\id 1KI Pohnpeian Bible \ide UTF-8 \h 1 NANMWARKI KAN \toc1 1 NANMWARKI KAN \toc2 1 NANMWARKI KAN \toc3 1 Nan. \mt1 1 NANMWARKI KAN \is1 Oaralap en Pwuhk wet \ip \bk Keieun Nanmwarki kan\bk*, iei peusepen poadopoad en nanmwarki kan en Israel me tepidahr nan pwuken Samuel Pwuhk wet kak pwalpeseng wiahda irair siluh: 1) Duwen Solomon eh wiliandi Depit nan mwoalen nanmwarkien wehin Israel oh Suda; oh duwen sipallahn Depit. 2) Koasoia duwen mwehin Solomon oh sapwellime wiewia kan. Ahpw mehlel me keieu kesempwal nan mwehio, kokoupen Tehnpas Sarawio nan Serusalem. 3) Koasoia duwen wehio eh pwalpeseng wiahda wehi riau: ehu paliepeng, a ehu palieir; oh poadopoad en nanmwarki kan me kaunda wehi riau pwukat lel ni mwehin Seosopat nanmwarkien Suda oh ni mwehin Ahasaia nanmwarkien Israel. Mwehin nanmwarki riemenet imwisekla ni ahnsou me kereniong sounpar 850 mwohn Krais. \ip Nan pwuhk riau en \bk Nanmwarki Kan \bk* mouren emenemen nanmwarki kin ale tenekpe sang nin duwen eh kin loalopwoatohng Koht; oh pweidahn mouren wehi kin pwilisang ni loalopwoat wet. A tiahk en pwongih dikedik en eni kan oh sapeik ong Koht, iei me kin kahrehiong wehio eh kin paisuwedla. Nanmwarkien wehin paliepeng koaros sohte mwahn ahneki paiamwahu, a poadopoad en nanmwarki kan en wehin Suda kasalehda duwen ar pweida ekei ahnsou a ekei ahnsou soh. \ip Nan \bk Keieun Nanmwrki Kan \bk* soukohp akan en KAUN-O iei me sansal mehlel; eri, iei irail me kin wia wiliepen Koht kehlail kei me kin kapwungohng en aramas akan ar tiahk en pwongih dikedik en eni kan oh ar sapeik ong Koht. Poadopoad en Elaisa me keieu kesempwal oh koasoiepen akamai oh uhpenehn nanpwungen ih oh samworoun Paal kan (ire laud 18). \iot Audepe ni Oaralap \io1 Kaimwiseklahn mwehin Depit 1.1—2.12 \io1 Solomon wiahla nanmwarki 2.13-46 \io1 Mwehin nanmwarki Solomon 3.1—11.43 \io2 a. Sounpar en mwowe kan 3.1—4.34 \io2 b. Kokoudahn Tehnpas Sarawio 5.1—8.66 \io2 c. Sounpar en mwuri kan 9.1—11.43 \io1 Pwalpeseng en wehi 12.1—22.53 \io2 a. Moromor nan kadaudok en paliepeng 12.1—14.20 \io2 b. Nanmwarkien Suda oh Israel 14.21—16.34 \io2 c. Soukohp Elaisa 17.1—19.21 \io2 d. Eihap, nanmwarkien Israel 20.1—22.40 \io2 e. Seosopat mehn Suda oh Ahasaia mehn Israel 22.41-53 \c 1 \s1 Nanmwarki Depit ni eh Likeilapalahr \p \v 1 Nanmwarki Depit likeilapalahr oh ketin kidikidkipene tehi tohtohie, ahpw e kin ketin popoute. \v 2 Eri, sapwellime lapalap akan ahpw patohwanohng, “Maing, Wasa Lapalap, komw ketin mweidohng kiht se en rapahkidohng komwi emen serepein pwulopwulen pwe en patopato pahn kupwuromwi oh patohwan apwahpwalih komwi. Serepein menet pahn kin patohdi kereniong komwi.” \v 3 Irail ahpw patohwan rapahki serepein menet nan Israel pwon, re ahpw diar nan wasa kis me adaneki Sunem; eden serepein menet iei Apisak. Irail eri patohwandohng pahn kupwur en nanmwarkio serepein kaselel menet. \v 4 Serepein menet me inenen kaselel oh e pil kin patohwan papah oh apwalih mwahu Depit; ahpw nanmwarkio sohte kin kipedi mpe. \s1 Adonaisa Kosekosehong en Nanmwarkihla \p \v 5-6 Adonaisa, sapwellimen Depit ong Akkid, iei ih pwutak masamwahu men, oh pil kin ngoangki en nanmwarkihla. Ih me mesenihen sapwellimen Depit pwutak me momour kan, kahrehda Depit sohte kin ketin angiangihki mehkot. Adonaisa ahpw kihpene werennansapw en mahwen, oh oahs kan, oh ohl limehk me pahn kin ieiang ih.\x - \xo 1:5-6 \xo*\xt 2 Sam. 3.4.\xt*\x* \v 7 E ahpw kin koasoakoasoiaiong Sohap (me inaniki Seruaia) oh samworo Apaiadar duwen eh pahn wiahla nanmwarki; eri, ira ahpw pwungki en sewese Adonaisa. \v 8 Ahpw samworo Sadok, Penaia nein Sehoiada, oh soukohp Nadan, Simei, Rei, oh sounpei ko me kin sinsile Depit, irail sohte uhpalihki Adonaisa. \p \v 9 Rahn ehu Adonaisa ahpw wiahda meirong en sihpw, kouwol, oh koupwul mworourou kei wasa kis me adaneki Takaien Sineik, me kerenieng utuhnpihl en Enrokel. E ahpw lukepene sapwellimen Depit pwutak teikan oh lapalap akan sang Suda, pwe irail en iang kamadipw en meirongo. \v 10 Ahpw e sohte luke rie Solomon, de soukohp Nadan, de Penaia, de pil sapwellimen nanmwarki pwihnen silasil. \s1 Solomon Kesepwildahng Nanmwmarki \p \v 11 Nadan ahpw pwaralahng Padsipa, en Solomon eh nohno, oh kalelapak, koasoia, “Ke sohte rong me nein Akkid pwutak, Adonaisa, kasapwiladahr pein ih pwe en wiahla nanmwrki? Oh Nanmwarki Depit sohte mwahngih?\x - \xo 1:11 \xo*\xt 2 Sam. 12.24.\xt*\x* \v 12 Ma ke men doareiukala oh pil mouren noumw pwutak Solomon, a iet me ke pahn wiahn: \v 13 mwadangalahng pahn kupwur en Nanmwarki Depit oh peki reh, patohwan, ‘Maing, Wasa Lapalap, komw sohte ketin inoukihongieier ni mehlel me ei tungoal pwutak Solomon pahn wiliankomwihdi oh wiahla nanmwarki? Ahpw dahme kahrehda Adonaisa wiahkilahr nanmwarki?’” \v 14 Oh Nadan ahpw pil usehla, patohwan, “Ni ahnsou me ke pahn patopatowohng nanmwarkio, I pahn pedolong oh kadehde omw koasoi kan.” \p \v 15 Padsipa eri mwesellahng pahn kupwur en nanmwarki, nan wasa me nanmwarkio kin seiseimwok ie. Depit likeilapalahr, oh Apisak, serepein en Sunemo, me kin apwahpwalih. \v 16 Padsipa ahpw poaridi mwohn nanmwarkio; Depit ahpw keinemwe, mahsanih, “Dahme ke anahne?” \p \v 17 Padsipa ahpw sapeng, patohwan, “Maing, komw ketin inoukihongieier ni mehlel, ni mwaren KAUN-O, sapwellimomwi Koht, me ei tungoal pwutak Solomon me pahn wiliankomwihdi oh wiahla nanmwarki. \v 18 Ahpw Adonaisa wialahr nanmwarki, ahpw komw sohte mwahngih. \v 19 E patohwan wiahkidahr meirong laud ehu, kouwol, sihpw, oh koupwul mworourou kei. E ahpw lukedohng meirong wet sapwellimomwi pwutak ko, samworo Apaiadar, oh Sohap, kaunen sapwellimomwi karis en sounpei; ahpw e sohte luke sapwellimomwi pwutak Solomon. \v 20 Maing, Wasa Lapalap, tohn Israel pwon kin patohwan kasikasik me komw pahn pein kasalehda ihs me pahn wiliankomwihdi pwe en wiahla nanmwarki. \v 21 Eri, ma komw sohte pahn ketin kasalehda, a Adonaisa pahn wiahkihla sapwellimomwi pwutak Solomon oh ngehi eh imwintihti mwurin omwi pahn sipalla.” \p \v 22 Padsipa patopatohte pahn kupwur, \v 23 a Nadan pa leledo. Ni eh patohlong e ahpw poaridi mwohn nanmwarkio. \v 24 E ahpw patohwan, “Maing, Wasa Lapalap, komwi me mahsanih Adonaisa en wiliankomwihdi oh wiahla nanmwarki? \v 25 Rahnwet e patolahr oh wia meirong en kouwol tohtohie, sihpw, oh koupwul mworourou kei, oh lukelahng sapwellimomwi pwutak ko, kaunen sapwellimomwi karis en sounpei Sohap, oh samworo Apaiadar. Met irail patohwan kamakamadipw oh kin patohwan weriwerki, ‘Nanmwarki Adonaisa en mour werei!’ \v 26 Ahpw maing, e sohte patohwan luke ie, de samworo Sadok, de Penaia, de pil Solomon. \v 27 Komw ketin kupwurki soahng pwukat koaros? Komw sohte kasalehda kupwuromwi ong sapwellimomwi soupeidi kan duwen ihs me pahn wiliankomwihdi oh wiahla nanmwarki?” \p \v 28 Nanmwarki Depit ahpw mahsanih, “Padahkihong Padsipa en pwurolongodo.” Padsipa ahpw pedolong. \v 29 Depit ahpw mahsanih, “I inoukihong uhk ni mwaren KAUN-O ieias, me ketin doareielahr sang nan ei kahpwal kan koaros, \v 30 me rahnwet I pahn kapwaiadahr inowo me I wiahionguhkehr ni mwaren KAUN-O, Koht en Israel, me noumw pwutak Solomon me pahn wilianiehdi oh wiahla nanmwarki.” \p \v 31 Padsipa ahpw poaridi oh patohwan, “Ei kaun, nanmwark, en ieias kohkohlahte.” \p \v 32 Eri, Nanmwrki Depit ahpw poaronlahng Sadok, Nadan, oh Penaia, pwe irail en patohdo. Ni arail patohdohr, \v 33 Depit ahpw mahsanih, “Kumwail kahrehda nei soupeidi kan; kumwail ale nei pwutak Solomon oh kidahng pohn dakepeio, oh kahrelahng ni utuhnpihl en Kihon, \v 34 wasa me Sadok oh Nadan pahn keiehdi ie, pwe en wiahla nanmwarkien Israel. Kumwail ahpw pahn peuk sowi oh ngisingiski, ‘Nanmwarki Solomon en mour werei!’ \v 35 Kumwail ahpw pil pahn iangodo met ni eh pahn wilianiehdi. E pahn wilianiehdi oh wiahla nanmwarki, pwehki iei ih me I piladahr pwe en kaunda Israel oh Suda.” \p \v 36 Penaia ahpw sapeng, patohwan, “Mepwukat uhdahn pahn pweida. Oh KAUN-O, omwi Koht, pahn ketin kupwurki mwekid wet. \v 37 Nin duwen KAUN-O eh ketin ieiang komwi, ih duwen e pil pahn ketin ieiang Solomon, oh e pahn ketin kapaiahda eh mwehi laudsang omwi mwehi.” \p \v 38 Eri, Sadok, Nadan, Penaia, oh pwihnen sounpei me kin sinsile Depit, re ahpw kidahng Solomon pohn dakepen Depit ahso oh kahrelahng ni utuhnpihl en Kihon. \v 39 Sadok eri kihda doupen lehn olip ehu me e wa kohdo sang nan Impwal me KAUN-O kin ketiket loale, oh keiekihdi Solomon. Irail ahpw peuk sowi, oh aramas koaros ahpw weriwerki, ndinda, “Namwarki Solomon en mour werei!” \v 40 Irail koaros ahpw iang Solomon pwurala, ngisingiski ar peren oh kesekesengki mehn keseng kan; eri, ngilen ar keseng ahpw itikada nanpwel. \p \v 41 Ni ahnsou me Adonaisa oh irail kan me e lukepene kanekelahr kamadipwo, irail ahpw pil rongada ngihlo. Eri, ni ahnsou me Sohap rong ngilen sowio e ahpw idek, “Ia wehwehn ngilen mwoarong wet sang nan kahnimwo?” \v 42 Mwohn eh pahn kanekehla eh koasoi, Sonadan, nein samworo Apaiadar, ahpw pwarodo. Adonaisa ahpw koasoia, “Aramas mwahu men kowe, pedolong. Mwein mie rong mwahu me ke wadohng kiht.” \p \v 43 Sonadan ahpw sapeng, “Mwein soh. Pwe Wasa Lapalap, Nanmwarki Depit, ketin kasapwiladahr Solomon pwe en wiahla nanmwarki. \v 44 E ketin poaronelahr Sadok, Nadan, oh Penaia, iangahki sapwellime sounsilasil ko, pwe re en iang Solomon. Solomon pil dakedahr dakepen nanmwarkio. \v 45 Eri, Sadok oh Nadan keiedier Solomon pwe en wiahla nanmwarki ni utuhnpihl en Kihon. Mwurin mwo, irail ahpw kodohngehr nan kahnimwo oh ngisingiski ar peren; oh aramas koaros ahpw pil iang weriwer oh mwoaromwoarong. Ih ngilen mwoarongo me kumwail rongorongen. \v 46 Solomon me wialahr nanmwarki met. \v 47 Ahpw me pil kesempwal, irail soupeidi me kin mi rehn Depit pil pwaralahng reh oh patohwanohng, ‘Omwi Koht pahn kaindandihala Solomon laudsang me e ketin wiahiong komwi.’ Nanmwarki Depit ahpw poaridi pohn sapwellime peht \v 48 oh kasakas, mahsanih, ‘Kitail en kapinga KAUN-O, Koht en Israel, me ketin mweidohng emen kadaudokei en wiliandiehdi oh wiahla nanmwarki, oh pil ketin mweidohng ei mour en pil kak koanoahdi oh kilang mwekid wet.’” \p \v 49 Eri, irail kan me Adonaisa lukepene ahpw masepwehkada, oh kohkohpeseng. \v 50 Adonaisa, pwehki eh nohn masak Solomon, ahpw kohla nan Impwal me KAUN-O kin ketiket loale oh koledi teng keimw kan en pei sarawio.\f a \fr 1:50 \fr*\fk KEIMMW KAN EN PEI SARAWIO: \fk*\ft Kisin kohd kan ni keimw pahieu en pei sarawio. Mehmen me pahn kin koledi keimw kan en pei sarawio sohte pahn kamakamala.\ft*\f* \v 51 Nanmwarki Solomon ahpw karongehda me Adonaisa masepwehkadahr oh kolokolehr keimw kan en pei sarawio oh patohwan me, “Mwohn mehkoaros I anahne Nanmwarki Solomon en kahukihong ie me e sohte pahn ketin kemeiehla.” \p \v 52 Solomon ahpw sapeng, mahsanih, “Ma e pahn mehlel oh loalopwoat, sohte mwahn apwoat pitenmoange kan I pahn sair; ahpw ma soh, e pahn kamakamala.” \v 53 Nanmwarki Solomon ahpw poaronlahng Adonaisa en wisikdo sang ni pei sarawio. Adonaisa ahpw patohla rehn nanmwarkio oh poaridi mwowe, nanmwarkio ahpw mahsanihong, “Ke kakehr pwurala ni imwomwo.” \c 2 \s1 Depit Kemwurimwuriong Solomon \p \v 1 Ni ahnsou me Depit kereniongehr sipalla, e ahpw malipehdo sapwellime pwutak Solomon oh kemwurimwuriong, mahsanih, \v 2 “Ahnsoun ei pahn mehla kerendohr. Ke pahn ahneki koapworopwor, \v 3 oh kapwaiada soahng kan me KAUN-O omw Koht kupwurki ke en wia. Kapwaiada sapwellime kosonned akan oh mahsen koaros me ntingdier nan Kosonned en Moses, pwe ke en kak pweida ni soahng koaros me ke pahn wia wasa koaros me ke pahn kohla ie. \v 4 Ma ke pahn wia met, KAUN-O pahn ketin kolokol oh kapwaiada inowo me e ketin wiahiong ie, dene kadaudokei kan pahn kakaun Israel erein arail pahn kanakanahieng oh peikiong oh kapwaiada sapwellime mahsen kan, oh loalopwoat nan mohngiongirail unsek. \p \v 5 “Pil ehu, ke tamataman dahme Sohap wiahiong ie ni eh kemehla kaunen sounpein Israel riemeno, Apner nein Ner oh Amasa nein Seder? E kemeirahla ni ahnsoun mwehi mwahu, pwe en dupukohng ira kamaramas me ira wiadahr nan mahwen. E kemelahr aramas soh-dipe kei, oh met ngehi me pwukoahki dahme e wiadahro. Oh I pil lokolongki dahme e wiadahro.\x - \xo 2:5 \xo*\xt 2 Sam. 3.27; b 2 Sam. 20.10.\xt*\x* \v 6 Ke wehwehki dahme ke pahn wiahiong, ke sohte pahn mweidohng en pein mehla, ahpw en kamakamala. \p \v 7 “Ahpw ke pahn kadekohng nein Parsilai pwutak ko mehn Kilead, oh apwalih irail, pwehki arail kadekohng ie ni ahnsou me I rukusang riomw pwutak Apsalom.\x - \xo 2:7 \xo*\xt 2 Sam. 17.27-29.\xt*\x* \p \v 8 “Ahpw duwen Simei nein Kera, mehn kisin kahnimw Pahurim nan wehin Pensamin, e lokaia suwed oh kate ie ni rahn me I kolahng Mahanaim, ahpw ni ahnsou me e tuhwong ie ni Pillap Sordan, I inoukihong ni mehlel me I sohte pahn kemehla.\x - \xo 2:8 \xo*\xt 2 Sam. 16.5-13; 19.16-23.\xt*\x* \v 9 Ahpw ke sohte pahn mweidohng en sohte ale kalokolok. Ke wehwehki dahme ke pahn wiahiong; ke pahn mwasamwasahnte pwe en uhdahn kamakamala.” \s1 Sipallahn Depit \p \v 10 Depit eri sipalla oh seridi nan Serusalem. \v 11 E ketin wiahier nanmwarkien Israel erein sounpar 40, e ketiket nan Epron erein sounpar 33.\x - \xo 2:11 \xo*\xt 2 Sam. 5.4-5; 1 Kron. 3.4.\xt*\x* \v 12 Eri, Solomon ahpw wiliandi seme Depit oh wiahla nanmwarki; oh sapwellime wehi pil kehlailla mehlel.\x - \xo 2:12 \xo*\xt 1 Kron. 29.23.\xt*\x* \s1 Sipallahn Adonaisa \p \v 13 Eri, Adonaisa me eh nohno Akkid, ahpw patohla rehn Padsipa, en Solomon eh nohno. Liho ahpw idek reh, “Mwemweit mwahu ehu met?” \p E ahpw sapeng, patohwan, “Ei.” \v 14 E ahpw pil usehla patohwan, “Mie mehkot me I men peki rehmwi.” \p Liho ahpw idek, “Dahkot mwo?” \p \v 15 E ahpw sapeng, patohwan, “Komw mwahngih me I uhdahn pahn wiahla nanmwarki oh aramas koaros nan Israel wie kasikasik. Ahpw met wekidekla, oh riei pwutak me wiahla nanmwarki pwehki iei met kupwur en KAUN-O. \v 16 Oh met mie ehu pekipek me I men wia; menlau komw dehpa soikala.” \p Padsipa eri idek, “Dahkot mwo?” \p \v 17 E ahpw sapeng, “Menlau peki rehn Nanmwarki Solomon—I ese me e sohte pahn soikala omwi pekipek—en mweidohng ie Apisak, serepein en Sunemo, pwe I en pwoudiki.”\x - \xo 2:17 \xo*\xt 1 Nan. 1.3-4.\xt*\x* \p \v 18 Liho eri sapeng, “Me mwahu, I pahn lokaiaiong nanmwarkio ni edomw.” \p \v 19 Padsipa eri patohla rehn nanmwarki oh koasoiong ni eden Adonaisa. Nanmwarkio eri ketida pwehn rahnmwahwih eh nohno oh poaridiong. E ahpw ketidiong nan mwoale oh mahsanih pil ehu mwoahl en wisikido, liho eri mwohndiong loale ni palimaune. \v 20 Liho ahpw patohwan, “Mie mehkot tikitik me I men peki rehmwi; komw kupwurkalahngan oh dehr ketin soikala.” \p E ahpw keinemwe, “Dahkot mwo ino, I sohte pahn soikala omwi pekipek.” \p \v 21 Liho ahpw ndahng, “Mweidohng riomwi Adonaisa en pwoudiki Apisak.” \p \v 22 Nanmwarki ahpw keinemwe, “Dahme komw pekihki I en kihong en pwoudiki Apisak? Komw seu pil pekihte I en pil kihong mwoalen nanmwarki? Mehlel, ih riei pwutak laud, samworo Apaiadar oh Sohap kin uhpalihki!” \v 23 Solomon eri wiahda inou lap ehu ni mwaren KAUN-O, e mahsanih, “KAUN-O en ketin kemeiehla ma Adonaisa sohte pwainkihla eh mour pekipek met! \v 24 KAUN-O ketin kamanaiongieier mwoalen semei Depit; e ketin dadaurete sapwellime inou oh ketikihdo wehio rehi oh rehn kadaudokei kan. I kahukihla ni mwaren KAUN-O me ketin ieias me Adonaisa pahn mehla rahnwet!” \p \v 25 Nanmwarki Solomon ahpw ketin koasoanediong Penaia, me kohla oh kemehla Adonaisa. \s1 Sohralahn Apaiadar oh Mehlahn Sohap \p \v 26 Nanmwarki Solomon ahpw mahsanihong samworo Apaiadar, “Kohwei nan uhdahn sapwomw nan Anadod. E konehngehr ke en mehla, ahpw I sohte pahn mweidohng ke en kamakamala met, pwehki omw apwahpwalih sapwellimen KAUN-O Kohpwahn Inou nindokon omw patopato rehn ei pahpa Depit, oh ke iang ih nan sapwellime apwal akan koaros.”\x - \xo 2:26 \xo*\xt 2 Sam. 15.24; b 1 Sam. 22.20-23.\xt*\x* \v 27 Solomon eri kihsang Apaiadar nan eh pwukoahn papah nin duwen samworo en KAUN-O men, eri ahpw pweida dahme KAUN-O mahsanih nan Sailo duwen samworo Ilai oh kadaudoke kan.\x - \xo 2:27 \xo*\xt 1 Sam. 2.27-36.\xt*\x* \p \v 28 Sohap rongehr dahme pweidahr. (E kin uhpalihki Adonaisa, a e sohte uhpalihki Apsalom.) Eri, e ahpw sopolahng ni Impwal me KAUN-O kin ketiket loale oh koledi keimw kan en pei sarawio.\f b \fr 2:28 \fr*\fk KEIMW KAN EN PEI SARAWIO: \fk*\ft Tehk 1.50.