\id ECC Pohnpeian Bible \ide UTF-8 \h EKLESIASDES \toc1 EKLESIASDES \toc2 EKLESIASDES \toc3 Ekl. \mt1 EKLESIASDES \is1 Oaralap en Pwuhk wet \ip Pwuken \bk Eklesiades \bk* audaudkihda lamalam en “Ohl Loalokongo,” mweinele ohl mah men me madamadauloalkiher duwen mwotomwot oh sawehwehn mouren aramas, iangahki sapwung rir kan oh kahpwal akan. Ohl menet ahpw kaimwisengkihla eh madamadau ketihtihki me “mouren aramas me sohte katepe.” E sohte kak wehwehki koasoandien Koht, me kin ketin kakaun oh kawekaweid mouren aramas akan. Ahpw e pil panawiheki aramas akan re en pwerisekiong doadoahk oh pereperenki kisakis kan me kin kohsang rehn Koht ni uwen arail kak erein arail momour. \ip Me tohto sang ni en Ohl Loalokongo eh lamalam akan, likamwete me mwomwen kapahtou. Ahpw pwehki pwuhk wet eh iang mi nan Pwuhk Sarawi kasalehda duwen pwoson me pwarada nan Pwuhk Sarawi eh laud mehlel, me kahrehda eh kak oarepene soangen irair en kapahtou oh peikasal pwukat. Aramas tohto alehdier kansenamwahu sang ni ar kilikilang pein irail nan \bk Eklesiades \bk* duwehte irongen nan kilahs ehu, ni ar kin wadek pwuhk wet; oh re pil diarada me Pwuhk Sarawiohte me kin kasalehda lamalam pwukat pil kin kihong kitail koapworopwor oh wehwehn mouren aramas nin sampah. \c 1 \s1 Mour en Sampah me Mwahl oh Sohte Katepe \p \v 1 Mahsen kan en Ohl loalokongo, me iei sapwellimen Depit pwutak, me wia nanmwarkien Serusalem. \v 2 Ohl Loalokongo mahsanih me mehkot mwahl, mehkot mwahl. Mour iei mehkot mwahl, mehkoaros sohte katepe. \v 3 Erein omw mour komw kin doadoahk laud, ahpw dahme ke pahn diarasang nan omw doadoahk? \v 4 Ehu dih kin kohdo oh kohkohla, oh mwuri pil ehu dih kin kohdo oh pil kohkohla, ahpw sampah duweduwehte.\x - \xo 1:4 \xo*\xt Sir. 14.18.\xt*\x* \v 5 Ketipin kin dakada oh pil kihrla, oh eh kin pwangada ni eh kin pwuralahng wasa me e kin pwurehng dakada sang ie. \v 6 Kisinieng kin ipido sang palieir, oh pil ipido sang paliepeng—pidipidek, oh kin pil pwurehng pwurodo. \v 7 Pillap koaros kin pwilipwillahng nan madau, ahpw sehd saikinte dirala. Pihl kan kin pwurodohng wasa me pillap kin tepisang ie oh pwurehng pwilipwiliwei. \v 8 Imwilahn mehkoaros pwang—pwang ehu me sikasang me aramas kak kawehwehda. Masatail kan sohte itarki kilikilang, oh salengatail kan sohte itarki rongorong. \v 9 Dahme pweidahr mahs pahn pil pwurehng pweida. Dahme wiawiher mahs pahn pil pwurehng wiawi. Sohte mehkot kapw nan sampah pwon. \v 10 Aramas kin patohwan, “Iet mehkot kapw!” Ahpw soh, pwe e pil wiawiher mahs, mwohn atail saikinte ipwidi. \v 11 Sohte me kin tamataman dahme wiawiher mahsie, oh mehn mwuhr kan sohte pahn pil tamataman dahme wiawi nan rahn pwukat. \s1 En Ohl Loalokong Keseu ong Mour \p \v 12 Ngehi, Ohl Loalokong, I wiahier nanmwarkien Israel nan Serusalem. \v 13 I koasoanehdi nan kapehdi me I pahn kasawih oh sukuhlki mehkoaros me kin wiawi nin sampah. \p Koht ketikihong kitail doadoahk toutou ehu. \v 14 I kilangehr mehkoaros me wiawiher nin sampah, eri, I pahn ndaiong uhk, me mehkoaros sohte katepe. Met rasehng pwakipwakih kisinieng. \v 15 Ke sohte kak kainenehla dahme pireklahr; ke sohte kak wadek mehkot me sohte mie. \p \v 16 Ngehi eri mengimengloalki, “I wialahr ohl lapalap emen, loalokong sang koaros me kakaunehr Serusalem mwohi. I dehdehki dahkot kupwurokong oh erpit.”\x - \xo 1:16 \xo*\xt 1 Nan. 4.29-31; Sir. 47.14-18.\xt*\x* \v 17 I koasoanehdi nan kapehdi me I pahn sukuhlki wekpeseng en erpit oh pweipwei, kupwurokong oh iahk. Ahpw I diarada me likamwete I pwakipwakih kisinieng. \v 18 Ni omw pahn loalokongla, omw pwunod pahn laudla; ni omw pahn dehdehkihla, omw medek pil pahn laudla. \c 2 \p \v 1 I koasoanehdi nan kapehdi I en pereperenki peren en sampah kan oh rapahki dahkot nsenamwahu. Ahpw I diarada me met pil wia mehkot mwahl. \v 2 I diarada me kokouruhr iei tiahk en pweipwei, oh peren en sampah sohte kin wiahda kamwahu ehu. \v 3 I koasoanehdi I en kapereniheki paliwereiet wain oh pereperenki ei ahnsou mwahu, pwehki ei ineng en kalaudehla ei loalokong. I lemehda me iei ih ahl me keieu mwahu ong aramas en wiewia nan ar mour mwotomwot en sampah wet. \p \v 4 I wiadahr doadoahk kesempwal ekei. I kauwadahr imwei ihmw kei oh wiadahr ei mwetin wain kei.\x - \xo 2:4 \xo*\xt 1 Nan. 10.23-27; 2 Kron. 9.22-27.