\id 1CO - Pokomchi Occidental NT \h 1 CORINTIOS \toc1 Reꞌ pe̱t hu̱j xitzꞌihmbaj i maꞌ Lu̱ꞌ queh niminel Aj Cori̱nto \toc2 1 CORINTIOS \toc3 1 Co \mt2 Reꞌ pe̱t hu̱j xitzꞌihmbaj i maꞌ Lu̱ꞌ queh niminel \mt1 Aj Cori̱nto \c 1 \s1 Reꞌ rikꞌorbal i maꞌ Lu̱ꞌ chi quicꞌalenjic je take aj Cori̱nto \p \v 1 Reꞌ hin maꞌ Lu̱ꞌ, reꞌ Dios xyukꞌunic wi̱n chi xiripahba̱ꞌ chi aj kꞌorol reh lokꞌ laj ribiral i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, ruꞌum nok jeꞌ reꞌ camanic xa̱j chi nanibanam chiwach. Chi jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ hin wichꞌi̱l i wasbe̱s maꞌ So̱stenes, \v 2 cꞌahchiꞌ nitzꞌihmbam je i hu̱j wili aweh hat-tak was tak nicha̱kꞌ aj niminel wilca̱t tak ar pan tinamit Cori̱nto reꞌ namol awi̱b tak chi rilokꞌonjic wach i Dios. Reꞌ hat-tak xatrichih tak chic lok chi hat-tak raj tahkanel i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric eh xisaksaj woꞌ wach acꞌacharic tak chi na̱woquic tak jenaj chi rinimjic ruꞌ quichꞌi̱l take toco̱m chic aj niminel wilque̱b chi junsut wach acꞌal. Chi kunchelal i hoj reꞌreꞌ enkakꞌor chi reꞌ kAja̱w Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, til reꞌreꞌ i Ajabe̱s chi quina̱ chiꞌnchel take cꞌacharel. \v 3 Chi jeꞌ aj wili tinicꞌalenej tak je ru̱cꞌ take kꞌoric wili: Reꞌ ta nak ratoꞌbil chꞌi̱l woꞌ i sukquil cꞌuxlis riyew cho kAja̱w Dios chꞌi̱l i Lokꞌ laj Ajabe̱s Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, reꞌ ta nak reꞌ wihꞌok pan acꞌacharic tak. \s1 Reꞌ maꞌ Lu̱ꞌ ritioxej johtok i Dios ruꞌum xiban chiqui̱j take aj niminel ar pan tinamit Cori̱nto \p \v 4 Hat-tak wich aj niminel, reꞌ hin xa eli̱c woꞌ nitioxej johtok i Dios pa niti̱j niban chawi̱j tak chiwach. Jeꞌ reꞌ niban maj ruꞌum chi reꞌ hat-tak xachꞌica̱ꞌ acꞌux tak chiri̱j i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, kꞌe̱ꞌ woꞌ chic ricꞌaxbal xiyew cho i Dios chana̱ tak. \v 5 Coric nikꞌor, ruꞌum chi xachꞌica̱ꞌ acꞌux chiri̱j i Jesus, reꞌ kAja̱w Dios xa jeꞌ na riyew aweh tak jenaj abihomal, xiyew chic aweh tak riqꞌuihal acuseꞌsbal tak jeꞌ ricab naxiyew woꞌ aweh tak chi wilic anoꞌjbal tak chi rirakmajic chiri̱j riCꞌuhbal, on chi wilic awajawric tak chi rikꞌormojic i riCꞌuhbal. \v 6 Chi jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ, reꞌ ribiral i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, kꞌoro̱j chic aweh tak kuꞌum i hoj aj kꞌorol reh riCꞌuhbal. Reꞌreꞌ xarak tak chic chiri̱j chi coric eh jeꞌ woꞌ xiyew riman ricowil acꞌux chipam animinic tak. \v 7 Jeꞌ woꞌ, reꞌ Dios xiban chi reꞌ take bano̱j riban i Lokꞌ laj Uxlabal, maꞌxta chic jenoꞌ queh maꞌ ta nak xyeꞌeric woꞌ aweh tak chi ribanaric. Chi awehtꞌalim tak chic chiꞌnchel reꞌreꞌ, reꞌ hat-tak yuꞌna wilca̱t tak chi icꞌlic ana̱ tak chi ruyuꞌnjic nachicꞌuhtaj woꞌ chic cho ri̱b i kAja̱w Jesus, reꞌ Ajabe̱s Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric chi kana̱. \v 8 Jeꞌ reꞌ chatik tak juꞌ awihꞌic tak cu rehtal ricuxꞌic wach acꞌacharic tak maj reꞌ riwi̱ꞌ chi reꞌ Dios cꞌahchiꞌca̱t ritoꞌbem chi na̱tikim tak juꞌ richꞌiquinjic acꞌux chiri̱j i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric reh chi nacꞌolok woꞌ chic lok maꞌxta ok jenoꞌ kꞌilo̱j enbanjic chawi̱j tak ruꞌum chi wilic ta nak jenoꞌ cꞌahbilal cꞌahchiꞌca̱t tak. \v 9 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ chatik juꞌ richoporic acꞌux tak chiri̱j i Dios reꞌ xyukꞌunic cho aweh tak reh chi na̱wihꞌic tak pan jenaj wach cꞌacharic chꞌi̱l i rAcꞌu̱n, reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric eh manlic Ajabe̱s chi kana̱. Jeꞌ reꞌ chaꞌn tak kꞌuruꞌ maj reꞌreꞌ til riban chi nmanlajic wach i nicꞌ nimal rikꞌor chi naribanam. \s1 Reꞌ ribiral i jenaj nim wach chꞌakoj i̱b wilic chi quixilac take aj niminel ar Cori̱nto \p \v 10 Hat-tak wich aj niminel reh Jesus, ruꞌum nibiraj chi chaxilac hat-tak wilic cꞌaxquilal, reꞌ hin ru̱cꞌ i wajawric yeꞌo̱j wi̱n ruꞌum i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric til nwa̱j nibanam aweh tak i takꞌanic wili: Chaꞌn tak chi xa jenaj ok chic wach akꞌorbal tak ru̱cꞌ chaj bih nawa̱j akꞌorom chawach tak. Maꞌ ok reꞌ i chꞌakoj i̱b ru̱cꞌ take rehreh wach noꞌjbal eriyew rajawric chaxilac tak, reꞌ laꞌ hat-tak chaꞌn tak chi xa jenaj ok wach anoꞌjbal tak ru̱cꞌ chaj bih nacapaj tak on chaj bih nakꞌor chawach tak. Ru̱cꞌ chi jeꞌ reꞌ cꞌacharic enaꞌn tak, etiwihꞌic tak pan jenaj manlic wach cꞌuxlis chawunchelal tak. \p \v 11 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ aj niminel, reꞌ riwi̱ꞌ chi cꞌahchiꞌ nikꞌorom aweh tak i wili ruꞌum nok reꞌ take racꞌu̱n rixkꞌu̱n i maꞌ Coloheh xcꞌulic quisakomej wach wi̱n chi wilic jenaj nim wach chꞌakoj i̱b ru̱cꞌ noꞌjbal chaxilac tak. \v 12 Haj wilic take chꞌakoj i̱b cꞌahchiꞌ nikꞌoric wi̱ꞌ chiri̱j? Reꞌ take wili quinkꞌoric wi̱ꞌ chiri̱j awu̱cꞌ tak: Wilic take quikꞌoric chaxilac tak chi jeꞌ wili: \p «Reꞌ hin, til coric wach niminic niban maj hin aj tahkem ri̱j i cꞌuhbal rikꞌor maꞌ Lu̱ꞌ, nqui take. \p Wilic woꞌ take jeꞌ wili nquikꞌor: \p «Ha̱ꞌ, reꞌ hin til coric niban maj reꞌ ricꞌuhbal i maꞌ Apo̱los nitahkej ri̱j, nqui nquikꞌor. \p Wilic woꞌ take nquikꞌor: \p «Ta, reꞌ hin til coric niban maj hin aj tahkem ri̱j i cꞌuhbal rikꞌor maꞌ Se̱pas reꞌ ribihnej woꞌ chi Luch, nqui nquikꞌor. \p Maꞌ xa reꞌ ta reꞌ. Wilic jenaj chic chꞌuk jeꞌ wili nquikꞌor: \p «Ha̱ꞌ, reꞌ cok hin til manlic wach niminic niban maj reꞌ hin reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric til reꞌreꞌ cꞌahchiꞌ nitahkem ri̱j ricꞌuhbal, nqui nquikꞌor. \p \v 13 Ru̱cꞌ take noꞌjbal naꞌn tak reꞌreꞌ, ra̱j na rikꞌorom chi reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, chꞌakchꞌak riwi̱ꞌ ricamaj xiban chi kacoꞌljic i hoj? Maꞌxta, maꞌ jeꞌ ta reꞌ. On ra̱j woꞌ na nchel rikꞌorom chi reꞌ hin maꞌ Lu̱ꞌ xinquimic chawi̱j tak? On chi ru̱cꞌ i wajawric i hin xkajic aha̱ꞌ tak eh ruꞌum reꞌreꞌ, reꞌ hin cꞌahchiꞌqui̱n atahkem tak? Maꞌ jeꞌ ta woꞌ reꞌ. \v 14 Ru̱cꞌ i cꞌahchiꞌ ricꞌuluric chaxilac tak reꞌ hin til kꞌe̱ꞌ nitiyoxej reh Dios yuꞌna chi maꞌ xniban ta nicamaj chi aj kahsanel haꞌ chaxilac tak. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj jeꞌ ta nak reꞌ xniban, riman nak chic nachꞌica̱ꞌ acꞌux tak chiwi̱j. Coric ruꞌ, reꞌ hin xnikahsaj riha̱ꞌ i maꞌ Cri̱spo chꞌi̱l i maꞌ Ca̱yo eh chiri̱j chic ruꞌ maꞌ hab ta chic wach nikahsam riha̱ꞌ. \v 15 Jeꞌ reꞌ ajic til nitioxej reh Dios chi maꞌ xniban ta nicamaj chi aj kahsanel aha̱ꞌ tak maj wi jeꞌ ta nak reꞌ xniban qꞌuihal nak aweh hat-tak etikꞌoric tak chi ru̱cꞌ wajawric i hin xkajic aha̱ꞌ tak eh chi jeꞌ reꞌ xatoquic tak chi aj tahkem wi̱n. \v 16 A̱h! Wilic jenaj junchꞌuk chic chi cꞌacharel xnikahsaj riha̱ꞌ ar Cori̱nto, reꞌ Este̱panas chꞌi̱l take raj pan pa̱t. Chiri̱j chic ruꞌ, maꞌ jenoꞌ chic wilic pa nicꞌux chi xiban rikahsjic riha̱ꞌ ar pan atinami̱t tak. \p \v 17 Ru̱cꞌ take xnikꞌor lok wili reꞌ hin nikꞌor aweh tak chi reꞌ hin maꞌ xinpahbabjic ta ruꞌum i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric reh ta nak chi nanicamanic chi aj kahsanel haꞌ, xinpahbabjic laꞌ reh chi nanikꞌorom i holohic laj cꞌuhbal nyeꞌbic sukquil cꞌuxlis queh take quicꞌulbic reh. Ruꞌum aj reꞌ nanikꞌor i cꞌuhbal reꞌreꞌ, maꞌ quinkꞌoric ta ru̱cꞌ chiho̱j wach kꞌoric jeꞌ ricab ncaꞌn take winak aj noꞌjbal reꞌ take chi chꞌukbal quicꞌux take tinamit quikꞌoric ru̱cꞌ kꞌoric noꞌjbalamaj ri̱j. Raj i hin maꞌ jeꞌ ta reꞌ niban maj wi ta nak chi jeꞌ reꞌ, reꞌ rajawric wilic chipam rikꞌormojic ribiral riquimic i Jesus ar wach curu̱s, enak no̱j wach acꞌal. \s1 Reꞌ cꞌuhbal chiri̱j riquimic Jesus // ar wach curu̱s wilic riwaꞌric \p \v 18 Coric nikꞌor, chi queh take cꞌacharel cꞌahchiꞌ quicora̱b chipam i tiꞌcꞌaxic yeꞌo̱j cho ruꞌum i Dios reꞌ cꞌuhbal niban chiri̱j riquimic i Jesus wach curu̱s xa memil laj cꞌuhbal chi quiwach. Tzꞌa̱b ruꞌ chi keh hoj reꞌ xojcoꞌljic chic ruꞌum i Dios maꞌ jeꞌ ta reꞌ, reꞌ laꞌ cꞌuhbal reꞌreꞌ ncamanic keh chi nkacoj rehtal chi reꞌ Dios til wilic rajawric \v 19 jeꞌ ricab rikꞌor chipam i Lo̱kꞌ laj Hu̱j wilic wi̱ꞌ riCꞌuhbal i Dios. Ar xikꞌor cho i Dios chi jeꞌ wili: \q1 “Reꞌ hin nanijotꞌom wach quinoꞌjbal take wilic quinoꞌjbal eh ru̱cꞌ reꞌreꞌ, \q1 reꞌ rikꞌasil quicꞌux nak wilic i kꞌas quicꞌux, maꞌxta chic bih naritikim queh, nqui rikꞌor. \s1 Reꞌ noꞌjbal reh ayuꞌ wach acꞌal // maꞌ rijunehtej ta ri̱b // ru̱cꞌ rinoꞌjbal i Dios \p \v 20 Chaj bih ricapaj i Dios chiri̱j quinoꞌjbal take wilic quibiral chi aj noꞌjbal take, jeꞌ ricab take aj tijem ri̱j Cꞌuhbal Yeꞌo̱j reh Moyses on take quikꞌoric ru̱cꞌ kꞌoric noꞌjbalamaj ri̱j? Til coric nikꞌor, reꞌ quinoꞌjbal take cꞌacharel reꞌreꞌ maꞌxta quiwaꞌric chiwach i rinoꞌjbal i Dios. Je reꞌ nikꞌor maj reꞌreꞌ xicꞌuhtaj chic lok chi xa memil laj noꞌjbal wilic cu̱cꞌ, to̱b ta nchel chi queh kꞌe̱ꞌ quiwaꞌric wilic. \v 21 Chaj waꞌric nanikꞌor chi jeꞌ reꞌ? Nikꞌor chi jeꞌ reꞌ maj reꞌ Dios ru̱cꞌ i rinimal wach rinoꞌjbal wilic, xiban chi reꞌ take cꞌacharel maꞌ reꞌ ta aj niminel take maꞌ eta nquinaꞌbej pa̱m ricapew-bal xa ru̱cꞌ ta nak ti quinoꞌjbal qui̱b. Tzꞌa̱b ruꞌ reꞌreꞌ xponic chiwach eh xitikꞌa̱ꞌ wach pa ricꞌux chi reꞌ hoj reꞌ kojniminic reh cꞌuhbal nkꞌormojic chiri̱j i Jesus nakacoꞌljic ru̱cꞌ i cꞌuhbal reꞌ nkꞌormojic cuꞌum take cꞌacharel jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ reꞌ ta aj niminel take chi xa memil laj noꞌjbal wilic chipam. \p \v 22 Ruꞌum chi jeꞌ reꞌ ncapewjic cuꞌum take chiꞌnchel cꞌacharel reꞌreꞌ, kꞌe̱ꞌ cꞌaxic rikꞌormojic queh i cꞌuhbal reꞌreꞌ. Jeꞌ ricab, chi queh take kich ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ reꞌ ta aj niminel take, cꞌaxic rikꞌormojic reꞌreꞌ cu̱cꞌ maj chi queh ruꞌ curman chi naquilom jenoꞌ lokꞌ laj nawa̱l reꞌ encꞌutunic wi̱ꞌ chi coric wach i cꞌuhbalanic cꞌahchiꞌ kaꞌnam. Jeꞌ woꞌ reꞌ ncꞌulmujic cu̱cꞌ take maꞌ reꞌ ta take ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ nquicoj ta woꞌ wach i cꞌuhbal reꞌreꞌ, cꞌaxic woꞌ rikꞌormojic ruꞌum nok chi queh ruꞌ xa memil laj noꞌjbal wilic chipam eh reꞌ nquisicꞌ ruꞌ reꞌ laꞌ i cꞌuhbal reꞌ riyew quitꞌultꞌutil ru̱cꞌ quinoꞌjbal. \v 23 To̱b ta woꞌ ncapewjic chi jeꞌ reꞌ, reꞌ hoj aj kꞌorol cꞌuhbal xa cꞌahchiꞌ woꞌ katikim juꞌ rikꞌormojic i cꞌuhbal nkꞌoric chiri̱j riquimic i Jesus wach curu̱s eh chi xa reꞌ woꞌ Jesus ncoꞌlonic reh cꞌacharel. Reꞌ cok ruꞌ to̱b ta nchel jeꞌ reꞌ nkaꞌn, reꞌ cꞌuhbal wili nanbirmijic, qꞌuihal queh take kich ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel maꞌ nquicoj ta wach ruꞌum nok chi queh ruꞌ maꞌ reꞌ ta soꞌ riwi̱ꞌ chi reꞌ Jesus xquimic wi reꞌreꞌ i Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. Jeꞌ woꞌ reꞌ ncꞌuluric cu̱cꞌ take maꞌ reꞌ ta ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel, qꞌuihal queh ruꞌ maꞌ nquicoj ta woꞌ wach chi ruꞌum reh riquimic i jenaj chi cꞌacharel nariwihꞌic i coꞌlbal i̱b. Chi queh ruꞌ xa memil laj noꞌjbal reꞌreꞌ. \p \v 24 Jeꞌ reꞌ ruꞌ nkꞌormojic chiri̱j i cꞌuhbal nkꞌoric chiri̱j ribiral i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, xa reꞌ laꞌ maꞌ jeꞌ ta reꞌ chi keh hoj aj niminel reh Jesus jeꞌ ru̱cꞌ wilic woꞌ ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel take eh wilic woꞌ maꞌ reꞌ ta kich ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel take. Chi keh i hoj reꞌ hoj yukꞌumaj ruꞌum i Dios chi na kawihꞌic pan jenaj wach cꞌacharic chꞌi̱l i rAcꞌu̱n, ru̱cꞌ i cꞌuhbal reꞌreꞌ ncꞌuhtunic lok i rinimal rajawric chꞌi̱l woꞌ i rinimal wach rinoꞌjbal wilic i Dios chi xitakꞌa̱ꞌ cho i Jesus chi kacoꞌljic i hoj cꞌacharel. \v 25 Coric ruꞌ, wilic take cꞌacharel quikꞌoric chi reꞌ Dios naxitakꞌa̱ꞌ cho Jesus ayuꞌ wach acꞌal chi nariquimic, xa memil laj noꞌjbal xiban wi̱ꞌ nanquikꞌor. Til pa ricorquilal, reꞌ rinoꞌjbal i Dios til kꞌe̱ꞌ woꞌ chic nim wach chi wach i kanoꞌjbal hoj cꞌacharel. Jeꞌ woꞌ, wilic take nquicapaj chi reꞌ Dios naxiyew woꞌ chi quimic i Jesus wach curu̱s, xa xicꞌuhtaj lok chi maꞌxta rajawric, xa reꞌ laꞌ ricorquilal, reꞌ Dios til kꞌe̱ꞌ woꞌ chic niqꞌuic na̱ rajawric chi kawach i hoj cꞌacharel. \s1 Reꞌ take wilic quibiral chi maꞌxta ti quinoꞌjbal, reꞌ chic take reꞌ xichihiric ruꞌum Dios \p \v 26 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ aj niminel, chacapaj tak chiri̱j eh til chacoj tak rehtal nicꞌ wach cho awi̱ꞌ tak ru̱cꞌ acꞌacharic naxatyukꞌunjic tak ruꞌum i Dios reh chi na̱banam tak chi hat-tak chic aj tahkanel reh kAja̱w Jesus. Qꞌuih aweh hat-tak kꞌoro̱j cho abiral tak cuꞌum take tinamit chi maꞌxta nak soꞌ anoꞌjbal tak. Jeꞌ woꞌ, xa juꞌjun ti aweh tak xiwihꞌic chi cꞌamol be̱h chi quina̱ take tinamit eh xa juꞌjun woꞌ ti aweh tak kꞌoro̱j chi nimak awach tak ruꞌum chi hat-tak ca̱ꞌ quiꞌsil cho jenoꞌ kꞌatal kꞌoric on jenoꞌ cꞌamol be̱h. \v 27 To̱b ta woꞌ jeꞌ nak reꞌ awi̱ꞌ tak, chawehtꞌalij tak chi reꞌ Dios xatrichih chawunchelal hat-tak reꞌ kꞌoro̱j abiral tak chi maꞌxta soꞌ anoꞌjbal tak chi quiwach take wilic quinoꞌjbal reꞌ maꞌ quinaꞌbem ta wach i Dios. Jeꞌ reꞌ xiban i Dios awu̱cꞌ hat-tak reh chi reꞌ take cꞌacharel ncaꞌn qui̱b chi wilic quinoꞌjbal enoquic cho quiqꞌuixꞌic ruꞌum chi maꞌ reꞌ ta take reꞌ xchihiric quiwach ru̱cꞌ i quinoꞌjbal wilic. Jeꞌ woꞌ chic, reꞌ Dios xichih awach hat-tak reꞌ maꞌxta jenoꞌ rinimal wach camanic chana̱ tak, reh chi jeꞌ reꞌ, reꞌ take cꞌacharel reꞌ wilic jenoꞌ nim wach camanic chi quina̱ enoquic woꞌ cho quiqꞌuixꞌic naquicoj rehtal chi maꞌ reꞌ ta take reꞌ xichihiric ruꞌum i Dios to̱b ta nak nim quiwach china̱ acꞌal wili. \p \v 28 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ Dios xichih awach hat-tak reꞌ maꞌ ajamaj ta ti awach tak ruꞌum chi maꞌxta ti awaꞌric tak reh chi jeꞌ reꞌ, reꞌ nilmijic cuꞌum i tinamit chi maꞌ nim ta ti wach panakꞌ quiwach ruꞌ, eno̱j riban chi reꞌreꞌ enyeꞌeric rilokꞌil sachbal reh noꞌjbal wilic chi xa reꞌ take nimak quiwach ricꞌul chi queh chi enyeꞌeric quiwaꞌric. \v 29 Jeꞌ aj reꞌ xiban i Dios kꞌuruꞌ reh chi maꞌ hab ta wach jenoꞌ cꞌacharel enkꞌoric chi reꞌreꞌ xchihiric wach ruꞌum i Dios xa ruꞌum chi wilic rinoꞌjbal. \p \v 30 Ru̱cꞌ aj wili nwa̱j nikꞌorom aweh hat-tak aj Cori̱nto chi reꞌ hat-tak xaꞌn tak chi xa jenaj chic awi̱ꞌ tak chꞌi̱l i Jesus xa ruꞌum reh camanic xiban i Dios chawi̱j tak, maꞌ ruꞌum ta nchel chi reꞌ hat-tak xa camanej ta nak tak wach i jenaj wach wihꞌic ru̱cꞌ i Jesus reꞌ xcꞌuhtunic wi̱ꞌ rinimal wach rinoꞌjbal i Dios chi kacoꞌljic i hoj cꞌacharel. Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ ru̱cꞌ xiban i Jesus chiki̱j, reꞌ hoj yuꞌna xojcahnic chi coric chic wach kacꞌacharic jeꞌ woꞌ chi sak chic wach kanoꞌjbal chiwach i Dios eh xojresaj cho chipam i nicꞌ nimal i cꞌahbilal nchopbic nak kana̱. \p \v 31 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ ruꞌum yuꞌna chi toco̱m chic riwi̱ꞌ acꞌacharic tak, maꞌ hab wach riqꞌuihsaj ri̱b chi kꞌoric chi xa ruꞌum ransil ruꞌ yuꞌna coꞌlomaj chic. Wi til woꞌ hab wach ra̱j ribanam chi jeꞌ reꞌ, sakbih chikꞌor chi reꞌ Dios xcoꞌlonic reh ruꞌum i Jesus, reh chi ru̱cꞌ reꞌreꞌ enbanjic jeꞌ ricab i tzꞌihmbimaj cho chipam i Lokꞌ laj Hu̱j wilic wi̱ꞌ riCꞌuhbal i Dios narikꞌor chi jeꞌ wili: \p “Hab wach i cꞌacharel ra̱j riqꞌuihsam ri̱b, reꞌ ok ricamaj ribanam ru̱cꞌ i Lokꞌ laj Ajabe̱s reꞌ ok reꞌ chi qꞌuihsaj wach, nqui rikꞌor. \c 2 \s1 Reꞌ maꞌ Lu̱ꞌ maꞌ reꞌ ta ru̱cꞌ kꞌoric noꞌjbalamaj ri̱j nkꞌoric \p \v 1 Was tak nicha̱kꞌ aj niminel reh Jesus, naxinponic awu̱cꞌ tak chi rikꞌormojic aweh tak rikꞌorbal i Dios, maꞌ xinkꞌoric ta awu̱cꞌ tak ru̱cꞌ nimak tak chiho̱j wach kꞌoric, on chi cꞌahchiꞌ ta nak nibanam wi̱b chi hin rinimal winak aj noꞌjbal. \v 2 Reꞌ laꞌ hin naxinwihꞌic cho chaxilac tak, xnitikꞌa̱ꞌ wach pa nicꞌux chi maꞌxta chic bih jenoꞌ toco̱m laj noꞌjbal nanikꞌorom aweh tak, xa reꞌ woꞌ i noꞌjbal chiri̱j i cꞌuhbal nkꞌoric chiri̱j i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, reꞌ xquimic wach curu̱s chi kacoꞌljic. \v 3 Jeꞌ woꞌ chic, naxinwihꞌic cho chi maꞌ suk ta wilic nitiꞌjolal nibakil xinbarbatic soꞌ ruꞌum niyoꞌjic chi rikꞌormojic ribiral i Jesus maj xwicꞌraj chi reꞌ camanic wilic chi nina̱ nim wach chiwach i wansil i hin. \v 4 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ naxinwihꞌic cho chaxilac tak maꞌ xinkꞌoric ta awu̱cꞌ tak ru̱cꞌ chiho̱j wach kꞌoric noꞌjbalamaj ri̱j eh jeꞌ reꞌ xniban reh chi xacohjaj nak tak ti wach i cꞌuhbal xnikꞌor. Reꞌ laꞌ hat-tak xacoj tak wach ribiral i cꞌuhbal xnikꞌor ruꞌum xarak tak chiri̱j chi reꞌ Lokꞌ laj Uxlabal xyeꞌbic nikꞌorbal chi ricꞌuhtjic aweh tak i holohic laj kꞌoric reꞌreꞌ. \v 5 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ ru̱cꞌ rikꞌororic i cꞌuhbal xniban aweh tak, reꞌ hin maꞌ jancꞌal ta xnikꞌor aweh tak chi na̱nimem tak i cꞌuhbal reꞌreꞌ xa ruꞌum chi xacoj ta nak tak rehtal chi reꞌ hin xinkꞌoric jeꞌ ricab nkꞌoric jenoꞌ winak aj noꞌjbal, maꞌxta! Reꞌ laꞌ hin xwa̱j chi xanimej tak i cꞌuhbal nkꞌoric chiri̱j i Jesus ruꞌum chi reꞌ kAja̱w Dios xicꞌuhtaj rinimal rajawric naxinkꞌoric awu̱cꞌ tak. \s1 Reꞌ maꞌ Lu̱ꞌ nkꞌoric ru̱cꞌ i noꞌjbal nyeꞌeric reh ruꞌum i rUxlabal i Dios \p \v 6 Nok wilqui̱n chi quixilac take toco̱m chic was nicha̱kꞌ aj niminel quirakam chic rijebquilal quinoꞌjbal ru̱cꞌ riCꞌuhbal i Dios, reꞌ hin quinkꞌoric woꞌ ru̱cꞌ noꞌjbal jeꞌ ricab quinoꞌjbal ruꞌ. Reꞌ noꞌjbal reꞌreꞌ maꞌ jeꞌ ta ricab i quinoꞌjbal take cꞌacharel jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ quiniminic ta reh Dios, xa ta woꞌ nak jeꞌ ricab quinoꞌjbal take nahsil jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ quiniminic ta reh i Dios. Reꞌ quinoꞌjbal take reꞌ xa nariqꞌuic woꞌ ti wach. \v 7 Raj i hin quinkꞌoric ru̱cꞌ noꞌjbal reꞌ xa pa ricꞌux nak i Dios wilic cho maj cu yuꞌna chi kꞌi̱j maꞌ hab ta nak wach jenoꞌ cꞌacharel rehtꞌalim reꞌreꞌ ruꞌum nok reꞌ Dios jaꞌ riyeb ta nak lok wach sakom i noꞌjbal cꞌolic nak cho pa ricꞌux. Ru̱cꞌ i noꞌjbal reꞌreꞌ, reꞌ hoj aj niminel reh Jesus nkarak chiri̱j yuꞌna chi xa nok woꞌ cho chi jaꞌ nchꞌihquic ta cho wach acꞌal wili, reꞌ Dios xitikꞌa̱ꞌ chic cho wach pa ricꞌux chi reꞌ hoj nakehtric rilokꞌil rajawric i Jesus. \v 8 Raj laꞌ take nahsil jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ quiniminic ta reh i Dios reꞌ xibanic chi xjapꞌaric wach curu̱s i Ajabe̱s Jesus reꞌ xiqꞌuic woꞌ chic na̱ rinimal wach rilokꞌil, reꞌ take reꞌ maꞌ xquirak ta chiri̱j reꞌreꞌ. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj xquirak ta nak chiri̱j ruꞌ til maꞌxta nak ncaꞌn chi jeꞌ reꞌ. \v 9 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ chiri̱j i tikꞌinic xiban i Dios reꞌreꞌ, xa nok woꞌ yeꞌo̱j cho rehtalil chipam i Lokꞌ laj Hu̱j tzꞌihmbimaj wi̱ꞌ riCꞌuhbal i Dios. Ar jeꞌ wili rikꞌor: \q1 “Maꞌ jenoꞌ cꞌacharel jeꞌ ru̱cꞌ aj noꞌjbal rilom ta nak wach on ribiram ta nak on iqꞌuinak ta nak pa ricapew-bal i holonquilal reꞌ xitikꞌa̱ꞌ wach i Dios chi nariyeb queh take cꞌacharel tiꞌ nquicꞌraj i Dios, nqui rikꞌor. \p \v 10 Jeꞌ reꞌ ajic reꞌ Dios xiyew keh hoj aj niminel reh Jesus chi nakanaꞌbem nicꞌ nimal reꞌreꞌ eh reꞌ Lokꞌ laj Uxlabal ntoꞌbonic keh chi jeꞌ reꞌ enkaꞌn. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj to̱b ta wilic take rinoꞌjbal i Dios kꞌe̱ꞌ cꞌaxic chi keh rirakmajic chiri̱j, reꞌ Lokꞌ laj Uxlabal xa ewoꞌ risakomej wach keh ruꞌum chi rehtꞌalim chiꞌnchel i nicꞌ nimal wilic pa ricapew-bal i Dios \v 11 jeꞌ ricab ncꞌuluric ku̱cꞌ hoj cꞌacharel chi nkanaꞌbej chi coric nicꞌ nimal i capew-bal wilic cho pan ka̱mna, majeꞌ? Jeꞌ reꞌ nok nicꞌ paꞌ wach ncꞌuluric ku̱cꞌ jeꞌ woꞌ reꞌ ru̱cꞌ i Lokꞌ laj Uxlabal xa reꞌ woꞌ reꞌ til nehtꞌalanic reh ricapew-bal i Dios. \v 12 Ruꞌum aj reꞌreꞌ, reꞌ Dios xiban chi maꞌ reꞌ ta quinoꞌjbal take maꞌ quiniminic reh Jesus wilic ku̱cꞌ, wilic laꞌ ku̱cꞌ i Lokꞌ laj rUxlabal eh jeꞌ reꞌ xiban reh chi nakehtꞌalim woꞌ haj wilic take cuseꞌsbal xiyew keh ruꞌum reh ricꞌaxbal. \p \v 13 Jeꞌ aj reꞌ nakojkꞌoric awu̱cꞌ tak chiri̱j ribiral i Dios, maꞌ kojkꞌoric ta ru̱cꞌ i noꞌjbal quicꞌuhtunic wi̱ꞌ take maꞌ reꞌ ta aj niminel reh Jesus, kojkꞌoric laꞌ ru̱cꞌ noꞌjbal ncꞌuhtunic wi̱ꞌ i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios. Chi jeꞌ aj reꞌ riwi̱ꞌ i noꞌjbal kojkꞌoric wi̱ꞌ i hoj, riwi̱ꞌ chi reꞌ take quibirinic keh wilic ta nak cu̱cꞌ i rinoꞌjbal i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios. \v 14 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ take cꞌacharel reꞌreꞌ maꞌxta cu̱cꞌ i noꞌjbal yeꞌo̱j ruꞌum i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios maꞌ nquirak ta chiri̱j eh maꞌ eta woꞌ nquicoj wach take kꞌoric kꞌoro̱j ruꞌum. Chi queh laꞌ ruꞌ xa memil laj kꞌoric nquibiraj. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ take kꞌoric kꞌoro̱j ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal enrakmajic chiri̱j xa reꞌ wach wi wilic woꞌ ku̱cꞌ i noꞌjbal yeꞌo̱j ruꞌum. \v 15 Ruꞌum aj reꞌ, reꞌ hoj reꞌ wilic ku̱cꞌ i noꞌjbal yeꞌo̱j ruꞌum i rUxlabal i Dios kojchol rirakmajic chiri̱j haj wilic take ricorquilal riyew chi ehtꞌaljic. Raj nchel take cꞌacharel reꞌ maꞌ wilic ta cu̱cꞌ i noꞌjbal yeꞌo̱j ruꞌum i rUxlabal i Dios maꞌ eta quichol richꞌukuric kꞌoric chiki̱j i hoj. \p \v 16 Reꞌ cꞌahchiꞌ nikꞌorom aweh tak wili til coric maj ricꞌuꞌlej ri̱b chꞌi̱l i tzꞌihmbimaj cho najtir kꞌi̱j chipam i Lokꞌ laj Hu̱j wilic wi̱ꞌ riCꞌuhbal i Dios. Ar jeꞌ wili tzꞌihmbimaj cho: \q1 “Maꞌ hab ta wach jenoꞌ cꞌacharel nehtꞌalanic pa̱m ricapew-bal i Ajabe̱s Dios. \q1 Maꞌ hab ta wach jenoꞌ cꞌacharel riban chi aj tijinel reh, nqui rikꞌor. \p Jeꞌ reꞌ nok coric ruꞌ maꞌ hab ta nak wach nehtꞌalanic reh rinoꞌjbal i Dios chi maꞌ wilic ta ru̱cꞌ i noꞌjbal yeꞌo̱j ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal, raj i hoj aj niminel til wilic ku̱cꞌ i noꞌjbal yeꞌo̱j keh ruꞌum i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric eh ruꞌum reꞌ kehtꞌalim woꞌ chaj bih ricapaj i Dios chiki̱j. \c 3 \s1 Xa reꞌ ti take cꞌuhbal chꞌiquinbal reh rinimjic i Dios xkꞌormojic queh niminel aj Cori̱nto \p \v 1 Yuꞌna was tak nicha̱kꞌ aj niminel reh Jesus, nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi naxinwihꞌic cho chaxilac tak chi cꞌuhbalanic maꞌ xniban ta canar kꞌoric awu̱cꞌ tak jeꞌ ricab kꞌoric niban cu̱cꞌ take chopo̱j nah quinoꞌjbal ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal, xinkꞌoric laꞌ cho ru̱cꞌ xa suk wach kꞌoric jeꞌ ricab nbanjic queh take cꞌacharel jeꞌ ru̱cꞌ jaꞌ quiniminic ta reh i kAja̱w Dios. Xa jeꞌ reꞌ riwi̱ꞌ kꞌoric xniban awu̱cꞌ tak ruꞌum nok reꞌ hat-tak xa jeꞌ acab tak take cꞌacharel maꞌ chopo̱j ta nah chi manlic ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal. Chi jeꞌ aj reꞌ riwi̱ꞌ anoꞌjbal tak, jaꞌ narak ta nak tak chiri̱j haj wilic i coric on haj wilic i maꞌ coric ta chi cꞌamaric na̱ pa rinimjic i Jesus jeꞌ ricab nok jenoꞌ tꞌuch haꞌlacꞌun jaꞌ rehtꞌalim ta haj wilic i coric on haj wilic i maꞌ coric ta. \v 2 Ruꞌum aj reꞌ jeꞌ ricab nok jenoꞌ haꞌlacꞌun cu chꞌu̱chꞌ ncꞌacharic wi̱ꞌ ruꞌum nok jaꞌ riban ta chi ricꞌux reh i jeꞌ ricab riwaꞌbej jenoꞌ nim laj cꞌacharel, jeꞌ woꞌ reꞌ awu̱cꞌ hat-tak xa reꞌ ti take cꞌuhbal chꞌiquinbal reh rinimjic i Dios xnikꞌor aweh tak eh maꞌ jaꞌ reꞌ ta take cꞌuhbal reꞌ nkꞌormojic queh take aj niminel jeꞌ ru̱cꞌ chopo̱j na̱ chi manlic quinoꞌjbal ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal. Jeꞌ reꞌ xniban maj reꞌ hat-tak jaꞌ tikilca̱t ta nak tak chi ricꞌulmujic take cow wach cꞌuhbal jeꞌ ricab ricꞌul chi queh take chopo̱j nah quinoꞌjbal chi manlic ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal eh til pan coric cu yuꞌna chi kꞌi̱j xa cu jeꞌ woꞌ reꞌ riwi̱ꞌ anoꞌjbal tak. \v 3 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj cu jaꞌ cowjonak ta woꞌ acapew-bal tak pan niminic ruꞌum nok cu wilic woꞌ take capew-bal reh najtir kꞌi̱j awu̱cꞌ tak eh cu reꞌ woꞌ reꞌ cow nayew tak chawach. Ruꞌum aj reꞌ cu ncꞌutunic take noꞌjbal wili chaxilac tak: Nawixowej tak wach take toco̱m chic awas acha̱kꞌ aj niminel eh kꞌe̱ꞌ nachoplom awi̱b tak ru̱cꞌ kꞌoric ruꞌum chi maꞌ riban ta jenaj wach anoꞌjbal tak ru̱cꞌ chaj bih nacapaj tak. Nanaꞌn tak chi jeꞌ reꞌ, maꞌ ncꞌutunic ta na chi reꞌ anoꞌjbal tak maꞌ jaꞌ chopo̱j ta nah ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal eh chi xa jeꞌ chic ricab i quinoꞌjbal take maꞌ quiniminic ta reh i Dios? \v 4 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj ru̱cꞌ i noꞌjbal naꞌn tak reꞌreꞌ til ncꞌutunic lok chi maꞌ chopo̱j ta na̱ anoꞌjbal tak ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj wilic aweh tak nquichop qui̱b chi jeꞌ wili nquikꞌor chi quiwach: \p «Reꞌ kꞌorok i hin maj reꞌ maꞌ Lu̱ꞌ nitahkej ru̱cꞌ ricꞌuhbalanic, nqui nquikꞌor. \p Wilic woꞌ take jeꞌ wili nquikꞌor: \p «Ha̱ꞌ, reꞌ cok kꞌorok i hin maj reꞌ maꞌ Apo̱los nitahkej ru̱cꞌ i cꞌuhbalanic riban, nqui nquikꞌor. \p \v 5 Ru̱cꞌ i kꞌoric nbanjic reꞌreꞌ, reꞌ hin nwa̱j nibiram aweh tak, chaj bih riwi̱ꞌ chi nacapaj tak chi reꞌ Apo̱los chꞌi̱l i hin maꞌ Lu̱ꞌ nim kawaꞌric? Til pa ricorquil reꞌ hoj xa xojcamanic chi raj tzꞌeꞌ wa̱ch i Dios toꞌbal aweh tak chi rinimjic i kAja̱w Jesus naxojponic awu̱cꞌ tak xa reꞌ laꞌ ruꞌ chi kajuꞌjunal i hoj, xojtakꞌabjic cho ruꞌum i kAja̱w reh chi nakaꞌnam haj wilic i camanic xa̱j ruꞌ chi nakaꞌnam chaxilac tak. \v 6 Chi jeꞌ aj reꞌ xa̱j, pan pe̱t cho reꞌ hin reꞌ xinpꞌutbic cho reh cꞌuhbalanic chaxilac tak, xniban jeꞌ na ricab riban jenoꞌ aj tico̱l naritic jok i rabi̱x. Chiri̱j chic ruꞌ, reꞌ chic Apo̱los ru̱cꞌ ricamaj xiban chaxilac tak chi ritikmijic juꞌ rikꞌormojic riCꞌuhbal i Dios, reꞌreꞌ xiban jeꞌ na ricab jenaj winak xa chic reꞌ ritikmijic juꞌ riqꞌuihsjic i tic riban ru̱cꞌ ritꞌaksjic. Jeꞌ aj reꞌ ruꞌ camanic xkaꞌn i hoj xa reꞌ laꞌ reꞌ riyeꞌeric ricowil acꞌux tak maꞌ reꞌ ta hoj xojbanic, til laꞌ reꞌ i Dios cꞌahchiꞌ ribanic jeꞌ ricab woꞌ ncꞌuluric ru̱cꞌ i tic chi reꞌ woꞌ reꞌ nbanic chi reꞌ take reꞌ quicꞌacharic. \v 7 Jeꞌ aj reꞌ nikꞌor maj reꞌ cꞌacharel npꞌutbic reh cꞌuhbal chꞌi̱l reꞌ ntikbic juꞌ rikꞌormojic cꞌuhbal maꞌxta cajawric chi equiniminic take cꞌacharel, reꞌ laꞌ nbanic chi reꞌ take cꞌacharel quiniminic, reꞌ i kAja̱w Dios ruꞌum nok reꞌ wilic rajawric chi ribanaric reꞌreꞌ. \p \v 8 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ jeꞌ ricab nok jenoꞌ cꞌacharel reꞌ nbanic i tic eh chꞌi̱l woꞌ jenoꞌ cꞌacharel reꞌ xa reꞌ chic ritꞌaksjic riban, xa jenaj wach i rehtalil nca̱j quilom wach ru̱cꞌ quicamaj, jeꞌ woꞌ reꞌ hin maꞌ Lu̱ꞌ chꞌi̱l i Apo̱los xa jenaj woꞌ nka̱j kilom wach chiri̱j kacamaj xkaꞌn chaxilac hat-tak eh reꞌ nka̱j kilom wach i hoj, reꞌ chi naricowjic acꞌux tak ru̱cꞌ i cꞌuhbalanic xkaꞌn chaxilac tak. Ru̱cꞌ i kacamaj xkaꞌn chaxilac tak, reꞌ hoj nakacꞌulum woꞌ jenoꞌ kaco̱ch ru̱cꞌ i Dios jeꞌ ricab nok jenoꞌ ajabe̱s riyew quitojbal take raj camanom reꞌ kꞌorel nicꞌ paꞌ wach i camanic xcaꞌn chiwach. \v 9 Ru̱cꞌ kacamaj i hoj kꞌuruꞌ reꞌ xojwihꞌic cho chaxilac tak chi cꞌuhbalanic, reꞌ hoj xkaꞌn chi xa hoj raj tzꞌeꞌ wa̱ch i Dios aj banol reh haj wilic rikꞌor keh chi nakaꞌnam eh awu̱cꞌ hat-tak aj Cori̱nto reꞌ Dios cꞌahchiꞌ ricamanic pan awa̱mna tak ru̱cꞌ kacamaj i hoj aj cꞌuhbalanel jeꞌ ricab nok jenoꞌ ajabe̱s cꞌahchiꞌ ricamanem pan riyeꞌa̱b ru̱cꞌ cansil take raj camanom cꞌahchiꞌque̱b chi camanic ru̱cꞌ. Jeꞌ woꞌ chic ru̱cꞌ ritikꞌinjic wach acꞌacharic tak cꞌahchiꞌ ribanam i Dios, reꞌ hat-tak jeꞌ na waꞌric cꞌahchiꞌ abanam jeꞌ ricab jenaj pa̱t cꞌahchiꞌ rijohsjic ruꞌum jenoꞌ ajabe̱s. \s1 Reꞌ resmejic lok wach sakom // quicamaj take raj camanom i Dios \p \v 10 Reꞌ hin ru̱cꞌ nicꞌaxmajic xiban cho Dios chi riyeꞌeric wi̱n jenaj tꞌulic laj noꞌjbal chi nanicamanic chiwach chi hin aj kꞌorol reh riCꞌuhbal, reꞌ hin pe̱t be̱h xintzꞌukunic reh acapew-bal tak chiri̱j rinimjic i Dios ru̱cꞌ atijiljic tak jeꞌ ricab nok jenoꞌ aj tzꞌako̱l nahsil aj tikꞌem pa̱t, reꞌreꞌ ncojbic reh i tzꞌak chꞌiquinbal cho reh riraꞌil jenoꞌ pa̱t. Jeꞌ woꞌ chic, jeꞌ ricab chi toco̱m chic jenoꞌ aj tzꞌako̱l ntikbic juꞌ i camanic chꞌiquimaj cho ruꞌum aj nahsil tikꞌem pa̱t, jeꞌ woꞌ reꞌ xbanjic ru̱cꞌ i nicamaj i hin toco̱m chic xtikbic juꞌ atijiljic tak chiri̱j riCꞌuhbal i Dios. Xa reꞌ laꞌ nwa̱j woꞌ nikꞌorom chi hab wach take cꞌahchiꞌ quitikbic juꞌ ricamaj i Dios quilow ta nak ricorquil nicꞌ wach i camanic cꞌahchiꞌ caꞌnam jeꞌ ricab nok jenoꞌ aj tzꞌako̱l, curman chi narilom ricorquil nicꞌ wach ritikmijic juꞌ i tikꞌinic pa̱t cꞌahchiꞌ ribanam china̱ i tzꞌak chꞌiquimaj cho wi̱ꞌ. \p \v 11 Reꞌ hat-tak awehtꞌalim tak jeꞌ ricab jenoꞌ pa̱t xa jenaj chi tzꞌak wilic chi chꞌiquinbal reh eh xa china̱ woꞌ ruꞌ ntikꞌmijic i pa̱t reꞌreꞌ, jeꞌ woꞌ reꞌ ru̱cꞌ i kaniminic maꞌ hab ta woꞌ chic wach jenoꞌ eriban chi erikꞌor jenoꞌ cꞌuhbal keh chiri̱j nicꞌ wach riwi̱ꞌ nakojcoꞌljok ruꞌum i Dios maj xa jenaj woꞌ riwi̱ꞌ i coꞌlbal wilic eh reꞌreꞌ, xa reꞌ woꞌ reꞌ xnikꞌor aweh tak chi xa ruꞌum i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric ekojcoꞌljic ruꞌum i Dios. \v 12 Jeꞌ woꞌ chic, reꞌ hat-tak awehtꞌalim tak chi wilic take cꞌacharel nanquitik juꞌ rijohsjic jenoꞌ pa̱t china̱ jenoꞌ tzꞌak chꞌiquimaj chic cho wi̱ꞌ jenoꞌ pa̱t, wilic take aj tikꞌinel reh nquicoj take holohic laj camanbal jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ quicꞌahtic ta jeꞌ ricab take kꞌanworic laj chꞌihchꞌ, sak laj chꞌihchꞌ chꞌi̱l woꞌ take chakꞌwach laj abaj on wilic woꞌ take nquicoj camanbal cꞌahtel take jeꞌ ricab take tzꞌilom, take a̱k on xak aji̱j. \v 13 Nicꞌ paꞌ wach ncꞌuluric ru̱cꞌ jenoꞌ pa̱t chi reꞌ kꞌorel nicꞌ paꞌ wach i camanbal ncojoric reh jeꞌ woꞌ reꞌ cowil ncahnic jenoꞌ pa̱t, jeꞌ woꞌ reꞌ naricꞌuluric ru̱cꞌ quicamaj take raj camanom i Dios. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj nariponic woꞌ i kꞌi̱j chi naricꞌutunic lok nicꞌ wach riwi̱ꞌ richakꞌwachquilal i quicamaj xcaꞌn, wi nchel xcaꞌn chi coric on maꞌxta. Jeꞌ aj reꞌ naricꞌuluric ruꞌum nok nasoljok woꞌ chic cho i Jesus naresam lok wach sakom nicꞌ wach quicamaj take aj camanom wi holohic on maꞌ holohic ta. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌreꞌ narichꞌukum kꞌoric chi quina̱ juꞌjun chi cꞌacharel ilbal reh wi holohic xibanic jeꞌ ricab naquiꞌicꞌsjic pan kꞌa̱kꞌ take quiworwotic laj chꞌihchꞌ ilbal reh wi til reꞌ ru̱cꞌ take chakꞌwach laj chꞌihchꞌ. \p \v 14 Jeꞌ aj reꞌ ruꞌ, reꞌ ricamaj jenoꞌ aj camanom narelic lok wach sakom nachichꞌuk kꞌoric i Jesus china̱. Nok chꞌuku̱j chic ri̱j chi holohic ricamaj, nariyeꞌeric jenoꞌ rico̱ch jeꞌ ricab nok jenoꞌ aj tzꞌako̱l nyeꞌeric woꞌ jenoꞌ risi̱ nok ilo̱j chic chi holohic i camanic xiban ru̱cꞌ ritikiric juꞌ ritikꞌinjic jenoꞌ pa̱t. \v 15 Raj wi reꞌ ricamaj xiban jenoꞌ aj camanom narichꞌukuric wach ruꞌum i Jesus chi maꞌ holohic ta, reꞌ aj camanom reꞌreꞌ maꞌxta ricꞌulum jenoꞌ rico̱ch ruꞌum chi naritzꞌajric acꞌal i ricamaj xiban jeꞌ ricab nok jenoꞌ aj tzꞌako̱l ntzꞌajric acꞌal ricamaj nanhaꞌric ruꞌum kꞌa̱kꞌ ruꞌum chi maꞌ chiho̱j ta wach camanbal ricoj chi johsonic pa̱t. Wi jenoꞌ aj camanom jeꞌ reꞌ ricꞌul ru̱cꞌ ricamaj, cu ewoꞌ ncoꞌljic ruꞌum i Dios chiwach i kꞌa̱kꞌ naritojoric wi̱ꞌ wach i mahc jeꞌ ricab nok jenoꞌ cꞌacharel ricoꞌlej ri̱b chiwach i kꞌa̱kꞌ nkop wi̱ꞌ i ripa̱t to̱b ta woꞌ maꞌ ricoꞌlej ta chic ri̱j take paꞌ bih reh. \s1 Reꞌ Dios narisacham wach i cꞌacharel reꞌ nyojbic wach quicapew-bal ritinami̱t \p \v 16 Yuꞌna reꞌ chic wili nwa̱j nikꞌorom aweh tak: Reꞌ hat-tak awehtꞌalim tak chi reꞌ Lokꞌ laj Pa̱t reꞌ nlokꞌonjic wi̱ꞌ wach i Dios xwihꞌic ar Jerusalen, til ar wihꞌic i Dios naxwihꞌic cho cu̱cꞌ take wich ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel eh nicꞌ paꞌ wach i wihꞌic xiban ar, yuꞌna jeꞌ woꞌ reꞌ i wihꞌic riban awu̱cꞌ i hat-tak aj niminel. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ Lokꞌ laj rUxlabal til wilic woꞌ pan awa̱mna tak. \v 17 Ruꞌum aj reꞌ til nikꞌor aweh tak chi xa hab wach aweh tak eriyoj quicapew-bal take ritinami̱t i Dios ru̱cꞌ take noꞌjbal riban jeꞌ ricab riyojoric jenoꞌ pa̱t riban jenoꞌ cꞌacharel, reꞌ nbanic reꞌreꞌ til rinimal tiꞌcꞌaxic nariyeꞌeric china̱ ruꞌum reh ribano̱j. Jeꞌ reꞌ naribanaric reh maj jeꞌ ricab chi reꞌ Lokꞌ laj Pa̱t tikꞌimaj chi nariwihꞌic wi̱ꞌ i Dios, til kꞌe̱ꞌ lo̱kꞌ riwi̱ꞌ, jeꞌ woꞌ reꞌ yuꞌna reꞌ yeꞌa̱b wilic wi̱ꞌ ruꞌ til kꞌe̱ꞌ woꞌ lo̱kꞌ riwaꞌric eh reꞌ yeꞌa̱b reꞌreꞌ, reꞌ hat-tak yuꞌna. \v 18 Chawicꞌraj awi̱b tak kꞌuruꞌ maꞌ hab wach ajotꞌ tak ricapew-bal on ma̱jotꞌ woꞌ awi̱b chawibil awi̱b tak ru̱cꞌ i nacapaj chawi̱j tak. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj wilic aweh tak ricapaj chi reꞌreꞌ til kꞌe̱ꞌ tꞌulic chi reh xa ruꞌum ti ruꞌ chi jeꞌ nak reꞌ nkꞌormojic reh nok jaꞌ reꞌ ta nak aj niminel. Reꞌ cꞌacharel jeꞌ reꞌ ricapaj til nikꞌor reh chicana̱ꞌ ricapewjic reꞌreꞌ, reꞌ laꞌ chiban chicana̱ꞌ chi reꞌ ok chic i Dios capewenok chiri̱j chi til reꞌreꞌ kꞌe̱ꞌ tꞌulic chi rinimjic i Jesus to̱b ta nchel reꞌ take maꞌ reꞌ ta aj niminel maꞌ jeꞌ ta chic reꞌ nquicapaj chiri̱j. \v 19 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj to̱b ta wilic take maꞌ reꞌ ta aj niminel kꞌe̱ꞌ tꞌulic take ru̱cꞌ noꞌjbal reh na̱ acꞌal wili xa reꞌ laꞌ chiwach i Dios xa hamoj memil laj noꞌjbal wilic cu̱cꞌ. Til coric rikꞌor i Lokꞌ laj Hu̱j wilic wi̱ꞌ i riCꞌuhbal i Dios, reꞌ rikꞌor chi jeꞌ wili: \q1 “Nok reꞌ take tinamit til xa ncaꞌn chic qui̱b chi til kꞌe̱ꞌ wilic quinoꞌjbal, \q1 reꞌ Dios ricꞌuhtaj queh chi maꞌ jeꞌ ta soꞌ reꞌ narisolqꞌuij pa ri̱j i quinoꞌjbal \q1 maj reꞌ nak nquitikꞌa̱ꞌ wach ribanaric maꞌ nelic ta chi coric chi quiwach, nqui rikꞌor. \p \v 20 Maꞌ xa reꞌ ta reꞌ rikꞌor jeꞌ laꞌ woꞌ rikꞌor chi jeꞌ wili: \q1 “Wilic take cꞌacharel nquikꞌor chi til kꞌe̱ꞌ quiwaꞌric ru̱cꞌ quinoꞌjbal \q1 xa reꞌ laꞌ chiwach i kAja̱w Dios maꞌ reꞌ ta soꞌ noꞌjbal reꞌreꞌ, nqui rikꞌor. \m \v 21 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ hin nikꞌor aweh tak chi maꞌ hab wach aweh tak rinimsaj ri̱b xa ruꞌum chi cꞌahchiꞌ ritahkem rinoꞌjbal jenoꞌ aj tijinel eh ru̱cꞌ reꞌreꞌ, reꞌ chic aj tijinel reꞌreꞌ cꞌahchiꞌ riyeb rilokꞌil. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ riwi̱ꞌ chi reꞌ Dios xiyew chic aweh tak chiꞌnchel take aj tijinel reꞌreꞌ reh chi naca̱t quitoꞌbem tak. \v 22 Jeꞌ ricab i hin maꞌ Lu̱ꞌ chꞌi̱l i maꞌ Apo̱los eh chꞌi̱l woꞌ i maꞌ Luch reꞌ ribihnej woꞌ chi Se̱pas, wilco̱j chi aj toꞌbonel aweh hat-tak ritinami̱t i Dios. Jeꞌ aj woꞌ reꞌ riwi̱ꞌ i nicꞌ nimal xyeꞌeric keh hoj aj niminel china̱ acꞌal wili. Reꞌ Dios xiyew jenaj acꞌ chic kacꞌacharic chi junelic eh ruꞌum reꞌ to̱b ta kojquimok je xa naco̱j woꞌ chic ricꞌaꞌchsam reh chi nakacꞌacharic ru̱cꞌ chi junelic. Chꞌi̱l xnikꞌor lok wili nikꞌor woꞌ chi xa paꞌ bih jaric nkacꞌul chiwach rikꞌijil kacꞌacharic yuꞌna eh jeꞌ woꞌ chꞌi̱l take chaj bih nakacꞌulum johtok chi kawach pan junkꞌat chic cꞌacharic, chiꞌnchel take reꞌ camanel take keh. \v 23 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ hat-tak, hat-tak chic reh i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric eh jeꞌ ricab chi reꞌreꞌ wilic rajawric chana̱ tak, china̱ ruꞌ reꞌ woꞌ Dios wilic cho rajawric. \c 4 \s1 Nacꞌolok lok i Jesus cu reꞌ aj woꞌ // narehtꞌaljic hab wach // coric wach ricamaj xiban \p \v 1 Yuꞌna was tak nicha̱kꞌ aj niminel nwa̱j nikꞌorom aweh tak jeꞌ ricab naticapewenok tak chiki̱j i hoj aj kꞌorol riCꞌuhbal i Dios, reꞌ wili capewenic chaꞌn tak: \p «Reꞌ take wili raj camanom take i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. Reꞌ take reꞌ pahbamaj woꞌ take ruꞌum i Dios chi reꞌ take reꞌ naquibehsenic reh rikꞌormojic riCꞌuhbal chi risakomsjic wach take rinoꞌjbal ruꞌ reꞌ maꞌ sakomomaj ta nak cho wach najtir kꞌi̱j, nqui capewenic chaꞌn tak chiki̱j. \p \v 2 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ chi awehtꞌalim tak chic chi jeꞌ reꞌ kawi̱ꞌ chawach tak, reꞌ hoj aj tijinel nakacojom rehtal i wili: Jeꞌ ricab nok jenoꞌ ajabe̱s richꞌica̱b ricꞌux chiri̱j jenoꞌ aj ilol reh ricamaj nuyuꞌnjic woꞌ chi reꞌ aj camanom reꞌreꞌ naribanam ricamaj chi coric reꞌ kꞌorel nicꞌ paꞌ wach kꞌoro̱j reh ruꞌum ajabe̱s, jeꞌ woꞌ reꞌ ku̱cꞌ i hoj pahbamaj chi aj kꞌorol riCꞌuhbal i Dios, curman woꞌ chi nakaꞌnam kacamaj ru̱cꞌ coric wach cꞌuxlis. \p \v 3 Ruꞌum chi jeꞌ reꞌ riwi̱ꞌ nicamaj niban, nikꞌor aweh tak i wili: Kꞌi̱j woꞌ, reꞌ hat-tak on reꞌ take toco̱m chic cꞌacharel nachꞌuk tak kꞌoric china̱ nicamaj xa reꞌ laꞌ i chꞌukuj kꞌoric naꞌn tak reꞌreꞌ xa maꞌxta nechꞌ ok riwaꞌric chi niwach, nqui nikꞌor aweh tak. Xa ta nak woꞌ reꞌ hin chi wibil wi̱b enikꞌor chi reꞌ nicamaj i hin holohic on maꞌ holohic ta ribanaric cꞌahchiꞌqui̱n. \v 4 Reꞌ hin til pa ricorquilal, nwicꞌraj wi̱b chi maꞌxta nechꞌ ok nimahc pan wa̱mna xa reꞌ laꞌ ruꞌ maꞌ ruꞌum ta reꞌ enicapaj chi xa coric ta nak chic niwach chi ribanaric ricamaj i Dios chi raj kꞌorol. Jeꞌ reꞌ nicapew-bal maj reꞌ til nchꞌukbic kꞌoric china̱ i camanic niban wi coric on maꞌ coric wach, til reꞌ i kAja̱w Jesus. \v 5 Ruꞌum aj reꞌ, reꞌ hin nikꞌor aweh tak chi ma̱banlom pe tak ti richꞌukjic kꞌoric china̱ ricamaj jenoꞌ cꞌacharel chi cu jaꞌ nponic ta rikꞌijil ribanjic i chꞌukuj kꞌoric china̱ ruꞌum i kAja̱w Jesus. Cꞌolok pe lok chi reꞌreꞌ enbanic maj cu reꞌ aj woꞌ ruꞌ narehtꞌaljic hab wach i aj camanom xiban chi coric ricamaj eh hab wach i maꞌxta. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj nok pononak chic ricꞌuluric reꞌreꞌ, nariyeb lok wach sakom haj wilic i capew-bal xa pan kꞌekom nak wilic cho ruꞌum jenoꞌ cꞌacharel. Jeꞌ woꞌ chic, nicꞌ paꞌ qꞌuihal take noꞌjbal wilic cho pa ra̱mna jenoꞌ cꞌacharel nariyeb woꞌ lok chi ehtꞌaljic eh chi jeꞌ aj reꞌ, reꞌ kꞌorel nicꞌ paꞌ wach richꞌukuric wach ricamaj i cꞌacharel naribanjic ruꞌum i Jesus, narikꞌormojic woꞌ reh chi kꞌe̱ꞌ tare̱t on chi maꞌ tare̱t ta i ricamaj xiban. \p \v 6 Was tak nicha̱kꞌ aj niminel ru̱cꞌ take kꞌoric cꞌahchiꞌ nibanam lok reꞌ hin cꞌahchiꞌ nicojom wi̱b chꞌi̱l i Apo̱los chi rehtalil nicꞌ wach i capewenic na̱banam tak chiqui̱j take aj kꞌorol riCꞌuhbal i Dios. Jeꞌ reꞌ niban reh chi jeꞌ reꞌ etinitoꞌbej tak chi eticꞌacharic tak jeꞌ ricab riwi̱ꞌ rikꞌor ricorquilal i kꞌoric wili: \q1 “Ticꞌacharok tak chi coric chi reꞌ acꞌacharic tak maꞌeta rikꞌihtaj ri̱b chiwach i tzꞌihmbimaj chipam i Lokꞌ laj Cꞌuhbal, nqui rikꞌor. \p Wi jeꞌ aj reꞌ naꞌn tak, reꞌ hat-tak maꞌ eta naqꞌuihsaj awi̱b tak ru̱cꞌ rikꞌormojic chi reꞌ aj tijinel cꞌahchiꞌ atahkem tak til kꞌe̱ꞌ woꞌ chic nchol chiwach jenoꞌ chic aj tijinel. \v 7 Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor aweh tak chi ma̱nimsaj awi̱b tak chiqui̱j take awaj tijinel tak maj reꞌ Dios maꞌ hab ta wach xiyew rilokꞌil chi nariqꞌuic ta nak na̱ chi quiwach take chiꞌnchel aj niminel. Cꞌolok woꞌ pan acꞌux tak chi wi jenoꞌ aweh tak wilic rinoꞌjbal chi ribanaric ricamaj i Dios, reꞌ woꞌ Dios xyeꞌbic reh. Jeꞌ reꞌ nok wi reꞌ hat-tak naꞌn tak jenaj wach capew-bal wu̱cꞌ chi reꞌ Dios xyeꞌbic aweh tak i noꞌjbal reꞌreꞌ, maꞌ riban ta chi enaqꞌuihsaj awi̱b tak chi xa jeꞌ nchel awu̱cꞌ hat-tak nchalic anoꞌjbal tak. \s1 Maꞌ holohic ta ncaꞌn take aj niminel ar Cori̱nto chi nquiquꞌihsam qui̱b \p \v 8 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ, chi niwach i hin maꞌ holohic ta naꞌn tak nok nacapaj tak chi chiꞌnchel chic xarak tak chiri̱j chipam rinimjic i Dios. Ru̱cꞌ i noꞌjbal reꞌreꞌ, til naꞌn awi̱b tak chi jeꞌ chic hat-tak biho̱m jeꞌ ru̱cꞌ ricapaj chi wilic chic chiꞌnchel reh, on chi nim awach tak pan niminic eh chi wilic woꞌ awajawric tak jeꞌ ricab nok jenoꞌ kꞌatal kꞌoric ricꞌraj ri̱b chi nim wach eh chi wilic woꞌ rajawric. Ruꞌum aj reꞌ nacapaj tak chi reꞌ hoj aj kꞌorol riCꞌuhbal i Dios maꞌ nim ta kawach eh chi maꞌxta woꞌ chic hoj camaj aweh tak. Jeꞌ ta nak chic reꞌ awi̱ꞌ pan animinic tak eh chi jeꞌ ta nak chic ricab riwaꞌric jenoꞌ aj kꞌatal kꞌoric awaꞌric tak, reꞌ hoj reꞌ xojritakꞌa̱ꞌ i Dios chi aj kꞌorol reh riCꞌuhbal, raj rikꞌorom chi reꞌ hoj xojcahnic chi hoj aj toꞌo̱l chawach tak kꞌuruꞌ! \v 9 Raj chawach hat-tak maꞌ jeꞌ ta reꞌ kawi̱ꞌ. Reꞌ riwi̱ꞌ chi jeꞌ reꞌ cꞌahchiꞌ nikꞌorom, reꞌ i wili: Chawach tak, reꞌ Dios ru̱cꞌ ribanaric chi reꞌ hoj reꞌ xojripahba̱ꞌ chi aj kꞌorol riCꞌuhbal maꞌ hab ta wach enyeꞌbic kawaꞌric on kalokꞌil, xiban chi jeꞌ na hoj quicab take cꞌacharel jeꞌ ru̱cꞌ quicꞌamaric je chi quiwach take cꞌacharel reh chi quiseꞌljic on reh chi quiꞌilmijic naquicansjic cuꞌum take joskꞌ laj chicop. Til coric nikꞌor, chawach tak reꞌ hoj maꞌxta soꞌ kawaꞌric on kalokꞌil chi quiwach take cꞌacharel ayuꞌ wach acꞌal, maꞌ woꞌ chi quiwach take raj tzꞌeꞌ wa̱ch i Dios wilque̱b ar pan taxa̱j. \p \v 10 Jeꞌ reꞌ ajic, til jeꞌ reꞌ kawi̱ꞌ chawach tak maj qꞌuihal aweh tak quikꞌoric chi reꞌ hoj maꞌxta soꞌ kanoꞌjbal ruꞌum nok reꞌ ricamaj i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric cꞌahchiꞌ kaꞌnam. Tzꞌa̱b ruꞌ chawi̱j tak maꞌ jeꞌ ta reꞌ nakꞌor tak nok nakꞌor chi nanimej tak i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, til laꞌ napahba̱ꞌ awi̱b tak chi wilic anoꞌjbal tak ruꞌum. Jeꞌ woꞌ chic, wilic woꞌ aweh tak quikꞌoric chi reꞌ hoj maꞌxta soꞌ kajawric chi ribanaric ricamaj i Jesus eh tzꞌa̱b ruꞌ chawi̱j hat-tak maꞌ jeꞌ ta reꞌ nakꞌor tak, til naqꞌuihsaj laꞌ awi̱b tak chi til wilic awu̱cꞌ tak i rajawric i Dios. Jeꞌ woꞌ chic, til nacapaj chi kꞌe̱ꞌ alokꞌil tak, xa reꞌ laꞌ chic nok wilic take jeꞌ reꞌ nquicapaj chiki̱j, chaweh hat-tak tare̱t chi maꞌ eta nquiyew kalokꞌil. \v 11 Maꞌ xa reꞌ ta reꞌreꞌ nkacꞌul, jeꞌ laꞌ woꞌ cu yuꞌna chi kꞌi̱j wilic pech nkacuy kawaꞌ kaha̱ꞌ chi rikꞌormojic riCꞌuhbal i Dios. On wilic pech, reꞌ hoj maꞌ qꞌuih ta woꞌ ti kasoꞌ chi xa qꞌuih jal ta chic nkaꞌn. On reꞌ take tinamit kojquiyew chi tiꞌ na kojquisecꞌlom ruꞌum reh rikꞌorbal i Dios. On nok reꞌ hoj koj-o̱j chi rikꞌormojic riCꞌuhbal i Dios maꞌxta jenoꞌ kayeꞌa̱b haj ekoj-o̱j hiꞌlok soꞌ wi̱ꞌ chi coric chiri̱j chi kacohlam chic cho kacamaj reh rikꞌormojic i riCꞌuhbal i Dios. \p \v 12 Jeꞌ woꞌ chic, reꞌ hoj maꞌ hab ta wach enkꞌoric chiki̱j chi xojtoꞌbjic, xojcamanic laꞌ chi cow chi molbal wach katzꞌa̱k reh take paꞌ bih ncamanic keh chipam i kacamaj chi rikꞌormojic riCꞌuhbal i Dios. Chipam i kacamaj reꞌreꞌ chiꞌnchel wach nkacꞌul. Wilic pech nkacꞌul katzꞌujuric cuꞌum take tinamit, xa reꞌ laꞌ hoj maꞌ nkacꞌuꞌlej ta take, chi jelow-bal laꞌ reꞌreꞌ nkaꞌn johtok kati̱j chiwach i Dios reh chi nariqueteljic cho quiwach ru̱cꞌ quicuseꞌsjic. Maꞌ xa ta reꞌreꞌ nkaꞌn, nakojsiqꞌuiric laꞌ woꞌ chi ribanaric tiꞌcꞌaxic keh, reꞌ hoj xa nkacuy woꞌ ransil eh xa nwihꞌic woꞌ kakꞌunil ru̱cꞌ take paꞌ bih nbanjic keh. \v 13 Jeꞌ woꞌ, nancaꞌn woꞌ maꞌ holohic ta laj kꞌoric chiki̱j jotꞌbal reh kacamaj, reꞌ hoj nkacꞌuꞌlej take ru̱cꞌ holohic laj kꞌoric maꞌ reꞌ ta nchel ru̱cꞌ wolinic i̱b. Coric nikꞌor, cu yuꞌna chi kꞌi̱j wilic take cꞌacharel kojquicoj chi maꞌxta bih hoj camaj wi̱ꞌ chi quiwach xa jeꞌ na nchel hoj mokꞌal pan nakꞌ quiwach on xa jeꞌ na ricab hoj chꞌuwaꞌ njotzoric lok chiwach jenoꞌ paꞌ bih chꞌuwaꞌ wach on muꞌk riban. \s1 Reꞌ ricꞌamaric tzꞌeht reh riwi̱ꞌ // i cꞌacharic riban i maꞌ Lu̱ꞌ \p \v 14 Was tak nicha̱kꞌ aj niminel, chiꞌnchel cꞌahchiꞌ nikꞌorom aweh tak wili maꞌ reꞌ ta reh esbal aqꞌuixbilal tak ruꞌum reh noꞌjbal naꞌn tak. Maꞌ jeꞌ ta reꞌ, cꞌahchiꞌ laꞌ nikꞌorom toꞌbal aweh tak reh chi encorjic wach anoꞌjbal tak. Jeꞌ reꞌ niban ruꞌum chi kꞌe̱ꞌ tiꞌ tiwicꞌraj tak chi xa jeꞌ chic hat-tak cu̱cꞌ wacꞌu̱n wixkꞌu̱n chi niwach. \v 15 Cꞌolok pan acꞌux tak i wili: Chi reꞌ hin, hin takꞌamaj ruꞌum i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric chi rikꞌormojic aweh tak i maꞌ birimaj ta laj ribiral chiri̱j, reꞌ hin maꞌ xa ta xniban wi̱b chi pe̱t xinkꞌoric aweh tak i ribiral reꞌreꞌ, jeꞌ laꞌ woꞌ xincahnic chi jeꞌ na hin awaja̱w tak pan animinic maj to̱b ta qꞌuihal take xquitik juꞌ cꞌuhtunic chiri̱j i Jesus awu̱cꞌ tak, reꞌ cꞌuhbalanic xniban i hin reꞌ aj reꞌ xbanic reh chi xacꞌul tak i acꞌ cꞌacharic reꞌ yeꞌo̱j aweh tak ruꞌum i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. \v 16 Jeꞌ reꞌ ajic chi wilqui̱n aj chi jeꞌ hin awaja̱w tak chipam rinimjic i Jesus, til nipahkaj aweh tak i atoꞌbil chi chacꞌam tak tzꞌeht reh ninoꞌjbal niban chi rinimjic i Jesus \v 17 eh chi atobjic tak chi enaꞌn tak chi jeꞌ reꞌ, cꞌahchiꞌ woꞌ nitakꞌa̱b je awu̱cꞌ tak i Timote̱yo reꞌ tiꞌ nwicꞌraj eh til jeꞌ wacꞌu̱n nok wilic chi niwach. Reꞌreꞌ til chꞌiquem cꞌuxlis woꞌ chi ribanaric haj wilic i camanic nikꞌor reh chi nariban chipam ricamaj i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. \p Naponok awu̱cꞌ tak i Timote̱yo, reꞌreꞌ ru̱cꞌ narikꞌorom aweh tak naribanam chi encꞌulic woꞌ chic pan acꞌux tak nicꞌ wach i cꞌacharic xniban cho chawach tak reꞌ xawilow tak wi̱ꞌ chi reꞌ hin til hin takꞌamaj ruꞌum i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. Reꞌ riwi̱ꞌ nicꞌacharic reꞌreꞌ maꞌ xa ta awu̱cꞌ tak xnicꞌuhtaj chi na̱cꞌamam tak tzꞌeht reh jeꞌ laꞌ woꞌ cu̱cꞌ take toco̱m chic kas kacha̱kꞌ kich aj niminel reꞌ wilque̱b xa paꞌ tinamit quinpon wi̱ꞌ chi cꞌuhbalanic. \s1 Reꞌ riwi̱ꞌ rojic i maꞌ Lu̱ꞌ ar Cori̱nto \p \v 18 Yuꞌna chi maꞌ nawilow ta tak chic niwach, wilic aweh tak jeꞌ ru̱cꞌ xa nquinimsaj chic qui̱b ru̱cꞌ quinoꞌjbal cꞌahchiꞌ quicapam chi reꞌ hin maꞌxta chic nisoljic je chi awiliric tak \v 19 eh chi xnitakꞌa̱ꞌ je Timote̱yo awu̱cꞌ tak ruꞌum chi quinyoꞌjic chawach tak, xa reꞌ laꞌ hin nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi maꞌ jeꞌ ta reꞌ nicapew-bal. Reꞌ hin xa loqꞌuil wilqui̱n ponok chaxilac tak wi laꞌ reꞌ Dios xiyew kꞌab wi̱n chi jeꞌ reꞌ eniban. Naquinponok chaxilac tak cu reꞌ aj ruꞌ nanicojom rehtal wi reꞌ take cꞌacharel quikꞌoric chi nimak quiwach chiwach i Dios til na woꞌ wehtꞌalim wi til coric chi jeꞌ reꞌ quiwi̱ꞌ eh wi til coric chi yeꞌo̱j rajawric quikꞌorbal ruꞌum i rUxlabal i Dios. \v 20 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ nanirakam wi̱ꞌ chiri̱j wi til coric chi jeꞌ reꞌ, reꞌ i wili: Reꞌ take cꞌacharel quikꞌoric chi wilic cu̱cꞌ i rajawric i Dios xa reꞌ laꞌ maꞌ ncaꞌn ta woꞌ haj wilic i rikꞌor, reꞌ take reꞌ maꞌ reꞌ ta woꞌ i Dios wilic chi quina̱ chi kꞌatal kꞌoric. \p \v 21 Jeꞌ reꞌ ajic nwa̱j niponic awu̱cꞌ tak eh naquinponok ar, xa qui̱b woꞌ wach i camanic nicapaj ribanaric awu̱cꞌ tak. Jenaj queh camanic reꞌreꞌ nanibanam chaxilac tak, reꞌ kꞌorel nicꞌ wach wilca̱t tak. Wi maꞌ cꞌahchiꞌ ta ajalam tak wach anoꞌjbal tak, reꞌ hin nawojic ca̱t tak nikꞌilim chi cow jeꞌ ricab tanlic chiwi̱j chi nanibanam chi hin raj kꞌorol i Dios. Tzꞌa̱b ruꞌ wi reꞌ hat-tak xajal tak chic wach anoꞌjbal, reꞌ hin nanikꞌoric awu̱cꞌ tak ru̱cꞌ chꞌublic wach kꞌoric eh nawilom woꞌ tak chi reꞌ hin kꞌe̱ꞌ tiꞌ tiwicꞌraj tak chipam rinimjic i kAja̱w Jesus. \c 5 \s1 Reꞌ balcꞌuxquilal wilic ar Cori̱nto // chiri̱j ehqꞌuenenic tak i̱b \p \v 1 Yuꞌna nwa̱j kꞌoric chiri̱j i wili: Wilic take cꞌahchiꞌ quicꞌulic kꞌorok wi̱n chi chaxilac hat-tak aj niminel ar Cori̱nto wilic jenaj balcꞌuxquilal cꞌahchiꞌ ricꞌuluric reꞌ xa ta nak chi