\id PHP ‘PT PHP 02ed’ Pitjantjatjara Philippians 20-FEB-03 (Paul & Ann Eckert (SIL/FRM), c/o PO Box 2129 Alice Springs, NT 0871. Ph: +61-8-82924808 Fax: 08-89524894. E-mail: paul.eckert@biblesociety.org.au \ide UTF-8 \h Pilipaiku \toc2 Pilipaiku \toc1 Lita Paulalu Walkatjuṟa Iyantja Ngura Pilipailakutu (Philippians) \mt1 Lita Paulalu Walkatjuṟa Iyantja Ngura Pilipailakutu \mt2 Philippians \imt1 Nyangatja Ngaṉmanytju Nyakula Wangkanytjaku \ip Nyangatja Godaku tjukurpa Paulalu walkatjunkunytja tjaila unngunguṟu aṉangu Jesuku walytja tjuṯaku tawunu nyara ini Pilipaila nyinanytja tjuṯaku. Panya nyara paluṟu tjana palumpa mani iyalpai tjailangka nyinanyangka. Ka paluṟu lita nyangatja tjanampa pukuḻarira walkatjuṟa tjanalakutu iyaṉu palunya tjananya wiṟunmankunytjikitjangku, panya paluṟu tjananya rawangku kuliningi watarkurinytja wiyangku. \ip Palu Paulanya tjaila unngu nyinara tjituṟu-tjituṟurinytja wiya, panya paluṟu alatji wangkangu, “Ngayunyaṉiya tjailangka tjarpatjunu kaṉa kuwari nyanga unngu nyinara ngayulu tiṯutjara alatjiṯu pukuḻpa nyinanyi. Panya nyura ngayuku rawangku Godala tjapini, kaṉi Jesulu Kurunpa Miḻmiḻṯu ngayunya aṯunytju kanyini. Kaṉa nyara palulanguṟu kulini, ‘Mulapa Godalu ngayunya wankaṟunkuku.’ Kaṉa pukuḻpa nyinaku tjituṟu-tjituṟurinytja wiya alatjiṯu.” (Nyawa 1:19.) \ip Ka Pilipainya panya tawunu puḻka manta ini Matja-tuniyala kampa alinytjara. Ka panya Paulanya ngaṉmanypa manta nyara palula para-ngaṟangi ngura tjuṯangka munu panya Pilipaila-waraṟa wirkanu. Munu ngura nyara palula aṉangu tjuṯangka Tjukurpa Palya Jesunyatjara tjakultjunangi, kaya tjarangku kuliṟa Jesuku mulamularingu. Munuya palulanguṟu inmangka rawa tjunguringkupai ngura nyara palula. \ip Ka lita nyangangka Paulalu tjanala wangkangi alatji, “Tjinguṟuya aṉangu tjuṯangku nyuranya pikantankuku panya ngaṉmanytjuya Jesunya pikantanu, palu puṟunypa. Munu panyaya ngayunya kuḻu rawangku pikantanangi, palu puṟunypa.” Alatji paluṟu wangkangi tjaila unngunguṟu munu tjanala piṟuku wangkangi Jesunya rawangku kulintjaku wantinytja wiyangku munu aṉangu uwankaraku pukuḻtju kalypa nyinanytjaku pikaringkunytja wiya, munu palunya arkaṟa tjukaṟuru tiṯutjara nyinanytjaku Jesunya puṟunypa. \iot Tjukurpa nyanganpa ngarinyi: \io1 1:1-11 Paulalu ngaṉmanytju wangkanytja \io1 1:12-30 Paulalu paluṟunku tjailangka nyinanytjatjanungku tjakultjunkunytja \io1 2:1-18 Jesunya puṟunypa nyinanytjaku \io1 2:19-30 Paulalu Timitjinya pulanya Papa-tayatjanya tjanalakutu iyantja \io1 3:1—4:9 Paulalu tjukurpa kutjupa tjuṯa tjanala wangkara nintintja \io1 4:10-20 Paulalu tjananya wiṟunmankunytja palunya alpamilannyangka \io1 4:21-23 Paulalu tjukurpa maḻatja wangkanytja \ie \c 1 \s1 Paulalu Ngaṉmanytju Wangkanytja \p \v 1 Uwa Jesuku walytja tjuṯa, ngayuluṉa nyurampa Paulalu lita nyangatja walkatjunanyi ngura pala Pilipaila nyinanytja tjuṯaku. Panya nyura Godaku ngaṉmanypa walytjaringu Jesuku Christaku mulamularingkunytjatjanu. Kali Timitjilu ngali Jesuku waṟkaripai kutjarangku lita nyangatja nyuralakutu ma-iyaṉi nyura uwankarangku kulintjaku. Ka panya nyuranya aṯunymaṟa kanyilpai tjuṯangku kuḻu uti lita nyangatja nyakula wangkama, munu aṉangu panya nyuranya alpamilalpai tjuṯangku kuḻu. \p \v 2 Ka Mama Godalu pula Mayatja Jesulu Christalu nyuranya pukuḻtju puḻkangku kanyinma munu nyuranya kurunpa rapaṟa pukuḻmanama. \s1 Paulalu Tjanampa Godala Tjapintja \p \v 3 Uwa, ngayulu nyuranya rawangku kulilpai munuṉa nyuranya kuliṟa pukuḻarira Godala wangkapai alatji, “Ngura nyara Pilipaila nyuntumpa walytja tjuṯa wiṟuṟa nyinanyi.” \v 4-5 Munuṉa palulanguṟu nyurampa uwankaraku pukuḻṯu rawangku tjapilpai, panya nyura ngayunya rawangku alpamilalpai Tjukurpa Palya Jesunyatjara aṉangu tjuṯangka tjakultjunkunytjaku. Nyara palulanguṟuṉa nyurampa puḻkaṟa pukuḻarira nyurampa Godala tjapilpai. Panya nyura ngaṉmanypa Jesuku walytjaringkunytjatjanungku ngayunya alpamilaningi munu nyura kuwari kuḻu alpamilalpai nyinanyi nguṟurpa wantinytja wiyangku. \v 6 Panya nyura Jesuku mulamularingkunyangka Godalu nyuranya kampa kutjupanu palumpa palyanyku waṟkarinytjaku. Ka ngayulu ninti panya Godalu mulapa nyuranya rawangku wiṟulkatinyi tiṯutjarangku, Mayatja Jesunya Christanya maḻaku pitjanytjakutu-wangkara. Munu nyara palula aṟalta nyuranya palyaṟa wiṟu mularmankukulta palula tjunguringkula tiṯutjara nyinanytjaku. \p \v 7 Kaṉa nyurampa puḻkaṟa mukuringanyi kurunpa winki. Palulanguṟuṉa nyuranya rawangku kulilpai. Panya Godaluṉi wiṟungku waṟka nyanga palunya ungu Tjukurpa Palya Jesunyatjara aṉangu tjuṯangka tjakultjunkunytjaku. Ka panya nyura kuḻu ngayunya alpamilaṟa Tjukurpa Palya para-tjakultjunangi. Kaṉa nyuranya rawangku pukuḻṯu kulilpai, panya nyura ngayunya tiṯutjarangku kulilpai wantinytja wiyangku munu panya nyura ngayuku mani