\id GAL gal \h Kilitjiyalakutu \toc2 Kilitjiyalakutu \toc1 Kilitjiyanya Ngurrara Tjuṯaku Wantirriyaṉutja \mt1 Kilitjiyanya Ngurrara Tjuṯaku Wantirriyaṉutja \c 1 \p \v 1-2 Manta Kilitjiyalawananyurra nyinanyi ngurra tjuṯawana. Kututja nyurrangarri tjungurringkupayi Yiitju Kurayitjanya puḻkapungkunytjaku. Ngayulu Puulalu, ngayuku walytja tjuṯangkuṯarra piipa ngaatjanya wakara wantirriyaṉi riitarringkula kulintjaku. Yiitju Kurayitjalu paapa Katutjaluṯarra watjaṉu ngayulu palumpa waarrka palyantjaku, wiya mayutju yaṉangungku yalatji watjaṉu, wiya. Yiitju Kurayitja palumpara Katutjanya yunyparringkula mirringuru yilta palunya pakaltjingaṉu. \v 3 Kuliṉiṉa paluru kutjarra nyurrangarrinya aḻṯururringkula yaṉṯayaṉṯalku yunypanyurra nyinanytjaku. \v 4 Yaṉangu tjuṯangku kutu kuya palyara nyinapayi. Katutjaku nganaṉa tjukarurru nyinanytjaku Yiitju Kurayitjanya mirrirringu kuya nganampa waṉikitja. Katutjalu yurrunpa watjantjala Yiitjulu kulira watiyangka waralyngarala mirrirringu. \v 5 Katutja palunya nganaṉa kutu puḻkapungkunytjaku, paluru Yiitjunya nganampa yaḻṯururringkula ngalya wantirriyaṉutjangka. Yalatji nganaṉa yuwankarrangku kulira palunya kutu puḻkapungkunytjaku. \s1 Kurayitjakuṉu kutju tjakulpa palya \p \v 6 Katutjalu aḻṯururringkula nyurrangarrinya yirriṯi palumpa walytja tjuṯa ngulytjuṉu, Yiitju Kurayitjakuṉu wangkanyurra kuliṉutjangka. Puṯuṉa kuliṉi, nyaanguru tjaampalangkunyurra Katutjaku wangka wantirra?, wangka kutjupa kuliṉi? Rawa wiyanyurra tjukarurru nyinapayi Katutjaku wangkaku. \v 7 Wangka kutjupa wiyanyurra kulintjaku, Yiitjukuṉu wangka kutjunyurra kulintjaku, wangka tjukarurru. Kutjupa tjuṯangku nyurrangarrinya wiyawanangku wangka kutjupa nintiṉi, Kurayitjakuṉu wangkanyurra kulira wantinytjaku. \v 8-9 Nganaṉatju nyurrangarrinya yurrunpa wangka Yiitjunyatjarra nintilpayi. Wangka palunya kutjunyurra kulintjaku, wangka kutjupa wiya. Nganampa walytja manta ngurrarangku tjinguru ilkari ngurrarangku wangka kutjupa nyurrangarrinya nintintjala Katutjalu ngula palunya payira iyalku warukutu. Wangka palunya ngayulu nyurrangarrinya watjara piyuku watjaṉi, ngayulu yunytjurringanyi Katutjalu ngunytjiwana watjalpayi palunya payira wantirriyanytjaku warukutu. \p \v 10 Tjuwuku luwuwana nyinakitja tjuṯangku watjalpayi, “Puulalu tjananya yaṉangu tjuṯa nintilpayi, Tjuwuku luwuwana wiya nyinanytjaku, tjana Puulaku yunypa nyinanytjaku.” Nyurrangarri yalatji ngayuku wangka kulintjaku. Ngayulu Puulaluṉa nyurrangarrinya tjukarurru watjaṉi, nganaṉa wiyawana nintilpayi tjuṯa wiya kulintjaku. Ngayulu wiya yalatji nintilpayi tjana ngayunya puḻkapungkunytjaku, ngayulu kuliṉi Katutjanya ngayuku yunypa nyinanytjaku, ngayulu palumpa wangka tjananya nintintjala. Yiitju Kurayitjaku waarrkanangkuṉa nyurrangarrinya tjukarurru palumpaṉu wangka watjalpayi. \s1 Yiitju Kurayitjaluṉi watjaṉu palumpa waarrka palyantjaku \p \v 11 Walytja tjuṯa! Wangka ngaatjanyaya kulila! Wangka Yiitjunyatjarra ngayulu tjakultjunkupayi, ngayukuṉu wangka wiya, yaṉangu kutjupakuṉu wangka wiya. \v 12 Yaṉangu kutjupangkuṉi wiya wangka palunya nintiṉu, Yiitju Kurayitjaluṉi wangka palunya nintiṉu. \p \v 13 Nyurrangarri ninti ngayuku, ngayuluṉa Tjuwu nyinanyi. Yurrunpa Tjuwuku luwutjarrangku ngayulu Yiitjuku walytja tjuṯa panypurangkula witira tjiilakutu katipayi, aḻṯuruwiyangku. Ngayulu kuliṉingi, “Tjana wiya Yiitjunya waḻkulkitja kutu tjungurringkunytjaku.” \v 14 Tjuwu tiṉaṉa ngayulu nyinapayi, Tjuwuku luwuwana nyinapayi luwutjarra kutjupa tjuṯangka wirriḻi ngayulu luwu palulawana tjukarurru nyinapayi. Yirriṯi nyinanytja tjuṯakuṉu wangkawanaṯarra ngayulu tjukarurru nyinapayi. \v 15 Ngayulu pipirri wiima ngarrinyingka yurrunpa, Katutjalu kuliṉu, “Puulanya pipirri wiima ngarrirra tiṉarrinytjala ngayulu palunya nintilku paluru ngayuku waarrka palyantjaku.” Paluru ngayuku aḻṯururringkula \v 16 palumpa katja nintiṉu. Paluruṉi watjaṉu palumpa wangka Tjuwuwiya tjuṯawana tjakultjurinkunytjaku. Yalatjiṉi nintintjala wiyaṉa yankula wati kutjupangka tjapiṉu, “Wangka yaalytji ngayulu yaṉangu tjuṯangka tjakultjunku?” Wiyaṉa yaṉangu kutjupangka yalatji tjapiṉu. \v 17 Ngayulu wiya Tjarutjalumalakutu yankula Yiitjuku kutunguḻu tjuṯa tjapiṉu, “Wangka yaalytji ngayulu yaṉangu tjuṯangka tjakultjunku?” Tjana yurrunpa Yiitjuku waarrkana tjuṯa nyinangi, ngayuluṉara ngaṉṯi palumpa waarrkana nyinanyi. Palunyatjanu ngurra Tamatjakatjanya wantikatirra ngayulu yanu manta Yarapiyalakutu tjukarurru. Nyinarraṉa tawunu Tamatjakatjalakutu piyuku yanu. Yalatjiṉa nyinanytjala Katutjaluṉi kututja wangka Yiitjunyatjarra nintiṉingi, wiya yaṉangu kutjupangku. \p \v 18 Palulanguru yiiya tjirripala ngayulu nyinarra Tjarutjalumalakutulpi yanu wati Piitanya Yiitjuku waarrkana wangkakitja. Piitaku ngurrangka wiika kutjarraṉa nyinangi. \v 19 Yiitjuku waarrkana kutjupa tjuṯangka wiyaṉa tjungurringkula wangkangu. Wanyuṉaka kulila! Tjayimitjanya mayutju Yiitjuku maḻanypa ngayulu tjungurringkula wangkangu. \v 20 Yuwa, Katutjaluṉi nintilpayi wangka Yiitjunyatjarra, yaṉangu kutjupangkuṉi wiya ngayunya nintilpayi. Wangka yalatjiṉa tjukarurru wangkanyi, Katutjala kurungka. \p \v 21 Tjarutjalumangka nyinarra ngayulu manta Tjiriyalawana yankula nyinangi. Palulanguru ngayulu yankula manta Tjilitjiyalawana nyinangi. \v 22 Yiitjuku walytja Tjuutiyanya ngurrara tjuṯa ngayuku ngurrpa nyinangi, wiya tjana ngayunya nyakupayi. \v 23-24 Tjakulpa kutjuya kulira watjara waṉingi yalatji, “Wati yini Puulalu Yiitjuku walytja tjuṯa Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯa panypurangkula tjiilakutu katirra tjarrpatjunkupayi. Palurulpi Yiitjukuṉu wangka tjakultjurinanyi ngurra tjuṯawana. Yirriṯi paluru Yiitjukuṉu wangkaku nyinangi tuunlayiki. Palulanguru paluru kuwarri nyinarra mayutju Yiitjukuṉu wangka tjakultjurinanyi. Paapa Katutjalu palunya tjukarurruṉu.” Yalatjiya Tjuutiyanya ngurrara tjuṯangku ngayunya kulira Katutjanya