\id GAL \h GALATAS \toc1 Tí xroon ikjin chꞌín Pablo kꞌuáyéhe̱ tí sín Galacia \toc2 GALATAS \toc3 Gá. \mt1 Tí xroon ikjin chꞌín Pablo kꞌuáyéhe̱ tí sín Galacia \c 1 \s1 Chꞌín Pablo ikjin xroon kꞌuáyéhe̱ tí ni̱nko chjasin Galacia \p \v 1 Janhan Pablo mé tsíkjeyána Ìnchéni tsjàkua itén chꞌán. Janhan la jehya chojni kjueyána la ko jehya chojni ichrꞌánna. Náhí. Kjueyána Jesucristo la ko Itꞌéni Dios, mé tí nkexro kjuínchexechón Jesús. \v 2 Janhan la ko kaín tí sín kíchó ni tjejókoni ntihi ikjinni tí xroon tsꞌáyéhe̱ tí ni̱nko siín estado Galacia. \v 3 Tjancheheni Itꞌéni Dios la ko Ìnchéni Jesucristo kjuasáyé chꞌán chrókjuincheyaonrá chꞌán la ko chrókꞌuayéhérá tí kjuaxróxin kuènte chꞌán. \v 4 Jesucristo mé kꞌuenyákonhe̱n chꞌán iji̱éni ntá kuaáxinni la mé ijie tsjachahya tí nkehe jínahya siín chjasintajni tsjachroeni mé xi̱kaha tjinkaon Itꞌéni Dios. \v 5 Tjáncháha̱ Dios kjuasáya jnkochríxín mé xi̱kaha tsoxiteyá. Amén. \s1 Kohya í jnko tan tsaáxinni \p \v 6 Janhan tóxakonna kíxin jahará imá tjoka tinkaki̱to̱hérá Dios kjueyárá kjuasáyé Cristo. Jahará la tjoka ó kjuankíxinrá chréhérá ókjé tan chrókuaáxinrá. \v 7 A̱ ntá chaxínhya xi̱kaha. Kohya í jnko tan tsaáxinni. Jehí iso chojni tjinkaon nchexakonhanrá la ko tjinkaon sín chrókjuitóxi̱nhin sín tí tan chrókuaáxinni kuènte Cristo. \v 8 A̱ ntá tí jnkojín nkexro chrókjua̱ko̱hará ókjé tan chrókuaáxinrá yóe̱hya tí nkehe ó kjuakoni la tí xi̱kaha la Dios mé sinchekjasóte tí sín kíxin xi̱kaha sichꞌe sín, kjónté á janhan o̱ ijnko ángel chrókui̱xi̱n nkaya nka̱jní. \v 9 Senó xrja̱nka la ínaá tsoxrja̱nka kíxin jnkojín nkexro chrókjuako ijnko tan ókjé tsaáxinrá yóe̱hya tí tan ó kuítekáonrá la mé Dios sinchekjasóte tí jehe sín. \p \v 10 Janhan la tjéyáhya kíxin chrókóxrjínhi̱n chojni tí xra̱ tꞌa̱. Náhí. Tjínka̱van kíxin Dios mé chrókóxrjínhi̱n tíha. Tí chrókótjínka̱van chrókóxrjínhi̱n chojni ó a̱ ntá xi̱kaha la jehya ijnko nkexro chꞌehe xra̱ Cristo. \s1 Chꞌín Pablo kꞌóna ijnko chojni tjako itén Dios \p \v 11 Jahará kíchó ni chrókónohará kíxin tí tan tjàkua tsaáxinni mé jehya ijnko nkehe kjuenka̱yáxin chojni ó. \v 12 Jehya chojni chjìna tí tan la jehya chojni kjua̱ko̱na. Náhí. Jesucristo mé kjua̱ko̱na. \p \v 13 Jahará la kjá ó kuinhínrá nkexrí kꞌuékjakꞌé tió na̱xa̱ kꞌuéchráha̱ tí sín judío. Ó nohará kíxin kꞌuéchonkíha̱ tí sín tinkáchónki Ìnchéni la ko tjínka̱van chrókjui̱ntakꞌitjáyan sín.\f + \fr 1:13 \ft Hechos 8.3; 22.4–5; 26.9–11\f* \v 14 Tí na̱xa̱ kꞌuékꞌájikian tí sín judío la a̱ntsí má kꞌuénòna. A̱ ntá kaín tí sín chjasenná jnkokón nánó kꞌuéchontakian sín la kánhyó kꞌuénohe sín. A̱ntsí má kꞌuékíteka̱van tí nkehe kꞌuékꞌe̱to̱an tí sín tsíkꞌaxrjeníxinni. \v 15 Kjánchó Dios kjueyána kjónté na̱xa̱ tókjínahya la kjuasáyé chꞌán kjueyána chꞌán kíxin xi̱kaha kóxrjínhi̱n chꞌán. \v 16 Kjuínchenòna chꞌán nkexrí tjen tí Xje̱en chꞌán kíxin tsjáko̱ha̱ tí sín jehya judío tí tan tsaáxinni. Tió kjueyána Dios la ninkexró kjua̱ko̱nahya. \v 17 La ko kja̱xin kjuítsjàhya janhan tí sín tsíkꞌóna apóstol siín chjasin Jerusalén. Náhí. Janhván tuénxín sákjuia chjasin Arabia, a̱ ntá chrꞌéxi̱n ikjan tí chjasin Damasco. \p \v 18 Á ntá iní nánó chrꞌéxi̱n na ntá sákjuiyá chjasin Jerusalén kíxin tsochoxian chꞌín Pedro la ntá ntiha mé kjuákꞌeki̱an chꞌán quince ya̱on. \v 19 Kjánchó kꞌuíko̱nhya tí í so sín apóstol. Jehó kꞌuíkua̱n chꞌín Jacobo kíchó Ìnchéni. \v 20 Ó tjetsjehe Dios kíxin tí nkehe ikjian la mé chaxín tíha. \p \v 21 A̱ ntá chrꞌéxi̱n ntá sákjuia nó