\ft*\f* \v 29 Ni ahnsou me rohng lel Nanmwarki Solomon me Sohap sopolahngehr nan Impwalo oh mihmi ni pei sarawio, Solomon ahpw kadaralahng Sohap meninkeder men pwehn idek re dahme e tangkihla ni pei sarawio. Sohap ahpw sapengki me e tangalahng rehn KAUN-O pwehki eh masak Solomon. Nanmwarki Solomon eri kadarala Penaia pwehn kemehla Sohap. \v 30 E ahpw kohla ni Impwal me KAUN-O kin ketiket loale oh ndahng Sohap, “Nanmwarki mahsanih ke en pedohido.” \p Sohap eri sapeng, nda, “I pahn mehla wasaht.” \p Penaia eri pwurala rehn Nanmwarki oh padahkihong dahme Sohap patohwan. \p \v 31 Solomon ahpw mahsanih, “Kapwaiada dahme Sohap nda, kemehla oh sarepedi. Eri, sohte emen kadaudok en Depit de ngehi pahn pwukoahki dahme Sohap wia ni eh kemelahr ohl soh-dipe kan. \v 32 KAUN-O pahn ketin kaloke Sohap pwehki kamaramas me e wiadahr ni semei Depit eh sohte mwahngih. Sohap kemehla ohl soh-dipe riemen me mwahusang ih: Apner, kaun lapalap en karis kan en Israel, oh Amasa, kaun lapalap en karis kan en Suda. \v 33 Kalokepen kamaramas pwukat pahn kohdiong pohn Sohap oh kadaudoke kan kohkohlahte. Ahpw KAUN-O pahn ketikihong kadaudok en Depit me kin pato nan mwoalen nanmwarki en kin pweida ahnsou koaros. \p \v 34 Penaia eri kohla ni Impwal me KAUN-O pahn kin ketiket loale oh kemehla Sohap, e ahpw seridi nan eh wasa nan sahpw patapato. \v 35 Nanmwarkio eri wiahkihla Penaia kaun lapalap en karis kan wiliandi Sohap oh Sadok uhd wiliandi samworo Apaiadar. \s1 Mehlahn Simei \p \v 36 Nanmwarki eri poaronlahng Simei, mahsanih, “Kauwada imwomw nan Serusalem. Koukousoan loale oh ke dehr mweselsang nan kahnimwo. \v 37 Ma ke pahn kohla oh daulihala Piletik Kidron, ke uhdahn pahn mehla—oh pein kowe me pahn pwukoahki.” \p \v 38 Simei ahpw sapeng, patohwan, “Maing, Wasa Lapalap, I pahn kapwaiada me komwi mahsanih.” Ih eri koukousoan nan Serusalem ahnsou reirei. \p \v 39 Ahpw mwurin sounpar siluh, riemen nein Simei lidu ko ahpw tang kolahng rehn Akis nein Maaka, nanmwarkien Kad. Ni Simei eh rongada me ira mihmi nan Kad, \v 40 e ahpw kaunopada were ahs oh kohla rehn Nanmwarki Akis nan Kad, pwehn rapahki nah lidu ko. E ahpw diarirahda oh kapwureirahla ni imweo. \v 41 Ni Solomon eh karongehda dahme Simei wiadahr, \v 42 e ahpw ketin poaronlahng, mahsanih, “I wiahiong uhk inou ehu ni mwaren KAUN-O me ke en dehr mweselsang Serusalem. Oh I kehkehlingkihong uhk ma ke pahn wia met, ke uhdahn pahn mehla. Ke seu pwungki ire wet oh nda me ke pahn kapwaiada? \v 43 Eri, dahme ke kauwehkihla omw inou oh sapeingkihong ei koasoandi? \v 44 Ke inenen wehwehki duwen sapwung kan koaros me ke wiahiong semei Depit. KAUN-O pahn ketin kalokehkin uhk irair wet. \v 45 Ahpw e pahn ketin kupwuramwahwih ie, oh e pahn ketin kupwurehda pwe wehin Depit en tengeteng kohkohlahte.” \p \v 46 Nanmwarkio eri koasoanediong Penaia en kohla kemehla Simei. Eri met Solomon ahnekilahr manaman unsek. \c 3 \s1 Solomon Peki Kupwurokong \r (2 Kronikel 1.3-12 \p \v 1 Solomon miniminiong nanmwarkien Isip pwehki eh likendkidahr sapwellime serepein. E ketikihdi serepeino nan Kahnimw en Depit \f c \fr 3:1 \fr*\fk KAHNIMW EN DEPIT: \fk*\ft Ehu kousapw en Serusalem, mehn mahs, me Depit ketin kalowedier.\ft*\f* e lao pahn ketin kauwada tehnpese, oh Tehnpas en KAUN-O, oh pil kehl me pahn kapilpene kahnimw Serusalem. \v 2 Tehnpas en KAUN-O saikinte kokouda; eri, aramas akan kin wiewiahte arail meirong kan ni pei sarawi tohrohr kei. \v 3 Solomon poakohng KAUN-O, oh pil kin ketin kapwaiada kehkehlik kan en seme Depit, ahpw e kin ketin iang kemehla mahn akan oh meirongki ni pei sarawi tohrohr kei. \p \v 4 Ehu ahnsou Solomon ketilahng Kipeon pwe en wia sapwellime meirong isihs wasao, pwe iei wasa me pei sarawi me keieu ndand mi ie. E pil kin wia meirong isihs wasao pak tohto mahs.\x - \xo 3:4 \xo*\xt Kupw. 9.1-18.\xt*\x* \v 5 Nipwohngo KAUN-O ahpw ketin pwaradohng nan eh aliman, oh keinemwe reh, mahsanih, “Dahme ke anahne I en kihong uhk?” \p \v 6 Solomon ahpw sapeng, patohwan, “Komw kin ketin kupwure semei Depit ahnsou koaros, sapwellimomwi ladu, pwehki eh pwung, oh eh peik oh loalopwoat ong komwi. Komwi pil kin ketin kupwukupwurehte ni omwi pil ketikihong nah pwutak emen me wiliandi ih oh kakaun. \v 7 Maing KAUN, ei Koht, komwi me ketin mweidohng ie I en wiliandi semei oh wiahla nanmwarki ni ei pwulopwul oh soakoahiek en kakaun sapwellimomwi aramas akan. \v 8 Iet ngehi emen sapwellimomwi aramas akan me ngedehrie me komw ketin piladahr, me sohte emen kak wadekedi. \v 9 Eri, komw ketikihong ie loalokong me I patohwan anahne pwe I en kaunkihda sapwellimomwi aramas pwukat ni pwuhng pahrek. Pwe ia duwen ei pahn kak kakaun sapwellimomwi aramas ngeder pwukat?” \p \v 10 KAUN-O ketin kupwuperenki mehlel pekipek en Solomon, \v 11 e ahpw mahsanih, “Pwehki omw peki loalokong pwe en kakaun ni pwuhng, ahpw kaidehk mour werei, de kepwehpwe, de melahn omw imwintihti kan, \v 12 I pahn kapwaiada dahme ke pekien. I pahn mweidohng uhk loalokong oh wehwehki me laudsang me aramas akan ahneki sang mahs kohdo, oh pil sang met kohla. \v 13 I pil pahn kihong uhk soahng kan me ke sohte peki: ke pahn kepwehpwehla, oh woumw pahn laudsang wahun nanmwarki teikan. \v 14 Eri, ma ke pil peikiong ei kosonned oh mahsen kan duwehte semomw Depit, I pahn mweidohng uhk ke en pil mour werei.” \p \v 15 Solomon ahpw kipada oh ketin mwahngihada me Koht ketin mahsanihong mepwukat nan eh aliman. Eri, e ahpw ketila Serusalem oh ket mwohn sapwellimen KAUN-O Kohpwahn Inowo oh wiahda meirong isihs oh meirong en kaminimin ong KAUN-O. Eri, e ahpw wiahda kamadipw ehu ong sapwellime lapalap akan. \s1 Solomon ketin Wia Kopwung Apwal \p \v 16 Ahnsou ehu, lih suwed riemen ahpw patodohng pahn kupwur en Nanmwarki Solomon. \v 17 Emen ira ahpw patohwan, “Maing, Wasa Lapalap, ngehi oh lih menet kin kousoanpene nan ihmwteieu. I ahpw patohwan naitikihadahr nei pwutak emen, oh lih menet pil iang patopato wasao. \v 18 Mwurin rahn siluh, lih menet pil naitikihadahr pwutak emen. Kihtete me patohwan kousoan nan ihmwo, sohte emen iang. \v 19 Eri, pwohng ehu lih menet ahpw meirkelikla oh tapwurohng pohn eh tungoal serio oh kemehla. \v 20 E ahpw patohwan pwourda nipwongohte, oh patohwansang ei tungoal seri mouro mpei ni ei memeir, oh patohwanlahng mpe, e ahpw patohwando eh tungoal seri me melahro oh patohwandiong mpei. \v 21 Manda, nimensengo, ni ei patohwan pirida pwe I en kadihdi ei tungoal serio, I ahpw diarada me e kapilsalehdalahr. Oh ni ei patohwan kadehde mesen serio, I patohwan dirada me keidehn ei tungoal seri menet.” \p \v 22 Lih teio ahpw sapeng, “Soh! Seri me kapilsalehdalahro iei omw tungoal, oh me momouren iei ei tungoal.” \p Liho ahpw sapeng, “Soh! Seri me kapilsalehdalahro iei omw tungoal, a me momouren iei ei tungoal.” \p Ira ahpw akamaipene nanpwungara mwohn silangin nanmwarkio. \p \v 23 Nanmwarki Solomon ahpw mahsanih, “Kumwa koaros koasoia me seri me momouren noumwa. Ahpw me melahro emenemen kumwa koasoia me kaidehn nah.” \v 24 E ahpw mahsanih apwoat kedlahsen en wisikdo. Irail ahpw patohwando. \v 25 Nanmwarkio ahpw mahsanih, “Seri me momouren pahn lompeseng oh nehnehong lih riemenet.” \p \v 26 Eri, lih me uhdahn nah serio, pwehki eh poakohng, ahpw patohwanohng nanmwarkio, “Maing, Wasa Lapalap, komw ketin kupwure ie oh dehr angiangihala seri menen; komw ketikihong lih menet.” \p Lih teio ahpw patohwan, “Komw dehr ketikihong emen kiht, komw ketin angiangihala serien.” \p \v 27 Solomon ahpw mahsanih, “Serien en dehr kamala. Kumwail kihong lih me sohte anahne seri menet en kamala, pwehki iei uhdahn en serien eh nohno.” \p \v 28 Eri, ni en mehn Israel kan ar rongada duwen sapwellimen Solomon kopwung, re ahpw inenen waunekihla mehlel, pwehki arail kamehlele me Koht me ketikihong en pilada dahme pwung ong kapwungala akpwung kan. \c 4 \s1 Sapwellimen Solomon Lapalap akan \p \v 1 Solomon me wia nanmwarkien Israel pwon, \v 2 eri, iet sapwellime lapalap akan: \pi1 Samworo: Asaraia nein Sadok \q1 \v 3 Sounnting kan en tehnpaso: Eliorep oh Ahisa, nein Sisa pwutak ko \q1 Sounapwalih palien pwuhk: Seosopat nein Ahilud \q1 \v 4 Kaun lapalap en karis kan: Penaia nein Sehoiada \q1 Samworo kan: Sadok oh Apaiadar \q1 \v 5 Kaunen kepinahn wehi kan: Asaraia nein Nadan \q1 Sounkaweid: samworo Sapud nein Nadan \q1 \v 6 Me kin apwalih ladu kan en tehnpaso: Ahisar \q1 Me kin apwalih doadoahk idihd kan: Adonairam nein Apda \p \v 7 Solomon pilada ohl ehk riemen pwe re en wia kepinahn wehi kan nan Israel. Re pahn ale konot en nanmwarki oh tohn tehnpese sang nan ar wehi, emenemen ohl kin pwukoahki sounpwong ehu nan ehu sounpar. \v 8 Me pahn sansal pah iei eden lapalap ehk riemen pwukat oh wehi kan me re apwalih: \pi1 Penuhr: sahpw nahnahn Epraim \q1 \v 9 Pendeker: kahnimw kan en Makas, Saalpim, Ped Semes, Elon, oh Ped Anan \p Likin me ehk riemen pwukat, pil mie emen kepina me kaunda wehio pwon. \v 10 Penesed: kahnimw kan en Aruppod oh Soko oh sapwen Eper koaros, \v 11 Penapinadap, me pwoudiki Tapahd, sapwellimen Solomon serepein: nan sapwen Dor pwon \v 12 Paana nein Ahilud: kahnimw kanen Taanak, Mekiddo, oh sahpw koaros limwahn Ped Sean, limwahn kisin kahnimw Saredan, palieir en kisin kahinmw Sesreel, lellahng kahnimw Apel Mehola oh kahnimw Sokmeam \v 13 Penkeper: kahnimw Ramod nan Kilead, oh wasahn kousoan tikitik kan nan Kilead me wia sapwen peneineien Sair, kadaudok en Manase, oh sapwen Arkop nan Pasan, me patpene koaros wiahda kahnimw laud weneisek, me kelpene oh mete prons me wia ewen kehlo \v 14 Ahinadap nein Iddo: wehin Mahanaim \v 15 Ahimas, me pwoudiki Pasemad, emen sapwellimen Solomon serepein: sapwen Napdali \v 16 Paana nein Usai: sapwen Aser oh kisin kahnimw Pealod \v 17 Seosopat nein Parua: sapwen Isakar \v 18 Simei nein Ela: sapwen Pensamin \v 19 Keper nein Uri: sapwen Kilead, meSihon, nanmwarkien mehn Amor oh Ok, nanmwarkien mehn Pasan kaunda Likin me ehk riemen pwukat, pil mie emen kepina me kaunda wehio pwon. \s1 Paiamwahu kan ni Mwehin Solomon \p \v 20 Aramas en Suda oh Israel uhdahn tohto duwehte pihk en oaroahr; re kin mwengemwenge oh niminim sakau, oh pereperen. \v 21 Sapwellimen Solomon wehi iangahki wehi koaros sang Pillap Iupreitis lellahng Pilisdia oh lel irepen Isip. Re wia sapwellime aramas oh kin pwainohng daksis erein eh ieias.\x - \xo 4:21 \xo*\xt Sen. 15.18; 2 Kron. 9.26.\xt*\x* \p \v 22 Uwen konot me Solomon kin anahne ehuehu rahn iei ehd en pilawa kaselel 150 oh ehd en kohn idihd 300; \v 23 kou en nan kehl 10, kou en nansapw 20, oh sihpw 100, pil iangahki soangen tie kan, oh soangen menpihr kan. \p \v 24 Solomon kaunda sahpwo pwon ni palikapi en Pillap Iupreitis, sang Tipsa ni Iupreitis lellahng palikapi ni kahnimw Kasa. Nanmwarki koaros ni palikapi en Iupreitis kin mi pahn sapwellime manaman, oh e kin meleilei ong wehi kan koaros me mi limwah. \v 25 Erein eh ieias, aramas koaros nan Suda oh Israel ahneki mour mwahu, ehuehu peneinei mie pein arail mwetin wain oh tuhke pik. \p \v 26 Solomon sapwellimaniki kisin kehl pahkid ong sapwellime oahs akan me kin tangahki tehnwere werennansapw en mahwen oh weren sounpei oahs nenriakid.\x - \xo 4:26 \xo*\xt 1 Nan. 10.26; 2 Kron. 1.14; 9.25.\xt*\x* \v 27 Sapwellime kepina ehk riemeno, emenemen kileldiong en patohwanda konot me anahnepe mie ong Nanmwarki Solomon oh ong koaros me kin iang kepin konot nan tehnpaso; re kin patohwanda soahng koaros me anahnepe mie. \v 28 Emenemen kepina pil kin patohwanda eh pwais en parli oh kenen mahn mwenge, ong wasa kan me anahne, ong oahs mehn mahwen kan oh mahn akan me kin wia doadoahk. \p \v 29 Koht ketikihong Solomon erpit oh koahiek me sohte emen iang ahneki, oh loalokong me laud mehlel oh sohte kak sosohngdi. \v 30 Solomon erpit sang ohl loalokong ko en palimese de ohl loalokong ko en Isip. \v 31 Ih me keieu loalokong nanpwungen ohl koaros: loalokong sang Edan mehn Esra, oh Eman, Kalkol, oh Darda, nein Mahol, oh sapwellime ndand ahpw lohkseli wasa koaros ong wehi kan me mi limwah.\x - \xo 4:31 \xo*\xt Mel. 89 Title.\xt*\x* \v 32 E wiahda lepin padahk audapan silikid oh koul tohtohsang kid.\x - \xo 4:32 \xo*\xt Lep. Pad. 1.1; 10.1; 25.1; Mel. Mel. 1.1.\xt*\x* \v 33 E kin mahsanih duwen tuhke oh wahntuhke kan, sang sidar kan en Lepanon lel isop me kin wosada ni kehl kan; e kin mahsanih duwen mahn, menpihr, kieil, oh mwahmw. \v 34 Nanmwarki kan wasa koaros nan sampah kin karonge sapwellime erpit oh kin kadarala aramas pwe re en kin iang rong. \c 5 \s1 Solomon Kaunopada en Kauwada Tehnpas Sarawio \r (2 Kronikel 2.1-18) \p \v 1 Airam, nanmwarkien Dair, ih emen kompoakepahn Depit. Eri, ni eh karongehda me Solomon wiliandier seme Depit oh wialahr nanmwarkien Israel, e ahpw ketin poaronehla rehn Solomon wiliepe kei. \v 2 Eri, Solomon ahpw pil ketin kadaralahng Airam mahsen pwukat: \v 3 “Komw mwahngih me semei Depit sohte kak kauwada tehnpas sarawi ong KAUN-O eh Koht, pwehki mahwen ngeder me e ketin wiahiong sapwellime imwintihti kan me kapilpene ih. E sohte kak kauwada tehnpaso lao Koht pahn ketikihong manaman en powehdi sapwellime imwintihti kan koaros. \v 4 Ahpw met, KAUN-O, ei Koht ketin kupwurei ie oh ketikihong ie mwehi mwahu kapilpene ei wehi. Sohte ei imwintihti oh I sohte kin perki mehkot. \v 5 KAUN-O ketin inoukihongehr semei Depit, mahsanih, ‘Noumw pwutak me I pahn kasapwiladahng nanmwarki mwurimw, ih me pahn kauwadahng ie tehnpesei sarawi.’ Eri met, I koasoanedier me I pahn kauwada tehnpas sarawi wet pwe se en kak kaudokiong KAUN-O ie, KAUN-O ei Koht.\x - \xo 5:5 \xo*\xt 2 Sam. 7.12-13; 1 Kron. 17.11-12.\xt*\x* \v 6 Eri, kalahngan en komwi, komw ketin poaronelahng Lepanon ekei sapwellimomwi tohndoadoahk kan pwe re en pelehdi ei tungoal ekei tuhke sidaren. Ei tungoal tohndoadoahk kan pahn patohwan iang sapwellimomwi kan; oh ngehi me pahn patohwan ise sapwellimomwi kan nin duwen uwe ehu me pein komwi pahn koasoanehdi. Pwe komw ketin mwahngih me sapwellimomwi tohndoadoahk kan me koahiek sang ei tungoal akan ni soangen doadoahk wet.” \p \v 7 Eri, ni en Airam eh karongehda mahsen en Solomon pwukat, e inenen kupwurperenkihda, ahpw mahsanih, “Kapinga KAUN-O rahnwet pwehki eh ketikihongehr Depit pwutak loalokong menet pwe en wiahla nanmwarkien sapwellime wehi iso wet.” \v 8 Eri, e ahpw ketin kadaralahng Solomon mahsen pwukat: “I aleier kupwuromwien; eri, I patohwan kaunopadahr pwe I en patohwan wia soahng koaros me komw ketin kupwurki. I pahn patohwanda tuhke sidar oh pil tuhke pain. \v 9 Ei tungaol tohndoadoahk kan pahn patohwandi sang Lepanon tuhke pwukat ong nansed, oh pil pahn patohwan pirepene wiahkihda rahp kei pwe en kapehdiwohng ni oahroahr wasa me komw ketin kupwurki. Eri, wasao, ei tungoal tohndoadoahk kan pahn sapwadpeseng tuhke pwukat oh sapwellimomwi kan ahpw pahn uhd pwukoahki apwahpwalih. Eri, iet sapwellimomwi sawasen: I men patohwan peki komwi en ketikihda en ei tungoal aramas akan ar kisin tungoal.” \p \v 10 Airam eri ketin sewesehki Solomon tuhke sidar oh tuhke pain koaros me e ketin kupwurki. \v 11 Nan pahr koaros Solomon kin ketin sewesehki Airam edin pilawa 100,000 oh kalon en lehn olip 110,000, pwe en katungoalehki sapwellime kan. \v 12 Eri, KAUN-O ketin dadaurete sapwellime inou oh ketikihong Solomon loalokong. Solomon oh Airam ahpw wiahda inou ehu nanpwungara, oh mwehi mwahu ahpw pweida nanpwungen ara wehi kan. \p \v 13 Eri, sang nan wehin Israel pwon, Nanmwarki Solomon ketikipene ohl 30,000 oh idingohng irail en wia sapwellime doadoahk. \v 14 E ahpw ketin pilada Adonairam pwe en kakaun irail. E kin nehkpeseng ohl pwukat oh wiahkihda pwihn siluh, wad 10,000 nan ehu pwihn. Eri, ehuehu pwihn ko pahn kin wia doadoahk nan Lepanon sounpwong ehu oh pahn kin pwuralahng nan dewerail sounpwong riau.\x - \xo 5:14 \xo*\xt 1 Nan. 12.18.\xt*\x* \v 15 Solomon pil ketin poaronelahng nin dohl akan ohl 80,000 pwe re en suk takai, oh pil ohl 70,000 me kin delingeki takai pwukat. \v 16 E pil ketin kilelehdi ohl 3,300 pwe en apwahpwalih oh kakaun arail doadoahk. \v 17 Sang ni koasoandien Solomon irail pwukat ahpw sukada takai laud kesempwal ekei pwe en wia poahsoan en Tehnpas Sarawio. \v 18 Eri, sapwellimen Solomon oh Airam tohndoadoahk kan, iangahki ohl kei sang nan kahnimw Piplos, kaunopadahr takai kan oh tuhke kan pwe en kaukihda Tehnpas Sarawio. \c 6 \s1 Solomon Kauwada Tehnpas Sarawio \p \v 1 Sounpar 480 douwehr pohn mehn Israel kan ar pwurodo sang Isip, ni kapahieun sounpar en Solomon eh ketin kaunda Israel\f d \fr 6:1 \fr*\fk KAPAHIEUN SOUNPAR EN SOLOMON EH KETIN KAUNDA ISRAEL: \fk*\ft Mwein sounpar 968 mwohn Krais.\ft*\f* ni keriaun sounpwong, sounpwong Sip,\f e \fr 6:1 \fr*\fk SIP: \fk*\ft iei eden keriaun sounpwong nan arail pahr mahso.\ft*\f* Solomon ahpw tapihada doadoahk en kauwada Tehnpas Sarawio. \v 2 Reireien nan tehnpaso piht 90, tehlap piht 30, oh ileile piht 45. \v 3 Wasahn pedolong nan tehnpaso wia pere me reireiki piht 15, oh tehlap piht 30, duwehte tehlap en tehnpaso. \v 4 Nin dihden Tehnpas Sarawio pwoahr kei mie, me likio wetikitiksang loaleo. \v 5 Eri, ni pengepenge riau oh nan temwe elep re wiahiong palangk me poasoake siluh, me piht isuh elep ileilehn ehuehu poasoake ko. \v 6 Tehlap en perehn palangk keieu pah, piht isuh elep; oh tehlap en perehn palangk nan werenge, piht 9; oh tehlap en perehn palangk keieu powe, piht eisek elep. Dihden tehnpaso kin wie tikitikpene kohda, kahrehda lohlohn perehn palangk kan re doakoahngete nin dihdo, ahpw sohte sarokdiong nin dihdo. \p \v 7 Takai kan me wiahda Tehnpas Sarawio kin sukusukda mwahu wasa me re kin wisiksang ie, kahrehda sohte me kin rong ngilen ama, oh sile, oh soangen dipwisoun doadoahk teikan ni kokoudahn tehnpaso. \p \v 8 Wasahn pedolong ong nan palangko me keieu pah mi ni palieir en Tehnpas Sarawio, oh pil mie kehndakehn kohdalahng poasoake keriau oh kesiluh. \v 9 Eri Nanmwarki Solomon ahpw ketin kanekehla doadoahk en kauwada Tehnpas Sarawio. E ketikihong denso loale, me lohlo oh dinapwe wiawihkihda tuhke sidar. \v 10 Eri, palangk me poasoake siluh, ehuehu poasoake me piht isuh elep ileile, e patehngete maslikin dihden Tehnpas Sarawio lohlo kan me wiawihkihda tuhke sidar. \p \v 11 KAUN-O ahpw mahsanihong Solomon, \v 12 “Ma ke pahn peikiong ei kosonned oh mahsen kan koaros, I pahn kapwaiada ei inou ong semomw Depit. \v 13 I pahn kin koukousoan rehn nei aramas en Israel kan nan Tehnpas wet me ke wie kakau, oh I sohte pahn likidmelieirailla.” \p \v 14 Solomon eri ketin kanekehla doadoahk en kauwada Tehnpas Sarawio.\fig |alt="HK-80D Tehnpas Sarawio" src="" size="col" ref="1 NANMWARKI KAN 6:14"\fig* \s1 Dipwisou kan en Tehnpas Sarawio \r (2 Kronikel 3.8-14) \p \v 15 Dihden loalen Tehnpas Sarawio kidikidkipene dinapw en tuhke sidar sang pohn taht lel nin denso; oh tahto wiawihkihda tuhke pain. \v 16 Eri, pere me mi loale, me adaneki Wasa Sarawihe, mi masloalen Tehnpaso. Wasa kiset me reireiki piht 30, oh dihden pere sarawiet wiawihkihda dinapw sidar sang pohn taht lel nin denso.\x - \xo 6:16 \xo*\xt Eks. 26.33-34.