\id MRK \h SAN MARCOS \toc1 Tti Jian Joajné Jesucristo Que Dicjin Marcos \toc2 SAN MARCOS \toc3 Mr. \mt1 Tti Jian Joajné Jesucristo Que Dicjin Marcos \c 1 \s1 Juan ndache chojni ngagaha jna joajné Dios \r (Mt. 3.1‑12; Lc. 3.1‑9, 15‑17; Jn. 1.19‑28) \p \v 1 Janhi coexinxin joajné Jesucristo, Xenhe Dios. \p \v 2 Profeta Isaías dicjin janhi: \q1 Ndac̈ho Dios ngain Xenhe: Tsjexin, saho rrorroanha ná tti sicao joajnana \q1 para sinchechjian nttiha para ixin jaha. \q1 \v 3 Co tsinhi na ná tté chojni que tsoyaoxin ngagaha jna que rrondac̈ho: \q1 “Nchechjian ra ná nttiha para ixin jehe tti chonda cain joachaxin; danttjehe ra ná nttiha nao.” \m \v 4 Cottimeja, ndoa, jañá joí Juan ngagaha jna, vancheguitte chojni. Co vandac̈ho ngain na ixin chonda na que tsentoxinhi na cain cosa jianha que tenchehe na co siguitte na. Co jamé Dios sinchetjañehe na cain cosa jianha que joinchehe na. \v 5 Mexinxin vacji cainxin chojni que vintte nonttehe Judea co chojni que vintte ngain ciudad de Jerusalén para vaquinhi na quehe vandac̈ho Juan. Co are jehe na vaquendoenhe ñao na cainxin cosa jianha que vanchehe na, cottimeja Juan vancheguittexin na ngain río Jordán. \p \v 6 Lonttoe Juan diconchjian de joxon ẍehe cocamello, co cinturoen de joxon roa. Co tti vane Juan joxon coxoali co tsjén cormena que vagoan ngagaha jna. \v 7 Co Juan vandac̈ho ngain chojni: \p ―Después de janha tsí iná chojni que chonda anto tsje icha joachaxin que janha. Co janha jiquininxinha na ni para sisehe para tsonxindangá corrié catté. \v 8 Janha nttaguittexin jaha ra conixin jinda; pero jehe sinttaguittexin ra conixin Espíritu Santo. \s1 Are joiguitte Jesús \r (Mt. 3.13‑17; Lc. 3.21‑22) \p \v 9 Co tiempo mé Jesús vac̈hjexin de ngain rajna Nazaret jí ngain nonttehe Galilea para sacjoi ngain Juan. Co Juan joincheguitte Jesús ngain río Jordán. \v 10 Co are Jesús vac̈hjenguixin de jinda, vicon que ngajni xiré, co Espíritu Santo de Dios xincanji ẍá ná conttoanajni ngataha Jesús. \v 11 Co rato mé coinhi na tté Dios que nichjaxin de ngajni co ndac̈ho: \p ―Jaha tti Xanhna que janha anto rinaho; co de ixin jaha, janha anto chahna. \s1 Satanás rrojinao rrojincheyehe Jesús \r (Mt. 4.1‑11; Lc. 4.1‑13) \p \v 12 Cottimeja Espíritu Santo de Dios sajoicao Jesús para ngagaha jna tti ẍonhi chojni jí. \v 13 Co nttiha ngagaha jna tti vintte tsje coxigo c̈hintto, vehe Jesús cuarenta nchanho. Cottimeja Satanás cjoi ixin joinao rrojincheyehe Jesús para rrojinchehe cosa jianha, pero coixinha joincheyehe. Cottimeja joí ángel de Dios para joincheatendehe Jesús. \s1 Jesús coexinhi ẍé ngain Galilea \r (Mt. 4.12‑17; Lc. 4.14‑15) \p \v 14 Después que coiaxinhi na Juan ngain cárcel, Jesús cjoi para nonttehe Galilea, co joindac̈ho tti jian joajna de queẍén ttetonha Dios. \v 15 Vandac̈ho Jesús ngain chojni: \p ―Ojoí tiempo que Dios siquetonha daca ngataha nontte. Ttentoxinhi ra cain cosa jianha que tenchehe ra co ditticaon ra tti joajna que danjo iná vida naroaxin. \s1 Jesús nichjé nó xí que vatse copescado \r (Mt. 4.18‑22; Lc. 5.1‑11) \p \v 16 Are Jesús jittji ngandehe lago de Galilea, Jesús vicon Simón co xanchó Simón xan Andrés. Cayoi nimé copescado vatse na, co rato mé tatetjahngui na nonchaha jinda. \v 17 Co Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Ẍacoi ra rroehna ra; jaha ra tse ra copescado, pero janha tsjagoha ra queẍén satse ra chojni para ixin Dios. \p \v 18 Co rato mé cointtohe na nonché na co sacjoi na conixin Jesús. \p \v 19 Cjinha joiji na are Jesús vicon Jacobo co Juan, cayoi nimé xenhe Zebedeo. Tate na ngá ná barco tetteyehe na nonché na. \v 20 Co rato mé Jesús vayé cayoi jehe na, co jehe na nttiha cointtohe na ndodé na Zebedeo ngain barco mé conixin ninchehe ẍé, co cayoi jehe na sacjoi na conixin Jesús. \s1 Ná xí que vechonda espíritu jianha \r (Lc. 4.31‑37) \p \v 21 Cottimeja joiji na ngain rajna Capernaum. Co Jesús vixinhi nihngo nttiha para joinchecoenhe chojni Israel ngain nchanho que nchejogaha na. \v 22 Co cain nivaquinhi tti vanichja Jesús vagoan na admirado ixin Jesús vanichja inchin ná chojni que chonda anto tsje joachaxin co jeha inchin vanichja ximaestroe ley Israel. \v 23 Co ngain ningoe rajna mé vehe ná xí que vechonda xa espíritu jianha co coyaotte xa Jesús co ndac̈ho xa: \p \v 24 ―¿Quehe sinchehe nganji janha na, jaha Jesús de Nazaret? ¿Ajaha joihi para santsjena ra joachaxin que chonda na? Janha chonxin jaha co nona ixin jaha tti anto jian de ngain Dios. \p \v 25 Cottimeja Jesús joinchesattehe espíritu jianha mé co ndac̈ho: \p ―Tencoa jaha espíritu jianha, co sattjixin de ngain xí yá. \p \v 26 Co are espíritu jianha vac̈hjexin de ngain tti xí mé, jehe espíritu jianha joincheguenda jehe xa, coyao soji co sacjoixin de ngain tti xí mé. \v 27 Co cainxin chojni que te nttiha ẍaon na co joanchianguihi chó na co ndac̈ho na: \p ―¿Quehe jihi? Ojé cosa jitjagoa na xí jihi. ¡Xí jihi chonda xa joachaxin hasta ttetonhe xa espíritu jianha, co espíritu jianha ditticaon tti ndac̈ho xa! \p \v 28 Co cainxin rajna que te ngain nonttehe Galilea anto daca conohe na quehe vanchehe Jesús. \s1 Jesús joinchexingamehe jannché Simón Pedro \r (Mt. 8.14‑15; Lc. 4.38‑39) \p \v 29 Cottimeja Jesús vac̈hjexin de nihngo mé. Co jehe Jesús, conixin Jacobo co Juan sacjoi na para nchiandoha Simón co Andrés. \v 30 Co tiempo mé jannché Simón Pedro venihi jan ixin soa. Co ndac̈ho na ngain Jesús ixin venihi naníta mé. \v 31 Cottimeja Jesús conchienhe, co tsehe rá naníta mé co joinchengattjen. Co toin rato mé xingamehe co iẍonhi soa veyá. Co jehe naníta mé joincheatendehe na. \s1 Jesús joinchexingamehe anto tsje chojni nihi \r (Mt. 8.16‑17; Lc. 4.40‑41) \p \v 32 Co are viataon nchanho co conaxin xehe, joicaohe na Jesús cainxin chojni venihi co cainxin chojni que vechonda espíritu jianha tiempo mé. \v 33 Co cainxin chojni ngain rajna mé ẍatte na ngandanguí nchia tti vehe Jesús. \v 34 Jesús joinchexingamehe anto tsje chojni que vechonda ojejé chin. Co chojni que vechonda espíritu jianha Jesús joantsjexin espíritu mé de ngain na. Pero Jesús joanjoha joachaxin para nichja cain espíritu jianha ixin cain espíritu jianha ovenohe quensen jehe Jesús. \s1 Jesús nichjé chojni ngain Galilea de ixin Dios \r (Lc. 4.42‑44) \p \v 35 Co are ochian jidingasán, Jesús vingattjen co vac̈hjexin de ngain rajna mé para sacjoi ngain iná lugar tti ẍonhi chojni vintte co nttiha joinchecoanxinxin Dios. \v 36 Cottimeja Simón co icha chojni que vacao Jesús joicjé na. \v 37 Co are vittja na Jesús, ndac̈ho na ngain: \p ―Cainxin chojni tedanchiangui na jaha. \p \v 38 Pero Jesús ndac̈ho: \p ―Ján, pero sachjin na ngain icanxin rajna chian para que janha rronichja nttiha cai tti joajné Dios que janha joiquinha, porque para ixin mé joihi janha nttihi. \p \v 39 Jamé vacji Jesús ngain cainxin nihngo que vintte ngain nonttehe Galilea para ndache na de ixin Dios co para vaguenguixin espíritu jianha de ngain chojni. \s1 Jesús joinchexingamehe ná xí que vechonda lepra \r (Mt. 8.1‑4; Lc. 5.12‑16) \p \v 40 Ná tattíta veninxin chin lepra conchienhe ngain Jesús, co tattíta mé vettoxin nttajochjihi co ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Si jaha rinao, nchao sinchexingamana de chin que rrichonda. \p \v 41 Jesús coiaconoehe, mexinxin catte conixin rá co ndac̈ho: \p ―Ján, rinaho. Xingamaha. \p \v 42 Co are Jesús joexin ndac̈ho yá, tattíta mé ndavac̈hjehe chin lepra que vechonda, co iẍonhi chin vechonda. \v 43 Cottimeja Jesús coetonhe sacjoi, co ndac̈ho: \p \v 44 ―Pero ẍonhi chojni ndache, jeho ttji ngain xidána para que jehe xa sicon xa que jaha iẍonhi chin chonda. Co danjo cosa ngain Dios inchin coetonhe Moisés para que cainxin chojni tsonohe na ixin jaha oxingamaha. \p \v 45 Pero tattíta mé sacjoi, co coequín chojni cainxin tti jehe conhe. Mexinxin Jesús ic̈hoha vaẍago ngain rajna. Co vacji jeho ngain lugar tti ẍonhi chojni vintte. Pero masqui jamé, vacji tsje chojni de cainxin rajna ngain tti vehe Jesús. \c 2 \s1 Jesús joinchexingamehe ná xí que c̈hoha vacji \r (Mt. 9.1‑8; Lc. 5.17‑26) \p \v 1 Vatto canxion nchanho cottimeja Jesús cjan cjoi ngain rajna Capernaum. Co chojni conohe ttinó mero vehe Jesús nttiha. \v 2 Anto daca ẍatte anto tsje chojni ngain Jesús que ni vittjaha nchia vixinhi na co hasta tti ndoja víxin na. Co nttiha Jesús ndache na joajné Dios. \v 3 Cottimeja nó tti xí tetsengui iná xí que c̈hoha vacji; vintteguicao xa ngain Jesús. \v 4 Pero c̈hoha vatto na para tti jí Jesús, ixin anto tsje chojni te ngandanguí nchia mé. Mexinxin cjoáso na ngataha nchia co vinttjian na rioho techoe nchia co nttiha joinchexincanjinxin na tti nihi mé conixin ná jino ngain camillé para ngain lugar tti jí Jesús. \v 5 Co are Jesús vicon queẍén joinchehe na, jehe conohe ixin jehe na vitticaon na que jehe chonda joachaxin. Co Jesús ndac̈ho ngain tti nihi mé: \p ―Ojointtatjañaha jaha cain tti jianha joinchehe. \p \v 6 Co nttiha tate canxion ximaestroe ley Israel, co ẍaxaon xa: \v 7 “¿Quedonda jañá jinichja xí yá? Ixin ndac̈ho xa nchao nchehe xa cosa que jeho Dios nchao nchehe. ẍonhi quensen nchao nchetjañehe chojni tti jianha que nchehe na; jeho Dios tti nchao nchetjañehe na.” \v 8 Pero Jesús oconohe tti ẍaxaon ximaestro mé, co ndac̈ho ngain xa: \p ―¿Quedonda jañá ẍaxaon jaha ra? \v 9 ¿Quexehe tti icha tanguiha, rrondattjan ná tti nihi: “Ovitjañaha jaha cain tti jianha joinchehe”, o rrondattjan: “Dingattjen, co tsinhi camillá co sattjixin rottea”? \v 10 Co tsjagoha ra cai ixin janha tti Xí que joixin de ngajni chonda joachaxin ngataha nontte nttihi para nttatjañá chojni tti jianha que nchehe na. \p Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain tti nihi mé: \p \v 11 ―Jaha rrondattjo, dingattjen, co tsinhi camillá co sattji para nchiandoi. \p \v 12 Co rato mé vingattjen tti nihi mé, co coame camillé, co vac̈hjexin de nttiha are tatetsjehe ni icha. Co rato mé cainxin chojni que vintte nttiha goan na admirado co joinchesayehe na Dios ixin jehe anto jian co chonda cainxin joachaxin. Co ndache chó na: \p ―Ẍonhi nttiha vocon na ná cosa janhi. \s1 Jesús nichjé Leví \r (Mt. 9.9‑13; Lc. 5.27‑32) \p \v 13 Cottimeja Jesús cjoi ngandehe lago de Galilea iná, co are conchienhe tsje chojni ngain Jesús, jehe joinchecoenhe na de ixin Dios. \v 14 Co are Jesús sacjoixin de ngandehe lago mé co vatto ngandanguí ná caseté cobro, Jesús vicon nttiha tají ná tattíta vinhi Leví jinchehe cobro nttiha, co ndodé vinhi Alfeo. Jesús ndac̈ho ngain jehe Leví: \p ―Ẍacoi nganji co rroehna na. \p Co Leví vingattjen co sacjoi conixin Jesús. \p \v 15 Co después are Jesús tajine ngaxinhi nchiandoha Leví, conchienhe anto tsje xicobrador co icha chojni que vanchehe cosa jianha. Cain chojni mé jinecaho na Jesús conixin cain chojni que vacao ixin anto tsje chojni varroé. \v 16 Co cai cjoi canxion ximaestroe ley co icanxin xifariseo ngain nchiandoha Leví. Cain chojni mé vicon ixin Jesús jine conixin tsje chojni que nchehe cosa jianha, co ndac̈ho cain xí mé ngain chojni que vacao Jesús: \p ―¿Quedonda ximaestroa ra jinecaho xa co dicaho xa xicobrador co icha chojni que nchehe cosa jianha? \p \v 17 Are Jesús coinhi yá ndac̈ho: \p ―Chojni que niha, chojni mé rrogondeha xincheẍoan, jeho tti chojni nihi, mé tti rrogondehe xincheẍoan. Mexinxin janha joiha para joinichjá chojni jian, sino que janha joihi para joinichjá chojni que tenchehe jianha. \s1 Are joanchianguihi na Jesús ixin quedonda chojní jehe dinttecjañoha na \r (Mt. 9.14‑17; Lc. 5.33‑39) \p \v 18 Nchanho mé chojni que vacao Juan co chojni que vacao xifariseo vinttecjáño na. Co icanxin chojni cjoi na ngain Jesús co joanchianguihi na co ndac̈ho na: \p ―¿Quedonda chojni que ẍicao Juan co chojni que ẍicao xifariseo dinttecjáño na pero chojni que c̈hjiho jaha nahi? \p \v 19 Jesús ndac̈ho: \p ―¿Acaso cain chojni que ttji ngain ná vandango tti tottehe na nchao sinttecjáño na are ẍa nttiha jí xinovio ngain na? Nahi, jehe na c̈hoha sinttecjáno na si ẍa jí xinovio ngain na. \v 20 Pero are tsí nchanho que xinovio satsjixin de ngain na, cottimeja jehe na chonda que sinttecjáño na. \p \v 21 Co Jesús ndac̈ho iyó ejemplo: \p ―Ẍonhi chojni tteyehe rioho lontto naroa ngain ná lontto nttaxí ixin lontto naroa ndadixehe co ndattinchje lontto nttaxí, co tti diguichje icha tojie. \v 22 Co cai ẍanttjoa are jidatsoxinhi ẍan, c̈hoha siquia ẍan ngá ná roanẍan onttaxí ixin tsonc̈hintaon ẍan roa mé, co ndasitján ẍanttjoa co ndasitján roanẍan. Mexinxin ẍanttjoa are jidatsoxinhi ẍan, chonda que siquia ẍan ngá ná roanẍan naroaxin para dacaha tsonc̈hintaon ẍan roanẍan mé. Jañá tti costumbre que jaha ra chonda ra jiha de acuerdo ngain tti janha rrindattjo ra. \s1 Chojni que vacao Jesús conc̈hinji na trigo ngain nchanho que nchejogaha ni \r (Mt. 12.1‑8; Lc. 6.1‑5) \p \v 23 Ná nchanho que nchejogaha ni, Jesús conixin chojni que vacao vatto na ngain canxion jngui tti diguinga trigo, co chojni que vacao Jesús conc̈hinji na canxion ninchjan de trigo para joine na. \v 24 Co canxion xifariseo vicon xa queẍén tenchehe na. Mexinxin ndac̈ho xa ngain Jesús: \p ―Tsjexin, ¿quedonda chojni que c̈hjiho nchehe ẍa jai que jiquininxinha nchehe chojni ẍa, ixin jai nchanho para nchejogaha cain chojni? \p \v 25 Co Jesús ndac̈ho: \p ―¿Aẍa tsjeha ra tti jitaxin de ixin queẍén joinchehe David conixin cain xicompañeroe are vechondaha na tomi co venhe na jintta? \v 26 Are mé Abiatar vehe xidána icha importante, co David joixinhi ngaxinhi nchiandoha Dios co joine niottja que vehe ngataha altar, co jeho xidána jiquininxin para jine niottja mé. Co David chjé chojni que vacao nio cai co joine na nio. \p \v 27 Cai ndac̈ho Jesús ngain xa: \p ―Nchanho que nchejogaha chojni jí nchanho para ixin chojni co jeha chojni te para ixin jehe nchanho mé. \v 28 Mexinxin cai janha, tti Xí que joixin de ngajni, chonda joachaxin para ngain nchanho que nchejogaha ni. \c 3 \s1 Ná xí que ndadixemadoho ná rá \r (Mt. 12.9‑14; Lc. 6.6‑11) \p \v 1 Iná nchanho Jesús cjoi ngaxinhi ná nihngo iná. Co nttiha tají ná xí que ndadixemadoho ná rá. \v 2 Co nttiha tetsaya canxion xifariseo para sicon xa aco sinchexingamehe xí mé ngain nchanho que nchejogaha ni, para jamé rrochonda quehe rrocjanguixin xa Jesús. \v 3 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain tti xí que ndadixemadoho ná rá: \p ―Dingattjen co darihi nttimé ngosine. \p \v 4 Cottimeja joanchiangui Jesús ngain xicanxin co ndac̈ho: \p ―¿Quehe jiquininxin sinchehe ni ngain nchanho que nchejogaha ni? ¿Asinchehe ni jian o sinchehe ni jianha? ¿Atsanc̈hjandaha ni ndasenhe ná chojni, o ani nasoenxon ni? \p Co cain xa tencoa xa. \v 5 Cottimeja Jesús goñao co tsjehe ngain xa co anto vechín ixin vicon que jehe xa joinaoha xa coinxin xa de ixin Dios. Co ndac̈ho Jesús ngain tti venihi: \p ―Ttinxe rá. \p Co jehe tti xí mé coinxe rá co ndaxingamehe ra. \v 6 Cottimeja cain xifariseo sacjoi xa co coexinhi xa cjoao xa chojni que vacao Herodes ixin queẍén sinchehe na para nasoenxon na Jesús. \s1 Are anto tsje chojni ẍatte ngandehe lago \p \v 7 