\id EPH Ephesians Folopa Neil and Carol Anderson 1/2005 \h Efesus \toc1 Efesus \toc2 Efesus \mt1 Efesus \c 1 \p \v 1 Ȩta, Kótóné ama kisipa mole ala sya furaalu, Yesu Kerisoné fo era̧le fae yóló dotȩyale whi̧ \it aposel\it* Pol-né dapó. Ya̧lo i dere asȩta, dia̧ Efesus be huluamó Talené kae sóró beteró betere so whi̧ Yesu Keriso tua̧mó bitu, ama ala eró tare so whi̧paae dapó. \v 2 Da̧né Aya Kótóró da̧ tȩteróló kaae tare whi̧ Yesu Kerisotamoné ha̧le hamokoróló tao sere alaró hosaa muni deyóló mo dua betere alatamo dia̧ tua̧paae eró̧póló yae. \s1 Keriso tua̧mó betepa Dȩi Kepe Wisiné ha̧le mótu betere ala \p \v 3 Da̧ tȩteróló kaae tare whi̧ Yesu Kerisoné Alima Kótóné da̧ hepen bemó naalema tua̧mó betepa kilitu, ama hepen be tua̧mó muó mole wisi wisi ala da̧né kepe bete tua̧paae eró beterapó. Atérapa, Kótóné ama doi beta̧ hale sóró horótu betae. \v 4 Ti noatepae, i haeró yó mole o̧latamo aleyaai teópatei, da̧ ama keletómó me dowi alakélé ini, mo kae so whi̧ beteró̧póló, da̧ ama so whi̧póló sókó sóró Yesu Keriso tua̧mó beteralepó. \v 5 Atéreteita ha̧le meipó. Da̧ betaaipatei da̧paae yaala sókó furaalu, ama kisipané yaaire ala ha̧sókó feni, motóró dokonóturaalu, Yesu Kerisoné yale alanétei, da̧ Kótóné ama naale senaaletóró aleróló beteraaire ala ama taketitei tukóló munélipakalepó. \v 6 Da̧ atéró ama yaala sókó fale naale tua̧mó betepa, ama mo kae ere dȩ fa̧ane hamokoróló tao sere ala da̧paae ha̧le meló betereteiné, ama doi beta̧ hale sóró horótu betae. \v 7-8 Da̧ a̧ tua̧mó betepa, Kótóné ama ha̧le hamokoróló tao sere ala mo ti fa̧aneteiné, da̧né yale dowi alamó melaai yale kwia ama tokó̧ló aluróturaalu, ama fa̧kené da̧ dupuróló beteralepó. Ai ala tómó tuȩ́ tiki fosó fosóre alaró fo bete diriyóló tuȩ́ dere alatamo mo turó melalepó. \v 9 Atéró, ama eraai kisipa mole ala kinóló moletei, da̧né kolóló tuȩ́ yó̧póló ha̧keamó yó melalepó. Ai yó melale alarape mené a̧paae yae yóló sȩni, mo ama kisipa mole alatóró naalema Yesu Kerisoné eró̧póló yalepó. \v 10 Ai alarape teó erótu bitutei, ama eraaire ala fea eraté fóló kemera̧le furaalu, ama tukóló mulale sukamótóró ó hepen bemó betó mole so whi̧ró i haemó betó mole so whi̧tamo fea beta̧paae touróló, beta̧ topo whi̧nétóró tȩteróló kaae tapa, a̧ ao̧mó beteró̧póló eraalopó. Ai sekȩ́ta, ti Yesu Kerisotórótipó. \p \v 11 Da̧ a̧ tua̧mó betepa, ama sókó sóró kae beteró betereteita, ha̧le meipó. Mo taketi fea ala ama mo eraalopó yóló mulaletei motóró dokonóturaalu, da̧ mo ama naale senaaletóró beteraai tukóló mulalepó. \v 12 Atéyaleteita ha̧le mei, Yesu Kerisoné da̧paae wisi ala eraalopóló, folosóró a̧paae kisipa tiró betere so whi̧ da̧ mepaae so whi̧né kilitu, Kótóné ama kae ere dȩ wisinaale erapa kelae, yóló a̧ dukiró̧póló erótu beterapó. \v 13 Dia̧ aluyao̧sóró tao saaire mo bete mole fo wisi wosetepa, Kótóné dia̧kélé da̧tamo touróló Yesu Keriso tua̧mó beteralepó. Ti a̧paae kisipa tiki tiratepa ama so whi̧póló, diaao̧ tikimó mo dirii siri mulóturaalu, ama melaalopóló tukóló mulale Dȩi Kepe Wisi mo melalepó. \v 14 Ai Dȩi Kepe Wisi melaleteita, take Kótóné da̧paae wisi ala mo eraalopóló kisipa muó̧póló melalepó. Kótóné ama dupuyale so whi̧ mo wisiyóló betaaire tikipaae dapesó faai ha̧le betepa, kale Dȩi Kepe Wisi da̧tamo ha̧le betótóró tawaalopó. Tépa, so whi̧né ai ere ala fea kilitu, ita Kótóné mo kae ere dȩ wisinaale erapóló, ama doi doasi mulaalopó. \s1 Pol-né Talepaae mo kée yóló moma yale ala \p \v 15 Atére betené dia̧ Yesu Kerisopaae kisipa tiki tiró bitu, Kótóné ama kae beteró betere so whi̧paae yaala sókó furaalu, wisi ala erótu beterapó depa ya̧lo wosalepó. \v 16 Atéyale sukamó kaae sóró, Talepaae mo kée yóló, ya̧lo dia̧mó momaraté wou betere ala kisipa keteréni, miókélé ha̧le yó tarapó. \v 17 Ya̧lo dia̧mó momarótu betere ala i ape. Da̧ tȩteróló kaae tare whi̧ Yesu Kerisoné alimata, mo kae ere dȩ fa̧ane Kótó beterapó. Atére Kótóné diaao̧ kepe tua̧paae fosó fosói ala eróo, kinó betere ala ha̧kearóo, yó̧póló momatu beterapó. Aita ha̧le mei, a̧ etei kaae Talepóló dia̧né kisipa deté fó̧póló dapó. \v 18-19 Ya̧lo momarótu betere ala me i ape. Kótóné ama