\id LUK \h SAN LUCAS \toc1 Tti Jian Joajné Jesucristo Que Dicjin Lucas \toc2 SAN LUCAS \toc3 Lc. \mt1 Tti Jian Joajné Jesucristo Que Dicjin Lucas \c 1 \s1 Quedonda Lucas dicjin joajna jihi \p \v 1 Tsje chojni cjin historié Jesucristo inchin jehe conhe co jehe joinchehe ngataha nontte jihi. \v 2 Jehe na cjin na inchin joinchecoanna na tti chojni que vicon cain tti joinchehe Jesús desde are nacoexinxon co cjoenguijna na Jesús para ndache na chojni tti jian joajna que joixin de ngain Dios. \v 3 Janha cai joanchiangui jian de ixin cain tti joinchehe Jesús desde coexinxin ẍé, co janha ẍaxanho que jian jí para que janha rrocjin na cain cosa jihi inchin conhe para ixin jaha Teófilo, ixin jaha tti compañerona que anto jian, \v 4 para que jaha jian rrochonxin tti ndoa que jointtacoanha jehe na. \s1 Ná ángel de Dios joindac̈ho ixin tsoncjihi Juan, tti vancheguitte chojni \p \v 5 Are Herodes vehe rey de ngain Judea, are mé vehe ná xidána que vinhi Zacarías. Jehe vehe ngain grupoe xidána que vinhi Abías. Co c̈hihi Zacarías vinhi nc̈ha Elisabet. Co cayoi jehe na cjoi na de razé Aarón, tti cjoi saho xidána. \v 6 Jehe Zacarías conixin c̈hihi, Dios ndac̈ho ixin jian na co jehe na vaguitticaon na cain tti coetonha Dios co jañá ẍonhi chojni vanichja que ixin jehe na jianha vanchehe na. \v 7 Pero jehe na ẍonhi chjan vinttechonda na, ixin Elisabet deporsín ẍonhi chjan vancheconcjihi, co cayoi jehe na anto ojonchjan vintte na. \p \v 8 Ngain ná tiempo grupoe Zacarías joinchehe tocado joinchehe ẍa de dána ngaxinhi ningoe Dios, \v 9 ixin jamé costumbre vinttechonda cain xidána ngain tiempo mé, mexinxin ngain sorteo vittotaon Zacarías para que jehe joixinhi ngaxinhi ningoe Dios para joicjaga tsjoca. \v 10 Ngoi rato que jiche tsjoca ngaxinhi nihngo, ndoja cain chojni joinchecoanxinhi na Dios. \v 11 Co ngain rato mé Zacarías vicon ná ángel de Dios tajingattjen lado jian de ngain altar tti jichexin tsjoca. \v 12 Are jehe vicon ángel mé, jehe ni inoeha quehe sinchehe ixin anto ẍaon. \v 13 Pero ángel mé ndac̈ho ngain Zacarías: \p ―Zacarías ẍaonha, ixin Dios coinhi tti jaha joinchetsenhe ñao, mexinxin c̈hiha Elisabet sincheconcjihi ná chjan que jaha sincheguinhi xan Juan. \v 14 Co jaha anto rrochaha co anto c̈hjoin sarihi ngain vidá, co tsje chojni rroché na ixin tsoncjihi chjan mé. \v 15 Ixin xanha mé sehe xan xí importante para ixin Dios. Chjan mé siha xan vino ni cosa que coanxin chojni, co rrochonda xan anto tsje joachaxín Espíritu Santo desde icha saho que tsoncjihi xan. \v 16 Co de ixin tti jehe xan sinchehe xan, tsje chojni de ngain nación Israel rrocjan na sinchesayehe na Dios de jehe na tti chonda cain joachaxin. \v 17 Jehe Juan jihi tti saho tsí que Cristo, co rrochonda ẍajeho espíritu co ẍajeho joachaxin que vechonda profeta Elías, para rrondache chojni queẍén jehe na sinao na xenhe na, co para que tti chojni que ditticaonha Dios tsangui na sitticaon na Dios. Jamé para que chojni nchao sayé na Cristo are jehe tsí. \p \v 18 Zacarías joanchiangui ngain ángel mé co ndac̈ho: \p ―¿Queẍén rrochondaxin seguro janha de ixin jihi? Ixin janha atto dac̈hí na co cai c̈hihna. \p \v 19 Angel mé ndac̈ho: \p ―Janha Gabriel na, co rrinttaha cain tti ttetonha Dios. Jehe tti coetonna para joindattjo tti jian joajna jihi. \v 20 Pero jai ixin jaha vitticaonha tti janha ndattjo, jaha tsottapo; c̈hoha rronichja hasta que tsoncjija xanha. Co jihi siconhe ngain mero tiempoe. \p \v 21 Co ngoi rato mé, cain chojni nttiha techonhe na jehe Zacarías ndoja, co vinttegoan na admirado ixin Zacarías anto conc̈hjenhe ngaxinhi nihngo. \v 22 Co are jehe vac̈hje, ic̈hoha nichja ngain na; cottimeja ẍaxaon na que Dios cjoagoe ná cosa ngaxinhi ningoe Dios. Co jehe nichja ngain na conixin joxon seña ixin ndacottapo. \p \v 23 Are joexin cain nchanho de ẍé Zacarías ngain nihngo icha importante, Zacarías sacjoi para nchiandoha. \v 24 Después de cain yá, c̈hihi jehe Zacarías oveyá nc̈ha chjan, co de jamé vehe nc̈ha, ivac̈hjexinha nc̈ha de nchiandoha nc̈ha naho conittjao, co ẍaxaon nc̈ha: \v 25 “Dios joanjo joachaxin para que janha rriyá chjan jai para que chojni itsjanoha na na.” \s1 Ná ángel joindac̈ho ixin tsoncjihi Jesús \p \v 26 Vittjaxon incjaon conittjao, Dios rroanha jehe ángel Gabriel ngain regioen Galilea ngain ná rajna que dinhi Nazaret, \v 27 para joitsjehe ná xannc̈hí que vinhi María. Xannc̈hí mé virgen xan co ovechonda xan compromiso de rrocottehe xan ná xí que vinhi José, razé rey David. \v 28 Angel mé joixinhi tti nchia que jixinhi xannc̈hí mé, co ndac̈ho ngain xan: \p ―¡Janha joichjaha joajna jaha ixin Dios anto rinao jaha! Dios jí nganji jaha; Dios icha jointtanchaon jaha de cainxin nc̈hí. \p \v 29 Pero are xannc̈hí mé vicon xan jehe ángel mé co coinhi xan tti nichja ángel mé, jehe xan goan xan admirado co inoeha xan ixin quedonda jamé ndac̈ho ángel ngain xan. \v 30 Cottimeja ángel mé ndac̈ho: \p ―María, ẍaonha, ixin Dios anto rinao jaha. \v 31 Jai jaha sariyaha ná chjan co are osincheconcjihi xan, jaha sincheguinhi xan JESÚS. \v 32 Chjan mé anto importante sehe xan ngain Dios, co sinhi xan Xenhe Dios que ttjen ngajni, co jehe Dios rrochjé xan joachaxin de sehe xan rey inchin ndogoelitoe xan ẍanc̈hjen que vinhi David are saho. \v 33 Jamé para que jehe xan tsetonha xan ngain nación Israel para cainxin tiempo, co tti jehe xan tsetonha xan ẍonhi tiempo tsjexin. \p \v 34 Cottimeja María joanchiangui ngain ángel mé co ndac̈ho: \p ―¿Queẍén tsonhe jihi, ixin janha ẍonhi xí rriquinha? \p \v 35 Angel ndac̈ho ngain María: \p ―Espíritu Santo tsí nganji jaha co joachaxín Dios que ttjen ngajni sisiandanji jaha inchin ná ttjoi. Mexinxin tti chjan que jaha sincheconcjihi, sehe xan jian ngattoxon con Dios co sinhi xan Xenhe Dios. \v 36 Cai nc̈hiprimá, Elisabet, sincheconcjihi nc̈ha ná chjan cai masqui onac̈hichjan nc̈ha, mexinxin tti nc̈hí que ndac̈ho chojni que c̈hoha ncheconcjihi chjan, jai jehe nc̈ha ochonda nc̈ha incjaon conittjao que jiyá nc̈ha xenhe nc̈ha. \v 37 Para ixin Dios ẍonhi cosa tangui. \p \v 38 Cottimeja María ndac̈ho: \p ―Janha ditticanho cainxin tti ttetonha Dios; co mexinxin Dios nchao sinchehe nganji na janha inchin jaha ndachjenji na. \p Conixin jeho yá, ángel mé sacjoi. \s1 María cjoi joitsjehe Elisabet \p \v 39 Ngain tiempo mé María toin cjoi joitsjehe jehe Elisabet que vehe ngain ná rajna ngagaha jna ngain nonttehe Judea. \v 40 Co are María joiji nttiha jehe joixinhi nchiandoha Zacarías co chjé joajna jehe Elisabet. \v 41 Are Elisabet coinhi joajné María, chjan que veyá Elisabet coingui xan ngaxinhi tsehe, co ngain rato mé Espíritu Santo joí conixin anto tsje joachaxin ngain jehe Elisabet. \v 42 Cottimeja Elisabet ndac̈ho sén ngain María: \p ―Dios jointtanchaon jaha icha que cainxin nc̈hí, co joinchenchaon xanha que rriyaha. \v 43 ¿Quensen na janha para que joitsjena jaha janné tti Dios que chonda cain joachaxin nganji na janha? \v 44 Ixin are janha coian joajná jaha, xanhna que rriyá, coingui xan ngaxinhi tsehe na ixin ché xan. \v 45 Anto c̈hjoin para ixin jaha ixin vitticaon ixin siconha inchin ndac̈ho Dios. \p \v 46 Cottimeja ndac̈ho María: \q1 Almana nchecoanxinhi Dios. \q1 \v 47 Co ansenna ché ngain Dios, tti chjana vida naroaxin. \q1 \v 48 Ixin Dios ẍaxaon de ixin janha, tti rrihi inchin ná ninchehe ẍa para ixin jehe, \q1 co jai pa ndaha chojni rrondac̈ho na ixin anto c̈hjoin vidana. \q1 \v 49 Ixin Dios, tti chonda cain joachaxin, jian nganji na janha; \q1 tsosayehe nombré jehe. \q1 \v 50 Jehe cainxin tiempo tsiaconoehe cain chojni que ẍaon ngain jehe. \q1 \v 51 Jehe joinchehe cosa anto importante; \q1 co joacha ngain tti chojni que tonohe orgulloso ngain ansén. \q1 \v 52 Tti chojni que chonda tsje joachaxin jehe joinchenontte de ngain joachaxin, \q1 co tti chojni que ẍonhi joachaxin chonda, jehe Dios chjé na importancia. \q1 \v 53 Tti chojni noa jehe chjé na cosa jian, \q1 co tti chojni rico jehe cointtohe na teẍoaxon rá na. \q1 \v 54 Jehe cjoenguijna nación Israel ixin mé ninchehe ẍé jehe; \q1 jehe tjañeha de ttiaconoehe chojni mé, \q1 \v 55 ixin jamé ndac̈ho jehe ngain ndogoelitoa na ẍanc̈hjen Abraham conixin cain xenhe ndo para cainxin tiempo. \p \v 56 Co nttiha tavehe María ngain Elisabet inchin ní conittjao, cottimeja sacjan para nchiandoha. \s1 Are concjihi Juan, tti vancheguitte chojni \p \v 57 Después ovittja tiempo que Elisabet chonda que joincheconcjihi chjan, co jehe joincheconcjihi ná xanxí. \v 58 Cain nivecinoe co nifamilié cjoi na joichjé na joajna ixin conohe na que Dios anto jian ngain Elisabet. \v 59 Vittja jni nchanho, joichjé na xanxichjan mé tti ẍohe que dinhi circuncisión, co joinao na rroguinhi xan Zacarías inchin vinhi ndodé xan. \v 60 Pero janné xan ndac̈ho jan: \p ―Nahi. Xanhna chonda que sinhi xan Juan. \p \v 61 Co jehe na ndac̈hao na ngain Elisabet: \p ―¿Quedonda? ẍonhi nindoi dinhi jañá. \p \v 62 Cottimeja joanchiangui na conixin seña ngain ndodé xanxichjan mé para conohe na queẍén rinao jehe ndo sinhi xan. \v 63 Jehe ndodé xan joanchia ndo rioho tabla para coentaxin ndo, co nttiha jehe ndo cjin ndo: “Jehe xan sinhi xan Juan.” Co cainxin nite nttiha vinttegoan na admirado de ixin nombre yá. \v 64 Ngain rato mé Zacarías cjan nichja iná, co coexinhi joinchecoanxinhi Dios. \v 65 Conixin jihi, cain nivecinoe vinttegoan na admirado, co ngoixin región mé de ngagaha jna de Judea vaquequin chojni de ixin quehe conhe. \v 66 Cain chojni que vaconohe jihi, vaẍaxaon na ixin quedonda jañá conhe co vajanchianguihi chó na co vandac̈ho na: \p ―¿Quehe siguehe chjan yá? \p Ixin ndoa Dios joinchenchaon xan. \s1 Tti joinchecoanxin Zacarías \p \v 67 Espíritu Santo joí conixin joachaxin ngain Zacarías, ndodé xanxichjan mé, co Zacarías nichja tti palabra que Dios joanjo ngain co ndac̈ho: \q1 \v 68 Cainxin chojni jiquininxin sinchecoanxinhi na Dios de Israel, tti chonda cain joachaxin, \q1 ixin jehe joí nganji na ján na ẍo chojní jehe co joichjá na iná vida naroa. \q1 \v 69 Jehe chjá na ná chojni que chonda tsje joachaxin que danjo iná vida naroa, \q1 co chojni jihi joixin de ngayé razé David, tti cjoi jian ninchehe ẍa para ixin Dios. \q1 \v 70 Ixin Dios jehe jañá ndac̈ho ngain profeta, co jehe profeta joindac̈ho nganji ján na, desde ngain tiempo are saho: \q1 \v 71 que ixin Dios tsjenguijna na para ngain chojni que ningacoan na co ngain chojni que rinaoha na, \q1 \v 72 co joindac̈ho profeta cai ixin Dios coiaconoehe nindogoelitoa na ẍanc̈hjen, \q1 co ixin jehe Dios ẍonhi tiempo rrotjañehe tti trato jian que jehe joinchechjian ngain na. \q1 \v 73 Janhi tti ndac̈ho Dios conixin juramento que sinchehe ngain ndogoelitoa na ẍanc̈hjen Abraham: \q1 \v 74 que ixin jehe tsanc̈hjandaha na ján na para ngain tti chojni que ningacoan na, \q1 para que rroẍaonha na sinttosayehe na jehe, \q1 \v 75 co sontte na chojni jian para sontte na chojní Dios cainxin nchanho que ján na sonttechon na. \q1 \v 76 Co jaha, xanxichjanhna, jaha sinhi profeté Dios que ttjen ngajni, \q1 ixin jaha tti tsji icha saho que Cristo para rrondache chojni queẍén tsentoxinhi na vidé na, jamé jaha sinchechjian ná nttiha nao para ixin Cristo. \q1 \v 77 Co jaha tti sinchenohe chojni Israel que tti jianha que jehe na tenchehe na nchao sitjañehe na, \q1 co jamé Dios nchao rrochjé na iná vida naroa. \q1 \v 78 Ixin Dios de ján na, jehe anto rinao na co anto ttiaconoá na, \q1 co jehe rroanha tti joadingasán de ngajni para sinchegasenhe cain chojni; \q1 \v 79 para que sinchengasenhe tti chojni que te ngain tti naxin xehe ixin chojni mé rroc̈ho que jehe na ondavenhe na, \q1 co para que tsjagoa na queẍén sonao na cain chojni. \p \v 80 Co xanxichjan mé vangui xan co cada nchanho icha cosoji xan de ngain Espíritu Santo. Co cainxin tiempo mé jehe xan vehe xan ngagaha jna tti ẍonhi chojni jí hasta que jehe xan coexinhi xan joinchecoenhe xan chojni Israel. \c 2 \s1 Are concjihi Jesús \r (Mt. 1.18‑25) \p \v 1 Chiaon tiempo are concjihi Juan, xiempérador vinhi Augusto César, co jehe xa coetonha xa que cjoinhi ná censo para vinttetaxin cainxin chojni de ngoixin nonttehe chojni romano. \v 2 Jihi tti saho censo que cjoinhi are Cirenio vehe gobernador ngain Siria. \v 3 Cainxin chojni que vintteha ngain rajné chonda que cjoi na ngain rajné na para vinttetaxin na. \v 4 Mexinxin José vac̈hjexin de rajna Nazaret ngain regioen Galilea, co sacjoi para ngain regioen Judea ngain rajna Belén, tti diconcjixin David, ixin José razé David. \v 5 José cjoi para Belén para joiguetaxin jehe conixin María, tti ovehe de novia ngain José para tsottehe. Co are mé María oveyá chjan. \v 6 Co are jehe na nttiha ngain Belén, ovittja tiempo que María sincheconcjihi chjan mé. \v 7 Nttiha joincheconcjixin María tti saho xenhe, co jehe coensiha xan lonttochjenhe xan, co coenjoa xan nttiha ngá tti cajón que jinea coxinttá ixin ẍonhi cuarto vittja na ngain ni ná mesón nttiha. \s1 Are ángel joinchenohe tti tettingaria coleco \p \v 8 Nttiha chian rajna Belén canxion xí que vaquingaria coleco vittoecaho xa colecoe xa nttiha ngataon jngui ngain ttie mé. \v 9 Co de repente jehe xa vicon xa joí ná ángel de Dios ngain xa, co chíẍo de Dios que jehe joiaho joinchengasán ngoixin ngandanji xa; co jehe xa anto vintteẍaon xa. \v 10 Pero ángel mé ndac̈ho ngain xa: \p ―Ẍaonha ra ixin janha joiquian ná jian joajna nganji ra, que are tsinhi icha chojni anto rroché na cainxin na. \v 11 Co mé rroc̈ho ixin jai ngain rajné David concjihi ná tti rrochjá ra iná vida naroaxin, co jehe mé CRISTO, tti chonda cainxin joachaxin. \v 12 Co jihi ná señal para que jaha ra sigatsoan ra chjan mé: jaha ra sinchí ra chjan jihi jisia xan lonttochjenhe xan co tajijoa xan ngá cajón tti jinea coxinttá. \p \v 13 Co ngain rato mé, nttiha ngaca ángel mé cononxin anto tsje icha ángel que joixin de ngajni, co tenchecoanxinhi Dios tendac̈ho: \q1 \v 14 ¡Nttosayehe na Dios que ttjen ngajni, \q1 co ngataha nontte cain tti chojni que jehe Dios coinchiehe, que jehe na sinao chó na! \p \v 15 Cottimeja are cain ángel mé sacjoi para ngajni, jehe nitettingaria coleco ndache chó na: \p ―Chjin na para Belén, ditsjehe na tti conhe jihi, tti joindattjo na Dios. \p \v 16 Toin vinttecji na ndoa co nttiha vittjaxin na María co José, co vintteguicon na xannchinchjan tajijoa xa ngá cajón tti jinea coxinttá. \v 17 Are jehe na vintteguicon na xannchinchjan, jehe na coequin na cain tti ndac̈ho ángel ngain na de ixin jehe chjan mé. \v 18 Co cainxin chojni que coinhi tti jehe na ndac̈ho na vinttegoan chojni mé admirado. \v 19 Pero María cain cosa jihi coenchjinha ngain ansén, co anto vaẍaxaon de ixin cain cosa jihi. \v 20 Jehe nitettingaria coleco sacjan na tti cointtohe na coe na, co joinchecoanxinhi na co joinchesayehe na Dios de ixin tti coinhi na de ngain ángel co ixin vicon na xannchinchjan jamé inchin ndac̈ho ángel ngain na. \s1 Are María co José joinchechienhe na Jesús ngain nihngo icha importante \p \v 21 Are vittja Jesús jni nchanho de concjihi, chjé na tti ẍohe que dinhi circuncisión co joincheguinhi na JESÚS, jamé inchin coetonha ángel ngain María icha saho que rrogueyá chjan mé. \p \v 22 Co are xette nchanho para María cosoji inchin ttetonha ley que vaye Moisés, jehe co José sajoicao na xanxichjan mé ngain nihngo icha importante que jí ngain ciudad de Jerusalén para coequininxin na xan ngain Dios. \v 23 Jehe na joinchehe na jañá ixin ngain ley de Dios jitaxin: “Xanxí que saho sincheconcjihi ná nc̈hí, xan mé para ixin Dios.” \v 24 Mexinxin María co José vinttecji na ngain nihngo icha importante para joicán na ngain altar inchin ttetonha ley de Dios; nttaohe yó coquín o yó coxentta. \p \v 25 Ngain tiempo mé nttiha Jerusalén vehe ná xí que vinhi Simeón. Mé vehe ná xí anto jian de ngain ansén, co jehe vanchesayehe Dios, co vachonhe tti nchanho are Dios tsjenguijna chojni ngain nación Israel sacha na ngain chojni romano. Espíritu Santo vehe ngain Simeón, \v 26 co Espíritu Santo mé joinchenohe que jehe Simeón senha hasta que jehe sicon Cristo tsí, tti rrorroanha Dios. \v 27 Jehe Simeón jihi cjoi ngain nihngo mé ixin jamé coetonha Espíritu Santo. Co are María co José joijicaho na Jesús nttiha para joinchehe na inchin ttetonha ley de Dios, \v 28 are mé Simeón cjóa xanxichjan Jesús ngá rá co joinchecoanxinhi Dios co ndac̈ho: \q1 \v 29 Janché, soixin onchao tanc̈hjanda na senhe na, \q1 ixin janché ovicon janha tti soixin ndachjenji na. \q1 \v 30 Janha oviconxin con tti joí para tsjenguijna na janha na, \q1 \v 31 que soixin rroanha ngattoxon con cain chojni. \q1 \v 32 Jehe chojni jihi tti joadingasán que sinchengasenhe chojni de icha nación, \q1 co de ixin jehe tsosayexin chojni Israel, chojnia soixin. \p \v 33 José co María, janné Jesús, vinttegoan na admirado de ixin tti ndac̈ho Simeón de ixin jehe Jesús. \v 34 Cottimeja Simeón joinchetsenhe ñao Dios que sinchenchaon Jesús conixin María co José co ndac̈ho ngain María, janné Jesús: \p ―Tsjexinxin, de ixin xanxichjan jihi Dios sinchecastigá tsje chojni Israel co icha na Dios rrochjé na iná vida naroaxin de ixin tti sinchehe xan. Co jehe xan ná señal que joixin de ngain Dios que anto tsje chojni sitticaonha na jehe xan. \v 35 Co jamé rroẍago tti ẍaxaon cada chojni ngain ansén na. Pero para jaha, cain jihi inchin ná espada que sattodoho almá, ixin anto joachjaon rrochonda. \p \v 36 Nttiha vehe ná nc̈hí cai que vagayé nc̈ha joajna de ngain Dios, co vinhi nc̈ha Ana. Co mé nc̈hichjehe ná tti vinhi Fanuel, de ngain grupoe Aser de chojni Israel. Nc̈hí mé atto onac̈hichjan vehe nc̈ha are mé. Co atto ẍa chjan nc̈ha are dicottehe nc̈ha, co vecao nc̈ha xixihi nc̈ha jeho yáto nano. \v 37 Co are ngain tiempo mé ovechonda ochenta y cuatro nano de ndavenhe xixihi nc̈ha. Jehe nc̈ha vagac̈hjexinha nc̈ha de ngaxinhi nihngo mé, ixin de ttie co de nchanho vanchesayehe nc̈ha Dios; vaguecjáño nc̈ha co vanchecoanxinhi nc̈ha Dios. \v 38 Co ngain rato mé conchienhe jehe Ana co después de joanjo gracias ngain Dios de ixin Jesús, coexinhi ndache cain chojni de ixin Jesús, tti chojni que techonhe tti nchanho are Dios tsjenguijna chojni Israel para sacha na ngain chojni romano. \s1 Are María co José sacjancaho na Jesús para Nazaret \p \v 39 Are joexin joinchehe na cain tti ttetonha ley de Dios, cjan na ngain Nazaret, rajné na, ngain regioen Galilea. \v 40 Co Jesús icha vangui, co icha cosoji, co icha venohe jian, co Dios anto joinchenchaon. \s1 Are Jesús cjoi ngaxinhi nihngo icha importante \p \v 41 José co María, janné Jesús, cain nano vacji na ngain ciudad Jerusalén para ixin tti quiai dinhi pascua. \v 42 Are Jesús joinchexette tteyó nano, jehe co José, co María, janné, canio na cjoi na Jerusalén inchin costumbré na ngain quiai mé. \v 43 Co are ojoexin quiai mé, jehe na sacjan na co Jesús ndadiguittohe nttiha Jerusalén, co José co María venoeha na. \v 44 Jehe na ẍaxaon na que puede Jesús nttiha joí ngayé chojni, co jamé sacjoi na ngoixin nchanho mé. Pero are ondaconaxin xehe, jehe na cjoé na Jesús ngayé icha ni ichó co niamigoe na, \v 45 co vittjaha na Jesús. Cottimeja sacjan na para Jerusalén iná para cjoé na Jesús nttiha. \p \v 46 Vatto ní nchanho, cottimeja vittja na Jesús tají ngaxinhi nihngo icha importante, ngayé ximaestroe ley tajittinhi tti tendac̈ho xa co jehe danchiangui ngain xa icha cosa de Dios. \v 47 Cain chojni que coinhi tti ndac̈ho jehe vinttegoan na admirado ixin tti nichja jehe jian jí, co de cain pregunta que joanchiangui xa ngain, jehe nchao ndac̈ho cain. \v 48 Are José co María vicon na mé, vinttegoan na admirado, co janné ndac̈ho jan ngain jehe: \p ―Hijo, ¿quedonda jañá joinchehe nganji na janha na? Ndodá conixin janha tettjé ra jaha co anto ẍaon na. \p \v 49 Cottimeja Jesús ndac̈ho: \p ―¿Quedonda ttjé ni ra? ¿Anoaha ra que janha chonda que sarihi ngain nihngo para ixin asunto de Ndodana? \p \v 50 Pero jehe na coinxinha na tti ndac̈ho Jesús ngain na. \p \v 51 Cottimeja Jesús conixin José co María sacjan na para Nazaret, co Jesús anto vanchehe sigue vaguitticaon ngain cayoi na. Co María, janné Jesús, cain jihi coenchjinha jan ngain ansén jan. \v 52 Co de cain tiempo mé Jesús icha vangui de ngain cuerpoe co de ngain joarrixaoen, co Dios, conixin cain chojni que chonxin jehe Jesús anto joinao na jehe. \c 3 \s1 Are Juan ndache chojni ngagaha jna joajné Dios \r (Mt. 3.1‑12; Mr. 1.1‑8; Jn. 1.19‑28) \p \v 1 Vittjaxon quince nanó de jittetonha xiemperador Tiberio César, are mé Poncio Pilato vehe gobernador ngain Judea, co Herodes vehe gobernador ngain Galilea, co xanchó Herodes que vinhi Felipe vehe gobernador ngain región que dinhi Iturea co ngain región que dinhi Traconite, co Lisanias vehe gobernador ngain regioen Abilinia. \v 2 Co are mé ná tti vinhi Anás co iná tti vinhi Caifás nimé ni vintte xidána icha importante. Ngain tiempo mé, de ngagaha jna tti ẍonhi chojni te, Dios nichja ngain Juan, xenhe Zacarías, \v 3 co Juan vac̈hje cjoi ngain cain lugar de ngandehe río Jordán para ndache chojni ixin chonda na que tsentoxinhi na vidé na co siguitte na, para que cainxin tti jianha que nchehe na Dios sinchetjañehe na. \v 4 Cain jihi conhe inchin diquentaxin profeta Isaías janhi: \q1 Tsinhi na ná tté chojni que tsoyaoxin de ngagaha jna co rrondac̈ho: \q1 “Nchechjian ra nttiha para ixin jehe tti chonda cain joachaxin; \q1 danttjehe ra ná nttiha nao. \q1 \v 5 Cain tsaga singattea tsaga, \q1 co cain jna co jnanchjan tsonataonxin; \q1 cain nttiha que jeha nao, tsonao nttiha, \q1 co cain nttiha que jeha nataonxin, tsonataonxin nttiha. \q1 \v 6 Cottimeja cainxin chojni sicon na tti rroanha Dios para tsjenguijna jehe na.” \p \v 7 Are chojni vaconchienhe na para que Juan rrojincheguitte na, jehe vandac̈ho ngain na: \p ―¡Jaha ra xenhe conché ra! ¿Quensen jointtanoha jaha ra ixin nchao setanha ra tti castigo anto soji que jitonchian? \v 8 Saho nchehe ra jian para que jamé sicon icha chojni que ján ndoa coentoxinhi ra vidá ra co ndacheha chó ra: “Ján na razé Abraham na; mexinxin Dios tsjenguijna na”, ixin janha rrondattjo ra que hasta ẍo jihi Dios nchao sinchechjian ẍo chojni de razé Abraham. \v 9 Ojí listo hacha para tsonc̈hinji nttá, co cain nttá que danjoha jian ttochjoin rroc̈hinji ntta co rroche ntta ngain ẍohi. \p \v 10 Cottimeja cain chojni mé joanchiangui na ngain Juan co ndac̈ho na: \p ―Mexinxin, ¿quehe chonda na que sinttaha na remé? \p \v 11 Juan ndac̈ho ngain na: \p ―Ẍo chonda ra yó camisa chonda ra que sanjo ra ná camisa ngain tti chondaha ni ná camisa. Co ẍo chonda ra tti jintte ra, jinttecoho ra tti chojni que chondaha. \p \v 12 Nttiha vintteconchienhe canxion xicobrador de impuesto cai para que joiguitte xa, co joanchiangui xa ngain Juan co ndac̈ho xa: \p ―Maestro, ¿quehe chonda na que sinttaha na janha na? \p \v 13 Co Juan ndac̈ho ngain xa: \p ―Ncheha ra cobro icha de tti ttetonha ley. \p \v 14 Cai canxion xisoldado joanchianguihi xa Juan co ndac̈ho xa: \p ―Co janha na, ¿quehe chonda na que sinttaha na? \p Juan ndac̈ho ngain xa: \p ―Dantsjeha ra tomí chojni afuerza, ni tjanguiha ra cosa que jehe na ẍonhi joinchehe na; jaha ra dintte ra contento conixin tti tomi que jaha ra tedacha ra. \p \v 15 Cain chojni mé anto joinao na conohe na ixin quensen Juan ixin ẍaxaon na que puede Juan jehe mé tti Cristo. \v 16 Pero Juan ndache cainxin na: \p ―Janha ndoa nttaguittexin chojni conixin jinda, pero toin tsí iná xí que sinttaguittexin ra conixin Espíritu Santo co Espíritu mé tsiaho ẍá ẍohi para sincheroa almá ra ẍá tonhe oro toroaxin ngain ẍohi. Co xí mé chonda xa anto icha tsje joachaxin que janha, ixin janha ni jiquininxinha na ni tsonxindangá corrié catté xa. \v 17 Xí mé ojiyá xa palé xa, para tsjendoaxin xa trigo, co para sac̈hjehe trigo paja. Sasicao xa cain trigo ngain nchiandoha xa, pero cain paja tsjaga xa ngain ná ẍohi que ẍonhi tiempo danga ẍoi. \p \v 18 Conixin jihi, co icanxin consejo, vandachexin Juan chojni tti jian joajna. \v 19 Co después, Juan joinchesattehe xigobernador Herodes ixin vecao xa jeho nc̈hicoñadé xa que vinhi Herodías, mé cjoi c̈hihi Felipe, xichó jehe Herodes, co jehe Juan joinchesattehe Herodes de ixin icha cosa jianha cai que joinchehe Herodes. \v 20 Pero Herodes vitticaonha. Co en lugar de rroguitticaon, joinchehe iná cosa jianha ixin jehe coiaxinhi Juan ngain cárcel. \s1 Are joiguitte Jesús \r (Mt. 3.13‑17; Mr. 1.9‑11) \p \v 21 Saho de viaxinhi Juan, ngain ná nchanho are Juan jincheguitte anto tsje chojni, cai Jesús cjoi para que Juan joincheguitte jehe. Co después que joiguitte Jesús, are jehe joinchecoanxinhi Dios, ngajni xiré \v 22 co Espíritu Santo xincanji ẍá ná conttoanajni ngataha Jesús co vicon na, co coinhi na tté Dios de ngajni que ndac̈ho: \p ―Jaha tti Xanhna que janha anto rinaho, co de ixin jaha janha anto chahna. \s1 Cain nindogoelito ẍanc̈hjen de Jesús \r (Mt. 1.1‑17) \p \v 23 Jesús vechonda inchin treinta nano are jehe coexinhi ndache chojni de ixin Dios. Cain chojni ẍaxaon na ixin jehe cjoi xenhe José. Jehe José mé cjoi chjan de Elí, \v 24 co Elí cjoi chjan de Matat, co Matat cjoi chjan de Leví, co Leví cjoi chjan de Melqui, co Melqui cjoi chjan de Jana, co Jana cjoi chjan de José. \v 25 José cjoi chjan de Matatías, co Matatías cjoi chjan de Amós, co Amós cjoi chjan de Nahum, co Nahum cjoi chjan de Esli, co Esli cjoi chjan de Nagai, \v 26 Nagai cjoi chjan de Maat, co Maat cjoi chjan de Matatías, co Matatías cjoi chjan de Semei, co Semei cjoi chjan de José, co José cjoi chjan de Judá. \v 27 Judá cjoi chjan de Joana, co Joana cjoi chjan de Resa, co Resa cjoi chjan de Zorobabel, co Zorobabel cjoi chjan de Salatiel, co Salatiel cjoi chjan de Neri. \v 28 Neri cjoi chjan de Melqui, co Melqui cjoi chjan de Adi, co Adi cjoi chjan de Cosam, co Cosam cjoi chjan de Elmodam, co Elmodam cjoi chjan de Er. \v 29 Er cjoi chjan de Josué, co Josué cjoi chjan de Eliezer, co Eliezer cjoi chjan de Jorim, co Jorim cjoi chjan de Matat. \v 30 Matat cjoi chjan de Leví, co