Cottimeja Jesús sacjoixin de nttiha conixin cainxin chojni que vacao co sacjoi na para ngandehe lago de Galilea co anto tsje chojni Galilea rroé na. \v 8 Co chojni joixin de nontte dinhi Judea, de ciudad de Jerusalén co de ngain iná nontte dinhi Idumea. Icha chojni joixin lado c̈hinxin nchanho de río Jordán. Icha na joixin na de ngain ciudad de Tiro co Sidón. Co icha na joixin na de icha rajna. Cainxin chojni mé cjoi na joitsjehe na Jesús ixin jehe na conohe na de ixin cainxin cosa jian que vanchehe Jesús. \v 9 Mexinxin Jesús ndache chojni que vacao ixin cjoé na ná barco para sengá ngataonhe jinda are rroẍatte tsje chojni para sixintjaha chó na ngaca Jesús. \v 10 Ixin anto tsje chojni venihi joinchexingamehe Jesús, mexinxin cainxin ninihi vaẍattetja na Jesús para vacatte na. \v 11 Co are chojni que vechonda espíritu jianha vaguicon Jesús, vaguettoxin nttajochjihi co vandac̈ho sén: \p ―¡Jaha tti Xenhe Dios! \p \v 12 Pero Jesús vaquetonhe ixin rrondac̈hoha quensen jehe Jesús. \s1 Jesús coinchiehe tti tteyó chojni que vacao \r (Mt. 10.1‑4; Lc. 6.12‑16) \p \v 13 Cottimeja Jesús coani ná jna, co nttiha jehe vayé chojni que jehe joinao coinchiehe co jehe na conchienhe na ngain jehe. \v 14 Co jehe coinchiehe tteyó chojni para sacao co para rrorroanha na icanxin rajna para rronichja na joajné Dios. \v 15 Co joanjo joachaxin ngain na para sinchexingamehe na chojni nihi co para senguixin na espíritu jianha de ngain chojni. \v 16 Co janhi vinhi tti tteyó chojni mé. Ná vinhi Simón, co Jesús joincheguinhi jehe Pedro cai; \v 17 co Jacobo conixin Juan xanchó jehe Jacobo, co cayoi nimé xenhe Zebedeo co cayoi nimé Jesús joincheguinhi na Boanerges ixin anto c̈hintto vintte na; \v 18 co icha chojni vinhi Andrés; Felipe; Bartolomé; Mateo; Tomás; co iná tti vinhi Jacobo cai, pero mé xenhe Alfeo; co Tadeo; co Simón, jehe ná de tti partidoe chojni politico que vaquetocaho chojni romano; \v 19 co Judas Iscariote, tti joindac̈ho para tse na Jesús. \s1 Are ndac̈ho chojni ixin Jesús chonda joachaxín Satanás \r (Mt. 12.22‑32; Lc. 11.14‑23; 12.10) \p Cottimeja Jesús sacjoi ngain nchia tti vehe conixin cain chojni que vacao. \v 20 Co nttiha anto tsje chojni ẍatte iná co ẍonhi tiempo vechonda Jesús ni para joine conixin cain chojni que vacao. \v 21 Co are conohe niparienté Jesús ixin quehe vanchehe, jehe na cjoi na para sarrojicao na Jesús ixin ẍaxaon na que Jesús ndajoinchetján sentidoe. \p \v 22 Cai canxion ximaestroe ley que joixin de ciudad de Jerusalén ndac̈ho xa: \p ―Xí jihi chonda xa Beelzebú, tti ttetonha ngain cain espíritu jianha, ixin jehe xa nchao ttetonha xa co dengui xa espíritu jianha. \p \v 23 Cottimeja Jesús vayé cain chojni mé co ndac̈ho ná ejemplo ngain na: \p ―¿Satanás queẍén sengui ẍajeho Satanás? \v 24 Co si ná gobierno chjea para tsetocaho chó, gobierno mé c̈hoha tsonc̈hjenhe sé \v 25 co si ná nindoha ngain nchia atto tteto na, cai tsonc̈hjenha. \v 26 Co cai Satanás si tseto jeho, cai tsonc̈hjenha sé. Chonda que ndatsjexin. \p \v 27 ’Ẍonhi quensen sixinhi ngaxinhi nchiandoha ná xí que anto tsanga para santsjehe cosé xa que chonda xa ngaxinhi nchiandoha xa si tsiaha xa saho. Solo jamé para nchao sasicao cosé xa que jí ngaxinhi nchiandoha xa. \p \v 28 ’Anto ndoa tti rrondattjo ra: Cain chojni nchao sitjañehe cainxin cosa jianha que nchehe na co cainxin tti jianha que nichja na. \v 29 Pero chojni que nichja jianha ixin Espíritu Santo, chojni mé nchoe sitjañeha, co cainxin tiempo sintteca na tti jianha mé. \p \v 30 Jañá ndac̈ho Jesús ngain na ixin jehe na ndac̈ho na ixin Jesús vechonda espíritu jianha. \s1 Janné Jesús co xanchó \r (Mt. 12.46‑50; Lc. 8.19‑21) \p \v 31 Cottimeja cjoi janné Jesús conixin xanchó pero c̈hoha joixinhi na nchia ixin anto tsje chojni te ngain Jesús. Mexinxin tavintte na ndoja co coetonha na que rroquí ngain na. \v 32 Co chojni que tate ngaca Jesús ndac̈ho na ngain: \p ―Janná co xanchó ndoja nttihi te na, co rinao na rronichjaha na jaha. \p \v 33 Co Jesús ndac̈ho: \p ―¿Quensen jannana, co quecá xanchian? \p \v 34 Cottimeja Jesús tsjehe ngayehe cain nite ngandanji jehe co ndac̈ho: \p ―Cain chojni tehe tti inchin jannana co jehe na tti inchin xanchian, \v 35 ixin quexeho chojni que nchehe inchin rinao Dios, mé tti xanchian co mé tti jannana. \c 4 \s1 Ejemploe tti joiquenga trigo ngataon jngui \r (Mt. 13.1‑9; Lc. 8.4‑8) \p \v 1 Iná nchanho Jesús coexinhi cjoagoe chojni de ixin Dios ngandehe lago de Galilea, co ẍatte anto tsje chojni ngain Jesús nttiha. Mexinxin Jesús vengá ná barco que vehe nttiha ngataonhe jinda. Co cainxin chojni vittohe na ngandehe jinda. \v 2 Cottimeja Jesús cjoagoe na anto tsje cosa de ixin ejemplo co cai ndac̈ho janhi ngain na: \p \v 3 ―Ttinhi ra tti rrondac̈hjan janha. Ná xí cjoi xa joiquenga xa trigo ngataon jngui. \v 4 Pero are jitja xa trigo ngataon jngui ttoha noanchjan de trigo vinttji ngá nttiha co joí conttoa co ndajoine va trigo mé. \v 5 Co icha noanchjan de trigo vinttji ngataha tti jí ttjao tti ttjinha jinche jí. Co trigo mé anto daca c̈hinhi ixin ttjinha jinche ẍanotaon. \v 6 Pero nchanho toin ndajoinchexema catrigo mé ixin tsjeha noehe ca vechonda ca. \v 7 Co icha noanchjan de trigo vinttji ngagaha canchaha. Co canchaha icha daca vangui ca co coanc̈hjandaha ca trigo vangui, co cain catrigo mé ẍonhi joinchechjian ca. \v 8 Pero icha noanchjan de trigo vinttji tti jian jinche, co trigo mé nchoe joanjo noa. Canxion nihi trigo mé joinchechjian de treinta noanchjan cada ninchjan, co icanxin trigo joinchechjian hasta sesenta noanchjan cada ninchjan, co icanxin trigo joinchechjian hasta cien noanchjan cada ninchjan. \p \v 9 Co ndac̈ho Jesús ngain na cai: \p ―Ẍo nchao ttinxin ra, ttinhi ra jian. \s1 Quedonda Jesús joinchegonda tsje ejemplo \r (Mt. 13.10‑17; Lc. 8.9‑10) \p \v 10 Cottimeja are sacjoi cainxin chojni co jeho Jesús conixin tti tteyó chojni que vacao co icanxin ni ẍa vittohe nttiha, joanchiangui na ngain Jesús ixin quehe rroc̈ho ejemplo mé. \v 11 Co Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Jaha ra Dios ndac̈ho ixin tsonoha ra tti jima de ixin queẍén ttetonha jehe. Pero janha nichja ngain chojni que c̈hjioha na jeho de ixin ejemplo. \v 12 Jamé para que masqui dicon na tti nttaha pero inchin rroguiconha na, co masqui ttinhi na tti ndac̈hjan pero ttinxinha na, co para tsentoxinha vidé na ni sitjañeha na cain cosa jianha que nchehe na. \s1 Jesús ndac̈ho quehe rroc̈ho ejemploe tti joiquenga trigo \r (Mt. 13.18‑23; Lc. 8.11‑15) \p \v 13 Ndac̈ho Jesús ngain na cai: \p ―¿Attinxinha jaha ra quehe rroc̈ho ejemplo jihi? ¿Mexinxin queẍén tsinxin jaha ra icha ejemplo que janha rrondac̈hjan? \v 14 Tti coenga trigo, mé inchin tti ndac̈ho joajné Dios ngain icha chojni. \v 15 Canxion chojni inchin tti trigo que vetsinga ngá nttiha, rroc̈ho ixin ttinhi na joajné Dios, pero Satanás ttí co ndanchetjañehe na palabra que coinhi na. \v 16 Icanxin chojni inchin tti trigo que vetsinga ngataha tti jí ttjao ixin are ttinhi na joajné Dios, anto c̈hjoin tonohe na dayé na joajna mé. \v 17 Pero inchin trigo que chondaha tsje noehe seha tonc̈hjenhe trigo, jamé jehe chojni mé cai; cottimeja are tangui tonhe na co icha chojni feo nchehe ngain na ixin ditticaon na joajné Dios, jehe na ndadoan na desanimado. \v 18 Co icanxin chojni inchin tti trigo que vinttji ngagaha canchaha. Rroc̈ho que jehe na ttinhi na joajné Dios \v 19 pero icha ẍaxaon na cain problema que jehe na chonda na nttihi ngataha nontte, co tomi ncheyehe na para icha ncheẍoxinhi na cosa que jí ngataha nontte. Co cain yá ndanchetjanji joajna mé, co incheha na inchin ttetonha joajna jihi. \v 20 Pero te icanxin chojni que ttinhi na joajné Dios co dayé na ngain ansén na co nchehe na inchin ttetonha joajna mé. Co cain chojni mé inchin tti trigo que vinttji tti jian jinche co joanjo tsje noatrigo. Canxion chojni mé inchin tti trigo que joinchechjian de treinta noa ngain nacoa ninchjan, co icanxin na inchin tti trigo que joinchechjian de sesenta co de cien noatrigo ngain nacoa ninchjan. \s1 Ejemploe lámpara \r (Lc. 8.16‑18) \p \v 21 Cai ndac̈ho Jesús: \p ―¿Apoco ná chojni sinchegacaon ná lámpara cottimeja tsema lámpara mé ngaxinhi ná cajón o ngangui saoen? Nahi, chonda que tsín lámpara ngataha ná cosa noi para nchao sinchengasán ngaxinhi nchia. \v 22 ẍonhi cosa jima que tsononxinha, co ẍonhi cosa jima que teẍaxaon ni ngain ansén ni que chojni tsonoeha; cain cosa chonda que tsononxin cosa. \v 23 Jaha ra que ttinxin ra, ttinhi ra jian. \p \v 24 Cai ndac̈ho Jesús: \p ―Ttjiho ra cuidado tti tsinhi ra. Inchin medida que jaha ra dattechoaxin ra, Dios jamé sattechoha jaha ra cai. Co Dios rrochjá ra icha, jaha ra ẍo ttinxin ra. \v 25 Ixin chojni que chonda, Dios tsjenguijna na para rrochonda na icha, pero chojni que ẍonhi chonda, Dios santsjehe cainxin tti jehe na chonda na masqui tsjeha chonda na. \s1 Ejemplo de queẍén dangui jino \p \v 26 Ndac̈ho Jesús cai: \p ―Tti ttetonha Dios inchin noa que ttenga chojni ngataon jngui. \v 27 Chojni ttenga co sacjan dinttejoa, cottimeja dingattjen co jamé datto ttie co datto nchanho. Co noa c̈hintaon noa co c̈hinhi jino pero tti jnguihi noeha queẍén dangui jino mé. \v 28 Ixin nontte nchegangui jino mé. Saho c̈hinhi chán jino cottimeja ntté, cottimeja noa. \v 29 Co are ocha noa mé ngain ní co ndaxema ní jian, ovittja tiempo para tsanda na ní mé. \s1 Ejemploe ná tsé que dinhi mostaza \r (Mt. 13.31‑32; Lc. 13.18‑19) \p \v 30 Cai ndac̈ho Jesús: \p ―¿Quehe cosa nchao sinttacaninxin tti ttetonha Dios? \v 31 Mé inchin ná tsé icha nchín de cainxin tsehe ca co tsé mé dinhi mostaza. \v 32 Pero are dinga tsé mé, dangui qué tse icha que cainxin ca hasta conttoa nchao nchejogaha va ngagaha ntté ca mé. \s1 Queẍén vanchegonda Jesús cain ejemplo \r (Mt. 13.34‑35) \p \v 33 Jañá vacjago Jesús joajné Dios conixin tsje ejemplo inchin cain ejemplo yá, hasta tti, chojni nchao coinxin jian. \v 34 Jesús jeho nichjé chojni de ixin ejemplo, pero después, vandache chojni que vacao tti rroc̈ho cainxin ejemplo yá. \s1 Jesús tajoaquehe c̈hintto conixin olé lago \r (Mt. 8.23‑27; Lc. 8.22‑25) \p \v 35 Nchanho mé are ndaconttie, Jesús ndache chojni que vacao: \p ―Sachjin na toenxin lago jihi. \p \v 36 Cottimeja nttiha cointtohe na cainxin chojni co sajoicao na Jesús ngá barco tti vengá. Co rroé icanxin barco cai. \v 37 Co joí ná c̈hintto anto soji ngataon jinda; anto soji coeto nda co viquia nda barco tti jidicao Jesús. \v 38 Co are mé Jesús tajicjon ná almohada tajijoa ngá barco ngain ná lugar noton barco, co chojni que vacao Jesús joinchexingamehe na co ndac̈ho na ngain jehe: \p ―¡Maestro! ¿Andosanha ixin ndatexincanjingui na jinda? \p \v 39 Cottimeja vingattjen Jesús, co joinchesattehe c̈hintto co jinda co ndac̈ho ngain: \p ―¡Tencoa! ¡Co tadarihi ndacoa! \p Co rato mé tavehe c̈hintto ndacoa co tavehe jinda ndacoa. \v 40 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain chojni que vacao: \p ―¿Quedonda anto ẍaon ra? ¿Quedonda ẍa chondaha ra confianza ngain Dios? \p \v 41 Pero jehe na anto ẍaon na, co jeho na ndache chó na: \p ―¿Quensen jihi que hasta c̈hintto co jinda ditticaon tti jehe ndac̈ho? \c 5 \s1 Tti xí de ngain nonttehe Gadara que vechonda espíritu jianha \r (Mt. 8.28‑34; Lc. 8.26‑39) \p \v 1 Joiji na toenxin lago mé, ngain nonttehe Gadara. \v 2 Co are Jesús vac̈hjexin de ngá barco, joí ngain Jesús ná xí que vechonda espíritu jianha. \v 3 Xí mé vehe ngaxinhi tti vaẍanguindehe na chojni que ndavaguenhe tiempo mé. Co ẍonhi chojni coixinhi coia xa masqui conixin cadena. \v 4 Tsje nttiha are icha saho chojni ẍa vaquixinhi na vaquiaxin na xa cadena rotté xa co rá xa, pero cainxin tiempo jehe xa vaconc̈hintaon xa cadena co vagáña xa cadena. Co iẍonhi chojni vaquixinhi ngain xa. \v 5 Co cain tti vacji xa ngagaha jna co ngaxinhi tti vaẍanguindehe na chojni que ndavaguenhe puro vacoyao xa ttie co nchanho, co vanchenihi nttaohe xa conixin ẍo. \v 6 Pero are vicon xa Jesús ẍa cjion, jehe xa coinga xa joí xa ngain Jesús co vettoxin nttajochjihi xa ngattoxon con Jesús; \v 7 co ndac̈ho xa sén: \p ―¿Quedonda dixintte nganji, jaha Jesús, Xenhe Dios que ttjen ngajni? Conixin nombré Dios nttatsanha ñao que ncheguetanha na tangui janha. \p \v 8 Ndac̈ho jañá ixin Jesús ojindac̈ho ngain: \p ―¡Jaha espíritu jianha, sattjixin de ngain xí jihi! \p \v 9 Co Jesús joanchiangui co ndac̈ho: \p ―¿Queẍén dinhi jaha? \p Co jehe espíritu jianha ndac̈ho: \p ―Janha dinhi na Legión ixin janha na anto tsje na. \p \v 10 Co espíritu jianha anto joinchetsenhe ñao Jesús ixin senguixinha de ngain región mé. \v 11 Co ixin nttiha vintte anto tsje cocochi vajinea va chiaon rotté ná jna, \v 12 mexinxin cain espíritu jianha joinchetsenhe ñao Jesús co ndac̈ho: \p ―Rroanha ni ra ngain cocochi taha co tanc̈hjanda ni ra sixinhi na ngaxinhi va. \p \v 13 Cottimeja Jesús joanjo joachaxin, co cain espíritu jianha mé vac̈hjexin de ngaxinhi xí mé, co sajoixinhi ngaxinhi cocochi. Nttiha vintte inchin yó mil cocochi, co cainxin cocochi mé ndavinttecoloco va co coinga va xincanji va ngain lago co nttiha joingui va jinda co ndavintteguenxin cainxin va ixin vinttecjonhe va jinda. \p \v 14 Cottimeja cain chojni que vaquingaria cocochi mé ẍaon na co coinga na joiquequín na chojni ngagaha rajna co icha chojni que vintte ngataon jngui. Co cjoi chojni mé joitsjehe na quehe conhe. \v 15 Co are joiji na tti jí Jesús, vicon na tti xí que vechonda tsje espíritu jianha ojingá xa lonttoe xa co tají xa ndacoa. Co jehe na are vicon na mé, anto ẍaon na. \v 16 Co cain chojni que vicon coequin na queẍén conhe tti xí que vechonda tsje espíritu jianha co queẍén conhe cain cocochi. \v 17 Cottimeja cain na coexinhi na joinchetsenhe na ñao Jesús que satsjixin de ngain nonttehe na. \p \v 18 Are Jesús coani barco, tti xí que vechonda tsje espíritu jianha joinchetsenhe ñao Jesús ixin rrocji ngain Jesús cai. \v 19 Pero Jesús c̈hoha, co ndac̈ho: \p ―Sattji para nchiandoi co diquequinhi cain ni ichó cainxin tti joinchehe Dios nganji, co queẍén coiaconoaha. \p \v 20 Cottimeja tti xí mé sacjoi co joiquequín chojni que vintte regioen Decápolis cainxin tti joinchehe Jesús ngain jehe. Co cainxin chojni que coinhi, goan na admirado. \s1 Are xingamehe xannc̈hichjenhe Jairo conixin ná nc̈hí que catte lonttoe Jesús \r (Mt. 9.18‑26; Lc. 8.40‑56) \p \v 21 Co are Jesús cjan toenxin lago iná conixin barco, cjoi anto tsje chojni ngain Jesús, co jehe nttiha tavehe ngandehe jinda. \v 22 Cottimeja joí ná xí que vaquetonha xa ngain nihngo nttiha, co vinhi xa Jairo. Are Jairo joí, vettoxin nttajochjihi ngain Jesús, \v 23 co anto joinchetsenhe ñao Jesús co ndac̈ho: \p ―Xannc̈hichjanhna ndajidenhe xan. Nttatsanha ñao, chjin na co ttín rá ngataha xan para rroxingamehe xan co sechon xan icha. \p \v 24 Cottimeja sajoicao xí mé Jesús. Pero anto tsje chojni cjoi cai co anto conttedo na ngaca Jesús. \v 25 Co ngacjén chojni mé vehe ná nc̈hí que venihi nc̈ha; ovechonda tteyó nano que veguenguihi nc̈ha jni. \v 26 Co anto tsje ngain