\id LUK - Yine NT (Piro) -Peru 2008 (DBL -2013) \h Lokasu \toc1 Kiglerpotunanu Tokanchi Kpashiri Lokasu Yonatanru \toc2 Lokasu \toc3 Lk \mt2 Kiglerpotunanu Tokanchi \mt1 Kpashiri Lokasu Yonatanru \c 1 \s1 Teyogwilo chinanupni \p \v 1 Wane rixa. Gi gepika yagota yonretlu wixa yegi kamrutikalurutkapirana. Yagota ginkakpokwakletluna. \v 2 Waneko pixka rixna reyinuwaklewayakawa getachine. Wannanwa tokanchi kamruklerune. Ga wa wanna samyokwu tyekakapirana. \v 3 Giyagni kigle getle nixlu gita koxa nyonyegityi, kshinikanuru potu Teyogwilo. Rixpokotyawaka nunkakyi. Gi rixanu reyinuwakayakawa nomkaginshinikanpiranpotutlu, \v 4 pumatpotutyaplu koxa pixa poyegitkalurni wa tokanchi punkakikolu. \s1 Gwa Katlewakleru girune \p \v 5 Gotechijne pogire Giroreklunanu, waneru satu sasertote, Sakariya giwakatletachri, Gawiyaklopishaneyma gitaakaluru. Ganunronwa Gaaroklopisha. Gilisawetinwa tgiwaka. \v 6 Ga wa gepiko poyagkakachinni Goyakalu getanuya. Muklukanuwnakane. Romkagitluna pejnuruko Gitsrukaachi yokanatanru, Wale gitakanru. \v 7 Gi kwugenna gi rixanu migatni Gilisaweti, ga wa gepiko gi gepika walapu waneyanatkana. \s1 Gwa gishpakle ginkakagnaputka \p \v 8 Wa gipapko gapokinpatka sasertote kamrure kamrutinri Goyakalu getanu, wane rixa. \v 9 Sasertotene gixjetyawaka, wale gitaaka yochpikyaplu pgamlupagiri. Kpashiwaka potu Gitsrukaachinu jigloka. \v 10 Pejnuruneko gixolune yine maleka gagjigognenatya yochpiikakopshini pgamlupagiri. \p \v 11 Gitsrukaachitowreru gipgujewnayegitlu. Pgamlupagiri yochpikjetikowakakwa potuklesretate tunwata. \v 12 Wa retinitkalu Sakariya, kojwakanshinikanutnanwa. Tsru piklu rixa. \v 13 Ga wa Goyakalutowreru wane chinru, “Sakariya, gi pikanu. Gi rixanu pagjigognere jemka. Ga wa pganunro Gilisaweti gishpaakakanru puturu. Gwa pgiwakatanru. \v 14 Pumuwatanu. Pumjikanu. Gixo yine gimuwatanu rushpakinri chinanupa. \v 15 Gi rixanu tsrupni Goyakalu getanu. Gi wa wingako ruranu. Gi wa kapsagaluko ruranu. Giwekikaluru Kpashiri gwagajitanru potu rixanu, runronanwakyakawa. \v 16 Gixo Gisrayiliklopishane satkakanu puturupa Gitsrukaachi Royakalutna yegi. \v 17 Giwekikaluruya, Giliya pixka, ga wa ruyakleya runanu. Ma mapookanuwa Gitsrukaachi, wale gapka kosekanu. Wale satkakgajinshinikanutanna girchine wugenenna yegi; ga wa kaalirerune satkakyapa kanshinikanurune rixinripna poyagkakachine pixka. Yine galpokotachripni Gitsrukaachi chinanu giglepokotkalunepa.” \p \v 18 Sakariya wane chinru Goyakalutowreru, “¿Gi nixpoko gimatletanru? Gi rixanu tsrutsolejinatkano. Ga wa nganunro koxa gi gepika walapu waneyatkalo.” \p \v 19 Goyakalutowreru gigitlu. Wane chinru, “Gitni Kawrilno. Goyakalustsi tunwatachrino. Gitni yokanatkalurno nuynumsatyapyi, ga wa nunkakyapyi tye kiglerupirana. \v 20 Ga wa xani myanumatkatupyi. Gi pumkata yanumletannuna wale wane gixkoklugognepotunanukopa, pma malixtokanutkalchinanno. Gigogne poyagkaakalurupni ntokanu.” \p \v 21 Ga wa yine kagwakanatlu Sakariya. Ruglajitna wa kpashiwaka ramginritka chinanu. \v 22 Ga wa rushpakamtinitka, gi rumkata yanumletanatka. Rumatna wa pagixanu retinrinatka getkaluru kpashiwakaya. Rutsejrigjeyegishatatkana. Myanumatkatunannatkani. \p \v 23 Wane rixa. Poyagkaklu wa sasertote kamrure. Rali poyagkakletinitkalu, gipji yatka. \v 24 Ruknoginitka walegognekaka, kamshirotkani ganunro Gilisaweti. Pamyo ksuru tyogimatnawa. Wane china, \v 25 “Giyagni wane rixno Gitsrukaachi, wa walegogne retyano konpatetyapatkano yine getanuya.” \s1 Geso gishpakle ginkakagnaputka \p \v 26 Patsrujire ksuru chininri Goyakalu yokanatlu gitowreru Kawrili. Satu pokchi Nasare giwakatletachri, Kalilesreta, yokanatlu. \v 27 Makloji jeji metkatowa yegi yokanatlu. Satu jeji gipiratanrotka, Gosi giwakatletachri, Tawiklopisha. Wala makloji giwaka Mariyni. \p \v 28 Wala yegi jigloka Goyakalutowreru. Wane china, “Mariya, gimutkalurpotyi. Pixaymalu Gitsrukaachi.” \p \v 29 Tkojwakanshinikanutnanwa wale tokanu chinanu. Tnutanshinikanuta gi pixkalutuknige wa tye galuklewlu. \v 30 Giyagni wa Goyakalutowreru wane chinro, “Mariya, gi pikanu. Gi rixanu Goyakalu gimutatkayi. \v 31 Xani pmushiwatanu. Pushpaakakanru puturu. Pgiwakatanru Geso. \v 32 Tyepni wa tsru. Teno potu Gajeru Wgene chinko. Gitsrukaachi Goyakalu genekanru rutsrukatni Tawi pogirewatyawaka. \v 33 Gakowniklopishane yegi pogirewgognenatini. Pogirewatyawaka gike rixiniko nikawnanu.” \p \v 34 Giyagni Mariya wane chinru Goyakalutowreru, “¿Gi rixpokotanu wa tye? Gi rixanu gi jeji numatawa.” \p \v 35 Goyakalutowreru gigita. Wane chinro, “Giwekikaluru Kpashiri ginyegitanyi. Teno potu Gajeru giyakle chikletyegitanyi. Giyagkoxni kpashiripni gishpakachripa wane chinko Goyakalu Wgene. \v 36 Ga wa petanro. Pumole koxa Gilisaweti wala koxa tutsroginiko tmushiwata. Toturupni. Patsrujire ksuryegitkalo wa migato chinkaluronanu. \v 37 Gi rixanu Goyakalu gi satuna ma mumkatanutni.” \p \v 38 Giyagni Mariya wane china, “Gitsrukaachi wayegrerno. Wane nixikolupa pixa chinyawakpotuko.” \p Wala yegi yiyatka Goyakalutowreru. \s1 Mariya salwayegitlo Gilisaweti \p \v 39 Walegognekaka tpalnamta Mariya. Kmagkatewaka tya. Teyakawamta. Gotechijne gajeru pokchi tya. \v 40 Sakariyapji tjiglokamta. Taluklo Gilisaweti. \v 41 Wane tixatka. Wa Gilisaweti yijnaka galukletinitkalo wa Mariya, wa mturu tonanwaka gajeru ruptekapa. Wa Gilisaweti Giwekikaluru Kpashiri gwagajitanro potu gixachrotkani. \v 42 Tsru saple tixa. Wane china sapleta, “Giglenshinikanyegitkaluryi pixje suxonyegiya. Giglenshinikanyegitkaluru punanwaka gishpakyachripa. \v 43 ¿Gi nixge gita wa tye giknogyapno, wa Nutsrukate ginro ginyegityawakno? \v 44 Gi rixanu neyijnako galukletiniyakawayi, wa mturu nonanwaka gajeru ruptekapa rumuwle chinanu. \v 45 Giglenshinikanyegitkaluro galixachro, gi rixanu poyagkakikolupa wa tunkakikolupirana, wa Gitsrukaachi ginkakjixyalo.” \p \v 46 Mariya wane china, \q1 Numalwutlu Gitsrukaachi nonshinikanuya. \q1 \v 47 Ga wa numuwyegitlu Goyakalu, Nognetkakjeru. \q2 \v 48 Gi rixanu mpogireto retyano wayegrerno. \q1 Xaniyakawa giglenshinikanyegitkalurno \q1 Wane chinannona pejnurune gimuweekakgognenatachinepa \q2 gapkatatachineshaklumnunanukapa. \q1 \v 49 Gi rixanu wa Kgiyaklewakleru tsrupirana kamruyegitno. \q2 Kpashiri giwakni. \q1 \v 50 