\id MRK - Yine NT (Piro) -Peru 2008 (DBL -2013) \h Marko \toc1 Kiglerpotunanu Tokanchi Kpashiri Marko Yonatanru \toc2 Marko \toc3 Mr \mt2 Kiglerpotunanu Tokanchi \mt1 Kpashiri Marko Yonatanru \c 1 \s1 Gwa katlewakleru \p \v 1 Tyenwa yinuwakikolu Kiglerpotunanu Tokanchi Geso Kristopirana Goyakalu Wgene. \v 2 Wane rixa yokanatkaluru Gisayiya Goyakalu tokanu geneklewatachri. Wane china: \q1 \qt Gita yokanatlu notowreru pixa penute. \qt* \q1 \qt Wale galpokotanru patnugapote. \qt* \q1 \v 3 \qt Yineru mwiyawakanu saplewatyachri wane china: \qt* \q1 \qt Galpokotanru Gitsrukachi gatnugapote. \qt* \q1 \qt Mpotukatanru gigapkaka. \qt* \p \v 4 Gwa katlewata yineru mwiyawakanuya. Wane runkakyana yine genshinikanutachinepa katinripna. Ga wa kaspukamukochiretikolupapirana runkakna. \v 5 Rushpakyegitluna pejnuruneko Gotesreta gajene ga wa Gerosale gajene koxa. Wanna ptowruneko katka Gorta gapgaya. Rupgujtamukochiretnawana. \p \v 6 Wa Gwa makatlu kameyopixi. Wa pamta gipchiji rushrika. Wale niklu tsetse ga wa wrolga gosha gajeru. \v 7 Runkaklewata. Wane china, “Runa najxigi Gita pnute muchkonurutu. Gi wa Gita gimukluni nyomshokinri nkoshpirokyaplu yoshmaklejixitsa. \v 8 Gita galikakni katgi gonuya. Wa Wale katangi Giwekikaluru Kpashiriya.” \s1 Geso katka \p \v 9 Wane gixlutkani walegognekaka. Nasare Kalilechijne runyatka Geso. Wane Gorta gapga Gwa katyalu Geso. \v 10 Waneklu wa gonu yotunotyatka. Retlu gitpukachri tengogne, wa Giwekikaluru motkoko pixka rixa, Wale gogwaka gijrukyachri. \v 11 Tengogne runya satu tokanchi wane chinachri, “Pixni Noturyi nalukanruyi. Pixa gigletanshinikanutno.” \s1 Geso yantaletka \p \v 12 Waneklu wa Giwekikaluru ganiklu yineru mwiyawakanu. \v 13 Wane rawanata yineru mwiyawakanuya gepkoxamkojemolgogne. Wane rumlukanutyalu Satanasyo. Wane rawanata kmatsurunetskala. Goyakalutowrerune tengogne gajene gipxaklu. \s1 Geso yinuwaka kamrureta \p \v 14 Waneklu kashichkoklunutka wa Gwa. Wanepnute Geso wane ya, Kalile ya. Runkaklewata Kiglerpotunanu Tokanchi pogirewatyawakapirana. \v 15 Wane china, “Gigogne poyagkakatka. Goyakalu pogirewatyawaka gi gowukatkalu. Genshinikanutanu. Galixanru Kiglerpotunanu Tokanchi.” \s1 Tomgana gepkoxamkoje yimaklene \p \v 16 Tsru wenustsi Kalile yapamta. Retlu Simo repuruyma Gantirishi, chalugjetachine tsru wenuya, wa kshimagaklerune. \v 17 Wane chinna Geso, “Ginanu gwagajxigitanno. Yine gwapjetachine nixkakanutkagi.” \v 18 Waneklutka ruknokamtatkaluna chalnena. Romkagitatkaluna. \p \v 19 Wane rajrinya. Retlu Santiyako, Sewereyo wgene repuruyma Gwa. Wanna koxa kanawa gwanata. Ramtatluna chalkaka. \v 20 Waneklutka tomgana Wale. Ruknokamtluna rurna Sereweyo kanawaya kamrurewakleruneyma. Wane yana. Rawgajxigitluna. \s1 Rutuukaklu jeji kamchi puchotlewatachri waneyalutu \p \v 21 Kapernawo rapokinitkana, gapnanutikalurugognekaka jiglokjeta ginkaklewawakapji. Wane runkaklewlejetya. \v 22 Ruglajitna wa runkaklewleya. Gi rixanu runkakna tsru gitaakaluru pixkako rixa. Gi wa yonchikgapine pixka rixa. \v 23 Waneru runkaklewawaklepjiyna jeji wa kamchi puchotlewatachri waneyalutu. Wale saplewata. \v 24 Wane china, “¡Ya! ¿Gi pixannatkawu Geso Nasare gajeru? ¿Puna pumtukpotutapyapwu? Numatyi Kpashiryi Goyakalunu.” \p \v 25 Geso chigetjetlu. Wane china, “Pochkepyi. Pushpakanutka waleya.” \v 26 Wa kamchi puchotlewatachri shipchojtakakanru jejni. Saplewjetana tsruplaji. Rushpakamtatka wa waleya. \p \v 27 Pejnuruneko giglajita. Giyagni repomgakakna. Wane chinna, “¿Klunerni wa tye? ¿Klu gerotu ginkaklewlutkani wa tye? ¡Waleni wa tsru gitaakaluru pixka rixa! Wale yokanatna kamchine puchotlewatachine. Jemluna Wale.” \v 28 Waneklu pogiwata psolchijnepotunanuko Kalilesretaya. \s1 Rutuukaklo Simo gimajiro \p \v 29 Wanepnute rushpakamtinitkana ginkaklewawakapjiya, wanna wane yana Simo, Gantirishipji, Santiyakoyma, Gwa koxa. \v 30 Wa Simo gimajiro gikluga. Tpachwata. Giyagni walapirana runkakluna. \v 31 Giyagni rapokinitka kosemyotlo, yotunkaklo. Tupachwalgamtatka. Wala gipxakatkana. \s1 Gixo gitukachine \p \v 32 Wa kayi rixinitka wa rumxikinitka tkachi ranikyegitluna pejnuruneko yayixachine, kamchichachine. \v 33 Wa pejnuruneko tsru pokchi gajene gapatjeta gipgyaptoya. \v 34 Geso gituukakna gixo yayixachine pnumnunanuka gixachri yayixluya. Wale giknokna maleka gixo kamchine. Gi ruchi yanumsaletna kamchine, gi rixanu rumatluna. \s1 Geso gagjigognetapa \p \v 35 Yotunomta goyechnokawpotuko, ma mumrereekanuwa. Rushpakamta. Wane ya yineru mwiyawakanu. Wane ragjigognetya. \v 36 Simo, waleymalune gijgalu. \v 37 Rukshikluna. Wane chinruna, “Pejnuruneko gijgayi.” \p \v 38 Wane chinna Geso, “Wane gayanu papokchikaka gawastsitanune yegi. Wane koxa nunkaklewatini. Wale chinanukni nuna.” \p \v 39 Wane ya. Runkaklewananumta runkaklewawaklepjikakayna psoluko Kalileya. Ruknokyana maleka kamchine. \s1 Geso gituukaklu gijirugitutachri \p \v 40 Satu gijirgitutachri ginyegitlu. Ragjipotutlu. Yoptsojityegitlu. Wane chinru, “Palukiniplu pumkata powratletno.” \p \v 41 Geso getwamonutlu. Romyokyegitlu. Kamruklu. Wane chinru, “Naluklu. Powra pixinripa.” \v 42 Waneklutka gijirgitlu gitukyegitatkalu. Powratkalu. \p \v 43 Rujretlu. Yokanatatkalu. \v 44 Wane chinru, “Gike punkakanu. Seyni pyanu. Sasertote pekakgitapinwa. Penekashatanru powranuya wa Moysisi yokanatanru. Walepni gipgujtalewlu wanna chinanu.” \p \v 45 Wa wale gishpakamtatka. Yinuwaka ginkakletletlu gixo. Poshalpiranamtlu. Giyagni wa Geso gi wa gimkata gapokletlu gipgujewnaleta tsru pokchiya, seyni maleka rawanata yineru mwiyawakanuya. Runyegitluna Wale pnumnunanuka gajene. \c 2 \s1 Geso gituukaklu giktegachri \p \v 1 Gi gixogogne giknoginiwa, Kapernawo rapokatka. Yijnakyegitinitka panchitkalu, \v 2 rapatjekakna gixolune. Gi wa gipgyaptoko poyagotatka. Geso ginkakna wa tokanchi. \p \v 3 Runna. Ranikyegitluna giktegachri. Ranikjene gepkoxamkoje. \v 4 Gi wa rumkata gapyegletluna gixo yine chinanu. Suswakluna wa washre Wale ginaple. Wane rixa kotpukleswatluna. Wane jijrukyaluna gijeko wa giktegachri giklugyawaka. \v 5 Geso getlu wanna galixle. Wane chinru giktegachri, “Wiwi, pmukochirkaka pkaspukikatka.” \p \v 6 Wane koxa tuplanatna pimrine yonchikgapine. Wanna gishinikanuwata rajiyna. \v 7 Wane chinna wanna, “¿Klu chinanu wane china yanumsaleta wa tye? Mupashiregnuchi china. Gike gimkata kaspukmukochirewleta. Satupjeru Goyakalupje.” \p \v 8 Giyagni rumata Geso Walenanuko wane rixanshinikanutinrina. Wane china, “¿Klu chinanu wane gixanshinikanuta tyekaka wa gajiya? \v 9 ¿Girni wa myapretu potu? Wane chinikolu giktegachri, ‘Wa pmukochirkaka pkaspukikatka,’ ga wa wane chinikolu, ‘Pyotunotanu. Pkoschekjekotanu. Pyanutka.’ \v 10 Wa gimatyaplu wa Gita Yineru Wgenno tyechijneya gitaakalurno kaspukmukochiretjerupno,” wane chinru giktegachri, \v 11 “Pixa wane nchina, Pyotunotanu. Pkoschekjekomtanu. Pyanutka pupji.” \p \v 12 Yotunomtatka. Waneklutka koschekjekomtatka. Rushpakamtatka pejnuruneko getanu. Giyagni pejnuruneko giglajita. Rumalwutluna Goyakalu. Wane chinna wanna, “¡Gi pagogneko wane pixkalutu weta!” \s1 Geso tomgalu Rewi \p \v 13 Rumepe gishpakleta. Tsru wenu yatka. Pejnuruneko yine ginyegitlu. Wale ginkaklewyegitna. \v 14 Ruknogamta. Retlu Rewi Galgweyo wgene. Tuplanata girukotlewatachri wenutikowaka. Wane chinru, “Pomkagitanno.” Palnamtatka. Romkagitatkalu. \p \v 15 Waneklu wane rawanatini Geso wa nikawakakwa Rewipji, gixna gijgawenutachine ga wa kmukochirerune nikawakakwa koxa rawanatna Gesoyma, yimaklene koxa. Gi rixanu gixolunni yine. Romkagitluna. \v 16 Wanena yonchikgapine. Wannanwa Gwariseyone koxa. Retanatluna nikyawaka wannayma kmukochirerune ga wa gijgawenutachine. Wane chinkanna wa yimaklenni Gwariseyoneya ga wa yonchikgapineya, “¿Gi rixatka wa wannayma nika, rura, wanna gijgawenutachine ga wa kmukochirerune?” \p \v 17 Geso yijnakotlu. Wane chinna Wale, “Wa gichkolune gi galuklu kpinrewakleru, seyni yayixachine galuklu. Gi wa nuna ntomgiyapna poyagkakachine, seyni wanna kmukochirerune ntomginripni.” \s1 Gogajirewlu \p \v 18 Wa Gwa yimaklene ga wa Gwariseyonenu gogajirewata. Runna. Wane chinruna, “¿Klu chinanu wanna Gwa yimaklene wa Gwariseyone yimaklene koxa gogajirewata, ga wa Pixa yimaklene gi wa gogajirewata?” \p \v 19 Wane chinna Geso, “Gi rumkata gogajirewletna wanna kashimyolu getachine gnunrowatachri wannaymalutuwa, Gita pixka nyimakleneymano. Wa wannayma rawanatini gnunrowatachri gi rumkata gogajirewletna, xani pixka wa Gita gimwakopshinna nyimaklene. \v 20 Runinpatka pagogne wa gnunrowatachri konikolgognepatka wannayegiya. Waneklu rogajirewatanna wanna. \s1 Yaglu gerotu yimaklewlupirana \p \v 21 “Gikena gamatlu wa muchkirgakatu mkachri gitsole. Wane rixkoklunu, waleko gerotu sama suskaklu gitsole. Wanepnuteyaka rixa giskakletanatka. \v 22 Gikena giyokgatlu winga gerotu, tsapkaka tsrutsoleji. Wane rixkoklunutka, winga suskakanru tsapkakni. Tuyokgata wino. Tsapkaka salewna. Seyni wa winga gerotu tsapa gerotu tutakgatka.” \s1 Komlakluna gitaklugwu gapnanutikalurgogne \p \v 23 Wane rixa. Sana yapanata gapnanutikalurgogne. Yimaklene yanananumta. Yinuwaka sustakagwuremtluna gitaklugwu. \v 24 Giyagni Gwariseyone wane chinru, “Petanu. ¿Klu chinanu wane rixna gapnanutikalurgogne wa ginanshichkalurgogne?” \p \v 25 Wane chinna Geso, “¿Gi ge pagogne getyongatlu wa gi rixpokota Tawi, magatini wa nachichini wale ga wa waleymalune? \v 26 Gi rixpoko jiglokletlu wa Goyakalupji, wa Gawiyatari walenwa sasertote gitsrukatpotu. Niklu jimaprokaka gekakgitkaluru. Wa walenwa ginanshichkaluru niklu. Sasertotenepje niklu. Reneekoxna rumotsane.” \p \v 27 Wane koxa chinna Geso, “Wa gapnanutikalurgogne yine chinanu kamrutka. Wa yine gi kamrutka gapnanutikalurgogne chinanu. \v 28 Giyagni wa gapnanutikalurgogne koxa gitsrukatno Gita wa Yineru Wgenno.” \c 3 \s1 Rutuukaklu giprigamyotachri \p \v 1 Jiglokatnaklu ginkaklewawakapji. Waneru satu jeji giprigamyotachri. \v 2 Giruktatluna Geso wa gapnanutikalurgogne rutuukaklewatinri wa jigyegityapluna. \v 3 Wane chinru wa jeji giprigamyotachri, “Pyotunotanu ganikajiya.” \p \v 4 Wane chinatnakna Geso, “¿Girni wa gapnanutikalurgogne muklukanutu kamrutkalurupa: waka kiglerge waka gektutlege? ¿Gognetkaklurge giweklu waka giylalu?” Ga wa wanna pochke. \p \v 5 Reknojtayegitna. Jigekanuwata. Wamonuwna wa shikgaji rixinrina. Wane chinru jeji, “Pomyokanu.” Romyoka. Ruglewamyotatka. \v 6 Rushpakamtna Gwariseyone. Waneklutka Giroreyoneyma jemanshinikankakyegitluna Wale ruylatyapluna. \s1 Romkagimtluna gixolune yine \p \v 7 Geso gitspalamta. Tsru wenu ya yimakleneyma. Romkagimtluna gixolune yine