\id 2KI Pohnpeian Bible \ide UTF-8 \h 2 NANMWARKI KAN \toc1 2 NANMWARKI KAN \toc2 2 NANMWARKI KAN \toc3 2 Nan. \mt1 Keriaun Pwuhken NANMWARKI KAN \is1 Oaralap en Pwuhk wet \ip \bk Keriaun Pwuhken Nanmwarki kan, \bk* iei peuspen poadopoad en wehi riau en Israel. Eri, e tepida wasa me \bk Keieun Nanmwarki kan \bk* ididi ie. Pwuhk wet kak pwalpeseng wiahda pali riau: 1) koasoiepen wehi riau pwukat, Israel oh Suda, sang pahr 850 mwohn Krais lel ni ohlahn Sameria oh imwilahn wehin Israel ni paliepeng ni pahr 721 mwohn Krais. 2) koasoiepen wehin Suda ni palieir sang ni ohlahn wehin Israel lel ni lohdi oh ohlahn Serusalem pahn manaman en Nepukadnesar, nanmwarkien Papilonia, ni pahr 586 mwohn Krais. Pwuhk wet imwisengkihla koasoiepen Kedalaia, kepina en Suda ni mwehin mehn Papilonia kan, oh koasoiepen Sehoiakin, nanmwarkien Suda eh kasaledekla sang nan imweteng nan Papilon. \ip Duwen eh sansalehr sang nan \bk Keieun Nanmwarki kan, \bk* paisuwedla pwukat wiawi pwehki en nanmwarki kan oh en mehn Israel kan ar soaloalopwoatohng Koht. Mwomwlahn Serusalem oh kalipilipalahn mehn Suda tohtohie, iei ehu irair kesempwal me sansal mehlel nan poadopoad en mehn Israel kan. \ip Soukohp me wadawad mehlel nan \bk Keriaun Nanmwarki kan, \bk* iei Elisa, me wiliandi Elaisa. \iot Audepe ni Oaralap \io1 Pwalpeseng en wehio 1.1—17.41 \io2 a. Soukohp Elisa 1.1—8.15 \io2 b. Nanmwarki kan en Suda oh Israel 8.16—17.4 \io2 c. Pwupwulahn Sameria 17.5-41 \io1 Wehin Suda 18.1—25.30 \io2 a. Sang Esekaia lel Sosaia 18.1—21.26 \io2 b. Mwehin Sosaia 22.1—23.30 \io2 c. Kaimwiseklahn nanmwarki kan 23.31—24.20 \io2 d. Pwupwulahn Serusalem 25.1-30 \c 1 \s1 Elaisa oh Nanmwarki Ahasaia \p \v 1 Mwurin sipallahn Eihap, nanmwarkien Israel, wehin Mohap ahpw uhwongada Israel. \p \v 2 Ahasaia, nanmwarkien Israel, ahpw pwupwudihsang pohn palahngk en pwelengen tehnpeseo nan Sameria oh ohla mehlel. Ih eri kadarala meninkeder kei pwe re en ale kaweid rehn Paalsepup, koht en kahnimw en mehn Pilisdia Ekron, pwehn kadiarakada ma e pahn kak mwahula. \v 3 Ahpw tohnleng en Koht men mahsanihong Elaisa, soukohp sang Tispe, en kohla tuhwong sapwellimen Nanmwarki Ahasaia meninkeder ko oh idek rehrail, “Dahme kumwail pahn kolahng alehki kaweid rehn Paalsepup, koht en Ekron? Pwehki amwail medemedewe me sohte koht en Israel? \v 4 Kumwail patohwanohng nanmwarkio me KAUN-O mahsanih, ‘Ke sohte pahn mwahula; ke pahn mehla!’” \p Elaisa eri kapwaiada me KAUN-O mahsanih, \v 5 meninkeder ko ahpw pwurala rehn nanmwarkio. Nanmwarkio eri keinemwe rehrail, “Dahme kumwail pwurekihdo?” \p \v 6 A re sapeng, patohwan, “Se tuhwong ohl emen me patohwan se en pwurodo oh patohwanohng komwi me KAUN-O mahsanih: ‘Dahme ke kadarkihla meninkeder kei pwe re en rapahki kaweid rehn Paalsepup, koht en Ekron? Ele pwehki omw lemeleme me sohte koht nan Israel? Omw ohla kan sohte pahn mwahula; ke pahn mehla!’” \p \v 7 Nanmwarkio ahpw keinemwe, “Ia mwomwen ohlen?” \p \v 8 A re sapeng, patohwan, “E likawih likou reirei ehu me wiawihkihda kilin mahn, oh kateng kilin kou.” \p Nanmwarkio ahpw mahsanih, “Elaisa mwo!”\x - \xo 1:8 \xo*\xt Mad. 3.4; Mark 1.6.\xt*\x* \p \v 9 E ahpw ketin kadarala lapalap emen iangahki ohl limehk pwe re en wahdo Elaisa. Lapalapo diarada eh mwomwohd pohn dohl ehu oh patohwanohng, “Maing, ohlen Koht, nanmwarki ketin mahsanih komwi en ketidihla.” \p \v 10 Elaisa ahpw sapeng, patohwan, “Ma ngehi ohlen Koht emen, a kisiniei sang nanleng en kohdi oh kemeikumwailla.” Ahnsowohte kisiniei pa kohdi oh kemehla lapalapo oh ienge ko.\x - \xo 1:10 \xo*\xt Luk 9.54.\xt*\x* \p \v 11 Nanmwarki pil ketin kadarala emen lapalap iangahki ohl limehk, irail kohdahla oh patohwanohng Elaisa, “Maing, ohlen Koht, nanmwarki ketin mahsanih komwi en mwadang ketidihla!” \p \v 12 A Elaisa ahpw sapeng, patohwan, “Ma ngehi ohlen Koht emen, a kisiniei sang nanleng en kohdi oh kemeikumwailla.” Ahnsowohte sapwellimen Koht kisiniei pa kohdi oh kemehla lapalapo oh ienge ko. \p \v 13 Nanmwarkio pil pwurehng kadarala lapalap emen iangahki ohl limehk. Lapalapo eri kohdahla pohn dohlo, kelehpwikihdi mwohn Elaisa, oh peki reh, “Maing, ohlen Koht, komw ketin kupwurkalahngan ong ie oh iengei kan. Komw dehr ketin kemeikitala! \v 14 Lapalap riemeno mehkihla kisiniei sang nanleng; ahpw komwi ketin kupwurkalahngan ong ie!” \p \v 15 Tohnleng en KAUN-O ahpw mahsanihong Elaisa, “Iang ih kohdihla, oh ke dehr masepwehk.” Elaisa eri iang lapalapo patohla rehn nanmwarkio \v 16 oh patohwanohng, “Iet me KAUN-O mahsanih: ‘Pwehki omw kadarala meninkeder kei pwe re en rapahki kaweid rehn Paalsepup, koht en Ekron—likamwete sohte koht nan Israel me ke en rapahki kaweid reh—omw ohla kan sohte pahn mwahula; ke pahn mehla!’” \p \v 17 Ahasaia eri sipalla, nin duwen me KAUN-O mahsanihong Elaisa pwehn padahkihong Ahasaia. Sohte sapwellimen Ahasaia pwutak, eri rie pwutak Soram uhd wiliandi wiahla nanmwarki ni sounpar keriaun mwehin Sehoram nein Seosopat, nanmwarkien Suda. \p \v 18 Mehkoaros me Nanmwarki Ahasaia wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \c 2 \s1 Koht Ketikihdahla Elaisa Nanleng \p \v 1 Eri, iet me pweida ni ahnsou me KAUN-O ketin kupwurehda en ketikidalahng Elaisa nanleng nan elipip ehu. Elaisa oh Elisa mweselsang Kilkal, \v 2 Elaisa ahpw ndalahng Elisa, “Menlau mihmihte mahs wasaht, pwe KAUN-O ketin poaroneielahng Pedel.” \p A Elisa ahpw sapeng nda, “I kahukihla ni mwaren KAUN-O me I sohte pahn tohrohrasang uhk.” Ira eri kohdilahng Pedel. \p \v 3 Pwihnen soukohp kei ahpw tuhwong Elisa wasao oh idek, “Ia duwe, komw mwahngih me KAUN-O pahn ketikihsang omwi soumaso rahnwet?” \p A e sapeng, nda, “Ei, I ese. Kumwail dehr koasoia.” \p \v 4 Eri, Elaisa ahpw pwurehng ndalahng Elisa, “Menlau mihmihte mahs wasaht, pwe KAUN-O ketin poaroneielahng Seriko.” \p A Elisa ahpw sapeng, nda, “I kahukihla ni mwaren KAUN-O me I sohte pahn tohrohrasang uhk.” Ira eri kolahng Seriko. \p \v 5 Eri, pwihnen soukohp kei ahpw tuhwong Elisa wasao oh idek, “Ia duwe, komw mwahngih me KAUN-O pahn ketikihsang omwi soumaso rahnwet?” \p A Elisa sapeng, nda, “Ei, I ese. Kumwail dehr koasoia.” \p \v 6 Eri, Elaisa ahpw ndalahng Elisa, “Menlau mihmihte mahs wasaht, pwe KAUN-O ketin poaroneielahng ni Pillap Sordan.” \p Elisa eri sapeng, nda, “I kahukihla ni mwaren KAUN-O me I sohte pahn tohrohrasang uhk.” Ira eri kohkohla. \v 7 Soukohp limehk eri idawehnirahla ahpw ekis dohsang ira, mwasamwasahn ira nindokon ara uhdi ni keilen Pillap Sordan. \v 8 Elaisa eri kihsang eh likou puhpo, limpene, oh poakihki pihlo. Pihlo ahpw pwalpeseng; ira eri kotehla, keid pohn ngalangal. \v 9 Nindokon ara kotekote kohla. Elaisa ahpw ndalahng Elisa, “Ndaiong ie dahme I pahn kak wiahiong uhk mwohn ei pahn tohrohrala sang uhk.” \p Elisa ahpw sapeng, nda, “Komw mweidohng ie pwe I en sohsohki manaman en ngenomwi oh wiliankomwihdi.”\f a \fr 2:9 \fr*\fk I EN SOHSOHKI...WILIANKOMWIHDI: \fk*\ft Elisa peki sohso me kosonned koasoandi me mesenih pwutak emen kin sohsohki sang seme (tehk Deud. 21.17.)\ft*\f*\x - \xo 2:9 \xo*\xt Deud. 21.17.\xt*\x* \p \v 10 Elaisa ahpw nda, “Soahng apwal ehu me ke pekien. Ahpw ma ke pahn kilang ie ahnsou me I pahn tohrohrala sang uhk, ele omw pekipeken pahn pweida; a ma ke sohte kilang ie, a e sohte pahn pweida.” \p \v 11 Ira eri usehla ara koasoi ni ara kohkohla; a iet kuruma kisinei ehu oh oahs kisiniei kei mwadangete tang nanpwungara oh elipip ehu ahpw wahdahla Elaisa nanleng. \v 12 Elisa eri kilangada irair wet oh likwerih Elaisa, nda, “Semei, semei! Soundoarepen Israel me manaman, ia komwi?” E ahpw sohla pwurehng kilang Elaisa.\x - \xo 2:12 \xo*\xt 2 Nan. 13.14; Sir. 48.9,12.\xt*\x* \p Elisa eri alehte eh likou puhpo tehrpeseng wiahkihda riapali, uwen eh nsensuwed. \v 13 E ahpw ale likou puhp me pwupwudihsang Elaisao oh pwurala kesihnenda pohn keilen Pillap Sordan. \v 14 E ahpw poakihki pihlo en Elaisa likou puhpo, oh nda, “Ia KAUN-O, Koht en Elaisa?” Ih eri pwurehng poakih pihlo, pihlo pil pwurehng pwalpeseng, e ahpw kotehla pihlo. \v 15 Soukohp limehko me kohsang Seriko ahpw kilangada irair wet, re ahpw nda, “Manaman en Elaisa tiher pohn Elisa!” Irail eri keila pwe re en tuhwong, re ahpw poaridi mwowe, \v 16 oh patohwanohng, “Kiht me limehk wasaht, kiht koaros ohl kehlail kei. Kitail patohla rapahki omwi soumaso. Mweinele ngenen KAUN-O ketikidalahr oh kesehdiongehr pohn ehu nahna de nan ehu wahuwen.” \p Elisa ahpw sapeng, ketihtihki, “Soh! Kumwail dehr kohwei.” \p \v 17 Re wie ngidingidkihte ar pekipeko lao Elisa mweidada re en kohla. Ohl limehko eri kohla rapahki Elaisa erein rahn siluh, ahpw re sohte diar. \v 18 Re ahpw pwurodo rehn Elisa nan Seriko, wasa me e awiawih irail ie, e ahpw ndahng irail, “Ia duwen, I seu nda kumwail en dehr kohwei?” \s1 En Elisa Manaman akan \p \v 19 Ohl ekei sang Seriko eri patohwanohng Elisa, “Maing, komw mwahngih uwen lingan en kahnimw wet; ahpw pihl kan me kasoumwahu oh kin kahrehda iohla tohto.” \p \v 20 Elisa ahpw mahsanihong irail, “Kumwail wadohng ie ehu pwohl kapw oh kihong loale ekis soahl.” Eri, mwurin ar wadohng pwohlo, \v 21 e ahpw ketida oh ketilahng ni utuhnpihlo, oh ketikihdiong soahlo loale, mahsanih, “Iet mahsen en KAUN-O: ‘I kamwakeledahr pihlet. Eri, e solahr pahn kahrehda mehla de iohla.’” \p \v 22 Eri, sang rahno kohdo pihlo inenen mwakelekella lel rahnwet, nin duwen mahsen en Elisa. \p \v 23 Eri, Elisa ahpw ketiketla sang wasao, ketiketdalahng Pedel. Oh ni eh ketiket kohdahla, kisin pwutak kei kohieisang nan kahnimnwo oh tapihada kapakapailoke, ndinda, “Kohkohwei, moangamad; kohkohwei, moangamad!” \p \v 24 Elisa eri sohpeidohng irail, kamoleiraildi oh keriairailla ni mwaren KAUN-O. Eri, ni ahnsowohte pehr lih riemen tangieisang nan welo oh kemehla pwutak 42 sang pwihnen pwutako. \p \v 25 Elisa ahpw ketiketlahng Nahna Karmel, oh mwuhr e ahpw sapahllahng Sameria. \c 3 \s1 Mahwen Nanpwungen Israel oh Mohap \p \v 1 Ni kaeisek waluhn sounpar en mwehin Seosopat, nanmwarkien Suda, Soram nein Eihap wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki nan Sameria erein sounpar eisek riau. \v 2 E wiahda dihp ong KAUN-O, ahpw e sohte suwed duwehte seme de eh nohno Sesepel; e kihsang sansal me semeo wiahda pwehn wia mehn kaudok ong Paal. \v 3 Ahpw, duwehte Nanmwarki Seropoham nein Nepat me wia nanmwarki mwowe, e kahrehiong mehn Israel nan dihp oh sohte tokedihsang. \p \v 4 Mesa, nanmwarkien Mohap, apwalihada sihpw, oh nan sounpar koaros e kin nohpweikihong nanmwarkien Israel, sihmpwul 100,000 oh likou kilin sihpw sang ni sihpw 100,000. \v 5 Ahpw ni ahnsou me Eihap, nanmwarkien Israel sipalla, Mesa uhwongada Israel. \v 6 Nanmwarki Soram eri mwadangete mweselsang Sameria oh kapokonepene sapwellime sounpei koaros. \v 7 E ahpw kadaralahng mahsen ong Seosopat, nanmwarkien Suda, me mahsanih, “Nanmwarkien Mohap pelianiedahr; komwi kak iang ie mahweniong?” \p Nanmwarki Seosopat eri sapeng, mahsanih, “I pahn iang komwi, oh pil iangahki nei ohl oh nei oahs akan. \v 8 Mehnia ahl me se pahn keid ie kolahng mahwen?” \p Soram eri sapeng, mahsanih, “Se pahn kohkohwei ni ahl reireio nan sapwtehn en Edom.” \p \v 9 Nanmwarki Soram oh nanmwarki kan en Suda oh Edom ahpw ketida. Mwurin arail alualuhki erein rahn isuh, e ahpw sohla konotarail pihl, pil sohte me luhwehdi ong sapwellimarail ohl akan oh mahn akan. \v 10 Nanmwarki Soram ahpw kapitie laudida, mahsanih, “Kitail nekier! KAUN-O ketikidiongehr kitail me silimenet pahn manaman en nanmwarkien Mohap!” \p \v 11 Nanmwarki Seosopat eri keinemwe, “Mie soukohp wasaht pwe kitail en rapahki kupwur en KAUN-O?” \p Sapwellimen Nanmwarki Soram emen kaunen sounpei ko ahpw sapeng, patohwan, “Elisa nein Sapat patopato wasaht. Iei ih me sawasepen Elaisa.” \p \v 12 Nanmwarki Seosopat eri mahsanih, “Uhdahn soukohp mehlel men ih.” Nanmwarki silimeno eri ketila rehn Elisa. \p \v 13 Elisa eri patohwanohng nanmwarkien Israelo, “Dahme I pahn sewesehkin komwi? Komw ketila oh rapahki kaweid rehn soukohp ko me semomwio oh inomwio kin rapahki kaweid rehrail.” \p Soram ahpw sapeng, mahsanih, “Soh! Iei ih KAUN-O me ketikinkitdier nanmwarki silimenet pahn manaman en nanmwarkien Mohap.” \p \v 14 Elisa ahpw sapeng, patohwan, “Ni mwaren KAUN-O me ketin ieias, me I kin papah, I kahukihla me sohte ahiong kumwail, ahpw ma I sohte wauneki iengomwio, Seosopat, nanmwarkien Suda, I sohte pahn wia met. \v 15 Eri, kumwail ketikihdo emen sounkesengen.” \p Ni ahnsou me sounkesengo kesengki nah arp, manaman en KAUN-O pa ti pohn Elisa, \v 16 e ahpw patohwan, “Iet dahme KAUN-O mahsanih, ‘Kumwail weirada warawar wasa koaros nan piletik madada wet. \v 17 Mehnda ma kumwail sohte kilang keteu de kisinieng, a piletik wet pahn direkihla pihl, eri, kumwail oh sapwellimamwail mahn akan pahn kak nimpil.’” \v 18 Elisa ahpw usehla, patohwan, “Ahpw met e pil mengeiong KAUN-O en wia; e pahn pil ketikihong kumwail en powehdi mehn Mohap kan. \v 19 Kumwail pahn kalowehdi arail kehl lingan en kahnimw kehlail kan; kumwail pahn pelehdi arail tuhke me kin wah kan, kaponehla arail pwarer kan, oh kauwehla arail mwaht kan ni amwail pahn koasoakehla takai powe.” \p \v 20 Mandahsang rahno, ni ahnsoun wia meirong en nimenseng, pihl pwildohsang pali Edom oh kadirehla pwehlo. \p \v 21 Ni ahnsou me mehn Mohap rongada me nanmwarki silimen ketilahng mahweniong irail, re kapokonepene ohl koaros me kak doadoahngki dipwisoun mahwen, sang me mah lel me pwulopwul, pwe re en pokonpene ni irepen sahpwo. \v 22 Ni ahnsou me re pirida nimenseng en mandahn rahno, ketipin wie linglingaling pohn pihlo, weitahta likamwete nta. \v 23 Re ahpw werida, nda, “Nta! Mweinele nanmwarki silimeno peidahr oh ekeite kemelahr ekei! Kitail kohla pirapahla arail dipwisou kan nan arail kahnimpwalo!” \p \v 24 Ahpw ni ahnsou me re lel nan kahnimpwalo, mehn Israel ko mahweniong irail oh pwakihirailla. Mehn Israel ko pwakipwakih irail oh kemekemehla mehn Mohap ko \v 25 oh kamwomwala arail kahnimw kan. Ni arail daulih mwaht kaselel ko, emenemente mehn Israel ale ehu takai oh keselahng loale lao mwaht ako direkihla takai; re pil kaponehla arail wararar en pihl kan oh pelehdi arail tuhke me kin wah kan. Ihte me luhwehdi poahsoan kaunen kahnimw Kir Eres, sounpei ko me kin peiki pahi ahpw kapilpene kahnimwo oh mahweniong. \p \v 26 Ni ahnsou me nanmwarkien Mohap esedahr me re pehrdier, e ahpw ketikipene sounpei isipwiki me wisik kedlahs, e ahpw song en kotehla karis en imwintihtio oh tangalahng rehn nanmwarkien Siria, ahpw e sohte pweida sapwellime koasoandi. \v 27 Ih eri ale sapwellime pwutak keieu laud, me pahn wiliandi wiahla nanmwarki, oh meirongkihla pohn kelen kahnimwo ong koht en Mohap. Mehn Israel ko inenen masepwehkada, irail eri pweiekla sang ni kahnimwo oh pwuralahng nan uhdakarail. \c 4 \s1 Elisa Sewesehda Liohdi Semwehmwe men \p \v 1 Liohdi men me eh pwoudo kisehn pwihnen soukohp ko ahpw patohla rehn Elisa oh patohwanohng, “Maing, ei pwoudo melahr! Nin duwen me komwi mwahngih, ohl masak Koht men ih, ahpw met ohl emen me e pweipwandkihong mwohni, patohdo rehi pwehn adihasang ie nei pwutak riemen oh wiahkihla nah lidu, pwehn kapwungkihla en ei pwoudo eh pweipwando.” \p \v 2 Elisa eri sapeng, patohwan, “Dahme I kak sewesehkin komwi? Dahme mie ni imwomwo?” \p A liho sapengki, “Sohte mehkot, ihte kisin sahen lehn olip kis.” \p \v 3 Elisa ahpw patohwanohng, “Kohwei rehn mehn mpomw kan oh peki re en kamangaiong komwi mahs sah me sohte kanenge uwen tohto me kak. \v 4 Eri, komwi oh noumwi pwutak kan pahn pedolong nan imwamwailo, ritingedi wenihmwo, oh tapihada audehki leh sah kan. Kumwail eri koasoanehdi ehuehu sah mwurin eh audaudahr.” \p \v 5 Liho eri patohla ni imweo iangahki nah pwutak ko, ritingedi wenihmwo, oh ale kisin sahen lehn olipo oh audehkihda sah ko, nindokon nah pwutak ko ar wie dendelingekidohng reh sah ko. \v 6 Ni arail audedahr sah ko, liho eri idek ma mie luhwen sah me saikinte audaud. Emen nah pwutak ko eri sapengki, “Ihte luhwehn men.” Kisin sahen leho eri sohla pwilipwilidi. \v 7 Liho eri pwurala rehn Elisa, soukohpo eri patohwanohng, “Netikihla sahen leh kan oh kapwungkihla omwi pweipwand koaros, oh e pahn pil mie luhwen mwohni ong komwi oh noumwi pwutak kan pwe kumwail en mourki.” \s1 Elisa oh Lih Kepwehpwe men sang Sunem \p \v 8 Rahn ehu Elisa ahpw patohla Sunem. Wasa me lih kepwehpwe men kin kousoan ie. Liho eri lukehdo pwe en sak reh. Eri, sang ni ahnsowo kohla ma e kin patohla Sunem, e kin iang sak ni imwen liho. \v 9 Eri, pak tohto Elisa ahpw kin ieiang sak wasao. Rahn ehu liho ahpw patohwanohng eh pwoudo, “I kamehlele me ohl menet me kin kalap kohdo rehta, iei ih ohl sarawi men. \v 10 Ia duwen, e seu konehng kita en wiahda ekis kisin perehn powe, oh kihong ehu pehten, oh tehpel, oh sehr, oh lamp, pwe ni eh pahn kin pwarodo rehta, en kak kommoaldi loale?” \p \v 11 Eri, rahn ehu, ni Elisa eh pwarodohng Sunem, e ahpw patohla nan kisin pereo pwe en kommoaldi ie. \v 12 E ahpw patohwanohng Keasi, eh laduwo, en ekerodo mahs liho. Ni liho eh leledo, \v 13 soukohpo ahpw patohwanohng Keasi, “Idek rehn lihen dahme I kak dupungkihong sawas me e wiahiong kita. Mweinele e pahn mwahuki I en peki mehkot rehn nanmwarki de rehn kaun lapalap en karis kan.” \p A liho sapengki, “Soh. Sohte, pwe I inenen nsenamwahu wasaht, nanpwungen nei aramas akan.” \p \v 14 Elisa ahpw kalelapak rehn Keasi, “Eri, dahme I kak wiahiong liho?” \p Keasi eri sapengki, “Ihte, soahng wet: pwe sohte nah seri oh eh pwoud likeilapalahr.” \p \v 15 Elisa eri patohwanohng Keasi en pwurehng ekerodo liho. \v 16 Liho eri kohdo kesihnenda nan wenihmwo, oh Elisa ahpw patohwanohng, “Ni soangen ahnsou wet, nan sounpar kohkohdo, komw pahn ropworopwohnge noumw pwutak emen.” \p Liho ahpw sapeng, patohwan, “Maing! Komwi ohlen Koht men, komw dehr pitih ie.”