ere dȩ diaao̧ hosaa tua̧mó daale kelené koló̧póló dapó. Take dia̧paae eraalopa ape yóló bope yale ala wisi diaao̧ kelené diriyóló kolóló tuȩ́ yóo, take ama dȩ tua̧mó betaai dape saalopóló kisipa mutu, kae beteró betere so whi̧ta, Kótóné ama ke bole o̧la wisipóló tuȩ́ yóo, da̧ a̧paae tuȩ́ tiki tiró betere so whi̧ tao sóró eratere mo kae bole fotoko̧kélé kisipa yóo, yó̧póló momarótu beterapó. \v 20 Ti ai fotoko̧ta, Yesu Keriso mo ti suka̧letei Kótóné ama momó kepaaróló beterale doasi fotoko̧ kaae ai ape. A̧ atéró kepaaróló, hepen be ere tikimó ama turu naase dȩmó beteralepó. \v 21 A̧ beterale tikita, tȩteróló kaae tare alakélé, ama tȩteróló kaae tare tua̧mó me whi̧paae tȩteróló kaae tawae yóló, sóró beteratere alakélé, doasi fotoko̧ bole alakélé, doasi hae kwia tȩteróló kaae tare alakélé, mió i alimókélé, take betaaire alimókélé, doasi doi matere alarape fea Yesu Kerisoné ama doi mole alané tȩteróló mo ti teraae falapó. \v 22 Fea ala feata, Kótóné Yesu Kerisoné tȩteróló kaae tare ao̧mó beteró̧póló eróo, ama so whi̧ró atima tao sóró eratere alatamo fea amatóró tȩteróló kaae tanó̧póló topo whi̧ sóró beteróo yalepó. \v 23 Ai so whi̧ta, mo ama tikitóró daaleteiné fea ala du betere tua̧paaekélé, kae kae ere ala tua̧paaekélé, ama tikimó ere alatóró fa̧ayóló su̧ró beterapó. \c 2 \s1 Da̧ Yesu Kerisotamo kepaaróló beterale fo \p \v 1 Ti take Kótóné yóló muló betere fo diaao̧ tukóló du betale dowi ala tua̧mó sukó̧ló molepó. \v 2 Take dia̧ta, i haemó mole kae kae du betere ala sya fóló yóo, tó sa̧ tua̧mó tȩ mole tiki tȩteróló kaae tare kepené dere ala sya fóo du betalepó. Ai kepeta, miókélé Kótóné fo tikitu betere so whi̧ tua̧mó bitu, ama kisipa mole alatóró eró̧póló du beterapó. \v 3 Take da̧kélé fea ai ala du betere so whi̧tamo bitu, tó tikiné ekȩleyóló dowi ala yó tarepó. Atéturaalu, tó tikiné yaai hȩkesetere alaró mo hae whi̧né mole tuȩ́tamo maaté sya fu betalepó. Atétu, so whi̧ mo whi̧né detu dere kaae, da̧kélé atéreteiné Kótó a̧ fopaae butu melaaire kwia senére so whi̧ beterepó. \v 4-5 Da̧né yale dowi alané da̧ sukó̧ló mupatei, Kótó a̧ tua̧mó ko̧lené sukutere ala mo fa̧anuraalu, ama da̧paae mo doasi yaala sókó faleteiné, Kótóné so whi̧ tȩteróló kaae tare whi̧ Kerisotamo da̧kélé kepaaróló beteralepó. Até yale alata, amatei dia̧ ha̧le hamokoróló tao salepó. \v 6 Da̧ atéró, Yesu Keriso tua̧mó betereteiné Kótóné a̧ kepaaróturaalu, da̧kélé a̧tamo beta̧mó kepaaróló, Kótóné ama tȩteróló kaae tare tiki hepen-mó Yesu Keriso sóró beteróturaalu, da̧kélé a̧tamo beta̧mó beteralepó. \v 7 Ti aita ha̧le mei, da̧ fea Yesu Keriso tua̧mó betereteiné nalo bitiré faaire alimó Kótóné da̧paae yaala sókó furaalu, ama ha̧le hamokoróló tao salepó. Ai ala tua̧mó mo doasi ke boletei yó maté fu betepa da̧né kolóló kisipa yó̧póló erapó. \v 8 Ti noatepae, diaao̧ tuȩ́ tiki tiró betere ala kilituraalu, Kótóné ama ha̧le hamokoróló dia̧ tao salepó. Ti dia̧nétei dia̧ tao sere ala ini, Kótóné ama tao sere ala dia̧mó ha̧le malepó. \v 9 Ti aita, noa betené meipó. Me whi̧né ama erale wisi alané yalepóló, bopé fake yao̧sóró yalepó. \v 10 Da̧ Yesu Keriso tua̧mó betepa, Kótóné ama fosó fosói kisipané da̧ kisi whi̧ aleróló beteralepó. Atére beteta, Kótóné ama yaai kisipa mole ala wisi da̧né eró̧póló, mo taketitei taleróló munélipakalepó. \s1 Keriso tua̧mó mo beta̧ faketóró aleró beterapó \p \v 11 Térapa, take dia̧ Juda meire fake deóló betepa, tiki sekaȩ tukóló siriró beterapó du betere whi̧rapené duraalu, da̧ta tiki sekaȩ tikipatei, dia̧ tikinipóló só deróló erótu betere fo diaao̧ ai i kisipare ape. Ti tiki sekaȩ tukóló sirirótu betere alata, mo whi̧né naasenétei erótu beterapó. \v 12 Dia̧ atéró betale sukamó Yesu Kerisotamo beta̧mó bitini, kae betale ala kisipa muae. Israel hae talerapené dia̧ atimatamo toune wao̧sóró sesétepa, dia̧ wale so whi̧tóró bitu, Kótóné ama so whi̧ tao suraalu, eraalopó ere ala wisi senére so whi̧ bitinipó. Dia̧ atéró bitu, take waaire be dȩmó da̧paae i ala wisi mo eraalopóló tuȩ́kélé muni yóo, i haemó bituraalu Kótóné da̧ tȩteróló kaae tarapó tuȩ́kélé muni yóo, eretei diaao̧ kisipa muae. \v 13 Ti taketa, dia̧ mo tika kae betaletei, ama fa̧kené dupuyóló dapesó wóló, Kótó betere felekemó Yesu Kerisotamo beta̧mó beteralepó. \p \v 14 Ti Yesu Keriso a̧ta, hosaa muni deyóló dua betere bete Tale ereteiné so whi̧ tekeyóló fake tamo betepa, bóe amatei firóló mo beta̧ faketóró beteralepó. Téturaalu, ai fake tamo tua̧mó ere sata̧le fisikóló taae faralepó. \v 15 Atéró fisikaleteita, ama tikimó erale alané kale tukóló muló betere fokélé, ai fo tua̧mó mole forapekélé, etéró yae dere forapekélé fea tokó̧ló aluralepó. Ama yaai kisipa mole alata ai tamo fake a̧ tua̧mó mo beta̧ whi̧tóró aleróló, bóe mo ti firaai yalepó. \v 16 Ai kale beta̧ tiki tua̧mó fake tamo wusuró betepa, ama filipaa ni tómó erale alané Kótótamo bóe du betaletei, touróló beta̧mó beteróo, kale fake tamo du betale bóekélé kemeróo yalepó. \v 17 Atéró a̧ wóló, dia̧ saletómó betó mole so whi̧ró, felekemó betó mole so whi̧tamopaae bóe dele ala taaróló, dua betae yalepó. \v 18 Ti noatepae, da̧ fakeró dia̧ faketamo fea touyóló Yesu Keriso tua̧mótóró bitu, Alima beterepaae sókó faaire alata, Dȩi Kepe Wisiné beta̧ fotoko̧ratepa fenérapó. \p \v 19 Ti taketa dia̧ kelepaa kilini, wale so whi̧ betaletei, mió dia̧ Kótóné so whi̧tamo touyóló be taletóró alée fóló, mo ama naale senaale beterapó. \v 20 Kótóné ama naale senaale betere beta, ha̧le hae tómó tȩnipó. Ai be diriyóló daaló̧póló, mo diri eleké biliyóló, ai tómó be tȩtu dere kaae, \it aposel\it* whi̧raperó Kótóné ama fo eratere ko̧ló whi̧rapetamo ti be iru eleké kaae deyóo, Yesu Keriso a̧ta, mo doasi hulua yapo eleké kaae deyóo, erapó. \v 21 Be tȩtere o̧la o̧la fea hulua elekémó beleróló be diriyóló daalatu dere kaae, Talené ama yale alané da̧ fea a̧ tua̧mó touróló bitu, ama mo kae tȩne momatere be daaló̧póló tȩté hutu beterapó. \v 22 Atétu dere kaae, dia̧kélé fea a̧ tua̧mó betereteiné Kótó a̧ betaaire be wisi daaló̧póló tȩté hutu beterapó. Atéró tȩtere bemó Dȩi Kepe Wisi betereteiné Kótó a̧ beterapó. \c 3 \s1 Pol Juda meire fake tua̧mó kale fo wisi yó mótu betale ala \p \v 1 Atéreteiné ȩta, dia̧ Juda meire fake so whi̧paae Yesu Kerisoné fo wosó̧póló, erótu betepa \it dipula\it* sóró beteró betere whi̧ Pol-né dapó. \p \v 2 Kótóné ama ha̧le hamokoróló tao sere ala dia̧ feané tuȩ́ yó̧póló, ȩpaae tȩteróló kaae tawae depa, kaae tarapó dere fo dia̧né wosetu yalepó. \v 3 Kótóné ama dia̧ feapaae mo eraalopó yóló mulale ala take so whi̧ feané kolóló tuȩ́ni, kinóló moletei Kótóné ȩpaae ha̧kearóló yó matepa, dia̧paae sawa ha̧lekeróló ai asȩyalepó. \v 4 Atéyalepa, ya̧lo i dere fo dia̧né dosa̧aturaalu, Kótóné ama so whi̧ tȩteróló kaae tare whi̧ Kerisoné yale ala kinóló mole bete ya̧lo tuȩ́re kaae, dia̧nékélé tuȩ́ yaasepóló dapó. \v 5 Ti ai beteta, mió Dȩi Kepe Wisiné Kótóné ama kae beteró betere \it aposel\it* whi̧raperó Kótóné ama fo eratere ko̧ló whi̧rapetamopaae yó male kaae, mo take bitiré wale whi̧rapepaae ha̧kearóló yó menipó. \v 6 Ti ai kinóló mole ala i ape. Juda meire fake so whi̧né kale mió wosetere kisi fo wisi wosóló, Yesu Keriso tua̧mó betepa, Kótóné ama Israel so whi̧paae melaalopóló tukóló muló betere o̧la, Juda meire fake so whi̧nékélé sóo, dia̧ ai Juda faketamo beta̧ tikitóró daayóló betóo ereteiné, atimapaae eraalopóló muló betere ala dia̧paaekélé eratepa sóo yaalo ai ape. \p \v 7 Kótóné ama bole fotoko̧ ha̧kearóturaalu, ama hamokoróló tao sere ala ȩpaae ha̧le melalepó. Atéreteiné mió kale wosetere kisi fo wisi ya̧lo yó meló̧póló, ȩ ama kutó diratere whi̧ sóró beteralepó. \v 8 Mepaae Kótóné so whi̧ betó mupatei ȩ beta̧ doi muni, mo belei sókótei betepa, Kótóné ama ha̧le hamokoróló tao sere ala eróturaalu, ȩpaae i kutó dirae yóló melalepó. Ai melale kutóta, Juda meire fake so whi̧paae Yesu Keriso tua̧mó mole mo doasi ke bole ala wisi turó yó meló̧póló ȩ sóró beteralepó. \v 9 Tétu, i haeró yó mole o̧la o̧latamo kaarale Kótó tua̧mó, take bitiré wale alimó kilini kinó betere ala bete mió so whi̧ feané tuȩ́ yó̧póló, ȩpaae kaae tawae yóló ȩ sóró beteralepó. \v 10 Ama yaai kisipa mole alata etérópó. Mió ama fake so whi̧ tua̧mó erótu betere alané hepen ere tikimó betó mole tȩteróló kaae tare