\xt*\x* \v 5 I wiadahr mwetin rohs kei, oh padokedier soangen tuhke koaros me mie wah; \v 6 I weiradahr lehn pihl kei pwe I en kakusehng pihl nan mwetuwel ko. \v 7 I pwaindahr kiden lidu, oh pil mie lidu kei me ipwidier nan imwei. Saikinte aramas emen me kousoan nan Serusalem me naineki pelinmen tohto duwehte ngehi.\x - \xo 2:7 \xo*\xt 1 Nan. 4.23.\xt*\x* \v 8 I pil koasoakedahr silper oh kohl me kohsang wasahn nekinek en wehi kan me I kaunda. Ohl oh lih akan kin kamwakamwaitkin ie ar koul kan, oh ei lih akan tohtohsang uwen me ohl emen kin anahne.\x - \xo 2:8 \xo*\xt 1 Nan. 10.10, 14-22.\xt*\x* \p \v 9 Ei, I me lapalap, lapalapasang aramas koaros me kousoanehr nan Serusalem, oh ei loalokong kin ieiangiehte.\x - \xo 2:9 \xo*\xt 1 Kron. 29.25.\xt*\x* \v 10 Mehkot me I kin anahne, I kin ale. I sohte soikala peren ehu en paliwereiet. I pohnmwahsohki soahng koaros me I koadoahkihadahr, oh mepwukat koaros iei keting ehu ong ie. \v 11 Ngehi eri medemedewe duwen mehkoaros me I wiadahr oh uwen apwal en ei koadoahkihada, I ahpw wehwehkihda me met sohte katepe. Met rasehng pwakipwakih kisinieng—me sohte katepe douluhl. \v 12 Pwe ni mehlel, nanmwarki men sohte kak wiahda mehkot siksang dahme nanmwarkien mwowe kan wiadahr. \p Ngehi eri tapihada medemedewe wehwehn kupwurokong de seukautih de pweipwei. \v 13 Eri, met I eseier me, “Kupwurokong mwahusang pweipwei, duwehte marain eh mwahusang rotorot. \v 14 Aramas loalokong kak kilang wasa me re kohkohla ie, ahpw me pweipwei sohte kak.” Ahpw I pil ese me ni imwilah soangen mourteieu me awiawih kitail koaros. \v 15 I ahpw mengimengloalki, “Dahme pahn wiawihong me pweipwei kan pahn pil wiawihong ie. Eri, dahme I pahn alehsang ni ei loalokong?” Ngehi eri nda, “Sohte, sohte mwahn mehkot.” \v 16 Sohte me kin tamataman aramas kupwurokong kan, oh pil sohte me kin tamataman me pweipwei kan. Kitail pahn manoknokla ni rahn akan me pahn kohdo. Kitail koaros pahn mehla—me pweipwei oh me kupwurokong duwepenehte. \v 17 Eri, ong ie, I wehwehkihla me mour sohte katepe, pwehki audepe koaros sohte kahredohng ie mehkot, ahpw ihte kahpwal. Sohte katepe, ihte I pwakipwakih kisinieng. \p \v 18 Mehkoaros me I koadoahkihada wia mehkot me sohte katepe ong ie, pwehki I ese me I pahn uhd kihong irail kan me pahn uhd wilianiehdi; \v 19 eri, mweinele e pahn kupwurokong, de e pahn pweipwei—ihs me ese? Ahpw e pahn sapwellimanikihla mehkoaros me I koadoahkihadahr, mehkoaros me ei loalokong wiadahr nin sampah wet. Sohte katepen mehkoaros. \v 20 Eri, I koluhkihla ei nohn doadoahk laud. \v 21 Omw loalokong, erpit, oh koahiek pahn koadoahkihada mehkot, oh mwuhr ke pahn uhd kihong emen torohr me sohte iang koadoahkih. Met sohte katepe, oh e sohte pwung! \v 22 Ke doadoahk oh pwunopwunod nan omw mour, eri, dahme ke alehsang loale? \v 23 Erein omw mour, mehkoaros me ke pahn wiahda sohte pahn katepe, ahpw ihte e pahn kahrehiong uhk pwunod oh pahtou loalomw. Pil nipwong omw madamadau sohte kin kommoal. Met sohte katepe. \x - \xo 2:23 \xo*\xt Sohp 5.7; 14.1.\xt*\x* \p \v 24 Me keieu mwahu ong aramas emen en wia iei en mwenge oh nim oh pereperenki wahn eh doadoahk. Ahpw met I pil pehmehr me e kohsang nin limen Koht.\x - \xo 2:24 \xo*\xt Ekl. 3.13;5.18; 9.7; Ais. 56.12; Luk 12.19; 1 Kor. 15.32.\xt*\x* \v 25 Pwe ma soh, eri ia duwen omw pahn kak mwenge de pereperenki mehkot? \v 26 Koht me kin ketikihdo kupwurokong, erpit, oh nsenamwahu ong irail kan me kin kaparanda kupwure, ahpw e kin ketin kupwurehda pwe me dipan akan en doadoahk, dolung wahn ar doadoahk oh nekidala, pwe dahme re koadoahkihada en uhd kohieng irail kan me kin kaparanda kupwure. Sohte katepen mehkoaros. Met rasehng pwakipwakih kisinieng.\x - \xo 2:26 \xo*\xt Sohp 32.8; Lep. Pad. 2.6.