iyalpai. Kaṉa palulanguṟu Tjukurpa Palya tjakultjunkupai aṉangu tjuṯangka, munuṉa mirpaṉtju tjuṯangku ngayunya katira kuutpangka wangkanyangka ngayulu Tjukurpa Palya tjanala kuḻu rapangku wangkapai tjana tjukaṟurungku kulintjaku. Munuṉa kuwari nyanga tjailangka nyinara rawangkuṯu tjukurpa palunyaṯu tjakultjunanyi aṉangu nyanga kutjupa tjuṯangka kuḻu. Ka panya nyura wiṟungku ngayunya rawangku kuliṟa alpamilalpai waṟka nyangatja palyantjaku. \v 8 Uwa, Godanya ninti panya ngayulu nyurampa puḻkaṟa alatjiṯu mukuringkupai kurunpa winki, panya Jesunya nyurampa mukuringkupai, palu puṟunypa. \p\fig |alt="Use only one person" src="Prayer symbol 2 GT.tif" size="col" loc="p" ref="1:8"\fig* \v 9 Uwa, ngayulu ninti panya nyura kurunpa mukulya nyinanyi, palu ngayulu nyurampa Mamala tjapini nyuranya mukulya puḻka rawangku nintintjaku, ka nyura palumpa tiṯutjara puḻkaṟa mukuringkuku munu nyuranku kuḻu rawangku mukulyangku aṯunymankuku. Munuṉa nyurampa piṟuku Mamala tjapini tjukurpa puḻka nyurala nintintjaku, ka nyura palunya nintingku kulilku munu tjukaṟurungku ngurkantankuku kura munu palya. \v 10-11 Ka nyara palulanguṟu nyura Godaku puḻkaṟa nintiringkula uwankara tjukaṟurungku kulilku. Munu kutjupa kutjupa tjuṯa utiringkunyangka nyura nintingku kulilku tjukaṟurungku palyantjikitjangku. Munu nyura Godalawanu tiṯutjara palyanyku nyinaku tjukaṟuru alatjiṯu Christanya maḻaku pitjanytjakutu-wangkara. Panya ngayulu Jesula Christala tjapini nyuranya nintintjaku, ka nyura palula tjungu nyinara rapangku wiṟu tjuṯa kutju palyalku. Ka nyara palulanguṟu aṉangu kutjupa tjuṯangku nyuranya wiṟuṟa nyinanyangka nyakula Godanya waḻkuṟa mirawaṉiku. \s1 Christalu Paulanya Tjailangka Nyinanyangka Rapaṟa Kanyintja \p \v 12-14 Uwa, walytja tjuṯa, kulilaya! Nyanga kuwariṉa tjailangka nyinanyi, ka nyura tjinguṟu kulini ngayulu nyangangka nyinara Tjukurpa Palya Jesunyatjara aṉangu tjuṯangka puṯu wangkanyangka-palku. Palu wiya, ngayulu tjaila unngu kuḻu nyinara wangkanyi tjaultji tjuṯangka munu kutjupa tjuṯangka kuḻu. Kaya kuwari tjaultji uwankarangku nintiringkula kulinu, “Munta-uwa, wati nyanga palunyaya tjailangka tjarpatjunu paluṟu tjukurpa Jesunyatjara aṉangu tjuṯangka tjakultjunkunyangka.”\fig |src="CN02069B.TIF" size="col" loc="p" ref="1:12-14"\fig* Ka panya Jesuku walytja kutjupa tjuṯaya nguḻuringangi Godaku tjukurpa para-wangkanytjaku tjanala aṉangu panya ngura nyangangka nyinanytja tjuṯangka. Panya tjana alatji kuliningi, “Tjinguṟulanya tjaultji tjuṯangku witiṟa tjailangka tjarpatjunkuku.” Munuya palulanguṟu nguḻuringangi. Palu ngayulu nyanga tjailangka unngu nyinanyangkaya paluṟu tjana nyangangi Mayatjalu ngayunya puḻkaṟa aṯunymankunyangka, munuya nyara palulanguṟu tjana nguḻuringkunytja wiyaringu, munuya kuwari rapangku wangkanyi aṉangu tjuṯangka, kaya tjuṯangku kuwari kulini Tjukurpa Palya Jesunyatjara ngayulu nyanga tjailangka nyinanytjitjanguṟu. \p \v 15-16 Palu panya Jesuku walytja kutjupa tjuṯa ngayuku nyaṟaringkupai tjukurpa Jesunyatjara tjakultjunkunyangka. Panya paluṟu tjana mukuringkupai aṉangu tjuṯa palula tjanalanguṟu kutju Jesuku walytjaringkunytjaku, tjukurpa paluṟu tjana tjakultjunkunyangka kutju kuliṟa. Palu Jesuku walytja kutjupa tjuṯangkuya ngayuku mukuringkula ngayunya alpamilalpai munuya tjukurpa Jesunyatjara para-tjakultjunkupai. Paluṟu tjanaya nintingku kulini panya Godalu ngayunya ngurkantaṟa tjunu nyanga tjailangka ungu nyinara palumpa anga-wangkara Tjukurpa Palya Jesunyatjara tjukaṟurungku wangkanytjaku. \p \v 17 Ka panyaya aṉangu ngayuku nyaṟaringkupai tjuṯangku kaṉany-kaṉanytju Jesuku tjukurpa wangkapai, panya paluṟu tjana nyanga alatji kulilpai, “Utiya aṉangu tjuṯa nganaṉalawanu Jesuku walytjaringama tjuṯa mulapa, ka Paulalawanu maṉkurpa kutju.” Tjanaya alatji ngunti kulilpai, panya paluṟu tjana ngayuku nyaṟaringanyi ngayunya kurantjikitja mukuringkula nyanga tjailangka nyinanyangka. Munuya tjinguṟu kulini ngayulu palumpa tjanampa kuraringkunyangka-palku. \p \v 18 Palu wiya, ngayulu palumpa tjanampa pukuḻarinyi tjana tjukurpa Jesunyatjara aṉangu tjuṯangka tjakultjunkunyangka kuliṟa. Panya tjana unngu nyaṟaringkula tjukurpa wangkanyi, palu aṉangu tjuṯangku tjukurpa Jesunyatjara kulini alatjiṯu tjana wangkanyangka, kaṉa nyara palulanguṟu puḻkaṟa pukuḻarinyi aṉangu tjuṯangku tjukurpa Jesunyatjara kulinnyangka. Ka panyaya ngayuku mukuringkupai tjuṯangku wiṟuṟa wangkapai Godanya kutju pukuḻmankunytjikitjangku, kaya aṉangu tjuṯangku kulilpai paluṟu tjana wangkanyangka. Kaṉa palumpa tjanampa kuḻu uwankarakuṯu pukuḻarinyi tjukurpa Jesunyatjara tjakultjunkunyangka. \p \v 19 Nyangatjaṉiya tjailangka tjarpatjunu, palu palya, ngayulu tiṯutjara pukuḻpa nyinanyi. Panya nyura ngayuku rawangku Godala tjapini, kaṉi Jesulu Kurunpa Miḻmiḻṯu ngayunya aṯunytju kanyini