\id EPH ‘PT EPH 02ed’ Pitjantjatjara Ephesians 20-FEB-03 (Paul & Ann Eckert (SIL/FRM), c/o PO Box 2129 Alice Springs, NT 0871. Ph: +61-8-82924808 Fax: 08-89524894. E-mail: paul.eckert@biblesociety.org.au \ide UTF-8 \h Ipitjaku \toc2 Ipitjaku \toc1 Lita Paulalu Walkatjuṟa Iyantja Ngura Ipitjalakutu (Ephesians) \mt1 Lita Paulalu Walkatjuṟa Iyantja Ngura Ipitjalakutu \mt2 Ephesians \imt1 Nyangatja Ngaṉmanytju Nyakula Wangkanytjaku \ip Nyangatja Godaku tjukurpa Paulalu walkatjunkunytja tjailangka unngu nyinara, munu paluṟu Jesuku walytja tjuṯakutu iyaṉu ngura nyara Ipitjala nyinanytja tjuṯakutu. Ka tjukurpa Ipitjanyatjara Luke-alu walkatjunu nyiri panya \it Jesulu Iyantja Tjuṯangku Palyantjitjangka\it* chapter 19 munu 20-ngka, panya Paulalu ngura nyara palula tjukurpa Jesunyatjara ngaṉmanytju wangkanytja. \ip Ka lita nyangangka Paulalu tjananya wangkara nintini panya Jesuku walytja tjuṯa ngura uwankaranguṟu walytjapiti kutjuṯu nyinanytja, ka panya Christanya palumpa walytjapiti uwankaraku Mayatja nyinanyi. Munu Paulalu alatji kuḻu wangkangi lita nyangangka, panya Godalu aṉangu palumpa walytja tjuṯa witulyankunyangka mamu panya kuralpailu tjananya puṯu kuraṟa mauṉṯankupai Jesulanguṟu. \iot Tjukurpa nyanganpa ngarinyi: \io1 1:1-2 Paulalu ngaṉmanytju wangkanytja \io1 1:3—3:21 Jesuku walytjapiti uwankara palula tjungu kutjuṯu nyinanyi \io1 4:1—6:9 Jesuku walytja tjuṯa uti wiṟuṟa palyanyku nyinama nyanga alatji \io1 6:10-20 Godalu Jesuku walytja tjuṯa kuṉpulpai mamungku kurantjaku-tawara \io1 6:21-24 Paulalu tjukurpa maḻatja wangkanytja \ie \c 1 \s1 Paulalu Ngaṉmanytju Wangkanytja \p \v 1 Uwa, Jesuku walytja tjuṯa, ngayuluṉa Paulalu nyurampa lita nyangatja walkatjunanyi ngura nyara Ipitjala nyinanytja tjuṯaku nyura Jesunya Christanya mulamulangku waṉannyangka. Panya Godaluṉi ngurkantaṟa tjunu Jesuku Christaku tjukurtjara waṟkarinytjaku munuṉi wituṟa iyaṉu palumpa tjukurpa aṉangu tjuṯangka tjakultjunkunytjaku. \p \v 2 Ka Mama Godalu Mayatja Jesulu Christalu kuḻu nyuranya pukuḻtju puḻkangku kanyinma munu nyuranya kurunpa rapaṟa pukuḻmanama. \s1 Godalu Nganaṉanya Pukuḻmankunytja Christalanguṟu \p \v 3 Godanya Mayatja Jesuku Christaku mama nyinanyi, panya nyara paluṟu palumpa God. Kala wanyu palunya puḻkaṟa waḻkunma, panya paluṟulanya Christalawanungku kurunpa winki pukuḻmanu, panya ngura ilkaṟitjangka tjananya pukuḻpa mulapa kanyini, palu puṟunypa. \v 4 Palulanguṟula uti palunya waḻkunma panya kuwaripatjara mulapa uwankara wiyangka paluṟu nganaṉanya ngurkantanu palumpa walytja nyinanytjaku munu Christala tjunguringkula palula miṟangka palya alatjiṯu nyinanytjaku. Kalanya kutjupangku nyakula puṯu kuranmananyi Christala tjungu ngaṟanyangka. \p \v 5 Panya Godalu mukulya puḻkangku nganaṉanya ngurkantanu palumpa katja uṉṯalpa nyinanytjaku, Jesula Christalanguṟu. Paluṟu alatjiṯu nganampa mukuringu munulanya paluṟu kutjungku kuliṟa ngurkantanu. \v 6 Kala uti palunya puḻkaṟa waḻkunma paluṟu nganampa puḻkaṟa mukuringkunytjitjanguṟu, panya paluṟu palumpa katjaku puḻkaṟa mukuringkupai munu paluṟu pukuḻtju puḻkangku nganampa palyaṉu katja palumpa intjanungku mantakutu iyaṟa. \v 7 Ka nyara paluṟu puṉu kaṯakutjarangka ilura milkaḻi tjutiṟa nganaṉanya ngalkinu, kalanya Godalu mukulya puḻkangku nganaṉa kura palyantjitjanguṟu kalypangku pungkuwiyangku wantinyi. \v 8-9 Kala puḻkaṟa alatjiṯu pukuḻaringu Godalu alatji nganampa pukuḻtjungku palyannyangka. \p Uwa panya Godalu ninti puḻkangku ngaṉmanytju kuliningi palumpa katja mantakutu iyantjikitjangku nganaṉanya wankaṟunkunytjaku, munu alatji kuliṟa palyaṉu alatjiṯu. Nyanga palunya paluṟu kutjungku kuliningi ngaṉmanytju munu kuwari utinu nganaṉa tjukaṟurungku kulintjaku kulintjitja panya palunya. \v 10 Munu ngula Tjiṉṯu Maḻatjangka Godalu ngaṉmanytju kulintja uwankara palyalku, ka Christalu uwankara kutjuringkunytjaku palyalku Godalu panya palyantjitja uwankara ilkaṟinguṟu munu mantanguṟu, munu paluṟu uwankara mayatjangku kanyilku. \p \v 11 Panya Godalu kuliṟa uwankara palyantjikitjangku paluṟu palyalpai alatjiṯu. Munu ngaṉmanytju paluṟu kulintjatjanungku nganaṉanya ngurkantanu palumpa walytja nyinanytjaku Christala tjungu. Nyangatja paluṟu kuwaripatjaranguṟu alatjiṯu ngurkantankunytjikitjangku kulinu. \v 12 Kala nganaṉa Jew tjuṯa-waraṟa Christaku mulamularingkula pukuḻpa paṯaṟa nyinanyi. Palulanguṟula uti nganaṉa-waraṟa Godanya puḻkaṟa mirawaṉima wiṟu mulapa witulya puḻkanya. \v 13 Ka panya nyura kuḻu tjukurpa tjukaṟuru palya mulapa kulinu munu palumpa mulamularingu, tjukurpa panya wankaṟunkupaitjara kuliṟa. Ka panya nyura mulamularingkunyangka Godalu nyurala walka puṟunypa tjunu nyura palumpa walytja nyinanytjaku, panya watingku pulukangka walka tjunkupai kutjupa tjuṯangku ngurkantankunytjaku, palu puṟunytju Godalu Kurunpa Miḻmiḻnga nyuranya ungu kutjupa tjuṯangku ngurkantankunytjaku, panya nyura palumpa walytjaringkunyangka paluṟu Kurunpa Miḻmiḻnga nyuranya ungkunytjikitjangku