\id HEB 59 HEBpio.sfm UTF8 Hebrews Piacoco-(pio)-Colombia 2009 \h HEBREOS \toc1 Hebreos \toc2 Hebreos \toc3 Heb \mt1 HEBREOS \c 1 \s1 Dios ha hablado por medio de su Hijo \p \v 1 Bàaluité Dios imàacacaté yàasunái wenàiwica profetanái icàlidaca tàacáisi inùmalìcuíse judíonái yàawirináimi irí. Profetanái icàlidacaté Dios itàacái madécaná yàawiría idécanáamité néemìaca itàacái náamacani irìcuísewa, yéenáiwanási nacáiri irìcuíse nacái. Néeseté nacàlidaca Dios itàacái wàawirináimi irí, wía judíoca. Càité Dios itàanícaté wàawirináimi yáapicha icàlidacaténá nalí máisibáawanáita wawàsi ìwali Dios imàníiripinácaté. \v 2 Quéwa siùca ipíchawáise èeri imáalàacawa, Dios idéca ichùulìaca Iiriwa icàlidáanápiná walí tàacáisi Dios inùmalìcuíse, yáasáidacaténá walí Dios íiwitáise càinácaalíté Dios íináidáaná imàníinápiná walí. Bàaluité Dios ichùulìaca Iiriwa idàbáanápináté macái wawàsi. Néese Dios imàacaca Iiri icùanápiná macáita. \v 3 Dios Iiri icànaca Dios icamaláná mèlumèluíri iyú, cachàiníiri íiwitáise nacái càide iyúwa Dios ìyáaná. Macáita yái Dios Iiri íiwitáise, yá nacái macáita yái Dios Iiri imàníirica yáasáidaca walí Dios íiwitáise. Iná yéewa wáalíacawa báisíiri iyú, Dioscani, yái Dios Iirica, yái icuèrica, ichùulièrica nacái macái wawàsi itàacái máiníiri cachàini iyúwa, macáita yái ìyéerica chái èeri irìcu, chènuniré nacái. Dios Iiri yéetácatéwa wáichawalíná masacàacaténá imànica wáiwitáise wabáyawaná íichawa, yéewanápiná cayábaca wáapicha Dios nacái. Néeseté imichàacawa chènuniré, yá idéca yáawinacawa Dios yéewápuwáise icùacaténá macáita cáimiétacanéeri iyú Dios yáapicha. \s1 El Hijo de Dios es superior a los ángeles \p \v 4 Yái Dios Iiri máiní cachàiníirica íiwitáise náicha macái ángelnái. Cài wáalíacawa Dioscáiná idéca imàacaca Iiri icùaca macáita, icùa nacái ángelnái. Néese càmita Dios imàaca ángelnái icùaca macáita. \v 5 Canácáiná Dios icàlidáaná ángel irí “Nuìrica pía”, ibatàa abéeri piná. Néese Dios idéca íimaca Jesús irí: \q1 “Nuìrica pía, siùca èeri nudéca numàacaca macáita náalíacawa Nuìrica pía”, \m íimaca yái Diosca. Càita nacái canáca Dios icàlidáaná ángel ìwali “Nuìricani”, ibatàa abéeri piná. Néese Dios idéca íimaca Jesús ìwali càiri tàacáisi. Dios íimacaté: \q1 “Núacata Yáaniri, yácata nacái Nuìri”, \m íimaca yái Diosca. \v 6 Quéwa Dios ibànùacaalíté yái idàbáanéeri Iiricawa aléi èeri irìculé, yáté Dios íimaca yàasu ángelnái iríwa: \q1 “Pìacué Nuìri icàaluíniná, macáita píacué nùasu ángelca”, \m íimaca yái Diosca. \v 7 Cài Dios íimaca yàasu ángelnái iináwaná ìwaliwa: \q1 “Nudàbaca nùasu wenàiwicawa ángelnáiwa náibaidacaténá nulí, natécaténá tàacáisi caquialénamata càide iyúwa cáuli ipìanáwa; nùasu ángelnái íibaidéeyéica nulí, càica níade iyúwa quichái ipèrùa”, \m íimaca yái Diosca. \v 8 Quéwa Dios íimaca Iiri iríwa: \q1 “Pía Dios, picùapiná macáita càiripináta, picùapiná nía cayába, machacàníiri iyú nacái. \q1 \v 9 Casíimáica pimànica abéerita cayábéeri. Báawa nacái piicáca báawéeri. Iná núa Picuèriná Dios numàacapiná picùaca macáita casíimáiri iyú náicha canánama píapichéeyéica”, \m íimaca yái Diosca. \v 10 Dios íimaca nacái Iiri iríwa: \q1 “Pía, Nuíwacali, bàaluité pidàbacaté yái èeriquéi; píacata imàníiricaté macáita ìyéerica chènuniré. \q1 \v 11 Yá macáita yái wawàsica namáalàapinácawa macáita, quéwa pìyapiná càiripináta. Macáita isíamipináca nía càide iyúwa bàlesi. \q1 \v 12 ¡Càide iyúwa wenàiwica ituwìacaalí ibàlewa, yá pituwìapiná yái pidàbacaléca, chái èeriquéi, chènuníise nacái, pimàníinápiná áiba àniwa wàlisài iyú! Quéwa pía, canácatáita piwènúadapiná píiwitáisewa áiba íiwitáisesi ìwali. Néese pìyapiná càiripinátawa, càmíiripináta imáalàawa”, \m íimaca yái Diosca. \v 13 Canácatáita Dios imàacaté ángel icùaca yáapicha macáita, ibatàa abéeri piná. Quéwa Dios idéca íimaca Iiri iríwa: \q1 “Píawinawa núapicha nuéwápuwáise picùacaténá núapicha macáita idècunitàacá numawènìadaca píicha macái piùwidenái”, \m íimaca yái Diosca. \v 14 Iná cachàinica Dios Iiri íiwitáise náicha ángelnái canánama, níacáiná ángelca, Dios yàasu wenàiwicaca nía meedá, íibaidéeyéica irí. Cáuli nacáiyéica nía macáita, càmíiyéica yéewa waicáca watuí iyúwa. Dios ibànùaca nía aléi èeri irìculé nayúudàacaténá wía, wía Jesucristo iwasèeyéipináca Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha. \c 2 \s1 No hay que descuidar la salvación \p \v 1 Dios idéca itàaníca walí Iiri itàacái irìcubàawa, yái cachàiníiri íiwitáiseca náicha ángelnái canánama, íná iwàwacutá weebáidaca cayábani, cáalíacáiri iyú nacái yái tàacáisi Dios Iiri icàlidéerica walí ipíchaná wawènúadaca íicha wáiwitáisewa. \v 2 Bàaluité Dios ibànùaca itàacáiwa ángelnái yáapicha, yái tàacáisi Dios imàaquéericaté profeta Moisés irí icàlidacaténáté wàawirináimi israelitanái irí càinácaalíté iwàwacutáaná nàyaca machacàníiri iyú càide iyúwaté Dios iwàwáaná. Cawinácaalíté imàníirica ibáyawanáwa, càmíirica nacái yeebáida yái tàacáisica, yáté nàuwichàidacani ráunamáita càide iyúwaté Dios itàacái íimáaná. \v 3 Càmicáináté náalimá namusúacawa yùuwichàacáisi íicha, íná yéewa wáalíacawa càmita wáalimá wachúuliacawa Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha wawènúadacaalí wáiwitáisewa Jesucristo íicha, yái imàníirica walí càiri cayábéeri manuísíwata iwasàanápiná wía Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha. Yái Wáiwacali, yácata idàbéericaté icàlidaca yái tàacáisica íiméerica Jesucristo iwàwaca iwasàaca wenàiwica Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha. Néese níái yéemièyéicaté icàlidaca nalíni, nacàlidacaté walíni. \v 4 Càita nacái Dios idéca yáasáidaca walí báisíiricani yái tàacáisica imàacacáináté ichàiniwa yàasu wenàiwicanái iríwa namànicaténá macái íiwitáanáta cachàiníiri wawàsi càmíirica áibanái idé imànica. Wáalíacawa báisíiricani yái tàacáisica Dioscáiná idéca ibànùaca Espíritu Santo wawàwalìculé, yái imàaquéerica walí chàinisi wáalimáwanama càide iyúwa iwàwáaná, wáibaidacaténá Dios irípiná. \s1 Jesucristo, hecho como sus hermanos \p \v 5 Dios càmita imàacapiná ángelnái icùaca wàlisài èeri wacàlidéerica iináwaná ìwali, yái wàlisài èeri Dios imàníiripináca wàlisài iyú. Néese imàacapiná wenàiwicanái icùaca yái èerica. \v 6 Càita íimaca Dios itàacái profeta itànèericaté: \q1 “Pía Dios, éwita máinícáaníta cachàinica píiwitáise, càicáaníta pidéca picùaca wenàiwicanái, pidéca nacái piicáca wapualé, wía càmíiyéica cachàini. \q1 \v 7 Pidéca pidàbaca wía, yá siùcade machawàacaca wía ángelnái íicha achúma èeríinapináta; quéwa áiba èeriwa pimàacapiná máiníiyéi cachàinica wía wacamaláná mèlumèluíri irìcuwa, wacùacaténá macáita yái pidàbacaléca; \q1 \v 8 yá pimàacapiná wachùulìaca macáita”, \m íimacaté yái profetaca, nàwali níái yeebáidéeyéica Dios. Càita Dios idéca íináidacawa imàacáanápiná wacùaca macáita. Canácata áiba wawàsi càmíiripiná wacùa, wía yeebáidéeyéica itàacái. Quéwa càmitàacáwa wacùa macáita siùcade. \v 9 Néese wadéca wáalíacawa Jesús iináwaná ìwali idéca yàanàaca aléi èeri irìculé, yái Dios imàaquéericaté ìyaca iyúwa machawàaquéeri ángelnái íicha achúma èeríinaté. Cáinináca Dios iicáca wenàiwica ínáté iwàwaca Jesús yéetácawa macái wenàiwica íichawalíná. Jesús yùuwichàacaté yái yéetácáisica, íná Dios idéca imàacaca máiníiri cachàinica Jesús, mèlumèluíri icamaláná yáapichawa icùacaténá macáita chènuníise. \p \v 10 Macáita yái wawàsi ìyéerica ìyaca Dios irípiná, bàaluité nacái Dios idàbacaté macáita. Dios iwàwaca yéenibe macáita nàyaca cáimiétacanéeri iyú Dios yáapicha chènuniré, icamaláná mèlumèluíri irìcu. Ináté iwàwacutá Dios imàacaca Jesucristo yùuwichàacawa cruz ìwali, yéewacaténáté Jesucristo imànica macáita machacàníiri iyú càide iyúwaté Dios íináidáanáwa. Iná Jesucristo idéca imànica macáita yéewanápiná Wáiwitápuca yàacawa, iwasàacaténá wía Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha, wía Dios yéenibeca. \v 11 Jesucristoquéi masaquèerica imànica wáiwitáise wabáyawaná íichawa, imàacacaténá Dios yàasu wenàiwicaca wía íibaidéeyéipiná Dios irípiná. Iná yéewa Dios Iiri, wía nacái Dios yéenibeca wadènìaca Wáaniriwa abéerita, yái Diosca. Iná càmita bái Dios Iiri icàlidaca waináwaná ìwali, yéenánáica wía. \v 12 Càité Dios Iiri íimaca Yáaniri Dios iríwa. Abéeri profeta itànàacaté yái tàacáisica Dios Iiri inùmalìcuíse. Dios Iiri íimacaté: \q1 “Nucàlidapiná piináwaná ìwali nuénánái iríwa, nucántàapiná nacái himnos nàacuésemi níái yeebáidéeyéica pitàacái”, \m íimacaté yái Dios Iirica. \v 13 Iimacaté nacái: \q1 “Nuebáidapiná Dios itàacái”, \m íimacaté yái Dios Iirica. Iimacaté nacái àniwa: \q1 “Cháta nùyaca, náapicha níái nuiquéeyéica càiyéide iyúwa nuénibewa, níái wenàiwicaca Dios yèeyéica nulí nucuèyéipiná”, \m íimacaté yái Dios Iirica. \p \v 14 Wía Dios yéenibeca, èeri mìnanáica wía, idènièyéica iináwa, íiraná nacáiwa. Càita nacái Jesús yàanàacaalíté aléi èeri irìculé, imusúaca iicá èeri, idènìacaté iináwa, íiraná nacáiwa càide iyúwa macái èeri mìnanái. Jesús ìyacaté chái èeri irìcu iyúwa èeri mìnali, néeseté nanúacani. Càité Jesús yéetácawa wáichawalíná imawènìadacaténáté yái icháawàidéerica waináwaná ìwali, yái Satanásca, idènièricaté ichàiniwa inúacaténáté wenàiwica. \v 15 Jesús yéetácatéwa wáichawalíná, íná idéca iwasàaca wía wacalùni íichawa, wía ìyéeyéicaté mamáalàacata iyúwa presoíyéi wacalùni iyúwa idacuèricaté wía, máinícáiná cáalucaté waicáca wéetáanápinátéwa. Siùcáisede càmita iwàwacutá cáaluca waicáca yéetácáisi. \v 16 Jesús càmitaté yàanàa aléi èeri irìculé iyúudàacaténáté ángelnáita, néese yàanàacaté chènuníise iyúudàacaténá wía yeebáidéeyéica Dios itàacái, Dios iiquéeyéica càiyéide iyúwa Abraham itaquénáinámi. \v 17 Ináté iwàwacutá Jesús ìyaca chái èeri irìcu càide iyúwa èeri mìnalisíwa, yéewanápiná ibàlùacawa Dios íipunita íibaidacaténá Dios irípiná càide iyúwa sacerdote íiwacaliná, itàaníirica wawicáu Dios yáapicha, imàníirica macáita machacàníiri iyú càide iyúwa Dios iwàwáaná, iiquéerica wía nacái catúulécanéeri iyú, wía yeebáidéeyéica itàacái. Jesús íibaidaca ìyaca Dios irípiná càide iyúwa sacerdote íiwacaliná imànicaténá walí yái cayábéerica: Itàaníca wawicáu Dios yáapicha isutácaténá Dios íicha wawàsi imàacáanápiná iwàwawa wabáyawaná íicha. Jesús yáalimá cài isutáca Dios íicha wawàsi Jesús yéetácáinátéwa wáichawalíná iyúwa sacrificio wabáyawaná ìwalíise, yùuwichàacaténátéwa Dios yàasu yùuwichàacáisi iyú wáichawalíná. \v 18 Jesús yùuwichàacatéwa manuísíwata càide iyúwa èeri mìnali, Satanás nacái yáalimáidacaté Jesús cachàiníiri iyú imàníinápináté ibáyawanáwa càide iyúwa Satanás yáalimáidáaná macái èeri mìnanái, íná siùcáisede Jesús yáalimá iyúudàaca wía, macái imanùbaca Satanás yáalimáidacaalí wía. \c 3 \s1 Jesús es superior a Moisés \p \v 1 Iná píacué nuénánáica, Dios yàasu wenàiwicanái, Dios idéca imáidacuéca pía yàasunáicaténá pía. Iná iwàwacutácué píináidacawa cáalíacáiri iyú Cristo Jesús ìwali. Yái Cristo Jesús, yácata Dios yàasu apóstol cayábéeri náicha canánama, Dios ibànuèrica chènuníise icàlidacaténá walí Dios itàacái. Yácata nacái Dios yàasu sacerdote íiwacaliná itàaníirica wawicáu Dios yáapicha isutácaténá Dios íicha wawàsi imàacáanápiná iwàwawa wabáyawaná íicha, yái Cristo Jesús weebáidéerica itàacái. \v 2 Jesús idéca imànica macáita cayábéeri iyú, machacàníiri iyú nacái càide iyúwa Dios ichùulìaná imànica, càide iyúwaté profeta Moisés íibaidáanáté cayába Dios irí icùacaténáté Dios yàasunái wenàiwica israelitanái, càide iyúwa wenàiwica icùacaalí áiba wenàiwica icapèe. \v 3 Quéwa iwàwacutá waicáca Jesús cáimiétaquéeri iyú Moisés íicha, càide iyúwa cawinácaalí imàníirica capìi, cáimiétacanéericani capìi íicha. \v 4 Macái capìi ìyéerica, idéca áiba wenàiwica imànicani, quéwa Dios idàbacaté macái wawàsi ìyéerica chái èeri irìcu, chènuniré nacái. \v 5 Càité nacái Moisés, yái Dios yàasu wenàiwicaca, íibaidacaté cayába Dios irípiná icùacaténáté Dios yàasunái wenàiwica israelitanái. Iwàwacutácaté Moisés icàlidaca tàacáisi Dios inùmalìcuíse israelitanái irí càinácaalíté Dios íimáanápináté wenàiwicanái irí Moisés idénáami. \v 6 Quéwa Cristo, yái Dios Iirica, icùaca Dios icapèe cayábéeri iyú, càide iyúwa iwàwacutáaná capìi íiwacali ìiri icùaca yáaniri icapèewa. Càica wíade iyúwa yái Dios icapèeca, wíacáiná yeebáidéeyéica Dios itàacái, Dios iicáca wía càiride iyúwa icapèewa, weebáidacaalí itàacái mamáalàacata tài íiméeri iyú, casíimáiri iyú nacái àta wéetácatalétawa, wacùacaténá Dios imànica walí cayábéeri càide iyúwa íimáaná walí. \s1 Reposo del pueblo de Dios \p \v 7 Iná iwàwacutá weebáidaca Cristo itàacái, càide iyúwaté profeta itànàaná Dios itàacái Espíritu Santo inùmalìcuíse. Iimacaté: \q1 “Siùcade péemìacaalícué yái tàacáisi Dios íiméerica pirí, \q1 \v 8 picácué piwènúada píiwitáisewa Dios íicha càide iyúwaté pìawirináimi israelitanái imàníiná nàuwidecaalíté namànica Dios bàaluité, iyúwa nacái náalimáidáanáté naicáwa Dios nèepunícaalítéwa manacúali yùucubàa càináwàiri. \q1 \v 9 Pìawirináimicué yáalimáidacaté iicáwa núa, éwitaté naicácáaníta madécaná cayábéeri numàníirica nalí nuíwitáise cachàiníiri iyúwa cuarenta camuí bàaluité. \q1 \v 10 Ináté máiní báawaca nuicácaté náiwitáise níara wenàiwicaca, yáté núumaca nàwali: ‘Máiní nawàwa naméeràacawa nuícha càiripináta, càmita nawàwa nucùaca nía, càmita nacái nawàwa náalíacawa nutàacái ìwali