estado Siria la ko Cilicia. \v 22 A̱ ntá tí sín kíchó ni tinkáchónki Cristo tjejó estado Judea la na̱xa̱ tjatso̱anhyana sín. \v 23 A̱ ntá ó kuínhón sín kíxin tí nkexro kꞌuéchréhe̱ sín chrókꞌóyán sín la ntá ijie mé tjako tí tan chrókjuinchekꞌitjáyan chꞌán. \v 24 A̱ ntá ijie tjanchia sín kjuasáya kíxin janhan ó tinkachónkia Ìnchéni. \c 2 \s1 Tí iso sín kjueyá Jesús kꞌuáyéhe̱ sín chꞌín Pablo \p \v 1 La ntá catorce nánó chrꞌéxi̱n ntá sákjuiyá chjasin Jerusalén ínaá la sákjuíkian chꞌín Bernabé la ko kja̱xin chꞌín Tito. \v 2 Sákjuiyá ntiha kíxin Dios kjuínchenòna kíxin sáchrókjuiyá. Ntiha chjasin Jerusalén la kójnkotsékoni tí sín tꞌe̱to̱an ni̱nko ntiha la ntá xrja̱nkaxián nkexrí tí tan tsaáxinni tjáko̱ha̱ tí sín jehya judío. Mé xi̱kaha kjui̱tꞌa kíxin janhan tjínka̱van jnkoko̱á chrókjuenka̱yáxinni kíxin ntá tí xra̱ kjui̱tꞌa la jehya chrókóchónkó. \v 3 A ntá kjónté tí chꞌín Tito kjuákꞌeki̱an chꞌán la jehe chꞌán mé griego chꞌán la kꞌue̱tua̱nhya sín kíxin chrókua chꞌán xro̱ye. \v 4 Á ntá iso tí sín kíchó ni chaxínhya tinkáchónki Ìnchéni kꞌuéjókoni sín la jehe sín imó tsíkꞌixenhen sín kíxin tsáyeheni sín kíxin tsotsjehe sín nkexrí kíxin tí sín kuènte Cristo chónta kjuachaxin. A̱ ntá jehe sín tjinkaon sín kíxin chrókjuinchexiteyéhe̱ni ínaá tí nkehe kꞌuékꞌe̱to̱an tí ley. \v 5 A̱ ntá tahyani kuenté nkehe tí tjejóchro sín kíxin jehí tjinkaonni kíxin tí tan tsaáxinni la ntoá chrókuinkachónkirá jahará. \p \v 6 A̱ ntá tí sín kónoxín tꞌe̱to̱an kjua̱ko̱nahya sín ninkehó. A̱ ntá jeheni la tahyani kuentá á chojni tꞌe̱to̱an o̱ náhí kíxin Dios la jnkokón tꞌikon chꞌán kaín chojni. \v 7 A̱ ntá kjuátso̱an sín kíxin Dios ó chjìna tí xra̱ tjáko̱ha̱ tí sín jehya judío tí tan jína éxí yóhe̱ tsíchjéhe Dios xra̱ chꞌín Pedro tja̱ko̱he̱ chꞌán tí sín judío. \v 8 Tí Dios tsíkꞌe̱tue̱nhen chꞌín Pedro tsꞌóna apóstol tsja̱ko̱he̱ chꞌán tí sín judío la ko kja̱xin tsíkꞌe̱tua̱nna chꞌán tsꞌóna apóstol tsjáko̱ha̱ tí sín jehya judío. \p \v 9 Méxra̱ chꞌín Jacobo la ko chꞌín Pedro la ko chꞌín Juan, mé tí sín tꞌe̱to̱an kuènte ni̱nko, mé kjuátso̱an sín kíxin Dios tsíkjanjon tí kjuachaxin. Ntá kóchéhe̱ sín kíxin jnkokón chꞌeni xra̱ la itsé sín tjani la ko itsé sín itja chꞌín Bernabé. Ntá kjuenka̱yáxinkoni sín kíxin jeheni la tsja̱ko̱he̱ni tí sín jehya judío la jehe sín nachrohe tsja̱ko̱he̱ sín tí sín judío. \v 10 Jehó kꞌue̱to̱an sín kíxin tsoxraxinkaonni la ko tsotjuèheni tí sín nòa la xráxín tóxakonhenni sinchexiteyáni tíha. \s1 Chꞌín Pablo kjuentuéhe chꞌán tí chꞌín Pedro chjasin Antioquía \p \v 11 A̱ ntá tió kjuíji chꞌín Pedro chjasin Antioquía la kjuentuáha̱ chꞌán kíxin ntoáhya kjuíchꞌe chꞌán. \v 12 Senó kꞌuékjineko chꞌán iso chojni kjónté jehya sín judío. Ntá ikui iso sín kui̱xi̱n tí tjen chꞌín Jacobo. A̱ ntá kjuankíxin kꞌuaxrjenta chꞌán la kuíto̱he kjónekohya chꞌán tí sín jehya judío a. Xi̱kaha kjuíchꞌe chꞌán kíxin chrako̱nhe̱n tí sín kui kíxin tí sín neko chꞌán na̱xa̱ tsíkahya sín xro̱ye. \v 13 Tí iso sín kíchó ni judío kja̱xin kuítekakonhen sín tí chꞌín Pedro kjónté ntoáhya kjuenka̱yáxin chꞌán. Kja̱xin chꞌín Bernabé la kjuacha kjuachroe sín chꞌán kíxin tí nkehe ntoáhya kjuíchꞌe sín. \v 14 A̱ ntá tió kꞌuíkua̱n kíxin tí nkehe kjua̱ko̱xi̱n sín la tóyóe̱hya tí chrónka tí tan jína tsaáxinni tjako sín la ntá níxja̱ha̱ tí chꞌín Pedro nkayakon kaín tí sín tsíkójnkotsé. Ntáxrja̱n kíxin: “Jaha mé ijnko chojni judío la kjónté itjen éxí jehya ijnko chojni judío. ¿A̱ ntá kuènte tétue̱nhén tí sín jehya judío