, pwi jojoorojè\f + \fr 4:1 \fq Abéraama, pwi jojoorojè—\ft Grec: \fqa Abéraama, pwi jojoorojè wiâra ê naiiri âboro. \ft Wà Abéraama, âna é pwi jojooro tèpa Juif. Êco na é pâ nau pwi jojooro mwara, diri tàpé na rà cèikî naa goo Pwiduée. (Côo du nee tii 11 ma 12.)\f*? Dà cè câmaê gée goro ê wakè na é pwa?  
\v 2 [Nye ticè.] Càcaa gée goo ê pwina é pwa, na é jèe pwi âboro na é *tàrù na ara Pwiduée. Â càcaa pâri ma é pi-ina kêe.  
\v 3 \x - \xo 4:3 \xt Genèse 15.6; Galatia 3.6\x*Ba jèe nye wii naa na *Tii Pwicîri pâ: \qt Wà Abéraama, âna é cèikî naa goo Pwiduée, â gée goro ê cèikî kêe, âna wà Pwiduée, âna é nama é pwi âboro na é tàrù na araé.\qt*\rq Genèse 15.6\rq* 
\p  
\v 4 Napwa naa goo wà pwi jè âboro na é pwi a wakè, âna ê mwani na é tòpi, âna wâriê goro wakè kêe, â càcaa po mwani naa wàrapwiri.  
\v 5-6 Êco na càcaa ipaiwà naa goo wà pwi âboro na nümee na é wâdé na ara Pwiduée, ba ticè wakè na pâri ma é pwa. Â wâdé co ê cèikî kêe naa goo Pwiduée. Gée goo ê cèikî kêe, âna wà Pwiduée, âna [é tòpò pinaanapô naa nabibiu kàru ma wàé, â] é nama é pwi âboro na é tàrù na araé. 
\p Wà ukai *Davita, âna é nyabiri ê ipwàdée kà pwi âboro na wàrapwiri, na é ina pâ: 
\b  
\q1  
\v 7-8 \x - \xo 4:7-8 \xt Psaume 32.1–2\x*\qt Rà nye ipwàdée kaa\qt* 
\q1 \qt wà tàpé na nuwarà.\qt* 
\q1 \qt É pa jiirà tojii\qt* 
\q1 \qt wà Pwiduée Caa.\qt* 
\q1 \qt Rà puràra wàilà,\qt* 
\q1 \qt ba pwanauri awé\qt* 
\q1 \qt diri pâ èpà.\qt* 
\q1 \qt Câé mwa caa côo\qt* 
\q1 \qt ê pwina rà pwa!\qt*\qs Psaume 32.1–2\qs* 
\s2 Càcaa kamaî na nama jè wâdé 
\p  
\v 9 Ê ipwàdée [na é ina wà Davita] âna gona nye kà tèpa *Juif co? Bwa. Nye kâra diri ê pâ Ba. Ba ia go jèe nye mara ina pâ: \qt Wà Abéraama, âna é cèikî naa goo Pwiduée, â gée goro ê cèikî kêe, âna wà Pwiduée, âna é nama é pwi âboro na é tàrù na araé.\qt*\rq Genèse 15.6\rq* 
\p  
\v 10 Ba wiidà na wà Pwiduée, âna é nama tàrù wà Abéraama na araé? Pwiri gée na càùru ê *kamaî kêe? Bwa, càcaa gée na càùé, â nye béaa.  
\v 11 \x - \xo 4:11 \xt Genèse 17.10–11\x*Ba wà Pwiduée, âna é nye nama é tàrù na araé, na bwaa càcaa pwa kamaî têe, gée goro ê cèikî kêe naa goo Pwiduée. Â gée na càùé, â é tòpi ê câmu wà Abéraama goro ê kamaî kêe, na paari pâ, ée mwa bàra tàrù na ara Pwiduée gée goro ê cèikî kêe. 
\p Â, na wàrapwiri, â wà Abéraama, âna é jèe pâ nau caa kà diri tèpa cèikî naa goo Pwiduée na càcaa pwa kamaî tàra. Â wà diri tàpéebà, âna wà Pwiduée, âna é nye nama rà tèpa âboro na rà tàrù na araé.  
\v 12 Wà Abéraama, âna é nye pwi caa kà tàpé na pwa kamaî tàra, [âna wà tèpa Juif] wiàna rà pâra na cèikî, wiâra naigé na ia é pwa. Ba wàé, âna é cèikî naa goo Pwiduée, béaa kâra ê pai pwa kamaî têe. 
\s1 Auinabéaa kà Pwiduée tà tèpa cèikî 
\p  
\v 13 \x - \xo 4:13 \xt Genèse 17.4–6, 22.17–18; Galatia 3.29\x*Wà Pwiduée, âna é ina tà Abéraama ma wà tèpa gòobèreè, pâ, ée mwa naa tàra ê gòropuu diri. Càcaa gée goro na é pitêre dàra ê *Naèà wà Abéraama. É wàrapwiri têe wà Pwiduée, ba é jèe nama é pwi âboro na é tàrù goro cèikî kêe.  
\v 14 \x - \xo 4:14 \xt Galatia 3.18\x*Ba wiàna pwi aupwényunyuâari bèepwiri, âna kà tàpé na rà pitêre dàra ê Naèà kà *Moosé, â pwiri piticèmuru naa goo ê cèikî bau i pwi ia é ina wà Pwiduée. 
\p  
\v 15 \x - \xo 4:15 \xt Roma 3.20, 5.13\x*Bwa! Ê Naèà, âna é pame co ê wârimuru [tà tàpé na pwa na rà wârori ê Naèà. Ba pwacoé na rà pâra wiâra diri]. Â wiàna nye ticè naèà, â pwiri [nye ticè napârajè na jè wârori. Â] nye ticè pai pitanami kâjè. 
\p  
\v 16 \x - \xo 4:16 \xt Galatia 3.7\x*Ê aupwényunyuâari [na é ina wà Pwiduée] âna me gée goro ê *pimeaari imudi kêe, â gée goro mwara ê cèikî kà Abéraama. Â rà pâra na tâa na tèpa gòobèreè. Â càcaa kà tàpé co na rà pâra wiâra ê naèà; â kà pàra tàpé mwara na rà cèikî naa goo Pwiduée, pwacèwii Abéraama, pwi caa kâjè diri. 
\p  
\v 17 \x - \xo 4:17 \xt Genèse 17.5\x*Ba jèe nye wii naa na Tii Pwicîri pâ: \qt Go pwa ma gà pwi caa kâra ê pâ Ba na wâru.\qt*\rq Genèse 17.5\rq* Êkaa na é pwi caa kâjè wà Abéraama, ba é cèikî naa goo wà Pwiduée. [Ba é tâmogòori pâ wà Pwiduée, âna pâri ma é pacoo ê auinabéaa kêe.] Ba wà Pwiduée, âna wàé na é pawâro côwâ tèpa bà. Â wàé mwara na é tòpò ê pwina bwaa âmuê, na câjè caa pâji pâmari naani gòropuu. 
\p  
\v 18-19 \x - \xo 4:18-19 \xt Genèse 15.5\x*\x - \xo 4:18-19 \xt Genèse 17.17\x*Üu, é nye wâari wà Abéraama naa goro i pwi ia é ina têe wà Pwiduée, â é pidàpwicâariê goro tapacîri. Ba é cèikî naa goo Pwiduée na ia é ina têe pâ: \qt O dau wâru awé tèpa gòobàragà.\qt*\rq Genèse 15.5\rq* Â êkaa pwiri, na é pâ nau \qt pwi caa kâra ê pâ Ba na wâru.\qt*\rq Genèse 17.5\rq* 
\p Ê cèikî kà Abéraama, âna é cimwü. Êco na jè muru na pwacoé, ba jèe po 100 naja kà Abéraama, â é jèe pâmwünyabweri na é bà. Â wà Sara, tô wâdèe, âna jèe càcaa pâri ma é ipièrù.  
\v 20 Êco na câé caa pidumapiê, â é nye cèikî naa goro ê auinabéaa kà Pwiduée. Â ê cèikî kêe, âna é pagòoé, â é nye ipwamaina Pwiduée.  
\v 21 Ba é tâmogòori pâ, wà Pwiduée, âna dau pwa pàtàmee, ma é pacoo i pwi ia é mara ina têe.  
\v 22 \x - \xo 4:22 \xt Genèse 15.6\x*Â wàé kaa pwiri, na wà Pwiduée, âna \qt é nama é pwi âboro na é tàrù Abéraama na araé.\qt*\rq Genèse 15.6\rq* 
\s2 Popai ba kâjè mwara 
\p  
\v 23 Ê pâ popai bèepwiri, âna càcaa kà wà Abéraama co,  
\v 24-25 \x - \xo 4:24-25 \xt Ésaïe 53.4–5\x*â popai ba kâjè mwara. Ba é jèpa côo ê cèikî kâjè wà Pwiduée, â ée mwa tòpijè. Wàé na é naa Iésu, Pwi Ukai kâjè, ba na é pwa wârimuru goro ê pâ èpà kâjè, [tiagoro ê pai bà kêe]. Â wà Pwiduée, âna é pawâroé côwâ gée na aubà, ba na [é tòpò pinaanapô naa nabibiu kâjè ma wàé, â] é nama jè tèpa âboro na jè tàrù na araé. 
\c 5  
\s1 Pinaanapô naa nabibiu kâjè ma Pwiduée 
\p  
\v 1 Wà Pwiduée, âna é nama jè tèpa âboro na jè *tàrù gée goro ê cèikî kâjè. Â nabàni, âna jè tâa na ê pinaanapô ma wà Pwiduée na é naigé mee wà Pwi Ukai kâjè, Iésu Kériso.  
\v 2 Gée goro ê cèikî kâjè naa gooé, â jèe pâri ma jè pâdari Pwiduée, ba é naigé kâjè wà Iésu. Â jè jèe tòpi ê *pimeaari imudi kêe, â jè wârori nabà. Â jè jèe ipwàdée, ba jè cimwü naa na ê cèikî kâjè, pâ, jè o tòpi ê câmajè—pai tâa kâjè na ê pai maina ma muugère kà Pwiduée\f + \fr 5:2 \ft Grec: \fqa Ba gée gooé na tàpiri tâjè ê pimeaari imudi bèepwiri, â jè cimwü naa na, â jè ipwàdée, naa na auwâari, goro ê pai maina ma muugère kà Pwiduée.\f*. 
\p  
\v 3 \x - \xo 5:3 \xt Jacques 1.2–3; 1 Pétéru 1.5–7\x*Jèpwi mwara, âna jè ipwàdée na pâ aré kâjè, ba jè tâmogòori pâ, ê aré, âna é nama jè pidàpwicâarijè.  
\v 4 Â, na jè pidàpwicâarijè, â jè cimwü naa na pâ tacai. Â, na jè cimwü, â o pimaina too ê cèikî kâjè, na jè tapacîri [ê auinabéaa kà Pwiduée]. 
\p  
\v 5 Â é cimwü ê cèikî kâjè naa gooé, ba o câé mwa caa panuâjè wà Pwiduée. Ba jèe dipitiri pwâranümajè ê pimeaari kêe na dau maina awé, na é pinaigé mee ê Nyuâaê Pwicîri, na jèe naa tâjè. 
\s2 É bà ba kâjè na jè bwaa èpà 
\p  
\v 6 Ba, na bwaa nye càcaa pâri [ma jè ipa-udòjè] â wà Kériso, âna é jèe bà ba kâjè, wàijè tèpa âboro na jè èpà, na pwi pàara, na é jèe nye dàbacoo wà Pwiduée. 
\p  
\v 7 [Â jè pinünüma cai naa goo ni]: Po dau pwacoé ma jè bà ba kà pwi âboro na *tàrù ê wâro kêe. Â matâra pâ, pwa nii ma gòo kâjè ma jè bà ba kà pwi âboro na é dau meaari pàra tàpé\f + \fr 5:7 \fq Na é dau meaari pàra tàpé—\ft Grec: \fqa Na é wâdé.\f*.  
\v 8 \x - \xo 5:8 \xt Ioane 3.16; 1 Ioane 4.10\x*Êco na wà Kériso, âna é bà ba kâjè na jè bwaa tèpa âboro èpà. Wàé kaa pwiri, na wà Pwiduée, âna é paari ê pimeaari kêe ba kâjè. 
\p  
\v 9 \x - \xo 5:9 \xt Roma 1.18, 2.5\x*Â nabàni, âna é jèe nama jè tàrù na araé goro ê pai pwa *ârapwaailò kêe—[ê pai bà kà Kériso]. Â wiàna é pwa ê muru na maina na wàrapwiri, â wà Kériso, âna ée mwa pa-udòjè jii ê wârimuru [na Tòotù na ée mwa pitèi tèpa âboro na wà Pwiduée]. 
\p  
\v 10 Ba, na pàara na jè bwaa tèpa cicara wà Pwiduée, â é tòpò pinaanapô naa nabibiu kâjè ma wàé goro pai bà kà Pwina naîê. Â wiàna é wàrapwiri tà tèpa cicaraé, â ée mwa upajè goro pai wâro [côwâ] kà Pwina naîê, nabàni na jè jèe tèpa bée.  
\v 11 Â jè ipwàdée ma ipwamainaê, gée goo Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso, na é jèe tòpò ê pinaanapô bèepwiri. 
\s1 Adamu ma Iésu Kériso 
\p  
\v 12 \x - \xo 5:12 \xt Genèse 3.6; Roma 6.23\x*[Wàéni ê pwina tèepaa]: Ê Èpà\f + \fr 5:12 \fq Ê Èpà—\fqa Le péché, le mal. \ft Ê câbawâdé na tâa na pwâranüma diri tèpa âboro, âna cètùujè, ba na jè pwa ê pâ na jèpapara muru na èpà.\f*, âna jèe tèepaa me naa gòropuu, ê majoroé pwi caapwi âboro, wà *Adamu. Â ê Èpà, âna é pwa ma jè bà, wàijè diri tèpa âboro. Ba jè cau pwa na èpà, â jè o cau bà. 
\p  
\v 13 \x - \xo 5:13 \xt Roma 4.15\x*Ba jèe wâni gòropuu ê Èpà, béaa kâra ê pai naa ê Naèà kà Pwiduée tà *Moosé. (Êco na, na bwaa ticè naèà, â câjè caa naa nümajè naa goro ê pâ èpà na jè pwa.)  
\v 14 Êkaa na, tapoo na pàara kà Adamu, tèepaa naa goo wà Moosé, â pwa nii kâra ê pwâra bà naa goro tèpa âboro. [Ba rà cau bà.] Ipaiwà wiàna càra caa pwa ê pwi èpà na ia é pwa wà Adamu. (Ba wàé, âna é pwa ê pwina é papwicîri jiié wà Pwiduée.) 
\p Napwa naa goo wà Adamu, âna ê pwi ânuuru Pwina ée mwa tèepaa.  
\v 15-16 Êco na càru caa ipaiwà. Ba ê èpà na é pwa wà pwi caapwi âboro, wà Adamu, âna po dau pi-ité jii ê âraimeai na é naa naa goro piticèmuru naa goo\f + \fr 5:15-16 \fq Naa, naa goro piticèmuru naa goo—\ft Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: \fqa Naa imudi.\f* wà Pwiduée na é naigé mee pwi caapwi âboro, Iésu Kériso. Gée goo ê èpà kà Adamu, âna rà cau bà diri ê pâ âboro. Â gée goro ê pwina é pwa wà Kériso, âna rà cau tòpi ê pâ aupwényunyuâari na é naa wà Pwiduée naa na pimeaari imudi kêe. 
\p Ba ê èpà kà Adamu, âna é pame ê pitèimuru ma wârimuru. Â ê âraimeai na é nye naa naa goro piticèmuru naa goo wà Pwiduée, âna é pame pai tipijè, wàijè pâ âboro na jè wâru. Â ipaiwà, wiàna dau wâru pâ èpà kâjè. Ba dau pwa pàtàmara ê pimeaari imudi kà Pwiduée jii i èpà kà Adamu. 
\p  
\v 17 Ba gée goro ê èpà kà pwi caapwi âboro, wà Adamu, â ê pwâra bà, âna é piétò jii diri pâ âboro. Êco na wà Pwiduée, âna é naa tâjè naa goro piticèmuru naa goo ê aupwényunyuâari kêe na é naigé mee pwi caapwi âboro, wà Iésu Kériso. Â é nama [pwacèwii na câjè mu caa pwa na èpà, ba na] jè tèpa âboro na jè tàrù na araé. Â é nama jè piétò naa na *âji wâro. 