nàyacaténá machacàníiri iyú càide iyúwa nuchùulìaná nía’, càité núumaca. \q1 \v 11 Máinícáináté báawaca nuicáca náiwitáise, ínáté núumaca nàwali cáimiétacanéeri iyú, càmíinápináté nawàlùawa íinatalé yái cálica nuchùnièrica nùasunái irípináwa”, \m íimacaté yái Espíritu Santoca. \p \v 12 Píacué nuénánáica, piicácué píichawa cayába báawacáichacué piwàwa cáuri Dios íicha, piùwidecáichacué pimànica Dios càmicáinácué peebáida itàacái cayába. \v 13 Néese pimichàidacué píiwitáisewáaca èeri imanùbaca, cachàinicaténácué píiwitáise peebáidáanápinácué Jesucristo itàacái idècunitàacá wàyaca chái èeri irìcu siùcade càide iyúwa tàacáisi íimáaná profeta itànèericaté Dios inùmalìcuíse. Pimichàidacué píiwitáisewáaca ipíchanácué pibáyawaná ichìwáidaca pía, ipíchaná nacái piùwide pimànica Dios. \v 14 Weebáidacaalí Cristo itàacái tài íiméeri iyú mamáalàacata àta wéetácatalétawa càide iyúwa weebáidáanáté quéechatécáwa, yásí wadènìaca nacái cayábéeri Cristo yáapichawa, yái cawèníirica Dios imàaquéeripináca Cristo irí. \p \v 15 Iná cài Dios itàacái yàalàaca wía: \q1 “Siùcade, péemìacaalícué yái tàacáisica Dios íiméerica pirí, picácué piwènúada píiwitáisewa Dios íicha càide iyúwaté pìawirináimi israelitanái imàníiná nàuwidecaalíté namànica Dios bàaluité”, \m cài íimaca. \v 16 Píalíacuéwa profeta Moisés itécaté israelitanái yàawirináimi Egipto yàasu cáli íicha. Néeseté macáita néemìaca Dios itàacái icàlidacáináté nalí itàacáiwa càinácaalíté iwàwáaná nàyaca machacàníiri iyú, quéwa nàuwidecaté namànica Dios, níara manùbéeyéica, càmitaté nawàwa namànica càide iyúwa Dios ichùulìaná nía. \v 17 Ináté máiní báawaca Dios iicáca náiwitáise cuarenta camuí bàaluité, níái imàníiyéicaté yàacawa ibáyawanáwa. Yáté néetácawa manacúali yùucubàa càináwàiri. \v 18 Níái càmíiyéicaté imàni càide iyúwaté Dios ichùulìaná, Dios icàlidacaté nàwali cáimiétacanéeri iyú càmíinápináté nawàlùawa íinatalé yái cáli íipidenácataléca Canaán Dios ichùnièricaté yàasunái irípináwa. \v 19 Iná wáalíacawa naináwaná ìwali càmitaté nawàlùawa càmicáináté neebáida Dios itàacái. \c 4 \p \v 1 Dios idéca icàlidaca walíni wáalíacaténáwa báisíiri iyú imàacáanápiná wawàlùacawa irìculé yái wayamáidacatalécawa wàyacaténá Dios yáapicha chènuniré, quéwa iwàwacutá waicáca wáichawa cayába ipíchanácué abénaméeyéi péená càmita náalimápiná nawàlùacawa néré ìwalíise yái càmíináca neebáida. \v 2 Iwàwacutá weebáidaca wéemìacáináté nacái yái tàacáisi cayábéerica íiméerica Dios iwasàaca wenàiwica yàasu yùuwichàacáisi íichawa, càide iyúwaté israelitanái yéemìanáté, níara wenàiwicaca profeta Moisés yáapichéeyéicaté. Quéwaté yái tàacáisica, càmitaté iyúudàa nía, càmicáináté neebáida càide iyúwa áibanái yeebáidáanáté. \v 3 Quéwa wía yeebáidéeyéica Jesucristo itàacái, wawàlùapinácawa irìculé yái wayamáidacatalépinácawa, wàyacaténá Dios yáapicha chènuniré. Càité Dios íimaca ìwali yái wenàiwicanái iyamáidacatalécawa Dios yáapicha. Dios íimacaté: \q1 “Máinícáináté báawaca nuicáca náiwitáise, ínáté núumaca nàwali cáimiétacanéeri iyú càmíinápináté nawàlùawa irìculé yái wenàiwicanái iyamáidacatalécawa núapicha chènuniré”, \m càité íimaca yái Diosca, éwitaté ichùnìacáaníta yái nayamáidacatalépinácatéwa. Wáalíacawa Dios imáalàidacaté imànica macáita íibaidacaléwa idécanáamité idàbaca yái èeriquéi, chènuníise nacái. \v 4 Aiba profeta itànàacaté càiri tàacáisi Dios inùmalìcuíse sietená èeri ìwali. Iimacaté: \q1 “Dios iyamáidacatéwa macái íibaidacalé íichawa sietená èeri irìcu”, \m íimaca. \v 5 Quéwa, càmitaté nawàlùawa, càmicáináté neebáida Dios itàacái, càide iyúwaté áiba profeta itànàaná tàacáisi Dios inùmalìcuíse. Dios íimacaté: \q1 “Càmita nawàlùapináwa irìculé yái wenàiwicanái iyamáidacatalécawa núapicha chènuniré”, \m íimacaté yái Diosca. \v 6 Néese áibanái iwàlùapinácawa irìculé yái nayamáidacatalécawa Dios yáapicha chènuniré quéwa càmita níái idàbáanéeyéicaté yéemìaca yái tàacáisi icàlidéerica Jesucristo iwasàaca wenàiwica Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha càmicáináté neebáida Dios itàacái. \v 7 Iná Dios idéca imàacaca áiba wéenáiwanápiná, yácata siùca èeri yéewacaténá wenàiwicanái iwàlùacawa. Dios imàacacaté rey David icàlidaca tàacáisi inùmalìcuíse wáalíacaténáwa wéenáiwaná ìwaliwa. Rey David itànàacaté tàacáisi Dios inùmalìcuíse madécaná camuí idécanáamité profeta Moisés yáapichéeyéi yéetácawa. Càité David itànàacaté Dios itàacái càide iyúwa núumáanácué pirí siùca tàacáwa chái cuyàluta irìcu. David íimacaté: \q1 “Siùcade péemìacaalícué yái tàacáisica Dios íiméerica pirí, picácué piwènúada píiwitáisewa Dios íicha”, \m íimacaté. \v 8 Idécanáamité profeta Moisés yéetácawa, yáté Josué icùacaté israelitanái Moisés yáamirìcubàami. Yá Josué itécaté israelitanái Canaán yàasu cáli íinatalé. Quéwa madécaná camuí Josué idénáami, yáté Dios yèepùacaté itàaníca áiba néenáiwaná ìwali yàasu wenàiwicanái iwàlùacatalépinácatéwa irìculé yái nayamáidacatalécawa Dios yáapicha. Càita wáalíacawa càmíirita wayamáidacatalépináwa yái cáli Canaán. \v 9 Néese Dios icùaca ìyaca mamáalàacatani, yái wayamáidacatalépinácawa chènuniré wàyacaténá Dios yáapicha, wía yàasu wenàiwicaca. \v 10 Níacáiná iwàluèyéipinácawa néré nàyacaténá Dios yáapicha, nayamáidapinácawa náibaidacalé íichawa, nàuwichàacái íicha nacáiwa càide iyúwaté Dios iyamáidáanáwa íibaidacalé íichawa, idécanáamité idàbaca macáita yái èeriquéi, chènuníise nacái. \v 11 Iná iwàwacutá weebáidaca Dios itàacái mamáalàacata macái wachàini iyúwa yéewacaténá wawàlùacawa irìculé yái wayamáidacatalépinácawa Dios yáapicha chènuniré ipíchaná wamànica càide iyúwaté níái Moisés yáapichéeyéimica càmíináté neebáida Dios. \p \v 12 Dios itàacái idènìacáiná cáuri Dios ichàini. Máiní cachàiníirica yái Dios itàacáica, càide iyúwa espada machete nacáiri báipunitácanaméeri caserùnica. Quéwa espada yáalimácáita íiríadaca iinási, yáapi nacái, néese cachàiníirica Dios itàacái macái espada íicha yáalimácáiná iwàlùacawa depuíwalé wawàwalìculé, yáalimá nacái iwàlùacawa irìculé yái wáiwitáise wabèerica áibanái íicha, yá Dios itàacái yáasáidaca asáisí cayábacaalí wáiwitáise, càita nacái báawacaalí wáiwitáise, yái wáináidáanácawa wawàwalìcuísewa càmíirica áibanái yáalíawa ìwali. \v 13 Canácata wéená yáaliméeri ibàacawa Dios íicha, wía Dios idàbéeyéicaté, macái wawàsi nacái Dios idàbéericaté. Dios yáalíaca iicáca wáiwitáise macáita amaláwaca. Néese áibaalípiná iwàwacutápiná wabàlùacawa Dios íipunita wacàlidáanápiná irí waináwanáwa. \s1 Jesús es el gran sumo sacerdote \p \v 14 Yái Jesús, yái Dios Iirica, yácata sacerdote íiwacaliná cachàiníiri íiwitáise. Jesús ichàbacatéwa macái cáli ìyéeyéica chènuniré àta iwàlùacatalétawa aléera Dios yàatalé chènuníiséerica. Dios Iiri iwàlùacatéwa néré iyúudàacaténá wía, itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha. Iná weebáidacué Jesús itàacái tài íiméeri iyú mamáalàacata. \v 15 Yái Jesús, yácata sacerdote íiwacaliná itàaníirica wawicáu Dios yáapicha, yáaliméerica iicáca watúulécaná, wía càmíiyéica cachàini, Jesús yùuwichàacáinátéwa càide iyúwa wàuwichàanáwa. Jesús yùuwichàacatéwa Satanás yáalimáidacaalíténi quéwa càmitaté Jesús imàni ibáyawanáwa. \v 16 Iná wamawiénidacué Dios wáiwitáise iyúwa macàaluínináwaca wasutácaténá Wacuèriná Dios íichawa, yái cáininéerica iicáca wía. Wasutácué Dios íicha iicáanápiná wapualé, imàníinápiná nacái walí cayábéeri mawèníiri iyú iyúudàacaténá wía chácaalínácaalí wawàwacutá iyúudàaca wía. \c 5 \p \v 1 Píalíacuéwa judíonái needácaté nèewíisewa abéeri néenáwa sacerdote íiwacalinápiná íibaidacaténáté Dios irípiná. Yáté sacerdote íiwacaliná itàanícaté nawicáu Dios yáapicha, imàacacaté nacái ofrenda, inúacaté nacái pìrái iyúwa sacrificio judíonái ibáyawaná ìwalíise, isutácaténáté Dios íicha wawàsi imàacáanápiná iwàwawa nabáyawaná íicha. \v 2 Aibaalíté sacerdote íiwacaliná imànicaté ibáyawanáwa, wenàiwicacáiná meedáni càide iyúwa wía macáita. Ináté yéewa yàalàaca wenàiwicanái éeréeri iyú namànicaalíté nabáyawanáwa níái càmíiyéica yáalíawa. \v 3 Sacerdote íiwacaliná imànicáináté ibáyawaná nacáiwa, ínáté iwàwacutáca inúaca pìrái iyúwa sacrificio ibáyawaná ìwalíisewa, càide iyúwaté iwàwacutáaná nacái imànica sacrificio Dios irí macái judíonái ibáyawaná ìwalíise, isutácaténáté Dios íicha wawàsi imàacáanápiná iwàwawa nabáyawaná íicha macáita. \v 4 Canácaté yáaliméeri ibàlùadaca yáawawa iyúwa sacerdote íiwacaliná, wenàiwicanái iicácaténáni cáimiétaquéeri iyú, néeseté iwàwacutá Dios imáidacani íibaidacaténáté Dios irí càide iyúwaté Dios imáidáanáté Aarón, yái idàbáanéerité sacerdote íiwacalináca. \v 5 Càita nacái Cristo. Càmitaté Cristo idé ibàlùadaca yáawawa iyúwa sacerdote íiwacaliná itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha, néese Dioscata yái cài imàaquéericaté Cristo sacerdote íiwacalinásíwapiná, itàaníirica wawicáu Dios yáapicha, yái Cristo waiquéerica cáimiétaquéeri iyú. Wáalíacawa Dios idéca imànica cài, Dios íimacáináté Cristo ìwali: \q1 “Nuìrica pía, siùca èeri nudéca numàacaca macáita náalíacawa Nuìrica pía”, \m íimacaté yái Diosca. \v 6 Càité nacái profeta itànàacaté áiba tàacáisi Dios íiméericaté Cristo irí. Dios íimacaté: \q1 “Sacerdoteca pía càiripináta, íibaidéerica nulípiná, itàaníirica núapicha nùasu wenàiwicanái iwicáu càide iyúwaté sacerdote Melquisedec íibaidáanáté nulípiná”, \m íimaca yái Diosca. \v 7 Idècunitàacá Cristo ìyacaté chái èeri irìcu, yáté isutáca yáawawa Dios íicha manuísíwata àta ituíyáa imusúacatalétatéwa ituí íicha. Càité Jesús isutáca yáawawa Dios íicha, yái Dios yáaliméericaté iwasàacani yéetácáisi íicha, ipíchanáté Jesús yéetácawa ipíchawáiseté natàtàacani cruz ìwali. Yáté Dios yéemìaca Cristo isutáaná, Cristo yàacáináté Dios iyéininá, yeebáidaté nacái Dios itàacái. \v 8 Càité Cristo, éwitaté Dios Iiricáanítani, càicáaníta yùuwichàacatéwa yéewáidacaténátéwa yeebáidaca Dios itàacái. \v 9 Cristo imànicáináté macáita càide iyúwaté Dios ichùulìanáni, íná yéewa Cristo yáalimá iwasàaca wenàiwicanái Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha càiripináta, macáita yeebáidéeyéica Cristo itàacái. \v 10 Yáté Dios imàacaca Cristo sacerdote íiwacalinápináca, itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha càide iyúwa sacerdote Melquisedec imàníináté bàaluité. \s1 Peligro de renunciar a la fe \p \v 11 Nuwàwaca nucàlidacuéca pirí madécaná tàacáisi Cristo ìwali yái itàaníirica wawicáu Dios yáapicha. Quéwa máinícué càulenáca nucàlidaca piríni càmicáinácué piwàwa píalíaca péemìacani, càinácaalí íimáaná. \v 12 Pidécuéca peebáidaca Jesucristo itàacái madécaná camuí, íná iwàwacutácué péewáidaca áibanái wenàiwica quéechacáwatá. Quéwa càmitàacá péewáidacué áibanái. Néese iwàwacutá mamáalàacata wéewáidacuéca pía iyú yái wawàsi màulenéerica yáwanáica Dios itàacái yéewáidéerica iyú wía. Pidécuéca pèepùacawa machawàacaca píináidacawa iyúwa sùmài. Iwàwacutá wéewáidacuéca pía màulenéeri tàacáisi iyú càide iyúwa quìrasìi ìiracaalí ìinisi càmicáiná idé iyáaca dàaléeri iinási. Càicuéca píade càmicáiná píalía péemìaca càinácaalí íimáaná yái càulenéeri tàacáisica. \v 13 Cawinácaalí càmíiyéica yáalía yéemìaca càinácaalí íimáaná yái càulenéeri tàacáisica, càica níade iyúwa quìrasìi ìiréeyéi ìinisi. Càmita náalía cayába macái càulenéeri tàacáisi ìwali Dios íiméerica walí, càmita nacái náalía cayábéeri ìwali báawéeri íichaná, càide iyúwa quìrasìi càmíiná idé iyáaca iinási. \v 14 Quéwa cawinácaalí yáaliérica yéemìaca càinácaalí íimáaná yái càulenéeri tàacáisica Dios íiméerica walí, càica níade iyúwa béeyéi yáaliéyéica iyáaca dàaléeri yàacàsi. Nadéca namànica cayábéeri madécaná yàawiría, íná náináidacawa cayába, náalía nacái cayábéeri ìwali báawéeri íichaná. \c 6 \p \v 1-2 Iwàwacutá wéewáidacawa wáináidacaténáwa Dios itàacái ìwali iyúwa béeyéi íiwitáise. Bàaluité wadàbacaté weebáidaca Cristo itàacái, yá wéewáidacatéwa idàbáanéeri tàacáisi ìwali, yái tàacáisi wéemièricaté nacàlidáaná walí. Nacàlidacaté walí iwàwacutáaná wawènúadaca wáiwitáisewa Dios irípiná, iwàwacutá nacái wayamáidaca wamànica wabáyawanáwa, itéericaté yàacawa wía yéetácáisi irìculé, iwàwacutá nacái weebáidaca Dios itàacái. Nacàlidacaté walí nacái cáná yéewaná iwàwacutáca wabautizácawa. Nacàlidacaté walí nacái ancianonái namàacaca nacáapiwa wáiwita ìwali wadàbacaalíté weebáidaca Jesucristo itàacái nasutácaténá walí Dios áibanái yàacuésemi. Bàaluité nacái nacàlidacaté walí Dios imichàidáanápiná yéetéeyéimiwa, yùuwichàidapiná nacái macái báawéeyéi wenàiwica càiripináta. Bàaluité wéemìaca cayába yái idàbáanéeri tàacáisica. Iwàwacutá càmita waimáicha yái tàacáisi màulenéerica wéemièricaté quéechatécáwa, quéwa iwàwacutá wachàbacani siùcade wéewáidacaténáwa quiríta càulenéeri tàacáisi ìwali. \v 3 Siùcade wéewáidacuéwa càulenéeri tàacáisi ìwali wadàwinàidacaténá wáiwitáisewa cáalíacáiri iyú Dios imàacacaalí wamànica cài. \p \v 4 Aibanáicáiná abénaméeyéi wenàiwica nadéca néemìaca báisíiri tàacáisi. Náalíacawa Dios imànica cayábéeri mawèníiri iyú imàacáaná iwàwawa wenàiwicanái ibáyawaná íicha. Nadéca naicáca càinácaalí iyú Espíritu Santo icùaca wenàiwica íiwitáise namànicaténá cayábéeri. \v 5 Náalíaca nacáiwa cayábéericani yái Dios itàacáica, náalíaca nacáiwa Dios yáasáidáanápiná ichàiniwa áibaalípiná iwàlisàidacaalí yái èeriquéi. \v 6 Néese nawènúadacaalí