quixilac take cꞌacharel maꞌ quilokꞌonic ta wach i kAja̱w Dios nbirmijic ribiral chi nbanaric. Jeꞌ reꞌ ajic chaxilac hat-tak wilic jenaj i cꞌahchiꞌ rehqꞌuenem cok i ricab ritu̱t \v 2 eh reꞌ hat-tak reꞌ tikꞌoric tak chi til wilic anoꞌjbal tak, maꞌxta bih cꞌahchiꞌ akꞌorom tak reh. Reꞌ hat-tak naxawilow nak tak i cꞌahbilal reꞌreꞌ, til xtiꞌbic nak acꞌux tak ruꞌum i cꞌahchiꞌ ribanaric reꞌreꞌ eh xakꞌor nak tak reh cꞌacharel chi jaꞌ eta pe chic riban chi erituna̱ꞌ ri̱b awu̱cꞌ tak chi niminic wi maꞌ xikꞌor chi maꞌxta chic ribanam ribanaric i mahc reꞌreꞌ. \v 3 Jeꞌ aj nak reꞌ xaꞌn tak reh cꞌacharel reꞌreꞌ, raj laꞌ ruꞌum chi maꞌ xaꞌn ta tak chi jeꞌ reꞌ, yuꞌna tob ta maꞌ wilqui̱n ta chaxilac tak chi naꞌlic wi̱n reꞌ nicapew-bal til wilic awu̱cꞌ tak eh reꞌ wili nikꞌor je aweh tak reh chi na̱wehtꞌalim tak chaj bih ra̱j banaric ru̱cꞌ i cꞌacharel reꞌ cꞌahchiꞌ ribanic i cꞌahbilal reꞌreꞌ: \v 4 Reꞌ hat-tak reꞌ wilic awu̱cꞌ tak i rajawric i kAja̱w Jesus ruꞌum chi hat-tak aj niminel reh, chamol awi̱b tak eh jeꞌ ricab chi wilqui̱n ta nak awu̱cꞌ tak chi naꞌlic wi̱n, reꞌ wili chaꞌn tak: \v 5 Chawesaj tak je cꞌacharel reꞌreꞌ chaxilac tak reh chi enesmejic lok i mahc xoquic cho chaxilac tak reꞌreꞌ eh chi jeꞌ reꞌ chacana̱ꞌ tak chi reꞌ ricꞌacharic i cꞌacharel reꞌreꞌ encahnic chi rehquen rajawric aj Yahm. Ru̱cꞌ aj chaj bih enbanaric reh ruꞌum aj Yahm, reꞌ cꞌacharel reꞌreꞌ wi xicapaj ri̱j chi maꞌ holohic ta cꞌahchiꞌ ribanam, ericana̱ꞌ i ribanaric i mahc reꞌreꞌ eh jeꞌ reꞌ nasoljok cho i Lokꞌ laj Ajabe̱s Jesus encoꞌljic chiwach i tiꞌcꞌaxic nariyeꞌeric chi quina̱ take aj mahc. \s1 Reꞌ banol reh cꞌahbilal laj // noꞌjbal curman chi naresmejic // lok quixilac take aj niminel \p \v 6 Reꞌ hat-tak maꞌ riban ta chi enanimsaj awi̱b tak chi cꞌahchiꞌ akꞌorom chi wilic anoꞌjbal tak eh chi cꞌahchiꞌ woꞌ ayeb tak kꞌab chi jenoꞌ cꞌacharel eritik juꞌ i cꞌahbilal cꞌahchiꞌ ribanam chaxilac tak. Kꞌe̱ꞌ woꞌ chic memil aweh tak chi maꞌ narak ta tak nechꞌ ok chiri̱j chi junpech i sakombal wach kꞌoric rikꞌor chi jeꞌ wili: \p “Reꞌ nechꞌ chi ikꞌo̱m ncojoric chi xilac rikꞌoril caxlan wiꞌc, risipsaj wach chiꞌnchel i kꞌo̱r reꞌreꞌ, nqui rikꞌor. \p Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj wi reꞌ hat-tak cꞌahchiꞌ acana̱b tak chi wilic cꞌahbilal chi xilac acomonil tak, chiꞌnchel acomonil hat-tak ewoꞌ nquinih qui̱b chi ribanaric cꞌahbilal reꞌreꞌ. \v 7 Reh chi maꞌeta ncꞌuluric chi jeꞌ reꞌ chaxilac tak, chaꞌn tak jeꞌ ricab naꞌn tak chipam i ninkꞌi̱j Pa̱scuwa ribihnal nanatikꞌa̱ꞌ tak i caxlan wiꞌc maꞌ sipsimaj ta wach. Pe̱t, nawesaj tak lok chiꞌnchel ikꞌo̱m reꞌreꞌ, rehtalil chi maꞌ wilic ta jenoꞌ aj mahc chaxilac tak. Chiri̱j reꞌreꞌ, toco̱m chic caxlan wiꞌc natikꞌa̱ꞌ tak reꞌ maꞌ cojo̱j ta chipam ikꞌo̱m sipsbal wach. Jeꞌ woꞌ reꞌ chaꞌn i hat-tak, chawesaj tak lok chaxilac i cꞌahbil laj noꞌjbal noquic cho eh sak ok wach anoꞌjbal tak maj reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric xquimic chiki̱j chi cuybal reh kamahc. Reꞌ aj i quimic xicꞌul i Jesus no̱j riban jenaj wach chꞌi̱l jeꞌ ricab xcꞌuluric cho najtir kꞌi̱j ar Eji̱pto nok reꞌ take kich ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel xquiyew chi cansjic i me̱ꞌ pan quijelow-bal chi cuybal reh quimahc. \v 8 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ jeꞌ ricab nok reꞌ hoj ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel nankanimej wach i ninkꞌi̱j Pa̱scuwa, riwi̱ꞌ chi keh chi ar maꞌ nkacꞌux ta i caxlan wiꞌc jeꞌ ru̱cꞌ tikꞌimaj ru̱cꞌ sipsbal wach, jeꞌ woꞌ riwi̱ꞌ chi keh hoj aj niminel chi nakacꞌacharic ru̱cꞌ sakil wach noꞌjbal eh jeꞌ woꞌ ru̱cꞌ coric wach cꞌuxlis. Jeꞌ woꞌ, riwi̱ꞌ chi keh chi nakacꞌacharic chi maꞌ reꞌ ta cꞌahbilal chꞌi̱l i noꞌjbal pokꞌbal xaꞌaw wilic cho pan ka̱mna. \p \v 9 Najtir chic cho soꞌ, reꞌ hin xnitzꞌihmbaj je aweh tak jenaj chic hu̱j reꞌ xnikꞌor je wi̱ꞌ aweh tak chi reꞌ hat-tak maꞌ eta riban chi enatuna̱ꞌ awi̱b tak cu̱cꞌ take cꞌacharel jeꞌ ru̱cꞌ suk queh ribanaric i cꞌoyomal. \v 10 Naxnitzꞌihmbaj je aweh tak reꞌreꞌ, maꞌ xinkꞌoric ta chiri̱j chi reꞌ hat-tak maꞌ eta chic riban chi enakꞌoꞌrej tak chiꞌnchel cꞌacharel maꞌ reꞌ ta take aj niminel. Coric, chi quixilac take ruꞌ wilic woꞌ ncaꞌn ribanaric i cꞌoyomal. Wilic woꞌ take cꞌacharel reꞌ ji̱kꞌ quicꞌux chiri̱j rirakmajic quibihomal. Wilic woꞌ take cꞌacharel reꞌ kꞌe̱ꞌ suk queh relkꞌjic i cas quicha̱kꞌ eh wilic woꞌ take cꞌacharel kꞌe̱ꞌ suk queh rilokꞌonjic wach take tiyo̱x. Raj laꞌ hin maꞌ xinkꞌoric ta chiqui̱j take cꞌacharel reꞌreꞌ maj wi til ta nak coric chi maꞌ eta chic nakꞌoꞌrej tak on enawilow tak quiwach take cꞌacharel aj mahc take, ra̱j nak rikꞌorom chi reꞌ hat-tak curman nak chi na̱welic tak je china̱ acꞌal. \p \v 11 Maꞌxta, maꞌ jeꞌ ta reꞌ. Reꞌ hin xnitzꞌihmbaj aweh tak chi maꞌxta atuna̱b awi̱b tak cu̱cꞌ take cꞌacharel toco̱m quinoꞌjbal xa reꞌ laꞌ maꞌ xinkꞌoric ta chiqui̱j take maꞌ reꞌ ta take aj niminel, chiqui̱j laꞌ take cꞌacharel reꞌ nquitzꞌak qui̱b chi aj niminel take xa reꞌ laꞌ ruꞌ xa cu suk woꞌ queh ribanaric take mahc wili: Reꞌ ribanaric cꞌoyomal ru̱cꞌ xa hab wach u̱cꞌ, reꞌ ribanaric ji̱kꞌ cꞌuxlis chiri̱j rirakmajic bihomal, reꞌ riyeꞌeric quilokꞌil take tiyo̱x, reꞌ sihtinic tak i̱b, reꞌ banoj tak xohcꞌsonic i̱b chꞌi̱l woꞌ banoj tak lekꞌ. Cu̱cꞌ take nquitzꞌak qui̱b chi aj niminel take eh cu jeꞌ reꞌ noꞌjbal ncaꞌn, reꞌ hat-tak xa ta nak pan jenoꞌ ni̱m enatuna̱ꞌ awi̱b tak cu̱cꞌ chi ribanaric awaꞌ aha̱ꞌ tak quichꞌi̱l. \v 12 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ naxnikꞌor aweh tak chi maꞌ hab ta wach aj u̱cꞌ na̱tuna̱b awi̱b tak, maꞌ xinkꞌoric ta chiqui̱j take cꞌacharel maꞌ reꞌ ta take aj niminel. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj chaj bih rajawric nikꞌorbal wilic i hin chi quina̱ take reꞌ chi enikꞌor je aweh tak chi ma̱tuna̱ꞌ awi̱b tak cu̱cꞌ? Haj cok wilic til wilic kakꞌorbal chi quina̱ chi nakakꞌilim take, reꞌ take kich aj niminel wilque̱b chi kaxilac reꞌ quibanic take cꞌahbilal jeꞌ ricab xnikꞌor chic lok aweh tak. \v 13 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ hoj maꞌxta jenoꞌ kakꞌorbal chi quina̱ take cꞌacharel maꞌ reꞌ ta take aj niminel xa reꞌ cꞌolok pan kacꞌux chi reꞌ Dios rehtꞌalim chaj bih chꞌukuj kꞌoric naribanam chi quina̱ ru̱cꞌ ribanaric i mahc ncaꞌn chiwach. Reꞌ cok aj niminel reꞌ riban i cꞌahbilal laj noꞌjbal chaxilac tak, chaꞌn tak ru̱cꞌ jeꞌ ricab i tzꞌihmbimaj chipam i Lokꞌ laj Hu̱j narikꞌor chi jeꞌ wili: \q1 “Chawesaj tak je chaxilac tak i cꞌacharel reꞌ maꞌ holohic ta nbanic, nqui rikꞌor. \p Jeꞌ aj reꞌ nikꞌor je aweh tak chiri̱j jenoꞌ aj niminel maj curman chi jeꞌ reꞌ naribanaric reh, reh chi maꞌ eta rinih take toco̱m chic cꞌacharel ru̱cꞌ i mahc cꞌahchiꞌ ribanam. \c 6 \s1 Maꞌ riwi̱ꞌ ta chi pe̱t ti encꞌamjic // je jenoꞌ cꞌaxquilal chi quiwach take // aj chꞌukul wach mahc \p \v 1 Maꞌ nponic ta chi niwach nok wilic jenoꞌ cꞌaxquilal chaxilac hat-tak aj niminel ru̱cꞌ jenoꞌ chic awich aj niminel tak eh chi maꞌ naꞌn ta tak canar ritikꞌinjic wach chawibil awi̱b tak, reꞌ chic naꞌn tak napahkaj tak chi toco̱m chic cꞌacharel jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ reꞌ ta aj niminel entikꞌinic wach aweh tak acꞌaxquilal tak reꞌreꞌ. Chaweh hat-tak maꞌ riban ta chi reꞌ acꞌaxquilal tak enacꞌam tak je chiwach jenoꞌ aj chꞌukul wach mahc china̱ acꞌal wili. Jeꞌ reꞌ nikꞌor aweh tak maj wi reꞌ aj chꞌukul wach mahc maꞌ reꞌ ta aj niminel, reꞌreꞌ maꞌ riyohbalej ta wach i Dios. \v 2 Jeꞌ woꞌ chic, maꞌ niqꞌuic pan acꞌux tak chi reꞌ hoj ritinami̱t i Dios pan jenaj kꞌi̱j nakakꞌatbic kꞌoric chi quina̱ take tinamit wilque̱b china̱ acꞌal wili. Wi jeꞌ reꞌ nakaꞌnam maꞌ riyew ta ri̱b chi reꞌ hat-tak no̱j ayew tak chaj bih tꞌuch acꞌaxquilal tak chi quiwach take aj chꞌukul wach mahc reꞌ maꞌ nquiyohbalej ta wach i Dios. Jeꞌ reꞌ nok reꞌ hat-tak ru̱cꞌ anoꞌjbal tak xiyew i Dios curman chi na̱tikꞌa̱b tak wach chaj bih jenoꞌ tꞌuch acꞌaxquilal noquic cho ru̱cꞌ awas acha̱kꞌ tak aj niminel, maꞌ curman ta chi na̱siqꞌuim tak i quitoꞌbal take aj chꞌukul wach mahc maꞌ reꞌ ta aj niminel. \v 3 Til pa ricorquilal, reꞌ hat-tak awehtꞌalim tak chic chi reꞌ hoj ritinami̱t i Dios maꞌ xa reꞌ ta take tinamit nakachꞌukum wach quimahc jeꞌ laꞌ woꞌ take raj tzꞌeꞌ wa̱ch i Dios eh wi awehtꞌalim tak chi jeꞌ reꞌ, chaj waꞌric kꞌuruꞌ chi reꞌ hat-tak maꞌ cꞌahchiꞌ ta acojom tak awajawric reꞌreꞌ ru̱cꞌ ritikꞌinjic wach take paꞌ bih cucꞌ tak wach cꞌaxquilal nwihꞌic chipam acꞌacharic tak yuꞌna? \p \v 4 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ nok reꞌ hat-tak wilic acꞌaxquilal tak on awolic tak ru̱cꞌ jenoꞌ awas acha̱kꞌ tak aj niminel maꞌ curman ta chi na̱wojic tak cu̱cꞌ take aj chꞌukul wach mahc maꞌ reꞌ ta aj niminel take, xa hab laꞌ wach chaxilac tak eriban chi erichꞌuk wach acꞌaxquilal tak reꞌreꞌ, to̱b ta laꞌ jeꞌ ru̱cꞌ take awas acha̱kꞌ tak reꞌ nawilow tak chi maꞌxta ti quiwaꞌric chaxilac tak. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ take reꞌ holohic i chꞌukuj wach kꞌoric encaꞌn chi quiwach take aj chꞌukul wach mahc maꞌ reꞌ ta aj niminel take. \v 5 Reꞌ hin cꞌahchiꞌ nikꞌorom je aweh tak i ricorquil wili reh chi reꞌ hat-tak nacharak tak chiri̱j i ricorquil, enoquic cho aqꞌuixꞌic tak ruꞌum chi maꞌ reꞌ ta riwi̱ꞌ i noꞌjbal cꞌahchiꞌca̱t tak chi cu reꞌ cu̱cꞌ take aj chꞌukul wach mahc maꞌ reꞌ ta aj niminel take to̱j tak chi ritikꞌinjic wach paꞌ bih acꞌaxquilal tak. Ru̱cꞌ noꞌjbal reꞌreꞌ nacꞌuhtaj tak lok chi xa jeꞌ nchel chaxilac hat-tak maꞌxta jenoꞌ aj niminel wilic rinoꞌjbal chi ritikꞌinjic wach jenoꞌ cꞌaxquilal nwuctic chaxilac tak. Ma̱ban tak reꞌreꞌ. Reꞌ hin nikꞌor aweh tak chi chaxilac hat-tak wilic take aj niminel wilic quinoꞌjbal eh etiquitoꞌbej tak ru̱cꞌ paꞌ bih acꞌaxquilal tak enwihꞌic. \v 6 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ nibiraj aweh tak i wili: Haj nchalic aweh tak i noꞌjbal naꞌn tak nok wi hab wach jenoꞌ aweh tak riwolej ri̱b ru̱cꞌ jenoꞌ ras richa̱kꞌ aj niminel, ar chic no̱j ru̱cꞌ i aj chꞌukul wach mahc jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ reꞌ ta aj niminel, ilbal reh hab wach i coric rikꞌor? Reꞌ noꞌjbal naꞌn tak reꞌreꞌ maꞌ holohic ta soꞌ maj cꞌahchiꞌ acana̱b tak chi reꞌ jenoꞌ aj chꞌukul wach mahc maꞌ reꞌ ta aj niminel reh Dios cꞌahchiꞌ richꞌukbic wach aweh i cꞌaxquilal nacꞌul tak pan animinic tak. \p \v 7 Jeꞌ woꞌ, yuꞌna nikꞌor aweh tak chi nok wilic jenoꞌ awolic tak ru̱cꞌ jenoꞌ awas acha̱kꞌ tak aj niminel, reꞌ noꞌjbal reꞌreꞌ xa ricꞌuhtaj aqꞌuixbilal tak. Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor aweh tak wi jenoꞌ awas acha̱kꞌ tak riban tiꞌcꞌaxic aweh tak on xatriwolej tak, ma̱cꞌam tak je ru̱cꞌ aj chꞌukul wach mahc, reꞌ laꞌ kꞌe̱ꞌ tare̱t chi enaꞌn tak, chacuy tak rimahc. Jeꞌ woꞌ reꞌ chaꞌn tak wi jenoꞌ awas acha̱kꞌ tak aj niminel xelkꞌaj ok jenoꞌ paꞌ bih aweh tak. \v 8 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj kꞌe̱ꞌ qꞌuixbilal naꞌn tak nok cꞌahchiꞌ abanam tak tiꞌ queh take cꞌacharel eh jeꞌ woꞌ nok cꞌahchiꞌ woꞌ awelkꞌam tak take. Xa na̱ ruꞌ queh take awas acha̱kꞌ tak aj niminel cꞌahchiꞌ abanam tak tiꞌ cꞌaxic reꞌreꞌ. Til kꞌe̱ꞌ je qꞌuixbilal cꞌahchiꞌ abanam tak! \p \v 9 Haj xayew aweh tak i kꞌoric kꞌoro̱j cho aweh tak chi reꞌ take maꞌ coric ta wach quinoꞌjbal maꞌxta coquic chi rehquen rajawric i Dios chi kꞌatal kꞌoric? Xiqꞌuic na ti pan acꞌux tak? Til cꞌolok pan acꞌux tak kꞌuruꞌ i kꞌoro̱j chic cho aweh tak reꞌreꞌ eh ma̱coj tak wach chaj bih chic jenoꞌ toco̱m laj cꞌuhbal chiwach i cꞌuhtumaj aweh tak. Jeꞌ reꞌ nikꞌor je aweh tak maj awehtꞌalim tak chic chi coric chi maꞌxta coquic chi rehquen rajawric i Dios chi kꞌatal kꞌoric reꞌ take cꞌacharel reꞌ jeꞌ wili quiwi̱ꞌ: Reꞌ cꞌoyomal riban ruꞌum chi xa tunlic chi cꞌacharic, reꞌ aj yeꞌol quilokꞌil take tiyo̱x, reꞌ richꞌuwaꞌrsaj wach ricaxa̱ra ru̱cꞌ banoj cꞌoyomal, reꞌ take ncaꞌn i cꞌoyomal chi quich winak qui̱b on chi quich ixok qui̱b. \v 10 Jeꞌ woꞌ, reꞌ take aj lekꞌ maꞌxta coquic chi rehquen rajawric i Dios chi kꞌatal kꞌoric chꞌi̱l take ji̱kꞌ quicꞌux chiri̱j rirakmajic bihomal, chꞌi̱l take aj xohcꞌrel, chꞌi̱l woꞌ take sihtinel tak i̱b eh maꞌ holohic ta quikꞌoric chiqui̱j take cas quicha̱kꞌ eh chꞌi̱l woꞌ take makꞌol paꞌ bih wilic queh cas quicha̱kꞌ. \p \v 11 Najtir cho kꞌi̱j nok cu jaꞌ nanimej ta tak i kAja̱w Jesus, wilic aweh tak reꞌ nak reꞌ noꞌjbal naꞌn tak cho ribanaric xa reꞌ laꞌ yuꞌna maꞌ jeꞌ ta chic reꞌ cꞌacharic naꞌn tak ruꞌum nok reꞌ kAja̱w Dios xitzꞌaj chic wach awa̱mna tak jeꞌ ricab nok jenoꞌ cꞌacharel reꞌ xiban chic riti̱n sak chic riban. Jeꞌ woꞌ chic, reꞌ Dios xatricoj tak jenaj chi quixilac take racꞌu̱n rixkꞌu̱n reꞌ sak chic wach quicꞌacharic eh reꞌ tojbal wach mahc wilic nak chana̱ tak ruꞌum i mahc naꞌn tak xesaj chic chana̱ tak. Chiꞌnchel reꞌreꞌ xiban i kaDios ruꞌum chi hat-tak chic aj niminel reh Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. Maꞌ xa reꞌ ta reꞌ xiban jeꞌ laꞌ woꞌ xitakꞌa̱ꞌ cho i Lokꞌ laj rUxlabal ku̱cꞌ reh chi narisaksam wach i kacapew-bal eh chi jeꞌ reꞌ enponic chiwach i cꞌacharic enkaꞌn. \s1 Curman chi reꞌ take aj niminel enquicꞌuhtaj lok ru̱cꞌ quibano̱j chi reꞌ Dios wilic rilokꞌil chipam quicꞌacharic \p \v 12 Wilic aweh hat-tak jeꞌ wili nakꞌor tak: \p «Reꞌ hoj enkaꞌn xa paꞌ bih nka̱j kaꞌnam maj xa reꞌ woꞌ nok reꞌ Dios xicuy kamahc xesaj chic chi kana̱ i tiꞌcꞌaxic wilic nak ruꞌum reh kamahc, nqui nakꞌor tak. \p Coric aweh tak ru̱cꞌ i kꞌoric reꞌreꞌ xa reꞌ laꞌ hin nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi reꞌreꞌ maꞌ ra̱j ta rikꞌorom chiꞌnchel ta nak tare̱t chi banaric. Jeꞌ woꞌ reꞌ, wi reꞌ hin enikꞌor chi maꞌxta bih enpitbic wi̱n chi ribanaric i xa paꞌ bih nwa̱j nibanam, ewoꞌ nak riban chi jeꞌ reꞌ eniban xa reꞌ laꞌ maꞌ jaruj ta enicana̱ꞌ chi reꞌ i paꞌ nak bih noꞌjbal npokꞌ cho pa nicꞌux, enchopbic na̱ nicꞌacharic. \p \v 13 Jeꞌ woꞌ chic, wilic woꞌ aweh tak cꞌahchiꞌ quikꞌoric chi jeꞌ wili: \p «Jeꞌ ricab nok reꞌ kawaꞌ kaha̱ꞌ wilic reh chi nakayeb chi suk i katiꞌjolal eh reꞌ katiꞌjolal tiklic woꞌ reh chi naricꞌulum cho chaj bih nkayew jok reh, jeꞌ woꞌ reꞌ i hoj ru̱cꞌ katiꞌjolal kabakil wi raj chi naribanam lok cꞌoyomal, ewoꞌ riban chi enkaꞌn lok ruꞌum chi reꞌ woꞌ Dios xtikꞌinic reh katiꞌjolal, nqui kꞌoric naꞌn tak. \p Reꞌ kꞌoric nakꞌor tak chi reꞌ Dios xtikꞌinic reh katiꞌjolal eh chi reꞌ woꞌ xtikꞌinic reh kawaꞌ kaha̱ꞌ nkacꞌux, coric aweh tak xa reꞌ laꞌ nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi pan jenaj kꞌi̱j nok jalo̱j chic wach i katiꞌjolal kabakil, maꞌxta chic riwihꞌic kawaꞌ kaha̱ꞌ ruꞌum nok maꞌ curman ta chic chi reh katiꞌjolal chiꞌnchel reꞌreꞌ. Jeꞌ reꞌ ruꞌ naricꞌuluric ru̱cꞌ kawaꞌ kaha̱ꞌ xa reꞌ laꞌ reꞌ hin nikꞌorom chic aweh tak chi maꞌ jeꞌ ta reꞌ ru̱cꞌ katiꞌjolal kabakil chi ribanaric lok i cꞌoyomal maj reꞌ Dios maꞌ xojritikꞌa̱ꞌ ta chi enkaꞌn lok reꞌreꞌ ru̱cꞌ xa hab wach u̱cꞌ nka̱j, reꞌ hoj nakacꞌacharic laꞌ chi coric ru̱cꞌ hab wach i ricꞌuꞌlil ko̱k kakꞌab yeꞌo̱j keh ruꞌum i Dios eh jeꞌ woꞌ nakacꞌacharic jeꞌ ricab ra̱j i kAja̱w ruꞌum chi reꞌ woꞌ reꞌ nehchenic reh kacꞌacharic. \v 14 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ wi reꞌ kAja̱w Dios nehchenic reh kacꞌacharic reꞌ woꞌ reꞌ naribanic chi chiri̱j chi hoj chic camnak je, nariyeb woꞌ chic kacꞌacharic jeꞌ ricab nok xiyew woꞌ chic ricꞌacharic i Jesus naxcansjic je. Jeꞌ aj reꞌ naribanam i Dios ku̱cꞌ ruꞌum reh rinimal wach rajawric wilic. \p \v 15 Yuꞌna chacoj tak rehtal eh maꞌ niqꞌuic pan acꞌux tak i wili: Nok reꞌ hat-tak xanimej tak i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric reꞌ hoj aj niminel reh xkaꞌn juneht chic wach chꞌi̱l ruꞌ. Wi jeꞌ chic reꞌ kawi̱ꞌ richꞌi̱l i Jesus, maꞌ riban ta kꞌuruꞌ chi jenoꞌ aj niminel enoquic ru̱cꞌ jenoꞌ toco̱m chic ixok on ru̱cꞌ jenoꞌ cꞌoyo̱m laj ixok, ruꞌum nok wi jeꞌ reꞌ riban, ra̱j rikꞌorom chi cꞌahchiꞌ rijunehtem wach ixok reꞌreꞌ ru̱cꞌ i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. \v 16 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ hat-tak awehtꞌalim tak chi wi jenoꞌ winak noquic ru̱cꞌ jenoꞌ cꞌoyo̱m laj ixok, quicabchelal no̱j riban chi xa jenaj chic quiwi̱ꞌ, jeꞌ ricab rikꞌor chipam i riCꞌuhbal i Dios nankꞌoric chiri̱j i caxarahil. Ar jeꞌ wili rikꞌor: \q1 “Reꞌ jenoꞌ winak chꞌi̱l i jenoꞌ ixok nok quicꞌamam chic qui̱b pan caxarahil, \q1 reꞌ take quib chi cꞌacharel reꞌreꞌ no̱j riban chi xa jenaj chic quiwi̱ꞌ, nqui rikꞌor. \p \v 17 Ru̱cꞌ aj woꞌ wili nwa̱j nikꞌorom i riban i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios wili: Reꞌreꞌ nok jenoꞌ cꞌacharel rinimej i kAja̱w Jesus, riban chi reꞌ aj niminel reꞌreꞌ no̱j woꞌ riban chi xa jenaj chic riwi̱ꞌ richꞌi̱l i Ajabe̱s Jesus. \v 18 Ruꞌum aj reꞌ nipahkaj je aweh tak i wili: Maꞌ hab wach aweh tak noquic ru̱cꞌ jenoꞌ toco̱m chic ixok wi maꞌ reꞌ rehqꞌue̱n on toco̱m chic winak wi maꞌ reꞌ ribahi̱l maj reꞌ banoj cꞌoyomal kꞌe̱ꞌ woꞌ chic rijotꞌ i katiꞌjolal kabakil chiwach take toco̱m chic mahc nbanaric. \v 19 Cꞌolok pan acꞌux tak chi reꞌ atiꞌjolal abakil tak wilic chi jeꞌ ricab jenaj pa̱t lokꞌonbal wi̱ꞌ wach i Dios reꞌ ncꞌacharic wi̱ꞌ i Lokꞌ laj Uxlabal xiyew aweh tak eh ruꞌum reꞌreꞌ yuꞌna hat-tak chic reh i Dios. \v 20 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj naxitakꞌa̱ꞌ cho Jesus chi nariquimic chawi̱j tak, reꞌ Dios xiban ri̱b chi awaj ehchenel tak xa jeꞌ na chi xitoj chic awach tak. Chi jeꞌ aj reꞌ ruꞌ xiban i Dios chacꞌuhtaj woꞌ tak lok ru̱cꞌ abano̱j tak chi reꞌreꞌ wilic rilokꞌil chipam acꞌacharic tak. \c 7 \s1 Reꞌ take noꞌjbal xiyew je maꞌ Lu̱ꞌ chiri̱j caxarahil \p \v 1 Reꞌ chic yuꞌna nwa̱j kꞌoric awu̱cꞌ tak chiri̱j take pahkanic xayew tak cho chi tzꞌihmjic wi̱n pan jenaj hu̱j chiri̱j jenoꞌ cꞌacharel wi tare̱t chi nariban caxa̱ra on tare̱t chi naricahnic xa chi rutquel ri̱b. Chi ricꞌuꞌljic je apahkanic tak reꞌreꞌ, nikꞌor aweh tak chi kꞌe̱ꞌ nak tare̱t chi reꞌ cꞌacharel maꞌ eta riban caxa̱ra, \v 2 xa reꞌ laꞌ ruꞌ ruꞌum reh yohbalil chi wilic take equikꞌehbic pan cꞌoyomal, reꞌ hin til nikꞌor aweh tak chi curman chi reꞌ take winak nariwihꞌic quehqꞌue̱n eh reꞌ take ixok curman woꞌ chi nariwihꞌic quibahi̱l reh chi maꞌ hab ta wach queh enkꞌehbic pan mahc. \v 3 Reh aj chi maꞌxta bih enoquic cho wi̱ꞌ jenoꞌ cꞌaxquilal, reꞌ hin til nikꞌor aweh tak chi reꞌ bahilbe̱s tanlic chiri̱j chi naritikim juꞌ ritunabjic ri̱b ru̱cꞌ rehqꞌue̱n ruꞌum nok xa chi jeꞌ reꞌ naquicꞌacharic pan suk laj cꞌuxlis eh jeꞌ woꞌ reꞌ chiban i ehqꞌuenbe̱s ru̱cꞌ ribahi̱l. \v 4 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ maꞌ eta riban chi reꞌ ehqꞌuenbe̱s eripit ribahi̱l chi rikꞌahsjic ri̱b reh nanyohquic ru̱cꞌ, maꞌ woꞌ reꞌ bahilbe̱s eriban chi eripit rikꞌahsjic ri̱b nanyohquic ru̱cꞌ rehqꞌue̱n ruꞌum chi xa quitiꞌjolal quibakil chic qui̱b chi quiwach. \p \v 5 Jeꞌ reꞌ nok hat-tak ehqꞌuenbe̱s bahilbe̱s, ma̱pit tak awi̱b ru̱cꞌ rikꞌahsjic awi̱b tak chawach natiyohquic tak, cꞌul laꞌ chayew tak risukquil acꞌux tak chawach. Wi nicꞌ ok nchel xacapaj tak chꞌi̱l ricꞌuꞌlil awo̱k akꞌab tak eh xatikꞌa̱ꞌ tak wach chi na̱cana̱b juncꞌam ok awi̱b tak chi wiric ruꞌum nok nawa̱j acojom awi̱b tak chi ti̱j chiwach i Dios, tare̱t chi enaꞌn tak chi jeꞌ reꞌ, xa reꞌ laꞌ nacuxꞌok woꞌ chic i juncꞌam reꞌreꞌ chatuna̱ꞌ woꞌ chic awi̱b tak chi wiric. Jeꞌ reꞌ nikꞌor aweh tak reh chi reꞌ aj Yahm maꞌ eta riban chi nachilow chi maꞌ natuna̱ꞌ ta chic awi̱b tak chi wiric ericoj cho pan nakꞌ awach tak jenoꞌ chic ixok on jenoꞌ chic winak eh ru̱cꞌ reꞌreꞌ etikꞌehbic tak pan cꞌoyomal ruꞌum nok maꞌ eta chic nacuy awi̱b tak. \v 6 Reꞌ xnikꞌor lok wili chiri̱j ricanabjic juncꞌam ok awi̱b tak chi wiric, xnikꞌor chi eriban chi enbanjic xa reꞌ laꞌ wi jeꞌ reꞌ xquitikꞌa̱ꞌ wach chi quibil qui̱b take juncꞌuhl ok chi cꞌacharel eh reꞌ cꞌahchiꞌ nikꞌorom wili maꞌ reꞌ ta jenaj cꞌuhbal til curman chi jeꞌ reꞌ ra̱j banaric. \p \v 7 Reꞌ hin wilic jenaj nicapew-bal nwa̱j nikꞌorom aweh tak chiri̱j i wihꞌic chi utquel i̱b on chiri̱j i cꞌamoj i̱b. Til pa ricorquil reꞌ hin til kꞌe̱ꞌ nak nwa̱j chi chiꞌnchel take winak equicahnic chi maꞌ eta nquisicꞌ quehqꞌue̱n jeꞌ ricab nok wilqui̱n i hin chi xawutquel wi̱b cꞌahchiꞌ nicꞌacharic, xa reꞌ laꞌ chic nbanic reh chi juꞌjunal chi cꞌacharel chi winak chi ixok yeꞌo̱j cho reh ruꞌum i Dios i riwi̱ꞌ ricꞌacharic haj wilic tare̱t chi reh nicꞌ wach nacꞌacharok pan suk laj capew-bal. Ruꞌum reꞌ, nok jenoꞌ winak on jenoꞌ ixok ra̱j ribanam caxa̱ra reꞌ woꞌ Dios ncojbic pa ra̱mna chi jeꞌ reꞌ naribanam eh reꞌ maꞌ ra̱j ta risiqꞌuim rehqꞌue̱n reꞌ woꞌ Dios ncojbic pa ra̱mna chi jeꞌ reꞌ naribanam. \p \v 8 Yuꞌna nwa̱j woꞌ kꞌoric chiri̱j i jenaj woꞌ chic pahkanic xaꞌn tak cho wi̱n chiqui̱j take aj niminel chi winak chi ixok jeꞌ ru̱cꞌ xa cu cutquel pe wilque̱b chi maꞌ jaꞌ caxa̱ra ta pe take eh chiqui̱j woꞌ take camnak chic je quehqꞌue̱n on quibahi̱l. Reꞌ hat-tak xabiraj tak cho wi reꞌ take reꞌ tare̱t chi naquicahnic chi xa cutquel qui̱b on wi curman chi naquisiqꞌuim ricꞌuꞌlil co̱k quikꞌab. Reꞌ wili capew-bal niyew je rikꞌormojic aweh tak chiri̱j reꞌreꞌ: Kꞌe̱ꞌ tare̱t chaweh tak chi maꞌ eta chic naꞌn tak caxa̱ra eh chi eticahnic tak chawutquel tak chi cꞌacharic jeꞌ ricab nok wilqui̱n i hin chi maꞌ xnisicꞌ ta wehqꞌue̱n. \v 9 Jeꞌ aj reꞌ ruꞌ nikꞌor xa reꞌ laꞌ wi reꞌ take cꞌacharel maꞌ nquicuy ta qui̱b chi equiwihꞌic chi maꞌxta quehqꞌue̱n on quibahi̱l, kꞌe̱ꞌ tare̱t chi enquisicꞌ quehqꞌue̱n on quibahi̱l maj kꞌe̱ꞌ woꞌ chic tare̱t chi encaꞌn caxa̱ra rakbal sukquil quicꞌux pan quicꞌacharic chiwach chi xa hab wach aj u̱cꞌ enquicꞌatlom co̱k quikꞌab chi mahcanic ruꞌum chi maꞌ nquicuy ta qui̱b chi cꞌacharic chi cutquel qui̱b. \p \v 10 Yuꞌna chiqui̱j chic caxa̱ra take nwa̱j kꞌoric. Queh take reꞌ nwa̱j nikꞌorom i takꞌanic reꞌ maꞌ xa wu̱cꞌ ta hin xchalic rikꞌormojic, reꞌ laꞌ woꞌ i kAja̱w Jesus xyeꞌbic reh rikꞌormojic. Reꞌ aj wili i takꞌanic reꞌreꞌ: Reꞌ hat-tak ehqꞌuenbe̱s ma̱chꞌak awi̱b ru̱cꞌ abahi̱l tak. \v 11 Wi ruꞌum nchel jenoꞌ cꞌaxquilal cow wach enachꞌak awi̱b tak ru̱cꞌ abahi̱l tak, til ma̱ban tak chic caxa̱ra ricaꞌpech, ticahnok laꞌ tak chi cꞌacharic chawutquel tak. Tzꞌa̱b ruꞌ wi xawa̱j woꞌ tak chic abanam caxa̱ra, haj cok wilic sakbih chi enaꞌn tak: Tisoljen woꞌ chic je ru̱cꞌ abahi̱l tak chi ripahkaljic ricuyuric amahc tak eh nok apahkam tak chic wihꞌic pan sukquil cꞌuxlis, chacꞌam woꞌ chic awi̱b tak pan atoꞌbil ru̱cꞌ abahi̱l tak eh reꞌ chic hat-tak bahilbe̱s, til ma̱cana̱ꞌ woꞌ awi̱b chꞌi̱l awehqꞌue̱n tak. \p \v 12 Yuꞌna jenaj woꞌ chic kꞌoric nwa̱j wicꞌsam je rikꞌormojic aweh tak chiqui̱j take aj niminel caxa̱ra take ru̱cꞌ jenoꞌ cꞌacharel maꞌ reꞌ ta aj niminel. Ruꞌum nok maꞌxta bih jenoꞌ kꞌoric canamaj ruꞌum i kAja̱w Jesus chiri̱j, wi tare̱t on maꞌ tare̱t chi jenoꞌ aj niminel ricꞌul chi reh chi eriban caxa̱ra ru̱cꞌ jenoꞌ maꞌ reꞌ ta aj niminel, reꞌ hin nwa̱j niyeb je aweh tak take kꞌoric wili reꞌ nicapaj i hin chi reꞌreꞌ ricorquilal chi banaric. Reꞌ aj wili nwa̱j nikꞌorom je aweh tak: Wi wilic jenoꞌ aweh hat-tak winak aj niminel caxa̱ra ru̱cꞌ jenoꞌ ixok maꞌ reꞌ ta aj niminel eh reꞌ ixok reꞌreꞌ til ra̱j cꞌacharic awu̱cꞌ tak to̱b ta hat-tak chic aj niminel, til chacuy ticꞌacharok tak ru̱cꞌ, ma̱chꞌak tak je. \v 13 Jeꞌ woꞌ reꞌ wi wilic jenoꞌ ixok aj niminel caxa̱ra ru̱cꞌ jenoꞌ winak maꞌ reꞌ ta aj niminel eh reꞌ winak reꞌreꞌ til ra̱j cꞌacharic ru̱cꞌ i rehqꞌue̱n to̱b ta aj niminel chic, til cꞌacharok ru̱cꞌ ribahi̱l maꞌ richꞌak je. \p \v 14 Chaj waꞌric nanikꞌor chi maꞌ eta riban chi ericana̱ꞌ i ribahi̱l jenoꞌ ixok on reꞌ rehqꞌue̱n jenoꞌ winak wi jenoꞌ queh maꞌ reꞌ ta aj niminel? Nikꞌor chi jeꞌ reꞌ ruꞌum nok reꞌ Dios kꞌe̱ꞌ lo̱kꞌ rilow cho quicꞌacharic take cꞌacharel tunlic quiwach pan caxarahil. Ruꞌum aj reꞌ wi reꞌ bahilbe̱s jaꞌ reꞌ ta aj niminel, reꞌ Dios maꞌ rilow ta cho chi chꞌuwaꞌ wach i cꞌacharic riban pan caxarahil ixok reꞌreꞌ chꞌi̱l i ribahi̱l. Jeꞌ woꞌ reꞌ i ehqꞌuenbe̱s wi jaꞌ reꞌ ta aj niminel, reꞌ Dios maꞌ rilow ta cho chi chꞌuwaꞌ wach i cꞌacharic riban pan caxarahil i winak reꞌreꞌ chꞌi̱l i rehqꞌue̱n. Wi ta nak reꞌ Dios rilow cho chi chꞌuwaꞌ wach i cꞌacharic ncaꞌn take cꞌacharel reꞌreꞌ, ra̱j rikꞌorom chi reꞌ take quihaꞌlacꞌu̱n chꞌuwaꞌ woꞌ nak quiwach eh maꞌ eta nak riban chi equiꞌoquic woꞌ chi ritinami̱t i Dios take. \v 15 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ maꞌ hab wach richꞌak ri̱b ruꞌum ta nak chi reꞌ jenaj queh quib cꞌacharel aj niminel on maꞌ reꞌ ta aj niminel, reꞌ cok ruꞌ wi jenoꞌ ricꞌuꞌlil ro̱k kꞌab jenoꞌ cꞌacharel reꞌ maꞌ reꞌ ta aj niminel ra̱j richꞌakam ri̱b ruꞌum chi reꞌ ricꞌuꞌlil ro̱k kꞌab aj niminel chic, chacana̱ꞌ tak chi chiban pe chi jeꞌ reꞌ. Jeꞌ reꞌ nikꞌor ruꞌum nok reꞌ jenoꞌ ixok on winak maꞌ reꞌ ta aj niminel ra̱j richꞌakam i ribahi̱l on rehqꞌue̱n jeꞌ ru̱cꞌ aj niminel, reꞌ aj niminel reꞌreꞌ maꞌ tanlic ta chiri̱j chi til curman chi naricꞌacharic ru̱cꞌ jenoꞌ cꞌacharel maꞌ reꞌ ta aj niminel. Reꞌ cok ruꞌ wi reꞌ maꞌ reꞌ ta aj niminel maꞌ chꞌiꞌc tak rilow i niminic, quiwihꞌok woꞌ chi suk chi quibil qui̱b jeꞌ ricab ra̱j i Dios chi na̱cꞌacharic tak pan suk laj cꞌuxlis xa reꞌ woꞌ cho naxatriyukꞌej tak cho chi racꞌu̱n rixkꞌu̱n. \v 16 Jeꞌ aj reꞌ ruꞌ reꞌ hat-tak ehqꞌuenbe̱s aj niminel ma̱cana̱ꞌ abahi̱l tak, to̱b ta maꞌ reꞌ aj niminel maj chaj bih na̱naꞌbem tak wi reꞌ abahi̱l tak ewoꞌ rinimej i kAja̱w Jesus ruꞌum rinimjic i kAja̱w naꞌn i hat. Jeꞌ woꞌ reꞌ hat-tak bahilbe̱s aj niminel ma̱cana̱ꞌ woꞌ awehqꞌue̱n tak, to̱b ta maꞌ reꞌ aj niminel. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj kꞌi̱j woꞌ nchel ruꞌum reh niminic naꞌn i hat-tak ewoꞌ noquic chi niminic awehqꞌue̱n tak. \p \v 17 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ aj niminel ar Cori̱nto, reꞌ hin nikꞌor aweh tak chi ajuꞌjunal tak chatik tak juꞌ riwi̱ꞌ acꞌacharic tak jeꞌ ricab naxatrirak tak cho i kAja̱w Jesus. Wi hat woꞌ tak caxa̱ra, chatik tak juꞌ wihꞌic chi jeꞌ reꞌ. Wi xa cu awutquel pe wilca̱t tak chi maꞌ reꞌ ta caxarahil nacapaj tak, ticꞌacharok woꞌ tak chi xa chawutquel awi̱b tak. Jeꞌ reꞌ chaꞌn tak ruꞌum nok reꞌ Dios ritikꞌa̱b woꞌ wach nicꞌ wach i cꞌacharic naribanam i juꞌjun chi cꞌacharel. Reꞌ noꞌjbal nikꞌor je aweh tak wili, reꞌ woꞌ reꞌ nikꞌor queh take chiꞌnchel moloj wach aj niminel wilque̱b xa haj yu̱kꞌ qꞌuixca̱b quiniqꞌuic wi̱ꞌ chi quikꞌoꞌrjic. \p \v 18 Jenaj chic noꞌjbal nwa̱j nikꞌorom aweh tak. Wi jenoꞌ winak ricꞌamam chic na̱ i takꞌanic nkacꞌam na̱ i hoj ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel chi rikꞌataric lok ritzꞌuhmal na̱ kacꞌachanbal, maꞌ ripoy na̱ chi ribanam chic rinimjic i takꞌanic reꞌreꞌ. On wi jenoꞌ winak jaꞌ riyocꞌ ta lok ritzꞌuhmal na̱ ricꞌachanbal naxinimej i kAja̱w Jesus, maꞌ curman ta chic chi cu naricꞌamam na̱ i takꞌanic reꞌreꞌ. \v 19 Jeꞌ reꞌ nikꞌor aweh tak chi na̱banam tak maj reꞌ til wilic rilokꞌil maꞌ reꞌ ta nchel wi reꞌ hat-tak kꞌato̱j on maꞌ kꞌato̱j ta lok ritzꞌuhmal na̱ acꞌachanbal tak, reꞌ laꞌ til wilic riwaꞌric rilokꞌil reꞌ chi reꞌ hat-tak na̱biram tak kꞌoric chiwach i Dios ru̱cꞌ chaj bih rikꞌor chi na̱banam tak. \v 20 Chi jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ aj niminel nikꞌor je aweh tak chi chatik tak juꞌ acꞌacharic tak reꞌ kꞌorel nicꞌ paꞌ wach acꞌacharic tak reꞌ xapꞌut tak ribanaric naxatrimol tak cho i Dios chi racꞌu̱n rixkꞌu̱n, wi reꞌ nchel cꞌacharic naꞌn tak ru̱cꞌ i noꞌjbal nkaꞌn i hoj ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel on ru̱cꞌ i noꞌjbal ncaꞌn take maꞌ reꞌ ta ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel. \p \v 21 Jeꞌ woꞌ chic, wi jenoꞌ aweh hat-tak aj niminel chopo̱j cho ana̱ tak chi aj camanom naxanimej i kAja̱w Jesus, maꞌ ticapewenic chiri̱j reꞌreꞌ. Reꞌ cok ruꞌ wi xatesmejic ok nchel chipam i wihꞌic chi chopo̱j ana̱ chi camanic, chaniqꞌuej woꞌ akꞌi̱j chi na̱cahnic chi maꞌ choplic ta chic ana̱ ruꞌum aj ehcham camanic. \v 22 Jeꞌ reꞌ nikꞌor chi enaꞌn tak maj hab wach jenoꞌ cꞌacharel cu choplic na̱ ru̱cꞌ cow laj camanic naxmoloric cho ruꞌum i Dios chi naribanam chi racꞌu̱n rixkꞌu̱n, reꞌ cꞌacharel reꞌreꞌ tehlic chic ri̱j chi lokꞌonic on chi camanic chiwach i Dios. Jeꞌ woꞌ reꞌ, hab wach i cꞌacharel tehlic ri̱j naxmoloric cho ruꞌum i Dios chi naribanam chi racꞌu̱n rixkꞌu̱n reꞌreꞌ no̱j riban chi jeꞌ na chic choplic quina̱ chi camanic xa reꞌ laꞌ ruꞌ ru̱cꞌ chic i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric maj reꞌ chic reꞌ aj ehchenel reh ricꞌacharic. \p \v 23 Chaj waꞌric nanikꞌor aweh tak chi reꞌ chic i Dios nehchenic aweh tak? Reꞌ hin nikꞌor reꞌreꞌ ruꞌum nok naxitakꞌa̱ꞌ cho Jesus chi nariquimic chawi̱j tak, reꞌreꞌ xa jeꞌ na nchel xitoj chic awach tak chi xiban chi awaj ehchenel tak chic. Ruꞌum aj reꞌ ma̱min chic awi̱b tak chi riꞌsil cajawric take aj cꞌamol be̱h reꞌ nquikꞌor aweh tak chi cu wilic take toco̱m chic noꞌjbal raj banaric reh chi reꞌ anoꞌjbal hat-tak enponic chiwach i Dios. \v 24 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ chi kajuꞌjunal i hoj aj niminel reꞌ kꞌorel nicꞌ paꞌ wach kawi̱ꞌ naxojrimol cho i kAja̱w Dios chi xojniminic, wi nchel hoj caxa̱ra on xa kutquel peꞌ ki̱b, wi nchel hoj ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel on maꞌxta. On wi nchel wilic keh chopo̱j quina̱ chi aj camanom take on wi nchel wilic maꞌ chopo̱j ta quina̱ chi aj camanom take, kojwihꞌok tak chi jeꞌ ricab nicꞌ paꞌ wach kawi̱ꞌ naxkanimej i Dios. \p \v 25 Yuꞌna chiri̱j chic apahkanic tak chiri̱j quicꞌacharic take ixkꞌun reꞌ maꞌ jaꞌxta quibahi̱l on take acꞌun maꞌ jaꞌxta quehqꞌue̱n nwa̱j nikꞌorom aweh tak i wili: Nok reꞌ kAja̱w Jesus xwihꞌic china̱ acꞌal wili maꞌ xicana̱ꞌ ta jenoꞌ cꞌuhbal keh reꞌ rikꞌor wi̱ꞌ nicꞌ wach riwi̱ꞌ cꞌacharic nacaꞌnam take kꞌahxokak chꞌi̱l take qꞌuijolak. Reꞌ cꞌahchiꞌ nikꞌorom aweh tak wili til coric wach eh til ricꞌul chi enachꞌica̱ꞌ acꞌux tak chiri̱j. \v 26 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ ruꞌum reh take cꞌaxquilal naricꞌuluric johtok chiwach take kꞌi̱j wili, reꞌ wili noꞌjbal nikꞌor aweh tak: Kꞌe̱ꞌ tare̱t chi reꞌ take kꞌahxokak chꞌi̱l take qꞌuijolak reꞌ xa cu cutquel pe equicahnic chi maꞌ eta nquisicꞌ quibahi̱l on chi maꞌ eta nquisicꞌ quehqꞌue̱n. \v 27 Tzꞌa̱b ruꞌ hab wach ribacꞌam chic ri̱b pan caxarahil chi cꞌacharic ru̱cꞌ jenoꞌ ixok, maꞌ ricapaj chic richꞌakaric ri̱b ru̱cꞌ rehqꞌue̱n. Jeꞌ woꞌ, hab wach jenoꞌ cꞌacharel xa cu rutquel pe ti maꞌ ricapaj risiqꞌuiric rehqꞌue̱n, cahnok chi xa rutquel woꞌ chi cꞌacharic. \v 28 Raj nchel wi jenoꞌ qꞌuijol maꞌ raj ta ricꞌamam na̱ reꞌ xnikꞌor chi maꞌxta risiqꞌuim rehqꞌue̱n xa maꞌ mahc ta woꞌ chi reh eh jeꞌ woꞌ, wi reꞌ jenoꞌ kꞌahxok ra̱j risiqꞌuim ribahi̱l xa maꞌ mahc ta woꞌ chi reh. Haj cok wilic nwa̱j nikꞌorom chi nok: Wi jenoꞌ kꞌahxok on qꞌuijol naribanam caxarahil, chi kawach johtok wilic queh yohbalil ruꞌum take tiꞌcꞌaxic narichalic. Ruꞌum aj reꞌ chi pitbal nak reh chi reꞌ take reꞌ maꞌ eta nquicꞌul reꞌreꞌ, reꞌ hin xnikꞌor chi jenoꞌ cꞌacharel xa cu rutquel pe ri̱b, kꞌe̱ꞌ nak tare̱t chi encahnic chi maꞌ eta risicꞌ ricꞌuꞌlil ro̱k kꞌab. \p \v 29 Yuꞌna was tak nicha̱kꞌ aj niminel jenaj woꞌ chic kꞌoric nwa̱j nikꞌorom aweh tak: Reꞌ kacꞌacharic i hoj china̱ acꞌal wili chi camanic chiwach i Dios cꞌahchiꞌ ritꞌuchbic ro̱k. Ruꞌum aj reꞌ nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi reꞌ hab wach wilic rehqꞌue̱n on ribahi̱l maꞌ riban chi reꞌreꞌ enpitbic reh chi naricamanic chiwach i kAja̱w Jesus, chiban laꞌ chi camanok chiwach i Dios jeꞌ ricab nok cu jaꞌ riban ta nak cho caxa̱ra. \v 30 Jeꞌ woꞌ chic nicꞌ paꞌ qꞌuihal hat-tak suk tokꞌic tak ruꞌum chi paꞌ bih jenoꞌ tiꞌ xcaꞌn aweh tak maꞌ no̱j acapew-bal tak china̱ i tiꞌ reꞌreꞌ, chacapaj laꞌ tak chi xa tꞌuch chic ro̱k kacꞌacharic wilic chi camanic chiwach i Dios. On wi wilic aweh tak xa suk chic pa ricꞌux ru̱cꞌ jenoꞌ paꞌ bih holonquil xacꞌul pan acꞌacharic tak reꞌ woꞌ reꞌ chacapaj tak. Jeꞌ woꞌ, hab wach aweh tak cꞌahchiꞌ rilokꞌom take paꞌ bih reh chiban chi xa jeꞌ maꞌ reꞌ ta ok reh take paꞌ bih wilic, reh chi maꞌ xa ar ta chic eno̱j ricapew-bal china̱ eh chiban woꞌ chi jeꞌ maꞌxta ru̱cꞌ take paꞌ bih wilic reh. \v 31 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj ruꞌum chi reꞌ na̱ acꞌal wili chꞌi̱l take nicꞌ paꞌ nimal ncojoric on ncamanic xa nicꞌ woꞌ ti yuꞌ narisahchic wach maꞌ riwi̱ꞌ ta chi keh hoj aj niminel chi xa ar chic eno̱j kacapew-bal china̱. \p \v 32 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ aj niminel, til nwa̱j chi reꞌ hat-tak maꞌ chi bih no̱j wi̱ꞌ acapew-bal tak chi capewenic. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj chi wi̱n hin reꞌ winak reꞌ jaꞌ risicꞌ ta ricꞌuꞌlil ro̱k kꞌab, reꞌreꞌ maꞌxta bih narojic wi̱ꞌ ricapew-bal xa reꞌ laꞌ ricapewjic ri̱j chi camanic chiwach i kAja̱w Jesus eh jeꞌ woꞌ chi risicꞌmijic ri̱j haj wilic i noꞌjbal nponic chiwach i Jesus chi naribanam. \v 33 Tzꞌa̱b ruꞌ reꞌ take winak caxa̱ra chic take maꞌ xa jenaj ta chic nquiyew wi̱ꞌ quicapew-bal ruꞌum nok reꞌ chic take paꞌ bih jaric ncamanic reh china̱ acꞌal wili no̱j wi̱ꞌ ricapew-bal eh jeꞌ woꞌ chi riyew ricꞌux chi riyeꞌeric risukquil ricꞌux i rehqꞌue̱n ru̱cꞌ ribanaric holohic laj noꞌjbal chiwach. \v 34 Jeꞌ woꞌ reꞌ ncaꞌn take ixok maꞌxta chic quibahi̱l chꞌi̱l take jaꞌ nquisicꞌ ta quibahi̱l, reꞌ take reꞌ maꞌxta bih narojic wi̱ꞌ ricapew-bal xa chiri̱j laꞌ nicꞌ wach i camanic nacaꞌnam chiwach i kAja̱w Jesus no̱j wi̱ꞌ quicapew-bal eh jeꞌ woꞌ chi ribanaric haj wilic i noꞌjbal nponic chiwach i Jesus. Jeꞌ reꞌ ncaꞌn ruꞌum nca̱j quikꞌahsam qui̱b ru̱cꞌ quicapew-bal chꞌi̱l quicꞌacharic chiwach woꞌ i Jesus. Raj nchel take ixok caxa̱ra chic take maꞌ xa jenaj ta chic nquiyew wi̱ꞌ quicapew-bal ruꞌum nok reꞌ chic take paꞌ bih jaric ncamanic reh china̱ acꞌal wili no̱j wi̱ꞌ ricapew-bal eh jeꞌ woꞌ chi riyew ricꞌux chi riyeꞌeric risukquil ricꞌux i ribahi̱l ru̱cꞌ ribanaric holohic laj noꞌjbal chiwach. \p \v 35 Chiꞌnchel take kꞌoric xnikꞌor lok wili, xnikꞌor lok chi toꞌbal aweh tak chi maꞌxta bih enkꞌetbic aweh tak chi camanic chiwach i Dios eh chi camanok woꞌ aweh tak chihbal wach haj wilic i cꞌacharic on noꞌjbal kꞌe̱ꞌ tare̱t chaweh tak chi maꞌ eta rikꞌet pan abe̱h tak chi camanic chiwach i Dios. \p \v 36 Yuꞌna awu̱cꞌ tak chic hat-tak ajabe̱s reꞌ xaꞌn tak cho birinic chiqui̱j take awixkꞌu̱n tak reꞌ maꞌ jaꞌxta quibahi̱l nwa̱j nikꞌorom i wili: Wi jenoꞌ ajabe̱s ricꞌraj chi cꞌahchiꞌ rimahcanic ru̱cꞌ ripitiric i rixkꞌu̱n chi narisiqꞌuim ribahi̱l, chiyew woꞌ kꞌab reh rixkꞌu̱n chi eriban caxa̱ra wi cꞌahchiꞌ rikꞌororic reh chi narisiqꞌuim ribahi̱l. Ru̱cꞌ reꞌreꞌ, reꞌ hat-tak ajabe̱s maꞌ cꞌahchiꞌ ta amahcanic tak. \v 37 Raj nchel wi jenoꞌ ajabe̱s ricꞌraj chi suk wilic ru̱cꞌ ricapew-bal chi naricahnic i rixkꞌu̱n chi xa rutquel ri̱b eh chi ricꞌraj woꞌ chi maꞌ mino̱j ta chipam chi til laꞌ pa ricꞌux nchalic chi jeꞌ reꞌ naribanam ru̱cꞌ i rixkꞌu̱n, reꞌreꞌ jenaj holonquilal cꞌahchiꞌ ribanam ru̱cꞌ i rixkꞌu̱n chi maꞌ cꞌahchiꞌ ta riyeb kꞌab chi narisiqꞌuim ribahi̱l. \v 38 Jeꞌ aj reꞌ xa hab wach aweh hat-tak ajabe̱s, xa haj paꞌ wilic i noꞌjbal tare̱t chaweh tak chi banaric ru̱cꞌ awixkꞌu̱n tak reꞌ woꞌ reꞌ chaꞌn tak. Jeꞌ reꞌ nok wi jenoꞌ aweh tak ricꞌux nkꞌoric cho chi nariyeb kꞌab chi reꞌ rixkꞌu̱n narisiqꞌuim ribahi̱l, tare̱t woꞌ chi jeꞌ reꞌ eriban. Tzꞌa̱b ruꞌ wi ricꞌux woꞌ nkꞌoric cho chi maꞌxta riyeb kꞌab chi reꞌ rixkꞌu̱n narisiqꞌuim ribahi̱l, kꞌe̱ꞌ woꞌ chic tare̱t eriban chi jeꞌ reꞌ. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj ru̱cꞌ reꞌ reꞌreꞌ cꞌahchiꞌ riyeb i rixkꞌu̱n chi suk i camanic eriban chiwach i kAja̱w. \p \v 39 Yuꞌna nwa̱j kꞌoric chiqui̱j take ixok camnak chic je quibahi̱l. Reꞌ hat-tak awehtꞌalim tak chi jenoꞌ ehqꞌuenbe̱s choplic na̱ ruꞌum ricaxarahil nok cu cꞌachlic ribahi̱l, xa reꞌ laꞌ nanquimic je ribahi̱l ncahnic chi tehlic woꞌ chic ri̱j ru̱cꞌ ricꞌacharic wi ra̱j woꞌ chic ribanam caxa̱ra ru̱cꞌ jenoꞌ chic winak. Reꞌ cok ruꞌ wi jeꞌ reꞌ naribanam, reꞌ wili i takꞌanic niyew reh chi naribanam: Aj niminel ok woꞌ reh kAja̱w Jesus i ribahi̱l chisicꞌ. \v 40 Chi wi̱n i hin kꞌe̱ꞌ nak tare̱t chi reꞌ ixok camnak chic ribahi̱l maꞌ eta chic risicꞌ ribahi̱l ruꞌum nok suk camanic eriban chiwach i kAja̱w eh ewoꞌ nwihꞌic chi suk ricꞌux. Reꞌ cꞌahchiꞌ nikꞌorom wili, til nwicꞌraj chi reꞌ Lokꞌ laj rUxlabal i Dios cꞌahchiꞌ ricojbic pan wa̱mna. \c 8 \s1 Reꞌ take noꞌjbal chiri̱j ricꞌuxuric // tiwic kꞌahsamaj take chiwach i tiyo̱x \p \v 1 Yuꞌna nwa̱j je kꞌoric awu̱cꞌ tak chiri̱j i pahkanic xaꞌn tak cho wi̱n wi reꞌ hoj aj niminel eriban chi enkacꞌux i tiwic kꞌahsamaj chiwach jenoꞌ tiyo̱x. Pe̱t kꞌoric nwa̱j nikꞌorom chi reꞌ hin wehtꞌalim chi wilic aweh tak jeꞌ wili cꞌahchiꞌ quikꞌorom: \p «Reꞌ Dios xiyew chic kanoꞌjbal chi rehtꞌaljic chiri̱j chaj bih ra̱j banaric cu̱cꞌ take tiyo̱x, nqui nquikꞌor. \p Reꞌ take reꞌ coric nquikꞌor, xa reꞌ laꞌ nwa̱j woꞌ nikꞌorom queh chi ru̱cꞌ i quinoꞌjbal wilic reꞌreꞌ, xa kꞌe̱ꞌ chic nquiqꞌuihsaj qui̱b eh maꞌ jeꞌ ta nak reꞌ raj banaric. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj chi jelow-bal nak riqꞌuihsjic ki̱b, reꞌ nak chic quicꞌaxmajic take kas kacha̱kꞌ nakaꞌnam reh chi ru̱cꞌ ribanaric reꞌreꞌ equikꞌasamric chipam i niminic. \v 2 Jeꞌ woꞌ chic, queh take nquicapaj chi til wilic chic quinoꞌjbal chi rirakmajic chiri̱j chiꞌnchel, reꞌ hin nikꞌor chi jaꞌ chiꞌnchel ta woꞌ rehtꞌalim \v 3 maj reꞌ Dios ruꞌ nehtꞌalanic reh chiꞌnchel chi manlic. Ruꞌum aj reꞌ rehtalil woꞌ chi reꞌ hoj aj nimimel til tiꞌ woꞌ nkicꞌraj ruꞌ. \p \v 4 Jeꞌ reꞌ nok chiri̱j i pahkanic xaꞌn tak cho wi̱n kꞌuruꞌ wi jenoꞌ aj niminel eriban chi ericꞌux i tiwic kꞌahsamaj cho chiwach jenoꞌ tiyo̱x, reꞌ hin nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi maꞌ riban naho̱l acapew-bal tak chiri̱j reꞌreꞌ, ruꞌum nok kehtꞌalim chi reꞌ take tiyo̱x maꞌxta jenoꞌ cajawric chi kana̱ hoj aj niminel. Haj cok wilic til wilic rajawric xa reꞌ woꞌ i jenaj manlic Dios reꞌ ntakꞌanic cho chi kana̱. \v 5 Coric ruꞌ, wilic take quikꞌoric chi qꞌuihleh wach take dios wilic. Wilic quikꞌoric chi wilic take dios quicꞌacharic ar pan taxa̱j eh chi wilic woꞌ wilque̱b ayuꞌ wach acꞌal. Til ricorquilal chi quiwach take tinamit qꞌuihal woꞌ take dios wilic eh reꞌ take reꞌ nquikꞌor chi reꞌ take dios reꞌreꞌ, ajabe̱s take chi quina̱. \p \v 6 Jeꞌ reꞌ ruꞌ nquikꞌor take tinamit maꞌ reꞌ ta take aj niminel, xa reꞌ laꞌ i hoj aj niminel til kehtꞌalim chi xa jenaj woꞌ Dios wilic eh reꞌreꞌ Ajabe̱s cho chi kana̱. Reꞌ Dios reꞌreꞌ, reꞌ aj tikꞌinel reh chiꞌnchel nicꞌ paꞌ qꞌuihal nkilow wach china̱ acꞌal wili chi wilco̱j woꞌ i hoj pa riman, reꞌreꞌ xiyew kacꞌacharic reh chi nakalokꞌem wach. Jeꞌ woꞌ chic xa jenaj woꞌ i Ajabe̱s Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric chi kana̱, reꞌ Jesus. Xa ruꞌum woꞌ reh ruꞌ tikilque̱b take chiꞌnchel nicꞌ paꞌ qꞌuihal nkilow wach china̱ acꞌal wili chi wilco̱j woꞌ cok pa riman i hoj. \v 7 Coric ruꞌ chi wilic take juꞌjun kich aj niminel maꞌ til ta nquicoj wach chi reꞌ take tiyo̱x maꞌxta cajawric chi quina̱ take cꞌacharel eh ruꞌum reꞌreꞌ cꞌaxic chi queh chi enquicana̱ꞌ take noꞌjbal wilic cu̱cꞌ chiri̱j take tiyo̱x. Jeꞌ ricab wi reꞌ take reꞌ nquicꞌux tiwic kꞌahsamaj cho chiwach tiyo̱x, pan quicapew-bal nquikꞌor chi reꞌ take reꞌ cꞌahchiꞌ woꞌ chic caꞌnam juneht take ru̱cꞌ i lokꞌonic tiyo̱x nbanjic. Ruꞌum aj reꞌ nanquicꞌux take tiwic jeꞌ ru̱cꞌ kꞌahsamaj chiwach take tiyo̱x, reꞌ quicapew-bal ncahnic chi maꞌ suk tak chic ruꞌum nok nquicapaj chi quimahcanic xa ruꞌum chi xquicꞌux tiwic jeꞌ ru̱cꞌ kꞌahsamaj chiwach jenoꞌ tiyo̱x, to̱b ta woꞌ nak reꞌreꞌ maꞌ reꞌ ta mahc. \p \v 8 Til pan coric reꞌ kacꞌacharic, maꞌ cu ruꞌum ta wi enkacꞌux on maꞌ enkacꞌux i cꞌuxbal kꞌahsamaj chiwach i tiyo̱x enponic chiwach i Dios i cꞌacharic enkaꞌn. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj wi reꞌ hoj enkacꞌux i tiwic jeꞌ ru̱cꞌ kꞌahsamaj chiwach take tiyo̱x, maꞌ eta kojresaj lok ru̱cꞌ i Dios. Jeꞌ woꞌ, wi maꞌ xkacꞌux i tiwic reꞌreꞌ maꞌ kꞌe̱ꞌ ta woꞌ chic ekojricoj cok chiwach i Dios. \v 9 Reꞌ cok ruꞌ to̱b ta woꞌ tehlic nak ki̱j chi ricꞌuxuric take tiwic jeꞌ ru̱cꞌ kꞌahsamaj chiwach tiyo̱x, chayohbalej tak awi̱b chi ma̱jotꞌ tak ricapew-bal jenoꞌ aj niminel jaꞌ cow ta ti ricapew-bal ru̱cꞌ i Dios nok reꞌ hat-tak nacꞌux tak i tiwic reꞌreꞌ. \v 10 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj jeꞌ ricab wi hab wach jenoꞌ awas acha̱kꞌ tak aj niminel jeꞌ ru̱cꞌ jaꞌ cow ta ti ricapew-bal enilbic aweh tak chi tzꞌukulca̱t tak cok nah me̱xa chi wiꞌc chipam jenoꞌ yeꞌa̱b reꞌ nlokꞌonjic wi̱ꞌ wach i tiyo̱x, reꞌ aj niminel reꞌreꞌ maꞌ eta na ricꞌax woꞌ wach haj wilic i cꞌahchiꞌca̱t hat-tak reꞌ awehtꞌalim tak chaj bih riwi̱ꞌ nok wilca̱t tak cok ar? Til laꞌ jeꞌ reꞌ eriban, reꞌreꞌ ewoꞌ ritijej reh xa reꞌ laꞌ ruꞌ to̱b ta woꞌ chi reh ruꞌ mahc i cꞌahchiꞌ ribanam ruꞌum nok maꞌ rehtꞌalim ta ricorquil, xa ewoꞌ ricꞌux reh i tiwic yeꞌo̱j chi cꞌuxbal. \p \v 11 Ru̱cꞌ i ricꞌuxuric i tiwic kꞌahsamaj chiwach take tiyo̱x, reꞌ hat-tak reꞌ awehtꞌalim tak chic chi cꞌahchiꞌ acꞌuxum tak i tiwic reꞌreꞌ chi maꞌ reꞌ ta yeꞌbal rilokꞌil i tiyo̱x, til na̱banam tak chi reꞌ awas acha̱kꞌ tak aj niminel reꞌ jaꞌ cow ta ti ricapew-bal chi niminic, eriyoj ricapew-bal chiwach i Dios. Chacoj tak rehtal kꞌuruꞌ wi reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric xquimic woꞌ chiri̱j awas acha̱kꞌ tak reꞌreꞌ, curman woꞌ chi reꞌ hat-tak na̱wicꞌram awi̱b tak chi maꞌ eta nayoj quicapew-bal. \v 12 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj wi reꞌ jenoꞌ awas acha̱kꞌ aj niminel reꞌ jaꞌ cow ta ricapew-bal chiri̱j i Dios ricꞌraj ri̱b chi xmahcanic ruꞌum i xiban awuꞌum tak xa ruꞌum xatrilow tak chaj bih cꞌahchiꞌca̱t tak, reꞌ hat-tak xatmahcanic tak chiwach awas acha̱kꞌ tak aj niminel reꞌreꞌ eh jeꞌ woꞌ xatmahcanic woꞌ tak chiwach i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. \v 13 Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor aweh tak nicapew-bal wili: Wi ruꞌum chi cꞌahchiꞌ nicꞌuxum i tiwic kꞌahsamaj chiwach i tiyo̱x, reꞌ was nicha̱kꞌ aj niminel ricꞌraj chi encahnic pan mahc wi reꞌreꞌ xitijej woꞌ reh ricꞌuxuric i tiwic wilic pan cꞌuxbal reꞌreꞌ, sakbih chi maꞌ eta chic nicꞌux i tiwic reꞌreꞌ chi riqueteljic wach i was nicha̱kꞌ aj niminel reꞌreꞌ, chi maꞌ eta niban chi enmahcanic. \c 9 \s1 Reꞌ maꞌ Lu̱ꞌ nkꞌoric chiri̱j ricamaj chi aj kꞌorol riCꞌuhbal i Dios \p \v 1 Yuꞌna chiwi̱j chic i hin nwa̱j nikꞌorom je aweh take wili: Reꞌ hin tehlic wi̱j chi ribanaric i nicꞌ paꞌ nimal i holohic laj bano̱j riyew kꞌab wi̱n i Dios chi nanibanam. Jeꞌ woꞌ reꞌ Ajabe̱s Jesus xpahbanic wi̱n chi hin raj kꞌoro̱l i Dios eh reꞌ woꞌ reꞌ xicꞌuhtaj ri̱b wi̱n pan jenaj be̱h. Jeꞌ woꞌ chic ruꞌum reh cꞌuhbalanic xniban chaxilac tak yuꞌna cꞌahchiꞌ animem tak i Lokꞌ laj Ajabe̱s Jesus. \v 2 Coric ruꞌ wilic take toco̱m chic cꞌacharel nquicapaj chi maꞌ hin ta pahbamaj chi raj kꞌoro̱l i Dios xa reꞌ laꞌ chawach hat-tak, reꞌ hin til jeꞌ woꞌ reꞌ niwi̱ꞌ. Haj wilic ncꞌutunic wi̱ꞌ reꞌreꞌ? Ru̱cꞌ i niminic xaꞌn hat-tak naxnikꞌor aweh tak i cꞌuhbal chiri̱j ribiral i Lokꞌ laj Ajabe̱s Jesus. \p \v 3 Yuꞌna ajic queh take quikꞌoric chi maꞌ ta reꞌ hin raj kꞌoro̱l i Dios, jeꞌ wili nikꞌor queh chi coꞌlbal wi̱b chi quiwach: \v 4 Reꞌ hoj reꞌ hoj pahbamaj chi raj kꞌoro̱l riCꞌuhbal i kAja̱w Jesus, maꞌ ricꞌul ta nak chi keh chi reꞌ take nicꞌ paꞌ qꞌuihal aj niminel nkacꞌuhbalej take, reꞌ take reꞌ equiyeꞌbic kawaꞌ kaha̱ꞌ? Ricꞌul chi keh chi jeꞌ nak reꞌ katobjic enaꞌn tak xa reꞌ laꞌ chi wi̱n hin maꞌ riban ta chi jeꞌ reꞌ eniban reh chi reꞌ rinimjic i Jesus maꞌ eta nkꞌehtic wach. \v 5 Reꞌ ricorquilal, til ricꞌul nak chi keh chi nakatobjic awuꞌum tak jeꞌ ricab xitobjic cho take toco̱m chic wich aj niminel pahbamaj take chi aj kꞌoro̱l chꞌi̱l woꞌ take aj kꞌoro̱l pahbamaj take ruꞌum i Lokꞌ laj Ajabe̱s Jesus. Chacoj tak rehtal reꞌ take pahbamaj reꞌreꞌ, xa paꞌ quiꞌo̱j chi rikꞌormojic riCꞌuhbal i Dios nquicꞌam je i quehqꞌue̱n chiqui̱j jeꞌ ricab riban i maꞌ Se̱pas reꞌ ribihnej woꞌ chi Luch eh chi jeꞌ reꞌ maꞌ xa reꞌ ta take reꞌ quitobjic cuꞌum take nquicꞌuhbalej jeꞌ laꞌ woꞌ toꞌbomaj woꞌ take ehqꞌuenbe̱s. Wi jeꞌ reꞌ nbanaric cu̱cꞌ take wich aj kꞌorol reꞌreꞌ, maꞌ eta na riban chi jeꞌ woꞌ nak reꞌ enbanaric ku̱cꞌ i hoj chi ekojtobjic? \v 6 Raj on rikꞌorom chi xa reꞌ ti hin chꞌi̱l i Wernaweh maꞌ ricꞌul ta chi keh chi ekojquetmejic cuꞌum take nkacꞌuhbalej take eh ruꞌum reꞌ xa reꞌ ti hoj quib wili curman chi keh chi nakacamanic chi risiqꞌuiric ritzꞌakil kawaꞌ kaha̱ꞌ? \p \v 7 Chacoj tak rehtal i nanikꞌorom wili: Maꞌ jenoꞌ cꞌacharel no̱j pan banoj sol chi ta nak reꞌreꞌ naritojbic reh chiꞌnchel i paꞌ bih curman chi reh chi naricꞌacharic wi̱ꞌ. Jeꞌ woꞌ maꞌ hab ta wach cꞌacharel reꞌ wilic jenoꞌ racꞌa̱l tico̱j wach chi u̱wa ruꞌum, maꞌ ta nak eriban risukquil i wach ritic reꞌreꞌ. Xa ta woꞌ nak jenoꞌ cꞌacharel jeꞌ ru̱cꞌ aj ilol reh juntuhm ok chi me̱ꞌ maꞌ ta nak eriniqꞌuej reh i ri̱s richꞌu̱chꞌ rime̱ꞌ riyitzꞌ. \v 8 Cꞌolok pan acꞌux tak chi reꞌ cꞌahchiꞌ nikꞌorom wili maꞌ xa nicapew-bal ta i hin, til laꞌ tzꞌihmbimaj woꞌ cho chipam i Cꞌuhbal Yeꞌo̱j reh i Moyses. \v 9 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ ar chipam i cꞌuhbal reꞌreꞌ jeꞌ wili rikꞌor: \q1 “Nok cꞌahchiꞌ chi camanic aboyex maꞌ riban ta chi enabacꞌ pan juꞌ pitbal riwaꞌ, nqui rikꞌor. \m Reꞌ wili ra̱j na rikꞌorom chi reꞌ Dios xa chiqui̱j take bo̱yex cꞌahchiꞌ ricapewenic? \v 10 On chiki̱j woꞌ nchel cꞌahchiꞌ rikꞌoric chi manlic? Til pa ricorquilal, reꞌ wili chiki̱j woꞌ i hoj tzꞌihmbimaj cahnok. Kilow aj tak ricorquilal wili: Reꞌ cꞌacharel ncꞌotbic pa̱m acꞌal chꞌi̱l woꞌ reꞌ nbanic i tic til nquichꞌica̱ꞌ quicꞌux chi na elok cho wach i tic, quicabchel naquehtric ru̱cꞌ i wach i tic reꞌreꞌ maj jeꞌ reꞌ ricꞌul chi queh ruꞌum reh quicamaj xcaꞌn. \v 11 Ruꞌum aj reꞌ nwa̱j nikꞌorom aweh tak, wi reꞌ hoj reꞌ kojkꞌoric reh riCꞌuhbal i Dios xkapuhcaj chana̱ tak i lokꞌ laj ribiral i kAja̱w Jesus jeꞌ ricab nok jenoꞌ cꞌacharel riban jok i tic pa racꞌa̱l, ricꞌul woꞌ chi keh hoj yuꞌna chi enkacꞌul awu̱cꞌ hat-tak i paꞌ bih curman chi keh chi nakiqꞌuic wi̱ꞌ kꞌi̱j jeꞌ ricab woꞌ nok ricꞌul chi reh i cꞌacharel reꞌreꞌ chi naꞌelok cho wach ritic, ewoꞌ riban risukquilal ricamaj. \v 12 Jeꞌ reꞌ ncaꞌn take toco̱m chic aj cꞌuhbalanel chi nquicꞌul quitoꞌbal awu̱cꞌ tak ruꞌum quicamaj ncaꞌn chaxilac tak eh wi jeꞌ reꞌ ncaꞌn take reꞌ, reꞌ ta na chic i hin chꞌi̱l take quitoꞌbonic wi̱n chi cꞌuhbalanic maꞌ riwi̱ꞌ ta chi keh chi enkacꞌul katoꞌbal awu̱cꞌ tak? Raj laꞌ i hin chꞌi̱l take wichꞌi̱l chi cꞌuhbalanic to̱b ta til riwi̱ꞌ woꞌ nak chi keh chi jeꞌ reꞌ enkaꞌn, maꞌ jancꞌal ta xkabiraj katoꞌbal aweh tak. Reꞌ hoj xkacꞌaxquilej laꞌ ritzꞌakil chiꞌnchel paꞌ bih keh reh chi maꞌ xwihꞌic ta jenoꞌ cꞌaxquilal chi keh chi rikꞌormojic i holohic laj cꞌuhbal chiri̱j i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. \p \v 13 Yuꞌna kꞌuruꞌ ma̱kꞌor tak wi̱n chi maꞌ awehtꞌalim ta tak i ribiral chi reꞌ hab wach i cꞌacharel ntoꞌbonic chi camanic chipam i Lokꞌ laj Pa̱t reꞌ nlokꞌonjic wi̱ꞌ wach i Dios xa yeꞌo̱j woꞌ quiwaꞌ quiha̱ꞌ on chi reꞌ take aj kꞌahsem si̱ chiwach i Dios ru̱cꞌ woꞌ take paꞌ bih nponic yeꞌerok chiwach i lokꞌ laj yeꞌa̱b cꞌatbal si̱ chiwach i Dios, ru̱cꞌ woꞌ reꞌ quiwiꞌc. \v 14 Maꞌ xa ta ar rikꞌor chi jeꞌ reꞌ, jeꞌ laꞌ woꞌ reꞌ kꞌoric xitakꞌa̱ꞌ rinimjic i kAja̱w Jesus queh nicꞌ paꞌ qꞌuihal naquiniminic reh riCꞌuhbal. Reꞌreꞌ xikꞌor cho chi hab wach take narikꞌormojic queh riCꞌuhbal, reꞌ woꞌ take reꞌ naquilbic reh take quikꞌoric reh cꞌuhbal ru̱cꞌ paꞌ bih nca̱j pan quicꞌacharic. \v 15 Raj laꞌ i hin to̱b ta woꞌ jeꞌ reꞌ rikꞌorom i kAja̱w Jesus, maꞌ jancꞌal ta xnipahkaj ritzꞌakil nicamaj aweh tak ruꞌum nok maꞌ xwa̱j ta ca̱t nichꞌeyem tak ru̱cꞌ nitoꞌbal reꞌreꞌ. Xa ta nak chic yuꞌna nok chi cꞌahchiꞌ nitzꞌihmbam take kꞌoric wili, maꞌ jeꞌ ta reꞌ niban ruꞌum chi maꞌ nwa̱j ta chi reꞌ hat-tak naqui̱natoꞌbem tak cho ru̱cꞌ rirakmajic ritzꞌakil paꞌ bih curman chi wi̱n. Jeꞌ reꞌ nikꞌor ruꞌum nok chi wi̱n i hin kꞌe̱ꞌ tare̱t chi maꞌ eta quintobjic maj wi hin ta nak toꞌbomaj, sakbih nak chi wi̱n chi enicapaj niquimic ruꞌum nok enak nmakꞌaric wi̱n i risukquil nicꞌux wilic wu̱cꞌ chi rikꞌormojic chi reꞌ hat-tak xatniminic tak ruꞌum reh nicamaj i hin chaxilac tak. \p \v 16 Jeꞌ reꞌ ajic nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi reꞌ hin maꞌ eta niqꞌuihsaj wi̱b xa ruꞌum rikꞌormojic i cꞌuhbal chiri̱j i Jesus. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌreꞌ til riwi̱ꞌ chi wi̱n eh til nicamaj chi nanibanam chiwach i kAja̱w Jesus eh wi maꞌ eniban i camanic reꞌreꞌ maꞌ nyukꞌej nchel tiꞌcꞌaxic chi nina̱. \v 17 Jeꞌ woꞌ chic wi ta nak xa wu̱cꞌ i hin xchalic rikꞌormojic i cꞌuhbal cꞌahchiꞌ nikꞌorom, ta nak re̱t chi wi̱n chi enwuyꞌej chi enyeꞌeric wi̱n nisi̱ ruꞌum i Dios. Ra̱j wili til pa ricorquil, reꞌ hin niban nicamaj ruꞌum nok wehtꞌalim chi maꞌ reꞌ ta wi̱n i camanic cꞌahchiꞌqui̱n, reh laꞌ i kAja̱w Dios reꞌ xyeꞌbic woꞌ wi̱n chi nanibanam i camanic xichꞌica̱ꞌ ricꞌux chiwi̱j chi nanibanam. \v 18 Raj wi ru̱cꞌ rikꞌormojic riCꞌuhbal i Dios eriban chi nanicꞌulum nisi̱, chaj bih jenoꞌ nitojbal nwuyꞌej? Reꞌ risukquilal nicꞌux chi reꞌ hin niban canar rikꞌormojic ricꞌuhbal nkꞌoric chiri̱j i Jesus queh take cꞌacharel chi maꞌ cꞌahchiꞌ ta nipahkam jenoꞌ nitoꞌbal queh to̱b ta nak ricꞌul chi wi̱n chi jeꞌ reꞌ eniban ruꞌum chi hin aj kꞌorol cꞌuhbal. \s1 Reꞌ kꞌorel ricowil quicapew-bal // take aj niminel jeꞌ woꞌ cowil // kꞌoric naribanam i maꞌ Lu̱ꞌ cu̱cꞌ \p \v 19 Til pa ricorquil, reꞌ hin maꞌ hab ta wach nchopbic nina̱ chi jeꞌ ta nak hin cok raj camanom chiwach, xa reꞌ laꞌ nok wilqui̱n cu̱cꞌ take juꞌjun chꞌuk chi rehreh wach quitinamital, reꞌ hin xniban chi jeꞌ hin caj camanom chi ribanaric haj wilic nca̱j ruꞌ jeꞌ ricab riban jenoꞌ chopo̱j chi camanic ribiraj kꞌoric chiwach i ajabe̱s wilic cok wi̱ꞌ. Jeꞌ reꞌ xniban i hin reh chi qꞌuihal take cꞌacharel enquichꞌica̱ꞌ quicꞌux chiri̱j i kAja̱w Jesus. \v 20 Ruꞌum aj reꞌ nok reꞌ hin quinwihꞌic cu̱cꞌ take wich cꞌacharel ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel reꞌ til nquiyew rilokꞌil i Cꞌuhbal Yeꞌo̱j reh Moyses, reꞌ hin niban woꞌ wi̱n i noꞌjbal reꞌreꞌ chi riyeꞌeric rilokꞌil i cꞌuhbal reꞌreꞌ, to̱b ta nchel maꞌ nichꞌica̱ꞌ ta nicꞌux chiri̱j chi reꞌreꞌ encoꞌlonic keh. Jeꞌ aj reꞌ noꞌjbal niban chi niyew woꞌ rilokꞌil i cꞌuhbal reꞌreꞌ reh chi reꞌ wich ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel nanquilow i noꞌjbal niban ewoꞌ nquinimej i kAja̱w Jesus. \v 21 Reꞌ chic cu̱cꞌ take cꞌacharel maꞌ reꞌ ta ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel reꞌ maꞌ nquiyew ta rilokꞌil i cꞌuhbal reꞌreꞌ, reꞌ hin quincꞌacharic woꞌ jeꞌ ricab cꞌacharic ncaꞌn ruꞌ chi maꞌ reꞌ ta cꞌuhbal nchoponic kana̱ i hoj ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel wilic rajawric chi quina̱. Jeꞌ aj reꞌ noꞌjbal niban reh chi reꞌ take cꞌacharel maꞌ reꞌ ta ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel qꞌuihal woꞌ queh enquinimej i Jesus. Til pa ricorquil, reꞌ wili maꞌ ra̱j ta rikꞌorom chi ta nak reꞌ hin wilqui̱n lok chiri̱j i cꞌuhbal nchoponic nina̱. Maꞌxta, reꞌ laꞌ hin wilqui̱n chi rehquen rajawric ricꞌuhbal i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric chi kana̱. \p \v 22 Jeꞌ woꞌ chic jeꞌ ricab nok wilic take aj niminel maꞌ jaꞌ cow ta quicapew-bal ru̱cꞌ quiniminic chiri̱j i Jesus, reꞌ hin nikahsaj woꞌ wach ninoꞌjbal eh maꞌ nimin ta queh chi cow haj wilic nwa̱j i hin. Jeꞌ reꞌ niban reh chi kꞌi̱j woꞌ encowjic quicapew-bal. Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ kꞌorel nicꞌ paꞌ wach ricowil quicapew-bal take cꞌacharel, jeꞌ woꞌ reꞌ risiqꞌuiric wach kꞌoric niban chi rikꞌormojic riCꞌuhbal i Dios queh chiꞌnchel tinamit reh chi jeꞌ reꞌ equicoꞌljic jarub paꞌ take enquinimej i kAja̱w Jesus. \v 23 Jeꞌ aj reꞌ noꞌjbal niban i hin ruꞌum nok nwa̱j chi riman chic take cꞌacharel enquinimej i cꞌuhbal chiri̱j i Jesus eh chi quichꞌi̱l toco̱m chic aj niminel ewoꞌ nicꞌul ricuseꞌsbal i Dios rikꞌorom cho ribiral chi nariyeb. \p \v 24 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ chacoj tak rehtal i rehtalil nanikꞌorom wili chiqui̱j take cꞌacharel reꞌ nquipaj qui̱b chi ajamanic chipam i jenaj yeꞌa̱b pajbal i̱b reh ajamanic. Reꞌ hat-tak awehtꞌalim tak chi qꞌuihal take quiꞌoquic chi pajoj i̱b xa reꞌ laꞌ xa jenaj woꞌ ti nehchenic reh i si̱ nariban canar i pajoj i̱b. Jeꞌ woꞌ reꞌ chaꞌn hat-tak, reh chi enacꞌul tak i co̱ch ra̱j woꞌ riyeb aweh tak i Dios chayew acꞌux tak chi ribanaric haj wilic take noꞌjbal ra̱j ruꞌ chi na̱banam tak. \p \v 25 Jeꞌ woꞌ chic, reꞌ aj ajamanel reꞌreꞌ maꞌ xa ta nponic chipam i pajoj i̱b chi maꞌ ritikꞌa̱b ta ri̱b. Reꞌreꞌ til woꞌ naht ritijej wi̱ꞌ ri̱b eh chiwach take kꞌi̱j reꞌreꞌ resaj lok ri̱j ricꞌux chiꞌnchel i nicꞌ paꞌ nimal enpitbic reh pa ricꞌacharic chi maꞌ eta riban canar i pajoj i̱b. Jeꞌ aj reꞌ riban aj ajamanel chi til naht ritijej wi̱ꞌ ri̱b xa reh ti chi narehcham jenaj si̱ reꞌ xa nicꞌ yuꞌ niqꞌuic wach riholonquil, raj i hoj aj niminel cow kayew tak kacꞌux chi rinimjic i kAja̱w Dios reh chi nakehcham i jenaj si̱ reꞌ maꞌ jaruj ta eniqꞌuic wach rilokꞌil. \v 26 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ hin cow niyew nicꞌux chi ribanaric take noꞌjbal reꞌ nsukbic wi̱ꞌ ricꞌux i Dios jeꞌ ricab jenoꞌ aj ajamanel riyew ricꞌux chi nariponic chipam i yeꞌa̱b kꞌoro̱j chi nariponic wi̱ꞌ. Jeꞌ woꞌ chic jeꞌ ricab riban jenoꞌ aj pajol i̱b chi kꞌabisinic chi til rehtꞌalim aj naricutum i kꞌabis reh rich pajol i̱b eh chi maꞌ xa pan te̱w ta ricut take kꞌabis riban, jeꞌ woꞌ reꞌ niban i hin til niyew nicꞌux chiri̱j take paꞌ bih holohic laj noꞌjbal ra̱j i Dios chi nanirakam. \p \v 27 Jeꞌ reꞌ ajic reꞌ hin til nicꞌul i tiꞌ ru̱cꞌ nitiꞌjolal nibakil chi ribanaric haj wilic ra̱j i Dios eh til woꞌ nikꞌahsaj wi̱b chi ribanaric reꞌreꞌ, jeꞌ ricab nok jenoꞌ aj camanom ribiraj kꞌoric chiwach i ripatro̱n. Ru̱cꞌ reꞌreꞌ, reꞌ nwa̱j chiri̱j chi reꞌ nicamaj chi rikꞌormojic i cꞌuhbal chiri̱j i Jesus maꞌ eta no̱j chi kꞌe̱b eh chi jeꞌ reꞌ maꞌ eta riban chi maꞌ ta enicꞌul jenoꞌ nico̱ch ru̱cꞌ i Dios. \c 10 \s1 Maꞌ nbanjic chic i noꞌjbal bano̱j cho // najtir kꞌi̱j cuꞌum take kama̱m katiꞌt \p \v 1 Yuꞌna was tak nicha̱kꞌ aj niminel nwa̱j kꞌoric awu̱cꞌ tak chiri̱j xcꞌuluric cho najtir kꞌi̱j cu̱cꞌ take kama̱m katiꞌt nok reꞌ take reꞌ xibehsjic cho ruꞌum i Dios chi cꞌolo̱j take chi riꞌsil i jenaj sute̱n su̱tzꞌ naxiꞌelic cho ar pan tinamit Eji̱pto chi cꞌamoj quibe̱h ruꞌum i Moyses. Chiꞌnchel take kama̱m katiꞌt reꞌreꞌ xquilow i rinimal wach rajawric i Dios naxi-icꞌsjic chipam jenaj rinimal haꞌ, “Maꞌ laj Cak Wach Haꞌ” ribihnal, reꞌ xteheric wi̱ꞌ jenaj be̱h ruꞌum i Dios chi icꞌsbal. \v 2 Reꞌ Dios xiban chi reꞌ take kama̱m katiꞌt xquipꞌut wihꞌic chi riꞌsil rajawric i Moyses nok reꞌ take reꞌ xibehic cho chi riꞌsil i sute̱n laj su̱tzꞌ xwihꞌic cho chi quina̱ eh naxiꞌiqꞌuic woꞌ pan yejal ha “Maꞌ laj Cak Wach Haꞌ” ribihnal. \p \v 3 Jeꞌ woꞌ chic nok reꞌ take reꞌ wilque̱b chipam i chik yu̱kꞌ, reꞌ woꞌ Dios xquetbic queh chi cunchelal take kama̱m katiꞌt ru̱cꞌ i wiꞌc pan taxa̱j nchalic. \v 4 Jeꞌ woꞌ, chi cunchelal woꞌ xcuqꞌuej queh i haꞌ xyeꞌeric queh ruꞌum i Dios naxesmejic cho wach jenaj sakrehp. Reꞌ sakrehp xelic cho wi̱ꞌ i haꞌ reꞌreꞌ rijalwachej i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric reꞌ xihchꞌilej take cho eh ruꞌum aj reꞌ, reꞌ hoj nkakꞌor chi reꞌ Dios qꞌuih chꞌuk wach toꞌbonic xiban cho queh take kama̱m katiꞌt. \v 5 Xa reꞌ laꞌ ruꞌ to̱b ta jeꞌ reꞌ xiban, maꞌ chiꞌnchel ta woꞌ queh take kama̱m katiꞌt reꞌreꞌ xponic chiwach i Dios i noꞌjbal xcaꞌn eh ruꞌum reꞌreꞌ xiban chi xiquimic je eh xa ar woꞌ pan chik yu̱kꞌ xcahnic quitiꞌjolal. \p \v 6 Nicꞌ paꞌ nimal xcꞌuluric cho cu̱cꞌ take kama̱m katiꞌt, chiꞌnchel reꞌreꞌ xcꞌuluric cho chi cꞌuhtbal keh hoj chi maꞌ riban ta chi enkacꞌax wach ribanaric i maꞌ holohic ta laj noꞌjbal jeꞌ ricab xcaꞌn ruꞌ chi xa reꞌ chic ribanaric i cꞌahbilal xcotowej ribanaric eh ruꞌum reꞌ xquicꞌul i tiꞌcꞌaxic. \v 7 Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor aweh tak yuꞌna chi reꞌ hat-tak ma̱ban aweh tak i noꞌjbal jeꞌ ricab xcaꞌn cho ruꞌ chi reꞌ chic take xa paꞌ bih jaric wilic china̱ acꞌal wili xquiyew rilokꞌil chi rijelow-bal i Dios jeꞌ ricab rikꞌor woꞌ chipam Lokꞌ laj Hu̱j reꞌ tzꞌihmbimaj wi̱ꞌ riCꞌuhbal i Dios. Ar jeꞌ wili rikꞌor: \q1 “Reꞌ take cꞌacharel reꞌreꞌ xiꞌoquic chi ninkꞌijinic, xquitzꞌuka̱ꞌ qui̱b chi wiꞌc chi haꞌanic chiwach i quitiyo̱x tikꞌimaj cuꞌum \q1 eh chi jeꞌ reꞌ xcaꞌn woꞌ quiso̱n chi xa suk chic quicꞌux eh chi xa maꞌ hab ta chic wach xpitbic queh, nqui rikꞌor. \p \v 8 Chi jeꞌ aj reꞌ, reꞌ hoj aj niminel reh i Dios maꞌ riban ta chi enkaꞌn keh i noꞌjbal jeꞌ ricab xcaꞌn kama̱m katiꞌt chi xcaꞌn cho ribanaric i cꞌoyomal xa hab wach aj u̱cꞌ eh ruꞌum reh i mahc reꞌreꞌ, reꞌ Dios xiyew cho tiꞌcꞌaxic chi quina̱ cu rehtal caꞌwinak ikꞌob wuklaj ikꞌob lajcꞌahl (23,000) chi cꞌacharel xiquimic je chiwach i jenaj kꞌi̱j. \v 9 Jeꞌ woꞌ chic, ma̱yew tak chi pajaric i Lokꞌ Laj Ajabe̱s chi ribanaric i mahc jeꞌ ricab xcaꞌn take cho kama̱m katiꞌt maj wi jeꞌ reꞌ nkaꞌn i hoj, ewoꞌ nkacꞌul kacꞌaxquilal jeꞌ ricab xquicꞌul cho ruꞌ chi xitiꞌiric cuꞌum take a̱kꞌ eh chi jeꞌ reꞌ xiquimic je. \p \v 10 Ru̱cꞌ wili nwa̱j woꞌ nikꞌorom aweh tak chi ma̱ban tak cꞌuta̱j chiri̱j take chaj bih riban i kAja̱w Dios jeꞌ ricab nok wilic take cho kama̱m katiꞌt jeꞌ reꞌ xcaꞌn eh ruꞌum reꞌ xsacharic quiwach ruꞌum jenaj raj tzꞌeꞌ wa̱ch i Dios takꞌamaj cho chi quicansjic. \v 11 Nicꞌ paꞌ nimal cꞌulu̱j cho cu̱cꞌ take kama̱m katiꞌt, xcꞌuluric cho chi yeꞌbal rehtalil keh chi maꞌ eta nkatijej keh i noꞌjbal reꞌreꞌ eh jeꞌ woꞌ xtzꞌihmjic cho take kꞌoric wili reh chi ru̱cꞌ reꞌreꞌ nakakꞌilim ki̱b i hoj reꞌ cꞌacharic nkaꞌn chiwach take cohlsbal wach take kꞌi̱j wili. \v 12 Ruꞌum aj woꞌ reꞌ nikꞌor aweh tak wi hab wach jenoꞌ aj niminel ricapaj eh rikꞌor chi cow chꞌiclic ricꞌux chiri̱j i Dios, chicꞌraj woꞌ ri̱b eh chiban chi kꞌu̱n ruꞌum nok maꞌ chi bih nchel ncalajic wi̱ꞌ pa̱m jenoꞌ mahc. \v 13 Til cꞌolok pan acꞌux tak i wili: Reꞌ hat-tak jaꞌ cꞌulunak ta lok chana̱ tak jenoꞌ pajaric jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ ta nak xquicuy ransil toco̱m chic cꞌacharel. Xa reꞌ laꞌ nikꞌor woꞌ aweh tak i wili: Wi xcꞌulic ok woꞌ nchel lok jenoꞌ pajaric cow wach reꞌ etiricꞌam tak je pan mahc, chachꞌica̱ꞌ acꞌux tak chi reꞌ Dios maꞌ eta woꞌ riyew kꞌab chi reꞌ hat-tak enacꞌul tak jenoꞌ pajaric jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ eta nacuy tak ransil. Ruꞌum aj reꞌ wi xchalic jenoꞌ pajaric chana̱ tak, reꞌ Dios ewoꞌ riyew awajawric tak chi enacuy tak ransil i elic chipam xa paꞌ bih pajaric ncutbic je pan mahc. \p \v 14 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ aj niminel reꞌ kꞌe̱ꞌ tiꞌ tiwicꞌraj tak, til nipahkaj aweh tak chi chakꞌeb lok chiri̱j acꞌux tak take riyeꞌeric quiwaꞌric take xa paꞌ bih jaric nyeꞌeric quilokꞌil chi jelow-bal i manlic Dios. \v 15 Reꞌ hin wehtꞌalim chi reꞌ hat-tak wilic anoꞌjbal tak eh ruꞌum reꞌ nok cꞌahchiꞌ nikꞌoric awu̱cꞌ tak chiri̱j take capew-bal wili, nicapaj chi reꞌ hat-tak etichol tak ribanaric ri̱j wi coric on maꞌ coric i cꞌahchiꞌ nikꞌorom. \v 16 Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor aweh tak i wili: Nok reꞌ hoj nkuqꞌuej i ri̱s u̱wa chipam i culc reꞌ nkatioxej wi̱ꞌ i Dios, jeꞌ na waꞌric reꞌ woꞌ riquiqꞌue̱l i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric cꞌahchiꞌ kapuhcam chi kana̱. Jeꞌ woꞌ reꞌ nankaxer i caxlan wiꞌc chi kawach reh chi nakaꞌnam kawaꞌ, jeꞌ woꞌ na waꞌric reꞌ ritiꞌjolal i Jesus cꞌahchiꞌ kaxerem chi kana̱. \v 17 Chiꞌnchel reꞌreꞌ, reꞌ hoj nkaꞌn chi xa jenaj kawi̱ꞌ xa jeꞌ na hoj ricab jenoꞌ cꞌacharel manlic wach ro̱k kꞌab, maꞌ jeꞌ? Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj to̱b ta woꞌ hoj qꞌuih i kojniminic reh kAja̱w Jesus, reꞌ hoj ruꞌum chi xa jenaj woꞌ kawi̱ꞌ chi rinimjic i kAja̱w Dios xa jenaj woꞌ chi caxlan wiꞌc nkacꞌux maꞌ rehreh ta wach \v 18 jeꞌ ricab ncaꞌn take wich ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel reꞌ quikꞌahsanic si̱ chiwach i Dios chi quiꞌehtric woꞌ ru̱cꞌ ritibquilal i chicop nkꞌahsjic chi si̱ ar chiwach i lokꞌ laj yeꞌa̱b cꞌatbal si̱. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ haj wilic ncahnic reh si̱ nkꞌahsjic, reꞌ woꞌ take aj kꞌahsem si̱ quicꞌuxbic reh. \p \v 19 Ru̱cꞌ take kꞌoric cꞌahchiꞌ nikꞌorom reꞌ hin nwa̱j nikꞌorom chi reꞌ take tiwic kꞌahsamaj chi si̱ chiwach take tzꞌakoj tiyo̱x, maꞌ kꞌe̱ꞌ ta woꞌ chic rilokꞌil chiwach take tiwic maꞌ kꞌahsamaj ta chiwach take tiyo̱x. Jeꞌ woꞌ chic, reꞌ take tiyo̱x maꞌxta woꞌ jenoꞌ cajawric chi quicuseꞌsjic take tinamit nquikꞌahsaj quisi̱ chiwach. \v 20 Chi jeꞌ aj reꞌ nwa̱j woꞌ nikꞌorom ricorquil aweh tak wili: Nankꞌahsjic jenoꞌ si̱ chiwach jenoꞌ tiyo̱x cuꞌum take maꞌ reꞌ ta ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel, maꞌ xa reꞌ ta take tiyo̱x nlokꞌonjic quiwach ar jeꞌ laꞌ woꞌ take maꞌ tob laj uxlabal eh maꞌ reꞌ ta nchel i manlic Dios. Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor aweh tak chi ma̱ban juneht awi̱b tak cu̱cꞌ take maꞌ tob laj uxlabal reꞌ nyeꞌeric quilokꞌil nanlokꞌonjic quiwach take tiyo̱x. \v 21 Reꞌ hin enikꞌor aweh tak chi maꞌ eta riban chi etoquic tak jenaj chipam rinimjic kawaꞌ kaha̱ꞌ nkaꞌn chi cꞌahchiꞌ ricꞌulic cho pan kacꞌux i riquimic i kAja̱w Jesus eh ewoꞌ chic toquic tak jenaj chipam take ninkꞌi̱j nbanjic chi riyeꞌeric quilokꞌil take maꞌ tob laj uxlabal. Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ maꞌ eta riban chi jeꞌ ta nak enaꞌn awaꞌ aha̱ꞌ tak nah rime̱xa i kAja̱w Jesus eh ewoꞌ chic naꞌn awaꞌ aha̱ꞌ tak chipam jenoꞌ ninkꞌi̱j reꞌ cꞌahchiꞌ rilokꞌonjic wi̱ꞌ quiwach take maꞌ tob laj uxlabal ru̱cꞌ quilokꞌonjic take tiyo̱x. \v 22 Wi reꞌ hat-tak enaꞌn tak i noꞌjbal reꞌreꞌ xa ricꞌa̱ woꞌ i kAja̱w Dios enajohsaj tak xa reꞌ laꞌ nwa̱j nikꞌorom i wili: Til woꞌ na chic kꞌe̱ꞌ kawaꞌric i hoj chi enkajohsaj ricꞌa̱ i kAja̱w eh chi maꞌ eta riyew cho jenoꞌ tiꞌcꞌaxic chi kana̱? Maꞌxta, reꞌ hoj maꞌxta jenoꞌ kajawric chi ripitiric rijoskꞌil i kAja̱w. \v 23 Coric ruꞌ wilic aweh hat-tak jeꞌ wili nakꞌor tak: \p «Reꞌ hoj tehlic ki̱j chi enkaꞌn xa paꞌ bih nka̱j kaꞌnam, nqui nakꞌor tak. \p Til coric i nakꞌor tak xa reꞌ laꞌ nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi reꞌreꞌ maꞌ ra̱j ta rikꞌorom chi chiꞌnchel ta nak tare̱t chi banaric. Jeꞌ woꞌ chic, maꞌ ruꞌum ta chi tehlic chic awi̱j tak, enaꞌn tak ribanaric i xa paꞌ bih nawa̱j abanam tak eh jeꞌ reꞌ nikꞌor ruꞌum nok maꞌ chiꞌnchel ta i chaj bih nbanaric ato̱b chi keh chi enkanimej i Jesus. \v 24 Ruꞌum aj reꞌ, reꞌ hoj aj niminel riwi̱ꞌ chi keh chi nakacꞌacharic chi cꞌahchiꞌ kacapam ri̱j haj wilic i tare̱t chi banaric, maꞌ xa ta keh i hoj jeꞌ laꞌ woꞌ chi tare̱t woꞌ chi queh i kas kacha̱kꞌ. \p \v 25 Chꞌi̱l reꞌreꞌ nwa̱j woꞌ nikꞌorom jenaj chic kꞌoric wili: Nok reꞌ hat-tak no̱j alokꞌ tak tiwic pan cꞌaybal, ma̱biraj tak cok wi nchel kꞌahsamaj chiwach jenoꞌ tiyo̱x on maꞌxta. Jeꞌ reꞌ chaꞌn tak reh chi jeꞌ reꞌ maꞌ eta nwihꞌic jenoꞌ chꞌiꞌc pan awa̱mna tak nachacꞌux tak i tiwic reꞌreꞌ. \v 26 Pa ricorquilal maꞌxta jenoꞌ chaj bih ra̱j cꞌuxmujic maꞌ ta nak reꞌ Dios xtikꞌinic reh eh maꞌ ta nak riyeb kꞌab keh chi nakacꞌuxum. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj pa riCꞌuhbal i Dios jeꞌ wili tzꞌihmbimaj: \q1 “Chiꞌnchel i wach acꞌal chꞌi̱l take nicꞌ paꞌ nimal wilque̱b china̱, \q1 reꞌ Dios nehchenic reh chiꞌnchel, nqui tzꞌihmbimaj. \p \v 27 Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor aweh tak wi jenoꞌ ok cꞌacharel jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ reꞌ ta aj niminel enyukꞌunic aweh tak chi wiꞌc eh reꞌ hat-tak nawa̱j tak ojic, hiy tak eh chacꞌux tak i nicꞌ paꞌ nimal enyeꞌeric chawach tak. Xa reꞌ laꞌ ruꞌ maꞌ chi bih nabiraj tak, reh chi jeꞌ reꞌ enaꞌn awaꞌ aha̱ꞌ tak chi maꞌxta jenoꞌ chꞌiꞌc pan awa̱mna tak. \v 28 Reꞌ cok ruꞌ wi wilic jenoꞌ cꞌacharel enkꞌoric cok aweh tak ar chi reꞌ wiꞌc reꞌreꞌ xkꞌahsjic cho chiwach tiyo̱x, reꞌ hat-tak ma̱cꞌux tak chic i wiꞌc reꞌreꞌ ruꞌum reh xkꞌormojic aweh tak. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj wi reꞌ hat-tak enacꞌux chiwach i cꞌacharel reꞌreꞌ, kꞌi̱j woꞌ enajotꞌ ricapew-bal ru̱cꞌ ricapewjic chi reꞌ hat-tak cꞌahchiꞌ amahcanic tak ru̱cꞌ ricꞌuxuric i wiꞌc reꞌreꞌ. \v 29 Jeꞌ reꞌ ajic nok cꞌahchiꞌ nikꞌoric chiri̱j i capew-bal wili, maꞌ xa cꞌahchiꞌ ta nikꞌoric chiri̱j acapew-bal hat-tak, til cꞌahchiꞌ laꞌ woꞌ nikꞌoric chiri̱j ricapew-bal awas acha̱kꞌ tak aj niminel chi maꞌ eta nayoj tak ricꞌux. Til pa ricorquil, maꞌ ricꞌul ta nak chi enipit ribanaric jenoꞌ paꞌ bih nicapaj ribanaric xa ruꞌum chi reꞌ jenaj wich aj niminel ericapaj chi maꞌ holohic ta cꞌahchiꞌqui̱n xa reꞌ laꞌ ruꞌ curman chi jeꞌ reꞌ naribanaric. \v 30 Kꞌi̱j woꞌ wilic jenoꞌ aweh tak ericapaj chi jeꞌ wili: \p «Wi reꞌ hin cꞌahchiꞌ nitioxem reh Dios ru̱cꞌ i paꞌ bih cꞌahchiꞌ riyeꞌeric wi̱n chi cꞌuxmujic, chaj waꞌric kꞌuruꞌ chi reꞌ hin enbanjic kꞌoric chiwi̱j cuꞌum take wich aj niminel chi cꞌahchiꞌ nimahcanic ru̱cꞌ ricꞌuxuric i haj wilic xnitioxej chic reh Dios? nqui ricapaj. \p Coric nak nchel ruꞌ i capew-bal reꞌreꞌ, xa reꞌ laꞌ hin nikꞌor chi maꞌ jeꞌ ta reꞌ ruꞌum nok reꞌ hat-tak nawilom woꞌ tak ricorquilal nicꞌ wach nachacowsaj ricꞌux awas acha̱kꞌ aj niminel. \v 31 Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor aweh tak yuꞌna, wi reꞌ hat-tak na̱banam awaꞌ aha̱ꞌ tak on xa paꞌ bih jenoꞌ bano̱j nawa̱j abanam tak, chaꞌn tak chiꞌnchel reh ok chi nariyeꞌeric rilokꞌil i Dios ru̱cꞌ quikꞌorbal take quiꞌilbic aweh tak. \v 32 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ xa paꞌ bih naꞌn tak, maꞌ ncamanic chi jotꞌbal ricapew-bal jenoꞌ awas acha̱kꞌ tak jeꞌ ru̱cꞌ awich ra̱ꞌ riꞌsil cho on maꞌ reꞌ ta awich ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel, on to̱b ta jenoꞌ queh awas acha̱kꞌ pan acomonil reꞌ rimolom chic quiwach i Dios chi ritinami̱t. \v 33 Chacꞌam tak tzꞌeht reh ninoꞌjbal i hin maj reꞌ hin xa cꞌahchiꞌ woꞌ niyeb nicꞌux chi risiqꞌuiric nicꞌ wach nok chiꞌnchel take quiꞌilbic reh chaj bih niban equitobjic ru̱cꞌ quicapew-bal. Reꞌ hin maꞌ xa reꞌ ta haj wilic nponic chi niwach i nisicꞌ ribanaric jeꞌ laꞌ woꞌ reꞌ haj wilic ncorsonic wach quicꞌacharic take was nicha̱kꞌ maj ru̱cꞌ reꞌreꞌ nwa̱j chi reꞌ take toco̱m chic cꞌacharel ewoꞌ nquinimej i kAja̱w Dios eh chi jeꞌ reꞌ equicoꞌljic chiwach i tiꞌcꞌaxic chalic reh. \c 11 \nb \v 1 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ chacꞌam tak tzꞌeht reh ninoꞌjbal i hin jeꞌ ricab nok reꞌ hin nicꞌam woꞌ tzꞌeht reh i noꞌjbal xiban i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. \s1 Reꞌ noꞌjbal chiri̱j quiti̱k take // aj niminel nancaꞌn quiti̱j \p \v 2 Was tak nicha̱kꞌ aj niminel, reꞌ hin til nikꞌor chi kꞌe̱ꞌ tare̱t cꞌahchiꞌca̱t tak chi maꞌ niqꞌuic ta pan acꞌux tak take noꞌjbal xatnitijej tak wi̱ꞌ naxinwihꞌic cho chaxilac tak eh xa cꞌahchiꞌ woꞌ ca̱t tak chi ribanaric take noꞌjbal reꞌreꞌ. \v 3 Yuꞌna wilic jenaj chic capew-bal nwa̱j chi na̱rakam tak chiri̱j eh reꞌ capew-bal reꞌreꞌ, reꞌ chi reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, reꞌreꞌ nchopbic quina̱ chiꞌnchel take winak eh reꞌ take winak quichopbic na̱ take ehqꞌuenbe̱s eh reꞌ Jesus reꞌ woꞌ i Dios nchopbic cho na̱ ruꞌ. \v 4 Chi awehtꞌalim aj tak chic reꞌreꞌ, nikꞌor aweh tak i wili: Nanamol awi̱b tak chipam acomonil tak, wi jenoꞌ winak aj niminel cꞌahchiꞌ ribanam riti̱j on cꞌahchiꞌ rikꞌorom jenoꞌ kꞌoric xcojoric pa ra̱mna ruꞌum i Dios, reꞌreꞌ curman chi naresam lok i ripune̱t maj wi maꞌ jeꞌ reꞌ riban, til cꞌahchiꞌ ricꞌuhtam lok chi maꞌ cꞌahchiꞌ ta riyeb rajawric i kAja̱w Jesus reꞌ wilic chi rinahsi̱l. \v 5 Tzꞌa̱b ruꞌ nok jenoꞌ ixok aj niminel riban riti̱j on nok rikꞌor jenoꞌ kꞌoric yeꞌo̱j reh ruꞌum i Dios, maꞌ riban ta chi reꞌreꞌ eriban i kꞌoric chi maꞌ ripoyom ta wach na̱ ru̱cꞌ jenoꞌ tzꞌih jeꞌ ricab ocronak take wi̱ꞌ ixok aj niminel. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ ixok aj niminel maꞌ ripoy ta wach na̱, maꞌ riyew ta woꞌ rilokꞌil i ribahi̱l reꞌ wilic chi nahsil china̱, xa jeꞌ woꞌ na jenaj wach chꞌi̱l jenoꞌ ixok rikꞌat lok i rismal wach na̱. \v 6 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ wi reꞌ jenoꞌ ixok maꞌ ra̱j ta ripoyom wach na̱ chi tzꞌih nariban riti̱j on narikꞌor jenoꞌ kꞌoric ricꞌul ru̱cꞌ i Dios, sakbih chi reh chi enesmejic lok i rismal wach na̱ reh chi enoquic riqꞌuixꞌic. Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor chi wi qꞌuixbilal chi reh chi maꞌxta chic rismal na̱, cu reꞌ aj ruꞌ eripoy i wach na̱ nachiban riti̱j on nachikꞌor jenoꞌ kꞌoric ricꞌul ru̱cꞌ i Dios. \v 7 Tzꞌa̱b ruꞌ i winak aj niminel maꞌ ricꞌul ta chi eripoy wach na̱ chi tzꞌih on chi ericoj ripune̱t nachiban riti̱j on nachikꞌor jenoꞌ kꞌoric ricꞌul ru̱cꞌ i Dios eh nikꞌor chi jeꞌ reꞌ maj reꞌreꞌ rijalwachil i Dios eh reꞌreꞌ ncꞌutunic wi̱ꞌ rilokꞌil i Dios. Ra̱j nchel ixok curman chi reꞌreꞌ naripoyom i wach na̱ chi tzꞌih ruꞌum chi reꞌ rilokꞌil i winak ar ncꞌutunic ru̱cꞌ ixok \v 8 eh reꞌreꞌ wilic rajawric china̱ jeꞌ ricab ncꞌuhtunic lok ru̱cꞌ i ribiral xcꞌuluric pan chꞌiquinbal cho reh chiꞌnchel nok reꞌ Dios xitikꞌa̱ꞌ cho i winak chꞌi̱l ixok, chi reꞌreꞌ maꞌ reꞌ ta ru̱cꞌ ribakil rijojol ixok xesaj cho i winak, reꞌ laꞌ ixok xtikꞌinjic ru̱cꞌ ribakil rijojol i winak. \v 9 Jeꞌ woꞌ chic, reꞌ Dios maꞌ xitikꞌa̱ꞌ ta i winak chi ricꞌuꞌlil ro̱k kꞌab ixok, reꞌ laꞌ ricorquil chi reꞌ ixok xtikꞌinjic reh chi nariwihꞌic chi ricꞌuꞌlil ro̱k kꞌab i winak. \v 10 Jeꞌ reꞌ ajic ruꞌum chi reꞌ winak wilic rajawric china̱ ixok, curman chi chipam take moloj i̱b naꞌn tak chi rilokꞌonjic wach i Dios, reꞌ ixok naripoyom i wach na̱ ru̱cꞌ tzꞌih reꞌ ncꞌutunic lok wi̱ꞌ chi reꞌreꞌ cꞌahchiꞌ riyeb riwaꞌric i ribahi̱l reꞌ wilic chi rinahsi̱l eh chi jeꞌ reꞌ, reꞌ take raj tzꞌeꞌ wa̱ch i Dios ewoꞌ nsukbic quicꞌux naquilow chi reꞌ ixok cꞌahchiꞌ ribirinic kꞌoric chiwach i ribahi̱l. \p \v 11 Coric, xnikꞌor aweh tak chi reꞌ ixok xtikꞌinjic ru̱cꞌ ribakil rijojol i winak xa reꞌ laꞌ yuꞌna chi wilco̱j chipam rinimjic i Dios nkehtꞌalij chi coric chi reꞌ ixok curman chi reh riwihꞌic i winak jeꞌ woꞌ ricab curman chi reh i winak riwihꞌic ixok. \v 12 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj jeꞌ ricab chi pan pe̱t, reꞌ ixok ar xchalic ritikꞌinjic ru̱cꞌ ribakil rijojol i pe̱t winak yuꞌna chi kꞌi̱j reꞌ winak ru̱cꞌ chic ixok nasjic, reꞌ cok ruꞌ reꞌ ritikꞌinjic ixok chꞌi̱l i asjic riban i winak til ar woꞌ ru̱cꞌ i Dios nchalic. \v 13 Chi jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ, chaꞌn tak ri̱j chi coric wi tare̱t on maꞌ tare̱t ta chi jenoꞌ ixok eriban riti̱j chiwach i Dios chi maꞌ poylic ta wach na̱ nok reꞌ hat-tak namol awi̱b tak chi lokꞌonic. \v 14 Coric ruꞌ, chi kaxilac i hoj, hoj ocronak chi qꞌuixbilal chi reh i winak wi xichamsaj i rismal na̱ jeꞌ ricab nok wilic i rismal na̱ jenoꞌ ixok. \v 15 Raj ixok maꞌ jeꞌ ta reꞌ ru̱cꞌ, maꞌ qꞌuixbilal ta chi reh chi eriqꞌuihsaj i rismal na̱ maj reꞌreꞌ rilokꞌil nok canamaj eh reꞌ rismal na̱, reꞌreꞌ wilic chi jeꞌ jenoꞌ tzꞌih poybal i wach na̱. \v 16 Reꞌ aj wili nikꞌor chiqui̱j take ixok eh wi wilic jenoꞌ hab wach aweh tak maꞌ raj ta ricꞌamam na̱ i noꞌjbal cꞌahchiꞌ nikꞌorom je aweh tak, reꞌ wili jenaj chic kꞌoric nikꞌor reh ruꞌ: Reꞌ hoj reꞌ paꞌalco̱j ruꞌum i Jesus chi aj kꞌorol riCꞌuhbal maꞌ kakꞌorom ta aweh tak jenoꞌ toco̱m chic noꞌjbal chiri̱j i wili eh ruꞌum aj woꞌ reꞌ, reꞌ take ixok aj niminel chi quixilac take comonil aj niminel wilque̱b chi junsut tinamit ncaꞌn woꞌ ribanaric i poyo̱j nahis nok nquimol qui̱b chi rilokꞌonjic i kAja̱w Dios. \s1 Reꞌ cꞌaxquilal wilic chiri̱j i cꞌuxuj caxlan wiꞌc chꞌi̱l ucꞌunic ri̱s u̱wa reꞌ rijalwachej riquimic i Jesus \p \v 17 Chiri̱j chic take kꞌoric xnikꞌor lok, wilic woꞌ jenaj chic kꞌoric nwa̱j nikꞌorom je aweh tak. Ru̱cꞌ reꞌreꞌ, reꞌ hin maꞌ eta nikꞌor je aweh tak chi holohic cꞌahchiꞌca̱t tak maj nibiraj chi nanamol awi̱b tak yojoj cꞌuxlis chic riban aweh i paꞌ bih naꞌn tak, maꞌ reꞌ ta chic cowsonic cꞌuxlis riban. \v 18 Pe̱t kꞌoric nibiraj reꞌ chi wilic take cꞌacharel cꞌahchiꞌ quikꞌoric wi̱n chi reꞌ hat-tak nanamol awi̱b tak chi wiꞌc chipam acomonil tak, wilic i chꞌiꞌo̱j i̱b chaxilac tak eh rehreh wach rilmijic awi̱b naꞌn tak. Reꞌ kꞌoric nbiraj reꞌreꞌ, nicoj woꞌ soꞌ wach chi jeꞌ reꞌ. \v 19 Chi wi̱n hin ta woꞌ na re̱t chi cꞌahchiꞌ ricꞌuluric awu̱cꞌ tak reꞌreꞌ maj ar enehtꞌaljic anoꞌjbal tak chi xa nasicꞌ woꞌ tak ricꞌuhtjic haj wilic take acomonil tak jeꞌ ru̱cꞌ wilque̱b wi̱ꞌ take cꞌacharel reꞌ til erichꞌica̱ꞌ ricꞌux i Dios chiqui̱j! \p \v 20 Ricab kꞌoric nibiraj reꞌ chi reꞌ hat-tak nanamol awi̱b tak chi wiꞌc reꞌ nacꞌux woꞌ tak wi̱ꞌ i caxlan wiꞌc reꞌ ncꞌulic cho wi̱ꞌ pan acꞌux tak i riquimic i kAja̱w Jesus, maꞌ reꞌ ta chic riwi̱ꞌ i rinimjic naꞌn tak. \v 21 Nikꞌor chi jeꞌ reꞌ ruꞌum chi nanacꞌam tak cho awaꞌ aha̱ꞌ tak, pe̱t ti toquic tak chi ricꞌuxuric chi xa maꞌ nawuyꞌej ta chic awi̱b tak, xa ta nak napuhcaj soꞌ queh take awas acha̱kꞌ tak i wiꞌc nacꞌam tak cho eh reꞌ rihaꞌquil i ri̱s u̱wa xa reꞌ woꞌ hat-tak tiꞌucꞌunic tak reh, maꞌ nayew ta tak soꞌ queh take maꞌxta bih wilic queh. Ruꞌum aj reꞌ wilic take awas acha̱kꞌ tak aj niminel quisoljic je chi maꞌ ncaꞌn tak chic je quiwaꞌ quiha̱ꞌ chi suk xa ruꞌum chi xa reꞌ hat-tak nawa̱j ayeb awi̱b tak chi suk ru̱cꞌ i paꞌ bih cꞌamoj je awuꞌum tak reh chi naricꞌuxuric nak pan junwachil. \v 22 Chaj waꞌric nanaꞌn tak chi jeꞌ reꞌ? Maꞌxta na cho apa̱t tak chi ar enayew awi̱b tak chi suk ru̱cꞌ awaꞌ aha̱ꞌ tak? Reꞌ naꞌn tak reꞌreꞌ, xa esbal quiqꞌuixbilal take awich aj niminel tak reꞌ xa niba̱ꞌ ti take eh ru̱cꞌ reꞌreꞌ maꞌ cꞌahchiꞌ ta ayeb tak quilokꞌil. Ru̱cꞌ aj i noꞌjbal reꞌreꞌ, chaj bih nawuyꞌej tak chi enikꞌor aweh tak? Nacapaj na tak chi reꞌ hin xa echic nitioxej i Dios ru̱cꞌ reꞌreꞌ? Maꞌxta, til pa ricorquil maꞌ nponic ta chi niwach i noꞌjbal cꞌahchiꞌca̱t tak reꞌreꞌ eh xa ta woꞌ nak enitioxej i Dios ru̱cꞌ reꞌreꞌ. \p \v 23 Ru̱cꞌ i cꞌahchiꞌ ricꞌuluric reꞌreꞌ, reꞌ hin nwa̱j woꞌ chic nicaꞌpechem aweh tak i tijbal xicꞌuhtaj i kAja̱w Jesus jeꞌ ricab xnicꞌuhtaj woꞌ cho aweh tak naxinwihꞌic cho chaxilac tak. Reꞌ aj wili tijbal reꞌreꞌ: Reꞌ kAja̱w Jesus chipam i chakꞌab naxkꞌahsjic pan quikꞌab take raj ixowonel ruꞌum i Ju̱ras, reꞌreꞌ xichop i jenaj caxlan wiꞌc chi naribanam riwaꞌ chꞌi̱l take raj tahkanel \v 24 eh naxitioxej johtok reh Dios i caxlan wiꞌc reꞌreꞌ, xichꞌak yejal eh naxipuhcaj je chi quina̱ take raj tahkanel jeꞌ wili xikꞌor queh: \p «Chachꞌuy aweh tak i caxlan wiꞌc wili eh chacꞌux tak reꞌreꞌ rijalwachej i nitiꞌjolal nibakil reꞌ naniyeb pan quimic chawi̱j hat-tak cꞌacharel. Reꞌ ricꞌuxuric i caxlan wiꞌc jeꞌ ricab i wili, xa eli̱c woꞌ chaꞌn tak ribanaric reh chi naricꞌulic cho pan acꞌux tak reꞌ nanibanam chawi̱j tak, nqui i tijbal reꞌreꞌ. \p \v 25 Jeꞌ woꞌ chic, reꞌ tijbal reꞌreꞌ rikꞌor woꞌ keh chi reꞌ kAja̱w Jesus nok ricohlam chic riwaꞌ riha̱ꞌ, reꞌ chic i jenaj chꞌihchꞌ culc wilic i ri̱s i u̱wa chipam xichop johtok eh jeꞌ wili xikꞌor queh naxiyew woꞌ chic queh chi nacuqꞌuem: \p «Reꞌ haꞌ tikꞌimaj ru̱cꞌ ri̱s u̱wa wilic pan chꞌihchꞌ culc wili, rijalwachej i niquiqꞌue̱l reꞌ narichihquic naquincansjok eh reꞌreꞌ naricamanic chi tikꞌinbal wach i jenaj chic acꞌ tikꞌinic riban i Dios. Jeꞌ reꞌ ajic jarpech paꞌ na̱wuqꞌuem tak i ri̱s u̱wa jeꞌ ricab i wili, chawuqꞌuej tak reh chi ru̱cꞌ reꞌreꞌ naricꞌulic pan acꞌux tak chi xinquimic chi acoꞌljic tak, nqui queh. \p \v 26 Ru̱cꞌ take kꞌoric wilic kꞌuruꞌ reꞌ hin nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi jarpech paꞌ na̱cꞌuxum tak i caxlan wiꞌc eh na̱wuqꞌuem tak i ri̱s u̱wa chi lokꞌonbal wach i Dios, ru̱cꞌ reꞌreꞌ cꞌahchiꞌ rikꞌormojic awuꞌum tak queh take cꞌacharel ribiral riquimic i kAja̱w Jesus eh jeꞌ reꞌ riwi̱ꞌ chaweh tak chi na̱banam tak cu rehtal nasoljok woꞌ chic cho ricaꞌpech. \v 27 Jeꞌ reꞌ ajic xa hab wach ncꞌuxbic reh caxlan wiꞌc on ruqꞌuej reh i ri̱s u̱wa chi maꞌ cꞌahchiꞌ ta ricapewenic chiri̱j chi coric chaj bih nelic wi̱ꞌ ricꞌuxuric reꞌreꞌ chꞌi̱l rucꞌjic reꞌreꞌ, cꞌahchiꞌ rimahcanic chiwach i kAja̱w Jesus ruꞌum nok maꞌ cꞌahchiꞌ ta riyeb rilokꞌil ritiꞌjolal chꞌi̱l i riquiqꞌue̱l xichihcaj chiki̱j reꞌ rijalwachej i caxlan wiꞌc chꞌi̱l i ri̱s u̱wa reꞌreꞌ. \v 28 Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor je aweh tak chi xa hab wach ra̱j ricꞌuxum i caxlan wiꞌc eh ra̱j ruqꞌuem reh i ri̱s u̱wa pe̱t kꞌoric til woꞌ chicꞌraj ri̱b chi reꞌ ricapew-bal chiri̱j ok riquimic i kAja̱w Jesus wilic je eh cu reꞌ aj woꞌ ruꞌ chicꞌux reh i caxlan wiꞌc eh chuqꞌuej woꞌ reh i ri̱s u̱wa reꞌreꞌ. \v 29 Jeꞌ reꞌ chiban maj wi hab wach jenoꞌ ricꞌux i caxlan wiꞌc reꞌreꞌ eh ruqꞌuej i ri̱s u̱wa reꞌ rijalwachej ritiꞌjolal chꞌi̱l i riquiqꞌue̱l i kAja̱w Jesus, xa reꞌ laꞌ riban reꞌreꞌ chi wilic i chꞌiꞌo̱j i̱b ru̱cꞌ take rich aj niminel, reꞌreꞌ wilic pan yohbalil chi reꞌ Dios riyew cho i ritiꞌcꞌaxic china̱. \v 30 Til pa ricorquil, ruꞌum chi reꞌ Dios jeꞌ reꞌ cꞌahchiꞌ chic ribanam, yohbal wach take yowaꞌi̱b wilic awu̱cꞌ tak eh yohbal woꞌ wach queh maꞌxta chic ransil co̱k quikꞌab eh cꞌahchiꞌ quiquimibic je. \v 31 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ aj niminel, wi reꞌ hoj ekojcapewenic chiri̱j rinimjic wach riquimic i Jesus reꞌ Dios maꞌ eta riyew cho tiꞌcꞌaxic chi kana̱, \v 32 reꞌ cok ruꞌ xa nicꞌ ok nchel reꞌ kAja̱w Jesus eriyew cho jenoꞌ tiꞌcꞌaxic chi kana̱ hoj aj niminel ruꞌum i kamahc reꞌreꞌ jeꞌ reꞌ eriban reh chi eritikꞌa̱ꞌ wach kanoꞌjbal eh reh chi jeꞌ reꞌ nachichꞌuk woꞌ kꞌoric chi quina̱ take maꞌ reꞌ ta aj niminel reh chi maꞌ eta woꞌ kojriyew pan tiꞌcꞌaxic quichꞌi̱l. \p \v 33 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ aj niminel jeꞌ ricab nachamol awi̱b tak chi wiꞌc reꞌ naꞌn tak wi̱ꞌ rinimjic wach ricꞌulic pan acꞌux tak i riquimic i kAja̱w Jesus, chapuhcaj tak chawach take wiꞌc namol tak wach eh chawuyꞌej woꞌ awi̱b tak chi jeꞌ reꞌ hat-tak junwaꞌic. \v 34 Jeꞌ ricab wi wilic jenoꞌ aweh tak til kꞌe̱ꞌ ricꞌahric, sakbih chi chiban cho riwaꞌ riha̱ꞌ pa ripa̱t reh chi reꞌ kAja̱w Dios maꞌ eta riyew cho tiꞌcꞌaxic chana̱ tak ruꞌum i reꞌ nanamol awi̱b tak chi ricꞌulic pan acꞌux tak riquimic i kAja̱w Jesus. Chiri̱j xnikꞌor je aweh tak reꞌreꞌ cu wilic nak ruꞌ toco̱m chic kꞌoric nwa̱j nikꞌorom je aweh tak xa reꞌ laꞌ cu reꞌ chic nanikꞌorom aweh tak naquinponok woꞌ chic awu̱cꞌ tak. \c 12 \s1 Reꞌ take si̱ riyew i Lokꞌ laj rUxlabal // i Dios chi nakaꞌnam i hoj aj niminel \p \v 1 Yuꞌna was tak nicha̱kꞌ aj niminel, nwa̱j kꞌoric awu̱cꞌ tak chiri̱j take bano̱j reꞌ xa jeꞌ na chic jenoꞌ si̱ riyew i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios chi enkaꞌn. Jeꞌ reꞌ niban ruꞌum nok nwa̱j chi reꞌ hat-tak na̱wehtꞌalim tak ricorquilal chiri̱j take banoj reꞌreꞌ. \p \v 2 Reꞌ hat-tak awehtꞌalim tak chi coric chi nok jaꞌ reꞌ ta nak hat-tak aj niminel reh kAja̱w Jesus, timahcanic nak tak ru̱cꞌ lokꞌonic tak tzꞌakoj tiyo̱x reꞌ maꞌxta bih jenoꞌ cꞌuhbal nchalic ru̱cꞌ i Dios nquikꞌor maj maꞌ quichol ta woꞌ kꞌoric. \v 3 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ pe̱t be̱h kꞌoric nwa̱j chi charak tak chiri̱j chi maꞌ hab ta wach jenoꞌ cꞌacharel behsemaj ricapew-bal ruꞌum i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios erikꞌor chi reꞌ Jesus sihtimaj laj cꞌacharel xa reꞌ laꞌ wach take quikꞌoric chi behsemaj quicapew-bal ruꞌum i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios til nquiyew quikꞌorbal chi reꞌ Jesus, reꞌreꞌ i Kꞌatal Kꞌoric chi kana̱ chiꞌnchel i hoj cꞌacharel. \p \v 4 Yuꞌna chiri̱j chic take bano̱j nyeꞌeric keh hoj aj niminel chi nakaꞌnam nanikꞌoric chi jeꞌ wili: Coric ruꞌ chi reꞌ take bano̱j rehreh take quiwach xa reꞌ laꞌ xa ru̱cꞌ woꞌ i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios nchalic riyeꞌeric i juꞌjun queh reꞌreꞌ. \v 5 Jeꞌ woꞌ, wilic woꞌ rehreh wach camanic chi nakaꞌnam pan kaniminic xa reꞌ laꞌ xa chiwach woꞌ i jenaj chi Lokꞌ laj Ajabe̱s cꞌahchiꞌ kacamanic. \v 6 Jeꞌ woꞌ, qꞌuihleh wach ricꞌuhtjic rajawric i Dios riban chipam ricꞌacharic i juꞌjun chi cꞌacharel xa reꞌ laꞌ xa reꞌ woꞌ i jenaj chi Dios riyew cho rajawric chi kana̱ hoj chiꞌnchel aj niminel chi ribanaric. \p \v 7 Jenaj chic kꞌoric nwa̱j nikꞌorom aweh tak, reꞌ kꞌoric reꞌreꞌ, reꞌ i wili: Reꞌ Lokꞌ laj rUxlabal i Dios riyew keh i rajawric chi ribanaric juꞌjun queh i holohic laj bano̱j reh chi reꞌ hoj nakacowsam quicꞌux take kich aj niminel. \v 8 Jeꞌ reꞌ nok wilic take aj niminel xyeꞌeric queh ruꞌum i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios chi ru̱cꞌ tꞌulic laj noꞌjbal enquikꞌor i cꞌuhbal ar nchalic rikꞌormojic ru̱cꞌ i Dios. Wilic woꞌ take xyeꞌeric queh ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal chi naquisakomem wach i kꞌoric yeꞌo̱j queh ruꞌum i Dios. \v 9 Ruꞌum woꞌ i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios, wilic woꞌ take nyeꞌeric queh chi til naquichꞌica̱b quicꞌux chi reꞌ Dios naribanam jenoꞌ lokꞌ laj nawa̱l cu̱cꞌ eh wilic woꞌ take aj niminel nyeꞌeric cajawric chi quicowsjic take yowaꞌi̱b. \v 10 Maꞌ xa reꞌ ta reꞌ riyew i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios, jeꞌ laꞌ woꞌ wilic take riyew queh chi nacaꞌnam take rinimal wach lokꞌ laj nawa̱l. Wilic woꞌ riyew queh risakomsjic wach take kꞌoric riyew cho Dios chi naquehtꞌalim take cꞌacharel. Wilic woꞌ take yeꞌo̱j queh chi naquirakam chiri̱j chajaric chi uxlabal wilic ru̱cꞌ jenoꞌ cꞌacharel wi nchel Lokꞌ laj rUxlabal i Dios on jenoꞌ maꞌ tob laj uxlabal. Wilic woꞌ chic take riyew queh chi quikꞌoric pan tak toco̱m chic kꞌoric jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ reꞌ ta quikꞌorbal eh wilic woꞌ take yeꞌo̱j queh chi naquisakomem wach i chaj paꞌ bih nquikꞌor take cꞌacharel quikꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric. \v 11 Jeꞌ aj reꞌ ruꞌ yohbal wach take bano̱j wilic xa reꞌ laꞌ xa ru̱cꞌ woꞌ i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios nchalic ribanaric chiꞌnchel reꞌreꞌ to̱b ta rehreh wach maj reꞌreꞌ nyeꞌbic reh juꞌjun chi cꞌacharel reꞌ kꞌorel nicꞌ paꞌ wach ra̱j riyeb ruꞌ. \s1 Reꞌ rUxlabal i Dios rehreh wach banoj riyew keh \p \v 12 Nicꞌ paꞌ wach ncꞌuluric ru̱cꞌ katiꞌjolal kabakil hoj cꞌacharel chi to̱b ta qꞌuihleh wach tiklic wi̱ꞌ xa jenaj woꞌ nchoponic cho reh, jeꞌ woꞌ reꞌ ncꞌuluric ku̱cꞌ i hoj aj niminel chi to̱b ta nchel hoj qꞌuih xa reꞌ laꞌ xa jenaj woꞌ kawi̱ꞌ ru̱cꞌ i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. \v 13 Maꞌ kꞌorel ta chic wi hoj on maꞌ reꞌ hoj ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel, wi nchel chopo̱j on maꞌ chopo̱j kana̱ pan cow laj camanic, naxkanimej laꞌ i kAja̱w Jesus eh xkajic kaha̱ꞌ reꞌ Lokꞌ laj rUxlabal i Dios xchalic wihꞌok pan ka̱mna eh xiban chi xa jenaj chic kawi̱ꞌ i hoj juntuhm chi aj niminel. \p \v 14 Chi jeꞌ reꞌ kawi̱ꞌ i hoj juntuhm chi aj niminel til je woꞌ ricab i katiꞌjolal kabakil reꞌ qꞌuihleh wach ritikal tiklic wi̱ꞌ, \v 15 kakꞌor ti chic chi reꞌ okis eta nak nkꞌoric cho eh erikꞌor chi je wili: \p «A̱h! Reꞌ hin maꞌ reꞌ hin pa riman ritiꞌjojal ribakil i cꞌacharel maj maꞌ reꞌ ta hin kꞌabis, nqui ta nak erikꞌor. \p Xa maꞌxta woꞌ nak camaj erikꞌor chi jeꞌ reꞌ, maꞌ jeꞌ? Jeꞌ reꞌ nikꞌor ruꞌum nok til cu pa riman woꞌ wilic cho reh ritiꞌjolal ribakil i cꞌacharel. \v 16 On wi ta nak reꞌ xiquin erikꞌor chi jeꞌ wili: \p «Reꞌ hin maꞌ reꞌ hin nakꞌ wachi̱s, ruꞌum reꞌ maꞌ reꞌ ta hin pa riman ritiꞌjolal ribakil i cꞌacharel, nqui ta nak. \p Xa maꞌxta woꞌ nak camaj erikꞌor chi jeꞌ reꞌ, maꞌ jeꞌ? Jeꞌ reꞌ nikꞌor ruꞌum nok til pa riman wilic cho. \v 17 Jeꞌ woꞌ chic, wi ta nak xa reꞌ ti nakꞌ wachi̱s tiklic wi̱ꞌ chiꞌnchel ritiꞌjolal ribakil i cꞌacharel, haj nak enchalic i rixiquin reꞌ enbirinic wi̱ꞌ? On reꞌ ta nak i xiquin tiklic wi̱ꞌ chiꞌnchel, haj nak enchalic i juꞌ reꞌ enuhtzꞌunic wi̱ꞌ? \v 18 Raj wili chiꞌnchel xitikꞌa̱ꞌ i Dios chi coric, chi juꞌjunal take quicamanic reh katiꞌjolal kabakil xicana̱ꞌ take pa riyeꞌa̱b reꞌ kꞌorel paꞌ xilow chi tare̱t chi xicahnic wi̱ꞌ. \v 19 Kꞌe̱ꞌ holonquil xiban maj wi ta nak chiꞌnchel tikꞌimaj take chi xa nakꞌ wachi̱s on chi xa ru̱cꞌ i xiquin, nicꞌ nak wach nakꞌormojok chi reꞌreꞌ jenaj ritiꞌjolal ribakil jenoꞌ cꞌacharel? Maꞌ nicꞌ ta wach. \v 20 Jeꞌ reꞌ ajic to̱b ta rehreh wach tiklic wi̱ꞌ ritiꞌjolal ribakil jenoꞌ cꞌacharel, xa jenaj woꞌ riwi̱ꞌ nok wilic maꞌ qꞌuih ta. \v 21 Ruꞌum aj reꞌ maꞌ eta riban chi reꞌ nakꞌ wachi̱s erikꞌor reh nah kꞌabis chi jeꞌ wili: \p «Reꞌ hat maꞌxta bih hat camanel wi̱n, maꞌ nqui ta reh. \p On maꞌ woꞌ reꞌ nahis eta woꞌ nak rikꞌor reh okis chi jeꞌ wili: \p «Reꞌ hat xa maꞌxta bih hat camanel wi̱n, maꞌ nqui ta woꞌ erikꞌor reh. \p \v 22 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ maꞌxta bih jenoꞌ chajaric jeꞌ ru̱cꞌ tiklic wi̱ꞌ katiꞌjolal kabakil maꞌ ta nak chi bih camaj nok wilic maj reꞌ ricorquilal reꞌ paꞌ bih tiklic wi̱ꞌ katiꞌjolal to̱b ta xa maꞌ cow ta ti take nancꞌuhtunic, reꞌ take reꞌ til camanel take chi keh. \v 23 Ruꞌum aj reꞌ, reꞌ take paꞌ bih tiklic wi̱ꞌ katiꞌjolal kabakil reꞌ nkacapaj chi maꞌ til ta ti curman take, reꞌ take reꞌ til nkasoꞌej take chi coric. Jeꞌ woꞌ reꞌ nkaꞌn queh take katiꞌjolal reꞌ nkacapaj chi maꞌ riban ta chi enkacꞌuhtaj lok wach sakom, til nkilow take chi coric, \v 24 raj take katiꞌjolal kabakil reꞌ take wach sakom wilque̱b lok, maꞌ til ta ti ilo̱j chi coric kuꞌum. Jeꞌ reꞌ nok reꞌ take katiꞌjolal kabakil reꞌ take xa pan cꞌolic wilque̱b cho, curman chi til woꞌ nkilow chi coric \v 25 reh chi jeꞌ reꞌ maꞌ jenoꞌ queh take tiklic wi̱ꞌ katiꞌjolal enquilow qui̱b chi maꞌ suk ta. Jeꞌ reꞌ ajic, reꞌ Dios xitikꞌa̱ꞌ take juꞌjun tik reh katiꞌjolal kabakil reh nok chi xa jenaj quiwi̱ꞌ nok wilque̱b chi ekojquitoꞌbej chi nakacꞌacharic chi suk. \v 26 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ chi xa jenaj quiwi̱ꞌ nok tikilque̱b take katiꞌjolal kabakil, wi wilic jenoꞌ tik reh katiꞌjolal xcahnic chi tiꞌ, chiꞌnchel woꞌ katiꞌjolal wilic chi tiꞌ. Wi reꞌ hoj nkayew chi suk jenoꞌ tik reh katiꞌjolal, chiꞌnchel woꞌ i katiꞌjolal wilic chi suk. \p \v 27 Yuꞌna ajic chi abiram tak chic chiri̱j nicꞌ wach ncamanic katiꞌjolal, charak tak chiri̱j chi jeꞌ woꞌ reꞌ chiꞌnchel i hoj aj niminel xa jeꞌ woꞌ na hoj ricab ritiꞌjolal ribakil i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric eh chi kajuꞌjunal i hoj wilco̱j reꞌ kꞌorel nicꞌ paꞌ wach kawi̱ꞌ no̱j kaꞌn chi jeꞌ hoj ricab i juꞌjun tik reh ritiꞌjolal ribakil ruꞌ. \v 28 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ Dios chi kajuꞌjunal i hoj xiyew cho keh rehreh wach camanic chi nakaꞌnam. Jeꞌ reꞌ nok reꞌ pe̱t xiban i Dios, xichih take cꞌacharel reꞌ xcaꞌn chi nahsil cꞌamol quibe̱h take raj tahkanel i Jesus. Chiri̱j chic ruꞌ reꞌ ricab, xichih take cꞌacharel reꞌ xcaꞌn chi raj kꞌorol cꞌuhbal reꞌ kꞌorel haj paꞌ wilic ricoj pan ca̱mna rikꞌormojic eh pa ro̱x reꞌ Dios xichih take cꞌacharel reꞌ xcaꞌn chi aj cꞌuhtunel take kꞌoric wilic chipam riCꞌuhbal i Dios. \p Maꞌ xa reꞌ ta reꞌ xiban i Dios jeꞌ laꞌ woꞌ wilic take cꞌacharel xiyew queh rajawric chi nacaꞌnam take lokꞌ laj nawa̱l. Wilic woꞌ xiyew cajawric chi quicowsjic take yowaꞌi̱b. Wilic woꞌ take xiyew queh i lokꞌil chi quitobjic take cas quicha̱kꞌ. Wilic woꞌ xiyew queh i lokꞌil chi aj ilol take camanic chipam ricamaj i Dios. Jeꞌ woꞌ, wilic woꞌ xiyew queh i lokꞌil chi naquikꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ quitijem ta ri̱j. \p \v 29 Ru̱cꞌ rehreh wach camanic yeꞌo̱j ruꞌum i Dios, maꞌ eta riban kꞌuruꞌ chi chiꞌnchel take aj niminel eta nak ncaꞌn chi nahsil cꞌamol quibe̱h take aj tahkanel reh i Jesus, on chi aj kꞌorol ta nak reh kꞌoric nchalic ru̱cꞌ i Dios on chi aj cꞌuhtunel ta nak reh take kꞌoric wilic chipam riCꞌuhbal i Dios. Xa ta nak woꞌ eriban chi chi kunchelal i hoj enwihꞌic kajawric chi ribanjic take lokꞌ laj nawa̱l. \v 30 Jeꞌ woꞌ, maꞌ eta riban chi ta nak chi kunchelal i hoj aj niminel enwihꞌic kajawric chi quicowsjic take yowaꞌi̱b. Maꞌ woꞌ chi ta nak chi kunchelal enwihꞌic ku̱cꞌ i lokꞌil chi kꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ katijem ta ri̱j. Xa ta woꞌ nak chi kunchelal i hoj enkarak chiri̱j i kꞌoric nbanjic pan toco̱m chic kꞌoric reh chi nakakꞌorom queh take toco̱m chic kas kacha̱kꞌ. \v 31 Til pan coric til rehreh quiwach take bano̱j nyeꞌeric keh hoj aj niminel chi nakaꞌnam eh chi jeꞌ reꞌ quiwi̱ꞌ, til cow chayew acꞌux tak chiri̱j i ribanaric i juꞌjun queh take bano̱j reꞌ nacapaj tak reꞌreꞌ, chi til naricamanic aweh hat eh jeꞌ woꞌ chi encamanic toꞌbal queh take awas acha̱kꞌ tak aj niminel. Chiꞌnchel take reꞌreꞌ kꞌe̱ꞌ tare̱t take chi banaric xa reꞌ laꞌ nwa̱j woꞌ nikꞌorom aweh tak chi wilic jenaj chic noꞌjbal reꞌ til kꞌe̱ꞌ woꞌ chic tare̱t chiwach chiꞌnchel eh reꞌreꞌ nwa̱j nicꞌuhtam aweh tak yuꞌna. \c 13 \s1 Reꞌ kꞌoric chiri̱j i cꞌaxoj i̱b \p \v 1 Chi jeꞌ aj reꞌ, yuꞌna chiri̱j chic wili nanikꞌoric: Kakꞌor ti chic, wi ta nak reꞌ hin quinchol ta nak kꞌoric chipam i jarchꞌuk paꞌ chi kꞌoric quikꞌoric wi̱ꞌ take cꞌacharel china̱ acꞌal wili on quinchol ta woꞌ nak kꞌoric chipam quikꞌorbal take raj tzꞌeꞌ wa̱ch i Dios pan taxa̱j xa reꞌ laꞌ maꞌxta ok cꞌaxoj i̱b pan wa̱mna, xa maꞌxta bih ritik wi̱n chi quinchol take rehreh wach kꞌoric reꞌreꞌ maj reꞌ nikꞌorbal riban xa jeꞌ na ricab i ahnic riban jenoꞌ chꞌihchꞌ nankꞌojoric, on jeꞌ ricab jenoꞌ coten laj chꞌihchꞌ nquicoj take aj kꞌojonel wi nquikꞌoj chi maꞌxta ricorquilal. \v 2 Jeꞌ woꞌ, wi reꞌ hin yeꞌo̱j ta nak wi̱n ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal chi risakomsjic wach take kꞌoric riyew cho i Dios chi naquehtꞌalim take cꞌacharel on yeꞌo̱j ta woꞌ nak wi̱n chi rirakmajic chiri̱j take noꞌjbal poyo̱j wach ruꞌum i Dios on reꞌ maꞌ nquirak ta chiri̱j take toco̱m chic cꞌacharel, xa maꞌxta bih eritik wi̱n mi maꞌxta cꞌaxoj i̱b pan wa̱mna. Jeꞌ woꞌ reꞌ wi yeꞌo̱j ta woꞌ nak wi̱n chi til kꞌe̱ꞌ woꞌ chic nim wach nicapew-bal chi richꞌiquinjic nicꞌux chiri̱j i Dios chi nanikꞌor reh jenoꞌ yu̱kꞌ chi narelic je pa riyeꞌa̱b chi juncꞌam woꞌ ti enelic je, xa maꞌxta woꞌ bih eritik wi̱n. Chi jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ xa maꞌxta soꞌ ritzꞌakil take nicꞌ paꞌ nimal eniban. \p \v 3 Jeꞌ woꞌ chic, kakꞌor wi reꞌ hin enpuhcaj chiꞌnchel paꞌ bih wilic wi̱n chi quina̱ cꞌacharel cꞌaxic ti ncaꞌn eh ewoꞌ nak nicana̱ꞌ wi̱b chi encaꞌn tiꞌcꞌaxic wi̱n ruꞌum chi reꞌ hin nitahkej i Jesus, xa reꞌ laꞌ ruꞌ maꞌxta ok cꞌaxoj i̱b pa̱m wa̱mna, xa maꞌxta woꞌ bih eritik wi̱n ribanaric reꞌreꞌ. \v 4 Ruꞌum aj reꞌ, reꞌ wilic cꞌaxoj i̱b pa ra̱mna ra̱j rikꞌorom chi reꞌreꞌ maꞌ xa mahnicꞌ ta ti chi cꞌa̱ ru̱cꞌ ras richa̱kꞌ, wilic laꞌ ruyuꞌnbal chi ricuyuric mahc ruꞌum wilic cho quetelenic wachi̱s pa ra̱mna. Jeꞌ woꞌ, reꞌreꞌ maꞌxta woꞌ cho ixowonic i̱b pa ra̱mna, maꞌ kꞌitkꞌit ta eh maꞌ kꞌe̱ꞌ ta woꞌ riqꞌuihsaj ri̱b. \v 5 Reꞌ wilic i cꞌaxoj i̱b pa ra̱mna maꞌ eta riban i ra̱j maꞌ ra̱j banaric ru̱cꞌ i ras richa̱kꞌ. Maꞌ eta woꞌ risicꞌ ribanaric take noꞌjbal maꞌ nponic ta chi quiwach take ras richa̱kꞌ, reꞌ laꞌ haj wilic nponic woꞌ chi quiwach ruꞌ riban ribanaric. Jeꞌ woꞌ, maꞌ ncakcatic ta cu̱cꞌ take ras richa̱kꞌ eh maꞌ ricꞌol ta cꞌa̱ pa ra̱mna. \v 6 Jeꞌ woꞌ, reꞌreꞌ maꞌ woꞌ nsukbic ta ricꞌux nok jenoꞌ ras richa̱kꞌ riban i cꞌahbilal, reꞌ laꞌ ribanaric i coric wach noꞌjbal nsukbic wi̱ꞌ ricꞌux. \v 7 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ wilic i cꞌaxoj i̱b pa ra̱mna ricuy ransil take paꞌ bih tiꞌ nbanaric reh, ricoj wach i kꞌoric riban i Dios, xa chꞌiclic woꞌ ricꞌux chiri̱j i ras richa̱kꞌ chi naribanam i coric eh xa wilic woꞌ rikꞌuni̱l chi ricuyuric take cꞌaxquilal. \p \v 8 Ru̱cꞌ aj take kꞌoric reꞌreꞌ nikꞌor aweh tak chi reꞌ cꞌaxoj i̱b maꞌ cꞌuhlel maꞌ sahchel ta wach, ra̱j nchel take bano̱j reꞌ yeꞌo̱j cho keh hoj aj niminel ruꞌum i Lokꞌ laj rUxlabal chi nakaꞌnam reꞌ take reꞌ nariponic i rikꞌijil chi maꞌeta chic quicamanic keh jeꞌ ricab take i lokꞌil chi rikꞌormojic take kꞌoric ra̱j i Dios chi naquehtꞌalim take cꞌacharel, on reꞌ lokꞌil chi kꞌoric pan tak toco̱m chic kꞌoric on reꞌ lokꞌil chi rinabjic pa̱m take noꞌjbal cha̱m pa̱m rinabjic qui̱j. \v 9 Yuꞌna reꞌ take reꞌreꞌ quicamanic keh maj maꞌ chiꞌnchel ta woꞌ i noꞌjbal riyew cho keh i Dios chi nabjic eh jeꞌ woꞌ chic reꞌ hoj maꞌ nkarak ta woꞌ chiri̱j chiꞌnchel i noꞌjbal rehtꞌalim i Dios, \v 10 raj ruꞌ namanlajok wach ricamaj i Dios pan kacꞌacharic narirakmajic chic chiri̱j reꞌreꞌ. Ar aj ruꞌ maꞌxta chic quicamanic keh take noꞌjbal reꞌ maꞌ nrakmajic ta nak chiri̱j chi manlic. \p \v 11 Reꞌ kꞌoro̱j cho reꞌreꞌ nsakomjic wach nok reꞌ hoj kojwinakbic. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj nok cu pan ka-uxal nak wilco̱j cho reꞌ kꞌoric nkaꞌn chꞌi̱l i capewenic nkaꞌn eh chꞌi̱l woꞌ i noꞌjbal nkaꞌn chi richꞌukuric wach i xa paꞌ bih nkacꞌul, nkaꞌn jeꞌ ricab riwi̱ꞌ rinoꞌjbal jenoꞌ aj ux, xa reꞌ laꞌ naxojwinakbic xo̱j kacana̱ꞌ lok chiꞌnchel i noꞌjbal reꞌreꞌ. \v 12 Nicꞌ paꞌ wach ncꞌuluric ru̱cꞌ ka-uxal jeꞌ woꞌ reꞌ nkacꞌul ru̱cꞌ kaniminic. Jeꞌ woꞌ chic, reꞌ kehtꞌalim chiri̱j kaniminic yuꞌna xa jeꞌ na ricab i rina̱ch jenoꞌ cꞌacharel cꞌahchiꞌ kilom je pan jenoꞌ lemuh. Reꞌ cok ruꞌ nakojponok ar pan taxa̱j, cu reꞌ aj ruꞌ nakarakam chiri̱j chiꞌnchel. Ar naricꞌuluric xa jeꞌ na ricab chi cꞌahchiꞌ kacꞌuꞌlem ki̱b chi cꞌuta̱j ru̱cꞌ jenoꞌ cꞌacharel. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj cu yuꞌna, reꞌ hoj maꞌ chiꞌnchel ta pe nkarak chic chiri̱j reꞌ haj wilic ra̱j i Dios chi nakehtꞌalim, xa reꞌ laꞌ nakanaꞌbej nicꞌ wach rehtꞌaljic kana̱ riban i Dios til nakehtꞌalim woꞌ chiꞌnchel i noꞌjbal wilic ru̱cꞌ i Dios. \v 13 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ, reꞌ hin nikꞌor aweh tak chi wilic xib wach noꞌjbal reꞌ curman chi nakatikim juꞌ ribanaric: Reꞌ richꞌiquinjic cꞌuxlis chiri̱j rinimjic i Dios, reꞌ ripahba̱bjic kacꞌux chi ruyuꞌnjic take paꞌ bih kꞌoro̱j ruꞌum i Dios chi nariyeb eh jeꞌ woꞌ reꞌ ricꞌaxaric ki̱b chi kibil ki̱b pan junwachil. Chi quixilac aj i oxchel wili, reꞌ til kꞌe̱ꞌ nim wach riwaꞌric eh reꞌ til kꞌe̱ꞌ curman chi keh chi nakacꞌamam na̱, reꞌ i cꞌaxoj i̱b chi kibil ki̱b pan junwachil. \c 14 \s1 Reꞌ rilokꞌonjic i Dios banarok // chi coric eh chi chaklic chi̱ꞌ \p \v 1 Til kꞌe̱ꞌ curman chaweh tak kꞌuruꞌ chi ma̱cana̱ꞌ tak ribanaric i cꞌaxoj i̱b. Jeꞌ woꞌ, til woꞌ chic chiban ji̱kꞌ acꞌux tak chiri̱j ribanaric take bano̱j reꞌ riyew i Lokꞌ laj Uxlabal keh hoj aj niminel chi nakaꞌnam. Jeꞌ woꞌ, til kꞌe̱ꞌ woꞌ chic nwa̱j chi chiban ji̱kꞌ acꞌux tak chiri̱j i rikꞌormojic take kꞌoric riyew i Dios chi narehtꞌaljic cuꞌum take cꞌacharel. \v 2 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj awehtꞌalim tak chi xa hab wach aj niminel yeꞌo̱j reh chi narikꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ reꞌ ta rikꞌorbal, reꞌreꞌ maꞌ xa ta ru̱cꞌ jenoꞌ rich cꞌacharel nchol kꞌoric, jeꞌ laꞌ woꞌ nchol kꞌoric ru̱cꞌ i Dios. Til pa ricorquilal nok kꞌoric riban ru̱cꞌ i Dios, wi reꞌ take kꞌoric riban maꞌ jaꞌ sakomomaj ta woꞌ wach queh take birinel ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal, maꞌ hab ta wach queh quibirinic reh enrakbic chiri̱j i rikꞌor i aj niminel reꞌreꞌ. \v 3 Tzꞌa̱b ruꞌ wi reꞌ take kꞌoric yeꞌo̱j ruꞌum i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios nsakomjic wach queh take aj birinel nok nquibiraj, reꞌ aj niminel reꞌreꞌ ru̱cꞌ kꞌoric riban naritoꞌbem take rich aj niminel quibirinic reh chi ricowsjic quicꞌux. Maꞌ xa ta reꞌreꞌ naribanam, jeꞌ laꞌ woꞌ narikꞌilim take eh nariyeb woꞌ ricowil quicapew-bal chi ricuyuric ransil take tiꞌcꞌaxic. \v 4 Jeꞌ reꞌ ajic wi reꞌ yeꞌo̱j reh chi narikꞌoric pan tak toco̱m chic kꞌoric xa reꞌ wach reh ruꞌ nsakomjic wach take kꞌoric ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal, reꞌ aj niminel reꞌreꞌ xa chi ribil woꞌ ri̱b cꞌahchiꞌ ricowsam ricꞌux, tzꞌa̱b ruꞌ reꞌ nrakbic chiri̱j haj wilic take kꞌoric ra̱j riyeb i Dios eh risakomej lok wach queh take quibirinic reh reꞌ aj niminel reꞌreꞌ, reꞌ woꞌ take i rich aj niminel ricowsaj quicꞌux ru̱cꞌ take kꞌoric riban. \p \v 5 Chi wi̱n hin kꞌe̱ꞌ nak holonquil eh kꞌe̱ꞌ nak nponic chi niwach chi chawunchelal hat-tak etikꞌoric tak pan tak toco̱m chic kꞌoric, xa reꞌ laꞌ til kꞌe̱ꞌ woꞌ chic tare̱t wi reꞌ hat-tak tichol woꞌ tak risakomsjic wach take kꞌoric ra̱j riyeb i Dios chi narehtꞌaljic cuꞌum take cꞌacharel. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ risakomsjic lok wach i kꞌoric ra̱j riyeb chi ehtꞌaljic i kAja̱w Dios kꞌe̱ꞌ woꞌ chic lokꞌ chiwach chi na̱cholic kꞌoric pan tak toco̱m chic kꞌoric. Ru̱cꞌ wili maꞌ nwa̱j ta nikꞌorom chi reꞌ kꞌoric pan tak toco̱m chic kꞌoric maꞌ ta nak chi rilokꞌil. Maꞌ jeꞌ ta reꞌ, wilic laꞌ woꞌ rilokꞌil xa reꞌ laꞌ ruꞌ curman chi reꞌ cꞌacharel nkꞌoric pan toco̱m kꞌoric ewoꞌ risakomej wach i kꞌoric ricꞌul chi queh take rich aj niminel eh chi jeꞌ reꞌ ewoꞌ ncowjic quicꞌux ru̱cꞌ take kꞌoric enquibiraj. \p \v 6 Yuꞌna was tak nicha̱kꞌ aj niminel chacoj tak rehtal i jenaj rehtalil nanicojom wili. Kakꞌor ti chic chi reꞌ hin equino̱j cꞌolok awu̱cꞌ tak eh equinoquic chi kꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric chaxilac tak. Wi maꞌ nsakomjic wach aweh tak take kꞌoric reꞌreꞌ, chaj bih etiritoꞌbej tak wi̱ꞌ i chaj bih enikꞌor reꞌreꞌ? Maꞌxta bih, majeꞌ? Reꞌ kꞌe̱ꞌ woꞌ chic tare̱t kꞌuruꞌ chi reꞌ hin enisakomej wach aweh tak i chaj bih jenoꞌ noꞌjbal eriyew wi̱n i Dios chi ehtꞌaljic, on chi enikꞌor aweh tak jenoꞌ kꞌoric ra̱j i Dios chi na̱wehtꞌalim tak, on chi enikꞌor aweh tak jenoꞌ cꞌuhbal hin tijimaj wi̱ꞌ, majeꞌ? Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj ru̱cꞌ niban reꞌreꞌ, reꞌ hat-tak til encowjic acꞌux tak chiri̱j i Dios. \v 7 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ wi reꞌ hin equinkꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric xa reꞌ laꞌ ruꞌ maꞌ nisakomej wach take kꞌoric reꞌreꞌ, xa maꞌxta bih camaj eniban maj enak ncꞌuluric wu̱cꞌ jeꞌ ricab ncꞌuluric cu̱cꞌ take tzꞌaꞌbal reh esbal bi̱ch jeꞌ ricab i caxlan a̱j su̱b chꞌi̱l i a̱rpa. Nansubjic pa̱m i caxlan a̱j on nankꞌojmojic wach i a̱rpa, wi reꞌ cꞌacharel maꞌ nchol ritzꞌaꞌjic i xa paꞌ wilic queh tzꞌaꞌbal reꞌreꞌ, nicꞌ ta woꞌ wach naꞌehtꞌaljok haj wilic i bi̱ch cꞌahchiꞌ resmejic cho. \v 8 Jeꞌ woꞌ reꞌ ncꞌulmujic ru̱cꞌ jenoꞌ sol reꞌ cꞌahchiꞌ risubem pa̱m jenoꞌ chꞌihchꞌ laj su̱b chi riyeꞌeric je rehtalil queh take richꞌi̱l chi naquitikꞌa̱b qui̱b chi kꞌakꞌanic. Reꞌ take richꞌi̱l i sol reꞌreꞌ maꞌ eta woꞌ nquirak chiri̱j chaj bih rehtalil cꞌahchiꞌ riyeꞌeric je queh wi reꞌ su̱b reꞌreꞌ maꞌ cꞌahchiꞌ ta risubjic pa̱m chi coric. \v 9 Nicꞌ paꞌ wach ncꞌuluric cu̱cꞌ take kꞌo̱j reꞌreꞌ, jeꞌ woꞌ reꞌ ncꞌuluric awu̱cꞌ hat-tak natikꞌoric tak pan toco̱m chic kꞌoric. Wi maꞌ nasakomej ta tak wach take kꞌoric reꞌreꞌ, nicꞌ aj woꞌ wach narakmajok chiri̱j i chaj bih cꞌahchiꞌ akꞌorom tak? Reꞌ hat-tak xa jeꞌ na nchel xa pan te̱w cꞌahchiꞌ akꞌoric tak wi maꞌ nsakomjic ta wach i kꞌoro̱j awuꞌum tak, majeꞌ? \p \v 10 Yuꞌna jenaj chic rehtalil enicoj ru̱cꞌ take rehreh wach kꞌoric wilic china̱ acꞌal. Reꞌreꞌ rehtalil nicoj maj chiꞌnchel i hoj kehtꞌalim chi juꞌjunal queh take kꞌoric reꞌreꞌ, wilic juꞌjun tuhm chi cꞌacharel quirakbic chiri̱j ruꞌum chi quikꞌorbal. \v 11 Kakꞌor kꞌuruꞌ chi jenoꞌ cꞌacharel cꞌahchiꞌ rikꞌoric cho wu̱cꞌ parikꞌorbal eh reꞌ hin maꞌ nirak ta chiri̱j i kꞌoric cꞌahchiꞌ rikꞌorom wi̱n, reꞌ hin enikꞌor chi reꞌ cꞌacharel reꞌreꞌ maꞌ reꞌ ta wich nitinami̱t eh jeꞌ woꞌ reꞌ erikꞌor wi̱n ruꞌ wi maꞌ rirak chiri̱j i kꞌoric enikꞌor reh, majeꞌ? \p \v 12 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ aj niminel reꞌ til kꞌe̱ꞌ nawotowej tak richolic ribanaric take bano̱j reꞌ riyew i Lokꞌ laj Uxlabal keh hoj aj niminel chi nakaꞌnam, til nipahkaj aweh tak chi chiban ji̱kꞌ acꞌux tak chiri̱j take bano̱j reꞌ til encamanic chi riyeꞌeric ricowil quicꞌux take nquimol qui̱b chi rilokꞌonjic wach i Dios. \v 13 Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor aweh tak i wili: Wi jenoꞌ hab wach nkꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric reꞌ maꞌ nrakmajic ta woꞌ chiri̱j cuꞌum take quibirinic reh, chipahkaj reh kAja̱w Dios chi yeꞌerok ta nak woꞌ reh chi nchol risakomsjic wach ruꞌ queh take ras richa̱kꞌ cꞌahchiꞌ quibirinic reh. \v 14 Kacoj jenoꞌ rehtalil chiri̱j ribanaric i ti̱j. Kakꞌor ti chic chi naniban niti̱j, reꞌ Dios eriyew wi̱n chi nanikꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric. Reꞌ ti̱j eniban reꞌreꞌ maꞌ eta woꞌ nirak chiri̱j maj maꞌ reꞌ ta woꞌ nikꞌorbal cꞌahchiꞌ nikꞌoric wi̱ꞌ. \v 15 Wi jeꞌ reꞌ ncꞌuluric, chaj bih ra̱j banaric kꞌuruꞌ? Cu nanibanam na niti̱j on cu nanibichinic na pan toco̱m chic kꞌoric? Na̱c, eriban xa reꞌ laꞌ curman woꞌ chi nanibanam niti̱j on nanibanam nibi̱ch chi cꞌahchiꞌ woꞌ nirakam chiri̱j chi coric haj wilic i cꞌahchiꞌ nikꞌorom. \p \v 16 Kacoj chic jenoꞌ rehtalil. Kakꞌor ti chic chi reꞌ hat-tak na̱banam tak jenoꞌ tioxonic chi rilokꞌonjic i Dios pan toco̱m chic kꞌoric. Reꞌ tioxonic enaꞌn tak reꞌreꞌ maꞌ eta woꞌ narak tak chiri̱j ruꞌum chi maꞌ reꞌ ta woꞌ pan akꞌorbal tak cꞌahchiꞌ akꞌoric tak wi̱ꞌ. Nok jeꞌ reꞌ cꞌahchiꞌca̱t tak wilic ok jenoꞌ awich aj niminel cꞌahchiꞌca̱t tak ribiram, reꞌreꞌ maꞌ eta woꞌ rirak chiri̱j reꞌ chaj bih enakꞌor tak. Wi jeꞌ cꞌahchiꞌca̱t tak reꞌ awich aj niminel tak maꞌ nicꞌ ta woꞌ wach nachituna̱ꞌ ri̱b chi tioxonic awu̱cꞌ tak, maꞌ woꞌ eta nak rikꞌor chi ricorquilal i tioxonic cꞌahchiꞌca̱t tak wi maꞌ sakom wach chi reh i cꞌahchiꞌ akꞌorom tak majeꞌ? \v 17 Ruꞌum aj reh ricorquilal reꞌreꞌ, reꞌ hin enikꞌor aweh tak chi nanatioxej johtok i Dios pan toco̱m chic kꞌoric, kꞌe̱ꞌ nak ruꞌ tare̱t i tioxonic enaꞌn tak xa reꞌ laꞌ wi maꞌ rirak chiri̱j i cꞌacharel reꞌ cꞌahchiꞌca̱t ribiram xa maꞌxta bih encamanic reh chi cowsbal ricꞌux. \p \v 18 Reꞌ hin kꞌe̱ꞌ nitioxej reh Dios chi reꞌreꞌ xiyew wi̱n chi qꞌuihleh wach kꞌoric quinchol wi̱ꞌ kꞌoric chiwach i tichol tak wi̱ꞌ hat-tak, \v 19 xa reꞌ laꞌ reꞌ hin nok wilqui̱n chi quixilac take aj niminel nquimol qui̱b chi rilokꞌonjic wach i Dios maꞌ quinkꞌoric ta pan jenoꞌ toco̱m chic kꞌoric reꞌ maꞌ nquirak ta chiri̱j ruꞌ, reꞌ laꞌ kꞌorel paꞌ wilic i quikꞌorbal quikꞌoric wi̱ꞌ, reꞌ woꞌ reꞌ quinkꞌoric wi̱ꞌ cu̱cꞌ. Chi jeꞌ aj reꞌ ruꞌ, reꞌ hin kꞌe̱ꞌ nponic chi niwach chi enquirak chiri̱j chajaric cꞌuhtunic nwa̱j nibanam queh reꞌ nichihim rikꞌormojic queh chipam quikꞌorbal, to̱b ta xa quib xib ok ti chi kꞌoric quinchol rikꞌormojic chiwach rikꞌormojic yohbal wach pan toco̱m chic kꞌoric reꞌ maꞌ nquirak ta chiri̱j. \p \v 20 Chi jeꞌ aj wili kꞌuruꞌ wich aj niminel, reꞌ hat-tak maꞌ riban ta chi reꞌ anoꞌjbal tak maꞌ jaꞌ manlic ta wach jeꞌ ricab rinoꞌjbal jenoꞌ tꞌuch haꞌlacꞌun, curman laꞌ chi naribanam chi til manlic chic wach jeꞌ ricab rinoꞌjbal jenoꞌ rijeb laj winak chi ncapewenic chic chi coric. Haj ti cok wilic til eriban chi enacꞌam tak tzꞌeht reh rinoꞌjbal i haꞌlacꞌun, reꞌ nok chi reꞌreꞌ maꞌ no̱j ta ricapew-bal china̱ ribanaric i cꞌahbil laj noꞌjbal. \p \v 21 Jenaj chic ribiral nwa̱j nikꞌorom aweh tak reh chi enarak tak chiri̱j take kꞌoric xnikꞌor lok chiri̱j i kꞌoric pan tak toco̱m chic kꞌoric. Najtir cho kꞌi̱j nok reꞌ take kich ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel maꞌ xca̱j ta quibiram kꞌoric chiwach i Dios, reꞌreꞌ xiyew rehtalil queh chiri̱j i tiꞌcꞌaxic naquicꞌulum cu̱cꞌ take caj ixowonel. Ruꞌum aj reꞌ chipam i Lokꞌ laj Hu̱j reꞌ tzꞌihmbimaj wi̱ꞌ riCꞌuhbal i Dios jeꞌ wili rikꞌor: \q1 “Reꞌ hin Dios nanitakꞌa̱b je take cꞌacharel toco̱m quikꞌorbal chi ribanaric tiꞌcꞌaxic queh nitinami̱t. \q1 Reꞌ take cꞌacharel reꞌreꞌ naquikꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric reꞌ maꞌ quehtꞌalim ta nitinami̱t. \q1 Naquikꞌorom nak ricorquil queh take nitinami̱t xa reꞌ laꞌ xa ta nak chi jeꞌ reꞌ naquibirinic kꞌoric chi niwach, nqui Ajabe̱s Dios. \p \v 22 Jeꞌ aj reꞌ ruꞌ charak tak chiri̱j chi reꞌ kꞌoric pan jenoꞌ toco̱m chic kꞌoric, reꞌreꞌ wilic chi jenaj rehtalil queh take maꞌ quicojbic ta wach i kAja̱w Jesus reh chi ru̱cꞌ reꞌreꞌ enquirak chiri̱j chi maꞌ wilic ta chi quina̱ ricuseꞌsbal i Dios. Reꞌ kꞌoric reꞌreꞌ maꞌ reꞌ ta nchel jenaj rehtalil chi queh take quinimanic reh i kAja̱w Jesus. Tzꞌa̱b ruꞌ reꞌ risakomsjic wach take kꞌoric ra̱j riyeb i Dios chi narehtꞌaljic cuꞌum take cꞌacharel, reꞌreꞌ til wilic chi jenaj rehtalil chi keh hoj jarub kojniminic chic reh Jesus eh chi ru̱cꞌ reꞌreꞌ nquirak chiri̱j chi wilic chi quina̱ ricuseꞌsbal i Dios. Chi jeꞌ aj reꞌ ricamaj, reꞌ rehtalil reꞌreꞌ maꞌ reꞌ ta nchel queh take jaꞌ reꞌ ta aj niminel take. \v 23 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ chacoj woꞌ tak rehtal i nanikꞌorom wili: Kakꞌor chi reꞌ hat-tak nanamol awi̱b tak chi rilokꞌonjic wach i Dios, chawunchelal ok nchel toquic tak chi kꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric reꞌ maꞌ reꞌ ta akꞌorbal tak. Nok jeꞌ reꞌ kꞌoric naꞌn tak noquic cok jenoꞌ maꞌ reꞌ ta aj niminel on jenoꞌ cꞌacharel maꞌ rirak ta chiri̱j chi wilic take kꞌoric riyew i Lokꞌ laj Uxlabal keh hoj aj niminel. Reꞌ cꞌacharel reꞌreꞌ erikꞌor chi maꞌ suk ta pa̱m ana̱ tak ruꞌum chi maꞌ rirak ta chiri̱j chaj bih nakꞌor tak. \v 24 Reꞌ cok ruꞌ kakꞌor chi nanoquic cok i cꞌacharel reꞌreꞌ, xa chaklic chic chi̱ꞌ riyeꞌeric cho rikꞌormojic take cꞌuhbal riban aweh tak i kAja̱w Dios chi na̱cꞌulum tak chi queh ritinami̱t, chaj nak bih encꞌuluric? Til pa ricorquil, reꞌreꞌ til enak nchꞌuk ricꞌux ru̱cꞌ take kꞌoric enaꞌn tak maj ruꞌum reh akꞌorbal tak reꞌ nayew chawunchelal hat-tak, naricꞌuhtjic reh ruꞌum i Dios chi pan mahc wilic eh chi ruꞌum reꞌ nariyeꞌeric cho tiꞌcꞌaxic chi quina̱ wi maꞌ xipahkaj ta ricuybal chiwach ruꞌ. \v 25 Chiri̱j chic reꞌ nok reꞌ i Lokꞌ laj rUxlabal i Dios resam chic lok wach sakom haj wilic i mahc cꞌolic cho pan ca̱mna, reꞌreꞌ til narixucꞌa̱b ri̱b chi riyeꞌeric rilokꞌil i kAja̱w Dios chi cꞌahchiꞌ rikꞌorom chi til coric, reꞌreꞌ til wilic chaxilac tak. \s1 Reꞌ lokꞌonic chaklic chi̱ꞌ ra̱j banaric \p \v 26 Was tak nicha̱kꞌ aj niminel, yuꞌna nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi nachamol awi̱b tak chi rilokꞌonjic wach i Dios reꞌ take wili curman chi na̱banam tak: Wilic ok aweh tak aj cꞌamol na̱ bi̱ch lokꞌonbal wach i Dios. Wilic ok aj cꞌuhtunel reh riCꞌuhbal i Dios. Wilic ok aj sakomonel wach jenoꞌ kꞌoric riyew cho Dios queh ritinami̱t. Wilic ok take quikꞌorok riCꞌuhbal i Dios pan toco̱m chic kꞌoric. Wilic ok woꞌ quijalbok reh take cꞌuhbal kꞌoro̱j pan toco̱m chic kꞌoric. Nicꞌ paꞌ nimal naribanaric chi lokꞌonbal wach i Dios til camanok chi cowsbal quicꞌux take awich aj niminel tak. \v 27 Jeꞌ woꞌ chic, wi chaxilac ok nchel hat-tak wilque̱b ok take aj niminel quikꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric, tare̱t chi quikꞌorok, reꞌ cok ruꞌ xa quib on xa xib ok ti queh quikꞌorok eh til ok caꞌn chi chaklic chi̱ꞌ chi quijuꞌjunal. Wi xicohlaj i jenaj, reꞌ chic i jenaj eripꞌut kꞌoric xa reꞌ laꞌ ruꞌ curman chi wilic jenaj chic aj niminel erijal i kꞌoric haj wilic cꞌahchiꞌ ribanaric queh take aj birinel. \v 28 Tzꞌa̱b ruꞌ wi maꞌ chi jenoꞌ hab wach cꞌahchiꞌ rijalbic i quikꞌorbal take quikꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric, sakbih chi reꞌ take aj niminel reꞌreꞌ maꞌ eta quikꞌoric pan comonil, quilokꞌej laꞌ wach i Dios xa pan quicapew-bal on nok xa cutquel wilque̱b chi lokꞌonic chiwach i Dios. \p \v 29 Jeꞌ woꞌ nwa̱j woꞌ nikꞌorom i wili: Wi wilic take aj kꞌorol reh take kꞌoric riyew cho i Dios chi queh ritinami̱t, xa quib on xib ok ti chi aj niminel quikꞌorok reꞌ cok ruꞌ caꞌn chi chaklic chi̱ꞌ chi quijuꞌjunal eh reꞌ take toco̱m chic aj niminel caꞌn ri̱j chi manlic haj wilic take kꞌoric cꞌahchiꞌ rikꞌormojic. \v 30 Jeꞌ ricab wi wilic jenoꞌ aj niminel tzꞌuklic cok ar eh enyeꞌeric cho rikꞌorbal ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal chi rikꞌormojic jenoꞌ cꞌuhbal ra̱j riyeb i Dios chi ehtꞌaljic, reꞌ jenaj chic reꞌ cꞌahchiꞌ rikꞌoric chi pe̱t, chicana̱ꞌ chi reꞌ jenaj chic reꞌreꞌ enkꞌoric chi quina̱ take aj niminel chi rikꞌormojic i kꞌoric cꞌahchiꞌ riyeꞌeric reh. \v 31 Ru̱cꞌ wili maꞌ nwa̱j ta nikꞌorom chi maꞌ ta nak eriban chi equikꞌoric chiꞌnchel take nicꞌ paꞌ qꞌuihal quikꞌoric reh kꞌoric riyew cho i Dios chi queh take ritinami̱t. Eriban chi chiꞌnchel equikꞌoric xa reꞌ laꞌ ruꞌ curman chi quijuꞌjunal naquikꞌoric reh chi jeꞌ reꞌ, reꞌ take quich aj niminel enquitijej i cꞌuhbal riyew cho i Dios eh ewoꞌ ncowjic quicꞌux ruꞌum reh take kꞌoric reꞌreꞌ. \v 32 Jeꞌ aj reꞌ ruꞌ, reꞌ take aj kꞌorol reh kꞌoric riyew i Dios, reꞌ take reꞌ equichol ribanaric ri̱j chi coric haj til ricꞌul chi equikꞌoric eh haj maꞌ eta riban chi equikꞌoric. \v 33 Cꞌolok pan acꞌux tak i wili: Reꞌ Dios maꞌ ra̱j ta chi xa chaꞌn aweh i lokꞌonic nakaꞌnam chi maꞌ chaklic ta chi̱ꞌ. Reꞌ laꞌ ra̱j ruꞌ chi chiꞌnchel naribanaric chi chaklic chi̱ꞌ eh pan sukquil cꞌuxlis. \p Ruꞌum aj chi curman chi chaklic chi̱ꞌ i lokꞌonic naribanjic pan tak juꞌjun comonil nquimol wi̱ꞌ qui̱b take aj niminel xa haj yeꞌa̱b, \v 34 nikꞌor chi reꞌ take ixok quiwihꞌic pan acomonil tak jeꞌ ru̱cꞌ nquimol qui̱b chi rilokꞌonjic i Dios, maꞌ riban ta chi etiquipit tak ru̱cꞌ ribanaric jenoꞌ pahkanic encaꞌn cok chiri̱j i cꞌuhtunic cꞌahchiꞌ ribanaric. Reꞌ take reꞌ xa quijutzic laꞌ naquiwihꞌic chaxilac tak eh naquibirinic woꞌ kꞌoric chiwach i quibahi̱l jeꞌ ricab woꞌ i kꞌoro̱j chipam i cꞌuhbal nchopbic kana̱ i hoj ra̱ꞌ riꞌsil cho maꞌ Israhel chi reꞌ take ixok naquibirinic kꞌoric ru̱cꞌ chaj bih quitakꞌmajic take wi̱ꞌ. \v 35 Jeꞌ ricab wi chipam jenoꞌ moloj i̱b chi rilokꞌonjic wach i Dios wilic ok jenoꞌ ixok wilic jenoꞌ pahkanic ra̱j ribanam, maꞌ eta riban chi eriban cok i pahkanic chipam i moloj i̱b reꞌreꞌ, curman laꞌ chi nasoljok je pa ripa̱t chꞌi̱l i ribahi̱l, ar eribiraj reh haj nak wilic i pahkanic xa̱j ribanam chipam i moloj i̱b. Jeꞌ reꞌ nikꞌor chi chiban maj maꞌ holohic ta ncꞌutunic nok jenoꞌ ixok nkꞌoric chi quina̱ take winak chipam i comonil reꞌ nlokꞌonjic wi̱ꞌ wach i Dios. \v 36 Jeꞌ reꞌ ruꞌ nikꞌor aweh tak xa reꞌ laꞌ wi reꞌ hat-tak maꞌ nawa̱j ta acꞌamam tak na̱ i cꞌahchiꞌ nikꞌorom xa maꞌxta bih xa̱j rikꞌorom. Reꞌ cok ruꞌ cꞌolok pan acꞌux tak chi maꞌ reꞌ ta hat-tak xatmiksinic tak cho reh riCꞌuhbal i Dios eh maꞌ woꞌ xa reꞌ ta nak ti hat-tak xatcꞌulbic tak reh. \p \v 37 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ wi hab wach jenoꞌ chaxilac tak ricapaj chi reꞌreꞌ jenaj aj kꞌorol reh kꞌoric riyew cho i Dios chi queh ritinami̱t, on chi reꞌreꞌ yeꞌo̱j rikꞌorbal ruꞌum i Lokꞌ laj Uxlabal reh chi narikꞌoric chi quina̱ take ritinami̱t i Dios, ewoꞌ ricoj rehtal chi reꞌ nicꞌ paꞌ nimal take kꞌoric cꞌahchiꞌ nitzꞌihmbam je aweh tak, ru̱cꞌ woꞌ i kAja̱w Jesus xchalic rikꞌormojic. \v 38 Tzꞌa̱b ruꞌ wi maꞌ ricoj wach chi jeꞌ reꞌ eh maꞌ ra̱j ricꞌamam na̱ i nicꞌ nimal i kꞌoro̱j lok wuꞌum, maꞌ nbirmijic woꞌ ru̱cꞌ i haj wilic nak kꞌoric ra̱j rikꞌorom. \p \v 39 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ aj niminel, chachop acꞌux tak chiri̱j i rikꞌormojic take kꞌoric riyew cho Dios chi queh i ritinami̱t eh ma̱pit tak take reꞌ ncaꞌn kꞌoric pan toco̱m chic kꞌoric nok namol awi̱b tak chi rilokꞌonjic wach i Dios. \v 40 Reꞌ cok ruꞌ chiꞌnchel i paꞌ bih naribanjic chi rilokꞌonjic wach i Dios pan acomonil tak, chaꞌn tak chi coric eh jeꞌ woꞌ chic chi chaklic chi̱ꞌ. \c 15 \s1 Reꞌ ricꞌuhtjic ri̱b i Jesus naxuctic // cho chi quixilac take camnak \p \v 1 Reꞌ chic yuꞌna was tak nicha̱kꞌ aj niminel nwa̱j chi cꞌolok cho pan acꞌux tak ribiral i cꞌuhbal chiri̱j i Jesus reꞌ nikꞌorom cho aweh tak. Reꞌ ribiral reꞌreꞌ, reꞌ xacꞌul tak pan awa̱mna tak chi coric eh cu yuꞌna chi kꞌi̱j xa cu paꞌlic woꞌ acꞌux tak chiri̱j, \v 2 reꞌ woꞌ reꞌ ntoꞌbonic aweh tak chi na̱coꞌljic tak chiwach i tiꞌcꞌaxic naquicꞌulum take aj mahc. Jeꞌ reꞌ eriban reꞌ cok ruꞌ wi xatik tak juꞌ richopjic acꞌux tak chiri̱j i nicꞌ paꞌ nimal nikꞌorom aweh tak. Tzꞌa̱b ruꞌ maꞌ xachop tak acꞌux, reꞌ niminic cꞌahchiꞌca̱t tak naricahnic chi xa maꞌxta bih ritik aweh tak. \p \v 3 Reꞌ take pe̱t kꞌoric xnikꞌor aweh tak chiri̱j i ribiral xnicꞌul reꞌreꞌ ru̱cꞌ i kAja̱w Jesus, reꞌ take wili: Reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, xquimic reh chi xcuyuric kamahc. Jeꞌ woꞌ, chi reꞌreꞌ xquimic reꞌ kꞌorel nicꞌ paꞌ woꞌ wach jeꞌ tzꞌihmbimaj cho chiri̱j chipam i Lokꞌ laj Hu̱j wilic wi̱ꞌ riCꞌuhbal i Dios. \v 4 Chꞌi̱l reꞌreꞌ, nikꞌor woꞌ chi to̱b ta reꞌ Ajabe̱s kꞌatal kꞌoric Jesus xmukꞌunjic naxquimic je, reꞌreꞌ xucsjic woꞌ chic cho pa ro̱x kꞌi̱j riquimic nimbal woꞌ take reh kꞌoric tzꞌihmbimaj cho chiri̱j chipam i lokꞌ laj hu̱j reꞌreꞌ. \p \v 5 Jeꞌ woꞌ chic xnikꞌor aweh tak chi naxucsjic cho chi quixilac camnak, reꞌ Jesus xicꞌuhtaj ri̱b reh maꞌ Se̱pas reꞌ ribihnej woꞌ chi Luch eh chiri̱j chic ruꞌ xicꞌuhtaj woꞌ ri̱b queh take pa reh chic pahbamaj chi cꞌamol quibe̱h raj tahkanel. \v 6 Jeꞌ woꞌ, nok ricꞌuhtam chic ri̱b chi quiwach take pahbamaj chi aj cꞌamol be̱h raj tahkanel, reꞌ Jesus xicꞌuhtaj woꞌ ri̱b queh take riqꞌuihal chi aj niminel reꞌ maꞌ xa ta wilque̱b junikꞌob hoꞌcꞌahl (500) ok chi cunchelal. Chi quixilac take juntuhm reꞌreꞌ, wilic take camnak chic take je eh wilic woꞌ cu cꞌachalque̱b. \v 7 Jeꞌ woꞌ xicꞌuhtaj woꞌ ri̱b chiwach i maꞌ Jaco̱wo eh chiri̱j ruꞌ xicꞌuhtaj woꞌ ri̱b chi quiwach take chiꞌnchel pahbamaj chi nahsil cꞌamol quibe̱h raj tahkanel. \p \v 8 Maꞌ xa ta woꞌ queh take chiꞌnchel reꞌreꞌ xicꞌuhtaj ri̱b i kAja̱w Jesus maj cu xam be̱h chic xicꞌuhtaj woꞌ ri̱b wi̱n i hin, xa reꞌ laꞌ wu̱cꞌ i hin xcꞌuluric jeꞌ ricab ncꞌuluric ru̱cꞌ jenoꞌ tꞌuch haꞌlacꞌun reꞌ cꞌaxic naxcꞌulic wach kꞌi̱j sakom ruꞌum chi maꞌ pa rikꞌijil ta rasbal xasjic. Jeꞌ reꞌ nikꞌor ruꞌum nok pan pe̱t be̱h cho, reꞌ hin maꞌ xwa̱j ta nak ninimem i kAja̱w Jesus \v 9 reꞌ laꞌ chic i tiꞌcꞌaxic xniban queh jarub paꞌ chi comonil moloj wach aj niminel reh Dios. Jeꞌ aj reꞌ xinbanic cho i hin reꞌ maꞌ nim ta ti niwach chi quiwach take pahbamaj chi nahsil cꞌamol quibe̱h raj tahkanel i kAja̱w Jesus eh ruꞌum reh take nicꞌ nimal xniban cho reꞌreꞌ, til maꞌ ricꞌul ta nak chi wi̱n chi narikꞌormojic nibihnal chi hin woꞌ pahbamaj chi cꞌamol quibe̱h take aj niminel reh Jesus. \p \v 10 To̱b ta woꞌ nak maꞌ ricꞌul ta chi wi̱n i nicamaj yeꞌo̱j, reꞌ Dios xicꞌuhtaj cho richakꞌlamil chi nina̱ eh xiquetelej cho wach nicꞌacharic chi naricamanic reh chipam ricamaj. Ruꞌum aj woꞌ reh ritoꞌbal riyew cho chi nina̱, reꞌ hin kꞌe̱ꞌ nim wach i camanic cꞌahchiꞌ nibanam chiwach xcaꞌn take wich pahbamaj chi aj cꞌamol be̱h aj niminel reh Jesus, xa reꞌ laꞌ i camanic reꞌreꞌ maꞌ cꞌahchiꞌ ta nibanam ru̱cꞌ xa wansil wi̱b, reꞌ laꞌ ratoꞌbil i kAja̱w Dios ntoꞌbonic wi̱n chi ribanaric. \v 11 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ, reꞌ ricorquilal i cꞌuhbal chiri̱j ructic cho i Jesus chi quixilac take camnak maꞌ kꞌorel ta hab wach narikꞌoric reh, wi reꞌ nchel i hin on reꞌ take cho pahbamaj take chi aj cꞌamol quibe̱h aj niminel reh Jesus xikꞌoric cho reh. Haj cok wilic til wilic riwaꞌric, reꞌ chi, chi kunchelal i hoj raj kꞌorol i Jesus nkakꞌor ribiral i cꞌuhbal reꞌreꞌ eh reꞌ woꞌ xacoj tak wach hat-tak. \s1 Reꞌ Jesus naribanic chi reꞌ take // camnak nacuctic woꞌ chic cho \p \v 12 Yuꞌna jenaj chic kꞌoric nwa̱j nikꞌorom aweh tak: Reꞌ cꞌuhbal nkapuhcaj rikꞌormojic i hoj, reꞌ woꞌ chi reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric xucsjic cho chi quixilac take camnak. Wi til coric chi reꞌ Jesus xuctic woꞌ cho chi quixilac camnak, chaj waꞌric kꞌuruꞌ nok nbirmijic i cꞌuhbal reꞌreꞌ wilic take aj niminel chaxilac hat-tak quikꞌoric chi reꞌ take camnak maꞌxta chic cuctic cho chi cꞌacharic? \v 13 Chacapaj tak chiri̱j take wili: Wi til ta nak coric chi reꞌ take camnak maꞌxta chic cuctic cho chi cꞌacharic, ra̱j rikꞌorom chi reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric maꞌxta woꞌ nak chic nuctic cho? \v 14 Wi jeꞌ ta nak reꞌ, ra̱j woꞌ nak rikꞌorom chi reꞌ cꞌuhbal nkapuhcaj rikꞌormojic i hoj chiri̱j i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric eh chꞌi̱l woꞌ i niminic naꞌn hat-tak ruꞌum reh kacꞌuhbal, xa maꞌxta nak bih eritik keh. \v 15 Jeꞌ woꞌ, wi til coric chi reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, maꞌ ta xuctic cho chi quixilac take camnak, raj rikꞌorom chi reꞌ hoj reꞌ pahbamaj chi aj kꞌorol cꞌuhbal til hoj aj chucul aj kꞌorol riCꞌuhbal i Dios. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ hoj cꞌahchiꞌ nak kakꞌorom chi reꞌ Dios xucsaj cho i Jesus chi quixilac take camnak eh chi maꞌ jeꞌ ta woꞌ reꞌ nkꞌoric wi̱ꞌ. Jeꞌ woꞌ chic, wi til coric chi reꞌ take camnak maꞌ cuctic ta chic cho, ra̱j rikꞌorom chi reꞌ Dios maꞌ xucsaj ta woꞌ nak cho i Jesus chi quixilac take camnak. \v 16 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj pa ricorquilal wi reꞌ take camnak maꞌxta chic cuctic cho, til woꞌ nak coric chi reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric maꞌ xuctic ta woꞌ nak cho chi quixilac take camnak. \v 17 Jeꞌ aj reꞌ kꞌuruꞌ jeꞌ ricab xnikꞌor chic lok aweh tak, wi ta nak reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric maꞌ xuctic ta cho chi quixilac take camnak, xa maꞌxta nak bih ritik aweh tak chi cꞌahchiꞌ animem tak i Jesus. Jeꞌ reꞌ nikꞌor ruꞌum nok xa cu reꞌ woꞌ nak i mahc wilic rajawric chana̱ tak ncahnic wi̱ꞌ. \v 18 Maꞌ xa ta reꞌreꞌ, jeꞌ laꞌ woꞌ wi ta nak maꞌ xuctic woꞌ chic cho i Jesus chi quixilac camnak, ra̱j rikꞌorom chi reꞌ nicꞌ paꞌ qꞌuihal take cꞌacharel xquinimej i Jesus nok jaꞌ quiquimic ta je, xa maꞌxta bih nqui chi xquichꞌica̱ꞌ je quicꞌux chiri̱j reh chi nacuctic cho ruꞌum chi quixilac take camnak. \v 19 Jeꞌ woꞌ chic, reꞌ aj chic i hoj reꞌ nkanimej i Jesus chiwach take kꞌi̱j cꞌachalco̱j wi̱ꞌ wili, maꞌ coric ta na chi reꞌ hoj cꞌahchiꞌco̱j chi niminic ruꞌum cꞌahchiꞌ kuyꞌem chi nakojquimok je nakacꞌacharic woꞌ chic cho ruꞌum i Jesus? Jeꞌ reꞌ i kacapew-bal xa reꞌ laꞌ wi maꞌ jeꞌ ta woꞌ reꞌ encꞌuluric ku̱cꞌ, ra̱j rikꞌorom chi til woꞌ chic kꞌe̱ꞌ tiꞌ keh ru̱cꞌ kanoꞌjbal chi quiwach take chiꞌnchel cꞌacharel. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj maꞌ coric ta laj tijbal nak cꞌahchiꞌ kacojom wach ncahnic wi̱ꞌ. \p \v 20 Raj i wili maꞌ reꞌ ta nchel chucuj laj kꞌoric cꞌahchiꞌ kacojom wach. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj til pa ricorquil, reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric xuctic cho chi quixilac take camnak eh ruꞌum chi reꞌreꞌ i rijaꞌquil i pe̱t uctel chi quixilac take camnak jeꞌ ricab naricut cho pe̱t wach jenoꞌ tic narirak cho rikꞌijil i wachanic, reꞌ woꞌ reꞌ narucsunic cho keh hoj raj niminel chi quixilac camnak. Ruꞌum aj reꞌ wilic i kuyuꞌnbal chi to̱b ta kojquimok je xa nakuctic woꞌ cho chi quixilac take camnak. \v 21 Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj jeꞌ ricab nok chi ruꞌum reh ribano̱j i jenaj chi winak reꞌ Aran xoj-ehtric quimic ru̱cꞌ riquimic ruꞌ jeꞌ woꞌ reꞌ ruꞌum reh ribano̱j i jenaj chic winak reꞌ Jesus xoj-ehtric woꞌ uctic chi quixilac take camnak ru̱cꞌ i ructic cho ruꞌ. \v 22 Maꞌ xa ta reꞌreꞌ, jeꞌ laꞌ woꞌ jeꞌ ricab nok chi ruꞌum reh ribano̱j i xa jenaj chi winak reꞌ kaj najtir kꞌi̱j Aran xoquic cho i quimic chi kana̱ woꞌ i hoj, jeꞌ woꞌ reꞌ, ruꞌum woꞌ reh ribano̱j i xa jenaj chic chi winak reꞌ Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric xoj-ehtric woꞌ i hoj aj niminel chi nakacꞌacharic woꞌ chic to̱b ta nchel kojquimok je. \s1 Nariponic woꞌ chic i kꞌi̱j chi chiꞌnchel naricahnic chi riꞌsil ro̱k kꞌab i Jesus chꞌi̱l i Dios \p \v 23 Chi jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ, reꞌ wili maꞌ ra̱j ta rikꞌorom chi hoj ta nak junuctic cho chi quixilac camnak. Maꞌxta. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ Dios chaklic chi̱ꞌ ucsunic naribanam cho. Jeꞌ reꞌ ajic jeꞌ ricab nok chipam junseht ok chi abi̱x nmoloric cho i pe̱t rihk nelic cho, jeꞌ woꞌ reꞌ ru̱cꞌ i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ woꞌ reꞌ i pe̱t ucsumaj cho ruꞌum i Dios chi quixilac take camnak. Chiri̱j chic reꞌ nasoljok woꞌ chic cho i Jesus chi kacꞌamaric, reꞌ hoj aj niminel jeꞌ ru̱cꞌ hoj chic camnak je nakuctic woꞌ chic cho chi quixilac take camnak jeꞌ ricab nanmoloric cho chiꞌnchel i jal nanbanaric cho i jach. \v 24 Jeꞌ woꞌ chic reꞌ kAja̱w Jesus naribanam woꞌ chi reꞌ take aj nahsil maꞌeta chic nwihꞌic cajawric chi quina̱ take cꞌacharel, jeꞌ woꞌ reꞌ naribanam cu̱cꞌ take nahsil chi quina̱ take maꞌ tob laj uxlabal. Ar aj ruꞌ chiꞌnchel naricohlsjic wach. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj chiri̱j reꞌreꞌ, reꞌ Jesus narikꞌahsam pan kꞌab i rAja̱w Dios reh chi xa reꞌ wach reꞌ enwihꞌic chi aj nahsil chi quina̱ chiꞌnchel. \p \v 25 Jeꞌ aj reꞌ naricꞌuluric xa reꞌ laꞌ pe̱t chiwach i reꞌreꞌ, curman chi reꞌ kAja̱w Jesus narichopom quina̱ chiꞌnchel cu rehtal riyew pa ro̱k take chiꞌnchel raj ixowonel. \v 26 Reꞌ raj ixowonel i Jesus reꞌ xam be̱h nariyeb pa ro̱k, reꞌ i quimic. \v 27 Jeꞌ reꞌ nikꞌor ruꞌum nok chipam i Lokꞌ laj Hu̱j wilic wi̱ꞌ riCꞌuhbal i Dios rikꞌor chi reꞌreꞌ naribanam chi reꞌ kAja̱w Jesus nariyeb pa ro̱k chiꞌnchel. Xa reꞌ laꞌ nok nkꞌormojic chi chiꞌnchel reꞌreꞌ maꞌ ra̱j ta rikꞌorom chi reꞌ Dios xcahnic ta woꞌ nak chi riꞌsil rajawric i Jesus. Maꞌ jeꞌ ta reꞌ maj reꞌ woꞌ i Dios xyeꞌbic reh chiꞌnchel chi riꞌsil rajawric i kAja̱w Jesus. \v 28 Jeꞌ reꞌ ajic chiꞌnchel nariyeꞌeric chi riꞌsil rajawric i Acꞌunbe̱s Jesus eh chiri̱j chic ruꞌ reꞌreꞌ naricojom woꞌ ri̱b chi riꞌsil rajawric i Ajabe̱s Dios reꞌ xcojbic woꞌ reh chiꞌnchel chi riꞌsil rajawric ruꞌ. Chi jeꞌ aj reꞌ xa reꞌ woꞌ i kAja̱w Dios naricahnic chi nahsil chi quina̱ chiꞌnchel eh maꞌ jenoꞌ chic naricahnic chi maꞌ ta nak enwihꞌic chi riꞌsil rajawric ruꞌ chꞌi̱l i Jesus. \s1 Reꞌ take camnak til nacuctic woꞌ chic cho \p \v 29 Yuꞌna ticapewenok tak chiri̱j i wili: Wilic na jenoꞌ aweh tak erikahsaj riha̱ꞌ pa rijelow-bal jenoꞌ cꞌacharel reꞌ maꞌ xinimej ta i Jesus naxquimic je? Maꞌxta, majeꞌ? Kakꞌor wi wilic ta nak jenoꞌ jeꞌ reꞌ eriban, reꞌ cꞌacharel reꞌreꞌ xa maꞌxta nak bih naricamanic reh wi reꞌ Dios maꞌ eta riyew woꞌ chic ricꞌacharic jenoꞌ camnak chic je. \v 30 Jeꞌ woꞌ chic, wi reꞌ take camnak maꞌxta chic cuctic cho, chaj aj camaj nok reꞌ hoj eli̱c i kꞌi̱j nkayew ki̱b pan yohbalil chi cꞌuhbalanic? \v 31 Was tak nicha̱kꞌ aj niminel, jeꞌ reꞌ nibiraj aweh tak maj jeꞌ ricab nok quincapewenic chawi̱j tak ru̱cꞌ richoporic acꞌux naꞌn tak chiri̱j i kaKꞌatal Kꞌoric Jesus reꞌ Ajabe̱s woꞌ chi kana̱, kꞌe̱ꞌ nsukbic nicꞌux awuꞌum tak, coric woꞌ chi reꞌ hin xa eli̱c woꞌ i kꞌi̱j niyew wi̱b pan yohbalil chi cꞌuhbalanic chi xa cucꞌtak nak chic maꞌ quino̱j pan quimic. \v 32 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ jeꞌ ricab chi reꞌ hin ayuꞌ pan tinamit E̱peso cꞌahchiꞌ nicꞌulum tiꞌcꞌaxic cu̱cꞌ take tinamit xa joskꞌonak chic take, jeꞌ ricab chi jenoꞌ winak ripaj ri̱b chi peletenic ru̱cꞌ jenoꞌ joskꞌ laj chicop. Chaj bih ritik wi̱n kꞌuruꞌ chi jeꞌ reꞌ cꞌahchiꞌqui̱n wi pan jenaj kꞌi̱j maꞌxta chic wuctic cho chi quixilac take camnak? Maꞌxta nak bih, majeꞌ? Ruꞌum aj reꞌ nikꞌor aweh tak wi til coric nchel chi reꞌ take camnak maꞌxta chic cuctic cho, sakbih nak chi wi̱n chi eniban risukquil nicꞌacharic china̱ acꞌal wili jeꞌ ricab rikꞌor i jenaj kꞌoric nkꞌormojic chi jeꞌ wili: \p “Kasuksaj tak kacꞌux yuꞌna, kaꞌn tak kawaꞌ kaha̱ꞌ ruꞌum nok chi kawach johtok maꞌ kehtꞌalim ta chic wi cꞌachalco̱j eh chi jeꞌ reꞌ maꞌxta chic bih enkaꞌn ribanaric, nqui i rikꞌor i kꞌoric reꞌreꞌ. \p \v 33 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ ma̱cana̱ꞌ tak chi reꞌ take quicapewenic chi jeꞌ reꞌ enquijotꞌ acapew-bal tak, chacoj aj tak rehtal i jenaj chic kꞌoric kꞌoro̱j cho ruꞌum jenaj winak aj noꞌjbal naxikꞌor cho chi jeꞌ wili: \p “Xa hab wach jenoꞌ cꞌacharel xa kꞌunkꞌun chic chꞌi̱l jenoꞌ chic cꞌacharel maꞌ holohic ta rinoꞌjbal, eno̱j sahchok wach i holohic laj capew-bal nak wilic ru̱cꞌ ruꞌum nok reꞌ chic rinoꞌjbal i cꞌahbil rinoꞌjbal winak ericꞌam tzꞌeht reh, nqui xikꞌor cho. \p \v 34 Jeꞌ reꞌ nok ma̱cana̱ꞌ tak chi jenoꞌ maꞌ holohic laj capewenic chiri̱j i cuctic cho take camnak eriban chi etimahcanic tak, reꞌ laꞌ hat-tak naꞌlajok aweh tak ru̱cꞌ ricorquilal riCꞌuhbal i Dios. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj chaxilac tak wilic take maꞌ jaꞌ cu nquirak ta chiri̱j chi manlic haj wilic rikꞌor i cꞌuhbal chiri̱j i Dios reꞌreꞌ. Jeꞌ reꞌ nikꞌor reh chi enoquic cho aqꞌuixbilal tak. \s1 Reꞌ ritiꞌjolal jenoꞌ aj niminel nquimic je, jalo̱j chic wach naꞌuctok cho \p \v 35 Kꞌi̱j woꞌ nchel wilic jenoꞌ aweh tak eriban take birinic wili chiri̱j cuctic take camnak: \p «Nicꞌ chic wach nok reꞌ take camnak naquicꞌacharic woꞌ chic cho? Wi til naquicꞌacharic woꞌ chic cho, nicꞌ chic wach riwi̱ꞌ quitiꞌjolal nariwihꞌic? Maj reꞌ quitiꞌjolal nak wilic naxiquimic je kꞌahanak chic, nqui ok nchel rikꞌor. \p \v 36 Til coric, reꞌ nkꞌoric reꞌreꞌ til hamlic i memil laj noꞌjbal ru̱cꞌ. Reh chi reꞌ cꞌacharel reꞌ jeꞌ reꞌ nkꞌoric erirak chiri̱j chi coric i reꞌreꞌ, chicoj rehtal nicꞌ wach ncꞌuluric ru̱cꞌ i tic. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj kehtꞌalim chi nok jenoꞌ ijaꞌ ntiquiric jok, maꞌ reꞌ ta woꞌ chic ijaꞌ reꞌreꞌ nelic cho wach sakom nantzꞌuhcric cho, xa reꞌ laꞌ chic rala̱s npokꞌ cho na nkꞌahic i ri̱j ijaꞌ reꞌreꞌ. Nicꞌ paꞌ wach ncꞌuluric ru̱cꞌ ijaꞌ jeꞌ woꞌ reꞌ ncꞌuluric ru̱cꞌ jenoꞌ cꞌacharel nanquimic je. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj maꞌ reꞌ ta chic i ritiꞌjolal wilic nak naxquimic je, maꞌ reꞌ ta woꞌ chic reꞌ wilic reh naꞌuctok woꞌ chic cho chi cꞌacharic. \v 37 Jeꞌ woꞌ chic, jeꞌ ricab nanbanjic i tic abi̱x on jenoꞌ chic i jaꞌ, maꞌ reꞌ ta nchel chi muꞌu̱n chic nanatic tak jok til reꞌ laꞌ i manlic wach ijaꞌ \v 38 jeꞌ woꞌ reꞌ ncꞌuluric chi xa reꞌ woꞌ i Dios xtikꞌinic cho wach nicꞌ wach riwi̱ꞌ i ritiꞌjolal chiꞌnchel jeꞌ ricab riban cu̱cꞌ take juꞌjun chi tic muꞌu̱n. \v 39 Jeꞌ reꞌ nok ruꞌum chi chiꞌnchel xa paꞌ bih jaric tikꞌimaj ruꞌum i Dios rehreh wach ritikꞌinjic bano̱j ruꞌum, reꞌ hin nikꞌor aweh tak chi maꞌ xa jenaj ta wach i kati̱k hoj tikꞌimaj wi̱ꞌ. Jeꞌ ricab i hoj cꞌacharel rehreh wach katiꞌjolal quichꞌi̱l take chicop quejeb co̱k, pa reh woꞌ quitiꞌjolal take tzꞌiquin quirupunic pan te̱w eh pa reh woꞌ quitiꞌjolal take car. \v 40 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ reꞌ Dios xtikꞌinic reh chiꞌnchel nicꞌ nimal nkilow wach ayuꞌ wach acꞌal chꞌi̱l woꞌ nicꞌ nimal nkilow wach pan taxa̱j. Reꞌ quiholonquilal take paꞌ bih tikꞌimaj ar pan taxa̱j toco̱m woꞌ chiwach take paꞌ bih tikꞌimaj chi reh ayuꞌ wach acꞌal. \v 41 Ruꞌum aj reꞌ, reꞌ riholonquilal risakomil i kꞌi̱j maꞌ jenaj ta wach chꞌi̱l riholonquil risakomil i poh eh maꞌ jenaj ta woꞌ wach chꞌi̱l quisakomil take chꞌimi̱l. Reꞌ quisakomil take chꞌimi̱l rehreh woꞌ wach chi quibil qui̱b ruꞌ. \p \v 42 Nicꞌ paꞌ wach nkilow ru̱cꞌ take rehtalil xnikꞌor lok aweh tak jeꞌ woꞌ reꞌ ncꞌuluric ku̱cꞌ i hoj cꞌacharel nakojquimic je. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj to̱b ta nchel reꞌ katiꞌjolal wilic keh nakojquimic je xa narojic woꞌ sahchok wach, wilic jenaj chic acꞌ laj katiꞌjolal nariwihꞌic keh nakojcꞌaꞌchok woꞌ chic cho. \v 43 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ nakojmuhkic je nkamukꞌa̱ꞌ je jenaj tiꞌjolal maꞌxta chic riwaꞌric maꞌxta woꞌ chic ransil, xa reꞌ laꞌ nakojuctok woꞌ chic cho nariwihꞌic woꞌ chic keh jenaj chic tiꞌjolal lo̱kꞌ chic riwaꞌric eh yeꞌo̱j chic ransil chi naricꞌacharic chi junpech. \v 44 Jeꞌ reꞌ ajic to̱b ta kojmuhkok je ru̱cꞌ jenaj tiꞌjolal sahchel wach china̱ acꞌal wili, maꞌ ticapewenic tak chiri̱j reꞌreꞌ ruꞌum nok nakojuctok woꞌ chic cho chi cꞌacharic nariwihꞌic jenaj chic katiꞌjolal rUxlabal chic i Dios naricꞌacharic wi̱ꞌ. Ru̱cꞌ aj wili til nikꞌor aweh tak wi ayuꞌ wach acꞌal wilic jenaj katiꞌjolal sahchel wach, til nariwihꞌic woꞌ jenaj chic katiꞌjolal maꞌxta risahchic wach ruꞌum chi rUxlabal chic i Dios naricꞌacharic wi̱ꞌ. \v 45 Pa riCꞌuhbal i Dios nkarak chi jeꞌ wili tzꞌihmbimaj: \q1 “Reꞌ pe̱t winak xtikꞌinjic cho, reꞌ Aran ribihnal, \q1 xcꞌacharic woꞌ naxyeꞌeric cho ruxla̱b, nqui cꞌuhbal reꞌreꞌ. \p Ru̱cꞌ reꞌreꞌ nkacoj rehtal chi reꞌ jenaj chic, reꞌ chic i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric chi kana̱, xcꞌulic cꞌacharok china̱ acꞌal wili eh reꞌreꞌ toco̱m woꞌ chic riwi̱ꞌ chiwach i Aran. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ Jesus xcahnic chi aj yeꞌol reh junelic kacꞌacharic ru̱cꞌ i rUxlabal ruꞌ. \v 46 Jeꞌ reꞌ ajic reꞌ hoj ru̱cꞌ chic i rUxlabal ruꞌ nakacꞌacharic chi junelic xa reꞌ laꞌ charak tak chiri̱j chi reꞌ cꞌacharic chi junelic ar pan taxa̱j maꞌ pe̱t ta nchel nariwihꞌic chiwach i kacꞌacharic china̱ acꞌal wili. Maꞌxta, pe̱t laꞌ nakacꞌacharic china̱ acꞌal wili eh cu reꞌ aj chic ruꞌ nakacꞌacharic chi junelic ar pan taxa̱j. \v 47 Til cꞌolok pan acꞌux tak kꞌuruꞌ chi reꞌ pe̱t winak Aran xtikꞌinjic china̱ acꞌal wili xa ru̱cꞌ woꞌ acꞌal xtikꞌinjic cho, raj i jenaj chic winak reꞌ Ajabe̱s Jesus, reꞌreꞌ til aj pan taxa̱j. \v 48 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ chiꞌnchel i hoj cꞌachalco̱j china̱ acꞌal wili, chi kunchelal wilic jenaj katiꞌjolal kabakil jeꞌ ricab xwihꞌic reh Aran reꞌ pe̱t cꞌacharel, xa reꞌ laꞌ nakojwihꞌok ar pan taxa̱j, reꞌ katiꞌjolal kabakil naribanam chi jeꞌ chic ricab ritiꞌjolal ribakil i Kꞌatal Kꞌoric Jesus reꞌ aj pan taxa̱j. \v 49 Jeꞌ reꞌ ajic jeꞌ ricab nok reꞌ Dios xiyew jenaj katiꞌjolal kabakil jeꞌ ricab ritiꞌjolal ribakil i Aran reꞌ pe̱t winak china̱ acꞌal wili, jeꞌ woꞌ reꞌ naricꞌuluric ku̱cꞌ i hoj aj niminel reꞌ Dios nariyeb woꞌ keh jenaj tiꞌjolal bakil jeꞌ ricab ritiꞌjolal ribakil i kaKꞌatal Kꞌoric Jesus reꞌ aj pan taxa̱j. \s1 Toco̱m chic katiꞌjolal kabakil // nariwihꞌic ar ru̱cꞌ i Dios \p \v 50 Was tak nicha̱kꞌ aj niminel, til nwa̱j nikꞌorom aweh tak chi reꞌ hoj nok chi cu wilco̱j pe chi cꞌacharic ru̱cꞌ i katiꞌjolal chi cu quimic pe ri̱j, maꞌ jaruj ta enkaꞌn canar oquic chipam i lokꞌ laj yeꞌa̱b wilic wi̱ꞌ i Dios chi Kꞌatal Kꞌoric. Jeꞌ reꞌ nikꞌor aweh tak maj reꞌ tiꞌjolal reꞌ sahchel wach eh kꞌahic ri̱j maꞌ eta riban chi ericuy cꞌacharic chi junelic kꞌi̱j sakom ar ru̱cꞌ i Dios. \v 51 Ruꞌum aj reꞌ ajwal wach chi chacoj tak rehtal i jenaj tijbal cꞌolo̱j nak cho ri̱j ruꞌum i Dios xa reꞌ laꞌ yuꞌna xiteh wach wi̱n reh chi nanikꞌorom woꞌ aweh tak. Reꞌ tijbal reꞌreꞌ, reꞌ i wili: Coric ruꞌ, wilic keh hoj aj niminel maꞌ jaꞌ hoj ta camnak nachirak cho risoljic i kAja̱w Jesus, xa reꞌ laꞌ hoj chiꞌnchel aj niminel jeꞌ ru̱cꞌ chi je cꞌachalco̱j chi je hoj chic camnak narijalmajic ti wach i katiꞌjolal \v 52 chi juncꞌam xa jeꞌ na ricab junmu̱tz ok i nakꞌ wachi̱s naribanjic wi̱ꞌ reꞌreꞌ. Nok tiklic chic i Dios chi naribanam reꞌreꞌ jeꞌ wili naricꞌuluric chiri̱j nok reꞌ take raj tzꞌeꞌ wa̱ch i Dios maꞌ jaꞌ quisubem ta pe pa̱m i quisu̱b ucsbal cho queh camnak: Pe̱t, jeꞌ ricab nok reꞌ winak aj kꞌoꞌronel queh tinamit risubej pa̱m i risu̱b yeꞌbal jenoꞌ paꞌ bih rehtalil queh, reꞌ take aj tzꞌeꞌ wach reꞌreꞌ naquisubem cho pa̱m quisu̱b. Ricab, reꞌ take camnak chic take je nacutic woꞌ chic cho chi naquicꞌacharic chi junpech. Chiri̱j chic reꞌ, xa hab paꞌ wach keh hoj cu cꞌachlic cu reꞌ aj ruꞌ narijahlam ti ri̱b ritiꞌjolal. \p \v 53 Jeꞌ reꞌ naricꞌuluric ru̱cꞌ i katiꞌjolal i hoj aj niminel maj reꞌ katiꞌjolal wilic yuꞌna reꞌ cu sahchel pe wach eh cu quimic pe ri̱j, curman chi narijahlic wach ru̱cꞌ i jenaj chic katiꞌjolal jeꞌ ru̱cꞌ maꞌ sahchel ta chic wach eh maꞌ woꞌ quimic ta chic ri̱j. \v 54 Jeꞌ reꞌ ajic nok reꞌ riwi̱ꞌ katiꞌjolal kabakil reꞌ sahchel wach eh quimic ri̱j yuꞌna, narijalmajic wach ru̱cꞌ jenaj chic katiꞌjolal maꞌ sahchel ta chic wach eh maꞌ quimic ta chic ri̱j, narimanlajic wach ru̱cꞌ i kꞌoric tzꞌihmbimaj cho chipam riCꞌuhbal i Dios reꞌ rikꞌor wi̱ꞌ chi jeꞌ wili: \q1 “Yuꞌna reꞌ quimic maꞌxta chic rajawric chi quina̱ take cꞌacharel \q1 ruꞌum nok reꞌ rajawric nak wilic i quimic xyeꞌeric chi pan acꞌal ruꞌum i kAja̱w, nqui rikꞌor. \p \v 55 Jeꞌ woꞌ chic, narojic woꞌ elok wach i jenaj chic kꞌoric wili: \q1 “Yuꞌna reꞌ quimic maꞌxta chic rajawric chi kacansjic je chi junpech i hoj cꞌacharel. \q1 Jeꞌ woꞌ, reꞌ quimic maꞌxta chic rajawric chi ribanaric tiꞌcꞌaxic keh jeꞌ ricab i tiꞌcꞌaxic ricoj i tzinaꞌj nariban i tiꞌo̱j, \q1 reꞌ laꞌ rajawric reꞌreꞌ xyeꞌeric chic pan acꞌal, nqui woꞌ rikꞌor i jenaj chic kꞌoric wili. \p \v 56 Reꞌ riwi̱ꞌ chi jeꞌ reꞌ rikꞌor take kꞌoric reꞌreꞌ, reꞌ chi naquiquimic je, take cꞌacharel riwi̱ꞌ chi queh chi quiyeꞌeric pan tiꞌcꞌaxic eh reꞌ chic i riCꞌuhbal i Dios yeꞌo̱j cahnok ruꞌum i Moyses xcꞌuhtunic chi jeꞌ reꞌ ncꞌuluric ruꞌum chi hoj chiꞌnchel kojmahcanic. \v 57 To̱b ta woꞌ wilic nak chi kana̱ i quimic chi tojbal wach kamahc, til woꞌ chic kꞌe̱ꞌ rinimal nkatioxej reh kAja̱w Dios chi reꞌreꞌ xesaj chi kana̱ i quimic chi tojbal wach i kamahc xa ruꞌum reh ricamaj xiban i Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric. \p \v 58 Jeꞌ reꞌ kꞌuruꞌ was tak nicha̱kꞌ wich aj niminel reꞌ kꞌe̱ꞌ tiꞌ tiwicꞌraj tak, ru̱cꞌ i chaj bih xnikꞌor lok aweh tak wili maꞌ riban chic ntuquic acapew-bal tak, chapahba̱ꞌ laꞌ acꞌux tak eh ticowonok tak chipam rinimjic i kAja̱w. Jeꞌ woꞌ xa eli̱c ok woꞌ cꞌahchiꞌca̱t tak chi ribanaric haj wilic i camanic riyew tak chana̱ i kAja̱w xa reꞌ laꞌ cꞌolok pan acꞌux tak chi reꞌ paꞌ bih camanic na̱banam tak chiwach i kAja̱w maꞌ kꞌehbel ta, til wilic laꞌ ritzꞌakil ru̱cꞌ. \c 16 \s1 Reꞌ kꞌoric chiri̱j i tumi̱n toꞌbal queh // take aj niminel ar Jerusalen \p \v 1 Reꞌ chic yuꞌna was tak nicha̱kꞌ aj niminel, nwa̱j kꞌoric awu̱cꞌ tak chiri̱j i tumi̱n reꞌ cꞌahchiꞌ amolom tak wach chi quitoꞌbal take kich aj niminel wilque̱b ar Jerusalen reꞌ cꞌahchiꞌ quiqꞌuic pan jenaj nibaꞌil. Nicꞌ paꞌ wach takꞌamaj rikꞌormojic queh take moloj wach aj niminel wilque̱b ar pan tinamit Cala̱sya reꞌ woꞌ reꞌ takꞌanic niban aweh hat-tak. \v 2 Eli̱c Tomincuꞌ kꞌi̱j pan apa̱t tak, chi ajuꞌjunal hat-tak aj niminel chawesaj tak lok pa reh jenoꞌ toꞌbal reꞌ kꞌorel paꞌ bih xatricuseꞌsaj tak wi̱ꞌ i Dios ru̱cꞌ tumi̱n chiwach i xama̱na. Jeꞌ reꞌ nwa̱j chi na̱banam tak reh chi naquinponok awu̱cꞌ tak maꞌ cu reꞌ ta chic chipam i juncꞌam reꞌreꞌ eriban naho̱l awach tak chi riyeꞌeric jenoꞌ toꞌbal pan comonil. \v 3 Jeꞌ reꞌ chaꞌn tak kꞌuruꞌ eh nok wilqui̱n chic ponok awu̱cꞌ tak, xa hab paꞌ wach take pahbamaj awuꞌum tak chi nacojic cananel atoꞌbal tak moloj wach pan comonil, reꞌ woꞌ nacojic chi cꞌahchiꞌ niyeb je nikꞌorbal chiqui̱j pan jenoꞌ hu̱j chi reꞌ take reꞌ takꞌamaj take je ar Jerusalen. \v 4 Wi til curman chi reꞌ hin nawojic woꞌ ar Jerusalen, reꞌ hin enwihchꞌilej je take i jarub paꞌ take pahbamaj awuꞌum tak. \s1 Reꞌ maꞌ Lu̱ꞌ cu wilic take wilic pa // ricapew-bal ribanaric \p \v 5 Reꞌ hin til nawojic awu̱cꞌ tak xa reꞌ laꞌ pe̱t nawiqꞌuic wicꞌram take ponok take aj niminel wilque̱b pa riyukꞌul i Masero̱nya eh jeꞌ reꞌ nanibanam ruꞌum chi riwi̱ꞌ chi wi̱n ribanaric reꞌreꞌ. \v 6 Reꞌ cok ruꞌ, reꞌ hin maꞌ wehtꞌalim ta nicꞌ nahtil nanicahnic awu̱cꞌ tak, wi nchel cu rehtal niqꞌuic lok rikꞌijil i cꞌuxic chꞌi̱l kꞌelej jab. Nok hin ok chic wihꞌinak chaxilac tak ewoꞌ na nchel ruꞌ ncahnic chana̱ tak i nitobjic je ru̱cꞌ paꞌ bih wi̱n reh wach nibe̱h naquinojok pan jenoꞌ chic tinamit. \v 7 Chiwach chic i wojic yuꞌna maꞌ nwa̱j ta chi xa naca̱t chic wiqꞌuic wicꞌram tak ponok, til nwa̱j laꞌ chi nanicahnic soꞌ chi naht chaxilac tak wi laꞌ reꞌ kAja̱w Dios eriyew kꞌab wi̱n chi jeꞌ reꞌ eniban. \v 8 Cu yuꞌna nanicahnic pe ayuꞌ pan tinamit E̱peso cu rehtal niqꞌuic lok i ninkꞌi̱j Pentecostes ribihnal. \v 9 Jeꞌ reꞌ nanibanam ruꞌum nok reꞌ Dios cu cꞌahchiꞌ riyeb cho kꞌab chi qꞌuihal take cꞌacharel cꞌahchiꞌ nicꞌuhbalem take to̱b ta woꞌ qꞌuihal woꞌ take cꞌacharel nquikꞌihtaj qui̱b chiwach i cꞌuhbalanic niban. \v 10 Wi chiwach take kꞌi̱j nok jaꞌ quinponic ta awu̱cꞌ tak i hin, xponic ok nchel chaxilac tak i kich aj niminel Timote̱yo, chaꞌn tak chi enwihꞌic chi suk chaxilac tak. Jeꞌ reꞌ nikꞌor aweh tak ruꞌum nok reꞌreꞌ ricamaj woꞌ i Dios cꞌahchiꞌ ribanam jeꞌ ricab niban i hin. \v 11 Ma̱ban tak chi xa ri̱j wach acꞌux i rilmijic enaꞌn tak jeꞌ ricab wilic aweh tak jeꞌ reꞌ ncaꞌn wi̱n, chatoꞌbej laꞌ tak ru̱cꞌ paꞌ bih reh, reh chi nachitik cho juꞌ richalic ayuꞌ enchalic chi suk ricꞌux. Jeꞌ reꞌ nikꞌor maj reꞌ hin cꞌahchiꞌ wuyꞌem chi naricꞌulic lok chꞌi̱l take juꞌjun chic kich aj niminel cꞌahchiꞌ quibehic chiri̱j. \p \v 12 Reꞌ chic i pahkanic cꞌahchiꞌ abanam tak cho chiri̱j i kich aj niminel Apo̱los, reꞌ hin nikꞌor aweh tak chi til xnipahkaj reh chi narojic chiqui̱j take kich aj niminel xichalic ar Cori̱nto xa reꞌ laꞌ jaꞌ xicꞌuꞌlej ta pe na̱ wi̱n ojic awu̱cꞌ tak. Xa nicꞌ woꞌ na yuꞌ nariponic awu̱cꞌ tak reꞌ kꞌorel jaruj paꞌ riyew je ri̱b chiwach ruꞌ. \s1 Reꞌ cohlsbal wach kꞌoric riban je maꞌ Lu̱ꞌ queh take aj niminel ar Cori̱nto \p \v 13 Was tak nicha̱kꞌ aj niminel, xa icꞌlic ok ana̱ tak chiwach take xa paꞌ bih erijotꞌ animinic tak eh ru̱cꞌ cowil cꞌuxlis chatik tak juꞌ rinimjic i coric laj cꞌuhbal chiri̱j i Jesus. Jeꞌ woꞌ, maꞌ chi bih nayohlej tak eh chapahba̱ꞌ woꞌ awi̱b tak chi coric ru̱cꞌ animinic tak. \v 14 Maꞌ xa ta reꞌreꞌ, chacꞌax laꞌ woꞌ awas acha̱kꞌ tak ru̱cꞌ xa paꞌ bih na̱banam tak. \v 15 Jenaj chic kꞌoric nwa̱j nikꞌorom. Reꞌ hat-tak awehtꞌalim woꞌ ta chiri̱j ricꞌacharic i kich aj niminel Este̱panas ribihnal, chi reꞌreꞌ chꞌi̱l woꞌ take raj pan pa̱t, reꞌ take reꞌ i pe̱t aj niminel chipam i yukꞌul Aca̱ya ribihnal eh jeꞌ woꞌ chi til nquiyew quicꞌux chi quitobjic take kich aj niminel. \v 16 Reꞌ hin nipahkaj aweh tak chi reꞌ take ncaꞌn jeꞌ ricab i noꞌjbal riban i maꞌ Este̱panas chꞌi̱l take raj pan pa̱t, til tibirinok woꞌ tak kꞌoric chi quiwach eh jeꞌ woꞌ reꞌ chaꞌn tak chi quiwach take toco̱m chic aj niminel ncaꞌn woꞌ ritobjic take kich aj niminel on take raj camanom i Dios. \p \v 17 Reꞌ hin kꞌe̱ꞌ nsukbic nicꞌux ru̱cꞌ quitakꞌmajic xaꞌn tak cho i kasbe̱s maꞌ Este̱panas, maꞌ Portuna̱to chꞌi̱l i maꞌ Aca̱yco maj reꞌ take reꞌ xcꞌulic caꞌn ajelow-bal tak chi nitobjic ruꞌum chi maꞌ chawunchelal ta xaꞌn tak canar cꞌulic wu̱cꞌ. \v 18 Til aj kꞌe̱ꞌ risukquil nicꞌux nquiyew eh nicapaj i hin chi ru̱cꞌ i wili ewoꞌ riyew sukquilal acꞌux tak. Ruꞌum aj reꞌ nipahkaj aweh tak chi til chayew tak quilokꞌil take kich aj niminel reꞌreꞌ. \p \v 19 Ayuꞌ cꞌahchiꞌ niyeb tak je chawach i sukquil cꞌuxlis nquiyew je aweh tak take cꞌacharel wili: Reꞌ take rehreh wach comonil aj niminel wilque̱b ayuꞌ pa riyukꞌul i A̱sya, reꞌ kasbe̱s maꞌ Aqui̱la chꞌi̱l i rehqꞌue̱n reꞌ Pirsi̱la ribihnal eh chꞌi̱l woꞌ take nicꞌ paꞌ qꞌuihal chi kich aj niminel nquimol qui̱b chi rilokꞌonjic i Dios chipam i rimujbal ruꞌ. Chiꞌnchel aj take reꞌ, cꞌahchiꞌ quiyeb je risukquil acꞌux tak ru̱cꞌ richakꞌlamil i kAja̱w ricoj pan ca̱mna. \v 20 Maꞌ xa reꞌ ta take reꞌ quiyeꞌbic je risukquil acꞌux tak, jeꞌ laꞌ woꞌ take kich aj niminel wilque̱b chipam i tinamit wili nquiyew woꞌ je risukquil acꞌux tak eh reꞌ chic chaxilac hat-tak ar, chayew woꞌ tak risukquil acꞌux chawibil awi̱b tak ru̱cꞌ i chakꞌlamil nelic cho cu pan awa̱mna tak. \p \v 21 Yuꞌna was tak nicha̱kꞌ aj niminel, reꞌ sukquil cꞌuxlis nitakꞌa̱ꞌ je aweh tak wili til reꞌ hin maꞌ Lu̱ꞌ cꞌahchiꞌ nitzꞌihminic je reh. \v 22 Chiri̱j chic i wili reꞌ hin niban niti̱j chiwach i Dios chi jeꞌ wili: \p «Xa hab wach jenoꞌ maꞌ tiꞌ ta ricꞌraj i Ajabe̱s Jesus reꞌ Pahbamaj chi Kꞌatal Kꞌoric, chakahsaj cho china̱ i sihtbal laj tiꞌcꞌaxic tiklic cho wach awuꞌum chi queh take maꞌ quibirinic ta kꞌoric chawach, nqui nikꞌor. \p Jeꞌ woꞌ nikꞌor i kꞌoric “Marana̱ta” chi ripahkaljic chi reꞌ kAja̱w Jesus chalok ti chi yuꞌna. \v 23 Maꞌ xa ta reꞌreꞌ, jeꞌ laꞌ woꞌ niban niti̱j chi reꞌ Ajabe̱s Kꞌatal Kꞌoric Jesus chiyew cho rinimal wach ratoꞌbil chana̱ hat-tak was tak nicha̱kꞌ aj niminel. \v 24 Jeꞌ aj reꞌ ruꞌ chawunchelal hat-tak was nicha̱kꞌ reꞌ xa jenaj chic awi̱ꞌ tak chꞌi̱l i kAja̱w Jesus, til kꞌe̱ꞌ tiꞌ tiwicꞌraj tak. \p Reꞌ wili nikꞌorbal awu̱cꞌ tak.