\id GAL  
\h Galatia 
\toc1 Galatia (Galates) 
\toc2 Galatia 
\toc3 Galatia 
\mt2 Tii kà Paulo 
\mt3 tà tàpé 
\mt1 Galatia 
\imt1 Bétapoo popai 
\is1 Wàilàapà na wii tii bèeni? 
\ip Wà Paulo, pwi *apostolo. 
\is1 É wii wiidà? 
\ip Munaa nabibiu kâra *naja 48 ma 49, na é tâa Antioche wà Paulo, béaa kâra ê ipitiri maina kà tèpa pitûâ kâra wâra pwapwicîri kà Kériso wâ *Iérusaléma na naja 50. (Côo \bk Apostolo\bk* naporomee 15.) Munaa pwi pâbéaa kâra tii na é wii wà Paulo. 
\is1 É wii tâî? 
\ip Târa pâ wâra pwapwicîri na ére Galatia, naa nakakò kâra napô Turquie nabà. \fig |src="Map Gal.tif" size="col" loc="1.0" ref="Galatia 1:0" \fig*Munaa ê province Galatia, wâna tâa wê pâ ville Iconium, ma Lystre, ma Derbe. Â wà Paulo ma wà Barnabas, âna ru picémara ê *Picémara Wâdé naawê na naja 46–47 (côo \bk Apostolo\bk* naporomee 14), po ârailu naja béaa kâra na é wii tii tàra. 
\is1 Cina é wii? 
\ip Wâru tàpé Galatia na càra caa tèpa *Juif. Â gée na càùru pai cèikî kàra naa goo wà Iésu, â rà me wà pàra tèpa ipacâmuri âboro, na rà tacoo goorà pâ, na rà pâra wiâra diri pâ naèà kâra pwapwicîri kà tèpa Juif, pwacèwii ê pai pwa *kamaî, ma ê pâ papwicîri pàra tòotù. É dau putàmu wà Paulo naa goo wà tàpé na rà ina pwiri. Â é putàmu naa goo tèpa Galatia mwara, ba rà nama ipa-imwürurà jii ê âji cèikî (1.6–9; 3.1–3). É dau meaarirà, ba rà pwacèwii tèpa âji naîê, naa na nee Iésu Kériso (4.19). 
\is1 Dà êre ê tii bèeni? 
\ip Wà Kériso, âna é jèe tipijè, ba na ticè na piijè (6.1). Piticèmuru naa goo diri pâ naèà kâra pwapwicîri béaa. Ba pwacoé ma jè *tàrù na ara Pwiduée, gée goro pai pitêre dàra kâjè ê pâ naèà. Â nye êco gée goo ê cèikî kâjè naa goo wà Iésu Kériso (2.16). Â wà Pwiduée, âna é pwa ma jè tèpa âboro na bwaa âmuê (6.15). Â câ mwa caa wàijè na jè wârori ê wâro kâjè, â nye wà Kériso, na é wâro goojè (2.20). 
\is1 Pai pitàgoo tii tà tàpé Galatia 
\io1 Ipwabwàcu \ior (1.1–5)\ior* 
\io1 Caapwi co âji Picémara Wâdé \ior (1.6–21)\ior* 
\io2 Todà Paulo ba na é picémara \ior (1.11–24)\ior* 
\io2 Rà tòpié pàra tèpa apostolo \ior (2.1–14)\ior* 
\io2 Êre Picémara Wâdé \ior (2.15–21)\ior* 
\io1 É tipijè jii Naèà ê Picémara Wâdé \ior (3.1–6.18)\ior* 
\io2 Càcaa pâri ê Naèà \ior (3.10–25)\ior* 
\io2 Tèpa naî Pwiduée gée goro ê cèikî \ior (3.26–29)\ior* 
\io2 Cibwaa nama piiwà côwâ \ior (4.8–20)\ior* 
\io2 Du ârailu auipwataâboro \ior (4.21–31)\ior* 
\io2 É jèe tipijè Kériso \ior (5.1–12)\ior* 
\io2 Pitêre dàra Nyuâaê Pwicîri \ior (5.13–26)\ior* 
\io1 Bénabwé popai ma ipicijii \ior (6.1–18)\ior* 
\ie  
\c 1  
\s2 Ipwabwàcu 
\p  
\v 1 Wâgo\f + \fr 1:1 \fq Wâgo—\ft Grec: \fqa Wàibà. \ft Wà Paulo na é pwa tii, êco na é paari pâ, caapwi pwâranümarà ma wà tèpa cèikî bée na rà tâa jaaé.\f* Paulo, na pwa tii. Go pwi *apostolo, ba ru pitòrigario wà Iésu *Kériso, ma wà Pwiduée Caa—wà Pwina é pawâro côwâ wà Iésu gée na aubà. [Â ru cùruo pâ, ba na go picémara ê popai kàru.] Â câgo caa wàrapwiri gée goo ê auina kà tèpa âboro, ba càcaa tèpa âboro na rà nama go pwi apostolo! 
\p  
\v 2 Go wii tàwà, wâguwà diri tèpa wâra pwapwicîri wâna province Galatia. Â [rà naa bwàcu kàwà mwara wà] diri tèpa cèikî naa goo wà Iésu Kériso na rà wâni. 
\p  
\v 3 Wâdé na tà tàwà ê *pimeaari imudi ma pinaanapô, na me gée goo Pwiduée kâjè ma Pwi Ukai Iésu Kériso. Cidòri nyuâawà!  
\v 4 \x - \xo 1:4 \xt Galatia 2.20\x*Wà Pwi Ukai Iésu, âna é panuâ wâro kêe, â é bà, ba na é tipijè jii ê pâ èpà kâjè, ma upajè jii ê [pai wâro na] èpà kâra pwi gòropuu bèeni. Ba wàépwiri ê câbawâdé kà Pwiduée Caa kâjè.  
\v 5 Ê pwényuâa ma muugère, âna kà Pwiduée co, dàra gòiri awé! Wâdé na wàra! Amen! 
\ms1 caapwi co âji picémara wâdé! 
\mr (Naporomee 1–2) 
\p  
\v 6 Wà Pwiduée, âna é jèe todàjè, gée goro ê pimeaari imudi kêe {na é pinaigé mee wà Iésu Kériso}\f + \fr 1:6 \fq Gée goro ê pimeaari imudi kêe… \fl é, \fqa Naigé mee ê pimeaari imudi kà Kériso.\f*. Â go pò goowà, na guwà bujèjai wài, ba na guwà pâ nau têre pwi jè ‘*Picémara Wâdé’ [na rà pame dariwà wà pàra tàpé].  
\v 7 \x - \xo 1:7 \xt Apostolo 15.1,24\x*Êco na càcaa wàrapwiri! Ba nye caapwi co ê Picémara Wâdé kà Kériso. Â wà tèpa pwâ na rà picémara jè popai, âna rà ébii ê âji Picémara Wâdé. Â rà tubagù ê pwâranümawà, ma ipa-imwüruwà. 
\p  
\v 8 \x - \xo 1:8 \xt 1 Korénito 16.22\x*Wâdé naa pinajajairi wà pwi âboro na é picémara cè jè popai, na pi-ité jii ê âji popai na ia bà jèe mara inapàpari tàwà! Â nye ipaiwà mwara wiàna wàibà\f + \fr 1:8 \fq Wàibà—\fl é, \fqa Wâgo. \ft Munaa é pi-inaê côwâ wà Paulo.\f*, é, wiàna pwi jè *angela gée napwéretòotù!  
\v 9 Go\f + \fr 1:9 \fq Go—\ft Grec: \fqa Bà. \ft É pi-inaê côwâ wà Paulo. (Côo \fl note \ft goo 2 Korénito 1.6.)\f* jèe ina tàwà kaa, [na ia go tâa jaawà] â go ina mwara ni, pâ: Wà tàpé na rà picémara ê popai na pi-ité jii ê Picémara Wâdé na ia guwà jèe tòpi, âna wâdé na é tétâjiirà wà Pwiduée! 
\p  
\v 10 \x - \xo 1:10 \xt 1 Tésalonika 2.4\x*[Rà ina wà tàpéebà pâ, na] bà mudàra ma bà pitêrebà ma wà tèpa âboro. Bwa! Go piênawéna kà Kériso co. Câgo mu caa mudàra ma rà wâdéario wà tèpa âboro; â go nye mudàra co ma é wâdéario wà Pwiduée! 
\s1 Todà Paulo ba na é picémara 
\p  
\v 11 \x - \xo 1:11 \xt Mataio 16.17\x*Tèpa cèikî béeò, wâdé na guwà tâmogòori pâ, ê Picémara Wâdé na go gére picémara, âna càcaa muru me gée goo tèpa âboro.  