náiwitáisewa Jesucristo íicha nèepùacaténá nacaláacawa Dios íicha, yá càmita náalimá nèepùacawa nawènúadaca náiwitáisewa Dios irípiná àniwa, namànicáiná báawéeri Dios Iiri irí àniwa náucacaténá náichawani, càide iyúwa nadéca nacáicaalí natàtàacani cruz ìwali àniwa, namàacacaténá áibanái iicáaníca Dios Iiri iquíniná àniwa. Abédanamata namànica náiwitáisewa báawéeyéi yáapicha inuéyéicaté Dios Iiri. \v 7 Càica níade iyúwa waicáaná cáli ìiracaalí unía yúuwàacaalíwa cáli ìwali, Dios imànicáiná cáli irí yái cayábéerica, quéwa cáli idàwinàida báawéeri bànacalé meedá. Péemìacué comparación: Cáli idàwinàidacaalí bànacalé cayába nalí níái ibànéeyéicani, yásí nacùaca cayábani, yái cálica. Càita nacái Dios imànica cayábéeri mawèníiri iyú wenàiwicanái irí. Neebáidacaalí itàacái, namànicaalí cayábéeri càide iyúwa iwàwáaná, yásí Dios imàaca nalí cayábéeri manuísíwata cachàiníwanái mamáalàacata. \v 8 Quéwa áiba cáli idàwinàidacaalí báawéeri tuíri canéerica iwèni meedá, áwa yúuba nacái, yásí caná iwèni cáli íiwacali iicáca yái cálica, yá yeemáca meedá yái báawéerimica. Càita nacái wenàiwica càmíiyéica yeebáida Dios itàacái: Dios íináidapinácawa imáalàidáanápiná nía, yásí mesúnamáita neemápinácawa quichái iyú. \s1 La esperanza que nos mantiene firmes \p \v 9 Píacué nuénánái cáininéeyéica nuicáca, éwitacué cài nùalàaca pía, càicáaníta càmitacué cài nuínáidacawa pìwali, néese núalíacawa peebáidáanácuéca Jesucristo itàacái iwasàacaténácué pía Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha. \v 10 Dios icùacáiná wenàiwica machacàníiri iyú, íná càmita iimáichapiná yái cayábéerica pimàníiricuéca. Càmita iimáicha nacái yái piyúudàanácuéca áibanái yeebáidéeyéica Jesucristo itàacái píasáidacaténá cáinináca piicáca Dios, càide iyúwacué piyúudàaná pìacawa nía mamáalàacata nacái. \v 11 Quéwa máiní nuwàwaca macáita cáininácuéca piicáca áibanái mamáalàacata àta imáalàacatalétawa yái èeriquéi, yéewacaténácué peedáca piríwa pìasu cawèníiriwa macáita, yái cayábéerica Dios imàaquéeripinácuéca piríwa. \v 12 Càmitacué nuwàwa pèepùa ínucuéca pía àniwa, néese nuwàwa pìyacuéca càide iyúwa níara ìyéeyéica siùca Dios yáapicha chènuniré yeedéeyéica iríwa yái cawèníirica Dios icàlidéericaté nalí ìwali cáimiétacanéeri iyú imàacáanápináté nalíni neebáidacáináté itàacái mamáalàacata tài íiméeri iyú. \p \v 13 Bàaluité Dios icàlidacaté Abraham irí ìwali yái imàníinápinácaté Abraham irí cayábéeri, yásí Dios icàlidacaténi íipidená yáapichawa, cáimiétacanéeri iyú nacái, yéewacaténáté Abraham yáalíacawa Dioscata yái imàníiripinácaté irí yái cayábéerica. Càita Dios icàlidacaté Abraham iríni íipidená yáapichawa canácáiná áiba cachàiníiri Dios íicha, canáca nacái áiba yáaliméeri imànica càide iyúwa Dios imàníiná. \v 14 Yáté Dios íimaca Abraham irí: “Báisíiricata núuma pirí, numànipiná piríwa cayábéeri manuísíwata. Numàacapiná nacái manùbéeyéipiná níara pitaquénáiná”, íimacaté yái Diosca. \v 15 Dios icàlidacáináté cài Abraham iríni, íná Abraham icùacaté mamáalàacata matuíbanáiri iyú. Néese càité Dios imànica iríni, imàacacaté quéenibeca yái Abrahamca; yá Abraham idènìacaté ìiriwa íipidenéericaté Isaac, càide iyúwaté Dios íimáaná Abraham irí cáimiétacanéeri iyú. \v 16 Péemìacué comparación: Aiba wenàiwica báawéeri íiwitáise iwàwacaalí áibanái yeebáidaca itàacái, yá icàlidaca nalíni Dios íipidená yáapicha, cachàinicáiná wenàiwica íichani, yái Diosca. Néese idécanáami cài icàlidacani, yásí áibanái càmita nawàwa náimaca càmíinápiná báisí itàacái náimacáiná Dios yùuwichàidapinácasa nía. \v 17 Quéwa Dios càmita imàni càide iyúwa wenàiwica imàníiná. Néese Dios iwàwacaté yáasáidaca amaléeri iyúni yéenibe iríwa báisíiricani yái itàacáica, wía yàasu wenàiwicaca Dios imàaquéeyéipináca irí yái cawèníirica càide iyúwaté icàlidáaná walí cáimiétacanéeri iyúni. Dios iwàwacaté yáasáidaca amaléeri iyú walíni, imàníinápiná walí macáita machacàníiri iyú, càide iyúwaté íimáaná wáalíacaténáwa càmíiripiná iwènúada íiwitáisewa íicha yái wawàsi imàníiricaté wáapicha. Ináté Dios icàlidacaténi íipidená yáapichawa Abraham irí cáimiétacanéeri iyú, Abraham yáalíacaténátéwa báisíiri iyúcani Dioscata yái imàníiripinácaté irí cayábéeri. \v 18 Iná Dios idéca yáasáidaca walíni pucháiba wawàsi iyú, níái pucháiba wawàsi càmíiyéica idé iwènúacawa, yái Dios itàacáica, yá nacái Dios íipidenáca. Wáalíaca nacái Dios, yái cachàiníirica íiwitáise, càmíiri yéewa cachìwa itàacái ìwaliwa, íipidená ìwali nacáiwa. Iná yéewa wáalimá manuíca wáináidaca wawàwawa Dios ìwali tài íiméeri iyú, yái ichàiniadéerica wawàwa, wía isutéeyéica yáawawa Dios íicha icùanápiná wía yàasu yùuwichàacáisi íichawa. Yá wadéca weebáidaca itàacái, wáalíaca nacáiwa báisíiri iyú iwasàanápiná wía yàasu yùuwichàacáisi íichawa. \v 19 Néese wáalíacáináwa báisíiri iyú Dios iwasàanápiná wía yàasu yùuwichàacáisi íichawa, íná yéewa cachàinica wáiwitáise weebáidáanápiná Jesucristo itàacái mamáalàacata. Péemìacué comparación: Càica wíade iyúwa nave lancha nacáiri yèericawa manuíri úni yáacubàa. Yái naveca idènìaca yàasu ancla imiériwa yéenúlusi ìwalíiri úni yáaculé ipíchaná nave iméeràacawa cáuli iyú, màladàca ichàini iyú nacái. Càita wía nacái. Càmita waméeràawa Dios íicha, wàyacáiná abédanamata Jesús yáapicha, yái iwàluèricatéwa Dios yàatalé, aléera yáawàaná íinatawáise ìyéerica templo irìcu chènuníiséerica. \v 20 Jesús iwàlùacatéwa néré yàacùacaténá walí wawàlùanápináwa néré Dios yàatalé, Dios imàacacáináté Jesús sacerdote íiwacaliná càiripináta itàaníiri wawicáu Dios yáapicha càide iyúwaté sacerdote Melquisedec íibaidáanáté Dios irí bàaluité. \c 7 \s1 Jesús, sacerdote de la misma clase que Melquisedec \p \v 1 Bàaluité Melquisedec, yácata Salem ìyacàlená icuèrináca, sacerdote nacáicani íibaidéericaté Dios irípiná, yái Dios chènuníiséerica, itàanícaténáté Dios yáapicha wenàiwicanái iwicáu. Néenialíté Abraham imànica ùwicái áiba yàcalé icuèrinánái íipunita iwasàacaténá náicha ìirináwa íipidenéericaté Lot. Néeseté idécanáamité Abraham imawènìadaca nacuèrinánái, yásí Abraham yèepùacawa ùwicái íicha. Yáté Melquisedec yàaca íipunitáidaca Abraham, itàidacaténáténi. Melquisedec isutácaté Dios íicha imàníinápiná cayábéeri Abraham irí. \v 2 Dios iyúudàacaté Abraham, ínáté Abraham imàacaca cawèníiri yàasusi ofrenda iyú Melquisedec irí. Abraham yèepùadacaté madécaná cawèníiri nacuèrinánái íicha, níái nacuèrinánái íibèeyéicaté Abraham ìiriná imanùbacanái yáapicha. Néese macái néená níái diéyéica cawèníiyéi yàasusica, Abraham imàacacaté abéerinama néená Melquisedec irí ofrenda iyú, Dios iyúudàacáináté Abraham. Melquisedec íipidená íimáanáca “Yái Wacuèriná mabáyawanéerica, icuèrica wía machacàníiri iyú”, íimáanáca. Salem ìyacàlená íipidená íimáanáquéi “Matuíbanái”; íná Melquisedec icuèricáináté Salem ìyacàlená, íná yéewa íimáanáquéi nacái “Yái Wacuèrináca, wía ìyéeyéica matuíbanáiri iyú, cayábacáiná wáapicha Dios”, íimáanáquéi. \v 3 Profetanái càmitaté nacàlida walí Melquisedec yáanirimi ìwali, yáatúami nacái, yàawirináimi nacái. Càmitaté nacàlida walí càicaalínácaalíté Melquisedec imusúa iicá èeri, càita nacái càicaalínácaalíté yéetáwa. Iná yéewa yái Melquisedec càicanide iyúwa Dios Iiri, abéeri sacerdote ìyéerica càiripináta, itàaníirica Dios yáapicha wenàiwicanái iwicáu. \p \v 4 Iná píináidacuéwa cayába ìwali yái Melquisedec, cachàiníiricani macái wenàiwica íicha bàaluité. Cachàinicaté Melquisedec wàawirimi Abraham íicha, ínáté Abraham imàacaca cawèníiri yàasusi ofrenda iyú Melquisedec irí. Macái néená níái diéyéica yàasusica cawèníiyéica, Abraham imàacacaté abéerinama néená Melquisedec irí, yái cawèníiri yàasusi Abraham yèepùadéericaté náicha níái nacuèrinánáica Abraham imàníiyéicaté íipunita ùwicái. \v 5 Píalíacuéwa Dios itàacái ìwali profeta Moisés itànèericaté. Yái tàacáisi icàlidaca Leví itaquénáinámi ìwali níacata iwàwacutéeyéicaté íibaidaca Dios irí iyúwa sacerdotenái. Dios imàacacaté sacerdotenái yeedáca cawèníiri yàasusi ofrenda piná néenánái íichawa, níái israelitaca. Macái néená níái diéyéica yàasusica israelitanái yeedéeyéicaté iríwa, sacerdotenái yeedácaté náicha abéerinama néená iyúwa ofrenda Dios irípiná. Càité sacerdotenái icobraca nía, éwita néenánáicáaníta nía, nadènìacáanítaté nacái nàawirimiwa abéerita, yái Abrahamca. \v 6 Quéwa yái Melquisedec éwitaté càmicáaníta Leví itaquérinámini, càicáanítaté yeedáca ofrenda Abraham íicha; macái néená níái diéyéica yàasusica Abraham idènièricaté, Abraham imàacacaté abéerinama néená Melquisedec irí ofrenda iyú, cachàinicáináté Melquisedec Abraham íicha éwitaté Dios icàlidacáanítaté Abraham irí cáimiétacanéeri iyú imàníinápináté Abraham irí cayábéeri. Melquisedec nacái icàlidacaté cayábéeri tàacáisi Abraham íipidená ìwali yéewacaténáté Dios imànica Abraham irí cayábéeri, Melquisedec yáalimácáináté itàaníca Dios inùmalìcuíse. \v 7 Iná yéewa macáita wáalíacawa cachàinicaté Melquisedec Abraham íicha, yácáináté Melquisedec yáalimácaté icàlidaca cayábéeri tàacáisi Abraham íipidená ìwali yéewacaténáté Dios imànica cayábéeri cachàiníwanái Abraham irí. \v 8 Chái èeri irìcu israelitanái yèewi sacerdotenái yeedáca ofrenda néenánái israelita íichawa; macái néená níái diéyéica yàasusica wenàiwica yeedéerica iríwa, sacerdotenái yeedáca abéerinama néená iyúwa ofrenda Dios irípiná. Quéwa idécanáamité béeyéica níái sacerdoteca, yáté néetácawa, quéwa profetanái natànàacaté tàacáisi Dios inùmalìcuíse Melquisedec ìwali càide iyúwa Melquisedec ìyaca nacáicaalí siùcáisede mamáalàacata càiripináta. Iná yéewa wáalíacawa cachàiníirica Melquisedec áibanái sacerdote íicha canánama. \v 9-10 Bàaluité Abraham imàacacaalíté cawèníiri yàasusi ofrenda iyú Melquisedec irí, néenialíté càmitàacá imusúa iicá èeri yái Abraham itaquérinápinácaté íipidenéericaté Leví, yái macái sacerdotenái yàawirimica. Siùca sacerdotenáica níái Leví itaquénáinámi, yá needáca ofrenda israelitanái íicha; macái néená níái diéyéica yàasusi israelitanái yeedéerica iríwa, Leví itaquénáinámi yeedáca abéerinama néená iyúwa ofrenda. Bàaluité Abraham idènìatàacáwa nía iiná irìcuwa, níara Leví itaquénáinámi, Leví nacái, Melquisedec yàacaalíté íipunitáidaca Abraham. Iná yéewa wáalimá wáimaca nàwali níái sacerdoteca, Leví itaquénáinámica, namàacacaté ofrenda Melquisedec irí, yácáináté nàawirimi Abraham imàacacaté cawèníiri yàasusi ofrenda iyú Melquisedec irí madécaná camuí ipíchawáiseté namusúa naicá èeri. Càica wáalíacawa cachàiníirica Melquisedec macái sacerdotenái íicha canánama, níái Leví itaquénáinámica. \p \v 11 Néeseté madécaná camuí Abraham idénáamité, Dios imàacacaté itàacáiwa Israel itaquénáinámi irí. Yáté Dios yeedáca Leví itaquérinámi íipidenéericaté Aarón, yéenibe yáapichawa náibaidacaténáté Dios irí iyúwa sacerdotenái, itàaníiyéipinácaté Dios yáapicha wenàiwicanái iwicáu. Quéwa càmitaté yéewa Aarón itaquénáinámi iwasàaca wenàiwicanái Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha càmicáináté sacerdotenái yáalimá mabáyawanáca imànica wenàiwicanái. Ináté iwàwacutáca Dios ibànùaca Cristo, yái áiba íiwitáaná sacerdote Aarón itaquénáinámi íicha, yái Cristo ìyéerica càide iyúwaté Melquisedec ìyáanáté. \v 12 Dios imàacacáiná walí wàlisài íiwitáaná sacerdote, yái Cristoca, íná iwàwacutá ìyaca áiba wàlisài tàacáisi sacerdote ìwali, áiba íiwitáaná tàacáisi profeta Moisés yàasu tàacáisi íicha, yái tàacáisi Moisés itànèericaté Dios inùmalìcuíse. \v 13 Wáalíacawa iwàwacutáca ìyaca wàlisài tàacáisi càmicáiná Leví itaquérinámi yái Wáiwacalica, yái Dios itàacái icàlidéerica walí ìwali. Wáiwacali idènìaca áibata yàawiríawa náicha níái sacerdote yàawiríaca. Canácatáita Wáiwacali yàawiría yéená íibaidaté Dios irí iyúwa sacerdote. \v 14 Wáalíacawa Judá itaquérinámicani yái Wáiwacalica. Bàaluité Dios íimacaté abéeri Judá itaquérinámi icùanápináté israelitanái. Càmitaté Dios ichùulìa profeta Moisés yeedáanápináté Judá itaquénáinámi náibaidacaténáté Dios irí iyúwa sacerdotenái itàaníiyéipináté Dios yáapicha wenàiwica iwicáu. \p \v 15 Iná wáalíacawa amaléeri iyú ìyaca áiba wàlisài sacerdote íiwitáaná, yácáiná Cristo, yácata wàlisài sacerdoteca íibaidéerica Dios irípiná càide iyúwaté Melquisedec ìyáanáté, itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha. \v 16 Bàaluité Dios yeedáca Leví itaquénáinámi sacerdotenáipináté nía íibaidéeyéipiná irí. Quéwa càmita Dios imàaca walí Cristo sacerdotepiná yàawiría ìwalíisewa, néese Dios imàacaca sacerdotecani yái Cristoca, Cristo idènìacáiná icáuca cachàiníiriwa yái càmíirica imáalàawa, càmíirica nacái áiba yáaliméeri imáalàidaca. \v 17 Wáalíacawa báisíiricani Dioscáiná idéca cài íimaca Wáiwacali irí: \q1 “Sacerdoteca pía càiripináta, íibaidéerica nulípiná, itàaníirica núapicha nùasu wenàiwicanái iwicáu càide iyúwaté sacerdote Melquisedec íibaidáanáté nulípiná”, \m íimaca yái Diosca. \v 18 Yái quéechéericaté tàacáisica Dios imàaquéericaté profeta Moisés irí icàlidacaté nalíni càinácaalíté iyú sacerdotenái iwàwacutáaná íibaidaca Dios irí, àta Wáiwacali yàanàacatalétaté. Dios idéca iwènúacawa íicha yái quéechéeri tàacáisimica sacerdotenái ìwalíirica, machawàacacáináté nía, níái sacerdoteca, càmíiyéicaté yáalimá iwasàaca wenàiwicanái Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha. \v 19 Níái sacerdoteca náibaidacaté Dios irí càide iyúwaté Dios ichùulìaná