\p  
\v 18 \x - \xo 5:18 \xt 1 Korénito 15.22\x*[Go ina mwara pâ]: Gée goro ê tûâ na èpà kà pwi caapwi âboro, â êdiri pâ âboro, âna cau tèirà ma pwa wârimuru tàra. Â gée goro ê tûâ na wâdé kà pwi caapwi âboro, â wà Pwiduée, âna é tipi diri tèpa âboro, ma rà wâro. Â é nama rà tèpa âboro na rà tàrù na araé. 
\p  
\v 19 \x - \xo 5:19 \xt Ésaïe 53.11\x*Ba wà pwi âboro na é caapwi, wà Adamu, âna câé caa pitêre dà Pwiduée. Â gée goo kaa pwiri, âna êdiri pâ âboro, âna rà jèe pâ nau tèpa pwa na èpà. Â wà pwi âboro na é caapwi, wà Iésu Kériso, âna é nye pitêre dà Pwiduée. Â gée goo pwiri, na wà Pwiduée, âna [ée mwa tòpò pinaanapô naa nabibiu kâra diri pâ âboro ma wàé, â] é nama rà tèpa âboro na rà tàrù na araé. 
\s2 É piétò ê pimeaari kà Pwiduée 
\p  
\v 20 Ûna é tèepaa me ê Naèà, â rà pâ nau dau pimaina too ê èpà. Êco na ê aupwényunyuâari kà Pwiduée, âna o nye dau pimaina too awé. 
\p  
\v 21 \x - \xo 5:21 \xt Roma 6.23\x*[Â go tubanabwé naawê ê auniimiri bèeni]: Na pàara béaa, âna é piétò ê Èpà. Ba é pame ê pwâra bà [naa goo diri pâ âboro gòropuu]. Â nabàni, âna piétò ê pimeaari imudi kà Pwiduée. Ba é pame tâjè ê pinaanapô ma tàrù na é naigé mee Iésu Kériso, Pwi Ukai kâjè. Â é naa tâjè ê *wâro dàra gòiri jaa Pwiduée. 
\c 6  
\ms1 pai wâro kâjè na bwaa âmuê 
\mr (Naporomee 6–9) 
\s1 Na upwaajè â jè bà â jè wâro côwâ ma Kériso 
\p  
\v 1 O dà cèna jè ina? Gona jè o bwaa ciburà pwa na èpà, ba na wà Pwiduée, âna ée mwa paari tâjè ê *pimeaari imudi kêe na maina awé?  
\v 2 Bwa. Jè cibwaa pwa na wàrapwiri! Ba jèe nye ticè pàtàmara pwâra bà naa goojè. Â gorodà na jè bwaa nye tà ciburà pwa na èpà? 
\p  
\v 3-4 \x - \xo 6:3-4 \xt Galatia 3.27\x*\x - \xo 6:3-4 \xt Kolosé 2.12\x*Ba guwà tâmogòori bwàti pâ, gée goo ê pai *upwaajè naa najawé, â jè caapwi ma wà Kériso Iésu. Pai ina wèe pâ, na ia upwaajè, â pwacèwii na jè bà, [â pwànirijè ma wàé]. Êco na wà Pwiduée Caa na é maina ma muugère ma pwa pàtàmee, âna é pawâro wà Kériso gée na aubà, ba na o wàijè mwara, âna jè o wârori ê wâro na bwaa âmuê. 
\s2 Wâro kâjè ba kà Pwiduée 
\p  
\v 5 Ba jè jèe caapwi ma wàé, gée goro ê pai bà kâjè. Â jè o caapwi ma wàé naa na pai o wâro côwâ kâjè gée na aubà.  
\v 6 \x - \xo 6:6 \xt Galatia 5.24\x*Wâdé na guwà tâmogòori bwàti ni, pâ: Ê wâro kâjè béaa, âna é jèe bà naa goro *satauro ma wà Kériso. Â jèe tubatiàu ê pàtàmara Èpà na tâa na pwâranümajè. Â jèe câjè caa tèpa *ênawéna kîri kâra Èpà\f + \fr 6:6 \fq Èpà—\fqa Péché. \ft Côo \fl note \ft goo Roma 5.12.\f*.  
\v 7 Ba wà pwina é bà, âna jèe dàgòtùé jii ê pàtàmara ê Èpà. 
\p  
\v 8 Â wiàna jè bà ma wà Kériso, â jè cèikî mwara pâ, jè o wâro côwâ ma wàé.  
\v 9 Ba jè tâmogòori pâ, na tòotù na é wâro côwâ gée na aubà wà Kériso, â o jèe câé mwa caa bà côwâ. Ba ê Maagé Bà, âna jèe ticè nii kêe naa gooé.  
\v 10 Ba ûna é bà wà Kériso, â é jèe dàgòtù ê pàtàmara ê Èpà dàra gòiri awé. Â nabàni, âna é wârori ê wâro kêe ba kà Pwiduée. 
\p  
\v 11 \x - \xo 6:11 \xt 2 Korénito 5.15; Galatia 2.19\x*Â wâguwà mwara, âna wâdé na guwà tâmogòori pâ, pwacèwii na guwà jèe bà, â jèe ticè pàtàmara Èpà naa goowà. Â guwà wâro, ba guwà caapwi ma Kériso Iésu. Â ê wâro kàwà, âna guwà wârori ba kà Pwiduée. 
\p  
\v 12 \x - \xo 6:12 \xt Genèse 4.7\x*Â wâdé na guwà wâro pwacèwii na ticè pàtàmara ê Èpà naa na naiiwà na ée mwa bà na cè jè tòotù. Êkaa na guwà cibwaa pitêre dàra ê aunünüma na èpà kâra naiiwà.  
\v 13 \x - \xo 6:13 \xt Roma 12.1\x*Guwà cibwaa naa cè ére gée goro naiiwà, ma é piênawéna kâra Èpà, wàra pâ neemuru wakè târa pwa na èpà. Bwa. Guwà ipanuâwà tà Pwiduée, ba na guwà tèpa ênawéna kêe. Ba guwà pwacèwii tèpa âboro na wâro côwâ gée na aubà.  
\v 14 \x - \xo 6:14 \xt 1 Ioane 3.6\x*Ba jèe càcaa ê *Naèà na é pitûâ kàwà, â jèe nye ê pimeaari imudi kà Pwiduée. Â êkaa pwiri, na guwà cibwaa pwa ma é pitûâ kàwà ê Èpà. 
\s1 Jè tèpa ênawéna kà Pwiduée 
\p  
\v 15 Guwà cibwaa ina pâ: «Wâdé na jè pwa na èpà, ba ê pimeaari imudi kà Pwiduée, na é pitûâ kâjè, â càcaa ê Naèà.»  
\v 16 \x - \xo 6:16 \xt Ioane 8.34; 2 Pétéru 2.19\x*Bwa! Gona câguwà caa tâmogòori pâ, wiàna guwà pipanuâwà tà pwi jè âboro, ba na guwà tèpa ênawéna kîri kêe, â guwà pitêre dèe. Wâpà wiàna guwà tèpa ênawéna kâra èpà, é, wâpà wiàna guwà tèpa ênawéna kà Pwiduée. Wiàna guwà pitêre dàra ê èpà, â guwà o bà. Â wiàna guwà pitêre dà wà Pwiduée, [â é tòpò pinaanapô naa nabibiu kàwà ma wàé] â é nama guwà tèpa âboro na guwà *tàrù na araé. 
\p  
\v 17 Jè capai pwaolé tà Pwiduée kâjè. Ba béaa, âna guwà tèpa ênawéna kâra èpà. Â nabàni, âna guwà pitêre dàra ê pâ popai na guwà tòpi, gée na diri pwâranümawà.  
\v 18 Â nabàni, âna jèe tipiwà jii ê Èpà. Â guwà tèpa ênawéna kà [Pwiduée, ba na guwà pwa] ê pwina *tàrù ma wâdé. 
\p  
\v 19 Go tâmogòori pâ, po dau pwacoé tàwà, ma guwà tâmogòori bwàti\f + \fr 6:19 \ft 1\+ord re\+ord* phrase—\ft Grec: \fqa Gée goo ê pai ticè nii kàwà.\f*. Â go napéaati, na go pwa ucina goro ê wâro kâjè na diri pâ tòotù. Béaa, âna pwacèwii na guwà tèpa ênawéna kîri kâra Èpà. Â guwà panuâ bamwara ê naiiwà, ba na guwà wârori ê wâro na èpà ma miiri. Â nabàni, âna guwà tèpa ênawéna kîri [kà Pwiduée]. Â wâdé na guwà panuâ bamwara ê naiiwà, ba na guwà piênawéna tà [Pwiduée, â guwà pwa] ê pwina wâdé. Êkaa na, guwà piaabòriwà, ba na o wâdé tà Pwiduée wâguwà. 
\p  
\v 20 Na pàara na guwà pwa âboro kîri kâra Èpà, â câguwà caa pitacoo goowà, ma guwà pâra wiâra ê autûâri kà Pwiduée.  
\v 21 Â dà ê pwâra wakè kàwà? Guwà kamu, na guwà niimiri nabàni! Ba ê pâ muru bèepwiri, âna pame ê pwâra bà. 
\p  
\v 22 Nabàni, âna tipiwà jii ê Èpà, â guwà jèe pâ nau pwa âboro kîri kà Pwiduée. Â ê pwâra wakè kàwà, âna, na guwà piaabòriwà, ba na wâdé tà Pwiduée wâguwà. Â gée goo pwiri, â tâa tàwà ê wâro dàra gòiri jaa Pwiduée.  
\v 23 \x - \xo 6:23 \xt Roma 5.12,15\x*Ba ê wâri wàra ê èpà, âna ê pwâra bà. Â wà Pwiduée, âna é nye po naa tâjè wàrapwiri ê *wâro dàra gòiri, na é naigé mee Kériso Iésu, Pwi Ukai kâjè. 
\c 7  
\s2 Tipijè jii ê Naèà 
\p  
\v 1 Tèpa béeò naa na nee Kériso, go niimiri pâ guwà tàpo tâmogòori pai pwa goro ê pâ naèà. Ê *Naèà, âna é pitûâ kâjè tèpa âboro, na pàara na jè bwaa wâro.  
\v 2 Pwacèwii wà tô ilàri na é jèe piéa, âna piié naa goo pwi éaé goo ê Naèà na pàara co na é bwaa wâro na wà pwiibà. Â wiàna é bà wà pwi éaé, â jèe pâri, ma é pwa côwâ ê câbawâdé kêe\f + \fr 7:2 \fq Jèe pâri, ma é pwa côwâ ê câbawâdé kêe—\ft Grec: \fqa Jèe tipié jii ê naèà na é piié naa goo pwi éaé.\f*. 
\p  
\v 3 Â wiàna é tâa wà tôoni ma wà pwi jè âboro, na pàara na é bwaa wâro na wà pwi éaé, â jè ina pâ é toomura (é cîâa jiié), [ba câé caa pitêre dàra ê Naèà]. Êco na, wiàna é tâa ma wà pwi jè paao, gée na càùru pai bà kà pwi éaé, â jèe câé caa toomura, ba câé caa êgòjai ê Naèà. 
\p  
\v 4 \x - \xo 7:4 \xt Roma 6.2,11\x*Ico tèpa béeò, jèe ipaiwà naa goojè, tèpa cèikî. Ba ê Naèà, âna jèe câé caa piijè côwâ\f + \fr 7:4 \fq Ba ê Naèà, âna câé caa piijè côwâ—\ft Grec: \fqa Jè bà naa goro ê Naèà.\f*. Â jè tèpa âboro kà pwi jèpwi, wà Kériso, na é bà ba kâjè\f + \fr 7:4 \fq Na é bà ba kâjè—\fl é, \fqa Ba é jèe caajurijè naa na ê naiié, âna ê wâra pwapwicîri.\f*, â é wâro côwâ gée na aubà. Â gée goo pwiri, âna wâdé na ê wâro kâjè, âna naa cè pwâra wakè na wâdé ba kà Pwiduée. 
\p  
\v 5 Ba béaa, âna jè wâro wiâra ê pâ câbawâdé kâjè. Â ê Naèà, âna é pwa ma pimaina too ê auniimiri na èpà na naiijè. Â gée goro pwiri, âna jè o bà.  
\v 6 \x - \xo 7:6 \xt Roma 8.2, 6.4\x*Êco na nabà, âna wà Pwiduée, âna é tipijè jii ê Naèà, na pwa wârimuru tâjè\f + \fr 7:6 \fq Na pwa wârimuru tâjè—\ft Grec: \fqa Ba jè bà naa goo i pwi ia tâjùrujè.\f*. Â jè piênawéna kà Pwiduée goro pai pwa na bwaa âmuê. Ba jè pitêre dàra ê Nyuâaê Pwicîri, â càcaa ê Naèà kà *Moosé. 
\s1 Jè cicara èpà na wâgoojè 
\p  
\v 7 \x - \xo 7:7 \xt Exode 20.17; Deutéronome 5.21\x*Gona jè ina pâ, ê naèà âna é èpà? Bwa! Ba nye gée goro co ê naèà, na go côoina ê pwina èpà. Ba wiàna ticè naèà, â càcaa pâri, ma go tâmogòori pâ, ê auniimiri kôo, âna èpà\f + \fr 7:7 \ft Dernière phrase—\ft Grec: \fqa Wiàna ticè naèà na ina pâ: «Gà cibwaa iari muru», â pwiri o câgo caa tâmogòori iari muru.\f*.  
\v 8 [Go o tùra goo ê Èpà, pwacèwii na é pwi jè âboro]: Ê Èpà\f + \fr 7:8 \fq Ê Èpà—\fqa Péché. \ft Côo \fl note \ft goo Roma 5.12.\f*, âna é mudàra naa gooò ê pai pwa wèe goro ê Naèà, ba na é pawâro diri ê pâ na jèpapara auniimirimuru na èpà na wâgooò. Â é tòpò naa na pwâranümoo pâ câbawâdé na èpà. Ba wiàna ticè Naèà, â pwacèwii na nye ticè pàtàmara ê Èpà. 
\p  
\v 9 Béaa, âna câgo caa tâmogòori ê pâ naèà, na rà papwicîri jiio na go pwa ê pàra muru. Â go nye wâro. Êco na, ûna go tâmogòori pâ pwa ê autûâri, â é nye wâro gooò kaa, ê Èpà, â é pitûâ kâra pwâranümoo\f + \fr 7:9 \ft Grec: \fqa Béaa, na ticè naèà, âna go wâro; êco na, na é tèepaa me ê aupitûâri, â é nye wâro {gooò} kaa ê Èpà, â go jèe bà.\f*.  
\v 10 [Â pitèio ma go pwa wârimuru tiagoro pwâra bà.] Guwà côo pâ, é naa ê autûâri [kêe wà Pwiduée] ba na go wâro goo. Êco na ê autûâri, âna é pwa ma go bà.  
\v 11 \x - \xo 7:11 \xt Genèse 3.13\x*Ba ê Èpà, âna é pa ê autûâri, ba na é pa-imwüruô, â é nama go bà. 
\p  
\v 12 \x - \xo 7:12 \xt 1 Timotéo 1.8\x*Napwa naa goo ê Naèà, âna muru na pwicîri, ba é me gée goo Pwiduée. Â ê jèpa autûâri, na tâa na ê Naèà, âna muru na pwicîri, ma *tàrù, â wâdé ba kâjè.  
\v 13 Gona ê muru na wâdé, âna é pwa ma go bà? Bwa, càcaa wàrapwiri. Ba nye ê Èpà, na é pa ê pwina wâdé, ba na é pwa ma go bà. Â, na é pwa pwiri, â é paari pâ, é po dau èpà. [Napwa naa goo ê autûâri, âna é papwicîri jiijè na jè pwa na èpà.] Â ê Èpà, âna é pa ê autûâri, ma jè dau pwa na èpà jii béaa\f + \fr 7:13 \ft Dernière phrase—\ft Grec: \fqa Goo ê aupitûâri, âna ê Èpà âna é pipaarié, pâ po dau èpà awé.\f*! 
\s2 Ipaa na dau gòo 
\p  
\v 14 Jè nye tâmogòori bwàti pâ, ê naèà âna é me gée goo Pwiduée. Êco na wâgo, âna go pwi âboro na ticè nii kôo. Â go pâ nau pwi *ênawéna kîri kâra ê Èpà.  
\v 15-16 \x - \xo 7:15-16 \xt Galatia 5.17\x*Â câgo caa tâmogòori awé cè pwina go pwa. Ba câgo caa pwa ê pwina nümoo goo, â go pwa ê pwina tàutôo goo. Â êpwiri na go mwa tâmogòori pâ, ê naèà, âna muru na wâdé.  
\v 17 Ba càcaa wâgo na pwa pwiibà, â ê Èpà, na é wâna pwâranümoo.  