\x - \xo 4:16 \xo*\xt Sen. 18.4.\xt*\x* \p \v 17 Eri, nan pahren mwurio, ni ahnsou me Elisa kohpada duwe, liho ahpw liseianda oh naitikihada nah pwutak emen. \p \v 18 Kisin pwutako eri keirda oh laudla. Rahn ehu e ahpw kohieila rehn soundolung wahnsahpw ekei, wasa eh pahpao mihmi ie. \v 19 Mwadangete e werkihong eh pahpao, nda, “Ipa, I moangmedekdahr, I moangmedekdahr!” \p Eh pahpao eri ndaiong ladu men en ale kisin pwutako oh tangahkilahng rehn eh nohno. \v 20 Laduwo eri kapwurehla pwutako rehn eh nohno, liho ahpw kamwodangedi kisin pwutako pohn kepeo lel nin souwas; pwutako ahpw mehla. \v 21 Liho eri wahdalahng nan en Elisa pereo. E ahpw kaunehdiong nan pehto oh ritingedi wenihmwo; ih eri pedoisang. \p \v 22 Liho ahpw ekerdo eh pwoudo oh ndaiong, “Kadarodo rehi emen laduwen oh emen ahsen, pwe I pahn kohla rehn soukohp Elisa. I pahn mwadang pwurodo.” \p \v 23 A eh pwoudo idek reh, “Dahme ke men kohkiwei rahnwet, pwe rahnwet kaidehkin rahn Sarawien Maram Pwul de rahnen Sapad.\f b \fr 4:23 \fr*\fk RAHN SARAWIEN MARAM PWUL...SAPAD: \fk*\ft Iei ni soangen rahn lapalap pwukat me aramas kin nda me rahn mwahu en peki kaweid rehn soukohp men.\ft*\f* \p A liho sapeng, ndalahng, “Mehnda, I pahn kohlahte.” \v 24 Ni mehkoaros eh soandier rehn ahso, liho ahpw ndaiong eh laduwo, “Nna, katanga marahra; oh ke dehpa uhdi, I lao ndawei.” Liho eri mwesel oh kohkohla rehn Elisa pohn Nahna Karmel. \p \v 25 Elisa eri kilenglahte kilangada liho sang wasa doh, eh tangatang kohdong reh. E ahpw patohwanohng eh ladu Keasi, “Kilang, pwe lihen Sunemo me kohkohdo. \v 26 Tangewei reh oh idek ma irail koaros me kehlail, iangahki eh pwoud oh nah pwutako.” \p Liho eri sapeng, “Kiht koaros me kehlail.” \v 27 Ahpw ni eh lel rehn Elisa, e poarolahngete pohn neh kan koledi. A Keasi keilahng mpe pwe en sikenla sang wasao; a Elisa patohwanohng, “Pweisang lih menet, pwe e inenen diren nsensuwed, ahpw KAUN-O ketin ekihsang ie oh sohte kasalehiong ie.” \p \v 28 Liho eri patohwan, “Maing, dah, ngehi me pekihda rehmwi I en neitik? I seu patohwanohng komwi en dehpa pitihiehdi?” \p \v 29 Elisa eri sohpeilahng Keasi oh patohwanohng, “Mwadang! Ale ei sokonet, kowe eri tangewei. Ke dehpa uhdi oh rahnmwahwih mehmen me ke pahn tuhwong nanialo, ma mehmen pahn rahnmwahwihiuk, ke dehpa sapeng. Ke pahn inenenwei ni imwo, ke ahpw pahn kihdiong ei sokonet pohn pwutako.” \p \v 30 Liho ahpw patohwanohng Elisa, “I kahukihla ni mwaren KAUN-O, oh ong komwi, me I sohte pahn patopatohla sang komwi!” Elisa eri uhda oh iangala. \v 31 Keasi tiengla mwohra oh kihdiong sokono pohn kisin pwutako; ahpw sohte mwahn kisin ngihl kis de kisin mwomwen mour kis reh. Iei me Keasi pwurala pwe en tuhwong Elisa oh padahkihong me pwutako sohte mourda sapahl. \p \v 32 Ni Elisa eh lella mwo, e ahpw pedolong kelehpw nan pereo oh kilangada kisin pwutako eh melahr oh wonohn nan pehto. \v 33 Elisa ahpw pedolong nan pereo oh ritingedi wenihmwo; e ahpw kapakapohng KAUN-O. \v 34 E ahpw doudahng pohn pehto, oh wendiong pohn kisin pwutako, oh kainenehdiong ewe pohn ewen pwutako, mese ko pohn mese ko, peh ko pohn peh ko; oh ni eh idihdang kisin pwutako, paliweren pwutako pa karakarada.\x - \xo 4:34 \xo*\xt 1 Nan. 17.21.\xt*\x* \v 35 Elisa eri uhda oh aluseli nan pereo. Mwuri, e ahpw pil pwurehng doudahng pohn pehto, oh wendiong pohn pwutako oh idihdang. Pwutako ahpw asi pak isuh, e ahpw pehdpeseng. \v 36 Elisa eri likwerihedo Keasi oh patohwanohng, “Ekerodo liho.” Liho eri pwarodo rehn Elisa, a Elisa patohwanohng, “Ale noumw serien.” \v 37 Liho eri poaridi mwohn Elisa lel nanpwel; e ahpw ale nah pwutako oh patopatohla. \s1 Pil Manaman Riau \p \v 38 Ahnsou ehu, ni lehk lapalap ehu eh kipehdi sahpwo, Elisa ahpw pwuralahng Kilkal. Nindokon eh wie padapadahk ong pwihnen soukohp ehu, e ahpw patohwanohng nah laduwo en kihong ehu lapalahn einpwoat en pohn kisinieio oh wiahda kanarail suhpw. \v 39 Emen irail ahpw kohieila nansapwo pwehn ale tehndipw. E ahpw diarada kord \f c \fr 4:39 \fr*\fk KORD: \fk*\ft Soangen wahntuhke wet kereniong duwehte kiuhri ahpw kalaimwun, e pwoisin oh katik.\ft*\f* kei oh dolungada uwen me e kak wahda. E ahpw wahla oh serediong nan suhpwo, ni eh sasairki dahkei mwo. \v 40 Irail eri toukada pilen suhpwo pwe re en tungoale, ahpw ni ahnsou me re tungoale re ahpw werida oh ndalahng Elisa, “Pwoisin!”—Re ahpw sohla tungoale. \v 41 Elisa eri pekihda ekis pilawa, ih eri kesehdiong nan einpwoato, oh patohwan, “Pwurehng toukehng irail suhpwen.” Suhpwo eri sohla katik. \p \v 42 Pil ehu ahnsou, ohl emen ahpw kohsang Paal Salisa, wa kodohng rehn Elisa lopwon en pilawa rieisek me wiawihda sang tepin dondoal en parli nan pahro, iangahki ekei wahn pilawa me ahpwtehn dondoalda. Elisa eri patohwanohng nah laduwo en katungoalehki pwihn soukohpo pilawa ko, \v 43 a laduwo ndahng, “Komwi kupwukupwure me e pahn itarohng aramas epwiki?” \p Elisa eri sapengki, “Kihong re en tungoale, pwehki KAUN-O mahsanih me re pahn tungoale oh pahn pil mie luhwe.” \v 44 Laduwo eri kihdiong irail mwenge ko, oh nin duwen me KAUN-O mahsanih, irail koaros tungoale, oh pil mie luhwarail. \c 5 \s1 Kamwahulahn en Nahman eh Soumwahu Tokutok \p \v 1 Nahman, kaun lapalap en karis kan en nanmwarkien Siria, iei ohl wadawad emen pahn kupwur en nanmwarkio, pwehki KAUN-O eh ketikihong mehn Siria manaman en powehdi sang ni en Nahman sawas; ahpw ohl tokutok men ih.\x - \xo 5:1 \xo*\xt Luk 4.27.\xt*\x* \v 2 Eri, ehu ahnsoun mahweno, mehn Siria kan ahpw wahsang nan Isael kisin serepein kis me wiahla lidun en Nahman eh pwoud. \v 3 Serepein menet eri ndaiong eh lih soumaso, “Ma ei soumas pahn tuhwong soukohp me kin koukousoan nan Sameria, eh tukotuko pahn mwahula.” \v 4 Nahman eri patohla kairehki nanmwarkio duwen me kisin serepeino patohwan. \v 5 Nanmwarkien Siria eri sapeng, mahsanih, “Me mwahu! I pahn kadarohng ehu kisinlikowen rehn nanmwarkien Israel.” \p Nahman eri mwesel wa uwen silper 30,000, kohl 6,000, oh lepin likou kaselel eisek. \v 6 Iet audepen kisinlikou me e patohwanlahng nanmwarkien Israelo: “Kisinlikou kiset mehn kairehkin komwi duwen ei ladu Nahman me I patohwan kadarowohng komwi oh peki pwe komwi en kamwahwihala eh soumwahu.” \p \v 7 Ni nanmwarkien Israel eh ketin wadek kisinlikowo, e ahpw ketin tehrpeseng sapwellime likou nan eh nsensuwed, oh mahsanih, “Ia duwen nanmwarkien Siria eh kak kupwukupwure me I pahn kamwahwihala ohl menet? E kupwukupwure me ngehi koht emen me ahneki manaman en kihsang oh kihong mour? E sansal me e songosong en tapihada ehu nanpwung suwed nanpwungat!” \p \v 8 Eri, ni Elisa, sapwellimen Koht soukohpo, eh rongada duwen nanmwarkien Israel eh tehrpeseng sapwellime likowo, e ahpw patohwan kadaralahng pakair wet: “Dahme komw ketin tehrekipeseng sapwellimomwi likowen? Komw ketin kadarodohng ie ohl menen, e ahpw pahn kilang me mie soukohp nan Israel.” \p \v 9 Nahman eri patohla, iangahki dakepe oahs akan oh werennansapwo, oh uh mwohn wenihmwen imwen Elisa. \v 10 Elisa eri ilakih meninkeder emen pwe en patohwanohng Nahman, “Kohwei oh duhdu pak isuh nan Pillap Sordan, paliweromwen ahpw pahn mwahula oh ke pahn mwakelekella.” \p \v 11 Nahman lingeringerdahte oh pwurala sang wasao, ahpw mahsanih, “I kihkihong me e pahn pwerieido kasamwo ie, oh uhda kapakapohng KAUN-O, eh Koht, oh damwerki peho wasa tokutok ni paliwereiet oh kamwahwihala! \v 12 Pwe da? Pilen Apana oh Parpar, nan Damaskus, seu mwahusang pihl koaros en Israel? I kakete duhdu nan pillap pwukat oh kamwakeleiehda!” \p \v 13 Ahpw sapwellime ladu ko keiong mpe oh patohwanohng, “Maing, ma soukohpo patohwanohng komwi en wia mehkot apwal, komwi pahn wia. Eri, dahme komw sohte patohkihla oh duhduhki, duwen me e patohwanohng komwi, pwe komwi en mwakelekella?” \v 14 Nahman eri kohdihla oh duhdu pak isuh nan Pillap Sordan, nin duwen me Elisa kehkehlingkihong. Eri, kilin paliwereo ahpw mwahula duwehla kilin seri pwelel, e ahpw mwakelekella mehlel. \p \v 15 Nahman oh ienge ko koaros eri pwurala rehn Elisa, oh ndaiong, “Met I eseier me sohte emen koht likin Koht en Israel. Eri, komw kupwurkalahngan ketikihda kisakis wet sang rehi.” \p \v 16 Elisa ahpw sapeng, patohwan, “Ni mwaren Koht ieias, me I kin papah, I kahukihla me I sohte pahn ale mehkot.” \p Nahman ngidingidkihongete en ale kisakiso, ahpw Elisa uhdahn soikala douluhl, \v 17 Nahman eri patohwanlahng, “Eri, me mwahu! Ma komw sohte kupwurki ale kisakis pwukat, a komw mweidohng ie, maing, I en wahda uwen pwehl\f d \fr 5:17 \fr*\fk WAHDA UWEN PWEHL: \fk*\ft Mahs aramas kin kamehlele me re kak kaudokiongete koht emen nan sahpw me wia limmen kohto.\ft*\f* me ahs riemen kak wahda. Pwe sang met kohla I solahr pahn wiahiong emen koht tohrohr meirong de meirong isihs, pwe ongete KAUN-O. \v 18 Ahpw ihte, KAUN-O en ketin mahkihkiong ie, ni ei kin iang ei kaun ketilong nan tehnpas en Rimmon, koht en Siria, pwe en wia eh kaudok wasao. KAUN-O uhdahn pahn mahkikihong ie!” \p \v 19 Eri, Elisa ahpw patohwanohng, “Kohkohwei ni popohl.” Nahman eri kohkohla. \p Nahman ahpwtehn nurlahsang wasao, \v 20 a Keasi, ladun Elisa, ahpw mengimengloalki, “Ia duwe? Ei soumaset nohn mahkala pahn mehn Siria menet, Nahman, ni eh sohte kupwurki ale kisakis me e wa kohdo. Ni mwaren KAUN-O me ieias, I pahn pwakih oh alehsang mehkot reh.” \v 21 Keasi eri pwakih Nahman. Ni Nahman eh mahsanihada ohl emen eh tangatang kolahng reh, e lusdi sang pohn were werennansapwo pwe en tuhwong oh mahsanih, “Dahkot? Mie mehkot sapwungala?” \p \v 22 Keasi ahpw sapeng, patohwan, “Sohte, ei soumaso me kadariehdo pwe I en kairehkin komwi me mwahnakapw riemen ahpwtehn lel reht sang rehn pwihnen soukohp me kin mihmi wasa nahnahn Epraim. Ma komw seu kak ketikihong uwen mwohni silper 3,000 oh riau lepin likou kaselel en.” \p \v 23 Nahman eri nda, “Me mwahu! Ale mwohni silper 6,000.” E ahpw itonehng Keasi en ale. Ih eri pirepene mwohni silper ko nan koaruk riau, oh kihong irail iangahki lepin likou riauo; e ahpw kihong eh ladu riemeno pwe ira en kapaikada oh tiengla mwohn Keasi. \v 24 Ni ar lel pohn dohl wasa me Elisa kin koukousoan ie, Keasi ahpw ale dipwisou ko oh wahlong nan ihmwo. E ahpw kamwurala nein Nahman ladu ko. \v 25 Keasi eri pwurolongala nan ihmwo. Elisa ahpw idek reh, “Ke mihmihte ia?” \p A e sapeng, “Sohte. I sohte kohla wasa kis.” \p \v 26 Elisa ahpw patohwan, “Da? Ngeniet sohte iang uhk ni ohlo eh lusdi sang pohn were werennansapwo pwe en tuhwong uhk? Met ke solahr anahne ale mwohni oh likou, tuhke olip, mwetuwel en wain, sihpw oh kou, de ladu! \v 27 Eri met, en Nahman tokutoko pahn douwong uhk, eri kowe oh kadaudokomw kan pahn ahneki soumwahu wet kohkohlahte!” \p Ni Keasi eh mwesel kohkohla, paliwere diren tokutoklahr, oh pwetepwetala duwehte sinoh. \c 6 \s1 Elisa Kapehda Moangen Sile Mete ieu \p \v 1 Rahn ehu pwihnen soukohp me Elisa kin apwahpwalih ahpw kaulimkihong, ketihtihki, “Wasahn atail kousoanet me nohn tikitik! \v 2 Mweidohng kiht se en kohla ni Pillap Sordan oh pelehdi ekei tuhkehn, pwe kitail en wiahda atail wasahn kousoan.” \p Elisa eri sapeng, patohwan, “Me mwahu.” \p \v 3 Emen irail ahpw ngidingidkihong en iangirailda; e ahpw iangirailda, \v 4 re ahpw mwesel kohkohla. Ni arail lel ni Pillap Sordan, re ahpw tapihada pele ar tuhke kan. \v 5 Eri, ni emen irail eh pelepele tuhke pwoat, ahpw depweila moangen nah sileo pwupwudilahng nanpihlo. Ohlo ahpw werkilahng Elisa, “Maing! Poakehla moangen sileh! Pwe kaidehn uhdahn nei, nein aramas I ahpw pekihda!” \p \v 6 Elisa eri idek reh, “Ia wasa e pwupwudilahng ie?” \p Ohlo ahpw idihada wasa e pwupwudi ieo, Elisa eri lupukada kisin lepin tuhke kis oh kesehdilahng nan pihlo. Moangen sile meteo pa peida nan pihlo. \v 7 Soukohpo eri patohwan, “Ien, ale.” Ohlo eri doakdihla oh pwekada sileo. \s1 Karis en Siria Lohdi \p \v 8 Ehu ahnsou, nindokon nanmwarkien Siria eh wie mahmahweniong wehin Israel, e ahpw tuhwong sapwellime lapalap akan oh pilada wasa kis pwe en kauwada ie imwe impwal.” \v 9 Ahpw Elisa kadarala pakair ohng nanmwarkien Israel, “Kaleke e ketla wasao, pwe mehn Siria ko rukurukih wasao.” \v 10 Nanmwarkien Israel ahpw ketin kaparki aramas ako me kin kousoan wasao, re en mwasamwasahn oh sinsile. Met wiawiher pak kei. \p \v 11 Nanmwarkien Siria inenen kupwurtoutoukihla irair wet; e ahpw kapokonepene sapwellime lapalap akan oh mahsanihong irail, “Ihs rehmwail me kin kadilkitailla rehn nanmwarkien Israel?” \p \v 12 Emen sapwellime lapalap ako ahpw sapeng, patohwan, “Maing, ei kaun nanmwarki, kaidehk emen kiht me wiewia met, pwe soukohp Elisa me patopato Israel, iei ih me kin patohwanohng nanmwarkien Israel mahsen koaros me komw ketin mahsanih nan sapwellimomwi perehn seimwok.” \p \v 13 Nanmwarkio ahpw mahsanih, “Kumwail kohwei oh rapahki wasa e kin mihmih ie, pwe I en kadarowei aramas en sailihedi.” \p Re ahpw patohwanohng me soukohpo mihmi Dodan, \v 14 ih eri ketin kadarala wasao pwihnen sounpei kehlail kei me dake oahs iangahki werennansapw kei. Irail eri lel wasao nipwong oh kapilpene kahnimwo. \p \v 15 Nein Elisa laduwo ahpw pirida nimensehngie oh kohieisang nan ihmwo, e ahpw kilangada karis en sounpei kei me dake oahs oh werennansapw ar kapilpenehr kahnimwo. E ahpw werlahng Elisa, patohwan, “Maing, kita pahn mehla! Dahme kita pahn wia?” \p \v 16 Elisa ahpw sapeng, patohwan, “Ke dehr masak, pwe iangata kan tohtohsang irail.” \v 17 E ahpw wia kapakap pwoatet: “Maing KAUN, komw ketin kapehdpeseng mese pwe en kilang!” KAUN-O eri ketin kapehdpeseng mesen laduwo, ih eri kilangada duwen nahna kan ar direkihla oahs oh werennansapw kisiniei me kapilpene Elisa. \p \v 18 Eri, nindokon mehn Siria ko ar mwekidido, Elisa ahpw wia eh kapakapohng KAUN-O, patohwan, “Maing KAUN, komw ketin karotongehla mesen aramas pwukat.” KAUN-O eri ketin karotongehla masarail ko duwen me Elisa pekidahr. \v 19 Elisa eri patohla rehrail oh patohwanohng irail, “Kaidehkin ih ahlo met, de kahnimwo. Kumwail idawehniehdo, I pahn kahreikumwaillahng rehn aramaso me kumwail raparapahki.” Ih eri kahreiraillahng Sameria. \p \v 20 Ni ar pedolong nan kahnimw Sameria, Elisa ahpw kapakapohng KAUN-O, patohwan, “Maing KAUN, komw ketin kapehdpeseng mesen aramas pwukat, pwe re en kilangada wasa.” KAUN-O eri ketin kapehdpeseng masarail ko; re ahpw esehda me re mihmi nan Sameria. \p \v 21 Ni nanmwarkien Israel eh mahsanihada mehn Siria ko, e ahpw keinemwe rehn Elisa, “Ia duwe, maing, I pahn kemeirailla?” \p \v 22 E ahpw sapeng, patohwan, “Soh! Komw dehr pil kemehla sounpei kan me komw kalowehdi nan mahwen. Komw ketin katungoalehkin irail kisin mwenge oh pihl, oh mweidohng irail re en pwuralahng rehn arail nanmwarki.” \v 23 Nanmwarkio eri ketin kaunopadahng irail lapalahn kamadipw ehu. Eri, mwurin ar tungoal oh nimpil, eh ahpw kapwureiraillahng rehn nanmwarkien Siria. Sang ahnsowo, mehn Siria sohla pwurehng mahweniong wehin Israel. \s1 Lohdien Sameria \p \v 24 Mwurin mepwukat, Penadad, nanmwarkien Siria, ahpw ketin kapokonepene sapwellime karis en sounpei koaros, pwe en kolahng mahweniong Sameria oh kapilpene. \v 25 Eri mwekid wet kahrehda lehk lapalap ehu nan kahnimwo; iei me kahrehda moangen ahs emen kin netila ni mwohni silper welihsek oh oahroahr en pihns ehu ni mwohni silper limau. \p \v 26 Ehu rahn, nindokon nanmwarkien Israel eh ketiketseli pohn kelen kahnimwo, lih emen ahpw werla, patohwanohng, “Maing, Wasa Lapalap, komw ketin sewese ie!” \p \v 27 Nanmwarkio eri sapeng, mahsanih, “Ma KAUN-O sohte ketin seweseiuk, a soangen sawas dah me I kak sewesehkin uhk? Pala mie rehi wahn pilawa de wain? \v 28 Eri, dahme ke anahne?” \p Liho eri sapeng, patohwan, “Maing, lih menet patohwanohng ie rahnteio se en tungoalehla ei tungoal serio, oh mahnda se pahn uhd tungoale naho. \v 29 Kiht eri kukihada nei pwutako oh tungoalehla. Ahpw ni ei patohwanohng liho mandahn rahno me se pahn uhd tungolehla nah serio, e ahpw uhd ekihla nah serio!”\x - \xo 6:29 \xo*\xt Deud. 28.57; Koul. Ked. 4.10.