profeta Moisés icàlidáanápináté nalíni. Quéwa càmitaté náalimá mabáyawanáca namànica wenàiwica Dios iicá. Néese siùcade wadènìaca Cristo, yái cayábéeri náicha canánama sacerdoteca, mabáyawanéerica imànica wía Dios iicápiná, imàaquéeri nacái wamawiénidaca Dios wáiwitáise iyúwa. \p \v 20 Dios icàlidacaté tàacáisi íipidená yáapichawa cáimiétacanéeri iyú wáalíacaténáwa báisíiri iyú Dios idéca imàacaca sacerdotecani càiripináta yái Wáiwacalica, itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha. \v 21 Dios càmitaté icàlida càiri tàacáisi áibanái sacerdote ìwali, níái Leví itaquénáinámica. Néese Dios icàlidacaté tàacáisi íipidená yáapichawa cáimiétacanéeri iyú wáalíacaténáwa báisíiri iyú idéca imàacaca sacerdotecani càiripináta yái Wáiwacalica. Iná cài Dios íimaca Cristo irí: \q1 “Núa, Picuèriná Dios, nucàlidacaté tàacáisi nuípidená yáapichawa cáimiétacanéeri iyú yéewacaténá macáita náalíacawa báisíiri iyúcani, yá canácatáita nuwènúadapiná nuíwitáisewa íicha. Núumacaté pirí: ‘Sacerdoteca pía càiripináta, íibaidéerica nulípiná, itàaníirica núapicha nùasu wenàiwicanái iwicáu càide iyúwaté sacerdote Melquisedec íibaidáanáté nulípiná’, càité núumaca pirí”, \m íimacaté yái Diosca Wáiwacali irí. \v 22 Jesús ìyacáiná sacerdote càiripináta itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha, íná wáalíacawa Jesús idéca imànica walípiná wàlisài wawàsi Dios yáapicha cayábéeri íicha yái bàaluisàimi wawàsica, Dios imàníiricaté israelitanái yáapicha icùanáté nía iyúwa yàasu wenàiwicanáiwa. Yái wàlisài wawàsi Jesús imàníirica walípiná Dios yáapicha íimáanáca Dios icùanápiná wía càiripináta, Jesús ìyacáiná càiripináta. \v 23 Manùbacaté níái sacerdoteca bàaluisàna, Leví itaquénáinámica, càmicáináté nadé náibaidaca Dios irípiná càiripináta néetácáinátéwa nàacawa, ínáté càmita náalimá natàaníca Dios yáapicha wenàiwicanái iwicáu càiripináta. \v 24 Quéwa Jesús càmíiripiná yéetáwa, íná yéewa íibaidaca Dios irípiná càiripináta iyúwa sacerdote itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha; càmíiripiná Jesús imàaca íichawa íibaidacaléwa áiba sacerdote irí, canásíwata. \v 25 Iná yéewa Jesús yáalimá iwasàaca wía Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha báisíiri iyú càiripináta, wía yeebáidéeyéica Jesús itàacái, wamawiénidacaténá Dios wáiwitáise iyúwa Jesús ìyacáiná càiripináta isutácaténá Dios íicha walípiná, itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha nacái. \p \v 26 Iná Jesús, yácata sacerdote íiwacaliná báisíirica íibaidéerica Dios irípiná, yái wawàwacutéerica itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha. Yá mabáyawanéericani, càmíirica nacái yáalimá imànica ibáyawanáwa. Yái Jesúsca, yácata áiba íiwitáaná wenàiwica cabáyawanéeyéi wenàiwica íicha, ìyéerica siùcáisede déeculé náicha, Dios imichàidéericaté chènuniré náicha canánama níái cáli chènuníiséeyéica, icùacaténá macáita Dios yáapicha. \v 27 Càmita iwàwacutá Jesús íibaidaca càide iyúwa áibanái sacerdote íiwacanánái. Iwàwacutácaté nanúaca pìrái namànicaténá sacrificio Dios irí èeri imanùbaca. Quéechacáwa nanúacaté pìrái iyúwa sacrificio nabáyawaná ìwalíisewa nasutácaténáté Dios íicha wawàsi imàacáanápiná iwàwawa nabáyawaná íicha. Néeseté nanúaca áiba pìrái iyúwa sacrificio àniwa wenàiwicanái ibáyawaná ìwalíise cayábacaténá Dios iicáca náiwitáise. Càmita iwàwacutá Jesús imàni cài, néese Jesús imànicaté abéta sacrificio abé yàawiríata, cawèníirica càiripináta, imàacacaté icáucawa wáichawalíná, nanúacaténáténi cruz ìwali, yùuwichàacaténátéwa Dios yàasu yùuwichàacáisi iyú wabáyawaná ìwalíise. \v 28 Dios ichùulìacaté profeta Moisés yeedáanápináté Aarón itaquénái náibaidacaténáté Dios irí iyúwa sacerdote íiwacanánái, itàaníiyéipinácaté Dios yáapicha wenàiwicanái iwicáu. Quéwa èeri mìnanái meedá nía, cabáyawanéeyéica. Néeseté madécaná camuí Moisés idénáamité, Dios icàlidacaté tàacáisi íipidená yáapichawa cáimiétacanéeri iyú wáalíacaténáwa báisíiri iyúcani idéca imàacaca sacerdote íiwacalinácani, yái Iirica mabáyawanéerica, imàníirica macáita càide iyúwa Dios ichùulìaná, yéewacaténá íibaidaca Dios irípiná càiripináta iyúwa sacerdote íiwacaliná, itàaníirica wawicáu Dios yáapicha. \c 8 \s1 Jesús, mediator de un nuevo pacto \p \v 1 Péemìacué cayába, ìyaquéi walí sacerdote íiwacaliná, yái Cristoca, itàaníirica wawicáu Dios yáapicha. Cristo idéca yáawinacawa Dios yéewápuwáise chènuniré icùacaténá macáita Dios yáapicha. \v 2 Yá Cristo íibaidaca ìyaca iyúwa sacerdote báisíiri templo irìculé ìyéerica chènuniré, Wacuèriná Dios imàníiricaté, càmíirica wenàiwica imàni. \p \v 3 Iwàwacutácaté macái sacerdote íiwacaliná imàaca cawèníiri yàasusi ofrenda iyú Dios irí, iwàwacutácaté nacái inúaca pìrái iyúwa sacrificio Dios irí wenàiwicanái ibáyawaná ìwalíise yéewacaténáté Dios imàacaca iwàwawa wenàiwicanái ibáyawaná íicha bàaluité. Iná iwàwacutácaté Jesucristo imàacaca cayábéeri wawàsi nacái Dios irí ofrenda piná. \v 4 Jesucristo ìyacaalícáwa siùca chái èeri irìcutá, càmita judíonái ibatàa íibaidaca Dios irí templo irìcu iyúwa sacerdotetá, càmicáiná Leví itaquérinámini, yái Jesucristoca; yá nacái judíonái nadènìaca mamáalàacata néenánáiwa sacerdote íibaidéeyéica templo irìcu inuéyéica pìrái iyúwa sacrificio wenàiwicanái ibáyawaná ìwalíise càide iyúwaté profeta Moisés ichùulìanáté nàawirináimi, manùbacáiná níái judíoca càmíiyéica yeebáida Jesucristo itàacái. \v 5 Quéwa canéerica iwèni meedáni yái náibaidacaléca siùcáisede, níái judíonái yàasu sacerdoteca, náibaidacáiná chái èeri irìcu meedá. Nàasu templo, yácata báisíiri templo yéenáiwaná meedáni, yái báisíiri templo ìyéerica chènuniré, Dios ìyacàle báisíirica. Càica wáalíacawa bàaluitécáiná ipíchawáiseté profeta Moisés ichùulìaca israelitanái imànica Dios yàasu capìima mabáyawanéeri, yái capìima íimamisíirica, israelitanái isutácatáipiná Dios íicha, yáté Dios íimaca Moisés irí: “Píibaida cáalíacáiri iyú. Pimàni macáita cayába càide iyúwa yái núasáidéerica pirí capìima yéenáiwanápiná manuíri dúli íinatalé íipidenéerica Sinaí”, íimaca yái Diosca. Càité Dios yáasáidaca Moisés irí báisíiri templo chènuníiséeri yéenáiwanápiná yéewacaténáté Moisés yáalíacawa càinácaalíté iyú iwàwacutáaná namànica Dios yàasu capìima mabáyawanéeri israelitanái isutácatáipináté Dios íicha chái èeri irìcu. \v 6 Quéwa siùcáisede Jesucristoca, yái íibaidéerica Dios irípiná iyúwa sacerdote íiwacaliná itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha, yácata imàníirica ìyaca culto máiníiri cayába cachàiníwanái íicha yái culto sacerdotenái imàníirica chái èeri irìcu. Càita Jesucristo idéca imàacaca wàyaca abédanamata Dios yáapicha Jesucristocáiná idéca imànica walípiná wàlisài wawàsi Dios yáapicha, Dios icùaná wía. Yái wàlisài wawàsi, cayábéericani bàaluisàimi wawàsi íicha Dios imàníiricaté israelitanái yáapicha, Dioscáiná idéca icàlidaca walíni cáimiétacanéeri iyú imàníinápiná walí cayábéeri cachàiníwanái. \p \v 7 Yái quéechéericaté wawàsi càmita iyúudàa wenàiwicanái cayába imàacacaténá mabáyawanáca nía Dios iicápiná, íná iwàwacutácaté Dios imànica wàlisài wawàsi wenàiwicanái yáapicha. \v 8 Quéwa cabáyawanácaté Dios iicáca níara israelitaca namànicáináté nabáyawanáwa. Cài íimaca Dios itàacái profeta itànèericaté Dios inùmalìcuíse: \q1 “Wacuèriná Dios íimaca: Aibaalípiná numànipiná wàlisài wawàsi náapicha níái Israel itaquénáinámica, Judá itaquénáinámi nacái, nucùanápiná nía cayábéeri iyú. \q1 \v 9 Yái wàlisài wawàsica càmíiripiná càide iyúwa bàaluisàimi wawàsi numàníiricaté nàawirináimi yáapicha bàaluité numusúadacaalíté nía Egipto yàasu cáli íicha càide iyúwa wenàiwica itécaalí ìiriwa icáapi ìwali. Néese càmicáináté namàni càide iyúwaté nuchùulìaná nía, ínáté núucaca nuíchawa nía, íimaca yái Diosca. \q1 \v 10 Néese Dios íimaca àniwa: Aibaalípiná ipíchawáise èeri imáalàacawa, yá numànipiná náapicha wawàsi àniwa, nucùanápiná nía, níái Israel itaquénáinámica. Càipiná numànica nalí, núa Nacuèriná Diosca: Numàacapiná nuíwitáise náiwitalìcu, náalíacaténáwa nutàacái ìwali nawàwalìcuísewa, yéewanápiná neebáidaca machacàníiri iyú càide iyúwa nuchùulìaná nía. Yá núapinácata Nacuèriná Diosca, níapinácata nacái nùasu wenàiwica cáininéeyéica nuicáca. \q1 \v 11 Càmita iwàwacutápiná néewáidáyacacawa náalíacaténá nùwali, níái náapichéeyéica, nía nacái néenánáica, macáicáiná náalíapináca nùwali, macáita púubéeyéi, béeyéi nacái. \q1 \v 12 Yá numàacapináca nuwàwawa nabáyawaná íicha, càmita quirínama nuèpùa nuwàwalica yái báawéerica namàníiricaté, íimacaté yái Diosca”, \m cài íimaca yái profetaca. \v 13 Dios idéca icàlidaca walí yái tàacáisica wàlisài wawàsi ìwalíirica, yái wawàsi Dios imàníirica wáapicha Jesucristo ìwalíise, íná yéewa wáalíacawa Dios idéca iicáca quéechéeri wawàsi càiride iyúwa éwisàimi, yái wawàsi Dios imàníiricaté abéta israelitanái yáapicha, Leví itaquénáinámi íibaidacaténáté Dios irí iyúwa sacerdotenái. Yá idéca imáalàacawa yái éwisàimi wawàsica sacerdotenái ìwalíirica, Dioscáiná idéca imàacaca íichawani. \c 9 \s1 El templo terrenal y el templo celestial \p \v 1 Quéechatécáwa Dios imànicaté wawàsi israelitanái yáapicha, imàacacaténá Leví itaquénáinámi íibaidaca irí iyúwa sacerdotenái. Yáté Dios icàlidacaté profeta Moisés iríni, càinácaalíté iyú iwàwacutáaná sacerdotenái imànica culto chái èeri irìcu Dios yàasu capìima mabáyawanéeri irìculé, yái manuíri capìima íimamisíirica, israelitanái isutácatáipináca Dios íicha bàaluité. \v 2 Namànicaté manuíri capìima idènièricaté imàdáanáwa pucháiba. Idènìacaté inùmawa abéeri yáawàaná. Iinatawáise yái capìima inùma wáluméerica ìyacaté idàbáanéeri imàdáanáca íipidenéerité Mabáyawanéeri. Imàdáaná irìcu ìyacaté abéeri lámpara, àicu cáiwináca nacáiri iicácanáwa, sietéericaté icamalá imanùbaca. Iyacaté néeni abéeri mesa nacái, nalìadéericaté íinata pan namàaquéericaté Dios irí ofrenda iyú sacerdotenái iyáapiná. \v 3 Bamuchúamibàa capìima irìcu ìyacaté áiba yáawàaná, wáluma cáucuíri iyú. Iinatawáise yái pucháibáanáca yáawàaná, ìyacaté áiba imàdáaná capìima imáalàanáwa. Yái imàdáaná, yácata Dios ichàini ìyacataléca, yái Dios mabáyawanéerica náicha canánama, ínáté imàdáaná íipidenácaté Mabáyawanéeri náicha canánama. \v 4 Iyacaté oroíri altar mesa nacáiri ìyéericaté mawiénita pucháibáanáca yáawàaná irí. Neemácaté pumèníiri isàni altar íinata nàacaténá Dios icàaluíniná. Iyacaté nacái Dios yàasu yàalusi nacáiri mabáyawanéeri nachanàidéeri macáita íinatabàa oro iyú. Yàalusi nacáiri irìculé náawináidacaté oroíchúa catùa ipuniéchúawa maná iyú, yái pan nacáirica Dios ibànuèricaté nalí chènuníise nayáapiná. Náawináidacaté nacái Aarón yàasu àicu yàalusi nacáiri irìculé, yái Aarón yàasu àicu yèepuèricaté imusúadaca íiwináwa àniwa. Nàyacaté nacái íba yàalusi nacáiri irìcu, níái pucháiba sàabadéeyéica íba Dios itànèeyéicaté ìwali itàacáiwa diez namanùbaca tàacáisi israelitanái yeebáidacaténáté iyúwa Dios ichùulìaná nía. \v 5 Pucháiba querubín yéenáiwaná ángel càanabáiyéi náipunitawáaca nabàlùacawa nalíwáaca yàalusi nacáiri inùmabàalé íinata, naicáidaca yàalusi inùma irí. Dios ichàini icamaláná icànacaté mèlumèluíri iyú bamuchúamibàa náicha níái querubín yéenáiwanáca. Querubín yàanabái ipùata yàanàacaté iwéréwáaca yàalusi nacáiri inùmabàalé iwicáulé. Yái yàalusi nacáiri inùmabàalé íipidenéericaté “Dios imàacacatái iwàwawa wabáyawaná íicha”. Sacerdote íiwacaliná idàchìadacaté pìrái íiranámi yàalusi inùmabàalé ìwali yéewacaténá Dios imàacaca iwàwawa israelitanái ibáyawaná íicha. Quéwa canáca nulí èeri cayába siùcade nucàlidáanápiná macáitani ìwali yái wawàsica. \p \v 6 Càité nachùnìaca capìima bàaluité. Sacerdotenái nawàlùacatéwa èeri imanùbaca irìculé yái capìima imàdáanáca idàbáanéerica namànicaténá culto Dios irí càide iyúwaté Dios ichùulìanáté nía nàanápináté Dios icàaluíniná. \v 7 Quéwa abéericata sacerdote íiwacaliná iwàlùacatéwa irìculé yái imàdáaná imáalàidáanáca abé yàawiríata camuí imanùbaca, aléera Dios ichàini icamaláná mèlumèluíri ìyacatáica, yái Dios mabáyawanéerica náicha canánama. Sacerdote íiwacaliná iwàlùacaalítéwa néré, iwàwacutácaté itéca pìrái íiranámi. Itéca pìrái íiranámi yái inuéricaté iyúwa sacrificio ibáyawaná ìwalíisewa, yéewacaténáté Dios imàacaca iwàwawa sacerdote íiwacaliná ibáyawaná íicha. Itécaté nacái áiba pìrái íiranámi sacerdote inuéricaté macái israelitanái ibáyawaná ìwalíise, Dios imàacacaténáté iwàwawa nabáyawaná íicha, yái báawéerica càmíiricaté náalíawa namànicaté. \v 8 Quéwa sacerdotenái imànicaté culto èeri imanùbaca idàbáanéeri imàdáaná irìcu nàacaténá Dios icàaluíniná. Càita Espíritu Santo yáasáidaca walí wáalíacaténáwa idècunitàacá namànicaté culto idàbáanéerica capìima imàdáaná irìcu, yáté canáca yéewaná macái wenàiwica yàacawa mawiénita Dios irí, canácáináté áiba yáaliméeri mabáyawanáca imànica nía Dios iicá. Càide iyúwa canáanáté yéewaná nawàlùacawa áiba imàdáaná irìculé naicácaténáté Dios ichàini icamaláná mèlumèluíri, càité nacái canácaté yéewaná wenàiwica nàacawa chènuniré nàyacaténá Dios yáapicha, càmitaté nacái yéewa nàyaca abédanamata Dios yáapicha. \v 9 Iná Espíritu Santo yéewáidaca wía siùca comparación iyú ìwali yái capìimami bàaluisàimica, capìima yàasu wawàsi ìwali nacái. Ewitaté namàacacáaníta ofrenda Dios irí, nanúacaté nacái pìrái iyúwa sacrificio Dios irí imàacacaténáté iwàwawa