kíxin chrókꞌuejó sín éxí chrókóyóhe̱ tí sín judío?” \s1 Tí sín judío la ko tí sín jehya judío la jnkokón tsaá sín kíxin chónta sín fe \p \v 15 Jeheni la kꞌuaxrjeníxinni chojni judío desde tí kokjíexinni la jeheni na chóntahyani jie̱ éxí tí í so chojni chónhya Dios. \v 16 Kjónté xi̱kaha la ó noheni kíxin tso̱tjuáxinhya iji̱é chojni tí nkehe tsíkꞌe̱to̱an chꞌín Moisés. Jehó tí sín tinkáchónki Jesucristo mé tso̱tjóá iji̱é sín. Méxra̱ kja̱xinni tinkáchónkini Jesucristo kíxin tjinkaonni sinchetjóá chꞌán iji̱éni kíxin titekaonni chꞌán. Méxra̱ ninkexró tsjachahya tso̱tjuáxin iji̱é sín kíxin chrókjuinchexiteyéhe̱ sín tí nkehe tꞌe̱to̱an tí ley. \p \v 17 Tí tjinkaonni tinkáchónkini Cristo kíxin tso̱tjuáxin iji̱éni, a̱ ntá jeheni kja̱xin xraxinkaonni kíxin ó kjuasinni jie̱. A̱ ntá í jehya Cristo kꞌue̱to̱an kíxin chrókjuasinni jie̱. Kjá chaxín náhí. \v 18 Tí kuíto̱heni tí ley la ntá na̱xa̱ chrókjanni chrókuinkáchónkini tí ley ínaá la tíha la ó jie̱ kuènteni tíha. \v 19 A̱ ntá tí ley la kjuanchia jie̱ kꞌuénxia̱n. A̱ ntá ijie la tjéchua̱n kíxin tinkachónkia Dios. \v 20 Janhan la ó tsíkꞌen kíxin ó kꞌuénkian Cristo. A̱ ntá ijie la janhya tjéchua̱n. Cristo mé tjechónxin tí janhan. La ntá jie la tjécho̱nxian tí cuerpo chonta kíxin tinkachónkia tí Xje̱en Dios kíxin jehe chꞌán la tjua̱na chꞌán la kꞌuenyákonhe̱nni chꞌán. \v 21 Tjínka̱konhya tsjanoá tí kjuasáyé Dios. Tí chrókótjuáxin iji̱é chojni tí ley tsíkꞌe̱to̱an chꞌín Moisés, a̱ ntá ó chónkó ikꞌuén Cristo tí xi̱kaha. \c 3 \s1 Tí ley o̱ tí fe \p \v 1 Jahará kíchó ni gálatas imá lo̱nti̱rá. ¿Nkexro kjuítꞌayahará? Kíxin tí nkehe kjuákohará mé kuinhínrá kíxin Cristo kꞌuenxín tí ntacruz kꞌuenyákonhe̱nni chꞌán. \v 2 Jnkoko̱á nkehe tjínka̱van chrókjuate̱herá. ¿Á kꞌuayèxínrá Ncha̱kuen Dios kíxin kuítekáonrá tí nkehe tsíkꞌe̱to̱an chꞌín Moisés o̱ á kꞌuayèxínrá Ncha̱kuen Dios kíxin kuítekáonrá tí tan chrónkani kuinhínrá? \v 3 Imá lo̱nti̱rá jahará. Tí kjuankíxixínrá la kuítekáonrá kjua̱cha̱xién Ncha̱kuen Dios. A̱ ntá jie la tjinkáonrá jahórá si̱nchekjintaxínrá tí xra̱. \v 4 ¿Á chónkó kaín tí nkehe tsíkꞌatsínkará? Kjá chrókjuinki̱tsa chrókjuichꞌe xra̱ tíha. Jehya chónkó tí nkehe kjuasótiaxínrá. \v 5 ¿Nkekuènté kjuanjon Dios tí Ncha̱kuen chꞌán la ko kjuasin chꞌán kjuaxroan kꞌuíkonrá? Jehya kꞌuayèxínrá tíha kíxin kuítekáonrá tí nkehe tsíkꞌe̱to̱an tí ley. Náhí. Kꞌuayèxínrá tí nkehe kíxin kuinkachónkirá tí tan kuinhínrá. \p \v 6 Chꞌín Abraham kuítekaon tí nkehe kꞌue̱to̱an Dios ntá Dios kꞌuíkon kíxin jína chꞌán. \v 7 Méxra̱ chrókónohará jahará kíxin tí sín chaxín tikiníxin sín chꞌín Abraham a mé tí sín a chaxín tinkáchónki Dios. \v 8 Tí xroon itén Dios mé chrónka kíxin tí sín jehya judío mé sinchetjóá Dios iji̱é sín kíxin tsinkáchónki sín chꞌán. Mé xi̱kaha Dios mé chénka chꞌín Abraham ósé tí tan jína, ntáchro chꞌán kíxin: “Ijnko nkexro tsꞌaxrjeníxin tí jaha mé tso̱yaonxín kaín nación.”\f + \fr 3:8 \ft Génesis 12.3\f* \v 9 Mé xi̱kaha kja̱xin kaín sín tinkáchónki Dios mé tso̱yaon sín jnkokón éxí kóyaon chꞌín Abraham kíxin kuítekaon chꞌán. \p \v 10 Kaín sín jehó tinkáchónki tí nkehe tsíkꞌe̱to̱an chꞌín Moisés la tsjasóte sín kíxin ntáchro xroon itén Dios kíxin: “Tsjasóte kaín tí sín tsjachahya sinchexiteyéhe̱ tí nkehe tsíkꞌe̱to̱an tí xroon chónta ley.”\f + \fr 3:10 \ft Deuteronomio 27.26\f* \v 11 Ntá ó ntoá ntáchro kíxin kohya nkexro tso̱tjuáxin iji̱é sín tí tsitekaon sín tí ley. Xroon itén Dios ntáchro kíxin: “Tí nkexro tsíkótjóá la tjejóchónxin sín kíxin tinkáchónki sín Dios.”