\xt*\x* \v 17 Pere me mi mwohn wasa kiset reireiki piht 60. \v 18 Dinapw sidar kan perperda wia wahntuhke oh wahnrohs, mehn kalingan, oh dihden Tehnpaso ni pali koaros kidikidkihdi dinapw sidar, kahrehda aramas sohte kak kilang takaien dihdo. \p \v 19 Nan tihnsewen Tehnpaso, mie pere ehu wiawihda masloale, iei wasa me Kohpwahn Inoun Koht pahn kin mi ie. \v 20 Eri, pere wet reireiki piht 30, tehlapki piht 30, oh ileileiki pil piht 30; e pil kidikidkipene kohl pali koaros. Pei sarawio kidikidkipene dinapw sidar kei. \v 21 Nan Tehnpas Sarawio kidikidkipene kohl, oh selmete kohl me tenekdahng pohn wasahn pedolong ong nan perehn loaleo, me pil kidikidkipene kohl. \v 22 Masloalen Tehnpas Sarawi unsek pil kidikidkihdi kohl, pil duwehte pei sarawio me mi nan Wasa Sarawiheo.\x - \xo 6:22 \xo*\xt Eks. 30.1-3.\xt*\x* \p \v 23 Kerup riemen me wiawihkihda tuhke olip pil mi nan Wasa Sarawiheo, ira ileilehki piht 15.\x - \xo 6:23 \xo*\xt Eks. 25.18-20.\xt*\x* \v 24-26 Ira koaros soangen mwohmw oh wehteieu. Ara pehn pihr ko reireiki piht isuh elep; eri, malaupeseng en nanpwungen imwin pehra ko piht 15. \p \v 27 Ira ngampeseng sohpeidihdo, imwin pehra ko eri doakoa dihden apaliapali pereo, a imwin apali pehra ko pil doakpene. \v 28 Kerup riemen pwukat pil kidikidkipene kohl. \p \v 29 Dihden pere laudo oh masloalen dihden perehn loaleo pil kapwatki kerup me perperda, iangahki pahini oh wahnrohs me perperda. \p \v 30 Tahto pil kidikidki kohl. \p \v 31 Wenihmw welpeseng me wiawihkihda tuhke olip me mi wasahn pedolong ong nan Wasa Sarawiheo, oh e kengkengda temwen wehnimwo. \v 32 Wenihmw kan pil kapwatki kerup perperda, pil iangahki pahini oh wahnrohs. Wenihmw kan, kerup kan, oh wahnrohs kan pil kidikidkipene kohl. \v 33 Mesen dihden wenihmw laudo me wiawihkihda tuhke olip e sohte kengkengda, ahpw e keimw pahieu, \v 34 a dinapw en wenihmwo me wiawihkihda tuhke pain e welpahieu, \v 35 oh pil kapwatki kerup me perperda, pil pahini oh wahnrohs me perperda; oh koaros pil kidikidkipene kohl. \p \v 36 Kehl ehu pil wiawihda mwohn Tehnpaso, eri, irek en takai siluh, a ehu irek en tuhke sidar, wiewia soahngo kohda. \p \v 37 Poahsoan en Tehnpas Sarawio wiawidahr ni keriaun sounpwong, sounpwong Sip, ni kapahieun pahr me Solomon kakaunki. \v 38 Eri, ni kawaluwen sounpwong, sounpwong Pul, \f f \fr 6:38 \fr*\fk PUL: \fk*\ft Eden kawaluhn sounpwong nan arail pahr kawao.\ft*\f* ni kaeisek ehun pahr me Solomon kakaunki, doadoahk en kauwada Tehnpas Sarawio ahpw imwiseklahr nin duwen me koasoandier. Solomon kakaukiher tehnpas wet erein sounpar isuh. \c 7 \s1 Tehnpesen Solomon \p \v 1 Solomon pil ketin kauwada tehnpas ehu ong pein ih, oh e wiewiahki erein sounpar eisek siluh. \v 2-3 Pere laud me adaneki Imwen Poudiahl en Welin Lepanon\f g \fr 7:2-3 \fr*\fk IMWEN POUDIAHL EN WELIN LEPANON: \fk*\ft Pere laud ehu me mi nan tehnpesen nanmwarki, ele ahd wet kohieng pwehki eh didki tuhke sidar.\ft*\f* reireiki piht 150, piht 75 tehlap, oh piht 45 ile. Irek en uhr sidar siluh mie nan ihmwo, oh uhr 15 mi ni ehu irek, sidar me wia ndape. Tuhke sidar me wia denso, pepeusla lel nan perehn nahk kan, oh uhr laud ko me kolada. \v 4 Ni dihd ko koaros mie irek en wenihmwtok siluh. \v 5 Wenihmw kan oh wenihmwtok kan mwomwen keimw pahieu, oh wenihmwtok kan ni dihd ko salpene. \p \v 6 Pil ehu pere laud mie me adaneki Pere Reirei en Uhr kan pil wiawihda me reireiki piht 75, oh piht 45 tehlap. Mie palangk ie me kapilpene, me uhr lapala kei utungada. \p \v 7 Perehn Mwoahlo, me pil kin adaneki Perehn Kopwung, wasa me Solomon kin koasoanehdi iren kopwung kan, tuhke sidar me wia sang nan taht kohda lel ni lohlo kan. \p \v 8 En Solomon pere wasa me e kin ketiket ie mi palio Perehn Kopwung, e wiawihda duwehte pere teikan. E pil wiahda soangen ihmwohte ong sapwellime likend, me iei sapwellimen nanmwarkien Isip serepein.\x - \xo 7:8 \xo*\xt 1 Nan. 3.1.\xt*\x* \p \v 9 Ihmw pwukat koaros iangahki nan kehlo, wiawihkihda takai kaselel sang ni poahsoane kan kohda lel ni ekipir en ihmwo. Takai pwukat wiawihda wasahn wia takai, e sosohngdi oh rasedi pali koaros. \v 10 Poahsoan en ihmwo wiawihkihda lapalahn takai, me pil wiawihda wasahn wia takaio, ekei takai ko reireiki piht 12 oh ekei piht 15. \v 11 Pohn takai pwukat ekei takai me sosohngdi oh koasoansoandiong powe oh sidar me wia lohlo. \v 12 Nan kehl en tehnpaso, kelen masloalen Tehnpas sarawio, ehu irek en sidar kin mi nanpwungen irek en takai perperda siluh iei me wia dihdo. \s1 En Uram Pwukoa \p \v 13 Nanmwarki Solomon ketin poaronlahng ohl emen ede Uram, ohl koahiek ni wiepen prons, me kin koukousoan nan kahnimw en Dair. \v 14 E pahpa mehn Dair, ohlo melahr, a e nohno sang ni kadaudok en Napdali. Uram ohl loalokong oh koahiek men. E ahpw pwungki sapwellimen Solomon luhk en apwalih doadoahk koaros me pid prons. \s1 Uhr Prons Riau \r (2 Kronikel 3.15-17) \p \v 15 Uram eri wiahda uhr prons riau, ehuehu uhr ko reireiki piht 27 oh piht 18 ahlap, e ahpw kauwada ni wenihmw en pedolong ong nan Tehnpas sarawio. \v 16 E pil wiahda imwin uhr ko, ehuehu reireiki piht isuh elep, mehn kohdiong pohn imwin uhr ko. \v 17 Imwin ehuehu uhr ko mie sihn me pidipida kapwata oh \v 18 kahng riau en pwohmakraneid prons. \v 19 Imwin uhr ko mwomwen tuhke lili, piht 6 ile, \v 20 oh mi pohn wasa pwonopwon me mi pohn kapwat sihno. Mwomwen pwohmakraneid 200 ni kahng riau kapilpene ehuehu imwin uhr ko. \p \v 21 Uram ahpw kauwada uhr prons riapwoat mwohn wenihmwen pedolong nan Tehnpas Sarawio: uhr me mi palieir adaneki Sakin \f h \fr 7:21 \fr*\fk SAKIN: \fk*\ft Sisen lepin mahsen wet ni Ipru duwehte mahsen me wehwehki “Iei ih (Koht) me ketin kauwada.”\ft*\f* oh me mi paliepeng adaneki Pohas.\f i \fr 7:21 \fr*\fk POHAS: \fk*\ft Sisen lepin mahsen wet ni Ipru duwehte mahsen me wehwehki “Pwehki sapwellimen (Koht) roson.”\ft*\f* \v 22 Mwomwen kapwat lili ko mi pohn imwin uhr ko. \p Eri, doadoahk en uhr ko ahpw imwisekla. \s1 Dengk Prons \r (2 Kronikel 4.2-5) \p \v 23 Uram wiahda dengk pwonopwon ehu me loalki piht isuh elep, piht eisek 15 tehlap, oh piht 45 pwonopwon. \v 24 Kahng riau en mwomwen pwengkin prons me kapilpene kilin ewen dengko, me wiawihda patehngete dengko. \v 25 Dengko mi pohn kou prons ehk riemen me sohpeila liki, wad silimen sohpeila ekis wasa. \v 26 Ins 3 uwen mosul en dengko. Keile ko duwehte kilin ewen kep, welikekla liki duwehte wahn kiepw. Kerenieng kalon nen uwen me kak audehda dengko. \s1 Kuruma Prons \p \v 27 Uram pil wiahda kuruma prons eisek; ehuehu kuruma reireiki piht 6, piht 6 tehlap, oh piht pahieu elep ile. \v 28 Re wiawihkihda pelien dinapw keimw pahieu me koasoandiong ni \v 29 mwomwen laion, kouwol, oh mwomwen kerup kei me mi pohn dinapw ako; powe oh pahn laion oh kouwol ko, kapwat ekei pil mie. \v 30 Ehuehu kuruma mie daia prons pahieu oh metehn daia ko pil prons. Ni keimw pahieu mie dewen peisin; pil mie kapwat ni dewen peisin ko. \v 31 Mie tuhke pwonopwon wiawihda mehn kolada peisin ko. E uhdahsang pohn kuruma ins 18 oh kohdi pah ins 7. Pil mie kapwat me pidakihpene. \v 32 Daia ko ins 25 ile; re mi pahn dinapw ako, oh metehn daia wiawihda patehngete kuruma ko. \v 33 Daia ko duwehte daiahn werennasapw en mahwen; soahng koaros ni daia ko prons me wia. \v 34 Mie mehn utungada pahieu me mi pahn keimw en ehuehu kuruma, me patehngete kuruma ko. \v 35 Pohn ehuehu kuruma mie kisin dihd kis me ins 9 me pidakihpene pohn keilen ehuehu kuruma; mehn utungadao oh dinapw ako wiawihda patehngete kurumao. \v 36 Utupe oh dinapw ako kapwatki mwomwen kerup kei, laion, oh tuhke pahm kei, oh wasa kan me sohte mehkot mie, e pil kihong mwomwen kapwat ekei me kapilpene. \v 37 Ihduwen kuruma pwukat ar wiawihda; koaros duwepenehte, soangen uweteieu oh mwohmwteieu. \p \v 38 Uram pil wiahda peisin eisek, ehu peisin pohn ehu kuruma. Ehuehu peisin piht 6 pwonopwon oh kalon 200 kin audehda.\x - \xo 7:38 \xo*\xt Eks. 30.17-21.\xt*\x* \v 39 E kihdi kuruma limau ni palieir en Tehnpas sarawio, oh limau ni paliepeng; a dengko e kihdi ni keimw palieir en palimese. \s1 Tohtohn Dipwisoun Tehnpas Sarawio \p \v 40-45 Uram pil wiahda einpwoat, sapwel, oh pwohl kei. E kanekehla eh doadoahk koaros ong Nanmwarki Solomon ong ni wiepen Tehnpas en KAUN-O. Iet kan dipwisou me e wiahda: \p Dipwisou pwukat ong Tehnpas Sarawio, me Uram wiahda ong Nanmwarki Solomon, re wiawihkihda prons melengileng. \v 46 Nanmwarki ketin wiahda mepwukat koaros ni wasahn wia mete nanpwungen Sukot oh Saredan, nan Wahun Sordan. \v 47 Solomon sohte ketin teneki dipwisou prons pwukat, pwehki ar nohn tohto, eri, sohte me ese uwen toutoun dipwisou pwukat. \v 48 Solomon pil ketin wiahda dipwisou kohl kei ong Tehnpas Sarawio: iei pei sarawio, tehpel me pilawa en meirong ong Koht kin mi powe,\x - \xo 7:48 \xo*\xt Eks. 30.1-3; b Eks. 25.23-30.\xt*\x* \v 49 dewen lamp eisek me kesihnen mwohn Wasa Sarawiheo, limau mi palieir oh limau mi paliepeng; wahnrohs kei, lamp kei, oh tihpw kei;\x - \xo 7:49 \xo*\xt Eks. 25.31-40.\xt*\x* \v 50 kep kei, mehn kakunla lamp kei, pwohl kei, delen warpwohmwahu, oh pan kei me mwoalus karakar kin mi loale; inses en wenihmw kan ong Wasa Sarawiheo oh ong maslikin wenihmwen Tehnpaso. Dipwisou pwukat koaros wiawihkihda kohl. \p \v 51 Ni ahnsou me Nanmwarki Solomon ketin kanekelahr doadoahk koaros en Tehnpaso, e ahpw ketikihdi nan wasahn nahk en Tehnpaso soahng koaros me seme Depit kasarawihongehr KAUN-O—silper, kohl, oh soangen dipwisou teikan.\x - \xo 7:51 \xo*\xt 2 Sam 8.11; 1 Kron. 18.11.\xt*\x* \c 8 \s1 Kohpwahn Inowo Wisikdohng nan Tehnpas Sarawi \r (2 Kronikel 5.2—6.2) \p \v 1 Nanmwarki Solomon eri kapokonepene sounkaweid koaros en Israel, oh kaunen kadaudok oh peneinei kan, nan Serusalem pwe re en wahsang Kohpwahn Inoun KAUN-O nan Saion, Kahnimw en Depit, wadohng nan Tehnpas Sarawio.\x - \xo 8:1 \xo*\xt 2 Sam. 6.12-16; 1 Kron. 15.25-29.\xt*\x* \v 2 Irail koaros ahpw pokonpene ni ahnsoun Sarawien Tehntuhke kan, ni sounpwong Edanim.\f j \fr 8:2 \fr*\fk EDANIM: \fk*\ft Eden keisuhn sounpwong nan arail pahr kawao\ft*\f*\x - \xo 8:2 \xo*\xt Lip. 23.34.\xt*\x* \v 3 Ni me lapalap pwukat koaros ar pokonpenehr, samworo kan ahpw ale oh wahda Kohpwahn Inowo, \v 4 walahng nan Tehnpas Sarawio. Mehn Lipai kan oh samworo kan pil wahda Impwal me KAUN-O kin ketiket loale oh dipwisawi kan, kolahng nan Tehnpas Sarawio. \v 5 Nanmwarki Solomon, iangahki aramas en Israel kan koaros, ahpw pokonpene mwohn Kohpwahn Inowo, oh meirongkihla sihpw oh kou tohtohie, me sohte kak wadawad. \v 6 Samworo ko ahpw ale Kohpwahn Inowo oh pwilikihdiong nanwerengen Wasa Sarawiheo pahn kerup ko. \v 7 Pehn pihr en kerup ko ahpw pwaindi Kohpwahn Inowo iangahki tuhkehn wisik ko. \v 8 Aramas kak kilang imwin tuhkehn wisik ko ma re pahn kesihnen mwohn Wasa Sarawiheo, a me mi liki kan sohte kak kilang. (Tuhke ko mihmihte lel rahnwet.) \v 9 Sohte mehkot mi nan Kohpwahn Inowo, ihte pelien takai riapalio me Moses kihong loale nin Nahna Sainai, ni ahnsou me KAUN-O wiahda sapwellime inou ong aramas en Israel kan ni arail kohkohdo sang Isip.\x - \xo 8:9 \xo*\xt Deud. 10.5.\xt*\x* \p \v 10 Ni ahnsou me samworo kan pahn mwesel sang nan Tehnpaso, pelien depwek pali ahpw kadirehla loale,\x - \xo 8:10 \xo*\xt Eks. 40.34-35.\xt*\x* \v 11 me marainki lingaling en KAUN-O, re ahpw sohla kak pwurehng pedolong pwe re en wia arail doadoahk. \v 12 Solomon eri kasakas, mahsanih,\x - \xo 8:12 \xo*\xt Mel. 18.11; 97.2.\xt*\x* \q1 “Maing KAUN, komwi me ketin koasoanehdi ketipin pahnlahng, \q2 ahpw komw ketin kupwurki ketiket nan rotorot en depwek kan. \q1 \v 13 Eri met, I patohwan kauwadahr tehnpas lingan ehu ong komwi, \q2 wasa me komw pahn ketiket ie kohkohlahte.” \s1 Poahngoak en Solomon ong Aramas akan \r (2 Kronikel 6.3-11) \p \v 14 Ni aramas akan ar kesikesihnen wasao, Nanmwarki Solomon ahpw sohpeiong irail oh peki kapaien Koht en ketiket rehrail. \v 15 E ahpw mahsanih, “Kitail patohwan kapinga KAUN-O, Koht en Israel! Eh ketin dadaurete inowo me e ketin wiahiong semei Depit, ni eh mahsanihong, \v 16 ‘Sang ni ahnsowohte me I kahrehdo nei aramas akan sang nan Isip, I saikinte pilada ehu kahnimw nan wehin Israel me tehnpesei sarawi pahn kokouda ie, wasa me kaudok pahn kin wiawihong ie. Ahpw I piluhkadahr, Depit, pwe ke en kakaun nei aramas akan.’” \x - \xo 8:16 \xo*\xt 2 Sam. 7.4-11; 1 Kron. 17.3-10.\xt*\x* \p \v 17 Solomon ahpw pil mahsanih, “Semei Depit ketin kupwurki en kauwada tehnpas sarawi ehu, wasa me aramas akan pahn kin kaudokiong KAUN-O, Koht en Israel.\x - \xo 8:17 \xo*\xt 2 Sam. 7.1-3; 1 Kron. 17.1-2.\xt*\x* \v 18 KAUN-O ahpw mahsanihong Depit, ‘Ke pwung ni omw men kauwada ehu tehnpas ong ie, \v 19 ahpw ke sohte mwahn pahn kauwada. Iei noumw pwutak, uhdahn noumw pwutak, me pahn kauwada tehnpesei.’\x - \xo 8:19 \xo*\xt 2 Sam. 7.12-13; 1 Kron 17.11-12.\xt*\x* \v 20 Eri met, KAUN-O ketin kapwaiada inou me e ketin wiadahro: I wiliandier semei Depit, nanmwarkien Israel oh I pil kauwadahr Tehnpas Sarawiet pwe aramas akan en kin kaudokohng KAUN-O ie, Koht en Israel. \v 21 I pil wiadahr wasa kis nan Tehnpaset ong Kohpwahn Inowo me audaudki pelien takai riapalien inowo me Koht ketin wiadahng samatail kahlap ako ni eh ketin kahreiraildo sang Isip.” \s1 Sapwellimen Solomon Loulou \r (2 Kronikel 6.12-42) \p \v 22 Eri, mwohn mesen aramas akan Solomon ahpw ketila oh ketida mwohn pei sarawio. E ahpw ketin kapahdahla lime kan \v 23 oh loulou, mahsanih, “Maing KAUN, Koht en Israel, sohte emen Koht me duwehte komwi nanleng oh nin sampah. Komw ketin dadaurete sapwellimomwi inowo ni omwi kin ketin kasalehda sapwellimomwi limpoak poatopoat ong sapwellimomwi aramas akan me kin peikiong komwi sang nan mohngiongirail unsek. \v 24 Komw ketin dadaurete sapwellimomwi inou me komw ketin wiahiong semei Depit, sapwellimomwi ladu, oh rahnwet komw ketin kapwaiadahr. \v 25 Eri met, Maing KAUN, Koht en Isrel, I patohwan peki komwi en pil ketin dadaurete inou teio me komwi ketin wiahiong semei Depit ni omwi mahsanih, ‘I pahn kihong uhk ahnsou koaros emen kadaudokomw me pahn wilianuhkedi nanmwarkien Israel, ma kadaudokomw kan pahn kin kanahieng oh peikiong ie nin duwen me ke kin wiahiong ie.’\x - \xo 8:25 \xo*\xt 1 Nan. 2.4.\xt*\x* \v 26 Eri, I peki rehmwi, Maing, Koht en Israel, komw ketin dadaurete inou wet me komwi ketin wiahiong semei Depit, sapwellimomwi ladu. \p \v 27 “Ahpw ia duwe, Maing Koht, sampah kak itarohng ihr? Pwe pahnlahng mwokon tikitikiong komwi. Eri, ia duwen Tehnpas Sarawi wet me I kauwadahr eh pahn kak itar?\x - \xo 8:27 \xo*\xt 2 Kron. 2.6.\xt*\x* \v 28 Maing KAUN, ei Koht, ngehi sapwellimomwi ladu. Komw ketin karonge ei tungoal kapakap oh pekipek me I patohwan wia rahnwet. \v 29 Komw ketin ireirong Tehnpas Sarawi wet nipwong oh ni rahn, wasa kiset me komw ketin piladahr me aramas akan pahn kaudokiong komwi ie. Komw ketin karonge ie ni ei kin sohpeiong Tehnpas wet oh wia ei tungoal kapakap.\x - \xo 8:29 \xo*\xt Deud. 12.11.\xt*\x* \v 30 Komw ketin karonge ei tungoal kapakap oh pil kapakap akan en sapwellimomwi aramas ni arail pahn sohpeiong wasa kiset oh kapakap. Nan mwoalomwi nanleng, komw ketin karongei kiht oh mahkohng kiht. \p \v 31 “Ni ahnsou me aramas emen pahn kauwe emen, dene e wia sapwung ong emen, eri re en kahredohng ni sapwellimomwi pei sarawi nan Tehnpas wet pwe en kahukihla duwen eh sohte dipe, \v 32 eri, Maing KAUN, komw ketin karonge sang nanleng, oh kapwungala sapwellimomwi ladu kan. Komw ketin kaloke me dipan akan nin duwen me konehng, ahpw ketin kasalehda mwakelekel en me sohte dipe kan. \p \v 33 “Ni en sapwellimomwi aramas en Israel kan ar pahn lohdi pahn arail imwintihti kan pwehki arail wiahda dihp ong komwi, re ahpw pil wekidekiong komwi, kapinga komwi, oh peki mahk nan Tehnpas wet, \v 34 eri, komw ketin karonge irail sang nanleng. Komw ketin mahkikihong dipen sapwellimomwi aramas akan, oh ketin kapwureiraildo nan sapwarail me komw ketikihong ar pahpa kahlap ako. \p \v 35 “Ni ahnsou me sapwellimomwi aramas akan pahn wiahda dihp ong komwi, oh komw pahn pil ketin kaloke irail ni omwi sohte ketikihong irail keteu, a re ahpw pil koluhla, oh sohpeidohng Tehnpas wet, oh kapakap, oh kapinga komwi, \v 36 eri, komw ketin karonge irail sang nanleng. Komw ketin mahkikihong dipen nanmwarki oh dipen aramas en Israel kan. Komw ketin kasalehiong irail pwungen elen komour, oh ketin kamwerehdi keteu pohn nin limomwi wet, me komwi ketikihong sapwellimomwi aramas akan en sapwenikihla kohkohlahte. \p \v 37 “Ni ahnsou me lehk pahn kin mie nan sahpw wet, de soumwahu lusulus, de wahntuhke kan pahn ohla pwehki kisinieng kehlail, de soumwahu en tuhke kan, de mahn akan, de arail imwintihti kan pahn mahweniong sapwellimomwi aramas akan, de ma soangen soumwahu eh pahn mie nanpwungarail, \v 38 eri, komw ketin karonge arail kapakap akan. Ma mie nanpwungen sapwellimomwi aramas akan en Israel me koluhla ni mehlel, oh kapahwei pehrail ong Tehnpas wet ni kapakap, \v 39 eri, komw ketin karonge arail kapakap. Komw ketin karonge irail sang nan mwoalomwi nanleng, komw ketin mahkohng irail oh seweseirailda. Komwihte me mwahngih lamalam en aramas. Komw ketin wiahiong emenemen nin duwen me konehng, \v 40 pwe sapwellimomwi aramas akan en peikiong komwi ahnsou koaros ni arail koukousoan nan sahpw me komw ketikihong at pahpa kahlap ako. \p \v 41-42 “Ni mehn liki men me koukousoan wasa doh eh pahn rong duwen ndand en mwaromwi, oh soahng kapwuriamwei koaros me komw ketin wiahiong sapwellimomwi aramas akan, oh patohdo pwe en kaudokiong komwi oh kapakap nan Tehnpas wet, \v 43 eri, komw ketin karonge eh kapakap. Komw ketin karonge sang nan mwoalomwi nanleng, oh ketin kapwaiada eh pekipek, pwe aramas koaros en sampah en esei komwi oh peikiong komwi, nin duwen sapwellimomwi aramas akan ar kin wia. Eri, re ahpw pahn esehla me nan Tehnpas wet me I patohwan kauwadahr, iei wasa me aramas pahn kaudokiong komwi ie. \p \v 44 “Ni omwi pahn poaronehla sapwellimomwi aramas akan nan mahwen pwe re en mahweniong arail imwintihti kan, re ahpw pil kapakapohng komwi, sohpeidohng kahnimw wet me komw ketin piladahr, oh ong Tehnpas wet me I patohwan kawadahr ong komwi, \v 45 eri, komw ketin karonge arail kapakap akan. Komw ketin karonge irail sang nanleng oh ketikihong irail manaman en powehdi. \p \v 46 “Ni en sapwellimomwi aramas akan ar pahn wia dihp ong komwi—pwe sohte emen me sohte dipe—eri pwehki omwi engieng oh komwi ketin mweidohng arail imwintihti kan en poweiraildi oh kalipeiraillahng nan ehu wehi tohrohr, mehnda ma sahpw doh ehu, \v 47 eri, komw ketin karonge kapakap en sapwellimomwi aramas akan. Ma re pahn koluhla oh kapakapohng komwi, oh wehkada uwen diparail akan oh ar sapwung kan, eri, Maing KAUN, komw ketin karonge ar kapakap. \v 48 Ma irail pahn koluhla ni mehlel nan sahpwo, oh kapakapohng komwi sohpeidohng sahpw wet me komwi ketikihong at pahpa kahlap ako, oh ong kahnimw wet me komw ketin piladahr, oh pil ong Tehnpas wet me I kauwadahr ong komwi, \v 49 eri, komw ketin karonge ar kapakap kan. Komw ketin karonge irail sang nan mwoalomwi nanleng, oh mahkohng irail. \v 50 Komw ketin mahkikihong diparail kan koaros oh arail kahngohdiong komwi, oh komw ketin kupwurehla pwe arail imwintihti kan en kadekohng irail. \v 51 Pwe sapwellimomwi irail, me komw ketikihdo sang Isip, wasa me rasehng uhmw mwehl ehu. \p \v 52 “Maing KAUN, ei Koht, komw ketin kupwure sapwellimomwi aramas akan oh arail nanmwarki ahnsou koaros. Komw ketin karonge ar kapakap, ni ar pahn likweriong komwi oh pek sawas sang rehmwi. \v 53 Komw me pilirailda sang nanpwungen aramas teikan pwe re en wia sapwellimomwi aramas, nin duwen sapwellimomwi ladu Moses eh kasalehiong irail ni ahnsou me komwi ketin kehrehdo sang Isip at pahpa kahlap ako.” \s1 Kaimwiseklahn Loulou \p \v 54 Eri, mwurin Solomon eh kaimwisekala sapwellime loulou ong KAUN-O, e ahpw ketida mwohn pei sarawio, wasa me e ketin kelepwikihdi ie, e ahpw ketin kapahdahla lime ko. \v 55 E ahpw kapitie laudida oh peki kapaien Koht ong aramas akan me pokopokon wasao, mahsanih, \v 56 “Kitail patohwan kapinga KAUN-O me ketikihong sapwellime aramas akan popohl, nin duwen eh ketin inoukidahr. E pil ketin kapwaiada inou sapan koaros me e ketin wiahiong sapwellime ladu Moses.