\xt*\x* \p \v 30 Ni nanmwarkio eh karongehda irair wet, e ahpw tehrkipeseng sapwellime likou ko eh nsensuwed; aramas akan me mihmiseli limwahn kehlo ahpw kilang me e ket nan likoun nsensuwed masloalen sapwellime likou ko. \v 31 E ahpw mahsanih, “Koht en ketin kemeiehla, ma moangen Elisa sohte pahn lupsang mwohn rahnwet eh pahn imwisekla!” \v 32 E ahpw poaronehla meninkeder men rehn Elisa. \p Ni ahnsowo, Elisa mihmi ni imweo iangahki ohl mah kei me kolahng tuhwong. Mwohn sapwellimen nanmwarkio meninkedero eh lella, Elisa ahpw patohwanohng me mah ko, “Sounkam aramaso poaronedohr mehmen en kemeiehla. Eri, kumwail kanahieng, ni ahnsou me meninkedero pahn leledo, kumwail katengehdi wenihmwen oh dehr mweidohng en pedolong. Pein nanmwarkio iang idihdawehn kohdo.” \v 33 E saikinte imwisekla eh patohwan mepwukat, nanmwarkio pa ketin leledo, e ahpw mahsanih, “KAUN-O me ketikidohng kitail apwal wet! Eri, soangen sawas dah me I pahn koapworopworki sang rehn KAUN-O?” \c 7 \p \v 1 Elisa eri sapeng, patohwan, “Kumwail rong dahme KAUN-O mahsanih! Ni soangen ahnsou wet lakapw, paunen pilawa ehu pahn netila ni mwohni silper ehu, oh paunen parli riau pahn netila ni mwohni silper ehu, nan Sameria.” \p \v 2 Eri, lapalap me kin wia sawasepen nanmwarkio ahpw patohwanohng Elisa, “Met sohte kak wiawi—pein KAUN-O pil sohte kak ketikihdo wahn pilawa ni ahnsou mwadang!” \p Elisa ahpw sapeng, ketihtihki, “Komw uhdahn pahn kadehdehki mesomwen, ahpw komw sohte pahn iang tungoale.” \s1 Karis en mehn Siria Kohkohla \p \v 3 Eri, ohl tokutok pahmen mihmi ni ewen kelen Sameria, me ndapene nanpwungarail, “Kitail pahn mihmi met oh awiawih mehla? \v 4 Sohte katepen atail pahn pedolong nan kahnimwo, pwe kitail pahn mehkihla atail duhpek wasao; ahpw ma kitail pahn pil mihmihte wasaht, kitail pahn pil mehla. Eri, kitail kohla nan kahnimpwal en mehn Siria ko oh pangkitailla. Ma irail poakepoake kitail, eri, kitail pahn mourla; a ma re kemeikitailla, soh mehn wiawi, kitail uhdahn pahn mehla.” \p \v 5 Eri, re ahpw mwesel nin soutiko, kolahng ni kahnimpwal en mehn Siria ko; ahpw ni ar lel mwo, sohte aramas emen re diarada wasao. \v 6 Pwe KAUN-O ketin kupwurehda pwe karis en mehn Siria ko en rongada lapalahn ngihl ehu, rasehng ngilen werennansapw me ngiringirisek oh oahs me tangatang, oh ngilen karis en sounpei tohtohie; kahrehda re medemedewe me nanmwarkien Israel pwaindahr oh kapokonepenehr nanmwarki kan en wehin Id oh Isip pwe re en mahweniong irail. \v 7 Eri, nin soutikohte re tangdoaui, kesehla imwarail impwal kan, oh neirail oahs akan oh ahs akan; re tangasang arail kahnimpwalo. \p \v 8 Ni ohl tokutok pahmeno ar lel ni irepen kahnimpwalo, re ahpw pedolong nan ehu impwal ko oh tungoale kisin tungoal ko oh nimpil, oh wahsang dipwisou kei loale, silper, kohl, oh likou. Irail eri kohieisang wasao oh ekihla dipwisou ko. Re ahpw pil pwurala, pil pedolong nan ehu impwal tohrohr, pil wahsang oh ekihla dipwisou ko me re diar loale. \v 9 Eri, re ahpw ndapene nanpwungarail, “Sapwung ehu me kitail wiadahret! Rahnwet rahnen rohng kaperen ehu, kitail ahpw sohte mweseiseiki. Ma kitail awiawih lao lel nimenseng, sohte mweseiseiki, kitail uhdahn pahn ale kalokolok. Nna, kitail kohla ahnsou wet oh pakairkihong sapwellimen nanmwarkio lapalap akan!” \v 10 Re ahpw pwurasang ni kahnimpwal en mehn Siria ko, oh pwurala Sameria oh pakairkihong silepen kehlo duwen ar kohla nan kahnimpwal en mehn Siria ko oh sohte diar aramas wasao, oh sohte rong mehkot, ihte oahs kei oh ahs kei me wie sensel, oh kahnimpwalo solahr towe. \p \v 11 Silepe ko eri pakairkihla oh rohng wet ahpw lella ni tehnpas en nanmwarkio. \v 12 Nanmwarkio ahpw ohpala wasa nipwongo oh mahsanihong sapwellime lapalap ako, “I pahn ndaiong kumwail dahme mehn Siria ko koasoakoasone. Re ese me kitail mihmi nan apwal en lehk lapalap, ihme re kohieisangki nan ar kahnimpwalo oh wie rukuruk nansapw, awiawih atail pahn kohieila sang nan atail kahnimwet pwe kitail en repen mwenge, re ahpw pahn kolkitaildi ni atail momour oh kalowehdi atail kahnimwet.” \p \v 13 Emen sapwellime lapalap ako ahpw patohwan, “Aramas akan en kahnimw wet rasehngehr me melahr akan. Eri, kitail kadarala ekei aramas iangahki oahs limmen me luhwehdi ko. Pwe kitail en mwasahn dahme pahn pweida.” \p \v 14 Irail eri pilada ohl ekei. Nanmwarkio eri ketin kadarirailla pwe re en patohlahng nan kahnipwal en mehn Siria kan oh tehk mwahu dahme wiawiher. \v 15 Irail eri patopatohla idihdawehn mehn Siria ko lel ni Pillap Sordan; re ahpw diarada duwen wasa koaros nanialo eh diren likou oh dipwisou me mehn Siria ko keseseli nan ar karuaruwen tangdoaui. Meninkeder ko eri pwurodo oh pakairkihong nanmwarkio soahng koaros. \v 16 Aramas ako eri patohla oh simwihada kahnimpwal en mehn Siria ko; kahrehda paunen pilawa eisek kin netila ni mwohni silper ehu, a paunen parli rieisek pil mwohni silper ehu. Eri, mahsen en KAUN-O ahpw pweida. \p \v 17 Nanmwarkien Israel ketin kilelehdi sapwellime lapalap me kin uh mpe en sinsile ewen kelen kahnimwo. Eri, aramas ako ahpw tiakedi oh kemehla wasao, nin duwen me Elisa kohpadahr ni ahnsou me nanmwarkio ketin pas reh. \v 18 Pwe ni Elisa eh kohpadahng nanmwarkio, patohwan, “Lakapw ni soangen ahnsou wet paunen parli rieisek pahn netila ni mwohni silper ehu oh paunen pilawa eisek pahn netila ni mwohni silper ehu, nan Sameria,” \v 19 a sapwellimen nanmwarkio lapalapo ahpw sapeng, patohwan, “Met sohte kak wiawi—pein KAUN-O pil sohte kak ketikihda wahn pilawa ni ahnsou mwadang!” Elisa ahpw sapengki, “Komw uhdahn pahn kadehdehki mesomwen met, ahpw komw sohte pahn iang tungoale.” \v 20 Eri, iei met me pweidahr reh: aramas ako tiakedi oh kemehla ni ewen kelen kahnimwo. \c 8 \s1 Lihen Sunemo Pwurodo \p \v 1 Elisa patohwanohng lih me kin koukousoan nan Sunem, lih me Elisa pwurehng kamourada nah pwutako, me KAUN-O pahn ketin kadarodo lehk lapalap nan sahpwo me pahn reireiki sounpar isuh, oh en mweselda iangahki eh peneinei oh kohla kousoanla ekis wasa tohrohr.\x - \xo 8:1 \xo*\xt 2 Nan. 4.8-37.\xt*\x* \v 2 Liho eri kapwaiada eh kehkehlik oh kohkohla iangahki eh peneinei kohla kousoanla Pilisdia erein sounpar isuh. \p \v 3 Ni kaimwiseklahn sounpar isuhwo, e ahpw pwuralahng Israel oh patohla rehn nanmwarkio pwehn peki imweo oh sapweo en kapwurupwuriong. \v 4 Liho ahpw kasaingdi nanmwarkio eh mahmahseniong Keasi, nein Elisa laduwo; nanmwarkio kupwurki mwahngih duwen en Elisa manaman akan. \v 5 Nindokon Keasi eh patopatohwanohng nanmwarkio duwen Elisa eh kamourada aramas emen me melahr, liho ahpw ngidingidkihong nanmwarkio eh pekipeko. Keasi ahpw patohwanohng nanmwarkio, “Maing, Wasa Lapalap, iet liho oh eh tungoal pwutuko me Elisa kamourada!” \v 6 Pwehn sapengala en nanmwarkio keinemwe, liho ahpw kadehdehda mehlel en Keasi eh koasoio, nanmwarkio eri malipehdo lapalap emen oh mahsanihong en kapwurehiong liho mehkoaros me e ahneki, iangahki wahnsahpw koaros me keirda nan sapweo erein sounpar isuhwo me e sohte kousoanki wasao. \s1 Elisa oh Penadad, Nanmwarkien Siria \p \v 7 Elisa eri patohla Damaskus ni ahnsou me Penadad, nanmwarkien Siria wie luluhmwuhmw. Ni ahnsou me nanmwarkio karongehda me Elisa patpato wasao, \v 8 e ahpw mahsanihong Asael, emen sapwellime lapalap, “Walahng kisakis ong soukohpo, kowe eri peki en ale kaweid rehn KAUN-O pwehn diarada ma I pahn mwahula de soh.” \v 9 Asael eri kidahng pohn kamel pehk soangen kepwe kaselel koaros en Damaskus oh mwesellahng rehn Elisa. Ni ahnsou me Asael tuhwong, e ahpw patohwanohng, “Omwi ladu Nanmwarki Penadad kadariehdo pwe I en kalelapak rehmwi ma sapwellime luhmwuhmwo pahn mwahula de soh.” \p \v 10 Elisa ahpw sapengki, “KAUN-O ketin kasalehiongieier me e pahn sipalla; ahpw pwurala padahkihong me e pahn mwahula.” \v 11 Elisa eri kakiledi ni mas masepwehk lao Asael salohkihda. Elisa eri mwadangete sengiseng. \v 12 Asael ahpw idek, “Maing, dahme komwi sengisengki?” \p Elisa ahpw sapeng, patohwan, “Pwehki ei ese soahng suwed kan me ke pahn wiahiong Israel. Ke pahn isikada arail kehl kehlail kan, kemehla neirail mwahnakapw keieu kaselel kan, poakih neirail seri kan lao re mehla, oh kadingpeseng kapehden lih liseian kan.” \p \v 13 Asael ahpw idek, “Ia duwen ei pahn kak ahneki manaman duwe men? Sohte ngehi mehkot!” \p Elisa ahpw sapengki, “KAUN-O kasalehiongieier me komwi pahn wiahla nanmwarkien Siria.”\x - \xo 8:13 \xo*\xt 1 Nan. 19.15.\xt*\x* \p \v 14 Asael eri pwurala rehn Penadad, me keinemwe reh, “Dahme Elisa patohwan?” \p Asael ahpw sapengki, “E patohwanohng ie me komwi uhdahn pahn mwahula.” \v 15 Ahpw mandahsang rahno Asael ale pilangkes ehu, koaduhdi nan pihl, oh komwopwkihla nanmwarkio. \p Asael eri wiliandi wiahla nanmwarkien Siria. \s1 Sehoram Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 21.1-20) \p \v 16 Ni kelimaun sounpar en mwehin Soram nein Eihap, nanmwarkien Israel, Sehoram nein Seosopat wiahla nanmwarkien Suda, \v 17 ni eh sounpar silihsek riau, oh eh kakaunki nan Serusalem erein sounpar waluh. \v 18 Eh pwoudo iei nein Eihap, oh duwehte peneineien Eihap, e iang idawehn wiewia suwed kan en nanmwarki kan en Israel. E wiahda dihp ong KAUN-O, \v 19 ahpw KAUN-O sohte kupwurki kamwomwala Suda, pwehki eh ketin inoukihong sapwellime ladu Depit me kadaudoke kan pahn uselahte kakaun wehio kohkohlahte.\x - \xo 8:19 \xo*\xt 1 Nan. 11.36.\xt*\x* \p \v 20 Ni mwehin Sehoram, Edom moromorada oh pelianda Suda oh wiahla wehi uhtohr ehu.\x - \xo 8:20 \xo*\xt Sen. 27.40.\xt*\x* \v 21 Sehoram eri mwesel iangahki tehnwere werennsapw koaros kolahng Sair, wasa me karis en mehn Edom kan kapilirailpene ie. Nipwongo ih oh sapwellime kaunen werenansapw ako ahpw tangeisang wasao oh tangdoaui, oh sapwellime sounpei ko ahpw tangpeseng oh pwuralahng ni imwarail kan. \v 22 Sang ahnsowo kohdo Edom uhtohrasang Suda. Pil ni ahnsowo me kahnimw Lipna pil moromorada. \p \v 23 Mehkoaros me Sehoram wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Namwarki kan en Suda\bk*. \v 24 Sehoram sipalla oh seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Kahnimw en Depit, oh sapwellime pwutak Ahasaia me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Ahasaia Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 22.1-16) \p \v 25 Ni kaeisek riaun sounpar me Soram nein Eihap, eh nanmwarkien Israel, Ahasaia nein Sehoram wiahla nanmwarkien Suda \v 26 ni eh sounpar rieisek riau, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar ehu. Eh nohno iei Adalaia, sapwellimen Nanmwarki Eihap serepein oh serepeino pahpa kahlapki Omri, nanmwarkien Israel. \v 27 Pwehki Ahasaia eh wiahla peneineien Nanmwarki Eihap pwehki eh pwoudo, e wiahda dihp ong KAUN-O, duwehte en Eihap peneinei. \p \v 28 Nanmwarki Ahasaia ehuong Soram, nanmwarkien Israel oh mahweniong Asael, nanmwarkien Siria. Karis ko peida Ramod nan Kilead, oh Soram ohla nan mahweno. \v 29 E ahpw sapahlahng nan kahnimw Sesreel pwehn kamwahwihala eh ohla kan, oh Ahasaia ahpw ketila wasao pwehn tuhwong. \c 9 \s1 Sehu Keidi pwehn Wiahla Nanmwarkien Israel \p \v 1 Ni ahnsowo soukohp Elisa ahpw ekerodo emen soukohp pwulopwul ko oh patohwanohng, “Onopada pwe ke en kohwei Ramod nan Kilead. Wahda sahen lehn olip, \v 2 oh ni ahnsou me ke pahn lel wasao ke pahn rapahki Sehu, nein Seosopat oh me pahpa kahlapki Nimsi. Kahrehsang rehn ienge kan oh kahrelahng nan ehu perehn, \v 3 ke ahpw kielediong lehn olip en pohn moange, oh patohwan, ‘KAUN-O ketin kalohkidahr me e ketin keieikomwidier pwe komwi en wiahla nanmwarkien Israel.’ Kowe eri mwadangete mweselsang wasao.” \p \v 4 Soukohp pwulopwulo eri kohkolahng Ramod, \v 5 wasa e kasaingdi lapalap en karis ko wiewie lamalam ie. E ahpw patohwan, “Maing, mie kair ehu ong komwi.” \p Sehu ahpw idek, “Ihs reht me komwi men tuhwong?” \p E ahpw sapeng, patohwan, “Komwi, maing.” \v 6 Ira eri pedolong nan ihmwo, oh soukohp pwulopwulo ahpw kielediong pohn moangeo lehn olipo oh patohwan, “KAUN-O, Koht en Israel, kalohkidahr: ‘I keieikomwidier pwe komwi en wiahla nanmwarkien Israel.\x - \xo 9:6 \xo*\xt 1 Nan. 19.16.\xt*\x* \v 7 Komw pahn kemehla omwi soumas, nanmwarkio, nein Eihap, pwe I en kalokehki Sesepel eh kemehla nei soukohp kan oh nei ladu teikan. \v 8 Peneinei koaros en Eihap oh kadaudoke kan pahn mehla; I pahn kasohrehla ohl koaros me towe eh peneinei, me pwulopwul oh me mah kan. \v 9 I pahn wiahiong eh peneinei soahng me I wiahiong peneineien Seropoham, nanmwarkien Israel oh Paasa, nanmwarkien Israel. \v 10 Sesepel sohte pahn seridi; kidi kan pahn kangala kahlepe nan sapwen Sesreel.’” Mwurin eh patohwanehr met, soukohp pwulopwulo ahpw pedoisang nan ihmwo oh tangdoaui.\x - \xo 9:10 \xo*\xt 1 Nan. 21.23.\xt*\x* \p \v 11 Sehu ahpw pwurala rehn ienge me lapalap ako, irail eri idek reh, “Soahng koaros mwahu? Dahme aramas pweipweio men tuhkihong komwi?” \p Sehu ahpw sapeng, patohwan, “Kumwail eseier dahme e mwahuki.” \p \v 12 Re ahpw sapengki, “Se sohte patohwan, komw mahsanihong kiht dahme e patohwanohng komwi!” \p “E patohwanohng ie me KAUN-O ketin kalohkidahr: ‘I keieikomwihdier pwe komwi en wiahla nanmwarkien Israel.’” \p \v 13 Iengen Sehu lapalap ako ahpw mwadangete pahkpeseng arail likou reirei ko pohn kehndakeo pwe Sehu en ketida powe, peuk sowi, oh weriwer, patopatohwan, “Sehu wialahr nanmwarki!” \s1 Soram Namwarkien Israel Kamakamala \p \v 14-15 Sehu eri wiahda koasoandien uhwong Nanmwarki Soram, me ketiket nan Sesreel, wasa me e ketilahng kamwahwihala ie eh ohla kan sang ni mahwen me wiawihiong Asael, nanmwarkien Siria, nan Ramod. Sehu eri mahsanihong ienge lapalap ako, “Ma kumwail pahn iang ie, kumwail pahn kanahieng pwe emen de waisang nan Ramod oh kohla kairehki mehn Sesreel.” \v 16 E ahpw ketida pohn tehnwere werennansapw oh ketiketlahng Sesreel. Soram saikinte mwahula, oh Ahasaia, nanmwarkien Suda, ketiket wasao pwehn ketin pas reh. \p \v 17 Silepe men me sinsile wasahn iroir nan Sesreel ahpw kilangada Sehu oh sapwellime ohl ako ar kohkohdo, e ahpw likwer, patohwan, “Ohl ekei tangatang kohdo dake oahs!” \p Soram ahpw sapeng, mahsanih, “Kadarala emen ohl me dake oahs pwehn kadehde ma irail kompoakepatail de atail imwintihti.” \p \v 18 Meninkedero eri tangala rehn Sehu oh patohwanohng, “Nanmwarki men mwahngih ma komw ketin wia koampoakepah men.” \p Sehu ahpw sapengki, “Sohte ahmwohng met! Iangiehda.” \p Sounsilepe en wasahn iroir pakairkihla me meninkedero lelehr rehn pwihno ahpw e sohte pwurodo. \v 19 Emen meninkeder pil pekederla, e pil kohla idek rehn Sehu soangen peidokohte. Sehu pil wiahiong soangen pasapengohte, “Sohte ahmwohng! Iangiehda.” \p \v 20 Silepen wasahn iroiro pil pwurehng pakairkihla me meninkedero lelehr rehn pwihno ahpw sohte pwurodo. E pil usehla patohwan, “Kaunen pwihno me tangahki werennansapwo duwehte aramas sahliel men, likamwete Sehu!” \p \v 21 Nanmwarki Soram ahpw mahsanih, “Kumwail kaunopada werei werennansapwo.” Irail eri kaunopada, ih oh Nanmwarki Ahasaia ahpw ketila, emenemente pein dake tehnwere, pwe ira en tuhwong Sehu. Ira ahpw tuhwong nan en Napod eh mwahto. \v 22 Soram ahpw keinemwe, “Komw ketido ni meleilei?” \p Sehu ahpw sapeng, mahsanih, “Ia duwen meleilei eh kak mie, nan sounwunahni kan oh dikedik en eni kan ar mihmihte rehtail, soahng pwukat me inomwio Sesepel wiadahr?” \p \v 23 Soram eri werda, mahsanih, “Tiahk en pengpengla ehu met, Ahasaia!” E ahpw wekidete tehnwereo tangdoaui. \v 24 Sehu eri kihda sapwellime kesik ketieuwo, oh ni eh kehlail koaros e ahpw kadaralahng nan tihnsewen Soram oh pwar eh mohngiong. Soram eri pwupwudi mehla nan tehnwere werennansapwo. \v 25 Sehu eri mahsanihong sawasepe Pidkar, “Ale kahlepeo oh keselahng nan en Napod eh mwahto. Tamataman ni ahnsou me kita riemen iang tangatang kohla mwurin Eihap, semen nanmwarki Soram, KAUN-O ketin wia mahsen pwukat ong Eihap: \v 26 ‘I kilangehr duwen Napod oh nah pwutak ko ar kamakamala aio. Oh I inoukihda me I pahn kalokeiuk nan eh mwahtette.’ Sehu eri mahsanihong sawasepeo, “Eri wahsang kahlepen Soram, oh kohla keselahng nan en Napod mwahto, pwe en pweida dahme KAUN-O ketin inoukidahr.”\x - \xo 9:26 \xo*\xt 1 Nan. 21.19.\xt*\x* \s1 Ahasaia Namwarkien Suda Kamakamala \p \v 27 Nanmwarki Ahasaia ketin tehkadahr dahme wiawiher, e ahpw dakehda tehnwereo oh tang kolahng kisin kahnimw Ped Akkan, Sehu pwakipwakih kohla. Sehu eri mahsanihlahng sapwellime sounpei ko, “Kumwail en pil kemehla ohlo!” Re ahpw kasikih nindokon eh tangatangahki tehnwereo kohdalahng nan ahl en kolahng Kur, limwahn kisin kahnimw Ipleam. Ahpw e nannantihlahte lao lel kahnimw Mekiddo wasa me e sipalla ie. \v 28 Sapwellime lapalap ako ahpw patohwanlahng kahlepeo Serusalem nan werennansapw ehu oh sarepedi nan sousoun nanmwarki kan nan Kahnimw en Depit. \p \v 29 Ahasaia wiahla nanmwarkien Suda ni kaeisek ehun sounpar me Soram nein Eihap wiewiahki nanmwarkien Israel. \s1 Lih Nanmwarki Sesepel Sipalla \p \v 30 Sehu lelahng nan Sesreel. Sesepel, rongehr dahme wiawiher, e ahpw litoapwihada pahn ririn silangi, wiahda pitenmoange, oh kesikesihnen kilikilengieisang nan wenihmwtok ehu sallahng nanialo. \v 31 Ni ahnsou me Sehu pedolong nan kehlo, liho ahpw likwerkilahng, “Kowe Simri!\f e \fr 9:31 \fr*\fk SIMRI: \fk*\ft Kaunen karis en mehn Israel men me kemehla nanmwarkien Israel (tehk 1 Nan. 16.8-12).\ft*\f* Sounkam aramas! Dahme ke kohkihdo wasaht?” \p \v 32 Sehu ahpw mahsendalahng oh kapitie laudida mahsanih, “Ihs me pahn iang ei pali?” Lapalap riemen de silimen en nan tehnpaso ahpw kilengieisang nan wenihmwtok ehu, \v 33 Sehu ahpw mahsanihlahng irail, “Kumwail kesehdihdo lihen!” Irail eri kesehdihla liho, ntahn liho ahpw siklahng nin dihden ihmwo oh pohn oahs ko, Sehu eri tangahki tehnwereo pohn kahlepeo, \v 34 oh ketilong nan tehnpaso ih eri konot wasao. Mwuri e ahpw mahsanih, “Kumwail wahla lih suwedo oh sarepedi, pwehki ih uhdahn sapwellimen nanmwarki.” \v 35 Ahpw ohl ako me kolahng sarepedi diarada me tihn moange oh tihn neh oh peh kante me luhwehdi sang ni paliwereo. \v 36 Ni arail pakairkihong Sehu met, e ahpw mahsanih, “Ih met me KAUN-O ketin mahsanih me pahn wiawi, ni eh ketin mahseniong sapwellime ladu Elaisa pwehn padahkihong aramas akan: ‘Kidi pahn kangala paliweren Sesepel nan sapwen Sesreel.\x - \xo 9:36 \xo*\xt 1 Nan. 21.23.