\v 18 Go tâmogòori bwàti pâ, càcaa tâa gooò ê wâdé, gée goro na go pwi âboro na ticè nii kôo. Â wiàna nümoo na go pwa ê pwina wâdé, â pwacoé. 
\p  
\v 19-20 Üu, câgo caa pwa ê pwina wâdé, na nümoo goo. Â go pwa pwina èpà, na càcaa nümoo goo. Â wiàna wàrapwiri, â [pwacèwii na] càcaa wâgo, na go pwa pwiri, â ê Èpà, na wâna pwâranümoo. 
\s2 O wàilàapà na upao? 
\p  
\v 21 Êkaa na go tâmogòori pâ, pwa pé ‘naèà’ [na wâgooò] âna, na nümoo na go pwa na wâdé, â càcaa pâri. Â go nye ciburà pwa co ê pwina èpà.  
\v 22 Guwà côo pâ wâna âji pwâranümoo, âna wâdé tôo ê naèà kà Pwiduée.  
\v 23 \x - \xo 7:23 \xt Galatia 5.17; 1 Pétéru 2.11\x*Êco na pwa ê jè ‘naèà’ na é wâna naiio—naèà kâra Èpà. Â ru nye ipaa ma ê naèà kà Pwiduée. Â ê pwi naèà bèepwiri na é wâgooò, âna pwacèwii na é popao, ma tòpò-o naa na karapuu.  
\v 24 Au, wârico! O wàilàapà na upao jii, ê pwâranümoo na èpà\f + \fr 7:24 \fq Pwâranümoo na èpà—\ft Grec: \fqa Naiiri âboro.\f*, na é popao dàra ê pwâra bà?  
\v 25 \x - \xo 7:25 \xt 1 Korénito 15.57\x*Wàco Pwiduée, na é naigé mee wà Pwi Ukai Iésu Kériso\f + \fr 7:25 \ft 1\+ord re\+ord* phrase—\ft Grec: \fqa Êco na {jè} pwaolé tà Pwiduée goo Iésu Kériso, Pwi Ukai kâjè.\f*! Wâdé na jè picagòtùé! 
\p [Wàéni ê êre pwina go ina]: Nümoo na go pitêre dàra, ê naèà kà Pwiduée, êco na ticè nii kôo, â go nye pitêre dàra, ê naèà kâra Èpà. 
\c 8  
\s1 É tipijè jii èpà ê Nyuâaê Pwicîri 
\p  
\v 1 Wà tàpé na rà tâa goo Kériso Iésu, âna nye ticè pitèimuru ma wârimuru kàra\f + \fr 8:1 \ft Pàra Tii Pwicîri naa na grec, âna rà naagée pâ popai bèeni: \fqa Ba rà wâro wiâra ê Nyuâaê Pwicîri, â càcaa wiâra ê pâ câbawâdé kàra na èpà.\f*.  
\v 2 Ba, na go wâgoo wà Kériso Iésu, â ê Nyuâaê Pwicîri, âna é naa tôo ê wâro naa wâjaaé. Â é pâ nau pwi naèà kôo na bwaa âmuê. Â é tipio jii ê pwi naèà na é popao naa na Èpà\f + \fr 8:2 \fq Èpà—\fqa Péché. \ft Côo \fl note \ft goo Roma 5.12.\f* ma ê pwâra bà\f + \fr 8:2 \ft Grec: \fqa Ba ê naèà kâra Nyuâaê {Pwicîri na é naa} wâro naa goo Iésu Kériso, âna é jèe tipio jii ê naèà kâra Èpà ma ê Pwâra bà.\f*. 
\p  
\v 3 Napwa naa goo ê *Naèà kà Moosé, âna pwacoé ma é tipijè gée goro ê pai ora kâra pwâranümajè. [Ba ticè nii kêe, ma pitòotéri ê pwâranümajè na èpà.] Êco na wà Pwiduée, âna é jèe tipijè. Ba é jèe panuâ me Pwina naîê, na é pa naiiri âboro pwacèwiijè—wàijè tèpa pwa na èpà—ba na é tipijè jii ê Èpà. Â é jèe tubatiàu ê pwi Èpà bèepwiri, na pitûâ naa na naiiri âboro,  
\v 4 \x - \xo 8:4 \xt Galatia 5.16,25\x*ba na jè wâro wiâra ê naèà na é *tàrù. Ba câjè caa wâro wiâra ê auniimiri kâra naiiri âboro. Â jè wâro wiâra ê Nyuâaê Pwicîri. 
\p  
\v 5-6 Ba wà tàpé na rà pâra wiâra auniimiri kâra naiiri âboro, âna rà nye pitêre dàra ê câbawâdé kàra. Â rà pâra dàra pwâra bà. Êco na wà tàpé na rà wâro wiâra ê Nyuâaê Pwicîri, âna rà nye pitêre dàra ê câbawâdé kêe. Â, â tâa tàra ê *âji wâro ma pinaanapô. 
\p  
\v 7 Wiàna jè pâra wiâra ê pâ câbawâdé kâra naiiri âboro, â o nye pwacoé ma jè pitêre dàra, ê naèà kà Pwiduée. Â jè pâ nau tèpa cicara Pwiduée, ma tèpa pièpàrié.  
\v 8 Êkaa na wà tàpé na rà pâra wiâra ê pâ câbawâdé-bà, âna pwacoé ma rà wâdé na ara Pwiduée. 
\s2 Jè pâra wiâra Nyuâaê Pwicîri 
\p  
\v 9 \x - \xo 8:9 \xt 1 Korénito 3.16, 12.3\x*Êco na wâguwà, âna jèe câguwà caa pâra wiâra ê pâ câbawâdé kàwà bèepwiri. Ba guwà pitêre dàra ê Nyuâaê Pwicîri kà Pwiduée, na é tâa goowà. Wà pwi âboro na câé caa tâa gooé ê Nyuâaê Pwicîri kà Kériso, âna câé caa pwi âboro kà Kériso. 
\p  
\v 10 \x - \xo 8:10 \xt Galatia 2.20\x*Êco na wâguwà, âna é wâgoowà wà Kériso. Â wiàna ée mwa bà ê naiiwà majoroé ê Èpà, â âjupâra mwara pâ wà Pwiduée, âna é nama pwacèwii na câguwà mu caa pwa na èpà, ba na guwà tèpa âboro na guwà *tàrù na araé. Â é jèe tòpò pinaanapô naa nabibiu kàwà ma wàé. Â ê Nyuâaê Pwicîri kêe, âna é nama guwà wâro\f + \fr 8:10 \ft Grec: \fqa Â, wiàna é wâgoowà wà Kériso, â âjupâra pâ, é bà ê naiiri âboro gée goo ê Èpà; êco na ê Nyuâaê, âna {é naa} ê wâro, gée goo ê pai tàrù {kà Pwiduée}.\f*.  
\v 11 Üu, ée mwa bà ê naiiwà, êco na, wiàna é wâgoowà ê Nyuâaê Pwicîri, â ée mwa pawârowà wà Pwiduée, pwacèwii ê pai pawâro kêe wà Kériso Iésu, gée na aubà. 
\s2 É nama jè tèpa naî Pwiduée 
\p  
\v 12 Êkaa pwiri, co tèpa béeò naa na nee Kériso, âna pwacèwii na pwa kéredi kâjè. Ba napârajè [na jè wâro na ê Nyuâaê Pwicîri] na jè cibwaa wâro wiâra ê câbawâdé kâra naiiri âboro.  
\v 13 \x - \xo 8:13 \xt Galatia 6.8; Kolosé 3.5\x*Ba wiàna guwà wâro wiâra ê pâ câbawâdé bèepwiri, â guwà o bà [dàra gòiri awé]. Êco na, wiàna guwà nama bà ê pâ câbawâdé bèepwiri, gée goo ê Nyuâaê Pwicîri, â o tâa tàwà ê âji wâro.  
\v 14 Ba wà tàpé na rà wâro wiâra ê câbawâdé kâra ê Nyuâaê Pwicîri kà Pwiduée, âna tèpa naî Pwiduée. 
\p  
\v 15 \x - \xo 8:15 \xt Maréko 14.36; 2 Timotéo 1.7\x*\x - \xo 8:15 \xt Galatia 4.5–7; Auinapàpari 21.7\x*Â, na jè tòpi ê Nyuâaê Pwicîri, âna câé caa piijè ma nama wâgotâjè. Â é nama jè tèpa naî Pwiduée. Â é pitu tâjè ma jè tomara too tà Pwiduée, ma ina têe pâ: «Pwi Caa kôo!» 
\p  
\v 16 \x - \xo 8:16 \xt 2 Korénito 1.22\x*Â ê Nyuâaê Pwicîri, âna é *paâjupâra târa nyuâajè pâ, jè tèpa naî Pwiduée\f + \fr 8:16 \fl É, \fqa Ê Nyuâaê Pwicîri, âna ru paâjupâra, naima ma nyuâajè pâ, jè tèpa naî Pwiduée.\f*.  
\v 17 Â wiàna jè tèpa naî Pwiduée, â jè o tòpi ê aupwényunyuâari na é jèe ina béaa, pâ, ée mwa naa târa ê Ba kêe. Â jè o mwa cau tòpi ma wà Kériso. Ba wiàna jè tâa na ê aré ma tòina pwacèwiié, â jè tòpi mwara pwényuâa ma muugère pwacèwiié. 
\s1 Aupwényunyuâari kâjè noowê 
\p  
\v 18 Guwà têre, ê pâ aré kâjè nabà, âna po dau kîri awé, jii ê muugère na maina na ée mwa naa tâjè wà Pwiduée!  
\v 19 Ba diri ê pâ namuru na é jèe tapoo [wà Pwiduée—ê gòropuu bau diri pâ muru na wâna, ma diri ê napwéretòotù ma pâ îricò]—âna rà tapacîri naa pidàpwicâari, ba na rà côo ê pàara na ée mwa paari ê pai maina ma muugère kà tèpa naîê wà Pwiduée. 
\p  
\v 20 \x - \xo 8:20 \xt Genèse 3.17–19\x*Ba diri ê pwina é tapoo wà Pwiduée, âna jèe càcaa pâri ma rà tâbawêe, ba rà jèe tanami. Â wàrapwiri, wiâra ê auniimiri béaa kà Pwiduée\f + \fr 8:20 \ft Grec: \fqa Ba ê pwina é tòpò {naa gòropuu, wà Pwiduée}, âna tâa aranara ê pitûâ kâra pàra muru na piticèmuru naa goo.\f*,  
\v 21 tapacîri ê tòotù na [ia é jèe pacoo gée na biu. Na tòotù bèepwiri] âna ée mwa cau tipi tèpa naîê, gée na wai ma botére. Â o muru na dau wâdé ma pwényuâa awé\f + \fr 8:21 \fq O muru na dau wâdé… \fl é, \fqa O pwa câmarà—pai tâa kàra na ê pai maina ma muugère kêe.\f*. 
\p  
\v 22 Â jè cau tâmogòori pâ, diri ê pâ muru bèepwiri na é tapoo wà Pwiduée, âna rà càwé goro pai maagé côo kàra, pwacèwii tô ilàri na ée pitàmari èpo.  
\v 23 \x - \xo 8:23 \xt 2 Korénito 5.2–4\x*Â wàijè mwara, tèpa naî Pwiduée, âna jè gére càwé wâna pwâranümajè, na jè pitapacîri i pàara na ée mwa tipijè wà Pwiduée, â na jè mwa bàra picaatâa ma wàé dàra gòiri awé\f + \fr 8:23 \fq Na jè mwa bàra picaatâa ma wàé, dàra gòiri awé—\ft Grec: \fqa Na jè o tèpa naîê (l'adoption).\f*. Êco na é jèe naa tâjè ê Nyuâaê Pwicîri kêe, na é pâbéaa kâra âraimeai, na é jèe ina béaa wà Pwiduée pâ, na ée mwa naa tâjè. 
\p  
\v 24 Ba é jèe pa-udòjè, gée goro pai cèikî kâjè naa gooé, [â é naa tâjè ê âji wâro jaaé]. Â jè tapacîri [ma jè mwa bàra tòpi diri ê wâro kâjè ma wàé]. Â guwà côo, wiàna jè jèe côo ê pwina jè wâari naa goo, â ê cèikî kâjè, âna càcaa âji cèikî. Ba câjè caa tapacîri ê muru na jèe tâa tâjè.  
\v 25 Â wiàna jè cèikî naa goo ê pwina câjè caa côo, â jè o mwa dau pidàpwicâarijè goro tapacîri. 
\s2 É pitu tâjè Nyuâaê Pwicîri 
\p  
\v 26 Jèpwi mwara, âna ê Nyuâaê Pwicîri, âna é me nau pitu tâjè, wàijè na piticè nii kâjè, [ma kîri cèikî kâjè]. Ba câjè caa tâmogòori pai pwapwicîri bwàti. Â ê Nyuâaê Pwicîri, âna é càwé ma pwapwicîri tà Pwiduée ba kâjè. Â ê pwâra pwapwicîri kêe, âna piwéna jii ê pâ pwâratùra.  
\v 27 \x - \xo 8:27 \xt Psaume 139.1\x*Â wà Pwiduée, âna é côo ê pwina wâna pwâranüma pwi âboro, â é tâmogòori ê pwina nüma ê Nyuâaê Pwicîri goo. Ba ê Nyuâaê Pwicîri, âna é pwapwicîri wiâra ê câbawâdé kà Pwiduée, ba kà tèpa âboro kêe. 
\p  
\v 28 \x - \xo 8:28 \xt Éféso 1.11\x*Ba jè tâmogòori mwara ê pwini, pâ: Êdiri pâ muru, âna tèepaa, ba na béwâdé kâjè\f + \fr 8:28 \fq Êdiri pâ muru… \fl é, \fqa Na diri pâ namuru, âna wà Pwiduée, âna jè picaawakè ma wàé.\f*, wàijè na wânümajè goo wà Pwiduée. Ba é todàjè wiâra câbawâdé kêe, nau pacoo ê pwina wâdé ba kâjè.  
\v 29 \x - \xo 8:29 \xt Kolosé 1.18; Hébéru 1.6\x*Ba é jèe mara pitòrigarijè béaa. Â é jèe nye mara tûâri béaa, pâ, na jè o pwacèwii Pwina naîê, na ée pwi ciàra tèpa aéjii kêe na dau wâru. 
\p  
\v 30 Â wàilà na é tàmara pitòrigarirà béaa wà Pwiduée, â na é jèe nye todàra mwara. Â wàilà na é jèe todàra [â é tòpò pinaanapô naa nabibiu kàra ma wàé] â é nama rà tèpa âboro na rà tàrù na araé. Â ée mwa nye naa tàra mwara ê câmarà—pai tâa kàra na ê pai maina ma muugère kêe. 
\s1 Nye ticè na ipapiinarijè jii pimeaari kà Pwiduée 
\p  
\v 31 \x - \xo 8:31 \xt Psaume 118.6\x*O dà cèna jè ina cèna piwéna? Wiàna wàijè naima ma Pwiduée, â wàilàapà na cicarajè [ma piwéna jiijè]? Nye ticè!  
\v 32 Ba é nye panuâ pwi âji Naîê [ma é pwi *ârapwaailò] ba kâjè diri, â câé caa upaé jii ê maagé côo. Ûna wàrapwiri, â gona wàilu ma wà Pwina naîê, âna gona càru caa naa tâjè imudi diri ê pâ muru? Akaé! 
\p  
\v 33 \x - \xo 8:33 \xt Ésaïe 50.8–9\x*Â o wàilàapà na o pitòti tàpé na é pitòrigarirà wà Pwiduée? Nye ticè! Ba wà Pwiduée, âna é tòpò pinaanapô naa nabibiu kàra ma wàé.  
\v 34 Â o wàilàapà na pitèirà ma pwa wârimuru tàra? Nye ticè! Ba wà Kériso Iésu, âna é jèe bà ba kàra. 
\p  jèpwi mwara, âna é nye wâro côwâ gée na aubà.  é jèe wâgòro étò kà Pwiduée [â jèe tâa têe diri ê pitûâ].  é pwapwicîri ba kâjè. 
\p  
\v 35 Â o dà mwara cèna ipapiinarijè jii ê pimeaari kà Kériso? Nye ticè! Càcaa pâ aré ma tòina, ma pai pidumapiê kâjè, ma pâ maagé, ma pai tubaèpà tâjè, ma copwa, ma pai ticè neemurujè, ma pâ pwécapa, ma diri na jèpapara muru na èpà na papòjè. Â càcaa mwara ê pwâra bà na pâri ma é ipapiinarijè jii ê pimeaari kà Kériso.  