nabáyawaná íicha càide iyúwaté ichùulìaná nía, càicáaníta càmitaté yáalimá pìrái íiranámi mabáyawanáca imànica nía Dios iicá, níái yèeyéicaté Dios icàaluíniná pìrái íiranámi iyú. \v 10 Yái bàaluisàimi tàacáisica càmitaté idé iwàlisàidaca wenàiwica íiwitáise nàyacaténáté machacàníiri iyú, néese yéewáidacáita nía meedá càiríinácaalíté yàacàsi Dios imàaquéeri nayáaca, càiríinácaalí wawàsi nacái Dios imàaquéeri nàiraca, càinácaalíté iyú nacái iwàwacutáaná nàapìdaca náichawa masacàacaténá Dios iicáca nía. Yái bàaluisàimi tàacáisica ichùulìacaté wenàiwica nachùnìanápináté náinatabàawa; yéewáidacaté nía Dios ìwali nacái, àta yéenáiwaná yàanàacatalétaté Dios ichùnìanápináté cayába wàlisài wawàsi yàasu wenàiwicanái yáapichawa Cristo ìwalíise. \p \v 11 Quéwa Cristo yàanàacaté. Siùcáisede Cristoca yái sacerdote íiwacaliná íibaidéerica Dios irípiná, itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha. Yá Cristo imànica ìyaca walí cayábéeri càmíiricaté wenàiwica yáalíawa ìwali bàaluité. Imichàacatéwa chènuniré, déeculé capìraléeri cáli íicha, càide iyúwaté sacerdote íiwacaliná ichàbáanátéwa irìcubàa yái capìima imàdáanáca idàbáanéerica. Yá Cristo iwàlùacatéwa templo chènuníiséeri irìculé, yái báisíiri temploca, cayábéeri íicha, mabáyawanéeri íicha nacái yáara capìimami bàaluisàimica. Yái templo chènuníiséerica, càmíirita wenàiwica imànicaléta, càmíirita nacái ìya chái èeri irìcu. \v 12 Cristo iwàlùacatéwa irìculé yái mabáyawanácataléca náicha canánama, Dios ìyacatái chènuníiséerica, quéwa càmitaté Cristo ité chivo íiranámi, pacá yéenibe íiranámi nacái; néese Cristo itécaté íiranátawa iyúwa sacrificio yéetácáinátéwa macái wenàiwica íichawalíná. Càité iwàlùacawa abé yàawiríata imànicaténáté sacrificio; càmita quirínama iwàwacutá yèepùa imànica sacrificio àniwa. Cristo idéca iwasàaca wía Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha càiripináta. \v 13 Bàaluité Dios ichùulìaca sacerdotenái nadàchìadaca toro íiranámi, chivo íiranámi nacái wenàiwica ìwali níái wenàiwicaca Dios iiquéeyéicaté iiná casaquèeri iyú. Nachùchùaca becerra imenínáami wenàiwica ìwali nacái Dios iicácaténá nainá masaquèeri iyú yéewacaténáté nasutáca níawawa Dios íicha àniwa. Macáita yái wawàsica namànicáitaté wenàiwica íinatabàa meedá. \v 14 Quéwa cawènicáináté níara wawàsi bàaluisàimica masacàacaténáté Dios iicáca wenàiwica iiná, ¡íná yéewa wáalíacawa cawènica Cristo íiraná cachàiníwanái náicha, masacàanápiná imànica wáiwitáise Dios iicápiná! Yácáiná Cristo imàacacaté icáucawa Espíritu Santo ichàini iyú, yái càmíirica imáalàawa. Càité Cristo yéetácawa imànicaténáté càide iyúwa Dios iwàwáaná. Yéetácatéwa iyúwa mabáyawanéeri sacrificio wabáyawaná ìwalíise. Cristo yéetácatéwa wáichawalíná, íná yéewa íiraná masacàaca imànica wáiwitáise canánama íicha yái báawéerica wamàníirica itéericaté yàacawa wía yéetácáisi irìculé. Iná siùcáisede wáalimá wáibaidaca cáuri Dios irípiná. \p \v 15 Ináté cài Jesucristo iyúudàaca wía: Yéetácatéwa wáichawalíná yéewacaténá itàaníca wawicáu Dios yáapicha. Càita Jesucristo imànica walípiná wàlisài wawàsi Dios yáapicha cayábacaténá Dios iicáca wía. Cristo yéetácáinátéwa wáichawalíná, íná Dios idéca imàacaca iwàwawa wabáyawaná íicha, yái báawéerica wamàníiricaté idècunitàacá wàyacaté càide iyúwa bàaluisàimi tàacáisi íimáaná. Càité Jesucristo imànica walí yéewanápiná wía Dios imáidéeyéica weedáca walíwa yái cawèníirica càmíirica imáalàawa Dios icàlidéerica walí ìwali cáimiétacanéeri iyú yàanápiná walíni. \v 16 Péemìacué comparación romanonái íiwitáise ìwali: Ipíchawáise romanosàiri yéetácawa, yásí itànàaca cuyàluta icàlidacaténáni càide iyúwa iwàwáaná naseríaca yàasumi idécanáami yéetácawa. Quéwa canéeritàacá iwèni yái cuyàlutaca àta náalíacatalétawa báisíiri iyúcani yéetácatéwa, yái itànèericaté cuyàluta. \v 17 Iná càmíiritàacá cawèni yái cuyàlutaca idècunitàacá cáucani yái itànèericani, íná canáca yéewaná áiba wenàiwica yeedáca nalíwa yàasu cawèníiri càide iyúwaté icàlidáaná nalíni. Quéwa yéetácanáamiwa yái itànèericaté cuyàluta, yásí cawèníirica nalí cuyàluta, níái yeedéeyéipináca iríwa yàasumi. \v 18 Càité nacái Dios imànicaté quéechéeri wawàsi israelitanái yáapicha, yáté càmíiritàacá cawèni yái bàaluisàimi tàacáisica àta nanúacatalétaté pìrái iyúwa sacrificio. Ináté israelitanái inúaca pìrái iyúwa sacrificio cawènicaténáté namànica nalíwa yái wawàsi Dios imàníiricaté náapicha. \v 19 Bàaluité profeta Moisés iléecaté Dios itàacái macái israelitanái irí, yái tàacáisi Dios ichùulièrica neebáidaca nàyacaténáté machacàníiri iyú Dios iicá. Néese Moisés yeedáca púubanaméeri hisopo yéetaná yàana idènièrica pumèníiri ibáináwa. Yá yéepùaca hisopo yéetaná yàana quíiréeri lana iyú. Néese íisapíadacaténi pacá yéenibe íiranámi iyú, chivo íiranámi iyú nacái, yèewìadéerica úni yèewi. Yá idàchìadacaté íiranámi cuyàluta ìwali, yái cuyàluta idènièricaté Dios itàacái Dios ichùulièricaté israelitanái yeebáidaca. Néese Moisés idàchìadacaté nacái pìrái íiranámi macái wenàiwica ìwali, yái pìrái íiranámi yèewìadéerimica úni yèewi, masacàacaténáté Dios iicáca nía. \v 20 Néese Moisés íimacaté nalí: “Yácata íiranámi, yái pìráimica yéetéerimicawa pibáyawaná ìwalíisecué masacàacaténácué Dios iicáca pía, yéewanápiná cawènica yái wawàsica Dios imàníiricuéca píapicha, peebáidáanápiná iyúwa ichùulìanácué pía”, íimacaté nalí yái Moisésca. \v 21 Moisés idàchìadacaté nacái pìrái íiranámi Dios yàasu manuíri capìima ìwali, yái nasutácatáipináca Dios íicha. Idàchìadaca pìrái íiranámi macái yàalubáisi imanùbaca ìwali nacái ìyéerica capìima irìcu, nía nacái quírápieli nacáiyéica iwàwacutéeyéicawa nalí culto irípiná nàacaténáté Dios icàaluíniná. \v 22 Càide iyúwa íimáaná yái bàaluisàimi tàacáisi Dios imàaquéericaté nalí, iwàwacutácaté namànica càiri culto pìrái íiranámi iyú batéwa macái wawàsi ìwaliná masacàacaténáté namànicani Dios iicá. Canácaté Dios imàacáaná iwàwawa nabáyawaná íicha càmicaalíté nanúa napìrawa yéewanápináté pìrái íiraná imusúacawa náicha wenàiwica ibáyawaná ìwalíise. Iwàwacutácaté pìrái yéetácawa wenàiwica íichawalíná. Càita nacái càmicaalíté Jesucristo yéetáwa wáichawalínátá íiranácaténá yàapìdáidaca wáiwitáisetá, yá canáca yéewaná Dios imàacaca iwàwawa wabáyawaná íichatá. \s1 El sacrificio de Cristo quita el pecado \p \v 23 Càité iwàwacutáca nanúaca pìrái iyúwa sacrificio masacàacaténá namànica manuíri capìima pìrái íiranámi iyú, capìima yàasu wawàsi nacái, yái capìima íimamisíirica, nasutácatáipináca Dios íicha bàaluité. Yái capìimaca, yácata chènuníiséeri templo yéenáiwanáca. Quéwa yái wawàsi chènuníiséericáwaca iwàwacutácaté cayábéeri íiranámi pìrái íiranámi íicha, yái pìrái íiranámi masaquèericaté imànica bàaluisàimi capìima chái èeri irìcu. \v 24 Càmicáináté Cristo iwàlùawa irìculé yái capìima wenàiwica imàníiricaté. Yái bàaluisàimi capìimaca yáasáidacáicata walí meedá càiride iyúwa báisíiri temploca chènuníiséeri iicácanáwa. Cristo quéwa iwàlùacatéwa Dios yàatalé chènuniré náicha macái capìraléeri cáli chènuníiséeyéica. Siùca Cristo ibàlùacawa Dios íipunita itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha. \v 25 Camuí imanùbaca bàaluité israelitanái yàasu sacerdote íiwacaliná iwàlùacatéwa irìculé yái mabáyawanácataléca náicha canánama Dios ichàini icamaláná icànacataléca capìima imàdáaná irìcu. Ináté sacerdote íiwacaliná iwàlùacawa néré madécaná yàawiríaté itécaténá pìrái íiranámi. Càmitaté sacerdote íiwacaliná ité íiranáwa. Quéwa Cristo iwàlùacatéwa chènuniré itécaténá néré íiranáwa, yá càmitaté Cristo imàni càide iyúwa judíonái yàasu sacerdote íiwacaliná imàníiná. \v 26 Iwàwacutácaalíté Cristo iwàlùacawa néré camuí imanùbacatá, yásí iwàwacutá yéetácawa madécaná yàawiríatá èeri idàbacatáise bàaluité àta siùca nacáide. Quéwa siùca ipíchawáise èeri imáalàacawa Cristo idéca iwàlùacawa aléi èeri irìculé imàacacaténáté yáawawa yéetácaténátéwa iyúwa sacrificio abé yàawiríata càiripináta. Càité ichuìdaca wáicha wabáyawaná. \v 27 Dios icàlidacaté iwàwacutáanápiná macái wenàiwica yéetácawa abé yàawiríata, néese idécanáami néetácawa, yá Dios yùuwichàidapiná báawéeyéi wenàiwica. \v 28 Càita nacái Cristo imàacacaté yáawawa yéetácaténáwa iyúwa sacrificio abé yàawiríata yéewanápináté madécaná wenàiwica ibáyawaná ìyaca ìwali. Néese yàanàapiná àniwa quéwa càmita quirínama yéetácawa wenàiwicanái ibáyawaná ìwalíise, néese yàanàapiná iwasàacaténá yàasu wenàiwicawa, wía icuèyéica yàanàaca. \c 10 \p \v 1 Bàaluité Dios imàacacaté itàacáiwa profeta Moisés irí icàlidacaténáté israelitanái iríni yéewanápináté náalíacawa Dios iwàwaca nàyaca machacàníiri iyú. Quéwa yái bàaluisàimi tàacáisi càmitaté yáasáida nalí amaléeri iyú macáita yái cayábéerica Cristo imàníiripinácaté walí. Iná yái bàaluisàimi tàacáisica càmitaté idé mabáyawanáca imànica wenàiwica Dios iicá, níái inuéyéica pìrái iyúwa sacrificio Dios irí camuí imanùbaca nabáyawaná ìwalíisewa nàacaténá Dios icàaluíniná. \v 2 Yái bàaluisàimi tàacáisi yáalimácaalíté mabáyawanáca imànica wenàiwicatá, yá nayamáidacaté nanúaca pìrái iyúwa sacrificiotá bàaluitécáiná mabáyawanácaalíté níatá, yá càmitaté nèepùa achúmaca náináidacawa nawàwawa nabáyawaná ìwaliwatá. \v 3 Quéwa nanúacáináté pìrái iyúwa sacrificio, yáté nawàwalica nabáyawanáwa camuí imanùbaca. \v 4 Càmicáináté yéewa toro íiranámi, chivo íiranámi nacái imáalàida wenàiwica ibáyawaná. \p \v 5 Iná Cristo iwàlùacatéwa aléi èeri irìculé, yáté íimaca Dios irí: \q1 “Pía, Dios, càmita quirínama piwàwa wenàiwicanái inúaca pìrái iyúwa sacrificio nabáyawaná ìwalíisewa, càmicáiná yéewa pìrái íiranámi imáalàidaca wenàiwica ibáyawaná, néese pidéca pibànùaca núa iyúwa wenàiwica nuétácaténáwa wenàiwicanái ibáyawaná ìwalíise. \q1 \v 6 Càmita quirínama casíimái piicáca wenàiwicanái inúaca ipìrawa iyúwa sacrificio nabáyawaná ìwalíisewa, càmicáiná yéewa pìrái íiranámi imáalàidaca wenàiwica ibáyawaná. \q1 \v 7 Iná núumacaté pirí: ‘Nudéca nùanàaca aléi èeri irìculé càide iyúwaté profetanái itànàanáté tàacáisi pinùmalìcuíse numànicaténá càide iyúwa piwàwáaná, pía Dios’ ”, \m íimacaté yái Cristoca. \v 8 Quéechatécáwa Cristo íimaca càmita quirínama Dios iwàwa sacrificio, càmita quirínama nacái casíimáica iicáca wenàiwica inúaca pìrái iyúwa sacrificio nabáyawaná ìwalíisewa, éwita Dios itàacái bàaluisàimi ichùulìacáanítaté namànica cài. Càmita quirínama cayába Dios iicáca nàasu sacrificio, càmicáiná yéewa pìrái íiranámi imáalàidaca wenàiwica ibáyawaná. \v 9 Néese Cristo íimaca Dios irí àniwa: “Nudéca nùanàaca aléi èeri irìculé numànicaténá càide iyúwa piwàwáaná, pía Dios”, íimacaté yái Cristoca. Yái tàacáisica íimáanáca Cristo imáalàidáanápináté macáita sacrificio bàaluisàna imàacacaténáté yáawawa iyúwa sacrificio náamirìcubàa, yéetáanápinátéwa wenàiwicanái ibáyawaná ìwalíise. \v 10 Idéca mabáyawanáca Dios iicáca wía wáibaidacaténá abéerita Dios irípiná, Jesucristo imànicáináté càide iyúwaté Dios iwàwáaná imàacacáináté yáawawa iyúwa sacrificio yéetáanápináwa abé yàawiríata càiripináta wenàiwicanái ibáyawaná ìwalíise. \p \v 11 Iyaca sacerdote judíosàiri inuérica pìrái iyúwa sacrificio Dios irí israelitanái ibáyawaná ìwalíise èeri imanùbaca. Namànica yái sacrificio bàaluisànamica madécaná yàawiría éwita càmicáaníta yéewa pìrái íiranámi imáalàidaca wenàiwica ibáyawaná. \v 12 Quéwa Jesucristo imàacacaté yáawawa yéetáanápináwa iyúwa sacrificio wenàiwica ibáyawaná ìwalíise càiripináta. Néeseté imichàacawa chènuniré, yá yáawinacatéwa Dios yéewápuwáise icùacaténá macáita Dios yáapicha. \v 13 Siùca Jesucristo iyamáacawa chènuniré idècunitàacá Dios imawènìadaca íicha yùuwidenái. Yásí áibaalípiná Dios imáalàidapiná imawènìadaca Jesucristo yùuwidenái. \v 14 Yácáiná Jesucristo imàacacaté yáawawa yéetáanápináwa wáichawalíná abé yàawiríatá, yáté mabáyawanáca imànica wía Dios iicápiná càiripináta, wía Dios yeedéeyéica yàasunáipináwa wáibaidacaténá abéerita Dios irípiná. \v 15 Espíritu Santo nacái icàlidaca walí tàacáisi wáalíacaténáwa báisíiri iyúcani càmita iwàwacutá Jesucristo yèepùa yéetácawa wáichawalíná àniwa. Càité Espíritu Santo íimaca: \q1 \v 16 “Aibaalípiná ipíchawáise èeri imáalàacawa, yá numànipiná náapicha wàlisài wawàsi àniwa nucùanápiná nía, núa Nacuèriná Diosca. Càipiná numànica nalí, núa, Nacuèriná Diosca. Numàacapiná nuíwitáisewa nawàwalìculé, náalíacaténáwa nutàacái ìwali náiwitalìcuwa, yéewanápiná neebáidaca machacàníiri iyú càide iyúwa nuchùulìaná nía, \q1 \v 17 càmita quirínama nuèpùa nuwàwalica nabáyawaná, yái báawéerica namàníiricaté”, \m íimacaté yái Espíritu Santoca. \v 18 Dios idéca imàacaca iwàwawa wabáyawaná íicha, íná càmita quirínama iwàwacutá wanúaca pìrái iyúwa sacrificio wabáyawaná ìwalíisewa. \s1 Debemos acercarnos a Dios \p \v 19 Iná píacué nuénánáica, siùcáisede manuíca wáináidaca wawàwawa wáalimáanápiná wawàlùacawa macàaluínináta irìculé yái mabáyawanácataléca náicha canánama, Dios ìyacàle chènuníiséerica, Jesucristo yéetácáinátéwa wáichawalíná, itéenápináté néré íiranáwa, Dios imàacacaténá iwàwawa wabáyawaná íicha. Càité Jesucristo yàacùaca wáapunápiná yéewanápiná wamawiénidaca Dios wáiwitáise iyúwa. \v 20 Jesucristo idéca yàacùaca walí wàlisài àyapu cáuri wawàlùacaténáwa irìculé yái Dios ìyacàleca chènuníiséerica. Yái Jesucristo yácata wáapuná cáurica imàaquéerica wamawiénidaca