\v 12 Ba câgo caa tòpi jii pwi jè âboro, â nye ticè âboro na é pacâmuriô goo. Ba nye jè muru na é paari tôo [wà Pwiduée] goo wà Iésu Kériso\f + \fr 1:12 \fq Jè muru na é paari tôo…goo wà Iésu—\fl é, \fqa Wà Iésu Kériso na é pwa ma go tâmogòori, \fl é, \fqa Wà Iésu Kériso na ia é pipaarié tôo.\f*. 
\p  
\v 13 \x - \xo 1:13 \xt Apostolo 8.3\x*Ba guwà tâmogòori bwàti ê càrao béaa, na ia go bwaa tâa na ê pwapwicîri kà [tèpa jènereô, wà] tèpa *Juif. Ba go dau pwi a putàmu naa goo wà tèpa cèikî naa goo wà Iésu. Â go nama rà picâri, ma dau tubaèpà tàra. Â go pwa na go tédidiri ê wâra pwapwicîri kà Pwiduée.  
\v 14 \x - \xo 1:14 \xt Apostolo 22.3\x*Na pàara-bà, âna go dau pitoo paé naa na pwapwicîri kà tèpa Juif, jii tèpa jènereô na pinee kâbà ma wàilà. Â go wénarirà, ba go dau pâra wiâra bwàti diri pâ tûâ ma nyamanya kà tèpa jojoorobà. 
\s2 Go côo Pwina naî Pwiduée 
\p  
\v 15 \x - \xo 1:15 \xt Ésaïe 49.1; Galatia 2.7\x*Êco na wà Pwiduée, âna ia é jèe mara pitòrigario, na ia go bwaa tâa nanaa nyaa kôo, â é todòo gée goro ê pimeaari imudi kêe.  
\v 16 Â, na tòotù na wâdé têe, â é paari tôo wà Pwina naîê, ba na go tâmogòorié. [Â é cùruo pâ] ba na go inapàparié tà tàpé na càra caa tèpa Juif. Â, na wàrapwiri, â câgo caa ilari autâmogòorimuru jii pwi jèpwi.  
\v 17 Ba câgo caa too naa *Iérusaléma, ma bà pipâmaribà ma tèpa mara apostolo béaa kôo. Ba go pâra wài naa napô Arabie. Â géewê, â go wâjué côwâ naa na ville Damas. 
\p  
\v 18 \x - \xo 1:18 \xt Apostolo 9.26\x*Gée na càùru âracié naja, â go too naa Iérusaléma, ba na bu pitâmogòoribu ma Pétéru\f + \fr 1:18 \fq Pétéru—\ft Grec: \fqa Céphas. \ft (Côo Ioane 1.42, ma \fl note\ft .)\f*. Êco na bu tâa wê naa na ârailu nadàpàra pwapwicîri co.  
\v 19 Â câgo caa côo pàra tèpa apostolo, wàco wà Jacques, pwi aéjii kà Pwi Ukai. 
\p  
\v 20 Ê pwina go ina tàwà ni, âna go inapàpari tàwà na ara wà Pwiduée, â câgo caa pwâgàriwà. 
\p  
\v 21 \x - \xo 1:21 \xt Apostolo 9.30\x*Géewê, â [câgo caa tâa napô *Judée, â] go pâra naa na du ére wâ Syrie ma wâ Cilicie.  
\v 22 Êkaa na, [na diri ê pwi pàara-bà, âna] càra caa tâmogòorio wà tèpa cèikî wâ Judée, ba càra mu caa côoô.  
\v 23 Â rà nye po têre ê jèkutâ gooò. Ba rà ina wà pàra tàpé pâ: «Wà pwi âboro bèepwiri, âna wàé kaa pwi a dau tubaèpà tâbà béaa. [Â é pacoo wà tèpa âboro, ba na rà cibwaa cèikî naa goo wà Iésu.] Â nabàni, âna é jèe picémara ê cèikî na ia é mu ténoori béaa!» 
\p  
\v 24 Â gée goo kaa pwiri, â rà cau pwamaina wà Pwiduée. 
\c 2  
\s1 Rà tòpié pàra tèpa apostolo 
\p  
\v 1 \x - \xo 2:1 \xt Apostolo 15.2\x*Jèe 14 naja gée na càùru [ê pai pipaarié tôo kà Pwi Ukai Iésu] na bà mwa wâjué côwâ naa *Iérusaléma, wàibà ma wà Barnabas ma wà Tito.  
\v 2 Ba wà Pwiduée, âna é paari tôo pâ, wâdé na go wâjué côwâ naawê. Â bà ipitiri ma wà tèpa pitûâ kâra wâra pwapwicîri, â go piwiâ tàra ê *Picémara Wâdé, na go gére picémara tà tàpé na càra caa tèpa *Juif. Ba o wâdé naa gooò, wiàna rà o wâgoo ê pwina go pwa. Ba wiàna càcaa wàrapwiri, â pwiri ticèmuru naa goo diri ê wakè kôo\f + \fr 2:2 \ft Dernière phrase—\ft Grec: \fqa Péa piticèmuru naa goo pai itàa kôo béaa ma nabàni.\f*. \fig Paulo ma tèpa pitûâ kâra wâra pwapwicîri wâ Iérusaléma|src="117 CN01970B.TIF" size="col" ref="2.2" \fig* 
\p  
\v 3 [Êco na nye wâdé tàra. Â wâdé tàra mwara ê pai wakè kâbu naima ma] Tito, pwi âboro na câé caa pwi Juif. Â càra caa tacoo gooé pâ, na pwa *kamaî têe, [wiâra nyamanya kà tèpa Juif].  
\v 4 \x - \xo 2:4 \xt Galatia 1.7, 5.1,13\x*Ba wà *Kériso Iésu, âna é jèe tipijè, ba na o nye ticè na o mwa caa piijè côwâ\f + \fr 2:4 \ft 1\+ord re\+ord* phrase—\ft Grec: \fqa Tâa tâjè ê liberté naa goo wà (Kériso Iésu).\f*. 
\p Êco na pwa pàra tèpa âboro, na rà cîâa me naa jaajè [naa na wâra pwapwicîri]. Rà ina pâ, rà tèpa cèikî béejè, êco na rà tèpa ipwa tûâ. Ba rà pwacèwii tèpa coda na rà mara cîâari ê napô, ba na rà côo bwàti ê pai wâro kà tèpa âboro wê\f + \fr 2:4 \ft 4\+ord e\+ord* phrase—\ft Bà napéaati naani ê pai ina wàra ê popai \fqa espions.\f*. [Â dau èpà tàra] ê tàrù na é naa tâjè wà Iésu. Â pwa na rà naa, ma bà tèpa *ênawéna kîri côwâ [kâra pâ naèà ma nyamanya kàra].  
\v 5 Êco na câbà mu caa ipacè naa goorà, â câbà mu caa pitêre dàra, naa na nyi nari muru. Â bà pwamuru ba kàwà ê Picémara Wâdé, na é âjupâra diri\f + \fr 2:5 \ft Ba na o càcaa pitòotéri cè ji nari muru gée goo ê Picémara Wâdé, ma jè o cau tòpi diri pâ aupwényunyuâari kêe.\f*. 
\s2 Rà côo pâ Pwiduée na é cùruo 
\p  
\v 6 Napwa naa goo wà tèpa pitûâ—tèpa âboro imaina naa na cèikî, âna ticè na rà nama go pitòotéri naa na popai na go mu picémara. (Êco na càcaa âjimuru tôo, wiàna rà tèpa âboro imaina naa na pai côo kâra pâ âboro. Ba wà Pwiduée, âna câé caa pwaké goro âboro.) 
\p  
\v 7 \x - \xo 2:7 \xt Apostolo 22.21\x*Êco na rà côoina pâ ipaiwàibu ma wà Pétéru. Ba wà Pwiduée, âna é cùrué pâ, ba na é picémara ê Picémara Wâdé tà tèpa Juif. Â wâgo, âna é cùruo pâ, ba na go picémara tà tàpé na càra caa tèpa Juif.  
\v 8 Pai ina wèe pâ, é wakè wà Pwiduée goo wà Pétéru, ba na é pwi *apostolo kêe naa jaa tèpa Juif; â é wakè gooò, ba na go pwi apostolo kêe, naa jaa pàra tàpé. 
\p  
\v 9 Â napwa naa goo wà tèpa âracié a pitûâ imaina wâna wâra pwapwicîri—wà Jacques, ma wà Pétéru, ma wà Ioane, wàilà na ina goorà pâ ‘tèpa ò kâra wâao kà Pwiduée’—âna [rà côo pâ nye wàrapwiri. Â] rà tòpibu ma wà Barnabas goro îrà étò, â rà inapàpari pâ, na bà tèpa pibéebà [naa goro wakè kà Pwiduée]. Ba napârabu na bu pâra dà tàpé na càra caa tèpa Juif; â wàilà, âna rà pâ dàra wà tàpé na rà tèpa Juif. 