\f + \fr 3:11 \ft Habacuc 2.4\f* \v 12 Ntá tí chrókuinkáchónkini tí ley tsíkꞌe̱to̱an chꞌín Moisés la chrókuinkáchónkihyani Cristo. Ntáchro xroon itén Dios kíxin: “Tí nkexro sinchexiteyá tí ley la táhó chrókꞌuejóchónxin sín.”\f + \fr 3:12 \ft Levítico 18.5\f* \p \v 13 A̱ ntá Cristo kjua̱tse̱n chꞌán kaín tí chrókjuasótexinni tí ley. Tí náhí la chrókjuasóteni kíxin chrókjuachahyani sinchexiteyéhe̱ni tí ley. Jehe chꞌán kjue̱nka̱ chꞌán tí iji̱éni kíxin kꞌuenyákonhe̱nni chꞌán. Ntáchro xroon itén Dios kíxin: “Kaín tí chojni chónta jie̱ tsꞌejótji̱a̱n sín ijnko nta ntá itsꞌen la mé xi̱kaha kꞌuáyéhe̱ sín tí kjuanínkaon kuènte Dios.”\f + \fr 3:13 \ft Deuteronomio 21.23\f* Mé xi̱kaha kꞌuíkon sín tí chꞌín Jesús. \v 14 Mé xi̱kaha kónhen kíxin ntá tí nkehe chénka Dios tí chꞌín Abraham senó mé tsꞌáyéhe̱ tí sín jehya judío kíxin kjua̱cha̱xién Cristo Jesús. Ntá xi̱kaha kaín ni tsꞌáyéhe̱ni tí Ncha̱kuen Dios kíxin tinkáchónkini chꞌán mé xi̱kaha tsíntáchro chꞌán. \s1 Tí ley la ko tí nkehe kjuanjon Dios \p \v 15 Kíchóni, tíhi mé si̱ntayóa̱xian kuènte chojni ó. Tió ijnko chojni chꞌéna ijnko xroon tsochónta firma kuènte sín la ntá xitjahya tsꞌóxíka í jnko nkexro la xitjahya í jnko nkexro sichꞌéna í so nkehe. \v 16 A̱ ntá Dios mé tsíkjo chꞌán tí chꞌín Abraham kíxin tsjanjon chꞌán nkehe tsꞌáyéhe̱ tí nkexro tsꞌaxrjeníxin chꞌán. Tí xroon itén Dios ntáchrohya kíxin kaín nkexro tsꞌaxrjeníxin chꞌín Abraham chrókꞌuáyéhe̱ tíha. Náhí. Ntáchro kíxin tsꞌáyéhe̱ jnkoko̱á nkexro tsꞌaxrjeníxin chꞌán la mé Cristo tíha.\f + \fr 3:16 \ft Génesis 12.7\f* \v 17 Méxra̱ xrja̱nka tíhi. Dios chénka tí chꞌín Abraham ijnko nkehe chaxín la tsoxiteyá tíha kíxin éxí yóhe̱ ijnko xroon chónta firma tíha. A̱ ntá cuatrocientos treinta nánó chrꞌéxi̱n la ntá ikui tí ley kꞌuéchrónka chꞌín Moisés. La ntá kjónté xi̱kaha la xitjahya tsoxíka tí nkehe tsíchrónka Dios o̱ tsontáchro chojni kíxin tjetoanhya tí nkehe tsíntáchro chꞌán.\f + \fr 3:17 \ft Éxodo 12.40\f* \v 18 Tí chrókjuanjon Dios nkehe kíxin chrókjuinchexiteyáni tí nkehe kꞌue̱to̱an tí ley la ntá tí nkehe tsíntáchro Dios senó mé chróxiteyáhya. A̱ ntá Dios mé tsíchénka chꞌín Abraham kíxin sincheki̱to̱nhe̱n chꞌín Abraham ti nkehe kjuasáyé chꞌán. \p \v 19 ¿A̱ ntá xi̱kaha la nkehe tso̱nhen tí ley tsíkꞌe̱to̱an chꞌín Moisés? Chrꞌéxi̱n kjuanjon Dios tí ley kíxin tso̱noexínni nkehe tí jie̱ tjasinni. Kꞌue̱to̱an Dios sinchexiteyéhe̱ chojni tí nkehe tsíkꞌe̱to̱an chꞌín Moisés tsijia tí nkexro tsꞌaxrjeníxin chꞌín Abraham, mé tí nkexro kjueyá Dios kíxin xi̱kaha tsoxiteyá tí nkehe chrónka chꞌán. A̱ ntá tí ley mé chrónka tí sín ángel ntá kꞌuáyéhe̱ chꞌín Moisés la ó chrónkaxón chꞌán. \v 20 A̱ ntá tí nixje̱he̱ Dios tí chꞌín Abraham la jehó chꞌán la ko jehó Dios la méxra̱ tꞌichjánxi̱nhya í jnko nkexro. \s1 Tí xra̱ kuènte tí ley \p \v 21 ¿A̱ ntá á chrókꞌuaxrjexín kíxin tí ley tsíkꞌe̱to̱an chꞌín Moisés chrókjuanjo̱nko tí nkehe tsjanjon Dios? Kjá náhí. Tí chrókꞌuixin ijnko ley chrókjuanjon kjuachón la ntá chrókótjuáxin iji̱éni tí chrókuitekaonni tí nkehe tꞌe̱to̱an tí ley. \v 22 A̱ ntá tsíntáchro xroon itén Dios kíxin tí jie̱ mé tꞌe̱tue̱nhen kaín xín chojni kíxin ntá tí sín chrókuinkáchónki Jesucristo ntá chrókꞌuáyéhe̱ sín tí nkehe tsíchrónka Dios. \p \v 23 A̱ ntá tí na̱xa̱ kuihya Cristo la ntá tí ley la kꞌue̱tue̱nhen kaín ni la kꞌuejóchónhenni kíxin chrókónoxín tí nkehe chrókuinkáchónkini. \v 24 Tí ley la éxí ijnko maestro kuènte chánjan