kalkuṉu. \v 14 Kala nyara palulanguṟu nganaṉa mulapa alatji kulini, “Panya Godalu nganaṉanya wiṟu mulapa ungkuku paluṟu panya kalkuntja.” Panya Godalu nganaṉanya ngaṉmanytju Kurunpa Miḻmiḻnga ungu munulanya piṟuku ngula unganyiṯu ilkaṟingka wiṟu mulapa. Uwa, Mayatja Godanya palya mulapa witulya puḻkanya, kala wanyu palunya waḻkuṟa mirawaṉima. \s1 Paulalu Godala Tjapintja Tjanampa \p \v 15 Ngayulu kulinu nyura Mayatja Jesuku puḻkaṟa raparingkunyangka munu Godaku walytja tjuṯaku puḻkaṟa mukuringkunyangka. \v 16 Munuṉa nyara palulanguṟu ngayulu kuliṟa pukuḻarira Godanya rawangku mirawaṉinyi nyuralanguṟu wantinytja wiyangku. \v 17 Godanya panya Mayatja Jesuku Christaku mama nyinanyi, panya nyara paluṟu palumpa God nyinanyi palya mulapa witulya puḻkanya. Kaṉa palula rawangku nyurampa tjapilpai nyuranya Kurunpa Miḻmiḻnga ungkunytjaku. Ka paluṟu nyurala unngu nyinara puḻkaṟa nintilku nyura Godaku ninti mulararinytjaku.\fig |alt="Use only one person" src="Prayer symbol 2 GT.tif" size="col" loc="p" ref="1:17"\fig* \v 18 Uwa, rawangkuṉa nyurampa tjapilpai paluṟu nyurampa kulintja tjukaṟuruntjaku. Ka nyura nintiringkula uti kulilku panya paluṟu nyuranya ngurkantanu nyura ngula ilunytjatjanu pakaṟa wanka tiṯutjara nyinanytjaku palula tjungu, palumpa mulamularingkunytjatjanu. Munu nyara palulanguṟu nyura nintiringkula kulilku, “Mulapa Godalu kalkuntjatjanungku palyalpai alatjiṯu munu palumpa walytjapiti puḻkaṟa pukuḻmankupai witulya puḻkangku.” \p \v 19-20 Uwa ngayulu tjapilpai nyurampa paluṟu nyurala unngu nintintjaku nyura alatji kulintjaku, “Mulapa Godaku witulya puḻka alatjiṯu nganaṉala ngaṟanyi palumpa mulamularingkupai tjuṯangka.” Panya Godalu witulya puḻkangku Jesunya ilunyangka pakaltjingaṉu munu ngura ilkaṟitjangka tjunu palula kampa wakungka nyinanytjaku mayatja puḻka. Ka witulya nyara paluṟu panya nganaṉala ngaṟanyi munulanya kuṉpulpai. \v 21 Uwa, Godalu panya Christanya puḻka mulapa tjunu uwankaraku mayatja puḻka nyinanytjaku ilkaṟitja tjuṯaku, munu mayatja mantatja uwankaraku kuḻu. Christanya panya puḻka mulapa angelpa tjuṯangka muṉkara, munu mamu tjuṯangka muṉkara munu mayatja kutjupa tjuṯangka muṉkara puḻka alatjiṯu nyinanyi munu tiṯutjara mayatja puḻka nyinara mayatjangku uwankara kanyilku. \p \v 22 Uwa, Godalu palunya Mayatja puḻka tjunu, ka uwankara palula tjaṟu ngaṟanyi, ka paluṟu uwankara mayatjangku kanyini. Munu palulanguṟu uwankara mayatjangku kanyiṟa paluṟu palumpa walytjapiti mauṉṯalpa wiṟuṟa aṯunymaṟa kanyini. \v 23 Panya Christalu nganaṉanya palumpa walytjapiti paluṟunku alatjiṯu kanyini. Panya puntu kata winkitjara aṉangu wanka ngaṟapai, palu puṟunypa Christanya nganampa kata ngaṟanyi, ka nganaṉa palumpa puntu ngaṟanyi, munula palula tjungu ngaṟala kutju wanka nyinanyi. \c 2 \s1 Ilunytjatjanu Wankaringkunytja \p \v 1 Panya ngaṉmanypa nyura Godanya kulintja wiya nyinangi kura kutju palyalpai, Godanya wiyangka-palku. \v 2 Munu nyura iwara kurangka anangi ngunti tjuṯaku mukuringkula munu nyura mamu arkayitjangka wangaṉarangku kuliningi. Mamu nyara paluṟu panya mamu kurunitja tjuṯa mayatjangku kanyini munu aṉangu Godala tungunpungkupai tjuṯa kuḻu kanyini mayatjangku.\fig |src="GT_Eph 2v2 people turned away.tif" size="col" loc="p" ref="2:2"\fig* \p \v 3 Panya ngaṉmanypa nganaṉa palu puṟunypa nyinangi munula walytja puḻkaṟa mukuringkula kura tjuṯa kutju palyalpai Godanya kulilwiyangku. Nyara palulanguṟula Godanya nganampa mirpaṉarinytjaku palyaningi, ka nganaṉanya uwankara ngurkantaṟa pungkunytjaku ngaṟangi. \v 4 Palu Godanya ngaḻṯunytju puḻkanya munu paluṟu nganampa puḻkaṟa mukuringkupai. \v 5 Panya nganaṉa kura kutju palyalkatingi Godanya wiya-palku kuliṟa munula palula rawa mulapa tungunpungkula watarku alatjiṯu nyinangi ilunytja puṟunypa. Palu Godalu nganaṉanya ngaḻṯunytju puḻkangku wankaṟunu Christala tjunguṟa. Tjinguṟu paluṟu nganaṉanya wantima, palu paluṟu nganampa puḻkaṟa mukuringkula nganaṉanya mukulyangku wankaṟunu. \p \v 6 Nganaṉa kurunpa watarku nyinangi ilunytja puṟunypa, ka paluṟu Christalanguṟu nganaṉanya wankaṟunu kurunpa wanka palula tjunguringkula mayatjarira nyinanytjaku ngura ilkaṟitjangka. \v 7 Paluṟu nyanga alatji palyaṉu nganampa ngaḻṯunytju mukulya puḻka nyinara, panya paluṟu nganampa puḻkaṟa mukuringkula Jesunya Christanya iyaṉu mantakutu nganampa ngalkilpa ilunytjaku. Kala nyanga palulanguṟu palumpa mukulya puḻka nintingku kulini, tiṯutjarangku watarkuriwiyangku. \p \v 8 Panya nyura kurunpa watarku ilunytja puṟunypa nyinanyangka Godalu nyuranya mukulyangku wankaṟunu, nyura palumpa raparingkunyangka kutju. Nyura walytja kurunpa wankaringkunytja wiyaṯu, palu Godalu ngaḻṯunytju puḻkangku nyuranya kurunpa wankaṟunu, nyurampa puḻkaṟa mukuringkula. \v 9 Ka nyara palulanguṟu nyuranku uti walytjangku ngunti kaṉany-kaṉanytju mirawaṉinytja wiyangku wantima, panya nyura kutjupa kutjupa palyantja wiya alatjiṯu Godalu nyuranya nyakula kurunpa wankaṟunkunytjaku, panya