Leví cjoi chjan de Simeón, co Simeón cjoi chjan de Judá, co Judá cjoi chjan de José, co José cjoi chjan de Jonán, co Jonán cjoi chjan de Eliaquim. \v 31 Eliaquim cjoi chjan de Melea, co Melea cjoi chjan de Mainán, co Mainán cjoi chjan de Matata, co Matata cjoi chjan de Natán. \v 32 Natán cjoi chjan de David, co David cjoi chjan de Isaí, co Isaí cjoi chjan de Obed, co Obed cjoi chjan de Booz, co Booz cjoi chjan de Salmón, co Salmón cjoi chjan de Naasón. \v 33 Naasón cjoi chjan de Aminadab, co Aminadab cjoi chjan de Aram, co Aram cjoi chjan de Esrom, co Esrom cjoi chjan de Fares, co Fares cjoi chjan de Judá. \v 34 Judá cjoi chjan de Jacob, co Jacob cjoi chjan de Isaac, co Isaac cjoi chjan de Abraham, co Abraham cjoi chjan de Taré, co Taré cjoi chjan de Nacor. \v 35 Nacor cjoi chjan de Serug, co Serug cjoi chjan de Ragau, co Ragau cjoi chjan de Peleg, co Peleg cjoi chjan de Heber, co Heber cjoi chjan de Sala. \v 36 Sala cjoi chjan de Cainán, co Cainán cjoi chjan de Arfaxad, co Arfaxad cjoi chjan de Sem, co Sem cjoi chjan de Noé, co Noé cjoi chjan de Lamec. \v 37 Lamec cjoi chjan de Matusalén, co Matusalén cjoi chjan de Enoc, co Enoc cjoi chjan de Jared, co Jared cjoi chjan de Mahalaleel, co Mahalaleel cjoi chjan de Cainán. \v 38 Cainán cjoi chjan de Enós, co Enós cjoi chjan de Set, co Set cjoi chjan de Adán, co Adán cjoi chjan de Dios. \c 4 \s1 Are inchínji joinao rrojincheyehe Jesús \r (Mt. 4.1‑11; Mr. 1.12‑13) \p \v 1 Espíritu Santo vittohe ngain Jesús, co joinchegayé Jesús anto tsje joachaxin. Are jehe cjanxin de rio Jordán Espíritu mé joicao Jesús para ngagaha jna tti ẍonhi chojni te. \v 2 Nttiha vehe Jesús cuarenta nchanho, co inchínji joaquehe prueba ngain Jesús. Jesús ẍonhi joine de cainxin nchanho mé, co después Jesús venhe jintta. \v 3 Cottimeja inchínji ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Si ndoa jaha Xenhe Dios, ttetonha que ẍo tehe rrocjan ẍo niottja. \p \v 4 Jesús ndac̈ho: \p ―Ngain tti jitaxin Palabré Dios ndac̈ho: “Chojni techonxin jeoha de tti jine na sino que cai de cain palabra que Dios ndac̈ho.” \p \v 5 Cottimeja inchínji sajoicao Jesús ngataha ná jna anto noi. Co de nttiha anto daca cjoagoexin inchínji Jesús cainxin nación que jí ngoixin mundo. \v 6 Co inchínji ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Janha rrochjaha jaha cainxin joachaxin de tsetonhe cain nación yá, co cainxin cosa c̈hjoin que jí ngain nación yá. Ixin janha vayá cainxin yá, co janha rrochjaha cain yá tti chojni que janha rinaho rrochjaha. \v 7 Si jaha sarittoxin nttajochjiha co sinchesayana janha, cain yá cosá jaha. \p \v 8 Pero Jesús ndac̈ho ngain inchínji: \p ―Sattjixin de nganji na janha, Satanás, ixin ndac̈ho ngain tti jitaxin Palabré Dios: “Nchesayehe jeho Dios tti chonda joachaxin para ixin jaha co jeho jehe tti ditticaon jaha.” \p \v 9 Cottimeja jehe inchínji sajoicao Jesús para ngain ciudad de Jerusalén co nttiha inchínji joinchecani Jesús para ngataha techoe nihngo icha importante. Co ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Si ndoa jaha Xenhe Dios, daritsingaxin de nttihi hasta tti nontte; \v 10 ixin ngain tti jitaxin Palabré Dios ndac̈ho: \q1 Dios tsetonhe ángel de jehe para senda jaha. \q1 \v 11 Cain ángel mé rrocaha conixin rá, \q1 para que ẍonhi tti tsonihi rottea de ixin ẍo. \p \v 12 Jesús ndac̈ho ngain inchínji: \p ―Cai ndac̈ho ngain tti jitaxin Palabré Dios: “Daqueha prueba ngain Dios tti chonda joachaxin para ixin jaha.” \p \v 13 Co jañá are inchínji c̈hoha joincheyehe Jesús, jehe sacjoixin de ngain Jesús para ná tiempo. \s1 Jesús coexinxin ẍé ngain Galilea \r (Mt. 4.12‑17; Mr. 1.14‑15) \p \v 14 Jesús cjan para Galilea conixin anto tsje joachaxín Espíritu Santo, co cainxin chojni de ngain región mé vanichja na de ixin tti jian que vanchehe Jesús. \v 15 Jehe vanchecoenhe chojni de ixin Dios ngain cain nihngo de cain lugar nttiha, co cainxin chojni nttiha joinchesayehe na Jesús. \s1 Jesús ngain Nazaret \r (Mt. 13.53‑58; Mr. 6.1‑6) \p \v 16 Cottimeja, Jesús cjoi para Nazaret, tti rajna vanguixin jehe. Ngain nchanho que nchejogaha ni, Jesús cjoi ngaxinhi nihngo nttiha inchin costumbré jehe, co nttiha vingattjen para tsjehe tti ẍón que jitaxin Palabré Dios. \v 17 Jehe na chjé na Jesús tti libro que dicjin profeta Isaías, co are jehe conxiré libro mé vittja tti jitaxin janhi: \q1 \v 18 Espíritu Santo de Dios jí nganji na janha, \q1 ixin Dios chjana ẍa de ndac̈hjan tti jian joajna ngain chojni que inchin ondadiguenhe espiritue; \q1 Dios rroanha na janha para sinttaxingamá tti chojni que tedetan tangui ngain ansén, \q1 co para rrochjaha libertad tti chojni que teaxinhi, \q1 co para rrochjaha jmacon tti chojni que diconha; \q1 co para de ixin janha tti chojni que detan tangui ngain icha chojni isetanha na tangui mé; \q1 \v 19 co para que rrondattjan chojni que ojoí tiempo que Dios tsjenguijna na. \p \v 20 Cottimeja Jesús coejé libro mé, co joanjo libro ngain tti vacjenguijna chojni ngain servicio, co jehe tavehe. Co ixin cainxin chojni nttiha anto ẍoan na de ixin Jesús, \v 21 jehe coexinhi nichja co ndac̈ho: \p ―Jai mismo joiconhe ngattoxon con ra tti jitaxin jihi. \p \v 22 Cain chojni nttiha nichja na jian de ixin Jesús, co vinttegoan na admirado de ixin tti palabra c̈hjoin que ndac̈ho Jesús ngain na. Co jeho na joanchianguihi chó na co ndac̈ho na: \p ―¿Ajeha jihi tti xitsihi José? \p \v 23 Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Seguro que jaha ra rrondachjenji ni ra janhi: “Jaha que danjo ẍoan, toẍoanha jaho”; co rrondachjenji ni ra cai: “Tti coian na joinchehe jaha ngain rajna Capernaum, nchehe nttihi ngain rajná cai para sicon na janha na.” \p \v 24 Cottimeja joinchehe sigue nichja, co ndac̈ho: \p ―Rrondattjo ra ndoa que ni ná profeta sitticaonha chojni de ngain rajné. \v 25 Janha rrindattjo ra seguro que vintte tsje nc̈higanha ngain nacioen Israel ngain tiempoe profeta Elías, are joiha c̈hin ní nano co rioho co anto vehe jintta ngoixin nación. \v 26 Pero Dios rroanha Elías para joicjenguijna ni ná nc̈higanha que vintte Israel, sino que jehe cjoi para joicjenguijna ná nc̈higanha que vehe ngain Sarepta, chiaon ciudad de Sidón. \v 27 Cai vintte ngain Israel tsje chojni que vintteninxin chin lepra ngain tiempoe profeta Eliseo. Pero Eliseo joinchexingameha ni ná de jehe na, sino que jehe joinchexingamehe Naamán de ngain nonttehe Siria. \p \v 28 Cain nite ngaxinhi nihngo nttiha are vinttequinhi na cain cosa yá, anto vinttegoñao na. \v 29 Vingattjen na co vantsjexin na Jesús de nttiha, co joicao na hasta tti con jna nttiha, ngain tti jna diconchjian ciudad mé, para rrocjaxin na Jesús desde nttiha. \v 30 Pero are orrocja na Jesús, jehe jion vatto ngayehe na co sacjoi. \s1 Ná xí que vechonda espíritu jianha \r (Mr. 1.21‑28) \p \v 31 Cottimeja Jesús cjan para Capernaum, ngain nonttehe Galilea co nttiha cada nchanho que nchejogaha ni, jehe vacji ngain nihngo nttiha para vandache chojni de ixin Dios. \v 32 Chojni nttiha vaguinttegoan na admirado de ixin tti vandac̈ho Jesús ixin vanichja conixin palabra de joachaxin. \p \v 33 Ná nchanho ngain nihngo nttiha dicji ná xí que vechonda xa espíritu jianha ngaxinhi cuerpoe xa, co espíritu mé coyao co ndac̈ho: \p \v 34 ―Sattjixin de nganji na jaha Jesús de Nazaret. ¿Ajoihi jaha para santsjena ra joachaxin que chonda na? Janha chonxin jaha co nona que jaha tti icha jian de ngain Dios. \p \v 35 Jesús ndac̈ho ngain espíritu jianha mé: \p ―¡Tencoa, co sattjixin de ngain xí yá! \p Cottimeja jehe espíritu jianha joanca tti xí mé ngataha nontte ngattoxon con jehe na, co vac̈hjexin de ngaxinhi cuerpoe xí mé, co ẍonhi tti conihi cuerpoe xa. \v 36 Cainxin chojni que vicon nttiha ẍaon na, co vinttendache chó na: \p ―¿Quehe chonda palabré xí jihi? Ixin ttetonha xa conixin anto joachaxin ngain espíritu jianha que jehe satsji co espíritu mé jamé sattji. \p \v 37 Co cain rajna de ngoixin region mé conohe chojni tti jian que vanchehe Jesús. \s1 Jesús joinchexingamehe jannché Simón Pedro \r (Mt. 8.14‑15; Mr. 1.29‑31) \p \v 38 Cottimeja Jesús vac̈hjexin de nihngo nttiha co sacjoi para nchiandoha Simón Pedro. Are mé jannché Pedro jinihi jan ixin ná soa anto soji, mexinxin joinchetsenhe na ñao Jesús para joinchexingamehe naníta mé. \v 39 Jesús joisé para ngain naníta mé, co nichjayé soa mé, co ngain rato mé ndavac̈hje soa mé, co naníta mé jaicoa vingattjen co joincheatendehe na. \s1 Jesús joinchexingamehe tsje ninihi \r (Mt. 8.16‑17; Mr. 1.32‑34) \p \v 40 Are viataon nchanho mé, cain chojni que vinttechonda ninihi que vintteninxin de tsje chin, joiaho na cain chojni mé para ngain Jesús; co jehe coín rá ngataha cada na, co jamé Jesús joinchexingamehe cain na. \v 41 Tsje de jehe ninihi mé vinttechonda na espíritu jianha co are vac̈hjexin espíritu mé de ngaxinhi cuerpoe na, coyao co ndac̈ho: \p ―Jaha tti Xenhe Dios. \p Pero Jesús joinchesattehe espíritu jianha mé co Jesús coanc̈hjandaha espíritu mé para nichja espiritu icha ixin vinttenohe que Jesús jehe tti Cristo. \s1 Jesús nichjé chojni ngain Galilea de ixin Dios \r (Mr. 1.35‑39) \p \v 42 Are ovingasán ngain nchanho iná, Jesús vac̈hjexin de ngain ciudad co sacjoi ngain ná lugar tti xonhi chojni te. Pero chojni cjoé na Jesús hasta que vittja na tti jí, co joinchetsenhe na ñao Jesús ixin tarroguehe nttiha Capernaum ngain na. \v 43 Pero jehe ndac̈ho ngain na: \p ―Janha chonda que sindattjan chojni ngain icanxin lugar ixin ojoí tiempo are Dios tsetonha ngain ansén na ixin para mé rroanxin na Dios janha. \p \v 44 Co jañá vacji Jesús ngain cain nihngo ngoixin regioen Galilea para vandache chojni de ixin Dios. \c 5 \s1 Are Jesús joinchehe milagro para que jehe na tse na copescado \r (Mt. 4.18‑22; Mr. 1.16‑20) \p \v 1 Ná nttiha, Jesús tají ngandehe lago que dinhi Genesaret, co nttiha ẍatte anto tsje chojni que hasta conttedoguehe Jesús ixin cain na joinao na coinhi na joajné Dios. \v 2 Co Jesús vicon nttiha tate yó barco ngandehe jinda que ẍonhi chojni teringa rato mé ixin xí que tse copescado ovania xa de barco mé co tatettjén xa nonchaha. \v 3 Cottimeja Jesús joixinhi ná de tti yó barco mé, co barco mé barcoe Simón Pedro, co Jesús ndac̈ho ngain Pedro que sinchengaxinton barco de ngandehe nda. Cottimeja nttiha tavetaha Jesús ngataha barco co de nttiha ndachexin Jesús cain chojni que te ngandehe jinda de ixin Dios. \v 4 Are joexin nichja Jesús, jehe ndac̈ho ngain Simón Pedro: \p ―Ttjiho barco ngain jinda tti icha nihnga, co nttiha dancahngui ra nonchá ra para rrotse ra copescado. \p \v 5 Pedro ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Maestro, ngoixin ttie jointtaha na ẍa co ẍonhi copescado tse na; pero jaxon soixin rrittetonna, mexinxin janha sigancahngui nonchaha iná ngain jinda. \p \v 6 Are jamé joinchehe na, ndoa anto tsje copescado tse na que hasta ocoexinhi c̈hintaon nonchaha. \v 7 Cottimeja joinchehe na seña xicompañeroe na que teringa ngain barco jngo para que joinchechienhe na barco mé para cjoenguijna chó na. Co cayoi barco joinchecaon na de copescado que hasta joinao sarroxincajingui barco jinda. \v 8 Are vicon Simón Pedro jihi, jehe vettoxin nttajochjihi ngain Jesús co ndac̈ho: \p ―Nttatsanha ñao sattjixin soixin de nganji na janha ixin janha anto tsje cosa jianha jointtaha. \p \v 9 Simón Pedro ndac̈ho jañá ixin jehe anto ẍaon conixin cain chojni que te ngain, ixin anto tsje copescado tse na. \v 10 Cai Jacobo co Juan, cayoi xenhe Zebedeo, tti xicompañeroe Pedro, anto vintteẍaon xa cai. Pero Jesús ndac̈ho ngain Pedro: \p ―Ẍaonha jaha ixin jai pa ndaha en lugar de copescado, jaha satse chojni para ixin Dios. \p \v 11 Cottimeja are joinchechienhe na barco ngandehe ndachaon, vinttegania na co nttiha cointtohe na cainxin cosé na co savinttecji na conixin Jesús. \s1 Jesús joinchexingamehe ná tti vechonda lepra \r (Mt. 8.1‑4; Mr. 1.40‑45) \p \v 12 Are Jesús vehe ngain ná rajna nttiha, conchienhe ná xí ngain Jesús. Xí mé vechonda xa chin lepra. Co are vicon xa Jesús, jehe xa vettoxin nttajochjihi xa co visé xa hasta tti ngataha nontte co joinchetsenhe xa ñao Jesús co ndac̈ho xa: \p ―Si soixin rinao, nchao sinchexingamana de chin que rrichonda. \p \v 13 Cottimeja Jesús catte xí mé co ndac̈ho ngain xa: \p ―Ján rinaho; xingamaha. \p Co ngain rato mé ndavitján tti chin lepra que vechonda xí mé. \v 14 Cottimeja Jesús coetonhe xí mé que ẍonhi chojni rrondache xa. Jesús ndac̈ho ngain xí mé: \p ―Jeho ttji ngain xidána para que jehe xa sicon xa que jaha iẍonhi chin chonda co danjo cosa ngain Dios inchin ttetonha ley que vayé Moisés para que cainxin chojni tsonohe na ixin jaha iẍonhi chin chonda. \p \v 15 Pero nchanho co nchanho icha tsje chojni vaconohe de ixin tti jian que vanchehe Jesús. Co anto tsje chojni vaẍatte ngain para vaquinhi na de ixin Dios, co para que Jesús vanchexingamehe na de quexeho chin que vinttechonda na. \v 16 Pero Jesús tsje nttiha vagac̈hjenda savacji ngain lugar tti ẍonhi chojni te, co nttiha jehe vanchecoanxinhi Dios. \s1 Jesús joinchexingamehe ná tti c̈hoha vacji \r (Mt. 9.1‑8; Mr. 2.1‑12) \p \v 17 Ná nchanho Jesús tajindache tsje chojni de ixin Dios, co no nttiha tate canxion xifariseo co canxion ximaestroe ley que vinttequixin de cainxin rajna de ngain regioen Galilea co de ngain regioen Judea co de ngain ciudad de Jerusalén. Co are mé Jesús cjoago que joachaxín Dios jí ngain jehe ixin joinchexingamehe tsje chojni nihi. \v 18 Are mé, vinttequí canxion xí que vinttequiaoxin xa camilla ná tti c̈hoha vacji, co joinao chojni mé rroẍanxinhi na jehe tti nihi mé ngaxinhi nchia tti jí Jesús co rroquín na nttiha ngattoxon con Jesús. \v 19 Pero c̈hoha vixinhi na ixin anto tsje chojni te ngandanguí nchia mé. Cottimeja coani na ngataha techoe nchia co vinttjian na canxion teja, para que nttiha joinchexincanjinxin na tti nihi conixin camilla ngayehe chojni para vehe ngattoxon con Jesús. \v 20 Are Jesús vicon que cain xí mé chonda xa seguro que Jesús sinchexingamehe jehe tti nihi mé, Jesús ndac̈ho ngain tti nihi: \p ―Cain tti jianha que jaha joinchehe, janha ojointtatjañaha. \p \v 21 Cottimeja cain ximaestroe ley que te nttiha, co xifariseo vintteẍaxaon xa: “¿Quensen xí jihi, que nchaoha jinichja xa para ixin Dios? ẍonhi chojni nchao sinchetjañehe iná chojni tti jianha que nchehe na, jeho Dios tti nchao sinchehe mé.” \p \v 22 Pero Jesús ovenohe tti teẍaxaon xa co ndac̈ho ngain xa: \p ―¿Quedonda ẍaxaon ra jañá? \v 23 ¿Quexehe tti icha tanguiha rrondattjan ná tti nihi: “Tti jianha que jaha joinchehe janha ojointtatjañaha”, o rrondattjan: “Dingattjen co sattji”? \v 24 Nchao jí remé, janha tsjagoha jaha ra que janha, tti Xí que joixin de ngajni, chonda joachaxin nttihi ngataha nontte para nttatjañá chojni tti jianha que nchehe na. \p Cottimeja Jesús cjan ngain tti nihi mé co ndac̈ho: \p ―Janha rrindattjo jaha que dingattjen, co tsinhi camillá co sattji para nchiandoi. \p \v 25 Ngain rato mé jehe tti c̈hoha vacji mé vingattjen ngattoxon con cain chojni nttiha, co tsín camillé tti vetsingataha co sacjoi para nchiandoha. Co ngoixin sacjoi jehe joinchecoanxinhi Dios. \v 26 Cain chojni que te nttiha vinttegoan na admirado co cain na joinchecoanxinhi na Dios cai, co hasta teẍaon na ndac̈ho na: \p ―Jai gocon na cosa c̈hjoin que ni ná nchanho goconha na jihi. \s1 Jesús nichjé Leví \r (Mt. 9.9‑13; Mr. 2.13‑17) \p \v 27 Después de cain jihi Jesús vac̈hjexin de nttiha, co jehe vicon ná xicobrador de impuesto que vinhi Leví. Jehe xí mé tají xa ngain mesa tti xengaxin hna impuesto, co Jesús ndac̈ho ngain xí mé: \p ―Ẍacoi chjin na. \p \v 28 Cottimeja jehe Leví, ngain rato mé vingattjen co nttiha cointtohe cain, co sarroé Jesús. \p \v 29 Después Leví coín ná fiesta jie ngain nchiandoha para ixin Jesús, co nttiha joinecaho na tsje xicobrador de impuesto ngain nacoa mesa co icha chojni cai. \v 30 Pero tsje xifariseo co ximaestroe ley coexinhi xa nichja xa feo ngain tti chojni que vacao Jesús, ndac̈ho xa ngain na: \p ―¿Quedonda jinttecoho ra co dicoho ra xicobrador de impuesto co icha chojni que nchehe jianha? \p \v 31 Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―Chojni que niha, chojni mé rrogondeha xincheẍoan, jeho tti chojni nihi, mé tti rrogondehe xincheẍoan. \v 32 Janha joiha para joinichjá tti chojni que tenchehe jian, sino que chojni que tenchehe jianha para que jehe na tsentoxinhi na vidé na para isincheha na cosa jianha. \s1 Are joanchianguihi na Jesús ixin quedonda chojní jehe dinttecjañoha na \r (Mt. 9.14‑17; Mr. 2.18‑22) \p \v 33 Cottimeja jehe xa joanchianguihi xa Jesús co ndac̈ho xa: \p ―¿Quedonda chojni que ẍicao Juan co chojní xifariseo anto dinttecjáño na co anto nchecoanxinhi na Dios, pero chojni que c̈hjiho jaha cainxin nchanho jine na co dihi na? \p \v 34 Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―¿Apoco jaha ra nchao sinchecjáño ra tti chojni que rrondache ra siji ngain ná vandango tti tottehe na are xinovio ẍa jí xa ngain na? \v 35 Pero tsí rato que chojni sasicao na xinovio, cottimeja jehe na sinttecjáño na. \p \v 36 Cai ndac̈ho Jesús ejemplo jihi ngain xa: \p ―Ẍonhi chojni ttinchje rioho lontto naroa para tteyehe lontto nttaxichjan. Si ná chojni sinchehe jamé, jehe ndasinchetján lontto naroa; co deporsín rioho lontto naroa c̈hjoinha dicon ni ngain lontto nttaxichjan. \v 37 Cai c̈hoha siquia ná ẍan que jidatsoxinhi ngá roanẍan nttaxí, ixin si jamé tsonhe, tti ẍan que jidatsoxinhi tsonc̈hintaon ẍan roanẍan, co ẍan co roanẍan cayoixin ndasitján. \v 38 Mexinxin ẍan que jidatsoxinhi chonda que siquia ẍan ngá roanẍan naroaxin, co jamé cayoi cosa xonhi tsonhe. \v 39 Co ẍonhi chojni que dihi ẍantsja, cottimeja sincheẍoxinhi sihi ẍan que dica tsjen, ixin ndac̈ho na: “ẍantsja, ẍan mé tti icha jian.” Jañá tti costumbre que jaha ra chonda ra jiha de acuerdo ngain tti janha rrindattjo ra. \c 6 \s1 Chojni que vacao Jesús conc̈hinji na trigo ngain nchanho que nchejogaha ni \r (Mt. 12.1‑8; Mr. 2.23‑28) \p \v 1 Ná nchanho que nchejogaha ni, Jesús co tti chojni que vacao vatto na canxion jngui que diguinga trigo, co chojni que vacao Jesús conc̈hinji na canxion ninchjan de trigo, co ngá rá na joincheroaxin na trigo co joine na noanchjan. \v 2 Co canxion xifariseo joanchiangui xa ngain na co ndac̈ho xa: \p ―¿Quedonda jaha ra nchehe ra ná ẍa que jiquininxinha sinchehe ni ngain tti nchanho que nchejogaha ni? \p \v 3 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―¿Adiconha jaha ra tti jitaxin ngain Palabré Dios de ixin queẍén joinchehe David, jehe conixin cain xicompañeroe ngain ná nchanho are anto vintteguenhe na jintta? \v 4 David conixin cain xicompañeroe joixinhi na nihngo icha importante co David coá tti niottja que joixin ngataha alté Dios co joine nio, co joanjo nio ngain cain xicompañeroe que joicao. Co niottja mé jeho xidána jiquininxin vane xa nio. \p \v 5 Cai ndac̈ho Jesús ngain xa: \p ―Janha, tti Xí que joixin de ngajni, chonda joachaxin cai para tti nchanho que nchejogaha ni. \s1 Tti xí que ndadixemadoho ná rá \r (Mt. 12.9‑14; Mr. 3.1‑6) \p \v 6 Iná nchanho que nchejogaha ni, Jesús joixinhi iná nihngo co coexinhi joinchecoenhe chojni de ixin Dios. Co nttiha tají ná xí que ndadixemadoho ná rá xa, ra jian. \v 7 Co ximaestroe ley, co xifariseo tatetsayehe xa Jesús para sicon xa asinchexingamehe xí mé ngain nchanho que nchejogaha ni, para jamé rrochonda xa quehe rrocjanguixin xa Jesús. \v 8 Pero Jesús ovenohe quehe teẍaxaon ximaestroe ley co xifariseo, co jehe ndache tti xí que ndadixemadoho ná rá: \p ―Dingattjen co darihi ngosine. \p Tti xí vingattjen co cjoi vengattjen ngosine. \v 9 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain ximaestroe ley co xifariseo: \p ―Janha sanchianguiha ra ná cosa: ¿Quehe jiquininxin sinchehe ni ngain nchanho que nchejogaha ni; asinchehe ni jian, o asinchehe ni tti jianha? ¿Atsanc̈hjandaha ni chojni ndasenhe, o ani nasoenxon ni? \p \v 10 Cottimeja Jesús tsjehe ngain nite ngandanji jehe, co ndac̈ho ngain tti xí mé: \p ―Ttinxe rá. \p Co tti xí coinxe rá, co ngain rato mé iẍonhi chin vechonda rá tti xí mé; ondaxingamehe. \v 11 Pero xicanxin anto vinttegoñao xa co coexinhi xa joanchianguihi chó xa ixin quehe sinchehe xa ngain Jesús. \s1 Jesús coinchiehe tti tteyó chojni que vacao \r (Mt. 10.1‑4; Mr. 3.13‑19) \p \v 12 Ná nchanho ngain tiempo mé Jesús sacjoi ngagaha ná jna para joinchecoanxinhi Dios, co ngoixin ttie mé Jesús joinchecoanxinhi Dios. \v 13 Are vingasán, jehe vayé cain chojni que vacao, co coinchiehe tteyó de jehe na, tti ni jehe joincheguinhi representanté jehe. \v 14 Co nombré na cada na janhi: “Simón, tti jehe Jesús joincheguinhi Pedro; Andrés xanchó Simón; Jacobo co Juan, Felipe co Bartolomé, \v 15 Mateo co Tomás, Jacobo, tti xenhe Alfeo; Simón jehe ná de tti partidoe chojni politico que vaquetocaho chojni romano; \v 16 Judas tti xanchó Jacobo; co Judas Iscariot tti joindac̈ho para tse na Jesús. \s1 Are Jesús cjoagoe tsje chojni de ixin Dios \r (Mt. 4.23‑25) \p \v 17 Jesús xincanjinxin de ngagaha jna conixin tti tteyó chojní co tavintte na ngataon ná jngui, jehe conixin chojní. Co ẍatte anto tsje chojni de ngoi región de Judea co de ciudad de Jerusalén co de ngoixin ngandehe ndachaon ngain regioen ciudad de Tiro co Sidón. Cain chojni mé conchienhe na para joiquinhi na tti nichja Jesús de ixin Dios co para joixingamehe na de ixin quexeho chin que techonda na. \v 18 Tti nivinttechonda espíritu jianha ngaxinhi cuerpoe, cai xingamehe na. \v 19 Cain chojni joinao na catte na Jesús, ixin jehe vanchexingamehe cain chojni conixin joachaxín Dios que jehe chonda. \s1 Quensen tti c̈hjoin sehe ngain vidé co quensen tangui tsonhe \r (Mt. 5.1‑12) \p \v 20 Cottimeja Jesús tsjehe tti chojni que vacao co ndac̈ho ngain na: \p ―Anto c̈hjoin para ixin jaha ra ẍo noa ra ixin jiquininxin ra ngajni tti ttetonha Dios. \p \v 21 ’Anto c̈hjoin para ixin jaha ra ẍo denhe ra jintta jai, ixin después jaha ra tsojaha ra. \p ’Anto c̈hjoin para ixin jaha ra ẍo tsjanga ra jai, ixin después jaha ra tsjano ra. \p \v 22 ’Anto c̈hjoin para ixin jaha ra are chojni tsoñao nganji ra co are sengui ra na, co are rronichja na feo nganji ra, co are rronichja na jianha de ixin jaha ra ixin jaha ra chojnina janha, tti Xí que joixin de ngajni. \v 23 Are tsonha ra jamé jaha ra chaha ra co anto c̈hjoin tonoha ra, ixin ngajni rrochonda ra ná cosa anto jian, ixin cain chojni que sinchehe jamé nganji ra, jamé joinchehe nigoelitoe na ẍanc̈hjen ngain cain profeta que joí are saho. \p \v 24 ’Pero anto tangui tsonha jaha ra ẍo chonda ra tsje, ixin jaha ra ochaha ra nttihi ngataha nontte. \p \v 25 ’Anto tangui tsonha jaha ra ẍo jai chonda ra tsje para sintte ra, ixin después jaha ra senhe ra jintta. \p ’Anto tangui tsonha jaha ra ẍo tjano ra jai, ixin después jaha ra rrotsjanga ra de joachjaon. \p \v 26 ’Anto tangui tsonha jaha ra are caín chojni rronichja na jian de ixin jaha ra ixin jañá cain nigoelitoe na ẍanc̈hjen vanchesayehe na tti chojni que jeha ndoa profeté Dios. \s1 Jesús ndac̈ho chonda que sinao ni chojni que ningaconhe ni \r (Mt. 5.38‑48; 7.12) \p \v 27 ’Nganji ra ẍo tettinna ra janha rrondattjo ra: Rinao ra tti chojni que ningaconha ra, nchehe ra jian ngain tti chojni que toñao nganji ra, \v 28 nchetsenhe ra ñao Dios ixin jehe sinchenchaon tti chojni que nichja jianha de ixin jaha ra, co nchetsenhe ra ñao Dios para ixin tti chojni que nichja feo nganji ra. \v 29 Si c̈honja chojni rroẍanguiha ná manazo ngá con, dittoaxin que rroẍanguiha iná manazo. Si c̈honja tti santsjaha chamarrá, danjo cai hasta camisá. \v 30 Co quexeho chojni que sanchiaha ná cosa jaha chjehe; co are santsjaha na cosá, idanchieha na cosa mé iná. \v 31 Nchehe ra ngain chojni inchin jaha ra rinao ra sinchehe jehe na nganji ra. \p \v 32 ’Si jaha ra rinao ra jeho tti chojni que rinao jaha ra, ¿quehe jian tenchehe ra? Ixin hasta tti chojni que nchehe jianha, jehe na nchehe na jañá cai. \v 33 Co si jeho nchehe ra jian ngain tti chojni que nchehe jian nganji ra, cai ¿quehe jian tenchehe ra? Ixin cai tti chojni que nchehe jianha nchehe na jamé cai. \v 34 O si nchecjen ra tomi jeho tti chojni que nchao tsjengaha ra hna, cai jeha jian tenchehe ra, ixin hasta tti chojni que nchehe jianha nchecjen tomi ngain icha chojni que nchehe jianha, ixin chonda na seguro que tsjenguehe chó na hna. \v 35 Jaha ra chonda ra que rinao ra chojni que ningaconha ra, co chonda ra que sinchehe ra jian ngain na, co nchecjen ra na cosá ra, co ẍaxaonha ra ixin sacha ra c̈honja cosa. Co jamé ngajni nttiha rroxengaxin ra hna icha jian, co jaha ra sintte ra xenhe Dios que ttjen ngajni, ixin Dios jehe cai danjo cain cosa ngain tti chojni jianha co tti ni ẍonhi tiempo chjé gracias. \v 36 Ttiaconoehe ra icha chojni, jañá inchin Ndodá na que ttjen ngajni ttiaconoehe Ndo cain chojni. \s1 Ncheha ra juzgado iná chojni \r (Mt. 7.1‑5) \p \v 37 ’Ncheha ra juzgado iná chojni, para que Dios sincheha juzgado nganji ra. Ncheha ra condenado iná chojni para que Dios sinttaha ra condenado jaha ra. Nchetjañehe ra cain chojni, para que jamé Dios sinttatjañaha jaha ra cai. \v 38 Chjehe ra tti chojni que rrogondehe, co Dios rrochjá ra tti rrogondaha ra. Dios rrochjá ra ngain bolsá ra ná medida jian, que tsonttedo jian, tsontsjenga ra jian co rrocaon jian. Ixin inchin medida que jaha ra dattechoaxin ra, Dios jamé sattechoha ra cai. \p \v 39 Jesús ndac̈ho ejemplo jihi ngain na: \p ―¿Apoco ná tti chejo nchao sicao noxon nttiha iná tti chejo? Seguro que cayoixin chojni mé sinttjian ngain ná ttoe. \v 40 Ni ná tti jitangui jeha icha nohe que ximaestroe, masqui are tsjexin tsangui jehe sehe inchin ximaestroe. \p \v 41 ’¿Quedonda ttjiho cuidado de ixin tti anto nchín caxineno que jingangui jmacon iná chojni co ttjioha cuidado de ixin tti nttá jie que jingangui jmacon jaha? \v 42 Si jaha diconha tti nttá jie que jingangui jmacon, ¿quedonda ndac̈ho ngain iná chojni ixin jehe sittoexin para