\id PHP \h Filipi \toc1 Filipi (Philippiens) \toc2 Filipi \toc3 Filipi \mt2 Tii kà Paulo \mt3 tà tàpé \mt1 Filipi \imt1 Bétapoo popai \is1 Wàilàapà na wii tii bèeni? \ip Wà Paulo, pwi *apostolo.  é tâa jaaé wà Timotéo. \is1 É wii wiidà? \ip Nabibiu kâra *naja 60 ma 62, na pai tapoo tâa kà Paulo na karapuu wâ *Roma \bk (Apostolo 28.30–31)\bk*. Na pwi pàara bèepwiri, âna é wii mwara tii tà Philémon, ma tii tà tàpé Éféso ma tàpé Kolosé. \is1 É wii tâî? \ip Tà tèpa cèikî wâna ville Filipi, ma wà tèpa pitûâ kàra. \fig |src="Map Php.tif" size="col" loc="1.0" ref="Filipi 1:0" \fig*É wii tàra wà Paulo 12 naja gée na càùru na é mara picémara tàra ê *Picémara Wâdé. \is1 Cina é wii? \ip Dau wânüma Paulo goo tàpé Filipi (1.8), â é wii, ba na é ina pimeaari kêe ba kàra, ma naa tàra jèkutâ gooé. É pwaolé tàra goro ê âraimeai na rà naa têe (4.10–15). É pagòorà ba na rà cimwü naa na ê cèikî kàra, â na rà piwakè naima naa na caapwi pwâranüma (1.27).  é ina tàra pâ, na rà nye tà ipwàdée taaci, na rà tà tâa goo wà Pwi Ukai (4.4). \is1 Dà êre ê tii bèeni? \ip Ê tii bèeni, âna ina gooé pâ ‘Tii goro ipwàdée’, ba wà Paulo, âna é pwa wâru wii \it ipwàdée\it*. Ê âji ipwàdée, âna càcaa me gée goo pâ muru na wâgòroigé jiijè na tèepaa darijè. É me gée goo ê pinaanapô kà Pwiduée na tâa na pwâranümajè, gée goro pai tâa kâjè goo Iésu Kériso. \ip Ba jè côo naa na wâro kà Paulo pâ, é pwi a dau tâa na aré ma tòina goo wà Kériso. É wii gée na karapuu wâ Roma, â câé caa pâji tâmogòori cè tûâ gooé, ba pwiri o pwâra bà (1.7; 2.17,23). Wâru tàpé na rà èpàrié ma cicaraé (3.2), â rà pwâco tèpa cèikî na rà pitu têe (2.20,21). \ip Êco na é nye tà ipwàdée taaci wà Paulo, â é tòpi ê pwina tèepaa mariê, na diri pâ ére, ma na diri ê pâ pàara. É ina pâ «Cau pâriô diri pâ pwi bèepwiri, gée goo Kériso, na é pagòo-o.» (4.13) \ip É wii mwara wà Paulo pâ, ê pwina é dau âjimuru, âna pai tâmogòori kâjè Iésu Kériso, Pwi Ukai kâjè. Diri ê pàra muru, âna nye piticèmuru naa goo, jii pwiri (3.8). \ip Wâdé na jè ipwacèwii Iésu na diri pâ muru. Wà Iésu, âna é ipakîriê, â é ipanuâê, ba na é bà ba kâjè naa goro *satauro.  wâdé na jè ipanuâjè ma piênawéna kâjè jècaa naa na ipakîri, pwacèwiié. \is1 Pai pitàgoo tii tà tàpé Filipi \io1 Ipwabwàcu ma ipwaolé \ior (1.1–11)\ior* \io1 É pipâra pâ ê Picémara Wâdé \ior (1.12–18)\ior* \io1 Wâro kà Paulo ba kà Kériso \ior (1.19–26)\ior* \io1 Aupitûâri kà Paulo tà tàpé Filipi \ior (1.27–2.18)\ior* \io1 Popai goo Timotéo ma Épafrodite \ior (2.19–30)\ior* \io1 Âjimuru âna, na jè tâmogòori Kériso \ior (3.1–21)\ior* \io1 Pàra autûâri kà Paulo ma ipicijii \ior (4.1–23)\ior* \ie \c 1 \s2 Ipwabwàcu \p \v 1 \x - \xo 1:1 \xt Apostolo 16.12–40\x*Wâgo\f + \fr 1:1 \fq Wâgo—\ft Grec: \fqa Wàibu. \ft Wà Paulo na é pwa tii, êco na é paari pâ, caapwi pwâranümaru ma wà Timotéo na é tâa jaaé.