nyanga tjailangka unngu. Kaṉa nyara palulanguṟu kulini, “Mulapa Godalu ngayunya wankaṟunkuku.” Kaṉa pukuḻpa kutju nyinaku tjituṟu-tjituṟurinytja wiya alatjiṯu. \p \v 20 Palu tjinguṟuṉiya kuwari kuutpangka wangkanytjaku tjunkuku, ka ngayulu kulini mulapa Godaluṉi nintilku tjukaṟurungku wangkanytjaku. Panya ngayulu puḻkaṟa mukuringanyi kuutpangka tjuṯa miṟangka kuranyu ngaṟala rapangku wangkanytjikitja nguḻuringkunytja wiyangku, panya puṟunytjuṯu, panya ngayulu rawangku nguḻu wiyangku Godaku tjukurpa wangkapai. Kaṉiya tjinguṟu iluntankuku, munta tjinguṟuṉiya walatjunkuku. Palu puḻkaṟaṉa mukuringanyi panya aṉangu tjuṯangku ngayula kuliṟa Jesunya Christanya waintaṟa nyakunytjaku munu palunya kutju waḻkuntjaku. \p \v 21 Alatjiṉa kulini. Tjinguṟuṉa wanka nyinarampa Jesula kutjungka wangaṉarangku kulinma panya paluṟu kutjungku ngayunya wankaṟu kanyilpai. Palu tjinguṟuṉa ilurampa ngayulu ngura panya wiṟu mulata wirkaṟa Jesula tjunguringkula tiṯutjara nyinaku. \p \v 22 Palu puṯuṉa kulini. Yaaltjirikuṉa? Tjinguṟu ngayulu wanka nyinarampa Godaku waṟka rawangkuṯu palyalkatima aṉangu tjuṯa palumpa walytjaringkunytjaku. Munta tjinguṟuṉa ilurampa ngayulu Christala tjunguringkula puḻkaṟa pukuḻariku ngura nyara ilkaṟingka nyinara. \v 23 Kampa kutjaraṉa kulini, tjinguṟuṉa wanka nyinaku, munta tjinguṟuṉa iluku. Puṯuṉa walytjangku ngurkantananyi. Panya ngayulu puḻkaṟa kulini ilura ngura ilkaṟingka wirkaṟa Jesula tjunguringkula nyinanytjikitjangku. \p \v 24 Munuṉa piṟuku alatji kulini, “Wiya, utiṉa wanka nyinama panya tjana ngayuku mukuringanyi tjananya alpamilantjaku.” \v 25 Kaṉa nyara palulanguṟu kulini, “Munta-uwa, mulapa Godalu ngayunya wankaṟu kanyilku tjana ngayuku mukuringkunyangka.” Kaṉa wankaṟu alatjiṯu tjailanguṟu pakaṟa nyuralakutu ma-pitjaku munuṉa nyurala wirkaṟa piṟuku Godaku tjukurpa nintilku nyura kuliṟa puḻkaṟa mulamularingkula pukuḻpa mulapa nyinanytjaku. \v 26 Ka nyura ngayuku pukuḻarira Jesunya Christanya puḻkaṟa mirawaṉiku paluṟu ngayunya nyuralakutu maḻakungku wirkakatinyangka nyakula. \s1 Christala Wangaṉarangku Kulintjaku \p \v 27 Uwa, walytja tjuṯa! Uti nyura Tjukurpa Palya Jesunyatjara kulintjatjanungku wangaṉarangku palula kuliṟa palyanma Jesuku walytja mulapa tjukaṟuru nyinanytjikitjangku. Kaṉa tjinguṟu tjailanguṟu pakaṟa ma-pitjala nyuranya nyakuku, munta tjinguṟuṉa nyanga palulaṯu nyinama pakantja wiyaṯu. Palu nyura tjukaṟuru nyinanyangka kuliṟampaṉa pukuḻarira nyanga alatji kulilku, “Munta-uwa mulapaya paluṟu tjana wiṟuṟa tjungu alatjiṯu nyinanyi munuya tjungungku Godaku waṟka palyaṉi aṉangu kutjupa tjuṯangku Tjukurpa Palya kuliṟa mulamularingkunytjaku.” \p \v 28 Palu tjinguṟu ngura nyara Pilipaila aṉangu kutjupa tjuṯa nyurampa kuraringanyi nyura Tjukurpa Palya wangkanyangka. Kaya palumpa tjanampa nyakula nguḻuringkuwiyangku wantima. Panya nyura tjanampa nguḻuringkuwiya ngaṟanyangkampa tjana nyakula kulilku nyanga alatji, “Munta-uwa, mulapa tjinguṟu Godalu nganaṉanya iluntaṟa wiyalku.” Ka nyura nguḻuringkuwiya rapa ngaṟala kampa kutjupa kulilku alatji, “Munta, mulapa Godalu nganaṉanya wankaṟunkuku.” Ka Godalu kutjungku nyuranya nguḻu wiya rapa ngaṟanytjaku palyalku. \p \v 29 Uwa, Godalu panya mukulyangku nyuranya ngurkantanu Jesuku Christaku mulamularingkunytjaku kutju wiya palu pikatjararingkunytjaku kuḻu aṉangu Jesuku mirpaṉtju tjuṯangku pungkunyangka. \p \v 30 Panya nyura nyangangi ngura panya Pilipaila tjana ngayunya pungkunyangka ngayulu panya Jesuku Tjukurpa Palya tjanala wangkanyangka. Ka nyura ninti panya tjukurpa nyanga palulanguṟuṉiya miiḻaraṟa kuwari tjailangka tjunu. Ka kuwari nyurampa palu puṟunypaṯu ngaṟanyi nyuranya kuraṟa pungkunytjaku Tjukurpa Palyanguṟu. Ka nyura uti wantinytja wiyangku tjukurpa palunya wangkama alatjiṯu. \c 2 \s1 Jesunya Mayatja Puḻkanya \p \v 1 Kulilaya walytja wiṟu tjuṯa! Nyura panya Christala tjungu nyinanyi, ka pala palulanguṟu nyura kuṉpu nyinanyi paluṟu nyuranya rapannyangka. Munu nyura pukuḻpa kuḻu nyinanyi paluṟu nyuranya mukulyangku kanyinnyangka. Ka panya Kurunpa Miḻmiḻnga nyurala tjungu nyinanyi maḻpa wiṟu. Ka nyara palulanguṟu nyuranku mukulya ngaḻṯunytju nyinanyi. \v 2 Uwa, mulapa nyura wiṟuṟa nyinanyi, palu wanyuya piṟuku ngayula kulinma munuya kulintja kutjuringkula tjungu pukuḻpa nyinama nyaṟaringkunytja wiya, munuyanku ngaḻṯunytju mukulya puḻka nyinama kurunpa kutjuringkula. Ka nyura alatji wiṟuṟa tjungu nyinanyangkaṉa kuliṟa nyurampa puḻkaṟa alatjiṯu pukuḻariku. \p \v 3 Uwa, uti nyura kutjupa kutjupa wiṟu palyaṟa kaṉany-kaṉanyarinytja wiyangku wantima aṉangu kutjupa tjuṯangku nyuranya nyakula mirawaṉinytjaku-tawara. Palu nyura uti kurunpa ngaḻṯunytju nyinara Jesuku walytja uwankarangka tjungu nyinama kutju nyakula wantinytja wiya. \v 4 Uti nyuranku walytjangku kuliṟa nyurampa kutju