que jaha santsjenguihi caxineno nchín que jingangui jmacon jehe? ¡Jaha ná chojni jianha que ncheyaxon! Saho dantsjengui tti nttá jie que jingangui jmacon para que jamé nchao sicon jian para santsjengui caxineno nchín que jingangui jmacon iná chojni. \s1 Nttattochjoin datsoan ni ntta de ixin ttochjoín ntta \r (Mt. 7.17‑20; 12.33‑35) \p \v 43 ’Ẍonhi nttattochjoin jian que sinchechjian ntta ttochjoin que ẍonhi ẍé, ni nttatochjoin que ẍonhi ẍé sinchechjian ntta ttochjoin jian. \v 44 Naná nttattochjoin datsoan ni ntta de ixin ttochjoin que nchechjian ntta. Nttanchaha nchechjianha ntta higo, ni canchaha nchechjianha ca uva. \v 45 Tti chojni jian, jehe nichja cosa jian ixin tti jian jí ngain ansén; co tti chojni jianha, jehe nichja cosa jianha ixin tti jianha jí ngain ansén. Mexinxin cain tti jí ngain ansén chojni, mé tti nichja rroha. \s1 Tti nchia que jingattjen ngataha ttjao co tti nchia que jingattjen ngataha jincheẍonda \r (Mt. 7.24‑27) \p \v 46 ’Jaha ra, ¿quedonda ndac̈ho ra ixin janha ttetonha nganji ra co ncheha ra tti janha ndattjo ra? \v 47 Tti chojni que tsí nganji janha, co jehe na tsinhi na tti rrondattjan na co sitticaon na, \v 48 chojni mé inchin ná xí que ngue anto nihnga para que cjoenga xa basé nchiandoha xa ngataha ná ttjao. Are coyé jinda ngain río, soji vinqué nda nchia mé, pero c̈hoha coingui nchia mé ixin soji jixenga nchia ngataha ttjao. \v 49 Pero tti chojni que ttinhi tti janha ndac̈hjan co ditticaonha na na, chojni mé inchin tti joinchechjian nchiandoha ngatacoa jincheẍonda ni cjoavaha ttjarioho. Co are coyé jinda ngain río, soji vinqué nda nchia mé, co ndacjamangui nchia. Jamé ndaxantte ngoixin nchia mé. \c 7 \s1 Jesús joinchexingamehe ná xinchehe ẍé ná xicapitán romano \r (Mt. 8.5‑13) \p \v 1 Are Jesús joexin ndache chojni cain jihi, jehe sacjan para rajna Capernaum. \v 2 Nttiha vehe ná xicapitán romano vechonda xa ná tti nchehe ẍé xa que jehe xa anto vajinao xa, co jehe tti nchehe ẍa mé ondajidenhe. \v 3 Are xicapitán mé coinhi xa de ixin Jesús, jehe xa rroanha xa canxion nijudío que vinttechonda joachaxin ngain ningoe na para joinchetsenhe na ñao Jesús para que jehe rrocji rrojinchexingamehe tti nchehe ẍé xa mé. \v 4 Cain nimé conchienhe na ngain Jesús co coexinhi na anto joinchetsenhe na ñao co vinttendac̈ho na ngain: \p ―Xicapitán jihi jiquininxin que soixin tsjenguijna xa, \v 5 ixin jehe xa anto rinao na xa ján na ẍo judío na, co jehe xa mismo cjoenga xa hna para conchjian ná ningona na. \p \v 6 Cottimeja joicao na Jesús. Pero are ochian joiji na ngain nchiandoha xicapitán mé, jehe xa coetonhe xa canxion xiamigoe xa para joindac̈ho xa ngain Jesús: \p ―Idoanha molestado soixin, ixin xicapitán ndac̈ho xa que jehe xa jiquininxinha xa para soixin sixinhi nchiandoha xa. \v 7 Mexinxin jehe xa ni joiha xa para joichoanxin xa ngatja nttiha. Jehe xa rinao xa que jeho ttetonha soixin para tti nchehe ẍé xa orroxingamehe. \v 8 Jehe xa nohe xa jamé ixin jehe xa mismo chonda que ditticaon xa ngain tti icha ttetonha de jehe xa, cai jehe xa chonda xa joachaxin de ttetonha xa ngain cain xisoldadoe xa. Are jehe xa ttetonhe xa ná de jehe xisoldado que tsji xa quexeho parte, jehe xa ttji xa. Co are jehe xa ttetonha xa que tsí xa, jehe xa ttí xa. Co are ttetonhe xinchehe ẍé xa que sinchehe xa quexeho ẍa jehe xa nchehe xa ẍa. \p \v 9 Are Jesús coinhi jihi, jehe goan admirado de ixin jehe xa co ngaria tsjehe ngain chojni que terroé, co ndac̈ho ngain na: \p ―Ndoa, ni de ngacjan cainxin chojni judío viconha janha ná chojni que anto ditticaon inchin xicapitán jihi. \p \v 10 Are cain xiamigoe xicapitán mé cjan xa nchia, vintteguicon xa jehe tti nchehe ẍa mé odixingamehe; iẍonhi chin jichonda. \s1 Jesús joinchexechon xanxichjenhe ná nc̈higanha \p \v 11 Después de cain jihi, Jesús sacjoi para ngain ná rajna dinhi Naín conixin chojni que vacao co tsje icha chojni cai. \v 12 Are ojoiji na chian ngain rajna mé, jehe vicon que tedicjavá na ná chojni ndadiguenhe que mé tti nacoaxinxon xanxichjenhe naníta janné xan, co jehe naníta mé, ganha. Anto tsje chojni de ngain rajna mé tedicao jehe naníta para tedicjavá na xenhe. \v 13 Are Jesús vicon naníta, jehe coiaconoehe co ndac̈ho ngain: \p ―Itsjangaha. \p \v 14 Cottimeja Jesús conchienhe co catte cajón, co tti chojni que tedicao cajón tavinttengattjen na. Co Jesús ndache tti ndadiguenhe: \p ―Janha rrondattjo jaha: ¡Dingattjen! \p \v 15 Cottimeja jehe tti ndadiguenhe xendoa vengá chinttihi co ocoexinhi nichja, co jamé Jesús joanjo xanxí mé ngain janné xan. \v 16 Are chojni vicon na jihi, cainxin na anto ẍaon na co coexinhi na joinchecoanxinhi na Dios co ndac̈ho na: \p ―Ná profeta anto importante ngattoxon con Dios cononxin ngayá na. \p Cai ndac̈ho na: \p ―Dios joí para joicjenguijna chojní jehe. \p \v 17 Co ngoixin regioen Judea co icha región que te ngandanji regioen Judea conohe chojni ixin quehe joinchehe Jesús. \s1 Tti chojni que rroanha Juan \r (Mt. 11.2‑19) \p \v 18 Juan, tti vancheguitte chojni, conohe cain jihi ixin chojni que vacao coequín na jehe. Cottimeja jehe vayé yó de jehe na, \v 19 co jehe rroanha na para ngain Jesús para joiganchianguihi na Jesús si ndoa jehe tti Cristo tti chonda que tsí, o ni chonda que rrochonhe na iná. \v 20 Tti chojni que rroanha Juan vintteconchienhe na ngain Jesús, co ndac̈ho na ngain: \p ―Juan coetonna na para joiganchiangui na nganji jaha si ndoa jaha tti Cristo tti chonda que tsí, o ni ẍa chonda na que rrochoan na iná. \p \v 21 Ngain rato que jehe na joiji na, Jesús joinchexingamehe anto tsje chojni que vinttechonda ojejé chin, co tti vinttechonda espíritu jianha, co cai chjé jmacon tsje chojni chejo. \v 22 Mexinxin Jesús ndac̈ho ngain chojni que rroanha Juan: \p ―Ttji ra co dindache ra Juan tti jaha ra vicon ra co tti jaha ra coinhi ra. Ttequinhi ra ixin tti chojni chejo, jai onchao dicon na, co tti chojni rrengo, jai onchao c̈hji na, co tti chojni que vinttechonda chin lepra, jai iẍonhi chin mé techonda na, co tti chojni que vaquinha, jai onchao ttinhi na, co tti chojni que ondavenhe, jai xechon na, co tti chojni que inchin ndadiguenhe de ngain espiritue, jai ocoinhi na ixin Dios rrochjé na iná vida naroaxin. \v 23 Co anto c̈hjoin para ixin tti chojni que sitticaon nganji na janha cain tiempo. \p \v 24 Are savinttecji tti chojni que rroanha Juan, Jesús coexinhi ndache cain chojni que vittohe nttiha de ixin Juan, co ndac̈ho: \p ―Are cjoi ra ngagaha jna tti ẍonhi chojni te para joitsjehe ra Juan, ¿quehe ẍaxaon ra rroguicon ra ngain jehe? ¿Aẍaxaon ra ixin joarrixaoen seguroha inchin ná nttaxiji que nchequingui c̈hintto? \v 25 Si jeha jamé, ¿quehe ẍaxaon ra rroguicon ra? ¿Aná xí que jingá lontto anto rentte? ¡Nahi, jeha jamé! Jaha ra chonxin ra ixin tti chojni que tengá lontto rentte, mé te ngain nchiandoha rey, chojni mé teha ngagaha jna. \v 26 Mexinxin ¿quehe tipo de chojni ẍaxaon ra rroguicon ra? ¿Ani ná profeta de Dios? ¡Ján ndoa, co xí mé icha rentte que ná profeta! \v 27 Juan, mé tti jindac̈hoxin ngain tti jitaxin Palabré Dios: \q1 Icha saho que jaha tsji, janha rrorroanha ná tti sicao joajnana, \q1 para que jehe mé sinchechjian nttiha para ixin jaha. \m \v 28 Janha rrindattjo ra que de cainxin chojni ẍonhi iná profeta icha importante joí que jeho Juan tti ncheguitte chojni; pero masqui jamé, tti chojni que icha importanteha ngain tti parte que ttetonha Dios ngain ansén chojni, mé tti icha importante que Juan. \p \v 29 Are coinhi na jihi, cain chojni co cain xicobrador de impuesto que joiguitte ngain Juan joatsoan na que Dios nchehe cain cosa inchin jiquininxin. \v 30 Pero xifariseo co ximaestroe ley que c̈hoha xa para que Juan rrojincheguitte xa, joinaoha xa tti jian que ndac̈ho Dios rrojinchehe ngain xa. \v 31 Co Jesús ndac̈ho: \p ―¿Quehe sinttacaninxin chojni de ngain tiempo jihi? ¿Queẍén te joarrixaoen na? \v 32 Joarrixaoen na te inchin joarrixaoen xannchinnchinchjan que dintte xan tsontaon xan ngain ndásin, co toyaotte xan icha xan amigoe xan co ndac̈ho xan: “Janha na jointtachjian na són conixin ná nttaẍo pero jaha ra tteha ra, mexinxin janha na tsje na canto que ttiaho joachjaon pero jaha ra tsjangaha ra.” \v 33 Ixin Juan, tti ncheguitte chojni joí, co jehe jineha tsje ni diha vino, co jaha ra ndac̈ho ra ixin jehe chonda ná espíritu jianha. \v 34 Cottimeja joihi janha, tti Xí que joixin de ngajni, que jine co dihi vino, pero jaha ra ndac̈ho ra ixin janha anto jine co anto dihi hasta coan na co ixin janha amigoe cain chojni que nchehe jianha, co cain xicobrador de impuesto. \v 35 Pero tti nohe Dios, mé jian ixin chojni que Dios nchequinxin nchehe na jian. \s1 Are Jesús ngain nchiandoha Simón, tti cjoi ná xifariseo \p \v 36 Ná de xifariseo ndache xa Jesús ixin joijine ngain nchiandoha xa co jehe Jesús cjoi ngain nchiandoha xa, co are onttiha, jehe vehe ngain mesa. \v 37 Co nttiha ngain rajna mé vehe ná nc̈hí que vanchehe nc̈ha jianha; co are conohe nc̈ha ixin Jesús cjoi joijine ngain nchiandoha xifariseo mé, jehe nc̈ha cjoi nc̈ha conixin ná ẍoẍao de marmol jic̈he de aceite ẍajni. \v 38 Co joí nc̈ha toenxin rotté Jesús, vettoxin nttajochjihi nc̈ha co tsjanga nc̈ha. Mexinxin vinttjitte ndacon nc̈ha rotté Jesús. Cottimeja jehe nc̈ha joinchexemanxin nc̈ha rotté Jesús conixin ẍajá nc̈ha co coetoxin nc̈ha rotté Jesús. Cottimeja coinga nc̈ha aceite ẍajni rotté Jesús. \v 39 Are xifariseo mé vicon xa cain jihi, jehe xa ẍaxaon xa: “Si xí jihi rrocji xa ná profeta ndoa, jehe xa rroconohe xa quensen jicatte xa, co quehe clase de nc̈hí yá; rroconohe xa ixin nc̈hí yá anto tsje cosa jianha nchehe nc̈ha.” \v 40 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain xifariseo mé: \p ―Simón, janha chonda ná cosa que rrondattjo jaha. \p Xifariseo mé ndac̈ho xa: \p ―Ndachjenji na, Maestro. \p \v 41 Jesús ndac̈ho: \p ―Vehe yó tti xí vintteca tomi ngain ná tti vacjadoa tomi. Ná de tti xí mé veca naho ciento de tomi, co tti iná veca cincuenta. \v 42 Pero ixin ẍonhi tomi vinttechonda cayoi tti xí mé, jehe tti cjoadoa tomi, joinchetjañehe cayoi tti xí mé tti tomi que jehe vintteca. Jai ndachjenji na jaha, ¿quexehe de cayoi tti xí mé icha sinao jehe tti vanjo tomi mé? \p \v 43 Simón mé ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Janha ẍaxanho que tti xí que vitjañehe icha tsje tomi. \p Jesús ndac̈ho: \p ―Ndoa tti ndac̈ho. \p \v 44 Cottimeja Jesús tsjehe ngain nc̈hí mé co ndac̈ho ngain Simón: \p ―¿Adicon jaha nc̈hí jihi? Janha joixinhi nchiandoi, co jaha chjanaha jinda para cjoenxin rottena; pero nc̈hí jihi cjoenna nc̈ha rottena conixin ndacon nc̈ha, co joinchexemanxin nc̈ha conixin ẍajá nc̈ha. \v 45 Jaha coetoxinha na de joajna, pero jehe nc̈ha, desde que janha joixinhi nchiandoi coexinhi nc̈ha coetoxin nc̈ha rottena hasta jaxon. \v 46 Jaha coingaha na aceite ngataha jana; pero jehe nc̈ha cointtjitte nc̈ha aceite ẍajni ngain rottena. \v 47 Mexinxin janha ndattjo que ixin jehe nc̈ha anto rinao na nc̈ha janha, co mé ẍago que tti anto tsje jianha que jehe nc̈ha joinchehe nc̈ha jai ovitjañehe nc̈ha; pero tti chojni que tsjeha jianha vitjañehe, cai tjago que antoha rinao na janha. \p \v 48 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain tti nc̈hí mé: \p ―Cain tti jianha que joinchehe ovitjañaha. \p \v 49 Co cain chojni que te ngain mesa nttiha conixin Jesús coexinhi na ndache chó na: \p ―¿Quensen xí jihi, que hasta nchao nchetjañehe xa tti jianha que nchehe chojni? \p \v 50 Pero Jesús ndac̈ho ngain tti nc̈hí: \p ―Jaha ochonda vida naroaxin ixin vitticaon na janha; mexinxin sattji contenta. \c 8 \s1 Cain nc̈hí que vacjenguijna Jesús \p \v 1 Después de cain jihi, Jesús vangaria ngain tsje rajna conixin tsje rajnanchjan para joindache chojni de ixin Dios co ixin Dios otsetonha ngain ansén na. Co vacao tti tteyó nirepresentanté jehe. \v 2 Co nttiha vacao canxion nc̈hí cai que jehe venguixin espíritu jianha de ngaxinhi cuerpoe nc̈ha co vinttjian cain chin que vinttechonda cada nc̈ha. Co de cain nc̈hí mé, nttiha vehe María Magdalena tti vac̈hjexin yáto espíritu jianha de ngain cuerpoe. \v 3 Co cai nttiha vehe Juana, nc̈hic̈hihi ná tattíta vinhi Chuza tti vaquetonha ngain nchiandoha Herodes; co cai nttiha vehe Susana co icha nc̈hí que vacjenguijna nc̈ha Jesús conixin tti jehe nc̈ha vachonda nc̈ha, jehe conixin tti chojni que vacao. \s1 Ejemploe tti joiquenga trigo ngataon jngui \r (Mt. 13.1‑9; Mr. 4.1‑9) \p \v 4 Tsje chojni de ngain tsje rajna cjoi na para joitsjehe na Jesús, co are oẍatte tsje chojni ngain Jesús, jehe nichjé na de ixin ejemplo; co ndac̈ho ngain na: \p \v 5 ―Ná xí cjoi xa joiquenga xa trigo ngataon jngui. Are jehe xa coexinhi xa cjoa xa trigo ngataon jngui, canxion noanchjan de trigo vinttji ngá nttiha, co are vatto chojni, ngachje na trigo mé. Co cai conttoa vittja va trigo mé co ndajoine va noanchjan mé. \v 6 Co ittoha noanchjan de trigo vinttji ngataha tti jí ttjao, co are trigo mé c̈hinhi, anto daca ndaxema ixin ẍonhi tjao vechonda ttjao. \v 7 Co ittoha noanchjan de trigo vinttji ngacjan canchaha co canchaha c̈hinhi ca co icha daca vangui ca; icoanc̈hjandaha ca trigo vangui trigo. \v 8 Pero icha noanchjan de trigo vinttji noa tti jí jian jinche. Co are vangui trigo mé joanjo jian cosecha, ixin de ná noanchjan de trigo que vetsinga joinchechjian hasta cien noanchjan. \p Are Jesús jindac̈ho cain jihi, jehe nichja soji ngain na, co ndac̈ho: \p ―Si jaha ra ttinxin ra, ttinhi ra jian. \s1 Quedonda Jesús joinchegonda tsje ejemplo \r (Mt. 13.10‑17; Mr. 4.10‑12) \p \v 9 Cottimeja tti chojni que vacao Jesús joanchianguihi na Jesús ixin quehe rroc̈ho ejemplo jihi. \v 10 Jehe ndac̈ho ngain na: \p ―Jaha ra, Dios nttanoha ra tti jima de ixin queẍén Dios tsetonha ngain ansén chojni; pero are janha nichjá icha chojni, nichjá na de ixin ejemplo para que are sicon na, sittohe na inchin rroguiconha na, co are tsinhi na, jehe na tsinxinha na. \s1 Jesús ndac̈ho quehe rroc̈ho ejemploe tti joiquenga trigo \r (Mt. 13.18‑23; Mr. 4.13‑20) \p \v 11 ’Jihi tti rroc̈ho ejemploe tti joiquenga trigo: Tti trigo rroc̈ho joajné Dios: \v 12 co tti trigo que vinttji ngá nttiha, mé rroc̈ho tti chojni que ttinhi joajné Dios, pero ttí inchínji co ndanchetjanji na de ngain ansén na tti joajna que coinhi na para que sitticaonha na co rrochondaha na iná vida naroaxin. \v 13 Co tti trigo que vinttji ngataha tti jí ttjao, mé rroc̈ho tti chojni que are ttinhi na joajné Dios, jehe na anto c̈hjoin tonohe na dayé na joajna mé, pero ixin palabra mé techondaha na tsje noehe ngain ansén na, ditticaon na jeho nchion, co are Dios daquehe prueba ngain na, jehe na incheha na tti ttetonha Dios. \v 14 Co tti trigo que vinttji ngagaha canchaha, mé rroc̈ho tti chojni que ttinhi na joajné Dios, pero jehe na ncheha na caso. Jehe na nchehe na sigue inchin te na ngain vidé na, co icha ẍaxaon na ngain problemé na, co ngain cosé na, co ngain cosa c̈hjoin que jí nttihi ngataha nontte. Cain cosa jihi tanc̈hjandaha na para ditticaon na joajné Dios, co jamé chojni mé idanguiha na de ngain espiritue na. \v 15 Pero tti trigo que vinttji ngain jinche jian, mé tti chojni jian de ngain ansén, co anto rinao na ttinhi na co nchehe na caso joajné Dios. Co jamé ditticaon na cainxin tiempo, co jehe na anto dangui na de ngain espiritue na ixin ttenchjinha na palabré Dios. \s1 Ejemploe lámpara \r (Mr. 4.21‑25) \p \v 16 ’Ẍonhi chojni sinchegacaon ná lámpara cottimeja jehe tsjanotaon lámpara o rroẍangui lámpara ngangui saoen, sino que chojni mé chonda que saquehe lámpara ngataha ná cosa noi para que cain chojni que sixinhi nchia mé nchao sicon na joadingasán. \v 17 ẍonhi cosa jima que tsononxinha, co ẍonhi cosa jima que teẍaxaon ni ngain ansén ni que chojni tsonoeha; cain cosa chonda que tsononxin cosa. \p \v 18 ’Mexinxin jaha ra ttinhi ra jian; ixin tti chojni que chonda, Dios tsjenguijna para que rrochonda icha, pero tti chojni que ẍonhi chonda, Dios santsjehe hasta tti jehe ẍaxaon que ochonda. \s1 Janné Jesús co xanchó \r (Mt. 12.46‑50; Mr. 3.31‑35) \p \v 19 Cottimeja janné Jesús conixin canxion xanchó Jesús joiji na tti jí Jesús, pero c̈hoha conchienhe na hasta tti ngaca Jesús ixin anto tsje chojni te nttiha. \v 20 Cottimeja ná chojni viquetonhe Jesús: \p ―Janná conixin xanchó nttimé ndoja te na, co rinao na rronichjaha na jaha. \p \v 21 Pero Jesús ndac̈ho: \p ―Cain tti chojni que ttinhi quehe ndac̈ho joajné Dios co nchehe na inchin ndac̈ho joajna jihi, cain chojni mé inchin jannana co xanchian. \s1 Jesús tajoaquehe c̈hintto conixin olé lago \r (Mt. 8.23‑27; Mr. 4.35‑41) \p \v 22 Ná nchanho Jesús conixin tti chojni que vacao joixinhi na ngaxinhi ná barco, co nttiha jehe ndac̈ho ngain na: \p ―Sachjin na toenxin lago jihi. \p Co sajcoi na. \v 23 Co are jehe na tatetaonhe na jinda, Jesús tavejoa ngaxinhi barco. Co are de repente cjoa ná c̈hintto anto soji, que hasta ocoexinhi viquia jinda ngá barco, co ojoinao sarroxincanjingui barco jinda. \v 24 Cottimeja vinttecji tti chojni que vacao Jesús para joinchexingamehe na Jesús, co ndac̈ho na ngain: \p ―¡Maestro! ¡Maestro! ¡Ndatexincanjingui na jinda! \p Cottimeja vingattjen Jesús co jehe coetonhe c̈hintto co olé lago que tasehe, co cayoi cosa mé jaicoa tavehe; icjoaha c̈hintto co icjoinha olé lago. \v 25 Cottimeja jehe ndac̈ho ngain tti chojni que vacao: \p ―¿Quedonda jaha ra chondaha ra confianza nganji na? \p Pero jehe na anto vintteẍaon na, co vinttegoan na admirado, co vintteganchianguihi chó na, naná na, co ndac̈ho na: \p ―¿Quensen xí jihi, que jehe xa ttetonhe xa c̈hintto co jinda, co tonhe inchin jehe xa ndac̈ho xa? \s1 Tti xí de ngain nontte Gadara que vechonda espíritu jianha \r (Mt. 8.28‑34; Mr. 5.1‑20) \p \v 26 Cottimeja joiji na ngain nontte Gadara que jí toenxin lago mé, c̈hica Galilea. \v 27 Are Jesús vanianxin de barco mé conchienhe ngain jehe ná xí de ngain ná rajna de ngain nontte Gadara. Anto sé xí jihi chonda xa tsje espíritu jianha. ẍonhi lontto vengá xa, ni jeha ngain ná nchia vehe xa, sino que jehe xa vehe xa nganguinihi tti vacjavá chó chojni que ndavaguenhe. \v 28 Are jehe xí mé vicon xa Jesús, jehe xa vettoxin nttajochjihi xa ngain Jesús co espíritu jianha joinchecoyao xa co joinchenichja xa co ndac̈ho xa: \p ―¿Quedonda dixintte nganji na, jaha Jesús, Xenhe Dios que ttjen ngajni? Nttatsanha ñao que ncheguetanha na tangui janha. \p \v 29 Jehe xí mé ndacho xa jañá ixin Jesús ojittetonhe espíritu jianha que sac̈hjexin de ngain xí mé. Otsje nttiha espíritu jianha tse xa. Co masqui chojni vaquiaxin na xa conixin cadena de rá xa co de rotté xa para vaguec̈hoa xa; pero are espíritu jianha vatse xa, jehe xa vaconc̈hintaon xa cadena co espíritu jianha savanchequinga xa para ngá tsaga o ngagaha jna tti ẍonhi chojni te. \v 30 Jesús joanchianguihi xí mé: \p ―¿Queẍén dinhi jaha? \p Co jehe xa ndac̈ho xa: \p ―Janha dinhi na Legión. \p Jehe xa ndac̈ho xa jañá ixin anto tsje espíritu jianha vehe ngaxinhi cuerpoe xa. \v 31 Co cain espíritu mé ndache Jesús ixin rinaoha tsji infierno co joinchetsenhe ñao Jesús que jehe rrorroanha para ngain infierno. \v 32 Co ixin nttiha chian tene tsje cocochi ngain ná jnanchjan, cain espíritu jianha mé joinchetsenhe ñao Jesús ixin jehe tsanc̈hjanda cain espíritu mé sixinhi ngaxinhi cain cocochi mé. Co Jesús joanjo joachaxin. \v 33 Cottimeja cain espíritu jianha mé vac̈hjexin de ngaxinhi cuerpoe xí jihi co savintteguixinhi ngaxinhi cocochi. Co cain cocochi jihi savinttecanttjenhngui va jinda, co nttiha ndavintteguenxin cainxin va ixin vinttecjonhe va jinda. \p \v 34 Cain tti chojni que vaquingaria cocochi, are jehe na vicon na cocochi tecjonhe va jinda, jehe na anto ẍaon na co coinga na joindache na chojni ngain rajna co cai nite nchiandoha ngataon jngui. \v 35 Co cain chojni mé cjoi na joitsjehe na quehe conhe nttiha. Co are joiji na tti jí Jesús, vicon na nttiha tají tti xí que vac̈hjexin cain espíritu jianha de ngaxinhi cuerpoe; tají xa c̈hica rotté Jesús, co ojingá xa lonttoe xa, co joarrixaoen xa ondacoa jí; co cain chojni mé vintteẍaon na. \v 36 Co cain chojni que vicon quehe conhe nttiha ndac̈ho na queẍén xingamehe tti xí que vechonda espíritu jianha. \v 37 Mexinxin cainxin chojni de ngain regioen Gadara joinchetsenhe na ñao Jesús ixin jehe satsjixin de nttiha, ixin jehe na anto vintteẍaon na. Mexinxin Jesús coani barco co sacjoi. \v 38 Tti xí que vac̈hjexin cain espíritu jianha de ngain cuerpoe joinchetsenhe xa ñao Jesús para que Jesús rroganjo joachaxin sarrojicao xa ngain jehe, pero Jesús coetonhe xí mé que sittohe xa, co ndac̈ho ngain xa: \p \v 39 ―Cjan para nchiandoi, co ttequinhi cain chojni cain tti joinchehe Dios nganji. \p Co tti xí mé sacjoi co coequín cain chojni ngoixin rajna tti joinchehe Jesús ngain jehe. \s1 Are xingamehe xannc̈hichjenhe Jairo, conixin ná nc̈hí que catte lonttoe Jesús \r (Mt. 9.18‑26; Mr. 5.21‑43) \p \v 40 Are Jesús cjan para toenxin lago mé, cain chojni que te nttiha anto ché na ixin joiji Jesús, ixin cainxin na techonhe na Jesús. \v 41 Cottimeja joí ná xí que vinhi Jairo, xí mé vaquetonha xa ngain nihngo nttiha. Xí jihi vettoxin nttajochjihi xa ngain Jesús co joinchetsenhe xa ñao ixin jehe rrocji nchiandoha xa \v 42 ixin jehe xí mé vechonda xa nacoaxinxon xannc̈hichjenhe xa que vechonda xan tteyó nano. Co are mé ondajindenhe xannc̈hichjenhe xa. Are Jesús sacjoi nchiandoha Jairo conixin jehe Jairo, rroé anto tsje chojni que hasta anto conttedo na ngaca Jesús. \p \v 43 Co de ngacjén cain chojni mé nttiha conchienhe ná nc̈hí que venihi nc̈ha tteyó nano. Jehe nc̈ha veguenguihi nc̈ha jni, co jehe nc̈hí mé ojoehe nc̈ha joinchexinhi nc̈ha de ngain xincheẍoan cainxin tti vechonda nc̈ha, pero ni ná xincheẍoan c̈hoha joinchexingameha xa nc̈ha. \v 44 Jehe nc̈hí mé conchienhe nc̈ha ngaca Jesús notonxin co catte nc̈ha rioho ngandehe lonttoe Jesús que jitsá. Co rato mé tavehe tti jni que venguihi nc̈ha. \p \v 45 Cottimeja Jesús joanchiangui co ndac̈ho: \p ―¿Quensen catte na? \p Pero ixin cain chojni ndac̈ho na ẍonhi quensen, mexinxin Pedro conixin cain xicompañeroe ndac̈ho xa: \p ―Maestro, cain chojni tonttedo na ngaca soixin, co tonxinca na de ná lado co iná lado, mexinxin ¿quedonda soixin ẍa danchiangui quensen catte? \p \v 46 Pero Jesús ndac̈ho: \p ―Jí ná chojni que catte na, ixin janha conona que jointtaxingamá ná chojni conixin joachaxin que janha chonda. \p \v 47 Nc̈hí mé are conohe nc̈ha ixin conohe Jesús, jehe nc̈ha conchienhe nc̈ha jiẍanga nc̈ha de joaẍaon, co vettoxin nttajochjihi nc̈ha ngaca rotté Jesús. Co ngattoxon con cain chojni nttiha ndac̈ho nc̈ha ngain Jesús ixin quedonda jehe nc̈ha catte nc̈ha co queẍén ngain rato mé ndacoẍoenhe nc̈ha. \v 48 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain nc̈ha: \p ―Jaha coẍoanha ixin vitticaon na. Jai sattji contenta. \p \v 49 ẍa jinichja Jesús yá, are ojoí ná chojni de ngain nchiandoha Jairo, tti vaquetonha ngain nihngo nttiha; co ndac̈ho chojni mé ngain Jairo: \p ―Xannc̈hichjanha ondavene xan; inchemolestaha ximaestro. \p \v 50 Pero are Jesús coinhi yá, jehe ndac̈ho ngain Jairo: \p ―Jaha ẍaonha; jeho ditticaon na janha, co xanha rroxingamehe xan. \p \v 51 Are joiji na nchiandoha Jairo, Jesús coanc̈hjandaha vixinhi ni ná chojni, jeho jehe, Pedro, Jacobo, Juan, co jehe ndodé xannc̈hichjan conixin janné xan. \v 52 Cain chojni que te nttiha tetsjanga na co tetaxin na xan joachjaon. Pero Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Tsjangaha ra; xannc̈hichjan ndadiguenha xan; sino que tajijoa xan. \p \v 53 Pero jehe na cjoanoa na Jesús ixin ndac̈ho jañá, ixin cain na venohe na que xannc̈hichjan ondavenhe xan. \v 54 Cottimeja Jesús tsehe rachjenhe xannc̈hichjan co ndac̈ho sén ngain xan: \p ―Jaha xannc̈hichjan, dingattjen. \p \v 55 Co jehe xannc̈hichjan xechon xan iná, co ngain rato mé jehe xan vingattjen xan. Co Jesús coetonha rrochjé na xan sine xan. \v 56 Nindoha xannc̈hichjan anto vinttegoan na admirado, pero Jesús coetonhe na ixin ẍonhi chojni rrondache na tti joinchehe jehe. \c 9 \s1 Are Jesús rroanha tti tteyó chojni que vacao \r (Mt. 10.5‑15; Mr. 6.7‑13) \p \v 1 Jesús nichjé tti tteyó chojni que vacao, co jehe joanjo joachaxin ngain na para que jehe na nchao senguixin na cain clase de espíritu jianha de ngaxinhi cuerpoe chojni, co para sinchexingamehe na chojni nihi de ixin chin que chonda. \v 2 Jehe rroanha na para joindache na chojni ixin Dios osiquetonha ngain ansén na, co para joinchexingamehe na chojni nihi. \v 3 Jehe ndac̈ho ngain na: \p ―Ẍonhi ttjiho ra de tti sondaha ra ngatja nttiha, ni nttacotto, ni bolsa ni niottja, ni tomi. Ttjiho ra jeho nacoa camisa que tengaha ra co ttjioha ra yó camisa. \v 4 Cada rajna que saso ra dittoha ra jeho nacoa nchia hasta que satsjixin ra de ngain rajna mé. \v 5 Si c̈honja rajna sinaoha na tsinhi na tti jian joajna que jaha ra tsjiho ra jaha ra sattjixin ra de nttiha, co tontsjenga ra jinche que yá rottea ra, mé ná señal que vitticaonha na jaha ra. \p \v 6 Jamé sacjoi cain chojni mé, cjoi na ná co ná rajna, joindache na chojni tti jian joajna co joinchexingamehe na chojni nihi. \s1 Are ndavenhe Juan, tti vancheguitte chojni \r (Mt. 14.1‑12; Mr. 6.14‑29) \p \v 7 Are xigobernador Herodes conohe xa cain tti jian que vanchehe Jesús, jehe xa anto ẍaon xa, ni inoeha xa quehe ẍaxaon xa ixin canxion chojni ndac̈ho na que mé Juan, tti vancheguitte chojni, co jai xechon. \v 8 Icanxin na vandac̈ho na ixin Jesús, jehe tti profeta Elías que cononxin iná, co icanxin na vandac̈ho na que ixin Jesús ná de tti profeta que joí are icha saho co jai xechon. \v 9 Pero Herodes ndac̈ho: \p ―Janha mismo coetonha c̈hinji já Juan, tti vancheguitte chojni. Mexinxin ¿quensen xí jihi que chojni ttequin na anto tsje cosa jian que jehe xa rridinchehe xa? \p Co Herodes anto cjoé queẍén para que jehe rroguicon Jesús. \s1 Are Jesús joanjo joine naho mil xí \r (Mt. 14.13‑21; Mr. 6.30‑44; Jn. 6.1‑14) \p \v 10 Are tti tteyó chojni que