puḻkapungkupayi. \c 2 \s1 Puulalu tjananya nintilku Tjarutjalumala yirriṯi nyinangutjangku \p \v 1 Ngurra kutjupa tjuṯawana ngayulu Yiitjuku waarrka rawa palyalpayi yiiya puutinpala. Palulanguru ngalitju piyuku yanu Tjarutjalumalakutu, wati Panapatjanyaṯarra. Wanyuṉaka kulila! Wati Tayitutjanyaṯarra tjungurringkulalatju yanu ngurra palulakutu. \v 2 Wiya walytjangkuṉa kuliṉu ngurra palulakutu yankukitjangku, Katutjaluṉi nintiṉu Tjarutjalumalakutu yankunytjaku. Yiitjuku waarrkana tjuṯa tjungurringkula nyinanyingka ngayulu tjananya tjakultjunu yalatji, “Wangka Yiitjunyatjarra yalatji ngayulu tjananya Tjuwuwiya tjuṯangka tjakultjurinkupayi.” Ngayulu rawangku tjananya nintiṉingi wangka palunya. Yiitjuku waarrkana tiṉa maṉkurrpangka ngayulu piyuku tjungurringkula wangkangi, tjana ngayuku wangka Yiitjunyatjarra kulintjaku. Ngayulu kuliṉangi, “Ngaa tjuṯangku ngayuku wangka Yiitjunyatjarra kulira yunyparrinytjala Yiitjuku waarrkana kutjupa tjuṯaya ngayuku wangkaku yunypaya nyinaku. Tjana kulira yunyparringkula yalatji watjalku, ‘Puula, nyuntu tjukarurru wangka Yiitjunyatjarra tjanala Tjuwuwiya tjuṯangka tjakultjurinkupayi. Palya tjanala kutu wangka yalatji Yiitjunyatjarra tjakultjurinkunytjaku.’” \p \v 3 Tayitutjanya Tjuwuwiya tjungulatju nyinapayi Tjarutjalumala. Mayutju paluru tjana wiya watjaṉu Tayitutjanya watirrinytjaku, wiya. \v 4 Nganaṉatju Tjarutjalumalakutu yanu mayutju tjuṯangka wangkanytjaku, Tjuwuku luwutjarra tjuṯangku yalatji watjantjala, “Tjuwuwiya tjuṯa Yiitjuku walytjarringkula tjana watirrinytjaku, Tjuwuku luwuwana.” Paluru tjana Tjuwuku luwutjarra tjuṯa ngunytjinytju nyinanyi, wiyaya Yiitjuku walytja yilta nyinanyi. Paluru tjana nganaṉalakutu, tawunu Yantiyukalakutu yanu Tjuwuwiya tjuṯa tjukarurruntjaku. Tjana kuliṉingi, “Tjuwuwiya tjuṯa wiya puraapawayi nyinanyi Yiitjuku. Nganaṉa mayutjulu tjananya watjantjaku Muutjaku luwuwana watirrinytjaku.” Ngayulu kuliṉi tjana Tjuwuwiya tjuṯa palya nyinapayi Yiitjuku wangkawana kutju. Yiitju Kurayitjalu watjaṉu nganaṉa yalatji nguwanpa nyinanytjaku. \v 5 Nganaṉatju kuliṉu nyurrangarriṯarra palya nyinanyi Muutjaku luwuwana watirrinytjawiya. Yalatji kulira nganaṉatju Muutjaku luwutjarra tjuṯaku wangka kulira wantingu. \p \v 6 Yiitjuku walytja tjuṯangku yalatji watjalpayi, “Pala tjuṯakunyu nganampa mayutju tiṉa tjuṯa nyinanyi.” Nganaṉa yuwankarra Katutjaku waarrkana tjuṯa nyinanyi, mayutjuwiya. Paluru tjana wiya ngayunya watjaṉu, “Nyuntu wangka Yiitjunyatjarra wiyawanangku tjananya nintirinkupayi.” Katutjaluṉi nintiṉutja kutju wangka Yiitjunyatjarra ngayulu tjanala Tjuwuwiya tjuṯangka nintilpayi. \v 7 Paluru tjana Yiitjuku waarrkana kutjupa tjuṯangkuṯarra Tjarutjalumala, miitingi palula kuliṉu, ngayunya Katutjalu watjaṉu Tjuwuwiya tjuṯawana palumpa wangka Yiitjunyatjarra tjakultjurinkunytjaku. Tjana yalatjiṯarra kuliṉu, Katutjalu watjaṉu Piitalu palumpa wangka Yiitjunyatjarra Tjuwu tjuṯawana tjakultjurinkunytjaku. \v 8 Katutjakuṉu kuṉpu tiṉatjarrangku Piitalu Tjuwu tjuṯawanangku tjakultjurinangi. Ngayuluṯarraṉa Katutjakuṉu kuṉpu tiṉatjarrangku Tjuwuwiya tjuṯawana tjakultjurinangi. \p \v 9 Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯangku Tjayimitjanya, Piitanya, Tjaananya nyakula kulilpayi, “Ngaa tjuṯa mayutju tiṉa nganampa Yiitjuku walytja tjuṯaku nyinanyi.” Mayutju paluru tjana ninti nyinangu, Katutjaluṉi watjaṉutjangka, ngayulu wangka Yiitjunyatjarra tjakultjunutjangka. Paluru tjana ngayunya Panapatjanyaṯarra mara witira watjaṉu yalatji, “Nyupali wangka Yiitjunyatjarra kutu Tjuwuwiya tjuṯawana tjakultjurinama!, nganaṉatju Tjuwu tjuṯawana wangka Yiitjunyatjarra tjakultjurinamalpa.” \v 10 Paluru tjana ngalinya piyuku watjaṉu yalatji, “Nyupali parra yankula Yiitjuku walytja tjuṯangka tjapila!, mani tjunkula tjunkula ngalya wantirriyantjaku, nganaṉa Yiitjuku walytja maralpa tjuṯa, ngaa ngurrara tjuṯanya yungkunytjaku.” Ngurra tjuṯawana ngayulu kututja Yiitjuku walytja tjuṯa tjapilpayi maniku Tjarutjalumalakutu wantirriyantjaku. \s1 Puulalu Piitanya kuru watjalku \p \v 11-14 Piitanya tawunu Yantiyukalakutu yankula Yiitjuku walytja tjuṯangka tjungurringu. Paluru Tjuwuwiya tjuṯawana tjanala ngalkura nyinapayi. Palulanguru Yiitjuku walytja Tjuwu tjuṯa Yantiyukalakutu yanu, Tjayimitjalu wantirriyaṉutja tjuṯa. Paluru tjana nyinanytjala Piitalu kuliṉu, “Pala tjuṯangkuṉi panypurangkutjipingka, ngayulu Tjuwuwiya tjuṯawana wiya kutu tjungurringkula ngalkuku.” Piitalu Tjuwuwiya tjuṯanya wantingu, tjungurringkula ngalkuntjawiyangku. Piitanya nguwanpa Tjuwu kutjupa tjuṯangku, Panapatjaluṯarra Tjuwuwiya tjuṯangka wantingu tjungurringkula ngalkuwiyangku. Panapatjalu tjananya marrkunmara palya tjanala tjungurringkula ngalkuntjaku. Ngayululpi nyangu tjananya tjungungku ngalkunytjawiya nyinanytjala. Yalatji ngayulu nyakula kuliṉu, “Piitanyangarri wiya tjukarurru nyinanyi, tjana Yiitjuku wangkawana Tjuwuwiya tjuṯangka tjungurringkula ngalkunmara.” Yalatji kulira ngayulu tjanalakutu yankula Piitanya payira watjaṉu, tjanala kurungka, yalatji, “Piita, kulilaṉi! Nyuntu Tjuwu nyinanyi. Mungaṯu nyuntu Tjuwuwiya tjuṯangka tjungurringkula tjungungku ngalkuṉangi. Palya nyuntu Tjuwuku luwu kulintjawiya Tjuwuwiya tjuṯawana nyinangi. Kuwarri nyuntu wiyalpi tjanala tjungungku ngalkuṉingi. Tjuwuwiya tjuṯangku yalatji kuliṉi, nyuntu tjananya wantinytjala, ‘Piitalu kuliṉi nganaṉa Muutjaku luwuwana nyinanytjaku.’ Nyuntu wiyawana kuliṉi, Tjuwuwiya tjuṯa wiya Tjuwuku luwuwana nyinanytjaku, tjana Yiitjukuṉu wangkawana kutju nyinanytjaku. \p \v 15 “Nyuntupa paapa maama Tjuwu nyinangu, palulanguru nyuntu Tjuwu nyinanyi. Ngayuluṯarra Tjuwu nyinanyi, paapa maama ngayuku Tjuwu nyinangutjangka. \v 16 Ngali wiya Muutjaku luwuku ngurrpa nyinanyi, Tjuwuwiya tjuṯa nguwanpa, wiya. Ngali nintingku kuliṉi Katutjanya wiya yaṉangu tjuṯaku kalyparringkupayi paluru tjana Muutjaku luwuwana nyinanytjala, yaṉangu tjuṯangku Yiitjuku wangka kulira walytjarrinytjala Katutjanya tjanampa kalyparringanyi. Yalatji ngali Yiitju Kurayitjaku wangka kulira walytjarrinytjala Katutjanya ngalimpa kalyparringu.” \p \v 17 Puulalu Piitanya wangka yalatji watjaṉu, “Yirriṯi ngali yalatji kuliṉingi, ‘Katutjanya kuya palyalpayiku tuunlayiki nyinanyi. Ngayulu ilta kuya palyalpayi, yaalytjiyaalytji ngayulu Katutjaku kalyparriku?’ Yalatji kulira ngali Yiitju Kurayitjaku wangka kulira Katutjaku kalyparringu. Muutjaku luwutjarra tjuṯangku watjalpayi, ‘Yaṉangungku Muutjaku luwu wantirra Yiitjuku walytjarringkula kutu kuya palyalpayi. Yaṉangungku kutu kuya palyantjala Yiitjunya yunyparringanyi. Yaṉangu Muutjaku luwuwana nyinanytjaku kutu kuya palyantjawiya.’ Yalatji tjana wiyawanangku kuliṉi, Yiitjunya wiya yunyparringanyi yaṉangungku kutu kuya palyantjala, wiya. \v 18 Yirriṯi ngayulu Muutjaku wangkawana nyinangi, Katutjaku kalypa nyinakitja. Palulanguru ngayulu Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringkula Katutjaku kalyparringu. Ngayululpiṉa kulira wantingu Muutjaku wangka, palulawana wiyaṉa nyinanyi. Tjinguru ngayulu kulilku Muutjaku wangkawana nyinakitjangku. Yalatji luwu palulawana ngayulu nyinarra puṯu kulilku, Muutjaku wangkawana yaṉangu wiya Katutjaku kalyparriku. \v 19 Yuwa, Muutjaku luwu palulawana nyinarraṉa puṯu kuliṉingi Katutjaku kalyparrikitjangku. Kala, luwu palulawana nyinanytjawiyalpi ngayulu nyinanyi. Yiitjuku wangka kulira ngayulu palumpa walytjarringkula Katutjaku kalypa nyinanyi. Yiitju Kurayitjanya watiyangka waralyngarala mirrirringu ngayulu palumpa wangka kulira Katutjaku kalyparrinytjaku, luwu palulawana nyinanytjawiya. \v 20 Yuwa, ngayulu luwu palulawana nyinanytjawiya ngayulu Yiitju Kurayitjaku wangka kuliṉi. Paluru yilta Katutjaku katja nyinanyi. Palumpa kutju ngayulu tjukarurru nyinanyi. Ngayuku yunytjurringkula paluru waralyngarala mirrirringu ngayuku kuya waṉinytjaku. \v 21 Katutjalu wantirriyaṉu Yiitjunya watiyangka waralyngarala mirrirrinytjaku, nganaṉa kalypalpi nyinanytjaku palumpa. Ngayuluṉa palumpa kalyparringkula wiya piyuku Muutjaku luwuwana nyinaku. Tjinguru yaṉangu kutjupangku Yiitjuku wangkawana nyinarra watjalku, ‘Ngayulu Muutjaku luwuwanalpi piyuku nyinaku.’ Paluru yalatji watjara kulilku yalatji, ‘Yiitjunya nganampa wiyawana waralyngarala mirrirringu. Paluru mungutja, ngayulu wiya palumpa wangkawana nyinaku.’” Yalatji Puulalu Piitanya watjaṉu. \c 3 \s1 Yiitjunya kutju nganaṉa kulintjaku, Muutjaku luwuwana nyinanytjawiyangku \p \v 1 Kilitjiyanya ngurrara kutjupa tjuṯangkunyurra wiyawanangku kuliṉi Muutjaku wangkawanalpi tjukarurru nyinanytjaku. Kutjupangku nyurrangarrinya Muutjaku wangkawana nintintjala, nyaakunyurra kulira Yiitjukuṉu wangka wantingu? Yirriṯi ngayulu nyurrangarrila Yiitjukuṉu wangka tjakultjunkupayi yalatji, “Yiitju Kurayitjanya watiyangka waralyngarala mirrirringu nganampa kuya waṉirra nganaṉanya paluru ngulytjuntjaku.” Kala, kuliranyurra palumpa walytja tjuṯarringu. \v 2 Nyurrangarri yalatji kulintjaku. Nganakuṉu wangkanyurra kulintjala?, Katutjaku kurrunpa nyurrangarrila irriṯi tjarrpangu. Yiitjukuṉu wangkanyurra kuliṉutjangka Katutjalu nyurrangarrila palumpa kurrunpa tjarrpatjunu. Muutjaku luwuwananyurra tjukarurru nyinangutjangka, Katutjalu nyurrangarrila palumpa kurrunpa wiya tjarrpatjunamara. Kurrunpa paluru nyurrangarrinya rapalpayi tjukarurru Yiitjuku nyinangutjangka. \v 3 Yuwa, wiyawananyurra kuliṉi kurrunpa palunya wantirra Muutjaku luwuwana tjukarurru nyinakitjangku, Yiitjuku wangkaṯarra wantirra. \v 4 Yiitjuku walytja tjuṯa nyinarra nyurrangarri wiya wangka kutjupawanalpi kulintjaku. Yiitjuku wangkawana nyurrangarri nyinarra yunypa nyinapayi, wiyanyurra Yiitjuku wangkawana puṯu kulira nyinapayi. \v 5 Yuwa, Katutjalu nyurrangarrila palumpa kurrunpa tjarrpatjunkula rapalpayi. Miiṉṯa tjuṯa nyurrangarrinya palyalpayi, nyurrangarri Yiitjukuṉu wangka kulira walytjarringutjangka. Tjingurunyurra Muutjaku luwuwana nyinanytjala, Katutjalu wiya nyurrangarrila palumpa kurrunpa tjarrpatjunamalpa, paluru wiya miiṉṯa tjuṯa nyurrangarrinya palyanmalpa, wantiku nyurranya. \p \v 6 Yalatji Katutjaku wangka ngarrinyi Yipuramanyatjarra, piipangka. Yipuramalu Katutjalu watjaṉutja kuliṉutjangka Katutjanyara yunyparringu, palunyalpi ngulytjuṉu. Katutjalu kuliṉu, “Yipuramanya ilta ngayuku tjukarurru nyinanyi.” \v 7 Nganaṉa Tjuwu tjuṯangku yalatji kulira yunyparringanyi. “Nganaṉa Yipuramaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa nyinanyi.” Nganaṉa Tjuwu tjuṯangku, Tjuwuwiya tjuṯangkuṯarra wangka kutjupa kulintjaku. Katutjaku wangka Yipuramalu kuliṉutjangka Katutjalu palunya ngulytjuṉu. Kala, nganaṉa Yipuramanya nguwanpangku Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra kuliṉutjangka Katutjalu nganaṉanya yunyparringkula ngulytjuṉi. \v 8 Yirriṯi tjunutja Katutjaku wangka yalatji ngarrinyi. Katutjalu ngula Tjuwuwiya tjuṯa ngulytjulku, tjana palumpa wangka kuliṉutjangka. Palulanguru wangka palulawana Katutjalu Yipuramanya watjaṉu yalatji, “Nyuntu ngayuku wangka kuliṉutjangka ngayulu nyuntupa yunypa nyinanyi. Yalatji nguwanpa ngayulu yaṉangu ngurra tjuṯawana nyinanytja tjuṯaku ngula yunypa nyinaku, tjana ngayuku wangka kuliṉutjangka.” Wangka palunya palya, nganaṉa kulira yunyparringkunytjaku. \v 9 Yipuramalu Katutjaku wangka kulilpayi nguwanpa, yilta yaṉangu tjuṯangku Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra kuliṉutjangka Katutjalu tjananya yunyparringkula ngulytjulku. Yipuramanya paluru yunyparringkula ngulytjuṉu, tjananyaṯarra paluru yunyparringkula ngulytjulku. \p \v 10 Muutjaku luwu tjuṯalingku ngarrinyi. Luwu yuwankarraku tjukarurru nyinakitjangku nganaṉa Tjuwu tjuṯangku puṯu kulilpayi, luwu tjuṯalingkungka. Tjinguru yaṉangungku kulilku, “Ngayulu Muutjaku luwu tjuṯawana nyinaku Katutjaku kalypa nyinakitja.” Yalatji paluru kulira puṯu tjukarurru nyinaku luwu palunya tjuṯawana. Puṯu