\p  
\v 10 \x - \xo 2:10 \xt Apostolo 11.29–30\x*Â rà nye ilari jiibu co pâ, na bu niimiri tàpé na piticè neemururà, naa na wâra pwapwicîri kàra, wâ Iérusaléma. Â go nye pwa diri kaa gée na âji pwâranümoo. 
\s2 Go patùra Pétéru 
\p  
\v 11-12 \x - \xo 2:11-12 \xt Apostolo 11.3\x*Gée na càùé, â wà Pétéru, âna é caibà na Antioche gée Syrie. Ûna é tapoo tâa jaabà, â é mu ija naima ma wà tèpa cèikî na càra caa tèpa Juif. Êco na wà Jacques, âna é cùru medaribà gée Iérusaléma wà pàra tàpé [na rà dau pwamuru ê nyamanya kà tèpa Juif]. Â wâgo tà wà Pétéru [goro ê pwina rà ina naa gooé] â é tapoo piadié jii tàpé na càra caa tèpa Juif. 
\p Ûna wàrapwiri, â câgo caa piwâ na go patùraé, na ara diri tèpa cèikî, ba na go paari têe pâ, càcaa wâdé ê tûâ kêe bèepwiri. 
\p  
\v 13 Â càcaa wàé co, ba wà diri tèpa cèikî na rà tèpa Juif, âna rà cau pwaduwà kêe, tiagoo wà Barnabas mwara! Ba rà piwâ na rà paari ê âji auniimiri kàra. Êco na rà tâmogòori bwàti pâ, ê pwina rà pwa, âna èpà. 
\p  
\v 14 Ûna go côo pâ, càcaa *tàrù pai pâra kàra, wiâra ê Picémara Wâdé, â go ina tà Pétéru na ara diri ê picaatâa, pâ: «Gà pwi Juif, êco na, na gà tàpo naaco pai pâra kâjè wiâra ê naèà kà tèpa Juif, ba na gà wâro naima ma wà tàpé na càra caa tèpa Juif. Â gorodà na gà tacoo goo tàpé na càra caa tèpa Juif pâ, na rà ipwacèwii tèpa Juif?» 
\s1 Êre Picémara Wâdé 
\p  
\v 15 Napwa naa goobà\f + \fr 2:15 \fq Napwa naa goobà—\fl é, \fqa Napwa naa gooju. \ft Pwiri pâ popai naa na nee tii 15 ma 16 (pwiri tiagoro nee tii 21), âna gòobàra ê popai kà Paulo tà Pétéru.\f*, âna bà tèpa Juif gée na pai pitèpabà. Â béaa, âna bà mu ina goo tàpé na càra caa tèpa Juif pâ, rà ‘tèpa pwa na èpà’, ba càra caa pâra wiâra ê *Naèà kà Moosé\f + \fr 2:15 \ft Grec: \fqa Wàibà, âna bà tèpa Juif gée na pai pitèpabà, â câbà caa tèpa pwa na èpà gée na pàra Ba.\f*. 
\p  
\v 16 \x - \xo 2:16 \xt Apostolo 15.10–11; Roma 3.20–28; Galatia 3.11\x*Êco na nabàni, âna bà jèe tâmogòori pâ, câé caa *tàrù na ara Pwiduée wà pwi jè âboro, gée goro ê pai pitêre dàra kêe ê naèà kà Moosé; â nye êco gée goo ê pai cèikî kêe, naa goo wà Kériso Iésu. Â wàibà, âna bà nye cèikî naa gooé, [ba na o tâa pinaanapô naa nabibiu kâbà ma wà Pwiduée] ma bà tèpa âboro na bà tàrù na araé\f + \fr 2:16 \fq O tâa pinaanapô…bà tàrù na araé—\ft Grec: \fqa Justifiés. \ft Côo \fl note \ft goo Roma 1.17.\f*. Ê pwi pinaanapô ma tàrù bèepwiri, âna me gée goo ê cèikî kâbà naa goo wà Kériso, â càcaa gée goo pai pitêre dàra kâbà ê Naèà. Üu, [go ina mwara pâ]: Nye ticè âboro na ée mwa tàrù na ara Pwiduée, gée goro pai pitêre dàra kêe ê Naèà! 
\p  
\v 17 Êkaa na, wàibà tèpa Juif, âna ia bà mudàra cè pai pwa wèe, ba na bà mwa tàrù na ara Pwiduée. Â bà pâmari, naa goo wà Kériso. Â wà pàra tàpé, âna rà pitòtibà pâ, na bà ‘tèpa pwa na èpà’, ba câbà mwa caa pitêre dàra diri ê Naèà. Üu, rà ina pâ, wà Kériso, âna é popabà, ba na bà tèpa pwa na èpà! Bwa! Càcaa âjupâra\f + \fr 2:17 \ft Grec: \fqa Wiàna bà côoina pâ, bà tèpa pwa na èpà, gée goo pai côoina kâbà ê pai tàrù gée goo Kériso, â gona wà Kériso, âna é pwi ênawéna kâra ê èpà? Bwa! Càcaa wàrapwiri.\f*!  
\v 18 Wàéni ê pwina èpà—wiàna go wâjué côwâ naa goro ê Naèà na ia go jèe tétâjii\f + \fr 2:18 \ft Grec: \fqa Ba wiàna go bari côwâ i pwi ia go jèe tubatiàu, â go paari pâ go pwa na èpà.\f*!  
\v 19 Na go wâro wiâra ê Naèà, â dau pwacoé ma wâdé tà Pwiduée wâgo. Êco na nye gée goo ê Naèà kaa, na go côoina pwiri! Â ni, âna go jèe panuâ ê Naèà, ba na go wâro ba kà Pwiduée. Â câé mwa caa piio côwâ, ba jèe pwacèwii na go bà naa goo ê Naèà. 
\p Ba wiàna é bà naa goro *satauro wà Kériso, âna wàibu ma wàé\f + \fr 2:19 \ft Grec: \fqa Ba nye gée goro ê naèà na go bà naa goo ê naèà, ba na go wâro ba kà Pwiduée. Tanamiribu naa goro satauro, wâgo ma wà Kériso.\f*.  
\v 20 \x - \xo 2:20 \xt Galatia 1.4\x*Â wiàna go wâro, â càcaa wâgo, â wà Kériso na wârori ê wâro kêe wâgooò. Â ê wâro kôo nabàni naa na naiiri âboro, âna go wârori naa na cèikî, naa goo wà *Pwina naî Pwiduée na é meaario, â é bà ba kôo. 
\p  
\v 21 Wàépwiri ê âraimeai, na é naa tâjè wà Pwiduée, gée goro ê *pimeaari imudi kêe, ba na jè tàrù na araé. Â wànau? Gona go o mwa tétâjii pwiri, ba na go tâa goro ê Naèà? Bwa! Ba wiàna pâri ma pwa pinaanapô naa nabibiu kâjè ma wà Pwiduée, ma jè tèpa âboro na jè tàrù na araé, gée goro pai pitêre dàra kâjè ê Naèà, â pwiri gére piticèmuru naa goo ê pai bà kà Kériso\f + \fr 2:21 \ft Grec: \fqa Câgo caa tétâjii ê pimeaari imudi kà Pwiduée. Ba wiàna jè tàrù gée goro ê Naèà, â pwiri piticèmuru naa goo wà Kériso.\f*. 
\c 3  
\ms1 é tipijè jii naèà ê picémara wâdé 
\mr (Naporomee 3–4) 
\p  
\v 1 [Go pò goowà] co tàpé Galatia, ba pwacèwii na pigù ê pûruwà! Dà na é ipa-imwüruwà [ma guwà pàgà jii ê âjupâra]? Go wadipi ina tàwà pâ, wà Kériso, âna é jèe bà naa goro *satauro [ba na wâdé tà Pwiduée wâguwà]? 
\p  
\v 2 Wàéni co ê pwina nümoo na go tâmogòori jiiwà: Gona guwà niimiri pâ, guwà jèe tòpi ê *Nyuâaê Pwicîri, gée goo ê pai wâro kàwà wiâra ê *Naèà? Bwa! Nye gée goo ê pai cèikî kàwà, naa goo ê *Picémara Wâdé goo wà Kériso! [Â guwà tâmogòori bwàti ê pwiibà!]  
\v 3 Gorodà na guwà nama ipa-imwüruwà jii? 
\p Nye ê Nyuâaê Pwicîri, na é tapoo ê wakè naa goowà. Â gona guwà niimiri pâ, guwà mwa tubanabwé goro naiiri âboro? Guwà tèpa pigù!  
\v 4 Gona guwà nama piticèmuru naa goo diri ê pai tâa na aré kàwà tiagoo ni\f + \fr 3:4 \fq Diri ê pai tâa na aré kàwà—\fl é, \fqa Diri ê pwina guwà jèe wârori. \ft Pwiri pâ aré ma tòina kàra, majoroé ê pai cèikî naa goo wà Kériso, é, aupwényunyuâari na rà tòpi.\f*? Guwà tétâjii diri pâ pwiibà? 