\x - \xo 8:56 \xo*\xt Deud. 12.10; Sos. 21.44-45.\xt*\x* \v 57 KAUN-O, atail Koht en ketiket rehtail, nin duwen eh ketiket rehn atail pahpa kahlap ako, oh sohte pahn mweisang kitail de likidmeliekitailla. \v 58 E pahn ketin koangngoangehkin kitail en peikiong, pwe kitail en momour nin duwen eh ketin kupwurki oh kapwaiada kosonned oh mahsen akan me e ketikihong atail pahpa kahlap ako. \v 59 KAUN-O, atail Koht, en ketin kupwure ahnsou koaros kapakap wet oh pekipek pwukat me I wiahiong. E pahn ketin mahkohng sapwellime aramas en Israel akan oh arail nanmwarki, nin duwen arail anahn akan rahn koaros. \v 60 Eri, wehin sampah koaros pahn kin ese me KAUN-O kelehpw me Koht—oh sohte pil emen. \v 61 Oh kumwail, sapwellime aramas akan, en kin loalopwoatohngete KAUN-O, atail Koht, oh peikiong sapwellime kosonned oh mahsen kan koaros, nin duwen amwail wiahier rahnwet.” \s1 Kasarawihpen Tehnpas Sarawio \p \v 62 Eri, Nanmwarki Solomon oh aramas koaros me mi wasao re ahpw wiahda meirong kei ong KAUN-O. \v 63 Solomon meirongkihla kou 22,000 oh sihpw 120,000 nin duwen meirong en kaminimin. Eri, nanmwarkio oh aramas koaros ahpw kasarawihala Tehnpas Sarawio. \v 64 Ni rahnohte e pil kasarawih werengen kehl me mi mwohn Tehnpas Sarawio, wasa me e meirongki mahn pwon kei pohn pei sarawio, oh meirong en wahn pilawa, oh wih en mahn akan, ong ni meirong en kaminimin. Pei sarawio me wiawihkihda prons me inenen tikitikiong meirong pwukat. \p \v 65 Eri, wasao ni Tehnpas sarawio, Solomon oh aramas en Israel koaros ahpw wia Sarawien Tehntuhke erein rahn isuh. Eri, lapalahn pokon en aramas me kohsang Wasahn Kot en Amad ni paliepeng lel ni irepen Isip ni palieir. \v 66 Ni kawaluhn rahn Solomon ahpw ketin kadarirailpeseng ni imwarail kan. Irail koaros ahpw kapingahla Solomon, oh pwurpeseng ni imwarail kan pereperenki soahng koaros me KAUN-O ketikihong sapwellime ladu Depit oh pil ong sapwellime aramas en Israel. \c 9 \s1 Koht ketin Pwurehng Pwarohng Solomon \r (2 Kronikel 7.11-22) \p \v 1 Mwurin en Nanmwarki Solomon eh ketin kanekelahr doadoahk en kauwada Tehnpas Sarawio, oh tehnpeseo, oh soahng koaros me e kupwukupwure en kauwada, \v 2 KAUN-O pil pwurehng pwarohng, nin duwen me wiawiher nan Kipeon.\x - \xo 9:2 \xo*\xt 1 Nan 3.5; 2 Kron 1.7.\xt*\x* \v 3 KAUN-O eri mahsanihong, “I rongehr omw kapakap, oh I kasarawihalahr Tehnpas wet me ke kauwadahr pwehn wia wasa me aramas akan pahn kin kaudokiong ie kohkohlahte. I pahn apwahpwalih kanahieng ahnsou koaros. \v 4 Ma ke pahn papah ie ni mehlel oh pwung duwehte semomw Depit, oh wia soahng koaros me I padahkihonguhkehr, oh peikiong ei kosonned akan, \v 5 eri, I pahn kapwaiada inowo me I wiadahr ong semomw Depit ni ei padahkihong me emen kisehn kadaudoke kan pahn kakaun Israel ahnsou koaros.\x - \xo 9:5 \xo*\xt 1 Nan 2.4.\xt*\x* \v 6 Ahpw ma kowe, de kadaudokomw kan, sohla pahn idawehn ie, oh sapeikiong ei kosonned oh mahsen kan me I kihonguhkehr, ahpw papah oh pwongih koht teikan, \v 7 eri, I pahn kalipehsang nei aramas en Israel akan nan sahpwet me I kihongirailehr. I pahn kesehla Tehnpas Sarawiet, me I kasarawihalahr pwehn wia wasahn kaudok ong ie; eri, aramas en wasa koaros pahn kasohwe Israel oh mwamwahlikihla. \v 8 Tehnpas Sarawiet pahn wiahla mohn ihmw, oh aramas koaros me pahn keid wasaht pahn pwuriamweikihla mehlel; re ahpw pahn kalelapak, ‘Dahme KAUN-O ketikihongki sahpwet oh Tehnpas wet soangen apwal wet?’\x - \xo 9:8 \xo*\xt 2 Nan 25.9; 2 Kron 36.19.\xt*\x* \v 9 Eri, ekei ahpw pahn sapeng, nda, ‘Pwehki en aramas akan arail keselahr KAUN-O, arail Koht, me ketikihdo sang Isip ar pahpa kahlap ako. Irail wekiong koht teikan oh pwongih oh papah irail. Ihme kahrehda KAUN-O ketin mweidohng kahpwal wet en wiawihong irail.’” \s1 En Solomon Inou Lap ong Airam \r (2 Kronikel 8.1-2) \p \v 10 Solomon wiewiahki Tehnpas sarawio oh pein tehnpeseo erein sounpar rieisek. \v 11 Airam, nanmwarkien Dair me ketikihong tuhke sidar oh tuhke pain koaros iangahki kohl koaros me e anahne ong ni doadoahk wet. Mwurin eh imwiseklahr, Nanmwarki Solomon ahpw ketikihong Airam kisin kahnimw rieisek nan sapwen Kalili. \v 12 Airam ahpw ketila oh mahsanih kahnimw ko, ahpw e sohte kupwurki. \v 13 E ahpw mahsanihong Solomon, “Eri, riei, ih kahnimw pwukat me komw ketikihong ie!” Ih kahrepe wet me wasaht adanekihki Kapul\f k \fr 9:13 \fr*\ft KAPUL; Sisen lepin mahsen wet duwehte “ke-pal,” ni mahsen en Ipru wehwehki “sohte katepe.”\ft*\f* lel rahnwet. \v 14 Airam kadaralahng Solomon kerenieng paun nen en kohl. \s1 En Solomon Doadoahk Teikan \p \v 15 Nanmwarki Solomon wia doadoahk idihd pwehn kaukihda Tehnpaso oh pein tehnpeseo, oh en audehkihla pwehl ni palimesehn kahnimwo, oh pil kauwada kelen kahnimwo. E pil wia doadoahk idihd pwehn pwurehng onehda sapahl kahnimw kan en Asor, Mekiddo, oh Keser. \v 16 (Nanmwarkien Isip mahweniong Keser oh kalowehdi, e kemehla towe kan oh isikala kahnimwo. E ahpw wiahki sapwellime kisakis ong sapwellime serepein ni ahnsou me serepeino pwoudikihda Solomon, \v 17 Solomon eri onehda sapahl kahnimwo.) Solomon pil wia doadoahk idihdohng onohnsapahl en Palipahn Ped Oron, \v 18 Paalad, Damar nan sapwtehn en Suda, \v 19 kahnimw kan me eh dipwisou kan kin nekinek ie, kahnimw kan en sapwellime oahs oh werennansapw en mahwen kan, oh soahng koaros me e kupwurki kauwada nan Serusalem, nan Lepanon, oh wasa teikan en sapwellime wehi. \v 20-21 Solomon ketikihong kadaudok en aramas en Kenan kan me mehn Israel ko sohte kemehla ni ahnsou me re pedolong nan sapwarailo, pwe re en wia doadoahk idihd kan. Irail pwukat me iangahki mehn Ammon, mehn Id, mehn Peris, mehn Ip, oh mehn Sepus, me kadaudokarail kan wiewiahte lidu lel rahnwet. \v 22 Solomon sohte kaluduwih mehn Israel; re kin wia sapwellime sounpei, lapalap, kaun lapalap en sounpei, kaunen were werennansapw en mahwen kan, oh soundak oahs. \p \v 23 Lapalap 550 me apwalih sapwellimen Solomon doadoahk idihd kan koaros. \p \v 24 Solomon audehkihla pwehl sahpwo ni palieir en kahnimwo, mwurin eh pwoud, sapwellimen nanmwarkien Isip serepein, e mweselsang Kahnimw en Depit kolahng nan tehnpas me Solomon kauwadahng serepeino. \p \v 25 Pak siluh nan ehu sounpar Solomon kin patohwanda meirong isihs oh meirong en kaminimin pohn pei sarawi me e kauwadahng KAUN-O. E pil kin ketin isikala warpwohmwahu ong KAUN-O. Eri, e ahpw kanekelahr kokoupen Tehnpaso.\x - \xo 9:25 \xo*\xt Eks 23.17; 34.23; Deud 16.16.\xt*\x* \p \v 26 Nanmwarki Solomon pil wiahda polohn sohp ehu nan Esiongkeper, me mi limwahn Elad ni oaroahr en Sehden Akapa, nan wehin Edom. \v 27 Nanmwarki Airam kadaralahng sehla koahiek kei sang pohn tehnwere sohp ko pwe re en iang sapwellimen Solomon tohndoadoahk kan. \v 28 Re seiloaklahng wehin Opir oh wadohng Solomon kerenieng ten eisek weneu en kohl. \c 10 \s1 Lih Nanmwarkien Sipa Pas rehn Solomon \r (2 Kronikel 9.1-12) \p \v 1 Lih nanmwarkien Sipa karongehda duwen ndanden Solomon, me kahrehiongehr eh seiloakdohng Serusalem, pwe en songki Solomon peidek apwal kei.\x - \xo 10:1 \xo*\xt Mad. 12.42; Luk 11.31.\xt*\x* \v 2 Eri, lih menet pasdohr, iangahki tohndoadoahk tohtohie, oh kamel akan me weuwa dipwisoun doalmwenge, oh mehn kapwat kan, oh pil kohl tohtohie. Ni ara tuhpene, liho ahpw kalelapak rehn Solomon peidek tohtohie, uwen me pein ih medemedewe. \v 3 Solomon ahpw sapengala koaros, sohte ire ehu me apwal ong ni eh ketin kawehwehiong liho. \v 4 Lih nanmwarkien Sipa karongeier duwen loalokong en Solomon, oh kilangehr tehnpeseo me e ketin kauwadahr, \v 5 oh kilangehr kisin tungoal akan, oh wasa me sapwellime lapalap akan kin mihmi ie nan tehnpeseo, koahiek en sounpapah kan oh ar likou kan, sounpapah nan tehnpaso, oh meirong kan me e kin meirongki nan Tehnpas Sarawio. E ahpw malamalawangkihla uwen soangen kapwuriamwei en soahng pwukat koaros. \v 6 Liho ahpw mahsanihong Nanmwarki Solomon, “Duwen me I rong nan ei tungoal wehi duwen komwi oh omwi erpit me uhdahn mehlel. \v 7 Ahpw I sohte kin kamehlele I lao pwarodo wasa kiset oh kilangki pein mesei. Ahpw me I rongo, elep en me I kilangehr. Pwe omwi erpit oh kepwehpwe me inenen laudsang dahme aramas akan padahkihongieier. \v 8 Ia uwen paien omwi likend kan! Oh ia uwen paien sapwellimomwi ladu kan, me kin patopato pahn kupwuromwi ahnsou koaros oh kin patohwan rongorong sapwellimomwi mahsen erpit kan! \v 9 Kapinga KAUN-O, omwi Koht! Me ketin kasalehda uwen eh kupwurperenkin komwi ni eh ketin kasapwilkomwihda pwe komwi en wia nanmwarkien Israel. Pwehki sapwellime kupwur limpoak ong Israel me poatopoat, e ketin kasapwilkomwidahr en nanmwarki pwe komwi en kin ketin kakaun ni mehlel oh pwuhng pahrek.” \p \v 10 Eri, liho ketikihong Solomon kerenieng ten limaun kohl, oh dipwisoun doalmwenge tohtohie, oh pil mehn kapwat akan. Eri, uwen dipwisoun doalmwenge kan me liho ketikihong Solomon tohtohsang kisakis en dipwisoun doalmwenge me Solomon kin ketin ale sang aramas teikan mahs. \p \v 11 (Pil weren Airam sohp kan me kin wahdo kohl sang Opir, re pil wahdo sang wasao tuhke sandal oh mehn kapwat tohtohie. \v 12 Eri, Solomon ketin wiahkidahr tuhke pwukat kelen nan Tehnpas Sarawio oh pil nan tehnpeseo, oh e pil ketin wiahkihda aip oh arp mehn keseng kan ong sounkeseng. Tuhke sandal wisikdo sang wasa teikan; oh sohte me aramas kak kilang mwuhr me duwehte.) \p \v 13 Nanmwarki Solomon ketikihong lih nanmwarkien Sipa mehkoaros me e patohwan peki, iangahki soangen kisakis teikan me pein ih ketin kisekisehki. Liho oh pil sapwellime tohndoadoahk kan ahpw sapahllahng nan wehin Sipa. \s1 Uwen Kepwehpwehn Solomon \r (2 Kronikel 9.13-29) \p \v 14 Nan pahr koaros Nanmwarki Solomon kin aliale pohnangin ten 25 en kohl. \v 15 Met likin daksis kan me e koasoanediong sounnetinet kan, oh pil wihn kan sang netinet, oh kisakis en wahu kan me nanmwarkien Arepia kan oh kepinahn wehi kan kin ketikihda. \p \v 16 Solomon ketin wiadahr mehn sansar laud 200 oh kidimkipene ehuehu mehn sansar pwukat paunen kohl kerenieng 15. \v 17 E pil ketin wiahda mehn sansar tikitik 300, oh kidimkipene ehuehu mehn sansar pwukat paunen kohl kerenieng 4. E ahpw ketikidong mehn sansar pwukat koaros wasa me adaneki Imwen Poudiahl en Welin Lepanon.\f l \fr 10:17 \fr*\fk IMWEN POUDIAHL EN WELIN LEPANON: \fk*\ft Tehk 7.2-3.\ft*\f* \p \v 18 E pil ketin wiahda mwoahl ehu me inenen laud mehlel me pil kidikidkipene aipori\f m \fr 10:18 \fr*\fk AIPORI: \fk*\ft Tehk ni kawehwehpen lepin mahsen kan.\ft*\f* oh kohl kaselel. \v 19-20 Lohn kehndake 6 mie me kohdalahng ni mwoahlo, oh ni imwin ehuehu loh pwukat mwomwen laion emen mi ie; eri, laion pwukat koaros me 12. Pohn tihnsewen mwoahlo pil mie mwomwen moangen kouwol emen, oh limwahn wasahn irekek en mwoahlo pil mie mwomwen laion emen. Sohte emen nanmwarki me ahneki mwoahl ehu me duwehte met. \p \v 21 Oh delen urakpihl en Solomon koaros pil wiawihkihda kohl, oh soangen dipwisou koaros me mi nan Imwen Poudiahl en Welin Lepanon pil wiawihkihda kohl. Sohte silper kin doadoahk, pwehki aramas akan ar sohte kin kesempwaliki silper ni mwehin Solomon. \v 22 E pil tehnwaraneki polohn sohp ehu me pil iang tehnweren Airam kan seiseiloakseli. Ni kesiluhwen pahr koaros polohn sohpo kin pwurodo wa kohl, silper, aipori, mahn me duwehte mwengki oh mwengkiaramas. \p \v 23 Nanmwarki Solomon me keieu erpit oh kepwehpwe sang nanmwarki teikan koaros; \v 24 oh tohn sampah koaros kin anahne en kin patohdo pahn kupwure pwe re en rong duwen erpit me Koht ketikihong. \v 25 Koaros me patohdo kan kin patohwando kisakis en silper, kohl, likou puhp kan, dipwisoun mahwen, mehn doalmwenge, oahs oh ahs akan; mepwukat koaros kin wiawi nan pahr koaros. \p \v 26 Solomon pil ketin wiahda pwihnen mahwen ehu. Weren pwihn wet werennansapw en mahwen me 1400, oh oahs me 12,000. Ekei dipwisou pwukat kin wie nekinek nan kahnimw en werennansapw, oh ekei mihmihte pahn kupwur en nanmwarki nan Serusalem.\x - \xo 10:26 \xo*\xt 1 Nan. 4.26.\xt*\x* \v 27 Eri, ni sapwellime mwehi, silper inenen tohto nan Serusalem duwehte takai, oh tuhke sidar me inenen rek duwehte tuhke mwahl akan.\x - \xo 10:27 \xo*\xt Deud. 17.17.\xt*\x* \v 28 Sapwellimen nanmwarkio tohndoadoahk kan me kin kolokol manaman en apwahpwalih pweipweidohn oahs sang Musri oh Silisia,\f n \fr 10:28 \fr*\fk MUSRI OH SILISIA: \fk*\ft Sahpw pwukat rahnwet adaneki Turkey palieir en palimese iei wasa pwukat me kin kapara oahs ni mwehin Solomon.\ft*\f*\x - \xo 10:28 \xo*\xt Deud. 17.16.\xt*\x* \v 29 oh pweipweidohn werennansapw sang nan Isip. Irail me kin kihong nanmwarkien Id oh Siria oahs oh werennansapw, re kin netikihla apwoat werennansapw ni uwen silper 600, oh emen oahs ni uwen silper 150. \c 11 \s1 Solomon Sohpeisang Koht \p \v 1 Solomon limpoak ong lihen liki tohto. E pil pwoudikihda lihen Id, Mohap, Ammon, Edom, oh Saidon, likin sapwellimen nanmwarkien Isip serepeino.\x - \xo 11:1 \xo*\xt Deud. 17.17.\xt*\x* \v 2 E pwoudikinirailda mehndahte KAUN-O eh ketin mahsanihong mehn Israel re en dehr pwoudiki aramas pwukat, pwehki ar pahn kahrehiong mehn Israel ar pahn loalopwoatohngala koht teikan.\x - \xo 11:2 \xo*\xt Eks. 34.16; Deud. 7.3-4.