rroanha Jesús cjanxin na de tti joindac̈ho na tti jian joajna, jehe na ndac̈ho na ngain Jesús tti jehe na joinchehe na. Cottimeja Jesús sajoicao na ngain ná lugar tti ẍonhi chojni te, chian ngain rajna Betsaida. \v 11 Pero are conohe icha chojni ixin ttinó sacjoi Jesús, jehe na rroé na co jehe nichjé cain na, co ndac̈ho ngain na ixin queẍén siquetonha Dios ngain ansén na, co joinchexingamehe cain ninihi. \p \v 12 Co are ondacotsocjin, conchienhe tti tteyó chojni que vacao Jesús, co ndac̈ho na ngain: \p ―Ndache cain chojni que satsji na, para sasinchejogaha na co siquehna na tti sine na ngain rajna o nchia que te chian, ixin nttihi tti te na ẍonhi jí. \p \v 13 Pero Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Jaha ra danjo ra tti sine na. \p Jehe na vinttendac̈ho na: \p ―Janha na ẍonhi chonda na, jeho naho niottja co yó copescado, o ¿apoco janha na siquehna na tti sine cainxin chojni jihi? \p \v 14 Ixin cain chojni mé, jeho xí inchin naho mil xa. Pero Jesús ndac̈ho ngain tti chojni que vacao: \p ―Ndache ra na tasintte na de cincuenta na cada grupochjan. \p \v 15 Co jamé joinchehe na; tavintte na cainxin na. \v 16 Cottimeja Jesús coá tti naho niottja mé co tti yó copescado. Co jehe tsjehe para ngajni, joanjo gracias ngain Dios de ixin niottja mé conixin copescado, co después de váña niottja, jehe joanjo nio ngain tti chojni que vacao, para que jehe na conchjeyehe na cainxin chojni mé jehe niottja conixin copescado. \v 17 Cainxin chojni mé joine na co cojehe na jian, co después ẍa joinchecaon na tteyó nttaẍa de ixin tti niottja rioho que xexin joine na. \s1 Pedro ndac̈ho que ixin Jesús, mé tti Cristo \r (Mt. 16.13‑19; Mr. 8.27‑29) \p \v 18 Ná nchanho are Jesús jinchecoanxinhi Dios, co jeho tti chojni que vacao nttiha tate na ngain, jehe joanchiangui ngain na co ndac̈ho: \p ―¿Quehe ndac̈ho chojni ixin quensen na janha? \p \v 19 Jehe na vinttendac̈ho na: \p ―Canxion na ndac̈ho na que ixin soixin Juan, tti vancheguitte chojni; icanxin na ndac̈ho na que ixin soixin tti profeta Elías; co icanxin na ndac̈ho na que ixin soixin ná de tti profeta que vacji are saho. \p \v 20 Cottimeja Jesús joanchiangui ngain jehe na, co ndac̈ho: \p ―Co jaha ra ¿quehe ndac̈ho ra ixin quensen na janha? \p Co Pedro ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Soixin tti Cristo que joixin de ngain Dios. \s1 Are Jesús ndac̈ho ixin jehe ndasenhe \r (Mt. 16.20‑28; Mr. 8.30―9.1) \p \v 21 Pero Jesús anto coetonhe na ixin ẍonhi chojni rrondache na. \v 22 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain tti chojni que vacao: \p ―Janha, tti Xí que joixin de ngajni, chonda que anto tsje cosa tangui tsonna, co cain xittetonha ngain nihngo, co cain xidána que ttetonha ngain icha xidána, conixin cain ximaestroe ley Israel, sinaoha na xa. Co nasoenxon na xa, pero ngain nchanho ninxin janha rroxechon na. \p \v 23 Después jehe ndac̈ho ngain cain chojni que te nttiha: \p ―Si c̈honja chojni rinao sitticaon na janha, pero chonda que rrotjañehe tti jehe icha rinao para sitticaon na janha cainxin nchanho, masqui tangui tsonhe co hasta puede nasenxon de ixin causananxin janha. \v 24 Ixin tti chojni que rinao ẍonhi tsonhe vidé, mé ndasinchetján vidé; pero tti chojni que sinchetján vidé de ixin causananxin janha, chojni mé rrochonda iná vida naroaxin. \v 25 Ixin ẍonhi ẍé que ná chojni sacha cainxin cosa que jí ngain mundo jihi co ndasitján jehe mismo. \v 26 Ixin tti chojni que tosoé de ixin janha co de ixin palabrana, cai janha, tti Xí que joixin de ngajni, tsosoahna de ixin jehe chojni mé are janha sihi inchin ná Rey conixin cain gloria que chonda Ndodana co que chonda cain ángel que te ngain Ndo. \v 27 Atto seguro tti rrindattjo ra, que c̈honja de jaha ra ẍo te ra nttihi jai, ẍa senha ra hasta que siconja ra que Dios siquetonha ngain ansén chojni. \s1 Are vicon na Jesús anto ojé \r (Mt. 17.1‑8; Mr. 9.2‑8) \p \v 28 Inchin jni nchanho después de Jesús ndac̈ho cain jihi, jehe coani ná jna para joinchecoanxinhi Dios co joicao Pedro, Jacobo co Juan. \v 29 Co are Jesús jinchecoanxinhi Dios, ngá con Jesús ndavitoxinhi co lonttoe ndacjan lontto anto roa co hasta jidaquima lontto. \v 30 Cottimeja cononxin yó xí que tatetjao xa Jesús, co cayoi xí mé, ná Moisés co iná Elías. \v 31 Co ngoixin ngandanji na vehe ná joadingasán anto c̈hjoin. Co cjoao na ixin queẍén ndasenhe Jesús ngain Jerusalén, co ixin anto tangui ndasenhe. \v 32 Masqui Pedro co tti cayoi xicompañeroe anto chjé na cottac̈hin, pero jehe na tavinttetsjehe na co vicon na gloria que chonda Jesús, co vicon na tti yó xí canxin que joí ngain Jesús. \v 33 Are cayoi xí mé saconcjin xa de ngain Jesús, cottimeja Pedro ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Maestro, atto nchao ixin te na janha na nttihi, janha na sinttachjian na ní nchiachjan; ná para ixin soixin, ná para ixin Moisés, co iná nchiachjan para ixin Elías. \p Pero Pedro noeha quehe ndac̈ho ngain rato mé. \v 34 Co Pedro ẍa jinichja jañá are joí ná ttjoi ngain na co jehe na ndavittohe na ngacjan ttjoi mé. Pedro co cayoi xicompañeroe vintteẍaon ixin ndavittohe na ngacjan ttjoi mé. \v 35 Cottimeja de ngacjan ttjoi mé coinxin na tté Dios que ndac̈ho: \p ―Yá tti Xanhna que anto rinaho. Ditticaon ra tti rrondattjo ra Xan. \p \v 36 Después que nichja Dios jañá, vicon na que Jesús jeho tají nttiha. Jehe na vinttetencoa na, co ẍonhi chojni coequín na tti jehe na vicon na. \s1 Jesús joinchexingamehe ná xanxichjan que vechonda espíritu jianha \r (Mt. 17.14‑21; Mr. 9.14‑29) \p \v 37 Ndoexin are vanianxin na de ngain jna mé, anto tsje chojni joichoenxin na Jesús ngatja nttiha. \v 38 De ngayé cain chojni mé, ná xí nichja xa sén co ndac̈ho xa ngain Jesús: \p ―Maestro, nttatsanha ñao, tsjehe xanxichjanhna ixin jeho xan jihi chonda. \v 39 Ná espíritu jianha tse xan co nchecoyao xan, co tadetsinga xan ẍá ndadenhe xan co hasta ttoc̈hjo ttixin rroha xan. Anto ncheguetan xan tangui co ẍonhi rato tac̈hjanda xan para tadehe xan c̈hjoin. \v 40 Janha ojointtatsán ñao chojnia que c̈hjiho ixin rrogantsje na espíritu jianha yá, pero coixinha na. \p \v 41 Jesús ndac̈ho: \p ―¡Jaha ra ẍo chojni que ditticaonha ra co jianha ra! ¿Hasta tti quesa chonda que sarihi nganji ra co tsixinna nganji ra? Sicohna xanha nttihi. \p \v 42 Pero are jehe xanxichjan mé jitonchienhe xan ngain Jesús, espíritu jianha mé joincheguenda xan, co joanca xan ngataha nontte. Pero Jesús joinchesattehe espíritu jianha mé, co jehe joinchexingamehe xanxichjan co joanjo xan ngain ndodé xan. \v 43 Co cainxin chojni que te nttiha anto vinttegoan na admirado de ixin tti anto tsje joachaxin que chonda Dios. \s1 Jesús ndac̈ho iná ixin jehe ndasenhe \r (Mt. 17.22‑23; Mr. 9.30‑32) \p Are cain chojni mé ẍa teẍaxaon na de ixin tti jian que joinchehe Jesús, jehe ndac̈ho ngain tti chojni que vacao: \p \v 44 ―Ttinhi ra jian tti janha rrondattjo ra, co tjañaha ra que janha, tti Xí que joixin de ngajni, sinchechienhe na na ngain xí jianha. \p \v 45 Pero tti chojni que vacao vaquinxinha na tti jehe vandac̈ho ngain na, ixin ẍa ẍonhi joachaxin vinttechonda na para coinxin na. Co jehe na ẍaoncoa na para joanchianguihi na Jesús ixin quehe rroc̈ho tti jehe ndac̈ho. \s1 ¿Quensen tti icha importante? \r (Mt. 18.1‑5; Mr. 9.33‑37) \p \v 46 Cottimeja tti chojni que vacao Jesús, coexinhi na cjoao chó na ixin quensen de jehe na tti icha importante, \v 47 pero Jesús conohe quehe tendache chó na. Cottimeja jehe cjóa ná xanxichjan co joaquehe xan ngaca jehe, \v 48 co ndac̈ho ngain jehe na: \p ―Tti chojni que sayé ná chjan inchin xanxichjan jihi conixin nombrena ixin ditticaon na janha; chojni mé sayehna janha cai. Co tti chojni que sayehna janha, cai sayé tti rroanha na janha. ¿Arinao ra tsonoha ra quensen icha importante? Tti rrocjan icha importanteha ngayaha ra, mé tti sehe icha importante ngattoxon con na janha. \s1 Tti chojni que ningacoanha na, chojni mé jí nganji na \r (Mr. 9.38‑40) \p \v 49 Cottimeja Juan ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Maestro, janha na vicon na ná tti jidengui espíritu jianha conixin joachaxín nombrea; co janha na ndattjan na que isincheha jamé, ixin jehe c̈hjiha nganji na. \p \v 50 Pero Jesús ndac̈ho: \p ―Cayacoenha ra chojni mé, ixin tti chojni que ningacoanha na, jehe jí nganji na. \s1 Jesús joinchesattehe Jacobo co Juan \p \v 51 Are ojoiconchiaon tiempo que Jesús sacoajín para ngajni, jehe ẍaonha para sacjoi ngain Jerusalén. \v 52 Jehe rroanha canxion chojni que joicao joajné icha saho, co chojni mé cjoi na ngain ná rajna ngain regioen Samaria para joicjé na ná nchia tti sintte jehe na conixin Jesús. \v 53 Pero chojni samaritano mé c̈hoha na joanjo na joachaxin nttiha ixin chonxin na que chojní Jesús conixin jehe satettji na para Jerusalén. \v 54 Are Jacobo co Juan conohe que ixin nisamaritano c̈hoha na danjo na joachaxin, jehe ndac̈ho ngain Jesús: \p ―¿Arinao soixin que tsetonha na janha na que rroxincanji ẍohi de ngajni, para soen cain chojni yá inchin joinchehe profeta Elías? \p \v 55 Cottimeja Jesús ngaria tsjehe na, co joinchesattehe na, ndac̈ho: \p ―Jaha ra noaha ra quehe clase de espíritu chonda ra. \v 56 Ixin janha, tti Xí que joixin de ngajni, joiha para nasoenxon chojni, sino que para rrochjaha na vida naroaxin. \p Cottimeja sacjoi na para ngain iná rajna. \s1 Tti chojni que joinao rrogacao Jesús \r (Mt. 8.19‑22) \p \v 57 Are tettji na ngatja nttiha, ná xí ndac̈ho xa ngain Jesús: \p ―Janha rinaho sacjin na cain lugar tti soixin sacji. \p \v 58 Jesús ndac̈ho ngain tti xí mé: \p ―Cain condaniẍa chonda va cuevé va, co cain conttoa chonda va caqué va, pero janha, tti Xí que joixin de ngajni, chondaha ni ttinó saric̈hin. \p \v 59 Jesús ndac̈ho ngain iná tti xí: \p ―Jaha chjin na. \p Pero tti xí mé ndac̈ho: \p ―Nttatsanha ñao, chonna na saho ndasenja ndodana para que janha tsjavá ndo. \p \v 60 Jesús ndac̈ho: \p ―Tanc̈hjanda tti chojni que chondaha vida naroaxin tsjavá chó na; pero jaha ttji co dindache chojni ixin Dios osiquetonha ngain ansén na. \p \v 61 Cottimeja iná tti xí ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Janha rinaho satsjin na, pero saho chonna na tsji sinttanoa ninchiania. \p \v 62 Pero Jesús ndac̈ho: \p ―Tti jitse ningue, cottimeja tsjehe para noton, chojni mé ẍonhi ẍé para ngain tti ttetonha Dios. \c 10 \s1 Are Jesús rroanha tti setenta chojni \p \v 1 Después de cain jihi, Jesús coinchiehe isetenta chojni, co jehe saho rroanha de yó na co yó na ngain cain rajna co icha lugar chian nttiha tti jehe chonda que cjoi después. \v 2 Co ndac̈ho ngain na: \p ―Atto seguro tti rrondattjo ra, que coseché Dios atto tsje, pero ninchehe ẍa tsjeha na. Mexinxin nchetsenhe ra ñao Xinajni para que jehe rrorroanha icha ninchehe ẍa para tsjejo na cain cosecha jihi. \v 3 Ttji ra jai jaha ra co ẍaxaon ra que janha rroanha ra inchin coleco ngayé condaniẍa. \v 4 Ttjioha ra bolsa, ni tomi, ni icha catte que jeho tti ca jaha ra techjanga ra. Co tadinttengattjenha ra para chjehe ra chojni joajna ngatja nttiha, ixin jamé sinchetjangui ra tiempo. \v 5 Are saso ra ngain ná nchia, saho danjo ra joajna co ndac̈ho ra: “Que chojni de ngain nchia jihi tsonohe c̈hjoin ngain ansén.” \v 6 Co si ngain nchia mé te chojni jian, ján, chojni mé tequininxin tti joajna que jaha ra sanjo ra; pero si nahi, joajná ra mé sarrocjan nganji ra. \v 7 Are saso ra ngain ná rajna, dittoha ra jeho ngain nacoa nchia co jintte ra co dihi ra tti rrochjá ra na de ngain nchia mé. Ixin tti nchehe ẍa jiquininxin rroxenguehe hna. Chondaha ra que sittoha ra ojejé nchia. \v 8 Are saso ra ngain ná rajna tti chojni ján sayaha ra, jintte ra cain tti rrochjá ra na. \v 9 Nchexingamehe ra chojni nihi que te ngain rajna mé, co ndache ra na: “Ochian joí tiempo para Dios siquetonha ngain ansean ra.” \v 10 Pero si saso ra ngain ná rajna tti rroc̈hoha chojni sayaha ra na, jaha ra dac̈hje ra para ngá nttiha co ndac̈ho ra: \v 11 “Hasta tti jinche de ngain rajná ra jihi que tse rottena na, tsontsjenga na para ná señal que jaha ra vitticaonha ra joajna que joiquianha ra. Pero ẍaxaon ra que tti ttetonha Dios ochian joí nganji ra.” \v 12 Janha rrindattjo ra seguro, que para ngain nchanho que Dios sinchejuzguehe cainxin chojni, are mé chojni de ngain rajna que vitticaonha na joajné Dios icha soji castigo sayé na que tti castigo que vayé chojni de ngain ciudad de Sodoma. \s1 Rajna que vintteguitticaonha \r (Mt. 11.20‑24) \p \v 13 ’¡Anto tangui tsonha jaha ra chojni de ngain rajna Corazín! ¡Co anto tangui tsonha jaha ra, chojni de ngain rajna Betsaida! Ixin si cain milagro que jointtaha ngayaha ra rroconhe ngayé chojni de ngain ciudad de Tiro co Sidón, seguro que chojni mé osé rroquentoxinhi na vidé na de tti jianha que vanchehe na. Co para rrocjago na ixin jehe na orroquentoxinhi na vidé na, rroguinttengá na lontto ttie co rroguinga na nttesoguihi. \v 14 Pero ngain tti nchanho que Dios sinchejuzguehe cainxin chojni, are mé jaha ra sayehe ra castigo icha soji que chojni de ngain Tiro co Sidón. \v 15 Co jaha ra de ngain rajna Capernaum, ¿Aẍaxaon ra que jaha ra tsji ra para ngajni? Nahi, jeha jamé, ixin jaha ra tsjixin já ra ngain infierno. \p \v 16 Jesús ẍa ndac̈ho ngain chojní: \p ―Tti chojni que sitticaon tti rrondac̈ho jaha ra, cai sitticaon na na janha. Co tti chojni que sitticaonha tti rrondac̈ho ra, cai chojni mé sitticaonha na na janha. Co tti chojni que sitticaonha na janha, cai sitticaonha na tti rroanha na janha. \s1 Are cjan tti setenta chojni \p \v 17 Cottimeja sacjoi tti setenta chojni co después cjan na anto contento, co ndac̈ho na: \p ―Hasta cain espíritu jianha vitticaon joinchehe tti ndac̈hjan na are nichja na conixin joachaxín nombrea soixin. \p \v 18 Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Ján, ixin janha vicon queẍén vetsingaxin Satanás de ngajni inchin ná rayo. \v 19 Janha chjaha ra joachaxin para tsingachje ra conché conixin conttanchia, co para tsixinha ra ngain tti jianha, co ẍonhi tsonha ra. \v 20 Pero tonoaha ra c̈hjoin ixin espíritu jianha ditticaon co nchehe tti ndac̈ho ra, sino que ixin nombrea ra ojitaxin ngajni. \s1 Ndodaha conixin Xenhe Ndo \r (Mt. 11.25‑27; 13.16‑17) \p \v 21 Ngain rato mé, Jesús anto ché de ixin Espíritu Santo, co jehe ndac̈ho: \p ―Janha rrinttacoanxinha soixin, que joinchechjian nontte co joinchechjian ngajni, ixin tti chojni que chonda confianza nganji soixin inchin nchinnchinchjan chonda confianza ngain ndodé, soixin cjoagohe chojni mé tti soixin coemehe tti chojni que anto nohe co tti chojni que anto ttinxin. Ján, Padre, jañá joinchehe soixin ixin jañá rinao. \p \v 22 ’Ndodana Ndo chjana joachaxin para ttetonha cainxin cosa. ẍonhi chojni nohe quensen tti Xenhe jehe Ndo, sino que jehe Ndo mismo nohe Ndo quensen mé. Co ẍonhi chojni nohe quensen jehe Ndo, sino que jehe Xenhe Ndo, tti Xan nohe, conixin cain tti chojni que jehe Xan sinao Xan sinchegatsoan Xan jehe Ndo. \p \v 23 Cottimeja Jesús tsjehe ngain chojni que vacao co ndac̈ho ngain jeho na: \p ―Anto c̈hjoin para ixin tti chojni que tedicon tti jaha ra tedicon ra jai, \v 24 ixin tsje profeta co tsje rey joinao na rroguicon na jihi, tti jaha ra tedicon ra, pero jehe na viconha na. Co jehe na joinao na rroquinhi na tti jaha ra ttettinhi ra jai, pero coinha na. \s1 Ejemploe ná chojni jian de ngain Samaria \p \v 25 Cottimeja ná ximaestroe ley Israel cjoi xa joitsjehe xa Jesús jeho para joincheyehe xa Jesús, co joanchiangui xa ngain co ndac̈ho xa: \p ―Maestro, ¿quehe sinttaha janha para rrochonda iná vida naroaxin? \p \v 26 Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―¿Quehe jitaxin ngain ley que vayé Moisés? ¿Queẍén c̈ho ley mé? \p \v 27 Jehe ximaestroe ley mé ndac̈ho xa: \p ―Ngain ley mé jindac̈ho: “Rinao Dios conixin ngoi ansean, conixin ngain almá, conixin ngoi fuerzá, conixin ngoi joarrixaoan; co rinao cainxin nivecinoa inchin rinao cuerpoa jaha.” \p \v 28 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―Nchao jí tti jaha ndac̈ho. Si jaha sinchehe cain yá, ján rrochonda iná vida naroaxin. \p \v 29 Pero ximaestroe ley mé joinao xa rroguittohe xa jian ngattoxon con Jesús de ixin tti ndac̈ho xa, mexinxin joanchiangui xa ngain Jesús co ndac̈ho xa: \p ―Pero, ¿quensen vecinona? \p \v 30 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain xa: \p ―Ná xí joixin xa de Jerusalén para sajittji xa ngain rajna Jericó, co ngatja nttiha cayacoen xa canxion xichehe, co cain xichehe mé coehe xa jehe tti xí mé cainxin tomí co hasta lonttoe que jingá, co anto goen xa jehe tti xí mé, hasta merocoa narrogoenxon xa. Cottimeja savinttecji xa. \v 31 Co nchion después nttiha vatto ná xidána judío, pero are jehe xa vicon xa que nttiha tajitsinga tti xí mé, jehe xidána mé vatto ojé lado. \v 32 Cai nonttiha vatto ná chojni razé Leví, pero are jehe vicon tti xí que tajitsinga nttiha, cai vatto ojé lado. \v 33 Pero nchion después nttiha vatto ná xí samaritano, co are jehe xa vicon xa tti xí judío que tajitsinga ngandehe nttiha mé, jehe xa coiaconoehe xa. \v 34 Cottimeja jehe xa conchienhe xa ngaca tti xí mé, co joincheẍoenhe xa cain tti diconihi ngain cuerpoe conixin aceite co vino, co coensia xa jian. Cottimeja jehe xa joinchetaha xa colochohe xa co sajoicao xa ngain ná nchia, co nttiha jehe xa venda xa. \v 35 Co ndoexin are jehe xí mé sacjoi xa, joantsje xa yó tomi que anto rentte co joanjo xa ngain tti nchiandoha mé, co ndac̈ho xa ngain: “Darinda xí jihi, co si jaha sinchexinhi icha tomi ixin jehe xa, janha tsjengaha hna are rrocjan na.” \v 36 Mexinxin ndachjenji na ¿quexehe de tti ní xí mé tti joinchehe inchin ná nivecinoe tti xí que nihi? \p \v 37 Ximaestroe ley ndac̈ho xa: \p ―Tti xí que coiaconoehe jehe tti nihi mé. \p Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―Janché, jaha cai ttji co nchehe jamé. \s1 Are Jesús ngain nchiandoha Marta co María \p \v 38 Jesús joinchehe sigue sacjoi, co joiji ngain ná rajna nchín, co nttiha ná nc̈hí que vinhi Marta joanjo nc̈ha nchiandoha nc̈ha tti vittohe Jesús. \v 39 Jehe Marta vechonda ná xanchó que vinhi María, co are mé, jehe María tavehe c̈hica rotté Jesús para que coinhi quehe ndac̈ho Jesús. \v 40 Pero Marta anto jidoan purado de jinchechjian comida, ixin jeho jinchehe ẍa, mexinxin conchienhe co ndac̈ho ngain Jesús: \p ―¿Aẍaxaonha que ixin xanchian ttinttona xan janho rrinttaha cain ẍa jihi? Ndache xan que tsjenguijna na xan. \p \v 41 Pero Jesús ndac̈ho ngain Marta: \p ―Marta, Marta, jaha anto ẍaxaon de ixin cain cosa yá, \v 42 pero jí jeho nacoa cosa que anto importante. Co María ocoinchiehe tti cosa icha importante mé, co ẍonhi chojni santsjehe cosa mé. \c 11 \s1 Are Jesús cjoago queẍén sinchecoanxinhi ni Dios \r (Mt. 6.9‑15; 7.7‑11) \p \v 1 Ná nchanho Jesús jinchecoanxinhi Dios ngain ná lugar, co are joexin joinchecoanxinhi Dios, ná de tti chojni que vacao ndac̈ho ngain: \p ―Nchecoanna ni ra sinttacoanxian na Dios, jañá inchin Juan, tti vancheguitte chojni, joinchecoenhe chojni que vacao. \p \v 2 Jesús ndac̈ho: \p ―Are sinchecoanxinhi ra Dios, ndac̈ho ra: \q1 Padre soixin que ttjen ngajni, \q1 nombrea soixin jiquininxin tsosayehe. \q1 Siquetonha nttihi soixin. \q1 Co tsonhe inchin soixin rinao nttihi ngataha nontte, jañá inchin tonhe nttiha ngajni. \q1 \v 3 Chjana ra jai tti sine na que rrogondana na. \q1 \v 4 Nchetjañana ni ra tti jianha que jointtaha na, ixin janha na cai nttatjañá na tti chojni que nchehe jianha nganji na. \q1 Nchegattoha ni ra tangui: tanc̈hjandaha ni ra ngain tti jianha. \p \v 5 Cai ndac̈ho Jesús ngain na: \p ―Tsín na ná ejemplo, que ná de jaha ra chonda ra ná xiamigoa ra, co ngosine ttie siji xa nchiandoi ra co rrondattjo ra xa: “Amigo, nchecjen na ní niottja, \v 6 ixin ná xiamigona nandá joixin xa viaje, co joiji xa nchiania co janha ẍonhi chonda que rrochjaha xa.” \v 7 Co si jaha ra rrondac̈ho ra desde ngaxinhi nchiandoi ra: “Nchemolestaha na; ocoejá puerta co otarric̈hinquinha xanhna ngataha cama; c̈hoha singattjen para rrochjaha tti jaha rinao.” \v 8 Pero si xiamigoa ra mé sinchehe xa sigue rronichjaha ra xa jaha ra singattjen ra co rrochjehe ra xa tti jehe xa rinao xa pero ijeha ixin amigo ra, sino que jaha ra sanjo ra mé para que isincheha xa sigue sinttamolestá ra xa icha. \v 9 Mexinxin janha rrindattjo ra: Danchia ra co Dios rrochjá ra; ttjé ra co sinchí ra; dinga ra puerta, co puerta mé rroxiré puerta. \v 10 Ixin tti danchia, jehe dayé; co tti ttjé, jehe dittja; co tti dinga puerta, puerta xiré puerta para ixin jehe. \p \v 11 ’¿Apoco c̈honja de jaha ra que ochonda ra xanha ra anchao rrochjehe ra xan ná ẍo are sanchiaha ra xan niottja? ¿O arrochjehe ra xan nttaohe conché are jehe xan sanchia ra xan nttaohe copescado? \v 12 ¿O arrochjehe ra xan ná conttanchia are sanchiaha ra xan joja? \v 13 Mexinxin si jaha ra masqui chojni jianha ra pero noha ra danjo ra cosa jian ngain xanha ra, ¡mé Ndodá na que ttjen ngajni xijanjoha Ndo Espíritu Santo ngain tti chojni que sanchia ngain Ndo! \s1 Are ndac̈ho chojni ixin Jesús chonda joachaxín inchínji \r (Mt. 12.22‑30; Mr. 3.19‑27) \p \v 14 Ná nchanho Jesús vengui ná espíritu jianha de ngaxinhi cuerpoe ná xí que ndadicottapo xa de ixin jehe espíritu mé; co are espíritu jianha ovac̈hjexin de ngaxinhi cuerpoe xa, jehe xa onchao nichja xa. Tsje chojni que te nttiha vinttegoan na admirado de ixin tti joinchehe Jesús. \v 15 Pero icanxin na ndac̈ho na: \p ―Xí jihi dengui xa espíritu jianha de ixin joachaxín Satanás, tti cai dinhi Beelzebú, tti ttetonha ngain cain espíritu jianha. \p \v 16 Co icanxin na para rrojincheyehe na Jesús, joanchiehe na que ixin jehe rrojinchehe ná milagro que ttixin de ngajni. \v 17 Pero jehe ovenohe quehe teẍaxaon na, co jehe ndac̈ho ngain na: \p ―Quexeho gobierno que chjéa para ttetocaho chó, gobierno mé toin ndattjexin, co si ná nindoha ngain ná nchia, si atto tteto na, cai toin ndachjequé na. \v 18 Jañá cai, si Satanás tseto jeho, ¿queẍén tsonc̈hjenhe joachaxin que jehe chonda? Jihi ndac̈hjan janha, ixin jaha ra ndac̈ho ra que janha dehngui espíritu jianha de ixin joachaxín Satanás. \v 19 Pero si janha jamé na, ¿quensen chjé chojnia ra joachaxin para dengui na espíritu jianha? Mexinxin jeho na tjago na que ndoaha tti teẍaxaon ra. \v 20 Pero janha dehngui espíritu jianha de ixin joachaxín Dios, co jihi rroc̈ho que tti ttetonha Dios ochian joí nganji ra. \p \v 21 ’Are ná xí tsanga jinda xa nchiandoha xa conixin tsje espada co lanza, are mé cain cosé xa que jichonda xa jí seguro. \v 22 Pero si tsí iná xí icha tsanga que jehe xa co tsixinha xa ngain xí mé, ndasantsjehe xa cain espadé xa co lanzé xa que chonda xa, cottimeja nchao sasicao xa cosé xí mé que jichjian. \p \v 23 ’Tti chojni que rinaoha na janha, chojni mé ningaconna janha; co tti chojni que ttenchjianha tti janha rrindac̈hjan, chojni mé ttingo na palabrana inchin chojni que ttingo caxineno. \s1 Tti espíritu jianha que cjan \r (Mt. 12.43‑45) \p \v 24 ’Are ná espíritu jianha dac̈hjexin de ngain cuerpoe ná chojni, espíritu jihi sattji ngain lugar xema dicjé ná lugar tti jehe sinchejogaha. Co are idiraha lugar mé, jehe ẍaxaon: “Janha sarrocjan na ngain nchiania tti vac̈hjexin.” \v 25 Are espíritu mé cjan, jehe dittja cuerpoe chojni mé inchin ná nchia que diganjo na c̈hjoin, co c̈hjoin diconchjian ngaxinhi nchia mé. \v 26 Cottimeja espíritu jianha mé dirroé iyáto espíritu icha jianha que jehe espíritu mé, co cain espíritu mé sadixinhi ngaxinhi cuerpoe chojni mé para tadintte cai. Co después, chojni mé icha tangui tonhe que are saho. \s1 Quensen tonohe c̈hjoin ngain vidé \p \v 27 Are Jesús jindac̈ho cain cosa jihi, ná nc̈hí nttiha ngayé chojni ndac̈ho nc̈ha sén: \p ―¡Anto c̈hjoin para ixin tti nc̈hí que jointtaconcjiha co jointtagangui! \p \v 28 Pero Jesús ndac̈ho: \p ―¡Icha c̈hjoin para ixin tti chojni que ttinhi tti ndac̈ho Dios co ditticaon na! \s1 Are chojni jianha joanchia na ná milagro \r (Mt. 12.38‑42; Mr. 8.12) \p \v 29 Chojni joinchehe na sigue ẍatte na ngandanji Jesús, co jehe coexinhi nichja co ndac̈ho: \p ―Cain chojni ngain tiempo jihi, jehe na jianha na co danchia na sicon na ná señal de milagro; pero ẍonhi icha señal sicon na que jeho tti señal que vattohe profeta Jonás. \v 30 Ixin jañá inchin Jonás cjoi ná señal para ixin chojni que vintte ngain ciudad de Nínive, jamé janha cai, tti Xí que joixin de ngajni, janha ná señal para ixin chojni de ngain tiempo que te na jai. \v 31 Are chojni de tiempo jihi soenhe na juzgado, tti reina que joixin de ngain nontte Sabá icha sur singattjen co jehe reina mé rroc̈ho jie para ixin chojni jihi ixin jehe reina mé joixin anto cjin para joiquinhi tti venohe Salomón, co nttihi jí nganji ra ná tti icha importante que Salomón pero ẍonhi chojni nchehe caso. \v 32 Co chojni que vintte ngain ciudad de Nínive singattjen na ngain tti nchanho que Dios sinchejuzguehe cain chojni, para rroc̈ho na jie para ixin chojni de tiempo jihi ixin cain chojni de ngain Nínive coentoxinhi na vidé na are Jonás joindache na joajné Dios, co nttihi jí ná tti icha importante que Jonás pero ẍonhi chojni nchehe caso. \s1 Jmacon ni, mé tti lamparé cuerpoe ni \r (Mt. 5.15; 6.22‑23) \p \v 33 ’Ẍonhi chojni nchengasán ná lámpara para ttema lámpara ni para daquehe ngaxinhi ná cajón, sino que dehe lámpara noi para que cain chojni que dixinhi nchia dingasenhe na. \v 34 Jmacon ni inchin ná lámpara para ngain cuerpoe ni. Mexinxin si jmacon jaha jian, cai ngoixin cuerpoa chonda joadingasán. Rroc̈ho si joadingasán que Dios rroanha jí ngain ansean, jaha chojni jian. Pero si jmacon jianha, cai ngoixin cuerpoa jí ngain tti naxin xehe. \v 35 Ttjiho cuidado para que tti joadingasán que rrichonda rrocjanha inchin tti naxin xehe. \v 36 Ixin si ngoixin cuerpoa jichonda joadingasán, ni rioho de ngain cuerpoa jichondaha ni rioho tti naxin xehe; cain cosa jaha sicon jian ẍajeho inchin are ná lámpara jinttangasañaha conixin ẍoí. \s1 Are Jesús joinchesattehe