\id HEB heb \h Yipuru wangkapayiku \toc2 Yipuru wangkapayiku \toc1 Yipuru Wangkapayi Tjuṯaku Wantirriyaṉutja \mt1 Yipuru Wangkapayi Tjuṯaku Wantirriyaṉutja \c 1 \p \v 1 Yirriṯi nganampa walytja mirri tjuṯa nyinangi. Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku palumpa wangka, rawangku tjanala nintilpayi. \v 2 Palulangurulpi paluru palumpa katja mantakutu ngalya wantirriyaṉu palumpa wangka nganaṉanya nintintjaku. Manta ilkariṯarra katja paluru tjungungkupula yurrunpa palyaṉu. Ngulalpi katja palunya Katutjalu mayutju tiṉa yuwankarraku nyinatjunku. \v 3 Katutjanya nguwanpa paluru mayutju tiṉa nyinanyi, paluru kutjarra ngangkari tiṉatjarrangku manta ilkariṯarra kanyiṉi. Katja paluru ilkari ngurrara tjuṯa watjalpayi manta ilkariṯarra tjukarurrungku yaṉṯayaṉṯantjaku. Yaṉangu yuwankarraku nganampa kuya waṉikitja paluru mirrirringkula, Katutjalakutu yankula tjungupula katu nyinanyi. Paluru kutjarra ngangkari tiṉa kutjutjarra nyinanyi, tjungu. \s1 Ilkari ngurrara tjuṯangka wirriḻi paluru nyinanyi \p \v 4 Ngurra palulakutu yankula nyinanytjala Katutjalu palunya mayutju tiṉa nyinatjunu. Paluru ilkari ngurrara tjuṯangka wirriḻi nyinanyi. Paluru kutju maṯupurra nganampa nyinanyi. \p \v 5 Ilkari ngurrarangka Katutjalu wiya yalatji watjaṉu, \q1 “Ngayuluṉanta ngulytjuṉi, nyuntu ngayuku katjalpi nyinanyi.” \p \v 6 Palumpa katja mantakutu wantirriyalkitjangku Katutjalu tjananya ilkari ngurrara tjuṯa yalatji watjaṉu, \q1 “Nyurrangarri ngayuku katja puḻkapungkunytjaku.” \p \v 7 Katutjalu piyuku tjananya watjaṉu yalatji, \q1 “Ilkari ngurrara tjuṯa tjana waarrkana nyinanyi. Ngayulu watjantjala kutjupa tjuṯa waḻparringkupayi. Kutjupa tjuṯa warurringkupayi.” Ilkari ngurrara paluru tjana kutjuparringkupayi, kanya katja paluru kutu nyinamalpa, kutjuparrintjawiya. \p \v 8 Palumpa katja ilkari ngurrara tjuṯangka wirriḻi nyinanyingka, Katutjalu katja palunya watjaṉu yalatji, \q1 “Nyuntu mayutju tiṉa ngayunya nguwanpa nyinamalpa. Nyuntu tjukarurrungku tjananya mayutju tiṉangku yaṉṯayaṉṯanmalpa. \v 9 Yaṉangu tjukarurru nyinapayiku nyuntu yunypa nyinaku. Yaṉangu kuya kutu palyalpayiku nyuntu yunytjuwiya nyinaku. Yalatji nintingku kulira Katutjaluṉanta mayutju tiṉa nyinatjunanyi, yunypa kutun nyinanytjaku, mayutju kutjupa tjuṯangka wirriḻi.” \p \v 10 Katutjalu palumpa katjangka piyuku watjaṉu, \q1 “Nyuntuṯarra mayutjungku manta yirriṯi palyaṉu, ilkariṯarra nyuntu palyara ngaratjunu. \v 11-12 Manta ilkariṯarra ngarala wiyarriku, kanya nyuntu kutu nyinamalpa, wiyarrinytjawiya. Manta ilkari nyuwanalpi nyuntu palyalku. Yuwa, nyuntu kutu nyinamalpa.” \p \v 13 Yuwa, ilkari ngurrara paluru tjana waarrkana tjuṯa nyinanyi mayutjuwiya. Katutjalu palumpa katjangka kutju yalatji watjaṉu, “Tjunguli ngaangka mayutju kutjarra nyinamalpa. Nyuntupa yunytjuwiya tjuṯaku tjanampa nyuntu mayutjurriku.” \p \v 14 Ilkari ngurrara tjuṯaya Katutjaku waarrkana nyinanyi. Paluru tjananya watjara wantirriyalpayi yankula yaṉangu palumpa walytja tjuṯa yaṉṯayaṉṯantjaku. Yaṉṯayaṉṯara tjananya ngula katiku Katutjaku ngurrangka kana kutu nyinanytjaku. \c 2 \s1 Katutjalu palumpa walytja tjuṯa kanyilku kana kutu nyinanytjaku \p \v 1 Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra palunya kutjupa tjuṯangku nganaṉanya tjakultjunkupayi. Wangka palulawana kutju nganaṉa tjukarurru kutu nyinanytjaku, kutjupa tjuṯangku nganaṉanya tjingapungkunytjala yiwarra kutjupawana nganaṉa yankupayingkamarra. \v 2 Ilkari ngurrara tjuṯangkuya Katutjaku wangka yirriṯi tjakultjunanyingka, yaṉangu tjuṯangkuya kulira yalatji kuliṉingi, “Ilkari ngurrara tjuṯangku tjakultjunutja wangka tjukarurru ngaranyi.” Ilkari ngurrara tjuṯangku tjakultjunutja yaṉangungku kulira wantinytjala, Katutjalu tjananya pungkupayi. \v 3 Yaṉangu yirriṯi nyinapayi tjuṯangku ilkari ngurrarakuṉu wangka kulilpayi. Nganaṉaṯarra Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra kulintjaku kana kutula nyinakitjangku, paluru nganaṉanya warukutu wantirriyalpayingkamarra. Mayutju Yiitjulu yirriṯi tjananya nintilpayi palumpa walytjarringkula kana kutu nyinanytjaku. Palumpa wangka kulilpayi tjuṯangku nganaṉanya tjakultjunangi yalatji, “Yiitjukuṉu wangka yilta ngaranyi, nyurrangarriṯarra wangka palunya kulira palumpa walytjarrinytjaku kana kutu nyinakitja.” \v 4 Katutjaluṯarra tjananya yaṉangu tjuṯa nintiṉu Yiitjukuṉu wangka paluru ilta ngaranytjala. Paluru wangka palunyatjarrangku tjakultjunkupayi tjuṯa rapaṉu tjana palumpaṉu ngangkari tiṉatjarrangku yaṉangu tjuṯa palyantjaku. Ngangkari palunyatjarrangku tjana kutjupa kutjupa palyara mamutjarra tjuṯaku payira wantirriyalpayi. Yaṉangu tjuṯangka Katutjalu palumpa kurrunpa tjarrpatjunangi. Yalatji nyakula yaṉangu tjuṯangku kuliṉu, “Yiitjukuṉu wangka ilta ngaranyi, nganaṉa kulintjaku maṯupurra.” \s1 Yirriṯi Yiitjulu tjananya nintilpayi kana kutu nyinanytjaku \p \v 5 Nganaṉa kuliṉi yalatji. Manta nyuwana, ilkari nyuwanaṯarra ngaranyingka, Katutjalu ilkari ngurrara tjuṯa tjananya wiya mayutju tjuṯa nyinatjunku. \v 6 Katutjaku wangka yalatji ngaranyi, \q1 “Yaṉangu tjuṯa nganaṉa mungutja nguwanpa nyinanyi. Nyuntu Katutjalu yaṉangu tjuṯa nganaṉanya kulilwiyangku wantimara. \v 7-8 Nyuntu kutjupawanangku kulira yaṉangu tjuṯa nganaṉanya mayutju nguwanpa nyinatjunu uwankarraku, ngurra tjuṯaku, kuka tjuṯakuṯarra. Nganaṉanya wiya ilkari ngurrara tjuṯaku mayutju nyinatjunu.” \p Wangka paluru yalatjikunyu ngaranyi, “Yaṉangu mayutju yuwankarraku nyinatjunu.” Katutjalu yaṉangu tjuṯa nyinatjunu mantatja yuwankarraku mayutju nyinanytjaku. Kuwarri nganaṉa yaṉangu tjuṯa wiya yuwankarraku mayutju nyinanyi. \v 9 Nganaṉa Yiitjunya kutju kuliṉi, paluru mayutju yuwankarraku nyinanyingka. Paluru mantangka nyinarra wiya ilkari ngurrara tjuṯaku mayutju nyinangu. Katutjalu yaṉangu tjuṯaku aḻṯururringkula palunya wantirriyaṉu, mirrirringkula yaṉangu uwankarraku kuya waṉinytjaku. Kanara Katutjalu ngangkari tiṉatjarrangku palunya mayutju tiṉa yuwankarraku nyinatjunulpi. \p \v 10 Katutjalu ngangkari tiṉatjarrangku manta ilkariṯarra palyara uwankarra kanyiṉi. Paluru palya Yiitjunya watjaṉu mantangka waralyngarala mirrirrinytjaku yaṉangu tjuṯa palumpa walytjarrinytjaku. Yiitjulu tjananya ngulytjura nyinatjunku kana kutu nyinanytjaku. \v 11 Yiitju paluru yaṉangu palumpa tjanampa kuya waṉirra ngulytjulpayi, Katutjaku walytja tjuṯalpiya nyinanytjaku. Paapa kutju tjanampa nyinanyi, Katutjanya. Yiitjulu yunypangku watjalpayi, “Ngaa tjuṯa ngayuku walytja nyinanyi, maḻanypa tjuṯa.” \v 12 Yiitjulu paapanya yalatji waḻkuṉu, \q1 “Paapa Katutja. Ngayuku maḻanypa tjuṯa tjungurrinytjala ngayulu tjanala tjakultjunku, nyuntu kutu tjukarurrungku palyaṉingitjangka.” \p \v 13 Piyuku Yiitjulu yalatji watjaṉu, \q1 “Katutjaku wangka kulira ngayulu tjukarurru nyinaku.” \p Yiitjulu piyuku yalatji watjaṉu, \q1 “Katutjalu ngaa tjuṯa tjananya ngulytjuṉu palumpa katja tjuṯa, yuṉṯalpa tjuṯaṯarra. Nganaṉa tjungungku kuliṉi Katutjaku wangkaku tjukarurru nyinakitjangku.” \p \v 14 Katja, yuṉṯalpa paluru tjana yilytjanpatjarra nyinanyi. Yiitjunya mantakutu ngalyankula yilytjanpatjarra nyinangi. Paluru yalatji yaṉangurringkula waralyngarala mirrirringu, mamuku mayutju wiyalkitja. Mamu paluru yaṉangu tjuṯa mirri pungkupayi. \v 15 Mirrirringkupayingka nguḻurringkupayi tjuṯangku Yiitjuku wangka kulira walytjarringkula nguḻuwiyalpi nyinanyi. Yiitjulu tjananya ngulytjura yunypa nyinatjunu, nguḻuwiyalpiya nyinanytjaku. \v 16 Yiitju paluru wiya ilkari ngurrara tjuṯa yaṉṯayaṉṯalkitja mantakutu ngalyanu. Paluru yaṉangu tjuṯa, Yipuramaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa yaṉṯayaṉṯalkitja ngalyanu. \v 17 Yiitju paluru yaṉangu nguwanpa nyinakitja mantakutu ngalyanu, tuḻkuku mayutju tiṉa tjanampa nyinakitja. Katutjalu kuliṉu paluru yaṉangu tjuṯaku aḻṯururringkula tuḻkuku mayutju tiṉa nyinarra kuya tjanampa waṉinytjaku. Yalatji paluru Katutjaku waarrka palyantjaku Katutjalu kuliṉu. \v 18 Mamuku mayutjungku Yiitjunya tjingapungangi, kuya palyantjaku. Palunya nguwanpa mamuku mayutjungku nganaṉanyaṯarra yaṉangu tjuṯa tjingapungkupayi. Yalatji paluru, yaṉangu kutjupangkuṯarra nganaṉanya tjingapunganyingka Yiitjulu nintingku nganaṉanya nintilpayi tjukarurru kutu nyinanytjaku. \c 3 \s1 Yiitjunya Muutjala wirriḻi nyinanyi \p \v 1 Walytja tjuṯa, wangka ngaatjanyaya kulila! Katutjalu nganaṉanya ngulytjuṉu palumpa kutju tjukarurru nyinanytjaku. Yiitjunyaṯarra nganaṉa kulintjaku, paluru nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa nyinanyi, Katutjalu nyinatjunutja. Paluru Katutjanya tjapilpayi nganaṉa tjukarurru kutu nyinanytjaku. \v 2 Katutjalu palunya watjara wantirriyantjala paluru tjukarurrungku wangka palulawana waarrkarringkupayi. Irriṯi Muutjaluṯarra Katutjaku waarrka tjukarurrungku palyalpayi Katutjaku walytja tjuṯawana. \v 3 Yiitjunya yilta Muutjala wirriḻi nyinanyi mayutju maṯupurra nganampa. Paluru Katutjaku walytja tjuṯa ngulytjura yaṉṯayaṉṯalpayi. \v 4 Katutjanya mayutju tiṉa nyinanyi palumpa walytja uwankarraku. Paluru uwankarra palyaṉu ngangkari tiṉatjarrangku. \v 5 Muutjalu Katutjaku waarrka palumpa walytja tjuṯawana tjukarurrungku palyalpayi waarrkanangku. Paluru tjananya Katutjakuṉu wangka tjakultjunkupayi yalatji, “Katutjalu ngula nyurrangarrimpa walytja ngaṉṯitja tjuṯangka wangka kutjupa tjuṯa nintilku.” \v 6 Yuwa, Yiitju Kurayitjanya Katutjaku katja nyinanyi. Paluru Katutjaku walytja tjuṯa, nganaṉanyaṯarra yaṉṯayaṉṯara kanyiṉi. Nganaṉanya paluru kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa nganaṉa rapangku palumpa waarrka kutu palyantjala. \s1 Katutjaku walytja tjuṯa ngurra palyangka nyinamalpa \p \v 7 Nyurrangarri palumpa wangka kulira palumpa waarrka palyantjaku, Katutjaku kurrunpangku watjaṉu yalatji, \q1 \v 8 “Katutjaku wangka kuwarri kulira nyurrangarri tjukarurru nyinanytjaku. Nyurrangarrimpa walytja yurruntitja tjuṯa nguwanpangku wiyanyurra wangka palunya puṯu kulira wantinytjaku, wiya. Ngurra kapiwiyawana paluru tjana nyinarra palumpa wangka kulira wantipayi. \v 9-10 Paluru tjana ngurra palulawana rawa nyinayinkupayi, puutiyi yiiya. \q1 Katutjalu tjanampa ngangkari tiṉatjarrangku kutu palyantjala tjana nyakula kulilwiyangku wantipayi. Katutjanya tjanampa puṯu paṯaṉingi tjana tjukarurrurrinytjaku. Palurulpi tjananya watjaṉu, ‘Pina pati nguwanpangku nyurrangarri puṯu ngayuku wangka kulilpayi, tjukarurrungku palyantjawiyangku.’” \v 11 Piyuku Katutjalu tjananya ngurrkurringkula wangkarra payiṉu, “Wiya nyurrangarri ngayuku ngurrangka kana kutu nyinaku, wiya.” \p \v 12 Walytja tjuṯa, wangka ngaatjanyaya kulila! Nyurrangarri wiya walytjangku kulira munupinarringkula Katutjaku wangka wantinytjaku. Palumpa