\xt*\x* \v 3 Solomon pwoudikihda serepein isipwiki oh pekehiki serepein silipwiki. Serepein ko kahrehiong eh sohpeisang Koht, \v 4 oh ni ahnsou me e likeilapalahr re kahrehiong en pwongih koht en liki kan. E sohte loalopwoatohng KAUN-O eh Koht, duwehte seme Depit. \v 5 E kaudokiong Asdarde, koht lihen Saidon, oh Molek, koht saut en mehn Ammon kan. \v 6 E dipada ong KAUN-O oh sohte loalopwoatohng duwehte seme Depit. \v 7 E ketin kauwada nin nahna palimesehn Serusalem wasahn kaudokiong Kemos, koht saut en mehn Mohap, oh wasahn kaudokiong Molek, koht saut en mehn Ammon. \v 8 E pil kauwada wasahn kaudok kei pwe eh pwoud en liki kan en kak isik warpwohmwahu ie oh wia meirong ong arail koht kan. \p \v 9-10 Mehndahte KAUN-O, Koht en Israel eh ketin pwarohng Solomon pak riapak oh mahsanihong en dehr pwongih koht en liki kan, Solomon sohte peikiong KAUN-O ahpw sohpeisang. KAUN-O eri ketin engiengda pahn Solomon \v 11 oh mahsanihong, “Pwehki omw nsenki kauwehla omw inou ong ie oh sohte kapwaiada ei kosonned, I inoukihda me I pahn kihsang uhk wehio oh kihong emen noumw lapalap akan. \v 12 Ahpw pwehki semomw Depit, I sohte pahn wia met nindokon omw momour, ahpw ni ahnsou me noumw pwutak pahn uhd kaunda wasa. \v 13 Oh I sohte pahn kihsang wehio pwon; ahpw, I pahn mweidohng kadaudok ehute pwehki ei ladu Depit oh pwehki Serusalem, kahnimw me I kin loalloale.” \s1 Sapwellimen Solomon Imwintihti kan \p \v 14 KAUN-O eri ketin kupwurehda pwe Adad, kisehn peneineien nanmwarkien Edom, en uhwong Solomon. \v 15-16 Ahnsou reirei mwohn mwekid wet, ni ahnsou me Depit kalowehdi Edom, Sohap, kaunen sapwellime karis kan kolahngehr wasao pwehn sarepedi me melahr akan. Ih oh nah ohl akan mihmihki nan Edom erein sounpwong weneu, oh erein ahnsowo re kemehla ohl koaros nan Edom, \v 17 ihte Adad oh ekei nein eh pahpa ladu, me pitla oh sopolahng Isip. (Ni ahnsowo Adad wia seri men.) \v 18 Re mweselsang Midian oh kolahng Paran, wasa me ohl ekei pil iangirailda sang ie. Re ahpw seiloaklahng Isip oh kohla rehn nanmwarki. Nanmwarkio ahpw ketikihong Adad sahpw ehu oh ihmw oh pil kisin mwenge. \v 19 Adad eri kenikenla pahn nanmwarkio, e ahpw ketikihong en pwoudikihda rien eh pwoudo, rien lih nanmwarki Tapenes. \v 20 Serepeino eri naitikihada pwutak emen, ede Kenupad, me lih nanmwarkio apwalihada nan tehnpaso, wasa e kin koukousoan ie rehn sapwellimen nanmwarki pwutak ko. \p \v 21 Ni ahnsou me rohng lel Adad nan Isip me Depit sipallahr oh Sohap me kaunen karis ko pil melahr, Adad ahpw patohwanohng nanmwarkio, “Komw kupwureiehla pwe I en pwuralahng nan uhdahn sapwei.” \v 22 Nanmwarkio ahpw sapeng, mahsanih, “Pwekida? Mie mehkot me ke sohte itarki rehi? Ih kahrepen omw men pwuralahng nan uhdakomw?” \p Adad ahpw sapeng, patohwan, “Komw ketin mweidohng ie pwe I en patopatohla,” Nanmwarkio eri mweidohng, ih eri kohkohla. \p Adad me iei nanmwarkien Edom, iei ih ohl suwed men, imwintihti kowahlap en Israel. \p \v 23 Koht pil ketin kupwurehda pwe Reson nein Eliada en uhwong Solomon. Reson sopohsang eh soumas, Adadeser, nanmwarkien Sopa, \v 24 oh wiahla kaunen pwihn loallap ehu. (Met wiawiher mwurin Depit eh kalowehdi Adadeser oh kemehla ienge mehn Siria kan.) Reson oh nah pwihno kohla kousoanla nan Damaskus, wasa me nah ohl ako wiahkihla ih nanmwarkien Siria. \v 25 E wia imwintihti en Israel nindokon Solomon eh momour. \p \v 26 Pil emen ohl me uhwong Nanmwarki Solomon, iei emen sapwellime lapalap ako, Seropoham nein Nepat, mehn Sereda nan Epraim. Eden eh nohno, Serua, liohdi men. \v 27 Eri, iet koasoiepen uhpene wet: \p Solomon ketin audaude wasa kis ni palimesehn Serusalem oh pil pepeusehla kehl akan en kahnimwo. \v 28 Seropoham ohl pwulopwul koahiek men; eri, ni ahnsou me Solomon ketin mwahngihada duwen pwerisek en mwahnakapw menet, e ahpw kasapwilada pwe en kakaun tohndoadoahk koaros en sapwen kadaudok en Manase oh Epraim. \v 29 Rahn ehu, Seropoham ahpw seiloak sang Serusalem; e ahpw tuhwong soukohp Ahisa mehn Sailo nanial likin kahnimwo. \v 30 Ahisa ahpw pwuhrsang nan likou puhp kapw ehu me e likilikawih, ih eri tehrpeseng likou puhpo oh wiahkihda pelien likou eisek riau. \v 31 E ahpw ndaiong Seropoham, “Ale me eisek, pwehki KAUN-O, Koht en Israel, mahsanihong komwi, ‘I pahn ketikihsang Solomon wehio, oh I pahn ketikihong uhk kadaudok eisek. \v 32 Ahpw Solomon pahn kolokol kadaudokteieu, pwehki nei ladu Depit, oh pwehki kahnimw Serusalem, kahnimw me I piladahr sang nan Israel pwon pwe I en ahnekihla. \v 33 I pahn wia met pwehki Solomon eh keseielahr oh pwongih koht teikan: Asdarde, koht lihen Saidon, Kemos, koht en Mohap, oh Molek, kohten mehn Ammon. Solomon sohte peikiong ie, e wiadahr me sapwung, oh solahr kapwaiada ei kosonned oh mahsen kan, duwehte me seme Depit kin wia. \v 34 Ahpw I sohte pahn kihsang wehio pwon, ahpw I pahn mweidohng en ahneki manaman erein eh mour, pwehki ei ladu Depit me kahrehda, me I piladahro, oh me kin kapwaiada ei kosonned oh mahsen kan. \v 35 I pahn kihsang nein Solomon pwutako wehio, oh uhd kihong uhk kadaudok eisek. \v 36 I pahn mweidohng nein Solomon pwutako en kolokol kadaudok ehu, pwe ahnsou koaros emen kadaudok en ei ladu Depit pahn kin kakaun nan Serusalem, kahnimw me I piladahro pwe en kin wia wasa ehu me aramas akan pahn kadaudok ong ie. \v 37 Eri, Seropoham, I pahn kasapwiluhkada pwe ke en wiahla nanmwarkien Israel, oh ke pahn kakaun uwen laud en sahpw me ke mwahuki. \v 38 Ma ke pahn peikiong ie ni unsek, oh momourki ei kosonned akan, ma ke pahn kapereniehda pwehki omw kapwaiada ei mahsen kan, duwehte me ei ladu Depit wiahier, eri, I pahn ieiang uhk ahnsou koaros. I pahn kasapwiluhkada pwe ke en wiahla nanmwarkien Israel, oh I pahn mweidohng kadaudokomw kan re en kin kaunda mwurimw, duwehte me I wiahiong ei ladu Depit. \v 39 Eri, pwehki dipen Solomon I pahn kaloke kadaudok en Depit kan, ahpw kaidehn ahnsou koaros.’” \p \v 40 Eri, Solomon ahpw kupwurehda en kemehla Seropoham. Seropoham ahpw tangalahng rehn Sisak, nanmwarkien Isip, oh kousoanla wasao lao Solomon pwoula. \s1 Sipallahn Solomon \r (2 Kronikel 9.29-31) \p \v 41 Eri, ekei en Solomon wiewia kan, duwen sapwellime mour oh erpit koaros, ntinting nan pwuken \bk Poadopoad en Solomon. \bk* \v 42 E ketiket Serusalem oh wia nanmwarki men nan Serusalem oh kakaun Israel pwon erein sounpar pahisek. \v 43 E sipalla oh seridi nan Kahnimw en Depit, oh sapwellime pwutak Reopoham me uhd wiliand wiahla nanmwarki. \c 12 \s1 Kadaudok kan en Paliepeng Moromorada \r (2 Kronikel 10.1-19) \p \v 1 Reopoham ketilahngehr Sekem, wasa me mehn Israel kan en paliepeng pokonpenehr ie pwe re en kasapwiladahng pwe en wiahla nanmwarki. \v 2 Rongen mwekid wet pil lelehr Seropoham, nein Nepat, me koukousoan nan Isip, wasa me e tangalahng ie pwe en ruksang Nanmwarki Solomon. Seropoham eri pwurodo sang Isip. \v 3 Mehn Israel kan en paliepeng ahpw ileklahng Seropoham, oh irail koaros patolahng rehn Nanmwarki Reopoham oh patohwanohng, \v 4 “Omwi pahpa Solomon inenen lemeiong kiht oh pil ketikihong kiht doadoahk laud mehlel. Ma komw pahn ketin katikitikihala doadoahk pwukat oh wiahiong kiht at mour en mwahu, se pahn wiahla sapwellimomwi aramas likilik.” \p \v 5 Reopoham ahpw sapeng, mahsanih, “Kumwail pwurodo mwurin rahn siluh; eri, I ahpw pahn kihong kumwail ei pasapeng.” Irail eri pwurala. \p \v 6 Eri, Reopoham ahpw aleier kaweid en me mah kan me kin wiewia doadoahk en kaweid ong eh pahpa Solomon. E ahpw ketin keinemwe rehrail, “Soangen pasapeng da me kumwail pahn kaweidkin ie pwe I en kak kihong aramas pwukat?” \p \v 7 Irail ahpw sapeng, patohwan, “Ma komw ketin mwahuki apwalih aramas pwukat mwahu, a komw ketikihong irail pasapeng mwahu en arail pekipeko; eri, irail ahpw pahn papah komwi ahnsou koaros ni loalopwoat.” \p \v 8 Eri, Reopoham ahpw sohte katapeneki kaweid en me mah kan. E ahpw ketin tuhwong pein sapwellime sounkaweid kan, me irail dihteieu. \v 9 E ahpw ketin keinemwe rehrail, “Dahme I pahn ndaiong aramas akan me kin pekipeki rehi I en katikitikihala arail doadoahk kan?” \p \v 10 Re ahpw sapengki, “Iet me komw pahn mahsanihong irail: ‘Senditikiet ahlapasang lukepen ei pahpao. \v 11 Ma ei pahpao kin ketikihong kumwail doadoahk laud, a I pahn kihong kumwail me laudsang mehlel. E kin ketin wokihkin kumwail sahl; a I pahn wokihkin kumwail kilin kou.” \p \v 12 Eri, mwurin rahn siluhwo, Seropoham oh mehn Israel kan pwurala rehn Nanmwarki Reopoham, duwen me e mahsanihong irailo; \v 13 oh sapwellime pasapeng ong irail me inenen suwed mehlel. Pwe e sohte nsenohki kaweid en me mah kan; \v 14 e ahpw mahsanihong aramas akan duwen me sounkaweid pwulopwul kan patohwan kaweidki: “Ma semei kin ketikihong kumwail doadoahk laud oh toutou, I pahn kihong kumwail laudsang. Semei kin wokihkin kumwail sahl, a I pahn wokihkin kumwail kilin kou!” \v 15 Eri, met iei kupwur en KAUN-O, en ketin kapwaiada dahme e mahsanihong soukohp Ahisa mehn Sailo pwe en padahkihong Seropoham nein Nepat. Ihme kahrehda nanmwarkio eh sohte okeh sapwellime aramas akan. \p \v 16 Eri, ahnsou me aramas akan esedahr me nanmwarkio sohte men karonge irail, re ahpw weriwer, ndinda, “Kihsang Depit oh eh peneinei! Soangen mwahu da me re kin wiahiong kitail? Kumwail mehn Israel kan, kitail pwurala ni imwatail kan. Reopoham en pwukoahki pein ih!” \p Eri, mehn Israel kan peliandahr nanmwarkio;\x - \xo 12:16 \xo*\xt 2 Sam. 20.1.\xt*\x* \v 17 iei kahrepen Reopoham eh ketin kaunda irail kante me kin koukousoan nan wehin Suda. \p \v 18 Eri, Nanmwarki Reopoham ahpw poaronehla Adonairam, me kin kakaun palien doadoahk kan rehn mehn Israel ko, re ahpw kate oh kemehla. Pwehki irair wet eh wiawiher, Reopoham ahpw mwadang dakehda tehnwere werennansapw oh ketilahng Serusalem pwe en ketin rukla ie. \v 19 Eri, sang ni ahnsowo, tohn paliepeng en wehin Israel kin pelipelian kadaudok en Nanmwarki Depit. \p \v 20 Ni ahnsou me aramas akan rongada me Seropoham pwurodohsangehr Isip, re ahpw lukeiong en wiahla nanmwarkien Israel. Ihte kadaudok en Suda me loalopwoat oh mihmihte pahn kadaudok en Depit kan. \s1 En Semaia Kokohp \r (2 Kronikel 11.1-4) \p \v 21 Ni ahnsou me Reopoham lelehr nan Serusalem, e ahpw ekerpene ohl 180,000 me e ketin piladahr sang nanpwungen kadaudok en Suda oh Pensamin pwe re en kohla mahweniong mehn paliepeng en wehin Israel, pwe re en kapwureiraildo pahn sapwellime manaman. \v 22 Ahpw Koht mahsanihong soukohp Semaia \v 23 en patolahng rehn Nanmwarki Reopoham mehn Suda oh kairehki ih oh aramas en kadaudok en Suda oh Pensamin koaros: \v 24 “Kumwail dehr mahweniong riamwail mehn Israel kan. Kumwail koaros pwuralahng nan dewemwail, pwe mepwukat pweidahr pwehki ngehi me wiahda.” Irail koaros eri peikiong mahsen en KAUN-O, re ahpw pwuralahng nan dewerail kan. \s1 Seropoham Wekideksang Koht \p \v 25 Seropoham, nanmwarkien Israel, ahpw ketin pwurehng kauwada kelen kahnimw Sekem nan sahpw nahnahn Epraim, oh koukousoan wasao erein ahnsou kis. E ahpw pil mweselsang wasao, oh e pil ketin kauwada kelen kahnimw Penuel. \v 26-27 Pein ih ahpw kupwukupwure, “Ma ih duwen met, ma nei aramas akan pahn kohla Serusalem oh wia arail meirong ong KAUN-O nan Tehnpas Sarawio, re pahn wekidala arail lamalam ong Nanmwarki Reopoham oh kemeiehla.” \v 28 Eri, mwurin eh kupwukupwure mepwukat, e ketin wiahda sansal en kouwol riemen me wiawihkihda kohl. E ahpw mahsanihong aramas akan, “E pil wereilahr amwail kin pwurepwure Serusalem pwe kumwail en kaudok ie. Kumwail mehn Israel kan, iet amwail koht kan, me kaluwaikumwaildo sang Isip.”\x - \xo 12:28 \xo*\xt Eks. 32.4.\xt*\x* \v 29 E ahpw koasoanehdi sansal takain kouwol kohl riau pwukat, ehu nan Pedel, a ehu nan Dan. \v 30 Eri, aramas akan ahpw wiahkidahr dihp, ni arail kin kolahng kaudok nan Pedel oh nan Dan. \v 31 Seropoham ahpw pil ketin kauwada wasahn kaudok tohto pohn kisin dohl akan, oh pil ketin pilada samworo kei sang peneinei kan me kaidehn kadaudok en Lipai. \s1 Kaudok nan Pedel Riahla \p \v 32 Seropoham ahpw pil ketin tapihada ehu sarawi lapalap ni rahn eisek limaun sounpwong kawaluh, me duwehte sarawi me kin wiawi nan Suda. E ketin wiahier sapwellime meirong kan pohn pei sarawi nan Pedel ong sansal takain kouwol kohl kan me pein ih ketin wiadahr; oh e pil ketin kilelehdi samworo kei en wie doadoahk wasahn kaudok kan me pein ih ketin kauwadahr.\x - \xo 12:32 \xo*\xt Lip. 23.33-34.\xt*\x* \v 33 Eri, ni kaeisek limaun rahn ni kawaluwen sounpwong, ni rahn me pein ih ketin kilelehdiero, e ahpw ketilahng Pedel, oh ketin wia meirong pohn pei sarawi pwe en kasarawihala rahn kesempwal me pein ih ketikihong mehn Israel kan. \c 13 \p \v 1 Sang ni koasoandien KAUN-O soukohp emen sang Suda ahpw patohla Pedel oh lel wasao ni ahnsou me Seropoham ketiket ni pei sarawio pwehn wia meirong. \v 2 Duwen koasoandien KAUN-O, soukohpo ahpw kasalehda suwed en pei sarawio oh mahsanih, “Pei sarawi, pei sarawi, rong dahme KAUN-O ketin mahsanih: Seri men, me pahn adaneki Sosaia, pahn ipwidiong peneineien Depit. E pahn kamakamala pohn samworo kan me kin papah ni pei sarawien me rotorot akan oh kin wia ar meirong pohmw, oh e pahn isikala tihn aramas pohmw.”\x - \xo 13:2 \xo*\xt 2 Nan. 23.15-16.\xt*\x* \v 3 Soukohpo ahpw usehla patohwan, “Pei sarawi wet pahn rehngkpeseng, oh pehs kan powe pahn mwerpeseng. Eri, kumwail ahpw pahn ese me KAUN-O me ketin mahsen sang rehi.” \p \v 4 Ni Nanmwarki Seropoham eh karongehda met, e ahpw idih oh mahsanih, “Kumwail koledi ohlo!” Ni ahnsowohte limen nanmwarkio ahpw mwoatoarala ih eri sohla kak kapwurehdi. \v 5 Pei sarawio ahpw mwadangete rehngkepeseng oh pehs ko mwerediong nan pwehlo, nin duwen me soukohpo kohpadahr ni mwaren KAUN-O. \v 6 Nanmwarki Seropoham ahpw mahsanihlahng soukohpo, “Komw menlau kapakapkin ie rehn KAUN-O omwi Koht, oh peki en ketin kupwure ie oh kamwahwihala pehiet!” \p Soukohpo eri kapakapohng KAUN-O, limen nanmwarkio eri mwahula. \v 7 Nanmwarkio eri mahsanihong soukohpo, “Komw iangiehda kolahng ni imweio pwe komwi en tungoal. I pahn katingih ong komwi dahme komwi wiadahr.” \p \v 8 Sokohpo ahpw sapeng, patohwan, “Mehnda ma komw pahn ketikihdo apali en omwi pai, ahpw I sohte pahn iang komwi konot de sakan mehkot. \v 9 KAUN-O mahsanihong ie I en dehr tungoale de nim mehkot, oh I en dehr pwurala ni imweio keid ni ahl me I keiddo ieo.” \v 10 Ih eri sohte pwurala nan ahl me e keiddo ie, ahpw e keid ni apwoat ahl tohrohr. \s1 Soukohp en Pedel Mah men \p \v 11 Ni ahnsowo mie soukohp mah men me kin koukousoan nan Pedel. Nah pwutak ko ahpw patohdo oh patohwanohng dahme soukohp en Suda wiadahr nan Pedel rahno oh dahme e patohwanohng nanmwarki Seropoham. \v 12 Soukohp maho ahpw idek, “Mehnia ahl me e keid ie pwurala?” Irail eri padahkihong ahl me e keid ie pwurala, \v 13 e ahpw patohwanohng irail re en kaunopada nah ahso. Irail eri kaunopada, ih eri mwesel \v 14 pwakihala soukohpo oh diarada eh mwomwohd pahn tuhke ohk pwoat, e ahpw idek, “Komwi soukohpo sang Suda?” \p Ohlo eri sapeng, patohwan, “Ei.” \p \v 15 E ahpw patohwan, “Komw iangiehda kolahng ni imweio pwe komwi en iang ie tungoal.” \v 16 Ahpw soukohp en Sudao sapeng, patohwan, “I sohte kak iang komwi kohwei de iang omwi kupwurkalahngan. Oh I sohte pahn iang komwi konot de sakan mehkot wasaht, \v 17 pwehki KAUN-O mahsanihong ie I en dehr tungoale de nim mehkot, oh I en dehr keid ni ahl me I keiddo ieo.” \p \v 18 Soukohp en Pedel maho eri patohwanohng, “Pil ngehi soukohp men duwehte komwi, oh Koht ketin poaronehdo tohnleng men me mahsanihong ie I en waikomwihla ni imweio oh patohwanohng komwi kisin tungoal.” Ahpw soukohp maho sohte lokaia mehlel. \p \v 19 Soukohp en Sudao eri iangala soukohp maho ni imweo oh iang tungoal wasao. \v 20 Ni ara mwomwohd tungutungoal, mahsen en KAUN-O ahpw leledohng rehn soukohp maho, \v 21 ih eri ngilada patohwanohng soukohp en Sudao, “KAUN-O mahsanih me komw sohte peikiong oh sohte kapwaiada dahme e koasoanehdi. \v 22 Komwi pwurodo oh tungoal wasa me e mahsanihong komwi kaleke komwi tungoal ie. Pwehki met, komwi pahn kamakamala, oh paliweromw sohte pahn seridi nan sousoun omwi peneinei.” \p \v 23 Mwurin ara tungoalehr, soukohp maho ahpw kaunopada nein soukohp en Sudao nah ahso, \v 24 ih eri patopatohla. Ni eh patopatohla nan ahlo e ahpw tuhwong laion men, laiono eri kemehla. Paliwere eri wonohn nan ahlo, ahso oh laiono eri kesikesihnen limwah. \v 25 Ohl ekei ahpw keidla wasao oh kilangada paliwereo eh wonohn nanialo, oh laiono kesikesihnen limwah. Re ahpw doululla Pedel oh pakairki dahme re kilangehr. \p \v 26 Ni soukohp maho eh rongada duwen met, e ahpw patohwan, “Ih soukohpo met me sohte kapwaiada koasoandien KAUN-O! Eri, KAUN-O ketin kadarodohng laion emen pwe en kemehla, nin duwen me KAUN-O mahsanih me e pahn ketin wia.” \v 27 E ahpw patohwanohng nah pwutak ko, “Kumwail kaunopada nei ahso.” Irail eri kaunopada, \v 28 ih eri mwesel kohkohla oh diarada paliweren soukohpo eh wonohn nanialo, nah ahso oh laiono mihmihte limwah. Laiono sohte kangala paliwaro oh e pil sohte peiong ahso. \v 29 Soukohp maho eri ale paliwereo, kidahng pohn ahso, oh kapwurelahng Pedel pwehn mwahieiki oh sarepedi. \v 30 E ahpw sarepedi nan sousoun eh peneinei, ih oh nah pwutak ko ahpw mwahieiki, ndinda, “Riei, riei!” \v 31 Mwurin seridio soukohpo ahpw ndahng nah pwutak ko, “Ni ei pahn mehla, kumwail pahn sarepiehdi nan sousou wet, limwahn ohlet. \v 32 Mahsen kan me e wiadahr sang ni koasoandien KAUN-O ong pei sarawien Pedel oh ong wasahn kaudok koaros nan kisin kahnimw kan en Sameria pahn uhdahn pweida.” \s1 Dipen Seropoham \p \v 33 Seropoham, nanmwarkien Israel sohte tokedihsang eh wiewia suwed kan, ahpw e usehlahte pilipilada samworo sang rehn peneinei kan me sohte konehng re en kin papah ni pei sarawio me e ketin kauwada. E kin kasarawihala nin duwen samworo mehmen me kin men wiahla samworo. \v 34 Sapwung wet rehn nanmwarki kahrehiong ohla oh pwupwulahn eh kadaudok en nanmwarki. \c 14 \s1 Mehlahn Sapwellimen Seropoham Pwutak \p \v 1 Ni ahnsowo sapwellimen Nanmwarki Seropoham pwutak Apaisa soumwahuda. \v 2 Seropoham ahpw mahsanihong eh likend, “Wekidala mwomwomw pwe aramas en dehr eseiuk, kowe eri kohla Sailo, wasa me soukohp Ahisa kin koukousoan ie, soukohp me kohpahda me I pahn wiahla nanmwarkien Israel. \v 3 Walahng lopwon en pilawa eisek, ekei keik, oh ehu sahen sukehn loangalap. Idek re dahme pahn wiawihong neita pwutaket, e ahpw pahn padahkihong uhk.” \p \v 4 Liho eri kohla ni imwen soukohp Ahisa nan Sailo. Ahisa likeilapalahr oh solahr kak kilang wasa. \v 5 KAUN-O ketin mahsanihong me en Seropoham eh pwoud kohkodohng idek reh duwen nah pwutak soumwahuo. Oh KAUN-O mahsanihong dahme e pahn patohwan. \p Ni ahnsou me en Seropoham eh pwoud leledo, e mwomwehda me ih emen aramas tohrohr. \v 6 Ahpw ni ahnsou me Ahisa rongada eh pedolong nan wenihmwo, e ahpw patohwan, “Pedolong, I ese me komwi en Seropoham likend. Dahme komw wekidkihla mwomwomwien? Mie rohng suwed ehu ong komwi. \v 7 Pwurala oh padahkihong Seropoham me iet me KAUN-O, Koht en Israel mahsanihong: ‘I piluhkada sang rehn aramas akan oh wiahkinuhkala kaunen nei aramas akan en Israel. \v 8 I kihsangehr wehio rehn kadaudok en Depit kan oh uhd kihong uhk. Ahpw ke sohte duwehte nei ladu Depit, me uhdahn loalopwoatohng ie, peikiong ie oh kapwaiada dahme I kin koasoanehdi. \v 9 Ke wiadahr dihp kei me laudsang mehlel dipen irail ko me kaunda wehiet mwohmw. Ke sohpeisangieier oh kahredahr ei engieng ni omw wiadahr dikedik en eni kan oh sansal mete kan pwe aramas en kaudokiong. \v 10 Pwehki kahrepe wet I pahn kihong uhk oh kadaudokomw kan nan apwal laud, I pahn kemehla kadaudokomw ohl koaros, me pwulopwul oh mah kan. I pahn koakoahsang omw peneinei; re pahn lekdekla duwehte pwisehn mahn.\x - \xo 14:10 \xo*\xt 1 Nan. 15.29.