\xt*\x* \c 3 \s1 Mehkoaro? Mi? Ahnsawi \q1 \v 1 Soahng koaros me kin wiawi nin sampah wet kin wiawi ni ahnsou kan me Koht ketin koasoanehdi. \p \v 2 E kin ketin koasoanehdi ahnsoun ipwidi oh ahnsoun mehla; \q2 ahnsoun padokedi oh ahnsoun wosada; \q1 \v 3 ahnsoun kemehla oh ahnsoun kakehlahda; \q2 ahnsoun karengkehdi oh ahnsoun kauwada. \q1 \v 4 E kin ketin koasoanehdi ahnsoun pahtou oh ahnsoun peren; \q2 ahnsoun mwahiei oh ahnsoun kahlek; \q1 \v 5 ahnsoun ohl oh lih en tuhkipene paliwarara oh ahnsou me ira sohte pahn tuhkipene paliwarara; \q2 ahnsoun mpoake oh ahnsoun sohte mpoake. \q1 \v 6 E kin ketin koasoanehdi ahnsoun diarada oh ahnsoun salongala; \q2 ahnsoun nahkpene oh ahnsoun kesepeseng; \q1 \v 7 ahnsoun tehrpeseng oh ahnsoun deipina; \q2 ahnsoun nennenla oh ahnsoun mwoarongada. \q1 \v 8 E kin ketin koasoanehdi ahnsoun limpoak oh ahnsoun kailok; \q2 ahnsoun mahwen oh ahnsoun mwehi mwahu. \p \v 9 Eri, dahme aramas emen pahn wihnki sang ni eh doadoahk koaros? \v 10 I ese dahme Koht kin ketikihong kitail. \v 11 E ketin koasoanehdi ahnsou kan me konehng soahng koaros. E ketikihong kitail atail ineng en ese dahme pahn pweida ni ahnsou kohkohdo, ahpw e sohte mweidohng kitail en wehwehki mehlel wiepen nin lime kan. \v 12 Eri, I eseier me ihte me aramas emen kak wia: en peren oh wia uwen eh kak ni ahnsou me e momour. \v 13 Kitail koaros eri en kin mwenge oh nim, oh nsenamwahuki wahn atail doadoahk, pwe met sang ni kalahngan en Koht. \p \v 14 I ese me wiepen nin limen Koht pahn kin duweduwehte kohkohlahte. Kitail sohte kak kapatahiong mehkot de kihsang mehkot. Ihte me Koht kin ketikihong kitail, kitail en lemmwiki ih. \v 15 Mehkoaros me pweida met, de me pahn pweida, e pweidahr mahso; pwe Koht kin ketin onohne sapahl soahng koaros. \s1 Sapwung kan nin Sampah wet \p \v 16 Ahpw kaidehn ihte met, pwe I pil lemeleme me nin sampah wet emen pahn kin diar tiahk suwed wasa me inen oh pwung uhdahn pahn kin mi ie. \v 17 I ahpw mengimengloalki, “Koht pahn ketin kadeingkihda me pwung kan oh me suwed kan soangen kadeikteieu; pwehki wiewia koaros oh mehkoaruhsie pahn kin pweida ni ahnsou me koasoandier.” \v 18 I lemeleme me Koht kin ketin songosong aramas akan, pwe en kasalehong irail me re sohte mwahusang mahn akan. \v 19 Pwe ni mehlel, imwilahn aramas oh mahn akan duwepenehte, pwe irail koaros pahn mehla. Pwe irail koaros soahngteieu. Eri, aramas akan sohte mwahusang mahn akan, pwe irail koaros sohte kak wehwehki duwen kesempwal en ar mour. \v 20 Aramas oh mahn kin kolahng wasatehkis; ira koaros wiawihda sang pwehl, oh ira koaros pahn pwurheng wiepwella. \v 21 Ihs me kak ese ma ngenen aramas kin kohdahla powe oh ngenen mahn kin kohdihla pah? \v 22 Eri, I ahpw dehdehkihla me sohte mehkot mwahuwong aramas, pwe pereperenki wahn eh doadoahkte; sohte pil ehu soahng me e kak wia. Pwe ihs me kak kasalehda dahme pahn wiawi mwurin eh mehla? \c 4 \p \v 1 I ahpw pil pwurehng medemedewe duwen sapwung koaros me kin wiewiawi nin sampah. Me milahr nan apwal akan kin wie sengiseng, oh sohte me kin sewese irail. Sohte me kin sewese irail pwehki me kahpwalihirailla kan me ahneki manaman pohrail. \v 2 I ahpw peirinkihda irail kan me melahr oh sohralahr; re nsenamwahu sang mehlel irail kan me momourte. \v 3 Ahpw irail kan me saikinte ipwidi, me saikinte kilang sapwung kan me kin wiewiawi nin sampah, iei irail me keieu nsenamwahusang koaros. \p \v 4 I pil dehdehkier kahrepen aramas ar kin nohn doadoahk laud pwe re en paiamwahula: pwehki ar kin peirinki dipwisou kan me mehn mparail kan kin ahneki. Ahpw met iei mehkot me sohte katepe. Met rasehng pwakipwakih kisinieng. \v 5 Re kin nda me aramas pweipwei men me kin kihpene peh oh mweidala pein ih en duhpekla oh mehla. \v 6 Mweinele met me mehlel, ahpw ahneki mehkot me tikitik ni kapehd meleilei mwahusang pehmw kan koaros wie kedikedirepwki rahn koaros songosong en koledi kisinieng. \p \v 7 I pil tehkadahr mehkot tohrohr ehu nan mour wet me sohte katepe. \v 8 Iet aramas emen me kin kelekelehpw. Sohte nah pwutak, oh sohte rie, ahpw e kin wie doadoahk laud rahn koaros, e sohte kin itarki pai me e ahneki. Ihs me e wie doadoahkohng me e irekihdihsang pein ih peren en sampah? Met pil sohte katepe—oh ehu ahl kahpwal en mour. \p \v 9 Aramas riemen mwahusang emente, pwehki ma ira pahn patpene doadoahk, e pahn mie katepe. \v 10 Ma emen ira pahn pwupwudi, meteio kak sewesehda. Ahpw ma aramas emen pahn kelekelehpw oh pwupwudi, meid suwed, pwehki sohte me pahn kak sewese. \v 11 Ma aramas riemen pahn wendipene ni ahsoun kopou, ira pahn karakarada, ia duwen omw pahn karakarada ma ke wendi kelehpw? \v 12 Aramas riemen pahn kak doareirahla nan pei ehu me aramaste emen sohte pahn kakohng. Sahl silipwoat me patpene pahn apwal en mweipeseng. \p \v 13-14 Aramas semwehmwe men kak paiamwahula oh wiahla nanmwarkien eh wehi, de sang nan imweteng kolahng nan mwoalen nanmwarki, ahpw