Retwamonunanumtna pagwashlukaka \q2 gimuweekakgognenatachinmnunanuka wa pikjene. \q1 \v 51 Muchkowamyota. Galixkotnachinewa rajiyna \q2 ga wa ginshinikanuyna kopalatna. \q1 \v 52 Pogirewatyawakna tsrukakalune ruknokya. \q1 Mpogirene tsrune rutaka. \q1 \v 53 Kiglerkakaya jinanu rixkakna nachichachine. \q2 Ga wa ponikolune maleshayalune yokanatna. \q1 \v 54 Rupxaklu wayegreru Gisrayili, \q2 gi rixanu rushiniklu retwamonrewle, \q2 \v 55 Chinyawakpotukna wutsrukatenni, \q2 Gawra ga wa giklopishane rushinityawakpotuko. \p \v 56 Mapa ksuru Gilisawetiyma wane twa Mariya. Wanepnute topji tsatokatnaka. \s1 Gwa Katlewakleru gishpakle \p \v 57 Ga wa Gilisaweti poyagkakatkalu togogne tushpakawgenetinripatka, rushpakatka toturu. \v 58 Yijnakotinitkana tumwastsitanune ga wa tomolene wa tsru getwamonre rixyalo Gitsrukaachi, rumuwatna walayma. \p \v 59 Wane rixatka. Yokgipgogne chininri runna wa sajruka gistakletyapatkaluna wa mturu. Ruru giwakmaka rutakluna, Sakariya. \v 60 Tugita runro. Wane china, “Gike. Seyni Gwa giwakatko.” \p \v 61 Wane chinrona, “Gi satuna pumole wane tye giwaka giwakatletachri.” \p \v 62 Rutsejrigjeyegitluna ruru klu giwaka ralukyalu wale. \v 63 Ragjitlu pamta. Yonatlu. Wane china, “Gwanwa giwaka.” \p Pejnuruneko giglajita. \p \v 64 Waneklu Sakariya kotpuknamatka ga wa ginnu. Yanumatatka. Rumalwutlu Goyakalu. \v 65 Tsru piklu rixanna pejnuruneko rumwastsitanune. Ga wa psoluko Gotechijne gajeru kmagkatewaka pogiwatya pejnuruko tyepirankaka. \v 66 Pejnuruneko yijnakotachine gimretpiranatlu rajiyna. Wane chinna, “¿Gi gixachrini: xani tye mturu? Gi rixanu waleymalu Goyakalu.” \s1 Tokanchi reneklewatyawaka Sakariya \p \v 67 Ga wa Sakariyni ruru, Giwekikaluru Kpashiri gwagajitanru potu. Goyakalu tokanu reneklewata. Wane china: \q1 \v 68 Gimalwutkalurni Gitsrukaachi, Gisrayiline Goyakalute. \q1 Salwayegitna rayinerutene koshpakapna. \q1 \v 69 Wixa yegi rupgujewnakakyalu Gognetkaklewatachri potu, \q2 satu wayegrerni Tawniklopisha. \q1 \v 70 Reyinuwakleyakawa wane chinjetyawakpotuko \q2 pejnurunniko kpashirinni tokanchi geneklewatachinniya, \q1 \v 71 Gognewatikalurupapirana, wkamnixjeneyegiya, \q2 ga wa pejnuruneko wayegixjeneyegiya. \q1 \v 72 Gi rixanu retwamonutna wutsrukatenni \q2 ga wa rushiniklu kpashiri tokanu rupiratanru. \v 73 Wutsrukatni Gawrani rupiratya Wale kawchinanu \q2 renekyapwu \q1 \v 74 Mpiikonepwu wushatkapko wkamnixjenyegiya, \q2 Wale yegi wkamrurewatinripa, \q1 \v 75 Kpashirinepwu, poyagkakachinepwu \q2 Goyakalu getanu psolgogneko wugogne. \q1 \v 76 Ga wa pixa, mturu, \q2 teno potu Gajeru tokanu geneklewatachri pchinko \q2 Gi rixanu Gitsrukaachi kosekachripyi \q2 palpokgapotyaplu. \q1 \v 77 Rayinerutene pumatkakanu gognewatikalurupirana \q2 kaspukmukochiretikolupna, \q2 \v 78 Woyakalute gishiniklewle ga wa retwamonrewle chinanu, \q1 Wa wale chinanu salwayegitwu \q2 pokamlatachri tengogne potu gishpakyachri. \q1 \v 79 Wane rixa pokamlatyegityapna mapshagwaka gwachine, \q2 ga wa gipnalchikle tuplanatachinena, \q2 wkosekikolupa, giglewanshinikanrugapo gayinripa. \p \v 80 Ga wa mturu tseruwna. Muchkowata Giwekikaluruya. Yineru mwiyawakanu rawanata walegognepotunanuko wa Gisrayiline yegi rupgujewnini. \c 2 \s1 Geso gishpakle \p \v 1 Wane rixatka walegognekaka. Susa Gakosto yokanrewata psolchijne gajeneko gitakgiwakatikolupa. Walepirana pogiwata. \v 2 Tye muchinanu gapka gitakgiwakatikolu wane gixka wa Surchijne girukotlewatyachri rixini Surino. \v 3 Satkaka waleko gipokchi ya, rutakgiwakatikolupna pejnuruneko. \p \v 4 Giyagni Kalilchijne gajeru pokchi Nasare yiyatka Gosi. Gotchijne kanika. Tawi pokchi ya Wele chinikowaka. Tawiklopishni wale. Tawnineru. \v 5 Wa rutakgiwakatikolupa Mariyayma rupiratanro. Kamshirni wala. \v 6 Wane rixatka. Wane rawanatinna tpoyagkakatkalu togogne tushpakawgenetinripatka. \v 7 Tushpaakakatkalu muchinanu toturu. Mkachrichrata tpoyitatkalu. Prachine wakane nikjetyawaka tuklukakatkalu, gi rixanu maleshayna pagruko pnu giyakatyachine gwajetyawaka. \s1 Goyakalutowreru ginkakapna girukotapratachine \p \v 8 Walesretako wanena girukotapratachine, maleka gwachine, girukotaprayechnotachine. \v 9 Goyakalutowreru gapyegitna wanna. Gitsrukaachi gatajiwnale yochigyegitna. Pikpotutna. Tsru piklu rixna. \p \v 10 Ga wa Goyakalutowreru wane chinna, “Gi mpikanu. Gi rixanu kigleru tokanchi nunkakapgi, tsru gimuwlupirana, pejnuruneko yinenupni. \v 11 Tawi pokchi rushpakya xani gixa chinanu Gognetkaklewatachri. Walenwa Kristo Gitsrukaachi. \v 12 Waleko rumatikolupa: Gikshikanru mturu mkachrichrata poyitkaluru; prachine nikjetyawaka giklugachri.” \p \v 13 Walegnapunanu Goyakalutowreruymatkana gixolune solalone tengogne gajene. Goyakalu gimalwutachine. Wane chinachine: \q1 \v 14 Goyakalu gimalwutkaluru teno potu Gajeru. \q1 Ga wa tyechijne gajene yinenupa giglewanshinikanrewlu, \q2 wa giglenshinikanutachinenupa. \s1 Girukotapratachine salwayentaplu prachinepjiya \p \v 15 Wane rixatka. Wanna yegi yiyatkana Goyakalutowrerune. Tengogne yatkana. Ga wa girukotapratachine wane chinkakna, “Wele gayanu xani. Wetapanru tyepirana wa giknogachri wa Gitsrukaachi ginkakjixyawu.” \p \v 16 Giyampotu wane yatkana. Rukshiklona Mariya, ga wa Gosi, ga wa mturu prachine nikjetyawaka giklugachritka. \v 17 Wa retinitkaluna, pogitatkaluna wa mturupirana, wa chinikowakna. \v 18 Ga wa pejnuruneko yijnakotachine giglajita wa girukotapratachine chinyawakna. \v 19 Ga wa Mariya pejnuruko tyekakapirana tumreta tajiya. Tyanshinikanpiranatlu. \v 20 Satokatkana girukotapratachine. Ralixkotluna Goyakalu ga wa rumalwutluna pejnurukopiranaya, wa yijnakotanruna ga wa retanruna, wa chinikowakpotukna. \s1 Sajruka gistakletikolu Geso \p \v 21 Yokgipgogne chininitka wa sajruka gistakletikolpatka wa mturu, giwakatka Geso, wa Goyakalutowreru giwakatyawaklu, ma nanwakchi mawakanuwa giwakatlu. \s1 Goyakalu yegi raniika Geso \p \v 22 Wa poyagkakgognetkatka powralu rutakikolupna, wa Moysisi Tokanu Yokanatkaluru chinyawakpotuko, Gerosale ranikatkaluna, wa Gitsrukaachi renekyapatkaluna. \v 23 Wa rixyongatyawaka Gitsrukaachi Tokanu Yokanatkaluru: \qt Pejnuruneko jejine kotpukawugenewlemapatini kpashirine chinkalunepni Gitsrukaachi chinanupa. \qt* \v 24 Wa genekashlu giylatkalurupa renekanna