\id MAT - Yine NT (Piro) -Peru 2008 (DBL -2013) \h Matiyo \toc1 Kiglerpotunanu Tokanchi Kpashiri Matiyo Yonatanru \toc2 Matiyo \toc3 Mt \mt2 Kiglerpotunanu Tokanchi \mt1 Kpashiri Matiyo Yonatanru \c 1 \s1 Geso Kristo gitsrukatenni giwaakaka \p \v 1 Tyenwa rushpakinri Geso Kristopirana. Tawiklopishni Geso, ga wa Gawraklopishni Tawi. \li1 \v 2 Gawra wugenetlu Gisaaka. \li1 Gisaaka wugenetlu Gakowo. \li1 Gakowo wugenetna Gota ga wa gimolene. \li1 \v 3 Gota Tamara wugenetyana Pare ga wa Sara. \li1 Pare wugenetlu Gesromo. \li1 Gesromo wugenetlu Gara. \li1 \v 4 Gara wugenetlu Gaminata. \li1 Gaminata wugenetlu Naasoni. \li1 Naasoni wugenetlu Salmo. \li1 \v 5 Salmo Racha wugenetyalu Poosi. \li1 Poosi Rota wugenetyalu Gowe. \li1 Gowe wugenetlu Gesi. \li1 \v 6 Gesi wugenetlu pogirchi Tawi. \li1 Pogirchi Tawi, wa Goriyasu ganunronanni wugenetyalu Salomo. \li1 \v 7 Salomo wugenetlu Rowowa. \li1 Rowowa wugenetlu Gawi. \li1 Gawi wugenetlu Gasa. \li1 \v 8 Gasa wugenetlu Gosapata. \li1 Gosapata wugenetlu Gora. \li1 Gora wugenetlu Gosuya. \li1 \v 9 Gosuya wugenetlu Gowata. \li1 Gowata wugenetlu Gacha. \li1 Gacha wugenetlu Gesechi. \li1 \v 10 Gesechi wugenetlu Manasese. \li1 Manasese wugenetlu Gamonu. \li1 Gamonu wugenetlu Gosiyasu. \li1 \v 11 Gosiyasu wugenetna Gechoni \li1 ga wa gimolene, gajriikaklugogne, \li1 wa Wawilonya yinitkana. \li1 \v 12 Gajrikapkalunenanu Wawilonya satokyatkana. \li1 Gechoni wugenetlu Salatili. \li1 Salatili wugenetlu Sorowawili. \li1 \v 13 Sorowawili wugenetlu Gawiyo. \li1 Gawiyo wugenetlu Geliyachi. \li1 Geliyachi wugenetlu Gasoro. \li1 \v 14 Gasoro wugenetlu Satose. \li1 Satose wugenetlu Gachimi. \li1 Gachimi wugenetlu Giliyo. \li1 \v 15 Giliyo wugenetlu Geleyasa. \li1 Geleyasa wugenetlu Matana. \li1 Matana wugenetlu Gakowo. \li1 \v 16 Gakowo wugenetlu Gosi, \li1 Mariya gnuru. \li1 Wala rushpakya Geso, \li1 wa Kristo chinkaluru. \p \v 17 Giyagni wane pejnuklopisha gwashle, Gawrakluyakawa ga wa Tawiklupotunanuko, pamole gepkoxamkoje gwashlu. Tawikluyakawa ga wa Wawilonya yinriklupotunanuko pamole gepkoxamkoje gwashlu. Wa Wawilonya yinrikluyakawa ga wa Kristoklupotunanuko, pamole gepkoxamkoje gwashlu wane. \s1 Geso Kristo gishpakinri \p \v 18 Wane rixa gishpakleta Geso Kristo. Wa runro \p Mariya, Gosi galuka gnunrotletinitkalo, mawakanuwalo, tetkatka kamshiro tixinritka Giwekikaluru Kpashiri chinanu. \p \v 19 Ga wa tganurupa Gosi, gi rixanu poyagkakachrini gi raluka pogitlepiranatlo, rushinika giknoklemtlo pochkeruko. \p \v 20 Yanshinikanyeginatinri, Gitsrukaachitowreru gipgujewnayegitlu rupnawleya. Wane chinru, “Gosi, Tawiklopisha, gi pika gwaletanro pganunropa Mariya. Gi rixanu wala gwiyachri Giwekikaluru Kpashiri chinanni. \v 21 Tushpakawgenetanu toturu. Geso pgiwakatanru. Gi rixanu Wale gognetkakanna rayinerutene mukochireyna.” \p \v 22 Pejnuruko tye wane gixka poyagkakikolupa Gitsrukaachi tokanu, tokanchi geneklewatachriya. Wane china: \q1 \v 23 \qt Waneplo sato makloji mapnokatowa kamshiropni. \qt* \q1 \qt Toturu tushpakawgenetanu.\qt* \q1 \qt Rutakgiwakatanruna Gemanwuru.\qt* \m Walenwa yokaakaluru: \qt Wixaymalu Goyakalu. \qt* \p \v 24 Yotunotinitka rumkanatinriya, wane rixatka Gitsrukaachi towreru towtapyawakatkalu. Rawatkalo ganunro. \v 25 Gi wa retawalo tushpakawgenetinpotunanuko muchinanu toturu. Giwakatlu Geso. \c 2 \s1 Kgimatkalerune gapokinri \p \v 1 Wane rixa. Wetle Pokchi Gotechijne rushpakini Geso, wa pogirchi Giroreklu, kgimatkalerune tkachi gishpatyawaka sreta runyana. Gerosale rapokna. \v 2 Wane chinna, “¿Ginaklu wa Goteyone Pogire gishpakachritka? Gi rixanu tkachi gishpatyawaka sreta wetyalo katagirite. Wuna wyoptsojityentapyaplu.” \p \v 3 Pogirchi Girore jempiranyegitinitkalu, kojwakanshinikanuta, pejnuruneko Gerosale gajeneymananuko. \v 4 Rapatna pejnuruneko tsrukakalune sasertotene ga wa yonchikgapine yinenu. Repomgana ginaka rushpakini Kristopa. \v 5 Wanna wane china, “Wetle, Gotechijne. Gi rixanu wane chinyongatka tokanchi geneklewatachriya: \q1 \v 6 \qt Ga wa pixa, Wetle Pokchi, Gotachijne, \qt* \q1 \qt Galikakni gi wa mturpotyi, \qt* \q2 \qt Gota gitsrukatene getanu, \qt* \q1 \qt Gi rixanu pixa yegi rushpakini Gitsrukaachi. \qt* \q1 \qt Wale girukotanna nayinerutene Gisrayiline.” \qt* \s1 Kgimatkalerune yoptsojityegitatkalu \p \v 7 Giyagni Girore pochkeruko tomgana wa kgimatkalerune. Repomsapotutna tegipgujewnalgognetka katagiri. \v 8 Wetle yokanatna. Wane china, “Gajewa. Gepomsapotutanna wa mturu pirana. Wa gikshikiniplu ginkakapanno, gita koxa yoptsojityentapyaplu.” \p \v 9 Pogirchi yijnakotinitkana, yatkana. Waneklu katagiri wa tkachi gishpatyawaka sreta retinrona, kosekananumtna, tapokinpotuko; mturu gwiyawaka ginaple tutuka. \v 10 Retinitkalona katagiri, rumuwatna. Rumuwpotutna. \v 11 Jiglokapjimtatkana, retluna mturu runroyegi, Mariya. Yoptsojityegitatkaluna. Kotpukatkalona ponikowatinrina yegi. Ranikyegitatkaluna genekashlukaka: kori ga wa pgamlupagiri yochpiikalurupa, ga wa mirmunga. \v 12 Yokanatkana rupnawleyna Girore yegi ma satokinitpatkana, gichijnena yatkana. Pagapoko yapamtatkana. \s1 Gigipto ya gasukletinrina \p \v 13 Yinitkana kgimatkalerune, Gitsrukaachi towreru gipgujewnagipnayegitlu Gosi. Wane chinru, “Palnanutka. Panikanutkalu mturu ga wa runro. Pasukanutka. Gigipto pyanutka. Wane pwanatanutka wane nchininpotukyi Gita. Gi rixanu Giroremka gijganru mturu ruylatyaplu.” \p \v 14 Yotunotinitka wale, goyechno ranikatkalu mturu ga wa runro. Gigipto yatka. \v 15 Rupninipotunanuko Girore wane rawa, poyagkakikolupa Gitsrukaachi tokanu wa tokanchi geneklewatachriya. Wane china: \qt Gigipto ntomgiylu Noturu. \qt* \s1 Mturunni giylatikolu \p \v 16 Giyagni Girore getnawa gapnokatkaluru kgimatkaleruneya, rumtuwnapotuta. Ruylajixanna pejnurunniko mturunni Wetle gwachinni ga wa psolu sretako wale sreta gwachinni, gepi walapuyegirunni, wanepnute mturunpotni walegognepotuko rixa jemletyawakna kgimatkalerune. \v 17 Giyagni poyagkaakatka tokanchi geneklewatachri Geremiya tokanu. Wane china: \q1 \v 18 \qt Ramachijne jemika tsru wamonchi: \qt* \q2 \qt chiyaglu, saplewjekteru. \qt* \q1 \qt Rache twugenenni tuchiyagata. \qt* \q1 \qt Gi taluka gimnanuukota, \qt* \q2 \qt gi rixanu maleshanatkana. \qt* \s1 Nasare satokinrina \p \v 19 Ga wa rupnininatka Girorni, Gitsrukaachi towreru gipgujewnagipnayegitatnaklu Gosi Gigiptoya. \v 20 Wane chinru, “Puyokanutka. Panikanutkalu mturu ga wa runro, ga wa Gisrayilinchijne pyanutka. Gi rixanu rupnanatkana mturu galuka giylaletachinni.” \p \v 21 Giyagni yotunomtatka. Ranikatkalu mturu ga wa runro. Gisrayilichijne yatka. \v 22 Giyagni Gosi yijnakyegitlu Garchelawo pogirewatinritka Goteya, rurni Girorni kashriglutka, pika wane yaleta. Yokangipnatkatka. Kalilesreta yatka. \v 23 Wane yatka. Pokchi rawatka, Nasare chinkaluru, poyagkakikolupa tokanchi geneklewatachri tokanu: \q1 Nasare gajeru chinikolupa. \c 3 \s1 Gwa Katlewakleru ginkaklewatinri \p \v 1 Walegognekaka runa Gwa Katlewakleru. Gotechijne yineru mwiyawakanu runkaklewatya. \v 2 Wane china, “Genshinikanutanu, gi rixanu tengogne pogirewatyawaka gi gowukatka. \v 3 Gi rixanu tyenwa runkakyegitanru tokanchi geneklewatachri Gisayiya. Wane china: \q1 \qt Yineru mwiyawakanu pogimewatya tokanchi: \qt* \q1 \qt Galpokotanru Gitsrukaachi gatnugapote; \qt* \q1 \qt Mpotukatanru gigapkaka.” \qt* \p \v 4 Kameyopixi kamrutikaluru rutaka Gwa. Pamta gipchiji rushrika. Ga wa tsetskaka nikjeta. Ga wa wrolga gosha gajero rura. \v 5 Giyagni yayegitluna Gerosale gajene, ga wa pejnuruneko Gote gajene, ga wa pejnuruneko Gortagasreta gajene. \v 6 Gortagapga katikna waleya. Rupgujtamukochiretnawana. \p \v 7 Gixo Gwariseyone ga wa Sariseyone retinitka Gwa katlewatyawaka ginachine, wane chinna, “¡Gimnu pixkalungi! ¿Katu yimakgi gasukyegityawaklu jgekanchipa? \v 8 Giyagni genshinikanuwlu kamrure gkamruretpotutanu. \v 9 Gi gkagwaka wane chinkakletinwa, ‘Waneywu wutsrukatni Gawrani.’ Gi rixanu gita wane chingi, Goyakalu gimkata gipgujewnakakletanna Gawraklopishanemka tyekaka sotlukakaya. \v 10 Gagmunasko rapokatka gepchi. Pejnuruko gagmuna kiglejiru mwanutu kayiikalurupni. Xirnachri ruknookona.” \s1 Satu Gwa pnute muchkonurutu \p \v 11 Wane koxa china Gwa, “Gita galikakni katgi gonuya genshinikanutinri chinanu. Ga wa najxigi ginachri gita pnute muchkonurutu. Gi wa gita gimukluni nanikyaplu yoshmaklejixi. Wale katangi Giwekikaluru Kpashiriya ga wa xirnachriya. \v 12 Ruplokapre kashicha. Powratpotutanru giylakaajetikowaka. Rapatjetanru trikneji rumretyawakaplu, ga wa yoxikanru gichicha xirniyawaka gike rixiniko muwnakatupa.” \s1 Geso katka \p \v 13 Giyagni Kalile runyatka Geso. Gorta gapga Gwa yegi ya, wale katyaplu. \v 14 Seyni Gwa gaalipotutmaklu. Wane china, “Gita gimkata katkota Pixaya, ¿ga wa Pixa ginyegitno nkatyapyi?” \p \v 15 Giyagni rugita Geso. Wane chinru, “Puchichanno xani. Gi rixanu kigleru wane wixinri, psolpotuyako wpoyagkaklewatinripa.” Waneklu rugitatkalu. \p \v 16 Giyagni rali katkoklunutka Geso, waneklu gonu rushpakyatka. Retlu tengogne gitpukachri ga wa Giwekikaluru Goyakalunu gijrukachri motkoko pixka. Rapyegitatkalu. \v 17 Waneklu satu tokanchi tengogneya, wane china, “Tyenwa Noturu nushinikanru potu. Wale giglenshinikanutno.” \c 4 \s1 Geso yantaletka \p \v 1 Giyagni yineru mwiyawakanu Giwekikaluru ganiklu Geso, yantaletikolupa tsru kamchiya. \v 2 Geso, rali gogajirewatinitka gepkoxamkojmolegogne ga wa gepkoxamkojmoleyechno, wanepnute nachlu. \v 3 Rapyegitinitkalu kyantaletlewakleru, wane chinru, “Goyakalu Wgene pixinipa, wane pchinanru tye sotlukaka jimapro rixinwa.” \p \v 4 Seyni Wale gigita. Wane china, “Wane chinayongayegitkalurutkani: \q1 \qt Gi wa niikalurupje ruwekya yineru, \qt* \q1 \qt Seyni pejnuruko tokanchi \qt* \q2 \qt Goyakalu chinyawaka.” \qt* \p \v 5 Giyagni tsru kamchi kpashiri pokchi raniklu. Kpashiwakapji gwachri tenoptaji potu rutaklu. \v 6 Wane chinru, “Goyakalu Wgene pixinipa, gewi pakaxikamtini. Gi rixanu wane chinayongayegitkalurutkani: \q1 \qt Gitowrene towutanu Pixa chinanu. \qt* \q1 \qt Kashichanyina gimyoyna, \qt* \q2 \qt gi pagogneko sotlu putspejixitinripa.” \qt* \p \v 7 Geso wane chinru, “Wanekoxa chinyongayegitkalurutkani: \qt Gi pyantaletanru Gitsrukaachi Poyakalute.” \qt* \p \v 8 Magka tenolu potu ranikatnaklu tsru kamchi. Psolchijiko rekakgityalu pejnuruko pogirewatyawaakaka ga wa ruglenkaka. \v 9 Wane chinru, “Pejnuruko tyekaka nenekanyi pyoptsojityegitinipno.” \p \v 10 Giyagni Geso wane chinru, “Pyanutka, Satanasyo. Gi rixanu wane chinayongayegitkalurutkani: \q1 \qt Gitsrukaachi Poyakalute pyoptsojityegitanu. \qt* \q1 \qt Walepje pyonogyegitanu.” \qt* \p \v 11 Giyagni tsru kamchi giknokamtatkalu. Goyakalutowrerune yayegitatkalu. Rupxakatkaluna. \s1 Geso yinuwaka kamrurewletinri \p \v 12 Geso yijnakotatka Gwa samyookatka. Satokatka. Kalile yatka. \v 13 Ruknokamtatkalu Nasare. Kapernawo yatka. Wane rawatka, tsru wenuspuwnaga gwachri pokchi, Sapolonosreta ga wa Neptalisreta, \v 14 poyagkakikolupa tokanchi geneklewatachri Gisayiya tokanu chinyawaka: \q1 \v 15 \qt Sapolonchijne ga wa Neptalchijne gajene, \qt* \q2 \qt tsru wengapo, Gorta wakanute, \qt* \q2 \qt Kalile payinchijne, \qt* \q1 \v 16 \qt Yine mapshagawaka tuplatachine \qt* \q1 \qt Retluna tsru pokamlalu. \qt* \q2 \qt Gipnalusreta, \qt* \q2 \qt gipnalchikle tuplatachine \qt* \q2 \qt pokamlalu gipgujewnayegitna. \qt* \p \v 17 Wanekluyakawa yinuwaka ginkaklewleta Geso. Wane china, “Genshinikanutanu, gi rixanu tengogne pogirewatyawaka gi gowukatkalu.” \s1 Geso tomgana gepkoxamkoje chalugatachine \p \v 18 Kalile Wennespuwnaga yapanata Geso. Retna gepi moletkakachine: Simo, Petro giwakatletachri, ga wa repuru Gantirishi. Tsru wenu chaluganatna gi rixanu kshimagaklerunni. \v 19 Wane chinna, “Tekali. Gwagajxigitanno. Yine gwapjetachine nixkakanutkagi.” \v 20 Waneklu rutakamtatkaluna chalnekakna. Romkagitatkaluna. \p \v 21 Wane yapamtna. Wane retyana pimrine gepi moletkakachine, Sewereyo wgenene: Santiyako ga wa repuru Gwa. Kanawa rawanatna, ruruymana Sewereyo. Ramtanatluna chalnena. Wane tomgiyna. \v 22 Waneklu ruknokamtatkalona kanawa. Ga wa rurna ruknokamtna. Geso romkagitatkana. \s1 Kalile yapamtinri Geso ginkaklewananumtachri \p \v 23 Psoluko Kalile yapamta Geso. Runkaklewawaklepjikakayna runkaklewatya. Kiglerpotunanu Tokanchi runkakleta pogirewatyawakapirana. Pejnuruko yayixlu ga wa pejnuruko gagijewnalu Wale gituukakyana yine. \v 24 Psoluko Suri poshalpiranamta. Ranikyegitluna pejnuruneko yayixachine, pnumnu gixa yayixletachine, salewnachine, ga wa kamchichachine, ga wa popukalerune, ga wa giktegachine. Rutuukakna. \v 25 Gixoluru yineru gomkagitlu, Kalile gajene, ga wa Ntekapoli gajene, ga wa Gerosale gajene, ga wa Gota gajene, ga wa Gorta wakanute gajene. \c 5 \s1 Tokanchi magka ginkakletikaluru \p \v 1 Gixolune yine reta. Magka kanika. Tuplata. Yayegitluna yimaklene. \s1 Giglenshinikanyeglewlu \q1 \v 2 Yinuwaka yanumsaleta. Runkaklewyegitna. Wane china: \q1 \v 3 Giglenshinikanyegitkalunni kwamonurune \q2 Goyakalu munangachine, \q2 gi rixanu wannani tengogne pogirewatyawaka. \q1 \v 4 Giglenshinikanyegitkalunni wamonuwatachine, \q2 gi rixanu gimnanuukalunepni. \q1 \v 5 Giglenshinikanyegitkalunni mayogone, \q2 gi rixanu wanna yoptotanru psolchijneko. \q1 \v 6 Giglenshinikanyegitkalunni nachgimane poyagkaklewluya, \q2 ga wa gonunnagatewatachine poyagkaklewluya, \q2 gi rixanu wannanwa jinanurunepa. \q1 \v 7 Giglenshinikanyegitkalunni kgetwamonrerune \q2 gi rixanu getwamonutkalunepni wanna. \q1 \v 8 Giglenshinikanyegitkalunni powragajirune, \q2 gi rixanu wanna getanru Goyakalu. \q1 \v 9 Giglenshinikanyegitkalunni maluukakane gipoyikgayegkakachine, \q2 gi rixanu wanna Goyakalu wgenene chinkona. \q1 \v 10 Giglenshinikanyegitkalunni kojwakjetkalune poyagkaklewlena chinanu, \q2 gi rixanu wannanni tengogne pogirewatyawaka. \p \v 11 “Giglenshinikanyegitkalungi yangingina, kojwakingina, psolpotuyako rektutetingina Gita chinanu, rayloklewashatinrina. \v 12 Gimuwatanu. Gimjikpotutanu, gi rixanu tsrupotupni gwenutikolupa tengogneya, gi rixanu wane rixa kojwaakotnina tokanchi geneklewatachinni muchinanu gwachinni gixaya. \s1 Psolchijneko tuwne \p \v 13 “Gixni wa tye psolchijneko tuwnegi. Gi wa mro rixinitka tuwu, ¿klu tuwutka? Gike kigleyatkalu, seyni maleka ruknokanruna yineya rakatooko. \s1 Pokamlalu psolchijneko chinanu \p \v 14 “Gixni wa pokamlalu tye psolchijneko pokamlachijnetachingi. Magka rogote gwachri pokchi gi rumkata yogimatkota. \v 15 Ga wa yineru gikoxa yochpiklo katalo ga wa gimatumpuko rutaklo, seyni wa katalo kgapi tutaako, pejnuruneko panchi gwachine tpokamlatyegitinripa. \v 16 Giyagni wane gixa pokamlatletanu yine getanuya, reta kamruretyapgina kigleru rixinri gkamrure, rumalwutyapluna gixa Giru tengogne Gajeru. \s1 Geso getyawaklu Tokanchi Yokanatkaluru \p \v 17 “Gi gkagwakanru wa nuninri nuknokapyaplu Tokanchi Yokanatkaluru, gi wa tokanchi geneklewatachine kirukateko. Gi wa nuna nuknokyaplu, seyni npoyagkakyaplu. \v 18 Gi rixanu galikakni wane nchingi, Nikawninpotunanuko tengogne ga wa tye chiji, gi pajina, gi satuna yotmokle nikawninri Tokanchi Yokanatkaluruya, pejnurpotunanuko ma mixkanuwpotunanuko. \v 19 Giyagni gi gixachrikokta kaspukiniplu satu tye yokanru mtserutu potu ga wa yimakna yine ma kamrutyanupluna tye mtserutu potu yokanru, walepni mturu potu chinkona tengogne pogirewatyawakaya. Seyni gi gixachrikokta kamrutlu ga wa wane rixa yimakletna yine, walepni wa tsru chinko tengogne pogirewatyawakaya. \v 20 Gi rixanu wane nchingi, mpoyagkaklewle tsru ma mixkanupa yonchikgapine poyagkaklewle ga wa Gwariseyone poyagkaklewle pnute, gi gapokanuna tengogne pogirewatyawaka.” \s1 Geso getyawaklu gimtuwakchi \p \v 21 Wane china, “Gixa yijnakotlu wa tsrunni wane chinikowaka, ‘Gi puylatanru yineru,’ ga wa ‘Girukokta giylatlu yineru rumkata giklukanuwnayegjixkota.’ \v 22 Ga wa Gita wane chingi, girukokta gimtuwnayegitlu gimole maleshawaka rumkata giklukanuwnayegjixkota. Girukokta wane chininri gimole, ‘Manshinikanutyi,’ jemanshinikankakjetikowaka rumkata ganikletlu tsrukakalune. Girukokta wane chininri, ‘Seprolokachriyi,’ rumkata Gigena xirnachri yaleta. \p \v 23 “Giyagni panikinri penekashle Goyakalu getanu, ga wa wane pushinkapinri pumole pwamontakinri, wane pixanu: \v 24 Genekashjetikowakakwa ginaple putkapanru penekashle. Gajewa. Muchinanu gapka pumatletapanutkalu pumole. Waneklu wane pyanutka. Putakanru penekashle. \p \v 25 “Giyampotu pumatletanutkalu payegixjeru gatnugapo puyapinikopshinri, ma samyookanpakyi payegixjeru wa kgiklukanuwnayegjixlewakleru yegi. Ga wa kgiklukanuwnayegjixlewakleru ma samyookanpakyi gitowereru yegi, yoshmakjetikowaka pma yoshmakikotupa. \v 26 Galikakni wane nchinyi, gi wane pushpakini pma wenutkanuwalo talipre mchataajpotunanuko.” \s1 Geso getyawaklu gimopatlewlu \p \v 27 Geso gomkagi wane chinretna, “Gixa yijnakotlu wa tsrunni chinikowaka: Gi pumopatlewatanu. \v 28 Gita wane chingi, katukokta sato suxo getini, retsotanutinro, rumopatlewatatka walaya rajiya. \p \v 29 “Giyagni wa potukleygale mukochirewkakinipyi, pkoshpakanru. Puknokanru pixyegiya. Gi rixanu kigleyyi pixinripa satupje pumane psojite pamginri, psolumaneko Gigena xirnachri pma muknokikotupa. \v 30 Ga wa potuklemyo mukochirewkakinipyi pustakanru. Puknokanru pixyegiya. Gi rixanu kigleyyi pixinripa satupje pumane psojite pamginri, psolmaneko Gigena xirnachri pma mamginitipa.” \s1 Geso getyawaklu giknokagnunrowlu \p \v 31 Wane chinna, “Girukokta giknokagnunrota, renekanro kiruka ma ganunrotyanpatkalo. \v 32 Ga wa Gita wane chingi: Girukokta giknokagnunrota gapoklewlumigjeya, gimopatlewatachro rixkakanro. Ga wa girukokta gnunrotlo giknookaluro, rumopatlewatatka. \s1 Geso getyawaklu wale kawchinanu chinrekaka \p \v 33 “Gyijnakotatnaklu wa tsrunni wane chinikowaka: \qt Gi wa maleshawaka Goyakalu kawchinanu pchinanu. \qt* Poyagkakanru Gitsrukaachi chinanu, wa pupiratanru Wale kawchinanu pchinre. \v 34 Ga wa Gita wane chingi, giketsotaji Wale kawchinanu nchinanu: gi wa tengogne kawchinanuko, gi rixanu walenwa Goyakalu tuplapijere; \v 35 gi wa chijiko, gi rixanu rutspanjixgapreni; gi wa Gerosale kawchinanuko, gi rixanu tsru Pogirchi pokchini; \v 36 gi pujiwu kawchinanuko, gi rixanu gi pumkata klatalu gixkakletlu pajiwutsapje, gi ksajiruko. \v 37 Wane nchintokanutanu, gigi: ‘Gigi;’ gike: ‘Gike.’ Gi rixanu wanepnutetka mugletu ruyakatyatka wale. \s1 Geso getyawaklu mugletu satkakyegitikolu \p \v 38 “Gyijnakotlu wane chinikowaka, \qt ‘Ygalchi, ygalchi chinanu. Ygichi, ygichi chinanu.’ \qt* \v 39 Ga wa Gita wane chingi, gi psatkakyegitanru mugletu, seyni gi gixachrikokta giptagojityi potuklesretgoji, pasretgoji koxa puprotakgojyegitanru. \v 40 Paluka jigyegletjeru kgiklukanuwnayegjixlewakleru yegi, paluka gwamkaletjeru puchichankoxlu pumkaluchrata. \v 41 Gi gixachrikokta yakakinyi gepi kilometro waleyma pyinripa, gepkoxamkoje kilometro pyanu waleyma. \v 42 Penekanru pagjitjeru. Girukokta galuka ganikleshatyayi, gi paalixanru. \s1 Geso getyawaklu kamnixkaklu \p \v 43 “Gyijnakpiranatlu wane chinikowaka, ‘Pushinikanru pumwastsitanru ga wa payegixanru pkamnixjeru.’ \v 44 Ga wa Gita wane chingi, gishinikanna gkamnixjene. Gagjitanru ruglenshinikanyegitikolupna gkamakpirjetjene. Kigle getle gixanna gayegixjene. Gagjigogneyegitanna gyenetjene ga wa gkojwakjene, \v 45 tengogne Gajeru Giru wgenene gixinripa. Gi rixanu Wale gishpakaklu tkachite muglene chinanu ga wa kiglerune chinanu. Gina rixyegitna poyagkakachine ga wa mpoyagkaakane koxa. \v 46 Gi rixanu gishinikinipna wa gishinikjene, ¿klu gimapnutko? ¿Gi ge waneko pixka rixna gijgawenutachine? \v 47 Ga wa gimolenepje galukini, ¿klu gkamruta gixa pimrine pnute? ¿Gi ge waneko pixka rixkoxna payineko? \v 48 Giyagni mmagatikanepgi, gixa Giru pixka tengogne Gajeru mmagatikatni.” \c 6 \s1 Poyagkaklewlu kamrutikolu \p \v 1 Geso gomkagi wane chinretna, “Ggirukotinwa yine getanuya. Gi wa poyagkakachinepgi wanna getyapgi. Wane gixini, gi wa rapnutanungi Giru tengogne Gajeru. \s1 Geso yimakle genekashlewlu piranaya \p \v 2 “Giyagni petwamonrewle penekashlewatinipa, gi wa pkowjixanu pixa penute, wa sanowashatachine pixka kowjixjetna ginkaklewakapjikakaya ga wa gatnugapkakaya, yine gimalwutyapna. Galikakni wane nchingi rapnutkatkana. \v 3 Wa petwamonrewle peneklewashatini, gi wa pkegnetesretatemyoko gimatanru wa potuklesretatemyo pkamrutinri, \v 4 wa yogimatikowaka penekashlewatinripa. Ga wa Puru, yogimatikowaka getyachri, pgujewaka rapnutinyi. \s1 Geso yimakle gagjigogneru piranaya \p \v 5 “Wa gagjigognetini gi wa sanowashatachine pixka gixanu. Gi rixanu wanna galuka gagjigognereta tunwatachine ginkaklewakapjikakaya ga wa gipututsojriykaka, wa yine getyapna. Galikakni wane nchingi, rapnutkatkana. \v 6 Ga wa pixa gagjigognetini, pjiglokanu pugruko. Pushyatanru pupgyaptote. Pagjitanru Puru yogimatikowaka gwachri. Ga wa Puru yogimatikowaka getyachri pgujewaka rapnutinyi. \s1 Gagjigogneru Gitsrukaachi yimakanru \p \v 7 “Gagjigognetini gi wa goyanumsaleshatachinepgi payine pixka. Gi rixanu wanna kagwaklu gixo tokanchiya yijnakotikolupna. \v 8 Gi wa wanna pixka gixanu gixa. Gi rixanu gixa Giru gimata kluneru gmagatya gma magjitkanuwalu. \p \v 9 “Wane gixa gagjigogneretanu: \q1 Wuru, tengogne Gajeru, \q1 gipashichgiwakatkalurupyi. \q1 \v 10 Runanutka Pixa pogirewatyawaka. \q1 Pixa galukyawaka wane gixkalurupni; tengogneko pixka rixko tyechijne. \q1 \v 11 Penekanwu xawakni wnikanrupa tyegogne chinanupa. \q1 \v 12 Pkaspukinwu wmukochire wixa pixka wkaspukyana pnu wixjene. \q1 \v 13 Gi wa yantaletikowakako putakanwu, seyni pushatkapanunwu galikaka mugletuya. \s1 Kaspukyegkaklewlu \p \v 14 “Gi rixanu gixa kaspukinna yine pnu gixjene, Giru tengogne gajeru, kaspukinkoxgi gixa. \v 15 Seyni gma kaspukinna yine pnu gixjene, Giru koxa gi kaspukmukochiretanungi.” \s1 Geso ginkakle gogajirewlu piranaya \p \v 16 Geso gomkagi wane chinretna, “Wa gogajirewatinipa gi wa sanowashatachine pixka gixgojitanu wamonuwnagojitachine. Gi rixanu gektu rixgojitnawana wa yine getyapna gogajirewatachine gixyawakako. Galikakni wane nchingi rapnutkatkana. \v 17 Ga wa pixa gogajirewatinipa, ringi psagjiwutanu, ga wa perkagojitanu. \v 18 Pma metikotupa yine yegi wa pogajirewatinri, seyni Puru yegi yogimatikowaka gwachri. Ga wa Puru yogimatikowaka getyachri pgujewaka rapnutinyi. \s1 Geso ginkakna tengogne gajeru ponikolewlupirana \p \v 19 “Gi wa tye chiji mponikowatini, wa kochopa ga wa puchowlu gimtukyawaka, ga wa kachowguru kotamgiyawaka, chowguwatinripa. \v 20 Seyni tengogne mponikowatini galikaka, mumtuklewatikowaka gi wa kochopako, gi wa puchowluko, mkotamgikowakanu kachowguru, mchowguwatikowakanu. \v 21 Gi rixanu ginakaktaplu mponikowle wanekoxaplu gaji. \s1 Wumane katalote \p \v 22 “Wumane katalote walenwa wuygale. Giyagni potukaygale pixinipa, psoluko pumane pokamlapa. \v 23 Seyni puygale mugletu rixinipa, psoluko pumane mapshagalupni. Giyagni pokamlalu pumane gwachri mapshagalu rixini, ¡gi pamapshagnunanuktalu! \s1 Goyakalu ga wa ponikowlu \p \v 24 “Gi satuna gimkata wayegrechri gixleta gepi gitsrukaachine yegi. Gi rixanu waka rayegixanru satu, satu rushinikanu. Waka satu rupxaletanu, satu reyikanu. Gi gimkata gipxaletletlu Goyakalu ga wa ponikowlu. \s1 Kojwakanshinikanrewlu \p \v 25 “Giyagni wane nchingi, gi gkojwakanshinikanutinwa giwekinriya, klu gnikanuna ga wa klu giranuna. Gi koxa gimaneya, klu gmakatanu. ¿Gi ge tsrupotni giwekinri niikaluru pnute, ga wa manchi gitaakaluru pnute? \v 26 Getpotutanna tengogne yapachine koshichine mutaklewatkanni. Gi jirgana. Gi rawluna wa gignantakjetikwakaya. Ga wa Giru tengogne Gajeru goglutna. ¿Gi ge kiglepotgi gixa wanna pnute? \v 27 ¿Katu gixa gimkata yognikletlu giwekinriya pshinitsonuji gkojwakanshinkanrewleya? \p \v 28 “¿Klu koxa gkojwakanshinikanutnawa gmakatanruya? Getjetanru kagwuru chiji gajeru, gi rixpoko tseruwnaleta. Gi kamrurewpotuta. Gi jiweta. \v 29 Seyni wane nchingi gi wa Salomoko psolu pogirewleyako makawata satu tyegwukaka pixka. \v 30 Ga wa Goyakalu wane gixa makatletinri kshana xawakni gwachri, yechikawa xirnachri ruknookonatka, ¿gi ge wale pnute makatangi gixa? Psotsotaji galixachingi. \v 31 Giyagni gi wa gkojwakanshinikanutinwa, wane nchininri, ‘¿Klu wnikanuna? ¿Klu wuranuna? ¿Klu wutakanuna?’ \v 32 Gi rixanu payine pejnuruko tyekaka rujgana. Ga wa Giru tengogne Gajeru gimatlu tyekaka pejnuruko galukanru. \v 33 Seyni muchinanu gapka gijganru Goyakalu pogirewatyawaka, ga wa Wale poyagkaklewle. Pejnuruko tyekaka gyognikiko. \v 34 Giyagni gi wa gkojwakanshinikanutinwa yechikawa chinanu. Gi rixanu waneplu kojwakanshinikanrewlu yechikawapa. Poyagotatka pagognekaka wa gektutu.” \c 7 \s1 Gi giklukanuwnayegjixlewatanu \p \v 1 Geso gomkagi wane chinretna, “Gi wa ruklukanuwna nchinyegitanru satu, gma muklukanuwnayegjixikotupa. \v 2 Gi rixanu gikta gixpoko giklukanuwnayegjixletna pimrine, waneko pixka gixa giklukanuwnayegjixkotanu gixa. Waneko pixka rixa: Wa yantapi gixa yantajetinri, walako gyantatiko. \p \v 3 “Ga wa waneko pixka rixatnaka. Wutakashatanru: Pixa getlu kapopejiru pumoleygale gwachri, ga wa ¿puygaleko gwachri kaknalu gi peta? \v 4 Ga wa wane pchinanru pumole, ‘Gichikaka. Nwanruchi puygale gajeru kapopejiru.’ ¡Ga wa petanru pixako puygale gwachri kaknalu! \v 5 ¡Sanowashatachriyi! Muchinanu gapka puknokanruchi kaknalu puygale gajeru. Waneklu petpotutanutkalu puknokyaplu pumoleygale gwachri kapopejiru. \p \v 6 “Gi wa kewene penekanru wa kpashiri. Gi giknokanru katajiroji perlaji gixanu kochine yegi, ma makatokyanupluna gijixiya, ma muprotkapyegityanupgi, ma suskatyanupgi. \s1 Gagjitanu. Gijganu. Giylaylagipgyaptotetanu. \p \v 7 “Gagjitanu ga wa geneeko. Gijganu ga wa gikshikanu. Giylaylagipgyaptotetanu, gkotpukyegitko. \v 8 Gi rixanu girukokta gagjita, yoptota. Ga wa gijgachri rukshika. Ga wa giylaylagipgyaptotetachri kotpukyegitko. \p \v 9 “Ga wa gixa, ¿giru jeji wa gituru gagjitinri jimapro, renekanru sotlu? \v 10 Ga wa shima ragjitini, ¿gimnurge renekanru? \v 11 Giyagni wa gixa muglenmakgi gimata genekawgenreta kigleru genekashle, pnutlu Giru tengogne Gajeru kiglerkaka renekanna ragjitjene. \v 12 Giyagni pejnurkakako gixa galukanru wa yine wane gixyapgi, waneko pixkapotuko gixankoxna wanna. Gi rixanu tyenwa tokanchi yokanatkaluru ga wa tokanchi geneklewatachine tokanu. \s1 Mtsergipgyaptotetu \p \v 13 “Gjiglokanu mtsergipgyaptotetu. Gi rixanu tsru gipgyaptoteru, tsrugapolu wa gamgikowakgapo. Gi gepikanna walegapo jiglokachinena. \v 14 Gi rixanu mtsergipgyaptotetu, mtsergapotni giweklugapo. Gi gixo gikshiklu.” \s1 Kamrurna gimatinna \p \v 15 Geso gomkagi wane chinretna, “Ggirukotinwa wannaya tokanchi geneklewatachine gixashatachine, ginyegitjene gowegane pixka gixamkatachine, seyni gitokoya kewetnane kmatsurune pixkalunni. \v 16 Kamrurna gimatinna. ¿Kawshipirege jirgiylona gowaji? Ga wa ¿kawshisureruylege jirgiylona gikersagi? \v 17 Wane rixa pejnuruko kigleru gagmuna, kiglejiwlerni. Seyni wa gektutu gagmuna muglejiwletni. \v 18 Gi rumkata kigleru gagmuna muglenjiwleta. Gi koxa rumkata mugletu gagmuna kiglejiwleta. \v 19 Pejnuruko gagmuna kiglejiru mwanutu kayiikalurni. Xirnachri ruknooka. \v 20 Giyagni kamrurna gimatinna. \s1 Gi pagogneko numatgi \p \v 21 “Gi pejnuruneko ‘Gitsrukaachi, Gitsrukaachi’ nchinjene gapokanru tengogne pogirewatyawaka. Seyni Nuru tengogne Gajeru gishinikanru kamrutachri, jiglokanru. \v 22 Walegognepa gi gepika wane chinanno, ‘Gitsrukaachi, Gitsrukaachi ¿gi ge tokanchi geneklewatachinwu Pixa giwakaya? ¿Gi ge pgiwakaya maleka wuknokna kamchine?’ ¿Gi ge pgiwaka wkamrutyalu gixo giyaklukaka? \v 23 Giyagni nunkakpotutanna, ‘Gi pagogneko numatgi. Knanu gyanutka Gityegiya, mukochri kamruklerungi.’ \s1 Sotlumta gogo kamrupjitachri \p \v 24 “Giyagni girukokta yijnakotlu tye ntokanu, ga wa wane rixlu, jeji kshinikanuru pixkalutu, sotlumta gogo kamrupjitachri. \v 25 Gina gijruka. Rapogata. Kannipgyalu gajpopokannipgyata. Yantamuchkonupjitlu wale panchi. Gi wa yawna, gi rixanu sotlumta gogo poyegitanruni. \v 26 Giyagni girukokta yijnakotlu tye ntokanu, gi wane rixa, jeji manshinikanutu pixkalutu, ksatu gogo kamrupjitachri. \v 27 Gina gijruka. Rapogata. Kannipgyalu gajpopokannipgyata. Yantamuchkonupjitlu wale panchi. Yawnamtana. Tsru yawnalu rixana.” \p \v 28 Wane rixa. Wa Geso tye tokanchi rali ginkakletinitka, wa gixolune yine giglajita runkakaklewleya. \v 29 Gi rixanu tsru gitaakaluru pixka rixa ginkaklewleta. Gi wanna yonchikgapine pixka rixa. \c 8 \s1 Geso gituukaklu gijirgitutachri \p \v 1 Magka yopikyatka. Gixolune yine gomkagitlu. \v 2 Wane satu gijirgitutachri yayegityalu. Yoptsojityegitlu. Wane chinru, “Gitsrukaachi, palukiniplu pumkata powratletanunno.” \p \v 3 Romyokyegitlu. Kamruklu. Wane china, “Naluklu powra pixinripa.” \p Waneklu rujirgitle rutukyatka. \v 4 Geso wane chinru, “Petanu. Gike punkakanu. Seyni pyanu. Pekakgitinwa sasertote yegi. Penekanru genekashlu wa Moysisi yokanatanru. Walepni gipgujtalewlu wanna chinanu.” \s1 Ksolaloteru tseruwakle gituukaaka \p \v 5 Kapernawo rapokinitka, satu ksolaloteru ginyegitlu. Ragjitlu. \v 6 Wane china, “Gitsrukaachi, nopji ruklugana ntseruwakleni. Giktegachrina. Salewnachripotuna.” \p \v 7 Wane china, “Wane nyanu Gita. Nutuukakapanru.” \p \v 8 Ksolaloteru gigita. Wane china, “Gitsrukaachi, gi numukluyi wa nopji washrempuko papokinripa. Seyni wane pchinatokanushatanu. Ntseruwakle gitukanutka. \v 9 Gi rixanu gita koxa jejno tsru gitaakalune rapukote gwachrino. Gita koxa solalone gitakika. Wane nchinru wa tye, ‘Pyanutka.’ Yatka. Satu wane nchina, ‘Punanu.’ Runa. Wane nchinru nwayegreru, ‘Pkamrutanru wa tye.’ Kamrutlu.” \p \v 10 Geso yijnakotinri, ruglajita. Wane chinna romkagitjene: “Galikaka wane nchingi, gi satuna Gisrayiline yegi nukshikyalu tye pixkalutu galixlewlu. \v 11 Wane nchingi, runanna gixo tkachi gishpatyawakasreta gajene ga wa tkachi gimxityawakasreta gajene. Tengogne pogirewatyawaka tuplatanna Gawrayma, Gisaaka, ga wa Gakowoyma. \v 12 Seyni wa pogirewatyawaka gwachinemka giknookalunenapni mapshagawaka maleka. Waneplu chiyaglu ga wa gashkaygitlu.” \p \v 13 Geso wane chinru ksolaloteru, “Pyanutka. Palixyawakpotuko pkamrutikatka.” \p Rutuukakatka tseruwakle wanekluyakawa. \s1 Geso gituukaklo Petro gimajiro \p \v 14 Petropji ya Geso. Retlo Petro gimajiro. Tukluganatana, tpachwatana. \v 15 Kamrukamyotlo. Tupachwalgatka. Tyotunomtatka. Wala gipxakatkalu. \p \v 16 Kayi rixinitka ranikyegitluna gixo kamchichachine. Maleka ruknokna kamchine tokanuya. Rutuukakna pejnuruneko yayixachine, \v 17 poyagkakikolupa tokanchi geneklewatachri Gisayiya tokanu. Wane china: \qt Waleko gwalu wugroklewle. Raniklu wyayixlekaka. \qt* \s1 Geso galuka gomkagletachine \p \v 18 Geso getna gixo yine Wale yegi. Yokanrewata wakanu yinripna. \v 19 Satu yonchikgapri gapyegitlu. Wane chinru, “Yimaklewatachri, nomkagitanyi ginakakokta pyinipa.” \p \v 20 Geso wane chinru, “Kewnechrone waneyna kapna. Ga wa koshichine tengogne yapachine waneyna rawyawakna. Ga wa Gita Yineru Wgenno maleshayno nutspanjiwutyawaka.” \p \v 21 Satu yimakleru wane chinru, “Gitsrukaachi puchichanno muchinanu gapkachi wane nyanu, nuruchi gipnini, ga wa nkapnamtanu.” \p \v 22 Geso wane chinru, “Pomkagitanno. Petashatanna gipnachine kapnaletanna wannanunekni gipnachine.” \s1 Geso kochroklu tsru kannipgyalu \p \v 23 Kanawa ruptekatka. Yimaklene gomkagitlu. \v 24 Waneklu tsru yowjereshpurga rixa tsru wenu. Wa kanawa tuygajetlo gishpurga. Seyni Wale gimkananumta. \v 25 Yimaklene yayegitlu. Komyekluna. Wane chinruna, “¡Gitsrukaachi, pognetkakanwu! ¡Wamginripatka!” \p \v 26 Wale wane chinna, “¿Klu chinanu pikachingi? Psotsotaji galixachingi.” Giyagni yotunota. Chigetjetlu kannipgyalu ga wa tsru wenu. Tsru mayegixgalu rixatka. \p \v 27 Giyagni jejine giglajita. Wane chinna, “¿Gi gixachri jejnige wa tye? Wa kannipgyalu ga wa tsru wenu yijnakotanru.” \s1 Gergesa gajene kamchichachine \p \v 28 Wakanu rapoka Gergesenonesreta. Yoptotapluna gepi kamchichachine, yomlechi yegi ginyachine. Kmatsurunpotni. Wane rixkalchinanna gike gimkata giknoglegapotlu walegapo. \v 29 Wane saplewatyana. Wane chinna, “¿Gi rixwu wixa ga wa pixa, Geso, Goyakalu Wgene? ¿Punge gewi psaletpotutyapwu ma mapookanuwa gipapko?” \p \v 30 Gowukako rawanatikna gixo kochine. Nikanatna. \v 31 Ga wa kamchine ragjitluna. Wane chinruna, “Puknokinipwu, puchichanwu kochinemane wjiglokinripa.” \p \v 32 Wane chinna Geso, “Gajewa.” \p Wanna gishpakamtatka. Kochine yegi yatkana. Waneklu pejnurunniko gixolunni kochinni pagakaxikamtkalunenni gitawakapjita rujrukamtyanna. Tsru wenu rapokanna. Gonu rupniyanna. \v 33 Kochi kogluklerune gasukamta. Pokchi yana. Runkaklewatna pejnurpiranako kamchichachineya. \v 34 Giyagni pejnuruneko pokchi gajene yayegitluna. Yoptotapluna Geso. Retluna. Ragjitluna pnusretako yinripatka. \c 9 \s1 Geso gituukaklu giktegachri \p \v 1 Kanawa ruptekatka Geso, koprugatatka. Gipokchi yatka. \v 2 Waneklu satu giktegachri ranikyegitluna, gijeko giklugachri. Geso geta galixletna wanna. Wane chinru giktegachri, “Kiglenshinikanupyi, Wiwi. Kaspukmukochiretkalurutkayi.” \p \v 3 Wa pimrine yonchikgapine wane chinanshinikanutna, “Tyenwa mupashiregnuchi china.” \p \v 4 Rumatanshinikanutinna Geso, wane chinna, “¿Klu chinau mugletu gyanshinikanuta gajiya? \v 5 Gi rixanu ¿girni wa myapretu wane chinikolu, waka, ‘Kaspukmukochiretkalurutkayi,’ waka wane chinru, ‘Palnanutka. Pyanamtanutka’? \v 6 Seyni wa gimatyaplu wa Gita Yineru Wgenno tyechijne gitaakalurno kaspukmukochirewlewatachripno” —giyagni wane chinru giktegachri, “Palnanutka. Pwanutkalu pujeko. Pyanutka pupji.” \v 7 Giyagni wale palnatka. Gipji yatka. \p \v 8 Gixolune getanatlu. Pikna. Rumalwutluna Goyakalu, gi rixanu renekyana yine wane rixa gitakletikolupa. \s1 Matiyo tomgaka \p \v 9 Wane yiyatka Geso. Retlu satu jeji, girukotlewatachine gijgawenjetikowaka tuplanatachri. Matiyo giwakni. Wane chinru, “Pomkagitanno.” Palnamtatka. Romkagitatkalu. \s1 Geso gimnikna gijgawenutachine \p \v 10 Wane rixa. Panchi nikjetikowaka tuplanata. Wanena gi gepika gijgawenutachine ga wa kmukochirerune gapokachine. Tuplatna nikjetikowaka Gesoyma ga wa yimaklene. \v 11 Gwariseyone getinna. Wane chinkanna yimaklenni, “¿Klu chinanu gijgawenutachine ga wa kmukochirerune rumnika gyimakjeru?” \v 12 Yijnakotinitka Geso, wane china, “Wa gichkolune gi ralukluna kpinrewakleru, seyni wa yayixachinena galikaka. \v 13 Gajewa. Gimatanutkalu klunerpiranni. \qt Naluklu getwamonrewlu. Gi wa genekashlu giylatkaluru naluka. \qt* Gi rixanu gi nuna ntomgiyapna poyagkakachine seyni kmukochirerune.” \s1 Gepomgalu gogajirewlupiranaya \p \v 14 Giyagni Gwa yimaklene yayegitlu Geso. Wane chinruna, “¿Klu chinanu wixa ga wa Gwariseyone gixo kata gogajirewata; ga wa Pixa yimaklene gi gogajirewata?” \p \v 15 Geso wane chinna, “Gi rumkata wamonuwnaletna wa kashimyolu getachine wannayma rawinikopshini gnunrowatachri, wa xani pixka Gita gimwakopshinna nyimaklene. Seyni runanu pagogne wa gnunrowatachri konkoklunpatka wannayegiya. Waneklu rogajirewatanna wanna. \s1 Yaglu wa gerotu yimaklewlupirana \p \v 16 “Gike gamatlu muchkirgasamatkatuwa mkachritsole. Gi rixanu waleko ramle sama jiprojiklu mkachri. Pnute rixa giskakletanatka. \v 17 Gi koxa wa tsrutsoleji nikchimtamapa rutakgatlona winga gerotga. Wane rixkoklunu tsapkaka gipshekgata. Ga wa wingani tuyokgatana. Salewnanatka tsapni koxa. Seyni gerotmapa rutakgatlona gerotga winga. Gepiko gimretka.” \s1 Gayro wgene ga wa Gesomkalu kamrukamkaptostsitachro \p \v 18 Runkakiniwana tyepirana, runyegitlu satu gitsrukaachi. Yoptsojityegitlu. Wane chinru, “Nshichni gajerya tupnanawa. Seyni punanu. Putakamyogontapanro. Tuwekanu.” \v 19 Palnamta Geso. Romkagimtlu yimakleneyma. \p \v 20 Wanero sato suxo pamole gepi walapu gigragalewatachro. Gitjimne tyapamtyalu, tkamrukamkaptostsitaplu. \v 21 Gi rixanu wane china walananuko, “Nkamrukamkatyapjeplu nutukanu.” \p \v 22 Wa Geso giprotaka. Retanatlo. Wane chinro, “Kiglenshinikanupyi, Wiwi. Palixle gitskalakyi.” Wanekluyakawa