palyantja wiyangku aṉangu kutjupa tjuṯaku kuḻukuḻu palyanma tjana mukuringkunyangka, munuya tjananya kuḻu nyakula aṯunymanama. \p \v 5 Munuya tjukaṟurungku kulinma, panya Jesulu Christalu tjukaṟurungku kulilpai, palu puṟunypa. \q1 \v 6 Panya Jesunya kuwaripatjara mulapa Godanya alatjiṯu nyinangi witulya puḻka mulapa. \q1 Munu panya Mama Godalu palunya mantakutu iyantjikitjangku wangkanyangka paluṟu wangaṉarangku alatjiṯu kulinu wantinytja wiyangku. \q1 \v 7 Panya paluṟu puḻka nyinanytjatjanu tjukutjukuringkula mantakutu pitjangu, \q2 munu iṯiringkula nganaṉanya puṟunypa aṉanguringu. \q1 Panya paluṟu mayatja puḻka mulapa nyinanytjatjanu mantakutu pitjangu munu wati unytju waṟkaripai puṟunypa nyinangi. \q1 \v 8 Munu paluṟu kaṉany-kaṉanypa nyinanytja wiyangku palumpa Mamangka wangaṉarangku kuliṟa palyaningi, \q2 munu paluṟu wangaṉara alatjiṯu nyinara paṯaningi puṉu kaṯakutjarangka ilunytjikitja.\fig |src="hk00322c.tif" size="col" loc="p" ref="2:8"\fig* \q2 Panya palunyaya wati kura tjuṯangku puṉungka wakaṟa utitjunu wati kura-palku kuliṟa. \q1 \v 9 Ka panya Godalu palunya tjukutjukuringkula ilunyangka wankaṟa pakaltjingaṉu munu ngura wiṟungka tjunu mayatja puḻka mulapa nyinanytjaku. \q2 Ka paluṟu kuwari mayatja kutjupa uwankarangka waintaṟa nyinanyi puḻka mulapa. \q1 \v 10 Uwa, Godalu alatji tjunu uwankarangku Jesunya kutju mirawaṉira waḻkuntjaku aṉangu mantangka nyinapai tjuṯangku, munu miri tjuṯangku kuḻu, munu angelpa ilkaṟitja tjuṯangku kuḻu uwankarangku tjungungku tultjungaṟakatira palunya waḻkuntjaku panya paluṟu puḻka mulapa nyinanyi. \q1 \v 11 Uwa, aṉangu winkingkula Jesunya Christanya waḻkuṟa pukuḻṯu wangkaku, \q2 “Nyuntun uwankaraku Mayatja puḻka mulapa nyinanyi.” \q1 Munula palulanguṟu aṉangu uwankarangkuṯu Mama Godanya puḻkaṟa mirawaṉira waḻkulku. \s1 Kililpi Puṟunypaya Mungawaḻuṟungka Irnyanma \p \v 12 Uwa, Jesulu panya palumpa Mamangka wangaṉarangku kulinu. Nyara palulanguṟu panya Godalu nyuranya kuranguṟu wankaṟunu iwara tjukaṟurungka kutju ankunytjaku. Ka walytja wiṟu tjuṯa, nyura uti wankaṟunkunyangka kulintjatjanu iwara pala palula tiṯutjara anama munuya iwara kutjupangka ankunytja wiyangku wantima. Panya nyura ngaṉmanytju Godala wangaṉarangku kuliṟa iwara palyangka kutju anangi ngayulu panya nyurala tjungu nyinanyangka. Palu kuwari nyanga ngayulu paṯu nyinanyangka nyura uti iwara pala palula kutjungkaṯu tiṯutjara anama kutjupangka ngunti ankula kawankatinytjaku-tawara. \v 13 Panya Godalu Kurunpa Miḻmiḻṯu nyurala unngu nyinara nyuranya rawangku nintilkatinyi nyura wangaṉararingkula palula kulintjaku, panya nyuranya witulyananyi nyura Godanya mukuringkunytjitja tjukaṟurungku palyantjaku. \p \v 14 Kaya iwara pala palula ankula mulyarariwiyangku pukuḻṯu waṉanma munuya ngaparku pikaringkula ngalytjurmaṟa wangkawiya kalypa nyinama tjungu pukuḻpa. \v 15 Panya nyura alatji wiṟuṟa nyinanyangka nyakulaya kutjupa tjuṯangku nyuranya puṯu kuranmankuku. Panya tjukurpa kurakura kulilpai tjuṯangkuya iwara kurangka ankula kura kutju palyalkatipai. Nyara paluṟu tjana panya mungawaḻuṟungka tiṯutjara ngaṟanyi. Palu nyura Godaku katja uṉṯalpa tjuṯa nyinarampa kililpi tjuṯa puṟunypa irnyaṉi palula tjanala nguṟur-nguṟurpa munu nyura uti wiṟu tjuṯa kutju palyaṟa iwara palya tjananya nintinma. Panya paluṟu tjana nyuranya nyanganyi wiṟuṟa palyanyku nyinanyangka. \v 16 Ka nyura uti Tjukurpa Palya Wankaṟunkupainyatjara tjanala rawangku tjakultjunama, ka paluṟu tjana kuliṟa mulamularingkunyangka Godalu tjananya kuḻu wankaṟunkuku palula tjungu tiṯutjara wanka nyinanytjaku. \p Uwa, nyura uti rawangku Godala wangaṉarangku kuliṟa tjukaṟuru nyinama ngula Christanya maḻaku pitjanyangka ngayulu palula miṟangka nyuranya palyanmankunytjaku. Panya ngayulu palula pukuḻṯu wangkanytjikitja mukuringanyi alatji, “Uwa Mayatja, ngayulu Pilipaila nyinanytja tjuṯangka puḻkaṟa alatjiṯu waṟkaringi, kaya mulapaṯu wangaṉararingkula nyuntula kuliṟa tiṯutjara wiṟuṟa palya nyinangi.” Alatjiṉa tjiṉṯu maḻatjangka Godala wangkanytjikitja mukuringanyi. \p \v 17 Kaya kulinma panya nyura Jesuku mulamularingkunytjatjanu palumpa walytjaringu, munu nyura Godaku iwarangka ankula palula wangaṉarangku kuliṟa palyaningi. Ka panya kutjupa tjuṯangku kuwari nyuranya kurakuraṉi munu nyuranya tjituṟu-tjituṟurinytjaku palyaṉi nyura iwara palyangka tungun-tungunpa ankunyangka. Palu Godalu nyuranya nyakula pukuḻarinyi nyura wantinytja wiyangku palunya kutju tiṯutjarangku kulinnyangka. Kaya tjinguṟu ngayunya iluntankuku ngayulu tjukurpa Jesunyatjara rawangku wangkanyangka. Palu palyantiṉiya iluntankuku, panya Godalu ngayunya nyakula puḻkaṟa pukuḻarinyi ngayulu palunya kutju tiṯutjarangku waṉannyangka. Palu ngayulu pukuḻarinyi alatjiṯu, munuṉa nyuranya kuḻu kuliṟa pukuḻarinyi. \v 18 Ka nyura uti palu