wangkanyurra kulira tjukarurru kutu nyinanytjaku. Paluru mayutju tiṉa nganampa kana kutu nyinapayinya. \v 13 Nyurrangarri tjukarurru nyinarra Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯa purinytju wangkarra rapantjaku tjana Yiitjuku tjukarurru kutu nyinanytjaku. Mamuku mayutjungku nganaṉanya kutu tjingapungkupayi kuya palyara nyinanytjaku. Paluru nganaṉanya tjingapungkunytjala nganaṉa palunya kulira wantinytjaku kutu, Yiitjuku tjukarurrula kutu nganaṉa nyinakitjangku. \v 14 Nganaṉa yurrunpa Yiitju Kurayitjaku walytjarringkula tjukarurru nyinapayi. Kuwarri nganaṉa palumpa tjukarurru kutu nyinanytjaku, wiya munupinarringkula wantinytjaku wangka palumpa. \p \v 15 Katutjaku wangka yirriṯi tjunutja yalatji ngarrinyi, \q1 “Katutjaku wangkanyurra kuwarri kulira tjukarurru nyinanytjaku. Nyurrangarrimpa walytja yurruntitja tjuṯa nguwanpangku wiyanyurra wangka palunya puṯu kulira wantinytjaku, wiya.” \p \v 16 Yurruntitja palunya tjananyaya kulila. Muutjalu tjananya manta Yitjipilanguru katinytjala paluru tjana Katutjaku wangka kulira rawangku wantipayi. \v 17 Paluru tjana ngurra kapiwiyawana rawa yulytjayinangi puutiyi yiiya. Tjana kuya kutu palyantjala Katutjanya tjanampa ngurrkurringkula yunytjuwiya kutu nyinapayi. Paluru tjana ngurra tjuṯawanalpi mirrirringangi. \v 18 Yuwa, Katutjalu watjaṉu, “Ngayuku wangka kulira wantipayi tjuṯa wiya ngurra Kayinanala nyinaku, wiya.” \v 19 Nganaṉa nintingku kuliṉi yalatji. Paluru tjana Katutjaku wangka kulira wantirra wiya ngurra Kayinanala palya nyinapayi, ngururrngururrpaya mirrirringangi. \c 4 \p \v 1-2 Katutjalu nganaṉanya watjara tjangkuṉu ngurra palyangka nyinatjunkukitjangku. Nganaṉa tjukarurru kutu palumpa nyinanytjaku, ngula ngurra palula nyinakitja. Muutjalungarri palula tjanala Katutjaku wangka tjakultjunkunytjala tjana kulira wantipayi. Wiya Katutjanya tjanampa yunypa nyinapayi. Nganaṉaṯarra Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra kulira palulawana tjukarurru kutu nyinanytjaku. \v 3 Palumpa wangka kulira walytjarringkupayi tjuṯa kutju Katutjaku ngurrangka kana kutu nyinaku. Yalatji Katutjaku wangka yirriṯi tjunutja ngarrinyi, \q1 “Ngayulu tjananya ngurrkurringkula yalatji watjaṉu, ‘Wiya nyurrangarri ngayuku ngurrangka kana kutu nyinaku, wiya.’” \m Katutjalu panyapa yurrunpa watjaṉu, manta ilkariṯarra palyaṉutjangku ngurra palumpaṉungka waarrkawiya nyinakitjangku. Paluru yunytjurringkupayi, yaṉangu tjuṯaṯarra ngurra palula tjungu nyinanytjaku. \v 4 Katutjaku wangka yirriṯi tjunutja yalatji ngarrinyi, \q1 “Waarrka tiṉa tjiṉṯu tjikitjipala palyara Katutjanya purrkarringkula waarrkawiyalpi nyinangu.” \p \v 5 Wangka kutjupa yirriṯi tjunutja yalatji ngarrinyi, \q1 “Nganaṉa wiya tjungu ngurra palyangka nyinaku. Ngayulu tjananya wantiku, ngurra palula nyinatjunkunytjawiyangku.” \m \v 6 Wangka panyapa watjara Katutjanya kutu yunytjurringanyi yaṉangu tjuṯa ngurra palyangka nyinatjunkunytjaku. Yurrunpa nyinapayi tjuṯangkuya Katutjakuṉu wangka kulira wantingu, tjana wiya ngurra palyangka Kayinanala nyinapayi. \v 7 Palunyatjanu Katutjalu Tapitanya nintiṉu wangka palunya nguwanpa watjantjaku yalatji, \q1 “Katutjaku wangkanyurra kuwarri kulira tjukarurru nyinanytjaku, wiyanyurra kulira palumpa wangka wantinytjaku.” \p \v 8 Yirriṯi Tjatjuwalu wiya tjananya yaṉangu tjuṯa katirra Katutjaku ngurrangka nyinatjunkupayi. Katutjalu kutju yaṉangu tjuṯa palumpa ngurrangka nyinatjunkupayi. Paluru ngulalpi watjaṉu palunya tjananya ngurra palula nyinatjunkukitjangku. \v 9-10 Katutjanya kutu yunytjurringanyi, palumpa walytja tjuṯa ngurra palyangka nyinatjunkukitja. Paluru tjana palumpa waarrka mantawana palyara wiyantjala Katutjalu tjananya palumpa ngurra palyangka nyinatjunku. Yalatji nguwanpa Katutjalu manta ilkariṯarra tjiṉṯu tjikitjipala palyara palumpa ngurrangka waarrkawiyalpi nyinangu. Yalatji palumpa waarrkana tjuṯa palyalpi nyinaku palumpa ngurrangka. \p \v 11 Nganaṉa tjukarurru kutu palumpa waarrka palyantjaku, yirriṯi nyinapayi tjuṯa nguwanpa munupinarringkula wantinytjawiyangku. Paluru tjana munupinarringkula Katutjaku wangka kulira wantipayi. Nganaṉaṯarra wiya palumpa wangka kulira wantinytjaku. \p \v 12 Katutjaku wangka tjakultjunkunytjala nganaṉa kulira yalatji kuliṉi, “Katutjaku wangka paluru ilta ngaranyi. Wangka paluru nganaṉanya tjukarurrungkula pukuḻmankupayi, wangka palulawana nganaṉa tjukarurrulpi nyinanytjaku. Nganaṉa wiyawana palyalkitjangku kulintjala Katutjaku kurrunpangkulanya nintingku kuliṉi. Nganaṉa wiyawana nyinanytjala palurulampa ninti nyinanyi.” \v 13 Yaṉangungku pinangku kulintjala Katutjanya ninti nyinanyi. Katutjalu yuwankarra kulira nyakupayi, yaṉangu kurrunpaṯarra. Yaṉangungku puṯu kulilpayi nganaṉa ngunytji watjantjala, Katutjala nganaṉa ngula kuutawutjungka puṯu kulilku ngunytji watjalkitjangku. Palurulanya uwankarra nyakula nintingku kuliṉi. Nganaṉa wangka tjukarurru kutju palula watjalku. \s1 Yiitju Kurayitjanya nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa nyinanyi \p \v 14 Katutjaku katja Yiitju Kurayitjanya tuḻkuku mayutju tiṉa nganampa nyinanyi. Paluru ilkarikutu yankula Katutjalawana nyinanyi nganampa tjapilkitja. Yalatji kulira nganaṉa tjukarurru kutu palumpa nyinanytjaku. \v 15 Yiitju paluru nganampa aḻṯurunytju ilta nyinanyi. Paluru kuliṉi, “Mamungku, kuya palyalpayi tjuṯangkuṯarra ngayunya tjingapungkupayi kuya palyantjaku. Ngayuku walytja tjuṯaṯarra mamungku, kuya palyalpayi tjuṯangkuṯarra tjingapunganyingka ngayulu tjananya yaṉṯayaṉṯalku kuya tjuṯa tjana palyaltjipingkamarra.” Mamungku, kuya tjuṯangkuṯarra Yiitjunya tjingapunganyingka wiya paluru kuya palyalpayi, tjukarurru kutu paluru nyinapayi. \v 16 Paluru walytja nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa nyinanyingka, nganaṉa nguḻuwiyangku Katutjanya tjapintjaku. Nganaṉa tjapintjala, paluru nganaṉanya aḻṯururringkula yaṉṯayaṉṯalku. \c 5 \p \v 1 Yirriṯi tjana wati palya ngurrtjara tuḻkuku mayutju tiṉa nyinatjunkupayi. Yaṉangu tjuṯangku kuya palyaṉutjangka tuḻkuku mayutju tiṉa paluru kuka tjawirrilyi Katutjaku mirri pungkula tjunkupayi. \v 2-3 Tuḻkuku mayutju wati paluru yaṉangu tjuṯaku aḻṯurunytju nyinapayi yalatji kulira, “Yaṉangu tjuṯangku kuya palyalpayi, ngayuluṯarra.” Yalatji kulira paluru yaṉangu tjuṯaku tjawirrilyi pungkula tjunkupayi, Katutjanya tjanampa palya nyinanytjaku. Katutjanya palumpaṯarra palya nyinanytjaku paluru kuka tjawirrilyi katirra pungkula tjunkupayi. \v 4 Watingku wiya walytjangku kulira yalatji watjalku, “Ngayuluṉa kuwarri tuḻkuku mayutjurringkula nyinaku.” Katutjalu kutju nintira nyinatjunkupayi. Yirriṯi Katutjalu wati Yirananya nintiṉu tuḻkuku mayutju tiṉa tjanampa nyinanytjaku. \p \v 5 Yirananya nguwanpa wiya Yiitju Kurayitjalu walytjangku kuliṉu tuḻkuku mayutju tiṉa nyinakitjangku, wiya. Katutjalu palunya nintiṉu yalatji, \q1 “Ngayuluṉanta ngulytjuṉi, nyuntu ngayuku katjalpi nyinanyi.” \p \v 6 Katutjalu piyuku watjaṉu yalatji, \q1 “Ngayulu nyuntunya nyinatjunanyi tuḻkuku mayutju tiṉa kutu nyinanytjaku, tuḻkuku mayutju tiṉanya yini Milkitjitikanya nguwanpa.” \p \v 7 Manta ngaangka nyinarra Yiitjulu Katutjanya puntura tjapilpayi yularra, Katutjalu palunya yaṉṯayaṉṯantjaku, kuya tjuṯangku pungkula iluntankupayingka. Paluru wiya walytjangku puḻkapungkupayi. Paluru tjukarurru nyinarra tjapintjala Katutjalu palunya rapaṉu nguḻuwiya nyinanytjaku. \v 8 Katutjaku katja paluru yaṉangu nyinanytjala kuya tjuṯangku palunya panypurangkula pungkupayi. Yalatji tjana panypurangkula pungkunytjala paluru tjukarurru kutu nyinangi Katutjaku wangkaku. \v 9-10 Yalatji tjana palunya panypurangkula pungangitjangka paluru nganampa tuḻkuku mayutju tiṉalpi kuwarri nyinanyi. Katutjalu palunya watjaṉu tuḻkuku mayutju tiṉa nyinanytjaku, tuḻkuku mayutju tiṉa Milkitjitikanya nguwanpa. Yaṉangu tjuṯangku Yiitjuku wangka kulira walytjarrinytjala paluru tjananya nyinatjunkupayi kana kutu nyinanytjaku. \s1 Pinangkatjunku tjanala wiya Yiitjuku wangka kulira wantinytjaku \p \v 11 Nganaṉatju wangka palunya nguwanpa nyurrangarrinya piyuku nintilkitjangku puṯu kuliṉi, puṯunyurra ilta kulilpayingka. \v 12 Rawangkunyurra Katutjaku wangka kulira nintilingku nyinamara nintilpayi nguwanpa. Nintilingkunyurra nyinanytjawiyangka nintilpayi kutjupangku nyurrangarrinya ngalyankula piyuku purinytju nintintjaku. Katutjaku wangkakunyurra ngurrpa nguwanpa nyinanyi, pipirri wiima panya mangarriku ngurrpa nguwanpa. Pipirri wiimangku ama kutju tjikilpayi. \v 13 Pipirri wiimangku wiya kuliṉi kuya palyalkitjangku, wiya paluru kuliṉi tjukarurru nyinakitjangku, kulilwiya nyinanyi. \v 14 Pipirri tiṉangku mangarri kuka ngalkulpayi nguwanpanyurra nyinanytjaku. Katutjaku wangkaku nintirringkula ilta tjukarurru kutu nyinanytjaku. \c 6 \p \v 1-3 Yirriṯi nyurrangarri Yiitju Kurayitjaku wangka kulira walytjarringu. Yirriṯi ingkaṯa tjuṯangku nyurrangarrinya nintilpayi kapingka papatatjirringkula tjukarurru kutu nyinanytjaku, kuya kutu palyantjawiya. Nintingkunyurra kuliṉi yaṉangungku kuya kutu palyantjala Katutjalu aṉangu palunya ngula warukutu wantirriyalku. Yurrunpa ingkaṯa tjuṯangku nyurrangarrinya mara katangka tjunkupayi Katutjaku waarrkanyurra rapangku palyarinkunytjaku. Yurrunpa ingkaṯa tjuṯangku nyurrangarrinya nintilpayi nganaṉaṯarra mirringuru kanarringkula kuutawutjungka ngula pakara ngarala waṉiku. Yaṉangu kutjupa tjuṯa paluru watjara warukutu wantirriyalku. Yaṉangu kutjupa tjuṯa nganaṉanyaṯarra watjara palumpa ngurrangka nyinatjunku kana kutu nyinanytja. Wangka ngaa tjuṯaku nintinyurra nyinanyi. Wangka palunya tjuṯakunyurra wiya piyuku nintirringkunytjaku. Katutjaku wangka kutjupa tjuṯaku nyurrangarri puntura nintirringkunytjaku. Ngayulu yalatjiku yunytjurringanyi tjinguru Katutjanyaṯarra yunytjurringanyi nyurrangarri puntura nintirringkunytjaku, palumpa wangkaku. \p \v 4-6 Tjaampalaya Yiitjuku walytja Katutjaku kurrunpatjarra nyinarra munupinarringkula Yiitjuku wangka wantingulpi. Paluru tjana ninti nyinangu yalatjiku. Katutjalu ngangkari tiṉatjarrangku palumpa walytja tjuṯa katirra palumpa ngurrangkalpi nyinatjunku. Paluru tjana yalatji munupinarringkula Yiitjuku wangka wantinytjala Katutjalu wiya piyuku tjananya ngula ngulytjulku, wantiku tjananya. Paluru tjana ilta Katutjaku katjaku tuunlayiki nyinanyi, yirriṯitja tjuṯa nguwanpa. Yirriṯi palumpa tuunlayiki tjuṯangku Yiitjunya panypurangkula watjaṉu watiyangka waralytjunkula iluntankukitjangku. \v 7-8 Manta palyangka kapingku pungkunytjala watiya yukiritjarra pakalpayi nguwanpa, Yiitjuku walytja tjukarurru kutu nyinanyi. Manta puḻitjarrangka kapingku pungkunytjala watiya wiima pakara piḻṯirringkula wiyarriku Yiitjuku walytja kutjupa nguwanpa nyinanyi. Paluru Yiitjuku walytja nyinarra munupinarringkula palumpa wangka wantinytjala Katutjalu palunya ngula warukutu wantirriyalku. \p \v 9 Yilta kutjupa tjuṯa Yiitjuku walytja nyinarra munupinarringkula palumpa wangka wantipayi. Nganaṉatju kuliṉi nyurrangarri palumpa tjukarurru kutu nyinanyi. Yalatjinyurra tjukarurru kutu nyinanytjala Katutjalu nyurrangarrinya palumpa ngurrangka nyinatjunku kana kutu nyinanytjaku. \v 10 Katutjalu kuliṉi nyurrangarri palumpa yunytjurringkula tjukarurru kutu nyinangutjangka. Paluru nintingku kuliṉi nyurrangarri Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯa kutu yaṉṯayaṉṯaṉingitjangka. \v 11 Nganaṉatju puntura yunytjurringanyi nyurrangarri tjukarurru kutu nyinanytjaku, palumpa wangka wantinytjawiya. Yalatjinyurra tjukarurru nyinarra yilta palumpa ngurrangka kana kutu nyinaku. \v 12 Yuwa, kutunyurra tjukarurru nyinanytjaku purrkarringkula palumpa wangka wantinytjawiya. Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯa yunypa nyinanyi yalatji tjana kuliṉi, “Katutjalu watjaṉutjangka nganaṉa yilta palumpa ngurrangka kana kutu nyinaku. Nganaṉa palumpa tjukarurru kutu nyinanytjaku.” \s1 Irriṯi Yipuramanya Katutjalu watjaṉu \p \v 13-16 Yipuramanya yirriṯi nyinangitjangka, yaṉangu kutjupangku wangka ngunytjiwana wiya wangkanytjaku, yaṉangu tjuṯangka yalatji watjalpayi, “Katutjala kurungka ngayuluṉanta tjukarurru watjaṉi.” Yipuramalu Katutjaku wangka tjukarurru kulintjaku, Katutjalu yalatji Yipuramanya watjaṉu, “Ngayuluṉanta tjukarurru watjalpayingku Katutjalu watjaṉi. Ngayuluṉanta kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa. Miiṯararrangku nyupali katja mantjilku, palulanguru nyuntupa walytja ngaṉṯitja tjuṯalingkulpiya nyinarra waṉiku.” Wangka palunya kulira Yipuramanya yunypa paṯara katjatjarrarringulpi, Katutjalu watjaṉutjangka. \v 17 Yuwa, Katutjalu Yipuramala wangka panyapa watjalkitjangku kuliṉu kutu tjananya palumpa walytja ngaṉṯitja tjuṯaṯarra yaṉṯayaṉṯalkitjangku. Yalatji kulira paluru Yipuramanya watjaṉu, “Ngayuluṉanta tjukarurru watjalpayingku Katutjalu watjaṉi. Ngayuku wangka yiltarringkula tjukarurru kutu ngaraku.” \v 18 Katutjalu wiya ngunytji watjalpayi, tjukarurru kutu paluru watjalpayi. Palumpa wangka iltarringkula ngaraku. Nganaṉa nintingku kuliṉi Katutjalu yilta Yipuramaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa, nganaṉanyaṯarra yaṉṯayaṉṯara kanyilpayi. Yalatji kulira nganaṉa kutu palumpa tjukarurru nyinanyi, ngurra ilkaringka kana kutu nyinakitja. \v 19-20 Ngurra palula Yiitjulawana nyinakitjangku nganaṉa kutu kuliṉi. Paluru tjaatji ilkaringka tjarrparra mantarra waralyngarala yangatjunkupayingka wirriḻi tjarrparra waarrkarringkupayi Katutjalawana. Paluru nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa kutu nyinamalpa, tuḻkuku mayutju tiṉa yini Milkitjitikanya nguwanpa. \c 7 \s1 Tuḻkuku mayutju tiṉa Milkitjitikanya yirriṯi nyinangi \p \v 1 Milkitjitika paluru yirriṯi tawunu Tjiilumanya ngurrara tjuṯaku mayutju tiṉa nyinangi. Paluru tuḻkuku mayutju tiṉa Katutjaku nyinangi. Paluru Yipuramala tjungurringu, paluru tjana pikatjanu yiwarrawana ngalyanangi, Yipuramalungarri tjananya mayutju puupala kutjupa, palumpa tjanampa waarrkana tjuṯaṯarra mirri pungkula ngalyanangi. Yipuramanya ngaratjunkula Milkitjitikalu Katutjala tjapiṉu, “Yipuramanya nyuntu kutu yaṉṯayaṉṯantjaku.” \v 2 Paluru yalatji Katutjanya tjapintjala Yipuramalu palumpa ngaparrtjingku tjawirrilyi yungu. Yipuramalu tjananya yurrunpa pungkula tjanampaṉu mani yulytja tjiipi tjuṯaṯarra mantjira aapara Milkitjitikaku tjawirrilyi yungu. Yini Milkitjitikanyaya kulila! Yini Milkitjitikanya tjana watjalpayi. Yalatji nganaṉa watjalpayi, “Mayutju tjukarurru nyinapayinya.” Paluru tawunu Tjiilumaku mayutju nyinangi. Tjiilumanya wangka tjanampa ngaranyi. Nganaṉa tawunu palunya yalatji watjaṉi, “Ngurra palya. Tjana tawunu palula pikarringkupayi wiya.” Wati Milkitjitikanya tjana yini kutjupa watjalpayi, “Yaṉangu tjuṯa paluru marrkulpayi, tjana pikarringkunytjawiya nyinanytjaku.” \v 3 Milkitjitika paluru yaṉangu kutjupa nyinangi, wiya paluru paapatjarra maamatjarra nyinangi, paluru ilkari ngurrara nguwanpa nyinangi. Palumpa walytja yurruntitja tjuṯa wiya yuti nyinangi, wiya. Nganampa walytja yurruntitja tjuṯangku nganampa walytja kutjupa tjuṯa yini wakalpayi. Paluru tjana wiya Milkitjitikaku walytja yurruntitja tjuṯa piipangka wakaṉu. Wiya paluru tjana palumpa maama an paapa wakaṉu Milkitjitikanya yutirringutjangka. Wiya paluru tjana wakaṉu paluru nyinarra mirrirringutjangka, wiya. Milkitjitika paluru Katutjaku katja nguwanpa nyinangi. Paluru tuḻkuku mayutju kutu nyinangi. Paluru mirrirringkunytjawiyangka wiya wati kutjupa palula ngaṉṯi tuḻkuku mayutju tiṉarringu. Wati Milkitjitikanya tuḻkuku mayutju nyinanytjala ngaṉṯi Yiitjunyalpi tuḻkuku mayutju tiṉa nyinarra nganampa kutu nyinanyi. \p \v 4 Milkitjitika paluru yilta mayutju tiṉa nyinangi, Yipuramala wirriḻi. Nganampa walytjangku Yipuramalu palumpa tjawirrilyi panyapa aapa yungu, mayutju tiṉaku, Milkitjitikaku. \v 5 Muutjaku luwu ngaranyi Yipuramaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangku mani yulytja aapara Katutjaku yungkunytjaku. Wangka palunya nguwanpa ngaranyi tjana tjawirrilyi palunya katirra tuḻkuku mayutju tjuṯaku yungkunytjaku, Lipayiku walytja ngaṉṯitja tjuṯaku. \v 6 Milkitjitika paluru wiya Lipayiku walytja nyinangi, kutjupakuṉu. Yilta Yipuramalu palumpa mani yulytja tjiipiṯarra aapa yungu Milkitjitikaku. Yalatji paluru yungkunytjala Milkitjitikalu Katutjanya tjapiṉu palunya yaṉṯayaṉṯantjaku. Yurrunpa Katutjalu Yipuramanya watjaṉu palumpa walytja ngaṉṯitja tjuṯa, yaṉangu kutjupa tjuṯaṯarra kutu yaṉṯayaṉṯalkitjangku. Milkitjitikalu mayutju tiṉangku wangka palulawana piyuku Katutjanya tjapiṉu Yipuramaku. \v 7 Yaṉangu tjuṯangku kuliṉi mayutju tiṉangku mayutju kuyakuyaku Katutjanya tjapilpayi. Yalatji nguwanpangku mayutju tiṉangku Milkitjitikalu Yipuramakura tjapiṉu. \p \v 8 Yaṉangu tjuṯangku Lipayiku walytja, tuḻkuku mayutju tjuṯanya mani yulytja aapa tjawirrilyi yungkupayi. Paluru tjana tuḻkuku mayutju nyinarra mirrirringkupayi, kanya Milkitjitikanya tuḻkuku mayutju nyinarra kutu yilkaringka kana nyinanyi. Yalatji Katutjaku wangka yirriṯi tjunutja ngarrinyi. \v 9-10 Lipayinya Yipuramaku walytja ngaṉṯitja nyinangi. Yipuramalu tjawirrilyi Milkitjitikaku yunganyingka, Lipayinya tjiiṯa nguwanpa kuwarripa nyinangi. Milkitjitikanya mayutju tiṉa nyinangi, kanya Lipayinya mayutju kuyakuya nyinangi. Kuwarri yaṉangu tjuṯangku Yipuramanya nguwanpangku tjawirrilyi katirra Lipayiku walytja ngaṉṯitja tjuṯaku yungkupayi, tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯaku. \p \v 11 Lipayiku walytja ngaṉṯitja tjuṯa kutjuya tuḻkuku mayutju nyinanytjaku Katutjalu Muutjanya watjaṉu, Yirananyangarri kutju. Tuḻkuku mayutju paluru tjana tjawirrilyi pungkula puṯu yaṉangu tjuṯa tjanampa Katutjaku kalypa nyinatjunkupayi. Tuḻkuku mayutju kutjupangku Milkitjitikanya nguwanpangku yaṉangu tjuṯaku kuya waṉirra Katutjaku tjananya kalypara nyinatjunkunytjaku. \v 12 Tuḻkuku mayutju paluru wiya Muutjaku luwuwana mayutju tiṉa nyinanytjaku, Lipayiku walytja ngaṉṯitja tjuṯa nguwanpa, wiya. \p \v 13-14 Mayutju Yiitjunyalpi tuḻkuku mayutju nganampa nyinanyi. Paluru Lipayiku walytja ngaṉṯitja wiya nyinanyi. Paluru Tjuutaku walytja ngaṉṯitja nyinanyi. Muutjalu wiya watjaṉu Tjuutaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa tuḻkuku mayutju nyinanytjaku. Paluru wiya watjaṉu Tjuutaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangku tjawirrilyi pungkula kutjantjaku, wiya. \p \v 15 Kulilaya! Yilta tuḻkuku mayutju kutjupalpi nganampa nyinanyi, tuḻkuku mayutju Milkitjitikanya nguwanpa. \v 16 Katutjalu wiya Muutjaku luwuwana kulira Lipayiku walytja ngaṉṯitja, tuḻkuku mayutju nganampa nyinatjunu, wiya. Paluru walytjangku kulira kana kutu nyinapayinya tuḻkuku mayutju tiṉalampa nyinatjunu, Yiitjunya. \v 17 Palunyatjarra Katutjaku wangka yirriṯi tjunutja ngarrinyi yalatji, \q1 “Tuḻkuku mayutju tiṉaṉanta nyinatjunu, kutu nyinanytjaku, tuḻkuku mayutju yini Milkitjitikanya nguwanpa.” \p \v 18-19 Kuwarri wiyalpi Lipayiku walytja ngaṉṯitja tjuṯa kutu ngaratjunkunytjaku, tuḻkuku mayutju tjuṯa wiya kutu tjana nyinanytjaku, wiya. Tuḻkuku mayutju paluru tjana tjawirrilyi pungkula puṯu yaṉangu tjuṯa Katutjaku kalypa nyinatjunkupayi. Kuwarrilpi Yiitjunya nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa nyinanyi, paluru nganaṉanya Katutjaku kalypalpayi. \p \v 20-21 Mayutju Yiitjunya tuḻkuku mayutju nyinatjunkukitjangku Katutjalu yalatji watjaṉu, \q1 “Ngayulu Katutjaluṉanta watjaṉi. Ngayuluṉanta nyinatjunanyi tuḻkuku mayutju kutu nyinanytjaku. Wangka palunya tjukarurru ngaranyi, wiyaṉa kutjupawanangku kulira wantiku, wiya.” \p Yirriṯi tjana Lipayiku walytja ngaṉṯitja tuḻkuku mayutju nyinatjunkunytjala wiya Katutjalu wangka panyapa watjalpayi, Yiitjula kutju paluru wangka panyapa yutitjanu. \v 22 Yalatji Yiitjunya nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa nyinatjunkula Katutjalu watjaṉu nganaṉanya kutu yaṉṯayaṉṯalkitjangku. Wangka paluru tiṉalingku ngaranyi. Wangka panyapa Muutjala irriṯi watjaṉutja wiimarringulpi. \p \v 23 Yirriṯi tuḻkuku mayutju tjaatjingka waarrkarringkula wiyarrinytjala tuḻkuku mayutju kutjupangkulpi palumpa waarrka palyalpayi. Paluru yalatji rawa waarrkarringkula wiyarringu. Yalatji nguwanpa tuḻkuku mayutju tjuṯalingkuya waarrkarringkula wiyarringkupayi. \v 24 Yiitjunya nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa kana kutu nyinamalpa, wiyarrinytjawiya. \v 25 Paluru yaṉangu tjuṯa ngulytjura ngangkari tiṉatjarrangku tjananya kanyilku Katutjaku ngurrangka kana kutu nyinanytjaku. Paluru kana kutu nyinarra tuḻkuku mayutjungku tjanampa tjapinmalpa Katutjala, mirrirringkula wantinytjawiyangku. \p \v 26 Yiitjunya kutju nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa nyinanyi. Kuya palyalpayi nganaṉanya nguwanpa wiya paluru nyinanyi, wiya. Paluru tjukarurru kutu nyinapayi, kuya palyantjawiya. Mayutju ilkari ngurrara tjuṯangka wirriḻi paluru nyinanyi, Yiitjunya. \v 27 Tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯa yirriṯi nyinapayi. Palula tjanala paluru wirriḻi nyinanyi. Paluru tjana Lipayiku walytja tjuṯangkuya tjiṉṯu kutjupa kutjupangka tjawirrilyi tjuṯangara pungkula kutjalpayi, Katutjaku, yaṉangu tjuṯaku kuya tjanampa waṉinytjaku. Yurrunpa paluru tjana tjawirrilyi pungkula kutjalpayi kuya walytja tuḻkuku mayutju tjuṯaku tjanampa Katutjalu waṉinytjaku. Yiitjulu wiya tjaatjikutu kuka tjawirrilyi katirra pungkupayi, Katutjalu palumpa