\id EPH  
\h Éféso 
\toc1 Éféso (Éphésiens) 
\toc2 Éféso 
\toc3 Éféso 
\mt2 Tii kà Paulo 
\mt3 tà tàpé 
\mt1 Éféso 
\imt1 Bétapoo popai 
\is1 Wàilàapà na wii tii bèeni? 
\ip Wà Paulo, pwi *apostolo. 
\is1 É wii wiidà? 
\ip Nabibiu kâra *naja 60 ma 62, na pai tapoo tâa kà Paulo na karapuu wâ *Roma \bk (Apostolo 28.30–31)\bk*. Na pwi pàara bèepwiri, âna é wii mwara tii tà Philémon, ma tii tà tàpé Filipi ma tàpé Kolosé. 
\is1 É wii tâî? 
\ip Tà tèpa cèikî na càra caa tèpa *Juif, wâna province Asia (Turquie nabà). \fig |src="Map Eph.tif" size="col" loc="1.0" ref="Éféso 1:0" \fig*Rà tâa na ville Éféso ma pàra ére na wâmwünyabweri wê. Munaa é wii, ba na o pûra paé, naa na pâ wâra pwapwicîri. Câé caa tâmogòori diri tèpa âboro na é wii tàra (côo 1.15; 3.2), ba é wii 4, é, 5 naja gée na càùru pai tâa kêe wâ Éféso \bk (Apostolo 19.10)\bk*, â jèe pipâra pâ ê *Picémara Wâdé. 
\is1 Cina é wii? 
\ip É wii, ba na é paari tâjè tèpa cèikî pâ, po dau maina awé *aupwényunyuâari na é pinaigé mee wà Iésu Kériso. Â é pwa pupûra tâjè ma jè wârori ê wâro na wâdé tà Pwiduée. 
\is1 Dà êre ê tii bèeni? 
\ip Dau pwényuâa wà Pwiduée, ba é niimiri, gée na biu, pâ, na ée mwa naa tâjè diri pâ wâdé kêe. Gée goro ê *pimeaari imudi kêe, â é upajè jii pâ èpà kâjè, â é naa tâjè ê *âji wâro jaaé. Â é naa tâjè ê autâa wâ *napwéretòotù ma wà Kériso, ma diri aupwényunyuâari kêe—aupwényunyuâari nabà, ma aupwényunyuâari na o mwa me. É wàrapwiri, gée goro ê pai tâa kâjè, goo wà Kériso (2.6). 
\ip Gée goo kaa pwiri, â caajurijè ma wà diri tèpa cèikî naa goo Kériso, ma jè caapwi wâra pwapwicîri. Wâru pâ ucina goo ê wâra pwapwicîri na é ina wà Paulo. Ba jè pwacèwii ê naii Kériso (1.22–23); â jè pwacèwii ê wâ kà Pwiduée (2.19–22); â jè pwacèwii tô wâdà Kériso (5.23–32). 
\ib  
\im Wiàna wàrapwiri, â wâdé na jè wârori ê wâro na wâdé tà Pwiduée: 
\ili1 • Jè wakèri ê âraimeai na é naa tâjè ê Nyuâaê Pwicîri, ba na jè pagòo ê wâra pwapwicîri (4.1–16); 
\ili1 • Jè tétâjii diri ê pâ tûâ ma càra na miiri, â jè wâro na pwéelaa (4.17–5.20); 
\ili1 • Jè wâro na ê pimeaari ma ipakîrijè naa na tâa kâjè (5.21–6.9). 
\ib  
\im É taniimiri tâjè wà Paulo pâ, jè tèpa coda kà Kériso na ipaa dà *Caatana ma ê pàtàmara èpà. Êkaa na wâdé na jè popa diri ê neemuru paa, na é naa tâjè wà Pwiduée (6.10–20). 
\ib  
\im Wâru pâ popai na pwényuâa na pwi tii bèeni goo pâ pwi bèepwiri: 
\ili1 • Pimeaari kà Pwiduée (1.5, 2.4 ma pàra nee tii) 
\ili1 • Nyuâaê Pwicîri kà Pwiduée (1.13–14 ma pàra nee tii) 
\ili1 • Popai kà Pwiduée (1.13; 5.26; 6.17) 
\is1 Pai pitàgoo tii tà tàpé Éféso 
\io1 Ipwabwàcu \ior (1.1–2)\ior* 
\io1 Aupwényunyuâari na é naigé mee Iésu Kériso \ior (1.3–3.21)\ior* 
\io2 É pwapwicîri ba kà tèpa cèikî wà Paulo \ior (1.15–23)\ior* 
\io2 Béaa, âna jè bà; nabà, âna jè wâro \ior (2.1–10)\ior* 
\io2 Jè caapwi naa goo Kériso \ior (2.11–22)\ior* 
\io2 Auniimiri kà Pwiduée gée na biu \ior (3.1–13)\ior* 
\io2 Dau maina pimeaari kà Kériso ba kâjè \ior (3.14–21)\ior* 
\io1 Pai wâro kâjè naa na picaatâa na bwaa âmuê \ior (4.1–6.24)\ior* 
\io2 Wâro kâjè na bwaa âmuê \ior (4.17–32)\ior* 
\io2 Wâdé na jè wârori wâro kà tèpa âji naî Pwiduée \ior (5.1–20)\ior* 
\io2 Pai wâro kà tèpa pwârawâ na rà cèikî \ior (5.21–6.9)\ior* 
\io2 Neemuru paa kâjè \ior (6.10–20)\ior* 
\io2 Ipicijii \ior (6.21–24)\ior* 
\ie  
\c 1  
\s2 Ipwabwàcu 
\p  
\v 1 \x - \xo 1:1 \xt Apostolo 18.19–21, 19.1\x*Wâgo, Paulo, na pwa tii tàwà, wâgo pwi *apostolo kà *Kériso Iésu, wiâra ê câbawâdé kà Pwiduée. [Ba é cùruo pâ, ba na go picémara ê popai kêe.] Go wii tàwà, wâguwà tèpa âboro kêe, na Éféso\f + \fr 1:1 \fq Na Éféso—\ft Pâ popai bèepwiri, âna nye tiàu na pàra Tii Pwicîri naa na grec.\f* [ma naa na pàra ére mwara]—wâguwà, na guwà cimwü naa na cèikî, naa goo Kériso Iésu, â guwà caapwi ma wàé. 
\p  
\v 2 Wâdé na tà tàwà ê *pimeaari imudi ma pinaanapô, na me gée goo Pwiduée kâjè ma Pwi Ukai Iésu Kériso. Cidòri nyuâawà! 
\ms1 aupwényunyuâari naigé mee iésu kériso 
\mr (Naporomee 1–3) 
\p  
\v 3 \x - \xo 1:3 \xt Éféso 2.6\x*Wâdé na jè pwamaina Pwiduée! Wàé, na é Pwiduée ma Caa kà Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso. Ba é naa tâjè, gée napwéretòotù, êdiri pâ *aupwényunyuâari kêe. Ba é nama cidòri ê nyuâajè, gée goro na jè caapwi ma wà Kériso. 
\p  
\v 4 \x - \xo 1:4 \xt Ioane 15.16\x*Béaa kâra na é tapoo ê gòropuu wà Pwiduée, âna é jèe mara pitòrigarijè, ba na jè tèpa âboro kêe, na é naigé mee Kériso. Â nümee na jè tâbawêe, ma ticè èpà goojè, na araé. Ba dau wânümee tâjè,  
\v 5 \x - \xo 1:5 \xt Ioane 1.12\x*â gée goo ê pimeaari kêe, âna é niimiri gée na biu pâ, na ée mwa nama jè tèpa naîê, goo wà Iésu Kériso. Nye câbawâdé kêe, êkaa na é pacoo. 
\p  
\v 6 Wâdé na jè pwamainaê, ma picagòtùé. Ba dau maina ma muugère ê pimeaari imudi kêe ba kâjè! Ba é naa piticèmuru naa goo tâjè ê pâ aupwényunyuâari kêe, na é naigé mee Pwina naîê, na dau wânümee têe.  