kꞌue̱to̱an. A̱ ntá jie ikui Cristo la jehe chꞌán mé kótjuáxinni chꞌán kíxin titekaonni chꞌán. \v 25 A̱ ntá ijie ó titekaonni Cristo la í nchexiteyèhyani kaín tí nkehe tꞌetoan tí ley. \p \v 26 A̱ ntá jahará ó kꞌónará xje̱en Dios kíxin ó tinkachónkirá Jesucristo. \v 27 Kaínrá kuíkitiaxínrá kjua̱cha̱xién Cristo mé xi̱kaha jehe chꞌán kótjuáxinrá chꞌán. \v 28 A̱ ntá jehya tjetoan á chojni judío o̱ á chojni jehya judío o̱ á chojni chꞌexón xra̱ o̱ á chojni tꞌe̱to̱an o̱ á chojni ntoa o̱ á chojni chjin. Kaínni la ó kꞌónani jnkoko̱á kíxin tinkáchónkini Cristo. \v 29 A̱ ntá tí tinkáchónkini Cristo chaxín la ntá tí xi̱kaha ó chaxín tsíkꞌaxrjeníxinni chꞌín Abraham la tsꞌáyéhe̱ni tí nkehe tsíchrónka Dios. \c 4 \p \v 1 Mé xi̱kaha ntáxrja̱n tíhi. A̱ ntá ijnko chánjan tió chrókꞌuen tí itꞌé ntá chrókuito̱eko tí nkehe kuènte tí itꞌé la jehe chꞌán la tóyóhó ijnko nkexro chꞌexón xra̱ kíxin tí jehe la xitjahya tꞌe̱to̱an xra̱ kjónté chaxín kuènte chꞌán kaín tí nkehe a. \v 2 Siín nkexro tꞌayakonhen chꞌán la tꞌe̱to̱an tí xra̱ kuènte chꞌán tsjixrakájia tí ya̱on tsíntáchro tí itꞌé. \v 3 Mé xi̱kaha kónhen tí jeheni. Kíxin tí na̱xa̱ kꞌuéchánjanni la kuítekaonni kaín tí nkehe kuènte chjasintajni. \v 4 A̱ ntá ó kjuixraká tí ya̱on ntá Dios ichrꞌán tí Xje̱en chꞌán ikui chꞌán kꞌuaxrjeníxin chꞌán ijnko chojni chjin. La kjuínchexiteyá chꞌán kaín tí nkehe tsíkꞌe̱to̱an tí ley kuènte Moisés. \v 5 Ikui chꞌán xi̱kaha kíxin tsaáxinni chꞌán kjónté senó kꞌuékꞌe̱tue̱nhenni tí ley. A̱ ntá jie la chrókꞌuáyéhe̱ Dios tí jeheni éxí xje̱en chꞌán. \p \v 6 A̱ ntá kjua̱ko̱xi̱n Dios kíxin jeheni mé xje̱en chꞌán mé ichrꞌán Dios tí Ncha̱kuen Xje̱en chꞌán tsochónta a̱sénni la tí Ncha̱kuen chꞌán mé tꞌèyaxín: “Itꞌéni jaha mé kuèntá tí jeheni.” \v 7 Méxra̱ xi̱kaha jahará la jehya ijnko nkexro chꞌexón xra̱. Náhí. Jahará mé xje̱en Dios. Jahará mé xje̱en chꞌán la jehe chꞌán tjinkaon sincheki̱to̱nhanrá tí nkehe kuènte chꞌán kíxin tinkachónkirá Cristo. \s1 Chꞌín Pablo tóxakonhen chꞌán kíxin tí sín tinkáchónki Ìnchéni \p \v 8 Ósé la jahará kꞌuéchonhyará Dios la kjui̱nchexiteyéhérá tí dios chaxínhya. \v 9 A̱ ntá ijie la ó choxínrá Dios, o̱ íchá jína chróntáchroni kíxin Dios la ó chóxin chꞌán tí jahará. A̱ ntá jehya jína kíxin na̱xa̱ chrókuinkachónkirá ínaá tí nkehe chóntahya kjuachaxin la ko tí nkehe chónkó kíxin tí xi̱kaha na̱xa̱ chrókjui̱nchexiteyéhérá tí nkehe tinkáchónki chojni. \v 10 A̱ ntá jahará la tjásinrá kia ichrén tí ya̱on la ko tí nitjó la ko tí ya̱on kia tí nánó. \v 11 Imá tóxakonna kíxin á chónkó tí xra̱ kjui̱tꞌa kjuákohárá. \p \v 12 Kíchóni, xrja̱nóa̱hará kíxin chrókóyóha̱rá éxí tí janhan kíxin janhan mé tóyóhe̱ éxí kꞌuejorá senó kíxin tꞌe̱tue̱nhyani tí ley. Janhan la tékahyará ninkehó jie̱. \v 13 Ó nohará kíxin tió sa̱oxín kjuákohárá tí tan tsaáxinni la kꞌuétsa̱nka̱hyana kíxin kꞌuénìna kꞌuéchonta ijnko chin kꞌuékjínchekjoténa. \v 14 Kjónté xi̱kaha kꞌuénìna la jahará kjuanoáhyará tí janhan la kꞌuéchontará kjuasáya tí janhan. A̱ ntá jahará la jína kjuánjonrá kjuachaxin kjuakꞌé ntiha. Éxí chrókꞌuayéhérá ijnko ángel kuènte Dios o̱ éxí chrókꞌuayéhérá jehe Ìnchéni Jesucristo mé xi̱kaha kjuakꞌé jína ntiha. \v 15 ¿Nkehe kónhen tí kjuachéhe̱ kꞌuéchontará? Kíxin ntáxrja̱n kíxin jína tí jahará kíxin tjinkáonrá kjónté ikonrá chrókuakítsjerá chróchjìnará tí janhan. \v 16 A̱ ntá ijie la, ¿á ninkákònnará jehó kíxin kuinhínrá tí nkehe ntoá xrja̱nka? \p \v 17 Tí sín í so a la imá tjinkaon sín tí jahará. Kjánchó ntoáhya tí