\xt*\x* \v 37 Paliwere pahn mwerpeseng wasao duwehte pwise, sohte me pahn kak ese paliweren ihs mwo.’” \c 10 \s1 Kadaudok en Eihap kan Kamakamala \p \v 1 Kadaudok en Nanmwarki Eihap isiakan me kin koukousoan nan kahnimw Sameria. Sehu wiahda kisinlikou ehu oh kadaralahng pelien kisinlikowo ong kaunen kahnimwo, ong pwilidak lapalap akan, oh ong silepen kadaudok en Eihap kan. Iet audepen kisinlikowo: \v 2 “Kumwail me sounepwelpen kadaudok en nanmwarki kan, oh kumwail me kolokol mwekid en werennansapw akan, oahs akan, dipwisoun mahwen kan, oh kahnimw kehlail kan. Eri, ni ahnsowohte me kumwail pahn ale kisinlikou kiset, \v 3 kumwail pahn pilada me keieu koahiek nan kadaudok en nanmwarki, kasapwiladahng ih nanmwarki oh mahwenki pwehn doarehla ih.” \p \v 4 Kaunen Sameria ko eri masepwehkada, irail eri patohwan, “Ia duwen atail pahn uhwong Sehu, ni pein Nanmwarki Soram oh Nanmwarki Ahasaia ara sohte kak? \v 5 Eri, lapalap me kin apwahpwalih tehnpaso oh lapalap me kin apwahpwalih kahnimwo, iangahki kaunen pwilidak en kahnimwo oh sounsilasil ko, ahpw kadaralahng Sehu pakair wet: “Kiht iei sapwellimomwi ladu, oh se onopadahr en kapwaiada soahng koaros me komwi mahsanih. Ahpw se sohte pahn wiahkihla emen tohrohr at nanmwarki; komw ketin wia dahme komwi kupwukupwure me pahn keieu mwahu.” \p \v 6 Sehu eri kadaralahng irail pil ehu kisinlikou: “Ma kumwail iang ei pali oh onopadahr en idawehn ei koasoandi, eri kumwail wadohng ie moangen kadaudok kan en Nanmwarki Eihap nan Sesreel ni soangen ahnsou wet lakapw.” \p Kadaudok isiakan en Nanmwarki Eihap mihmi pahn epwelpen kaun akan en Sameria, me apwalihirailda. \v 7 Ni ahnsou me sapwellimen Sehu kisinlikowo lel rehrail, kaunen Sameria ko ahpw kemehla kadaudok en Eihap isiakano koaros, kihong moangerail kan nan kopwou, oh kadaralahng rehn Sehu nan Sesreel. \p \v 8 Ni ahnsou me Sehu karongehda me moangen kadaudok en Eihap ko lelehr mwo, e mahsanihong irail re en koasoakehda moangarail ko ni koasoakoasoak riau ni ewen kelen kahnimwo oh en mihmi wasao lao lel mandahn rahno. \v 9 E ahpw ketilahng ni ewen kehlo nimensengo oh mahsanihong aramas akan me mihmi mwo, “Ngehi me wiadahr koasoandien uhwong Nanmwarki Soram oh kemehla; kumwail sohte pahn pwukoahki ire wet. Ahpw ihs me kemehla aramas pwukat koaros? \v 10 Met kadehdehda me mehkoaros me KAUN-O ketin mahsaniher duwen kadaudok en Eihap pahn pweida. KAUN-O ketin kapwaiadahr dahme e ketin inoukidahr sang rehn soukohp Elaisa.” \v 11 Eri, Sehu koasoanehdi pwe kisehn Eihap koaros me kin koukousoan nan Sesreel en kamakamala, oh pil sapwellime lapalap akan koaros, kompoakepah kan, oh samworo kan; sohte emen me luhwehdi momour.\x - \xo 10:11 \xo*\xt Os. 1.4.\xt*\x* \s1 Kisehn Nanmwarki Ahasaia kan Kamakamala \p \v 12 Sehu mweselsang Sesreel oh ketilahng Sameria. Ni eh ketiket kohla nanialo, wasa kis me adaneki “Kahnimpwal en Silepen Sihpw kan,” \v 13 e ahpw tuhwong ekei kisehn Ahasaia, nanmwarkien Suda me sipallahro oh keinemwe rehrail, “Ihs kumwail?” \p A re sapeng, patohwan, “Kisehn Ahasaia, se patopatolahng Sesreel pwe se en patohwanla at tungoal wahu ong sapwellimen lih nanmwarki Sesepel seri kan oh luhwen peneineien nanmwarkio.” \v 14 Sehu ahpw mahsanihong sapwellime ohl ako, “Kumwail poarmourihiraildi!” Irail eri koliraildi, oh kemeirailla limwahn warawar ehu wasao. Irail koaros me pehk riemen, oh sohte emen me luhwehdi me momour. \s1 Koaros Luhwen Kisehn Eihap Kamakamala \p \v 15 Sehu ahpw usehla sapwellime seiloak, oh nanialo e ahpw tuhwong Sonadap nein Rekap. Sehu eri rahnmwahwih oh mahsanihong, “Ata lamalam duwepenehte. Komw pahn utung ie?” \p Sonadap sapeng, patohwan, “Ei.” \p Sehu eri mahsanihong, “Nna, ketikihdo limomwien.” Ira eri itipe, Sehu eri sewesedahng pohn werennansapwo, \v 16 oh mahsanihong, “Komw ketido mahsanih duwen ei kin wauneki KAUN-O.” Ira eri pil usehla ara seiloaklahng Sameria. \v 17 Ni arail lel wasao, Sehu kemehla kisehn Eihap koaros, sohte emen luhwe. Ih met me KAUN-O mahsanihong Elaisa me pahn pweida. \s1 Tohn Kaudok en Paal kan Kamakamala \p \v 18 Sehu eri malipepene mehn Sameria oh mahsanihong irail, “En nanmwarki Eihap eh pwongih koht Paal me tikitik, a ngehi pahn uksang mehlel. \v 19 Kumwail ekerpene soukohp en Paal koaros, koaros me kin kaudokiong, oh eh samworo koaros. Sohte emen me sohte pahn iang; I pahn patohwandahng Paal ehu meirong lapalap en, oh mehmen me sohte pahn iang pahn kamakamala.” (Met Sehu pitih irail, pwe en kak kemehla koaros me kin kaudokiong Paal.) \v 20 Sehu eri mahsanih, “Kumwail kalohkihda ehu rahnen kaudok pwehn wahuneki Paal!” Kalohko eri wiawi, \v 21 oh Sehu kadarpeseng pakair wasa koaros nan Israel. Koaros me kin kaudokiong Paal ahpw kohpene; sohte emen me sohte iang. Irail koaros kohla nan tehnpas en Paal, eri, dirala sang apali lel apali. \v 22 Sehu eri mahsanihong samworo me kin apwahpwalih likou sarawi reirei ko, en wahla likou ko oh kihong tohn kaudoko. \v 23 Mwurin mwo, pein Sehu ketilong nan tehnpaso iangahki Sonadap nein Rekap oh mahsanihong aramas ako wasao, “Kumwail tehk mwahu pwe tohn kaudok en Paal kante me pahn mi wasaht oh sohte tohn kaudok en KAUN-O pahn iang.” \v 24 Eri, ih oh Sonadap ahpw ketilong wasahn wia meirongo pwe ira en wia meirong kan oh meirong isihs kan ong Paal. E ketikidiong likin tehnpaso sounpei weliakan oh kehkehlingkihong irail: “Kumwail pahn kemehla aramas pwukat koaros; mehmen pahn kapitala emen, e pahn pwainkihla eh mour!” \p \v 25 Mwadangete ni ahnsou me Sehu ketikihda meirongo, e ahpw mahsanihong sounsilasil ko oh lapalap ako, “Kumwail kohlong kemeirailla koaros; kumwail dehr mweidohng emen en pitla!” Irail eri pedolong wa neirail kedlahs, kemeirailla koaros, oh wurahdekiei paliwararail kan likio. Irail eri pedolong masloalen mwoahlen tehnpaso, \v 26 kihiei uhr sarawi me mi wasao, oh isikala. \v 27 Eri, irail kauwehla uhr sarawio oh tehnpaso, oh wiahkihla tehnpaso wasahn kainen—me mihmihte wasao lel rahnwet. \p \v 28 Iei met duwen Sehu eh koakoahsang tohn kaudok en Paal kan nan Israel. \v 29 Ahpw e alemengih dipen Nanmwarki Seropoham, me kahrehiong mehn Israel nan dipen pwongih kouwol kohl me e kauwada nan Pedel oh nan Dan.\x - \xo 10:29 \xo*\xt 1 Nan. 12.28-30.\xt*\x* \v 30 KAUN-O mahsanihong Sehu, “Ke wiahier soahng koaros me I anahne ke en wiahiong kadaudok en Eihap kan. Eri, I inoukihong uhk me kowe oh kadaudokomw kan, lellahng dih kapahieu, pahn wia nanmwarkien Israel.” \v 31 Ahpw Sehu sohte kapwaiada ni mohngiong unsek Kosonned en KAUN-O, Koht en Israel; ahpw e kalamangih karasepen Seropoham, me kahrehiong mehn Israel nan dihp. \s1 Sipallahn Sehu \p \v 32 Ni ahnsowo KAUN-O ketin tapihada katikitikihala sapwen Israel. Asael, nanmwarkien Siria, kalowehdi sapwen Israel koaros \v 33 ni palimesehn Sordan, lellahng palieir en kisin kahnimw Aroer ni Pillap Arnon—met iangahki sapwen Kilead oh Pasan, wasa me kadaudok en Kad, Reupen, oh Palimesehn Manase kin koukousoan ie. \p \v 34 Mehkoaros me Sehu wiadahr, iangahki eh wiewia kommwad akan ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \v 35 E sipalla oh seridi nan Sameria, oh sapwellime pwutak Sehoahas me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \v 36 Sehu kakaunki nan Sameria nin duwen nanmwarki men en Israel erein sounpar rieisek waluh. \c 11 \s1 Adalaia Lih Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 22.10—23.15) \p \v 1 Ni ahnsou me Adalaia, inen Nanmwarki Ahasaia, rongada me sapwellime pwutako kamakamalahr, e ahpw wiahda kosonned pwe kisehn peneineien nanmwarkio koaros en kamakamala. \v 2 Ihte nein Ahasaia pwutak Sohas me pitla. E uhdahn pahn iang meteiko kamakamala, ahpw rien eh nohno serepein, Sehosihpa, me iei sapwellimen Nanmwarki Sehoram, serepeino oh Ahasaia pahpahki ohl tehmen. Serepeino ale Sohas iangahki lih me kin apwapwaliho oh wairalahng nan perehn meir ehu nan Tehnpas Sarawio oh ekihsang Adalaia, ih eri sohte kamakamala. \v 3 Erein sounpar weneu Sehosihpa apwapwalihki kisin pwutako oh ekieki nan Tehnpas Sarawio, nindokon Adalaia eh wiewia lih nanmwarki. \p \v 4 Ahpw ni keisuhn sounparo samworo Sehoiada ileklahng lapalap ako me kin apwahpwalih silepen peneineien nanmwarkio oh silepen tehnpaso, oh patohwanohng irail re en kohla nan Tehnpas Sarawio, wasa me re kahula oh inoukihda me re pahn wia dahme e koasoanehdi. E kasalehiong irail Sohas, sapwellimen Nanmwarki Ahasaia pwutak, \v 5 oh patohwanohng irail koasoandi pwukat: “Ni ahnsou me kumwail pahn kodohng doadoahk rahnen Sapad, silikis ehu rehmwail pahn sinsile tehnpaso; \v 6 silikis ehu rehmwail pahn sinsile ewen Kelen Sur, oh silikis ehu pahn sinsile ewen kehlo nan tihnsewen sounsilasil teiko. \v 7 Pwihn riau me pahn kommoal rahnen Sapado pahn sinsile Tehnpas Sarawio pwehn sinsile nanmwarkio. \v 8 Kumwail pahn sinsile Nanmwarki Sohas oh kolokol noumwail kedlahs kan oh mihmihte reh wasa koaros me e pahn ketila ie. Mehmen me pahn keidohng mpe pahn kamakamala.” \p \v 9 Lapalap ako eri kapwaiada en Sehoiada kehkehlik oh wahdo neirail ohl akan reh—irail ko me kommoal rahnen Sapado oh irail ko me pahn doadoahk rahno. \v 10 E kihong lapalap ako sapwellimen Depit ketieu ko oh mehn sansar ko me kin wie nekinek nan Tehnpas Sarawio, \v 11 oh pil koasoanehdi ohl ekei me wisik kedlahs kapilpene wasa koaros mwohn Tehnpaso, pwe re en doare nanmwarkio. \v 12 Sehoiada eri kahreieila Sohas likio, patohwandiong lisoarop en nanmwarki pohn tapwi, oh patohwanohng pelien kisinlikoun kosonned me kin kaweid nanmwarki kan. Sohas eri keidi oh kalohkda me e wialahr nanmwarki. Aramas ako ahpw lopwolopw oh weriwerki, “Nanmwarkio en ieias werei!” \p \v 13 Lih Nanmwarki Adalaia eri rongada katairong me sounsilepe ko oh aramas akan wiewia, ih eri mwadangete ketilahng nan Tehnpas Sarawio, wasa me aramas ako wie pokopokon ie. \v 14 Ih eri mahsanihada nanmwarki kapwo eh wie kesikesihnen limwahn uhr me mi wasahn pedolong en Tehnpaso, nin duwen arail tiahk. Lapalap ako wie kapikapil iangahki sounpeuk sowi kan, oh aramas ako wie weriwerki arail peren oh pepeuk sowi. Adalaia eri tehrpeseng eh likou kan uwen eh nsensuwed oh werkilahng irail, “Pangala! Pangala!”\x - \xo 11:14 \xo*\xt 2 Nan. 23.3.\xt*\x* \p \v 15 Sehoiada sohte mwahuki Adalaia en kamakamala nan kelen Tehnpaso, e ahpw patohwanohng kaunen sounpei ko, “Kumwail wahieila nanpwungen sounsilasil kan oh kumwail kemehla mehmen me pahn song en kapitala.” \v 16 Irail eri koledi liho, walahng ni tehnpaso, oh kemehla wasa me adaneki Ewen Kelen Oahs. \s1 Wiliakapwalahn Sehoiada \r (2 Kronikel 23.16-21) \p \v 17 Samworo Sehoiada eri koasoanehdi pwe Nanmwarki Sohas oh aramas akan en wiahda ehu inou ong KAUN-O, me re pahn wiahla sapwellimen KAUN-O aramas; e pil wiahda inou nanpwungen nanmwarkio oh aramas ako. \v 18 Aramas ako eri kohla ni tehnpas en Paal oh kauwehla; re kauwehla pei sarawio oh dikedik en eni kan, oh kemehla Mattan, samworo en Paal, mwohn pei sarawio. \p Sehoiada eri kihdi sounsilasil ni Tehnpas Sarawio, \v 19 oh ih, lapalap ako, sounsilepen nanmwarkio, oh sounsilepen tehnpaso ahpw iangada nanmwarkio ketisang ni Tehnpas Sarawio ketilahng ni tehnpesen nanmwarki, aramas ako ahpw idawehnirailla. Sohas eri ketilong ni Ewen Kelen Sounsilasil ko oh ketidiong nan mwoale. \v 20 Aramas koaros inenen perenda, oh kahnimwo inenen meleilei mwurin Adalaia eh kamakamalahr nan tehnpaso. \p \v 21 Sohas wiahla nanmwarkien Suda ni eh sounpar isuh. \c 12 \s1 Sohas Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 24.1-16) \p \v 1 Ni keisuhn sounpar en mwehin Sehu, nanmwarkien Israel, Sohas wiahla nanmwarkien Suda, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar pahisek. Eh nohno iei Sipia mehn kahnimw Peersepa. \v 2 Erein eh ieias e kin wiewia dahme KAUN-O kin ketin kupwurperenki, pwehki samworo Sehoiada eh kin kaukaweid. \v 3 Ahpw, wasahn kaudok en me rotorot akan sohte kamwomwmwomwla, oh aramas akan usehlahte wiewia meirong oh isihsik warpwohmwahu wasao. \p \v 4 Sohas malipepene samworo kan oh mahsanihong irail en kasohtikih mwohni me kin rikirikda sang ni meirong kan en Tehnpas Sarawio, mwohni me kin rikirikda sang ni meirong en rahn koaros oh mwohni me aramas kin wiahki meirong en nsen, me iei kisakis.\x - \xo 12:4 \xo*\xt Eks. 30.11-16.\xt*\x* \v 5 Emenemen samworo pahn kin pwukoahki mwohni me kin wisiklahng ni ahnsoun eh papah, oh mwohnio pahn doadoahkohng ni onohnsapahl en Tehnpas Sarawio, ahnsou kan me anahnepe mie. \p \v 6 Ahpw erein sounpar rieisek siluh ni mwehin Sohas, samworo ko sohte mwahn onesapahl Tehnpaso. \v 7 Ih eri malipehdo Sehoiada oh samworo teiko oh keinemwe rehrail, “Dahme kumwail sohte onekihdasapahl Tehnpaso? Sang met kohla kumwail solahr pahn kol mwohni me kumwail kin alehdi kan; kumwail pahn kihong palien koperment, pwe onohnsapahl en Tehnpaso en kak wiawi.” \v 8 Samworo ko eri pwungki, re pil pwungkihda me re sohte pahn pein onesapahl Tehnpaso. \p \v 9 Sehoiada eri ale kakon ehu, wiahda pwoahr ehu pohn pweineo, oh kihdiong limwahn pei sarawio, ni palimaun en wasahn pedolong nan Tehnpaso. Samworo kan me kin papah ni wenihmwo kin kihdiong mwohni koaros nan kakono me tohn kaudok kan kin kihdi. \v 10 Ni ahnsou me mwohni kan kin tohtohla nan kakono, sapwellimen nanmwarki sounnting oh Samworo Lapalap pahn patohla, kapeipeseng silper ko, oh teneki. \v 11 Mwurin ara kin kileledier uwen mwohni ko, ira kin patohwanohng silper ko rehn ohl akan me apwahpwalih doadoahk en Tehnpaso, oh met kin pwainla deiksang kan, sounkou ihmw, \v 12 sounwia siment kan, oh sounsuk takai kan, oh pil kin pwainla tuhke oh takai kan oh soangen doadoahk koaros me kin wiahwihong Tehnpaso. \v 13 Ahpw kisehn mwohni pwukat sohte kin doadoahkohng pwehn wiahda kep silper, pwohl, sowi, de dipwisoun doadoahk ong lamp ako, de soangen dipwisou tohrohr teikan me wiahwihkihda silper de kohl. \v 14 Mwohni koaros kin pwainla tohndoadoahk oh pwainda dipwisou me kin onesapahl Tehnpaso. \v 15 Ohl akan me apwahpwalih doadoahko kin lamalam mehlel, kahrehda sohte anahnepen petehkpen mwohni pwukat en kin wiawi.\x - \xo 12:15 \xo*\xt 2 Nan. 22.7.\xt*\x* \v 16 Mwohni me aramas kin wiahki meirong en kapwungala oh meirong en dihp sohte kin kohdiong nan kakono, samworo ko me kin naineki soangen mwohnio.\x - \xo 12:16 \xo*\xt Lip. 7.7.\xt*\x* \p \v 17 Ni ahnsowo Asael, nanmwarkien Siria, mahweniong kahnimw en Kad oh kalowehdi; ih eri kupwurehda en mahweniong Serusalem. \v 18 Sohas, nanmwarkien Suda, eri ale meirong koaros me nanmwarkien mwowe Seosopat, Sehoram, oh Ahasaia kasarawihongehr KAUN-O, oh kapatahiong pein eh meirong iangahki kohl koaros me mi wasahn nekinek en Tehnpas Sarawio oh nan tehnpaso, oh kadarala koaros rehn Nanmwarki Asael pwehn wiahki sapwellime kisakis; Asael eri ketikihda sapwellime karis oh ketiketlahsang Serusalem. \p \v 19 Mehkoaros me Nanmwarki Sohas wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Namwarki kan en Suda\bk*. \p \v 20-21 Sapwellimen Nanmwarki Sohas lapalap ako ahpw wiahda koasoandien uhwong nanmwarkio, oh riemen irail, Sosakar nein Semead oh Sehosapad nein Somer, ahpw kemehla nanmwarkio ni ihmw me kokouda nan sahpw me audauda ni palimesehn Serusalem, ni ahl me tang kodilahng Silla. Sohas seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Kahnimw en Depit, oh sapwellime pwutak Amasaia uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \c 13 \s1 Sehoahas Nanmwarkien Israel \p \v 1 Ni karieisek siluhn sounpar en mwehin Sohas nein Ahasaia, nanmwarkien Suda, Sehoahas nein Sehu wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki Sameria erein sounpar eisek isuh. \v 2 Duwehte Nanmwarki Seropoham mwowe, e wiahda dihp ong KAUN-O oh kahrehiong mehn Israel nan dihp; e sohte tokedihsang eh wiewia suwed kan. \v 3 KAUN-O eri engiengda pahn mehn Israel, e ahpw ketin mweidohng Asael, nanmwarkien Siria oh sapwellime pwutak Penadad en kalowehdi Israel pak tohto. \v 4 Sehoahas eri kasakas ong KAUN-O, oh KAUN-O mahsaniher duwen nanmwarkien Siria eh kalokaloke mwuledek mehn Israel, e ahpw ketin kupwurehla eh kasakaso. \v 5 KAUN-O ketin kadaralahng Israel kaun emen, me kasaledekihirailla sang pahn manaman en mehn Siria; mehn Israel ko eri meleileila, duwehte mahs. \v 6 Ahpw re sohte tokedihsang wiewia dihp me Nanmwarki Seropoham kahrehiong mehn Israel; re usehlahte wiewia dihp pwuko, oh sansal en koht lih Asera mihmihte nan Sameria. \p \v 7 Sohte sapwellimen Sehoahas sounpei me luhwehdi, ihte sounpei en dak oahs limehk, werennansapw ehk, oh sounpei en nansapw nen, pwehki nanmwarkien Siria eh kamwomwala mehteiko, tiakiraildi duwehte pwelpar. \p \v 8 Mehkoaros me Sehoahas wiadahr oh eh wiewia kommwad koaros ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \v 9 E sipalla oh seridi nan Sameria, oh sapwellime pwutak Sehoas uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Sehoas Nanmwarkien Israel \p \v 10 Ni kasilihsek isuhn sounpar en mwehin Sohas, nanmwarkien Suda, Sehoas nein Sehoahas wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki nan Sameria erein sounpar eisek weneu. \v 11 E pil wiahda dihp ong KAUN-O oh kalamangih karasepe suwed en Nanmwarki Seropoham, me kahrehiong mehn Israel nan dihp. \v 12 Mehkoaros me Sehoas wiadahr, iangahki eh wiewia kommwad akan, ntinting nan \bk Pwuhken Poadoapoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \v 13 Sehoas sipalla oh seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Sameria, oh sapwellime pwutak Seropoham Keriemen uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Sipallahn Elisa \p \v 14 Elisa eri soumwahuda oh wonohn nan peht, pahn sipallahr; a Sehoas, nanmwarkien Israel, ahpw ketila reh, tentenihr oh mahsanih, “Semei, semei! Komwi me soundoarepen Israel me manaman!”\x - \xo 13:14 \xo*\xt 2 Nan. 2.12.