\v 7 \x - \xo 1:7 \xt Éféso 2.7; Kolosé 1.14\x*Â jè jèe caapwi ma wàé. Â é jèe tipijè [wà Pwiduée] â é jèe pwanauri ê pâ èpà kâjè, gée goro ê domii kà Kériso [na joro na ia é bà ba kâjè]. Nye dau maina kaa, ê pimeaari imudi kêe,  
\v 8 na é naa tâjè, na ticè câmu goo. Â é naa tâjè diri ê tàmanga, ma autâmogòorimuru\f + \fr 1:8 \fl É, \fqa É pwa pwiri gée na tàmanga ma autâmogòorimuru kêe.\f*. 
\p  
\v 9 \x - \xo 1:9 \xt Roma 16.25\x*É paari tâjè ê auniimiri kêe ma câbawâdé kêe, na ia tàbinyiri béaa. Â ée mwa pacoo tâjè, goo wà Kériso,  
\v 10 \x - \xo 1:10 \xt Kolosé 1.16,20\x*na pàara, na é jèe mara pacoo béaa. Ée mwa panaimari diri ê pwina [é tapoo] na wânidò napwéretòotù, ma naaniboo gòropuu. Â ée mwa cau tòpòrà diri, na aranara pitûâ kà Kériso. 
\s2 É pitòrigarijè gée na biu Pwiduée 
\p  
\v 11-12 \x - \xo 1:11-12 \xt Roma 8.28–29\x*Wàibà, âna é pitòrigaribà wà Pwiduée—wàibà na bà mara cèikî naa goo Kériso, ma tapacîê. Â é niimiri, gée na biu, na é pwa ma bà tèpa âboro kêe, gée goro na bà caapwi ma wà Kériso. Â é pwa ma wàrapwiri, ba na é pacoo ê auniimiri kêe. Â ê câbawâdé kêe âna, na bà inapàpari ê pai maina ma muugère kêe. 
\p  
\v 13 Wâguwà mwara, âna guwà têre ê popai na âjupâra. Â ê popai bèeni, âna ê *Picémara Wâdé, pwi Picémara Wâdé na [é pame wà Pwiduée, ba na é] pa-udòwà goo, [ma naa tàwà ê *âji wâro jaaé]. Guwà jèe têreê, â guwà jèe cèikî naa goo wà Iésu Kériso. Â [é inapàpari wà Pwiduée, pâ, guwà jèe tèpa âboro kêe. Ba] é naagée naa goowà ê câmu kêe—ê *Nyuâaê Pwicîri, pwacèwii auinabéaa kêe. 
\p  
\v 14 \x - \xo 1:14 \xt 2 Korénito 1.22\x*Â ê Nyuâaê Pwicîri bèepwiri, âna é pâbéaa kâra ê pâ wâdé kêe, na naa tâjè, tèpa âboro kêe. Â gée goo pwiri, âna jè tâmogòori pâ, jè o mwa tòpi diri ê pâ wâdé kêe. Â o tipijè bamwara, jii ê èpà. Wâdé na jè cagòtù wà Pwiduée, na é maina ma muugère! 
\s1 É pwapwicîri ba kà tèpa cèikî Paulo 
\p  
\v 15-16 Gée goro diri ê pâ pwi bèepwiri [na é pwa wà Pwiduée, ba kàwà] âna go ciburà niimiriwà, naa na pwâra pwapwicîri kôo. Â go ciburà pwaolé têe goowà. Ba go têre ê jèkutâ goowà, pâ, guwà dau cèikî naa goo Pwi Ukai Iésu, â guwà meaari diri tèpa âboro kêe. 
\p  
\v 17 \x - \xo 1:17 \xt Kolosé 1.9\x*[Na go pwapwicîri ba kàwà] â go ilari jii Pwiduée pâ, na é pitu tàwà ma guwà tâmogòorié bwàti, goro ê Nyuâaê Pwicîri kêe. Ba ê Nyuâaê Pwicîri, âna ée mwa paari tàwà ê âji pai pwa goo wà Pwiduée\f + \fr 1:17 \fq Ê âji pai pwa goo wà Pwiduée—\fl é, \fqa …goro pâ muru. Révélation. \ft É paari tâjè ê Nyuâaê Pwicîri, naa na nyuâa, ê pâ namuru na câjè caa tâmogòori, goro ê tàmanga kà tèpa âboro.\f*—wà Pwiduée kà Pwi Ukai kâjè Iésu Kériso, ma Pwi Caa, na é dau maina ma muugère awé.  
\v 18 Go ilari jiié pâ, naa pwéelaa tàwà bwàti, naa na pwâranümawà [ê pâ popai bèeni]: 
\b  
\li1 Ê câmawà, na guwà tapacîri goro cèikî, gée na càùru ê pai todàwà kêe; 
\li1 Ê pâ wâdé kêe, na dau maina ma muugère, na ée mwa naa târa diri tèpa âboro kêe; 
\li1  
\v 19 \x - \xo 1:19 \xt Kolosé 1.11\x*Ê pàtàma Pwiduée, na dau maina awé, ba kâjè, wàijè tèpa cèikî naa gooé. 
\s2 Nama Kériso na é pitûâ kâra diri 
\p Wà Pwiduée, âna é paari ê nii ma pàtàmee,  
\v 20 \x - \xo 1:20 \xt Psaume 110.1; 2 Korénito 13.4; Kolosé 2.12\x*na é pawâro côwâ wà Kériso, gée na aubà, â é nama é tâa gòro îê étò, naa napwéretòotù.  
\v 21 \x - \xo 1:21 \xt Kolosé 1.16, 2.10\x*Â é nama é pitûâ kâra diri—pâ pitûâ, ma duée\f + \fr 1:21 \fq Duée—\ft Côo Éféso 2.2.\f*, ma pàtàmee—[naa gopaérenao, ma wâni gòropuu]; na pàara napô bèeni, ma na pàara napô na o mwa me.  
\v 22 \x - \xo 1:22 \xt Psaume 8.7\x*Üu, é cau tòpò diri wà Pwiduée, na aranara ê pitûâ kà Kériso. 
\p  é nama é pwi ukai kâra ê wâra pwapwicîri kêe,  
\v 23 \x - \xo 1:23 \xt Roma 12.5; Éféso 4.10,15; Kolosé 1.18\x*na pwacèwii ê âji naiié. Â [wà Kériso, âna pwi pûruê; â] ru tâbawêe. Â êdiri pâ namuru, na é tòpò wà Pwiduée, âna rà tâbawêe\f + \fr 1:23 \fq Rà tâbawêe, naa goo Kériso… \ft Pai ina wèe pâ, diri pâ muru na é tòpò wà Pwiduée, âna kà Kériso, â wàé, Kériso, âna é tâa goorà, â é naa tàra ê wâro. \fl É, \fqa Wà Kériso, âna é tâbawêe goo diri pâ muru na é tapoo Pwiduée.\f*, naa goo Kériso. 
\c 2  
\s1 Béaa âna jè bà; nabà âna jè wâro 
\p  
\v 1 \x - \xo 2:1 \xt Kolosé 1.21, 2.13\x*Béaa, âna guwà tèpa âboro bà, [ba càcaa tâa tàwà ê *âji wâro] gée goro pâ tûâ kàwà na èpà, ma pai càcaa pitêre dà Pwiduée kàwà.  
\v 2 \x - \xo 2:2 \xt Kolosé 3.7; Tito 3.3\x*Ba ia guwà wâro pwacèwii tèpa âboro gòropuu na rà pwa na èpà. Â guwà pitêre dà *Caatana, pwi caa kà tèpa duée, na rà pitûâ naa na ére gopaérenao ma wâni gòropuu. Wàé na é pitûâ kà diri tàpé na tàutàra na rà pitêre dà Pwiduée.  
\v 3 \x - \xo 2:3 \xt Kolosé 3.6\x*Â béaa, âna wàijè, âna jè cau pwacèwiirà. Ba jè pâra wiâra ê auniimiri ma câbawâdé kâjè, na èpà. Â jè pwa diri ê pwina nümajè na jè pwa goro ê naiijè. Â jè tapacîri ê wârimuru gée jaa wà Pwiduée. Ba é putàmu naa goo diri tèpa âboro gòropuu, na rà tèpa pwa na èpà. 