\v 36 \x - \xo 8:36 \xt Psaume 44.23\x*Âna jèe nye wii naa na *Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Wàrapwiri googà,\qt* 
\q1 \qt â rà pwa kûu tâbà,\qt* 
\q1 \qt rà tétàmwarabà,\qt* 
\q1 \qt na diri pâ tòotù.\qt* 
\q1 \qt  rà pwa-imudi tâbà,\qt* 
\q1 \qt pwacèwii pâ mutô,\qt* 
\q1 \qt na gére poparà pâ,\qt* 
\q1 \qt naa na autaa macii.\qt*\qs Psaume 44.23\qs* 
\b  
\m  
\v 37 Êco na, na diri ê pâ pwina tèepaa maribà, âna bà dau piétò awé, majoroé wà Pwina é jèe meaaribà.  
\v 38-39 Ba go nye cèikî ba mwü, pâ: 
\b  
\q1 Tâbawêe ê pimeaari 
\q1 kà Pwiduée ba kâjè! 
\q1 Ticè cèna pâri 
\q1 ma ipapiinarijè jii. 
\q1 Càcaa ê pwâra bà. 
\q1 Càcaa ê wâro. 
\q1 Càcaa pâ *angela. 
\q1 Càcaa pâ duée. 
\q1 Càcaa pâ pàtàma na èpà. 
\q1 Ticè cè muru— 
\q1 muru na gére nabà, 
\q1 muru na o widàuru, 
\q1 muru nidò, 
\q1 muru niboo, 
\q1 muru naa gòropuu diri. 
\q1 Ticè muru na pâri 
\q1 ma pinaaitirijè 
\q1 jii pimeaari kêe 
\q1 naa goo Kériso Iésu, 
\q1 Pwi Ukai kâjè! 
\c 9  
\ms1 ba isaraéla ma pàra ba 
\mr (Naporomee 9–12) 
\s2 É imuru tèpa jènereê Paulo 
\p  
\v 1 Go patùrawà ni gée na âji pwâranümoo, â ê pwina go ina, âna nye âjupâra, â câgo caa pwâ. Ba bu nye caapwi ma wà Kériso. Â ê Nyuâaê Pwicîri, âna é pitûâ kâra ê pwâranümoo. Â wàé na é *paâjupâra ê pwina go ina tàwà.  
\v 2-3 \x - \xo 9:2-3 \xt Exode 32.32\x*Êni: Go po dau pikîri, â tòina ê pwâranümoo, goo tèpa jènereô, ê Ba *Isaraéla. Ba wiàna pâri ma go pitu tàra [ma rà udò] â pwiri go panuâô, ma é tojiio wà Pwiduée, ma ipapiinariô jii Kériso. 
\p  
\v 4 \x - \xo 9:4 \xt Exode 9.4\x*Ba é nye pitòrigari ê Ba kôo wà Pwiduée, ba na Ba kêe, ma tèpa naîê. Â é jèe nye paari tàra ê pai maina ma muugère kêe. Â é pwa *ipwataâboro tàra, â é naa tàra ê *Naèà. Â é naa tàra mwara ê tàrù, ba na rà pwapwicîri têe, [na pai pwa wèe na âjupâra]. Â wàilà, na rà jèe nye tòpi ê pâ aupwényunyuâari kêe, na é jèe mara ina tàra béaa. 
\p  
\v 5 Ba wà tèpa jojoororà, âna rà tèpa âboro, na tèpa pwamuru naa goorà, na araé. Â é té gée goorà wà Kériso, naa na naiiri âboro. Wâdé na jè cau ipwamaina dàra gòiri wà Pwiduée, na é wâjai diri pâ muru\f + \fr 9:5 \fq Wâdé na jè cau ipwamaina dàra gòiri, wà Pwiduée, na é wâjai diri pâ muru—\fl é, \fqa {Wà Kériso}, na é wâjai diri pâ muru, ba é Pwiduée na, naa pwamainaê dàra gòiri awé.\f*! 
\s1 Tèpa âji naî Pwiduée 
\p  
\v 6 Wiàna wàrapwiri, â gona jè o niimiri pâ, câé caa pacoo ê auinabéaa kêe wà Pwiduée? Akaé! É jèe nye pacoo, ba, ê âji Ba kà Pwiduée, âna é dau maina jii ê Ba Isaraéla\f + \fr 9:6 \ft Grec: \fqa Êco na câé caa pitanami ê popai kà Pwiduée. Ba {ê Ba} Isaraéla, âna càcaa wà diri tàpé na rà té gée goo Isaraéla.\f*.  
\v 7 \x - \xo 9:7 \xt Genèse 21.12\x*Jèpwi mwara, âna câé caa [niimiri wà Pwiduée pâ] wà tèpa cau té gée goo *Abéraama, âna rà jèe tèpa âji naîê. Ba é ina tà Abéraama, pâ: \qt Wà tèpa gòobàragà na ia go inarà, âna o mwa pitèparà gée goo Isaaka, pwina naîgà.\qt*\rq Genèse 21.12\rq* 
\p  
\v 8 \x - \xo 9:8 \xt Galatia 4.23\x*[Wà Abéraama, âna nye pwa mwara pàra tèpa naîê.] Pai ina wèe pâ, càcaa tàpé na rà tèepaa, gée goro ê câbawâdé kâra âboro, na rà o tèpa naî Pwiduée. Ba wà tèpa âji naîê, âna wà tàpé na tèepaa, gée goro ê auinabéaa kà Pwiduée.  
\v 9 \x - \xo 9:9 \xt Genèse 18.14\x*Â wàéni ê pwina é ina wà Pwiduée, tà Abéraama, [na é ipwataâboro têe]: \qt Na go o mwa wâjué côwâ, naa na caapwi naja, â wà Sara, tô wâdàgà, âna ée mwa pitàmari pwi nari èpo paao.\qt*\rq Genèse 18.10\rq* 
\p  
\v 10 Â nye coo pwacèwii pai ina kêe. Â napwa naa goo wà pwi âboro èpo bèepwiri, âna wà kaa, Isaaka, pwi jojooro tèpa *Juif. Â gée na càùé, â ru piéa ma Rébéka. Â Rébéka, âna é pitàmari du bérepidu\f + \fr 9:10 \ft Grec: \fqa Jèpwi mwara, wà Rébéka, ba é pitàmari {du} naî Isaaka, pwi caa kâjè.\f*. 
\p  
\v 11-13 \x - \xo 9:11-13 \xt Genèse 25.23\x*\x - \xo 9:11-13 \xt Malachie 1.2–3\x*Â é ina têe wà Pwiduée pâ, wà pwi ciàra èpo, wà Ésaü, âna ée mwa piâboro kîri kà pwi jiié, Iakobo. Ba jèe nye wii naa na *Tii Pwicîri pâ: \qt Go wâdéari wà Iakobo, jii wà Ésaü.\qt*\rq Malachie 1.2–3\rq* Â é tàmara ina pwiri, na bwaa càru caa tèepaa, wà tupédu bérepidu. Â bwaa nye ticè èpà ma wâdé, na ru pwa. Â é wàrapwiri pai pitòrigari kêe wà Pwiduée, ba naa coo ma wàra ê auniimiri kêe. Ba é nye pitòrigari wà tèpa âboro, wiâra ê câbawâdé kêe, â càcaa goro ê pâ wakè kàra. 
\s2 Pwiduée co na é pitòrigari 
\p  
\v 14 Gona jè ina pâ, câé caa *tàrù wà Pwiduée? Bwa!  
\v 15 \x - \xo 9:15 \xt Exode 33.19\x*Ba é jèe ina tà *Moosé, pâ: \qt Wiàna wâdé tôo, â go meaari pwi jèpwi. Â wiàna wâdé tôo, â go pwa na wâdé, ba kà pwi jèpwi.\qt*\rq Exode 33.19\rq* 
\v 16 \x - \xo 9:16 \xt Éféso 2.8\x*Ba nye wà Pwiduée na é niimiri pâ, é pwa na wâdé ba kâjè. Â càcaa gée goro cè câbawâdé kâjè, ma wakè kâjè.  
\v 17 \x - \xo 9:17 \xt Exode 9.16\x*Jèe wii naa na Tii Pwicîri pâ, é ina wà Pwiduée, tà Faraô, pwi ukai naa *Aigupito, pâ: \qt Wâgo na go pwa ma gà pwi ukai, ba na paari ê pàtàmoo naa googà, ma rà o tâmogòori ê neeô, diri ê gòropuu.\qt*\rq Exode 9.16\rq* 
\p  
\v 18 Ba wiàna nüma wà Pwiduée, â é meaari wà pàra tàpé. Â wiàna nümee, â é nama gòo pûru pàra tàpé. 
\s2 É pwa pwina nümee goo 
\p  
\v 19 Pwiri gà o ina tôo, pâ: «Wiàna wà Pwiduée, na é nama jè pwa diri ê pâ tûâ kâjè, â cina é pa-icôojè? Ba càcaa pârijè, ma jè pagòo pûrujè têe!» 
\p [Â go tòpi tâgà, pâ]: Gona wâgà wàa, na gà cicaraé?  
\v 20 \x - \xo 9:20 \xt Ésaïe 29.16, 45.9\x*Ba gona ê muru na pwa\f + \fr 9:20 \fq Muru na pwa—\ft Grec: \fqa Pala na pwa {goro puu}.\f*, âna é ina tà pwina é tòpòé, pâ: «Gorodà na gà tòpò-o, ma go wàrani?» 
\p Bwa!  
\v 21 \x - \xo 9:21 \xt Jérémie 18.6\x*Ba wà pwi a pwa ê ilò puu, âna é pwa ê pwina nümee goro i puu kêe. Â wiàna nümee, â é nye pwa goro i puu bèepwiri, ê ngapò târa diri pâ tòotù, bau jè ngapò na dau wâdé. \fig Pwi a pwa ê ilò puu|src="103 hk00140c.tif" size="col" ref="9.21" \fig* 
\p  
\v 22 Wàrapwiri mwara naa goo Pwiduée. Ba wiàna nümee, â pâri, ma é paari ê pwâra putàmu kêe, ma ê pàtàmee, ma é ténoori tèpa âboro èpà\f + \fr 9:22 \fq Tèpa âboro èpà—\ft Grec: \fqa Tàpé na wâdé na ténoorirà.\f*. Êco na é dau dàpwicâariê ba kàra, [ba wàé na é pitûâ].  
\v 23 Â wàé na é pitòrigari, na é meaari pàra tàpé, ba wâdé têe na rà tòpi ê câmarà—pai tâa kàra na ê pai maina ma muugère kêe. 
\s2 Câé caa todà tèpa Juif co 
\p  
\v 24 Wà tèpa âboro-bà, âna wàijè. Câé caa todàjè co, gée nabibiu kà tèpa Juif, ba nye gée nabibiu kà mwara tàpé na càra caa tèpa Juif.  
\v 25 \x - \xo 9:25 \xt Osée 2.25\x*Ba wà Pwiduée, âna é ina naa goorà, naa na tii kà *péroféta Osée, pâ: \qt Ê Ba, na càcaa pwi Ba kôo, âna go jèe ina goorà nabàni pâ “Ba kôo”. Â ê Ba, na câgo caa meaarié, âna go o jèe meaarié.\qt*\rq Osée 2.25 \rq* 
\v 26 \x - \xo 9:26 \xt Osée 2.1\x*\qt Béaa, âna go ina tàra pâ: “Câguwà caa pwi Ba kôo.” Â go ina goorà nabàni pâ: “Guwà tèpa naî Pwiduée na é wâro.”\qt*\rq Osée 2.1\rq* 
\p  
\v 27 \x - \xo 9:27 \xt Ésaïe 10.22–23\x*Napwa naa goo wà tèpa Juif, âna é tomara too wà péroféta Isaia, â é ina pâ: \qt Wà tèpa Isaraéla, âna rà o mwa wâru, pwacèwii ê marawâ niboo bàrawià. Êco na o pwâco gée goorà, cèna rà o udò, [ma rà wâro awé].\qt* 
\v 28 \qt Ba wà Pwi Ukai, âna ée awài, goro tèi ê gòropuu diri.\qt*\rq Ésaïe 10.22–23\rq* 
\p  
\v 29 \x - \xo 9:29 \xt Ésaïe 1.9\x*Â é nye tàmara ina béaa mwara, wà Isaia, pâ: \qt Wà Pwiduée, na dau pwa pàtàmee awé naa goro diri pâ muru, âna é nye panuâ pàra tèpa gòobàrajè, ba na rà wâro. Ba wiàna càcaa wàrapwiri, â o cau tiàujè, pwacèwii du ville *Sodoma ma Gomora.\qt*\rq Ésaïe 1.9\rq* 
\s2 Càra caa cèikî tèpa Juif 
\p  
\v 30 Dà pai ina wèe diri ê pâ pwi bèepwiri? Ba jè côo pâ, wà tàpé na càra caa tèpa Juif, âna càra caa mudà wà Pwiduée. Êco na, na rà jèe pâ nau cèikî naa gooé [â é tòpò pinaanapô naa nabibiu kàra ma wàé] â é nama rà tèpa âboro na rà *tàrù na araé. 
\p  
\v 31 Napwa naa goo tèpa âboro kâra ê Ba Isaraéla, âna rà mudàra ê naèà, ba na é nama rà tàrù na ara Pwiduée. Êco na càra caa pâmari.  
\v 32 \x - \xo 9:32 \xt Ésaïe 8.14\x*Â gorodà? Ba rà imudàra ma rà tàrù, gée goro ê pâ na wakè kàra, â càcaa gée goo ê cèikî kàra [naa goo Pwiduée]. Â cigòtù ârà, naa goro i atü, pwi a nama jè tûu.  
\v 33 \x - \xo 9:33 \xt Ésaïe 28.16; 1 Pétéru 2.6\x*Ba jèe wii naa na Tii Pwicîri ê popai bèeni kà Pwiduée: 
\b  
\q1 \qt Gà côo ma gà têre!\qt* 
\q1 \qt Go tòpò naa *Siona,\qt* 
\q1 \qt [naa napô pwicîri]\qt* 
\q1 \qt pwi Atü na wâdé,\qt* 
\q1 \qt pwi Atü na mwü.\qt* 
\q1 \qt O cigòtù â\qt* 
\q1 \qt tèpa cicarao.\qt* 
\q1 \qt Rà tûuboo awé\qt* 
\q1 \qt gée goo Atü kôo-bà!\qt* 
\q1 \qt Rà piétò awé\qt*\f + \fr 9:33 \fq Rà piétò awé—\fl é, \fqa O câgo caa panuârà. \ft Grec: \fqa O càra caa kamu.\f* 
\q1 \qt tàpé na cèikî;\qt* 
\q1 \qt na pûra naa goo\qt* 
\q1 \qt pwi Atü kôo-bà.\qt*\qs Ésaïe 8.14; 28.16\qs* 
\b  
\c 10  
\p  
\v 1 Tèpa béeò naa goo Kériso, dau nümoo na rà udò wà tèpa *Juif, ê Ba kôo, [ma tâa tàra ê *âji wâro]. Â wàé kaa pwiri ê pwâra pwapwicîri kôo tà Pwiduée.  
\v 2-3 Ba go tâmogòori bwàti pâ, nümarà na rà pâra wiâ Pwiduée. Êco na càra caa tâmogòori ê naigé kà Pwiduée, târa ma é tòpò pinaanapô naa nabibiu kà tèpa âboro ma wàé. Â tàutàra goro ê naigé kêe, â rà nye pâra wiâra, ê naigé kàra. Â rà ipwadàra [ba na rà pitêre dàra ê *Naèà kà Moosé.] 
\p  
\v 4 Êco na nabàni, âna jèe piticèmuru naa goo ê Naèà. Wàrapwiri, gée goo wà Kériso. Ba wà tàpé na rà cèikî naa gooé, âna [é tòpò pinaanapô wà Pwiduée, naa nabibiu kàra ma wàé, â] é cau nama rà tèpa âboro na rà *tàrù na araé. 
\s1 Rà udò diri tàpé na rà todà Pwi Ukai 
\p  
\v 5 \x - \xo 10:5 \xt Lévitique 18.5\x*Béaa, âna ê naigé ma jè tàrù na ara Pwiduée, âna, na jè pâra wiâra ê Naèà. Â é ina wà Moosé, pâ: \qt Ê Naèà, âna é naa wâro, tà pwina é pitêre dàra diri ê pâ na autûâri, na wâna.\qt*\rq Lévitique 18.5\rq* 
\p  
\v 6 \x - \xo 10:6 \xt Deutéronome 30.12–14\x*Êco na nabàni, âna jè *tàrù na ara Pwiduée gée goro ê cèikî kâjè [naa goo wà Kériso]. Â o càcaa mwa caa pâri ma jè pitawèerijè pâ: «Wàilàapà, na o too naa *napwéretòotù?» ba na é naa boome darijè [*pwi a pa-udòjè. Ba é jèe nye boome] wà Kériso.  