\xt*\x* \v 11 Kidi kan pahn kangala kisehn omw peneinei kan me pahn mehla nan kahnimwo, oh menpihr kan pahn kangala mehmen me pahn pil mehla nansapw. Ngehi, KAUN-O me mahmahsen.’” \p \v 12 Ahisa eri usehla eh pato ong en Seropoham eh pwoud, “Eri, komw sapahlwei ni tehnpaso. Ni ahnsou me komw pahn lel nan kahnimwo, sapwellimomwi pwutako pahn mehla. \v 13 Mehn Israel koaros pahn mwahieiki oh sarepedi. Pwutako kelehpw me pahn seridi ni pwungih rehn en Seropoham peneinei, pwehki ih kelehpw me KAUN-O, Koht en Israel, kin kupwurperenki. \v 14 KAUN-O pahn ketin kasapwilada emen nanmwarki pohn Israel me pahn kaimwisakala mwehin Seropoham. \v 15 KAUN-O pahn ketin kaloke Israel, oh Israel pahn rerrer rasehng ahlek pwoat nan kisin piletik. E pahn ketin usada mehn Israel kan sang nan sahpw kaselel me e ketikihong arail pahpa kahlap ako, oh e pahn ketin kamwarakirailpeseng palio Pillap Iupreitis, pwehki ar kahngiangihada ni ar wiahda dikedik en eni en koht lih Asera. \v 16 KAUN-O pahn ketin kesehla Israel pwehki Seropoham eh dipada oh kahluwa ong aramas en Israel nan dihp.” \p \v 17 En Seropoham eh pwoud ahpw sapahllahng Tirsa. Ni ahnsowohte me e pedolong nan tehnpeseo, a serio mehla. \v 18 Mehn Israel eri mwahieiki oh sarepedi, nin duwen me KAUN-O mahsanihong sapwellime ladu soukohp Ahisa, pwehn padahkihong aramas akan. \s1 Sipallahn Seropoham \p \v 19 Mehkoaros me Seropoham ketin wiahda, mahwen kan me e wia oh mwomwen eh wiewia kaun emen, ntinting nan \bk Pwuken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel. \bk* \v 20 Seropoham wiewiahki nanmwarki men erein sounpar rieisek riau. E sipalla oh seridi, oh sapwellime pwutak Nadap me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Reopoham Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 11.5—12.15) \p \v 21 Sapwellimen Solomon pwutak Reopoham mahki sounpar pahisek ehu ni ahnsou me e wiahla nanmwarkien Suda, oh e kakaunki Serusalem erein sounpar eisek isuh, kahnimw me KAUN-O ketin pilada sang nan wehin Israel pwe en kin wia wasahn kaudok ong ih. Naama, mehn Ammon, me en Reopoham eh nohno. \p \v 22 Mehn Suda eri wiahda dihp ong KAUN-O oh kahrehiong eh pwurehng engiengda mehlel sang e ketin engieng pahn arail pahpa kahlap ako. \v 23 Re kauwada wasahn pwongih koht likamw ekei oh kauwada uhr takai oh sansal en Asera me irail en pwongih pohn dohl kan oh pahn mwetehn tuhke kan.\x - \xo 14:23 \xo*\xt 2 Nan. 17.9-10.\xt*\x* \v 24 Ahpw me keieu suwed, mie ohl oh lih ekei me kin wia doadoahk en netiki paliwararail nan wasahn kaudok pwukat. Mehn Suda ko kin wiewia soahng kanamenek koaros me aramas akan me KAUN-O ketin koakoahsang nan wehio mwohn mehn Israel ko ar kohkolahng wasao kin wiewia.\x - \xo 14:24 \xo*\xt Deud. 23.17.\xt*\x* \p \v 25 Ni kelimaun sounpar en mwehin Reopoham, Sisak, nanmwarkien Isip ahpw mahweniong Serusalem.\x - \xo 14:25 \xo*\xt 2 Kron. 12.2-8.\xt*\x* \v 26 E kihsang dipwisou kesempwal koaros me mi nan Tehnpas Sarawio oh pil nan tehnpas en nanmwarki, iangahki mehn sansar kohl me Solomon ketin wiahda.\x - \xo 14:26 \xo*\xt 1 Nan. 10.16-17; 2 Kron. 9.15-16.\xt*\x* \v 27 Pwehn wiliandi dipwisou pwukat, Nanmwarki Reopoham wiahda mehn sansar prons oh ketikihong lapalap ako me kin pwukoahki sinsile ewen kelen tehnpaso. \v 28 Ahnsou koaros me nanmwarkio pahn kin ketila nan Tehnpas Sarawio, sounsilasil ko pahn kin wa kohla mehn sansar ko, mwuhr re ahpw kin kapwurehla nan dewerailo. \p \v 29 Mehkoaros me Nanmwarki Reopoham ketin wiahda ntinting nan \bk Pwuken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda. \bk* \v 30 Erein ahnsowo mahwen kin wiewiawi nanpwungen Reopoham oh Seropoham. \v 31 Reopoham sipalla oh seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Kahnimw en Depit (eh nohno iei Naama mehn Ammon), oh sapwellime pwutak Apaisa me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \c 15 \s1 Apaisa Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 13.1—14.1) \p \v 1 Ni kaeisek waluhn sounpar en mwehin Seropoham, nanmwarkien Israel, Apaisa wiahla nanmwarkien Suda, \v 2 oh e kakaunki Serusalem erein sounpar siluh. Eh nohno iei Maaka, nein Apsalom serepein. \v 3 E wiahda soangen dihpohte me semeo wia oh sohla loalopwoatohng KAUN-O eh Koht, e sohte duwehte eh pahpa kahlap Depit. \v 4 Ahpw pwehki Depit, KAUN-O eh Koht ketikihong Apaisa nah pwutak emen pwehn uhd wiliandi mwuri oh kaunda Serusalem oh kolokol onepek mwahu nan Serusalem.\x - \xo 15:4 \xo*\xt 1 Nan. 11.36.\xt*\x* \v 5 KAUN-O ketin wiahda met pwehki Depit eh kaparandahr kupwure oh sohte mwahn kauwehla ehute sapwellime koasoandi kan, ihte dihp me e wiahiong Uraia mehn Id.\x - \xo 15:5 \xo*\xt 2 Sam. 11.1-27.\xt*\x* \v 6 Apaisa oh Seropoham kin mahmahwenpene nanpwungara erein ahnsou me Apaisa wiewia kaun men.\x - \xo 15:6 \xo*\xt 2 Kron. 13.3-21.\xt*\x* \v 7 Oh mehkoaros me Apaisa wiadahr ntinting nan \bk Pwuken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. \p \v 8 Apaisa sipalla oh seridi nan Kahnimw en Depit, oh sapwellime pwutak Asa me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Asa Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 15.16—16.6) \p \v 9 Ni sounpar rieisek en mwehin Seropoham, nanmwarkien Israel, Asa wiahla nanmwarkien Suda, \v 10 oh e kakaunki Serusalem erein sounpar pahisek ehu. Eh nohno kahlap iei Maaka, nein Apsalom serepein. \v 11 Asa wiadahr dahme KAUN-O kupwurperenki, duwehte eh pahpa kahlap Depit. \v 12 E kasarehsang nan wehio ohl oh lih koaros me kin netiki paliwararail nan wasahn kaudok en me rotorot akan, oh e kesehsang dikedik en eni kan me nanmwarkien mwowe ko wiadahr.\x - \xo 15:12 \xo*\xt 2 Kron. 15.8-15.\xt*\x* \v 13 E pil ketikihsang eh nohno kahlap Maaka nan dewen nohno nanmwarki, pwehki eh wiahda dikedik en eni koht lih Asera. Asa lupukedi oh isikala sansalo nan Wahun Kidron. \v 14 Mehnda ma Asa sohte kamwomwala wasahn kaudok koaros en me rotorot akan, ahpw e dadaurete eh loalopwoatohng KAUN-O erein eh mour. \v 15 E ketikihong nan Tehnpas Sarawio dipwisou koaros me semeo kasarawihongehr KAUN-O, iangahki dipwisou kohl oh silper me pein ih kasarawihala. \p \v 16 Asa, nanmwarkien Suda oh Paasa, nanmwarkien Israel kin mahmahwenpene nanpwungara erein ara kakaun ara wehi. \v 17 Paasa mahweniong Suda oh tapihada wiahda kehl kehlail nan Rama pwehn katokehdi mwekid en aramas sang de ong Suda. \v 18 Nanamwarki Asa eri ketikihsang silper oh kohl me luhwehdi nan Tehnpas Sarawio oh nan tehnpaso, oh ketikihong sapwellime lapalap ako pwe re en walahng Damaskus, rehn Penadad, nanmwarkien Siria, nein Taprimmon pwutak oh eh pahpa kahlap iei Esion, iangahki mahsen pwukat: \v 19 “Komw mweidohng kiht se en iangkumwailla, duwehte samatail ko. Silper oh kohl pwukat iei kisakis ong komwi. Eri, komw kauwehla ehupenehn nanpwungen komwi oh Paasa, nanmwarkien Israel, pwe en ketikihsang sapwellime sounpei kan nan sapwei.” \p \v 20 Nanmwarki Penadad eri pwungki en Asa pekipeko oh kadarala sapwellime lapalap akan oh neirail karis kan pwe re en mahweniong kahnimw kan en Israel. Re kalowehdi Ison, Apel Ped Maaka, wasa kan limwahn Lehen Kalili, oh sapwen Napdali pwon. \v 21 Ni ahnsou me Nanmwarki Paasa karongehda dahme pweidahr, e ahpw katokehdi eh wiewia kehl kehlail nan Rama oh ketiketlahng Tirsa. \p \v 22 Nanmwarki Asa eri kadarpeseng nan Suda koasoandi ehu ong aramas koaros, sohte emen me sohte iang, me re en wahsang nan Rama takai oh tuhke me Paasa wiewiahki kehlo. Asa ahpw ale dipwisou pwukat oh wiahkihda kelen Mispa oh Kepa, kahnimw ehu me mi nan sapwen Pensamin. \p \v 23 Mehkoaros me Nanmwarki Asa wiadahr, eh doadoahk kommwad akan oh kahnimw kan me e kelehdi, koaros ntinting nan \bk Pwuken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. Ahpw ni eh likeilapala soumwahu ehu kohda ni aluweluwe kan kahrehda eh mwoatorala. \v 24 Asa sipalla oh seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Kahnimw en Depit, oh sapwellime pwutak Seosopat me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Nadap Nanmwarkien Israel \p \v 25 Ni sounpar keriaun mwehin Asa, nanmwarkien Suda, sapwellimen Seropoham pwutak Nadap wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki erein sounpar riau. \v 26 E duwehte semeo, e pil wiahda dihp ong KAUN-O oh kahrehiong mehn Israel nan dihp. \p \v 27 Paasa nein Ahisa pwutak, sang kadaudok en Isakar, wiahda koasoandi ehu me uhwong Nadap oh kemehla nindokon Nadap oh sapwellime karis ar mahmahweniong kahnimw Kippedon nan Pilisdia. \v 28 Met wiawiher ni kesiluhn pahr ni mwehin Asa, nanmwarkien Suda. Paasa eri wiliandi Nadap oh uhd wiahla nanmwarkien Israel. \v 29 Ni ahnsowohte e tapihada kemekemehla kisehn peneineien Seropoham koaros. Nin duwen me KAUN-O mahsanihong sapwellime ladu, soukohp Ahisa mehn Sailo pwehn padahkihong aramas akan; en Seropoham peneinei koaros kamakamala, oh sohte emen me luhwehdi. \x - \xo 15:29 \xo*\xt 1 Nan. 14.10.\xt*\x* \v 30 Met wiawiher pwehki Seropoham eh kahngiangihada KAUN-O, Koht en Israel, sang ni dihp kan me e wiahda oh kahrehiong mehn Israel nan dihp. \p \v 31 Mehkoaros me Nadap wiadahr ntinting nan \bk Pwuken Nanmwarki kan en Israel\bk*. \v 32 Asa, nanmwarkien Suda, oh Paasa, nanmwarkien Israel, mahmahwenpene nanpwungara erein ara kakaun ara wehi. \s1 Paasa Nanmwarkien Israel \p \v 33 Ni sounpar kesiluhn mwehin Asa, nanmwarkien Suda, Paasa nein Ahisa wiahla nanmwarkien Israel pwon, oh e kakaunki nan Tirsa erein sounpar rieisek pahieu. \v 34 Duwehte Nanmwarki Seropoham, e wiahda dihp ong KAUN-O oh kahrehiong mehn Israel nan dihp. \c 16 \p \v 1 KAUN-O mahseniong soukohp Sehu, nein Ananai, oh ketikihong mahsen pwukat ong Paasa: \v 2 “Kowe sohte mehkot, I ahpw wiahkinuhkala kaunen nei aramas akan en Israel. Oh met ke dipadahr duwehte Seropoham oh kahrehiongehr nei aramas en Israel nan dihp. Diparail kan kahredahr ei engieng, \v 3 eri, I pahn kasohrehla kowe oh omw peneinei, duwehte me I wiahiong Seropoham. \v 4 Kidi kan pahn kangala kisehn omw peneinei men me pahn mehla nan kahnimwo, oh menpihr kan pahn kangala mehmen me pahn mehla nansapw.” \p \v 5 Mehkoaros me Paasa wiadahr oh eh doadoahk kommwad koaros ntinting nan \bk Pwuken Nanmwarki kan en Israel\bk*. \v 6 Paasa sipalla oh seridi nan Tirsa, oh sapwellime pwutak Elah me uhd wiliandi oh wiahla nanmwarki. \p \v 7 Soukohp Sehu kohpadahr mahseno me sang rehn KAUN-O me uhwong Paasa oh eh peneinei, pwehki dihp me Paasa wiahiongehr KAUN-O. E kahngiangihada KAUN-O, kaidehk wiewia suwed kante me e wiahda, duwehte me Nanmwarki Seropoham wiadahr mwowe, ahpw pil pwehki eh kemehla en Seropoham peneinei koaros. \s1 Elah Nanmwarkien Israel \p \v 8 Ni kaeisek weneun sounpar en mwehin Asa, nanmwarkien Suda, Elah nein Paasa wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki Tirsa erein sounpar riau. \v 9 Simri, emen sapwellime lapalap ako, me kin apwahpwalih ekei tehnweren nanmwarki werenansapw ako, ahpw wiahda koasoandien uhwong nanmwarkio. Rahn ehu nan Tirsa, Elah ahpw sakaula ni imwen Arsa, iei ih me kin apwahpwalih tehnpaso. \v 10 Simri eri pedolong nan ihmwo, oh kemehla Elah, e ahpw uhd wiliandi wiahla nanmwarki. Met wiawiher ni karieisek isuhn mwehin Asa, nanmwarkien Suda. \p \v 11 Ni ahnsou me Simri wiahla nanmwarki, e ahpw mwadangete kemehla kisehn en Paasa eh peneinei koaros. Kiseh ohl oh kompoakepah koaros kamakamala. \v 12 Eri, e ahpw pweida me KAUN-O ketin mahsanihong soukohp Sehu pwehn padahkihong Paasa, Simri kemehla en Paasa peneinei koaros. \v 13 Pwehki ar kin pwongih dikedik en eni oh pwehki ar kahrehiong Israel nan dihp, Paasa oh sapwellime pwutak Elah kahredahr engieng en KAUN-O, Koht en Israel. \v 14 Mehkoaros me Elah wiadahr ntinting nan \bk Pwuken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \s1 Simri Nanmwarkien Israel \p \v 15 Ni kerieisek isuhn sounpar en mwehin Asa, nanmwarkien Suda, Simri kakaunki Tirsa nan Israel erein rahn isuh. Sounpein Israel wie mahmahweniong kahnimw Kippedon nan Pilisdia, \v 16 oh ni ar rongada me Simri wiadahr koasoandien uhwong nanmwarki oh kemelahr, re ahpw wiahda wasao arail kalohk me arail kaun lapalap en sounpei, Omri, wialahr nanmwarkien Israel. \v 17 Omri oh nah sounpei ko mweselsang Kippedon oh kolahng mahweniong Tirsa. \v 18 Ni Simri eh mahsanihada me kahnimwo ohlahr, e ketilong nan kelen tehnpaso, isikada tehnpaso, e ahpw sipalla nan kisinieio. \v 19 Met wiawiher pwehki dihp kan me e wiahiong KAUN-O. Duwehte nanmwarkien mwowe, Seropoham, e kahngiangihkihda KAUN-O dipe kan oh pil kahrehiong mehn Israel nan dihp. \v 20 Mehkoaros me Simri wiadahr ntinting nan \bk Pwuken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \s1 Omri Nanmwarkien Israel \p \v 21 Mehn Israel kan pwalpeseng: ekei irail mwahuki Tipni, nein Kinad en wiahla nanmwarki, a ekei mwahuki Omri. \v 22 Ni imwilah, irail kan me mwahuki Omri ahpw pweida; Tipni mehla oh Omri wiahla nanmwarki. \v 23 Eri, ni kasilihsek ehun sounpar en mwehin Asa, nanmwarkien Suda, Omri wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki erein sounpar eisek riau. Ni tepin keweneun sounpar e kakaun nan Tirsa, \v 24 mwuhr e ahpw uhd pwainda dohl en Sameria, e pwainkihda mwohni silper wenekid sang rehn ohl emen ede Semer. Omri eri kelehdi dohlo, kauwada kahnimw ehu wasao, oh kihong ede Sameria, eden Semer, me sapweniki dohlo mahs.\fig |alt="HK-26B Sameria" src="" size="col" ref="1 NANMWARKI KAN 16:24"\fig* \p \v 25 Omri dipada ong KAUN-O laudsang dipen nanmwarkien mwowe kan. \v 26 Duwehte nanmwarkien mwowe Seropoham, e kahngiangihada KAUN-O, Koht en Israel, ni eh wiahda dihp oh pil kahrehiong mehn Israel nan dihp oh kahrehiong irail en pwongih dikedik en eni. \v 27 Mehkoaros me Omri wiadahr ntinting nan \bk Pwuken Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \v 28 Omri sipalla oh seridi Sameria, oh nah pwutak Eihap me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Eihap Nanmwarkien Israel \p \v 29 Ni kasilihsek waluhn sounpar en mwehin Asa, nanmwarkien Suda, Eihap nein Omri wiahla nanmwarkien Israel oh e kakaunki nan Sameria erein sounpar rieisek riau. \v 30 E wiahda dihp ong KAUN-O laudsang nanmwarkien mwowe kan. \v 31 E sohte itarki eh wiahda dihp me duwehte en Nanmwarki Seropoham; e ahpw pil kalaudehla oh pwoudikihda Sesepel, sapwellimen Saidon, nanmwarkien Edpaal serepein, oh pil pwongih Paal. \v 32 E kauwada tehnpas ehu ong Paal nan Sameria, wiahda pei sarawi ehu, oh kihlong nan tehnpaso. \v 33 E pil wiahda sansal en koht lih Asera. E kahngiangihada mehlel KAUN-O laudsang nanmwarki koaros en mwowe kan. \v 34 Nan eh mwehi Iel mehn Pedel kauwada sapahl Seriko. Nin duwen me Sosua nein Nun, kohpadahr sang rehn KAUN-O. Nein Iel pwutak, Apiram mehla ni ahnsou me e wiahda poahsoan en Seriko, oh nah pwutak tikitiko mehla ni ahnsou me e kauwada kehlo.\x - \xo 16:34 \xo*\xt Sos. 6.26.\xt*\x* \c 17 \s1 Elaisa oh Ahnsoun sohte Keteu \p \v 1 Soukohp men me ede Elaisa, mehn Tispe nan Kilead, ahpw patohwanohng Nanmwarki Eihap, “Ni mwaren KAUN-O, Koht ieias en Israel, me I kin patohwan papah, I patohwanohng komwi me e pahn sohla pwoaik oh keteu erein sounpar riau de siluh, lao lel ahnsou me I pahn patohwan.”\x - \xo 17:1 \xo*\xt Seims 5.17.\xt*\x* \p \v 2 Eri, KAUN-O ahpw ketin mahsanihong Elaisa, \v 3 “Kohkohla sang wasa kiset, oh kohla ni palimese; ke ahpw rukla limwahn Piletik Kerid, palimesehn Sordan. \v 4 Piletik pwoatet pahn kihong uhk nimomw pihl, oh I pil padahkihong menpihr kei re en wadohng uhk omw tungoal wasao.” \p \v 5 Elaisa eri kapwaiada kehkehlik en KAUN-O, e ahpw patohla oh kousoanla limwahn kisin Piletik Kerid. \v 6 E kin nimpil sang ni kisin piletik wet, oh menpihr kan kin patohwando pilawa oh uduk nimenseng koaros oh soutik koaros. \v 7 Mwurin ehu ahnsou, pwehki eh solahr keteu, kisin piletiko madada. \s1 Elaisa oh Liohdien Sarepad \p \v 8 KAUN-O eri ketin mahsanihong Elaisa, \v 9 “Met kohla nan kisin kahnimw Sarepad, limwahn Saidon, oh mihmi wasao. I pil kehkehlingkihongehr liohdi men me kin koukousoan wasao en kamwengeiuk.”\x - \xo 17:9 \xo*\xt Luk 4.25-26.\xt*\x* \v 10 Eri, Elaisa ahpw mwesellahng Sarepad, oh ni eh lelohng ni ewen kelen kahnimwo e ahpw kilangada liohdi men me wesewesei tuwi. E ahpw patohwanohng liho, “Menlau kanimpile ie mahs.” \v 11 Ni en liho eh kolahng ale pihl, Elaisa ahpw likwerlahng, “Pil menlau iangahkihdo ekis kisin pilawahn.” \p \v 12 Liho ahpw sapeng, “Ni mwaren KAUN-O me ieias, omw Koht, I kahukihla me sohte pilawa rehi. Ihte me mie rehi, kisin mehkis me itarete nan pehiet oh e mihmi nan pwohl ehu, oh pil kisin lehn olip kis nan sah ehu. I kodohng wasaht pwe I en ale ei kisin tuwi pwe I en wahla wiahkihda kisin me luhweo ong ngehi oh nei pwutako. Ih met kaimwiseklahn at pahn mwenge, oh se pahn duhpekla oh mehla.” \p \v 13 Elaisa ahpw patohwanohng liho, “Ke dehr pahtouki, a kohwei oh kaunopada amwa tungoal. Ahpw wiahda ekis kisin lopwon tikitik mahs sang ni uwen pilawa me mie rehmw; kowe eri wadohng ie, oh mwuri, ke nek wiahda luhwe ko ong kowe oh noumw pwutako. \v 14 Pwehki ih met me KAUN-O, Koht en Israel mahsanih, ‘Sohte pilawa pahn neksang nan pwohl wet, oh sohte leh pahn neksang nan sah wet, mwohn rahno me ngehi, KAUN-O, pahn kadarodo keteu.’” \p \v 15 Liho ahpw patohla oh wiahda duwen me Elaisa padahkihong. Eri, rahn koaros mie arail tungoal mwenge me itarohng irail koaros. \v 16 Oh duwen inou me KAUN-O ketin wiahier sang rehn Elaisa, pwohlo sohte tehnla pil iangahki saho. \p \v 17 Mwurin ahnsou ehu, nein liho kisin pwutako ahpw soumwahuda; e ahpw luhluwetala oh mehla. \v 18 Liho ahpw ndaiong Elaisa, “Komwi ohlen Koht emen, a dahme komw wiahkihong ie soahng wet? Komw ketidohr wasa kiset pwe en katamanki Koht dipei kan, oh kahrehiong nei pwutaket eh mehla?” \p \v 19 Elaisa ahpw patohwanohng, “Kidohng ie noumw pwutaken.” E ahpw ale pwutako sang nan pehn liho, ahpw wahdalahng nan perehn powe wasa me e kin patopato ie oh kaunehdiong pohn pehto. \v 20 Eri, e ahpw kapakap ngihl laud, patohwan, “Maing KAUN, ei Koht, dahme komw ketin wiahkihong lih menet soahng wet? Lih menet me inenen kadek mehlel oh apwahpwalih ie, oh met komw ketin mweidohng nah pwutaket en mehla.” \v 21 Elaisa ahpw wendiong pohn pwutako pak siluh, ahpw kapakap, “Maing KAUN, ei Koht, komw ketin kapwuredohng mouren pwutaket.” \x - \xo 17:21 \xo*\xt 2 Nan. 4.34-35.