\xt*\x* \p \v 15 Elisa ahpw patohwanohng, “Komwi ketikihdo ehu kesik ketieuwen oh arep.” Eri, ni kesik ketieuwo eh wisikdohng, \v 16 Elisa ahpw patohwanohng nanmwarkio en onopada pwe en kesingki. Nanmwarkio eri onopada, Elisa ahpw kidahng peh ko pohn limmen nanmwarkio. \v 17 E ahpw patohwanohng, “Komw ketin ritingada wenihmwtok me sallahng Siria.” E ahpw ketin ritingada, oh Elisa ahpw patohwanohng, “Komw ketin kadarewei arepen.” Nanmwarkio eri kapwaiada. Elisa eri patohwanohng, “Komwi me wia sapwellimen Koht arep, me e pahn ketin powehkihdi Siria. Komwi pahn mahweniong mehn Siria nan Apek lao komwi kaloweiraildi.” \p \v 18 Elisa ahpw pil patohwanohng nanmwarkio en doakoahki arep teiko nanpwelo. Nanmwarkio ahpw ketin doakoahki nanpwel arep pwukat pak siluh, oh uhdi. \v 19 Elisa eri lingeringerda pahn nanmwarkio oh patohwanohng, “Ma komwi ketin doakoahki pak limau de weneu, komwi uhdahn pahn kalowehdi douluhl mehn Siria kan; ahpw met pak siluhte me komwi pahn mahweniong oh kalowehdi.” \p \v 20 Elisa eri kapilsalehdala oh seridi. \p Eri, nan sounpar koaros mehn Mohap kin pedolong nan sahpwo oh kahpwalihala. \v 21 Ehu ahnsou, aramas ekei me weuwa kolahng sarepedi me mehla men ahpw kilangada sounpei en Mohap kei; re ahpw kesehdiongete aramas mehlao nan sousoun Elisa, oh tangdoaui. Eri, ni paliweren aramas mehlao eh sairada tihn Elisa ko, aramas mehlao ahpw pwurehng mourda oh kesihnenda. \s1 Mahwen Nanpwungen Israel oh Siria \p \v 22 Asael, nanmwarkien Siria, kaloke mehn Israel ni mwehin Sehoahas, \v 23 ahpw KAUN-O ketin kupwur kadek oh kalahngan ong irail. E sohte ketin mweidohng irail en mwomwla, ahpw e ketin sewesei irail pwehki sapwellime inou ong Eipraam, Aisek, oh Seikop. E sohte ketin meliehla sapwellime aramas akan. \p \v 24 Ni ahnsou me Asael, nanmwarkien Siria, sipalla, sapwellime pwutak Penadad uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \v 25 Eri, Sehoas, nanmwarkien Israel, ahpw mahweniong Penadad pak silipak oh pwurehng kalowehdi kahnimw kan me Penadad kalowedier ni mwehin Sehoahas, semen Sehoas. \c 14 \s1 Amasaia Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 25.1-24) \p \v 1 Ni keriaun sounpar en mwehin Sehoas nein Sehoahas, nanmwarkien Israel, Amasaia nein Sohas wiahla nanmwarkien Suda, \v 2 ni eh sounpar rieisek limau, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar rieisek duwau. Eh nohno iei Sehoaddin mehn Serusalem. \v 3 E kin wiewia dahme kin kaparanda kupwur en KAUN-O, ahpw e sohte duwehte eh pahpa kahlap Depit; ahpw e wia dahme seme Sohas wiadahr. \v 4 E sohte kauwehla wasahn kaudok en me rotorot akan; oh aramas akan usehlahte wiewia meirong oh isihsik warpwohmwahu wasao. \p \v 5 Ni ahnsou me Amasaia sapwellimanikilahr manaman unsek, e ahpw kemehla lapalap ako me kemehla seme, nanmwarkio. \v 6 E sohte kemehla neirail seri kan, ahpw e idawehn dahme KAUN-O ketin mahsanih nan Kosonned en Moses: “Sahm oh ihn akan sohte pahn kamakamkihla dipen neirail seri kan, oh seri sohte pahn kamakamkihla dipen samarail oh inarail kan; aramas emen pahn kamakamkihla pein dipe.”\x - \xo 14:6 \xo*\xt Deud. 24.16.\xt*\x* \p \v 7 Amasaia kemehla sounpei en Edom nen nan Wahun Soahl; e kalowehdi kahnimw Sela nan mahwen oh kahdanekihla wasao Sokdeel, me adadanekihte lel rahnwet. \p \v 8 Amasaia eri kadaralahng meninkeder kei rehn Sehoas, nanmwarkien Israel, pwe ira en mahwen. \v 9 Ahpw Nanmwarki Sehoas kapwurehla meninkeder ko iangahki mahsen pwukat: “Mie pak ehu tuhke tekatek ehu sang pohn Nahna Lepanon kadaralahng koasoi pwukat ong tuhke sidar pwoat: ‘Mweidohng noumw serepein en pwoudiki nei pwutaket.’ Mahn lawalo men ahpw keid wasao oh tiakidi tuhke tekateko. \v 10 Eri, Amasaia komwi kalowedier mehn Edom, oh komw inenen pohnmwahsohkidahr. Eri, komwi itarkihla omwi ndand oh ketikette ni tehnpesomwien. Dahme komw men arihkihda mehkot me pahn kahrehdahte kahpwal laud ong komwi oh sapwellimomwi aramas akan?” \p \v 11 Ahpw Amasaia sohte men karonge. Nanmwarki Sehoas eri mwekidla iangahki sapwellime sounpei kan oh mahweniong nan Ped Semes nan Suda. \v 12 Sapwellimen Amasaia karis eri lohdi, oh sapwellime sounpei ko ahpw tangdoaui pwuralahng ni imwarail kan. \v 13 Sehoas eri ale Amasaia oh salihedi, douluhllahng Serusalem, oh kauwehla kelen kahnimwo sang ni Ewen Kelen Epraim lellahng Ewen Kelen Keimwo, me dohkipeseng iaht riepwiki. \v 14 Ih eri kihsang silper oh kohl koaros me e diar, koaros dipwisoun tehnpaso oh dipwisou kesempwal koaros nan tehnpesen nanmwarkio, oh ketikilahng Sameria. E pil wahda ekei tohn wasao pwehn wiahkin irail poadoarepen eh mour. \p \v 15 Mehkoaros me Sehoas wiadahr, iangahki eh wiewia kommwad akan nan mahwen ong Amasaia, nanmwarkien Suda, ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \v 16 Sehoas sipalla oh seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Sameria, oh sapwellime pwutak Seropoham Keriemen me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Sipallahn Amasaia, Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 25.25-28) \p \v 17 Amasaia, nanmwarkien Suda, ketin ieiaski sounpar eisek limau mwurin sipallahn Sehoas, nanmwarkien Israel. \v 18 Mehkoaros me Amasaia wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. \p \v 19 Mie koasoandi ehu nan Serusalem me re en kemehla Amasaia, ih eri sopolahng kahnimw Lakis, ahpw eh imwintihti ko pwakihala wasao oh kemehla. \v 20 Re ahpw ale kahlepe kidahng pohn oahs oh kapwurelahng Serusalem oh e seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Kahnimw en Depit. \v 21 Mehn Suda eri kasapwilada sapwellime pwutak Usaia me sounpar eisek weneu pwehn wiahla nanmwarki. \v 22 Usaia pwurehng kalowehdi oh onehdasapahl Elad mwurin semeo eh sipallahr. \s1 Seropoham Keriemen Nanmwarkien Israel \p \v 23 Ni kaeisek limaun sounpar en mwehin Amasaia, nein Sohas, nanmwarkien Israel, Seropoham nein Sehoas wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki nan Sameria erein sounpar pahisek ehu. \v 24 E wiahda dihp ong KAUN-O, kalamangih karasepe suwed en nanmwarkien mwowe, Nanmwarki Seropoham nein Nepat, me kahrehiong Israel nan dihp. \v 25 E pwurehng kalowehdi sapwen Israel koaros, sang Wasahn Kot en Amad ni paliepeng lellahng Sehden Mehla ni palieir. Ih met me KAUN-O, Koht en Israel, ketin inoukidahr ong sapwellime ladu soukohp Sona nein Amidai mehn Kad Eper pwehn padahkihong aramas akan.\x - \xo 14:25 \xo*\xt Sona 1.1.\xt*\x* \p \v 26 KAUN-O ketin mahsanih duwen lokolok laud en mehn Israel; sohte emen me kak sewesei irail. \v 27 Ahpw kaidehn kupwur en KAUN-O en kamwomwala douluhl Israel kohkohlahte, e ahpw ketin kupwurehda Nanmwarki Seropoham Keriiemen en kapitirailla. \p \v 28 Mehkoaros me Seropoham Keriemen wiadahr, oh e wiewia kommwad akan nan mahwen, oh duwen eh kapwurehdo Damaskus oh Amad ong Israel, wie ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel. \bk* \v 29 Seropoham sipalla oh seridi nan sousoun nanmwarki kan, oh sapwellime pwutak Sekaraia me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \c 15 \s1 Usaia Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 26.1-23) \p \v 1 Ni karieisek isuhn sounpar en mwehin Seropoham Keriemen, namwarkien Israel, Usaia nein Amasaia wiahla nanmwarkien Suda, \v 2 ni eh sounpar eisek weneu, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar limeisek riau. Eh nohno iei Sekolaia mehn Serusalem. \v 3 E kahlemengih karasepen seme, oh wia dahme KAUN-O kin ketin kupwurperenki. \v 4 Ahpw wasahn kaudok en me rotorot akan sohte kamwomwomwla, oh aramas akan usehlahte wiewia meirong oh isihsik warpwohmwahu wasao. \v 5 KAUN-O eri ketikihong Usaia soumwahu tokutok ehu me e ahnekihla erein eh mour. E kousoan nan ehu ihmw tohrohr, oh e sohla wia soangen pwukoa koaros, nindokon sapwellime pwutak Sodam kakaun wehio. \p \v 6 Mehkoaros me Usaia wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda. \bk* \v 7 Usaia sipalla oh seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Kahnimw en Depit, oh sapwellime pwutak Sodam me uhd wiliandi wiahla nanmwarki.\x - \xo 15:7 \xo*\xt Ais. 6.1.\xt*\x* \s1 Sekaraia Nanmwarkien Israel \p \v 8 Ni kasilihsek waluhn sounpar en mwehin Usaia, nanmwarkien Suda, Sekaraia nein Seropoham Keriemen wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki nan Sameria erein sounpwong weneu. \v 9 E duwehte nanmwarkien mwowe kan, me wiahda dihp ong KAUN-O. E kalamangih karasepe suwed en Nanmwarki Seropoham nein Nepat, me kahrehiong mehn Israel nan dihp. \v 10 Sallum nein Sapes uhwongada Nanmwarki Sekaraia, kemehla nan Ipleam, oh uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \p \v 11 Mehkoaros me Sekaraia wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \p \v 12 Eri inowo ahpw pweida me KAUN-O ketin wiahiong Nanmwarki Sehu: “Kadaudokomwi pahn wia nanmwarkien Israel lao lellahng dih kapahieu.”\f f \fr 15:12 \fr*\fk DIH KAPAHIEU: \fk*\ft Sekaraia iei dih kapahieu en Sehu\ft*\f*.\x - \xo 15:12 \xo*\xt 2 Nan. 10.30.\xt*\x* \s1 Sallum Nanmwarkien Israel \p \v 13 Ni kasilihsek duwaun sounpar en mwehin Usaia, nanmwarkien Suda, Sallum nein Sapes wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki nan Sameria erein sounpwong ehu. \p \v 14 Menahem nein Kadi kohsang Tirsa kolahng Sameria, kemehla Sallum, oh uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \v 15 Mehkoaros me Sallum wiadahr, iangahki wiewia kan en eh mwehi, ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \v 16 Nindokon Menahem eh seiseiloak sang Tirsa, e ahpw kamwomwala douluhl kahnimw Tappua, towe kan, oh sahpw me kapilpene kan, pwehki kahnimwo sohte peki mahk. E pil pwalangpeseng kapehd en lih liseian akan. \s1 Menahem Nanmwarkien Israel \p \v 17 Ni kasilihsek duwaun sounpar en mwehin Usaia, nanmwarkien Suda, Menahem nein Kadi wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki nan Sameria erein sounpar eisek. \v 18 E wiewia dihp ong KAUN-O lel rahn me e sipalla, e kalamangih karasepe suwed en Nanmwarki Seropoham, nein Nepat, me kahrehiong mehn Israel nan dihp. \v 19 Tiklad Pileser, nanmwarki lapalap en Asiria, mahweniong Israel, oh Menahem ketikihong ten silihsek waluh en silper pwe en kak utung oh kakehlailihada en Menahem manaman pohn wehio. \v 20 Menahem ketikihsang rehn ohl kepwehpwe kan en Israel mwohni ni eh iding emenemen irail en kihda uwen silper limeisek. Tiklad Pileser eri sapalahng nan sapwellime wehi. \p \v 21 Mehkoaros me Menahem wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \v 22 E sipalla oh seridi, oh sapwellime pwutak Pekaia me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Pekaia Nanmwarkien Israel \p \v 23 Ni kalimeisek en sounpar en mwehin Usaia, nanmwarkien Suda, Pekaia nein Menahem wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki nan Sameria erein sounpar riau. \v 24 E wiahda dihp ong KAUN-O, kalamangih karasepe suwed en Nanmwarki Seropoham nein Nepat, me kahrehiong mehn Israel nan dihp. \v 25 Kaunen sapwellimen Pekaia sounpei, Peka nein Remalaia, iang ohl en Kilead limehk wiahda koasoandien uhwong, oh kemehla Pekaia nan masloalen tehnpaso nan Sameria, ih eri uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \p \v 26 Mehkoaros me Pekaia wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \s1 Peka Namwarkien Israel \p \v 27 Ni kalimeisek riaun sounpar en mwehin Usaia, nanmwarkien Suda, Peka nein Remalaia wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki nan Sameria erein sounpar rieisek. \v 28 E wiahda dihp ong KAUN-O, kalamangih karasepe suwed en Nanmwarki Seropoham nein Nepat, me kahrehiong mehn Israel nan dihp. \p \v 29 Ni ahnsou me Peka wiewia nanmwarki, Tiklad Pileser, nanmwarki lapalap en Asiria, kalowehdi kahnimw kan en Ison, Apel Ped Maaka, Sanoa, Kedes, oh Asor, oh sahpw akan en Kilead, Kalili, oh Napdali, oh salihedi aramas akan oh ketikilahng Asiria. \p \v 30 Ni karieisek en sounpar en mwehin Sodam nein Usaia me wia nanmwarkien Suda, Osea nein Elah wiahda koasoandien uhwong Nanmwarki Peka, kemehla, oh uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \v 31 Mehkoaros me Peka wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \s1 Sodam Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 27.1-9) \p \v 32 Ni keriaun sounpar en mwehin Peka nein Remalaia, nanmwarkien Israel, Sodam nein Usaia wiahla nanmwarkien Suda, \v 33 ni eh sounpar rieisek limau, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar eisek weneu. Eh nohno iei Serusa, nein Sadok serepein. \v 34 Sodam kalamangih karasepen seme Usaia, e wia dahme KAUN-O kin ketin kupwurperenki. \v 35 Ahpw wasahn kaudok en me rotorot akan sohte kamwomwomwla, oh aramas akan usehlahte wiewia meirong oh isihsik warpwohmwahu wasao. Iei Sodam me kauwada Ewen Kelen Paliepeng en Tehnpas Sarawio. \p \v 36 Mehkoaros me Sodam wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. \v 37 Iei nindokon eh wiewia nanmwarki me KAUN-O tepin kadarala Resin, nanmwarkien Siria, oh Peka, nanmwarkien Israel, pwe ira en mahweniong Suda. \v 38 Sodam sipalla oh seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Kahnimw en Depit, oh sapwellime pwutak Ahas me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \c 16 \s1 Ahas Namwarkien Suda \r (2 Kronikel 28.1-27) \p \v 1 Ni kaeisek isuhn sounpar en mwehin Peka nein Remalaia, nanmwarkien Israel, Ahas nein Sodam wiahla nanmwarkien Suda, \v 2 ni e sounpar rieisek, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar eisek weneu. E sohte idawehn karasepe mwahu en eh pahpa kahlap Nanmwarki Depit; ahpw e wia dahme sohte kaparanda kupwur en KAUN-O eh Koht \v 3 oh kalamangih karasepen nanmwarki kan en Israel. E pil wiahkihla pein sapwellime pwutak meirong isihs ong dikedik en eni kan, alasang tiahk saut en aramas akan me KAUN-O ketin koakoahsang nan sahpwo ni ahnsou me mehn Israel ko kohkolahng wasao.\x - \xo 16:3 \xo*\xt Deud. 12.31.\xt*\x* \v 4 Ahas kin wia meirong oh isik warpwohmwahu wasahn kaudok en me rotorot akan, pohn dohl kan, oh pahn mwetehn tuhke koaros. \p \v 5 Resin, nanmwarkien Siria, oh Peka, nanmwarkien Israel, mahweniong Serusalem, ahpw ira sohte kak kalowehdi Ahas.\x - \xo 16:5 \xo*\xt Ais. 7.1.\xt*\x* \v 6 (Iei ni ahnsowo me nanmwarkien Edom pwurehng sapwellimanikihla manaman pohn kahnimw Elad oh kausasang mehn Suda me kin koukousoan wasao. Mehn Edom kan eri kousoanla Elad oh mihmihte wasao lel rahnwet.) \v 7 Ahas eri kadaralahng Tiklad Pileser, nanmwarki lapalap en Asiria, mahsen pwukat: “Ngehi sapwellimomwi ladu loalopwoat. Komw ketido kapitiela sang pahn manaman en nanmwarkien Siria oh Israel, me wie mahmahweniong ie.” \v 8 Ahas eri ketikihda silper oh kohl sang nan Tehnpas Sarawio oh nan tehnpesen nanmwarki, oh kadaralahng nanmwarki lapalapo pwehn wiahki sapwellime kisakis. \v 9 Tiklad Pileser eri sapengala en Ahas pekipeko, e ahpw ketida iangahki sapwellime karis oh ketilahng Damaskus, kalowehdi, kemehla Nanmwarki Resin, oh salihedi aramas ako oh walahng Kir. \p \v 10 Ni ahnsou me Ahas ketilahng Damaskus pwehn tuhwong Nanmwarki Lapalap Tiklad Pileser, e ahpw mahsanihada pei sarawio wasao oh kadaralahng samworo Uraia mwomwen wiepen pei sarawio, iangahki ire tikitik koaros en wiepe. \v 11 Uraia eri kauwada pei sarawi ehu me duwehte mwo oh kanekehla mwohn Ahas eh sapahldo. \v 12 Ni eh ketin sapahldo sang Damaskus, e ahpw mahsanihada me pei sarawio kokoudahr, \v 13 ih eri wiahda meirong isihs en mahn oh meirong en wahnsahpw powe oh wudekihdiong powe meirong en wain oh ntahn meirong en kaminimin. \v 14 Pei sarawi pronso me kasarawihongehr KAUN-O mi nan pwungen pei sarawi kapwo oh Tehnpas Sarawio, Ahas eri ale kamwakidalahng ni paliepeng en sapwellime pei sarawi kapwo.\x - \xo 16:14 \xo*\xt Eks. 27.1-2; 2 Kron 4.1.\xt*\x* \v 15 E ahpw mahsanihong Uraia: “Doadoahngki ei pei sarawi kapwet ong ni meirong isihs en nimenseng oh meirong en wahnsahpw en nin soutik, ong ni meirong isihs oh meirong en wahnsahpw en nanmwarki oh aramas akan, oh ong ni en aramas akan ar meirong en wain. Wudekihong powe ntahn mahn akan me kin meirongla. Ahpw kanahieng pei sarawi pronso pwe I pahn kin wiahki ei mehn kosetipw.” \v 16 Uraia eri kapwaiada dahme nanmwarki mahsanih. \p \v 17 Nanmwarki Ahas ahpw kamwerepeseng kuruma pronso me kin doadoahk nan Tehnpas Sarawio oh ketikihsang peisin ko powe. E pil ketikihsang dengk prons me mi pohn kouwol prons ehk riemeno oh ketikidiong pohn poahsoan takai ehu.\x - \xo 16:17 \xo*\xt 1 Nan. 7.23-39; 2 Kron. 4.2-6.\xt*\x* \v 18 Oh pwehn kaparanda kupwur en nanmwarki lapalap en Asiria, e pil ketikihsang nan Tehnpas Sarawio pelien dinapw en mwoalen nanmwarki oh loakehdi wenihmw me nanmwarki kelehpw kin ketilong ie nan Tehnpas Sarawio. \p \v 19 Mehkoaros me Nanmwarki Ahas wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. \v 20 Ahas sipalla oh seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Kahnimw en Depit, oh sapwellime pwutak Esekaia me uhd wiliandi wiahla nanmwarki.\x - \xo 16:20 \xo*\xt Ais. 14.28.\xt*\x* \c 17 \s1 Osea Nanmwarkien Israel \p \v 1 Ni kaeisek riaun sounpar en mwehin Ahas, nanmwarkien Suda, Osea nein Elah wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki nan Sameria erein sounpar duwau. \v 2 E wiahda dihp ong KAUN-O, ahpw sohte nohn suwed duwehte nanmwarkien Israel kan mwowe. \v 3 Salmaneser, nanmwarki lapalap en Asiria, ahpw mahweniong; Osea peki mahk pahn Salmaneser oh kin nohpweiong nan sounpar koaros. \v 4 Ahpw sounpar ehu, Osea ahpw kadaralahng meninkeder kei rehn So, nanmwarkien Isip, peki sapwellime sawas, oh sohla nohpweiong Asiria. Ni Salmaneser eh mwahngihada duwen met, e ahpw koasoanehdi Osea en poardi oh kohieng nan imweteng. \s1 Pwupwulahn Sameria \p \v 5 Salmaneser eri mahweniong Israel oh Sameria. Ni kesiluhn sounpar en arail mahweno, \v 6 me iei keduwaun sounpar en mwehin Osea, nanmwarki lapalap en Asiria\f g \fr 17:6 \fr*\fk NANMWARKI LAPALAP EN ASIRIA: \fk*\ft Mwein ele iei Sarkon Keriemen, ohl me wiliandi Salmaneser.