\v 7 Â o câjè caa pitawèerijè mwara pâ, «O wàilàapà, na boo naa na aubà\f + \fr 10:7 \fq Aubà—\ft Grec: \fqa Oolaa (‘Abîme’). \ft Côo Auinapàpari naporomee 9.\f*?» ba na pawâro côwâ wà Kériso. Ba é jèe nye too.  
\v 8 [Â é pame darijè ê pai udò kâjè.] Â wâdé co na jè cèikî naa gooé. 
\p Wàé kaa ê popai na bà picémara. Ba é jèe nye ina Moosé mwara, naa na *Tii Pwicîri pâ: \qt Napwa ê popai, âna é tàmwünyabwerigà. É tâa pwâgà, â é wâna pwâranümagà.\qt*\rq Deutéronome 30.14\rq* 
\p  
\v 9 Ba wiàna gà inapàpari goro pwâgà, pâ, wà Iésu Kériso, âna é Pwi Ukai, â wiàna gà cèikî, gée na âji pwâranümagà, pâ, é pawâroé côwâ wà Pwiduée gée na aubà, â gà o udò. [Â o tâa tâgà ê *wâro dàra gòiri jaaé.]  
\v 10 Ba wiàna gà âji cèikî naa gooé, ma inapàparié, â wà Pwiduée, âna [é tòpò pinaanapô naa nabibiu kàu ma wàé, â] é nama gà pwi âboro na gà tàrù na araé, â é pa-udògà. 
\p  
\v 11 \x - \xo 10:11 \xt Ésaïe 28.16\x*Ba jèe wii naa na Tii Pwicîri pâ: \qt Rà mwa piétò\qt*\f + \fr 10:11 \fq Rà mwa piétò—\fl é, \fqa O câgo caa panuârà. \ft Grec: \fqa O càra caa kamu.\f*\qt wà tèpa âboro na rà cèikî naa gooé.\qt*\rq Ésaïe 28.16\rq* 
\v 12 \x - \xo 10:12 \xt Apostolo 15.9\x*Â [wâna ê popai bèepwiri, âna] nye ticè nadàpà wà tèpa Juif, ma tàpé na càra caa tèpa Juif. Ba nye caapwi co Pwi Ukai kâjè diri, â é naa, naa goro piticèmuru naa goo, ê aupwényunyuâari kêe, ba kà diri tàpé na rà todèe.  
\v 13 \x - \xo 10:13 \xt Joël 3.5\x*Ba wàra na jèe wii mwara naa na Tii Pwicîri pâ: \qt Wà diri tàpé na rà todà Pwi Ukai, âna rà o udò.\qt*\rq Joël 3.5\rq* 
\s2 Picémara ê Picémara Wâdé 
\p  
\v 14 O wànau târa cè pai todà wà Pwi Ukai, wiàna câjè caa cèikî naa gooé? Â o wànau târa cè pai cèikî naa gooé, wiàna câjè caa têre cè popai gooé? Â o wànau târa cè pai têre, wiàna ticè na inapàparié?  
\v 15 \x - \xo 10:15 \xt Ésaïe 52.7\x*Â o wànau târa cè pai inapàparié, wiàna ticè cèna cùrué ma é ina? Ba jèe nye wii naa na Tii Pwicîri pâ: \qt Pwényuâa ê pai tèepaa kà tàpé na rà inapàpari ê pinaanapô, wàilà na rà picémara ê picémara na wâdé.\qt*\rq Ésaïe 52.7\rq* 
\p  
\v 16 \x - \xo 10:16 \xt Ésaïe 53.1\x*Â càcaa po wàilà diri [tèpa Juif] na rà pitêre dàra ê *Picémara Wâdé. Ba é ina wà *péroféta Isaia, pâ: \qt Pwi Ukai, Pwiduée, wàilàapà na cèikî naa goo popai kâbà?\qt*\rq Ésaïe 53.1\rq* 
\p  
\v 17 Üu, jè cèikî, naa goo pai têre kâjè ê Picémara Wâdé goo wà Kériso. Â jè cèikî naa goo, ûna rà picémara. 
\p  
\v 18 \x - \xo 10:18 \xt Psaume 19.5\x*Â napwa mwara naa goo tèpa Juif, âna gona càra caa têre ê popai bèepwiri? Akaé. Ba jèe nye wii naa na Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Jèe nye picémara pitiri\qt* 
\q1 \qt ê popai bèepwiri.\qt* 
\q1 \qt Rà têre pitiri gòropuu diri.\qt*\qs Psaume 19.5\qs* 
\b  
\m  
\v 19 \x - \xo 10:19 \xt Deutéronome 32.21\x*É, gona càra caa tâmogòori i popai? Akaé! Ba wà Pwiduée, âna jèe tàmara ina béaa, na é naigé mee wà Moosé, pâ: 
\b  
\q1 \qt Go nama guwà piboo,\qt* 
\q1 \qt goo pàra tàpé.\qt* 
\q1 \qt [Go paari wâdé kôo\qt* 
\q1 \qt tà pàra tèpa Ba.]\qt* 
\q1 \qt Càra caa Ba kôo.\qt* 
\q1 \qt  càra tâmogòorio.\qt* 
\q1 \qt Guwà o putàmu\qt* 
\q1 \qt naa goo tàpéebà.\qt*\qs Deutéronome 32.21\qs* 
\b  
\m  
\v 20 \x - \xo 10:20 \xt Ésaïe 65.1\x*Â wà Isaia, âna câé caa piwâ, na é ina ê popai bèeni, me gée jaa Pwiduée, pâ: 
\b  
\q1 \qt Càra caa mudòo,\qt* 
\q1 \qt â rà jèe pâmariô.\qt* 
\q1 \qt Càra caa todòo,\qt* 
\q1 \qt â go jèe ipaario tàra.\qt*\qs Ésaïe 65.1\qs* 
\b  
\m  
\v 21 \x - \xo 10:21 \xt Ésaïe 65.2\x*Â wà Pwiduée, âna é ina mwara goo tèpa *Isaraéla, pâ: 
\b  
\q1 \qt Go tu pâ goro du îô,\qt* 
\q1 \qt dàra ê Ba bèepwiri,\qt* 
\q1 \qt diri pâ tòotù.\qt* 
\q1 \qt [Go paari pwâranümoo.\qt* 
\q1 \qt  càra caa medario.]\qt* 
\q1 \qt Ba dau gòo pûrurà.\qt* 
\q1 \qt Càra caa pitêre dòo.\qt*\qs Ésaïe 65.2\qs* 
\c 11  
\s1 Câé caa naa càùé tà tèpa Juif 
\p  
\v 1 \x - \xo 11:1 \xt 1 Samuel 12.22; Psaume 94.14; Filipi 3.5\x*Pwiri na jè ina pâ wànau? Gona wà Pwiduée, âna é nye naa càùé târa ê Ba kêe, wà tèpa *Juif? Bwa! Ba wâgo, âna go pwi Juif, pwi gòobàra *Abéraama, gée na wâao kà *Benjamin.  
\v 2 Bwa, câé caa naa càùé târa ê Ba kêe, wà Pwiduée, na é jèe nye mara pitòrigari béaa. 
\p Ba guwà nye tâmogòori bwàti, ê pwina é ina wà *péroféta Élia, naa goo pwiibà. Ba jè pûra naa na *Tii Pwicîri pâ, é piciapwâ tà Pwiduée, goro ê Ba *Isaraéla.  
\v 3 \x - \xo 11:3 \xt 2 Rois 19.10,14\x*Â é ina pâ: \qt Au, Pwi Ukai! Rà jèe tétàmwara tèpa péroféta'gà. Â rà ténoori ê pâ aupwa *ârapwaailò tâgà. Â wâgo co, [na go pwi dàra péroféta] na go tà tâa. Â nümarà mwara, na rà pòtàmwaraô.\qt*\rq 1 Rois 19.10\rq* 
\p  
\v 4 \x - \xo 11:4 \xt 1 Rois 19.18\x*Â dà na é tòpi têe goo, wà Pwiduée? É ina têe pâ: \qt Akaé, rà bwaa nye tà tâa 7 000 tèpa âboro kôo, na càra caa tùu jùrurà, na ara pwi nari duée, Baal\qt*\f + \fr 11:4 \fq Baal—\ft Pwi jè duée kà tèpa âboro na rà tâa napô Kanana, napô na rà popa wà tèpa Isaraéla. Â wà pàra tèpa Isaraéla, âna rà naa càùrà naa goo wà Pwiduée, â rà pwapwicîri tà Baal.\f*. \rq 1 Rois 19.18\rq* 
\p  
\v 5 Â nye tà ipaiwà nabàni. Ba pwa jè dàra ê Ba Isaraéla, na é pitòrigarié wà Pwiduée, ba na kêe, wiâra ê *pimeaari imudi kêe.  
\v 6 \x - \xo 11:6 \xt Galatia 3.18\x* câé caa pitòrigarirà, gée goro ê pâ tûâ kàra. Ba wiàna wàrapwiri, â ê pimeaari kà Pwiduée, âna o càcaa ê pimeaari, na é naa naa goro piticèmuru naa goo\f + \fr 11:6 \ft Pàra Tii Pwicîri naa na grec, âna rà naagée pâ popai bèeni: \fqa  wiàna gée goo pâ wakè, â càcaa muru na naa wàrapwiri. Ba du ârailu muru na nye pi-ité.\f*. 
\p  
\v 7 Pai ina wèe pâ wànau, ê pwi bèepwiri? Wà tèpa Juif, âna rà mudàra [ê pinaanapô kàra ma wà Pwiduée] êco na [ê aumaina goorà] âna càra caa pâmariê, ba gòo pûrurà; â êco tàpé na é pitòrigarirà wà Pwiduée.  
\v 8 \x - \xo 11:8 \xt Deutéronome 29.3; Ésaïe 29.10\x*Ba jèe nye wii naa na ê Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt É papuurà wà Pwiduée,\qt* 
\q1 \qt ba na ticè na rà tâmogòori.\qt* 
\q1 \qt  é nama rà bwi, ma rà kee.\qt* 
\q1 \qt  rà nye tà ciburà wàrapwiri.\qt*\qs Deutéronome 29.3; Ésaïe 29.10\qs* 
\b  
\m  
\v 9 \x - \xo 11:9 \xt Psaume 69.23–24\x*É ina mwara wà ukai *Davita, tà Pwiduée, pâ: 
\b  
\q1 \qt Gà naa wârimuru\qt* 
\q1 \qt tà tàpé na rà èpà.\qt* 
\q1 \qt Rà pi-ija ma wâdo.\qt* 
\q1 \qt [Rà iauri pâ wâdé.]\qt* 
\q1 \qt O wâdé naa bii\qt* 
\q1 \qt diri pâ pwiibà,\qt* 
\q1 \qt ba na o pwêe\qt* 
\q1 \qt naa na naigé,\qt* 
\q1 \qt ba na rà tûu naa na.\qt* 
\q1  
\v 10 \qt Gà nama rà bwi\qt* 
\q1 \qt ba na ticè na rà côo!\qt* 
\q1 \qt [Gà naa tàra diri\qt* 
\q1 \qt pâ aré ma tòina.]\qt* 
\q1 \qt O càcaa pa jiirà.\qt* 
\q1 \qt Rà o tòcùurà\qt*\f + \fr 11:10 \fq Tòcùu—\fqa Dos courbé.\f*\qt goo\qt* 
\q1 \qt pai kakeri wèe!\qt*\qs Psaume 69.23–24\qs* 
\s2 Tàpiri tà pàra Ba 
\p  
\v 11 \x - \xo 11:11 \xt Apostolo 13.46\x*Ûna jè têre pwiri\f + \fr 11:11 \fq Ûna jè têre pwiri… \ft Grec: \fqa Go tawèeri pâ…\f*, â jè péa niimiri pâ, pwiri wà tèpa Juif, âna rà tûu dàra gòiri awé? Bwa; nye tàpo wàrapwiri naa na jè ji pàara co, ba na rà udò ê pàra Ba, [ma tâa tàra ê *âji wâro jaa Pwiduée]. Â é pâ nau piboo ê Ba Isaraéla.  
\v 12 Ba, na càra caa pitêre dà wà Pwiduée, â [càra caa tòpi diri ê pâ aupwényunyuâari kêe. Â] gée goo pwiri, â é dau *pwényunyuâari tàpé na càra caa tèpa Juif. Êco na, na rà mwa cau cimadò côwâ wà tèpa Juif. Â, na pwi tòotù-bà, âna o dau maina awé ê aupwényunyuâari [ba kâjè diri]. 
\p  
\v 13 Napwa naa goowà, wâguwà na câguwà caa tèpa Juif, âna [wà Pwiduée, âna é cùruo me, ba na] go pwi *apostolo ba kàwà. Â ê wakè bèepwiri, âna dau wâdé tôo.  
\v 14 Â, na go gére wàrapwiri, â o wâdé, ba rà o piboo tèpa jènereô, tèpa Juif, ba na rà o udò wà pàra tàpé gée goorà.  
\v 15 Ba ûna é naa càùé tàra wà Pwiduée, â é tòpò pinaanapô naa nabibiu kâra pàra Ba, naani gòropuu, ma wàé. Â wiàna ée mwa tòpi côwâ tèpa Juif, â rà o pwacèwii tèpa bà, na rà wâro côwâ. 
\s2 Naagà gée naa goro Ba kêe 
\p  
\v 16 [Wiàna wà tèpa jojooro tèpa Juif, âna rà tèpa âboro kà Pwiduée, â nye ipaiwà mwara naa goo tèpa gòobàrarà. Ba pwacèwii ê poloa.] Ba wiàna pwi jè ére na pâbéaa gée goo i poloa, âna naa tà Pwiduée, â diri ê poloa, âna nye kêe. Â nye pwacèwii mwara ê upwâra. Ba wiàna ê wàé, âna kà Pwiduée, â ê ditèe, âna kêe mwara. 
\p  
\v 17 \x - \xo 11:17 \xt Éféso 2.11–19\x*Ba ê Ba Isaraéla, âna pwacèwii jè upwâra, na tòimiri goo, naa na aupwanapô kà Pwiduée. Â é jèe tépàgà pàra ditèe. Â wâgà, na câgà caa pwi Juif, âna gà pwacèwii ditàra upwâra còpaaci. Â é naagà gée, naa goro upwâra na tòimiri goo. Ûna wàrapwiri, â wâgà mwara, âna gà wâdo, ê nüru ê pwi upwâra bèepwiri. Â pwa câmagà, gée na aupwényunyuâari kà Pwiduée, na é ina béaa, na é *ipwataâboro tà Abéraama\f + \fr 11:17 \ft Dernière phrase—\ft Grec: \fqa Pwa kâgà gée goo ê wàé.\f*. 
\p  
\v 18 Êkaa na gà cibwaa pi-ina kâgà! Gà cibwaa niimiri pâ, gà wâdé jii ê ditèe na tapàgà. Ba càcaa wâgà, na pa i pâ wàé, â ê pâ wàé na rà popagà! 
\p  
\v 19-21 Âjupâra pâ, é tépàgà pàra tàpé, ba càra caa cèikî. Â wâgà, âna, é naagà gée, naa goro i upwâra, gée goro na gà cèikî. Â pwiri gà mwa ina pâ: «É jèe tépàgà i ditèe, ba na wâgo, âna naaô gée, naa goro i upwâra.» Êco na gà ipwacôoco! Ba wiàna é tépàgà ê âji ditèe, â é péa pwacèwii mwara, naa googà. Êkaa na go ina pâ, gà cibwaa pi-ina kâgà! 
\p  
\v 22 \x - \xo 11:22 \xt Ioane 15.2,4\x*Gà côo, wà Pwiduée, âna é nye wâdé ba kâjè. Êco na é pitèi ba gòo tàpé na càra caa pitêre dèe. Â é wâdé naa googà, wiàna gà nye ciburà pâra wiâra ê pai wâdé kêe. Â wiàna càcaa wàrapwiri, â é péa tépàgàgà, gée goo i upwâra. 
\p  
\v 23 Pwiri wà tèpa Juif, âna rà o mwa wâjué côwâ, â rà cèikî naa goo Pwiduée. Â wiàna wàrapwiri, â pwa pàtàmee, ma é naarà gée côwâ naa goro i upwâra.  
\v 24 Ba ûna é naagà gée, naa goro i upwâra na tòimiri goo, âna càcaa muru a pwa. Ba wâgà, âna gà pwi ditàra upwâra còpaaci. Â napwa naa goo wà tèpa Juif, âna rà tèpa âji ditàra, ê upwâra, na nye tòimiri goo. Â dau ticècoé tà Pwiduée, ma é naarà gée côwâ naa goro i upwâra. 