tjukarurru nyinanytjala Katutjalu ngula palunya warukutu waṉiku. Katutjaku wangka yirriṯi wakaṉutja yalatji ngarrinyi, “Yaṉangu Muutjaku luwu tjuṯaku tjukarurru kutu nyinanytjawiyangka Katutjalu ngula warukutu waṉiku.” \v 11 Yilta, yaṉangungku puṯu kulilku Katutjaku kalyparrinytjaku, Muutjaku luwuwana nyinarra. Katutjaku wangka yirriṯi wakaṉutja yalatji ngarrinyi, “Yaṉangungku Katutjaku wangka kuliṉingka Katutjalu ngulytjulku palumpa walytja paluru kalypalpi nyinanytjaku. Yaṉangu paluru kana kutu nyinamalpa palumpa ngurrangka.” \p \v 12-13 Yalatji Katutjalu kuliṉi nganaṉa palumpa wangka kulira kalypa palumpa nyinanytjaku. Tjuwu tjuṯangku wiyawanangku yalatji kulilpayi, “Nganaṉa Muutjaku luwu tjuṯa kulira tjukarurru nyinanytjaku. Nganaṉa kutu luwu palunya tjuṯaku tjukarurru nyinanytjala Katutjanya nganampa kalypalpi nyinaku.” Yalatji wiya. Yaṉangungku puṯu kulilku Muutjaku luwu yuwankarraku kutu tjukarurru nyinakitjangku. Luwu palunya yuwankarraku tjukarurru nyinanytjala kutju Katutjalu kana nyinatjunku, palumpa ngurrangka. Nganaṉa Muutjaku luwu yuwankarraku puṯu tjukarurru nyinapayi, nganaṉa wangka palunya tjuṯa kilytjuntankupayi, kutula kuya palyalpayi. Yalatji nganaṉa tjukarurru nyinanytjawiyangka Katutjalulanya warukutu waṉiku. Palulamarra Yiitju Kurayitjanyalampa watiyangka waralyngarala wiyarringu, kuya nganampa waṉinytjaku. Katutjalu yaṉangu tjuṯa nintiṉu Yiitjunya mirrintankunytjaku, yalatji kulira, “Yiitjunya waralyngarala tjawirrilyi nguwanparriku yaṉanguku kuyanguru. Paluru waralyngarala mirrirrinytjala ngayulu yaṉanguku kuya waṉiku.” Yalatji paluru kuliṉu nganaṉanya ngula warungka kampatjipingka. Katutjaku wangka yurrunpa wakaṉutja yalatji ngarrinyi, “Yaṉangu kuya palyalpayi watiyangka waralyngarangutjangka Katutjalu palunya warukutu waṉiku.” \v 14 Yalatji Yiitju Kurayitjanyalampa waralyngarala mirrirringu Tjuwuwiya tjuṯaku nyurrangarrimpa, kutjupa tjuṯakuṯarra. Nganaṉa palumpa wangka kuliṉutjangka, Katutjalu palumpa kurrunpalampa tjarrpatjunanyi. Yalatji tjarrpatjunkukitjangku Katutjalu Yipuramala irriṯi watjaṉu. Yirriṯi Yipuramalu Katutjaku wangka kuliṉutjangka Katutjalu palunya watjaṉu ngula yaṉangu kutjupa tjuṯa yunypalkitjangku. Palunya nguwanpa Tjuwuwiya tjuṯa nyurrangarrinya, kutjupa tjuṯaṯarra yunypaṉi, nyurrangarri Yipuramanya nguwanpa Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra kuliṉutjangka. \p \v 15 Walytja tjuṯa, kulilaṉiya! Wangka palunya nguwanpa yara ngayulu nyurrangarrinya watjalku nintilkitjangku. Wati kutjungku palumpa walytjangka watjalku, “Ngayuku yuṉṯalpa tiṉarrinytjala nyuntu kanyintjaku palunya.” Yalatji tjangkura wiya paluru kutjupaku yungkunytjaku. Wati kutjupangku tjapintjala yuṉṯalpa palumpa, paluru watjalku, “Wiya. Kutjupakuṉara tjangkuṉu.” \v 16 Wangka palunya, wati paluru tjangkuṉutja nguwanpa Katutjalu yirriṯi Yipuramanya watjaṉu, “Ngayulu nyuntupa walytja ngaṉṯitja nyinatjunkula yaṉṯayaṉṯalku.” Katutjalu wangka palunya watjara Yipuramaku walytja ngaṉṯitja ilta yaṉṯayaṉṯalpayi. Katutjalu wangka palunya, “walytja ngaṉṯitja”, watjara kuliṉu wati Yiitju Kurayitjanya nyinatjunkula yaṉṯayaṉṯalkitjangku. \v 17-18 Katutjalu Yipuramala watjaṉu Yiitju Kurayitjanya wantirriyalkitjangku, nganaṉa palumpa wangka kulintjaku. Palunyatjanu Yipuramaku walytja ngaṉṯitja tjuṯaya nyinangi rawa, yiiya puu antaṯan tjaaṯiyipala. Muutjalulpi Katutjaku wangka wakaṉingi, luwu tjuṯa. Yiitju Kurayitjanya nyinatjunkukitjangku Katutjalu kutu kuliṉingi, kawaḻirringkunytjawiyangku. Katutjalu Yipuramala yurrunpa watjaṉutja nganaṉa kulira Kurayitjaku wangka kulira walytjarrinytjaku, nganaṉa wiya Muutjaku luwuwana kulira nyinanytjaku. Muutjaku luwutjarra tjuṯangku wiya Yipuramala yurrunpa watjaṉutja kuliṉi. \p \v 19 Nyaaku Muutjaku luwu palunya ngaranyi? Ilkari ngurrara tjuṯangku Muutjanya luwu palunya yungu yaṉangu yurruntitja tjuṯangku kulira yalatji kulintjaku, “Ngayulu luwu palunya kulira nintingkulpiṉa kuliṉi, yilta Katutjaku luwu ngayulu kilytjuntanangi.” Yuwa, Muutjalu luwu palunya kulira yaṉangu tjuṯangka tjakultjunkupayi. Katutjalu kuliṉu luwu palunya rawawiya ngaranytjaku. Paluru kuliṉu Yipuramaku walytja ngaṉṯitja Yiitju Kurayitjanya ngalya yankunytjala luwu palunya wiyarrinytjaku. \v 20 Nganaṉa kulintjaku, Katutjaku wangka Yipuramala watjaṉutja Kurayitjanyatjarra, wangka maṯupurra, Katutjalu Yipuramala palunya watjaṉutjangka. Wangka kutjupa ilkari ngurrara tjuṯangku Muutjanya tjakultjunutja wiya nganaṉa kulintjaku. \s1 Nganaṉa yirriṯi Muutjaku luwuwana nyinapayi \p \v 21 Kutjupa tjuṯangku tjinguru yalatji kuliṉi, “Katutjalu yirriṯi Yipuramala watjaṉu ngula nganaṉa palumpa wangka kulira walytjarrinytjaku. Palunyatjanu Katutjalu pina kutjuparringkula kuliṉu palumpa luwu Muutjaku yungkunytjaku. Palurulpi kuliṉu nganaṉa luwu palulawana nyinanytjaku.” Yalatji wiya. Katutjanya wiya pina kutjuparringkupayi, kutu paluru kulilpayi Yipuramanya watjara. Yalatji kulira nganaṉanya ngulytjuṉu, Yiitju Kurayitjaku wangkala kulira walytjarrinytjala. Tjinguru nganaṉa Muutjaku luwu yuwankarraku tjukarurru kutu nyinanytjala Katutjalulanya irriṯi ngulytjunmara. Wiya. Nganaṉa luwu palulawana puṯu tjukarurru nyinapayi. \v 22 Katutjaku wangka yirriṯi tjunutja yalatji ngarrinyi, “Yaṉangu yuwankarrangku kuya palyara nyinapayi, puṯuya kuliṉi tjukarurru kutu nyinakitjangku.” Yuwa, nganaṉa puṯu kulilpayi tjukarurru kutu nyinakitjangku. Nganaṉa Katutjaku wangka Yiitju Kurayitjanyatjarra kulira walytjarrinytjaku, luwu palulawana nyinanytjawiya. \p \v 23-24 Yirriṯi Muutjaku luwulampa ngarangi, yalatji kutju nganaṉa kulira nyinapayi. Puṯula kuya palyalwiya nyinapayi. Nganaṉanya Katutjalu puṯu tjukarurrulpayi. Kutula luwu palulawana nyinarra Katutjalu Yiitju Kurayitjanyalampa yutintjala. Palulanguru Yiitju Kurayitjaku wangkalpila kulira walytjarringu. \v 25 Yuwa, kuwarri nganaṉa Yiitju Kurayitjaku wangka kulira Katutjaku walytjalpi