keperó fea ala tȩteróló kaae tanó̧póló male fotoko̧tamoné Kótóné ama kae kae ere fosó fosói ala ha̧kearatepa tuȩ́ yó̧póló erapó. \v 11 Atéyaleteita, mo taketi Kótóné ama eraalopóló tukóló munélipakale ala da̧ tȩteróló kaae tare whi̧ Yesu Keriso tua̧paae erale alané dokonó beterapó. \v 12 Atéró a̧ tua̧mó bituraalu, a̧paae kisipa tiki tiró betereteiné Kótó beterepaae faaire tu̧ mené sesénipa, halaainé fó beta̧ yae. \v 13 Térapa, dia̧ tao su betere alamó ȩpaae i erótu betere sekȩi alarape kilituraalu, dia̧ fomo yóló haepaae derepao̧se. Ti noatepae, ama kae ere dȩ wisinaale dia̧né mo saaireteiné ai sekȩi alarape erótu beterapó. \s1 Efesus so whi̧mó mamarale fo \p \v 14-15 Aya Kótóné ama ai doasi wisi ala eró betereteiné ȩ bukutiri tea̧ró bitu, dia̧mó momarótu i betere ape. Ti ó hepen bemó betere naale senaaleró, i haemó betere naale senaaletamo feané Aya a̧ beta̧ beterapó. \v 16 Atére Aya betere felekemó bukutiri tea̧ró bitu, momatu beteretei i ape. Mo kae ere ala wisinaale a̧ tua̧mó fa̧anuraalu, dia̧né kepe bete tua̧paae ama Dȩi Kepe Wisiné fotoko̧ buló̧póló momarótu beterapó. \v 17 Atétereteita ha̧le meipó. Dia̧ a̧paae tuȩ́ tiki tiró betepa, Yesu Keriso a̧ dia̧né hosaa tua̧mó beteró̧póló kisipa mutu dapó. A̧ atéró betepa, ni feleke haepaae doropóló diriyóló daatu dere kaae, dia̧ Kótóné ama yaala sókó fole ala tua̧mó beteró̧póló dapó. \v 18 Dia̧ró Kótóné wisiróló kae beteró betere so whi̧tamo fea ama bulatere fotoko̧né Kerisoné da̧paae doasi yaala sókó fole ala mo turó diriyóló tuȩ́ yó̧póló dapó. \v 19 Ti ai yaala sókó fole bete turó da̧ mo whi̧né tuȩ́nitei diaao̧ tuȩ́nékélé, hosaa tua̧mókélé mo diriyóló tuȩ́ duraalu asa yó̧póló dapó. Até duraalu, Kótó a̧ tua̧mó fa̧ayóló su̧re kaae, dia̧ tua̧mókélé fa̧ayóló su̧ró̧póló momarótu beterapó. \p \v 20 Ti da̧ tua̧mó ama erótu betere fotoko̧nétei, da̧né kisipané eranée dere alaró moma duraalu wosetere alatamo ama su̧mó eranérapó. \v 21 A̧ atei kaae whi̧ betereteiné, da̧ Yesu Keriso tua̧mó ama fake so whi̧ bitu, ama doi wisinaale mió i alimókélé, take betaaire alimókélé, hale sóró horaté fu beteró̧póló yae. Mo kée! Téyó̧póló yae! \c 4 \s1 Yesutamo olekeyóló mo beta̧ tikitóró daale ala \p \v 1 Ȩta, Talené ala erótu beteremó \it dipula\it* beteratepa bitu, ya̧lo dia̧paae ma fo i dapa wosae. Diaao̧ du betale ala taaróló, Talené a̧ beterepaae ape depa wóló, ama so whi̧tóró beterapa wisi ala beta̧ erótu betae. \v 2 Talené ama tȩteróló kaae tare ao̧mó bitu bopé faketere ala ini, ama eraai kisipa mole ala eró̧póló, naaotei ya̧ tȩteróló mo dua betae. Téturaalu, naao no netamo naameyóló dua bitu, me ha̧sókó fole ala ó me sekȩi ala eratepa hapale tokó̧ meni, mo dua kaae taté fu betae. \v 3 Téturaalu, kale Dȩi Kepe Wisiné dia̧ Keriso so whi̧ fea mo beta̧ kisipatóró mulóló beteró beteretei, dia̧né doróló fake tekeyao̧se. Aténi, hosaa muni deyóló mo dua betere alané dia̧ fea dokóló mo beta̧ faketóró beteró̧póló yae. \v 4 Dia̧paae eraalopó yale wisi ala saai ape depa yale hai̧ta, mo beta̧ hai̧tóró mulure kaae, da̧ fea mo beta̧ tikitóró daayóo, Dȩi Kepe wisikélé beta̧tóró betóo erapó. \v 5 Atéru, da̧ tȩteróló kaae tare Tale beta̧tóró betepa, a̧paae tuȩ́ tiki tiratere alakélé, ama doimó wȩi tóputere alakélé, mo beta̧tóró erapó. \v 6 Da̧ tȩteróló kaae tare Kótóta, beta̧tóró betepa da̧ fea ama naale senaale beterapó. Atéru, fea ala amatóró tȩteróló kaae tawóo, mo take bitiré wale alimókélé, mió i alimókélé, take nalo waaire alimókélé, deté fu betere ala fea a̧ tua̧mótóró yóo, mepaae ere ala tua̧mókélé a̧tóró betóo, erapó. \v 7 Atépatei, Yesu Kerisoné ama kisipa mole ala sya furaalu, ama hamokoróló ha̧le tao sere ala da̧ feamó doko̧róló melalepó. \v 8 Atére betené Kótóné i fo asȩyóló muló beterapó. \q1 “A̧ kepaayóló mo ópaae huturaalu, wae sóró ama kutó diratere whi̧rape naase tamo dokóló dapesó furaalu, mepaae wisi wisi o̧la ama fake whi̧rape a̧liróló melalepó,” erapó. \m \v 9 Ti a̧ “Ópaae holalepó” dere fo noa betené dérópóló, dia̧ ko̧ló ko̧ló yao̧sóró i dapa wosae. “Ópaae holalepó” dere fota, folosóró a̧ mo haepaae derepelepó. \v 10 Atéró, kepaayóló momó ópaae