xifariseo co ximaestroe ley \r (Mt. 23.1‑36; Mr. 12.38‑40; Lc. 20.45‑47) \p \v 37 Are Jesús joexin ndac̈ho cain yá, ná xifariseo ndache xa Jesús ixin sinecaho xa ngain nchiandoha xa. Jesús cjoi nchiandoha xa co joixinhi vehe ngain mesa. \v 38 Jehe xifariseo mé goan xa admirado ixin vicon xa que Jesús vehe joine co conttiha jinda tsje nttiha inchin costumbré icha chojni judío. \v 39 Pero Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―Jaha ra xifariseo ra inchin vaso co láto que chojni ncheroa de ngama, pero de ngaxinhi ansean ra tecaon ra de cain cosa jianha ixin ttehe ra cosé chojni co nchehe ra icha cosa jianha. \v 40 ¡Jaha ra tonto ra! ¿Anoaha ra que Dios tti joinchechjian ngama ra, cai joinchechjian ngaxinxin ra? \v 41 Are danjo ra tomi ngain chojni noa, cai danjo ra de ngain ansean ra, co jamé tsoroa almá ra. \p \v 42 ’¡Anto tangui tsonha ra jaha ra xifariseo! Ixin jaha ra danjo ra ngain Dios tti ttexin parte de ca que dinhi menta, co de caruda, co de icha clase de ca, pero ncheha ra caso de tti jian que nchehe ra ngain vidá ra co rinaoha ra Dios. Co jihi tti chonda ra que sinchehe ra co cai nchehe ra sigue danjo ra tti ttexin parte de cain ca mé. \p \v 43 ’¡Anto tangui tsonha ra, jaha ra xifariseo! Jaha ra nttaẍoxinha ra dayehe ra nttaxintaon icha importante ngaxinhi nihngo, co nttaẍoxinha ra dayehe ra joajna conixin anto respeto are ngatja nttiha. \p \v 44 ’¡Anto tangui tsonha ra jaha ra ximaestroe ley co jaha ra xifariseo, ẍo ncheha ra inchin ndac̈ho ra! Ixin jaha ra te ra ẍá sepultura que idiconha ni co chojni datto na ngataha nttiha pero noeha na ixin nttiha jiẍavá cosa dirrenga. \p \v 45 Cottimeja ná ximaestroe ley, ndac̈ho xa ngain Jesús: \p ―Maestro, are soixin ndac̈ho yá, rrinichja feo de ixin janha na cai. \p \v 46 Pero Jesús ndac̈ho: \p ―¡Cai jaha ra anto tangui tsonha ra jaha ra ẍo maestroe ley! Ixin jaha ra tti ttetonhe ra icha chojni que sinchehe na para ixin Dios cosa anto tangui, co mé ná carga anto ye para ixin jehe na ixin ttixinha na nchehe na cain mé, co jaha ra ttjenguijnaha ra na para sinchehe na cain tti jaha ra ttetonha ra. \p \v 47 ’¡Anto tangui tsonha ra jaha ra! Ixin jaha ra nchechjian ra monumento anto c̈hjoin ngataha tti teẍavá cuerpoe cain profeta que nindogoelitoa ra ẍanc̈hjen nagoenxon na are saho. \v 48 Conixin yá jaha ra tjago ra, que nttaẍoxinha ra tti joinchehe nindogoelitoa ra ẍanc̈hjen, ixin jehe na vinttegoen na profeta are saho co jaha ra nchechjian ra c̈hjoin ngataha tti teẍavá cuerpoe profeta. \p \v 49 ’Mexinxin Dios ixin jehe anto jian nohe, mexinxin ndac̈ho: “Rrorroanha ra profetana co representantena nganji ra, co jaha ra nasoenxon ra c̈honja de jehe na co ittoha na feo sinchehe ra ngain na.” \v 50 Mexinxin chojni de ngain tiempo jihi jehe na niteca vidé cain profeta que vintteguenhe desde are nontte conchjian hasta jai; \v 51 rroc̈ho desde are ndavenhe Abel hasta are joiguenhe Zacarías, tti goenxin na ngain lugar entre altar co lugar santisimo. Yá tti rrindattjoxin ra janha, que chojni de ngain tiempo jihi tti teca na cain yá. \p \v 52 ’¡Anto tangui tsonha ra jaha ra, ẍo maestroe ley! Ixin jaha ra chonda ra tti ẍón que jitaxin cain tti ttetonha Dios. Pero jaha ra mismo rinaoha ra ttinxin ra, ni tanc̈hjandaha ra icha chojni que rinao tsinxin ẍón mé. \p \v 53 Are Jesús ndac̈ho cain cosa jihi ngain xa, ximaestroe ley co xifariseo anto vinttegoñao xa ngain Jesús, cottimeja joanchianguihi xa Jesús anto tsje pregunta, \v 54 para que rroguiconxin xa si jehe rronichja ná cosa ndoaha, para que jehe xa nchao rrocjanguihi xa Jesús. \c 12 \s1 Jesús cjoagoe chojni ixin cainxin cosa, masqui jimao, pero tsononxin \p \v 1 Ngain rato mé, ẍatte anto tsje miles de chojni nttiha que hasta conxinca chó na soji. Co Jesús coexinhi ndac̈ho saho ngain tti chojni que vacao: \p ―Ttjiho ra cuidado de ixin levaduré xifariseo, rroc̈ho tti jeha ndoa que jehe xa ndac̈ho xa. \v 2 Ixin ẍonhi ná cosa que ttema chojni que tsononxinha, co ẍonhi ná cosa jimao que tsononxinha. \v 3 Mexinxin, cain tti jaha ra nichja ra are naxin xehe, tsononxin are osingasán; co cain tti jaha ra nichja ra jimao are puerté nchia tajijé, pero cai tsononxinxin desde noi ngataha nchiandoi ra. \s1 Quensen jiquininxin rroẍagoen ni \r (Mt. 10.28‑31) \p \v 4 ’Nganji jaha ra, xiamigona ra, janha rrindattjo ra que chondaha ra que rroẍagonhe ra tti chojni que natjayaxon ngain cuerpoe ni, ixin chojni mé c̈hoha nasoenxon almé ni. \v 5 Pero janha rrondattjo ra quensen tti chonda que rroẍagonhe ra: ẍagonhe ra jeho Dios, ixin jeho jehe tti nchao nasoenxon cuerpoa ra co rrorroanha almá ra para ngain infierno. Ján seguro que ẍagonhe ra jehe Dios. \p \v 6 ’¿Quejanhi rentte naho conttoachjan? Jeho yó tomichjan que anto rentteha. Pero Dios tjañeha ni ná de jehe va. \v 7 Ixin Dios, jehe nohe hasta quejanhi ẍajá ra chonda ra. Mexinxin jaha ra ẍaonha ra, ixin jaha ra icha rentte ra que tsje conttoachjan. \s1 Tti chojni que ndac̈ho ngattoxon con icha chojni ixin Jesús jian \r (Mt. 10.32‑33; 12.32; 10.19‑20) \p \v 8 ’Janha rrondattjo ra que quexeho chojni que rrondac̈ho nttihi ngataha nontte ixin amigoe na janha, cai jahna, tti Xí que joixin de ngajni, rrondac̈hjan ngattoxon con cain ángel de Dios que ixin jehe na amigona na cai. \v 9 Pero tti chojni que rrondac̈ho ngattoxon con icha chojni que ixin jehe chonxinha de ixin janha, cai janha rrondac̈hjan ngattoxon con cain ángel de Dios que ixin chonxinha jehe mé. \p \v 10 ’Co quexeho chojni rronichja jianha de ixin janha, tti Xí que joixin de ngajni, nchao sitjañehe chojni mé; pero tti chojni que rronichja jianha de ixin Espíritu Santo, ẍonhi tiempo sitjañehe chojni mé. \p \v 11 ’Are tsjiho ra na ngain nihngo, o ngain xijuez, o ngain icha xittetonha, taha ra joachjaon de ixin queẍén rrondac̈ho ra ngain xa de ixin tti joinchehe ra, co taha ra joachjaon de ixin queẍén rronichja ra, \v 12 ixin are sinqué momento que jaha ra rronichja ra, Espíritu Santo tti sinttaẍaxaon ra quehe rrondac̈ho ra. \s1 Tti rico que ẍaxaon cosa que ẍonhi ẍé \p \v 13 De ngayé cain chojni nttiha, ná chojni ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Maestro, ndache xanchian que rrochjana xan tti partena que jiquininxin na de herencia. \p \v 14 Pero Jesús ndac̈ho: \p ―¿Quensen coín na janha de juez ngain cosa yá? \p \v 15 Cai ndac̈ho Jesús: \p ―Ttjiho ra cuidado que antoha sinao ra tomi, ixin vidé chojni tsixinha de ixin tti tsje tomi que rrochonda ni. \p \v 16 Cottimeja Jesús ndache na ejemplo jihi: \p ―Vehe ná xí rico, co ngoixin jnguihi xa anto goan noa. \v 17 Cottimeja tti rico mé vehe ẍaxaon: “¿Queẍén sinttaha janha? Chondaha ttinó tsenchjianxin cain cosechana.” \v 18 Ngain rato mé jehe ẍaxaon: “Onona queẍén sinttaha. Sinttaxantte granerona que chonda para sinttachjian iná granero icha jie, co nttiha tsenchjinha cainxin cosechana, co cainxin cosa que janha chonda. \v 19 Cottimeja rrondattjan almana: Alma, jaha ochonda anto tsje cosa jichjian para anto tsje nano. Jai nchejogaha, jintte co dihi, co chaha.” \v 20 Pero Dios ndac̈ho ngain xí mé: “Jaha tonto. Ngain ttie jihi senhe jaha; co cain tti coenchjinha, ¿para ixin quensen?” \v 21 Jañá tonhe tti chojni que anto datse tomi co icha cosa que jehe dondehe, pero que ẍonhi chonda para ngain Dios. \s1 Dios jinda cain xenhe \r (Mt. 6.25‑34) \p \v 22 Despues ndac̈ho Jesús ngain chojni que vacao: \p ―Janha rrondattjo ra que taha ra joachjaon de ixin tti sintte ra para sinttechonxin ra, ni de ixin lontto que sinttetsí ra. \v 23 Vidé ni icha rentte que tti jine ni, co cuerpoe ni icha rentte que lonttoe ni. \v 24 Tsjehe ra conttaha, que co mé ni ẍonhi ttenga va, ni ẍonhi cosecha datsín va, ni chondaha va graneroe va, pero ixinha mé, Dios chjé va tti jine va. ¡Co para ixin Dios jaha ra icha rentte ra que conttoa! \v 25 Co ¿Apoco ná de jaha ra, ixin anto ta ra joachjaon, anchao sahngui ra irioho metro icha de tti jininxin ra? \v 26 Mexinxin si c̈hoha nchehe ra cosa tanguiha ¿quedonda ta ra joachjaon de ngain cosa tangui? \p \v 27 ’Ẍaxaon ra jian queẍén dangui cain tsjo ngataon jngui, cain tsjo mé ncheha tsjo ẍa ni tajinha tsjo chjon. Co janha rrondattjo ra que ni rey Salomón, que jehe anto c̈hjoin vaguitsá, pero ẍonhi tiempo vetsá inchin ná de jehe tsjo jihi. \v 28 Si Dios jañá nchetsá cain ca que jeho jai jí ngataon jngui co ndoe ondarroche ca ngain ẍohi, ¡mé jaha ra xichjaha ra Dios cain tti rrogondaha ra, masqui jaha ra ẍa antoha jian ditticaon ra ngain Dios! \v 29 Mexinxin, taha ra joachjaon de ixin quehe sintte ra ni de quehe sihi ra. \v 30 Ixin chojni de ngain mundo jihi ta na joachjaon de ixin cain cosa yá; pero jaha ra chonda ra ná Ndodá ra ngajni, que jehe Ndo onohe Ndo que jaha ra rrogondaha ra cain cosa yá. \v 31 Pero cain tiempo ditticaon ra cain tti ttetonha Ndo, co jamé sayehe ra cain cosa jihi. \s1 Cosa rentte que rrochonda na ngajni \r (Mt. 6.19‑21) \p \v 32 ’Ẍaonha ra jaha ra ẍo inchin colecona, ixin masqui tsjeha ra pero Ndodá na que ttjen ngajni, jehe Ndo rinao Ndo rrochjá ra Ndo tti jehe Ndo ttetonha Ndo ngajni. \v 33 Nchecji ra cain cosa que chonda ra co ttjenguijna ra tti chojni que rrogondehe; jañá nchechjian ra bolsé tomi que ẍonhi tiempo sichje, rroc̈ho que ngajni rrochonda ra cosa icha rentte co cosa mé ẍonhi tiempo tsjexin, ixin nttiha xichehe sijiha xa ni cochí sinchexantteha. \v 34 Ixin ngain lugar tti jaha ra rrochonda ra cosá ra icha importante para ixin jaha ra, cai nttiha sehe ansean ra. \s1 Chonda que sontte na listo \p \v 35 ’Dintte ra listo, co ttjiho ra cuidado que lampará ra que sacaon cain tiempo. \v 36 Dintte ra inchin ninchehe ẍa que techonhe na xinajní na tsixin xa de ngain tti cottehe. Ixin ninchehe ẍa mé dintte na listo para tsonxiré na puerté nchia are singa xa puerta. \v 37 Anto c̈hjoin para ixin tti ninchehe ẍa que are tsí xinajní na, jehe na tatetsjehe na; atto seguro tti janha rrindattjo ra, que mismo xinajni mé tsaoxin xa cinturoen xa jian co tsintte xa na ngain mesa. Co jehe xa tsequia xa comida que sine na. \v 38 Masqui jehe xinajni mé tsí xa ngosine ttie o are ndoyo, co ninchehe ẍé xa tatetsjehe na, anto c̈hjoin para ixin ninchehe ẍa mé. \v 39 ẍaxaon ra cosa jihi, que si xinajní ná nchia rroconohe xa quehe hora rroquí xichehe are ttie, xinajni mé rroguejoaha xa para rrocanc̈hjandaha xa xichehe rroguixinhi xa rroqué xa. \v 40 Jaha ra cai dintte ra listo; ixin janha, tti Xí que joixin de ngajni, sihi iná are jaha ra ni rroẍaxaonha ra ixin sihi. \s1 Ná tti ninchehe ẍa jian, co ná tti ninchehe ẍa jianha \r (Mt. 24.45‑51) \p \v 41 Cottimeja Pedro joanchiangui ngain Jesús co ndac̈ho: \p ―¿Acoín ejemplo jihi para ixin janho na, ani para ixin cainxin chojni? \p \v 42 Jesús ndac̈ho: \p ―Ẍaxaon ra quensen tti nchehe ẍa que ditticaon jian co ttinxin jian tti jiquininxin sinchehe. Mé tti nchehe ẍa que xinajní rrochjé xa ẍa de rrochjé tti sine cain ninchehe ẍé xinajní mé. \v 43 Anto c̈hjoin para ixin tti nchehe ẍa que are tsí xinajní, jehe jinchehe inchin vitonhe. \v 44 Ndoa tti rrondattjo ra que xinajni mé rrondac̈ho xa ngain tti nchehe ẍa mé que jehe senda cain cosa que chonda xa. \v 45 Pero si tti nchehe ẍa mé sinchesattehe xinchehe ẍé xinajni mé conixin nc̈himozé xa, co sehe sine co sihi co rrocoan; \v 46 cottimeja xinajní tsí xa ngain ná nchanho co ngain ná hora que ni jehe noeha, co sinchecastigá xa anto soji inchin tti castigo que sayé cain chojni que ditticaonha Dios. \p \v 47 ’Tti nchehe ẍa que onohe quehe rinao xinajní, pero rinaoha nchehe mé co ncheha inchin tti ttetonha xa, tti nchehe ẍa mé anto soji sicaon. \v 48 Pero tti nchehe ẍa que noeha quehe rinao xinajní, co nchehe cosa que jiquininxin castigo, nchehe ẍa mé icha sojiha sicaon. Tti chojni que dayé icha tsje, rroẍanchiehe icha tsje, ixin jehe chonda icha responsabilidad. \s1 Causexin Jesús chjeyaxin chojni \r (Mt. 10.34‑36) \p \v 49 ’Janha joihi inchin ná ẍohi ngataha nontte para sinttaxantte tti ẍonhi ẍé co sinttajian tti jian para ixin Dios. ¡Co janha rrojinaho que orrogacaon ẍohi mé! \v 50 Chonda que atto tangui tsonna, co mé inchin janha siguittexin na ngain cosa tangui. Co janha anto feo tonona hasta tsoenja cain jihi. \v 51 Jaha ra puede ẍaxaon ra que ixin janha joihi para que chojni sicon chó na contento ngataha nontte jihi. Janha rrindattjo ra que nahi, ixin chojni toñaohe chó na jai ixin joihi janha. \v 52 De jai pa ndaha naho chojni ngain ná nchia rrochjeya na de ixin causananxin janha; ní na sitticaon na na janha, co yó na sitticaonha na na; o yó na sitticaon na na janha, co ní na sitticaonha na na. \v 53 Ixin de causananxin janha, ná ndodaha rroningaconhe ndo xenhe ndo, co ná chjan rroningaconhe xan ndodé xan. Ná jannaha rroningaconhe jan nc̈hichjehe jan, co xannc̈hí rroningaconhe xan janné xan. Ná jannchaha rroningaconhe jan nc̈hideindehe jan, co nc̈hideinda rroningaconhe nc̈ha jannché nc̈ha. \s1 Queẍén jí tiempo \r (Mt. 16.1‑4; Mr. 8.11‑13) \p \v 54 Cai ndac̈ho Jesús ngain chojni: \p ―Are jaha ra dicon ra que ttjoi c̈hinxin ttjoi tti diataonxin nchanho, jaha ra ndac̈ho ra que ixin otsí c̈hin, co jamé ndoa tonhe. \v 55 Co are tjaxin c̈hintto no sur, jaha ra ndac̈ho ra que sania soa, co ndoa jamé tonhe. \v 56 ¡Jaha ra ncheha ra tti ndac̈ho ra! Jaha ra noha ra datsoenhe ra quehe tsonhe de ngajni co ngataha nontte, ¿co quedonda c̈hoha datsoan ra tti tsonhe ngain tiempo que te ra jai? \s1 Tsjehe ra queẍén nchehe ra para itsoñaoha ra ngain tti chojni que ningaconha ra \r (Mt. 5.25‑26) \p \v 57 ’¿Quedonda ttinchieha ra jaha ra mismo cain cosa jian? \v 58 Si ná chojni sic̈ho jie para ixin jaha co tsjiho jaha ngain xijuez, icha jian de ngatjao nttiha tjao chó ra de ixin queẍén tsonhe para que jehe itsjioha ngain xijuez. Ixin si nahi, xijuez rrondache xa xipolicía para tsiaxinha xa. \v 59 Co janha rrindattjo que c̈hoha sac̈hjexin de nttiha hasta que jaha tsengaja hna cainxin tomi que jaha rrica. \c 13 \s1 Chonda ra que tsentoxinhi ra vidá ra \p \v 1 Ngain rato mé nttiha vintteconchienhe canxion chojni ngain Jesús co coequín na ixin Pilato nagoenxon canxion xí de ngain regioen Galilea mero ngain rato que jehe xa tedoen xa coxigo para tedanjo xa ngain Dios. Co nttiha vinttji jní xí mé, tti vinttji jní coxígo. \v 2 Co Jesús ndac̈ho ngain tti chojni que tettequín mé: \p ―¿Aẍaxaon jaha ra que jamé vintteconhe xí tehe ixin icha jianha jehe xa que cain chojni ngain nacioen xa? \v 3 Janha rrindattjo ra que jeha jamé. Co si jaha ra tsentoxinha ra vidá ra, cain ra ndasitján almá ra. \v 4 ¿O ani ẍaxaon jaha ra que tti dieciocho chojni que ndavenhe are vetsingatja na tti torre de Siloé, ani nimé icha jianha na que cain chojni que vintte Jerusalén? \v 5 Janha rrindattjo ra que jeha jamé. Co si jaha ra tsentoxinha ra vidá ra, cainxin ra ndasitján almá ra. \s1 Ejemploe tti nttahigo que danjoha ttochjoin \p \v 6 Cottimeja Jesús coín na ejemplo jihi: \p ―Ná xí vechonda xa ná nttahigo ngataon jnguihi xa co cjoi xa joitsjehe xa si vanjo ntta ttochjoin, pero ẍonhi ttochjoin vittja xa ngagaha ntta. \v 7 Cottimeja ndac̈ho xa ngain tti xí que jinda jngui mé: “Tsjexinxin, janha oní nano ttjihi dicjé ttochjoin ngain nttá jihi, co ni ná nttiha dittjaha ttochjoin ngain ntta. Tonc̈hinji ntta: ¿quedonda ẍa sehe ntta ngataha jnguihna co ẍonhi ttochjoin danjo ntta?” \v 8 Pero tti xí que jinda jngui mé ndac̈ho: “Soixin, ẍa ttinttohe ntta iná nano jihi. Janha sinttandanguia ntta jinche co tsingonguia ntta abono. \v 9 Conixin jamé puede osanjo ntta ttochjoin, pero si nahi, cottimeja tonc̈hinji ntta.” \s1 Are Jesús joinchexingamehe ná nc̈hí ngain tti nchanho que nchejogaha ni \p \v 10 Ná nttiha, ngain tti nchanho que nchejogaha ni, Jesús tajinchecoenhe chojni de ixin Dios ngain ná nihngo. \v 11 Co nttiha vehe ná nc̈hí que venihi nc̈ha ovechonda dieciocho nano. Ná espíritu jianha ndadinchechatto nc̈ha, co jehe nc̈ha ic̈hoha vaxendoa nc̈ha. \v 12 Co are Jesús vicon nc̈hí jihi, jehe ndac̈ho ngain nc̈ha: \p ―Jaha oxingamaha de ixin tti chin que joarichonda. \p \v 13 Cottimeja jehe coín rá ngataha nc̈hí mé, co ngain rato mé jehe nc̈ha xendoa nc̈ha co coexinhi nc̈ha joinchecoanxinhi nc̈ha Dios. \v 14 Pero xittetonha ngain nihngo mé coñao xa ixin Jesús joinchexingamehe nc̈hí mé mero ngain tti nchanho que nchejogaha ni. Mexinxin jehe xí mé ndac̈ho xa ngain cain chojni que te nttiha: \p ―Semana chonda incjaon nchanho tti jiquininxin doan ẍa; ngain nchanho mé sihi ra para que tsoẍoanha ra co nahi ngain nchanho que nchejogaha ni. \p \v 15 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain xí mé: \p ―Jaha ra ncheha ra tti ndac̈ho ra, ixin c̈honja de jaha ra, ¿atonxindangueha ra coxinttaha ra o colochoha ra para ttjiho ra va diguihi va jinda nchanho que nchejogaha ni? \v 16 Co nc̈hí jihi que jehe nc̈ha razé Abraham nc̈ha, co Satanás diquia nc̈ha conixin chin jihi ochonda dieciocho nano, ¿apoco janha chondaha que tsonxindangá nc̈ha de ixin chin yá ngain nchanho que nchejogaha ni? \p \v 17 Are Jesús ndac̈ho jihi, cainxin chojni que ningaconhe anto cosoé na; co icha chojni anto ché na are vaguicon na milagro anto importante que Jesús vanchehe. \s1 Ejemploe ná tsé que dinhi mostaza \r (Mt. 13.31‑32; Mr. 4.30‑32) \p \v 18 Cottimeja ndac̈ho Jesús: \p ―¿Quehe cosa nchao sinttacaninxin tti ttetonha Dios? \v 19 Mé inchin tsehe ná ca que dinhi mostaza que ttenga ná xí ngain jnguihi xa. Co ca mé dangui ca inchin ná nttá jie, que hasta conttoa que tjaganga nchechjian va caqué va ngagaha rama. \s1 Ejemploe levadura \r (Mt. 13.33) \p \v 20 Cai ndac̈ho Jesús: \p ―¿Quehe cosa nchao sinttacaninxin tti ttetonha Dios? \v 21 Mé inchin levadura que ta ngain hariné niottja co nchehe ẍa hasta nchegatjoe nchoho. \s1 Tti puerta jno \r (Mt. 7.13‑14, 21‑23) \p \v 22 Are sacjan Jesús para Jerusalén, jehe joinchecoenhe chojni de ixin Dios ngain rajna co ngain rajnanchjan que vatto. \v 23 Co vehe ná chojni que joanchiangui ngain Jesús co ndac̈ho: \p ―¿Ajeho nchion chojni tti rrochonda iná vida naroaxin? \p Co Jesús ndac̈ho: \p \v 24 ―Nchehe ra de que dixinxin ra ngain puerta jno, ixin rrindattjo ra que tsje chojni sinao na sixinxin na nttiha pero c̈hoha. \v 25 Co are tti nchiandoha singattjen co tsejé puerta, cottimeja jaha ra ẍo sittoha ra ndoja, singa ra puerta co rrondac̈ho ra: “Soixin, danttjena ni ra puerta.” Pero jehe rrondac̈ho: “Janha nonaha quettinó joixin jaha ra.” \v 26 Cottimeja jaha ra tsexinhi ra rrondac̈ho ra: “Janha na tti joine na co vihi na nganji soixin, co soixin tti joinchecoanna ra de ixin Dios ngá nttiha de ngain rajnana na.” \v 27 Pero jehe rrondac̈ho nganji ra: “Janha otendattjo ra que nonaha ttinó joixin ra. Sattjixin ra de nganji na, ẍo nchehe ra jianha.” \v 28 Nttiha jaha ra rrotsjanga ra co sinttetaon neno ra are sicon ra que Abraham, Isaac, Jacob, conixin cain profeta tate na ngajni tti ttetonha Dios, co jaha ra Dios tsanc̈hjandaha ra para sintte ra nttiha. \v 29 Ixin are mé tsixin chojni de cainxin parte de nontte; de ngain tti c̈hinxin nchanho, co de ngain tti diataonxin nchanho, co de ngain norte co de ngain sur para sintte na sine na ngain mesa de ngain lugar que ttetonha Dios. \v 30 Are mé tsje chojni que jai jeha importante na, pero are mé jehe na nisintte icha importante; co cain chojni que jai tonohe na ixin anto importante, are mé jehe na jeha importante na. \s1 Jesús tsjanga por ixin Jerusalén \r (Mt. 23.37‑39) \p \v 31 Ngain nchanho mé vinttecji canxion xifariseo co vinttendac̈ho xa ngain Jesús: \p ―Sattjixin de nttihi, ixin rey Herodes rinao nasoenxon soixin. \p \v 32 Pero Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―Ttji ra co ndache ra xí mañoso mé, que jai co ndoe sinttaha sigue senguixin espíritu jianha de ngaxinhi cuerpoe chojni, co sinttaxingamá chojni nihi, co rejngui otsjena ẍana. \v 33 Pero janha chonda que sinttaha sigue nttiana jai co ndoe co rejngui, ixin cain profeta denxin de ngain Jerusalén. \p \v 34 ¡Jaha ciudad de Jerusalén, jaha tti nadoenxon cain profeta co taxin ẍo tti chojni que ttiaho joajné Dios que jehe rroanha nganji! ¡Janha anto tsje nttiha joinaho rrogatse chojnia inchin cochia datse va xenhe va ngangui nenehe va, pero jaha c̈hoha! \v 35 Mexinxin tsjexin ra; nchiandoi ra ndasittohe nchia; co rrondattjo ra que irrocjanha ra sicon ni ra hasta que tsjija nchanho que are jaha ra rrondac̈ho ra: “Anto jian tti joí de ngain nombré Dios.” \c 14 \s1 Are Jesús joinchexingamehe ná xí que veninxin chicjan \p \v 1 Ná nchanho que nchejogaha ni, Jesús cjoi joijine ngain nchiandoha ná xittetonha ngain xifariseo, co are mé icha xifariseo tatetsayehe xa Jesús. \v 2 Cai ngattoxon con Jesús tají ná xí que veninxin xa de chicjan. \v 3 Cottimeja Jesús joanchiangui ngain ximaestroe ley conixin ngain xifariseo: \p ―¿Ají joachaxin sinchexingamehe ni ná chojni nihi ngain nchanho que nchejogaha ni o ani nahi? \p \v 4 Pero jehe xa tavinttetencoa xa. Cottimeja Jesús catte tti nihi mé, joinchexingamehe co ndac̈ho ngain ixin satsji jehe tti nihi mé. \v 5 Co ndac̈ho Jesús ngain xifariseo: \p ―¿Quexehe de jaha ra, si ná colochoha ra o ná coxinttaha ra setsingá va ná pozo, asantsjeha ra va rato mé masqui nchanho que nchejogaha ni? \p \v 6 Co cain jehe xa c̈hoha ndac̈ho xa ni ná palabra ngain Jesús. \s1 Chojni que ttji tti tottehe na \p \v 7 Are vicon Jesús ixin cainxin chojni que cjoi ngain tti cottehe na puro ttinchieho na nttaxintaon icha importante ngain mesa, jehe ndache na janhi: \p \v 8 ―Are ná chojni rrondattjo que tsji ngain ná quiai tti tsottehe na, dariha ngain lugar importante, ixin puede siji iná chojni icha importante que jaha. \v 9 Co tti ndattjo para cjoi jaha conixin jehe tti icha importante mé, nchao siji co rrondattjo jaha: “Danjo lugar que rrichonda ngain iná chojni jihi.” Cottimeja jaha chonda que satsjixin de nttiha conixin joasoaxin para sigarihi ngain tti nttaxintaon icha importanteha. \v 10 Mexinxin, are ná chojni rrondattjo que jaha tsji ná quiai, jaha darihi tti lugar icha importanteha, para que are tsí tti ndattjo ixin jaha cjoi ngain quiai mé, jehe nchao rrondattjo: “Amigo, jaha datto ngain iná lugar icha importante.” Jamé jaha tsosayaha ngattoxon con cain chojni que te ngain mesa nttiha. \v 11 Ixin tti chojni que ẍaxaon ixin jehe anto importante, chojni mé tsonohe ixin jehe ẍonhi rentte; co tti chojni que ẍaxaon ixin jehe ẍonhi rentte, chojni mé icha tsorentte. \p \v 12 Cai ndac̈ho Jesús ngain tti xí que coetonhe Jesús para que Jesús cjoi ngain quiai mé: \p ―Jaha are tsín ná vandango ttetoenha jeho xiamigoa, ni jeoha xanchó, ni jeoha niparientea, ni jeoha nivecinoa que chonda tsje tomi, ixin cain chojni jihi nchao tsín na iná vandangoe na co tsetonha na jaha para que tsji sinttecoho na co jamé jehe na otsoncjañaha na tti jehe na joine na ngain vandangoa. \v 13 Mexinxin are jaha tsín ná vandango, cai ttetonhe chojni noa, co tti chojni que c̈hoha ttingui, co tti chojni rrengo, co tti chojni chejo. \v 14 Co jamé Dios sinttanchaon jaha, ixin are rroxechon cain chojni que joinchehe jian, Dios tsjengaha hna jaha ixin jaha joanjo joine tti chojni que c̈hoha tsjengaha hna jaha. \s1 Ejemploe tti sena que Dios sanjo ngajni \p \v 15 Are vinttequinhi na jihi ná de tti nite ngain mesa ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Anto c̈hjoin para ixin tti chojni que sine niottja nttiha ngain lugar tti ttetonha Dios. \p \v 16 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain chojni mé: \p ―Ná xí coín xa ná vandango anto jie, co coetonha xa para joiguitonhe anto tsje chojni para rrocji na rrojine na. \v 17 Co are ocainxin vehe listo, xí mé rroanha xa ná tti nchehe ẍé xa para joiquetonhe cain chojni mé ixin onchao jí cain cosa, onchao tsí na para sijine na. \v 18 Pero cain chojni mé coexinhi na ndac̈ho na ixin c̈hoha tsji na. Tti saho ndac̈ho: “Najoexincoa coehna ná nontte, co chonda que tsji sitsjá nontte mé; janha nttatsanha ñao que nchetjañana na ixin tsjinha na.” \v 19 Iná ndac̈ho: “Janha ocoehna naho yunta de coxinttá, co tsji para sicon si nchao tsaon va; mexinxin nttatsanha ñao nchetjañana na ixin tsjinha na.” \v 20 Co iná ndac̈ho: “Janha najoexincoa cottena, co mexinxin c̈hoha tsjin na.” \v 21 Are tti nchehe ẍa mé cjan, ndac̈ho cain jihi ngain xinajní. Cottimeja jehe xinajni mé coñao xa co ndac̈ho xa ngain jehe tti nchehe ẍa mé: “Jaicoa ttji ngain cain nttiha yeye co ngain nttiha nchinnchin de ngain ciudad jihi co sicohna nttihi chojni noa co tti c̈hoha ttingui, co tti rrengo, co tti chejo.” \v 22 Nchion después jehe tti nchehe ẍa mé ndac̈ho: “Ojointtaha inchin soixin coetonna, co ján ẍa jí icha lugar.” \v 23 Jehe xinajni mé ndac̈ho xa ngain tti nchehe ẍé xa: “Ttji ngá nttiha yeye co ngain nttiha nchinnchin de ngandehe ciudad jihi co ndache icha chojni que tsí na, para que rrocaon nchiania. \v 24 Ixin janha rinaoha sixinhi ni ná de tti chojni que janha coetoan rroquí icha saho para rrojine na.” \s1 Tti tangui que tonhe ni are ditticaon ni Jesucristo \p \v 25 Anto tsje chojni rroé na Jesús; co jehe ngaria co ndac̈ho ngain na: \p \v 26 ―Si c̈honja ra rinao ra sitticaon ni ra janha para cainxin tiempo, chonda ra que icha sinao ni ra janha que ndodá ra, o janná ra, o c̈hiha ra, o xanha ra, o xanchó ra, co cai hasta icha que vidá ra. Tti chojni que sincheha jamé c̈hoha sehe chojnina. \v 27 Jañá tti chojni que sanjoha vidé de ixin causananxin janha, chojni mé c̈hoha sehe chojnina. \v 28 Si c̈honja de jaha ra sinao ra sinchechjian ra ná nchia anto noi, ¿apoco jeha saho rroẍaxaon ra quejanhi tomi tsonchjianxin nchia mé, para que tsonoha ra achonda ra cain tomi para tsjexinxin tsonchjian nchia mé? \v 29 Ixin si nahi, puede jeho coín ra base co ndajoexin tomia ra co ijoexinha joinchechjian ra nchia mé. Cottimeja cain chojni que sicon tsexinhi na tsjanoa ra na jaha ra, \v 30 co jehe ni mé rrondacho: “Xí jiha coexinxin xa joinchechjian xa nchia co joeha xa.” \v 31 O si c̈honja rey chonda