\ft*\f* kalowehdi Sameria, salihedi mehn Israel oh ketikilahng Asiria, oh ketikidiong ekei irail nan kahnimw Ala, ekei limwahn Pillap Apor nan wehin Kosan oh ekei nan kahnimw kan en Media. \p \v 7 Sameria pwupwula pwehki mehn Israel ar wiahda dihp ong KAUN-O arail Koht, me ketin kapitirailla sang nanmwarkien Isip oh kahluwairail sang nan Isip. Re kin kaudokiong koht teikan, \v 8 kalamangih tiahk en aramas akan me KAUN-O ketin koakoahsang ni arail kohkolahng wasao, oh alehda tiahk me nanmwarkien Israel padahkihong irail. \v 9 Mehn Israel wiadahr mehkan me KAUN-O arail Koht sohte ketin pwungki. Re kauwada wasahn kaudok en me rotorot nan arail kahnimw kan koaros, sangete nan kisin kahnimw tikitik kan lel nan kahnimw laud kan. \v 10 Pohn dohl kan oh pahn mwetehn tuhke koaros re kauwada uhr takai oh sansal en koht lih Asera,\x - \xo 17:10 \xo*\xt 1 Nan. 14.23.\xt*\x* \v 11 oh re kin isik warpwohmwahu pohn pei sarawi koaros en me rotorot akan, kalamangih wiewiahn aramas akan me KAUN-O ketin koakoahsang nan sahpwo. Re kahngiangihkidahr KAUN-O arail wiewia suwed kan \v 12 oh sapeikiong mahsen en KAUN-O, me re en dehr pwongih dikedik en eni kan. \p \v 13 KAUN-O ketin kadaralahr sapwellime meninkeder oh soukohp kan pwe re en padahkihong mehn Israel oh Suda: “Kumwail kesehla amwail wiewia suwed kan oh peikiong ei mahsen, audepen Kosonned me I kihong amwail pahpa kahlap ako oh pil ong nei ladu soukohp kan pwe re en padahkihong kumwail.” \v 14 Ahpw re sohte men peikiong; re keptakaila duwehte arail pahpa kahlap ako, me sohte likih KAUN-O arail Koht. \v 15 Re soikala sapwellime kaweid, re sohte kapwaiada inou me e ketin wiahiong arail pahpa kahlap ako, oh re soikala sapwellime kehkehlik. Re kaudokiong dikedik en eni mwahl akan oh pein irail wiahkinirailla aramas me sohte katepe, oh re kalamangih tiahk en wehi kan me kapilirailpene, re sapeikiong sapwellimen KAUN-O mahsen me re en dehr alasang irail. \v 16 Re kauwehla kosonned koaros en KAUN-O arail Koht oh wiahkihda mete kouwol pwul riemen pwe re en pwongih; re pil wiahda sansal en koht lih Asera, pwongih usu, oh papah koht Paal. \x - \xo 17:16 \xo*\xt 1 Nan. 12.28.\xt*\x* \v 17 Re wiahkihla meirong isihs neirail serepein oh pwutak kan ong koht en me rotorot akan; re ale kaweid en sounwunahni oh kosetipw kan, oh re poadidiong mehlel wiewia dahme sapwung mwohn silangin KAUN-O, oh kahngiangihkidahr.\x - \xo 17:17 \xo*\xt Deud. 18.10.\xt*\x* \v 18 KAUN-O ketin engiengda pahn mehn Israel oh kasohreirailla sang mwohn silangi, ihte wehin Suda me patopato mwohn silangi. \p \v 19 Ahpw mehn Suda pil sohte peikiong kosonned en KAUN-O arail Koht; re kalamangih tiahk me mehn Israel aledahr. \v 20 KAUN-O ketin soikala mehn Israel koaros, kaloke irail oh ketin mweidohng irail pahn manaman en imwintihti lemei kan lao e ketin kasohreirailla sang mwohn silangi. \p \v 21 Mwurin KAUN-O eh ketin katohrehla mehn Israel sang Suda, re wiahkihla arail nanmwarki, Seropoham nein Nepat. Seropoham kahrehiong irail en kesehla KAUN-O oh kahrehiong irail nan dihp lapalap. \v 22 Re kalamangih Seropoham oh usehla wiewia dihp koaros me e wiadahr, \v 23 lao KAUN-O ketin kasohreirailla sang mwohn silangi, nin duwen me e ketin mahsanihong sapwellime ladu soukohp ko pwe re en padahkihong sapwellime aramas akan, me iei ihme e pahn ketin wia. Eri, mehn Israel ahpw sellahng Asiria, wasa re koukousoan ie lel met. \s1 Mehn Asiria Kousoanla Israel \p \v 24 Nanmwarki lapalap en Asiria ahpw ketin ale aramas sang kahnimw kan en Papilon, Kud, Ippa, Amad, oh Separpaim, oh ketikilahng irail nan kahnimw kan en Sameria,\f h \fr 17:24 \fr*\fk SAMERIA: \fk*\ft Sameria iei eden poahsoan kaunen wehin Israel oh met ahd wet kohieng sahpwo pwon me mahs kin adaneki wehin Israel paliepeng.\ft*\f* wasa me mehn Israel kan sellahsang ie. Re ahpw uhd ahnekihla kahnimw ko oh kousoanla ie. \v 25 Ni arail tepin soandiong wasao, re sohte kin kaudokiong KAUN-O, ihme kahrehda e ketin kadarkilahng irail laion, me kemehla ekei irail. \v 26 Nanmwarki lapalap en Asiria ahpw karongehda me aramas ako me e ketikilahng nan kahnimw kan en Sameria sohte ese kosonned en koht en sahpwo, oh kohto kadarodohng irail laion, me kemekemeirailla. \v 27 Nanmwarki lapalapo eri mahsanih: “Kumwail kapwurehla emen samworo ko me kitail salihedi oh wadohng wasaht, en pwurala oh mihmi rehrail, pwe en padahkihong aramas ako kosonned en koht en sahpwo.” \v 28 Eri, samworo en Israel men, me kalipilipasang Sameria, ahpw patohla oh kousoanla Pedel, wasa e padahkihong aramas akan duwen kaudokiong KAUN-O. \p \v 29 Ahpw aramas akan me kousoanla nan Sameria usehlahte wiewia pein neirail dikedik en eni, oh koasoanediong wasahn sansal akan me mehn Israel kan kauwadahr. Ehuehute pwihn wiahda dikedik en eni nan kahnimw kan me re koukousoan ie: \v 30 mehn Papilon wiahda dikedik en koht Sukkod Penod; mehn Kud, dikedik en koht Nerkal; mehn Amad, dikedik en koht Asima; \v 31 mehn Ippa, dikedik en koht Nipas oh Tartak; oh mehn Separpaim kin wiahkihla neirail seri kan mehn meirong isihs ong arail koht Adramelek oh Anamelek. \v 32 Aramas pwukat pil kin kaudokiong KAUN-O oh kin pilada sang nanpwungarail soangen mwomwen aramas sohte lipilipil pwe re en papah nin duwen samworo nan wasahn kaudok en me rotorot akan oh kin wia arail meirong kan wasao. \v 33 Eri, re kin kaudokiong KAUN-O, ahpw re pil kin kaudokiong pein arail koht kan nin duwen tiahk en sahpw me re kohsang ie. \p \v 34 Re wiewiahte arail tiahk en mahs lel rahnwet. Re sohte kin kaudokiong KAUN-O de kapwaiada kosonned oh koansoandi me e ketikihong kadaudok en Seikop kan, me e ketikihong mware Israel. \x - \xo 17:34 \xo*\xt Sen. 32.28; 35.10.\xt*\x* \v 35 KAUN-O ketin wiahiong irail inou ehu oh mahsanihong irail: “Kumwail dehr pwohngih koht teikan; kumwail dehr poaridi mwohrail de papah irail de wia meirong ong irail.\x - \xo 17:35 \xo*\xt Eks. 20.5; Deud. 5.9.\xt*\x* \v 36 Kumwail pahn peikiong ie, KAUN-O, me waikumwaildohsang Isip ni roson oh manaman lapalahpie; kumwail pahn poaridi mwohi oh patohwandahng ie amwail meirong.\x - \xo 17:36 \xo*\xt Deud. 6.13.\xt*\x* \v 37 Kumwail pahn kapwaiada kosonned oh koasoandi me I ntingihadahr ong kumwail. Kumwail dehr peikiong koht teikan, \v 38 oh kumwail dehr manokehla inou me I wiahiong kumwail. \v 39 Kumwail pahn peikiong ie, KAUN-O amwail Koht, eri, I ahpw pahn kapitkumwailla sang amwail imwitihti kan.” \v 40 Ahpw aramas pwuko sohte men rong, oh re uselahte ideihdawehn arail tiahk en mahs akan. \p \v 41 Eri, aramas pwuko kin kaudokiong KAUN-O, ahpw re pil kin kaudokiong arail dikedik en eni kan; oh kadaudokarail kan pil wiewiahte lel rahnwet. \c 18 \s1 Esekaia Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 29.1-2; 31.1) \p \v 1 Ni kesiluhwen sounpar en mwehin Osea, nein Elah, nanmwarkien Israel, Esekaia wiahla nanmwarkien Suda \v 2 ni eh sounpar rieisek limau, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar rieisek duwau. Eh nohno iei Apaisa, nein Sekaraia serepein. \v 3 E kalamangih karasepen eh pahpa kahlap, Nanmwarki Depit, e wia dahme KAUN-O kin ketin kupwurperenki. \v 4 E kamwomwala wasahn kaudok en me rotorot akan, kauwehla uhr takai kan, oh pelehdi sansal en koht lih Asera. E pil pwalangpeseng sineik prons me Moses wiahda, me adaneki Nehustan. Lel ni ahnsowo mehn Israel kin isihsikohng warpwohmwahu pwe re en wauneki.\x - \xo 18:4 \xo*\xt Nempe 21.9.\xt*\x* \v 5 Esekaia kin likih KAUN-O, Koht en Israel; sohte nanmwarki men mwowe de mwuri nan Suda me duwehte eh mwehi. \v 6 E kin loalopwoatohng KAUN-O oh sohte mwahn kin sapeikiong, e kin kanahieng kapwaiada koasoandi koaros me KAUN-O ketikihong Moses. \v 7 Eri, KAUN-O kin ketin ieiang, oh e kin pweida ni mehkoaros me e kin wia. E uhwongada nanmwarki lapalap en Asiria oh sohte men peikiong. \v 8 E kalowehdi mehn Pilisdia oh mahweniong arail wasahn kousoan kan, sangete ni kisin kousapw keieu tikitik lel nan kahnimw keieu laud, iangahki Kasa oh sahpw akan me kapilpene. \p \v 9 Ni kapahieun pahr en mwehin Esekaia (me iei keisuhn sounpar en mwehin Nanmwarki Osea, nanmwarkien Israel), Salmaneser, nanmwarki lapalap en Asiria ketin mahweniong Sameria. \v 10 E ahpw ketido oh kapilpene, oh mwurin sounpar siluh ahpw ketin kalowehdi. Eri, Sameria ahpw lohdi ni keweneun sounpar en mwehin Esekaia (ni keduwaun pahr en mwehin Osea). \v 11 Nanmwarki lapalap en Asiria\f i \fr 18:11 \fr*\fk NANMWARKI LAPALAP EN ASIRIA: \fk*\ft Tehk 17.6.\ft*\f* eri ketin kalipelahng mehn Israel ko nan Asiria oh ketikihdiong ekei nan kahnimw Ala, oh ekei limwahn Pillap Apor, nan wehin Kosan, oh ekei nan kahnimw kei nan Media. \p \v 12 Sameria pwupwula pwehki ar sohte peikiong KAUN-O, ar Koht. Re ahpw kauwehla sapwellime inou oh kosonned koaros me sapwellime ladu Moses patohwanohng irail; re sohte kin men rong oh peikiong. \s1 Mehn Asiria Kamasak mehn Serusalem \r (2 Kronikel 32.1-19; Aiseia 36.1-22) \p \v 13 Ni kaeisek pahieun sounpar en mwehin Esekaia, Senakerip, nanmwarki lapalap en Asiria, ketido oh mahweniong kahnimw kehl kehlail koaros en Suda, oh ketin kaloweiraildi. \v 14 Esekaia eri poaronehla meninkeder men rehn Senakerip me ketiket Lakis, me mahsanih, “I patohwan sapwungalahr. Komw ketin katokihedi mahwen nan at tungoal wehi, I pahn pwain mehkoaros me komw pahn koasoanehdi.” Nanmwarki lapalap en Asiria eri ketin koasoanehdi pwe Esekaia en ketin isehong 20,000 paunen silper oh 2,000 paunen kohl. \v 15 Esekaia eri ketikihong silper koaros me kak dierek nan Tehnpas Sarawio oh pil nan wasahn nekinek mwohni nan tehnpas en nanmwarkio, \v 16 e pil kihsang kohl me mi ni wenihmw kan en tehnpas sarawio, oh pil iangahki kohl me pein ih kidimkihla mesendid ko; e ahpw kadaralahng Senakerip. \p \v 17 Nanmwarki lapalap en Asiria ahpw ketin kadarala sang nan Lakis lapalahn karis pwe re en mahweniong Esekaia, nanmwarkien Suda, nan Serusalem, sapwellime lapalap silimen me wa karis en sounpei pwukat. Irail eri kohla oh lel Serusalem oh uhdi limwahn paipen Lehn Powe me mihte nanial en kolahng nan sapwen sounwia likou. \v 18 Irail eri ileklahng Nanmwarki Esekaia, a Elaiakim, nein Ilkaia, lapalap en tehnpaso, ahpw kohieila rehrail, iangahki Sepna, me sounnting en tehnpaso, oh Soha, nein Asap, me sounkanekid. \p \v 19 Emen lapalap en Asiria eri patohwanohng irail, “Kumwail patohwanohng Esekaia pakair wet sang Wasa Lapalap, nanmwarki lapalap en Asiria: ‘Dahme wia poahsoan en omwi koapworopwor met? \v 20 Komw kupukupwure me mahsen mwahl akan kak wiliandi koahiek oh kehlail en mahwen? Ihs me komw ketin koapworopworki en sewesei komwi, pwe komwi en uhwong ie? \v 21 Pala wehin Isip? A Isip rasehng sokon ahlek pwoat me ohla, a ma aramas pahn idengekla powe, e pahn pwar oh kauwehla peho, Ih duwen me nanmwarkien Isip kin wiahiong koaros me kin koapworopworki.’” \p \v 22 Lapalap en Asiriao ahpw usehla patohwan, “De komw pahn mahsanih me komw kin koapworopworki KAUN-O, omwi Koht? Kaidehkin sapwellimen KAUN-O wasa ile kan oh sapwellime pei sarawi kan me Esekaia kamwomwala, ni eh ketin koasoanediong mehn Suda oh mehn Serusalem re en kin kaudokte pohn pei sarawi nan Serusalem? \v 23 “Eri, ngehi, I pahn wiahiong komwi ehu inowen ni mwaren nanmwarki lapalapo: I pahn kihong komwi oahs riekid ma komw kak diarada aramas me kak dake uwen tohto wet! \v 24 Komw pil sohte pahrekiongete emen kisin kaun tikitik kan en Asiria, a komwi ahpw kupwukupwure me mehn Isip pahn kadarodohng komwi werennansapw oh soundake oahs akan! \v 25 Komw kupwukupwure me I mahweniong oh kamwomwala wasaht likin sapwellimen KAUN-O sawas? Pwe soh; pein KAUN-O me mahsanihong ie I en mahweniong sahpwet oh kamwomwala.” \p \v 26 Elaiakim, Sepna, oh Soha eri patohwanohng lapalapo, “Maing, komw mahsen en Aramaik ong kiht, pwe ih mahsen me se wehwehki; a komw dehr mahsen en Ipru, me aramas akan me mihmi pohn kelen kahnimw wet wehwehki.” \p \v 27 Lapalapo ahpw sapeng, “Kaidehkin ong komwihte oh ong omwi nanmwarki me ei nanmwarki lapalapo ketin poaronehkiniehdo I en padahkihong irair wet, pwe pil ong aramas akan me mihmi pohn kelen kahnimw wet, me pahn iang kangada ar pwise oh nimada ar kent, duwehte kumwail.” \p \v 28 Ih eri kesihnenda oh ngihl laudida ni mahsen en Ipru, “Kumwail rong mahsen en Wasa Lapalap nanmwarki lapalap en Asiria! Iet kan mahsen en nanmwarkio: \v 29 ‘Kumwail kanahieng pwe Esekaia de pitihkumwaildi. Pwe e sohte kak kapitkumwailsang pahi. \v 30 Kumwail dehr kamehlele me e pahn mahsanihong kumwail, kumwail en koapworopworki KAUN-O, ih me pahn kapitkumwailla, oh dene kahnimw wet sohte mwahn pahn lohdiong nanmwarki lapalap en Asiria. \v 31 Kumwail dehr dukiong Esekaia. Pwe iet mahsen en nanmwarki lapalap en Asiria: ‘Kumwail peki mahk rehi. Kumwail kohdo uhpah ie, pwe iei duwen emenemen kumwail eh pahn tungoale wahn eh mwetin wain oh wahn eh tuhke pik, oh duwen eh pahn nim pilen eh pwarer kan; \v 32 I lao kohwei oh waikumwaillahng nan sahpw ehu me duwehte sapwamwail, sapwen pilawa tohto oh reken wain kapw, oh kohn oh mwetin wain, oh olip, leh kaselel, oh sukehn loangalap—wasa me kumwail koaros pahn diar ie mour, oh kumwail sohte pahn mehla. Kumwail dehr dukiong Esekaia, pwe e pitipitih kumwail, ni eh kin mahsanih me KAUN-O pahn kapitkumwailla. \v 33 Pwe mie koht emen rehn koht en wehi kan me kapitalahr eh wehi sang ni manaman en nanmwarki lapalap en Asiria? \v 34 Ia koht akan en Amad oh Arpad? Ia koht akan en Separpaim, Ena oh Ippa? Ia koht akan en Sameria? Re kapitala mehn Sameria kan sang ni ei manaman? \v 35 Rehn koht koaros en wehi kan, mie mehmen me kapitala eh wehi sang pahn ei manaman? Eri a, ia duwen KAUN-O eh pahn kapitala Serusalem?’” \p \v 36 Aramas ako eri nenneneweite oh sohte sapengki mehkot, pwe nanmwarkio ketin koasoanehdi me sohte emen pahn sapeng lapalapo. \v 37 Elaiakim, oh Sepna, oh Soha ahpw pwurala rehn Esekaia, ar likou kan teipeseng pwehki uwen ar nsensuwed, oh irail pakairkihong soahng koaros me lapalapo mahsanih. \c 19 \s1 Nanmwarki Peki en Aiseia Kaweid \r (Aiseia 37.1-7) \p \v 1 Ni ahnsou me Nanmwarki Esekaia karongehda pakair wet, e ketin tehrpeseng sapwellime likou ko, oh ketin pwuhriong nan likoun nsensuwed; e ahpw ketila nan Tehnpas en KAUN-O. \v 2 E ahpw ketin kadarala Elaiakim, sapwellime lapalap me kin apwahpwalih tehnpeseo, oh Sepna, sapwellime sounnting, oh samworo mah ko, rehn soukohp Aiseia, nein Eimwos, irail koaros mi nan likoun nsensuwed, \v 3 pwe re en pakairkihong mahsen pwukat: “Rahnwet iei rahn apwal ehu ong kitail, rahnen lokolok, rahnen paisuwed. Kitail rasehng lih emen me pahn neitik me sohte eh kehl en neitik. \v 4 Nanmwarki lapalap en Asiria kadarodohr sapwellime lapalapo pwehn lahlahwe Koht ieias. KAUN-O, omw Koht, en ketin karonge lahlahwe pwukat oh ketin kaloke irail kan me wia lahlahwe pwukat. Eri, komw ketin kapakapki irail kan me luhwehdi.” \p \v 5 Ni Aiseia eh karongeier poaron wet. \v 6 e ahpw kapwurelahng nanmwarkio pasapeng wet, “Iet duwen me KAUN-O mahsanih, ‘Komw dehr kupwurohki mahsen en lahlahwe ko me mehn Asiria kamasakin komwi, me dene KAUN-O sohte pahn kak kapitkumwailla. \v 7 KAUN-O pahn kupwurehda pwe nanmwarki lapalap en Asiria en karonge rohng pwoat, e ahpw pahn ketin sapahllahng nan uhdake. Eri, ih wasao me KAUN-O pahn ketin kemehla.’” \s1 Mehn Asiria Pwurehng Kadarala Mahsen en Kamasak \p \v 8 Lapalap en Asiria ahpw rongada me nanmwarki lapalapo mweselsangehr Lakis, oh mahmahweniong kahnimw keren kan en Lipna; e ahpw patohla reh wasao pwehn tuhwong. \v 9 Rohng ahpw lel mehn Asiria kan me karis en mehn Isip, me nanmwarkien Sudan, Tiraka kaunda, kohkodohng mahweniong irail. Ni eh karongehda met, e ahpw kadaralahng kisin likou kis ong Esekaia, nanmwarkien Suda, \v 10 me patohwanohng, “Kohto me komw kin koapworopworki mehlel inoukihda me komw sohte pahn lohdi pahi, ahpw komw dehr mweidohng inou wet en pitihiukedi. \v 11 Komw karongeier dahme nanmwarki lapalap en Asiria kin ketin wiahiong wehi kan, me e kin kupwurehda en kamwomwala. Ia duwen, komw kupwukupwure me komwi pahn kak pitla? \v 12 Ei pahpa kahlap ako kamwomwalahr kahnimw kan en Kosan, Aran, oh Resep, oh kemehla aramas akan en Pededen me kin kousoan nan Telassar, oh sohte emen ar koht ko me kak kapitirailla. \v 13 Ia nanmwarki kan en kahnimw Amad, Arpad, Separpaim, Ena oh Ippa?” \p \v 14 Nanmwarki Esekaia eri ketikihsang kisinlikowo rehn meninkeder ko oh ketin wadekada. Ih eri ketila nan Tehnpas en KAUN-O, oh ketikihdi kisinlikowo mwohn silangin KAUN-O. \v 15 E ahpw wia kapakap wet: “Maing KAUN, Koht en Israel, me ket nan mwoalomwi pohn kerup kan, komwihte me Koht en wehi koaros en sampah; komwi me ketin kapikada nanleng oh sampah.\x - \xo 19:15 \xo*\xt Eks. 25.22.