Dios, Jesucristo yéetácáinátéwa wáichawalíná, néese imichàacatéwa chènuniré déeculé macái chènuníiséeri cáli íicha. Péemìacué comparación: Bamuchúamibàa judíonái yàasu templo irìcu ìyacaté manuíri yáawàaná wáluma cáucuíri iyú ibàlièricaté Dios ichàini wenàiwicanái ituí íicha. Ináté canáca yéewaná wenàiwica nàacawa Dios yàatalé. Quéwaté, Jesucristo yéetácáinátéwa wáichawalíná, yáté yái manuíri yáawàanáca icacanácatéwa bamuchúamibàa cáli iwérénama, pucháibawaca yèewi, wáalíacaténáwa wáalimá wàacawa Dios yàatalé siùcáisede Jesucristo yéetácái ìwalíise. Yá nacái Jesucristo iináca, càicanide iyúwa yái yáawàanámica, iwàwacutácáináté Jesucristo iiná icacanácawa cruz ìwali yéetácaténáwa wáichawalíná yéewanápináté yàacùaca walí wáapunápiná wàacaténáwa Dios yàatalé. \v 21 Iyaca walí Jesús yái sacerdote íiwacaliná cachàiníirica, íibaidaca Dios irípiná, itàanícaténá wawicáu Dios yáapicha. Jesúscata yái icuèrica Dios yàasu templo chènuníiséerica, icuèrica nacái wía, wía Dios yéenibeca. \v 22 Iná wamawiénidacué Dios wáiwitáise iyúwa, wàacaténá icàaluíniná báisíiri iyú. Wáibàacué wawàwa nacáiwa Dios iwéré cachàiníiri iyú yeedáanápiná wía yàataléwa, yácáiná Jesús íiraná idéca yàapìdáidaca wáiwitáise wabáyawaná íichawa, Jesús yéetácáinátéwa wáichawalíná. Iná càmita iwàwacutá achúmaca wáináidacawa wawàwawa wabáyawanámi ìwaliwa, yácáiná Espíritu Santo masacàacaté imànica wáiwitáise wabautizácaalítéwa úni yáaculé. \v 23 Cachàinicué wáiwitáise mamáalàacata Dios ìwali, picácué nacái wawènúada wáiwitáisewa Dios íicha, néese weebáidacué Jesucristo itàacái tài íiméeri iyú càide iyúwa wacàlidáaná waináwanáwa weebáidáaná, yácáiná Dios imànipiná walíwa macáita yái cayábéerica càide iyúwaté icàlidáaná walíni cáimiétacanéeri iyú. \v 24 Wamichàidacué wáiwitáisewáaca cáininácaténá waicáyacacawa cachàiníwanái mamáalàacata, wamànicaténá nacái cayábéeri. \v 25 Picácué wayamáida wàwacáidáyacacawa wamànicaténá culto, wàaca nacái Dios icàaluíniná. Picácué wamàni càide iyúwa náiwitáise ìyáaná níara abénaméeyéi càmíiyéica ìwacáidáyacawa wáapicha, néese wachàiniadacué wawàwawáaca siùcade. Iwàwacutá cài wamànica cachàiníwanái mamáalàacata wáalíacáináwa mawiénica Wáiwacali yéenáiwaná yàanàacatáipiná, èeri imáalàanápiná nacáiwa. \p \v 26 Wamànicaalí wàacawa wabáyawanáwa mamáalàacata wéemìacadénáami yái báisíiri tàacáisica Jesucristo ìwali, yá canáca walí quirínama áiba yéetéeripináwa iyúwa sacrificio wáichawalíná wabáyawaná ìwalíise, canácáiná áiba Jesucristo íicha Dios iiquéeri càiride iyúwa cawèníiri yéetáanápináwa wáichawalíná. \v 27 Iná wáucacaalí wáichawa Jesucristo, yá ìyaca walí wapíchalépiná abéta Dios yàasu yùuwichàacáisi máiníiri caiyéinináca, cáaluíri waicáca, yá nacái manuíri quichái caluérica, ipucuéricawa ìyaca cachàiníiri iyú, yeeméeripináca Dios yùuwidenái. \v 28 Bàaluité áibacaalí wenàiwica càmita imàni càide iyúwa Dios itàacái íimáaná, yái bàaluisàimi tàacáisica profeta Moisés icàlidéericaté nalí Dios inùmalìcuíse, néese ìyacaalíté nacái pucháiba wenàiwica, càmicaalí máisiba nacái icháawèeyéicani, náalíacáináté imànica ibáyawanáwa, yáté càmita nacuèrinánái iicá ipualé, néese nanúacani ráunamáita. \v 29 Iná píalíacuéwa nàuwichàanápinácawa manuísíwata cachàiníwanái nayamáidacaalí neebáidaca Dios Iiri namànicaténá irí báawéeri, càide iyúwa nabawàidaca nacáicaalíni nàabàli iyúwa; càide iyúwa nacái casacàaca nacáicaalí naicáca Dios Iiri íiraná, caná iwèni naicácáiná Dios Iiri yéetáanáwa wáichawalíná; càide iyúwa nadéca nacáicaalí natàaníca nacái báawéeri iyú naquíniwa Espíritu Santo ìwali, yái cáininéerica iicáca wía. Yái Dios Iiri íiranáca, yácata cawèníirica imànica wàlisài wawàsi Dios imàníirica wáapicha iwasàacaténá wía yàasu yùuwichàacáisi íichawa. Yái Jesucristo íiranáca masacàaca imànica wáiwitáise wabáyawaná íichawa Dios iicápiná. \v 30 Wáalíacawa Wacuèriná Dios idéca íimaca: “Núacata yái yùuwichàidéeripináca wenàiwica imàníiyéica ibáyawanáwa. Núacata yái yèeripináca nawèni”, íimaca yái Diosca. Idéca íimaca nacái: “Núa Dios, nùuwichàidapiná nùasu wenàiwicawa namànicaalí nabáyawanáwa”, íimaca yái Diosca. \v 31 ¡Máiníiri caiyéinináca yùuwichàacáisiquéi cáuri Dios yùuwichàidacaalí wíawa! \p \v 32 Quéwa piwàwalicué càinácaalíté iyú pidàbaca péemìaca yái cayábéeri tàacáisica Jesucristo ìwali, pìidenìacatécué nacái piùwichàanáwa mamáalàacata matuíbanáiri iyú áibanái imànicaalíté píipunita manuíri ùwicái peebáidacáiná Jesucristo itàacái. \v 33 Abénaméeyéicué píapichéeyéi nàuwichàacatéwa manuísíwata Wáiwacali irípiná macái wenàiwica yàacuésemi. Aibanái càmíiyéi yeebáida Wáiwacali natàanícaté máiní báawéeri iyú nàwali, naicáaní nacái naquíniná, nàuwichàidacaté nacái abénaméeyéi. Achúmacatécué piwàwa nàwali nàuwichàacáinátéwa. \v 34 Pidécuéca piicáca napualé cáininéeri iyú pitécaténácué nayáapiná, níái píapichéeyéica yùuwichèeyéicatéwa presoíyéi ibànalìcu, neebáidacáináté Jesucristo itàacái. Pìidenìacatécué nacái piùwichàanáwa casíimáiri iyú piùwidenái imelùdacaalítécué pìasuwa píalíacáinácuéwa pidènìaca áiba pìasuwa càmíiri imáalàawa chènuniré cayábéeri íicha yái pìasumica chái èeri irìcuírica. \v 35 Picácué piméyáawa, néese manuícué píináidaca piwàwawa Dios ìwali; peebáidacaalícué Dios itàacái tài íiméeri iyú mamáalàacata, yásí yàacué piríwa cawèníiri manuísíwéeri chènuniré. \v 36 Iwàwacutácué cachàinica píiwitáise mamáalàacata pìidenìacaténácué piùwichàanáwa matuíbanáiri iyú, pimànicaténácué càide iyúwa Dios iwàwáaná yéewanápinácué peedáca piríwa nacái yái cawèníirica Dios icàlidéericatécué pirí ìwali cáimiétacanéeri iyú. \v 37 Iwàwacutá wàidenìaca wàuwichàanáwa quiríta wacùanápiná Cristo yàacawa néese, càide iyúwa Dios itàacái íimáaná profeta itànèericaté. Cài íimacaté: \q1 “Caquialésíwata yàanàapináca yái yèeripinácawa néese, càmíirita nacái idècunìawa càiripináta. \q1 \v 38 Nùasu wenàiwica nuiquéerica mabáyawanéeri iyú yeebáidacáiná núa, ìyapiná càiripináta yeebáidacaalí mamáalàacata nutàacái, quéwa iwènúadacaalí nuícha íiwitáisewa icalùni ìwalíisewa, néese càmita cayába nuicá íiwitáise”, \m íimaca yái Diosca. \v 39 Quéwacué càmíiyéi néená wía, níara iwènúadéeyéica íiwitáisewa Dios íicha icalùni ìwalíisewa, yásí namáalàacawa. Néese wíata yái yeebáidéeyéica Dios itàacái mamáalàacata, Jesucristo iwasèeyéipináca Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha. \c 11 \s1 La fe \p \v 1 Báisícaalí weebáidaca Dios, yásí wáalíacawa báisíiri iyúcani wawàwalìcuísewa Dios imàníinápiná walí càide iyúwa icàlidáaná walíni; báisícaalí weebáidaca Dios, yásí wáalíacawa báisíiri iyúcani ìyaca báisíiri wawàsi càmíiricáwa wadé waicáca watuí iyúwa. \v 2 Cayábacaté Dios iicáca abénaméeyéi wàawirináimi israelitanái íiwitáise bàaluité neebáidacáináté Dios. \p \v 3 Weebáidacáiná Dios íná yéewa wáalíacawa Dios idàbacaté macáita itàacái iyúwa, macái wawàsi ìyéerica chái èeri irìcu, chènuníiséeyéi cáli íinata nacái macáita, íná yéewa wáalíacawa Dios iwènúadacaté wawàsi càmíirica wadé waicáca imànicaténá macáita yái waiquéerica. \p \v 4 Bàaluité Abel yeebáidaca Dios ínáté imànica càide iyúwaté Dios ichùulìanáni. Abel inúacaté ipìrawa iyúwa sacrificio ibáyawaná ìwalíisewa, isutácaténá Dios íicha imàacáanápiná iwàwawa Abel ibáyawaná íicha. Cayábacaté Dios iicáca yái Abel imàníináca. Iná mabáyawanácaté Dios iicáca Abel. Quéwa Abel ibèeri íipidenéericaté Caín càmitaté imàni càide iyúwaté Dios ichùulìaná. Néese Caín yàacáita Dios irí ibànacale ìyacanáwa meedá, càmíiricaté Dios ichùulìa wenàiwicanái imàaca Dios irí nabáyawaná ìwalíisewa. Ináté cayábéeri Dios iicáca Abel íiwitáise Caín íicha. Iná éwita Abel yéetácáanítatéwa madécaná camuí néese siùcade, càicáaníta siùcade wéemìaca iináwaná ìwali, yásí wawàwalica càinácaalíté iyú yeebáidáaná Dios, yá wáalíacawa iwàwacutáaná weebáidaca Dios nacái. \p \v 5 Bàaluité Enoc nacái yeebáidaca Dios, yáté Dios itécani chènuniré méetáanánamata icáuca yáapichawa. Càmitaté quirínama nàanàaca Enoc chái èeri irìcu Dios itécáináténi. Dios itàacái profeta itànèericaté icàlidaca walí Enoc iináwaná: Ipíchawáiseté Dios itéca Enoc chènuniré, Enoc ìyacaté machacàníiri iyú ínáté cayábaca Dios iicáca íiwitáise. \v 6 Quéwa càmita wáalimá wàyaca iyúwa casíimáiná Dios iicáca càmicaalí weebáidani. Wawàwacaalí wamawiénidaca Dios wáiwitáise iyúwa wáalíacaténá ìwali, iwàwacutáca weebáidaca ìyaca cáuri Dios. Iwàwacutá weebáidaca nacái Dios iicáanápiná wapualé, imàaca nacái iwàwawa wabáyawaná íicha, wía icutéeyéicani manuísíwata wáalíacaténá ìwali. \p \v 7 Bàaluité Noé nacái yeebáidacaté Dios. Néese Dios yàalàacáináté Noé yùuwichàacáisi íichaná, yái ichàbéeripinácatéwa ipíchalé, càmíiritécáwaca idé Noé iicáca, ínáté Noé yeebáidaca Dios itàacái. Noé imànicaté manuíri arca lancha nacáiri iwasàanápináté yéenánáiwa Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha, yái manuíri yéesacáica imáalàidéeripinácaté macái èeri mìnanái. Noé yeebáidacaté Dios, ínáté yái arca Noé imàníirica yáasáidacaté cabáyawanáca macái èeri mìnanáica, iwàwacutáanáté nacái néetácawa nabáyawaná ichùulìacawa. Quéwa Noé yeebáidacáináté Dios, ínáté mabáyawanáca Dios iicácani iwasàanápináté Noé Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha. \p \v 8 Bàaluité Abraham nacái yeebáidaca Dios, ínáté Dios imáidacaalíténi, yáté Abraham yeebáidaca irí, yá yàacawa yàasu cáli íichawa yàacaténátéwa áiba cáli nérépiná Dios yèeripinácaté irí. Abraham imusúacaalítéwa yàasu cáli íichawa, càmitaté yáalíawa alénácaalí yàawa. \v 9 Càmitaté Abraham iméyáawa, néese yeebáidacaté Dios mamáalàacata, éwitaté iwàwacutácáaníta yèepunícawa iyúwa canéeri yàasu cáli idécanáamité yàanàaca íinatalé yái cáli Dios icàlidéericaté irí iináwaná ìwali cáimiétacanéeri iyú, yàanápináté Abraham iríni. Càmitaté Abraham imàni icapèewa néenibàa, néese yèepunícáitawa yàacawa, ìyacaté mamáalàacata íimamisíiri capìima irìcu. Càité nàyaca nacái níái Abraham ìiri íipidenéericaté Isaac, Isaac ìiri nacái íipidenéericaté Jacob. Ewitaté Dios càmicáanítàacá yàa nalí yái cálica càide iyúwa icàlidáanáté nalíni cáimiétacanéeri iyú, càicáanítaté neebáidaca Dios mamáalàacata yàanápináté nalíni áibaalípinácáwa. \v 10 Càité Abraham ìyaca iyúwa canéeri yàasu cáli icùacáináté yàanàanápiná áiba yàcalé íiwitáaná néré, yái cayábéeri yàcalé chènuníiséerica, ibàluèricawa cachàiníiri íba íinata càmíirica imáalàawa, yái yàcalé Dios idàbéericaté. \p \v 11 Sara nacái, úái Abraham íinuca, yeebáidéechúa Dios itàacái. Ewitaté càmicáaníta yéewa quéenibeca úa máinícáináté béeruca úa, Abraham nacái máinícaté béericani, càicáanítaté Dios ichàiniadaca Abraham idènìanápináté ìiriwa Sara yáapicha Abraham yeebáidacáináté Dios imàníinápináté macáita machacàníiri iyú càide iyúwaté icàlidáaná Abraham iríni cáimiétacanéeri iyú. \v 12 Càité Abraham idènìaca ìiriwa yái Isaac, éwitaté máinícáaníta béericani yái Abrahamca, nayúunáidéeri yéetápinácatéwa mesúnamáita. Néeseté Abraham ìiri íipidenéericaté Isaac idènìacaté yéenibe nacáiwa, itaquénái nacáiwa madécaná. Iná yéewa siùca nàyaca manùbéeyéi Abraham itaquénáinámi càide iyúwa dùlupùta imanùbaca chènuníiséeyéica, iyúwa nacái imanùbaquéi manuíri úni yàasu càina imuluíca càmíirica wáalimá waputàaca. \p \v 13 Macáita níái Abrahamnáica yeebáidéeyéicaté Dios itàacái, neebáidacaté Dios mamáalàacata tài íiméeri iyú àta néetácatalétawa, éwitaté càmicáanítaté needá nalíwa cayábéeri wawàsi Dios icàlidéericaté nalí iináwaná ìwali cáimiétacanéeri iyú yàanápináté nalí nía. Quéwa neebáidacáiná Dios tài íiméeri iyú, ínáté yéewa naicáca yái cayábéerica náiwitáise iyúwa, càmíiri natuí iyúwa, yái cayábéerica Dios imàníiripinácaté nataquénáinámi irí chái èeri irìcu, chènuniré nacái. Casíimáicaté nawàwa naicácáináténi náiwitáise iyúwa càide iyúwa waicácaalí wenàiwica déecuíséericáwaca wáicha, wamáidacani watàidacaténáni casíimáiri iyú idècunitàacá wàacawa wáipunitáidacani. Càité nacái níái Abrahamnáica, casíimáiri iyúca nèepunícáitawa nàacawa iyúwa canéeyéi yàasu cáli náalíacáinátéwa napáchiacáita nèepunícawa irìcu yái èeriquéi, nadènìacáináté nàasu cálipináwa chènuniré. \v 14 Cawinácaalí cài icàlidéeyéica iináwanáwa náasáidaca amaléeri iyú nacutáca nàacawa natuíyàaca nàasu cálipináwa càmíirica chái èeri irìcuíri. \v 15 Càmitaté náináidawa ìwali yáara cáli nàacatáisecaté. Náináidacaalítéwa ìwalitá, yáté náalimá nèepùacawa nérétá. \v 16 Quéwa nawàwacaté nàasu cálipináwa cayábáwanáiri, yái Dios yàasu cáli chènuníiséerica, Dios icùacataléca macáita. Iná càmíirita bái nàwalíise yái Diosca, néese casíimáica yéemìaca nacàlidáaná naináwanáwa nadènìaca Nacuèrináwa, yái Diosca. Cài wáalíacawa càmita bái Dios nàwalíise, Dioscáiná idéca ichùnìaca nalípiná cayábéeri yàcalé chènuniré. \p \v 17 Abraham yeebáidaca Dios tài íiméeri iyú mamáalàacata éwitaté Dios yáalimáidacáaníta iicáwani asáisí báisícaalí Abraham yàaca Dios iyéininá. Càité Dios yáalimáidaca iicáwa Abraham: Ichùulìacaté Abraham inúanápináté ìiriwa Isaac iyúwa sacrificio yàacaténáté Dios icàaluíniná. Càmita báisí Dios iwàwaca wanúaca irí wenàiwica, néese càicáicaté Dios yáalimáidaca iicáwa Abraham. Yá Abraham iwàwacaté yeebáidaca Dios itàacái, íná íináidacatéwa inúanápiná Isaac iyúwa sacrificio Dios irí, yái abéerita ìirica, éwitaté Dios icàlidacáaníta Abraham iríni cáimiétacanéeri iyú imàacáanápináté Isaac idènìaca