nyura palumpa mulamularingkunytjaku kutju ngaṟanyi. \v 10 Ka Godanya nganampa mukuringanyi wiṟuṟa palyanyku nyinanytjaku palula kuliṟa. Palulanguṟu paluṟu Jesunya Christanya nganampa iyaṉu nganaṉanya kurunpa wankaṟunkunytjaku. Kala palulanguṟu kutju wiṟuṟa nyinanyi Christalu nganaṉanya kurunpa palyannyangka. \s1 Christala Kutjuringkunytja \p \v 11 Kaya wanyu kulila panya nyura ngaṉmanypa nyinanytja. Panya nyura aṉangu Gentile tjuṯa nyinangi Jew wiya, panya Godalu Aipuṟamala iriti wangkanytja nyura kuliṟa palyantja wiyaṯu. (Ka panya wati Jew tjuṯangku nyuranya analpai tjananya puṟunypa watiringkula nyinanytja wiyangka.) \v 12 Nyara palula aṟangka nyura mauṉṯalpa nyinangi Christala tjungu wiya, munu nyura Israelkunu tjuṯaku walytja wiyaṯu nyinangi. Munu nyura Godalu tjananya kalkuntjitjaku ngurpaṯu watarku nyinangi. Munu nyura munkaritja Godalu ngula wiṟu nyurampa palyantjaku kulintja wiya alatjiṯu watarku nyinangi, Godanya wiyangka-palku. \p \v 13 Mulapa panya nyura mauṉṯalpa nyinangi, ka panya Jesunya Christanya nyurampa anga-ilungu munu milkaḻi tjutiṟa nyuranya Godala tjunguṉu palumpa walytjaringkunytjaku. \v 14 Panya paluṟu alatjiṯu nganaṉanya uwankara mauṉṯalpa nyinanyangka kalypaṟa tjunguṉu Jew tjuṯa munu Jew wiya tjuṯa kuḻukuḻu. Panya ngaṉmanypa nyuntu nganaṉa paṯupaṯu nyinangi mirpaṉtju tjuṯa wall-pa puḻka puṟunypa nguṟurpa ngaṟanyangka. Palu Christalu paluṟunku puntu walytjangku iluntankunytjaku ungkula mirpaṉpa panya palunya wiyaṉu munu nyuntunya nganaṉanya kalypaṉu. \v 15 Panya nganaṉa Jew tjuṯangku tjukurpa puḻka tjuṯa nganaṉanku kanyiningi kuṉpu mulapa, palu Christalu ilura tjukurpa puḻka tjuṯa palunya tjananya wiyaringkunytjaku palyaṉu. Munu paluṟu nganaṉanya Jew tjuṯa munu nyuranya Jew wiya tjuṯa palula tjunguringkunytjaku palyaṉu nyuntu nganaṉa kalyparingkula kutjuringkunytjaku.\fig |src="MB_Eph 2v15 Handshake.tif" size="col" loc="p" ref="2:15"\fig* \p \v 16 Panya nyuntu nganaṉa ngaṉmanypa mauṉṯalpa mauṉṯalpa nyinangi mirpaṉtju tjuṯa. Palu Christalu puṉu kaṯakutjarangka ilura nganampa mirpaṉtju panya palunya wiyaṉu alatjiṯu. Paluṟunku aṉangu kutjara ngaṟanytja kutjuṉu palula, panya paluṟu mukuringangi aṉangu panya palunya tjananya maḻakungku Godala tjunguntjikitja. Nyanga alatji paluṟu palyaṉu puṉu kaṯakutjarangka ilura. \v 17 Panya paluṟu pitjangu munu Tjukurpa Palya wangkangi nyurala aṉangu Jew wiya tjuṯangka Godalanguṟu paṯu nyinanyangka nyura kalyparingkunytjaku. Munu paluṟu palu puṟunytjuṯu Tjukurpa Palya wangkangi nganaṉala aṉangu Jew tjuṯangka kuḻu Godala ila nyinanyangka nganaṉa kuḻu kalyparingkunytjaku. \p \v 18 Uwa, mulapa Christalanguṟu nyuntu nganaṉa uwankara Jew munu Jew wiya tjuṯa Mamala tjunguringkula kutjuringkupai Kurunpa Miḻmiḻngatjararingkula. \v 19 Ka nyanga palulanguṟu nyura Jew wiya tjuṯa kuwari malikitja puṟunypa wiya, palu nyura Godaku walytjapitingka tjunguringu munu nyura kuwari Godaku walytja alatjiṯulta nyinanyi. \v 20 Panya nyura mulamularingkupai tjuṯa Godaku alatjiṯu nyinanyi. Ka paluṟu nyuranya walytjanmaṟa kanyini. Panya nintintja tjuṯangku munu wangkatjara kuwaritja tjuṯangku kuḻu nyurala Godaku tjukurpa tjakultjunangi. Ka nyura kuliṟa Christaku mulamularingu munu palumpa walytjaringkula kuṉpu ngaṟanyi palula tjungu. Panya paluṟu alatjiṯu-maṉṯul witulya puḻka nyuntumpa nganampa nyinanyi. \v 21 Munu paluṟu alatjiṯu nyuntunya nganaṉanya tjunguṟa kanyini witulya puḻkangku nganaṉa palunya tjukaṟurungku waḻkuntjaku. \v 22 Ka panya Christalu nyuranya kuḻu aḻṯira tjunguṉu munu aṉangu kutjupa tjuṯa kuḻu palula tjunguringkunytjaku palyaṉu. Ka Godaku kurunpa nyuntula nganaṉala uwankarangka nyinanyi, palumpa walytja tjuṯangka. \c 3 \s1 Paulalu Jew Wiya Tjuṯangka Waṟkarinytja \p \v 1 Palu ngayulu kuwari tjailangka nyinanyi, panya Jesulu Christalu ngayunya nyuralakutu iyaṉu nyurala Jew wiya tjuṯangka Tjukurpa Palya tjakultjunkunytjaku. Kaṉiya mirpaṉtju tjuṯangku nyurala tjakultjunkunyangka witiṟa nyangangka tjunu. \v 2 Ka panya nyura ninti ngayuku, panya Godalu ngayunya ngaḻṯunytju puḻkangku ngurkantaṟa tjunu waṟka nyanga palunya palyantjaku munu nyuranya alpamilaṟa kuṉpuntjaku. \v 3 Munuṉi paluṟu tjukurpa kumpilitja uwankara nintinu, kaṉa nyangatja tjukutjuku nguwanpa nyurampa walkatjunanyi. \v 4 Ka nyura tjukurpa nyanga kumpilitja ngayulu utiṟa walkatjunkunytja nyakula wangkarampa kulilku, “Mulapa paluṟu nintiringu tjukurpa Christaku panya kumpilitja tjuṯaku.” \p \v 5 Panya ngaṉmanyitja tjuṯaya tjukurpa nyanga kumpilitjaku ngurpa nyinangi, panya kutjupangku tjanala tjakultjunkunytja wiyaṯu. Palu kuwari nyanga Kurunpa Miḻmiḻṯawanungku Godalu tjukurpa panya palunya utinu, wati panya Jesulu iyantja tjuṯangka, munu panya wangkatjara kuwaritja tjuṯangka kuḻu tjana tjukaṟurungku tjakultjunkunytjaku. \v 6 Ka tjukurpa panya kumpilitja paluṟu nyangatja panya Godalu iriti kalkuṉu Jew tjuṯa walytjanmaṟa wiṟuṟa kanyintjikitjangku. Palu kuwari Jesulanguṟu paluṟu