\f* Paulo, na pwa tii. Tàgére wàibu, ma wà Timotéo, ba bu tupédu ênawéna kà *Kériso Iésu. Go wii tàwà, wâguwà tèpa âboro kà Pwiduée, na guwà tâa Filipi, ma wà tèpa pitûâ ma tèpa dikona. Guwà tèpa âboro kà Pwiduée, ba guwà tâa goo wà Kériso Iésu. \p \v 2 Wâdé na tà tàwà ê *pimeaari imudi ma pinaanapô, na me gée goo Pwiduée kâjè ma Pwi Ukai Iésu Kériso. Cidòri nyuâawà! \s1 É pwaolé tà Pwiduée wà Paulo \p \v 3 Na diri ê pàara na go niimiriwà na, âna go pwaolé tà Pwiduée goowà. \v 4  go nye taaci ipwàdée, naa na pai pwapwicîri kôo ba kàwà. \v 5 Ba guwà pitu tôo, naa goo ê pai inapàpari ê *Picémara Wâdé, tapoo na guwà cèikî, tiagoro nabà. \p \v 6 \x - \xo 1:6 \xt 1 Korénito 1.8\x*Wà Pwiduée, âna é tapoo ê wakè na dau wâdé, naa na ê pwâranümawà.  go cèikî ba gòo pâ, ée mwa ciburà wakè goowà, tèepaa naa goro ê tòotù, na ée mwa wâjué me côwâ wà Kériso Iésu. \p \v 7 Dau wânümoo tàwà!  wàrapwiri ê pwâranümoo goowà diri. Ba guwà dau pitu tôo, naa goro wakè, na é naa tôo wà Pwiduée.  jè jèe cau tòpi naima ê *aupwényunyuâari kêe, nabàni, na go tâa na karapuu, pwacèwii béaa, [na càcaa pâji piio]. \p Na pwi pàara-bà, âna go ipwamuru ê Picémara Wâdé.  go picémara târa pâ âboro, ba na rà dau cèikî naa goo. \v 8 Üu, é nye tâmogòori wà Pwiduée pâ, go ina ê âjupâra. Ba go cau meaariwà, pwacèwii pai meaariwà kà Kériso Iésu. \p \v 9 Wàéni ê pwâra pwapwicîri kôo, ma pwâranümoo ba kàwà—na é pimaina too ê pimeaari kàwà. Wâdé na guwà tâmogòori bwàti [ê pwi cèikî bèeni] na tâa goojè.  wâdé na guwà côo bwàti ê pai wâro kàwà. \v 10 \x - \xo 1:10 \xt 1 Tésalonika 5.23\x*Naa wàrapwiri, â guwà o tâmogòori côo ma wârori ê pwina âjimuru.  ê tòotù, na é mwa wâjué côwâ na, wà Kériso, âna o nye ticè èpà wâgoowà.  o nye ticè, na pâri ma pitèiwà goo. \v 11  ê pwâra wakè kàwà, âna o dau wâdé ma tâbawêe, gée goro na é wâro goowà, wà Iésu Kériso. [ wà tèpa âboro, âna rà] o mwa côo ê pai maina ma muugère kà Pwiduée, â rà o ipwamainaê. \s1 É pipâra pâ ê Picémara Wâdé \p \v 12 Tèpa cèikî béeò, nümoo na guwà tâmogòori pâ, ê pai tâa kôo na karapuu, âna [pwa muru na wâdé na. Ba] gée goo kaa pwiri, na é dau pipâra pâ ê Picémara Wâdé! \v 13-14 \x - \xo 1:13-14 \xt Apostolo 28.30\x*Ba wà tèpa coda, na rà wâ pwârawâ kà pwi kupénoo, ma wà diri pàra tèpa âboro ni, âna rà jèe tâmogòori pâ, go wâna karapuu, gée goo pai piênawéna kôo, ba kà Kériso.  wâru tèpa cèikî, na é dau pagòorà wà Kériso, ma rà picémara ê popai kêe, â jèe càra mwa caa piwâ ma wâgotàra goo. \p \v 15-17 Ba wâru tàpé na rà picémara wà Kériso, gée na pwâranümarà na wâdé. Ba rà tâmogòori pâ, go tâa na karapuu, gée goo ê pai *paâjupâra kôo ê Picémara Wâdé.  rà tâmogòori pâ, [wà Pwiduée, na é] naa tôo ê wakè bèeni. \p Êco na wà pàra tàpé, âna rà picémara ê popai, gée goro ê pai piboo kàra. Ba nümarà na rà wénariô.  