\s2 Jè wâro gée goo pimeaari kêe 
\p  
\v 4-5 \x - \xo 2:4-5 \xt Roma 6.13\x*Béaa, âna jè tèpa âboro bà [na ara Pwiduée] gée goro ê pâ èpà kâjè. Êco na dau wânümee tâjè, ba dau maina ê pimeaari kêe. Â é naa tâjè ê âji wâro, gée goro ê pai tâa kâjè goo Kériso. Üu, guwà udò, gée goro co ê *pimeaari imudi kà Pwiduée.  
\v 6 \x - \xo 2:6 \xt Kolosé 2.12\x*É dàgòtùjè, gée na aubà, ma wà Kériso Iésu, â é naa tâjè ê autâa *napwéretòotù, ma wà Kériso. Â é wàrapwiri, gée goro ê pai tâa kâjè, goo wà Kériso.  
\v 7 Ba nüma wà Pwiduée, na é paari dàra gòiri, pâ, dau maina awé ê pimeaari imudi kêe, ma dau wâru awé ê pâ aupwényunyuâari ma ê pâ wâdé kêe, na é naa tâjè naa goro piticèmuru naa goo, na é pinaigé mee Kériso Iésu. 
\p  
\v 8 Ba guwà jèe udò, gée goro ê pimeaari imudi kà Pwiduée, na naigé mee ê cèikî kàwà. Ê pai jèe udò kàwà, âna càcaa gée goowà. Ba ê âraimeai, na é naa tâjè [piticèmuru naa goo] wà Pwiduée.  
\v 9 \x - \xo 2:9 \xt 1 Korénito 1.29–31; 2 Timotéo 1.9\x*Â càcaa wàrapwiri goo ê pâ tûâ kàwà, ba naa càcaa pâri, ma guwà pi-ina kàwà goo!  
\v 10 \x - \xo 2:10 \xt Tito 2.14\x*Ba wàijè âna jè pwâra wakè kà Pwiduée, na ia é jèe nama bwaa âmuê ê wâro kâjè. É pwa na wàrapwiri, ba na jè tèpa ciburà pwa pâ tûâ na wâdé. Â ê pâ tûâ bèepwiri, âna é tòpò béaa, naa na câbawâdé kêe ba na jè mwa pwa. 
\s1 Jè caapwi naa goo Kériso 
\p  
\v 11 Wà tèpa *Juif, âna rà ina goorà pâ ‘tèpa pwa *kamaî tàra’. Â rà pi-ina kàra goo\f + \fr 2:11 \fq Rà pi-ina kàra goo—\ft Ba ê kamaî, âna câmu kâra pai pitòrigarirà kà Pwiduée, ba na rà pwi Ba kêe.\f*. Â wâguwà, na câguwà caa tèpa Juif, âna rà ina goowà pâ ‘tàpé na càcaa pwa kamaî tàra’. 
\p Napwa naa goo ê pwa kamaî, âna, ê pwina po pwa na naiiri âboro co. Êco na wâdé na guwà niimiri pâ, béaa, âna câguwà caa tèpa âboro na Ba kà Pwiduée. 
\p  
\v 12 \x - \xo 2:12 \xt Roma 9.4; Kolosé 1.21\x*Na pwi pàara bèepwiri, âna câguwà caa tâmogòori pâ, wàilàapà Kériso\f + \fr 2:12 \fq Câguwà caa tâmogòori pâ, wàilàapà Kériso—\ft Grec: \fqa Tiàu Kériso goowà.\f*, [wà pwi *Mesia, na é pa-udò ê Ba kà Pwiduée]. Ba câguwà caa tèpa âboro, na ê Ba *Isaraéla, na é pitòrigari wà Pwiduée. Â ticè kàwà, gée goro ê pâ *auipwataâboro, ma auinabéaa kà Pwiduée. Â, na guwà wâro na ê gòropuu bèeni, â o nye ticè aupwényunyuâari jii Pwiduée, na guwà o wâari. Ba câguwà caa tâmogòorié,  
\v 13 \x - \xo 2:13 \xt Kolosé 1.20\x*â guwà tâiti jiié. 
\p Êco na, nabàni, âna guwà jèe medarié, ba guwà tâa goo Kériso Iésu, gée goro ê domii kêe [na joro na ia é bà ba kàwà]. 
\p  
\v 14 \x - \xo 2:14 \xt 1 Korénito 12.13\x*Wà Kériso, âna jèe wàé, pwi pinaanapô kâjè. Â é dànaimarijè, ma jè caapwi Ba, wàibà tèpa Juif, ma wâguwà\f + \fr 2:14 \fq Wàibà…wâguwà—\ft É pwi Juif wà Paulo; â càra caa tèpa wàrapwiri wà tàpé Éféso.\f* mwara, na câguwà caa tèpa Juif. Ba ûna é bà naa goro *satauro, â é ténoori ê auba wânabibiu kâjè, na bari goro ê pai pièpàrijè. 
\p  
\v 15 \x - \xo 2:15 \xt Kolosé 2.14\x*[Wàibà tèpa Juif, âna bà pâra wiâra] ê Naèà kà *Moosé, â dau wâru pâ pitûâ, ma nyi nari naèà goo. [Êco na nabàni] âna ticèmuru naa goo diri ê Naèà, gée goro ê pwina é pwa wà Kériso. Ba é tòpò ê pinaanapô, naa nabibiu kâbà ma wâguwà, na câguwà caa tèpa Juif. Â é naanaimarijè, ba na jè caapwi Ba, na jè tâa gooé. 
\p  
\v 16 \x - \xo 2:16 \xt Zakarie 9.10; Kolosé 1.20,22\x*Jèpwi mwara: É tòpò pinaanapô mwara, naa nabibiu kâjè diri, ma wà Pwiduée, gée goro ê pai bà kêe, naa goro satauro. Â é nama tiàu ê pai pièpàrijè. 
\p  
\v 17 \x - \xo 2:17 \xt Ésaïe 57.19\x*Üu, wà Kériso, âna é tèepaa me, nau inapàpari ê *Picémara Wâdé na pame ê pinaanapô. Â é picémara tàwà [wâguwà na câguwà caa tèpa Juif] na guwà tâiti jii Pwiduée. Â é picémara tâbà [wàibà tèpa Juif] na bà tàpo tàmwünyabweri Pwiduée. 
\p  
\v 18 Gée goo kaa ê pwina é pwa wà Kériso, âna wàijè diri—tèpa Juif ma tàpé na càra caa tèpa Juif—âna jèe pâri ma jè pâra mari wà Pwiduée Caa kâjè. Â jè cau pâra naa jaaé, gée goro ê Nyuâaê Pwicîri kêe, na é caapwi co. 
\s2 Jè tèpa âboro pwârawâ kêe 
\p  
\v 19 \x - \xo 2:19 \xt Éféso 3.6\x*Êkaa na, wâguwà tàpé na câguwà caa tèpa Juif, âna câguwà caa tèpa pârame, â câguwà caa pwi Ba na ité. Guwà jèe tèpa âboro kà Pwiduée, â guwà tò naa na tâa kêe, pwacèwii diri pàra tèpa âboro kà Pwiduée. 
\p  
\v 20 \x - \xo 2:20 \xt 1 Korénito 3.11\x*Jè pwacèwii ê wâ, na bari naa gòro ê pàaé [na cimwü]. Ê pàara wâ, âna wà tèpa *apostolo, ma wà tèpa *péroféta\f + \fr 2:20 \fq Apostolo…péroféta—\ft Côo Éféso 4.11.\f*. Â ê atü pàara wâ na âji êkêe, âna wà Kériso.  
\v 21 \x - \xo 2:21 \xt 1 Korénito 3.16\x*Â wàé na é pwa ma é pimaina too ê wâ—[wàijè na jè cèikî naa gooé]—ma pâ nau wâra pwapwicîri kà Pwiduée. 
\p  
\v 22 \x - \xo 2:22 \xt 1 Pétéru 2.5\x*Wâguwà [na câguwà caa tèpa Juif] âna guwà tèpa atü mwara naa goro ê wâ bèepwiri, gée goo ê pai tâa kàwà goo Kériso. Â ipaiwà mwara naa goobà, tèpa Juif. Â é wâro, na ê wâ bèeni, ê Nyuâaê Pwicîri kà Pwiduée\f + \fr 2:22 \ft Dernière phrase—\fl é, \fqa É wâro na ê wâ bèepwiri wà Pwiduée, goo ê Nyuâaê Pwicîri.\f*. 