nyinanyi. Nganaṉa wiya piyuku Muutjaku luwuwana nyinanytjaku, wantinytjaku. \p \v 26 Yiitju Kurayitjaku wangkanyurra kulira walytjarringkula Katutjaku katja tjuṯa, yuṉṯalpa tjuṯanyurra nyinanyi. \v 27 Nyurrangarri kapingka papatatjirringkula Yiitjuku walytja yilta nyinanyi. \v 28 Yiitju Kurayitjaku walytjarringkula nyurrangarri pamuli palumpa nyinanyi. Yiitjuku walytja tjaampalanyurra Tjuwu nyinanyi. Tjaampalanyurra Tjuwuwiya palumpa walytja nyinanyi. Wati tjuṯanyurra palumpa walytja nyinanyi. Kungka tjuṯanyurra palumpa walytja nyinanyi. Mayutju tjuṯanyurra palumpa walytja nyinanyi. Waarrkana tjuṯanyurra palumpa walytja nyinanyi. Yuwankarra nganaṉa Yiitju Kurayitjaku walytja nyinanyi, pamuli palumpa kutjulara nyinanyi. \v 29 Nganaṉa Yiitjuku walytja nyinarra Yipuramakuṯarrala walytja ngaṉṯitja nguwanpa nyinanyi. Katutjalu yirriṯi watjaṉu Yipuramaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa yaṉṯayaṉṯalkitjangku. Kala, nyurrangarrinya yiltangku yaṉṯayaṉṯaṉilpi. \c 4 \p \v 1-2 Ngayulu nyurrangarrinya piyuku nintilku. Wati wiyarringanyingka kamuru tjuṯangku palumpa mani yulytjaṯarra mantjilpayi. Wangka kutjupa palunya nguwanpa ngayulu nyurrangarrinya watjalku yalatji. Tjamulu palumpa tjamu wiima kanyilku, palumpa paapa maamaṯarra wiyarringutjangka. Tjamu paluru wiyarrikitjangku palumpa tjamu wiimangka watjalku yaṉangu kutjupangkura palunya kanyira ngula yungkunytjakura manta waaḻaṯarra kanyintjaku tiṉarringkula, tjamu palumpaṉutjanu. Palunyatjanu paluru pipirri tiṉarringutja mayutjulpi tjanampa palunya ngurrara tjuṯaku nyinaku. Tjamu tjiḻpi paluru wiyarringanyingka pipirri palunya paapa maama kutjupangku ngunytji yaṉṯayaṉṯanmalpa, pipirri kutu nyinanyingka. Yilta pipirri paluru tjamukuṉu manta waaḻakuṯarra mayutjulpi nyinaku. Pipirri nyinarra waarrkana mungutja nguwanpa nyinaku, mayutjuwiya. Ngula palumpa tjamungku watjara wantingutjangka tjamu wiima paluru tiṉarrirra yilta mayutju nyinaku tjamukuṉu manta waaḻakuṯarra. \v 3 Yara palunya nguwanpa nganaṉa waarrkana tjuṯa nguwanpa Muutjaku luwuwana nyinangi. Nganaṉa kutjupa tjuṯaku wangka kulira nyinapayi, wati waarrkanangku mayutjuku wangka kutju kulira nyinapayi nguwanpa. \p \v 4 Yirriṯi Katutjalu watjara wantingu ngula palumpa katja wantirriyalkitjangku. Tayimi palula yilta Katutjalu palumpa katja mantakutu wantirriyaṉu, kungkangka yutirrinytjaku. Tiṉarringkula katja paluru Muutjaku luwuwana tjukarurru nyinangi. \v 5 Nganaṉala luwu palulawana kutju nyinatjipingka, paluru mantakutu ngalyanu nganaṉala Muutjaku luwuwana nyinapayi tjuṯangka, Katutjaku wangka tjakultjunkula kuyalampa waṉinytjaku, nganaṉa Katutjaku walytja tjuṯalpi nyinanytjaku. \v 6 Kala, nganaṉa Yiitjukuṉu wangka kulira walytjarringkula kuwarri nganaṉa Katutjaku katja tjuṯa yuṉṯalpa tjuṯaṯarra nyinanyi. Nganaṉa yalatji nyinanytjala Katutjalu palumpa katjakuṉu kurrunpalanya tjarrpatjunu. Kurrunpa palurulanya nintilpayi yalatji, “Katutjanya yilta nyuntupa paapa nyinanyi.” \v 7 Pipirri wiima panyapa nguwanpa wiyanyurra waarrkana nguwanpa kutu nyinanytjaku luwu palulawana, Katutjaku ngulytjurrikitja. Pipirri tiṉarringutja nguwanpa nyurrangarrilpi kuwarri Yiitjukuṉu wangkatjarra kulira nyinanyi, yilta palumpa yuṉṯalpa tjuṯa, katja tjuṯaṯarra. Paluru yurrunpa watjara yiltangku nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯanmalpa. \s1 Puṯuṉa kuliṉi, nyaarrikunyurra? \p \v 8 Yirriṯinyurra Katutjaku ngurrpa nyinangi. Katutjanya nguwanpa kutjupa tjuṯa nyurrangarri puḻkapungkupayi. \v 9 Kuwarrinyurra Katutjaku ninti nyinanyi. Wanyuṉaka kulila! Ngayulu yalatji watjanmara. Kuwarri Katutjanya nyurrangarrimpa kalyparringkula walytja nyinanyingka, nyaaku nyurrangarri palumpa wangka wantirra tjukurrpa kutjupa tjuṯa kulilpayi? Kuṉpu tiṉatjarrawiyaku waarrkana nyinakitjanyurra yunytjurringanyi. \v 10 Tjuwuku tuḻku tjuṯakutunyurra yankupayi, Tjarritiyi kutjupa Tjarritiyingka. Tuḻku kutjupangkanyurra tjungurringkupayi, pira kutjupa pirangka. Tuḻku kutjupangkanyurra tjungurringkupayi yiiya kutjupa yiiya kutjupangka. Kutunyurra tuḻkukutu yankupayi yalatji kulira, “Katutjanya nganampa yunypa nyinanyi kalypalpi, tuḻku tjuṯangka nganaṉa nyinangutjangka.” Kuwarrinyurra yalatji tuḻkungka nyinarra kutu yalatji kuliṉi. Katutjanya yaṉanguku wiya kalyparringkupayi tuḻkungka rawa nyinangutjangka, wiya. \v 11 Puṯuṉa kuliṉi nyurrangarri kutu Muutjaku luwu palulawana nyinanytjala. Ngayulu tjinguru nyurrangarrila irriṯi puṯu tjakultjunkupayi Yiitjukuṉu wangka. \p \v 12-13 Yirriṯi nyurrangarri Tjuwuwiya tjuṯa nyinarra Muutjaku luwuku ngurrpa nyinangi. Ngayuluṯarra wiya Tjuwuku luwuwana nyinapayi, Yiitjukuṉu wangka ngayulu kulira nyinapayi. Nyurrangarri kuwarri ngayunya nguwanpa nyinanytjaku, Muutjaku luwuwana nyinanytjawiya. Yirriṯi ngayulu nyurrangarrilakutu yankula miiṉṯa kutjupatjarra parra nyinapayi, rawa. Nyurrangarri ngayunya yaṉṯayaṉṯara ngayuku wangka kulilpayi, wiyanyurra yalatji watjalpayi, “Miiṉṯa nyinarra paluru ramaramarringu.” \v 14 Miiṉṯa ngayulu rawa parra nyinanyingka, wiya nyurrangarri ngayuku wangka kulira wantingu. Nyurrangarri ngayunya yaṉṯayaṉṯara yunyparringkupayi. Yaṉangu tjuṯa Yiitju Kurayitjaku yunyparringkupayi, yalatji nyurrangarri ngayuku yunyparringkupayi. Yaṉangu tjuṯangku ilkari ngurrara nyakula yunyparringkupayi, yalatji nyurrangarri ngayuku yunyparringkupayi. \v 15 Tjinguru ngayulu nyurrangarrila yulytja puntuku inkanyingka, nyurrangarri ngayunya puntura yungamara. Nyaarringutjangkanyurra kuwarri ngayuku yunypawiyalpi nyinanyi? \v 16 Tjinguru ngayulu nyurrangarrila wangka tjukarurru nintintjala nyurrangarri ngayuku yunytjuwiyarringanyi? \p \v 17 Paluru tjana wiyawana nintilpayi tjuṯa nyurrangarrimpa yunyparringkupayi ngulytjulkitja, Muutjaku wangkawananyurra nyinanyingka. Tjana yunytjurringanyi nyurrangarrimpa mayutjurrinytjaku yalatji, “Nganaṉa tjananya kutu nintilku Puulaku wangka wantirra Muutjaku