pwa na rà nama go tâa na aré, na pàara na go bwaa tâa na karapuu na. \p \v 18 Wiàna rà piênawéna kà Kériso, gée na âji pwâranümarà, é, wiàna rà nye piniimirirà co, â piticèmuru naa goo. Ba ê nee Kériso, âna nye tà picémara, goo pâ pwina rà pwa.  go ipwàdée nabàni, goo pwiri; üu, go nye tà ciburà ipwàdée! \s1 Wâro kà Paulo ba kà Kériso \p \v 19 \x - \xo 1:19 \xt 2 Korénito 1.11\x*Go ipwàdée, ba go tâmogòori pâ, guwà pwapwicîri kôo, [na go tâa ni na karapuu].  é dau pitu tôo ê *Nyuâaê Pwicîri kà Kériso, [â é wéaari ê nyuâaô]. Êkaa na, go cèikî pâ, o mwa tipio [gée na karapuu]. \p \v 20 Dau nümoo na go [piênawéna bwàti kà Kériso] â na go cibwaa kamu goo ê wakè kôo.  go wâari pâ, o câgo caa piwâ, na go paari pâ, wà Kériso, âna é dau maina ma muugère—wiàna go wâro, é wiàna go bà. \v 21 \x - \xo 1:21 \xt Galatia 2.20\x*Ba wiàna go wâro, â go wâro co, ba kà Kériso.  wiàna go bà ba kêe, â nye dau wâdé mwara. \v 22-23 \x - \xo 1:22-23 \xt 2 Korénito 5.8\x*Ba jèe dau nümoo na go wâjaa Kériso dàra gòiri awé. \p Êco na piwâru pwâranümoo. Ba wiàna go nye tà wâro, â pwiri go nye tà pwa ê wakè na wâdé, ba kêe. \v 24-25  o wâdé ba kàwà, na go tâa ni gòropuu, ba o pâri ma go pitu tàwà, ba na o pimaina pâ ê cèikî ma ipwàdée kàwà. \v 26 Wàrapwiri, wiàna go medariwà, â guwà o ipwàdée ma pwamaina Kériso Iésu, gée goo ê pwina é pwa ba kôo. \s1 Aupitûâri kà Paulo tà tàpé Filipi \s2 Guwà tà cimwü \p \v 27 \x - \xo 1:27 \xt Éféso 4.1; 1 Tésalonika 2.12\x*Ê pwina piâjimuru ba kàwà, âna, na guwà wâro wiâra ê Picémara Wâdé kà Kériso.  wiàna go me nau caiwà, é, wiàna câgo caa me, â go o mwa têre cè jèkutâ goowà na wâdé. Nümoo na go têre pâ, guwà cimwü naa na ê cèikî kàwà, â na guwà piwakè naima naa na caapwi pwâranüma. Ba guwà pwacèwii tèpa ipaa. Wâdé na guwà wakè ba gòo, ba na é imaina pâ ê cèikî kàwà, na é me goro ê Picémara Wâdé. \p \v 28 Guwà cibwaa nama wâgotàwà goo tàpé na rà cicarawà. Ba [wiàna guwà gòo, â] rà o côo pâ, o tubatiàurà diri, dàra gòiri awé.  guwà o tâmogòori pâ, guwà o piétò, â ée mwa pa-udòwà wà Pwiduée, [ma naa tàwà ê *âji wâro jaaé]. \p \v 29 \x - \xo 1:29 \xt Apostolo 16.19–40\x*Ba wàé, na é naa tàwà ê cèikî, naa goo Kériso.  wàé mwara na é nama guwà tâa na aré, goo wà Kériso, na guwà piênawéna kêe. \p \v 30 Ba wâgo mwara, âna go dau tâa na aré ba kêe, nabàni, pwacèwii biu na go tâa jaawà.  guwà côo pai wakè kôo ba gòo, na go pwamuru [ê Picémara Wâdé].  ê wakè bèepwiri, âna cau wakè kâjè diri. \c 2 \s2 Guwà pitêrewà \p \v 1 Ê wâro kàwà naa goo Kériso, âna é pagòowà.  ê pimeaari kêe, âna é patàmarù ê pwâranümawà.  ê Nyuâaê Pwicîri, âna é naanaimariwà ma wàé.  guwà pimeaariwà, gée na âji pwâranümawà. \v 2  wiàna wàrapwiri, â go tacoo goowà pâ, na guwà pitêrewà. Wâdé na caapwi pimeaari kàwà, ma caapwi pwâranümawà, ma caapwi auniimiri kàwà. Â, na guwà wàrapwiri, â o dau maina ipwàdée kôo. \p \v 3 \x - \xo 2:3 \xt Galatia 5.26\x*Guwà cibwaa wakè ma guwà pipaariwà.  