\c 3  
\s1 Auniimiri kà Pwiduée gée na biu 
\p  
\v 1-2 \x - \xo 3:1-2 \xt Filipi 1.7,13\x*\x - \xo 3:1-2 \xt Kolosé 1.25\x*[Wà Pwiduée, âna é caajurijè—wàibà tèpa *Juif, ma wâguwà na câguwà caa tèpa Juif.] Â gée goo kaa pwiri, na wâgo, Paulo, âna go piênawéna kà Kériso Iésu, na go wakè ba kàwà. Â nabàni, âna go tâa na karapuu gée goro ê wakè bèepwiri ba kàwà. Gona câguwà caa tâmogòori pwiri? Ba wà Pwiduée, naa na pai wâdé kêe, âna é naa tôo ê wakè bèepwiri, ba na é pacoo ê auniimiri kêe. 
\p  
\v 3 \x - \xo 3:3 \xt Éféso 1.9–10; Kolosé 1.26\x*Câé caa inapàpari ê auniimiri kêe bèepwiri, gée na autapoo goo. Êco na nabàni, âna é paari tôo. Â go mwa gére tapoo ina tàwà, naa na tii bèeni.  
\v 4 Â, na guwà pûra, â guwà o tâmogòori, ê pwina go tâmogòori, wâgo, naa goro ê auniimiri kêe bèepwiri [na é pacoo] goo wà Kériso. 
\p  
\v 5 Béaa, âna ticè âboro na tâmogòori bwàti pwiri. Êco na é jèe nama pwéelaa wà Pwiduée, goro ê Nyuâaê Pwicîri kêe, tà tèpa âboro na é pitòrigarirà—tà tèpa apostolo ma *péroféta kêe. 
\p  
\v 6 \x - \xo 3:6 \xt Éféso 2.13,16–19\x*Wàéni ê auniimiri kêe: Wiàna rà tâa goo Kériso Iésu wà tàpé na càra caa tèpa Juif, âna rà jèe pâra nau pwacèwii tèpa Juif, ba jèe pâra nau caapwi Ba\f + \fr 3:6 \fq Caapwi Ba—\ft Grec: \fqa Caapwi naiiri âboro.\f*. Â rà cau tòpi ê pâ wâdé ma aupwényunyuâari kà Pwiduée. Â ê auinabéaa kà Pwiduée, âna kàra diri. Wàépwiri kaa ê *Picémara Wâdé! 
\s2 Cùru Paulo ba na é picémara 
\p  
\v 7-8 \x - \xo 3:7-8 \xt Kolosé 1.25\x*\x - \xo 3:7-8 \xt 1 Korénito 15.9–10\x*Wâgo, âna piticèmuru naa gooò, jii diri tèpa âboro kà Pwiduée. Êco na [é dau pwabwàti tôo, â] é pitòrigario, ba na go pwi ênawéna kêe, goro ê *pimeaari imudi kêe. Â é wakè gooò goro pàtàmee, ba na go inapàpari ê Picémara Wâdé kêe, tà tàpé na càra caa tèpa Juif. Â go ina tàra diri pâ aupwényunyuâari kêe, na piêdò ma wéna awé na é naa tâjè na jè tâa goo Kériso. 
\p  
\v 9 É cùruo pâ, ba na go paari târa diri pâ âboro ê pai pwa kêe na é pacoo ê auniimiri kêe, na ia tàbinyiri gée na autapoo goo, na ia é tòpò diri pâ muru.  
\v 10 Â [paari mwara] tà diri tèpa pitûâ ma pàtàmee, naa gopaérenao ma nidò *napwéretòotù, pâ, po dau maina ê autâmogòorimuru kêe, wàé Pwiduée, na wâru pai pwa goo. Ba rà o côo [pai caapwi kà tèpa Juif, ma wà pàra tàpé, naa na] ê wâra pwapwicîri kêe\f + \fr 3:10 \fq Ba rà o côo…ê wâra pwapwicîri kêe—\fl é, \fqa Rà o mwa tâmogòori pwiri, gée goro ê pai picémara ê Picémara Wâdé kâra wâra pwapwicîri. \ft Grec: \fqa Gée goro ê wâra pwapwicîri.\f*. 
\p  
\v 11 Diri pâ pwiibà, âna é jèe nye niimiri, gée na autapoo goo, pâ na ée mwa pwa. Â é pacoo, goo wà Kériso Iésu, Pwi Ukai kâjè. 
\p  
\v 12 \x - \xo 3:12 \xt Ioane 14.6; Roma 5.2\x*Wàijè, âna jè tâa goo Kériso, â jè cèikî naa gooé. Â gée goo kaa pwiri, âna pwa tàrù kâjè, ma jè medari Pwiduée, ma jè tâa jaaé. Â câjè caa piwâ [â càcaa wâgotâjè]. 
\p  
\v 13 Â êkaa, na go ina tàwà pâ, na guwà cibwaa pidumapiê, goro ê pai tâa na aré kôo, ba kàwà. Ba gée goo kaa ê pai tâa na aré kôo, [âna pimaina too ê cèikî kàwà]. Â o naa tàwà ma guwà tâa jaa Pwiduée na ê pai maina ma muugère kêe\f + \fr 3:13 \ft Dernière phrase—\ft Grec: \fqa Ba wàrapwiri ê pai maina ma muugère kàwà.\f*! 
\s1 Dau maina pimeaari kà Kériso ba kâjè 
\p  
\v 14 Go tùu jùruo ara Pwiduée Caa, [na go pinünüma naa] goo pwiri.  
\v 15 Ba wàé pwi Caa kà diri tàpé na rà wânidò napwéretòotù, ma wâni gòropuu.  é nama jè cau tèpa âboro na jè caapwi Ba\f + \fr 3:15 \fq  é nama jè cau tèpa âboro na jè caapwi Ba—\ft Grec: \fqa É pitunee târa pâ jèpa wâao.\f*.  
\v 16 É dau maina ma muugère, â dau wâru pâ wâdé ma aupwényunyuâari kêe. Â go ilari jiié, pâ, ée mwa dau pagòowà, goro ê Nyuâaê Pwicîri kêe, ba na cimwü ê pwâranümawà. 
\p  
\v 17 \x - \xo 3:17 \xt Ioane 14.23; Kolosé 1.23, 2.7\x*Wâdé na é tâa na pwâranümawà wà Kériso, gée goro ê cèikî kàwà! Wâdé na [guwà pwacèwii ê upwâra na gòo, na] ê wàé, âna wâgòro, naa na pimeaari kêe.  
\v 18 Â, na wàrapwiri, na wâguwà, ma diri pàra tèpa âboro kà Pwiduée, âna guwà tâmogòori bwàti pâ, ê pimeaari kà Kériso, âna po dau maina awé\f + \fr 3:18 \fq Po dau maina awé—\ft Grec: \fqa Large, long, haut et profond.\f*.  
\v 19 Ba é piwéna jii ê autâmogòori kâjè tèpa âboro. Â wâdé na é dipitiri ê wâro kàwà wà Pwiduée, goro ê pai tâbawêe kêe. 
\p  
\v 20 É wakè goojè wà Pwiduée, goro ê pàtàmee na dau maina. Â pâri ma é pwa ê pâ muru naa goojè, na dau maina awé, jii ê pwina jè niimiri pâ, jè ilari jiié. 
\p  
\v 21 Wàijè ê wâra pwapwicîri kêe, na jè tâa goo Kériso Iésu, âna wâdé na jè pwamainaê taaci dàra gòiri awé! Amen! Wâdé na wàrapwiri! 
\c 4  
\ms1 pai wâro kâjè naa na picaatâa na bwaa âmuê 
\mr (Naporomee 4–6) 
\p  
\v 1 \x - \xo 4:1 \xt Kolosé 1.10\x*Go tâa na karapuu, ba go piênawéna kà Pwi Ukai. Â go tacoo goowà, ma [guwà niimiri diri ê pwina é pwa ba kàwà wà Pwiduée, â] guwà wârori ê wâro na wâdé têe. Ba é todàwà, ba na guwà tèpa âboro kêe.  
\v 2 \x - \xo 4:2 \xt Kolosé 3.12–13\x*Wâdé na guwà ciburà ipakîriwà, ma moo, ma pidàpwicâariwà. Wâdé na guwà ciburà pimeaariwà, â guwà picâri naa goowà.  