madécaná itaquénáiwa, Abraham itaquénáinámipiná. \v 18 Càité Dios íimaca Abraham irí idècunitàacá sùmàicani yái Isaac: “Nuicápiná iyúwa nùasunáiwa pìiri Isaac itaquénáinámi”, íimacaté yái Diosca. \v 19 Quéwa Abraham íináidacatéwa inúanápináté ìiriwa Dios irí Abraham yeebáidacáináté Dios yáalimá imichàidacani yéetácáisi íicha, yái Isaac, Abraham yáalíacáináwa cachàiníirica yái Diosca. Achúmacaté Abraham inúa ìiriwa, càmita imáisanìa Dios íichani, yái Isaac. Quéwa Dios imáidacaté Abraham irí ichùulìacaténá Abraham ipíchanáté inúa ìiriwa. Iná Abraham yeebáidacáináté Dios, ínáté yéewa Abraham yeedáca ìiriwa cáuritàacáwa, càide iyúwa Dios idéca nacáicaalí imichàidaca Isaac yéetácáisi íicha. \p \v 20 Càité nacái Isaac yeebáidaca Dios. Iná icàlidacaté tàacáisi Dios inùmalìcuíse íiméerica Dios imàníinápináté cayábéeri Jacob irí, Esaú irí nacái, níái Isaac yéenibe asìanáica. \p \v 21 Jacob nacái yeebáidacaté Dios, ínáté maléenácaalí irí èeri ipíchawáise yéetácawa, Jacob icàlidacaté tàacáisi Dios inùmalìcuíse itaquénái íipidená ìwaliwa, níái José yéenibe pucháiba ùuculìiyéica. Yái tàacáisi íimacaté Dios imàníinápináté nalí cayábéeri. Yá Jacob éwitaté machawàacacáanítani béecái iyú, càicáanítaté íináidacawa cáalíacáiri iyú. Yáté imichàacawa quiríta yàasu cama íichawa, yá íibàaca ichaquèewa ìipìnáaníirica ìwali icùadáanápiná íiwitawa, yàacaténá Dios icàaluíniná. Càité Jacob yeebáidaca Dios éwitaté iwàwacutácáaníta itéca yéenibewa macáita Egipto yàasu cáli néré. \p \v 22 José nacái yeebáidacaté Dios, ínáté maléenácaalí irí èeri ipíchawáise yéetácawa, yá José icàlidacaté yéenánái iríwani, níái israelitaca, namusúanápinátéwa Egipto yàasu cáli íicha áibaalípináté. José yeebáidacaté Dios iyúudàanápináté israelitanái, íná José ichùulìacaté nía natéenápináté yáapimi chácatáinápinácaalíté namusúawa Egipto yàasu cáli íicha, nabàlìacaténáté yáapimi áiba cáli néré, yái cáli Dios imàaquéericaté Abraham irí. \p \v 23 Néeseté nacái Moisés isèenái neebáidacaté Dios iyúudàanápináté nía, nía nacái néenánái israelitaca. Iná idécanáamité Moisés imusúaca iicá èeri, yá isèenái icùacaténi ibàacanéeri iyú máisiba quéeri cayábacáináté naicáca iicácanáwa yái sùmài yáanaca càiride iyúwa wenàiwica íibaidéeripináté Dios irípiná. Egipto yàasu cáli icuèriná ichùulìacaté israelitanái nanúanápináté néenibewa asìanáica, quéwa càmita cáalu Moisés isèenái, ínáté càmita namàni càide iyúwaté egipcionái icuèriná ichùulìaná nía. \p \v 24 Moisés nacái yeebáidacaté Dios. Quéechatécáwa Egipto yàasu cáli icuèriná íidu udàwinàacaté Moisés càide iyúwa uìriwa. Quéwa idécanáamité béerica Moisés, càmitaté iwàwa náimaca ìwali itaquéricani, yái faraón icuèricaté Egipto yàasu cáli. \v 25 Néese cayába cachàiníwanái iicácaté yùuwichàanápináwa Dios yàasu wenàiwica yáapicha, níái israelitaca, íicha yái ìyáanápinácaté càasuíri iyú achúma èeríinata náapicha níái Egipto yàasu cáli íiwacanánáica, imàníiyéicaté ibáyawanáwa casíimáiri iyú. \v 26 Moisés yáalimápinácaté idènìaca macáita cawèníiri ìyéericaté Egipto yàasu cáli icuèriná irí, naicácáináté Moisés càiride iyúwa faraón ìiri, quéwa Moisés imàacacaté íichawa macáita, cawènicáiná cachàiníwanái iicácaté yái yùuwichàanápinácatéwa Dios irípiná càide iyúwa Cristo yùuwichàanápinátéwa áibaalípináté. Càité Moisés íináidacawa yeebáidacáináté Dios yàanápináté cawèníiri nalí chènuniré cawinácaalí yùuwichèeyéicawa Dios irípiná neebáidacáiná itàacái. \p \v 27 Moisés yeebáidacaté Dios, ínáté yéewa itéca israelitanái Egipto yàasu cáli íicha, macàaluínináta rey ilúa íicha, yái icuèricaté Egipto yàasu cáli. Yáté cachàinica Moisés íiwitáise Dios ìwali imànicaténáté càide iyúwa Dios ichùulìanáni. Moisés imànicaté cachàiníiri iyú macàaluínináta càide iyúwa iicáidaca nacáicaalí mamáalàacata Dios irí, yái Dios càmíirica yéewa waicáca. \v 28 Moisés yeebáidacaté Dios itàacái, ínáté ichùulìaca israelitanái namànica idàbáanéerité Pascua yàasuná culto càide iyúwaté Dios icàlidáaná Moisés iríni. Iná israelitanái nanúacaté napìrawa oveja yéenibe. Macái capìi imanùbaca irìcuíyéi iwàwacutácaté nanúaca abéeri oveja wàlisài. Néese napusúa oveja íiranámi nacapèe inùma ìwaliwa ipíchaná Dios yàasu ángel inuérica wenàiwica inúaca israelitanái idàbáanéeyéica néenibe asìanáica. \p \v 29 Càita nacái israelitanái neebáidacaté Dios, ínáté nachàbacawa Mar Rojo yàasu manuíri úni ìwalìabàa. Dios yàacùaca yèewi yái única nachàbáanápináwa abéemàalé. Yáté nàacawa chuìri cáli íinatabàa. Càité Dios imàacaca napìacawa nàuwidenái íichawa níái Egipto yàasu cáli néeséeyéica. Néese egipcionái nawàwacaté nachàbacawa nacái náibàacaténáté israelitanái, quéwa Dios imàacaca ibàlìacawa yái única, ínáté Egipto yàasu cáli néeséeyéi nàisicùmacawa. \p \v 30 Néese israelitanái neebáidacaté Dios, ínáté Dios iyúudàaca nía namànicaténáté ùwicái nàuwidenái íipunitawa, áiba yàcalé mìnanái, íipidenácataléca Jericó. Nàipìnáaníca Jericó itéesebàa siete èeri, yái yàcalé iwáiná itéesebàa càide iyúwaté Dios íimáaná nalí, yáté iwáiná yúuwàacawa. \v 31 Ua nacái Rahab, Jericó ìyacàlená mìnaluca. Quéechatécáwa uimácaté asìanái yáapicha plata ìwalinápiná. Quéwa uwènúadacaté uíwitáisewa ubáyawaná íichawa, yá uebáidacaté Dios itàacái. Ináté pucháiba israelitanái yàanàacaalíté Jericó ìyacàlená néré naicáanápináténi ipíchawáiseté macái israelitanái imànica ùwicái Jericó íipunita, yáté Rahab ubàaca nía Jericó ìyacàlená yàasu úwinái íicha. Uyúudàacáináté israelitanái, íná càmitaté nanúa úa namawènìadacaalíté Jericó ìyacàlená. Yáté càmita uétáwa náapicha níái Jericó ìyacàlená mìnanáica càmíiyéicaté yeebáida Dios itàacái. \p \v 32 Iyaca madécaná càiri tàacáisi nàwali áibanáica yeebáidéeyéicaté Dios. Canáca nulí cayába èeri nucàlidacaténá naináwaná ìwali macáita, níái Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, rey David, Samuel, áibanái profeta nacái. \v 33 Israelitanái neebáidacáináté Dios, ínáté Dios iyúudàaca namànica ùwicái Canaán yàasu cáli mìnanái íipunita needácaténáté nàasu cáli. Dios iyúudàacaté israelita íiwacanánái nacùaca wenàiwicanái machacàníiri iyú. Dios imànicaté nalí madécaná cayábéeri càide iyúwaté íimáaná nalí cáimiétacanéeri iyú. Dios icùacaté nacái áibanái ipíchaná león cháwi nacáiri iyáaca nía, íná yéewa nabàlìacaté cháwinái inùma Dios ichàini iyú. \v 34 Dios icùacaté áibanái nacái manuíri quichái íicha. Aibanái neebáidacáináté Dios, íná Dios iwasàacaté nía nàuwidenái íichawa iwàwéeyéicaté inúaca nía espada machete nacáiri iyú. Aibanái canáca cayába nachàini, quéwa Dios yàacaté nachàinipiná neebáidacáináté itàacái, yá namànicaté ùwicái cachàiníiri iyú, yá namawènìadaca nàuwidenái yàasu úwináiwa. \v 35 Inanái nacái neebáidacaté Dios, íná Dios icáucàidacaté nalí néenibe yéetácáisi íicha. \p Quéwa áibanái néetácatéwa cabèesi iyú càmicáináté nawènúada náiwitáisewa Dios íicha nàuwidenái nacapèedáidacaalíté nía. Càmitaté nawènúada náiwitáisewa Dios íicha nawàwacáináté namichàacawa yéetácáisi íicha áiba èeripiná nàyáanápiná cayába Dios yáapicha. \p \v 36 Aibanái nàuwichàacatéwa nàuwidenái iicáanícaalíté naquíniná, nacapèedáida nacái nía, nadacùaca nía cadena iyú, náucacaté nía presoíyéi ibànalìculé neebáidacáináté Dios itàacái. \v 37 Aibanái nacái néetácawa nàuwidenái nanúacáináté nía íba iyú, nasiéráidacaté nía nacái, nanúacaté nía nacái espada machete nacáiri iyú. Níái yeebáidéeyéicaté Dios itàacái nèepunícatéwa macapèeta. Canáca nabàle cayába, nàwalica nabàlewa oveja íimami, cabra íimami nacái. Catúulécanácaté nía, naméeràacawa. Aibanái yùuwichàidacaté nía. Aibanái imànicaté nalí báawéeri. \v 38 Ewitaté canácáaníta nawèni èeri mìnanái iicáca nía, càicáaníta cawènica nía èeri mìnanái íicha, máinícáináté báawaca èeri mìnanái íiwitáise. Nèepunícatéwa canácatalé wenàiwica manacúali yùucubàa càináwàiri, dúli yèewibàa nacái, nacutácaté utàwi nàyáanápináté cáli irìculé, íba yéecalìcubàa nacái. \p \v 39 Macáita nía neebáidacaté Dios, íná mabáyawanácaté Dios iicáca nía. Quéwa càmitaté needá nalíwa yái cayábéerica Dios icàlidéericaté nalí ìwali cáimiétacanéeri iyú imàacáanápináté nalíni. \v 40 Yácáiná Dios íináidacatéwa wàwali, àta wamusúacataléta waicá èeri, imàníinápináté walí cayábéeri cachàiníwanái mamáalàacata náapicha, yéewanápiná Dios yàaca macáita wacáuca càmíiri imáalàawa náapicha, áibaalí èeri imáalàacaalípináwa. \c 12 \s1 Fijemos la mirada en Jesús \p \v 1 Madécanácaté nía, níái wenàiwica ìyéeyéicaté chái èeri irìcu yeebáidéeyéicaté Dios itàacái. Siùcáisede nàyaca chènuniré, iyúwa manuíri acalèe wawicáulé, iicáidéeyéica walí naicácaténá càinácaalí wàyáaná. Wadéca wéemìaca naináwaná, íná wáalíacawa iwàwacutá weebáidaca Dios tài íiméeri iyú nacái. Péemìacué comparación: Iwàwacutácaalí wenàiwica ipìanícawa carrera ìwali, yá imàacaca íichawa macái wawàsi imiéri, càmita nacái idacùa yàabàliwa, iwàwacáiná ipìanícawa cayába cachàiníiri iyú. Càita nacái wía yeebáidéeyéica Jesucristo itàacái: Wamàacacué wáichawa macái yái càulenéerica imànica walíni, wamàacacué wáichawa nacái wabáyawanáwa idacuèrica wía. Néese wáibaidacué cachàiníiri iyú Dios irípiná; wàidenìacué wàuwichàanáwa mamáalàacata matuíbanáiri iyú; weebáidacué Dios nacái tài íiméeri iyú yéewanápiná wàanàaca chènuniré. \v 2 Manuícué wáináidaca wawàwawa mamáalàacata Jesús ìwali. Jesús yeebáidacáináté Dios tài íiméeri iyú náicha canánama, íná nacái yáalimá iyúudàaca wía weebáidacaténá Dios mamáalàacata àta wàanàacataléta chènuniré. Jesús yùuwichàacatéwa cruz ìwali, càide iyúwa báawéeyéi yùuwichàanáwa máiní báiri iyú, cáiwíiri iyú nacái namànicáiná nabáyawanáwa manuíri cachàiníwanái náicha canánama. Quéwa éwitaté nawàwacáaníta nabáiniadaca Jesús nanúacaalíténi, máiní nacái cáiwíiricani, càicáaníta Jesús iicácaté yùuwichàanáwa càiride iyúwa achúméeri wawàsi meedá yáalíacáinátéwa casíimáinápináté iwàwa manuísíwata chènuniré yùuwichàacáisi idénáami. Néese idécanáamité icáucàacawa, yá imichàacatéwa chènuniré yáawinacawa Dios yéewápuwáise icùacaténá macáita Dios yáapicha. \p \v 3 Iná píináidacuéwa Jesús ìwali, yái ìidenièricaté manuíri yùuwichàacáisi cabáyawanéeyéi imànicáináté irí máiní báawéeri, nacuísáidacaté náichawani cachàiníiri iyú. Píináidacuéwa Jesús ìwali cachàinicaténácué píiwitáise ìwali, ipíchaná chamàleca píibaidaca Dios irípiná, machawàacacáichacué nacái pía picalùniwa, Jesús yùuwichàacáinátéwa cachàiníwanáicué píicha. \v 4 Càmitàacáwa piùwichàacuéwa manuísíwata àta péetácatalétawa iyúwaté Jesús yéetáanáwa. Iná picácué ínu pía, néese pimànicué ùwicái manuísíwata cachàiníwanái pibáyawaná íipunitawa pimànicáichacué pibáyawanáwa. Pìidenìacué nacái piùwichàanáwa matuíbanáiri iyú càinácaalí báawéeri áibanái imàníiricuéca pirí ìwalíise yái peebáidáanáca Jesús itàacái. \v 5 Picácué piimáicha càinácaalíté Dios yàalàanácué pía, Dios yéenibecáinácué pía. Cài íimaca Dios itàacái profeta itànèericaté: \q1 “Péemìa nulí nuìri, picá caná iwèni piicáca Wacuèriná Dios imàacáaná piùwichàacawa yéewáidacaténá pimànica cayábéeri; picá nacái máiní achúmaca piwàwa yùuwichàidacaalí pía cachàiníiri iyú pibáyawaná ìwalíisewa. \q1 \v 6 Yácáiná Wacuèriná Dios yéewáidaca wía yùuwichàacáisi iyú wía cáininéeyéica Dios iicáca; yùuwichàida nacái wía macáita wamànicaalí wabáyawanáwa, wía Dios yeedéeyéica yéenibepináwa”, \m íimaca yái Dios itàacáica. \v 7 Pìidenìacué piùwichàanáwa Dios yùuwichàidacaalícué pía. Càicué imànica pirí yéenibecáinácué pía. Macáita wenàiwica quéenibéeyéi néewáidaca néenibewa, nacapèedaca nía nacái namànicaalí nabáyawanáwa. Càita nacái Dios imàacacué piùwichàacawa yéewáidacaténácué pìidenìaca mamáalàacatani, yùuwichàidacuéca pía nacái pimànicaalícué pibáyawanáwa. \v 8 Càmicaalícué Dios yùuwichàida pía càide iyúwa yùuwichàidáaná yéenibewa canánama, néese càmitacué Dios yéenibesíwa pía, néese canéeyéica yáaniricuéca pía meedá. \v 9 Càita nacái bàaluité sùmanáicaalíté wía, yáté wasèenái chái èeri irìcu néewáidacaté wía, nàuwichàidacaté wía nacái wamànicaalíté wabáyawanáwa, yáté wàaca náimiétacaná. Iná Wáaniri Dios chènuníiséeri yéewáidacaalí wía yùuwichàacáisi iyú, yá iwàwacutá weebáca cachàiníwanái, yùuwichàidacaalí wía nacái wabáyawaná ìwalíisewa chái èeri irìcu, wadènìanápiná yáapicha wacáucawa càmíiri imáalàawa. \v 10 Bàaluité wasèenái chái èeri irìcuíyéica néewáidacaté wía, nàuwichàidacaté wía nacái achúma èerita càide iyúwaté nawàwáaná. Quéwa Dios yéewáidaca wía yùuwichàacáisi iyú, yùuwichàidaca wía nacái wamànicaalí wabáyawanáwa. Dios yùuwichàidaca wía imànicaténá walí cayábéeri, iyúudàacaténá wía nacái, yéewanápiná wàyaca mabáyawanéeri iyú càide iyúwa Dios ìyáaná. \v 11 Dios yéewáidacaalí wía yùuwichàacáisi iyú, yùuwichàidacaalí wía nacái wabáyawaná ìwalíisewa, yá achúmaca wawàwa yátaca èericani cáiwicáiná walíni. Quéwa idécanáami yùuwichàacáisi ichàbacawa, yá wéewáidacaalíwa cayába, yásí wàyaca machacàníiri iyú, matuíbanáiri iyú nacái càide iyúwa Dios iwàwáaná, cayábaca nacái wáapicha Dios. \s1 El peligro de rechazar la voz de Dios \p \v 12 Iná pimichàidacué píiwitáisewa wàlisài iyú píibaidacaténácué Dios irípiná cachàiníiri iyú. Pichàiniadacué piwàwawa Dios ìwali pìidenìacaténácué piùwichàanáwa. \v 13 Pìyacué machacàníiri iyú càide iyúwa báisíiri tàacáisi íimáaná yéewanápinácué píapichéeyéi càmíiyéi máiní cachàinica íiwitáise Jesús ìwali càmita nacaláawa Dios íicha, ipíchaná