xincheẍoan cjoi nc̈ha pero ẍonhi ẍoan vittja. Ojoexin joinchexinhi nc̈ha cainxin tti vechonda nc̈ha, pero icha co icha venihi nc̈ha. \v 27 Co are coinhi nc̈ha ixin Jesús vanchexingamehe tsje chojni, conchienhe nc̈ha ngacjén chojni co jimao catte nc̈ha lonttoe Jesús, \v 28 ixin vaẍaxaon nc̈ha co vandac̈ho nc̈ha: “Si rrocatte masqui jeho lonttoe Jesús, janha rroxingamana.” \v 29 Co are nc̈hí mé catte nc̈ha lonttoe Jesús, rato mé tavehe jni que jehe nc̈ha vechonda nc̈ha. Co conohe nc̈ha ngain cuerpoe nc̈ha ixin ondaxingamehe. \v 30 Cottimeja Jesús conohe ixin ná chojni ojoinchegonda joachaxin que chonda Jesús. Mexinxin ngaria Jesús co tsjehe ngayehe chojni co joanchiangui co ndac̈ho: \p ―¿Quensen catte lonttona? \p \v 31 Cottimeja chojni que vacao Jesús ndac̈ho na: \p ―Soixin dicon que anto tsje chojni tonttedo na ngaca soixin, mexinxin quedonda soixin danchiangui: “¿Quensen catte?” \p \v 32 Pero Jesús tsjehe ngayehe na para rroguicon quensen catte lonttoe. \v 33 Cottimeja nc̈hí mé onohe quehe conhe, co jiẍanga nc̈ha de ixin joaẍaon cjoi nc̈ha vettoxin nttajochjihi nc̈ha ngain Jesús, co ndac̈ho nc̈ha ixin quehe joinchehe nc̈ha. \v 34 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain nc̈hí mé: \p ―Jaha oxingamaha ixin vitticaon na. Sattji contenta ixin irrocjanha tsoniha de ixin chin que jaha joarichonda. \p \v 35 ẍa jinichja Jesús jañá are joí canxion chojni de ngain nchiandoha Jairo co ndac̈ho na ngain Jairo: \p ―Xanha ondavenhe xan. Inchemolestaha ximaestro. \p \v 36 Pero Jesús joincheha caso tti ndac̈ho na, co ndac̈ho Jesús ngain Jairo: \p ―Ẍaonha; jeho ditticaon na janha. \p \v 37 Co sajoicao Jairo Jesús ngain nchiandoha pero Jesús c̈hoha joicao tsje chojni, jeho Pedro, Jacobo co Juan xanchó Jacobo. \v 38 Co are joiji na ngain nchiandoha Jairo, cainxin chojni que te nttiha anto tetsjanga na co tetoyao na. \v 39 Jesús joixinhi co ndac̈ho ngain na: \p ―¿Quedonda anto toyao jaha ra co tsjanga ra? Xannc̈hichjan ndavenha xan, jeho tajijoa xan. \p \v 40 Pero jehe na cjoanoa na Jesús. Cottimeja Jesús ndache cain chojni mé que vac̈hjexin na de nchia. Co jeho Jesús conixin ndodé xannc̈hichjan co janné xan conixin tti ní chojni que joicao Jesús joixinhi na tti jí xannc̈hichjan mé. \v 41 Co Jesús tsehe rá xan co ndac̈ho ngain xan: \p ―Talita, cumi ―que rroc̈ho: Xannc̈hí, janha rrondattjo, dingattjen. \p \v 42 Co rato mé, jehe xannc̈hichjan mé, que vechonda tteyó nano, vingattjen xan co nchao sacjoixin rotté xan. Co cain chojni nttiha anto goan na admirado. \v 43 Pero Jesús anto coetonhe na ixin ẍonhi chojni rrondache na de ixin tti joinchehe Jesús. Co ndac̈ho Jesús cai ixin rrochjé na xannc̈hichjan mé sine xan. \c 6 \s1 Jesús ngain Nazaret \r (Mt. 13.53‑58; Lc. 4.16‑30) \p \v 1 Cottimeja Jesús conixin chojni que vacao sacjoixin na de nttiha co sacjoi na para Nazaret, rajné Jesús. \v 2 Co are joí nchanho para nchejogaha chojni Israel, Jesús coexinhi cjoagoe na de ixin Dios ngaxinhi nihngo. Co tsje chojni tti coinhi quehe nichja Jesús goan na admirado co ndac̈ho na: \p ―¿Ttinó coanguixin xí yá cainxin cosa yá? ¿Queẍén xí yá anto jian chonxin de ixin Dios, co queẍén nchehe xa anto tsje milagro? \v 3 Xí yá tti carpintero, xenhe María co xanchó xa Jacobo, José, Judas co Simón; co cai cain xanchó xa xannc̈hí nttihi te xan ngain rajná na. \p Mexinxin c̈hoha na joinchehe na caso tti ndac̈ho Jesús. \v 4 Pero Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Cainxin chojni nchesayehe ná profeta, pero nahi profeta que ttixin de ngain ẍajeho rajné na ni profeta que ttixin de ngain ẍajeho familié na ni de ngain ẍajeho nindoha na. \p \v 5 Mexinxin Jesús c̈hojaha joinchexingamehe tsje chojni nttiha. Pero Jesús catte nchion chojni nttiha co jehe na xingamehe na. \v 6 Co Jesús goan admirado ixin chojni nttiha c̈hoha na vitticaon na ngain jehe. Cottimeja Jesús coingaria icanxin rajna que te chiaon para joicjagoe chojni de ixin Dios. \s1 Jesús rroanha chojni que vacao para joinichja na de ixin Dios \r (Mt. 10.5‑15; Lc. 9.1‑6) \p \v 7 Cottimeja nichja ngain tti tteyó chojni que vacao co rroanha yó co yó na ngain icha rajna para joinichja na de ixin Dios. Co jehe Jesús joanjo joachaxin ngain na cai para sengui na espíritu jianha que te ngain chojni. \v 8 Co coetonha ngain na cai que ẍonhi sicao na ngoixin tti satsji na, ni ná bolsa, ni niottja, ni tomi. Jeho sicao na nttacotto para tsjixin na are tsonc̈hjen na co \v 9 catte corriente tsjanga na co sinttengá na nanacoa camisa, c̈hoha sinttengá na yoyó camisa. \v 10 Co ndac̈ho Jesús ngain na cai: \p ―Are saso ra ná nchiandoha na co jehe na rrondac̈ho na ixin nchao tasintte ra nttiha, jaha ra tadintte ra nttiha hasta que satsjixin ra de ngain rajna mé. \v 11 Co si c̈honja rajna sinaoha na sayaha ra na ni sinaoha na tsinhi na tti rronichja ra, dac̈hjexin ra de nttiha co tontsjenga ra jinche que jiyá cattea ra. Jamé para ná señal ixin vitticaonha ra na. Co ndattjo ra que are tsí nchanho que Dios sinchejusguehe cainxin chojni, are mé, seguro que chojni que vintte ngain ciudad Sodoma co Gomorra icha sojiha castigo sayé que cain chojni ngain rajna tti rroc̈hoha sayaha ra. \p \v 12 Cottimeja savinttecji chojni que vacao Jesús ngain tsje rajna co ndache na cain chojni ixin chonda na que tsentoxinhi vidé na. \v 13 Co cai venguixin na tsje espíritu jianha de ngaxinhi cuerpoe chojni, co coinga na aceite ngataha já tsje chojni nihi, co jamé joinchexingamehe na na. \s1 Are ndavenhe Juan, tti vancheguitte chojni \r (Mt. 14.1‑12; Lc. 9.7‑9) \p \v 14 Are ngoixin mundo venohe quehe vanchehe Jesús, cai rey Herodes conohe co ndac̈ho: \p ―Juan tti vancheguitte chojni cjan xechon, mexinxin chonda cain joachaxin yá. \p \v 15 Co icanxin chojni vandac̈ho: \p ―Mé tti profeta Elías. \p Co icanxin chojni vandac̈ho: \p ―Mé ná profeta inchin cain profeta que vacji are saho. \p \v 16 Pero are Herodes coinhi cain yá, jehe ndac̈ho: \p ―Jehe seguro Juan, tti janha coetonha para c̈hinji já, co jai xechon. \p \v 17 Are saho Herodes coetonha para joicao na Juan viaxinhi co coia na conixin cadena ngaxinhi cárcel ixin ná naníta vinhi Herodías ndac̈ho jamé. Jehe Herodías cjoi c̈hihi Felipe, xanchó jehe Herodes, pero Herodes joantsjehe xanchó c̈hihi xan para vecaho jehe Herodes. \v 18 Co are mé Juan ndac̈ho ngain Herodes: \p ―Jianha ixin jaha rricoho c̈hihi xanchó. \p \v 19 Mexinxin jehe Herodías anto goñao ngain Juan ixin ndac̈ho Juan jañá, co joinao narrogoenxon Juan. Pero c̈hoha joinchehe mé \v 20 ixin Herodes venohe que Juan anto jian ngain ansén co vaguitticaon ngain Dios. Mexinxin vaẍaon Herodes para narrogoenxon Juan, co coanc̈hjandaha Herodes Herodías para cjoaya ngain Juan. Co masqui Herodes antoha jian vaquinxin tti vandac̈ho Juan, pero jehe ján vajinao vaquinhi. \v 21 Pero are quié Herodes, Herodías nchao coetonha para ndavenhe Juan. Ixin are mé Herodes vechonda ná vandango. Co jehe joanjo joine tsje xí que vaquetonha ngain regioen Galilea, co tsje xí que vaquetonha ngain xisoldado, co icha chojni importante nttiha. \v 22 Co ná xannc̈hí xenhe Herodías joixinhi xan co tte xan ngaxinhi nchia tti tenexin cainxin chojni mé. Herodes co icha chojni que tenecaho nttiha anto joincheẍoxinhi na ixin queẍén tte xannc̈hí mé. Mexinxin Herodes ndac̈ho ngain xannc̈hí mé: \p ―¿Quehe cosa rinao? Danchiana co janha rrochjaha. \p \v 23 Co jehe Herodes ndac̈ho co joinchejurá ixin sanjo quexeho cosa sanchia xannc̈hí mé masqui hasta ngosinexin región que jehe vaquetonha. \v 24 Jehe xan vac̈hje xan co ndac̈ho xan ngain janné xan: \p ―¿Quehe sanchiá rey? \p Co janné xan ndac̈ho: \p ―Danchiehe rey já Juan tti ncheguitte chojni. \p \v 25 Co jaicoa cjan xan joixinhi xan tti jí rey co ndac̈ho xan ngain: \p ―Janha rinaho que jai rrochjana já Juan ngá ná láto. \p \v 26 Cottimeja rey anto vechín. Pero ixin jehe ojoinchejurá ixin sanjo tti sanchia xan, co ixin coinhi cain chojni que te ngain, mexinxin jehe joinaoha ndache xannc̈hí mé nahi. \v 27 Co rato mé coetonhe Herodes ná xisoldado para joirroé xa já Juan. \v 28 Cjoi xisoldado mé ngain cárcel tti jiaxinhi Juan co conc̈hinjihi xa já co ngá ná láto joiaoxin xa co joanjo xa ngain xannc̈hí, co jehe xan joanjo xan ngain janné xan. \p \v 29 Co are cain chojni que vacao Juan conohe na quehe conhe, joí na co sajoicao na cuerpoe para joicjavá na cuerpo. \s1 Are Jesús joanjo joine naho mil xí \r (Mt. 14.13‑21; Lc. 9.10‑17; Jn. 6.1‑14) \p \v 30 Are nirepresentanté Jesús joixin na de ngain cain rajna tti sacjoi na, cjan na para ngain Jesús, co ndac̈ho na quehe joinchehe na, co quehe cjoagoe na chojni ngoixin tti cjoi na. \v 31 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Ẍacoi ra, chjin na dinttojogaha na ná lugar tti ẍonhi chojni jí. \p Jesús ndac̈ho jañá ixin vacji co vacjan anto tsje chojni ngain na, co ni tiempo vechondaha na para vane na. \v 32 Cottimeja jeho Jesús conixin nirepresentanté sacjoi na ngá barco para iná lugar tti ẍonhi chojni vintte. \v 33 Pero anto tsje chojni vicon are sacjoi co joatsoan na Jesús. Mexinxin anto tsje chojni de tsje rajna coinga na joichonhe na nttiha co icha saho joiji cain jehe na que Jesús. \v 34 Co are Jesús vac̈hjexin de ngá barco, vicon anto tsje chojni nttiha iná, co Jesús coiaconoehe na ixin jehe na sín na nttiha ẍá coleco que ẍonhi chojni ttingaria. Co Jesús coexinhi joinchecoenhe na nttiha tsje cosa de ixin Dios. \v 35 Co are ocotsocjin chojni que vacao Jesús joí na ngain co ndac̈ho na: \p ―Otsocjin co nttihi ẍonhi nchiandoha chojni te. \v 36 Ttetonhe cain chojni satsji na tti jí nchia o rajna icha chian para siquehna na tti sine na, ixin ẍonhi chonda na. \p \v 37 Co Jesús ndac̈ho: \p ―Jaha ra danjo ra tti sine na. \p Co jehe na ndac̈ho na: \p ―¿Queẍén janha na tsji na siquehna na niottja para sine cainxin chojni yá? Ixin tomi que sitte cain niottja que sine cain chojni yá inchin tsjexin tomi que dacha ná ninchehe ẍa yáto conittjao. \p \v 38 Co Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―¿Quejanhi niottja chonda ra? Sattji ra ditsjehe ra. \p Co are jehe na conohe na quejanhi niottja techonda na, joí na co ndac̈ho na ngain Jesús: \p ―Jí naho niottja co yó copescado. \p \v 39 Cottimeja Jesús coetonhe cainxin chojni para tavintte na grupochjan co grupochjan ngataha cachji. \v 40 Co tavintte na de cien na co de cincuenta na ngataha cachji. \v 41 Cottimeja Jesús coá tti naho niottja co tti yó copescado co tsjehe para noi co chjé gracias ngain Dios. Cottimeja váña niottja co copescado co chjé chojni que vacao para conchjeyehe na cainxin chojni. \v 42 Co cainxin chojni joine na co cojehe na jian. \v 43 Cottimeja ẍa joinchecaon na tteyó nttaẍa de tti xexin joine na, de niottja co copescado. \v 44 Co jeho xí que joine niottja mé cjoi naho mil xa. \s1 Jesús cjoixin rotté ngataonhe jinda \r (Mt. 14.22‑27; Jn. 6.16‑21) \p \v 45 Cottimeja Jesús coetonhe chojni que vacao para coani na barco co coattoa na lago para sacjoi na ngain rajna Betsaida icha saho que jehe. Co Jesús vittohe nttiha para jindache chojni que onchao sasinttecji na. \v 46 Co are cainxin chojni sacjoi, Jesús sacjoi para ngagaha ná jna para joinchecoanxinxin Dios. \v 47 Co are ondaconttie, barco ojoiji ngosine jinda, co vé jeho Jesús vittohe nttiha. \v 48 Co Jesús vicon ixin anto tangui tedeca na barco ixin c̈hintto anto soji joixin c̈hintto de tti satettji na. Co ndoyo mé Jesús coingachjetaha jinda co sacjoi hasta tti ngain na co jehe joinchehe inchin rrogatto nao. \v 49 Pero are jehe na vicon na Jesús sajittji conixin rotté ngataonhe jinda, jehe na ẍaxaon na ixin mé ná nttanchanha, co coyao na \v 50 ixin cainxin na vicon na co anto ẍaon na. Pero Jesús nichja ngain na co ndac̈ho: \p ―Ẍaonha ra, janha joihi. \p \v 51 Co coani barco tti tengá na, co rato mé tavehe c̈hintto. Jehe na anto ẍaon na co anto goan na admirado \v 52 ixin ẍa coinxinha na quehe rroc̈ho tti joinchehe Jesús conixin niottja. Ixin ẍa cha ansén na. \s1 Jesús joinchexingamehe tsje chojni nihi ngain nonttehe Genesaret \r (Mt. 14.34‑36) \p \v 53 Coattoa na lago mé co joiji na nonttehe Genesaret. Co nttiha coenc̈hoa na barco ngandehe jinda. \v 54 Co are vaniaxin na de barco, chojni que te nttiha anto daca joatsoan na Jesús. \v 55 Co anto daca joinchenohe chó na ngoixin región nttiha. Co cainxin lugar tti sacjoi Jesús, joicao na ninihi conixin camilla ngain Jesús. \v 56 Co ngoixin tti vacji Jesús ngain colonia o ngain ranchería o ngagaha rajna, chojni vaquín na ninihi ngá nttiha co vanchetsenhe na ñao Jesús ixin sittoexin que ninihi rrotse na masqui rioho ngandehe lonttoe Jesús. Co cainxin chojni que tse lonttoe Jesús xingamehe na. \c 7 \s1 Tti nchejianha chojni \r (Mt. 15.1‑20) \p \v 1 Co conchienhe canxion xifariseo ngain Jesús conixin icanxin ximaestroe ley Israel que joixin de ngain ciudad de Jerusalén. \v 2 Chojni mé vicon ixin canxion chojni que vacao Jesús vaconttiha na jinda rá na tsje nttiha are vane na inchin ttetonha costumbré na. Mexinxin xifariseo co ximaestroe ley feo nichja xa de ixin chojni que vacao Jesús. \v 3 (Jamé ixin cain xifariseo co icha chojni Israel anto vaguitticaon na co vanchehe na costumbré cain ndogoelitoe na ẍanc̈hjen are icha saho. Rroc̈ho que cainxin tiempo vacontti na jinda rá na tsje nttiha saho de vane na. \v 4 Co are vaquixin na ndásin co si vaconttiha na jinda rá na tsje nttiha saho, vajineha na. Cai vechonda na tsje costumbre icha, inchin queẍén vacjén na taza co chi co traste de chia co saoen na.) \v 5 Cottimeja joanchiangui na ngain Jesús co ndac̈ho na: \p ―¿Quedonda chojni que c̈hjiho ditticaonha na costumbré ndogoelitoa na ẍanchjen? Ixin jehe na tonttiha na jinda tsje nttiha saho que jine na. \p \v 6 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―¡Jaha ra chojni que ncheha inchin ndac̈ho! Mexinxin nchao diquentaxin Isaías janhi de ixin jaha ra: \q1 Chojni tehe nchesayana na conixin rroha na, \q1 pero ngain ansén na ẍa icjin te na para sinao na na janha. \q1 \v 7 Mexinxin ẍonhi ẍé masqui tenchecoanxinna na \q1 ixin tti jehe na tenchecoenhe na chojni joxon tti ttetonha xí nttihi ngataha nontte. \v 8 Jihi ndoa de ixin jaha ra ixin jaha ra ditticaonha ra tti ttetonha Dios sino que nchehe ra inchin ndac̈ho costumbré ndogoelitoa ra ẍanc̈hjen. Rroc̈ho costumbre de queẍén ttjén ra vaso co chi co icha costumbre inchin mé. \p \v 9 Co Jesús ndac̈ho ngain na cai: \p ―Jaha ra coín ra ná lado tti ttetonha Dios para nchao nchehe ra inchin ndac̈ho costumbrea ra. \v 10 Ixin ley que vayé Moisés ndac̈ho: “Ttjiho ra respeto ngain ndodá ra co ngain janná ra”, co “Tti rronichja jianha ngain ndodé o ngain janné, chojni mé jiquininxin ndasenhe.” \v 11 Pero jaha ra ndac̈ho ra ixin ná chojni nchao rrondache ndodé o janné: “Janha c̈hoha tsjenguijna soixin ixin cain tti janha chonda, mé Corbán” (co jihi rroc̈ho ixin jehe ojoanjo cain mé ngain Dios). \v 12 Co si ná chojni ndac̈ho jañá, jaha ra itanc̈hjandaha ra para tsjenguijna ndodé o janné. \v 13 Co jañá jaha ra incheha ra caso tti ttetonha