\v 3 \x - \xo 4:3 \xt Kolosé 3.14–15\x*Ba é caajuriwà ê Nyuâaê Pwicîri. Â wâdé na guwà ciburà wâro na ê pinaanapô, ba na guwà tà caapwi. 
\s2 Jè caapwi naiijè ma Kériso 
\p  
\v 4 Nye caapwi co naiiri âboro. Nye caapwi co ê Nyuâaê Pwicîri. Â nye caapwi co câmajè na jè tapacîri\f + \fr 4:4 \ft Dernière phrase—\ft Grec: \fqa Nye caapwi co ê auwâari (espérance). Espérance\ft , âna ê pwina dau wâdé na jè tapacîri naa na pidàpwicâari, gée goo ê cèikî kâjè naa goo wà Iésu Kériso.\f*, gée na càùru pai todàjè.  
\v 5 Nye caapwi co Pwi Ukai kâjè, nye caapwi co ê cèikî, ma caapwi co *piupwaa\f + \fr 4:5 \fq Caapwi co piupwaa—\ft Wiàna wâru pâ pai pwa goo piupwaa, â nye caapwi co pai ina wèe, âna câmu kêe, ba na jè inapàpari pâ, jè tèpa âboro kà Kériso co.\f*.  
\v 6 \x - \xo 4:6 \xt 1 Korénito 12.6\x*Nye caapwi co Pwiduée, Pwi Caa kâjè diri\f + \fr 4:6 \fq Caa kâjè diri—\fl é, \fqa Caa kâra diri pâ muru.\f*. Wàé na é pitûâ kâra diri, wàé na é wakè na diri, â é wâna diri.  
\v 7 \x - \xo 4:7 \xt Roma 12.3,6\x*Âjupâra pâ wà Kériso, âna é jèpa naa tâjè, naa goro piticèmuru naa goo, pâ jèpa âraimeai na pi-ité.  
\v 8 \x - \xo 4:8 \xt Psaume 68.19\x*Ba jèe wii naa na *Tii Pwicîri pâ: 
\b  
\q1 \qt É too naa na ére\qt* 
\q1 \qt na wâdòiti.\qt* 
\q1 \qt  é popa pâ wiâê\qt* 
\q1 \qt tàpé na ia rà cicaraé,\qt* 
\q1 \qt tàpé na ia é piétò jiirà.\qt* 
\q1 \qt  é naa âraimeai\qt* 
\q1 \qt tà tèpa âboro.\qt*\qs Psaume 68.19\qs* 
\b  
\m  
\v 9 \x - \xo 4:9 \xt Ioane 3.13\x*Dà pai ina wèe pâ: \qt É too naa na ére na wâdòiti\qt*? Pai ina wèe pâ, béaa kâra ê pai too kêe, âna é boo naa na ére na dau wâgòro kâra gòropuu\f + \fr 4:9 \fq É boo… \fl é, \fqa É boo naaniboo gòropuu. \ft Rà niimiri wà tèpa Juif pâ, wà tèpa bà, âna rà tâa na pé pwêe na dau wâgòro, na nee pâ: \fqa Oolaa (‘Abîme’). \ft Côo Auinapàpari naporomee 9.\f* wà Kériso.  
\v 10 Â wà Pwina é boo, âna wàé kaa wà Pwina é too naa na ére na wâdòiti naa *napwéretòotù, ba na é pwi ukai kâra diri pâ muru. Â pimaina pâ ê pitûâ kêe\f + \fr 4:10 \fq Pimaina pâ ê pitûâ kêe… \fl é, \fqa É dipitiri diri pâ muru, \fl é, \fqa É nama tâbawêe diri pâ muru.\f* naa gò diri pâ muru, na ia é tapoo wà Pwiduée. 
\p  
\v 11 \x - \xo 4:11 \xt 1 Korénito 12.28\x*[Dà pai ina wèe pâ: \qt É naa âraimeai tà tèpa âboro\qt*?] Wà Kériso, âna é jèpa pâdi tà tèpa âboro kêe ê jèpa wakè na rà pwa\f + \fr 4:11 \fq Ê jèpa wakè na rà pwa—\fl é, \fqa Ê jèpa âraimeai.\f*. [Wàéni pàra pwi]: 
\b  
\li1 Tèpa apostolo (tàpé na rà jèe côoê, ma picémara popai kêe); 
\li1 Tèpa péroféta (tàpé na rà tòpi, naa na nyuâa, ê popai kà Pwiduée, â rà mwa pame tâjè); 
\li1 Tèpa \tl évangéliste\tl* (tàpé na rà picémara pâ ê Picémara Wâdé); 
\li1 Tàpé na rà wéaari ma pacâmuri tèpa cèikî. 
\b  
\m  
\v 12 É naa tàra ê pâ âraimeai\f + \fr 4:12 \fq Âraimeai—\ft Nii bau autâmogòorimuru târa wakè kà Pwiduée. (Côo \fl note \ft goo 1 Korénito 12.4.)\f* bèepwiri, ba na rà o mwa caa pagòo diri tèpa âboro kà Pwiduée, ma piênawéna kàra côwâ. Â, na wàrapwiri, â o pimaina dò ê wâra pwapwicîri, ê naii Kériso.  
\v 13 \x - \xo 4:13 \xt Kolosé 1.28\x*Â jè o caajurijè, naa na cèikî, â o caapwi ê pai tâmogòori kâjè wà *Pwina naî Pwiduée. Â jè o cau cimwü, pwacèwii Kériso, â jè o cau tâbawêe, pwacèwiié. 
\s2 Wâdé na jè cimwü naa goo Kériso 
\p  
\v 14 Na o wàrapwiri, â o câjè mwa caa pwacèwii pâ nari èpo [naa na cèikî. Ba nabàni, âna càra caa pâji cimwü wà pàra tàpé gée goojè. Rà] pwacèwii ê wànga na ticè poé\f + \fr 4:14 \fq Poé (é, pòé)—\fqa Gouvernail. \ft Ârawànga.\f*, na pòtò gòro ê wià ma pwéretòotù. Ba rà dau têre ê pâ popai kà tàpé na rà me, nau picàù dàra, ba na rà pa-imwürurà. 
\p  
\v 15 \x - \xo 4:15 \xt Kolosé 1.18, 2.19\x*Bwa, jè cibwaa wàrapwiri. Wâdé na jè ciburà wâro na ê âjupâra\f + \fr 4:15 \fq Wâro na ê âjupâra—\fl é, \fqa Ina ê âjupâra.\f* goro ê pimeaari. Â jè o pâ nau pwacèwii Kériso, naa na diri ê pwina jè pwa. 
\p Wàé na é pwi ukai [kâra ê wâra pwapwicîri kêe] pwacèwii ê pûru âboro.  
\v 16 Wàé na é pitûâ ma wéaari diri pâ ére gée goro naiié, ba na rà caapwi. É pa-ijarà, ma pitu tàra, ba na rà pimeaarirà\f + \fr 4:16 \ft 2\+ord e\+ord* phrase—\ft Grec: \fqa Caajurirà goro pâ aupitòobàra (jointures) na naa tàra.\f*. Â rà jèpa wakè bwàti. Êkaa na é pimaina too ê naiié, â é cimwü naa na ê pimeaari. 
\s1 Wâro kâjè na bwaa âmuê 
\p  
\v 17 \x - \xo 4:17 \xt Roma 1.21; 1 Pétéru 1.14\x*Go tacoo goowà, naa na nee Pwi Ukai, pâ, na guwà nabwé na guwà wâro pwacèwii tàpé na càra caa tâmogòori Pwiduée, tàpé na ticè nümarà.  
\v 18 Bàutê ê aunünüma kàra, ba gòo pûrurà, â tàutàra na rà pitêre dà Pwiduée. Êkaa na [rà pitanami] â tiàu goorà ê *âji wâro na é naa wà Pwiduée.  
\v 19 Càra mu caa picâdàrù ê pwina wâdé jii ê pwina èpà. Â rà pipanuârà, ba na rà wâro imudi. Â, na rà pwa pâ na jèpapara tûâ na miiri, â càra caa kamu goo. 
\p  
\v 20 Càcaa wàrapwiri ê wâro kâjè wiâ Kériso na guwà picòo.  