puṟunypaṯu puḻkaṟa pukuḻarima, panya nyuntu nganaṉa tjungungku Godanya kulilpai nyinanyi munula palumpa iwarangka tiṯutjara ananyi. \s1 Timitjinya Pula Papa-tayatjanya \p \v 19 Uwa, ngayulu mukuringanyi wati panya Timitjinya nyuralakutu iyantjikitja, ka paluṟu ma-pitjala nyurala wirkaṟa tjunguringkula ngayunyatjara tjakultjunkuku, ka nyura kuliṟa pukuḻariku. Munu ngula paluṟu ngapartji maḻaku pitjala nyuranyatjara ngayula tjakultjunkuku, kaṉa ngayulu kuḻu palu puṟunypaṯu kurunpa pukuḻariku nyuranya kuliṟa. Palu ngayulu kuwaripangkuṯu palunya iyantja wiyangku Mayatja Jesula-waraṟangku tjapini. Munuṉa paluṟu palyanmankunyangka kutju palunya nyuralakutu ma-iyalku. \v 20 Tjinguṟuṉa wati kutjupa iyanma palumpa aṟangka, palu wati kutjupa Timitjinya puṟunypa nyinanytja wiya ngura nyangangka. Palu wati nyanga paluṟu nyurampa puḻkaṟa mukuringkupai munu nyuranya rawangku kulilpai. \v 21 Palu kutjupa tjuṯangkuya nyuranya kulilpai wiya, munuya Jesuku waṟka palyantjikitjangku kuḻu kulintja wiyangku wantira tjana mukuringkunytja kutju palyantjikitjangku kulilpai. \p \v 22 Palu nyura ninti wati nyanga Timitjiku, panya paluṟu Jesuku waṟka rawangku palyalpai. Munu nyanga paluṟuṉi puḻkaṟa alpamilalpai munuli kuṯaṟarangku puṟunytju Tjukurpa Palya para-wangkapai ngura tjuṯangka. \v 23 Palu kuwari nyangaṉa tjailangkaṯu nyinanyi munuṉa kulini, “Yaaltjingalkuṉiya? Tjinguṟuṉiya walatjunkuku, munta tjinguṟuṉiya iluntankuku.” Palu tjana kuliṟa ngayunya ngurkantaṟa wangkanyangkaṉa Timitjinya nyuralakutu mapalku ma-iyalku. \v 24 Palu ngayulu mulamularingkula kulini panya Mayatja Jesulu kuwari nguwanpa ngayunya nyanganguṟu pakaltjingalku nyuralakutu ma-pitjanytjaku. \p \v 25 Palu kuwariṉa nyuntumpa nganampa maḻpa kutjupa nyuralakutu maḻakungku iyantjikitjangku kulini, wati panya Papa-tayatjanya. Panya paluṟu nganaṉala tjunguringkula Godaku waṟka wiṟu palyalpai. Ka kutjupa tjuṯangku Godaku tjukurpa anannyangka paluṟu tungun-tunguntu wangkara tjukaṟurulpai nguḻu wiyangku. Palu panya nyura paṯu nyinara puṯu kuliningi ngayunya tjailangka nyinanyangka alpamilantjikitjangku. Nyara palulanguṟu panya nyura wati nyanga palunya ngayulakutu iyaṉu ngayunya alpamilantjaku munu ngayula tjunguringkula waṟkarinytjaku. \v 26 Palu kuwariṉa maḻakungku ma-iyaṉi, panya paluṟu watjilarinyi nyuralakutu maḻaku ma-pitjanytjikitja. Munu paluṟu nyuranyatjara wangkara puḻkaṟa kulilpai alatji, “Tjinguṟuya ngayulu pika puḻka rawa ngarinyangka-palku kuliṟa tjituṟu-tjituṟurinyi.” Palulanguṟu paluṟu nyuralakutu warpungkula ma-pitjanytjikitja mukuringanyi nyura nyakula pukuḻarinytjaku. \p \v 27 Uwa, mulapa paluṟu pika puḻkaringkula nguwanpa ilungu. Palu Godalu ngaḻṯuringkula palunya palyaṟunguṉu, panya paluṟu palumpa kutju ngaḻṯuringkunytja wiya, ngayuku kuḻu ngaḻṯuringu ngayuku maḻpa ilunyangka ngayulu tjituṟu-tjituṟurinytjaku-tawara. \v 28 Kaṉa palulanguṟu puḻkaṟa mukuringanyi palunya mapalkungku nyuralakutu ma-iyantjikitja. Ka paluṟu nyurala ma-wirkankunyangka nyura nyakula puḻkaṟa pukuḻariku. Kaṉa ngayulu kuḻu pukuḻariku panya paluṟu nyangangka nyinara pikatjararingkunyangkaṉa puḻkaṟa tjituṟu-tjituṟuringu. \p \v 29-30 Uwa, paluṟu nyurala ma-wirkankunyangkaya nyakula pukuḻṯu ampunma, panya paluṟu nyurampa kuṯa Jesulanguṟu. Nyura pala paṯu nyinara ngayulakutu puṯu pitjangi munu panya nyura wati nyanga palunya ngayulakutu iyaṉu ngayunya alpamilantjaku. Ka panya paluṟu wangaṉara pitjangu munuli tjunguringkula puḻkaṟa waṟkaringi Jesuku Christaku. Ka paluṟu waṟkarinytjatjanu pikatjararingkula nguwanpa ilungu. Ka nyura nyangatja kulinma munuya palunya wiṟunmanama munuya aṉangu kutjupa tjuṯa kuḻu palu puṟunypaṯu tungun-tungunpa Jesuku waṟkarinyangka nyakula wiṟunmanamaṯu. \c 3 \s1 Godalu Jesuku Mulamularingkunyangka Kutju Nganaṉanya Tjukaṟurunmankupai \p \v 1 Uwa, walytja wiṟu tjuṯa, kulilaya! Uti nyura Mayatja Jesuku walytja nyinara palumpa puḻkaṟa pukuḻarima. Ka panya ngayulu ngaṉmanytju nyurala wangkara nguḻutjunangi wati ngunti wangkapai tjuṯa kuliṟa waṉantjaku-tawara. Panya palunyaṉa piṟuku nyurala wangkanytjikitja mukuringanyi, panya ngayulu rawangku wangkanyangka nyura puḻkaṟa kulilku munu nyara palulanguṟu nyura nintiringkula tjananya kuliṟa wantiku ngunti wangkapai tjuṯa tjana nyurala wangkanyangka. \p \v 2 Uwa, wati panya palunya tjananyaya nguḻu nyangama nyuranya ngunti kurantjaku-tawara panya tjana wangkapai alatji, “Utiya wati Jesuku walytja tjuṯangku Moseku tjukurpa kuḻu kulinma munuya Jewku aṟawanu watiringama. Nyara palulanguṟu kutju tjana Godaku walytja mulapa nyinaku.” Palu wiya, alatji tjana ngunti wangkanyi. \v 3 Paluṟu tjana wangkapai, “Nganaṉa Godaku walytja alatjiṯu.” Palu wiya, nganaṉa Godaku walytja mulapa nyinanyi, panya nganaṉa Godanya waḻkulpai Kurunpa Miḻmiḻṯu nganaṉala unngu nyinara