\p  
\v 5 Wà Pwiduée, âna é jèe naa ê Nyuâaê Pwicîri, â é nama guwà pwa pâ *câmu kâra pàtàmee, na rà pò goo wà tèpa âboro. Â gona guwà niimiri pâ, nye gée goo ê pai pitêre dàra kàwà ê Naèà? Bwa! [Go ina mwara pâ]: Nye gée goo co ê pai cèikî kàwà, naa goo ê Picémara Wâdé goo wà Kériso! 
\s2 Abéraama âna é pwi câmu 
\p  
\v 6 \x - \xo 3:6 \xt Genèse 12.3; Roma 4.3,16\x*[Jè pûra naa na *Tii Pwicîri pâ] \qt Wà *Abéraama, âna é cèikî naa goo wà Pwiduée, â gée goro ê cèikî kêe, âna wà Pwiduée, âna é nama é pwi âboro na é *tàrù na araé.\qt*\rq Genèse 15.6\rq* 
\v 7 Êkaa na wâdé na guwà tâmogòori pâ, wà diri tàpé na rà cèikî [naa goo wà Pwiduée] âna nye wàilà kaa pwiri tèpa gòobàra Abéraama.  
\v 8 Ba jè pûra mwara naa na Tii Pwicîri pâ, wà Pwiduée, âna é mara ina têe ê popai wâdé bèeni, pâ: \qt Go o mwa *pwényunyuâari diri tèpa Ba wâ gòropuu, gée googà!\qt*\rq Genèse 12.3\rq* 
\p Wàépwiri, na é mara inapàpari pâ, ée mwa tòpi tàpé na càra caa tèpa Juif, [ma tòpò pinaanapô naa nabibiu kàra ma wàé] ma nama rà tàrù na araé. Â nye gée goo kaa ê cèikî kàra na é wàrapwiri. 
\p  
\v 9 Wàrapwiri naa goo diri tàpé na rà cèikî [naa goo wà Pwiduée] ba rà o tòpi jiié i aupwényunyuâari na ia é naa tà Abéraama, gée goro ê cèikî kêe. 
\s1 Càcaa pâri ê Naèà 
\p  
\v 10 \x - \xo 3:10 \xt Deutéronome 27.26\x*Êco na rà tojii wà tàpé na rà niimiri pâ, o wâdé [tà Pwiduée] wàilà, gée goo ê pai pitêre dàra kàra ê Naèà. Ba jèe wii mwara naa na Tii Pwicîri pâ: \qt É tojii wà pwina câé caa pitêre dàra taaci ê pâ naèà, na wii naa na Tii goro ê Naèà!\qt*\rq Deutéronome 27.26\rq* [Â nye dau pwacoé kaa na jè pitêre dàra diri!] 
\p  
\v 11 \x - \xo 3:11 \xt Galatia 2.16\x*Jè côo pâ, o nye ticè âboro na o tàrù na ara Pwiduée, gée goro pai pitêre dàra ê Naèà. Bwa! [Ba, ina naa na Tii Pwicîri pâ] wà pwi âboro na é tàrù na ara Pwiduée, âna wà pwina é cèikî naa gooé. Â nye gée goro co ê cèikî kêe, na tâa têe ê wâro jaa Pwiduée\f + \fr 3:11 \fq Wà pwi âboro na é tàrù… \ft Grec: \fqa Wà pwina é tàrù gée goro ê cèikî, âna o tâa têe ê wâro.\f*. 
\p  
\v 12 Jè côo pâ, ê Naèà, âna câé caa pâra goro ê cèikî, [â nye goro ê wakè kâjè]. Ba wàéni ê pwina jèe wii naa na ê Naèà: \qt É naa wâro, tà pwina é pitêre dàra diri ê pâ na autûâri, na wâna\qt*. \rq Lévitique 18.5\rq* [Â wiàna wàrapwiri, â jè cau tojii, ba càcaa pâri!] 
\p  
\v 13 \x - \xo 3:13 \xt Deutéronome 21.23; Roma 8.3\x*Êco na wà Kériso, âna é pipanuâê, â é jèe tipijè jii ê tojii kâra Naèà, ba é popa naa gòé ê tojii kâjè, [na tanamiriê naa goro satauro]. Ba jèe wii pâ: \qt Tojii wà pwina é utòtòro goro upwâra.\qt*\rq Deutéronome 21.23\rq* 
\p  
\v 14 É wàrapwiri wà Kériso, ba na o tâa tâjè tèpa cèikî naa gooé ê aupwényunyuâari na ia é naa tà Abéraama wà Pwiduée. Â âjupâra mwara naa goo tàpé na càra caa tèpa Juif. Â gée goro ê cèikî kâjè naa gooé, âna jè tòpi ê Nyuâaê Pwicîri, na é mara ina béaa wà Pwiduée pâ, na ée mwa naa tâjè. 
\s2 Naèà âna é me co gée na càùé 
\p  
\v 15-16 \x - \xo 3:15-16 \xt Genèse 12.7, 13.15\x*Biu, âna é ina tà Abéraama wà Pwiduée pâ, na ée mwa pwényunyuâariê. Na jè côo bwàti ê popai kà Pwiduée naa na Tii Pwicîri [naa na *hébéru] â jè pûra pâ é ina pâ, na ée mwa pwényunyuâari wà Abéraama \qt bau ê pwêe\qt*. Pai ina wèe pâ \it âboro na té gée gooé\it*. Càcaa wii pâ, \bdit pâ\bdit*\it pwêe\it*, â nye wii co pâ, \bdit ê\bdit*\it pwêe\it*. Â go popa pwiri, ba na ucina goo wà Kériso, na é caapwi co\f + \fr 3:15-16 \ft Wà Kériso, âna wàé co na é pinaigé mara diri ê aupwényunyuâari ba kâjè na jè wâru. Â ina goojè pâ, jè gòobàra Abéraama, gée goro ê cèikî kâjè naa goo wà Kériso. Grec: \fv \ft 15\+fv*\fqa Go tùra goo pai pwa kà tèpa âboro: Wiàna é ipwataâboro wà pwi âboro, â paâjupâraê…â o nye ticè âboro na o pâri ma é tubatiàu, é, naa cè gòobèreè. \fv \ft 16\+fv*\fqa Napwa naa goo pâ auinabéaa, âna muru na ina tà Abéraama, bau ê pwêe, â càcaa pâ pwêe na wâru. Caapwi co pwi pwêe, âna wà Kériso.\f*. 
\p Wà Pwiduée, âna é *ipwataâboro tà Abéraama, ba na é *paâjupâra ê auina kêe bèepwiri. Â guwà côo, co tèpa béeò, pâ, napwa naa goojè, tèpa âboro, âna wiàna jè ipwataâboro goo cè jè muru na jè ina, â càcaa pâri ma jè pitòotéri, é, tubatiàu ê popai na jè jèe ina. [Â wiàna wàrapwiri naa jaajè tèpa âboro]  
\v 17 \x - \xo 3:17 \xt Exode 12.40\x*â jè tâmogòori pâ, wà Pwiduée, âna o câé mwa caa pitòotéri ê auina kêe, na ia é jèe ipwataâboro goo. 
\p Wàéni ê pwina nümoo na go ina: Napwa naa goo ê Naèà, âna muru na é naa wà Pwiduée, po 430 naja gée na càùru ê auinabéaa kêe tà Abéraama.  ê Naèà, âna càcaa pâri ma é pitòotéri ê ji nari auwii naa na ê auinabéaa kêe\f + \fr 3:17 \ft Dernière phrase—\ft Grec: \fqa  ê Naèà, âna càcaa pâri ma é pitòotéri, nama tiàu ê auipwataâboro.\f*. 
\p  
\v 18 \x - \xo 3:18 \xt Roma 4.14\x*Â wiàna ê aupwényunyuâari, âna o naa tâjè, gée goro [ê pai pitêre dàra kâjè] ê Naèà, â pwiri câé caa me gée goro ê auinabéaa kà Pwiduée. Êco na càcaa wàrapwiri, ba wà Pwiduée, âna ia é naa tà Abéraama ê aupwényunyuâari kêe, gée goo ê auinabéaa kêe têe. Â é naa têe piticèmuru naa goo. 
\p  
\v 19 \x - \xo 3:19 \xt Apostolo 7.38; Roma 5.20\x*Wiàna wàrapwiri, â târa dà ê Naèà? Nye ê muru na ia é naa tâjè wà Pwiduée gée na càùé, ba na paari tâjè ê pâ na èpà na jè pwa. Â é coo tiagoro pai tèepaa me kà Pwi gòobàra Abéraama, na é caapwi co—wà Pwina ée mwa pinaigé mara diri ê aupwényunyuâari\f + \fr 3:19 \fq Wà Pwina… \ft Grec: \fqa Wà Pwina pwa ê auinabéaa ba kêe.\f*. 