huturaalu, fea tiki a̧tóró su̧róló, hepen berapekélé tȩteróló, mo ó taoró beterale sekȩ́ta me kae mei, kale hae ao̧paae derepele whi̧ a̧tórótipó. \v 11 Atéturaalu, ai sekȩ́né amatóró i kutórape taleróló malepó. Mepaae whi̧rape ama fo era̧le fó̧póló \it aposel\it* doi melóló sóró beteróo, mepaae so whi̧ Kótóné ama fo eratere ko̧ló whi̧ sóró beteróo, mepaae so whi̧ ti Kótóné fo wosenire so whi̧ yó meló̧póló sóró beteróo, mepaae ti Kótóné so whi̧ tȩteróló kaae tare \it pasta\it* whi̧ sóró beteróo, mepaae ti kale fo wisi yó matere whi̧ sóró beteróo, erapó. \v 12 Atéyaleteita, Kótóné ama so whi̧né mepaae so whi̧paae eraaire wisi ala etéró yae yóló yó maté fu beteró̧póló, yalepó. Atétere alané ama so whi̧ Kerisoné tikitóró daayóló mo dirii so whi̧ beteraté fenérapó. \v 13 Atétu, da̧ fea Talepaae tuȩ́ tiki tiró betóo, Kótóné naalema etei kaae whi̧póló bete mole fo diriyóló kisipa yóo duraalu, mo beta̧ fake alée fóló mo dirii so whi̧ betaalopó. Atéró bitiré furaalu, Keriso a̧ me ala ya̧ya̧ni mo turó fa̧ane whi̧ wisinaale biture kaae, da̧kélé até yaalopó. \p \v 14 Atéró dirire whi̧ betereteimó, keteirapené dere ala kaae da̧ momó kae yaalo meipó. Besȩ́ró wȩi asyatamoné ni tiki upaae só fu, ipaae só wou dere kaae, u fo wosene i fo wosene yaalomeipó. Ti mepaae whi̧rapené dowi ala yaai mole kisipa u tua̧paae hiró bitu, ha̧le tómó so whi̧ dilikó̧ló, kae kae yó matere fomó kisipa tiraalo meipó. \v 15 Aténi, yaala sókó fóló mo bete mole fotóró duraalu, da̧ tȩteróló kaae tare Topo whi̧ Yesu Keriso tua̧mó doaté horóló, da̧né kae kae dere alakélé, fea ama dere alatamotóró su̧yaalopó. \v 16 A̧ atéró betereteiné, a̧ tua̧mó bole fotoko̧né whi̧né tiki feleke diritamo olekere kaae, da̧ fea mo beta̧ tikitóró daayóló beterapó. Atéru, Talené da̧paae diyae yale kutó dirótu betepa, ti da̧ yaala sókó fole tua̧mó doa deté faalopó. \s1 Talené dȩné deyóló beteró betere naale senaale kaae betere ala \p \v 17 Térapa, da̧ fea Tale tua̧mó bituraalu, ya̧lo i dere ma fo sya fóló mo erae. Kótóné fo woseni ha̧le betere so whi̧ atima wisi ala yaaire kisipa muniru ho̧ko betere kaae, dia̧kélé ai ala momó kae yao̧se. \v 18 Atima hosaa ta̧ruraalu, wisi tuȩ́kélé munireteiné tikikélé dilikiyóló Kótóné mo ti betere ala tua̧mó bitini, tika kae beterapó. \v 19 Atéró, dowi alané hosaa tóruró betereteiné, atima dere dowi ala taalaaire kisipa muni, tó tikiné feléyóló yaaire ala beta̧ ha̧le yó tarapó. Ai ala tómó mepaae kae kae sonaalei alakélé ha̧le yó taté fu beterapó. \v 20 Tépatei, dia̧ Yesu Keriso kisipa deté waleteita, atimané du betale ala sya fóló yale tikimó inipó. \v 21 Yesu Kerisoné mo bete mole fotóró mené depa diaao̧ wosóo, a̧ tua̧mó betepa mené dia̧paae yó melóo, yale fo dia̧né wosetu yalepó. \p \v 22 Take dia̧né du betale alamó tuȩ́ muturaalu, atimané dia̧paae yó malepó. Tó tikiné dia̧ dilikitepa ekȩleyóló du betale alané diaao̧ kȩlaaretei tiki dera̧akele kuti kaae sokóló taae falae. \v 23-24 Téturaalu, diaao̧ tuȩ́ tiki kae muóló, kisi kuti derótu dere kaae, kisi whi̧ derae. Ti ai kisi whi̧ta, Kótó tua̧mó mo donoi alaró kae ere dȩ wisinaaletamo fa̧anure kaae yóló beteró̧póló, kaaró beterapó. \p \v 25 Atérapa, ai du betere kapala alarape mo ti taaróló, diaao̧ be whi̧ so whi̧paae dia̧ doko̧ feané mo alatóró erótu betae. Ti noatepae, hóró naasetamo tikimó botokó wóló, beta̧ tikitóró daalure kaae, da̧ Keriso so whi̧ fea touróturaalu, mo beta̧ tikitóró beterapó. \v 26 “Ya̧ fopaae buturaalu, dowi ala yao̧se,” Naao me whi̧tamo atéró butere fopaae ha̧le bupatei, be dȩ ha̧le kemeyao̧sóró yae. \v 27 Téturaalu, diaao̧ betere ala tua̧paae Satan-né ama tuȩ́ mole ala erao̧sóró tȩ mulao̧se. \v 28 Mepaae o̧lémi nuku betale whi̧rape ai ala mo taaróló, atima naasenétóró kutó kae dióló o̧la nó̧póló yae. Atéró ditere kutómó botokotere o̧la mepaae ya̧ya̧ dere so whi̧mó meló̧póló yae. \p \v 29 Dia̧né dere foné mepaae whi̧ dorao̧sóró naao dere fo woseturaalu, a̧ tua̧mó mole sekȩ ó ya̧ya̧re ala wisiraaire fo beta̧tóró yae. Dia̧nétamo ai ala depa, ti ai fo wosetere so whi̧kélé tao senérapó. \v 30 Take Kótóné dia̧ dupuróló beteró betereteita, ópaae