kalkuṉu kutjupa tjuṯa kuḻu walytjanmaṟa kanyintjikitjangku Jew tjuṯa kutju wiya. Kala nyara palulanguṟu Jesula Christalawanu tjukurpa palyaku mulamularingkula tjunguringkuku Godaku walytjapiti, Jew tjuṯa munu kutjupa tjuṯa kuḻu. \p \v 7 Panya Godaluṉi ngaḻṯunytjungku ngurkantaṟa witulyanu palumpa waṟkarinytjaku munuṉi tjukurtjara tjunu witulya puḻkangku. \v 8 Palu ngayuluṉa tjanala puḻka wiya alatjiṯu tjukutjuku mulapa ngaṟanyi, Godaku walytja kutjupa uwankarangka waintarinytja wiya. Palu Godaluṉi ngurkantaṟa witulyanu kutjupa tjuṯangka Tjukurpa Palya Jesunyatjara tjakultjunkunytjaku, panya tjukurpa nyanga paluṟu puḻka mulapa uwankarangka waintarinytja. \v 9 Panya paluṟu alatjiṯuṉi ngurkantaṟa witulyanu aṉangu winkingka tjukurpa nyanga kumpilitja palunya utiṟa tjakultjunkunytjaku tjana kulintjaku alatji, “Munta-uwa, nyanga alatjingaṟa Godalu aṉangu tjuṯa wankaṟunkupai.” Panya tjukurpa nyara palunya Godalu uwankara paluntjatjanungku kumpilpa kanyiningi kuwaripatjaranguṟu alatjiṯu ngula Jesuku walytja tjuṯawanu utiringkunytjaku. \v 10 Kaya ilkaṟingka angelpa tjuṯangku mayatja ilkaṟitja kutjupa tjuṯangku kuḻu Jesuku walytja tjuṯa nyakula kulilku, “Munta-uwa, Godanya mulapa ninti puḻka nyinanyi munu kutjupa kutjupa uwankara witulyangku palyalpai.” \p \v 11 Ka mulapa Godalu nyangatja ngaṉmanytju kulinu nyanga alatji palyantjikitjangku munu panya Mayatja Jesunya Christanya mantakutu iyaṉu nganampa ngalkilpa ilunytjaku. Munu palulanguṟu Jesulu palyannyangka Godalu nganaṉanya wankaṟunu. \v 12 Kala Christaku mulamularingkula palula tjungu nyinara nganaṉa nguḻu wiya rapa ngaṟaku Godala miṟangka. \v 13 Kaṉa nyuranya wangkanyi kurunpa tjituṟu-tjituṟurinytja wiyaya nyinama ngayulanguṟu, panya nyangatjaṉiya ngayunya tjailangka tjarpatjunu, ngayulu nyurala Jesuku tjukurpa tjakultjunkunyangka. Kaya pukuḻpa nyinama panya ngayulu tjukurpa tjakultjunkunyangka nyura Jesuku mulamularingu munu Godaku walytjaringu, kaṉiya nyanga palulanguṟu tjailangka tjunu. \s1 Christanya Nganampa Mukuringkunytja \p \v 14 Uwa, Mama Godalulanya Jew tjuṯa munu kutjupa tjuṯa kuḻu tjunguṟa kanyini. Kaṉa nyanga palulanguṟu tultjungaṟakatira Mamala tjapini. \v 15 Panya paluṟu kutjungku paluntja uwankara wankaṟunu ilkaṟitja tjuṯa munu mantatja tjuṯa kuḻu.\fig |alt="Use only one person" src="Prayer symbol 2 GT.tif" size="col" loc="p" ref="3:16"\fig* \v 16 Kaṉa palula tjapini paluṟu witulya puḻkangku nyuranya witulyankunytjaku, Kurunpa Miḻmiḻṯawanungku, nyura kurunpa kuṉpu ngaṟanytjaku. \v 17 Ka nyara palulanguṟu Christanya nyurala unngu nyinaku nyura palumpa rapa ngaṟanyangka. Kaṉa piṟuku palula tjapini nyura kurunpa mukulyatjarangku kutjupa kutjupa uwankara rapangku palyantjaku. \v 18 Ka nyanga palulanguṟu nyuntu nganaṉa Godaku walytja uwankarangku kulilku panya Christanya nganampa mukulya puḻka mulapa ngaṟanyi uwankarangka waintarinytja. \v 19 Uwa, Jesunya Christanya nganampa puḻkaṟa alatjiṯu mukuringkupai ngaḻṯunytju puḻka mulapa, kaṉa mukuringanyi nyura kuḻu mukulya nyanga puḻka palula ngaṟanytjaku, ka nyura mukulya nyanga palula ngaṟala palya mularariku Godanya puṟunypa. \p \v 20 Uwa, Godanyala mirawaṉima. Panya paluṟu witulya puḻkangku nganaṉala unngu nyinara puḻka mulapa palyalpai. Panya nganaṉa Godala tjapilpai ka paluṟu kuliṟa nganaṉa mukuringkunytjitjangka waintaṟa puḻka mulapa palyalpai. Tjinguṟula kutjupa kutjupaku mukuringkula tjapintjikitjangku kulilku, ka paluṟu kulinnyangka nyakula palyalku puḻka mulapa waintaṟa alatjiṯu. \v 21 Kala wanyu Jesuku Christaku walytja uwankarangku tjungungku Godanya tiṯutjarangku waḻkuṟa mirawaṉima wiṟu mulapa witulya puḻka nyinanyangka. Uwa, mulapa. \c 4 \s1 Christalu Nganaṉanya Waṟka Kutju kutju Ungkunytja \p \v 1 Uwa ngayuluṉa kuwari tjailangkaṯu nyinanyi panya Mayatja Jesuku waṟkarinyangkaṉiya witiṟa tjarpatjunu. Kaṉa lita nyangangka nyuranya wangkara wituwituṉi nyura Godaku walytja nyinara wiṟuṟa palyanyku nyinanytjaku. Panya Godalu nyuranya ngurkantanu palumpa walytjaringkula tjukaṟuru nyinanytjaku. \p \v 2 Munuyanku tiṯutjara kaṉany-kaṉanypa wiya purkaṟa nyinama munuya purkaṟangku wangkama mapalku mirpaṉarinytja wiyangku, munuya aṉangu kutjupa tjuṯaku mukulya puḻka nyinama. \v 3 Panya Kurunpa Miḻmiḻṯu nyuranya kurunpa kuṉpuṟa kanyini tjungu kutjuṯu nyinanytjaku. Kaya palulanguṟu kalypa nyinama rawa tjungu nyinanytjikitja.