\s1 Ée mwa udò ê Ba Isaraéla 
\p  
\v 25 Üu, co tèpa béeò naa na nee Kériso, guwà cibwaa pi-ina kàwà! Ba dau wâru pâ namuru, na câguwà caa tâmogòori. Â nümoo na guwà tâmogòori, ê âji pai pwa goo wà tèpa Juif, ê muru na ia tàbinyiri\f + \fr 11:25 \fq Tàbinyiri—\fqa Secret.\f* béaa. 
\p Wàéni: Wiàna pàra tàpé, âna tàutàra na rà cèikî, êco na o càra caa ciburà wàrapwiri. Ba wiâra ê câbawâdé kà Pwiduée, â wà pàra tàpé na càra caa tèpa Juif, âna rà o medarié. Â, na rà cau me côwâ wà tàpéebà, â wà mwara tèpa âji Juif, âna rà o tapoo cèikî côwâ\f + \fr 11:25 \ft Grec: \fqa Càcaa nümoo na guwà niimiri pâ guwà tèpa tâmogòorimuru. Wâdé na guwà tâmogòori ê auniimiri na tàbinyiri bèeni: O gòo pûru ê auwâru gée goo tèpa Isaraéla, tiagoo na rà tòme diri tàpé na càra caa tèpa Juif.\f*.  
\v 26 \x - \xo 11:26 \xt Ésaïe 59.20–21\x*Â, na pàara-bà, âna ê Ba Isaraéla, âna ée mwa udò. Ba jèe wii naa na Tii Pwicîri ê popai bèeni kà Pwiduée, pâ: 
\b  
\q1 \qt Ée mwa me gée *Siona\qt* 
\q1 \qt wà pwi a pa-udòjè.\qt* 
\q1 \qt Ée me ba na é tipi\qt* 
\q1 \qt tèpa gòobàra Iakobo\qt*\f + \fr 11:26 \fq Iakobo—\ft Pwi jojooro diri tèpa Juif. Côo mwara \fqa Abéraama, ma Isaaka, ma Iakobo \ft naa na Neeremuru \fqa (Vocabulaire) \ft naa pwâadàra tii.\f*. 
\q1  
\v 27 \x - \xo 11:27 \xt Jérémie 31.33–34\x*\qt Go pacoo ma wàilà\qt* 
\q1 \qt auipwataâboro.\qt* 
\q1 \qt Go pwanauri pâ èpà,\qt* 
\q1 \qt pâ tûâ na rà pwa.\qt*\qs Ésaïe 59.20; 27.9\qs* 
\b  
\m  
\v 28 Âjupâra pâ, wâru tèpa Juif na tàutàra goo ê *Picémara Wâdé. Â rà jèe pâ nau tèpa cicara wà Pwiduée. Â ê pwiibà, âna pâ nau wâdé ba kàwà, wâguwà na câguwà caa tèpa Juif. Êco na wà Pwiduée, âna é jèe pitòrigari tèpa Juif, ba na rà pwi Ba kêe. Â é ipwataâboro tà tèpa jojoororà. Â dau wânümee tàra.  
\v 29 Ba câé caa pa côwâ ê pwina é naa. Â câé caa naa càùé tà tàpé na é jèe todàra. 
\p  
\v 30-31 Béaa, âna wâguwà, [na câguwà caa tèpa Juif] âna càcaa nümawà goo Pwiduée. Ûna tàu tà tèpa Juif, na rà tòpi ê pâ wâdé kêe\f + \fr 11:30-31 \fq Tàu tà tèpa Juif, na rà tòpi ê pâ wâdé kêe—\ft Grec: \fqa Càra caa pitêre dèe.\f*, â é naa tàwà. Êco na, [na jè tòotù, âna] ée mwa nye naa tàra côwâ, ê pâ wâdé kêe.  
\v 32 Â é jèe nama wàrapwiri, ba na é paari tâjè diri ê pimeaari kêe. 
\s2 Dau maina pimeaari kà Pwiduée 
\p  
\v 33 \x - \xo 11:33 \xt Ésaïe 55.8–9\x*Wà Pwiduée, âna é dau maina ma pwényuâa awé! Â po dau maina ê pimeaari kêe, ma ê pâ wâdé na é pwa! Dau wâgòro ma wâdòiti jiijè, ê autâmogòorimuru, ma auniimiri kêe! Wàilàapà, na tâmogòori ê pâ autûâri kêe? Â wàilàapà, na tâmogòori ê pai pwa goro pai wakè kêe?  
\v 34 \x - \xo 11:34 \xt Ésaïe 40.13; 1 Korénito 2.16\x*Ba jèe wii naa na Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Wàilàapà na tâmogòori\qt* 
\q1 \qt auniimiri kà Pwi Ukai?\qt* 
\q1 \qt Wàilàapà na ina têe\qt* 
\q1 \qt cè pwina é pwa?\qt*\qs Ésaïe 40.13\qs* 
\q1  
\v 35 \x - \xo 11:35 \xt Job 41.3\x*\qt Wàilàapà na naa têe cè muru,\qt* 
\q1 \qt ba na é pitôowâri têe\qt* 
\q1 \qt wà Pwiduée Caa?\qt*\qs Job 41.3\qs* 
\b  
\m  
\v 36 \x - \xo 11:36 \xt 1 Korénito 8.6\x*Ba diri ê pâ namuru, âna nye me gée gooé. Â nye wàé, na é pwa diri ê pâ muru, ba kêe. Wâjaaé ê pai maina ma muugère, dàra gòiri awé! Amen! 
\c 12  
\ms1 câmu goro pai wâro kâjè 
\mr (Naporomee 12.1–15.13) 
\s2 Ârapwaailò na wâro 
\p  
\v 1 \x - \xo 12:1 \xt Roma 6.11,13; 1 Pétéru 2.5\x*Tèpa béeò naa na nee Kériso, é dau meaarijè wà Pwiduée, â é pwa pâ pwina wâdé ba kâjè. Gée goo pwiri, â go ilari jiiwà, gée na âji pwâranümoo, pâ, guwà pipanuâwà bamwara têe, ba na guwà pwacèwii ê *ârapwaailò na wâro, na dau wâdé têe. Â wàé kaa pwiri ê âji pwapwicîri, na pâri ma guwà naa têe. 
\p  
\v 2 Guwà cibwaa ipwacèwii tèpa âboro gòropuu. Â guwà panuâwà tà Pwiduée, ba na é tòotéri ê pwâranümawà, [ma ê auniimiri kàwà, ma ê càrawà]. Êpwiri, âna guwà o tâmogòori ê câbawâdé kêe, na pâri ma guwà pwa—na âjupâra, ma wâdé, ma tâbawêe. 
\s2 Jèpa naa tâjè jèpa âraimeai 
\p  
\v 3 \x - \xo 12:3 \xt 1 Korénito 12.11; Éféso 4.7\x*Napwa naa gooò, âna é naa tôo, naa goro piticèmuru naa goo, ê pâ wâdé kêe, wà Pwiduée, [ûna é pitòrigario, ba na go pwi *apostolo kêe. Êkaa na, o pâri ma] go jèpa ina tàwà jècaa, pâ: Gà cibwaa niimiri pâ pwamuru naa googà. Bwa, gà ipakîrigà, â gà pinünüma bwàti. Â gà pitèigà bwàti, wiâra ê pai cèikî, na é naa tâgà wà Pwiduée. 
\p  
\v 4 \x - \xo 12:4 \xt 1 Korénito 12.12,27\x*Gà côo, wâna naiijè, âna wâru ê pâ na ére. Â ê jèpa ére bèepwiri, âna nye jèpa pi-ité wakè kàra.  
\v 5 Â wàrapwiri naa goojè, wàijè na jè wâru. Ba caapwi naiijè, na jèe caapwi ma wà Kériso. Â jèpa pwa ê jèpa wakè kâjè.  
\v 6 \x - \xo 12:6 \xt 1 Korénito 12.4–11; 1 Pétéru 4.10–11\x*Ba wà Pwiduée, âna é jèpa naa tâjè ê jèpa âraimeai, [ba na jè piênawéna kêe]. 
\p Êkaa na wiàna é naa tâgà ê wakè goro *péroféta, â wâdé na gà pwi a pa popai kêe, wiâra ê câmu goo cèikî'gà.  
\v 7 Â wiàna é naa tâgà, ma gà pwi a pitu tà pàra tàpé\f + \fr 12:7 \fq Gà pwi apitu tà pàra tàpé—\ft Wàépwiri pai ina wàra \fqa Dikona.\f*, â wâdé na gà pitu tàra. Â wiàna é naa tâgà, ma gà pwi a pacâmuri, â gà pacâmuri. 
\p  
\v 8 Â wiàna gà pwi a pagòo pàra tàpé, â gà pagòorà. Â wiàna gà pwi a-imeai, â gà naa, â gà cibwaa câmuri. Â wiàna gà pwi a-ipopa ba, â gà pwa, gée na âji pwâranümagà. Â wiàna gà pwi a pwa na wâdé ba kà pàra tàpé ma pitu tàra, â gà pwa naa na ipwàdée. 
\s2 Câmu kâra wâro kà pwi a cèikî 
\p  
\v 9 Napwa ê pimeaari kàwà, âna wâdé na âji pimeaari. Guwà cibwaa gòmapwa. Â wâdé na guwà èpàri ma miiri diri ê pwina èpà, â guwà ciburà tâa goo ê pwina wâdé.  
\v 10 \x - \xo 12:10 \xt 1 Pétéru 1.22\x*Â guwà pimeaariwà, goro ê âji pwâranümawà, ba guwà tèpa aéjii, naa na nee Kériso. Â guwà pipapwicîriwà.  
\v 11 Guwà cibwaa pwaora, na guwà piênawéna kà Pwi Ukai. Â guwà tà tàcî, â guwà wakè ba kêe, gée na diri ê nii kàwà ma pwâranümawà. 
\p  
\v 12 \x - \xo 12:12 \xt 1 Tésalonika 5.16–18\x*Guwà ipwàdée, gée goo cèikî kàwà, naa goo ê pwina é pwa, ba kàwà, wà Pwiduée. Â wiàna é tèepaa mariwà ê aré, â guwà pidàpwicâariwà, â guwà ciburà pwapwicîri.  
\v 13 \x - \xo 12:13 \xt Hébéru 13.2\x*Â wiàna wà tèpa cèikî béewà, âna ticè tàra cè jè muru, â guwà naa tàra. Â guwà tòpi bwàti, tàpé na rà me mariwà. \fig «Guwà i, ma tàpé na rà i»|src="104 hk00290c.tif" size="col" ref="12.15" \fig* 
\p  
\v 14 \x - \xo 12:14 \xt Mataio 5.44; 1 Korénito 4.12\x*Napwa naa goo wà tàpé na rà pwa tàwà na èpà, â guwà ilari jii Pwiduée pâ, na é *pwényunyuâarirà. Üu, guwà ilari ê aupwényunyuâari kêe, â guwà cibwaa tojiirà. 
\p  
\v 15 Guwà ipwàdée, ma wà tàpé na rà ipwàdée, â guwà i, ma tàpé na rà i.  
\v 16 \x - \xo 12:16 \xt Proverbes 3.7\x*Guwà cibwaa pinadàrù tèpa âboro.  guwà pwa ma caapwi, ê pai meaarirà kàwà, pwacèwii na, cau tèpa âboro na pwamuru naa goorà.  guwà cibwaa ipwamainawà.  guwà cibwaa niimiri pâ, guwà tèpa dau tâmogòorimuru\f + \fr 12:16 \fl É, \fqa  wâdé na guwà caapwi. Guwà ipakîriwà. Guwà pwa ê pâ wakè, na càcaa nüma wà pàra tàpé, na rà pwa. Guwà cibwaa ipwamainawà, â guwà cibwaa niimiri pâ guwà tèpa dau tâmogòorimuru.\f*. 
\s2 Tûâ kâjè naa jaa pâ âboro diri 
\p  
\v 17-19 \x - \xo 12:17-19 \xt 1 Tésalonika 5.15\x*\x - \xo 12:17-19 \xt Deutéronome 32.35; Mataio 5.39\x*Wiàna pâri, â guwà mudàra, ma guwà wâro na pinaanapô, ma wàilà diri. Â guwà mudàra, ma guwà pwa ê pwina wâdé, na ara diri pâ âboro. Tèpa âji béeò, guwà cibwaa pitôowâri tà pàra tàpé. Wiàna rà pwa tàwà na èpà, â guwà cibwaa pawâjuépiri tàra côwâ ê èpà na rà pwa tàwà. Â guwà panuâ tà Pwiduée ê pwiibà, ba wàé, na ée mwa tèi, ma pwa wârimuru tàra. Ba é ina wà Pwi Ukai, naa na *Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Nye wâgo co,\qt* 
\q1 \qt na go o mwa pitôowâri,\qt* 
\q1 \qt [tà tàpé na rà pwa na èpà].\qt* 
\q1 \qt  wâgo co,\qt* 
\q1 \qt na go nye jèpa naa tàra\qt* 
\q1 \qt pumara ê tûâ kàra.\qt*\qs Deutéronome 32.35\qs* 
\b  
\m  
\v 20 \x - \xo 12:20 \xt Proverbes 25.21–22; Mataio 5.44\x*Â jèe wii mwara naa na ê jè ére na Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Wiàna é copwa\qt* 
\q1 \qt wà pwi a pièpàrigà,\qt* 
\q1 \qt â gà naa cè èe.\qt* 
\q1 \qt Na nümee na é wâdo,\qt* 
\q1 \qt â gà naa cè wâdooé.\qt* 
\q1 \qt [Â ê pai kamu kêe]\qt* 
\q1 \qt âna o dàuru ânye tòo,\qt* 
\q1 \qt na tâa gòro pûruê.\qt*\qs Proverbes 25.21–22\qs* 
\b  
\m [Â wâguwà, âna wâdé na guwà pwa ê pwiibà.]  
\v 21 Â guwà cibwaa nama piêdò ê èpà. Â wâdé na guwà piêdò jii ê èpà, goro ê pwina wâdé. 
\c 13  
\s2 Pitêre dà tèpa pitûâ kâra napô 
\p  
\v 1 \x - \xo 13:1 \xt Proverbes 8.15; Tito 3.1\x*Guwà pitêre dà tàpé na tâa gòrà ê pitûâ naa na napô. Ba wiàna rà pitûâ, âna wà Pwiduée, na é tòpòrà. Ba nye ticè na é pitûâ, wiàna câé caa naa tàrù têe, wà Pwiduée.  
\v 2 Wà pwina tàutêe dàra pitêre dàra ê pâ naèà, âna é cicara ê pwina é tòpò wà Pwiduée. Â wà pwiibà, âna ée mwa tòpi ê wârimuru kêe. 
\p  
\v 3 \x - \xo 13:3 \xt 1 Pétéru 2.13–14\x*Wiàna jè pwa ê pwina wâdé, â o càcaa wâgotâjè, goo tàpé na rà pitûâ kâjè. Êco na, wiàna jè pwa na èpà, â o nye wâgotâjè goorà. Êkaa na, gà pwa na wâdé, ba na o wâdé tàra wâgà. 
\p  
\v 4 Ba wà tèpa pitûâ, âna rà pwacèwii tèpa ênawéna kà Pwiduée. Â ê wakè kàra, âna, na rà pitu tâgà ma gà pwa na wâdé. Â pwa tàrù kàra, ma rà pwa wârimuru tâgà. Ba wàépwiri mwara pwi wakè na é naa tàra wà Pwiduée.  
\v 5 Êkaa na, wâdé na gà pitêre dàra, ba na o câé caa putàmu naa googà, wà Pwiduée. Â jèpwi mwara: Gà tâmogòori, naa na *pwâratùra-nigée-googà, pâ, ê pitêre dàra, âna wâdé ma *tàrù. 
\p  
\v 6 \x - \xo 13:6 \xt Mataio 22.21\x*Wâdé mwara, na gà naa ê mwani wâripû. Ba wà tàpé na rà tòri ê mwani, âna wà Pwiduée, na é naa tàra ê wakè bèepwiri.  
\v 7 Â gà naa tà pàra tàpé ê pwina gà nye pitôowâri tàra. Wiàna ê wâripû, â gà wâri. Â wiàna ê pitêre dàra, â gà pitêre dàra. Â wiàna ê ipakîri, â gà ipakîrigà. 