dapesó holaalopóló tuȩ́ muó̧póló, me o̧la seperótu dere kaae, Kótóné dia̧ ama so whi̧póló da̧le mulóturaalu, ama Dȩi Kepe Wisi dia̧ tua̧mó beteró beterapó. Atérapa, dia̧né du betere alané Dȩi Kepe Wisi dekȩné sukutu sekȩ yao̧sóró yae. \v 31 Téni, dei fomaake kisipa mutere alakélé, hapale fopaae buturaalu dere alakélé, mo ha̧le fopaae butere alakélé, ho̧le suraalu fo faketere alakélé, eratere fokélé, mepaae so whi̧paae kae kae dei kisipa mutere alakélé, fea taalae. \v 32 Téturaalu, wisi tuȩ́ beta̧ muóló, wisi alatóró eróo, ko̧lené sukutu u tao su i tao su yóo, du betae. Atéturaalu, dia̧ Yesu Keriso tua̧mó betepa, Kótóné diaao̧ yale dowi ala kwia kemerótu yale kaae, dia̧paae dowi ala eratere whi̧né kwiakélé ha̧le kemerae. \c 5 \p \v 1 Da̧ta, Aya Kótóné ama hosaa turó muóló, yaala sókó fale naale senaale betereteiné ama dere alatóró da̧né su̧róló enérapó. \v 2 Ti noatepae, felé kȩlaa wisi Kótó beterepaae fó̧póló simó suku̧laa dalatu dere kaae, Yesu Kerisoné da̧paae yaala furaalu, ama betere bete ha̧le melóló suka̧lepó. Atéreteiné da̧ yaala sókó fole ala tua̧mó bitu, da̧né ne nopaaekélé atéró yaala sókó fu betenérapó. \p \v 3 Tétu, dia̧ Keriso fake so whi̧ tua̧mó nópu nokole ala ó, mepaae ho̧ko alatamo hosekéróló du betere ala ó me o̧la wisi dekéró senée yóló, ekȩle dere ala mo yao̧se. Ti noatepae, ai alarapeta, Kótóné ama kae beteró betere so whi̧né yaaire ala meipó. \v 4 Ai dosa̧ayale alarape mepaae i ape. Nópu naai kisipa mutu, ha̧le mulatere alakélé, tuȩ́ tekeyóló ini, ha̧le ho̧ko dere fokélé, so whi̧ tekanóló do̧ nalatere fokélé, momókó yao̧se. Ti noatepae, aita da̧né enénire alapa, Kótópaae mo kée fo beta̧ du betae. \v 5 I fota, mo dapa diriyóló wosae. Nópu nokole so whi̧kélé, kae kae dowi ala hosekéró du betere so whi̧kélé, néli whi̧ betaairaalu wisi wisi o̧la dekéró senée dere so whi̧kélé, Yesu Kerisoró Kótótamoné tȩteróló kaae tare ao̧mó mole wisi wisi ala mo saalomeipó. Ai dosa̧ayale alarape yó tare so whi̧ta, Kótó ao̧mó sukó̧ló bitu, ama doi hale sóró horéni, ai alarape ao̧mó betó moleteiné, ai o̧la o̧larape ti atimané Kótó aleró beterapó. \v 6 Térapa, mepaae whi̧né bete muni ha̧le fo duraalu, dia̧ dilikao̧sóró yae. Ti noatepae, atei kaae ala deremó, Kótó a̧ fopaae buturaalu, ama fo tukóló ai ala du betere so whi̧paae kwia mótu beterapó. \v 7 Térapa, dia̧kélé atimané ai du betere ala yao̧sóró beta̧mó touyóló bitu, mepaae dere ala momókó yao̧se. \p \v 8 Ti taketa, dia̧ diliki tua̧mó betaletei, taaróló mió Talené ama ere dȩ tua̧mó ai beterapa, ai dȩné deyóló beteró betere naale senaaletóró betae. \v 9 Ti noatepae, wisi niné du wisi oletu dere kaae, da̧ dȩ tua̧mó betepa, ti ai dȩné du olerótu betaalo ai ape. Kae kae wisi ala eratereteikélé, me ala muni, mo donotóró dere alakélé, kapala fo mei motóró dere fokélé, fea ti dȩné dutóró ai ape. \v 10 Téturaalu, dia̧né dere alamó Kótó a̧ hȩkese yaaire ala démóló, diaao̧tei ka̧ae kolóló tuȩ́ yae. \v 11 Tétu, diliki tua̧mó betere so whi̧rapené du betere alata, du wisi oletumipa atima beterepaae feni, atimané kikiti hiróló du betere alatei so whi̧ feané kolóló tuȩ́ yó̧póló ha̧kearae. \v 12 Ti noatepae, Kótóné fo tikitu betere so whi̧ tua̧mó kikiti hiróló du betere ala mené teraatepa haletóró yaalopó. \v 13 Tétu betepatei, ai hiróló du betere ala fea dȩné ha̧kearatepa, so whi̧né kelenérapó. \v 14 Ti dȩnéta, fea o̧la fea koló̧póló dȩrótu beterapó. Atére betené i fo dapó. \q1 “Dia̧ noke fire so whi̧rape-ó, dia̧ sukó̧ló moletei kepaayóló betepa, ti Yesu Kerisoné dia̧paae dȩraalo ai ape,” dua dapó. \p \v 15 Térapa, dia̧ kisipa okokore whi̧ kaae ho̧ko bitini, kisipa dotoróȩ fóló mole whi̧ biture kaae, mo hotowaró betae. \v 16 Mió da̧ta, dowi ala du betere alimó i beterapa, Kótóné ama wisi ala eraaire tȩ mupa, ti ai be dȩ doko̧ fea eraté fu betae. \v 17 Atéturaalu, kisipa tiki okoko yóló ho̧ko bitini, Talené ama kisipa mole ala beta̧ ka̧ae kolóló tuȩ́ muae. \v 18 Topo doyaai kisipa mutu \it wain\it* wȩi mo dekéró nao̧se. Atéró topo doturaalu, so whi̧ feané keletómó kae kae sonaalei dowi ala kaaratapó. Atei ala ini, Dȩi Kepe Wisi dia̧ tua̧mó