wa Gitsrukaachi Tokanu Yokanatkaluru chinyawaka: \qt Gepirine kamowane, waka gepi motkoko wgenene. \qt* \p \v 25 Gerosale waneru satu jeji, Simo giwakatletachri. Walenwa jeji poyagkakachri ga wa kgipashiregolu. Wale kagwaklu rumnanukikolupna Gisrayiline. Waleymalu Giwekikaluru Kpashiri. \v 26 Giwekikaluru Kpashiriya runkaaka gichi rupnanu ma metkanuwalu Gitsrukaachi Kristote. \v 27 Giwekikaluruya kpashiwakapji yatka. Wa kpashiwakapji ranikinitkaluna rurune wa mturu Geso, wane rixyapatkaluna wa rixjetyawakna wa Tokanchi Yokanatkaluru chinanu. \v 28 Giyagni wale kampukatkalu. Rumalwutlu Goyakalu. Wane china: \q1 \v 29 “Xani, Gitsrukaachi, petasha yaletanutkalu pwayegreru \q2 giglewanshinikanutachri pchintokanutyawaka. \q1 \v 30 Gi rixanu noygalpotuko netyatkalu gognewatikaluru Pixanu, \q2 \v 31 Wa pejnuruneko yine getanu palpokotanru. \q1 \v 32 Pokamlatachripni payinyegiya gipgujewnakakachripa. \q1 Ga wa payinerutene Gisrayiline yochigyegitachripni.” \s1 Simo giglenshinikanyegitna ruru, runro \p \v 33 Ga wa ruru, runro giglajita wa wale wane chinikowaka. \v 34 Simo giglenshinikanyegitna. Wane chinro runro Mariya, “Pjemanu. Wa Tye gitaaka rujrukinripna, ga wa yotunomtinripna gixolune Gisrayiline. Rutaaka rumatikolupa rixinripa. Gapatkalurupni Wale, \v 35 rupgujewninripa gixolunenshinikangaji. Ga wa yoglolewapi yoglonshinikanutanyi pixako.” \s1 Gana ginkakletpiranyegitlu Geso \p \v 36 Wane koxa twanata Gana, tokanchi geneklewatachro, Panwuri nshicho. Gaseriklopishni. Gixo potu walapu waneyatkalo. Talixinitka, payokgipre walapu tganuru yegi twanata. \v 37 Gipnagnurutachrotkani, ga wa yokgipimole gepkoxamkoje walapu waneyatkalo. Goyechno ga wa gogi gi tushpaka kpashiwakapjiya. Togajirewatinri ga wa tagjigognetinri Gitsrukaachi yegi tkamrurewatya. \v 38 Walepapko tapoka. Wala koxa gipgujtatlu Goyakalu. Walepirana tunkakleta pejnuruneko kagwakachinyegiya, gognewatikaluru Gerosale chinanu kagwakachine. \s1 Satokatkana; Nasare yana. \p \v 39 Wa poyagkakinitkaluna wa pejnurkakakopirana wa Gitsrukaachi Tokanu Yokanatkaluru chinyawaka, satokatkana. Kalilechijne gajeru pokchi, Nasare, yatkana. \v 40 Ga wa mturu tseruwna. Ga wa muchkowananumta. Kgimatkaleru potu rixinri. Ga wa Goyakalu gimutlewle waneylutni. \s1 Kgimatkalerunyeglu Geso \p \v 41 Pawalapkaka Gerosale yana rurune, wa meyiwlu yegi, Tsru Giknoglushgogne. \v 42 Wa pamole gepi walapu chininitka, Gerosale kanikna meyiwlugogneklu, rixjetyawakna. \v 43 Nikawnagognetinitka, satokatkana. Ga wa mturu Geso Gerosale rutukatka. Gi rumatna rurune rutukinritka. \v 44 Kagwakluna rumotsananumtjene yegi rawamtinri. Pagogne yanru yinitkana, rujgatkaluna gimolenna yegi ga wa rumatanunna yegi. \v 45 Wa ma mukshiikanutkaluna, Gerosale satokna. Rujgananumtluna. \v 46 Wane rixatka. Mapgogne giknoginitka, kpashiwakapji rukshikyatkaluna. Kgimatkalerune ganikajite tuplanata. Jemanatna, ga wa repomgana. \v 47 Pejnuruneko wa yijnakotjene giglajita rushinikanuwleya ga wa Wale gigityawakna. \p \v 48 Wa retinitkaluna, ruglajitna. Runro wane chinru, “Noturu, ¿klu chinanu wane pixwu? Gi rixanu, gita ga wa puru gijgayi. Kachingajpotwu.” \p \v 49 Giyagni Wale wane chinna, “¿Klu chinanu gijgano? ¿Gi ge gimata wa Nuru kamrure numkata kamruretatka?” \p \v 50 Gi rumata jemluna wale tokanu wa chinyawakna. \p \v 51 Wannayma yopikatka. Nasare yatka. Yijnakotna. Runro taji gimretpiranatlu pejnuruko tyijnakotanru ga wa tetanrupirana. \v 52 Ga wa Geso tseruwnagimatkalewleta. Ya tseruwnaleta. Pnuteyaka Goyakalu gigleretyawaka kamruta, ga wa yine gigleretyawaka koxa. \c 3 \s1 Gwa Katlewakleru ginkaklewle \p \v 1 Pamole pamyo walapu girukotlewwatinitka Tiweryo Susa, Ponsyo Pilato girukotlewata Gotesretaya. Ga wa Girore girukotlewata Kalilesretaya. Ga wa repuru Wilipi girukotlewata Gitorisretaya ga wa Trakonitesretaya. Ga wa Lisani girukotlewata Gawilinisretaya. \v 2 Sasertotene gitsrukatene potu rixanatinna Ganasu ga wa Kaygwasu, Goyakalu tokanu ginyegitlu Gwa, Sakariya wgene, yineru mwiyawakanuya. \v 3 Psoluko Gorta Gapgasretchijne yamta. Runkakletananumtlu katlupirana renshinikanutinripna yine, ga wa kaspukmukochiretikolupna. \v 4 Wane rixa chinyongatyawaka Gisayiya tokanchi geneklewatachri kirukate: \q1 \qt Yineru mwiyawakanu saplewatyachri tokanu: \qt* \q1 \qt Galpokotanru Gitsrukaachi gatnugapote. \qt* \q2 \qt Mpotukatanru gigapkaka. \qt* \q1 \v 5 \qt Pejnuruko magkachpalkaka tsepotkalurupni. \qt* \q1 \qt Pejnuruko magkamriji ga wa mturu magka \qt* \q2 \qt patenkaklutkalurupni. \qt* \q1 \qt Ga wa katpagapkakalu potukatgapotkalurupni. \qt* \q1 \qt Ga wa kamlojgapolu pgayamta rixgapotko. \qt* \q1 \v 6 \qt Ga wa pejnuruko yineru \qt* \q2 \qt getanru gognewatikaluru Goyakalunu. \qt* \p \v 7 Ga wa Gwa wane chinna gixolune yine gishpakamtachine wale katyapna, “Gimnu pixkalungi. ¿Katu ginkakgi gasukyegityawaklu Goyakalu jgekanupa? \v 8 Giyagni gkamrutanru genshinikanrewlu gimuknu kamrure. Gi wa gyinuwaka wane chinkakletanu, ‘Waneywu wutsrukatni Gawrani.’ Gi rixanu gita wane chingi, Goyakalu gimkata gipgujewnakakletanna Gawraklopishanemka tyekaka sotlukakaya. \v 9 Xani koxa gagmunasko rapokatka gepchi. Pejnuruko gagmuna kiglejiru mwanutu kayiikalurni. Xirnachri ruknookona. Waneko pixka rixko yineru kigleru kamrurchi ma kamrutkanupa.” \s1 ¿Klu wkamrutanu? \p \v 10 Ga wa gixolune yine gepomgalu. Wane chinruna, “Giyagni ¿klu wkamrutanu?” \p \v 11 Rugita Gwa. Wane chinna, “Wa gepi mkachri waneyalutu, renekanru waneyamigjetu. Ga wa nikchi waneyalutu waneko pixka rixanu.” \p \v 12 Runkoxna gijgawenutachine katikolupna. Wane chinruna, “Yimaklewatachri, ¿klu wkamrutanu?” \p \v 13 Wale wane chinna, “Gi wa gitaakaluru pnute gijganu.” \p \v 14 Solalone koxa gepomgalu. Wane chinruna, “¿Ga wa wixa klu wkamrutanu?” \p Wane chinna wanna, “Gi satuna mpiikakanu sroschi gijginriya. Gi koxa gapatlewatanu. Mpoyagnutanru gwenutikolu.” \s1 Gwa pnute muchkonurutu \p \v 15 Kagwakanatna yine. Pejnuruneko rajiyna gishinikanuwyegitlu Gwa, gikta Kristoni. \v 16 Pejnuruneko rugita Gwa. Wane chinna, “Gita galikakni katgi gonuya. Ga wa runa gita pnute muchkonurutu. Gi wa gita gimuluni nkoshpirokyaplu yoshmaklejixitsa. Wale katangi Giwekikaluru Kpashiriya ga wa xirnachriya. \v 17 Ruplokapre