Dios, sino que jeho nchehe ra inchin costumbre que vayehe ra de ngain ndogoelitoa ra co tti jaha ra nchecoenhe ra xanha ra jai. Co nchehe ra icha cosa jianha inchin jihi cai. \p \v 14 Cottimeja Jesús nichjé cainxin chojni iná co ndac̈ho ngain na: \p ―Ttinhi ra jian cainxin tti janha rrondac̈hjan co ttinxin ra. \v 15 Jeha tti jine chojni nchejianha na. Tti ttixin ansén chojni, mé tti nchejianha chojni. \v 16 Jaha ra que ttinxin ra, ttinhi ra jian. \p \v 17 Cottimeja Jesús cjan sajoixinhi nchia, co are Jesús ngaxinhi nchia, chojni que vacao Jesús joanchiangui na ngain jehe ixin quehe rroc̈ho ejemplo mé. \v 18 Co Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―¿Acai jaha ra ttinxinha ra? ¿Attinxinha ra que jeha tti jine chojni nchejianha na? \v 19 Tti jine chojni ttjiha ngaxinhi ansén. Cain mé sattji ngaxinhi tsehe, cottimeja chonda que dac̈hje. \p Jañá rroc̈ho que chojni nchao jine cain cosa. \v 20 Co ndac̈ho Jesús cai: \p ―Tti ttixin de ngain ansén chojni, mé tti nchejianha na. \v 21 Ixin de ngaxinhi ansén na dac̈hjexin cosa jianha que jehe na ẍaxaon na: jehe na ẍaxaon na para sincheyehe na c̈hihi iná tattíta, co para nasoenxon na chojni, \v 22 co para tsé na cosé iná chojni. Co ixin jianha ẍaxaon na, cai jehe na rinao na rrochonda na cosé icha chojni, co nchehe na cosa jianha, co ncheyehe na icha chojni, co tosoeha na para nchehe na tti jianha, co chjoehe na, co nichja na ndoaha de icha chojni, co anto orgulloso na, co ncheha na jian ngain icha chojni. \v 23 Cainxin cosa jianha yá ttixin de ngaxinhi ansén na co nchejianha na. \s1 Ná nc̈hí de iná nación que vitticaon nc̈ha Jesús \r (Mt. 15.21‑28) \p \v 24 Cottimeja sacjoixin Jesús de nttiha co sacjoi ngain region tti te ciudad de Tiro co Sidón. Co are Jesús joiji nttiha vittja ná nchia para vittohe. Pero joinaoha ixin rroconohe chojni ttinó vehe jehe. Pero masqui jamé, chojni conohe na ttinó vehe Jesús. \v 25 Co ngain región mé vehe ná xannc̈hí que vechonda xan espíritu jianha. Co anto daca conohe janné xan ixin nttiha vehe Jesús. Co cjoi naníta mé tti vehe Jesús co vettoxin nttajochjihi ngain Jesús. \v 26 Naníta mé jeha judía, jehe joixin iná nación dinhi Sirofenicia. Pero joinchetsenhe ñao Jesús ixin Jesús santsjexin espíritu jianha de ngain xenhe naníta mé. \v 27 Pero Jesús ndac̈ho ngain naníta mé: \p ―Tajanda que saho tsjenguijna chojni judío que mé chojní Dios. Ixin nchaoha jí si ná ndodaha santsjehe ndo xenhe ndo niottja para rrochjé ndo conia nio. \p \v 28 Cottimeja naníta mé ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Ján, ndoa, pero conia que te ngangui mesa nchao jine va tti nchoe niottja que ttinttjingui chjan. \p \v 29 Cottimeja ndac̈ho Jesús: \p ―Ján, nchao ndac̈ho jaha. Onchao sattji jaxon ixin espíritu jianha osacjoixin de ngain xanha. \p \v 30 Co are naníta mé joiji nchiandoha, vittja xenhe ngataha saon tají xan co espíritu jianha que vechonda xan icoha; osadicjixin de ngain xan. \s1 Jesús joinchexingamehe ná tti c̈hoha vanichja ni c̈hoha vaquinhi \p \v 31 Cottimeja Jesús sacjoixin de ngain región tti jí ciudad de Tiro co vatto ngain ciudad de Sidón co tti rajna que te regioen Decápolis, hasta que joiji ngain lago de Galilea. \v 32 Co nttiha joiaohe na Jesús ná xí que c̈hoha vaquinhi co c̈hoha vanichja. Co joinchetsenhe na ñao Jesús ixin tsín rá ngataha xí mé, para rroxingamehe. \v 33 Cottimeja Jesús vac̈hjendacaho xí mé de ngayehe chojni, co ẍandoho dedoe ngadoho ndatsjoen xa co chjé nttatté dedoe co cattehe neje xa. \v 34 Cottimeja tsjehe Jesús para ngajni, co váva soji co ndache xa: \p ―¡Efata! ―que rroc̈ho: ¡Xirehe! \p \v 35 Co xiré ndatsjoen xa co onchao coinhi xa co onchao nichja xa jian. \v 36 Co Jesús coetonhe cain chojni nttiha ixin rrondac̈hoha na quehe joinchehe Jesús. Pero masqui Jesús anto vaquetonhe na ixin rrondac̈hoha na, jehe na icha vaquequin na. \v 37 Co chojni mé anto vagoan na admirado co vandac̈ho na: \p ―¡Cainxin nchao nchehe! Ixin hasta chojni que ttinha, jehe nchao nchequinhi co chojni que c̈hoha nichja, jehe nchao nchenichja. \c 8 \s1 Are Jesús joanjo joine nó mil chojni \r (Mt. 15.32‑39) \p \v 1 Co tiempo mé ẍatte anto tsje chojni ngain Jesús iná co vechondaha na tti vane na nttiha. Mexinxin Jesús nichjé chojni que vacao co ndac̈ho ngain na: \p \v 2 ―Janha nchenina chojni tehe, ixin ochonda ní nchanho te na nttihi nganji na co ẍonhi chonda na para sine na. \v 3 Si rrondattjan na ixin satsji na para nchiandoha na co sineha na icha saho, ndatsonc̈hjenxin na jintta co ndatsonttiehe na ngatja nttiha, ixin canxion na joixin na cjin. \p \v 4 Co chojni que vacao Jesús ndac̈ho na: \p ―¿Pero queẍén rrochjé na cain chojni yá sine na? Nttihi ẍonhi jí. \p \v 5 Jesús joanchiangui ngain na co ndac̈ho: \p ―¿Quejanhi niottja chonda jaha ra? \p Co jehe na ndac̈ho na: \p ―Yáto niottja. \p \v 6 Cottimeja Jesús coetonhe cainxin chojni tavintte na ngataha nontte. Cottimeja coá tti yáto niottja mé co chjé gracias ngain Dios. Cottimeja váña Jesús nio co chjé chojni que vacao nio para que jehe na conchjea na nio ngain icha chojni. \v 7 Cai vechonda na icanxin copescadochjan, co Jesús chjé gracias ngain Dios co chjé chojni que vacao para que jehe na conchjeyehe na chojni para joine na. \v 8 Cainxin na joine na co cojehe na jian. Cottimeja ẍa joinchecaon na yáto nttaẍa de tti xexin joine na. \v 9 Co cain chojni que joine mé, chian nó mil chojni. Cottimeja Jesús goan despedido de ngain cain chojni mé, \v 10 co jehe conixin chojni que vacao vinttengá na barco co sacjoi na para nonttehe Dalmanuta. \s1 Xifariseo joanchia xa ixin Jesús rrojinchehe ná milagro \r (Mt. 16.1‑4; Lc. 12.54‑56) \p \v 11 Co are joiji na nttiha, conchienhe canxion xifariseo ngain Jesús co joinchediscutihi xa Jesús. Co ndac̈ho xa ixin Jesús rrojinchehe ná cosa para rrocjago ixin joachaxin que jehe chonda joixin de ngajni. \v 12 Cottimeja Jesús váva soji co ndac̈ho: \p ―¿Quedonda chojni que techon jai rinao sicon ná señal de milagro? Janha seguro rrondac̈hjan que ni ná señal tsjagoaha na. \p \v 13 Cottimeja nttiha cointtohe xa co Jesús cjan vengá barco co sacjoi conixin chojni que vacao para toenxin lago. \s1 Levaduré xifariseo \r (Mt. 16.5‑12) \p \v 14 Co chojni que vacao Jesús ndatjañehe na joicaoha na niottja para rrojine na. Co are ongá barco jeho nacoa niottja techonda na. \v 15 Cottimeja Jesús coetonhe na co ndac̈ho: \p ―Ttjiho ra cuidado de ixin levaduré xifariseo, co levaduré Herodes. \p \v 16 Co cain chojni que vacao Jesús ndache chó na: \p ―Jehe ndac̈ho jañá ixin ẍonhi niottja chonda na. \p \v 17 Pero Jesús chonxin quehe ndache chó na co ndac̈ho ngain na: \p ―¿Quedonda tendac̈ho ra ixin ẍonhi niottja chonda ra? ¿Aẍa ttinxinha ra, ni ẍa noaha ra? ¿Achonda ra ansean ra anto cha? \v 18 Masqui dicon ra co ttinhi ra, pero ẍa ttinxinha ra. ¿Ac̈hoha ẍaxaon ra de ixin tti naho niottja? \v 19 Are janha váña tti naho niottja para joine tti naho mil xí, ¿quejanhi nttaẍa joinchecaon ra de tti xexin joine na? \p Cottimeja chojni que vacao Jesús ndac̈ho na: \p ―Tteyó nttaẍa. \p \v 20 Cottimeja ndac̈ho Jesús iná: \p ―Co are janha váña tti yáto niottja para joine tti nó mil chojni, ¿quejanhi nttaẍa joinchecaon ra de tti xexin joine na? \p Co chojni que vacao Jesús ndac̈ho na: \p ―Yáto nttaẍa. \p \v 21 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―¿Aco ẍa ttinxinha ra ni ẍa noaha ra tti janha ndattjo ra? \s1 Jesús ngain rajna Betsaida joinchexingamehe ná tti vaguiconha \p \v 22 Cottimeja joiji na ngain rajna Betsaida. Co canxion chojni nttiha joiaho na ngain Jesús ná xí que c̈hoha vaguicon. Co joinchetsenhe na ñao Jesús para rrocatte co rrojinchexingamehe. \v 23 Mexinxin Jesús tsehe rá xí mé co sajoicao para ngandehe rajna mé. Co nttiha Jesús cjoatjo nttatté ngain jmacon xa co vaquehe rá ngataha xa, co joanchianguihi xa si aonchao dicon xa. \v 24 Co jehe xa tsjehe xa co ndac̈ho xa: \p ―Dicon canxion xí satettji co xí yá inchin canxion nttá. \p \v 25 Cottimeja vaquehe rá Jesús ngain jmacon xa iná. Co rato mé jehe xa tsjehe xa jian co jmacon xa ndaxingamehe. Co xí mé onchao vicon cain cosa jian. \v 26 Cottimeja Jesús coetonhe xa para sacjoi xa nchiandoha xa, co ndache xa: \p ―Ttjiha ngagaha rajna co ẍonhi chojni ndache ixin quehe conha. \s1 Pedro ndac̈ho que ixin Jesús, mé tti Cristo \r (Mt. 16.13‑20; Lc. 9.18‑21) \p \v 27 Cottimeja Jesús conixin chojni que vacao sacjoi na para ngain rajna que te ngain nonttehe Cesarea de Filipo. Co are tettji na ngatja nttiha Jesús joanchiangui ngain chojni que vacao co ndac̈ho: \p ―¿Quehe ndac̈ho chojni ixin quensen na janha? \p \v 28 Co jehe na ndac̈ho na: \p ―Canxion chojni ndac̈ho ixin jaha Juan, tti vancheguitte chojni, co icanxin na ndac̈ho na ixin jaha profeta Elías, co icanxin na ndac̈ho na ixin jaha iná de tti profeta que vacji are saho. \p \v 29 Cottimeja joanchiangui Jesús ngain chojni que vacao co ndac̈ho: \p ―Co jaha ra, ¿quehe ndac̈ho ra ixin quensen na janha? \p Cottimeja ndac̈ho Pedro ngain Jesús: \p ―Soixin tti Cristo. ―co Cristo rroc̈ho: tti Dios Coinchiehe. \p \v 30 Pero Jesús coetonhe na ixin ẍonhi chojni rrondache na jihi. \s1 Jesús ndac̈ho ixin jehe ndasenhe \r (Mt. 16.21‑28; Lc. 9.22‑27) \p \v 31 Cottimeja Jesús coexinhi ndac̈ho ngain chojni que vacao ixin jehe, tti Xí que joixin de ngajni, chonda que anto tangui tsonhe. Co cain xittetonha ngain nihngo co cain xidána que ttetonha ngain icha xidána co cain ximaestroe ley anto rroningaconhe na. Co cain chojni mé nasoenxon na jehe pero nchanho ninxin jehe rroxechon. \v 32 Cain yá nao ndac̈ho Jesús. Cottimeja Pedro joantsjenda Jesús para joinchesattehe Jesús. \v 33 Pero Jesús ngaria co tsjehe ngain chojni que vacao, co joinchesattehe Pedro co ndac̈ho Jesús: \p ―¡Sattjixin de nganji na janha, Satanás! Jaha ẍaxaonha inchin ẍaxaon Dios, sino que jaha jeho ẍaxaon inchin ẍaxaon chojni. \p \v 34 Cottimeja Jesús nichjé chojni que vacao co icha chojni cai co ndac̈ho ngain na: \p ―Si c̈honja chojni rinao sacjinha na, pero chonda que rrotjañehe cain tti jeho jehe rinao co sacjinha masqui anto tangui tsonhe co hasta nasenxon. \v 35 Ixin tti rinao que ẍonhi tsonhe vidé, mé sinchetján vidé. Pero tti sinchetján vidé de ixin causananxin janha o de ixin causexin tti jian joajna que janha joiquian, mé sechon para cainxin tiempo. \v 36 Ixin ẍonhi ẍé masqui ná chojni sacha cainxin cosa ngataha nontte, si ndasinchetján almé. \v 37 Ixin ¿quejanhi tsenanxin chojni almé are jehe ndasinchetján? \v 38 Ixin si c̈honja chojni tiempo jai tosoé de nichja jian de ixin janha co de ixin joajnana, cai janha, tti Xí que joixin de ngajni, tsosoahna de ixin chojni mé are sihi conixin ángel co gloria que rrochjana Ndodana que jí ngajni. \c 9 \p \v 1 Cai ndac̈ho Jesús ngain na: \p ―Ndoa tti rrondattjo ra, que canxion ra ẍo te ra nttihi senha ra hasta que siconja ra queẍén siquetonha Dios nttihi conixin joachaxin que jehe chonda. \s1 Are vicon na Jesús anto ojé \r (Mt. 17.1‑13; Lc. 9.28‑36) \p \v 2 Vatto incjaon nchanho, cottimeja Jesús sajoicao Pedro, Jacobo co Juan ngagaha ná jna anto noi. Co nttiha canio nijoicao Jesús vicon na Jesús anto ojé. \v 3 Co lonttoe conguixima lontto co ndacoroa lontto inchin c̈hintta ngataha jnanchaha. Co ẍonhi chojni nttihi ngataha nontte nchao rrocjén lontto co rrojincheroa lontto jamé. \v 4 Co nttiha vicon na Elías co Moisés cjoao Jesús. \v 5 Cottimeja Pedro ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Maestro, anto nchao ixin janha na te na nttihi. Sinttachjian na ní nchiachjan nttihi: ná para ixin soixin, ná para ixin Moisés, co iná nchiachjan para ixin Elías. \p \v 6 Jañá c̈ho Pedro ixin jehe noeha quehe rronichja ixin jehe co tti yó xicompañeroe anto ẍaon na are vicon na jamé. \v 7 Cottimeja joí ná ttjoi co ndavittohe na ngacjan ttjoi mé. Co de ngagaha ttjoi mé coinhi na tté Dios que ndac̈ho: \p ―Jihi tti Xanhna que anto rinaho. Ditticaon ra tti rrondattjo ra Xan. \p \v 8 Co rato mé iẍonhi vicon na masqui tsjehe na ngoixin ngandanji na. Jeho Jesús vicon na tajingattjen nttiha, pero Elías co Moisés iviconha na. \p \v 9 Co are texincanji na de jna mé, Jesús coetonhe canio na ixin ẍonhi chojni rrondache na tti vicon na, hasta que jehe, tti Xí que joixin de ngajni, rrocjan rroxechon de ngacjén tti nindadiguenhe. \v 10 Mexinxin ẍonhi chojni ndache na tti vicon na. Pero anto vandache chó na jeho na de ixin quehe rroc̈ho tti rroxechon de ngacjén tti nindadiguenhe. \v 11 Cottimeja joanchianguihi na Jesús co ndac̈ho na: \p ―¿Quedonda ndac̈ho cain ximaestroe ley ixin Elías tti tsí saho que jaha? \p \v 12 Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Ján ndoa que Elías tti tsí icha saho que janha co jehe siquentoxinhi vidé chojni para que nchao sayehna na janha. ¿Co quehe ndac̈ho ngain tti jitaxin Palabré Dios de ixin janha, tti Xí que joixin de ngajni? Ndac̈ho nttiha ixin chonda que anto tangui tsonna, co ixin tsje chojni tsjanoa na ixin sitticaonnaha na. \v 13 Pero janha rrondattjo ra que Elías ojoí. Co chojni joinchehe na feo ngain ixin joinchehe na inchin joinao na ngain jehe inchin jitaxin ngain Palabré Dios. \s1 Jesús joinchexingamehe ná xanxichjan que vechonda espíritu jianha \r (Mt. 17.14‑21; Lc. 9.37‑43) \p \v 14 Co are joí na ngain tti vittohe icha chojni que vacao Jesús, vicon na anto tsje chojni te ngandanji tti nueve chojni que vittohe nttiha. Co cai nttiha te canxion ximaestroe ley co tenchediscutihi xa tti nueve chojni que vittohe nttiha. \v 15 Co are vicon cain chojni ixin joiji Jesús, cain na anto goan na admirado co coinga na cjoi na ngain Jesús para chjé na joajna. \v 16 Co Jesús joanchiangui ngain tti nueve chojni co ndac̈ho: \p ―¿Quehe tetjao ra ximaestroe ley yá? \p \v 17 Co ná de tti chojni que ote nttiha ndac̈ho: \p ―Maestro, nttihi joiquinha xanhna nganji ixin chonda xan ná espíritu jianha que ndajoinchettapo xan. \v 18 Cain tti tsexin xan espíritu jihi jehe danca xan ngataha nontte, co hasta ttoẍo ttixin rroha xan co netaon neno xan. Cain yá tonhe xan co mexinxin ẍonhi fuerza chonda xan. Ojointtatsán ñao chojni que c̈hjiho tehe ixin rroguengui na espíritu jihi de ngain xanhna pero coixinha na. \p \v 19 Jesús ndac̈ho: \p ―¿Quedonda chojni jai c̈hoha ditticaon? ¿Hasta quesa janha chonda que sarihi nganji ra? ¿Co hasta quesa janha chonda que tsixinna nganji ra? Sicó ra chjan mé nttihi. \p \v 20 Cottimeja joiaho na chjan mé ngain Jesús. Pero are espíritu jianha vicon Jesús, joincheguetan xan tangui co joanca xan ngataha nontte. Co conc̈hindoha xan co joixin ttoẍo rroha xan. \v 21 Cottimeja Jesús joanchianguihi ndodé xan co ndac̈ho: \p ―¿Quejanhi tiempo tonhe xan janhi? \p Co ndodé xan ndac̈ho ndo: \p ―Desde ẍa nchín xan. \v 22 Co anto tsje nttiha dancatte espíritu jianha xan ẍohi co dancangui xan jinda, para rrogoen xan. Si nchao, nttatsaha ñao, ttiaconoana na co nchexingamena xanhna. \p \v 23 Co ndac̈ho Jesús: \p ―Ján, si jaha mismo nchao ditticaon, ixin chojni que ditticaon nchao nchehe cainxin cosa. \p \v 24 Cottimeja jehe