nintinnyangka. Kala pukuḻarinyi Jesulu Christalu nganampa wiṟu palyantjitjanguṟu, panya paluṟu kutjungkulanya wankaṟunu. Palu nganaṉa Jewku aṟa tjuṯanguṟu pukuḻarinytja wiya, panya aṟa nyara palula tjanalawanu nyinara nganaṉa puṯu wankaringanyi. \p \v 4-6 Panya kutjupa tjuṯangkuya ngunti kulilpai Moseku tjukurpa tjukaṟurungku waṉaṟa-manti wankaringanyi. Palu wiya. Panya ngayulu ngaṉmanypa palu puṟunypaṯu kulilpai nyinangi, panya ngayulu wati alatjiṯu paluṟu tjana puṟunypa Jewku aṟawanu iṯinguṟu watiringkunytja. Ka ngayuku tjamu ngaṉmanyitja wati panya Pintjimannga panya wati Israelku katja maḻatja. Nyara palula tjanalanguṟuṉa ngayulu wati Iipuṟu alatjiṯu nyinanyi. Munu panyaṉa Paṟatji nyinaralpi Jewku aṟa tjuṯa tjukaṟurungku waṉaningi. Munu panyaṉa aṟa nyanga palunya tjananya kutju waṉantja-tjiratjangku Jesuku walytja tjuṯa waṉaṟa pungangi ngura tjuṯangka. Uwa, ngayulu Jewku aṟa tjuṯa rawangku wangaṉarangku kuliningi pakuringkula wantinytja wiyangku. Munuṉa palulanguṟu kaṉany-kaṉanyarira kuliningi alatji, “Godanyatju ngayuku nyakula pukuḻarinyi alatjiṯu aṟa nyanga Moseku tjukaṟurungku waṉannyangka.” \p \v 7 Uwa, alatjiṉa ngaṉmanytju kuliningi, palu Christalu panyaṉi kampa kutjupanu palula kutju tjukaṟurungku kulintjaku, kaṉa kuwari nyanga alatji kulini, “Ngaṉmanytju panyaṉatju aṟa panya palunya tjananya ngunti waṉaningi Godalu ngayunya nyakula tjukaṟurunmankunytjaku-palku.” Palu ngayulu Christanya kuliṟa aṟa panya palumpa watarkuringu alatjiṯu munuṉa Christanya kutju waṉantjikitja mukuringanyi. \v 8 Munuṉatju maḻakukutuṟa kulinu, “Nyaakuṉatju panyatja rawangku alatji palyaningi Godalu ngayunya nyakula tjukaṟurunmankunytjaku-palku?” Panya aṟa nyara palula tjanalanguṟu ngayulu puṯu tjukaṟururingangi Godaku walytja mulapa nyinanytjikitja. Palu kuwari ngayulu Jesuku Christaku nintiringu, panya paluṟu kutjungku kampa kutjupankupai Godaku walytjaringkula tjukaṟuru nyinanytjaku. Ka aṟa nyanga paluṟu puḻka mulapa kutjupa uwankarangka waintaṟa alatjiṯu ngaṟanyi. \p Uwa, ngayulu panya ngaṉmanytju Jewku aṟa tjuṯa ngunti waṉaningi aṟa wiṟu tjuṯa-palku. Palu kuwariṉa Jesunya kutju waṉantjikitjangku kuliṟa aṟa nyara palunya tjananya piṟuku waṉantja wiyaringu, panya aṟa nyara palunya tjananya waṉannyangkaṉi Godalu ngayunya puṯu wankaṟunkuku. \v 9 Palu Christalawanu nyinanyangka kutjuṉi Godalu ngayunya tjukaṟurunmanu palumpa walytjaringkunytjaku, panya ngayulu mulamularinganyi Christanya ngayuku ngalkilpa ilunytjitjaku. Kaṉi nyara palulanguṟu kutju ngayunya Godalu tjukaṟurunmanu. Ngaṉmanytju panyaṉa mulapa Jewku aṟa tjuṯa wangaṉarangku kuliṟa palyaningi, palu nyanga alatji palyannyangka nyakula Godalu ngayunya tjukaṟurunmankunytja wiya, palu paluṟu Jesuku mulamularingkunyangka kutju ngayunya tjukaṟurunmanu. \v 10 Panya ngayulu mukuringanyi Jesuku Christaku ninti mulararinytjikitja. Munuṉa piṟuku mukuringanyi Godaku witulyatjara rawa nyinanytjikitja. Panya paluṟu Christanya ilunyangka palunya witulya puḻkangku wankaṟa pakaltjingaṉu, kaṉa witulya palunyatjara nyinanytjikitja mukuringanyi paluṟu ngayunya witulyankunyangka. \p Uwa, ngayulu Jesuku nintiringkula palu puṟunypa nyinanytjikitja mukuringanyi. Panya palunyaya kuraṟa pungangi munu pikatjaraṉu munu iluntanu, kaṉiya palya ngayunya palu puṟunypaṯu kuraṟa pungama munu pikatjaranma panya ngayulu Jesunya puṟunypa nyinanyi palunya waṉaṟa. Munuṉiya palya ngayunya Jesunya puṟunypa pungkula iluntanama, panya ngayulu palula tjungutja mulapa nyinanyi. \v 11 Uwa, aṟa nyanga palumpa tjanampaṉa mukuringanyi, kaṉi palulanguṟu Godalu ngayunya ngula ilunyangka wankaṟa pakaltjingalku palula tjungu wanka tiṯutjara nyinanytjaku. \s1 Christaku Nintiringkula Palunya Puṟunypa Nyinanytjaku \p \v 12 Palu ngayulu kuwaripaṯu Christanya puṟunyarinytja wiya munuṉa kuwaripaṯu palyaringkunytja wiyaṯu. Palu Christaluṉi ngurkantaṟa mantjinu palumpa nintiringkunytjaku, kaṉa palulanguṟu tiṯutjarangku puḻkaṟa arkaṉi palumpa nintiringkula palya mulararinytjikitjangku. \v 13-14 Uwa, walytja wiṟu tjuṯa. Ngayulu Christanya puṟunyarinytja wiyaṯu. Palumpaṉa kuwaripaṯu nintiringanyi. Palu ngaṉmanytju panya palyantja tjuṯaṉa kuliṟa wantinyi munuṉa kuranyukutungku kutju kuliṟa tungun-tungunpa Christaku puḻkaṟa nintiringanyi palunya puṟunyarinytjikitja.