fa̧anó̧póló yae. \v 19 Atéró bituraalu, Kótóné \it buk\it*-mó asȩyóló muló betere wole fokélé yóo, mió betere so whi̧ feané tuȩ́re wole fokélé yóo, mepaae so whi̧paae Dȩi Kepe Wisiné yó matere wole fokélé yóo duraalu, u yó mótu i mótu du betae. Atéró, dere wole fo diaao̧ ko̧lónékélé, mo hosaa tua̧mókélé hai̧tamo Talepaae feléi wole fo du betae. \v 20 Betere doko̧ fea du betere alamó, da̧ tȩteróló kaae tare whi̧ Yesu Kerisoné doimó Alima Kótópaae mo kée! du betae. \v 21 Ti Yesu Keriso a̧ta, doasi doi mole whi̧ beterapóló wituraalu, dia̧sisi me whi̧ ao̧mó bitu dere fo u wosetu i wosetu du betae. \s1 Dokore so whi̧paae dere ma fo \p \v 22 Térapa, whi̧né dokore sorape-ó, dia̧ da̧ tȩteróló kaae tare Tale ao̧mó sukó̧ló biture kaae, diaao̧ whi̧ ao̧mó betae. \v 23 Ti noatepae, Yesu Kerisoné ama fake so whi̧ta, ama tikitóró betepa, a̧ topo bituraalu, atima aluyao̧sóró tao su betere whi̧ biture kaae, whi̧ ama soné topo beterapó. \v 24 Atérapa, Yesu Kerisoné ama fake so whi̧ a̧ ao̧mó sukó̧ló biture kaae, whi̧né dokore sorape dia̧ fea ala duraalu, diaao̧ whi̧ ao̧mó bitu depa mo wisirapó. \p \v 25 Dia̧ so dokore whi̧rape-ó, Yesu Kerisoné ama fake so whi̧paae yaala sókó furaalu, ama betere bete mótu yale kaae, dia̧né sopaae yaala sókó fóló, wisi ala erótu betae. \v 26 A̧ atéró suka̧leteita ha̧le mei, ama dokaaire so ama fonétei wȩi tópuróló fokale tikimó me dowi alakélé muni, mo kae so beteralepó. \v 27 Atétu, ama so me dowi alakélé muni, ama ere dȩné kelaalo mo koko̧re so beteró̧póló du beterapó. \v 28 Atére kaae, so dokore whi̧rape dia̧né tiki wisiyóló kaae taru dere kaae, dia̧né so wisiyóló kaae taruraalu, yaala sókó fu betae. Mepaae whi̧né somapaae yaala sókó fóló, wisi alatamo erótu betepa, ti amatei a̧ yaala sókó fu beterapó. \v 29 Whi̧ beta̧nékélé ama tiki hó̧róló bóe dele ala dumi, wotetepa o̧la nóo, me ala yao̧sóró amatei hotowayóló kaae tawóo dere ala so whi̧ feané du beterapó. Atétu dere kaae, Yesu Kerisoné fake so whi̧ amatóró mo wisiyóló kaae tarapó. \v 30 Ti noatepae, da̧ta ama tikitóró betereteiné ama wisiyóló kaae tarapó. \v 31 Atére betené i fo asȩyóló muló beterapó. \q1 “Whi̧né ama hama alima taaróló sotamo dokotepa, ti atimaamo mo beta̧ tikitóró daayóló betaalopó,” erapó. \m \v 32 I dere fo beteta tómó muni, mo apaae derepalapó. Tépatei, ya̧lo i dere fo Yesu Kerisoró ama fake so whi̧tamo tuȩ́ muturaalu dapó. \p \v 33 Ti mo deretei, dia̧ so dokore whi̧ fea diaao̧tei dia̧né tiki yaala sókó fu dere kaae, dia̧né sokélé wisiyóló kaae taru yaala sókó fóo, sorape dia̧kélé diaao̧ whi̧ ao̧mó bitu, wisi ala eróo du betae. \c 6 \s1 Hae ayaró naale senaaletamopaae dere ma fo \p \v 1 Naale senaale-ó, dia̧ Talené ere fo sya fóló diaao̧ hae ayané dere fo mo beta̧ wosóló erótu betae. Ti aita mo dono ala dapó. \v 2 Diaao̧ hae aya wisi doi muló̧póló, dia̧né wisi alatóró du betae. Ai tukóló muló betere forape kaae sóró dosa̧até wapa, Talené dia̧paae wisi ala eraalopó ere foró tukóló muló betere fotamo su̧ru folosóró mulapó. \v 3 Dia̧né hae aya ao̧mó betae yóló muló betere fotamo sya fóló erótu betepa, \q1 “Ti dia̧ i haemó fo̧lo sukamó bitiré fóló, mo wisi alatóró deté fu betaalopó,” erapó. \p \v 4 Dia̧ naale senaale ali-ó, diaao̧ naale senaale atima fopaae buó̧póló haseka̧ai ala erao̧se. Aténi, atima Talené fo tua̧mó doayóló naale senaale wisi beteró̧póló, ama fo etéró eraalopóló, ma fotamo dua yó maté fu betae. \s1 Tȩteróló kaae tare whi̧raperó wae sóró kutó diratere whi̧rapetamopaae ere fo \p \v 5 Dia̧ wae sóró kutó diratere whi̧rape-ó, dia̧ Yesu Kerisoné dere fo wosóló, a̧ ao̧mó biture kaae, i haemó dia̧ tȩteróló kaae tare whi̧rape kilitu wiyóló ao̧mó betae. Atétu, atimané yae dere fo wosóló wisi kisipatamo erótu betae. \v 6 Atétu, dia̧ wae sóró kaae tare whi̧rapené dia̧ whi̧ wisipóló dukiró̧póló, atimané keletómó maaté kutó hatepaa yóló dini, atima alupakélé ó betepakélé, beta̧ alatóró yae. Ti Yesu Kerisoné wae sóró kutó diratere whi̧ kaae bitu, Kótóné ama kisipa mole ala eróturaalu, diaao̧ hosaa tua̧mó ketekȩ buóló dirótu betae. \v 7 Atéturaalu, ita mo whi̧né kutópóló tuȩ́ muni, Talené kutópóló