ndodé xannihi mé ndac̈ho ndo sén: \p ―Ján, ditticanho nchin; ttjenguijna na para sitticanho icha. \p \v 25 Co are vicon Jesús conchienhe anto tsje chojni, Jesús joinchesattehe espíritu jianha que vehe ngain chjan mé co ndac̈ho: \p ―Espíritu jianha, jaha tti rrinchettapo co rrinchecoẍo chjan jihi, jaxon janha rrittetonha que dac̈hjexin de yá. Ttinttohe chjan jihi co icjanha ngain xan. \p \v 26 Co jehe espíritu jianha mé coyao, co joincheguenda xan co joanca xan ngataha nontte iná co vac̈hjexin de ngain xan. Cottimeja jehe xan ndavenhe xan nchin, hasta tsje chojni que te nttiha ndac̈ho ixin ondavenhe xan. \v 27 Pero Jesús tsehe rá xan co joinchengattjen xan co jehe xan vingattjen xan. \p \v 28 Cottimeja Jesús conixin chojni que vacao joixinhi na ngain ná nchia. Co are jeho jehe conixin chojni que vacao, jehe na joanchiangui na ngain Jesús co ndac̈ho na: \p ―¿Quedonda janha na c̈hoha vengui na espíritu jianha yá? \p \v 29 Co Jesús ndac̈ho: \p ―Ixin espíritu inchin mé dengui ni jeho are nchecoanxinhi ni Dios co dinttecjáño ni saho. \s1 Jesús ndac̈ho iná ixin jehe ndasenhe \r (Mt. 17.22‑23; Lc. 9.43‑45) \p \v 30 Co are Jesús sacjoixin de nttiha conixin chojni que vacao, vatto na ngain regioen Galilea. Pero Jesús joinao que ẍonhi chojni conohe ttinó vehe Jesús, \v 31 para jehe vechonda tiempo para vacjagoe chojni que vacao. Co vandac̈ho ngain na ixin chojni sinchechienhe na jehe, tti Xí que joixin de ngajni, para ngain chojni jianha, co icha chojni nasoenxon na jehe. Pero ní nchanho después de ndasenhe, jehe rroxechon. \v 32 Pero chojni que vacao coinxinha na tti ndac̈ho Jesús ngain na, co ẍaoncoa na para joanchiangui na ngain Jesús ixin quehe rroc̈ho palabra mé. \s1 ¿Quensen tti icha importante? \r (Mt. 18.1‑5; Lc. 9.46‑48) \p \v 33 Cottimeja joiji na ngain rajna Capernaum co are ojoixinhi ngain nchia tti vintte na, Jesús joanchianguihi chojni que vacao co ndac̈ho: \p ―¿Quehe tedanchianguihi chó ra are joihi na ngatja nttiha? \p \v 34 Pero jehe na tencoa na ixin are joí na ngatja nttiha, joanchianguihi chó jeho na ixin quensen de jehe na tti icha importante. \v 35 Cottimeja Jesús tavehe co nichjé tti tteyó chojni que vacao co ndac̈ho ngain na: \p ―Si c̈honja chojni rinao sehe tti icha importante, pero mé chonda que sehe tti icha importanteha co tti icha tsjenguijna cainxin icha chojni. \p \v 36 Cottimeja Jesús tsehe rá ná chjan co sajoicao xan ngayé na, cottimeja cjóa xan co ndac̈ho ngain na: \p \v 37 ―Chojni que sayé ná chjan inchin chjan jihi ixin ditticaon na janha, chojni mé jañá sayé na janha, co jeoha janha tti sayé na, cai sayé na tti rroanha na janha. \s1 Chojni que ningacoanha na, chojni mé jí nganji na \r (Lc. 9.49‑50; Mt. 10.42) \p \v 38 Cottimeja ndac̈ho Juan ngain Jesús: \p ―Maestro, janha na vicon na ná xí que vanchegonda xa joachaxin de nombrea para vaguenguixin xa espíritu jianha, pero janha na ndattjan na xa ixin isincheha xa jañá ixin c̈hjiha xa nganji na. \p \v 39 Co Jesús ndac̈ho: \p ―Cayacoenha ra chojni mé. Ixin cain chojni que nchehe milagro conixin joachaxin de nombrena, chojni mé c̈hoha rronichja jianha de ixin janha. \v 40 Ixin chojni que ningacoanha na, chojni mé ján rinao na. \v 41 Rrondattjo ra que Dios seguro tsenguehe hna cain chojni que rrochjá jaha ra masqui ná vaso de jinda jeho ixin jaha ra ditticaon ra ixin janha tti Cristo. \s1 Tti sinchenchehe ni cosa jianha \r (Mt. 18.6‑9; Lc. 17.1‑2) \p \v 42 Co Jesús ndac̈ho cai: \p ―Quexeho chojni que sincheyehe iná chojni que ẍa antoha jian ditticaon na janha para sinchehe cosa jianha, icha jian sec̈hianito ná ẍoc̈hin ngain ttosin chojni mé para rroxincanjingui ndachaon. \v 43 Co si ná rá sinttaẍaxaon para sinchehe jianha, ncheha cosa mé masqui hasta tonc̈hinji rá. Ixin icha jian tsji conixin nacoa rá ngain Dios, co naha tsji conixin cayoixin rá ngain infierno tti ẍonhi tiempo nchao danga ẍohi. \v 44 Co nttiha ẍonhi tiempo ditján cotsindo co ẍonhi tiempo danga ẍohi. \v 45 Co si ná rottea sinttaẍaxaon para sinchehe jianha, ncheha cosa mé, masqui hasta tonc̈hinji rottea. Ixin icha jian tsji conixin nacoa rottea ngain Dios co naha tsji conixin cayoixin rottea ngain infierno tti ẍonhi tiempo nchao danga ẍohi. \v 46 Co nttiha ẍonhi tiempo ditján cotsindo, co ẍonhi tiempo danga ẍohi. \v 47 Co si ná jmacon sinttaẍaxaon para sinchehe jianha, ncheha cosa mé, masqui hasta dantsjengui jmacon. Ixin icha jian tsji conixin nacoa jmacon ngain Dios co naha tsji conixin cayoixin jmacon ngain infierno, \v 48 tti ẍonhi tiempo ditján cotsindo co ẍonhi tiempo danga ẍohi. \p \v 49 ’Chojni chjé na xijntta ngain nttao que danjo na ngain Dios para nchejni na nttao icha. Co jai Dios chjé chojni cain cosa tangui para sicon si sac̈hje na jian o ni nahi. Mexinxin cosa tangui inchin xijntta are saho ixin cosa tangui nchec̈hjoin chojni icha para ixin Dios. \v 50 Xijntta jian, pero si xijntta rrocjan xijntta simple, chojni ic̈hoha sinchegonda xijntta iná. Mexinxin dintte ra chojni que ocojian, rroc̈ho chojni que chonda xijntta. Co dintte ra c̈hjoin, co doñaoha chó ra, sino que rinao chó ra c̈hjoin. \c 10 \s1 Jesús ndac̈ho de ixin xí que dac̈hjendehe c̈hihi \r (Mt. 19.1‑12; Lc. 16.18) \p \v 1 Jesús vac̈hjexin de ngain rajna Capernaum, co sacjoi para ngain regioen Judea co ngain región que jí toenxin río Jordán. Nttiha cjan ẍatte chojni ngain Jesús iná, co jehe joinchecoenhe chojni nttiha inchin jehe vanchehe ngain cain lugar. \v 2 Cottimeja conchienhe canxion xifariseo ngain Jesús para rrojinchenichja xa Jesús ná cosa nchaoha para que nchao rrocjanguihi xa. Co joanchianguihi xa Jesús ixin anchao ná xí sac̈hjendehe xa c̈hihi xa. \v 3 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―¿Quehe coetonha ley que vayé Moisés? \p \v 4 Cottimeja jehe xa ndac̈ho xa: \p ―Ley ndac̈ho ixin nchao para ná xí sinchechjian xa ná ẍón dinhi acta para sac̈hjendexin xa c̈hihi xa, co ndatsinttohe xa nc̈ha. \p \v 5 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain xa: \p ―Ley que vayé Moisés coetonha jañá ixin jaha ra atto cha ansean ra. \v 6 Pero are saho Dios joinchechjian cainxin cosa; co ndac̈ho ngain Palabré Dios janhi: “Dios joinchechjian chojni xí co nc̈hí.” \v 7 “Mexinxin xí dac̈hjendehe xa ndodé xa co janné xa para decao xa jeho c̈hihi xa. \v 8 Co cayoixin chojni mé dintte na inchin nacoaxinxon chojni.” Jañá ijeha yó chojni, jeho nacoa chojni. \v 9 Mexinxin chojni c̈hoha santsjendehe cosa que Dios joinchechjian inchin nacoa. \p \v 10 Cottimeja are sacjan na ngain nchia, chojni que vacao Jesús joanchiangui na ngain jehe ixin cosa yá. \v 11 Co Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Si ná xí sac̈hjendehe xa c̈hihi xa co secao xa iná nc̈hí, anto jianha sinchehe xí mé ngain c̈hihi xa nc̈hisaho. Ixin rroc̈ho que xí mé jicao xa yó nc̈hí. \v 12 Co si ná nc̈hí sac̈hjendehe nc̈ha xixihi nc̈ha co secao nc̈ha iná xí, cai nc̈hí mé jianha sinchehe nc̈ha ngain xixihi nc̈ha xisaho. Ixin rroc̈ho que nc̈hí mé jicao nc̈ha yó xí. \s1 Jesús joinchenchaon xannchinnchinchjan \r (Mt. 19.13‑15; Lc. 18.15‑17) \p \v 13 Cottimeja joiaho na xannchinnchinchjenhe na ngain Jesús para catte xan conixin rá. Pero chojni que vacao Jesús joinchesattehe na cain chojni que joicao cain chjan mé. \v 14 Co are Jesús vicon yá, goñao co ndac̈ho: \p ―Tanc̈hjanda ra xannchinnchinchjan tsí xan nganji; cayacoenha ra xan. Ixin tti ttetonha Dios, nttiha para cain chojni inchin jehe xan. \v 15 Janha seguro rrondattjo ra que tti chojni que sitticaonha tti ttetonha Dios inchin ná xannchinchjan ditticaon xan tti ttetonhe xan nindoha xan, chojni mé ẍonhi tiempo rrochonda parte ngain tti ttetonha Dios. \p \v 16 Cottimeja Jesús cjóa xannchinnchinchjan mé, co vaquehe rá ngataha xan co joinchetsenhe ñao Dios ixin sinchenchaon xan. \s1 Ná xanxí rico cjoao xan Jesús \r (Mt. 19.16‑30; Lc. 18.18‑30) \p \v 17 Ná nchanho are Jesús sajittji ngatja nttiha, ná xanxí coinga xan joí xan vettoxin nttajochjihi xan ngain Jesús co ndac̈ho xan: \p ―Maestro, soixin que anto jian, ¿quehe chonda que sinttaha janha para nchao rrochonda iná vida naroaxin que ẍonhi tiempo tsjexin? \p \v 18 Jesús ndac̈ho: \p ―¿Quedonda ncheguinhi na janha jian? ẍonhi iná tti icha jian, jeho nacoaxinxon, co mé jehe Dios. \v 19 Jaha ochonxin tti coetonha Dios inchin: “Ncheyeha c̈hihi iná tattíta, dantsjeha vidé iná chojni, tteha cosé iná chojni, nichjaha cosa que ndoaha de iná chojni, ncheyeha icha chojni, co ttjiho respeto ngain ndodá co ngain janná.” \p \v 20 Cottimeja xanxí mé ndac̈ho xan: \p ―Maestro, cain yá ojointtaha de ẍa nchín na. \p \v 21 Are Jesús tsjehe, jehe joinao xanxí mé co ndac̈ho ngain xan: \p ―Jeho nacoa cosa ditján sinchehe. Ttji co nchecji cainxin tti chonda co nchettonhe chojni noa tomi. Cottimeja nttiha ngajni jaha rrochonda cosa icha rentte. Cottimeja sihi co sacjin na tti janha sacji masqui anto tangui tsonha hasta ndasenhe. \p \v 22 Pero are coinhi xan cain yá, anto vechín xan sacjoi xan ixin jehe xan anto rico vehe xan. \p \v 23 Cottimeja Jesús tsjehe ngayé chojni que vacao co ndac̈ho ngain na: \p ―Atto tangui para ná chojni que chonda anto tsje cosa rrochonda parte ngain tti ttetonha Dios. \p \v 24 Co chojni que vacao Jesús goan na admirado de ixin tti nichja Jesús. Pero Jesús cjan ndac̈ho ngain na iná: \p ―Chojni que chonda confianza que ixin tomi tsjenguijna na, ¡anto tangui para jehe na rrochonda na parte ngain tti ttetonha Dios! \v 25 Icha tanguiha sattoxinhi ná cocamello ná ttoechjenhe nttachiehe manta que para ná chojni rico rrochonda parte ngain tti ttetonha Dios. \p \v 26 Co are coinhi na yá, icha goan na admirado co joanchianguihi chó jeho na co ndac̈ho na: \p ―¿Mexinxin quensen nchao rrochonda iná vida naroaxin remé? \p \v 27 Jesús tsjehe ngain na co ndac̈ho: \p ―Chojni c̈hoha sinchehe jamé, pero Dios nchao sinchehe yá, ixin para Dios ẍonhi cosa tangui. \p \v 28 Cottimeja Pedro ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Janha na cointtoa na cainxin tti vechonda na para c̈hji na nganji soixin. \p \v 29 Jesús ndac̈ho: \p ―Janha seguro rrondattjo ra ixin quexeho chojni que ttinttohe nchiandoha, o xanchó, o ndodé, o janné, o c̈hihi, o xenhe, o nonttehe de ixin causananxin janha co de ixin causexin joajna que danjo vida naroaxin, \v 30 chojni mé sayé cien nttiha icha tsje ngain tiempo jihi inchin nchiandoha, co xanchó, co ndodé, co janné, co xenhe, co nonttehe, masqui tsje chojni rroningaconhe. Co ngain nchanho que tsí sayé vida naroaxin que ẍonhi tiempo tsjexin. \v 31 Pero tsje chojni que jai ẍaxaon na ixin anto importante na, are mé, ẍonhi tsorentte na. Co tsje chojni que jai ẍaxaon na ixin jehe na jeha importante na, pero are mé jehe na nisintte icha importante. \s1 Jesús cjan ndac̈ho iná ixin jehe ndasenhe \r (Mt. 20.17‑19; Lc. 18.31‑34) \p \v 32 Jesús conixin tsje chojni que vacao tettji na ngatja nttiha para Jerusalén; Jesús jitaon nttiha, co chojni que vacao Jesús terroé na. Co jehe na anto tedoan na admirado, co terroé na pero conixin joaẍaon. Co Jesús ngaria co vac̈hjendacaho tti tteyó chojni que vacao de ngayé icha chojni para ndache na quehe tsonhe jehe. \v 33 Co ndac̈ho Jesús ngain na: \p ―Inchin jaha ra tedicon ra, jaxon satettjin na para Jerusalén. Nttiha janha, tti Xí que joixin de ngajni, sinchechienhe na na ngain xidána que ttetonha ngain icha xidána co ngain ximaestroe ley Israel, co nimé ni rrondac̈ho que ixin janha nasenxon na. Co sanjo na na janha ngain xí de ojé nontte, \v 34 co jehe xa tsjanoa na xa janha, co rroẍanguihna na cuarta de roa, co tsjatjo na xa nttatté xa co nasoenxon na xa. Pero ngain nchanho ninxin janha rroxechon na. \s1 Tti joanchia Jacobo co Juan \r (Mt. 20.20‑28) \p \v 35 Cottimeja Jacobo co Juan, cayoi xenhe Zebedeo, conchienhe na ngain Jesús co ndac̈ho na: \p ―Maestro, ná joatotsenhe ñaho na sanchia na nganji. \p \v 36 Cottimeja Jesús ndac̈ho: \p ―¿Quehe rinao ra? \p \v 37 Co jehe na ndac̈ho na: \p ―Nttatsanha ra ñao are soixin sayé joachaxin de tsetonha cainxin cosa, que janha na sintte na nganji, ná na lado jian, co ná na lado cjon. \p \v 38 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Jaha ra noaha ra tti danchia ra. ¿Anchao tsonha ra tti anto tangui que janha tsonna, co anchao ndasenhe ra inchin janha ndasenhe na? \p \v 39 Co jehe na ndac̈ho na: \p ―Ján, nchao. \p Co Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Ján, ndoa, anto tangui tsonha ra, co senhe ra inchin janha senhe na. \v 40 Pero jeha janha tti danjo joachaxin ixin quensen sehe lado jian na co quensen sehe lado cjon na. Jeho Ndodana tti danjo joachaxin mé ngain quexeho chojni que jehe ochonxin. \p \v 41 Are coinhi tti itte chojni que vacao Jesús ixin quehe joanchia Jacobo co Juan, anto goñao na nganji cayoi. \v 42 Pero Jesús nichjé na co ndac̈ho ngain na: \p ―Jaha ra noha ra que cain xí que ttetonha ngain nación, ttetonha xa inchin rinao xa, co cain icha xí que chonda joachaxin nttiha anto ttetonha xa ngain chojni. \v 43 Pero jeha jamé tsonhe ngayaha ra, sino que tti rinao icha tsetonha ngayaha ra, pero mé chonda que icha tsjenguijna icha chojni. \v 44 Co quexeho de jaha ra ẍo rinao ra sintte ra icha importante, pero jehe mé cai chonda que sehe inchin esclavo para ngain icha chojni. \v 45 Ixin janha, tti Xí que joixin de ngajni, joiha para que chojni sinchehe ẍana, sino que janha joihi para joicjenguijna chojni co para sanjo vidana para tsjenga hna tti teca tsje chojni. \s1 Jesús joinchexingamehe Bartimeo, tti vaguiconha \r (Mt. 20.29‑34; Lc. 18.35‑43) \p \v 46 Cottimeja Jesús conixin chojni que vacao joiji na ngain ciudad de Jericó. Co are Jesús conixin chojni que vacao co anto tsje icha chojni vac̈hjegaxin na de ciudad mé, vicon na ngandehe nttiha tají ná xí vaganchiagaha ixin vaguiconha. Co tattíta mé vinhi Bartimeo, xenhe ná tti vinhi Timeo. \v 47 Co are conohe que ochian jidiji Jesús que joixin Nazaret, jehe tti vaguiconha mé coexinhi ndac̈ho sén: \p ―¡Jesús, tti razé David, ttiaconoana na janha! \p \v 48 Anto tsje chojni joinchesattehe na ixin rrotencoa, pero jehe ndac̈ho icha sén: \p ―¡Soixin, razé David, ttiaconoana na janha! \p \v 49 Cottimeja Jesús tavengattjen co ndac̈ho: \p ―Dayehe ra xí yá. \p Cottimeja jehe na vayé na xa co ndac̈ho na: \p ―Taha joachjaon co dingattjen ixin Jesús jidayaha jaha. \p \v 50 Cottimeja jehe tti vaguiconha mé nttihao vanca tti jitsá co vingattjen daca co conchienhe ngain Jesús. \v 51 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain: \p ―¿Quehe rinao sinttaha nganji? \p Jehe tti vaguiconha ndac̈ho: \p ―Maestro, janha rinaho sicon. \p \v 52 Co Jesús ndac̈ho: \p ―Oxingamehe con ixin vitticaon nganji janha. Co onchao sattji nchiandoi. \p Co rato mé jehe tti vaguiconha mé onchao vicon co rroé Jesús tti sacjoi Jesús. \c 11 \s1 Jesús joigaha ciudad de Jerusalén \r (Mt. 21.1‑11; Lc. 19.28‑40; Jn. 12.12‑19) \p \v 1 Después joiji na ngandehe rajna Betfagé co rajna Betania que te chian Jerusalén co nttiha tavintte na rotté jnanchjan dinhi Nttaolivo. Nttiha