Kalile gajene Gote gajene koxa, \v 8 Gerosale gajene, Gitome gajene, ga wa pasreta Gorta gajene, Tirostsi gwachine, Sitostsi gwachine, gixolune yine. Jemyegitluna gi pixkalutukokta kamruta. Runyegitluna Wale. \v 9 Wane chinna Geso wa yimaklene galpokjixanutkalo kanawa gixolune yine chinanu ma machpakyanupluna. \v 10 Gi rixanu gi gepika rutuukaka. Giyagni rujirkojetna Wale gogo yayixachine pejnunanuka kamrukyapluna. \p \v 11 Ga wa kamchine puchotlewatachine getinri yoptsojityegitluna. Saplewatna. Wane chinna wanna, “Pixni wa Goyakalu Wgenyi.” \v 12 Geso gijretna gixo gi rupgujetanruna. \s1 Tsomitna Geso pamole gepi \p \v 13 Kanika magka. Tomgana Wale gishinikanune. Runyegitluna. \v 14 Geso gitakna pamole gepi Waleyma gwachinepa, wa yokanatanunepa ginkaklewatachinepa, \v 15 wa kamchine maleka ruknokyapna. \v 16 Rutakna pamole gepi: Simo; wale rutakgiwakata Petro; \v 17 wa Santiyako, Sewereyo wgene; Gwa, wa Santiyako gepuru (Giwakatna Wowanerge; walenwa rutlogle pixkalune), \v 18 wa Gantirishi, wa Wilipi, wa Wartolo, wa Matiyo, wa Tomasu, wa Santiyako Galgweyo wgene, wa Tateyo, wa Simo Muchkopiranawatachri; \v 19 wa Gota Giskaryote samyokjerupa. \p \v 20 Panchi rapokinitkana, rapatjetatnakna yine. Giyagni wa wanna gi gimkata nikletna. \v 21 Wa jempiranyegitluna wa Wale gimwanune. Runna kashichyapmakluna. Wane chinna wanna, “Sepronachrinatkani.” \s1 Mupashiregnuchi Giwekikaluru Kpashiripirana \p \v 22 Gerosale yopikyana yonchikgapine. Wanna wane china wa waneylu Welsewo, wa tsru potu kamchiyma ruknokna kamchine maleka. \p \v 23 Wa tomginitkana Geso, wane china yapkakluya, “¿Gi rixpoko maleka giknokletinwa Satanasyokakluko? \v 24 Wa pogirewatikowaka gajene wannakakluko kotspalanshinikankakmaka, gi rumkata gwagogneretna wa wale pogirewatikowaka gajene. \v 25 Panchi gajene wannakakluko kotspalanshinikankakmaka gi rumkata gwagognereta wa wale panchi gajene. \v 26 Wa Satanasyo yagotinmakwa walenanuko wa, kotspalanshinikanutinmakwa gi rumkata gwaleta seyni nikawnanu. \v 27 Gike gimkata jiglokletlu gipji gichkolu, chowgutyaplu rejnunkate ma mostutkanuwalu wa gichkolu. Waneklu chowgutyalu gipji gajeru. \v 28 Galikaka wane nchingi, kaspuukalurupni wanna yine wgenene pejnuruneko mukochirkakna, mupashiregnuchi girukokta mupashiregnuchi yanumatini. \v 29 Seyni girukokta wa Giwekikaluru Kpashiri mupashichkatu, gike rixiniko kaspukiko seyni giklukanuwnachri mukochri gike rixiniko mnikawnakatupa.” \p \v 30 Gi rixanu wanna wane china, “Waneylu kamchi puchotlewatachri.” \s1 Geso ginro, repurune \p \v 31 Tuna runro, repurune koxa. Maleka rawna. Repukmakluna. \v 32 Wa gixolune yine ruxiplatjene wane chinruna, “Petanu. Malekna punro, pepurune. Rujgayina.” \p \v 33 Wa Wale gigitna. Wane china, “¿Katni wa nunro, wa nepurune?” \p \v 34 Retjetna ruxiplatanune. Wane china, “Getanna nunro nepurune. \v 35 Wa girukokta kamrutlu Goyakalu galukanru, ga ga walenwa nepuru, nepuro, nunro.” \c 4 \s1 Kgitaklewakleru \p \v 1 Rumepe yinuwaka ginkaklewleta tsru wenustsiya. Rapatyegitluna gixo potu yine. ¡Gi pejnunanukta! Giyagni ratskotatka kanawa. Wane tuplatatka tsru wenuya. Pejnuruneko yine chiji gwa, tsru wenuwnaga. \v 2 Runkaklewyegitna Geso yapkakluya gi gepikapirana. Wane chinna Geso runkaklewleya, \p \v 3 “Gjemanu. Satu kgitaklewakleru gishpakamta rutaklewtapanu. \v 4 Wane rixa kopalajreta. Pimriji gatnugapostsi gapokajita. Runna koshichine teno yapachine. Niklokajitluna. \v 5 Pimriji sotlu gwiyawaka gapokajita mawiyawakanu potu kajpa. Waneklu rupcheknimka gi rixanu gi wa tenru kajpa. \v 6 Ga wa rushpakini tkachi jimanatkalu. Ma matskinu chinanu rupriganatka. \v 7 Pimriji kona yegi gapokajita. Tseruwna konkaka. Kapotanatkalu. Gi kajinatkalu. \v 8 Pimriji kiglewaka chiji, gapokajita. Wane jiwatya. Tseruwna. Ruxolewna. Rawa satu mapamoleji, satu patsrujirmoleji, satu satu pachaji.” \p \v 9 Wane chinna Geso, “Kajnakopnalu wa yijnakotinripa, yijnakotanu.” \p \v 10 Walepje rixini repomgaluna rawastsitanune pamole gepiyma wa yapkaklupiranaya. \v 11 Wane chinna Geso, “Ga wa gixa geneeka gimatyaplu giyogimanatkaluru Goyakalu pogirewatyawakapirana. Wa maleka gajene ginkaaka yapkaklupjeya pejnurukopirana. \q1 \v 12 Retinna retanmakna, ma mumatinitipna. \q1 \qt Jeminna, jemanmakna, ma mumata jeminitipna, ma kashrijetikotupna, \qt* \q1 \qt ma kaspukmukochiretkanupna.” \qt* \p \v 13 Wane chinna Geso, “¿Gi ge gimatlu tye yapkaklu? ¿Gi gixpoko gimatletanru ptowruko yapkaklu? \v 14 Wa kgitaklewakleru gitaklu tokanchi. \v 15 Ga ga wannanwa gatnugapostsi gwachine. Rutakikna tokanchi. Wa jeminitkana waneklu runa Satanasyo. Konyanna tokanchi rajna gitaakaluru. \v 16 Waneko pixka rixna wa gitaakalurune sotlu gwiyawaka. Wa jeminitkaluna tokanchi waneklu yoptotluna rumuwleyna. \v 17 Gi wa waneyna gitskina wanna. Wa pshinitsonu gwachinepa. Wa runini salewakchi, wa kojwawakchi tokanchi chinanu waneklu rutspekaakana. \v 18 Pimrine gitaakalune wannanwa konyegirune wa tokanchi jemachine. \v 19 Wa kojwakanshinikanrukaka tyegogneya ga wa ponikolewlu yokwire ga wa getsotanrewlu pagixankakaya jigloka. Kapotlu tokanchi. Gi wa jiwatanatka. \v 20 Wannanwa gitaakaluru kiglewaka chiji, wa jemachine tokanchi. Wanna yoptotlu. Jiwatna, satu mapamoleji, satu patsrujirmoleji, satu satu pachaji.” \s1 Yochpikjetkaluro \p \v 21 Wane koxa chinna Geso, “¿Taniikege yochpikjetkalurompuko wa gimatumpuko ga wa shechimpuko tutakikolupa? ¿Gi ge katalo kgapiko tutakikolupni, wa tpokamlatinripa? \v 22 Gi rixanu maleshlu wa yogimatkaluru ma mupgujetikotupa. Gi wa pochkeruko mpogijetkotupni. \v 23 Girukokta kajnakopnalu wa yijnakotinripa, yijnakotanu.” \p \v 24 Wane koxa chinna Geso, “Xakoka gyijnakotanru. Wa yantapi gixa yantajetinro, walako yantatingina gixanuko. Gyognikyegitko gixapa. \v 25 Wa waneyalutu wanepnute reneeka. Waneyamigjetu wane rixle konikona.” \s1 Giji tseruwniyachri \p \v 26 Wane china Geso, “Wane rixa Goyakalu pogirewatyawaka wa satu jeji gitaklu giji chijiya. \v 27 Rumka, yotunota, goyechno ga wa gogi. Wa kajiruji gipcheka. Tseruwna. Gi rumata gi rixpokota. \v 28 Walenanuko jiwkaknawa wa chiji. Muchinanu yosnukapcheta; wanepnute gigwutka, wanepnute giji galixachri gigwuya. \v 29 Wa ralijitinitka waneklutka gistakapi rustajikatka gi rixanu rapokatka gipapko jirgikolupa.” \s1 Mostasaji \p \v 30 Wane china Geso, “¿Giru wutakanru wale pixkalutu pogirewatyawaka Goyakalu? ¿Giru yapkaklu wutakanru? \v 31 Wa mostasaji pixka rixa. Wa chiji rutaakoklunu walenwa mtserutu ptowruko kajiruji giyagokolutu wa chijiya. \v 32 Wa rali gitakletkoklunutka. Rupcheka. Tseruwna tsru potu ptowru kshana gitaakaluru pnute. Tsruplukakni. Giyagni koshichine tengogne gajene gimkata gwaleta gichiklempuko.” \p \v 33 Gixo tye pixkalutu yapkakluya Wale ginkakna tokanchi wa rumkata jemletyawakna. \v 34 Ga wa yapkaklu migje gi wa runkakna Geso, seyni Waleko yimaklene wannapje rixini runkakpokowakatna ptowruko. \s1 Rutuukaklu kannipgyalu \p \v 35 Wa walegogne wa kayi rixinitka wane chinna Geso, “Wakanu gayanu.” \p \v 36 Wa yokanatkatkana gixolune yine. Waneklu ranikatkaluna yimaklene kanawaya. Wane koxa yana pimro kanawkaka Waleyma. \v 37 Yopyoka tsru kannipgyalu. Tuygajetlo gishpurga kanawa. Giyagni katsepgatkalo kanawa. \v 38 Tostsi rawananumta. Rumkananumta rutspannojreya. Komyekluna. Wane chinruna, “Yimaklewatachri, ¿gikenna rixyi wa wupninripatka?” \p \v 39 Wa yotunotinitka chigetjetlu kannipgyalu. Wane chinru wa tsru wenu, “Pochke. Pushyanamatanu.” Rutuka wa kannipgyalu. Mayegixgataa rixanatka. \p \v 40 Wa wane chinna Geso, “¿Klu chinanu mpikatka? ¿Klu chinanu gi galixgognenatawa?” \p \v 41 Pikna tsru piklu. Wane chinkakna wannakakluko, “¿Katni wa Tye? Wa kannipgyalu wa tsru wenu jemyawaklu.” \c 5 \s1 Geso gituukaklu kamchichachri \p \v 1 Wakanu yana tsru wenuya Gerasenonesreta. \v 2 Wa ruptekinitka kanawaya, waneklutka yoptotaplu satu jeji yomlechi gajeru. Kamchi puchotlewatachri waneyalutu. \v 3 Yomlechi yegi gwachrini wale. Gikeko gimkata gosturetatkalu, gi wa yowumatsayakoxapa. \v 4 Wa gi gepi kata wane rostutkamkatka supoya yowumatskoxaya. Wa yowumatsni rustonjemtana waleya. Wa supni tutskinjemtana. Gikena poyago gipuchkakletlu. \v 5 Psolyechnoko psolgogneko wane rixa saplewjenanumta magkaya yomlechkakaya. Rustajitnawa sotluya. \p \v 6 Wa retinitkalu wa Geso gowukayako rasukamta. Yoptsojityegitlu. \v 7 Saplewata. Tsruplaji rixa. Wane china, “¿Gi pixanutkano Geso, Goyakalu teno potu Gajeru Wgene? Kachingagjire nixyi Goyakalu kawchinanu, gi wa psaletpotutanno.” \p \v 8 Gi rixanu Geso wane chinatkalu, “Pushpakyegitanru tye jeji, kamchi puchotlewatachri.” \p \v 9 Geso gepomgalu, “¿Klu giwakyi?” \p Rugitlu. Wane china, “Ngiwaka Gixoluru, wa gixolurunpotwu.” \v 10 Wa ragjitlu maleka ma yokanatyaplu tyesretaya. \p \v 11 Wanenanru magkastsi gixoluru kochi. Nikanatna. \v 12 Ragjitluna pejnuruneko kamchine. Wane chinna, “Kochi yegi pyokanatanunwu wa wanna wjiglokyapa.” \v 13 Geso gichichna. Rushpakamtatkana kamchine puchotlewatachine. Kochinni jiglokamtatkana. Gixolunni kochinni gipjita gijrukyanatka. Tsru wenu rapokanna. Wanegetkonna gepi waragka. Tsru wenu gagyekyachinena. \p \v 14 Wanna kochi girukotachine gasukamta. Runkaklewtapna tsru pokchiya, ga wa sana gajene koxa. Runatkana retapyapluna klunerukta wane gixkaluru. \v 15 Runyegitluna Geso. Retluna wa kamchitpachri wa gixoluru gwanatanru. Tuplanatatka. Kamkatkalu. Kanshinikanutkalu. Pikanna. \v 16 Retanatjene ginkakna gikta rixpokonatka wa kamchitpachri, wa kochinepirana. \v 17 Yinuwaka gagjiretluna Geso wa rushpakinripa wannasretaya. \p \v 18 Ratskota kanawa. Wa kamchitpachri gagjitlu wa Wale yegi rawinripatka. \v 19 Geso gi galuka ganikletlu. Wane chingonuklu, “Pupji pyanutka pumwanune yegi. Punkakanna gikta rixpokotatkayi Gitsrukaachi. Wale punkakanna retwamonutyayi.” \v 20 Ralimta. Yinuwaka ginkaklewletatka Ntekapoliya gikta rixpokotatkalu Geso. Pejnuruneko gimyeka. \s1 Gayro gagjitlu rushicho chinanu \p \v 21 Koprugatatnaka Geso kanawaya. Wakanu ya. Rapatyegitluna gixo yine. Tsru wenuwnaga rawa. \v 22 Runa satu wa tsru gitaakalurune ginkaklewawakapji gajenyegiya, Gayro giwakatletachri. Retinitkalu yoptsojityegitlu Gesojixistsiya. \v 23 Wane chinru, “Wuya wanepnawakla nshicho wgeneji. Petapanunro. Tupnakastsinatkani. Putakamyogogotanunro tutskalginripa. Tuwekanu.” \p \v 24 Geso waleymamnutka. Romkagimtluna gixolune yine. Rachpakluna. \s1 Rutuukaklo salewnanatachro \p \v 25 Sato suxo gigragalewatachrona. Pamole gepi walapu gigragalewatachrona. \v 26 Gixo kpinrewaklerunyegimka tyanitka. Wanna chinanu tsalewna gixo. Tnikatlewatanatka ptowruko walanuko tixinri. Gikena gipxakanro. Seyni taalinanumtana. \v 27 Tjempiranyegitinitkalu Geso, tuna Wale gajxigiya wa gixolune yine yegi. Tkamrukamkatlu. \v 28 Wa wane china wala, “Nkamrukamkashatinri nutskalganu.” \v 29 Waneklutka tograga gitskikatka. Tumatnawa tomaneya tuglewatinritka wa tsalewnanatinri. \p \v 30 Waneklutka Geso gimatatka Walenanuko rushpakamtyatka giyaklu. Ruprotaka wa gixolune yine yegi. Wane china, “¿Katu kamrukamkatno?” \p \v 31 Wane chinruna wa yimaklene, “Gi ge petna wa gixolune yine gachpakyawakyi. Seyni wane pchina, ‘¿Katu kamrukno?’ ” \p \v 32 Wale geknojtata retyaplo katukta wane gixlu. \v 33 Wa suxo pika. Tutatata. Tumata wa wala gixyawaka. Tuna. Tyoptsojityegitlu Wale. Tunkaklu ptowruko galikaka. \v 34 Wale wane chinro, “Wiwi, palixle gitskalakyi. Pyanu. Kiglenshinikanpatkayi. Kiglepatkayi wa psalewninrinanutka.” \s1 Yotunkaklo Gayro wgene gipnachro \p \v 35 Yanumsatiniwa Wale, ginkaklewawakapji gitsrukatepji runyana pimrine. Wane chinna, “Pshichni tupnanatka. ¿Klu chinanu pkojwakawalu Yimaklewatachri?” \p \v 36 Seyni Geso jemashatlu tye tokanchi wane chinkaluru. Wane chinru tsru gitaakaluru ginkaklewawakapji gajeru, “Gi pumyekanu. Palixashatanu.” \p \v 37 Gi wa ruchichlu wa satu gininripa Wale gajxigi ga wa Petro, wa Santiyako, wa Gwa, repuru wa Santiyako \v 38 Wane ya gipjiya ginkaklewawakapji gitsrukate. Retlu sejrechi, chiyagatachine, saplewjepotutachine. \v 39 Jiglokamta. Wane chinna Geso, “¿Klu chinanu nsejrewna nchiyaganata? Wa mturo gi tupna seyni tumkanata.” \p \v 40 Ruxpiranatluna. Wale maleka giknokna pejnuruneko. Ranikna wa mturni giru ga wa tunro, ga wa Waleymalune koxa. Jigloka mturni gwiyawaka. \v 41 Ga wa kosemyotinitkalo mturni, wane chinro, \tl “Talita komi.” \tl* Walenwa yokaakaluru: “Mturo, pixa wane nchinyi, pyotunotanu.” \v 42 Waneklutka mturo yotunotatka. Tyanatka, gi rixanu waneyatkalo pamole gepi walapu. Waneklutka ruglajitna. Tsru giglajru rixna. \v 43 Wale gijretna gikena gimatanru. Wane china teneeko tnikanru. \c 6 \s1 Geso ginkaklewata Nasareya \p \v 1 Rushpakamta waneya. Rapoka gichijne. Romkagitluna yimaklene. \v 2 Rapokinitka, gapnanutikalurgogne yinuwaka ginkaklewleta wa ginkaklewawakapjiya. Gi gepika yijnakotlu. Ruglajitna. Wanna wane china, “¿Ginaka rumatyalu Wale tyekaka? ¿Klu gimatkalewlunwa tye renekikolu wa Wale? ¿Gi pixkalutunanni ruyaklekaka kamrutkalurni gimyoya? \v 3 ¿Gi ge kyosokoklerukni tye, wa Mariya wgene, wanna Gosi, wa Gota, Simo wanna yegwaklu? ¿Gi wa gewna wixayma repurone?” Wale rutspenshinikanutyana. \p \v 4 Wa Geso wane china, “Goyakalu tokanu geneklewatachine kagwakpiratkalunni, seyni gichijnepjeya, ga wa gimolenyegisretaya, ga wa gipjiya mkagwakpiratkotni.” \v 5 Gi wa rumkata kamruretlu waneya wa satu ruyakleya. Rutuukakna psotsotajiko yayixachine, walepje. Wanna gogo rutakamyota. \v 6 Ruglajita wa ma malixleyna. Sajrukamta papokchikaka walesreta. Runkaklewata. \s1 Yokanatna pamole gepi \p \v 7 Tomgana Geso wa pamole gepi. Wa yinuwaka yokanretna gepkaka. Tsru rutakna wa kamchine puchotlewatachine chinanu. \p \v 8 Yokanatatkana gikena ranikanna wa gatnugapoya, satupjeru kanojerna; gi wa nikanruna, gi wa tsapako, gi wa sroschiko tsapaneyna. \v 9 Wa rutakanrona yoshmakjixrechishpatapje. Gi wa gepimkalu rutakanna. \v 10 Wane chinna Wale, “Ginakakokta gjiglokanu satu panchi, wanepji gwanu gishpakamtinpotunanuko waneya. \v 11 Wa pejnuruneko wa gma yoptotjenepa, gma jemjenepa, gishpakamtinpatka wa waneya giplokjiximtanu gistapjixipagi wa rumatikolupa wanna chinanu.” \p \v 12 Rushpakamtatkana. Runkaklewatna wa yine genshinikanutanu. \v 13 Gixo kamchine maleka ruknokna. Ruyookana ringi gixo yayixachine. Rutukna. \s1 Gwa katlewatachri gipnale \p \v 14 Pogirchi Girore jemyegitlu. Gi rixanu rumatkatka Geso giwaka. Wane china, “Gwa wa katlewatachri yotunota gipnachineya. Giyagni kgiyaklewaklerni Wale.” \p \v 15 Pimrine wane china, “Giliyni.” \p Pimrine wane china, “Goyakalu tokanu geneklewatachrini. Satu tokanchi geneklewatachri pixka rixa.” \p \v 16 Jeminitka Girore wane china, “Gwakni wale wa nustaknoojixanru. Yotunotatka.” \p \v 17 Gi rixanu muchikawako Girore towyegitanru. Kashijixlu Gwani. Rostujixlu wa yoshmakwaka wa Giroryana chinanu repuru gnunro Wilipi. Wa wala ganunrota Girore. \v 18 Gi rixanu wa Gwa wane chinatkalu Girore, “Ginanshichkalurni wa pepuru gnunro waneyyi pixinri.” \v 19 Giyagni Giroryana gayegixlu. Taluka giylajixletlu. Gi tumkatlu. \v 20 Gi rixanu wa Girore piklu wa Gwa. Rumatlu wa wale jeji poyagkakachrini wa kpashirni. Girukotlu. Giyagni jeminri gi rumatanshinikanuta. Yijnakotlu rumuwleya. \p \v 21 Runa pagogne ruglepoktapini wa Girore wa poyagkakawalaputetini. Meyiwlu nachnewlupa kamruta wa tsrukakalune, tsru gitaakalune, wa wanna potu Kalile gajene chinanu. \v 22 Tjiglokamta Giroryana nshicho. Tansata. Tmeyitlu Girore ga wa waleyma gwanatachine nikawakakwa. Pogirchi wane chinro makloji, “Pagjitanno klunerukokta paluka. Gita genekanyi.” \p \v 23 Wale kawchinau wane chinro, “Pagjitanru pejnunanuka nenekanyi. Ganikajiko npogirewatyawakaya nenekanyi.” \p \v 24 Tushpakamta wala. Wane chinro tunro, “¿Klu nagjitanu?” \p Wala wane china, “Wa Gwa katlewatachrijiwu pagjitanu.” \p \v 25 Waneklutka giyampotu tjiglokyegitlu pogirchi. Tagjitlu. Wane chinru, “Naluklu xawakniko, penekyapno satu kotajipi Gwa Katlewaklerujiwu.” \p \v 26 Wa pogirchi wamonuwnapotuta, seyni Wale kawchinanu chinrekaka, waleyma gwanatachine nikawakakwaya chinanu, gi raluka giknokakletokanuta. \v 27 Waneklutka pogirchi yokanatlu satu girukotjeru. Yokanatlu ranikjiwutikolupa. Wa wale wane ya. Rustaknojitlu yoshmakawakaya. \v 28 Ranikjiwutatkalu kotajipiya. Reneklo makloji. Wa makloji geneklo tunro. \p \v 29 Jeminitkana wa yimaklene, runna. Ranikluna gimane. Yomlechi rutakluna. \s1 Yokanatanune satoka \p \v 30 Yokanatanune rapatjetna Geso yegi. Runkaklewyegitluna ptowruko klunerukta kamrutanrunapirana, wa runkaklewtapinrina. \v 31 Geso wane china, “Ginanu gixa mkoje yineru mwiyawakanuya. Gapnanutanu pshinitsonu.” \p Gi rixanu gi gepikna wane ginachine yachine. Gi wa kagognena nikinripna. \p \v 32 Ralimtna wanna mkoje sato kanawaya yineru mwiyawakanu. \v 33 Gixo geta yaletna. Rumatkana. Wane rasukyegitluna chijiya ptowruko tsru pokchikaka gajene. Wanna gapka gapoka. Rapatyegitluna Geso. \v 34 Ruptekamta Geso. Retna gixolune yine. Retwamonutna gi rixanu gowegane pixka rixna gi waneyna girukotjerna. Yinuwaka ginkaklewyegitna gixopirana. \s1 Roglutna pamyo waragkalune yine \p \v 35 Wa kayi rixinitka yimaklene gapyegitlu. Wane chinna, “Gewni yineru mwiyawakanu. Wa kayitkani. \v 36 Pyokanatanna yine wa sana yinripna, wa pokchikaka tyesretaya wa ragjityapluna nikanrupna.” \p \v 37 Rugita Wale. Wane china, “Gixa genekanna nikanropna.” \p Wane chinruna, “¿Wanerge gayanu? ¿Wagjitanro jimapro gepi pachproji wenroloto, wenekyapna nikinropna?” \p \v 38 Wale wane china, “¿Gi pejnu jimapro waneygi? Getapanro.” \p Rumatinitkana. Wane chinna wanna, “Pamyo. Gepi shima.” \p \v 39 Towutna wanna tuplatinripna pejnuruneko paptogkaka peklomta poleru. \v 40 Tuplatna paptogkaka satu pachkaka ga wa pamyomolkaka koxa. \v 41 Geso kashichlo pamyo jimapro ga wa gepi shima. Tengogne yigata. Ruglenshinikanyegitlu. Wa jiknajrotlu jimapro. Renekna yimaklene rutspamtinripna. Raneksatkana wa pejnuruneko wa gepiroto shima koxa. \v 42 Nikatkana pejnuruneko. Jinanutkana. \v 43 Koschekluna psojkaka pamole gepi kojita katsepo, ga wa shima koxa. \v 44 Wa nikachine pamyo waragka jejine. \s1 Gonu gogote yanamtyawaka Geso \p \v 45 Waneklutka kanawa ratskojixatkana yimaklene wa Wetsayta gapka yinripna wakanu. Wane yakopshinna yokanatna gixolune yine. \v 46 Rali gingaletinitkana wane ya magka. Ragjigognetapa. \p \v 47 Wa kayi rixinitka wa kanawa ganikajgatkalo tsru wenuya. Walepje chiji gwatka. \v 48 Retna kegeknanuwatna ranikgatyawakna. Wa kannipgyalu satkakanna. Wa goyechnokawpotuko Geso ginyegitna. Tsru wenumta yapananumta. Raluka giknoglemtna. \v 49 Retinitkaluna wa tsru wenumta yanamtyawaka. Kagwakluna pagixanu. Saplewatanna. \p \v 50 Gi rixanu pejnuruneko getlu. Rumyekanna. Waneklutka Geso giynumatna. Wane china, “Kiglenshinikanupgi. Gitni. Gi wa mpikanu.” \p \v 51 Ratskota kanawa wanna yegi. Rutukamta kannipgyalu. Ruglajpotutanna. \v 52 Gi rixanu gi rumata jemluna wa jimaprokakapirana. Shikowgajitna wane rixinrina. \s1 Rutuukaklewata Genesareya \p \v 53 Wa koprugatinitkana, wane yana Genesarchijne. Rutspakatkana. \v 54 Ruptekinitkana wa kanawaya, waneklutka rumatkatka Geso. \v 55 Rasuktatna psoluko walesretaya. Yinuwaka gwapletkana pnumnu gajene yayixachine gijekoyna ginakakta jemyegityawakluna. \v 56 Ginakakokta rapoka pokchikaka, tsru pokchikaka, sana, rutaakana giputkaka yayixachine. Ragjitluna wa kamrukashatyapluna gimkaluptostsiya. Wa pejnuruneko wa kamrukachine wanna gitskalgatka. \c 7 \s1 Puchotlewatachrikaka \p \v 1 Rapatyegitluna Gwariseyone, pimrine koxa yonchikgapine wa Gerosale giyakatyachine. \v 2 Wanna getinna wa pimrine Wale yimaklene nikyawakna gimyoyna gimuteru, walenwa merkakotu yangakanna. \v 3 (Wa Gwariseyone, pejnuruneko Gote gajene waneyna giykolu rutsrukateynina wa gixo kata ma meromyogkanna ma merkakanotkanna gi wa nikanna. \v 4 Giputu ruyakatyana ma powratkannuwana gi nikanna. Gixo pimripirana wa yoptotanruna kamrutanruna, wa gerkikaluro wa girapkaka, gashgajkaka, yowumaswagkaka.) \p \v 5 Repomgaluna Gwariseyone ga wa yonchikgapine, “¿Klu chinanu wa pyimaklene gi wa wane rixna wa gitsrukaachinni giykole, seyni nikna wa gimyoyna gimuteru?” \p \v 6 Geso wane china, “Sanowashatachingi. Goyakalu tokanu kigle reneklewata Gisayiya gixapirana. Wane rixa yonatkaluru: \q1 \qt Nyi yine gispuyna kagwakpiratno \qt* \q1 \qt seyni rajiyna wajra yanna Gitaya. \qt* \q1 \v 7 Magijeru yonogleyegitnona. \q1 \qt Runkaklewatna wa Goyakalu tokanu pixkalutu \qt* \q2 \qt wa yokanrekakna wa yine. \qt* \m \v 8 Wa gixa giknoklu Goyakalu yokanatanru tokanchi. Waneygi wa yine giykole.” \p \v 9 Wane chinkoxna Geso, “Kigle giknokle gixlu wa Goyakalu yokanatanru tokanchi wa gomkagityaplu wa gixako giykole. \v 10 Wa Moysisi wane china, \qt ‘Pkagwakpiratanru puru punro.’ \qt* Wane koxa china, \qt ‘Girukta gogimtukaklu ruru, runro walepni wa gipnanu.’ \qt* \v 11 Ga wa gixa wane china, ‘Wa satu jeji wane chininri wa ruru ga wa runro, “Ptowruko gitanu wa wale gipxakyapmakyi, korwani” ’ (Walenwa genekashlu Goyakalunupa). \v 12 Gixa gi gichichanutkalu pagixanu kamrutinripa ruru, runro chinanu. \v 13 Gixa kaspuklu wa Goyakalu tokanu wa giykole chinanu wa gixako genekanru. Gixo wale pixkalutu gkamruta.” \p \v 14 Wa tomgatnakna gixolune yine. Wane chinna Geso, “Gyijnakotanno pejnurunekgi. Gimata jemanu. \v 15 Gike wane wa yineru malekate wa jiglokinripa rumkata puchotletyaplu, seyni wa yineruyako gishpakyachri walenwa puchotlu wa yineru. \v 16 Girukokta kajnakopnapa wa yijnakotinripa, yijnakotanu.” \p \v 17 Rutspalamtinitka wa gixolune yine yegi, jiglokinitka panchi, repomgaluna yimaklene wa yapkaklupiranaya. \v 18 Wane chinna Geso, “¿Gixa koxa wane gixa mumatjemkangi? ¿Gi ge gimata jemlu wa pejnuruko maleka gwachri wa jigloklu yineru gi rumkata puchotletlu? \v 19 Gi rixanu gi wa jigloklu wa raji seyni ginanwakapje. Rushpaka gichkajetyawaka.” Wale powratlu ptowruko niikaluru. \p \v 20 Wane china, “Wa yineruya gishpakyachri, ga ga walenwa puchotlu yineru. \v 21 Wa gitoko rajiyna yine rushpakya gektutu shinikanchi, gimopatlewlu, gapoklewlu, giylalewlu, \v 22 chowguchkaka, gimkapnuglu, muglenchi, yokwikaklu, mpogijpatnuchi, sotanugnuchiygale, mupashiregnuchi, tserpiranawlu walenanuko, sepronchi. \v 23 Ptowruko wa tye muglenchi gishpaka gitokoya. Ga ga walenwa puchotlu yineru.” \p \v 24 Wane yiyatka Geso. Tirosreta ga wa Sitoya yatka. Jiglokamta panchi. Wale galuklu gike ma mumatyanupa, seyni gi rumkata yogimleta. \s1 Suxo Sirogwenisanemole \p \v 25 Seyni waneklutka tjemyegitlu sato suxo. Tshicho wgenejni waneyanro kamchi puchotlewatachri. Tuna. Tyoptsojityegitlu gijixistsi. \v 26 Wa suxni Kriyko, Sirogwenisanemole. Tagjitlu ruknokyaplu maleka kamchi tshichoya. \p \v 27 Geso wane chinro, “Petashgapkatanna jinanu rixinripna yine wgenene. Gi kigleru kashichikolupa wa nikanruna wgenchine, ruknokikolupa kewene yegi.” \p \v 28 Tugitlu wala. Wane chinru, “Gigi, Gitsrukaachi, seyni wa wanna keweneko nikawakakwa rapukote nikyaluna wa mturune gipopejre.” \p \v 29 Wale wane chinro, “Tye tokanchi chinanu pyanutka. Wa kamchi gishpakyatkalo wa pshicho.” \p \v 30 Talimta topji. Tetamtatkalo tshicho tukluganatatka tojeko, wa kamchi gishpakyatkalo. \s1 Rutuukaklu majnakotu myanumatkatu \p \v 31 Wane yiyatnaka wa Tirosretaya. Sito yapamta. Tsru wenu Kalile ya, Ntekapoli ganikajite. \v 32 Ranikyegitluna satu majnakotu, myanumatkatu. Ragjitluna rutakamyogogotyaplu. \p \v 33 Geso ganiklu yine mwiyawakanu Walepje. Yoshmakamyojita gijnakopnakakaya. Rutskagata. Kamrukannutlu. \v 34 Tengogne yigata. Kosennipgyapotuta. Wane chinru, “Gegwata.” (Walenwa: Putpukanu.) \v 35 Rutpukajnakopnatatka. Waneklutka rushpirokatka wa kashinatjeru wa ginnu. Yanumpotutatka. \p \v 36 Yokanatatkana Geso gikena runkakanna, seyni gixkatmaka wane china wanepnuteko runkaklewamtna. \v 37 Tsru giglajru rixna. Wane chinna wanna, “Kiglepotlu ptowruko kamruta. Jemkakna majnakone. Wa myanumatkane yanumkaka.” \c 8 \s1 Roglutna gepkoxamkoje waragkane yine \p \v 1 Wa walegognekaka wanetnakna gixolune yine. Gi wa waneyanna nikanruna. Geso tomgana yimaklene. Wane chinna, \v 2 “Netwamonutna gixolune yine, gi rixanu waneyatkana mapgogne Gitayma. Maleshayna nikanruna. \v 3 Wa nyokanatinnatkana ma niikanna wa gipjina, rujxipakgapotanunna. Wa pimrinni gowuka giyakatyana.” \p \v 4 Rugitluna yimaklene, “¿Ginaka giyakatyachro jimapro wa satu gimkata ginanuwkakletanunna gewi yineru mwiyawakanuya?” \p \v 5 Geso gepomgana. Wane chinna, “¿Gi pejnu jimapro waneygi?” \p Wanna wane china, “Payokgipre.” \p \v 6 Yokanatna wa gixolune yine tuplatinripna chiji. Kashichlu wa payokgiprerutu jimapro. Poyagnutatka. Jiknajrotlu. Wa renekna yimaklene rutspamtinripna. Reneksatna gixolune yine. \v 7 Waneyna psotsotaji shima wgenkaka. Wale giglenshinikanyegitlo. Wa yokanatna rutspamtinripna. Rutspamtna gixolune yine yegi. \v 8 Nikatkana. Jinanna. Koschekluna wa gixetachri psojkaka payokgipre kojitaya. \v 9 Wanegetkona gepkoxamkoje waragka yine. Yokanatatkana. \v 10 Waneklutka ratskota wa kanawa yimakleneyma. Wane ya Talmanutasreta. \s1 Gisekachri Gwariseyonenu \p \v 11 Runna Gwariseyone. Yinuwaka yoptopiiretluna. Rujgaluna Waleya getkaluru tengogne gajeru. Yantaletluna. \v 12 Wamonuwnalenshinikanuya kosennipgyapotuta. Wane china, “¿Klu chinanu rujgaluna getkaluru tye gimuweekakgognenatachine? Galikaka wane nchingi, gi wa reneekona getkaluru tye gimuweekakgognenatachine.” \p \v 13 Kaspukatkana. Kanawa ratskotatnaka. Wakanu ya. \p \v 14 Ramtaka gwalemtluna nikanruna. Maleshayna. Satupje jimapro waneyna wa kanawa. \v 15 Yokanatna Geso. Wane china, “Xako. Ggirukotinwa wa gisekachriya wa Gwariseyonenu, wa gisekachri koxa Girorenenu.” \p \v 16 Yoptopirkakna wannakakluko. Wane chinkakna, “Jimapro maleshaywu.” \p \v 17 Geso gimatlu. Wane chinna Wale, “¿Klu gyoptopirkakya wa maleshaygi jimapro? ¿Gi ge gishinikanuwatawa? ¿Gi ge gimata jemanatawa? ¿Waneygi shikolu gaji? \v 18 Kaygalmakgi ¿gi ge geta? Kajnakmakgi ¿gi ge gjema? ¿Gi ge gishinika? Wa njiknajrotinitkalu pamyo jimapro wa pamyo waragkaneya ¿gi pejnu kojita katsepo wa psojkaka gkoschekyatkalu gixa?” \p \v 19 Wanna wane chinru, “Pamole gepi kojita.” \p \v 20 “Wa payokgipre jimapro wa gepkoxamkoje waragkaneya ¿gi pejnu kojita katsepo wa psojkaka gkoschekyatkalu gixa?” \p Wanna wane china, “Payokgipre kojita.” \p \v 21 Wane chinna Geso, “¿Gi ge gimata jemawalu?” \s1 Retkaklu maygaletu Wetsaytaya \p \v 22 Rapokna Wetsayta. Rawapluna Wale yegi satu maygaletu. Ragjitluna kamrukyaplu. \v 23 Geso kanjimtlu wa maygaletu. Raniklu pokchi kegneteya. Gitskaga sagaygaletlu. Rogwaka rutakamyoyegitlu. Repomgalu, “¿Gi ge petlu pa gixanu?” \p \v 24 Rumrekgata. Wane china, “Netna yine, wa yanachine wa gagmuna pixka gixachine neta.” \p \v 25 Rumepe gitakamyoyegletatnaklu wa giygale. Waneklu retatka. Ruglewatatka. Retashpotutatka gowuka ptowrupotuko. \v 26 Geso yokanatatkalu gipji. Wane chinru, “Gi wa pokchiko pyanu.” \s1 Petro gipgujetlu \p \v 27 Yatkana Geso wa yimakleneyma. Pokchikaka ya Susari Wiliponu yegi. Wa gatnugapoya repomgiyna wa yimaklene. Wane chinna Wale, “Wa yine ¿katu wane chinna Gita nixinri?” \p \v 28 Wanna gigitlu. Wane chinruna, “ ‘Gwa Katlewakleru;’ pimrine, ‘Giliya;’ pimrine, ‘Satu Goyakalu tokanu geneklewatachine.’ ” \p \v 29 Wa Wale gepomgana, “¿Ga wa gixa katu wane chinno?” \p Rugita Petro. Wane chinru, “Pixni Kristoyi.” \p \v 30 Rujretna ma yanumsatinitipna Walepirana gikena. \s1 Geso ginkakna ma mapookanuwa rupninripa \p \v 31 Yinuwaka ginkakletna wa Yineru Wgene salewninripa gixo, ma yoptotikotupa tsruneya, tsrukakalune sasertoteneya, ga wa yonchikgapineya. Ruylatikolupa. Yotunotanu mapgogne chininri. Wane chinru tye tokanchi gipgujetkaluru. \v 32 Wa Petro ganiklu. Yinuwaka chigetjeretlu. \v 33 Geso giprotakyegitna. Retjetna yimaklene. Chigetjetlu Petro. Wane chinru, “Najxigi pyanutka, Satanasyo. Gi rixanu gi pushiniklu wa Goyakalupirana, seyni wa yinepirana galikaka pushinika.” \p \v 34 Tomgana Geso wa gixolune yine yimakleneyma. Wane china, “Katukokta galuka gwagajxigletno raalixinwa walenanuko. Rawanro koroshishkitate. Romkagitanno. \v 35 Girukokta galuka gishatkapletlu wa ruwekinri, ruwekinri ramginina. Girukokta gamtakanru ruwekinri Gita chinanu, Kiglerpotunanu Tokanchi chinanu, rushatkapanru ruwekinri. \v 36 Gi rixanu ¿klu kigleyanaplu wa yinerupni psolchijnekmaka waneyapmaklu wane rixle, seyni ruwekinri ramgapotutinina? \v 37 Gi rixanu ¿klu rupekotanru yineru ruwekinripa? \v 38 Katukokta gipatewatanno ga wa ntokanuya koxa wa nyi gimuweekakgognenatachine yegi, kgimopataklerune ga wa kmukochirerunni, Gita wa Yineru Wgenno koxa gipatewatanru wale, wa nuninipa Nuru goyaknuya, wanna kpashirine Goyakalutowrerune tengogne gajene numuninipa.” \c 9 \p \v 1 Wane chinkoxna Geso, “Galikaka wane nchingi, pimrine gewi gwachine gi wa getumganru gipnalu ma metkanuwalunachi Goyakalu pogirewatyawaka ginachripa giyakluyma.” \s1 Satuko kogetkogatka \p \v 2 Patsrujirgogne rixinri, Geso ganikna Petro, Santiyako, Gwa. Ranikna wannapje satu magka tenolu. Wanna getanu satuko kogetkogatka. \v 3 Ga wa gimkalu yochigatatka klatpotlu. Wa giwru pixka rixa. Giyagni gi satuna kgerkakleru tye chiji gwachri gimkata klataa gixkakletlu tye pixka. \v 4 Wanna yegi rupgujewniyna Giliya ga wa Moysisi, Geso giynumsatachine. \p \v 5 Petro, wane chinru Geso, “Yimaklewatachri, poyagnu gewi gawinri. Gewi wkamrutanru mapa gimajechri. Pixanupa satu, Moysisinupa satu, wa Giliyanupa satu.” \v 6 Gi rumata yanumatana, ga wa pikanna. \p \v 7 Runa kyachgapererumko. Wale chikletyegitna. Waneylu tokanchi kyachgapererumkoya, wane chinachri, “Tyenwa Noturu nalukanru. Wale gyijnakotanu.” \p \v 8 Pshinitsonu potu retanatinna, gikena retatkana wannayma. Gesopjetkani. \p \v 9 Magka yopikyatkana. Yokanatna Geso gike runkakinripna wa retanruna, ma yotunotkanuwa wa Yineru Wgene gipnachineya. \v 10 Rushinikluna wa tokanu. Rugjekakna wannakakluko, “¿Klunerni wa tye, wa gipnachinyegiya yotunotini?” \p \v 11 Repomgaluna. Wane chinruna, “¿Klunerni wa yonchikgapine chinanru wa Giliya gapkamka ginanu?” \p \v 12 Rugitna Wale. Wane china, “Giliya galikakni rungapkatanu rugletyaplu ptowruko. ¿Gi chinpiranata koxa wa yonchi wa Gita Yineru Wgenno gixo nsalewninripa, ga wa gi nkagwakpiratko? \v 13 Seyni wane nchingi Giliya ginpatka. Wane rixluna klunerukokta ralukyawakna chinyawaka yonchi walepirana.” \s1 Ruknookamchitetlu mturu \p \v 14 Runinitkana wa yimaklene yegi. Retna gixolune yine wanna yegi. Wa yonchikgapine yoptopiratna wanna. \v 15 Waneklutka pejnuruneko gixolune yine getlu. Ruglajitna. Rasukyegitluna. Ralukluna. \p \v 16 Geso gepomgana, “¿Klu gyoptopiratyana wanna?” \p \v 17 Gixolune satute gigitlu. Wane china, “Yimaklewatachri, nanikyegityi noturu. Waneyanru kamchi myanumatkatu rixkakjeru. \v 18 Ginakakokta kashichyanru shipchojtakakjetanru. Soliwanamjetana. Raskereygitana. Ruprigananumtana. Wane nchinna pyimaklene ruknokyapluna maleka, seyni gi rumkatluna.” \p \v 19 Rugita. Wane chinna Wale, “¡Ya nyi gimuweekakgognenatachine malixkane! ¿Gi pejnugognenanukta numwanutkagi? ¿Gi pejnugognenanukta nakotangi? Ganikyegitanno.” \p \v 20 Ranikyegitluna. Retinitkalu waneklutka wa kamchi shipchojtakakpotutanru mturni. Chiji rapokamtana. Ruprurutana. Rushpaksolnamatana. \p \v 21 Geso gepomgalu ruru, “¿Gipshini wane gixlenatkalu?” \p Wale wane china, “Mturuyakawa rixini. \v 22 Gixo kata ruknoklu xirnachri, wa gonga koxa ruylatyapmaklu, seyni pumkatiniplu pupxakanunwu. Petwamonutanunwu.” \p \v 23 Geso wane chinru, “Pumkata galixletinipa, ptowruko gimkata gixkota wa galixachri chinanu.” \p \v 24 Waneklutka mturu giru saplewata. Wane china, “Nalixa. Pupxakanno nma malixlenuya.” \p \v 25 Geso getna gixolune yine. Rasukamtna. Potowurutna. Chigetjetlu kamchi. Wane chinru, “Kamchi myanumatkatu majnakotu, Gita yokanatyi pushpakyegitanru wale. Gi wanepnuteko pjiglokanutkalu.” \p \v 26 Saplewatana. Shipchojtakakpotutanru mturni. Rushpakamtatka. Walenitka gipnachri pixka rixanatka. Giyagni gixo wane china, “Rupnanatka.” \v 27 Seyni Geso kosemyotlu. Tunwakaklu. Yotunota. \p \v 28 Wa jiglokinitka wa panchi yimaklene gepomgalu wannapje rixini, “¿Klu chinanu wixa gi wumkata giknokletlu maleka?” \p \v 29 Wane chinna Geso, “Wa tye pixkalutu gi gimkata gishpakleta seyni gagjigognerupjeya.” \s1 Geso ginkakna ma mapookanuwa rupninripa \p \v 30 Wa rushpakinitkana waneya, Kalile yapamtna. Gi raluka gimatkota. \v 31 Wa runkaklewyegitna Geso yimaklene. Wane chinna, “Gita wa Yineru Wgenno samyookalurupno yinemyoya. Ruylatannona. Nupnanu. Nyotunotanu mapgogne rixinri.” \v 32 Seyni wanna gi gimata jemlu wa tokanu. Pika gepomgaletluna. \s1 Yoptopirkakna katni wa tsru potu \p \v 33 Rapokna Kapernawo. Panchi rawinitka, Geso gepomgana, “¿Klu gyoptopirkakananumtya gatnugapoya?” \p \v 34 Wa pochkena. Wannakakluko yoptopirkakananumtna wa gatnugapoya katni wa tsru potu. \p \v 35 Tuplata Geso. Tomgana pamole gepi. Wane chinna Wale, “Girukokta galuka muchinanu gixleta, walepni wa gapkatpotutachri pejnuruneyapa. Pejnuruneko gipxakjetachrinapni.” \p \v 36 Koscheklu mturu. Wanna ganikajite rutaklu. Kampuklu. Wane chinna Wale, \v 37 “Girukta yoptotlu satu tye pixkalutu mturu Gita giwakaya, Gita yoptota. Girukta yoptotno, gi Gita yoptota seyni wa nyokanatjeru galikaka.” \s1 Geso gijretlu Gwa kamrutanru \p \v 38 Wane chinru Gwa, “Yimaklewatachri, wetlu satu wa pgiwakaya ruknokyana maleka kamchine. Wale gi gomkagitwu. Wujretlu gi rixanu gi romkagitwu.” \p \v 39 Geso wane china, “Gi wa gijretanru. Wa gikena wane gixa giyakleta ngiwakaya wa rumkata pshinitsonu gektuchinretno. \v 40 Wa wma kamnixjetni wixasretni wale. \v 41 Girukokta genekangi sato girapistonoya gonu ngiwakaya gi rixanu Kristonungi, galikaka wane nchingi gi ramgini wenutikolupa. \s1 Gitspeekaklu \p \v 42 “Girukokta gitspeekaklu wa satu wa nyi mturune wa nalixjene Gita, kiglemkalu waleya rushriknojitikolupa wa tsru sotlu ginripiya, tsru wenu ruknokikolupa. \v 43 Wa pumyo gitspeekakinipyi pustakanru. Kigleyyi wa pjiglokinripa wa puwekinri mastsi, wanepnute gepimyoyi pixinipa wane pyanuna Gigena wa xirnachri muwnakatupa. \v 44 Wanna tsomne ma mupniyawaka. Wa xirnachri gike rixini ruwnanu. \v 45 Wa pujixi gitspeekakinipyi, pustakanru. Kigleyyi wa pjiglokinripa wa puwekinri yokmatachriyi, wanepnute gepijixyi pixinipa puknookona Gigena wa xirnachri muwnakatupa. \v 46 Wanna tsomne ma mupniyawaka. Wa xirnachri gike rixini ruwnanu. \v 47 Wa puygale gitspeekakinipyi, puknokanru. Kigleyyi wa pjiglokinripa Goyakalu pogirewatyawaka paygalepjeya wanepnute gepiygaleyi pixinipa puknookona Gigena. \v 48 Wanna tsomne ma mupniyawaka. Wa xirnachri gike rixini ruwnanu. \p \v 49 “Wa pejnuruneko tuwutkalurupa xirnachriya. \v 50 Kiglerni wa tuwu, seyni wa tuwu mushi rixinitka ¿klu gmorotanu? Waneyapgi gixnanuko tuwu. Kigle gimwakaklepgi.” \c 10 \s1 Giknokagnunrolu \p \v 1 Wane yiyatka. Gotesreta ya, Gorta wakanute. Rapatyegitatnakluna gixolune yine. Rumepe ginkaklewyegitatnakna wa rixjetyawaka. \p \v 2 Rapyegitluna Gwariseyone. Repomgaluna wa muklukanutlege giknokagnunrolu wa gnurchi. Rumlukanatluna. \v 3 Wale gigitna. Wane china, “¿Klu yokanyegitgi Moysisi?” \p \v 4 Wane chinruna, “Moysisi gichichlu \qt kiruka yonatyapa ma ganunrotyanpatkalo. Ruknokanrotka.” \qt* \p \v 5 Wane chinna Geso, “Nshiknu gaji chinanu yonyegitgi wa tye Tokanchi Yokanatkaluru. \v 6 Seyni yinuwakyawaka giyaklewlu, \qt jeji, suxo kamrutna Goyakalu. \qt* \v 7 \qt Giyagni jeji giknokanna ruru, runro. Rupxaletanrotkani ganunro. \qt* \v 8 \qt Wa gepinanna pamanepje rixanutkana. \qt* Giyagni gi gepimanetkana, seyni pamanepjetkana. \v 9 Giyagni wa Goyakalu gapatanru ma mutspalkakinitipa wa yineru.” \p \v 10 Wa panchiya repomgatnakluna yimaklene walekotnaka. \v 11 Wane chinna Geso, “Girukokta giknoklo wa ganunro, sato ganunrotinitnaka rumopatlewata wala chinanu. \v 12 Wa suxo giknokinri tganuru wa satu tganurutini, tumopatlewata.” \s1 Ruglenshinikanyegitna mturune \p \v 13 Ranikyegitluna mturune wa kamrukyapna. Wa yimaklene chigetjetna wa ranikjerna. \v 14 Retinri Geso jigekanuwata. Wane chinna Wale, “Getashatanna mturune runyegitannona. Gi gimaletanna. Gi rixanu wanna pixkalune wannanni wa Goyakalu pogirewatyawaka. \v 15 Galikakni wane nchingi, girukokta gi yoptotanru Goyakalu pogirewatyawaka mturu pixka gi wa jiglokanruna.” \v 16 Kampukna. Wanna gogo rutakamyota. Ruglenshinikanyegitna. \s1 Gitsrukaachi makluji ponikolu \p \v 17 Gatnugapo yapananumtini, runyegitlu satu gasukamtachri. Yoptsojityegitlu. Repomgalu, “Yimaklewatachri kigleru ¿Klu nkamrutanu nyoptotyaplu wa nuwekinri gike rixiniko mnikawnakatupa?” \p \v 18 Geso wane chinru, “¿Klu chinanu wane pchinno kigleru? Gi satuna waneru kigleru. Satupjeru, Goyakalupje. \v 19 Wa Tokanchi Yokanatkaluru pumata: Gi \qt pumopatlewatanu. Gi puylalewatanu. Gi pchowguwatanu. Gi wa maleshawaka pupgujtalewashatanu. \qt* Gi pyokwirewatanu. \qt Pkagwakpiratanru puru ga wa punro.” \qt* \p \v 20 Rugitlu. Wane chinru, “Yimaklewatachri, pejnuruko tyekaka nkamrutatka nmaklutinyakawa.” \p \v 21 Geso yopukgatlu. Raluklu. Wane chinru, “Satupje pmagatya. Pyanu. Pushankanru ptowruko wane pixle. Penekanna wa kwamonurune. Waneyapyi ponikolewlu tengogneyapa. Punanu. Pomkagitanno. Panikanru pkoroshishkitate.” \p \v 22 Seyni wale yanshinikanpotutana tye tokanchiya. Ralimta wamonuwatachri gi rixanu waneyanru ponikowle gixo wane rixle. \p \v 23 Geso geknokyegitna. Wane chinna Wale wa yimaklene, “Kyaprepotlu jiglokinripna Goyakalu pogirewatyawaka wa ponikolune.” \p \v 24 Wa yimaklene giglajita wa tokanuya, seyni Geso gigitatnaka. Wane chinna Wale, “Wiwine, ¡gi payaprenanutkalu wa jiglokyapluna wa Goyakalu pogirewatyawaka wanna serojiproji gaponshinikanutachine! \v 25 Myapretmakni kameyo tsapujripna tjiglokinripa wa ponikolu pnute jiglokyaplu Goyakalu pogirewatyawaka.” \p \v 26 Wanna giglajpotuta. Wane chinkakna wannakakluko, “¿Katu gimkata gognetkaakotanu?” \p \v 27 Geso yopukgatna. Wane china, “Wa yineru mumkatanutu, wale rumkata Goyakalu. Wa ptowruko rumkata Goyakalu.” \p \v 28 Petro yinuwaka wane chinretlu, “Petanu. Wixa giknokamtlu ptowruko. Womkagitatkayi.” \p \v 29 Giyagni Geso wane china, “Galikaka wane nchingi, girukokta giknokapjimta, yegwakane, repurune, repurone, wa ruru, runro, wugenene, wa rusanatkaka giknokachri Gita chinanu, wa Kiglerpotunanu Tokanchi chinanu, \v 30 wale geneeko satu pacha kata pnute xani tyegognekaka, panchikaka, yegwakane, repurune, repurone, runrone, wugenene, rusanatkaka, kojwawakchi koxa. Pagognesha ginachripa reneeko ruwekinri mnikawnakatupa. \v 31 Seyni gixo muchichachine gapkatpotutanu. Gapkatpotutachine wannapni wa muchichachinpatka.” \s1 Geso ginkakna ma mapookanuwa rupninripa \p \v 32 Wanena gatnugapo. Gerosale kanikna. Kosekamtna Geso. Ruglajitna. Romkagitluna pikachineko. Ranikatnakna wa pamole gepine. Yinuwaka Wale wane chinretna wane rixikolpatka: \v 33 “Xani Gerosale wkanika. Wa Gita Yineru Wgenno samyookotka wa tsrukakalune sasertotene, wa yonchikapine yegi. Ruklukanuwnayegjixannona nupninripa. Samyokannona payinyegiko. \v 34 Rapnokatannona. Kochipjetannona. Rutskagjetannona. Ruylatannona. Wa mapgogne giknoginpatka nyotunotanu.” \s1 Santiyako, Gwa gagjitanru \p \v 35 Wa Santiyako Gwa, Sewereyo wgenene, rapyegitluna. Wane chinruna, “Yimaklewatachri, waluklu klunerukokta wagjityayi wane pixanwu.” \p \v 36 Wane chinna Geso, “¿Kluneru galuka wa nixyapgi?” \p \v 37 Wanna wane chinru, “Penekanwu Pixa wuxiplatanyi poyaknu yegi, satu potuklesretate, satu pkegnetesretate.” \p \v 38 Wane chinna Geso, “Gi gimata wa gixa gagjitanru. ¿Gimkatge giiretyalo wa girapistono wa Gita girinro? ¿Gimkatge gkatletikolu wa katlu wa Gita katikolu?” \p \v 39 Wanna wane chinru, “Wumkatlu.” \p Wane chinna Geso, “Wa girapistono nurapre girini. Wa katlu wa Gita katikolu wale koxa gkatikolupa. \v 40 Seyni tuplalu npotuklesretate, wa nkegnetesretate gi wa Gitanni nenekyaplu, ga wa wannanupni galpokyegitkalunepni.” \p \v 41 Wa jeminitkaluna, wa pamole yinuwaka gimtuwnaleta Santiyakoya ga wa Gwaya \v 42 Geso tomgana. Wane chinna Wale, “Gimata wa tsrukakalune kagwakikalune payinetskalaya towutlewpotutna. Wanna gitsrukatene tsru gitaaka wanna chinanu. \v 43 Seyni gi wane gixkakanu, seyni girukokta galuka tsru gixletnachriwa gixayegkakluko walepni wa gipxakjerupa. \v 44 Girukokta gixayegkakluko galuka muchinanu gixletnawa, walepni pejnurune wayegreru. \v 45 Gi rixanu Gita wa Yineru Wgenno gi nuna nupxakikolupa, seyni nuna nupxaklewatinripa, nenekyaplu nuwekinri nwenutyaplu rushpakinripna gixolune yine.” \s1 Retkaklu Wartimeyo maygaletu \p \v 46 Geriko yana. Geriko yiyatka Wale, ga wa yimaklene, ga wa gixolune yine. Wartimeyo wa maygaletu, Timeyo wgene, tuplanata wa gatnugapostsi, ragjigognenatlo sroschi. \v 47 Jemyegitlu Walenwa Geso Nasare gajeru. Yinuwaka saplewleta. Wane china, “Geso, Tawiklopisha, petwamonutanno.” \p \v 48 Gixolune yine chigetjetlu pochke rixinripa, seyni wanepnuteyaka saplewjeta, “Tawiklopisha, petwamonutanno.” \p \v 49 Geso tunwata. Wane china, “Ntomganru.” \p Tomgaluna wa maygaletu. Wane chinruna, “Kiglenshinikanupyi. Palnanu. Tomgayi.” \v 50 Ruknoksapowlechratamta. Rupteka palnaleta. Yayegitatkalu Geso. \p \v 51 Geso gepomgalu. Wane chinru, “¿Klu palukatka wa nixyapyi?” \p Maygaletu wane chinru, “Yimaklewatachri, netinripa.” \p \v 52 Geso wane chinru, “Pyanu. Palixle gitskalakyi.” Waneklutka retatka. Romkagitatkalu Geso wa gatnugapoya. \c 11 \s1 Jigloka Gerosale \p \v 1 Goliwa Magkatetkana. Gi gowukatkana Gerosalestsi, ga wa Wetpage ga wa Wetani. Wane yokanatyana gepi yimaklene. \v 2 Wane chinna Wale, “Gyanu tujra pokchi gixa ginaple gajeru. Pokchipotuko gapokinpatka wane gikshikinri mporo wgene tsatkaluru, gi satuna yineru mtuplatjitanutuwa. Gkoshrikanru. Ganikanru. \v 3 Girukokta wane chininipgi, ‘¿Klu chinanugkoshpiroklu?’ wane nchinanu, ‘Gitsrukaachi galuklu. Waneklutka yokanatanutnaklu gewi.’ ” \p \v 4 Wane yana. Rukshikluna mporo wgene tsatkaluru gipgyapto maleka rutspalgapotyawaka. Koshpirokluna. \v 5 Pimrine wane gwanatachine wane chinna, “¿Klu chinanu gkoshpirjetlu mporo wgene?” \p \v 6 Wanna wane china Geso chinyawakna. Retashatkatkana. \v 7 Ranikatkaluna mporo wgene Geso yegi. Gimkalna sapwakatjitluna. Wale gogo tuplamtatka Geso. \v 8 Gi gepikna gikwekamkatachine gatnugapo. Pimrine gagmunasurkaka gistakamta. Rukwekamtluna gatnugapo. \v 9 Kosekamtachine ga wa kaptomtachine saplewjenanumtna. Wane china sapletna: \q1 \qt ¡Wuya! ¡Gimalwutkaluru \qt* \q2 \qt ginachri Gitsrukaachi giwakaya! \qt* \q2 \v 10 ¡Gimalwutkaluru wutsrukatni Tawi pogirewtapyawakni! \q1 Waneplu pogirewatyawaka. \q1 \qt ¡Wuya \qt* tengognepotuya! \p \v 11 Geso gapokamtatkalu Gerosale. Kpashiwakapji ya. Retjetinitkalu ptowrunanuka, kayi rixinitka rushpaka. Wa Wetani ya wa pamole gepiymananuko. \s1 Wa gikera masagito \p \v 12 Waleprika Wetani yamtyatkana. Nachlu. \v 13 Retlu gowukaya gikera kasureru. Yayegimtlu, wane getko rukshikinri pagixanu. Rapyegitinri gike rukshika. Gisurepjeni. Gi gipapkoni wa sagiwatinri wa gikera. \v 14 Geso wane chinanru gikerni, “Gikena niksagitanutkayi gike pixiniko.” Jemluna yimaklene. \s1 Geso powratlu kpashiwakapji \p \v 15 Wane yana Gerosale. Jiglokamta kpashiwakapji. Yinuwaka maleka giknokletna kgishanrewaklerunni ga wa gagjijetachinni wa kpashiwakapjiya. Yawnajkaklo kwalkaka gipekoserojiprojitachineni, motkoko gishanretachinni tuplapijere koxa. \v 16 Gi ruchichna Wale wa satuna ganikyalo kastonolo wa kpashiwakapji. \v 17 Runkaklewyegitna. Wane chinna Wale, “¿Gi ge yonatkaluru: \q1 \qt Wa nopji gagjigognewakapji chinkalurupni \qt* \q2 \qt ptowruko payinerumnunanuko yegi? \qt* \q2 Ga wa gixa wane gixatkalu \q1 gitawakapna kachowgurune gwiyawaka pixka.” \p \v 18 Yijnakotluna wa tsrukakalune sasertotene wa yonchikgapine. Rujgaluna gi rixpoko giylaletanruna gi rixanu pikluna. Wa ptowruko yine giglajita runkaklewleya. \p \v 19 Wa kayi rixinitka tsru pokchiya yiyatka Geso. \s1 Wa gikera giprigatka \p \v 20 Ruknoginna goyechnokawa, retluna gikera rupriganatka gitskiymananuko. \v 21 Petro gishinkapatka. Wane chinru, “Yimaklewatachri, petanru gikera pkamakpiratanruna rupriganatka.” \p \v 22 Geso, wane chinna, “Galixanru Goyakalu. \v 23 Galikaka wane nchingi, katukokta wane chinru tye magka, ‘Puxrikanu. Wa tsru wenu puknokinwa.’ Gi wa shikpokwakgajitachriko, seyni ralixa wane rixanu chinyawaka, wanepotuko rixanu wale chinanupa. \v 24 Giyagni wane nchingi, ptowruko girukokta gagjitanu gagjigognetini, galixinri gyoptotanru, waneyapgi gixinripa. \v 25 Wa ntunwa gagjigogneretini, gkaspukinri wa waneygi gixinipa pnu gixjeru, wa gixa Giru tengogne gajeru koxa kaspukmukochiretyapgi wa gmukochirkaka. \v 26 Ga wa gixa gma kaspukinri, wa Giru koxa tengogne gajeru gi wa kaspukmukochiretanungi.” \s1 Goteyone gepomgalu Geso klu rutakika \p \v 27 Satokna Gerosale. Yotaljeta kpashiwakapjiya. Runyegitluna wa tsrukakalune sasertotene, wa yonchikgapine, wa tsrune. \v 28 Wane chinruna, “¿Klu putakika pixa tyekaka pkamrutinri? ¿Katu gitakyi tyekaka pkamrutinri?” \p \v 29 Wane chinna Geso, “Nepomgangi gixa satu tokanchi. Gigitanno. Wanepnute nunkakyapatkagi klu nutakika tyekaka nkamrutinri. \v 30 Wa Gwa katlewle, ¿tengogne giyakatyachrirge? ¿waka yinenukla? Gigitanno.” \p \v 31 Yoptopirkakna wannakakluko. Wane chinna, “Wane wchininipmaka tengogne giyakatyachrini, Wale wane chinanunwu, ‘¿Klu chinanu koxa gi galixlu?’ \v 32 Ga wa wane wchiniplu, ‘Yinenni’ ”—wanna pikna gixolune yine, gi rixanu pejnuruneko kagwaklu wa Gwa walenwa Goyakalu tokanu geneklewatachri. \p \v 33 Rugitluna Geso. Wane chinruna, “Gi wumata.” \p Wane chinna Geso, “Gita koxa gi ginkakangi klu nutakika tyekaka nkamrutinri.” \c 12 \s1 Gowasha ga wa girukotachine \p \v 1 Yinuwaka Geso yanumsayegletna yapkakluya: “Satu jeji gitaklu sana gowasha. Pirijeretjetlo. Tapgatyawakapa jitota. Tenopjiru kamruta. Renekamtna sana girukotachine. Pnu yatka. Wajra ya. \v 2 Talixinipapko yokanatlu wayegrechri sana girukotachine yegi rawapyaplo wa sana girukotachinyegiya wa gwachrotka gowashaya. \v 3 Kashichluna. Kochipjetluna. Yokanatanruna maleshalni. \v 4 Rumepe yokanreyegitna satu wayegrechri. Ruylajiwutanruna. Rektutetluna. \v 5 Rumepe yokanretatnaklu satu. Waleni ruylatna. Pimrinnikoxni gixni. Kochipjetkanna pimrinni. Ruylatkanna pimrinni. \p \v 6 “Waneyawalu satu gituru ralukanru potu. Yokanyegitna waleni koxa gapkatpotutachritka. Wane china, ‘Kagwakpiratanruna noturu.’ \p \v 7 “Wa sana girukotachine wane chinna wannakakluko, ‘Tyenwa yoptotachripatka. Ginanu. Wuylaganru. Yoptotanrupmaka wixanpatkani.’ \v 8 Kashichluna. Ruylatluna. Ruknokluna maleka gowashaya. \p \v 9 “¿Gi rixpokotanu wa kgowashateru? Runanu. Ruylatanunna wa sana girukotachinepni. Renekanna gowasha pimrine. \v 10 ¿Gi ge tye yonchiga getyongata? \q1 \qt Wa sotlu myoptotkotu kamrupjitachineya, \qt* \q1 \qt Wale gitaaka yoptowaka gitsejita. \qt* \q1 \v 11 Gitsrukaachi chinanu kamrutka wa tye. \q1 \qt Rakaglajiygaletwu.” \qt* \p \v 12 Raluka kashretluna. Wanna tsrukakalune pikna gixolune yine. Rumata jemluna wa wannapirana wa yapkaklu. Kaspukluna. Yatkana. \s1 Wenutikolu Susa \p \v 13 Yokanyegitluna pimrine Gwariseyone ga wa Giroreyone wa kashtokanutyapluna. \v 14 Runna wanna. Wane chinruna, “Yimaklewatachri, wumatyi Pixni mayrokletyi. Gike pkagwakpirata. Gi petlu wa yinermanewle giglenu, seyni galikaka potu punkakwu Goyakalu gatnugapotepirana ¿Wa munanshichkotnige renekikolupa wenrukaka wa Susa waka gike? ¿Wenekerge waka gi wa wenekanru?” \p \v 15 Wa Wale gimatlu rixashleyna. Wane chinna Wale, “¿Klu chinanu gimlukanutno? Ganikinno sroschiproji netyaplo.” \p \v 16 Wanna ganikyegitlu. Wane chinna Wale, “¿Katu yaglunwa tye, ga wa katunni toyonga?” \p Wanna wane chinru, “Susanni.” \p \v 17 Wane chinna Geso, “Genekanru Susa wa Susanuko, ga wa Goyakalu genekanru wa Goyakalunu.” \p Ruglajitna Waleya. \s1 Gepomgalu yotunruya gipnaluya \p \v 18 Runyegitluna Sariseyone. Wanna wane china maleshaplu gipnachine yotunre. Repomgaluna. Wane chinruna, \v 19 “Yimaklewatachri, Moysisi yonyegitwu wa satu yegwakluko gipnini, ruknokagnunrotana, gi ruknokawgenetana wa repuru gwanro wale gnunronanni, ruxolewkakinripa giklopishapa yegwakluni chinanu. \v 20 Wanenannina payokgiprerune moletkakachine. Muchinanu tsru gnunrowata. Rupnana. Gi ruknokawgenetana. \v 21 Gapkatatachri gwatnaklo. Rupnana koxa waleni. Gi waleniko giknokawgenetana. Mapa rixinrini waneko pixka rixana. \v 22 Payokgipre gwalo. Gi wannaniko giknokawgenetana. Suxni gapkata potu gipnaletanatka. \v 23 Yotunruklupa yotunotinipna, ¿katu gnunropni wa wannaya? Gi rixanu payokgipreni gnunronitka wa wala.” \p \v 24 Rugitna Geso. Wane china, “¿Gi ge mpupjeta gi rixanu gi gimatlu wa Tokanchi Yonatkaluru, gi wa Goyakalu giyaklewleko? \v 25 Wa yotunotinipna wa gipnachineya gi ganunrowatanutkana, gi kashimyokaakotkana, seyni wa Goyakalutowrerune tengogne gajene wannako pixka rixanutkana. \v 26 Wa yotunotachinepa gipnachinepirana, ¿gi ge getyongatlo wa Moysisi kirukate, wa Goyakalu giynumatyawaklu kawshipiriya? Wane china: \qt Gitni wa Gawra Goyakalute, Gisaaka koxa Goyakalute, ga wa Gakowo koxa Goyakalutno. \qt* \v 27 Gi wa gipnachine Goyakalutni, seyni giwekachine Goyakalute. Giyagni gixni gamtakanshinikanpotutana.” \s1 Muchinanu Yokanatkaluru Tokanchi \p \v 28 Rapoka satu yonchikgapri koxa. Yijnakotna rugjekakyawakna. Rumata kigle gigle Geso gixna. Repomgalu, “¿Girni wa tsru potu Yokanatkaluru Tokanchi pejnuruko pnute?” \p \v 29 Geso gigitlu, “Wa muchinanu walenwa: \qt Pjemanu, Gisrayili. Wa Gitsrukaachi Woyakalute, wa Gitsrukaachi satupjeru. \qt* \v 30 \qt Pushinikanru Gitsrukaachi Poyakalute psolpotuyako pajiya, psolpotuyako punshinikanuya, psolpotuyako pmuchkonuya. \qt* Ga ga walenwa muchinanu Yokanatkaluru Tokanchi. \v 31 Gepi chininri tye pixka rixa: \qt Pushinikanru pumole pixnanuko pixka. \qt* Maleshlu satu Yokanatkaluru Tokanchi tyekaka pnute tsru.” \p \v 32 Wa yonchikgapri wane chinru, “Kigleru, Yimaklewatachri. Galikaka wane pchina, \qt Satupjeru Goyakalu. Maleshlu satu. Walepjeni. \qt* \v 33 \qt Wushinikanru psolpotuyako wajiya, psolpotuyako wunshinikanuya, psolpotuyako wmuchkonuya. Wushinikanru wumole wixnanuko pixka, \qt* tyekaka ptowruko genekashlu yoxiikalurupa wa genekashlu giylatkalurupa pnute tsru.” \p \v 34 Geso getinri wa yonchikgapri gigitlu rumatleya, wane chinru, “Gi wa gowukyi pogirewatyawaka Goyakalu.” \p Gi satuna tserpiranawanshinikanyegitlu repomgiyatkalu. \s1 Gepomgalu Tawi Wgenepirana \p \v 35 Kpashiwakapji runkaklewatya. Geso wane china, “¿Gi chinna wa yonchikgapine wa Tawiklopisha rixinri wa Kristo? \v 36 Wa waleko Tawi wane china wa Giwekikaluru Kpashiriya: \q1 \qt Gitsrukaachi wane chinru Nutsrukate, \qt* \q1 \qt Ptuplatanu npotuklesretate, \qt* \q1 \qt Wa nutakinpotukna pkamnixjene pujixipta rapukote. \qt* \m \v 37 Waleko Tawi wane chinru Gitsrukaachi. ¿Gi rixpokotyawaka giklopishayapni?” \p Gixolune yine rumuwleyna yijnakotluna. \s1 Yopnuglu yonchikgapineya \p \v 38 Wane china Geso wa runkaklewleya, “Ggirukotinwa wanna yonchikgapineya, galuka yanretachine gowuukalkaka gimkaluyna. Ralukluna ralukikolupna giputuya. \v 39 Ralukluna wa tsrukakalune tuplapijere ginkaklewawakapjikakaya, muchinanu tuplapijkaka koxa nikjetikowakaya. \v 40 Konapjijetkanna gipnagnurutachronni. Rixashleyna gogagjirgognerkakna. Tsru potu ruklukanuwnayegjixikolupna.” \s1 Gipnagnurutachro genekashle \p \v 41 Tuplanata Geso tugnantakikowaka genekashlukaka ginaple. Retjetna yine gi rixpoko gitakletyaplona sroschi gignantakikowaka. Gixna ponikolune gitaklo gixo. \v 42 Tuna sato suxo gipnagnurutachro kwamonuro. Tutaklo gepi mturomchataaji. Walanwa satopje sintawo. \v 43 Tomgana Geso wa yimaklene. Wane china, “Galikaka wane nchingi, wa twu suxo gipnagnurutachro kwamonuro wala gitaklo pejnurune pnute gitakachine gignantakikowaka. \v 44 Pejnuruneko gitaklo ruxetanrona. Wa twu suxo twamonnupoga tutaklo pejnuroko walanu, pejnuruko tuwekinripa.” \c 13 \s1 Getkalurkaka ma mapookanuwa Geso \p \v 1 Wa rushpakamtini kpashiwakapjiya, satu yimakleru wane chinru, “Yimaklewatachri, ¡petanru gi pixka sotlerutkakananni, ga wa gi pixkapjirutunanni!” \p \v 2 Geso wane chinru, “¿Petlu tyekaka tsru panchikaka? Gi wa rutukanu sotlu rogotkakinripa, gi wa mujrolekatunpakni.” \p \v 3 Tuplatini wa Goliwa Magkateya kpashiwakapji ginaple, repomgaluna wanna mkoje rixinna, Petro, Santiyako, Gwa, Gantirishi, \v 4 “Punkakanwu. ¿Giklupni wa tyekakapa? ¿Klu getkaluru wanepa wa tye pejnuruko wa poyagkakinpatka?” \p \v 5 Yinuwaka Geso wane chinretna, “Xako gi satunako yokwitangi. \v 6 Gi rixanu runanna gixo ngiwakaya, wane chinachinepa, ‘Gitni wa Kristono.’ Yokwitanunna gixopni. \p \v 7 “Seyni wa gixa jeminiplu wa giylalupirana ga wa pogiwlesha giylalupirana, gi gkegeknanuwatanu. Rumkata wane gixleta, seyni gi wa yoptukyawakapnichi. \v 8 Gi rixanu ruylakakanna pachijne gajene ga wa pachijne gajeneyma, ga wa pogirewatyawaka giylakakanu pogirewatyawakayma. Waneplu giyolikchijrukaka pachijnemnunanukaya. Waneplu nachlukaka. Tyekakapni muchichachripa wa kachinolkakapa. \p \v 9 “Gixako getinwa gixnanuko. Wa samyokangina jemanshinikankakyawakapna. Ginkaklewawakapjikakaya gkochipjetiko. Gitsrukaachine, pogirchine getanu gixapni tunwatanuna Gita chinanupa gipgujtalewlu waneyapna. \v 10 Muchinanu ptowruneko payinerumnunanuka runkakikolupna Kiglerpotunanu Tokanchiya. \v 11 Wa ganiikoklunpatka gixa wa nsamyookoklunupa gma mapookanupachi gi gkojwakinwa wa gixa chinyawakapa. Gi waleko gyanshinikanutanu, seyni wa genekikolupa gixa walepapkopa, wane nchinyawakapa. Gi wa gixni yanumsatachinepgi seyni Giwekikaluru Kpashiripni. \p \v 12 “Gimole samyokanru rupninripa gimoleko ga wa ruru samyokanru gituru rupninripa. Wa wugenenna gimtuwnayegitanuna rurunepnina. Ruylajixanunna rurunepni. \v 13 Gayegixkalunepgi pejnuruneyako Gita giwaka chinanu, seyni wa kashnantakanshinikanutachripa yoptukyawakpotunanukopa walepni wa gognetkaako. \p \v 14 “Wa getyongatachripa gimata jemanru: Wa getiniplu gagnanutkaluru gimtukpotlewatachri wane rawinri mawiyawakanupmaka, waneklu Gote gwachine gasukanu. Magkakaka yanna. \v 15 Panchi gogo gwanatachri wa rujrukanmaka, gi jiglokapjitanu ranikyaplu gipji gajeru. \v 16 Wa sana gwanatachri gi wa satkapanu rawapyaplu gimkalu. \v 17 ¡Gi waneni wa kamshironepni ga wa gashichakachinepni walegognekakpatka! \v 18 Gagjigognetanu gi waneyapgi ginapuklu gasuktatinripa. \v 19 Wa walegognekakapa waneplu salewakchi wa mwajejetkatu wa muchi giyakletinitkalu wa Goyakalu giyakle, ga wa xanigognenanu. Gi wane rixanu. \v 20 Wa Gitsrukaachi ma sustakanmaklu walegognekaka gi pamanenapnikmaka gognetkaakona seyni tsomitkalune chinanu wa Wale tsomitanune sustaklu walegognekaka. \v 21 Giyagni satu wane chininipgi, ‘¡Gewru Kristo!’ ga wa wane chiningi, ‘¡Getanru. Waneru!’ gi wa galixanu. \v 22 Rupgujewnanna wale migje Kristone, wa wanna migje Goyakalu tokanu geneklewatachine. Kamrutanruna getkalurkakapa ga wa koglajrukakapa, yokwitikolupmakna tsomitkalune wa rumkatmaka wane gixleta. \v 23 Xako gixa. Nunkakatkagi psoluko ma mapookanuwa. \s1 Geso ginkakna runinripapirana \p \v 24 “Seyni walegognekakpatka ruknoginpatka wale salewakchi, \q1 wa tkachi gichpokanu. \q1 Wa ksuru gi wa pokamlatanu. \q1 \v 25 Wa katagirkaka gijirotanu tengogneyapa. \q1 Wa gichkolkaka tengogne gajeru kowshiwshitko. \m \v 26 Wanepnute retannona \qt Gita wa Yineru Wgenno kyachgapererumkoya ginachripno. \qt* Tsru nuyakle ga wa noyaknu numunanu. \v 27 Waneklu nyokanatanna notowrene tengogne gajene rapatjetikolupna ntsomitanune. Wa gepkoxamkojesretkakayako yoptukyawakpotuko chiji, yoptukyawakpotuko tengogne rapatjerewatinna. \p \v 28 “Gimatanru yapkaklu gikerapiranaya. Wa tyosnuygalejiplutinitka, tupcheksuretinpatka, gimatanutkalu wa walapustsitkani. \v 29 Waneko pixka gixa getinpatkalu wane gixlutkani tyekaka, gimatanutkalu gi gowukpatkalu. Gipgyaptostsitkalu. \v 30 Galikaka wane nchingi, gi ruknoganu tye gimuweekakgognenatachinesha wa ptowruko tyekaka ma mixkanuwa. \v 31 Wa tengogne ga wa chiji giknoganu, seyni wa ntokanu gi giknoganu. \p \v 32 “Seyni walegogne, wale gipapko gike gimata, gi wa Goyakalu towreruneko tengogne gajene, gi wa Gituruko, ga wa Girchipje galikaka gimata. \v 33 Giyagni giyokanu. Gagjigognetanu. Gi gimatlu giklupaktani gipapkopa. \v 34 Waneko pixka rixa wa jeji wajra yachri. Ruknokamtlu gipji. Rutakamtna wayegrene. Satkaka renekamta kamrure. Gipgyapto gwachri towutamta ruyokinripa. \p \v 35 “Giyagni gixa giyokanu. Gi rixanu gi gimata giklu runanu wa kwangixlerupji, patako kayi, patako ganikajyechno, patako gaxawripa yanumatini, patako goyechnokawpotuko. \v 36 Wa rawraka ginretinipa ma mukshiikyanupgi gimkanatachingi. \v 37 Wa gixa nchinyagi wane koxa nchinna pejnuruneko: Giyokanu.” \c 14 \s1 Jemanshinikankakyegitluna Geso ruylatyapluna \p \v 1 Gepigogne magatiniwa Tsru Giknoglushgogne wa Tsrugogne jimapro gisekachri myapjetkotu, rujgaluna tsrukakalune sasertotene, ga wa yonchikgapine gi rixpoko kashichyapluna gayroklewluya ruylatyapluna. \v 2 Wane chinna wanna, “Gi wa tsrugogne wkashichanru, ma mejnugimalewatinitipna yine.” \s1 Geso giyokjiwutka \p \v 3 Wetani rawanata Geso Simopji gijirgitutpachri. Tuplanata nikjetikowakaya. Tuna sato suxo. Waneylo pastono pgamlugalo nartogapje kwenuru potu. Tupokastonotlo. Tuyokjiwutlu. \v 4 Wanena pimrine gimtuwnachine wannananuko. Wane chinna wanna, “¿Klu chinanu wane tixa saletletatkalo pgamlugalo? \v 5 Wa tumkata gishankakotmaka wa twu pgamlugalo, wa mapa pachaproji pnute. Walamka kwamonurunni geneeko.” \v 6 Geso wane china, “Getashatanro. ¿Klu chinanu nsalewnakaklo? Kigleru kamrurchi tkamrutyano. \v 7 Gi rixanu waneygognenangi wa kwamonurune gixayma. Wa galukiniplu gimkata kigleru kamruyegletna, seyni gi waneygognenanupgi Gita. \v 8 Wa wala kamrutlu tumkatyawaka. Tuyokagnaputlo pgamlugalo nomane wa nkapnatikolupa. \v 9 Galikaka wane nchingi, ginakakokta runkakletiko Kiglerpotunanu Tokanchi wa psolchijneko wa tye koxa tkamrutanru wala wane chinkalurupa wa tushinikikolupa wala.” \s1 Gota samyoklu Geso \p \v 10 Gota Giskaryote satu pamole gepi rixinri yayegitna tsrukakalune sasertotene samyokyaplu Geso wanna yegi. \v 11 Wanna jeminitkalu, rumuwatna. Rupiratyaluna renekyapluna sroschiproji. Rujgaluna ruglepoktapinri gi rixpoko samyokletyapluna. \s1 Tsru Giknoglushgogne \p \v 12 Muchinangogne jimapro gisekachri myapjetkotu wa renekashatinrina giylatkalurupa wa Tsru Giknoglushgogne chinanu, yimaklene wane chinru, “¿Ginaka paluka yokanretwu wa walpokotyaplu wa pnikanrupa Tsru Giknoglushgogne chinanupa?” \p \v 13 Yokanatna gepi yimaklene. Wane chinna Wale, “Tsru pokchi gyanu. Wane yoptotingi satu jeji wa gashgaji gonu gwanru ganikachri. Gomkagitanru. \v 14 Ginakakta jigloka wane nchinanru wa kapjiru, ‘Yimaklewatachri wane china, “¿Ginaklu wa napokagrukowakle wa nnikyawakapa Tsru Giknoglushgogne nyimakleneyma?” china.’ \v 15 Wale gekakgitangi satu teno gajeru tsrugruko gali galpokletkalurutka. Wane galpokotinri wixanupa.” \p \v 16 Wane yatkana yimaklene. Tsru pokchi yatkana. Rukshikluna Wale chinyawakpotukna. Ralpokotluna Tsru Giknoglushgognenupa. \p \v 17 Wa kayi chininitka wane ya wa pamole gepiyma. \v 18 Wa tuplatinitkana nikawakakwa, nikna. Wane china Geso, “Galikaka wane nchingi, wa satu gixate numnikjeru, wale samyokanno.” \p \v 19 Wa wanna yinuwaka wamonuwleta. Wane chinna wanna satkaka, “¿Gitgetkopni?” \p Satu koxa, “¿Gitgetkopni?” \p \v 20 Wane chinna Geso, “Wa satu pamole gepi rixinri, wa gigakachri Gitayma kolpetoya. \v 21 Galikaka Gita wa Yineru Wgenno wane nyanu chinyawaka wa yonchi Gitapiranaya. ¡Gi waneni wa tye jeji, wale chinanu Gita wa Yineru Wgenno samyooko! Kiglemkalu tye jeji chinanu ma mushpaakanmaka.” \p \v 22 Wa nikanatinna wanna, Wale kashichlu jimapro. Ruglenshinikanyegitlu. Jiknaglu. Wane gixachri renekna. Wane china, “Gyoptotanru. Tyenwa nomane.” \p \v 23 Wale kashichlo girapistono. Poyagnutatkalo. Renekna. Rurna walaya pejnuruneko. \p \v 24 Wane chinna Wale, “Tyenwa nograga wa gerotu tokanchi gipiratkaluru chinanu, gixoluru yineru chinanu giyookaluru. \v 25 Galikaka wane nchingi, gi wa nuranutkalo gowajiga wa walegognepotuko wa nuranro geroto wa Goyakalu pogirewatyawakaya.” \p \v 26 Wa wanna shikaletlu gimalwuru. Rali shikaletinitkaluna, Goliwa Magkate yana. \p \v 27 Wane chinna Geso, “Pejnurunepnikgi gixapni gitspeekaakona. Yonatkalurutkani: \q1 \qt Nuylakanru wa girukotapratachri. \qt* \q2 \qt Rupalatanna wa gowegane. \qt* \m \v 28 Nyotunotanu. Nali yotunkakletkoklunpatka, Gita gapka kosekanu gixaya. Kalile nyanu.” \p \v 29 Petro wane chinru, “Wa pejnurunekmaka gitspeekaako, ga wa gita gike.” \p \v 30 Geso wane chinru, “Galikaka wane nchinyi, wa pixa xani tye yechno ma yanumatkanu gnapu wa gaxawripa gepi kata, pnutatanno mapa kata.” \p \v 31 Seyni wale psolmuchkonuko tokanuwna. Wane china, “Wa nupnanmaka koxa Pixayma, gi wa nnutatanyi.” \p Pejnuruneko waneko pixka china. \s1 Getsemani \p \v 32 Wane yana Getsemani giwakatletyawaka. Wane chinna Wale wa yimaklene, “Ntuplatanu gewi. Nagjigognetkakopshini.” \p \v 33 Ranikna Waleyma Petro, Santiyako, Gwa. Yinuwaka giglajreta, wamonuwnaleta. \v 34 Wane chinna Wale, “Nonshinikanu nwamonuwnapotutya gipukchi pixkapotuko. Gkagwakanu gewi. Giyokanu.” \p \v 35 Psotsotaaji wajrayaka ya. Wane yoptsojita chijiya. Ragjigogneta wa rumkata wane gixletikolupmaka, ruknoganu Waleya wale salewakchi. \v 36 Wane china, “Gagwa, Nuru, ptowru gimkatachriyi Pixa. Pkoshripatinno twu girapistono, seyni gi wa Gita galukyawakapni, seyni Pixa galukyawakapni.” \p \v 37 Runa. Retamtna gimkanatachine. Wane chinru Petro, “¿Simo, pumkanatge? ¿Gi ge pumkata giyokleta pshinitsonu? \v 38 Giyokanu. Gagjigognetanu gma jiglokinitipa yantaletikowakapa. Wa ginshinikanu galikakni jmererni, seyni manchi muchkotni.” \p \v 39 Rumepe yaletinitnaka ragjigognetyawaka, waneko pixka chintokanutatnaka. \v 40 Satokatnaka. Retamtatnakna gimkanatachine. Ruxapnewatna. Gi rumata gigretluna. \p \v 41 Runa mapa kata rixinritka. Wane chinna Wale, “Gimkanutka. Gapnanutanu. Wanekotka. Nopapko gapokatka. Xani Gita wa Yineru Wgenno samyookatka kmukochirerunemyoya. \v 42 Gyotunotanutka. Gayanutka. Gi gowukatkalu nsamyokjerupa.” \s1 Geso kashichka \p \v 43 Waneklutka yanumsanatiniwa Geso, runatka Gota. Walenwa pamole gepi rixinri. Waleymana gixolune yine kyoglolewaprerune, kgagajererune. Wannanwa tsrukakalune sasertotene gayinerutene, yonchikgapineyegirune koxa, tsrunyegirune koxa. Gotaymamnutkana. \p \v 44 Wa samyokjeru genekagnaputatkana saturutu gimaxiklechi. Wane chinna wale, “Girukta namlutanu gita, Walepakni. Gkashichanru. Ganikanru. Ggirukotpotumtanru.” \p \v 45 Runinitka, waneklutka runyegitlu. Wane chinru, “¡Yimaklewatachri! ¡Yimaklewatachri!” Ramlutlu. \p \v 46 Romyokyegimtluna. Kashichluna. \v 47 Wa satu wane gwanatachri koshpakyoglolewapreta. Rustaklu wa sasertote gitsrukate potu wayegreru. Yostakjepitlu. \p \v 48 Geso wane china, “¿Gishpakamta gixa yoglolewapiyma gagajeyma, kachowguru pixka gixa kashretnoge? \v 49 Pagognemnunanuka gixayma nwanata, nunkaklewanata wa kpashiwakapjiya. Gi wa wane gkashichyano, seyni wa poyagkakikolupa wa yonatkalurkaka, wane gixyatkano.” \p \v 50 Ruknokamtluna pejnuruneko. Rasukatkana. \p \v 51 Satu jeji gomkagitlu sapwakmanetachri gichrataya. Jejine kashichlu. \v 52 Wa wale ruknokachratamtlu. Rasukyana mamkatni. \s1 Geso sasertote gitsrukate potu yegi \p \v 53 Ranikluna Geso sasertotene gitsrukate potu yegi. Rapatna Walyegiya pejnuruneko tsrukakalune sasertotene, tsrune, yonchikgapine. \v 54 Wa Petro gomkagitlu gogajxigiyako. Sasertote gitsrukatpotupjipotunanuko romkagitlu. Tuplanata towrechineyma. Rolkanata chichpawa. \p \v 55 Wa tsrukakalune sasertotene, pejnuruneko jemanshinikankakjetikowakaya rujgaluna gipgujtalewlumka Gesoya rupninripa, seyni gi rukshikluna. \v 56 Gi rixanu gixo gipgujtatlu maleshawaka, seyni wa rupgujtalewlena gi wa pixkakakluni. \v 57 Pimrine gapoka. Rupgujtatluna maleshawaka. Wane chinna wanna, \v 58 “Wixa jemlu wane chininri, ‘Gita yotkakanunru wa tye kpashiwakapji myochi kamrutikaluru. Wa mapagogne chininri satu nkamrutanu myochi mkamrutikotpatka.’ ” \p \v 59 Seyni rupgujtalna wanna koxa gi pixkakakluni. \p \v 60 Wa sasertote gitsrukate potu tunwata ganikajitskalaya. Repomgalu wa Geso. Wane chinru, “¿Gikeko pugityano? ¿Klu rupgujtatyayina wanna nyi Pixaya?” \p \v 61 Seyni Wale pochkeru. Gike rugita. Sasertote gitsrukate potu rumepe gepomgaletatnaklu. Wane chinru, “¿Pixlege wa Kristoyi Gimalwutkaluru Wgenyi?” \p \v 62 Geso wane china, “Gitakni. \q1 \qt Gixa getanno Gita, Yineru Wgenno, \qt* \q1 \qt tuplatyawakapa potuklesreta ruyakle Goyakalu, nuninkoxapa kyachgapererumkoya tengogneya.” \qt* \p \v 63 Giyagni wa sasertote gitsrukate potu suskakamkata. Wane china, “¿Klu wanepnute magatyawu gipgujtalewatachine? \v 64 Gjematkalu wa mupashiregnuchi china. ¿Gi pixka getle gixlu?” \p Wa wanna pejnuruneko wane chinyegitluna wa Wale giklukanuwna rupninripa. \p \v 65 Pimrine yinuwaka gitskagjeretanru, rushyagojitanruna, yotmutanruna. Wane chinruna, “Goyakalu tokanu peneklewatkoxewa.” Towrechine giptagojitlu. \s1 Petro nutatlu Geso \p \v 66 Rapuko rawanata Petro panchiya. Tuna sato rupxakjero wa sasertote gitsrukate potu. \v 67 Wa tetinri wa Petro rolkanatini, tyopukgatlu. Wane china, “Pixni Waleymalutyi, Geso Nasare gajeru.” \p \v 68 Seyni wale nutata. Wane china, “Gi numatlu. Gi koxa numatjemlu wa pchinyawaka.” Rushpaka. Maleka ya. Yanumatatka gaxawripa. \p \v 69 Wa gipxaklewatachro getinri, tyinuwaka wane chinretatnakna wane gwanatachine, “Tyenwa satu wannate.” \p \v 70 Seyni wale nutatatnaka. Gowukshini wane gwanatachine wane chinruna Petro, “Galikakni pixni satu wannatyi. Gi rixanu Kalile gajeryi.” \p \v 71 Yinuwaka kamakpiirewleta, wane chinreta Wale kawchinanu, “Gi numatpotunatlu wa tye jeji wa Walepirana gyanumsatinri.” \p \v 72 Waneklu gaxawripa yanumatatka gepi kata chininri. Petro gishiniklu wa tokanu Geso chinyawaklu, “Ma yanumatkanugnapu gaxawripa gepi kata, pnutatanno mapa kata.” Yanshinikanunatlu wa wale, chiyagatatka. \c 15 \s1 Ranikluna Geso Pilato yegi \p \v 1 Waneklutka wa goyechnokawa jemanshinikankakatkana wa tsrukakalune sasertotene, wa tsruneyma, wa yonchikgapineyma, wa ptowruneko jemanshinikankakachineyma. Rostutluna Geso. Ranikatkaluna. Pilato samyokatkaluna. \v 2 Pilato gepomgalu, “¿Pixlege wa Goteyone Pogiryi?” \p Rugitlu. Wane china, “Pixa chinyawaka.” \p \v 3 Wa tsrukakalune sasertotene jigyegitlu gixo. \v 4 Repomgatnaklu Pilato. Wane chinru, “¿Gi ge pugita? Petanu. ¡Gi pajigyeglenanukta rixyegityina!” \p \v 5 Ga wa Geso gi wa waleko rugitya. Giyagni ruglajita Pilato. \p \v 6 Wa tsrugogneklu rushyegjetna gostutkaluru girukokta ragjitna. \v 7 Wane rawanata satu Warawasu giwakatletachri gostutkaluru yagotkakachineyma, giylalewatachine yagotkakluya. \v 8 Runna gixolune yine. Yinuwaka gagjiretluna rixjetyawakna. \p \v 9 Pilato gigitna. Wane china, “¿Gi ge galuklu gita gishyegityapgi wa Pogirna Goteyone?” \v 10 Rumata ranxalna chinanu samyokluna tsrukakalune sasertotene. \p \v 11 Seyni wa tsrukakalune sasertotene komyekanshinikanutna gixolune yine rushyegityapna Warawasu galikakapni. \p \v 12 Rugitatnakna Pilato. Wane china, “¿Klu nixyalu galuka wa gixa giwakatyalu Goteyone Pogire?” \p \v 13 Wanna saplewatatnaka, “¡Koroshishkita putakjixaganru!” \p \v 14 Wane chinna Pilato, “¿Klu gektutu kamruta?” \p Wanna saplewpotuta, “¡Koroshishkita putakjixaganru!” \p \v 15 Pilato galuka giglenshinikanretna yine. Giyagni rushyegitna Warawasu. Kochipjetka Geso. Rali kochipjeretkoklunutka, samyoklu koroshishkita rutakikolupa. \s1 Solalone gapnokatlu Geso \p \v 16 Wa solalone ganiklu wa tsru panchi gitokote. Walenwa Pretoryo. Tomgana ptowruneko wa solalone. \v 17 Yoshmakluna pakni yoshmookaluru pixkalutu mkachri. Yoshmakluna sagyeta kona kamgikolu. \v 18 Yinuwaka galukletluna, “¡Wuya, Goteyone Pogire!” \p \v 19 Ruylakjiwutluna katsluksuya. Rutskagjetluna. Yonogyegitluna. Yoptsojityegitluna. \v 20 Wa rali gapnokatletinitkaluna, komkagatkaluna wa pakni yoshmookaluru pixkalutu mkachri. Waleko gimkalu yoshmakatkaluna. Ranikatkaluna koroshishkita rutakyapatkaluna. \p \v 21 Rutjikakluna satu giknogamtachri, Simo, Surene gajeru, Galegantro, Rogwo giru, wa sana ginyachri wa ranikyaplo wa Geso koroshishkitate. \p \v 22 Kolkota chinikowaka ranikatkaluna. Walenwa yokaakaluru, Jiwchiswaga yegi. \v 23 Renekluna winga smurna yapjetkalurga, seyni gi wa yoptotlo. \s1 Koroshishkita rutaaka Geso \p \v 24 Koroshishkita rutakluna. \q1 Kotspaltamkatluna. \q1 Rutakluna rupenookaklena ranikyapluna satkaka. \p \v 25 Wa goyechnokawasreta koroshishkita rutakatkaluna. \v 26 Wa tokanu rogwaka gwachri yonatkaluru wa jigyegitikolu, wane china, “Wa Goteyone Pogire.” \p \v 27 Waleyma koroshishkita rutaakana gepi kachowgurune, satu potuklesreta, satu kegnetesreta. \v 28 Poyagkaakatka Tokanchi Yonatkaluru, wane chinachri: \p Mugleneyma kagwakikolupa Wale koxa. \p \v 29 Mupashiregnuchi chinruna giknogachine. Ruwnownojiwutna. Wane chinna, “¡Gaga! Wa Pixni wa kpashiwakapji yotkakachripyi, mapgogne chininri pkamrupjitanru. \v 30 Pixnanuko gognetkakinwa. Pujrukanu wa koroshishkitaya.” \p \v 31 Waneko pixka rixna wa tsrukakalune sasertotene gapnokatletlu. Wane chinkakna yonchikgapineyma, “Pimrine rognetkaka. Walenanuko gi rumkata gognetkakletnawa. \v 32 Kristo, Gisrayiline Pogire gijrukanu wa xani wa koroshishkitaya. Wetyaplu. Walixyaplu.” Wa Waleyma koroshishkita gitaakalune koxa yangalu. \p \v 33 Tumananutkani ruchpokatka psolchijnepotunanuyako kayinwakasreta rapokinpotunanuko. \v 34 Kayinwakpapko Geso saplewata. Tsruplaji rixa. Wane china, \qt “Geloyi, Geloyi, ¿Glama sawajtani?”\qt* Walenwa yokaakaluru: \qt “Noyakalute, Noyakalute, ¿klu chinanu puknokatkano?” \qt* \p \v 35 Jeminrina pimrine wane gwanatachine, wane chinna wanna, “Gjemanru. Tomgalu Giliya.” \p \v 36 Rasukamta satu. Katsopi kotsgatapyaluna kachgalu. Katsluksu rutaklu. Reneklu ruranrupa. Wane china, “Getashatanru. Wetkoxewa gikta runanu Giliya koshpakapyaplu.” \p \v 37 Geso tsruplaji rixa. Rupnanatka. \p \v 38 Waneklutka mkachrichrata gimaletanatachri kpashiwaka potu gajeru giskakamtatka gepichratatkalu. Teno rumuyaka giskakletyatka chijiina. \v 39 Wale ginaple tunwanata satu ksolaloteru. Retanata wane rixa gipnaletinri. Wane china, “Galikakpotunanni tye jejni Goyakalu Wgenni.” \p \v 40 Wane koxa tunwanatna suxone. Retanatna gowukayako. Wa wannatskala rawanatna Mariya Maktala gajero, Mariya Santiyako mturu wa Gosi ginro, ga wa Salome koxa. \v 41 Wa wanna Kalile rawanatiniwa romkagjenatluna. Rupxakjenatluna. Wa pimrone gixo waneklu koxa, Waleyma kanikachine wa Gerosale. \s1 Kapnatluna Geso \p \v 42 Wa kayi rixinitka wa galpokotikolgogne, walenwa gapnanutikalurgognestsi. \v 43 Gosi Garimate gajeru, jemanshinikankakjetikowaka gajeru kagwakpiratkaluru. Wale koxa kagwaklu pogirewatyawaka Goyakalu. Wane ya. Mpiikatu jiglokyegitlu Pilato. Ragjitlu Gesnimane. \v 44 Wa Pilato giglajita wa rupninrinatka. Repuklu ksolaloteru. Repomgalu wa muchikawako rupninrinatka. \v 45 Runkaklu wa ksolaloteru. Reneklu gimanetka Gosi. \v 46 Wale gagjitlu mkachrichrata. Jijrukatkalu. Poyitatkalu mkachrichrata. Rutaklu yomlechi wa sotlu jitotikalurupna. Rakaprurjixlu sotlu wa giyomle gipgyaptote. \v 47 Wa Mariya Maktala gajero, wa Mariya Gosi ginro, getanatna ginakakta rutakanunruna. \c 16 \s1 Yotunru gipnaluya \p \v 1 Wa ruknoginitka wa gapnanutikalurgogne, Mariya Maktala gajero, wa Mariya Santiyako ginro, wa Salome, ragjitlona pgamlugalo wa ruyogatyapluna. \v 2 Goyechnokawpotuko muchinangogne simana wane yana yomlechi yegi. Tkachi gishpakatka. \v 3 Wane chinkakananumtna wannakakluko, “¿Katmakla gakaprurutyanwure sotlu yomlechi gipgyaptote gajeru?” \p \v 4 Wa retinitkaluna, retluna wa sotlu gajritkalurutka. Gi rixanu tsrupotunanu sotlu. \v 5 Jiglokatkana yomlechi. Retluna jeji tuplanatachri potuklesreta, gimkalu gowukalu gitakachri klatalu. Ruglajpotutna. \p \v 6 Wane chinna wale, “Gi wa giglajitanu. Gijgalu Geso, Nasare gajeru, wa koroshishkita gitakanatkaluru. Yotunomtatka. Gi gewitkalu. Getanru rutakikowaka. \v 7 Seyni gyanutka. Ginkakanna wa yimaklene, Petro koxa, Wale gapka wane kosekingi. Kalile yanu. Wane getinitkalu chinyawakpotukgi.” \p \v 8 Wane yiyatkana. Rasukamtna yomlechiya. Wa rutatatna. Ruglajitna. Giketsotaji runkakna, piklena chinanu. \p \v 9 Wa yotunotinitka wa goyechnokawpotuko muchinangogne wa simanatka, rupgujewnayegitlo muchinanu wa Mariya Maktala gajero. Walanwa ruknokakamchitetanro payokgipre kamchine. \v 10 Tyinitka wala. Tunkakna wa Waleymalunenanu, wa wamonuwnanatachine, chiyaganatachine. \v 11 Wa wanna jemyegitinitkalu ruwekinritka, wa retikolutka walaya, gi ralixna. \p \v 12 Wanepnute gepi wa wanna yanananumta sana yachine. Geso wane gipgujewnayegitna. Satuko kogetkogatka. \v 13 Wane yiyatkana. Runkakna pimrine. Gi wannako ralixna. \p \v 14 Ralipretka rupgujewnayegitna Geso pamole satupjene wa tuplanatinna nikawakakwaya. Chigetjetanna wa ma malixleyna shikowgajitinriyna, gi rixanu gi ralixkana retjene yotunomtinritka. \p \v 15 Wane chinna Wale, “Psolchijneko gyanu. Ginkakletanru Kiglerpotunanu Tokanchi pejnurunenanuko giyakotkalune yegi. \v 16 Wa galixachripa katko wale gognetkaako, seyni wa malixakletu giklukanuwnayegjixko. \v 17 Tyekaka getkalurkaka kamrujetanna wa galixachine. Gita giwakaya ruknokinrina kamchine. Gerotu patokanchikaka yanumatinna. \v 18 Koschekanruna gimnukaka. Rurinrina kamakalu gi wa rumtukanna. Wa yayixachine gogo rutakamyotanna. Ruglewatanna.” \p \v 19 Wa Gitsrukaachi gali yanumsayegletinitkana, tengogne yoptotikatka. Tuplatatka Goyakalu potuklesretate. \v 20 Wanna gishpakamtatka. Runkaklewatna pasretamnunanukaya. Wa Gitsrukaachi gikamrurewatna. Wannaya Goyakalu kamrujetlu getkalurkaka. Gitsrukaachi poyegitlu tokanu wa getkalurkakayma. Wane gixkalurupa.