\v 21 Ba guwà têre ê popai goo Kériso, â guwà tâmogòori pâ tâa gooé ê âjupâra. Ba guwà tèpa âboro kêe. 
\p  
\v 22 \x - \xo 4:22 \xt Roma 8.13; Kolosé 3.9\x*Êkaa na wàrapwiri, na guwà cibwaa wârori ê wâro na èpà, na ia guwà wârori béaa. Guwà tétâjii diri ê pâ tûâ ma càra na miiri. 
\p Ba béaa, âna guwà pipanuâwà târa ê auniimiri ma câbawâdé kàwà na èpà, na rà pa-imwüruwà ma tanooriwà.  
\v 23 \x - \xo 4:23 \xt Roma 12.2\x*Guwà tòotéri ê pwâranümawà, ma ê auniimiri kàwà, ma ê càrawà\f + \fr 4:23 \fl É, \fqa Guwà nama tòotéri ê auniimiri kàwà goro ê Nyuâaê Pwicîri.\f*,  
\v 24 \x - \xo 4:24 \xt Genèse 1.26; Kolosé 3.10\x*ba na guwà tèpa âboro na bwaa âmuê ê wâro kàwà. Â guwà o pwacèwii tèpa âboro na rà tòpwùtù ê ârabwée na tòri, â rà coona ê ârabwée na bwaa âmuê. 
\p Ba ûna é tòpòwà wà Pwiduée\f + \fr 4:24 \fq Ba ûna é tòpòwà wà Pwiduée—\fl é, \fqa Ba ûna é tòpò {ê âmu wâro kàwà} bèepwiri.\f*, â câbawâdé kêe na guwà pwacèwiié, ba na guwà wâro naa âjupâra. Êkaa na wâdé na pâ tûâ kàwà, âna *tàrù ma pitòimiri. 
\s2 Jè tòotéri càrajè na èpà 
\p  
\v 25 \x - \xo 4:25 \xt Zakarie 8.16; Kolosé 3.8–9\x*Guwà nabwé na guwà pwâ. Â guwà ina ê pwina âjupâra tà tèpa [cèikî] béewà. Ba wàijè diri, âna jè caapwi [wâra pwapwicîri] pwacèwii pâ ére gée goro caapwi naiiri âboro. 
\p  
\v 26 \x - \xo 4:26 \xt Psaume 4.4; Jacques 1.19–20\x*Wiàna guwà iputàmu ma pwi jèpwi, â guwà cibwaa pipwa tàwà na èpà. Guwà naaco ê pwâra putàmu goowà, béaa kâra ê pai duu kâra ê tòotù.  
\v 27 Ba guwà cibwaa panuâ *Caatana [ma é tacaiwà ba na guwà pwa na èpà]. 
\p  
\v 28 Wiàna guwà tèpa mura, â wâdé na guwà coo. Â guwà wakè ba gòo, ba na pwa mwani kàwà, ba na guwà wâri ê pwina tiàu jiiwà, ma naa tà tàpé na ticè tàra. 
\p  
\v 29 \x - \xo 4:29 \xt Kolosé 4.6\x*Guwà nabwé na guwà ina pâ popai na miiri, [ma pwa na èpà tà pàra tàpé]. Â guwà ina pâ popai na wâdé, ba na pitu tàra ma pagòorà. 
\p  
\v 30 \x - \xo 4:30 \xt Ésaïe 63.10; Éféso 1.13–14; 1 Tésalonika 5.19\x*Guwà nabwé na guwà nama é pikîri ê Nyuâaê Pwicîri [goo ê pwina guwà pwa]. Ba ê Nyuâaê Pwicîri, âna pwi câmu na é naagée naa goowà wà Pwiduée, ba na paari pâ, [guwà tèpa âboro kêe. Â pwi câmu pâ, wà Pwiduée, âna] ée mwa tipiwà bamwara jii ê pâ èpà kàwà, na Tòotù kêe. 
\p  
\v 31 \x - \xo 4:31 \xt Kolosé 3.8\x*Guwà cibwaa tubaèpà tà pàra tàpé, ma pi-inarà ba èpà. Guwà cibwaa wéaari naa na pwâranümawà ê pâ èpà na rà pwa tàwà. Guwà cibwaa iputàmu, ma piokée. Â guwà cibwaa pitànyiriwà. 
\p  
\v 32 \x - \xo 4:32 \xt Mataio 6.14, 18.22–35; Kolosé 3.12–13\x*Wâdé na guwà pwa na wâdé tà pàra tàpé. Â guwà paari tàra ê pimeaari na wâna pwâranümawà. Â guwà pipwanauriwà, pwacèwii na é jèe pwanauriwà wà Pwiduée, gée goo Kériso. 
\c 5  
\s1 Wâdé na jè wârori wâro kà tèpa âji naî Pwiduée 
\p  
\v 1 \x - \xo 5:1 \xt Mataio 5.48\x*Guwà tèpa naî Pwiduée, na dau wânümee tàwà. Â wâdé na guwà pwacèwiié.  
\v 2 \x - \xo 5:2 \xt Exode 29.18; Hébéru 10.10\x*Wâdé na guwà tèpa meaari pàra tàpé. Ba é meaarijè wà Kériso, â é panuâ ê wâro kêe, ba na *ârapwaailò ba kâjè, na dau wâdé tà Pwiduée\f + \fr 5:2 \fq Na dau wâdé tà Pwiduée—\ft Grec: \fqa Na pwacèwii ê ûrea na dau wâdé.\f*. 
\p  
\v 3 Guwà cibwaa [niimiri côwâ pâ, na guwà] ipuu imudi ma pàra pwi. Â guwà cibwaa pwa ê pâ muru na po miiri goro naiiwà. Guwà cibwaa imudàra ma wâru tàwà ê pâ muru ni gòropuu. Ba guwà tèpa âboro kà Pwiduée. Â càcaa nümoo na go têre pâ, rà ina tèpa âboro pâ guwà wàrapwiri. 
\p  
\v 4 Guwà cibwaa ina pâ popai na èpà ma miiri, na càcaa pâri ma guwà ina. Guwà cibwaa ina imudi pâ muru na jè papwicîri. Â guwà cibwaa èauri ê pâ jèkutâ èpà, pwacèwii tàpé na ticè nümarà. Bwa, wâdé na guwà ipwaolé tà Pwiduée. 
\p  
\v 5 \x - \xo 5:5 \xt 1 Korénito 6.9–10; Kolosé 3.5\x*Wâdé na guwà tâmogòori pâ: O nye ticè autâa na *Mwaciri kà Pwiduée ma Kériso, kà tàpé na rà ipuu imudi, ma tàpé na rà pwa ê pâ muru na miiri goro naiirà, ma tàpé na rà ciburà imudàra ê pâ muru ni gòropuu. Ba ê pwiibà, âna é pwacèwii na rà ipwamaina ê pâ duée imudi. 
\s2 Jè wâro na pwéelaa 
\p  
\v 6 \x - \xo 5:6 \xt Roma 1.18; Kolosé 2.4,8\x*Rà ina wà pàra tàpé pâ, nye ticè èpà goo ê pâ tûâ bèepwiri. Êco na rà pwâ, â guwà cibwaa nama rà pa-imwüruwà. Ba é putàmu wà Pwiduée goo tàpé na càra caa pitêre dèe, â ée mwa pitèirà ma naa wârimuru tàra\f + \fr 5:6 \ft Grec: \fqa Guwà cibwaa nama é ipa-imwüruwà wà pwi jè âboro, goro pâ popai na ticè êreê. Ba nye gée goo kaa pwiri, na ê pwâra putàmu kà Pwiduée, âna é tâa gò tàpé na rà cicaraé.\f*.  
\v 7 Â guwà cibwaa pwadéi tèpa âboro na rà wàrapwiri! 
\p  
\v 8 \x - \xo 5:8 \xt Ioane 12.36; Éféso 2.13; Kolosé 1.13; 1 Pétéru 2.9\x*Béaa, âna guwà tàpé na guwà tâa na ê bàutê. Â nabà, âna guwà tâa na pwéelaa, ba guwà tâa goo Pwi Ukai. Êkaa na wâdé na ê càrawà, âna càra tàpé na rà tâa na ê pwéelaa—  
\v 9 wâna ê wâro na é pwényuâa, ma *tàrù, ma âjupâra.  