\fig |src="MB_Eph 4v3 holding people.tif" size="col" loc="p" ref="4:3"\fig* \p \v 4 Panya nganaṉa Jesuku walytja uwankara kutjuringkula nyinanyi. Ka Kurunpa Miḻmiḻṯu kutjungku nganaṉanya wiṟuṟa kanyini. Ka nganaṉa kutjuku paṯaṟa nyinanyi kulil-kulilpa, panya Godalu nganaṉanya ngurkantanu ngula ilunytjatjanu pakaṟa wanka tiṯutjara nyinanytjaku, kala nyanga palumpa paṯaṟa nyinanyi. \v 5 Panya nganampa Mayatja kutju nyinanyi, Jesunya Christanya. Ka nganaṉa tjukurpa kutjuku mulamularingkupai, tjukurpa panya Jesunyatjaraku. Munula baptise-katinytja kutju kulilpai. \v 6 Ka panya Godanya Mamanya kutju alatjiṯu nyinanyi nganampa uwankaraku. Nyara paluṟu uwankaraku mayatja, munu nganaṉalawanungku palyaṉi paluṟu mukuringkula, munu nganaṉala uwankarangka unngu nyinanyi. \p \v 7 Panya Christalu pukuḻtjungku nganaṉanya kutju kutju nintinu waṟka palumpa nganaṉa kutjungku kutjungku witulyangku palyantjaku. \v 8 Panya nyiringka iriti walkatjunkunytja ngaṟanyi alatji, \q1 “Paluṟu katu mulapa tatiṟa aṉangu karpintja mungilyi katingu, \q2 munu paluṟu aṉangu tjuṯa mukulyangku nintinu witulyangku palyantjaku.” \x * \xo 4:8 \xo*\xt Psalm 68:18\xt*\x* \m \v 9 Ka nyanga katu ankunytja wangkara alatji nintini panya paluṟu ngaṉmanypa katunguṟu tjaṟu mulapa ukalingu manta unngutjakutu. \v 10 Munu ukalingkunytjatjanu panya paluṟuṯu piṟuku maḻaku katu mulapa tatinu ilkaṟingka waintaṟa puḻka mulapa nyinanytjikitja uwankarangku palunya nyakula mayatjanmaṟa waḻkuntjaku manta winkitjangku. \v 11 Nyanga paluṟu panya nganaṉanya kuḻu nintinu palumpa waṟka kutjupa kutjupa witulyangku palyantjaku, munu panya kutjupatjara ngurkantaṟa tjunu palumpa iyantja tjuṯa, munu kutjupatjara tjunu wangkatjara tjuṯa Godalu wangkanyangka aṉangu tjuṯangka tjakultjunkunytjaku, munu kutjupatjara tjukurtjara tjuṯa tjunu Tjukurpa Palya Jesunyatjara ngura tjuṯangka para-tjakultjunkunytjaku aṉangu tjuṯa Jesuku walytjaringkunytjaku, munu kutjupatjara tjunu aṯunymankupai tjuṯa Jesuku walytja tjuṯa aṯunymaṟa kanyintjaku, munu kutjupatjara tjunu nintilpai tjuṯa Godaku walytja tjuṯangka wangkara nintintjaku. \p \v 12 Nyanga alatji Jesulu nganaṉanya tjunu waṟka kutjupa kutjupa tjuṯa palumpa palyantjaku nganaṉa Jesuku walytja uwankara palula tjungu kuṉpuringkunytjaku. \v 13 Kala waṟka nyanga palunya tjananya rawangku palyaṟa nganaṉa uwankara tjunguringkula Godaku katjaku tjukaṟuru mulamularingkuku palumpa puḻkaṟa nintiringkula. Munula piṟuku tjitji puṟunypa rawa nyinanytja wiya aṉangu puḻkaringkula Christanya puṟunyarira palyanyku nyinaku. \v 14 Munula palulanguṟu kutjupangku ngunti wangkanyangka kuliṟa wantiku. Panya wati ngunti palya-palku nyinapai tjuṯangkuya tjukurpa kura tjuṯa wangkapai aṉangu tjuṯa kawantjingantjikitjangku. Palu nganaṉa Christanya puṟunyarira palunya tjananya ngunti wangkanyangka nintingku ngurkantankuku munula tjananya kuliṟa wantiku ngunti kurantjaku-tawara. \p \v 15 Kala uti tjukaṟurungku wangkama Godaku mukulyatjarangku munula nyara palulanguṟu puḻkaringkuku munu Christanya puṟunyariku panya paluṟu nganampa Mayatja puḻka nyinanyi, Jesuku walytja uwankaraku. \v 16 Munu paluṟu nganaṉanya uwankara tjunguṟa kanyini kutjuringkula wanka nyinanytjaku. Munulanya paluṟu wanka kanyiṟa nintilpai uriṟa waṟka palumpa kutjupa kutjupa tjuṯa palyantjaku. Kala nganaṉa waṟka walytjangku walytjangku paluṟu nintinnyangka palyaṟa ma-kuṉpuringkula mukulya puḻkaringkupai. \s1 Wanka Kuwaritja Christalanguṟu \p \v 17 Kulilaya! Ngayuluṉa Mayatjanya waṉaṟiṟa kulilpaingku nyuranya wangkara paini nyura aṉangu watarkitja tjuṯa puṟunypa nyinanytja wiyangku wantinytjaku, panya paluṟu tjana Godaku ngurpangku tjukurpa kurakura tjuṯa kutju kulilpai. \v 18 Panya tjanampa kulintja mungawaḻuṟu mauṉṯalpa alatjiṯu ngaṟanyi wankakitjangku kulintja wiya. Godalu tjananya wankaṟunkunytjaku ngaṟanyi alatjiṯu, palu wiya, tjana kurunpa wituwituringkula kuliṟa wantinyi munuya tungun-tungunpa alatjiṯu nyinanyi. \v 19 Munuya kuṉṯa wiyangku kura kutju alatjiṯu palyalkatipai kura puḻka mulapa, munuya tjukaṟuru wantira kuraku manyu nyinapai. \p \v 20 Wanyu Christanya nyanga tjana puṟunypa nyinapai? Wiya alatjiṯu. \v 21 Ngayulu nyurampa ninti, panya nyura tjukurpa tjukaṟuru Jesunyatjara ngaṉmanytju kulinu. Kutjupa tjuṯangku panya nyurala tjukaṟurungku nintiningi tjukurpa panya palunya. \v 22-23 Nyara palulanguṟu nyura palumpa nintiringkunytjatjanungku uti kura tjuṯa wantima rawangku palyantja wiyangku. Panya ngaṉmanytju nyura kura tjuṯaku mukuringkula nyanga palu puṟunypa tjuṯa palyaningi, munu nyura kuraringkula kura kutju palyalkatingi ilunytjakutu-wangkara alatjiṯu. \v 24 Palu kulilaya munuya mukuriwa palyanyku nyinanytjikitja kurunpa winki kampa kutjuparira. Panya Godalu nyuranya kurunpa kuwaritja palyaṉu palunya puṟunypa nyinanytjaku, ka nyara palulanguṟu nyura uti tjukaṟuru palyanyku nyinama paluṟu nyakula pukuḻarinytjaku. \s1 Kurunpa Kuwaritjatjara Nyinanytja \p \v 25 Munu nyura uti ngunti wangkanytja wiyaringama munu kutjupangka wangkarampa tjukaṟurungku kutju wangkama, panya nganaṉa uwankara Godaku walytjapiti munula Christala kutjungka tjungu nyinanyi. Nyara palulanguṟula uti tjukaṟurungku kutju wangkama ngunti wangkanytja wiyangku. \v 26-27 Palu tjinguṟu nyura mirpaṉarirampa pikaringkuwiyangku wantima. Munuya kaḻaḻa waṟa tiṯutjara mirpaṉpa nyinawiya mapalku kalyparingama mamungku nyuranya rawa mirpaṉpa ngaṟanyangka wituwituṟa kurantjaku-tawara. \v 28 Tjinguṟu aṉangu kutjupa kutitjunkupai nyinara, uti paluṟu kutitjunkunytjikitjangku kulintja