\p [Jèpwi mwara, âna ru pi-ité ê Naèà bau ê *auipwataâboro\f + \fr 3:19 \fq Auipwataâboro—\fqa Auinabéaa (promesse). \ft Ipaiwà naa na pâ nee tii 20–22.\f*. Ba jè ina pâ wà Pwiduée, âna é naa] ê Naèà [târa ê Ba] na rà pinaigé mee wà tèpa *angela. Â wà [*Moosé] âna é pwi a-ipa popai kêe.  
\v 20 Êco na, na ia é ipwataâboro wà Pwiduée [tà wà Abéraama] â nye ticè pwi a-ipa popai naa nabibiu kàru. Ba muru na é pwa gée gooé co wà Pwiduée, [â nye ticè popai kà Abéraama naa na]. 
\s2 Naèà âna é wakè co béaa kà Kériso 
\p  
\v 21 \x - \xo 3:21 \xt Roma 8.2–4\x*Wiàna wàrapwiri, â gona ê Naèà, âna é cicara ê auipwataâboro kà Pwiduée? Bwa! Ba nye êco auipwataâboro, na é pame tâjè ê *âji wâro. Â [é tòpò pinaanapô naa nabibiu kâjè ma wàé, â] é nama jè tèpa âboro na jè tàrù na araé. Â ticè jè naèà cèna pâri ma é wàrapwiri.  
\v 22 Êco na ê Tii Pwicîri, âna é inapàpari pâ, na diri pâ muru ma wà diri tèpa âboro, âna rà cau tâa aranara ê pàtàmara èpà. Â ticè pai pwa wèe, ma jè tòpi ê aupwényunyuâari kâra auipwataâboro, êco gée goro pai cèikî kâjè, naa goo wà Iésu Kériso\f + \fr 3:22 \ft Grec: \fqa Êco na, ê Tii Pwicîri, âna é tòpò diri pâ muru na aranara ê èpà, ba na ê auinabéaa, âna o naa tà tàpé na rà cèikî naa goo wà Iésu Kériso.\f*. 
\p  
\v 23 \x - \xo 3:23 \xt Galatia 4.3\x*Béaa, âna pwacèwii na jè tèpa pwa karapuu. Â ê Naèà, âna é pwi a wéaarijè na diri pâ tòotù, tapacîri pwi pàara na o paari tâjè ê naigé mara ê pai cèikî naa goo wà Kériso.  
\v 24-25 \x - \xo 3:24-25 \xt Roma 10.4\x*[Wàéni jè ucina goro ê Naèà]: Béaa, âna é pwacèwii pwi caa kâra câmu kâjè, na é pacâmurijè, ma mara tòcia tâjè wà Kériso, tapacîri ê pai tèepaa kêe. Â nabàni, âna é jèe nye tèepaa me kaa wà Kériso, â jè jèe cèikî naa gooé. Â é jèe nama jè tàrù na ara Pwiduée. Â o càcaa pâri ma é pacâmurijè côwâ ê Naèà. 
\s1 Tèpa naî Pwiduée gée goro ê cèikî 
\p  
\v 26 \x - \xo 3:26 \xt Ioane 1.12\x*Ûna jè\f + \fr 3:26 \fq Jè—\ft Grec: \fqa Guwà \ft (Ipaiwà naa na pâ nee tii 26–29.)\f* cèikî naa goo wà Kériso Iésu, â jè jèe cau tèpa naî wà Pwiduée diri.  
\v 27 \x - \xo 3:27 \xt Roma 6.3\x*Na ia *upwaajè naa na nee wà Kériso, â jè jèe coona ê ârabwée na bwaa âmuê—ba na jè wàra na é wà\f + \fr 3:27 \ft Grec: \fqa Wà diri tàpé na upwaarà naa goo wà Kériso, âna rà coona wà Kériso. \ft Ucina goo pai naaco ê tûâ kâjè na èpà, ba na jè wârori ê wâro na bwaa âmuê ma wà Kériso.\f*. 
\p  
\v 28 \x - \xo 3:28 \xt Roma 10.12\x*[Na jè jèe tâa goo wà Kériso, âna] jèe nye ticè na pi-ité naa nabibiu kà tèpa Juif ma tàpé na càra caa tèpa Juif; â naa nabibiu kà tèpa *ênawéna kîri kà tèpa âboro, ma wà tàpé na pwa tàrù kàra; â naa nabibiu kà tèpa paao ma pa ilàri. Ba jè jèe caapwi, gée goo na jè caapwi ma wà Kériso Iésu. 
\p  
\v 29 \x - \xo 3:29 \xt Roma 4.13\x*Â wiàna jè jèe tâa gooé, âna jè tèpa gòobàra Abéraama. Â tâa tâjè diri ê pâ aupwényunyuâari, na ia é mara ina wà Pwiduée tà Abéraama. 
\c 4  
\s2 Jè tèpa naîê â càcaa tèpa ênawéna co 
\p  
\v 1 Guwà jèe niimiri cai ê pwini, pâ: Wà pwi âboro, âna ée mwa tòpi diri pâ neemuru wà caa kêe, [na ée mwa pwi âboro maina]. Êco na, na é bwaa nari èpo, â câé caa piwéna jii tèpa *ênawéna kîri kà pwi caa kêe.  
\v 2 Â é nye ciburà pitêre dà tàpé na rà wéaarié, tèepaa naa na tòotù na é jèe câmuri wà pwi caa kêe. 
\p  
\v 3 \x - \xo 4:3 \xt Kolosé 2.20\x*Ipaiwà naa goojè. Ba béaa, âna jè pwacèwii tèpa èpo, â jè tèpa ênawéna kîri kâra pâ naèà ma duée imudi\f + \fr 4:3 \fq Pâ naèà ma duée imudi—\fl é, \fqa Pâ pàara ê gòropuu.\f*.  
\v 4 \x - \xo 4:4 \xt Ioane 1.14; Roma 1.3\x*Êco na, na pàara na é jèe tàmara câmuri wà Pwiduée, â é panuâ me Pwina naîê darijè naa gòropuu\f + \fr 4:4 \fq Darijè naa gòropuu—\ft Grec: \fqa É pwina naî tô jè ilàri.\f*. Â é wâro aranara ê pitûâ kâra ê *Naèà kà Moosé.  
\v 5 É pipanuâê, ba na é tipijè jii ê Naèà na piijè, â é nama jè tèpa âji naî Pwiduée. 
\p  
\v 6 \x - \xo 4:6 \xt Roma 8.15–17\x*Â târa ma jè tâmogòori pâ jè tèpa naîê, âna wà Pwiduée, âna é tòpò naa na pwâranümajè ê Nyuâaê Pwicîri kà Pwina naîê. Â ê Nyuâaê Pwicîri, âna é cètùujè, ma jè ina tà Pwiduée [naa na ipwàdée] pâ: «Au! Pwiduée, Caa kôo!»  
\v 7 Êkaa na jèe ticè na piijè, ba jè jèe tèpa naî Pwiduée. Â ée mwa naa tâjè diri ê pâ aupwényunyuâari kà tèpa naîê, na é tàmara ina béaa. 
\s1 Cibwaa nama piiwà côwâ! 
\p  
\v 8 Napwiri, âna câguwà caa tâmogòori Pwiduée, â guwà tèpa ênawéna kîri kâra pâ nari duée, jii wà Pwiduée na é caapwi co.  
\v 9 Êco na nabàni, âna guwà jèe pâmari. (Â nye âjupâra pâ, nye wà Pwiduée kaa na é jèe pâmariwà.) Â, na araé, âna ticè nii kâra pâ duée imudi, ma pâ naèà; â ticè câmu kàra. 
\p Wànau? Cina guwà tabiiwà wâjué côwâ, ma guwà pitêre dàra côwâ pâ muru bèepwiri?! Nümawà na guwà jèu tèpa ênawéna kîri kàra côwâ?  
\v 10 \x - \xo 4:10 \xt Roma 14.5; Kolosé 2.16\x*Gorodà na guwà papwicîri pàra tòotù, ma pàra parui, ma ê pàra pàara, ma ê pàra naja?  
\v 11 Auwa! Wàra munaa piticèmuru naa goo diri ê wakè kôo jaawà! 
\p  
\v 12 Go tacoo goowà, co tèpa béeò, naa na nee Kériso, pâ, na guwà ipwacèwiio, [â guwà nama tipiwà jii diri pâ pwi bèepwiri]! Ba wâgo, [pwi *Juif, âna jèe tipio jii ê Naèà, ba] na go pwacèwiiwà [na câguwà caa tèpa Juif]. 
\p Béaa, âna dau wâdé pâ tûâ kàwà tôo, â wâdé na guwà ciburà wàrapwiri\f + \fr 4:12 \ft Dernière phrase—\ft Grec: \fqa Jèe câguwà caa pwa tôo cèna èpà.\f*.  