\v 10 Wâdé na guwà ciburà imudàra ê pâ pwina wâdé tà Pwi Ukai. 
\p  
\v 11-12 Guwà cibwaa pwaduwà kà tàpé na rà wakè na bàutê, ba ticè pwâra wakè kàra, na wâdé. Na jè po niimiri co ê tûâ kàra, â jè jèe miirirà. Guwà cicara diri pâ pwi bèepwiri. Â guwà pa pâ, naa na pwéelaa, diri ê pwina èpà.  
\v 13-14 \x - \xo 5:13-14 \xt Ioane 3.20–21\x*\x - \xo 5:13-14 \xt Ésaïe 26.19, 60.1; Roma 13.11\x*Ba ê pwéelaa, âna é paari ê âji pai pwa goo diri pâ muru, wiàna wâdé, é wiàna èpà\f + \fr 5:13-14 \ft 1\+ord re\+ord* phrase—\ft Grec: \fqa Ê pwina jè côo naa na ê pwéelaa, âna pâ nau pwéelaa.\f*. Êkaa na jè ina pâ: 
\b  
\q1 «Gà tàcî, co pwi a puu! 
\q1 Cimadò gée na aubà. 
\q1 Wà Kériso na é pame 
\q1 naa googà ê pwéelaa.» 
\s2 Jè wakèri bwàti pàara na naa tâjè 
\p  
\v 15 \x - \xo 5:15 \xt Kolosé 4.5\x*Guwà ipwacôoco ê pai wâro kàwà. Guwà ipwacèwii tàpé na pitòimiri ê wâro kàra, â càcaa tàpé na ticè nümarà.  
\v 16 Â guwà wakèri bwàti ê pâ pàara na naa tàwà, [ba na guwà pwa na wâdé]. Ba wâru pâ èpà na pàara napô nabà.  
\v 17 Êkaa na guwà cibwaa wâro imudi, â guwà imudàra ê pwina wâdé tà Pwi Ukai\f + \fr 5:17 \ft Grec: \fqa Êkaa na guwà cibwaa nama ticè nümawà; â wâdé na guwà tâmogòori ê câbawâdé kà Pwiduée.\f*. 
\s2 Jè wâro wiâ Nyuâaê Pwicîri 
\p  
\v 18 \x - \xo 5:18 \xt Luka 21.34\x*Guwà cibwaa ipwirié goro dipâa, ba o péa tubaèpà tàwà. Wâdé na é nye dipitiriwà taaci ê Nyuâaê Pwicîri.  
\v 19 \x - \xo 5:19 \xt Kolosé 3.16\x*Â guwà pipagòowà goro pâ nyabi—pâ *salamo, ma pâ cantique, ma pâ nyabi na é naa tàwà ê Nyuâaê Pwicîri. Â, na guwà nyabi, â guwà pwamaina Pwi Ukai gée na âji pwâranümawà.  
\v 20 \x - \xo 5:20 \xt Kolosé 3.17\x*Wâdé na guwà ciburà pwaolé tà Pwiduée Caa, naa na nee Iésu Kériso Pwi Ukai kâjè, na é pitûâ naa gòro diri pâ muru. 
\s1 Tèpa pwârawâ na rà cèikî 
\p  
\v 21 \x - \xo 5:21 \xt 1 Pétéru 5.5\x*Guwà papwicîri wà Kériso, â guwà ipakîriwà naa goo wà tèpa cèikî béewà. 
\s2 Du duadà —Tô ilàri 
\p  
\v 22 \x - \xo 5:22 \xt Kolosé 3.18; 1 Pétéru 3.1\x*Wà tô ilàri, âna wâdé na é ipakîriê naa goo pwi éaé, pwacèwii pai ipakîriê naa goo wà Pwi Ukai.  
\v 23 \x - \xo 5:23 \xt 1 Korénito 11.3; Éféso 1.22\x*Ba wà pwi paao, âna é pwi a pitûâ kà tô wâdèe, pwacèwii na wà Kériso, âna é pwi a pitûâ kâra ê wâra pwapwicîri, na é pwacèwii ê naiié. Â wàé na é *pwi a pa-udòé. 
\p  
\v 24 Ê wâra pwapwicîri, âna é ipakîriê naa goo wà Kériso, êkaa na wâdé na wà tô ilàri, âna é ipakîriê naa goo wà pwi éaé naa na diri pâ muru. 
\s2 Du duadà —Pwi paao 
\p  
\v 25 \x - \xo 5:25 \xt Kolosé 3.19; 1 Pétéru 3.7\x*Napwa naa goo pwi paao, âna wâdé na é meaari tô wâdèe, pwacèwii na wà Kériso, âna é meaari ê wâra pwapwicîri kêe. Ba é panuâ wâro kêe ba kêe,  
\v 26 \x - \xo 5:26 \xt Tito 3.5\x*â é naaê tà Pwiduée, ba naa kêe.  é nuwaé goro jawé, ma ê popai\f + \fr 5:26 \fq  é nuwaé goro jawé, ma ê popai—\ft Piupwaa. Ê \fqa popai \ft bèepwiri, âna pwiri ê Picémara Wâdé. É, pwiri pâ popai na ina na rà piupwaa wà tèpa cèikî, é, pâ popai kà pwi apiéa tà tô wâdèe.\f*,  
\v 27 \x - \xo 5:27 \xt 2 Korénito 11.2; Kolosé 1.22\x*ba na é dau pwényuâa ma tâbawêe, ma ticè tòpwicâ ma èpâra ma ipwatari, ma ticè èpà wâgooé, [pwacèwii tô ilàri dopwa na ru mwa piéa ma wàé]. 
\p  
\v 28 Ipaiwà naa goo pwi paao. Ba wâdé na é meaari tô wâdèe, pwacèwii pai meaari kêe ê naiié. Ba wà pwina é meaari tô wâdèe, âna é pimeaarié côwâ.  
\v 29 Ba nye ticè âboro na é pièpàri côwâ ê naiié. Bwa, é pa-ijaé, ma wéaarié bwàti, pwacèwii pai pwa kà Kériso, ba kâra [ê naiié] ê wâra pwapwicîri kêe. 
\p  
\v 30 [Jè tâmogòori pwiri] ba wàijè, âna jè naiié.  
\v 31 \x - \xo 5:31 \xt Mataio 19.5\x*Jèe wii naa na *Tii Pwicîri pâ: \qt É panuâ ê du nyaa ma caa kêe wà pwi paao, ba na ru pitâa ma wà tô wâdèe. Â, na wàrapwiri, â wàilu, âna ru pâ nau caapwi.\qt*\rq Genèse 2.24\rq* 
\p  
\v 32 \x - \xo 5:32 \xt Auinapàpari 19.7\x*Ê popai bèepwiri, âna tâgòro, ba go niimiri pâ, ucina goro [pai pitànaima kà] Kériso ma ê wâra pwapwicîri kêe. 
\p  
\v 33 Târa tubanabwé, [â go ina mwara pâ]: Wà pwi paao, âna wâdé na é meaari ê tô wâdèe, pwacèwii pai pimeaarié côwâ kêe. Â wà tô ilàri, âna wâdé na é papwicîri pwi éaé. 
\c 6  
\s2 Pâ èpo ma du nyaa ma caa kàra 
\p  
\v 1 \x - \xo 6:1 \xt Kolosé 3.20\x*Wâguwà tèpa èpo, âna wâdé na guwà pitêre dà du nyaa ma caa kàwà. Wàépwiri napârawà, {ba guwà tèpa âboro kà Pwi Ukai}.  
\v 2 \x - \xo 6:2 \xt Exode 20.12\x*Ba [jèe wii naa na *Tii Pwicîri pâ]: \qt Gà papwicîri du nyaa ma caa'gà.\qt*\rq Exode 20.12\rq* Êpwiri, âna pitûâ kà Pwiduée na pâbéaa. Â wàéni ê aupwényunyuâari na é ina pâ ée mwa naa [tà tàpé na rà pitêre dàra ê naèà bèepwiri]:  
\v 3 \qt  ê wâro'gà naani gòropuu, âna o gòri ma wâdé.\qt*\rq Exode 20.12\rq* 
\p  
\v 4 \x - \xo 6:4 \xt Psaume 78.4; Proverbes 22.6; Kolosé 3.21\x*Wâguwà tèpa caa kâra èpo\f + \fr 6:4 \fq Tèpa caa kâra èpo—\fl é, \fqa Pa nyaa ma caa kâra èpo.\f*, guwà cibwaa nama rà putàmu tèpa èpo kàwà. Â wâdé na guwà pipièrù bwàti goorà, â guwà patùrarà ma pacâmurirà. [Ba wàépwiri napâra pwi a cèikî] naa goo Pwi Ukai. 