wiyaringama munu tjukaṟururingkula waṟkarima palumpa maiku munu aṉangu ngaḻṯutjara tjuṯa kuḻu ungkunytjikitja. \v 29 Munu nyura uti aṉangu kutjupangka wangkarampa tjukurpa kura wangkawiyangku wantima. Munuya tjukurpa palya kutju wangkama aṉangu tjuṯangku kuliṟa pukuḻarinytjaku. \p \v 30 Munuya Kurunpa Miḻmiḻnga tjituṟu-tjituṟunkunytja wiyangku wantima, panya paluṟu nyurala unngu nyinara nintilpai nyura Godaku walytja nyinanyangka. Panya Godalu Kurunpa Miḻmiḻnga nyurala unngu tjarpatjunu paluṟu nyurala nyinara nintintjaku alatji, “Mulapa Godalu nganaṉanya ngula Tjiṉṯu Maḻatjangka kuranguṟu wankaṟunkuku.” \v 31 Ka nyura mirpaṉpa rawangku kanyilwiyangku wantima, munu aṉangu kutjupaku pikaringkula mirpaṉ-mirpaṉṯu wangkanytja wiyangku wantima, munu ngalytjurmaṟa warkinytja wiyangkuṯu wantima, munuya aṉangu kutjupaku kuraringkuwiyangku wantima alatjiṯu. \v 32 Palu ngaḻṯunytjuya nyinama, munuya aṉangu kutjupa tjuṯaku kuḻu puḻkaṟa mukuringama. Munu kutjupangku nyuranya kurannyangkampa nyura uti palunya kalypangku kuliṟa wantima. Panya Godalu nyuranya kura palyantjitjanguṟu kalypangku wantingu Jesula Christalawanungku, palu puṟunypa nyura uti kalypangku wantima. \c 5 \p \v 1 Panya Godalu nyuranya mukulyangku walytjanmaṟa kanyini, ka nyura palumpa tjitji tjuṯa nyinanyi. Kaya nyanga palulanguṟu puḻkaṟa arkanma Godalu puṟunytju palyantjikitjangku. \v 2 Panya Christanya nganampa puḻkaṟa mukuringkula ngalkilpa ilungu ka Godanya palumpa puḻkaṟa pukuḻaringu. Ka nyura kuḻu uti palu puṟunypa aṉangu kutjupa tjuṯaku puḻkaṟa mukuringama. \p \v 3 Nyura panya Godaku walytja tjuṯa, ka palulanguṟu nyura uti kuri walytjatjarangka kampangkaṯu ngariwiyangku wantima, munuya ngunti-ngunti tjunguringkuwiyangku wantima, munuya walytjatjaraku nyakula manyuringkula mukuringkuwiyangku wantima.\fig |src="MB_Eph 5v3 in denial.tif" size="col" loc="p" ref="5:3"\fig* \v 4 Munu nyura Godaku walytja nyinarampa uti tjaangku warkinytjatjara wangkanytja wiyangku wantira wiṟu tjuṯa kutju wangkama. Munu Godanya kutju waḻkunma nyuranya wiṟuṟa kanyinnyangka. \v 5 Kulila, panya aṉangu tjuṯangku kura nyanga palunya tjananya palyantjatjanu puṯu Christala tjunguringkula Godaku walytjaringanyi, ka paluṟu puṯu tjanampa mayatja nyinaku. Panya paluṟu tjana kura nyanga palunya tjananya palyaṟa Godanya wantira god ngalypa-ngalypa tjuṯaku puḻkaṟa mukuringanyi. \s1 Tilingka Uti Nyinanytjaku \p \v 6 Uwa, aṉangu kutjupangku nyuranya ngunti wangkara kurannyangka nyura uti palula tjanala kuliṟa mulamularingkuwiyangku wantima, panya Godanya mirpaṉaripai ngunti wangkapai tjuṯaku, panya paluṟu tjana palula tungunpungkupai. \v 7 Ka nyura palulanguṟu tjanala tjunguringkuwiyangku wantima, munuya tjananya arkalwiyangku wantimaṯu. \v 8 Panya ngaṉmanypa nyurampa kulintja mungawaḻuṟu nguwanpa ngaṟangi ka nyura kura tjuṯa kutju palyalpai. Palu kuwari nyanga nyura Christaku walytjaringkula kulintja utiringu munu nyura tilingka puṟunypa nyinanyi. Palu tilingka nyinapai tjuṯa tjukaṟuru nyinapai, ka nyura tjananya puṟunypa nyinama tilingka. \v 9 Panya nyura tilingka uti nyinara nyura wiṟu tjuṯa kutju palyalku munu palyanyku nyinara tjukaṟurungku kutju wangkaku. \p \v 10 Munuya Mayatja Godala tjapinma, ka nyuranya nintilku wiṟu tjuṯa kutju tjukaṟurungku palyantjaku. \v 11 Munuya aṉangu panya mungawaḻuṟungka nyinapai tjuṯa arkalwiyangku wantima, panya paluṟu tjana kurakura tjuṯa kutju palyalpai. Palu panya nyura wiṟu tjuṯa kutju palyanma aṉangu panya paluṟu tjana ngunti palyantjatjanungku nyuranya nyakula kuliṟa kuṉṯaringkunytjaku. \v 12 (Panya tjana kampangkaṯu palyantjanya kura puḻka mulapa, ka kutjupangku tjinguṟu kuliṟa kuṉṯaringkula unngu kutju kulini, “Wanti, ka ngaṟama kampangkaṯu.”) \v 13 Palu uwankara mungawaḻuṟungka palyantja tjuṯa tilingku utilku uti nyakunytjaku. \v 14 Panya tilingku irnyaṟa utilpai, ka uwankara utiringkupai, palu puṟunypa kurakura tjuṯa utiringkuku. Panya iriti nyiringka walkatjunkunytja ngaṟanyi alatji, \q1 “Kunkuntjanuya wankariwa munuya ilunytjatjanu pakanma. \q2 Ka Christalu nyuranya irnyaṟa utilku.” \p \v 15 Kaya wanyu aṉangu ngurpa tjuṯa puṟunypa nyinawiyangku wantima munuya palyanyku nyinara tjukaṟurungku ngurkantanama. \v 16 Nyangatja panya kuwari tjiṉṯu kura, munu nyanga palulanguṟu tjiṉṯu kura tjuṯa ma-ngaṟala waṉaṉi, panya mamu tjuṯangku nyuranya ilangku nyanganyi kawantjingantjikitjangku. Kayanku nyara palula-tawara purkaṟangku nyakukatima palyanyku nyinanytjikitjangku. \v 17 Munuya ngunti kawakawaringkunytja wiyangku nyangama, munuya Godala tjapinma paluṟu mukuringkunytjitja nyurala nintintjaku. \p \v 18 Munuya wama puḻka tjikintja wiyangku wantima puntu nyuranku kurantjaku-tawara, palu puḻkaṟa mukuringama Kurunpa Miḻmiḻṯu nyurala unngu nyinara tiṯutjarangku mayatjarira kanyintjaku. \p \v 19 Munuya nyuranku tjunguringkula inma wiṟu tjuṯa inkama irititja munu kuwaritja, psalm tjuṯa kuḻukuḻu, munuya pukuḻarira Mayatja Jesunya