gimyo gwa. Triko powratpotutanru giylakaajetikowaka. Rapatjetanru trikneji rumretyawakaplu, ga wa yoxikanru gichicha xirniywaka gike rixiniko muwnakatupa. Waneko pixka rixanunna yinepni. Genshinikanutachine rumretanu, ga wa menshinikanutkane xirnachri ruknokanu.” \v 18 Giyagni gixo giykolu ga wa pimripirana giykolu kigleru galikakni runkakletna yine. \s1 Yoshmaakaluru Gwa \p \v 19 Giyagni Gwa gijretlu Girore pasreta girukotlewatyachri wa Giroryana repuru Wilipi gnunro chinanu, ga wa pejnuruko mugletu kamrutanru Girore chinanu. \v 20 Pejnuruko tyekaka pnute potu rixyatka. Yoshmakikowaka rushyayegitlu Gwa. \s1 Geso katka \p \v 21 Ma yoshmaakonuwa Gwa wane rixatka. Pejnuruneko yine katkatka, ga wa Geso koxa katkatka. Ga wa ragjigognetini tengogne kotpuuka. \v 22 Wale yegi Giwekikaluru Kpashiri gijrukatka, kamanemnuru. Motkoko pixka rixmanemta. Waneylu tokanchi tengogneya wane chinachri, “Pixni Noturyi nalukanruyi. Pixa gigletanshinikanutno.” \p \v 23 Waleko Geso mapamole walapustsitka. Gosi wgene kagwakikaluru. \s1 Geso gitsrukatenni giwaakaka \li1 \v 24 Ga wa Gosni wa Gili wgene. Walenwa Mata wgene. \li1 Walenwa Rewi wgene. Walenwa Melchi wgene. \li1 Walenwa Ganasu wgene. Walenwa Gosi wgene. \li1 \v 25 Walenwa Matati wgene. Walenwa Gamo wgene. \li1 Walenwa Nawomo wgene. Walenwa Gesli wgene. \li1 Walenwa Naaka wgene. \li1 \v 26 Walenwa Mati wgene. \li1 Walenwa Matati wgene. Walenwa Simi wgene. \li1 Walenwa Gosi wgene. Walenwa Gota wgene. \li1 \v 27 Walenwa Gowana wgene. Walenwa Resa wgene. \li1 Walenwa Sorowawil wgene. Walenwa Salatili wgene. \li1 Walenwa Neri wgene. \li1 \v 28 Walenwa Melchi wgene. \li1 Walenwa Gawti wgene. Walenwa Kosami wgene. \li1 Walenwa Gelmotami wgene. Walenwa Geri wgene. \li1 \v 29 Walenwa Geso wgene. Walenwa Giliyase wgene. \li1 Walenwa Goreyi wgene. Walenwa Matati wgene. \li1 Walenwa Rewi wgene. \li1 \v 30 Walenwa Simo wgene. \li1 Walenwa Gota wgene. Walenwa Gosi wgene. \li1 Walenwa Gonani wgene. Walenwa Giliyachi wgene. \li1 \v 31 Walenwa Meleya wgene. Walenwa Maynani wgene. \li1 Walenwa Nata wgene. Walenwa Tawi wgene. \li1 \v 32 Walenwa Gesi wgene. Walenwa Gowe wgene. \li1 Walenwa Poosi wgene. Walenwa Salmo wgene. \li1 Walenwa Naasoni wgene. \li1 \v 33 Walenwa Gaminata wgene. \li1 Walenwa Gatni wgene. \li1 Walenwa Pare wgene. Walenwa Gota wgene. \li1 \v 34 Walenwa Gakowo wgene. \li1 Walenwa Gisaaka wgene. Walenwa Gawra wgene. \li1 Walenwa Tara wgene. Walenwa Nachori wgene. \li1 \v 35 Walenwa Sarochi wgene. Walenwa Rakawo wgene. \li1 Walenwa Paleka wgene. Walenwa Gewre wgene. \li1 Walenwa Sala wgene. \li1 \v 36 Walenwa Kaanani wgene. \li1 Walenwa Garpaksa wgene. Walenwa Seme wgene. \li1 Walenwa Nowe wgene. Walenwa Lamechi wgene. \li1 \v 37 Walenwa Matosala wgene. \li1 Walenwa Genochi wgene. \li1 Walenwa Gare wgene. \li1 Walenwa Malereri wgene. \li1 Walenwa Kaanani wgene. \li1 \v 38 Walenwa Genoso wgene. \li1 Walenwa Seti wgene. \li1 Walenwa Gata wgene. \li1 Walenwa Goyakalu wgene. \c 4 \s1 Geso yantaletka \p \v 1 Ga wa Geso Gorta satokyatka. Giwekikaluru Kpashiri gwagajitanrupotni. Yineru mwiyawakanu raniika Giwekikaluru chinanu. \v 2 Gepkoxamkojmolgogne tsru kamchi yantaletlu. Gike nika walegognekaka. Ruknoogognetinitka, nachneru. \p \v 3 Giyagni tsru kamchi wane chinru, “Goyakalu Wgene pixinipa, wane pchinanru tye sotlu jimapro rixinwa.” \p \v 4 Geso gigitlu, “Wane chinyongayegitkalurutkani: \qt Gi wa niikalurupje ruwekya yineru.” \qt* \p \v 5 Tenolu potu magka raniklu. Pshinitsonuji rekakgitlu pejnuruko pogirewatyawaakaka psolchijiko. \v 6 Tsru kamchi wane chinru, “Nutakanyi tye ptowruko chinanu. Ptowruko pogirewle nenekanyi. Gi rixanu gita samyookalurni, ga wa katukta naluka nenekanru. \v 7 Wa pyoptsojityegitinipno pejnuruko pixanpatkani.” \p \v 8 Geso gigitlu, wane chinru, “Yonatkalurutkani: \q1 \qt Gitsrukaachi Poyakalute pyoptsojityegitanu. \qt* \q2 \qt Walepje pkamrurewyegitanu.” \qt* \p \v 9 Giyagni Gerosale raniklu. Kpashiwakapji gwachri tenoptaji potu rutaklu. Wane chinru, “Goyakalu Wgene pchininipa, gewi pakaxikamtini. \v 10 Gi rixanu wane chinyongayegitkalurutkani: \q1 \qt Gitowrene towutyegitanyi wanna girukotyapyi. \qt* \q1 \v 11 Ga wa: \q1 \qt Kashichanyina gimyoyna, \qt* \q2 \qt gi pagogneko sotlu putspejixitinripa.” \qt* \p \v 12 Geso gigita. Wane chinru, “Kapiranalutkani: \qt Gi pyantaletanru Gitsrukaachi Poyakalute.” \qt* \p \v 13 Rali yantaletletinitkalu pejnuruko yantaletlewluya, Wale yegi yiyatka tsru kamchi. Wanepshini retashatlu. \s1 Geso yinuwaka kamrurewleta \p \v 14 Ga wa Giwekikaluru giyakleyma satokatka Geso. Kalile yatka. Psolchijiko walesreta pogiwapiranatyatka. \v 15 Wanna ginkaklewawaklepjikaka runkaklewatya. Gimalwutkalurni pejnuruneyako. \s1 Nasare giknokikaluru Geso \p \v 16 Nasare yatka, wa tseruwakikwaka. Rixjetyawaka gapnanutikalurgogne jiglokjetlu ginkaklewawakapji. Palna. Retyongata. \v 17 Tokanchi geneklewatachri Gisayiya kirukate reneeka. Koprakatkalo kiruka. Rukshiklu wane china yongatyawaka: \q1 \v 18 \qt Gita rawa Gitsrukaachinu Giwekikaluru. \qt* \q1 \qt Gi rixanu Wale tsomitno \qt* \q2 \qt Kiglerpotunanu Tokanchi nenekyapna \qt* \q2 \qt kwamonurune. \qt* \q1 \qt Wale yokanatno kashikanotkalune yegi \qt* \q2 \qt nunkakletyaplu gishpakikolupirana. \qt* \q1 \qt Ga wa maygalene yegi, gimrekgalupirana. \qt* \q1 \qt Nkoshpakyapna kapsakletkalune. \qt* \q1 \v 19 \qt Nunkakletyaplu Gitsrukaachi \qt* \q2 \qt gimutlewle walapute. \qt* \p \v 20 Saprurutatkalo kiruka. Kamrurewatachri renekatkalo. Tuplatatka. Pejnuruneko ginkaklewawakapji gwanatachine yopukgapotutlu. \v 21 Yinuwaka wane chinretna, “Xawakni poyagkaakatka tye Tokanchi Yonatkaluru gixa jemanu.” \p \v 22 Pejnuruneko pogitlu. Ruglajyegitluna rumutlewle tokanuya, wa yanumatinri. Wanna wane china, “¿Gi ge Gosi wgenekni wa Tye?” \p \v 23 Wane chinna Geso, “Pejnurunekgi gixa tye yapkaklu nchinanno, ‘Kpinrewakleru, putuukakinwa pixnanuko. Klunerukta wyijnakpiranyegitanru Kapernawo kamrutikaluruya, gewi koxa puchijneya pkamrutinri.’ ” \p \v 24 Wane china, “Galikakni wane nchingi, gi satuna tokanchi geneklewatachri galuukalurni gichijneya. \v 25 Galikakni wane nchingi, Giliyaklunanu tengogne gishyatkalurunanni. Mapa walapu ga wa patsrujire ksuru rushyanatka, ga wa tsru nachinanni psolchijneko. Waleklu gi gepikananna gipnagnurutachrone Gisrayilichijneya. \v 26 Seyni gi satona wanna yegi yokanatka Giliya, seyni Sarepta Pokchi, Sitosreta yokanatka, sato suxo gipnagnurutachro yegi. \v 27 Giliseyo tokanchi geneklewatachriklunanu gi gepikananna gijirgitutachine Gisrayilchijne gwachine. Seyni gi satuna wa nyi powratka. Ga wa Naama galikakni Suri gajeru powratka.” \p \v 28 Giyagni pejnuruneko ginkaklewawakapji gwachine ramewnapotutna, tyepirana yijnakotinna. \v 29 Palnamtna. Pokchi malekate ranikluna. Pokchi magkatetajgapotuko ranikluna, yotkakyapmakluna gitskata. \v 30 Seyni Wale wanna ganikajite yapamta. Yatka. \s1 Jeji kamchi waneyalutu \p \v 31 Yopikamtatka. Kapernawo yatka, Kalilesreta gajeru pokchi. Gapnanutikalurgognekaka runkakaklewjeta. \v 32 Runkaklewle koglajejetna, gi rixanu tsru gitaakaluru tokanni. \p \v 33 Ginkaklewawakapji waneru satu jeji kamchi puchotlewatachri waneyalutu. Wale tsru saple gixa. \v 34 Wane china, “¡Ya! ¿Gi pixannatkawu Geso Nasare gajeru? ¿Puna pumtukpotutapyapwu? Numatyi katyi Pixa Kpashiryi Goyakalunu.” \p \v 35 Geso chigetjetlu. Wane china, “Pochkepyi. Pushpakanutka waleya.” Giyagni wa kamchi ganikajitskalaya yawnakaklu. Wale rushpakamtyatka. Gi wa rumtukamtlu. \p \v 36 Tsru giglajru rixna pejnuruneko. Wannakakluko giynumsakaka. Wane chinkakna, “¿Klu tokanchinwa tye, gi rixanu tsru gitaakaluru ga wa kgiyaklewaklerni rixa yokanretna kamchine puchotlewatachine? Rushpakamtna.” \v 37 Pogita piranamtkatka psoluko walesreta sajrukleya. \s1 Geso gituukaklo Petro gimajiro \p \v 38 Palnamta Geso. Ginkaklewawakapji yiyatka. Simopji jigloka. Simo gimajirni tsru pachwalu kashichanro. Wala chinanu ragjitluna. \v 39 Walastsi tunwata. Chigetjetlu pachwalu. Kaspukatkalo pachwalu. Waneklu tpalnamtatka. Tupxakatkana. \s1 Rumxikinitka tkachi, gixolune gituukaaka \p \v 40 Wa rumxikinitka tkachi, pejnuruneko yayixmoletachine ga wa pimrine yayixachine waneyalune, satumnunanuka gagijewnalkakaya ranikyegitluna. Satkaka rutakamyogogota. Rutuukakna. \v 41 Kamchi gishpakyegitna gi gepiko koxa. Saplewamtachine wane china saplemtna, “Pixni Goyakalu Wgenyi.” \p Seyni rujretna. Gi retasha yanumsaletanna tyepirankakaya, gi rixanu rumatluna Walenwa Kristo. \s1 Runkaklewananumtya Geso \p \v 42 Gogi rixinitka rushpakamta. Yineru mwiyawakanu ya. Ga wa gixolune yine gijgalu. Yayegitluna. Chipetmakluna wa wanna yegi ma yinitipachi. \v 43 Seyni Wale wane chinna, “Numkata papokchikaka Kiglerpotunanu Tokanchi ginkaklewletya, Goyakalu pogirewatyawakapirana. Gi rixanu wale chinanukni nyokanatka.” \v 44 Ginkaklewawakapjikakaya runkaklewananumtya Gotechijneya. \c 5 \s1 Gixo potu shimni sajiika ruyakleya \p \v 1 Wane rixatka. Genesare Powgawnaga rawanata. Gixolune yine gachpaklu, Goyakalu tokanu yijnakotinripna. \v 2 Retlo gepi kanawa, gipowgawnaga gwanatachro. Chalugjetachine gitspakamtanrotka. Rerkachalnetna. \v 3 Sato kanawa rupteka, Simo kanawate. Simo ragjita ganikajgayaka ranikyaplu. Kanawa tuplata. Runkaklewyegitna gixolune yine. \p \v 4 Rutuka ginkaklewletinitka, wane chinru Simo, “Tengawaka gyanu. Giknokchalnetanu shima gkashichinripa.” \p \v 5 Simo gigitlu. Wane chinru, “Gitsrukaachi, psolyechnoko wkamrurewpotuta. Giketsotaaji wkashichana. Seyni Pixa tokanu chinanu, wuknokanru chalu.” \p \v 6 Wane rixinitkana gixo potu shimni sajikna. Ruskatana chalnenina. \v 7 Rupxaalunna repnomyoyegitna wa sato kanawa gwanatachine wa rupxakapyapna. Runna. Gepi kanawa tsepotna. Wane tixa gimxiklepotutana kanawni. \v 8 Wa Simo Petro getinitkalu, Gesosoji rapokamta Petro. Wane china, “Puxrikyegitanno, Gitsrukaachi. Gi rixanu gitni jejno kmukochirerno.” \p \v 9 Gi rixanu ruglajpotutana ga wa pejnuruneko waleymalune gixoluro shima chinanu wa kashichanrona. \v 10 Waneko pixka rixna Gakowo ga wa Gwa, Sewereyo wgenene, wa Simo gipxaalune. \p Ga wa Geso wane chinru Simo, “Gi pikanu. Xaniyakawa kyinegaklerpatkayi.” \p \v 11 Chiji kosepowamtatkalona kanawkaka. Pejnuruko ruknokamtatkana. Romkagitatkaluna. \s1 Geso gituukaklu gijirgitutachri \p \v 12 Wane rixatka. Satu pokchi rawanatini, waneru satu jeji gijirgitutachripotuna. Geso reta. Yoptsojityegitlu. Chiji yonogita. Ragjitlu. Wane chinru, “Gitsrukaachi, palukiniplu pumkata powratletanunno.” \p \v 13 Giyagni romyokyegitlu. Kamruklu. Wane chinru, “Naluklu. Powrapatkayi.” Wanekluyakawa gijirgitlu gitukyegitatkalu wale. \p \v 14 Ga wa Geso gijretatkalu gi satuna runkakinripa, seyni, “Pyanu,” chinru. “Sasertote pekakgitapinwa. Penekashatanru powranuya wa Moysisi yokanatanru. Walepni nupgujtatjeru wanna chinanu.” \p \v 15 Seyni pnute pogitka Walepirana. Giyagni gixolune yine gapatyegitlu wa yijnakotyapluna, wa rutuukakikolupna yayixleyna. \v 16 Seyni Wale gixrikamta. Yineru mwiyawakanu ya. Wane ragjigognetya. \s1 Geso gituukaklu giktegachri \p \v 17 Pagogne wane rixatka. Wale ginkaklewanata. Wane tuplanatna Gwariseyone ga wa Tokanchi Yokanatkaluru yimaklewatachine. Wanna papokchimnunanuka ruyakatyana, Kalilesreta, Gotesreta, ga wa Gerosale koxa. Waneru Gitsrukaachi giyakle rutuukakyapna. \v 18 Giyagni pimrine jejine ganiklu satu jeji gijekoya. Walenwa giktegachri. Rujgaluna wa gitoko yoshmakletanruna, Gesostsi rutakyapluna. \v 19 Gi rukshikluna gi rixpoko yoshmakletluna gixolune yine chinanu. Panchi gogo ratskotatkana. Washreswa jijrukyaluna gijekoya. Ganikaji Gesostsi rutakluna. \v 20 Geso getlu wanna galixle. Wane china, “Jeji, pmukochirkaka kaspuukatkayi.” \p \v 21 Giyagni wa yonchikgapine ga wa Gwariseyone yinuwaka yanshinikanretna. Wane chinna, “¿Gi gixachrinwa Tye wa mupashiregnuchi china yanumsaleta? ¿Katu gimkata kaspukmukochiirewleta? Satupjeru, Goyakalupje.” \p \v 22 Giyagni Geso gimata wane rixanshinikanutinrina. Rugita. Wane chinna, \v 23 “¿Klu chinanu wane gixanshinikanuta tyekaka wa gajiya? ¿Girni wa myapretpotu, wane chinyalu giktegachri, ‘Wa pmukochirkaka kaspuukatkayi,’ ga wa wane chinyalu, ‘Pyotunotanu. Pyanutka?’ \v 24 Wa gimatyaplu wa Gita Yineru Wgenno gitaakalurno tye chijiya kaspukmukochirewletachripa,” wane chinru giktegachri, “Pixa wane nchina, Pyotunotanu. Pkoschekjekomtanu. Pyanutka pupji.” \p \v 25 Waneklu yotunomtatka wa pejnurune wanna getanu. Koscheklu rukluganatyawakamta. Gipji yatka. Rumalwumtlu Goyakalu. \v 26 Pejnurunniko giglajitana, ga wa rumalwutluna Goyakalu. Tsru piklu rixna. Wane chinna, “Koglajlewatachri weta xawakni.” \s1 Rewi tomgaka \p \v 27 Wanepnute rushpakamta. Retlu satu gijgawenutachri. Rewi giwakatletachri, gijgawenutikwaka tuplanatachri. Wane chinru, “Pomkagitanno.” \p \v 28 Ruknokamtlu pejnurkakako. Palnamta. Romkagitatkalu. \s1 Gijgawenutachine rumnika Geso \p \v 29 Rewi tsru nachnewlu kamruta gipjiya. Gi gepikna wane gijgawenutachine ga wa pimrine koxa wannayma tuplanatachine nikikowakaya. \v 30 Gwariseyone ga wa yonchikgaprenna kegemgana Geso yimaklenyegiya. Wane chinna, “¿Gi rixatka wa wannayma nika, rura, wanna gijgawenutachine, wanna kmukochirerune?” \p \v 31 Rugita Geso. Wane chinna, “Wa gichkolune gi galuklu kpinrewakleru, seyni yayixachine galuklu. \v 32 Gi wa nuna ntomgiyapna poyagkakachine seyni wanna kmukochirerune ntomginripni renshinikanutinripna.” \s1 Gogajirewlupirana repomgana \p \v 33 Giyagni wanna wane chinru, “Wa Gwa yimaklene gogajirewata gixo kata ga wa ragjigognetkoxna. Waneko pixka rixna wa Gwariseyone yimaklene. Ga wa Pixa yimaklene nikna ga wa rurna.” \p \v 34 Wane chinna Geso, “Gi rumkata gogajirewletna kashimyolu getachine, wanna yegi rawinikopshini gnunrowatachri, xani pixka Gita gimwakopshinna nyimaklene. \v 35 Runinpatka pagogne wa gnunrowatachri konikolgognepatka wannaya. Waneklugogne rogajirewatanna wanna.” \p \v 36 Yapkaklu koxa runkakna. Wane china, “Gikena gamatlu gerotsama wa mkachritsole. Wane rixkoklunu wa gerotsama suskaktsoletlu. Gi koxa pixkakakluni gitsole ga wa gerotsamayma. \v 37 Gikena giyokgatlu winga gerotu tsapkaka tsrutsoleji. Wane rixkoklunutka winga gerotu suskakanru tsapkakni. Tuyokgata wino. Tsapkaka salewna. \v 38 Seyni wa winga gerotu tsapa gerotu tuyokgatka. \v 39 Gi satuna kapokotga girachri galuklu gerotga. Gi rixanu wane china, ‘Kapokotga galikaka kiglepotlu.’ ” \c 6 \s1 Gapnanutikalurgogne yimaklene sustakagwumtlu gitaklugwu \p \v 1 Wane rixatka. Sana yapanatna Gesoyma gapnanutikalurgogne. Ga wa yimaklene sustakagwumtluna gitaklugwu. Gimyoyna jipekamtluna. Nikamtluna. \v 2 Pimrine Gwariseyone wane china, “¿Klu chinanu wane rixna gapnanutikalurgogne wa ginanshichkalurgogne?” \p \v 3 Rugita Geso. Wane chinna, “¿Gi ge pagogne getyongapiranyegitlu Tawi kamrutanru wa nachichini wale ga wa waleymalune koxa? \v 4 Gi rixpoko jiglokletlu Goyakalupji. Jimaprokaka gekakgitkalurkaka koscheka. Niklu. Ga wa waleymalune koxa reneka. Walenwa ginanshichkaluru niklu. Sasertotenepje nikanruni.” \p \v 5 Wane chinna, “Gapnanutikalurgogne koxa Gitsrukatno Gita wa Yineru Wgenno.” \s1 Jeji giprigamyotachri \p \v 6 Wane rixa koxa satu gapnanutikalurgogne. Ginkaklewwakapji jigloka. Wane runkaklewatya. Wane rawanata satu jeji potuklemyo giprigamyotyachri. \v 7 Giruktatluna yonchikgapine ga wa Gwariseyone, wa gapnanutikalurgogne rutuukaklewjetinri. Rujgaluna wa jigyegityapluna. \v 8 Seyni Wale gimatlu yanshinikanutanruna. Wane chinru wa jeji giprigamyotachri, “Pyotunotanu. Ganikaji ptunwatanu.” \p Giyagni yotunomtatka. Ganikaji tunwata. \v 9 Giyagni Geso wane chinna, “Nepomgangi, ¿girni wa gapnanutikalurgogne muklukanutu kamrutkalurupa, waka kiglerge waka gektutlege? ¿Gognetkaklurge giweklu waka giylalu?” \p \v 10 Geso geknokyegitna pejnuruneko. Wane chinru, “Pomyokanu.” Wane rixa. Ruglewamyotatka. \v 11 Seprolokpotutatkana. Yanumsayegkakna wannakakluko gi rixpokotanruna Geso. \s1 Wa pamole gepi tsomitka \p \v 12 Wane rixatka walegognekaka. Magka ya. Ragjigognetapa. Psolu yechnoko ruynumatlu Goyakalu. \v 13 Gogi rixinitka, tomgana yimaklene. Tsomitna pamole gepi wanna. Yokanatanune chinkoxna. \v 14 Wa Simo. Wale rutakgiwakata Petro. Ga wa repuru Gantirishi, ga wa Santiyako, ga wa Gwa, ga wa Wilipi, ga wa Wartolo. \v 15 Ga wa Matiyo, ga wa Tomasu, ga wa Santiyako, Galgweyo wgene, ga wa Simo wa Muchkopiranawatachri chinkaluru. \v 16 Ga wa Gota, Santiyako wgene. Ga wa Gota Giskaryote. Walenwa samyokjerupa. \s1 Gimta chiji runkaklewatya \p \v 17 Wannayma yopikatka. Wa gimta chiji rawna ga wa gixolune yimaklene ga wa gixolune potu yine, psoluko Gotesreta gajene, ga wa Gerosale gajene, ga wa tsru wenustsi Tiro ga wa Sitosreta gajene. \v 18 Runna yijnakotyapluna, ga wa ragijewnalna rutuukakikolupna. Ga wa kamchine puchotlewatachine kojwakanunena gituukaakalunetkani. \v 19 Pejnuruneko gixolune yine galuka kamrukletlu Geso, gi rixanu Waleya rushpaka giyaklu. Pejnuruneko rutuukaka. \s1 Giglenshinikanyegitikolu ga wa “¡gi waneni!” chinyegitikolu \p \v 20 Tunogyegitna yimaklene. Wane china: \q1 Giglenshinikanyegitkalungi kwamonurungi, \q2 gi rixanu gixanni Goyakalu pogirewatyawaka. \q1 \v 21 Giglenshinikanyegitkalungi xani nachichachingi, \q2 gi rixanu jinanurunepgi. \q1 Giglenshinikanyegitkalungi chiyagatachingi xani, \q2 gi rixanu gitsolguwatachinepgi. \p \v 22 “Giglenshinikanyegitkalunepgi wa yine gayegixinipgi, ga wa ruxrikyegitinipgina, ga wa yanginipgina, ga wa ma maluka yijnaklegiwakatinipgina wa mugletu pixka, Gita wa Yineru Wgenno chinanupa. \p \v 23 “Walgogne gimuwatachinepgi. Giptetanu gimuwleya. Gi rixanu tsrupotni gapnutikolupa tengogneya. Gi rixanu tokanchi geneklewatachine wane gixka rutsrukatenniyna. \q1 \v 24 Seyni ¡gi wanengi gixa ponikolungi! \q2 gi rixanu waneyatkagi psoluko gimnanukikolu. \q1 \v 25 ¡Gi wanengi gixa jinanurungi xani! \q2 gi rixanu nachichachinepgi. \q2 ¡Gi wanengi gixa xawakni gitsolguwatachingi! \q2 gi rixanu wamonuwatachinepgi, chiyagatachinepgi. \p \v 26 “¡Gi wanengi gixa wa pejnuruneko yine kiglerune chinanungi! gi rixanu tokanchi geneklewatachine migjene wane gixka rutsrukatenniyna. \s1 “Gishinikanna gkamnixjene,” china Geso \p \v 27 “Seyni wane nchingi gixa, yijnakotachingi, gishinikanna gkamnixjene. Kigle getle gixanna gayegixjene. \v 28 Gagjitanru Goyakalu ruglenshinikanyegitanna gkamakpiratjene. Gagjigogneyegitanna gektutetjene. \v 29 Ga wa puptagojitjeru pasretgoji koxa penekanru. Ga wa pkonpatatjeru gi wa pumkalu koxa pchipetinri. \v 30 Katukta gagjitinipyi, penekanru. Ga wa wane pixle konachripa, gi wa psatkakjixanru. \v 31 Gikta gixpoko galuka gixkota gixa wa yineya, waneko pixka pixanna wanna. \p \v 32 “Gi rixanu wa