Jesús coetonhe yó chojni que vacao jehe \v 2 co ndac̈ho ngain na: \p ―Ttji ra ngain rajnanchjan taha. Yá sinchí ra ná colocho jic̈hoa co ẍa ẍonhi chojni diguetaha va. Tonxindanguehe ra va co sicó ra va. \v 3 Co si c̈honja chojni sanchianguiha ra ixin quedonda jañá tenchehe ra, ndache ra na ixin ximaestroa ra rrogondehe xa va; cottimeja sicán ra va. \p \v 4 Cottimeja sacjoi cayoi chojni mé co vittja na colocho tajic̈hoa va ngain ná puerté nchia ngaxin nttiha, co conxindanguehe na va. \p \v 5 Co icanxin chojni que te nttiha ndac̈ho na: \p ―¿Quehe tenchehe ra yá? ¿Quedonda tonxindanguehe ra colocho yá? \p \v 6 Co cayoi na ndac̈ho na inchin ondac̈ho Jesús ngain na. Co chojni que te nttiha coanc̈hjanda na na sacjoi na conixin colocho. \v 7 Cottimeja joicao na colocho mé ngain Jesús co cjoanjihi na va tti tetsá na co Jesús vetaha va. \v 8 Co anto tsje chojni coingo na ngá nttiha tti tetsá na co icanxin na coingo na ramanchjenhe nttá para conchjian chaho tti coingachje colochohe Jesús. \p \v 9 Co chojni que vitaonhe Jesús nttiha co chojni que rroé Jesús, cainxin na ndac̈ho na sén: \p ―¡Gloria ngain Dios! Co anto jian tti joí conixin nombré Dios. \v 10 ¡Co anto jian tti siquetonha inchin coetonha David ndogoelitoa na ẍanc̈hjen! ¡Gloria ngain Dios! \p \v 11 Jañá joigaha Jesús ngain ciudad de Jerusalén co joixinhi nihngo icha importante nttiha. Co are joexin tsjehe Jesús cainxin cosa nttiha, sacjan Jesús para ngain rajna dinhi Betania conixin tti tteyó chojni que vacao, ixin ondacotsocjin. \s1 Jesús nichja ngain nttahigo que ẍonhi ttochjoin jiyá \r (Mt. 21.18‑19) \p \v 12 Nchanho yoxin are vac̈hjexin na de Betania, Jesús venhe jintta. \v 13 Co de cjin viconxin Jesús ná nttahigo que jiyá ntta ca co Jesús joitsjehe ntta ixin ayá ntta ttohigo. Pero vittjaha Jesús ni ná tto ixin ẍa jeha tiempoe tto. \v 14 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain nttahigo mé: \p ―Ẍonhi chojni rrocjan sine ttochjoian iná. \p Co coinhi cain chojni que vacao Jesús. \s1 Jesús joincheroa nihngo icha importante \r (Mt. 21.12‑17; Lc. 19.45‑48; Jn. 2.13‑22) \p \v 15 Cottimeja joí na Jerusalén iná. Co are Jesús joixinhi patioe nihngo icha importante, coexinhi joantsjexin de nttiha cain chojni que tenchecji co tettehna cosa nttiha. Jesús concjamangui mesé cain tti tedasinguixinhi icha chojni tomi para rrochondaxin na suelto, co concjamangui nttaxitaoen cain tti tenchecji conttoanajni. \v 16 Co iẍonhi chojni coanc̈hjanda Jesús para coattoa na patioe nihngo mé conixin cosé na. \v 17 Co Jesús joinchecoenhe na co ndac̈ho ngain cain na: \p ―Jitaxin ngain Palabré Dios: “Nchiania sehe nchia para sinchecoanxinna na janha chojni de ngoixin mundo.” Pero jaha ra ndadinchechjian ra nchia ná lugar tti ẍatte tti chehe. \p \v 18 Co cain xidána que ttetonha ngain icha xidána co cain ximaestroe ley coinhi xa quehe ndac̈ho Jesús, co joincheẍoxinha xa. Mexinxin coexinhi xa cjoé xa queẍén sinchehe xa para nasoenxon xa Jesús. Pero vaẍaon xa ixin cainxin chojni tiempo mé joincheẍoxinhi na cainxin tti cjoago Jesús. \v 19 Co are ondaconaxin xehe, Jesús sacjoixin de ngain ciudad mé. \s1 Nttahigo que ndadixema \r (Mt. 21.20‑22) \p \v 20 Co ndoexin dacao vatto na tti jí nttahigo que Jesús nichjé. Co vicon na ondadixema ngoixin ntta. \v 21 Cottimeja Pedro ẍaxaon quehe ndac̈ho Jesús co ndache Jesús: \p ―Maestro, tsjexin, nttahigo que nichjehe, ondadixema ntta. \p \v 22 Co Jesús ndac̈ho: \p ―Ditticaon ra seguro ngain Dios. \v 23 Co seguro rrondattjo ra ixin quexeho chojni que rrondache jna jimé: “Sattjixin de yá, co digaritsiahngui ndachaon”, co si chojni mé seguro ditticaon que Dios sinchehe jamé, seguro que jamé tsonhe. \v 24 Mexinxin ndattjo ra que are sanchia ra ná cosa ngain Dios, ditticaon ra seguro que ovayehe ra co seguro jamé tsonhe. \v 25 Co are tenchecoanxinhi ra Dios, si c̈honja chojni toñaohe ra, nchetjañehe ra. Jamé cai Ndodá ra que jí ngajni sinttatjañaha ra Ndo cain cosa jianha que nchehe ra. \v 26 Pero si jaha ra sinchetjañeha ra chojni mé, cai Ndodá ra que jí ngajni c̈hoha sinttatjañaha ra Ndo cain cosa jianha que nchehe ra. \s1 Tti joachaxin que chonda Jesús \r (Mt. 21.23‑27; Lc. 20.1‑8) \p \v 27 Cottimeja joiji na Jerusalén. Co cjoi na ngain nihngo icha importante. Co are Jesús tarridehe nttiha ngain nihngo, conchienhe ngain Jesús canxion xidána que vaquetonha ngain icha xidána co canxion ximaestroe ley co icanxin xí que ttetonha ngain nihngo. \v 28 Co ndac̈ho xa ngain Jesús: \p ―¿Quehe joachaxin chonda jaha para nchehe cain cosa jihi? ¿Quensen chjá joachaxin jihi? \p \v 29 Co Jesús ndac̈ho: \p ―Cai janha sanchianguiha ra ná cosa, co si rrondachjenji ni ra tti janha sanchianguiha ra, cai janha rrondattjo ra quehe joachaxin nttaxin janha cain cosa jihi. \v 30 Ndachjenji ni ra: ¿Quensen rroanha Juan para joincheguitte chojni? ¿A Dios o ani chojni? \p \v 31 Cottimeja coexinhi xa joanchianguihi chó jeho xa co ndache chó xa: \p ―¿Quehe rrondac̈ho na? Si rrondac̈ho na ixin Dios rroanha, jehe rrondattjo na: “¿Quedonda vitticaonha ra tti ndac̈ho Juan remé?” \v 32 ¿O apoco rrondac̈ho na ixin chojni rroanha? \p Ixin vaẍagoen na chojni ixin cainxin chojni vitticaon ixin Juan vanichja joajna que vagayé de ngain Dios. \v 33 Mexinxin ndac̈ho na ngain Jesús: \p ―Nonaha na. \p Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain na: \p ―Mexinxin janha cai rrondattjoha ra quexehe joachaxin nttaxin cain cosa jihi. \c 12 \s1 Ejemploe ninchehe ẍa jianha \r (Mt. 21.33‑46; Lc. 20.9‑19) \p \v 1 Cottimeja Jesús coexinhi ndache na ixin ejemplo co ndac̈ho: \p ―Vehe ná xí que cjoenga xa ná jngui de nttauva co joinchechjian xa cerco ngoixin ngandehe jngui mé, co joinchechjian xa ná lugar tti vagueninxin na ttouva, co joinchechjian xa ná torre para vaguiconxin xa ngoixin ngataon jnguihi xa. \p ’Co después joanjo xa nttattochjoin media ngain canxion tti nchehe ẍa co jehe xa sacjoi xa cjin. \v 2 Co are ojoí tiempoe cosecha, jehe xa rroanha xa ná ninchehe ẍé xa para joiganchia tti parte de cosecha que jiquininxin sayé tti xinajni mé. \v 3 Pero tti nicoá nttattochjoin media tse na tti nchehe ẍé xinajni mé, goen na co vengui na co ẍonhi chjé na. \v 4 Cottimeja xinajni mé rroanha xa iná tti nchehe ẍé xa, pero cai mé coaxin na ẍo, conc̈hintaonhe na já co nichja na feo ngain. \v 5 Cottimeja rroanha xinajni mé iná tti nchehe ẍé xa, pero mé nagoenxon na. Cottimeja xinajni mé rroanha xa tsje tti nchehe ẍé xa, pero canxion na vicaon na co icanxin na nagoenxon na na. \p \v 6 ’Co jeho nacoa xenhe xa vechonda xa co anto vajinao xa xan co jeho xan mé vittohe ngain xa. Co rroanha xa xenhe xa mé cai ixin ẍaxaon xa: “Chonda na que sicao na respeto ngain xanhna.” \v 7 Pero jehe tti nicoá nttattochjoin media cjoao na co ndac̈ho na: “Jihi tti sayé ngoixin jngui jihi de herencia. Nadoenxon na co ján na ndasittoá na cain.” \v 8 Mexinxin tse na xan, co nagoenxon na xan co joantsjegaxin na cuerpoe xan de ngain jngui de nttauva. \p \v 9 Cottimeja Jesús ndac̈ho: \p ―¿Quehe sinchehe xinajni mé? Tsí xa co nasoenxon xa jehe tti nicoá nttattochjoin media, co sanjo xa jnguihi xa ngain ojé chojni. \p \v 10 ¿Aẍa chonxinha ra tti ndac̈ho ngain tti jitaxin Palabré Dios? Nttiha ndac̈ho: \q1 Tti ẍo que joinchegondaha xittette nchia, \q1 pero ẍo mé tti ẍo joiguehe icha importante. \q1 \v 11 Co jihi joinchehe Dios, co para ixin ján na cosa jihi anto c̈hjoin. \p \v 12 Cottimeja cain na joinao na rrotse na Jesús co rroquiaxinhi na, ixin jehe na nohe na que ejemplo jihi jinichja de ixin jehe na. Pero ixin vaẍagoen na cain chojni, mexinxin nttiha cointtohe na Jesús, co jehe na sacjoi na. \s1 Tti rroxenga hna ngain impuesto \r (Mt. 22.15‑22; Lc. 20.20‑26) \p \v 13 Cottimeja rroanha na ngain Jesús canxion xifariseo co icanxin chojni que vacao Herodes, para rrojinchenichja na Jesús cosa ndoaha para nchao rrocjanguihi na Jesús. \v 14 Co chojni mé joí na ngain Jesús co ndac̈ho na: \p ―Maestro, janha na nona na que soixin nichja tti ndoa co ncheha caso tti ndac̈ho icha chojni, ixin soixin ncheha juzgado chojni rico ojé que chojni noa, sino que nchecoenhe jian cain chojni de ixin nttié Dios. Mexinxin ndachjenji ni ra: ¿Anchao jí tsjengá na hna impuesto ngain xiemperador o ni nahi? ¿Atsjengá na xa hna o ni tsjengaha na xa hna? \p \v 15 Pero Jesús oconohe de tti jianha que jehe xa teẍaxaon xa, co Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―¿Quedonda jaha ra rinao ra sincheyana ra? Sicohna ra ná tomi para janha sicon. \p \v 16 Co jehe na joicaohe na Jesús ná tomi co are vicon Jesús tomi mé, ndac̈ho ngain na: \p ―¿Quensen con jinganito tomi jihi co quensen nombré jitaxin nganito nttihi? \p Co jehe na ndac̈ho na: \p ―Con xiemperador co nombré xa. \p \v 17 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain na: \p ―Chjehe ra xiemperador tti jiquininxin xa co danjo ra ngain Dios tti jiquininxin sayé jehe. \p Co goan na admirado ixin jañá c̈ho Jesús. \s1 Canxion chojni joanchiangui queẍén rroxechon ni \r (Mt. 22.23‑33; Lc. 20.27‑40) \p \v 18 Cottimeja cjoi canxion xisaduceo ngain Jesús. Xí mé vaguitticaon xa ixin cain tti ndadenhe irroxechonha. Co ndac̈ho xa ngain Jesús: \p \v 19 ―Maestro, Moisés diquinttoena na ná ley que ndac̈ho: si ná xí ndasenhe co tsinttohe xa c̈hihi xa, co ẍonhi chjan tsinttohe xa, mexinxin chonda que ná xanchó xa xanxí secao nc̈higanha mé para rrochonda na chjan para que xan mé sintte xan ẍá rrocji xenhe tti ndavenhe. \v 20 Nchao remé; vintte yáto xanxí chó xan. Xansaho vecao xan c̈hihi xan, pero ndavenhe xan co ẍonhi chjan cointtohe xan. \v 21 Co xanyoxin vecao xan jehe nc̈higanha mé, pero cai ndavenhe xan co ẍonhi chjan cointtohe xan. Co ẍajeho conhe conixin xanninxin. \v 22 Co jamé tti yáto xanxí mé vinttecao xan jeho nc̈higanha mé, co ni ná xan cointtoeha xan chjan hasta ndavenhe cain xan. Cottimeja ndavenhe nc̈higanha mé cai. \v 23 Mexinxin are rroxechon na, co rrocjan sinttechon xan, ¿quexehe de tti yáto xan mé sehe mero xixihi jehe nc̈hí mé, ixin cain xan vinttecao xan nc̈hí mé? \p \v 24 Cottimeja Jesús ndac̈ho: \p ―Jaha ra nchaoha jí tti tenichja ra ixin chonxinha ra tti jitaxin ngain Palabré Dios co chonxinha ra joachaxin que chonda Dios. \v 25 Are rroxechon cain chojni que ondavenhe, nttiha ni tsotteha na, ni sanjoha na xenhe na para tsottehe xan ixin sintte na inchin ángel que te noi. \v 26 Pero de tti jaha ra danchianguina ra de ixin tti chojni que ndadenhe, ¿atsjeha jaha ra libroe Moisés de ixin queẍén Dios nichjé Moisés de ngagaha tti canchaha que jiche? Nttiha ndac̈ho janhi: “Janha tti Dios de Abraham co Isaac co Jacob.” \v 27 Mexinxin Dios jeha Dios de nindadiguenhe, sino que Dios de chojni que techon, co para ixin Dios cainxin chojni techon na. Mexinxin jaha ra nchaoha jí tti tenichja ra. \s1 Tti icha importante que ttetonha Dios \r (Mt. 22.34‑40) \p \v 28 Cottimeja ná ximaestroe ley que coinhi xa are Jesús cjoao xisaduceo ximaestro mé conchienhe ngain Jesús. Co ixin joatsoan xa que ixin Jesús nchao ndajoinchetencoa xisaduceo, mexinxin joanchianguihi xa Jesús co ndac̈ho xa: \p ―¿Quexehe tti icha importante que ttetonha Dios sinchehe ni? \p \v 29 Co Jesús ndac̈ho: \p ―Tti icha importante de cainxin ndac̈ho janhi: “Ttinhi ra jian jaha ra chojni Israel, nacoaxinxon Dios jí co jeho mé tti chonda cain joachaxin co jeho mé tti Dios de ján na. \v 30 Rinao ra Dios mé conixin ansean ra, conixin almá ra, conixin joarrixaoan ra co cainxin fuerza que jaha ra chonda ra.” Jihi tti mandamiento icha importante para sinchehe chojni. \v 31 Co iná mandamiento chian ẍajeho ixin ndac̈ho: “Rinao ra cainxin chojni inchin rinao ra cuerpoa ra.” Co ẍonhi icha mandamiento icha importante para sinchehe chojni, jeho cayoi mandamiento yá. \p \v 32 Co ximaestroe ley ndac̈ho xa: \p ―Ján, nchao tti ndac̈ho, Maestro, ixin ján, ndoa tti ndac̈ho. Jí jeho nacoaxinxon Dios co ẍonhi iná dios jí, jeho jehe. \v 33 Co para ná chojni rinao Dios conixin ansén, conixin cain joarrixaoen, conixin almé, co cainxin fuerza que chonda, co para rinao cainxin chojni inchin jehe rinao cuerpoe; cain cosa jihi icha jian ndoa, que cain coxigo que tjaga ni ngataha ẍohi para ixin Dios, co icha jian que coxigo que doen ni para danjo ni ngain Dios. \p \v 34 Are Jesús coinhi ixin cain tti ndac̈ho xí mé nchao jí, jehe ndac̈ho ngain xa: \p ―Jaha ochian rrihi para rrochonda parte ngain tti ttetonha Dios. \p Cottimeja cain chojni ndaẍaon na para joanchianguihi na Jesús icha cosa. \s1 Tti dindac̈ho David de ixin Jesucristo \r (Mt. 22.41‑46; Lc. 20.41‑44) \p \v 35 Ná nchanho are Jesús tajinchecoenhe chojni ngain nihngo icha importante, jehe ndac̈ho: \p ―¿Quedonda ndac̈ho ximaestroe ley ixin Cristo ná xannttí David? \v 36 Ixin Espíritu Santo joinchenichja David co ndac̈ho: \q1 Tti Ttetonha cainxin cosa ndac̈ho ngain tti Ttetonna janha: \q1 “Darihi ngaca lado jian na \q1 hasta janha sinttagacha jaha ngain cain tti ningaconha.” \m \v 37 Pero ¿queẍén que Cristo jehe ná xanttí David, si David mismo ndac̈ho ixin Cristo tti Ttetonha ngain jehe? \p Co tti tsje chojni que te nttiha anto ché na coinhi na cain tti nichja Jesús. \s1 Jesús joinchesattehe ximaestroe ley \r (Mt. 23.1‑36; Lc. 11.37‑54; 20.45‑47) \p \v 38 Co Jesús ndac̈ho are jinchecoenhe na: \p ―Ttjiho ra cuidado de ncheha ra inchin nchehe ximaestroe ley ixin jehe xa ncheẍoxinhi xa c̈hji xa conixin lontto icha jinjini, co rinao xa que chojni sanjo na joajna ngain xa conixin anto tsje respeto are ngain nttiha, \v 39 co are ngaxinhi nihngo, jehe xa ttjé xa tti xintaon icha importante para dinttetaha xa, co are ttji xa dijine xa, jehe xa rinao xa tti icha jian lugar ngain mesa. \v 40 Cai jehe xa dantsjehe xa nc̈higanha nchiandoha nc̈ha ixin ittixinha nc̈ha ttjenga nc̈ha hna contribución. Co para ẍonhi chojni rroẍaxaon ixin jehe xa jianha nchehe xa, jehe xa nchecoanxinhi xa Dios anto sé. Mexinxin cain ximaestro mé sayé xa anto soji castigo. \s1 Tomi que joanjo ná nc̈higanha noa \r (Lc. 21.1‑4) \p \v 41 Ná nchanho Jesús tají ngaxinhi nihngo icha importante chian ngaca cain cajé alcancia. Tajitsjehe Jesús are chojni tettinttohe na tomi nttiha. Co tsje chojni rico cointtohe na anto tsje tomi. \v 42 Co are mé joí ná nc̈higanha co noa nc̈ha, co cointtohe nc̈ha ngain ná caja mé yó centavochjan que anto rentteha. \v 43 Cottimeja Jesús vayé chojni que vacao co ndac̈ho ngain na: \p ―Janha ndoa tti rrondattjo ra, que nc̈higanha noa jihi joanjo nc̈ha icha tsje que cain chojni que tettenga tomi cain caja. \v 44 Ixin cain chojni danjo na jeho tti xehe na. Pero nc̈hí noa jihi vanjo nc̈ha cain tomi que jehe nc̈ha jichonda nc̈ha. \c 13 \s1 Jesús ndac̈ho ixin rroxantte nihngo icha importante \r (Mt. 24.1‑2; Lc. 21.5‑6) \p \v 1 Co are Jesús vac̈hjexin de nihngo icha importante, ná de tti chojni que vacao ndac̈ho ngain jehe: \p ―¡Maestro, tsjexin anto yeye ẍo tehe co anto yeye nchia co anto c̈hjoin diconchjian nchia! \p \v 2 Co Jesús ndac̈ho: \p ―¿Adicon cain nchia yeye yá? Pero yá sittoeha ni ná ẍo