\id ACT act \h Tjakultjurinkunytja \toc2 Tjakultjurinkunytja \toc1 Yiitjuku Waarrkana Tjuṯangkuya Tjakultjurinamalpa \mt1 Yiitjuku Waarrkana Tjuṯangkuya Tjakultjurinamalpa \c 1 \p \v 1 Tjiyupulatja, ngayulu yurrunpa piipa wakara nyuntulakutu wantirriyaṉu, Yiitjulu yaṉangu tjuṯa nintira ngangkaritjarrangku palyarinangitjangka. \v 2 Piipa panyapa wangka tiṉa ngarrinyi, Yiitjulu tjananya ngurra kutjupa ngurra kutjupawana nintira ilkarikutu kaḻpangu. Katutjalu palunya ilkarikutu katinyingka yurrunpa Yiitjulu tjananya nintiṉingi palumpa kutunguḻu tuwalpala, waarrka palumpa tjana palyarinkunytjaku ngurra tjuṯawanangku. Yilta paluru tjana palumpa waarrkana tjuṯa nyinangi. Katutjaku kurrunpangkuṯarra tjananya nintiṉingi, yilta. \p \v 3 Palumpa kutunguḻu tjuṯangka palumpa walytja kutjupa tjuṯangkaṯarra tjanala Yiitjunya mirringuru kanarringkula yutitjarringangi. Tjuṯangara tjanala yutitjarringkula tjiṉṯu puutiyipalarringu. Yiitjunyaya rawa yutitjarringutja nyangangi. Nyakulaya kulilpayi, “Mirringuru ilta Yiitjunya kanarringkula nyinanyi.” Yiitjulu tjananya yutitjarringkula nintilpayi, Katutjalu yaṉangu tjuṯa ngulytjura yaṉṯayaṉṯantjaku. \v 4 Paluru palumpa kutunguḻu tjuṯangka yalatji watjaṉu, “Wiyanyurra kuwarri yankula Tjarutjalumanya wantikatinytjaku, paṯalaya!, Katutjalu nyurrangarrila palumpa kurrunpa nyurrampa ngalya wantirriyara tjarrpatjunku. Panyapa ngayulu nyurrangarrinya yurrunpa watjaṉu, Katutjalu palunya wantirriyalkitjangku watjaṉutjangka. \v 5 Tjaanalu tjananya yaṉangu tjuṯa kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi, tjana Katutjaku tjukarurru nyinanytjaku. Tjiṉṯu maṉkurrpa Katutjalulpi nyurrangarrila palumpa kurrunpa tjarrpatjunku nyurrangarri palumpa tjukarurru nyinanytjaku.” \s1 Yiitjunya katu kaḻpaku ilkarikutu \p \v 6 Yiitjuku waarrkana tjuṯangkuya Yiitjula tjungurringkula tjapiṉu, “Mayutju, nyuntu kuwarri mayutjurriku nganampa Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯaku, yilta?” \v 7 Yiitjulu tjananya watjaṉu, “Ngayuku paapangku kutju kuliṉi, ngayulu nyurrangarrimpa mayutjurrinytjaku. \v 8 Yilta, Katutjaku kurrunpangku nyurrangarrinya tjarrparra rapalku. Palulanguru nyurrangarri ngayuku wangka ngurra kutjupa kutjupawana tjakultjurinamalpa, Tjarutjalumalawana, manta Tjuutiyalawana, manta Tjamiriyalawanaṯarra, manta kutjupa tjuṯawanaṯarra.” \v 9 Wangka yalatji watjara Yiitjunya katu kaḻpangu ilkarikutu, palumpa waarrkana tjuṯangkuya yirra nyanganyingka. Yutuwariwana paluru kaḻpangu ilkarikutu. \v 10 Kutuya yirra nyangangi, puṯu. Wati kutjarra tjanala yutitjarringu. Mantarra tjulkuratjarrapula tjungurringkula ngarangi. \v 11 Paluru kutjarra tjananya watjaṉu, “Kaliliyinya ngurrara tjuṯangkunyurra wiya yirra nyakunytjaku. Yiitju paluru katu kaḻparra, ngula piyuku ngalyanku. Yutuwariwana paluru kaḻpangu, yutuwariwana paluru piyuku ngalyanku.” \s1 Matjayatjanyaya ngurrtjara ngaratjunku \p \v 12 Puḻi Yalipatjalaya ngarala, Yiitjuku waarrkana tjuṯa tawunu Tjarutjalumalakutu yarurringu. Puḻi Yalipatjala Tjarutjalumanya yila ngaranyi. \v 13 Tjarutjalumalaya tjarrparra waaḻa panyapakutu tjana yankula, katu kaḻparra nyinangu. Yini yalatji tjana nyinangu, Piitanya, Tjaananya, Tjayimitjanya, Yanturunya, Pilipanya, Tamatjanya, Patjalamanya, Maatjuwunya, Tjayimitjanya kutjupa Yalpiyatjaku katja, Tjaamananya. Paluru Ruumanya ngurrara tjuṯaku tuunlayiki nyinangu. Tjuutatja kutjupaṯarra nyinangu, Tjayimitjaku katja. \p \v 14 Paluru tjana tjungurringkula Katutjala wangkapayi, minyma tjuṯaṯarra. Miirinya Yiitjuku maama, Yiitjuku maḻanypa tjuṯaṯarra palunya tjuṯawana tjungurringkupayi. \v 15 Paluru tjana kututja tjungurringkula Katutjanya tjapiraya waḻkulpayi, Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯangkuṯarra. Tjana tjuṯalingku tjungurringu waan antaṯan tuuntiyipala. Paluru tjana Katutjanya wangkarra Piitalu tjananya yalatji watjaṉu, \v 16 “Walytja tjuṯangkuya kulila! Yurrunpa, Katutjaku kurrunpangku mayutju Tapitanya nintintjala, Tapitalu wakaṉu yara Tjuutatjanyatjarra. Palulanguru wangka palunya iltarringu Tjuutatjanya Yiitjuku waarrkana ilungu. Tjuutatja paluru tjananya nintiṉu, pika pungkupayi tjuṯangkuya Yiitjunya witintjaku. \v 17-18 Tjuutatja paluru tjungula Yiitjuku waarrkana nyinangi. Yiitjulu nganaṉanya ngurrtjara nyinatjunu. Paluru pika pungkupayi tjuṯangka nintiṉutjangku mani mantjiṉu. Mani palunyatjarrangku paluru manta payimilaṉu. Manta palula Tjuutatjanya mantakutu punkara mirrirringu. Watiyangka waralyngarala katu punkara mirrirringu, puḻingku yatuntjala ngurrka taara tjarru pakaṉu. \v 19 Tjuutatjanya yalatji mirrirringanyingka, Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯangku kulira watjaṉangi, ‘Akaltama.’ Nganaṉa yini yalatji watjaṉi, ‘Manta palumpa ngurrka tjutingutja.’ \p \v 20 “Katutjaku wangka yalatji ngaranyi mayutju Tapitalu wakaṉutja, \q1 ‘Paluru mirrirringanyingka, wiya yaṉangu kutjupa ngurra palumpaṉungka nyinanytjaku.’ \p Mayutju Tapitalu piyuku wakaṉu yalatji, \q1 ‘Palumpaṉu waarrka wati kutjupangkulpi palyantjaku.’” \p \v 21-22 Piitalu tjananya piyuku watjaṉu, “Palulanguru wati kutjupa, nganaṉa ngurrtjara ngaratjunkunytjaku, tjungungkula yaṉangu tjuṯa yalatji tjakultjunkunytjaku, ‘Yiitjunya yilta mirringuru pakara kana nyinanyi.’ Wati palunya nganaṉa ngaratjunkukitjangku yalatji kulintjaku. Wati paluru Yiitjuku walytja rawa nyinapayi. Tjaanalu Yiitjunya tjarrpatjunkula papatatjimilantjala wati paluru nganaṉalawana parra yulytjapayi. Wati paluru nganaṉalawana kutu tjungu yulytjapayi. Mayutju Yiitjunya ilkarikutu kaḻpanytjala paluruṯarra nyangu. Wati yalatji nganaṉa ngurrtjara ngaratjunkunytjaku.” \p \v 23 Palulanguru tjana wati kutjarra watjaṉu, yini Tjutjupanya, kutjupa yini Matjayatjanya. Tjutjupanya yini tjuṯatjarra, yini kutjupa Paatjapatjanya, yini kutjupa Tjatjatjanya. \v 24-25 Wati kutju ngaratjunkukitjangkuya Katutjanya tjapiṉu yalatji, “Mayutju. Nyuntu ngaa kutjarraku ninti nyinanyi. Nganaṉanyatju nintila wati kutju!, palurulpi Yiitjuku waarrkanalpi nyinanytjaku, Tjuutatja paluru ilungutjangka. Tjuutatjalu ilta kuya palyaṉu mayutju tjuṯanya tjakultjunkula, palulanguru paluru ngurra kuyangka nyinaku.” \v 26 Yalatji tjapira tjana puḻi nampatjarrangka puḻiyirrinytjala Matjayatjanya wiinarringu. Palulanguru tjana Matjayatjanyalpi ngaratjunu. Yiitjuku waarrkanalpi paluru nyinangu. Paluru tjana tjungurringkulalpi tuwalpalalpiya nyinangi. \c 2 \s1 Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrpaku \p \v 1 Tjuwu tjuṯangkuya aatayimingka tjungurrirra tuḻku Pintikatja ngalkura nyinapayi, Katutjanya puḻkapungkukitja. Aatayimi kutjupangka tjungurrirra ngalkura nyinapayi. Piyukuya tjungurrirra ngalkura nyinapayi aatayimi kutjupangka. Yalatji nguwanpa kutu tuḻku Pintikatjangka tjungurringkupayi. Tuḻku Pintikatja ngaranyingkaya, Yiitjuku walytja tjuṯa waaḻangka tjungu nyinangi. \v 2 Palulanguru ilkaringuru wangkangu waḻpa tiṉa nguwanpa. Puntura wangkangu waaḻa panyapangka paluru tjana nyinanyingka. \v 3 Waru nguwanpa tjanala yutirringu, kutjuṯu kutjuṯungka tjanala yuwankarrangka ngarangu katangka, waru tjangi nguwanpa. \p \v 4 Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrpanytjala tjana wangka kutjupaya wangkangu kutjuṯu kutjuṯu. Wati kutju wangka kutjupa wangkangu, wati kutjupa wangka kutjupa wangkangu. Yuwankarraya wangka kutjupa wangkarra waṉingi, Katutjaku kurrunpa tjananya tjarrpangutjangka. Katutjaku kurrunpangku tjananya alatji nintiṉu wangka kutjupa wangkanytjaku. \v 5 Ngurra Tjarutjalumala Tjuwu tjuṯa Katutjaku walytja nyinangi. Paluru tjana yurrunpa manta tjuṯanguru yankula tjungurringu Tjarutjalumala. \v 6-8 Ilkaringuru panyapa waḻpa nguwanpa wangkanyingka, paluru tjana waḻpa nguwanpa kulira yankulaya tjungurringu Yiitjuku walytja tjuṯangka. Yaṉangu tjuṯalingku tjana tjungurringu. Paluru tjana wangka walytja wangkanytjala kulira yunyparringuya. Yiitjuku walytja tjuṯanyaya wangka walytja tjanampaṉu wangkanyingka, tjana kuliṉu yalatji, “Nganampa ngulytju wangkanyi.” Manta kutjupa ngurrara tjuṯangkuya tjanalakutu ngalya yankula, kulira tjuḻurrmanu wangkarra waṉinguya, “Pala tjuṯa Kaliliyinya ngurrara tjuṯa nganampa wangka wangkanyi. Alatjila kuliṉi nganampa wangka walytjalpiya wangkanytjala tjananya. \v 9 Nganaṉa wangka tjuṯatjarra nyinanyi, ngurra kutjupa kutjupangurula ngalya yankula tjungurringu. Yuwankarrangkula wangka walytja kuliṉi, pala tjuṯa wangkanytjala. Ngurralampa tjuṯa ngarala waṉinyi yinitjarra, Patjiyanya, Mititjanya, Yilumatjanya, Mitjiputayimiyanya, Tjuutiyanya, Kapatutjiyanya, Puntutjanya, Yayitjanya. \v 10-12 Kutjupa tjuṯa tjana ngaranyi ngurra yini kutjupatjarra, Puritjiyanya, Pampiliyanya, Yitjipinya, Ruumanya, Kiritanya, Yarapiyanya. Kutjupa tjuṯa tjana Lipiyanya ngurrara. Lipiyanya manta Tjayirinila yila ngaranyi. Yuwankarrangkula Tjuwu tjuṯangku Tjuwuwiya tjuṯangkuṯarra wangka walytja kuliṉi. Paluru tjana Tjuwuwiya tjuṯa Katutjaku walytja nyinanyi.” Manta kutjupa kutjupa ngurrara tjuṯangkuya piyuku wangkarra waṉingi, “Pala tjuṯangku nganaṉanya watjaṉi Katutjalu Yiitju Kurayitjanya mantakutu wantirriyaṉutjangka.” Palulanguru paluru tjana yunyparringkula puṯu kulira tjapiṉungkuya, “Nyaanguruya pala tjuṯa wangka kutjupa kutjupa wangkanyi?” \v 13 Kutjupa tjuṯangku Yiitjuku walytja tjuṯanya panypurangu yalatji, “Pala tjuṯaya yilta pulakinatjanu wangkarra waṉinyi, turaangkarringutja.” \s1 Piitalu tjananya nintilku \p \v 14 Yiitjuku waarrkana lipinpalangka ngarala Piitalu rapangku watjaṉu yalatji, “Yaṉangu tjuṯa, kulilaṉiya! Ngayuku wangkaya purinytju kulinma! \v 15 Nganaṉatju wiya wayina tjikira turaangkarringkula wangkapayi. Kuwarri aaḻi ngaranyi, mungarrtji kutju yaṉangungku tjikira turaangkarripayi. \p \v 16 “Yurrunpa Katutjaku wangka watjalpayingku, yini Tjuwulalu yalatji watjaṉu, \q1 \v 17 ‘Ngula manta yilkariṯarra wiyarriku. Yuḻṯa palula yurrunpa ngayulu Katutjalu yalatjinku. \q1 Ngayulu tjanala yaṉangu tjuṯangka ngayuku kurrunpa tjarrpatjunku. Palulanguru tjanampa katja tjuṯangku yuṉṯalpa tjuṯangkuṯarra ngayuku wangkalpiya wangkaku. Tjanampa yangupala tjuṯangku, tjanampa tjiḻpi tjuṯangkuṯarraya tjukurrpa nyangamalpa ngayunyatjarra. \q1 \v 18 Ngayuku waarrkana tjuṯangkaṯarra ngayulu tjanala ngayuku kurrunpa tjarrpatjunku, wati tjuṯangka, kungka tjuṯangka. Paluru tjana ngayuku wangkalpi wangkaku. \p \v 19-20 Mantawana ngayulu ngangkari tiṉatjarrangku palyalku. Yaṉangu kuya tjuṯa ngayulu tjananya pungkuku. Yaṉangu tjuṯangku nyakuku pungutja tjuṯa ngurrka tiṉa ngarrinyingka. Waru tiṉa, puyu tiṉaṯarra tjana nyakula nguḻurriku. Ilkariwanaṯarra ngayulu ngangkari tiṉatjarrangku palyalku. Tjiṉṯu marurriku. Yuḻṯa panyapangka maanytja tjatjakarriku ngurrka nguwanparriku. Palulanguru ngayulu yaṉangu tjuṯa kuutamilara watjalku. \q1 \v 21 Ngayulu nyurrangarrinya yaṉangu kutjupa tjuṯaṯarra yalatji kuutamilantjala yurrunpa yaṉangungku ngayula kana nyinakitjangku tjapintjala, ngayulu yaṉangu palunya yaḻṯururringkula kanalku.’” \p \v 22 Piitalu tjananya piyuku watjaṉu, “Yitjurilaku ngaṉṯitja tjuṯangkula wangka ngaatjanya kulintjaku. Yiitju Natjaritjanya ngurrarangku ngangkari tiṉatjarrangku miiṉṯa tjuṯa, mamutjarra tjuṯaṯarra palyalpayi. Paluru Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku tjananya palyalpayi. Yalatji nyakula nyurrangarri nintingku kuliṉi paluru Katutjakuṉu. \v 23 Katutjalu yurrunpa kuliṉu yalatji, ‘Tjuutatjalu mayutju tjuṯangka yankula tjakultjunku, Yiitjunyaya witira yiluntankunytjaku.’ Yilta nyurrangarri watjaṉu Yiitju palunyaya watiyangka nyiiḻamilara yiluntankunytjaku. \v 24 Palunyatjanu Katutjalu mirringuru Yiitjunya pakaltjingaṉu, kutu mirri ngarritjipingka. Yiitjunya mayutju tiṉa Katutjakuṉu wiya kutu mirri ngarripayi, kanarringkula paluru nyinanyi. \v 25 Mayutju Tapitalu yirriṯi yalatji wakaṉu wangka Yiitjunyatjarra, \q1 ‘Ngayuluṉa kuliṉi paapa Katutjanya ngayula ila kutu nyinanyi. Kuya tjuṯaku ngayulu wiya nguḻurringanyi, paluru ngayunya kutu yaṉṯayaṉṯaṉingka. \v 26 Palulanguru ngayulu yunypa nyinarra kuliṉi yalatji, \q1 \v 27 “Paapa Katutjalu ngayunya wiya wantiku kutu mirri ngarrirra yuṉarrinytjaku, wiya, ngayunya kanalku. Ngayulu palumpa waarrkana, paluruṉi kanara yaṉṯayaṉṯanmalpa. \v 28 Paluru ngayunya nintiṉu ngayulu ilurra kanarrinytjaku. \q1 Palulanguru ngayulu yunypa nyinamalpa, alatji kulira, ‘Paapa Katutjaluṉi kanara rawangku yaṉṯayaṉṯanmalpa.’” ’” \p \v 29 Piitalu piyuku tjananya nintiṉu, “Walytja tjuṯa, kulilaṉiya! Kutjupa tjuṯangku kuliṉi yalatji, ‘Piita, wangka palunya nyuntu watjaṉu, Yiitjulu watjaṉutja wiya, wangka palunya mayutju Tapitalu kutju watjaṉu mirrirrikitjangku.’ Ngayulu Piitalu nyurrangarrinya watjaṉi. Nganampa walytja yirriṯitja mayutju Tapitanya wiya kana kutu nyinanyi, paluru irriṯi ilungu. Tapitanya mirrirringutjaya ngurra ngaangka ila ngaṯingka tjarrpatjunu. \v 30-31 Tapita paluru Katutjaku wangka watjalpayi nyinangi. Katutjalu Tapitala yalatji watjaṉu, \q1 ‘Ngula ngayulu nyinatjunku nyuntupa walytja ngaṉṯitja, mayutju tiṉa tjanampa nyinanytjaku.’” \p Piitalu tjananya piyuku watjaṉu, \p “Wangka palunya Tapitaku walytja ngaṉṯitja mayutju tiṉarrinytjatjarra Tapitalu kulira wangka yalatji watjaṉu Kurayitjanyatjarra, \q1 ‘Paapa Katutjalu ngayunya wiya wantiku kutu mirri ngarrirra yuṉarrinytjaku, wiya, ngayunya kanalku. Ngayulu palumpa katja, paluruṉi kanara yaṉṯayaṉṯanmalpa.’ \p \v 32 Wangka palulawana yilta Katutjalu Yiitjunya kanaṉu mirringuru. Yiitjunya kanarrinytja kurungku nyakula nganaṉatju nyurrangarrinya tjakultjunanyi. \p \v 33 “Paluru ngurra ilkarikutu kaḻparra tjungulpi nyinanyi paapa Katutjala. Tjungupula nyinarra Katutjaku kurruntjarra Yiitjunyalpi nyinangi. Irriṯi Katutjalu watjaṉu Yiitjunyalpi Katutjaku kurruntjarralpi nyinanytjaku. Palulanguru Yiitjululpi Katutjaku kurrunpa wantirriyara nganaṉanyatju tjarrpatjunu. Paluru nganaṉala tjarrpangutjangka wangka kutjupa kutjupalatju wangkangi. \p \v 34-35 Mayutju Tapita paluru Katutjaku wangka kutjupa wakaṉu yalatji, \q1 ‘Katutjalu ngayuku mayutjungka watjaṉu Kurayitjanya tjungupula nyinanytjaku. Piyuku watjaṉu yalatji, “Ngayulu tjananya marrkulku nyuntulamarra, kuya tjuṯangkunta pungkutjipingka. Palumpa tjanampa nyuntu mayutjulpi nyinamalpa.” ’ Wangka palunya Tapitalu yalatji watjaṉu Kurayitjanya Katutjala tjungu nyinanytjaku. Wiya Tapitanya ilkarikutu kaḻpangu Katutjalawana nyinakitja, Kurayitjanya kutju.” \p \v 36 Piyuku Piitalu tjananya watjaṉu, “Nyurrangarri, Yitjurilaku ngaṉṯitja kutjupa tjuṯaṯarra nintirrinytjaku yalatjiku. Yilta Katutjalu Yiitjunya panyapa, mayutju tiṉa nganampa nyinatjunu. Paluru Kurayitjanya nyinanyi, Katutjalu nyinatjunutja. Nyurrangarri, Yitjurilaku ngaṉṯitja kutjupa tjuṯangkuṯarra palunya mungutjakutjura kulira watjaṉu tjana watiyangka nyiiḻamilara yiluntankunytjaku.” \p \v 37 Wangka palunya yaṉangu tjuṯangku kulira tjuni kuyarringu aḻṯururringkula Yiitjuku. Paluru tjana Yiitjuku waarrkana tjuṯa tjananya yalatji tjapiṉu, “Walytja tjuṯa, nyaarringkula?” \p \v 38 Piitalu tjananya watjaṉu, “Nyurrangarri kuya palyalwiyangku wantirra Katutjaku tjukarurru nyinama! Yankulanyurra Yiitjuku walytja tjuṯangka ngarama!, tjana nyurrangarrinya papatatjimilantjaku. Tjana papatatjimilalkitjangku yalatji watjalku, ‘Yiitju Kurayitjanya nyuntupa mayutju nyinanyingka ngayuluṉanta papatatjimilaṉi.’ Yalatji nyurrangarri tjukarurru nyinarra papatatji mantjintjala, Katutjalu kuya nyurrangarrimpa waṉiku. Palulanguru nyurrangarrilalpi palumpa kurrunpa paluru tjarrpatjunku. \v 39 Katutjalu yirriṯi watjaṉu, palumpa kurrunpa nyurrangarrila tjarrpatjunkukitjangku, nyurrangarrimpa katja tjuṯangka yuṉṯalpa tjuṯangkaṯarra. Katutjalu yaṉangu kutjupa kutjupa ngurrara tjuṯa nintinmalpa tjana palumpa walytjarrinytjaku. Palunya tjuṯangkaṯarra paluru palumpa kurrunpa tjarrpatjunku.” \p \v 40 Piitalu tjananya yaṉangu tjuṯangka yara kutjupa tjuṯaṯarra nintiṉingi. Palulanguru paluru tjananya piyuku watjaṉu, “Kuwarriya yaṉangu tjuṯangku kuya palyara nyinanyi. Yalatji kuya palyalpayi tjuṯa tjananya Katutjalu mirritjunkula warukutu iyalku. Yalatjingkamarra nyurrangarri tjukarurrulpi Katutjaku nyinanytjaku.” \v 41 Yaṉangu tjuṯangku tjirri tjawutjunangku Piitaku wangka kulira tjapintjala, Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯangku tjananya papatatjimilaṉu, tjiṉṯu palula. \v 42 Palulanguru Yiitjuku waarrkana tjuṯangku paluru tjananya Katutjaku wangka nintiṉingi. Paluru tjana tjiṉṯu kutjupa tjiṉṯu kutjupangka tjungurringkupayi nintirrikitja. Tjana yunypa tjungurringkupayi, pikapikarrinytjawiya. Tjana tjungurringkula Katutjanya rawangku waḻkulpayi, yuḻṯa puntuṯarraya ngalkura tjikilpayi. \s1 Yalatjiya Yiitjuku walytja tjuṯa yurrunpa nyinapayi \p \v 43 Yiitjuku waarrkana tjuṯangku Yiitjukuṉu ngangkaritjarrangku miiṉṯa tjuṯa palyalpayi, mamu tjuṯaṯarraya payira wantirriyalpayi. Yalatjiya palyantjala yaṉangu tjuṯangku nyakula nguḻurripayi yalatji kulira, “Tjana nganaṉanya ngangkari puntutjarrangku tjinguru pungkuku.” \v 44 Yiitjuku walytja tjuṯa tjungurringkula palya nyinapayi, pikapikarrinytjawiya. Yulytjaku tjinguru maniku yinkanytjala tjana yungkupayi. Yalatji tjana ngaparrtjingku yungkula nyinangi. \v 45 Yiitjuku walytjarringkula tjana ngurra, waaḻaṯarra tjalamilara mani mantjira yungkupayi, maralpa tjuṯaku. \v 46 Tjiṉṯu kutjupa tjiṉṯu kutjupangka tjana yankula Tjuwuku tjaatji tiṉangka tjungurripayi, Katutjanya waḻkuntjaku. Tjaatjingka tjana nyinarra waaḻa kutjupa kutjupakutuya yankula nyinapayi, ngalkunytjaku. Ngurra palula tjuṯangka tjana yuḻṯa puntungka yunypangku ngalkura tjikilpayi, yalatji kulira, “Nganaṉa Yiitjuku walytja tjuṯa tjungurringkula yunyparringanyi palunya waḻkulkitja.” \v 47 Ngurra palula tjuṯangka tjana Katutjanya yunypangku waḻkulpayi. Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯa tjanampa yunypa nyinangi Yiitjuku walytja tjuṯaku. Tjiṉṯu kutjupa tjiṉṯu kutjupangka yaṉangu kutjupa tjuṯangku Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringangi. \c 3 \s1 Wati nyumpu palyalku \p \v 1 Piitanya Tjaananya Tjuwuku tjaatji tiṉakutu yanu. Palulakutu Tjuwu tjuṯa kututja mungarrtji yankupayi, Katutjalakutu wangkanytjaku. \v 2 Tjaatji tiṉa palula alytjurangka wati nyumpu yinkapayi nyinangi. Alytjura paluru yini yalatjitjarra, “Alytjura Palya.” Wati nyumpu paluru pipirri wiima nyumpurringkula nyumpu kutu nyinangi. Palumpa ngulytju tjuṯangku wati palunya kututja katirra nyinatjunkupayi, tjaatji tiṉa palula alytjurangka, maniku yinkanytjaku. Yaṉangu tjuṯa palulawana yiwarrakatinytjala paluru tjanala maniku yinkapayi. \v 3 Piitanya Tjaananya alytjura palulakutu yankunytjala wati nyumpu paluru nyakula yinkangu. \v 4-5 Paluru kutjarra wati palunya nyakula Piitalu watjaṉu, “Nyawalinyatju!” Paluru pulanya nyangangi alatji kulira, “Ngaa kutjarrangkuṉi tjinguru mani yungku.” \v 6 Piitalu watjaṉu, “Maniwiyaṉa ngaranyi, ngayuluṉanta palyalku. Yiitju Kurayitja Natjaritja ngurrarakuṉu ngangkaritjarrangkuṉanta watjaṉi, pakara parra ngara!” \v 7 Piitalu miṉa witira ngaratjunu. Palulanguru nyumpu paluru tjina palyarringulpi. \v 8 Wati paluru yunyparringkula pakara ngarala purinypa parra yulytjayinangi. Wati nyumputjanuṯarra tjana tjungu tjarrpangu tjaatji tiṉangka. Paluru yunypa parra yinkarra tjalkaḻungkuyinangi, Katutjanya waḻkuyinangi. \v 9-10 Yaṉangu tjuṯangku palunya nyangu yunypa parra tjalkaḻungkunytjala. Nyakulaya nuuwimilara watjaṉu, “Wati nyumpu panyapa alytjurangka kutu nyinapayinya.” Palunya nyakula tjana puṯulpiya kuliṉingi, “Yaalytjiyaalytji paluru nyumputjanu palyarringu?” \s1 Tjaatji tiṉangka tjanala Piitalu nintilku \p \v 11 Wati paluru nyumpu palyarringutjatjanungku yunypangkulpi Piitanya Tjaananya pulanya mara witirinangi. Yaṉangu tjuṯangku palunya nyakula puṯu kuliṉingi. Paluru tjana parra yankula yaṉangu kutjupa tjuṯangka tjakultjurinkupayi. Palulanguru yaṉangu tjuṯangku kulira ngalya tjalkaḻungkula tjungurringu, nyumpu palunya palyarringutjalpi nyakukitja. Puri palunya yini yalatjiya watjaṉangi, “Tjalamunaku Puri.” \v 12 Yaṉangu tjuṯa tjungurrinytja nyakula Piitalu tjananya watjaṉu, “Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa, kulilaṉiya! Nyurrangarri ngalinyatju nyakula wiyawanangku kuliṉi yalatji, ‘Pala kutjarra ngangkari tiṉatjarrangku wati palunya palyaṉu. Tjukarurrupula Katutjaku nyinanyi.’ Wiyanyurra yalatji kulintjaku. Yiitjukuṉu ngangkari tiṉatjarrangkulitju palyaṉu. \v 13 Nganampa walytja yurruntitja tjuṯa nyinangi, Yipuramanya, Yatjikanya, Tjikupanya. Palumpa tjanampa Katutjanya mayutju nyinapayi. Yiitjukuṯarra Katutjanya mayutju nyinangu. Paluru Katutjaku waarrkana tjukarurru nyinanytjala, Katutjalu Yiitjunya mayutju tiṉa nyinatjunu. Yiitju palunya nyurrangarri mayutju tjuṯangka kurungka watjaṉu tjana witira katirra iluntankunytjaku. Mayutju Payilatalu Yiitjunya pakaltjingalkitjangku yunytjurringutjangka, nyurrangarri wiya watjaṉu. \p \v 14 “Yiitju paluru ilta Katutjaku tjukarurru nyinapayi, kuya palyantjawiya. Nyurrangarri yaṉangu kutjupaku mirri pungkupayiku yunytjurringkula watjaṉu, Yiitjunya wiya pakaltjingantjaku. \v 15 Yalatji watjaranyurra Yiitjuku puntura tuunlayikirringu, ‘Palya tjana Yiitjunya iluntankunytjaku.’ Yalatjinyurra yaṉangu kanalpayinya kulilwiyangku watjaṉu iluntankunytjaku. Katutjalu palunya mirringuru kanara pakaltjingaṉu. Paluru kanarrinytja kurungku nyakulalatju nyurrangarrinya tjakultjunanyi. \v 16 Wati ngaatjanya nyumputjanu palyarringutjangku Yiitjunya Katutjakuṉu kuliṉi. Yalatji kulira ngaatja wati paluru palyarringulpi, yaṉangu tjuṯangka kurungka.” \p \v 17 Piitalu tjananya piyuku nintiṉu, “Ngayuku walytja tjuṯa, kulilaṉiya! Ngayulu nintingku kuliṉi, nyurrangarri, mayutju tjuṯangkuṯarra ramarringkula watjaṉu tjana Yiitjunya yiluntankunytjaku. \v 18 Yirriṯi, Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku watjaṉangi, ‘Yaṉangu tjuṯangku Kurayitjanya panypurangkula pungku.’ Wangka yalatji watjaṉutja yiltarringu, Katutjalu kulintjawana. \v 19 Nyurrangarri kutu kuya palyantjawiya tjukarurrulpi Katutjaku nyinanytjaku. Yalatjinyurra Katutjaku wangka kulintjala Katutjalu nyurrangarrimpa kuya waṉiku. \v 20 Palulanguru paluru nyurrangarrinya kaṉṯilyanku tjukarurru nyinanytjaku. Ngula paluru nyurrangarrimpa Yiitjunya piyuku mantakutu ngalya wantirriyalku. Paluru yurrunpa watjaṉu, mayutju Kurayitjanya wantirriyalkitjangku, mayutju nyurrangarrimpa nyinanytjaku. \v 21 Katutjaku ngurrangka Yiitjunya kutu nyinamalpa, palunyatjanu paluru piyuku ngalyanku mayutju tiṉalampa nyinanytjaku. Paluru mantakuturringkulalpi mayutju nyinanytjala yaṉangu tjuṯa palya nyinaku, ngurra tjuṯaṯarra palya ngaraku. Yalatji Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku yurrunpa watjaṉu. \p \v 22 “Nganampa walytja yurrunpa nyinapayingku Muutjalu yirriṯi watjaṉu, ‘Ngayulu Katutjaku wangka watjalpayi nyinanyi. Ngayunya nguwanpa Katutjaku wangka watjalpayi kutjupa Katutjalu wantirriyara nyurrangarrimpa mayutju ngaratjunku. Paluru walytja nyurrangarrimpa nyinaku, wangka walytjatjarra. Palumpa wangkanyurra kulira tjukarurru nyinanytjaku. \v 23 Katutjaku wangka watjalpayi palunya yaṉangu tjuṯangku kulira wantinyingka, Katutjalu yaṉangu palunya tjuṯa warukutu waṉiku, wiya palumpa walytja paluru tjana nyinaku, wiya.’ \p \v 24 “Katutjaku wangka watjalpayi yuwankarrangkuya, Tjamiyulaluṯarra watjaṉu, ‘Kurayitjanya yilta mayutju tiṉa nyinaku.’ Tjamiyula paluru wangka panyapa yurrunpa watjaṉu. Tjamiyulanya nyinanyingka ngaṉṯiya Katutjaku wangka watjalpayi kutjupa tjuṯangkuṯarra wangka palunya watjaṉu. Wangka tjanampaṉu iltarringu Yiitju Kurayitjanya paṉangkalpi nyinangi. \v 25 Katutjaku wangka watjalpayi palunya tjuṯaku nyurrangarri walytja ngaṉṯitja tjuṯa nyinanyi. Katutjalu nyurrangarrinyaṯarra wangka yalatji watjaṉu, ‘Yipuramala Katutjalu yalatji watjaṉu. Nyuntupa walytja ngaṉṯitja kutju ngula nyinanyingka, yaṉangu yuwankarraya yunyparriku, manta kutjupa kutjupa ngurrara tjuṯaṯarra.’” \v 26 Piitalu tjananya piyuku watjaṉu, “Palulanguru Katutjalu nyurrampa yurrun yurrunpangku palumpa katja wantirriyaṉu, nyurrangarri yunyparrinytjaku, nyurrangarri palumpa wangka kulira kuya palyalwiyalpi palumpa tjukarurru nyinanytjaku.” \c 4 \s1 Mayutju tjuṯangkapula wangkaku \p \v 1-2 Yaṉangu tjuṯangka Piitanya Tjaananya tjanala wangkanyingka, mayutju tjuṯaya yankula nyakula mulyarrarringu pulampa. Mayutju paluru tjana yalatji ngarangi, tuḻkuku mayutju tjuṯaya, mayutju kutjupa tjuṯaṯarraya, tjuulytji tjuṯaku mayutjuṯarra. Kutjupa tjuṯangku tjana alatji kuliṉingi, “Yaṉangu mirrirringkula wiya ngula kanarriku, kutu mirri ngarrimalpa.” Paluru tjana kuliṉingi Piitalu Tjaanalu yaṉangu tjuṯa yalatji nintintjala, “Katutjalu Yiitjunya mirritjanu pakaltjingaṉu. Palulanguru Katutjalu yaṉangu tjuṯaṯarra mirritjanu pakaltjingalku.” Paluru tjana ngarala yalatji wangkarra waṉingu, “Pala kutjarrangku tjananya yaṉangu tjuṯa ngunytjinytjungku nintilpayi. Yaṉangu tjuṯa wiya mirringuru pakalku, wiya.” \v 3-4 Yaṉangu tjuṯangkuya wangka palunya tjaatji tiṉangka kulira Yiitjunya Katutjakuṉuya kulira palumpa walytjarringu. Paluru tjana Yiitjuku walytja yurruntitja tjuṯangka tjungurrirra tjuṯalingkuya nyinangu, tjawutjuna payipala. Yalatjiya wati tjuṯa nyinangu, kungka tjuṯalingkuṯarra. Mungarrtji mayutju paluru tjana Piitanya Tjaananya pulanya witira tjiilangka tjarrpatjunu. Mungangkapula nyinarra tjiṉṯurringu. \p \v 5 Tjiṉṯurrirraya tjungurringu Tjarutjalumala, Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯaya, Muutjaku wangka nintilpayi tjuṯaṯarra, mayutju kutjupa tjuṯaṯarra. \v 6 Paluru tjana tjungurringkula nyinanyingka kutjupa tjuṯaya tjungurringu, tuḻkuku mayutju tiṉa yini Yanatjanya. Palumpa walytja tjuṯaṯarra tjungurringu, Kayapatjanya, Tjaananya, Yalikitjantanya. Palumpa walytja kutjupa tjuṯaṯarra. \v 7 Paluru tjana iyaṉu kutjupa tjuṯa yankula Piitanya Tjaananya witira ngalya katirra ngaratjunkunytjaku. Ngalyankulapula ngarangu. Tjana pulanya kutjarra tjapiṉu yalatji, “Nganaluntapula ngangkari palunya yungkula tjarrpatjunu, wati palunya palyantjaku?” \p \v 8-9 Katutjaku kurrunpangku Piitanya rapantjala paluru tjananya yalatji watjaṉu, “Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯakulampa nyurrangarri mayutju tjuṯa nyinanyi. Nyurrangarri ngalinya tjapiṉu, ‘Nganaluntapula ngangkari palunya yungkula tjarrpatjunu?’ \v 10 Nyurrangarri wangka ngaatjanya kulintjaku, Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja kutjupa tjuṯangkuṯarra. Wati ngaatjanya palyarringkulalpi ngaranyi, ngalitju Yiitju Kurayitjakuṉu ngangkaritjarrangku palyaṉutjatjanungka. Yiitju Kurayitjanya, Natjaritjanya ngurrara palunya nyurrangarri watjaṉu tjana watiyangka nyiiḻamilara waralytjunkula yiluntankunytjaku. Palulanguru Katutjalu mirringuru palunya kanara pakaltjingaṉu. \v 11 Wati yirriṯi nyinangutjangku Katutjaku wangka alatji wakaṉu, \q1 ‘Wati tjuṯangkuya puri palyalkitjangku watiya kutjarra puukatjarra tjawara ngaratjunku. Watiya waṯawaraya yiipiwana mantjira ngarritjunku katuwana puuka kutjarrangka. Piyukuya nyakula watiya palunya yiipiwana mantjira waṉiku, kuyakuyakutjura kulira. Watiya yiipiwana palunya Katutjalu mantjira ngarritjunkula puri palyalku.’” \p Piitalu tjananya watjaṉu yalatji, “Yiitjunya nyinangi paawu puntu watiya yiipi palunya nguwanpa. Tjuwu tjuṯangku palunya witira katirra mirrintanu, kuyakuya kulira, watiya yiipiwana palunya kuyakuya kulira waṉingutja nguwanpa. Nyurrangarri Yiitjuku wangka kulira wantingu, watiya yiipiwana nguwanpa waṉirra. \v 12 Yiitjulu kutjungku yaṉanguku kuya waṉirra kanalpayi. Manta ngaangka wiya nyinanyi kutjupa Yiitjunya nguwanpa. Katutjalu kutjupa wiya watjaṉu yaṉanguku kuya waṉirra kanalpayi, Yiitjunya kutjulampa nyinanyi.” \p \v 13 Piitanya Tjaananya nguḻuwiya wangkanyingka paluru tjana puṯuya kuliṉingi, “Wiyapula kuulangka tjarrparra nintirringu.” Ngaṉṯilpiya kuliṉu, “Yiitjulapula nyinarra nintirringu. Yiitjulu pulanya nintiṉu.” \v 14 Mayutju paluru tjanaya wangkawiya nyinangi. Puṯuya kuliṉu palunya kutjarra panypurangkukitjangku, wati nyumpu palyarringutja palyalpi ila ngaranyingkaṯarra. \v 15 Palulanguru mayutju paluru tjana palunya kutjarra wati nyumputjanu palunyaṯarra watjaṉu yankula waaḻangka tjayiṯi ngaranytjaku. Paluru tjana wangkarra puṯu kuliṉingi, \v 16 “Yaalytjinkumpala nyarra kutjarranya? Tjarutjalumanya ngurrara yuwankarra ninti nyinanyi, paluru kutjarra ngangkaritjarrangku palyaṉutjangka. Yiltapula ngangkaritjarrangku palyaṉu. \v 17 Yaṉangu kutjupa tjuṯangku wangka Yiitjunyatjarra kuliltjipingka nganaṉa pulanya pinangkatjunkunytjaku, wiya wangka Yiitjunyatjarra piyuku tjakultjunkunytjaku.” \v 18 Palulanguru paluru tjana waarrkana iyaṉu Piitanya Tjaananya ngalya katirra ngaratjunkunytjaku. Tjana palunya kutjarra marrkuṉu, “Wangka Yiitjunyatjarra wiya nyupali tjakultjunkunytjaku yaṉangu kutjupangka.” \v 19 Piitalupula Tjaanalu watjaṉu, “Tjinguru ngalitju nyurrangarrimpa wangka kulilku, tjinguru Katutjakuṉu wangka ngalitju kulilku. Nganaku wangkalitju yilta tjukarurru kulintjaku? \v 20 Yirriṯi Yiitjulawana ngalitju tjungu nyinarra palumpa wangka kulilpayi. Puṯulitju kuliṉi palumpa wangka tjakultjunkuwiya nyinakitja.” \p \v 21-22 Mayutju paluru tjana tjungurringu Piitalu Tjanaluṯarra kuliltjipingkamarra. Tjungurringkula tjana yalatji watjaṉu, “Yaṉangu yuwankarrangku Katutjanya waḻkuṉi, paluru nyumputjanu palyarringutjangka. Tjiilangka nganaṉa palunya kutjarra tjarrpatjunanyingka yaṉangu tjuṯangkulanya panypurangkula pungkutjipingkamarra, nganaṉa palunya kutjarra tjarrpatjunkunytjawiyangku wantinytjaku.” Palulanguru tjana piyuku palunya kutjarra marrkuṉu wiya wangka Yiitjunyatjarra tjakultjunkunytjaku. Alatji palunya kutjarra marrkura wantirriyaṉu puṯu kulira tjiilangka tjarrpatjunkukitjangku. Wati paluru nyumpu rawa nyinangu, yiiya puutiyipala. \s1 Nguḻuwiya nyinakitjangku tjana tjapilku \p \v 23 Piitanya Tjaananya kuutawutjunguru pakara yankulapula Yiitjuku walytja tjuṯangka tjakultjunu, mayutju tjuṯangku marrkuṉutjangka. \v 24 Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯangku tjakulpa kulira tjungurringkula Katutjala wangkangu yalatji, “Nyuntu mayutju tiṉalampa. Nyuntu nganampa manta, ilkari, yuruṯarra palyaṉu. Nyuntu yaṉangu tjuṯa, kuka tjuṯaṯarra, yurungka nyinanytja tjuṯaṯarra palyaṉu. \v 25-26 Yirriṯi nyuntupa wangka mayutju Tapitalu wakaṉu, nyuntupa kurrunpangku nintintjala. Tapita paluru nganampa walytja yurruntitja nyuntupa waarrkana nyinangi. Yalatji paluru piipangka wakaṉu, \q1 ‘Tjuwuwiya mayutju tjuṯaya pikarringkula nyinaku. Paluru tjana tjungurringkula wangkaku Katutjanya panypurangkula palumpa waarrkana pungkukitja.’” \p \v 27 Yiitjuku walytja tjuṯaya piyuku Katutjala wangkangu, “Tapitalu yirriṯi wakaṉutja yirriṯi yiltarringu, tawunu ngaangka Tjarutjalumala. Mayutju Yirutanya, mayutju Payilatanyaṯarra tjungurringu Yitjurilaku ngaṉṯitja mayutju tjuṯangka, Tjuwuwiya tjuṯangkaṯarra. Nyuntupa waarrkanaku Yiitju Kurayitjakuya yunytjuwiyarringkula wangkangu yiluntankukitjangku. Irriṯi nyuntu Yiitju Kurayitja palunya nganampa ngalya wantirriyalkitjangku kuliṉu. \v 28 Tjungurringkula mayutju paluru tjana watjaṉu, Yiitjunya watiyangka nyiiḻamilara waralytjunkula iluntankunytjaku. Yalatjiya ngula palyantjaku nyuntu yurrunpa ninti nyinangu. Nyuntu mayutju tiṉangku kulintjawana tjana palyaṉu. \p \v 29 “Katutja, nyuntu kuliṉi, Mayutju tjuṯangku pulanya Piitanya Tjaananyaṯarra marrkuṉu wangka Yiitjunyatjarra wiya tjakultjunkunytjaku. Nganaṉa nyuntupa waarrkana tjuṯa nyinanyi. Nganaṉanya rapala!, Yiitjukuṉu wangka kutu tjakultjunkunytjaku, nguḻuwiyangku. \v 30 Rapalalanyatju!, nganaṉa Yiitjukuṉu ngangkaritjarrangku miiṉṯa tjuṯa mamutjarra tjuṯaṯarra palyantjaku. Yiitjunya paluru ilta nyuntupa waarrkana nyinanyi. Nganaṉa miiṉṯa tjuṯa mamutjarra tjuṯaṯarra palyarrinytjala yaṉangu tjuṯangku nyakula yalatji kulintjaku, ‘Tjana mayutju Katutjakuṉu, Yiitjukuṉuṯarra ngangkari tiṉatjarrangku tjananya palyalpayi.’” \p \v 31 Yalatji tjana Katutjala wangkarra waaḻa tjanampa pirrtjipirrtjingu. Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrparra rapaṉu. Palunyatjanu tjana Katutjaku wangka nguḻuwiyangkulpi tjakultjurinangi. \s1 Tjana yulytjayanku yungkuku \p \v 32 Yiitjuku walytja tjuṯa palya nyinapayi wiyayanku wangkarra pikarripayi. Wiyaya watjalpayi yalatji, “Yulytja ngaatjanya ngayuku kutju.” Paluru tjana yulytja, mani mangarriṯarra yungkupayi Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯaku. \v 33 Yiitjuku waarrkana tjuṯangku nguḻuwiyangku tjananya watjalpayi, “Mayutju Yiitjunya mirringuru kanarringkula kuwarri kana nyinanyi.” Yaṉangu tjuṯaya Yiitjuku walytja tjuṯaku yunypalpiya nyinapayi. Tjana yalatji watjalpayi, “Yiitjuku walytja tjuṯa tjana tjukarurru nyinanyi, Katutjaku.” \v 34-35 Yiitjuku walytja tjuṯa palya nyinapayi, wiya kutju maralpa nyinangi, wiya. Yaṉangu mangarriwiya tjinguru maniwiya nyinanytjala, mangarritjarrangku manitjarrangkuṯarra yungkupayi. Tjinguru kutjupa yulytjatjarra nyinanytjawiyangka, yulytjatjarrangku yungkupayi. Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringkula, waaḻa tjinguru manta kanyilpayingku tjalamilara mani mantjira yungkupayi, Yiitjuku waarrkana tjuṯaku. Palulanguru waarrkana paluru tjana tjananya yungkupayi, maralpa tjuṯaku. \p \v 36-37 Wati Tjutjupanya Tjapurritjanya ngurrara nyinangi. Paluru Lipayiku walytja ngaṉṯitja nyinangi. Paluru Yiitjuku walytjarringkula manta walytja tjalamilara mani mantjiṉu. Mani katirra, Yiitjuku waarrkana tjuṯa yungu. Yurrunpa paluru yini Tjutjupanya nyinangi. Ngaṉṯiya Yiitjuku waarrkana tjuṯangku watjaṉu yini kutjupa, Panapatjanya. Panapatjanya wangka kutjupa nganaṉa watjaṉi yalatji, “Yunypalpayinya.” \c 5 \s1 Yananayatjalu Tjaparalu ngunytjinytjunku \p \v 1 Tjutjupanya nguwanpa wati Yananayatjalu palumpa miiṯa Tjaparaluṯarra manta walytja tjalamilaṉu. \v 2 Wati paluru mani mantjira aapa yarrkatjunu, aapa kutjupa katirra Yiitjuku waarrkana tjuṯa tjananya yungu yalatji watjara, “Manta walytjalitju tjalamilara mani yuwankarra ngaatjanya mantjira ngayulu nyurrangarrinya yunganyi.” Kungka paluru ninti nyinangu, palumpa miiṯangku mani aapa yarrkatjunutjangka. \v 3 Piitalu wati palunya watjaṉu, “Yananayatja. Mamuku mayutjungkunta tjingapungu nyuntu mani aapa yarrkatjunkula kanyintjaku, nyuntu kulira wantimara. Nyuntu wiya nganaṉanya kutju ngunytjinytjunu, Katutjaku kurrunpaṯarra nyuntu ngunytjinytjunu. Mani aapa nyuntu yarrkatjunkula kanyiṉi, manta tjalamilara. \v 4 Manta panyapa yilta nyuntupa ngarangu. Ngurra palunya tjalamilara nyuntu mani mantjira palyapulan kanyinmara, walytjangku. Nyaaku nyuntu nganaṉanya ngunytjinytjunu? Nyuntu nganaṉanya watjanmara mani aapa kanyilkitjangku. Nyuntu wiya nganaṉanya kutju ngunytjinytjunu, Katutjalaṯarra nyuntu ngunytjinytjunu.” \v 5-6 Piitaku wangka kulira Yananayatjanya punkara mirrirringu. Yangupala tjuṯangkuya pakara mirri mantarrangka karrpira katirra tjunutjunu. Yalatji mirrirringanyingka tjakulpa kulira yaṉangu tjuṯa nguḻurringu. \v 7 Kungka palumpa miiṯa Tjaparalu wiya tjakulpa palunya kuliṉu. Paluru yuṯuyuṯu ankula tjungurringkula ngarangi Yiitjuku waarrkana tjuṯangka yila. \v 8 Piitalu kungka palunya tjapiṉu, “Mani ngaatjanya yuwankarra ngarrinyi, yilta?, nyupali manta tjalamilara mantjiṉutjatjanu?” Kungkangku watjaṉu, “Yuwa, yuwankarra ngarrinyi.” \v 9 Piitalu watjaṉu, “Katutjaku kurrunpangkulanya nyanganyi nganaṉa kuya palyantjala. Nyupali palula kurungka ngunytjinytjunkuwiyangku wantimara. Wati yangupala tjuṯaya kuwarri ngalyananyi, nyuntupa miiṯaya ngaṯingka tjarrpatjunkula. Nyuntunyalpintaya katirra ngaṯingka tjarrpatjunku.” \v 10 Palulanguru kungka paluru punkara mirrirringu. Yangupala panyapa tjuṯangkuya ngalyankula mirri nyakula, mantjira katirra tjunutjunu. Miiṯangka yilaya tjunutjunu. \v 11 Yiitjuku walytja yuwankarrangkuya yaṉangu kutjupa tjuṯangkuṯarraya kulira puntura nguḻurringu, “Katutjalu pulanya pungu.” \s1 Yiitjukuṉu ngangkaritjarrangkuya miiṉṯa tjuṯa palyalku \p \v 12 Palulanguru Yiitjuku waarrkana tjuṯangku Yiitjukuṉu ngangkaritjarrangku miiṉṯa tjuṯa palyaṉangi, mamutjarra tjuṯaṯarra. Yiitjuku walytja tjuṯaya rawa tjungurripayi, Tjuwuku tjaatji tiṉangka ila, puringka. Tjana puri palunya watjalpayi, “Tjalamunaku puri.” \v 13 Palula tjanalamarra Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯa nguḻurringkula wiya tjungurripayi. Paluru tjana kulira nyinangi, “Yiitjuku walytja tjuṯaya palya nyinanyi. Nganaṉa wiya tjanala tjungurriku, Katutjalulanya pungkutjipingka.” \v 14 Palulanguru kutjupa tjuṯangku mayutju Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringu. Yalatji kutjupa tjuṯa tjanala tjungurringkula Yiitjuku walytjarringu. Yalatji yaṉangu tjuṯalingku Yiitjuku walytjarringu. \v 15 Palulanguruya kutjupa tjuṯangku miiṉṯa tjuṯa katirra pulangkitingka yiwarrangka tjayiṯingka ngarritjunkupayi, Piitalu palyantjaku. Yalatji tjana kulilpayi, “Piitalu wiya miiṉṯa tjuṯa marangku pampuntjaku, paluru yiwarrawana yankula puri Piitakuṉungku miiṉṯa tjuṯa palyalku.” \v 16 Yaṉangu tjuṯalingkungkuya, Tjarutjalumala yila nyinanytja tjuṯangku, miiṉṯa tjuṯa katingi, mamutjarra tjuṯaṯarra, palyarrinytjaku. Paluru tjana yuwankarra palyarringu. \s1 Yiitjuku waarrkana tjuṯaya witilku \p \v 17 Tuḻkuku mayutju tiṉa paluru, Tjuwuku mayutju tjuṯaṯarraya mulyarrarringu tjanampa Yiitjuku waarrkana tjuṯaku. Yalatjiya watjaṉangi, “Yaṉangu tjuṯangkuya wangka tjanampa kulira yunyparringanyi, nganampa wangka wiyaya kuliṉi.” \v 18 Paluru tjana yankula Yiitjuku waarrkana tjuṯa witira katirra tjiilangka tjarrpatjunu. \v 19 Mungangka Katutjalu wantirriyaṉu palumpa ilkari ngurrara tjiila palulakutu. Paluru tjanampa kiiṯa alytjurankula yaḻṯirra tjananya katirra yurilpangka ngaratjunu. Ngaratjunkula tjananya watjaṉu, \v 20 “Tjaatji tiṉa palulakutu nyurrangarri yankula tjungurrirra yaṉangu tjuṯa tjananya nintinma!, tjana Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarrinytjaku.” \v 21 Kuliraya tjaatji palulakutu yanu, tjiṉṯukutu tjiṉṯukutu nguwanpa. Paluru tjana yankula yaṉangu tjuṯa nintiṉingi. Tuḻkuku mayutju paluru, palumpa walytja tjuṯaṯarra Yiitjuku waarrkana tjuṯa tjiilanguru pakaṉutjangka ngurrpaya nyinangu. Paluru tjana mayutju kutjupa tjuṯa tjananya yaḻṯingu tjungurrinytjaku. Tjunguya nyinarra watjaṉu yurrkunytji tjuṯangku tjiilakutu yankula Yiitjuku waarrkana tjuṯa witira ngalya katinytjaku. \p \v 22 Paluru tjana ankula tjiilangka tjarrparra puṯu tjanampa Yiitjuku waarrkana tjuṯaku nyangu. Tjana puṯu nyakula yankula tjanampa mayutju tjuṯangka tjakultjunu yalatji, \v 23 “Tjiilakutulatju yankula kiiṯa pati nyangu, tjuulytji tjuṯaya kutu ngaranyingka. Kiiṯalatju tjanampa alytjurara puṯu nyangu. Paluru tjana wiya nyinangu, yanuya.” \v 24 Yurrkunytji tjuṯaku mayutju, tuḻkuku mayutju tjuṯaṯarra tjuḻurrtjuḻurrmanuya tjakulpa kulira. Tjana puṯu kulira parra wangkarra waṉingu, “Yaalytjiyaalytji tjana pakaṉu!” \v 25 Wati kutjupangku yankula tjanala watjaṉu, “Kulilaya! Nyurrangarri watjantjala yurrkunytji tjuṯangku ilta tjananya witira katirra tjiilangka tjarrpatjunu. Tjarrpatjunutja tjuṯa tjaatji tiṉangkalpiya kuwarri ngarala waṉinyi. Paluru tjana yaṉangu tjuṯa tjananya nintiṉi.” \v 26 Yurrkunytji tjuṯaku mayutjungku, yurrkunytji tjuṯa katingu Yiitjuku waarrkana tjuṯa witintjaku. Tjana yankula palunya tjananya purinypangku witira katingu. Wiya tjana raapangku tjananya witira katingu, wiya. Purinypangkuya tjananya witira katingu yaṉangu tjuṯangku ngurrkurringkula tjananya puḻingka rungkaltjipingkamarra. \p \v 27 Tjana katirra tjananya ngaratjunu mayutju panyapa tjuṯangka kaantjaḻa tjuṯangka. Tuḻkuku mayutju tiṉangku tjananya yalatji payiṉu, \v 28 “Yurrunpalatju nyurrangarrinya watjaṉu, wiya Yiitjuku wangka nintintjaku. Nganaṉanyanyurra kulilwiyangku wantingu. Kutu nyurrangarri tjananya yaṉangu tjuṯa Tjarutjalumalawana nintirinangi. Nyurrangarri tjananya wiyawana yalatji watjalpayi, ‘Yiitjunya Payilatangka ngaranytjala tuḻkuku mayutju tjuṯangku yaṉangu tjuṯa tjingapungu tjana yalatji watjantjaku, “Yiitjunya watiyangka iluntarra!” ’” \v 29 Piitalu, Yiitjuku waarrkana kutjupa tjuṯangkuṯarraya watjaṉu, “Nganaṉa Katutjaku wangka kutju kulintjaku, yaṉangukuṉu wangka wiya. \v 30 Nganampa walytja yirriṯi nyinanytja tjuṯangku Katutjanya waḻkura nyinangi. Katutja paluru Yiitjuku yunyparringkula palunya mirritjanu pakaltjingaṉu. Nyurrangarri watjaṉu tjana Yiitjunya watiyangka nyiiḻamilara waralytjunkula yiluntankunytjaku. \v 31 Katutjalu palunya pakaltjingara mayutju tiṉa ngaratjunu. Tjungupula Yiitjunya Katutjanya mayutju kutjarra nyinanyi. Katutjalu yurrunpa wangka ngaa palunya kuliṉingi, ‘Yiitjulu tjanampa Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯaku kuya waṉirra kana tjananya kanyilku. Yuwa, paluru tjanampa kuya waṉiku, tjana palumpa wangka kulira tjukarurru nyinanytjala.’” \v 32 Piyuku Piitalulpi tjananya watjaṉu, “Nganaṉatju Katutjaku kurrunpatjarra ngaangka ngaranyi nyurrangarrinya wangka palunya Yiitjunyatjarra tjakultjunkunytjaku. Yaṉangungku Katutjaku wangka kulira tjukarurru nyinanytjala Katutjalu palumpa kurrunpa palula tjarrpatjunkuku.” \p \v 33 Wangka palunya mayutju tjuṯangku kulira puntura tjanampa mulyarrarringu. Tjungungkuya kuliṉu Yiitjuku waarrkana tjuṯa tjananya iluntankunytjaku. \v 34 Wati kutjungku ngarala watjaṉu Yiitjuku waarrkana tjuṯa, katirra yurilpangka ngaratjunkunytjaku. Yurrkunytji tjuṯangku tjananya katirra yurilpangka ngaratjunu, mayutju tjuṯa wangkanytjala tjana kuliltjipingkamarra. Wati paluru yini Kamaliyalanya Paratji nyinangi. Paluru Muutjaku luwu yaṉangu tjuṯangka nintilpayi. Yaṉangu tjuṯaraya mayutju palumpa yunypa nyinangi. \v 35 Mayutju paluru Kamaliyalalu tjananya kaantjaḻa tjuṯangka watjaṉu, “Kulilaya! Nganaṉa Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa nyinanyi. Nganaṉa wiya parrpaṯu parrpaṯungku watjantjaku, palunya tjuṯa iluntankunytjaku, nganaṉa purinypangku kulintjaku. \v 36 Yirriṯi wati Tjuyitatjalu yaṉangu tjuṯangka watjalpayi yalatji, ‘Ngayulu nyurrangarrimpa mayutju tiṉa nyinanyi, ngayuku wangka nyurrangarri kulira ngayulawana nyinanytjaku.’ Wati tjuṯangku yantaṯa puupalangku palumpa wangka kulira ngulytjurringu. Palulanguru kutjupangku Tjuyitatjanya iluntananyingka, palumpa ngulytju tjuṯa tjungurringkunytjawiya tjana yankula pilapilarringu ngurra kutjupakutu. \v 37 Palunya nguwanpa wati kutjupa Tjuutatjanya Kaliliyinya ngurrara mayutju tiṉarringu. Kamanta ngurrara tjuṯangkuya yini tjunanyingka, palunya tayimi Tjuutatjanya mayutju tiṉarringu. Yaṉangu tjuṯangku palumpa wangka kulira ngulytjurringu. Tjana palulawana tjungu nyinangi. Panyapa nguwanpa, wati kutjupangku iluntananyingka ngulytju palumpa tjuṯa tjungurringkunytjawiya tjana yankula pilapilarringu ngurra kutjupakutu. \v 38 Mayutju panyapa kutjarra nguwanpa mayutju tjanampa Yiitjuku waarrkana tjuṯaku Yiitjunya mirrirringu. Tjinguru palumpa ngulytju tjuṯa tjungurringkunytjawiyalpi yankula pilapilarriku ngurra kutjupakutu. Nganaṉa wiya watjantjaku tjana Yiitjuku waarrkana tjuṯa mirri pungkunytjaku, nganaṉa tjananya wantirriyantjaku. Tjinguru wangka tjanampa yaṉangukuṉu kutju. Tjinguru yaṉangu tjuṯangku kulira wantiku. Tjinguru tjana tjungurringkunytjawiyalpi yankula pilapilarriku ngurra kutjupakutu. \v 39 Tjinguru wangka tjanampa Katutjakuṉu, paluru yunypa tjanampa nyinanyi. Paluru yunypa tjanampa nyinanyingka nganaṉa wiya Katutjanya panypurangkula tjananya mirri pungkunytjaku.” Kamaliyalaku wangkaya kulira yunyparringu. \v 40 Yiitjuku waarrkana tjuṯa tjana ngalya katirra ngaratjunu. Tjana watjaṉu yurrkunytji tjuṯangku tjananya wiipatjarrangku pungkunytjaku. Tjana piyuku tjananya marrkuṉu wiya wangka Yiitjunyatjarra tjakultjunkunytjaku. Yalatji tjananya marrkura iyaṉu. \v 41 Yunypangkuya yankula yalatji watjarinangi, “Nganaṉanya tjana wiipatjarrangku pungkunytjala yaṉangu tjuṯangku nyakula kuṉṯarringu nganampa. Tjana yalatji kuliṉu, ‘Pala tjuṯa kuya palyalpayi tjuṯa.’ Katutjanya wiyalampa kuṉṯarrinyi paluru nganampa yunypa nyinanyi.” \v 42 Tjana kutu tjiṉṯu kutjupa tjiṉṯu kutjupangka Tjuwuku tjaatji tiṉangka, yaṉangu tjuṯa nintilpayi, wangka Yiitjunyatjarra yalatji, “Yiitju Kurayitjanya mantangka nyinangi, Katutjalu yirriṯi watjaṉu palunya wantirriyalkitjangku.” Waaḻa tjuṯangkaṯarra tjana tjananya wangka Yiitjunyatjarra nintiṉingi. \c 6 \s1 Wati tjapanpala tjana ngaratjunkuku \p \v 1 Ngula, Yiitjuku walytja tjuṯarringkula pikapikarringuya. Kiriki wangkapayi tjuṯa tjanampa Yaramayiki wangkapayi tjuṯaku mulyarrarringu. Kiriki wangkapayi tjuṯangkuya watjaṉu, “Wulkumanu waḻukuta tjuṯangkuya, Kiriki wangkapayi tjuṯangku mani ngatalpa mantjilpayi, kanya waḻukuta kutjupa tjuṯangku Yaramayiki wangkapayi tjuṯangku mani tiṉa mantjilpayi.” Tjaatji ngurrara tjuṯangku tjiṉṯu kutjupa tjiṉṯu kutjupangka tjananya mani kututja waḻukuta tjuṯa yungkupayi, mangarri tjana payimilara ngalkura nyinanytjaku. \v 2 Palulanguru Yiitjuku waarrkana tuwalpalangku tjananya yaḻṯingu Yiitjuku walytja tjuṯa tjungurrinytjaku. Tjana watjaṉu tjananya, “Nganaṉatju nyurrangarrinya kututja Katutjaku wangka nintilpayi, waarrka nganampatju yalatji. Kutjupa tjuṯangku waḻukuta tjuṯa mani yungkula yaṉṯayaṉṯantjaku. \v 3 Nganaṉa wati tjapanpala ngaratjunkunytjaku. Wati paluru tjana ninti puntu nyinapayi Katutjaku kurrunpatjarra. Palunya tjananya nganaṉa ngaratjunkunytjaku, mani kanyira waḻukuta tjuṯa yungkula yaṉṯayaṉṯantjaku, \v 4 kanya nganaṉatju Katutjaku wangka nyurrangarrinya kutu nintinmalpa. Katutjanya nganaṉatju nyurrangarrimpa tjapinmalpa.” \v 5 Yuwankarrangkuya wangka palunya kulira yunyparringu. Palulanguru tjanaya watjaṉu, “Nganaṉa wati Tiipananya watjalku ngaratjunkunytjaku, paluru Katutjaku kurruntjarra nyinanyi. Paluru Katutjanya kulira tjukarurru nyinanyi.” Paluru tjana wati tjapanpala ngurrtjara watjaṉu ngaratjunkunytjaku. Wati tjapanpala yini yalatjiya nyinangu, Tiipananya, Pilipanya, Pirukuratjanya, Nikanunya, Timunya, Paminatjanya, Nikulatjanya Yantiyukanya ngurrara. Paluru Tjuwuwiya nyinangi. Katutjanya Tjuwu nguwanpangku paluru waḻkura nyinangi. \v 6 Yiitjuku walytja paluru tjana tjapanpala palunya watjara katirra tjananya ngaratjunu, Yiitjuku waarrkana tuwalpalangka. Paluru tjana tuwalpalangku tjanala katangka mara tjunkula Katutjanya tjanampa tjapiṉu, waḻukuta tjuṯa tjana tjukarurru yaṉṯayaṉṯantjaku. \p \v 7 Ngurra Tjarutjalumalawana Yiitjuku walytja tjuṯangku Yiitjuku wangka tjanala tjakultjurinangi. Yaṉangu kutjupa tjuṯangku Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringu, tuḻkuku mayutju tjuṯangkuṯarraya. Tjuṯalingkulpiya Yiitjuku walytja tjuṯa nyinangi. \s1 Tiipananyaya witilku \p \v 8 Tiipanalu Katutjakuṉu ngangkari tiṉatjarrangku kutjupa kutjupa palyalpayi. Paluru tjananya miiṉṯa tjuṯa, mamutjarra tjuṯaṯarra palyalpayi. \v 9 Tjarutjalumala wati kutjupa tjuṯa nyinarra tjaatji kutjupangka tjungurripayi, Tjayirininya ngurrara tjuṯa, Yalikitjantiriyanya ngurrara tjuṯaṯarra. Paluru tjanalawana kutjupa tjuṯa tjungurripayi, Tjilitjiyanya ngurrara tjuṯa, Yayitjanya ngurrara tjuṯaṯarra. Paluru tjana Tiipananya yurilpangka nyakula pikarringu, Tiipanalu Katutjaku wangka wangkanytjala. \v 10 Katutjaku kurrunpangku Tiipananya nintintjala paluru tjananya tjukarurru wangkangi. Puṯuya kuliṉu ngaparrtji watjantjakitjangku. \v 11 Paluru tjana Tiipanaku ngurrkurringkula wati maṉkurrpa mani yungu, tjana parra yankula yaṉangu tjuṯangka ngunytjinytjunkunytjaku. Yaṉangu tjuṯa ngarala waṉinytjala tjana yalatji tjanala ngunytjinytjunu, “Nganaṉatju kuliṉu Tiipanalu Muutjanya, Katutjanyaṯarra panypurangkunytjala.” \p \v 12 Yalatji ngunytjinytjunutja kuliraya yaṉangu tjuṯa Tiipanaku ngurrkurringu. Mayutju tjuṯangku, Muutjaku wangka nintilpayi tjuṯangkuṯarra wangka palunya kulira Tiipanaku ngurrkurringu. Paluru tjana Tiipananyalpi witira katirra ngaratjunu kaantjaḻa tjuṯangka, Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯangka. \p \v 13 Wati maṉkurrpa tjana kaantjaḻa tjuṯangka yalatji ngunytjinytjunu, “Wati ngaangku kutu Muutjaku wangka panypurangkupayi. Wangka kutjupaṯarra ngaangku watjalpayi, nganampa tjaatji tiṉangka yaṉangu tjuṯa wiya tjungurrinytjaku. \v 14 Nganaṉatju kuliṉu, paluru yalatji wangkangu, ‘Yiitjunya Natjaritjanya ngurrarangku nganampa tjaatji tiṉa kilytjuntankula wiyalku. Paluru nganaṉanya tjingapungkuku Muutjaku luwu wantirra luwu kutjupawanalpila nyinanytjaku.’” \v 15 Kaantjaḻa tjuṯangkuya Tiipananya kutu nyangangi yuṉpa kutjuparrinytjala. Paluru tjana kuliṉingi, “Paluru yuṉpa ilkari ngurrara nguwanpa ngaranyi.” \c 7 \s1 Tiipanalu tjananya nintilku \p \v 1 Tuḻkuku mayutju tiṉangku Tiipananya tjapiṉu, “Paluru tjana wangka tjukarurru watjaṉu, yilta?” \v 2 Tiipanalu tjananya yalatji watjaṉu, “Walytja tjuṯa, kulilaṉiya! Nganampa walytja Yipuramanya yurrunpa manta Mitjiputayimiyala nyinanyingka, nganampa mayutju tiṉa Katutjanya tili nguwanpa Yipuramala yutitjarringu. \v 3 Katutjalu Yipuramanya watjaṉu, ‘Nyuntupa ngurra, walytja tjuṯaṯarra wantirra, manta kutjupakutu maa yarra! Nyuntu yananyingkaṉanta nintilku ngurra palulakutu tjukarurru yankunytjaku.’ \v 4 Palulanguru Yipuramalu ngurra walytja wantirra tawunu Yaranalakutu yanu. Ngurra palula nyinarra paluru yapuntarringu. Palulanguru Katutjalu watjara palunya iyaṉu, manta ngaakutu, nganampa ngurra walytjakutu. \v 5 Paluru yankula nyinanytjala wiya Katutjalu watjaṉu, ‘Ngaatja nyuntupa ngurra, kutun nyinanytjaku.’ Yalatji wiya Katutjalu palula watjaṉu, paluru ngurra miyaḻangka nyinangi. Katutjalu Yipuramanya yalatji watjaṉu, ‘Manta tjuṯaku mayutju tiṉangkuṉanta tjukarurru watjaṉi. Manta ngaatjanya nyuntupa walytja ngaṉṯitja tjuṯangkulpi kanyilku, ngurra walytja tjanampalpi ngaraku.’ Wangka yalatji Katutjalu Yipuramanya watjaṉu paluru pipirriwiya nyinanytjala. \v 6 Yipuramanya Katutjalu piyuku watjaṉu, ‘Nyuntupa walytja ngaṉṯitja tjuṯaya kutu manta kutjupangka nyinamalpa, yiiya antaṯa puupala. Manta palunya ngurrara tjuṯangku tjananya pungkula kanyinmalpa, tjana kutu waarrkarriyanytjaku. Waarrkana tjuṯaya nyinaku wiitjimani mantjintjawiya. \v 7 Palunya ngurrara pungkupayi tjuṯa ngayulu tjananya ngaparrtjingku pungku tjana nyuntupa walytja tjuṯa ngurra kutjupakutu iyantjaku, kanyilwiyangku. Palulanguruya nyuntupa walytja ngaṉṯitja tjuṯa ngalyankula ngurra ngaakutu nyinarra ngayunyaṉiya waḻkunmalpalpi.’ \v 8 Palulanguru Katutjalu Yipuramanya watjaṉu, ‘Nyuntupa katja tjuṯa, nyuntu tjananya watintjaku. Nyuntupa walytja ngaṉṯitja tjuṯangku, tjanaṯarra katja watintjaku. Yalatji tjana watirrinytjala nyurrangarri kulilku, “Yuwa, ngaa tjuṯa Katutjaku walytja tjuṯa nyinanyi.” ’ Palulanguru Yipuramalu palumpa katja Yatjikanya watiṉu, pipirri wiima, tjiṉṯu tjapanpalangka ngarrinyingka. Yatjikalu tiṉarrirra palumpa katja Tjikupanya pipirri wiima watiṉu. Palulanguru Tjikupalu tiṉarrirra palumpa katja tjuṯalpi tjananya pipirri wiima watiṉu. Tjikupaku katjapiṯi, tuwalpala nyinangi nganampa walytja yurruntitja tjuṯa.” \p \v 9 Tiipanalu tjananya piyuku watjaṉu, “Tjikupakuṉu katja tjuṯa mulyarrarringu maḻanypa Tjutjupaku. Mulyarrarringkulaya palunya witira tjalamilaṉu tjanala kamulatjarra tjuṯangku manta Yitjipilakutu katinytjaku. Ngurra palula Tjutjupanya waarrkarringangi payirrinytjawiya mungutja. \v 10 Katutjalu palunya kutu yaṉṯayaṉṯaṉangi wantiwiyangku, kutjupa tjuṯangkuya panypurangkunytjala. Paluru Tjutjupanya nintiṉingi paluru ninti puntungku wangkanytjaku. Manta Yitjipiku mayutju tiṉangku Tjutjupanya yaḻṯingu, ngalya yankula ngaranytjaku. Paluru Tjutjupaku yunyparringkula waarrkana tjuṯangka watjaṉu, ‘Tjutjupanyalpi mayutju tiṉa nampa tuu nyinaku, Yitjipinya ngurrara tjuṯaku, ngayuku waaḻa kanyilpayi tjuṯakuṯarra.’ \p \v 11 “Palulanguru kapi wiya punkaṉu manta Yitjipilawana, manta Kayinanalawanaṯarra, mangarri tjanampa wiyarringu. Kutjupa tjuṯa tjana paḻtjatjirratja wiyarringu. Nganampa yurruntitja tjuṯangku Tjikupalungarri puṯu nyakuyinangi mangarriku, \v 12 kanya Yitjipingka tjana mangarri puntuya waaḻa tjuṯangka kanyiṉingi. Tjiḻpi Tjikupalu tjakulpa kuliṉu manta Yitjipingka mangarri kutu ngarrinyingka. Alatji kulira paluru tjananya katjapiṯi ngurra palulakutu wantirriyaṉu mangarri payimilara ngalya katinytjaku. Manta Yitjipilakutu tjana yankula mangarri payimilaṉu. \v 13 Mangarriya payimilara piyukuya kuḻpangu ngurra walytjakutu. Paluru tjana mangarri palunya ngalkura piyuku yanu manta Yitjipilakutu mangarriku. Palulanguru Tjutjupalu tjananya kaaka tjuṯanya watjaṉu, ‘Ngayulu Tjutjupanya, nyurrangarrimpa maḻanypa.’ Palulanguru mayutju Piirulu kuliṉu Tjutjupaku walytja tjuṯa ngalyanutjangka. \v 14 Tjutjupalu palumpa kaaka tjuṯa iyaṉu, paapa Tjikupanya, walytja kutjupa tjuṯaṯarra, yaḻṯirra ngalya katinytjaku, manta Yitjipilakutu. Tjikupanyangarriya tjuṯa nyinangi yaṉangu tjapantiyi payipala. \v 15 Tjikupanyangarriya Yitjipilakutu yankula palyaya nyinangi mangarritjarralpi. Manta Yitjipilaya nyinarra mirrirringu, Tjikupanya palumpa katja tjuṯaṯarra. \v 16 Walytja ngaṉṯitja tjuṯangku tjananya mirri tarrka tjuṯa maḻaku katingu manta Kayinanalakutu. Kapi Tjikimalaya mirri tarrka tjuṯa tjunutjunu. Kapi Tjikimanya Yipuramalu yurrunpa maningka payimilaṉu, palumpa walytja ngaṉṯitja tjuṯa, mirri tjunutjunkunytjaku. Yamaku walytja tjuṯangka manta panyapa payimilaṉu. \p \v 17 “Yitjurilaku ngaṉṯitja tjuṯaya ngurra Yitjipila nyinarra tjuṯalingkulpiya nyinangi. Katutjalu kuliṉu, ‘Ngayulu Yipuramanya yirriṯi watjaṉu palumpa walytja ngaṉṯitja tjuṯa ngurra Kayinanala katirra nyinatjunkukitjangku. Wangka palumpa wiyaṉa ramarringu, kutuṉa kuliṉi ngula tjananya katirra ngurra palula nyinatjunkukitjangku.’ \v 18 Palulanguru mayutju tiṉa kutjupalpi Yitjipinya ngurrara tjuṯaku tjanampa nyinangu. Mayutju paluru Tjutjupaku ngurrpa nyinangu. \v 19 Mayutju paluru nganampa walytja yurruntitja tjuṯaku aḻṯururrinytjawiyangku watjaṉu tjuulytji tjuṯangku pipirri wiima tjuṯa tjanampa tjulyara katirra urilta waṉinytjaku, tjana ngarrirra ilunytjaku. \v 20 Palulanguru Muutjanya pipirri wiima yutirringu. Pipirri wiima palya ngarringi. Kiṉara tjirripalangka maamangku ngurrangka yampura kanyiṉingi. \v 21 Paluru pipirri wiima palunya karrukutu katirra ngarritjunu kaṉilpangka nguwanpa, kapingka katuwana ngaralinkunytjaku. Kaṉilpa palula ngarrinyingka, mayutju Piiruku yuṉṯalpangku yankula nyakula mantjiṉu kaṉilpa palunya. Pipirri wiima Muutjanya mantjira kanyira tiṉaṉungku, maama walytjangku nguwanpa. \v 22 Paluru tiṉarringkula nyinanyingka Yitjipinya ngurrara kuultitji tjuṯangku nintiṉingi. Kuula tiṉangkaṯarra paluru nyinarra ninti puntulingku nyinangi. Paluru yaṉangu punturringkula tjukarurru kutu wangkapayi. Paluru waarrka tjukarurru palyalpayi, aṉangu manpaṯangku.” \p \v 23 Tiipanalu tjananya piyuku watjaṉu, “Muutjanya wati punturringkula paluru kuliṉingi palumpa walytja tjuṯa yankula nyakukitja. \v 24 Yankula Muutjalu nyangu Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja kutju Yitjipinya ngurrarangku pikangku punganyingka. Nyakulara patjurirringu. Muutjalulpi Yitjipinya ngurrara palunya pungkula iluntanu. \v 25 Muutjalu yalatji kuliṉingi, ‘Ngayuku walytja tjuṯangkuya yalatji nintingku kuliṉi, Katutjaluṉi ngayunya wantirriyaṉu patjuriṉa tjanampa wangkanytjaku mayutju tjuṯangku tjananya kutu yitjipungkula kanyiltjipingka.’ Muutjaku walytja tjuṯangku wiya yalatji kuliṉu, wiya. \v 26 Tjiṉṯu kutjupangka Muutjalu pulanya nyangu Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja kutjarrangku pulanku pikangku watjaṉingka. Marrkuṉu pulanya yatanmankukitjangku, ‘Kulilapula! Wiya pulankunu pikangku watjantjaku walytjararrangku, pikawiyarriwapula!’ \v 27 Wati tjikipakangku Muutjanya yuṉṯura wantirriyara watjaṉu, ‘Wiya nyuntu ngalinyatju marrkuntjaku. Wiya nyuntu nganampatju mayutju nyinanyi, wiya. \v 28 Wati panyapa Yitjipinya ngurrara nyuntu mungaṯu pungkula iluntanu. Tjinguru ngayunyalpiṉinu pungkula iluntankukitja ngaranyi.’ \v 29 Wangka palunya kulira Muutjalu yalatji kuliṉingi, ‘Ngayulu Yitjipinya ngurrara yiluntananyingka, tjinguru ngayuku walytja tjuṯangku Yitjipinya ngurrara tjuṯangka tjanala tjakultjunku. Tjana ngayunyalpi ngaparrtjingku pungkutjipingka ngayulu ngurra kutjupakutulpi yankuku.’ Muutjanya kumpira parrpaṯu, wala yankula ngurra kutjupangkalpi nyinangu, manta Mitiyala. Miiṯa yaḻṯirra paluru ngurra palula nyinangi. Paluru miiṯararrangkupula katja kutjarralpi kanyiṉu.” \p \v 30-31 Tiipanalu tjananya piyuku watjaṉu, “Paluru ngurra palula kutu nyinangi, yiiya puutiyipalangara. Palulanguru Muutjalu tjiipi tjuṯa kanyiṉingi puḻi Tjaniyala ila, ngurra kapiwiyawanangku. Ngurra palula Muutjalu nyangu watiya kampanyingka, ilkari ngurraraṯarra watiya palula ngaranyingka. Nyakula puṯu parra kulira yilarringkula parra yirra nyangangi. Paluru kuliṉulpi Katutjalu yalatji watjantjala, \v 32 ‘Ngayulu Katutjanya wangkanyi. Nyuntupa walytja yirriṯi nyinanytja tjuṯaku ngayulu mayutju tiṉa nyinangi, Yipuramaku, Yatjikaku, Tjikupaku.’ Muutjanya tititingarangi nguḻurrirra. Paluru manta walupungangi. \v 33 Katutjanyara piyuku wangkangu, ‘Manta ngaatjanya aakaaka ngayukutju manta ngaranyi, puuta yarrara tjurra! \v 34 Ngayulu tjananya nyangangi, ngayuku walytja tjuṯa, manta Yitjipingka nyinanyingka. Mayutju tjuṯangku tjananya aḻṯuruwiyangku pungkupayi. Mikintjanuya ngarrirra yaṉkulpayi. Ngayulu tjanampa aḻṯururringkula kuliṉi tjana ngurra palyakutu tjananya katinytjaku, pungkupayi tjuṯangkamarra. Kala, ngayuluṉanta Yitjipilakutu wantirriyalku, nyuntu tjananya katinytjaku pungkupayi tjuṯangkamarra.’” \v 35 Tiipanalu tjananya piyuku watjaṉu, “Muutja palunya, Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangku mungutja watjara wantingu, yalatji, ‘Wiya nyuntu nganampatju mayutju nyinanyi. Nyuntulanyatjun mayutjungku nguwanpa wiya watjantjaku.’ Katutjalu Muutjanya wantirriyaṉu tjanampa yankula mayutjurringkula ngurra kutjupakutu tjananya katinytjaku. Katutjalu kuliṉu paluru, ilkari ngurrara panya paluruṯarra yutitjarringutjangku tjananya tjungungkupula Muutjalu kutjarra katinytjaku, pungkupayi tjuṯangkamarra. \v 36 Muutjalu tjananya Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa katingu Yitjipilanguru. Paluru Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku kutjupa kutjupa palyaṉingi ngurra Yitjipila, yuru yini Tjatjakalaṯarra. Paluru tjana kapiwiyawana yankula nyinayinanyingka Muutjalu Katutjakuṉu ngangkaritjarrangku kutjupa kutjupa palyara tjanala nintiṉingi. Ngurra kapiwiyawanaya yanangi rawalingku yiiya puutiyipala. \v 37 Muutja paluru tjananya watjaṉu yalatji, ‘Katutjaku wangka watjalpayi ngula Katutjalu nganampa walytja ngaṉṯitja tjuṯaku ngaratjunku, paluru ngayunya ngaratjunutja nguwanpa. Katutjaku wangka watjalpayi paluru nganampa walytja ngaṉṯitja yilta nyinaku.’ \v 38 Muutja paluru tjungu tjanala nganampa walytja yirriṯi nyinanytja tjuṯawana ngurra kapiwiyawana nyinayinkupayi. Ilkari ngurrara paluruṯarra tjanala tjungu nyinayinkupayi. Katutjalu Muutja palula wangkangi, wangka palunya nganaṉalpi kulintjaku. Wangka palunya maṯupurra yaṉangungku kulira kana nyinanytjaku.” \p \v 39 Tiipanalu tjananya piyuku watjaṉu, “Nganampa walytja yirriṯi nyinanytja tjuṯangku mayutju Muutjanya kulira wantingu. Tjana kuliṉu manta Yitjipilakutuya ngaṉṯikutu yankukitjangku. \v 40 Muutjanya wantirra tjana tuḻkuku mayutjunya yini Yirananya tjingapungu alatji, ‘Muutjanya ngurra kutjupangka nyinanyingka, palyalalaka Katutjanya nguwanpa kutjupa!, mayutjulampa ngaranytjaku, palurulpi nganaṉanya nintilku ngurra palyakutu yankunytjaku. Mayutju paluru Yitjipilangurulanya ngalya katirra, yaalytjirringu?, wampa. Puṯula kuliṉi paluru yaalytjirringu?’ \v 41 Palulanguruya kuulta tjuṯa mantjira warungka tjunkula palyaṉu puluka wiima, Katutjanya nguwanpa waḻkulkitjangku. Puluka wiima palulakutu tjana tjawirrilyi katirra tjunkula wantipayi, Katutjanya nguwanpangka. Yalatjiya kuliṉangi, ‘Ngaatja puluka wiima palya ngaranyi, nganampa mayutju tiṉa, Katutjanya nguwanpa.’ \p \v 42 “Katutjanya nguwanpa puluka wiimaya waḻkuṉingka, Katutjalu tjananya marrkulwiyangku wantingu. Tjana piṉṯirri tjuṯaṯarra Katutjanya nguwanpa waḻkuṉingi. Yalatji tjana piṉṯirri waḻkuṉutjangka Katutjaku wangka watjalpayingku yalatji wakaṉu, \q1 ‘Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangkuya kulila! Ngurra kapiwiyawana yankula puṯunyurra ngayuku tjawirrilyi tjuṯa pungkupayi. Rawanyurra yalatji tjawirrilyi pungkupayi yiiya puutiyipala. Yalatji pungkulanyurra kutjupa waḻkulpayi, ngayunya wiya. \q1 \v 43 Katutjanya nguwanpa, kutjupa tjuṯanyurra waḻkura nyinapayi Mulukanya, Ripananyaṯarra. Nyurrangarri Mulukaku ngurra palyaṉu, kaliki wiima. Nyurrangarri katiyankupayi palunya waḻkulkitjangku. Piṉṯirri nguwanpa marangku palyaṉutja nyurrangarri waḻkulpayi, yini Ripananya. Yalatji nyurrangarri wiyawanangku waḻkuṉutjangka ngayulu nyurrangarrinya wantirriyalku waṉma, ngurra Papilunala wirriḻi.’” \p \v 44 Tiipanalu tjananya piyuku watjaṉu yalatji, “Nganampa walytja yirriṯitja tjuṯangku ngurra kapiwiyawana yankula katiyankupayi, Katutjaku ngurra kaliki, pangki tjuṯatjanu palyaṉutja. Ngurra kaliki palula tjana tjungurringkula Katutjanya waḻkulpayi. Katutjaku ngurra panyapa tjana yurrunpa tjukarurru palyaṉingi, yalatji Katutjalu Muutjanya yurrunpa nintiṉutjangka. \v 45 Paapa tjuṯangkuya, ngurra kaliki panyapa pangkitjanu palyaṉutja mayutjungku kanyira tjiḻpi tjiḻpirringkula katja tjuṯa watjalpayi tjana mayutjungkulpi kaliki palunya kanyintjaku. Ngaṉṯitja tjuṯangku kaliki palunya parra katiyinkula manta Kayinanalakutulpi katirra ngaratjunu, mayutju Tjatjuwanya tjanampa nyinanytjala. Katutjalu tjananya Kayinananya ngurrara tjuṯa, nguḻutjingara wantirriyinangi, Tjatjuwalungarri tjananya pikangku pungkula iyantjala. Yalatji Katutjalu tjananya nguḻutjingara wantirriyaṉu Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa ngurra palula nyinanytjaku. Katutjaku kaliki panyapa, pangkitjanu palyaṉutja kutu manta panyapangka ngarangi, Tapitanya mayutjulpi nyinanytjala. \v 46 Katutjanya mayutju Tapitaku yunypa nyinangi. Palulanguru Tapitalu Katutjanya tjapiṉu, ngurra kutjupa waaḻa, Katutjaku palyalkitjangku. Katutjalu palunya wiya watjaṉu. \v 47 Tapitakuṉu katjangku Tjalamunalulpi Katutjaku ngurra kutjupa waaḻa palyaṉu. \v 48 Katutjanya mayutju ngangkari tiṉatjarra wiya waaḻangka kutju nyinanyi, watingku marangku palyaṉutjangka, wiya. Yalatji Katutjaku wangka watjalpayingku yirriṯi watjaṉu, \q1 \v 49-50 ‘Katutjalu watjaṉu ngayulu ilkariwana mantawana nyinanyi. Ngayulu walytjangku kulira ngurra walytja palyaṉu. Ngayulu wiya yalatji kuliṉi, “Yaṉangu tjuṯangku ngurra ngayuku palyantjaku. Wiya waaḻangka kutju ngayulu nyinanyi, yaṉangungku palyaṉutjangka.” ’” \m \em Yara palunya tjanala Tiipanalu nintiṉu tjana yalatji wiyawanangku kulintjala, “Katutjanya nganampa tjaatji tiṉangka kutju nyinanyi, wiya paluru waṉma ngurra kutjupangka nyinanyi.” Yara palunya watjara Tiipanalu tjananya tjayiṯiwayi yalatji watjaṉu. Muutjaku wangkawana kutju wiyanyurra kulintjaku Yiitjukuṉu wangkaṯarranyurra kulintjaku.\em* \p \v 51 Tiipanalu mayutju tjuṯangka tjananya payiṉu yalatji, “Nyurrangarri Katutjaku wangka kulilwiya kutu nyinanyi. Katutjaku kurrunpangku nyurrangarrinya nintintjala kuliranyurra wantipayi, nyurrangarrimpa walytja yirriṯi nyinanytja tjuṯa nguwanpangku. \v 52 Paluru tjana Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯa, pungkula mirrintankupayi. Katutjaku wangka watjalpayingku yalatji watjaṉu, ‘Ngula Kurayitjanya nyinaku, Katutjaku tjukarurru nyinapayinya.’ Wangka palunya paluru watjaṉutjangka, paluru tjana pungkula mirrintanu. Kurayitjanya palunya ngalyankula nyinanytjala nyurrangarrilpi yurruntitja tjuṯa nguwanpangkunyurra watjaṉu tjana palunya yiluntankunytjaku. \v 53 Katutjalu irriṯi ilkari ngurrara wantirriyaṉu Muutjanya palumpa wangka nintintjaku. Muutjalu wangka palunya kulira nyurrangarrimpa walytja yirriṯitja tjuṯangka tjakultjunu. Katutjaku wangka maṯupurra palunya nyurrangarri kulira tjukarurru nyinamara. Yalatji wiya.” \s1 Tiipananyaya puḻingka rungkalku \p \v 54 Mayutju paluru tjana kaantjaḻa tjuṯangkuya Tiipanaku wangka kulira puntura mulyarrarringkula kaṯiṯiyanku tjaḻinypa patjara pungu. \v 55 Tiipanalu yirra nyakula Katutjanya nyangu irrnyara ngaranyingka, Yiitjunyaṯarra tjungupula mayutju kutjarra ngaranyingka. Yalatji Tiipanalu nyangu, Katutjaku kurrunpangku nintintjala. \v 56 Yirra nyakula tjananya watjaṉu, “Nyawaya! Ngayuluṉa nyanganyi ilkari alytjurarrinytja yaṉanguku katja, tjungupula Katutjanya ngaranyi.” \v 57 Pina marangkuyanku patira kuliltjipingkamarra mirrangu. Tjana kuliṉingi, “Yiitjunya wiya Katutjalawana nyinanyi, paluru mungutja. Yalatji watjara Tiipanalu luwulampa kilytjuntananyi.” Tiipananyaya walangku pakara witiṉu. \v 58 Witiraya katirra waṉingu tawunungka yaatjayiṯi. Puḻitjarrangkulpiya rungkaṉingi, mirrintankukitjangku. Puḻitjarra tjuṯangkuya rungkalkitjangku kuutayanku yarrara, yungu yangupala yini Tjuulalu kanyintjaku. \v 59 Kutungkuya rungkaṉingi, Tiipanalu Katutjanya watjantjala yalatji, “Mayutju Yiitju, kurrunpaṉi mantjila!” \v 60 Pupakatirra Tiipanalu raapangku Katutjanya marrkuṉu, “Katutja, kulila! Ngaparrtjingku tjananya pungkuwiyangku wanti!, tjana ngayunya yiluntanutjangka.” Yalatji wangkarra mirrirringulpi Tiipananya. \c 8 \s1 Tjuulalu tjananya pungamalpa \p \v 1-3 Tjuulalu nyakula Tiipananya wiyarringutjangka yunyparringu. Yiitjuku walytja tjuṯangku yularra Tiipananya mantjira katirra tjarrpatjunu, ngaṯingka. Tiipananya wiyarringutjangka, tjiṉṯu panyapangkaya Tiipanaku kuyarripayi tjuṯangku paluru tjana Yiitjuku walytja tjuṯa ngurrira pungkuyinangi. Yalatji pungkutjipingkamarra Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯaya Tjarutjalumanya wantikatirra yanu ngurra kutjupa tjuṯawana. Yankulaya nyinangi manta Tjuutiyalawana, manta Tjamiriyalawanaṯarra. Yiitjuku waarrkana panyapa tjuṯa kutjuya Tjarutjalumala kutu nyinangi. Palulanguru Tjuulalungarri tjananya Yiitjuku walytja tjuṯa waaḻa tjuṯangka tjarrparra witirinangi. Tjana wati tjuṯa minyma tjuṯaṯarra tjananya witira katipayi tjiilakutu. Tjuulalu yalatji kuliṉingi, “Yiitjuku walytja tjuṯaya wiya kututja tjungurringkunytjaku. Ngayulu kuwarri witira tjananya katirra tjiilangka tjarrpatjunku, kutuya nyinarra waḻkuntjala.” \s1 Pilipalu tjananya wangka Yiitjunyatjarra nintilku \p \v 4 Yiitjuku walytja tjuṯaya Tjarutjalumanya wantikatirra ngurra kutjupa kutjupa tjuṯawanaya yankula wangka Yiitjunyatjarra tjakultjurinangi. \v 5 Pilipanya yanu manta Tjamiriyalakutu. Yankula tawunu tiṉangka tjananya nintiṉingi yalatji, “Yiitjunya yilta Kurayitjanya nyinangi. Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku yirriṯi watjaṉu paluru mantakutu ngalyankula mayutju tiṉalampa nyinanytjaku.” \v 6-7 Paluru tjana Pilipaku yunyparringkula palumpa wangka purinypangkulpiya kuliṉingi. Paluru Yiitjukuṉu ngangkaritjarrangku nyumpu tjuṯa, parralayitji tjuṯaṯarra palyalpayi. Mamutjarra tjuṯangka Pilipalu mamu payira wantirriyalpayi. Mamu tjuṯangku tjananya wantikatirra pakara yankupayi, palunyatjanu yaṉangulpi ngaṉṯi mamungku wantirra yankunytjala mirrapayi, mikintjarra. \v 8 Tawunu palunya ngurrara tjuṯaya Pilipaku yunypalingku nyinangi. \v 9-11 Tawunu palula wati kutju yini Tjaamananya nyinangi, ngangkaritjarra. Paluru tjanampa kutjupa kutjupa matjikingku palyalpayi, tjana nyakula palunya mayutju tiṉa puḻkapungkunytjaku. Yaṉangu tjuṯangku, mani tiṉatjarra tjuṯangkuṯarra palunya nyakula watjalpayi, “Palatja yilta ngangkari tiṉatjarra, paluru ilkari ngurrara nyinanyi.” Paluru walytjangkungku rikinarripayi, “Ngayulu ngangkari tiṉatjarrangku palyalpayi.” Paluru yalatji kutjupa kutjupa palyantjala paluru tjana kututja tjungurringkula nyakula yunyparripayi. \v 12 Yaṉangu tjuṯangku Pilipaku wangka kulira Tjaamana palunyaya kulilwiyangku wantingulpi. Pilipalu tjananya watjaṉingi kutu, “Wangka Yiitjunyatjarra nyurrangarri kulintjala Katutjalu nyurrangarrinya ngulytjura purinypangku yaṉṯayaṉṯalku.” Paluru tjana Pilipaku wangka kulira Yiitjuku walytjarringu. Pilipalu tjananya wati tjuṯa, minyma tjuṯaṯarra kapingka papatatjimilaṉu. \v 13 Tjaamana paluruṯarra Yiitjukuṉu wangka kulira palumpa walytjarringu, wati ngangkaritjarra paluru. Paluruṯarra papatatji mantjiṉu. Pilipalu ngangkari tiṉatjarrangku miiṉṯa tjuṯa mamutjarra tjuṯaṯarra palyantjala paluru nyakula Pilipalawana kutu parra yulytjapayi. \p \v 14 Palulanguru Yiitjuku waarrkana tjuṯangkuya Tjarutjalumala tjakulpa kuliṉu, Tjamiriyanya ngurrara tjuṯangku Yiitjukuṉu wangka kuliṉutjangka. Yiitjuku waarrkana paluru tjana Piitanya Tjaananya pulanya wantirriyaṉu tawunu Tjamiriyalakutu. \v 15-16 Yankulapula tawunu palula tjarrpangu. Yurrunpa Pilipalu tjananya papatatjimilantjala wiya Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrpangi. Palulanguru ngaṉṯilpi tjanala Katutjaku kurrunpa wiya tjarrpangu. Piitalu Tjaanalu Katutjanya tjapiṉu, palumpa kurrunpa tjanala Yiitjuku walytja tjuṯangka tjarrpanytjaku. \v 17 Paluru kutjarra tjanala mara tjunkunytjala katangka Katutjaku kurrunpalpi tjarrpangu tjanala. \p \v 18 Tjaamana paluru nyangu Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrpanyingka, Piitalupula Tjaanalu mara tjunanyingka. Tjaamanalulpi pulanya mani yungkukitjangku watjaṉu, \v 19 “Nyupali ngayunya nintila!, ngayululpiṉa ngangkari tiṉatjarra nyinanytjaku, wati kutjupangka ngayulu mara tjunanyingka Katutjaku kurrunpa tjarrpanytjaku.” \v 20 Piitalu wati palunya watjaṉu yalatji, “Wiya. Nyuntu wiyawanangku kuliṉi. Nyuntupa maningka wiyalinyatjun payimilantjaku. Katutjalu wiya palumpa ngangkari tjarrpatjunanyi yaṉangungku maningka payimilaṉingka, wiya. Ngula nyuntu mani palunyatjarra warungka kampamalpa. \v 21 Nyuntun mungutja. Wiya nganaṉa tjungungku Katutjaku waarrka palyalku. Nyuntu wiya tjukarurru kuliṉi Katutjaku waarrka palyalkitjangku, nyuntu ngunytjinytju. \v 22-23 Nyuntu Yiitjuku wangkaku tuunlayiki nyinanyi, nyuntu kuya palyalpayi yilta. Wiyawana kulira nyuntu kuya palyantjawiyangku wanti! Tjukarurru nyinakitjangku Katutjanya tjapilawarri!, paluru nyuntupa kuya waṉinytjaku.” \v 24 Tjaamanalu nguḻurringkula palunya kutjarra watjaṉu, “Nyupali Katutjanya tjapilatju!, ngayunya warungka waṉitjipingkamarra.” \v 25 Palulanguru paluru kutjarra yaṉangu tjuṯangka tjanala wangka Yiitjunyatjarra nintiṉu. Yalatji tjanala nintira Piitanya Tjaananya ngaṉṯikutu yanu, Tjarutjalumalakutu. Yankulapula wangka Yiitjunyatjarra tjakultjunkuyinangi, tawunu tjuṯawanangku, manta Tjamiriyalawanaṯarra. \s1 Yitjiyupiyanya ngurrara Pilipalu nintilku \p \v 26-28 Tawunu Tjarutjalumala yulparirra manta yini Yitjiyupiyala wati kutju nyinangi. Manta palunya ngurrara tjuṯaku tjanampa kungka mayutju tiṉa nyinangi, yini Kantitjinya. Kungka paluru wati palunya watjaṉu, waarrka kamantaku mani witintjaku. Wati waarrkana paluru Tjarutjalumalakutu yanu Katutjanya waḻkuntjaku. Tjarutjalumala Katutjanya waḻkura wati paluru paaki timanatjarrangka yanangi ngurra walytjakutu ngaṉṯikutu. Wati waarrkana paluru paakingka yankula riitarririnangi Katutjaku wangka. Wangka palunya, Katutjaku wangka watjalpayingku, Yaatjayalu, yirriṯi wakaṉutja. Pilipanya manta Tjamiriyala nyinarra palyaṉingitjangka Katutjaku waarrkana ilkari ngurrarangku palunya yalatji watjaṉu, “Kuwarri, nyuntu Tjarutjalumalawana yankula yulparirralku yarra!, ruutu yungkiya panyapakutu. Ruutu paluru maa ngarrinyi Tjarutjalumalanguru tawunu Kaatjalakutu. Kuwarri paaki tjuṯa wiya ruutu palulawanaya yankupayi.” Pilipalu kulira ruutu palulakutu yanu. \v 29 Ruutu palulawana yankula paaki nyangu yananyingka. Katutjaku kurrunpangku Pilipanya watjaṉu, “Yankula wanala paaki palatja!” \v 30 Pilipalu tjalkaḻungkula wanara kulirinangi Katutjaku wangka paluru riitarrinkunytjala. Pilipalu mayutju palunya tjapiṉu, “Nintingkumpanu riitarringanyi wangka palatja?” Paluru watjaṉu, \v 31 “Puṯuṉa riitarringanyi, kutjupangkuṉi nintintjaku.” Pilipanya wati paluru tjapiṉu paakingka kaḻparra nyinayinkunytjaku. Pilipanya kaḻparra tjungupula nyinayinangi. \v 32 Katutjaku wangka mayutju paluru puṯu kulirinangi, yalatji ngarringu \q1 “Paluru, tjiipi nguwanpa ngaraku. Palunya, tjiipi nguwanpaya katiku, mirri pungkukitjangku. \q1 Tjiipi wiima wangkawiya ngarapayi, kutjupangku yinyu yinyuntjala. Tjiipi wiima nguwanpa paluru wangkanytjawiya ngaraku. \v 33 Tjuṯangkuya palunya panypurangku. \q1 Paluru kuutawutjungka ngaranytjala wiyaya tjukarurrungku wangkaku, ngunytjinytjuya wangkaku yiluntankukitja. \q1 Paluru wiya miiṯatjarra nyinarra pipirri tjuṯa mantjilku, tjana palunya yiluntankuku.” \p \v 34 Mayutju paluru wangka panyapa riitarriyinkula Pilipanya tjapiṉu, “Ngananyampa Katutjaku wangka watjalpayingku watjaṉu?, tjiipi nguwanpa katirra mirri pungkunytjaku?, tjinguru Yaatjayanya?, tjinguru yaṉangu kutjupa?” \v 35 Pilipalu mayutju palula watjaṉu, “Wangka palunya yurrun yurrunpa tjunu Yiitjunyalanya nintilkitjangku. Yiitjunya yilta tjiipi nguwanpaya katirra yiluntanu.” Katutjaku wangka panyapa, Pilipalu palula riitarrirra nintirinangi, wangka Yiitjunyatjarra. Katutjaku wangka kutjupa tjuṯaṯarra paluru riitarriyinkula wati palula nintirinangi, Yiitjunya paluru mayutju tiṉa puntu kulira walytjarrinytjaku. \v 36-37 Ruutuwanangkupula yankula nyangu kapilpi. Mayutju paluru Pilipanya tjapiṉu, “Karru ngaangka kapi yuru ngarrinyi. Nyuntuṉin ngayunya tjarrpatjunkula papatatjimilalku, yilta?” Pilipalu yuwa wangkangu. \v 38 Mayutju paluru waarrkana watjaṉu paaki ngaratjunkunytjaku. Tjarukatirrapula kapingkalpi tjarrpangu. Pilipalu palunya tjarrpatjunkula papatatjimilaṉu. \v 39 Kapingurupula ngalya kaḻpanytjala ngankirriwana Katutjaku kurrunpangku Pilipanya ngurra kutjupakutu katingu. Palunyatjanu wati palurura puṯu nyangu. Puṯura nyakula paakingka kaḻparra kutulpi yanu ngurrakutu. Paluru kulirinangi yunypangku Yiitjunya mayutju yilta. \v 40 Pilipanya yankula tawunu Yatjutatjala yutirringu. Palulanguru tawunu tjuṯawanangku wangka Yiitjunyatjarra tjakultjurinangi. Yalatji tjakultjurinkula tawunu Tjiitjarriyalalpi tjarrpangu. \c 9 \s1 Tjuulalu Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarriku \p \v 1-2 Ngurra Tjarutjalumalawana wati paluru Tjuulanya Yiitjuku walytja tjuṯaku kutu pikarripayi. Paluru yaṉangu tjuṯa tjananya watjalpayi, “Ngayulu yunytjurringanyi Yiitjuku walytja tjuṯa tjananya mirri pungkunytjaku.” Paluru kuliṉingilpi tawunu Tamatjakatjalakutu ankula Yiitjuku walytja tjuṯa witira Tjarutjalumalakutu katirra tjiilangka tjarrpatjunkunytjaku. Tuḻkuku mayutju tiṉakutu yankula paluru tjapiṉu, piipaku, wangka yalatjitjarra, “Ngayulu tuḻkuku mayutju tiṉangku Tjuulanya watjaṉu, tawunu Tamatjakatjalakutu yankula Yiitjuku walytja tjuṯa witintjaku. Paluru tjananya wati tjuṯa, minyma tjuṯaṯarra witira ngalya katinytjaku Tjarutjalumalakutu.” Piipa wangka yalatjitjarra Tjuulalu kuliṉu Tjuwuku tjaatji tjuṯangka tjanala nintintjaku tawunu Tamatjakatjala. \p \v 3 Tjuulalulpi piipa mantjira tawunu Tamatjakatjalakutu yanangi, palumpa waarrkana tjuṯaṯarra. Tawunu palulakutuya yilarringutjangka tili tiṉangku irrnyaṉu. Tili paluru Tjuulanya irrnyara kanyiṉingi paarrtji puntungku. \v 4 Paluru mantangka punkara kuliṉu ilkaringuru wangkanytjala, “Tjuula. Tjuula. Nyaangurutjun pikarringkupayi, ngayuku walytja tjuṯakuṯarra.” \v 5 Tjuulalu watjaṉu, “Nyuntunya ngananyakampa mayutju wangkanyi?” Ilkaringurura wangkangu, “Ngayulu Yiitjunya, nyuntutjun pikarripayi.” \v 6 Piyukura wangkangu Tjuulala, “Pakara tawunu nyarra palulakutu yankula maa wirrkarra! Palulanguru kutjupangkunta nintilku yaalytjiyaalytji palyantjaku.” \p \v 7 Palumpa waarrkana tjuṯangkuya ruutunguru ngarala, kuliṉu wangkanytjala. Kuliraya puntura nguḻurringu, yaṉangu nyakunytjawiyaya, wangka kutju kulira. Nguḻurrirraya wangkawiya ngarala waṉingi. \v 8 Tjuulalu pakara puṯu nyangangi kuru patirringutjangku. Palumpa waarrkanangkulpi mara witira katingu tawunu Tamatjakatjalakutu. \v 9 Tjiṉṯu maṉkurrpa paluru nyakuwiya nyinangi mangarri ngalkunytjawiya, kapi tjikintjawiyaṯarra. \p \v 10 Tawunu Tamatjakatjala Yiitjuku walytja Ananayatjanya nyinangi. Mayutju Yiitjulu palunya watjaṉu, tjukurrpa nyanganyingka, “Ananayatja.” Ananayatjalu watjaṉu, “Mayutju, ngaatjaṉa nyinanyi.” \p \v 11 Mayutju Yiitjulu yalatji piyuku watjaṉu, “Pakara yarra yiwarrakutu! Yiwarra palunya yalatjiya yini watjalpayi, ‘Tjukarurrunya.’ Yiwarra palulakutu nyuntu ankula Tjuutatjaku ngurrakutu yarra! Ngurra palula nyuntu wirrkara tjapila!, wati Tjuulaku, Taatjatjanya ngurraraku! Paluru Katutjala kuwarri wangkanyi.” \v 12 Piyuku mayutju Yiitjulu Yananayatjanya watjaṉu, tjukurrpa nyanganyingka, “Tjuulalu nyuntunya nyangu tjukurrpa nyakula. Yalatji Tjuulalu nyangu, nyuntu palulakutu yankula mara tjunkula kuru alytjuranytjala.” \v 13 Yananayatjalu Yiitjunya watjaṉu, “Mayutju, ngayuluṉara nguḻurringanyi Tjuulalamarra. Yiitjuku walytja tjuṯangkuṉi tjakultjunangi, paluru tjananya nyuntupa walytja tjuṯa, ngurra Tjarutjalumala witira tjiilangka tjarrpatjunutjangka. \v 14 Kuwarri Tjuula paluru tawunu ngaakutulpi ngalya yanu nyuntupa walytja tjuṯalanyatju witilkitja, tuḻkuku mayutju tiṉangku watjara iyaṉutjangka.” \v 15 Yananayatjalu tjukurrpa nyanganyingka Yiitjulu piyuku yalatji watjaṉu, “Nguḻurringkuwiyara yarra!, wati Tjuulalakutu kuwarri wangkanytjaku. Ngayuluṉa wati palunya ngurrtjaṉu, ngayuku waarrka paluru palyarinkunytjaku. Paluru wangka ngayunyatjarra Tjuwuwiya tjuṯangka, mayutju tiṉa tjuṯangkaṯarra, Yitjurilaku ngaṉṯitja tjuṯangkaṯarra tjakultjunkuku. \v 16 Tjuulalu ngayuku waarrka palyantjala kutjupa tjuṯangku palunya panypurangkula pungku. Yalatji Tjuulanya pungkunytjala ngayulu Yiitjuluṉa nintilku.” \v 17 Palulanguru Yananayatjalu yankula waaḻa palula tjarrparra Tjuulanya nyangu. Nyakula paluru mara tjunkula watjaṉu, “Tjuula, ngali Yiitjuku walytja kutjarralpi. Mayutju Yiitjuluṉi iyaṉu. Nyuntu palunya nyangu ruutungka yutitjarringutjangka. Paluruṉi iyaṉu nyuntu kuru alytjuralpi nyinanytjaku, Katutjaku kurrunpanta tjarrpanytjala.” \v 18 Paluru kuru tjulkuratjarra nyinangu nyakunytjawiya. Palunyatjanu paluru kuru tjulkuratjarra wiyalpi nyinangi, palyalpi nyakula nyinangi. Tjuulanya pakara ngaranytjala palunya Yananayatjalu papatatjimilaṉu. \v 19 Mangarri ngalkura tjipatjiparringu. Tjuulanya tjungurringkula tjanala Tamatjakatjanya ngurrara Yiitjuku walytja tjuṯangka nyinangi tjiṉṯu maṉkurrpa nguwanpa. \s1 Tamatjakatjala tjananya Tjuulalu nintilku \p \v 20 Tjuulalu Tjuwuku tjaatji tjuṯakutu yankula tjananya nintilpayi yalatji, “Yiitjunya yilta Katutjaku katja nyinanyi.” \v 21 Palumpa wangka kuliraya puṯu kuliṉingi. Tjana wangkarra waṉingiya, “Wati paluru Yiitjuku walytja tjuṯa Tjarutjalumala witira pungkupayi. Yalatjikitja paluru tawunu ngaakutulpi ngalya yanu, witira tjananya tuḻkuku mayutju tiṉakutu katirra ngaratjunkunytjaku. Yaalytjiyaalytji paluru Yiitjuku walytja nguwanpa wangkanyi?” \v 22 Tjuulalu nguḻuwiyangkulpi tjananya wangka Yiitjunyatjarra nintiṉingi Katutjaku wangka riitarringkula. Tjuwu tjuṯangku wangka palunya kulira kuliṉingi, “Katutjalu yirriṯi watjaṉu Kurayitjanya wantirriyalkitjangku. Wangka palulawana tjinguru Yiitjunya paluru yilta wantirriyaṉu.” Tjuulalu yalatji tjukarurru nintintjala, paluru tjana puṯu kuliṉu piyuku wangkakitjangku. \v 23 Palulanguru Tjuwu kutjupa tjuṯa tjungurringkula wangkangu Tjuulanya mirri pungkukitja. \v 24 Wati kutjupangku tjakulpa kulira Tjuulanya tjakultjunu, tjana pungkukitjangku watjaṉutjangka. Tawunu Tamatjakatjala parriki tiṉa rayitrawunu ngarangi, puḻitjanu palyaṉutja. Kiiṯa tiṉa tjuṯaya ngarangi parriki palula. Yalatji Tjuulanya paluru tjakultjunu, “Tjana paṯaṉi kiiṯa tjuṯangka nyuntu ngurra kutjupakutu yananyingka nyakula mirri pungkukitjangku. Tjana watjaṉu rawa paṯalkitjangku tjiṉṯungka mungangkaṯarra.” \v 25 Tjuulaku walytja tjuṯangkuya mungangka kaṉilpa nguwanpa, tiṉangka tjarrpatjunkula walatjunu. Waaḻa alytjurawana, katunguru witjurrulypa walatjunu mantakutu, ruupatjarrangku, kiiṯa tjuṯangkaya pungkupayi tjuṯa paṯaṉingka. \s1 Tjuulanya Tjarutjalumalakutu yankuku \p \v 26 Tjuulanya Tjarutjalumalakutu yankula Yiitjuku walytja tjuṯangka tjanala tjungurrikitjangku kuliṉu. Yiitjuku walytja maṉkurrpa tjapiṉu tjanala, kutjupa tjuṯangkaṯarra tjungurrikitjangku. Paluru tjana Tjuulalamarra nguḻurringu, “Wiya paluru Yiitjuku walytja yilta nyinanyi. Paluru ngunytjinytju. Paluru nganaṉanya pungkula tjiilangka tjarrpatjunkupayi.” \v 27 Tjuulalu tjanala tjungurrikitjangku puṯu kuliṉingka, Panapatjalu palunya katingu, Yiitjuku waarrkana tjuṯakutu. Panapatjalu tjananya tjakultjunu yalatji, “Tjuulalu ruutungka mayutju Yiitjunya nyangutjangka, paluru Tjuulanya yilta wangkangu. Palulanguru Tjuulalu tjananya Tamatjakatjanya ngurrara tjuṯangka nintiṉingi, nguḻuwiyangku wangka Yiitjunyatjarra.” Panapatjaku wangka tjana kulira Tjuulaku yunyparringu. \v 28-29 Palulanguru Yiitjuku walytja tjuṯangkalpi Tjuulanya tjungu parra yankupayi ngurra Tjarutjalumalawana. Tjuulalu tjananya wangka Yiitjunyatjarra nintirinangi, nguḻuwiyangku. Tjuwu kutjupa tjuṯangka Kiriki wangkatjarra tjuṯangka paluru wangka Yiitjunyatjarra nintilpayi. Tjaampalaya Tjuulaku pikarripayi. Tjana kuliṉingi Tjuulanya mirri pungkukitjangku. \v 30 Yiitjuku walytja tjuṯangkuya tjakulpa kuliṉu, tjana Tjuulanya mirri pungkukitja ngaranytjala. Yalatji kulira tjana wati palunya katingu tawunu Tjiitjarriyalakutu, pikaraya wangkanytjala pungkukitja mirri. Tawunu palulanguru tjana watjara piyuku Taatjatjalakutulpi iyaṉu. \p \v 31 Palulanguru Yiitjuku walytja tjuṯaya ngurra tjuṯawana palya nyinangi, manta Tjuutiyalawana, manta Kaliliyilawana, manta Tjamiriyalawanaṯarra. Yiitjuku tuunlayiki tjuṯangku tjananya wiya panypurangkula pungkupayi, wiya tjananya tjiilakutu katirra tjarrpatjunkupayi. Paluru tjana kutu Katutjanya waḻkura nyinapayi. Katutjaku kurrunpangku tjananya Yiitjuku walytja tjuṯa yaṉṯayaṉṯara rapaṉu, tjana tjukarurru nyinanytjaku. Yaṉangu kutjupa tjuṯa tjanala tjungurringkula Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringu. Yiitjuku walytja tjuṯalingkulpiya nyinangu. \s1 Piitanya tawunu Litalakutu yankuku \p \v 32 Ngurra tjuṯawana Piitanya yulytjapayi, Yiitjuku walytja tjuṯa nyakula nintilkitja tjungurrinytjala. Tawunu tjuṯawana yankula tawunu Litala tjarrpangu, Yiitjuku walytja tjuṯa nyakukitja. \v 33 Paluru wati miiṉṯa Yanitjanya nyangu, parralayitji yinytjamingka ngarrinyingka. Paluru kutu parralayitji nyinangu yiiya yayitpala. \v 34 Piitalu palunya watjaṉu, “Yanitja, Yiitju Kurayitjalunta kuliṉi. Palurunta kuwarri palyaṉi. Pakara pulangkiti panpanpungkula katinku!” Ilta paluru pakara ngarangu. \v 35 Paluru parralayitjitjanu parra yananyingka tawunu palunya ngurrara tjuṯangku, tawunu Tjarunanya ngurrara tjuṯangkuṯarra nyakula yunyparringu. Yunyparringkulaya Yiitjunya Katutjaku katja kulira palumpa walytjarringu. \s1 Piitalu minyma yini Tuukatjanya kanalku \p \v 36 Palulanguru tawunu Tjuupala wulkumanu Yiitjuku walytja nyinangi, yini Tapitjanya. Yini palunya Kiriki wangkatjarrangku watjalpayi yalatji “Tuukatjanya.” Wulkumanu paluru maralpa tjuṯaku, mantarra wakara yungkupayi. Palunya tjananya paluru kutu yaṉṯayaṉṯalpayi. Yaṉangu kutjupa tjuṯaṯarra paluru yungkupayi. \v 37 Palulanguru wulkumanu paluru miiṉṯa punturringkula wiyarringulpi. Palumpa walytja tjuṯangku kapingka paltjira waaḻa katu, yunngu ngarritjunu. Yalatjiya palunya ngurrara tjuṯangku waaḻa katu yunngu mirri ngarritjunkupayi ngulalpiya ngaṯingka katirra tjarrpatjunkupayi. \v 38 Tawunu Litanya, tawunu Tjuupala yila ngarangi. Yiitjuku walytja Tjuupanya ngurrara tjuṯangku tjakulpa kuliṉu Piitanya tawunu Litala nyinanyingka. Paluru tjana wati kutjarra tawunu Litalakutu iyaṉu, Piitanya nyakula wangkanytjaku, “Tjiḻpi, ngalya yarralampatju parrpaṯu!” \v 39 Wangka palunya kulira Piitanya pakara palula kutjarrawana tjungurringkulaya yanu waaḻa palulakutu. Waaḻa palula paluru kutjarra Piitanya tjarrpatjunu. Waaḻangkaya katukutu kaḻpangu, mirrikutu. Yulkumina waḻukuta tjuṯaya yularra ngarangi. Piitanyaya nintiṉu mantarra Tuukatjalu tjanampa wakara palyara yungutja tjuṯa. \v 40 Piitalu tjananya watjaṉu, yaatjayiṯiya yankula ngaranytjaku. Paluru tjana yuriltaya yankula ngaranyingka, Piitalu pupakatirra Katutjanya tjapiṉu. Mirrikutulpi paluru wangkangu, “Tapitja pakala!” Kuru alytjurarringkula Piitanya nyakula pakaṉu nyinangilpi. \v 41 Mara witira Piitalu palunya ngaratjunu. Ngaratjunkula tjananya yaḻṯingu, Yiitjuku walytja tjuṯa, waḻukuta tjuṯaṯarra. Nintiṉu tjananya kanalpi ngaranyingka wiyarringutja palunya. \v 42 Wulkumanu kanarringutjangkaya tawunu palulawana tjakultjurinangi. Tawunu Tjuupanya ngurrara tjuṯangku tjakulpa palunya kuliṉu. Kulira Yiitjukuṉu wangkaṯarra kulira palumpa walytjarringu. \v 43 Piitanya tawunu Tjuupala kutu nyinangi Tjaamanaku ngurrangka. Tjaamana paluru waarrka laatja palyalpayi nyinangi. \c 10 \s1 Piitanya yanku Kuuniliyatjalakutu \p \v 1 Tawunu Tjiitjarriyala mayutju Kuuniliyatjanya tjanampa nyinangu tjuulytji tjuṯaku. Tjuulytji tjuṯa panyapa yinitjarra nyinangu. Yini yalatji, “Yitaliyanya tjuṯanya.” \v 2 Mayutju paluru Kuuniliyatjanya Katutjaku walytja nyinangu, Yiitjuku walytja wiya. Paluru Tjuwuwiya nyinangu. Walytja tjuṯa palumpaṯarra Katutjaku walytja nyinangu, Yiitjuku walytja wiya. Paluru Katutjala kututja tjapira nyinapayi. Tjuwu yulytjawiya maralpa tjuṯa tjananya yaṉṯayaṉṯalpayi, mani yulytjaṯarra yungkupayi. \v 3 Mungarrtji tjiṉṯu katu, Kuuniliyatjalu tjukurrpa nyangu, Katutjakuṉu ilkari ngurrara palumpa waaḻangka tjarrpanytjala. Ilkari ngurrara paluru Kuuniliyatjanya yini watjaṉu, “Kuuniliyatja.” \v 4 Kuuniliyatjalu yirra nyakula puṯu kulira nguḻunguḻurringkula tjapiṉu, “Nyaakuṉin yini watjara yaḻṯingu?” Ilkari ngurrarangku watjaṉu, “Katutjanya nyuntupa yunyparringanyi nyuntu maralpa tjuṯa yaṉṯayaṉṯaṉingitjangka. Nyuntu palunya tjapintjala palurunta kulilpayi.” Ilkari ngurrarangku piyuku watjaṉu, \v 5 “Waarrkana nyuntupaṉu maṉkurrpa tjananya wantirriyala!, tawunu nyarra Tjuupalakutu, wati kutju yini Piitanya yaḻṯirra ngalya katinytjaku. Palunya yini kutjupaya tjana watjalpayi, ‘Tjaamananya.’ \v 6 Tjaamana kutjupangka paluru nyinanyi, laatja palyalpayingka. Palumpa waaḻa, yurungka tjayiṯi ngaranyi.” \v 7 Ilkari ngurrara paluru wangka panyapa wangkarra Kuuniliyatjanya wantikatirra yanu. Palulanguru Kuuniliyatjalu tjananya yaḻṯingu, palumpa waarrkana kutjarra tjuulytji kutjuṯarra. Tjuulytji paluru maḻpangku Kuuniliyatjanya yaṉṯayaṉṯalpayi, paluru Katutjaku tjukarurru nyinapayi. \v 8 Ilkari ngurrarangku watjaṉutjangka tjakultjunkula Kuuniliyatjalu tjananya iyaṉu, tawunu Tjuupalakutu. \p \v 9 Wati panyapa maṉkurrpaya yankula mungarringu. Kutuya yankula tjiṉṯurringkula tjana yankula aaa tawunu Tjuupala ilarringu, kaḻaḻa. Piitanya waaḻangka katu kaḻpangu, Katutjala wangkakitja. \v 10 Kaḻparra paluru tjapira paḻtjatjirratjarringu, mangarri waaḻa ngurrarangku kuwarripa kutjantjala. \v 11 Paluru paṯara tjukurrpalpi nyangu, ilkari alytjurankunytjala, kaliki tiṉa ilkaringuru ngalya tjarutjunutjangka. Kaliki kuuna puupala ruupa nguwanpatjarra karrpira tjarutjunutjangka nyangu. \v 12 Kaliki palula aṉangungku ngaa tjuṯa wiya ngalkupayi. Ngarangiya kukawiya tjuṯa tuungkiyi kamula, tjuḻpu yalatji, piḻkaṯiṯarra ngarringi. Kukawiya palunya tjananya Tjuwu tjuṯangku ngalkuwiyangku wantipayi, luwu tjanampa yalatji ngarapayi. \v 13 Ilkari katunguru Piitanya watjaṉu, “Piita, pakara kukawiya ngaa tjuṯanya pungkula ngalkula!” \v 14 Piitalu watjaṉu, “Mayutju. Luwu yalatji ngaranyilampatju, nganaṉa ngalkuwiyangku wantipayi. Ngayuluṉa pala tjuṯa ngalkuwiyangku wantinyi, ngayulu luwu palunya wiya kilytjuntankunytjaku.” \v 15 Ilkari katunguru Piitanya piyuku watjaṉu, “Wiya. Katutjalu watjaṉu pala tjuṯa palya nyuntu ngalkuntjaku. Nyuntu ngalkura wiya palumpa luwu kilytjuntankuku.” \v 16 Yalatji ilkari katunguru watjaṉu maṉkurrngara. Palunyatjanu wangkarra wiyarringutjangka, kaliki paluru piyuku katukutu kaḻpangu. \v 17 Yalatji nyakula Piitalu puṯu kuliṉingi, “Nyaa ngayunya nintilkitjangku tjukurrpa nintiṉu?” Yalatji kulintjala paluru wati panyapa maṉkurrpaya yankula kiiṯangka wirrkara ngarangu, Kuuniliyatjalu wantirriyaṉutja tjuṯanya. \v 18 Kiiṯangkaya ngarala tjapiṉu yalatji, “Tjinguru Tjaamana Piitanya waaḻa ngaangka nyinanyi?” \p \v 19 Piitalu tjukurrpa panyapa nyakula kutu puṯu kulintjala, Katutjaku kurrunpangkulpi palunya watjaṉu, “Kulila! Wati maṉkurrpangku nyuntunyaya wati Tjuwuwiya maṉkurrpangku tjapiṉu kiiṯangka aatjayiṯinguru ngarala. \v 20 Pakara tjarukatirra palula tjanalawana nyuntu kuwarri palya yankunytjaku. Luwu nyurrangarrimpaṉu puntura kulintjawiya nyuntu tjanalawana yankunytjaku. Ngayulu watjaṉu tjana nyuntunya ngurrira mantjira maḻaku katinytjaku.” Tjuwu tjuṯaku luwu ngarangi, tjana wiya Tjuwuwiya tjuṯawana tjungu yankunytjaku. \p \v 21 Piitalu tjarukatirra tjananya tjapiṉu, “Nyurrangarri ngayuku tjapiṉu? Nyaakitjanyurra ngalyanu?” \v 22 Tjana Piitanya watjaṉu, “Nganampa mayutju Kuuniliyatjalu nganaṉanya iyaṉulanyatju. Paluru tjuulytji tjuṯaku mayutju nyinanyi, Katutjaku walytja. Tjuwu tjuṯangkuya watjalpayi yalatji, ‘Kuuniliyatjanyakunyu palya nyinanyi, nganampa ngulytju.’” Paluru tjana piyuku watjaṉu yalatji, “Ilkari ngurrarangku Kuuniliyatjanya watjaṉu, nyuntu kuwarri palumpa ngurrakutu yankula wangka tjakultjunkunytjaku.” \v 23 Palulanguru Piitalu tjananya watjaṉu, “Palya nyurrangarri waaḻa ngaangka tjarrparra ngalkura ngarrinytjaku, aaḻi yankukitja.” Tjiṉṯurringkula pakara tjana tjungu yanu tawunu Tjiitjarriyalakutu, Yiitjuku walytja tawunu Tjuupanya ngurrara tjuṯaṯarra. \v 24 Ngururrpa tjana ngarrirra aaḻi tawunu Tjiitjarriyalaya tjarrpangu. Kuuniliyatjalu yurrun yurrunpangku kulira tjunguṉu tjananya, palumpa walytja tjuṯa, walytja yilatja tjuṯaṯarra. \v 25 Kuuniliyatjaku waaḻa yurilpangka Piitanyapula Kuuniliyatjanya tjungurringu. Tjungurringkula Piitala pupakatirra palunya waḻkuṉu. \v 26 Piitalu witira palunya ngaratjunkula watjaṉu, “Ngayulu wiyaṉa mayutju tiṉa nyinanyi, nyuntu wiya ngayunya waḻkuntjaku.” \v 27 Wangkarrapula waaḻangkalpi maa tjarrpangu. Tjarrparra tjananya Piitalu nyangu yaṉangu tjuṯa nyinanyingka. \v 28 Piitalu tjananya Tjuwuwiya tjuṯa watjaṉu yalatji, “Nganaṉatju Tjuwu tjuṯangku yaṉangu Tjuwuwiya tjuṯa nyakula wantipayi tjungurrinytjawiyangku, nganampatju luwu yalatji ngaranytjala. Yalatjikunyurra ninti nyinanyi. Katutjalulpiṉi nintiṉu luwu nganampa wantirra nyurrangarrilawana tjungurrinytjaku. \v 29 Katutjaluṉi yalatji nintintjala luwu palunya wantirra ngayulu nyurrangarrimpa walytja tjuṯawana tjungurringkula ngalyanu. Nyurrangarri nyaakitjangku ngayunya watjaṉu ngalya yankunytjaku?” \v 30 Kuuniliyatjalu watjaṉu, “Mungaṯu ngayulu mungarrtji yalatjipuru Katutjala wangkangi, ngurra ngaangka, kanya ilkari ngurrara ila ngarakatingu, mantarra palumpa yirrnyaṉingi. \v 31 Paluruṉi watjaṉu, ‘Kuuniliyatja. Katutjanya nyuntupa yunyparringangi nyuntu maralpa tjuṯa yaṉṯayaṉṯaṉingitjangka. Nyuntu palunya tjapintjala palurunta kulilpayi rawangku.’ \v 32 Piyukuṉi watjaṉu ilkari ngurrarangku, ‘Waarrkana maṉkurrpa tjananya wantirriyala!, tawunu Tjuupalakutu wati kutju yaḻṯirra ngalya katinytjaku, yini Tjaaman Piitanya. Tjaamana kutjupangka paluru nyinanyi, laatja palyalpayingka.’ \v 33 Ilkari ngurrarangku panyapa watjaṉutjangka, ngayulu waarrkana tjuṯa parrpaṯu yaḻṯirra iyaṉu nyuntunya yaḻṯirra ngalya katinytjaku. Palya nyuntu kulira ngalya yanu. Katutjanya nganaṉalawana kuwarri nyinanyi. Kala, nyuntu palumpa wangkalanyatju tjakultjurra!” \s1 Piitalu tjananya nintilku \p \v 34-35 Piitalu tjananya watjaṉu, “Kuwarrilpi ngayulu kuliṉi, Katutjalu wiya Tjuwu tjuṯaku kutju yunyparringanyi. Paluru Tjuwuwiya tjuṯakuṯarra yunyparringanyi. Yaṉangungku palumpa wangka kulira tjukarurru nyinanytjala Katutjanyara yunyparringanyi, Tjuwu tjuṯaku kutju wiya. \v 36 Katutjaku wangka palunya nganaṉatju Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangku kuliṉu Yiitju Kurayitjalu nganaṉanya tjakultjunanyingka. Katutjalu Yiitjunya mayutju tiṉa wantirriyaṉu nganaṉatju palumpa wangka kulira palumpa walytjarrinytjaku, kalyparringkula nyinanytjaku, Katutjaku. \v 37-38 Nyurrangarri nintingku kuliṉi tjana Yiitjukuṉu wangka manta Tjuutiyalawana tjakultjurinangitjangka. Yurrunpa Tjaanalu tjananya nintira watjaṉu kapingka tjarrparra papatatjirringkunytjaku. Palulanguru Katutjalu palumpa kurrunpa Yiitjula Natjaritjanya ngurrarangka tjarrpatjunu. Kurrunpa paluru Yiitjula tjungu parra yanangi manta Kaliliyilawana. Katutjaku kurrunpatjarrangku ngangkari tiṉatjarrangku Yiitjulu ngurra palulawana miiṉṯa tjuṯa, mamutjarra tjuṯaṯarra palyarinangi. Miiṉṯa an mamutjarra palunya tjananya mamuku mayutjungku kuyara kanyilpayi. Yiitjulu tjananya palyarinangi. \v 39 Yiitjulu Tjuwuku ngurra tjuṯawanangku Tjarutjalumalawanangkuṯarra palyarinkunytjala, nganaṉatju tjungu parra yankula nyakuyinkupayi. Palulanguru Yiitju palunya tjana waralytjunkula yiluntanu. \v 40-41 Paluru munga kutjarra mirri ngarrirra kanarringkula pakaṉu. Katutjalu palunya yalatji mirringuru pakaltjingaṉu. Wiya yaṉangu yuwankarrangkuya kanarrinytja palunya nyangu, maṉkurrpangku kutjulatju. Nganaṉatju palulawana ngalkura tjikilpayi. Katutjalu yurrunpa kuliṉu, nganaṉatju palumpa wangka kulira yaṉangu kutjupa tjuṯangka tjakultjurinkunytjaku. \p \v 42 “Katutjalulanyatju watjaṉu Yiitjukuṉu wangka tjakultjurinkunytjaku. Yara kutjupaṯarralatju tjakultjurinkunytjaku Katutjalu watjaṉu yalatji. Paluru kuliṉi, ngula Yiitjunya kuutawutjuku mayutju tiṉa nyinaku yaṉangu yuwankarra watjantjaku, mantangka kana nyinapayi tjuṯa, yurrunpa mirrirringutja tjuṯaṯarra. \v 43 Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku yalatji watjaṉu, ‘Yaṉangungku mayutju Kurayitja palumpa wangka kulintjala, Katutjalu palumpa kuya waṉirra kalyparriku.’” \s1 Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrpaku \p \v 44 Piitanya yalatji wangkanyingka, Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrpangu. \v 45-46 Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrpangutjangka tjana wangka kutjupalpi wangkangu. Tjuwu tjuṯangku Piitalawana ngalya yanutja tjuṯangku puṯu kuliraya watjaṉu yalatji, “Yilta, ngaa tjuṯa, Tjuwuwiya tjuṯakampa wangka kutjupa wangkanyi Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrpangutjangka. Tjana Katutjanya puntura waḻkuṉi.” Piitalu tjananya watjaṉu, \v 47 “Nyaanyurra kuliṉi? Palya ngaa tjuṯanya nganaṉa kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilantjaku? Katutjalu tjanala palumpa kurrunpa tjarrpatjunkula nganaṉanya nintiṉi, tjana ilta palumpa walytja tjuṯa nyinanyi. Yalatji nguwanpa nganaṉala Tjuwu tjuṯangka palumpa walytja tjuṯangka yirriṯi kurrunpa tjarrpatjunu.” \v 48 Palulanguru Piitalu watjaṉu palunya tjananya kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilantjaku, tjana yalatji watjantjala, “Ngayulu mayutju Yiitjuku walytja nyinanyi.” Palulanguru Kuuniliyatjalungarriya Piitanya tjapiṉu, paluru tjanalawana tjiṉṯu maṉkurrpa nguwanpa nyinanytjaku. \c 11 \s1 Piitalu Tjarutjalumala tjananya tjakultjunku \p \v 1 Yiitjuku walytja manta Tjuutiyanya ngurrara tjuṯangku, Yiitjuku waarrkana tjuṯangkuṯarra tjakulpa kuliṉu Tjuwuwiya tjuṯangku Yiitjukuṉu wangka kuliṉutjangka. \v 2 Yalatjiya Tjuwu tjaampalangku kulira Piitanya kuru watjaṉingi, paluru Tjarutjalumalakutu ngalya tjarrpangutjangka. Paluru tjana kuliṉingi Yiitjuku walytjarringkula Tjuwuwiya tjuṯaya watirrinytjaku. \v 3 Paluru tjana Piitanya kuru watjaṉu, “Nyuntu nganampa luwu kilytjuntanu. Kuuniliyatjanyangarri nyuntu tjanala waaḻangka tjarrparra tjungurringkunytjawiyangku wantimara. Nyuntu tjanala ngalkuwiyangkuṯarra wantimara.” \v 4 Piitalu tjananya yalatji tjakultjunu, \v 5 “Tawunu Tjuupalaṉa nyinarra Katutjanya tjapira yankurringu. Ngayulu tjukurrpa nyangu, kaliki tiṉa ilkaringuru ngalya tjarutjunutjangka. Kaliki kuuna puupala ruupa nguwanpatjarra karrpira ngalya tjarutjunutjangka ngayulu nyangu. \v 6 Kaliki palula ngayulu nyangu kukawiya tjuṯa ngarangi, tuungkiyi kamula, tjuḻpu, piḻkaṯiṯarra ngarringi. \v 7 Ilkari katunguru ngayunya watjaṉu, ‘Piita, pakara kukawiya pala tjuṯa pungkula ngalkula!’ \v 8 Ngayulu watjaṉu, ‘Mayutju, luwu yalatji nganampatju ngaranyi, yalatji nganaṉa ngalkuwiyangku wantipayi. Ngayuluṉa pala tjuṯa ngalkuwiyangku wantinyi, ngayulu luwu palunya wiya kilytjuntankuku.’ \v 9 Ilkari katunguru ngayunya piyuku watjaṉu, ‘Wiya. Katutjalu watjaṉu pala tjuṯa palya nyuntu ngalkuntjaku. Nyuntu ngalkura wiya palumpa luwu kilytjuntankuku.’ \v 10 Yalatji ilkari katunguru watjaṉu maṉkurrngara. Palulanguru kaliki paluru ilkarikutu maḻaku kaḻpangu. \p \v 11 “Palulanguru wati Tjuwuwiya maṉkurrpa ngalya yankula waaḻangka yurilpangka ngarangi, Tjiitjarriyanya ngurrara tjuṯa. Palunya tjananya mayutju Kuuniliyatjalu wantirriyaṉu ngayunya yaḻṯirra katinytjaku. \v 12 Katutjaku kurrunpangkuṉi watjaṉu nganampa luwu kulintjawiya ngayulu tjanala tjungurringkula yankunytjaku. Yiitjuku walytja Tjuupanya ngurrara tjuṯa tjungulatju yanu tawunu Tjiitjarriyalakutu, Kuuniliyatjaku waaḻakutu. Tjuupanya ngurrara tjikitjipalalatju nyinangi. \v 13 Kuuniliyatjalulanyatju tjakultjunu ilkari ngurrara nyangutjangku. Ilkari ngurrara paluru Kuuniliyatjanya watjaṉu, ‘Wantirriyala tjananya nyuntupa waarrkana maṉkurrpa tawunu Tjuupalakutu!, Tjaamananya yini kutjupa Piitanya yaḻṯirra ngalya katinytjaku. \v 14 Paluru nyurrangarrinya Katutjaku wangka nintilku. Wangka palunyanyurra kulintjala, Katutjalu nyurrangarrimpa kuya waṉiku, nyuntupa walytja tjuṯakuṯarra. Yalatji waṉinytjala, nyurrangarri palumpa ngurrangka ngula kana nyinamalpa.’” Piitalu tjananya piyuku tjakultjunu, \v 15 “Kuuniliyatjaku ngurrangka ngayulu tjanala Katutjaku wangka nintintjala, Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrpangu, yirriṯi nganaṉala tjarrpangutja nguwanpa. \v 16 Nyakula ngayulu kuliṉu, Yiitjulu nganaṉanyatju yurrunpa watjaṉu yalatji, ‘Tjaanalu tjananya yaṉangu tjuṯa kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi, tjana Katutjaku tjukarurru nyinanytjaku. Tjiṉṯu maṉkurrpa Katutjalulpi nyurrangarrila palumpa kurrunpa tjarrpatjunku nyurrangarri palumpa tjukarurru nyinanytjaku.’ \v 17 Yirriṯi nganaṉa mayutju Yiitjunya Katutjakuṉu katja kulintjala, Katutjalu nganaṉala tjarrpatjunu palumpaṉu kurrunpa. Yalatji, Tjuwuwiya tjuṯangkalpi tjanala palumpaṉu kurrunpa paluru tjarrpatjunu. Katutjalu yalatji tjanala tjarrpatjunutjangka, ngayulu puṯu kuliṉangi Katutjanya yalatji nguwanpa marrkuntjaku, ‘Katutja, nyuntu wiya tjanala nyuntupa kurrunpa tjarrpatjunamara, nyuntu wantimara.’” \p \v 18 Paluru tjana Piitaku wangka kulira yunyparringulpi. Katutjanyalpiya waḻkuṉu yalatji, “Katutjanya palya nyinanyi. Palurulpi tjanampa Tjuwuwiya tjuṯakuṯarra kuya waṉingi, ngula nganaṉa tjungu palumpa ngurrangka kana nyinanytjaku.” \s1 Yiitjuku walytja Yantiyukanya ngurrara tjuṯa nyinamalpa \p \v 19 Yiitjuku yunytjuwiya tjuṯangku yirriṯi Tiipananya iluntara, Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯakulpiya ngurririnangi mirri pungkukitjangku. Palulanguruya Yiitjuku walytja tjuṯa nguḻu yankula waṉingu manta tjuṯawana. Kutjupa tjuṯa tjana manta Panitjiyalakutu yankula nyinangi, kutjupa tjuṯa manta Tjapurritjalakutu, anta tawunu Yantiyukalakutuṯarra yankula nyinangi. Paluru tjana Tjuwu tjuṯangka kutju tjanala, Yiitjukuṉu wangka tjakultjurinangi. Tjuwuwiya tjuṯa tjana nyakula wantipayi Yiitjukuṉu wangka tjakultjunkunytjawiyangku. \p \v 20 Yiitjuku walytja tjaampalangkuya, manta Tjapurritjanya ngurrara tjuṯangku, manta Tjayirininya ngurrara tjuṯangkuṯarra yankula wangka Yiitjunyatjarra tjakultjunu Tjuwuwiya tjuṯangka, tawunu Yantiyukala. \v 21 Katutjalu tjakultjunkupayi palunya tjananya rapaṉu tjukarurru Yiitjukuṉu wangka nintintjaku. Yantiyukanya ngurrara tjuṯalingkungkuya Yiitjukuṉu wangka kulira palumpa walytjarringu. \v 22 Yiitjuku walytja Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯangkuya tjakulpa kuliṉu, Yantiyukanya ngurrara tjuṯaya Yiitjuku walytjarringkula nyinangutjangka. Tjakulpa kulira tjana Panapatjanya wantirriyaṉu tawunu Yantiyukalakutu. \p \v 23 Tawunu palula Panapatjanya tjarrparra Yiitjuku walytja Tjuwuwiya tjuṯa nyakula yunyparringu, Katutjalu tjananya yunypalingku palyaṉutjangka. Panapatjalu tjananya tjungura nintiṉingi tjukarurru kutu Yiitjuku nyinanytjaku. \v 24 Katutjaku kurrunpangku rapara kanyintjala Panapatjalu palumpa wangka tjukarurru kulira tjananya nintiṉingi. Palulanguru Yantiyukanya ngurrara kutjupa tjuṯangku Yiitjukuṉu wangka kulira palumpa walytjarringu. \v 25 Palulanguru Panapatjanya tawunu Taatjatjalakutu yanu, wati Tjuulaku ngurrilkitja. \v 26 Tjuulanya nyakula wangkangu tawunu Yantiyukalakutu yaḻṯirra katikitjangku. Panapatjalu Tjuulanya katingu, tawunu palulakutu. Paluru kutjarrapula Yiitjuku walytja tjuṯa nintiṉingi, rawangku, yiiya kutju. Yiitjuku walytja paluru tjana tjungurrinytjala yaṉangu Yantiyukanya ngurrara tjuṯangku wangka yalatji watjalpayi, “Kurayitjaku walytja tjuṯaya tjungurrinyi.” Yurrunpa Yiitjuku walytja tjuṯa nyakula kutjupa tjuṯangku wiya wangka yalatji, “Kurayitjaku walytja tjuṯa” watjalpayi, Yantiyukanya ngurrara tjuṯangku kutju. Yaṉangu ngaṉṯitja tjuṯangku wangka yalatji, “Kurayitjaku walytja tjuṯa” watjalpayi. \p \v 27 Palulanguruya Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯaya Tjarutjalumalanguru tawunu Yantiyukalakutu yanu. \v 28 Katutjaku wangka watjalpayi palunya tjuṯawana kutju yini Yakapatjanya nyinangi. Paluru tjana Yiitjuku walytja tjuṯangka tjungurringkula Yakapatjalu ngarala tjananya watjaṉu, “Katutjaku kurrunpangku ngayunya nintiṉu yalatji. Ngurra tjuṯawana ngula mangarri yaṉangu tjuṯaku wiyarriku. Yaṉangu tjuṯangku, nganaṉaṯarra puṯu kulilku mangarriku.” Wangka palumpaṉu ngula yiltarringu, mayutju Kulutiyatjanya tawunu Ruumala nyinanytjala. \v 29 Yakapatjaku wangka tjana kulira wangkangu, “Nganaṉa uwankarrangku mani tiṉa waṉinytjaku. Mani waṉingutja maṉkurrpangku Tjarutjalumalakutu katirra Yiitjuku walytja tjuṯa yungkunytjaku. Mangarri tjanampa manta Tjuutiyanya ngurrara tjuṯaku pakantjawiyangka, mani palunyatjarrangkuya mangarri payimilantjaku.” \v 30 Yilta mani tiṉaya waṉirra watjaṉu Panapatjalu, Tjuulalu Tjarutjalumalakutu katirra tjaatjiku mayutju tjuṯa yungkunytjaku. \c 12 \s1 Yirutalu Tjayimitjanya pungkuku \p \v 1 Manta Tjuutiyanya ngurrara tjuṯaku mayutju tiṉa kutjupa nyinangi, yini Yirutanya. Paluru tjuulytji tjuṯa watjaṉu yankula Yiitjuku walytja tjuṯa witira tjiilangka tjarrpatjunkunytjaku. Paluru yunytjuwiya tjanampa nyinapayi. \v 2 Yiruta paluru watjaṉu Tjayimitjanya wakara iluntankunytjaku, tjuuḻa yiri waṯawaratjarrangku. Tjayimitjanya paluru Tjaanaku kaaka nyinangi. Yilta Yirutaku tjuulytji tjuṯangku Tjayimitjanya wakara iluntanu. \v 3 Tjayimitjanya wakaṉutjangka Tjuwu tjuṯangkuya Yirutanya waḻkuṉu. Palulanguru piyuku Yirutalu watjaṉu tjana yankula Piitanya nyakula witintjaku. Piitanyaya yilta nyakula witiṉu, Tjuwu tjuṯangkuya tuḻkungka nyinanytjala. Tjana tuḻku palula nyinarra mangarri pikinpawutuwiya ngalkura Katutjanya waḻkuṉingi. \v 4 Witiraya tjiilangka tjarrpatjunu tjuulytji tjuṯangkuya kanyintjaku. Kutuya tjuulytji tjuṯangku kanyiṉingi tjalkaḻungkutjipingka. Yalatji kanyilpayi. Tjiṉṯu tjarrpanyingka puupalangkuya kanyiṉangi munga ngururrkuturrinyingka. Palunyatjanu puupala kutjupangkulpi palunya kanyiṉingi. Tjiṉṯurrinytjala puupala kutjupangkulpiya palunya kanyiṉingi. Kaḻaḻaya puupala kutjupangkulpi palunya kanyiṉingi. Yalatji kutuya Piitanya kanyiṉingi. Tjuwu tjuṯangkuya mangarri pikinpawutuwiya ngalkura Katutjanyaya puḻkapungangi. Yirutalu kuliṉingi, “Tjuwu tjuṯaku tjanampa tuḻku wiyarrinytjala, ngaṉṯi ngayulu tjananya tjuulytji tjuṯa watjalku Piitanya kuutawutjungka ngaratjunkunytjaku, Tjuwuku mayutju tjuṯangka.” \v 5 Piitanya tjiilangka nyinanyingka Yiitjuku walytja tjuṯangkura Katutjanya puntura tjapiṉangi. \s1 Ilkari ngurrarangku Piitanya pakaltjingara walatjunku \p \v 6-7 Mayutju Yirutalu kuliṉingi, “Aaḻi ngayulu tjananya watjalku Piitanya kuutawutjungka ngaratjunkunytjaku.” Munga palula Piitanya yanku ngarringi, tjuulytji kutjarrangka ngururrpa. Piitanya tjiina kutjarratjarra ngarringi. Kiiṯangka tjuulytji kutjarra kutjupa ngarangi. Katutjalu ilkari ngurrara wantirriyaṉu. Paluru tjiilangka yunngu ngarala irrnyaṉingi. Paluru Piitanya pirrtjitjingara kanara watjaṉu, “Parrpaṯu pakala!” Pakara ngaranyingka tjiina maranguru yirriwiltjirrira punkaṉu. \v 8 Piyuku ilkari ngurrarangku palunya watjaṉu, “Piilta mantjirangku tjurra! Tjinakuṉungkaṯarra tjarrpa!” Piitalu piilta mantjirangku tjunu, tjinakuṉungkalpi tjarrpangu. Piitanya piyuku watjaṉu, “Kuutangkalpi tjarrparra ngalya yarra!” \v 9 Ilkari ngurrara palunya Piitalu wanarinkula puṯu kulirinangi, “Tjinguru ngayulu tjukurrpa nyanganyi.” \v 10 Paluru kutjarra tjuulytji kutjupa nyakula wantikatingu. Yankulapula tjuulytji kutjupa nyakula wayintarringu. Kutupula yankula kiiṯakutulpipula yanu. Kiiṯa palunya tjaalpara alytjurarringu. Kiiṯa palunya yayinatjanu ngarangi, tjuruungwana. Kiiṯawanapula yankula yaatjayiṯilpipula ngarangi ruutungka, ngurra tjuṯakutu maa ngarrinyingka. Ruutuwanapula yankula Piitanya wantikatingu, ilkari ngurrara paluru. \v 11 Piitalu kuliṉingi, “Tjukurrpa nyakunytjawiyaṉa yilta Katutjalutju ilkari ngurrara ngalya wantirriyaṉu. Paluruṉi walatjura wantirriyaṉu, mayutju Yirutaku waarrkana tjuṯangkuṉi iluntankutjipingka. Kuutawutjungka Yirutalu, Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯangkuṯarra watjanmara ngayunya iluntankunytjaku.” \v 12 Piitalu yalatji kulira wulkumanu Miiriku waaḻakutulpi yanu. Miiri paluru Tjaan Maakaku maama nyinangi. Yiitjuku walytja tjuṯaya waaḻa palula Piitakura tjungurrirra Katutjanya tjapiṉangi. Tjana ngurrpa nyinangi Piitanya pakaṉutjangka. \p \v 13 Piitalu waaḻa palula tuuwa yatuyatuntjala, kungka Ruutanya yunngunguru pakara yanu tuuwakutu. Ruuta paluru waarrkanara nyinangi palunya ngurraraku. \v 14 Paluru Piitaku wangka kulira yunngunguru, yunyparringu. Ngaṉṯikutu tjanalakutu yanu, alytjurankunytjawiya. Paluru tjananya watjaṉu, “Piitanya yilta tuuwangka ngaranyi.” \v 15 Tjana kungka palunya watjaṉu, “Wiya. Nyuntu ngunytji wangkanyi.” Paluru tjananya piyuku watjaṉu, “Piitanya yilta tuuwangka ngaranyi”, kanya watjaṉuya, “Palatja Piitanya nguwanpa ngaranyi kutjupa, ilkari ngurrara, Piitanya paluru yaṉṯayaṉṯalpayi.” \v 16 Piitalu kutu yatuṉingi. Yankula tjana alytjuraṉulpi. Tjana yilta Piitanya nyakula tjuḻurrmanulpi. \v 17 Paluru tjananya marrkuṉu marangku wangkawiyalpi ngaranytjaku. Paluru tjananya tjakultjunu, “Tjiilangka nyinanyingka Katutjaku ilkari ngurrarangkuṉi pakaltjingara wantirriyaṉu.” Piyuku tjananya paluru watjaṉu, “Tjakultjurra tjananya Tjayimitjala!, Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯangkaṯarra, ngayulu Tjiilanguru pakaṉutja.” Yalatji tjanala wangkarra Piitalu tjananya wantikatirra kumpira yanu. \p \v 18 Tjiṉṯurringkula tjuulytji tjuṯangku puṯu kuliṉangi Piitanya pakara yanutjangka. \v 19 Yirutalu tjakulpa kulira tjuulytji tjuṯa watjaṉu, “Nyurrangarri parra ngurrirara Piitanya witiraya ngalya kati!” Puṯuraya ngurriṉu. Palulanguru Yirutalu tjapiṉingi tjananya tjuulytji tjiila ngurrara tjuṯa. Puṯu tjapira watjaṉu, tjuulytji kutjupa tjuṯangku tjananya wakara iluntankunytjaku. Palulanguru mayutju Yirutanya tawunu Tjiitjarriyalakutu yankula kutu nyinangi. \s1 Mayutju Yirutanya mirrirriku \p \v 20 Palulanguru Yirutanya kutjupa tjuṯaku tjanampa mulyarrarringu, tawunu Taayanya ngurrara tjuṯaku, tawunu Tjayitananya ngurrara tjuṯakuṯarra. Mulyarrarringkula tjanampa Yirutalu watjaṉu tjananya mangarri kanyilpayi tjuṯangka wiya tjanala mangarri tjalamilantjaku. Palulanguru palunya ngurrara tjuṯaya Yirutaku ngurrakutu yanu wangkanytjaku. Yankulaya Yirutaku waarrkana Pulatjatjanya tjapiṉu yalatji, “Tjinguru nyuntu mayutju Yirutanya watjalku?, nganaṉa tjungurringkula kalypa wangkanytjaku?” Yalatji tjana mayutju Pulatjatjala tjuṯangara tjapintjala paluru yuwalpi wangkangu. \v 21 Mayutju Pulatjatjalu tjananya watjaṉu tjiṉṯu kutjupangka tjungurringkula Yirutala wangkanytjaku. Tjiṉṯu palula paluru tjana, yaṉangu kutjupa tjuṯaṯarra Yirutaku ngurrangka tjungurringutjangka Yirutanya kuuta palyangka tjarrparra yankula tjanala tjiiyi palyangka nyinakatingu. Kututja mayutju tiṉa kuuta palyangka tjarrparra, tjiiyi palyangka nyinapayi, wangka tiṉa watjalkitja. Nyinakatirra wangka tiṉa tjanala wangkangu, yaṉangu tjuṯangka. \v 22-23 Yaṉangu tjuṯangku palumpa wangka kulira waḻkulkitjangku wangkarra waṉingi, “Ngaatjanya mayutju tiṉa wangkanyi, katunguru ngalya yanutja.” Wangka yalatji tjana wangkanytjala Yirutalu tjananya marrkunmara, “Ngayulu wiya katunguru ngalyanutja, ngayulu yaṉangu nyinanyi. Katutjanya kutju mayutju tiṉa nyinanyi.” Yalatji wangkanytjawiyangka Katutjalu ilkari ngurrara wantirriyaṉu Yirutanya kuyantjaku. Palulanguru paluru pika punturringu. Katilyka nguwanpa tjuṯangku Yirutanya ngalkura yiluntanu. \p \v 24 Yiitjuku walytja tjuṯa ngurra kutjupa tjuṯangka palyalpi nyinapayi. Yaṉangu kutjupa tjuṯangku Yiitjukuṉu wangka kulira palumpa walytjarringu, tjuṯalingkulpiya palumpa walytja nyinarra waṉingu. \p \v 25 Panapatjalu, Tjuulaluṯarra mani panyapa tjananya yungkula Tjarutjalumalanguru ngaṉṯikutu yanu, tawunu Yantiyukalakutu. Tjaan Maakanyapula katingu, Yantiyukalakutu. \c 13 \s1 Tjana Panapatjanya Tjuulanya pulanya wantirriyalku tjakultjurinkunytjaku \p \v 1 Yiitjuku walytja tjuṯaya tawunu Yantiyukala tjungurringkupayi. Ingkaṯa Katutjaku wangka nintilpayi tjuṯa tjanampa nyinangi. Yini yalatjiya nyinapayi, Panapatjanya Tjimiyanya, Lutjiyatjanya Tjayirininya ngurrara, Tjuulanya, Maniyanya. Tjimiya palunya tjana yini kutjupa watjalpayi yalatji, “Nayitjanya”. Maniyanya paluru mayutju Yirutaku waarrkana nyinangi. \v 2 Ingkaṯa paluru tjana tjungurringkula mangarri ngalkuwiyangku Katutjanya puḻkapunganyingka Katutjaku kurrunpangku tjananya watjaṉu, “Panapatjanya Tjuulanya pulanya ngaratjurra!, ngayuku waarrka palyarinkunytjaku. Ngayulu yurrunpa kuliṉu paluru kutjarra ngayuku wangka tjakultjurinkunytjaku.” \v 3 Paluru tjana Yiitjuku walytja tjuṯangkuṯarra tjungurringkula piyukuya mangarri ngalkuwiyangku nyinarra Katutjanya tjapiṉingi. Palulanguru ingkaṯa tjuṯangku palunya kutjarra ngaratjunkula katangka mara tjunkula Katutjanya tjapiṉu. Yiitjuku walytja tjuṯangku palunya kutjarralpi wantirriyaṉu Yiitjukuṉu wangka paluru kutjarra ngurra kutjupa tjuṯawana tjakultjurinkunytjaku. \p \v 4-5 Yalatji paluru tjana, Katutjaku kurrunpangkuṯarra Panapatjanya Tjuulanya wantirriyaṉu. Paluru kutjarra Tjaan Maakanyaṯarra tjungu tjina yanu tawunu Tjalutjiyalakutu. Tjaan Maaka paluru waarrkana pulampa nyinangu. Tawunu palula tjana puutangka kaḻparra yanu manta Tjapurritjalakutu. Manta palula tawunu Tjalamitjalakutuya yankula Tjuwuku tjaatjingka tjarrparra nyinangu. Paluru kutjarra tjanala wangka Yiitjunyatjarra nintiṉu. Yalatji paluru kutjarra Tjuwuku tjaatji maṉkurrpangka tjanala Yiitjuku wangka nintiṉu. \p \v 6-8 Manta Tjapurritjanya, yurungka ngururrpa ngarangu. Manta palula ngururrwana yankula tjana tawunu Paaputjala tjarrpangu. Ngurra palula wati yini Patjitjanya nyinangi. Wati palunya Kiriki wangkapayi tjuṯangku yini yalatji watjalpayi, “Yilimatjanya”. Paluru matjikingku kutjupa kutjupa palyalpayi. Palunya ngurrara tjuṯangka tjananya Patjitjalu ngunytji watjalpayi yalatji, “Ngayulu Katutjaku wangka watjalpayi nyinanyi.” Manta Tjapurritjanya ngurrara tjuṯaku mayutju tiṉa yini Tjatjapulatjanya nyinangi. Mayutju ninti puntu paluru nyinangu. Mayutju paluru Katutjaku wangka kulilkitjangku watjaṉu, “Panapatjanya Tjuulanya ngalya kati ngayulakutu!, ngayulu unytjurringanyi Katutjaku wangka kulintjaku.” Paluru kutjarra yankula mayutju palula wangka Yiitjunyatjarra wangkangi. Wati paluru Patjitjanya mayutju palumpa waarrkana nyinangu. Paluru mayutju Tjatjapulatjanya marrkuṉu Tjuulaku wangka kulira wantinytjaku. \v 9 Katutjaku kurrunpangku Tjuulanya rapantjala, Patjitjanya kuru watjaṉu. Tjuula palunya yaṉangu tjuṯangku yini kutjupa watjalpayi, “Puulanya”. \v 10 Puulalu Patjitjanya kuru watjaṉu, yalatji, “Nyuntu wiyawanangku watjaṉu, ngunytjinytjungku. Nyuntu mamuku walytja nyinanyi. Nyuntu wangka tjukarurruku ngurrpa. Katutjaku wangka nyuntu panypurangkuwiyangku wantimara. \v 11 Nyuntu palumpa wangka panypurangkunytjala Katutjalunta kuru patilku. Kuwarri nyuntu paanga nyinaku tjiṉṯu tjuṯangka.” Palulanguru Patjitjanya paangarringu. Paangarringkula tjapilpayi yaṉangu kutjupangku mara witira katinytjaku. \v 12 Mayutju Tjatjapulatjalu Patjitjanya kuru paangarringutja nyakula Yiitjukuṉu wangka palurulpi kulira Yiitjuku walytjarringu. Yalatji paluru kuliṉu, “Ngayulu Yiitjunyatjarra kuwarri kutju kuliṉu, wangka yilta ngaranyi.” \s1 Tawunu Yantiyuka kutjupakutupula yankuku, manta Pitjitiyala ngaranytjalakutu \p \v 13 Puulanyangarriya tawunu Paaputjala puutangka kaḻparra manta Pampiliyalakutu yanu, tawunu Paakalakutu. Paakala pulanya Tjaan Maakalu wantikatirra Tjarutjalumalakutu yanu. \v 14 Paakala Puulanya Panapatjanya puutangka tjarukatirrapula manta Pitjitiyalawana tjina yanu tawunu Yantiyukalakutu. Tjiṉṯu Tjarritiyingkapula Tjuwuku tjaatjingka tjarrparrapula nyinangu. \v 15 Tjaatji palumpa mayutju tjuṯangku riitarringu Muutjaku wangka. Palulanguru tjana piyuku riitarringu Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangkuya wakaṉutja. Mayutju paluru tjana waarrkana kutju wantirriyaṉu Puulanya Panapatjanya tjapintjaku yalatji, “Walytja kutjarra. Tjinguru nganaṉanyatju nyupali nintilku, nganaṉatju kulira Katutjaku yunyparringkunytjaku.” \v 16 Puulalu pakara marangku tjananya marrkuṉu, wangkawiyarringkula nyinanytjaku. Watjaṉu tjananya yalatji, “Walytja tjuṯa, nganaṉa Yitjurilaku ngaṉṯitja tjuṯa nyinanyi. Kutjupa tjuṯa palya nyinanyi Katutjanya waḻkulpayi tjuṯa. Wangka ngaatjaya kulila! \v 17 Yirriṯi mayutju Katutjalu nganampa walytja tjuṯa Yitjurilaku walytja ngulytjuṉu. Paluru tjananya yaṉṯayaṉṯalpayi ngurra Yitjipingka ngurra palula tjana pipirri tjuṯa mantjiṉu. Tjuṯalingkulpiya ngurra palula nyinangu, ngurra miyaḻangka. Katutjalu ngangkari tiṉangku Yitjipinya ngurrara tjuṯa pungkula Yitjurilaku ngaṉṯitja tjuṯa katingu ngurra palyakutu. Tjana wiya ngurra palula wirrkanu. \v 18 Ngurra kapiwiyawana tjananya katirra rawangku yaṉṯayaṉṯalpayi yiiya puutiyipalangka. \v 19 Manta Kayinanala Katutjalu tjananya aalpamilaṉu palunya ngurrara tjuṯa pungkula wantirriyantjaku. Yurrunpa palunya ngurrara tjuṯalingkuya nyinangi, tawunu tjapanpalangka. Pungkula tjananya wantirriyara nganampa walytja yurruntitja tjuṯangkulpi ngurra palunya kanyiṉingi. \v 20 Yipuramanya tjanampa walytja yurruntitja yirriṯi nyinarra wiyarringu. Palulanguru palumpa walytja ngaṉṯitja tjuṯa yiiya puu yantaṯan pipitiyipala nyinarra manta Kayinanalalpi nyinangu. Palulanguru Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯaku tjanampa Katutjalu mayutju tjuṯa tjanampa nyinatjunu. Mayutju kutju nyinarra wiyarringu. Palulanguru mayutju kutjupa nyinarra wiyarringu. Yalatji tjana mayutju tjuṯangku yaṉangu tjuṯa tjananya yaṉṯayaṉṯalpayi. Paluru tjana nyinarra, ingkaṯa Tjamiyulanyalpi nyinangu. Katutjalu palunya mayutju nyinatjunu palumpa wangka watjalpayi. \v 21 Tjamiyulanya nyinanyingka Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangku Tjamiyulanya watjaṉu, ‘Nganaṉa yunytjurringanyi mayutju kutjupaku, nganaṉanya kutu yaṉṯayaṉṯantjaku. Wiya ingkaṯangku nganaṉanya kutu mayutjungku yaṉṯayaṉṯantjaku. Nganaṉa yunytjurringanyi kiingalampa nyinanytjaku.’ Palulanguru Katutjalulpi kiinga tjanampa ngurrtjaṉu yini Tjuulanya. Tjuulanya Kiitjaku katja nyinangu, Pintjiminaku walytja ngaṉṯitja. Tjuulanya kutu mayutju tiṉa tjanampa nyinangi yiiya puutiyipala. \v 22 Palulanguru Tjuulanya wiyawana nyinanytjala Katutjalu watjaṉu Tapitanyalpi mayutju tiṉa ngaratjunkunytjaku. Tapitakura yunyparringkula Katutjalu yalatji watjaṉu, ‘Tapita Tjiitjiyiku katjaku ngayulu yunyparringanyi, paluru ngayuku wangka kulira tjukarurru palyalpayi.’” \v 23 Puulalu tjananya piyuku watjaṉu, “Yiitjunya Tapitaku walytja ngaṉṯitja nyinangi. Katutjalu Yiitjunyalpi watjaṉu nganaṉanya Yitjurilaku ngaṉṯitja tjuṯa yaṉṯayaṉṯantjaku, nganaṉa kana kutu palumpa ngurrangka nyinanytjaku. Katutjalu palunya wantirriyalkitjangku yurrunpa watjaṉu. \v 24 Yiitjulu tjananya yaṉangu tjuṯa nintintjala, yurrunpa Tjaanalu Tjuwu tjuṯa nintiṉu yalatji, ‘Nyurrangarri tjukarurrulpi nyinanytjaku, kuya palyantjawiya. Nyurrangarri kuya wantinytjala ngayulu nyurrangarrinya kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalku.’ \v 25 Tjaanalu tjananya kutu nintira wantingu. Wantinytjakitjangku tjananya yalatji watjaṉu, ‘Katutjalu yirriṯi watjaṉu mayutju tiṉa ngalya wantirriyalkitjangku. Ngayulu wiya mayutju palunya nyinanyi, wiya. Paluru ngayula ngaṉṯi mayutju tiṉa ngalyanku, ngayulu mungutja nyinanyi, mayutjuwiya.’” \p \v 26 Puulalu tjananya piyuku watjaṉu, “Walytja tjuṯa. Tjaampalanyurra Yipuramaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa nyinanyi. Tjaampalanyurra Tjuwuwiya tjuṯa nyinanyi Katutjanya waḻkulpayi. Yuwankarrangkunyurra wangka ngaatjanya kulintjaku. Wangka ngaatjanyurra tjukarurrungku kulintjala Katutjalu nyurrangarrinya ngulytjulku palumpa ngurrangkanyurra kana kutu nyinanytjaku. \v 27 Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯaya mayutju tjuṯaṯarra tjanampa ngurrpaya nyinangu, Yiitjuku, yaṉangu kanalpayiku. Paluru tjana Katutjaku wangka puṯu kulilpayi riitarringkula, wangka palunya Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku piipangka irriṯi wakaṉu. Tjuwuku tjaatji tjuṯangka kutuya Tjarritiyingka tjarrparra puṯu riitarringkupayi. Tjarutjalumanya ngurrara paluru tjana watjaṉu Yiitjunya mirrintankunytjaku. Yalatji tjana watjaṉutja Katutjaku wangka ngarrinyi. Wangka palunya yiltarringu, Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku watjaṉutja. \v 28-29 Katutjaku wangka yirriṯi wakaṉutja tjuṯa yiltarringu yalatji. Tjarutjalumanya ngurrara paluru tjana Yiitjunya iluntankukitjangku puṯu tjapiṉu, ‘Luwu nyaa?, Yiitjulu kilytjuntanu?’ Yuwa, yalatji tjana puṯu tjapiṉu, Yiitjunya mungutja nyinangu, kuya palyantjawiya. Yalatji tjana puṯu kulira palunya katirra Payilatanya watjaṉu Yiitjunya mirrintankunytjaku. Yiltaya watiyangka nyiiḻamilara waralytjunu. Yalatji Katutjaku wangka iltarringu. Paluru ilunyingka watiyangka yarrara katirra kuḻpingka ngarritjunu. \v 30 Palulanguru Katutjalu palunya piyuku mirringuru kanara pakaltjingaṉu. \v 31 Palumpa kutunguḻu tjuṯangkuya Yiitjunya kanarringutja nyanguya, tjiṉṯu tjuṯangara. Kutunguḻu paluru tjana tjungu Yiitjulawana yirriṯi Tjarutjalumalakutu yanu, manta Kaliliyilanguru. Paluru tjana kuwarri wangka Yiitjunyatjarra tjakultjurinkupayi Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯangka. \v 32-33 Yirriṯi Katutjalu nganampa walytja yurruntitja tjuṯa tjananya watjaṉu, ngula Kurayitjanya mirringuru pakaltjingalkitjangku. Wangka palunya iltarringu. Katutjalu Yiitjunya mirringuru pakaltjingaṉu, yalatjilatju nyurrangarrinya tjakultjunanyi. Yalatji mayutju Tapitalu Katutjaku wangka wakaṉu, yini tuḻku nampa tuu. Tuḻku palunya yalatji ngarrinyi, \q1 ‘Nyuntu ngayuku katja nyinanyi. \q1 Ngayulu kuwarri tjananya nintiṉu, nyuntu ngayuku katja nyinanyingka.’” \p \v 34 Puulalu tjananya piyuku nintiṉu yalatji, “Piyuku Katutjalu watjaṉu Yiitjunya mirringuru pakaltjingalkitjangku, mirri kutu ngarrirra yuṉarritjipingka. Yalatji palumpa wangka piipangka ngarrinyi, \q1 ‘Ngayulu mayutju Tapitala yirriṯi watjaṉu palumpa walytja ngaṉṯitja kana kutu nyinanytjaku.’ \p \v 35 Tapitaku tuḻku kutjupa ngarrinyi yalatji, \q1 ‘Katutjalu wiya palumpa waarrkana nyinatjunutja wantiku mirri ngarrirra yuṉarrinytjaku.’ \p \v 36 Mayutju Tapita paluru Katutjaku wangka kulira tjukarurru nyinapayi. Katutjalu yiltangku palunya watjaṉu mayutju nyinanytjaku. Yalatji palya nyinarra palurulpi mirrirringu. Mirrirringanyingka palumpa walytja tjuṯangku tjimitiringka tjunu, walytja kutjupa tjuṯangka. Paluru ilta ngarrirra yuṉarringu. Wangka palunya yalatji ngarrinyi, ‘Katutjalu wiya palumpa nyinatjunutja wantiku yuṉarrinytjaku.’ Katutjalu nyinatjunutja waarrkana palunya wiya nganaṉa mayutju Tapitanya kulintjaku, paluru mirri ngarrirra yuṉarringu. \v 37 Katutjalu nyinatjunutja waarrkana palunya, ngananya?, Yiitjunya. Katutjalu palunya mirritjanu pakaltjingantjala, wiya paluru mirri ngarrirra yuṉarringu. \p \v 38-39 “Walytja tjuṯa, wangka ngaatjanya nyurrangarri kulintjaku. Yiitjulu kutju nyurrangarrimpa kuya waṉiku, nyurrangarri palumpa wangka kulira walytjarrinytjala, palunyatjanu nyurrangarri Katutjaku kalyparriku. Muutjakuṉu luwuwananyurra nyinanytjala Katutjalu nyurrangarrimpa kuya wiya waṉirra kalyparriku. \v 40 Wangka palunya Yiitjunyatjarra nyurrangarri kulintjaku. Tjingurunyurra kulira wantinytjala Katutjalu nyurrangarrinya ngula payira iyalpayingka. Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku watjaṉu Katutjaku wangka kulira wantipayi tjuṯa ngula payira iyalku. Yalatji tjana watjaṉu, \q1 \v 41 ‘Nyurrangarri kulira wantipayi tjuṯa nyinanyi. Katutjalu ngula kutjupa kutjupa palyalku. Paluru yalatji palyantjala nyakulanyurra nguḻurringkula mirrirriku. Katutjalu yalatji palyantjala yurrunpa tjinguru yaṉangungku tjakultjunku. Tjakultjunkunytja palunyanyurra kulira wantiku.’ \p Yalatji Puulalu tjananya tjakultjunkula wantingu.” \p \v 42 Piipa wiyarringanyingka, Puulanya Panapatjanya Tjuwuku tjaatjinguru pakaṉu ngurrakutu yankukitja. Tjaatji palunya ngurrara tjuṯangku pulanya watjaṉu Tjarritiyi kutjupangka wangka palulawana piyuku nintintjaku. \v 43 Paluru tjana ngurrakutu kutjupa kutjupakutu yanu. Kutjupa tjuṯangku Puulaku wangka tjaatjingka kulira palunya kutjarra wanaṉu, wangka pulampa kulilkitjangku, Tjuwu tjuṯangku, Tjuwuwiya tjuṯangkuṯarra. Tjuwuwiya paluru tjana Tjuwu nguwanpangku Katutjanya waḻkulpayi. Paluru kutjarra tjananya wangkarra wantirriyalkitjangku watjaṉu, “Yiitjuku nyurrangarri kutu tjukarurru nyinanytjaku.” \p \v 44 Palulanguru Tjarritiyi kutjupangka yaṉangu tjuṯalingkuya tjaatji panyapangka tjungurringu, wangka Kurayitjanyatjarra kulilkitja. \v 45 Yaṉangu tjuṯalingku tjungurrinytjala Tjuwuku tjaatji ngurrara tjuṯangkuya nyakula Puulaku Panapatjaku mulyarrarringkula kuliṉingi, “Ngaa kutjarra wiya ingkaṯa tiṉa. Yaṉangu tjuṯa wiya ngaa kutjarraku wangkaku yunyparringkunytjaku. Nganampa wangkaku kutju tjana yunyparrinytjaku.” Yalatji kulira paluru tjana Puulanya wangkanyingka panypurangangi. \p \v 46 Puulalu Panapatjalu tjananya raparringkula watjaṉu yalatji, “Tjuwu tjuṯa, kulilalinyatju! Katutjalulinyatju nintiṉu ngalitju Katutjaku wangka nyurrangarrinya yurrunpa nintintjaku. Nyurrangarri kulira wantingutjangka, kala ngalitju Tjuwuwiya tjuṯangkalpi yankula nintilku tawunu ngaangka. Yalatjinyurra wangka Kurayitjanyatjarra kulira wantirra wiyanyurra kana nyinamalpa Katutjaku ngurrangka. \v 47 Katutjalu ngalinyatju palumpa wangka nintiṉu. Palumpa wangka yalatji ngarrinyi, \q1 ‘Ngayuluṉanta nyinatjunu, nyuntu tjananya yaṉangu Tjuwuwiya tjuṯa yalatji tjakultjunkunytjaku, “Katutjalu nyurrangarrimpa kuya waṉirra kanalpi kanyilku palumpa ngurrangka.” \q1 Mungangka yaṉangu tjuṯangkuya tili tiṉa nyakula yankula tjungurripayi. \q1 Yalatji nyuntu tili nguwanpa nyinanyi, yaṉangu yuwankarrangku nyuntula tjungurringkula ngayuku wangka kulilku.’” \p \v 48 Wangka palunya kulira Tjuwuwiya tjuṯaya yunyparringu, “Yuwa, Katutjaku wangka tjukarurru ngarrinyi. Nganaṉaṯarra palumpa wangka kulira yunytjurrinytjaku.” Palunyatjanu yaṉangu tjuṯangku wangka Yiitjunyatjarra kulira palumpa walytjarringu. Palunya tjananya Kututjalu yirriṯi kuliṉu tjana Yiitjuku walytjarringkula palumpa ngurrangka kana kutu nyinanytjaku. \p \v 49 Manta palulawanaya yaṉangu tjuṯangku Yiitjukuṉu wangka kulira palumpa walytjarringu. Tjuṯalingkulpiya nyinarra waṉingu. \v 50-52 Yiitjuku walytja Yantiyukanya ngurrara tjuṯa yunypa nyinangi, Katutjaku kurruntjarra. Tawunu Yantiyukalaya tjaatjiku mayutju Tjuwu tjuṯa yankula tawunuku mayutju tjuṯangka tjungurringu. Kutjupa tjuṯa tjanala tjungurringu yulkumina mayutju tjuṯa, Tjuwuwiya tjuṯa. Yulkumina paluru tjana Tjuwu tjuṯangka tjaatjingka tjungurringkula Katutjanya waḻkulpayi. Miitingi palula tjaatjiku mayutju tjuṯangku tjananya watjaṉu, “Puulanya Panapatjanyapula kuya nyinanyi, wiya paluru kutjarra yaṉangu tjuṯa kutu nintintjaku, wantirra ngurra kutjupakutupula yankunytjaku.” Yalatji wangkarra mayutju paluru tjana, yaṉangu kutjupa tjuṯangkuṯarra Puulanya Panapatjanya payira wantirriyaṉu, tawunu kutjupakutu. Paluru kutjarra yankukitjangku pulanku puuta yarrara manta puutatjanu yunngu ngarringitja kiliinamilara tjarrparrapula wantirra yanu tawunu Yakuniyamalakutu. Tjuwu tjuṯangkuya kututja puuta yalatji kiliinamilalpayi kutjupa tjuṯangkuya Katutjaku wangka kulira wantinytjala. \c 14 \s1 Tawunu Yakuniyamalakutupula yankuku \p \v 1 Puulanya Panapatjanyaṯarra tawunu Yakuniyamalapula tjarrparra Tjuwuku tjaatjikutu yanu. Tjaatjiku mayutju tjuṯangku pulanya kutjarra tjapiṉu nintintjaku tjananya. Paluru kutjarrangkupula tjananya wangka Yiitjunyatjarra nintiṉingi. Yalatji yurrunpa tawunu Yantiyukala tjananya yaṉangu tjuṯa Tjuwuku tjaatjingka nintiṉingi. Yakuniyamalapula tjaatjingka nintintjala palunya ngurrara tjuṯangkulpiya Tjuwu tjuṯangku, Tjuwuwiya tjuṯangkuṯarra Yiitjukuṉu wangka kulira palumpa walytjarringu. \v 2 Tjuwu kutjupa tjuṯangkuya Yiitjukuṉu wangka kulira wantingu. Paluru tjana Yiitjuku walytja tjuṯaku yunytjuwiyarringkula panypurangkupayi. Yaṉangu kutjupa Tjuwuwiya tjuṯa tjana tjingapungkupayi Yiitjuku walytja tjuṯaku yunytjuwiya nyinanytjaku. \v 3 Puulanya Panapatjanya kutu tawunu palula nyinarra yaṉangu tjuṯa nintiṉingi, yunytjuwiya tjuṯaku nguḻurringkula wantinytjawiyangku. Katutjalu pulanya nintiṉu, palumpaṉu ngangkaritjarrangku kutjupa kutjupa palyara tjananya nintintjaku. Miiṉta tjuṯa mamutjarra tjuṯa palyarrinytjala yaṉangu tjuṯangkuya yalatji kuliṉu, “Katutjakuṉu ngangkaritjarrangkupula palyantjala nganaṉa nyakula kuliṉi, paluru kutjarra yilta Katutjakuṉu wangka Yiitjunyatjarra nganaṉanya tjakultjunanyi.” \p \v 4 Yaṉangu tjuṯangkuya, palunya ngurrara tjuṯangku puṯu kuliṉingi, “Tjinguru Puulaku Panapatjaku wangka Yiitjunyatjarra tjukarurru ngaranyi, tjinguru Tjuwu tjuṯaku wangka wiya tjukarurru ngaranyi.” Yalatjiya kulira kutjupa tjuṯa Puulaku Panapatjaku yunypa nyinangi, kanya kutjupa tjuṯaya Tjuwu tjuṯaku yunypa nyinangi. \v 5 Palulanguruya Tjuwu tjuṯa, Tjuwuwiya tjuṯa, mayutju tjuṯaṯarra tjungurringkula wangkangu Puulanya Panapatjanya puḻingka rungkara yiluntankunytjaku. \p \v 6-7 Paluru kutjarra tjakulpa kulira kumpira yanu manta Lakuniyalakutu, pungkupayi tjuṯangkamarra. Tawunu Litjarrala tawunu Taapilaṯarra paluru kutjarra Yiitjukuṉu wangka nintiṉangi. Tawunu palula kutjarrangka yila ngurra kutjupa tjuṯa ngarangi. Ngurra palula tjanalawana paluru kutjarra Yiitjukuṉu wangka tjakultjurinangi. \s1 Puulalu wati nyumpu tawunu Litjarrala palyalku \p \v 8 Tawunu Litjarrala wati nyumpu nyinangi, tjina yankupayiwiya. Wati paluru pipirri wiima nyumpu nyinarra nyumpu kutu nyinangi. \v 9 Nyumpu paluru wangka Yiitjunyatjarra kuliṉangi Puulalu tjakultjunanyingka. Puulalu palunya nyakula yurrukuliṉingi, “Wati nyumpu palangku Yiitjukuṉu wangka kuliṉi. Paluru kuliṉi ngayulu Yiitjukuṉu ngangkaritjarrangku palyalpayi.” \v 10 Yalatji kulira Puulalu wati palunya kurungku puntura nyakula ngalya watjaṉu, “Pakara ngara!” Yilta wati paluru pakara parra ngarayinangi. \p \v 11 Tjina parra ngaranytjalaya nyakula yaṉangu tjuṯangku mirrarra watjaṉu, tjaa walytjangku. Lakuniya wangkatjarrangku watjara waṉingu, “Yilta, pala kutjarra nganampa mayutju tiṉa kutjarra ilkaringurupula ngalyanu. Kuwarri kutju nganaṉa ngaa kutjarra nyanganyi, rawangku nyakuwiyangku waḻkura. Ilkaringurupula ngalyankula yaṉangurringulpi.” \v 12 Lakuniyanya ngurrara tjuṯangkuya Katutjanya nguwanpa tjuṯa waḻkulpayi. Katutjanya nguwanpa kutjarra yini yalatji, “Tjiyatjanya”, kutjupa yini yalatji, “Yamitjanya.” Panapatjanyaya yini kutjupa watjaṉu, Tjiyatjanya. Puulanyaya yini kutjupa watjaṉu, Yamitjanya. Tjana kuliṉingi, “Nganaṉa nintingku tjukurrpa kulira watjalpayi Yamitjalu mayutju Tjiyatjaku wangka tjakultjunkupayi, Tjiyatjanya wangkawiyangka.” Yalatji tjana kulira Puulanya Yamitjanya yini watjaṉu, paluru tjanampa wangka tjakultjunkupayi. \p \v 13 Mayutju tiṉa Tjiyatjaku tjaatji tawunungka tjayiṯi ngarangu. Yaṉangu tjuṯangku palula tjungurringkula Tjiyatjanya waḻkulpayi. Tawunu Litjarranya parriki tiṉangka ngururrpa ngarangi. Parrikingka tjarrpanytjaku kiiṯa ngarangi tjaatji palula yila. Tjaatji palunya ngurrara waarrkanangku, yaṉangu tjuṯangkuṯarra kuliṉu kuka tjawirrilyi katirra pungkunytjaku, mayutju tiṉa kutjarra Puulanya Panapatjanya ngalyanutjangka. Palunyatjanu tjaatji ngurrara paluru puluka tjuṯa putipulawu tjuṯaṯarra katingu kiiṯa palulakutu, puluka pungkula palunya kutjarra waḻkulkitjangku, yaṉangu tjuṯangkuṯarra. \v 14 Yaṉangu palunya ngurrarangku tjakultjunu palula kutjarrangka, tjana waḻkuntjakitjangku kulintjala. Pulukaya katirra ngaratjunutjangka Puulalu Panapatjalulpi kuliṉu, “Yilta, yaṉangu tjuṯangku ngalinya waḻkulkitjangku puluka tjuṯa ngalya katirra ngaratjunu, tjawirrilyilimpa pungkunytjaku. Wiya tjana ngalinya yalatji waḻkuntjaku, wantinytjakuya.” Yalatjilpipula kulira mantarrankupula wintarrpungkula yaṉangu tjuṯawana yankula watjarinangi, \v 15 “Wiya nyurrangarri puluka pungkula ngalinya waḻkuntjaku. Ngalitju yaṉangu kutjarra nyinanyi, wiyalitju ilkaringuru ngalyanu. Wiya nyurrangarri kutjupa kutjupa tjuṯa waḻkuntjaku, mayutju tiṉa kutjunyurra yilta waḻkuntjaku Katutjanya. Paluru ilkari, manta, yuruṯarra palyalpayi. Paluru ilkari ngurrara tjuṯa, manta ngurrara tjuṯa, yuru ngurrara tjuṯaṯarra palyalpayi. \v 16 Yirriṯi yaṉangu tjuṯangku palumpa wangka kulira wantipayi. Katutja paluru tjananya wantingu tjana walytjangku kulira nyinanytjaku. \v 17 Yirriṯi yaṉangu kutjupa tjuṯa Katutjaku ninti nyinangu, Katutjalu yuwankarra palyaṉutja tjuṯa nyakula. Paluru kapi tjanampa ilkaringuru wantirriyalpayi. Paluru mangarri tjiiṯatjanu pakaltjingalpayi tjana mangarri yunypangku ngalkura nyinanytjaku. Yalatji kuwarri paluru nyurrangarrimpa kapi ilkaringuru wantirriyalpayi. Mangarri nyurrangarrimpa tjiiṯatjanu pakaltjingalpayi yunypanyurra mangarritjarra nyinanytjaku. Yalatji paluru nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯaṉi.” \v 18 Wangka panyapa wangkarra paluru kutjarra tjananya rawangku marrkuṉingi, wiya puluka pungkula pulanya waḻkuntjaku. Kalalpi yaṉangu tjuṯangku kuliṉu, waḻkuwiyangku pulanya wantinytjaku. \p \v 19 Palulanguru Tjuwuku mayutju tjuṯaya, tawunu Litjarralakutu yanu, tawunu Yantiyukanya ngurrara tjuṯa, tawunu Yakuniyamanya ngurrara tjuṯaṯarra. Paluru tjana Puulaku tuunlayikingku Litjarranya ngurrara tjuṯa tjingapungu Puulanya pikarringkula pungkunytjaku. Paluru tjana Puulanya puḻingka rungkaṉingi mirrintankukitjangku. Mirrirrinytjakutjura kuliraya Puulanya yitarrikatirra, tawunu parrikingka yaatjayiṯi wantikatingu. \v 20 Yiitjuku walytja tjuṯaya yankula Puulala tjungurringu. Tjungurrinytjala paluru pakaṉulpi. Pakara tawunu palulakutu ngaṉṯikutu yankula nyinangi. Aaḻi pakarapula Panapatjanya tawunu Taapilakutu tjungu yanu. \s1 Yantiyukalakutupula ngaṉṯikutu yankuku \p \v 21-23 Ngurra palula paluru kutjarra Yiitjukuṉu wangka nintiṉingi. Yaṉangu tjuṯangkuya kulira Yiitjuku walytjarringu. Palulangurupula tawunu Litjarralakutu ngaṉṯikutu yanu. Tawunu palula paluru kutjarra Yiitjuku walytja tjuṯa nintira rapaṉu yalatji. “Katutjaku walytja tjuṯa nganaṉa nyinanyi. Palurulanya yaṉṯayaṉṯalpayi palumpa yunytjuwiya tjuṯangku nganaṉanya panypurangkula punganyingka. Nganaṉa palumpa kutu tjukarurru nyinarra palumpa ngurrangka nyinaku. Kutunyurra palumpa tjukarurru nyinanytjaku.” Paluru kutjarra mayutju maṉkurrpa tjanampa ngaratjunu Yiitjuku walytja tjuṯa yaṉṯayaṉṯantjaku. Paluru kutjarra mayutju ngaratjunkukitjangku, mangarri ngalkuwiyangku nyinarra Katutjanya yalatji tjapilpayi, “Katutja, yaṉṯayaṉṯala tjananya mayutju ngaa tjuṯa!, nyuntupaya tjukarurru nyinanytjaku.” Palulanguru Puulanya Panapatjanya tawunu Yakuniyamalakutu yankula tjananya rapaṉu. Tawunu Litjarrala ngaratjunutja nguwanpa paluru kutjarra mayutju maṉkurrpa tjanampa ngaratjunu. Palulanguru paluru kutjarra tawunu Yantiyukalakutu yankula tjananya rapaṉu. Piyuku tjanampa mayutju maṉkurrpa kutjupa ngaratjunu yaṉṯayaṉṯantjaku tjananya. \p \v 24 Palulangurupula manta Pitjitiyalawana yankula tawunu Paakala tjarrpangu. Tawunu paluru manta Pampiliyala ngaranyi. \v 25 Katutjaku wangka Yiitjunyatjarrapula tawunu Paakala yaṉangu tjuṯangka tjakultjunkula tawunu Yatalayalakutu yanu. \v 26 Puutangka paluru kutjarra kaḻpakatirra ngaṉṯikutu yanu, tawunu Yantiyuka kutjupakutu. Yurrunpa tawunu palula paluru kutjarra nyinanytjala Yiitjuku walytja tjuṯangku Katutjanya tjapiṉu yaṉṯayaṉṯantjaku pulanya, Yiitjuku waarrkapula ngurra tjuṯawana palyarinkunytjala. Waarrka palunya paluru kutjarra palyara ngaṉṯikutu yanu tawunu Yantiyukalakutu. \p \v 27 Tawunu palula tjarrparra paluru kutjarra Yiitjuku walytja tjuṯa tjananya tjunguṉu. Tjana tjungurrinytjala paluru kutjarra tjananya tjakultjunu Katutjalu pulanya yaṉṯayaṉṯaṉutjangka, yalatji, “Katutjalu ngalinya rapaṉu Tjuwuwiya tjuṯangka wangka Yiitjunyatjarra tjakultjurinkunytjaku. Yaṉangu tjuṯangkuya kulira Yiitjuku walytjarringu.” Yantiyukanya ngurrara tjuṯaya kulira palumpa kutjarra puntura yunyparringu, paluru kutjarra Yiitjunyatjarra ngurra tjuṯawana tjakultjurinangitjangka. \v 28 Palulanguru paluru kutjarra kutu tjanalawana nyinangi tawunu palula. \c 15 \s1 Tjarutjalumalaya tjungurringku \p \v 1 Kutjupa tjuṯa manta Tjuutiyanya ngurrara tjuṯa, tawunu Yantiyukalakutu yanu. Tjarrparra tjana tjungurringu Yiitjuku walytja tjuṯangka. Tjana watjaṉingi tjananya watirringkunytjaku Muutjaku luwuwana. Tjana watjaṉingi watirringkula kutju Yiitjuku walytja tjukarurru nyinanytjaku. Tjana yunytjurringu Yiitjuku walytja tjuṯa watirrinytjaku. \v 2 Wangka palunya kulira Puulalu Panapatjalu ngurrkurringkula watjaṉu, “Yiitjuku walytja ngaa tjuṯa palya nyinanyi, wiya tjana watirrinytjaku.” Paluru tjana palumpa kutjarraku pikarringkula wangka panyapa watjaṉingi. Palulanguru kutjupa tjuṯangkuya watjaṉu, “Nganaṉa kuliṉi Puulanya Panapatjanyaṯarra ngaa ngurrara tjuṯaṯarra tjungurringkula Tjarutjalumalakutu yankunytjaku. Tjana yankula Yiitjuku waarrkana tjuṯangka, mayutju kutjupa tjuṯangkaṯarra wangka palulawana wangkanytjaku.” \v 3 Alatji Yantiyukanya ngurrara Yiitjuku walytja tjuṯangku tjananya Tjarutjalumalakutu wantirriyaṉu. Yankulaya Puulalu Panapatjaluṯarra ngururrpa manta Panitjiyanya ngurrara tjuṯangka, manta Tjamiriyanya ngurrara tjuṯangkaṯarra tjakultjurinu alatji, “Yalinytjarra ngurrara Tjuwuwiya tjuṯangku Yiitjuku wangka kulira Katutjaku tjukarurrulpi nyinanyi.” Palunya ngurrara Yiitjuku walytja tjuṯangku wangka palunya kulira yunyparringu. \v 4 Tawunu Tjarutjalumalalpiya yankula tjarrpangu. Palunya ngurrara Yiitjuku walytja tjuṯangku, Yiitjuku waarrkana tjuṯangku, mayutju kutjupa tjuṯangkuṯarra tjananya nyakula yunyparringu. Puulalu Panapatjaluṯarra tjananya tjakultjunu, Tjuwuwiya tjuṯangkulpiya Yiitjuku wangka kulira walytjarringutjangka. Yalatji paluru kutjarrangku tjananya tjakultjunu, “Katutjalu yalinytjarra ngurrara tjuṯawana ngangkari tiṉatjarrangku yaṉangu tjuṯa palyalpayi.” \v 5 Yiitjuku walytja Paratji tjuṯangku pakara watjaṉu, “Paluru tjana Tjuwuwiya tjuṯa watirrinytjaku. Muutjaku luwuku tjana tjukarurru nyinanytjaku.” \p \v 6 Palulanguruya Yiitjuku waarrkana tjuṯa, mayutju kutjupa tjuṯaṯarra tjungurringu wangka panyapatjanu wangkanytjaku. \v 7 Kutuya wangkarra waṉingu. Palulanguru Piitalulpi pakara watjaṉu, “Walytja tjuṯa. Yurrunpa Katutjalu ngayunya nintiṉu, Tjuwuwiya tjuṯangka Yiitjuku wangka ngayulu nintintjaku, tjana kulira palumpa walytjarrinytjaku. Yalatji nyurrangarri ninti nyinanyi. \v 8-9 Katutjalu kutju kuliṉi yaṉangu palumpa walytja nyinanytjaku, nganaṉa wiya watjantjaku. Paluru nganaṉanya nintintjala, nganaṉa kulintjaku. “Yirriṯi ngayulu yankula Tjuwuwiya tjuṯangka nintiṉangi. Katutjalu tjanampa palunya tjuṯaku yunyparringkula, palumpa kurrunpa tjanala tjarrpatjunu, nganaṉala yurrunpa tjarrpatjunutja nguwanpa. Yalatji tjanala tjarrpatjunutjala nganaṉa kulintjaku, ‘Katutjanya tjanampa Tjuwuwiya tjuṯaku yunypa nyinanyi.’ Yalatji tjanampa yunyparringkula Katutjalu kuya tjanampa waṉingu, tjana Yiitjuku wangka kulira walytjarrinytjala. Yalatji yurrunpa nganampa kuya paluru waṉipayi, Yiitjuku wangka nganaṉa kulira walytjarrinytjala. \v 10 Paluru tjana Tjuwuwiya tjuṯa Muutjaku luwuku ngurrpa, Yiitjuku wangka kutjuya kulira palumpa tjukarurru nyinanyi. Nganaṉa wiya tjanala watjantjaku, Muutjaku luwuwanalpiya nyinanytjaku. Luwu palunya wangka tjuṯa ngaranyi. Nganaṉa Tjuwu tjuṯa luwu palulawana purrkarringkula puṯu tjukarurru nyinapayi, nganampa yirriṯi nyinapayi tjuṯaṯarra. Katutjalu kuliṉi, tjana Yiitjuku wangkawana kutju nyinanytjaku. \v 11 Luwu palulawana nganaṉa puṯu tjukarurru nyinanytjala Katutjalulanya payira wantirriyalku. Mayutju Yiitjululampa aḻṯururringkula kuya nganampa waṉipayi. Palumpa wangka kutju nganaṉa kulira Katutjaku walytjarringkupayi. Paluru tjana Tjuwuwiya tjuṯangkuṯarra palumpa wangka kulira Katutjaku walytjarringkupayi.” Yalatji Piitalu tjananya wangkarra wantingu. \p \v 12 Panapatjanya Puulanya pakara wangkanytjala, mayutju Tjuwu tjuṯangku miitingi palula yataṉpangku nyinarra kuliṉangi. Paluru kutjarra tjanala tjakultjunu yalatji, “Katutjalu ngalinya rapaṉu palumpaṉu ngangkaritjarrangku miiṉṯa tjuṯa palyantjaku, mamutjarra tjuṯaṯarra. Yalatji tjana palyarrinytjala, ngalitju kuliṉu, Katutjanya tjanampa Tjuwuwiya tjuṯaku yunyparringanyi.” \p \v 13 Palulanguru Tjayimitjanyalpi pakara wangkangu yalatji, “Walytja tjuṯa, ngayunyalpiya kulila! \v 14 Tjaamana Piitalu nganaṉanya kuwarri tjakultjunu Katutjanya yurrunpa Tjuwuwiya tjuṯaku yunyparringutjala. Tjana Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringu. \v 15 Wangka palunya nguwanpa ngarrinyi Katutjaku wangka. Katutjaku wangka watjalpayingku yirriṯi yalatji wakaṉu, \q1 \v 16 ‘Yalatji Katutjakuṉu wangka ngarrinyi, “Ngayulu Kurayitjanya mantakutu ngalyankula nyinaku. Nyinarraṉa Tapitaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa nintilku, Katutjaku walytja tjuṯaya tjukarurrulpi nyinanytjaku. \q1 \v 17 Kutjupa tjuṯa Tjuwuwiya tjuṯangku ngayuku wangka kulira ngayuku walytja tjuṯarriku.” \q1 \v 18 Yalatji tjana Katutjaku walytjarrinytjaku, Katutjalu yirriṯi watjaṉu.’” \p \v 19 Tjayimitjalu tjananya piyuku watjaṉu, “Ngayulu yalatji kuliṉi. Nganaṉa Yiitjuku walytja Tjuwu tjuṯa Muutjaku wangkawana nyinanyi. Tjuwuwiya tjuṯa Yiitjuku walytja tjuṯaya wiya Muutjaku wangka yuwankarrawana tjukarurru nyinanytjaku. Tjana Muutjaku wangka maṉkurrpaku kutjuya tjukarurru nyinanytjaku, yalatji. \v 20 Nganaṉa piipangka tjanampa wakantjaku yalatji, ‘Tjuwuwiya tjuṯa nyurrangarri Muutjaku luwuku maṉkurrpaku kutju tjukarurru nyinanytjaku, yalatji. Wiyanyurra ngalkunytjaku, mangarri kukaṯarra Katutjanya nguwanpaku tjunutja. Miiṯa walytjatjarra kutjunyurra ngarrinytjaku, waṉngitjarra yankunytjawiya. Kuka pungkula nyurrangarri ngurrka tjutira kutju ngalkunytjaku.’” \v 21 Tjayimitjalu yalatji tjananya piyuku watjaṉu, “Wangka yalatji maṉkurrpaku kutju Tjuwuwiya tjuṯa tjukarurru nyinanytjaku. Tjuwu tjuṯangkula Muutjaku wangka riitarripayi Tjuwuku tjaatji tjuṯawana. Tjarritiyi kutjupa Tjarritiyi kutjupangkaya Tjuwu tjuṯangku Muutjaku luwu riitarripayi. Wangka palunyaṯarraya tjakultjurinkupayi, tawunu kutjupa kutjupangka. Wangka paluru tiṉa ngarrinyi. Yuwa, Yiitjuku walytja Tjuwuwiya tjuṯaya wangka palunya maṉkurrpaku kutju tjukarurru nyinanytjaku.” \s1 Tjana Tjuwuwiya tjuṯaku piipa wakara iyalku \p \v 22 Palulanguruya Yiitjuku walytja Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯangkuya, Yiitjuku waarrkana tjuṯangku, mayutju tjuṯangkuṯarra kuliṉu, wati kutjarra pulanya ngurrtjara watjaṉu wantirriyalkitjangku. Paluru tjana watjaṉu paluru kutjarra, Puulala Panapatjalawana tjungu yankunytjaku tawunu Yantiyukalakutu. Wati paluru kutjarra yini yalatji nyinangu, Tjayilatjanya, Tjuutatjanya. Tjuutatja paluru yini kutjupa Paatjapatjanya tjana watjalpayi. Palumpa kutjarraku Yiitjuku walytja tjuṯa yunypaya nyinangi. Tjana watjalpayi, “Paluru kutjarra Yiitjuku waarrka tjukarurru palyalpayi.” \v 23 Tjana Tjayilitjanya, Tjuutatjanya, Puulanya, Panapatjanyaṯarra wantirriyalkitjangku piipa yalatji tjana wakaṉu, “Nyurrangarri Tjuwuwiya tjuṯangku riitarrinytjaku, nganaṉatju piipa ngaatjanya wakara wantirriyaṉi, Yiitjuku waarrkana tjuṯangku, mayutju tjuṯangkuṯarra. Nganaṉatju nyurrangarrimpa Yiitjuku walytja Tjuwuwiya tjuṯaku yunypa nyinanyi. Ngurra tjuṯawana nyurrangarri nyinanyi, tawunu Yantiyukala, manta Tjiriyalawana, manta Tjilitjiyalawanaṯarra. Yuwankarrangku nyurrangarri wangka ngaatjanya kulintjaku. \v 24 Tjakulpalatju kuliṉu, Yiitjuku walytja ngaa ngurrara maṉkurrpangku nyurrangarrilakutu yankula watjaṉu Muutjaku luwuwananyurra tjukarurru nyinanytjaku. Nganaṉatju palunya tjuṯa wiya wantirriyaṉu. Tjana walytjangku kulira nyurrangarrilakutu yanu. Nyurrangarri Yantiyukanya ngurrara tjuṯangku wangka palunya kulira puṯu kuliṉangi. \v 25-27 Tjakulpa palunya nganaṉatju kulira tjungurringkula wangkangi. Wangkarralatju wati kutjarra nyurrangarrilakutu wantirriyaṉi, piipa ngaatjarra, nyurrangarrila tjakultjunkunytjaku wangka ngaawana. Paluru kutjarra yini Tjuutatjanya, Tjayilitjanyaṯarra tjungurringkula yanku Puulalawana Panapatjalawana, tawunu Yantiyukalakutu. Panapatjaku Puulaku nganaṉatju yunypa nyinanyi, paluru kutjarra walytja nganampa. Paluru kutjarrapula kutu mayutju Yiitjuku waarrka palyalpayi. Tuunlayiki tjuṯangku panypurangkula pungkunytjala, wiyapula nguḻurringkula wantingu Yiitjuku waarrka. \v 28 Katutjaku kurrunpangkulanya nintiṉu yalatji kulintjaku. Nganaṉatju kuliṉi nyurrangarri Muutjaku luwuku maṉkurrpaku kutju tjukarurru nyinanytjaku. Luwu maṉkurrpa palunya yalatji ngaranyi, \v 29 ‘Wiyanyurra ngalkunytjaku, mangarri kukaṯarra Katutjanya nguwanpaku tjunutja. Kuka pungkula nyurrangarri ngurrka tjutira kutju ngalkunytjaku. Miiṯa walytjatjarra kutjunyurra ngarrinytjaku, waṉngitjarra yankunytjawiya.’ Wangka maṉkurrpa ngaa tjuṯakunyurra tjukarurru nyinarra, palya nyinamalpa. Yuwa, nganaṉatju Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯa nyurrangarrimpa walytja tjuṯa nyinanyi.” \v 30 Piipa wangka yalatjitjarraya paluru tjana tawunu Yantiyukalakutu katingu. Yantiyukalaya tjarrparra watjaṉu Yiitjuku walytja tjuṯaya tjungurrinytjaku miitingiku. Tjana tjungurrinytjala paluru tjana piipa panyapa yungu, riitarrinytjakuya. \v 31 Wati kutjungku tjanampa piipa panyapa riitarrinytjala paluru tjana Yantiyukanya ngurrara tjuṯa puntura yunyparringu. \v 32 Tjuutatjanya Tjayilitjanyaṯarra Katutjaku wangka watjalpayi kutjarra nyinangi. Paluru kutjarra Yantiyukanya ngurrara tjuṯangka tjanala kutu nintira pukuḻmanangi Yiitjuku kutu tjukarurru tjana nyinanytjaku. \v 33-34 Rawapula ngurra Yantiyukala nyinarra watjaṉu tjananya rayitpayiki Tjarutjalumalakutu yankukitjangku. Yiitjuku walytja tjuṯangku pulanya watjara wantirriyaṉu alatji, “Katutjalu nyupalinya katiyanku.” Rayitpayikipula yanu Tjarutjalumalakutu. \v 35 Puulanyapula Panapatjanya kutu nyinangi tawunu Yantiyukala. Paluru kutjarra, kutjupa tjuṯangkuṯarra tjananya wangka Yiitjunyatjarra nintiṉingi. \s1 Puulanya Panapatjanyapula pikarringkula tjaalpapula yanku \p \v 36 Palulanguru Puulalu Panapatja watjaṉu, “Yarralika!, Yiitjuku walytja tjuṯa nyakunytjaku, tawunu palunya tjuṯangka. Ngali yurrunpa Yiitjuku wangka tjakultjunangi tjanalakutu. Yankulali tjananya nyakula kulilku. Tjana yaalytjiyaalytjiya nyinanyi?” \v 37 Panapatjalu yuwa wangkangu wangka palunya kulira. Paluru watjaṉu, Tjaan Maakanya katikitjangku, \v 38 kanya Puulalu wiya watjaṉu, Tjaan Maakalu pulanya yurrunpa manta Pampiliyala wantikatingutjangka. Tjaan Maakanya palula kutjarrawana tjungu kutu yanamara. \p \v 39 Wangkarrapula pikarripayi, wiyapula tjungu nyinapayi. Panapatjanya Tjaan Maakanyapula puutakutu yanu. Kaḻpakatirrapula yanu manta Tjapurritjalakutu. \v 40 Puulalu Tjayilitjanya tjapiṉu yankukitjangku. Yiitjuku walytja tjuṯangkuya tjungurringkula Katutjanya tjapiṉu palunya kutjarra katiyankunytjaku. \v 41 Puulanya Tjayilitjanyapula manta Tjiriyalawana manta Tjilitjiyalawana yankula Yiitjuku walytja tjuṯa tjananya nintirinangi. Ngurra tjuṯawana tjana palumpa kutjarra wangka kulira raparringkulaya yunypa nyinangi Yiitjuku. \c 16 \s1 Puulanya Tjayilitjanya ngurra tjuṯawana yankuku \p \v 1 Puulanya Tjayilitjanya tawunu Taapilakutu yankula tawunu Litjarralakutulpi yanu. Tawunu palula Timitjiyinya, Yiitjuku walytja nyinangu. Timitjiyiku maama Tjuwu nyinangu, Yiitjuku walytja. Palumpa paapa Kiriki wangkatjarra nyinangu, Tjuwuwiya. \v 2 Yiitjuku walytja tjuṯaya nyinangi tawunu Litjarrala. Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯaya tawunu Yakuniyamala nyinangi. Paluru tjana Timitjiyiku yunypa nyinangi. Tjana yalatji watjalpayi, “Timitjiyinya Yiitjuku tjukarurru nyinanyi.” \v 3 Puulalu kuliṉu, “Timitjiyinya nganaṉa tjungu yankunytjaku Yiitjuku wangka tjakultjurinkunytjaku. Paluru wati nyinanytjawiyangka Tjuwu kutjupa tjuṯangku kulira tjingurulampa pikarriku. Yalatjingkamarra ngayulu ngurra ngaangka tjanala Tjuwu tjuṯangka tjapilku paluru watirrinytjaku. Tjana kuliṉi Timitjiyiku paapa Tjuwuwiya nyinanyi. Timitjiyinyaṯarra tjana kuliṉi Tjuwuwiya paluru nyinanyi, wati nyinanytjawiya.” Palulanguru Timitjiyinya ngurra walytjangka watirringu. \v 4 Palulanguru Tawunu tjuṯawana tjana yankula Yiitjuku walytja tjuṯangka tjanala luwu panyapa tjuṯa nintirinangi. Paluru tjana ngurra tjuṯawana tjanala watjaṉu luwu panyapa maṉkurrpawana tjana tjukarurru nyinanytjaku. Luwu panyapa maṉkurrpa Yiitjuku waarrkana tjuṯangku, mayutju tjuṯangkuṯarra Tjarutjalumala wakara tjunu. \v 5 Palulanguruya Yiitjuku walytja tjuṯa ngurra palunya tjuṯawana, Yiitjuku rapa nyinangi. Yaṉangu kutjupa tjuṯangku Yiitjuku wangka kulira walytjarringu. Paluru tjana tjuṯalingkulpiya nyinangu. \s1 Puulalu tjukurrpa nyakuku \p \v 6 Puulalungarri manta Puritjiyalawana yankula, manta Kilitjiyalawanangku Yiitjukuṉu wangka tjana tjakultjurinangi. Manta Yayitjalawanaṯarra tjana tjakultjurinkukitjangku kuliṉu. Katutjaku kurrunpangku tjananya nintiṉu, manta palulawana wiya tjana tjakultjurinkunytjaku. \v 7 Manta Matjiyalakutu tjana yankula kuliṉu manta Pitjiniyalakutu yankukitjangku. Yiitjuku kurrunpangku tjananya marrkuṉu wiya manta palula tjarrpanytjaku. \v 8 Palulanguru tjana ngurra palulamarra kutu manta Matjiyalawana yankula tawunu Taruwatjalalpi tjarrpangu. \v 9 Mungangka Puulalu tjukurrpa nyangu, wati paluru ngaranytjala, panya manta Matjatuniyanya ngurrara. Wati paluru Puulalakutu yalatji wangkangu, “Nganampa ngurrakutu ngalya yarra!, manta Matjatuniyalakutu, nganaṉanya nintintjaku.” \v 10 Puulalu panyapa tjukurrpa nyangutjangku tjakultjunanyingka, tjungungku nganaṉa kuliṉingi manta Matjatuniyalakutu yankukitjangku. Ngayulu Luukanyaṯarra riirrirringu, yalatji kulira, “Katutjalu iltalanya watjaṉu manta Matjatuniyalawana Yiitjuku wangka tjakultjurinkunytjaku.” \s1 Tawunu Pilipayilakutupula yanku \p \v 11 Puutangkalatju kaḻpakatirra yanu manta Tjamutjaritjalakutu. Palulanguru tjiṉṯu kutjupangkalatju piyuku puutangka kaḻparra yanu tawunu Niyapulatjalakutu. \v 12 Palulangurulatju tawunu Pilipayilakutu tjina yanu. Yurrunpa tawunu palunya tjuulytji tjuṯangku palyaṉingi, Ruumanya ngurrara tjuṯangku. Pilipayinya tawunu puntu ngarangu, tawunu kutjupa tjuṯa wiima nguwanpa ngarangu. Tawunu palulalatju rawa nyinangi, tjiṉṯu maṉkurrpa. \v 13 Tawunu palula ila karru ngarringi. Tjarritiyilatju karru palulakutu yankula nyangu Tjuwu tjuṯaya tjungurringkunytjala. Paluru tjana rawa karru palula tjungurringkupayi, Katutjala wangkanytjaku. Nganaṉa minyma tjuṯangka tjungurringkula nyinarra wangkangi. \v 14 Minyma paluru tjanala minyma yini Litiyanya nyinangu, Tjayataranya ngurrara, Katutjaku walytja. Paluru mantarra palya waarrkana tjuṯangka mantjira tjalamilalpayi. Minyma paluru Puulaku wangka kulira Yiitjuku walytjarringu, Katutjaluṯarra palunya nintintjala. \v 15 Paluru tjana Puulalungarri Litiyanya palumpa ngulytju tjuṯaṯarra kapingka papatatjimilaṉu. Litiyalu Puulanyangarri tjananya tjapiṉu, “Nyurrangarri ngayuku ngurrakutu ngalyarra!, nyinanytjaku.” Tjana kulira wiya wangkangu. Litiyalu tjananya piyuku watjaṉu, “Kuwarri ngayulu yilta Yiitjuku walytjarringu. Palulanguru nyurrangarri ngayuku waaḻakutu ngalyarra!, nyinanytjaku.” Yalatji paluru nganaṉanya tjuṯangara watjantjala, yanulpilatju palumpa ngurrangka nyinangi. \s1 Tjiilangkapula nyinaku \p \v 16 Litiyaku ngurrangkalatju nyinarra karru palulakutulatju yanangi, Katutjanya tjapintjaku. Ngururrpalatju yankunytjala, kungka yukarra paluru mamutjarra ngalyankula tjungurringu. Yaṉangu tjuṯangku kungka palunya nyakula kulilpayi, “Yukarra paluru ninti nyinanyi, ngula yaalytjiyaalytji ngaranytjaku. Mamungku nintintjala paluru tjukarurru watjalpayi.” Yaṉangungku tjapintjala kungka paluru mani tiṉaku tjapilpayi. Yukarra paluru mani mantjira yalatji watjalpayi, “Ngulanu nyinaku yalatji.” Yukarra paluru mani palunya mantjira palumpa mayutju maṉkurrpaku yungkupayi. Yalatji yukarra paluru wati mayutju maṉkurrpaku waarrkarringkupayi. Palulanguru mayutju paluru tjana mani tiṉatjarra nyinangi. \v 17 Yukarra paluru nganaṉanya Puulanyangarri wanara yalatji rapangku watjalpayi, “Ngaa tjuṯaya mayutju Katutjaku waarrkana tjuṯa ngaranyi. Ngaa tjuṯangku nyurrangarrinya tjakultjunkupayi kana kutunyurra nyinanytjaku Katutjaku ngurrangka.” \v 18 Yalatji tjananya rawangku wanara watjarinkupayi, tjiṉṯu maṉkurrpa. Palulanguru Puulalu kuliṉu, “Mamungku kungka ngaatja kuyantjala paluru nganaṉanya ramaṉi.” Paluru ngaṉṯikutu taaṉarringkula mamu palunya payiṉu alatji, “Yiitju Kurayitjakuṉu ngangkari tiṉatjarrangkuṉanta watjaṉi. Yukarra ngaangkamarra wantirra yarra!” Ilta mamu paluru yukarra palunya wantirra yanu. \p \v 19-21 Yukarra paluru palyalpi nyinanyingka palumpa mayutju tjuṯangku puṯu kuliṉangi, “Yukarra palatja mamuwiyalpi nyinanyingka, nganaṉa puṯu kuliṉi palula mani kutjupa mantjilkitjangku.” Palulanguru tjana Puulaku Tjayilitjaku ngurrkurringkula pulanya witira tawunuku mayutju tjuṯakutu raapangku katingu, kuutawutjungkaya wangkanytjaku. Mayutju palula tjanala tjana watjaṉu, “Ngaa kutjarrapula Tjuwu nyinanyi. Paluru kutjarra yaṉangu ngaa ngurrara tjuṯa nganaṉanya tjingapungkupayi, nganaṉa mayutju Ruumanya ngurraraku luwu wantinytjaku. Nganaṉa mayutju Ruumanya ngurraraku luwuwana nyinapayi, wiya nganaṉa wangka ngaa kutjarrakuṉu kulintjaku.” \p \v 22 Yaṉangu tjuṯaṯarra kuutawutjungka nyinangu. Paluru tjana Puulaku Tjayilitjaku mulyarrarringkula wangkarra pikarringangi. Kuutawutju ngurrara tjuṯangku mantarra pulampa wintarrpungkula waṉingu. Kuutawutju ngurrara tjuṯangku kutjupa tjuṯa tjananya watjaṉu, wiipatjarrangku pulanya pungkunytjaku. \v 23 Tjana kutu pulanya pungkula katirra tjiilangkalpi tjarrpatjunu. Tjiilaku mayutjunya tjana watjaṉu purinypangku pulanya kanyintjaku. \v 24 Mayutju tjuṯangku panyapa watjaṉutjangka tjiilaku mayutjungku pulanya katirra tjiila palula ngururrpa tjarrpatjunu, pakara yankupayingka. Tjarrpatjunkula pulanya tjina watiyangka tjunkula karrpira laakamilaṉu kiyitjarrangku. \p \v 25 Munga ngururrkutu Puulanya Tjayilitjanya Katutjalakutu wangkarra warrarapula nyinangi. Tjiilangka nyinanytja tjuṯangku kuliṉingi, paluru kutjarrangku warrantjala, \v 26 manta waaḻaṯarra pirrtjingu. Tjiila palula tuuwa pati tjuṯa yuwankarra alytjurarringu. Puritjina tjuṯangka tjiina yuwankarra arralytjarringkula ngarringi. \v 27 Tjiilaku mayutjungku kanarringkula tuuwa tjuṯa alytjura ngaranytjala nyakula nguḻurringu. Paluru kuliṉu, “Puritjina tjuṯaya tjalkaḻungu.” Palulanguru paluru tjuuḻa waṯawara yurrkuṉu, walytjangku wakaranku iluntankukitjangku. \v 28 Paluru walytjangku wakalkitja ngaranyingka Puulalu nyakula raapangku marrkuṉu, “Wakalwiyanku wanti!, yuwankarralatju ngaangka nyinanyi.” \v 29 Tjiilaku mayutju paluru waarrkana kutjupangka tjangi mantjira Puulakutu Tjayilitjalakutu tjalkaḻungkula pupakatingu. Pupakatirra nguḻurringkula tititingarangi. \v 30 Mayutju paluru pulanya katingu yaatjayiṯi. Tjapiṉu pulanya, “Katutjaluṉi kana kutu nyinatjunkunytjaku, yaalytjirrikuṉa?” \v 31 Paluru kutjarra palunya watjaṉu, “Mayutju Yiitjunya Katutjakuṉu nyuntu kulila!, nyuntupa ngulytju tjuṯangkuṯarra. Yalatjinyurra kulintjala, Katutjalu nyurrangarrinya kana kutu nyinatjunku, palumpa ngurrangka.” \v 32 Palulanguru paluru kutjarra Yiitjuku wangka tjananya tjakultjunu, tjiilaku mayutjungka, palumpa ngulytju tjuṯangkaṯarra. \v 33 Munga palula tjiilaku mayutju paluru katingu pulanya kapikutu pika pulampa wiipatjarrangku pungutja paltjira kiliinamilantjaku. Palulanguru Puulalu kapi palula tjananya papatatjimilaṉu. \v 34 Tjiilaku mayutju paluru, palumpa ngulytju tjuṯaṯarra Katutjaku walytjarringkula puntura yunyparringu. Palulanguru mayutju paluru Puulanya Tjayilitjanya pulanya katingu palumpa waaḻakutu. Tjiilaku mayutju paluru pulanya paḻtjaṉu. \p \v 35 Tjiṉṯurringkula pakara kuutawutju ngurrara paluru tjana yurrkunytji tjuṯa iyaṉu tjiilakutu, tjiilaku mayutju watjantjaku. Paluru tjana mayutju palunya watjaṉu, “Puulanya Tjayilitjanyaṯarra pakaltjingara wantirriyala!” \v 36 Tjiilaku mayutjungku Puulanya tjakultjunu yalatji, “Kuutawutju ngurrara tjuṯangkuṉiya watjaṉutjangka palya nyupali pakara yankunytjaku. Katutjalu nyupalinya katiyankunytjaku.” \v 37 Yurrkunytji palula tjanala Puulalu watjaṉu, “Kuutawutju ngurrara paluru tjana ngalyankula ngalila wangkanytjaku. Paluru tjana ngalyankula ngalinya wangkarra pakaltjingara wantirriyantjaku. Paluru tjana watjaṉu ngalinya mungutja kutjarra wiipatjarrangku pungkunytjaku. Yaṉangu tjuṯangka kurungka ngalinya tjana wiipatjarrangku pungkula ngalya katirra tjiilangka tjarrpatjunu. Ngalimpa mayutju tiṉa Yukatjatjanya Ruumala nyinanyi, palumpa luwu wiyalitju kilytjuntanu. Ngalitju palumpa waarrkana nyinanyi. Paluru watjaṉu palumpa waarrkanangku palumpa luwu kilytjuntananyingka kuutawutju tiṉangka palunya ngaratjunkunytjaku. Ngalinya wiipatjarrangku pungkunytjawiyangku tjana kuutawutju tiṉangka ngaratjunamara, wangkarra tjiilakutu wantirriyalkitjangku. Wiya kuutawutju tiṉangkalitju ngarangi. Mayutju kuutawutju ngurrara paluru tjana mayutju tiṉa Yukatjatjaku luwu kilytjuntanu. Paluru tjana ngalyankula ngalinya wangkarra pakaltjingara wantirriyantjaku.” \v 38 Yurrkunytji paluru tjana Puulaku wangka kulira yankula wangka palunya tjakultjunu tjananya, kuutawutju ngurrara tjuṯangka, “Paluru kutjarra mayutju tiṉa Yukatjatjaku waarrkana kutjarra nyinanyi.” Kuutawutju ngurrara paluru tjana kuliṉu, “Nganaṉa palunya kutjarra kuutawutju tiṉangka ngaratjunkula wangkamara wiipatjarrangku pungkunytjawiya. Paluru kutjarra wiya tjiilangka nyinamara. Yukatjatjaku luwu yalatji ngaranyi.” Tjana Kuutawutju ngurrara tjuṯangku yalatji kulira nguḻurringu. \v 39 Palulanguru paluru tjana tjiilakutu yankula Puulanya Tjayilitjanya watjaṉu, “Yukatjatjaku waarrkana kutjarra nyupali nyinanyi. Tjana nyupalinya pungkuwiyangku wantimara. Nganaṉa wiyawanangku watjaṉu nyupalinya pungkunytjaku, nganaṉa wantimara.” Yalatji wangkarra pakaltjingara pulanya katingu, wantirriyalkitjangku. Tjana yalatji palunya kutjarra watjaṉu, “Palyapula yarra!, tawunu kutjupakutu.” \v 40 Tjiila wantirrapula Puulanya Tjayilitjanya yanu Litiyaku ngurrakutu. Ngurra palula Yiitjuku walytja tjuṯa tjungurringkula nyinangu. Paluru kutjarra tjananya nintiṉu Yiitjukuya tjukarurru kutu nyinanytjaku. Tjana kulira yunyparringu. Palulanguru paluru kutjarra yanu tawunu kutjupakutu. \c 17 \s1 Tjitjaluniyalakutupula yanku \p \v 1 Puulanyangarri tawunu Yampipulitjalawana yankula tawunu Yapuluniyala tjarrpangu. Tjarrparra tjana wayinta yankula tawunu Tjitjaluniyala tjarrpangu. Tawunu palula Tjuwuku tjaatji ngarangi. \v 2 Puulalu yalatji kuliṉangi, “Tawunu kutjupa tjuṯangka ngayulu Tjuwuku tjaatjikutu yurrunpa yankupayi tjungurringkulaṉa waḻkulpayi. Ngayuku wangka tjana kulira wantinytjala ngayulu tjananya wantirra Tjuwuwiya tjuṯakutu yankula Yiitjuku wangka nintilpayi. Palunya nguwanpa ngayulu kuwarri Tjuwuku tjaatjikutu yankuku.” Puulanya tjaatji palula tjarrparra tjungurringkula tjanala Katutjanya waḻkuṉangi. Tjarritiyi tjirripala tjaatji palula Puulalu tjananya wangka Yiitjunyatjarra nintilpayi. \v 3 Paluru tjananya nintiṉingi yalatji, “Katutjaku wangka yurruntitja yalatji ngaranyi. Kurayitjanya mantakutu ngalyankunytjala yaṉangu tjuṯangku palunya yiluntanku. Palulanguru ilunytjatjanu paluru kanalpi nyinaku. Wangka yalatji iltarringu. Yiitju Kurayitjanya manta kutu ngalyankunytjala yaṉangu tjuṯangku ilta palunya yiluntanu. Palulanguru paluru kanarringu.” \v 4 Tjuwu kutjupa tjuṯangku Puulaku wangka kulira Yiitjuku walytjarringu, Kiriki wangkatjarra tjuṯangkuṯarra. Kungka mayutju tjuṯangkuṯarraya Puulaku wangka kulira tjana Yiitjuku walytjarringu. \p \v 5 Yaṉangu tjuṯa Yiitjuku walytjarringutjangka, Tjuwuku mayutju tjuṯaya mulyarrarringu Puulaku Tjayilitjakuṯarra. Yalatjiya watjaṉu, “Nganampa wangka kulilwiyangku yaṉangu tjuṯangku Puulaku wangka kutju kulira yunyparringanyi.” Yalatji pulampa mulyarrarrirra mayutju paluru tjana tjingapungu wati kuya tjuṯa yalatji, “Yankulaya yaṉangu tjuṯa watjala!, Puulanyangarri pungkunytjaku.” Yaṉangu tjuṯalingkuya tjungurringkula pika wangkangu Tjayitjunaku waaḻangka, Puulanya Tjayilitjanya ngurrira witilkitja. \v 6 Paluru tjana puṯu ngurrira pulampa Tjayitjunanyalpiya witiṉu Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯaṯarra. Witira tjananya waaḻanguru puulamilara tjananya yitarrikatirra ngaratjunu. Ngaratjunkula tjananya tawunuku mayutju tjuṯakutu tjananya katingu. Mayutju tjuṯangka tjananya katirra ngaratjunkula watjaṉu, “Ngurra kutjupa kutjupawanangku Tjayitjanalungarri yaṉangu tjuṯangka wangka kutjupa nintilpayi. Palulanguru yaṉangu tjuṯa ngaa tjuṯaku mulyarrarripayi, Puulaku Tjayilitjakuṯarra. Kuwarri tjana nganampa tawunukutu ngalyankula Tjayitjunaku ngurrangkaya nyinangi. \v 7 Luwu nganampa ngaranyi Yukatjatjanya mayutju tiṉalampa nyinanyi Ruumala. Ngaa tjuṯangkuya nganampa luwu kilytjuntankula watjaṉi mayutju tiṉa kutjupa nyinanyi, yini Yiitjunya.” \v 8 Yaṉangu tjuṯangkuya mayutju tjuṯangkuṯarra wangka palunya kulira Yiitjuku walytja tjuṯaku pikarringu. \v 9 Mayutju tjuṯangku Tjayitjunanyangarri tjananya watjaṉu, “Nyurrangarri wiya yaṉangu tjuṯa tjaarramapintjaku. Nyurrangarri nganaṉanya mani yungkunytjala kutju nganaṉatju nyurrangarrinya pakaltjingalku. Nyurrangarri piyuku tjananya tjaarramapintjawiyangka nganaṉatju ngula nyurrangarrinya mani palunya yungku.” Palulanguru tjana yanu ngurrakutu. \s1 Tawunu Puriyalakutupula yankuku \p \v 10 Mungangka Yiitjuku walytja tjuṯangku pulanya Puulanya Tjayilitjanya wantirriyaṉu, tawunu Puriyalakutu. Tawunu palulapula tjarrparra Tjuwuku tjaatjingkalpi tjananya nintiṉu. \v 11 Puulalu Tjayilitjalu wangka Yiitjunyatjarra tjananya nintintjala Puriyanya ngurrara tjuṯangkuya kulira yunypa nyinangu. Tjiṉṯu tjuṯangka tjana Katutjaku wangka riitarringkula nyinangi. Tjana riitarringkula kuliṉingi, “Puulalu watjaṉutja yilta ngaangka ngarrinyi, wangka Kurayitjanyatjarra.” \v 12 Palulanguru Puriyanya ngurrara tjuṯangkuya Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringu. Tjuṯalingkuya Yiitjuku walytjarringu, kungka mayutju tjuṯaṯarra. Kungka paluru tjana Kiriki wangkapayi tjuṯa nyinangi. Wati tjuṯa Kiriki wangkapayi tjuṯaṯarraya Yiitjuku walytjarringu. \v 13 Puulalupula Katutjaku wangka tawunu Puriyala nintintjala, Tjuwu paluru tjana tjakulpa kuliṉu, Tjitjaluniyanya ngurrara tjuṯangku. Tjakulpa kulira tjana tawunu Puriyalakutu yankula yaṉangu tjuṯa watjaṉu yalatji, “Luwu nganampa ngaranyi Yukatjatjanya mayutju tiṉalampa nyinanyi Ruumala. Puulalu nganampa luwu kilytjuntankula watjaṉi mayutju tiṉa kutjupa nyinanyi, yini Yiitjunya.” Paluru tjana Tjitjaluniyanya ngurrara tjuṯangku Puriyanya ngurrara tjuṯa watjara tjunguṉu Puulaku pikarrinytjaku. \v 14 Yalatji kulira Yiitjuku walytja Puriyanya ngurrara tjuṯangku Puulanya wantirriyaṉu, ngurra kutjupakutu, yurungka tjayiṯingka nyinanytjaku, pungkupayingka. Tjayilitjanya Timitjiyinyaṯarra tawunu Puriyalapula kutu nyinangi. \v 15 Wati Puriyanya ngurrara tjuṯangkuya Puulanya katingu, tawunu Yatjanytjalakutu. Puulalu tjananya watjaṉu, “Ngaṉṯikutu yankula nyurrangarri Tjayilitjanya Timitjiyinya yalatji watjantjaku, ‘Puulanya tawunu Yatjanytjala nyupalimpa paṯaṉi. Nyupalipula parrpaṯu yankunytjaku palulakutu.’” Paluru tjana Puriyalakutu yankula ilta watjaṉu. \s1 Tawunu Yatjanytjala Puulanya nyinaku \p \v 16 Puulanya pulampa paṯaṉingi tawunu Yatjanytjala. Kutu nyinarra Puulalu Katutjanya nguwanpa tjuṯa nyakuyinangi yaṉangungku palyara ngaratjunutja tjuṯa. Katutjanya nguwanpa tjuṯalingku ngaranytjala nyakula yaḻṯururringu tjanampa, tawunu Yatjanytja ngurrara tjuṯaku. “Kuunyi, ngaa ngurrara tjuṯaya Yiitjuku ngurrpa nyinanyi.” \v 17 Palulanguru Puulanya Tjuwuku tjaatjikutu yankula Yiitjuku wangka tjanala nintilpayi. Tjaatji palula Tjuwuwiya tjuṯaṯarra nyinapayi. Tawunu palula ngururrpa yurilpangka mangarri kukaṯarra tjana payimilalpayi, palunya ngurrara tjuṯangku. Yurilpa palula Puulalu tjiṉṯu kutjupa kutjupangka ngarala yaṉangu tjuṯangka tjakultjunkupayi wangka Yiitjunyatjarra, maṉkurrpa tjungurringkunytjala. \v 18 Kutjupa tjuṯa Puulala wangkapayi wati Yipikuratjaku wangka kulilpayi tjuṯa, wati Tjiinaku wangka kulilpayi tjuṯaṯarra. Puulalu tjakultjunkunytjala Puulala tjana ngaparrtji wangkapayi. Paluru tjana tjaampalangku watjaṉu, “Ngaatjanya ngunytji wangkanyi walytjangkungku puḻkawaṉinyi. Nyaa ngaangku watjaṉi?” Kutjupa tjuṯangkuya watjara waṉingu, “Nganaṉa kutjupa waḻkura nyinanytjaku palatja wangkanyi. Puulalu watjaṉu tjananya mayutju kutjupa nyinanyi yini Yiitjunya. Paluru tjananya watjaṉu yaṉangu tjuṯa ngula mirringuru kanarringkula pakalku.” \v 19-20 Tjana Puulanya katingu puḻi yini Yariyupakatjalakutu. Puḻi palulaya wati tjuṯa tjungurripayi yara tjuṯa wangkarra kulilkitja. Palunya ngurrara tjuṯangku Puulanya tjapiṉu, “Wangka panyapa nyuntu yurrunpa nintintjala nganaṉatju yunytjurringanyi kulintjaku. Kuwarri kutjulatju wangka palunya kuliṉu. Wangka palunya tjukarurru kulilkitjalatju yunytjurringanyi, nintilalanyatju!” \v 21 Yatjanytjanya ngurrara tjuṯaya yara kutjupa kutjupa wangkarra kulira nyinapayi. Manta kutjupa ngurrara tjuṯaṯarra tjanala tjungurringkula yara wangkarra kulira nyinapayi. Paluru tjana tjungurringkula wangka kuwarritja kulira tjana palulawana wangkapayi. \p \v 22-23 Puḻi Yariyupakatjala yaṉangu tjuṯaya tjungurringkula nyinanytjala, Puulalu ngururrpa tjanala ngarala watjaṉu yalatji, “Wati tjuṯangkuya kulila!, Yatjanytjanya ngurrara tjuṯangku. Ngayuluṉa tawunu ngaangka parra nyakuyinkula ninti nyinanyi, nyurrangarri watiya tjuṯa, puḻi tjuṯaṯarra waḻkulpayi. Puḻi ngaratjunutja kutju ngayulu nyangu wangka yalatji wakaṉutjatjarra, ‘Mayutju kutjupa nyinanyi yiniwiya nganaṉa palumpa ngurrpa. Puḻi ngaatjanyanyurra nyakula palunyaṯarra mayutju yiniwiya waḻkuntjaku.’” Puulalu tjananya piyuku watjaṉu, “Mayutju yiniwiya palunya ngayulu nyurrangarrinya nintilku. Nyurrangarri ngurrpangku palunya waḻkulpayi. \v 24 Paluru yini Katutjanya. Paluru manta, ilkari, yuru, yaṉanguṯarra palyalpayi. Wiya paluru tjaatji marangku palyaṉutjala nyinanyi, wiya. Paluru mayutju tiṉa nyinanyi, ilkari ngurrara tjuṯaku mayutju, manta ngurrara tjuṯakuṯarra. \v 25 Paluru kutju mayutju tiṉa nyinanyi, nganaṉa yaṉangu tjuṯa mungutja nyinanyi. Wiya yaṉangungku Katutjaku mangarri kuka tjawirrilyi katirra tjunkunytjaku, paluru kutu nyinanyi mangarri kuka ngalkunytjawiya. Paluru nganaṉanya kana nyinatjunkula mangarrilampa pakaltjingara yunganyi. \v 26 Yurrunpa paluru wati kutju palyara nyinatjunu. Wati palulanguru yaṉangu tjuṯalpi nganaṉa nyinanyi, manta kutjupa kutjupangka, paluru nyinatjunutja tjuṯa. Wangka kutjupa kutjupatjarralanya nyinatjunu. Paluru nganaṉanya nyinatjunkukitjangku yalatji kuliṉingi, ‘Ngaa tjuṯaya manta ngaangka nyinamalpa wangka kutjupatjarra, kanya kutjupa tjuṯa manta nyarrangka nyinamalpa wangka kutjupatjarra. Kutjupa tjuṯa ngayulu ngula nyinatjunku manta kutjupangka nyinanytjaku, wangka kutjupatjarra. Yalatjiya wangka kutjupa kutjupatjarra ngurra tjuṯangka nyinaku.’ \p \v 27 “Yalatji Katutjalu nganaṉanya nyinatjunkula yaṉṯayaṉṯaṉi, nganaṉa palunya kulira waḻkuntjaku. Katutjanya nganala ila nyinanyi. \v 28 Wati kutjupangku yalatji watjaṉu, \q1 ‘Katutjalulanya yaṉṯayaṉṯaṉingka, nganaṉa kana nyinanyi.’ Wati kutjupa ngaa ngurrarangku watjaṉu yalatji, \q1 ‘Nganaṉa Katutjaku katja yuṉṯalpa nguwanpa nyinanyi.’ \p \v 29 Katutjalulanya kana nyinatjunutjangka, wiya nganaṉa yalatji kulintjaku, ‘Yaṉangungku yayinatjanu palyara ngaratjunutja nguwanpa Katutjanya nyinanyi. Paluru kuultatjanu, tjinguru puḻitjanu palyara ngaratjunutja nguwanpa nyinanyi.’ Wiya. Katutjanya kutjupa nyinanyi yaṉangungku palyaṉutjawiya. \v 30 Yaṉangu tjuṯangkuya yalatji kutu watiyapaka puḻi palyara waḻkulpayi. Tjana Katutjaku ngurrpa kutu nyinapayi. Paluru tjananya pungkuwiyangku wantipayi, paluru tjananya pungamara. Kuwarri Katutjalu kutjupa wayi kuliṉi, nganaṉa kuya palyantjawiya tjukarurru nyinanytjaku. \v 31 Katutjalu watjaṉu, nganaṉa yaṉangu tjuṯa kuutawutjungka ngaraku. Paluru watjaṉu Yiitjunya kuutawutju palula mayutju nyinanytjaku. Yuḻṯa palula Yiitjulu tjukarurrungku watjalku yaṉangu tjuṯangka. Nganaṉa, yaṉangu kutjupa tjuṯangkuṯarra yalatji kulintjaku, ‘Katutjalu Yiitjunya mirringuru pakaltjingaṉu, yalatji nganaṉaṯarra mirringuru pakalku, kuutawutju palula nganaṉa ngaraku. Yilta Yiitjunya mirringuru kanarringkula yuḻṯa palula kuutawutjuku mayutju nyinaku.’” \v 32 Puulalu yalatji watjantjala, “Katutjalu Yiitjunya mirritjanu pakaltjingaṉu”, kutjupa tjuṯangkuya kulira yinkarra watjaṉingi, “Yiitjunya wiya mirringuru pakaṉu, yaṉangu wiya mirringuru pakalpayi.” Kutjupa tjuṯangkulpiya Puulanya watjaṉu, “Nganaṉa yunytjurringanyi tjiṉṯu kutjupangka nyuntupa wangka piyuku kulintjaku.” \v 33 Palulanguru Puulalu miitingi palunya wantikatirra yanu. \v 34 Yaṉangu kutjupa tjuṯangkuya wanarankula marrkuṉu Puulanya tjapintjaku. Paluru tjana Yiitjuku wangka kulira palumpa walytjarringu. Paluru tjanala kutju mayutju yini Tiyunytjiyatjanya ngarangi. Kutjupa minyma yini Tamariyatjanya ngarangi. Palulanguruya Yiitjuku walytjarringkulaya Puulalawana yanangi. \c 18 \p \v 1 Palulanguru Puulalu tawunu Yatjanytjanya wantirra tawunu Kurinytjiyalakutu yanu. \v 2 Ngurra palula miiṯararrapula Tjuwu kutjarra nyinangi. Wati paluru yini Yakuwilanya, manta Puntutjanya ngurrara. Kungka paluru yini Piritjilanya. Paluru kutjarra mungaṯu manta Yitaliyalanguru, tawunu Ruumalanguru tawunu Kurinytjiyalakutupula yanu, mayutju Kulutiyatjalu tjananya Tjuwu tjuṯa payira iyaṉutjangka tawunu palulanguru. Puulanya pulanya nyakula tjungurringu. \v 3 Paluru kutjarra wangkanytjala Puulalu kuliṉu, “Ngaa kutjarrangku waarrkarringkula kaliki palyalpayi.” Puulalu pulanya watjaṉu, “Ngayuluṯarramayi kalikingka waarrkarringkula palyalpayi.” Palula kutjarra Puulanya nyinarra tjunguya waarrkarringkula kaliki palyalpayi. \v 4 Tawunu palula Tjuwuku tjaatjingka Puulalu tjarrparra tjananya nintilpayi Yiitjukuṉu wangka. Tjana kulira ngaparrtjingku tjapiṉu kutu nintintjaku. Tjarritiyi kutjupa Tjarritiyi tjaatji palula paluru tjanala nintilpayi, Tjuwu tjuṯangka, Kiriki wangkapayi tjuṯangkaṯarra. \p \v 5 Manta Matjatuniyalangurupula Tjayilitjanya Timitjiyinyaṯarra yanu Puulalakutu. Palulanguru Puulalu tjananya Tjuwu tjuṯa tjiṉṯu kutjupa kutjupangka nintiṉangi, kalikingka waarrkarringkunytjawiyangku. Kutu tjananya nintilpayi yalatji, “Yiitjunya yilta Kurayitjanya nyinangi, Katutjalu yirriṯi watjara ngalya wantirriyaṉutja.” \v 6 Tjuwu paluru tjana Puulaku wangka kulilwiyangkuya wantirra palunya panypurangangi. Palulanguru Puulalu tjananya wantikitjangku tjaaṯa walytja yarrara yulpurru patara tjanala, watjaṉu, “Kala, ngayulu nyurrangarrinya wantikatinyi. Tjuwuwiya tjuṯangka ngayulu yankula tjananya Katutjaku wangka nintinmalpa. Ngayulu nyurrangarrinya nintintjala, nyurrangarri tjukarurrungku kulinmara. Kuliranyurra wantingutjangka, Katutjalu nyurranya ngula kuutawutjungka payira iyalku. Wiyaṉi paluru kuru watjalku, ngayulu nyurrangarrinya Yiitjuku wangka tjukarurru nintiṉutjangka.” \v 7 Puulalu tjananya wantikatirra wati Tayitutjaku waaḻakutu yankula nyinangi. Wati paluru Tjuwuwiya nyinangi, Katutjaku walytja. Palumpa waaḻa Tjuwuku tjaatjingka yila ngarangi. \v 8 Wati Kiritjipanya Tjuwuku tjaatjiku mayutju nyinangi. Paluru Puulaku wangka kulira Yiitjuku walytjarringu, palumpa ngulytju tjuṯaṯarra. Kurinytjiyanya ngurrara kutjupa tjuṯangkuṯarraya Puulaku wangka kulira Yiitjuku walytjarringu. Paluru tjana papatatji mantjiṉu. \v 9-10 Palulanguru mungangka Puulalu tjukurrpa nyakunytjala, Katutjalu yalatji watjaṉu, “Nyuntu nguḻuwiyangku kutu tjanala nintinma!, wantiwiyangku. Ngayuluṉanta kutu yaṉṯayaṉṯanmalpa, kutjupangkunta pungkutjipingka. Yaṉangu ngaa ngurrara tjuṯa tjananya kutu nintinma!, tjana ngayuku wangka kulira ngayuku walytjarrinytjaku. Tjuṯalingkuya ngayuku walytja nyinaku.” \v 11 Palunyatjanu Puulalu tjananya kutu nintiṉingi, Katutjaku wangka, yiiya kutjarra nguwanpa. \p \v 12 Palulanguru mayutju Ruumanya ngurrarangku watjaṉu Kaliyunya mayutju tjanampa manta Kiritjinya ngurrara tjuṯaku, tawunu Kurinytjiyanya ngurrara tjuṯakuṯarra nyinanytjaku. Paluru mayutju nyinanytjala Tjuwu tjuṯangku Puulanya witira katingu kuutawutjukutu. Tjana kuutawutjuku mayutjungka tjakultjunu yalatji, \v 13 “Wati ngaangku tjananya yaṉangu tjuṯa nintilpayi, Muutjaku luwuya wantirra wangka kutjupawana Katutjanya waḻkuntjaku.” \v 14-15 Puulanya wangkakitja ngaranytjala mayutju Kaliyulu tjananya Tjuwu tjuṯangka yalatji watjaṉu, “Tjuwu tjuṯangkuṉiya kulila! Nyurrangarrimpa wangka ngayulu wiya kulira watjalku. Tjinguru palangku nganampa luwu kilytjuntanutjangka, ngayulu nyurrangarrimpa wangka kulinmara. Palangku wiya nganampa luwu kilytjuntanu, wiya. Kala, nyurrangarri Puulanya katirra ngurra kutjupangka ngaratjunkula watjala! Tjinguru paluru Muutjaku luwu kilytjuntanu, tjinguru paluru wangka kutjupawana yaṉangu tjuṯa nintilpayi, ngayulu ngurrpa. Nyurrangarri kulira watjantjaku, ngayulu wiya.” \v 16 Kuutawutjuku mayutjulu tjananya watjara wantirriyaṉu. \v 17 Palulanguruya paluru tjana yankula Tjatjiyanytjanya witira katingu, kuutawutjukutu. Tjatjiyanytjanya Tjuwuku tjaatjiku mayutju. Kuutawutjungka yurilpa palunya katirra rungkaṉingi watiyatjarrangku. Mayutju Kaliyulu yunngu nyinarra kulira wantingu, wiya tjananya marrkuṉupaka rungkalwiyangku wantinytjaku, wantingu tjananya rungkantjakuya. \s1 Puulanya Yantiyukalakutu yankuku \p \v 18 Palulanguru Puulanya tawunu Kurinytjiyala kutu nyinangi, Yiitjuku walytja tjuṯawana. Nyinarra paluru tjananya wantirra yanu, tawunu Kinkiriyalakutu. Tawunu palulakutuya Piritjilanya Yakuwilanyaṯarra tjungu yanu manta Tjiriyalakutu yankukitja. Yankula tawunu Kinkiriyala Puulalu kulirinangi, “Yurrunpa ngayulu Katutjanya watjaṉu tjukarurru nyinakitjangku. Yalatji watjara ngayulu mangkaṉatju muṯura kata puliinalpi nyinaku yaṉangu tjuṯangku ngayunya nyakula yalatji kulintjaku, ‘Puulalu Katutjanya watjara mangkanku muṯuṉu.’” Yalatji kulira Puulalu mangkanku muṯuṉu. \v 19 Puutangkaya kaḻpakatirra tawunu Yipitjalakutu yankula tjarukatingu. Puulalu pulanya Yakuwilanya Piritjilanya wantirra Tjuwuku tjaatjingka tjarrpangu. Tjaatji palula Puulalu tjananya yaṉangu tjuṯa nintiṉingi wangka Yiitjunyatjarra. \v 20 Kutu tjanala wangkarra ngurra kutjupakutu yankukitjangku watjaṉu. Paluru tjana Puulanya marrkuṉu, “Ngurra kutjupakutu yankunytjawiya, nyuntu nganaṉalawana rawangku nyinarra nintila!” \v 21 Paluru wiya watjaṉu. Puutangka kaḻpakatirra yankukitjangku paluru tjananya piyuku watjaṉu, “Tjinguru Katutjaluṉi ngula nintintjala ngayulu ngalyanku. Kala, ngayulu yananyi.” Puutangka kaḻparra Puulanya tawunu Tjiitjarriyalakutu yanu. \v 22 Tawunu Tjiitjarriyala puutangka tjarukatirra tjina yanu tawunu Tjarutjalumalakutu. Yiitjuku walytja tjuṯangka nyinarra, paluru wayinta yanu, tawunu Yantiyukalakutu. \v 23 Kutu ngurra palula nyinarra paluru yanu manta Kilitjiyalawana, manta Puritjiyalawanaṯarra. Tawunu tjuṯawana yankula Puulalu Yiitjuku walytja tjuṯa tjananya nintirinangi. Paluru tjana palumpa wangka kulira raparringu Yiitjuku kutu tjukarurru nyinakitja. \s1 Yapulutjanya tawunu Yipitjalakutu yanku \p \v 24 Palulanguru wati kutju, yini Yapulutjanya tawunu Yipitjalakutu yankula nyinangu. Paluru Tjuwu nyinangu, tawunu Yalikitjantiriyanya ngurrara. Katutjaku wangka paluru yaṉangu tjuṯangka nintilpayi. Paluru Katutjaku wangkaku nintilingku nyinangi. \v 25 Yirriṯi Tjaanalu tjananya yaṉangu tjuṯa nintira kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi. Tjaanakuṉu wangkaku Yapulutjanya ninti nyinangi. Yaṉangu Yiitjuku walytjarrinytjala kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilantjaku, paluru ngurrpa nyinangu. Yurrunpa kutjupangku palunya wangka Yiitjunyatjarra aapa nintiṉu. Paluru wangka palunya Yiitjunyatjarra yunypangku nintilpayi. Paluru Yiitjuku wangka aapaku kutju ninti nyinangi. \v 26 Paluru tjananya nguḻuwiyangku nintiṉangi, Tjuwuku tjaatjingka. Piritjilalu Yakuwilalupula Yapulutjaku wangka kulira yunyparringu. Paluru kutjarra Yapulutjanya katingu ngurra walytjakutu, piyuku palula wangka kutjupa Yiitjunyatjarra nintilkitjangku. Yalatji paluru kutjarra Yapulutjanya wangka Yiitjunyatjarra nintiṉingi. \p \v 27 Yapulutjanya Yipitjala nyinarra manta Kiritjilakutu yankukitja kulira wangkangu. Yiitjuku walytja tjuṯangku palumpa wangka kulira yunypangku watjaṉu, “Yuwa, palya nyuntu yankunytjaku manta palulakutu. Piipalatju wakara nyuntunya yungku katirra tjananya nintintjaku, tjana riitarringkula nyuntupa yunyparringkunytjaku.” Yalatjiya piipa wakara tjunu Yipitjanya ngurrara tjuṯangku, Yiitjuku walytja tjuṯangku riitarrinytjaku, waṉma ngurrara tjuṯangku. Tjana yalatji wakaraya Yapulutjaku piipa palunya yungkula wantirriyaṉu. Kiritjinya ngurrara tjuṯangku Yapulutjanya nyakula piipa riitarringkula yunyparringu. Yiitjuku walytja tjuṯaya tjungurrinytjala paluru tjananya nintilpayi. Paluru tjana raparringkula Yiitjuku tjukarurru nyinangi. Paluru tjana yurrunpa Yiitjuku walytjarringu Katutjaku kurrunpangku tjananya nintintjala. \v 28 Yapulutjalu tjananya Tjuwu tjuṯa nguḻuwiyangku nintilpayi wangka Yiitjunyatjarra. Tjana Muutjaku wangka kulira Yapulutjanya ngaparrtji wangkapayi, yaṉangu kutjupa tjuṯa ngaranytjala. Paluru tjananya alatji nintilpayi, “Yiitjunya yilta mayutju Kurayitjanya nyinanyi, Katutjalu watjara wantirriyaṉutja. Yalatji Katutjaku wangka ngaranyi.” \c 19 \s1 Puulanya Yipitjalakutu yankuku \p \v 1 Yapulutjanya tawunu Kurinytjiyala nyinanytjala, Puulanya puḻiwana yankula tawunu Yipitjalalpi tjarrpangu. Tjarrparra paluru tjanala tjungurringu Yiitjuku walytja tjuṯangka. \v 2 Paluru tjananya tjapiṉu, “Yurrunpa, Katutjaku kurrunpa nyurrangarrila tjarrpangu?, nyurrangarri Yiitjuku walytjarringanyingka,” Tjana yalatjiya watjaṉu, “Wiya. Katutjaku kurrunpakulatju ngurrpa nyinanyi, kulintjawiya.” \v 3 Puulalu piyuku tjananya tjapiṉu, “Nyurrangarri Yiitjuku walytjarrinytjala kutjupangku nyurranya kapingka papatatjimilaṉingi, yilta?” Tjana yalatjiya watjaṉu, “Tjaanalu tjananya kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalpayi. Palunya nguwanpa nganaṉanya tjana kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilaṉu.” \v 4 Puulalu tjananya watjaṉu, “Tjaanalu tjananya watjaṉu, ‘Kuya palyalwiyangkuya wantinytjala, ngayulu nyurrangarrinya kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilalku.’ Tjaanalu piyuku tjananya watjaṉu, ‘Mayutju kutjupa nyurrangarrimpa ngalyankula nyinaku, palumpa wangkanyurra kulira walytjarrinytjaku.’” Puulalu tjananya piyuku watjaṉu, “Mayutju paluru Yiitjunya.” \v 5-7 Wangka yalatjiya kulira Puulanya watjaṉu, “Yiitjunya mayutju tiṉalampa nyinanytjala, kapingkalanyatju tjarrpatjunkula papatatjimilala!, Yiitjula yiningka.” Paluru tjananya kapingka tjarrpatjunkula papatatjimilaṉu. Paluru tjana wati tuwalpala nyinangu. Palunyatjanu Puulalu tjanala katangka mara tjunkula Katutjanya tjapintjala Katutjaku kurrunpa tjanala tjarrpangu. Palulanguru wangka kutjupa kutjupa tjana wangkangu. Katutjaku wangkaṯarraya tjakultjunangi. \p \v 8 Ngurra palula Puulanya kutu nyinangu, maanytja tjirripala. Tjuwuku tjaatjingka paluru kututja tjarrparra rapangku tjananya nintiṉangi. Tjaatji palula Puulalu tjananya wangka Yiitjunyatjarra nintiṉangi. Kutjupa tjuṯangku watjalpayi, “Wangka wiyawana nyuntulanyatju nintilpayi”, kanya kutjupa tjuṯangku kulira yunyparripayi. Puulalu tjanala kutu nintilpayi Katutjalu Yiitjuluṯarra yaṉangu tjuṯa ngulytjura yaṉṯayaṉṯantjaku. \v 9 Paluru tjana palumpa wangka kulilwiyangku wantirra Yiitjukuṉu wangka panypurangu, yaṉangu kutjupa tjuṯa tjungu nyinanytjala. Palulanguru Puulalu tjananya Yiitjuku walytjarringutja tjuṯa watjaṉu ngurra kutjupangka tjungurringkunytjaku. Tjana yanu waaḻa tiṉa kutjupangka tjungurringkula nyinakitja. Waaḻa palumpa wati Taranatjanya mayutju nyinangu. Waaḻa palula yaṉangu tjuṯa tjungurringkupayi yara kulilkitja. Waaḻa palula tjiṉṯu tjuṯangka Puulalu Yiitjuku walytja tjuṯa, yaṉangu kutjupa tjuṯaṯarra tjananya nintiṉangi. Yalatji paluru nintintjala tjana puṯu kulira tjapilpayi tjukarurru nintirrikitjangku. \v 10 Yiiya kutjarrangka Puulalu tjananya waaḻa palula nintiṉangi. Palulanguru Yiitjukuṉu wangka Tjuwu tjuṯangku, Kiriki wangkatjarra tjuṯangkuṯarra kuliṉu. \s1 Mamungku tjananya pungkuku \p \v 11 Palulanguru Puulalu Yiitjukuṉu ngangkaritjarrangku kutjupa kutjupa palyalpayi. \v 12 Palulanguru yaṉangu tjuṯangkuya rayikitjarrangku Puulanya pampura rayiki katipayi, yaṉangu miiṉṯakutu. Miiṉṯangka rayiki tjunkunytjala, palyarringkupayi. Alatji mamutjarra tjuṯa palyarringkupayi rayikitjarrangku pampuntjala. \v 13 Palulanguru Tjuwu kutjupa tjuṯaya ngangkaritjarra nyinapayi. Paluru tjana ngurra tjuṯawana parra yankupayi mamutjarra tjuṯa palyantjaku. Paluru tjana Yiitjula yiningka watjara mamu payira iyalpayi. Tjana wiya Yiitjuku walytja nyinapayi. Wangka yalatjiya mamutjarra tjuṯangka watjalpayi, “Puulalu tjananya yaṉangu tjuṯa wangka Yiitjunyatjarra nintilpayi. Yiitjukuṉu ngangkaritjarrangku ngayulu nyuntula mamu ngaatjanya payira wantirriyaṉi.” \v 14 Palunya tjuṯa nguwanpa Kiipaku katja tjapanpala nyinangu. Kiipa paluru tuḻkuku mayutju nyinangu. Katja paluru tjana mamutjarra tjuṯangka wangka palunya Yiitjunyatjarra watjalpayi mamu iyalkitjangku. Paluru tjana mamutjarraku waaḻakutu yanu mamu payira wantirriyantjaku. Paluru tjana mamu payiṉingka, \v 15 mamungku tjananya watjaṉu, “Ngayulu ninti Yiitjuku, Puulaku. Nyurrangarrimpa ngayulu ngurrpa.” \v 16 Wati paluru mamutjarrangku tjananya pungkula wantirriyaṉu, waaḻa palula. Mantarra tjanampa paluru yarrara wintarrpungkula payira iyaṉu. Paluru tjana mikintjarralpiya tjalkaḻungu. \p \v 17 Yalatji wati paluru mamutjarrangku tjananya pungkula wantirriyaṉutjangka Yipitjanya ngurrara tjuṯangku, Tjuwu tjuṯangku, Tjuwuwiya tjuṯangkuṯarraya yalatji kuliṉu, “Katja paluru tjana wiya Yiitjuku walytja nyinanyi, tjana yini Yiitjunya watjalwiyangku wantimara mamu payilkitjangku. Paluru tjana wiyawanangku palyaṉingka mamutjarra palunya Yiitjulu nintiṉu tjananya payira pungkula iyantjaku. Yiitjunya yilta mayutju tiṉa nyinanyi.” \v 18 Palunya ngurrara tjuṯa Yiitjuku walytjarringkula miitingingka tjungurringkupayi. Tjana Katutjala tjakultjunkupayi, yurrunpaya kuya palyaṉutjangku. \v 19 Kutjupa tjuṯangkuya Yiitjuku walytjarringkula piipa tjuṯa mantjira katirra tjungura kutjaṉu. Piipa palunyatjarrangkuya wati kutjupa kuyalpayi, mamukuṉu piipatjarrangku. Paluru tjana kutjaṉu piipa palunya tjuṯa Yiitjukuya tjukarurru nyinakitjangku, yaṉangu tjuṯangkuya ngarala nyakunytjala. Piipa palunya tjuṯa tjana kaantamilaṉu, mani nampaku nintirrikitjangku. Kaantamilaraya kuliṉu, “Piipa pala tjuṯa tjana payimilaṉu mani tiṉangka, pipitiyi tjawutjun talangka.” \v 20 Palulanguruya tjuṯalingku Yiitjukuṉu wangka kulira palumpa walytjarringkula nyinangu. \s1 Tawunu Yipitjalaya Puulaku pikarringku \p \v 21 Yalatji paluru tjana Yiitjuku walytja nyinanytjala Puulalu kuliṉu tawunu Tjarutjalumalakutu yankukitjangku manta Matjatuniyalawana, manta Kiritjilawanaṯarra. Puulalu tjananya palumpa waarrkana tjuṯa yalatji watjaṉu, “Tjarutjalumalakutuṉa yankula, tawunu Ruumalakutulpi ngayulu puutangka kaḻparra yankuku, wayinta.” \v 22 Manta Matjatuniyalakutu pulanya Puulalu waarrkana kutjarra, Timitjiyinya, Yiratjatatjanya wantirriyaṉu. Puulanya manta Yayitjala kutu nyinangu. \v 23 Palulanguru yaṉangu tjuṯaya Puulaku pikarringu, paluru Yiitjukuṉu wangka kutu nintintjala. Yiitjuku walytja tjuṯarringutjangka tjana pikarringu. \v 24 Tawunu Yipitjala yaṉangu tjuṯangku kungka Tayananya Katutjanya nguwanpa waḻkulpayi. Tawunu palula palumpa tjaatji ngarangu. Tjaatji palula yunngu nyinangu Tayananya puḻitjanu palyaṉutja ngarangi. Tjaatji palulakutu yaṉangu tjuṯa yankula Tayananya waḻkulpayi, Yipitjanya ngurrara tjuṯangku, ngurra kutjupa ngurrara tjuṯangkuṯarra. Wati kutjungku Timitiritjalu Tayanaku tjaatji wiima tjiilpatjanu palyalpayi, yaṉangu tjuṯangku waaḻangka kanyira waḻkuntjaku. Tjaatji wiima palunya ngaratjunutja tjuṯa, tjana payimilara katirra ngaratjunkula waḻkulpayi. Timitiritjaku waarrkana tjuṯangkuya tjungungku tjaatji wiima panyapa tjuṯa palyalpayi. Tjalamilaraya mani tiṉa mantjilpayi. \v 25 Tjiilpatjanu palyalpayi tjuṯa tjananya palumpa walytja tjuṯa, Timitiritjalu tjunguṉu, tjiilpatjanu palyalpayi kutjupa tjuṯaṯarra. Watjaṉu tjananya yalatji, “Wati tjuṯa, kulilaṉiya! Nganaṉa tjiilpatjanu palyara nyinapayi. Tjiilpatjanu palyaṉutja tjuṯa nganaṉa tjalamilara mani tiṉa mantjilpayi. Tjiilpatjanu nganaṉa palyara tjalamilara, mani mantjira yunypa nyinanyi. Yalatjikunyurra ninti nyinanyi. \v 26 Yaṉangu ngaa ngurrara tjuṯa tjananya Puulalu marrkuṉangi, Tayananya wiya waḻkuntjaku. Paluru manta Yayitjanya ngurrara kutjupa tjuṯaṯarra tjananya marrkuṉangi. Yalatji paluru tjananya marrkuṉangi, ‘Marangku tjiilpatjanu palyaṉutjakunyu wiya waḻkuntjaku, Katutjanya kutju waḻkura nyinanytjaku.’ Yaṉangu tjuṯalingkungku wangka palumpa kulira Tayananya wiya waḻkuṉi. Nganaṉa tjiilpatjanu palyaṉutja tjinguru tjana wantiku, payimilantjawiyangku. \v 27 Yaṉangu tjuṯangkuya tjiilpatjanu palyaṉutja tjuṯa payimilantjawiyangka, yaalytjirrikula?, waarrkalampa wiyarringanyingka. Yuwankarrangkuya Yayitjanya ngurrara tjuṯangku Tayananya waḻkura nyinapayi, manta kutjupa ngurrara tjuṯangkuṯarra. Kuwarri yaalytjinkula?, Tayananya tjana waḻkulwiyangku wantitjipingka, palumpa tjaatjiṯarra yuḻpurripayingka, yaṉangu tjuṯangkuya tjungurringkula waḻkura yaṉṯayaṉṯantjawiyangka.” \v 28 Wangka yalatji tjana kulira pikarringkula raapangku watjaṉu, kutu, “Tayananya mayutju tiṉa kutjulampa nyinanyi, Yipitjanya ngurrara tjuṯaku.” \v 29 Palulanguruya yaṉangu kutjupa tjuṯangku kulira tjanala tjungurringu. Tjuṯalingkuya tjungurringkula Yiitjuku walytja tjuṯaku pikarringu. Paluru tjana wala yankula wati Kiyatjanya, wati Yaritjakatjanyaṯarra witiṉu, Puulaku puṯu ngurrira. Paluru kutjarra Puulaku walytja, tjungupula yankupayi Puulalawana. Paluru kutjarrapula manta Matjatuniyanya ngurrara. Witira pulanya tjana parrpaṯu katingu puliinakutu. Puliina palula yaṉangu tjuṯa tjungurringkupayi miitingi wangkakitja. \p \v 30 Palunya kutjarra tjana puliina palula kanyintjala Puulalu kulira yunytjurringu yankula tjanala wangkanytjaku. Yiitjuku walytja tjuṯangku Puulanya marrkuṉu, “Nyuntu tjanala wiya yankula wangkanytjaku, wanti!” \v 31 Mayutju tjuṯa Puulaku palya nyinapayi. Paluru tjana wati kutju wantirriyaṉu, Puulanya yalatji marrkuntjaku, “Puliina palulakutu wiya nyuntu yankula wangkanytjaku, pungkutjipingkantaya.” \p \v 32 Puliina palulaya yaṉangu tjuṯa tjungurringkula waṉirra pungu. Yara kutjupa kutjupaya wangkarra puṯu kuliṉangi, “Nyaakumpala yalatji tjungurringu?” \v 33 Tjuwu kutjupa tjuṯangku wati Yalikitjantanya watjaṉu, “Nyuntu pakara wangka panyapanya tjanala watjala!” Paluru ngarala marangku tjananya marrkuṉu yataṉarrinytjaku, yara watjalkitjangku. \v 34 Paluru tjana Yalikitjantanya nyakula watjara waṉingu, “Ngaatja Tjuwu ngaranyi. Wiya nganaṉa Tjuwuwiya tjuṯangku palumpa wangka kulintjaku.” Palumpa wangka kulilwiyangku tjana yalatji mirrarra waṉingu tjungungku, “Tayananya kutju mayutju tiṉalampa nyinanyi. Nganaṉa Yipitjanya ngurrara tjuṯangku palunya kutu waḻkuntjaku.” Yalatjiya watjara waṉingu. \p \v 35-36 Palulanguru mayutju kutjungku pakara yaṉangu tjuṯa tjananya marrkuṉu, wangkawiyalpiya nyinanytjaku. “Yipitjanya ngurrara tjuṯa, kulilaṉiya! Yaṉangu yuwankarra kutjupa ngurrara tjuṯaṯarra ninti nyinanyi, Tayananya mayutju tiṉalampa nyinanytjala. Paluru tjana kuliṉi Tayananya paluru ilkaringuru ngurra ngaangka punkaṉu. Paluru tjana kuliṉi nganaṉa Tayanaku tjaatji ngaangka kanyiṉi. Palulanguru pikarrinytjawiya, palyalpinyurra nyinanytjaku. Wiyanyurra wayilarringkula yaṉangu pungkunytjaku, wiya, wantinytjaku. \v 37 Ngaa kutjarrangku wati Kiyatjalu, wati Yaritjakatjalupula wiya Tayananya panypurangkupayi, wiya paluru kutjarrangku yulytja Tayanakuṉu mulyaṯangku mantjira katingu, ngurrpa kutjarrapula. Palunya kutjarra nyurrangarri wantimara, ngalya katirra ngaratjunkunytjawiyangku. \v 38 Tjinguru Timitiritjalungarri kuliṉi ngaa kutjarranya kuru watjalkitjangku. Tjana kuutawutjukutu yankula palunya kutjarra watjantjaku, kuutawutjuku mayutjungka, ngaangka wiya. Kuutawutju tjuṯa, alytjura ngaranyi, kuwarri. \v 39 Tjingurunyurra yara kutjupa watjalkitja yunytjurringanyi kaantjaḻa tjuṯangka. Paṯalaya! Ngula kaantjaḻa tjuṯa miitingi tiṉangka tjungurriku. Miitingi palula nyurrangarri wangkanytjaku. \v 40 Kuwarri nyurrangarri pikarringkula wangkarra waṉinytjala, mayutju kamanta ngurrarangkulanya tjinguru payilku yalatji, ‘Nyaaku nyurrangarri pika wangkarra tjungurringu kuwarri?, kamanta ngurrara tjuṯalanyatju pungkukitja, yilta? Nyurrangarri pikarringkula tjungurrinytjawiyangku wantimara.’” Mayutju kutju paluru tjananya piyuku watjaṉu, “Nyurrangarri nyaaku pikarringkula wangkarra waṉingu kuwarri? Wangka yalatji kamanta ngurrarangku nganaṉanya tjapintjala nganaṉa wangkakitjangku puṯu kulilku.” \v 41 Mayutju paluru tjananya watjara iyaṉu, tjana ngurrakutu yankunytjaku. \c 20 \s1 Puulanya manta Matjatuniyalakutu yankuku \p \v 1 Yaṉangu paluru tjana ngurrakutu yanutjangka Puulalu wati kutju iyaṉu Yiitjuku walytja tjuṯangka yalatji watjantjaku, “Puulanya yunytjurringanyi nyurrangarri tjungurrinytjaku.” Tjana tjungurringanyingka Puulalu tjananya Yiitjuku wangka nintira rapaṉu. Puulalulpi tjananya watjaṉu, “Kala, ngayulu yananyilpi manta Matjatuniyalakutu.” Yalatji watjara tjananya wantikatingu. \v 2 Manta palulawana yankula Puulalu Yiitjuku walytja tjuṯa tjananya nintirinangi tawunu tjuṯangka, tjana Yiitjuku rapa nyinanytjaku. Palulanguru paluru manta Kiritjilakutulpi yanu. \v 3 Manta palula Puulanya nyinangu, maanytja tjirripala. Paluru puutangkalpi kaḻpakitjarringu manta Tjiriyalakutu yankukitja. Palulanguru paluru tjakulpa yalatji kuliṉu, “Tjuwu tjuṯaya tjungurringkula miitingi wangkangu nyuntunya puutangka pungkukitja.” Pungkupayi tjuṯangkamarra Puulalu kuliṉu tjina yankunytjaku ngaṉṯikutu manta Matjatuniyalawana. \v 4-5 Palumpa waarrkana tjuṯaya tjungu yanu, yini ngaa tjuṯa nyinangi, Yaritjakatjanya, Tjikuntatjanya, paluru kutjarra tawunu Tjitjaluniyanya ngurrara, Kiyatjanya, tawunu Taapinya ngurrara, Titjikatjanyapula Turupimatjanya, manta Yayitjanya ngurrarapula, Tjupatanya Puriyanya ngurrara, Piratjaku katja, Timitjiyinya. Paluru kutjarra Titjikatjanya Turupimatjanya yurrunpa yanu tawunu Taruwatjalakutu. Ngayulu Luukanya Puulala tjungurringu Tawunu Pilipayila. Titjikatjanya, Turupimatjanyaṯarra nganampa ngurra Taruwatjala paṯaṉingi. \v 6 Nganaṉa tawunu Pilipayila Tjuwu tjuṯaku tuḻkungka nyinangu. Tuḻku panyapanya nganaṉa mangarri pikinpawutuwiya ngalkura Katutjanya waḻkuṉangi. Tuḻku panyapangkalatju nyinarra yurukutu yankula puutangkalpi kaḻparra yanu. Puutangkalatju tjiṉṯu payipala yankula tawunu Taruwatjalalatju tjarrpangu. Ngurra palula nganaṉa Titjikatjala Turupimatjalaṯarra tjungurringkula nyinangu tjiṉṯu tjapanpala. \s1 Puulalu tjananya tawunu Taruwatjala nintilku \p \v 7 Tjarritiyi mungangkalatju waaḻa tiṉangka tjungurringu mangarri ngalkura wayina tjikira Yiitjunya waḻkuntjaku. Puulalulanyatju Katutjaku wangka kutu nintiṉangi mungangka ngururrkuturrirra, aaḻi yankukitjangku. \v 8-9 Waaḻa tiṉa katu ngarangi, tili tjuṯatjarra, nganaṉa katu kaḻparra yunngu nyinangu. Yangupala Yutikatjanya tjungu nyinangi wintawu alytjurangka. Nyinarra paluru yankurringu, Puulalu kutu nintintjala. Yalatji paluru yankurringkula waaḻa katunguru punkaṉu mantakutu. Kutjupa tjuṯaya parrpaṯu tjarukatingu nyakukitja. Nyanguya mirri ngarrinytjala. \v 10 Puulalu tjarukatirra puparra yampuṉu. Watjaṉu tjananya, “Yulawiyarriya! Ngaatjanya mirritjanu kanarringu.” \v 11 Palulanguru Puulalu kaḻparra mangarri ngalkuṉu. Kutu nganaṉanyatju nintira tjiṉṯurringu. Palulanguru Puulalu tjananya wantikatirra yanu. \v 12 Yangupala panyapa kanarringutja tjana katingu ngurrakutu. Kanarringutjangka tjana yunypa nyinangu palumpa. \s1 Puulanyangarri yanku tawunu Malitatjalakutu \p \v 13 Puulalu nganaṉanyatju watjara waṉikatingu, “Ngayulu tjina yananyi tawunu Yatjutjalakutu. Nyurrangarri puutangka kaḻparra tawunu palulakutu yarra!” Puulanya tawunu palulakutu tjina yananyingka nganaṉatju puutangka kaḻparra yanu tawunu Yatjutjalakutu. Tawunu palula nganaṉatju paṯaṉingi, Puulanya puutangka kaḻpatjunkunytjaku. \v 14 Puulanyalpi ngalyankula puutangka kaḻpangu. Tjungulatju yanu tawunu Mitilinilakutu. \v 15 Palulangurulatju puutangka yankula mungarringu. Palulanguru manta Tjiyutjala tjayiṯiwana yankula mungarringu. Yankulalatju tawunu Tjamutjalakutu yankula mungarringu. Tjamutjalangurulatju yankula tjiṉṯu kutjupangkalatju tawunu Malitatjala tjarrpangu. \v 16 Yurrunpa Puulalulanyatju watjaṉu, “Wiyala puuta tawunu Yipitjala ngaratjunkunytjaku, wayintala yanku tawunu Malitatjalakutu. Ngayulu parrpaṯu yananyi tawunu Tjarutjalumalakutu, tuḻku yini Pintikatjala nyinakitja.” Palulanguru nganaṉa tawunu Yipitjala wiyala puuta ngaratjunu, wayintarringulatju tawunu Malitatjalakutu. \s1 Yipitjanya ngurrara tjuṯa tjananya Puulalu watjara wantikatingu \p \v 17 Tawunu Malitatjalalatju tjarukatirra Puulalu wati kutju wantirriyaṉu, tawunu Yipitjalakutu, tjaatji ngurrara mayutju tjuṯa yaḻṯirra parrpaṯu tjananya ngalya katinytjaku. \v 18-19 Kuliraya Puulalakutu ngalya yanu. Paluru tjananya watjaṉu yalatji, “Tjungula yirriṯi rawa nyinangu nyurrangarrimpa ngurrangka. Manta Yayitjalakutu ngayulu ngalyankula yurrunpa nyurrangarrinya nintilpayi. Palulanguru kutjupa tjuṯa ngayulu nintilpayi. Nyurrangarri nintinyurra nyinanyi ngayulu Yiitjuku waarrka tjukarurru kutu palyaṉingi. Ngayuluṉa wiya walytjangku mirra waṉipayi. Tjuwu tjuṯangku ngayuku tuunlayiki tjuṯangku ngayunya kutu panypurangkunytjala ngayulu yularra waarirripayi. Tjuwu kutjupa tjuṯangku ngayunya mirri pungkukitja wangkapayi. Wiya ngayulu tjanampa nguḻurringkula Yiitjuku waarrka wantipayi, kutu ngayulu palumpa waarrka palyalpayi nyurrangarrilawana. \v 20 Nyurrangarri tjaatjingka ngurrangkaṯarra tjungurringanyingka ngayulu nyurrangarrila tjukarurru Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra nintiṉingi, nguḻurringkula wantinytjawiyangku. \v 21 Yaṉangu yuwankarrangka ngayulu tjukarurru nintilpayi, Tjuwu tjuṯangka, Kiriki wangkatjarra tjuṯangkaṯarra. Ngayulu nyurrangarrinya, kutjupa tjuṯaṯarra nintilpayi yalatji, ‘Katutjakunyurra tjukarurrulpi nyinanytjaku. Mayutju nganampa Yiitjunya nyinanyi. Palumpa wangkanyurra kulira palumpa walytjarrinytjaku.’ \p \v 22 “Kuwarri ngayulu Tjarutjalumalakutulpi yananyi. Ngayulu yalatji kuliṉi, ‘Tawunu Tjarutjalumala ngayulu nyaarriku?, tjinguru palyaṉa nyinaku, tjinguru ngayunya tjana panypurangkula pungku?’ Yilta ngayulu Tjarutjalumalakutu yananyi, Katutjaku kurrunpangkuṉi nintintjala. \v 23 Paluruṉi tjuṯangara nintilpayi tawunu tjuṯangka yalatji. Tawunu Tjarutjalumala tjana ngayunya witira tjiilangka tjarrpatjunku. \v 24 Wangka palunya Katutjaku kurrunpangkuṉi nintintjala kulira wiyaṉa puntura nguḻurringu. Mayutju Yiitjuluṉi palumpa waarrka palyantjaku watjaṉutjangka, ngayulu kutu palumpa waarrka palyanmalpa. Paluru ngayunya watjaṉu tjakultjurinkunytjaku wangka yalatji. Katutjalu yaṉangu tjuṯakulampa aḻṯururringkula palumpa katja Yiitju Kurayitjanya wantirriyaṉu, nganampa kuya waṉinytjaku. \v 25 Ngayulu nintingku nyurrangarrinya watjaṉi. Ngayulu wiya nyurrangarrinya ngula ngalyankula piyuku nyaku, wiya. Yurrunpa ngayulu nyurrangarrinya kutjupa tjuṯaṯarra ngurra kutjupa tjuṯangka nintilpayi yalatji. Katutjalu yaṉangu tjuṯa ngulytjura yaṉṯayaṉṯalpayi. Ngayulu wiya nyurrangarrinya yalatji piyuku nintinmalpa, wiya. Ngayulu wiya piyuku ngalyanku ngurra ngaakutu. \v 26-27 Tjinguru yaṉangungku ngayuku wangka Yiitjunyatjarra kulira wantinytjala, Katutjaluṉi ngula wiya kuutawutjungka kuru watjalku yalatji, ‘Puula, nyuntu ngayuku wangka tjaampala tjakultjunkuwiyangku wantinytjala yaṉangu paluru wiya Yiitjuku walytja nyinanyi.’ Katutjaluṉi wiya yalatji watjalku. Paluru nintingku kuliṉi ngayulu nyurrangarrila tjanalaṯarra tjukarurru Katutjaku wangka Yiitjunyatjarra tjakultjunkupayi, wangka tjaampala wantinytjawiyangku, wangka yuwankarra ngayulu tjakultjunkupayi. \v 28 Kutuya Yiitjuku tjukarurru nyinama!, munupinarringkula wantinytjawiyangku. Nyurrangarri Yiitjuku walytja tjuṯa tjananya tjukarurru yaṉṯayaṉṯanma! Palumpa tjanampa nyurrangarrinya Katutjaku kurrunpangku watjaṉu mayutju nyinanytjaku. Katutjalu kuliṉi nyurrangarri tjananya tjukarurru yaṉṯayaṉṯantjaku. Paluru katja palumpa wantirriyaṉu waralyngarala mirrirrinytjaku, tjana palumpa walytja kutu nyinanytjaku. \p \v 29-30 “Ngayulu nintingku nyurrangarrinya watjaṉi. Ngayulu nyurrangarrinya wantirra yananyingka, kutjupa tjuṯangku ngaṉṯi nyurrangarrinya tjingapungku Yiitjuku wangka wantirra wiyawanangku kulintjaku. Nyurrangarrimpa walytja tjuṯangkuṯarra nyurrangarrinya yalatji tjingapungkula ngunytjinytjunku. \v 31 Wiya nyurrangarri wangka tjanampa kulintjaku. Yalatji kulira nyinama! Yiiya tjirripalangka ngayulu nyurrangarrinya kutu Yiitjukuṉu wangka tjukarurru nintiṉingi, tjiṉṯungka mungangkaṯarra. Yurrunpanyurra puṯu kulintjala ngayulu yulapayi. Ngayulu kutu nyurrangarrinya kutju wangka Yiitjunyatjarra nintilpayi. Wangka palulawana nyurrangarri kutu tjukarurru nyinanytjaku. \p \v 32 “Katutjalu nyurrangarrinya yaṉṯayaṉṯalku ngayulu yananyingka. Yiitjunya yilta nganampa kuya waṉikitja ilungu paluru nganaṉanya rapalpayi palumpa waarrka palyantjaku. Wangka palunya nyurrangarri kulira palya nyinaku palumpa walytja tjuṯawana, paluru tjananya ngula yaṉṯayaṉṯantjala.” \v 33-34 Puulalu tjananya piyuku watjaṉu, “Wangka yalatjikunyurra ninti nyinanyi. Ngayulu waarrkarringkula mani walytja mantjira tjananya ngayuku walytja tjuṯa yaṉṯayaṉṯaṉangi. Mantarra mangarri payimilara ngayulu tjananya yaṉṯayaṉṯaṉangi. Ngayulu wiya kutjupa tjuṯangka mani mantarra inkarra mantjilpayi. \v 35 Yalatji nyurrangarri waarrkarringkula mani walytja mantjintjaku. Mani yalatji mantjira nyurrangarri maralpa tjuṯa yungkula yaṉṯayaṉṯantjaku. Mayutju Yiitjulu yirriṯi watjaṉu yalatji, ‘Yaṉangu kutjupanya mani mangarripaka yungkula yaṉangu yunypalingku nyinaku. Yaṉangu kutjupangku yungutja mantjira, yunypawiya nyinaku.’” \p \v 36 Wangka yalatji watjara Puulanya tjanala tjungurringkula pupakatirra Katutjanya tjapiṉu, paluru tjananya yaṉṯayaṉṯantjaku. \v 37 Puulanya tjana yampura yularraya nyunytjura wantirriyaṉu. \v 38 Puulalu tjananya yurrunpa yalatji watjantjala, “Nyurrangarri ngayunya wiya piyuku nyakuku”, punturaya yulangu. Tjunguya yanu puuta panyapakutu, Puulanya kaḻpatjunkukitja. \c 21 \s1 Puulanya Tjarutjalumalakutu yankuku \p \v 1 Nganaṉatju Yipitjanya ngurrara tjuṯa tjananya kulpayi watjara puutangka kaḻpakatingu. Kaḻpakatirralatju manta Kuutjalakutu tjukarurru yankula ngururrpa maa mungarringu. Palulangurulatju manta Ruututjalakutu yankula tjarukatirra tawunu Pataralalatju tjarrpangu. \v 2 Tawunu palula nganaṉatju parra nyakuyinangi puuta kutjupaku. Puuta kutjupangkalpi nganaṉatju kaḻpangu, manta Panitjiyalakutu yankukitja. \v 3 Yankulalatju manta Tjapurritjanya nyangu, yalinytjarra ngaranytjala. Manta palulawana nganaṉatju tjayiṯiwana yankula puutangka yanangi manta Tjiriyalakutu yankukitja. Puuta ngurrara tjuṯangku puuta katirra ngaratjunu tawunu Taayala, yulytja tiṉa puutanguru tjana mantjira tjunkukitjangku. Nganaṉatju tawunu palula tjarukatirra tjarrpangu. \v 4 Yankula ngurriralatju tjanala tjungurringu Yiitjuku walytja tjuṯangka. Palula tjanala nganaṉatju tjungu nyinangu, tjiṉṯu tjapanpala. Katutjaku kurrunpangku palunya ngurrara tjuṯa tjananya nintintjala, paluru tjana Puulanya marrkuṉu, wiya Tjarutjalumalakutu yankunytjaku. \v 5 Kuwarripa nganampa puuta yankukitja ngarangi. Puulanyangarrilatju tjungu yanangi puuta palulakutu, palunya ngurrara tjuṯaṯarra, Yiitjuku walytja tjuṯa, minyma tjuṯa, pipirri tjuṯaṯarra tjunguya yanangi. Nganaṉatju tjina yankula tawunu palunya wantikatirra, yurungka tjayiṯilatju pupakatirra Katutjalakutu wangkangu puutangka yila. \v 6 Nganaṉatju kulpayi wangkarra puutangka kaḻpakatingu. Palunya ngurrara tjuṯaya ngurrakutu yarurringu. \p \v 7 Tawunu Taayalangurulatju puuta palula kaḻpakatirra yanu tawunu Tulamayitjalakutu. Ngurra palulalatju tjarukatirra Yiitjuku walytja tjuṯakutu yanu. Tjana nganampa nyakula yunyparringu. Nganaṉa tjanalawana tjungu nyinarra ngarringu. \v 8 Aaḻi pakaralatju puutangka kaḻparra yanu tawunu Tjiitjarriyalakutu. Tawunu palula tjarukatirralatju wati Pilipaku waaḻangka tjarrparra nyinangu. Paluru wangka Yiitjunyatjarra yaṉangu tjuṯangka tjakultjunkupayi. Yirriṯi, Yiitjuku walytja tjuṯangku wati tjapanpala tjananya ngurrtjara ngaratjunu, waḻukuta tjuṯa yaṉṯayaṉṯantjaku Tjarutjalumala. Pilipanyaṯarra tjanala tjungu nyinangu. \v 9 Pilipanya yuṉṯalpa puupalatjarra nyinangu. Yukarra paluru tjana miiṯawiya nyinapayi. Katutjalu palumpa wangka tjanala nintintjala yukarra paluru tjana tjakultjunkupayi. \p \v 10 Kutulatju Pilipaku waaḻangka nyinangu tjiṉṯu maṉkurrpa. Palulanguru wati Yakapatjanya, Katutjaku wangka watjalpayi, manta Tjuutiyalanguru ngalyanu. \v 11 Paluru ngalya yankula Puulakuṉu piilta yarrara walytjankungku tayimapiṉu, mara kutjarra anta muṯi kutjarra. Yalatji tayimapira Puulanya watjaṉu, “Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯangku, Tjuwu tjuṯangkuntaya yalatji tayimapilku, piilta ngaaku walytja. Yalatjintaya tayimapira katirra ngaratjunku Tjuwuwiya tjuṯangka. Yalatji Katutjaku kurrunpangkuṉi nintiṉu.” \v 12 Yalatji nganaṉa kulira Puulanya puṯu marrkuṉu, Tjarutjalumalakutu yankutjipingka. \v 13 Puulalu nganaṉanya watjaṉu, “Wiya nyurrangarri yularra ngayunya marrkuntjaku. Palyaṉa Tjarutjalumalakutu yankunytjaku Yiitjuku waarrka palyantjaku. Tjinguru tjana ngayunya tjiilangka tjarrpatjunku, tjinguru tjana ngayunya mirri pungku. Kala, yalatji palya.” \v 14 Puṯulatju marrkura watjaṉu palunya, “Wiya, palya. Tjinguru mayutju Yiitjulu yalatji kuliṉi.” \v 15 Palulangurulatju yulytja walytja mantjiṉu tawunu Tjarutjalumalakutu tjina yankukitjangku. \v 16 Tjungulatju yanu Yiitjuku walytja Tjiitjarriyanya ngurrara tjuṯaṯarra. Paluru tjana nganaṉanyatju katingu Matjanaku waaḻakutu, nyinanytjaku. Matjananya manta Tjapurritjanya ngurrara nyinangu. Paluru yirriṯi Yiitjuku walytjarringu. \v 17 Tawunu Tjarutjalumalalpilatju tjarrpangu. Yiitjuku walytja tjuṯa nganampa nyakula yunyparringu. \s1 Puulanya yankula Tjayimitjala wangkaku \p \v 18 Aaḻi pakaralatju Puulanyaṯarra yanu Tjayimitjanya nyakukitja. Tjayimitjalawana tjaatjiku mayutju tjuṯaṯarraya tjungu nyinangu. \v 19 Puulalu tjanala kuutayi wangkangu. Paluru tjananya tjakultjunu yalatji, “Katutjalu ngayunya rapalpayi, ngayulu Tjuwuwiya tjuṯangka Yiitjukuṉu wangka tjakultjunkunytjaku. Kuwarriya tjuṯalingku nyinanyi Yiitjuku walytja.” Puulalu tjananya piyuku tjakultjunangi ngurra tjuṯawana Yiitjukuṉu wangka nintiṉutjangka. \v 20 Paluru tjana Puulakuṉu wangka kulira yunyparringulpi, Katutjanyaya waḻkuṉu. Puulanyaya yalatji watjaṉu, “Nyuntu walytja nganampa. Nyuntu ninti nyinanyi yalatjiku. Tjuwu tjuṯalingkuya ngaa ngurrara Yiitjuku walytjalpiya nyinanyi. Paluru tjana Muutjaku luwuwanaṯarra tjukarurru nyinanyi. \v 21 Kutjupa tjuṯangku tjananya yalatji tjakultjunu, ‘Puulalu tjananya Tjuwu tjuṯangka ngurra waṉma ngurrara tjuṯangka nintilpayi, Muutjaku luwu tjana wantinytjaku. Paluru tjananya nintilpayi pipirri maṉṯi wiya watimankunytjaku. Muutjaku luwuwana wiya tjana nyinanytjaku, yalatji tjananya Puulalu nintilpayi.’ \v 22 Yalatji tjana kulira nyuntupa tuunlayiki nyinanyi.” Puulanya tjana piyuku watjaṉu, “Paluru tjana ninti nyinanyi nyuntu kuwarri ngalyanutjangka. Nyaalytjinkula tjananya nyuntunyantaya pikarringkula pungkutjipingkamarra? Nyuntu tjarrpangutjangkaya yilta tjungurringkula pika wangkaku.” \v 23-24 Tjana Puulanya piyuku watjaṉu, “Nganaṉatju kuliṉi, nyuntu Muutjaku luwuwana yalatji nyinanytjaku. Wati puupala Yiitjuku walytja nyinanyi. Tjana yirriṯi Katutjanya watjaṉu tjukarurru nyinakitjangku. Palulanguru tjana Muutjaku luwu kilytjuntanu. Luwulampa ngaranyi tjana tjaatji tiṉakutu kuwarri yankula tjawirrilyi tjunkunytjaku, kata tjananya muṯuntjaku. Nyuntu tjananya kati tjaatji tiṉakutu! Tjaatji tiṉangka nyurrangarri tjungu tjarrparra tuḻku palyala!, Muutjalu yirriṯi watjaṉutjangka. Nyuntu tjawirrilyiṯarra tjanampa payimilala!, paluru puupalaku, kataya tjana muṯuntjaku. Nyuntu yalatji tjanampa palyantjala nyakulaya Tjuwu tjuṯaya nyuntupa yunyparriku. Yalatjiya tjana kulira watjalku, ‘Puulanya yilta Muutjaku luwuwana tjukarurru nyinanyi. Wangka palunya Puulanya panypurangutja tjana wiyawanangku watjalpayi, Puulalu wiya Tjuwu tjuṯa nintilpayi Muutjaku luwu wantinytjaku.’” \v 25 Tjaatjiku mayutju tjuṯangku Puulanya piyuku watjaṉu, “Yiitjuku walytja Tjuwu tjuṯa yalatjiya nyinanyi Muutjaku luwuwana. Yiitjuku walytja Tjuwuwiya tjuṯa wiya Muutjaku luwu yuwankarraku tjukarurru nyinanytjaku, maṉkurrku kutjuya. Nganaṉa yirriṯi wangkarra Tjuwuwiya tjuṯaku piipa wakara wantirriyaṉu. Nganaṉa yalatji wakaṉu piipa panyapa Tjuwuwiya tjuṯangku kulintjaku, ‘Katutjanya nguwanpaku mangarri kuka tjunutja, wiyanyurra ngalkunytjaku. Kuka pungkula ngurrka tjutiranyurra ngalkunytjaku. Miiṯa walytjatjarra kutjunyurra ngarrinytjaku.’” \p \v 26 Palulanguru Puulalu tjananya tjiṉṯu kutjupangka wati palunya puupala Tjuwuku tjaatji tiṉakutu katingu. Tjungungkuya tuḻku palunya palyara, Puulalu tjaatji tiṉangka tjarrparra mayutjungka watjaṉu, wiika kutjungka tjawirrilyi tjanampa katirra tjunkukitjangku. \s1 Tjaatjingkaya Puulanya witilku \p \v 27 Wiika kutjupangka Puulalulpi kuliṉu kuka tjawirrilyi tjanampa mantjira tjunkukitjangku. Yayitjanya ngurrara tjuṯangku Tjuwu tjuṯangku Puulanya nyakula nuuwimilaṉu tjaatji tiṉangka. Paluru tjana nyakula yanu Tjuwu kutjupa tjuṯangka tjakultjunkunytjaku, “Nyarratja Puulanya yunngu ngaranyi. Nganaṉa tjungurringkula palunya pungkunytjaku.” Paluru tjana Puulaku pikarringkula tjaatjikutu yankula, \v 28 yalatjiya wangkangu, “Tjuwu tjuṯa, kulilaya! Nganaṉa wati ngaatjanya witira katinytjaku. Ngaangku Puulalu ngurra tjuṯawanangku tjanala nintilpayi, nganaṉanya Yitjurilaku ngaṉṯitja tjuṯa panypurangkunytjaku. Ngaangku tjananya nintilpayi Muutjaku luwu wantinytjaku. Ngaangku tjananya nintilpayi tjaatji ngaangka tjungurringkuwiyangku wantinytjaku. Paluru nganampa luwu kulilwiyangku Tjuwuwiya tjuṯa tjaatji ngaangka tjarrpatjunkula kanyilpayi. Tjaatji ngaatjanya Katutjaku ngurra, nganaṉa Tjuwu tjuṯa kutju tjarrpanytjaku.” \v 29 Mungaṯu tjungupula tawunu palula Puulanya Turupimatjanya yankupayi. Turupimatjanya paluru Tjuwuwiya, Yipitjanya ngurrara. Tjuwu paluru tjana palunya kutjarra maḻpararra nyakula kuliṉu, “Puulalu Turupimatjanya Tjuwuwiya tjaatji tiṉangka katirra tjarrpatjunu.” Yalatji wiya. Puulalu wiya Turupimatjanya tjaatji tiṉangka katirra tjarrpatjunu. \p \v 30 Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯangkuya tjungurringkula Puulaku pikarringkula witiraya katingu tjaatji tiṉanguru aatjayiṯikutu. Aatjayiṯiya ngaratjunkula tjaatji tiṉangka kiiṯaya parrpaṯu patiṉu. \v 31 Paluru tjana Puulanya mirri pungkukitjangku watjaṉu. Paluru tjana pikangku wangkanytjala, kutjupa tjuṯangku kulira tjana yankula tjakultjunu tjuulytji tjuṯaku mayutjungka, “Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯangkuyanku pikangku punganyi.” \v 32 Kulira paluru parrpaṯu tjuulytji tjuṯaṯarra tjalkaḻungu pikakutu, marrkuntjaku. Tjikipaka tjuṯangku tjananya tjuulytji tjuṯa, tjanampa mayutju tiṉaṯarra nyakula Puulanya wantingu, pungkuwiyangku. \v 33 Tjuulytji tjuṯaku mayutju paluru yankula Puulanya witira watjaṉu, tjiina kutjarrangka tayimapira kanyintjaku. Mayutju paluru tjananya yila ngaranytja tjuṯangka tjapiṉu, yalatji, “Wati ngaatjanya ngananya ngurrara? Ngaangku yaalytjinutjangka nyurrangarri pungu?” \v 34 Tjana wangkarra punganyingka mayutju paluru puṯu tjananya tjapira wantingu. Paluru tjuulytji tjuṯa watjaṉu Puulanya katinytjaku, tjuulytji tjuṯaku waaḻakutu. \v 35-36 Yaṉangu tjuṯangkuya wanara mirrarra watjaṉingi Puulanya pungkunytjaku, “Mirrilaka puwa!” Tjuulytji paluru tjana Puulanya tjaḻiraya yaḻipiringkaya tjunkula katiyanangi, tjikipaka tjuṯangkamarra, tjuulytji tjuṯaku waaḻangka yilarringkula. Katirraya laatangka kaḻparra tuuwangka ngarangi. \s1 Tjikipaka tjuṯangka Puulanya wangkaku \p \v 37 Tjuulytji tjuṯaku waaḻangka tjana tjarrpatjunanyingka, Puulalu tjuulytji tjuṯaku mayutjunya tjapiṉu yalatji, “Tjapilkuṉanta?” Mayutjungku watjaṉu, “Nyuntu yilta Kiriki wangkakunu ninti. \v 38 Ngayulu wiyawanangku kuliṉangi nyuntu manta Yitjipinya ngurrara.” Mayutju paluru Puulanya piyuku watjaṉu, “Yitjipinya ngurrara paluru tjananya kuḻaṯatjarra tjuṯa tjunguṉu kamanta tjuṯa tjananya pungkunytjaku. Paluru tjungura tjananya palumpa kuḻaṯatjarra tjuṯalingku, ngurra kapiwiyakutu katingu, puu tjawutjuna. Ngayulu wiyawanangku kuliṉingi nyuntu manta Yitjipinya ngurrara palunya.” \v 39 Puulalu palunya watjaṉu, “Wiya. Ngayulu manta Tjilitjiyanya ngurrara nyinanyi, tawunu Taatjatjanya ngayuku ngurra. Ngayulu Tjuwu nyinanyi. Taatjatja palunya tawunu tiṉa ngaranyi, ngayuku ngurra.” Mayutju palula Puulalu piyuku tjapiṉu, “Yaṉangu ngaa tjuṯangka ngayulu wangkaku, yilta?” \v 40 Mayutju paluru Puulala yuwa wangkangu. Puulanya tuuwakutu yankula ngarangu. Ngarala tjananya yaṉangu tjuṯa marangku marrkuṉu yataṉarrinytjaku. Wangkawiyalpiya ngarangu. Puulanya tjanala wangkangu Yaramayiki wangka. \c 22 \p \v 1 Ngarala tjanala Puulanya yalatji wangkangu, “Nyurrangarri ngayuku walytja tjuṯa. Wangka ngaatjanyaya kulila!” \v 2 Puulalu Yaramayiki wangkangku watjaṉingka kuliraya wangkawiyarringu. Paluru tjananya piyuku watjaṉu, \v 3 “Ngayuluṉa Tjuwu nyinanyi, manta Tjilitjiyanya ngurrara, tawunu Taatjatjanya ngayuku ngurra. Pipirriṉa Tjarutjalumalakutu ngalya yankula nyinangu. Tjiḻpi Kamaliyalaluṉi nintiṉingi kuula tiṉangka. Yirriṯitja tjuṯaku luwuṉi purinytju nintiṉangi. Luwu palulawana ngayulu tjukarurru nyinapayi. Nyurrangarriṯarra luwu palunyatjirratja tjungurringkula wangkangi. \v 4 Yurrunpa ngayulu Yiitjuku walytja tjuṯa tjananya ngurrira witilpayi. Witiraṉa tjananya tjiilakutu katirra tjarrpatjunangi, wati tjuṯa, minyma tjuṯaṯarra. \v 5 Ngayuluṉa yalatji Tjuwuku luwuku tjukarurru nyinarra palunya tjananya katirra tjiilangka tjarrpatjunkupayi. Yalatji tjana tuḻkuku mayutju tiṉa, kaantjaḻa tjuṯaṯarraya ninti nyinanyi. Mayutju paluru tjana piipangka wakaṉu ngayulu tjananya witintjaku. Piipa palunya tjana ngayunya yungu katirra tawunu Tamatjakatjanya ngurrara tjuṯa nintintjaku, Yiitjuku walytja palunya ngurrara tjuṯa ngayulu tjananya witintjaku. Palulanguru tawunu Tamatjakatjalakutuṉa yanu palunya tjananya witira tayimapira ngalya katinytjaku Tjarutjalumalakutu, tjananya tjiilangka tjarrpatjunkula wiipatjarrangku pungkunytjaku. \p \v 6 “Tjiṉṯu kaḻaḻa tawunu Tamatjakatjalakutuṉa yankula yilarrinytjala katunguru ngayula tili tiṉa ngarangu. \v 7 Mantangkaṉa punkara kuliṉu wangkanyingka, ‘Tjuula! Tjuula! Nyaangurutjunu kutu pikarringu?, ngayuku walytja tjuṯakuṯarra.’ \v 8 Ngayulu watjaṉu, ‘Nyuntu mayutju ngananya wangkanyi?’ Katunguru wangkangu, ‘Ngayulu Yiitjunya, nyuntutjunu kutu pikarringu.’ \v 9 Ngayuku walytja tjuṯangkuya tjungu ngarala nyangu tili puntu ngaranytjala. Tjana wiya wangka katunguru wangkanytjala kuliṉu, ngayulu kutju. \v 10 Ngayulu watjaṉu, ‘Nyaarrikuṉa ngayulu?’ Piyuku paluru ngayula wangkangu, ‘Pakara tawunu nyarrangka yankula tjarrpa! Palulanguru kutjupangkunta nintilku yaalytjiyaalytji nyinanytjaku.’ \v 11 Pakaraṉa puṯu nyangangi kuru patirringutjangku, tilingkuṉi kuru kuyaṉu. Palulanguru ngayuku walytja tjuṯangku ngayunya mara witira katingu tawunu Tamatjakatjalakutu. \p \v 12 “Tawunu palula wati Yananayatjanya nyinangu. Paluru nganampa luwuwana tjukarurru nyinapayi. Tjuwu palunya ngurrara tjuṯangku watjalpayi yalatji, ‘Yananayatjanya wati palya.’ \v 13 Paluru ngalyankula ngaralaṉi watjaṉu, ‘Tjuula, nyuntu ngayuku walytja nyinanyi. Kuru palyarringkula ngayunya nyawa!’ Kala, ngayululpi palyangku palunya nyangangi. \v 14 Paluruṉi piyuku watjaṉu, ‘Katutjalunta yurrunpa watjaṉu, nyuntu palumpa waarrka palyarinkunytjaku. Paluru yurrunpa kuliṉu nyuntu Yiitjunya ruutungka nyakula palumpa wangka yuti kulintjaku. Yiitju paluru Katutjaku tjukarurru nyinapayi. \v 15 Nyuntu palunya nyakula palumpa wangka ngurra tjuṯawana tjakultjurinkunytjaku.’ \v 16 Yananayatjaluṉi piyuku watjaṉu, ‘Kala, pakala! Ngayuluṉanta kapingka papatatjimilantjaku. Nyuntu papatatji mantjira mayutju Yiitjunya tjapilku, palurunta kuya waṉinytjaku.’” \p \v 17-18 Puulalu tjananya yaṉangu tjuṯangka piyuku watjaṉu, “Tjarutjalumalakutu ngayulu rayitpayiki yankula nganampa tjaatji tiṉangka Katutjala wangkangu. Tjaatji palula ngayulu tjukurrpa nyakunytjala Katutjaluṉi watjaṉu, ‘Parrpaṯu pakara yarra!, Tjarutjalumalawana tjakultjurinkunytjawiya. Ngayukuṉu wangka wiya ngaa ngurrara tjuṯangku kulilku.’ \v 19 Ngayulu watjaṉu, ‘Mayutju. Tjanakampa ngayuku wangka kulira yunyparriku. Tjana ngayuku wangka yilta kulilku. Tjana ninti nyinanyi yalatjiku. Nyuntupa walytja tjuṯa ngayulu Tjuwuku tjaatji tjuṯangka pungkupayi. Tjiilakutu ngayulu tjananya katirra tjarrpatjunkupayi. \v 20 Wangka yalatjikuṯarra tjana ninti nyinanyi, nyuntupa wangka watjalpayi Tiipananyaya punganyingka ngayulu nyakula yunypa ngarangu. Kuutaṉa tjanampa pungkupayi tjuṯaku, ngayulu yaṉṯayaṉṯara kanyiṉangi. Yalatjikuya Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯa ninti nyinanyi. Yuwa yalatji tjana kulira ngayuku wangka yilta kulilku. Kulira tjana nyuntupa walytjarriku.’ \v 21 Mayutjungkuṉi watjaṉu, ‘Wiya, wanti! Tawunu ngaatjanya wantirra yarra! Ngayuluṉanta waṉma wantirriyalku nyuntu Tjuwuwiya tjuṯawanalpi ngayuku wangka tjakultjurinkunytjaku.’” \p \v 22 Kutu yaṉangu paluru tjana ngarala yurrunpa Puulaku wangka palya kuliṉingi. Puulalu wangka yalatji watjantjala, “Nyuntu Tjuwuwiya tjuṯawanalpi ngayuku wangka tjakultjurinkunytjaku.” Yalatji Puulalu watjantjala tjana pikarringu. Pikarringkula tjana tjuulytji tjuṯangka mirrara watjaṉingi, “Palatja katirraya yiluntarra!, wiya paluru kana nyinanytjaku.” \v 23 Yalatji mirrara watjara tjana mantatjunangi. Yalatji mantatjunkula kuutaya yarrara witiraya pirrtjitjingaṉingi. Yaṉangu paluru tjana kuliṉingi Puulanya puḻitjarrangku rungkara yiluntankunytjaku. \v 24 Palulanguru tjuulytji tjuṯaku mayutju paluru tjananya watjaṉu, waaḻa yunngukutu Puulanya katinytjaku. Mayutju paluru tjananya watjaṉu Puulanya wiipatjarrangku pungkunytjaku. Mayutju paluru yalatji kuliṉu, “Ngayulu puṯu kuliṉi. Puulalu yaalytjinutjangka yaṉangu tjuṯa pikarringu? Tjuulytji tjuṯangku Puulanya wiipatjarrangku pungkunytjala tjinguruṉi tjakultjunku wiyawana palyaṉutjangku.” \v 25 Tjuulytji tjuṯangku Puulanya wiipatjarrangku pungkukitjangku tjiinangka tayimapiṉu. Tjuulytji kutju yila ngaranytjala Puulalu yalatji watjaṉu, “Ngayuku mayutju tiṉa Yukatjatjanya tawunu Ruumala nyinanyi, ngayulu palumpa waarrkana nyinanyi. Luwulampa ngaranyi Yukatjatjaku waarrkana kuutawutjungka ngaratjunkula wangkanytjaku, waarrkanangku wiyawana palyantjala. Kuutawutjuku mayutjungku watjantjala kutju ngayunya wiipatjarrangku pungkunytjaku.” \p \v 26 Tjuulytji paluru Puulaku wangka kulira yankula, tjuulytji tjuṯaku mayutju tiṉangka tjakultjunu yalatji, “Wati paluru mayutju Yukatjatjaku waarrkana nyinanyi. Nganaṉa wiya wiipatjarrangku pungkunytjaku.” \p \v 27 Mayutju paluru pakara Puulalakutu yankula tjapiṉu, “Nyuntu mayutju Yukatjatjaku waarrkana nyinanyi, yilta?” Puulalu mayutju palunya watjaṉu, “Yuwa, yiltaṉa.” \v 28 Mayutju paluru Puulanya piyuku watjaṉu, “Ngayulu mayutju Yukatjatjaku waarrkanalpi nyinanyi. Ngayulu mayutju palunya mani tiṉa yungkunytjala, paluru ngayunya watjaṉu ngayunya waarrkana nyinanytjaku.” Puulalu watjaṉu, “Ngayuku paapa mayutju Yukatjatjaku waarrkana nyinangi, palulanguru ngayululpiṉa palumpa waarrkana nyinanyi.” \v 29 Palulanguruya tjuulytji panyapa tjuṯangku Puulanya wiipatjarrangku pungkula tjapilkitjangku wantingu. Tjuulytji tjuṯaku mayutju tiṉangku Puulaku wangka kulira nguḻurringu, “Ngayulu tjananya wiyawanangku watjaṉu, Puulanya Yukatjatjaku waarrkana tjiinangka tayimapintjaku. Luwulampa ngayulu kilytjuntanu. Yukatjatjaku luwu yalatji ngaranyingka. Yukatjatjaku waarrkana tjiinangka wiya tayimapintjaku, kuutawutjungka wangkarra kutju tayimapintjaku.” Mayutju paluru tjuulytji tjuṯa watjaṉu Puulala tjiina yarrara waṉinytjaku, paluru tjiinawiyalpi nyinanytjaku. Paluru tjananya watjaṉu Puulanya tjiilangka kanyintjaku. \p \v 30 Tjiṉṯurringkula mayutju paluru walytjangku kuliṉangi, “Puulalu yaalytjinutjangka?, Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯangku watjalpayi.” Mayutju paluru tjananya tjapira kulilkitjangku palumpa waarrkana wantirriyaṉu Tjuwuku mayutju tjuṯangka yalatji watjantjaku, “Tjuulytji tjuṯaku mayutjungku watjaṉu nyurrangarri tjungurrinytjaku. Nyurrangarri tjungu nyinanytjala paluru Puulanya ngalya katirra ngaratjunku nyurrangarri tjungu wangkanytjaku.” Mayutju paluru tjana, tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯaṯarra tjungurringkunytjala tjuulytji tjuṯaku mayutjungku, tjuulytji kutjupa tjuṯangkuṯarra Puulanya katirra tjanala ngaratjunu. \c 23 \s1 Puulalu mayutju tjuṯangka wangkaku \p \v 1 Mayutju palunya tjanala Puulalu ngarala tjananya nyakula watjaṉu, “Walytja tjuṯa, kulilaṉiya! Ngayulu Katutjaku kutu tjukarurru nyinapayi, kuwarriṉa kutu palumpa tjukarurru nyinanyi.” \v 2 Wangka palunya kulira tuḻkuku mayutju tiṉangku yini Yananayatjalu Puulaku pikarringkula kuliṉingi yalatji, “Nyuntu wiya yalatji ngunytjinytjunkunytjaku.” Puulala yila ngarapayinya mayutju paluru watjaṉu, marangku Puulanya yuṉpa pungkunytjaku. \v 3 Yuṉpa pungkunytjala Puulalu mayutju palunya watjaṉu, “Nyuntu ngunytjinytju. Nyuntun watjalwiyangku wantimara ngayunya pungkunytjaku. Katutjalunta ngula ngaparrtji pungkuku. Muutjaku luwu ngaranyi nyuntu kuutawutju ngurrarangku ngayuku wangka kulira watjantjaku, nyuntu wiya kutjupa watjantjaku ngayunya pungkunytjaku. Nyuntu yalatji watjara Muutjaku luwu kilytjuntanu.” \v 4 Puulala yila ngarapayi tjuṯangku watjaṉu, “Wiya nyuntu tuḻkuku mayutju tiṉangka ngaparrtji watjantjaku, wanti!, palunya Katutjalu watjaṉu paluru mayutjulampa nyinanytjaku.” \v 5 Puulalu watjaṉu, “Ngayulu palunya watjalwiyangku wantimara. Mayutju kutjupakutjura ngayulu kuliṉu. Ngurrpangkuṉa palunya ngaparrtji watjaṉu. Yuwa, Katutjaku wangka yalatji ngaranyi, ‘Yaṉangungku mayutju tiṉanya watjalwiyangku, wantinytjaku.’” \p \v 6 Puulalu tjananya nyakula kuliṉangi, “Mayutju tjaampalaya Paratji tjuṯa nyinanyi, tjana kuliṉi ngula yaṉangu tjuṯa mirringuru pakara kana nyinaku. Mayutju kutjupa tjuṯangkuya kuliṉi yaṉangu tjuṯa mirringuru wiya pakalku.” Yalatji kulira Puulalulpi tjananya watjaṉu, “Walytja tjuṯa, kulilaṉiya! Ngayuku paapa Paratji nyinangu, ngayuluṯarra Paratji nyinanyi. Ngayulu kuliṉi Katutjalu yilta yaṉangu tjuṯa mirringuru pakaltjingalku. Yalatji ngayulu kulintjala ngaangkaṉiya ngalya katirra ngaratjunu.” \p \v 7-8 Wangka palunya Puulalu wangkarra wantingu. Palunyatjanu mayutju Paratji tjuṯa, mayutju kutjupa tjuṯaṯarra wangkarraya waṉingu yalatji, “Yaṉangu tjuṯa ilta mirringuru kanarriku.” Kutjupa tjuṯangku watjaṉu, “Wiya. Yaṉangu tjuṯa wiya mirringuru kanarriku, kutuya ngarrimalpa.” Paratji tjuṯangku watjaṉu, “Ilkari ngurrara tjuṯa ilta nyinanyi, mamu tjuṯaṯarra.” Kutjupa tjuṯangku watjaṉu, “Wiya. Nganaṉa wiya ilkari ngurrara tjuṯa, mamu tjuṯaṯarra nyakupayi, wiya. Tjana wiya ilta nyinanyi.” \v 9 Yalatji tjana pikapikarringkula wangkarra waṉingu. Paratji tjaampalangku Muutjaku wangka nintilpayi. Paluru tjana pakara watjaṉu yalatji, “Nganaṉatju kuliṉi wati palatja Puulanya palya nyinanyi, kuya palyantjawiya. Tjinguru ilkari ngurrara palula yilta wangkangu.” \p \v 10 Paluru tjana kutu pikarringkula wangkangu. Puulanya pungkutjipingka tjuulytji tjuṯaku mayutjungku tjuulytji tjuṯa watjaṉu, Puulanyaya yankula witira ngalya katinytjaku, tjuulytji tjuṯaku waaḻakutu. \p \v 11 Mungangka Puulalu nyangu mayutju Yiitjulu ngarala wangkanyingka, “Nguḻuwiya nyina! Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯangka nyuntu wangka ngayunyatjarra tjakultjunangi. Kala, nyuntu tjanala tawunu Ruumala ngayuku wangka tjakultjunkuku.” \s1 Puulanya mirri pungkukitjaya wangkaku \p \v 12-13 Aaḻi pakaraya Tjuwu puutiyipala tjungurringkula wangkangu Puulanya mirri pungkukitja. Yalatjiya watjaṉu, “Katutjala kurungka nganaṉa tjukarurru watjaṉi. Kuwarri nganaṉa Puulanya mirri pungkuku. Yalatji kutju nganaṉa kuliṉi, wiya nganaṉa mangarriku kuliṉi. Kala, Puulanya mirri pungkula kutju nganaṉa mangarri ngalku, kapi tjikilku.” \v 14 Puutiyipala paluru tjana tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯakutu, mayutju tjiḻpi tjuṯakutuṯarra tjana yankula tjakultjunu yalatji, “Nganaṉatju Katutjala kurungka kuwarri yalatji watjaṉu. Kuwarri nganaṉa Puulanya mirri pungkuku. Yalatji kutju nganaṉa kuliṉi, wiya nganaṉa mangarriku kuliṉi. Kala, Puulanya mirri pungkula kutju nganaṉa mangarri ngalku, kapi tjikilku. \v 15 Palulanguru nyurrangarri yalatji palyantjaku. Nyurrangarri mayutju tjuṯa tjananya yaḻṯi!, tjungurrinytjakuya. Tjuulytji tjuṯaku mayutju tiṉangkaya watjala! Puulanya ngalya katinytjaku miitingikutu, kaantjaḻa tjuṯangkunyurra piyuku kulira watjantjaku. Tjuulytji maṉkurrpangku Puulanya ngalya katinytjala nganaṉatju ngururrpa palunya mirri pungkuku.” \v 16 Puulaku yukarilu tjakulpa panyapa kulira tjuulytji tjuṯaku waaḻangka tjarrparra Puulanya tjakultjunu. \v 17 Wangka panyapa kulira Puulalu tjuulytji kutju yaḻṯingu. Ngalya yananyingka tjuulytji palunya Puulalu tjapiṉu, “Tjinguru nyuntu yukari ngayuku mayutju tiṉakutu katiku?, yara wangkanytjaku?” \v 18 Tjuulytji paluru Puulaku yukari mayutju tiṉakutu katirra ngaratjunkula watjaṉu, “Puulaluṉi tjapiṉu, yangupala ngaatjanya nyuntulakutu katinytjaku, yaranta wangkanytjaku.” \v 19 Mayutju tiṉa paluru Puulaku yukari yunngu katingu ruuma kutjupakutu, kutjupangku kulilpayingka. Yalatji tjapiṉu, “Nyaampanu watjalkitjangku, kuliṉi?” \v 20 Yangupala paluru watjaṉu, “Tjuwuku mayutju tjuṯangku tjungurrirraya kuliṉi nyuntunya tjana tjapilkitjangku. Nyuntunya tjana tjapilku Puulanya katinytjaku, aaḻi miitingikutu. Tjana nyuntunya ngunytjinytjunku yalatji, ‘Nganaṉa yunytjurringanyi Puulanya purinytju tjapira kulintjaku. Puulanya nyuntu miitingikutu wantirriyala!’ \v 21 Nyuntu yuwa watjantjawiyangku tjananya wanti!, kutjupa tjuṯangku Puulanya ngururrpa mirri pungkutjipingka, nyuntupa tjuulytji maṉkurrpangku palunya katinytjala. Paluru tjana watjaṉu Katutjala kurungka yalatji, ‘Kuwarri nganaṉa Puulanya mirri pungkuku. Yalatji kutju nganaṉa kuliṉi, wiya nganaṉa mangarriku kuliṉi. Kala, Puulanya mirri pungkula kutju nganaṉa mangarri ngalku, kapi tjikilku.’” \v 22 Tjuulytji tjuṯaku mayutju tiṉangku yangupalaku wangka kulira wantirriyalkitjangku watjaṉu yalatji, “Nyuntu wiya yaṉangu kutjupangka tjakultjunkunytjaku, ngayunya nyuntu tjakultjunutjangka.” \s1 Puulanya wantirriyalku mayutju Pilikitjilakutu \p \v 23 Tjuulytji tjuṯaku mayutju tiṉa paluru tjuulytji kutjarra kutjupa yaḻṯirra watjaṉu, “Nyupali tjuulytji tjuṯa tjananya yantaṯa kutjarra yaḻṯirra tjungunma! Kuwarri mungangka nyurrangarri Puulanya tawunu Tjiitjarriyalakutu katinytjaku. Naanytjangka kaḻparra yankupayi tjapantiyipala yaḻṯirra tjungunma! Kuḻaṯatjarra yantaṯa kutjarraṯarra yaḻṯirra tjungunma! Panyapa tjuṯa tjananya nyupali tjungura munga ngururrkutu yurrunpa Puulanya naanytjangka kaḻpatjunkula katinytjaku. \v 24 Puulakuṯarra naanytja maṉkurrpa witira kati!, naanytja purrkarrinytjala paluru kutjupangkalpi kaḻparra kutu yankunytjaku. Puulanya purinypangku kati mayutju Pilikitjilakutu!, Tjuwu tjuṯangku pungkupayingka.” \v 25 Mayutju paluru piipa wakaṉu wangka yalatjitjarra, \v 26 “Ngayuluṉa Kulutiyatja Layitjalu piipa ngaatjanya wakara wantirriyaṉi, nyuntulakutu mayutju tiṉakutu, Pilikitjilakutu. Palya nyuntu nyinanyi, yilta? \p \v 27 “Wati Puulanyaya Tjuwu tjuṯangku witiṉu mirri pungkukitjangku. Ngayulu kuliṉu tjakulpa Puulanya mayutju tiṉaku Yukatjatjaku waarrkana nyinanyingka. Yalatji kulira ngayulu tjuulytji tjuṯa yaḻṯirra katirra palunya witiṉu, tjana mirri pungkupayingkaya. Ngayulu yalatji palunya yaṉṯayaṉṯaṉingi. \p \v 28 “Puṯuṉa kuliṉingi, ‘Puulalu yaalytjinutjangka Tjuwu tjuṯaya pikarringu?’ Yalatji puṯu kulira ngayulu Puulanya katirra ngaratjunu, Tjuwuku mayutju kaantjaḻa tjuṯangka. \v 29 Tjuwu tjuṯangkuya palunya kuru watjaṉu Puulanya, luwutjirratjangku. Tjana watjaṉingi yalatji, ‘Puulalu kuya palyalpayi, palunya tjiilangka kanyintjaku, kanyira yiluntankunytjaku.’ Ngayulu kuliṉi, paluru wiya kuya palyalpayi, nganampa luwu wiya kilytjuntanu. Palunya wiya yiluntankunytjaku, wiya palunya tjiilangka kanyintjaku. \p \v 30 “Palulanguru wati kutjupangkuṉi tjakultjunu, Tjuwu tjaampalangku watjaṉu palunya mirri pungkukitjangku. Yalatji kulira ngayulu tjananya tjuulytji tjuṯangka watjaṉu nyuntulakutu palunya parrpaṯu katinytjaku. Tjuwu Puulaku pika wangkapayi tjuṯa ngayulu tjananya watjaṉu yalatji, ‘Mayutju tiṉa Pilikitjinya tawunu Tjiitjarriyala kuutawutjungka nyinanytjala nyurrangarri Puulanya yankula kuru watjantjaku.’” Yalatji Tjuulytji tjuṯaku mayutjungku Kulutiyatjalu wangka panyapa piipangka wakaṉu. \p \v 31 Mayutju palumpa wangka kulira tjuulytji tjuṯangku Puulanya katingu mungangka tawunu Yantipatiritjalakutu. \v 32 Paluru tjana tawunu palula ngarrirra tjiṉṯurringu. Tjuulytji tjina yankupayi tjuṯa rayitpayiki yanu Tjarutjalumalakutu, kanya tjuulytji naanytjatjarra tjuṯangku Puulanya kutu katingu tawunu Tjiitjarriyalakutu. \v 33 Tawunu palula tjarrparra piipa panyapa tjana yungu mayutju Pilikitjiku. Puulanyalpiya tjuulytji kutjupa tjuṯangku katirra mayutju palula ngaratjunkula wantirra yanu. \p \v 34 Mayutju paluru piipa panyapa riitarringkula Puulanya tjapiṉu, “Nyuntu manta ngananya ngurrara?” “Ngayulu manta Tjilitjiyanya ngurrara.” Mayutju paluru Puulanya piyuku watjaṉu, \v 35 “Ngayulu Tjilitjiyanya ngurrara tjuṯaku mayutju nyinanyi. Palya ngayulu nyuntupa wangka kuutawutjungka kulira watjalku, nyuntupa pikarripayi tjuṯaya ngalya yankula kuutawutjungka ngaranytjala.” Mayutju Pilikitjilu tjananya watjaṉu, tjuulytji tjuṯangkuya Puulanya yaṉṯayaṉṯantjaku, Yirutaku waaḻangka. Waaḻa palunya kuutawutju nguwanpa ngarangu. Waaḻa palula mayutju Yirutalu puritjinaku wangka kulira watjalpayi. Tjana wiya Puulanya tjiilangka kanyilpayi puritjina kutjupa tjuṯawana, waaḻa palula tjana kanyilpayi. \c 24 \s1 Puulanyaya kuru watjalku kuutawutjungka \p \v 1 Palulanguru tjiṉṯu payipala nyinarra tuḻkuku mayutju tiṉa Yananayatjanya, Tjuwu tjuṯaku mayutju kutjupa tjuṯaṯarra tawunu Tjiitjarriyalakutu yanu. Tjunguya yanu wati Tataliyatjanya paluru kuutawutjungka wangkapayi, luwiya nguwanpa. Mayutju Pilikitjinya waaḻangka nyinanytjala tjana tjarrpangu, Puulanya tjana kuru watjalkitja. Paluru tjana mayutju palula tjakultjunu Puulalu kuya palyaṉutjangka. \v 2-3 Mayutju paluru watjaṉu palumpa waarrkana Puulanya yankula yaḻṯirra ngalya katirra ngaratjunkunytjaku. Puulanya tjanala ngaranytjala kuutawutjuku mayutju paluru watjaṉu Tataliyatjanya wangkanytjaku. Tataliyatjalu kuutawutjuku mayutju Pilikitjinya puḻkawaṉingu yalatji, “Mayutju tiṉa. Nyuntu mayutju palyalingku nyinanyi. Nyuntu palyangkulanyatju yaṉṯayaṉṯaṉingka, nganaṉa mangarritjarra mantarratjarra palya nyinangi. Yaṉangu yuwankarraya ngurra tjuṯawana yunyparringanyi nyuntu mayutju palyalampa nyinanyingka.” \v 4 Tataliyatjalu piyuku watjaṉu yalatji, “Nyuntu mayutju tiṉa nyinanytjala, parrpaṯuṉanta watjalku, nyuntu rawa kutu nyinapayingka. Wangka wiima wiya kutjuṉa wangkaku nyuntu kulintjaku. \v 5 Wati palatja Puulanya tjikipaka nyinanyi. Paluru tjananya Tjuwu tjuṯa wangkarra tjaarramapilpayi ngurra tjuṯawana, Tjarutjalumalawanaṯarra. Yalatji tjananya paluru tjaarramapira mayutju Yukatjatjaku luwu kilytjuntankupayi. Wati palumpa Yiitjuku Natjaritjanya ngurraraku walytja tjuṯaya kuya nyinanyi, palunya tjuṯaku mayutju, wati palatja nyinanyi. \v 6-7 Tjarutjalumala paluru nganampa Tjuwu tjuṯaku luwu kilytjuntanu yaṉangu Tjuwuwiya tjaatji tiṉangka tjarrpatjunkula. Nganampa luwu kilytjuntananyingka, nganaṉa palunya witira katingu tjaatjingka yaatjayiṯi. \v 8 Palatja tjapila! Palurunta tjakultjunkunytjala nyuntu kulira ninti nyinaku, nganampa wangka tjukarurru yalatji ngaranytjala.” \v 9 Tjuwu kutjupa tjuṯangkuṯarraya watjaṉu, “Yuwa. Tataliyatjanya tjukarurru wangkangu.” \s1 Puulanya mayutju Pilikitjila wangkaku \p \v 10 Mayutju Pilikitjilu marangku Puulanya nintiṉu, paluru wangkanytjaku. Puulalulpi watjaṉu, “Yunyparringanyiṉa nyuntu kuutawutjuku mayutju palya nyinanytjala. Nyuntu yirriṯi kuutawutjuku mayutju nyinarra kutu nganampa wangka kulira tjukarurru watjalpayi. Nyuntu kuwarri ngayuku wangka kulintjaku nyinanyingka ngayulu yunypa nyinanyi. \p \v 11 “Mungaṯu tjiṉṯu tuwalpala ngayulu tawunu Tjarutjalumala tjarrparra nyinangu, Katutjanya waḻkulkitja. Yalatji ngayuluṉanta tjukarurru watjaṉi. Nyuntu yunytjurringkula kutjupa tjuṯa tjapintjaku, tjana nyuntunya watjalku ngayulu Tjarutjalumala tjiṉṯu tuwalpalangka tjarrpangutjangka. \v 12 Ngayulu ngurra palula palya nyinapayi yaṉangu kutjupangka wangkarra pikarrinytjawiya. Tjaatji tiṉangka ngayulu palya nyinapayi. Tjuwuku tjaatji tjuṯangka ngurra kutjupa tjuṯangkaṯarra ngayulu wiya yaṉangu tjuṯa tjaarramapiṉu, wiya. Ngayulu wiya Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯa tjaarramapiṉu, wiya. Mayutju pala tjuṯa yalatjiku ninti nyinanyi. \v 13 Tataliyatjalu pala tjuṯangkuṯarra wangka palunya ngunytji watjaṉu, puṯuya kuliṉi tjukarurru tjakultjunkukitjangku. Ngayulu ngurra palula wiya kuya palyalpayi. \v 14 Tjana yalatji tjukarurru watjaṉu, ngayulu Yiitju Kurayitjanya waḻkura nyinapayi. Tjana kuliṉi ngayulu palunya wiyawanangku waḻkuṉingka. Muutjalu, Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangkuṯarra wakaṉu wangka Kurayitjanyatjarra. Tjanampaṉu wangkaku ngayulu tjukarurru nyinanyi. \v 15 Mayutju ngaa tjuṯangkulatju tjungungku yalatji kuliṉi, yaṉangu tjuṯa mirringuru kanarriku, Katutjaku walytja tjuṯa, kuya palyalpayi tjuṯaṯarra. \v 16 Katutjalu ngayunya ngula watjaltjipingka ngayuluṉa palumpa kutu tjukarurru nyinapayi, yaṉangu tjuṯakuṯarra ngayulu tjukarurru nyinapayi, ngunytjinytjunkunytjawiya.” \p \v 17 Puulalu tjananya kuutawutjungka piyuku watjaṉu, “Tawunu kutjupa tjuṯangka ngayulu rawa nyinangi, yiiya tjuṯa. Yalatji waṉma nyinarra ngayulu Tjarutjalumalakutu yankula tawunu palulalpi piyuku tjarrpangu, ngayuku walytja maralpa tjuṯa mani yungkukitja, Katutjaku tjawirrilyiṯarra tjunkukitja. \v 18 Yurrunpa ngayulu tuḻku palyaṉingi, Muutjalu irriṯi watjaṉutjangka. Katutjaku tjawirrilyi ngayulu katirra tjaatji tiṉangka tjunkunytjala Tjuwu tjuṯangku ngayunya nyangu. Ngayula wiya yaṉangu tjuṯa tjungurringkula ngarangi, yaṉangu kutjupa wiya ngayuku pikarringkula ngarangi, wiya. \v 19 Tjuwu paluru tjana, manta Yayitjanya ngurrara tjuṯangku ngayunya nyangu. Paluru tjana kuutawutju ngaakutu ngalyanamara ngayunya kuru watjantjaku. Tjana ngalyankula tjukarurru watjanmara ngayulu ilta tjaatji tiṉa palula palya nyinapayi, kutjupa tjuṯa wiya ngayulu tjaarramapilpayi. Mayutju pala tjuṯangku wiya ngayunya tjaatji palula kurungku nyangu, tjana ngunytjiwanangku wangka palunya tjakultjunu. \v 20 Mayutju pala tjuṯangku ngayuku wangka kuliṉu ngayulu tjanala ngaranytjala. Tjana wiya watjaṉu yalatji, ‘Puulalu mayutju Yukatjatjaku luwu kilytjuntanu.’ Yalatji tjana wiya watjaṉu, ngayulu kuya palyantjawiyangka. \v 21 Yalatji kutju tjinguru tjana watjalku. Mayutju tjuṯa miitingi palula nyinanytjala ngayulu raapangku watjaṉu, ‘Ngayulu kuliṉi Katutjalu yilta yaṉangu tjuṯa mirringuru pakaltjingalku. Yalatjiṉa kuliṉutjangka Tjuwu tjaampalatju pikarringu. Palulanguru tjuulytji tjuṯangkuṉi ngalya katirra ngaratjunu, kuutawutjungka.’” Yalatji watjara ngayulu wiya mayutju Yukatjatjaku luwu kilytjuntanu, wiya. \v 22 Wangka panyapa kulira mayutju Pilikitjilu Tjuwu tjuṯangka tjananya watjaṉu, ngula piyuku paluru kulilkitjangku. Paluru tjananya watjaṉu yalatji, “Mayutju Layitjanya ngula ngalyankula nyinanytjala, piyukulitju palumpa wangka kulira watjalku Puulanya tjinguru puritjina kutu nyinanytjaku, tjinguru wiya.” Mayutju Pilikitjilu tjakulpa Yiitjukuṉu wangka yurrunpa kulira paluru ninti nyinangu. \v 23 Mayutju paluru piyuku watjaṉu tjuulytji tjuṯaku mayutjungka, “Puulanya purinypangku kanyintjaku, tjiilangka wiya, waaḻa kutjupangka. Palya palumpa walytja tjuṯangku ngalya yankula palunya nyakula kanyintjaku. Palya tjana palunya yulytja mangarri ngalya katirra yungkunytjaku.” \s1 Mayutju Pilikitjila kungka Turutjilala Puulanya wangkaku \p \v 24 Tjiṉṯu maṉkurrpa mayutju Pilikitjinya miiṯa palumpa Turutjilanyaṯarra yanu Puulalakutu wangkanytjaku. Kungka paluru Tjuwu nyinangu. Mayutju paluru tjuulytji kutju watjaṉu yankula waaḻangka yunngu Puulanya yaḻṯirra ngalya katinytjaku. Paluru kutjarra Puulala nyinanytjala paluru pulanya nintiṉingi wangka Yiitjunyatjarra. \v 25 Puulalu pulanya kutu nintiṉu yalatji, “Katutjanya yunytjurringanyi yaṉangu tjukarurru palumpa nyinanytjaku, kuya palyantjawiya. Ngula Katutjalulanya yaṉangu tjuṯa kuutawutjungka tjapilku mantangkala kuya palyaṉutjangka.” Yalatji nguwanpa wangka kutjupa Puulalu nintintjala mayutju Pilikitjilu nguḻurringkula watjaṉu, “Kala. Nyuntu maa yankula yunngu nyinanytjaku. Tjinguru ngulaṉanta piyuku ngalyanku nyuntulakutu wangkanytjaku.” \v 26 Pilikitjilu wangka kutjupangku kuliṉingi, “Tjinguru Puulaluṉi mani yungku pakaltjingantjaku.” Yalatji kulira mayutju Pilikitjinya tjuṯangara yankupayi Puulalakutu wangkanytjaku. \p \v 27 Yiiya kutjarra Puulanya ngurra palula nyinangu, tawunu Tjiitjarriyala. Mayutju Pilikitjilu tjakulpa kuliṉu, “Mayutju tiṉa Yukatjatjalu watjaṉu nyuntu Tjiitjarriyala kutu waarrkarrinytjawiya Ruumalakutulpi nyuntu yankula palula waarrkarrinytjaku. Mayutju kutjupalpi Tjiitjarriyala nyinaku yini Putjiyatja Pitjatjanya.” Mayutju Pilikitjilu tawunu Ruumalakutu yankukitjangku wiya Puulanya pakaltjingaṉu, paluru tjuulytji tjuṯa watjaṉu Puulanya kutu puritjina kanyintjaku. Paluru wangka panyapa watjaṉu yalatji kulira, “Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯa ngayuku tuunlayiki nyinatjipingka ngayulu tjuulytji tjuṯa watjalku Puulanya kutu puritjina kanyintjaku.” Palulanguru Pilikitjinya ngurra Tjiitjarriyala mayutjuwiyalpi tjanampa nyinangu. Wati paluru yini Putjiyatja Pitjatjanya ngurra palula mayutju tjanampa nyinangu. \c 25 \s1 Puulalu tjapilku, mayutju Yukatjatjalu palumpa wangka kulintjaku \p \v 1 Mayutju Putjiyatja Pitjatjanya yankula tawunu Tjiitjarriyala tjarrpangu, mayutjulpi tjanampa nyinanytjaku. Tjiṉṯu maṉkurrpa nyinarra paluru tawunu Tjarutjalumalakutu yanu. \v 2-3 Tawunu palula Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯa, tjaatjiku mayutju tiṉa tjuṯaṯarra mayutju Pitjatjala tjana tjungurringkula Puulanyatjarra tjakultjunu, palurukunyu kuya tjuṯa palyaṉutja. Paluru tjana piyuku mayutju Pitjatjala watjaṉu, “Nganaṉatju yunytjurringanyi nyuntu Puulanya Tjarutjalumalakutu wantirriyantjaku, nganaṉatju kuutawutjungka nyinarra palumpa wangka kulintjaku.” Yalatji tjana mayutju Pitjatjanya ngunytji tjapiṉu Puulanya ngururrpa Tjarutjalumalakutu yananyingka tjanampa waarrkana tjuṯangku mirri pungkunytjaku. \v 4 Mayutju Pitjatjalu tjananya watjaṉu, “Wiya. Puulanya kutu tawunu Tjiitjarriyala nyinaku. Ngula ngayulu tawunu palulakutu yarurriku. \v 5 Tjinguru nyurrangarri Puulanya kuutawutjungka kuru watjalkitja ngaranyi. Ngula nganaṉa tjungu mayutju ngaa ngurrara tjuṯaṯarra yankunytjaku, tawunu Tjiitjarriyala kuutawutjungka wangkanytjaku.” \p \v 6 Tjarutjalumala wiika kutjarra nyinarra mayutju Pitjatjanya piyuku yanu tawunu Tjiitjarriyalakutu. Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯaṯarra tawunu palulakutu yanu. Aaḻi mayutju Pitjatjanya tjarrparra nyinangi kuutawutjungka, paluru kuutawutjuku mayutju nyinangu. Paluru tjananya watjaṉu Puulanya ngalya katirra ngaratjunkunytjaku. \v 7 Puulanya tjarrparra ngaranyingka Tjuwu tjuṯaku mayutju paluru tjana ilarringkula palunya kuru watjaṉu, “Nyuntu ilta luwu nganampaṉu kilytjuntanu kuya palyara.” Tjana yalatji Puulanyatjarra ngunytji tjakultjunangi, tjukarurru tjakultjunkunytjawiya. \v 8 Palulanguru Puulalu watjaṉu yalatji, “Ngayulu wiya Tjuwu tjuṯaku nganampa luwu kilytjuntankupayi, wiya. Tjuwu tjuṯaku tjaatji tiṉa wantinytjaku wiya ngayulu tjananya marrkulpayi, wiya. Mayutju Yukatjatjaku luwuṯarra wiyaṉa kilytjuntankupayi.” \v 9 Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯangku kulira tjana yunyparrinytjaku, Pitjatjalu Puulanya tjapiṉu, “Nyuntu tjinguru yunytjurringanyi?, ngayuluṉanta nyuntunya piyuku kulintjaku kuutawutjungka Tjarutjalumala.” \v 10 Puulalu watjaṉu, “Wiya. Palya ngayulu kuutawutju ngaangka ngaranyi, nyuntu mayutju Yukatjatjakuṉu luwuwana kulira watjantjaku, wiya ngayulu piyuku yankula Tjarutjalumala ngarala wangkanytjaku. Ngaangka kutju nyuntu ngayuku wangka kulira watjantjaku Tjarutjalumala wiya. Nyuntu nintingku kuliṉi ngayulu Tjuwuku luwu kilytjuntankunytjawiya. \v 11 Tjinguruṉa Yukatjatjakuṉu luwu ngayulu kilytjuntanutjangka nyuntu palya watjanmara tjuulytji tjuṯangku ngayunya wakara iluntankunytjaku. Mayutju pala tjuṯangku ngunytji wangka ngayunyatjarra tjakultjunutjangka, wiya nyuntu ngayunya Tjarutjalumalakutu wantirriyantjaku. Ngayuluṉanta tjapiṉi tawunu Ruumalakutu ngayunya wantirriyantjaku, mayutju tiṉa Yukatjatjalu ngayuku wangka kulintjaku. Yukatjatjaku luwu ngaranyi puritjinangku yalatji tjapintjala nyuntu kulira ngayunya palulakutu wantirriyantjaku.” \v 12 Mayutju Pitjatjanya waarrkana tjuṯangka wangkarra yalatji Puulanya watjaṉu, “Mayutju Yukatjatjalu nyuntupa wangka kulintjaku nyuntu watjaṉu. Kala, mayutju palulakutu ngayuluṉanta wantirriyalku.” \s1 Mayutju Pitjatjalu mayutju Yakiripaluṯarra Puulaku wangka kulilku \p \v 13 Palulanguru tjiṉṯu maṉkurrpa mayutju Yakiripanya kungka Punitjanyaṯarra yanu tawunu Tjiitjarriyalakutu, mayutju Pitjatjanya nyakunytjaku. Kungka Punitjanya mayutju Yakiripaku maḻanypa nyinangu. \v 14 Paluru kutjarra tjiṉṯu maṉkurrpa nyinangu. Pitjatjalu mayutju Yakiripala wangkarra tjakultjunu yalatji, “Wati kutju Puulanya tjiilangka kuwarri nyinanyi. Mayutju Pilikitjinya ngaangka nyinanytjala paluru tjiilangka nyinangi. Mayutju paluru Puulanya wiya pakaltjingaṉu. \v 15 Tjarutjalumalakutuṉa yurrunpa yankula ngunytji nyinanyingka mayutju tjuṯangku, tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangkuṯarra ngayunya watjaṉu, ‘Puulalu luwu kilytjuntankupayi. Nyuntu watjala!, palunya wakara iluntankunytjaku.’” \v 16 Mayutju Pitjatjalu Yakiripala piyuku watjaṉu, “Ngayulu tjananya watjaṉu, ‘Yukatjatjaku luwu yalatji ngaranyi kuya palyalpayi kuutawutjungka katirra ngaratjunkunytjaku palumpa wangkaya kulintjaku, kuutawutju ngurrara tjuṯangku. Ngayulu kuutawutjungka nyinanyingka nyurrangarri palunya kuru watjantjaku. Wangka palunya kulira kutju ngayulu watjalku.’ Yalatji ngayulu Pitjatjalu tjananya watjaṉu. \v 17 Palulanguruya mayutju paluru tjana ngaakutu ngalya yanu. Aaḻilatju kuutawutjungka tjungurringu. Ngayulu tjananya watjaṉu Puulanya aḻṯirra ngalya katinytjaku. \v 18-19 Puulanya yankula ngaranyingka tjana wangkarra pungu Tjuwuku luwuwana, yini Yiitjunytjatjarra. Yiitju paluru irriṯi ilungu. Puulalu watjaṉu, ‘Yiitju paluru kana nyinanyi, yilta.’ Ngayulu Pitjatjalu nyinarra kuliṉangi, ‘Tjana tjakultjunku Puulalu Yukatjatjaku luwu kilytjuntanutjangka.’ Wiya tjana yalatji tjakultjunu, Puulanya kutjuya panypurangkupayi Tjuwuku luwutjirratjangku.” \p \v 20 Mayutju Pitjatjalu mayutju Yakiripala piyuku watjaṉu yalatji, “Kuutawutjungka piyuku tjapilkitjangkuṉa puṯu kuliṉu. Puṯu kulira ngayulu Puulanyalpi yalatji tjapiṉu, ‘Nyuntu yunytjurringanyi?, Tjarutjalumala kuutawutjungka piyuku wangkanytjaku.’ \v 21 Puulalu ngayunya tjapiṉu, ‘Ngayuluṉanta tjapiṉi tawunu Ruumalakutu ngayunya wantirriyantjaku, mayutju tiṉa Yukatjatjalu ngayuku wangka kulintjaku. Yukatjatjaku luwu ngaranyi ngayulu yalatji tjapintjala, nyuntu kulira ngayunya palulakutu wantirriyantjaku.’ Palulanguru ngayulu watjaṉu tjuulytji tjuṯangku palunya kutu kanyintjaku, mayutju Yukatjatjalakutuṉa ngula wantirriyalkitjangku.” \p \v 22 Mayutju Yakiripalu mayutju Pitjatjanya watjaṉu, “Ngayulu yunytjurringanyi, wati palunya kulintjaku.” Pitjatjalu watjaṉu, “Palya. Aaḻi paluru kuutawutjungka wangkaku.” \p \v 23 Tjiṉṯurringkula mayutju Yakiripanya kungka Punitjanya mantarra palyangkapula tjarrparra yanu kuutawutjukutu. Waaḻa palulapula yankula tjarrpangu. Tjunguya tjarrpangu tjuulytji tjuṯaku mayutju tjuṯa, tawunu Tjiitjarriyaku mayutju tjuṯaṯarraya. Tjarrparraya nyinanyingka mayutju Pitjatjalu watjaṉu, Puulanya yaḻṯirra ngalya katinytjaku. \v 24 Puulanya ngaranyingka mayutju Pitjatjalu watjaṉu yalatji, “Palya nyurrangarri mayutju Yakiripanyaṯarra kuwarri tjungurringu. Wati ngaa Puulaku Tjuwu tjuṯa tuunlayiki nyinanyi. Tjuwu tjuṯangkuṉiya tjakultjunangi ngaangku kuya palyaṉutjangka, Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯangku, ngaa ngurrara tjuṯangkuṯarra. Paluru tjana ngurrkurringkula watjalpayi, ‘Puulanya kuya. Palunya wakara iluntankunytjaku.’ \v 25 Ngayulu kuutawutjungka tjanampa wangka, palumpa wangkaṯarra kulira ngayulu kuliṉi, wiya paluru luwulampa kilytjuntanu. Kuya palyantjala kutju ngayulu watjalpayi wakara yiluntankunytjaku. Wati ngaatjanya mungutja wiya wakara yiluntankunytjaku, wanti! Paluruṉi tjapiṉu yalatji, ‘Ngayuluṉanta tjapiṉi tawunu Ruumalakutu ngayunya wantirriyantjaku, mayutju tiṉa Yukatjatjalu ngayuku wangka kulintjaku.’ Yalatji paluru tjapintjala ngayulu kuliṉi palunya Ruumalakutu wantirriyalkitjangku. \v 26 Ngayulu Pitjatjaluṉa puṯu kuliṉi, mayutju Yukatjatjaku piipa wakalkitjangku. Yaalytjiyaalytji ngayulu wakalku, paluru luwulampa kilytjuntankunytjawiyangka. Ngayulu nyurrangarrinya mayutju Yakiripanyaṯarra yaḻṯingu palumpa wangka kuwarrinyurra kulintjaku. Palumpa wangka nyurrangarri kulira nganaṉa tjungurringkula wangkaku. Palunyatjanu ngayulu tjinguru palya kulilku piipangka wakalkitjangku. \v 27 Tjinguru paluru kuya palyaṉutjangka kuya palunya ngayulu piipangka wakanmara. Kututjalatju mayutju tjuṯangku piipangka wakalpayi, puritjina mayutju Yukatjatjalakutu wantirriyalkitjangku.” \c 26 \s1 Puulanya mayutju Yakiripala wangkaku \p \v 1 Mayutju Yakiripalu Puulanya watjaṉu, “Kala palya, nyuntulpilanyatju tjakultjurra!” Puulalu marangku yuwa wangkangu, watjalkitjangku. \v 2 “Mayutju Yakiripa. Ngayulu yunyparringanyi nyuntu nyinanyingka, ngayuku wangka kulilkitja. Tjuwuku mayutju tjuṯangkuṉiya kuru watjaṉutjangka, ngayuluṉanta tjakultjunanyi. \v 3 Yuwa, ngayulu yunyparringanyi nyuntu Tjuwu tjuṯaku luwuku ninti nyinanyi. Paluru tjana wangkarra punganyingka nyuntu nintingku kulilpayi. Tjapiṉiṉanta, nyuntu purinytju ngayuku wangka kulintjaku.” Puulalu piyuku watjaṉu mayutju Yakiripanya, \v 4 “Ngayulu pipirri wiima ngurra walytjangka nyinangu. Uḻa tiṉarringkula ngayulu Tjarutjalumalalpi nyinangu. Yalatjiku Tjuwu tjuṯaya ninti nyinanyi ngayuku. \v 5 Ngayuluṉa yurrunpa Paratji nyinangu. Paluru tjana kuliṉi Paratji tjuṯa Muutjaku luwuwana tjukarurru nyinapayi. Ngayuluṯarra yalatji tjukarurru nyinapayi. Wangka palunya ngayulu tjukarurru tjakultjunu. Tjinguru nyuntu Tjuwu tjuṯa tjananya tjapiṉingka tjana nyuntunya tjakultjunku yalatji, ‘Yuwa, Puulanya yilta Paratji nyinapayi.’ \v 6-7 Kuwarriṉa kuutawutjungka ngaranyi wangka yalatjiṉa kulira. Yaṉangu tjuṯa mirringuru kana pakalku. Yalatji Katutjalu nganampatju walytja yirriṯitja tjuṯangka watjaṉu. Yitjurilaku katja tuwalpala yurrunpa nyinangu. Palumpa tjanampa walytja ngaṉṯitja tjuṯangku kuwarri wangka panyapa kuliṉi, aṉangu tjuṯa ngula mirringuru kanarringkula pakalku. Yalatji tjana kulira Katutjanya kututja waḻkulpayi. Wangka palunya ngayuluṯarra kuliṉi. Nyaakuṉiya Tjuwu kutjupa tjuṯangku ngayunya kuru watjalpayi?, wangka panyapa ngayulu kulintjala. Tjana kuru watjantjawiyangku ngayunya wantimara.” Puulalu piyuku tjananya watjaṉu, \v 8 “Yaalytjinyurra kuliṉi?, ‘Katutjalu wiya yaṉangu tjuṯa mirringuru pakaltjingalku.’ Tjukarurrungkunyurra kulinmara. \p \v 9 “Ngayulu yurrunpa nyinarra yalatji kulilpayi, ‘Yiitjunya Natjaritjanya ngurrara ngunytjinytju nyinapayi. Palya ngayulu palumpa walytja tjuṯa tjiilangka tjarrpatjunkupayi.’ \v 10 Yalatji kulira ngayulu tawunu Tjarutjalumala Yiitjuku walytja tjuṯa witira tjiilangka tjarrpatjunkupayi, tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangkuṉi watjantjala. Yiitjuku walytja tjuṯa kuutawutjungka ngaranyingka tjungungkulatju watjalpayi, tjananya wakara iluntankunytjaku. \v 11 Yiitjuku walytja tjuṯa tjana witira katirra Tjuwuku tjaatji tjuṯangka ngaratjunanyingka ngayuluṯarra watjalpayi tjananya wiipatjarrangku pungkunytjaku. Pungkunytjala ngayulu tjananya watjalpayi yalatji, ‘Yiitjunya mungutja, wiya Katutjalu yirriṯi palunya watjaṉu wantirriyalkitjangku, wiya. Yiitjuku wangkaya wanti!, palunya wiya waḻkuntjaku.’ Yiitjuku walytja tjuṯaku ngayulu puntura yunytjuwiya nyinapayi. Ngayulu tjananya witira tjiilangka tjarrpatjunkupayi. Waṉmaṉa yankula tjananya tawunu kutjupa tjuṯangka witira tjiilakutu katipayi. \s1 Puulalu tjananya tjakultjunku, Yiitjunya nyangutjangku \p \v 12 “Mayutju Yakiripa, kulilaṉi! Yiitjuku walytja tjuṯa witilkitja ngayulu tawunu Tamatjakatjalakutu yanu, tuḻkuku mayutju tiṉa tjuṯangkuṉiya watjaṉutjangka. \v 13 Yankulaṉa kaḻaḻangka tawunu palula tjarrpakitjangkuṉa nyangu katunguru tili tiṉa ngaranyingka. Tili paluru tjiṉṯu nguwanpa ngarangu nganaṉala. \v 14 Mantakutulatju punkara ngarringu. Kuliṉuṉa Yaramayiki wangkatjarrangkuṉi watjantjala yalatji, ‘Tjuula! Tjuula! Nyaangurutjun pikarringkupayi, ngayuku walytja tjuṯakuṯarra. Nyuntu wiyawanangku ngayunya panypurangkupayi, ngayuku walytja tjuṯaṯarra.’ \v 15 Ngayulu tjapiṉu, ‘Nyuntumpan mayutju ngananya wangkanyi?’ Mayutjungkuṉi watjaṉu, ‘Ngayulu Yiitjunya nyinanyi. Nyuntu ngayuku pikarringkupayi. \v 16 Kala, pakara ngara! Ngayuluṉanta yutitjarringu yalatji watjalkitja. Ngayulu kuliṉi nyuntu ngayuku waarrkana nyinanytjaku. Nyuntu yankula yaṉangu tjuṯangka tjanala tjakultjunkunytjaku, kuwarriṉin kuliṉutjangku. Ngulaṉanta wangka kutjupa nintilku. Wangka palunyaṯarra nyuntu tjananya tjakultjurinkunytjaku.’ \v 17 Mayutju paluruṉi piyuku watjaṉu yalatji, ‘Ngayuluṉanta wantirriyaṉi Tjuwu tjuṯakutu, Tjuwuwiya tjuṯakutuṯarra. Ngayuluṉanta yaṉṯayaṉṯanmalpa, paluru tjanantaya pungkutjipingka. \v 18 Panyapa tjuṯakutu nyuntu yankula ngayuku wangka tjanala nintintjaku, tjana kulira ngayuku walytjarrinytjaku, mamuku walytjaya kutu nyinapayingka. Tjana yalatji ngayuku walytjarrinytjala Katutjalu tjanampa kuya waṉiku. Tjana Katutjaku tjukarurru nyinapayi tjuṯawanalpi nyinaku.’ \p \v 19 “Mayutju Yakiripa, kulilaṉi! Wangka palunya katunguru wangkanytjala kulira ngayulu ilta palumpa wangka yaṉangu tjuṯangka tjakultjunu. \v 20 Yurrunpa ngayulu Tamatjakatjanya ngurrara tjuṯa nintiṉu. Palulanguru ngayulu tjananya Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯa, manta Tjuutiyalawana nyinanytja tjuṯaṯarra nintiṉu. Tjuwuwiya tjuṯaku ngurrawanaṯarra ngayulu tjananya nintirinangi. Palunya tjananya ngayulu nintilpayi yalatji, ‘Kuya palyantjawiya nyurrangarri Katutjaku tjukarurru nyinanytjaku. Yalatji tjukarurru nyinarra kutu Katutjaku tjukarurru nyinanytjaku.’ \p \v 21 “Ngayulu wangka panyapa ngurra tjuṯawana nintiṉingitjangka, Tjuwu tjuṯangkuṉiya tjaatji tiṉangka Tjarutjalumala witiṉu, mirri pungkukitjangku. \v 22 Yuwa, Katutjaluṉi kututja yaṉṯayaṉṯalpayi, ngayulu wangka Yiitjunyatjarra tjakultjurinkunytjala. Yaṉangu maralpa tjuṯangka, yaṉangu manitjarra tjuṯangkaṯarra ngayulu wangka palunya tjakultjunkupayi. Muutjalu yurrunpa wakaṉutja, Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangkuya yurrunpa wakaṉutjaṯarra ngayulu tjanala tjakultjunkupayi. Paluru tjana Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku yalatji watjaṉu. \v 23 ‘Mayutju Kurayitjanyaya pika mikinpa wakara iluntanku. Palulanguru Katutjalu palunya mirringuru kanara pakaltjingalku. Palunyatjanu ngula yaṉangu kutjupa tjuṯalpi tjananya mirringuru kanara pakaltjingalku. Yalatji Katutjalu Kurayitjanya pakaltjingantjala palumpa walytja tjuṯangku palumpa wangka ngurra tjuṯawana tjakultjurinkuku, Tjuwu tjuṯangka, Tjuwuwiya tjuṯangkaṯarra.’” \p \v 24 Puulanya wangka panyapa wangkanyingka mayutju Pitjatjalu rapangku watjaṉu, “Puula. Nyuntu pina rama. Piipa nyuntu kutu riitarringkula ramarringu.” \p \v 25 Kanya Puulalu watjaṉu, “Mayutju Pitjatja, ngayulu wiya rama nyinanyi. Ngayulu wangka tjukarurru watjaṉingi, ilta. \v 26 Wangka palunya ngayulu tjakultjunutjangka yaṉangu tjuṯaya ninti nyinanyi, mayutju Yakiripanyaṯarra. Paluru nintingku kuliṉingi wangka panyapa. Paluru kulintjaku, ngayulu wangka panyapa tjukarurru yutitja watjaṉingi, wiyaṉa wangka tjayiṯwayi watjaṉingi. \v 27 Mayutju Yakiripa kulilatju! Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangku wakaṉutja yilta ngarrinyi. Nyuntu wangka palunya yiltampa kuliṉi? Ngayulu nyuntupa ninti, nyuntu wangka palunya yiltangku kuliṉi.” \v 28 Kanya Mayutju Yakiripalu watjaṉu, “Wiya. Nyuntu wiyawanangku kuliṉi. Nyuntupa wangka kuwarri kutjuṉa kulira wiyaṉa Yiitjuku walytjarringu.” \v 29 Puulalu watjaṉu, “Ngayulu yunytjurringanyi nyuntu, ngaangka nyinapayi tjuṯaṯarra, Yiitjuku walytja nyinanytjaku ngayunya nguwanpa. Tjaampala Yiitjukuṉu wangka rawawiyangku kulira palumpa walytjarripayi, tjaampala rawangku kulira palumpa walytjarripayi. Ngayulu tjiinatjarra nyinanyi kuwarri. Ngayulu yunytjurringanyi nyurrangarri ngayunya nguwanpa palumpa walytja nyinanytjaku, tjiinawiya.” \p \v 30 Palulanguruya mayutju Yakiripanya kungka Punitjanya pakara tjungurringu mayutju Pitjatjala, mayutju kutjupa tjuṯangkaṯarra. \v 31 Tjana ngarala wangkangu, “Wati paluru wiya tjiilangka kutu nyinanytjaku, wiya yiluntankunytjaku. Paluru mungutja, kuya palyantjawiya.” \v 32 Mayutju Yakiripalu mayutju Pitjatjanya watjaṉu, “Tjinguru Puulalu mayutju Yukatjatjakutu yankukitjangku tjapintjawiyangka, ngali watjanmara pakaltjingantjaku.” \c 27 \s1 Puulanya tjana tawunu Ruumalakutu katiku \p \v 1 Tawunu Ruumalakutu Puulanya wantirriyalkitjangku mayutju Pitjatjalu kuliṉu. Tawunu paluru manta Yitaliyala ngarangi. Mayutju paluru tjuulytji tjuṯaku mayutjunya, yini Tjuliyatjanya watjaṉu, “Nyuntu puritjina tjuṯa, wati yini Puulanyaṯarra tawunu Ruumalakutu katinytjaku.” Tjuliyatjanya, mayutju tjanampa tjuulytji tjuṯaku nyinangu. Tjuulytji tjuṯa tjana yini yalatji nyinapayi, “Mayutju Yukatjatjaku waarrkana tjuṯanya.” \v 2 Ngayulu Luukanya, wati Yaritjakatja Tjitjaluniyanya ngurraraṯarra tjungu tjanalawana yankula puutangka kaḻpakatingu, tawunu Yatarumitiyamala. Tjuliyatjalungarri watjaṉu, “Puuta ngaatja manta Yayitjala tjayiṯiwana yankukitja ngaranyi.” \p \v 3 Puutangka nganaṉa yankula aaa mungarringkula kutulatju yanangi. Aaḻi puuta ngurrara tjuṯangku puuta ngaratjunu tawunu Tjayitanala yulytjaya waṉinytjaku. Mayutju Tjuliyatjalu Puulaku yaḻṯururringkula watjaṉu, “Nyuntu palya tjarukatirra walytja tjuṯa yankula nyakunytjaku. Paluru tjanala nyuntu mantarra yulytja tjinguru mantjilku walytjangku kanyilkitjangku.” Puulalu tjarukatirra walytja tjuṯa yankula nyangu tawunu Tjayitanala. Nganaṉatjuṯarra tjarukatirra tjananya nyangu. \v 4 Palulanguru nganaṉa puutangkalpi kaḻpakatirra yanu. Waḻpangku yalinytjarranguru ngalya rungkantjala, nganaṉa manta Tjapurritjalawana yuntawana yanangi. \v 5 Manta Tjilitjiyala manta Pampiliyalawanaṯarralatju tjayiṯiwana yankula tawunu Marala puutalatju ngaratjunu. Tawunu Maranya manta Latjinyala ngarangi. \v 6 Puutangka tjarukatirra tjuulytji tjuṯaku mayutjungku ngurrira puuta kutjupa nyangu manta Yitaliyalakutu riirri yankukitja. Puuta palunya tawunu Yalikitjantiriyanya ngurrara. Puuta palula nganaṉanyatju mayutju paluru katirra kaḻpatjunu. \p \v 7 Kaḻpakatirralatju purinypa yanangi. Waḻpangku ngalya rungkaṉingka tjiṉṯu maṉkurrpa rawalatju purinypa yanangi. Purinypa yankulalatju tawunu Tjintatjala yilawana yanangi. Palunyatjanu nganaṉa puutatjarra manta Kiritala yuntawana yanangi, waḻpangkamarra, manta Tjalamunalaṯarra tjayiṯiwana. \v 8 Manta palulalatju tjayiṯiwana purinypa yankula ngurra Piiyapanala ngaratjunu. Ngurra palunya tawunu Latjiyala yila ngarangi. \p \v 9 Waḻpangku kutu rungkantjala puuta ngurra palula kutu ngarangu. Nganaṉa kuliṉingi, “Nganaṉa ngaṉṯirringu. Nganaṉa kutu purinypa yankunytjala warringkulpilanyatju warritjunanyi. Tjuwuku tuḻku tiṉangka tjana nyinarra wiyarringu. Nganaṉa yilta ngaṉṯirringu, nganaṉa tjinguru tjarrpamara.” Puuta ngurrara tjuṯangka tjanala Puulalu marrkuṉu yalatji, \v 10 “Wati tjuṯa, kulilaṉiya! Nganaṉa wiya puutatjarra yankunytjaku kuwarri, ngaangkala rawa paṯarala ngula yankunytjaku. Nganaṉa kuwarri yananyingka, waḻpangkulampa kapi winkingku puuta kilytjuntankutjipingka, kilytjuntankula luututjarra kapingka tjarrpapayingka, nganaṉaṯarra yurungka tjarrparra mirrirritjipingka. Nganaṉa paṯara ngula yankunytjaku, waḻpa yataṉarrinyingka.” \v 11-12 Puulalu tjananya puṯu marrkuṉu paṯantjaku. Puutaku mayutjungku, mayutju puuta katipayingkuṯarra watjantjala, tjuulytji tjuṯaku mayutju Tjuliyatjalu kuliṉu. Puuta ngurrara tjuṯangku yalatjiya watjaṉu, “Wiyala kutu ngaangka paṯantjaku ngurra ngaatja yuunta wiima. Nganaṉa tawunu Pinikitjilakutu purinypangku puuta katinytjaku manta Kiritala wilurarra. Ngurra palula nganaṉa warringka nyinanytjaku, yuunta palyangka.” \s1 Waḻpangku tjananya rungkanmalpa \p \v 13 Waḻpa yulparirrakutu purinypa wangkanytjalaya kuliṉu, “Waḻpa wiima wangkanyingka palyala puuta katirra ngaratjurra!, tawunu Pinikitjila.” Yayina tiṉa tjiinatjarraya yurrunpa mantakutu waṉingu puuta yankutjipingka. Yayina waṉingutja palunya tjana puulamilara katura puutangkalpi mantjira tjunu. Kala, waḻpangkulpi puuta maa yuṉṯura wantirriyaṉu. Nganaṉa puuta katingu manta Kiritala tjayiṯiwanangku. \v 14-15 Yalatji nganaṉa ankunytjala waḻpa tiṉangku ngalya rungkaṉingi. Tjana waḻpa palunya watjalpayi yini, “Waḻpa yalinytjarranya.” Puṯulatju yalinytjarrakutu yanangi. Yalinytjarranguru puntura ngalya rungkaṉingka, nganaṉatju puuta taaṉamilara ngaṉṯikutu katingu. \p \v 16-17 Yulparirrakutulpilatju yanangi manta Kuutala yunta tjayiṯi. Puuta wiima ruupatjarra puuta tiṉangku katiyankupayi. Puuta wiima palunya tjana purinypangku puulamilara mantjira tjunu, puuta tiṉangka. Palulanguru puuta ngurrara tjuṯangku ruupangka puuta tiṉanya tayimapiṉu yalatji. Tjana ruupa tiṉa waṉingu kapikutu. Kapingku puuta tiṉangka yunnguwana ruupa katinytjala, tjana watiyatjarrangku katura tayimapiṉu. Yalatji tjana ruupa tjuṯangka puuta tiṉanya tayimapiṉu, watiyawana kapi tjarrpapayingka. Kapi tjarrpanytjala puuta palunya tjarrpatjipingka. Manta Lipiyala tjayiṯiwana yurungka yunngu, manta tarrtja ngarapayi. Manta tarrtja palulakutu wala yankutjipingka tjana puutaku kaliki yarrara tjunu, purinypa manta tarrtjakutu yankunytjaku. \p \v 18 Waḻpa tiṉangku puutalampatju yuṉṯura wanaṉu. Tjiṉṯu kutjupangka puuta ngurrara tjuṯangku yulytja tiṉa tjuṯa tjana puutangka yunngu mantjira waṉingi kapingka, puuta yulytja tiṉatjarra kapingka tjarrpapayingka. \v 19 Nganaṉatju piyukulpi tjiṉṯu kutjupangka yanangi, tjana puutakuṉu yulytja ruupa tjuṯaṯarra mantjira kapingka waṉingu. \v 20 Waḻpangku kapi winkingku kutu rungkantjala puṯulatju nyangangi, tjiṉṯuku piṉṯirrikuṯarra. Puṯulatju nyakula kuliṉulpi, “Wiyala kana nyinamalpa kuwarrila kapingka tjarrparra mirrirriku, waḻpa tiṉangkamaṉṯu.” \p \v 21 Puuta ngurrara tjuṯa tjana rawa ngalkuwiya waarrkarrinytjala Puulalulpi tjananya watjaṉu, “Wati tjuṯa. Nyurrangarri ngayuku wangka kulinmara, nganaṉa manta Kiritala paṯanmara ngurra panyapangka. Ngurra palula nganaṉa paṯara palya nyinamara, puutaṯarra palya ngaramara luutu tjuṯatjarra. \v 22 Nyurrangarri nguḻurrinytjawiya. Nganaṉa kanakampa nyinaku, wiyala mirrirriku yurungka tjarrparra. Puuta ngaatjanya waḻpangku kapingkuṯarra kilytjuntankula wiyalku, nganaṉa yilta kanarriku. \p \v 23 “Katutjanya ngayuku mayutju nyinanyi yilta, ngayulu palunya waḻkulpayi. Paluruṉi mungangka ilkari ngurrara ngalya wantirriyaṉu ngayula wangkanytjaku. \v 24 Paluru ngayula yalatji wangkangu, ‘Puula, nguḻuwiya nyinama! Yilta nyuntu mayutju Yukatjatjala kuutawutjungka ngaraku. Kapingka tjarrparra mirrirritjipingka Katutjalunta kanalku, puuta ngurrara yuwankarraṯarra.’ \v 25-26 Wati tjuṯa, ilkari ngurrarangkuṉi panyapa watjantjala nguḻurrinytjawiyaya nyinama! Katutjakuṉa ninti nyinanyi. Paluru watjara yalatji palyalpayi. Waḻpa tiṉangkulampa puuta wantirriyalku manta wiimakutu. Manta paluru yurungka ngururrpa ngaranyi. Manta palula puutalampa yuḻpurrinytjala nganaṉa kanarriku.” \p \v 27 Wiika kutjarrangkalatju puutangka yuru yini Mititiriniyalawana yanangi, waḻpa tiṉangku yuṉṯura wantirriyaṉingka. Mungangka puuta ngurrara tjuṯangku watjaṉu, “Tjinguru nganaṉa mantakuturringanyi.” \v 28 Paluru tjana ruupa puḻitjarra kapingka waṉingu manta tarrtjangku witintjaku. Ruupa maakamilara puulamilara puutangka tjunu. Piyuku yankula tjana ruupa palunya puḻitjarra waṉingu. Manta tarrtjangku witintjala tjana kuliṉu, “Manta katulpi ngarrinyi.” \v 29 Puuta puḻingku yatulpayingka, yayina manta nganytjalpayi tjiinatjarra puupala tjana waṉingu, puuta witintjaku. Waṉirraya Katutjanya nguwanpa tjuṯaya tjapiṉangi tjananya yaṉṯayaṉṯantjaku yalatji, “Nganaṉanyatju purinypa kanyila!, tjiṉṯurringkula nganaṉa kanarrinytjaku.” \p \v 30 Puuta ngurrara tjuṯangku kuliṉu, “Nganaṉa puuta wiima walatjunkula mantakutu palya yankunytjaku.” Puuta wiima panyapa paluru tjana yurukutu walatjura wantingu tjarukatirra kaḻpakitjangku. Tjana yaṉangu kutjupa tjuṯangka ngunytji watjaṉu yalatji, “Manta nganytjalpayi tjiinatjarra kutjupa nganaṉatju puutangka yurruntjayiṯi katirra waṉiku.” \v 31 Palunya tjuṯa tjananya nyakula Puulalu tjuulytji tjuṯaku mayutjunya, tjuulytji tjuṯanyaṯarra yalatji watjaṉu, “Puutaku waarrkana tjuṯangku ngunytji watjaṉu tjiinatjarra kutjupa katirra waṉinytjaku. Tjana kuliṉingi puuta wiima mantakutu katikitjangku. Tjana puutaku ninti tjuṯa, puuta wiima wiya tjana katinytjaku. Puuta ngaangka tjana waarrkarrinytjaku, nganaṉakunyu yuwankarra kanarringanyingka.” \v 32 Puuta ngurrara paluru tjana puuta tiṉangka ngarangi puuta wiimangka tjarukatirra kaḻpakitja. Tjuulytji tjuṯangku Puulalu watjaṉutjangka kulira puuta wiimangka ruupa kuṉṯara wantirriyaṉu. Puuta wiima palula yaṉangu wiya kaḻparra nyinangu. Waḻpangkulpi puuta kutju rungkara wantirriyaṉu. \v 33-34 Tjiṉṯu pakantjala yurrunpa Puulalu tjananya puuta ngurrara tjuṯa marrkuṉu, “Mangarri nyurrangarri ngalkunytjaku. Wiika kutjarrangka nyurrangarri puutangka rawa waarrkarringkula nguḻungku mangarri wantipayi. Mangarri nyurrangarri ngalkuntjaku. Ngalkuranyurra palya kapingka yanku mantakutu. Yilta nganaṉa kanarriku.” \p \v 35 Yalatji wangkarra Puulalu mangarri mantjira Katutjanya waḻkuṉu, “Katutja, nyuntu palya nganaṉanya mangarri ngaatjanya yungu.” Mangarri kilytjuntankula paluru ngalkuṉu, tjana nyakula ngalkukitjangku kulintjaku. \v 36 Kala, paluru tjana Puulaku wangka kulira yunyparringkula ngalkuṉangi. \v 37 Tjuṯalatju puutangka nyinangu, yaṉangu tuu yantaṯan tjapantiyi tjikitji. \v 38 Mangarri yuwankarrangkuya ngalkura mangarri tiṉa kutjupaya yurungka waṉingu, puuta luututjarra yurungka tjarrpatjipingkamarra. \s1 Puuta mantangka kilytjuntanku kapingku \p \v 39 Tjiṉṯungkaya puuta ngurrara tjuṯangku manta kutjupa ngaranytjala puṯu nuuwimilaṉu. Wangkarra waṉinguya yalatji, “Ngurra kutjupakunyu ngaatja.” Mantangkaya nyangu patipati ngaranytjala. Nyakulaya kuliṉu, “Patipati nyarrakutula puuta katiku, purinytju mantangka ngaratjunkukitjangku.” \v 40 Yurrunpa tjana yayina mantangka nganytjalpayi tjiinatjarra tjuṯa tjana waṉingu puuta witintjaku. Mantangka nganytjalpayikuṉu tjiina tjuṯa tjana kuṉṯara kapingka waṉingu. Puutangka ngaṉṯi tjayiṯi watiya wiimapaṯu ngarangu, puuta taaṉarripayi. Yurrunpaya watiya palunya ruupangka tayimapiṉu kapingku pirrtjitjingara kilytjuntankutjipingka. Ruupa palunyaya yarraṉu taaṉarrikitjangku, pirrtjitjingantjakuṯarra. Kalikilpiya waralytjunu, waḻpangku rungkara patipati palulakutu wantirriyantjaku. \v 41 Kala, puuta yankula manta tarrtjangkalpi ngururrpa nganytjaṉu. Puuta yurrunpa tjayiṯi mantangku witintjala, ngaṉṯi tjayiṯiṯarra kapingku kilytjuntankula wiyaṉu. \p \v 42 Tjuulytji tjuṯaku luwu yalatji ngarangu. Tjuulytji tjuṯangku puritjina tjuṯa kutu kanyintjaku. Tjinguru puritjina tjalkaḻungkunytjala, tjuulytji tjuṯaku mayutju tjuṯangku tjananya mirri pungkupayi. Palulanguru tjuulytji tjuṯaya yarrkayarrka wangkangu, “Nganaṉa puritjina tjuṯa wakara yiluntankunytjaku, tjinguru tjana yurungka tjurrpirra yankula tjalkaḻungkunytjala nganaṉanya mayutju tjuṯangku wakara yiluntankutjipingka.” \v 43 Wangka tjanampa kulira mayutju Tjuliyatjalu tjananya marrkuṉu Puulanyaṯarra pungkutjipingka, “Wakalwiyangku tjananya wanti!” Mayutju Tjuliyatjalu tjananya puritjina tjuṯa watjaṉu, “Yaṉangu kapiku ninti, tjurrpirra yankupayi tjuṯa, yurrunpa nyurrangarri yankunytjaku, mantakutu. \v 44 Kutjupa tjuṯanyurra kapiku ngurrpa ngaṉṯi mantakutu yankunytjaku. Puutakuṉu pukutjutjarra mantjira yankunytjaku.” Palulanguruya yaṉangu yuwankarra kapiwana yankula mantakuturringu. Yuwankarraya kanarringu. \c 28 \s1 Manta yini Multangkaya nyinamalpa \p \v 1 Kapiwana nganaṉa mantakutu yankula yilarringkula tjinalpi yanangi. Yankulalatju purrkarringkula nyinangu. Ngurra palunya ngurrara tjuṯa nganaṉala ngalya yankula tjungurringu. Yalatji tjana watjaṉu, “Manta ngaatjanya yini Multanya.” \v 2 Paluru tjana nyakulalampatju walytjarringu, nyakula wantinytjawiyangku. Warringkulanyatju pungkunytjala, paluru tjana nganampa waru kutjaṉu yaḻṯururringkula, nganaṉa yuumpirrirra palyarrinytjaku. \v 3 Puulalu waru tjuṯa yurrara katirra kutjaṉu, waru wiyarrinytjala. Watiyangka yunngu piḻkaṯi ngarringi. Watiyanguru pakara Puulanya patjaṉu. Mara patjara nganytjaralpi waralyngarangi. \v 4 Nganytjara waralyngaranytjala Multanya ngurrara tjuṯangku nyakula yalatji kuliṉangi, “Tjukurrpa nguwanpa piḻkaṯi palurulanya nintiṉi. Ngaatjanya wati kutjupa pungkupayi.” Tjana yalatji wangkarra waṉingu, “Wati ngaangku wati kutjupa pungutjangka piḻkaṯingku patjaṉu. Paluru kapinguru kanarringkula yilta mirrirriku, ilkari ngurrarangkulpi mirrintanku, paluru kuya palyaṉutjangka.” \v 5 Puulalu mara pirrtjitjingantjala piḻkaṯi warukutu punkaṉu. Puulanya wiya mikinpatjarra ngarangi. \v 6 Manta Multanya ngurrara tjuṯangkuya puṯu nyakula paṯaṉingi, “Puulanya tjinguru taḻṯurringkula punkara mirrirringku.” Paluru tjana kutu paṯara kuliṉulpi yalatji, “Palatja ilkaringuru ngalya yankula nyinanyi, mayutju tiṉa.” \p \v 7 Multanya ngurrara tjuṯaku mayutju, yini Papiliyatjanya nyinangi. Palumpa ngurra kaana, waaḻaṯarra yila ngarangi. Mayutju palurulanyatju watjaṉu palumpa waaḻakutu yankula nyinanytjaku. Paluru nganaṉanya yaṉṯayaṉṯaṉingi tjiṉṯu maṉkurrpa, palumpa ngurrangka. \v 8 Papiliyatjaku paapa miiṉṯa ngarringi waaḻangka yunngu. Paluru yuumpi wiḻa mikinpa ngarringi. Puulanya waaḻangka yunngu tjarrparra mara tjunkula wati miiṉṯa palula Katutjanya tjapiṉu. Yilta paluru palyarringu. \v 9 Paluru palyaṉutjangka tjakulpaya kulira miiṉṯa kutjupa tjuṯa tjana Puulalakutu katingu pampura palyantjaku. Yuwankarraya yilta palyarringu. \s1 Tawunu Ruumalakutulpiya yanku \p \v 10-11 Manta Multangkalatju maanytja tjirripala nyinarra puuta kutjupangkalpilatju yankukitjangku watjaṉu. Puuta paluru ngurra palula warri tayimingka kutu ngarangi, waḻpa tiṉangku kutu rungkaṉingka. Puuta paluru yurrunpa tawunu Yalikitjantiriyalanguru yankula ngurra Multangka ngarangi. Puuta paluru yini yalatji, “Yilkari ngurrara mayutju kutjarrakuṉu.” Multanya ngurrara tjuṯangku nganampa yunyparringkula yulytja tjuṯa yungu, kaangkinytjingku. Paluru tjanalanyatju mangarri tjuṯa, kuka tjuṯaṯarra yungu, nganaṉa puutangka katirra ngalkunytjaku. Kala, puutangkalpilatju kaḻparra yanu. \v 12-13 Kapiwanalatju yankula tawunu Tjarakurutjala puuta ngaratjunu. Tawunu palula tjiṉṯu maṉkurrpalatju nyinarra puutangka kaḻpakatirra kutu yanangi tawunu Ritjiyamalakutu. Palulangurulatju yankula waḻpa yulparirrangurulpi wangkanyingka tawunu Putiyulilakutulpi yanu tjiṉṯu kutjarra. \v 14 Tawunu palulalatju tjarukatirra tjanala tjungurringu Yiitjuku walytja tjuṯangka. Paluru tjana nganaṉanya tjapiṉu tjungu nyinanytjaku. Wiika kutjulatju nyinarra tjina yanu tawunu Ruumalakutu. \p \v 15 Yiitjuku walytja Ruumanya ngurrara tjuṯangku tjakulpa kuliṉu nganaṉa Ruumalakutu yananyingka. Kulira tjana tawunu Yapiyatjala ngalyankula nganaṉala tjungurringu. Yiitjuku walytja kutjupa tjuṯaṯarra ngalya yankulaya nganaṉala tjungurringu tawunu kutjupangka. Tawunu paluru yini yalatji, “Waaḻa maṉkurrpanya.” Puulalu tjananya nyakula yunyparringu. Paluru Katutjanya waḻkuṉu yalatji, “Palya nyuntu tjananya wantirriyaṉu tjungurringkunytjaku.” \s1 Ruumalalpi Puulalu tjananya nintilku \p \v 16 Yankulalatju tawunu Ruumalalpi tjarrpangu. Puulanya tjiilangka wiya nyinangi, waaḻa kutjupangka nyinangi, tjuulytji kutjungku palunya kanyiṉangi. \v 17 Puulalu tjiṉṯu maṉkurrpa nyinarra waarrkana wantirriyaṉu Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯa tjananya yaḻṯinytjaku. Tjana Puulaku waaḻangka tjungurringanyingka Puulalu tjananya yalatji watjaṉu, “Walytja tjuṯa, ngayuku wangka kulila! Ngayulu mungutja kuya palyantjawiya. Nganampa walytja yirriṯitja tjuṯaku luwu ngayulu wiya kilytjuntankupayi. Wiyaṉa Tjuwu kutjupa tjuṯa panypurangkupayi, wiya. Tjarutjalumala tjuulytji tjuṯangku ngayunya witira katirra mayutju Ruumanya ngurrarangka ngaratjunu kuutawutjungka. \v 18 Mayutju Ruumanya ngurrara tjuṯangkuṉiya tjapira kuliṉu, ‘Puulalu wiya nganampa luwu kilytjuntanu, paluru mungutja. Nganaṉa palunya pakaltjingantjaku, wiya nganaṉa watjalku palunya pungkula yiluntankunytjaku.’ \v 19 Tjuwu tjuṯaku mayutju tjuṯangku watjaṉu wiya ngayunya tjiilanguru pakaltjingantjaku. Palulanguru ngayuluṉa mayutju Ruumanya ngurrarangka tjapiṉu mayutju Yukatjatjalulpi ngayuku wangka kulintjaku, tawunu Ruumala. Kuutawutjungka kuwarri ngayulu ngarala wiyaṉa Tjuwu Tjarutjalumanya ngurrara tjuṯa panypurangkuku. Ngayulu mayutju Yukatjatjanya wangkarra tjapilku ngayunya pakaltjingantjaku. \v 20 Nganaṉa Yitjurilaku walytja ngaṉṯitja tjuṯa paṯara nyinapayi mayutju Kurayitjaku. Katutjalu yirriṯi palunya watjaṉu wantirriyalkitjangku. Wangka palunya ngayulu kulira nyinangutjangka, tjiinangkaṉiya tayimapiṉu. Tjiinatjarraṉa kutu nyinanyi. Mayutju Kurayitjaku nganaṉa paṯara nyinapayi. Wangka yalatjiwana ngayulu nyurrangarrinya tjakultjunkukitjangku watjaṉu, nyurrangarri ngalyankula ngayula tjungurrinytjaku.” \p \v 21 Mayutju paluru tjana watjaṉu, “Tjuutiyanya ngurrara tjuṯangku wiya piipa yini nyuntunyatjarra wakara ngalya wantirriyaṉu. Palunya ngurrara tjuṯangku wiya ngalyankula nganaṉanya tjakultjunu wangka nyuntunyatjarra. Wiya paluru tjana ngalyankula nyuntunya panypurangkupayi, wiya. \v 22 Tjakulpalatju kuliṉu yalatji, ‘Ngurra tjuṯawanakunyu Yiitjuku walytja tjuṯa tjungurringanyingka yaṉangu tjuṯangku tjananya panypurangkula yunytjuwiya nyinapayi.’ Nganaṉatju yunytjurringanyi nyuntupa wangka Yiitjunyatjarra kulintjaku. Yaalytjingara nganaṉa piyuku nyuntulawana tjungurriku?, nyuntupa wangka palya kulilkitja.” \p \v 23 Puulalu paluru tjanaṯarra watjaṉu tjiṉṯu kutjupangka piyuku tjungurringkunytjaku. Tjiṉṯu palula paluru tjana Puulaku waaḻangka tjungurringu, wangka palumpa kulilkitja. Aaḻi tjananya Puulalu nyinarra nintira mungarrtjirringu. Nintiṉu tjananya yalatji Katutjalu panya yaṉangu tjuṯa ngulytjura yaṉṯayaṉṯalpayi. Piyuku tjananya tjakultjunu, “Yiitjunya yilta Kurayitjanya nyinanyi, Katutjalu yirriṯi watjara wantirriyaṉutja. Muutjalu Katutjaku wangka watjalpayi tjuṯangkuṯarra watjaṉu Yiitjunya ngalyankunytjaku.” Yalatji tjananya rawangku Puulalu nintiṉangi wangka Yiitjunyatjarra, tjana kulira palumpa walytjarrinytjaku. \v 24 Tjuwu tjuṯaku mayutju tjaampalangkuya Puulaku wangka kuliṉu, “Yilta, Yiitjunya Katutjalu yirriṯi watjara wantirriyaṉutja nyinanyi.” Kutjupa tjuṯangku wiya yalatji kulilpayi. \v 25 Yalatjiya wangkarra waṉirra tjana yankukitja ngarangi. Puulalu tjananya yara yalatji watjaṉu, “Katutjaku kurrunpangku wati Yaatjayanya wangka tjukarurru watjaṉu nganampa walytja yurruntitja tjuṯangka yankula tjakultjunkunytjaku. Yaatjayalu tjananya yalatji tjakultjunu, \v 26 ‘Katutjaku kurrunpangkuṉi watjaṉu. Yaṉangu tjuṯangka yankula yalatji tjananya watjala! Yilta nyurrangarri ngayuku wangka puṯu kulilku. \p \v 27 Ngayuku wangkanyurra kulira wantipayi, tjukarurrungku wiyanyurra kulilpayi. Yiltanyurra pina pati nyinanyi. Ngayuku wangka kuliranyurra palya nyinamara. Yalatjinyurra kulintjala ngayulu nyurrangarrimpa kuya waṉimara.’” \p \v 28-29 Puulalu tjananya piyuku watjaṉu, “Yaatjayaku wangka palunya nguwanpa Tjuwu tjaampalangkunyurra ngayuku wangka palunya Kurayitjanyatjarra kulira wantinyi. Tjuwuwiya tjuṯangkuya wangka palunya yiltalingku kulilku. Tjana kulintjala Katutjalu tjanampa kuya waṉiku. Katutjanya ilta yunytjurringanyi tjanampa kuya waṉinytjaku.” \p \v 30-31 Puulanya tawunu Ruumala kutu nyinangi, yiiya kutjarra. Paluru waaḻa riinta payimilara nyinangi. Ngurra palulakutu yaṉangu tjuṯa yankupayi palumpa wangka kulintjaku. Tjana ngalya yankunytjala paluru tjananya yaṉṯayaṉṯara yungkupayi, mangarri tiyi. Palunya tjananya Puulalu nintilpayi yalatji, “Katutjalu yaṉangu tjuṯa ngulytjura yaṉṯayaṉṯalpayi.” Wangka Yiitjunyatjarra paluru tjanala kutu nintilpayi nguḻuwiyangku. Kamanta ngurrara tjuṯangku palunya payilwiyangku wantipayi, wangka Yiitjunyatjarra paluru nintintjala.