guwà ipakîriwà, ma ipwamaina pàra tàpé.  guwà cibwaa niimiri pâ, dau pwamuru naa goowà jiirà. \v 4 \x - \xo 2:4 \xt 1 Korénito 10.24\x*Guwà cibwaa piniimiriwà co, â guwà mudàra cè pwina wâdé, ba kà pàra tàpé. \s2 Guwà ipwacèwii Iésu na é ipakîriê \p \v 5 Wâdé na guwà ipwacèwii wà Kériso Iésu, naa na aunünüma kàwà, ma càrawà. Ba: \b \q1 \v 6 \x - \xo 2:6 \xt Ioane 1.1–2, 17.5\x*Ru caapwi wàilu ma Pwiduée, \q1 naa na diri ê pâ ére. \q1  câé caa picipa \q1 ma wéaari pai maina kêe. \q1 \v 7 \x - \xo 2:7 \xt Ioane 1.14; 2 Korénito 8.9\x*É panuâ autâa kêe. \q1 É panuâ diri kaa. \q1 É pâ nau pwi âboro kîri. \q1 É pa naiiri âboro. \q1 \v 8 \x - \xo 2:8 \xt Hébéru 5.8, 12.2\x*É ipakîriê. \q1 É pitêre dà Pwiduée, \q1 tiagoro pai bà, \q1 pai bà naa goro *satauro, \q1 [pwacèwii teepâ, \q1 kà tèpa âboro diri]. \b \q1 \v 9 \x - \xo 2:9 \xt Ésaïe 45.23; Apostolo 2.33; Éféso 1.20–21; Hébéru 1.3–4\x* wà Pwiduée, \q1 âna é pinaaê too. \q1 É naa têe neere âboro, \q1 na dau maina awé. \q1 \v 10 \x - \xo 2:10 \xt Roma 14.11\x*Ba na, naa na nee Iésu, \q1 âna rà tùu jùrurà, na araé \q1 diri pâ pwina \q1 wânidò *napwéretòotù, \q1 ma wâni gòropuu, \q1 tianiboo na autâa kà tèpa bà\f + \fr 2:10 \fq Autâa kà tèpa bà—\ft Rà niimiri, wà tèpa Juif pâ, pwa autâa kà tèpa bà, na aranara ê gòropuu.\f*. \q1 \v 11 \x - \xo 2:11 \xt Roma 10.9\x* rà o cau tomara too pâ: \q1 Wà Iésu Kériso, \q1 âna é Pwi Ukai! \q1 Ba na, pai pwamaina \q1 Pwiduée Caa. \cls Nabwé! \s2 Guwà îricò naa na bàutê \p \v 12 Ûna go bwaa tâa jaawà, co tèpa âji béeò, â guwà pitêre dòo.  wâdé na guwà nye tà ciburà pitêre dòo, nabàni na tiàuo jaawà. Guwà dau papwicîri Pwiduée, â guwà piênawéna kêe na diri pâ muru, na guwà piwakè naima, ba na tâbawêe ê wâro kàwà\f + \fr 2:12 \fq Wâro kàwà—\ft Grec: \fqa Pai pa-udòwà. \ft Pai ina wèe ni pâ, ê wâro naima kà tèpa cèikî naa na picaatâa.\f* naa gooé. \v 13 Ba wà Pwiduée, âna é tàgére wakè goowà, â ée mwa pwa ma wâdé tàwà, ê câbawâdé kêe.  ée mwa naa cè nii kàwà, ma guwà pitêre dèe. \p \v 14 [Na, ê wâro ma wakè kàwà, âna] guwà cibwaa nama oratàwà\f + \fr 2:14 \fq Nama oratàwà—\ft Rà ina mwara wà tèpa ijiao pâ: \fqa Tamaki.\f*.  guwà cibwaa pikûuriwà, \v 15 \x - \xo 2:15 \xt Daniel 12.3; Filipi 1.10; 1 Tésalonika 2.19\x*ba na o ticè èpà jaawà, â na o ticè na pâri ma pitèiwà goo.  guwà o tèpa naî Pwiduée, na guwà tâbawêe, naa nabibiu kâra pâ âboro gòropuu, na rà tèpa pwâ, ma tèpa âboro èpà. Ba guwà o pwacèwii pâ îricò, na té na bàutê\f + \fr 2:15 \fq Îricò, na té na bàutê—\ft Grec: \fqa Uèù.\f*, \v 16 na guwà pa pâdarirà ê popai târa *âji wâro\f + \fr 2:16 \ft 1\+ord re\+ord* phrase—\fl é, \fqa Guwà tà mwü goro ê popai târa wâro.\f*. \p Wiàna guwà wàrapwiri, â go dau ipwàdée goowà, na tòotù na é mwa wâjué côwâ na wà Kériso. Ba go jèe po dau pipanuâô, ba kàwà, pwacèwii pwi a-itàa, wâna pi-itàa.  go o dau ipwàdée, wiàna ê wakè kôo, ba kàwà, âna pwa pwêe. \v 17  wiàna pâri ma go bà, ba kàwà, â go o naa ê wâro kôo, pwacèwii ê *ârapwaailò tà Pwiduée.  