wangkawana nyinanytjaku.” \v 18 Ngayulu nyurrangarrila nyinanytjawiyangka palyanyurra yaṉangu kutjupa tjuṯaku ngulytjurringkupayi. Tjana nyurrangarrinya Katutjaku wangka tjukarurru nintinmara. \v 19 Yirriṯi ngayulu nyurrangarrinya Yiitjukuṉu wangka nintintjala nyurrangarri palumpa walytja tjuṯarringu, ngayuku walytja tjuṯaṯarranyurra nyinanyi. Nyurrangarri Muutjaku wangkawana piyuku nyinakitja yunytjurringanyingka, ngayulu puṯu kuliṉi. Nyurrangarri Yiitjukuṉu wangkawana nyinanytjaku. \v 20 Wangka panyapa piipa ngaangka ngarrinytja ngayulu nyurrangarrinya marrkura wakaṉu tjukarurrulkitjangku. Ngayulu yunytjurringanyi nyurrangarrilakutu ankula purinypangku nintintjaku yiwarra kutjupawananyurra yankutjipingka. \s1 Kungka Yayikanya kungka Tjaaranyatjarra \p \v 21 Kutjupa tjuṯa nyurrangarri yunytjurringanyi Muutjaku luwuwana nyinanytjaku. Luwu palumpanyurra wiyawanangku kuliṉi. Yalatji ngaranyi. Kulilaṉiya! \v 22 Katutjaku wangka yalatji ngarrinyi. Yipuramalu katja kutjarra mantjiṉu, kutjupa kungka waarrkanakuṉu, yini Yayikakuṉu, kutjupa palumpa miiṯa walytjakuṉu, yini Tjaarakuṉu. Yipuramaku miiṯa paluru waarrkanawiya nyinangi. \v 23 Kungka waarrkanakuṉu katja yurruntitja yutirringu, Yipuramanya kungka palula ngarringutjangka. Katja kutjupa yutirringu, palumpa miiṯakuṉu. Katutjalu yurrunpa watjaṉu katja palunya yutirrinytjaku, Tjaaranya wulkumanu tiṉa nyinanyingka. \v 24-25 Wati waarrkanangku, kungka waarrkanangkuṯarra mayutju kulira nyinapayi. Mayutjungku waarrkana tjuṯa kutu kanyilpayi tjana waarrkarrinytjaku. Palunya nguwanpa yaṉangu waarrkana nguwanpa tjuṯangku yirriṯi Muutjaku luwu kulira nyinapayi, mayutju nguwanpaku, waarrkana tjuṯaya nyinapayi luwu palulawana. Kungka paluru yini Yayikanya Yipuramaku waarrkana nyinapayi. Yayikaku pipirri tjuṯaṯarra tiṉarringkula waarrkana tjuṯa nyinapayi. Paluru tjana Muutjaku luwu nguwanpa kulira nyinapayi, wiyaya kuliṉu luwu palunya wantinytjaku. Ulkumanu paluru yini Tjaaranya, Yipuramaku miiṯa nyinapayi. Katutjalura watjaṉu ngula katja palumpa yutitjarrinytjaku. Palunya nguwanpa Katutjalu yaṉangu tjuṯa watjaṉu Yiitjunya ngula yutitjarrinytjaku. Luwu palunya Katutjalu Muutjanya yungu puḻi yini Tjaniyala. Puḻi paluru manta Yarapiyangka ngarangi. Luwu palunya nganaṉa Muutjaku luwu watjaṉi. Kungka paluru Yayikalu palumpa pipirri tjuṯangkuṯarra Muutjaku luwu kulira nyinapayi, wiyaya kuliṉu luwu palunya wantinytjaku. Tawunu Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯangkuṯarra Muutjaku luwu kulira nyinapayi, waarrkana tjuṯangku mayutju kulira nyinapayi nguwanpangku. \p \v 26 Yiitju Kurayitjaku wangka kulilpayi tjuṯakulampa ngurra palya ilkaringka ngaranyi, ulkumanu Tjaaraku walytja ngaṉṯitja tjuṯaku ngurra. Nganaṉa Tjaaraku walytja ngaṉṯitja tjuṯa nguwanpa nyinanyi, ngurra palula nganaṉa nyinaku. \v 27 Palunya nguwanpa Katutjaku wangka yurrunpa tjunutja ngarrinyi yalatji, \q1 “Yunyparrirra nyinanytjaku kungka pipirri mantjintjawiya. \q1 Kungka paluru pipirri tjuṯalingkulpi mantjilku. \q1 Pipirri maṉkurrpa nguwanpa kungka watitjarrangku mantjilku.” \m \em Puulalu wangka palunya wakaṉu nganaṉa yalatji kulintjaku. Yiitju Kurayitjanya Tjaaraku, Yipuramaku walytja ngaṉṯitja nyinangi. Nganaṉa palumpa wangka kulira walytjarringkula Tjaaraku walytja ngaṉṯitja nyinanyi. Yilta Tjaaraku walytja ngaṉṯitja tjuṯalingkulpi nganaṉa nyinanyi, wangka palunya nguwanpa Tjaaralu ngaṉṯitja tjuṯa yutiṉu.\em* \p \v 28 Ngayulu Puulalu nyurrangarrinya watjaṉi. Walytja tjuṯa, kulilaṉiya! Katja Yatjikanya Tjaaralulpi mantjiṉu Katutjalu Yipuramala katja nyinatjunkukitjangku watjaṉutjangka. Palunya nguwanpa Katutjalu watjaṉu palumpa katja nyinatjunkukitjangku. Paluru manta ngaangka yutirrinytjala nganaṉa palumpa wangka kulira palumpa walytjarringu. \v 29 Yirriṯi Yipuramaku katja pipirri wiima kutjarrangku pikangku pungu. Kungka waarrkanakuṉungku palumpa maḻanypa Yatjikanya pungu, Tjaaraku katja. Nganaṉanyaṯarra Tjaaraku walytja ngaṉṯitja tjuṯa Muutjaku luwutjarra tjuṯangku pungkupayi. Pungkupayi paluru tjana Yatjikanya katja pungkupayi nguwanpa nyinanyi. \v 30 Palunya nguwanpa Katutjaku wangka irriṯi tjunutja Yipuramala Katutjalu watjaṉutja yalatji ngarrinyi, “Kungka waarrkana palumpa katjaṯarra payira wantirriyala! Nyuntu wiyarrinytjala katja paluru wiya nyuntukuṉu yulytja mantjira nyuntupa ngurrangka nyinaku, katja kutjupa yalatji nyinaku, nyuntupa miiṯa walytjakuṉu.” \v 31 Walytja tjuṯa, kulilaṉiya! Nganaṉa palumpa miiṯaku yini Tjaaraku walytja ngaṉṯitja tjuṯa nyinanyi. Paapa Katutjalu nganaṉanya palumpa ngurrangka nyinatjunkula kana kanyilku. \c 5 \s1 Yiitju Kurayitjaku walytjarringkula wiyanyurra Muutjaku luwuwana piyuku nyinanytjaku \p \v 1 Yiitju Kurayitjanya nganampa kuya waṉinytjaku waralyngarala mirrirringu. Nganaṉa palumpa wangka kulira walytjarringkula wiya Muutjaku luwuwana nyinanytjaku. Luwu palunya wantirra wiyanyurra piyuku luwu palulawana nyinanytjaku. \p \v 2 Tjaampalangkunyurra kuliṉi Muutjaku luwuwana watirrinytjaku. Wangka ngaatjanyaya kulila! Tjingurunyurra watirringkula Muutjaku luwuwana nyinarra wiya Katutjaku kalypa nyinaku. Puṯunyurra ngula watjalku kuutawutjungka yalatji, “Ngayulu Yiitjuku walytja nyinapayi.” \v 3 Katutjaku kalyparrikitja nyurrangarri Muutjaku luwu yuwankarraku tjukarurru kutu nyinanytjaku. Yalatji tjukarurru kutu nyinanytjawiyangka Katutjalu nyurrangarrinya warukutu waṉiku. \v 4 Tjingurunyurra Muutjaku luwuwana nyinarra wiyalpinyurra Yiitju Kurayitjaku walytja nyinaku, wiya. Palurulanya yaḻṯururringkula yaṉṯayaṉṯalpayi nganaṉa palumpa walytja yilta nyinanyingka. \v 5 Katutjaku kurrunpangku nganaṉanya nintilpayi yalatji tjukarurrungku, “Nyuntu Yiitju Kurayitjaku wangka kulira walytjarringkunytjala, Katutjanya nyuntupa kalypa nyinanyi.” \v 6 Ngula kuutawutjungka Katutjalulanya nyaa nguwanpa tjapilku? “Nyuntu Muutjaku luwuwana watirringu?” Wiyalanya wangka panyapa nguwanpa