\s2 Pimeaari âna Naèà kâjè 
\p  
\v 8 \x - \xo 13:8 \xt Mataio 22.39–40; Jacques 2.8\x*Wiàna pwa kéredi'gà, â wâdé na gà wâri wài. Êco na nye pwa jè caapwi muru na càcaa pâri ma gà wâri diri—âna ê pimeaari! Ba wâdé na gà ciburà meaari pàra tàpé. Â wiàna gà wàrapwiri, â gà nye pitêre dàra bwàti, ê *Naèà.  
\v 9 \x - \xo 13:9 \xt Exode 20.13–15,17; Deutéronome 5.17–19,21\x*Wâru ê pâ autûâri, wâna ê Naèà. [Wàilà-ni pàra pwi]: 
\b  
\li1 \qt Gà cibwaa toomura (gà cibwaa cîâa jii tô wâdàgà, é, wà pwi éagà);\qt* 
\li1 \qt Gà cibwaa tétàmwara âboro;\qt* 
\li1 \qt Gà cibwaa mura\qt*\f + \fr 13:9 \fq Gà cibwaa mura—\ft Pàra Tii Pwicîri naa na grec, âna rà naagée pâ popai bèeni: \fqa  gà cibwaa ina cè popai na pwâ, naa goo cè pàra âboro.\f*\qt ;\qt* 
\li1 \qt Gà cibwaa iari ê neemuru pàra tàpé.\qt*\rq Exode 20.13–17\rq* 
\b  
\m Ê êre diri ê pâ autûâri bèeni, bau diri ê pàra pwi, âna caatâa, naa na ê caapwi popai bèeni, pâ: 
\b  
\li1 \qt Gà meaari tèpa âboro\qt*\f + \fr 13:9 \fq Tèpa âboro—\ft Grec: \fqa Pwi âboro na é tàmwünyabwerigà, \fl é, \fqa pwi jèneregà.\f*\qt , pwacèwii ê pai pimeaarigà côwâ.\qt*\rq Lévitique 19.18\rq* 
\b  
\m  
\v 10 \x - \xo 13:10 \xt 1 Korénito 13.4–7\x*Ba wiàna jè meaari cè pwi jèpwi, â jèe nye po dau pwacoé ma jè pwa têe ê pwina èpà! Êkaa na, wiàna jè meaarirà, â jè pitêre dàra bwàti ê Naèà. 
\s2 Wârori wâro na ê pwéelaa 
\p  
\v 11 \x - \xo 13:11 \xt Éféso 5.14; 1 Tésalonika 5.6–7\x*Guwà tàcî, [â guwà wârori bwàti ê pwina go tàgére ina tàwà]. Guwà tâmogòori bwàti ê pàara na jè gére wâro na. Ba ée jèe pâmwünyabwerijè ê tòotù, na ée mwa bàra pa-udòjè na wà Pwiduée, [â é naa tâjè ê *âji wâro jaaé]. 
\p Béaa, na jè mara cèikî naa goo Kériso, â ê tòotù bèepwiri, âna é bwaa wâiti. Â nabàni, diri na pâ tòotù, âna ée jèe dau pime mwünyabwerijè.  
\v 12 \x - \xo 13:12 \xt 1 Ioane 2.8\x*Ba ê ne, âna ée jèe nabwé, â ée jèe êgòdò i tòotù. 
\p Êkaa na, wâdé na jè patâjii ê pâ tûâ na èpà, na jè pwa naa ne. Â jè popa ê neemuru paa, târa wakè na pwaa.  
\v 13 \x - \xo 13:13 \xt Luka 21.34; Éféso 5.18\x*Wâdé na guwà wârori ê wâro na tàrù ma wâdé, naa na pwéelaa. Guwà cibwaa dau wâdo ma ija; â guwà cibwaa ipuu imudi ma pàra tàpé; â guwà cibwaa piêbà, ma iputàmu. 
\p  
\v 14 \x - \xo 13:14 \xt Éféso 5.11\x*Â wâdé na guwà caapwi ma wà Pwi Ukai Iésu Kériso, ma é pwacèwii ê ârabwée na é wâgoowà. [Guwà ciburà pitêre dèe] â guwà cibwaa nama popawà ê pâ câbawâdé kàwà, ba na guwà pwa pâ tûâ na èpà. 
\c 14  
\s1 Jè meaari tèpa béejè na càcaa mwü cèikî kàra 
\s2 Cibwaa pitèirà 
\p  
\v 1 \x - \xo 14:1 \xt Roma 15.7\x*Gà tòpi diri tàpé na rà *pâra wiâ Pwi Ukai. Ipaiwà mwara naa goo wà tàpé na càcaa mwü bwàti ê cèikî kàra. Â gà cibwaa pitèirà ma pi-inarà.  
\v 2 \x - \xo 14:2 \xt Genèse 9.3–4\x*Pwiri wâgà, âna péa wâdé tâgà diri ê pâ utimuru. Êco na wà pwina càcaa mwü ê cèikî kêe, âna pwiri câé caa uti ê noo kâra macii\f + \fr 14:2 \fq Câé caa uti noo kâra macii—\ft Grec: \fqa É ija doromuru co. \ft (Côo nee tii 21.) Wâru pâ naèà kà tèpa Juif naa goro ê utimuru. Êco na é tipijè wà Kériso gée goo diri ê pâ pwiibà.\f*.  
\v 3 \x - \xo 14:3 \xt Kolosé 2.16\x*Â gà cibwaa pi-inaê ba èpà. Â wà pwiibà, âna é cibwaa pitèigà mwara. Ba wà Pwiduée, âna é nye cau tòpiwà diri.  
\v 4 \x - \xo 14:4 \xt Mataio 7.1; Jacques 4.11–12\x*Wâgà wàa, ma gà pitèi ê pwi ênawéna kà pwi jèpwi? Ba nye wàco pwi ukai kêe, na ée mwa pitèié, wiàna é wâdé, é, wiàna é èpà\f + \fr 14:4 \fq Wiàna é wâdé, é, wiàna é èpà—\ft Grec: \fqa Wiàna é coo, é wiàna é tûu.\f*. Â ée mwa nye pitu têe, ba na é pwa pwina wâdé. 
\p  
\v 5 \x - \xo 14:5 \xt Galatia 4.10–11\x*Wàrapwiri naa goo tàpé na rà niimiri pâ, nye pwa jè tòotù na pwicîri. Â wà pàra tàpé mwara, na rà niimiri pâ, êdiri pâ tòotù, âna ipaiwà. Ba wâdé na rà nye jèpa piwéaari, ê jèpa auniimiri kàra; â na rà jèpa cimwü naa goo. 
\p  
\v 6 Wà tàpé na rà picâdàrù\f + \fr 14:6 \fq Picâdàrù—\fqa Faire une distinction.\f* ê tòotù, âna rà wàrapwiri, ba na rà papwicîri Pwi Ukai Pwiduée. Â wà tàpé na rà ija diri ê pâ utimuru, âna rà nye wàrapwiri mwara, ba na rà papwicîriê. Â rà ipwaolé têe diri goo. Â wà tàpé na càra caa uti ê noo kâra macii, âna rà pwa mwara bèepwiri, ba na rà papwicîri wà Pwiduée. Â wàilà mwara, âna rà pwaolé têe. 
\s2 Jè wâro ba kà Pwi Ukai 
\p  
\v 7 Câjè caa piwâro ba kâjè co, â câjè caa bà ba kâjè co.  
\v 8 \x - \xo 14:8 \xt Galatia 2.20\x*Ba wiàna jè wâro, â wâdé na jè wâro ba kà Pwi Ukai: Â wiàna jè bà, â jè bà ba kêe. Ba naa na wâro, ma naa na ê bà, âna jè tèpa ênawéna kà Pwi Ukai.  
\v 9 Ba wà Kériso, âna é bà, â é wâro côwâ gée na aubà, ba na é pwi ukai kà tèpa bà, ma tèpa wâro. 
\p  
\v 10 \x - \xo 14:10 \xt 2 Korénito 5.10\x*Êkaa na, wà tàpé gée goowà, na rà pitèi tèpa cèikî béerà, â wâdé na rà coo!  ipaiwà naa goo tàpé na rà niimiri pâ mwü ê cèikî kàra—na rà cibwaa ipwatétéri tà pàra tàpé. Üu, guwà nabwé! Ba jè mwa cau cima diri, ara Pwiduée, naa na ê aupitèimuru kêe\f + \fr 14:10 \ft Grec: \fqa  wâgà, âna gorodà na gà pitèi tèpa aéjii’gà? É, wâgà, âna gorodà na gà ipwatétéri tà tèpa aéjii’gà? Ba jè mwa cau coo naa na aupitèimuru kà Pwiduée.\f*.  
\v 11 \x - \xo 14:11 \xt Ésaïe 45.23; Filipi 2.10–11\x*Ba jèe wii naa na *Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Wàéni popai kôo,\qt* 
\q1 \qt wâgo Pwi Ukai\qt* 
\q1 \qt na go naa wâro.\qt* 
\q1 \qt Go ina ba gòo:\qt* 
\q1 \qt Rà o cau me dòo\qt* 
\q1 \qt tùu jùrurà arao,\qt* 
\q1 \qt pwamaina neeô,\qt* 
\q1 \qt wâgo Pwiduée.\qt*\qs Ésaïe 45.23\qs* 
\b  
\m  
\v 12 Ba [o mwa pwa ê tòotù, na] ée mwa todàjè wà Pwiduée, ba na jè jèpa ina têe jècaa ê âjupâra kâra ê pâ tûâ kâjè jècaa. 
\s2 Cibwaa nama rà pwa na èpà 
\p  
\v 13 Jè cibwaa tà ciburà pitèi ma pi-ina pwi jèpwi. Wâdé na gà tâa goo pai niimiri bèepwiri, pâ, ticè jè muru cèna gà pwa, cèna ténoori ê cèikî kà pwi béegà, ma nama é pwa na èpà. 
\p  
\v 14 \x - \xo 14:14 \xt Apostolo 10.15; Tito 1.15\x*Napwa naa gooò, âna é jèe nye inapàpari tôo wà Pwi Ukai Iésu, pâ, nye ticè utimuru na pwicîri tâjè. Êco na wà pwi jèpwi, âna wiàna é niimiri pâ, pwicîri ê jè utimuru, â nye pwicîri ba kêe.  
\v 15 \x - \xo 14:15 \xt 1 Korénito 8.11–13\x*Â wiàna gà tubaèpà tà pwi a cèikî béegà, goro ê utimuru na gà ija, â jèe câgà caa wâro wiâra ê pimeaari; â ê pai ija'gà, âna càcaa wâdé. Ba wà Kériso, âna é bà ba kêe mwara.  
\v 16 Pwiri gà tâmogòori pâ, ê pwina gà pwa, âna muru na càcaa pwicîri. Êco, na càcaa wâdé na pinabaèpà [ê nee Kériso]\f + \fr 14:16 \fq Pinabaèpà ê nee Kériso—\fl é, \fqa Pinabaèpàgà.\f*, gée goo ê pâ tûâ'gà. 
\p  
\v 17 Ê ija ma wâdo, âna càcaa âjimuru, [ba kâjè tèpa ênawéna] naa na *Mwaciri kà Pwiduée. Ê pwina âjimuru, âna ê wâro na *tàrù [na ara Pwiduée] bau ê pinaanapô ma ipwàdée, na é naa tâjè ê Nyuâaê Pwicîri.  
\v 18 Wiàna gà wàrapwiri, pai piênawéna'gà, ba kà Kériso, â o wâdé tà Pwiduée wâgà. Â o wâdé tà tèpa âboro mwara wâgà. 
\s2 É pame pinaanapô 
\p  
\v 19 \x - \xo 14:19 \xt Roma 12.18, 15.2\x*Gà pwa ê pâ muru na o pame ê pinaanapô, bau ê pâ muru na o pagòo ê cèikî kà tèpa béegà.  
\v 20 \x - \xo 14:20 \xt 1 Korénito 8.13\x*Â gà cibwaa tubaèpà ê wakè kà Pwiduée, goro ê utimuru'gà! Âjupâra pâ, go tàgére ina pâ, diri ê pâ utimuru, âna wâdé ba kâjè. Êco na càcaa wâdé, wiàna diri ê pâ utimuru na gà ija, âna ténoori ê cèikî kà pàra tàpé, ma nama rà pwa na èpà. 
\p  
\v 21 Êkaa na, wâdé na gà câmuri, cè pai ija ma wâdo'gà. Gà cibwaa ténoori ê cèikî kà pwi béegà goo cè pwina gà ija ma wâdo—wiàna noo kâra macii, é wiàna dipâa.  
\v 22 Â gà cibwaa inapàpari imudi, ê auniimiri'gà naa goo pwiri. Gà pwàniri pwiri, ba na o nye wàco Pwiduée na côo. 
\p Napwa naa googà, â o cidòri nyuâagà, wiàna ticè na piigà\f + \fr 14:22 \fq Ticè na piigà—\fl é, \fqa Ticè na pitòtigà goo, ê pwâratùra-nigée-googà.\f*, naa na pâ tûâ'gà ma auniimiri'gà.  
\v 23 Êco na, wiàna gà piwâ naa goo pai ija'gà ê jè muru, â [wâdé na câgà caa ija. Ba] wiàna gà ija, â gà jèe còobé jii ê aucèikî'gà. Â gà pwa na èpà, â ée mwa tèigà wà Pwiduée. 
\c 15  
\s2 Jè ipwacèwii Kériso 
\p  
\v 1-2 \x - \xo 15:1-2 \xt 1 Korénito 10.24,33\x*Jè cibwaa wâro ba kâjè co. Wàijè na mwü ê cèikî kâjè, âna wâdé na jè pidàpwicâarijè goo pàra tàpé na càcaa mwü ê cèikî kàra. Â jè ipwadàra ma jè pwa cè muru na wâdé tàra, â jè pitu tàra, ma pagòo cèikî kàra.  
\v 3 \x - \xo 15:3 \xt Psaume 69.10\x*Ba [jè pâra wiâ] Kériso, na câé caa wâro ba kêe co. Ba jèe wii naa na *Tii Pwicîri pâ: \qt Na rà tànyirigà, âna rà tànyiriô.\qt*\rq Psaume 69.10\rq* 
\p  
\v 4 \x - \xo 15:4 \xt 2 Timotéo 3.16\x*Êdiri pâ popai naa na Tii Pwicîri, âna jèe tàmara wii, ba na pacâmurijè. Ba rà pagòojè, ba na maina cèikî kâjè, na pàara na jè bwaa pitapacîri, naa na pidàpwicâarijè, i pâ auinabéaa kà Pwiduée.  
\v 5 Ba ê pidàpwicâari bau ê ipagòo, âna me gée goo Pwiduée. Â wâdé na é nama guwà caapwi, naa na pwâranüma ma auniimiri kàwà, pwacèwii ê tûâ kà Kériso Iésu.  
\v 6 Â gée goo kaa pwiri, â guwà o capai pwamaina Pwiduée, wà pwi caa kà Pwi Ukai kâjè, Iésu Kériso. 
\p  
\v 7 \x - \xo 15:7 \xt Roma 14.1\x*Guwà pitòpiwà bwàti, wàra pai tòpiwà kà Kériso. Â wàrapwiri, â [wà tèpa âboro, âna rà] o pwamaina wà Pwiduée. 
\s1 É me wà Kériso ba kà diri tèpa Ba 
\p  
\v 8 \x - \xo 15:8 \xt Mataio 15.24\x*Go ina tàwà pâ: Wà Kériso, âna é me naani gòropuu, ba na é pwi ênawéna kà tèpa *Juif. Â é paari pâ, wà Pwiduée, âna é pacoo ê pâ auinabéaa kêe tà tèpa jojoorojè.  
\v 9 \x - \xo 15:9 \xt Psaume 18.50; Apostolo 3.25\x*Â wà tàpé na càra caa tèpa Juif, âna rà pwamaina Pwiduée mwara, gée goro ê pai wâdé kêe ba kàra. Ba jèe nye wii naa na Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Go o nyabiri dò;\qt* 
\q1 \qt pwamaina neegà\qt* 
\q1 \qt naa nabibiu kâra pâ Ba.\qt*\qs Psaume 18.50\qs* 
\b  
\m  
\v 10 \x - \xo 15:10 \xt Deutéronome 32.43\x*Â jèe wii mwara naa na jè ére, pâ: 
\q1 \qt Guwà cau ipwàdée,\qt* 
\q1 \qt wâguwà pâ Ba.\qt* 
\q1 \qt Guwà cau nyabiri\qt* 
\q1 \qt mara Ba kêe,\qt* 
\q1 \qt pwi Ba kà Pwiduée.\qt*\qs Deutéronome 32.43\qs* 
\m  
\v 11 \x - \xo 15:11 \xt Psaume 117.1\x*Â jèpwi mwara, âna: 
\q1 \qt Pwamaina Pwi Ukai,\qt* 
\q1 \qt tèpa âboro diri.\qt* 
\q1 \qt Guwà nyabiri dò\qt* 
\q1 \qt ê pwényuâa kêe,\qt* 
\q1 \qt wâguwà pâ Ba!\qt*\qs Psaume 117.1\qs* 
\b  
\m  
\v 12 \x - \xo 15:12 \xt Ésaïe 11.10; Auinapàpari 5.5\x*Â é ina mwara wà *péroféta Isaia, pâ: 
\q1 \qt Ée mwa cimadò\qt* 
\q1 \qt pwi gòobàra Jessé\qt*\f + \fr 15:12 \fq Jessé—\ft Caa kà ukai Davita, pwi jojooro Iésu Kériso. (Côo Mataio 1.1–6 ma Apostolo 13.22.)\f*. 