jè o mwa tòpò naa jaa i ârapwaailò na guwà naa têe, gée goro ê cèikî kàwà naa gooé.  go dau ipwàdée, goo pwiri. \v 18 \x - \xo 2:18 \xt Filipi 3.1, 4.4\x*Üu, â jè o ipwàdée naima. \s1 Wà Paulo âna é cùru pâ Timotéo ma Épafrodite \p \v 19 Go niimiri pâ, wiàna wâdé tà Pwi Ukai Iésu, â go cùru paé dariwà wà Timotéo, ba na go têre cè popai goowà, târa ma pagòo-o. \v 20 Nye wàco wà Timotéo, na ipaiwà pwina tâa na pwâranümabu.  nye ticè pwi jèpwi, cèna é niimiriwà, â nye wàé co. \p \v 21 \x - \xo 2:21 \xt 2 Timotéo 4.10\x*Ba wà pàra tàpé, âna rà nye jèpa mudàra jèpa wâdé kàra.  càra caa mudàra, ma rà pwa ê pwina wâdé tà Kériso Iésu. \p \v 22 Êco na guwà tâmogòori pâ, é dau pitu tôo wà Timotéo. Ba bu pwacèwii tupédu aénaî, na bu wakè naima, goro ê picémara ê Picémara Wâdé. \v 23  êkaa, na go niimiri pâ, go o mwa panuâê paé dariwà, wiàna go tâmogòori cè tûâ gooò, naani. \v 24  napwa naa gooò, âna go tâmogòori pâ, go o jèe tàpo paé mariwà. Ba go dau cèikî naa goo Pwi Ukai. \s2 Tòpi bwàti Épafrodite \p \v 25 \x - \xo 2:25 \xt Filipi 4.18\x*Nabàni, âna go jèe niimiri pâ, na go panuâ paé côwâ, wà pwi a cèikî béejè, wà pwini Épafrodite—wà pwi ia guwà panuâê medario, ba na é pitu tôo.  bu dau wakè naima ba gòo, pwacèwii tupédu a-ipaa, [na bu inapàpari ê *Picémara Wâdé]. \v 26 Dau nümee na é côowà diri.  dau tòina pwâranümee, ba guwà têre ê pai maagé kêe. \v 27 Âjupâra pâ, é po dau maagé béaa, [â é jèe pwa na é bà]. Êco na é meaarié wà Pwiduée, â é jèe piêgòtùru côwâ. Ûna wàrapwiri, â wâgo mwara, âna upao, jii ê tòina na maina. \p \v 28 Â, na go panuâê paé dariwà, â guwà o ipwàdée.  câgo mwa caa dau pidumapiê goowà. \v 29 Guwà tòpié bwàti naa na ipwàdée, wàra pai tòpi kâjè ê pwi a cèikî béejè, naa na nee Kériso.  wâdé na guwà ipwamaina tèpa âboro na pwacèwiié. \v 30 Ba pwa na é bà, na é wakè ba kà Kériso.  é wàrapwiri, ba na é pitu tôo, na pàara na càcaa pâri naa goowà, gée goro ê pai pitâiti kâjè. \c 3 \s1 Âjimuru âna na jè tâmogòori Kériso \p \v 1-2 Go tubanabwé ê auniimiri kôo bèeni, co tèpa cèikî béeò: Wâdé na guwà ipwàdée, goo pai tâa kàwà, ma wà Pwi Ukai. \s2 Ipwacôoco tèpa wakè ba èpà \p Guwà ipwacôoco tèpa wakè ba èpà. Câgo caa piwâ, na go ciburà ina tàwà pwiri, ba na guwà tàcî, ma pipwabwàtiwà. Ba rà ina pàra tàpé pâ, wâdé na pwa *kamaî tâjè diri, [wàijè na jè cèikî naa goo Iésu]. Rà tèpa akàna! [Nümarà na tapàgà jè ére gée goo naiijè, êco na] ê pwiibà, âna piticèmuru naa goo! \p \v 3 \x - \xo 3:3 \xt Roma 2.29\x*Ba ê âji pwa kamaî, âna [wâna pwâranümajè. Â] wàijè, [âna jè âji Ba kà Pwiduée]. Ba jè piênawéna kêe, goro ê Nyuâaê Pwicîri.  câjè caa pi-ina kâjè, goro ê pwina jè pwa, naa na naiijè! Jè ina ê pwina é pwa wà Kériso Iésu, ba kâjè. \p \v 4 \x - \xo 3:4 \xt 2 Korénito 11.18\x*Wiàna pwa pwi jèpwi, na pâri ma é pi-ina kêe, âna o wâgo.  wiàna rà niimiri wà pàra tàpé pâ, pwamuru naa goo ê pâ tûâ kàra, â wâgo, âna go dau wénarirà awé. \v 5 \x - \xo 3:5 \xt Luka 1.59; Apostolo 23.6; 2 Korénito 11.22\x*Ba wâgo, âna go pwi âji *Juif, pwi *Isaraéla gée na wâao kà *Benjamin.  