\v 13 Na ia go mara picémara tàwà ê *Picémara Wâdé, âna go jèe tèepaa mariwà, gée goo pai maagé kôo.  
\v 14 Â [go tâmogòori pâ] guwà géaa goo pwiri, êco na câguwà caa pwatétéri tôo, ma tétâjiio. Bwa, guwà nye tòpio pwacèwii na go pwi *angela kà Pwiduée, ma pwacèwii na wâgo Kériso Iésu.  
\v 15 Â guwà nye dau ipwàdée kaa, ma piêgòtùru, ba na guwà pitu tôo. Ba guwà ipanuâwà diri bau ê pâ wâdé kàwà ba kôo\f + \fr 4:15 \ft 2\+ord e\+ord* phrase—\ft Grec: \fqa Wâpà ê ipwàdée kàwà? Go ina tàwà pâ, béaa, âna pwiri guwà èrù du âraporomeewà ma guwà naa tôo, wiàna pâri.\f*! 
\p  nabàni, âna é wâpà ê pimeaari ma ipwàdée kàwà bèepwiri?  
\v 16 Gona guwà niimiri pâ, go pwi a cicarawà, gée goo na go ina tàwà ê âjupâra?! 
\s2 Cibwaa têre tèpa ipa-imwüruwà 
\p  
\v 17 [Go tâmogòori pâ, wà tèpa pacâmu na rà medariwà]\f + \fr 4:17 \fq Wà tèpa pacâmu na rà medariwà—\ft Côo Galatia 1.7.\f*, âna rà dau kairiwà. Êco na càra caa wàrapwiri, gée na âji pwâranümarà. Ba nümarà na rà pa-ipiinariwà jiio, ba na guwà pâra wiârà co. 
\p  
\v 18 Na ia go tâa jaawà, â guwà gòo, ba na guwà pwa na wâdé, [â guwà pâra wiâô]. Â wâdé na guwà nye tà wàrapwiri, wiàna tiàuo jaawà\f + \fr 4:18 \fl É, \fqa Wâdé na rà imudàra ma rà pwa na wâdé na pàara na tiàuo, pwacèwii na pàara na go tâa jaawà. \ft Pwiri popai goo wà tàpé na rà kairi tàpé Galatia, é, pwiri popai goo wà tàpé Galatia.\f*. 
\p  
\v 19 Au, [go meaariwà] co tèpa âji naîô! Â go po dau maagé côo, na go niimiriwà—pwacèwii ê maagé kâra ilàri na é pitàmari èpo. Â o càcaa tipio jii pwiri, na bwaa càcaa pâji tâbawêe ê wâro kà Kériso naa goowà, â bwaa câguwà caa pâji pwacèwiié.  
\v 20 Êco na jèe câgo caa tâmogòori ê pwina go pwa [ba na go pitu] tàwà. Â po dau nümoo na go tâa jaawà, ba na go tàpo ina ba kîri tàwà, [êco na càcaa pâri]. 
\s1 Du ârailu auipwataâboro 
\p  
\v 21 Gona wà pàra tàpé gée goowà, âna nümarà na rà pitêre dàra ê Naèà kà Moosé? Â wâdé, êco na wâdé na rà têre bwàti ê pwina é ina i Naèà.  
\v 22 \x - \xo 4:22 \xt Genèse 16.15, 21.2\x*Ba jèe wii [naa na *Tii Pwicîri] pâ, wà *Abéraama, âna ârailu tupédu naîê. Pwi jèpwi, [wà Ismaël] âna wà pwina naî Agar, wà tô ênawéna kîri kêe; â wà pwi jèpwi, [âna wà Isaaka] âna wà pwina naî Sara, tô âji wâdèe. Ba wà Sara, âna câé mu caa tô ênawéna kîri kà pwi jè âboro. 
\p  
\v 23 \x - \xo 4:23 \xt Roma 9.7–9\x*Wà pwina naî tô ênawéna kîri kêe, âna pitèpaé, gée goro co ê pwina é pwa wà pwi âboro, wà Abéraama. Êco na wà pwina naî tô wâdèe Sara—wà tô na pwa tàrù kêe—âna pitèpaé, ba nye wà Pwiduée kaa, na é pacoo ê auinabéaa, na pàara kêe\f + \fr 4:23 \ft Grec: \fqa Wà pwina naî tô ênawéna kîri kêe, âna pitèpaé, wiâra ê naiiri âboro; â wà pwi naî tô na pwa tàrù kêe, âna é pitèpa gée goro ê auinabéaa.\f*. 
\p  
\v 24-25 Wà du ilàri bèepwiri, âna du ucina ba kâjè, goro ê du *auipwataâboro [na é pwa wà Pwiduée ba kâra ê Ba kêe]. Wà Agar, tô ênawéna kîri kà Abéraama, âna é ucina [goro ê Naèà, na ia é naa wà Pwiduée târa ê Ba kêe, tèpa Juif]. Ba rà jèe pâ nau tèpa ênawéna kîri [kâra ê Naèà] pwacèwii Agar ma wà tèpa gòobèreè. Â ê ville [kà tèpa Juif] *Iérusaléma, âna é pwacèwii ê gòrojaa Sinaï wâ napô Arabie, [na ia rà mara tòpi ê Naèà naawê]. Ba du ére-bà, âna câmu kâra pai pii tèpa âboro. 
\p  
\v 26-28 \x - \xo 4:26-28 \xt Hébéru 12.22; Auinapàpari 21.2,10\x*\x - \xo 4:26-28 \xt Ésaïe 54.1\x*\x - \xo 4:26-28 \xt Roma 9.7\x*Napwa naa goo wà Sara, âna é ucina goo ê auinabéaa kà Pwiduée, na tipi tèpa âboro jii ê pwina piirà goo. Â pwa pwi jè Iérusaléma, na wânidò *napwéretòotù, âna pwi napô kà diri tàpé na tipirà. Â dau wâru wàilà. Ba jèe nye wii naa na Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt Gà ipwàdée wâgà,\qt* 
\q1 \qt napô Iérusaléma\qt* 
\q1 \qt na ticè èpo'gà!\qt* 
\q1 \qt Nyabi ma ipwàdée,\qt* 
\q1 \qt wâgà na câgà caa pitàmari èpo!\qt* 
\q1 \qt Rà jèe tétâjiigà,\qt* 
\q1 \qt êco na gà mwa piétò!\qt* 
\q1 \qt O dau wâru èpo'gà\qt* 
\q1 \qt jii tô na pwa éaé!\qt*\qs Ésaïe 54.1\qs* 
\b  
\m Guwà côo, co tèpa béeò naa goo Kériso, wà tèpa èpo kêe, âna nye wàijè kaa! Üu, jè tèpa âji naîê, â câjè caa tèpa ênawéna kîri kà pwi jèpwi. Ba jè pwacèwii Isaaka, pwina naî Abéraama ma wà Sara\f + \fr 4:26-28 \ft Grec: \fv \ft 26\+fv*\fqa Êco na tô Iérusaléma na wânidò, na é tô nyaa kâjè, âna pwa tàrù kêe… \fv \ft 28\+fv*\fqa Êco na wâguwà, âna guwà tèpa aéjii kà Isaaka, tèpa naîê wiâra ê auinabéaa.\f*. 
\p  
\v 29 \x - \xo 4:29 \xt Genèse 21.9–10; Ioane 8.35\x*Napwiri, âna [wà Ismaël, pwina naî tô ênawéna kîri, âna é tubaèpà tà wà Isaaka]. Guwà côo, wà pwina naîê na pitèpaé gée goro ê auniimiri kâra âboro, âna é tubaèpà tà pwi naîê [na pitèpaé gée goro ê auinabéaa kà Pwiduée]. Â nabàni, âna nye tàgére ipaiwà tâjè, na pitèpajè gée goo ê Nyuâaê Pwicîri. 
\p  
\v 30 É ina pâ wànau i Tii Pwicîri naa goo pwi bèepwiri? Wàéni: \qt Guwà tü tà tô ênawéna kîri, ma wà pwina naîê. Ba wà pwiibà, âna o câé caa tòpi pâ wâdé jii caa kêe. Wàco pwina naî tô ilàri na pwa tàrù kêe, âna ée mwa tòpi diri.\qt*\rq Genèse 21.10\rq* 
\p  
\v 31 Guwà côo, co tèpa béeò naa goo Kériso, câjè caa tèpa ênawéna kîri kâra ê Naèà. Jè tèpa âji naî Pwiduée na pwa tàrù kâjè\f + \fr 4:31 \ft Grec: \fqa Câjè caa tèpa naî tô ênawéna kîri kà pwi jèpwi. Â jè tèpa naî tô ilàri na pwa tàrù kêe.\f*! 