nkehe tjenka̱yáxin sín kíxin jehe sín tjinkaon sín kíxin chrókui̱to̱hérá tí jeheni kíxin ntá tjinkaon sín kíxin jahará chróchréhérá tí jehe sín. \v 18 Jína chrókótjinkáonrá tí í so sín kjánchó ntoá chrókjuenka̱yáxinrá kíxin jehya tí chrókjuakꞌé tí tjejorá ó chrókuítekáonrá jína. \v 19 Tꞌikonni tí jahará éxí xje̱enni. Ijie la imá kjuíncheníhi a̱senná kíxin tóxakonna tí jahará. Éxí yóhe̱ ijnko ìné xjan tsjoté tjan tió sinchekokjíhi tjan xje̱en tjan mé xi̱kaha janhan la na̱xa̱ tsjasótena kíxin tjínka̱van kíxin Cristo chrókjuinchetjóá tí jahará. \v 20 Chrókójína ijie na̱xa̱ chrókjuakꞌé ntiha ntá ókjé nkexrí chrónixja̱hará ntá ijie la nonahya nkehe tí tjenka̱yáxinrá. \s1 Kjuíncheyóe̱xín chꞌín Pablo tí tjan Agar la ko tí tjan Sara \p \v 21 A̱ ntá jie chro̱nka̱rá nkehe. Jahará na̱xa̱ tjinkáonrá chrókjui̱nchexiteyéhérá tí ley tsíkꞌe̱to̱an chꞌín Moisés la ¿á kuiénhyará nkehe chro tí ley? \v 22 Ntáchro kíxin chꞌín Abraham mé chónta chꞌán yaá xje̱en chꞌán la ijnko mé xje̱en tjan chꞌexón xra̱ la tí í jnko mé xje̱en ichjién chꞌán mé ijnko tjan tꞌítuenhya.\f + \fr 4:22 \ft Génesis 16.15; 21.2\f* \v 23 Tí xje̱en tjan chꞌexón xra̱ kokjíhi chꞌán éxí tokjíhi chojni ó. A ntá tí xje̱en tí tjan tꞌítuenhya la mé ó kokjíhi chꞌán kíxin tsoxiteyá tí nkehe tsíntáchro Dios. \v 24 Tíhi mé nta̱yóa̱xián. Tí yaá chojni chjin mé tóyóe̱xín tí yaá nkehe tsíkꞌe̱to̱an Dios. Tí tjan Agar mé tóyóe̱xín tí ley xránjonxín ijna̱ Sinaí. La ntá tí sín titekaon tíha mé éxí chojni chꞌexón xra̱ tí jehe sín kíxin tꞌítuenhen sín. \v 25 Mé xi̱kaha tí tjan Agar mé tóyóe̱xín tí jna̱ Sinaí nación Arabia la tíha tóyóe̱xín tí chjasin Jerusalén kíxin tí chjasin la ko tí sín tjejó ntiha la mé tꞌítuenhen sín la ko kaín xje̱en sín. \v 26 A̱ ntá tí chjasin Jerusalén itjen nkaya nka̱jní la mé tꞌítuenhya. Náhí. Mé jeheni la kuènteni tíha. \v 27 Ntáchro xroon itén Dios kíxin: \q1 Jaha chojni chjin chontahya chánjan kjónté chrokócháha. \q1 Jaha kꞌuíkonhya ninkehó kjuatjoté kíxin kjui̱nchekokjíehya xjan la kjónté chrokócháha. \q1 Tí tjan kuítsínkehe na mé nchónhya ìnté tjan tsꞌikon tjan, \q1 a̱ ntá tí tjan kjuákꞌeko xìi tjan la kánhyó tsꞌikon.\f + \fr 4:27 \ft Isaías 54.1\f* \p \v 28 Kíchóni jeheni la éxí yóhe̱ni chꞌín Isaac kíxin kaín ni la xje̱en Dios kíxin xi̱kaha tsíntáchro chꞌán. \v 29 A̱ ntá éxí senó tí xjan kokjíhi éxí tokjíhi chojni ó la jehe chꞌán kꞌuéchónkíhi chꞌán tí xjan kokjíexín kjua̱cha̱xién Ncha̱kuen Dios. Mé xi̱kaha kja̱xin sítónhen jie. \v 30 A̱ ntá ntáchro tí xroon itén Dios kíxin: “Tétue̱nhén tí tjan chꞌexón xra̱ sátsji tjan la ko tí xje̱en tjan kíxin tí xje̱en tjan la tsꞌáyèhya chꞌán tí nkehe tsi̱to̱nhe̱n tí xje̱en tí tjan tꞌítuenhya.”\f + \fr 4:30 \ft Génesis 21.10\f* \v 31 Méxra̱ kíchó ni, kaín ni la jehya xje̱en ijnko tjan chꞌexón xra̱. Náhí. Jeheni mé xje̱en tí tjan tꞌítuenhya. \c 5 \s1 Jína chrókꞌuejorá kíxin kuaáxinrá \p \v 1 Cristo mé kuaáxinni la ntá ó tí ley la tꞌe̱tue̱nhyani. Méxra̱ jína chrókꞌuayakonhénrá tí nkehe kuaáxinrá la í chrókjanhyará chrókꞌónará chojni tꞌítuenhen ínaá. \p \v 2 Tinhínrá, janhan Pablo mé ntáxrja̱n kíxin tí chrókuará tí xro̱ye a̱ ntá ó chónkó chrókuinkachónkirá Cristo. \v 3 Tjínka̱van tso̱xrja̱nka ínaá kíxin tí jnkojín nkexro itsa tí xro̱ye la jehe chꞌán mé tꞌichjánxi̱n sinchexiteyéhe̱ chꞌán kaín tí ley tsíkjin chꞌín Moisés. \v 4 A̱ nta jahará la xritjéyárá tso̱tjuáxin iji̱árá kíxin si̱nchexiteyéhérá tí ley la ntá ó kui̱to̱hérá Cristo la ko ó kui̱to̱hérá tí kjuasáyé