que rroẍanguí guerra ngain iná rey, ¿apoco jeha saho rroẍaxaon si nchao conixin tte mil soldado rrochoenxin tti iná rey que tsiaho veinte mil soldado? \v 32 Co si rey mé tsonohe que tsixinha, jehe rrorroanha canxion chojní para que sicao na joajna ngain tti iná rey are jehe joí ẍa icjion para que itsetoha. \v 33 Jañá, cai si c̈honja de jaha ra tsinttoeha ra cain tti chonda ra, c̈hoha sintte ra chojnina. \s1 Are xijntta ndarrocjan simple \r (Mt. 5.13; Mr. 9.50) \p \v 34 ’Xijntta jehe jian, pero si ndarrocjan simple, ¿queẍén rrocjan sonda iná? \v 35 Mé iẍonhi ẍé ni para jinche ni para ngain montoe abono, sino que mé dingo jañao. Jaha ra ẍo ttinxin ra, ttinhi ra jian. \c 15 \s1 Ejemploe tti coleco que diguitján \r (Mt. 18.10‑14) \p \v 1 Cain xicobrador de impuesto co xí que nchehe cosa jianha vintteconchienhe xa ngaca Jesús para vinttequinhi xa tti jindac̈ho Jesús, \v 2 co mexinxin xifariseo co ximaestroe ley feo nichja xa de ixin Jesús, co ndac̈ho xa: \p ―Xí jihi nchehe xa caso cain chojni que ncheha jian co jinecaho xa na. \p \v 3 Cottimeja Jesús coinhi xa ejemplo jihi: \p \v 4 ―¿Quexehe de jaha ra, si chonda ra cien coleco, co sinchetján ra ná va, atsinttoeha ra tti noventa y nueve va ngataon jngui co tsji ra sicjé ra tti co ndavitján, hasta que sinchija ra va? \v 5 Co are dinchí ra va, jaha ra chaha ra co tame ra va ngataha nttachán ra \v 6 co are daso ra nchiandoi ra, datse ra xiamigoa ra co nivecinoa ra co ndache ra na: “Jai sontte na contento ixin ovittja tti coleco que jointtatján.” \v 7 Janha rrindattjo ra, que ẍajeho jañá ngajni cai, Dios conixin cain ángel icha ché ngain ná chojni que jinchehe jianha are jehe ttentoxinhi vidé, que ngain tti noventa y nueve chojni jian que chojni mé rrogondeha na tsentoxinhi na vidé na. \s1 Ejemploe tti tomi que ditján \p \v 8 ’Co cai iná ejemplo. Ná nc̈hí chonda tte tomi de plata co joinchetján nc̈ha ná tomi mé. ¿Quehe nchehe nc̈ha? Jehe nc̈ha nchegacaon nc̈ha ná lámpara para ttjexin nc̈ha tomi mé ngoixin ngaxinhi nchia co danjo nc̈ha ngoixin ngaxinhi nchia hasta que dittja nc̈ha tomi mé. \v 9 Co are dittja nc̈ha tomi mé, jehe nc̈ha dirroé nc̈ha cain nc̈hiamigué nc̈ha conixin cain nc̈hiveciné nc̈ha co ndac̈ho nc̈ha ngain cain nc̈hí mé: “Janché sontte na contento ixin janha ovittja tti tomi que jointtatján.” \v 10 Janha rrindattjo ra que ẍajeho jamé ngajni cai ixin ché cain ángel de Dios are ná chojni que jinchehe jianha ttetonxinhi vidé. \s1 Ejemploe tti ná chjan que sacjoixin de ngain nindoha \p \v 11 Jesús ndac̈ho cai: \p ―Ná xí vechonda xa yó xenhe xa xanxí, \v 12 co tti xan icha nchín ndac̈ho xan ngain ndodé xan: “Padre, chjana tti herencia que jiquininxin na janha.” Cottimeja jehe ndo conchjeyehe ndo cayoi chjan mé herencié xan. \v 13 Tsjeha nchanho después, jehe tti xan icha nchín mé joinchecji xan tti nontte que vittoehe xan. Cottimeja conixin tomi mé sacjoixin xan cjin ngain iná nación; nttiha joinchexinxin xan cain tomí xan de ngain nc̈hí co de ngain icha cosa jianha. \v 14 Co are ondajoehe xan cain tomi mé, anto ndacochjonga tti joine na ngain nación mé, co jehe xan anto vaguenhe xan jintta. \v 15 Cottimeja sajoiganchia xan ẍa ngain ná xinajni de ngain nación mé, co xinajni mé joanjo xa ẍa. Coetonhe xa jehe xan sajoiquingaria xan cocochi ngataon jnguihi xa. \v 16 Co jehe xan anto vaguenhe xan jintta, hasta que jehe xan joinao xan rrojine xan ná tipo de raja que dinhi algarroba que vajine cocochi, pero ẍonhi chojni vachjé xan cosa mé. \v 17 Cottimeja ẍaxaon xan co ndac̈ho xan: “¡Anto tsje ninchehe ẍa chonda ndodana! ¡Co jehe na chonda na tti jine na hasta xehe, co nttihi janha ndasenxin na jintta! \v 18 Icha jian janha sarrocjan na tti jí ndodana co rrondattjan ndo: Padre, janha jianha jointtaha ngain Dios co nganji soixin. \v 19 Janha ijiquininxinha na sinhi na xanha soixin; jeho dayehna na inchin ná de ninchehe ẍá.” \v 20 Co jamé joinchehe xan; coá xan nttiha para sacjan xan ngain nchiandoha ndodé xan. \p ’Ẍa icjion joiji xan vicon ndodé xan que jitonchienhe xan, jehe ndo coiaconoehe ndo xan. Co coinga ndo cjoi ndo vichoenxin ndo xan ngatja nttiha co cjóa ndo xan co coetoxin ndo xan. \v 21 Cottimeja jehe xan ndac̈ho xan ngain ndodé xan: “Padre, janha jianha jointtaha ngain Dios co nganji soixin; janha ijiquininxinha na sinhi na xanha soixin.” \v 22 Pero jehe ndodé xan ndac̈ho ndo ngain ninchehe ẍé ndo: “Jaca sicohna ra tti lontto icha jian co ttentoxinna ra xanhna jihi; co cai ttengaha ra ná cochianingo dedoe xan, co nchecjanga ra xan jian tteroa. \v 23 Sicó ra tti coxinttachjan que jointtanttao co doenhe ra va. ¡Sontte na co sontte na contento! \v 24 Ixin xanhna jihi ondavenhe xan de ngattoxon con na, co jai cjan xechon xan. Ondavitján xan co ẍa cjan na jonttó na xan.” Co coexinhi na joinchechjian na comida para joine na. \p \v 25 ’Co are mé tti xansaho ngataon jngui jí xan. Co are ocjan xan co joí xan chiaon nchia, coinhi xan són co coinhi xan ixin tette na. \v 26 Cottimeja vayé xan ná de tti ninchehe ẍa que te nttiha para joanchianguihi xan quehe jí nttiha. \v 27 Jehe tti nchehe ẍa mé ndac̈ho: “Joí xanchó, co ndodá coetonha ndo venhe tti coxinttachjan que cjonttao ixin joí xanchó co ẍonhi tti nihi xan.” \v 28 Pero tti xansaho mé coñao xan, co ixin c̈hoha xan vixinhi xan nchia, jehe ndodé xan chonda ndo que vac̈hje ndo para joinchetsenhe ndo ñao xan ixin rroguixinhi xan nchia. \v 29 Co jehe xan ndac̈ho xan ngain ndodé xan: “Soixin noha quejanhi nano janha rrinttaha ẍa nganji, co cainxin tiempo janha vitticanho cain tti ttetonna na, pero soixin ẍonhi tiempo chjaha ni ná cochivatochjan para rrogonhe rrojinequinha xiamigona. \v 30 Pero jai joí xanha jihi, que joinchexincoa xan tomia de ngain nc̈hí que nchecji cuerpoe, co jai soixin gonhe para ixin jehe xan tti coxinttachjan jitjonttao.” \v 31 Cottimeja ndodaha mé ndac̈ho ndo ngain xan: “Hijo, jaha cainxin tiempo rrihi nganji na, co cainxin cosa que chonda janha, mé cosá jaha. \v 32 Pero jai atto jiquininxin tsín ná vandango co sontte na contento, ixin xanchó que inchin ondavenhe xan, pero para ixin ján na jai cjan xechon xan. Co jehe xan ondavitján xan, pero para ixin ján na jai jonttó na xan.” \c 16 \s1 Ejemploe ná xivaquetonha ngain ná rancho \p \v 1 Jesús ndac̈ho cai ngain tti chojni que vacao: \p ―Vehe ná xí rico que vechonda xa ná xivaquetonha ngain ranchoe xa pero cjoi na joindache na xinajni mé que ixin xinchehe ẍa mé jinchexincoa xa tomí xinajni. \v 2 Cottimeja xinajni mé vayé xa jehe tti nchehe ẍa mé co ndache xa: “¿Aco ndoa tti joindachjenji na chojni de ixin jaha que ixin rrittena na? Ndachjenji na queẍén jí cuenta co quejanhi ẍa jaha joexin, ixin jaha isincheha sigue tsetonha ngain ẍana.” \v 3 Cottimeja tti vaquetonha mé ẍaxaon: “¿Queẍén sinttaha jai ixin xinajnina irrochjanaha xa ẍa sinttaha? Janha itsangaha na para sinttaha ẍa ngataon jngui, co chjana joasoaxin para sanchiagaha. \v 4 Onona queẍén sinttaha para rrochonda amigo tti sayehna ngain nchiandoha are janha iẍonhi ẍa rrochonda.” \v 5 Cottimeja tti vaquetonha mé vayé cada chojni que teca ngain xinajní. Ngain tti saho joanchianguihi: “¿Jaha, quejanhi rrica ngain xinajnina?” \v 6 Co jehe ndac̈ho: “Janha rrica ngain xa cien barril de aceite de oliva.” Jehe tti vaquetonha mé ndac̈ho: “Nttihi jí nota tti jitaxin. Ttinchje co jaca nchechjian iná nota jeho de cincuenta barril.” \v 7 Después, jehe tti vaquetonha mé joanchiangui ngain iná de tti jica ngain xinajni mé: “Co jaha, ¿quejanhi rrica ngain xinajnina?” Co jehe ndac̈ho: “Cien medida de trigo.” Cottimeja jehe tti vaquetonha mé ndac̈ho: “Nttihi jí nota tti jitaxin. Jaha ttinchje co jaca nchechjian iná nota que setaxin jeho ochenta medida.” \v 8 Co jehe xinajni mé joatsoan xa que jehe tti vaquetonha ngain ẍé xa mé atto listo vehe para ẍaxaon queẍén joinchehe. Ixin chojni que ditticaonha ngain Dios icha daca para nchehe na cosa jianha, co chojni que ditticaon ngain Dios icha yao para nchehe na cosa jian. \p \v 9 ’Janha rrittetonha ra, que ttjenguijna ra icha chojni conixin tomia ra para que chojni mé sintte amigoa ra. Co are ondatsjexin tomia ra nttihi ngataha nontte sehe quensen sayaha ra nttiha ngajni. \p \v 10 ’Tti chojni que dicao cuidado are tsjeha chonda, cai sicao cuidado are rrochonda tsje; co tti chojni que dicaoha cuidado are tsjeha chonda, cai sicaoha cuidado are rrochonda tsje. \v 11 Mexinxin si jaha ra ttjioha ra cuidado ngain tti tomi que jaha ra chonda ra ngataha nontte jianha jihi, ¿quensen rrochonda confianza nganji ra para sayehe ra tti icha rentte que jí ngajni? \v 12 Si jaha ra ttjioha ra cuidado ngain cosé iná chojni, Dios rrochjaha ra cosa que jiquininxin ra. \p \v 13 ’Ẍonhi ninchehe ẍa nchao sinchehe ẍé yó xinajni ngain nacoa tiempo, ixin icha sinao ná xinajni co rroningaconhe iná xinajni, o icha sitticaon ngain ná xinajni co ngain iná xa isincheha caso. Jañá cai c̈hoha sinao ni tomi co sinao ni Dios ngain nacoa tiempo. \p \v 14 Xifariseo anto vaquiaconhe xa tomi, co jehe xa tatettinhi xa cain jihi, co cjoanoa xa Jesús. \v 15 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―Jaha ra para ngattoxon con chojni nchehe ra que ixin atto jian ra, pero Dios chonxin ngain ansean ra. Ixin tti tonohe chojni que anto importante cosa que jehe chonda, Dios ncheha caso ngain cosa mé. \s1 Ley que vayé Moisés co tti ttetonha Dios \p \v 16 ’Hasta ngain tiempo que Juan, tti vancheguitte chojni, joindache chojni de ixin Dios, ley que vayé Moisés conixin cain tti dindac̈ho cain profeté Dios vechonda joachaxin para vaquetonhe chojni. Desde ngain tiempo mé para ndahi nchenohe na chojni tti jian joajna de ixin queẍén ttetonha Dios ngain ansén chojni. Co tsje chojni anto rinao na rrochonda na parte ngain tti ttetonha Dios. \p \v 17 ’Pero masqui jamé icha tanguiha sitján ngajni co nontte, que tsoenha inchin jitaxin cainxin ngain ley mé. \s1 Jesús ndac̈ho de ixin xí que dac̈hjendehe c̈hihi \r (Mt. 19.1‑12; Mr. 10.1‑12) \p \v 18 ’Si ná xí sac̈hjendehe xa nc̈hic̈hihi xa co secao xa iná nc̈hí, xí mé jianha sinchehe xa ixin xí mé inchin xí que jicao ná nc̈hí que jeha nc̈hic̈hihi xa. Co tti xí que después decao ná nc̈hí que digac̈hjendehe nc̈ha xixihi nc̈ha, xí mé cai jianha nchehe xa ixin jehe inchin xí que joantsjehe iná xí nc̈hic̈hihi xa. \s1 Tti xí rico conixin Lázaro \p \v 19 ’Vehe ná xí rico que vaguengá xa joxon lontto rentte, co cain nchanho vaquín xa jie vandango. \v 20 Cai vehe ná xí noa que vinhi Lázaro que vechonda xa anto tton ngain cuerpoe xa co tavaguehe xa ngandanguí nchiandoha jehe xirrico mé, \v 21 ixin jehe xinoa jihi joinao xa rrojine xa tti vaxexin vane jehe xirrico mé. Co hasta conia vaconchienhe para vagoni va tton que vechonda xa ngain cuerpoe xa. \v 22 Ná nchanho tti xinoa mé ndavenhe co ángel de Dios sajoicao para joiguehe ngain tti jí Abraham ngain tti lugar tti ttji cain chojni jian. Cai tti rico mé ndavenhe co cjoavá na. \v 23 Co are tti rico mé vetan tangui ngain infierno, jehe tsjehe para noi, co de cjin viconxin Abraham conixin Lázaro. \v 24 Cottimeja jehe tti rico mé coyao co ndac̈ho: “Padre Abraham, nttatsanha ñao ttiaconoana na janha, co rroanha Lázaro para que sinchetjao masqui jeho con dedoe conixin jinda, co tsí sinchetjao neje na janha, ixin anto tangui tonna ngatte ẍohi jihi.” \v 25 Pero Abraham ndac̈ho ngain tti rico mé: “Hijo, ẍaxaon que jaha anto jian joarihi ngoi tiempo que jaha joarichon ngataha nontte, co Lázaro anto tangui conhe are jehe vechon nttiha. Jai jehe dayé consuelo nttihi co jaha rridetan tangui jaxon. \v 26 Co cai jí ná tsaga anto nihnga ngayá na janha na co jaha ra. Mexinxin tti chojni que te nttihi que rinao siji para tti te ra, c̈hoha siji; co tti chojni que te yá c̈hoha tsí na nttihi tti te janha na.” \v 27 Cottimeja ndac̈ho tti rico mé: “Mexinxin padre Abraham, nttatsanha ñao que rroanha Lázaro para ngain nchiandoha ndodana \v 28 tti te naho xanchian xanxí, para que sinchenohe xan queẍén sinchehe xan para que jamé jehe xan tsiha xan nttihi ngain lugar jihi tti detan ni tangui.” \v 29 Pero Abraham ndac̈ho ngain tti rico mé: “Xanchó chonda xan tti ẍón tti jitaxin tti dicjin Moisés co tti dicjin cain profeta. Si jehe xan sinchehe xan caso tti ndac̈ho ẍón mé, jehe xan sijiha xa yá tti rrihi jaha.” \v 30 Jehe tti rico mé ndac̈ho: “Ján, padre Abraham, pero si ná chojni que ondavenhe co rrocjan tsji siquetonhe xan, ján jehe xan tsentoxinhi xan vidé xan.” \v 31 Pero Abraham ndac̈ho ngain: “Si rinaoha xan sinchehe xan caso tti diquetonha Moisés, co tti dindac̈ho cain profeta, cai sitticaonha xan are sicon xan ná tti ondavenhe rroxechon iná.” \c 17 \s1 Tti sinchenchehe ni cosa jianha \r (Mt. 18.6‑7, 21‑22; Mr. 9.42) \p \v 1 Jesús ndac̈ho ngain tti chojni que vacao: \p ―Ngataha nontte jihi cain tiempo sehe cosa que sinchenchehe chojni tti jianha, pero ¡anto tangui tsonhe tti chojni que sincheyehe iná chojni para sinchehe jamé! \v 2 Icha jian si chojni mé rroguec̈hianito ná ẍoc̈hin ttosin co rroguetsingangui ndachaon, que sinchecanttjen chojni tehe ngain cosa jianha. \v 3 Ttjiho ra cuidado jaha ra. \p ’Si ná chojni que ditticaon nganji na janha sinchehe jianha nganji jaha, nchesattehe; co si tsentoxinhi vidé, nchetjañehe. \v 4 Masqui chojni mé yáto nttiha sinchehe jianha nganji jaha ngain nacoa nchanho, co yáto nttiha tsí sindattjo: “Irrocjanha na sinttaha jamé”, jaha chonda que sinchetjañehe. \s1 Tti joachaxin que chonda chojni que ditticaon Dios \p \v 5 Co cain representanté Jesucristo ndac̈ho na ngain Jesús: \p ―Ttjenguijna ni ra para que sitticanho na icha nganji. \p \v 6 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Si tti ditticaon ra jiexin rroguehe inchin ná tsehe ca dinhi mostaza, jaha ra nchao rrondache ra nttasicómoro jiha: “Jaha dac̈hjenguixin de yá, co sadixenga ngangui ndachaon”, co nttá yá rrojinchehe ntta jamé. \s1 Tti jiquininxin nchehe ná tti nchehe ẍa \p \v 7 ’Si ná de jaha ra chonda ra ná tti nchehe ẍa co ttixin de ngataon jngui después de joigueca yunta o joiquingaria coleco ngoixin nchanho, ¿apoco ndache ra: “ẍacoi darihi jintte”? \v 8 Nahi, jaha ra ndac̈hoha ra jamé, sino que ndache ra tti nchehe ẍa mé: “Nchechjianna tti sine, co darihi listo sicohna cain tti sinaho are janha rrine co rridihi. Cottimeja jaha nchao sintte co sihi.” \v 9 ¿Co apoco jaha ra ndac̈ho ra ngain tti nchehe ẍa mé: “Dio rrotsjengaha hna”? Nahi, ixin jehe jeho joinchehe tti jaha coetonhe jehe. \v 10 Jamé jaha ra cai, are tsjexin sinchehe ra cain tti ttetonha Dios, chonda ra que rrondac̈ho ra: “Ján na ninchehe ẍa que ẍonhi rentte, ixin jointtoho na jeho tti jiquininxin sonttoho na.” \s1 Are Jesús joinchexingamehe tte chojni que vinttechonda lepra \p \v 11 Are Jesús joinchehe sigue viajé para Jerusalén, jehe vatto ngain regioen Samaria co Galilea. \v 12 Are joiji na chiaon ngain ná rajna, ngandehe rajna mé te tte xí que teninxin chin lepra co joichoenxin xa Jesús ngatja nttiha pero ẍa icjin de jehe tavinttengattjen xa \v 13 co vinttendac̈ho xa sén: \p ―¡Jesús, Maestro, ttiaconoana ni ra janha na! \p \v 14 Are Jesús vicon cain xí mé jehe ndac̈ho ngain xa: \p ―Sattji ra co dicjagohe ra xidána que iẍonhi chin chonda ra. \p Co are satettji xí mé, chinhi xa ndavitján chin. \v 15 Cottimeja ná de jehe xa are vicon xa que iẍonhi chin jichonda xa, sacjan xa co coyao xa co joinchecoanxinhi xa Dios. \v 16 Co vettoxin nttajochjihi xa ngain Jesús, co visé xa hasta tti ngataha nontte, para que joanjo xa gracias ngain Jesús. Co xí mé Samaria nonttehe xa. \v 17 Cottimeja ndac̈ho Jesús: \p ―¿Apoco jeha tte xí que xingamehe xa de ixin chinhi xa? ¿Quettinó te tti icha xí? \v 18 ¿Ajeho xí jihi que joixin iná nontte tti cjan para joinchecoanxinhi Dios? \p \v 19 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain xí mé: \p ―Dingattjen co sattji; jaha ondaxingamaha ixin vitticaonna. \s1 Quehe tsonhe icha saho que tsí tti Xí que joixin de ngajni \r (Mt. 24.23‑28, 36‑41) \p \v 20 Cain xifariseo joanchiangui xa ngain Jesús ixin quesa tsí tti ttetonha Dios, co Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―Are tsí tti ttetonha Dios, mé jeha cosa que nchao sicon ni. \v 21 c̈hoha rrondac̈ho ni: “Nttihi jí”, o “Nojiha jí”, ixin tti ttetonha Dios ojí ngayaha ra. \p \v 22 Cottimeja ndac̈ho ngain tti chojni que vacao: \p ―Tsí tiempo are jaha ra sinao ra que janha, tti Xí que joixin de ngajni, sarihi nganji ra masqui nacoa nchanho, pero janha ic̈hoha sarihi nganji ra. \v 23 Co masqui rrondattjo ra chojni que nttihi rrihi janha o nojiha rrihi, pero jaha ra ditticaonha ra tti jehe na rrondac̈ho na, ni ttjiha ra tti jehe na rrondac̈ho na. \v 24 Ixin jañá inchin dicon ni ẍoí rayo de ná lado hasta iná lado de ngajni, jamé tsonhe ngain mero nchanho que janha, tti Xí que joixin de ngajni, sihi iná. \v 25 Pero saho chonda que anto tangui tsonna co chojni de ngain tiempo jihi rrondac̈ho na ixin janha ẍonhi rentte na. \v 26 Inchin conhe ngain tiempo que vechon Noé, jamé tsonhe cai are janha, tti Xí que joixin de ngajni, sihi iná. \v 27 Ngain tiempo que Noé vechon, ẍonhi chojni vitticaon ixin toin ndasitján mundo, mexinxin vanchehe na sigue vane na co vaguihi na co vacottehe na co vaganjo na xenhe na xannc̈hí para vacottehe xan hasta ngain tti nchanho que Noé vixinhi arca co joí jinda para ndagoen cainxin chojni. \v 28 Jamé conhe cai ngain tiempoe Lot. Are mé cain chojni vanchehe na sigue vajine na co vaguihi na, vaquehna na co vanchecji na, vanchehe na ẍa ngataon jngui co vanchechjian na nchia. \v 29 Pero are Lot vac̈hjexin de ngain ciudad de Sodoma, vingoxin ẍohi co azufre de ngajni, co ndagoen cainxin chojni nttiha. \v 30 Jamé sinchehe chojni sigue de rroẍaxaonha na de ixin Dios are janha, tti Xí que joixin de ngajni, sihi iná. \p \v 31 ’Ngain nchanho mé si c̈honja chojni sintte ngataha nchia noi, co chonda cosé ngaxinhi nchia mé, ni rrochjeha tiempo para sania sicá cosé. Co si c̈honja chojni sintte ngataon jngui, rrochjeha na tiempo para rrocjan na nchiandoha na. \v 32 ẍaxaon ra quehe conhe c̈hihi Lot. \v 33 Tti chojni que rinao ẍonhi tsonhe vidé, mé ndasinchetján vidé, pero tti chojni que sinchetján vidé, mé rrochonda iná vida naroa. \p \v 34 ’Janha rrindattjo ra, que ngain ttie mé, si yó chojni tejoa ngataha nacoa saon, ná rrochonda iná vida naroaxin co ná nahi. \v 35 Co ngain rato mé, si yó nc̈hí tedaho nc̈ha, ná nc̈ha sayá nc̈ha co iná nc̈ha nahi. \v 36 Co si yó xí tenchehe xa ẍa ngataon jngui, ná xa ján sayá xa co iná xa nahi. \p \v 37 Are chojni coinhi jihi, joanchiangui na ngain Jesús co ndac̈ho na: \p ―¿Quettinó tsoenxin cain jihi? \p Co Jesús ndac̈ho: \p ―Tti sarihi janha, nttiha rroẍatte chojnina. \c 18 \s1 Ejemploe tti ná nc̈higanha co ná xijuez jianha \p \v 1 Jesús ndache tti chojni que vacao ná ejemplo para joinchecoenhe na ixin chonda na que sinchetsenhe na ñao Dios cain tiempo co chondaha na que soan na desanimado. \v 2 Jehe ndac̈ho ngain na: \p ―Ngain ná rajna vehe ná xijuez que vechondaha xa respeto ngain Dios, ni ndosenha xa de icha chojni. \v 3 Ngain rajna mé vehe ná nc̈higanha cai que vacji nc̈ha ngain xijuez jihi para vaganchia nc̈ha jie para ixin tti chojni que vaquetocaho nc̈ha. \v 4 Anto sé co xijuez jihi c̈hoha xa joinchehe xa jie ngain nc̈hí mé, pero después ẍaxaon xa: “Masqui janha chondaha respeto ngain Dios ni ndosennaha de icha chojni, \v 5 pero ixin nc̈higanha jihi nchehe nc̈ha sigue nchemolestá na nc̈ha, janha tsjenguijna nc̈ha para que isincheha nc̈ha sigue tsí nc̈ha co ndatsjehe nc̈ha pacienciana.” \p \v 6 Co Jesús ndac̈ho: \p ―Jihi tti ndac̈ho xijuez jianha. \v 7 Co ¿apoco Dios tsjenguijnaha cain tti chojni que jehe coinchiehe que nchetsenhe na ñao jehe de nchanho co de ttie? ¿Apoco jehe tsonc̈hjenhe para tsjenguijna na? \v 8 Janha rrindattjo ra ixin jehe tsonc̈hjenha de tsjenguijna cain chojni mé. Pero are janha, tti Xí que joixin de ngajni, sihi iná, ¿aẍa sittja chojni que ditticaon na janha nttihi ngataha nontte? \s1 Ejemploe xifariseo co xicobrador de impuesto \p \v 9 Jesús ndac̈ho iná ejemplo para ixin tti chojni que tonohe ixin jeho tti anto jian, co ẍaxaon na ixin icha chojni ẍonhi rentte. Jesús ndac̈ho: \p \v 10 ―Yó xí cjoi xa ngain nihngo icha importante para joinchecoanxinhi xa Dios. Ná xa fariseo xa, co iná xa cobrador de impuesto xa. \v 11 Xifariseo mé tavengattjen xa joinchecoanxinhi xa Dios, co ndac̈ho xa janhi: “Oh Dios, janha chjaha gracias ixin janha jeha inchin canxion chojni que jehe na chehe na, co nchehe na icha cosa jianha, co chonda na tsje nc̈hí, co janha ni jeha inchin xicobrador de impuesto jihi. \v 12 Janha tocjáño na yó nttiha ngain semana, co janha danjo para ixin soixin ná tti ttexin parte de cain tti janha dacha.” \v 13 Pero xicobrador de impuesto vittohe xa cjinxin, co jehe xa ninchin tsinha con xa para rrotsjehe xa ngajni, sino que ẍanguí xa tton pechoe xa co ndac̈ho xa: “¡Oh Dios, nttatsanha ñao ttiaconoana na ixin janha anto jianha jointtaha!” \p \v 14 Cottimeja Jesús ndac̈ho: \p ―Janha rrindattjo ra que are xicobrador de impuesto jihi sacjan xa nchiandoha xa, Dios ojoinchetjañehe xa cain tti jianha que jehe xa joinchehe xa, pero xifariseo nahi. Ixin tti chojni que tonohe que jeho tti icha jian, pero ngain tti nchanho que Dios sinchejuzguehe cain chojni, chojni mé ẍonhi rentte na, co tti chojni que jai tonohe que jehe ẍonhi rentte, are mé Dios sinchesayehe chojni mé. \s1 Jesús joinchenchaon xannchinnchinchjan \r (Mt. 19.13‑15; Mr. 10.13‑16) \p \v 15 Cai tsje chojni vaquiaho na xannchinnchinchjenhe na ngain Jesús para que vacatte xan, pero are tti chojni que vacao Jesús vicon na jihi, coexinhi na joinchesattehe na tti chojni que vaquiaho xannchinnchinchjan mé. \v 16 Pero Jesús ndache xannchinnchinchjan mé ixin icha tsonchienhe xan ngain co Jesús ndac̈ho ngain chojni que vacao: \p ―Tanc̈hjanda ra que xannchinnchinchjan tsí xan nganji na janha, co cayacoenha ra xan ixin tti ttetonha Dios, mé para ixin tti chojni inchin jehe xannchinnchinchjan. \v 17 Atto ndoa tti rrindattjo ra que tti chojni que sitticaonha tti ttetonha Dios inchin ná xannchinchjan ditticaon xan tti ttetonhe xan nindoha xan, chojni mé ẍonhi tiempo rrochonda parte ngain tti ttetonha Dios. \s1 Ná xí rico cjoao xa Jesús \r (Mt. 19.16‑30; Mr. 10.17‑31) \p \v 18 Ná xí importante para ngain chojni judío joanchiangui xa ngain Jesús co ndac̈ho xa: \p ―Maestro, soixin que anto jian, ¿quehe icha sinttaha janha para rrochonda iná vida naroaxin que ẍonhi tiempo tsjexin? \p \v 19 Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―¿Quedonda ndac̈ho jaha que janha jian na? ẍonhi iná tti jian, jeho nacoaxinxon, co mé Dios. \v 20 Jaha onoha cain mandamiento de Dios que ndac̈ho: “Ncheyeha c̈hihi iná chojni, dantsjeha vidé iná chojni, tteha cosé iná chojni, nichjaha cosa ndoaha de iná chojni, co ttjiho respeto ngain ndodá co ngain janná.” \p \v 21 Jehe tti xí mé ndac̈ho: \p ―Cain yá janha rrinttaha desde are ẍa nchín na. \p \v 22 Are coinhi Jesús jihi, jehe ndac̈ho ngain xa: \p ―Jaha ẍa nchetján sinchehe nacoa cosa. Nchecji cain tti chonda co tonchjeyehe chojni noa tomi; jamé ngajni jaha rrochonda cosa icha rentte. Cottimeja sihi para sacjin na tti janha sacji. \p \v 23 Pero are xí mé coinhi xa jihi, anto vechín xa ixin anto rico vehe xa. \v 24 Are vicon Jesús ixin anto vechín xa jehe ndac̈ho: \p ―¡Atto tangui para que chojni rico rrochonda na parte ngain tti ttetonha Dios! \v 25 Icha tanguiha para ixin ná cocamello sattoxinhi va ttoechjenhe ná nttachiehe manta que para chojni rico rrochonda na parte ngain tti ttetonha Dios. \p \v 26 Co cain tti nicoinhi jihi ndac̈ho na: \p ―Mexinxin, ¿quensen nchao rrochonda iná vida naroaxin remé? \p \v 27 Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Tti c̈hoha sinchehe chojni, Dios nchao sinchehe. \p \v 28 Pedro ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Janha na cointtoa na cain tti joichonda na para que jai c̈hjin na soixin. \p \v 29 Cottimeja Jesús ndac̈ho: \p ―Atto ndoa tti rrindattjo ra que quexeho chojni que ttinttohe nchiandoha, o ndodé, o janné, o xanchó, o c̈hihi, o xenhe para sindache icha chojni de ixin queẍén ttetonha Dios ngain ansén ni, \v 30 chojni mé ngataha nontte nttihi sayé na anto icha tsje cosa, co ngain mundo que tsí sayé na vida naroaxin que ẍonhi tiempo tsjexin. \s1 Jesús cjan ndac̈ho iná ixin jehe ndasenhe \r (Mt. 20.17‑19; Mr. 10.32‑34) \p \v 31 Jesús joantsjenda tti tteyó chojni que vacao co ndac̈ho ngain na: \p ―Jai jaha ra onoha ra que satettjin na para Jerusalén. Nttiha tti tsoenxin cainxin tti dindac̈ho cain profeta de ixin janha, tti Xí que joixin de ngajni. \v 32 Chojni nttiha sanjo na na janha ngain chojni que jeha judío co jehe na tsjanoa na na, co feo rronichja na de ixin janha, co tsjatjo na na nttatté na. \v 33 Sicaon na janha co después nasoenxon na na. Pero ngain nchanho ninxin janha rroxechon na. \p \v 34 Jehe tti tteyó chojni que vacao Jesús ẍonhi coinxin na de ixin jihi, ni venoeha na de ixin tti ndac̈ho Jesús, ixin para ixin jehe na jihi ná cosa que c̈hoha coinxin na. \s1 Are Jesús joinchexingamehe ná tti xí que c̈hoha vaguicon de ngain Jericó \r (Mt. 20.29‑34; Mr. 10.46‑52) \p \v 35 Are Jesús conixin tti chojni que vacao ochiaon tediji na ciudad de Jericó, ná tti xí que c̈hoha vaguicon tají ngandehe nttiha jidanchiagaha. \v 36 Are jehe xa coinhi xa que nttiha tedatto tsje chojni, joanchiangui xa ixin quehe conhe. \v 37 Icha chojni ndache xa na que ixin Jesús de Nazaret jidatto nonttiha. \v 38 Cottimeja jehe xa ndac̈ho xa sén: \p ―¡Jesús, tti razé David, co tti chonda joachaxin que vechonda rey David, ttiaconoana na janha! \p \v 39 Tti chojni que tetaon nttiha joinchesattehe xa para que rrotencoa xa, pero jehe xa ndac̈ho xa icha sén: \p ―¡Soixin, tti razé David, co tti chonda joachaxin que vechonda rey David, ttiaconoana na janha! \p \v 40 Cottimeja Jesús tavengattjen co coetonha para que joiaho