ngataha iná ẍo; cainxin rroxantte. \s1 Quehe tsonhe icha saho que mundo ndatsjexin \r (Mt. 24.3‑28; Lc. 21.7‑24; 17.22‑24) \p \v 3 Cottimeja savinttecji na ngain jnanchjan que dinhi Nttaolivo, que jí chian de nihngo mé. Co are Jesús tají nttiha, Pedro, Jacobo, Juan, co Andrés ndac̈ho na ngain Jesús: \p \v 4 ―Rinaho na que rrondachjenji ni ra quesa tsonhe cain cosa yá. ¿Quehe señal sehe are cain cosa yá siconhe? \p \v 5 Cottimeja Jesús ndac̈ho: \p ―Ttjiho ra cuidado que ẍonhi chojni sinttayaha ra. \v 6 Ixin anto tsje chojni tsí co sinchegonda na nombrena co rrondac̈ho na: “Janha tti Cristo na”; co sincheyehe na tsje chojni. \p \v 7 ’Co are jaha ra tsinhi ra ixin jí guerra chian co cjin, jaha ra ẍaonha ra ixin jamé chonda que tsonhe. Pero ẍa jeha tiempo para ndatsjexin mundo. \v 8 Ixin ná nación tsetocaho iná nación. Co ná region tsetocaho iná región. Co tsingui nontte tsje lugar, co tsje chojni senxin jintta co chojni tsetocaho chó na. Are cain cosa jihi tsonhe nandá tsexinhi tsonhe tti anto tangui que tsonhe chojni. \p \v 9 ’Pero jaha ra ttjiho ra cuidado ixin rrotse ra na co sinttachianha ra na ngain xittetonha icha. Co soen ra na ngaxinhi nihngo. Co chonda que jaha ra tsonchienhe ra ngain tsje xigobernador co tsje xirey de ixin causananxin janha. Cain jihi rrochondaxin ra oportunidad de rronichja ra ngain cain jehe xa de ixin janha. \v 10 Ixin icha saho que mundo ndatsjexin chonda que tsonohe chojni de cainxin nación ngoixin mundo tti joajna que danjo iná vida naroaxin. \v 11 Co are rrotse ra na co sinttachianha ra na ngain xittetonha icha, taha ra joachjaon de ixin quehe rrondac̈ho ra ngain xa, co ni ẍaxaonha ra de ixin mé. Jeho rrondac̈ho ra tti Dios rrondattjo ra rato mé ixin jeha jaha ra tti rronichja ra, sino que Espíritu Santo tti sinttanichja ra. \v 12 Co tsje chojni sinchechienhe xanchó na ngá rá niningaconhe xan co rrondac̈ho na para nasenxon xan. Co te nindoha chjan que sinchechienhe xenhe na ngá rá niningaconhe xan, co te chjan que sinchechienhe nindoha xan ngá rá niningaconhe na para que jehe na nasoenxon na na. \v 13 Co cainxin chojni rroningaconha ra de ixin causananxin na janha. Pero chojni que cainxin tiempo sitticaon jian nganji na janha, chojni mé rrochonda iná vida naroaxin. \p \v 14 ’Co profeta Daniel dicjin co ndac̈ho de ixin ná cosa icha jianha de cainxin cosa co anto nchejianha icha cosa. Co are sicon ra cosa jianha mé ngain nihngo icha importante tti jiquininxinha sehe jehe mé ―tti tsjehe ẍón jihi, chonda que tsinxin―, are mé chojni que te Judea chonda que satsinga na para ngagaha jna. \v 15 Co chojni que sintte ngataha techoe nchiandoha, are jehe sania, que sixinha ngaxinhi nchiandoha para sirroé cosé que jí ngaxinhi nchia co jaca satsinga. \v 16 Co chojni que sintte ngataon jngui, que rrocjanha ni para sirroé lonttoe ngain nchiandoha, sino que jaca satsinga. \v 17 ¡Anto tangui para ixin nc̈hí que sintteyá chjan nchanho mé o nc̈hí que rrochonda chjan que ẍa tetai! \v 18 Nchetsenhe ra ñao Dios que jaha ra rrochondaha ra que satsinga ra mero ngain tiempoe quin \v 19 ixin ngain nchanho mé icha tangui tsonhe chojni, que ẍa ẍonhi tiempo tonhe jamé ni desde que Dios joinchechjian mundo, ni tsonhe después. \v 20 Co si Dios sinchenchinha tiempo mé, ẍonhi chojni rroxehe. Pero Dios sinchenchín tiempo mé ixin jehe rinao chojni que coinchiehe. \p \v 21 ’Co si c̈honja chojni rrondattjo ra: “Tsjexin ra nttihi jí Cristo”, o “Tsjexin ra nojiha jí”, pero jaha ra ditticaonha ra. \v 22 Ixin tsí anto tsje tti sincheyehe chojni ixin rrondac̈ho na que jehe tti Cristo co rrondac̈ho na ixin jehe na dayé na joajna de ngain Dios. Co sinchehe na tsje señal co milagro para sincheyehe na tsje chojni, co si nchao hasta tti chojni que Dios mismo coinchiehe, sincheyehe na. \v 23 Pero jaha ra ẍaxaon ra que ixin janha ondattjo ra jai cain de ixin nchanho mé. \s1 Queẍén tsí tti Xí que joixin de ngajni \r (Mt. 24.29‑35, 42‑44; Lc. 21.25‑36) \p \v 24 Co Jesús ndac̈ho cai: \p ―Pero después de tiempo tangui mé, nchanho isinchegasanha, co conittjao isanjoha va chíẍo. \v 25 Conotse sinttjixin va de ngajni, co hasta cain cosa que jí ngajni rroẍanga. \v 26 Cottimeja sicon na na janha, tti Xí que joixin de ngajni, sihi ngacjan ttjoi conixin anto tsje joachaxin co gloria. \v 27 Cottimeja rrorroanha cain angelna para tsji sicjejo cain chojni que janha coinchiá de cainxin parte de ngoixin mundo co de ngajni. \p \v 28 ’Tangui ra ejemploe nttahigo: Are xesan ramé ntta co c̈hinhi qué ntta, jaha ra onoha ra ixin ochian tsí tiempoe c̈hin. \v 29 Co ẍajeho jamé cai, are jaha ra sicon ra tsonhe cain cosa yá, jaha ra noha ra ixin ochian sihi janha iná, ongandanguí puerta sihi. \v 30 Co seguro rrondattjo ra que cainxin cosa yá tsonhe icha saho que cain chojni de generación jihi ndasenhe. \v 31 Ngajni co nontte ndasitján, pero palabrana sitjanha; chonda que tsonhe cain tti janha ndac̈hjan. \p \v 32 ’Pero nchanho co hora que tsonhe mé ni ná chojni noeha, ni cain ángel que te noi noeha, ni janha, tti Xenhe Dios, nonaha. Jeho Dios Ndodá na tti nohe. \p \v 33 ’Mexinxin jaha ra dintte ra listo co nchecoanxinhi ra Dios, ixin noaha ra quesa tsí hora mé. \v 34 Jamé inchin ná xí que satsji cjin co tsinttohe xa nchiandoha xa. Pero icha saho que satsji xa, ttetonhe xa cain ninchehe ẍé xa ixin sinttenda na jehe nchia mé. Co ndache xa cada na quehe ẍa sinchehe na, co ttetonha xa ngain xiportero ixin senda xa jian. \v 35 Mexinxin jaha ra dintte ra listo ixin jaha ra inchin tti nivittoenda nchia mé. Venoeha na quesa rrocjan xinajní na; ¿atsí xa are tsocjin, o atsí xa are ttie, o tsí xa are ndoyo, o atsí xa are osingasán? \v 36 Co nchaoha si are sihi janha, jaha ra sintteha ra listo. \v 37 Tti ndattjo ra jeoha para ixin jaha ra, ndac̈hjan para ixin cainxin chojni: ¡Dintte ra listo! \c 14 \s1 Are vinttecjao na queẍén sinchehe na para rrotse na Jesús \r (Mt. 26.1‑5; Lc. 22.1‑2; Jn. 11.45‑53) \p \v 1 Vitján yó nchanho para tti quiai dinhi pascua are jine na niottja que chondaha levadura. Co are mé cain xidána que vaquetonha ngain icha xidána co cain ximaestroe ley cjoé xa queẍén sinchehe xa para rrojincheyehe xa Jesús co rrotse xa co nasoenxon xa. \v 2 Pero ndac̈ho xa: \p ―Sonttoha na are mero quiai ixin cain chojni seguro tsoñaoa na na co tsetocoho na na. \s1 Nc̈hí que cointtjitte aceite cuerpoe Jesús \r (Mt. 26.6‑13; Jn. 12.1‑8) \p \v 3 Ná nchanho ngain rajna Betania Jesús tajine ngaxinhi nchiandoha Simón tti veninxin chin lepra. Co are jehe tají ngain mesa, joixinhi ná nc̈hí que joicao ná ẍoẍao de marmol jic̈he de aceite que anto ẍajni que diconchjian joxon ca dinhi nardo co aceite mé anto rentte. Condai nc̈ha ẍo mé co cointtjitaha nc̈ha cain aceite mé ngataha já Jesús. \v 4 Co canxion de tti nite nttiha goñao na co ndache chó na jeho na: \p ―¿Quedonda coxincoa aceite yá? \v 5 Nchao rrocochji aceite yá co anto tsje tomi rroguitte, inchin tsjexin dacha ná tti nchehe ẍa ngoixin ná nano. Co tomi mé nchao rrocjenguijna chojni noa. \p Co joinchesattehe na tti nc̈hí mé. \p \v 6 Pero Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Tanc̈hjanda ra nc̈hí yá. ¿Quedonda nchesattehe ra? Jehe nc̈ha joinchehe nc̈ha ná cosa jian nganji na janha. \v 7 Chojni noa cainxin tiempo sintte na ngayaha ra, co nchao tsjenguijna ra na are jaha ra sinao ra. Pero janha cainxinha tiempo sarihi nganji ra. \v 8 Nc̈hí jihi joinchehe nc̈ha tti nchao conohe nc̈ha joinchehe nc̈ha. Ochjé nc̈ha cuerpona aceite para rroẍavá na. \v 9 Co seguro rrondattjo ra que ngoixin mundo tti rronichja na tti joajna que danjo iná vida naroaxin, cai rronichja na ixin quehe joinchehe nc̈hí jihi nganji na janha, para rroẍaxaon na de ixin jehe nc̈ha. \s1 Judas ndac̈ho para rrotse na Jesús \r (Mt. 26.14‑16; Lc. 22.3‑6) \p \v 10 Cottimeja Judas Iscariote, jehe ná de tti tteyó chojni que vacao Jesús, cjoi ngain canxion xidána que vaquetonha ngain icha xidána, para cjoao chó na queẍén jehe Judas sanjo Jesús ngain xa. \v 11 Co are jehe xa coinhi xa ixin quehe joindac̈ho ngain xa anto ché xa, co ndac̈ho xa ngain ixin sanjo xa tomi. Cottimeja Judas coexinhi ẍaxaon ixin queẍén sinchehe para sinchechienhe Jesús ngain xa. \s1 Are joinecaho Jesús tti tteyó chojni que vacao \r (Mt. 26.17‑29; Lc. 22.7‑23; Jn. 13.21‑30; 1 Co. 11.23‑26) \p \v 12 Ngain saho nchaoen quiai que jine na niottja que chondaha levadura, nchanho mé doen na coleco. Co chojni que vacao Jesús joanchianguihi na co ndac̈ho na ngain: \p ―¿Ttinó rinao sinttachjianxin na tti sintte soixin ngain quiai pascua? \p \v 13 Cottimeja Jesús coetonhe yó chojni que vacao co ndac̈ho ngain na: \p ―Ttji ra ngain ciudad de Jerusalén, co nttiha setan ra ná xí que jidicao ná nchíẍa de jinda. Sattjiho ra xí mé. \v 14 Co tti nchia sixinhi xa, nttiha ndache ra tti ndoha mé: “Tti Maestro ndac̈ho: ¿Ttinó jí cuarto tti sinexin ngain quiai pascua conixin cain chojni que dicao?” Jañá c̈hoache ra tti ndoha mé. \v 15 Cottimeja jehe tti ndoha mé tsjagoha ra ná cuarto jie ngain piso yoxin que onchao jí. Nttiha nchechjianxin ra tti sontte na. \p \v 16 Cottimeja cayoi chojni mé sacjoi na para ngain ciudad co vittja na cain inchin Jesús ndac̈ho ngain na. Co nttiha joinchechjianxin na tti joine na ngain quiai pascua. \p \v 17 Co are ondaconttie Jesús co tti tteyó chojni que vacao ẍatte na para joinecaho na. \v 18 Co are tene na, Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Janha seguro rrondattjo ra que ná de jaha ra ẍo tentte ra nganji na jaxon rrondache ra chojni queẍén para rrotse na na janha. \p \v 19 Cottimeja cain jehe na tavinttechín na co coexinhi na joanchianguihi na Jesús ná na co ná na, co ndac̈ho na: \p ―¿Apoco janha? \p Co cai iná ndac̈ho: \p ―¿Apoco janha? \p \v 20 Co Jesús ndac̈ho: \p ―Ná de tti tteyó jaha ra que tejintte ra ngain láto jihi conixin janha. \v 21 Janha, tti Xí que joixin de ngajni, chonda que ndasenhe na inchin jitaxin ngain Palabré Dios, pero anto tangui tsonhe tti xí que rrondache chojni queẍén para rrotse na na; icha jian si jehe rrogoanha. \p \v 22 Co are tene na, Jesús coá niottja co chjé gracias ngain Dios, cottimeja váña nio, co joanjo nio ngain cain na co ndac̈ho: \p ―Jintte ra. Jihi rroc̈ho cuerpona. \p \v 23 Cottimeja coá Jesús vaso co chjé gracias ngain Dios, co joanjo ngain na cai, co cain na vihi na nchinnchin. \v 24 Co ndac̈ho ngain na: \p ―Jihi rroc̈ho jnina que nchesegurá tti trato naroaxin co sinttji jnina para tsjenguijna tsje chojni. \v 25 Co seguro rrondattjo ra que janha isiha tti danjo ttouva hasta tsí tti nchanho que janha sihi tti vino naroaxin ngain lugar tti ttetonha Dios. \s1 Jesús ndac̈ho que Pedro rrondac̈ho ixin jehe chonxinha Jesús \r (Mt. 26.30‑35; Lc. 22.31‑34; Jn. 13.36‑38) \p \v 26 Are vinttetsje na ná himno, cottimeja sacjoi na ngain jnanchjan que dinhi Nttaolivo. \v 27 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Cain jaha ra sinttechinhi ra de ixin janha ngain ttie jihi, ixin jitaxin ngain Palabré Dios: “Janha, tti Dios, nasoenxon tti ttingaria coleco, co cain coleco ndarrochjequé va.” \v 28 Pero después que janha rroxechon na, cottimeja janha saho tsji Galilea que jaha ra. \p \v 29 Cottimeja Pedro ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Masqui cain jehe na sinttechín na de ixin soixin, pero janha nahi. \p \v 30 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain: \p ―Janha seguro rrondattjo que ngain ttie jihi saho que conttaxichia rrotsje va yoxin nttiha, jaha orrondac̈ho ninxin nttiha ixin chonxinha na janha. \p \v 31 Pero Pedro ẍa ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Masqui rrochonda que senhe na conixin jaha, pero janha rrondac̈hjanha ixin chonxinha. \p Cai cain ni icha ndac̈ho na ẍajeho. \s1 Jesús joinchetsenhe ñao Dios ngain Getsemaní \r (Mt. 26.36‑46; Lc. 22.39‑46) \p \v 32 Cottimeja joiji na ngain ná lugar dinhi Getsemaní, co Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Tadintte ra nttihi are janha sinttatsán ñao Dios. \p \v 33 Co sajoicao jeho Pedro, Jacobo co Juan. Co Jesús coexinhi conohe ná joaẍaon anto soji co cai conohe anto jie joachjaon que joinchenihi ansén. \v 34 Co ndac̈ho ngain canio nijoicao: \p ―Janha tonona ngain ansenna ná joachjaon anto soji hasta rinaho ndasenhe na. Jaha ra dittoha ra nttihi, co dinttec̈hinha ra. \p \v 35 Cottimeja Jesús sacjoi nchion cjin de ngain na, co vejantaha ngataha nontte. Co joinchetsenhe ñao Dios que si nchao jehe rrogattoha ngain tiempo que jitonchian are jehe anto tangui tsonhe. \v 36 Co are jinchetsenhe ñao Dios, ndac̈ho: \p ―Padre, soixin nchao nchehe cainxin cosa. Mexinxin si nchao, tanc̈hjandaha na janha satto ngain tti anto tangui que tsonna. Pero tsoenha inchin janha rinaho, sino que tsonhe inchin soixin rinao. \p \v 37 Cottimeja cjan Jesús ngain tti vittohe canio chojni que vacao, pero otatejoa canio na. Co ndac̈ho ngain Simón Pedro: \p ―Simón, ¿aotarric̈hin? ¿Acoixianha tajoaritsjehe ni ná hora? \v 38 Tadinttetsjehe ra co nchetsenhe ra ñao Dios para que ẍonhi cosa jianha sinttatjanji ra. Ndoa, espiritua ra anto rinao sintte jian, pero cuerpoa ra sojiha. \p \v 39 Cottimeja cjan Jesús sacjoi para joinchetsenhe ñao Dios iná, co ndac̈ho ẍajeho. \v 40 Co are cjan joí ngain na jehe na otatejoa na iná ixin icoixinha con na de anto cottac̈hin. Co are xingamehe na ni inoencoa na quehe rrondac̈ho na ngain Jesús. \v 41 Cottimeja ninxin nttiha Jesús sacjoi para joinchetsenhe ñao Dios iná, co are cjan ngain na, ndac̈ho: \p ―Janché dinttec̈hin ra co nchejogaha ra ixin onchao; hora ojoi are janha, tti Xí que joixin de ngajni, chonda que tsonchian ngá rá chojni jianha. \v 42 Dingattjen ra, nttimé joí tti ndac̈ho queẍén para rrotse na na janha. \s1 Are tse na Jesús \r (Mt. 26.47‑56; Lc. 22.47‑53; Jn. 18.2‑11) \p \v 43 Are Jesús ẍa jinichja ngain tti ní chojni mé, joí Judas, ná de tti tteyó chojni que vacao Jesús, co joicao Judas anto tsje xí que teyá espada co nttá. Xidána que vaquetonha ngain icha xidána, ximaestroe ley co xittetonha ngain nihngo, xí mé rroanha xa cain chojni mé. \v 44 Judas, tti joindac̈ho queẍén para tse na Jesús, odindac̈ho ngain na ixin quexehe señal sinchehe ngain Jesús para jehe na nohe na quensen Jesús, co ndac̈ho: \p ―Tti janha tsetoxin para rrochjaha joajna, jehe mé. Tse ra co sattjiho ra co ttjiho ra cuidado jian que satsingaha. \p \v 45 Co are ojoí, jehe conchienhe ngain Jesús co ndac̈ho: \p ―Maestro, Maestro. \p Co coetoxin Jesús. \v 46 Cottimeja tse na Jesús para sajoicao na. \p \v 47 Pero ná de tti vintte nttiha joantsje espadé co conc̈hinjihi na ndatsjoen ná xinchehe ẍé xidána icha importante. \v 48 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain cain chojni que joí: \p ―¿Quedonda jaha ra joihi ra conixin espada co nttá para rrotse ni ra janha como si janha rrocji ná tti chehe? \v 49 Anto tsje nchanho joarihi janha ngayaha ra ngain nihngo icha importante para jointtacoanha ra, co ẍonhi tiempo tse ni ra. Pero janhi tsonhe, para tsonhe inchin jitaxin ngain Palabré Dios. \p \v 