tutskalga suxo. \p \v 23 Geso gapokatkalu gitsrukaachipji. Retna tumlejitachine ga wa gixolune sejrewnachine. \v 24 Wane china, “Gixrikanu. Wa mturo gi wa tupna, seyni tumkanata.” Ruxpiranatluna. \p \v 25 Wa gixolune maleka koshpaaka. Jiglokamtatka. Kamrukamyotlo. Tyotunotatka mturo. \v 26 Pogitpiranamtkatka psolchijneko walechijne. \s1 Gepi maygalene gimrekgakaaka \p \v 27 Wane yiyatnaka Geso. Romkagimtluna gepi maygalene. Saplewjenanumtna. Wane chinna, “¡Petwamonutanunwu, Tawiklopisha!” \p \v 28 Panchi rapokinitka, maygalene ginyegitlu. Ga wa Geso wane chinna, “¿Galixge numkata wane gixleta?” \p Wane chinruna, “Gigi, Gitsrukaachi.” \p \v 29 Giyagni kamrukaygaletatkana. Wane chinna, “Galixyawakpotuko gkamrutikotka.” \p \v 30 Rumrekgatatkana. Ga wa Geso rujretpotutna. Wane chinna, “Ggirukotinwa gike gimatanru.” \v 31 Seyni yatkana. Poshalpiranamtluna psolchijneko walechijne. \s1 Geso getwamonutna yine \p \v 32 Yinitkana, satu jeji ranikyegitluna myanumatkatu, kamchichachrina. \v 33 Maleka ruknoklu kamchi. Wa myanumanatkatu yanumsatatka. Gixolune giglajita. Wane chinna, “Gi pagogne Gisrayilichijne retika tye pixkalutu.” \p \v 34 Seyni wa Gwariseyone wane china, “Kamchi gitsrukate giyakleya maleka ruknokna kamchine.” \p \v 35 Papokchimnunanuka yapa Geso, tsru pokchikaka ga wa mtserutu pokchikaka. Runkaklewawaklepjikakna runkaklewananumtya. Runkakletananumtlu Kiglerupotunanu Tokanchi pogirewatyawakapirana. Rutuukakananumtlu pejnuruko yayixlukaka, ga wa pejnuruko gagijewakchi yinyegiya. \s1 Gixlu jirgakalurupa \p \v 36 Retna gixolune yine. Retwamonutna, gi rixanu kojwakanshinikanutnawana. Giknookalurune gowegane pixka, girukotapratachri waneyamigjene. \v 37 Giyagni wane chinna yimaklene, “Galikakni gixlu jirgakalurupa. Seyni wa kamrurewaklerune gi gixna. \v 38 Giyagni gagjitanru jirgakalurupa Gitsrukate jirgalyegipa yokanatyapna kamrurewaklerune.” \c 10 \s1 Pamole gepi tsomitikolu \p \v 1 Pamole gepi yimaklene tomga. Rutakna kamchine puchotlewatachine chinanu maleka ruknokyapna, pejnuruko yayixlukaka rutuukakinripna ga wa pejnuruko gagijewakchi \p \v 2 Pamole gepi yokanatanune giwakna walenwa: muchinanu Simo wa Petro chinkaluru, ga wa repuru, Gantirishi, ga wa Santiyako, Sewereyo wgene ga wa repuru Gwa; \v 3 Wilipi ga wa Wartolo, Tomasu ga wa Matiyo gijgawenutachri, Santiyako, Galgweyo wgene, ga wa Tateyo. \v 4 Simo Kanani gajeru ga wa Gota Giskaryote samyokjerupa. \s1 Pamole gepine kamrurepa \p \v 5 Geso yokanatatkana nyi pamole gepi. Wane china yokanretna, “Gi wa payingapoko gyanu. Gi wa Samaritane pokchiko gapokanu. \v 6 Seyni gowegane gamgachine yegi galikaka gyanu, Gisrayiliklopishane yegi. \v 7 Gyinipa ginkaklewananumtanu. Wane nchinanu, ‘Tengogne pogirewatyawaka gi gowukatka.’ \v 8 Gituukakananumtanna yayixachine. Gyotunkakananumtanna gipnachine. Mpowratananumtanna gijirgitutachine. Maleka giknokanna kamchine. Genekashatkaluru gyoptota. Genekashlewatanu koxa gixa. \v 9 Gi wa koriko ntapgatanu, gi wa sroschiko; gi wa sintawoko giskotatanu. \v 10 Gi tsapako yagaplu chinanu, gi gepimkaluko, gi yoshmakjixrechishpatako, gi wa kanojerchiko. Gi rixanu wa kamrurewakleru rumkata yoptoletlu nikanru. \p \v 11 “Girukokta pokchi gapokanu tsru pokchi ga wa mturu pokchi, gepomlewatanu ginaklu kiglepiranyegirupji. Wane gwanu gyinpotunanuko. \v 12 Wa panchi gapokinipa galukanna wane gajene. \v 13 Wa panchi gajene rumukane rixinrina, waneyapna gixa giglenunshinikanu. Seyni ma mumuklunu rixinrina giglenunshinikanu satokyegitangi. \v 14 Katukokta gi yoptotangi, gi yijnaktokanutangi, walepji gyinpatka ga wa wale pokchiya, giplokjiximtanu gistapjixipagi, rumatikolupna. \v 15 Galikakni wane nchingi wa gakotkalurupa Sotomachijne, Komorachijne gajenniya wale pokchi gajenni pnute wa giklukanuwnalgognepatka. \s1 Kojwawakchikakapa \p \v 16 “Xawakni Gita yokanatgi gowegane pixkalungi kewetnanetskala. Giyagni galpokonshinikanutanu gimnune pixka, ga wa myokwirenepgi motkokone pixka. \p \v 17 “Ggirukotinwa yineya. Gi rixanu samyokangina jemanshinikankakjetikowaka. Runkaklewawaklepjikakayna kochipjetingina. \v 18 Girukotlewatachine yegi ga wa pogirchine yegi ganiiko Gita chinanupa, gipgujtalewlu chinanu wanna yegi ga wa payine yegi. \v 19 Wa nsamyookoklunupa gi wa gkojwakanshinikanutinwa gi nchina yanumsaletinripa. Gi rixanu waneklupapko geneeko wane nchinanrupa. \v 20 Gi rixanu gi wa gixapni yanumsatachinepgi, seyni Giwekikaluru gixa Girunu gixa gitokote yanumsatini. \p \v 21 “Molchi samyokanru gimoleko rupninripa, ga wa girchi gituru. Ga wa wgenchine kamnixanna rurunna ruylatikolupna. \v 22 Gayegixkalunepgi pejnuruneyako Gita giwaka chinanu, seyni wa kashnantakanshinikanutachri yoptukyawakpotunanuko wale gognetkaako. \v 23 Tye pokchiya kojwakingina gasukanu. Papokchi gyanu. Gi rixanu galikakni wane nchingi, gi gnikawna wane yaletanu papokchimnunanuka Gisrayilichijne nma munkanupachi Gita Yineru Wgenno. \p \v 24 “Yimaklechi gi wa tsrunwa yimaklewatachri pnute. Gi wa wayegrechriko, rutsrukate pnute. \v 25 Poyagotyalu yimaklechi wa yimakjeru pixka rixinripa, ga wa wayegrechri wa rutsrukate pixka rixinripa. Welsewo chinmakluna kapjiru pnutenapna gipji gajenepni. \s1 Piikalurupa \p \v 26 “Giyagni gi mpikanna. Gi rixanu maleshlu giyogimatkaluru gi wa mupgujetkotpakni. Maleshlu pochkeruko mumatkotupa. \v 27 Wane nchinyagi Gita mapshagawakaya, pokamlawakaya wane nchininri gixa. Gijnakpotuko gyijnakotinri, panchi gayiji ginkakletinri. \v 28 Gi mpikanna manchi giylatachine seyni giweklu gi rumkata giylaletna. Seyni Wale galikaka mpikanu giweklu gimkata gamgakakletachri ga wa manchi Gigena xirnachriya. \v 29 ¿Gi ge wa ganikajiproji chinanu rushankaka gepi koshichine? Ga wa gi satuna wanna chiji gijruka gixa Giru mwaknu. \v 30 Gijiwtsako pejnuruko yantatkalurni. \v 31 Giyagni gi mpikanu. Kiglepotgi gixa gixo koshichine pnute. \p \v 32 “Giyagni girukokta gipgujtatanno yineyegiya, Gita koxa gipgujtatanru Nuru tengogne Gajeru yegi. \v 33 Girukokta ginutatanno yinyegiya, Gita koxa ginutatanru Nuru tengogne Gajeru yegi. \s1 Gi wa giglewanshinikanrewlu, seyni yoglolewapi \p \v 34 “Gi gkagwakanru nuninri wa tyechijne nutakyaplu kiglegwashle. Gi wa nuna kiglewashle nutakinripa seyni yoglolewapi. \v 35 Gi rixanu nuna nkotspalatyapna: \q1 \qt Jeji wa ruru kamnixinripa, \qt* \q1 \qt Ga wa tshicho tunro tkamnixinripa, \qt* \q1 \qt Ga wa tomekanunro tgimajiro tkamnixinripa. \qt* \q1 \v 36 Wa jeji kamnixjene, walepji gajeneko kamnixanru. \p \v 37 “Girukta gi wa galukpotutno ruru, runro pixka pnute, gi wa rumukluno Gita. Girukta gi wa galukpotutno gituru, rushicho pixka pnute, gi wa rumukluno Gita. \v 38 Girukta gi gwanro koroshiteshkita, gi rawgajxigitanno, gi rumukluno Gita. \v 39 Girukta gikshika giwekleta, ruwekinri ramginina. Girukta gamtakanru ruwekinri Gita chinanu, rukshika giwekletanu. \s1 Gapnutikolkakapa \p \v 40 “Gixa yoptotachri, Gita yoptota. Wa Gita yoptotachri nyokanatjeru yoptota. \v 41 Tokanchi geneklewatachri giwakaya tokanchi geneklewatachri yoptotachri, wale yoptotanru tokanchi geneklewatachri gapnutikolu. Poyagkakachri giwakaya poyagkakachri yoptotachri, wale yoptotanru poyagkakachri gapnutikolu. \v 42 Girukokta genekanru girapistonopje kachiklegalu satu mturu wanna nyi mturune nyimakleru giwakaya, galikakni wane nchingi, gi wa ramga gapnutkotanu.” \c 11 \s1 Gwa Katlewakleru yokanatanune \p \v 1 Wane rixa. Geso rali towutletatkana pamole gepi yimaklene, wane yiyatka, papokchikaka wannanu yimaklewatinripa ga wa runkaklewatinripa. \p \v 2 Yoshmakikowaka Gwa yijnakpiranyegityalu Kristo kamrure. Giyagni yokanatna yimaklene Gesyegi. \v 3 Wane chinruna, “¿Pixaklege ginachripyi, waka wkagwakerge satu?” \p \v 4 Rugita Geso. Wane chinna, “Gajewa. Ginkakapanru Gwa gyijnakotanrukakaya ga wa getanrukakaya. \v 5 Maygalenenanu getatka. Ga wa myankanenanu yanatka. Ga wa gijirgitunatachine powratkatka. Ga wa majnakonenanu jemashatatka. Ga wa gipnachine yotunkaaka. Ga wa kwamonurune yegi runkakletika Kiglerpotunanu Tokanchi. \v 6 Giglenshinikanyegitkaluru mutspetkatu Gitaya.” \s1 Geso gipgujtatanru Gwa Katlewaklerupirana \p \v 7 Yanananumtinna, Geso yinuwaka ginkakletna gixolune yine Gwapirana, “¿Kluneru getapa yineru mwiyawakanuya? ¿Satu kapanrege kannipgyalu kowshikanrurge? \v 8 Seyni ¿kluneru getapa? ¿Satu jeji popchimkalurege gitakachri? Gike. Pogirchinepji rawna popchimkalu gitakachine. \v 9 Seyni ¿klu chinanu wane gyapa? ¿Satu tokanchi geneklewatachrirge getapinripa? Gigi, wane nchingi. Tokanchi geneklewatchri pnute. \v 10 Gi rixanu walenwa yonpiranyegitkaluru: \q1 \qt Petanu. Gita yokanatlu notowreru pixa penute. \qt* \q1 \qt Wale galpokotanru patnugapote pixa penute. \qt* \p \v 11 “Galikakni wane nchingi, gi wa rupgujewna satu suxo gishpakyachri, Gwa Katlewakleru pnute tsru. Seyni wa mtserutu potu tengogne pogirewatyawakaya tsruni Gwa pnute. \v 12 Gwa Katlewaklerukluyakawa ga wa xanigognenanu tengogne pogirewatyawaka muchkowyegitka. Muchkowatachine kashichlu. \v 13 Gi rixanu pejnuruneko tokanchi geneklewatachine ga wa tokanchi yokanatkaluru Gwaklupotunanuko runkakletpiranatluna. \v 14 Galuka yoptoletiniplu walenwa Giliya wa ginachripa. \v 15 Girukokta kajnakopnapa wa yijnakotinripa, yijnakotanu.” \s1 Mturune giputu tuplanatachine \p \v 16 Geso gomkagi wane chinretna, “¿Giru pixka nutakanna nyi gimuweekakgognenatachine? Mturune pixka, giputu tuplanatachine, rupxalunna tomsanatachine. \v 17 Wane chinna: \q1 Wtumlejyegitgi. Gi wa gansata gixa. \q1 Wamonuwata gixa yegi. Gi wa nchiyagjeta gixa. \m \v 18 Gi rixanu runa Gwa. Gi wa nika. Gi wa rura. Wane chinna, ‘Kamchi waneylu.’ \v 19 Nuna Gita Yineru Wgenno, nikachrino ga wa girachrino. Wane chinna, ‘Getanru. Satu jeji tsru nikalu. Winga kgirakleru. Gijgawenutachine ga wa kmukochirerune gipxaalu.’ \p “Wa gimatkalewlu potukalu gekakgitka kamrureya.” \s1 Geso ginkakna pokchikaka gajene salewnalepapirana \p \v 20 Giyagni Geso yinuwaka chigetjeretna pokchikaka gajene. Wale chinanu chigetjetna gi rixanu wanna getanmaklu gixo potu ruyaklewle kamrujetyawaka. Ga wa retmakluna, gi waleko renshinikanutyana. Wane china chigetjeretyana, \v 21 “¡Gi waneni pixa Korasi pokchi! ¡Gi waneni pixa Wetsayta! Gi rixanu Tiro pokchiniya ga wa Sito pokchiniya wanepmaklu giyaklewlukaka nkamruyegityagi gixa, wannanimka muchikawako renshinikanutannimkana. Kawshistugalu mkachrimka rutakmanetinnimkawanna ga wa chichipagimka rutakmanetinnimkawana. \v 22 Ga wa wane nchingi, Tiro ga wa Sito pnute salewnalenapgi gixapni giklukanuwnalugognepa. \v 23 Ga wa pixa Kapernawo, tengognepotunanuko pixka putaaka. Ga wa gipnachine gwiyawakapotunanuko pixka putaako. Gi rixanu wa Sotoma gajene yegi kamrutikomka giyaklewlu pixa yegi kamrutikaluru, xanigognenanumka rutukna. \v 24 Ga wa wane nchingi wa gakotkalurupa Sotomachijne gajenniya gixa pnute wa giklukanuwnalgognepatka.” \s1 Ginanu Gita yegi. Gita gapnankakanutkagi \p \v 25 Walegogne Geso wane china, “Numalwutyi, Nuru, tengogne Gitsrukate ga wa chiji, tyepirankaka Pixa yogimatyana kgimatkalerune ga wa kanshinikanurune, ga wa mturune pekakgita. \v 26 Gigi, Nuru, gi rixanu wane Pixa gigleretle getletlu. \p \v 27 “Ptowruko samyokno Nuru. Gikena gimatlu Gituru, seyni Girchipje gimatlu. Gikena gimatkoxlu Girchi, seyni Giturupje ga wa girukokta raluka gekakgireta Gituru. \p \v 28 “Ginanu Gita yegi, pejnurunekgi gama kamrurewletachingi, gitjitachingi. Gita gapnankakanutkagi. \v 29 Gikamrurewatinno. Gimatinno. Gi rixanu mayogotno Gita. Mturu gixnachriwano najiya. Ga wa gikshikanru gapnanunshinikanutinripa. \v 30 Gi rixanu myapretni gikamrurewatinipno. Ga wa nutjitanru munotni.” \c 12 \s1 Gapnanutikalurugogne \p \v 1 Walegognekaka sana yapanata Geso gapnanutikalurugogne. Yimaklene nachi. Yinuwaka sustakagwuremtluna gitaklugwu. Nikluna. \v 2 Gwariseyone getanata. Wane chinruna, “Petanna. Gapnanutikalurugogneko ginanshichkalurni kamrutna pyimaklene.” \p \v 3 Wale wane chinna, “¿Gi ge getyongapiranyegitlu Tawi kamrutanru? Wa nachichini wale ga wa waleymalune koxa. \v 4 Gi rixpoko jiglokletlu Goyakalupji. Niklu jimaprokaka gekakgitkaluru. Walenwa ginanshichkaluru wale nikyaplu, ga wa waleymalune koxa. Sasertotenepje nikanruni. \v 5 ¿Gi ge getyongatkoxlu Tokanchi Yokanatkaluruya wa gapnanutikalurgognekaka kpashiwakapji, sasertotene gimuteru pixka gixkaklu gapnanutikalurgogne? Gi wale chinanu ruklukanuwnanna. \v 6 Gita wane china, gewlu kpashiwakapji pnute tsru. \v 7 Gimka giklukanuwnayegjixanna muklukanuwnakane, gimatinmaka klunerni tyepirana: \qt Naluklu getwamonrewlu. Gi wa genekashlu giylatkaluru naluka. \qt* \v 8 Gi rixanu gapnanutikalurugogne Gitsrukatno Gita wa Yineru Wgenno.” \s1 Giprigamyotachri \p \v 9 Wane yiyatka. Wanna ginkaklewawaklepji yatka. \v 10 Waneru satu jeji giprigamyotachri. Repomgaluna. Wane chinruna, “¿Munanshichkotlege wa gapnanutikalurugogne pinitikolu?” Wane chinna gepomgaletluna jigyegityapluna. \p \v 11 Geso wane chinna, “¿Giru jeji wane gixa yegi, sato gowega waneyalutu? Walamka gijrukanu kapna gapnanutikalurgogneko. ¿Gi ge kashichanro ga wa koschekanro? \v 12 ¿Gi ge kiglepotlu yineru gowega pnute? Giyagni munanschichkotni gapnanutikalurugogne kigleru kamruruya.” \v 13 Giyagni wane chinru jeji, “Pomyokanu.” Romyokatka. Ruglewamyotatka. Kigletkalu pasretako pixka. \p \v 14 Yatkana Gwariseyone. Jemanshinikankakyegitluna ruylatyapluna. \s1 Gipxaklewatachri tsomitkaluru \p \v 15 Rumatinitka Geso, wane yiyatka. Gixolune yine gomkagimtlu. Pejnuruneko rutuukaka. \v 16 Rujretna ma pogijetyapluna, \v 17 poyagkakikolupa tokanchi geneklewatachri chinyawaka Gisayiya. Wane china: \q1 \v 18 Getanru nupxakjeru Gita tsomitanru. \q1 \qt Nushinikanru potu. \qt* \q1 \qt Wale gigletanshinikanutno. \qt* \q1 \qt Giwekikaluru Gitanu nutakanru payine yegi runkakletinri gitakyagoklewlupirana. \qt* \q1 \v 19 Gi wa yangalewatanu. \q1 \qt Gi wa saplewjetanu. \qt* \q1 \qt Gike yijnaktokanutanru gatnugapoya. \qt* \q1 \v 20 Wa katsluksu gischokachri gi wa sustonganu. \q1 \qt Wa yochpiikalurchopa gimoliinatachri \qt* \q1 \qt gi wa ruwakanu, \qt* \q2 \qt koshpakinpotuklu giklukanuwnayegjixlu raalirewatinripa, \qt* \q1 \v 21 payine kagwaklewatinripa Wale giwakaya. \s1 Geso yapkaklu panchi gajene kotspalanshinikankakachinepirana \p \v 22 Giyagni Wale yegi raniika satu kamchichachri. Walenwa maygaletu, myanumatkatu. Rutuukaklu. Giyagni wa maygaletu myanumatkatu yanumsatatka, retatka. \v 23 Pejnuruneko gixolune giglajita. Wane chinna, “¿Gi ge Tawiklopishakni wa Tye?” \p \v 24 Wa Gwariseyone yijnakotinri, wane chinna, “Wa Tye gi wa maleka giknokna kamchine, seyni Welsewoyapje chinanu, wa kamchine gitsrukate.” \p \v 25 Geso gimatanshinikanutanna wanna. Wane chinna, “Pejnuruko pogirewatikowaka wa wane gajene kotspalanshinikankakmaka wannakakluko, giknookalurupni pogirewatikowaka. Pejnuruko pokchikaka ga wa panchikaka wa wane gajene kotspalanshinikankakmaka wannakakluko, gi rumkata gwagognereta. \v 26 Satanasyokaklukmaka maleka giknoklu Satanasyo, walenanuko kotspalkakanshinikanutinmakwa. Giyagni ¿gi rixpoko gwagogneretanu wale pogirewatyawaka? \v 27 Ga wa Gita Welsewo chinanumka maleka nuknokanna kamchine, gwugenene ¿katu chinanu maleka ruknokna? Giyagni gwugenenepni gixa gitakyagokachinepni. \v 28 Wa Giwekikaluru Goyakalunu chinanu Gita maleka giknokinna kamchine, galikakni gixyegitkalu Goyakalu pogirewatyawaka. \p \v 29 “¿Gi rixpoko satu gimkata jiglokapjiretlu gichkolu, chowgutyaplu rejnunkate, ma mostutkanuwalu wa gichkolu? Waneklu chowgutyalu gipji gajeru. \p \v 30 “Gitasreta mwakatu, walenwa nkamnixjeru. Gitayma mapatjetkatu, kotspalewata. \v 31 Giyagni wane nchingi, pejnuruko mukochri ga wa mupashiregnuchi kaspuukalurupni yinyegiya. Seyni ginnakokta yine Giwekikaluru mupashichkane, gi wa kaspukikna. \v 32 Girukokta gapatno Gita Yineru Wgenno kaspukikalurupni. Seyni girukokta gapatlu Giwekikaluru Kpashiri gi wa kaspukiko, gi wa tyegogneyako, gi wa ginachripgogneko. \s1 Yineru gaji tsepowniyachri \p \v 33 “Waka gagmuna kigleru rixa ga wa giji koxa kiglejiru, waka mugletu rixa gagmuna, ga wa giji koxa muglejitu. Gi rixanu gijiya rumatika gagmuna. \v 34 Gimnu pixkalungi. ¿Gi gixpoko gimkata yanumsaletlu kigleru, muglenekgi gixini? Gi rixanu klunerutka yineru gaji tsepowniyachri, wale yanumatya ginamaya. \v 35 Kigleru yineru, raji ponikowle kigleru, kiglekakalu koshpakya. Mugletu yineru raji gixolewniyachri mugletu, mugletkaka koshpakya. \v 36 Ga wa wane nchingi, pejnuruko tokanchi yanumsashatinrina yine, rugyegitanruna giklukanuwnalgognepa. \v 37 Gi rixanu ptokanu chinanu muklukanuwnakaakotupyi, ga wa ptokanu chinanu koxa giklukanuwnayegjixkalurupyi.” \s1 Gimuweekakgognenatachine muglene gagjitlu getkaluru \p \v 38 Giyagni pimrine yonchikgapine ga wa Gwariseyone gigita. Wane chinna, “Yimaklewatachri, waluka getletlu pixa kamrutanru getkaluru.” \p \v 39 Rugita Geso. Wane chinna, “Gimuweekakgognenatachine muglene, kgimopataklerunni ragjitluna getkaluru, seyni getkaluru gi wa reneekona, seyni Gonasu tokanchi geneklewatachri getkalurutepje. \v 40 Gi rixanu \qt tsro potu tsru wenu gajeronanwaka rawanata Gonasu mapgogne, mapyechno, \qt* waneko pixka nixanu Gita Yineru Wgenno. Mapgogne, mapyechno chiji gitokote nwanatanu. \v 41 Giklukanuwnalgognepa jejinni, Niniwe gajenni, yotunotanu nyi gimuweekakgognenatachineyma. Wannani giklukanuwnakakanna nyi gimuweekakgognenatachine. Gi rixanu wannani genshinikanuta Gonasu ginkaklewle chinanu. Ga wa xani gewru Gonasu pnuterutu. \v 42 Giklukanuwnalgognepa tyotunotanu tkachi kegnetesreta gajerni pogirewatachroni nyi gimuweekakgognenatachineyma. Tuklukanuwnakakanna, gi rixanu yoptukyawakchijiko tunya tyijnakotyaplu Salomo gimatkalewle. Ga wa getanru. Gewru Salomo pnuterutu. \s1 Kamchi puchotlewatachri satoka \p \v 43 “Kamchi puchotlewatachri yineru rushpakamtinika, pnumnu yapanatatka, popriwaakaka. Rujgalu rapnanutyawakapa. Gi wa rukshiklu. \v 44 Giyagni wane china, ‘Nsatokanutka nopji nuyakatyawaka.’ Wane rapokinitka rukshiklu malepjiru, saxritkaluru ga wa galpokotkaluru. \v 45 Giyagni wane ya. Waleyma ranikna pimrine payokgipre kamchine wale pnuterune muglene. Jiglokna. Wane rawna. Ralipretka gektutu giknogatkalu tye jeji muchinanu pnute. Waneko pixka rixanna nyi gimuweekakgognenatachine muglene.” \s1 Geso ginro ga wa repurune \p \v 46 Gixolune yine runkaklewyeginatiniwa, runro ga wa repurune maleka tunwatachine, raluka giynumsaletluna. \v 47 Satu wane chinru, “Gewna punro ga wa pepurune, maleka tunwatachine. Raluka giynumsaletyina.” \p \v 48 Rugitlu wane chinjeru. Wane chinru, “¿Katni wa nunro? ¿Katni wa nepurune?” \v 49 Romyokyegitna yimaklene. Wane china, “Ga ga nyinwa nunro, ga wa nepurune. \v 50 Gi rixanu girukokta kamrutlu tengogne Gajeru Nuru gishinikanru, walenwa nepuru, ga wa nepuro, ga wa nunro.” \c 13 \s1 Yapkaklu kgitaklewaklerupirana \p \v 1 Walegogne panchi rushpakamtya Geso. Tsru wenuspuwnaga tuplata. \v 2 Rapatyegitluna gixolune yine. Kanawa ruptekatka. Wane tuplata. Ga wa pejnuruneko gixolune yine wanga gwa. \v 3 Gi gepikapirana runkakna yapkakluya. Wane china, “Wane rixa. Wa kgitaklewakleru gitaklewtapanu. \v 4 Kopalajitini pimriji gatnugapostsi gapokajita. Runna koshichine. Niklokajitluna. \v 5 Pimriji sotlu gwiyawaka gapokajita mwiyawakanu potu kajpa. Waneklumka rupchekni. Mpixnuwakapotni chiji. \v 6 Ga wa rushpakini tkachi jimanatkalu. Ma matskinu chinanu rupriganatka. \v 7 Pimriji kona yegi gapokajita. Tseruwna konkaka. Kapotanatkalu. \v 8 Pimriji kiglewaka chiji gapokajita. Wane jiwatya. Rawa satu satpachaji, satu patsrujirmoleji, satu mapmoleji. \v 9 Kajnakopnalu wa yijnakotinripa, yijnakotanu.” \s1 Kluneru chinanni yapkaklukaka \p \v 10 Runyegitluna yimaklene. Wane chinruna, “¿Klu chinanu yapkaklu punkaklewyegityana?” \p \v 11 Rugita Geso. Wane chinna, “Gi rixanu wa gixa geneeka gimatyaplu giyogimanatkaluru tokanchi tengogne pogirewatyawakapirana, seyni wanna gi wa geneeka. \v 12 Wa waneyalutu wanepnute reneeka. Waneyamigjetu wane rixle konikona. \v 13 Giyagni yapkaklu nunkaklewyegityana, retinmakna ma metinitipna, yijnakotinmakna ma yijnakotinitipna, ma mumata jeminitipna. \v 14 Wane rixa poyagkakikolupa wannaya Gisayiya tokanchi geneklewatchri ginkakle. Wane china: \q1 \qt Gijnakopna gyijnakotini, gi gimata jemanru. \qt* \q1 \qt Getini getinmaka, gi gimatanru. \qt* \q1 \v 15 Gi rixanu shikowgajkaakana nyi yine. \q1 \qt Ga wa gijnakopnayna kyapreru yijnakotyana. \qt* \q1 \qt Ga wa rushyaygaletna ma giygalna metinitipna; \qt* \q1 \qt gi wa gijnakopnayna yijnakotinripna; \qt* \q1 \qt gi rajiyakna rumata jemyana; ma kashrijetikotupna, \qt* \q2 \qt nma mutuukakyanupna. \qt* \p \v 16 “Seyni giglenshinikanyegitkalurni giygale gi rixanu geta, ga wa gijnakopna gi rixanu gyijnakota. \v 17 Gi rixanu galikaka wane nchingi, wa tsru galuklu rixmakluna gixo tokanchi geneklewatachine ga wa poyagkakachine. Raluka getletmakluna wa gixa getanru. Gi retluna. Raluka yijnakletmakluna wa gixa yijnakotanru. Gi wa yijnakotluna. \s1 Kgitaklewaklerupirana ginkakpokowakatka \p \v 18 “Giyagni gjemanru gixa kgitaklewakleru yapkaklepirana. \v 19 Girukokta yijnakotlu tokanchi pogirewatyawakapirana, ga wa gi rumata jemlu, runa mugletu. Kashichlu raji gitaakaluru. Walenwa gatnugapostsi gitaakaluru. \v 20 Ga wa sotlu gwiyawaka gitaakaluru, walenwa yijnakotlu tokanchi. Waneklu rumuwlepotuko yoptotlu. \v 21 Seyni gi katskiri. Pshinitsonu gwachripa. Wa runini salewakchi ga wa kojwawakchi tokanchi chinanu, waneklu rutspekaaka. \v 22 Ga wa kona gwiyawaka gitaakaluru wale yijnakotlu tokanchi. Wa kojwakanshinikanrukaka tyegogneya, ga wa ponikowlu yokwire kapotlu tokanchi. Gi wa jiwatanatka. \v 23 Wa kiglewaka chiji gitaakaluru walenwa yijnakotlu. Rumatjemlu tokanchi. Jiwata: satu, satupachaji; satu, patsrujiremoleji; satu, mapmoleji.” \s1 Geso yapkakle triko ga wa triko pixkalutu kshanapirana \p \v 24 Satu yapkaklu runkakyana. Wane chinna, “Tengogne pogirewatyawaka satu jeji pixka rixa, kiglejiru gitakachri rusanate. \v 25 Seyni rumkakopshinna yine runa kamnixjeru. Rutkaplu triko pixkalutu kshana, triko ganikajite. Yatka. \v 26 Giyagni wa gitaakaluru gipchekinitka, kaji rixinitka, waneklu koxa rupgujewna triko pixkalutu kshana. \p \v 27 “Wayegrechine gapyegitlu kwangixleru. Wane chinruna, ‘Gitsrukaachi, ¿gi ge kiglejiru putaklu wa pusanate? Giyagni ¿ginaka ruyakatya triko pixkalutu kshana?’ \p \v 28 “Wale wane chinna, ‘Satu jeji nkamnixjeru wane gixlu.’ \p “Ga wa wayegrechine wane chinruna, ‘Giyagni ¿gi ge paluklu wa woplipchetapyaplu?’ \p \v 29 “Wale wane china, ‘Gike. Wa goplipchetinri gma moplityakoxaplu triko. \v 30 Getasha tseruwnaletanru gepiko, jirgakoklunpotunanuko. Jirgakoklunpatka, wane nchinanna wa jirgachinepa, “Muchinangapka goplitanru triko pixkalutu kshana. Gostuptajetanru yoxikikolpatka. Ga wa triko gapatjetanu. Rumretikowakapji gitakanru.” ’ ” \s1 Yapkaklu mostasajipirana \p \v 31 Satu yapkaklu runkakatnakna. Wane chinna, “Tengogne pogirewatyawaka mostasaji pixka rixa. Satu jeji ganiklo. Rusanate rutaklo. \v 32 Walenwa galikaka ptowruko kajiruji mtserujitu potu. Seyni wa tseruwninitka walenwa tsru potu kshana gitaakaluru pnute. Gagmuna pixka rixa. Giyagni teno yapachine koshichine gina. Waleplu shalewatna.” \s1 Geso yapkakle gisekachripirana \p \v 33 Satu yapkaklu runkakatnakna: \p “Tengogne pogirewatyawaka gisekachri pixka rixa. Sato suxo gwalu. Gepmole masu yaglu trikopagi tyapjetlu, psoluko rusekinpotunanuko.” \s1 Yapkaklukakaya runkakletinri Geso \p \v 34 Pejnuruko tyekaka yapkakluya Geso ginkakna yine. Wa yapkaklu migje gike runkakna, \v 35 wa poyagkakikolupa tokanchi geneklewatachri chinyawaka. Walenwa china: \q1 \qt Nyanumatanu yapkakluya. \qt* \q1 \qt Rekamrutkoklunuyakawa tye psolchijneko \qt* \q2 \qt yogimanatkalurkaka nunkakletanu. \qt* \s1 Geso ginkakpokowakatlu triko pixkalutu kshana yapkaklu \p \v 36 Giyagni rungatkana gixolune. Panchi yatka Geso. Yimaklene ginyegitlu. Wane chinruna, “Punkakpokowakatanwu wa sana gajeru triko pixkalutu kshana yapkaklupirana.” \p \v 37 Rugita Geso. Wane china, “Wa kiglejiru gitakachri walekno Gita Yineru Wgenno. \v 38 Sanni wa tye psolu chijiko. Ga wa kiglejirni wa pogirewatyawaka gajenni. Ga wa triko pixkalutu kshana walenwa muglene. \v 39 Ga wa kamnixjeru walenwa tsru kamchi, triko pixkalutu kshana gitakachri. Wa jirgalni walenwa ralipregognepa. Ga wa jirgachinepa wannanwa Goyakalutowrerune. \p \v 40 “Giyagni wa kshana triko pixkalutu wane rixa goplitkotanu. Yochpiikotanu. Wane rixanu ralipregognepatka: \v 41 Gita wa Yineru Wgenno nyokanatanna notowrene, pogirewatyawaka rapatinrina pejnuruko gitspetkalurkaka. Ginanshichkaluru kamrutachine koxa rapatanna. \v 42 Wanna xirnachri giknooko. Waneplu chiyaglu ga wa gashkaygitlu. \v 43 Giyagni poyagkakachine gatajiwnanu, tkachi pixka, Rurna pogirewatyawakaya. Kajnakopnalu wa yijnakotinripa yijnakotanu. \s1 Geso ginkakna ponikowlu yogimatkalurupirana \p \v 44 “Tengogne pogirewatyawaka ponikowlu pixka rixa sana yogimatkaluru. Satu jeji rukshikinitkalu, yogimatatnaklu. Rumuwle chinanu rushankaplu pejnuruko wane rixle. Ragjitanru wale sana. \s1 Kwenuro potu perlaji \p \v 45 “Wanepnutetnaka tengogne pogirewatyawaka kmarnewakleru pixka rixa, kigle katajiroji perlaji gijgachri. \v 46 Rukshiklo sato kwenuro potu perlaji. Rushankaplu pejnuruko wane rixle. Ragjitatkalo. \s1 Geso yapkakle chalupirana \p \v 47 “Wanepnutetnaka tengogne pogirewatyawaka tsru chalu pixka rixa. Tsru wenu ruknokgatka. Rawlo pnumnu gixachro shima. \v 48 Wa katsepo rixinitka chalu, wanga koshpatyatkalona. Tuplatna. Tsomitatkalona kiglero. Kojita rutakna. Ga wa gektuto shima maleka ruknokanatkalona. \v 49 Wane rixanu ralipregognepa. Rushpakamtanna Goyakalutowrerune. Konanna muglene poyagkakachinetskalaya. \v 50 Towrechine xirnachri giknokanunna. Waneplu chiyaglu ga wa gashkaygitlu.” \s1 Geso yapkakle ponikolewlu gerotkaka ga wa kapokotkakapirana \p \v 51 Wane chinna Geso, “¿Gi ge gimata jemlu wa tye pejnurkakakopirana?” \p Rugitluna, “Gigi.” \p \v 52 Wale wane chinna, “Giyagni pejnuruko yonchikagapri ginkaakaluru tengogne pogirewatyawakaya, satu jeji pixka rixa kapjiru. Ponikolewle koshpakyalu gerotkaka ga wa kapokotkaka.” \s1 Nasare myoptotikotu Geso \p \v 53 Wane rixa. Rali ginkakletinitkalu tyekaka yapkaklu, wane yiyatka. \v 54 Gichijne yatka. Wanna ginkaklewawaklepji runkakjetyana. Wane rixa. Wanna giglajita. Wane chinna, “¿Ginaka rawyalu tye gimatkalewlu ga wa tye giyaklukaka? \v 55 ¿Gi ge kyosokokleru wgenekni wa Tye? ¿Gi ge Mariya chinkalurokni wa runro? ¿Ga wa repurune Santiyako ga wa Gosi, ga wa Simo, ga wa Gota chinkalune? \v 56 ¿Gi ge pejnuroneko repurone wixa yegi? ¿Giyagni ginaka pguta rukshikyalu pejnuruko tyekaka gimatkalewlu ga wa ruyaklewle?” \v 57 Wale pupjetyana. \p Seyni Geso wane china, “Maleshlu tokanchi geneklewatachri Goyakalunni mkagwakpiratkotu ga wa gichijnepjeya, gipjiya.” \p \v 58 Gi wa gixo giyaklu kamruta waneya ma malixlena chinanna. \c 14 \s1 Gwa katlewakleru gipnale \p \v 1 Walegognekaka Girore pasreta girukotlewatyachri yijnakpogiwletlu Geso. \v 2 Wane chinna wayegrene, “Walenwa Gwa Katlewakleru. Gipnachinetskala yotunomtyatka. Giyagni kgiyaklewaklerni.” \p \v 3-5 Gi rixanu Gwa giykotlu Girore. Wane chinru, “Ginanchichkalurni pepuru gnunro pwayegitinripa.” \p Wale chinanu raluka giylaletmaklu. Seyni yine pika wale, gi rixanu tokanchi geneklewatachri kagwakyaluna. Giyagni Girore kashichjixatkalu Gwa. Rostujixlu. Yoshmakjetikowaka rutakjixatkalu Giroryana, Wilipi repuru gnunro, chinanu. \p \v 6 Meyiwlu kamrutka Girore poyagkakle walapute chinanu. Wanna ganikajite tansatya Giroryana nshicho. \v 7 Tmeyitlu Girore. Giyagni rupiratyalo Wale kawchinanu renekyaplo klunerukokta tagjityaplu. \v 8 Wa wala jigetkaluro tunroya. Wane china, “Penekanno gewiya satu kotajipi Gwa Katlewaklerujiwu.” \v 9 Giyagni wa pogirchi wamonuwata. Wa Wale kawchinanu chinre ga wa waleyma gwanatachine nikawakakwale renekjixatkalo. \v 10 Yokanrewatatka. Rustaknoojixatkalu Gwa yoshmakjetikowakaya. \v 11 Kotajipi ranikjiwutikatka. Makloji geneekatka. Tunro yegi taniklu. \p \v 12 Rapokna Gwani yimaklene. Ranikmanetatkaluna. Kapnatatkaluna. Runkakpatkaluna Geso. \s1 Pamyo waragkane geneka nikletka \p \v 13 Geso yijnakpiranyegitanatkalu, wane kanawa yiyatka. Yineru mwiyawakanu yatkana wanna mkoje. Wa gixolune jeminitka, pokchikaka ruyakatyatkana. Romkagitluna. Chiji yapamtna. \v 14 Ruptekinitka Geso, retna gixolune yine. Retwamonutna. Rutuukakna yayixachine. \p \v 15 Wa kayi rixinitka yimaklene gapyegitlu. Wane chinna, “Gewni yineru mwiyawakanu. Wa kayitkani. Giyagni pyokanatanna gixolune pokchikaka yinripna, ragjityapluna nikanrupna.” \p \v 16 Geso wane chinna, “Gi wa magatyana wane yinripna. Genekanna nikanrupna.” \p \v 17 Wane chinruna, “Maleshaywu gewi, seyni pamyo jimapropje ga wa gepi shima.” \p \v 18 Wale wane china, “Ganikyegitanno gewi.” \p \v 19 Peklomta gogo tuplajixatkana gixolune yine. Rawlu pamyo jimapro ga wa gepi shima. Teno yigata. Ruglenshinikanyegitlu. Jiknajrotlu. Renekna yimaklene. Ga wa yimaklene geneksatna gixolune yine. \v 20 Pejnuruneko nikatka. Jinanutkana. Koschekatkaluna gixetachri psojkaka, pamole gepi kojita katsepo. \v 21 Wa nikachine pamyo waragka jejine. Gi wa kyagna suxone. Gi wa mturuneko. \s1 Tsru wenumta yapamta Geso \p \v 22 Waneklu kanawa ratskojixatkana yimaklene, wakanu kosekinripatkana, rungakopshinna yine. \v 23 Rali gingaletinitkana gixolune yine, magka kanika Walepje, ragjigognetinripa. Kayi rixinitka wane rawanatatka Walepje. \v 24 Ganikajgatkalo kanawa. Rutwatjekakanro gishpurga, gi rixanu kannipgyalu satkakanro. \p \v 25 Rumrereekastsitkani, Geso yayegitatkana. Tsru wenumta yapananumta. \v 26 Yimaklene getinri tsru wenumta yapananumtini, kojwakanshinikanutna. Wane chinna, “¡Pagixanutkani!” Piklena saplewatna. \p \v 27 Waneklu ruynumatatkana Geso. Wane chinna, “Kiglenshinikanupgi. Gitni. Gi wa mpikanu.” \s1 Gonumta yapamta Petro \p \v 28 Giyagni Petro gigitlu. Wane chinru, “Gitsrukaachi, Pixa pixinipa ptomganno Pixa yegi nyinripa. Gonumta nyapamtanu.” \p \v 29 Wale wane china, “Punanu.” \p Kanawa ruptekamtya Petro. Gonumta yapamta, Geso yegi yinripa. \v 30 Retinitkalu gichkonnipgyalu, pikana. Yinuwaka gimxiklemtanatka. Saplewatana. Wane china, “Gitsrukaachi, pognetkakanno.” \p \v 31 Waneklu Geso gomyokyegitlu. Kashichlu. Wane chinru, “Psotsotaji galixachriyi. ¿Klu chinanu maponshinikanukletyi?” \p \v 32 Kanawa ruptekinitkana, rutukannipgyamtatka. \v 33 Giyagni kanawa gwanatachine yoptsojityegitluna. Wane chinna, “Galikakpotunanni Pixni wa Goyakalu Wgenyi.” \s1 Genesare gajene yayixachine rutuukaka Geso \p \v 34 Koprugatinitkana, Genesarechijne rapokna. \v 35 Yine gimatatkalu wane gajene. Yokanrewatna psolusretako walesreta. Yayixachine pejnuruneko ranikyegitluna. \v 36 Ragjitluna gimkaluptostsipje kamrukinripna. Pejnuruneko kamrukjene wanna gitskalgatka. \c 15 \s1 Wa merkamyonkane nikachine \p \v 1 Giyagni Gwariseyone, yonchikgapine Gerosale giyakatyachine gapyegitlu Geso. Wane chinruna, \v 2 “¿Klu chinanu pyimaklene giknoklu gitsrukaachinni giykole? Gi rixanu gi rerkamyotna wa jimapro nikinna.” \p \v 3 Wale gigitna. Wane chinna, “¿Klu chinanu koxa gixa giknoklu Goyakalu yokanatanru giykole chinanu? \v 4 Gi rixanu Goyakalu wane china, \qt ‘Pkagwakpiratanru puru, punro’ \qt* ga wa \qt ‘Girukta kamakpirjetlu ruru, runro walepni gipnanuna.’ \qt* \v 5 Ga wa gixa wane china, ‘Girukokta wane chinru ruru ga wa runro, “Nenekashle gixanupmaka Goyakalu nenekashatanutka, wa nenekashle gixa gipxakikolupmaka.” \v 6 Wane gixachri gi kagwakpiratanutkalu ruru, runro.’ Wane gixa giknoklejetlu Goyakalu yokanatanru gixa giykole chinanu. \v 7 Sanowashatachingi. Goyakalu tokanu kigle reneklewata Gisayiya gixapirana. Wane china: \q1 \v 8 \qt Nyi yine gispuyna kagwakpiratnona \qt* \q1 \qt seyni rajiyna wajra yanna Gitaya. \qt* \q1 \v 9 Magijeru yonogleyegitnona. \q1 \qt Runkakletluna yokanrekakna yine wa Goyakalu tokanu pixkalutu.” \qt* \s1 Geso ginkakna wa yineru gaji gajeru puchotlewatachrikaka \p \v 10 Tomgana gixolune yine. Wane chinna, “Gyijnakotanu. Gimata jemanu. \v 11 Gi wa ginama jiglokyachri puchotlu wa yineru. Seyni wa ginama gishpakyachri, walenwa puchotlu yineru.” \p \v 12 Giyagni yimaklene yayegitlu. Wane chinruna, “¿Gi ge pumata wa Gwariseyone yijnakotinri wa tye tokanchi jigekanuwatna?” \p \v 13 Seyni rugitna. Wane chinna, “Pejnuruko gitaakaluru ma mutakanutu Nuru tengogne Gajeru goplitkalurupni. \v 14 Getashatanna. Maygalenkakluko koseekakachinni. Wa maygaletu kosekinmaklu maygaletu kapna rumujruukakanna.” \p \v 15 Petro gigita. Wane china, “Punkakpokowakatanwu tye yapkaklu.” \p \v 16 Geso wane china, “¿Wane koxa gixge gixa mumatjemkangi? \v 17 ¿Gi ge gimata jema wa pejnuruko ginama jiglokyachri, ginanwaka ya? Rushpaka gichkajetyawaka. \v 18 Seyni wa ginama gishpakyachri raji ruyakatya. Walenwa puchotlu yineru. \v 19 Gi rixanu yineru gaji rushpakya mugletu shinikanchi, giylalewlu, gimopatlewlu, gapoklewlu, chowguchkaka, gixasha gipgujtalewlu, mupashiregnuchi. \v 20 Tyekakni wa puchotlu wa yineru. Ga wa meromyogkatu nikini gi wa puchotlu yineru.” \s1 Kanani gajero galixlewle \p \v 21 Wane yiyatka Geso. Tirosreta ga wa Sitosreta yatka. \v 22 Wanero sato suxo Kanani gajero, walesreta giyakatyachro. Tsaplewjeta. Wane china, “¡Gitsrukaachi, Tawiklopisha, petwamonutanunno! Nshichni kamchichachropotuna.” \p \v 23 Seyni gi satu tokanchi rugityalo. Wa yimaklene yayegitlu. Ragjitluna. Wane chinruna, “Pyokanatanro, gi rixanu tsaplewjegajxigiyakatwu.” \p \v 24 Wale gigita. Wane china, “Gi wa nyokanatka, seyni wa gowegane chinanupje gamgachine Gisrayiliklopishane.” \p \v 25 Giyagni tapoka. Tyoptsojityegitlu. Wane chinru, “Gitsrukaachi, pupxakanunno.” \p \v 26 Rugita Wale. Wane china, “Gi kigleru wa kashichikolupa yine wgenene nikanru, kewe wgenene ruknokyegitkomka.” \p \v 27 Wala wane china, “Gigi, Gitsrukaachi. Seyni wa kewene niklu rutsrukatna nikawakakwale gijrukyachripopeji.” \p \v 28 Giyagni Geso gigita. Wane chinro, “¡Suxo, tsruni palixle! Wane pixikolupa palukyawaka.” \p Wanekluyakawa tutukawgenetatka. \s1 Gixolune gituukaakalune \p \v 29 Wane yiyatka Geso. Kalile Wennespuwnaga yapa. Magka kanika. Wane tuplata. \v 30 Rapyegitluna gixolune yine. Wannaymana myankane, maygalene, myanumatkane, mastsine, ga wa pimrine gixo. Gesojixistsi rutaakana. Wale gituukakna. \v 31 Wane rixini ruglajitna gixolune yine, reta yanumletkana myanumatkane, ga wa mastsine kigletka, myankane yanatka, ga wa maygalene getatka. Rumalwutluna Gisrayiline Goyakalute. \s1 Gepkoxamkoje waragkane geneka nikletka \p \v 32 Geso tomgana yimaklene. Wane chinna, “Netwamonutna gixolune yine, gi rixanu waneyatkana mapgogne Gitayma. Maleshayna nikanruna. Gi naluka yokanretna mniikane ma mujxipakgapotinitipna.” \p \v 33 Yimaklene wane chinru, “¿Ginaka gawinri wixa wane pejnu niikaluru yineru mwiyawakanuya, wunanutyapna wane pejnu gixolune yine?” \p \v 34 Geso wene china, “¿Gi pejnu jimapro waneygi?” \p Wanna wane china, “Payokgipre ga wa psotsotaji kopaji.” \p \v 35 Towutna wa gixolune yine tuplatinripna chiji. \v 36 Kashichatkalu payokgipre jimapro ga wa shima. Poyagnutlu. Jiknajrotlu. Renekna yimaklene, ga wa yimaklene geneksatna gixolune yine. \v 37 Pejnuruneko nikatka. Jinanutkana. Ga wa gixetachripsojkaka koshchekna payokgipre kojita katsepo. \v 38 Wane nikyachine gepkoxamkoje waragka jejine. Gi wa kyagna suxone, gi wa mturuneko. \v 39 Rungatkana gixolune yine. Kanawa ruptekatka. Maktalasreta yatka. \c 16 \s1 Klu chinanu getkalurkaka \p \v 1 Gwariseyone gapyegitlu ga wa Sariseyone rumlukanutyapluna. Ragjitluna rekakgityapna getkaluru tengogne gajeru chinanu. \p \v 2 Seyni Wale gigitna. Wane chinna, “Wa kayi rixinitka, wane nchina gixa, ‘Kiglegogneru gi rixanu gasergogneru.’ \v 3 Ga wa goyechnokawa, ‘Xawakni ginapni,’ nchina, ‘gi rixanu gasergogneru ga wa kwamongognetaa rixa.’ Sanowashatachingi. Gimata getgogneretlu tengogne ga wa ¿gi ge gimkata gimata getletlu gipapko gimaxiklechi? \v 4 Gimuweekakgognenatachine muglengi, kgimopatakleruneko gagjitlu getkaluru, seyni getkaluru gi wa rekakgitkona seyni Gonasu tokanchi geneklewatchri getikalurutepje.” \p Ruknokamtna. Yatka Geso. \s1 Gisekachri Gwariseyonenu ga wa Sariseyonenu \p \v 5 Wakanu rapokinitkana yimaklene. Ramtaka ganikletluna jimapro. \v 6 Geso wane chinna, “Xako ggirukotinwa wa gisekachriya Gwariseyonenu ga wa Sariseyonenu.” \p \v 7 Wannananuko gishinikanuwata. Wane chinna, “Gi rixanu gi waniklu jimapro.” \p \v 8 Geso gimata. Wane china, “¿Klu chinanu gixnanuko gishinikanuwata wa jimapro gma manikiniti chinanu? Psotsotaaji galixachingi. \v 9 ¿Gi ge gimata jemawa? ¿Gi ge gishiniikoxlu wa pamyo jimapro wa pamyo waragkane chinanu, ga wa gi pejnu kojita gkoschekyalu? \v 10 ¿Gi ge gishiniikoxlu wa payokgipre jimpro wa gepkoxamkoje waragkane chinanu, ga wa gi pejnu kojita gkoschekyalu? \v 11 ¿Gi gixge gi gimata jema gi wa jimapropiranni wane nchinyagi? Gimretinwa gisekachriya Gwariseyonenu ga wa Sariseyonenu.” \v 12 Giyagni rumata jemluna gi wane chinna wa gisekachriya jimapro chinanu rumretinwana, seyni wa Gwariseyone ginkaklewleya ga wa Sariseyonenu. \s1 Petro gipgujtale \p \v 13 Susari Wiliponusreta yinitka, Geso gepomgana yimaklene. Wane chinna, “Wa yine ¿katu wane chinna wa Gita Yineru Wgenno nixinri?” \p \v 14 Wanna wane china, “Pimrine wane china, ‘Gwa Katlewakleru.’ Ga wa pimrine, ‘Giliya.’ Ga wa pimrine, ‘Geremiya.’ Waka satu tokanchi geneklewatachri kagwakyayina.” \p \v 15 Wale wane china, “Ga wa gixa, ¿katu wane chinno?” \p \v 16 Rugita Simo Petro. Wane china, “Pixni Kristoyi. Goyakalu giwekachri Wgenyi.” \p \v 17 Giyagni rugita Geso. Wane chinru, “Giglenshinikanyegitkaluryi Simo, Gonasu wgenyi, gi rixanu gi wa kamaneru, gi wa kagragalu gekakgityi, seyni wa Nuru tengogne Gajeru gekakgityi. \v 18 Seyni Gita koxa wane nchinyi, pixni Petroyi, ga wa tye tsru sotlu gogotemta nkamrutanru gapatjetikowaka Gitanu. Gi wa gipnachine gishyatikowaakaako gichkolu gapatjetachine pixka. \v 19 Pixa nenekanru kotpukapi tengogne pogirewatyawaka chinanu. Klunerukokta pixa gostutanru tyechijneya, tengogne koxa rostutiko. Klunerukokta pkaspuka tyechijneya, tengogne koxa kaspukiko.” \v 20 Giyagni rujretna yimaklene gikena ma munkakinitipna wa Kristo rixinri. \s1 Rupnale runkakagnaputa Geso \p \v 21 Wanekluyakawa Geso Kristo yinuwaka gekakgiretna yimaklene, rumkata Gerosale yaletinripa. Wane gixo salewninripa tsruneya, tsrukakalune sasertoteneya, ga wa yonchikgapineya; ruylatikolupa ga wa mapgogne rixinri yotunkakikolupa. \p \v 22 Petro ganiklu. Yinuwaka chigetjeretlu. Wane chinru, “Gitsrukaachi, kigle gwalepyi. Gike pixiniko wane pixanu.” \p \v 23 Giyagni Wale giprotakyegitlu. Wane chinru Petro, “Najxigi pyanutka, Satanasyo. Nutspekakjermakyi. Gi pushiniklu wa Goyakalupirana, seyni wa yinepirana galikaka.” \s1 Geso Gomkagitachri gimkata kamruretanrupa \p \v 24 Giyagni Geso wane chinna yimaklene, “Katukokta galuka gwa gajxigletno raalixinwa walenanuko. Rawanro koroshishkitate. Romkagitanno. \v 25 Gi rixanu girukokta galuka gishatkapletlu ruwekinri, ruwekinri ramginina. Girukokta gamtakanru ruwekinri Gita chinanu, rukshikanru ruwekinri. \v 26 Gi rixanu ¿klu gaprini wa yineru psolu chijikmaka wane rixletanu, seyni ruwekinri ramginina? Ga wa ¿klu rupekotanru yineru ruwekinripa? \v 27 Gi rixanu nunanu Gita wa Yineru Wgenno Nuru goyaknuyma, notowreruneyma. Waneklu satkaka rixpoko kamruretyawaka napnutinitkalu. \v 28 Galikaka wane nchingi, pimrine gewi gwachine gi getumganru gipnalu ma metkanuwalunachi Gita Yineru Wgenno ginachripatkano npogirewatyawakaya.” \c 17 \s1 Geso satuko kogetkogatka \p \v 1 Patsrujirgogne giknoginitka, Geso ganikna Petro ga wa Santiyako, ga wa repuru Gwa. Satu magka tenolu ranikna wannapje. \v 2 Wane wanna getanu satuko kogetkogatka. Yochiigojita tkachi pixka. Ga wa gimkalu klatpotlu pokamlalu pixka. \v 3 Moysisi ga wa Giliya gipgujewnayegitna ruynumsanatjene. \p \v 4 Rugita Petro. Wane chinru Geso, “Gitsrukaachi, kigleru gewi gawinri. Palukiniplu, wkamrutanru mapa gimajechri. Pixanupa satu, Moysisinupa satu, ga wa Giliyanupa satu.” \p \v 5 Wa yanumsanatiniwa, satu kyachgapererumko katajiru chikletyegitna. Waneylu satu tokanchi kyachgapererumkoya wane chinachri, “Tyenwa Noturu nushinikanru potu. Wale gigletanshinikanutno. Wale gyijnakotanu.” \p \v 6 Yijnakotinitkaluna yimaklene tye tokanchi, chiji rapokgojitna. Pikpotutna. \v 7 Geso yayegitna. Kamrukna. Wane chinna, “Gyotunotanutka. Gi wa mpikanu.” \v 8 Tunogitinitkana, gike retatkana. Gesopjetkani. \s1 Giliya gapoklepa \p \v 9 Wa magka yopikinitkana, rujretna Geso. Wane china, “Gi satuna ginkakanu wa getanruya nma yotunotkanuwa Gita Yineru Wgenno gipnachinetskalaya.” \p \v 10 Yimaklene gepomgalu. Wane chinruna, “¿Gi chinkoxna wa yonchikgapine wa Giliya gingapkatanu?” \p \v 11 Rugita Geso. Wane chinna, “Giliya galikakni rungapkatanu rugletyaplu ptowruko. \v 12 Seyni wane nchingi, Giliya ginpatka. Gi rumatluna. Seyni wane rixluna klunerukokta ralukyawakna. Waneko pixka rixannona Gita Yineru Wgenno. Wannaya nsalewnanu.” \p \v 13 Wa yimaklene gimata jematkalu wa Gwa Katlewaklerupirana runkakletinri. \s1 Geso gituukaklu mturu popukaleru \p \v 14 Wa gixolune yegi rapokinitkana, runa satu jeji. Yoptsojityegitlu. \v 15 Wane china, “Gitsrukaachi, petwamonutanru noturni. Gi rixanu popukalerunni. Yayixachrinni. Gixo kata xirnachri yana. Gixo kata gonu yana. \v 16 Pyimaklenyegimka nanikniri. Gi rumkata gituukakletanruna.” \p \v 17 Rugita Geso. Wane china, “¡Ya nyi gimuweekakgognenatachine malixkane, mpotukane! ¿Gi pejnugognenanukta numwanutkagi? ¿Gi pejnugognenanukta nakotangi? Ganikyegitanno.” \v 18 Geso chigetjetlu kamchi. Rushpakamtatka kamchi waleya. Ga wa mturu gitukatka wanekluyakawa. \p \v 19 Giyagni yimaklene gapyegitlu Geso. Wannapje rixinrina, wane chinruna, “¿Klu chinanu wixa gi gimkata giknokletlu maleka?” \p \v 20 Geso wane chinna, “Gi rixanu psotsotaji galixa. Gi rixanu galikaka wane nchingi, waneygi gixkamka galixle mostasajipso pixka, wane nchinanru tye magka, ‘Wane pushpakinitka. Pnu pyanutka.’ Ga wa pnumka yanu. Gikenapmakni gma mumkatanutupmaka. \v 21 Wa tye pixkalutu gi gishpaka seyni gagjigognerupjeya ga wa gogajirewlupjeya.” \s1 Geso ginkakletatnaklu rupnalepapirana \p \v 22 Kalile rapatanatinna, Geso wane chinna, “Samyookalurupno Gita wa Yineru Wgenno, yine kashichyapno. \v 23 Ruylatannona. Mapgogne rixinri nyotunkaako.” Wanna wamonuwnapotutanna. \s1 Girukotlewatachine gijgawenutikolu geneeka \p \v 24 Kapernawo rapokatkana. Girukotlewatachine gijgawenyegitachine ginyegitlu Petro. Wane chinruna, “¿Gyimakjeru gi ge wenutanru wa girukotlewatachine gijgawenre?” \p \v 25 Petro wane china, “Gigi.” \p Jiglokapjimtini, Geso gapka yanumata. Wane china, “¿Gi pixka getle pixlu Simo? Tyechijne pogirene, ¿katu yoptotyalona sroschi marnewlu girukotikolu chinanu, ga wa satkaka yineru chinanu? ¿Gimolenyegiyna waka pnu gajenyegiya?” \p \v 26 Petro wane china, “Pnu gajeneyegiya.” \p Geso wane chinru, “Giyagni gimolene gishpaka. \v 27 Seyni wma jigekyapna, tsru wenu pyanu. Pkowchontapanu. Wa muchinanu gapka pkosetanropa, wala shima pkoschekanu. Pkomchaknamatanro. Pukshikanro sroschiproji. Wala pwanu. Penekanna Gita chinanu ga wa pixa chinanu.” \c 18 \s1 ¿Girni wa tsru potu? \p \v 1 Waneklu yimaklene gapyetitlu Geso. Wane chinna, “Giyagni ¿girni wa tsru potu wa tengogne pogirewatyawakaya?” \p \v 2 Tomgalu satu mturu. Wanna ganikajite rutaklu. \v 3 Wane china, “Galikaka wane nchingi, gma kashrijetkoklunupa, mturune pixka gma mixkanupa, gi gapokanuna tengogne pogirewatyawaka. \v 4 Giyagni girukokta mturu rixnawa tye mturu pixka, walepni wa tsrupotupa tengogne pogirewatyawakaya. \v 5 Girukta yoptotlu satu tye pixkalutu mturu Gita giwakaya, Gita yoptota. \s1 Geso ginkakna mturune gitspeekakikolupirana \p \v 6 “Girukokta gitspekaklu wa satu wa nyi mturune wa nalixjene Gita, kiglemkalu waleya rushriknojitikolupa wa tsru sotlu ginripiya, tsru wenu ruknokikolupa. \s1 Wa pumyo ga wa pujixi gitspekakinipyi \p \v 7 “¡Gi waneni tye psolchijne gajeneko gitspekaklu chinanu! Gi rixanu galikakni waneplu gitspekaklu, seyni ¡Gi waneni wale jeji wale chinanu runa gitspeeru! \v 8 Giyagni wa pumyo ga wa pujixi gitspeekakinipyi pustakanru. Puknokanru pixyegiya. Kigleyyi mastsi ga wa yokmatachriyi puwekinri pjiglokinripa wanepnute gepimyo pixini ga wa gepjixi pixini, puknookona xirnachri yegi gike rixini mnikawnakatu. \v 9 Wa puygale gitspeekakinipyi pkoshpakanru. Puknokanru pixyegiya. Kigleyyi wa puwekinri pjiglokinripa paygalepjeya wanepnute gepiygale pixini puknookona Gigena xirnachri. \s1 Geso yapkakle gowega gamganatachropirana \p \v 10 “Xako gi geyikanru satu nyi mturune, gi rixanu wane nchingi Goyakalutowrerune tengogne gajene wanna chinanu psolgogneko retgojitluna Nuru tengogne Gajeru. \v 11 Gi rixanu nuna Gita Yineru Wgenno nognetkakapyaplu gamganatachri. \p \v 12 “¿Gi pixka getle gixlu gixa? Waneyapmkalu satu yineru satu pacha gowegane ga wa tamganmaka sato gowega, ¿gi ge magka ruknokamtna wa mturujmole mturuji gowegane, ga wa rujgaplo wa gamgachro? \v 13 Wa rukshikinro, galikaka wane nchingi rumuwpotuta wala chinanu, wa mturujmole mturuji mamgakane pnute. \v 14 Wane rixa. Giru tengogne Gajeru gi raluklu wa satu nyi mturune gamginri. \s1 Molchi mukochirewatachri \p \v 15 “Giyagni wa pumole mukochirewyegitinyi, pyayegitanru. Pekakgi giklukanuwnayegletanru gixapje gixini, pixa ga wa wale. Wa yijnakotinipyi, pukshikmoletatka. \v 16 Ma yijnakotkamkayi satumka ga wa gepimka panikanu pixayma, wa gepi getachine ga wa mapa pejnuruko tokanchi poyegitko. \v 17 Wa ma yijnakotkanupna wanna, punkakanna gapatjetachine. Ga wa gapatjetachine gi yijnakotanu waneklu mjemkatu pixka ga wa gijgawenutachri pixka pixa getletanru. \p \v 18 “Klunerukokta gixa gostutanru tyechijneya, tengogne koxa rostutiko. Klunerukokta gkaspuka tyechijneya, tengogne koxa kaspukiko. \p \v 19 “Galikakni wane nchinatnakgi, wa gepi gixa wanerutu nchinanshinikanutini tyechijneya, klunerukoktapirana gagjitini, Nuru tengogne Gajeru wane gixingi. \v 20 Gi rixanu ginakaktana gepi, mapa ngiwaka chinanu gapatachine, wanna ganikajitkoxno Gita.” \s1 Gkaspukini payokgipremole kata payokgipre kata \p \v 21 Giyagni Petro yayegitlu. Wane chinru, “Gitsrukaachi, ¿gi pejnu kata mukochirewyegitanno nomole, ga wa gita kaspukinri? ¿Payokgipre katpotunanrege nkaspukinri?” \p \v 22 Geso wane chinru, “Gi wane nchinyi wa payokgipre katpotunanuko, seyni payokgipremole payokgipre. \s1 Gepi riwishkatachine \p \v 23 “Giyagni tengogne pogirewatyawaka satu jeji pixka rixa, pogirchi. Raluka giglepokletlu wayegreneyma riwishkatna. \v 24 Yinuwaka giglepokletlu riwishkatna. Wale yegi raniika satu riwishkatachri. Gixo potu waragkaproji riwishkatachri. \v 25 Maleshaylu wenutyaplu. Giyagni gitsrukaachi yokanatlu rushagkikolupa wale, ga wa ganunro, ga wa wugenene, ga wa pejnuruko wane rixle, wenutikolupa. \p \v 26 “Giyagni yoptsojityegitlu wayegrechri. Wane chinru, ‘Gitsrukaachi, ma pognanutupyi gitaya. Nwenutanyi pejnuruko.’ \v 27 Giyagni gitsrukaachi getwamonutlu wayegrechri. Rushotatkalu. Kaspukyegitatkalu riwishkatyalu. \p \v 28 “Yatka wale wayegrechri. Rukshiklu satu waleyma wayegrechri, wale riwishkatjeru, satu pachaproji riwishkatachri. Kashiplajitanru. Kachinekanru. Wane chinru, ‘Pwenutanutkano wa priwishkatyano.’ \p \v 29 “Giyagni wa rixje wayegrechri gijixistsi yoptsojityegitlu. Ragjitlu. Wane chinru, ‘Ma pognanutupyi gitaya. Nwenutanyi pejnuruko.’ \p \v 30 “Maka wale gi galuklu. Seyni wane ya. Yoshmakikowaka rutaklu wenutinpotunanuklu riwishkatyalu. \v 31 Giyagni retinrina rixje wayegrechine, wamonuwnapotutna. Runkakapluna rutsrukatna pejnuruko wane gixkaluruya. \p \v 32 “Giyagni repuklu rutsrukate. Wane chinru, ‘Mugletu wayegrechriyi. Pejnuruko wa tye priwishkate nkaspukyegityi gi rixanu pagjitno. \v 33 ¿Gi ge pumkatkoxlu pixa petwamonutyalu pixje wayegrechri, wa gita pixka wane nixa getwamonretyi pixa?’ \p \v 34 “Rutsrukate gimtuwnayegitlu. Saletlewatachine yegi samyoklu wenutinpotunanuklu pejnuruko riwishkanatanru. \p \v 35 “Waneko pixka rixangi gixa Nuru tengogne Gajeru, gma kaspukiniplu satkaka gixa gajiya gimole mukochirewyegitingi.” \c 19 \s1 Gorta wakanute potu romkagitluna Geso wa gixolune \p \v 1 Wane rixa, rali ginkakletinitka Geso tye tokanchikaka, Kalile yiyatka. Gotesreta, Gorta wakanute yatka. \v 2 Romkagitluna gixolune yine. Wane rutuukakyana. \s1 Geso ginkaklewle giknokagnunrowlupiranaya \p \v 3 Rapyegitluna Gwariseyone. Rumlukanutanruna. Wane chinruna, “¿Munanshichkotlege wa yineru ruknokagnunrotini kluneru chinanukokta?” \p \v 4 Wale gigita. Wane china, “¿Gi ge getyongatlu wa kgiyaklewakleru, yinuwakyawakpotunanuko \qt jeji, suxo kamrutna? \qt* \v 5 Wane china, \qt ‘Giyagni jeji rutspalitinitkana ruru ga wa runro. Rupxaletanrotkani ganunro. Wa gepinanna pamanepje rixanutkana.’ \qt* \v 6 Giyagni gi gepitkana, seyni pamanepjetkana. Giyagni wa Goyakalu gapatanru ma mutspalkakinitipa wa yineru.” \p \v 7 Wane chinruna, “¿Gi rixkoxge Moysisi yokanrewata \qt kiruka geneekaluropa ma ganunrotyanpatkalo, ruknokyaplo?” \qt* \p \v 8 Wane chinna, “Wa nshiknu gaji chinanu Moysisi gichichgi giknokagnunrotinripa. Seyni wa yinuwakyawakpotunanuko gi wane rixa. \v 9 Gita wane china, girukokta giknokagnunrota gapoklewlumigjeya, sato ganunrotinitnaka, rumopatlewatatka. Girukokta gnunrotlo giknookaluro rumopatlewatatka.” \p \v 10 Wane chinruna yimaklene, “Wane rixini jeji ganunro chinanu, gi wa kigleylu ganunrowatinri.” \p \v 11 Giyagni Wale wane chinna, “Gi wa pejnuruneko gimkata yoptoletlu tye tokanchi, seyni wannapje wa geneekalunepje. \v 12 Gi rixanu wanena mumkata gnunrowletkane runronanwakna rushpakinyakawna. Wanena mumkata gnunrowletkane wa yine wane gixkakanune. Wanena mganunrowashatkane tengogne pogirewatyawaka chinanu. Gimkata yoptoletachri yoptotanru.” \s1 Geso giglenshinikanyegitna mturune \p \v 13 Giyagni Geso yegi raniikana mturune rutakamyogogotyapna, ga wa ragjigognetinripa. Ga wa yimaklene chigetjetna. \p \v 14 Ga wa Geso wane china, “Getashatanna mturune runyegitannona. Gi gimaletanna. Wa wanna pixkalune wannanni wa Goyakalu pogirewatyawaka.” \v 15 Rutakamyogogotna. Wane yiyatka. \s1 Wa makluji ponikolu \p \v 16 Wane rixa. Satu ginyegitlu. Wane chinru, “Yimaklewatachri kigleru, ¿klu kigleru nkamrutanu nyoptotyaplu wa nuwekinri gike rixiniko mnikawnakatupa?” \p \v 17 Wane chinru, “¿Klu chinanu pepomgano kiglerupirana? Gi satuna waneru kigleru; satupjeru: Goyakalu. Wa paluka jiglokletinri giweklu, pkamrutanru yokanrukaka.” \p \v 18 Wane chinru, “¿Girni?” \p Geso wane chinru, \qt “Gi puylalewatanu. Gi pumopatlewatanu. Gi pchowguwatanu. Gi maleshawaka pupgujtalewashatanu. \qt* \v 19 \qt Pkagwakpiratanru puru, punro. Pushinikanru pumole pixananuko pixka.” \qt* \p \v 20 Wane chinru makluji, “Pejnuruko tyekaka nkamrutatka nmaklutinyakawa. ¿Kluneru wanepnute nmagatya?” \p \v 21 Wane chinru Geso, “Palukiniplu wa mmagatikatu pixinripa, pyanu. Pushankanru ptowruko wane pixle. Penekanna wa kwamonurune. Waneyapyi ponikowle tengogneyapa. Punanu. Pomkagitanno.” \p \v 22 Wale tokanchi yijnakotinitka, ralimta wamonuwatachri, wa waneyanru gixo wane rixle. \s1 Kyowiklu ponikolewlu \p \v 23 Giyagni Geso wane chinna yimaklene, “Galikaka wane nchingi, wa ponikolu kyaprepotlu tengogne pogirewatyawaka rapokinripa. \v 24 Wane nchinatnakgi, myapretmakni kameyo tsapujripna tjiglokinripa, wa ponikolu pnute jiglokyaplu Goyakalu pogirewatyawaka.” \p \v 25 Wa yimaklene yijnakotinri, ruglajpotutna. Wane chinruna, “Giyagni ¿katni gimkata gognetkaakota?” \p \v 26 Yopukgatna Geso. Wane chinna, “Wa yineya mumkatkotni wa tye, seyni Goyakalu pejnuruko gimkata.” \p \v 27 Giyagni rugita Petro. Wane chinru, “Wixa giknokamtatkalu pejnuruko. Womkagitatkayi. Giyagni ¿klu waneyapwu?” \p \v 28 Geso wane chinna, “Galikaka wane nchina, wa ptowruko gerotewatinipa, wa noyaknu ntuplapijere ntuplatini Gita Yineru Wgenno, waneklu gixa koxa wa nomkagitjengi pamole gepi tuplapije, pguru tuplapijerkaka, ntuplatanu. Pamole gepinerune Gisrayiline gitakyagokanu gixa. \v 29 Pejnuruneko girukokta giknokamtatkalu panchi, yegwakane ga wa repurune, ga wa ruru, ga wa runro, ga wa ganunro, ga wa wugenene, ga wa gichijne Gita giwaka chinanu, yoptotanru satu pacha kata pnute. Wanepnute yoptotanru ruwekinri gike rixiniko mnikawnakatu. \v 30 Seyni gixo muchichachine gapkatpotutanu. Gapkatpotutachine wannapni wa muchichachinepa. \c 20 \s1 Sana gowasha kamrurewatyachine \p \v 1 “Gi rixanu wa tengogne pogirewatyawaka satu yineru pixka rixa, kwangixleru. Goyechnokawpotuko yayegitna rusanate rowashate kamrurewatachinepa, kamrurewjixyapna. \v 2 Rupiratyana wale ga wa kamrurewatachineyma pamoleprojipni pagogne. Yokanatatkana rusanate rowashate. \p \v 3 “Tenotkalu tkachi yatnaka. Retna pimrine giputu tunwanatachine, wa mkamrurewatkane. \v 4 Wale wane chinna, ‘Gajewa. Gixa koxa nusanate gyanu. Nenekangi poyagotyawaka.’ \p \v 5 “Giyagni wanna wane ya. Tumananu kwanjixleru rumepe yaletatnaka. Ga wa kayinwaka koxa yatnaka. Waneko pixka rixatnaka. \v 6 Rumxiikastsi tkachi yatnaka. Rukshikna pimrine tunwanatachine, mkamrurewatkane. Wane chinna, ‘¿Klu chinanu gewi psolgogneko ntunwashgognenata?’ \p \v 7 “Wane chinruna, ‘Gi rixanu gi satuna kamrurewjixwu.’ \p “Wane chinna, ‘Gajewa gixa koxa. Nusanate gyanu.’ \p \v 8 “Wa kayi rixinitka kgisanateru wane chinru girukotlewjixanru, ‘Ptomganna kamrurewatachine. Pwenutanutkana kamrurna wenru. Gapkatatachine pyinuwaka wenutletanu, ga wa muchichachinpotunanuko.’ \p \v 9 “Rapokna wa rumxiikastsitka tkachi yinuwaka kamruretachine. Pamoleproji satkaka yoptota. \v 10 Rapookoxna muchi kamrurewletachine. Kagwaka yoptoretluna wanna pnute. Ga wa wanna koxa satkaka pamoleproji yoptota. \v 11 Rawatkalona. Kegemgayegitluna wa kgisanateru. \v 12 Wane chinna, ‘Wa nyi gapkatatachine pshinitsonu kamrurewtapna. Ga wa wixako pixka pixna, wa gakota salewnalgognenatachinwu ga wa gemeru.’ \p \v 13 “Wa wale gigita. Wane chinru satu wannate, ‘Nomole, gi wa mpoyagkaakotu nixyi. ¿Gi ge pupiratyano pamoleproji chinanu? \v 14 Ga ga pixanu pwanutka. Pyanutka. Naluka genekletkoxlu wa tye gapkatatachri pixako pixka. \v 15 ¿Gi ge munanshichkotni wa nkamrutanru wa nalukyawaka gita wa gitanuya? ¿Waka ksotanuygalegolyi gi rixanu kiglerno gita?’ \p \v 16 “Wane rixanna muchichachine. Wannapni gapkatatachinpatka. Ga wa gapkatatachine, wannapni wa muchichachinpatka. Gi rixanu gixolunni wa tomgakalune, ga wa gi gixpotna wa tsomitkalune.” \s1 Geso ginkakletlu rupnalepapirana \p \v 17 Gerosale kanikinpatka Geso, pamole gepi yimaklene kegnetetamnugapo ranikna. Wane chinna, \v 18 “Xani Gerosale wkanikanutka, ga wa Gita Yineru Wgenno samyookalurpatkano tsrukakalune sasertotene yegi, ga wa yonchikgapine yegi. Ruklukanuwnayegjixannona nupninripa. \v 19 Payineko yegi samyokannona yenetyapnona, kochipjetyapnona, koroshishkita rutakyapnona. Seyni mapgogne chininri nyotunkaako.” \s1 Santiyako ga wa Gwa gagjire \p \v 20 Giyagni tyayegitlu Sewereyo wgenene ginro twugeneneyma. Tyoptsojityegitlu. Pagixanu tagjitlu. \p \v 21 Wale wane chinro, “¿Klu paluka?” \p Wala wane chinru, “Wane pchinanu tuplatinripna nyi gepi nwugenene satu potuklesretate ga wa satu pkegnetesretate pogirewatyawakaya.” \p \v 22 Wane chinna Geso, “Gi gimata wa gixa gagjitanru. ¿Gimkatge giiretyalo wa girapistono wa Gita girinro? ¿Gimkatge gkatletikolu wa katlu wa Gita katikolu?” \p Wanna wane chinru, “Wumkatlu.” \p \v 23 Wane chinna, “Wa girapistono nurapre girini. Wa katlu wa Gita katikolu wale koxa gkatikolupa. Seyni wa tuplalu npotuklesretate, wa nkegnetesretate gi wa Gitanni nenekyaplu, ga wa wannanupni galpokyegitkalunepni Nuru chinanu.” \p \v 24 Wa pamole yijnakotinri, rumtuwnana wa gepi moletkakachine chinanu. \v 25 Geso tomgana. Wane chinna Wale, “Gimata wa tsrukakalune payineko yegi towutlewpotutna. Wanna gitsrukatene tsru gitaaka wanna chinanu. \v 26 Seyni gi wane gixkakanu, seyni girukokta galuka tsru gixletnachriwa gixyegkakluko walepni wa gipxakjerupa. \v 27 Girukokta gixyegkakluko galuka muchinanu gixletnawa, walepni gwayegrerupa. \v 28 Gita pixka wa Yineru Wgenno gi nuna nupxakikolupa, seyni nupxaklewatinripa, nenekyaplu nuwekinri nwenutyaplu ruspakinripna gixolune yine.” \s1 Gepi maygalene gimrekgakaakalune \p \v 29 Geriko yamtyatkana. Gixolune yine gomkagitlu. \v 30 Gepi maygalene gatnugapostsi tuplatachine, wa yijnakotinitkana wa Geso giknoginritka, wane china sapletna, “Gitsrukaachi, Tawiklopisha, petwamonutanunwu.” \p \v 31 Gixolune yine chigetjetna pochke rixinripna, seyni wanepnute saplewjetna, “Gitsrukaachi Tawiklopisha, petwamonutanunwu.” \p \v 32 Wa Geso tunwata. Tomgana maygalene. Wane chinna, “¿Klu galukatka wa nixyapgi?” \p \v 33 Wane chinruna, “Gitsrukachi, Wumrekgatinripa.” \p \v 34 Giyagni Geso getwamonutna. Kamrukaygaletna. Wanekluyakawa retatkana. Romkagitatkaluna. \c 21 \s1 Gerosale rapokinri gakagloklewatachri \p \v 1 Kayegikatkaluna Gerosale. Wetpage yana, Goliwa Magkateya. Giyagni Geso yokanatna gepi yimaklene. \v 2 Wale wane chinna, “Tujra pokchi wunaple gyanu. Wane gikshikinro mporo kwugenero tsatkaluro, twugeneyma. Gkoshpirokanro. Ganikyegitanno. \v 3 Girukokta wane chininipgi, ‘¿Klu chinanu gkoshpiroklo?’ Wane nchinanu, ‘Gitsrukaachi galukna. Waneklutka satkakjixanna mporone.’ ” \p \v 4 Ptowruko wa tye wane gixkalurni wa poyagkakikolupa wa tokanchi geneklewatachri chinyawaka. Wane china: \q1 \v 5 \qt Wane pchinanro Gerosale, wa Siyo nshicho, \qt* \q1 \qt Petanru Pogire punyegitjeru. \qt* \q1 \qt Mayogotu, mporotji tuplatachri, \qt* \q2 \qt ga wa mporo wgenetji. \qt* \q2 \qt Walenwa prachi kgitjiklero wgene. \qt* \p \v 6 Ga wa yimaklene wane ya. Wa Geso china towutyawakpotukna rixna. \v 7 Rawpatkalona wa mporo ga wa twugene. Sapowakatjitatkalona gimkaluyma. Wanna gogo tuplamta. \v 8 Gixolune yine potu gikwekamkata gatnugapoya. Pimrine gistaklu gagmunasurkaka. Rukwekluna gatnugapo \v 9 Gixolune kosekamtachine ga wa kaptomtachine saplewjenanumta. Wane chinananumtna: \q1 \qt “¡Wuya, Tawiklopisha! \qt* \q1 \qt ¡Gimalwutkaluru ginachri Gitsrukaachi giwakaya! \qt* \q1 \qt ¡Wuya tengognepotuya!” \qt* \p \v 10 Wa Gerosale rapokamtinitka, psolu pokchi gajeneko gimyeka. Wane chinna, “¿Katni wa tye?” \p \v 11 Ga wa gixolune wane china, “Tyenwa Geso, Nasare Kalilesreta giyakatyachri, tokanchi geneklewatachri.” \s1 Kpashiwakapji powratkaluru \p \v 12 Geso jiglokamta kpashiwakapji Goyakalunu. Ruknokna pejnuruneko kgishanrewaklerunni gagjijetachinni kpashiwakapjiya. Yawnajkaklo kwalkaka gipekoserojiprojitachinni, motkoko gishanretachinni tuplapijere koxa. \v 13 Wane chinna, “Yonatkalurni: \q1 \qt Wa nopji gagjigognewakapji chinkalurupni. \qt* \q1 Ga wa gixa wane gixatkalu gitawakapna \q2 kachowgurune gwiyawakapna.” \s1 Kpashiwakapji runkaklewatya Geso \p \v 14 Giyagni kpashiwakapji runyegityaluna maygalene, ga wa myankane. Rutuukakna. \v 15 Tsrukakalune sasertotene ga wa yonchikgapine getlu giglajrukaka Wale kamrutanru. Ga wa mturune retna saplewjetachine kpashiwakapjiya, wane chinachine, “¡Wuya, Tawiklopisha!” Rumtuwnana. \p \v 16 Wane chinruna, “¿Gi ge pjemna wane chinyawakna?” \p Geso wane china, “Gigi. ¿Gi ge pagogne getyongatlu: \qt Wa mturunenamaya ga wa gashichachinenamaya puglepotutlu gimalwuru?” \qt* \p \v 17 Ruknokamtna. Tsru pokchi ruyakatya. Wetaniya ya. Wane rawamta. \s1 Gikermuna mwakato kamakpiratka \p \v 18 Goyechnokawpotuko tsru pokchi satokatka. Nachneru. \v 19 Retlo satopje gikera gatnugapostsi gwachro. Yayegitlo. Gike rukshikyalo. Tosurepjeni. Wane chinro, “Gi pagogneko kajpatkayi.” Wanekluyakawa tuprigamtanatka gikerni. \p \v 20 Yimaklene getlo. Ruglajitna. Wane chinna, “¡Ge! ¡Wanekluyakawa tuprigamtanatka gikerni!” \p \v 21 Rugita Geso. Wane chinna, “Galikakni wane nchingi, wa kalixlegi gixinipa, gi wa gnutanshinikanutini, gi wa tyepjeni wa gikerapirana wane gixanu, seyni koxa wa tye magka wane nchininiplu gixa, ‘Puxrikanu. Tsru wenu puknokinwa,’ wane rixanu. \v 22 Wa gagjigognetinipa pejnuruko girukokta gagjita galixinri, gyoptotanru.” \s1 Yoptopiiru Geso gitakikolupiranaya \p \v 23 Wa kpashiwakapji yinitka, wa runkaklewanatini, rapyegitluna tsrukakalune sasertotene ga wa yine tsrutene. Wane chinruna, “¿Katu gitakyi tyeya?” \p \v 24 Giyagni Geso gigitna. Wane chinna, “Gita koxa gepomgangi satu tokanchiya. Wa ginkakinipno Gita koxa ginkakangi klu nutakika tyekaka nkamrutinri. \v 25 Wa Gwa katlewle ¿ginaka giyakatyachrini? ¿Tengogne waka yinyegiyakla?” \p Giyagni wannananuko gishinikanuwata. Wane chinna, “Wane wchininipmaka: Tengogne giyakatyachrini, wane chinanunwu, ‘¿Klu chinanu koxa gi galixlu?’ \v 26 Wa wane wchininipmaka: Yine yegi giyakatyachrini, gixolune yine wpikanuna. Gi rixanu pejnuruneko kagwaklu Gwa tokanchi geneklewatachri Goyakalunu rixinri.” \p \v 27 Rugitluna Geso. Wane chinruna, “Gi wumata.” \p Wale koxa wane chinna, “Gi Gitako ginkakangi klu nutakika tyekaka nkamrutinri.” \s1 Geso yapkaklu gepi wugenrupirana \p \v 28 “Seyni ¿gi pixka getle gixlu gixa? Gepi wgenru satu jeji. Tsru gituru rapyegita. Wane chinru, ‘Wiwi, nusanate nowashate pyanu. Tyegogne wane pkamrurewatini.’ \p \v 29 “Wale gigita. Wane china, ‘Gi jmerno.’ Seyni gowukshini renshinikanuta. Wane yatka. \p \v 30 “Gapkatatachri rapyegitatnaka. Waneko pixka chinatnaklu wale. Wale gigita. Wane china, ‘Gitapni, papa.’ Seyni gi wane ya. \p \v 31 “¿Giru wa nyi gepi ruru gishinikanru kamruta?” \p Wanna wane china, “Tsru gituru.” \p Geso wane chinna, “Galikakni wane nchingi wa gijgawenutachinni, kapoklewaklerone gixa pnute jiglokanna Goyakalu pogirewatyawaka. \v 32 Gwa ginyegitgi poyagkaklewlugapoya. Gi wa galixlu. Ga wa gijgawenutachine ga wa kapoklewaklerone galixlu. Ga wa gixa getinri gi wa waneklu genshinikanuta wa galixyaplu.” \s1 Geso yapkakle kamrurewaklerune muglenepirana \p \v 33 “Gyijnakotanru satu yapkaklu. Waneru satu jeji kgisanateru. Wale gitaklu sana gowasha. Pirijeretjetlo. Tapgatyawakapa jitota. Tenopjiru kamruta. Renekamtna sana girukotachine. Pnu yatka wajra. \v 34 Tjirgikolustsitka wayegrene yokanyegitna sana girukotachine yegi rawapyapluna sana gwiyachritka. \p \v 35 “Ga wa sana girukotachine kashichna wayegrene. Satu kochipjetna, ga wa satu ruylatna, ga wa satu sotlujetna. \v 36 Rumepe yokanretatnakna pimrine wayegrene muchichachine pnute. Waneko pixka rixkanna wannani. \v 37 Gapkatatachri potu gituru yokanyegitna. Wane china, ‘Kagwakpiratanruna noturu.’ \v 38 Wa sana girukotachine retinitkaluna gituru, wane chinkakna wannakakluko, ‘Tyenwa yoptotachripa. Wuya. Wuylaganru. Waneyapwu wa yoptotanrupmaka.’ \p \v 39 “Kashichanruna. Gowasha ruknokyanruna. Wane ruylatyanruna. \p \v 40 “Giyagni wa kgisanateru gininitka, ¿gi rixanutkana wa wanna sana girukotachine?” \p \v 41 Wane chinruna, “Wa gektune ruylapotutanna. Pimrine girukotachine renekamtanutnaklu sana. Wanna genekanru sana gwiyachritka topapko gapokinitka.” \p \v 42 Geso wane chinna, “¿Gi ge pagogne getyongatlu wa Tokanchi Yonatkaluruya? \q1 \qt Wa sotlu myoptotkotu kamrupjitachineya \qt* \q2 \qt Wale gitaaka yoptowaka gitsejita. \qt* \q1 \qt Gitsrukaachi chinanu kamrutka wa tye. \qt* \q1 \qt Rakaglajiygaletwu. \qt* \p \v 43 “Giyagni wane nchingi, wa Goyakalu pogirewatyawaka konkalurupni gixyegiya. Panerune reneeko wa pogirewatyawaka kamrure kamrutachinepa. \v 44 Katupnikta tye sotlu gitspetanuna rumlokpotutanuna, ramgapotutanuna. Ga wa tye sotlu gijrukgogotanrunapa ramgapotutanuna.” \s1 Sasertotene ga wa Gwariseyone galuka kashretyalu Geso \p \v 45 Wa tsrukakalune sasertotene ga wa Gwariseyone yijnakotinitkalu yapkaklukaka Wale chinyawaka, rumatluna wannapirana china yanumsaletinri. \v 46 Rujgaluna gi rixpoko kashretyapluna, seyni gixolune yine pikna, gi rixanu tokanchi geneklewatachri kagwakyaluna. \c 22 \s1 Kashimyolu meyiwlu \p \v 1 Rugita Geso. Yapkaklu runkakyatnakna. Wane china, \v 2 “Tengogne pogirewatyawaka satu jeji pixka rixa pogirchi. Kashimyolu kamrutyalu gituru. \v 3 Wayegrene yokanata tomgiyapna chanixkalune kashimyolu yegi. Seyni gi raluka ginretna. \p \v 4 “Rumepe yokanretatnakna pimrine wayegrene. Wane china, ‘Ginkakapanna chanixkalune, “¡Getanru xani! Ralixatka nnijitu nwakate jejine ga wa nuxowaakakanune giylatkalunetka. Pejnuruko galpokotkalurutkani. Ginanu kashimyolu yegi.” ’ \p \v 5 “Wanna gi jemlu, seyni ralimtna. Satu rusanate ya. Ga wa satu marnewjetyawaka ya. \v 6 Pimrine kashwayegretanruna wale wayegrene. Rektutetkanna ga wa ruylatkanna. \v 7 Ga wa pogirchi yijnakotinri wa tyepirana, jigekanuwata. Yokanatna solalotene. Ruylajixanna wa nyi kgiylalewaklerunni. Yochpikpokchitanna. \p \v 8 “Giyagni wane chinna wayegrene, ‘Wa kashimyolu galikaka galpokotkalurni, seyni wa chanixkalune gi wa rumuklunina. \v 9 Giyagni gajewa. Rutspalgapotyawaka gyanu. Nchanixanna ginnakokta gikshikanune, kashimyolu yegi yinripna.’ \v 10 Yatkana wanna wayegrechine. Wa gatnugapkaka yana. Rapatjemtkana pejnuruneko rukshikanunna mugleneymananuko ga wa kiglerune. Ga wa kashimyolu yegi yomitna nachnewatachine. \p \v 11 “Jiglokamta pogirchi retyapna wa nachnewatachine. Wane retyalu satu jeji kashimyolu getachinemkalu mutaakatu. \v 12 Wane chinru, ‘Nomole, ¿gi pixpoko jigloklemta gewi wa kashimyolu getachrimkalu mutaakatyi?’ \p “Seyni wale pochke. \v 13 Giyagni pogirchi wane chinna wa kamrurewyegitjene, ‘Gostujixitanru, ga wa gostumyotanru. Maleka giknokaganru mapshagawaka.’ Waneplu chiyaglu ga wa gashkaygitlu. \p \v 14 “Gi rixanu gi gepikna chanixkalune, ga wa gi gixna tsomitkalune.” \s1 Gepomgalu pogirchi wenutikolupiranaya \p \v 15 Giyagni wane yana Gwariseyone. Jemanshinikankakna wa kashtokanutyapluna. \v 16 Yimaklenna yokanyegitluna Giroreyoneyma. Wane chinna, “Yimaklewatachri, wumatyi Pixni mayrokletu. Galikaka potu punkaklewata Goyakalu gatnugapotepirana. Gike pkagwakpirata, gi rixanu gi putakyagokna jejine. \v 17 Giyagni punkakanwu. ¿Gi pixka getle pixlu Pixa? ¿Wa munanshichkotnige Goteyone genekyaplu wenrukaka wa Pogirchi Susa waka gike?” \p \v 18 Seyni Geso gimatlu wanna muglenu. Wane china, “Sanowashatachingi, ¿klu chinanu gimlukanutno? \v 19 Gekakgitanno wa sroschiproji Susa wenutikolupa.” \p Ranikyegitluna paproji. \v 20 Wane chinna Wale, “¿Katunni wa tye yaglu ga wa toyonga?” \p \v 21 Wane chinruna, “Susa yagluni ga wa Susa yongani.” \p Giyagni wane chinna, “Giyagni genekanru Susa Susanni, ga wa Goyakalu Goyakalunu.” \p \v 22 Yijnakotinitkaluna, ruglajitna. Kaspukamtatkaluna. Yatkana. \s1 Gepomgalu gipnachine yotunrepapiranaya \p \v 23 Walegogne rapyegitluna Sariseyone, wane chinachine maleshlu yotunrupa gipnachineya. Repomgaluna. \v 24 Wane chinna, “Yimaklewatachri, Moysisi wane china: Mwugenetniko gipninina satu, wa repuru gwanro wale gnunronanni, ruxolewnakakinripa giklopishapa yegwakluni chinanupa. \v 25 Wixa yegi wanena payokgiprerune moletkakachine. Muchinanu tsru gnunrowata. Waleni gipnanuna muknokawgenetkatniko. Repuru gwatnaklo. \v 26 Waneko pixka rixana gapkatatachrini, ga wa mapa rixinrini, ga wa payokgiprepotunanniko. \v 27 Pejnurunniko gipnanatka. Tapkata gipukatanatka suxni. \v 28 Giyagni wa yotunruklupa ¿giru gnunropni wa payokgiprenni gnunronanni? Gi rixanu pejnurunenniko gnunronanni.” \p \v 29 Giyagni rugita Geso. Wane chinna, “Gixa pupjeta gi rixanu gi gimatlu wa tokanchi yonatkaluru gi wa Goyakalu giyaklewleko. \v 30 Gi rixanu yotunruklupa gi wa jejineko gnunrowatanu. Gi wa suxoneko gnuruwatanu, seyni tengogne gajene Goyakalutowrerune pixka rixanutkana. \v 31 Wa yotunotachinepa gipnachinepirana, ¿gi ge getyongatlu wa tokanchi Goyakalu chinyawakgi? \v 32 \qt ‘Gitni wa Gawra Goyakalute, Gisaka koxa Goyakalute, ga wa Gakowo koxa Goyakalute.’ \qt* Gi wa gipnachine Goyakalutni, seyni giwekachine Goyakalute.” \p \v 33 Wa yijnakotinitkaluna gixolune yine, ruglajitna wa runkakyana. \s1 Tsru potu Yokanatkaluru Tokanchi \p \v 34 Giyagni wa Gwariseyone yijnakotinri Wale kochrokna Sariseyone, rapatjetna wanna mkoje. \v 35 Satu wannanyi yonchikgapine gepomgalu. Rumlukanutyaplu, repomgalu. Wane chinru, \v 36 “Yimaklewatachri, ¿girni wa tsru potu Yokanatkaluru Tokanchi pejnuruko pnute?” \p \v 37 Rugitlu. Wane chinru, \qt “Pushinikanru Gitsrukaachi Poyakalute psolpotuyako pajiya, psolpotuyako punshinikanuya, \qt* psolpotuyako pushinikanutletanruya. \v 38 Tyenwa tsru potu ga wa muchinanu yokanru. \v 39 Ga wa gepi chininri tye pixka rixa: \qt Pushinikanru pumole pixnanuko pixka. \qt* \v 40 Wa tye gepi yokanru chinanni pejnuruko Tokanchi Yokanatkaluru ga wa tokanchi geneklewatachine chinyawaka.” \s1 Kristo, Tawiklopisha \p \v 41 Rapatanatinna Gwariseyone, Geso gepomganna. \v 42 Wane chinna, “¿Gi nchina gixa wa Kristoya? ¿Katuklopishni?” \p Wane chinruna, “Tawinu.” \p \v 43 Wane chinna Wale, “Giyagni ¿gi rixa Tawi wa Giwekikaluruya wane chinru Gitsrukaachi? Wane china: \q1 \v 44 \qt Gitsrukaachi wane chinru \qt* \q1 \qt Nutsrukate, \qt* \q1 \qt ‘Ptuplatanu npotuklesretate, \qt* \q2 \qt wa nutakinpotukna Pixa kamnixjene \qt* \q2 \qt pujixipta rapukote.’ \qt* \m \v 45 Giyagni waleko Tawi wane chininri Gitsrukaachi, ¿gi rixpokotyawaka giklopishayapni?” \v 46 Gi satuna gimkata gigletokanutlu. Walegognekakayakawa gi satuna tserpiranawata gepomgaletlu wanepnute. \c 23 \s1 Geso ginkakletna yonchikgapine ga wa Gwariseyonepirana \p \v 1 Giyagni gixolune yine yanumyegita Geso, ga wa yimaklene koxa. \v 2 Wane chinna, “Moysisi tuplapijere tuplatna yonchikgapine ga wa Gwariseyone. \v 3 Giyagni pejnuruko chinyawakgina gkamrutyaplu, wale gkamrutanu. Seyni gi wa kamrutyawakna gkamrutanu gixa. Gi rixanu wane chinna, seyni gi wane rixa kamruretluna. \v 4 Gi rixanu rumlutluna ginolu, kyapre ganikolu. Wale rutjikaakana yine. Seyni wannako gi wa gimyojiyakna raluka komyekletyaluna. \p \v 5 “Ga wa pejnuruko kamrurna wane rixna wa retikolupa yineya. Gi rixanu tserutamtapotutlona yoptoyegitjerna yonchimta. Tserutluna gimkaluptostsimta gwachri. \v 6 Ralukluna tsrukakalune tuplapijere meyiwluya, ga wa tsrune tuplapijere ginkaklewawakapji gajerkaka. \v 7 Ralukluna giputuya ralukikolna, ga wa yine wane chinyapna, ‘Rawii, Rawii.’ \p \v 8 “Ga wa gixa gi wa ‘Rawi’ nchinko, gi rixanu satupjeru gyimakjeru wa Kristo ga wa pejnurunekgi gixa moletkakachingi. \v 9 Gi satuna gixa ‘nuru’ nchinanu tye chijiya, gi rixanu satupjeru Giru tengogne Gajeru. \v 10 Gi wa kgiykolewaklerune nchinko gi rixanu satupjeru giykotjeru. Walenwa Kristo. \v 11 Wa tsru potu gixa yegi gajeru, gipxakjerupni wale. \v 12 Gi rixanu girukokta tsru potu gixnawa, walepni wa mturupotupa. Girukokta walenanuko mturu potu gixnawa walepni wa tsru gitaako. \s1 “¡Gi waneni!” \p \v 13 “¡Gi waneni gixa yonchikgapingi, ga wa gixa Gwariseyone, sanowashatachingi! Gi rixanu gixni wa gishyatlu wa tengogne pogirewatyawaka yinyegiya. Gi rixanu gi wa gixako jigloka. Gi koxa gichi jiglookakletna jiglokachinmaka. \v 14 ¡Gi waneni yonchikgapingi, ga wa gixa Gwariseyone sanowashatachingi! Gi rixanu gkonapjijetanna gipnagnurutachronni. Gixashleya gogagjirgognerkakgi. Giyagni giklukanuwnapotutanuna. \p \v 15 “¡Gi waneni yonchikgapingi ga wa Gwariseyone, sanowashatachingi! Gi rixanu tsru wenu ga wa popriwaka chiji gyotaljeta gixa, satupje Goteyo gitaknachriwa gixkakyapa. Ga wa wane rixkoklunu, wane gixkaklu Gigena xirnachri gajeru pixkalutu gixa pnute gepi kata rixanu. \p \v 16 “¡Gi waneni gixa! Maygalenekgi kosekachingi. Wane chinachingi, ‘Girukokta wa kpashiwakpotugruko kawchinanu koschekachri, gike rixa. Seyni girukokta wa kpashiwaka potu gajero kori kawchinanu koschekachri walenwa giklukanuwnachrini.’ \v 17 ¡Seprolokachingi ga wa maygalengi! Gi rixanu ¿girni wa tsrupotu? ¿Waka kori waka kpashiwaka potu wa kori kpashiri rixikowaka? \v 18 Ga wa, Girukokta gima wa genekashlu yochpikjetikowakakwa kawchinanu koschekachri, gike rixa. Seyni gima girukokta wale gogo gwachri genekashlu kawchinanu koschekachri, walenwa giklukanuwnachrini. \v 19 Maygalengi, ¿girni wa tsru potu: genekashlu waka yochpikjetikowakakwa wa genekashlu kpashiri rixikowaka? \v 20 Wa yochpikjetikowakakwa kawchinanu koschekachri, gikwa kawchinanu koscheka ga wa waleymananuko pejnuruko walekwa gwachri kawchinanu. \v 21 Kpashiwakapji kawchinanu koschekachri, walepji kawchinanu koscheka ga wa walepji Gwachri kawchinanu. \v 22 Tengogne kawchinanu koschekachri, Goyakalu tuplapijere kawchinanu koscheka ga wa wale gogo Tuplatachri kawchinanu. \p \v 23 “¡Gi wanengi gixa, yonchikgapingi ga wa Gwariseyongi! Gi rixanu pamolete gwenutyalu pgamlusureru, ga wa ganisiji, ga wa kominoji, ga wa gkaspuklu wa tsru potu yokanru Yokanatkaluru Tokanchi chinyawaka. Walenwa poyagkaklewlu, getwamonrewlu, ga wa galixlewlu. Tyekaka gimkata kamrureta. Gi wa pimri koxa gkaspuka kamruretanu. \v 24 ¡Maygalenekgi kosekachingi! ¡Yosla gixirikachine pixkagi gixa, ga wa kameyo gnikloka! \p \v 25 “¡Gi wanengi gixa, yonchikgapingi, Gwariseyongi! Sanowashatachingi. Gi rixanu mpowratlu kolpeto rogote ga wa kajpapago rogote, seyni gitokoya katsepoylu chowguchi ga wa makotnachinwa. \v 26 Gwariseyo maygaletyi, muchinanu gapka powratanru kolpeto gitokote ga wa kajpapago gitokote, wa rogo gajeru koxa powra rixinripa. \p \v 27 “¡Gi wanengi gixa yonchikgapingi ga wa Gwariseyongi! Sanowashatachingi. Gi rixanu wane pixka gixachingi, yomlechkaka galatawnachri. Maleka galikaka retika kiglepotlu. Ga wa gitoko katseplu gipnachrigapu ga wa pejnuruko kapcholu. \v 28 Waneko pixka gixa gixa koxa. Maleka galikaka yine getyawakgi poyagkakachinepgutgi. Seyni wa gitokoteya katsepoygi nsanowashle ga wa gmukochire. \p \v 29 “¡Gi wanengi gixa, yonchikgapingi ga wa Gwariseyongi! Sanowachatachingi. Gi rixanu gixa kamrutlu wa Goyakalu tokanu geneklewatachinni kapnatikowaka. Gigletlu poyagkakachinni yomle. \v 30 Wane chinachingi, ‘Wutsrukatenniklu gawkamka koxa wixa, gi wa wupxakmakna Goyakalu tokanu geneklewatchinni giylatikolu.’ \v 31 Wane gixa gipgujtaletnawa wa Goyakalu tokanu geneklewatachinni giylatachineklopishangi. \v 32 Gixa koxa poyagkakanru gitsrukatenni yaglu. \p \v 33 “¡Gimnu pixkalungi! ¿Gi gixpoko gasukletinri Gigena xirnachri giklukanuwnayegjixikolupa? \v 34 Giyagni Gita yokanyegitgi Goyakalu tokanu geneklewatachine, ga wa kgimatkalerune, ga wa yonchikgapine. Pimrine wanna giylatanu gixa. Koroshishkita gitakanna. Pimrine wanna gkochipjetanu ginkaklewawaklepjiya. Papokchimnunanuka gkojwakinna. \v 35 Wa gixa giklukanuwninripa pejnuruneko poyagkakachinegraga, chiji gipkaakalurugraga, wa Gawili poyagkakachrigragakluyakawa Sakariygragaklupotunanuko, Warachi wgene, wa gixa giylatanruna kpashiwakpotugruko ga wa yochpikikowakakwa ganikajiteswa. \v 36 Galikaka wane nchingi, wa nyi gimuweekakgognenatachine giklukanuwna pejnuruko tyekakaya. \s1 Geso wamonuwata Gerosaleya \p \v 37 “¡Gerosale, Gerosale! Goyakalu tokanu geneklewatachinni giylatachriyi. Ga wa pyokanyegitikolunni sotlujetachriyi. ¡Gi pejnu katananukta naluka gapatjewgenretyi, gaxawripa pixka tapatjewgeneta! Tomejimpuko tutakna. Ga wa pixa Gesosale gajengi gi galuklu. \v 38 Gwiyawakapjikaka giknokamtanuna gixapni. \v 39 Gi rixanu wane nchingi, xaniyakawa gi getanutkanno wa gixa wane chininpotunanuko: \q1 \qt Giglenshinikanyegitkalurni \qt* \q1 \qt Gitsrukaachi giwaka ginyachri.” \qt* \c 24 \s1 Geso ginkakletagnaputlu kpashiwakapji gijrolekachripa \p \v 1 Kpashiwakapji rushpakamtya Geso. Yatka. Rapyegitluna yimaklene, rekakgityapluna kpashiwakapjikaka. \v 2 Geso wane chinna. “¿Getluge tyekaka? Galikaka wane nchingi, gi wa rutukanuna sotlu rogotkakinripa, gi wa mujroleekatunpakni.” \s1 Getkalurkakapa ma mapookanuwa yoptukgognetyawakapa \p \v 3 Goliwa Magkate tuplata. Yayegitluna yinaklene wanna mkoje. Wane chinruna, “Punkakanwu. ¿Giklupni wa tyekakapa? ¿Klu getkaluru wanepa wa puninipa ga wa yoptukgognetyawakapa?” \p \v 4 Rugita Geso. Wane chinna, “Xako gi satunako yokwitangi. \v 5 Gi rixanu gixo ginanu ngiwakaya. Wane chinachinepa, ‘Gitni wa Kristo.’ Gixopni yokwitanna. \v 6 Gyijnakotanutkalu giylalupirana ga wa pogiwlesha giylalupirana. Gi gkegeknanuwatanu. Rumkata wane gixleta, seyni gi wa yoptukyawakapnichi. \v 7 Gi rixanu yotunyegkakanna pachijne gajene pachijne gajene yegi ruylakakinripna. Ga wa pogirewatyawaka gajene yotunyegkakanna pogirewatyawaka gajene. Waneplu nachlukaka ga wa giyolikchijrukaka pachijnemnunanukaya. \v 8 Tyekakapni pejnuruko muchichachripa wa kachinolkakapa. \s1 Geso ginkakletlu yimaklene kojwakikolupna \p \v 9 “Wanepnute gixapni samyokalunenapgi nsaletikolupa ga wa giylatikolupa. Ga wa gayegixko payinemnunanukoya Gita giwaka chinanu. \v 10 Giyagni gixopni gitspekaakona. Samyookakanna. Rayegixkakanna. \v 11 Rupgujewnanna wanna migje Goyakalu tokanu geneklewatachine. Yokwitanunna gixoni. \v 12 Mukochri gixolewnakalu chinanupa, gixopni masata galuklewletannatka. \v 13 Seyni wa kashnantakanshinikanutachripa yoptukyawakapotunanuko wale gognetkaako. \v 14 Muchinanu ptowruneko payinerumnunanuka runkakikolupna Kiglerpotunanu Tokanchi pogirewatyawakapirana. Waneklupatkani yoptukyawakapa. \s1 Gagnanutkaluru gimtukpotlewatachri \p \v 15 “Giyagni getinpatkalu gagnanutkaluru gimtuklewatachri potu, Ntanyili, Goyakalu tokanu geneklewatachri chinyawaka, kpashiwakapji rawanatini, \v 16 (Wa getyongatachripa gimata jemanru), waneklu Gote gwachinepni gasukanuna. Magkakaka yanna. \v 17 Panchi gogoshrichi gwanatachripa gi gijrukanuna ranikyaplu gipji gajeru. \v 18 Wa sana gwachri gi wa satkapanu rawapyaplu gimkalu. \v 19 ¡Gi waneni wa kamshironepni wa gashichakachinepni wale gognekakpatka! \v 20 Gagjigognetanu gi waneyapgi ginapuklu gasuktalu, gi wa gapnanutikalurgogneko. \v 21 Gi rixanu wanepatkalu tsru salewakchi wa mwajejetkatu reyinuwakletinitkalu tye psolchijneko ga wa xanigognenanu salewakchi. Gi wane rixanu. \v 22 Wa Gitsrukaachi ma sustakanmaklu walegognekaka gi pamanenupnikmaka gishatkapkona, seyni tsomitkalune chinanu sustaklu walegognekaka. \v 23 Giyagni satu wane chininipgi, ‘Gewru Kristo,’ ga wa wane chininipgi, ‘Ga ga waneru,’ gi wa galixanu. \v 24 Gi rixanu rupgujewnanna wale migje Kristone, ga wa wanna migje Goyakalu tokanu geneklewatachine. Kamrutanruna tsru getkalurkakapa ga wa koglajrukakapa yokwitikolupmakna tsomitkalune wa rumkatmaka wane gixleta. \v 25 Xani nunkakatkagi ma mapookanuwa. \p \v 26 “Giygani girukokta wane chininipgi, ‘Wane rawa, yineru mwiyawakanumka,’ Gi wane gyanu. Ga wa ‘Gitokogruko rawa,’ gi galixanru. \v 27 Gi rixanu, wa rawrakle pixka rixanu, tkachi gishpatyawakasreta rawrakini pixka ga wa rumxityawakasretpotunanuko pokamlata, wane pixka nixa ginretanu Gita wa Yineru Wgenno nuninipa. \v 28 Gi rixanu ginakakokta rawmanetanu gipnachri, wane rapatjetinna klatatalune. \s1 Yineru Wgene gapoklepa \p \v 29 “Wa ruknoginitka tyegogne gajeru salewakchi, waneklu: \q1 Ruchpokanu tkachi. \q1 Ga wa ksuru gi wa pokamlatanu. \q1 Ga wa tengogne tujirotini katagirkaka. \q1 Wa gichkolkaka tengogne gajeru kowshiwshitko \p \v 30 “Wanepnute tengogne rupgujewninitka Gita Yineru Wgenno yigapkakle. Giyagni kegeknanuwatanna payinerumnunanuko tye psolchijne gajeruko. Retinpatkanona \qt Gita Yineru Wgenno ginachripatkano. Tengogne gajeru kyachgapererumko numunanu. \qt* Tsru nuyakle, tsru noyaknu numunanu. \v 31 Nyokanatanna notowrene. Tsro pogimnupotuplo kowgimayma nyokanatanna. Wanna gapatjetanna ntsomitanune gepkoxamkojesretayako, yoptukyawakapotunanuko tengogne ga wa pasreta yoptukyawakpotunanuko. \s1 Gikera gipcheksuretinripirana \p \v 32 “Gimatanru yapkaklu gikerapiranaya. Wa tyosnuygalejiplutinitka, tupcheksuretinpatka, gimatanutkalu wa walapustsitkani. \v 33 Waneko pixka gixanu gigognepirana. Getinpatkalu wane gixlutkani tyekaka, gimatanutkalu gi gowukpatkalu. Gipgyaptostsitkalu. \v 34 Galikaka wane nchingi, gi ruknoganu tye gimuweekakgognenatachinesha wa ptowruko tyekaka ma mixkanuwa. \v 35 Wa tengogne ga wa chiji giknoganu, seyni wa ntokanu gi giknoganu. \s1 Nowegogneklu pixka \p \v 36 “Seyni walegogne, wale gipapko, gike gimata, gi wa Goyakalu towreruneko tengogne gajene, gi wa Gituruko, ga wa Girchipje galikaka gimata. \v 37 Gi rixanu Nowgogneklu pixka nixa gapokletanu Gita Yineru Wgenno. \v 38 Gi rixanu wa gonnewlu ma mapookanuwagognekaka wane rixa nikletna, rurna, ganunrowatna, ga wa ganuruwatna wa Nowe jiglokingognepotunanuklo pumlekwa. \v 39 Gi rumatna rapokinipotunanuko gonnewlu ga wa ranikanna pejnurunniko. Wane pixka rixanu napokinipa Gita Yineru Wgenno. \v 40 Giyagni gepi jejine sana gwanatanu. Satu ganiika ga wa satupni giknokamtkona. \v 41 Gepi suxone ginripagita satu ginripiya. Sato ganiika. Satopni giknokamtkona. \p \v 42 “Giyagni gixa giyokanu. Gi rixanu gi gimata girugogne runanu Gitsrukate. \v 43 Ga wa gimatanru wa tye. Wa kwangixlerupji gimatkamka girpapko runinripa kachowguru, ruyokanmaka. Gi retashatanmaklu kotamgiyaplu gipji. \v 44 Giyagni galpokotinwa gixa koxa, gi rixanu gi gimata gixa girpapko nunanu Gita Yineru Wgenno. \s1 Wayegrechri maponshinikanutkatu \p \v 45 “Giyagni ¿girupni wa wayegrechri gaponshinikanutkaluru ga wa kshinikanuru? Wale rutakamta rutsrukate gipji gajene chinanu, wale geneka nikletyapna nikjetinnapapko. \v 46 Giglenshinikanyegitkaluru wale wayegrechri wa runini rutsrukate rukshikyaplu wane gixanatachri. \v 47 Galikaka wane nchingi pejnuruko wane rixle chinanu rutakanru. \v 48 Ga wa gektutu wayegrechri wane chinanutka rajiya, ‘Ramga ginreta Nutsrukate,’ \v 49 Yinuwaka giylakletletna ruwayegretkone. Nika, ga wa rura gimetachineyma. \v 50 Wale wayegrechri gitsrukate ginanu. Ma kagwakgognetinitgogne, runanu. Ma mumatinpapko runanu. \v 51 Kochipjepotutanru. Sanowashatachineyma rutakanru walenupa. Waneplu chiyaglu ga wa gashkaygitlu. \c 25 \s1 Yapkaklu pamole maklojinepirana \p \v 1 “Giyagni tengogne pogirewatyawaka pamole maklojine pixka rixanu. Wanna koscheklo yochpiikalurkaka wannanuko. Rushpakamtna yoptotapyapatkaluna gnunrowatachripa. \v 2 Pamyona manshinikanurone, ga wa pamyo koxa kanshinikanurone. \v 3 Giyagni wa manshinikanurone koscheklo yochpikjetanrona, seyni gi ranikluna ringi. \v 4 Seyni wa kanshinikanurone ganiklu ringi pastonoya yochpikjetkaluroyma. \v 5 Ramganatinikopshini gnunrowatachripa ruxapnewanatna, rutnonatna pejnuroneko. Rumkanatna. \p \v 6 “Ganikajyechno jemka saplechi wane chinachri, ‘¡Tyepatkani! Gnunrowatachripatkani. Gishpakanu. Gyoptotapanru.’ \p \v 7 “Giyagni pejnuroneko maklojine yotunota. Ruglepokotlona yochpikjetanrona. \v 8 Giyagni manshinikanurone wane chinna kanshinikanurone, ‘Psoji genekanunwu gringite. Wa wyochpikjetanro giwniyanatkawu.’ \p \v 9 “Seyni wa kanshinikanurone gigitna. Wane chinna, ‘Gike. Gi getko poyagotanu wixa chinanupa ga wa gixa chinanu koxa. Seyni gagjitapangonuklu gixanupa wa ragjijetikowakaya.’ \p \v 10 “Ragjitapakopshinruna rapokatka gnunrowatachripa. Ga wa galpokonatachinetka jiglokamtatkaluna kashimyolu yegi. Rushyatkatka gipgyapto. \p \v 11 “Gowukshini pimrone gina maklojine. Wane chinna, ‘Gitsrukaachi, gitsrukaachi, pkotpukyegitanunwu.’ \p \v 12 “Rugita wale. Wane china, ‘Galikaka wane nchingi, gi numatgi.’ \p \v 13 “Giyagni giyokanu. Gi rixanu gi gimatlu gigogne, gi wa gipapkoko. \s1 Yapkaklu sroschiprojkakapiranaya \p \v 14 “Gi rixanu tengogne pogirewatyawaka satu jeji pixka rixa wajra yachri. Tomgana wayegrene. Renekamtna wane rixle. \v 15 Satu reneka satu pacha waragkaproji, ga wa satu gepkoxamkojemole waragkaproji, ga wa satu gepmole waragkaproji. Satkaka rumkatyawaka renekna. Wajra yatka. \v 16 Wa satu pacha waragka yoptotachri ralimta. Marnewatatka. Walaya satu pacha waragkatnaka yoptotatnaka. \v 17 Waneko pixka rixa wa gepkoxamkojemole waragkaproji waneyalutu. Gepkoxamkojmole waragkatnaka yoptotatnaka. \v 18 Ga wa gepmole waragkaproji yoptotachri ralimta. Jitotlu chiji. Yogimatatkalo rutsrukate serojiprojite. \p \v 19 “Gowukshini potu runa wanna wayegrechine gitsrukate. Ruglepokotluna kwentatna. \v 20 Rapoka satu pacha waragkaproji yoptotachri. Raniklo pimro satu pacha waragkaprojitnaka. Wane china, ‘Gitsrukaachi, satu pacha waragka penekamtno. Petanu. Pimro satu pacha waragkaproji nyoptotatnaka walaya.’ \p \v 21 “Rutsrukate wane chinru, ‘Poyagnu, wayegrechri kigleryi ga wa poyagkakachriyi. Psotsotaji putakika poyagkakachriyi. Gixo potu chinanu nutakinyi. Putsrukate gimuwatyawaka pjiglokanu.’ \p \v 22 “Rapoka koxa gepkoxamkojmole waragkaproji yoptotachri. Wane china, ‘Gitsrukaachi, gepkoxamkojmole waragkaproji penekamtno. Petanu. Pimro gepkoxamkojmole waragkaproji nyoptotatnaka walaya.’ \p \v 23 “Rutsrukate wane chinru, ‘Poyagnu, wayegrechri kigleryi ga wa poyagkakachriyi. Psotsotaji putakika poyagkakachriyi. Gixo potu chinanu nutakinyi. Putsrukate gimuwatyawaka pjiglokanu.’ \p \v 24 “Rapoka koxa gepimole waragkaproji yoptotachri. Wane china, ‘Gitsrukaachi, numatyi jeji shiko gajiryi. Pma mutaklewatyawakanu pjirgiya. Pma muknokajityawakanu papatjetya. \v 25 Npika. Nalimta. Nyogimatlo pserojiprojite chiji gitokote, wa gepmole waragkaproji. Waneyyi wa pixanu.’ \p \v 26 “Rugita rutsrukate. Wane chinru, ‘Wayegrechri mugletyi ga wa ma mernuwatachriyi. ¿Pumatmakge wa nma mutaklewatyawakanu njirgiya, nma muknokajityawakanu napatjetya? \v 27 Giyagni pumkata gitakletlo nserojiprojite kgipekoklerune yegi, wa napokini nyoptotanmaklo gitanuko ga wa gixolewnachroymananuko.’ \p \v 28 “ ‘Giyagni gkonanro waleya gepimole waragkaproji. Wa satu pacha waragkaproji waneyalutu genekanro. \v 29 Gi rixanu waneyalutu psoluko reneeko. Ruxolewnayegitanru. Ga wa waneyamigjetu, wane rixleko koniko. \v 30 Ga wa wayegrechri gike gapri migje maleka mapshagawaka giknokanru. Waneplu chiyaglu ga wa gashkaygitlu.’ \s1 Giklukanuwnalgognepotupa \p \v 31 “Wa noyaknu numuninipa Gita wa Yineru Wgenno ga wa pejnuruneko notowreneyma, natajiwniyawaka ntuplapijere ntuplatanu. \v 32 Gita getanu rapatjekaakona payinemnunanuka. Nkotspalatanna. Wa gowegane girukotachri pixka kotspalatna gowegane chiwo wgeneneyegiya. \v 33 Potuklesretate galikaka nutakanna gowegane. Kegnetesretate nutakanna chiwo wgenene. \p \v 34 “Giyagni Gita pogirchino wane nchinanna npotuklesretate gajene, ‘Ginanu, Nuru giglenshinikanutanune. Gyoptotanru pogirewatyawaka gixa chinanupa galpokotkaluru ma mutaakonuwa tye psolchijneko. \v 35 Gi rixanu nachinanno. Geneka nikletno. Nonunnagatewanata. Geneka giiretno. Pnu giyakatyachrino. Gyoptotno. \v 36 Mamkatno. Gmakatno. Nyayixa. Nsalwayegitno. Yoshmakjetikowakananno. Ginyegitno.’ \p \v 37 “Giyagni poyagkakachine gigitanno. Wane chinannona, ‘Gitsrukaachi, ¿giklu wetyi pnachinatini ga wa woglutyi, waka gonunnagatewatachriyi ga wa weneka giiretyi? \v 38 ¿Giklu wetyi pnu giyakatyachriyi ga wa wyoptotyi, waka mamkatyi ga wa wmakatyi? \v 39 ¿Giklu wetyi pyayixanatini ga wa yoshmakikowaka pwini pixa, ga wa wunyegityi pixa?’ \p \v 40 “Wa Gita pogirchino gigitanna. Wane nchinanna, ‘Galikakni wane nchingi, girukokta wa mturu potu wa nyi nomole wane gixini, wane gixno Gita.’ \p \v 41 “Wanepnute wane nchinankoxna wa nkegnetesreta gwachine, ‘Gixrikinno, kamakpiratkalungi. Xirnachri gyanu gike rixiniko muwnakatu, tsru kamchi chinanu galpokotkaluru ga wa gitowrenenupa. \v 42 Gi rixanu nachi nixinina, gi geneka nikletanno. Nonunnagatewanatinina, gi geneka giiretanno. \v 43 Pnu nuyakatinina, gi wa gyoptotanno. Mamkatu nixini, gi wa gmakatanno. Nyayixinina ga wa yoshmakikowaka nwini, gi wa nsalwayegitanno.’ \p \v 44 “Giyagni wanna koxa gigitanno. Wane chinannona, ‘Gitsrukachi, ¿giklu wetyi wa pnachinatini ga wa ponunnagatewatini ga wa pnu puyakatini, mamkatu, ga wa yayixachriyi ga wa yoshmakikowaka pwini, waneklu gi wa wupxakyi?’ \p \v 45 “Gita gigitanna. Wane nchinanunna, ‘Galikaka wane nchingi, gi rixanu gi wane gixlu satu nyi mturpotune, gi wa Gita wane gixa.’ \p \v 46 “Wane yanunna saletikowakapna gike rixiniko mnikawnakatu. Ga wa poyagkakachine wane yanna giwekikowaka gike rixiniko mnikawnakatu.” \c 26 \s1 Tsrukakalune jemanshinikankaka kashichyapluna Geso \p \v 1 Wane rixa. Rali ginkakletinitkalu Geso pejnuruko tyekakapirana, wane chinna yimaklene, \v 2 “Gixa gimatlu wa gepigogne giknoginpatka, waneplu Tsru Giknoglushgogne ga wa Gita Yineru Wgenno samyooko, koroshishkita nutakikopatka.” \p \v 3 Giyagni tsrukakalune sasertotene, ga wa yine tsrutene gapata. Sasertotene gitsrukatpotupji rapatyana. Kaygwasu giwakni. \v 4 Jemanshinikankakna kashichyapluna Geso yokwireyna, ga wa ruylatyapluna. \v 5 Wane chinna, “Gi wa tsrugogneklupni. Ma mejnugimalewatinitipna yine.” \s1 Wetani ruyokjiwutika Geso \p \v 6 Wetani rawanata Geso, gijirgitutpachri Simopji. \v 7 Tapyegitlu sato suxo. Waneylo pastono klatalo, pgamlugalu yegi. Kwenuru potu. Nikawaka tuplanatini Geso, tuyokjiwutlu. \p \v 8 Wale retna yimaklene. Rumtuwnana. Wane chinna, “¿Klu chinanu wane tixa salewnaleta? \v 9 Gi rixanu tumkata gishankakotmaka tsru wenruya, renekikolupna kwamonurune.” \p \v 10 Geso gimatlu. Wane chinna, “¿Klu chinanu nsalewnakaklo twu suxo? Gi rixanu kigleru kamrurchi tkamrutyano. \v 11 Gi rixanu waneygognenanupgi wa kwamonurune gixayma, seyni Gita gi wa gimwagognenanutanutkagi. \v 12 Gi rixanu tuyokmanetno pgamlugalo, wa nkapnatikolupa tkamrutyano. \v 13 Galikaka wane nchingi, ginakakokta runkakletiko Kiglerupotunanu Tokanchi wa psolchijneko wa tye koxa tkamrutanru wala wane chinkalurupa wa tushinikikolupa wala.” \s1 Gota galuka samyokletlu Geso \p \v 14 Giyagni satu pamole gepi rixinri, Gota Giskaryote giwakatletachri tsrukakalune sasertotene yegi ya. \v 15 Wane chinna, “¿Klu galuka genekletno, gita samyokangi Wale?” Rupiratyaluna mapmoleproji. \p \v 16 Wanekluyakawa rujgalu ruglepoktapinri samyokyaplu. \s1 Tsru Giknoglushgogne chinanu galpokotka \p \v 17 Muchinangogne jimaprojpa gisekachri myapjetkotugognekaka yimaklene ginyegitlu Geso. Wane chinruna, “¿Ginaka paluka galpoklejixwu wa Tsru Giknoglushgogne pnikyawakapa?” \p \v 18 Wale wane china, “Pokchi gyanu wale jeji yegi. Wane nchinanru, ‘Yimaklewatachri wane china, “Nogognestsitkani. Pixa yegi Tsru Giknoglushgogne nkamrutinri nyimamkleneyma” ’ ” \v 19 Ga wa yimaklene Geso chinyawakna kamrutna. Ralpokotluna Tsru Giknoglushgogne chinanu. \s1 Geso ginkakletlu wa satu yimakleru samyokanru \p \v 20 Kayimnu chininitka nikawaka tuplatatka pamole gepi yimakleneyma. \v 21 Wa nikanatinna, Geso wane china, “Galikaka wane nchingi, satu gixate rixinri samyokanutkano.” \p \v 22 Wamonuwnapotutna. Yinuwaka wane chinretna satkaka, “¿Gitgetkopni, Gitsrukaachi?” \p \v 23 Giyagni rugitna Wale. Wane chinna, “Girpaktanwa Gitayma gigakachri kolpetoya gimyoya, walepni wa samyokanno. \v 24 Galikaka Gita wa Yineru Wgenno wane nyanu chinyawaka wa yonchi Gitapiranaya. ¡Gi waneni wa tye jeji, wale chinanu Gita wa Yineru Wgenno samyooko! Kiglemkalu tye jeji chinanu ma mushpaakannimka.” \p \v 25 Giyagni rugita Gota wa samyokjeru. Wane chinru, “¿Gitgetkoni, Rawi?” \p Wane chinru, “Pixa chinyawaka.” \s1 Jimapro gimnikikolu gitaakaluru \p \v 26 Nikanatinna wanna, Geso kashichlu jimapro. Ruglenshinikanyegitlu. Jiknaglu. Renekna yimaklene. Wane chinna, “Gyoptotanru. Gnikanru. Tyenwa nomane.” \p \v 27 Kashichlo girapistono. Poyagnutyegitlo. Renekna. Wane chinna, “Giranu walaya pejnurunekgi. \v 28 Gi rixanu tyenwa nograga wa gerotu tokanchi gipiratkaluru chinanu, gixoluru yineru chinanu giyookaluru, wa mukochri kaspukikolupa. \v 29 Ga wa wane nchingi, xaniyakawa gi wa nuranutkalo twu gowajga wa walegognepotuko wa nuranro geroto wa Goyakalu pogirewatyawakaya.” \s1 Geso ginkakletagnaputlu Petro nutatinripa \p \v 30 Wa wanna shikaletinitkalu gimalwuru, rushpakamtatkana. Goliwa Magkate yana. \p \v 31 Giyagni Geso wane chinna, “Tye yechno pejnurunekgi gixapni gitspeekaakona Gita chinanu. Gi rixanu kayongalutkani: \q1 \qt Nuylakanru girukotapratachri, \qt* \q1 \qt ga wa gowegane gapatyawaka gajene \qt* \q2 \qt kotspalkaakona. \qt* \m \v 32 Wa nyotunotinpatka, Gita gapka kosekanu gixaya. Kalile nyanu.” \p \v 33 Petro gigita. Wane chinru, “Pejnurunekmaka gitspetanu Pixa chinanu, gike nixiniko nutspetanu gita.” \p \v 34 Geso wane chinru, “Galikaka wane chinyi, tye yechno ma yanumatkanugnapuwa gaxawripa, mapa kata pnutatanno.” \p \v 35 Petro wane chinru, “Numkata gipnaletankoxmaka Pixayma, gi nnutatanyi.” Ga wa pejnuruneko yimaklene wane china. \s1 Getsemani ragjigognetinri Geso \p \v 36 Giyagni sana ya Geso wannayma. Getsemani chinikowaka sana yana. Wane chinna yimaklene, “Gewi ntuplatanu, nagjigognetapinikopshini.” \v 37 Ranikna Petro ga wa gepi Sewereyo wgenene. Yinuwaka wamonuwnaleta. Ga wa kojwakanshinikanutka. \v 38 Giyagni wane chinna, “Nonshinikanu nwamonuwnapotutya gipukchi pixka potuko. Gkagwakanu gewi. Giyokanu Gitayma.” \p \v 39 Wane rajrinya psotsotaaji. Yoptsojita. Yonoogojpotuta. Ragjigogneta. Wane china, “Nuru, rumkatini wane gixletikolupa, ruknoganu tye salewakchi Gitaya, seyni gi wa Gita galukyawakapni, seyni Pixa galukyawakapni.” \p \v 40 Yimaklene yegi ya. Retamtna gimkanatachine. Wane chinru Petro, “Giyagni ¿gi gimkata giyokletge Gitayma pshinitsonu? \v 41 Giyokanu. Gagjigognetanu gma yantaletikotupa. Wa jmerenshinikanurungi galikakni, seyni gimane muchkotni.” \p \v 42 Rumepe wane yaletatnaka. Ragjigognetapa salewnalepirana. Wane china, “Nuru, nma murkanuwalo gi tumkata giknogletini Gitaya wa twu girapistono, wane gixkalurupni palukyawaka.” \p \v 43 Rumepe yayegletatnakna. Retamtna gimkanatachine, gi rixanu ruxapnewlena chinanu gi rumkata gimrekaygaletna. \v 44 Rajrinatnaka. Ragjigognetapa mapa kata rixinri. Waneko pixka chintokanutatnaka. \p \v 45 Wanepnute yimaklene yegi yatnaka. Wane chinna, “Gimkapanuchi. Gapnanutanutka. Nopapkostsitkani Gita wa Yineru Wgenno samyookotka kmukochirerunemyoya. \v 46 Gyotunotanutka. Gayanutka. Gi gowukatkalu nsamyokjerupa.” \s1 Geso samyookaluru. Kashichkaluru \p \v 47 Wa yanumsanatiniwa, runatka Gota satu wa pamole gepi rixinrina. Waleymana gixolune yine kyoglolewaprerune, kgagajererune. Runna tsrukakalune sasertotene ga wa tsrunekoxasreta gajene. \v 48 Wa samyokjerupa genekna saturutu gimaxiklechi. Wane china, “Girukta namlutanu gita, Walepakni. Gkashichanru.” \p \v 49 Rapyegitinitkalu Geso, waneklu wane chinru, “¡Rawi!” Ralukatkalu ga wa ramlutlu. \p \v 50 Geso wane chinru, “Nomole, ¿klu chinanu puna?” \p Giyagni rapyegitluna. Geso. Kashichatkaluna. \v 51 Ga wa satu Gesoymalutu koshpaklu yoglolewapre. Rustaklu sasertotene gitsrukate potu wayegreru. Yostakjepitlu. \p \v 52 Giyagni Geso wane chinru, “Pumretanru pyoglolewapre. Rawyawaka putakanru. Gi rixanu pejnuruneko yoglolewapi koschekachri, yoglolewapiko ruylatiko. \v 53 ¿Waka gkagwakluge gi numkata gagjiretlu Nuru; Walemka gitakyegitanutkano yokgipimole waragka pnute solalone gitowrene? \v 54 ¿Seyni gi rixpoko poyagkaakotanmaka Tokanchi Yonatkaluru wane chinachri rumkata wane gixleta?” \p \v 55 Waneklu Geso wane chinna wa gixolune yine, “¿Ginyegitno gixa yoglolewapiyma gagajeyma, kachowguru pixka gixa kashretnoge? Pagognemnunanuka gixayma ntuplanata. Nunkaklewata kpashiwakapjiya. Gi wa wane gkashichyano. \v 56 Seyni pejnuruko tyekaka wane gixkaluru poyagkakikolupa wa yonchi, Goyakalu tokanu geneklewatachine yonga.” Ruknokamtluna pejnuruneko yimaklene. Rasukatkana. \s1 Jemanshinikankakjetikowaka tunwatinri Geso \p \v 57 Ga wa Geso kashichachine ganiklu. Sasertotene gitsrukate potu Kaygwasu yegi ranikatkaluna, rapatyawakatkana yonchikgapine ga wa tsrune. \v 58 Wa Petro gomkagitlu gogajxigiyako. Sasertotene gitsrukatpotupjipotunanuko romkagitlu. Gitoko jigloka. Tuplanata towrechineyma retyaplu rushinityawakapa. \p \v 59 Wa tsrukakalune sasertotene, pejnuruneko jemanshinikankakjetikowakaya rujgaluna gipujtalewlusha galikaka migje Geso chinanu ruylajixyapluna. \v 60 Gimka gepikna gipgujtalewashatachine gapokachine, seyni gi rukshikluna. \p Gapkatamtachine gepi gapoka, \v 61 wane chinachine, “Wale wane china, ‘Numkata jijrolekletlu kpashiwaka potu Goyakalunu, ga wa mapgogne nkamrupjitanutnaklu.’ ” \p \v 62 Palna sasertotene gitsrukate potu. Wane chinru, “¿Gike pugita? ¿Klu rupgujtatyayina wa nyi?” \v 63 Seyni Geso pochkeru. \p Sasertotene gitsrukate potu wane chinru, “Goyakalu giwekachri kawchinanu nkoschekjixyi. Punkakanwu, ¿Pixlege wa Kristo, Goyakalu Wgenyi?” \v 64 Geso wane chinru, “Pixa chinyawaka. Seyni wane nchinyi, \q1 Xaniyakawa gixa getanno \q1 \qt Gita wa Yineru Wgenno \qt* \q1 \qt tuplatyawakapa giyaklu potuklesretate, \qt* \q1 \qt nuninkoxapa kyachgapererumkoya tengogne.” \qt* \p \v 65 Giyagni wa sasertote gitsrukate potu suskamkata. Wane china, “Mupashiregnuchi china. ¿Klu wanepnute magatyawu gipgujtalewatachine? Getanu wa xani. Gyijnakotatkalu ma mupashiregnuya. ¿Gi pixka getle gixlu?” \p \v 66 Rugitna. Wane chinna, “Ruklukanuwna rupninripa.” \p \v 67 Giyagni rutskagjegojitluna. Yotmutluna. Pimrine giptagojitlu. \v 68 Wane chinna, “Kristo, Goyakalu chinanu punkakanwu: ¿Katu giylakyi?” \s1 Petro nutatlu Geso \p \v 69 Malekputu tuplanata Petro. Wane tapyegityalu sato wayegrechro. Wane china, “Pixa koxa Geso Kalile gajeruymananyi.” \p \v 70 Seyni pejnuruneko getanuya nutata. Wane china, “Gi numata gikta pchina.” \p \v 71 Rushpaka. Maleka gajeru gipgyaptote ya. Satu getatnaklu. Wane chinna wa wane gwanatachine, “Tye koxa Geso Nasare gajeruymananu.” \p \v 72 Wale kawchinanu nutatatnaka. Wane china, “Gi numatlu wa jeji.” \p \v 73 Pshinitsonu rapyegitluna wane gwanatachine. Wane chinruna Petro, “Galikakni pixa koxa wannaymananyi. Gi rixanu ptokanu pumatika wa wane pixinri.” \p \v 74 Giyagni yinuwaka kamakpiirewleta. Yinuwaka Wale kawchinanu chinreta, “Gi numatlu wa jeji.” \p Waneklu gaxawripa yanumatatka. \v 75 Rushinkaplu Petro wa Geso tokanu, wane chininri, “Ma yanumatkanuwa gaxawripa, mapa kata pnutatanno,” chinyalu. Rushpakamtatka. Maleka ya. Chiyampotuta. \c 27 \s1 Geso Pilato yegi \p \v 1 Goyechnokawpotuko jemanshinikankakjetikowaka jiglokna tsrukakalune sasertotene ga wa yine tsrutene Geso chinanu, wa ruylatyapluna. \v 2 Rostutluna. Ranikatkaluna. Pilato girukotlewatachri yegi samyokluna. \s1 Gota gipnale \p \v 3 Giyagni Gota wa samyokjeru retatkalu wa ruklukanuwnayegjixikolutka, kashrijetanshinikanuta. Satkaklo wa mapamoleproji tsrukakalune sasertotene ga wa tsrune yegi. \v 4 Wane china, “Gita mukochirewatatka. Nsamyoklu muklukanuwnakatugraga.” \p Wa wanna wane chinru, “¿Gi rixwu wixa? Petanru pixa.” \p \v 5 Ruknokamtlo sroschiproji kpashiwakaya. Ralimta. Rushriknojitnanatkawa. \p \v 6 Tsrukaklune sasertotene gwalo sroschi. Wane chinna, “Ginanshichkalurni tuknokikolu wa kpashiri gignantakikowaka, gi rixanu granchi wenroni.” \v 7 Jemanshinikankakna. Walaya ragjitluna kajpa kamgakleruchijne, pnu giyakatyachine kapnatikowakapa. \v 8 Giyagni wane chinkaluru Granchichijne xanigognenanu. \v 9 Waneklu poyagkakatkalu Goyakalu tokanu geneklewatachri Geremiya wane chinyawaka: \qt Rawlona mapmoleproji sroschi wa rutakwenutikolu wenru, wa pimrine Gisrayiliklopishane gitakwenutanru. \qt* \v 10 \qt Reneklona kajpa kamgakleruchijne chinanu, Gitsrukaachi chinyawakno. \qt* \s1 Pilato gepomsatlu Geso \p \v 11 Girukotlewatachri getanu tunwata Geso. Ga wa girukotlewatachri gepomgalu. Wane china, “¿Pixlege wa Goteyone Pogiryi?” \p Geso wane china, “Pixa chinyawaka.” \p \v 12 Wa jigyegitkoklunu tsrukakalune sasertoteneya ga wa tsruneya koxa, gike rugita. \v 13 Giyagni Pilato wane chinru, “¿Gi ge pjema gi pejnupiranananukta jigyegityayina Pixa?” \v 14 Gi satuna tokanchi rugityalu. Giyagni girukotlewatachri giglajpotuta. \s1 Waka Geso waka Warawasu \p \v 15 Wa tsrugogneklu satu yineru rushyegjetna gostutkaluru girukokta ralukanruna. \v 16 Giyagni waneyananna gostutkaluru kpogiru, Warawasu giwakatletachri. \v 17 Giyagni rapatinitkana, Pilato wane chinna, “¿Giru galuka wa nkaspukyegityapgi? ¿Warawaslege waka Geso wa Kristo chinkaluru?” \v 18 Gi rixanu wale gimata wa ranxalna chinanu samyokluna. \p \v 19 Gitakyagoklewatikowaka tuplanatini wale, ganunro yokantokanyegitlu. Wane chinru, “Petashatanru Wale poyagkakachri. Gi rixanu xawakni gixo nsalewna Wale chinanu nupnawleya.” \p \v 20 Ga wa tsrukakalune sasertotene ga wa tsrune gishinikanutna gixolune yine wa Warawasu galikaka ragjitinripna, ga wa Geso ruylajixinripna. \p \v 21 Rugita girukotlewatachri. Wane china, “¿Giru galuka wa nyi gepi wa nkaspukyegityapgi?” \p Wanna wane china, “Warawasupni.” \p \v 22 Pilato wane chinna, “Giyagni ¿gi nixyaplu Geso wa Kristo chinkaluru?” \p Pejnuruneko wane china, “¡Koroshishkita gitaakalurupa!” \p \v 23 Girukotlewatachri wane china, “¿Klu gektutu kamruta?” \p Wanepnute potu tsaplewatna. Wane chinna, “Koroshishkita gitaakalurupni.” \p \v 24 Giyagni Pilato getinri gike rumkata, seyni wanepnute galikaka rixa gejnugima, gonu koscheka. Reromyoga gixolune yine getanu. Wane china, “Muklukanuwnakatno tyegragaya. Gixa getanutkalu.” \p \v 25 Pejnuruneko yine gigita. Wane chinna, “Wixa chinanupni gigragaya, ga wa wwugenene chinanupni.” \p \v 26 Giyagni kaspukyegitna Pilato Warawasu. Rali kochipjetjixletinitkalu Geso, samyokatkalu koroshishkita rutakikolupa. \s1 Geso gixpiranatkaluru solaloneya \p \v 27 Giyagni girukotlewatachri solalotene ganikatkalu Geso. Tsrupji Pretoryopji ranikluna. Pejnuruneko solalone gapatyegitlu. \v 28 Giyagni Waleko gimkalu komkagatkaluna. Pakni yoshmookaluru pixkalutu mkachri yoshmakatkaluna. \v 29 Kona kamgikaluru sagyeta yoshmakjiwutatkaluna. Katsluksu samyokluna, potuklemyo. Yoptsojityegitluna. Ruxpiranatluna. Wane chinruna, “¡Wuya, Goteyone pogire!” \v 30 Rutskagjetluna. Kashichluna katsluksu. Ruylajiwutluna. \v 31 Rali gixpiranatletinikaluna, komkagatkaluna mkachri. Waleko gimkalu yoshmakatnakluna. Ranikatkaluna, koroshishkita rutakyapatkaluna. \s1 Koroshishkita gitaakaluru \p \v 32 Rushpakamtinitkana. Retluna Surene gajeru, Simo giwakatletachri. Wale rutjijixlona Geso koroshishkitate. \v 33 Rapokluna Kolkota chinikowaka. Walenwa Gijiwuswaga yegi chinikowaka. \v 34 Reneka giiretmakluna winga shepichlega yapjetkaluro. Retumgamkalo. Gi raluka giiretlo. \v 35 Koroshishkita rutakatkaluna. Kotspaltamkatluna. Gipenoklu rutakluna gimkalu. \v 36 Tuplatna. Wane retanatyaluna. \v 37 Gijiwu gogwakate rutakyaluna jigyegitikolu yonga, wane chinachri: \q1 Tyenwa Geso Goteyone Pogire. \p \v 38 Giyagni Waleyma koroshshkita rutaakana gepi kachowgurune, satu potuklesreta, satu kegnetesreta. \v 39 Wa giknogachine mupashiregnuchi chinruna. Ruwnownojiwutna. \v 40 Wane chinruna, “Pixni wa kpashiwakapji jijrolekachripyi, mapagogne pkamrupjitanutnaklu. Pixnanuko gognetkakinwa. Goyakalu Wgene pixinipa, koroshishkita pujrukini.” \p \v 41 Waneko pixka china gixpiranatletluna tsrukakalune sasertotene, ga wa yonchikgapine, ga wa tsrune. Wane chinna, \v 42 “Pimrine rognetkaka. Walenanuko gi rumkata gognetkakletnawa. Goteyone Pogirmaka, koroshishkita rujrukini xani. Walixanmaklu. \v 43 Raponshinikanutkamkalu Ruru Goyakalu. Rushatkapanru xani ralukiniplu. Gi rixanu wane china, ‘Goyakalu Wgenno.’ ” \v 44 Waneko pixka rixa yangaletluna kachowgurune Waleyma koroshishkita gitaakalune. \s1 Geso gipnale \p \v 45 Tumananutkani ruchpokatka tkachi psolchijnepotunanuyako. Kayinwakasreta rapokinpotunanuko rumrekatka. \v 46 Kayinwakpapko Geso saplewata. Tsru plaji rixa. Wane china, \tl “Geloyi, Geloyi, ¿Lama sawajtani?” \tl* Walenwa, “Noyakalute, Noyakalute, ¿klu chinanu puknokatkano?” \p \v 47 Jeminrina pimrine wane gwanatachine, wane chinna wanna, “Pete. Wale tomgalu Giliya.” \p \v 48 Waneklu rasukamta satu wannate. Rawlo katsopi. Kachgalu shichponkaklu. Katsluksu rutaklu. Reneka giiretlu. \v 49 Pimrine wane china, “Getashatanru. Wetkoxewa gikta runanu Giliya rognetkakapyaplu.” \p \v 50 Rumepe saplewletatnaka Geso. Tsru saple rixa. Kaspukatkalu ruwekinri. \s1 Ksolaloteru gipgujtale \p \v 51 Waneklutka mkachrichrata gimaletanatachri kpashiwaka gajeru giskakamtatka. Gepichratatkalu. Teno rumuyaka giskakletyatka chijiina. \v 52 Ruyolikchijita. Sotlukaka gitspatjeta. Rutpukamta yomlechkaka. Gi gepika kpashirinni gapnanutachinnimane yotunota. \v 53 Wa yotunotinitka Wale, waneklu yomlechi rushpakyatkana. Kpashiri pokchi yatkana. Gixolune yegi rupgujewnayegitna. \p \v 54 Ga wa ksolaloteru ga wa waleymalune Geso girukotanatachine getlu wa giyolikchijru, ga wa wane gixkalurkaka. Tsru piklu rixanna. Wane chinna, “Galikakni Goyakalu Wgenni wa tye.” \s1 Koroshishkitastsi gwachine suxone \p \v 55 Wane rawanatna gixo suxone gowuka getanatyachine. Kalile romkagityaluna Geso. Rupxakanatluna. \v 56 Wannaymana Mariya Maktala gajero, ga wa Santiyako, Gosi ginro Mariya, ga wa Sewereyo wgenene ginro. \s1 Geso kapnatkaluru \p \v 57 Kayi rixinitka runa satu jeji ponikolu, Garimate gajeru. Gosi giwakatletachri. Wa Geso yimaklerkoxni wale. \v 58 Wale yayegitlu Pilato. Gesnimane ragjita. Giyagni Pilato genekjixmanetlu. \v 59 Gosi gwamanetatkalu. Powrachratalu poyitatkalu. \v 60 Waleko giyomlepmaka gerotupna rutaklu, sotlu yomlechi gipgyaptote gakanokachri. Wane yiyatka. \v 61 Wane rawanatna Mariya Maktala gajero, ga wa sato Mariya. Tuplanatna yomlechi ginaple. \s1 Yomlechi girukotka \p \v 62 Waleprikgogne, walenwa gapnanutikalurgogne, Pilato yegi rapatyana tsrukakalune sasertotene ga wa Gwariseyone. \v 63 Wane chinna, “Gitsrukaachi, wushiniklu wa wale kyokwirewaklerni wane china, ‘Mapagogne giknoginpatka nyotunotanu.’ \v 64 Giyagni pyokanrewatanu girukotayomletikolupa mapgogne rixinpotunanuko, ma chowgutapyapluna yimaklene goyechno, ma wane chinyanupna yine, ‘Yotunomtatka gipnachinetskalaya.’ Gapkatatachri pupjeru muchinanu pnute ma mixinitipa.” \p \v 65 Pilato wane chinna, “Waneygi girukowatachine. Gajewa. Gignantakanru gimatyawaka.” \v 66 Wane yatkana. Rugnantakluna yomlechi. Rupitluna sotlu, girukowatachineymananuko. \c 28 \s1 Yotunre \p \v 1 Ruknoginitka gapnanutikalurgogne, rumrerekamtinitka muchinangogne wa simana, wane yana Mariya Maktala gajero ga wa sato Mariya, yomlechi retapyapna. \p \v 2 Waneklu waneru tsru giyolikchijru. Gi rixanu Gitsrukaachitowreru gijruka tengogneya. Rapoka. Rakaprurutlu sotlu yomlechi gajeru. Wale gogo tuplanatatka. \v 3 Rawrakle pixka rixgojita. Gimkalu klataa rixpotuta giwru pixka. \v 4 Wale piklena chinanu wa girukowatachine giypiypitana. Gipnachine pixka rixanna. \p \v 5 Goyakalutowreru gigita. Wane chinna suxone, “Gi mpikanu gixa. Gi rixanu numatgi Geso gijga, wa koroshishkita gitakanatkaluru. \v 6 Gi wa gewitkalu. Yotunomtatka wa Wale chinyawaka. Ginanu. Getapanru rutakanatikowaka. \v 7 Gajewa. Nteyakawamtanu. Ginkakapanna wa yimaklene yotunomtinritka gipnachinetskalaya. Kosekatkagi. Kalile yatka. Wane getinitkalu. Nunkakatkagi.” \p \v 8 Giyagni wanna yomlechi teyakawamtyatkana. Pikachine ga wa gimuwatachine potu. Rasukamtna yimaklene runkakapyapna. \v 9 Makakta Gesokni wa yoptotapna. Wane chinna, “Kiglenshinikanupgi.” Rapyegitluna. Kashjixitluna. Yoptsojityegitluna. \v 10 Giyagni Geso wane chinna, “Gi mpikanu. Gajewa. Ginkakapanna nomolene wa Kalile yinripatkana. Wane retinnona.” \s1 Girukowatachine ginkakle \p \v 11 Wane yakopshinna, pimrine girukowatachine pokchi yatkana. Tsrukakalune sasertotene runkakapna pejnuruko retanrutkana wane gixachritka. \v 12 Rapatjetna tsruneyma. Jemanshinikankakna. Gixo sroschi reneekana solalone. \v 13 Wane chinkana, “Wane nchinanu, ‘Yimaklene goyechno ginapa. Chowgutpatkaluna, wumkanatni wixni.’ \v 14 Wale yijnakotinipa girukotlewatachri, wixa giglepokyegitangi. Mkojwakanshinikanutkane wixkakangi.” \v 15 Wanna yoptotlo sroschi. Wane rixna wa runkakikowakna. Giyagni poshalpiranatka Goteyone yegi xanigognenanu. \s1 Tsru yokanru \p \v 16 Giyagni pamole satupje yimaklene Kalile yatkana, satu magka yegi wa Geso chinyawakpotukna. \v 17 Retinitkaluna yoptsojityegitluna. Seyni pimrine nutanshinikanyegitlu. \v 18 Rapyegitinitkana Geso, ruynumsatna. Wane chinna, “Psolpotuko nutakika tengogne ga wa chiji. \v 19 Giyagni gyanu. Gyimakanna payinemnunanuka. Gkatanna Girchi giwakaya, ga wa Gituru giwakaya, ga wa Giwekikaluru Kpashiri giwakaya. \v 20 Ginkakanna kamrutyapluna pejnuruko nyokanatyagi. Gjemanu: Gixayma nwanu psolgogneko yoptukgogneshatyawakpotunanuko.”