\xt*\x* \v 22 KAUN-O ahpw ketin karonge en Elaisa eh kapakap; eri, serio pwurehng esingekda oh mourda. \p \v 23 Elaisa eri pwurehng ale pwutako oh wahdihla pah ong rehn eh nohno, oh patohwandohng liho, “Kilang noumw pwutaken pwe e mourdahr.” \p \v 24 Liho ahpw sapeng, “Met I eseier me komwi ohlen Koht emen, oh KAUN-O kin ketin kalokaia komwi.” \c 18 \s1 Elaisa oh Soukohp en Paal kan \p \v 1 Mwurin ahnsou ehu, ni kesiluhwen pahr me solahr keteu mweredi, KAUN-O ahpw ketin mahsanihong Elaisa, “Kohla oh tuhwong Nanmwarki Eihap, pwe I pahn kamwerehdi keteu.” \v 2 Elaisa eri mwesel. \p Ni ahnsowo lehk nan Sameria pil inenen laud mehlel; \v 3 eri, Eihap malipedohr Opadaia, me kin apwahpwalih tehnpeseo. (Opadaia pil tohnkaudok mehlel en KAUN-O men. \v 4 Ni ahnsou me Sesepel wie kemekemehla sapwellimen KAUN-O soukohp ako, Opadaia ahpw aleier epwiki sang nanpwungarail oh ekihrailla nan pwoahr riau, wad limehk; e ahpw pil kihong irail arail tungoal kisin mwenge oh pihl.) \v 5 Eihap ahpw mahsanihong Opadaia, “Kita kohla oh kilang ni kisin piletik koaros oh ni utuhnpihl koaros me mi sahpwet pwe kita en kilang ma kita kak diarada dihpw me pahn kak itarohng oahs akan oh ahs akan re en momourki; mwein kitail sohte pahn kemehla neitail mahn akan.” \v 6 Ira ahpw pwungkipene pali da nin sahpwo me ira pahn dawih, oh ira ahpw mweselpeseng ong wasa kan. \p \v 7 Ni en Opadaia eh kohkohla pohn ahlo, e ahpw mwadang tuhwong Elaisa. E tamatamante, e ahpw poaridihsang oh idek, “Mehlel iei komwi men, maing?” \p \v 8 Elaisa ahpw sapeng, “Ei, ngehi me Elaisa. Eri, kohwei sekerehki mwohnsapwo me I patopato met.” \p \v 9 Opadaia ahpw sapeng, “Dahme I wiadahr me komw ketikihongiehki apwal wet pwe I en kamakamala rehn Nanmwarki Eihap? \v 10 Ni mwaren KAUN-O me ieias, omwi Koht, I kahukihla me nanmwarkio ketin raparapahkin komwi nan wehi koaros nan sampah. Ni ahnsou me e kin karonge me komwi sohte ket wasa kiso, e kin ketin anahne kaunen wehio en kahukihla me komwi sohte kak dierek wasao. \v 11 A met komw mwahuki I en patohla rehn nanmwarkio oh patohwanohng me komw ketiket wasaht? \v 12 A ia duwen ma ngenen KAUN-O pahn waikomwilahng ehu sahpw me sohte me ese ni ei pahn mwesel? Eri, ma I pahn patohwanohng Eihap me komw ketiket wasaht oh e sohte pahn kak ketin diar komwi, e uhdahn pahn kemeiehla. Tamataman me ngehi emen tohnkaudok en KAUN-O mehlel men sang ni ei kisin pwutak. \v 13 Komw sohte karonge me ni ahnsou me Sesepel wie kemekemehla soukohp akan en KAUN-O, I ekilahr me epwiki nan pwoahr riau, ni pwihn riau wad limehk; oh I pil kihong irail arail tungoal kisin mwenge oh pihl? \v 14 Eri, ia duwen omwi kak mahsanihong ie I en patohla oh patohwanohng nanmwmarkio me komw ketiket wasaht? E pahn kemeiehla.” \p \v 15 Elaisa ahpw sapeng, “Ni mwaren KAUN-O, Wasa Lapalap, me I kin papah, I inoukihda me I pahn pwarala mwohn nanmwarkio rahnwet.” \p \v 16 Eri, Opadaia ahpw patopatohla rehn Nanmwarki Eihap oh patohwanohng; Eihap eri mwesel ketilahng tuhwong Elaisa. \v 17 Ni ahnsou me Eihap mahsanihada Elaisa, e ahpw mahsanih, “Iei kowe men, aramas suwed me keieu kedirepw nan Israel!” \p \v 18 Elaisa ahpw sapeng, patohwan, “Kaidehn ngehi, pwe komwi, oh semomwio. Kumwa sohte peikiong kosonned en KAUN-O, ahpw pwongih sansal mwahl en Paal kan. \v 19 Eri met, komw mahsanihong aramas en Israel koaros en tuhwong ie pohn Nahna Karmel. Komw ketikihdo soukohp 450 en Paal oh soukohp 400 en koht lih Asera, me Lih Nanmwarki Sesepel kin apwahpwalih.” \p \v 20 Eri, Eihap ahpw malipepene mehn Israel koaros iangahki soukohp en Paal kan nin Nahna Karmel. \v 21 Elaisa ahpw patodahla rehn aramas akan pohn nahnao oh patohwan, “Iahd me kumwail pahn kainenehla amwail lamalam? Ma KAUN-O me Koht, a kumwail kaudokiong, ahpw ma Paal me Koht, a kumwail kaudokiong!” Ahpw aramas akan sohte sapengki mehkot. \v 22 Eri, Elaisa ahpw patohwan, “Ngehite me soukohp en KAUN-O me luhwehdi, a soukohp en Paal me 450. \v 23 Kumwail wahdo kouwol riemen; kihong irail emen pwe re en kemehla oh saptikihpene; oh kihong pohn tuwi kan—ahpw ieremen saunda kisiniei. I pil pahn wiahiong kouwol teio. \v 24 Eri, soukohp en Paal kan pahn kapakapohng arail koht, oh I pil pahn kapakapohng KAUN-O. Eri, mehmen me pahn ketin sapeng ni eh pahn ketin kadarodo kisiniei, iei ih me Koht.” \p Aramas akan eri ahpw weriwerki arail pwungki. \p \v 25 Eri, Elaisa ahpw patohwanohng soukohp en Paal kan, “Pwehki amwail tohto, kumwail ale emen kouwol akan oh kaunopada mahs. Kapakapohng amwail koht, ahpw ieremen kumwail saunda kisiniei.” \p \v 26 Irail ahpw ale emen kouwol me wisikdo ko, irail eri kaunopada, oh kapakapohng Paal lao lel nin souwas. Irail weriwerki, “Paal, sapeng kiht!” Oh irail wie kahkahlek kapikapil pei sarawi me irail kauwadahro. Ahpw sohte pasapeng me kohdo. \p \v 27 Nin souwas, Elaisa ahpw tapihada wiahkin irail mehn kouruhr, “Kumwail kapakap laud! Ih koht emen! Mwein e wie owiouremen, de e kolahng kainen; de mwein e seiseiloakseli! De mwein e wie memeir oh kumwail uhdahn pahn kapirida!” \v 28 Eri, soukohp akan ahpw kapakap laud, oh lekehkiseli kilirail kan naip oh kisin kedlahs kan, lao nta keredihsang ni paliwararail kan, nin duwen arail tiahk en kaudok. \v 29 Irail wie weriwer oh katakatairong lao lel mwurin souwas; ahpw sohte pasapeng kohdo, oh sohte ngihl ehu pil peido. \p \v 30 Elaisa eri patohwanohng aramas akan, “Kumwail keido mpei.” Eri, irail koaros ahpw pokonpene oh kapilpene. Elaisa ahpw tapihada onehda sapahl pei sarawien KAUN-O me ohlahro. \v 31 E ale takai eisek riau wadengkihte kadaudok eisek riau en Seikop, ohl me KAUN-O ketikihongehr mware Israel.\x - \xo 18:31 \xo*\xt Sen. 32.28; 35.10.\xt*\x* \v 32 E kaukihda sapahl pei sarawien KAUN-O takai eisek riau pwukat. E pil weirada warawar pwoat kapilkipene, me uwe itarohng kalon en pihl pahieu en audehda. \v 33 Eri, e ahpw pwilikihdi tuwi kan pohn pei sarawio, oh saptikihpene kouwolo, oh kihdiong pohn tuwi ko. \v 34 E ahpw patohwan, “Kumwail audehkihda pihl sah pahieu oh widekihdiong pohn meirong oh tuwi kan.” Irail eri wiahda, e ahpw pil patohwanohng irail, “Pil pwureng wia.” Eri, irail pil pwurehng wia. E ahpw patohwan kesilipak, “Kumwail pil pwurehng,” a irail pwurehng wiahda. \v 35 Pihl kan ahpw keredi oh kapilpene pei sarawio oh kadirehla warawaro. \p \v 36 Ni awahn meirong en mwurin souwas, soukohp Elaisa ahpw patohla ni pei sarawio oh kapakap, “Maing KAUN, Koht en Eipraam, Aisek, oh Seikop, komw ketin kadehdehda rahnwet me komwi me Koht en Israel, oh ngehi me sapwellimomwi ladu me wiadahr mepwukat sang ni omwi mahsen. \v 37 Komw ketin sapeng ie, Maing KAUN, komw ketin sapeng ie, pwe aramas pwukat en ese me komwi me KAUN-O, me Koht, oh komwi me pahn kapwureiraildohng komwi.” \p \v 38 KAUN-O ahpw ketin kamwerehdi kisiniei, oh isikada meirongo, tuwi ko, oh pil takai ko, oh karoangehla pwehlo; oh pilen nan warawaro ahpw madada. \v 39 Ni aramas akan ar kilangada met, re ahpw pwupwudiong nanpwel ndinda, “KAUN-O me Koht! KAUN-O kelehpw me Koht!” \p \v 40 Elaisa ahpw patohwan, “Kumwail koledi soukohp en Paal koaros, oh dehr mweidohng emen en pitla!” Re ahpw koledi irail koaros, oh Elaisa ahpw kahluwairaldihla ni Piletik Kison oh kemeirailla. \s1 Imwilahn Ahnsou me Sohla Keteu \p \v 41 Eri, Elaisa ahpw patohwanohng Nanmwarki Eihap, “Ahnsou wet komwi ketila konot, pwe I rong mahdin keteu wie kohkohdo.” \v 42 Ni ahnsou me Eihap ketilahng konot, Elaisa ahpw patodahla pohn kumwen Nahna Karmel, wasa me e poaridiong nanpwel, moange lel nanpwungen neh kan. \v 43 E ahpw patohwanohng eh laduwo, “Kohwei oh kilengwohng pohn sehdo.” \p Laduwo ahpw kohla oh pwurodo nda, “Sohte mehkot I kilang.” Pak isuh Elaisa patohwanohng en kohla oh kilengla. \v 44 Ni keisipak en eh kohla, e ahpw pwurodo, nda, “I kilangadahr kisin depwek kis, sohte pil laudsang nan pehn ohl emen, me kohkohda pohn sehdo.” \p Elaisa ahpw patohwanohng eh laduwo, “Kohwei rehn Nanmwarki Eihap oh patohwanohng en ketida pohn tehnwere werennansapw oh sapahllahng ni tehnpeseo mwohn eh pahn ketin pinenketeudi.” \p \v 45 Mwurin ahnsou tikitik, lahng ahpw toaledi, oh angin mesen keteu ahpw tepida ipido, oh keteu mosul ahpw tepida mweredi. Eihap eri ketidahng nan tehnwereo oh sapahllahng Sesreel.\x - \xo 18:45 \xo*\xt Seims 5.18.\xt*\x* \v 46 Manaman en KAUN-O ahpw ti pohn Elaisa; e ahpw katengehdi eh likou kan nin lukepe oh tang mwohn Eihap lao lel ni irepen Sesreel. \c 19 \s1 Elaisa pohn Nahna Sainai \p \v 1 Nanmwarki Eihap ahpw mahsanihong sapwellime likend Sesepel soahng koaros me Elaisa wiadahr, oh duwen eh kemelahr soukohp en Paal koaros. \v 2 Sesepel ahpw poaronlahng Elaisa, mahsanih, “Koht akan en ketin kemeiehla, ma lakapw soangen ahnsou wet I sohte pahn wiahiong uhk soahng me ke wiahiong soukohp en Paal kan.” \v 3 Elaisa ahpw masepwehkada, oh tang repenmour, iangahki eh laduwo; ira ahpw tangalahng Peersepa nan Suda. \p Elaisa eri pwilikihdiong laduwo wasao, \v 4 oh sapasapalki rahn ehu pwon kolahng nan sapwtehn. E ahpw uhdi oh kammoaldi pahn mwetehn tuhke pwoat oh lemehda en mehla. E ahpw kapakap, “Maing KAUN-O, I solahr patohwan warohng soahng pwukat. Komw ketin ale ei mour, pwe e konehngete I en mehla.” \x - \xo 19:4 \xo*\xt Sona 4.3.\xt*\x* \p \v 5 Elaisa ahpw wendi pahn tuhkeo oh meirla. Ni ahnsowohte tohnleng men ahpw sair oh mahsanihong, “Pwourda oh mwenge.” \v 6 Elaisa ahpw sohpeiseli oh kilangada limwahn moangeo lopwon en pilawa ehu oh sahn pihl ehu. E ahpw tungoale lopwon en pilawao oh nim pihlo; e ahpw pwurehng wendi. \v 7 Tohnleng en KAUN-O ahpw pil pwurodo keriapak oh kapirida, mahsanih, “Pwourda oh mwenge, pwe ke de pwangada nan omw seiloak.” \v 8 Elaisa eri pwourda mwenge oh nimpil; kisin tungoal pwukat ahpw wiahiongehr ketihnepen rahn 40 me e pahn sapasapalki kolahng Sainai, Nahna Sarawio. \v 9 E ahpw kohla kommoaldi nan pwoahr ehu wasao nipwong. \p Ni ahnsowohte KAUN-O ahpw mahsanihong, “Elaisa, dahme ke wiewia wasaht?” \p \v 10 Elaisa ahpw sapeng, patohwan, “Maing KAUN, Wasa Lapalap, I kin uhpah komwi ahnsou koaros. Ahpw mehn Israel kan kauwelahr arail inou ong komwi, kauwelahr pei sarawi kan, oh kemelahr sapwellimomwi soukohp koaros. Ngehite me luhwehdi—oh irail pil songosong en kemeiehla.” \p \v 11 KAUN-O ahpw ketin mahsanihong, “Pedoila oh uhda mwohi pohn nahnaht.” Eri, KAUN-O ahpw ketin kotehla wasao, oh ketin kadarodo kisinieng kehlail ehu me itikada dohl akan oh pwalangpeseng paip akan—ahpw KAUN-O sohte ket nan kisiniengo. Mwurin kisiniengo, rerrer en sahpw ahpw wiawi—ahpw KAUN-O sohte ket nan rerrer en sahpwo. \v 12 Mwurin rerrer en sahpwo, kisiniei ahpw lulda—ahpw KAUN-O sohte ket nan kisinieio. Oh mwurin kisinieio, kisin ngilen mwenginingin kis wiawi. \p \v 13 Eri, ni ahnsou me Elaisa rongada kisin ngilen mwenginingino, e ahpw pedoila oh uh ni ewen pwoahro. Ngihl ehu ahpw mahsanihong, “Elaisa, dahme ke wiewia met?” \p \v 14 E ahpw sapeng, patohwan, “Maing KAUN, Wasa Lapalap, I kin uhpah komwi ahnsou koaros. Ahpw mehn Israel kan kauwelahr arail inou ong komwi; re kauwelahr sapwellimomwi pei sarawi kan, oh kemelahr sapwellimomwi soukohp akan. Ngehite me luhwehdi—oh irail pil songosong en kemeiehla.”\x - \xo 19:14 \xo*\xt Rom 11.3.\xt*\x* \p \v 15 KAUN-O ahpw ketin mahsanih, “Pwurala oh kohla nan sapwtehn limwahn Damaskus. Pedolong nan kahnimwo oh keiehdi Asael pwe en wiahla nanmwarkien Siria,\x - \xo 19:15 \xo*\xt 2 Nan. 8.7-13.\xt*\x* \v 16 oh Sehu nein Nimsi pwe en wiahla nanmwarkien Israel. Pil keiehdi Elisa nein Sapat mehn Apel Mehola pwe en wilianuhkedi oh wiahla soukohp.\x - \xo 19:16 \xo*\xt 2 Nan. 9.1-6.\xt*\x* \v 17 Mehmen me pahn pitsang kamakamala sang Asael, e pahn kamakamala ni pehn Sehu, oh mehmen me pahn pitsang Sehu pahn kamakamala nan pehn Elisa. \v 18 I pahn luhwekihdi aramas 7,000 en momour nan Israel—irail koaros me kin loalopwoatohng ie oh me sohte poaridi mwohn Paal oh metik sansal en Paalo.”\x - \xo 19:18 \xo*\xt Rom 11.4.\xt*\x* \s1 Malipilip ong Elisa \p \v 19 Elaisa ahpw kohla oh diarada Elisa eh wie doadoahngki kou riemen nan eh mwetuwelo. Pwe pwihn eisek ehu me wad riemen samwalahr mwowe, oh Elisa ieiang pwihen mwuhro. Elaisa eri kihsang eh likou puhpo oh kihdiong pohn Elisa. \v 20 Elisa ahpw pwilikihdi nah mahn akan, ahpw tangalahng rehn Elaisa, oh ndaiong, “Komw mweidohng ie I en pwurala oh metik ei pahpa oh nohno, kemwurimwuriong ira; I ahpw pahn pwurodo oh iangkomwihwei.” \p Elaisa ahpw sapeng, patohwan, “Me mwahu! Pwurowei. I sohte pahn kapweiek uhk.” \p \v 21 Elisa eri pwurala rehn nah mahn riemeno, kemeirahla oh kukihada udungko; e ahpw ale tuhke me kin mi pohn mahno ako ni ahnsoun ara doadoahk oh wiahki tuwien kisinieio. E ahpw kihong aramas ako uduk en mahn ako, oh irail ahpw tungoale. E ahpw kohla iangala Elaisa nin duwen sawasepe men. \c 20 \s1 Mahwen ong mehn Siria \p \v 1 Nanmwarkien Siria, Penadad, ketin kapokonepene sapwellime sounpei koaros, oh nanmwarki siliakan riemen me iang utung mwekid wet oh kihda neirail oahs oh werennansapw akan, e ahpw ketila koasoanehdi sapwellime karis en sounpei kapilkipene Sameria oh mahweniong kahnimwo. \v 2 E ahpw kadarala meninkeder kei ong nan kahnimwo rehn Eihap, nanmwarkien Israel, me ketihtihki, “Nanmwarki Penadad ngidingidki \v 3 komwi en pekimahngkihla sapwellimomwi silper oh kohl, iangahki omwi pwoud kan oh sapwellimomwi seri me keieu kehlail kan.” \p \v 4 Eihap ahpw sapeng, mahsanih, “Kumwail padahkihong ei kaun, Nanmwarki Penadad, me I pwungki; e kak sapwellimanikiniehla iangahki mehkoaros me I tungoalenki.” \p \v 5 Mwuri meninkeder ko pil pwurkilahng Eihap koasoandi ngidingid sang rehn Penadad: “I kadarowehr kair me komwi en kadarodohng ie sapwellimomwi silper oh kohl, iangahki omwi pwoud kan oh sapellimomwi seri kan. \v 6 Eri, met I pahn kadarowei nei lapalap akan pwe re en tehk nan tehnpesomwi oh nan imwen sapwellimomwi lapalap akan, oh kihsang soahng koaros me kesempwal. Re pahn kohwei soangen ahnsou wet lakapw.” \p \v 7 Nanmwarki Eihap ahpw kapokonepene sapwellime kaunen wehio koaros oh mahsanihong irail, “Kumwail kilang duwen ohl menet eh men kauweikitailla. E kadarodohng ie mahsen kei me idingkin ie I en kadaralahng ei pwoud kan oh nei seri kan, nei silper oh kohl, eri I pwungki.” \p \v 8 Kaun ako oh aramas ako ahpw sapeng, patohwan, “Komw dehr tehk; komwi dehr mweidohng.” \p \v 9 Eihap eri sapengala sapwellimen Penadad meninkeder ko, “Kumwail padahkihong ei kaun nanmwarkio me I pwungki sapwellime koasoandi ngidingid keieuo, ahpw I sohte pwungki keriauo.” \p Meninkeder ko eri kohkohla oh mwuri re pil pwurekihdo ehu koasoandi \v 10 sang Penadad: “I pahn wahdo uwen tohtohn ohl me pahn itarohng kamwomwala sapwellimomwi kahnimwet oh wahsang dipwisou kan me re pahn kamwerehdi. Koht en ketin kemeiehla ma I sohte pahn wia met!” \p \v 11 Nanmwarki Eihap eri sapeng, mahsanih, “Kumwail padahkihong me sounpei mehlel men kin wia soangen koasoi pwukat \bk mwurin mahwen\bk*, ahpw kaidehk mwohn mahwen.” \p \v 12 Penadad ale en Eihap pasapeng pwukat nindokon ih oh sapwellime nanmwarki teiko ar wie sakasakau nan arail impwal kan. E ahpw ruwese sapwellime ohl akan pwe re en onopada oh mahweniong kahnimwo, irail eri onopada. \p \v 13 Mwurin ahnsou kis, soukohp men ahpw patohla rehn Nanmwarki Eihap oh patohwanohng, “KAUN-O mahsanih, ‘Komwi dehpa masakada lapalahn kariso! I pahn mweidohng komwi en powehdi rahnwet, oh komwi ahpw pahn ese me ngehi KAUN-O.’” \p \v 14 Eihap eri keinemwe, “Ihs me pahn kaunda mahweno?” \p A soukohpo sapeng, patohwan, “KAUN-O mahsanih me sounpei pwulopwul kan me mi pahn kaweid en kepina kan me pahn wia.” \p Nanmwarkio ahpw keinemwe, “Ihs me pahn kaunda pwihnlapo?” \p A soukohpo patohwan, “Komwi.” \p \v 15 Nanmwarkio eri kapokonepene sounpei pwulopwul kan me mi pahn kaweid en kaunen wehi kan, irail koaros me 232. Ih eri pil ekerodo sounpei en Israel ko, irail koaros patpene me 7,000. \p \v 16 Mahweno tepida nin souwas, nindokon Penadad oh me siliakano ar sakaulahr nan arail impwal kan. \v 17 Sounpei pwulopwul ko me tiengla. Kisin pwihn en lipoahrok ehu me Penadad kadarala ahpw pwurodo oh padahkihong me pwihn en sounpei ehu kohkohdo sang Sameria. \v 18 E ahpw mahsanih, “Kumwail poarmouriraildi, mehnda ma re kohkodohng mahwen de peki meleilei.” \p \v 19 Sounpei pwulopwul ko eri kaunda mahweno, karis en mehn Israel ko ahpw idawehnirailla, \v 20 oh emenemen kemehla ohl me e peiong. Mehn Siria ko eri tangdoaui, oh mehn Israel ko pwakihirail ni lingeringer kowahlap, Penadad ahpw dakehda were oahso oh tangdoaui, iangahki ekei sounpei me dak oahs ko. \v 21 Nanmwarki Eihap eri kolahng nansapwo, kalowehdi oahs ako oh werennansapw ako, oh kahrehiong mehn Siria ko ar lohdi. \p \v 22 Soukohpo eri patohla rehn Nanmwarki Eihap oh patohwanohng, “Pwurala oh onehda sapahl sapwellimomwi karis kan oh wiahda koasoandi ni keneinei, pwehki nanmwarkien Siria pahn pwurehng mahwen ni ahnsoun padok wahnsahpw nan pahr kohkohdo.” \s1 Keriaun mehn Siria ar Mahwen \p \v 23 Sapwellimen Penadad lapalap ako ahpw patohwanohng, “Koht en Israel kan iei koht en pohn nahna kei, ihme kahrehda mehn Israel kan kalowehkinkitaildi. Ahpw kitail uhdahn pahn kaloweiraildi ma kitail pahn mahweniong irail nan patapato. \v 24 Eri, komw ketikihsang nanmwarki siliakan riemen nan dewerail oh wiliankiniraildi kaun akan me uhdahn sounpei koahiek. \v 25 Komwi eri ekerpene uwen karis me tohto duwehte karis me tangasang komwio, iangahki soangen uwen tohtohn oahs oh werennansapwohte. Kitail pahn mahweniong mehn Israel kan nan patapato, oh met kitail pahn kaloweiraildi.” \p Nanmwrki Penadad eri pwungki oh idawehn arail kaweid. \v 26 Ni ahnsoun padok wahnsahpw eh leledo, e ahpw ekerpene sapwellime sounpei oh ketilahng nan kahnimw Apek pwehn mahweniong mehn Israel ko. \v 27 Mehn Israel ko eri likwerpene oh kaunopada; re mwesel oh kauwada imwarail impwal kan ni kahng riau sohpeilahng mehn Siria ko. Re rasehng pelin kuht tikitik riau, ma re pahn karasahiong karis en mehn Siria ko, me kadirehla nansapwo. \p \v 28 Soukohp men ahpw patohla rehn Nanmwarki Eihap oh patohwanohng, “Iet dahme KAUN-O ketin mahsanih: ‘Pwehki mehn Siria kan ar patohwan me ngehi koht en pohn nahna kan, a kaidehk koht en wasa patapat kan, I pahn mweidohng uhk ke en powehdi arail lapalahn karis kan, oh kowe oh noumw aramas akan pahn esehki me ngehi KAUN-O.’” \p \v 29 Erein rahn isuh mehn Siria ko oh mehn Israel ko mihmihki nan imwarail impwal kan, sansalpene. Ni keisuhn rahn re ahpw tapihada mahwen, oh mehn Israel kan ahpw kemehla mehn Siria lopw. \v 30 Me pitla ko eri tangala nan kahnimw Apek, wasa me kehl en kahnimwo pwupwudiong pohn me rienen isikid. \p Penadad iang tangala nan kahnimwo oh rukula nan perehn ihmw ehu. \v 31 Sapwellime lapalap ako ahpw patohla reh oh patohwanohng, “Se rong me nanmwarkien mehn Israel kan me kupwurkalahngan. Komw mweidohng kiht pwe se en patohla rehn nanmwarkien Israel oh kihong likoun nsensuwed ni lukopat kan oh sahl ni tepinwarat kan, eri mweinele e pahn kak kupwurmahk oh sohte kemeikomwihla.” \v 32 Irail eri kidimkihla likoun nsensuwed nin lukoparail kan oh kihong sahl ni tepinwararail kan, irail eri patohla rehn Eihap oh patohwanohng, “Sapwellimomwi ladu Penadad patohwan pekimahk rehmwi pwe komwi en kupwure oh dehr kemehla.” \p Eihap ahpw sapeng, mahsanih, “E momourte? Me mwahu! E duwehte uhdahn riei pwutak!” \p \v 33 Sapwellimen Penadad lapalap ako ahpw mwasamwasahnte kilel mwahu, oh ni ahnsou me Eihap mahsanih, “Riei,” re inenen perenda ni ahnsowohte, oh patohwan, “Nin duwen me komwi mahsanih, Penadad iei riomwi!” \p Eihap eri mahsanih, “Kumwail kohwei oh kahrehdo rehi.” Ni ahnsou me Penadad leledo, Eihap ahpw luke ih en ketidahng pohn tehnwere werennansapw oh iangada ih. \v 34 Penadad ahpw mahsanihong Eihap, “I pahn kapwurehiong komwi kisin kahnimw kan me ei pahpao patohwansangehr semomwio, oh komw kauwada ehu omwi wasahn netinet nan Damaskus, duwehte me ei pahpao wiadahr nan Sameria.” \p Eihap ahpw sapeng, mahsanih, “Pwehki koasoandi wet, I pahn kasaledengkomwihla.” Ira eri wiahda inou ehu nanpwungara oh Penadad ahpw kaseledekla. \s1 Soukohp men Keriahla Eihap \p \v 35 Sang ni koasoandien KAUN-O emen kisehn pwihn en soukohp ko ahpw patohwanohng emen ienge soukohp ko en poakih ih. Ahpw e kahng wia, \v 36 ih eri patohwanohng, “Pwehki omwi sohte peikiong sapwellimen KAUN-O koasoandi, laion men pahn mwadangete kemeikomwihla ni ahnsou me komwi pahn mwesel sang rehi.” Eri, mwadangete ni ahnsou me e patopatohla, laion men ahpw pwarada oh kemehla.