na ngain Jesús jehe tti vaguiconha mé. Co are ojoí ngaca Jesús, jehe Jesús joanchiangui ngain jehe tti vaguiconha mé co ndac̈ho: \p \v 41 ―¿Quehe rinao sinttaha janha nganji? \p Jehe tti vaguiconha mé ndac̈ho: \p ―Janha rinaho que nchao sicon. \p \v 42 Jesús ndac̈ho: \p ―¡Ján, jaha onchao dicon! Jaha oxingamaha ixin vitticaon na janha. \p \v 43 Ngain rato mé jehe tti vaguiconha mé onchao vicon, co sarroé tti sacjoi Jesús, co joinchecoanxinhi Dios. Co cain chojni que vicon jihi cai joinchecoanxinhi na Dios. \c 19 \s1 Are Jesús vetan Zaqueo \p \v 1 Cottimeja Jesús conixin chojni que vacao ojoigaha na ciudad de Jericó co vattogaha na ciudad mé. \v 2 Co nttiha vehe ná xí rico vinhi Zaqueo. Xí mé vaquetonha ngain cain xicobrador de impuesto, \v 3 co jehe Zaqueo joinao joatsoan Jesús. Pero c̈hoha vicon Zaqueo Jesús ixin anto tsje chojni tettji ngaca Jesús co Zaqueo atto nchín vehe. \v 4 Cottimeja jehe Zaqueo coinga vitaon nttiha, co para que nchao vicon Jesús, jehe Zaqueo coani ngagaha ná nttá dinhi sicómoro chiaon de tti vatto Jesús. \v 5 Are Jesús vatto nonttiha, jehe tsjehe para noi tti jí Zaqueo co ndac̈ho: \p ―Zaqueo, jaicoa danianxin de yá ixin jai janha chonda que sittona nchiandoi. \p \v 6 Cottimeja Zaqueo jaicoa vanianxin de nttiha co anto ché ixin Jesús cjoi nchiandoha. \v 7 Are icha chojni vicon na jihi, cain na coexinhi na nichja na feo de ixin Jesús, co ndac̈ho na que ixin Jesús cjoi joiguittohe ngain nchiandoha ná xí que jinchehe jianha. \v 8 Cottimeja Zaqueo vingattjen co ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Tsjexinxin, soixin, janha rrochjaha chojni noa ngosinenxin de cainxin cosa que janha rrichonda. Co si c̈honja chojni jointtayá para coehe tomí, janha tsoncjañá chojni mé nó nttiha icha tsje que tti janha coehe. \p \v 9 Jesús ndac̈ho ngain Zaqueo: \p ―Jai Dios rroanha iná vida naroa ngain xí de nchia jihi. Co jehe xa razé Abraham xa cai. \v 10 Ixin janha, tti Xí que joixin de ngajni, joihi para joicjé co joichjaha vida naroa tti chojni que ondavitján de ngain cosa jianha. \s1 Ejemploe tti tte tomi que anto rentte \p \v 11 Are chojni ẍa tettinhi na Jesús jindac̈ho cain cosa jihi, jehe ndac̈ho ná ejemplo ngain na ixin jehe ochiaon jidiji ngain Jerusalén, co jehe na ẍaxaon na que are Jesús siji nttiha, Dios rroquexinhi rroquetonha nttihi ngataha nontte de ixin jehe Jesús. \v 12 Mexinxin jehe ndac̈ho ngain na: \p ―Vehe ná xí importante que sacjoi xa cjin ngain iná nación para joigayé xa joachaxin de sehe xa rey ngain nonttehe xa, co después cjan xa ngain nonttehe xa. \v 13 Saho de sacjoixin xa de ngain nonttehe xa jehe xa vayé xa tte de ninchehe ẍé xa para joanjo xa ngain cada na naná tomi que anto rentte, co ndac̈ho xa ngain na: “Nchehe ra negocio conixin tomi jihi hasta que janha rrocjan na sihi.” \v 14 Pero chojni de ngain nonttehe xa nttiha vacoñao na ngain xa, co rroanha na chojni para joicao na joajna jihi: “Rinaoha na que xí jihi sehe xa rey para ixin janha na.” \v 15 Pero jehe xa vayé xa joachaxin de vehe xa rey, co cjan xa para nonttehe xa. Co are jehe xa ongain nonttehe xa, vayé xa tti tte chojni que joinchegayé xa tomi para conohe xa quejanhi joacha na cada na. \v 16 Tti saho conchienhe co ndac̈ho: “Tti ná tomia que soixin chjana joacha tomi, itte tomi.” \v 17 Jehe rey mé ndac̈ho: “Atto nchao jí; jaha atto jian ná ninchehe ẍa. Jaha cjoi jian ninchehe ẍa de ngain tti tomi que chjaha masqui tsjeha, mexinxin jai janha rrochjaha joachaxin de tsetonhe tte rajna.” \v 18 Cottimeja conchienhe iná co ndac̈ho: “Tti ná tomia que soixin chjana joacha tomi, inaho tomi.” \v 19 Cai ngain chojni jihi ndac̈ho rey mé: “Jaha tsetonhe naho rajna.” \v 20 Cottimeja conchienhe iná co ndac̈ho: “Nttihi jí tomia que chjana soixin. Janha coenchjinha tomi ngá ná paníto \v 21 ixin janha ẍagonha soixin ixin soixin ná xí que atto soji de ngain ansén, que dantsjehe chojni tti soixin danjoha, co jamé tsinhi cosecha de tti soixin ttengaha.” \v 22 Cottimeja rey mé ndac̈ho: “Jaha jianha ninchehe ẍa ixin jaho ndac̈ho que ixin janha soji ansenna. Si onoha que janha soji na de ngain ansenna, co ixin dantsjá chojni tti janha danjoha co jamé janha ttjejo cosecha de tti janha ttengaha, \v 23 mexinxin ¿quedonda joicanha jaha tomina ngain ná banco para que janha rrogayá tomina conixin tti rrogacha tomi are janha rrocjan na nchiania?” \v 24 Co ndac̈ho rey mé ngain tti chojni que te nttiha: “Dantsjehe ra xa tomi co danjo ra tomi ngain xí que chonda tte tomi.” \v 25 Co jehe na ndac̈ho na: “Pero chojni mé ochonda tti tte tomi.” \v 26 Rey mé ndac̈ho: “Janha rrondattjo ra que tti chojni que ochonda, sayé icha, pero tti chojni que ẍonhi chonda sac̈hjehe hasta tti nchion que chonda. \v 27 Co cain tti chojni que ningaconna, que mé joinaoha na para que janha rrogarihi rey ngain na, sicohna ra na nttihi co nadoenxon ra na ngattoxon con janha.” \s1 Are Jesús joigaha ciudad de Jerusalén \r (Mt. 21.1‑11; Mr. 11.1‑11; Jn. 12.12‑19) \p \v 28 Después de ndac̈ho Jesús cain jihi, jehe joinchehe sigue sacjoi para Jerusalén. \v 29 Are ochian joiji na ngain rajna Betfagé co Betania, chiaon ngain tti jnanchjan que dinhi Nttaolivo, Jesús rroanha yó de tti chojni que vacao, \v 30 co jehe ndac̈ho ngain tti yó chojni mé: \p ―Ttji ra ngain rajnanchjan que jí chiaon jiha, co are saso ra nttiha sinchí ra ná colochochjan jic̈hoa va nttiha que ẍa ẍonhi chojni diguinttetaha va. Tonxindanguehe ra va co sicó ra va. \v 31 Co si c̈honja chojni sanchianguiha ra ixin quedonda tetonxindanguehe ra va, jaha ra ndac̈ho ra que janha, tti chonda cain joachaxin, rrogondana va. \p \v 32 Jamé, savinttecji cayoi chojni mé, co jamé conhe inchin ndac̈ho Jesús. \v 33 Co are otetonxindanguehe na colochochjan mé, nicolochohe joanchiangui na co ndac̈ho na: \p ―¿Quedonda tetonxindanguehe ra colochochjan yá? \p \v 34 Tti yó chojni mé ndac̈ho na: \p ―Ixin ximaestrona na sondehe xa va. \p \v 35 Jamé sajoicao na va hasta tti ngain Jesús, co nttiha jehe na cjoajinhi na va tti manta que tetsá na co joinchetaha na Jesús jehe colochochjan mé. \v 36 Are Jesús conchian para ngagaha ciudad de Jerusalén, chojni coingo na tti manta que tetsá na para coingachjetaha colochochjan mé. \v 37 Co are ochian tediji na para sania na tti jnanchjan de Nttaolivo, cain chojni que terroé nttiha que vitticaon na Jesús, coexinhi na coyao na ixin anto ché na co joinchecoanxinhi na Dios de ixin anto tsje milagro vicon na joinchehe Jesús. \v 38 Co ndac̈ho na: \p ―¡Anto jian tti Rey que joí conixin nombré Dios! ¡Anto c̈hjoin tonohe cain ángel ngajni! ¡Gloria ngain Dios! \p \v 39 Cottimeja canxion xifariseo que te nttiha ngayé chojni mé vinttendac̈ho xa ngain Jesús: \p ―Maestro, nchesattehe chojnia tehe. \p \v 40 Pero Jesús ndac̈ho ngain xa: \p ―Janha rrondattjo ra que si chojni tehe rrotencoa na, ẍo tsoyao ẍo. \p \v 41 Are Jesús joiji chiaon de Jerusalén, are jehe vicon ciudad mé jehe tsjangaxin ciudad mé, \v 42 co ndac̈ho ngain: \p ―¡Si chojni de nganji jaha rroquinxin na jai jehe tti joichjaha na tti c̈hjoin de ngain ansén na! Pero jai, mé tavema, co c̈hoha tsinxin na. \v 43 Tsí nchanho anto tangui para ixin chojnia. Are mé chojni que ningaconhe na sinchechjian na ttjarioho ngoixin ngandanji jaha, ciudad Jerusalén, co ngoixin ngandanji jaha sinttendanji na, co cain lado sixinttexin na ngain chojnia para soen na na. \v 44 Co chojni que ningaconhe chojnia sacha ngain chojnia. Nasoenxon na cain chojni que te nganji, co tsinttoeha na nganji jaha ni ná ẍo ngataha iná ẍo. Jamé tsonhe ixin chojnia joincheha na caso tti rato que Dios joí joitsjehe na. \s1 Are Jesús joincheroa nihngo icha importante \r (Mt. 21.12‑17; Mr. 11.15‑19; Jn. 2.13‑22) \p \v 45 Cottimeja joixinhi Jesús nihngo icha importante co venguixin de nttiha cain chojni que tenchecji co tettehna. \v 46 Co ndac̈ho ngain na: \p ―Ngain tti jitaxin Palabré Dios ndac̈ho: “Nchiania para sinchecoanxinhi na Dios.” Pero jaha ra ndadinchechjian ra nchia cueva tti ẍatte tti chehe. \p \v 47 Cain nchanho que Jesús vehe ngain Jerusalén, ngaxinhi nihngo mé vanchecoenxin chojni de ixin Dios. Pero cain xidána que vaquetonha ngain icha xidána, co cain ximaestroe ley, co cain xivaquetonha ngain ciudad mé cjoé xa queẍén sinchehe xa para nasoenxon xa Jesús. \v 48 Pero c̈hoha joinchehe xa jamé ixin cainxin chojni tatettinhi na tti jinichja Jesús. \c 20 \s1 Tti joachaxin que chonda Jesús \r (Mt. 21.23‑27; Mr. 11.27‑33) \p \v 1 Ná nchanho Jesús tají ngaxinhi nihngo icha importante para jinchecoenhe chojni de ixin Dios, co jindache na tti jian joajna are vintteguiji canxion xidána que vaquetonha ngain icha xidána, canxion ximaestroe ley, co canxion xí que chonda joachaxin ngain nihngo mé. \v 2 Co vinttendac̈ho xa ngain Jesús: \p ―Ndachjenji ni ra quehe joachaxin chonda jaha para nchehe cain cosa jihi. ¿Quensen chjá joachaxin jihi? \p \v 3 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain xa: \p ―Janha cai sanchianguiha ra ná cosa. Co rrondachjenji ni ra: \v 4 ¿Quensen rroanha Juan para joincheguitte chojni? ¿A Dios o ani chojni? \p \v 5 Pero coexinhi xa joanchianguihi chó xa co ndac̈ho xa: \p ―¿Quehe rrondac̈ho na? Si rrondac̈ho na que Dios tti rroanha Juan, jehe rrondattjo na: “¿Quedonda vitticaonha ra remé?” \v 6 Co si rrondac̈ho na que chojni tti rroanha Juan, cainxin chojni nasoenxon na ján na de ixin ẍo ixin jehe na chonda na seguro que Juan vanichja joajna que vagayé de ngain Dios. \p \v 7 Co jehe xa vinttendac̈ho xa ixin noeha xa quensen rroanha Juan para joincheguitte chojni. \v 8 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain xa: \p ―Cai janha rrondattjoha ra quehe joachaxin nttaxin janha cain cosa jihi. \s1 Ejemploe ninchehe ẍa jianha \r (Mt. 21.33‑44; Mr. 12.1‑11) \p \v 9 Cottimeja coexinhi Jesús nichjé chojni, co ndac̈ho ngain na ejemplo jihi: \p ―Vehe ná xí que cjoenga xa ná jngui de nttauva co después joanjo xa nttattochjoin media ngain canxion tti nchehe ẍa co jehe xa sacjoixin xa de nttiha para tsje tiempo. \v 10 Co are ojoí tiempo de cosecha, jehe xa rroanha xa ná tti nchehe ẍé xa para joiganchia tti parte de cosecha que jiquininxin sayé tti xinajni mé. Pero jehe tti nicoá nttattochjoin media mé coaxin na tti nchehe ẍa mé nttá co vengui na co ẍonhi chjé na. \v 11 Cottimeja xinajni mé rroanha xa iná tti nchehe ẍé xa pero cai tti nicoá nttattochjoin media nichja na feo ngain tti nchehe ẍa mé co coaxin na nttá co vengui na co ẍonhi chjé na. \v 12 Xinajni mé cjan xa rroanha xa iná tti nchehe ẍa, pero cai joinchenihi na tti nchehe ẍa mé co vengui na co ẍonhi chjé na. \p \v 13 ’Cottimeja xinajni mé ndac̈ho xa: “¿Quehe sinttaha? Janha rrorroanha tti xanhna que janha anto rinaho. Are jehe na sicon na xanhna jihi puede rrochonda na respeto ngain xan.” \v 14 Pero are jehe na vicon na xan, ndache chó na: “Xan jihi xan sayé ngoi nontte jihi inchin herencia, mexinxin nasoenxon na xan para que ján na sittoá na cain.” \v 15 Cottimeja joantsjegaxin na xan de nttauva mé co nagoenxon na xan. \p Cottimeja joanchiangui Jesús ngain chojni co ndac̈ho: \p ―¿Quehe sinchehe xinajni mé ngain tti chojni que vittoehe jnguihi xa? \v 16 Jehe xa tsí xa co nasoenxon xa chojni mé co sanjo xa jnguihi xa ngain ojé chojni. \p Are vinttequinhi chojni jihi, vinttendac̈ho na: \p ―¡Que Dios sanjoha joachaxin yá! \p \v 17 Pero Jesús tsjehe ngain jehe na co ndac̈ho: \p ―Mexinxin, ¿quehe rroc̈ho tti jitaxin ngain Palabré Dios? Nttiha ndac̈ho: \q1 Tti ẍo que joinchegondaha xittette nchia, \q1 ẍo mé tti ẍo joiguehe icha importante. \m \v 18 Quexeho chojni que tsonttenguixin ẍo jihi, tsonchjian pedazo cuerpoe na. Co si ẍo jihi setsinga ẍo ngataha ná chojni, chojni mé rrocjan cuerpoe polvo. \s1 Tti rroxenga hna ngain impuesto \r (Mt. 21.45‑46; 22.15‑22; Mr. 12.12‑17) \p \v 19 Cainxin xidána que vaquetonha ngain icha xidána co ximaestroe ley nttiha joinao xa rrotse xa Jesús ngain rato mé ixin coinxin xa que ixin ejemplo jihi rroc̈ho de ixin jehe xa. Pero ẍagoen xa cain chojni. \v 20 Mexinxin rroanha xa canxion xí que tsaya ngain Jesús co xí mé vanchehe xa que ixin jehe xa anto jian xa para que rrojinchenichja xa Jesús ná cosa nchaoha para nchao rrocjanguihi xa Jesús ngain xigobernador. \v 21 Mexinxin joanchiangui xa ngain Jesús co ndac̈ho xa: \p ―Maestro, janha na nona na que soixin nichja co nchecoenhe chojni tti ndoa, co ncheha juzgado chojni rico ojé que chojni noa, sino que soixin ndoa nchecoenhe na de ixin tti rinao Dios. \v 22 Ndachjenji ni ra: ¿Anchao jí tsjenga na hna impuesto ngain xiemperador, o ani nahi? \p \v 23 Pero Jesús oconohe de tti jianha que jehe xa teẍaxaon xa de ixin jehe, co jehe ndac̈ho ngain xa: \p ―¿Quedonda rinao ra sincheyana ni ra? \v 24 Tjagohna ni ra ná tomi. ¿Quensen con jinganito jihi, co quensen nombré jitaxin jihi? \p Jehe xa vinttendac̈ho xa: \p ―Con xiemperador co nombré xa. \p \v 25 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain xa: \p ―Mexinxin chjehe ra xiemperador tti jiquininxin xa, co danjo ra ngain Dios tti jiquininxin sayé jehe. \p \v 26 Co jamé c̈hoha joinchenichja xa Jesús ni ná cosa nchaoha; sino que vinttegoan xa admirado de ixin tti ndac̈ho jehe co jamé ndavinttetencoa xa. \s1 Canxion chojni joanchiangui queẍén rroxechon ni \r (Mt. 22.23‑33; Mr. 12.18‑27) \p \v 27 Después de cain jihi canxion xisaduceo vinttecji xa ngain Jesús. Xisaduceo vaguitticaon xa que chojni que ndadenhe irroxechonha na; mexinxin ndac̈ho xa ngain Jesús: \p \v 28 ―Maestro, ley que vayé Moisés jitaxin que si ná xí ndadenhe xa co sittohe c̈hihi xa co si ẍonhi chjan joichonda na, xichó xindavenhe chonda xa que secao xa jehe nc̈higanha mé co rrochonda na chjan para que chjan mé sehe xan inchin xenhe tti ndavenhe. \v 29 Nchao remé; vintte yáto xí, chó xa. Xisaho vecao xa nc̈hic̈hihi xa pero ndavenhe xa co ẍonhi chjan cointtohe xa. \v 30 Xiyoxin vecao xa jehe nc̈higanha mé, pero cai ndavenhe xa co ẍonhi chjan cointtohe xa ngain nc̈higanha mé. \v 31 Cottimeja xininxin vecao xa jehe nc̈higanha mé pero ẍajeho jamé conhe xa. Co jamé hasta tti yatoxin xa ndavenhe xa cai co ẍonhi chjan cointtohe xa ngain nc̈higanha mé. \v 32 Co después ndavenhe nc̈higanha mé cai. \v 33 Mexinxin are rroxechon na, ¿Quexehe de tti yáto xí mé sehe mero xixihi jehe nc̈hí mé, ixin cain xa vinttecao xa nc̈hí mé? \p \v 34 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain xa: \p ―Ngain mundo jihi, xí co nc̈hí tottehe na. \v 35 Pero tti chojni que tequininxin tsji para ngajni co rroxechonxin na de tti ndavenhe na, nttiha ni tsotteha na, ni sanjoha na xenhe na para tsottehe xan \v 36 ixin nttiha ic̈hoha ndasenhe na. Are mé sintte na inchin ángel de Dios co sintte na xenhe Dios ixin Dios tti sinchexechon na. \v 37 Hasta ngain tti parte que coentaxin Moisés ixin vicon ẍohi ngagaha canchaha, jehe mismo jointtanoa na que ixin chojni que ndadenhe rroxechon na. Nttiha ndac̈ho que Dios, Dios de Abraham, co Isaac, co Jacob. \v 38 Pero Dios jeha Dios de nindadiguenhe, sino que Dios de tti nitechon. Co mé rroc̈ho que para ixin Dios cain chojni techon na. \p \v 39 Cottimeja cainxin ximaestroe ley vinttendac̈ho xa: \p ―Nchao ndac̈ho, Maestro. \p \v 40 Co icjanha xa joanchiangui xa icha ngain Jesús. \s1 Tti dindac̈ho David de ixin Jesucristo \r (Mt. 22.41‑46; Mr. 12.35‑37) \p \v 41 Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―¿Queẍén ndac̈hoxin chojni que ixin Cristo ná xannttí David? \v 42 Ixin David mismo dindac̈ho janhi ngain libroe Salmo: \q1 Tti Ttetonha cainxin cosa ndac̈ho ngain tti Ttetonna janha: \q1 “Darihi ngain lado jian na, \q1 \v 43 hasta que janha sinttagacha jaha de ngain cain tti ningaconha.” \m \v 44 ¿Pero queẍén que Cristo jehe ná xannttí David, si David mismo ndac̈ho ixin Cristo tti Ttetonha ngain jehe? \s1 Are Jesús joinchesattehe ximaestroe ley \r (Mt. 23.1‑36; Mr. 12.38‑40; Lc. 11.37‑54) \p \v 45 Cainxin chojni nttiha tatettinhi na are Jesús ndac̈ho janhi ngain tti chojni que vacao: \p \v 46 ―Ttjiho ra cuidado de ncheha ra inchin nchehe ximaestroe ley ixin jehe xa ncheẍoxinhi xa c̈hji xa conixin lontto icha jinjini, co rinao xa que chojni sanjo na joajna ngain xa conixin anto tsje respeto are ngain ndásin, co are ngaxinhi nihngo jehe xa ttjé xa tti nttaxintaon icha importante para dinttetaha xa, co are ttji xa dijine xa jehe xa rinao xa tti icha jian lugar ngain mesa. \v 47 Cai dantsjehe xa nc̈higanha nchiandoha nc̈ha ixin ittixinha nc̈ha ttjenga nc̈ha hna contribución, co para ẍonhi chojni rroẍaxaon tti jianha que nchehe xa, jehe xa nchecoanxinhi xa Dios anto sé. Cain jehe xa xisayé icha soji castigo. \c 21 \s1 Tomi que joanjo ná nc̈higanha noa \r (Mr. 12.41‑44) \p \v 1 Ngain nihngo icha importante nttiha vicon Jesús queẍén tettinttohe cain chojni rico tomi ngá cajé alcancia. \v 2 Cai vicon Jesús ná nc̈higanha noa que vancá nc̈ha nttiha yó centavochjan. \v 3 Co ndac̈ho Jesús: \p ―Janha ndoa tti rrondattjo ra que nc̈higanha noa jihi joanjo nc̈ha icha tsje que cain chojni. \v 4 Ixin cain chojni danjo na tti xehe na, pero jehe nc̈ha, masqui noa nc̈ha, joanjo nc̈ha cainxin tomi que jehe nc̈ha jichonda nc̈ha. \s1 Jesús ndac̈ho que rroxantte nihngo icha importante \r (Mt. 24.1‑2; Mr. 13.1‑2) \p \v 5 Canxion de tti chojni que vacao Jesús tetjao na de ixin nihngo icha importante co ixin anto c̈hjoin ẍo que diconchjian nihngo mé co de icha cosa que chojni diganjo na para ixin nihngo. Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain na: \p \v 6 ―Tsí nchanho que cain tti jaha ra tedicon ra yá rroxantte, co ni ná ẍo sittoeha ngataha iná ẍo. \s1 Tti tsonhe icha saho que mundo ndatsjexin \r (Mt. 24.3‑28; Mr. 13.3‑23) \p \v 7 Cottimeja joanchianguihi na Jesús co ndac̈ho na: \p ―Maestro, ¿quesa siconhe jihi? ¿Quehe señal rroẍago ixin cain cosa jihi osiconhe? \p \v 8 Jesús ndac̈ho: \p ―Ttjiho ra cuidado que ẍonhi chojni sinttayaha ra. Ixin atto tsje chojni tsí co sinchegonda na nombrena rrondac̈ho na: “Janha tti Cristo na”, co “Jai mero tiempo que mundo ndatsjexin.” Pero jaha ra ditticaonha ra mé. \v 9 Co are tsinhi ra ixin jí guerra co ixin tettetocaho chojni gobiernoe na, jaha ra ẍaonha ra ixin jihi chonda que tsonhe saho, pero ẍa jeha tiempo para ondatsjexin mundo. \p \v 10 Jesús joinchehe sigue ndac̈ho ngain na: \p ―Ná nación tsetocaho iná nación, co ná región tsetocaho iná región. \v 11 Tsje parte tsingui nontte anto soji, co sehe jintta co chin ngain tsje parte, co ngajni sicon ni cosa que sincheẍaon ni, co anto tsje señal importante sicon ni. \p \v 12 ’Pero saho de cain jihi, chojni rrotse ra na jaha ra co feo sinchehe na nganji ra. Tsjiho ra na para que soan ra juzgado ngain nihngo, co tsiaxinha ra na ngain cárcel co tsjiho ra na ngain rey co ngain xigobernador de ixin causananxin janha. \v 13 Cain jihi rrochondaxin ra oportunidad de rronichja ra de ixin janha. \v 14 Co are tsonha ra mé, ẍaxaonha ra icha saho de ixin queẍén rrondac̈ho ra ngain cain tti tsjiho ra na. \v 15 Ixin janha tti rrochjaha ra palabra jian que rrondac̈ho ra co sinttanoha ra jian, para que ni ná chojni que ningaconha ra tsixinha na nganji ra, sino que jehe na sitticaon na tti jaha ra rrondac̈ho ra. \v 16 Pero jaha ra hasta jeho ndodá ra, xanchó ra, niparientea ra, co xiamigoa ra; chojni mé sinttachianha ra na ngá rá niningaconha ra. Co nasoenxon na c̈honja de jaha ra, \v 17 co ngoixin mundo rroningaconha ra chojni de ixin causananxin janha. \v 18 Pero masqui jamé, sitjanha ni ná ẍajá ra ixin vidá ra sehe seguro ngain Dios. \v 19 Si cainxin tiempo jaha ra seguro sitticaon ni ra, rrochonda ra iná vida naroaxin. \p \v 20 ’Are sicon ra que ciudad de Jerusalén ngoixin sixindanji xisoldado, jaha ra onoha ra que are mé orroxantte. \v 21 Mexinxin are mé tti chojni que te Judea rrochonda na que satsinga na para ngagaha jna. Co tti nite ngain ciudad de Jerusalén rrochonda na que satsingaxin na de nttiha. Co tti nisintte ngataon jngui are mé, rrochjeha na tiempo para rrocjan na ngain ciudad mé. \v 22 Ixin nchanho mé nchanho de castigo, are tsonhe cain tti jitaxin ngain Palabré Dios. \v 23 ¡Anto tangui para ixin tti nc̈hí que sintteyá chjan ngain nchanho mé o tti rrochonda chjan que ẍa tetai xan! Ixin are mé atto tangui tsonhe chojni nttihi ngataha nontte, co mé ná castigo anto soji para ixin nación Israel jihi. \v 24 Are mé c̈honja chojni nasoenxon na ngain guerra co icha de chojni mé rrotse na na co tsia na na co jamé sacao na na ngoixin región. Co chojni de iná nación sinchehe na inchin sinao na ngain ciudad de Jerusalén hasta que tsjexin tti tiempo que sayé na joachaxin de sinchehe na jamé. \s1 Queẍén tsí tti Xí que joixin de ngajni \r (Mt. 24.29‑35, 42‑44; Mr. 13.24‑37) \p \v 25 ’Cottimeja sehe señal ngain nchanho co ngain conittjao co ngain conotse. Co nttihi ngataha nontte cainxin chojni rroẍaon na ixin anto soji saẍoin ndachaon ixin anto soji rrocjamanguiataon chó nda. \v 26 Chojni ndatsonttiehe na de ixin joaẍaon are rroẍaxaon na ixin quehe siconhe ngain mundo jihi, ixin hasta cainxin cosa que jí ngajni rroẍanga. \v 27 Cottimeja sicon na na janha, tti Xí que joixin de ngajni, sihi are mé ngacjan ná ttjoi conixin joachaxin co gloria. \v 28 Are tsexinhi tsonhe cain cosa jihi, jaha ra ẍo ẍa sinttechon ra, doan ra animado co tsjehe ra para ngajni ixin are mé janha atto toin sihi para tsjenguijna ra co isetanha ra cain cosa tangui mé. \p \v 29 Cai ndac̈ho Jesús ngain na ejemplo jihi: \p ―Ẍaxaon ra ngain nttahigo, o quexeho nttá. \v 30 Are sicon ra que oc̈hinhi cachjenhe nttá, jaha ra mismo onoha ra que ojoiconchian tiempoe c̈hin. \v 31 Jamé cai are sicon ra que tsonhe cain cosa jihi, jaha ra onoha ra que osiconchian tiempo are siquetonha Dios nttihi ngataha nontte. \p \v 32 ’Janha ndoa tti rrindattjo ra que cain jihi tsonhe saho que ndasenhe chojni de ngain generación jihi. \v 33 Masqui ngajni co nontte ndatsjexin, pero tti janha ndac̈hjan chonda que tsonhe. \p \v 34 ’Ttjiho ra cuidado que tsosojiha ansean ra de ixin vicio, inchin tti rrocoan ra co cain problema de ngain vida jihi, para que ngain nchanho mé rroẍaonha ra \v 35 inchin are coxigo ẍaon va are ngain trampa que anto daca dijé, ixin jañá tsí nchanho mé ngain cainxin chojni ngoixin mundo. \v 36 Mexinxin jaha ra dintte ra listo, co cainxin tiempo nchecoanxinhi ra Dios para que ẍonhi tsonha ra de ngain cain cosa que siconhe, co para que are mé nchao tsonchienhe ra nganji na janha, tti Xí que joixin de ngajni. \p \v 37 Ngain tiempo jihi, are nchanho, Jesús vanchecoenhe chojni de ixin Dios ngain nihngo icha importante, co are ttie jehe savacji para vaguittohe ngagaha tti jnanchjan que dinhi Nttaolivo. \v 38 Co cada nchanho ndoyo vaconchienhe chojni ngain nihngo mé para vaquinhi na tti vandac̈ho Jesús. \c 22 \s1 Are cjoao na queẍén sinchehe na para rrotse na Jesús \r (Mt. 26.1‑5, 14‑16; Mr. 14.1‑2, 10‑11; Jn. 11.45‑53) \p \v 1 Co are Jesús ẍa tají nttiha ngain Jerusalén, ochiaon joí tti quiai que jine na niottja que chondaha levadura, co mé tti quiai que dinhi pascua. \v 2 Ngain tiempo mé merocoa cain chojni anto vancheẍoxinhi na tti vandac̈ho Jesús. Mexinxin cain xidána que vaquetonha ngain icha xidána, co cain ximaestroe ley vaẍaon xa ngain cain chojni mé para que jehe xa nasoenxon xa Jesús; mexinxin jehe xa vacjé xa queẍén sinchehe xa para tsjaya xa co chojni tsoñaoha na. \p \v 3 Cottimeja Satanás joixinhi ngain ansén Judas Iscariote, jehe ná de tti tteyó chojni que vacao Jesús. \v 4 Co Judas jihi cjoi joitsjehe xidána que vaquetonha ngain icha xidána, co xipolicié nihngo icha importante, para cjoao xa de ixin queẍén jehe tsjago ttinó jí Jesús para sitse xa. \v 5 Cain jehe xa anto vintteché xa co ndac̈ho xa ixin sanjo xa tomi ngain jehe Judas. \v 6 Co Judas vittoexin co ocoexinhi ẍaxaon ixin queẍén sinchehe para que sinchechienhe Jesús ngá rá xa are ẍonhi chojni sintte ngain Jesús. \s1 Are joinecaho Jesús tti tteyó chojni que vacao \r (Mt. 26.17‑29; Mr. 14.12‑25; Jn. 13.21‑30; 1 Co. 11.23‑26) \p \v 7 Are joí tti nchanho de quiai que dinhi pascua are vagoen na coleco para vaganjo na ngain Dios. \v 8 Ngain nchanho mé Jesús rroanha Pedro co Juan co jehe ndac̈ho ngain na: \p ―Ttji ra dinchechjian ra tti sontte na ngain quiai pascua jihi. \p \v 9 Jehe na ndac̈ho na ngain Jesús: \p ―¿Ttinó rinao sinttachjianxin na? \p \v 10 Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Are jaha ra sigaha ra ciudad jihi, setan ra ná xí que jidicao ná nchíẍa de jinda. Rroehe ra xí mé hasta tti ngain nchia que jehe xa sixinhi xa \v 11 co ndache ra tti nchiandoha nttiha: “Ximaestro ndac̈ho xa nganji: ¿Quettinó jí tti cuarto que jehe xa sinenxin xa ngain quiai pascua conixin tti tteyó chojni que ẍicao xa? \v 12 Cottimeja jehe tti ndoha mé tsjagoha ra ná cuarto jie ngain piso yoxin que ojí listo. Nttiha nchechjianxin ra tti sontte na. \p \v 13 Cayoi chojni mé savinttecji na co vittja na cain inchin ndac̈ho Jesús. Co nttiha joinchechjianxin na tti joinecaho na Jesús ngain quiai pascua. \p \v 14 Are ovittja hora para joine na, Jesús conixin tti tteyó representanté vintte na ngain mesa. \v 15 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―¡Janha anto joinaho joine conixin jaha ra ngain quiai pascua jihi saho que janha ndasenhe na! \v 16 Janha rrindattjo ra seguro que rrocjanha na sinttasayá quiai pascua hasta que cain tti rroc̈ho quiai jihi tsoenja ngain tti ttetonha Dios. \p \v 17 Cottimeja coá ná vaso de vino co joanjo gracias ngain Dios, co ndac̈ho ngain na: \p ―Dihi ra jihi co tonchjeyehe chó ra, \v 18 ixin janha irrocjanha na sihi vino hasta que tsija tti ttetonha Dios. \p \v 19 Después coá niottja co joanjo gracias ngain Dios, cottimeja váña nio co joanjo nio ngain jehe na co ndac̈ho: \p ―Jihi rroc̈ho cuerpona janha que rroẍanjo para ndasenhe para tsjenguijna ra. Cain tiempo nchehe ra janhi para rroẍaxaonxin ni ra. \p \v 20 Cai jamé joinchehe conixin vaso de vino are ojoexin joine na co