kurunpa winkingku inkara waḻkunma. \v 20 Munu nyura uti Mama Godalu nyuranya wiṟuṟa kanyinnyangka palunya pukuḻṯu tiṯutjarangku waḻkunma Mayatja Jesula Christalanguṟu. \s1 Wati Minyma Kuriṟara Nyinanytjaku \p \v 21 Nyura panya Christanya waḻkuṉi. Palulanguṟu nyuranku uti ngapartji-ngapartjingku wangaṉarangku kulinma. \p \v 22 Kulilaya! Minyma kuringku uti palumpa kuringka wangaṉarangku kulinma, panya paluṟu Mayatja Jesula wangaṉarangku kulilpai, nyara palu puṟunypa. \v 23 Christalu panya paluṟunku Godaku walytja tjuṯa wankaṟunkupai, munu panya tjananya uwankara mayatja wiṟungku aṯunymaṟa kanyilpai, ka palu puṟunytjuṯu Godalu wati tjunu paluṟunku kuri aṯunymaṟa kanyintjaku. \v 24 Ka panya Godaku walytja uwankarangku Jesula wangaṉarangku kulilpai, palu puṟunytju uti minyma kuri tjuṯangku wati kuringka wangaṉarangkuṯu kulinma. \p \v 25-26 Ka wati kuritjara tjuṯa, kulinmaya! Nyura uti nyurampa kuriku puḻkaṟa mukuringama, panya Christanya palumpa walytja tjuṯaku puḻkaṟa mukuringkula tjananya wiṟuṟa kanyilpai, palu puṟunypa nyura uti nyurampa kuriku puḻkaṟa mukuringama munu wiṟuṟa kanyinma. Panya Christanya palumpa walytja tjuṯaku ngalkilpa ilungu munu tjananya palumpa walytjaringkunyangka mantjiṟa Godala tjunguṉu, panya paluṟu tjananya wiṟuntjikitjangku minangka paltjiṉu Tjukurpa Palya tjanala wangkara.\fig |src="CO00770B.TIF" size="col" loc="p" ref="5:25-26"\fig* \v 27 Panya Christalu alatji palyaṉu palumpa aṉangu tjuṯa wiṟu mulapa palyaṟa puntu winki irnyaṟa ngaṟanytjaku paḻkunpatjara wiya, kura kutjupa kutjupatjara wiya. \p \v 28 Uwa, alatji Christanya palumpa walytja tjuṯaku puḻkaṟa mukuringanyi, ka palu puṟunypa wati kuritjara uti palumpa kuriku puḻkaṟa mukuringama paluṟunku walytja mukuringkunytja puṟunypa, panya paluṟu minyma kuriku puḻkaṟa mukuringkula paluṟunku mukuringkunytja nintini. \v 29 Panya aṉangu kutjupangku puntu paluṟunku walytjangku nyakula kuranmankupai wiya, palu walytjangku paluṟunku puḻkaṟa aṯunymankupai munu paḻtjalpai. Ka palu puṟunytju Christalu palumpa walytja tjuṯa palumpa puntu puṟunypa nyakupai munu puḻkaṟa aṯunymaṟa paḻtjalpai. \v 30 Panya nganaṉa-maṉṯu uwankara palula tjungu ngaṟanyi kutjuṯu, palumpa puntu puṟunypa. \v 31 Ka panya iriti nyiringka walkatjunkunytja ngaṟanyi alatji, \mi “Watingku mama ngunytju wantikatira kungka kuri aḻṯira paluṟu pula tjunguringanyi, munu pula kutjara wiyaringkula kutjuringanyi alatjiṯu.” \x * \xo 5:31 \xo*\xt Genesis 2:24\xt*\x* \m \v 32 Uwa, wati minyma tjunguringkula kutjuringkupai, ka palu puṟunypa Christanya munu palumpa walytjapiti uwankara tjunguringkula kutjuringkupai. Ka tjukurpa nyanga paluṟu puḻka mulapa ngaṟanyi puṯu nguwanpa kulintjaku. \v 33 Ka wati kuri uti minyma kuriku puḻkaṟa mukuringama munu palunya wiṟuṟa aṯunymaṟa kanyinma, panya paluṟunku walytjangku aṯunymaṟa kanyintja puṟunypa. Ka minyma kuringku ngapartji uti wati kuringka wangaṉarangku kulinma. \c 6 \s1 Tjitji Tjuṯa Munu Ngunytju Mama \p \v 1 Tjitji tjuṯa, kulinmaya! Uti nyura Jesuku walytja nyinara ngunytjungka mamangka wangaṉarangku kulinma, panya Mayatjanya puḻkaṟa mukuringanyi nyura palula tjanala wangaṉarangku kulintjaku. \v 2-3 Panya iriti Godalu tjukurpa puḻka tjuṯa Mosela wangkangu, munu tjukurpa kutju paluṟu alatji wangkangu, “Uti nyura ngunytjungka mamangka wangaṉarangku kulinma.” Munu paluṟu nyangatja wangkanytjatjanungku kalkuṉu alatji, “Nyura ngunytjungka mamangka wangaṉarangku kuliṟampa rawa nguwanpa wanka pukuḻpa nyinaku manta nyangangka.”\x * \xo 6:2-3 \xo*\xt Exodus 20:12\xt*\x* \p \v 4 Kaya mamangku ngunytjungku ngapartji kulila! Uti nyuranku nyurampa tjitji tjuṯa palyanyku kanyinma pauntjingaṟa wangkanytja wiyangku tjana mirpaṉarinytjaku-tawara. Palu wiṟuṟa tjananya mukulyangku puḻkaṟa nintinma Mayatjaku nintiringkula palula wangaṉarangku kulintjaku. \s1 Wati Waṟkaripai Tjuṯa Munu Mayatja \p \v 5 Kaya aṉangu waṟkaripai tjuṯangku ngapartji kulila! Uti nyura mayatja mantatja tjuṯangka wangaṉarangku kulinma munu tjanampa nguḻu-nguḻu tjukaṟuru waṟkarima ngunti palyantja wiyangku, panya nyura Christala kulintja puṟunypa. \v 6 Uwa, mayatjangku wangkanyangka tjukaṟurungku palyanma paluṟu nyakula pukuḻarinytjaku. Munu tjinguṟu paluṟu waṟkarinytjaku wangkara wantikatinyangka nyura uti palu puṟunytjuṯu waṟka rawangku palyanma ankunyangka wantinytja wiyangku. Panya nyura Jesuku Christaku waṟkarinyi palumpa walytja nyinara. Ka paluṟu mukuringanyi nyura palulawanu tjukaṟuru nyinanytjaku. Ka palulanguṟu nyura uti Jesula wangaṉarangku kuliṟa mayatja mantatja tjuṯaku wiṟuṟa tjukaṟuru waṟkarima kurunpa winki. \v 7 Panya nyura waṟka palyaṟa Mayatja Jesuku kuḻu waṟkarinyi mayatja mantatjaku kutju wiya. Pala palulanguṟu mayatja paluṟu nyuranya waṟkaku wituwitunnyangka nyura uti pukuḻṯu palyanma wangaṉarangku. \v 8 Munuya kulinma panya Mayatja Jesulu nyuranya ngula ungkuku nyura wiṟuṟa tjukaṟuru waṟkarinyangka. Tjinguṟu aṉangu kutjupa tjuṯa mani wiya unytju waṟkaripai, palu ngula Godalu tjananya wiṟuṟa waṟkarinyangka ungkuku. Tjinguṟu kutjupa tjuṯa manikitja waṟkaripai, ka Godalu palunya tjananya kuḻu ungkuku wiṟuṟa waṟkarinyangka.