\x - \xo 20:36 \xo*\xt 1 Nan. 13.24.\xt*\x* \p \v 37 Eri, soukohpohte pil patohla rehn emen ohl oh patohwanohng, “Poakih ie!” Ohlo eri poakih; lapalahn poak ehu me e wiahiong oh kauwehla. \v 38 Soukohpo eri kidimkihla likou meseo pwehn wekidala mwomwe, e ahpw patohla oh kesikesihnen nanialo, awiawih nanmwarkien Israel eh pahn ketin tang wasao. \v 39 Ni ahnsou me nanmwarkio ketiket kohdo, soukohpo ahpw werda, ketihtihki, “Maing Wasa Lapalap, I pepei nan mahwen nindokon emen sounpei eh patohwando imwintihti men me lohdier oh patohwanohng ie, ‘Sinsile ohl menet; ma e pahn pitla, ke pahn pwainkihla omw mour de pwainki mwohni silper silikid.’ \v 40 Ahpw I kedirepwkihla soahng tohto, ohlo eri pitsang ie.” \p Nanmwarkio eri sapeng, mahsanih, “Komwi pein kasaledahr pwunglahn omwi kopwung, oh komwi pahn ale kalokepe.” \p \v 41 Soukohpo eri tehrasang likowo ni meseo, nanmwarkio ahpw mwadangete diarada me ih emen soukohp ko. \v 42 Soukohpo eri patohwanohng nanmwarkio, “Met iei mahsen en KAUN-O: ‘Pwehki omw mweidohng ohlo en pitla, ohl me I koasoanehdi en kamakamala, ke pahn pwainkihla omw mour, oh noumw karis kan pahn mwomwla, pwehki omw mweidohng nein ohlo karis kan en tangdoaui.’” \p \v 43 Nanmwarkio eri sapahlla ni tehnpeseo nan Sameria, ni pwunod oh kupwur pahtou. \c 21 \s1 En Napod eh Mwetuwel \p \v 1 Nan Sesreel limwahn tehnpas en Nanmwrki Eihap, mwetuwel en wain ehu mie, en ohl emen me adaneki Napod. \v 2 Ehu ahnsou Eihap ahpw mahsanihong Napod, “Mweidohng ie I en ahnekihla omw mwetuwelen, pwe e karanih imweiet, oh I mwahuki doadoahngki sahpwo ong mwetuwel en wahntuhke. I pahn kihonguhk ehu mwetuwel en wain me mwahusang, de, ma ke mwahuki, I pahn pwainkihong uhk ehu pweiwei kaselel.” \p \v 3 Napod ahpw sapeng, patohwanohng, “Mwetuwel en wain wet I sohsohki sang ei pahpa kahlap ako. Ni mwaren KAUN-O I sohte kak patohwanohng komwi, pwe komwi en ninlimanikihla.” \p \v 4 Eihap ahpw sapahlla ni tehnpeseo oh kupwure inenen toutoukihla duwen me Napod padahkihongehr. E ahpw kipedi pohn peht, sohpeiong dihd, oh solahr men konot. \v 5 Sapwellime likend Sesepel ahpw ketila oh kalelapak reh, “Dahme komw kupwur toutouki oh sohte men konotki?” \p \v 6 Nanmwarkio ahpw ketin sapeng, mahsanih, “Pwehki pasapeng wet me Napod wiahiong ie ni ei peki en kihong ie eh mwetuwel en waino. I padahkihong me I pahn pwainohng eh mwetuwelo, de ma e mwahuki, I pahn wiliankihong ehu tohrohr. E ahpw padahkihong ie me e sohte mwahuki.” \p \v 7 Sesepel ahpw sapeng, patohwan, “Ia duwe, kowe nanmwarki men, de soh? Doudi sang pohn pehten! Perenda oh mwenge. I pahn aleong uhk en Napod eh mwetuwelo.” \p \v 8 Eri, liho ntingihada kisinlikou kei, oh kilelehdiong mwaren Eihap pohn kisinlikou pwukat; e ahpw pil katengepene, sdampihedi oh kadaralahng rehn lapalap akan oh kaunen Sesreel kan. \v 9 Nan kisinlikou pwukat ketihtihki, “Kumwail pakairki ehu rahnen kaisihsol, oh kapokonepene aramas akan; kumwail ahpw kamwohdang Napod nan dewen me lapalap akan. \v 10 Kumwail rapahkihda aramas likamw riemen pwe ira en wia kadehde likamw ong Napod mwohn aramas akan, dene e lahlahwe Koht oh nanmwarki. Kumwail ahpw ale Napod oh kahreieila likin kahnimwo, kate, oh kemehla.” \p \v 11 Eri, lapalap akan oh kaun akan en Sesreel ahpw wia dahme Sesepel koasoanehdi. \v 12 Re ahpw pakairki ehu rahnen kaisihsol, oh kapokonepene aramas akan; re ahpw kihong Napod nan dewen me lapalap akan. \v 13 Aramas likamw riemen ahpw uhda oh kauwe Napod mwohn pokono, dene e lahlahwe Koht oh nanmwarkio. Irail eri kahreieila likin kahnimwo oh katehki takai lao kemehla. \v 14 Rong pwoatet ahpw lelohng Sesepel me Napod kamakamalahr. \p \v 15 Ni ahnsou me Sesepel karongehda rong pwoatet e ahpw mahsanihong Eihap, “Napod melahr. Eri met, kohla oh ale sapwomw sahpwo oh ale eh mwetuwel en wain me e kahng netikihong uhko.” \v 16 Ni ahnsowohte Eihap ahpw ketila oh ninlimanikihla. \p \v 17 Eri, KAUN-O ketin mahsanihong soukohp Elisa, mehn Tispe, \v 18 “Kohla rehn Nanmwarki Eihap nan Sameria. Ke pahn diarada nan en Napod eh mwetuwel en waino, pwe e pahn ninlimanikilahr. \v 19 Padahkihong me ngehi, KAUN-O, me mahsanihong, ‘Mwurin omw kemelahr Napod, ke pil lemeleme ke en pil sapwenikihla sapweo?’ Padahkihong me iet me I mahsanih, ‘Wasaohte me kidi kan tamwehsang ntahn Napod, re pil pahn tahmwehsang ntah.’” \p \v 20 Ni ahnsou me Eihap mahsanihada Elisa, e ahpw mahsanih, “Ke ahpw kihiehdi, kowe ei imwintihti?” \p Elisa ahpw sapeng, “Ei. Pein komwi ketin mweidohng omwi wiewia kan en uhdahn sapwung mwohn KAUN-O. \v 21 Kahrehda KAUN-O mahsanihong komwi, ‘I pahn kihong uhk kahpwal. I solahr pahn tehk uhk, oh I pahn kamwomwasang seri wol koaros nan omw peneinei, me mah oh me pwulopwul duwepenehte. \v 22 Omw peneinei pahn duwehla peneineien Nanmwarki Seropoham, nein Nepat, oh Nanmwarki Paasa, nein Ahisa, pwehki omw wiahiong ie soangen kansensuwed tohto ni omw kaweidohng Israel nan dihp.’ \v 23 Oh duwen Sesepel, KAUN-O ketin mahsanih me kidi kan pahn kangala paliwere nan kahnimw Sesreel.\x - \xo 21:23 \xo*\xt 2 Nan. 9.36.\xt*\x* \v 24 Oh kidi kan pahn kangala omw peneinei me pahn mehla nan kahnimwo, oh mehmen me pahn mehla likin kahnimwo, menpihr kalaimwun kan me pahn kangirailla.” \p \v 25 (Sohte emen me wiahda soangen wiewia suwed me Eihap ketin wiadahr mwohn silangin KAUN-O—pwehki sapwellime likend Sesepel me kin sewesehong oh koangngoangehki en wia mepwukat. \v 26 Pein ih ketin wiahda dihp me keieu kanamenek ni eh ketin kaukaudokiong sansal takai kan, duwehte me mehn Amor kan kin wia; oh iei irail me KAUN-O ketin kausirailsang nan sahpwo ni ahnsou me mehn Israel kan pedolong ong nan sahpwo.) \p \v 27 Eri, ni ahnsou me Elisa kaimwisekala eh koasoi ko, Eihap ahpw ketin tehrasang sapwellime likou kan, oh ketikihsang koaros, ahpw uhd pwuhriong nan likoun nsensuwed. E ahpw solahr konot, oh kin seiseimwok nan likoun nsensuwedo, oh pil ketiketseli ni mwomwen pahtou oh nsensuwed. \p \v 28 KAUN-O ahpw mahsanihong soukohp Elisa, \v 29 “Ke kilangehr duwen Eihap eh aktikitiklahr mwohi? Kahrehda I sohte pahn ketikihong en ale kahpwal erein eh mour; ahpw met pahn pweida rehn nein Eihap seri kan, pwe ih ahnsou me I pahn ketikihdo kahpwal nan en Eihap eh peneinei.” \c 22 \s1 Maikaia Panawih Eihap \r (2 Kronikel 18.2-27) \p \v 1 Eri, mwehi mwahu miher nanpwungen Israel oh Siria sounpar riau, \v 2 ahpw ni kesiluhwen sounpar, Seosopat, nanmwarkien Suda, ahpw ketilahng tuhwong Eihap, nanmwarkien Israel. \p \v 3 Eihap ahpw ketin keinemwe rehn sapwellime lapalap akan, “Dahme kahrehda kitail sohte wiahki mehkot pwe kitail en kapwurehdo Ramod Kilead sang nanmwarkien Siria? Pwe wasao uhdahn sapwatail.” \v 4 Eri, Eihap ahpw pil ketin keinemwe rehn Seosopat, “Komw pahn iang ie, kita ketila mahweniong mehn Ramod, de soh?” \p Seosopat ahpw sapeng, mahsanih, “Ma komw ketin onopadahr, I pil onopadahr, pil iangahki nei sounpei kan oh nei sounpeien dak oahs akan. \v 5 Ahpw mwohn mehkoaros kita pahn rapahki kupwur en KAUN-O nan mwekid wet.” \p \v 6 Eri, Eihap ahpw malipepene soukohp akan, ele irail me 400, oh ketin keinemwe rehrail, “I en kohla mahweniong mehn Ramod, de soh?” \p Re ahpw patohwan sapeng, “Komw ketila oh mahweniong irail, pwe KAUN-O pahn ketikihong komwi manaman en powehdi.” \p \v 7 A Seosopat ahpw ketin keinemwe, “Sohte pil emen soukohp me kitail pahn kak esehsang duwen kupwur en KAUN-O?” \p \v 8 Eihap ahpw ketin sapeng, mahnsaih, “Ei, pil mie emen, Maikaia, nein Imla. Ahpw I suwedki, pwehki eh sohte kin kohpada mehkot me mwahuwong ie, ahpw ahnsou koaros mehkot me kin suwediong ie.” \p Seosopat ahpw ketin sapeng, mahsanih, “Komw dehr mahsanih men.” \p \v 9 Eri, Nanmwarki Eihap ahpw ketin malipehdo emen sapwellime lapalap ako, oh mahsanih en mwadahng patohla oh kahrehda Maikaia. \p \v 10 Nanmwarki riemeno eri ketidiong pohn mwoalara, nan sapwellimara kapwat en nanmwarki, wasahn kamwakele kilin kohn likin ewen kelen Sameria, oh soukohp koaros ahpw wiewie kohkohp mwohra. \v 11 Emen soukohp ako, Sedekaia, nein Kenahna, ahpw wiahkihda kod kei mete, e ahpw patohwanong Eihap, “Iet me KAUN-O ketin mahsanih, ‘Mepwukat me komw pahn ketin mahwenkihong mehn Siria kan lao komw pahn ketin kemeirailla oh kamwomwirailla.’” \v 12 Soukohp teiko koaros pil koasoia soahngohte, re ahpw patohwan, “Komw ketin pelian mehn Ramod kan, komw pahn ketin kaloweiraildi; pwe KAUN-O pahn ketikihong komwi manaman en powehdi.” \p \v 13 Eri, me lapalapo me pekederlahng kahrehdo Maikaia ahpw ndaiong, “Soukohp koaros kohpadar me nanmwarkio pahn pweida nan mahwen, ke uhdahn pahn wia duwehte.” \p \v 14 Maikaia sapengki, “Ni mwaren KAUN-O ieias, I pahn patohwan dahme KAUN-O pahn ketin padahkihong ie.” \p \v 15 Ni ahnsou me e pwarodo mwohn nanmwarki ko, Eihap ketin keinemwe reh, “Maikaia, ngehi oh Nanmwarki Seosopat, se en kohla oh mahweniong mehn Ramod, de soh?” \p Maikaia ahpw patohwan, sapeng, “Komw ketiwei pwe komw pahn pweida. KAUN-O pahn ketikihong komwi manaman en powehdi.” \p \v 16 Eihap ahpw ketin sapeng, mahsanih, “Pak depe me I pahn padahkihong uhk ke en ndaiong ie dahme mehlel ni mwaren KAUN-O?” \p \v 17 Maikaia ahpw sapeng, patohwan, “I kilangehr mehn Israel kan ar mwarahkpeseng pohn dohl akan, rasehng sihpw me sohte sileparail. Oh KAUN-O ketin mahsanih, ‘Aramas pwukat sohte kaunparail; kumwa mweidohng irail en kohkohla ni imwarail ko ni popohl.’”\x - \xo 22:17 \xo*\xt Nempe 27.17; Mad. 9.36; Mk. 6.34.\xt*\x* \p \v 18 Eihap ahpw ketin mahsanihong Seosopat, “I padahkihong komwi me ohl menet sohte kin kohpada mehkot me mwahuwong ie, ahnsou koaros mehkot me kin suwediong ie.” \p \v 19 Maikaia pil patohwan, “Eri, komw ketin karonge dahme KAUN-O ketin mahsanih. I kilangehr KAUN-O eh ketiket pohn mwoale nanleng, oh sapwellime tohnleng kan kesikesihnen limwahn.\x - \xo 22:19 \xo*\xt Sohp 1.6; Ais. 6.1.\xt*\x* \v 20 KAUN-O ahpw ketin keinemwe, ‘Ihs me pahn pitih Eihap pwe en kohla oh mehla nan Ramod?’ Ekei tohnleng kan koasoia ehu soahng, e ekei pil koasoia ehu soahng tohrohr, \v 21 lao ngehn ehu ahpw patohla mwohn KAUN-O oh patohwanohng, ‘Ngehi me pahn pitihdi.’ KAUN-O eri ketin keinemwe, ‘Ia duwe omw pahn pitih?’ \v 22 Ngehno ahpw patohwan sapeng, ‘I pahn patohla wiahiong sapwellimen Eihap soukohp koaros re en wia kohkohp likamw.’ KAUN-O eri ketin mahsanih, ‘Kohla oh pitih. Omw doadoahk pahn pweida.’” \p \v 23 Maikaia ahpw kaimwisekala eh patoh oh patohwan, “Ih met me wiawiher. KAUN-O ketin kalokaiahki sapwellimomwi soukohp pwukat pwe re en wia likamw ong komwi. Ahpw pein ih ketin koasoanehdi kapwal laud me pahn lelohng komwi!” \p \v 24 Eri, ni ahnsowo Sedekaia ahpw kohla oh pohr meseo, oh idek, “Ia duwen ngenen KAUN-O eh kohsang rehi ahpw uhda mahseniong uhk?” \p \v 25 Maikaia ahpw sapeng, patohwan, “Ma ke pahn kohwei rukla nan ehu perehn, ke ahpw pahn kak wehwehkihda.” \p \v 26 Eri, Nanmwarki Eihap ahpw mahsanihong emen sapwellime lapalap ako, “Salihedi Maikaia oh wahla rehn Amon, kepinahn kahnimwet, oh rehn Sohas, sapwellimen nanmwarki pwutako. \v 27 Padahkihong ira en kesehlong nan imweteng, oh kamwengehkihte pilawa oh pihl, I lao paiamwahu pwurodo.” \p \v 28 Maikaia ahpw sapeng, patohwan, “Ma komw pahn paiamwahu pwurodo, eri, kaidehn KAUN-O me mahseniong ie.” E ahpw pil patohwan, “Kumwail koaros en rong dahme I patohwanet.” \s1 Sipallahn Eihap \p \v 29 Nanmwarkien Israel, Eihap, oh nanmwarkien Suda, Seosopat, ira eri ketila oh mahweniong mehn Ramod nan Kilead. \v 30 Eihap ahpw ketin mahsanihong Seosopat, “Ahnsou me kita pahn lel nan mahweno, I pahn wekidala mwomwei, a komw pahn ketila nan kapwat en nanmwarki.” Eri, nanmwarkien Israel ahpw ketila nan mahweno oh wekidala mwomwe. \p \v 31 Nanmwarkien Siria ahpw mahsanihong sapwellime kaunen werennansapw 32 re dehpa mahweniong emen tohrohr nan mahweno, ihte nanmwarkien Israel. \v 32 Eri, ahnsou me re patohwanda Nanmwarki Seosopat, irail koaros lemeleme me ih me nanmwarkien Israel, re ahpw sohpeila oh mahweniong. Ahpw ni en nanmwarkio eh ketin mahsen, \v 33 re ahpw diarada me kaidehn ih nanmwarkien Israelo; irail eri pweieksang. \v 34 Eri, sounpeien Siria men ahpw depweikihla ni eh kadarala mwahl nah kesik ketieuwo ahpw inenehdi nan peuspenehn sapwellimen Nanmwarki Eihap mehn sansar. Nanmwarki Eihap ahpw mahsanihalahng sapwellime sountangahki tehnwere werennansapw en mahweno, “I lellelehr! Wekid wahren; kita tangasang nan mahwenet.” \p \v 35 Nindokon mahweno eh wiewiawi, Nanmwarki Eihap ahpw utuhtda oh ketiket nan tehnwere werennansapw en mahweno, sallang mehn Siria kan. Ntahn eh ohlao ahpw kerekeredi mwuledek nan werennansapwo; oh lel nin soutik Eihap ahpw sipalla. \v 36 Eri, mwohn ketipin eh pahn kihrla, pakair ehu ahpw kohseli nanpwungen sounpeien Israel kan, “Kumwail koaros en pwurala nan sapwamwail oh nan amwail kahnimw kan.” \p \v 37 Eri, Nanmwarki Eihap ahpw sipalla. Kahlepeo wisikla oh seridi nan Sameria. \v 38 Tehnwere werennansapw en mahweno ahpw kamwakelda ni pwarer en Sameria, wasa me kidi kan tamwehsang ntah ie oh lih suwed akan wiahki arail wasahn duhdu, nin duwen me KAUN-O ketin mahsaniher. \p \v 39 Eri, wiewiahn Nanmwarki Eihap, iangahki koasoipen tehnpese aipori oh kahnimw kan koaros me e ketin kauwada, koaros ntinting nan pwuhk me adaneki \bk Poadopoad en Nanmwarki kan en Israel\bk*. \v 40 Eri, ni eh sipallahr, sapwellime pwutak Ahasaia wiliandi oh wiahla nanmwarki. \s1 Seosopat Nanmwarkien Suda \r (2 Kronikel 20.31—21.1) \p \v 41 Ni kapaheiun sounpar en mwehin Eihap, nanmwarkien Israel, Seosopat nein Asa wiahla nanmwarkien Suda \v 42 ni eh sounpar silihsek limau, oh e kakaunki nan Serusalem erein sounpar rieisek limau. Eh nohno iei Asupa, nein sili serepein. \v 43 E duwehte semeo me wia nanmwarki mwowe, e wiadahr me pwung mwohn silangin KAUN-O, ahpw e sohte kamwomwala wasahn kaudok en me rotorot akan, oh aramas akan uselahte wiewia meirong oh isihsik warpwohmwahu wasao. \v 44 Seosopat wiahda meleilei ong nanmwarkien Israel. \p \v 45 Mehkoaros me Seosopat wiadahr, oh eh kommwad nan mahwen ntinting nan \bk Pwuken Poadopoad en Nanmwarki kan en Suda\bk*. \v 46 E pwakihasang ohl oh lih koaros me kin wia doadoahk en netiki paliwararail kan ni pei sarawien me rotorot akan me mihmihte sang ni mwehin eh pahpa Asa. \p \v 47 Sohte nanmwarki nan wehin Edom; wiliepe men me nanmwarkien Suda ketin pilada pwehn kin kakaun wasao. \p \v 48 Mie tehnweren Nanmwarki Seosopat sohp kei me wiawihda pwehn kin seiloaklahng wehin Opir pwehn ale kohl; ahpw sohp ko ohla nan Esiongkeper oh sohla kak tang. \v 49 Ahasaia, nanmwarkien Israel ahpw kupwurehda sapwellime ohl akan en iangada Sohp me sapwellimen Seosopat ko dake, ahpw Seosopat sohte kupwure pekipek wet. \p \v 50 Seosopat sipalla oh seridi nan sousoun nanmwarki kan nan Kahnimw en Depit, oh sapwellime pwutak Sehoram me uhd wiliandi wiahla nanmwarki. \s1 Ahasaia Nanmwarkien Israel \p \v 51 Ni kaeisek isuhn sounpar en mwehin Seosopat, nanmwarkien Suda, Ahasaia nein Eihap wiahla nanmwarkien Israel, oh e kakaunki nan Sameria erein sounpar riau. \v 52 E wiahda dihp ong KAUN-O, idawehn karasepen seme Eihap, eh nohno Sesepel, oh Nanmwarki Seropoham, me kahrehiong Israel nan dihp. \v 53 E kin kaudokiong oh papah Paal, e duwehte semeo me wia nanmwarki mwowe, e kahngiangihada KAUN-O, Koht en Israel.