\fig |src="GT_PHP 3v14 runner.tif" size="col" loc="p" ref="3:13-14"\fig*Panya watingku wala winki wirtjapakaṟa waarangku pinkuraraṟa nyakukatipai wiya kuranyukutungku kutju nyakula wala puḻka wirtjapakalpai waintarira wiṟu mulapa mantjintjikitja, palu puṟunypa ngayulu Christanya puṟunyarinytjikitjangku puḻkaṟa arkaṉi pakuringkunytja wiyangku ngula wiṟu mulapa mantjintjikitjangku. Ka nyara palulanguṟu Godalu ngayunya katiku palula tjunguringkula tiṯutjara nyinanytjaku ngura ilkaṟitjangka, panya Jesunya ngayuku ngalkilpa ilunytjitjanguṟu. \p \v 15 Ka panya nyura kutjupatjara Jesuku walytjaringkunytjatjanu rawa nguwanpa nyinara palumpa puḻkaṟa nintiringu. Nyara palulanguṟu nyura uti ngayulu nyanga wangkanytjitjaku kuliṟa mulamularingama. Munula palulanguṟulta uwankarangku tjungungku kulilku. Ka nyura tjinguṟu kutjupa tjarangku kampa kutjupa kulini munu nyura tjukurpa kutjupa ngayulu nyanga wangkanytjitjaku puṯu mulamularinganyi. Palu palya, panya ngula Godalu nyurala utilku, ka nyara palula aṟa utiringkunyangka nyura tjukurpa panya palumpa mulamularingkuku. \v 16 Palu kulilaya, panya nganaṉa kutju kutju Godaku tjukurku ngaṉmanypa nintiringu, panya kutjupa tjuṯala puḻkaṟa nintiringu, ka kutjupatjara tjukutjuku kutju nintiringu kuwaripaṯu ninti puḻkaringkunytja wiyaṯu. Palu utila uwankarangku kutjungku kutjungku kuliṟa wangaṉarangkuṯu palyanma Godalu nganaṉanya kutju kutju nintintjitjanguṟu. \p \v 17 Munu walytja wiṟu tjuṯa, nyura uti uwankarangku arkanma ngayunya puṟunypa nyinanytjikitjangku. Panya nganaṉa ngaṉmanypa nyurala nyinangi, ka panya kutjupa tjarangku nganaṉanya nyakula arkaningi wiṟuṟa nyinanytjikitjangku. Ka nyura kuḻu uti palunya tjananya nyangama tjananya puṟunypaṯu wiṟuṟa nyinanytjikitjangku. \v 18 Uwa, arkaṟaya ngayunya puṟunypa nyinama, munuya nguḻu nyangama wati panya kura tjuṯa kuḻu, panya ngaṉmanytjuṉa nyuranya wangkara nguḻutjunangi palunya tjananya, munuṉa nyangatja piṟuku kurunpa tjituṟu-tjituṟurira ulatjarangku nyurala wangkanyi tjananya kuliṟa wantinytjaku. Panya tjana ngunti Jesuku walytja-palku nyinapai munuya kura kutju kulilpai. Palu tjana alatji kura nyinara Jesunya puṉu kaṯakutjarangka ilunytjitja puḻkaṟa anaṉi. \v 19 Ka nyara palulanguṟu tjiṉṯu maḻatjangka Godalu tjananya waṟungka waṉiku. Panya tjana Godanya wantira tjana mukuringkunytjitja kutju puḻkaṟa kulilpai. Munuya kuṉṯa wiyangku kaṉany-kaṉanytju kura rawangku palyalpai. Utiya kuṉṯaringama, panya tjana mantatja tjuṯa kutju kulilpai Godanya wantira. \p \v 20 Ka nyara palulanguṟu nyura uti palunya tjananya arkantja wiyangku wantira nganaṉanya arkanma nganaṉanya puṟunypa nyinanytjikitjangku, panya nganaṉa mantatja tjuṯa puḻkaṟa kulilpai wiya, waintaṟala kulini ngura ilkaṟitja. Nyara paluṟu panya nganampa ngura mulapa. Kala aḻa-aḻangku paṯaṉi ngura nyara palulanguṟu Wankaṟunkupainya maḻaku pitjanytjaku panya Mayatja Jesunya Christanya. \v 21 Panya paluṟu witulya puḻkangku uwankara kanyini mantatja, ilkaṟitja uwankara tjunguṟa, munu paluṟu ilkaṟinguṟu pitjala nganaṉanya puntu nyanga mantatja witulya puḻkangku kampa kutjupankuku munulanya puntu palunya puṟunypa alatjiṯu palyalku wiṟu mulapa. Panya paluṟu ilunyangka Godalu palunya wankaṟa pakaltjingaṉu munu panya palunya puntu kampa kutjupaṟa wiṟu mularmanu, palu puṟunypa Jesulu pitjala ngapartji nganaṉanya puntu wiṟu mularmankuku. \c 4 \p \v 1 Uwa walytja wiṟu tjuṯa, ngayulu nyurampa puḻkaṟa mukuringanyi kurunpa winki, munuṉa nyuranya kuliṟa watjilaripai munuṉa mukuringkupai nyurala tjunguringkunytjikitja. Palu nyuranya kuliṟaṉa puḻkaṟaṯu pukuḻarinyi nyura Godanya wiṟuṟa rawangku waṉannyangka. Kaya ngayulu panya kuwari wangkanytja nyura wangaṉarangku kuliṟa Mayatjanya tungun-tunguntu waṉanma wantinytja wiyangku palumpa puḻkaṟa mulamularingkula. \s1 Wiṟuṟa Kalypa Nyinanytjaku \p \v 2 Kaṉa kuwari minyma pala Utiwala pulala Tjintikala wangkanyi alatji, “Panya nyupalinku kunyu kutjupa kutjupanguṟu rawangku pika-pikangku wangkapai. Kaṉa mukuringanyi nyupali tjunguringkula kalypa nyinanytjaku kulintja kutjuringkula, panya nyupaliṯu Jesuku Christaku walytja nyinanyi.” Nyanga palunyaṉa nyupalila wangkanyi. \p \v 3 Palu maḻpa wiṟu, kuwariṉa nyuntula tjapini nyuntu minyma pala kutjara wangkara kalypantjaku. Panya minyma pala paluṟu pula kuḻu ngayula tjungu ngaṉmanypa waṟkaringi aṉangu tjuṯangku Tjukurpa Palya Jesunyatjara kulintjaku. Kaya kutjupa tjuṯa kuḻu nganaṉala tjungu waṟkaringi nyara palula aṟangka, wati panya Kilimannga tjana. Ka panya Godalu aṉangu nyanga palunya tjananya kuḻu ini ngaṉmanytju walkatjunu palumpa nyiringka minyma pala palunya pulanya kuḻu. Panya nyiri pala palula Godalu aṉangu tjuṯa mulapa ini walkatjunu, ka paluṟu tjana uwankara palula tjungu wanka tiṯutjara nyinaku. \p \v 4 Palu walytja tjuṯa, nyura uti Mayatja Jesuku walytja nyinara puḻkaṟa pukuḻarima. Kaṉa piṟukuṯu nyurala wangkanyi, “Tiṯutjaraya pukuḻpa nyinama!” \v 5 Munuya aṉangu uwankaraku ngaḻṯunytju nyinama, kaya paluṟu tjana ngapartji kuliṟa nyurampa pukuḻarikuṯu. Munuya watarkuriwiyangku kulinma panya Mayatja Jesunya kuwari nguwanpa maḻaku pitjanyi. \v 6 Kaya kutjupa kutjupa tjuṯa nyurala wirkankunyangka kuliṟa tjituṟu-tjituṟurinytja wiya nyinama, munuya Godala tjapinma nyuranya aṯunymankunytjaku munuya palunya mirawaṉira waḻkunma nyuranya paluṟu wiṟuṟa kanyinnyangka.