Dios tjuahará. \v 5 A̱ ntá jeheni la tinkáchónkini Cristo la chóntani Ncha̱kuen Dios la ntá tjejóchónhenni kíxin tsjintaxín tso̱tjóá iji̱éni. \v 6 Jeheni mé tinkáchónkini Jesucristo la ntá kánhyó tjetoan tí xro̱ye. A̱ntsí tjetoan chrókuinkáchónkini Ìnchéni la ntá tí tinkáchónkini Ìnchéni la chrótjuèheni kíchó ni. \p \v 7 Jahará la jína kjuankíxinrá tinkachónkirá Ìnchéni. ¿A̱ ntá nkexro kꞌue̱to̱an kíxin chrókui̱to̱hérá tí nkehe chaxín? \v 8 Jehya nkehe kuènte Dios tí tjejochꞌerá méhe̱. Méxra̱ jehe chꞌán la kjueyárá chꞌán. \v 9 Ntáchro sín kíxin tí chꞌo tꞌóna nio̱tja̱ tsjiko intsíkoá tí xro̱a̱n nchekꞌánkí nio̱tja̱, a̱ ntá tsꞌánkí kaín tí chꞌo. \v 10 A̱ ntá janhan tinkachónkia Ìnchéni la ko ó nòna kíxin jahará kja̱xin tinkachónkirá chꞌán la kjá í chrókjuenka̱yáxinhyará í jnko nkehe. A̱ ntá Dios mé sinchekjasóte chꞌán tí nkexro ixri tjixrónkáxin kíxin Dios la chrakuenhya chꞌán ninkexró. \p \v 11 Kíchóni, tí na̱xa̱ chrókuéto̱an chrókua chojni xro̱ye la ntá tí sín judío chrókónínkakonnahya sín. Tí xi̱kaha la chrókꞌuántaxíe̱nhya sín tí tan jína chrónka nkexrí kꞌuenxín Cristo tí ntacruz. \v 12 Méxra̱ tí sín ntaxakonhanrá la tꞌe̱to̱an sín itsará xro̱ye la íchá jína naá chrókꞌuátsínkó chrókóchrítꞌo̱ sín kaín. \p \v 13 Jahará kíchó ni, la Dios mé kjueyáni kíxin tsaáni kjánchó chóntahyani kjuachaxin chꞌeni tí nkehe jínahya. Náhí. Chrókjuinki̱tsani kíchó ni la ko chrótjuèheni kíchó ni. \v 14 Mé xi̱kaha tí ley mé tꞌaxrjexín kíxin: “Chrótjuèhérá kíchuárá éxí tjuèxinrá a̱sánrá.”\f + \fr 5:14 \ft Levítico 19.18\f* \v 15 A̱ ntá tí chrókjóntehérá kíchuárá la ko chrókjónterá kíchuárá la ntá chrókóxakonhanrá kíxin tí xi̱kaha la chrókjui̱nchekꞌitjáyanrá kíchuárá. \s1 Tí jie̱ chrókjuasin chojni la ko tí nkehe tꞌe̱to̱an Ncha̱kuen Dios \p \v 16 A̱ ntá ntáxrja̱n kíxin chrókꞌuejorá éxí tjinkaon Ncha̱kuen Dios, a̱ ntá chrókjuéyáhyará tí nkehe jínahya chrókjuenka̱yáxinrá. \v 17 A̱ ntá tí nkehe jínahya tjenka̱yáxinrá la tjanjo̱nko Ncha̱kuen Dios kíxin Ncha̱kuen Dios la tjanjo̱nko tí nkehe jínahya la tí iyó nkehe tjenka̱yáxinrá la tjanjo̱nko kíchó. Méxra̱ jahará la xitjahya chꞌerá tí nkehe tjinkáonrá chrókjui̱chꞌerá. \v 18 A̱ ntá tí Ncha̱kuen Dios tjetjinki̱tsará, a̱ ntá jehya tí ley tꞌe̱tua̱nhanrá jie. \p \v 19 Xra̱hya tsꞌikonni tí jie̱ tjasin chojni jínahya tjenka̱yáxin. Mé tíha la tí sín tjasinko jie̱ chojni chjin ókjé, la ko tí chojni chꞌe tí nkehe jínahya, la ko tí chojni náxrjónhya tjenka̱yáxin, \v 20 la ko tí chojni tinkáchónki nkehe tsíkjano̱ya, la ko tí chojni nchexro̱a̱n, la ko tí chojni nínkaon, la ko tí chojni itje kjuanínkaon, la ko tí chojni chjio, la ko tí chojni xra̱hya tónínkaon, la ko tí chojni tjinkaon jehó tsochónta itsjé nkehe, la ko tí chojni tjinkaon tsꞌaxrjenta, la ko tí chojni tꞌóxika kíchó, \v 21 la ko tí chojni chji̱no̱xínhin, la ko tí chojni tjàya, la ko tí chojni tókoan, la ko tí chojni kóchjinka, la í so nkehe tóyóhe̱ xi̱kaha. Na mé éxí yóhe̱ senó mé kꞌuétjo̱nka̱rá la ko ijie la xi̱kaha tjétjo̱nka̱rá ínaá kíxin tí nkexro xi̱kaha tinkákjasin jie̱ mé xitjahya tsꞌáyéhe̱ sín tí kjuachaxin kuènte Dios. \p \v 22 A̱ ntá tió chóntani Ncha̱kuen Dios ntá tsotjuèheni kíchó ni, la ko tso̱chéhe̱ni, la ko kjuaxróxin tsꞌejóni, la ko tsochónhenni tso̱nínkakonhyani, la ko jnkojína tsꞌejókoni kíchó ni, la ko nchexiteyáni jnkojína. \v 23 La ko tso̱hnkehyani, la ko tsꞌe̱tue̱nhenni a̱sénni kíxin tsjasinhyani jie̱. Kohya nijnko ley chrókjuinchekjasóteni kíxin tí jína