nacái naméeràacawa íicha nabáyawaná ìwalíisewa. \p \v 14 Picutácué píalimáanáta pìyacaténácué macái wenàiwicanái yáapicha matuíbanáiri iyú. Càita nacái píalimáidacué pìyaca mabáyawanéeri iyú, yácáiná cawinácaalí càmíirica ìya mabáyawanéeri iyú, càmita yáalimá ìyaca Wáiwacali yáapicha. \v 15 Piicácué píichawa cayába ipíchaná abéeri péenácué iwènúadaca íiwitáisewa Dios íicha, yái imàníirica walí cayábéeri mawèníiri iyú. Cawinácaalí iwènúadéerica íiwitáisewa Jesucristo íicha, càicanide iyúwa bànacalé idènièrica ìyacaná ipisíiriwa, iculálecáináni, inuérica wenàiwica. Càita nacái cawinácaalí iwènúadéerica íiwitáisewa Jesucristo íicha, càmita iwasàapiná yáawawa Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha, néese báawaca meedá imànica áibanái íiwitáise Jesucristo íicha. \v 16 Piicácué píichawa ipíchaná abéeri péenácué iimáca áiba yáapicha càmíirica unìrisíwa, càita nacái càmíichúaca íinusíwa. Cayábacué nacái ipíchanácué caná iwèni piicáca yái cayábéerica Dios iwàwéericuéca imànica pirí. Picácué píináidawa iyúwaté Esaú íináidáanátéwa, yái Jacob ibèerica bàaluité. Caná iwèni Esaú iicácaté yái cayábéerica Dios iwàwéericaté imànica irí, yái Isaac ìirica idàbáanéerica. Iná abé yàawiríaté, máinícáináté máapica yái Esaúca, íná iwéndacaté íichawani yái cayábéerica Dios imàníiripinácaté irí. Iwéndacani iméeréeri iríwani, yàacàsi ìwaliná. \v 17 Píalíacuéwa, Esaú yèepùacaalíté iwàwaca yáaniri icàlidaca cayábéeri tàacáisi Esaú íipidená ìwali Dios inùmalìcuíse yéewacaténáté Dios imànica cayábéeri Esaú irí idécanáamité Isaac yéetácawa, càmitaté Isaac yeebá Esaú irí éwitaté Esaú íicháanícáaníta manuísíwata Dios imàníinápináté irí cayábéeri. Càité Dios yùuwichàidaca Esaú canácáiná iwèni Esaú iicácaté Dios imàníinápináté irí cayábéeri. \p \v 18 Dios idéca imànicuéca pirí cayábéeri cachàiníwanái náicha níái israelitanái yàawirináimica. Bàaluité Dios ichùulìaca nabàlùanápináwa manuíri dúli íipunita, íipidenéerica Sinaí, néemìacaténá Dios icàlidaca nalí itàacáiwa. Níái israelita naicáidacaté dúli irí ipucuéricawa manuíri quichái iyú, ibàlièrica nacáiwa catéeri iyú; cachàiníiri cáuli nacái ipùaca manuíri dúli ìwali. \v 19 Néese israelitanái néemìacaté trompeta isàna máiníiri cachàini; néemìa nacái Dios itàacái idècunitàacá itàaníca nalí. Níái yéemièyéicaté Dios itàacái, nasutáca Dios íicha wawàsi manuísíwata ipíchanáté itàaníca nalí àniwa, máinícáináté cáaluca néemìaca itàacái. \v 20 Càité nasutáca Dios íicha càmicáináté náalimá nàidenìaca yái tàacáisi Dios ichùulièricaté iyú nía. Cài íimaquéi tàacáisica: “Cawinácaalí wenàiwica, pìrái nacái yèericawa mawiénita manuíri dúli irí, iwàwacutácué pinúacani íba iyú, càmicaalí nacái ùlibàna iyú”, íimacaté yái Diosca. \v 21 Máinícáiná caiyéininéerica yái naiquéericaté néeni, ínáté profeta Moisés íimaca: “Nutatácawa nucalùniwa”, íimaca yái Moisésca. \p \v 22 Quéwa píacué yeebáidéeyéica Jesucristo itàacái pidécuéca pìanàaca mawiéniré cáuri Dios ìyacàle irí, áibaalí íipidenácatalé Sión yàasu manuíri dúli, yái Dios ìyacàle íipidenéerica wàlisài Jerusalén chènuníiséeri, alé madécaná mil namanùbaca ángelnái ìwacáidáyacatalécawa nàacaténá Dios irí cayábéeri. \v 23 Dios yéenibe nacái nadéca nàwacáidáyacacawa néenibàa idènièyéica íipidenáwa cuyàluta chènuníiséeri irìcu. Pidécuéca pìanàaca mawiéniré Dios irí yái icuèrica macáita machacàníiri iyú, yái yùuwichàidéeripináca báawéeyéi wenàiwica. Pidécuéca pìanàaca mawiéniré nalí níara wenàiwica cayábanaméeyéica íiwitáise ìyéeyéica siùcáisede Dios yáapicha mabáyawanéeri iyú. \v 24 Pidécuéca pìanàaca mawiéniré Jesús irí nacái, yái imàníirica walípiná wàlisài wawàsi Dios yáapicha, Dios icùanápiná wía iyúwa yéenibewa. Jesús yéetácatéwa wáichawalíná, íná yéewa íiraná idéca yàapìdáidacuéca píiwitáise pibáyawaná íichawa. Yái Jesús íiranáca yáasáidaca walí Dios iwàwa imànica walí cayábéeri mawèníiri iyú, iwasàacaténá wía yàasu yùuwichàacáisi íichawa. Jesús íiraná càmita imàni càide iyúwa Abel íiranámi. Bàaluité Abel ibèeri íipidenéeri Caín inúacaté Abel. Caín iicácaalíté iméeréeri íiranámiwa cáli íinatabàa, yá cáaluca Caín, íináidacawa cawàwanáta áiba inúaca íipuináni, Abel ìwalíise. Caín yáalíacaté nacáiwa Dios yùuwichàidáanápináténi. Quéwa Jesús íiraná yáasáidaca walí Dios iwàwa imàacaca iwàwawa wenàiwicanái ibáyawaná íicha. \p \v 25 Iná piicácué píichawa cayába ipíchanácué piwènúadaca píiwitáisewa Jesucristo íicha, yái icàlidéerica walí Dios itàacái. Càmicáináté israelitanái neebáida Dios itàacái iyúwa profeta Moisés icàlidáanáté nalíni chái èeri irìcu, ínáté càmita náalimá napìacawa Dios yàasu yùuwichàacáisi íicha. Iná wáalíacawa máinípiná cachàiníwanái wàuwichàanápináwa wawènúadacaalí wáiwitáisewa Jesús íicha, yái chènuníiséerica icàlidéerica walí Dios itàacái siùcáisede. \v 26 Bàaluité nàyacaté manuíri dúli itéesebàa, íipidenéeri Sinaí, yáté Dios itàacái icusúacaté cáli cachàiníiri iyú. Quéwa Dios idéca íimaca walí: “Abé yàawiríata àniwa nucusúapiná cáli, macái capìraléeri cáli chènuníiséeri nacái, numáalàidacaténá macáita”, íimaca yái Diosca. \v 27 Yái tàacáisi íiméerica “abé yàawiríata àniwa” íimáanáca Dios imáalàidapiná idàbacaléwa macáita chái èeri irìcu, chènuníise nacái, yéewanápiná yáawamita wawàsi càmíirica imáalàawa iyamáapináwa. \v 28 Càmíiripináta imáalàawa yái wawàsi Dios imàníiricaté wáapicha imàacáanápiná wacùaca macáita. Iná wàacué Dios irí cayábéeri, wàacué nacái Dios icàaluíniná báisíiri iyú càide iyúwa iwàwáaná wàaca iyéininá. \v 29 Yácáiná Wáaniri Dios càicanide iyúwa caiyéininéeri quichái imáalàidéerica macáita, yùuwichàidapinácáiná manuísíwata macái báawéeyéi wenàiwica càide iyúwa manuíri quichái yeemácaalí macái báawéeri. \c 13 \s1 Como agradar a Dios \p \v 1 Píacué yeebáidéeyéica Jesucristo itàacái, picácué piyamáida cáinináca piicáyacacawa mamáalàacata càide iyúwa abémisana. \v 2 Picácué piimáicha pitàidaca wenàiwicanái cayábéeri iyú, peedácaténácué pìataléwa nía, cawinácaalí áibanái yeebáidéeyéica Jesucristo itàacái yèepuníiyéicawa déecuíse icapèe íichawa. Abénaméeyéi Dios yàasu wenàiwica nadéca cài namànica cayábéeri, yá needácaté nàataléwa ángelnái Dios ibànuèyéica càiyéide iyúwa wenàiwica iicácanáwa. Ináté Dios imànica nalí cayábéeri. \p \v 3 Catúulécanácué piicáca presoíyéi, piyúudàacué nía, ipíchaná nàuwichàacawa máiní. Piwàwalicué nía càide iyúwa pìyaca nacáicaalí náapicha néeni, nàyacáiná presoíyéi ibànalìcu neebáidacáiná Jesucristo itàacái. Piyúudàacué wenàiwica yùuwichèeyéicawa ìwalíise yái neebáidáanáca Jesucristo itàacái. Piicácué piwènúawa náicha, áibaalícáiná cawàwanáta iwàwacutácué cài piùwichàacawa nacái. \p \v 4 Iwàwacutácué piicáca cáimiétaquéeri iyú macáita cawinácaalí idènièyéica inìriwa, íinu nacáiwa. Picácué piimá áiba yáapicha càmíichúaca píinusíwa, càmíirica nacái pinìrisíwa. Yácáiná Dios yùuwichàidapiná macáita imàníiyéica yáalaniwa, cawinácaalí nacái iiméeyéica áiba wenàiwica yáapicha càmíichúaca íinusíwa, càmíirica nacái unìrisíwa. \p \v 5 Picácué cáininá piicáca plata. Casíimáicué piicáca yái pidènièricuéca siùca. Picácué achúma píináidáanícawa piwàwawa càinácaalícué iyú yéewanápiná peedáca wawàsi pimáapuèrica. Yácáiná Dios idéca íimaca: “Càmíiripináta numàaca pía, càmita nacái núuca nuíchawa píawa”, íimaca walí yái Diosca. \v 6 Iná yéewa wáalimá wáimaca macàaluínináta: \q1 “Nuíwacali iyúudàapiná núawa; íná càmita cáalupiná núa. Càmita cáalupiná nuicá càinácaalí báawéeri áibanái imàníiripináca nulí”, \m cài wáimaca. \p \v 7 Piwàwalicué níara picuèrinánáimi ancianonái icàlidéeyéicatécué pirí Dios itàacái. Piwàwalicué càinácaalíté nàyáaná machacàníiri iyú, àta néetácatalétawa. Piwàwalicué neebáidáanáté Jesucristo tài íiméeri iyú éwitaté áibanái inúacáaníta nía. Néese pìyacué nacái càide iyúwaté nàyáaná, neebáidáanáté nacái Jesucristo itàacái. \p \v 8 Jesucristo canácatáita iwènúada íiwitáisewa áiba íiwitáisesi ìwali. Càide iyúwaté íiwitáise ìyáaná bàaluité, càita nacái ìyaca siùcáisede, càiripináta nacáiwa èeri càmíiri imáalàawa. \v 9 Iná picácué pibatàa áibanái iméeràidacué pía méetàuculé íicha yái tàacáisi peebáidéericuéca. Aibanái nawàwacué peebáidaca madécaná tàacáisi yàacàsi ìwalíirica icàlidéerica walí càiríinácaalí yàacàsi wáalimá wayáaca. Macáita yái canéerica iwèni tàacáisi yàacàsi ìwalíirica canácatáita idé iyúudàaca wenàiwica náalíacaténáwa Dios ìwali. Néese macái wenàiwica yeebáidéeyéica càiri tàacáisi, càmita cachàini náiwitáise Wáiwacali ìwali. Cayába cachàini walíni wamàacacaalí Dios imànica walí cayábéeri mawèníiri iyú ichàiniadáanápiná wawàwa. \p \v 10 Bàaluité sacerdotenái inúacaalíté pìrái iyúwa sacrificio macái israelitanái ibáyawaná ìwalíise, yáté càmita Dios ibatàa nayáaca yái iinásica. Càita nacái siùca, macáita inuéyéica pìrái Dios irí mamáalàacata nawàwacáiná cayábaca Dios iicáca náiwitáise, canáca yéewaná náalíacawa Dios ìwali. Yácáiná Dios idéca imàacaca walí áiba sacrificio íiwitáaná, cayábéeri macái pìrái íicha. Yái Jesucristo, yéetácatéwa wáichawalíná iyúwa sacrificio cruz ìwali wabáyawaná ìwalíise yéewacaténá Dios imàacaca iwàwawa wabáyawaná íicha. \v 11 Bàaluité sacerdote íiwacaliná itécaté pìrái íiranámi Dios yàasu manuíri capìima imàdáaná irìculé, yái israelitanái isutácatáipináca Dios íicha. Itéca irái imàdáaná irìculé, mabáyawanácataléca náicha canánama, Dios ichàini ìyacatalécaté. Idàchìadacaté irái yàalusi nacáiri ìwali, imànicaténáté ofrenda nacáiri Dios irí, isutácaténáté Dios íicha wawàsi imàacáanápináté iwàwawa israelitanái ibáyawaná íicha. Quéwa neemácaté pìrái iinámi méetàucuta nàyacàle íichawa. \v 12 Càité nacái Jesús yùuwichàacawa, yéetácawa méetàucuta yàcalé íicha. Yéetácatéwa wáichawalíná, wía yàasu wenàiwicaca, yéewacaténá Dios imàacaca iwàwawa wabáyawaná íicha, Dios yeedácaténá wía yàasunáipináwa íibaidéeyéipináca abéerita Dios irípiná. Càita Jesús yàapìdáidaca wáiwitáise wabáyawaná íichawa íiraná iyúwa, yéetácáinátéwa wáichawalíná. \v 13 Càide iyúwa Jesús yàanátéwa méetàucuta yàcalé íicha yùuwichàacaténátéwa, càita nacái iwàwacutácué wàyaca méetàuculé èeri mìnanái íiwitáise íicha. Càide iyúwaté Jesús yùuwichàanáwa wáichawalíná, càita nacái iwàwacutá wèepunícawa yáapicha, wàuwichàaca nacáiwa irípiná weebáidacáiná itàacái. \v 14 Chái èeri irìcu canácata wàyacàle ìyéerica càiripináta. Néese wèepunícawa wàacawa nérépiná yái yàcalé yàanèeripináca chènuníise áibaalípiná, yái Dios ìyacàleca, wàlisài Jerusalén. \v 15 Jesucristo yéetácatéwa wáichawalíná, íná wàacué Dios irí cayábéeri càiripináta Jesucristo ìwali. Yái wàanáca cayábéeri Dios irí, yácata wàasu sacrificio wamàaquéerica Dios irí ofrenda iyú càide iyúwa iwàwacutáaná wamàacaca iríni wàacaténá icàaluíniná. ¡Iná wacàlidacué áibanái irí Dios iináwaná ìwali cayábéeri íiwitáise! \v 16 Picácué piméyáawa pimànica cayábéeri áibanái irí. Piyúudàacué áibanái yeebáidéeyéica Jesucristo itàacái pìasu iyúwa casíimáicáiná Dios iicáca wamàníiná irí càiri sacrificio, wàacaténá icàaluíniná. \p \v 17 Peebáidacué natàacái níara picuèrinánáicuéca ancianonáica. Pimànicué nacái càide iyúwa náimáaná nacùacáinácué pía. Nawàwa nacùacuéca pía cayába náalíacáináwa iwàwacutá nacàlidaca naináwanáwa Dios irí càinácaalíté iyú nacùanácuéca pía. Peebáidacaalícué natàacái, yá casíimáica náibaidaca Dios irí. Quéwa, càmicaalícué peebáida natàacái, yá achúmaca nawàwa náibaidacalé ìwalíisewa, yá nacái Dios yùuwichàidapinácué píawa. \p \v 18 Pisutácué Dios íicha walípiná. Wáalíacawa wadéca wáalimáidaca wamànica cayábéeri càiripináta, íná càmita bái wía ìwalíise yái wamàníirica. \v 19 Nusutácué píicha wawàsi manuísíwata pisutáanápinácué Dios íicha nulípiná imàacáanápiná nuèpùacawa pìatalécué caquialéta. \s1 Bendición y saludos finales \p \v 20 Nusutácué Dios íicha pirípiná, yái imàaquéerica matuíbanáica wáiwitáise, yá nacái imichàidéericaté Wáiwacali Jesús yéetácáisi íicha, yái Wacuèriná cachàiníirica icuèrica wía cayába càide iyúwa pastor icùacaalí ipìrawa ovejanái. Dios icáucàidacaté Jesús, imàacaca nacái Wacuèrinápinácani Jesús yéetácáinátéwa wáichawalíná, íná yéewa Wáiwacali Jesús íiraná cawènica imànica yái wàlisài wawàsica Dios imàníirica wáapicha icùanápiná wía càiripináta. \v 21 Yá nusutácué Dios íicha pirípinácué ichàiniadáanápinácué pía píalimácaténácué pimànica macái íiwitáaná cayábéerica càide iyúwa Dios iwàwáaná. Nusutáca Dios íicha nacái imàacáanápiná macáita wàyaca càide iyúwa iwàwáaná Jesucristo íiwitáise cachàiníiri iyú. ¡Wàacué cayábéeri Cristo irí, yái ìyéerica cáimiétacanéeri iyú, icànéeri nacái mèlumèluíri iyú, icuèripiná nacái macáita càiripináta! Báisíta, amén. \p \v 22 Píacué nuénánáica, nusutácué píicha píináidáanápinácuéwa cáalíacáiri iyú ìwali yái nùalàanácuéca pía chái achúméeríina cuyàluta irìcu, nutànàacáináni nuchàiniadacaténácué piwàwa mamáalàacata. \v 23 Nuwàwaca nucàlidacuéca nacái pirí wéenásàiri Timoteo iináwaná nadéca namàacaca yèepunícawa presoíyéi ibànaná íicha. Yàanàacaalí caquialéta nùatalé, yásí nutéca núapichawani, nupáchiacaténácué píawa. \p \v 24 Nuwàwalicué macáita picuèrinánái ancianonái, macáita nacái níara Dios yàasu wenàiwica canánama. Níái Italia yàasu cáli néeséeyéica yeebáidéeyéica Jesucristo itàacái, nawàwalicué pía. \p \v 25 Nusutácué Dios íicha pirípinácué macáita imàníinápinácué pirí cayábéeri manuísíwata mawèníiri iyú.