pwa kamaî tôo, na bé 8 kâra tòotù gée na càùru ê pai pitèpao, [wiâra nyamanya kà tèpa Juif].  go pwi jè bée tèpa *Farasaio [pwi ditàra pwapwicîri kâbà tèpa Juif] na bà nye dau tâa goo ê *Naèà kà Moosé.  go nye dau pwi a pitêre dàra kaa ê Naèà, \v 6 \x - \xo 3:6 \xt Apostolo 8.3\x*tiagoo na, câgo mu caa tâjii\f + \fr 3:6 \fq Tiagoo na, câgo mu caa tâjii… \ft Grec: \fqa  jèe nye ticè cè jè muru cèna pitòtio goo (irréprochable).\f* ê ji autûâri na kîri naa na. \p  go nye panuâô bamwara [târa pwapwicîri kôo] tiagoro pai tubaèpà kôo tà tèpa cèikî naa goo Iésu. [Ba go nye tà niimiri pâ, go pwa ê câbawâdé kà Pwiduée]. \s2 Ticèmuru naa goo wakè kôo béaa \p \v 7 \x - \xo 3:7 \xt Mataio 13.44,46\x*Na pàara bèepwiri, âna nye dau âjimuru tôo diri ê pwiibà.  ni, âna go jèe tâmogòori pâ, po dau ticèmuru naa goo, majoroé [ê pwina é pwa wà] Kériso. \v 8-9 \x - \xo 3:8-9 \xt Roma 3.21–22\x*Ê pwina é dau âjimuru, âna pai tâmogòori kôo Kériso Iésu, Pwi Ukai kôo. Diri ê pàra muru, âna nye piticèmuru naa goo, jii pwiri. Üu, êdiri pâ pwiibà, âna nye pwacèwii ê pâ teepâ.  go jèe cau naaco diri, ba na go wâro goo Kériso.  wà Pwiduée, âna [é tòpò pinaanapô naa nabibiu kâbu ma wàé, â] é nama go pwi âboro na go *tàrù na araé, majoroé ê cèikî kôo, naa goo Kériso.  càcaa gée goro ê pai pitêre dàra kôo, ê Naèà, [ba po dau piticèmuru naa goo pwiri]. \p \v 10 \x - \xo 3:10 \xt Roma 6.3–5, 8.17\x*Nye nümoo na go dau tâmogòori wà Kériso, bau ê pàtàmee, na é nama é wâro côwâ, gée na aubà.  go pa cè napâraô gée goo pai tâa na aré ma tòina, ma pai bà kêe. \v 11 Ba wiàna wàrapwiri, â go cèikî pâ, [wà Pwiduée, âna ée] mwa pawâroò côwâ, gée na aubà, pwacèwii Kériso. \s1 Jè tà paé na pai itàtà kâjè! \p \v 12-13 \x - \xo 3:12-13 \xt 1 Timotéo 6.12,19\x*Wà Kériso Iésu, âna é jèe pwa ma go udò, ba na go pwi âboro, na go pâra nau tâbawêe, ma wâdé tà Pwiduée, ma mwü ê pai cèikî kôo. Câgo caa ina tàwà pâ, go jèe tâbawêe kaa, é, na go jèe tèepaa naa gòro otàpwe kâra pi-itàa. Ba bwaa dau gòri ê naigé, co tèpa cèikî béeò.  go tà côo co ê naigé, na wâbéaa kôo, â câgo caa niâri côwâ ê naigé, na wâcàùo\f + \fr 3:12-13 \ft Grec: \fv \ft 12\+fv*\fqa Câgo caa pâji tâbawêe.  go pipwadàrapwa, ba na o tâa tôo ê câmaô, ba wâgo, âna go tâa goo Kériso. \fv \ft 13\+fv*\fqa Câgo caa niimiri, co tèpa aéjii, pâ, jèe tâa tôo pwi bèepwiri.  go naaco pâ muru na càùo, â go itàa dàra ê pwina wâbéaa kôo.\f*. \v 14 \x - \xo 3:14 \xt 1 Korénito 9.24\x*Go itàa, goro diri ê nii kôo, ba na go tòpi ê pwina é todòo naa goo\f + \fr 3:14 \fq Ê pwina é todòo naa goo—\fl é, \fqa Ê wâro na bwaa âmuê naanidò.\f* wà Pwiduée, gée goo ê pwina é pwa wà Kériso Iésu ba kâjè\f + \fr 3:14 \fq Gée goo ê pwina é pwa wà Kériso… \fl é, \fqa Na é todàjè na é naigé mee Kériso Iésu.