chrókꞌuejóni xi̱kaha. \v 24 Mé tí chojni tinkáchónki Jesucristo la kaín jie̱ kꞌuéchónta sín la ko tí jínahya kꞌuékjenka̱yáxin sín la ó kjue̱nka̱ Ìnchéni kjuákꞌenkáni chꞌán ntacruz. \v 25 A̱ ntá tí tjejókoni Ncha̱kuen Dios tꞌichjánxi̱n tsíto̱heni kíxin Ncha̱kuen Dios tsꞌe̱tue̱nhenni. \p \v 26 Méxra̱ chrókjuinchehnkehyani la ko chrókjua̱cha̱xi̱nhyani kíchó ni la ko chrókóchji̱no̱xíenhyani. \c 6 \s1 Tjínki̱tsará kíchuárá \p \v 1 Kíchóni, a̱ ntá tí chrókꞌuíkonrá jnkojín nkexro kjuasin ichrén jie̱ a̱ ntá tí jahará tí chaxín chontará Ncha̱kuen Dios la chrókjuéntuéhérá sín la chrókjuínki̱tsará sín. A̱ ntá jnkojína chrónixje̱hérá sín, a̱ ntá jahará la chrókóxakonhanrá kíxin xi̱kahya chrókónhanrá chrókjuásinrá jie̱ kja̱xin. \v 2 Tsjínki̱tsará kíchuárá kíxin jóhya tsamárá tí nkehe ye. Kíxin tí xi̱kaha la ó chrókjuinchexiteyáni tí nkehe tꞌe̱to̱an Cristo. \p \v 3 Ntá jnkojín nkexro ntáchro kíxin imá tjetoan tí jehe chꞌán la chaxínhya tíha la jehó chꞌiyehe a̱sén. \v 4 Jnkojnko chojni chróxraxinkaon á ncho̱xon tjenka̱yáxin la chrókónohe kíxin ó ncho̱xon la jehya jehó chrókjuikosáyehe a̱sén. Náhí. Chrókjuikosáyehe í so chojni. \v 5 Kíxin jnkojnko chojni yámá tí jie̱ kuènte. \p \v 6 Tí nkexro xrako̱he̱ tí tan jína la chrókjuinki̱tsa sín chrókjuanjon sín nkehe chrókꞌuáyéhe̱ tí nkexro tjako. \p \v 7 Si̱chꞌiyéhyará a̱sánrá. Kohya ninkexró tsjacha tsjanoá Dios. Tí nkehe tsꞌe̱nka̱ chojni la mé xi̱kahó tsotjá. \v 8 Tí tꞌe̱nka̱ chojni tí nkehe jínahya tjenka̱yáxin sín la tí nkehe jínahya tsjacha sín mé tsꞌenxín sín. A̱ ntá tí nkexro tsꞌe̱nka̱ tí nkehe tjinkaon Ncha̱kuen Dios la Ncha̱kuen Dios mé tsjanjon tí kjuachón jnkochríxín tsꞌáyéhe̱ sín. \v 9 Mé xi̱kaha chrókóxrjéhyani chrókjuichꞌeni kaín nkehe jína kíxin tí tso̱xrjéhyani la ntá chaxín tsjixraká tí ya̱on tsjachani tsꞌáyéhe̱ni tí nkehe jína. \v 10 Méxra̱ xi̱kaha xráxín chrókjuichꞌeni nkehe jína la a̱ntsí tꞌichjánxi̱n chrókjuinki̱tsani tí sín kíchó ni tinkáchónki Ìnchéni. \s1 Chꞌín Pablo nchexraxinkaon tí sín ntiha la ko kjuixixín nixja chꞌán \p \v 11 Tsjehérá kíxin imá ihyé tí letra tjékji̱nxian tjaná. \v 12 Tí sín tjinkaon tsꞌe̱tua̱nhanrá kíxin chrókuará xro̱ye la jehí tjinkaon sín tsjikosáyehe sín chojni la tjinkakonhya sín kíxin chrókjuasótexín sín tí ntacruz kuènte Cristo. \v 13 Kjónté tí sín tsíka xro̱ye la nchexiteyáhya sín kaín tí nkehe tꞌe̱to̱an tí ley. A̱ ntá tjinkaon sín kíxin chrókuará xro̱ye kíxin ntá kja̱xin sín tso̱hnke sín kíxin tsontáchro sín kíxin jahará kja̱xinrá tjinkáonrá tsochontará xro̱ye tí cuerpo kuèntará. \v 14 A̱ ntá janhan mé tóxrjínahya si̱ntahnke ninkehó. Íchá jína chróntáxrja̱n kíxin Cristo kꞌuenyákonhe̱nni. A̱ ntá xi̱kaha kꞌuenxín Cristo tí ntacruz la ntá tí nkehe kꞌuékꞌe̱to̱an kuènte chjasintajni la kja̱xin kꞌuitjáyan la ko janhan kja̱xin kui̱to̱ha̱ tí nkehe kuènte chjasintajni. \v 15 La ntá ninkehó sínkíhya á tsíka chojni xro̱ye o̱ náhí. Tí nkehe sínkí la chrókꞌónani ijnko chojni ni̱xin. \v 16 A̱ ntá tí sín tsꞌáyéhe̱ kjuaxróxin kíxin kui̱konóe̱he̱ Dios tí jehe sín la mé kaín tí sín kuítekaon tí nkehe tꞌe̱to̱an chꞌán mé kaín tí sín chaxín tsíkꞌóna xje̱en chꞌán. \p \v 17 A̱ ntá ijie la tjínka̱konhya kíxin chrókꞌuekana jie̱ ninkexró. Janhan mé chaxín chonta tí tsíkjatso̱enxín tsíchrítꞌo̱ cuerpo kuènta̱na kíxin kjuasótexinna kíxin kjui̱tꞌaha̱ xra̱ Ìnchéni Jesús. \p \v 18 Kíchóni tjáncháha̱ Ìnchéni Jesucristo kíxin kjuasáyé chꞌán chrókjuincheyaon chꞌán kaín rá. Mé xi̱kaha tsoxiteyá. Amén. Ó tjen.