\xt*\x* \v 16 Maing KAUN, komw ketin mahsanih dahme wiawiawihong kiht. Komw ketin karonge soahng koaros me Senakerip lahlahwehkin komwi, Koht ieias. \v 17 Mehlel pwoat, maing KAUN, me nanmwarki lapalap akan en Asiria ketin kamwomwala wehi tohto oh kihsang tehtehn sapwarail kan, \v 18 oh isikala ar koht kan—kaidehk koht kei irail, pwe wiepen pehn aramas, me wiawihda sang tuhke oh takai. \v 19 Eri met, Maing KAUN, at Koht, komw ketin doareikitasang pahn manaman en mehn Asiria pwukat; pwe wehi koaros en sampah en ese me komwihte me KAUN, komwihte me Koht.” \s1 En Aiseia Pakair ong Nanmwarkio \r (Aiseia 37.21-38) \p \v 20 Aiseia eri pakairkilahng Nanmwarki Esekaia, patohwan, “Iet mahsen en KAUN-O: ‘I rongehr omw kapakap duwen Senakerip, nanmwarkien Asiria.’” \v 21 Eri, iet mahsen en KAUN-O ong Nanmwarkio: ‘Kahnimw Serusalem kin mwamwahlikin uhk, Senakerip, e kin wiahkin uhk mehn kepit. \v 22 Ihs me ke lahlahwe oh kokouruhrki? Ke mwamwahlikin ie, Koht sarawien Israel, \v 23 Ke kadarodo noumw meninkeder ko pwe re en suweikihong ie werennansapw en mahwen kan me ke kalowehkidier nahna ile kan en Lepanon. Ke suweiki me ke pelehdi wasao, tuhke sidar me keieu reirei kan, oh tuhke saiprus me keieu mi nan werengen welo. \v 24 Ke suweiki me ke weiradahr pwarer en pihl kei, oh nim pihlen sahpwen mehn liki kan, oh noumw sounpei kan sokehr oh kammadahda Pillap Nail.’ \p \v 25 ‘Da, ke sohte kin rong me ngehi me koasoanedier soahng pwukat koaros kawao? Oh met I kapwaiadahr. I kihong kumwail manaman en wekidehng kahnimw kehlail kan ong ni koasoakoasoak en kihd. \v 26 Sohla manaman en aramas akan me kin kousoan wasa ko, re masepwehkada oh sohla kak mwekid; re rasehngalahr dihpw me mi nan mohs de dihpw me kin wosada pohn ihmw akan me kin mengila ahnsoun kisinieng en palimese eh kin ipir irail. \p \v 27 ‘Eri, I ese soahng koaros duwen kowe, dahme ke kin wia oh wasa ke kin kohla ie, I ese duwen omw kin lingeringer pahi. \v 28 I rongehr duwen omw lingeringer oh aklapalap. Eri met, I pahn kihong ehu rihng ni tumwomwen oh ehu kehs ni kilinawomwen, oh kapwureiukala nan ahl me ke keidido ie.’ \p \v 29 Eri, Aiseia ahpw patohwanohng Nanmwarki Esekaia, “Iet kilel en dahme pahn pweida: nan sounpar wet oh pil sounpar en mwuri komw pahn sakante wihd en wel kan, oh nan sounpar mwurin mwo komw pahn kakehr padokedi pein omwi wahntuhke oh dolung, oh pil padokedi mwetin wain oh pil sakan kreip kan. \v 30 Eri, me luhwehdi kan nan Suda pahn rasehng tuhke kan me kin kadaridi kalewahr pahn pwehl, oh kapwarehda wa powe. \v 31 Pwe mie aramas pahn luhwehdi nan Serusalem oh pohn Nahna Saion, pwehki KAUN-O ketin kupwurki kapwaiada ire wet.” \p \v 32 “Eri, iet mahsen en KAUN-O duwen nanmwarki lapalap en Asiria: ‘E sohte pahn pedolong nan kahnimw wet; e pil sohte pahn kadarohng arep pwoat powe; sohte sounpei me wa mehn sansar pahn kerendohng limwahn kahnimwet, de pil kapilkipene warawar en mahwen. \v 33 E pahn pwuralahngete nan ahlohte me e keido ie, e sohte pahn pedolong nan kahnimwet. Ngehi, KAUN-O me mahmahsen. \v 34 I pahn apwalih oh doarehla kahnimw wet, pwehki mwarei oh pwehki inowo me I wiahiong ei ladu Depit.’” \p \v 35 Eri, nipwongohte, tohnleng en KAUN-O men ahpw pwarodo oh kemehla aramas 185,000 nan kahnimpwal en mehn Asiria ko. Ni eh rahnpeseng, koaruhsie engiengpene melahr. \v 36 Eri, Senakerip, nanmwarki lapalap en Asiria, ahpw ketiketlahng Ninipe. \v 37 Rahn ehu, nindokon eh wiewia eh kaudok nan tehnpesen eh koht Nisrok, sapwellime pwutak riemen, Adramelek oh Sareser, ahpw kemehla ih. Ira ahpw tangalahng nan sapwen Ararat. Sapwellime pwutak Esaradon ahpw kesepwilda wiliandi. \c 20 \s1 Esekaia Luhmwuhmwda oh Pwurehng Mwahula \r (Aiseia 38.1-8, 21-22; 2 Kronikel 32.24-26) \p \v 1 Ni ahnsowo me Nanmwarki Esekaia ketin luhmwuhmwda oh kerenieng sipalla, soukohp Aiseia nein Eimwos, ahpw patohla pwehn tuhwong oh patohwanohng, “KAUN-O mahsanihong komwi, me komwi en koasoanehdi mehkoaros, pwe komwi sohte pahn mwahula. Komwi onopadahng omwi pahn sipalla.” \p \v 2 Esekaia eri sohpeiong nin dihdo oh kasakas, patohwan, \v 3 “Maing, KAUN, komw tamanda me I kin papah komwi ni loalopwoat oh mehlel oh I kin songosong kapwaiada mehkoaros me komwi kin ketin kupwurki I en wia.” E ahpw tepida sengiseng kowahlap. \p \v 4 Aiseia eri mweselsang rehn namwarkio, ahpw mwohn eh pahn daulihala nanwerengen kelen tehnpaso, KAUN-O ahpw ketin mahsanihong \v 5 en pwurala rehn Esekaia, kaunen sapwellimen KAUN-O aramas akan, oh patohwanohng, “Ngehi, KAUN-O, Koht en omwi pahpa kahlap Depit, rongehr omwi kapakap oh kilangehr pilen mesomw. I pahn kamwahwihkomwihla, oh mwurin rahn siluh komw pahn ketila nan Tehnpas Sarawio. \v 6 I pahn mweidohng komwi en pil momourki erein sounpar eisek limau. I pahn kapitkomwihla oh kahnimw Serusalem sang nanmwarki lapalap en Asiria. I pahn doarehla kahnimw wet, pwehki pein kawahupei oh pwehki inou me I wiahiong nei ladu Depit.” \p \v 7 Aiseia eri patohwanohng sawasepen nanmwarkio kan re en kapasaiong ni en nanmwarkio mpwoso wini ehu me wiawihda sang ni wahntuhke pik, e ahpw pahn mwahula. \v 8 Nanmwarki Esekaia eri keinemwe, “Ia kilel me pahn kadehdehda me KAUN-O pahn ketin kamwahwihiehla oh mwurin rahn siluh I pahn kak patohla nan Tehnpas Sarawio?” \p \v 9 Aiseia eri sapeng, patohwan, “KAUN-O pahn ketikihong komwi kilel en kadehdehda me e pahn ketin kapwaiada sapwellime inou. Eri, komw kupwurki mwetehn me mi pohn kehndakeo en wiahla kahk eisek mwowe de kahk eisek mwuri?” \p \v 10 Esekaia eri sapeng, mahsanih, “E mengeiong mwetehn en wiahla kahk eisek mwowe! Eri, komw wia pwehn wiahla kahk eisek mwuri.” \p \v 11 Aiseia eri kapakapohng KAUN-O, KAUN-O ahpw ketin kupwurehda mweteo en wiahla kahk eisek mwuri pohn kehndake me Nanmwarki Ahas ketin kauwada. \s1 Meninkeder kei sang Papilon \r (Aiseia 39.1-8) \p \v 12 Ni ahnsowo nanmwarkien Papilon, Merodak Paladan, nein Paladan, ahpw karongehda me Nanmwarki Esekaia ketin luhmwuhmwdahr, e ahpw kadaralahng kisinlikou ehu iangahki kisakis. \v 13 Esekaia eri kasamwo meninkeder ko oh kasalehiong irail duwen eh kepwehpwe—sapwellime silper oh kohl, sapwellime mehn doal mwenge kan oh lehn wai kan, oh sapwellime dipwisoun mahwen kan. Sohte mehkot nan wasahn sapwellime perehn nekinek de wasa kis nan sapwellime wehi me e sohte kasalehiong irail. \v 14 Soukohp Aiseia ahpw patohla rehn Nanmwarki Esekaia oh patohwan idek reh, “Aramas pwukat patohsang ia oh dahme re patohwanohng komwi?” \p Esekaia ahpw sapeng, mahsanih, “Re kohsang nan sahpw ehu me inenen doh, sang Papilonia.” \p \v 15 “Dahme re patohwan nan tehnpaso?” \p “Re kilang soahng koaros. Sohte mehkot nan perehn nekineko me I sohte kasalehiong irail.” \p \v 16 Aiseia eri patohwanohng nanmwarkio, “KAUN-O Wasa Lapalap ketin mahsanih me \v 17 ahnsou ehu kohkohdo me mehkoaros nan tehnpesomwi, mehkoaros me omwi pahpa kahlap ako nekinekid lel rahnwet, pahn wisiklahng Papilonia. Sohte mehkot pahn luhwe.\x - \xo 20:17 \xo*\xt 2 Nan. 24.13; 2 Kron. 36.10.\xt*\x* \v 18 Ekei uhdahn sapwellimomwi seri kan pahn wisiksang oh lekasang wusolarail kan pwe re en kin papah nan tehnpas en nanmwarkien Papilonia.”\x - \xo 20:18 \xo*\xt 2 Nan. 24.14-15; Dan. 1.1-7.\xt*\x* \p \v 19 Nanmwarki Esekaia mwahngih me met wehwehki meleilei pahn mie oh saledeksang apwal nindokon sapwellime ieias, e ahpw sapeng mahsanih, “Rohng me komwi ahpwtehn patohwanohng ie sang rehn KAUN-O, me inenen mwahu.” \s1 Imwilahn Mwehin Esekaia \r (2 Kronikel 32.32-33) \p \v 20 Mehkoaros me Nanmwarki Esekaia wiadahr, sapwellime wiewia kommwad akan, oh duwen eh ketin kauwada wasahn nahk pihl ehu oh weirada warawar loal ehu pahn pwehl pwe pihlo en tang loale kolahng nan kahnimwo, koaros ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. \v 21 Esekaia sipalla, oh sapwellime pwutak Manase me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \c 21 \s1 Manase Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 33.1-20) \p \v 1 Manase sounpar eisek riau ni eh wiahla nanmwarkien Suda, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar limeisek limau. Eh nohno iei Epsipa. \v 2 E kahlemengih tiahk saut en wehi kan me KAUN-O ketin koakoahsang nan wehi kan nindokon sapwellime aramas akan ar kohkolahng wasao, Manase wiahda dihp ong KAUN-O.\x - \xo 21:2 \xo*\xt Ser. 15.4.\xt*\x* \v 3 E pwurehng onehda sapahl wasahn kaudok en me rotorot me seme Esekaia kamwomwalahr; e kauwada pei sarawi kei wasahn kaudokiong Paal oh wiahda sansal en koht lih Asera, duwehte me Eihap, nanmwarkien Israel wiadahr. Manase pil kin pwongih usu kan. \v 4 E kauwada pei sarawien me rotorot akan nan Tehnpas Sarawio, wasa me KAUN-O ketin mahsanih aramas en kin kaudokiong ih ie.\x - \xo 21:4 \xo*\xt 2 Sam. 7.13.\xt*\x* \v 5 E kauwada pei sarawi kei mehn kaudokiong usu kan nan kehl riau en Tehnpaso. \v 6 E wiahkihla meirong isihs sapwellime pwutak. E kin ketin wia tiahk en wunahni oh akmanaman, oh kin rapahki kaweid rehn sounkosetipw kan oh sounkatieni kan. E wiahda dihp lapalap ong KAUN-O oh kahredahr sapwellime engieng. \v 7 E ketikihdiong sansal en koht lih Asera nan Tehnpas Sarawio, wasa me KAUN-O mahsanihong Depit oh sapwellime pwutak Solomon: “Wasaht nan Serusalem, nan Tehnpas wet, iei wasa me I piladahr sang nan kadaudok eisek riaun Israel me aramas akan pahn kin wia ie ar kaudok ong ie.\x - \xo 21:7 \xo*\xt 1 Nan. 9.3-5; 2 Kron. 7.12-18.\xt*\x* \v 8 Oh ma mehn Israel pahn peikiong ei koasoandi oh kapwaiada Kosonnedo unsek me nei ladu Moses kihong irail, eri I sohte pahn mweidohng irail en pekeussang nan sahpwo me I kihongehr arail pahpa kahlap ako.” \v 9 Ahpw mehn Suda sohte peikiong KAUN-O, oh Manase kahrehiong irail en wiahda dihp me laudsang dihp me wehi kan me KAUN-O ketin koakoahsang nindokon sapwellime aramas akan ar kokohlahng wasao wiadahr. \p \v 10 Mahsen en KAUN-O sang sapwellime ladu soukohp kan mahsanih, \v 11 “Nanmwarki Manase wiadahr soahng saut pwukat, soahng me suwedsang dahme mehn Kenan wiadahr; oh nah dikedik en eni kan kahrehiongehr mehn Israel nan dihp. \v 12 Eri ngehi KAUN-O, Koht en Israel, pahn ketikihdo kahpwal pohn Serusalem oh Suda, oh koaros me pahn rong pahn pwuriamweila kowahlap. \v 13 I pahn kaloke Serusalem duwehte me I wiahiongehr Sameria, duwehte me I wiahiong Eihap, nanmwarkien Israel, oh kadaudoke kan. I pahn kamwakelehsang tohn Serusalem, kamwakelehda duwehte dahl ehu me kin kamwakelda oh wekidekdi. \v 14 I pahn kesehla aramas akan me pahn luhwehdi, oh pangiraillahng rehn arail imwintihti kan, me pahn kaloweiraildi oh kauwehla sapwarailo. \v 15 I pahn wiahiong met nei aramas akan pwehki arail wiadahr dihp ong ie oh kahredahr ei engieng sang ni ahnsou me arail pahpa kahlap ako patodohr sang Isip lel rahnwet.” \p \v 16 Manase kemelahr aramas mwakelekel tohto kahredahr nta eh pwilipwil pohn ahl en Serusalem; e wiadahr met kapatahiong eh kahrehiong mehn Suda nan dipen pwongih dikedik en eni oh kahrehiong arail wiahda dihp ong KAUN-O. \p \v 17 Mehkoaros me Manase wiadahr, iangahki dipe kan, ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. \v 18 Manase sipalla oh seridi nan mwetuwel en nan tehnpaso, mwetuwel en Ussa, oh sapwellime pwutak Amon me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Amon Nanmwarkien Suda \p \v 19 Amon sounpar rieisek riau ni ahnsou me e wiahla nanmwarkien Suda, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar riau. Eh nohno iei Mesullemed, nein Arus serepein mehn kahnimw Sotpa. \v 20 Duwehte seme Manase, e wiahda dihp ong KAUN-O; \v 21 e kalamangih mwekid kan en semeo, oh e kin pwongih dikedik en eni kan me semeo kin pwongih. \v 22 E soikala KAUN-O, Koht en eh pahpa kahlap ako, oh sapeikiong sapwellimen KAUN-O kosonned kan. \p \v 23 Sapwellimen Amon lapalap akan wiahda koasoandien uhwong oh kemehla nan tehnpaso. \v 24 Mehn Suda kemehla aramas ako me kemehla Amon oh wiahkihla nanmwarki sapwellime pwutak Sosaia. \p \v 25 Mehkoaros me Amon wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. \v 26 Amon seridi nan sousou me mi nan mwetuwel en Ussa, oh sapwellime pwutak Sosaia me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \c 22 \s1 Sosaia Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 34.1-2) \p \v 1 Sosaia sounpar waluh ni eh kesepwilda nanmwarkien Suda; oh e wia nanmwarki erein sounpar silihsek ehu nan Serusalem. Eden sapwellime nohno, iei Sedida, nein Adaia mehn kahnimw Poskad.\x - \xo 22:1 \xo*\xt Ser. 3.6.\xt*\x* \v 2 Sosaia ketin wiahda mehkoaros me kin kaparanda kupwuren KAUN-O, oh ketin kalamangih sapwellime pahpa kahlap Depit oh peikiong sapwellimen Koht kosonned akan koaros. \s1 Pwuhken Kosonnedo Dierekda \r (2 Kronikel 34.8-28) \p \v 3 Ni kaieisek waluhn eh mwehi, Sosaia ketin poaronelahng nan Tehnpas Sarawio sounnting en tehnpese, Sapan, nein Asalaia, eh pahpa kahlap Mesullam, e mahsanihong, \v 4 “Kohwei rehn Samworo Lapalap Ilkaia oh padahkihong en kapepeseng mwohni silper me wisikdohng nan Tehnpas Sarawio, me silepen wenihmwen tehnpaso alesang rehn aramas akan, \v 5 oh en kohieng me kin apwalih tohndoadoahk kan en Tehnpaso, pwe en pwainki irail kan me onohne sapahl tehnpaso: \v 6 kapinte kan, sunkou ihmw kan, sounwia takai kan; oh en pwainkihda tuhke oh takai mehn wia doadoahko. \v 7 Ohl akan me wie apwahpwalih doadoahko me likilik mehlel, kahrehda sohte anahnepen aramas en dawih mwohni ko me re ale.” \x - \xo 22:7 \xo*\xt 2 Nan. 12.15.\xt*\x* \p \v 8 Eri, Sapan padahkihong Ilkaia mahsen en nanmwarkio, oh Ilkaia ahpw padahkihong me e diaradahr \bk Pwuhken Kosonnedo \bk* nan Tehnpas Sarawio. E ahpw ketikihong Sapan pwe en wadek. \v 9 Sapan eri pwurala pwe en pakairkihong nanmwarkio duwen sapwellime ko ar kapwaiada mehkoaros, kapepesang mwohni silper ko me mi nan Tehnpas Sarawio, oh duwen ar kihong mwohni ko me kin apwalih tohndoadoahk ko. \v 10 Sapan ahpw pil patohwanohng pwuhko; e ahpw wadekada mwohn nanmwarkio. \p \v 11 Ni nanmwarkio eh karongehda audepen \bk Pwuhken Kosonnedo\bk*, e ahpw ketin tehrpeseng sapwellime likou ko, uwen sapwellime nsensuwed. \v 12 E ahpw poaronlahng Ilkaia, Sapan, oh nah pwutak Ahikam, Akpor, nein Maikaia, oh Asaia, sounsawas en nanmwarki, \v 13 pwe re en patohla oh esehdo kupwur en KAUN-O ong ih, oh ong mehn Suda koaros, duwen mahsen kan en nan pwuhk wet me ahpwtehn dierekda. E ahpw pil mahsanih, “Engieng en KAUN-O ong kitail me inenen laud, pwehki atail pahpa kahlap ko ar sohte peikiong mahsen kan en nan pwuhk wet, oh sohte kapwaiada mehkoaros me koasoandier loale.” \p \v 14 Ilkaia ahpw kohla, iangahki Sapan, Ahikam, Akpor, oh Asaia, rehn soukohp lih men, ede Ulda, me kin kousoan palikapi en Serusalem. (Eh pwoudo, Sallum, nein Tikpa, eh pahpa kahlap Aras, iei me kin apwalih wasahn likoun nan Tehnpas Sarawio.) Irail eri koasoiaiong liho duwen me wiawihero. \v 15 Liho eri ndaiong irail re en pwurala rehn nanmwarkio oh padahkihong \v 16 me iet mahsen en KAUN-O: “I pahn kalokehki paisuwed Serusalem oh towe kan koaros, soangen paisuwed me nanmwarkio ketin wadekadahr nan pwuhko. \v 17 Irail keseielahr oh wiahiong meirong koht teikan; iei me ei engieng inenen laud pohn Serusalem iangahki towe kan, oh sohte pahn meleileidi. \v 18 A ong nanmwarkio, iet me ngehi, KAUN-O, Koht en Israel, mahsanih: ke rongehr audepen pwuhko, \v 19 oh kolulahr oh aktikitiklahr mwohn silangi, ke tehrpesengehr omw likou kan oh sengiseng ni omw rong duwen dahme I pahn kalokehki Serusalem oh towe kan. I pahn kamwomwala douluhl, oh aramas akan pahn kin doadoahngki eden wasao pwe re en kin keriahkihla ar imwintihti kan. Ahpw I karongeier omw kapakap. \v 20 Ihme ke sohte pahn kilang kalokolok kan me I pahn kadaridiong pohn Serusalem—ke pahn mehla ni popohl.” \p Irail eri pwurala rehn Nanmwarki Sosaia, wa pakair wet. \c 23 \s1 Sosaia Kauwehla Kaudok en me Rotorot akan \r (2 Kronikel 34.3-7,29-33) \p \v 1 Nanmwarki Sosaia poaronlahng kaunen Suda oh Serusalem pwe koaros en pokonpene. \v 2 Re ahpw wiahkihteieu ketidahla nan Tehnpas Sarawio, iangahki samworo ko oh soukohp ako, oh pil tohn Serusalem koaros, me semwehmwe oh me kepwehpwe. Nanmwarkio eri wadekohng irail mahsen koaros en pwuken inowo me dierekda nan Tehnpas Sarawio. \v 3 Nanmwarki ahpw ketida pohn mwoale, ketin wiahda inou mwohn KAUN-O me e pahn kin peikiong oh kapwaiada sapwellime kosonned akan oh koasoandi kan sang nan kapehde oh ngene unsek. Ih duwen eh pahn ketin kapwaiada audepen inoun pwuhk wet. Aramas ako koaruhsie ahpw iang wiahda inou wet. \p \v 4 Mwuhr, Sosaia ahpw ketin mahsanih pwe Samworo Lapalap Ilkaia, oh samworo teikan, oh pil silepen wenihmwen Tehnpas Sarawio, re en kesehsang nan Tehnpaso mehn kaudokiong Paal, ong koht lih Asera, oh ong usu kan. Nanmwarkio ahpw isikala koaruhsie likin Serusalem limwahn Wahun Kidron; e ahpw mahsanih pwe pehs ko en wisiklahng Pedel.\x - \xo 23:4 \xo*\xt 2 Nan. 21.3; 2 Kron. 33.3.\xt*\x* \v 5 E pil ketin kasohrehla samworo likamw akan me nanmwarkien Suda kan ketin kasapwilada mahso pwe re en kin wia meirong ni arail pei sarawi kan nan kahnimw en Suda kan oh ni arail wasa sarawi kan limwahn Serusalem—samworo koaros me kin meirongohng Paal, ong ketipin, maram, oh usu kan. \v 6 E pil ketikihsang uhr pwoat me kasarawihong koht lih Asera nan Tehnpas Sarawio, ketikilahng likin kahnimwo nan Wahun Kidron, isikala, oh sukpene pehs ko lao wiahla pwelpar; e ahpw ketikihda pehs ko oh kamwarakseli pohn sousou ko. \v 7 E kauwehla wasahn kousoan en ohl oh lih me kin netiki paliwararail \f j \fr 23:7 \fr*\fk OHL OH LIH ME KIN NETIKI PALIWARARAIL: \fk*\ft Aramas pwukat kin netikihla paliwararail ni arail kaudokiong koht en kaparaparala kan.