kuya waṉinytjaku, wiya. Paluru kutjungara tjawirrilyi nguwanparringkula mirrirringu nganampa yaṉangu tjuṯakuṯarra kuya waṉikitja. \v 28 Muutjaku luwu ngaranyingka tuḻkuku mayutju tiṉa yaṉangu tjuṯa tjana nyinatjunkupayi, kuya palyalpayi tjuṯa. Palulanguru Katutjalu watjaṉu palumpa katja tuḻkuku mayutju tiṉalpi kutu nyinanytjaku. Yaṉangu kutjupa wiya tuḻkuku mayutju tiṉa piyuku nyinaku, wiya. \c 8 \s1 Yiitjunya nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa nyinanyi. \p \v 1 Wangka panyapa nguwanpa wangka ngaatjanyalpiya kulila! Tuḻkuku mayutju tiṉa nganampa Yiitjunya nyinanyi Katutjala ila. Katutjanyapula ilkaringka nyinanyi tjungu tjiiyi kutjarrangka, mayutju tiṉa kutjarra. \v 2 Katutjalu watjaṉutjangka yirriṯi, Muutjalungarriya kulira kaliki tiṉa palyara pupatjunu, tjaatji tjanampa pupanytjaku. Tuḻkuku mayutju tjuṯa kutjuya yunngu kaliki palula tjarrpapayi, kanya yaṉangu tjuṯangkuya yaatjayiṯinguru ngarala Katutjanya waḻkulpayi. Kaliki palunya nguwanpa kutjupa ilkaringka katu ngaranyi, mayutju Katutjalu pupatjunutja. Kaliki palula yunngulingku tuḻkuku mayutju tiṉalampa Yiitjunya waarrkarringkupayi. \v 3 Tuḻkuku mayutju tiṉa manta ngurrarangku kuka tjawirrilyi pungkula Katutjaku kutjalpayi. Yalatji tjana waarrkarringkupayi Katutjaku. Nganampa tuḻkuku mayutju ilkaringka nyaa nguwanpa Katutjaku waarrkarringkupayi? Paluru tjawirrilyi nguwanparringkula mirrirringu nganampa. \v 4 Tjinguru Yiitjunya kuwarri mantangka nyinarra tuḻkuku mayutju nganampa wiya paluru nyinamara. Manta ngaangka tuḻkuku mayutju tjuṯangku kuka tjawirrilyi pungkula kutjalpayi Katutjaku, Muutjaku wangkawana. \v 5 Kaliki ilkari ngurrara nguwanpangka tuḻkuku mayutju tjuṯa manta ngurrara, tjaatji tiṉangka waarrkarringkupayi. Yiitjulu ilkaringka waarrkarringkula palyantja nguwanpa tjana mantangka tjaatji tiṉangka yarrkara palyaṉi. Muutjalu kaliki tjaatji panyapa yirriṯi palyara pupatjunkukitja nyinanyingka, Katutjalu palunya watjaṉu yalatji nintira, “Kaliki tjaatji nguwanpa palyala!, tjukarurru. Panyapaṉanta puḻingka nintiṉutjangka, tjukarurru yarrkara palyala!” \v 6 Kaliki tjaatji ilkari ngurrarangka Katutjaku waarrka Yiitju Kurayitjalu palyaṉi, waarrka palunya maṯupurra, Lipayiku walytja tjuṯangkuya kaliki manta ngurrarangka palyalpayingka wirriḻi, waarrka palunya maṯupurra palyaṉi. Paluru kuya nganampa waṉikitja mirrirringutjangka Katutjalu watjaṉu nganaṉanya kutu yaṉṯayaṉṯalkitjangku. \v 7 Yirriṯi Katutjalu Muutjanyangarri watjaṉu yaṉṯayaṉṯalkitjangku tjana kuka tjawirrilyi palumpa pungkula tjukarurru nyinanytjala. Yaṉangu tjuṯa puṯu tjukarurrura paluru ngaṉṯi kuliṉu piyuku tjananya watjalkitjangku. \v 8 Muutjanyangarri palumpa luwu watjara yalatjilpi paluru kuliṉu, \q1 “Ngula, ngayulu mayutju Katutjalu tjananya Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa, Tjuutaku walytja ngaṉṯitja tjuṯaṯarra piyuku watjalku yaṉṯayaṉṯalkitjangku. \v 9 Luwu panyapa nguwanpa wiyaṉa tjananya piyuku watjalku Muutjanyangarri watjaṉutja nguwanpa, wiya. Wangka kutjupa ngayulu tjananya watjalku. Manta Yitjipingka Muutjanyangarri nyinanyingka ngayulu tjananya katiyinkula yaṉṯayaṉṯalpayi. Ngayuku wangka tjana kulira wantinytjala ngayululpi yaṉṯayaṉṯalwiyangku tjananya wantingu. \q1 \v 10 Ngayulu Katutjalu Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa yalatji yaṉṯayaṉṯalkitjangku watjalku. Ngayulu tjananya nintilku tjana pinangku ngayuku wangka kutu kulintjaku. Piipangka wakaṉutja nganaṉa tjuṯangara riitarringkula ninti nyinanyi. Palunya nguwanpa ngayuluṉa tjananya tjuṯangara nintilku luwu ngayukuṉuwanaya tjukarurru nyinanytjaku. Yilta ngayulu tjanampa mayutju tiṉa nyinaku, tjana ngayuku walytja tjuṯalpi nyinaku. \q1 \v 11 Paluru tjana uwankarra ngayuku wangkaku ninti nyinaku, mayutju tjuṯa, kutjupa tjuṯaṯarra. Wiya nintilpayi tjuṯangku tjananya rawangku yarrkara nintinmalpa. \q1 \v 12 Paluru tjana kuya palyantjala ngayulu kuya tjanampa waṉiku. Ngayulu tjananya kaangkinytjingku yaṉṯayaṉṯanmalpa.” \p \v 13 Yalatji palunya tjananya yaṉṯayaṉṯalkitjangku Muutjakuṉu wangka wantingu. Katutjalu yurrunpa watjaṉu Muutjanyangarri yaṉṯayaṉṯalkitjangku. Wangka palunya wantirra piyuku tjananya watjaṉu yaṉṯayaṉṯalkitjangku. Muutjanyangarri watjaṉutja ngarala wiyarringanyi. \c 9 \s1 Kaliki tjaatji nguwanpa kutjupangka Yiitju Kurayitjalu Katutjaku waarrka nyinarra palyaṉi \p \v 1 Yirriṯi Katutjalu Muutjanya watjaṉu Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa yaṉṯayaṉṯalkitjangku. Yalatji watjara paluru watjaṉu tjana tjaatji kaliki palyara palunya Katutjanya puḻkapungkunytjaku. \v 2 Tjaatji palunya kaliki tiṉa tjana palyara pupatjunu. Kaliki palula yunngu tjangi tilitjarra maṉkurrpa ngarangi. Tiipulaṯarra ngarangi. Tiipula palula tjana mangarri puriiti tjunkula wantipayi Katutjaku. Ngurra palunya yaṉangu tjuṯangku yini yalatji watjalpayi, “Katutjaku ngurra ngururrpanya.” \v 3 Tiipulangka tjangi ngaranyingka wirriḻi mantarra kutjupangku waralyngarala yangatjunangi. Mantarra palula wirriḻi Katutjaku ngurra ngarangi. Ngurra palunya yaṉangu tjuṯangkuya yini yalatjiya watjalpayi, “Katutjaku ngurra yunngunya.” \v 4 Ngurra palula tiipula puḻi kuultatjanu palyaṉutja ngarangi. Palulanguru kutjara puyu paṉṯi palyatjarra puyutjunkupayi Katutjaku. Tiipula palula yila pukutju yurrunpa palyaṉutja tjana ngaratjunu. Yurrunpa kuulta pangki nguwanpa tjana palyara pukutju palula tjayiṯiwana nganytjatjunu. Pukutjungka yunngu ngarringi tiitji kuultatjanu palyaṉutja, mangarri yini maanatjarra. Pukutju palula puḻi wirulypa kutjarra ngarringi, wati Yiranaku watiyaṯarra. Watiya paluru yirriṯi yukiritjarrarringu. Puḻi wirulypa kutjarra palula Katutjalu watjara wakaṉu. \v 5 Pukutju palula katu ngarangi ilkari ngurrara nguwanpa kutjarra, kuultatjanu palyaṉutja yuṉpapula ngaparrku ngaranytjala. Katutjanya ngangkari tiṉatjarra nyinanytjakutupula ngaparrku ngarala nintiṉingi. Pukutjungka katu Katutjanya aḻṯurunytju nyinapayi. Paluru tjanampa kuya waṉipayi. Yalatji yulytja paluru tjana kalikingka ngarangi. Yulytja kutjupa tjuṯaṯarra palula ngarangi, yunngu. \p Ngayulu wiya nyurrangarrinya wangka yulytja palunyatjarra piyuku nintilku. \v 6 Yulytja paluru tjana yalatji tjaatji kalikingka ngaranytjala tuḻkuku mayutju tjuṯa rawalingku palula tjarrparra waarrkarringkupayi, Katutjaku tuḻku palyalkitja. Katutjaku ngurrangka yunngulingku wiya tjana tjarrpapayi, Katutjaku ngurra ngururrpa kutjuya ngarala palyalpayi waarrka. \v 7 Mantarra waralyngarala yangatjunanyingka wirriḻi wati kutju tjarrpapayi, tuḻkuku mayutju tiṉa. Paluru tjuṯangara wiya tjarrpapayi, warri kutjupangka warri kutjupangka kutju. Warringka kutjungara paluru tjarrpapayi. Tjarrparra pulukakuṉu ngurrka yintilpayi, Katutjalura kuya palumpaṉu waṉinytjaku. Ngaṉṯilpi tjanampa piyuku yintilpayi, Katutjalu yaṉangu tjuṯaku kuya waṉinytjaku. \v 8 Katutjaku kurrunpangku nganaṉanya yalatji nintiṉi. Tjaatji kaliki yalatji ngaranytjala yaṉangu kuyakuya tjuṯa wiya kalikingka tjarrparra Katutjaku ngurra yunngukutu tjarrpapayi palula wangkakitja. \v 9 Kaliki palunya kulira nganaṉa kuwarri tjukarurrungku kulintjaku. Nganaṉa tjaatji tiṉakutu kuka tjawirrilyi katirra ngaratjunkupayi, pungkula Katutjaku kutjantjaku. Yalatji tuḻkuku mayutjungku pungkula kutjantjala nganaṉa wiya Katutjaku kalyparringkupayi. \v 10 Luwu yalatji tjawirrilyi Katutjaku katinytjaku ngaranyi. Luwu kutjupa tjuṯaṯarra ngaranyi yalatji. Mangarri pala tjuṯa kutjula ngalkuntjaku, kutjupa tjuṯa nganaṉa ngalkuntjawiyangku wantinytjaku. Kuka pala tjuṯa kutjula ngalkuntjaku, kutjupa tjuṯa nganaṉa ngalkuntjawiyangku wantinytjaku. Nganaṉa ngaatjanya kutju tjikintjaku kutjupa tjuṯa wiya nganaṉa tjikintjaku. Nganaṉa tjukarurrungku paltjintjaku, yaṉangu walytja. Luwu paluru tjana rawawiya ngaraku. Ngarala ngula luwu paluru tjana wiyarriku. Katutjalu nganaṉanya watjalku luwu kutjupawanalpi piyuku nyinanytjaku. \p \v 11 Kala, Yiitju Kurayitjanya kuwarri nganampa tuḻkuku mayutju tiṉa nyinanyi ngurra palyangka kutu kanyilkitja. Paluru ilkaringka tjaatji kaliki nguwanpangka tjarrpangu. Tjaatji kaliki palunya wiya yaṉangu manta ngurrara tjuṯangku palyaṉingi, Katutjalu palyaṉu. \v 12 Yirriṯi tuḻkuku mayutju tjuṯa tjana tjuṯangara tjarrparra waarrkarringkupayi. Ilkaringka kaliki nguwanpa palula Yiitjunya kutjungara tjarrparra tjukarurru yanu Katutjaku ngurra yunngukutu nganampa kuya waṉikitja. Wiya paluru pulukakuṉu tjinguru nanikutakuṉu ngurrkatjarra tjarrpangu. Ngurrka walytjatjarra paluru tjarrpangu yurrunpa watiyangka waralyngarala ngurrka yintirra mirrirringkulaṯarra. \p \v 13 Muutjaku wangkawana tuḻkuku mayutju tjuṯangku yaṉangu kuyatjarra tjuṯangka pulukapa nanikutakuṉu ngurrka yintilpayi. Paluru tjana puluka wiima kutjara tjuṉpa kutju mantjira katirra tjanala yaṉangu tjuṯangka wiilypungkupayi. Yalatji tjanala ngurrka yintira yiḻminyi wiilypunganyingka, Katutjalu tjanampa kuya waṉipayi. \v 14 Yalatji tjana pulukakuṉu ngurrka tjanala yintintjala, Katutjakulpiya kalypa nyinapayi. Katutjaku nganaṉa kalypa nyinanyi Yiitju Kurayitjanya ngurrka walytja yintirra tjawirrilyi nguwanparringutjangka. Yalatji paluru kuya palyalpayiwiya tjawirrilyi nguwanparringu, Katutjaku kurrunpangku nintiṉutjangka. Paluru ngurrka maṯupurra nganampa yintirra mirrirringu, nganaṉa kuya palyalpayi tjuṯa tjukarurru palumpa nyinanytjaku. \p \v 15 Muutjaku wangkawana nyinarra yaṉangu tjuṯa Katutjaku puṯu tjukarurru nyinapayi. Yiitju Kurayitjanya watiyangka waralyngarala mirrirrinytjala paluru tjana palumpa walytjarringkula nyinanyi. Kala, Katutjalu piyuku watjaṉu palunya tjananya, nganaṉanyaṯarra tjungura yaṉṯayaṉṯalkitjangku kana kutu nyinanytjaku. \v 16 Yiitju Kurayitjanya tjawirrilyi nguwanpa mirrirrinytjala Katutjalu watjaṉu yaṉangu tjuṯa yaṉṯayaṉṯalkitjangku. Wangka palunya nguwanpa Tjuwu wati tjuṯangku tjiḻpirringkula mirrirrikitjangku watjalpayi katjangku yulytja tjuṯa mantjintjaku. Mirrirringanyingka katjangkulpi mantjilpayi. \v 17 Tjiḻpi kana nyinanytjala katjangku wiya mantjilpayi. \v 18-19 Wangka palunya nguwanpa Katutjalu watjaṉutja tjuṯa Muutjalu tjananya yaṉangu tjuṯa tjakultjunu. Palurulpi pulukakuṉu nanikutakuṉu ngurrka mantjira kapingka yintiṉu. Paluru parrka mantarratjarra mantjira ngurrkangka tjarrpatjunkula piipa Katutjaku wangkatjarrangka yintiṉu, yaṉangu tjuṯawanaṯarralpi tjanala yintiṉu. \v 20 Yalatji yintira Muutjalu tjananya watjaṉu, “Nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯalkitjangku Katutjalu nyurrangarrinya watjaṉu palumpa wangka tjuṯaku tjukarurru nyinanytjaku. Ngurrka ngaatjanya nyakula nyurrangarri tjukarurru nyinakitjangku kulintjaku.” \v 21 Yaṉangu tjuṯangka