tjapilku. Wangka yalatji kutju palurulanya tjapilku, “Nyuntu yilta tjukarurru nyinapayi Yiitjuku? Yaṉangu kutjupa tjuṯa nyuntu yaṉṯayaṉṯalpayi tjukarurru nyinarra, yilta?” Wangka yalatji kutjulanya tjapilku, watirringutja kulintjawiyangku. \p \v 7 Yirriṯi palyanyurra Yiitjuku nyinangi, tjukarurru. Palulanguru wati kutjupangku tjaampala nyurrangarrinya tjingapungu Yiitjukuṉu wangka wantinytjaku. \v 8 Katutjalu nyurrangarrinya ngulytjuṉu palumpa wangka Yiitjunyatjarra kulintjaku. Wati panyapanya tjingapungkupayinya Katutjalu wiya nyurrangarrilakutu palunya wantirriyaṉu nintintjaku. \v 9 Yaṉangu tjuṯangku yalatji watjalpayi, “Pipirri kutjungku kuya kutu palyantjala pipirri kutjupa tjuṯangku tjungurringkula kuya yalatji palyalku.” \v 10 Yara yalatji nguwanpa wati wiyawana nintilpayi paluru nintintjala kutjupa tjuṯangkunyurra palumpa wangka kulira wiyawanalpi nyinatjipingka. Kala ngayulu kuliṉi, nyurrangarri yilta Yiitju Kurayitjaku walytja nyinanyi ngayuku wangka piipa ngaangka ngarrinytjanyurra kulilku. Ngayulu kuliṉi ngayuku wangka nyurrangarri kulira wati panyapaku wangka wantiku. Tjingapungkupayi palunya Katutjalu ngula kuutawutjungka payira yiyalku warukutu. \p \v 11 Yaṉangu tjaampalangku watjalpayi yalatji, “Puulalu Tjuwuwiya tjuṯangka watjalpayi, tjana Yiitjuku walytjarringkula Muutjaku luwuwana watirringkunytjaku.” Ngayulu wangka palunya wiya watjalpayi, tjana ngunytji kuliṉi. Tjinguru ngayulu Tjuwuwiya tjuṯa watirrinytjaku watjantjala Muutjaku luwutjarra tjuṯangku ngayunya wantimara, panypurangkuwiyangku. Tjana kututja ngayunya panypurangkupayi. Ngayuluṉa kutu yaṉangu tjuṯangka tjakultjunkupayi Yiitju Kurayitjanyatjarra, paluru watiyangka waralyngarala mirrirringutjangka. Yalatji nintingku kulira Muutjaku luwutjarra paluru tjana ngayunya kutu panypurangkupayi. Tjinguru ngayulu wangka Yiitjunyatjarra wantirra Muutjaku wangka kutu nintintjala, ngayunya tjana wantimara, panypurangkuwiyangku. Ngayulu wiya watjalpayi Yiitjuku walytja watirrinytjaku, tjana ngunytji wangka palunya watjalpayi. \v 12 Yunytjurringanyiṉa wiyawana nintilpayi tjuṯangku, walytjalungkuya puntura mikintankunytjaku, mikintjarraya nyinarra nyurrangarrinya wantinytjaku, wati palyantjawiyangku. \p \v 13 Walytja tjuṯa, wangka ngaatjanyaya kulila! Yiitju Kurayitjalu nyurrangarrimpa kuya waṉinytjala Katutjalu nyurrangarrinya ngulytjuṉu Yiitju Kurayitjaku wangkawana tjukarurru nyinanytjaku. Paluru nyurrangarrinya wiya ngulytjuṉu Muutjaku luwuwana nyinanytjaku. Wiyanyurra wiyawana yalatji kulintjaku, “Nganaṉa Yiitjuku walytjarringkula nganaṉa walytjangku kulira nyinanytjaku, Muutjaku luwuwana nyinanytjawiya.” Wiyanyurra walytjangku kulira kuya palyantjaku. Yiitjuku wangkawananyurra kulira yaṉangu kutjupa tjuṯa yaṉṯayaṉṯantjaku, nyakula wantinytjawiyangku. Yaṉangu kutjupa tjuṯaku yunytjurrirra waarrkana nguwanpangku tjanampa nyurrangarri tjukarurru palyantjaku. \v 14 Muutjaku luwu tjuṯalingku ngaranyi. Luwu palunya tjuṯa nguwanpa wangka tungku ngaatja ngaranyi, “Walytja yilatja yunytjurrirra yaṉṯayaṉṯantja nguwanpa, kutjupa tjuṯaṯarra nyurrangarri yunytjurrirra yaṉṯayaṉṯantjaku.” \v 15 Tjakulpa ngayulu kuliṉu tjaampalangkunyurra kutjupa tjuṯaku tuunlayiki nyinapayi, yunytjurringkula yaṉṯayaṉṯantjawiya. Yalatjinyurra kutu yunytjuwiya tjanampa nyinanytjala Yiitjuku walytja tjuṯa ngurra nyuntupaṉungka yankula parraṉi pilarripayingka, pikatjanu nguwanpa. Nyurrangarri yaṉṯayaṉṯantjaku tjananya yunytjurringkula. \s1 Puulalu tjananya watjalku, “Katutjaku kurrunpangku nyurranya nintilku” \p \v 16 Wangka ngaatjanyaya Katutjaku kurrunpatjarra kulila! Katutjaku kurrunpangku nyurranya nintiṉingka kuliranyurra tjukarurru nyinanytjaku. Katutjaku kurrunpanyurra kulira puṯu kulilku kuya palyalkitjangku. \v 17 Nganaṉa Katutjaku kurrunpa kulilwiyangku wantirra walytjangku kulira kuya palyalpayi. Katutjaku kurrunpangkulanya kutu nintiṉi tjukarurru nyinanytjaku. Palumpa kurrunpa kulilwiyangku wantirra nganaṉa puṯu kulilku tjukarurru nyinakitjangku. \v 18 Katutjaku kurrunpangku nyurranya nintiṉingkanyurra kulira tjukarurru nyinaku yalatji kulira, “Ngayulu Katutjaku kurrunpa kulira tjukarurru nyinanyi, palyaṉa Muutjaku luwu kulilwiya nyinanyi.” \p \v 19 Yuwa, yaṉangungku Katutjaku kurrunpa kulilwiyangku wantirra walytjangku kulira kuya palyalpayi. Yaṉangu walytjangku kulira miiṯa walytja wantirra kungka kutjupa tjuṯangka kuya palyalpayi kuṉṯawiyangku nguwanpa. \v 20 Yaṉangu kutjupa tjuṯangku Katutjanya nguwanpa waḻkulpayi. Paluru tjana yaṉangu kutjupa yinkarra kuyalpayi. Yaṉangu kutjupa tjuṯaya kutjupa tjuṯaku kalyparrinytjawiya puntura tuunlayiki nyinapayi. Kutjupa tjuṯa mungutja tjuṯaku pikarringkula kuya nyinapayi. Kutjupa tjuṯangku yaṉangu kutjupa yungkuwiyangku mangarri, yulytja maniṯarra walytjangku kanyilpayi. \v 21 Yaṉangu kutjupa tjuṯangku kutu kulilpayi yulytja mangarri maniṯarra kanyilkitjangku. Yaṉangu kutjupa tjuṯangku waama pulakinaṯarra tiṉa tjikira turaangkarringkupayi. Turaangkarringkula tjana pika pungkula kutjupa tjuṯangka kuya palyalpayi. Yirriṯi ngayulu nyurrangarrinya pinangkatjunu yalatji. Kuya palunya tjuṯa palyantjawiyanyurra tjukarurru nyinanytjaku. Kuya yalatji kutu palyantjala Katutjalu wiya yaṉangu palunya ngulytjura yaṉṯayaṉṯalku. \p \v 22-23 Katutjaku kurrunpangku nganaṉanya nintilpayi palya nyinanytjaku. Nganaṉa kurrunpa palunya kulira yaṉangu tjuṯaku palya nyinaku. Nganaṉa kurrunpa palunya kulira tjanampa yunytjurringkula nyinaku. Nganaṉa kurrunpa palunya kulira yunypa nyinaku. Kurrunpa palunya nganaṉa kulira Katutjaku kalypa nyinaku. Nganaṉa kurrunpa palunya kulira yaṉangu kutjupa tjuṯaku kaangkinytji nyinaku pikarrinytjawiya. Kurrunpa palunya nganaṉa kulira tjukarurru watjalku yaṉangu kutjupaku palyalkitjangku. Yalatji watjara nganaṉa yilta tjukarurru palyalku. Kurrunpa palunya nganaṉa kulira waarrkana nguwanpa nyinaku, nganaṉa wiya mayutju