\id JHN jhn \h Tjaanakuṉu \toc2 Tjaanakuṉu \toc1 Tjaanalu Tjunutja Yiitjunyatjarra \mt1 Tjaanalu Tjunutja Yiitjunyatjarra \c 1 \s1 Katutjaku wangka tjakultjunkupayi yini Yiitjunya nyinaku \p \v 1-3 Yirriṯi manta wiya ngarangi, kutjarra nyinangi Katutjanya, palumpa wangka tjakultjunkupayinyaṯarra. Paluru kutjarra mayutju tiṉa kutjarra nyinangi. Palunyatjanu tjungungkupula yuwankarra palyaṉu. \v 4 Katutjaku wangka tjakultjunkupayi paluru yaṉangu tjuṯa, kuka tjuṯaṯarra yuwankarra kana nyinatjunkupayi. Palumpa wangka yaṉangu tjuṯangku kulira kana kutu nyinamalpa. Palumpa wangka kutu ngaranyi, wiyarrinytjawiya. \v 5 Kuya palyalpayi tjuṯangku wangka palunya puṯu panypurangkupayi. \p \v 6-7 Katutjalu wati kutju wantirriyaṉu, yini Tjaananya, tjakultjunkupayi palunya yaṉangu tjuṯangka nintintjaku, tjana wangka palunyatjarra kulira walytjarrinytjaku. \v 8 Tjaananya wiya tjakultjunkupayi palunya nyinangu. Tjakultjunkupayi palunya nintilkitjangku paluru tjakultjurinkupayi. \v 9 Tjakultjunkupayi paluru yaṉangu uwankarra nintilpayi Katutjakuya ninti nyinanytjaku. Paluru kuwarripa wirrkankunytjawiyangka Tjaanalu tjakultjurinkupayi. \v 10 Tjakultjunkupayi paluru, Katutjaluṯarra yirriṯi manta yilkariṯarra palyaṉu. Palunyatjanu tjakultjunkupayi paluru ngalya yankula mantangkalpi nyinangi. Yaṉangu tjuṯangku palunya nyakula puṯu ngurrtjaṉingi. \v 11 Mantangka nyinanytjala yaṉangu walytja tjuṯangku palumpa wangka kulira wantipayi, \v 12 kanya yaṉangu kutjupa tjuṯangkuya palumpa wangka kulira palumpa walytjarringu. Paluru watjaṉu, “Tjana ngayuku walytjarringkula yilta Katutjaku walytja tjuṯalpi nyinanyi, palumpa yuṉṯalpa tjuṯa palumpa katja tjuṯaṯarra.” \v 13 Katutjalu ngangkari tiṉatjarrangku wangkarra tjananya palumpa katja yuṉṯalpa nyinatjunkupayi, paluru tjananya ngulytjuṉu. Katutjanya wiya yaṉangu nguwanpa katjarringkupayi yuṉṯalarripayi. \v 14 Katutjaku wangka tjakultjunkupayi paluru mantakutu ngalya yankula yiṯirringkula yaṉangurringu. Yaṉangu tjuṯawana nganaṉalawana paluru nyinangi. Paluru yaḻṯurunytjulampa nyinapayi, Katutjanya nguwanpa. Paluru Katutjaku wangka palya nganaṉanya nintilpayi. Nganaṉatju kuliṉingi yalatji, “Yilta paluru paapa Katutjaku katja nyinanyi, kutjupa wiya Katutjakuṉu walytjara nyinanyi.” \p \v 15 Tjaanalu Katutjaku katja palunya kulira tjanala raapangku watjaṉu yalatji, “Yala ngaatja ngaranyi. Panyapa ngayulu nyurrangarrinya watjaṉu yalatji, ‘Mayutju tiṉa ngalya yanku, ngayulu Katutjaku wangka nintira wiyarrinytjala ngaṉṯi. Ngayulu mayutjuwiya nyinanyi paluru mayutju tiṉalampa nyinaku. Ngayulu nyinanytjawiyangka paluru yirriṯi kutu nyinangitja.’” \p \v 16 Mayutju paluru yaḻṯurunytjungkulanya yaṉṯayaṉṯara kutu kanyiṉingi, wantinytjawiyangku. \v 17 Yirriṯi Katutjalu palumpa luwu Muutjanya yungu. Muutjanya yilta mayutju palya nyinapayi. Muutjala wirriḻi Yiitju Kurayitjanya nyinanyi. Palulawana nganaṉa nyinarra kuliṉi yalatji, “Yiitjunya palyalingku nyinanyi. Palurulanya nintintjala nganaṉa Katutjaku wangka yuti kuliṉi. Katutjanya yiltalampa yaḻṯurunytju nyinanyi.” \v 18 Yaṉangungku wiya Katutjanya kurungku nyakupayi, Katutjanya yarrkayi nyinanyi. Palumpa katja Katutjala tjungu nyinarra nganaṉanya palumpa paapa yutitjananyilampa. Paluru kutjarra mayutju tiṉa kutjarra nyinanyi. \s1 Tjaanalu tjananya nintilku \p \v 19 Tjaana paluru yaṉangu tjuṯa ngurra Piitjaniyila kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilaṉingi. Ngurra paluru ngarangi karru Tjuutanangka kakarrara. Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯa Tjarutjalumangka nyinangi. Paluru tjana waarrkana tjuṯa Tjaanalakutu wantirriyaṉu. Waarrkana paluru tjana tuḻkuku mayutju tjuṯa nyinangi, kutjupa tjuṯaya tjaatji tiṉangka waarrkarringkupayi, kutjupa tjuṯaya Paratji tjuṯa nyinangi. Paluru tjana yankula Tjaananya tjapiṉu, “Tjinguru nyuntu Kurayitjanyampan nyinanyi?, Katutjalu watjara iyaṉutja.” \v 20 Tjaanalu tjananya tjukarurrungku watjaṉu, “Kurayitjanya wiyaṉa nyinanyi.” \v 21 Tjana palunya watjaṉu, “Nyuntu ngunytji yini Tjaananya, kurrunkurrunpa nyinanyi. Nyuntu tjinguru Yilaatjanya kanarringu, yaṉangu palunya yirriṯitja.” Tjaanalu tjananya watjaṉu, “Ngayulu wiya Yilaatjanya.” Tjana piyuku Tjaananya watjaṉu, “Yaṉangu yirriṯitja kurrunkurrunpa palunya tjinguru nyuntu Katutjaku wangka watjalpayi palunya nyinanyi kanarringkula. Paluru tjananya palyangku Katutjaku wangka tjakultjunkupayi.” Piyuku tjananya Tjaanalu wiya watjaṉu. \v 22 Tjana piyuku Tjaananya tjapiṉu, “Nyaaku nyuntu yaṉangu tjuṯa nintilpayi?, ingkaṯa nguwanpangku, nganalunta watjaṉutjangka? Watjalalanyatju!, mayutju tjuṯakutulatju yankula tjakultjunkunytjaku.” \v 23 Tjaanalu tjananya watjaṉu Yaatjayalu irriṯi watjaṉutja yalatji, \q1 “Ngayuluṉa ngurra kapiwiyawanangka yaṉangu tjuṯa tjakultjurinkupayi yalatji, ‘Yiwarra tjukarurruwanaya nyinama!, mayutju tiṉa nyurrangarrimpa ngalya yananyingka.’” \p \v 24-25 Paluru tjana Paratji tjuṯangku tjapiṉu, “Nyuntukunyu wiya Katutjalu watjara iyaṉutja, wiyan Yilaatjanya. Wiyakunyu nyuntu Katutjaku wangka watjalpayi. Nyaaku tjananyan nyuntu yaṉangu tjuṯa kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi?” \v 26 Tjaanalu tjananya watjaṉu, “Ngayulu yaṉangu tjuṯa kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi, yalatji ngayuku waarrka ngaranyi. Kutjupa, mayutju tiṉa nyurrangarrilawana ngaranyi. Palumpanyurra ngurrpa nyinanyi. Palurulpi nyurrangarrilawana Katutjaku waarrka palyalku. \v 27 Ngayulu Katutjaku waarrka palyara wiyarrinytjala ngaṉṯi palurulpi nyurrangarrilawana Katutjaku waarrka palyalku. Paluru mayutju tiṉa ngayulu mayutju wiya.” \p \v 28 Panyapa Tjaanalu tjananya watjaṉu tawunu Piitjaniyila, karru Tjuutanala kakarrara. Karru palula tjananya Tjaanalu yaṉangu tjuṯa tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi. \s1 Katutjaku tjiipi wiima \p \v 29 Tjiṉṯu kutjupangka, Tjaanalu Yiitjunya nyangangi, ngalyananyingka. Palunya nyakula yaṉangu tjuṯa tjananya paluru watjaṉu, “Palatjaya nyawa! Katutjalu palunya wantirriyaṉu ngurra kutjupa ngurrara kutjupa ngurrara tjuṯakuṯarralampa kuya waṉinytjaku. Paluru tjiipi wiima tjawirrilyi nguwanpa kuwarri nganampa ngaranyi. \v 30 Wangka panyapa ngayulu nyurrangarrinya yurrunpa watjaṉu yalatji, ‘Ngayulu Katutjaku waarrka palyara wiyarrinytjala ngaṉṯi mayutju tiṉa paluru ngalyanku. Paluru yirriṯi kutu nyinangi ngayulu nyinanytjawiyangka. Paluru yilta mayutju tiṉa yurruntitja, ngayulu mayutjuwiya.’” \v 31 Tjaanalu tjananya piyuku watjaṉu, “Alangaaku ngayulu yurrunpa ngurrpa nyinangi. Ngayulu yaṉangu tjuṯangka nintira kapingka papatatjimilalpayi. Ngayulu tjananya nintilpayi, ‘Mayutju tiṉa nyurrangarrimpa ngalya yanku.’ Yalatji ngayulu tjananya nintilpayi Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa mayutju palumpa ninti nyinanytjaku. \p \v 32-34 “Yurrunpa ngayulu palunya kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalkitjangku puṯu kuliṉingi, ‘Tjinguru ngaatjanya mayutju tiṉa Katutjalu watjara wantirriyaṉutja, tjinguru wiya.’ Yalatji puṯu kulira ngayulu kuliṉingi Katutjaluṉi yirriṯi watjaṉutja yalatji, ‘Ngayulu nyuntunya watjaṉi yaṉangu tjuṯa nyuntu kapingka papatatjimilantjaku. Ngula nyuntu yaṉangu kutju papatatjimilantjala ngayuku kurrunpa tjarukatirra nyinaku yaṉangu palula. Yalatji nyakula nyuntulpi nintingku kulilku, “Yilta, ngaatja mayutju tiṉa, Katutjakuṉu. Paluru yaṉangu tjuṯangka Katutjaku kurrunpa tjarrpatjunamalpa.” ’ Yilta ngayulu palunya papatatjimilara nyangulpi Katutjaku kurrunpa ilkaringuru tjarukatinytjala palulakutu, paaḻkara nguwanpa. Tjarukatirra palula tjarrparra nyinangi Katutjaku kurrunpa. Yalatji kurungku nyakula ngayulu nyurrangarrinya tjakultjunanyi, ‘Yilta paluru Katutjaku katja nyinanyi.’” \s1 Yiitjuku walytja yurruntitja tjuṯa \p \v 35 Tjiṉṯu kutjupangka Tjaanaku kutunguḻu Yanturunya ngarangi, Tjaaman Piitaku maḻanypa. Paluru Tjaanaku kutunguḻu kutjupaṯarra ngarangi, Tjaanalawana. \v 36 Yiitjunya maṯu yananyingka nyakula Tjaanalu pulanya watjaṉu, “Nyawapula palatja!, Katutjaku tjiipi wiima, paluru tjawirrilyi nguwanpa nganampa maṯu yananyingka.” \v 37 Kulirapula yankula Yiitjunya wanarinangi. \v 38 Nguṉṯilangarakatirra pulanya Yiitjulu nyakula tjapiṉu, “Nyaaku nyupali ngayunya wanarinanyi?” Tjapiṉupula, “Nintilpayi. Nyuntupa ngurra yaalytji? Ngulalitju nyuntula wangkakitja yunytjurringanyi.” \v 39-40 Watjaṉu pulanya, “Ngalya yarrapula!, ngurra ngayukuṉu nintintjaku.” Tjunguya yankula ngurra palunya nyangu, mungarrtji. Ngurra palulaya nyinarra mungarringu. \v 41 Yiitjuku ngurrangka nyinarra Yanturulu yankula palumpa kaaka Tjaamananya nyangu. Nyakulalpi tjakultjunu yalatji, “Ngayulu nyangu Katutjalu watjara wantirriyaṉutja, Kurayitjanya.” \v 42 Yanturulu Tjaamananya katingu Yiitjulakutu. Yiitjulu Tjaamananya nyakula watjaṉu, “Nyuntunya Tjaamananya, wati Tjaanaku katja. Yini kutjupaṉanta watjaṉi, ‘Tjiipatjanya.’” Kiriki wangkatjarra tjuṯangku yini palunya, “Piitanya” watjalpayi. \s1 Pilipalu Natjaniyalanya yaḻṯiku \p \v 43 Tjiṉṯu kutjupangka Yiitjulu manta Kaliliyilakutu yankukitjangku kuliṉu. Wati yini Pilipanya ngurrira watjaṉu, “Tjungulika yarra!” \v 44 Pilipanya tawunu Piitjatanya ngurrara. Yanturunya Piitanyaṯarra ngurra palunya ngurrara. \p \v 45 Pilipalu yankula ngurrira Natjaniyalanya nyangu. Nyakula tjakultjunu, “Mayutju tiṉa panyapa Muutjalu wakara watjaṉutja, Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangkuṯarra watjaṉutja kuwarrilpilatju nyangu. Paluru yini Yiitjunya Natjaritjanya ngurrara Tjutjupaku katja.” \v 46 Natjaniyalalu watjaṉu, “Natjaritjanya ngurrara tjuṯaya kuyakuya. Wiya palunya ngurrara, kutju palya nyinanyi, wiya.” Pilipalu palula watjaṉu, “Yarralika palunya nyawa!” \v 47 Natjaniyalanyapula Yiitjulakutu yanangi. Yiitjulu nyangu palunya kutjarra yilarrinytjala. Nyakula yaṉangu tjuṯa watjaṉu, “Nyawaya! Wati ngaatja, Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja palya nyinanyi, ngunytjilyinkupayiwiya.” \v 48 Natjaniyalalu Yiitjukuṉu wangka kulira palunya tjapiṉu, “Yaalytjiyaalytji nyuntu ngayuku ninti nyinanyi?” Yiitjulu palunya watjaṉu, “Pilipalunta yaḻṯinyingka ngayulu ninti nyuntupa nyinangu watiya awalyurrungka nyinanytjala.” \v 49 Natjaniyalalu kuliṉingi, “Yilta, ngayulu watiya awalyurrungka yurrunpa nyinangi ngurra waṉma, Yiitjulu wiyaṉi nyangu ngurra palula.” Paluru Yiitjunya watjaṉu, “Nintilpayi, nyuntu yilta ngangkari tiṉatjarra nyinanyi, nyuntu yilta ngayunya watiya palula tjukarurru nyakula kuliṉangi. Nyuntu yilta Katutjaku katja. Nyuntu nganampa mayutju tiṉa nyinanyi, Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯaku.” \v 50 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Ngayuluṉanta watiya awalyurrungka nyakula watjaṉutjangka nyuntu palya kuliṉi, ngayulu Katutjakuṉu. Ngula ngayulu ngangkaritjarrangku kutjupa kutjupa palyantjala nyuntu puntura kulilku.” \v 51 Yiitjulu piyuku tjananya watjaṉu, “Wangka ngaatjanya nyurrangarri kulintjaku. Ngula ilkari alytjurananyingka nyurrangarri nyakuku ilkari ngurrara tjuṯa tjarukatinyingka. Tjana ngayulakutu, yaṉanguku katjakutu tjarukatiku, yaṉṯayaṉṯalkitja. Palulanguru tjana katukutu piyuku kaḻpaku.” \c 2 \s1 Kutjarra marriṯirrinytjala Yiitjunyangarri tjungu nyinaku \p \v 1 Palulanguru Yiitjunyangarri munga kutjarra ngarrirra yankula tawunu Kayinala tjungurringu yaṉangu tjuṯangka. Miirinyaṯarra Yiitjuku maama tjanala tjungurringu. Tawunu paluru yuru Kaliliyingka wilurarra ngarangi. Paluru tjana tawunu palula tjungurringu watingku kungka yaḻṯinyingka tjungungku tjana ngalkura yunyparrikitja. \v 2 Palumpa kutjarra walytja tjuṯangku Yiitjunya palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra yurrunpa tjapiṉu ngurra palula tjungurrinytjaku. Tjana tjungungku ngurra palula ngalkuṉingi. \v 3 Aṉangu tjuṯangku tjikiṉingitjangka wayina tjanampa wiyarringu. Miirilu kuliṉu, “Yiitjulu tjanampa wayina kutjupa palyalku, ngangkari tiṉatjarrangku.” Yalatji kulira Yiitjunya watjaṉu, “Wayina tjanampa wiyarringu.” \v 4 Yiitjulu watjaṉu, “Maama, nyuntu wiyawanangku kuliṉi. Katutjaluṉi nintilku ngangkaritjarrangku palyantjaku.” \v 5 Miirilu tjananya waarrkana tjuṯa watjaṉu, “Yiitjulu nyurrangarrinya watjaṉingka yalatjiya palyala!” \v 6 Turaama tiṉa tjikitjipala puḻitjanu palyaṉutja ngarangi, kapiwiya. Waarrkana tjuṯangku turaamangka kapi kaṯira yaṉangu tjuṯa tjananya mara tjinaṯarra paltjilpayi. Tjuwu tjuṯangkuya kututja yalatji paltjilpayi. Paltjiraya kapi wiyaṉu. Turaama paluru tjana kapiwiya yuḻṯu ngarangi. \v 7 Yiitjululpi tjananya waarrkana tjuṯa watjaṉu, “Turaama panyapa tjuṯangka yintira pilimapamilala kapingka!” Kapiya kaṯira katirra tjutira ngarangi, turaama tjikitjipala panyapangka. \v 8 Piyuku Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Kaṯiraya katirra yuwa!, nyurrangarrimpa mayutju.” Kaṯiraya katirra palunya yungu. \v 9 Mayutju paluru tjikira yarrkaṉu wayinarringutjalpi. Paluru ngurrpa nyinangu kapitjanu wayinarringutjangka. Waarrkana tjuṯaya ninti nyinangi, kapitjanu wayina palyaṉutjatjanungka. \v 10 Yarrkara mayutju paluru yaḻṯingu, wati palunya miiṯatjarralpi nyinanyingka. Paluru watjaṉu, “Nyuntu wayina palyalingku ngaatjanya kuwarri yungu nganaṉa tjikintjaku. Ngurra kutjupa tjuṯangka tjana wayina palya yurrunpa yungkupayi tjikintjaku. Yaṉangu tjuṯangkuya tjikira paḻtjarringanyingka, wayina kuyalpi tjananya yungkupayi. Kuwarrilpilanyatjun wayina palyalingku yungu, kuyawiya.” \v 11 Yuwa, tawunu Kayinala yuru Kaliliyila wilurarra Yiitjulu yalatji kapitjanu wayina palyaṉu, ngangkari tiṉatjarrangku, wiya palunya nguwanpa yurrunpa Yiitjulu Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku palyaṉu, wiya. Palumpa kutunguḻu tjuṯangku nyakula kuliṉu, “Katutjakuṉu ngangkari tiṉatjarrangku paluru wayina kapitjanu palyaṉu.” \v 12 Palulanguru Yiitjunya tjanalawana tjungu tawunu Kapaniyamalakutu yanu. Yalatjiya tjungu yanangi palumpa maama, palumpa maḻanypa tjuṯaṯarra, palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra. Ngurra palulaya nyinangi tjiṉṯu maṉkurrpa. \s1 Yiitjunya tjaatji tiṉakutu yanku \p \v 13 Tuḻku yini Patjuwupanya kuwarripa ngarangitjangka, Yiitjunya palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra tawunu Tjarutjalumalakutuwarri yanu. \v 14 Tjana Tjarutjalumala tjarrparra Tjuwuku tjaatji tiṉakutu yanu. Yilarringkula Yiitjulu tjananya nyangu tjaatji tjayiṯi, yaaṯangka yunngu, tjiipiya, puluka, paaḻkara tjalamilaṉingitjangka. Tjaatji palula mani ngurrara tjuṯa, tiipula tjuṯangka nyinarra waṉingi. \v 15 Wiipa ruupatjarrangku palyara Yiitjulu tjananya rungkara wantirriyaṉu, tjaatji palulanguru. Wati, tjiipi, pulukaṯarra rungkara wantirriyaṉu. Mani ngurrara tjuṯaku tjanampa tiipula tjuṯa manitjarra katura waṉiwaṉingu. \v 16 Yiitjulu tjananya paaḻkara tjalamilalpayiṯarra watjaṉu, “Maa katiya! Ngayuku paapaku tjaatjingka wiya tjalamilantjaku.” \v 17 Nyakula palumpa kutunguḻu tjuṯangkuya kuliṉu, mayutju Tapitalu irriṯi wakaṉutja, yalatji, “Nyuntupa tjaatjiku ngayulu puntura yunytjurringanyi tjukarurru kanyilkitjangku.” \v 18 Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯangku nyakula kuliṉingi, “Ngaangku wiya nganampa tjaatjingka tjananya payira iyantjaku, mayutju Kurayitjalu kutju yalatji payira iyantjaku, Katutjalu watjara wantirriyaṉutjangku kutju. Ngaatja wiya Kurayitjanya.” Yalatji kulira tjana Yiitjunya watjaṉu yalatji, “Tjinguru nyuntu mayutju tiṉa Kurayitjanya tjinguru wiya. Nyuntu Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku kutjupa kutjupa palyala! Nganaṉatju nyakula yalatji kulilku, ‘Ngaatjanya Katutjakuṉu. Katutjalu palunya watjaṉu tjaatjingka tjananya rungkara wantirriyantjaku.’” \v 19 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Tjaatji ngaatjarra yaraya kulila! Tjana kilytjuntananyingka ngayulu piyuku palyara ngaratjunku, tjiṉṯu kutjarra waarrkarringkula.” \v 20 Mayutju paluru tjana watjaṉu, “Wati tjuṯangkuya tjaatji ngaatjanya palyaṉingi rawa puntuya, yiiya tjuṯangka, puutiyi tjikitjipalangara. Nyuntu kutjungku wiyan palyara ngaratjunku tjiṉṯu kutjarra waarrkarringkula, wiya.” \v 21 Yiitjulu tjananya wangka panyapa yara watjaṉu. Walytjalunku watjaṉu, wiya tjaatji palyalkitjangku. Paluru walytjalunku yalatji watjaṉu. Yaṉangu tjuṯangku ngayunya yiluntananyingka munga kutjarra mirri ngarrirra ngayulu kanarringku. \v 22 Ngula Yiitjunya mirritjanu kanarringanyingka, wangka panyapa tjaatjitjarra, palumpa kutunguḻu tjuṯangkuya kuliṉulpi yalatji, “Yuwa, Yiitjulu yirriṯi wangka tjaatjitjarra watjaṉu yara. Yalatji paluru watjaṉu munga kutjarra ngarrirra kanarrikitjangku. Yilta palumpa wangka yiltarringu. Katutjaku wangka kutjupa tjuṯaṯarra irriṯi wakaṉutja tjukarurru piipangka ngarrinyi.” \p \v 23 Tuḻku yini Patjuwupaku yaṉangu tjuṯalingku Tjarutjalumala tjungurringu. Yiitjulu Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku yaṉangu tjuṯa palyaṉingi. Yaṉangu tjuṯangkuya nyakula Yiitjuku yunyparringu palumpa walytjarrikitja, “Yiitjunya yilta Katutjakuṉu nyinanyi, palumpa ngangkaritjarra nyinanyi.” \v 24-25 Yiitjulu tjananya nyakula nintingku kuliṉingi, “Wiya tjana ngayuku walytjarringkula nyinaku, ngayuku wangkaya wantiku.” Yiitjunya yaṉangu tjuṯaku puntura ninti nyinangi tjana yunyparringkula palumpa wangka wantipayi. \c 3 \s1 Wati Nikatimatjanyara yankula Yiitjula wangkaku \p \v 1 Wati Nikatimatjanya Tjuwu tjuṯaku mayutju Paratji nyinangi, Tjuwuku luwuku ninti. \v 2 Paluru Yiitjulakutu mungangka yanu wangkakitja. Yankulara wirrkara Yiitjula wangkangu, “Nintilpayi. Nganaṉatju ninti nyinanyi Katutjalunta ngalya wantirriyaṉu nganaṉanyatju nintintjaku. Nganaṉatju kuliṉi nyuntu Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku yaṉangu tjuṯa palyalpayi.” \v 3 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Wangka ngaatjanya kulila! Yaṉangu piyuku yutitjarrirra kutju, Katutjaku walytja tjuṯangka tjungurringkula nyinaku. Katutjalu palunya tjananya ngulytjura yaṉṯayaṉṯanmalpa.” \v 4 Nikatimatjalu watjaṉu, “Yaalytjiyaalytji wati tjiḻpi piyuku yutitjarringanyi? Wiya maamangka wiḻangkarringkula piyuku yutitjarriku.” \v 5 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Wangka ngaatjanya kulila!, maṯupurra. Yaṉangu papatatjirringkula piyuku yutitjarringanyi, Katutjaku kurrunpa tjarrpanytjala. Yalatji piyuku yutitjarrinytjala Katutjalu yaṉangu palunya ngulytjulku palumpa walytja tjuṯawana nyinanytjaku. \v 6 Nganaṉa paapanguru maamanguru yutitjarringkula mantangka kana nyinanyi. Katutjaku kurrunpa nganaṉala tjarrpangutjangka nganaṉa piyuku yutitjarriku palumpa walytja tjuṯa kana kutu nyinanytjaku, palumpa katja tjuṯa, yuṉṯalpa tjuṯaṯarra. \v 7 Nyuntu piyuku yutitjarringkula nyinanytjaku. Wangka yalatji ngayuluṉanta watjaṉutjangka wiya nyuntu puṯu kulintjaku. \v 8 Katutjaku kurrunpa nyuntula tjarrpangutjangka kutju nyuntu piyuku yutitjarringkula kana kutu nyinaku. Nyuntu waḻpa warri wangkanytjala kulira puṯu kulilpayi, ‘Tjinguru waṉmatjanu waḻpa warri wangkanyi, tjinguru yilatjanu. Yaalytjingka wiyarringanyi?’ Waḻpa palunya nguwanpa Katutjaku kurrunpa nganaṉala tjarrpanytjala nganaṉa nyakunytjawiya, paluru walytjangku kulira yaṉangungka tjarrpanyi. Katutjalu palumpa kurrunpangkuṯarra yaṉangungka tjarrparra ngulytjuṉi, kana kutu nyinanytjaku.” \v 9 Nikatimatjalu watjaṉu, “Yaalytjiyaalytji Katutjaku kurrunpangku yalatji palyaṉi?” \v 10 Yiitjulu Nikatimatjanya watjaṉu, “Tjuwu tjuṯa tjananyan nyuntu nintilpayi, nintingkun tjukarurrungku ngayuku wangka kulinmara. \v 11 Wangka tjukarurruṉanta watjaṉi. Nintingkulitjunta wangka panyapa nintiṉi, paapa Katutjaluṯarra. Yaṉangu tjuṯangkunyurra ngalimpaṉu wangka kulira wantipayi. \v 12 Mantangka yaṉangu tjuṯangku kuliṉi wangka kapitjarra, wangka waḻpatjarra, wangka pipirri yutitjarrinytjatjarra. Wangka palunya tjuṯa nyuntu puṯu kuliṉingi. Ngayulu puṯu kuliṉi wangka kutjupa yilkaritjatjarra nintilkitjangku, nyuntu wangka panyapa puṯu kuliṉutjangka. \v 13 Yaṉangu wiya ilkarikutu Katutjaku ngurrakutu kaḻpangu, palumpa ngurraku yaṉangu ngurrpa. Kutju wiya kutju ninti nyinanyi, ngayuluṉa yaṉanguku katja. Ilkaringuruṉa ngalya tjarukatingu. \v 14 Mayutju Muutjalu ngurra kapiwiyangka waralytjunu piḻkaṯi nguwanpa yayina. Palunya nguwanpa ngayunyaṉiya, yaṉanguku katjaṉi waralytjunku. \v 15 Ngayulu waralyngarangitjangka, ngaṉṯi yaṉangu tjuṯangku ngayuku wangka kulilku. Kulira walytjarringkula tjana kana kutu nyinamalpa.” \v 16 Ngayulu Tjaanalu piipa ngaatjanya wakaṉi, wangka yalatjiṯarra, “Katutjanyalampa yaṉangu yuwankarraku yunytju nyinarra palumpa katja kutjulampa mantakutu wantirriyaṉu, waralyngarala mirrirrinytjaku. Katutjalu wantirriyalkitjangku kuliṉu yaṉangu tjuṯangku palunya Katutjaku katjanya kulira kana kutuya nyinanytjaku, kutu mirri ngarrirra wiyarrinytjawiya. \v 17 Katutjalu katja palunya mantakutu ngalya wantirriyaṉu yaṉangu yuwankarraku kuya waṉinytjaku, nganaṉa palumpa ngurrangka kana kutu nyinaku, wiya palunya wantirriyaṉu nganaṉanya yalatji watjantjaku, ‘Nyurrangarri kutu kuya palyantjala, ngula kuutawutjungka Katutjalu nyurrangarrinya watjalku warungka waṉikitjangku.’ Wiya yalatji watjantjaku palumpa katja ngalya wantirriyaṉu. Palunya wantirriyaṉu aṉangu tjuṯangku palumpa wangka kulira kana kutuya nyinanytjaku. \v 18 Yaṉangungku palumpa wangka kulintjala wiya Katutjalu kuutawutjungka watjalku warungka waṉikitjangku. Yaṉangu tjuṯangku Katutjaku katjakuṉu wangka kulira wantinyingka Katutjalu kuwarri kuliṉi yaṉangu palunya tjuṯa warungka waṉikitjangku. \v 19 Ngula Katutjalu yaṉangu tjuṯa kuutawutjungka watjalku. Tjinguru yaṉangungku mantangka ngayukuṉu wangka kulira walytjarringutjangka Katutjalu watjalku palumpa ngurrangka nyinatjunkukitjangku. Yaṉangu tjuṯangku palumpaṉu wangka kulira wantipayi. Palumpa wangka yalatji wantirra paluru tjana kuya kutu palyara nyinanyi. Ngula Katutjalu tjananya watjalku warungka waṉikitjangku. \v 20 Yaṉangungku kutu kuya palyalkitjangku Katutjaku katjakuṉu wangka kulira wantiku yalatji kulira, ‘Ngayulu wiya Yiitjukuṉu wangka kulira tjukarurrurriku. Palunya wantirra ngayulu kuya kutu palyara nyinamalpa. Tjinguru Katutjaluṉi wantiku kuru watjalwiyangku.’ \v 21 Yaṉangungku tjukarurru nyinakitjangku Katutjaku katjakuṉu wangka kulilku yalatji, ‘Ngayulu Yiitjuku wangka kuliṉi paluru Katutjaku walytja. Ngayuluṉa Katutjaku tjukarurru palyaṉutjangka, palya yaṉangu tjuṯangku kulintjaku.’” \p \v 22 Palulanguru Yiitjunya palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra manta Tjuutiyalawana yanu ngurra wiima tjuṯawana. Ngurra palula tjuṯawana Yiitjulu tjananya yaṉangu tjuṯa kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi. \v 23 Tjaanalu tawunu Yananala yaṉangu tjuṯa tjananya kutu kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi. Kapi tiṉa ngurra palula ngarringi. Tawunu palula yila tawunu Tjalimanya ngarangu. Yaṉangu tjuṯangku kutu Tjaanalakutu yankula tjapilpayi kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilantjaku. \v 24 Ngula Yirutaku waarrkana tjuṯangku Tjaananya witira katirra tjiilangka tjarrpatjunu. \v 25 Tjaanalu tjananya kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilaṉingka palumpa walytja tjuṯangka wati kutjupalpi Tjuwu tjungurringu. Paluru tjana wangkarra waṉingi, yaṉangu tjukarurru papatatjimilantjaku. Wati Tjuwu paluru wangka kutju wangkarra pikapikarripayi, kanya Tjaanaku waarrkana tjuṯangku wangka kutjupa wangkarra pikapikarripayi, tjunguya. \v 26 Palulanguru Tjaanaku walytja tjuṯangku Tjaanalakutu yankula watjaṉu, “Nintilpayi. Wati panyapa tjungu nyupali wangkangi karru Tjuutanala wirriḻi. Nyuntulanyatju wangka panyapa watjaṉu wati palunyatjarra. Kuwarrilatju kuliṉu wati paluru tjananya yaṉangu tjuṯa kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilaṉi. Yaṉangu tjuṯalingku palulawana tjungurringanyi.” \v 27 Tjaanalu tjananya watjaṉu, “Katutjalu watjaṉutjangka kutju paluru tjananya kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilaṉi. \v 28 Tjingurunyurra wangka panyapa kuliṉi?, ngayulu nyurrangarrinya watjaṉutja. Ngayulu yalatji watjaṉu. Ngayulu wiya Kurayitjanya Katutjalu watjara wantirriyaṉutja. Katutjaluṉi watjaṉu yaṉangu tjuṯa paṯara kanyira nintintjaku yalatji, ‘Ngula Katutjalu nyurrangarrimpa mayutju Kurayitjanya ngalya wantirriyalku.’” \v 29 Tjaanalu tjananya piyuku watjaṉu, “Ngayulu Yiitju Kurayitjaku puntura yunypa nyinanyi paluru Katutjaku waarrka palyaṉingka, yara ngaa nguwanpa marutju palumpa yunypa nyinanytja nguwanpa. Watingku miiṯa yaḻṯikitja nyinanyingka palumpa marutjura puntura yunypa nyinanyi. \v 30 Yaṉangu tjuṯangkulpi yunyparringkula palumpa wangka kulintjaku mayutju tiṉakuṉu, kanya yaṉangu tjuṯa wiya ngayula tjungurringkula yunyparrinytjaku, ngayulu mayutju tiṉa wiya nyinanyi.” \s1 Katutjaku katja yalatji nyinanyi \p \v 31 Tjaanalu tjananya palumpa walytja tjuṯangka piyuku watjaṉu, “Ilkaringuru paluru ngalyankula mayutju tiṉa nyinanyi. Manta ngurrara tjuṯa nganaṉa ngatalpa nyinanyi. Ngayulu manta ngurrara kanya paluru ilkari ngurrara nyinanyi. \v 32 Paluru ilkaringka nyinarra Katutjakuṉu wangka kulira yaṉangu tjuṯangka tjakultjunkupayi. Yaṉangu tjuṯangku palumpa wangka kulira wantipayi. \v 33 Yaṉangu kutjupa tjuṯangku palumpa wangka kulira walytjarringkupayi. Tjana walytjarringkula nintingku kulilpayi, ‘Katutjalu tjukarurru watjalpayi, ngunytjinytjunkunytjawiya.’ \v 34 Yiitju Kurayitjanya Katutjalu palumpa kurrunpa tjarrpatjunkula wantirriyaṉu palumpa wangka tjakultjunkunytjaku. \v 35 Paapa Katutjanya palumpa katjaku yunytju nyinanyi. Katja palunya paluru mayutju tiṉa nyinatjunu yuwankarraku. \v 36 Yaṉangungku Katutjaku katjakuṉu wangka kulira walytjarringkula kana kutu nyinamalpa. Yaṉangungku katja palumpaṉu wangka kulira wantinytjala Katutjalu kuutawutjungka watjalku palunya warungka waṉikitjangku. Paluru wiya Katutjaku ngurrangka kana kutu nyinamalpa, wiya.” \c 4 \s1 Yiitjunyara minymangka wangkaku \p \v 1-2 Yaṉangu tjuṯalingkungkuya Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringangi. Palumpa kutunguḻu tjuṯangku tjananya kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi, kanya Tjaanalu tjananya yaṉangu maṉkurrpa kutju papatatjimilalpayi, tjana palumpa wangka kulintjala. Paratji tjuṯangku yalatji kuliṉingi, “Yiitjulu yaṉangu tjuṯalingku kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi, Tjaanalu tjananya maṉkurrpa kutju kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi.” Tjana yalatji kulira mulyarrarringu Yiitjuku, palumpa walytja tjuṯarringutjangkalpi. Wiya Yiitjulu tjananya yaṉangu tjuṯa kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi, palumpa kutunguḻu tjuṯangku kutju. \v 3 Paluru tjana palumparaya mulyarrarringanyingka Yiitjunya palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra ngurra Tjuutiyanya wantikatirraya yanu ngurra Kaliliyilakutu. \v 4-8 Yiwarra kutju manta Tjamiriyalawana maa ngarringi ngurra Kaliliyilakutu. Yiwarra palulawana tjana manta Tjamiriyalawana yankula tawunu Tjayikalakutu ilarringu. Ngurra palula Tjikupaku kapi ngarringi. Wiila palunya Tjikupalu yirriṯi tjawara yutitjanu. Ngurra palula Tjikupanya wiyarringanyingka palumpa katjangkulpi Tjutjupalu kanyiṉingi. Waṉmanguru Yiitjunya ngalyankula purrkarringkula kaḻaḻa kapi wiila palula nyinangi, kanya palumpa kutunguḻu tjuṯa tawunukutu yanu mangarri payimilantjaku. \p Minyma manta Tjamiriyanya ngurrara ngalyanu kapi kaṯilkitja. Yiitjulu minyma palunya tjapiṉu, “Kapiṉi yuwa!” \v 9 Minyma paluru puṯu kulira Yiitjunya watjaṉu, “Nyuntu Tjuwu nyinanyi, kanya ngayulu Tjamiriyanya ngurrara. Wiyatjun kapiku tjapintjaku.” Tjuwu tjuṯangku wiya Tjamiriyanya ngurrara tjuṯangka tjungurringkula kapi tjikilpayi. \v 10 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Katutjanya yunytjurringanyi nyuntunya nintintjaku, yalatji nyuntu wiya kuliṉi. Ngayunyaṯarra nyuntu wiya kuliṉi. Ngayunya kulira nyuntu ngayunya tjapinmara kapi kutjupa kanalpayinya nguwanpa tjikilkitjangku.” \v 11 Minyma paluru watjaṉu, “Nyuntunu pilikanawiya nyinanyi. Kapi ngaatja ngaṯi tiṉangka ngarrinyi. Yaalytjiyaalytjin mantjilku panyapa kapi kanalpayi? \v 12 Nganampa walytja Tjikupalu kapi ngaatjanya tjawara yutitjanu, nganaṉalpi ngaṉṯitja tjuṯangku tjikintjaku. Paluru kapi ngaatja yurrunpa tjikiṉangi katjapiṯingku, yuṉṯalpiṯingku, puluka tjuṯangkuṯarra. Tjikupanya mayutju tiṉalampa yurrunpa nyinangi. Nyuntu palula wirriḻi nyinanyi ilta?, wiya, nyuntun yaṉangu nyinanyi.” \v 13 Minyma palunya watjaṉu, “Kapi ngaatjanya nyuntu tjikira piyukun yanymarriku. \v 14 Kapi kanalpayinya ngayuluṉa yungkuku, nyuntu tjikira wiya piyuku yanymarriku. Kapi kanalpayi panyapa kutu ngarrimalpa wiyarrinytjawiya. Yaṉangungku kapi palunya tjikira kana kutu nyinamalpa.” \v 15 Minyma paluru watjaṉu, “Kapi panyapaṉi yuwa! Kapi ngaatja pilikanangka wiyarringanyingka piyukuṉa yanymarrirra ngalyankupayingkamarra.” Minyma paluru wiyawanangku kuliṉu, kapi kanalpayi mantjira tjikilkitjangku. Yiitjulu kapi kanalpayi palunya yungkukitjangku wangka kutjupawana watjaṉu, minyma palunya kana nyinatjunkukitjangku, paluru Yiitjukuṉu wangka kulira palumpa walytjarringanyingka. \v 16 Yiitjulu minyma palunya watjaṉu, “Nyuntupa miiṯa yankula yaḻṯi! Yaḻṯirrapula ngaakutu ngalya yarra!” \v 17 Minyma paluru watjaṉu, “Miiṯa walytjangka wiyaṉa nyinanyi.” Yiitjulu palunya watjaṉu, “Tjukarurrun panyapa watjaṉu. \v 18 Wati kutjungka nyinarra nyuntu wantikatirra kutjupangkalpi nyinangi. Palunyatjanu nyuntu wati palunya wantikatirra kutjupangkalpi nyinangi. Yalatji nyuntu miiṯa payipala kanyiṉingi. Kuwarri nyuntu nyinanyi wati kutjupangka miiṯa walytjawiyangka. Panyapaṉin tjukarurrungku watjaṉu.” \v 19 Minyma paluru, kuliṉingi, “Yaalytjiyaalytji wati ngaatja ninti ngayuku, tjinguru ngaatja Katutjaku wangka watjalpayi.” Paluru Yiitjunya watjaṉu, “Kuliṉilpiṉanta nyuntu Katutjaku wangka watjalpayi. Nyuntu ninti puntu nyinarra nintilaṉi yara ngaaku! \v 20 Nganampatju walytja yurruntitja tjuṯangku puḻi ngaangka tjungurringkula Katutjanyaya waḻkulpayi. Tjuwu tjuṯangkunyurra watjalpayi yalatji, ‘Nganaṉa tawunu Tjarutjalumala kutju tjungurringkula Katutjanya waḻkuntjaku.’” \v 21-24 Yiitjulu watjaṉu, “Minyma, wangka ngaatjanya kulila! Kuwarri nguwanpa yaṉangu tjuṯangku wiya Katutjanya puḻi ngaangka tjungurringkula waḻkunmalpa. Tjarutjalumalaṯarra palunya wiyaya waḻkunmalpa. Tjana tjukarurrungku palunya waḻkulku ngurra tjuṯawana, palumpa kurrunpangku tjananya nintiṉingka. Yalatji tjana waḻkuntjaku Katutjanya yunytjurringanyi. Yaṉangungku walytjangku kulira puṯu palunya tjukarurrungku waḻkulku. Katutjaku kurrunpangku nintiṉingka kutju paluru tjukarurrungku palunya waḻkulku. Nyurrangarri Tjamiriyanya ngurrara tjuṯangku Katutjaku ngurrpangku waḻkulpayi, nganaṉatju Tjuwu tjuṯangku Katutjaku nintingku palunya waḻkulpayi. Katutjalu Tjuwu tjuṯa nganaṉanyatju kulira watjalku yalatji, ‘Ngula, ngayuku waarrkana Tjuwu nyinanytjala ngayulu yaṉangu tjuṯaku kuya waṉirra tjananya kana kanyinmalpa.’” \v 25 Minyma paluru Yiitjunya watjaṉu, “Nintingkuṉa kuliṉi, Katutjalu watjara wantirriyaṉutja ngalyanku. Nganaṉa yini palunya watjaṉi, Kurayitjanya. Paluru ngalya yankula nganaṉala nintira wangka yuwankarra yutitjankuku.” \v 26 Yiitjulu minyma palunya watjaṉu, “Nyuntu watjaṉutja wati Kurayitjanya, ngayulu wati palunya. Ngayuluṉanta wangkanyi.” \p \v 27 Yiitjunya minyma palula wangkanyingka palumpa kutunguḻu tjuṯangkuya ngalya yankula nyangu. Nyakulaya puntura kuliṉu, “Yiitjunya wiya minyma Tjamiriyanya ngurrarangka wangkanytjaku, yalatji nganampa luwu ngaranyi.” Yalatji kulira tjana wangkawiya parra ngarangi. \v 28 Palulanguru minyma paluru palumpa pilikana wantikatirra tawunukutu yanu. Tawunu ngurrara tjuṯangka tjananya paluru tjakultjunu, \v 29 “Wati nyarrangkuṉi tjakultjunu ngayulu wati tjuṯangka nyinangitjangka. Wangka kutjupaṯarra paluruṉi tjakultjunu yurrunpaṉa nyinangitjangka. Tjinguru palunya Katutjalu watjara wantirriyaṉutja, paluru Kurayitjanya nyinanyi. Tjungulaka yarra!, wati palunya nyakunytjaku.” \v 30 Kala, yaṉangu tjuṯalingku tawunu palulalanguru Yiitjulakutu yanu. \p \v 31 Minyma paluru tawunu palulakutu yankula tjakultjurinanyingka, Yiitjuku kutunguḻu tjuṯangkuya watjaṉu, “Nintilpayi. Mangarri ngaatjanya ngalkula!” \v 32 Watjaṉu tjananya Yiitjulu, “Kala, ngayulu yunyparringanyi mangarri ngalkuntjatjanu nguwanpa.” \v 33 Tjana watjara waṉingi, “Tjinguru kutjupangku mangarri palumpa ngalya katirra yungu.” \v 34 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Mangarri ngalkunytjatjanu yaṉangu yunypa nyinapayi. Palunya nguwanpa ngayulu yunypa nyinanyi, Katutjaku waarrka palyalkitja. Paluruṉi watjara wantirriyaṉutjatjanungka ngayulu yunytjurringanyi palumpa waarrka kutu palyantjaku. \v 35 Nyurrangarri yalatji watjalpayi, ‘Mangarri akatjirri yurralkitjangku nganaṉa paṯala! Ngula aatarrinytjala yuṉmilpi ngaraku.’ Ngayulu Yiitjulu nyurrangarrinya watjaṉi. Mangarri akatjirri kuwarri yuṉmi ngaranyi, kuwarri nganaṉa yankula yurrantjaku. Yara yalatji nguwanpa kuwarri nganaṉa akatjirri yurrantjaku paṯantjawiyangku, nyurrangarri paṯantjawiya kuwarri tjananya nintintjaku Katutjaku wangka. Nyawa tjananya Tjamiriyanya ngurrara tjuṯa!, kuwarriya ngalyananyi Katutjaku wangka kulilkitja. \v 36-37 Nganaṉa yara yalatji watjalpayi, wati kutjungku wiita tjiiṯa mantangka tjawara tjunutjunkupayi. Ngaṉṯi wiita pakara yuṉmirringanyingka wati kutjupangku muṯulpayi. Tjungupula mani payirrirra yunyparripayi, mangarri tiṉa ngarrinyingka. Yurrunpa tjunutjunkupayi palunya nyaa nguwanpa? Watingku yaṉangu tjuṯa yurrunpangku Katutjaku wangka nintilpayi nguwanpa. Wiita muṯulpayi palunya nyaa nguwanpa? Watingku yaṉangu tjuṯa palunya ngaṉṯi ngayuku wangka nintilpayi. Nintintjala Katutjaku wangkaya kulira kana nyinamalpa.” \v 38 Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Yurrunpa, Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku tjananya yaṉangu ngaa ngurrara tjuṯa nintilpayi. Kala, ngayulu nyurrangarrinya watjaṉi ngaṉṯi tjanala ngayuku wangkalpi nintintjaku, tjana kulira ngayuku walytjarringkula kana nyinanytjaku.” \p \v 39 Manta Tjamiriyanya ngurrara tjuṯaya, tawunu palunya ngurrara tjuṯa Yiitjuku walytjarringu yalatji minyma paluru tjakultjunutja kulira. “Wati nyarrangkuṉi tjakultjunu, ngayulu wati tjuṯatjarra nyinangitjangka. Wangka kutjupaṯarra paluruṉi tjakultjunu yurrunpaṉa nyinangitjangka.” \v 40 Tawunu panyapa ngurrara tjuṯangkuya Yiitjunya watjara marrkuṉu, “Nyuntu nganaṉalawana tjungu nyinanytjaku.” Tjiṉṯu kutjarra Yiitjunyangarri tjanalawana tjungu nyinangi. \p \v 41 Palunya ngurrara kutjupa tjuṯangku Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringu. \v 42 Yiitjuku walytjarringutja tjuṯangku minyma palula tjungurringkula watjaṉu, “Yurrunpa nyuntu nganaṉanyatju tjakultjunanyingka nganaṉa kuliṉu, ‘Tjinguru wati palatja Kurayitjanya.’ Palulanguru nganaṉa palumpa wangka kulira yiltangkulpi kuliṉi, paluru ilta Kurayitjanya nyinanyi. Nganaṉa yaṉangu tjuṯangku, palumpa wangka kuliṉingka nganaṉanya kana nyinatjunku Katutjaku ngurrangka.” \p \v 43-45 Tjamiriyanya ngurrara tjuṯaya palumpa wangka kulira walytjarringutjangka Yiitjunya tjanampa yunyparringu. Paluru palumpa kutunguḻu tjuṯa watjaṉu yalatji, “Katutjaku wangka watjalpayi, palumpa walytja tjuṯangku, ngurra kutju ngurrara tjuṯangku kulira wantipayi, wiyaraya yunyparringanyi palumpa. Waṉma ngurrara tjuṯangku kutju palumpa wangka kulira walytjarringkupayi.” Tawunu palulaya tjiṉṯu kutjarra nyinarra Yiitjunya palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra manta Kaliliyilakutu yanu. Manta Kaliliyinya ngurrara tjuṯangku palunya nyakula yunyparringu ngalya wirrkanutjangka tjana nuumilaṉu. Paluru tjana yurrunpa Tjarutjalumalakutu yankula tuḻkungka nyinangi. Yiitjulu ngurra palula yaṉangu tjuṯa ngangkaritjarrangku palyaṉingka nyakulaya palumpara yunyparringu. Tjarutjalumalanguru Yiitjunya ngalya wirrkanutjangka tjana nyakula yunypalpiraya kutu nyinangi. \s1 Mayutjuku katja palyalku \p \v 46 Tawunu Kayinalakutu Yiitjunya piyuku yanu. Manta Kaliliyila tawunu paluru ngarangi. Tawunu palula yirriṯi paluru kapitjanu wayina tjanampa palyaṉu. Ngurra palula kakarrara tawunu Kapaniyamanya ngarangi. Tawunu palulakutu tjana yanu. Mayutju Kamanta ngurrara tawunu palula nyinangi, palumpa katja miiṉṯa puntu ngarrinyingka. \v 47 Mayutju paluru tjakulpa yalatji kuliṉu, “Yiitjunya manta Tjuutiyalanguru ngalyankula ngaangka nyinanyi.” Tjakulpa panyapa kulira Yiitjulakutu paluru yanu tjapilkitja. Yalatji tjapiṉu, “Ngayuku katja miiṉṯa puntu ngarrinyi. Ngalya yankulan palyalku ngayuku katja?” Yularra yalatji tjapiṉu. \v 48 Yiitjulu palunya, yaṉangu kutjupa tjuṯaṯarra watjaṉu, “Yaṉangu tjuṯangku ngayuku wangka wantirra yalatji kutju kuliṉi, ‘Yiitjunya ngangkari puntutjarra nyinanyi.’ Tjana wiya ngayunya kuliṉi ngayulu Katutjaku katja nyinanytjala.” \v 49 Mayutju paluru piyuku Yiitjunya watjaṉu, “Yarralika palyantjaku!, ngayulu yuḻṯurritjipingka.” \v 50 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Ngurrakutu yarra!, nyuntupa katja kana nyuntupa paṯara nyinamalpa.” Yiitjuku wangka mayutju paluru kulira parrpaṯu ngurrakutu yanu. \v 51 Ngururrpa ngarrirra paluru maa yananyingka palumpa waarrkana tjuṯa ngalya yankula tjungurringu. Tjana palunya yalatji tjakultjunu, “Nyuntupa katja palyalpi nyinanyi.” \v 52 Tjapiṉu tjananya, “Yaalytjingara katja ngayukutju palyarringu?” Watjaṉuya, “Kaḻaḻa palunya warritjunutjangka palyalpi paluru pakara nyinangi.” \v 53 Mayutju paluru walytjangku kuliṉu, “Yuwa, kaḻaḻa Yiitjuluṉi watjaṉu, ‘Nyuntupa katja kananta paṯara nyinamalpa.’” Palulanguru mayutju paluru palumpa walytja tjuṯaṯarra Yiitjuku walytjarringu. \v 54 Manta Kaliliyila Yiitjulu yurrunpa ngangkari tiṉatjarrangku kapitjanu wayina palyaṉu. Palulanguru palurulpi yalatji mayutjuku katja ngangkari tiṉatjarrangku palyaṉu, Manta Tjuutiyalanguru ngalya yankula. \c 5 \s1 Wati parralayitji palyalku kapingka \p \v 1 Palulanguru Tjuwu tjuṯa, Yiitjunyaṯarra tawunu Tjarutjalumalakutu yanu Tjuwu tjuṯaku tuḻkungka nyinakitja. \v 2 Tawunu panyapangka kapi tiṉa ngarringi, kiiṯa yini Piitjiyitjala yila. Parriki puḻitjanu palyaṉutjangku ngururrtjunkula Tjarutjalumanya kanyiṉingi. Kiiṯa paluru parriki palula ngarangi. Kapi palula yila puri payipala ngarangi. \v 3-4 Puri palula tjanala miiṉṯa tjuṯalingku ngarrirra waṉipayi, paanga tjuṯa, nyumpu tjuṯa, parralayitji tjuṯaṯarra. \v 5 Wati kutju palula parralayitji rawa nyinangi yiiya tjaaṯiyi yiitpala. \v 6 Yiitjulu wati palunya nyakula puntura kuliṉingi, “Ngaatja rawa ngaangka parralayitji nyinangi.” Yalatji kulira wati palunya tjapiṉu, “Nyuntu yunytjurringanyi palya parra yulytjayinkunytjaku?” \v 7 Parralayitji paluru watjaṉu, “Yuwa, palyarrinytjakuṉa yunytjurringanyi. Puṯuṉa kulilpayi kapingka tjarrparra palyarrikitjangku kapi pirrtjipirrtjinyingka. Ngayulu purinypalingku yankula ngaṉṯirringkupayi, kapingka yurrunpa tjarrpapayi kutju palyarringkupayi. Kutjupangkuṉi wiya katirra kapingka tjarrpatjunkupayi, kapi pirrtjipirrtjinyingka.” Tjuwu tjuṯangkuya kulilpayi. Kapi palunya pirrtjipirrtjinyingka pikatjarra kutju yurrunpa tjarrparra palyarringkupayi. \v 8 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Pakara yinytjamingku nyuntu mantjira parra ngarayinama!” \v 9 Yilta paluru palyarringkula pakara yinytjami mantjira yankula parra ngarayinangi. Yalatji Yiitjulu palunya palyaṉu tjiṉṯu Tjarritiyingka. \v 10 Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯangku nyangu wati paluru yinytjami katiyananyingka. Tjana wati palunya watjaṉu, “Kuwarri Tjarritiyi ngaranyi. Luwulampa ngaranyi, wiya Tjarritiyingka waarrkarrinytjaku. Yinytjami katiyankula nyuntu waarrkarringanyi. Nyuntu wiya yinytjami katiyankunytjaku.” \v 11 Parralayitjitjanungku wati paluru tjananya watjaṉu, “Wati paluru ngayunya palyara watjaṉu, ‘Yinytjamingku mantjira parra ngara!’” \v 12 Tjapiṉuya yalatji, “Wati nganalunta watjaṉu yinytjami mantjira parra ngaranytjaku?” \v 13 Wati parralayitjitjanu paluru ngurrpara nyinangu yini Yiitjuku. Paluru puṯu parra nyangangi tjananya nintilkitjangku Yiitjunya. Yiitjulu palunya palyara kumpilkatingu, yaṉangu tjuṯalingkungka. \v 14 Ngula Yiitjulu wati panyapa piyuku nyangu tjaatji tiṉangka. Nyakula paluru watjaṉu, “Wati kulilaṉi! Nyuntu palyalpi tjukarurru nyinanytjaku. Katutjaku wangkawana kulira, kuya palyantjawiya. Tjinguru nyuntu palumpa wangka wantirra nyuntu piyuku pika punturritjipingkamarra.” \v 15 Wati paluru yankula mayutju palula tjanala tjakultjunu, “Yini ngaangkuṉi palyaṉu, Yiitjulu.” \v 16 Palulanguru mayutju paluru tjana yaṉangu tjuṯangka kapuṯura tjananya wangka Yiitjunyatjarra wangkarra panypurangangi, tjiṉṯu Tjarritiyingka Yiitjulu tjananya miiṉṯa tjuṯa palyaṉingitjatjanungka. \v 17 Tjana yalatji Yiitjunya panypurangkunytjala Yiitjulu ilarringkula tjananya wangka yalatji watjaṉu, “Ngayulu paapa Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku Tjarritiyingka miiṉṯa tjuṯa palyalpayi. Tjungungkulitju yalatji palyarinanyi.” \v 18 Wangka panyapa Yiitjulu watjantjala, Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯa palumpa yunytjuwiya nyinangi. Tjana watjara waṉingu, “Palunya kala, mirri kutju pungkunytjaku, paluru nganampa luwu kilytjuntananyingka, Tjarritiyingka miiṉṯa tjuṯa palyara. Luwu kutjupalampa ngaranyi yaṉangungku wiya yalatji watjantjaku, ‘Katutjanya ngayuku paapa.’ Wiya paluru Katutjakuṉu walytja nyinanyi, paluru nganaṉanya nguwanpa yaṉangu nyinanyi. Ilta palunya mirri pungkunytjaku.” \s1 Paapangku watjantjala watjalpayiṉa \p \v 19 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Wangka ngaatjanyaya kulila! Ngayulu wiya walytjangku kutju kulira palyalpayi. Ngayulu Katutjaku katjaṉara nyinanyi. Paapa ngayukungku kutjuṉi nintintjala palyalpayi. Paluru palyaṉingka nyakula yalatji kutju ngayulu palyalpayi. \v 20 Ngayuku paapatju yunytju nyinarra nintilpayi palumpaṉu ngangkaritjarrangku palyantjaku. Wati parralayitji paluru palyarringanyingka nyakulanyurra kuru pakaṉu. Ngula nyurrangarri kuru walytjangku nyakula kulilku puntura, ngayulu Katutjakuṉu ngangkari tiṉatjarrangku palyantjala. \v 21 Ngayuku paapangku ngangkari tiṉatjarrangku yaṉangu mirri kanara palya nyinatjunkupayi. Yalatji nguwanpa ngayuluṯarra yaṉangu mirri nyakula yunytjurringkula ngangkari tiṉatjarrangku kanalku. \p \v 22 “Ngayuku paapangku wiya tjananya watjalku kuutawutjungka, paluru ngayunya watjaṉu tjananya kuutawutjungka watjantjaku, palumpa katjangku. \v 23 Yaṉangu tjuṯangku ngayuku paapanya waḻkulpayi. Paluru watjaṉu paluru tjana ngayunyaṯarra mayutju tiṉa kulira waḻkuntjaku. Tjinguru yaṉangungku ngayunya palumpa katja puntura waḻkulwiyangku wantiku. Yalatjiṯarra paluru ngayuku paapa palunyaṯarra waḻkulwiyangku wantiku. Paluruṉi ngayunya wantirriyaṉu, ngayuku walytja paluru nyinanyi.” \v 24 Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Wangka ngaatjanyaya kulila! Yaṉangungku ngayuku wangka, ngayuku paapakuṯarra wangka kulira kana kutu nyinamalpa. Ngayuku paapa paluru nyinanyi, paluruṉi ngayunya wantirriyaṉu. Yilta yaṉangu paluru kana kutu nyinamalpa, kuutawutjungka wiya ngayulu kuru palunya watjalku warungka waṉinytjakitjangku, kana kutu paluru nyinaku. \p \v 25 “Wangka ngaatjanyaya kulila! Kuwarri yaṉangu Katutjaku ngurrpa tjuṯangku ngayuku wangka kulilku, Katutjaku katjangku tjakultjunanyingka. Tjaampalangkuya wangka panyapa kulira ngayuku walytjarringkula kana kutu nyinamalpa. \v 26 Ngayuku paapangku ngangkari tiṉatjarrangku yaṉangu palyara nyinatjunkupayi. Paluruṉi ngayunya ngangkari yungu, ngangkari tiṉatjarrangku yaṉangu palyara nyinatjunkunytjaku. \v 27 Katutjaluṉi watjaṉu, yaṉanguku katjangkuṉa yaṉangu tjuṯa kuutawutjungka ngula watjantjaku. Yalatjiṉi watjalkitjangku kuliṉu, ‘Yiitjunya yaṉangu tjuṯawana nyinarra tjanampa ninti nyinanyi. Palurulpi tjananya kuutawutjungka watjantjaku.’ \p \v 28-29 “Wangka ngaatjanya kulira wiyanyurra puṯu kulintjaku. Yilta ngayulu Katutjaku katja ngula mirrarra wangkanytjala, mirri tjuṯangku kulira kanarringkula pakalku. Mantangka nyinarra tjukarurru palyalpayi tjuṯaya pakara kana kutu nyinamalpa. Mantangka nyinarra kuya palyalpayi tjuṯaṯarra pakalku. Kuutawutjungka tjana ngaranytjala ngayulu tjananya watjalku warungka waṉinytjaku. \p \v 30 “Ngayulu wiya walytjangku kulira palyalpayi. Paapa ngayukungkuṉi watjara wantirriyaṉu mantakutu. Paluruṉi nintiṉu yaṉangu tjuṯa tjukarurru kuutawutjungka watjantjaku. Ngurra palula ngayulu tjananya ngaratjunkula tjukarurru watjalku ngayuku paapakuṉu wangkawana. Palumpa wangka ngayulu kulira yaṉangu tjuṯa tjukarurru watjalku. \v 31-32 Wangka panyapa ngayulu watjaṉingka nyurrangarri kuliṉingi, ‘Paluru wiya yilta nyinanyi Katutjakuṉu paluru ngunytjinytju wangkanyi.’ Tjinguru Katutjalu yaṉangu kutjupa nintiṉu yalatji watjantjaku, ‘Yiitjunya yiltara Katutjaku katja nyinanyi.’ Yaṉangu palumpaṉu yiltanyurra kulinmara, wangka. Tjaanalu yilta nyurrangarrila tjakultjunkupayi wangka ngayunyatjarra. Katutjaluṯarra ngayunya palumpaṉu katjaṉi tjakultjunkupayi. Paluru wiya ngunytji tjakultjunkupayi.” \v 33-35 Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Wati maṉkurrpa nyurrangarri Tjaanalakutu yurrunpa iyaṉu. Tjaanalu tjananya tjukarurrungku watjaṉu ngayunya Katutjakuṉu. Wangka tjanampanyurra kulira ngayunya Katutjakuṉu kulinmara. Nyurrangarri kuliṉi, ‘Yaṉangu kutjupangkulanya tjukarurru tjakultjunkunytjaku wangka Yiitjunyatjarra Katutjakuṉu katja.’ Ngayulu wiya yalatji kuliṉi. Wangka palunya Tjaanakuṉu wangkaṯarra ngayulu nyurrangarrinya tjakultjunu kuliranyurra kana kutu nyinanytjaku Katutjaku ngurrangka. Tjaananya tili nguwanpa nyinangi. Pintapinta tjuṯa tilikutu yankula tjungurripayi nguwanpa, yaṉangu tjuṯa Tjaanalakutu tjungurripayi, palumpa wangka kulintjaku. Palumpa wangka nyurrangarriṯarra kulira yunyparrirra wantingulpi. \v 36 Yuwa, Tjaanalu nyurrangarrinya tjakultjunu ngayulu Katutjakuṉutjarra. Ngayulu miiṉṯa tjuṯa Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku palyaṉingitjangka nyurrangarri nyakula kulinmara ngayulu Katutjakuṉu katja nyinanyingka. Yuwa, nyurrangarri kulinmara paapa Katutjaluṉi manta ngaakutu ngalya wantirriyaṉutjangka. \p \v 37-38 “Paapa Katutjalu wangka yalatji palunya tjanampa tjakultjunkupayi, ‘Yiitjunya yilta ngayuku katja nyinanyi.’ Wangka palunya ngarrinyi piipa tjuṯangka. Palumpa wangkanyurra wiya kulilpayi. Paluruṉi mantakutu wantirriyaṉutjangka wiyanyurra kuliṉi. Ngayulu palumpa katja nyinanyi. Wiyanyurra yalatji palunya kuliṉi. \v 39-40 Katutjaku wangka yirriṯitja tjuṯangku wakara tjunutjanyurra kutu riitarringkula nyinapayi. Yalatji palunyanyurra kuliṉi, ‘Kutu nganaṉa Katutjaku wangka riitarringkula kanalpi palumpa ngurrangka nyinaku.’ Yaṉangu irriṯitja tjuṯangku wangka ngayunyatjarra wakaṉingi. Wangka panyapanyurra riitarringkula ngayukulpi wangkatjunyurra kulira wantinyilpi. Wiyanyurra yunytjurringanyi ngayuku wangka kulira kana kutu nyinakitja, Katutjaku ngurrangka. \p \v 41 “Wiyaṉa yunytjurringanyi yaṉangu tjuṯangkuṉinyurra waḻkuntjaku, yunytjurringanyiṉa nyurrangarri ngayuku wangka kulira kana kutu nyinanytjaku. \v 42 Ngayulu nintingku kuliṉi Katutjakunyurra wiya yunytjurrirra nyinanyi, wiya, munupina nyinanyi. \v 43 Ngayuku paapangkuṉi watjara iyantjala ngayulu ngalya yanu palumpa wangka tjakultjunkunytjaku. Wiyanyurra wangka panyapa kulira yunyparringkupayi, wiya. Kutjupa mungutja ngalya yankunytjala palumpa wangkanyurra kulira yunyparringkupayi. \v 44 Yaṉangu tjuṯaku kutjunyurra kuliṉi, tjana nyurrangarrinya yunyparringkula waḻkuntjaku, wiyanyurra yunytjurringanyi Katutjalu nyurrangarrinya yunyparringkula waḻkuntjaku. Katutjaku wangka wantirranyurra ngayuku wangkaṯarra wantipayi. Wiyanyurra kuliṉi ngayulu Katutjakuṉu katja nyinanyingka. \v 45 Ngula kuutawutju palula ngayulu wiya paapa Katutjala tjakultjunku kuyanyurra palyaṉutjangka. Mayutju Muutjalulpi paapa Katutjala tjakultjunku, nyurrangarri manta ngaangka nyinarra kutjupa kutjupa waḻkulpayi. Mayutju Muutjakunyurra kulira nyinapayi yalatji, ‘Muutjalulanya kanalku, palurulampa Katutjaku wangka wakaṉu. Wangka palumpala yunytjurrirra nyinapayi.’ \v 46 Muutjalu yirriṯi wakaṉu wangka ngayunyatjarra. Wangka panyapanyurra kulira ngayuku wangkaṯarra kulinmara. \v 47 Yuwa, Muutjalu wakaṉutjanyurra kulira wantipayi, ngayuku wangkaṯarranyurra kulira wantipayi. Muutjaku wangkanyurra kulira ngayuku wangkaṯarranyurra kulinmara.” \c 6 \s1 Tjuṯalingku tjananya paḻtjalku \p \v 1-2 Yiitjunya yaṉangu tjuṯaṯarra yuru Kaliliyila yila ngarangi. Yuru palunya yaṉangu tjuṯangku yini kutjupa watjalpayi, “Tapiriyatjanya.” Yaṉangu paluru tjana Yiitjuku yunypa nyinangi, paluru miiṉṯa tjuṯa ngangkari tiṉatjarrangku palyantjala nyangangi. Yiitjunya palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra puutangka kaḻpakatirra yuruwana manta kutjupakutu yanu. Yaṉangu paluru tjana mantawana parra yanangi Yiitjula tjungurringkula piyuku kulilkitja. \v 3-4 Palunya tayimi tuḻku yini “Patjuwupanya” Tjarutjalumala kuwarripa ngarangi. Yiitjunya, palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra puutangka tjarukatirra yankula puḻingka kaḻparra nyinangi. \v 5 Yiitjulu tjananya walu nyangangi, yaṉangu paluru tjana ngalya kaḻpanyingka. Yiitjulu Pilipanya tjapiṉu, “Yaalytjingkala mangarri tiṉa mantjilku nyarra tjuṯa paḻtjantjaku?” \v 6 Wangka panyapa Pilipanya tjapiṉu yalatji kulira, “Wati ngaangkuṉi tjinguru kuliṉi ngayulu Katutjakuṉu ngangkari tiṉatjarrangku mangarri palyalku.” Yilta Yiitjulu walytjangku kuliṉingi mangarri palyalkitjangku. \v 7 Pilipalu kutjupawana kulira palunya watjaṉu, “Yaṉangu ngaa tjuṯaku mangarri tiṉa payimilantjaku, tjinguru tiin tjawutjun talangka, tjinguru wirriḻi nguwanpa. Mangarri tiṉa palunya wiimaṯu wiimaṯu tjananya yungkunytjaku kilytjuntankula, ngalkunytjakuya.” \v 8-9 Yiitjuku kutunguḻu kutjupa Yanturunya nyinangi, Tjaaman Piitaku maḻanypa. Paluru Yiitjunya watjaṉu, “Uḻa ngaangku kanyiṉi, puriiti kapuṯu payipala, piitji wiima kutjarraṯarra. Ngaangku wiya tjuṯalingku paḻtjalku.” \v 10 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Watjala tjananyaya nyinakatinytjaku!” Puḻi palula yukiri tiṉa luuna nguwanpa ngarrirra waṉingi. Nyinanyinakatinguya. Wati tjuṯalingkuya ngurra palula nyinangi payip tjawutjunpala. Kungka tjuṯa, pipirri tjuṯaṯarraya nyinangi. \v 11 Yiitjulu mangarri panyapa mantjira Katutjanya tjapiṉu yalatji, “Paapa, nyuntulanyatjunu mangarri anta piitji ngaatjanya yungu, waḻkuṉilatjunta.” Kilytjuntankula tjananya yaṉangu tjuṯa yungangi. Piitjiṯarra tjananya yungangi kilytjuntankula. Yuwankarrangkuya ngalkula paḻtjarringu. \v 12-13 Yiitjulu palumpa kutunguḻu tjuṯa watjantjala, mangarri tiṉa ngalkura waṉingutja mantjira tjarrpatjunangi kaṉilpa tiṉa tjuṯangka, tuwalpalangka. Kaṉilpa panyapa tjuṯangka mangarri punturringkula katu ngarala waṉingi. Yuwa, puriiti kapuṯu payipalatjanu Yiitjulu yalatji mangarri tiṉa palyaṉingi. \p \v 14 Yiitjulu mangarri panyapa palyaṉingka, nyakula yaṉangu tjuṯangku watjaṉu, “Palatja Katutjaku wangka watjalpayi panyapa, Muutjalu irriṯi watjaṉutja. Paluru iltalpi nyinanyi. Palatja nyakukitja nganaṉa rawa paṯaṉingi.” \v 15 Yaṉangu paluru tjana wangkarra waṉingu, “Nganaṉa tjungurringkula Yiitjunya mayutju tiṉa nganampa ngaratjunkunytjaku. Kala, nganaṉa palatja witira katirra ngaratjunkunytjaku, nganampa mayutju tiṉa nyinanytjaku.” Tjakulpa yalatji palunya kulira Yiitjunya tjaalpa yankula puḻingka maa kaḻparra nyinangi, paluru tjana mayutju tiṉa ngaratjunkutjipingkamarra. \s1 Yiitjunya yuru katuwana yankuku \p \v 16 Mungarrtjirrinytjala palumpa kutunguḻu tjuṯaya yurukutu yankula \v 17 puutangka kaḻpakatirra yanu. Yuruwana tjana yanu tawunu Kapaniyamalakutu. Ngururrpaya yankula mungarringu Yiitjunya mantangka kutu nyinanyingka. \v 18 Waḻpa tiṉarringanyingka, yuruṯarralpi ngalya katurringangi. Kapingku puuta tjanampa pirrtjipirrtjitjingaṉingi. \v 19 Watiyatjarrangkuya tjana puuta yuṉṯurinangi, yankunytjaku. Kutuya puuta yuṉṯuralpi nyangu, Yiitjunya yuru katuwana ngalya yananyingka. Yilarringanyingka nyakularaya nguḻurringu, kurrunkurrunpakutjuraya kulira. \v 20 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Nguḻuwiyaya nyinama!, ngayulu Yiitjunya maa yananyiṉa nyurrampa.” \v 21 Yiitjunya wangkanytjala kulira tjana yunyparringu puutangka kaḻpatjunkukitja. Palulanguru puuta tjanampa tjaalpa yanu parrpaṯu mantakutu mantangkalpi yila ngarangi tawunu Kapaniyamala yila. \s1 Mangarriku kutju wiya kulintjaku \p \v 22-24 Yaṉangu tjuṯa yuru Kaliliyila kakarrara nyinangi, ngurra palula Yiitjulu tjananya mangarri yungutjangka. Paluru tjana nyangu Yiitjuku kutunguḻu tjuṯa puutangka kaḻpakatirra yananyingka. Nintingkuya kuliṉu, “Yiitjunya wiya tjanalawana kaḻpakatirra yanu.” Ngurra palula paluru tjana ngarringi. Tjiṉṯurringkula tjana pakara nyangu puuta kutjupa tjuṯa ngurra Tapiriyatjalanguru ngalya yanutja. Puuta tjuṯa ngalya yankula ila ngarangi. Paluru tjana Yiitjuku, palumpa kutunguḻu tjuṯaku puṯu nyakula puuta palula tjanala kaḻpakatingu, ngurra Kapaniyamala Yiitjuku ngurrilkitja. \p \v 25 Puuta tjuṯangkaya yankula tjarukatirra Yiitjunyalpi tjana nyangu yurungka wilurarra tjayiṯingka. Yankulaya ilarringkula tjapiṉu, “Nintilpayi. Yaalytjiyaalytji nyuntu ngurra ngaakutu ngalyanu?” \v 26 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Wangka ngaatjanyaya kulila! Nyurrangarri ngayulakutu piyuku ngalya yanu mangarri panyapanyurra ngalkula paḻtjarringkula. Mangarri piyuku piyuku kutjunyurra ngalkukitjangku kuliṉi. Ngayulu ngangkari tiṉatjarrangku mangarri palunya palyantjala nyurrangarri ngayunya kulinmara Katutjakuṉu katja. \v 27 Mangarriku kutju wiyanyurra kulira nyinanytjaku. Mangarri ngarrirra yuṉarringkupayi. Kutjupakunyurra kulintjaku yalatji, ‘Yaalytjiyaalytji ngayulu kana kutu nyinaku Katutjaku ngurrangka?’ Ngayulu yaṉanguku katjangku nyurrangarrinya nintilku palumpa ngurrangka kana kutu nyinanytjaku. Yalatji yaṉangu tjuṯa nintintjaku paapa Katutjaluṉi mantakutu watjara wantirriyaṉu.” \v 28 Paluru tjana Yiitjunya yalatji tjapiṉu, “Nganaṉa yunytjurringanyi Katutjaku tjukarurru nyinanytjaku. Yaalytjiyaalytji nganaṉa kulilku tjukarurru nyinakitjangku?” \v 29 Yiitjulu tjananya watjaṉu yalatji, “Katutjalu ngayunya mantakutu wantirriyaṉu. Paluru yunytjurringanyi nyurrangarri ngayuku wangka kulintjaku palumpaṉu katjangku watjaṉingka.” \v 30 Paluru tjana watjaṉu, “Ngangkari tiṉatjarrangku nganampa palyala!, nyakulalatjunta kulintjaku Katutjakuṉu katja.” \v 31 Tjana piyuku watjaṉu, “Irriṯi, Muutjalu tjananya ngangkari tiṉatjarrangku palyantjala Katutjalu mangarri maana tjanampa yungkupayi, nganampa walytja irriṯitja tjuṯa ngurra kapiwiyawana nyinayinkunytjala. Nyuntu Muutjalu ngangkari tiṉatjarrangku palyantja nguwanpa nganampa palyantjaku. Muutjalu tjanampa ngangkari tiṉatjarrangku palyantjala ilta tjana mangarri aaḻi kutjupa aaḻi kutjupa yurrara ngalkupayi. Yalatji Katutjaku wangka yurruntitja tjunutja ngarrinyi, ‘Paluru tjananya mangarri ilkari ngurrara kutu yungkupayi, ngalkunytjakuya.’” \p \v 32-33 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Wangka ngaatjanyaya kulila! Wiya Muutjalu tjananya yungkupayi mangarri ilkari ngurrara, ngayuku paapangku tjananya yungkupayi. Yuwa, ngayuku paapangku nyurrangarrinya mangarri ilkari ngurrara nguwanpa yungku ngalkuranyurra kana kutu nyinanytjaku. Yuwa, ngayuku paapangku ngayunya ilkari ngurrara mantakutu wantirriyaṉu, nyurrangarri, yaṉangu kutjupa tjuṯangkuṯarra ngayuku wangka kulira kana kutu nyinanytjaku.” \v 34 Paluru tjana watjaṉu, “Mayutju, mangarri ilkari ngurrara panyapa nganaṉanyatju kutu yungama!” \p \v 35 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Mangarri ilkari ngurrara panyapa nguwanpa ngayulu ilkari ngurrara nyinanyi. Yaṉangungku ngayuku wangka kulira kana kutu nyinamalpa. Paḻtjatjirratjangku mangarri ngalkula yaṉangu yunypa nyinaku. Kapitjirratjangkuṯarra kapi tjikira yunypa nyinanytja nguwanpa ngayuku wangka kulilpayi tjuṯa yunypa nyinamalpa, kana kutu. \v 36 Wangka panyapa ngayulu nyurrangarrinya watjaṉu yalatji. Nyurrangarri ngayuku wangka kulira wantipayi, kutunyurra kulira wantinyi. Nyurrangarri kulinmara ngayulu ilkari ngurrara, Katutjakuṉu katja nyinanytjala. \v 37 Paapa Katutjalu yaṉangu tjuṯa nintiṉi, ngayunya Katutjakuṉu katja kulintjaku. Paluru tjana ngayuku wangka kulira yilta ngayuku walytja tjuṯa nyinaku. Ngayulu tjananya kutu kanyira yaṉṯayaṉṯanmalpa, wantinytjawiyangku. \p \v 38 “Paapa Katutjaluṉi ilkaringuru watjara iyaṉu. Palumpaṉu wangkawana ngayulu mantangka palyalpayi, wiya ngayulu walytjangku kulira palyaṉi. Paluruṉi nintintjala kutju ngayulu palyalpayi. \v 39 Paluruṉi nintiṉu ngayunya kulilpayi tjuṯa kutu yaṉṯayaṉṯantjaku, tjana kutu ngayuku walytja tjuṯa nyinanytjaku. Paluru kuliṉi tjana mantangka nyinarra mirrirringutja tjuṯa ngayulu ngula kanara pakaltjingalku, yaṉangu tjuṯa kuutawutjungka ngaranytjala. \v 40 Ngayuku paapangku kuliṉi yaṉangu tjuṯangku ngayuku wangka kulira walytjarringkula kana kutu nyinanytjaku. Paluru tjana walytjarringkula nyinarra wiyarringutja tjuṯa ngayulu ngula kanara pakaltjingalku, yaṉangu tjuṯa kuutawutjungka ngaranytjala.” \p \v 41-42 Yiitjulu tjananya yalatji watjaṉu, “Mangarri ilkari ngurrara panyapa nguwanpa ngayulu ilkari ngurrara nyinanyi.” Yalatji watjantjala yaṉangu tjuṯangku wangkarra waṉingu, “Yiitjunya wiya ilkari ngurrara, paluru manta ngaa ngurrara, Tjutjupaku katja. Palumpa paapa maamaṯarra, walytjalampa nyinanyi.” \v 43-44 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Wiyanyurra ngayunya panypurangkunytjaku. Ngayuku paapangkuṉi iyara paluru tjananya yaṉangu tjuṯa nintiṉi ngayuku wangka kulira walytjarrinytjaku. Yaṉangu ngayuku walytjarringkula nyinarra mirrirringutja tjuṯa ngayulu ngula tjananya kanara pakaltjingalku, yaṉangu tjuṯa kuutawutjungka ngaranytjala. \v 45 Yirriṯi Katutjaku wangka watjalpayingku yalatji wakaṉu, ‘Katutjalu tjananya yaṉangu ngurra tjuṯawana nyinanytja tjuṯa nintilku.’ Wangka palulawana yaṉangungku palumpa wangka kulira ngayuku wangkaṯarra kulira walytjarringku. Paluru ngayuku paapa nyinanyi. \v 46 Yaṉangungku palumpa wangka kulilpayi kurungku nyakunytjawiyangku. Paapaku ngurrangka ngayulu nyinarra nyakupayi. Palunyatjanu ngayulu mantakutu ngalyanu. Ngayulu kutju palunya kurungku nyakupayi, yaṉangu kutjupangku wiya palunya nyakupayi. \v 47 Wangka ngaatjanyaya kulila! Yaṉangungku ngayunya Katutjakuṉu katja kulira walytjarringkula kana kutu nyinamalpa. \p \v 48 “Yaṉangungku mangarri ngalkula kana nyinanyi. Ngayulu mangarri nguwanpa nyinanyi, ngayuku wangka yaṉangungku kulira kana kutu nyinamalpa. \v 49 Nganampa walytja yirriṯi nyinapayi tjuṯangku mangarri ilkari ngurrara yini maana ngalkuyinangi, ngurra kapiwiyawana nyinarra. Mangarri palunya tjana ngalkula nyinapayi, palunyatjanu tjana mirrirringu, Katutjaku ngurrangka kana kutu nyinanytjawiya. \v 50-51 Katutjaluṉi ngayunya ilkari ngurrara wantirriyaṉu, ngayulu mangarri ilkari ngurrara nguwanpa nyinanyi. Ngayuku wangka yaṉangungku kulira kana kutu nyinamalpa Katutjaku ngurrangka. Ngayulu yaṉangu mangarri nguwanpa nyinanyi. Mangarri palunya ngayulu yaṉangu tjuṯa yunganyi tjana ngalkula kana kutu nyinanytjaku.” \p \v 52 Yaṉangu tjuṯangku puṯu kulira tjapira waṉingu, “Yaalytjiyaalytji paluru nganaṉanya yungku yaṉangu palumpaṉu ngalkuntjaku?” \v 53-54 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Wangka ngaatjanyaya kulila! Yaṉangukuṉu katjaṉinyurra yaṉangu ngalkura, ngurrkaṉinyurra tjikira kutju kurrunpa kananyurra nyinaku. Yaṉangu ngayunyaṉinyurra ngalkura ngurrka ngayunya tjikira ngayuku walytja nyinarra mirrirringutjangka, ngayulu ngula nyurrangarrinya kanara pakaltjingalku, yaṉangu tjuṯa kuutawutjungka ngaranytjala. \v 55 Ngayunya yaṉangu mangarri maṯupurra ngalkunytjaku. Ngayunya ngurrka maṯupurra tjikintjaku. \v 56 Yaṉangu ngayunyaṉinyurra ngalkura ngurrka tjikira ngayuku walytja tjuṯanyurra nyinanyi, pamuli kutju nganaṉa nyinanyi. \v 57 Ngayuku paapa kana kutu nyinapayi. Paluruṉi wantirriyara kanyiṉi ngayulu kana kutu nyinanytjaku. Yalatji nguwanpa Yaṉangu ngayunya yaṉangungku ngalkula nyinanytjala ngayulu palunya kanyiṉi kana kutu nyinanytjaku. \v 58 Nganampa walytja yirriṯitja tjuṯangku mangarri ilkari ngurrara kutjupa maana ngalkupayi. Tjana ngalkula nyinarra mirrirringu, Katutjaku ngurrangka kana nyinanytjawiya. Mangarri palunya yaṉangu ngayunya ilkari ngurrara kutjupa. Yaṉangungku ngayunya ngalkula kana kutu nyinaku Katutjaku ngurrangka.” \v 59 Wangka palunya Yiitjulu tjananya nintiṉingi, Tjuwuku tjaatjingka, tawunu Kapaniyamala. \s1 “Ngayuku wangka kulira yaṉangu kana kutu nyinamalpa” \p \v 60 Palumpa walytja tjuṯangkuya wangka panyapa Yiitjulungku walytjangku watjaṉutjangka ngalkura tjikintjatjarra, kuliraya wangkarra waṉingu, “Wiyala wangka palunya kulintjaku, wantirralaka yarra!” \v 61 Yiitjulu kuliṉingi paluru tjana wangka panyapa kulintjala. Paluru tjananya watjaṉu, “Nyaaku nyurrangarri ngayuku wangka kulira wantinyi?, ngayuku wangkanyurra kulinmara. \v 62 Yaṉanguku katjaṉa tjinguru ilkarikutu kaḻpanytjala nyakula tjingurunyurra ilta kulilku ngayulu Katutjakuṉu katja yalatji, ‘Paluru yilta ilkaringuru ngalya yanu.’ Yara palunya yaṉanguṉi ngalkura ngurrka tjikintjatjarra tjukarurrunyurra kulinmara. \v 63 Ngayuku kurrunpangku Katutjaku ngurrangka yaṉangu kana nyinatjunkupayi, ngurra palula kana kutu nyinanytjaku. Yaṉanguṉi ngalkura kutju, wiya kana kutu nyinamalpa, ngayuku kurrunpangku palunya kana nyinatjunkula kanyinmalpa. Wangka panyapa ngayulu Katutjaku kurrunpatjarrangku nyurrangarrinya watjaṉu. \v 64 Tjaampalangkunyurra ngayuku wangka kulira wantingu, nyurrangarri kulinmara ngayulu Katutjakuṉu.” Yalatji Yiitjulu tjananya watjaṉu yaṉangu tjuṯaku ninti nyinarra. Yirriṯi yaṉangu tjuṯa tjungurringkupayi palumpa wangka kulilkitja. Panyapa tjuṯa kutu Yiitjulawana tjungurringkupayi kulilkitja. Tjana yurrunpa tjungurringkula kulintjala Yiitjulu yalatji kuliṉingi, “Pala tjuṯangku ngayuku wangka kulira ngayuku walytja tjuṯa nyinarra ngula ngayuku wangkaya wantirralpi yanku.” Wati kutjupakuṯarra paluru yurrunpa ninti nyinangu yaḻṯikitja, “Wati ngaatja ngayuku kutunguḻu nyinarra ngayuku yunytjuwiyarringkula yankula tjananya tjakultjunku ngayunya witintjaku.” \v 65 Yaṉangu kulira wantipayi tjuṯa, yaṉangu kutjupa tjuṯaṯarra Yiitjulu piyuku watjaṉu, “Kala, panyapa tjuṯangku tjinguru ngayunya wantirra yanku. Panyapaṉa nyurrangarrinya watjalpayi ngayuku paapangku yaṉangu nintintjala kutju, yaṉangu paluru ngayunya Katutjakuṉu kuliṉi.” \p \v 66 Palulanguruya Yiitjuku walytja tjaampalangkuya Yiitjunya wantikatirra yanu, piyuku tjungurringkula kulintjawiya. Wiya tjana kutu palumpa walytja nyinangi, wiya. \v 67 Kutunguḻu tuwalpala tjananya Yiitjulu tjapiṉu, “Nyurrangarriṯarra ngayunya wantikatirra yankuku?” \v 68-69 Tjaaman Piitalu watjaṉu, “Wiya mayutju. Nganaṉa yunytjurringanyi nyuntupa wangka kutu kulilkitja. Nyuntupa wangka kutjulatju kulira kana kutu nyinaku Katutjaku ngurrangka, kutjupakuṉu wangka wiya nganaṉa kulilku. Nganaṉatju kuliṉi nyuntu ilta Kurayitjanya Katutjalu ngalya wantirriyaṉutja, palumpa katja.” \v 70 Yiitjulu palumpa kutunguḻu tjuṯa watjaṉu, “Ngayulu nyurrangarrinya tuwalpala watjaṉu ngayuku kutunguḻu tjuṯa nyinanytjaku. Ngayulu kuliṉi, kutju ngaangka nyinanyi mamuku walytja.” \v 71 Panyapa mamuku walytja watjaṉu Tjuutatjanya, Tjaamana Yitjikarriyataku katja. Paluru Yiitjuku kutunguḻu nyinarra ngula tjananya mayutju tjuṯangka tjakultjunu Yiitjunyaya witintjaku. \c 7 \s1 Yiitjuku maḻanypa tjuṯangku palunya Katutjakuṉu wiya kulilku \p \v 1 Palulanguru Yiitjulu manta Kaliliyilawana yaṉangu tjuṯa nintilpayi, wiya paluru yaṉangu tjuṯa manta Tjuutiyalawana nintilpayi, Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯangku palunya mirri pungkutjipingka. \v 2 Yaṉangu tjuṯa tjananya nintira paluru ngurra walytjangkalpi yankula nyinangu, tuḻku tiṉa Tjarutjalumala ngaranytjaku kuwarripangka. Tuḻku palunya yaṉangu tjuṯangku yini watjalpayi, “Puri tjuṯatjarranya.” \v 3 Yiitjuku maḻanypa tjuṯangku palunya watjaṉu, “Yaṉangu tjuṯa Tjarutjalumala kuwarri tjungurringanyi tuḻkuku. Ngurra ngaatja wantikatirra nyuntu yarra!, manta Tjuutiyalakutu, Tjarutjalumalakutu nyuntupa walytja kutjupa tjuṯangku nyuntunya nyakunytjaku ngangkaritjarrangku palyantjala. \v 4 Ngurra ngaawana yaṉangu maṉkurrpangku kutju nyuntunya nyakupayi. Nyuntu yunytjurringanyi yaṉangu tjuṯangku nyuntupa wangka kulintjaku. Kala, nyuntu kuwarri Tjarutjalumalakutu yankunytjaku yaṉangu tjuṯangkunta nyakula yunyparrinytjaku.” \v 5 Palumpa maḻanypa tjuṯa munupina nyinangi wiyaya kuliṉu Katutjaku katja. Tjana kuliṉu ngangkaritjarrangku palyantjala yaṉangu tjuṯaraya nyakula yunyparringangi. \p \v 6 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Kuwarri ngayulu wiya Tjarutjalumalakutu yananyi. Yaṉangu tjuṯa wiya kuwarri ngayuku yunyparrinytjaku. Nyurrangarri palya kuwarri Tjarutjalumalakutu tuḻkuku yankunytjaku. \v 7 Yaṉangu tjuṯa nyurrangarrimpa palya nyinanyi, ngayuku tjana yunytjurrinytjawiya, ngayulu tjananya marrkulpayi kuya palyalwiyangku wantinytjaku. \v 8 Kala, palyanyurra kuwarri tuḻkukutu yankunytjaku, ngayulu nyinanyingka.” \p \v 9-10 Palumpa maḻanypa tjuṯa tuḻku panyapakutu yananyingka ngaṉṯi Yiitjunyalpi tuḻkukutu yanu. Tuḻku panyapaku Tjarutjalumalakutu yankukitjangku wiya yaṉangu kutjupa tjakultjunu. \p \v 11 Yaṉangu tjuṯa tuḻku palula Tjarutjalumala nyinanyingka Tjuwuku mayutju tjuṯangku tjananya puṯu tjapiṉingi, “Yiitjunya nyurrangarri nyangu? Yaalytjingka paluru nyinanyi?” \v 12 Yaṉangu tjuṯangku wangkarra waṉingi, “Yiitjunya wati palya.” Kutjupa tjuṯangkuya wangkangi, “Wiya. Paluru nganaṉanya ngunytjinytjunkupayi.” \v 13 Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯangku kulira payiltjipingkamarra yaṉangu tjuṯa nguḻurringkula tjaalymara waṉingiya yini Yiitjunya wangkarra, wiya tjana yini Yiitjunya puntura wangkapayi. \s1 Tuḻku yini Tapanakalangka Yiitjulu tjanala nintilku \p \v 14 Yaṉangu tjuṯa tuḻku palula Tjuwuku tjaatji tiṉangka nyinangi tjiṉṯu maṉkurrpa. Palulanguru Yiitjunya tjaatji palulakutu yankula yaṉangu tjuṯa tjarrparra nintiṉingi. \v 15 Mayutju paluru tjana palumpa wangka kulira tjapira waṉingi, “Palangku tjananya ninti puntungku nintiṉi. Yaalytjiyaalytji paluru ninti puntu nyinanyi?, nganampa kuulangka Tjarutjalumala wiya paluru tjarrpapayi.” \v 16 Yiitjulu tjananya yalatji watjaṉu, “Ngayulu wiya walytjangku kulira nintiṉi, Katutjakuṉu wangka ngayulu nyurrangarrinya tjakultjunanyi. Paluruṉi wantirriyaṉu palumpa wangka nintintjaku. \v 17 Tjinguru yaṉangu Katutjaku wangkawana tjukarurru nyinakitja yunytjurriku. Yalatji yunytjurringkula paluru yalatji kulilku, ‘Yuwa, Yiitjululanya Katutjakuṉu wangka tjakultjunanyi, wangka palulawana ngayulu tjukarurru nyinaku.’ \v 18 Ngayulu wiya yunytjurringanyi yaṉangu tjuṯangku ngayunya puḻkapungkunytjaku, tjana Katutjanya kutju puḻkapungkunytjaku ngayulu yunytjurringanyi. Ngayulu nyurrangarrinya Katutjakuṉu wangka tjukarurru tjakultjunkupayi, walytjangku kulira ngunytjiwana wiya ngayulu nyurrangarrinya nintilpayi, wiya. \v 19 Yirriṯi Muutjalu tjananya watjaṉu Katutjaku luwuwana nyinanytjaku. Nyurrangarri watjalpayi, ‘Nganaṉa Muutjaku luwuwana nyinanyi.’ Muutjaku luwu ngaranyi yaṉangu kutjupa wiya mirri pungkunytjaku. Luwu palulawana wiyanyurra mayutju tjuṯa, kutjupa tjuṯaṯarra tjukarurru nyinanyi. Nyurrangarri kuliṉi ngayunya mirri pungkunytjaku. Yalatji kulira wiyanyurra Muutjaku luwuwana tjukarurru nyinanyi.” \v 20 Yaṉangu tjuṯangkuya watjaṉu, “Wiya tjana nyuntunya pungkunytjaku wangkangu. Mamuku mayutjungkunta tjingapunganyi wiyawanangkun kulintjaku.” \v 21 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Wati kutjuṉa Tjarritiyingka palyantjala nyurrangarri watjaṉu, ‘Yiitjulu wati palunya Tjarritiyingka palyara nganampa luwu kilytjuntanu. Paluru palyalwiyangku palunya wantimara.’ \v 22 Muutjalu nyurranya watjaṉu pipirri uḻa tjuṯa watirrinytjaku. Muutjanya nyinanyingka yurrunpa Yipuramalungarri watjaṉu pipirri uḻa tjuṯa watirrinytjaku. Tjana panyapa watjaṉutjangka nyurrangarri Tjarritiyingka pipirri uḻa tjuṯa watilpayi, \v 23 yalatji kulira, ‘Nganaṉa Muutjaku luwuwana pipirri uḻa watiṉi.’ Yalatjinyurra Tjarritiyingka palyalpayi, luwu kilytjuntankunytjawiyangkukunyu. Yalatji nguwanpa ngayulu wati palunya Tjarritiyingka palyaṉu, luwu kilytjuntankunytjawiyangku. Ngayulu yalatji palunya palyaṉutjangka nyurrangarri palya ngayuku nyinamara. Nyaakunyurra ngayuku yunytjuwiya nyinanyi? \v 24 Wiyanyurra wiyawanangku kulira ngayunya watjara panypurangkunytjaku. Tjarritiyingkanyurra waarrkarrinytjawiyangku pipirri uḻa tjuṯa watilpayi, ngayuluṯarra Tjarritiyingka waarrkarrinytjawiyangku yaṉangu palyalpayi.” \p \v 25-26 Yaṉangu Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯangku wangkarra waṉingu, “Wati palangku watjaṉu tjana palunya mirri pungkunytjaku. Paluru waṉma nyinarra kumpinmara pungkupayi tjuṯangkamarra. Mayutju tjuṯaku waarrkana tjuṯangku wiya palunya marrkuṉi nintintjawiya nyinanytjaku. Tjinguru mayutju paluru tjana kuliṉilpi paluru Katutjakuṉu katja nyinanyingka. \v 27 Nganaṉa puṯu kuliṉi. Tjinguru palatja Kurayitjanya Katutjalu watjara wantirriyaṉutja tjinguru wiya. Nintilpayi tjuṯangku nganaṉanya nintilpayi Kurayitjanya wiyakunyu manta ngurrara nyinaku. Tjana yalatjiṯarra nintilpayi, nganaṉa palumpa ngurraku ngurrpa nyinanyi. Wati palatja Kaliliyinya ngurrara nganaṉa palumpa ngurraku ninti. Tjinguru palunya wiya Kurayitjanya.” \p \v 28 Tjaatji tiṉa panyapangka Yiitjulu wangka tjanampa kulira yaṉangu tjuṯangka piyuku nintilkitjangku tjapiṉu tjananya, “Yaalytjinyurra kuliṉi? Ngayulu ngananya ngurrara? Ngayuku ngurrakunyurra ngurrpa. Mayutju kutjupangku ngayunya watjara wantirriyaṉu, paluru tjukarurru kutu watjalpayi, palumpanyurra ngurrpa nyinanyi. \v 29 Palumpaṉara ninti nyinanyi. Palulawana ngayulu nyinarra ngalya yanu.” \p \v 30 Wangka palunya kulira tjaampalangkuya Yiitjunya witilkitjangku wangkangu. Yiitjunya tjana wantingulpi witilwiyangku, Katutjaku kurrunpangku tjananya marrkuntjala. Paluru kuliṉu ngula kutjupa tjuṯangku Yiitjunya witintjaku. \v 31 Yaṉangu kutjupa tjuṯangkuya Yiitjukuṉu wangka kulira palumpa walytjarringu. Paluru tjana yunyparringkulalpiya wangkarra waṉingi, “Palatja ilta Kurayitjanya nyinanyi. Palangku tjuṯangara miiṉṯa tjuṯa Katutjakuṉu ngangkari tiṉatjarrangku palyalpayi.” \s1 Yurrkunytji tjuṯangku Yiitjunya witilkitjarriku \p \v 32 Paratji tjuṯangkuya kuliṉu yaṉangu tjuṯa Yiitjuku yunytjuwiya wangkanytjala, kutjupa tjuṯaṯarra Yiitjuku yunypa wangkanytjala. Yalatji kulira tjana yankula tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangka tjungurringkula wangkangi. Tjana yurrkunytji tjuṯa yaḻṯirra wantirriyaṉu Yiitjunya witintjaku. \v 33 Yiitjulu yaṉangu tjuṯa piyuku watjaṉu, “Rawawiyaṉa nyurrangarrila tjungu nyinarra yanku ngayuku mayutjulakutu, paluruṉi watjara wantirriyaṉutjakutu. \v 34 Ngayulu ngurra palulakutu yananyingka ngaṉṯi nyurrangarri ngayuku puṯu ngurrira wanalku. Ngurra palula ngayulu nyinanyingka wiyaṉinyurra yankula nyaku.” \p \v 35 Wangka panyapa tjana kulira tjapira waṉingu, “Ngurra yaalytjikutu paluru yananyi? Ngurra kutjupakutu paluru yankunytjala nganaṉa wanara piyuku palunya nyakuku. Tjinguru paluru ngurra waṉma yananyi, Tjuwu kutjupa tjuṯawana nyinakitja. Tjinguru paluru waṉma yananyi, Kiriki wangkapayi tjuṯa nintilkitja.” \v 36 Yaṉangu tjuṯangku piyuku yalatji watjaṉu, “Nganaṉa puṯu kuliṉi. Ngurra kutjupakutu paluru yankunytjala nganaṉa wanara piyuku palunya nyakuku. Paluru wangka palunya wiyawana yalatji watjaṉu, ‘Ngayulu ngurra palulakutu ananyingka ngaṉṯi nyurrangarri ngayuku puṯu ngurrira wanalku. Ngurra palula ngayulu nyinanyingka wiyaṉinyurra yankula nyaku.’ Nganaṉa yilta puṯu kuliṉi.” \s1 Kapi kanalpayitjarra nyinamalpa \p \v 37-38 Tjarutjalumala tuḻku panyapa wiyarrikitja ngaranytjala Tjuwu tjuṯangku kuliṉingi, “Ngaatja yuḻṯa puntu ngaranyi, Katutjanya waḻkuntjaku.” Yuḻṯa palula Yiitjulu pakara tjananya mirrarra watjaṉu, “Yaṉangu yanyma nyinarra ngayulakutu ngalya yankula kapi palya nguwanpa ngukantjaku. Kapi palya palunya ngayuku wangka nguwanpa. Yaṉangungku ngayuku wangka kulira kana nyinamalpa Katutjaku kurrunpatjarra. Palurulpi ngayuku wangka yaṉangu kutjupa tjuṯangka tjakultjunku. Yalatji Katutjaku wangka yirriṯi tjunutja ngarrinyi.” \v 39 Wangka panyapa tjananya Yiitjulu watjaṉu tjana Katutjaku kurrunpa tjukarurrungku kulintjaku. Yaṉangungku Yiitjuku wangka kulira walytjarrinytjala Katutjalu palumpa kurrunpa yaṉangu palula tjarrpatjunkupayi. Kurrunpa palunyatjarra yaṉangu kana kutu nyinamalpa. Yiitjulu wangka panyapa watjantjala ngaṉṯi Katutjalu palumpa kurrunpa yaṉangu tjuṯangka tjarrpatjunkupayi, Yiitjunya watiyangka waralyngarala mirrirringkula kanarrinytjala ngaṉṯi. \p \v 40 Yiitjuku wangka panyapa kulira tjaampalangkuya watjaṉu, “Tjana watjaṉu nganaṉanya Katutjaku wangka watjalpayi Muutjanya nguwanpa ngula ngalya yanku. Palatja Katutjaku wangka watjalpayi palunya. Paluru ilta ngalyankula nganaṉanya nintiṉi.” \v 41 Kutjupa tjuṯangkuya watjaṉu, “Palatja ilta Kurayitjanya wangkanyi, Katutjalu watjara wantirriyaṉutja.” Kutjupa tjuṯangkuya watjaṉu, “Palatja Kurayitjanya wiya manta Kaliliyinya ngurrara.” Paluru tjana piyuku watjaṉu, \v 42 “Katutjaku wangka irriṯi tjunutja yalatji ngarrinyi. Kurayitjanya tawunu Pitjiliyamala puunarriku, mayutju Tapitaku walytja ngaṉṯitja. Tapitaku tawunu Pitjiliyamanya ngurrara paluru nyinaku.” \v 43 Yalatji kutjupa tjuṯangkuya wangka panyapa watjalpayi, kutjupa tjuṯangku wangka kutjupa watjalpayi. \v 44 Yurrkunytji tjuṯa tjaatji tiṉangka waarrkarripayi. Paluru tjana kuliṉu Yiitjunya witintjaku. Yalatji kulira tjana Yiitjunya wantingulpi, witilwiyangku. \s1 Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯangku wiya Yiitjunya Katutjakuṉu kulilku \p \v 45 Yurrkunytji paluru tjana Yiitjuku wangka kulira tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯakutu yanu. Paluru tjanala Paratji tjuṯa tjungu nyinangi. Paluru tjana yurrkunytji tjuṯangka tjanala tjapiṉu, “Nyaakunyurra Yiitjunya witira ngalya katinytjawiyangku wantingu?” \v 46 Yurrkunytji tjuṯangku tjananya watjaṉu, “Wangka palya paluru wangkapayi. Wiya yaṉangu kutjupa palunya nguwanpa wangkapayi, wiya, paluru kutju.” \v 47 Paratji tjuṯangku pikarringkula tjananya watjara payiṉu, “Tjinguru nyurrangarriṯarralpi palumpa wangka wiyawanangku kuliṉi. \v 48 Nganaṉatju tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangku, Paratji tjuṯangkuṯarra wiya palumpa wangka kuliṉi, paluru wiya Katutjakuṉu. \v 49 Yaṉangu Yiitjula tjungurripayi tjuṯa Muutjaku luwuku ngurrpaya nyinanyi. Katutjalu tjananya ngula watjara warukutu iyalku.” \v 50-51 Mayutju palula tjanalawana Nikatimatjanya tjungu nyinangi. Paluru tjananya watjaṉu, “Nganaṉa Yiitjuku wangka kuutawutjungka kulira kutju watjantjaku, yalatji nganampa luwu ngaranyi. Nganaṉa palumpa wangka kulilwiyangku wiya yalatji watjantjaku, ‘Paluru kuya palyalpayi.’” Mayutju Nikatimatja paluru yurrunpa Yiitjulakutu yankula wangkangi. \v 52-53 Mayutju paluru tjana Nikatimatjanya watjara panypurangu, “Nyuntu manta Kaliliyinya ngurrara nguwanpa wangkanyi, Yiitjuku walytja ngurra kutju ngurrara nguwanpa. Katutjaku wangka nyuntu kulintjaku. Alatji ngarrinyi, Kurayitjanya tawunu Pitjiliyamanya ngurrara nyinaku, Kaliliyinya ngurrara wiya.” \c 8 \s1 Minymaya katirra ngaratjunku \p \v 1 Yaṉangu tjuṯaya ngurrakutu yanu. Yiitjunya kutju puḻi yini Yalipatjalakutu yanu. \v 2 Ngarrirra tjiṉṯurringu paluru piyuku yanu Tjuwuku tjaatji tiṉakutu. Yaṉangu tjuṯa tjaatji palula tjungurrinytjala, Yiitjulu tjananya nyinarra nintiṉingi. \v 3 Paratji tjuṯangku, Muutjaku luwu nintilpayi tjuṯangkuṯarra minyma katirra Yiitjula yila ngaratjunu. Minyma palunya tjana witiṉu wati walytjawiyawana ngarrinyingka. \v 4 Palunya ngaratjunkula tjana Yiitjunya tjapiṉu, “Nintilpayi. Minyma ngaatja tjana nyangu miiṯa walytjawiyangka ngarrinyingka. Nganaṉatju palunya ngalya katirra ngaatjalpi ngaratjunu. \v 5 Muutjaku wangka yalatji ngaranyi, minyma palatja nganaṉa puḻingka rungkara mirrintankunytjaku. Nyaalytji nyuntu kuliṉi?, nganaṉa iluntankuku?” \v 6 Wangka panyapa paluru tjana Yiitjunya tjapiṉu yalatji kulira, “Tjinguru Yiitjulu watjalku, ‘Kuunyiya wanti!’ Yalatji paluru watjantjala nganaṉa ngula kuutawutjungka yalatji watjalku, ‘Yiitjulu Muutjaku luwu kilytjuntanu. Palurulanya watjaṉu kungka palunya rungkalwiyangku wantinytjaku.’” Yiitjulu tjananya kulira wangkawiyangku puparra mantangka wakaṉingi marangku. \p \v 7 Kutuya ngarala tjapiṉingka pakaralpi tjananya watjaṉu, “Tjinguru nyurrangarri kuya palyalwiya nyinanyi? Kuya palyalwiyangku kutju palunya puḻingka rungkantjaku.” \v 8 Piyuku puparra mantangka wakaṉingi marangku. \v 9 Palumpa wangka kuliraya kuṉṯarringu yalatji kulira, “Yuwa, ngayulu kuya palyalpayi.” Wati tjiḻpi tjuṯaya kuṉṯarringkula kutjuṯu kutjuṯu yankula waṉingu. Ngaṉṯilpiya yangupala tjuṯa kuṉṯarringkula yankula waṉingu. Kuṉṯarrirraya yuwankarra yankula waṉingu. Yiitjula ila minyma paluru kutju ngarangi. \v 10 Pakara paluru minyma palunya watjaṉu, “Minyma, yaṉangu tjuṯaya yaalytjirringu? Tjinguru kutju ngaranyi nyuntunya rungkara mirrintankukitja?” \v 11 Minyma palurulpi watjaṉu, “Mayutju, Wiyaya ngaranyi ngayunya pungkukitja.” Yiitjulu palunya watjaṉu, “Ngayuluṯarra wiyaṉanta pungku. Maa yarra!, kuya palunya palyantjawiyalpi nyina!” \s1 Ngayulu tili nguwanpa nyinanyi \p \v 12 Palulanguru Yiitjulu Paratji tjuṯangka tjananya watjaṉu Tjuwuku tjaatji tiṉangka yalatji, “Yaṉangu tjuṯangku mungangka layiti nyakula tjungurringkupayi. Yalatji nguwanpa ngayulu layiti nguwanpa nyinanyi yaṉangu yuwankarrangku ngayunya nyakula tjungurringkula ngayuku wangka kulintjaku. Ngayuku wangka yaṉangungku kulira walytjarringkula paluru kana kutu nyinamalpa, wiya paluru kutu yunytjurriku kuya palyalkitja, wiya.” \v 13 Paratji paluru tjana Yiitjunya panypurangkula watjaṉu, “Nyuntu walytjangkunku watjaṉi, wiyawana. Wiyalatjunta wangka nyuntupaṉu kulilku. Kutjupa tjuṯangku nyuntu Katutjakuṉu nintingku watjantjala nganaṉatju tjanampaṉu wangka kulilku.” \v 14 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Yilta, ngayulu watjalpayi yaṉangu tjuṯangku ngayuku wangka kulintjaku. Ngayulu ngurra kutjupa ngurrara, manta ngurrara wiya, ngayulu tjukarurru watjalpayi, ngunytjinytjunkunytjawiya, ngurra palulakutu ngayulu piyuku yankuku. Nyurrangarri ngayuku ngurraku ngurrpa, wiyawananyurra kulilpayi, puṯu kulilpayi tjuṯa. \v 15 Nyurrangarri yalatji kulira wiyawana watjaṉi, ‘Yiitjunya manta ngurrara, Katutjakuṉu wiya.’ Yalatji yaṉangu tjuṯangkuṯarra kulira wiyawana watjaṉi. Ngayulu wiya yalatji kulira wiyawana watjaṉi. \v 16 Ngula kuutawutjungka ngayulu yaṉangu tjuṯa tjukarurru watjalku, wiyawana watjantjawiya. Ngayuku paapangkuṉi nintintjala ngayulu tjukarurru kutju watjalpayi, paluru ngayulawana nyinanyi. Paluruṉi watjara mantakutu wantirriyaṉu. \v 17 Luwu nyurrangarrimpa yalatji ngaranyi. Tjinguru yaṉangu kutjarrangku kuutawutjungkapaka wangka kutjupula watjalku. Wangka palunyanyurra kuliṉi, ‘Yuwa, wangka palunya tjukarurru ngaranyi, kutjarrangkupula watjantjala. Wiyapula kutjarrangku ngunytjinytjunanyi.’ \v 18 Luwu palunya nguwanpa ngayuluṉa wangka tjukarurru watjalpayi. Ngayuku paapangkuṯarra wangka ngayukuṉuwana tjukarurrungku watjalpayi. Ngalitju kutjarrangku wangka kutju watjalpayi tjukarurru, ngayuku paapangku. Paluru ngayunya ngalya wantirriyaṉu.” \p \v 19 Tjana Yiitjunya tjapiṉu, “Yaalytjingka nyuntupa paapa nyinanyi?” Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Nyurrangarri ngayuku paapaku walytja wiya nyinanyi, ngayuku walytjaṯarra wiyanyurra nyinanyi. Tjingurunyurra ngayuku walytja nyinarra ngayuku paapakuṯarra walytjanyurra nyinamara.” \v 20 Wangka panyapa Yiitjulu tjananya Tjuwuku tjaatji tiṉangka yunngu nintiṉingi, turaama manitjarra tjuṯangka ila. Tjuwuku mayutju tjuṯa ngurra palulawana parra ngarapayi. Wiya tjana Yiitjunya witiṉu Katutjalu yalatji kuliṉingitjangka, “Ngayuku katjangku tjananya kutuwarri nintintjaku. Ngula tjana palunya kala witira waralytjunkula mirrintankunytjaku.” \s1 “Wiya nganaṉa ngurra palula tjungu nyinaku” \p \v 21 Yiitjulu tjanala yaṉangu tjuṯangka Paratji tjuṯangkaṯarra piyuku watjaṉu, “Ngurra kutjupakutu ngayulu yananyi. Ngurra palula ngayulu ankula nyinanyingka puṯutjunyurra ngurrira wanalku. Wiya nganaṉa ngurra palula tjungu nyinaku. Puṯutjunyurra ngurrira nyinarra mirrirriku. Mirrirringkula warungkalpinyurra kampamalpa kuulwara, wiyanyurra kana kutu nyinamalpa, wiya Katutjalu nyurrangarrimpa kuya waṉiku, wantiku nyurrangarrinya.” \v 22 Yaṉangu tjuṯangkuya watjara waṉingu, “Paluru watjaṉu puṯutjunyurra ngayunya ngurrira wanalku. Tjinguru paluru yankula walytjangkunku wakara mirrintanku.” \v 23 Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Nyurrangarri manta ngurrara, kanya ngayulu ilkari ngurrara. \v 24 Wangka panyapa ngayulu nyurrangarrinya watjaṉu, mirrirringkula warungkalpinyurra kampamalpa. Ngayunya Katutjalu mantakutu wantirriyaṉutja nyurrangarri kulira wantinyingka Katutjalu nyurrangarrinya warungka waṉiku, wiya nyurrangarrimpa kuya waṉiku, wantiku nyurranya.” \v 25 Tjana Yiitjunya watjaṉu, “Wiya nyuntu ilkari ngurrara.” Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Ilta, ngayulu ilkari ngurrara panyapa ngayulu nyurrangarrinya kutu watjalpayi. \v 26 Tjinguru ngayulu nyurrangarrinya kutu kuru watjalku. Yalatji wiya, kuru watjalwiyangkuṉa nyurrangarrinya wantiku. Paluruṉi watjantjala kutju ngayulu watjalku. Paluru tjukarurru watjalpayi, paluruṉi mantakutu watjara wantirriyaṉu.” \v 27 Paluru tjana wangka panyapa puṯu kuliṉu, wiya tjana kuliṉu yalatji, “Paapa Katutjalu Yiitjunya mantakutu wantirriyaṉu.” \v 28 Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Ngula nyurrangarri ngayunya yaṉanguku katja watiyangka waralytjunkula kutju kulilku, ‘Palatja Kurayitjanya Katutjalu wantirriyaṉutja.’ Wangka yalatjiṯarranyurra kulilku, ‘Paluru yilta paapa Katutjalu nintintjala kutju tjakultjunkupayi, walytjangkunku kulira tjakultjunkunytjawiya.’ \v 29 Yuwa, paluruṉi mantakutu ngalya wantirriyaṉu, paluruṉi ngayula tjungu nyinanyi. Palumpa wangka kutju ngayulu kulira tjakultjunkupayi. Paluruṉi kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa.” \v 30 Wangka panyapa kulira yaṉangu tjuṯa palumpa walytjarringu. \s1 “Nganaṉa waarrkana nguwanpa wiyalpi nyinaku” \p \v 31 Yiitjulu tjananya palumpa walytjarringutja tjuṯangka watjaṉu, “Ngayuku wangkakunyurra tjukarurru kutu nyinanytjaku. Yalatji kutu nyinarranyurra yilta ngayuku walytja tjuṯa nyinamalpa. \v 32 Ngayunya wantirriyalkitjangku yirriṯi Katutjalu wangka tjuṯa watjaṉu. Wangka palunya tjuṯakunyurra ninti nyinaku. Yalatjiku nintirringkula wiyalpinyurra waarrkana nguwanpa nyinaku.” \v 33 Kutjupa tjuṯangku Yiitjunya watjaṉu, “Nganampa mayutju yirriṯitja Yipuramanya nyinangu. Nganaṉa palumpa walytja ngaṉṯitja tjuṯa nyinanyi. Paluru kutju nganampa mayutju nyinanyi, nganaṉa palumpa waarrkana tjuṯa nyinanyi, wiya kutjupaku. Nyaaku nyuntu watjaṉu?, nganaṉa waarrkana nguwanpa wiyalpi nyinaku, nganaṉa wiya mayutju kutjupaku waarrkana nyinanyi.” \v 34 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Wangka ngaatjanyaya kulila! Mamulu watjantjala yaṉangungku kulira kuya palyalpayi. Yaṉangu paluru Mamuku waarrkana nyinanyi kuya palyalpayi. \v 35 Waarrkana wiya palumpa mayutjuku walytja tjuṯangka tjungu nyinaku, paluru tjanampaṉu walytjawiya ngurra kutjupangka yila nyinaku. Mayutju palumpa katja walytja kutju ngurra palula rawa nyinaku. \v 36 Katja palunya nguwanpa ngayulu Katutjaku katja nyinanyi. Ngayulu yalatji watjalku, ‘Nyurrangarri ngayuku wangka kulira mamuku waarrkana wiyalpinyurra nyinaku.’ Ngayulu wangka palunya nyurrangarrinya watjantjala iltanyurra mamuku waarrkana tjuṯa wiyalpi nyinaku. \v 37 Ngayulu kuliṉi nyurrangarri Yipuramaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa nyinanyi. Yipuramanya wati palya nyinapayi, Katutjaku wangka kulilpayi. Palunya nguwanpanyurra palumpa walytja ngaṉṯitja tjuṯa palya nyinamara. Katutjaku wangka ngayulu watjantjala nyurrangarri kulira wantipayi. Ngayuku wangka kulira wantirra nyaakunyurra yunytjurringanyi ngayunya mirri pungkukitja? \v 38 Ngayuku walytja Katutjaluṉi nintintjala ngayulu nyurrangarrinya tjakultjunkupayi, kanya nyurrangarrimpa walytja mamungku nintintjala nyurrangarri ngayuku wangka wantirra kuya palyalpayi.” \p \v 39 Tjana watjaṉu, “Mamu paluru wiya nganampa walytja nyinanyi, nganampa walytja yurruntitja Yipuramanya nyinapayi.” Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Yipuramaku walytja ngaṉṯitjanyurra nyinarra palyanyurra nyinamara, Yipuramanya nguwanpa. \v 40-41 Nyurrangarri yunytjurringanyi ngayunya mirri pungkukitja, Katutjaku wangka ngayulu nyurrangarrinya tjakultjunutjangka. Yipuramalu wiya Katutjaku wangka kulira wantipayi, wangka palulawana palya nyinapayi. Yilta nyurrangarrimpa walytja mamuku mayutju nyinanyi, nyurrangarri palunya nguwanpa kuya palyalpayi, Yipuramanya nguwanpa wiya.” Kanya tjana watjaṉu, “Wiya. Nganampa walytja yurruntitja Katutjanya nyinanyi, nganampa paapa.” \p \v 42 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Katutjanya nyurrangarrimpa walytja wiya nyinanyi, nyurrangarrimpa paapawiya. Nyurrangarri palumpa walytja nyinarra ngayukuṯarranyurra palya nyinamara. Paluru ngayuku walytja nyinanyi. Paluruṉi mantakutu ngalya wantirriyaṉu, wiya ngayulu walytjangku kulira ngalyanu. \v 43 Ngayuku wangkanyurra kulira wantinyi, puṯunyurra kuliṉi. \v 44 Yilta nyurrangarri nyinanyi mamuku mayutjuku walytja tjuṯa. Paluru nyurrangarrinya tjingapunganyingka kuliranyurra palumpa wangkawana kuya palyalpayi. Paluru kututja tjukarurruwiya nyinapayi. Paluru yaṉangu tjuṯa mirri pungkupayi. Paluru tjukarurru watjantjawiya kutjutja ngunytjinytjunkupayi. Kuwarri kutu paluru nyurrangarrinya yaṉangu kutjupa tjuṯaṯarra ngunytjinytjunanyi. Palunya nguwanpa nyurrangarri mirri pungkupayi nyinanyi ngunytjinytjunkupayiṯarra. \p \v 45 “Ngayulu Katutjakuṉu wangka tjukarurru kutu watjalpayi. Wiyanyurra Katutjaku wangka palunya kulilkitja yunytjurringanyi. Ngayuku wangkanyurra kulira wantipayi. \v 46 Tjinguru tjaampalangkunyurra kuliṉi ngayulungunytjinytjunkupayi, kuya palyalpayiṯarra. Yalatji kulira tjakultjurraṉi!, tjinguru ngayulu kuya palyaṉutjangka. Yalatji tjakultjunkukitjangkunyurra puṯu kuliṉi ngayulu tjukarurru kutu watjalpayi. Ngayuku wangkanyurra kulira walytjarringamara. \v 47 Yaṉangungku Katutjaku walytjangku nyinarra palumpa wangka kulilku. Nyurrangarri palumpa walytjawiyangku palumpa wangka kulira wantipayi, ngayuku wangkaṯarra nyurrangarri kulira wantipayi.” \s1 Yiitjulu watjalku, “Ngayulu Yipuramanya nyakupayi” \p \v 48 Yaṉangu tjuṯangku Yiitjunya watjaṉu, “Nyuntu wiya Katutjaku wangka tjukarurru kuliṉi, nyuntu rama nyinanyi.” \v 49 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Ngayulu ramawiya. Ngayulu palumpa wangka nintira paapa walytja waḻkulpayi. Wangka palunya kuliranyurra ngayunya panypurangkupayi. \v 50 Ngayulu wiya yunytjurringanyi yaṉangu tjuṯangkuṉi waḻkuntjaku. Ngayuku paapa yunytjurringanyi ngayunya waḻkuntjaku. Paluru tjukarurru kulira ngayunya waḻkulpayi. Panypurangkupayi tjuṯaṯarra paluru tjukarurru kulira payira wantirriyalku. \v 51 Wangka ngaatjanyaya kulila! Yaṉangungku ngayuku wangka kulira tjukarurru kutu nyinanytjala Katutjalu palunya kana kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa, paluru mirrirringkula piyuku kana nyinamalpa.” \p \v 52-53 Paluru tjana watjaṉu, “Yilta, nyuntu rama nyinanyi. Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯa, Yipuramanyaṯarra yurrunpa Katutjaku wangkaku palya nyinarra mirrirringu, kana piyuku nyinanytjawiya. Nyuntu wiyawanangku watjaṉi. Nganaṉa nyinarra mirrirriku, piyuku kanarrinytjawiya. Nyaaku nyuntu yalatji watjaṉi?, ‘Yaṉangungku ngayuku wangka kulira tjukarurru kutu nyinanytjala Katutjalu palunya kana kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa Yaṉangu ngayuku wangkawana tjukarurru nyinarra wiya kutu mirri ngarriku.’ Yipuramalungarri wiya wangka palunya nguwanpa watjaṉu. Nyuntun mungutja, nyuntu wangka panyapa watjalwiyangku wantimara.” \v 54-55 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Tjinguru ngayuluṉatju puḻkapunganyingka nyurrangarri watjalku, ‘Nyuntu walytjangku puḻkapunganyi, nyuntu mayutju tiṉawiya.’ Ngayuku paapangkuṉi mantakutu ngalya wantirriyaṉu palumpa waarrka palyantjaku. Paluruṉi puḻkapungkupayi. Nyurrangarri wiyawanangku watjalpayi, ‘Paapa Katutjanya nganampa mayutju tiṉa nyinanyi. Nganaṉa palumpa walytja tjuṯa nyinanyi.’ Wangka palunyanyurra ngunytji watjalpayi. Nyurrangarri wiya palumpa walytja tjuṯa nyinanyi. Ngayulu ngunytji wangkanytjawiya iltaṉa palumpa walytja nyinanyi. Paluruṉi watjantjala ngayulu palyalpayi. \v 56 Nyurrangarri watjalpayi, ‘Yipuramanya nganampa walytja yurruntitja.’ Paluru mantangka nyinarra yunypangku kulilpayi, ‘Kurayitjanya nganampa mayutju tiṉa ilta ngalyankuku mantakutu.’ Ngayuku ninti nyinarra paluru yunypa nyinangi.” \v 57 Tjana watjaṉu, “Yipuramanya wiya nyuntupa ninti nyinangi. Nyuntun kuwarritja palurunta yirriṯi nyinarra wiyarringu.” \v 58 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Wangka ngaatjanyaya kulila! Yipuramanya nyinanyingka yurrunpa ngayulu kutu nyinangi, paapa ngayukuku ngurrangka.” \v 59 Paluru tjana kuliṉingi, “Nganampa luwu ngaranyi, yaṉangu wiya palunya nguwanpa wangkanytjaku. Nganaṉa palatjanya puḻingka rungkara iluntankunytjaku.” Yalatji kulira tjana mulyarrarrirra puḻi mantjimantjiṉu Yiitjunya rungkara iluntankukitjangku. Paluru tjanampa kumpira yanu, wiya paluru Tjuwuku tjaatji tiṉangka parra ngarangi. \c 9 \s1 Wati paanga palyalku \p \v 1 Yiitjulu ruutuwana yankula wati paanga nyangu. Paluru pipirri wiima paanga nyinarra kutu paanga nyinapayi. \v 2 Palumpa kutunguḻu tjuṯangku Yiitjunya tjapiṉu, “Nintilpayi. Palatja paanga nyinanyi, kuya puntu palyara, yilta? Pipirri wiimangku wiya kuya palyalpayi, wiya. Tjinguru palumpa paapangku tjinguru maamangku kuya puntu palyaṉutjangka paluru paanga nyinanyi, yilta?” \v 3 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Wiyanyurra kulintjaku paluru kuya palyaṉutja paanga nyinanyi. Wiya palumpa paapangku maamangku kuya palyaṉutjangka, paluru paanga nyinanyi, wiya. Katutjalu yurrunpa kuliṉu, ‘Ngaatjanya ngayulu palyalku yaṉangu tjuṯangku palyaṉutjangka nyakula ngayunya waḻkuntjaku.’” Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, \v 4 “Ngayulu kutu Katutjaku waarrka mantangka palyantjaku. Paluruṉi yalatji palyantjaku mantakutu ngalya wantirriyaṉu. Ngula ngayulu wiyarringkula wiya mantangkalpi palumpa waarrka palyalku. Nyurrangarriṯarra mantangka nyinarra palumpa waarrka palyantjaku. \v 5 Ngayulu kutu Katutjaku waarrka palyalku. Yaṉangu yuwankarrangku ngayuku wangka yutitja kulira tjukarurru nyinanytjaku. Wati ngaangkuṯarra ngayunya yuti nyakula ngayuku wangka kulintjaku.” \p \v 6 Panyapa wangkarra Yiitjulu mantangka nyunypatjunu. Nyunypatjunkula mantaṯarra mantjira kurungka paangangka tjunu. \v 7 Paanga palunya watjaṉu, “Yankula yuṉpa paltjilanku kapi Tjalumala!” Yankula kapi palula paltjira nyangu palya. Kuru alytjurarrirra ngaṉṯikutu yanu Yiitjulakutu. Kapi yini, “Tjalumanya” wangka tjanampa, wangka nganampa, “Wantirriyaṉutja.” \v 8-9 Yurrunpa yaṉangu tjuṯangku paanga palunya nyakupayi yiwarrangka nyinarra yinkanyingka. Paluru tjana palumpa walytja tjuṯangkuṯarra paangatjanu palunya nyakula wangkarra waṉingi, “Palatja yuṉpa paanga palunya nguwanpa wati kutjupa, tjinguru palumpa walytja.” Kutjupa tjuṯangku tjananya watjaṉu, “Wiya. Paluru yilta paangatjanu.” Wati paangatjanu paluru tjananya kulira watjaṉu, “Yiltaṉa paangatjanu paluru.” \v 10 Tjana palunya tjapiṉu, “Yaalytjiyaalytji nyuntu kuru alytjurarringu?” \v 11 Watjaṉu tjananya, “Wati yini Yiitjulu mantangka nyunypatjunkula mantaṯarra mantjira kurungkaṉi tjunu. Paluruṉi watjaṉu kapi Tjalumalakutu yankula paltjintjaku. Yankula ngayulu paltjiraṉatju kuruṉa alytjurarringu.” \v 12 Tjana piyuku palunya tjapiṉu, “Paluru Yiitjunya yaalytjirringu?” Paluru ngurrpa wangkangu tjanalakutu. \s1 Paratji tjuṯangku palyaṉutja tjapilku \p \v 13-14 Yiitjulu wati palula mantangka nyunypatjunkula mantjira kurungka tjunu tjiṉṯu Tjarritiyingka. Tjiṉṯu palula Tjuwu tjuṯaya waarrkawiya nyinapayi. Yalatji luwu tjanampa ngarangu. Kutjupa tjuṯangku paangatjanu palunya katingu Paratji tjuṯakutu tjana palunya palyaṉutjangka tjapira kulilkitjangku. \v 15 Paratji tjuṯangkulpiya palunya tjapiṉu, “Kuru paangatjanu yaalytjiyaalytji nyuntu kuru alytjurarringu?” Tjakultjunangi tjananya yalatji, “Paluru mantangka nyunypatjunkula mantaṯarra mantjira kurungkaṉi tjunu. Paltjiraṉatju kuru alytjurarringu.” \v 16 Paratji tjuṯangku puṯu kulira wangkarra waṉingu, “Wati paluru Yiitjunya wiya Katutjakuṉu nyinanyi. Paluru nganampa luwu kilytjuntanu Tjarritiyingka palatja palyara. Paluru ilta kuya palyalpayi.” Paratji kutjupa tjuṯangkuya watjaṉu, “Wati paluru wiya kuya palyalpayi. Paluru Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku palatja palyaṉu, kutjupa tjuṯaṯarra.” \v 17 Yalatji tjana wangkarra tjanampaṉu mayutju tjuṯangku paangatjanu palunya watjaṉu, “Nyuntu watjaṉu, ‘Paluruṉi kuru alytjuranu.’ Yaalytjin nyuntu wati palunya kuliṉi?” Paangatjanungku tjananya watjaṉu, “Paluru Katutjaku wangka watjalpayi.” \v 18 Mayutju paluru tjana wangkarra waṉingu, “Palatja wiya paanga nyinapayi, ngunytjinytju wangkapayi.” Tjana yalatji kulira palumpa paapa maamaṯarra yaḻṯingu. \v 19 Tjana palunya kutjarra yalatji tjapiṉu, “Palatja nyupalimpa katja, yilta?” Yuwa wangkangupula. Tjana piyuku palunya kutjarra tjapiṉu, “Yurrunpa nyupali watjaṉu palatja kuru paanga nyinangi. Yaalytji paluru kuru alytjuralpi nyinanyi?” \v 20 Paluru kutjarra tjananya watjaṉu, “Yilta, palatja katja ngalimpatju. Paluru pipirri wiima paanga ngarringu, kuwarri paluru paanga kutu nyinangi. \v 21 Ngali puṯu kuliṉi. Yaalytjiyaalytji paluru kuru palyalpi nyinanyi? Nganalu palyaṉu? Ngalitjuṯarra puṯu kuliṉi. Palatja wati ngaranyi, pipirri wiimawiya. Palunyanyurra tjapintjaku ngaranyi.” \v 22-23 Yalatji paluru kutjarra tjananya watjaṉu mayutju paluru tjana payiltjipingkamarra. Yurrunpa Paratji tjuṯangku yaṉangu tjuṯangka yalatji watjaṉu, “Tjinguru yaṉangungku Yiitjunya Katutjalu watjara wantirriyaṉutja watjaṉutjangka, nganaṉa palunya payira wantirriyalku, nganampa tjaatji tjuṯangkamarra. Wiya paluru yaṉangu tjuṯangka tjungurringkula tjaatjingka nyinaku.” \p \v 24 Mayutju paluru tjana paangatjanu palunya yaḻṯirra tjingapungangi wangkanytjaku, “Nganaṉa kuliṉi wiya Katutjakuṉu katja paluru nyinanyi. Yalatji nyuntu kulintjaku. Katutjangka kurungka nyuntu nganaṉanya tjukarurru watjala yalatji!, ‘Yiitjunya wiya Katutjakuṉu katja nyinanyi, paluru Katutjaku luwu kilytjuntankupayi.’” \v 25 Watjaṉu tjananya, “Tjinguru paluru Katutjaku luwu kilytjuntanu, tjinguru wiya. Ngayulu yalatji kutju kuliṉi. Yurrunpa ngayulu kuru paanga nyinangi, kuwarrilpi ngayulu kuru alytjuralpi nyinanyi.” \v 26 Mayutju paluru tjana palunya piyuku tjapiṉu, “Palurunta yaalytjinu?, kuru palyalkitjangku.” \v 27 Paangatjanu paluru tjananya watjaṉu, “Yurrunpa kalaṉa nyurrangarrinya tjakultjunu wangka panyapa. Ngayuku wangkanyurra kulira wantingu. Ngayulu palumpa wangka kulira walytjarringkula nyinanyi. Wiyanyurra yunytjurringanyi palumpa wangka kulira walytja nyinakitja. Ngayulu nyurrangarrinya wiya piyuku tjakultjunku.” \v 28 Paluru tjana wati palunya payiṉu, “Yiitjunya wati paluru mungutja. Nyuntu palumpa wangka kulira walytja nyinanyi, kanya nganaṉatju Muutjaku wangka kulira palumpa walytja nyinanyi. \v 29 Katutjalu yilta Muutjala palumpa wangka yirriṯi tjakultjunu. Muutjanya palumpa walytja nyinangi. Wati palunya Katutjalu wiya tjakultjunu, paluru wiya Katutjaku walytja nyinanyi. Katutjaku ngurranguru wiya paluru ngalyanu.” \v 30 Paluru tjananya watjaṉu, “Paluruṉi Katutjakuṉu ngangkari tiṉatjarrangku kuru alytjuraṉu. Nyurrangarriṯarra Katutjaku katja palunya kulinmara. \v 31-33 Pipirri wiima paanga nyinarra ngayulu rawa kutu paanga nyinapayi. Kutjupa tjuṯa paanga ngayunya nguwanpa yirriṯi nyinapayi. Tjana kutu paanga nyinanyi palyarrinytjawiya, ngangkari tjuṯangku tjananya puṯu ngangkarinkupayi. Kuwarri, ngayunya kutju paluru ngangkari tiṉatjarrangku palyaṉu. Paluru Katutjaku tjukarurru nyinanyi, palumpa walytja. Katutjaku yunytjurringkula palumpa wangka paluru kulira nyinapayi. Paluru Katutjanya tjapintjala Katutjalu kulira ngayunya kuru alytjuranu. Wiya Yiitjunya mungutja, paluru ilta Katutjakuṉu.” \p \v 34 Paangatjanu palunyaya pikarringkula warrkiṉu. Paluru tjana palunya payiṉu yalatji, “Wiya nyuntu nganaṉanya nintintjaku. Nyuntu mungutja, nyuntu kuya palyalpayi, nyuntupa paapangku maamangkuṯarra. Palulanguru Katutjalunta kuyaṉu paanga nyinanytjaku.” Paluru tjana palunya piyuku yalatji payiṉu, “Kala, nyuntu wiya nganampa tjaatji tjuṯangka tjarrparra Katutjanya waḻkuntjaku, wantilpi!” Yalatji mayutju paluru tjana paangatjanu palunya payira wantirriyaṉu. \p \v 35 Paangatjanu palunya tjana wantirriyaṉutjangka Yiitjululpi tjakulpa kuliṉu. Kulira paluru wati paangatjanuku ngurririnkula nyakula tjapiṉu, “Yaṉanguku katjaku wangka nyuntu kuliṉi, yilta?” \v 36 Paluru Yiitjunya watjaṉu, “Yunytjurringanyiṉa palumpa wangka kulilkitja. Ngananya yaṉanguku katja?” \v 37 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Ngayunya nyuntu yurrunpa nyangu. Ngayuluṉanta yaṉanguku katja wangkanyi.” \v 38 Paluru Yiitjunya watjaṉu, “Mayutju. Ngayulu kuliṉi nyuntu Katutjakuṉu. Nyuntupa wangkawana ngayulu kuliralpi nyinaku.” Pupakatirra Yiitjunya paluru waḻkuṉu. \v 39 Yiitjulu paangatjanu palunya watjaṉu, “Paanga tjuṯa nyinanyi, wiyaya tjana watiya tjuṯa tjukarurrungku nyanganyi yutitja, nyakunytjawiya. Paanga tjuṯa nguwanpa yaṉangu tjuṯa nyinanyi Katutjaku wangka yutitja kulintjawiya. Palumpa wangkaku tjana ngurrpa nyinanyi. Palunya tjananya nintilkitja ngayulu mantakutu ngalyanu, tjana ngayuku wangka kulira walytjarrinytjaku. Kutjupa tjuṯangku ngayuku wangka kulira wantipayi. Ngula ngayulu walytja tjuṯa tjungura watjalku Katutjaku ngurrangka tjana nyinanytjaku. Kulira wantipayi tjuṯa ngayulu tjananya watjara iyalku warukutu.” \v 40 Paratji tjuṯangku yila ngarala palumpa wangka kulira watjaṉu, “Nganaṉa wiya paanga palunya tjuṯa nguwanpa nyinanyi.” \v 41 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Tjingurunyurra paanga palunya tjuṯa nguwanpa Katutjaku wangkaku ngurrpa nyinanytjala Katutjalu nyurrangarrimpa kuya waṉimara. Nyurrangarri ngayuku wangka wantirra yalatji kuliṉi, ‘Nganaṉa Katutjaku wangkaku ninti nyinanyi.’ Yalatji nyurrangarri ngayuku wangka wantingutjangka Katutjalu wiya nyurrangarrimpa kuya waṉiku, wantiku nyurranya.” \c 10 \s1 Tjiipi tjuṯaya mayutju tjanampaku ninti \p \v 1-2 Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Wangka ngaatjanyaya kulila! Tjiipiku yaaṯangka tjiipiku mayutju kutju kiiṯawana tjarrpanyi, kiiṯa kanyilpayingku alytjurankunytjala. Tjiipi mulyaṯangku katipayi piinytjingka kaḻparra tjarrpanyi tjiipi mantjira katikitja, kiiṯa kanyilpayingku nyakutjipingka. \v 3-4 Kiiṯa kanyilpayingku alytjurananyi tjiipiku mayutju kutju tjarrpanytjaku. Mayutju wangkanytjala tjiipi tjuṯangkuya kulira mayutju walytjakutu ngalya tjalkaḻunganyi. Tjiipi tjuṯa yinitjarra nyinanyi palumpa. Tjiipiku mayutju tjuṯangkuya tjiipi tjuṯa yaaṯangka yunngu tjarrpatjunanyi, tjunguya mungangka ngarrinytjaku. Aaḻi mayutju paluru kiiṯa alytjurankula ngarala tjananya yaḻṯinyi. Yini watjantjala tjiipingku kulira mayutju walytjakutu ngalya tjalkaḻunganyi. Mayutjukutuya tjalkaḻungkula tjungurringanyi. Mayutju paluru yurrunpa yankula tjananya katiyananyi. Tjiipi tjuṯangku ngaṉṯiwana wanaṉi palumpa wangka kulira. \v 5 Mayutju kutjupa wiya tjana wanarinanyi, tjana wangka kutjupa kulira tjalkaḻunganyi, mayutju palulamarra.” \v 6 Yara ngaatjanya Yiitjulu tjananya watjaṉu wangka kutjupa nintilkitjangku. Yaṉangu tjuṯangku puṯuya kuliṉangi palumpa wangka, yara tjiipitjarra kutjuya kuliṉangi. \s1 Tjiipiku mayutju palya \p \v 7 Tjana puṯu kulintjala Yiitjulu tjananya nintiṉu yalatji, “Wangka ngaatjanyaya kulila! Ngayulu kiiṯa kanyilpayi nguwanpa, ngayulu tjiipi tjuṯaku kiiṯa yalytjurananyi tjana tjarrparra palya ngarrinytjaku. \v 8 Mulyaṯanytju tjuṯa kiiṯa palula tjana ngalya yankula ngarapayi, tjiipi tjuṯa mantjira katinytjaku. Tjana kiiṯangka ngarala wangkanytjala tjiipi tjuṯangku kulira wantipayi, tjanalakutu yankunytjawiya. \v 9 Ngayuluṉa kiiṯa kanyilpayi nguwanpa nyinanyi, tjiipi tjuṯa tjananya ngayulu tjarrpatjunanyi, tjana tjarrparra ngurra palyangka ngarrinytjaku. Kiiṯa kanyilpayi nguwanpangku tjananya ngayulu yaṉangu tjuṯa Katutjaku ngurrangka tjarrpatjunanyi. Ngayuku wangka yaṉangu tjuṯangku kulira Katutjaku ngurrangka tjarrparra nyinaku, ngayulu tjananya kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa. \v 10 Mulyaṯanytju tjuṯangkuya tjiipi mantjira katinyi iluntankunytjaku. Palunya tjananya nguwanpa wiya ngayulu nyinanyi. Ngayulu yaṉangu kana nyinatjunkupayi, wiya ngayulu mantakutu ngalyankula yaṉangu tjuṯa iluntananyi, warukutuṯarra iyantjaku, wiya. Ngayulu ngalya yanu mantakutu yaṉangu tjuṯangku ngayuku wangka kulintjaku. Tjana ngayuku walytjarringkula kana kutu nyinaku. \v 11 Ngayulu tjiipiku mayutju palya nguwanpa nyinanyi, yaṉangu tjuṯa ngayulu tjananya yaṉṯayaṉṯaṉi. Tjiipi tjuṯa nguwanpa ngayulu yilangku tjananya kutu yaṉṯayaṉṯaṉi, ngayulu wiya yaṉangu tjikipaka tjuṯaku nguḻurringkula tjiipi tjuṯanya wantikatiku. Ngayulu tjananya kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa. Wiyaṉa tjanampa nguḻurriku tjana ngayunya iluntankunytjala. \v 12-13 Waarrkana tjuṯangku tjiipi tjuṯa kanyiṉi, mayutjungku tjananya payimilantjala tjana waarrkarringanyi. Papa tjikipaka tiṉangku tjiipi patjantjala, waarrkana paluru pungkukitjangku wantirra tjalkaḻunganyi. Paluru wiya tjiipi tjuṯa puraapawayi yaṉṯayaṉṯaṉi, maniku kutju kulilpayi. \p \v 14-15 “Tjiipiku mayutju palyangkuṉa tjananya yaṉṯayaṉṯaṉi. Tjiipiku mayutju tjiipi tjuṯaku ninti nyinanyi yinitjarra tjuṯaku. Yalatji nguwanpa ngayulu yaṉangu walytja tjuṯaku ninti nyinanyi. Ngayuku walytja paluru ngayuku ninti nyinanyi. Yalatji nguwanpa ngayuku paapatju ninti nyinanyi, ngayuluṯarra ninti nyinanyi ngayuku paapaku. Yuwa, ngayuku walytja tjuṯa, tjiipi tjuṯa nguwanpa ngayulu tjananya kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa. Kutjupa tjuṯangku ngayunya yiluntananyingka ngayulu kutu tjananya kanyira kana nyinatjunku Katutjaku ngurrangka. \v 16 Ngayulu tjiipi kutjupa tjuṯaṯarra yaṉṯayaṉṯalku yaaṯa panyapangka tjana wiya kuwarri nyinanyi. Ngayulu tjananya yaḻṯinytjala kuliraya tjungulpi tjanala tjiipi panyapa tjuṯangka nyinaku, ngurra kutjungka. Ngayulu tjanampa tjiipi tjuṯaku mayutju nyinaku ulaataku. \m \em Yara palunya Yiitjulu watjaṉu tjiipi kutjupa tjuṯa nguwanpa Tjuwuwiya tjuṯa yaṉṯayaṉṯantjaku. Yurrunpa palumpa walytja Tjuwu tjuṯa nyinangu, palulanguru Tjuwuwiya tjuṯa palumpa walytja tjuṯarringu. Tjuwu tjuṯaku Tjuwuwiya tjuṯakuṯarra Yiitjunya mayutju palya nyinanyi.\em* \p \v 17 “Ngayuku paapa yunytjutju nyinanyi ngayulu yalatji kulintjala, ‘Paapangkuṉi watjantjala ngayulu kuya tjuṯaku nguḻurringkula tjalkaḻungkunytjawiya iluku, palulanguru ngayulu piyuku kanarriku.’ \v 18 Ngayulu unytjurringanyi ngayuku paapaku wangkawana mirrirrinytjaku. Wiya ngayulu paapanya watjalku, ‘Kutjupa tjuṯangkuṉi wiya mirri pungkunytjaku, nyuntu ngayunya yaṉṯayaṉṯala!, kana kutuṉa nyinanytjaku.’ Wangka panyapa watjantjawiyangku ngayulu yalatji watjalku, ‘Palyaṉiya kuwarri mirri pungku, ngula yilta ngayulu kanarriku.’ Yalatji ngayulu mirrirrinytjaku ngayuku paapangku kuliṉi.” \v 19-20 Wangka palunya kulira yaṉangu tjuṯangku puṯu kuliṉingi. Tjaampalangkuya watjaṉu, “Palatja rama mamutjarra, nganaṉa wiya palumpa wangka kulintjaku.” \v 21 Tjaampalangkuya watjaṉu, “Ramawiya palatja, paluru palya wangkanyi. Paluru Katutjakuṉu. Palumpa ngangkaritjarrangku paanga tjuṯa palyalpayi.” \s1 Yiitjunyaya puḻitjarrangku rungkalkitjarriku \p \v 22-23 Yuḻṯa palula tuḻku tiṉa ngarangu, tawunu Tjarutjalumala. \m \em Tjuwu tjuṯangku tjungurringkula yalatji kulilpayi, “Yirriṯi nganampa walytja yurruntitja tjuṯangku Katutjaku tjaatji tiṉa kuyara wantingutja kiliinamilara palyaṉu, yaṉangu tjuṯangku palula tjungurringkula Katutjanya waḻkuntjaku. Nganaṉa yalatji kulira palyara yunyparringanyi.” \em* \p Tuḻku palula Yiitjunyaṯarra tjungurringu tjaatji tiṉangka, warri tayimi ngaranyingka. Tjaatji palula tjayiṯiwana tjana yirriṯi puri waṯawara palyara ngaratjunu. Tjana puri palunya yini yalatji watjalpayi, “Tjalamunaku puri.” Puri palulawana Yiitjunya parra ngarangi. \v 24 Yaṉangu tjuṯangku puri palula tjungurringkula Yiitjunya tjapiṉu, “Nganaṉa puṯu kuliṉingi. Tjinguru nyuntu Kurayitjanya Katutjalu watjara wantirriyaṉutja nyinanyi, tjinguru wiya. Tjukarurru nganaṉanyatju nyuntu watjala!” \v 25 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Ngayulu nyurrangarrinya panyapa watjalpayi, wangka panyapanyurra kulira wantipayi. Ngayuku paapakuṉu ngangkaritjarrangku ngayulu miiṉṯa tjuṯa palyalpayi. Ngayulu yalatji palyantjala nyurrangarri nyakula tjukarurrungku kulinmara. \v 26 Nyurrangarri ngayuku tjiipi tjuṯa nguwanpa wiya nyinanyi, palulangurunyurra ngayuku wangka kulira wantinyi, ngayuku walytja tjuṯa wiyanyurra nyinanyi. \v 27 Ngayuku tjiipi nguwanpa tjuṯangkuya ngayuku wangka kulira tjukarurru ngayuku nyinanyi. \v 28 Ngayulu tjananya nyinatjunku ngayuku paapaku ngurrangka kana kutuya nyinanytjaku. Ngayulu tjananya yaṉṯayaṉṯara kutu kanyinmalpa, tjana ngayuku walytja kutu nyinanytjaku, ngayuku walytja tjingapunganyingka tjananya ngayuku wangka kulira tjana wantipayingka. \v 29 Ngayuku paapangkuṯarra tjananya yaṉṯayaṉṯara kanyinmalpa. Paluru tjananya nintilpayi ngayuku walytja tjuṯa nyinanytjaku. Kutjupangku tjananya puṯu tjingapungku ngayuku wangka kulilwiyangku wantinytjaku. Paapalu ngangkari tiṉatjarrangku tjananya yaṉṯayaṉṯanmalpa. \v 30 Ngalitju mayutju tiṉa kutjarra nyinanyi, ngangkari kutjutjarra.” \p \v 31 Yaṉangu tjuṯangku palumpa wangka kulira yalatji kuliṉingi, “Yiitjunya, Katutjanyaṯarra wiya mayutju tiṉa kutjarra nyinanyi ngangkari kutjutjarra, Yiitjunya yaṉangu kutju nyinanyi manta ngurrara. Paluru yalatji wiyawana watjara nganampa luwu kilytjuntananyi. Nganaṉa palunya rungkara yiluntankunytjaku.” Yiitjuku tjana ngurrkurringkula puḻi mantjiṉu, palunya rungkara yiluntankunytjaku. \v 32 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Ngayuku paapakuṉu ngangkaritjarrangkuṉa yaṉangu tjuṯa palyalpayi. Tjinguru nyurrangarri kuliṉi ngayulu tjananya palyalwiyangku wantimara? Nyaakunyurra puḻitjarrangku ngayunya rungkalkitja ngaranyi?” \v 33 Tjana palula watjaṉu, “Nyuntu tjananya palyaṉutjangka wiyalatjunta rungkaṉi. Nyuntu nganampa luwu kilytjuntanutjangka rungkalkulatjunta. Nyuntu wangka panyapa watjaṉu, ‘Ngalitju mayutju tiṉa kutjarra nyinanyi ngangkari kutjutjarra.’ Yalatji watjara nyuntu nganampa luwu kilytjuntanu. Nyuntu manta ngurrara, Katutjakuṉu wiya. Nyuntu panyapa watjalwiyangku wantimara.” \v 34-35 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Katutjaku wangka yirriṯitja ngarrinyi yalatji, ‘Yirriṯi, Katutjalu yaṉangu tjuṯaku mayutju tjuṯa nyinatjunu ngangkari tiṉatjarra.’ Katutjaku wangka palunya yilta ngarrinyi. \v 36 Mayutju palunya tjananya nguwanpa ngayulu ngangkari tiṉatjarra nyinanyi. Paapa Katutjalu ngayunya mantakutu ngalya wantirriyaṉu. Palulanguru ngayulu wangka panyapa watjara ngayulu wiya palumpa luwu kilytjuntanu. Palya ngayulu nyurrangarrinya watjaṉu, ngayulu Katutjaku katja nyinanyi. \v 37-38 Ngayuku paapangku ngangkaritjarrangku palyalpayi. Ngayulu palunya nguwanpa ngangkaritjarrangku palyantjawiyangka, nyurrangarri kulinmara yalatji, ‘Yiitjulu tjananya puṯu palyalpayi, paluru kuyakuya nyinanyi. Paluru ngunytji Katutjaku wangka watjalpayi, paluru Katutjakuṉu wiya.’ Kala, ngayulu palumpaṉu ngangkaritjarrangku palyalpayi. Yalatji ngayulu palyantjala nyakula nyurrangarri kulinmara yalatji, ‘Yiitjunya yilta Katutjakuṉu nyinanyi, palumpa ngangkaritjarra.’ Yuwa, ngayulu palumpaṉu ngangkaritjarrangku palyantjala nyurrangarri yalatji kulintjaku, ‘Yilta, Katutjanya Yiitjunyaṯarra mayutju tiṉa kutjarra nyinanyi ngangkari kutjutjarra.’” \p \v 39 Yaṉangu paluru tjana Yiitjunya puḻingka rungkalwiyangku wantirra kuliṉu palunya witilkitjangku. Witilkitjangkuya puṯu nyangu Yiitjuku, yaṉangu tjuṯalingku ngarala waṉinytjala, paluru yarrka yanu. \v 40 Karru Tjuutanala wirriḻi Yiitjunya yankula nyinangu. Ngurra palula yurrunpa Tjaanalu tjananya kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi. \v 41-42 Yiitjulakutuya yaṉangu tjuṯa yankula tjungurringkupayi palumpa wangka kulintjaku. Tjuṯangkuya palumpa wangka kulira palumpa walytjarringu. Yaṉangu tjuṯangku watjara waṉingu, “Yiitjulu ngangkari tiṉatjarrangku yaṉangu tjuṯa palyalpayi, Tjaanalu wiya yaṉangu tjuṯa palyalpayi. Paluru wangka tjukarurru nganaṉanya tjakultjunkupayi Yiitjulakutu nintilkitjangku.” \c 11 \s1 Latjarratjanya mirrirriku \p \v 1-2 Wati yini Latjarratjanya palumpa maḻanypa kungka kutjarraṯarra tawunu Piitjaniyila waaḻa kutjungka nyinangi. Kungka paluru kutjarra Maatjanya, Miirinya. Miiri paluru ngula Yiitjunya tjina nyiṯi paṉṯi palyatjarrangku nyapara mangkangku turayinu. Kungka palumpa kutjarraku kaaka miiṉṯa puntu ngarringi. \v 3 Kungka paluru kutjarra waarrkana wantirriyaṉu Yiitjunya tjakultjunkunytjaku. Waarrkana paluru yankula Yiitjunya nyakula yalatji tjakultjunu, “Mayutju. Wati panyapa nyuntupa maḻpa miiṉṯa puntu ngarrinyi.” \v 4 Tjakultjunutja kulira Yiitjulu palumpa kutunguḻu tjuṯanya watjaṉu, “Miiṉṯa puntu ngarrirra, mirri kutu wiya paluru ngarriku. Ngayulu palunya pakaltjingaṉingka yaṉangu tjuṯangku nyakula Katutjanya waḻkulku, ngayunyaṯarraya waḻkulku palumpa katja.” \p \v 5 Latjarratjaku palumpa maḻanypa kutjarrakuṯarra Yiitjulu kuliṉangi. Paluru tjukarurru yanamara Latjarratjanya nyakula kanyilkitjangku. \v 6-7 Paluru kutjupa wayi kulira kutu ngurra palula nyinangi tjiṉṯu kutjarrangka. Palulanguru Yiitjululpi tjananya palumpa kutunguḻu tjuṯa watjaṉu, “Kala, nganaṉa kuwarrilpi ngurra Tjuutiyalakutu yanku, kuunyi tjuṯangka tjungurrinytjaku.” \v 8 Palumpa kutunguḻu tjuṯangku Yiitjunya watjaṉu, “Nintilpayi. Tjuutiyanya ngurrara tjuṯangku kuliṉi nyuntunya puḻingka rungkara yiluntankukitjangku. Palunya tjuṯangkamarra nyuntu wiya ngurra palulakutu piyuku yankunytjaku.” \v 9-11 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Wiya. Katutjalu kuwarri kuliṉi ngayunya yaṉṯayaṉṯara kanyilkitjangku pungkupayi tjuṯangkamarra. Ngula ngaṉṯi tjana ngayunya pungku. Kala, palya nganaṉa kuwarri ngurra palulakutu yankunytjaku. Yara ngaatjanyaya kulila! Maḻpa ngayuku Latjarratjanya yanku nguwanpa ngarrinyi. Ngayulu yananyi palunya kanantjaku.” \v 12 Tjana Yiitjunya watjaṉu, “Nyaaku nyuntu palulakutu yananyi kanantjaku? Paluru yanku ngarrirra tjaalpa pakalku.” \v 13-14 Yiitjulu tjananya panyapa watjaṉu, yanku nguwanpakunyu ngarrinyi, tjana mirrirringutja kulinmara. Wiyaya mirrirringutja kuliṉu kanakutjuraya kuliṉingi. Yiitjulu tjananya wangka yutingku watjaṉu yalatji, “Latjarratjanya ilta mirri ngarrinyi. \v 15 Palya ngayulu ngaangka waṉma paṯaṉingi, ngurra palulakutu yankunytjawiya. Latjarratjanya mirritjanu kanarrinytjala nyurrangarri tjukarurrulpi kulintjaku ngayulu Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku palyaṉi. Kala, nganaṉa ngurra palulakutu yankunytjaku.” \v 16 Tamatjanya Yiitjuku kutunguḻu nyinangu. Palunya yini kutjupaya watjalpayi, “Tuwinanya”. Tamatjalu tjananya kutunguḻu kutjupa tjuṯa watjaṉu, “Nganaṉa tjungu palulawana yankunytjaku. Nganaṉa palunya yaṉṯayaṉṯantjala tjana nganaṉanyaṯarra mirri pungku.” \s1 Latjarratjanya mirri kanara pakaltjingalku \p \v 17-18 Tawunu Piitjaniyinya tawunu Tjarutjalumala yila ngarangu. Paluru tjana tawunu Piitjaniyila tjarrparra tjakulpa kuliṉu, “Tjiṉṯu puupalangka tjana Latjarratjanya kuḻpi palula tjunu.” \v 19 Yaṉangu tjuṯaya ngurra Tjarutjalumalanguru kulira tjungurringu watjilpa. Tjana tjungurringkula Maatjanya, Miirinyaṯarra yaḻṯururringkula kanyiṉingi. \v 20 Yiitjunya, palumpa kutunguḻu tjuṯa tawunu Piitjaniyila waaḻangka tjayiṯingka nyinangu. Maatjalu tjakulpa kulira pakara yanu palunya wangkakitja, kanya Miirinya waaḻangka nyinangi. \v 21 Maatjalu tjungurringkula yankula Yiitjunya watjaṉu, “Mayutju. Nyuntu ngaangka nyinanytjala palyalatju kaakararra nyinamara, mirriwiya. \v 22 Kala, ngayulu kuliṉi, nyuntu kuwarri tjinguru Katutjala tjapintjala, paluru ngangkari tiṉatjarrangku palyalku.” \v 23 Yiitjulu Maatjanya watjaṉu, “Nyuntupa kaaka yilta kanarringkula nyinaku.” \v 24 Maatjalu watjaṉu, “Ngayulu kuliṉi, yilta paluru ngula mirritjanu kanarriku, mirri tjuṯaya ngula pakantjala.” \v 25-26 Yiitjulu watjaṉu, “Ngayulu ngangkari puntutjarrangku yaṉangu tjuṯa mirritjanu pakaltjingara kana nyinatjunkupayi. Yaṉangungku ngayunya Katutjakuṉu kulira mirrirringkula kana kutu nyinaku. Nyuntu tjinguru kuliṉi ngayulu palunya ngangkari puntutjarrangku kanalku?” \v 27 Maatjalu Yiitjunya watjaṉu, “Yuwa mayutju, kuliṉiṉa. Nyuntu Kurayitjanya, Katutjaku katja, Katutjalu watjara wantirriyaṉutja. Nganaṉatju nyuntupa rawa paṯara nyinapayi, nyuntu mantakutu ngalya yankunytjaku.” \s1 Yiitjunya yulaku \p \v 28 Palulanguru Maatjanya palumpa waaḻakutu yarurringkula maḻanypa palumpa Miirinya yilarringkula tjaalymankula tjakultjunu, “Nintilpayi paluru ngalyankula tawunungka tjayiṯingka nyinanyi nyuntunya wangkakitja.” \v 29-31 Miirilu kulira parrpaṯu pakara yanu Yiitjunya wangkakitja. Palumpa walytja tjuṯangku pakantjala nyakula palunya wanaṉingi yalatji kulira, “Miirinya yananyi kuḻpingka tjayiṯi yulakitja, nganaṉa palunya maḻpangku katinytjaku.” Yiitjunya kutu nyinangu tawunungka tjayiṯi, ngurra palula Maatjalu yurrunpa palula wangkangi. \v 32 Miirilu yankula Yiitjunya nyangu. Palulakutu yankula pupakatirra watjaṉu, “Mayutju. Ngaangka nyuntu miiṉṯa palyalpayi nyinanytjala ngayuku kaaka palya nyinamara, mirrirrinytjawiya.” \v 33 Yalatji watjara Miirinya, palumpa walytja tjuṯaṯarra puntura yulangi. Yiitjulu tjananya kulira puntura tjanampa watjilarringu. \v 34 Yalatji tjananya tjapiṉu, “Nyaalytjingkanyurra palunya ngarritjunu?” Paluru tjana Yiitjunya watjaṉu, “Mayutju. Ngalya yarra!, nganaṉa nintingkulatjunta katinytjaku kuḻpi palulakutu.” \v 35 Kulira Yiitjunya yulangu. \v 36 Yaṉangu tjuṯangku Yiitjunya yulanyingka nyakula watjara waṉingu, “Nyawaya! Mirri palumpara puntura yunytjurringanyi.” \v 37 Kutjupa tjuṯangku watjara waṉingi, “Palangku kuru pati tjuṯa ngangkari tiṉatjarrangku palyalpayi. Palangku yurrunpa ngalyankula pampura palyanmara, mirrirripayingkamarra.” \s1 Latjarratjanya kanarriku \p \v 38 Yiitjunya piyuku puntura yulayinangi. Paluru tjana Yiitjunya katingu kuḻpi palulakutu. Yurrunpa paluru tjana kuḻpi palula mirri tjarrpatjunkula puḻi tiṉangkaya ruulamilara tuuwa patiṉu. \v 39 Yiitjulu tjananya watjaṉu, kuḻpingka tuuwa palunya puḻi tiṉa tjana ruulamilara alytjurankunytjaku. Maatjalu palunya marrkuṉu, “Mayutju. Tjiṉṯu puupalangka paluru mirri ngarringu. Tuuwa alytjuranytjala yiwarrngaraku.” \v 40 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Nyuntu kulinma wangka palunya!, ngayuluṉanta watjaṉutja. Yalatji kulira nyuntu kuwarri nyakuku Katutjakuṉu ngangkari tiṉatjarrangku ngayulu palyantjala.” \v 41 Paluru tjana puḻi panyapa ruulamilara ngaratjunutjangka, Yiitjulu katukutu nyakula watjaṉu, “Paapa. Ngayuluṉanta tjapintjala nyuntu ngayunya kulira nintilpayi. \v 42 Yalatji ngayulu kuliṉi. Ngayulu yarrkangku tjapinmara nyuntu kuwarri palyantjaku. Kala, ngayulu wangka yutiṉanta tjapiṉi yaṉangu tjuṯangku yalatji kulintjaku, ngayulu nyuntupaṉu ngangkari tiṉatjarrangku palyalpayi.” \p \v 43 Panyapa wangkarra katungku watjaṉu, “Latjarratja, ngalya pakala!” \v 44 Mirritjanu Latjarratjanya ngalya pakaṉu, pantitjitjarra yaṉangu yutiwiya kataṯarra yutiwiya. Kututjaya mirri pantitjingka karrpilpayi. Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Pantitjiya yarrara waṉi!” \s1 Tjana wangkaku Yiitjunya mirri pungkukitja \p \v 45 Miirilawana tjungu yankupayi tjuṯangku Yiitjulu palunya pakaltjingantjala nyakula tjana kuliṉu, “Yiitjunya yilta Katutjakuṉu.” Yalatji kulira tjana palumpa walytjarringu. \v 46 Kutjupa tjuṯangku nyakula Paratji tjuṯakutu yankula tjakultjunu, Yiitjulu mirritjanu Latjarratjanya kanaṉutjangka. \v 47-48 Paratji tjuṯangkuya, tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangkuṯarra tjananya mayutju tjuṯa yaḻṯingu tjungurringkunytjaku. Tjana tjungurringkula wangkangu, “Yaalytjila watjalku palunya? Paluru tjuṯangara ngangkari tiṉatjarrangku palyaṉutjangka yaṉangu tjuṯangku kuliṉi paluru Katutjakuṉu. Tjinguru nganaṉa palunya witilwiyangku wantinytjala, yaṉangu tjuṯangkulpiya ngurra kutjupa kutjupa ngurrara tjuṯangku palunya Kurayitjanya kulilku, Katutjalu watjara wantirriyaṉutja. Yaṉangu tjuṯangku mayutju tiṉa Ruumanya ngurrara wantirra Yiitjunyalpiya mayutju tiṉa tjanampa ngaratjunku. Palulanguru mayutju Ruumanya ngurrara paluru tjuulytji tjuṯa ngalya wantirriyalku Yiitjuku walytja tjuṯa, nganaṉanyaṯarra mayutju tjuṯa pikangku pungkunytjaku. Nganampa tjaatji tiṉaṯarra tjana yuḻpulku, nganaṉanya Tjuwu tjuṯaṯarra mirri pungkula wiyalku. Nganaṉa Tjuwu tjuṯa wiyalpi nyinaku.” \p \v 49-53 Yurrunpa tjana tuḻkuku mayutju tiṉa nampawaana ngaratjunu, yini Kayapatjanya. Paluru miitingi palula nyinarra tjananya watjaṉulpi yalatji, “Wiyawanangkunyurra kuliṉi tjukarurru yalatji nyurrangarri kulinmara. Palya wati palunya mirri pungkunytjaku, nganaṉanya Tjuwu tjuṯa ngurra kutjupa kutjupawana nyinapayi tjuṯa, tjuulytji Ruumanya ngurrara tjuṯangku ngalyankula mirri pungkutjipingka.” Palulanguru mayutju paluru tjana kutu kulira wangkapayi Yiitjunya yiluntankukitjangku. Mayutju tiṉa panyapangku wiya walytjangku kulira panyapa watjaṉu, wiya, Katutjalu nintiṉutjangka. Yaṉangu tjuṯangku kulilpayi yalatji, “Katutjalu nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa nintilpayi ngula palyalkitjangku. Palurulanya tjakultjunkupayi Katutjalu ngula palyantjaku.” Yiitjuku walytja tjuṯangku ngaṉṯi kulilpayi yalatji, “Mayutju Kayapatjalu wangka panyapa wati kutju mirri pungkunytjatjarra watjaṉu Katutjalu nintintjala. Katutjalu kulilpayi Yiitjunya mirrirrinytjaku, nganaṉanya yaṉangu tjuṯa, ngurra kutjupa kutjupa ngurrara tjuṯa kuyatjarra pungkutjipingka. Yiitjunya mirrirringkula nganampa kuya waṉinytjawiyangka Katutjalulanya Tjuwu kuyatjarra tjuṯa mirri pungamara, kalyparrinytjawiya.” Piipa ngaatja wakalpayingku ngayulu Tjaanalu watjaṉi. Nganaṉa kuliṉi Yiitjunya wiya Tjuwu tjuṯaku kutju mirrirringu kuya waṉikitja, yuwankarrakulampa Tjuwuwiya tjuṯakuṯarra mirrirringu kuya nganampa waṉikitja. Palurulampa mirrirringutjangka nganaṉa yuwankarra palumpa walytja tjuṯa nyinanyi pamuli kutju, Tjuwu tjuṯa Tjuwuwiya tjuṯaṯarra. \p \v 54 Mayutju paluru tjana Yiitjunya yiluntankukitjangku watjaṉutjangka Yiitjulu kulira yaṉangu tjuṯawana wiya parra nintilpayi. Paluru palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra waṉma tawunu Yipurimalakutu yanu. Ngurra palula tjana nyinangu. Tawunu paluru ngurra kapiwiyangka yila ngarangu. \p \v 55 Tuḻku yini Patjuwupanya kuwarripa ngaranytjala, Tjuwu tjuṯa ngurra tjuṯanguruya yankula tjungurringu, tawunu Tjarutjalumala. Tjarutjalumala tjarrparra paluru tjana mantarra walytja tjana paltjilpayi, tuḻkungka nyinakitjangku. Kata yuṉpaṯarra tjana paltjilpayi. \v 56 Tjuwu paluru tjana tjaatji tiṉawana yankula Yiitjuku puṯu ngurririnangi. Watjara waṉinguya, “Tuḻku Patjuwupaku paluru wiya ngalyananyi.” \v 57 Paratji tjuṯangku, tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangkuṯarra yurrunpa yalatji watjaṉu, “Yiitjunyaya tjinguru nyakula nyurrangarri nganaṉala tjakultjurra! Nganaṉa kulira waarrkana tjuṯa wantirriyalku palunya witintjaku.” \c 12 \s1 Miirilu Yiitjunya tjina yintira nyapalku \p \v 1 Tuḻku yini Patjuwupanya kuwarripa ngarangi. Yiitjunya, palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra tawunu Piitjaniyilakutu piyuku yanu. Yurrunpa tawunu palula Yiitjulu Latjarratjanya mirringuru kanaṉutjangka, \v 2 ngurra palunya ngurrara tjuṯangku Yiitjunya nyakula yunyparringu. Tjana watjaṉu, “Yiitjunya ngalyankunytjala nganaṉa tjungungku mangarri ngalkura yunyparringkunytjaku.” Tjana tjungurringkula nyinanytjala Maatjalu tjananya mangarri parra yungangi. Latjarratjanyaṯarra tjanala tjungu nyinangi. \v 3 Yiitjunya ngalkukitja paṯantjala, Miirilu ngalya yankula wuyila paṉṯi palyatjarra paatula alytjurankula yintira nyapara wiyaṉu, Yiitjula tjinangka. Paluru nyapara mangkangku turayiṉu tjina. Wuyila palunya paluru yurrunpa mani tiṉangka payimilara kanyiṉingi. Wuyila panyapanguru waaḻa yunngu yiwarrngarangi palyalingku. \v 4 Yiitjuku kutunguḻu yini Tjuutatja Yitjikarriyatanya ngurra palula tjungu nyinangu. Wati paluru tjananya mayutju tjuṯangka ngaṉṯi tjakultjunu Yiitjunyaya witintjaku. Paluru Yiitjuku kutunguḻu kutjupa tjuṯangka tjananya watjaṉu, \v 5 “Nyaaku kungka palangku nyapara wiyaṉu? Paluru wuyila palunya ngayunya yungamara. Katirraṉa tjalamilara, mani tiṉa palunya tuuntiyi tjawutjuna tala ngayulu mantjinmara. Mantjiraṉa maralpa tjuṯakuṉa tjanampa yungamara.” Yalatji watjara Miiriku Tjuutatjanya pikarringu. \v 6 Tjuutatjalu tjanampa Yiitjuku kutunguḻu tjuṯakuṯarra mani pawutji tiṉa katiyankupayi. Pawutji palula paluru mulyaṯangkuṯarra mantjilpayi. Tjuutatjalu maralpa tjuṯaku wiya kulilpayi, ngunytji paluru wangkangu, “Maralpa tjuṯakuṉa yungamara.” Paluru kuliṉu mani mulyaṯangku yarrkatjunkukitjangku. \v 7 Yiitjulu Tjuutatjanya marrkuṉu, “Kungka palatja wanti!, pikarringkunytjawiyangku. Ngayula paluru nyapara wiyaṉu, palya. Nganaṉa mirri ngarrinytjala kututja wuyila paṉṯi palyatjarrangku nyapalpayi, ngarritjunkukitjangku. Kungka palangku yalatji kulira ngayunya yurrunpa nyapaṉu. \v 8 Maralpa tjuṯa nyurrangarrila kutu nyinamalpa, kala ngayulu nyurrangarrilawana wiya kutu tjungu nyinamalpa. Maralpa tjuṯaku yunytjurringkula tjanampa nyurrangarri palya yungkula kanyintjaku. Yilta kungka ngaangku wuyila ngayula nyapara yintira wiyaṉu.” \p \v 9 Yaṉangu uwankarrangkuya tjakulpa kuliṉu, Yiitjunya tawunu Piitjaniyila nyinanytjala. Yaṉangu paluru tjana kulira tawunu Piitjaniyilakutu yanu, Yiitjunya Latjarratjanyaṯarra nyakunytjaku. Paluru tjana wangkangu, “Yiitjulukunyu Latjarratjanya mirringuru kanaṉu. Yarralaka!, Yiitjunya, Latjarratjanyaṯarra kanarringutja nyakunytjaku.” \v 10 Yaṉangu paluru tjana Yiitjuku wangka kulilkitja tjungurringkunytjala tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangku tjungurringkula wangkangu miitingingka Latjarratjanya mirri pungkunytjaku. \v 11 Tjana yalatji kuliṉingi, “Latjarratjanya kanarringutjangka nyakula yaṉangu tjuṯaya Yiitjuku yunyparringkula walytja palumpa nyinaku. Latjarratjanya tjana pungkunytjala kutjupa tjuṯa wiyaya tjungurriku Yiitjuku wangka kulintjaku. Palya tjana Yiitjuku wangka kulilwiyangkulpi wantiku.” \s1 Yiitjunyaya waḻkulku tuungkiyitjarra yananyingka \p \v 12 Yaṉangu yuwankarraya tawunu Tjarutjalumala yankula tjungurringu tuḻkungka Patjuwupala nyinakitja. Yaṉangu paluru tjana ngarrirra tjiṉṯurringkula tjakulpa kuliṉu, “Yiitjunya ngalyananyi tuḻku Patjuwupala nyinanytjaku.” \v 13 Yalatji kulira tjana watiya parrkatjarra yantara Yiitjulakutu yanu. Tjungurringkulaya mirrarra watjaṉingi yalatji, “Mayutju tiṉa ngaatjanyalaka waḻkula! Ngaatjanya Katutjakuṉu ngangkari tiṉatjarra. Nganaṉa palunya waḻkuntjaku.” \p \v 14 Yiitjulu tuungkiyi wiima ngaranyingka nyakula kaḻparra yanu. Katutjaku wangka yirriṯi wakara tjunutja yalatji yutitjarringu. \q1 \v 15 Katutjalu yirriṯi Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangka yalatji watjaṉu, “Tawunu Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯa nguḻuwiyaya nyinama! \q1 Nyurrangarri nyawa!, mayutju tiṉa nyurrangarrimpa ngalyananyingka tuungkiyi wiimatjarra.” \p \v 16 Tjana palunya puḻkawaṉinyingka nganaṉatju palumpa kutunguḻu tjuṯangku puṯu kuliṉingi, “Nyaakuya yaṉangu ngaa tjuṯangku ngaatjanya puḻkawaṉinyi?, tuungkiyingka ngalya yananyingka.” Ngula Katutjalu palunya ilkarikutu katinytjala nganaṉalpi kulira yalatji nintirringu, “Yuwa, Katutjaku wangka watjalpayingku yirriṯi yara palunya wakaṉu. Yaṉangu tjuṯangku tjukarurru palunya puḻkawaṉingi, tuungkiyitjarra paluru ngalya yananyingka.” \v 17-18 Yuwa, yaṉangu yuwankarrangkuya Yiitjunya puḻkawaṉingi, yurrunpa kutjupa tjuṯangku tjananya yalatji tjakultjunanyingka, “Nyangukunyulatju Yiitjulu Latjarratjanya mirringuru kanaṉu.” \v 19 Paratji tjuṯangku yaṉangu tjuṯa tjungurringkunytjala nyakula yalatjiya wangkarra waṉingu, “Wiya. Nganaṉa puṯu tjananya marrkuṉi yataṉarrinytjaku. Yaṉangu yuwankarrangkuya palumpa yunyparringkula palunya puḻkawaṉinyi.” \s1 Yiitjukuraya ngurrilku \p \v 20 Kiriki wangkapayi tjuṯaya Tjarutjalumalakutu yanu tuḻku panyapangka nyinarra Katutjanya waḻkuntjaku. \v 21 Yiitjuku kutunguḻu Pilipanya tawunu Piitjatanya ngurrara nyinangu. Tawunu paluru manta Kaliliyila ngarangu. Paluru tjanaya kuliṉu, “Pilipanya nganampa wangkaku ninti nganaṉa palunya tjapintjaku.” Tjana Pilipalakutu yankula watjaṉu, “Yunytjurringanyilatju Yiitjula wangkanytjaku.” \v 22 Pilipalu yankula Yanturunya tjakultjunu. Tjungurringkulapula yankula Yiitjula wangkangu, “Pala tjuṯa yunytjurringanyi nyuntula wangkanytjaku.” \m \em Yiitjulu palumpa kutjarraku wangka kulira yalatji kuliṉingi, “Ngayulu ngula waralyngarala mirrirringkula Kiriki wangkapayi tjuṯa ngulytjulku, Tjuwuwiya kutjupa tjuṯaṯarra.”\em* \p \v 23 Yiitjulu palunya kutjarra, yaṉangu kutjupa tjuṯaṯarra watjaṉu, “Kala, kuwarri nguwanpa yaṉangu tjuṯangku ngayunya yaṉanguku katjanya mirrintanku. Ngayulu mirrirrinytjala Katutjaluṉi puḻkawaṉimalpa. \v 24 Wangka ngaatjanyaya kulila! Tjiiṯa kutju mantangka tjawara tjunutja yukiri pakantjala tjiiṯa wiyarriku. Yukiri palulanguru pakara tjiiṯa tjuṯatjarralpi ngaraku. Tjiiṯa tjuṯa mantjira tjawara tjunutja paṉangka watiya tjuṯalingkulpi ngarala waṉiku. Tjiiṯa kutjupa yurrunpa tjawara tjunkunytjawiyangka tjiiṯa paluru yukiri tjiiṯa tjuṯatjarra pakara ngaranytjawiya, tjiiṯa palunya kutu ngarrirra piḻṯirriku. Yara palunya tjiiṯa kutju wiyarrinytja nguwanpa, ngayulu wiyarriku. Tjiiṯa palunya tjawara tjunutja paṉangka tjiiṯa tjuṯatjarralpi ngaraku. Yukiri palunya tjiiṯa tjuṯatjanu watiya tjuṯalingku ngarala waṉinytja nguwanpa, yaṉangu tjuṯa ngayuku walytjarringkula nyinaku, ngayuluṉa ilunytjala. \v 25 Yuwa ngayulu tjiiṯa nguwanpa wiyarriku. Yalatji nguwanpa nyurrangarrinyaṯarra tjana mirrintanku, ngayuku waarrkanyurra palyantjala. Ngayuku waarrkanyurra kutu palyara kana kutu nyinaku Katutjaku ngurrangka. Tjinguru nyurrangarri ngayuku waarrka palyalwiyangku wantirra yulytjaku manikuṯarra yunytjurringkula nyinaku. Yalatjinyurra nyinanytjala Katutjalu nyurrangarrinya kuutawutjungka payira iyalku. \v 26 Nyurrangarri ngayuku waarrka kutu palyara ngayulawana nyinamalpa. Yalatji nyurrangarri palyantjala ngayuku paapangku nyurrangarrinya puḻkawaṉiku.” \p \v 27 Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Kuwarri ngayulu watjilarrirra puṯu kuliṉi, ‘Nyaaṉa ngayuku paapangka wangkaku?’ Tjinguruṉa wangkaku yalatji, ‘Paapa, yaṉṯayaṉṯaraṉi kanyila, pungkupayingkamarra!’ Yalatji wiyaṉa palunya tjapilku. Ngayulu mantakutu ngalya yanu ilunytjaku. \v 28 Yalatjiṉa watjalku, ‘Paapa. Nyuntu kulintjawana palya tjana ngayunya pungkunytjaku, ngula yaṉangu tjuṯangku nyuntunya mayutju tiṉa kulira puḻkawaṉinytjaku.’” Palulanguru ilkaringuru watjaṉu yalatji, “Ngayulu yaṉangu tjuṯa tjananya nintilpayi ngayunya puḻkawaṉinytjaku. Ilta paluru tjana ngayunya puḻkawaṉipayi. Yalatji tjana piyuku ngayunya puḻkawaṉiku.” \v 29 Yaṉangu tjuṯangkuya ilkaringuru wangkangutja kulira watjaṉu, “Layitningi tuutuuntjala nguwanpa nganaṉa kuliṉu.” Kutjupa tjuṯangkuya kulira watjaṉu, “Ilkari ngurrara Yiitjula wangkangu.” \v 30 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Yaṉangu tjuṯangkunyurra kuliṉi, ‘Paluru ilkaringuru wangkangu Yiitjulu kulintjaku.’ Wiya yalatji, ilkaringuru wangkangu nyurrangarri yalatji kulintjaku, ‘Yiitjunya ilta Katutjakuṉu nyinanyi.’ \v 31 Kuwarri Katutjalu yaṉangu tjuṯa kuutamilantjaku ngaranyi, kuyanyurra palyaṉutjangka paluru nyurranya watjalku. Mamuku mayutju yaṉangu tjuṯaku nyurrangarrimpa mayutju nyinanyi, kala kuwarri paluru mayutjuwiyalpi nyinaku. Kuwarri Katutjalu palunya payira wantirriyalku. \v 32 Ngayunyaṉiya waralytjunku. Ngayulu waralyngarala mirrirringutjangka yaṉangu yuwankarrangku kulilku, ‘Yiitjunya waralyngarala mirrirringu nganampa kuya waṉinytjaku.’ Tjana ngayunya kulira ngayuku walytjalpi nyinaku.” \v 33 Yiitjulu tjananya wangka panyapa waralytjunkunytjatjarra watjaṉu, tjana yalatji kulintjaku, “Tjinguru tjana palunya watiyangka waralytjunkula iluntanku, tjuuḻatjarrangkupaka wakara iluntankunytjawiyangku.” \p \v 34 Yaṉangu tjuṯangku Yiitjunya watjaṉu, “Muutjaku wangka ngaranyi yalatji Kurayitjanya kutu kana nyinamalpa. Nyaaku nyuntu yara panyapa watjaṉu?, ‘Yaṉanguku katjaya waralytjunkula mirrintanku.’ Puṯulatju kuliṉi. Ngananya nyuntu panyapa yaṉanguku katjanya watjaṉu?” \v 35-36 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Kuwarri kutju ngayulu nyurrangarrilawana nyinaku. Ngayulu nyurrangarrila Katutjakuṉu wangka tjakultjunkupayi. Yaṉangungku wangka palunya kulira yunypa nyinaku. Kutunyurra wangka palulawana nyinanytjaku, yiwarra kutjupawana yankunytjawiya. Yalatjinyurra nyinarra ngayuku walytja tjuṯa nyinaku.” Panyapa wangkarra tjanala wantirra Yiitjunya yanu. \p \v 37 Yaṉangu tjuṯangku wiya Yiitjunya Katutjakuṉu kulilpayi. Yiitjulu Katutjakuṉu ngangkari tiṉatjarrangku tjuṯangara palyantjala tjana nyakula tjukarurru kulinmara. \v 38 Yalatji tjana wiyawanangku kulintjala Yaatjayaku wangka iltarringu. Irriṯi Katutjaku wangka watjalpayi Yaatjayalu yalatji watjaṉu, \q1 “Mayutju. Nganaṉatju tjanala nyuntupa wangka tjakultjunkunytjala tjana kulira wantipayi. \q1 Nyuntu ngangkari tiṉatjarrangku palyantjala, tjana puṯu nyakula kulira wantipayi.” \p \v 39 Yaṉangu paluru tjana Yiitjuku wangka kulira wantingu Katutjalu tjananya kawaṉtjingantjangka. Yalatji Yaatjayaku wangka kutjupa ngarrinyi. \q1 \v 40 “Katutjalu tjananya pina patilku, kulintjawiyalpiya nyinanytjaku, pina alytjurangkuya palumpa wangka kulira walytjarripayingkamarra.” \p \v 41 Yiitju Kurayitjaku wangka tjana kulira wantinytjala Yaatjayalu yirriṯi kulira wangka panyapa ngaa kutjarranya watjaṉu. Yaatjayalu kuliṉu mayutju tiṉa Kurayitjanya ngula nyinaku. \v 42 Tjuwuku mayutju tjaampalangkuya wangka palunya Yiitjulu watjaṉutja kulira palumpa walytjarringu. Tjana Paratji tjuṯaku nguḻurringkula wiya yaṉangu kutjupangka tjakultjunu, Paratji tjuṯangku Tjuwuku tjaatjingka payira wantirriyalpayingkamarra. Paratji tjuṯangku yurrunpa yalatji watjaṉingi, “Yaṉangungku Yiitjuku wangka kulira walytjarrinytjala nganaṉa tjaatjinguru payira wantirriyantjaku.” \v 43 Paluru tjana Yiitjuku walytjarringkula nguḻurrinytjawiyangku Paratji tjuṯangka tjakultjunamara, Katutjanya tjanampa yunyparrinytjaku. Tjana tjakultjunkuwiyangku wantingu, yalatji kulira, “Ngayulu Yiitjuku walytja tjakultjunkunytjawiya nyinaku, tjana ngayuku kutu yunypa nyinanytjaku.” \p \v 44-45 Palulanguru Yiitjulu tjananya yaṉangu tjuṯangka katungku watjaṉu, “Yaṉangungku ngayuku wangka kulira walytjarringkula ngayuku paapakuṯarra Katutjaku walytja nyinaku. Paluruṉi mantakutu wantirriyaṉu. \v 46 Ngayulu mantakutu ngalya yanu Katutjaku wangka yaṉangu tjuṯangka tjakultjunkunytjaku. Yaṉangungku ngayuku wangka kulira walytjarringkula ngayuku tjukarurru nyinaku, wiya paluru yiwarra kuyawana yanku, wiya. \v 47 Tjinguru yaṉangungku ngayuku wangka kulira wantinytjala Katutjalu palunya kuutawutjungka watjara warukutu iyalku, ngayulu wiya. Ngayuku waarrka yalatji ngaranyi. Mantakutu ngayulu ngalya yanu yaṉangu tjuṯangka tjakultjunkunytjala tjana kulira ngayuku walytjarrinytjaku. Ngayulu wiya mantakutu ngalya yanu yaṉangu tjuṯa kuutawutjungka ngaratjunkula watjara iyalkitja warukutu, wiya. \v 48-50 Ngayulu walytjangku kulira watjantjawiya, ngayuku paapangkuṉi nintiṉi. Palumpaṉu wangka ngayulu nyurrangarrila tjakultjunanyi. Paluru mayutju tiṉangku ngayunya wantirriyaṉu. Ngayulu nintingku kuliṉi yalatji. Palumpaṉu wangka ngayulu tjakultjunkunytjala yaṉangungku kulira walytjarringkula kana kutu nyinamalpa. Wangka palumpa maṯupurra yalatji ngayulu nyurrangarrila tjakultjunanyi. Wangka palunya ngayulu tjakultjunkunytjala yaṉangungku tjinguru kulira wantiku. Yalatji kulira wantinytjala Katutjalu palunya ngula kuutawutjungka payira wantirriyalku, ‘Nyuntu Yiitjuku wangka kulira wantipayi ngayuluṉanta wantirriyaṉi warukutu.’” \c 13 \s1 Yiitjulu tjina tjananya kapingku kiliinamilalku \p \v 1 Tuḻku yini “Patjuwupanya” kuwarripa ngaranyingka, Yiitjulu yalatji yurrunpa kuliṉangi, “Ngulaṉa mirrirriku. Mirrirringkula ngayulu paapakutulpiṉa yankula nyinaku.” Yalatji kulira paluru piyuku kuliṉangi, “Ngayuku kutunguḻu tjuṯa palya nyinanyi. Ngayulu rawa tjanampa yunytju nyinapayi, kutu ngayulu tjanampa yunytju nyinaku rawa. Yalatji nyinarraṉa mirrirriku.” \v 2 Yiitjulu, palumpa kutunguḻu tuwalpalangkuṯarra tjungungku tjana mangarri ngalkuṉangi. Tjuutatjanyaṯarra tjungu nyinangu. Paluru Tjaaman Yitjikarriyataku katja nyinangu. Yurrunpa mamuku mayutjungku palunya tjingapungu paluru yankula tjananya tjakultjunkunytjaku. Yalatji paluru tjananya mayutju tjuṯangka tjakultjunu Yiitjunyaya witira tjana mirrintankunytjaku. Yalatji Tjuutatjalu kuya palyaṉu. \v 3 Yiitjunya ninti nyinangu, yalatjiku, “Ngayuku paapangku ngayunya watjara wantirriyaṉu, mantakutu. Ngayulu ngaangka nyinarra piyukuṉa yanku ngayuku paapalakutu, ngurra ilkarikutu. Paluruṉi ngaangka nyinatjunu mantangka mayutju tiṉa palumpaṉu ngangkaritjarrangku palyarinkunytjaku.” Wangka yalatji Yiitjulu nintingku kuliṉingi. \v 4 Yiitjulu mangarri ngalkura pakaranku kuuta yarralytjara tjunu. Mantarra tawulalpi mantjira palurunku walytjangku tjunu tjina tjananya paltjira turayinkukitjangku, palumpa kutunguḻu tjuṯa. \v 5-6 Kapi mantjira tjutiṉu tiitji tiṉangka tjina tjananya paltjilkitjangku. Maṉkurrpa kutju tjananya tjina paltjira tawula palula turayinangi. Tjaaman Piitalalpi Yiitjunya pupakatingu, paltjilkitja. Paluru watjaṉu, “Mayutju, tjina wiyaṉi paltjintjaku.” \v 7 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Ngayuluṉanta paltjintjala kuwarri nyuntu puṯu kuliṉi, ngulanu nintirriku.” \v 8 Piitalu piyuku watjaṉu, “Ngayunyaṉi wanti paltjilwiyangku!” Yiitjululpi palunya piyuku watjaṉu, “Ngayuluṉanta paltjintjawiyangka walytja wiyatjunu ngayuku nyinaku, wiyalingku.” \v 9 Piitalu watjaṉu, “Mayutju, ngayunyaṉi tjina kutju paltjintjawiya, mara, kataṯarratju paltjila!” \v 10 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Yurrunpa nyuntu walytjangku paltjiṉutjangka ngayuluṉanta wiya mara kataṯarra paltjilku, tjina kutjarra kutju.” Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Kala, nyurrangarri walytjangku paltjiṉutja tjuṯa kiliinalpi nyinanyi. Kala, ngayulu nyurrangarrimpa kuya waṉingu kuyatjarra wiyanyurra nyinanyi. Kutju ngaangka nyinanyi paluru kutu kuyatjarra nyinaku.” \v 11 Yiitjunyara ninti nyinangu wati panyapa kuya palyalpayiku. Paluru yurrunpa tjananya mayutju tjuṯangka tjakultjunu Yiitjunyaya witintjaku. Yiitjulu yalatji kulira wangka panyapa tjananya watjaṉu, “Kutjukunyu nyinanyi, kuya palyalpayi nganaṉalawana.” \p \v 12 Tjina yuwankarra tjananya paltjira turayinkula kuuta walytjangka tjarrparra tjanala nyinakatingu. Nyinarra paluru tjananya yalatji tjapiṉu, “Nyaa nguwanpanyurra kuliṉi?, ngayulu nyurrangarrinya tjina paltjiṉutjangka. Tjinguru nyurrangarri kuliṉi, nyaa? \v 13 Ngayunya nyurrangarri waḻkulpayi yalatji, ‘Mayutju tiṉakunyu nyinanyi paluru.’ Yalatjiṯarra nyurrangarri ngayunya waḻkulpayi, nintilpayinyaṯarra. Yalatji tjukarurrunyurra waḻkulpayi, ngayulu yilta nyurrangarrimpa nintilpayi nyinanyi, mayutjuṯarra. \v 14 Ngayulu mayutjungku nyurrangarrinya tjina paltjiṉingi, waarrkana nguwanpangku. Nyurrangarri waarrkana nguwanpa waarrkarringkula nyinanytjaku ngaa tjuṯaku. \v 15 Ngayulu nyurrangarrimpa waarrkana nguwanpa waarrkarrinytjala nyakula yalatjinyurra waarrkana nguwanpa kiina waarrkarrinytjaku ngaa tjuṯaku. Yalatji waarrkarringkula wiya mayutju tiṉa nyinakitjangku kulintjaku. \v 16 Wangka ngaatjanyaya kulila! Ngayulu mayutju nyurrangarrimpa tjukarurru waarrkarringu waarrkana nguwanpa. Yalatji nyurrangarri kutjupa tjuṯawana tjukarurru waarrkarrinytjaku waarrkana nguwanpa. Ngayulu nintilpayingku waarrkarringkula nyurrangarrinya tjina paltjintja nguwanpa, nyurrangarri kutjupa tjuṯaku waarrkarrinytjaku. Wiyanyurra yalatji kulintjaku, ‘Ngayulu mayutju nintilpayi nyinanyi ngayulu wiya kutjupaku waarrkarriku.’ \v 17 Nyurrangarri yalatji kutjupa tjuṯaku kulira waarrkarrinytjaku. Yalatji tjanampa nyurrangarri waarrkarrinytjala Katutjanya nyurrangarrimpa yunypa nyinaku. \p \v 18 “Yurrunpa, ngayulu nyurrangarrinya yaḻṯingu ngayulawana nintirringkula ngayuku waarrka palyantjaku. Yurrunpa ngayulu nintingku kuliṉu, ‘Yuwa ngaa tjuṯangku ngayuku waarrka palyanmalpa, kutjungku ngayuku waarrka palyara wantiku.’ Katutjaku wangka yurrunpa tjunutja yalatji ngarrinyi, ‘Wati kutju ngayulawana yunytjuwiya nyinarra tjungungku ngalkuku. Paluru tjananya nintilku ngayunya witintjaku.’ Wangka palunya kuwarri yiltarriku. \v 19 Wangka panyapa ngayulu nyurrangarrinya yurrunpa watjaṉi. Yalatji tjana ngayunya witintjala nyurrangarri yalatjilpi kulilku, ‘Yiitjulu nganaṉanya yurrunpa watjaṉu, “Ngayunyakunyu tjana witilku.” Palulanguru palumpa wangka iltarringu. Paluru Katutjakuṉungku yurrunpa wangka palunya watjaṉutjangka.’ \v 20 Ngayulu nyurrangarrinya wantirriyalku ngayukuṉu wangka tjakultjurinkunytjaku. Wangka ngaatjanyaya kulila! Tjinguru yaṉangu yunyparriku ngayuku wangka tjakultjunkupayiku. Yalatjira yunyparringkula ngayukuṯarra paluru yunyparriku. Tjinguru yaṉangu ngayuku yunyparringkula Katutjakuṯarra paluru yunyparriku. Walytjalpilimpatju paluru nyinaku.” \s1 Yiitjulu tjananya nintilku kutju palumpa yunytjuwiya nyinanyingka \p \v 21 Wangka panyapa wangkarra Yiitjunya watjilarringu. Paluru tjananya piyuku watjaṉu yalatji, “Wangka ngaatjanyaya kulila! Wati kutju ngaangka nyinanyi. Paluru yankula mayutju tjuṯangka tjanala tjakultjunku, tjana ngayunya witintjaku.” \v 22 Nyinarraya puṯu kuliṉingi, kurungkuyanku nyakula pungu, “Ngananya paluru watjaṉi?” \v 23 Ngayulu Tjaananya Yiitjula maḻpa yila nyinangu. \v 24 Tjaaman Piitalu ngayunya marangku nintiṉu Yiitjunya tjapintjaku yalatji, “Ngananya nyuntu watjaṉi?” \v 25 Ngayulu Yiitjulakutu ilarringkula tjapiṉu, “Mayutju, nganalu tjananya nintilku nyuntunyantaya witintjaku?” \p \v 26 Yiitjuluṉi watjaṉu, “Mangarri ngaatja ngayulu karakuwatjangka tjarrpatjunkula wati palunya yunganyi.” Yilta paluru mangarri karakuwatjangka tjarrpatjunkula Tjuutatjanya yungu, Tjaaman Yitjikarriyataku katja. \v 27 Tjuutatjalu mangarri panyapa mantjintjala kala, mamuku mayutjungku palunya nintiṉu palumpa wangkawana palyantjaku. Yiitjulu Tjuutatjanya yalatji watjaṉu, “Panyapa nyuntu palyalkitjangku kulira yankula parrpaṯu palyala!” \v 28 Yiitjulu parrpaṯu palyantjaku watjaṉutjangka paluru tjana puṯu kuliṉu. \v 29 Tjuutatjalu mani tjanampa kanyintjala, tjaampalangkuya yalatjikutjura kuliṉu, “Yiitjulu Tjuutatjanya wantirriyaṉu mangarrilampa payimilantjaku, tuḻku Patjuwupangka tjungungku ngalkunytjaku.” Kutjupa tjuṯangkuya kuliṉu yalatjikutjura, “Paluru Tjuutatjanya wantirriyaṉu, mani katirra yungkunytjaku maralpa tjuṯaku.” \v 30 Mangarri panyapa Yiitjulu yungutja mantjira Tjuutatjanya pakara mungangka yarrka yanu mayutju kuya tjuṯangka piyuku tjakultjunkunytjaku. \p \v 31 Paluru yanutjangka ngaṉṯi Yiitjulu tjananya palumpa kutunguḻu tjuṯa watjaṉu, “Kuwarri ngayulu yaṉanguku katjaṉa tjitjanyingka Katutjaluṉi ngayunya puḻkawaṉiku. Yalatjiṉa tjitjanyingka wangka ngayunyatjarra kulira yaṉangu tjuṯangku Katutjanyalpiya puḻkawaṉiku. \v 32 Yalatji paluru tjana ngayunya kulira Katutjanya puḻkawaṉinytjala, Katutjalulpi ngayunya kuwarri puḻkawaṉiku. \v 33 Ngayuku maḻpa tjuṯanyurra nyinanyi, kutu ngayulu nyurrangarrinya kuliṉi. Nyurrangarrilawana ngayulu rawawiya nyinaku. Ngayulu ngurra kutjupakutu kuwarri yananyingka, puṯulpitju nyurrangarri ngayuku ngurrilku. Wangka panyapa ngayulu tjananya mayutju tjuṯangka watjaṉu yalatji, ‘Ngurra kutjupakutuṉa yanku. Nyurrangarri ngayuku puṯu ngurrilku.’ \v 34 Wangka kutjupa ngaatjanya nyurrangarri kulintjaku. Yunytjuyanku nyinama! Ngayulu nyurrangarrimpa yunytju nyinapayi nguwanpa, yunytjuyanku nyinama! \v 35 Nyurrangarri yalatji yunytju nyinanytjala yaṉangu kutjupa tjuṯangku nyakula yalatji kulilku, ‘Yiitjuku walytja tjuṯaya yilta yunytju nyinanyi, Yiitjunya nguwanpa. Paluru, palumpa walytja tjuṯaku yunytju nyinapayi nguwanpa.’ Wangka panyapa yaṉangu tjuṯangku kulilku, nyurrangarri yaṉangu kutjupa tjuṯaku yunytjunyurra nyinanytjala.” \s1 Yiitjulu watjalku, “Piita, ngurrpatjunu watjalku” \p \v 36 Tjaaman Piitalu tjapiṉu Yiitjunya, “Mayutju, ngurra yaalytjikutu nyuntu yananyi?” Yiitjulu watjaṉu, “Ngurra palulakutu wiyali kuwarri tjungu yanku. Ngula ngurra palulakutu nyuntu ngaṉṯi yanku.” \v 37 Piitalu piyuku palunya tjapiṉu, “Mayutju, nyaaku nyuntu ngayunya wantirra yananyi? Ngayulu yunytjurringanyi ngali tjungu ngurra palulakutu kuwarri yankunytjaku. Nyuntunya tjana pungkunytjala ngayulu nyuntulawana yurrunpa ngaraku, tjana ngayunyawarri pungkunytjaku, nyuntulamarra.” \v 38 Yiitjulu Piitanya watjaṉu, “Wangka palatja nyuntu ngunytji wangkanyi. Yiltaṉanta tjukarurru watjaṉi. Luuki aaḻi mirranyingka yurrunpa nyuntu nguḻurringkula ngurrpanymanku tjirripalangara yalatji watjara, ‘Ngayulu Yiitjuku ngurrpa.’” \c 14 \s1 Yiitjululanya nintilku Katutjalawana tjungu nyinanytjaku \p \v 1 Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Ngayulu nyurrangarrinya wantirra yananyingka wiyanyurra watjilpa nyinanytjaku. Kutu nyurrangarri yalatji kulintjaku. Katutjalu ngayuluṯarra nyurrangarrinya kutu kanyinmalpa. \v 2 Ngayuku paapaku ngurrangka waaḻa tjuṯa nguwanpa ngarala wanaṉi. Ngurra palula ngayulu yankula ngurra tjuṯa nyurrangarrimpa palyalku ngurra palula nyurrangarrinya nyakula kanyintjaku. Yilta ngayulu nyurrangarrimpa nyakula kanyinmalpa, ngunytjinytjunkunytjawiyangku. \v 3 Ngurra nyurrangarrimpa ngayulu nyakula kanyira piyukuṉa mantakutu nyurrangarrimpa ngalya tjarukatiku. Ngalya tjarukatirra ngayulu nyurrangarrinya mantjira katiku ngurra palula tjungula nyinanytjaku. \v 4 Yaalytjiyaalytji yaṉangu mantangka nyinarra ngurra palula kutu nyinaku? Yaalytjinyurra kuliṉi?” \v 5 Tamatjalu Yiitjunya watjaṉu, “Mayutju, ngurra palumpalatju ngurrpa. Puṯulatju kuliṉi ngurra palulakutu yankunytjaku.” \v 6 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Yaṉangu ngayuku wangka kulira, ngurra palula nyinaku. Ngayuku wangka tjukarurru ngaranyi yaṉangungku kulira paapa Katutjalawana kana nyinamalpa. \v 7 Nyurrangarri ngayuku ninti nyinanyi, tjungula rawa nyinangi. Ngayulawananyurra nyinarra ngayuku paapakuṯarranyurra ninti nyinanyi. Ngayuku paapa ngayunya nguwanpa nyinanyi. Ngayunya nyakulanyurra paapanyaṯarra nyanganyi.” \p \v 8 Puṯu kulira Pilipalu Yiitjunya watjaṉu, “Mayutju, nyuntu nganaṉanya paapa Katutjanya nintintjaku. Nganaṉa palunya kurungku nyakula puntura yunypa nyinaku.” \v 9 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Pilipa, tjunguli nyinangi rawalingku. Ngayunya nyakula nyuntu tjukarurru kulinmara. Ngayunya nyakula nyuntu paapanyaṯarra nyanganyi. Panyapanu tjapira wiyawanangku kuliṉu. \v 10 Pilipa, nyuntu yalatji kulintjaku. Paapanya ngayulawana nyinanyi tjungu, ngayulu palulawana manta ngaangka tjungu nyinanyi. Ngayulu wiya walytjangku kulira nyurrangarrinya tjakultjunanyi, paluruṉi nintintjala ngayulu tjakultjunkupayi, palumpaṉu wangka. Ngayulu wiya ngangkari walytjatjarrangku miiṉṯa tjuṯa palyalpayi, palumpaṉu ngangkaritjarrangku ngayulu palyalpayi. Paluru ngayulawana nyinanyi. \p \v 11 “Tjukarurru nyuntu yalatji kulintjaku. Paapanya ngayulawana manta ngaangka tjungu nyinanyi, ngayulu palulawana tjungu nyinanyi. Wangka palunya nyuntu puṯu kulira yalatji kulintjaku. Ngayulu Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku miiṉṯa tjuṯa palyaṉutjangka nyuntu yalatji kulintjaku, ‘Yilta, Yiitjunya Katutjakuṉu paluru palumpaṉu ngangkari tiṉatjarrangku palyalpayi.’ \p \v 12 “Nyurrangarri wangka ngaatjanya kulila! Nyurrangarri ngayunya Katutjakuṉu kulira nyurrangarrilpi ngayukuṉu ngangkari tiṉatjarrangku tjananya palyalku, ngayulu ngangkari tiṉatjarrangku palyantja nguwanpa. Ngayulu nyurrangarrinya wantirra paapalakutu yankunytjala ngaṉṯinyurra puntura ngangkari tiṉatjarrangku tjananya palyanmalpa. Ngayulu ngangkari tiṉatjarrangku palyantjala wirriḻi nyurrangarri tjananya ngayukuṉu ngangkari tiṉatjarrangku puntura palyanmalpa. \v 13-14 Nyurrangarri mantangka kutu nyinarra yini ngayunya watjara tjapintjaku, ngayulu Katutjaluṯarra palyantjaku nyurrangarrimpa. Ngayulu nyurrangarrimpa kulira yalatji palyalku. Yalatjiṉa palyantjala yaṉangu tjuṯangku nyakula Katutjanyalpi puḻkawaṉiku yalatji kulira, ‘Paluru tjana Yiitjukuṉu ngangkaritjarrangku palyaṉu. Nganaṉa Yiitjunya, Katutjanyaṯarra puḻkawaṉinytjaku.’” \s1 Katutjalu palumpa kurrunpa wantirriyalku \p \v 15 Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Ngayulu paapalakutu yankula nyinanytjala nyurrangarri kutu yunytju ngayuku nyinanytjaku. Yalatji nyurrangarri yunytju nyinarra ngayuku wangkakuṯarra tjukarurru nyinanytjaku. \v 16-17 Ngayulu yankula paapanya tjapilku paluru nyurrangarrimpa yaṉṯayaṉṯalpayi kutjupa, ngalya wantirriyantjaku. Katutjaku kurrunpa nyurrangarrila tjungurringkula kutu nyinarra nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯanmalpa. Paluru nyurrangarrinya Katutjanya nintilku. Katutjaku ngurrpa tjuṯangkuṯarra wiya palumpa kurrunkuṉu wangka kulilku, yaṉangu yuti nyakunytjawiyangku. Paluru tjana puṯu kulilku kurrunpa palumpa nintirrikitjangku. Nyurrangarri palumpa ninti nyinanyi paluru nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯalpayi. Ngula paluru nyurrangarrila tjungurringkula kutu nyinarra yaṉṯayaṉṯanmalpa. \p \v 18 “Yapunta tjuṯa nguwanpa wiya nyurrangarri nyinaku, ngayulu paapalakutu yananyingka. Ngayuku kurrunpangku mantakutu ngalya yankula nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯalku. \v 19 Rawawiyaṉa mantangka nyinarra maa yanku. Ngayulu maa yankunytjala ngaṉṯi yaṉangu ngayuku ngurrpa tjuṯangku wiya ngayunya yuti piyuku nyakuku, kanya nyurrangarri ninti nyinaku ngayulu yila nyinanytjala. Yuḻṯa palula ngayulu kana nyinamalpa, ngayunya nguwanpa nyurrangarriṯarra kana nyinaku. \v 20 Yuḻṯa palula nyurrangarri kulilku, ‘Nganampa mayutju Yiitjunya Katutjanyaṯarra mayutju tiṉa kutjarra nyinanyi ngangkari kutjutjarra.’ Nyurrangarri piyuku yalatji kulilku, ‘Nganaṉalawana Yiitjuku kurrunpa tjungu nyinanyi, paluru nganaṉanya yaṉṯayaṉṯara kanyiṉi.’ \v 21 Ngayulu paapalakutu yankunytjala ngaṉṯi nyurrangarri ngayuku kutu yunytju nyinanytjaku ngayuku wangkawanaṯarra nyinanytjaku. Yalatji nyurrangarri ngayuku wangkawana nyinanytjala paapanyalitju nyurrangarrimpa yunytju nyinaku. Ngayulu nyurrangarrinya puntura nintilku wangka ngayukuṉu. Ngayulu yarrkayingku nyurrangarrinya nintintjala kutjupa tjuṯangku wiya nyakulaya kulilku. Kulilkunyurra, ‘Nganaṉa Yiitjunya tjukurrpa yuti nguwanpa nyakupayi, palumpa kurrunpangkulanya nintintjala.’” \p \v 22 Yiitjuku kutunguḻu Tjuutatja Yitjikarriyatanya nyinangu. Palumpa kutunguḻu kutjupa yini Tjuutatjanya nyinangu. Paluru Yiitjunya yalatji watjaṉu, “Mayutju. Wangka panyapa nyuntu watjaṉutja yalatji, ngayulu nyurrangarrinya puntura nintilkukunyu ngayukuṉu wangka. Ngayulu nyurrangarrinya yalatji nintintjala kutjupa tjuṯangkukunyu wiya kulilku. Ngayulu wangka palunya puṯu kuliṉi. Nyuntu yurrunpa nganaṉanyatju watjaṉu, ‘Ngayulu piyuku ngalyankunytjala yaṉangu yuwankarrangkukunyu ngayunya nyakuku.’” \v 23 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Yaṉangu yuwankarrangku wiya wangka panyapa ngayukuṉu kulilku. Ngayulu paapalakutu yananyingka ngaṉṯi yaṉangu ngayuku kutu yunytju nyinarra ngayuku wangkawanaṯarra nyinanytjaku. Yaṉangu paluru ngayuku wangkawana nyinanytjala paapanya palumpa yunytju kutu nyinaku. Palunyatjanu paapalulitju palunya yilangku yaṉṯayaṉṯalku. \v 24 Kanya yaṉangu kutjupangku ngayuku yunytjuwiya nyinarra wiya ngayuku wangkawana nyinaku. Paluru ngayuku wangka wantirra paapaku wangkaṯarra wantiku. Paluruṉi ngalya wantirriyaṉu palumpaṉu wangka tjakultjunkunytjaku.” \v 25 “Wangka palunya ngayulu nyurrangarrinya yurrun yurrunpa watjaṉu. \v 26 Ngayulu paapalakutu yankunytjala ngaṉṯi Katutjaku kurrunpangku nyurrangarrinya ngalya yankula yaṉṯayaṉṯalku, Katutjalu palunya wantirriyantjala. Katutjalu kuliṉi, ‘Yiitjulu tjananya nintira yaṉṯayaṉṯalpayi mantangka. Paluru ngayuku ngurrakutu ilkarikutu ngalyankunytjala ngayulu ngayuku Katutjaku kurrunpa tjanalakutu wantirriyalku nintira tjananya yaṉṯayaṉṯantjaku, Yiitjulu tjananya yurrunpa nintira yaṉṯayaṉṯalpayi nguwanpa.’ Kurrunpa paluru nyurrangarrinya ngayukuṉu wangkaṯarra nintilku, wangka palunya ngayulu nyurrangarrinya nintiṉutja tjuṯa. \v 27 Ngayulu nyurrangarrinya wantikatirra yananyingka wiyanyurra watjilpa nyinanytjaku. Ngayulu mayutju tiṉangku nyurrangarrinya watjaṉi, Katutjalu nyurrangarrinya yilta kanyilku yunypanyurra nyinanytjaku. Ngayulu mayutju tiṉangku wangka panyapa watjantjala yiltanyurra yunypa nyinaku. Yaṉangu kutjupangku yalatji watjantjala wangka yalatji kutjunyurra kulinmara, ‘Waḻpa kutju wangkanyi, wiya nganaṉa yunypa nyinaku.’ Kala panyapa ngayulu mayutju tiṉangku watjaṉi, ilta nyurrangarri yunypa nyinaku. \v 28 Yurrunpa ngayulu nyurrangarrinya watjaṉu yalatji, ‘Ngurra kutjupakutukunyu ngayulu yananyi.’ Wangka yalatjiṯarra ngayulu watjaṉu, ‘Ngayuku kurrunpa mantakutu ngalya yankula nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯalku.’ Yaṉangu palumpa walytjawana nyinakitja yankunytjala nganaṉa yunyparripayi. Nyurrangarri ngayuku yunytju nyinarra yunypa nyinamara ngayulu paapa walytjakutu yankukitjangku watjaṉutjangka. Paluru ngayuku paapa walytja nyinanyi. \v 29 Wangka panyapa ngayulu nyurrangarrinya yurrun yurrunpa watjaṉi, ngayulu paapalakutu yananyingka ngaṉṯinyurra yalatji kulintjaku, ‘Yiitjululanya yurrunpa watjaṉu paapalakutu yankukitjangku. Palumpa wangka iltarringu.’ \v 30 Wangka kutjupa wiima wiya kutju ngayulu nyurrangarrinya watjaṉi. Mamuku mayutjungku palumpa waarrkana tjuṯa tjananya nintilku mayutjurrinytjaku yaṉangu tjuṯaku. Mamu paluru wiya ngayuku mayutjurriku ngayulu palunya kulira wantiku. \v 31 Ngayuku paapaku wangka kutju ngayulu kulilpayi, yaṉangu tjuṯangku ngurra kutjupa ngurrara tjuṯangkuṯarra yalatji kulintjaku, ‘Yiitjunya palumpa paapaku yunytju nyinarra palumpa wangka kutju kulira nyinapayi.’” Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Kala, pakaralaka yarra!” \c 15 \s1 Watiya kiripitjitjarra kulintjaku \p \v 1-6 Yiitjulu tjananya palumpa kutunguḻu tjuṯa watjaṉu, “Watiya kuripitjitjarra ngaraku kaanangka. Kaana kanyilpayingku watiya palunya kurrpira kanyilku. Kiripitji watiya palula kultu tjayiṯingka watiya wiima tjuṯa pakanmalpa. Watiya mangarritjarrawiya kaana kanyilpayingku kuntara waṉiku mantakutu. Watiya wiima mangarri aapatjarra paluru kuntara waṉiku, mangarri kutjupa tjuṯa tiṉarringkunytjaku. Watiya wiima waṉirra piḻṯirringutja tjuṯa mantjira waṉiku warukutu.” Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Yara palunya nyurrangarri yalatji kulintjaku. Ngayuku paapa Katutjanya kaana kanyilpayi nguwanpa nyinanyi. Paluru ngayuku walytja tjuṯa yaṉṯayaṉṯara tjukarurrulpayi. Paluru kuliṉi ngayuku walytja tjuṯangku palumpa waarrka kutu palyantjaku, purrkarringkula wantinytjawiyangku. Katutjalu ngayuku walytja tjuṯa tjukarurrulpayi palumpa waarrka kutu palyantjaku. Ngayuku walytja kutjupa tjuṯangku palumpa waarrka wiima palyantjala paluru tjananya nintilpayi puntura palyantjaku. Ngayuku walytja kutjupa tjuṯangku palumpa waarrka palyantjawiyangka Katutjalu tjananya ngula warukutu wantirriyalku. Ngayulu walytja tjuṯa nintintjala tjana kulira walytjarringu. Paluru tjana kutu ngayuku walytja kutu nyinanytjala ngayuluṉa tjananya yaṉṯayaṉṯanmalpa. Ngayuku walytja paluru tjana kutu nyinarra Katutjaku waarrka palyanmalpa. Ngayuku walytja nyinarra paluru ngayunya wantiku. Yalatji nyinarra Katutjaku waarrka wantiku, wiya paluru palyanmalpa. Yaṉangu palunya ngula Katutjalu warukutu wantirriyalku. \v 7 “Ngayuku wangkanyurra kulira tjukarurru kutu nyinanytjaku. Yalatji nyinarranyurra paapa Katutjanya tjapintjala, paluru nyurrangarrimpa kulira tjukarurru yalatji palyalku. \v 8 Katutjaku waarrkanyurra puntura palyantjala, yaṉangu tjuṯangku nyakulaya paapa Katutjanya waḻkulku. Tjana yalatji kulilku, ‘Ilta tjana Yiitjuku waarrka tjukarurru kutu palyaṉi.’ \v 9-10 Ngayuku paapakuṉu wangkanyurra kulira tjukarurru nyinanytjala ngayulu nyurrangarrimpa yunytju kutu nyinaku. Ngayulu paapakuṉu wangkaku tjukarurru nyinanytja nguwanpa nyurrangarri ngayuku wangkaku tjukarurru nyinanytjaku. Yalatjinyurra tjukarurru nyinanytjala ngayulu nyurrangarrimpa yunytju kutu nyinaku, ngayuku paapatju yunytju kutu nyinanytja nguwanpa. \v 11 “Wangka panyapa ngayulu nyurrangarrinya yurrunpa watjaṉu, kuliranyurra ngayuku yunypa nyinanytjaku, ngayulu nyurrangarrimpa yunypa nyinanytja nguwanpa. Yuwa, ngayulu yunypa nyinanyi yalatji kulira, ‘Paapaku wangkawanaṉa kulira nyinapayi tjukarurru.’ \v 12 Ngayuku wangka ngaatjanyalpinyurra kulintjaku. Ngayulu nyurrangarrimpa yunytju nyinanytja nguwanpa nyurrangarriṯarrayanku yunytju nyinanytjaku. \v 13 Yara kutjupaya kulila! Yaṉangu tjuṯangku pikangku pungkunytjala, yaṉangu kutjupangku palumpa walytja tjuṯaku puntura yunytju nyinarra yurrunpa tjanala ngaraku tjana palunya pungkula mirrintankunytjaku. Yaṉangu palunya tjanampa puntura yunytju nyinanytja nguwanpa ngayulu puntura nyurrangarrimpa yunytju nyinanyi. \v 14 Ngayuku wangkaku tjukarurru nyinarranyurra ngayuku walytja tjuṯa nyinanyi. \v 15 Wiyanyurra ngayuku waarrkana tjuṯa kutju nyinanyi, ngayuku walytja tjuṯanyurra nyinanyi. Mayutjungku wiya waarrkanangka yara kuyakuya tjakultjunanyi ngula palyalkitjangku, waarrkanangka paluru watjaṉi waarrkarrinytjaku. Ngayulu nyurrangarrinya walytja tjuṯa tjakultjunkupayi ngula palyalkitjangku. Wangka yuwankarra paapangkuṉi watjaṉutja ngayulu nyurrangarrila walytja tjuṯangka tjakultjunkupayi. Iltanyurra ngayuku walytja tjuṯa nyinanyi, waarrkanawiya. \v 16 Wiyanyurra walytjangku kulira ngayuku kutunguḻurringu. Ngayulu nyurrangarrinya watjaṉu ngayuku kutunguḻu nyinanytjaku. Nyurrangarri ngayuku waarrka yalatji palyantjala yaṉangu tjuṯangku ngayuku wangka kulira walytjarringkula nyinaku. Ngayuku waarrka yalatji palyalkitjangkunyurra ngayuku paapanya tjapintjala paluru nyurrangarrinya nintilku waarrka ngayuku tjukarurru palyantjaku. \v 17 Yuwa, panyapa ngayulu nyurrangarrinya watjara piyuku watjaṉi, yunytjuyanku nyinama!” \s1 “Yaṉangu tjuṯa nyurrangarrimpa yunytjuwiya nyinaku” \p \v 18 Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu yalatji, “Tjinguru yaṉangu Katutjaku ngurrpa tjuṯa nyurrangarrimpa yunytjuwiya nyinaku. Yalatji tjana nyurrangarrimpa yunytjuwiya nyinanytjala yalatjinyurra kulintjaku, ‘Nganaṉa kuliṉi. Yurrunpa yaṉangu tjuṯa Yiitjuku yunytjuwiya nyinapayi.’ \v 19 Tjingurunyurra ngayuku wangka kulilwiya nyinamara, Katutjakuṯarranyurra ngurrpa nyinanytjala yaṉangu Katutjaku ngurrpa tjuṯa nyurrangarrimpa yunypa nyinamara. Katutjaku ngurrpa wiyanyurra nyinanyi. Ngayulu nyurrangarrinya yurrunpa watjaṉu ngayuku waarrka palyantjaku. Yalatjinyurra palyantjala yaṉangu Katutjaku ngurrpa tjuṯa nyurrangarrimpa yunytjuwiya nyinanyi. \v 20 Tjingurunyurra wangka panyapanya kuliṉi?, ngayulu nyurrangarrinya watjaṉutja. Yalatji ngayulu watjaṉu, ‘Nyurrangarrinya ngayuku kutunguḻu tjuṯa nyinanyi. Ngayulu mayutju nyurrangarrimpa nyinanyi.’ Yaṉangu tjaampalangku kulilku yalatji, ‘Nganaṉa mayutjuku nguḻurrinytjawiyangku pungkunytjaku, palumpa waarrkana tjuṯaṯarra nganaṉa pungkunytjaku.’ Wangka yalatji nguwanpa tjaampalangku ngayunya nyurrangarrimpa mayutju panypurangkula pungku. Yalatji nguwanpa nyurrangarrinya ngayuku waarrkana tjuṯaṯarra yaṉangu tjuṯangku panypurangkula pungku. Tjaampalangku ngayuku wangka kulilpayi. Yalatji nguwanpa yaṉangu tjuṯangku nyurrangarrimpa wangka kulilku. \v 21 Yuwa, nyurrangarri ngayuku walytja tjuṯa nyinanytjala yaṉangu tjuṯangku panypurangkula pungku. Paluru tjana ngayuku paapaku ngayukuṯarra ngurrpa nyinaku. \p \v 22 “Tjinguruṉa tjananya ngalya yankula nintintjawiyangka tjana palya kulintjawiya nyinamara. Tjana ngayuku wangka kulira wantingu. Ngula tjana kuutawutjungka puṯu watjalku yalatji, ‘Nganaṉa Yiitjuku wangka kulintjawiya nyinangu.’ \v 23 Yaṉangu ngayuku yunytjuwiya nyinarra ngayuku paapakuṯarra yunytjuwiya nyinanyi. \v 24 Yaṉangu palunya tjanalawana ngayulu Katutjakuṉu ngangkari tiṉatjarrangku miiṉṯa tjuṯa palyalpayi. Ngangkari kutjupa tjuṯa wiya ngangkari tiṉa yalatjitjarra nyinapayi. Ngayulu yalatji ngangkari tiṉatjarrangku palyantjala nyakula tjana kutu ngayuku yunytjuwiya nyinanyi, ngayuku paapakuṯarra. Tjinguru ngayulu yalatji ngangkari tiṉatjarrangku palyantjawiyangka tjana palya nyakuwiya nyinamara. Ngula tjana kuutawutjungka yalatji watjanmara, ‘Yiitjulu nyuntupaṉu ngangkari tiṉatjarrangku miiṉṯa tjuṯa palyantjala nganaṉa nyakunytjawiya. Paluru nyuntupaṉu katja nyinanytjala wiyalatju tjakulpa kuliṉu.’ Yalatji wiya. Tjana ngayunya Katutjakuṉu tjukarurru kulinmara. Ngayuku wangka tjana kulira wantirra ngayuku yunytjuwiya nyinanyi, ngayuku paapakuṯarra. \v 25 Yalatji nguwanpa Katutjaku wangka yirriṯi tjunutja ngarrinyi, ‘Tjana wiyawanangku kulira ngayuku yunytjuwiya nyinaku.’” \v 26 Yiitjulu tjananya palumpa kutunguḻu tjuṯangka watjaṉu, “Paapalakutu yankula ngayulu yaṉṯayaṉṯalpayi panyapa Katutjaku kurrunpa nyurrangarrilakutu wantirriyalku. Paluru nyurrangarrinya Katutjanya nintilku, ngayunyaṯarra palumpa katja. \v 27 Yurrunpa ngayulu yaṉangu tjuṯa nintintjala nyurrangarri ngayulawana tjungu nyinapayi. Palunyatjanu nyurrangarri ngayunya kurungku nyakula tjakultjunkunytjaku. Ngayuku wangka kulira nyurrangarri yaṉangu tjuṯangka tjakultjunkunytjaku.” \c 16 \p \v 1 Yiitjulu tjananya palumpa kutunguḻu tjuṯa piyuku watjaṉu, “Ngayulu nyurrangarrinya yurrunpa wangka ngaatjanya watjaṉi ngula nyurrangarri kulira ngayuku walytja tjukarurru kutu nyinanytjaku. Tjana tjinguru nyurrangarrinya panypurangkula pungkunytjala kutu nyurrangarri ngayuku walytja nyinanytjaku, ngayuku wangka wantinytjawiya. \v 2 Ngula, Tjuwuku tjaatji tjuṯangka nyurrangarrinya tjana payira wantirriyalku. Kutjupa tjuṯa nyurrangarrinya tjana mirri pungkulaya yalatji kulilku, ‘Katutjanyalampa yunyparringanyi nganaṉa Yiitjuku walytja tjuṯa mirri pungkunytjala.’ \v 3 Yalatji nyurrangarrinya panypurangkupayi tjuṯa, pungkupayi tjuṯaṯarra Katutjaku, ngayukuṯarra ngurrpa nyinaku. \v 4 Yalatji ngayulu nyurrangarrinya yurrunpa watjaṉi ngula nyurrangarri yalatji kulintjaku, ‘Yuwa, Yiitjululanya yurrunpa yilta watjaṉu tjana nganaṉanya panypurangkula pungkunytjaku.’” \s1 Katutjaku kurrunpa \p Yiitjulu tjananya piyuku watjaṉu, “Tjana yalatji panypurangkula pungkunytjala ngayulu wiya nyurrangarrinya yurrunpa watjaṉu. Ngayulu kuliṉu nyurrangarrila ngula wangka palunya ngayulu tjakultjunkukitjangku. \v 5 Kala, kuwarri ngayulu paapalakutu yankukitjangku nyurrangarrinya wangka palunya tjakultjunanyi. Ngayulu paapalakutu yankukitjangku watjantjala nyurrangarri kulira ngayunya yalatji tjapinmara, ‘Ngurra yaalytjingka nyuntupa paapa nyinanyi, nintilalanyatju!’ Yalatji wiya nyurrangarri ngayunya tjapiṉu. \v 6 Ngayulu paapalakutu yankukitjangku nyurrangarrinya watjantjala nyurrangarri watjilpalpi wangkawiya nyinangu. Tjapinmaraṉinyurra ngayunya. \v 7 Wangka ngaatjanyaya kulila! Ngayulu palya nyurrangarrinya wantikatirra yanku, palunyatjanu Katutjaku kurrunpangku ngalyankula nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯalku. Ngayulu palulakutu yankunytjawiyangka, yaṉṯayaṉṯalpayi paluru wiya ngalyanku. Ngayuluṉa paapalakutu yankunytjala, kurrunpa palunya nyurrangarrilakutu ngalya wantirriyalku. \v 8-11 Yaṉṯayaṉṯalpayi paluru ngalya yankula yaṉangu tjuṯa nintilku yalatji. Yaṉangu tjuṯangku ngayuku wangka kulilwiyangku wantirra wiyawanangku kuliṉi yalatji, ‘Nganaṉa Yiitjuku wangka wantirra tjukarurru nyinanyi.’ Yaṉṯayaṉṯalpayi paluru tjananya nintilku yalatji. Yaṉangu tjuṯangku wiyawanangku yalatji kulintjala, ‘Yiitjunya mungutjakunyu wiya Katutjakuṉu.’ Ngayulu paapalakutu yankula nyinanytjala yaṉṯayaṉṯalpayi paluru tjananya yalatji nintilku, ‘Yiitjunya mungutjawiya paluru yilta Katutjakuṉu, kutu tjukarurru nyinanyi.’ Yaṉṯayaṉṯalpayi paluru tjananya piyuku nintilku yalatji. Yaṉangu tjuṯangku wiyawanangku kuliṉi, ‘Mamuku mayutjungku kutu nyinarra yaṉangu tjuṯa kutu tjingapungamalpa.’ Ngayulu wiyarringanyingka ilta Katutjalu watjalku mamuku mayutju pungkukitjangku. \p \v 12 “Ngayulu nyurrangarrinya wangka kutjupa nintilkitjangku kuliṉi. Kala, ngayulu wantinyi. Tjinguru ngayulu nyurrangarrinya kutu nintintjala nyurrangarri puṯu kulilpayingka ngayukuṉu wangka. \v 13 Katutjaku kurrunpangku ngalya yankula nyurrangarrinya nintilku, Katutjaku wangkanyurra tjukarurru kulintjaku, palumpaṉu wangka ulaataku. Kurrunpa paluru wiya walytjangku kulira nyurrangarrinya tjakultjunku, Katutjakuṉu wangka kutju paluru nyurrangarrinya tjakultjunku. Paluru nyurrangarrinya nintilku, ‘Yalatji ngula ngaraku.’ \v 14 Kurrunpa paluru ngayukuṉu wangkawana nyurrangarrinya nintilku. Yalatji nyurrangarrinya nintira kurrunpa paluru ngayunyaṯarra puḻkawaṉiku. \v 15 Ngayuku paapakuṉu wangka ngayulu nyurrangarrinya tjakultjunkupayi. Panyapa ngayulu nyurrangarrinya watjaṉu. Katutjaku kurrunpangku nyurrangarrinya ngayukuṉu wangkawana nintilku, yalatji paluru nintira Katutjakuṉu wangka ilta nyurrangarrinya nintilku.” \s1 Yiitjulu tjananya watjalku, “Watjilpanyurra nyinarra yunypalpi nyinaku” \p \v 16 Piyuku tjananya Yiitjulu palumpa kutunguḻu tjuṯa watjaṉu, “Kuwarrinyurra ngayunya wiya nyaku. Yalatjinyurra ngayunya nyakunytjawiya nyinarra piyukuṉinyurra ngayunya nyakuku.” \v 17-18 Palumpa kutunguḻu tjuṯangkuya wangkarra waṉingi yalatji, “Puṯula kuliṉi. Nyaa paluru watjaṉi yalatji?, ‘Kuwarri wiyaṉinyurra ngayunya nyaku. Yalatji ngayunya nyakunytjawiya nyinarra piyukuṉinyurra ngayunya nyakuku.’ Wangka panyapaṯarra paluru watjaṉu, ‘Ngayulu paapalakutu yankuku.’ Puṯula kuliṉi, nyaa paluru watjaṉu?” \v 19 Tjana yalatji puṯu kulintjala Yiitjunya ninti nyinangi. Tjana wiya puṯu kulira palunya tjapiṉu. Palurulpi tjananya piyuku watjaṉu, “Wangka panyapa ngayulu nyurrangarrinya watjaṉu yalatji, ‘Kuwarrinyurra ngayunya nyakunytjawiyalpi nyinaku. Yalatji ngayunya nyakunytjawiya rawawiyanyurra nyinarra piyuku ngayunya nyakuku.’ Wangka palunyanyurra puṯu kuliṉi, yilta? \v 20 Wangka ngaatjaya kulila! Yiltanyurra warirringkula yulamalpa, kanya yaṉangu kutjupa tjuṯa yunypaya nyinaku. Yuwa, watjilpanyurra nyinanytjatjanu yunypalpinyurra nyinaku. \v 21 Minyma rawa watjilpa nyinaku yuṉṯalpaku puṯu paṯara yalatji paluru kulilku, ‘Ngayuku yuṉṯalpa ngurra waṉma nyinanyi. Paluru ngalyankula ngayunya nyinarra yaṉṯayaṉṯanmara.’ Kala, palumpa yuṉṯalpa ngalyankula tjungu nyinanytjala minyma paluru yunypalingkulpi nyinaku. \v 22 Minyma palunya nguwanpa kuwarrinyurra watjilpa nyinanyi. Ngayulu nyurrangarrilawana nyinanytjawiya ngurra kutjupangka nyinaku. Ngurra palulanguru ngalyankulalpiṉa nyinanytjala yunypalingkulpinyurra nyinaku, minyma paluru yunypalingku nyinanytja nguwanpa. Yunypangkunyurra yalatji nyinarra kulintjaku, ‘Nganaṉa Yiitjuku walytja nyinarra ilta Katutjaku ngurrangkalpila nyinaku.’ Yalatji kuliranyurra kutu watjilpawiyanyurra nyinaku. \v 23 Yuḻṯa palula wiyaṉinyurra tjapilku yalatji, ‘Ngaatjalampatju palyala!’ Wangka ngaatjaya kulinma! Paapa Katutjalu nyurrangarrinya kulira yungamalpa, nyurrangarri yalatji tjapintjala, ‘Yiitjunya nganampa mayutju nyinanytjala nganaṉa nyuntunya tjapiṉi.’ \v 24 Yurrunpanyurra ngayunya tjapilpayi yutiṉa nyinanytjala, Katutjanyaṯarranyurra tjapilpayi. Kuwarrinyurra Katutjanyalpi tjapintjaku yini ngayunya watjara yalatji, ‘Yiitjunya nganampa mayutju nyinanytjala nganaṉa nyuntunya tjapiṉi.’ Nyurrangarri yalatji tjapintjala Katutjalu kulira yungku. Yungkunytjalanyurra mantjira yunypa nyinaku. \p \v 25 “Ngayulu yara tjuṯa nyurrangarrila watjalpayi nintilkitjangku. Ngula ngayulu nyurrangarrila wangka yuti watjalku, ngayuku paapakunyurra nintirringkula kulintjaku. \v 26 Ngulanyurra ngayunya yini watjara paapa Katutjanya tjapintjaku. Wiya ngayulu nyurrangarrimpa paapanya tjapilku, wiya, nyurrangarrilpi paapa Katutjanya tjapintjaku yini ngayulawana. \v 27 Paapa Katutjanya nyurrangarrimpa yaḻṯurunytju nyinanyi, palyanyurra palunya tjapintjaku. Paluru nyurrangarrinya yalatji kulilku, ‘Tjana ilta Yiitjuku yunytju nyinanyi. Tjana kuliṉi paluru ilta ngayuku katja nyinanyi. \v 28 Yilta ngayulu paapangka nyinarra mantakutu ngalya yanu. Mantangkaṉa nyinarra paapalakutu piyuku yanku.’” \p \v 29 Palumpa kutunguḻu tjuṯangkuya, watjaṉu, “Kala, kuwarri nyuntu yutitjalpi wangkanyi palya, yara kumpilpawana wangkanytjawiya. \v 30 Nganaṉalpi kuliṉi yaṉangungku pinangku kulintjala nyuntu ninti nyinanyi. Yilta nyuntu Katutjalawana nyinarra mantakutu ngalyanu.” \v 31 Yiitjulu tjananya tjapiṉu, “Tjingurunyurra ngayunya Katutjakuṉu kuliṉi? \v 32 Ngulaṉinyurra wantikatirra yanku. Ngurra walytjakutulpinyurra yanku. Maḻpawiyalpiṉa ngaraku. Wiya, Paapa Katutjaluṉi maḻpangku kanyilku, palurutju maḻpa nyinaku. \v 33 Wangka panyapa ngayulu nyurrangarrinya watjaṉu ngayuku walytjanyurra kutu nyinanytjaku, nguḻuwiya. Mantangkanyurra nyinanytjala ngayuku yunytjuwiya tjuṯangku nyurrangarrinya panypurangkula pungkuku. Rapaya nyinama!, yalatji kulira, ‘Yiitjunya nganampa mayutju tiṉa nyinanyi ilta. Yunytjuwiya tjuṯangku palunya puṯuya pungkuku.’” \c 17 \s1 Yiitjulu tjanampa Katutjanya tjapilku \p \v 1 Wangka palunya Yiitjulu tjananya palumpa kutunguḻu tjuṯa nintira Katutjanyalpi tjanampa yalatji tjapiṉu, “Paapa, tjana kuwarri ngayunya pungkuku. Ngayunya rapala!, yaṉangu tjuṯaku tjanampa ngayulu kuya waṉinytjaku. Palulanguru yaṉangu tjuṯa nintila!, ngayunya tjana puḻkawaṉinytjaku. Ngayululpi tjananya nintilku nyuntunya puḻkawaṉinytjaku. Kuyaṉa tjanampa waṉirra ngayuluṉanta puḻkawaṉiku. \v 2 Nyuntu watjaṉu ngayunya mayutju tiṉa yaṉangu uwankarraku nyinanytjaku. Nyuntu yurrunpa kuliṉu yaṉangu tjaampala nyuntupa wangka kulira walytjarrinytjaku. Palunya tjananya ngayulu walytja nyinatjunkunytjaku nyuntu watjaṉu, tjana kana kutu nyinanytjaku. \v 3 Paluru tjana nyuntunya ngayunyaṯarra kulira walytjarringkula kana kutu nyinamalpa. Wiya kutjupa nyuntunya nguwanpa nyinanyi, nyuntu mayutju tiṉa kutju nyinanyi. Nyuntu ngayunya Yiitju Kurayitjanya mantakutu watjara ngalya wantirriyaṉu. \v 4 Nyuntu ngayunya yurrunpa watjaṉutjangka ngayulu mantangka nyuntupa waarrka palyalpayi. Nyuntu mayutju tiṉa nyinanytjala ngayulu yaṉangu tjuṯa nintilpayi tjana nyuntunya kulira waḻkuntjaku. \v 5 Ngali manta ilkariṯarra palyantjala yurrunpa nyuntu ngayunya waḻkulpayi. Yalatji nguwanpa ngayunya nyuntu kuwarri waḻkuntjaku. \p \v 6 “Nyuntu tjananya ngaa tjuṯa nintiṉu ngayuku wangka kulira walytjarrinytjaku. Yurrunpa tjana Muutjaku wangkawana nyinarra nyuntupa walytja tjuṯa nyinapayi. Nyuntu mayutju tiṉa nyinanytjala ngayulu tjananya nintilpayi, tjana nyuntupa tjukarurru nyinanytjaku. \v 7-8 Tjana ninti nyinanyi nyuntu ngayunya mantakutu watjara ngalya wantirriyaṉu. Nyuntuṉi watjantjala ngayulu tjananya tjakultjunkupayi. Paluru tjana wangka palunya yilta kuliṉi. Tjana kuliṉi ngayulu nyuntulawana nyinarraṉa mantakutu ngalyanutjangka. \v 9 Ngayulu ngaa tjuṯaku tjanampa nyuntunya tjapiṉi yaṉṯayaṉṯantjaku, wiyaṉa yaṉangu kutjupa tjuṯaku kuwarri tjapiṉi. Tjana ngayuku kutunguḻu tjuṯa nyuntupa walytja tjuṯa nyinanyingka ngayulu tjanampa tjapiṉi. \v 10 Ngaa tjuṯa ngayuku walytja tjuṯa nyinanyi paluru tjana nyuntupa walytja tjuṯaṯarra nyinanyi. Tjana yaṉangu tjuṯangka ngayuku wangka nintintjala nyuntu ngayuku yunyparringkula puḻkawaṉiku ngayunya. \p \v 11 “Wiyaṉa mantangka kutu nyinamalpa, nyuntulakutu ngayulu yananyi. Ngaa tjuṯa mantangka nyinamalpa. Yilta nyuntu kutju nyinanyi ngangkari tiṉatjarra. Nyuntu tjananya yaṉṯayaṉṯara kanyinma!, mantangka tjana nyinanytjala, tjana ngalimpa walytja tjuṯa kutu nyinanytjaku, ngalili walytjararra kutjarra nyinanytja nguwanpa. Ngangkari palunya ngayula nyuntu tjarrpatjunu. \v 12 Ngangkari palunyatjarrangku ngayulu tjananya yaṉṯayaṉṯara kanyilpayi. Tjana kutu ngayuku walytja tjuṯa nyinanyi. Wati paluru kutju munupinarringkula wiyawanalpi nyinanyi. Wati palunya kutju nyuntu ngula warukutu payira wantirriyalku, ngaa tjuṯa wiya. Yalatji warukutu payira wantirriyantjaku nyuntupa wangka irriṯi tjunutja ngarrinyi. Wangka palunya ngula iltarriku.” \p \v 13 Palumpa paapangka Yiitjulu piyuku watjaṉu, “Ngayulu nyuntulakutu yananyi. Mantangkaṉa nyinarra wangka panyapaṉa tjananya watjaṉu, ngayuku kutunguḻu tjuṯangku kulira yunypa nyinanytjaku, ngayulu yunypa nyinanytja nguwanpa. Nyuntu ngayuku paapa nyinanyi. Ngayulu nyuntupa waarrka kutuṉa palyara nyinapayi. Yalatji palyara ngayulu yunypa nyinanyi. \v 14 Nyuntupa wangka ngayulu tjananya nintiṉingi. Tjana wangka palunya kulira ngayuku walytjarrinytjala ngayuku yunytjuwiya nyinanytja tjuṯa tjanampa tuunlayiki nyinanyi. Tjana yalatji kuliṉi, ‘Yiitjuku kutunguḻu tjuṯa wiya yunytjurringanyi kuya palyantjaku. Tjana nganampa walytja tjuṯa wiya nyinanyi.’ Ngayuku kutunguḻu tjuṯa nguwanpa ngayuluṯarra nyinanyi, wiyaṉa yunytjurringanyi kuya palyantjaku. Ngayulu tjukarurru nyinarra ilkaringka nyinakitja yunytjurringanyi. \p \v 15 “Paapa, wiyaṉanta tjapiṉi ngayuku kutunguḻu tjuṯa mantjira nyuntupa ngurrakutu katinytjaku. Tjapiṉiṉanta yaṉṯayaṉṯaranytjaku tjananya, mamuku mayutjungkamarra. \v 16 Tjana nyuntupa tjukarurru nyinakitja yunytjurringanyi, ngayunya nguwanpa, wiyaya kuya palyalkitja yunytjurringanyi, wiya mamuku mayutjuku waarrkana tjuṯaya nyinanyi, wiya. \v 17 Rapala tjananya!, nyuntupa wangkakuya tjukarurru kutu nyinanytjaku. Nyuntupa wangka yilta tjukarurru ngaranyi. \v 18 Nyuntu ngayunya mantakutu ngalya wantirriyaṉu nyuntupa waarrka palyarinkunytjaku. Yalatji nguwanpa ngayulu tjananya wantirriyalku nyuntupa waarrka tjana ngurra kutjupa tjuṯawana palyarinkunytjaku. \v 19 Watjaṉiṉanta ngayulu kutu nyuntupa waarrka palyanmalpa. Palyaraṉa mirrirriku. Palulanguru nyuntu tjananya yaṉṯayaṉṯala ngayuku kutunguḻu tjuṯa!, tjana nyuntupa waarrka kutu palyarinkunytjaku. \p \v 20-21 “Yuwa, ngayuku kutunguḻu tjuṯaku ngayulu tjapiṉi, ngayuku walytja kutjupa tjuṯakuṯarra. Yaṉangu kutjupa tjuṯangkuṯarra wangka ngayunyatjarra kulira walytjarringkula tjukarurru nyinanytjaku, kutunguḻu ngaa tjuṯangku tjananya tjakultjunkunytjala. Walytja palunya tjuṯakuṯarra ngayuluṉanta tjapiṉi. Paluru tjana ngalimpa pamuli tjungu nyinanytjaku. Ngali walytja kutjarra palya nyinapayi pikarrinytjawiya. Yalatji nguwanpa tjana pamuli palya nyinanytjaku, pikarrinytjawiya. Tjana yalatji ngayuku walytja tjuṯa palya nyinanytjala yaṉangu kutjupa tjuṯangku tjananya nyakula kulilku, ‘Yiitjuku walytja tjuṯa palya nyinanyi, pikapikarrinytjawiya. Tjana yilta Katutjaku walytja tjuṯa nyinanyi. Ilta Katutjalu Yiitjunya tjanampa walytja mantakutu ngalya wantirriyaṉu yaṉangu tjuṯangku palumpa wangka kulira palumpa walytjarrinytjaku.’ \v 22 Nyuntu ngayula ngangkari tiṉa tjarrpatjunu ngayulu nyuntupa waarrka palyantjaku. Yalatji nguwanpa ngayulu tjananya ngayuku walytja tjuṯangka ngayukuṉu ngangkari tjarrpatjunku tjana pamuli tjungu nyinanytjaku, nyuntupa waarrka tjana palyarinkunytjaku, ngali walytja kutjarra palya nyinanytja nguwanpa, tjana pamuli palya nyinanytjaku. \v 23 Ngayulu tjananya yaṉṯayaṉṯara kanyilku ngalimpa pamuli tjuṯaya nyinanytjaku. Nyuntu ngayunya, tjananyaṯarra yaṉṯayaṉṯara kanyilku tjana kutu ngalimpa walytja tjuṯa nyinanytjaku, pamuli palya pikapikarrinytjawiya. Tjana yalatji ngalimpa walytja tjuṯa palya nyinanytjala yaṉangu kutjupa tjuṯangku tjananya nyakula kulilku, ‘Yiitjuku walytja tjuṯa palya nyinanyi, pikapikarrinytjawiya. Tjana yilta Katutjaku walytja tjuṯa nyinanyi. Ilta Katutjalu Yiitjunya mantakutu ngalya wantirriyaṉu yaṉangu tjuṯangku palumpa wangka kulira palumpa walytjarrinytjaku. Yuwa, Katutjanya Yiitjuku yunytju nyinanyi, palumpa walytja tjuṯakuṯarra.’” \p \v 24 Yiitjulu palumpa kutunguḻu tjuṯaku, palumpa walytja kutjupa tjuṯakuṯarra piyuku Katutjanya tjapiṉu, “Paapa, ngayulu yunytjurringanyi ngayuku walytja tjuṯa ngula ngalimpa ngurrangka ngalilawana nyinanytjaku. Tjana ngurra palula nyinarra ngalinya mayutju tiṉa kutjarra tjungu nyinanytjala nyakunytjaku, ngayulu yunytjurringanyi. Paṉa yilkari ngaranytjawiyangka nyuntu ngayuku yunytju nyinarra watjaṉu ngayulu mayutju tiṉa nyinanytjaku. \v 25 Paapa, nyuntu palya nyinanyi. Yaṉangu manta ngurrara tjuṯa nyuntupa ngurrpa nyinanyi. Ngayulu nyuntupa ninti nyinanyi. Ngayuku kutunguḻu ngaa tjuṯa ninti nyinanyi, nyuntu ngayunya watjara mantakutu ngalya wantirriyaṉutjangka. \v 26 Ngayulu tjananya nintiṉangi nyuntu mayutju palya nganampa nyinanytjala. Ngayulu piyuku tjananya nintilku tjana yalatji kulintjaku. Nyuntu ngayuku yunytju nyinanyi, yalatji nguwanpa nyuntu ngaa tjuṯaku yunytju nyinanyi, ngayuku walytja kutjupa tjuṯakuṯarra nyuntu yunytju nyinanyi. Ngayuku kurrunpangku tjananya yaṉṯayaṉṯara kanyinmalpa.” \c 18 \s1 Yiitjunyaya witilku \p \v 1 Katutjala wangkarra pinitji Yiitjunya, palumpa kutunguḻu tjuṯaṯarra pakara yanu. Karruwanaya tjurrurringu tjaṯakutu yankukitja. Karru paluru yini Kiturunanya. Tjurrurringkula tjana tjaṯangka maa tjarrpangu. \v 2-3 Tjaṯa palulakutu Yiitjulu palumpa kutunguḻu tjuṯa kututja katipayi wangkanytjaku. Tjuutatjanya tjaṯa palumpa ninti nyinangu. Paluru mayutju tjuṯangka tjungurringkula tjakultjunu, “Yiitjunya palumpa kutunguḻu tjuṯakunyu kuwarri tjaṯa palula nyinanyi.” Mayutju paluru tjana Tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯa nyinangu, Paratji tjuṯaṯarra. Paluru tjana Tjuutatjanya watjaṉu tjuulytji tjuṯa, yurrkunytji tjuṯaṯarra tjaṯa palulakutu katinytjaku. Tjana watjaṉu Yiitjunya witintjaku. Yalatjiya tjungu tjuulytji tjuṯa yanu. Paluru tjana tjangi tjuṯa katiyanangi. Tjana yankula Yiitjulakutu yilarringu. \v 4 Tjaṯa palula nyinarra Yiitjulu yalatji kuliṉingi, “Kuwarriṉiya witira katiku kuutawutjungka wangkanytjaku. Palulanguru ngayunya tjana watiyangka waralytjura mirrintanku.” Paluru tjana yilarrinytjala Yiitjunya kutju yankula ngarangi, palumpa kutunguḻu tjuṯangka yurrunpa. Paluru tjananya tjapiṉu, “Nganakunyurra ngurriṉi?” \v 5 Tjana watjaṉu, “Yiitjuku, Natjaritjanya ngurraraku.” Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Ngayuluṉa ngaatja ngaranyi.” Tjuutatjanya tjanala tjungu ngarangi Yiitjunya nyunytjura nintintjaku. \v 6 Yiitjulu watjaṉu, “Ngayuluṉa ngaatja ngaranyi.” Watjantjala, tjana tjuḻurrmankula ngaṉṯikutu punkaṉu, Yiitjunya yila kutju nyakula. \v 7 Piyuku tjananya paluru tjapiṉu, “Nganakuranyurra ngurriṉi?” Piyuku tjana watjaṉu, “Yiitjukulatjura ngurriṉi, tawunu Natjaritjanya ngurraraku.” \v 8 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Ngayulu panyapa nyurrangarrinya yurrunpa watjaṉu, ‘Ngayuluṉa ngaatjakunyu ngaranyi.’ Kala, ngayunya kutju nyurrangarri witila!, kanya ngaa tjuṯa tjananya wanti!” \v 9 Yurrunpa palumpa paapanya Yiitjulu watjaṉu, “Ngayuku kutunguḻu tjuṯa ngayulu yaṉṯayaṉṯalpayi, ngayulu yunytjurringanyi tjana kutu ngayuku walytja tjuṯa nyinanytjaku.” Wangka yalatji kulira Yiitjulu tjuulytji tjuṯanya marrkuṉu palumpa kutunguḻu tjuṯa wantinytjaku, tjananya pungkutjipingkamarra, tjana kana palumpa walytja nyinanytjaku. \v 10 Tjaaman Piitanya tjuuḻa waṯawaratjarra ngarangi. Tjuuḻa palunyatjarrangku yurrkura pina kuntara waṉingu, tuḻkuku mayutju tiṉaku waarrkana. Yini paluru Malkatjanya. Malkatjanya pina wakutjayiṯi kuntara waṉingu. \v 11 Piitanya Yiitjulu marrkuṉu, “Tjuuḻa waṯawara wanti!, pawutjingka rayitpayiki tjurra! Palyaṉiya katirra tjitjantankunytjaku, ngayuku paapangku yalatji kuliṉi.” \p \v 12 Paluru tjana Yiitjunyalpi witira ruupatjarrangku mara kutjarra tayimapira, \v 13-14 katingu tuḻkuku mayutju tiṉaku ngurrakutu. Yanatjanya tuḻkuku mayutju tiṉa yurrunpa nyinangu. Kayapatjanyalpiya tjana ngaratjunu, tuḻkuku mayutju tiṉa nyinanytjaku. Kayapatja paluru Yanatjaku yuṉṯalpa kanyiṉangi, paluru Yanatjaku waputju nyinangu. Kayapatjanya tuḻkuku mayutju tiṉa nyinangu Yiitjunyaya witintjala. Kayapatjalu tjananya yurrunpa mayutju tjuṯangka miitingingka yalatji watjaṉu, “Palya tjana Yiitjunya witira mirrintankunytjaku, Ruumanya ngurrara tjuulytji tjuṯangkulanya Tjuwu tjuṯa nganaṉanya mirri pungkupayingka.” Paluru tjana Yiitjunya katirra ngaratjunu mayutju Yanatjala tjapintjaku. \s1 Piitalu ngurrpa watjalku, “Ngayulu Yiitjuku ngurrpa” \p \v 15 Yiitjunyaya katiyananyingka Piitalu ngalitjulitju tjananya ngaṉṯiwanangku wanaranangi. Ngayulu tuḻkuku mayutju tiṉanya yurrunpa wangkapayi. Palumpa waarrkana tjuṯaku ngayulu ninti nyinangi. Palumpa waarrkanangkuṉi watjantjala, ngayulu kiiṯawana tjarrparra palumpa ngurrangka yaaṯangka yila ngarangi, Yiitjunyaya waaḻangka yunngu kanyiṉingka, \v 16 kanya Piitanya kiiṯangka paṯara ngarangi. Kungka waarrkana kiiṯangka ngarangi kiiṯa alytjurankupayi. Waarrkana palulakutu ngayulu yankula wangkangi Piitanya tjarrpatjunkunytjaku. Kungka paluru Piitanya tjarrpatjunu. \v 17 Yalatji paluru watjaṉu, “Tjinguru nyuntu Yiitjuku walytja nyinanyi.” Piitalu wiya watjaṉu, “Wiya, ngayulu ngurrpaṉa.” \v 18 Yurrkunytji panyapa tjuṯangku waarrkana tjuṯangkuṯarra waaḻa palulaya yaatjayiṯi waru kutjaṉu. Tjana nyinarra warungka wuumpirringangi, warri tayimingka. Piitanya yankula tjanalakutu warungka ila ngarangi wuumpirrikitja. \s1 Tuḻkuku mayutju Yanatjalu Yiitjunya yilaṯu yilaṯu tjapilku \p \v 19 Tuḻkuku mayutjungku yini Yanatjalu Yiitjunya tjapiṉingi yalatji nguwanpa, “Nyuntupa kutunguḻu tjuṯaya yini ngananyaya nyinanyi? Nyuntu tjananya yaṉangu tjuṯa wangka nyaa nguwanpa nintilpayi?” \v 20-21 Yiitjulu palunya watjaṉu, “Nyuntu ngayunya wiya yalatji tjapintjaku. Yaṉangu tjuṯa nyuntu tjapintjaku. Ngayulu tjananya kutu nintilpayi tjaatji wiima tjuṯangka, tjaatji tiṉangkaṯarra, nyurrangarrila yilaṯarra ngarala kulintjala. Ngayulu kuliṉingi yaṉangu yuwankarrangku ngayuku wangka kulintjaku, nyurrangarri mayutju tjuṯangkuṯarra kulintjaku, wiyaṉa tjananya ngurra kutjupangka kutju nintilpayi nyurrangarri mayutju tjuṯangku kulilpayingkamarra.” \p \v 22 Yiitjulu tjananya panyapa watjantjala yurrkunytji kutjungku Yiitjunya marangku yuṉpa yatura yalatji marrkuṉu, “Nyuntu wiya tuḻkuku mayutjungka panyapa nguwanpa watjantjaku, wanti!” \v 23 Yiitjulu yurrkunytji palunya watjaṉu, “Tjinguru ngayulu ngunytjinytjunanyingka nyuntu watjanmara, yuṉpaṉi pungkuwiyangku. Ngayulu wangka tjukarurru watjaṉu, pungkuwiyangkuṉi nyuntu wantimara.” \v 24 Palulanguru mayutju Yanatjalu watjaṉu, tuḻkuku mayutju tiṉa Kayapatjalakutu katinytjaku. Wiya tjana Yiitjula ruupa palunya yarranu, tjana ruupa palunyatjarra Yiitjunya katingu. \s1 Piitalu piyuku ngurrpa watjalku, “Ngayulu Yiitjuku ngurrpa” \p \v 25 Yiitjunya waaḻa palula yunngu ngaranyingka Piitanya tjungu tjanala ngarala warungka wuumpirringangi. Yaṉangu kutjupangku Piitala yila ngarala tjapiṉu, “Tjinguru nyuntu Yiitjuku walytja nyinanyi?” Piitalu ngurrparringkula watjaṉu, “Wiya. Ngayulu ngurrpaṉa.” \v 26 Wati kutjupa ngarangi, mayutju Kayapatjaku waarrkana. Paluru walytjara nyinangu waarrkana panyapaku, Piitalu pina kuntara waṉingutjaku, tjaṯa palula. Waarrkana paluru Piitanya watjaṉu yalatji, “Tjaṯa palula ngayuluṉanta nyangu palaku walytja tjuṯangka ngaranyingka.” \v 27 Piitalu piyuku ngurrpa wangkangu, “Ngayulu palaku ngurrpa.” Palulanguru tjuḻpu lukuluku mirrangu. \s1 Mayutju Payilatala Yiitjunya ngaraku \p \v 28 Mungangka paluru tjana Yiitjunya katirra ngaratjunu Kayapatjala kutu tjapintjaku. Palulanguru aaḻi Tjuwu tjuṯangku piyuku Yiitjunya katingu mayutju Payilataku waaḻakutu. Payilataku kiiṯangkaya wiya tjarrpangu, yaatjayiṯi kutuya tjana ngarangu. Paluru tjana Tjuwu tjuṯangku yalatji kuliṉingi, “Nganaṉa wiya Tjuwuwiyaku ngurrangka yiniwayi tjarrpanytjaku, luwu nganampa yalatji ngaranyi. Nganaṉa tjarrpanytjala tuḻkuku mayutju tjuṯangku nganaṉanya yalatji watjalpayingka, ‘Nyurrangarri waaḻa palula tjarrparra luwu nganampa kilytjuntanu. Wiya nyurrangarri Tuḻku Patjuwupangka kuwarri ngalkunytjaku, wantiya!’” \v 29 Paluru tjana Yiitjunya kanyira waaḻangka paṯaṉingka mayutju Payilatalu pakara kiiṯakutu yankula tjananya tjapiṉu, “Kuya nyaa nguwanpa wati ngaangku palyaṉu?” \v 30 Tjana palunya watjaṉu, “Wati ngaatja palya nyinanyingka, nganaṉa witilwiyangku wantimara. Ngaangku yilta kuya palyalpayi. Nyuntu kuutawutjuku mayutju nyinanyi, wangka ngaaku kulira watjantjaku.” \v 31 Mayutju Payilatalu tjananya watjaṉu, “Ngayulu wiya watjantjaku, nyurrangarri palunya katirra ngaratjunkula watjantjaku, nyurrangarrimpaṉu luwuwanangka.” Tjuwu paluru tjana watjaṉu, “Luwu Ruumanya ngurrara tjuṯaku nyurrampa ngaranyi, wiya nganaṉa Tjuwuku luwuwanangka kuutawutjungka wangkarra mirri pungkunytjaku.” \v 32 (Tjuwu paluru tjana yunytjurringu, Ruumanya ngurrara tjuṯangku Yiitjunya watiyangka waralytjunkula mirrintankunytjaku. Yiitjulu yurrunpa watjaṉu, “Tjanakunyu ngayunya waralytjunkula mirrintanku.” Palumpa wangka