\fig |src="cs_Man praying-2.tif" size="col" loc="p" copy="BSA Chester Street" ref="4:6"\fig* \v 7 Ka nyura Jesuku walytja nyinanyangka Mama Godalu nyuranya kurunpa rapa pukuḻpa nyinanytjaku palyalku. Kaya kutjupa tjuṯangku nyuranya nyakula puṯu nguwanpa kulilku munuya wangkaku, “Awari! Yaaltji-yaaltji nyanganpa rapa pukuḻpa mulapa nyinanyi tjituṟu-tjituṟu puḻka tjanala wirkankunyangkampa?” \p \v 8 Uwa walytja tjuṯa, kulilaya! Piṟukuṉa nyurala wangkanyi. Uti nyura kulintja wiṟutjara nyinama. Munuya aṟa kura tjuṯa ruukulintja wiyangku wantira aṟa wiṟu tjuṯa kutju tiṯutjarangku kulinma. Munuya tiṯutjarangku kulinma aṉangu wiṟu tjuṯangku palyantja tjuṯa munu tjukurpa tjana wangkanytja tjuṯa kuḻu. Munuya tjukurpa tjukaṟuru tjuṯa kutju kulinma, ngunti tjuṯa kulintja wiyangku wantira. Munuya kutjupa kutjupa wiṟu tjuṯa utiringkunyangka nyakula pukuḻarima. Munu kura palyannyangka nyakula pukuḻarinytja wiyangku wantima munuya wiṟu palyannyangka kutju nyakula pukuḻarima. Uwa, kutjupa kutjupa wiṟu tjuṯa nyakunytjatjanungkuya tiṯutjarangku ruukulinma. \v 9 Ka panyaṉa ngayulu nyuranya ngaṉmanytju nintiningi tjukurpa wiṟu tjuṯa ka panya nyura mulamularingu, panya palunya tjananyaya rawangku kulinma watarkuriwiyangku. Munuya ngaṉmanytju panya ngayulu palyannyangka nyakunytjatjanungku palyanma alatjiṯu tiṯutjarangku ngayulu puṟunytju. Ka Mama Godanya nyurala tiṯutjara tjungu nyinaku munu nyuranya kurunpa rapa pukuḻpa nyinanytjaku palyalku. \s1 Paulalu Tjananya Wiṟunmankunytja \p \v 10 Panya nyura ngaṉmanytju ngayuku kutjupa kutjupa iyaningi ngayunya alpamilantjikitjangku munu palulanguṟu nyura piṟuku iyantja wiyaringu. Palu nyura panya ngayunya tiṯutjarangku kuliningi watarkurinytja wiyangku munu nyura kuwari nyanga piṟuku ngayuku iyaṉu wiṟungku. Kaṉa puḻkaṟa alatjiṯu nyurampa pukuḻarira Mayatja Jesunya mirawaṉinyi nyura ngayuku iyantjitjanguṟu. \p \v 11 Nyangatjaṉa manikitjangku wangkanytja wiya mani piṟuku iyantjaku, panya ngayulu alatjiṯu mani tjukutjukutjara pukuḻpa nyinapai. \v 12 Kutjupa-aṟa ngayulu maṟalpa nyinapai pukuḻpa alatjiṯu, munuṉa kutjupa-aṟa mai ulytja puḻkatjara nyinapai pukuḻpaṯu, panya aṟa nyanga palumpaṉa nintiringu alatji tiṯutjara pukuḻpa nyinanytjikitja. Ngayulu kutjupa-aṟa mai ngalkula paḻtjaringkula pukuḻaripai. Munuṉa kutjupa-aṟa mai wiya nyinara paḻtjatjiratja pukuḻpaṯu nyinapai. \v 13 Uwa, kutjupa kutjupa ngayula utiringkunyangkaṉa ngayulu kurunpa rapa pukuḻpa nyinapai, panya Jesulu ngayunya kuṉpulpai. \v 14 Palu panya nyura wiṟungku ngayuku kutjupa kutjupa iyaṉu nyanga tjaila unngu nyinara puṯu kulinnyangka. \p \v 15 Palu panyatjaya kulinma, panya mungaṯuṉa nyurala Tjukurpa Palya Jesunyatjara tjakultjunu, ka panya nyura kuliṟa mulamularingu. Palulanguṟuṉa manta pala Matja-tuniyanya wantikatira ngura kutjupa tjuṯakutu anu. Ka panya nyura kutju ngayunya alpamilaningi ngayuku mani iyaṟa, ngayulu aṉangu tjuṯangka Tjukurpa Palya tjakultjunkunytjaku. Ka panya Jesuku walytja kutjupa tjuṯangku ngura kutjupa tjuṯanguṟu ngayunya alpamilantja wiyangku wantingi, nyura kutju panya ngayunya alpamilaningi. \v 16 Ka panya ngayulu piṟuku ngura Tjitja-lanikala mani wiya nyinanyangka nyura wiṟungku piṟuku iyaṉu kutjara-aṟangku. \v 17 Kaṉa nyangatja manikitjangku wangkanytja wiya, palu mukuringanyiṉa Godalu nyuranya pukuḻmankunytjaku nyura ngayunya wiṟungku alpamilantjitjanguṟu. \p \v 18 Nyangatjaṉa nyurampa walkatjunanyi kurunpa winki pukuḻarira nyura ngayunya wiṟu tjuṯa ungkunytjitjanguṟu, panya kuwariṉa alatjiṯu kanyini nyura panya ungkul'iyantja wati nyanga Papataitjanya. Ka Godanya nyurampa puḻkaṟa pukuḻaringu nyanga palunya palyannyangka. Nyangatja panya nyaa puṟunypa ngaṟanyi, panya aṉangungku paṉṯi wiṟu tililpai Godanya pukuḻarinytjaku, palu puṟunypa nyangatja wiṟu mulapa. \v 19 Ka panya Jesunya Christanya nyurampa ngalkilpa ilunytjitjanguṟu Godalu nyurampa puḻka mulapa kanyini nyuranya ungkunytjikitjangku. Munu panya nyura kutjupa kutjupaku mukuringkula ngatjinnyangka paluṟu nyuranya ungkuku. \p \v 20 Uwa, nganampa panya Mama wiṟu mulapa nyinanyi. Kala uti tiṯutjarangku palunya waḻkuṟa mirawaṉima. Uwa mulapa. \s1 Tjukurpa Maḻatja \p \v 21 Uwa walytja wiṟu tjuṯa, ngayulu nyuranya rawangku kulilpai Jesuku Christaku walytja uwankara. Ka panya Jesuku walytja kutjupa tjuṯa nyanga ngayula kuwari tjungu nyinanyi, paluṟu tjana kuḻu nyuranya kulini nyurampa pukuḻarira. \v 22 Uwa, Jesuku walytja ngura nyangatja nguraṟa uwankarangku nyuranya kulini. Ka Jesuku walytja kutjupa tjuṯa mayatja panya Rome-anya nguraṟaku waṟkaripai tjuṯa nyinanyi, paluṟu tjana kuḻu palu puṟunypaṯu nyuranya kulini. \p \v 23 Uwa, alatjiṯuṉa walkatjunanyi. Ka Mayatja Jesulu Christalu nyuranya kurunpa pukuḻmaṟa kanyinma pukuḻtju puḻkangku. Uwa mulapa.