\q1 \qt É mwa pitûâ wàé\qt* 
\q1 \qt kâra diri pâ Ba.\qt* 
\q1 \qt [Nye gée gooé kaa,\qt* 
\q1 \qt pâ aupwényunyuâari,\qt* 
\q1 \qt na me gée goo Pwi Ukai.]\qt* 
\q1 \qt Nye majoroé wàé\qt* 
\q1 \qt na rà cèikî naa goo.\qt*\qs Ésaïe 11.10\qs* 
\b  
\m  
\v 13 Ba wà Pwiduée na é naa tâjè ê cèikî, na jè bwaa tapacîri diri pâ wâdé na ée mwa naa tâjè. Wâdé na é nama guwà tâbawêe, naa na pinaanapô ma ipwàdée, gée goro ê cèikî kàwà naa gooé. Â, na wàrapwiri, â o maina too ê cèikî kàwà, naa na pai tapacîri kàwà, gée goro ê pàtàmara ê Nyuâaê Pwicîri. 
\s1 É piênawéna kà Kériso wà Paulo 
\p  
\v 14 Ico tèpa béeò naa goo Kériso, âna go tâmogòori pâ, guwà tèpa âboro na guwà wâdé. Â guwà tâmogòori bwàti [ê pai wârori ê wâro na *tàrù]. Â pâriwà ma guwà pipacâmuriwà naa na.  
\v 15 Êco na, naa na ê tii bèeni, âna câgo caa piwâ, na go taniimiri tàwà ê pâ pwina guwà jèe picòo. Ba wà Pwiduée, gée goro ê *pimeaari imudi kêe,  
\v 16 \x - \xo 15:16 \xt Roma 1.5, 11.13\x*âna é pwa ma go pwi ênawéna kà Kériso Iésu, ba kàwà, wâguwà na câguwà caa tèpa Juif. Go jèe pame tàwà ê *Picémara Wâdé, ba na guwà tèpa uràpâra tà Pwiduée, na wâdé ba kêe.  é pitòrigariwà, ba na guwà tèpa âboro kêe, goro ê Nyuâaê Pwicîri\f + \fr 15:16 \ft Dernière phrase—\fl é, \fqa  ê Nyuâaê Pwicîri, âna é nama é pwicîri ma wâdé tà Pwiduée, ê pwi ârapwaailò-bà.\f*. 
\p  
\v 17-18 Â go nye dau ipwàdée kaa, gée goo ê wakè kôo ba kà Pwiduée. Â câgo caa pi-ina kôo goro cè pàra muru, â go nye ina co ê pwina é nama go pwa wà Kériso, ba bu caapwi ma wàé. Â é nama rà pitêre dà Pwiduée, wà tàpé na càra caa tèpa Juif, gée goro ê pwâratùra ma tûâ kôo.  
\v 19 [É pwa ma tèepaa gooò] ê pâ câmu kêe, naa na ê pàtàmara ê Nyuâaê Pwicîri—ê pâ muru na rà pò goo wà tèpa âboro. Â tapoo gée *Iérusaléma, tèepaa naa na ére Illyrie, âna go jèe picémara pitiri ê Picémara Wâdé goo Kériso. 
\p  
\v 20 \x - \xo 15:20 \xt 2 Korénito 10.15–16\x*Êpwiri ê wakè kôo na dau wâdé tôo—ê pai picémara kôo ê Picémara Wâdé, naa na pâ ére napô, na càra caa mu têre ê popai goo Kériso. Ba câgo caa bari naa gòro ê pàaé na é jèe tòpò pwi jèpwi\f + \fr 15:20 \ft 2\+ord e\+ord* phrase—\ft Ba càcaa nüma Paulo, na é pa ba kêe, ê wakè kà pwi jèpwi.\f*.  
\v 21 \x - \xo 15:21 \xt Ésaïe 52.15\x*Ba go pâra wiâra ê pwina wii naa na Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Jèe càra caa têre\qt* 
\q1 \qt cè popai gooé;\qt* 
\q1 \qt Jèe càcaa piwiâ tàra\qt* 
\q1 \qt [Picémara Wâdé].\qt* 
\q1 \qt Rà mwa cau côoê,\qt* 
\q1 \qt ma tâmogòori [Pwi Ukai].\qt*\qs Ésaïe 52.15\qs* 
\s1 Gére pâra kà Paulo 
\p  
\v 22-23 \x - \xo 15:22-23 \xt Roma 1.13\x*Wâru pâ pàara na nümoo na go pâ na caiwà, êco na é ciburà paèrào ê wakè bèepwiri. Â nabàni, âna go jèe tubanabwé ê wakè kôo naa na napô bèeni.  
\v 24 Â go jèe niimiri pâ, wiàna go o jèe pâra naa Espagne, â go bwaa tàpo coo jaawà [na *Roma]. Ba o wâdé tôo na wàrapwiri. Â gée na càùé, â guwà o mwa pitu tôo, naa na gére pâra kôo. 
\p  
\v 25-26 \x - \xo 15:25-26 \xt 1 Korénito 16.1–4\x*\x - \xo 15:25-26 \xt Apostolo 24.17; 1 Korénito 16.1; 2 Korénito 8.1, 9.2,12\x*Nabàni, âna go pâra naa Iérusaléma, ba go pame ê âraimeai, na rà naa wà tèpa cèikî wâ Macédoine ma Akaïe, na càra caa tèpa Juif. Ba [rà ilari jiio pâ, na go pame ê] âraimeai kàra tà tèpa Juif na rà cèikî naa goo Iésu, na rà wâ Iérusaléma. Ba wâjaa tàpéebà, âna bwaa wâru na ticè neemururà.  
\v 27 \x - \xo 15:27 \xt 1 Korénito 9.11\x*Rà nye dau ipwàdée kaa wà tèpa Macédoine ma Akaïe, na rà pitu tàra goro pâ neemururà. Ba rà jèe dau tòpi ê pâ aupwényunyuâari, naa na pwâranümarà, gée goorà. 
\p  
\v 28 Wiàna go naa diri tàra [i mwani] â go mwa pâ jaawà, na go pâra naa Espagne.  
\v 29 \x - \xo 15:29 \xt Roma 1.11\x*Â go jèe tâmogòori pâ, go o papaé tàwà, ê aupwényunyuâari na tâbawêe, gée goo Kériso. 
\s2 Guwà pwapwicîri kôo 
\p  
\v 30 \x - \xo 15:30 \xt 2 Korénito 1.11; Kolosé 4.3; 2 Tésalonika 3.1\x*Tèpa béeò naa goo Kériso, go pi-ilawà, pâ, na guwà ciburà gòo goro pwapwicîri tà Pwiduée ba kôo. Ba jè pitànaima naa na cèikî, naa goo Pwi Ukai Iésu Kériso, â naa na ê pimeaari, na é naa tâjè ê Nyuâaê Pwicîri. 
\p  
\v 31 Guwà pwapwicîri, ba na rà o cibwaa tubaèpà tôo wà tàpé *Judée na tàutàra dàra cèikî naa goo Kériso. Â guwà pwapwicîri mwara ba kà tèpa cèikî naa Iérusaléma, ba na rà o tòpi bwàti ê bépitu na go pa pâdarirà.  
\v 32 Â gée na càùé, â wiàna nüma Pwiduée, â go o medariwà naa na ipwàdée. Â o pâri ma go tàpo nao jaawà. 
\p  
\v 33 Wâdé na wà Pwiduée, wàé na é naa pinaanapô, âna é tâa jaawà diri! Amen! 
\c 16  
\s1 Ipwabwàcu kà Paulo 
\p  
\v 1 [Guwà tòpi bwàti] wà Fébée\f + \fr 16:1 \fq Fébée—\ft Pwiri wàé na é popa pâ ê tii bèeni kà Paulo tà tèpa cèikî wâ Roma.\f*, tô aéjii kâjè naa na nee Kériso. É tô dikona kâra wâra pwapwicîri wâ Cencrées\f + \fr 16:1 \fq Cencrées—\ft Ê ville na é pwi aucoo wànga kâra ville Korénito.\f*, â é tô ilàri na wâdé.  
\v 2 Â, guwà tòpié bwàti, naa na nee Pwi Ukai, wàra pai pwa kâjè, wàijè tèpa cèikî. Â guwà pitu têe, naa na diri pâ muru, ba, wàé, âna po dau wâru tàpé na é pitu tàra, tiagooò mwara. 
\p  
\v 3 \x - \xo 16:3 \xt Apostolo 18.2\x*[Wâru tàpé naa jaawà, na nümoo na] guwà ina tàra mwara ê bwàcu kôo: 
\b  
\li1 Tà [du duadà] Priscille ma Aquilas, na bà wakè naima ma wâgo ba kà Kériso Iésu.  
\v 4 Wà du ê-bà, âna càru caa piwâ, na ru naa diri, tiagoro na ru naa ê wâro kàru, ma ru pitu tôo, â dau wânümoo tàru. Â rà nye côoinaru mwara diri pâ wâra pwapwicîri, kà tàpé na càra caa tèpa *Juif; 
\li1  
\v 5 Târa diri tèpa cèikî na rà gére ipitiri naa na pwârawâ kàru; 
\li1 Tà pwi béeò, Épénète, na é pwi a mara cèikî naa goo Kériso, na province Asia; 
\li1  
\v 6 Tà Maria, na é po dau wakè ba maina, ba kàwà; 
\li1  
\v 7 Tà Andronicus ma Junias, tupédu jènereô, na bà tâa na karapuu naima. Ru tupédu *apostolo na dau pwamuru naa gooru, â ru tupédu a mara cèikî jiio; 
\li1  
\v 8 Tà Ampliatus, pwi âji béeò, naa na nee Pwi Ukai; 
\li1  
\v 9 Tà Urbain, na bu piwakè naima ba kà Kériso; 
\li1 Tà pwi âji béeò Stakis; 
\li1  
\v 10 Tà Apellès, na é paari bwàti pâ, pwi âboro *tàrù, kà Kériso; 
\li1 Tà tàpé na pwârawâ kà Aristobule; 
\li1  
\v 11 Tà pwi jènereô, wà Hérodione; 
\li1 Tà tàpé na pwârawâ kà Narcisse, na rà cèikî naa goo Pwi Ukai; 
\li1  
\v 12 Tà du ilàri Trifène ma Trifose, na ru dau wakè ba maina ba kà Pwi Ukai; 
\li1 Tà tô âji béeò Perside, ba wà tôobà mwara, âna é po dau wakè ba maina, ba kà Pwi Ukai; 
\li1  
\v 13 \x - \xo 16:13 \xt Maréko 15.21\x*Tà Rufus, pwi ênawéna kà Pwiduée na pwamuru naa gooé, ma tà tô nyaa kêe, na é pwacèwii na é tôo nyaa kôo; 
\li1  
\v 14 Tà Asincrite, ma Flégon, ma Hermès, ma Patrobas, ma Hermas, ma wà pàra tèpa béejè naa goo Kériso, na rà wâjaarà; 
\li1  
\v 15 Tà Filologue ma Julius; 
\li1 Tà Néré ma tô naigé kêe, Olimpas, ma wàilà diri tèpa cèikî, na wâjaaru. 
\b  
\m  
\v 16 \x - \xo 16:16 \xt 1 Korénito 16.20; 1 Pétéru 5.14\x*Wâguwà diri, âna wâdé na guwà pipwabwàcu tàwà, wàra pai pwa kà tèpa aéjii naa na nee Kériso. Â wàilà diri tèpa wâra pwapwicîri kà Kériso, âna rà panuâ paé mwara ê bwàcu kàra tàwà. 
\s1 Bénabwé popai 
\p  
\v 17 \x - \xo 16:17 \xt Mataio 7.15; Tito 3.10\x*Tèpa béeò naa na nee Kériso, [pwa jè muru na nümoo na go bwaa ina tàwà]: Guwà ipwacôoco wà tàpé na rà tadàrù ê picaatâa kàwà, â na rà cicara ê popai na guwà jèe tòpi. Â rà pwa ma ténoori ê cèikî kà pàra tàpé. Guwà cibwaa picaatâa ma wàilà.  
\v 18 \x - \xo 16:18 \xt Filipi 3.19; 2 Pétéru 2.3\x*Ba wà tàpéebà, âna càra caa piênawéna kà Kériso, Pwi Ukai kâjè. Ba rà pâra wiâra ê câbawâdé kàra\f + \fr 16:18 \fq Câbawâdé kàra—\ft Grec: \fqa Nanaarà.\f*, ma pâ naèà kàra. Â rà pwa cuka tà tèpa âboro, ba na rà ipa-imwüru tàpé na càra caa gòo naa na cèikî, tàpé na rà bwaa càcaa pâri ma rà côoina bwàti ê pai pwa goro ê èpà. 
\p  
\v 19 \x - \xo 16:19 \xt Roma 1.8; 1 Korénito 14.20\x*Napwa naa goowà, âna go ipwàdée, ba rà côo diri pâ âboro, pâ, guwà pitêre dà wà Pwi Ukai. Â wâdé na guwà picôoina bwàti, ba na guwà pwa ê pwina wâdé, â guwà upiri ê èpà.  
\v 20 \x - \xo 16:20 \xt Genèse 3.15\x*Â wà Pwiduée, pwi a naa pinaanapô, âna ée nama guwà còogai *Caatana. 
\p Wâdé na wà Pwi Ukai Iésu Kériso, âna é *pwényunyuâariwà goro ê *pimeaari imudi kêe. Cidòri nyuâawà! 
\s2 Ipwabwàcu kà pàra tàpé 
\p  
\v 21 \x - \xo 16:21 \xt Apostolo 16.1–2, 19.22, 20.4\x*Rà ina bwàcu kàwà mwara wà Timotéo, pwi béeò goro wakè, wàilà ma tèpa jènereô, Lucius, ma Jason ma Sosipater. 
\p  
\v 22 (Â wâgo mwara, wà Tertius, na go wii ê tii bèeni, naa na nee wà Paulo, âna go pwabwàcu tàwà naa na nee Pwi Ukai, na é caajurijè.) 
\p  
\v 23 \x - \xo 16:23 \xt Apostolo 19.9; 1 Korénito 1.14\x*Â wà Gaïus mwara, na go pitâa jaaé, âna é pwabwàcu tàwà. Â wâjaaé kaa, na rà pitapitirirà na diri ê wâra pwapwicîri ni. Wàilu mwara, âna ru pwabwàcu tàwà, wà Éraste, pwi a wéaari mwani kâra ville, ma wà Quartus, pwi béejè naa na nee Kériso. {  
\v 24 Wâdé na é pwényunyuâariwà diri wà Pwi Ukai Iésu Kériso, goro ê pimeaari imudi kêe na dau maina. Amen.} 
\s2 Ipwamaina Pwiduée 
\p  
\v 25-26 \x - \xo 16:25-26 \xt Roma 1.5; Éféso 1.9, 3.5,9; Kolosé 1.26\x*Jè pwamaina Pwiduée, na é tâa napwiri, nabàni, ma dàra gòiri awé. Wàé na mwa nama cimwü ê cèikî kàwà, naa goro ê *Picémara Wâdé goo Iésu Kériso. Ba êkaa pwiri, ê câbawâdé kêe, na tàbinyiri gée na autapoo goo. Â nabàni, âna é tûâri pâ, ê pwi popai bèepwiri, âna inapàpari, târa diri ê pâ Ba, na càra caa tèpa Juif. Êkaa na rà o cèikî naa gooé, ma pitêre dèe. Â wàépwiri na o coo, ê pwina rà jèe tàmara ina béaa wà tèpa *péroféta. 
\p  
\v 27 Üu, jè pwamaina Pwiduée na é caapwi co, wàé na tâbawêe ê autâmogòorimuru kêe. Wâdé na jè pwamaina ê muugère kêe, na jè côo gée goo Iésu Kériso, dàra gòiri awé! 
\cls Wâdé na wàra! Amen!