ndac̈ho: \p ―Vaso jihi rroc̈ho tti trato naroaxin que jnina sinchesegurá. Co jnina mé singo jni para que tsjenguijna ra. \p \v 21 ’Pero jaxon rá tti xí que rrondache chojni queẍén para rrotse na na janha, rá xí mé nttihi jí ngataha mesa conixin rana janha. \v 22 Janha chonda que senhe na inchin jiquininxin, pero ¡anto tangui tsonhe tti rrondache chojni queẍén para rrotse na na! \p \v 23 Cottimeja tti tteyó chojni que vacao Jesús coexinhi na joanchianguihi chó na ixin quexehe tti rrondache chojni queẍén para rrotse na Jesús. \s1 Are joinchediscutí na ixin quensen sehe icha importante \p \v 24 Cottimeja joinchediscutí na ixin quexehe de jehe na tti sehe icha importante ngain tti ttetonha Dios. \v 25 Pero Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―Ngain mundo jihi, cain rey de cain nación, jehe ttetonha inchin jehe rinao, co cain xí que chonda cargo de ngain cain nación, dinhi xa xí que nchehe jian. \v 26 Pero jaha ra chondaha ra que sintte ra jamé, ixin tti sehe icha importante ngayaha ra, pero mé chonda que sehe inchin tti icha nchín. Co tti tsetonha ngayaha ra, mé tti chonda que icha tsjenguijna ra. \v 27 Ndachjenji ni ra, ¿quensen icha importante, a tti dehe jine ngain mesa, o ani tti nchehe ẍa que diquenhe jehe tti jine ngain mesa? Seguro jehe tti jí ngain mesa, mé tti icha importante. Pero janha rrihi nttihi ngayaha ra inchin ná tti nchehe ẍa. \p \v 28 ’Jaha ra tti vintte ra cainxin tiempo nganji na janha are janha vetan tangui. \v 29 Mexinxin janha rrichjaha ra ná joachaxin para que jaha ra tsetonha ra, jañá inchin joachaxin que chjana Ndodana janha, \v 30 para que sintte ra co sihi ra ngain mesana nttiha tti janha ttetonha, co sintte ra ngain lugar de joachaxin para sinchejuzguehe ra tti tteyó grupoe chojni Israel. \s1 Jesús ndac̈ho que Pedro rrondac̈ho ixin jehe chonxinha Jesús \r (Mt. 26.31‑35; Mr. 14.27‑31; Jn. 13.36‑38) \p \v 31 Ndac̈ho Jesús cai: \p ―Simón, Simón, tsjenxin; Satanás danchia joachaxin para que tsontsjenga ra jaha ra como si rrocji ra trigo. \v 32 Pero janha rrinttatsán ñao Dios para ixin jaha, para que ẍonhi tiempo rrotjañaha tti jaha ditticaon. Co jaha are sac̈hjaha joaẍaon, ttjenguijna icha chojni que ditticaon para que sitticaon na jian cainxin tiempo. \p \v 33 Simón Pedro ndac̈ho ngain Jesús: \p ―Janha rinaho tsji cain lugar conixin soixin, masqui siaxinna conixin soixin o hasta tti senxin soixin cai janha nttiha senxin na. \p \v 34 Jesús ndac̈ho ngain Pedro: \p ―Pedro, janha rrindattjo que jai mismo icha saho que rrotsje conttaxichia, jaha orrondac̈ho ninxin nttiha que chonxinha na. \s1 Are ojoí tiempo que Jesús tangui conhe \p \v 35 Cottimeja Jesús joanchiangui ngain tti chojni que vacao co ndac̈ho: \p ―Are janha coetonha ra para joindache ra chojni de ixin Dios, co ixin cjoioha ra ni bolsa, ni tomi, ni catte, ¿ac̈honja gondaha ra? \p Jehe na ndac̈ho na: \p ―Nahi, ẍonhi. \p \v 36 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain na: \p ―Co jai jeha jamé, ẍo chonda ra bolsa, ttjiho ra, co cai tomi; co ẍo chondaha ra espada nchecji ra chamarrá ra para ttenanxin ra espada. \v 37 Ixin janha rrindattjo ra que chonda que siconna janha inchin jitaxin Palabré Dios: “Jehe venhe inchin chojni que nchehe jianha.” Ixin cain tti jitaxin de ixin janha chonda que tsonhe. \p \v 38 Cottimeja jehe na vinttendac̈ho na: \p ―Nttihi jí yó espada. \p Co Jesús ndac̈ho: \p ―Conixin yao. \s1 Are Jesús joinchetsenhe ñao Dios ngain Getsemaní \r (Mt. 26.36‑46; Mr. 14.32‑42) \p \v 39 Cottimeja vac̈hje Jesús co inchin costumbre que jehe vanchehe, jehe sacjoi para ngagaha tti jnanchjan de Nttaolivo, co rroé tti chojni que vacao. \v 40 Co are ojoiji na nttiha, jehe ndac̈ho ngain na: \p ―Nchetsenhe ra ñao Dios para que sitaha ra de sinchehe ra cosa jianha. \p \v 41 Cottimeja Jesús sacjoi nchion cjin de ngain na, inchin cjinxin ttixinhi ni de tja ni ná ẍo, co nttiha vettoxin nttajochjihi para joinchetsenhe ñao Dios. \v 42 Co jehe ndac̈ho: \p ―Padre, si rinao, tanc̈hjandaha na para que janha sattoha ngain tti anto tangui que tsonna, pero tsoenha inchin janha rinaho, sino que tsonhe inchin soixin rinao. \p \v 43 Cottimeja joicononxin ná ángel de Dios ngain Jesús para que joinchesoji espiritue Jesús. \v 44 Co ixin jehe icha tangui conohe ngain ansén, jehe icha jian joinchetsenhe ñao Dios co ndachjín cjan inchin jni, co yeye gota vinttji ngataha nontte. \p \v 45 Co are joexin joinchetsenhe ñao Dios, vingattjen co cjoi ngain tti chojni que vacao; co jehe na otatejoa na ixin icoixinha na de joachjaon. \v 46 Cottimeja jehe ndac̈ho ngain na: \p ―¿Quedonda tatec̈hin ra? Dingattjen ra, co nchetsenhe ra ñao Dios para que sitaha ra de sinchehe ra cosa jianha. \s1 Are tse na Jesús \r (Mt. 26.47‑56; Mr. 14.43‑50; Jn. 18.2‑11) \p \v 47 Jesús ẍa jinichja jañá are ojoí anto tsje chojni. Tti vinhi Judas, jehe ná de tti tteyó chojni que vacao Jesús, jehe mé tti jitaon nttiha de cainxin chojni mé, co are ojoí, jehe conchienhe ngaca Jesús para coetoxin. \v 48 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain Judas: \p ―Judas ¿acoetoxin na para cjoago ixin janha tti Xí que joixin de ngajni? \p \v 49 Co tti icha chojni que vacao Jesús, are vicon na jihi, ndac̈ho na ngain Jesús: \p ―¿Atsjaya na conixin espada? \p \v 50 Co ná de chojni mé joinchenihi ná xinchehe ẍé xidána icha importante, ixin conc̈hinjihi ná ndatsjoen xa lado jian xa. \v 51 Pero Jesús ndac̈ho ngain tti chojni que vacao: \p ―Tanc̈hjanda ra xa; conixin yao. \p Cottimeja Jesús catte ndatsjoen xí mé co ndatsexin. \v 52 Cottimeja ndac̈ho Jesús ngain cain xidána que vaquetonha ngain icha xidána, conixin ngain xipolicié nihngo icha importante, co ngain cain xittetonha ngain nihngo mé, tti xicjoi para sajoicao xa Jesús: \p ―¿Ajoihi ra joirroehna ni ra conixin espada co nttá inchin janha rrocji ná tti chehe? \v 53 Cain nchanho are janha joarihi nganji ra ngain nihngo icha importante, jaha ra ẍonhi tiempo joinao ra rrotse ni ra. Pero jai hora jihi tti mero hora para sinchehe ra jihi, ixin Satanás tti jichonda joachaxin jaxon. \s1 Pedro ndac̈ho ixin jehe chonxinha Jesús \r (Mt. 26.57‑58, 69‑75; Mr. 14.53‑54, 66‑72; Jn. 18.12‑18, 25‑27) \p \v 54 Cottimeja tse na Jesús, co sajoicao na para ngain nchiandoha xidána icha importante. Co Pedro cjinxin jirroexin. \v 55 Nttiha ngain patioe nchia mé cjoaga na ná ẍohi co nttiha tavinttendanji na ẍohi mé para xiẍohe na. Co cai Pedro nttiha tavehe ngayé na. \v 56 Cottimeja ná nc̈himozé xidána mé, are vicon nc̈ha que Pedro tajixiẍohe ngandehe ẍohi nttiha tavetsjehe nc̈ha jian co ndac̈ho nc̈ha: \p ―Cai xí jihi vacao xa Jesús. \p \v 57 Pero Pedro c̈hoha ndac̈ho ndoa, co jehe ndac̈ho: \p ―Janha chonxinha xí mé. \p \v 58 Nchion después vicon ná xí, co xí mé ndac̈ho xa ngain: \p ―Jaha cai ná de chojní Jesús. \p Pero Pedro ndac̈ho: \p ―Nahi, janha jeha chojní jehe. \p \v 59 Inchin ná hora después iná xí ẍa cjan xa ndac̈ho xa: \p ―Ján ndoa xí jihi vacao xa Jesús, ixin jehe xa cai Galilea regioen xa. \p \v 60 Cottimeja Pedro ndac̈ho: \p ―Janha nonaha de quehe rrinichja jaha. \p Ngain rato mé are Pedro ẍa jinichja jamé, otsje ná conttaxichia. \v 61 Cottimeja Jesús ngaria co tsjehe ngain Pedro, cottimeja Pedro ẍaxaon ixin Jesús ondac̈ho: “Saho que conttaxichia rrotsje va jai, jaha orrondac̈ho ninxin nttiha que chonxinha na janha.” \v 62 Cottimeja Pedro vac̈hjexin de nttiha co anto tsjanga. \s1 Are cjoanoa xa Jesús \r (Mt. 26.67‑68; Mr. 14.65) \p \v 63 Xisoldado que tenda Jesús cjoanoa xa co ẍanguí xa nttá. \v 64 Jehe xa coejehe xa con Jesús co ẍanguí xa tton ngá con co ndac̈ho xa ngain: \p ―¡Datsoenhe quensen goen! \p \v 65 Co ndac̈ho xa icha cosa feo ngain. \s1 Are Jesús ngain juzgadoe nihngo \r (Mt. 26.59‑66; Mr. 14.55‑64; Jn. 18.19‑24) \p \v 66 Co are ovingasán ẍatte cain xittetonha ngain nihngo, cain xidána que vaquetonha ngain icha xidána, co cain ximaestroe ley para sajoicao xa Jesús ngain juzgadoe nihngo. Nttiha joanchianguixin xa Jesús, co ndac̈ho xa: \p \v 67 ―Nttihi ndachjenji ni ra, ¿ajaha tti Cristo? \p Jehe ndac̈ho ngain xa: \p ―Si rrondattjo ra que ján, sitticaonnaha ra. \v 68 Co si sanchianguiha ra ná cosa, jaha ra rrondachjenjiha ni ra, ni tsanc̈hjandaha ni ra satsji. \v 69 Pero desde jai, janha, tti Xí que joixin de ngajni, osarihi ngain lado jian de Dios que chonda cainxin joachaxin. \p \v 70 Cottimeja cainxin xa joanchianguihi xa Jesús co ndac̈ho xa: \p ―Mexinxin, ¿ajaha tti Xenhe Dios? \p Jesús ndac̈ho: \p ―Ján, janha inchin ndac̈ho jaha ra mismo. \p \v 71 Cottimeja vinttendac̈ho xa: \p ―¿Quedonda tsjé na icha chojni de testigo? Ján na mismo coinhi na tti jianha que ndac̈ho xí jihi. \c 23 \s1 Jesús ngain Pilato \r (Mt. 27.1‑2, 11‑14; Mr. 15.1‑5; Jn. 18.28‑38) \p \v 1 Cottimeja cainxin xa vingattjen xa co sajoicao xa Jesús ngain Pilato. \v 2 Nttiha coexinhi xa nichja xa tti jeha ndoa de ixin Jesús, co ndac̈ho xa: \p ―Janha na vicon na que xí jihi jinchequeto xa chojnina na. Co ndac̈ho xa que janha na chondaha na que tsjenga na hna impuesto ngain xiemperador romano, co cai ndac̈ho xa que jehe xa tti Cristo, co mé rroc̈ho que jehe xa ná rey. \p \v 3 Cottimeja Pilato joanchiangui ngain Jesús: \p ―¿Ajaha tti Rey de chojni judío? \p Jesús ndac̈ho: \p ―Ján janha, jañá inchin jaha ndac̈ho. \p \v 4 Cottimeja Pilato ndac̈ho ngain xidána que vaquetonha ngain icha xidána, co ngain cain chojni que joinchechienhe Jesús nttiha: \p ―Janha ẍonhi cosa jianha dittjá xí jihi. \p \v 5 Pero cain jehe xa icha coyao xa co ndac̈ho xa: \p ―Jehe xa joincheyehe xa chojni ngoixin Judea de ixin tti jehe xa nichja xa. Coexinxin xa ngain Galilea, co jai onttihi jinchehe xa jamé. \s1 Jesús ngain Herodes \p \v 6 Are Pilato coinhi jihi, jehe joanchiangui ngain xa si Jesús joixin de ngain Galilea. \v 7 Co are vinttendac̈ho xa que ján, Pilato sarroanha Jesús para ngain Herodes ixin mé tti vehe gobernador de ngain Galilea tiempo mé, co ngain conittjao mé nttiha vehe Herodes ngain ciudad de Jerusalén. \v 8 Are Herodes vicon Jesús, jehe anto ché ixin anto sé jehe jiẍaxaon sicon Jesús ixin jehe coinhi vanichja chojni de ixin tti jian que vanchehe Jesús. Co jehe Herodes joinao rroguicon ná milagro que rrojinchehe Jesús. \v 9 Herodes anto tsje joanchiangui ngain Jesús pero Jesús ẍonhi ndac̈ho. \v 10 Cai nttiha conchienhe tsje xidána que vaquetonha ngain icha xidána co tsje ximaestroe ley para ndac̈ho xa tsje cosa ndoaha de ixin Jesús ixin anto coñao xa. \v 11 Cottimeja Herodes conixin cain xisoldadoe ẍaxaon xa que Jesús ẍonhi rentte, co para cjoanoa xa Jesús, joinchengá xa lontto c̈hjoin inchin lonttoe rey. Cottimeja Herodes rroanha Jesús para ngain Pilato iná. \v 12 Ngain nchanho mé Pilato co Herodes vinttegoan amigo. Icha saho jehe na vaningaconhe chó na. \s1 Are ndac̈ho na ixin Jesús chonda que ndasenhe \r (Mt. 27.15‑26; Mr. 15.6‑15; Jn. 18.39―19.16) \p \v 13 Cottimeja Pilato vayé cain xidána que vaquetonha ngain icha xidána co cain xí que vechonda joachaxin ngain chojni judío, conixin icha chojni, \v 14 co ndac̈ho ngain na: \p ―Jaha ra joicohna ra xí jihi, co ndac̈ho ra ixin jinchequeto xa chojni, pero janha joanchianguia xa ngattoxon con ra, co ovicon ra que janha ẍonhi vittjá xa que ixin jehe xa jinchehe xa ná cosa jianha inchin jaha ra tjanguihi ra xa. \v 15 Cai Herodes sarroanna xí jihi iná, ixin jehe xa ẍonhi cosa jianha jica xa. Ovicon ra que xí jihi ẍonhi jianha dinchehe xa para que sequininxin ndasenhe xa. \v 16 Janha tsetonha soan xa castigado, cottimeja tsanc̈hjanda xa satsji xa. \p \v 17 Ngain quiai mé, Pilato vechonda costumbre de tanc̈hjanda ná de tti tteaxinhi para sattji para que chojni judío icha vaché na. \v 18 Pero cainxin na coexinhi na coyao na co ndac̈ho na: \p ―¡Dantsje xí yá para siguenhe xa co tanc̈hjanda Barrabás satsji! \p \v 19 Co Barrabás jihi coiaxinhi na ngain cárcel ixin jehe joinchequeto chojni ngain ciudad de Jerusalén co ixin jehe nagoenxon chojni. \v 20 Pilato joinao rrocanc̈hjanda Jesús, mexinxin jehe cjan ndac̈ho ngain na iná, \v 21 pero jehe na icha vinttecoyao na sén co ndac̈ho na: \p ―¡Nchecrucificá xa! ¡Nchecrucificá xa! \p \v 22 Ninxin nttiha ndac̈ho Pilato ngain na: \p ―Mexinxin, ¿quehe cosa jianha joinchehe xí jihi? Janha ẍonhi cosa jianha dittjá xa para que sequininxin senhe xa. Janha tsetonha que soan xa castigado, cottimeja tsanc̈hjanda xa satsji xa. \p \v 23 Pero jehe na vittoexinha na, co icha coyao na co joanchia na que ixin Pilato sinchecrucificá Jesús. Co anto vinttecoyao na jehe na conixin cain xidána que vaquetonha ngain icha xidána hasta que conhe inchin tti jehe na joinao na. \v 24 Pilato joinchehe inchin jehe na joinao na, \v 25 co jamé jehe coac̈hjanda sacjoi jehe tti vehe ngaxinhi cárcel ixin joinchequeto chojni co nagoenxon chojni. Co jehe Pilato joanjo Jesús ngain na para que jehe na joinchehe na inchin joinao na ngain Jesús. \s1 Are joinchecrucificá na Jesús \r (Mt. 27.32‑44; Mr. 15.21‑32; Jn. 19.17‑27) \p \v 26 Are osatedicao xisoldado romano Jesús para joinchecrucificá xa, vetan xa ná xí de Cirene que vinhi Simón. Jehe Simón rato mé joigaha ciudad de Jerusalén. Co jehe xa tse xa Simón mé co joincheca xa crue Jesús co joincherroé xa Jesús. \p \v 27 Co terroé anto tsje chojni, co tsje nc̈hí que tetsjanga nc̈ha co tetoyao nc̈ha de ixin joachjaoen Jesús. \v 28 Pero Jesús tsjehe ngain cain nc̈hí mé co ndac̈ho: \p ―Jaha ra ẍo nc̈hí ra de ngain Jerusalén, tsjangaxinha ni ra janha, sino que de ixin jaha ra misma, co de ixin xanha ra. \v 29 Ixin ojitonchiaon nchanho que chojni rrondac̈ho na: “Anto c̈hjoin para ixin tti nc̈hí que c̈hoha rrochonda nc̈ha chjan, tti nc̈hí que ẍonhi chjan joincheconcjihi, ni joinchecai.” \v 30 Co are mé chojni tsexinhi na rrondac̈ho na ngain tsje jna: “Dinttji ra ngataha janha na”; co rrondac̈ho na ngain tsje jnanchjan: “Ttema ni ra.” \v 31 Ixin si janha inchin ná nttá que jichon co janhi nchehe na nganji na janha, ¿mé quehe sinchehe na nganji jaha ra, que jaha ra inchin tti nttaxema? \p \v 32 Cai nttiha tedicao xa yó xichehe para joigoen xa xichehe mé conixin Jesús. \v 33 Are ojoiji na ngain tti lugar que dinhi Nttalorojá Chojni, nttiha joinchecrucificá xa Jesús conixin jehe tti yó xichehe: ná xa ngain lado jian de Jesús, co iná xa ngain lado cjon. \v 34 Co are otenchecrucificá xa Jesús jehe ndac̈ho: \p ―Padre, nchetjañehe xí tehe ixin noeha xa quehe tenchehe xa. \p Co cain xisoldado mé joantsje xa suerte para chjeyehe xa lonttoe Jesús. \v 35 Co tsje chojni cjoi na nttiha para vicon na, co cai cjoi tsje xí que vinttechonda joachaxin ngain chojni judío; cain xí mé cjoanoa xa Jesús co ndac̈ho xa: \p ―Jehe nchao cjoenguijna icha chojni, pero jai si ndoa jehe tti Cristo tti Dios coinchiehe, socon na sanianxin de nganito cruz yá. \p \v 36 Cai cain xisoldado nttiha cjoanoa xa Jesús; vintteconchienhe xa ngain cruz co joanjo xa vino san para vihi Jesús, \v 37 co ndac̈ho xa ngain: \p ―Si jaha tti Rey de chojni judío, danianxin de nganito cruz jaho. \p \v 38 Co nttiha já cruz que venganito Jesús vehe ná ẍón que vetaxin ixin nguigoa griego, latín, co hebreo que ndac̈ho: “Xí jihi tti Rey de chojni judío.” \p \v 39 Ná de tti xichehe que tenganito cruz nttiha, ndac̈ho xa feo ngain Jesús: \p ―Si jaha tti Cristo, danianxin de nganito cruz co nchegania ni ra janha na cai. \p \v 40 Pero tti xí iná joinchesattehe xa xicompañeroe xa co ndac̈ho xa: \p ―¿Aẍagoenha Dios, jaha que rridatto ngain ẍajeho castigo? \v 41 Ján na jí razón que tedotan na tangui jihi ixin tettjenga na hna tti jianha que jointtoho na, pero xí jihi ẍonhi cosa jianha joinchehe xa. \p \v 42 Cottimeja ndac̈ho xí mé ngain Jesús: \p ―Jesús, ẍaxaon na janha are soixin tsexinhi tsetonha. \p \v 43 Jesús ndac̈ho: \p ―Janha seguro rrindattjo que desde jai jaha osarihi conixin janha nttiha ngajni. \s1 Are ndavenhe Jesús \r (Mt. 27.45‑56; Mr. 15.33‑41; Jn. 19.28‑30) \p \v 44 Are inchin ngosine nchanho, cottimeja ndaconaxin xehe ngoixin ngataha nontte nttiha, co mé conc̈hjenhe hasta ní hora tsocjin. \v 45 Nchanho ndaconaxin xehe, co tti manta que vettoa ngaxinhi tti nihngo icha importante ndavichjenga ngosinenxin manta. \v 46 Cottimeja Jesús coyao co ndac̈ho: \p ―Padre, ngá rá tsín espirituna. \p Co are jehe joexin ndac̈ho jihi, jehe ndavenhe. \p \v 47 Are vicon xicapitán romano ixin queẍén conhe, jehe xa ẍaon xa ngain Dios co ndac̈ho xa: \p ―Ján, ndoa xí jihi ẍonhi jianha jica xa ngattoxon con Dios. \p \v 48 Cain chojni que te nttiha, are vicon na cain mé, savinttecji na co ẍanguí na pechoe na tton ixin anto coá na joachjaon. \v 49 Co cain niamigoe Jesús, co cain nc̈hí que joixin desde Galilea para vacao nc̈ha, cjinxin tavintte na para vicon na cain cosa jihi. \s1 Are ẍavá Jesús \r (Mt. 27.57‑61; Mr. 15.42‑47; Jn. 19.38‑42) \p \v 50 Vehe ná xí jian de ngain ansén xa que vinhi xa José, co rajné xa Arimatea ngain regioen Judea. Xí mé ná xijuez ngain juzgadoe nihngo. \v 51 José jihi cai jichonhe tiempo are Dios siquetonha ngataha nontte. Co jehe coñao de ixin tti joinchehe icha xijuez ngain Jesús. \v 52 Mexinxin jehe cjoi joitsjehe Pilato para joiganchiehe joachaxin ixin jehe sasicao cuerpoe Jesús. \v 53 Co después de joincheganianxin cuerpoe Jesús de nganito cruz, jehe coensiha cuerpoe Jesús ná manta roa co joiquín cuerpo ngain ná cueva que odingue na ngadoho ná ttjao tti ẍa ẍonhi chojni diẍavá. \v 54 Mé cjoi tsocjin víspera de ngain tti nchanho que nchejogaha na. \p \v 55 Tti cain nc̈hí que joixin desde Galilea conixin Jesús cjoi nc̈ha vintteguitsjehe nc̈ha cueva mé, para vicon nc̈ha queẍén vittohe cuerpoe Jesús. \v 56 Co are sacjan nc̈ha para nchiandoha nc̈ha, joinchechjian nc̈ha perfume co pomada para cuerpoe Jesús; cottimeja ngain tti nchanho que nchejogaha na, jehe nc̈ha vinttenchejogaha nc̈ha cai inchin ttetonha ley que vayé Moisés. \c 24 \s1 Are xechon Jesús \r (Mt. 28.1‑10; Mr. 16.1‑8; Jn. 20.1‑10) \p \v 1 Domingo, saho nchanho de semana, ndoyo, cain nc̈hí mé cjan nc̈ha ngain sepultura joicao nc̈ha tti cain perfume que cointtecjan nc̈ha, co icha nc̈hí joicao chó nc̈ha. \v 2 Are vintteguiji nc̈ha nttiha, vicon nc̈ha tti ẍo que vejé sepultura mé ijiha ẍo nttiha. \v 3 Co jehe nc̈ha vintteguixinhi nc̈ha sepultura mé pero ivittjaha nc̈ha cuerpoe Jesús. \v 4 Anto vintteẍaon nc̈ha co ni inoeha nc̈ha quehe sinchehe nc̈ha, are vicon nc̈ha yó xí tatengattjen xa ngaca nc̈ha tengá xa lontto tedaquima. \v 5 Co ixin jehe nc̈ha anto vintteẍaon nc̈ha vintteguisé nc̈ha hasta tti ngataha nontte, co jehe cayoi xí mé vinttendac̈ho xa ngain nc̈ha: \p ―¿Quedonda jaha ra tettjé ra ngain sepultura tti jichon jai? \v 6 Jehe icoha nttihi ixin jehe xechon. ẍaxaon ra queẍén ndattjo ra are jehe ẍa vehe ngain Galilea. \v 7 Jehe ndac̈ho que jehe, tti Xí que joixin de ngajni, chonda que sinchechienhe na ngá rá chojni jianha, co jehe na sinchecrucificá na, pero ngain nchanho ninxin jehe rroxechon. \p \v 8 Cottimeja ẍaxaon cain nc̈hí mé tti ndac̈ho Jesús, \v 9 co después de cjanxin nc̈ha de ngain sepultura, coequin nc̈ha cain jihi ngain tti ttejngo chojni que vacao Jesús, co ngain icha chojni cai. \v 10 Co tti cain nc̈hí que joicao joajna jihi ngain tti ttejngo chojni que vacao Jesús, cjoi María Magdalena, co Juana co iná María, janné Jacobo, co icanxin nc̈hí. \v 11 Pero tti chojni que vacao Jesús vitticaonha na tti ndac̈ho cain nc̈hí mé. \p \v 12 Pero masqui jamé ẍaxaon cain na, Pedro vac̈hje co coinga cjoi ngain sepultura. Co are jehe tsjehe ngaxinhi sepultura, jehe vicon tti manta roa que vesia cuerpoe Jesús tají manta ná lado. Cottimeja sacjan para tti nchia co anto goan admirado de ixin quehe diconhe. \s1 Tti conhe are ngatja nttiha para Emaús \r (Mr. 16.12‑13) \p \v 13 Ngain ẍajeho nchanho mé, yó de chojni que vitticaon Jesús satettji na ngain ná rajna dinhi Emaús, inchin ttejngo kilometro cjinxin de Jerusalén. \v 14 Tetjao na de ixin cain tti conhe Jesús. \v 15 Co are jehe na tetjao na mé, Jesús mismo conchienhe ngaca na co sacjoi conixin jehe na. \v 16 Pero masqui vicon na que nttiha jittji Jesús, jehe na joatsoanha na, ixin inchin ná cosa cayacoen jmacon na para joatsoanha na Jesús daca. \v 17 Cottimeja Jesús joanchiangui ngain na co ndac̈ho: \p ―¿Quehe tetjao ra jaxon que satettji ra ngain nttiha jihi? ¿Quedonda techinhi ra? \p \v 18 Ná de jehe na que vinhi Cleofas ndac̈ho: \p ―Ngoixin mundo nohe chojni tti coenxin Jerusalén ngain nchanho tehe. ¿Apoco jaha masqui joixin nttiha noaha quehe conhe? \p \v 19 Cottimeja Jesús ndac̈ho: \p ―¿Quehe conhe? \p Co jehe na ndac̈ho na: \p ―De ixin tti conhe Jesús de Nazaret, que jehe cjoi ná profeta jian ngattoxon con Dios co ngattoxon con cainxin chojni. Co jehe joichonda anto tsje joachaxin de ngain tti vanchehe co de ngain tti jehe vanichja. \v 20 Co de ixin queẍén cain xidána que ttetonhe icha xidána co cain xittetonha nganji na joinchechienhe xa ngain chojni romano para goenxin na nganito cruz. \v 21 Janha na vaẍaxanho na que jehe tti rrochjé libertad chojni de ngain nación Israel. Co jai ochonda ní nchanho que jehe ndavenhe. \v 22 Masqui canxion nc̈hí que cai vacao jehe conixin janha na, nc̈hí mé joincheẍaon na nc̈ha ixin vinttecji nc̈ha ndoyo ngain sepulturé jehe, \v 23 co ixin vittjaha nc̈ha cuerpoe Jesús, cjan nc̈ha ngain tti nchia que vintte na co ndachjenji na nc̈ha que ixin vintteguicon nc̈ha yó ángel que ndac̈ho ngain nc̈ha que ixin Jesús jichon jai. \v 24 Cottimeja canxion de nicompañerona na cjoi na ngain sepultura co vicon na nttiha jamé inchin ndac̈ho nc̈hí que vinttecji saho, pero Jesús viconha na. \p \v 25 Cottimeja Jesús ndac̈ho ngain cayoi xí mé: \p ―¡Atto ttinxinha ra jaha ra, co anto tetonc̈hjanha ra para sitticaon ra cain tti dindac̈ho profeta! \v 26 ¿Apoco Cristo chondaha que rroconhe cain tti tangui jihi icha saho que vayé cain joachaxin que jiquininxin? \p \v 27 Cottimeja jehe coexinhi ndache na quehe rroc̈ho cain texto de ngain tti jitaxin Palabré Dios tti jinichja de ixin jehe Jesús; coexinxin de ngain libroe Moisés, co joinchehe sigue ngain libro que dicjin cain profeta. \p \v 28 Are joiji na ngain tti rajna que tettji na, Jesús joinchehe que jehe rrojinchehe sigue nttié. \v 29 Pero jehe na joinchetsenhe na ñao que sittohe ngain na, co ndac̈ho na: \p ―Dittoha nttihi nganji na, ixin ondajitonaxin xehe. \p Cottimeja Jesús joixinhi nchia mé para vittohe nttiha ngain na. \v 30 Co are jehe otavehe ngain na ngain mesa coá niottja co joanjo gracias ngain Dios, cottimeja jehe conc̈hinji nio co joanjo nio ngain na. \v 31 Ngain rato mé, Dios vinttjian tti tecayacoen jmacon na, co jehe na joatsoan na que jehe Jesús; pero jehe anto daca ndavitján de ngattoxon con na. \v 32 Co ndache chó na: \p ―¿Ajeha conohe ansean na anto c̈hjoin are jehe nichja nganji na ngatja nttiha co jindattjo na de ixin tti jitaxin Palabré Dios? \p \v 33 Cottimeja jehe na iẍonhi chonhe na, sino que jaicoa coá na nttiha co sacjan na para Jerusalén. Nttiha vittjaxin na tti ttejngo chojni que vacao Jesús tate na cain na conixin icha nicompañeroe na. \v 34 Co jehe na ndac̈ho na ngain tti yó xí que joí: \p ―Ján, ndoa dixechon Jesús, ixin Pedro vicon. \p \v 35 Cottimeja tti yó xí que nandá joí ndac̈ho xa tti conhe ngatja nttiha, co queẍén joatsoan xa Jesús are jehe conc̈hinji niottja. \s1 Are Jesús ẍago ngain chojni que vacao \r (Mt. 28.16‑20; Mr. 16.14‑18; Jn. 20.19‑23) \p \v 36 ẍa tetjao na de ixin jihi, are ẍago Jesús, joiguengattjen ngayé na co joanjo joajna ngain na co ndac̈ho: \p ―Dayehe ra tti c̈hjoin que tsonohe ansean ra. \p \v 37 Jehe na anto vintteẍaon na co ẍaxaon na ngain rato mé que jehe na tedicon na espiritue ná nindadiguenhe. \v 38 Pero Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―¿Quedonda anto teẍaon ra? ¿Quedonda ẍa chondaha ra seguro ngain ansean ra de ixin janha? \v 39 Tsjexin ra ngain rana co ngain rottena tti joinchenina na. Catte ni ra si rinao ra, co sicon ra que ján, janha. Ná espíritu chondaha nttao ni nttaloro inchin jaha ra tedicon ra que janha rrichonda jaxon. \p \v 40 Are jehe ndac̈ho jihi, jehe cjoago ngain na rá co rotté tti dijidoho clavo are ngainito cruz. \v 41 Pero ixin anto ché na co cai ẍaon na hasta jehe na ẍa c̈hoha vitticaon na ixin jehe mero nttiha, mexinxin Jesús ndac̈ho ngain na: \p ―¿Achonda ra nttihi tti sine ni? \p \v 42 Cottimeja jehe na chjé na Jesús rioho copescado dichjan co rioho niottja de tsjén cormena. \v 43 Co jehe tse mé co joine nttiha ngattoxon con na. \v 44 Cottimeja ndac̈ho ngain na: \p ―Tti janha conna, mé tti joindattjo ra are janha ẍa joarihi nganji ra, que chonda que joiconhe cain tti jitaxin de ixin janha ngain ley que vayé Moisés co ngain cain libro que dicjin cain profeta co ngain salmo. \p \v 45 Cottimeja jehe joinchequinxin na tti jitaxin ngain Palabré Dios, \v 46 co ndac̈ho ngain na: \p ―Janhi jitaxin ngain Palabré Dios que Cristo chonda que ndasenhe, co nchanho ninxin jehe chonda que rroxechon. \v 47 Co de ixin nombré jehe icha chojni chonda que sinchenohe na chojni de cainxin nación ixin chonda na que tsentoxinhi na vidé na para que cain tti jianha que tenchehe na nchao sitjañehe na. Co tsexinxin tsonohe chojni jamé desde ngain Jerusalén. \v 48 Jaha ra tti testigo ra de cain cosa jihi. \v 49 Co tsjexin ra, janha rrorroanha nganji ra Espíritu Santo tti ndac̈ho Ndodana sanjo Ndo nganji ra. Pero tadintte ra nttihi ngain ciudad de Jerusalén hasta que sayeja ra tti joachaxin mé que tsixin de noi. \s1 Are Jesús sacoajín para ngajni \r (Mr. 16.19‑20) \p \v 50 Cottimeja Jesús savac̈hjecaoxin na de ngagaha ciudad co sacjoi na hasta rajna Betania, co nttiha jehe tsín rá noi para joinchenchaon na. \v 51 Co are jehe mero jinchenchaon na, jehe sacjoixin de ngayé na, co sacoajín para ngajni. \v 52 Jehe na, después de joinchecoanxinhi na Jesús, sacjan na para Jerusalén, co anto ché na. \v 53 Co cainxin tiempo jehe na vintte na ngain nihngo icha importante para vanchecoanxinhi na Dios. Amén.