tjanala yintira Muutjalu ngurrka palunya katirra tjaatji kalikiwana parra yintiṉu. Kaliki palula yunngu tjarrparra yulytja tjuṯawanaṯarra ngurrka parra yintiṉu. \v 22 Muutjaku luwu palulawana tuḻkuku mayutju tjuṯangku tjaatjikuṉu yulytja yuwankarrawana ngurrka parra yintilpayi, yulytja paluru tjana palya ngaranytjaku, Katutjaku maṯupurra. Tjawirrilyi pungkula ngurrka yintintjawiyangka, Katutjalu wiya yaṉanguku kuya waṉipayi. Tjawirrilyi pungkula ngurrka yintintjala kutju, kuya tjanampa waṉipayi. Muutjaku wangka yalatji ngaranyi. \s1 Tjawirrilyi nguwanparringkula nganampa mirrirringu Yiitjunya \p \v 23 Yuwa, yalatji tuḻkuku mayutju tiṉangku tjawirrilyi pungkula tjaatjiku yulytjawana yintilpayi Katutjaku kutju yulytja tjuṯa ngaranytjaku. Katutjaku tjaatji ilkaringka yulytja yilta tjuṯa ngaranyi. Katutjalu wiya kuliṉu kutjupangku puluka tjiipipaka pungkula ngurrka palulawana yintintjaku. Paluru ngurrka kutjupa kuliṉingi. \v 24 Yiitju Kurayitjanya ngurrka yintirra tuḻkuku mayutju nganampa Katutjaku ngurra ilkaringka tjarrpangu nganampa palunya tjapilkitja. Wiya paluru tjaatji kalikingka mantangka tjarrpangu Katutjaku ngurra yunngu ngarakitja, wiya, tjaatji ngurra ilkaritjangka tjarrpangu. \v 25-26 Warri kutjupa kutjupangka tuḻkuku mayutju tiṉa tjaatji kalikingka tjuṯangara tjarrpapayi. Tjarrparra mantarra waralyngarala yangatjunkupayingka wirriḻi, Katutjaku ngurra yunngunguru ngurrka tjuṯangara yintilpayi, pulukakuṉu ngurrka, palumpaṉu ngurrka walytjawiya. Yiitju Kurayitjanya wiya tuḻkuku mayutju palunya tjananya nguwanpa tjuṯangara nganampa kuya waṉikitja Katutjaku ngurra ilkaringka tjarrpangu, kutjungara paluru tjarrpangu, tjawirrilyi nguwanparringkula kuya nganampa waṉikitja. Yuwa, Katutjalu watjaṉutjangka tayimingka paluru kutjungara tjawirrilyi nguwanparringkula watiyangka waralyngarala mirrirringu, nganampa kuya paluru waṉikitja. \p \v 27 Yaṉangu yuwankarra nganaṉaṯarra kutjungara mirrirriku. Nganaṉa mirrirringkula ngula kanarringkula Katutjala kuutawutjungka ngaraku, yuwankarra kutjupa tjuṯaṯarra. \v 28 Nganaṉanya nguwanpa Yiitju Kurayitjanya kutjungara mirrirringu, tjawirrilyi nguwanparringkula. Yalatji mirrirringu yaṉangu yuwankarraku nganampa kuya waṉikitja. Ngula paluru mantakutu ngalya yankula wiya piyuku mirrirriku nganampa kuya piyuku waṉikitja. Kala, kutjungara paluru tjawirrilyi nguwanparringkula mirrirringu nganampa kuya waṉikitja. Paluru ngula ngalyankula nganaṉanya palumpa walytja kutjupa tjuṯaṯarra mantjira katiku kana kutu nyinanytjaku, ilkaringka. \c 10 \p \v 1 Katutjalu irriṯi Muutjanya nintiṉu tjaatji kaliki palula tjana tjawirrilyi tjuuḻatjarrangku mirri pungkula kutjantjaku. Tjana yalatji pungkula kutjalpayi Katutjanya tjanampa kalypa nyinanytjaku. Katutjalu kuliṉu, “Ngula Yiitjunya tjawirrilyi nguwanpa mirrirrinytjala yaṉangu tjuṯa ngayuku kalyparriku, kuya tjanampa paluru waṉinytjala.” Muutjalungarri kutu yiiya kutjupa kutjupangka tjawirrilyi pungkula kutjalpayi Katutjaku. Yalatji tjana rawangku pungkula wiya Katutjaku kalyparringkupayi. Yalatji Muutjaku luwuwana tjana nyinarra wiya Katutjaku kalyparringu. \v 2 Tjinguru yaṉangu tjuṯangkuya tjawirrilyi pungkula Katutjaku kalyparringkula nyinanyingka, tuḻkuku mayutju tjuṯangku piyuku tjawirrilyi pungkula kutjantjawiyangkuya wantimara. Yaṉangu paluru tjana tjukarurru kutu nyinamara. Paluru tjana tjawirrilyi pungkula wiya Katutjaku tjukarurru nyinarra kalyparringu. \v 3 Tuḻkuku mayutju tjuṯangkuya kuka tjawirrilyi kutu pungkula kutjalpayi tjanampa yaṉangu tjuṯaku, yiiya tjuṯa. Yaṉangu tjuṯangku yalatji kutu kulilpayi, “Nganaṉa kuya palyara piyuku kuka tjawirrilyi Katutjaku katinytjaku, pungkula kutjantjaku.” \v 4 Kuka tjawirrilyi tuḻkuku mayutju tjuṯangku pungkula kutjantjala Katutjalu wiya yaṉangu tjuṯaku kuya waṉipayi. Yalatji pulukakuṉu ngurrka, nanikutakuṉu ngurrkaṯarra yintinyingka, nyakula Katutjalu wiya tjanampa kuya waṉipayi. \p \v 5-6 Yiitju Kurayitjalu manta ngaakutu ngalya yankula yalatji watjaṉu, \q1 “Katutja, nyuntu wiya yunytjurrinyi tjana tjawirrilyi ngalya katirra nyuntupa pungkula kutjantjaku. Yaṉangungku kuya palyara kuka tjawirrilyi nyuntupa katinytjaku wiya nyuntu yunyparringkupayi. Yalatji kulira nyuntu ngayunya mantakutu wantirriyaṉu tjawirrilyi nguwanpa waralyngaranytjaku.” \p \v 7 Palulanguru Yiitju Kurayitjalu piyuku watjaṉu, “Katutja. Nyuntupa wangka yurruntitjawana ngayulu ngaranyi tjukarurrungku palyalkitja.” \p \v 8 Muutjaku luwu ngaranyi yaṉangu tjuṯangku kuya palyara kuka tjawirrilyi Katutjaku katinytjaku. Wangka panyapa Yiitjulu watjaṉu, “Katutjanya wiya unytjurringanyi yaṉangu tjuṯangku palumpa kuka tjawirrilyi rawangku katinytjaku.” \v 9 Wangka panyapa watjara Yiitju Kurayitjalu kuliṉingi yalatji, “Yaṉangu tjuṯangku wiya kuka tjawirrilyi kutu pungkula kutjantjaku. Kuwarri ngayulu ngaranyi tjawirrilyi nguwanpa mirrirringkula Katutjaku waarrka palyalkitja, yaṉangu tjuṯaku kuya waṉikitja.” \v 10 Yiitju Kurayitjanya tjawirrilyi nguwanpa watiyangka mirrirringkula yaṉangu uwankarrakulampa kuya waṉingu. Yalatji paluru Katutjaku waarrka palyaṉu. Wiya paluru kanarringkula piyuku tjawirrilyi nguwanpa mirrirringu, wiya. Kutjungara paluru tjawirrilyi nguwanpalampa mirrirringu yaṉangu yuwankarraku kuya waṉikitja. \p \v 11 Tuḻkuku mayutju paluru tjana Katutjaku kuka tjawirrilyi kutu pungkula kutjalpayi yiiya tjuṯangka. Yalatji paluru tjana pungkula kutjantjala Katutjalu wiya yaṉangu tjuṯaku kuya waṉipayi. \v 12 Kanya Yiitju Kurayitjanya kuyalampa waṉikitja kutjungara mirrirringu. Yalatji mirrirringkula paluru Katutjala tjungu kutu kuwarri nyinanyi. Yaṉangu ngaṉṯitja tjuṯakuṯarra paluru kuya tjanampa mirrirringkula waṉingu. \v 13 Ngurra palula paluru kutu paṯara nyinanyi Katutjalu palumpa yunytjuwiya tjuṯa tjananya pungkula wantirriyantjaku. Yiitjunyalpi mayutju tiṉa tjanampa nyinaku. \v 14 Kala, Yiitju Kurayitjanya tjawirrilyi nguwanpa mirrirringkula yaṉangu tjuṯaku kuya waṉingu, Katutjakuya kalypa nyinanytjaku. \v 15 Wangka palunya nguwanpa Katutjaku kurrunpangku tjakultjunu nganaṉa kulintjaku. Palumpa kurrunpangku yalatji Katutjakuṉu watjaṉu, \q1 \v 16 “Ngayulu Katutjalu tjananya yalatji yaṉṯayaṉṯalkitjangku watjalku. Ngayulu tjananya nintilku tjana pinangku ngayuku wangka kutu kulintjaku. Piipangka wakaṉutja nganaṉa tjuṯangara riitarringkula ninti nyinanyi. Palunya nguwanpa ngayuluṉa tjananya tjuṯangara nintilku luwu ngayukuṉuwanaya tjukarurru nyinanytjaku. Ngula ngayulu Katutjalu yaṉangu tjuṯa yaṉṯayaṉṯalkitjangku watjalku. Ngayulu tjananya nintilku tjana pinangku ngayuku wangka kutu kulintjaku. \v 17 Paluru tjana kuya palyantjala ngayulu kuya tjanampa waṉiku. Ngayulu tjananya kaangkinytjingku yaṉṯayaṉṯanmalpa.” \p \v 18 Yalatji, Katutjalu nganampa kuya waṉipayi, Yiitjunya tjawirrilyi nguwanpa mirrirringutjangka. Wiya nganaṉa kuka tjawirrilyi kutu tjaatjikutu Katutjaku katinytjaku, pungkula kutjantjaku, wiya. \s1 Nganaṉa kutu tjungurringkula Katutjanya puḻkawaṉinytjaku. \p \v 19-20 Ngayuku walytja tjuṯa, wangka ngaatjanyaya kulila! Irriṯi tuḻkuku mayutjungku tiitji pulukakuṉu ngurrkatjarra kalikingka yunngu katirra kanyilpayi, Katutjala ila. Yiitjunya nganaṉala ila ngaranyi paluru watiyangka tjawirrilyi nguwanpa ngurrka yintirra mirrirringu. Nganaṉa palya Katutjaku kalyparringkula palumpa nguḻuwiyala nyinanyi. Paluru nganaṉala ila ngaranyi. Yuwa, Yiitjuku wangka nganaṉa kulira walytjarringkula kana kutulpila nyinaku. \p \v 21 Yilta Katutjaku ngurrangka tuḻkuku mayutju tiṉa nganampa Yiitjunya nyinanyi. Ngurra palula paluru mayutju tiṉa nyinanyi. \v 22 Palumpa wangka nganaṉa kulira walytjarringkula Katutjaku tjukarurru nyinanytjaku. Paluru nganampa kuya waṉirra tjukarurru palyaṉu. \v 23 Nganaṉa kutu Yiitjuku wangkawana tjukarurru nyinanytjaku. Katutjalu nganaṉanya yaṉṯayaṉṯalkitjangku watjara ilta nganaṉanya paluru kanyilku palumpa ngurrangka. \v 24 Yiitjuku walytja tjuṯangku puṯu kulintjala nganaṉa purinypa tjanala wangkanytjaku, tjana kulira yunypalpi Yiitjuku nyinanytjaku. Nganaṉa kutjupa tjuṯaku tjukarurrungku palyantjaku. Nganaṉa tjanala nintira yunypa palyantjaku pukuḻmankunytjaku tjana kutjupa tjuṯaku tjukarurrungku palyantjaku. \v 25 Nganaṉa kutu tjungurrinytjaku, Katutjanya puḻkawaṉikitja. Kutjupa tjuṯa wiyaya tjaatjingka tjungurringkupayi. Nganaṉa purinypa tjanala wangkanytjaku, tjana kulira tjaatjingka piyuku tjungurringkunytjaku. Kutjupa tjuṯangkaṯarra nganaṉa tjanala purinypa wangkanytjaku, tjana kutu Yiitjuku tjukarurrulpi nyinanytjaku, paluru tjinguru kuwarri mantakutu piyuku ngalyankunytjala. \p \v 26 Yaṉangungku Yiitjukuṉu wangka kulira tjukarurru kutu nyinanytjaku, wiya paluru tjukarurru nyinarra munupinarringkulalpi kuya kutu palyara nyinanytjaku, wiya. Yiitjuku wangka paluru wantirra kuya kutu palyantjala Katutjalu wiya kuya palumpa waṉiku, wiya. \v 27 Kuya waṉinytjawiyangka yaṉangu paluru Katutjaku nguḻunguḻu nyinamalpa. Kuutawutjungka Katutjalu palunya watjara warukutu wantirriyalku. Katutjaku yunytjuwiya nyinapayi tjuṯa, uwankarra tjananya paluru watjara warukutu wantirriyalku. \v 28 Yirriṯi yaṉangungku Muutjaku wangka kutu kulira wantirra nyinanyingka, yaṉangu kutjupa tjuṯangkuya aḻṯuruwiyangku palunya mirrintankupayi. Paluru kuutawutjungka ngaranyingka yaṉangu kutjarrangku, tjinguru tjirripalangku kurungku nyakula tjakultjunkupayi, paluru Muutjaku wangka kulilwiyangku kuya palyaṉutjangka. Tjana alatji tjakultjunutjangka palunyaya witira katirra mirrintankupayi. \v 29 Yaṉangu palunya nguwanpa Katutjaku katjakuṉu wangka kulira kutu wantinytjala ngula Katutjalu kuutawutjungka yaṉangu palunya yaalytjinku? Yaṉangu paluru nintingku kuliṉingi Yiitjunya palumpa kuya waṉikitja watiyangka waralyngarala ngurrka yintingutjangka. Yalatji tjawirrilyi nguwanpa mirrirringanyingka yaṉangu tjuṯa Katutjaku kalyparringkupayi. Yalatji Katutjaku kurrunpangkuṯarra yilta kuliṉi. Yalatji nganaṉa kulira palumpa walytjarringkula tjukarurru kutu nyinanyi. Yaṉangu paluru wangka palunya kulira wantipayi, Katutjalu palunya puntura kuru watjara warukutu wantirriyalku. \v 30 Nganaṉa kuliṉi Katutjaku wangka yurruntitja yalatji, \q1 “Yaṉangungku kuya palyantjala, ngayuluṉa ngaparrtjingku palunya pungkuku.” \m Katutjalu piyuku yalatji watjaṉu, \q1 “Ngayulu mayutjungku tjananya yaṉangu tjuṯa kuutamilara watjalku, ngayuku walytja tjuṯaṯarra.” \p \v 31 Katutjanya ilta nyinanyi. Yaṉangu yalatji kutu kuya palyantjala Katutjalu ilta palunya warukutu wantirriyalku. Nganaṉa palumpa nguḻurringkula tjukarurru kutu nyinanytjaku. \p \v 32 Wangka ngaatjanyaya kulila! Irriṯi nyurrangarri Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra kulira palumpa walytjarringu. Kutjupa tjuṯangku nyurrangarrinya panypuranganyingka kutunyurra tjukarurru nyinangi. \v 33 Yaṉangu tjuṯangka kurungka kutjupa tjuṯangku nyurrangarrinya panypurangkula pungangi. Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯa paluru tjana panypurangkula punganyingka nyurrangarri yankula tjanala tjungu aalpa ngarapayi. \v 34 Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯa tjana witira tjiilangka tjarrpatjunu, puritjina nyinanytjaku. Puritjina tjana nyinanyingka nyurrangarri yaḻṯururringkula yankula tjananya maḻpangku kanyilpayi. Tjikipaka tjuṯangku yankula nyurrangarrimpa waaḻa kilytjuntankula yulytja tjulyara katinyingka, palya kutunyurra nyinangi, yalatji kulira, “Yulytja manta ngurrara mungutja. Nganaṉa palya Yiitjuku walytja nyinanyi, ngula palumpa ngurrangka kana kutu nyinamalpa.” \v 35 Nyurrangarri kutu nguḻuwiya nyinanytjaku. Yalatji nyurrangarri tjukarurru nyinanytjala Katutjalu yunyparringkula ngula nyurrangarrimpa tjukarurru palyalku. \v 36 Katutjaku nyurrangarri kutu tjukarurru nyinanytjaku. Yalatji kutunyurra nyinanytjala Katutjanya nyurrangarrimpa yunypa nyinaku. Paluru watjara ilta nyurrangarrinya kana kutu nyinatjunku. \v 37 Palunya nguwanpa Katutjaku wangka irriṯi tjunutja ngarrinyi yalatji, \q1 “Rawawiya nyinarra mayutju Kurayitjanya yilta piyuku ngalya yankuku, wiya paluru rawa nyinarra ngalya yanku. \v 38 Yaṉangu palumpa walytjarringkula kana kutu nyinaku. Katutjanya yaṉangu palumpa yunypa nyinaku. Tjinguru yaṉangu kutjupa palumpa walytjarringkula munupinarringkula palumpa wangka wantikulpi. Yalatji munupinarringkula wantinytjala Katutjanya wiya palumpa yunypa nyinaku.” \p \v 39 Munupinarringkula wantipayi tjuṯa nguwanpa wiya nganaṉa nyinanyi. Nganaṉa kutu palumpa wangka kulira nyinamalpa, paluru piyuku mantakutu ngalya yankula nganaṉanya mantjira katinytjaku. \c 11 \s1 Katutjaku wangka kulira walytjarringkupayi tjuṯa \p \v 1 Nganaṉa palumpa wangka kulira walytjarringkula yalatji kuliṉi, “Paluru watjara ilta nganaṉanya palumpa ngurrangka yaṉṯayaṉṯalku.” \v 2 Nganaṉanya nguwanpa tjana yirriṯi nyinapayi tjuṯangku Katutjaku wangka kulira walytjarringkunytjala Katutjanya tjanampa yunypa nyinapayi. \v 3 Nganaṉa wiyangka Katutjalu manta, ilkariṯarra palyalkitjangku watjaṉu. Yalatji nganaṉa nintingku kuliṉi. Nganaṉa palumpa wangka kulira walytjarringkula kuliṉi yalatji, “Manta ilkariṯarra ngaranytjawiyangka Katutjalu irriṯi watjaṉu manta ilkariṯarra ngaranytjaku. Paluru watjantjala iltalpi ngarangu.” \p \v 4 Yirriṯi wati Yipulalu Katutjaku wangka kulira kuka tjawirrilyi pungu. Katutjalu tjawirrilyi palumpa yunyparringkula kuliṉu, “Yipulanya ngayuku tjukarurru nyinanyi.” Palumpa kaakaku yini Kayinaku mangarri tjawirrilyi nyakula wiya yunyparringu. Nganaṉa Yipulanya kulira yalatji kuliṉi, “Yipulalu Katutjaku wangka yilta kulira palumpa walytja nyinapayi.” \p \v 5 Palunyatjanu wati kutjupa yini Yiinukanya Katutjaku wangka kulira palumpa walytja nyinanytjala Katutjalu palunya ilkarikutulpi katingu. Yalatji katinytjala yaṉangu tjuṯangku palumpa puṯu ngurriṉingi. Katutjaku wangka yirriṯi tjunutja yalatji ngarrinyi, “Katutjalu wati Yiinukaku yunypa nyinarra ilkarikutu palunya katingu.” \v 6 Yaṉangungku Katutjaku wangka wiya kulira walytjarrinytjala, Katutjanyara wiya yunypa nyinaku yaṉangu palumpa. Yaṉangungku tjinguru Katutjaku walytja nyinakitjangku kulira, paluru palumpa wangka kulira walytjarrinytjaku. Yalatji paluru kulintjaku, “Ngayulu Katutjanya tjapiṉi, paluru ilta ngayuku wangka kuliṉi. Ngayulu palunya tjapintjala ilta paluruṉi yaṉṯayaṉṯalku.” \p \v 7 Yurrunpa kapi tiṉangku pungkukitjangku kuwarripangka wati Nuuwalu Katutjaku wangka kulira walytjarringu. Katutjalu yalatji watjantjala paluru kulira puuta tiṉa palyaṉingi. Yaṉangu tjuṯa kapi tiṉangka mirrirringangi, kanya Nuuwanya palumpa pamuli tjuṯaṯarra tjarrparra puuta palula kanarringu. Yalatji Katutjalu Nuuwanyangarri kanaṉu tjana palumpa wangka kulira walytjarrinytjala. \v 8 Wati Yipuramaluṯarra Katutjaku wangka kulira palumpa walytjarringu. Katutjalu palula watjaṉu, “Ngurra kutjupangka nyuntu yankula nyinanytjaku. Ngurra palula nyuntupa walytja ngaṉṯitja tjuṯaṯarra nyinamalpa, ngayulu tjananya kanyilku. Ngurra palunya nyurrangarri kanyinmalpa.” Paluru ngurra palumpa ngurrpa nyinangi. Kala, paluru Katutjaku wangka palunya kulira ilta yanu ngurra palulakutu. \v 9-10 Yankula Katutjalu piyuku nintiṉu ngurra palulakutu tjukarurru yankunytjaku. Ngurra palulawana rawa nyinangi kalikingka yalatji paluru kuliṉangi, “Ngurra ngaawana ngayulu kutu nyinaku Katutjaluṉi panyapa watjaṉutjangka.” Yalatji Yipuramalu Katutjaku wangka kulira walytjarringkula ngurra palulawana kutu nyinangi. Palumpa katja Yatjikanya, palumpa tjamu Tjikupanyaṯarra ngurra palulawana kalikingka nyinangi. Palulanguru Katutjalu palunya kutjarra piyuku watjaṉu ngula ngurra palula palumpa kutjarraku walytja ngaṉṯitja tjuṯa kutu nyinanytjaku. Yalatji Katutjaku wangka kulira Yipuramanya ngurra palulawana kutu nyinangi. Wangka yalatji paluru kuliṉingi, “Ngayulu kalikingka ngurra tjuṯawana nyinapayi, ngula ngayulu Katutjaku ngurra ilkaringka tawunu kutjungka nguwanpa nyinamalpa, ngurra tjuṯawana nyinanytjawiya. Katutjalu ngurra palunya palyaṉu ngayuku kutu ngaranytjaku.” \p \v 11 Yipuramaku miiṯa Tjaaranya wulkumanu kata tjulkuratjarra nyinangi, pipirri mantjilwiya. Palulanguru Katutjalu watjaṉu, pipirri yungkukitjangku. Tjaaralu palumpa wangka kulira pipirrilpi mantjiṉu, wulkumanu kata tjulkurangku kutju. \v 12 Tjiḻpi Yipuramalu mirrirrikitjangku kuliṉu katjatjarrangku. Katja palulanguru walytja ngaṉṯitja tjuṯalpi nyinangu. Paluru tjana tjuṯalingku nyinarra waṉingi, piṉṯirri tjuṯa nguwanpa, mingalingku. \p \v 13 Katutjalu watjaṉutja Yipuramalungarri kulira nyinapayi. Yalatji rawangku kuliralpi tjana mirrirringu. Wiya tjana nyangu Yipuramaku walytja ngaṉṯitja tjuṯalingku ngurra Kayinanala nyinarra waṉinyingka, wiya, maṉkurrpa kutjuya tjana nyangu. Yipuramalungarri nyinarra yalatji kulilpayi, “Yilta, Katutjalu watjaṉutjangka nganampa walytja ngaṉṯitja tjuṯalingkulpiya manta ngaangka Kayinanalawana nyinamalpa. Yaṉangu wangka kutjupatjarra tjuṯa ngurra ngaangka kuwarri nyinanyi. Nganaṉa ngunytji ngurra ngaangka kuwarri nyinanyi.” \v 14 Yalatji paluru tjana ngurra Kayinanala nyinarra kuliṉu ngurra palula rawa nyinakitjangku, ngurra palumpa walytjarringkula nyinakitjangku. \v 15-16 Wiya tjana watjilarringkula kuliṉu ngurra Tjaltiyalakutu piyuku yankula nyinanytjaku, wiya. Tjinguru tjana watjilarringkula ngurra Tjaltiyalakutu yankula nyinamara. Wiya. Tjana ngurra Kayinanala kutu nyinarra kuliṉingi yalatji, “Ngula nganaṉa ngurra palyangka ilkaringkalpi nyinaku.” Tjana yalatji kulintjala Katutjalu tjanampa nyinarra yunypangku kutjupa tjuṯa watjaṉu, “Ilta ngaa tjuṯa ngayuku walytja nyinanyi.” Paluru tjanampa mayutju tiṉa nyinangu. Ilta paluru tjananya yaṉṯayaṉṯalpayi, ngurra ilkaringka tjananya nyinatjunkukitjangku. \p \v 17-18 Yurrunpa Katutjalu Yipuramanya yalatji watjaṉu, “Nyuntupa katja Yatjikakuṉu walytja ngaṉṯitja tjuṯalingkulpi nyinarra waṉimalpa.” Palulanguru Katutjalu Yipuramanya yarrkalkitjangku watjaṉu palumpa katja Yatjikanya katirra kuka tjawirrilyi nguwanpa tjuuḻatjarrangku mirrintankunytjaku. Katutjaku wangka yurruntitja yalatji ngarangi, “Yatjikakuṉu walytja ngaṉṯitja tjuṯalingku nyinaku.” Yipuramalu wangka palunya kulira palumpa katja katingu tjawirrilyi nguwanpa tjuuḻatjarrangku mirrintankunytjaku. \v 19 Yipuramalu kuliṉingi yalatji, “Ngayuluṉa Yatjikanya tjawirrilyi nguwanpa tjuuḻatjarrangku mirrintankunytjala, Katutjalu palunya kanara nyinatjunku, ngangkari tiṉatjarrangku.” Yalatji Yipuramalu kuliṉu palumpa katja mirringuru piyuku kanarringkula nyinanytjaku. Yipuramalu ilta kuliṉu palumpa katja wakara mirrintankunytjaku. Kala, ilkari ngurrarangku marrkuṉu palunya wakalwiyangku wantinytjaku. Yipurama paluru yunypalingku nyinangu palumpa katja kana kutu nyinanyingka. \p \v 20 Katutjaku wangka kulira Yatjikalu tiṉarringkula Katutjanya tjapiṉu palumpa katja kutjarraku, Tjikupaku, Yitjuwukuṯarra. Palumpa kutjarraku paluru tjapiṉu Katutjalu pulanya kutu yaṉṯayaṉṯantjaku. \v 21 Tjikupaluṯarra tjiḻpirringkula mirrirrikitjangku Katutjaku wangka kulira tjapiṉu Tjutjupaku katja kutjarraku. Palumpa kutjarraku paluru tjapiṉu Katutjalu pulanya kutu yaṉṯayaṉṯantjaku. Paluru tjiḻpirringkula wanatjarrangku ngarala Katutjanya puḻkawaṉipayi. \v 22 Tjikupaku katja yini Tjutjupanya tjiḻpirringkula mirrirrikitjangku Katutjaku wangka kulira yalatji tjananya palumpa walytja ngaṉṯitja tjuṯangka watjaṉu, “Manta ngaangka Yitjipingkanyurra nyinarra, Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa tjungunyurra yanku, ngurra kutjupakutu. Katutjalu nyurrangarrinya nintilku ngurra palulakutu tjukarurru yankunytjaku. Ngula ngurra palulakutu yankukitjangku nyurrangarri ngayunya tarrka katirra ngurra palula tjunutjurra!” Katutjalu tjananya ngula ngurra Kayinanalakutu katinytjaku, Tjutjupalu kuliṉutjangku tarrka katinytjaku tjananya yurrunpa watjaṉu. \p \v 23 Muutjaku paapa an maama pipirritjarrarringu. Yini Muutjanyalpipula watjaṉu. Paluru kutjarra kuliṉu, “Ngalimpa pipirri yuṉpa palyalingku ngarrinyi.” Mayutju tiṉangku watjaṉu uḻa wiima tjuṯa mirri pungkunytjaku. Paluru kutjarra kuliṉu, “Katutjanya yilta yaṉṯayaṉṯalpayi.” Yalatjipula kulira pipirri palunya yarrkatjunu, mayutjuku waarrkana tjuṯangku pungkupayingkamarra. Uḻa wiima paluru pira tjirripala yarrka ngarripayi. \v 24 Muutjanya mayutju tiṉaku yuṉṯalpalawana nyinarra yangupalarringu. Palurulpi kuliṉu Katutjanya mayutju tiṉa nyinanytjala. Yalatji kulira paluru yaṉangu tjuṯa watjaṉu, “Ngayulu wiya mayutju tiṉaku yini Piiruku tjamu nyinanyi, wiya, ngayuku maama Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja nyinanyi.” \v 25 Yitjipinya ngurrara tjuṯawana nyinarra Muutjalulpi tjananya wantikatirra palumpa walytja tjuṯawanalpi nyinangi, Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯawana. Yalatji Muutjalu kuliṉingi, “Ngayuku walytja tjuṯa Katutjaku walytja nyinanyi. Ngayulu tjanalawana nyinamalpa, wiyaṉa Yitjipiku mayutjuwana nyinaku, paluru anta palumpa walytja tjuṯaṯarra Katutjaku ngurrpa nyinanyi.” \v 26 Yitjipinya ngurrara yunytjuwiya tjuṯangku Muutjanya panypurangkupayi paluru Kurayitjanya kulira Katutjaku tjukarurru nyinanyingka. Paluru Yitjipinya ngurrara tjuṯawana nyinarra mani tiṉa, yulytja tjuṯaṯarra mantjira palya nyinamara. Kala, paluru mani tiṉa, yulytja tjuṯaṯarra wantirra Katutjaku tjukarurru nyinangu, palumpa walytja tjuṯawana. Paluru yalatji kuliṉingi, “Katutjalu nganaṉanya yaṉṯayaṉṯara kanyilku.” \p \v 27 Katutjaku wangka kulira Muutjalu ngurra Yitjipinya wantikatirra kuliṉingi, “Mayutju tiṉa Yitjipinya ngurrara ngayuku yunytjuwiya nyinanyi. Palumpa waarrkana tjuṯangku ngayunya mirri pungkupayingka ngayulu ngurra Yitjipinya wantikatiku. Katutjaluṉi yaṉṯayaṉṯara katiyanku ngurra kutjupakutu. Katutjalu watjaṉu ngayunya yaṉṯayaṉṯalkitjangku.” Wiya paluru Katutjanya kurungku nyakupayi, palumpa wangka kulira kutju ngurra Yitjipinya wantikatingu. \v 28 Ilkari ngurrara panya mirri pungkupayi kutjungku tjananya Muutjaku walytja tjuṯaku katja yurruntitja tjuṯa, pungkutjipingkamarra, Muutjalu Katutjaku wangka kulira tjananya watjaṉu tjiipikuṉu ngurrka ngurrawana nyapantjaku. Tjana tuuwawana ngurrka nyapalpayi. Yalatji Muutjalu tjananya watjaṉu ilkari ngurrara mirri pungkupayingku ngurrka nyakula ngurra tjanampa wayintanku nyakukatirra, katja yurruntitja pungkuwiyangku wantiku. \p \v 29 Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangkuya Katutjaku wangka kulira palya yuru Tjatjakawana, ngururrwana yanu. Katutjalu yuru yiwarra nguwanpa palyantjala ngururrwanaya yanu mantawana. Kanya Yitjipinya ngurrara tjuṯangku tjananya pikangku wanaranangi pungkukitjangku. Ngururrpa Katutjalu tjananya turawuntamilara yurungka mirrintanu. Paluru yuru panyapa kiiṯa nguwanpa rayitpayiki patiṉu. \p \v 30 Yirriṯi tawunu Tjirikulawana puḻitjanu parriki palyaṉutja, waaḻa tjuṯangka tjayiṯiwana parra ngarala wanaṉingi. Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangku puṯu kuliṉu palunya ngurrara tjuṯa tjananya pungkukitjangku. Katutjalu tjananya watjaṉutjangka, paluru tjana kulira parra yanangi parriki tiṉangka tjayiṯiwana, tjiṉṯu tjapanpalangka. Kanya parriki tiṉa paluru punkara yuḻpurringu, palumpa wangka tjana kulira parra yananyingka. \p \v 31 Tawunu palula kungka Rayapanya nyinangu. Kungka paluru paṯara nyinapayi, watingku palula kuya palyara mani yungkunytjaku. Kungka palurulpi Katutjaku wangka kulira kanarringu. Yalatji nguwanpa kanarringu. Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangku tawunu Tjirikunya ngurrara tjuṯa tjananya Katutjaku yunytjuwiya tjuṯa mirri pungu ngaṉṯi. Yurrunpa Rayapalu pulampa tjukarurru palyaṉu. Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja kutjarrapula tawunu palulakutu yarrka yanu nyakukitja. Paluru kutjarra tawunungka tjarrpanyingka Rayapalu pulanya yunypangku yarrkatjunu, kuḻaṯatjarra tjuṯangku pulanya mirri pungkupayingkamarra. Palulanguru ngula Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangku, kuḻaṯatjarra tjuṯangku Rayapanya wiya mirri pungu. \p \v 32 Katutjaku wangka kulilpayi palunya tjananya nguwanpa kutjupa tjuṯa nyinapayi. Wangka palunya tjuṯatjarra ngayulu nyurrangarrinya nintilkitjangku puṯu kuliṉi, rawangkuṉa piipangka wakalpayingka. Ngaa tjuṯa ngayulu kuliṉi, Kitiyananya, Piirakanya, Tjamtjananya, Tjipitjanya, Tapitanya Tjamiyulanya. Katutjaku wangka watjalpayi kutjupa tjuṯaṯarra. \v 33 Paluru tjana Katutjaku wangka kulira walytjarringkupayi. Tjaampalangkuya Katutjaku wangka kulira yaṉangu kutjupa tjuṯa tjananya pungkula nguḻutjingara wantirriyaṉu, mayutju tiṉa, palumpa waarrkana tjuṯaṯarra. Tjaampalangkuya Katutjaku wangka kulira yaṉangu tjuṯa tjananya marrkuṉu tjukarurru nyinanytjaku. Tjaampalangku Katutjaku wangka kulira paṯara yutilpi nyangu, Katutjalu yurrunpa watjaṉutjangka. Tjaampalangkuya Katutjaku wangka kulintjala, Katutjalu tjanampa marrkuṉu, layina tjikipaka tjuṯangku tjananya patjaltjipingkamarra. \v 34 Tjaampalangkuya Katutjaku wangka kulintjala Katutjalu waru tjanampa yangatjunu, kamparra tjananya iluntankupayingkamarra. Kutjupa tjuṯangkuya Katutjaku wangka kulintjala Katutjalu tjanampa marrkuṉu, tjuuḻa waṯawaratjarrangku wakara tjananya iluntankupayingkamarra. Kutjupa tjuṯangkuya nguḻu nyinarra Katutjaku wangka kulintjala, paluru tjananya rapaṉu nguḻuwiyalpi nyinanytjaku. Kuḻaṯatjarra kutjupa tjuṯangku puṯu kuliṉu, kutjupa ngurrara yunytjuwiya tjuṯa tjananya pungkukitjangku. Katutjaku wangka paluru tjana kuliralpi palunya tjananya wakara iluntanu. Kutjupa tjuṯa nguḻu tjalkaḻungu. \p \v 35 Minyma tjaampalangkuya Katutjaku wangka kulintjala, Katutjalu tjanampa walytja mirringuru kanaṉu. Kutjupa tjuṯaya nguḻuwiya nyinarra mirrirringu, kutjupa tjuṯangku tjananya panypurangkula mirri pungkunytjala. Paluru tjana Katutjaku wangka kulira mirrirrikitjangku yalatji kuliṉu, “Katutjakula tjukarurru nyinarra mirrirriku. Mirrirringanyingka ngula paluru nganaṉanya kanara nyinatjunku, palumpa ngurrangka.” \v 36 Katutjaku wangka kulilpayi kutjupa tjuṯa tjananya yunytjuwiya tjuṯangku panypurangkula wiipatjarrangku pungangi. Kutjupa tjuṯa tjananya tjiinangka tayimapira tjiilangka tjarrpatjunkula kanyilpayi. \v 37 Yunytjuwiya tjuṯangku Katutjaku wangka kulilpayi kutjupa tjuṯa mirrintankukitjangku puḻitjarrangku rungkaṉingi. Kutjupa tjuṯa tjananya tjuuwutjarrangku kilytjuntara wakara mirrintanu. Kutjupa tjuṯa tjananya tjana tjuuḻa waṯawaratjarrangku wakara iluntanangi. Kuunyiya Katutjaku walytja tjuṯa tjanaya mungutja nyinapayi. Mantarrawiyangka tjiipikuṉupaka nanikutakuṉu pangkingkaya tjarrparra nyinangi. Kutjupa tjuṯa mikintjarraya nyinangi kutjupa tjuṯangku tjananya panypurangkula punganyingka. Kutjupa tjuṯa maralpa kutu nyinapayi, kuunyi tjuṯa. \v 38 Ngurra tjungu nyinanytjawiya ngurra kapiwiyawanaya nyinangi, puḻiwana. Kuḻpingkaṯarra tjana tjarrparra nyinapayi. Paluru tjana Katutjaku wangka kulira nyinapayi, tjukarurruya palumpa nyinangi. Yuwa, paluru tjana Katutjaku, yaṉangu tjuṯakuṯarra palya nyinapayi, manta ngurrara kutjupa tjuṯangku kuya palyara nyinapayi. \p \v 39 Paluru tjana Katutjaku wangka kulira nyinanytjala Katutjanya tjanampa yunypa nyinangi. Tjana yalatji kulira nyinarra wiya yuti nyangu Katutjalu watjaṉutjangka, wiya. Yurrunpa tjana mirrirringu. Katutjalu tjanala watjara ngulalpi palyalku tjana kana kutu nyinanytjaku. \v 40 Katutjalu kuliṉingi paluru tjana nganaṉaṯarra tjungu kana kutu nyinanytjaku palumpa ngurrangka. \c 12 \s1 Tjuṯalingku Katutjaku tjukarurru nyinapayi \p \v 1 Paluru tjana Katutjaku wangka kulira tjukarurru nyinapayi tjuṯa nganaṉa kulintjaku. Nganaṉaṯarra Yiitjuku tjukarurru kutu nyinanytjaku, kuya kutu palyantjawiya. Nganaṉa kuya palyantjaku yaṉangu kutjupangku, tjinguru mamungkuṯarra tjingapungkunytjala, nganaṉa kulira wantirra tjukarurru kutu Yiitjuku nyinanytjaku. \v 2 Yiitjulu nganaṉanya ngulytjura kutu yaṉṯayaṉṯaṉi. Paluru nganaṉanya kutu kanyira ngurra ilkaringka nyinatjunku. Nganaṉa palumpa tjukarurru kutu nyinanytjaku. Paluru irriṯi Katutjaku wangkawana kutu tjukarurru nyinapayi. Watiyangka waralyngarala mirrirrikitjangku kulira wiya paluru munupinarringkula Katutjaku wangka wantingu, wiya. Paluru yalatji kuliṉu, “Palya tjana ngayunya watiyangka waralytjunkula mirrintanku kuya palyalpayi nguwanpa. Ngayulu yaṉangu tjuṯaku kuya waṉirra Katutjalawana tjungu nyinaku.” Paluru kuwarri ilta Katutjalawana nyinanyi, mayutju tiṉa kutjarra. \p \v 3 Kuya palyalpayi tjuṯangku Yiitjunya panypurangkula pungkunytjala paluru kutu tjukarurru Katutjaku nyinangi. Yalatji kulira nyurrangarriṯarra Katutjaku tjukarurru kutu nyinanytjaku, munupinarringkula wantinytjawiya. \v 4 Nyurrangarri Yiitjuku tjukarurru nyinanytjala kuya palyalpayi tjuṯangku nyurrangarrinyaṯarra panypurangkupayi. Tjana wiya nyurrangarrinya mirri pungu. \v 5 Katutjalu nyurrangarrinya watjaṉu paapangku katja tjuṯa, yuṉṯalpa tjuṯa watjaṉutja nguwanpa. Tjingurunyurra wangka palumpa kulira wantingu. Wangka palunya yalatji ngarrinyi, \q1 “Walytja tjuṯa, wangka ngaatjanyaya kulila! Mayutju Katutjalu nyuntunya tjukarurrulkitjangku marrkuṉingka, nyuntu pinangku kulintjaku. Yalatji palurunta payira pinangkatjunanyingka, watjilarrinytjawiyangku nyuntu kulintjaku. \v 6 Mayutju paluru nganampa yunytjurringkula tjukarurrulkitjangku marrkulpayi.” \p \v 7 Katutjalu nyuntunya tjukarurrulkitjangku marrkuntjala nyuntu kulira tjukarurrulpi nyinanytjaku, palumpa ngurrkurrinytjawiya. Paapa tjuṯangkuṯarra pipirri tjuṯa marrkura pungkupayi tjukarurrulpi tjana nyinanytjaku. \v 8-9 Marrkura pungkunytjala pipirringku kulira tjukarurrulpi nyinapayi. Kutjupaku pipirri nganaṉa wiya marrkura pungkupayi tjukarurru nyinanytjaku, wiya, pipirri walytja kutju marrkulpayi paapangku maamangku. Katutjaluṯarra nganaṉanya palumpa walytja tjuṯa marrkulpayi tjukarurrulpi nyinanytjaku. Tjinguru Katutjalu nyuntunya marrkulwiyangku wantinytjala nyuntu wiya palumpa walytja nyinaku. Palya Katutjalu nganaṉanya tjukarurrulkitjangku marrkuṉi. Nganaṉa palumpa wangka kulira kana kutu nyinaku. \p \v 10 Pipirri nganaṉa nyinanyingka, paapa tjuṯangku nganaṉanya tjukarurrulkitjangku marrkura pungkupayi, walytjangku kulira. Paapa Katutjaluṯarra nganaṉanya marrkulpayi tjukarurru nyinanytjaku, Katutjanya nguwanpa tjukarurrulpi nyinanytjaku. \v 11 Paapangku tjukarurrulkitjangku katja walytja marrkura punganyingka, katja paluru yunypawiya nyinapayi. Marrkura pungkunytjala ngaṉṯi kutju, tjukarurrulpi paluru yunypa nyinapayi. Katutjalu nganaṉanya marrkuntjala kulira nganaṉa palya nyinaku, yunypa. \v 12-13 Yiitjuku wangka kulira purrkarringkula wantinytjawiya, kutunyurra palumpa tjukarurru nyinanytjaku. Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯangku nyurrangarrinya tjukarurru nyinanytjala nyakula tjanaṯarralpi tjukarurru kulira nyinaku. \s1 Munupinarringkula Katutjaku wangka wantinytjawiyanyurra nyinanytjaku \p \v 14 Kutjupa tjuṯaku nyurrangarri kalypa nyinanytjaku. Katutjaku kutju nyurrangarri tjukarurru kutu nyinanytjaku. Tjinguru yaṉangu Katutjaku tjukarurru nyinanytjawiya paluru wiya mayutju Katutjalawana nyinaku. \v 15 Katutjanya nganampa aḻṯurunytju nyinanyi. Wiyanyurra palumpa wangka kulira ramarringkula wantinytjaku, wiya. Yaṉangu kutjupa wiyawana kutu nyinanytjala nyurrangarri palunya marrkuntjaku tjukarurrulpi paluru nyinanytjaku. Kutu paluru wiyawana nyinanytjala kutjupa tjuṯangku nyakula palunya nguwanpalpi wiyawana kutu nyinaku. \v 16 Katutjaku wiyawana nyinapayi tjuṯa nyinanyi, yirriṯi nyinapayi wati Yitjuwunya nguwanpa. Paluru kaaka tiṉangku paapakuṉu yulytja ngurraṯarra mantjinmara, paapa tjiḻpi wiyarringanyingka, Katutjaku luwu yalatji ngarangu. Yitjuwulu palumpa maḻanypa mangarritjirratjangku watjaṉu kulintjawiyangku, “Maḻanypa, paapa ngalimpa wiyarringanyingka, nyuntulpi ngalimpa paapakuṉu yulytja ngurraṯarra mantjintjaku. Kala kuwarri mangarriṉi yuwa!, paḻtjatjirratjaṉa.” Yalatji Yitjuwulu watjalwiyangku wantimara. Katutjalu yurrunpa watjaṉu kaakangku kutju paapakuṉu mantjintjaku. Yitjuwulu yalatji Katutjaku wangka kulira wantingutja, wiyanyurra palunya nguwanpa nyinanytjaku. \v 17 Ngula, paluru paapanya puṯu tjapiṉu yalatji, “Paapa, nyuntu Katutjanya tjapila ngayuku!, paluruṉi kutu yaṉṯayaṉṯantjaku nyuntupa ngurrangkaṉa nyinanytjala, yulytjatjarra.” Paapangku watjaṉu, “Kala, ngayulu Katutjanya tjapiṉu nyuntupa maḻanypa yaṉṯayaṉṯara kanyintjaku paluru ngayuku ngurrangka nyinanytjala. Yalatji katja kutjarraku tjapintjaku luwu nganampa wiya ngaranyi. Puṯuṉa kuliṉi Katutjanya piyuku nyuntupa tjapintjaku.” Yitjuwunya puṯu kulira yulangu. \p \v 18-19 Irriṯi Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa Katutjaku ngurrakutu yankula yila nyinangi puḻi yini Tjaniyala. Ngurra palula munga ngarala waru tiṉa kampapayi, waḻpa tiṉaṯarra wangkanyingka. Turampataṯarra kutjupangku wangkatjingalpayi. Ilkaringuru raapa wangkanytjala yaṉangu paluru tjana nguḻurringkula Muutjanya marrkuṉingi yalatji, “Nyuntu kutju nganampatju Katutjanya tjapila!, nganaṉatju puntura nguḻurringanyingka. Paluru nyuntunya kutju kuliṉi. Nyuntu palumpa wangka kulira nganaṉanyatju tjakultjunkunytjaku.” Yalatji nguwanpa wiya nyurrangarri Katutjaku nguḻurringkunytjaku. \v 20 Paluru tjana nguḻurringu Katutjalu yalatji watjaṉutjangka, “Puḻingka nyurrangarri rungkara mirrintankunytjaku, puluka, tjinguru papa yaṉanguṯarra puḻi Tjaniyala kaḻpanyingka.” \v 21 Muutjaluṯarra puḻi palula nguḻurringkula yaṉangu tjuṯangka tjakultjunu yalatji, “Ngayuluṯarra nguḻu tititingaranyi.” \p \v 22 Yalatji nguwanpa palya nyurrangarri wiya Katutjaku nguḻurringkunytjaku, nyurrangarri palumpa walytja tjuṯa nyinanyi. Palya nyurrangarri Katutjaku ngurrangka nyinaku, puḻi yini Tjaniyala, Tjarutjaluma kutjupangka, ilkaringka. Ngurra palula ilkari ngurrara tjuṯalingku nyinanyi, minga, Katutjanyaya puḻkawaṉinyi. \v 23 Tjungu nyurrangarri Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯawana nyinaku, Katutjalu yini piipangka tjunutja tjuṯawana. Palumpa walytja kurrunpa kutjupa tjuṯaṯarra palula nyinaku mantangka Katutjaku palya nyinapayi tjuṯa. Ngurra palula tjana tjukarurru kutu nyinaku. Ngurra palula yilta Katutjanya nyinaku, paluru yaṉangu tjuṯa kuutawutjungka watjalku. \v 24 Yiitjunyaṯarra ngurra palula nyinaku. Katutjalu yaṉangu tjuṯa wangka Kurayitjanyatjarra watjaṉutja Yiitjulu nganaṉanya tjakultjunkupayi. Paluru ngurrka yintirra tjawirrilyi nguwanpa mirrirringu kuya nganampa waṉikitja. Kanya Yipulanya ngurrka yintingu palumpa kaakangku mulyarrangku pungutjangka. Yiitjunyaṯarra nganampa kuya waṉikitja ngurrka yintingu. \p \v 25 Irriṯi Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa Katutjalu puḻi Tjaniyala watjantjala tjana kulira wantipayi tjukarurru palyantjawiyangku. Yalatji tjana kulira wantingutjangka Katutjalu tjananya aapa mirri pungu. Katutjalu ilkaringuru nyurrangarrinya watjaṉingka kuliranyurra tjukarurru palyantjaku. Paluru nyurrangarrinya nintintjala kuliranyurra tjukarurrulpi nyinanytjaku. Tjingurunyurra kulira wantinytjala Katutjalu nyurrangarrinyaṯarra pungkuku, ngula warukutu nyurrangarrinya wantirriyalku. \v 26 Puḻi Tjaniyala Katutjanya wangkanyingka manta puntura pirrtjingu. Manta yalatji puntura pirrtjitjingara paluru watjaṉu, “Ngayulu ngula piyuku manta, ilkariṯarra pirrtjitjingalku.” \v 27 Piyukukunyu paluru manta pirrtjitjingalku. Wangka panyapa Katutjalu watjaṉu manta ilkariṯarra piyuku pirrtjitjingara wiyalkitjangku. Katutjaku ngurra palya ngaraku pirrtjiwiya, wiyarringkunytjawiya. \v 28 Nganaṉa yunypa nyinanytjaku yalatji kulira. Katutjalu nganaṉanya kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa ngurra ngaangka, ngurra ilkaringkaṯarra. Nganaṉa tjukarurru nyinarra palunya kutu puḻkawaṉinytjaku. Yalatji nganaṉa palunya puḻkawaṉinytjala paluru yunypa nganampa nyinaku. \v 29 Nganaṉa kutu Katutjaku tjukarurru nyinanytjaku, paluru nganaṉanya warukutu wantirriyalpayingka. Waru palunya nguwanpakunyu puḻi Tjaniyala kampapayi. \c 13 \p \v 1 Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯaku nyurrangarri yunytju kutu nyinanytjaku. \v 2 Yaṉangu kutjupa ngurrara yankula nyuntupa ngurrangka ngaranytjala nyakulanyurra yaḻṯinytjaku yunypangku. Nyurrangarri yunyparringkula yaṉangu kutjupa ngurrara ngurrangka paḻtjara ngarritjunkunytjaku. Yirriṯi kutjupa tjuṯangku waṉma ngurrara tjuṯa paḻtjara ngurrangka ngarritjunkupayi. Ngaṉṯi tjana yunypangku kuliṉu, “Ngayuku ngurrangka waṉma ngurrara palunya tjuṯa yaṉanguwiya nyinangi, tjana ilta ilkari ngurrara tjuṯa nyinangi.” \v 3 Tjiilangka nyinapayi tjuṯa nyurrangarri aḻṯururringkula tjananya maḻpangku kanyintjaku. Yunytjuwiya tjuṯangku Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯa panypurangkula pungkupayi. Panypurangkula pungutja tjuṯa nyurrangarri aḻṯururringkula tjananya maḻpangku kanyintjaku. \v 4 Palya miiṯararrapula tjukarurru nyinanytjaku, miiṯa kutjupakutu yankula ngarrinytjawiya. Nganaṉa wangka yalatji kulintjaku. Miiṯa kutjupangka tjinguru ngarringutjangka Katutjalu ngula kuutawutjungka kuru watjalku. \p \v 5 Wiya nyurrangarri kutu maniku yunytjurringkula nyinanytjaku. Yulytja, mani walytjatjarra kutju nyurrangarri yunypa nyinanytjaku. Katutjalu nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯalku. Paluru watjaṉu alatji, “Ngayulu nyurrangarrinya kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa wantinytjawiyangku.” \v 6 Wangka palunya kulira nyurrangarri walytjangku yalatji kulintjaku, “Mayutju Katutjaluṉi yaṉṯayaṉṯaṉingka, wiya ngayulu pungkupayi tjuṯaku nguḻurriku, wiya.” \p \v 7 Katutjaku wangka nintilpayi tjiḻpi tjuṯa nyurrangarrilawana nyinarra yirriṯi wiyarringu. Paluru tjana tjukarurru Yiitju Kurayitjaku nyinarra wiyarringu palulawana yunypa ilkaringka nyinakitja. Palunya tjananya nguwanpa nyurrangarri Yiitjuku tjukarurru kutu nyinanytjaku. \v 8 Yiitju Kurayitjanya kutu tjukarurru nyinapayi. Yirriṯi kutu tjukarurru nyinarra kuwarri tjukarurru kutu ilkaringka nyinanyi. Ngula paluru tjukarurru kutu nyinamalpa. \v 9 Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra kutju nyurrangarri kulintjaku. Kutjupa tjuṯangku nyurrangarrinya wangka kutjupa nintintjala, kulira nyurrangarri wantinytjaku. Paluru tjana nyurrangarrinya yalatji wiyawanangku nintilpayi, “Tjukarurru nyinakitjangku nyurrangarri mangarri kutjupa tjuṯa wantirra mangarri ngaa tjuṯa kutju ngalkuntjaku. Kuka kutjupa tjuṯa wantirra nyurrangarri kuka ngaa tjuṯa kutju ngalkuntjaku.” Kutjupa tjuṯangku wangka palulawana kulira tjana puṯu nguwanpa Katutjaku tjukarurru nyinapayi. Wangka palunya nguwanpa wiya nyurrangarri kulintjaku. Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra kutju nyurrangarri kulintjala paluru nyurrangarrinya rapalku tjukarurru kutu nyinanytjaku. \v 10 Tjawirrilyi nguwanpa Yiitjunya nganampa waralyngarala mirrirringu. Tjawirrilyi palunya tuḻkuku mayutju tjuṯangku kuwarri wiya tjaatji tiṉangka kutjara ngalkulpayi. \p \v 11 Tuḻkuku mayutju tiṉangku tjawirrilyi pungkula tiitjingka ngurrka yintilpayi. Yintira Katutjaku ngurra yunngukutu katirra yintilpayi, yaṉangu tjuṯaku kuya Katutjalu waṉinytjaku. Tjawirrilyi tuḻkuku mayutju tiṉangku pungutja tjana mantjira katirra ngurrangka waṉma kutjalpayi. \v 12 Tjawirrilyi ngurrangka waṉma kutjaṉutja nguwanpa, Yiitjunya tawunu Tjarutjalumala aatjayiṯi waralyngarala ngurrka walytja yintirra mirrirringu, yaṉangu tjuṯaku nganampa kuya waṉikitja. \v 13 Ngurra palula Yiitjunya waralyngarala mirrirringanyingka tjana palunya panypurangkupayi. Nganaṉa kutu palumpa tjukarurru nyinanytjala palya kutjupa tjuṯangku nganaṉanya panypurangkunytjaku, Yiitjunya tjana panypurangutja nguwanpa. \v 14 Nganaṉa palulawana ngurra ilkaringka nyinakitja yunytjurringanyi. Mantangka wiya nganaṉa kutu nyinamalpa, wiya. \p \v 15 Nganaṉa Yiitjuku walytjarringkula wiya kuka tjawirrilyi Katutjaku kutu tjaatjikutu katinytjaku, wiya. Yalatji katinytjawiyangku nganaṉa kutu Katutjanya puḻkawaṉinytjaku. Yalatji kulira nganaṉa watjantjaku, “Yiitjunya ilta ngayuku mayutju nyinanyi.” \v 16 Nyurrangarri yaṉangu kutjupa tjuṯaku tjukarurru kutu palyara nyinanytjaku. Mani yulytjaṯarra aapa yungkunytjaku, yaṉangu kutjupaku. Yalatjinyurra nyinanytjala Katutjanya nyurrangarrimpa yunypa nyinaku. \p \v 17 Yiitjuku walytja tjuṯa nyurrangarri nyinanyi. Nyurrangarrimpa mayutju tjaatji ngurrara tjuṯaṯarra nyinanyi. Paluru tjana watjantjala nyurrangarri tjukarurrungku palyantjaku. Paluru tjana nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯaṉutjangka Katutjalu tjananya ngula tjapilku. Tjana rawangku kulilpayi nyurrangarrinya tjukarurru yaṉṯayaṉṯalkitjangku. Tjinguru nyurrangarri tjanampa tjukarurru nyinanytjala tjana yunypangku Katutjaku waarrka palyalku. Tjinguru nyurrangarri tjanampa tjukarurru nyinanytjawiyangka tjana watjilpangku palumpa waarrka palyalku. Katutjanyaṯarra nyurrangarrimpa watjilpa nyinarra ngula kuutawutjungka watjalku. \p \v 18 Nyurrangarri Katutjanya nganampa tjapintjaku. Nganaṉatju kutu kulira nyinapayi Katutjaku tjukarurru nyinakitja. \v 19 Ngayulu nyurrangarrinya yalatji piyuku watjaṉi. Katutjanya ngayuku nyurrangarri tjapintjaku, ngayulu kuwarri palya nyurrangarrilakutu maa yankula nyinanytjaku. Ngayulu kuliṉi ngaangka rawawiyaṉa nyinarra nyurrangarrilakutu maa yankula nyinanytjaku. \p \v 20-21 Yiitjunya tjawirrilyi nguwanpa mirrirrinytjala Katutjalu watjaṉu palumpa walytja tjuṯa kutu yaṉṯayaṉṯalkitjangku. Paluru ngangkari tiṉatjarrangku Yiitjunya mirringuru kanara mayutju tiṉa nganampa nyinatjunu, palumpa walytja tjiipi tjuṯa nguwanpaku. Katutjalu nganaṉanya yaṉṯayaṉṯara kanyintjala nganaṉa yunypangku palumpa waarrka palyantjaku. Ngayulu kuliṉi paluru Yiitju Kurayitjaluṯarra nganaṉanya nintira rapantjaku nganaṉa kutu palumpa waarrka palyantjaku. Nganaṉa yaṉangu kutjupa tjuṯangkuṯarra Yiitju Kurayitjanya kutu puḻkawaṉinytjaku. Yalatjiku nganaṉa yunytjurringanyi. \s1 Yara panyapa tjuṯa wakara piipa wantirriyalkitjangkulpi wakalku \p \v 22 Ngayuku walytja tjuṯa, wangka ngaatjanyalpiya kulila! Piipa ngaatjanya ngayulu wakara wantirriyalku nyurrangarrinya pukuḻmankunytjaku. Wiya wangka ngaatjanya waṯawaralingku ngarrinyi, wiya, wangka wiima kutju ngarrinyi, purinytju riitarringkula kulira yunyparringkunytjaku. \v 23 Yara kutjupa yalatjiya kulila! Nganampa walytja Timitjiyinya kuwarrikunyu tjiilanguru pakaṉu. Wati paluru ngayulakutu kuwarri ngalya yananyingka, tjungulitju nyurrangarrilakutu maa yankula nyinaku. \p \v 24 Nyurrangarrimpa mayutju tjuṯangka, Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯangkaṯarra yalatji watjala!, “Yitaliyanya ngurrara tjuṯa palya Yiitjuku tjukarurru nyinanyi.” \v 25 Ngayulu nyurrangarrimpa Katutjanya tjapinmalpa, paluru aḻṯurungku nyurrangarrinya kutu yaṉṯayaṉṯantjaku.