iltarringu. Ruumanya ngurrara tjuṯangku palunya yilta watiyangka waralytjunkula mirrintanu.) \p \v 33 Payilatanya palumpa waaḻangka tjarrparra watjaṉu palumpa waarrkanangku ngalya katinytjaku. Yiitjunya ngaranytjala paluru yalatji tjapiṉu, “Nyuntu Tjuwu tjuṯaku tjanampa mayutju tiṉanya nyinanyi?” \v 34 Yiitjulu palunya tjapiṉu, “Panyapaṉin nyuntu tjapiṉu walytjangku kulira?, tjinguru kutjupa tjuṯangkuntaya panyapa tjakultjunu ngayunyatjarra.” \v 35 Payilatalu Yiitjunya watjaṉu, “Ngayulu Tjuwuwiya nyinanyi. Nyuntupa walytja tjuṯangkuṉiya wangka palunya tjakultjunu, tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangku. Tjana nyuntunya ngalya katirra ngaratjunu. Kuya nyaa nguwanpa nyuntu palyaṉu?” \v 36 Yiitjulu watjaṉu, “Mayutju kutjupa ngayulu nyinanyi. Mayutju tiṉa manta ngurrara tjuṯa nguwanpa wiya ngayulu nyinanyi. Tjinguruṉa mayutju tiṉa manta ngurrara nguwanpa ngayulu nyinanyingka, ngayuku walytja tjuṯangku tjananya Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯa pikangku pungamara, tjana ngayunya witira kanyilpayingka. Yuwa, ngayulu mayutju kutjupa nyinanyi, ilkari ngurrara.” \v 37 Mayutju Payilatalu tjapiṉu, “Nyuntu ilta mayutju tiṉa nyinanyi?” Yiitjulu watjaṉu, “Panyapa nyuntu tjukarurru watjaṉu. Mantakutuṉa ngalya yanu wangka tjukarurru tjakultjunkunytjaku. Yaṉangu kutjupa tjuṯangku wangka tjukarurru kulilkitja yunyparringanyi, tjana ngayuku wangkaṯarra kuliṉi, kanya kutjupa tjuṯa wiya wangka tjukarurruku yunyparringanyi.” \p \v 38 Payilatalu Yiitjunya watjaṉu, “Wiya ngali wangka tjukarurruku kulira pikarrinytjaku.” Payilatanya pakara kiiṯa palulakutu yankula tjanala mayutju tjuṯangka, yaṉangu tjuṯangkaṯarra watjaṉu, “Ngayulu puṯu wangkarra kuliṉi, wati paluru kuya palyantjawiya nyinanyi. \v 39 Ngayulu kututja puritjina watjara pakaltjingalpayi tjiilanguru, tuḻku Patjuwupanya ngaranyingka. Kuwarri tuḻku Patjuwupanya ngaranyi, wati palatja Tjuwu tjuṯaku nyurrangarrimpa mayutju tiṉa ngayulu pakaltjingara wantirriyalku, yilta?” \v 40 Rapangkuya watjaṉu, “Wiya palunya pakaltjingara wantirriyantjaku, wati kutjupa Parapatjanya tjiilangka nyinanyi, palunya pakaltjingara wantirriyala!” Parapatjalungarri yurrunpa kamanta ngurrara tjuṯa pikangku pungkupayi. \c 19 \s1 Tjana watjalku Yiitjunya watiyangka waralytjunkula iluntankunytjaku \p \v 1 Mayutju Payilatalu tjananya watjantjala, tjuulytji tjuṯangku Yiitjunya katirra pungangi wiipatjarrangku. \v 2 Walyi nguwanpa tjilkalatjanu tjana palyara katangka Yiitjula tjunu. Kuuta waṯawaraya yarrara waṉingu. Kuuta waṯawara kutjupangkaya Yiitjunya tjarrpatjunu, kuuta paapulwanangka. \v 3 Ruumanya ngurrara tjuṯangku mayutju tiṉa ngaranytjala, pupakatirraya waḻkulpayi. Palunya nguwanpa yinkarraya pupakatirra yalatji ngunytji watjaṉingi, “Nyuntu Tjuwu tjuṯaku mayutju tiṉakunyu nyinanyi. Kana kutu nyinama!, mayutju tiṉa.” Paluru tjana tjuulytji tjuṯangku yalatji kuliṉingi, “Yiitjunya wiya mayutju tiṉa nyinanyi, paluru mungutja.” Yinkarraya tjuulytji tjuṯangku marangku Yiitjunya pungangi. \v 4 Piyuku Payilatalu yankula tjananya yaṉangu tjuṯa watjaṉu, “Kala tjana palunya wiipatjarrangku pungangi. Ngayulu watjalku tjananya palunya ngalya katirra ngaratjunkunytjaku, palunya nyakulanyurra aḻṯururrinytjaku. Ngayulu kuliṉi paluru wiya kuya palyaṉu. Ngayulu palunya wantirriyalku.” \v 5 Yiitjunyaya katirra ngaratjunu, walyi tjilkalatjanu katangka palyaṉutjatjarra. Kuuta paapulwanatjarra paluru ngarangi. Mayutju Payilatalu tjananya watjaṉu, “Ngaatja ngaranyi, nyawaya! Paluru nyaarriku?” \p \v 6 Tuḻkuku mayutju tjuṯangku, yurrkunytji tjuṯangkuṯarra palunya nyakula yalatji watjaṉu, “Watiyangka waralytjunkula mirrintarra!” \p Payilatalu tjananya watjaṉu, “Nyurrangarri ngaatjanya katirra watiyangka waralytjunkula mirrintankunytjaku. Ngayulu mungutja nyinanyi, ngayulu wiya yalatji watjalku. Paluru wiya kuya palyalpayi.” Palulanguru tjuulytji tjuṯangku Yiitjunya katirra waaḻangka yunngu tjarrpatjunu. \v 7 Yaṉangu tjuṯangkuya Payilatanya watjaṉu, “Paluru Katutjakuṉu katjakunyu nyinanyi. Luwulampatju ngaranyi, wiya yaṉangungkunku yalatji watjantjaku. Yaṉangungku wangka palunya nguwanpa watjaṉingka nganaṉa mirri pungkunytjaku, luwu yalatji ngaranyingka.” \v 8 Wangka palunya Katutjakuṉu katja Yiitjunyatjarra Payilatalu puntura kulira nguḻurringu. \v 9 Waaḻa panyapangka tjarrparra piyuku Yiitjunya tjapiṉu, “Ngurra yaalytjinguru nyuntu ngalya yanu?” Yiitjunya ngarangi wangkanytjawiya. \v 10 Payilatalu palunya piyuku watjaṉu, “Ngayulu mayutju tiṉa nyinanytjala nyuntu ngayunya watjanmara. Ngayulu tjuulytji tjuṯa tjananya watjantjala, tjana nyuntunya katirra watiyangka waralytjunkula mirrintanku. Ngayulu tjananya watjantjala tjananta ruupatjarra yarrara wantirriyalku, mayutju tiṉa ngayulu nyinanytjala.” \v 11 Yiitjulu Payilatanya watjaṉu, “Katutjanya mayutju tiṉa nyinanyi, nyuntu mayutju mungutja. Tjuwu tjuṯaku mayutju panyapa kuyalingku nyinanyi. Paluru tjananya watjaṉu ngayunya witira nyuntulakutu katinytjaku.” \p \v 12 Payilatalu wangka palunya kulira yaṉangu tjuṯakutu yanu. Paluru tjananya tjuṯangara tjapiṉingi Yiitjunya wantirriyalkitjangku. Paluru tjana mirrarra watjaṉingi, “Nyuntu wiya wati palunya wantirriyantjaku, mayutju Yukatjatjalu kuliranta panypurangkutjipingka. Yiitjulu watjalpayi yalatji, ‘Ngayulu mayutju tiṉa nyinanyi.’ Mayutju tiṉa kutjulampa Ruumala nyinanyi, Yukatjatjanya.” \v 13 Wangka panyapa kulira Payilatanya yunngu tjarrparra Yiitjunya katirra ngaratjunu tjiiyi tiṉangka yila yaṉangu tjuṯa ngarala waṉinytjala. Kuutawutju nguwanpa tjiiyi palula nyinarra paluru watjalpayi. Ngurra panyapa tjiiyitjarra yini “Payimantanya”. Yini kutjupa tjana Yaramayiki wangka watjalpayi, “Kapatjanya.” Yiitjunya ngaratjunkula tjiiyi palula Payilatanya nyinakatingu. \v 14 Tuḻku Patjuwupanya kuwarripa ngaranyingka yaṉangu tjuṯangku kuliṉingi, “Nganaṉa aaḻi tjungurriku tuḻku Patjuwupangka nyinakitja.” Tjiṉṯu kaḻaḻangka mayutju Payilatalu tjiiyi palula nyinarra yaṉangu tjuṯangka tjanala watjaṉu, “Nyawaya! Ngaatja nyurrangarrimpa mayutju tiṉakunyu.” \v 15 Rapangkuya mirrara watjaṉu, “Watjala!, palatja watiyangka waralytjunkula mirrintankunytjaku.” Payilatalu tjananya piyuku tjapiṉu, “Yiltanyurra yunytjurringanyi?, tjana palatja nyurrangarrimpa mayutju tiṉa waralytjunkula mirrintankunytjaku.” Tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangku watjaṉu, “Mayutju tiṉa kutjulampa nyinanyi Yukatjatjanya, palatja mungutja.” \v 16 Payilatalulpi tjuulytji tjuṯangka watjaṉu, Yiitjunyaya katirra watiyangka waralytjunkunytjaku. \s1 Yiitjunyaya nyiiḻamilara waralytjunku \p Tjuulytji tjuṯangkuya Yiitjunya witira katingu. \v 17 Tjana Yiitjunya watjaṉu, “Watiya ngaangka nganaṉatju nyuntunya nyiiḻamilara waralytjunku. Ngaatjanya tjaḻira katiyanama!” Yilta Yiitjulu watiya tiṉa palunya tjaḻira katiyanangi ngurra yini Katatarrkalakutu. Yini kutjupa Yaramayiki wangkatjarra tjuṯangku watjalpayi, “Kulkutjanya.” \v 18-20 Payilatalu watjaṉu pukutju yinitjarra palunya watiya palula yatura nganytjatjunkunytjaku. Pukutju palula wangka yalatji ngarangi, “Ngaatjanya Yiitjunya Natjaritjanya ngurrara, Tjuwu tjuṯaku tjanampa mayutju tiṉa.” Pukutju palula yara panyapa tjirripalangara tjana tjunangi. Yaramayiki wangka ngarangu. Palulanguru Latina wangka piyuku ngarangu. Palulanguru Kiriki wangka piyuku tjana tjunu. Ngurra palulaya Yiitjunya tjana watiyangka nyiiḻamilaṉu. Watiyangkaya yini palunya pukutjutjarra yatura nganytjatjunu, Yiitjula katangka ngaranytjaku. Watiya palunya Yiitjunyatjarralpiya ngaratjunu paluru waralyngarala mirrirrinytjaku. Watiya kutjarra kutjupangka tjana wati kutjarra nyiiḻamilara ngaratjunkula waralytjunu pulanyaya. Yiitjunya ngururrpa pulampa waralyngarangi. Tawunu Tjarutjalumala yaatjayiṯi tjana waralyngarangi. Tjarutjalumalanguru Tjuwu yuwankarrangku yankula tjananya nyakupayi, waralyngaranytjala. Tjana nyakula wangka palunya tjuṯa riitarripayi, Yiitjula katu pukutju palunya ngaranytjala. \p \v 21 Tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangkuya wangka palunya riitarringkula yankula Payilatala watjaṉu, “Nyuntu tjananya wiyawanangku watjaṉu yalatji pukutjungka wakantjaku, ‘Ngaatja Tjuwu tjuṯaku mayutju tiṉa.’ Yalatji tjana wakanmara, ‘Ngaangku watjaṉu. Ngayulu tjanampa Tjuwu tjuṯaku mayutju tiṉa.’” \v 22 Payilatalu tjananya watjaṉu, “Wiya. Panyapa tjana wakaṉu ngayulu watjantjala. Wangka palunya kutu ngaramalpa.” \p \v 23 Tjuulytji puupalangkuya Yiitjunya waralytjunkula wangkangu palumpa mantarra kanyilkitjangku. Tjana kaatamilara kanyiṉingi. Palumpa tjaaṯara turitji nguwanpa waṯawara ngarringi palya. \v 24 Wintarrpungkula kuyaltjipingkamarra alatji tjana marrkuṉuyanku, “Wintarrpungkunytjawiya, nganalu puḻiyirringkula kutjungku kanyilku?” Yalatji wangkarra Tjuulytji tjuṯangku yilta puḻiyirringkula Yiitjuku tjaaṯa kutjungku mantjiṉu. Yurrunpa Katutjaku wangka wati kutjungku yalatji wakaṉu, \q1 “Ngayuku mantarra tjana yaapiitji mantjira kanyilku. Tjana puḻiyirringkula tjaaṯa waṯawara ngayuku kutjungku wiinarringkula kanyilku.” \p Wangka panyapa yiltarringulpi. \p \v 25 Yiitjunya waralyngaranytjala yila ngarangi kungka tjuṯa, Yiitjuku maama, palumpa maḻanypaṯarra kangkururrapula ngarangi. Miirinya kutjarra kutjupaṯarra ngarangi, Kuliyupatjaku miiṯa, Makatalanya ngurraraṯarra. \v 26 Yiitjulu waralyngarala palumpa maama nyakula watjaṉu, “Maama. Nyawa wati palatja!, nyuntupa katja nguwanpalpi nyinaku.” Paluru ngayunya Tjaananya nintiṉu Miiriku katja nguwanpa nyinarra yaṉṯayaṉṯantjaku. \v 27 Ngayunyalpi nyakula watjaṉu, “Ngayuku maama, nyuntupa maama nguwanpa nyinaku.” Palulanguru ngayululpi Yiitjuku maama katirra kutu yaṉṯayaṉṯalpayi, ngayuku ngurrangka. \s1 Yiitjunya mirrirriku \p \v 28 Yiitjulu waralyngarala kuliṉingi, “Katutjaluṉi watjaṉutjangka, waarrka yuwankarraṉa palyara wiyaṉu. Katutjaku wangka ngarrinyi yalatji, ‘Paluru paarritjirriku.’” Panyapa kulira yalatji tjananya tjapiṉu, “Paarritjirringuṉa, yuwaṉi!” Yalatji tjapiṉingka Katutjaku wangka yurrunpa tjunutja yiltarringu. \v 29 Pilikana tiṉa ngarangi wayina kuyatjarra. Tjuulytji kutjungku watiya waṯawarangka mantarra tayimapira wayina palula tjulyultjunkula katura yungu Yiitjunya, tjikintjaku. \v 30 Paluru tjikira watjaṉu, “Katutjaku waarrka ngayulu palyara wiyaṉu.” Kata yunngurringkula mirrirringu. \p \v 31 Tjiṉṯu Tjarritiyi kuwarripa ngaranytjala Tjuwuku mayutju tjuṯangku yalatji kuliṉingi, “Luwulampa ngaranyi wiya mirri tjuṯa waralyngaranytjaku tjiṉṯu Tjarritiyingka. Tjuulytji tjuṯangku kuwarri yankula tjananya tjunta tarrka tjuṯa kilytjuntankunytjaku. Kilytjuntankunytjala tjana punkara puṯu ngaalymanku, parrpaṯuya wiyarrinytjaku.” Yalatji kulira tjana yankula mayutju Payilatanya tjapiṉu, “Nyuntu tjananya watjalku?, tjunta tarrka tjuṯa kilytjuntankunytjaku? Tjana mirrirrinytjala nganaṉatju tjananya mantjira katirra ngarritjunku, tjana Tjarritiyingka kutu waralyngarapayingka.” Yuwa wangkangu tjanala. \v 32-33 Tjuulytji tjuṯangkuya yankula wati kutjungka tarrka kutjarra kilytjuntanu. Yankulaya kutjupangka kilytjuntanu. Yiitjunya yurrunpa mirrirringutjangka tjana nyakula wantingu, tjunta tarrka kilytjuntankunytjawiyangku. \v 34 Tjuulytji kutjungku Yiitjunya kantilypa wakaṉu kuḻaṯatjarrangku. Wakara yurrkuṉutjangka, ngurrka kapiṯarra yintingu. \v 35 Yalatji ngayulu Tjaanalu nyakula nyurrangarrinya tjakultjunanyi kutunyurra kulintjaku, Yiitjunya yilta Katutjakuṉu nyinanyi. \v 36 Yalatjimaṉṯu Yiitjunyaya wantingu tarrka kilytjuntankuwiyangku. Katutjaku wangka yalatji ngarrinyi, wangka palunya yiltarringu. Yurrunpa kutjupangku Katutjaku wangka wakaṉu, “Tjana palunya tarrka kilytjuntankuwiyangku wantiku.” \v 37 Katutjaku wangka kutjupa yalatji ngarrinyi, kutjupangku yirriṯi tjunutja, “Yaṉangu tjuṯangku nyakuku palunya kantilypa wakaṉutjangka.” \s1 Kuḻpingka tjana palunya ngarritjunku \p \v 38-39 Tjutjupanya Yaramatjiyanya ngurrara Yiitjuku walytja nyinangu. Paluru yurrunpa Yiitjuku walytjarringkula wiya yaṉangu kutjupangka paluru tjakultjunkupayi, “Ngayulu Yiitjuku walytja nyinanyi.” Paluru kuliṉu, “Yaṉangu kutjupangka wiyaṉa tjakultjunku, Tjuwuku mayutju tjuṯangku kuliraṉi panypurangkupayingka.” Paluru Payilatalakutu yankula tjapiṉu, Yiitjunya mantjira katirra ngarritjunkunytjaku. Payilatalu yuwa watjaṉu. Nikatimatjalu nyiṯi paṉṯi palya katirra Tjutjupalawana tjungu yanu. Nyiṯi palunya ngarringi tiṉalingku, pulawu maṉkurrpa nguwanpa. Nikatimatja paluru yurrunpa mungangka Yiitjulakutu yankula wangkangu. Paluru kutjarrangku Yiitjunya watiyangka mantjira tjaḻira katingu. \v 40-42 Ngurra palula Kulkutjala yila kuḻpi yalytjura ngarangu. Palula wiya mirri kutjupa tjuṯa yurrunpa ngarringu. Kuḻpi palunya tjaṯa tjuṯangka ngarangu. Tjiṉṯu Puratiyi ngarala maa mungarrtjirringu. Tjuwu tjuṯangkuya waarrkarringkula yalatji kuliṉangi, “Nganaṉa kuwarri waarrka palyara wiyalku, Tjarritiyingka nganaṉa waarrkawiyalpi nyinanytjaku.” Tjutjupalupula kuliṉingi yalatji, “Ngali parrpaṯu Yiitjunya yarrara katirra ngarritjunkunytjaku. Luwulampa ngaranyi, Tjarritiyingka wiyala mirri katirra ngarritjunkunytjaku.” Katirrapula Yiitjunya pantitjitjarrangku tayimapiṉu. Pantitjitjarrangku tayimapira nyiṯingkalpi nyapaṉu. Piyuku pantitjitjarrangkupula tayimapira nyapaṉu. Yalatji kututjapula tayimapira nyiṯingka nyapalpayi. Yalatjiya Tjuwu tjuṯangku mirri pantitjitjarrangku tayimapira nyiṯingka nyapalpayi. Yalatji tayimapirapula katirra ngarritjunu kuḻpingka yunngu. \c 20 \s1 Yiitjunya kanarringkula pakara yanku \p \v 1 Tjuuntiyi tjiṉṯu pakalkitjangka Miirinya, Makatalanya ngurrara kuḻpi palulakutu yanu. Yankula nyangu puḻi palunya ruulamilara wantingutja, alytjuralpi ngarangi. \v 2 Paluru rayitpayiki tjalkaḻungu tjakultjunkunytjaku Yiitjuku kutunguḻu kutjarrangka Piitala ngayulaṯarra Tjaanala. Paluru tjakultjunu ngalinya yalatji, “Ngalyankulapula nyawa! Nganampa mayutju mirri palunya tjana kuḻpingka mantjira katingu. Katirraya yaalytjingka tjana ngarritjunu?” \v 3 Ngalitju Tjaanalu Piitalu kulira tjalkaḻungu kuḻpi palulakutu. \v 4-5 Tjungulitju tjalkaḻungkula ngayulu Tjaananya yurrunarringu kuḻpikutu nyakukitja. Pupakatirraṉa nyangu mirritjanu pantitji tjuṯa kutju ngarringi. Nyakula kutjuṉa wantirra ngarangi. \v 6 Tjaaman Piitanya ngalya yankula kuḻpingka tjarrpangu. Pantitji tjuṯa mirritjanu ngarrinytjala nyangu. \v 7 Pantitji kutjupaṯarra nyangu katawana karrpiṉutja ngarringutja. Pantitji paluru katatjanu tjaalpa ngarringi. \v 8 Ngayulu Tjaanalulpi kuḻpingka tjarrparra nyangu, “Yilta, pantitji kutju ngarrinyi. Yiitjunya yilta kanarringkula pakara yanu.” \v 9 Palunya tayimi wiyalatju nganaṉa Yiitjuku kutunguḻu tjuṯangku Katutjaku wangka yurrunpa tjunutja nintingku kuliṉingi. Katutjaku wangka panyapa, yalatji ngaranyi, “Kurayitjanya mirringuru kana pakalku.” \v 10 Kuḻpingka yalatjilitju nyakula rayitpayiki yanu ngurrakutu. \s1 Yiitjunya Miirila yutitjarriku \p \v 11 Miiri paluru ngaṉṯi piyuku ngalya yankula ngarala yulangi, kuḻpingka aatjayiṯi. Yularra pupakatingu kuḻpi yunngu nyakukitja. \v 12 Paluru pulanya nyangu ilkari ngurrara kutjarra, mantarra tjulkuratjarra. Paluru kutjarra kuḻpi yunngu yutitjarringkula nyinangi. Yiitjunya ngarringutjawanapula nyinangu tjinatjayiṯi katatjayiṯiṯarra. \v 13 Tjapiṉupula, “Minyma. Nyaanguru nyuntu yulanyi?” Watjaṉu pulanya, “Kutjupa tjuṯangku ngayuku mayutju mantjira katingu. Yaalytjingkaya tjana katirra tjunu, palunya?” \v 14 Panyapa watjara taaṉarringkula nyangu wati kutjupa ngaranytjala. Wiya paluru Yiitjunya kuliṉu. \v 15 Yiitjulu palunya tjapiṉu, “Minyma. Nganakuranu yularra ngurriṉi?” Ngurra palula waarrkarripayikutjura kulira Miirilu tjapiṉu, “Tjinguru nyuntu Yiitjunya mantjira katingu? Yaalytjingkanu ngarritjunu, nintilaṉi!, ngayululpiṉa yankula nyakunytjaku. Nganaṉatjulpi palunya katirra ngurra kutjupangka ngarritjunku.” \v 16 Yiitjulu palunya yini wangkangu, “Miiri.” Miirilu taaṉarringkula nyakula yunyparringu, “Ngaatja Yiitjunya yilta ngaranyi.” Miirilu Yaramayiki wangkatjarrangku watjaṉu, “Rapuni.” Yalatji paluru watjaṉu, “Nintilpayi.” \v 17 Yiitjulu marrkuṉu, “Wiyaṉi mara witintjaku. Paapalakutu ngayulu yananyi. Ngayuku kutunguḻu tjuṯakutu yankula tjananya watjala yalatji!, ‘Ngayulukunyu yananyi ngayuku paapalakutu, paluru nyurrangarrimpaṯarra paapa nyinanyi. Paluru ngayuku mayutju tiṉa nyinanyi, nyurrangarrimpaṯarra mayutju tiṉa nyinanyi.’” \v 18 Miiri paluru kulira yankula tjananya Yiitjuku kutunguḻu tjuṯangka tjakultjunu. “Kulilaya! Ngayulu nyangu nganampa mayutju. Paluru ngayula yutitjarringu.” Piyuku tjananya tjakultjunu palumpaṉu wangka. \s1 Walytja tjuṯangka tjanala yutitjarriku \p \v 19 Tjuuntiyi palula mungangka Yiitjuku kutunguḻu tjuṯaya waaḻa unngu nyinangi. Tuuwa wintawu tjuṯaya patira laakamilara nguḻunguḻu nyinangi Tjuwuku mayutju tjuṯangkamarra. Yiitjunya tjanala yutitjarringkula ngarangi. Paluru tjananya watjaṉu, “Palyaya nyinama!, nguḻurrinytjawiya.” \v 20 Paluru tjananya nintiṉu, mara kutjarra nyiiḻatjanu, kantilypa wakaṉutjaṯarra. Nyakulaya Yiitjuku yunyparringu. \v 21 Piyuku Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Palyaya nyinama!, nguḻurrinytjawiya. Ngayuku paapangkuṉi mantakutu ngalya wantirriyantja nguwanpa, ngayululpiṉa nyurrangarrinya wantirriyaṉi ngayuku waarrka palyarinkunytjaku.” \v 22 Paluru tjananya puyura watjaṉu, “Katutjaku kurrunpa nyurrangarrila kuwarri tjarrpaku. \v 23-24 Nyurrangarri ngayuku waarrka palyara yaṉangu tjuṯa tjananya watjalku, kuya tjanampa waṉinytjaku. Yalatji tjanala nyurrangarri watjantjala Katutjalu yilta kuya tjanampa waṉiku. Nyurrangarri tjanala kuya waṉinytjaku watjantjawiyangka Katutjalu kuya tjanampa wiya waṉiku, kuyatjarra kutuya nyinaku.” Yiitjulu tjanala yutitjarringkula wangka panyapa wangkanytjala wati Tamatjanya wiya tjanalawana tjungu nyinangi. Paluruṯarra Yiitjuku kutunguḻu nyinangu, yini kutjupaya palunya watjalpayi, “Tuwinanya”. \s1 Yiitjulu Tamatjala wangkaku \p \v 25 Yiitjunya yutitjarringutja nyakula paluru tjana yankula Tamatjalalpi tjakultjunu yalatji, “Nganampa mayutju Yiitjunya nganaṉatju kuwarri nyangu.” Tamatjalu tjananya watjaṉu, “Ngunytjinyurra wangkanyi, wiya paluru kanarringu, wiya. Ngayulu palunya nyakula kutju kanarringutja kulilku. Mara palunya nyiiḻatjanu wakaṉutja kantilypa wakaṉutjaṯarra pampura ngayulu yalatji kulilku, ‘Yilta ngaatja kana ngaranyi.’” \p \v 26 Palulanguru wiika kutju nyinarra piyuku tjana tjungurringkula waaḻa panyapangka tjarrparra unngu nyinangi, Tamatjanyaṯarra. Tuuwa wintawu tjuṯaya patira laakamilara wantingu. Yiitjunya tjanala yutitjarringkula ngarangi. Ngarala tjananya watjaṉu, “Palyaya nyinama!, nguḻurrinytjawiya.” \v 27 Paluru Tamatjanya nyakula watjaṉu, “Nyuntu kulinmara tjana watjaṉutjangka, yilta ngayuluṉa ngaatja kanarringu. Marangkuṉi pampula mara kutjarra!, kantilypaṯarraṉi pampula! Pampuraṉi kulila!, ngayulu ngaatja kanarringkula ngaranyi.” \v 28 Tamatjalu palunya watjaṉu, “Nyuntu yilta ngayuku mayutju ngaranyi, Katutjakuṉu.” Yiitjulu palunya watjaṉu, \v 29 “Ngayunya yutitja nyakula nyuntu ngayunya Katutjakuṉu kuliṉi. Kutjupa tjuṯangku ngayunya wiya yutitja nyakuku. Tjana ngayunya Katutjakuṉu palya kulilku yutitja nyakunytjawiyangku. Yalatji kulira tjana yilta yunypa nyinaku.” \p \v 30 Yiitjulu Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku tjuṯangara palyaṉangi, palumpa kutunguḻu tjuṯangkuya nyanganyingka. Paluru yilta yaṉangu tjuṯa ngangkaritjarrangku palyalpayi. Ngayulu Tjaanalu ngaatjanya watjaṉi. Yiitjulu tjuṯangara palyaṉutja wiyaṉa yuwankarra piipa ngaangka wakaṉu, yara aapa kutju ngarrinyi. \v 31 Yara tjuṯa ngaatjaṉa wakaṉu, nyurrangarri riitarringkula yalatji kulintjaku, “Yiitjunya Katutjaku katja nyinanyi. Katutjalu palunya watjara ngalya wantirriyaṉu mantakutu.” Wangka palunya Yiitjunya Katutjaku katjatjarra nyurrangarri kulira kana kutu nyinaku. Ngayulu yara ngaa tjuṯa piipa ngaangka wakaṉu, nyurrangarri kulira kana kutu nyinanytjaku. \c 21 \s1 Kutunguḻu tjapanpalangka tjanala yutitjarriku \p \v 1-2 Palulanguru nganaṉa yuru Kaliliyila yila nyinangu. Yuru palunya yini kutjupalatju watjalpayi, “Tapiriyatjanya.” Nganaṉatjulatju yalatji tjungu nyinapayi, Tjaaman Piitanya, Tamatjanya, Natjaniyalanya, Tjayimitjanya, ngayulu Tjaananya, Yiitjuku kutunguḻu kutjarra kutjupaṯarra. Tamatja palunya tjana yini kutjupa watjalpayi yalatji, “Tuwinanya.” Natjaniyalanya paluru manta Kaliliyinya ngurrara, tawunu Kayinanya ngurrara nyinangu. Nganaṉa yuru palula nyinanytjala Yiitjunya nganaṉala piyuku yutitjarringu yalatji. \v 3 Tjaaman Piitalu nganaṉanya watjaṉu, “Ngayulu yananyi kuka piitji mantjintjaku.” Nganaṉatju yini pala tjuṯangku watjaṉu, “Tjungulaka yarra!” Puutangkalatju kaḻpakatirra yuruwana yankula mungarringulpi. Nganaṉatju yankuwiyangku puṯu ngurririnangi kuka piitjiku. \p \v 4 Tjiṉṯurringkulalpilatju nganaṉatju puutangka pakara nyangu wati kutjupa mantangka ngaranytjala. Wiyalatju nuuwumilaṉu Yiitjunya, wati kutjupakutjuralatju kuliṉangi. \v 5 Yiitjulu nganaṉanya mirrarra tjapiṉu, “Wati tjuṯa. Kukanyurra mantjiṉu?” Nganaṉatju watjaṉu, “Wiya. Puṯulatju ngurriṉu kuka mantjilkitjangku.” \v 6 Paluru nganaṉanya watjaṉu, “Niitingiya waṉi!, puuta kutjupa tjayiṯingka. Niitingi waṉirranyurra kuka mantjilku.” Palulangurulatju kutjupa tjayiṯi waṉingu. Puutakutulatju puulamilara puṯulatju katura mantjiṉingi, kuka tjuṯalingku. \p \v 7 Ngayulu wati palunya nuuwimilara Piitanya watjaṉu, “Palatja mayutjunya, nganampa nyinanyi.” Piitalu ngayunya kulira kuuta walytjangka tjarrparra puutanguru tjarukatirra kapiwana Yiitjulakutu yanangi. \v 8 Nganampa puuta mantangka yila ngarangi. Nganaṉa puuta kutu katingi mantangka ngaratjunkunytjaku. Niitingi palunya nganaṉa puutatjarrangku puulamilara katiyanangi ngaṉṯiwana mantakutu. \p \v 9 Mantangka nganaṉa tjarukatirra waru nyangu, kampanyingka. Piitji tjuṯa warungka kampangi. Mangarriṯarra yila ngarringi. \v 10 Yiitjulu nganaṉanya watjaṉu, “Piitji kuka aapa niitingingka mantjiraya ngalya kati!, ngalkunytjaku.” \v 11 Palulanguru Tjaaman Piitalu puutangka kaḻparra niitingi palunya puulamilara katingi mantakutu. Piitji kuka tjuṯalingku ngarringi, yantaṯan pipitiyi tjirripala. Niitingi paluru nguwanpa yarralytjarringu, kuka tjuṯalingkutjarra. Wiya niitingi paluru kuka tjuṯatjarra yarralytjarringupaka, wiya. \v 12 Yiitjulu nganaṉanya watjaṉu, “Ngalya yarraya ngalkunytjaku!” Nganaṉa uwankarrangku kuliṉingi, “Yilta, palatja Yiitjunya ngaranyi, mayutju nganampa.” \v 13 Yiitjulu mangarri piitjiṯarra mantjira katirra nganaṉanya yungu ngalkunytjaku. \v 14 Yalatji Yiitjunya mirritjanu pakara yutirringu nganaṉala. Paluru yurrunpa nganaṉala waaḻangka kutjarrangara yutitjarringu, palumpa kutunguḻu tjuṯangka, mirringuru pakara. \s1 Yiitjulu Piitanya tjapilku \p \v 15 Mangarri kukaṯarra nganaṉa ngalkura wiyara Yiitjululpi Tjaaman Piitanya tjapiṉu yalatji, “Piita, Tjaanaku katja. Ngaa tjuṯaya ngayuku yunytju nyinanyi. Tjinguru nyuntu ngaa tjuṯangka wirriḻi ngayuku puntura yunytju nyinanyi, yilta?” Paluru Yiitjunya watjaṉu, “Yuwa mayutju, nyuntu kuliṉi ngayulu nyuntupa yunytju nyinanyi.” Yiitjulu watjaṉu, “Ngayuku walytja tjuṯa tjananya yaṉṯayaṉṯara nintinma!, tjiipi wiima tjuṯa nguwanpa.” \v 16 Yiitjulu Piitanya piyuku tjapiṉu, “Piita, Tjaanaku katja. Tjinguru nyuntu ngayuku puntura yunytju nyinanyi, yilta?” Paluru Yiitjunya watjaṉu, “Yuwa mayutju, nyuntu kuliṉi ngayulu nyuntupa yunytju nyinanyi.” Yiitjulu watjaṉu, “Ngayuku walytja tjuṯa tjananya yaṉṯayaṉṯara nintinma!, tjiipi tjuṯa nguwanpa.” \v 17 Yiitjulu Piitanya piyuku tjapiṉu, “Piita, Tjaanaku katja. Tjinguru nyuntu ngayuku puntura yunytju nyinanyi, yilta?” Piitanya watjilarringu, Yiitjulu tjirripalangara wangka palunya tjapiṉutjangka. Piitalu palunya watjaṉu, “Mayutju nyuntu yuwankarraku ninti nyinanyi, wangka yalatjiṯarra nyuntu kuliṉi, ngayulu ilta nyuntupa yunytju nyinanyi.” Yiitjulu palunya watjaṉu, “Ngayuku walytja tjuṯa tjananya yaṉṯayaṉṯara nintinma!, tjiipi tjuṯa nguwanpa.” \v 18 Paluru Piitanya piyuku watjaṉu, “Wangka ngaatjanya kulila! Nyuntu yangupala nyinarra walytjangku kulira ngurra kutjupa tjuṯawana yankupayi. Ngula nyuntu tjiḻpirrinytjala yaṉangu kutjupangku mara ruupatjarrangkunta tayimapira katiku ngurra kutjupakutu. Ngurra palumpa nyuntu yunytjuwiya nyinaku.” \v 19 Yalatji Yiitjulu Piitanya watjaṉu nganaṉa yalatji kulintjaku, “Piitanya wiya walytja mirrirriku, kutjupangku palunya katirra yiluntanku. Yalatji paluru mirrirringutjangka yaṉangu tjuṯangku Katutjanya waḻkulku Piitanya kutu tjukarurru Katutjaku nyinangutjangka.” Yiitjulu Piitanya piyuku watjaṉu, “Ngayuku walytja nyuntu kutu tjukarurru nyinama!” \s1 Piitalu tjapilku, “Tjaananya yaalytjirriku?” \p \v 20-21 Piitanya Yiitjunyaṯarra tjungu yuru tjayiṯiwana yankunytjala ngayulu Tjaanalu pulanya wanaṉingi. Piitalu taaṉarringkula ngayunya Tjaananya nyangu, ngaṉṯiwana ngayulu palunya wanaṉingka. Nyakulaṉi Yiitjunya tjapiṉu, “Tjaananya nyaalytjirriku?” \v 22 Yiitjulu watjaṉu, “Tjinguru ngayulu Katutjanya yalatji tjapilku, ‘Tjaananya nyuntu kutu kana kanyinma!, ngayulu mantakutu piyuku ngalyananyingka.’ Tjinguru wiyaṉa wangka panyapa tjapilku. Nyuntu wiya Tjaanaku kulintjaku, nyuntu kutu ngayukutju tjukarurru nyinama, Piita!” \v 23 Yiitjuku walytja tjuṯangku watjara waṉipayi, “Tjaananya wiya mirrirriku.” Yiitjulu wiya palunya watjaṉu, yalatji kutju paluru watjaṉu, “Tjingurukunyu ngayulu Katutjanya tjapilku Tjaananya kana kutu kanyintjaku, tjinguru wiya.” \p \v 24 Ngayuluṉa Tjaanalu wangka yilta ngaatja wakaṉi, nyurrangarri kulintjaku. Ngayuku wangka ngaatja yilta ngarrinyi, yalatjikunyurra ninti nyinanyi. \v 25 Irriṯi Yiitjunya mantangka nyinapayi. Paluru tjananya yaṉangu tjuṯa palyalpayi, kuya tjanampaṯarra paluru waṉipayi. Kutu tjanala paluru ngangkari tiṉatjarrangku kutjupa kutjupa palyalpayi. Wiya yalatji yara tjuṯa ngaangka piipangka ngarrinyi, yara yalatji wiya kutju ngarrinyi. Tjinguru ngayulu yara uwankarra wakanmara, piipa tjuṯalingku ngarrimara.