\f*. \p \v 15 \x - \xo 3:15 \xt 1 Korénito 2.6\x*Wàijè diri, na jèe mwü ê cèikî kâjè, âna wâdé na wàrapwiri, cè pai niimiri kâjè.  wiàna pi-ité ê auniimiri kà pàra tàpé, naa goro cè jè muru, â ée mwa paari tàra wà Pwiduée ê âjupâra, goro ê pwiibà. \v 16  wâdé na jè nye tà picaapâra, wiâra ê pitûâ, na jè jèe pâra wiâra, tiagoro nabàni. \s2 Guwà ipwacèwiio \p \v 17 \x - \xo 3:17 \xt 1 Korénito 4.16\x*Tèpa cèikî béeò, wâdé na guwà ipwacèwiio.  guwà ipwacèwii mwara, tàpé na rà ipwacèwiibà. \p \v 18 [Ipwacôowà goro pâ tûâ kàwà.] Go jèe ina tàwà béaa pâ, dau wâru [tèpa cèikî] na rà pâ nau tèpa cicara ê *satauro, goro pâ tûâ kàra.  go po dau pikîri, goro ê pwiibà, â go i goo. \p \v 19 \x - \xo 3:19 \xt Roma 16.18\x*Wàilà, âna rà ipanuârà bamwara, târa câbawâdé kâra naiiri âboro.  rà pi-ina kàra, goro ê pwina rà pwa, na jè miiri goo.  guwà pwacôoco, ba rà pâra dàra pai tiàurà [wâiti jii Pwiduée, dàra gòiri awé]. \p \v 20 \x - \xo 3:20 \xt Éféso 2.6,19\x* napwa naa goojè, âna jè tèpa âboro *napwéretòotù, wâna é tâa wê, wà Pwi Ukai Iésu Kériso.  jè pidàpwicâarijè, ma tapacîri, ê pai wâjué me côwâ kêe, ba na ée mwa bàra pa-udòjè. \v 21 \x - \xo 3:21 \xt 1 Korénito 15.28,43–53\x* ée mwa pitòotéri ê naiijè na ticè nii kêe, goro ê pàtàmee, ba na o pwacèwii ê naiié na pwényuâa.  goro ê pàtàmee bèepwiri, âna ée mwa piétò jii diri ê pâ muru, â ée mwa pitûâ kàra. \c 4 \s1 Pàra autûâri kà Paulo \p \v 1 \x - \xo 4:1 \xt 1 Tésalonika 2.19–20\x*Tèpa âji pwâranümoo, po dau nümoo na go côowà côwâ. Ba go ipwàdée goowà, ba guwà tèpa pwâra wakè kôo.  go ilari jiiwà pâ, guwà tà mwü naa goo Pwi Ukai. \p \v 2 Wâgàu, co du èpo, Évodie ma Syntique, go ilari jiiu ba gòo, pâ, gàu pitêreu, ma gàu caapwi naa goo Pwi Ukai! \p \v 3 \x - \xo 4:3 \xt Luka 10.20\x* wâdé na gà pitu tàru, co pwi âji bére wakè kôo\f + \fr 4:3 \fq Pwi âji bére wakè kôo—\ft Wà Paulo, âna é patùra pwi jè bée goro wakè, êco na câé caa ina nee.\f*. Ba dau gòo ê pai wakè kâbà ma wàilu, ba na é bwiari pâ ê *Picémara Wâdé—wakè na bà pwa, ma wà Clément, ma wà pàra tàpé. Ê neerà, âna nye wii, naa na Tii goro wâro, kà Pwiduée\f + \fr 4:3 \fq Tii goro wâro, kà Pwiduée—\ft Côo \fl note \ft goo Auinapàpari 3.5.\f*. \s2 Guwà nye tà taaci ipwàdée \p \v 4 Guwà nye tà taaci ipwàdée, ma guwà nye tà tâa goo wà Pwi Ukai. Üu, go nye ina mwara pâ: Wâdé na guwà nye tà taaci ipwàdée! \p \v 5 \x - \xo 4:5 \xt Hébéru 10.25; Jacques 5.8–9\x* guwà moo, naa goro diri pâ âboro. Ba ée jèe wâjué côwâ wà Pwi Ukai. \v 6 \x - \xo 4:6 \xt Mataio 6.25–34; Kolosé 4.2\x*Guwà cibwaa géaa naa goro pâ muru, â guwà pwapwicîri tà Pwiduée, ma ilari jiié cè muru na tiàu jiiwà.  guwà ciburà pwaolé têe. \v 7 \x - \xo 4:7 \xt Ésaïe 26.3; Ioane 14.27; Kolosé 3.15\x* ê pinaanapô, me gée jaa Pwiduée, âna ée mwa wéaari ê pwâranümawà ma auniimiri kàwà, na tâa goo Kériso Iésu.  