\s2 Tèpa ênawéna ma tèpa pitûâ kàra 
\p  
\v 5 \x - \xo 6:5 \xt Kolosé 3.22–23; Tito 2.9–10; 1 Pétéru 2.18\x*Wâguwà tàpé na guwà tèpa *ênawéna kîri kà pàra tàpé, âna wâdé na guwà pitêre dà tèpa pitûâ kàwà naani gòropuu. Â guwà dau papwicîrirà, â guwà piênawéna kàra bwàti, gée na âji pwâranümawà, pwacèwii pai piênawéna kàwà tà Kériso. 
\p  
\v 6-7 [Guwà wakè bwàti, ba na rà ipwàdée goowà, naa na diri pâ pàara.] Â càcaa na pâ pàara co, na rà côowà na. Â guwà niimiri pâ, guwà wakè ba kà Pwi Ukai, â càcaa ba kà tèpa âboro. Ba guwà tèpa ênawéna kà Kériso, â napârawà na guwà pwa ê câbawâdé kà Pwiduée, gée na diri pwâranümawà. 
\p  
\v 8 \x - \xo 6:8 \xt 2 Korénito 5.10; Kolosé 3.24–25\x*Ba wâdé na guwà tâmogòori pâ, wà Pwi Ukai, âna ée mwa jèpa naa tâjè câmajè, goro ê pwina wâdé na jè jèpa pwa. Ipaiwà wiàna jè tèpa ênawéna kîri kà pàra tàpé, é, wiàna jè tèpa âboro na pwa tàrù kâjè\f + \fr 6:8 \ft 2\+ord e\+ord* phrase—\fqa Esclave ou libre.\f*. 
\p  
\v 9 \x - \xo 6:9 \xt Roma 2.11; Kolosé 4.1\x*Wàrapwiri naa goowà mwara, co tèpa pitûâ. Wâdé na guwà papwicîri tèpa ênawéna kîri kàwà, ma pwa na wâdé tàra. Â guwà cibwaa pwa kûu tàra. Ba caapwi pwi a pitûâ kàwà diri, naa *napwéretòotù, â câé caa pwi a pwaké goro âboro. 
\s1 Neemuru paa kâjè 
\p  
\v 10 Go tubanabwé naa goo pai ina wèe pâ: Wâdé na guwà gòo goro ê pàtàma Pwi Ukai, ma nii kêe na dau maina.  
\v 11 \x - \xo 6:11 \xt Roma 13.12; 2 Korénito 10.4\x*Guwà popa diri ê neemuru paa, na é naa tàwà wà Pwiduée. Â o pâri ma guwà cicara ê pâ tûâ na èpà kà Pwi âboro èpà, wà *Caatana. 
\p  
\v 12 \x - \xo 6:12 \xt 1 Pétéru 5.8–9\x*Ba câjè caa pipaa dà tèpa âboro. Jè pipaa dà tèpa pitûâ kà tèpa duée ma u, [na câjè caa côorà goro du âraporomeejè]. Üu, jè pipaa dà tèpa ukai gopaérenao, na maina pàtàmarà, na rà pitûâ naa gò ê gòropuu bèeni, na é tâa na bàutê. \fig Popa ê neemuru paa na é naa tàwà wà Pwiduée|src="120 lb00196c.tif" size="col" ref="6.12" \fig* 
\p  
\v 13-14 \x - \xo 6:13-14 \xt Ésaïe 11.5, 59.17; 1 Tésalonika 5.8\x*Êkaa na go ina tàwà pâ: Guwà popa diri ê neemuru paa na é naa tàwà wà Pwiduée. Ba na, o pâri ma guwà cimwü, na pâ pàara na tèepaa mariwà ê èpà. Ûna jèe nabwé ê pipaa, â guwà o piétò. Wàéni\f + \fr 6:13-14 \fq Wàéni… \ft Grec: \fqa Guwà popa… \ft Ipaiwà naa goo diri pâ na jèpapara neemuru paa, naa na nee tii 13–17.\f* ê neemuru paa kâjè: 
\b  
\li1 \it Karapuu kâjè\it*—ê âjupâra kà Pwiduée; 
\li1 \it Ârabwée paò târa nawâajè\it*—ê wâro na *tàrù na araé; 
\li1  
\v 15 \x - \xo 6:15 \xt Roma 10.15\x*\it Du wâraâjè\it*—ê pai ciburà picémara kâjè ê *Picémara Wâdé na é pame ê pinaanapô; 
\li1  
\v 16 \it Upwâra bécâgòtù kâjè\it*\f + \fr 6:16 \fq Upwâra bécâgòtù—\fqa Bouclier.\f*—ê cèikî kâjè naa goo Pwiduée, na diri pâ ére. (Â jè pa, ba na jè câtàmwara ê doromara ânye, goro ê da, na é tò wà Pwi âboro èpà); 
\li1  
\v 17 \x - \xo 6:17 \xt Hébéru 4.12\x*\it Bwe bépwamuru pûrujè\it*—ê wâro na é naa tâjè wà Pwiduée, ûna é pa-udòjè\f + \fr 6:17 \fq Ê wâro na é naa tâjè wà Pwiduée, ûna é pa-udòjè—\ft Grec: \fqa Ê pai pa-udòjè.\f*; 
\li1 \it Tàuwa kâjè\it* na é naa tâjè ê Nyuâaê Pwicîri—ê popai kà Pwiduée. 
\b  
\m  
\v 18 \x - \xo 6:18 \xt Luka 18.1; Kolosé 4.2; 1 Tésalonika 5.17\x*Guwà ciburà pwapwicîri [na diri pâ ére] ma na diri pâ pàara, wiâra ê pitûâ na é naa tàwà ê Nyuâaê Pwicîri. Â guwà ciburà tàcî, â guwà ciburà pidàpwicâariwà, naa goro ê pwâra pwapwicîri kàwà, ba kà diri tèpa âboro kà Pwiduée. 
\p  
\v 19-20 \x - \xo 6:19-20 \xt Kolosé 4.3–4; 2 Tésalonika 3.1\x*\x - \xo 6:19-20 \xt 2 Korénito 5.20; Philémon 1.9\x*Guwà pwapwicîri ba kôo, ba na é naa tôo ê popai wà Pwiduée. Ba é cùruo, ba na go inapàpari târa diri pâ âboro ê Picémara Wâdé, na ia càra caa tâmogòori béaa. Â nye gée goo kaa ê pai inapàpari kôo ê Picémara Wâdé bèepwiri na tòo-o goro itùpaò naani na karapuu. Êkaa na guwà pwapwicîri, ba na o câgo caa piwâ na go tà ciburà patùra tèpa âboro [goo wà Kériso]. 
\s1 Ipwabwàcu kà Paulo 
\p  
\v 21-22 \x - \xo 6:21-22 \xt Apostolo 20.4; Kolosé 4.7–8; 2 Timotéo 4.12\x*Go cùru paé dariwà wà Tychique, ba na é piwiâ tàwà ê jèkutâ gooò, ma pagòowà. Wà pwiibà, âna é pwi âji béejè, ma pwi ênawéna na é dau pitêre dà Pwi Ukai, na bu piwakè naima ma wàé. 
\p  
\v 23 Wâdé na wà Pwiduée Caa kâjè, ma wà Pwi Ukai Iésu Kériso, âna ru naa tàwà, diri tèpa cèikî béebu, ê pinaanapô, ma pimeaari. Ma ru pitu tàwà, ma guwà cèikî ba gòo naa gooru.  
\v 24 Go ilari jii Pwiduée pâ, na é *pwényunyuâari goro ê *pimeaari imudi kêe, wà diri tàpé na rà cimwü naa na pimeaari kàra, ba kà Pwi Ukai Iésu Kériso.