\c 5  
\s1 É jèe tipijè Kériso 
\p  
\v 1 É tipijè wà Kériso, ba na o ticè na o mwa caa piijè côwâ. Â wâdé na guwà cipa ba mwü pai tipiwà. Â guwà cibwaa nama guwà tèpa *ênawéna kîri côwâ kâra jè naèà. 
\p  
\v 2-3 Guwà têre, làpé! Ba wâgo, Paulo [pwi *apostolo] âna go ina tàwà ba gòo pâ: Wiàna guwà [mudàra ê pinaanapô ma wà Pwiduée goro ê pai] pwa *kamaî wiâra ê *Naèà, â wâdé na guwà pitêre dàra diri pàra ére mwara gée goro ê Naèà. Â wiàna wàrapwiri, â piticèmuru naa goo ê pwina é pwa ba kâjè wà Kériso! 
\p  
\v 4 Wà pàra tàpé gée goowà, âna rà o mudàra, ma rà *tàrù na ara Pwiduée, gée goro pai pitêre dàra kàra ê *Naèà. [Rà ipwacôoco!] Ba péa pa-ipiinarirà jii wà Kériso, ma ê *pimeaari imudi kà Pwiduée. 
\p  
\v 5 Êco na wàijè, âna jè cèikî co, â jè tapacîri naa na ipwàdée, ê tòotù, na ée mwa bàra tòpijè na araé wà Pwiduée, â o wâdé têe wàijè. Â é pitu tâjè ê Nyuâaê Pwicîri, na pàara na jè bwaa tapacîri ê pwi tòotù-bà\f + \fr 5:5 \ft Grec: \fqa Wàijè, âna jè tapacîri, gée goro ê cèikî, ê pai tàrù kâjè goro ê Nyuâaê.\f*. 
\p  
\v 6 \x - \xo 5:6 \xt 1 Korénito 7.19; Galatia 6.15\x*Wiàna pwa kamaî tâjè, é, wiàna càcaa pwa kamaî tâjè, â nye piticèmuru naa goo, ba jè tâa goo wà Kériso Iésu. Â ê pwina âjimuru, âna êco ê cèikî kâjè [naa gooé]. Â ê cèikî kâjè, âna é âpàpaa\f + \fr 5:6 \fq Âpàpaa—\fqa Manifester, montrer.\f*, wiàna jè meaari [pàra tàpé]. 
\s2 Wàilàapà na nama guwà pàgà? 
\p  
\v 7 Ico tèpa béeò, guwà jèe nye pâra bwàti [naa goo wà Kériso]. Â wàilàapà na nama guwà pàgà jii ê naigé-bà?  
\v 8 Càcaa wà Pwiduée, ba nye wàé na é todàwà!  
\v 9 \x - \xo 5:9 \xt 1 Korénito 5.6\x*[Ipwacôoco, ba wà pwi caapwi âboro na é pwâ, âna pâri ma é nama guwà cau imwüru diri.] Pwacèwii na jè mu ina pâ: «Ê ji nari nyaa kâra poloa, âna pwa ma é too ê poloa.»  
\v 10 \x - \xo 5:10 \xt 2 Korénito 11.15; Galatia 1.7\x*Êco na go cèikî ba mwü pâ, guwà o mwa tâa goo ê auniimiri kôo, gée goo pai caapwi kâjè naa goo Pwi Ukai. 
\p Napwa naa goo wà pwi âboro na é pwa ma gùmagù ê pwâranümawà, â wà Pwiduée, âna ée mwa nye pitèié ma pwa wârimuru têe. Nye ipaiwà, wiàna wà pwiibà, na é pwi âboro imaina naa jaawà. 
\p  
\v 11 Ico tèpa béeò naa na nee wà Kériso, câgo mu caa picémara ê pai pwa kamaî, wiâra ê nyamanya kà tèpa *Juif. Ba wiàna go gére wàrapwiri, â pwiri càra caa pi-inaô ba èpà? Bwa! Wàéni ê pwina go picémara: [É bà wà pwi *Mesia, naa goro] ê *satauro. Â wàépwiri muru na tanoori tèpa Juif\f + \fr 5:11 \ft Tanoorirà ba wà pwi Mesia, âna pwi ukai me gée goo Pwiduée, na ia rà tapacîê gée na biu. Càra caa côoina pâ wà Iésu, âna é pwi Mesia.\f*. 
\p  
\v 12 Napwa naa goo wà tèpa pi-iluuriwà, âna [jèe oratôo goorà]. Wiàna nümarà na rà pwa kamaî tàwà, â wâdé wiàna rà pitapàgà tâjii ê jè ére paao goorà! 
\s1 Pitêre dàra Nyuâaê Pwicîri 
\p  
\v 13 \x - \xo 5:13 \xt 1 Pétéru 2.16\x*Jèe nye todàwà, co tèpa béeò naa goo Kériso, ba na tâa tàrù kàwà, â tipiwà jii diri pâ muru na piiwà. Êco na guwà cibwaa popa pai tàrù kàwà bèepwiri, ma guwà pwa-imudirimuru, wiâra ê câbawâdé kàwà na èpà. Bwa. Guwà piênawéna kàwà jècaa naa na pimeaari.  
\v 14 \x - \xo 5:14 \xt Roma 13.9\x*Diri ê êre Naèà kà *Moosé, âna é tâa na ê aupitûâri na caapwi. Wàéni: \qt Gà meaari tèpa âboro\qt*\f + \fr 5:14 \fq Tèpa âboro—\ft Grec: \fqa Pwi âboro na é tàmwünyabwerigà, \fl é, \fqa pwi jèneregà.\f*\qt , pwacèwii ê pai pimeaarigà côwâ.\qt*\rq Lévitique 19.18\rq* 
\p  
\v 15 Wiàna guwà ciburà pidàdàrùwà pwacèwii ê pâ macii a piugà, â guwà pwacôoco, ba péa tà tiàuwà.  
\v 16 Wàépwiri na go ina tàwà: Guwà pitêre dàra ê Nyuâaê Pwicîri. Ba wiàna wàrapwiri, â o câguwà caa pâra wiâra ê pâ câbawâdé kàwà na èpà.  
\v 17 \x - \xo 5:17 \xt Roma 7.15–23\x*Ba ê pâ câbawâdé kâjè bèepwiri, âna rà cicara ê Nyuâaê Pwicîri; â ê Nyuâaê Pwicîri, âna é cicara pâ câbawâdé kâjè na èpà. Â ru ipaa naa goojè. Êkaa na pitadàrù ê pwâranümajè.  
\v 18 Â wiàna é pitûâ kàwà ê Nyuâaê Pwicîri, â o jèe câguwà caa tâa aranara ê Naèà. [Â wàépwiri ê êre i pwi ia go ina tàwà.] 
\s2 Pwâra wakè kâra câbawâdé na èpà 
\m  
\v 19 \x - \xo 5:19 \xt 1 Korénito 6.9–10\x*Jè côo bwàti ê pâ tûâ kà tàpé na rà pipanuârà, ba na rà pâra wiâra ê pâ câbawâdé kàra: 
\li1 Rà naa nümarà naa goo pâ muru na jè kamu goo; 
\li1 Rà ipuu imudi ma pàra tàpé; 
\li1 Rà pwa pâ tûâ na miiri goro ê pâ naiirà; 
\li1  
\v 20 Rà pwamaina pâ *ânuurumuru, â rà pwa wâi, â rà pitêre dàra pâ duée; 
\li1 Rà piêbà, â rà piboo; 
\li1 Rà pièpàri, â rà iputàmu; 
\li1 Rà pipwamainarà côwâ, â rà còogai pàra tàpé; 
\li1 Rà pitadàrùrà, â rà niimiri pâ, nye âjupâra co ê pwina rà ina naa na jèpa puco kàra; 
\li1  
\v 21 Rà iari pâ neemuru pàra tàpé; 
\li1 Rà ipwirié, â rà pi-ija ma piwâdo pwacèwii pâ puàkà na rà picaatâa. 
\b  
\m  wâru mwara pâ muru na èpà na rà pwa.  go ina tàwà mwara ê pwina go jèe ina pâ: Wà tàpé na rà pwa ê pâ muru bèepwiri, âna o càra caa tòpi ê pâ aupwényunyuâari kâra ê *Mwaciri kà Pwiduée. 
\s2 Pwâra wakè kâra Nyuâaê Pwicîri 
\m  
\v 22 Êco na wàéni ê pwêe na é tòpò ê Nyuâaê Pwicîri naa na wâro kâjè: 
\li1 Pimeaari; 
\li1 Pipwàdée; 
\li1 Pinaanapô; 
\li1 Pidàpwicâari; 
\li1 Piwâdéari; 
\li1 Piênawéna; 
\li1 Pitêre dàra; 
\li1  
\v 23 Pitâa na tànana; 
\li1 Pitòimiri. 