e nohn pweipwei ni eh likeilapalahr oh sohte kak ale kaweid, e sohte mwahusang mwahnakapw emen me semwehmwe ahpw loalokong. \v 15 I medemedewe duwen aramas koaros me momour nin sampah wet, I ahpw dehdehkihda me mie mwahnakapw emen nanpwungarail me pahn wiliandi nanmwarki nan mwoale. \v 16 Ele uwen tohtohn aramas akan me nanmwarki men kakaun sohte kak wadawad; ni nanmwarkio eh pahn pwoula, sohte me pahn kapingkalahnganki sapwellime wiewia kan. Eri, met pil sohte katepe. Met rasehng pwakipwakih kisinieng. \c 5 \s1 Dehr Karuaru en Wiahda Inou kan \p \v 1 Kanahieng ni omw pahn patolahng nan Tehnpas Sarawio. Ni omw pahn patohla pwe ke en padahngki mehkot mwahusang omw pahn patohwanla meirong duwehte me pweipwei kan, me sohte ese wekpeseng en dahme pwung oh dahme sapwung. \v 2 Medemedewe mwohn omw pahn kapakap, oh dehr wiahda inou ong Koht ni karuaru. E ketiket nanleng oh ke patopato nin sampah, eri, ke dehr koasoia mehkot me tohtohsang dahme ke anahne koasoia. \v 3 Ni omw pahn kalaudehla omw pwunod, e pahn pil laudla omw ouraman suwed, oh ni omw pahn katohtowehla omw koasoi, e pahn pil kak laudla omw koasoi en pweipwei. \v 4 Eri, ni omw pahn wia inou ong Koht, kapwaiada mwadang uwen omw kak. E sohte kin ketin kupwure me pweipwei kan. Kapwaiada dahme ke inoukihda me ke pahn wia.\x - \xo 5:4 \xo*\xt Mel. 66.13-14.\xt*\x* \v 5 Ni omw sohte inoukihda mehkot mwahusang omw pahn inoukihda, ahpw sohte kapwaiada. \v 6 Dehr mweidohng pein omw lokaia en kahrehiong uhk nan dihp, ke ahpw pahn ndahng sapwellimen Koht samworo kan me ke sapwungala. Dahme ke pahn kahrekidohng engieng en Koht pohmw? Dahme ke pahn mweidkihong en ketin kamwomwala mehkoaros me ke koadoahkihadahr. \v 7 Mehnda ma omw ouraman pahn tohto, omw doadoahk sohte katepe, de omw koasoi pahn tohto, ke uhdahn pahn lemwikihte Koht. \s1 Sohte Katepen Mour wet \p \v 8 Ke dehr pwuriamweiki omw pahn kilang duwen koperment eh kahpwalihala me semwehmwe kan oh sohte mweidohng irail arail pwung. Pwe lapalap koaros mie me mi pohnangi me kin doare, oh pil me mi pohnangio pil mie emen pohnangi me kin doare. \p \v 9 Pil nanmwarki men kin anahne reken wahnsahpw. \p \v 10 Ma ke pahn poakohng mwohni, ke sohte mwahn pahn itarki; ma ke inengieng kepwehpwehla, ke sohte kak alehdi mehkoaros me ke anahne. Met sohte katepe. \v 11 Ma ke kepwehpwehla, aramas me ke pahn kamwenge pahn pil tohtohla. Ihte me ke pahn paieki, omw pahn ese me ke kepwehpwe. \v 12 Mweinele aramas emen me kin doadoahk sohte pahn itar kene mwenge, ahpw e pahn meirla nsenamwahu. Ahpw me kepwehpwe ahneki soahng tohto me kahrehda eh pahn kin pepehd oh wie pwunopwunod. \p \v 13 Iet soahng suwed ehu me I kilangehr nin sampah wet: aramas akan kin nekidala nair mwohni ong ehu ahnsou me re anahne, \v 14 oh mwuri re ahpw kin luhssang pwehki pesines pweipwei me re iang wia, oh imwilah sohte me nair seri kan pahn sohsohki. \v 15 Kitail pahn mweselsang nin sampah duwehte atail pwarodohng nin sampah—me sohte atail mehkot. Mehnda atail doadoahk laud, sohte mehkot kitail kak wa kohkohla.\x - \xo 5:15 \xo*\xt Sohp 1.21; Mel. 49.17; 1 Tim. 6.7.\xt*\x* \v 16 Met sohte pwung! Kitail pahn mwesella duwehte atail pwarodo. Kitail doadoahk, songosong en koledi kisinieng, eri, dahme kitail paieki? \v 17 Kitail kin momour nan rotorot oh pahtou, pwunod, lingeringer, oh soumwahu. \p \v 18 Eri, iet dahme I diaradahr: me keieu mwahu aramas en kin mwengemwenge oh niminim oh pereperenki dahme e koadoahkihadahr nan mour mwotomwot wet me Koht ketikihong; iei met imwilahn mour en aramas. \v 19 Ma Koht pahn ketikihong aramas emen reken kepwe oh sahpw oh ketin mweidohng en pereperenki, e uhdahn pahn kapingkalahnganki oh pereperenki dahme e koadoahkihadahr. Met iei kisakis ehu sang rehn Koht. \v 20 Pwehki Koht eh ketin mweidohng en nsenamwahu, e sohte pahn pwunodki kowahlap duwen mour eh mwotomwot. \c 6 \p \v 1 I pil tehkadahr duwen sapwung laud ehu me kin wiawi nin sampah. \v 2 Koht pahn ketikihong emen reken kepwe, wahupe, oh sapwe, ei, mehkoaros me eh anahne, ahpw mwuhr e sohte pahn ketin mweidohng en nsenamwahuki. Mehn liki men me pahn uhd nsenamwahuki. Met sohte katepe, oh e sohte pwung. \v 3 Mweinele aramas emen pahn naineki seri epwiki, oh momour ni ahnsou reirei, ahpw sohte katepen eh mour werei, ma e sohte iang nsenamwahu oh