\ft*\f* me mi nan Tehnpas Sarawio. (Ih wasa me lih akan kin dehkada ie likoun kaudok ong Asera.) \v 8 E ketin kapokonepene samworo koaros sang kahnimw kan en Suda, oh ketin kamwamwalihala arail pei sarawi kan wasa koaros nan sahpwo. E pil ketin kauwehla wasahn kaudokiong dikedik en kuht kan me mi paliepeng en ewen kelen kahnimwo, limwahn ewen kehlo me Sosua, kepinahn kahnimwo, kauwada. \v 9 Samworo pwukat sohte kin mweimweiong re en iang papah nan Tehnpas Sarawio, ahpw re kak iang samworo ko tungoale pilawa sohte doal ihs. \p \v 10 Nanmwarki Sosaia pil ketin kauwehla en mehn liki ar wasahn kaudok me adaneki Doped, me mi nan Wahun Innom, pwe aramas en dehr kin meirongkihong Molek neirail pwutak de serepein nin duwen meirong isihs.\x - \xo 23:10 \xo*\xt Ser. 7.31; 19.1-6; 32.35; b Lip. 18.21.\xt*\x* \v 11 E pil ketikihsang oahs ako me nanmwarkien Suda kan kasarawihong ni wiepen kaudokohng ketipin, oh isikala wararail werennansapw akan me re kin doadoahngki nan meirong wet. (Dipwisou pwukat kin nekinek likin Tehnpas Sarawio, limwahn kehlo, sohte dohsang wasa me Nadan Melek kin kousoan ie, iei ih kaun lapalap emen.) \v 12 Sosaia pil ketin kauwehla pei sarawi kan me nanmwarkien Suda ko ketin kauwada mahs pohn palangk en tehnpesen nanmwarki, pohnangin sapwellimen Nanmwarki Ahas pere, oh pil pei sarawi kan me Nanmwarki Manase koasoanediong nan kehl riau en Tehnpas Sarawio. Ih eri ketin sukpene lao pisetikpene; e ahpw kamwarakpeseng nan Wahun Kidron.\x - \xo 23:12 \xo*\xt 2 Nan. 21.5; 2 Kron. 33.5.\xt*\x* \v 13 Sosaia pil kamwamwahlihala wasahn kaudok kan me Nanmwarki Solomon ketin kauwada ni palimesehn Serusalem, palieir en Nahnahn Olip,\f k \fr 23:13 \fr*\fk NAHNAHN OLIP: \fk*\ft Nan pwuhk wet ni mahsen en Ipru nahna wet adaneki “Nahnahn Kamwomwala” de “Nahnahn Dihp.”\ft*\f* e wiahkihla wasahn kaudok ong dikedik en eni saut kan—Asdarde, koht lih en Saidon; Kemos, koht en Mohap; oh Molek, koht en Ammon.\x - \xo 23:13 \xo*\xt 1 Nan. 11.7.\xt*\x* \v 14 Nanmwarki Sosaia pil ketin karangkehdi uhr takai ko oh pelepeseng uhr tuhkeo me kasarawihong koht lih Asera; e ahpw ketin kadirehkihla tihn aramas wasao ko. \p \v 15 Nan Pedel, Sosaia kauwehla wasahn kaudok me Nanmwarki Seropoham, nein Nepat, wiahda; Seropoham iei ih nanmwarki me kahrehiong Israel nan dihp mahso. Sosaia pil kauwehla pei sarawi wasao, oh sukpene takai ko lao pisetikpene duwehte pwelpar; e pil isikala uhr sarawio me kasarawihong ar mehn kaudokiong Asera.\x - \xo 23:15 \xo*\xt 1 Nan. 12.33.\xt*\x* \v 16 Eri, ni Sosaia eh mahmahsenseli e ahpw mahsanihada sousou kei pohn dohl ehu; e ahpw ketin kadarala aramas pwe re en kihsang tihn aramas ko loale oh isikala pohn ar pei sarawio. Ih duwen met e ketin kamwamwahlihala pei sarawio oh kapwaiada mahsen en soukohpo me kohpada mepwukat mahso, ahnsoun sarawi ehu ni Nanmwarki Seropoham eh ketida limwahn pei sarawio. A ni Nanmwarki Sosaia mahsanihada sousoun soukohpo me kohpadahr mepwukat,\x - \xo 23:16 \xo*\xt 1 Nan. 13.2.\xt*\x* \v 17 e ahpw keinemwe, “Sousoun ihs mwo?” \p A tohn Pedel ahpw sapeng, patohwan, “Iei sousoun soukohpo me ketido sang Suda oh kohpada mehkoaros me komw ketin wiahiong pei sarawiet.”\x - \xo 23:17 \xo*\xt 1 Nan. 13.30-32.\xt*\x* \p \v 18 Sosaia eri mahsanih, “Eri, kumwail pweisang, kumwail dehr sair tih kan.” \p Kahrehda re sohte sair tih kan oh pil tihn soukohp me ketido sang Sameria. \p \v 19 Eri, nan kahnimw kan koaros Nanmwarki Sosaia ketin kauwehla wasahn kaudok koaros en mehn liki me nanmwarkien Israel kan ketin kauwada mahso oh kahngiangikidahr KAUN-O. E ketin wiahiong wasa pwukat soahngohte me e ketin wiahiong Pedel. \v 20 E ahpw ketin kemehla samworo koaros en wasahn kaudok pwuko pohn ar pei sarawi kan, oh pil ketin isikala tihn aramas powe. Ih eri sapahllahng Serusalem. \s1 Sosaia Wia Sarawien Pahsohpa \r (2 Kronikel 35.1-19) \p \v 21 Nanmwarki Sosaia eri mahsanihong aramas akan re en kapwaiada sarawien Pahsohpa ong KAUN-O, ar Koht, nin duwen me koasoandier nan pwuken inowo. \v 22 Sohte nanmwarkien Israel de Suda emen me wiahda sarawien Pahsopha duwehte sarawien Pahsohpa wet, sang ni ahnsou me sounkopwung ko kin kakaun mehn Israel ko. \v 23 Ahpw ni kaeisek waluhn sounpar en mwehin Sosaia, Pahsohpa wet inenen pweida nan Sarusalem. \s1 Wekidekla Teikan me Sosaia Wiahda \p \v 24 Nanmwarki Sosaia ahpw pil ketin kasohrehla sounkosetipw kan oh sounwunani kan, oh sansal en koht kan oh dikedik en eni kan, oh tiahk kanamenek koaros me sansal nan sapwen Suda oh nan Serusalem, pwe en kak kapwaiada kosonned ako me ntinting nan pwuhk me Samworo Lapalap Ilkaia diarada nan Tehnpas Sarawio. \v 25 Sohte nanmwarki men mwowe me peikiong KAUN-O duwehte Sosaia, sang ni kupwur unsek, ngene unsek, oh kehl unsek, oh peikiong Kosonned en Moseso; pil sohte emen mwuri me duwehte. \p \v 26 Ahpw KAUN-O sohte ketin kemeleileidi sapwellime engieng; pwe e ketin dadaurete ong wehin Suda, pwehki wiewia sapwung kan koaros me Nanmwarki Manase ketin wiadahr. \v 27 Iei me KAUN-O ketin mahsanihki, “I pahn wiahiong Suda soahng me I wiahiong Israel: I pahn kasohrehsang aramas en Suda mwohn silangi, I pahn kesehla Serusalem, kahnimwo me I piladahr, oh Tehnpas Sarawio, oh pil wasa me I koasoanehdi me aramas pahn kin meirongohng ie ie.” \s1 Imwilahn Mwehin Sosaia \r (2 Kronikel 35.20—36.1) \p \v 28 Wiewia teikan koaros me Nanmwarki Sosaia ketin wiahda ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. \v 29 Ni mwehin Sosaia, iei ansou me Parao Neko, nanmwarkien Isip, ketilahng ni Pillap Iupreitis, pwe en ketin sewese nanmwarkien Asiria. Nanmwarki Sosaia ahpw ketila mahweniong, oh ni ara tuhpene nan Mekiddo, sounpeien Isip ko kemehla Sosaia nan mahweno. \v 30 Sapwellimen Sosaia lapalap ako eri kidahng kahlepeo pohn werennansapw pwoat oh walahng Serusalem. Re ahpw sarepedi nan sousoun nanmwarki kan. \p Mehn Suda ko eri kasapwilada Soahas, sapwellimen Sosaia pwutak oh keiehdi pwehn wiahla nanmwarki. \s1 Soahas Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 36.2-4) \p \v 31 Soahas sounpar rieisek siluh ni eh wiahla nanmwarkien Suda, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpwong siluh. Eh nohno iei Amudal, nein Seremaia serepein, mehn kahnimw Lipna. \v 32 E kalamangih karasepen eh pahpa kahlap ako, e wiahda dihp ong KAUN-O. \v 33 Sapwellime mwehi imwisekla ni ahnsou me Neko, nanmwarkien Isip salihedi oh ketikilahng Ripla, nan sapwen Amad, oh itonehng Suda en wiahkihla eh nohpwei paun en silper 7,500 oh paun en kohl 75. \v 34 Nanmwarki Neko kasapwilada Elaiakim, nein Sosaia, en wiliandi semeo oh uhd wiahla nanmwarkien Suda, oh wekidala mware ong Sehoiakim. Nanmwarki Neko ketikilahng Soahas nan Isip, e ahpw sipalla wasao.\x - \xo 23:34 \xo*\xt Ser. 22.11-12.\xt*\x* \s1 Sehoiakim Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 36.5-8) \p \v 35 Nanmwarki Sehoiakim ketin rikada daksis sang ni apalien pai en aramas akan, pwehn kak rikada uwen nohpwei me nanmwarkien Isip ketin kilelehdi. \p \v 36 Sehoiakim sounpar rieisek limau ni ahnsou me e wiahla nanmwarkien Suda, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar eisek ehu. Eh nohno iei Sepida, nein Pedaia serepein, mehn kahnimw Ruma.\x - \xo 23:36 \xo*\xt Ser. 22.18-19; 26.1-6; 35.1-19.\xt*\x* \v 37 E kalamangih karasepen eh pahpa kahlap ako, Sehoiakim wiahda dihp ong KAUN-O. \c 24 \p \v 1 Nindokon Sehoiakim eh wiewia nanmwarki, Nepukadnesar, nanmwarkien Papilon ahpw mahweniong Suda, oh erein sounpar siluh Sehoiakim idihdohng en wiahki Nepukadnesar eh kaun oh peikiong; mwuhr, e ahpw pelianda.\x - \xo 24:1 \xo*\xt Ser. 25.1-38; Dan. 1.1-2.\xt*\x* \v 2 KAUN-O eri ketin kadarala mehn Papilonia, mehn Siria, oh mehn Ammon, pwe re en mahweniong Sehoiakim oh kamwomwala Suda, nin duwen me KAUN-O ketin mahsanihong sapwellime ladu soukohp ko me e pahn ketin wia. \v 3 Met pweida sang ni sapwellimen Koht koasoandi, pwehn kasohrehla mehn Suda sang mwohn silangi pwehki dihp koaros me Nanmwarki Manase wiadahr, \v 4 ahpw mehlel pwehki aramas mwakelekel koaros me e kemelahr. KAUN-O sohte kak kupwurmahkohng Manase pwehki dihpo. \p \v 5 Mehkoaros me Sehoiakim wiadahr ntinting nan \bk Pwuhken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. \v 6 Sehoiakim sipalla, oh sapwellime pwutak Sehoiakin me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \p \v 7 Nanmwarkien Isip oh sapwellime karis sohla pwurehng mwekidsang nan Isip, pwehki nanmwarkien Papilonia eh uhd sapwellimanikihla manaman pohn sahpw ako koaros me uhdahn sapwen Isip, sang Pillap Iupreitis kolahng paliepeng en irepen Isip. \s1 Sehoiakin Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 36.9-10) \p \v 8 Sehoiakin sounpar eisek waluh ni ahnsou me e wiahla nanmwarkien Suda; e ahpw ketin kakaun nan Serusalem erein sounpwong siluh. Eh nohno mwarenki Nehusda, nein Elnadan, mehn Serusalem. \v 9 Sehoiakin ahpw wiahda me sapwung mwohn silangin KAUN-O, duwehte semeo. \p \v 10 Ni ahnsowo, karis en sounpeien Papilonia, me sapwellimen Nanmwarki Nepukadnesar lapalap akan kaunda, pwarodo oh kapilpene Serusalem. \v 11 Pein Nepukadnesar ketido Serusalem nindokon sapwellime sounpei ko ar mahmahweniong wasao. \v 12 Eri, Nanmwarki Sehoiakin ahpw ketieila oh ketin peki mahk rehn nanmwarkien Papilonia, iangahki ine, sapwellime pwutak ko, oh sapwellime lapalap akan, oh pil lapalap akan en nan tehnpeseo. Eri, ni kawaluhn sounpar en sapwellime mwehi, Nepukadnesar ahpw ketin salihedi Sehoiakin;\x - \xo 24:12 \xo*\xt Ser. 22.24-30; 24.1-10; 29.1-2.\xt*\x* \v 13 e ahpw ketikihsang kepwe kesempwal koaros en Tehnpas Sarawio oh dipwisou kesempwal en tehnpas en nanmwarkio. Nin duwen KAUN-O eh ketin kohpadahro, Nepukadnesar pil ketin kauwehla dahl kohl koaros me Nanmwarki Solomon ketin wiadahng Tehnpas Sarawio. \v 14 E ahpw ketin salihedi oh ketikihda tohn Serusalem koaros, soupeidi oh soumas koaros, irail koaros me 10,000, iangahki sounwia mete oh tohndoadoahk koahiek koaros; ihte me luhwehdi, soangen aramas me keieu semwehmwe kan. \p \v 15 Nepukadnesar eri ketin salihalahng Sehoiakin nan Papilon, iangahki eh nohno, eh pwoud kan, sapwellime soumas akan, oh pil aramas kesempwal koaros en sahpwo.\x - \xo 24:15 \xo*\xt Esek. 17.12.\xt*\x* \v 16 E pil ketin salihalahng Papilonia ohl kepwehpwe koaros, irail me 7,000, oh sounwia mete oh tohndoadoahk koahiek 1,000; irail koaros me kehlail oh kakohng iang mahwen. \p \v 17 Nepukadnesar ahpw ketin kasapwilada Madanaia, rien semen Sehoiakin, pwe en wiliandi Sehoiakin oh wiahla nanmwarkien Suda; e ahpw ketikihong mware Sedekaia.\x - \xo 24:17 \xo*\xt Ser. 37.1; Esek. 17.13.\xt*\x* \s1 Sedekaia Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 36.11—12; Seremaia 52.1-3a) \p \v 18 Sedekaia sounpar rieisek ehu ahnsou me e kesepwilda wiahla nanmwarki; e ahpw ketin kakaun nan Serusalem erein sounpar eisek ehu. Mwaren eh nohno Amudal, nein Seremaia, mehn kahnimw Lipna. \x - \xo 24:18 \xo*\xt Ser. 27.1-22;28.1-17.\xt*\x* \v 19 Nanmwarki Sedekaia ahpw wiahda me sapwung mwohn silangin KAUN-O, duwehte Nanmwarki Sehoiakim. \v 20 Tohn Serusalem oh Suda pwon eri kahngiangihada KAUN-O, me kahrehda e ketin keseirailla sang mwohn silangi.\x - \xo 24:20 \xo*\xt Esek. 17.15.\xt*\x* \c 25 \s1 Pwupwulahn Serusalem \r (2 Kronikel 36.13-21; Seremaia 52.3b-11) \p \v 1 Eri, Sedekaia pelianda Nepukadnesar, nanmwarkien Papilonia. Ihme ni kaduwaun sounpar en mwehin Sedekaia, ni kaeisek en sounpwong, oh ni kaeisek en rahn, Nepukadnesar, iangahki sapwellime karis en sounpei unsek, ahpw ketido Serusalem oh ketin kapilkipene sapwellime karis oh ketin weirada warawar kapilpene kahnimwo.\x - \xo 25:1 \xo*\xt Ser. 21.1-10; 34.1-5; Esek. 24.2.\xt*\x* \v 2 Re ahpw kahpwalihala kahnimwo, kapikapil lel ni kaeisek ehun sounpar en mwehin Nanmwarki Sedekaia. \v 3 Ni kapahieun sounpwong en sounparo, ni kaduwaun rahn, ni ahnsou me lehk lapalap inenen uklahr nan kahnimwo oh kisin mwenge ong aramas koaros rosalahr, \v 4 wasa kis ni kelen kahnimwo ahpw langada. Mehndahte ma sounpeien Papilonia kapikapil kahnimwo, a sounpei ko koaros tangeisang loale nipwongo, keid limwahn en nanmwarkio eh mwetuwel ni wehnimw ehu nanpwungen kehl riau, kolahng Wahun Sordan.\x - \xo 25:4 \xo*\xt Esek. 33.21.\xt*\x* \v 5 Sounpeien Papilonia ko ahpw pwakih Sedekaia oh koanoahdi nan wasa patapat limwahn Seriko; sapwellime sounpei ko koaros ahpw kesehla oh tangasang. \v 6 Sedekaia eri lohdi oh wisikdohng mwohn Nanmwarki Nepukadnesar nan kahnimw Ripla, wasa e ketin ale ie kopwung laud. \v 7 Sapwellimen Sedekaia pwutak ko ahpw kamakamala mwohn silangi; pwoaren silangi ko ahpw pwedipwedsang, oh e ahpw kohieng nan selipe oh wisikda kolahng Papilon.\x - \xo 25:7 \xo*\xt Esek. 12.13.\xt*\x* \s1 Ohlahn Tehnpas Sarawio \r (Seremaia 52.12-33) \p \v 8 Ni kalimaun sounpwong, ni kaisuhwen rahn, ni kaeisek duwaun sounpar en mwehin Nanmwarki Nepukadnesar, Nepusaradan, sapwellimen nanmwarki sounkaweid oh kaun lapalap en sapwellime karis en sounpei, ahpw pedolong nan Serusalem. \v 9 E isikala Tehnpas Sarawio, tehnpas en nanmwarkio, oh imwen aramas lapalap koaros nan Serusalem.\x - \xo 25:9 \xo*\xt 1 Nan. 9.8.\xt*\x* \v 10 Karis en sounpei ko ahpw karangkpeseng kelen kahnimw ko. \v 11 Eri, Nepusaradan ahpw kalipelahng Papilonia luhwen tohn kahnimwo, irail me tangalahng rehn mehn Papilonia mahso, oh pil luhwen tohndoadoahk koahiek kan. \v 12 Ihte me e mweidohng en luhwehdi: aramas me keieu semwehmwe kan, me sohte sapwarail, pwe re en koadoahkih mwetin wain kan oh wia soangen doadoahk teikan. \p \v 13 Mehn Papilonia ko eri lupukpene uhr prons en Tehnpas Sarawio, iangahki dewen pihl pronso; re ahpw wahda mete ko walahng Papilon.\x - \xo 25:13 \xo*\xt 1 Nan. 7.15-26; 2 Kron. 3.15-17; b 1 Nan. 7.23-26; 2 Kron. 4.2-5.\xt*\x* \v 14 Re pil wahsang sapwel kan iangahki dewen pehs me kin doadoahk ni wiepen kamwakele pei sarawio, dipwisou ko me kin doadoahkohng ni lamp ako, pwohl me ntahn meirong kin kohieng loale, pwohl me kin doadoahk ni ahnsoun isik warpwohmwau oh pil iangahki dipwisou prons teiko me kin doadoahk nan Tehnpas Sarawio.\x - \xo 25:14 \xo*\xt 1 Nan. 7.45; 2 Kron. 4.16.\xt*\x* \v 15 Re wahsang soahng koaros me wiawihkihda kohl oh silper, iangahki pwohl tikitik ko oh pan ko me mwoalus okohk kin kohieng loale. \v 16 Dipwisou prons koaros me Nanmwarki Solomon wiahiong nan Tehnpas Sarawio—uhr riapwoat, kuruma ko, oh dengk kalaimwuno—me inenen toutou mehlel sohte me kak teneki. \v 17 Uhr riapwoato inenen duwepenehte: uhr ko reireiki piht rieisek isuh, oh prons me mi ni imwi powe, me reireikihda piht pahieu elep; oh mete prons me kapwat pwohmakraneid me pil wiawihsang ni prons me kapil imwin powe en uhr ko. \s1 Mehn Suda ko Kalipilipalahng Papilonia \r (Seremaia 52.24-27) \p \v 18 Nepusaradan, kaunen sounpei ko, ahpw pil salihedi oh wahsang Samworo Lapalap Seraia, oh Sepanaia, keriaun samworo lapalap, oh pil silimen lapalap en Tehnpas Sarawio. \v 19 E pil wahsang nan kahnimwo kaunen sounpeien Suda, oh sapwellimen nanmwarkio sounkaweid limmen, keriaun kaunen sounpei, me kin apwalih doaropwehn karis en sounpei ko, oh pil ohl kesempwal wenehk me dierekda nan kahnimwo. \v 20 Eri, Nepusaradan ahpw kihpene aramas pwukat oh wadohng nanmwarkien Papilonia me ketiket nan kahnimw Ripla, \v 21 nan sapwen Amad. Eri, nanmwarkio ahpw koasoanehdi pwe irail en wowoki oh kamakamala wasao. \p Ih duwen mehn Suda ko ar kalipilipasang nan uhdakarail. \s1 Kedalaia Kepinahn Suda \r (Seremaia 40.7-9; 41.1-3) \p \v 22 Eri, Nepukadnesar, nanmwarkien Papilonia, ahpw ketin kasapwilada Kedalaia, nein Ahikam, eh pahpa kahlap Sapan, pwe en wia kepinahn wehin Suda oh kaunda irail koaros me sohte kalipilipalahng Papilonia.\x - \xo 25:22 \xo*\xt Ser. 40.7-9.\xt*\x* \v 23 Kaunen sounpeien Suda ko iangahki sounpei ko ni ar rong me nanmwarkien Papilonia ketin kasapwilada Kedalaia pwe en kepina, irail koaros ahpw pokonpene Mispa pwe re en tuhwong; iet irail akan: Ismael, nein Nedanaia, Sohanan, nein Karea, Seraia, nein Tanumed, mehn kahnimw Netopa, oh Sesanaia, mehn Maaka. \v 24 Eri, Kedalaia ahpw kapahrek kakehlahda nan kapehd en aramas pwukat, ketihtihki, “Kumwail dehr masak lapalap en mehn Papilonia kan. Kumwail kousoanla nan sahpwet oh papah nanmwarkien Papilonia, eri mehkoaros pahn pweida mwahu rehmwail.” \p \v 25 Ahpw ni keisuhwen sounpwong en sounparo, Ismael, nein Nedanaia, eh pahpa kahlap Elisama, me kisehn nanmwarkien Suda ko, ahpw kahredohng Mispa ohl ehk oh kemehla Kedalaia, iangahki mehn Suhs oh mehn Papilonia kan me mihmi reh wasao.\x - \xo 25:25 \xo*\xt Ser. 41.1-3.\xt*\x* \v 26 Ihme mehn Israel koaros, me lapalap oh tikitik, oh pil kaunen pwihnen sounpei ko, re ahpw mweselsang sahpwo, tangalahng wehin Isip, pwehki ar masakada mehn Papilonia.\x - \xo 25:26 \xo*\xt Ser. 43.5-7.\xt*\x* \s1 Sehoiakin Kapedoisang nan Imweteng \r (Seremaia 52.31-34) \p \v 27 Nan sounpar me Epilmerodak wiahla nanmwarkien Papilonia, e ahpw kasalehda eh kadekohng Sehoiakin, nanmwarkien Suda, ni eh kasaladakala sang nan imweteng. Met wiawiher ni kerieisek isuhwen kaeisek riaun sounpwong en kesilihsek en sounpar mwurin Sehoiakin eh kalipilipala. \v 28 Epilmerodak ahpw kadekohng oh ketikihong ehu mwahr wahu me laudsang me e ketikihong nanmwarki teikan me iangih sensel nan Papilonia. \v 29 Sehoiakin eri mweimweiong en pwuhrsang nan likoun imweteng oh en kin iang konokonot ni sapwellimen nanmwarkio tehpel erein eh mour. \v 30 Pwe nanmwarkio kin ketikihong mehn sawas rahn koaros, e lao mehla.