\b  
\m  ê Naèà, âna nye âji ticè na é ina naa goo pâ pwi bèepwiri.  
\v 24 \x - \xo 5:24 \xt Roma 6.6; Kolosé 3.5\x*Wàijè na jè tèpa âboro kà Kériso Iésu, âna jè jèe tanamiri naa goro satauro ê pâ câbawâdé kâjè na èpà.  
\v 25 Â wiàna é pawârojè ê Nyuâaê Pwicîri, â wâdé na jè nama é pitûâ kâjè.  
\v 26 \x - \xo 5:26 \xt Filipi 2.3\x*Jè cibwaa pipwamainajè, ma pipaarijè! Jè cibwaa pigàdàra ma piputàmu! Â jè cibwaa piêbà ma piboo! 
\c 6  
\s1 Bénabwé popai 
\p  
\v 1 \x - \xo 6:1 \xt Mataio 18.15\x*Tèpa âji béeò naa goo wà Kériso, wiàna guwà pâmari pâ, wà pwi jè béewà, âna é gére pwa na èpà, â wâdé na guwà popaé me côwâ naa na naigé na wâdé. Wàépwiri ê napârawà, wiàna guwà [ina pâ guwà] cimwü\f + \fr 6:1 \fq Wiàna guwà ina pâ guwà cimwü—\ft Grec: \fqa Wà tàpé gée goowà na rà cimwü. \ft É ina pwiri wà Paulo, ba na é tatéerà, ba rà pi-ina kàra.\f* naa na pai wâro kàwà wiâra ê Nyuâaê Pwicîri. Â guwà ina ba kîri têe. Â guwà ipwacôoco, wâguwà diri, ba péa dàtiwà mwara, ma guwà pwa ê pwina èpà.  
\v 2 \x - \xo 6:2 \xt Roma 15.1\x*Guwà pitu tàwà jècaa, ma pitûri ê nakake kàwà. Â, naa wàrapwiri, â guwà pitêre dàra ê aupitûâri kà Kériso [pâ, na jè pimeaarijè, ba wàépwiri ê âji *Naèà kâjè]. 
\p  
\v 3 Wiàna é niimiri wà pwi jèpwi pâ, pwamuru naa gooé, â wà pwiibà, âna é pitanami, ba nye piticèmuru naa gooé!  
\v 4 Êkaa na, gà cibwaa ciburà côo pwi jèpwi, ba na gà ipwamainagà jiié. Gà nye pitèi côwâ ê pâ tûâ'gà. Â wiàna wâdé, â pâri ma gà ipwàdée goo.  
\v 5 \x - \xo 6:5 \xt Roma 14.12\x*Ba wâdé na jè nye côo jècaa ê pâ jèpa tûâ kâjè. 
\p  
\v 6 \x - \xo 6:6 \xt 1 Korénito 9.11,14\x*Jèpwi mwara: Wâdé na guwà ipâdi ê pâ wâdé kàwà ma wà pwina é pacâmuriwà goo ê Popai. 
\s2 Jè piûnyari pwina jè câmi 
\p  
\v 7 \x - \xo 6:7 \xt Roma 8.13\x*Gà ipwacôogà naa goro ê càragà! Gà cibwaa niimiri pâ gà o cârü na ara wà Pwiduée\f + \fr 6:7 \ft 2\+ord e\+ord* phrase—\ft Grec: \fqa O câjè caa gàdà wà Pwiduée.\f*! Ba gà o nye piûnyari ê pwina gà câmi.  
\v 8 Ba wiàna jè câmi, wiâra pâ câbawâdé kâjè na èpà, â jè o mwa piûnyari ê pwâra bà, ma pai tubatiàujè. Êco na, wiàna jè câmi wiâra pwina nüma ê Nyuâaê Pwicîri goo, â jè mwa piûnyari ê *wâro dàra gòiri jaa Pwiduée.  
\v 9 Êkaa na jè cibwaa nama oratâjè, ma jè pwa ê pwina wâdé! Â jè cibwaa pipanuâjè! Ba o mwa tèepaa ê tòotù, na jè mwa piûnyari [ê aupwényunyuâari].  
\v 10 Gée goo kaa diri pwiri, â jè popa ê pàara na tâa tâjè, ba na jè pwa na wâdé tà diri tèpa âboro. Â jè dau wàrapwiri tà tèpa cèikî béejè! 
\s2 Ipicijii 
\p  
\v 11 Wâgo Paulo, na go cipa i bépwa tii\f + \fr 6:11 \fq Wâgo Paulo, na go cipa i bépwa tii—\ft Na ia é pwa tii, â é tùra, â wà pwi jè âboro \fqa (secrétaire)\ft , âna é wii ê pwina é ina. Êco na é popa ê bépwa tii wà Paulo, ba na é pwabwàcu tàra.\f*, ba na go tubanabwé i tii. Guwà côo pâ aupwa âmu maina na go pwa!  
\v 12 [Wàéni ê pwina go ina tàwà]: Guwà ipwacôowà goo wà tàpé na nümarà na rà pwa *kamaî tàwà! 
\p Rà wàrapwiri, ba na rà wâdéarirà tèpa âboro. Ba wâgotàra [goo wà tèpa *Juif]. Ba [wiàna rà picémara ê popai goro ê pai bà kà Kériso] naa goro *satauro, â o péa tubaèpà tàra.  
\v 13 Pwiri gére pwa kamaî tàra, êco na càcaa âji nümarà na rà pitêre dàra ê Naèà kà *Moosé. Nümarà co na rà pi-ina kàra, na ara tèpa Juif. Wâdé tàra na rà ina pâ, nye wàilà kaa, na rà nama guwà tòpi ê nyamanya bèepwiri kà tèpa Juif\f + \fr 6:13 \ft Grec: \fqa Ba wà tàpé na pwa kamaî tàra, âna càra caa pâra wiâra ê Naèà. Êco na wâdé tàra na pwa kamaî tàwà, ba na rà pi-ina kàra goo ê naiiwà.\f*. 
\p  
\v 14 Auwa! Wâgo, âna câgo caa pi-ina kôo goro ê muru na wàrapwiri. Go inapàpari co ê pai bà kà wà Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso, naa goro satauro. Â gée goo kaa pwiri, â câ mwa caa âjimuru tôo diri pâ tûâ, na dau pwamuru naa goo naa na pé gòropuu bèeni. Pwacèwii na rà jèe bà diri pâ pwi bèepwiri naa gooò. Â wâgo, âna pwacèwii na go jèe bà, naa na càra gòropuu\f + \fr 6:14 \ft Grec: \fqa Êco na wâgo, âna câgo caa pi-ina kôo, â go pi-ina kôo co, goro ê satauro kà Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso. Gée gooé, âna jèe tanamiri naa goro satauro ê gòropuu ba kôo, â wâgo mwara ba kâra gòropuu.\f*. 
\p  
\v 15 \x - \xo 6:15 \xt 2 Korénito 5.17; Galatia 5.6\x*Wiàna pwa kamaî tâjè, é, wiàna càcaa pwa kamaî tâjè, â nye piticèmuru naa goo. Ê pwina pwamuru naa goo, âna, naa tòotéri ê pai wâro kâjè. Ba wà Pwiduée, âna é nama jè tèpa âboro na jèe bwaa âmuê. 
\p  
\v 16 Wâguwà na guwà wâro wiâra ê aupitûâri kôo bèepwiri, âna nye wâguwà kaa ê âji Ba kà Pwiduée\f + \fr 6:16 \fq …Âna nye wâguwà kaa e âji Ba kà Pwiduée—\fl é, \fqa …Bau ê âji Ba kà Pwiduée.\f*—ê Ba *Isaraéla [na bwaa âmuê]! Wâdé na é cau *pwényunyuâariwà diri wà Pwiduée ma naa tàwà ê pinaanapô kêe! 
\p  
\v 17 \x - \xo 6:17 \xt 2 Korénito 4.10\x*[Go tubanabwé naa goo pai ina wèe pâ]: Wà tàpé na rà cicarao\f + \fr 6:17 \fq Cicarao—\ft Grec: \fqa Pi-iluurio. \ft Pwiri popai goo wà tèpa pwa pupûra na rà tèpa pwâ, na rà ina pâ, câé caa pwi âji apostolo wà Paulo. É, pwiri ora tà Paulo goo wà tàpé Galatia na rà ciburà pi-iluurié goro pai nümarà dàra pâra wiâ ê Naèà kà Moosé.\f*, âna wâdé na rà coo! Ba [nye wà Iésu kaa na é naa tàrù kôo. Â] go jèe dau pwamaagé côo na go wakè ba kêe. Â pâ aurumuru na wâ naiio, âna nye câmu kêe. 
\p  
\v 18 Tèpa cèikî béeò, wâdé na é pwényunyuâariwà wà Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso, gée goo ê *pimeaari imudi kêe! 
\cls Cidòri nyuâawà! Amen!