nyinakitja yunytjurringkula nyinaku. Tjinguru yaṉangu kutjupangku nganaṉanya tjingapungku kuya palyantjaku, nganaṉa kulira wantiku tjukarurru nyinakitjangku. Katutjaku kurrunpangku nintintjala nganaṉa kulira wangka palunya tjuṯa nguwanpa nyinarra nganaṉa wiya Katutjaku luwu kilytjuntanku. \v 24 Yirriṯi nganaṉa walytjangku kulira kuya palyara nyinapayi. Kuwarri nganaṉa Yiitju Kurayitjaku walytjarringkula tjukarurru nyinanyi. \v 25 Katutjaku kurrunpalanya tjarrpanyingka, nganaṉa Katutjaku walytjarringkula kana nyinaku palumpa ngurrangka. Kurrunpa palurulanya nintintjala nganaṉa kutu kulira tjukarurru nyinanytjaku yalatji. \v 26 Walytjalungku wiya waḻkuntjaku yalatji, “Ngayuluṉa Yiitjuku walytja palyalingku nyinanyi, Muutjaku luwu kulilwiyangku wantirra.” Wiya wangka palulawana kulira walytjangku puḻkapungkunytjaku. Nyuntu Katutjaku kurrunpa kulira palya nyinanytjaku walytjangku puḻkapungkunytjawiya. Nganaṉa wiya yaṉangu kutjupa tjaarramapintjaku, nganaṉa palya palumpa nyinanytjaku. \c 6 \s1 Kutjupa tjuṯa yaṉṯayaṉṯantjaku \p \v 1 Walytja tjuṯa, wangka ngaatjanyaya kulila! Tjinguru Yiitjuku walytja kutjupangku kuya palyaṉutjangka. Nyurrangarri palulakutu yankula purinypa wangkanytjaku tjukarurrulkitja. Palunya wangkarra wiyanyurra yalatji kulintjaku, “Nganaṉa Yiitjuku walytja palya nyinanyi, kuya palyalwiya.” Mamungku yuwankarra nganaṉanya tjingapungkupayi kuya palyantjaku. Paluru tjingapungkunytjala nganaṉa kulira wantinytjaku. \v 2 Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯaku nganaṉa kulira yaṉṯayaṉṯantjaku. Nganaṉa tjananya yalatji yaṉṯayaṉṯara Yiitjukuṉu wangkawana nyinaku. \v 3 Tjinguru yaṉangu kutjupangku kulilku, “Ngayulu Yiitjuku walytja tjukarurru kutu nyinapayi, kutjupa tjuṯangku kuya palyalpayi.” Wangka palunya paluru kulira ngunytji kulilku. \v 4-5 Katutjalu nganaṉanya nintilpayi palumpa waarrka palyantjaku. Nganaṉa waarrka palunya tjukarurru palyantjaku yalatji kulira, “Waarrka ngaatja ngayulu Yiitjuku tjukarurru palyanmalpa.” Yalatji tjukarurru palyara nyuntu yalatji walytjangku waḻkulku, “Ngayulu ilta Yiitjuku waarrkana palya nyinanyi.” Wiya nganaṉa yalatji kulintjaku, “Ngayulu Yiitjuku waarrka puntura palyalpayi, Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯangku palumpa waarrka wiima palyalpayi.” Nganaṉa wiya yalatji kutjupa tjuṯa nyakula walytjangku puḻkapungkunytjaku. Nganaṉa kutu kuya palyantjawiyangku tjukarurru Yiitjuku waarrka palyantjaku. \p \v 6 Ingkaṯangku Katutjaku wangka nyurrangarrinya nintilpayi. Ingkaṯangku nintintjala ngaparrtjingkunyurra palunya mani tjawirrilyi, mangarri kukaṯarra yungkunytjaku. \p \v 7-8 Tjinguru yaṉangungku kulilku, “Katutjalu wiya nyanganyingka ngayulu kuya yalatji palyalku.” Wiya nganaṉa yalatji kulintjaku, Katutjalu nganaṉanya yuwankarra nyanganyi, nganaṉa kuya palyantjala, palurulampa wiya kulilwiya nyinanyi. Tjinguru wati paluru Katutjanya kulilwiyangku kutu kuya palyantjala Katutjalu palunya ngula kuutamilara warukutu waṉiku. Tjinguru yaṉangu kutjupangku Katutjaku kurrunpa kutju kulilku, paluru nintintjala. Yaṉangu paluru kana kutu nyinaku Katutjaku ngurrangka. \v 9 Nyurrangarri yaṉangu kutjupa tjuṯa kutu yaṉṯayaṉṯantjaku, purinypurinypangku wantiwiyangku. Nganaṉa yalatji kutu yaṉṯayaṉṯantjala ngula Katutjalu nganaṉanyalpi ngaparrtjingku palumpa ngurrangka kutu yaṉṯayaṉṯara kanyilku. \v 10 Panyapa kulira nganaṉa Yiitjuku walytja tjuṯa, yaṉangu kutjupa tjuṯaṯarra yaṉṯayaṉṯantjaku. \s1 Piipa wakara wiyarrikitjangku watjalku \p \v 11 Wati kutjupangku wangka ngaatjanya wakalpayi, ngayulu watjantjala. Ngayululpiṉa Puulalu marangku wakaṉi ngaatja. Wangka ngaatja tiṉa wakaṉutja nyurrangarri nyanganyi? Yilta ngayulu Puulalu wangka tiṉa ngaatja wakaṉi. \p \v 12 Wangka ngaatjanyalpiya kulila! Paluru tjana wiyawana nintilpayi tjuṯangku nyurrangarrinya Tjuwuwiya tjuṯa watjalpayi Yiitjuku walytjarringkulanyurra watirrinytjaku. Tjana walytja tjuṯaku Tjuwu tjuṯaku nguḻurringkula yalatji nyurrangarrinya watjalpayi, yalatji tjanampaṉu walytja tjuṯangku watjaltjipingka, “Yiitjuku walytja tjuṯa nganaṉanya nguwanpa nyinamara, tjana watirringamara. Wiya nyurrangarri tjanala wangka Yiitjunya watiyangka mirrirringutjatjarra nintintjaku.” \v 13 Wiyawana nintilpayi paluru tjana watirringkula wiya Muutjaku luwuwana nyinanyi. Tjana yalatji kuliṉi, “Yiitjuku walytja Tjuwuwiya tjuṯa watirrinytjala, nganaṉa nganampa walytja tjuṯangka tjakultjunku, tjana nganampa yunypa nyinanytjaku.” \v 14 Nyurrangarri watirrinytjaku ngayulu wiya yunyparringanyi. Ngayulu yalatji kutju kulira yunyparriku. Yiitju Kurayitjanya watiyangka waralyngarala mirrirringutja, paluru nganampa kuya waṉipayi. Paluru nganampa mayutju nyinanyi. Paluru yalatji mirrirringutjangka ngayulu palumpa wangka kuliṉi, Muutjaku luwuwana nyinanytjawiya. Wiya ngayulu kuya palyalkitja yunytjurripayi, kuya palyalkitja yunytjuwiyaṉa nyinanyi. \p \v 15 Katutjalu kuliṉi, “Yaṉangu paluru Yiitjuku walytjarringkula wiya kuya palyalkitja yunytjurringanyi, paluru ilta ngayuku walytja nyinanyi.” Katutjalu wiya kuliṉi palumpa walytja watirrinytjaku. \v 16 Yalatjinyurra Yiitju Kurayitjakuṉu wangkawana nyinanytjala Katutjalu nyurrangarrinya yaḻṯururringkula yaṉṯayaṉṯanmalpa. Yalatji palyanyurra nyinaku palumpa walytja tjuṯa yilta. \p \v 17 Wangka ngaatjanya kutju ngayulu nyurrangarrinya watjalku. Kutjupa tjuṯangku watjalpayi yalatji, “Puulanya wiya Yiitjuku waarrkana yilta nyinanyi, paluru mungutja.” Tjana nyurrangarriṯarra yalatji kulintjaku. Yiitju Kurayitjaku waarrkana ngayulu nyinanyingka, tjuṯangkuṉiya pikarringkula pungkupayi. Palunyatjanu ngayulu maaka tjuṯatjarra nyinanyi, Yiitjukuṉu waarrka iltaṉa palyaṉutja. Paluru tjana wiya Puulanya ngunytjinytju watjantjaku. \v 18 Walytja tjuṯa wangka ngaatjanyalpiya kulila! Nganampa mayutju Yiitju Kurayitjanya nyinanyi. Ngayulu palunya tjapinmalpa nyurrangarrinya yaḻṯururringkula yaṉṯayaṉṯantjaku.