sohte seridi ni me konehng, eri, I pahn nda, me seri men eh ipwidihte mehla mwahusang. \v 4 E pil sohte mwahu ong seri meno eh ipwidi; e sohrala nan rotorot, oh manoknokla. \v 5 E sohte mwahn kilang marain en rahn de ese ia mwomwen mour, ahpw e diar eh kommoal— \v 6 mwahusang aramas meno me sohte nsenamwahu nan eh mour, mehnda ma e momourki sounpar riekid. Pwe ira koaros kohkolahng wasatehkis. \p \v 7 Aramas emen kin doadoahk laud pwehn diar kene kisin mwenge, ahpw e sohte kin itarki. \v 8 Ia mwomwen aramas loalokong men eh pahn mwahusang me pweipwei men? Dah katepen aramas semwehmwe eh pahn ese duwen eh pahn momour? \v 9 Met sohte katepe; met rasehng pwakipwakih kisinieng. Itarki dahme ahmw mwahusang noanoahroke ehu soahng tohrohr. \p \v 10 Mehkoaros me wiewiawi koasoandihte mahsie, oh kitail koaros ese me aramas emen sohte kak akamaiong emen tohrohr me kehlailasang. \v 11 Ma ke kalaudehla omw akamaiong aramas kehlail meno, sohte pahn katepe, eri ke sohte pweida. \v 12 Ia duwen aramas emen eh kak ese dahme mwahu ong en aramas emen eh mour mwotomwot oh soh katepe—mour mwotomwot me kin daulih aramas rasehng mwete ehu? Ia duwen aramas emen eh kak ese dahme pahn pweida nan sampah mwurin eh pahn mehla? \c 7 \s1 Madamadau kan duwen Mour \p \v 1 Adamwahu mwahusang lehn wai pweilaud kan; oh rahn me ke mehla mwahusang rahn me ke ipwidi.\x - \xo 7:1 \xo*\xt Lep. Pad. 22.1.\xt*\x* \p \v 2 Kohla ni ihmw ehu me nsensuwed en mehla mi ie mwahusang kohla ni kamadipw ehu, pwe me momour kan pahn kin pein katamankin irail me mehla awiawih kitail koaros. \p \v 3 Pahtou mwahusang kouruhr; mesomw pahn seren pahtou, ahpw e pahn kalaudehla omw dehdehki. \p \v 4 Aramas me kin medemedewe duwen nsenamwahu ahnsou koaros me pweipwei. Aramas kupwurokong kin medemedewe duwen mehla. \p \v 5 Lipwoar en aramas kupwurokong mwahusang rong kaping en aramas pweipwei. \p \v 6 Ni aramas pweipwei men eh kin kouruhr, e rasehng posopos en rahntuhke tekatek nan kisiniei. Sohte pil katepe. \p \v 7 Ni aramas loalokong men eh pahn ketewehdi emen, e wiewia mwekid en aramas pweipwei. Ma aramas pwainohng uhk ke en wia mehkot sapwung, ke pahn pein kauwehla edomw. \p \v 8 Imwilahn mehkot kin mwahusang nin tapi. Kanengamah kin mwahusang aklapalap. \p \v 9 Kanengamahiong omw lingeringer; pwe aramas pweipwei me kin mwakar.\x - \xo 7:9 \xo*\xt Seims 1.19.\xt*\x* \p \v 10 Ke dehr idek, “Dahme ahnsou samwalahr ako mwahukihsang rahn pwukat?” Met kaidehk peidek en aramas loalokong. \p \v 11 Aramas koaros me momour konehng re en loalokong; pwe met mwahu rasehng alehdi sohso ehu \v 12 oh pahn doareiuk duwehte omw naineki mwohni. Kupwurokong kin doandoareiuk—met iei kamwahupen erpit. \p \v 13 Medemedewe dahme Koht ketin wiadahr. Ihs me kak kainenehla dahme Koht ketin kapirekelahr? \v 14 Ni omw momour nsenamwahu, eri, pereperen, oh ni apwal eh pahn lelohng uhk, tamanda me Koht me kin ketikihdo peren oh apwal; ke sohte mwahn ese dahme pahn wiawi mwuhr. \p \v 15 Sohte katepen ei mour, ahpw I kilangehr mehkoaros nan ei momour. Aramas mwahu men kin mehla nindokon emen kin momour, mehnda ma aramas suwed men ih. \v 16 Eri, ke dehr nohn kin men wiahla aramas pwung de kupwurokong—dah, ke men pein kemeiukala? \v 17 Ahpw ke dehr nohn suwed de nohn pweipwei—ia duwe, ke men mehla mwohn omw ahnsou? \v 18 Irehdihsang uhk soahng riau apwal pwukat. Ma ke pahn lemmwiki Koht, ke pahn pweida mwahu. \p \v 19 Kupwurokong kin kakehlahda aramas emen siksang me kaun ehk kak wiahiong kahnimw ehu. \p \v 20 Sohte aramas emen nin sampah me kin wia me pwung ahnsou koaros oh sohte sapwungala pak ehu. \p \v 21 Dehr tehk mehkoaros me aramas kin nda—ke pil kak rong omw ladu eh kaukauweiuk, \v 22 oh pein kowe pil ese me pak tohto ke kin kauwe aramas teikan. \p \v 23 I doadoahngki ei loalokong pwe I en song soahng pwukat koaros. I koasoanedier nan kapehdi me I en loalokong, ahpw loalokong dohsang ie. \v 24 Ia duwen aramas emen eh kak diarada wehwehn mour? E me nohn loal oh apwal ong kitail en dehdehki. \v 25 Ahpw I poadidiong ale padahk oh erpit; I koasoanehdi me I pahn rapahki loalokong, oh pasapeng kan en ei peidek kan, oh wehwehkihla soaloalokong eh suwed oh pweipwei. \p \v 26 I diaradahr mehkot me katik kowahlap sang mehla iei—lih. Limpoak me e pahn kihong uhk pahn kaloweiukedi duwehte