50 Cottimeja cain chojni que vacao Jesús cointtohe na jeho, co jehe na sacoinga na. \s1 Ná xanxí que sacoinga \p \v 51 Co cai nttiha ná xanxí vetsá xan jeho ná lontto roa. Co tse na xan. \v 52 Pero vac̈hjenga xan lontto mé co sacoinga xan ttolocho xan. \s1 Jesús ngain juzgadoe nihngo \r (Mt. 26.57‑68; Lc. 22.54‑55, 63‑71; Jn. 18.12‑14, 19‑24) \p \v 53 Cottimeja sajoicao na Jesús ngain xidána icha importante. Co ẍatte cainxin xidána que vaquetonha ngain icha xidána co cain xittetonha ngain nihngo, co cain ximaestroe ley. \v 54 Co Pedro ta tti cjin jirroexin hasta joiji ngain patioe nchiandoha xidána icha importante, co nttiha tavehe xiẍohe ngain ẍohi, jehe conixin xipolicié nihngo icha importante. \p \v 55 Cain xidána que vaquetonha ngain icha xidána, co cain xí que vechonda joachaxin ngain juzgadoe nihngo, cain xí mé cjoé xa queẍén sinchecaxin xa Jesús para nasoenxon xa Jesús. Pero c̈hoha vittjehe xa Jesús ni ná cosa jianha. \v 56 Co tsje na joinchecaxin na Jesús, pero ẍonhi chojni nichja ẍajeho inchin nichja iná chojni para joinchesegurá chó na. \v 57 Cottimeja canxion na vingattjen na co joinchecaxin na Jesús co ndac̈ho na: \p \v 58 ―Janha na coian na ndac̈ho xí yá ixin jehe tsonxantte nihngo icha importante jihi que dinchechjian chojni, co nincoa nchanho jehe xa sinchechjian xa iná nihngo que jeha chojni nchechjian. \p \v 59 Pero masqui ndac̈ho na jañá, ẍa nichjaha na mero ẍajeho. \p \v 60 Cottimeja xidána icha importante vingattjen xa ngayé cainxin na, co joanchiangui xa ngain Jesús co ndac̈ho xa: \p ―¿Aẍonhi rrondac̈ho jaha? ¿Quehe rroc̈ho cain tti jinichja chojni tehe de ixin jaha? \p \v 61 Pero Jesús ẍonhi nichja. Co jehe xa cjan xa joanchianguihi xa iná co ndac̈ho xa: \p ―¿Ajaha tti Cristo, Xenhe Dios que anto jian? \p \v 62 Co Jesús ndac̈ho: \p ―Ján, janha. Co sicon ni ra janha, tti Xí que joixin de ngajni, sarihi ngain lado jian de Dios, tti chonda cainxin joachaxin. Co cai sicon ni ra are rrocjan na sihi ngacjan ttjoi. \p \v 63 Cottimeja jehe xidána icha importante mé goñao xa. Mexinxin coinchje xa lonttoe xa, co ndac̈ho xa: \p ―¿Quedonda tsjé na icha chojni de testigo? \v 64 Jaha ra ocoinhi ra queẍén nichja xa jianha de ixin Dios. ¿Quehe ẍaxaon ra? \p Co cainxin na ndac̈ho na ixin Jesús jiquininxin ndasenhe. \p \v 65 Cottimeja canxion na coexinhi na cointtjitte na nttatté na, co coejehe na con Jesús, co ẍanguí na manazo, co ndache na: \p ―Si jaha ná profeta, ndac̈ho quexehe tti goen. \p Co cain xipolicié nihngo icha importante cai xanguí xa Jesús manazo. \s1 Pedro ndac̈ho ixin jehe chonxinha Jesús \r (Mt. 26.69‑75; Lc. 22.56‑62; Jn. 18.15‑18, 25‑27) \p \v 66 Are Pedro tají nontte ngain patioe nchiandoha xidána icha importante, vatto ná nc̈himozé xidána mé. \v 67 Co are vicon nc̈ha Pedro tajixiẍohe ngandehe ẍohi, jehe nc̈ha tavengattjen nc̈ha, tsjehe nc̈ha co ndac̈ho nc̈ha ngain: \p ―Jaha cai vacjiho Jesús, tti joixin de Nazaret. \p \v 68 Co Pedro ndac̈ho ixin ndoaha ngain nc̈ha co ndac̈ho: \p ―Janha chonxinha xí yá, ni nonaha de quehe rrinichja jaha. \p Cottimeja sacjoi para ngain puerté patio mé. Co rato mé tsje ná conttaxichia. \v 69 Co nc̈himoza mé cjan nc̈ha vicon nc̈ha iná, co coexinhi ndac̈ho nc̈ha ngain nite nttiha: \p ―Xí jiha ná xivacao Jesús. \p \v 70 Pero Pedro cjan ndac̈ho ixin ndoaha. Cottimeja icanxin nite nttiha ndac̈ho na ngain Pedro: \p ―Jaha seguro ná chojni que vacao Jesús, ixin jaha cai joixin regioen Galilea. Co inchin nichja chojni de Galilea, jamé nichja jaha. \p \v 71 Cottimeja Pedro jeho joanchia ná castigo ngain Dios para ixin jehe ixin joinchejurá ngain Dios co ndac̈ho: \p ―Janha chonxinha xí yá que jaha ra tendachjenji ni ra. \p \v 72 Co rato mé tsje conttaxichia yoxin nttiha. Cottimeja Pedro ẍaxaon tti ndac̈ho Jesús: “Icha saho que conttaxichia rrotsje va yoxin nttiha, jaha orrondac̈ho ninxin nttiha ixin chonxinha na janha.” Co are jehe ẍaxaon yá, jehe vehe tsjanga. \c 15 \s1 Jesús ngain Pilato \r (Mt. 27.1‑2, 11‑14; Lc. 23.1‑5; Jn. 18.28‑38) \p \v 1 Co are vingasán, ẍatte cain xidána que vaquetonha ngain icha xidána, co cain xittetonha ngain nihngo, co cain ximaestroe ley, co cain xivechonda joachaxin ngain juzgadoe nihngo. Co cainxin chojni mé coia na Jesús co joicao na ngain xigobernador Pilato. \v 2 Cottimeja Pilato joanchianguihi Jesús, co ndac̈ho: \p ―¿Ajaha tti Rey de chojni judío? \p Co Jesús ndac̈ho: \p ―Ján, jañá inchin jaha ndac̈ho. \p \v 3 Co cain xidána que vaquetonha ngain icha dána cjoanguihi xa Jesús anto tsje cosa. \v 4 Cottimeja Pilato cjan joanchianguihi Jesús iná, co ndac̈ho: \p ―¿Quedonda ẍonhi nichja jaha? Tsjexin quejanhi cosa tjanguiha na. \p \v 5 Pero Jesús ẍonhi ndac̈ho. Co Pilato inoeha quehe rroẍaxaon de ixin jehe Jesús. \s1 Are ndac̈ho na ixin Jesús chonda que ndasenhe \r (Mt. 27.15‑31; Lc. 23.13‑25; Jn. 18.38―19.16) \p \v 6 Co ngain cada quiai pascua, Pilato vechonda costumbre de vacanc̈hjanda ná de tti teaxinhi. Quexeho de tti chojni que vaquinchiehe jehe na, Pilato vacanc̈hjanda vagac̈hje. \v 7 Co tiempo mé, veaxinhi ná tti vinhi Barrabás. Jehe co icanxin na vintteaxinhi ixin goen na canxion chojni are vaquetocaho na gobierno romano. \v 8 Co tsje chojni ẍatte co ndache na Pilato ixin tsanc̈hjanda ná de tti teaxinhi, inchin vanchehe na cada quiai mé. \v 9 Co Pilato ndac̈ho ngain na: \p ―¿Arinao ra tsanc̈hjanda tti jaha ra ncheguinhi ra Rey de chojni judío? \p \v 10 Jañá c̈ho ixin jehe ovenohe ixin xidána que vaquetonha ngain icha xidána conchjoehe xa ngain Jesús ixin jehe cainxin cosa jian vanchehe. Mexinxin joinchechienxin xa Jesús nttiha. \v 11 Pero cain jehe xa ndache xa cain chojni ixin icha jian rrondac̈ho na ixin sac̈hje Barrabás. \v 12 Cottimeja Pilato ndac̈ho ngain na: \p ―¿Quehe rinao ra sinttaha janha ngain tti jaha ra ncheguinhi ra Rey de chojni judío? \p \v 13 Cottimeja cain jehe na coyao na, co ndac̈ho na: \p ―¡Nchecrucificá! \p \v 14 Co Pilato ndac̈ho ngain na: \p ―Pero ¿quedonda? ¿Quexehe cosa jianha joinchehe? \p Pero cainxin na cjan na ndac̈ho na sén: \p ―¡Nchecrucificá! \p \v 15 Co ixin Pilato joinao vittohe jian ngain chojni, mexinxin coanc̈hjanda Barrabás sacjoi. Co are joexin coetonha para vicaon Jesús, cottimeja coanc̈hjanda xisoldado para joinchecrucificá xa. \p \v 16 Cottimeja xisoldado sajoicao xa Jesús ngain patioe nchiandoha Pilato co nttiha vayé xa cainxin icha xisoldado cai. \v 17 Co coentsá xa Jesús ná lontto morado inchin lonttoe rey, co joinchecjinga xa Jesús ná corona de joxon nchaha. \v 18 Cottimeja coexinhi xa cjoanoa xa Jesús, co ndac̈ho xa sén: \p ―¡Viva tti Rey de chojni judío! \p \v 19 Co ẍanguí xa nttá já Jesús, co cjoatjo xa nttatté xa, co vettoxin nttajochjihi xa ngain Jesús inchin rrojinchesayehe xa. \v 20 Co are joexin joinchehe xa cain yá para cjoanoa xa Jesús, cottimeja joantsjehe xa tti lontto morado coentsá xa, co cjan xa joinchengá xa lonttoe Jesús. Cottimeja sajoicao xa Jesús para joinchecrucificá xa. \s1 Are joinchecrucificá na Jesús \r (Mt. 27.32‑44; Lc. 23.26‑43; Jn. 19.17‑27) \p \v 21 Ná xí que vinhi Simón joixin ngain ciudad de Cirene. Co xí mé cjoi ndodé Alejandro co Rufo. Co are vatto nttiha, xisoldado joinchecame xa crué Jesús. \p \v 22 Joicao xa Jesús ngain ná lugar dinhi Gólgota, que mé rroc̈ho Lugué Nttalorojá Chojni. \v 23 Co joanjo xa ngain Jesús vino que jittecjan ndé ná ca dinhi mirra ixin rroguihi. Pero Jesús viha vino mé. \v 24 Cottimeja joinchecrucificá na Jesús, co joantsje na suerte para chjeyehe na lonttoe Jesús. \p \v 25 Las nueve ndoyo joinchecrucificá na Jesús. \v 26 Co coentaxin na ná ẍón ixin quedonda joinchecrucificá na, co ẍón mé vetaxin: “Tti Rey de chojni judío.” Co coenganito na ẍón mé já cruz. \v 27 Co joinchecrucificá na yó tti chehe ngaca Jesús, ná vehe lado jian Jesús, co iná vehe lado cjon Jesús. \v 28 Jañá conhe inchin jitaxin ngain Palabré Dios tti ndac̈ho: “Nasoenxon na jehe inchin nadoenxon na chojni jianha.” \p \v 29 Co cain nijoitsjehe ixin queẍén jí Jesús nganito cruz coenttjoinga rroha na co cjoanoa na Jesús co ndac̈ho na ngain: \p ―Jaha ndac̈ho ixin sinchexantte nihngo icha importante co nincoa nchanho otsjaha sinchechjian nihngo mé iná. \v 30 Mexinxin jaxon daniaxin de nganito cruz yá jaho para senha. \p \v 31 Cai canxion xidána que vaquetonha ngain icha xidána, co ximaestroe ley cjoanoa xa Jesús, co ndache chó jeho xa: \p ―Jehe nchao cjoenguijna icha chojni, pero c̈hoha tsjenguijna cuerpoe jehe mismo. \v 32 Si jehe tti Cristo, Rey de chojni Israel, socon na saniaxin jaxon de nganito cruz, cottimeja, ján, sotticaon na. \p Co hasta cayoi tti xite nganito cruz nttiha cjoanoa xa Jesús. \s1 Are ndavenhe Jesús \r (Mt. 27.45‑56; Lc. 23.44‑49; Jn. 19.28‑30) \p \v 33 Are ngosine nchanho, ndaconaxin xehe ngoixin región mé, co conc̈hjenhe tti naxin xehe mé hasta ní hora tsocjin. \v 34 Co hora mé Jesús coyao soji, co ndac̈ho: \p ―Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? ―que rroc̈ho: Diona, Diona, ¿quedonda ndacointtona na janha? \p \v 35 Co canxion nite nttiha coinhi na nichja Jesús pero coinxinha na quehe ndac̈ho Jesús, co ndache chó na: \p ―Ttinhi ra, jidayé Elías. \p \v 36 Cottimeja ná de jehe na coinga co coá ná cosa dinhi esponja. (Cosa mé datse jinda inchin chjon algodón.) Co jehe joinchetjao cosa mé conixin vino que anto san. Co coincjin ná nttá co tsín noi nganito cruz para Jesús rrocajindoe, co chojni mé ndac̈ho ngain ni icha: \p ―Chonhe ra. Socon na aco tsí Elías para sinchegania. \p \v 37 Cottimeja Jesús coyao soji, co ndavenhe. \v 38 Co rato mé tti manta vettoa ngaxinhi nihngo icha importante vichjenga manta de noi hasta nontte. \v 39 Co are xicapitán que jingattjen nttiha ngain Jesús vicon xa queẍén coyao Jesús co queẍén ndavenhe, ndac̈ho xa: \p ―Seguro xí jihi Xenhe Dios. \p \v 40 Co cai tsjehe canxion nc̈hí masqui de cjin. Co ngacjén cain nc̈hí mé, nttiha vehe Salomé co María Magdalena, co iná María tti cjoi janné José co Jacobo tti icha nchín. \v 41 Icha saho are Jesús vehe ngain nonttehe Galilea, canio nc̈hí mé vangaria conixin jehe co vagayaconhe nc̈ha Jesús. Cai icha nc̈hí joí conixin Jesús ngain Jerusalén. Co are jehe nganito cruz, nttiha vintte cainxin nc̈hí mé cai. \s1 Are Jesús ẍavá \r (Mt. 27.57‑61; Lc. 23.50‑56; Jn. 19.38‑42) \p \v 42 Omerocoa naxin xehe, co ixin nchanho mé víspera de tti nchanho para joinchejogaha na ngain quiai pascua, rroc̈ho ixin nchanho are ndavenhe Jesús nchanho para joinchechjian na cain tti joine na ndoexin are joinchejogaha na; \v 43 mexinxin jaicoa joí ná tattíta vinhi José de rajna Arimatea. Jehe vechonda tsje joachaxin ngain juzgadoe nihngo Israel. Cai jehe anto joinao joí tti tiempo que Dios ttetonha. Co tattíta mé ẍaonha joixinhi tti jí Pilato co joanchiehe cuerpoe Jesús. \v 44 Pilato anto goan admirado ixin ondavenhe Jesús co rroanha xicapitán para joanchianguihi xa. \v 45 Co are xicapitán ndac̈ho xa ixin ndoa ondavenhe Jesús, Pilato joanjo joachaxin para sajoicao José cuerpoe Jesús. \v 46 Cottimeja José coehna ná manta fino, roa manta, co joinchegania cuerpoe Jesús co coensiha manta mé. Cottimeja coín cuerpoe Jesús ngain ná cueva naroaxin que odingue na ngadoho ná ttjao nttiha, co coejé conixin ná ẍo jie. \v 47 María Magdalena co María janné José vicon na ttinó vittohe cuerpoe Jesús. \c 16 \s1 Are xechon Jesús \r (Mt. 28.1‑10; Lc. 24.1‑12; Jn. 20.1‑10) \p \v 1 Co are vatto nchanho para joinchejogaha na, Salomé co María Magdalena, co iná María janné Jacobo sajoicao na ná ẍoan que diquehna na co anto c̈hjoin ẍajni ẍoan mé inchin perfume para rrochjé na cuerpoe Jesús. \v 2 Co are c̈hinhi nchanho domingo, tti saho nchanho de semana, sacjoi na ngain tti vittohe cuerpoe Jesús. \v 3 Co ndache chó na ngatja nttiha: \p ―¿Pero quensen tsoxinca ẍo jie que jijé cueva yá? \p \v 4 Pero are joiji na nttiha vicon na ixin tti ẍo jie que vijé cueva icoha ẍo nttiha, ojé jí ẍo. \v 5 Co joixinhi na ngaxinhi cueva mé. Co nttiha vicon na ná xanxí tají xan lado jian, co lonttoe xan roa lontto, co hasta tti nontte jicaxin lontto. Co jehe na ẍaon na. \v 6 Co jehe xanxí mé ndac̈ho xan ngain na: \p ―Ẍaonha ra. Onona ixin ttjé ra Jesús de Nazaret, tti joinchecrucificá na. Pero jehe oxechon co icoha nttihi. Tsjexin ra tti coín na cuerpoe. \v 7 Mexinxin ttji ra ngain chojni que vacao Jesús, co ngain Pedro cai, co ndache ra na: “Jesús icha saho tsji Galilea que jaha ra. Co nttiha siconxin ra jehe inchin jehe ndattjo ra.” \p \v 8 Cottimeja canio nc̈hí mé coinga nc̈ha vac̈hjexin nc̈ha de cueva mé co vintteẍanga nc̈ha ixin anto vintteẍaon nc̈ha. Co ẍonhi chojni ndache nc̈ha ixin vintteẍaoncoa nc̈ha. \s1 Are Jesús ẍago ngain María Magdalena \r (Jn. 20.11‑18) \p \v 9 Co después que Jesús xechon ngain saho nchanho de semana, jehe ẍago ngain María Magdalena, tti vechonda yáto espíritu jianha hasta que Jesús joinchexingamehe sé tiempo icha saho. \v 10 Cottimeja jehe María mé sacjoi joindache cain nivacao Jesús ixin Jesús xechon. Jehe nivacao Jesús anto vinttechín na co vatsjanga na are mé ixin Jesús ndavenhe. \v 11 Co are coinhi na tti ndac̈ho María vitticaonha na palabré jehe. \s1 Jesús ẍago ngain yó chojni que vacao \r (Lc. 24.13‑35) \p \v 12 Co después de jihi, Jesús ẍago ngain yó de tti chojni que vacao are satettji na ngatja nttiha. Co cayoi chojni mé vicon na Jesús inchin ojé chojni. \v 13 Cottimeja are cayoi chojni mé vatsoan ixin jehe mé Jesús, cjan na co ndache na tti icha chojni que vacao Jesús, pero jehe na, ni icha, ẍa vitticaonha na. \s1 Tti coetonhe Jesús nirepresentanté jehe \r (Mt. 28.16‑20; Lc. 24.36‑49; Jn. 20.19‑23) \p \v 14 Co icha después Jesús ẍago ngain cainxin tti ttejngo chojni que vacao are tatene na. Co joinchesattehe na ixin vitticaonha na co ixin cha ansén na ixin vitticaonha na tti ndac̈ho chojni que vicon Jesús dixechon. \v 15 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain na: \p ―Ttji ra ngoixin mundo co ndache ra cainxin chojni tti joajna que danjo iná vida naroaxin. \v 16 Chojni que sitticaon co siguitte, rrochonda iná vida naroaxin. Pero chojni que sitticaonha, mé Dios sinchecondená chojni mé. \v 17 Co janhi sinchehe chojni que sitticaon na janha: Jehe sinchegonda joachaxin de nombrena para senguixin espíritu jianha, co rronichja ojé idioma que ni jehe tsinxinha. \v 18 Si rrotse ná conché, ẍonhi tsonhe masqui conché mé sinehe va jehe. Co si sihi ná cosa que ndadoen chojni, pero jehe ẍonhi tsonhe. Co saquehe rá ngataha chojni nihi co sinchetsenhe ñao Dios conixin joachaxin de nombrena co jehe tti nihi rroxingamehe. \s1 Are Jesús sacoajín para ngajni \r (Lc. 24.50‑53) \p \v 19 Co are Jesús, tti chonda cain joachaxin, joexin ndac̈ho cain cosa yá ngain na, jehe sacoajín para ngajni, co joiguehe ngain Dios lado jian. \v 20 Co chojní Jesús sacjoi na cainxin lugar co ndache na chojni joajna que danjo iná vida naroaxin. Co jehe Jesús vacjenguijna na ngoixin tti vacji na. Co cai jehe vanchesegurá cain tti vandac̈ho na ixin chjé na joachaxin para vanchehe na señal de milagro. Amén.