\fig |src="lb00294c.tif" size="col" loc="p" ref="6:8"\fig* \p \v 9 Kaya mayatja tjuṯangku ngapartji kulila! Wati panya waṟkaripai tjuṯaya wiṟungku mukulyangku kulinma munu tjananya pauntjingantja wiyangku wantima, panya nyurampa Mayatja puḻka nyinanyi nyara ilkaṟingka, munu tjanampa kuḻu. Panya Mayatja nyara paluṟu uwankaraku mukuringkupai munu paluṟu palu puṟunypaṯu palyalpai aṉangu uwankaraku. \s1 Godalu Nyuranya Kuṉpulpai Mamungku Kurantjaku-tawara \p \v 10 Ala, Mayatjalu nyuranya witulyankunyangkaya kuṉpu ngaṟama wantinytja wiya. \v 11 Panya Godalu nyuranya kutjupa kutjupa tjuṯangka kuṉpulpai mamungku kurantjaku-tawara, kaya nyanga palula tjanala kuṉpuringama Satantu ngunti kurannyangka tungunpungkula ngaṟanytjikitja. \v 12 Tjinguṟu nyura kulini nganaṉa mantangka nyanga nyinanyangka aṉangu mirpaṉtju tjuṯangku kutju nganaṉanya rawangku Godalanguṟu arkaṟa mauṉṯananyi. Palu wiya, uti nyura aṉangu tjuṯa puḻkaṟa kulintja wiyangku wantima munuya waintaṟa kulinma mamu tjuṯa. Panya paluṟu tjana puḻkaṟa waṟkarinyi nganaṉanya Godalanguṟu mauṉṯankunytjikitja, panya katutja witulya tjuṯangku munu mungawaḻuṟuku mayatja tjuṯangku munu kura kurunitja ilkaṟitja winkingku kuḻu nganaṉanya rawangku arkalpai. \v 13 Ka Godalu nyuranya witulyankunyangkaya wantinytja wiya kuwariṯu kuṉpuringama. Ka tjiṉṯu kutjupa Satantu tjana nyuranya kurantjikitjangku arkannyangka nyura punkantja wiya ngaṟaku kuṉpu. Munu rawangku arkannyangka nyura kuṉpu alatjiṯu ngaṟaku. \p \v 14 Kaya riti ngaṟama Godalu nyuranya witulyankunyangka. Tjukurpa tjukaṟurukuya puḻkaṟa nintiriwa munuya watarkuriwiyangku kulinma, panya tjaultjingku piltangka kaṟilpa karpilpai araltjarinytjaku-tawara, palu puṟunypaya tjukurpa tjukaṟuru rawangku kulinma tarilarantjaku-tawara. Munuya tjukaṟuru palyanyku nyinama, panya tjaultjingku piḻpirta anga-tjuṯulpai warmaḻangku wakantjaku-tawara, palu puṟunypaya tjukaṟuru mulapa palyanyku nyinama, ka Satantu nyuranya puṯu kuralku.\fig |src="GT00122.tif" size="col" loc="p" ref="6:14-17"\fig* \v 15 Munuya riti ngaṟama Godaku Tjukurpa Palya aṉangu tjuṯangka tjakultjunkunytjikitja. Panya tjaultjingku tjinatjangka tjarpara riti ngaṟapai ankunytjikitja, palu puṟunypaya riti ngaṟama Tjukurpa Palya wangkanytjikitja. \v 16 Munuya tiṯutjara Godaku mulamularingama munu nyura pala palulanguṟu rapa ngaṟaku kura kutjupa kutjupa tjuṯa wirkankunyangka. Panya tjaultjingku kuṯitji kanyilpai angatjunkunytjikitjangku warmaḻangku kuḻaṯangka wakantjaku-tawara, palu puṟunypa nyura puḻkaṟa mulamularingkunyangka mamungku nyuranya puṯu ngunti wangkara kuralku. \v 17 Munuya Godalu nyuranya wankaṟunkunyangka tiṯutjara kuliṟa mulamularingama. Panya tjaultjingku mukaṯa wituwitu katangka kanyilpai kata wakantjaku-tawara, palu puṟunypa nyura wankaṟunkunytja kuliṟa mulamularingkunyangka Satantu nyuranya kulintja puṯu kuraṉi. Munuya Godaku tjukurpa wangaṉarangku kulinma Kurunpa Miḻmiḻṯu nintinnyangka. Panya tjaultjingku tjuḻa waṟa kanyilpai warmaḻa wakantjikitjangku, palu puṟunypaya Godaku tjukurpa kanyinma Satantu ngunti wangkanyangka tjukurpa tjukaṟuru wangkanytjikitjangku. \p \v 18 Munuya watarkuriwiyangku tiṯutjarangku Godala tjapinma nyuranya alpamilantjaku. Palu Kurunpa Miḻmiḻṯu paluṟu nintinnyangka kutju tjapinma. Munuya wankangku aḻa-aḻangku tiṯutjarangku nyangama kampangkaṯu pitjala kurantjaku-tawara. Munuya aṉangu Godaku walytja uwankarakuṯu palula rawangku tjapinma. \v 19 Munuya ngayuku kuḻu Godala tjapinma ngayunya paluṟu tjukurpa kumpilitja Jesunyatjara utintjaku. Kaṉa palulanguṟu aṉangu uwankarangka tjukurpa palunya rapangku utiṟa tjakultjunkuku tjana uti kulintjaku. \v 20 Nyanga palumpa panyaṉi paluṟu ngurkantaṟa tjunu waṟka nyanga palunya palyantjaku. Kaṉa kuwari nyanga tjailangka nyinanyi. Kaya ngayuku Godala tjapinma ngayulu nguḻu wiyangku rapangku Tjukurpa Palya Jesunyatjara wangkanytjaku. \s1 Tjukurpa Maḻatja \p \v 21 Palu kuwariṉa wati Titjikatjanya nyuralakutu ma-iyaṉi nganampa panya maḻpa wiṟu. Wati nyanga palumpa panya nganaṉa puḻkaṟa mukuringkupai. Nyanga paluṟu Mayatjaku waṟka wangaṉarangku kuliṟa palyalpai palumpa mulamularingkula, munu raparingkula. Ka paluṟu nyurala wirkaṟa tjukurpa ngayunyatjara uwankara tjakultjunkuku. Ka nyura kulilku yaaltji-yaaltji ngayulu nyinanytja, munu waṟka nyaa ngayulu palyantja. \v 22 Uwa, palulanguṟuṉa palunya ma-iyaṉi nyuralakutu nyuranya kurunpa rapantjaku tjukurpa wangkara. \p \v 23 Uwa, alatjiṯuṉa walkatjunanyi. Ka Mama Godalu munu Mayatja Jesulu Christalu nyuranya Jesuku walytja uwankara kurunpa rapaṟa pukuḻmanama, munu nyuranya mukulya puḻka nyinanytjaku palyanma palumpa puḻkaṟa mulamularingkula. \v 24 Uwa, Godalu nyuranya pukuḻtju puḻkangku kanyinma nyura Jesuku Christaku rawa alatjiṯu puḻkaṟa mukuringkunyangka.