tuȩ́ mutu, diaao̧ hosaa turóné ketekȩtamo dirótu betae. \v 8 Ti noatepae, wae sóró kutó diratere whi̧ ó ha̧le mo betere whi̧ noa kaae wisi ala ó wisi kutó dirélimó, ti alamó Talené dupu melaalopó ere fo diaao̧ wosóló ai kisipare ape. \p \v 9 Tȩteróló kaae tare whi̧rape dia̧kélé, atimapaae i yae dere ala kaaetóró duraalu, diaao̧ kutó diratere whi̧rapepaae mo wisi ala erae. Atimapaae dia̧ i kutó wisiyóló dirénitepa, dia̧paae i kaae sekȩi ala eraalopó wiréli fo yao̧se. Atimakélé dia̧kélé, fea tȩteróló kaae tare Tale ó hepen bemó beteretei, diaao̧ ai kisipare ape. Ti ai sekȩ́ta, mepaae so whi̧paae wisi ala eróo, mepaae so whi̧paaemo ho̧ko ala eróo dere Tale bitini, mo beta̧ kaae alatóró eratere Talepó. \s1 Kótóné da̧mó matere boé dele o̧la waseró sepaketamo tawae \p \v 10 Ya̧lo mo kemeróturaalu dere fo i ape. Dia̧ Tale tua̧mó bitu, ama bole fotoko̧ sóró betae. \v 11 Satan-né ama yaai kisipa mole dowi ala erao̧sóró seséturaalu, bóe dó̧póló Kótóné matere o̧la o̧la taaréni, mo fea deróló siki siki yóló daayae. \v 12 Ti ai bóe dele alata, mo wutiró dikitamo sóró mo so whi̧tamo bóe dae yóló dumipó. Da̧né bóe dele alata, i haemó diliki tua̧mó dere ala tȩteróló kaae tare topo keperapetamokélé, atima doasiné i ala yae yóló, sóró beteró betere keperapetamokélé, kae kae fotoko̧ bole keperapetamokélé bóe dóo, tó sa̧ tua̧mó hepen kaae ere tikimó betó mulu, dowi ala eraai doasi fotoko̧ butu betere keperapetamokélé, bóe dóo du beterapóló dapó. \v 13 Térapa, bóe whi̧né dowi ala eraaire be dȩ wapa, dia̧ daale tiki taaróló botokó feni, bóe whi̧né ya̧le dia̧ tikimó sene wao̧sóró sesé yaaire o̧la o̧la fea, Kótóné dia̧mó melaletei deróló betae. Atéru, bóe whi̧ wó̧póló siki siki yóló, kaae tawóló daayae. \v 14 Atéró fotoko̧ buóló daalu, mo fo ti to kaae sóo, bóe whi̧né ya̧le bopémó sao̧sóró, bóe wase dakerótu dere kaae, Kótóné da̧ melale donoi ala bopémó dakeróo, Talené ala era̧le faairaalu, kale kisi fo wisi ho̧leke be kaae horóo, mo so whi̧ró Kótótamo bóe firóló, hosaa muni deyóló mo dua beteratere fo wisi da̧né hosaa tua̧mó mulóo epa, dia̧ siki siki yóló betenérapó. \v 15-16 Ai alarapetamo touróturaalu i alakélé yae. Dowi kepené da̧ siritu betere si dokole ya̧lené da̧ tikimó sao̧sóró sesé dere bóe waseta, tuȩ́ tiki tiratere alapa, ai ala wase kaae fosókó tawóló daayae. \v 17 Kótóné da̧ aluyao̧sóró tao sere alata, bóe daai derótua dere topo tao kaae deróo, kale Dȩi Kepe Wisiné fosóratere sepake tawóló daayóo yae. Ai sepaketa, ti Kótóné ama fo wisipó. \v 18 Atéruraalu, kale Dȩi Kepe Wisiné dia̧ fotoko̧ratepa, betere doko̧ fea kae kae dere alapaaekélé, kae kae wale sekȩi alamókélé, Kótópaae i ala erae yóló momakélé yó tawae. Atei kaae dere moma kutirimó mulóló tuȩ́ yó taru, dia̧ noke kȩle ini, kele diriyóló bituraalu, Kótóné kae beteró betere so whi̧kélé fea tao só̧póló momaratere ala ha̧le yó tawae. \v 19 Atétu, kale fo wisi ya̧lo yó melaaire sukamó Talené ama fo bete ȩpaae yó meló̧póló ȩmókélé momarae. Atétepa, ti ȩ halaainé daalu, kale fo wisi yó matereteiné Kótóné ama hiróló mole ala ha̧kearaalopó. \v 20 Ai fo wisi yó meló̧póló sóró beteró betere whi̧tei, atima ȩ \it sein\it* képiné dokóló \it dipula\it* beteró beterapó. Ti aita, ȩpaae dirae yóló melale kutó ereteiné ȩ wikélé ini, halaainé daalu yó melaai dapa, ȩmó momarótu betae. \s1 Kemeróturaalu ko̧leó dere fo \p \v 21 Ya̧lo mo hosaa mole no Tikikas-ta, Talené ala erótu betere whi̧ wisipó. Amata, ya̧lo du betere alaró ȩ betere alatamo etérapóló, dia̧paae depa wosóló tuȩ́ yaasepóló, a̧ dia̧ beterepaae ai dotonatere ape. \v 22 Ti a̧ dotȩyaai dere beteta, da̧ betere ala dia̧né kisipa yóo, dia̧ ketekȩ buó̧póló, ama fotoko̧ratere fo yóo, yó̧póló dotonaai dapó. \p \v 23 Dia̧ ai be huluamó betó mole no nerape-ó, da̧ tȩteróló kaae tare whi̧ Yesu Kerisoró Alima Kótótamo tua̧mó kaayóló wale hosaa muni deyóló mo dua betere alakélé, tuȩ́ tiki tiratere tua̧mó kaayóló wale yaala sókó fole alakélé, dia̧ feapaae eró̧póló yae. \v 24 Da̧ tȩteróló kaae tare whi̧ Yesu Kerisopaae yaala sókó fole ala yó tare so whi̧ feapaae Kótóné ha̧le hamokoróló tao sere ala eró̧póló yae.