ê pinaanapô bèepwiri, âna é dau wénari awé ê pai tâmogòori kâjè, tèpa âboro. \s2 Tâa goo pâ pwina wâdé \p \v 8 Go tubanabwé ê auniimiri kôo naani, co tèpa cèikî béeò: Wâdé na guwà tà tâa goo ê pâ pwini: \li1 Pâ pwina wâdé; \li1 Pâ pwina âjupâra; \li1 Pâ pwina pwényuâa; \li1 Pâ pwina muugère; \li1 Pâ pwina tâbawêe; \li1 Pâ pwina jè ipapwicîri ma câdiri; \li1 Pâ pwina pwéelaa, ma *tàrù na ara Pwiduée. \b \m \v 9 \x - \xo 4:9 \xt Roma 16.20\x* guwà pwacèwiio, naa goro diri ê pâ muru. Üu, guwà pwa ê muru, na guwà picòo jiio; na guwà tòpi jiio; na guwà têre jiio; na guwà côo na go pwa.  wà Pwiduée, na é naa ê pinaanapô, âna ée mwa wâjaawà. \s1 É pitu tâjè Kériso na diri pâ muru \p \v 10 Dau maina pwâranümawà gooò. Êco na, tiagoo nabàni, âna càcaa wâru pâ pàara, na guwà paari ê pimeaari kàwà, ba kôo.  nabàni, âna go dau ipwàdée, naa goo Pwi Ukai. Ba pâri ma guwà naa tôo [ê âraimeai, gée na âji pwâranümawà]. \p \v 11 Câgo caa ina tàwà pâ, nye tiàu jiio cè jè muru. Ba go jèe nye tâmogòori wâro, goro pwina tâa tôo. \v 12 Ba go nye tòpi ê pwina tèepaa mariô, na diri pâ ére, ma na diri ê pâ pàara.  go tâmogòori wâro—wiàna wâru tôo, é, wiàna ticè tôo; â wiàna go pwàro, é, wiàna go copwa. \v 13 \x - \xo 4:13 \xt 2 Korénito 12.10\x*Cau pâriô diri pâ pwi bèepwiri, gée goo Kériso, na é pagòo-o. \s2 Olé tàwà goro bépitu \p \v 14-15 \x - \xo 4:14-15 \xt 2 Korénito 11.9\x*Êco na nye dau wâdé tôo, ê pwina guwà pwa, goro pimeaari kàwà, co tèpa âji béeò, tàpé Filipi. Ba guwà pitu tôo, naa na pai tâa na aré kôo. \p Guwà niimiri ê pai wâro kôo, na ia go pâra, gée na province Macédoine, ba na go inapàpari ê Picémara Wâdé, naa jaawà. Na pwi pàara-bà, âna nye ticè, gée goo tèpa pàra wâra pwapwicîri, na rà niimiri pâ, na rà pitu tôo, goro mwani. Nye wâguwà co. \v 16  na ia [go pâra jiiwà] â go tâa na ville Tésalonika, â wâru ê pai panuâ me tôo ê pâ âraimeai kàwà. \p \v 17 Wiàna go ina tàwà diri pâ pwiibà, âna câgo caa imudàra côwâ ê pimeaari kàwà. Êco na go nye tâmogòori pâ, wiàna guwà naa, â guwà o nye tòpi ê pumee.  nümoo na é *pwényunyuâariwà wà Pwiduée. \v 18 Ba ê âraimeai kàwà tôo, âna pwacèwii ê *ârapwaailò tà Pwiduée, na nye dau wâdé têe. \p Napwa naa goo ê pwina guwà naa tôo, na é naigé mee Épafrodite, âna go nye tòpi naa na ipwàdée. [ go pwaolé tàwà ni.] Ba nye cau tâa tôo ê pwina nümoo goo. Üu, jèe dau wâru tôo, â jèe dau wéna! \s2 Ée mwa naa tàwà pwina tiàu \p \v 19 Wâguwà, âna ée mwa pwényunyuâariwà wà Pwiduée goo pâ wâdé kêe, na dau wâru, ma muugère.  ée mwa naa tàwà diri cè pwina tiàu jiiwà, na é pinaigé mee Kériso Iésu. \v 20 Wâdé na jè pwamaina Pwiduée Caa, dàra gòiri awé! Amen! Wâdé na wàra! \s2 Ipicijii \p \v 21 Guwà cau pwabwàcu, târa diri tèpa cèikî [na rà wâjaawà]—wà diri tèpa âboro kà Pwiduée, gée goo wà Kériso Iésu.  wà mwara tèpa cèikî béeò, na rà gére wâni, âna rà pwabwàcu tàwà. \v 22 Rà ina mwara bwàcu kàwà wà tèpa cèikî, na rà wakè na pwârawâ kà pwi ukai kà tèpa *Roma, ma wà mwara pàra tèpa cèikî. \p \v 23 Wâdé na é pwényunyuâariwà diri, wà Pwi Ukai Iésu Kériso, goro ê *pimeaari imudi kêe. \cls Cidòri nyuâawà!