lidip de uhk pwoat; oh peh kan pahn pwoaleiukedi duwehte sel mete pwoat. Ohl emen me kin kaparanda kupwur en Koht, pahn kak pitsang, ahpw lih pahn uhd kalowehdi me dipan akan. \v 27 Ei, Ohl Loalokongo mahsanih, ekis ekis I diarada ire pwukat nindokon ei raparapahki pasapeng kan en ei peidek kan. \v 28 I pil rapahki pasapeng teikan, ahpw sohte me I diar. I diarada ohl emen sang nanpwungen ohl kid me I kak wauneki, ahpw sohte lih tehmen. \v 29 Iet mehkoaros me I diaradahr: Koht ketin wiaikitailda en nsenamwahu oh saledek, kitail ahpw pein kapingkitailda. \c 8 \p \v 1 Aramas kupwurokong kelehpw me kak dehdehki soahng kan. Kupwurokong pahn kahrehiong eh pahn kouruhr oh kasohrehsang eh mesen kounsop. \s1 Peikiong Nanmwarki \p \v 2 Peikiong mahsen en nanmwarki, oh dehr karuaru en wiahda inou ong Koht. \v 3 Nanmwarki kak wia mehkoaros me e kupwurki; eri, keilahsang pahn kupwure, ke dehr mi wasa keper. \v 4 Nanmwarki kin ketin manaman ni sapwellime mwekid kan, oh sohte me kak uhwong. \v 5 Erein omw pahn peikiong sapwellime mahsen kan, ke pahn saledek sang apwal, oh aramas loalokong ese ia duwen oh ahnsou me re pahn kapwaiada sapwellime mahsen. \v 6 Mie ahnsou mwahu oh ahl mwahu en wia soahng koaros, ahpw soahng kan me kitail ese me malaulau! \v 7 Sohte emen rehtail me kin ese dahme pahn pweida oh sohte me kin padahkihong kitail. \v 8 Sohte me kak nekidasang pein ih mehla de kasaula rahnen eh mehla. Met iei mahwen ehu me kitail sohte kak pitsang; kitail sohte kak wiahda ehu soangen widing pwe kitail en pitsang. \s1 Me Suwed kan oh me Pwung kan \p \v 9 I kilangehr mepwukat koaros ni ei medemedewe duwen mehkan me kin wiewiawi nin sampah wet, sampah ehu me ekei aramas ahneki manaman, a ekei kin wie lokolok pahn ar manaman. \v 10 Ei, I kilangehr aramas suwed kan ar seridi nan sousou, oh aramas akan kin kohkohdo sang ni sousowo oh kapikapinga irail nan kahnimwohte me re wiadahr suwed ie. Met sohte katepe. \p \v 11 Dahme aramas kan kin mengeiki wiahda sapwung laud? Pwehki ar sohte kin mwadangete ale kalokepe. \v 12 Aramas dipan emen kakete wiahda dihp laud epwiki, ahpw wie momourte. Eri, I ese dahme re kin nda: “Ma ke pahn peikiong Koht, mehkoaros pahn mwahu, \v 13 ahpw aramas suwed kan sohte pahn paiamwahula. Arail mour rasehng mwete ehu oh re pahn mehla ni ar pwulopwul, pwehki ar sohte peikiong Koht.” \v 14 Eri, met lokaia mwahl ehu. Kilang dahme wiewiawi nin sampah: ekei pak me pwung kan lokolongki dipen me suwed kan, oh me suwed kan ale ketingpen wiewia mwahu en me pwung kan. Eri, I pahn nda me met sohte katepe. \p \v 15 Eri, I dehdehkier me aramas emen uhdahn pahn kapakaparan pein ih, pwehki ihte kansenamwahu en eh mour iei en mwengemwenge oh niminim oh kapakaparan pein ih. E pahn kak en wiewia met nindokon eh pahn wie doadoahk nan eh mour me Koht ketikihong nan sampah wet. \p \v 16 Ni ahnsou me I kin song I en loalokongla oh esehla dahme wiewiawi nin sampah, I diarada me ke kak pepehd nipwong oh nin rahn, \v 17 ahpw sohte kak wehwehkihla dahme Koht ketin wiewia. Ni uwen me ke nannantihong, ke sohte kak diarada. Aramas kupwurokong kan kin kose me re ese, ahpw re sehse. \c 9 \p \v 1 I medemedewe ahnsou reirei duwen ire pwukat koaros oh kilangehr me Koht kin ketin kakaun mwekid en me loalokong oh pwung kan, pil nan ar limpoak de ar kailok. Sohte emen ese dahme mihmi mwowe. \v 2 Eri, mehnda pwe imwilahn aramas koaros duwepenehte, ong me pwung kan, oh me suwed akan, ong me mwahu kan oh me dipan akan, ong me poadidi kan oh me sohte poadidi kan, ong me kin wia ar meirong oh me sohte kin wia ar meirong. Aramas mwahu men sohte siksang aramas suwed men; aramas emen me kin wiahda eh inou, sohte siksang me sohte kin wiahda eh inou. \v 3 Imwilahn aramas koaros duwepenehte, oh met wia sapwung ehu me kin wiawi nin sampah wet. Erein aramas ar kin wie momour, ar lamalam akan kin diren suwed oh iahk, oh re kin mwadangete mehla. \v 4 Ahpw mehmen me momour nan sapwen me momour kan mie ekis ar koapworopwor; kidi men me momour mwahusang laion emen me melahr. \v 5 Ei, me momour kan ese me re pahn mehla, ahpw me melahr akan sohte ese mehkot. Solahr keting ehu pahn kohieng irail; re manoknoklahr douluhl. \v 6 Arail limpoak, kailok, oh ineng en nan kapehdirail, iang irail mehla. Re solahr pahn iang wia mehkot nin sampah. \p \v 7 Eri, woneweite—tungoatungoale omw tungoal kisin mwenge kan oh pereperen; niminim wain oh nsensenamwahu. Pwe Koht kin ketin pwung mepwukat. \v 8 Mesen peren oh nsenamwahu ahnsou koaros. \v 9 Dadaurete omw peren ong lih emen me ke poakohng, erein omw mour soh katepe wet me Koht ketikihong uhk nin sampah; pwe ihte pweisomwen met me kohienguhkehr ni omw doadoahk nin sampah. \v 10 Nantihong doadoahk laud ni soahng koaros me ke pahn wia met, pwe e sohte pahn mie wiewia, de lamalam, de loalokong, de erpit, nan wasahn me melahr akan—oh iei wasa me ke pahn kohla ie. \p \v 11 I pil wehwehkidahr ehu soahng tohrohr: me nin sampah wet, me kaidehkin me marahrahn tang kan me kin kalap kana ni weirin tang; kaidehkin me kommwad akan me kin kalap powehdi nan mahwen; kaidehkin me loalokong kan me kin kalap diarada ar mehn komour; kaidehkin me neksang sukuhl kan me kin kalap kepwehpwehla; kaidehkin me koahiek kan me kin kalap lapalapala mwohn aramas; pwe paisuwed kin lelohng aramas koaruhsie. \v 12 Ke sohte mwahn kin ese iahd me omw ahnsou pahn leledo. Pwe kitail kin lohdi ni ahnsoun paisuwed eh lelohng kitail ni atail sasairki, rasehng menpihr kan me kin lohdiong nan nsar, de mwahmw akan me kin lohdiong nan uhk. \s1 Madamadau kan ong Kupwurokong oh Pweipwei \p \v 13 Pil mie ehu soahng tohrohr me I kilangehr, karasepe mwahu ehu en duwen kupwurokong eh kin ale ketingpe nin sampah wet. \v 14 Mie kisin kahnimw tikitik kis me sohte aramas tohto loale. Nanmwarki kehlail men ahpw mahweniongada. E kapilpene oh kaunopada en kauwehla kelepe kan. \v 15 Aramas semwehmwe men kin koukousoan wasao, me loalokong oh kak en doarehla kisin kahnimwo. Ahpw sohte emen me medemedewe duwen ih. \v 16 I kin koasoia ahnsou koaros me kupwurokong mwahusang kehlail, ahpw sohte emen me medemedewe en ohl semwehmweo eh loalokong de rong dahme e kin nda. \v 17 Rong ngihl tikitik en aramas loalokong men mwahusang rong ngihl kehlail en kaun emen nan mwomwohdpenehn pwihn en aramas pweipwei ehu. \v 18 Kupwurokong kin mwahusang tehtehn mahwen, ahpw me dipan emente kak kauwehla soahng mwahu tohto. \c 10 \p \v 1 Loahng mehla kan kak kapwosuwedihala pwoatol en lehn wai ehu, oh kisin mwahi en pweipwei tehkis kakete kauwehla lingan en kupwurokong. \p \v 2 Uhdahn ahnepen mour iei aramas kupwurokong en kin wiahda me pwung oh me pweipwei en kin wiahda me sapwung. \v 3 Mwomwen eh pweipwei pahn pil kin sansal ong mehn liki kan me e pahn kin tuhwong; e kin kasalehiong aramas koaros me ih pweipwei men. \p \v 4 Ma omw kaun pahn engiengda pahmw, ke dehr pweiekla sang nan deumw; pwe sapwung laud kan kak ale mahk, ma ke mpahi oh meleilei. \p \v 5 Iet sapwung ehu me I kilangehr nin sampah—sapwung me kaun akan wiadahr. \v 6 Aramas pweipwei kan kin kesepwilda pwe re en kaunda wasa, a sohte me tehk me kepwehpwe kan. \v 7 I kilangehr lidu kan ar dak oahs, a soupeidi kan alialu duwehte lidu kei. \p \v 8 Ma ke pahn weirada pwoahr ehu, ke pahn pwupwudi loale; ma ke pahn wahdpeseng kehl ehu oh pedolong loale, sineik pahn ngalisuhkpene.\x - \xo 10:8 \xo*\xt Mel. 7.15; Lep. Pad. 26.27; Sir. 27.26-27.\xt*\x* \v 9 Ma ke doadoahk wasahn wiahda takai, takai pahn kauweiukala, ma ke pahn pweik tuwi, ke pahn ohkihla. \v 10 Ma noumw sile me kohns oh ke sohte edehda, ke pahn doadoahk laudki. E mwahu ke en kin koasoanehdi mahs mwohn omw pahn wia omw doadoahk. \v 11 Sohte katepen omw ese kamande sineik, ma sineiko ngalisuhkpenehr. \v 12 Dahme aramas kupwurokong men kin koasoia kin kahrehiong eh waunla, ahpw pweipwei men kin pein ohkihla eh koasoi. \v 13 E kin tepikihda koasoi en pweipwei oh imwikihla iahk. \v 14 Pweipwei men kin koasoakoasoi sohte tokedi. \p Sohte me ese dahme pahn wiawi mwuhr, oh sohte me pil ese dahme pahn wiawi mwurin atail pahn mehla. \p \v 15 Ihte aramas me nohn pweipwei me kin pwangada wie doadoahk oh kin sehsehla ahl en kolahng ni imwe. \p \v 16 Wehi ehu pahn diar apwal, ma eh nanmwarki me pwulopwul oh kaun akan kin kamakamadipw pwohng koaros. \v 17 Ahpw wehi ehu kin paiamwahu, ma eh nanmwarki kin pein wiewia kupwure, kaun akan kin tungoal ni ahnsoun tungoal, oh kin ese apwalih irail pwe re en dehr kin sakaula. \p \v 18 Ma aramas emen me nohn pohnkahke pil sohte kak en pein onehda sapahl pwelengen imwe, e pahn imwpwihdi, oh ihmwo pahn ohla. \p \v 19 Kamadipw kin kaperenihiuk, oh wain kin kansenamwahwihiuk, ahpw ke sohte kak paieki mepwukat koaros ma sohte noumw mwohni. \p \v 20 Ke dehr lipahnedih nanmwarki, mehnda ma pil nan kapehdomwte, oh ke dehr lipahnedih me kepwehpwe kan, mehnda ma wasa rir en nan imwomw. Menpihr men kak wahla rohng wet oh ndahng irail dahme ke nda. \c 11 \s1 Dahme me Loalokong men kin Wia \p \v 1 Kihla noumw mwohni nan pesines en mehn liki kan; eri, ehu rahn e pahn neitik oh kekeirda. \v 2 Ke en kihla noumw mwohni wasa tohto, pwehki kitail sehse soangen paisuwed da me kitail pahn diarr nan sampah wet. \p \v 3 Sohte lipilipil wasa me tuhke pwoat pahn raukidiong ie, ahpw e pahn wonohnte wasao. Ni ahnsou me depwek kan kin dirala, e kin kamwerehdi keteu. \v 4 Ma ke pahn mwasamwasahnte kisinieng oh tetehk depwek kan, ke soh mwahn pahn padokedi mehkot, oh soh mwahn pahn dolung mehkot. \v 5 Duwen omw sohte kak dehdehki duwen seri men eh kin tepida mour nan kapehd en lih liseian men, ih pil duwen omw sohte kak wehwehki wiepen nin limen Koht, sounwiepen mehkoaros. \v 6 Padokedi nimenseng oh pil nin soutik; pwe ke sehse ma koaros pahn pweida mwahu de soh; oh ke pil sehse ma ehu pahn pweida mwahusang ehu. \p \v 7 Meid mwahu ei kak nsenamwahuki oh perenki marain en rahn. \v 8 Kapingkalahnganki sounpar koaros me ke momourki. Sohte katepen ia uwen reirei en omw mour, tamataman me ke pahn mehla wereisang omw momour. Sohte mehkot me kitail pahn kasikasik. \s1 Peneu ong me Pwulopwul \p \v 9 Mahnakapw akan, kumwail pereperenki amwail pwulopwul. Kumwail pereperen nindokon amwail pwulopwul. Kumwail wia dahme kumwail inengieng, oh idawehn ineng en nan kapehdamwail kan. Ahpw kumwail tamataman me Koht pahn ketin kadeikada amwail wiewia kan. \p \v 10 Dehr mweidohng mehkot en kapwunodeiuk de kamedekeiukala. Ke sohte pahn wie pwulopwulte ahnsou reirei. \c 12 \p \v 1 Eri, tamanda Sounwiepomw nindokon omw wie pwulopwulte, mwohn rahn akan oh sounpar kansensuwed kan ar pahn leledo ni omw pahn nda, “I solahr nsenamwahuki ei mour.” \v 2 Pwe ni ahnsowo, marain en ketipin oh lingan en maram oh usu kan pahn tikitikla rehmw, oh rotorot, rasehng rotorot en mesen keteu, pahn ieiang uhk. \v 3 Ih ahnsowo me pehmw kan, me kin seweseiuk mahso, pahn rerrer, oh nehmw kan me kehlail ahnsou wet, pahn luwetala. Ngihmw kan pahn malaulaula oh ke sohla pahn kak rukoa kisin mwenge, oh mesomwen pahn ediedla sohla nohn kak kilang wasa. \v 4 Ke sohla pahn kin rong ngilen mwoarong nanial akan. Ke pil pahn apwal en rong ngilen mehn ngidar pilawa kan, de keseng kan; ahpw ngilen menpihr me pahn kin kapiruhkada. \v 5 Ke pahn kin lengkiki wasa ile kan oh perki aluseli. Ke pahn moangepwetla; oh pahn sohla omw kehlail en wiahda seri, oh sohte mehkot kak kapwurelahng uhk nan soangen mour kehlail wet. \p Kitail kohkolahng ni wasahn kommoal poatopoat, oh ni imwilah iei mwahiei pahn kadirehla nanial akan. \v 6 Sahl silper pahn mwei, oh lamp kohlo pahn pwupwudi ohla; Selin idipil pahn ohla, oh sah en pihl pahn pwalpeseng. \v 7 Paliwaratail kan pahn pwurehng wiepwella, oh engin atail esingek pahn pwuralahng rehn Koht me ketikihong kitail. \p \v 8 Meid mwahl oh soh katepe dipwisoun sampah! Iei duwen me Ohl Loalokongo mahsanih. Meid mwahl oh soh katepen mehkoaros nin sampah. \s1 Kapatpenehn Madamadau en Kupwurokong \p \v 9 Pwehki Ohl Loalokongo eh kupwurokong, e usehlahte padahkihong aramas akan dahme e mwahngih. E sukuhlki lepin mahsen audapan akan oh song rapahki uwen ar mehlel. \v 10 Ohl Loalokongo song en rapahki koasoi kansenamwahu kan, ahpw mahsen kan me e ntingihadahr me mehlel. \v 11 Koasoi en aramas loalokong kan rasehng tuhke keng me silepen sihpw kan kin doadoahngki pwe re en kaweidki sihpw kan, oh mahsen audapan kan pahn kin momour poatopoat rasehng nihl kan me poasdi teng. Koht me ketikihong kitail, eri, Koht kelehpw me Silepen Sihpw ong kitail koaros. \p \v 12 Samwa, mie ehu soahng tohrohr me ke pahn mwasamwasahn. Ntingdien pwuhk kan pahn wiewiawi kohkohlahte, oh ke pahn pwangada ma ke pahn song sukuhlki koaros. \p \v 13 Mwurin mepwukat koaros, mehteieu me I pahn nda: lemmwiki Koht, oh kapwaiada sapwellime mahsen, pwehki ih kahrepe wet me aramas kepikipikihda. \v 14 Koht pahn ketin kadeikada atail wiewia koaros, mehnda ma suwed de mwahu, mehnda ma pil mehkot me wiawi ni rir.