gishinikjene gishinikinipa, ¿kluneruya mpoyagnutiko? Gi rixanu kmukochirewaklerune koxa gishinikna wa rushinikjenna. \v 33 Ga wa kigle getle gixinipna wa kigle getle gixjene, ¿kluneruya mpoyagnutiko? Gi rixanu kmukochirewaklerune waneko pixka gixa. \v 34 Wa nserojiprojite genekinna wa gkagwaka nsatkakletjenepa wane pejnupotuko, ¿kluneruya mpoyagnutiko? Wa kmukochirewaklerune koxa sroschi genekjetna wa wane pejnu kagwaka satkakjenepa. \v 35 Seyni gishinikanna gkamnixjene. Kigle getle gixanna. Nserojiprojite genekanu mkagwaka satkakletkoto. Tsru potu gapnutikolupa. Teno potu Gajeru wgenenepgi. Gi rixanu retwamonutna wa poyagnu mchinkane ga wa muglene. \v 36 Kgetwamonuklerunepgi, Giru pixka kgetwamonuklerni Wale. \s1 Gi wa kgiklukanuru nchinanru satu \p \v 37 “Gi gitakyagoklewatanu, gma mutakyagokikotkoxapgi gixa. Gi wa kgiklukanuru nchinanru satu, wa gixa koxa kgiklukanurune gma chinikotkoxapa gixa. Gkaspukinna pimrine, gixa koxa kaspukikalunepgi. \v 38 Geneklewashatanu, ga wa gixa koxa genekashatko. Yagotkaluru pnute, salyatkaluru, yoshkishkitkaluru, yomitachrinatka yine genekangi. Wa yantapi gixa yantajetinri, walako gyantatiko.” \p \v 39 Satu yapkaklu runkakna. “¿Rumkatge maygaletu kosekletlu maygaletu? ¿Gi ge kapna rumujruukakanna? \v 40 Yimaklechi gi wa tsrunwa yimaklewatachri pnute. Seyni galpokotkaluru yimakjeruko pixka rixanu. \p \v 41 “¿Klu chinanu petlu kapopejiru pumoleygale gwachri, ga wa puygaleko gwachri kaknalu gi peta? \v 42 ¿Gi pchinru pumole, ‘Gichikaka. Nwanruchi puygale gajeru kapopejiru’? Gi petlu wa puygale gwaknatachri. Sanowashatachriyi. Muchinanu gapka puknokanruchi kaknalu puygale gajeru. Waneklu petpotutanutkalu puknokyaplu pumoleygale gwachri kapopejiru. \s1 Gijiya rumatika satkaka gagmuna \p \v 43 “Gi rixanu maleshlu kigleru gagmuna muglejiwletu. Maleshkoxlu mugletu gagmuna kiglejiwleru. \v 44 Gi rixanu gijiya rumatika satkaka gagmuna. Gi rixanu gi wa kawshipiri tjirgika gikersagi. Gi koxa kawshiri tjirgika gowaji. \v 45 Kigleru yineru raji ponikowle kigleru, kiglekakalu koshpakya. Mugletu yineru ponikowle mugletu mugletkaka koshpakya. Gi rixanu gixo potu rajgajeru yanumsatya ginamaya. \s1 Goyakalu tokanu yijnakotachri \p \v 46 “¿Klu chinanu wane nchinno, ‘Gitsrukaachi, Gitsrukaachi,’ Ga wa gi wa nchinyawakgi gkamruta? \v 47 Girukokta nunyegitjeru, wa ntokanu yijnakotachri ga wa wane rixlu, nekakgitangi giru pixka rixa. \v 48 Jeji pixkalutni kamrupjitachri. Wale jitotlu. Teno rixlu. Sotlumta gogo ruglepokotlu. Rapompotutini wenu, yoshkigamtlu walepji. Gi rumkata kowjewjeretlu, gi rixanu giglepokotikwaka rutaaka. \v 49 Giyagni girukokta yijnakotlu gi wane rixa, jeji pixkalutu kamrupjitachri. Mshikowakanu chiji rutaklu muglepokotikowakanu chiji. Yoshkigamtlu gonu. Waneklu yawnamtanatka. Tsru yawnalu rixana walepji.” \c 7 \s1 Geso gituukaklu satu ksolaloteru wayegreru \p \v 1 Wa rali ginkakletinitka pejnuruko tokanu ga wa yine yijnakotlu. Giyagni Kapernawo yatka. \v 2 Satu ksolaloteru wayegreru ralukanru potu yayixyana. Rupnakastsinatkani. \v 3 Yijnakpiranyegitlu Geso. Goteyone tsrutene yokanata Wale yegi. Ragjijixlu rutskalatyaplu wayegreru. \v 4 Rapyegitinitkaluna Geso, ragjipotutluna. Wane chinruna, “Rumukluni wale wane rixikolupa. \v 5 Gi rixanu rushinikanerutwu. Wale kamrupjijixlu wunkaklewawaklepji.” \v 6 Geso wannayma wane ya. Seyni gi gowukatkalu gipji, ksolaloteru yokanyegitlu rumatletanune. Wane chinruna, “Gi pkojwakinwa, Gitsrukaachi. Gi rixanu gi numukluyi wa nopji washrempuko pjiglokinripa. \v 7 Tye chinanu koxa gi wa numukluyi netyayi wa nyayegityapyi. Seyni wane pchintokanushatanu. Nwayegreru gitukanutka. \v 8 Gi rixanu gita koxa jejno tsru gitaakalune rapukote gwachrino. Gita koxa solalone gitakika. Wane nchinru wa tye, ‘Pyanutka.’ Yatka. Satu wane nchina, ‘Punanu,’ Runa. Wane nchinru nwayegreru, ‘Pkamrutanru wa tye,’ Kamrutlu.” \p \v 9 Geso yijnakotinri, ruglajita waleya. Ruprotakyegitna. Wane chinna gixolune yine romkagitjene, “Galikaka wane nchingi, gi satuna Gisrayiline yegi nukshikyalu tye pixkalutu galixlewlu.” \p \v 10 Panchi satokinitkana wa yokanatkalune, retatkaluna wayegrechri gitukachritka. \s1 Nayi gajero gipnagnurutachro wgene ruweekaka Geso \p \v 11 Wanepnute wane rixatka. Pokchi yatka Nayi chinikowaka. Waleymamnuna yimaklene ga wa gixolune yine. \v 12 Pokchi gipgyaptotestsi rapokinitkana, maleka koshpaaka satu gipnachri satupjerutu toturu runro. Gipnagnurutachroni wala. Gixolune yine pokchi gajene gimotsatlo. \v 13 Wa Gitsrukaachi getinro, retwamonutlo. Wane chinro, “Gi pchiyagatanu.” \p \v 14 Kayegiklu. Kamruklu ruklugyawakamta. Ranikjene tunwata. Wane china, “Makluji, pixa wane nchina, pyotunotanu.” \v 15 Giyagni tuplata wa gipnapachritka. Yinuwaka yanumsaleta. Giyagni runro renekatkalu. \p \v 16 Giyagni pejnuruneko pikana. Rumalwutluna Goyakalu. Wane chinna, “Tsru tokanchi geneklewatachri Goyakalunu gipgujewnayegitwu. Goyakalu salwayegitna rayinerutene.” \v 17 Pogiwata tyepirana psolchijnepotuko Gotechijneya ga wa psolusretayako. \s1 Gwa Katlewaklerutowrene yokanatkalune \p \v 18 Gwa yimaklene ginkaklu wa pejnuruko Walepirana. Giyagni Gwa tomsatna gepi yimaklene. \v 19 Gitsrukaachi yegi yokanatna. Wane chinjixlu, “¿Pixlege wa ginachripyi, waka satlachi wkagwakanu?” \p \v 20 Giyagni wa jejine yayegitlu Wale. Wane chinruna, “Gwa Katlewakleru yokanatwu Pixa yegi. Wane chinjixwu, ‘¿Pixlege wa ginachripyi, waka satlachi wkagwakanu?’ ” \p \v 21 Wale pshinitsonu rutuukakna gixolune ragijewnalkakayna, ga wa salewnakakjerna, ga wa kamchineya. Ga wa gixo maygalene rumrekgakakna. \v 22 Rugita Geso. Wane chinna, “Gajewa. Ginkakapanru Gwa getanrukakaya ga wa gyijnakotanrukakaya: Maygalenenanu getatka. Ga wa myankanenanu yanatka. Ga wa gijirgitunatachine powratkatka. Ga wa majnakonenanu jemashatatka. Ga wa gipnachine yotunkaaka. Ga wa kwamonurune yegi runkakletika Kiglerpotunanu Tokanchi. \v 23 Giglenshinikanyegitkaluru mutspetkatu Gitaya.” \s1 Geso gipgujtatyawaklu Gwa Katlewakleru \p \v 24 Wa yinitkana wa Gwatowrene, Geso yinuwaka ginkakletna gixolune yine Gwapirana, “¿Kluneru wa yineru mwiyawakanuwa getapa? ¿Satu katslu kannipgyalu kowshikanrurge? \v 25 Seyni ¿kluneru getapa? ¿Satu jeji popchimkalurege gitakachri? Gi rixanu pogirchinepji rawna wale potu mkachri ga wa popchimkalu gitakachine. \v 26 Seyni ¿klu chinanu wane gya getletapa? ¿Satu tokanchi geneklewatachrirge getapinripa? Gigi, wane nchingi. Tokanchi geneklewatachri pnute. \v 27 Gi rixanu walenwa yonpiranyegitkaluru: \q1 \qt Petanu. Gita yokanatlu notowreru Pixa penute. \qt* \q1 \qt Wale galpokotanru patnugapote Pixa penute. \qt* \p \v 28 “Gi rixanu wane nchingi, maleshlu satu suxo gishpakyachri Gwa Katlewakleru pnute tsru. Seyni wa mtserutu potu tengogne pogirewatyawakaya tsruni wale pnute.” \p \v 29 Giyagni pejnuruneko yine ga wa gijgawenutachine yijnakonatlu. Poyagkakachri chinruna Goyakalu, gi rixanu katkana Gwa katlewleya. \v 30 Seyni wa Gwariseyone ga wa yonchikgapine ruknokluna Goyakalu gishinikyawaka wannayako, gi rixanu gi katkana waleya. \s1 Mturune giputu tuplanatachine \p \v 31 Wane china Gitsrukaachi, “Giyagni ¿giru pixka nutakanna nyi gimuweekakgognenatachine? ¿Kluneru pixka rixna? \v 32 Mturune pixka, giputu tuplanatachine. Tomgakakna. Wane chinna: \q1 Wtumlejyegitgi. Gi wa gansata gixa. \q1 Wamonuwata gixa yegi. \q1 Gi wa nchiyagata. \p \v 33 “Gi rixanu runa Gwa Katlewakleru. Gi niklu jimapro. Gi ruuro winga. Wane nchina, ‘Kamchi waneylu.’ \v 34 Nuna Gita Yineru Wgenno. Nikachrino ga wa girachrino. Wane nchina gixa, ‘Getanu. Satu jeji tsru nikalu. Winga kgirakleru. Gijgawenutachine ga wa kmukochirerune gipxaalu.’ \v 35 Wa gimatkalewlu potukalu gekakgitka pejnuruneko wugenene chinanu.” \s1 Simopji Gwariseyo rawanatini Geso \p \v 36 Chanixlu satu Gwariseyo waleyma nikinripa. Giyagni Gwariseyopji jigloka. Nikjetikowaka tuplata. \v 37 Wane tixa. Tsru pokchi wanero sato suxo kmukochirewaklero. Tumatinitka wa Gwariseyopji tuplanatini, pastono pgamlugalo tanika. \v 38 Gitjimne twanata gijixistsi. Chiyaganata. Tyinuwaka gigakajixletlu toktegaya. Tojiwutsa tsheyityalu. Tamlujixitlu. Ga wa tuyokgatlu wa pgamlugalo. \p \v 39 Wa Gwariseyo getinri, wa tomgajeru wane china ginanwakaya, “Goyakalu tokanu geneklewatachri rixkamka wa tye, rumatanmaklo girni wa twu suxo ga wa gi pixkalotni wa kamrukjero. Kmukochirewaklerni.” \p \v 40 Giyagni rugita Geso. Wane chinru, “Simo. Satu tokanchi naluka ginkakletyi.” \p Wale gigita, “Wane pchinanu, Yimaklewatachri,” china. \p \v 41 Wane china Geso, “Satu sroschi marnewatyachri waneylu gepi riwishkatjene. Satu riwishkatlu pamyo pachaproji. Ga wa satu, pamyomoleproji riwishkatlu. \v 42 Maleshayna wa wenutyapluna. Giyagni kaspukyana gepiko. Giyagni ¿giru wa gepi rixinrina gishinikpotutlu?” \p \v 43 Rugitlu Simo. Wane chinru, “Goo. Wale getko wa gixo potu kaspukikaluru.” \p Giyagni wane chinru, “Wane potuko pchina gigleta.” \p \v 44 Reknokyegitlo wa suxo. Wane chinru Simo, “Petlo twu suxo. Njiglokapjityi. Gi penekno gonu nojixi chinanu. Seyni wa twu tugaklu nojixi toktegaya ga wa tojiwutsaya tsheyitlu. \v 45 Gi wa pamlutno. Seyni wa wala njiglokiniyakawa gi tkaspuka gamlujixletno. \v 46 Gi wa ringi puyokjiwutno, seyni wa twu pgamlugalo tuyokjixitno. \v 47 Giyagni wane nchinyi, gixoluru tmukochire tkaspukika. Giyagni tushinikpotutno. Ga wa ptsotsotajiko kaspukikaluru ptsotsotaji rushiniklewata.” \p \v 48 Wane chinro wala, “Pmukochirkaka pkaspukikatka.” \p \v 49 Giyagni Waleyma tuplanatachine yinuwaka wane chinanshinikanretna, “¿Gi gixachringe wa Tye, wa mukochri koxa kaspukachri?” \p \v 50 Giyagni wane chinro suxo, “Palixle gognetkakyi. Pyanutka. Kiglenshinikanpatkayi.” \c 8 \s1 Suxone, Geso gipxakachine \p \v 1 Wanepnute wane rixatka. Papokchimnunanuka, tsru pokchi ga wa mturu pokchiya runkaklewananumta. Kiglerpotunanu Tokanchi runkakletananumta Goyakalu pogirewatyawakapirana. Ga wa pamole gepi Waleyma. \v 2 Ga wa pimrone suxone gituukaakalune kamchineya ga wa yayixlukakaya. Mariya wa Maktala gajero chinkaluro. Walaya payokgipre kamchine giknokikaluro. \v 3 Ga wa Gwana, Chosa gnunro, Girore gitakanru, ga wa Sosana, ga wa pimrone gixo. Wanna gipxakna wane rixleyna. \s1 Yapkaklu kgitaklewaklerupirana \p \v 4 Gixolune potu yine Waleyma papokchimnunanuka giyakatyachinni. Wale yegi yatkana. Wane china yapkakluya, \p \v 5 “Satu kgitaklewakleru gishpakamta. Kopalajtapa. Kopalajitini, pimriji gatnugapostsi gapokajita. Rakatooka. Ga wa teno yapachine koshichine niklokajitlu. \v 6 Pimriji sotlu gwiywaka gapokajita. Rupcheknimka. Ruprigana gi rixanu gi kgachijiyeginru. \v 7 Pimriji kona yegi gapokajita. Konaymananuko tseruwna. Ga wa kona kapotanatkalu. \v 8 Ga wa pimriji kiglewaka chiji rapokajita. Rupchekatka. Jiwatatka. Ruxolewnapotuta.” \p Wane chininitkalu tyepirana, wane china sapleta, “¡Girukokta kajnakopnalu wa yijnakotinripa, yijnakotanu!” \s1 Geso ginkakpokowakatlu yapkaklu kgitaklewaklerupirana \p \v 9 Yimaklene gepomgalu klunerni wa tye yapkaklu. \v 10 Wane china, “Gixa geneeka gimatyaplu giyogimanatkaluru Goyakalu pogirewatyawakapirana. Seyni wa pimrine, yapkakluya, \q1 \qt Wa retinna ma metkanupna. \qt* \q1 \qt Ga wa jeminna ma mumatjeminitipna. \qt* \p \v 11 “Ga wa tyenwa yapkaklu. Wa kajirujni wa Goyakalu tokanu. \v 12 Ga ga wannanwa gatnugapostsi gwachine, wa yijnakotachine. Gowukshini runa tsru kamchi. Rajgajerna tokanchi konanna, ma malixinitipna, ma mognetkakikotupna. \v 13 Ga wa sotlu gwiywaka gwachine, wa yijnaktokanutinitkaluna, rumuwleyna yoptotluna tokanchi. Seyni gi wa waneyna gitskina. Wa pshinitsonu galixachinepa, wa yantaletlewlupapko gapokini ruxrikinrina. \v 14 Ga wa kona yegi gapokajitachine, wannanwa yijnakotachine. Wa wane yinina, kojwakanshinikanrukaka, ga wa ponikowlu, ga wa meyiwlukaka tye gwashluya kapotlu tokanchi. Gi wa jiwatanatkana. \v 15 Ga wa kiglewaka chiji gapokajitachine, wannanwa potukgajirune, kigle gajirune. Yijnakotluna tokanchi. Kamrutluna. Kashnantakgognenatinrina. Jiwatinrina. \s1 Maleshlu wa yogimatkaluru ma mupgujetikotupa \p \v 16 “Gike yochpiklo katalo yantapistono yogimatyaplo, waka shechi rapukote rutakyaplo. Seyni wa katalo kgapi tutaako, wa jiglokachine getyaplu tpokamlanu. \v 17 Gi rixanu maleshlu wa yogimatkaluru ma mupgujetikotupa. Gi wa pochkeruko mumatkotupni ga wa mpogijetkotupni. \v 18 Xakoka wa gyijnakotanru. Gi rixanu wa waneyalutu reneeka. Ga wa waneyamigjetu, waneyapgutlu konikona.” \s1 Geso ginro ga wa repurune \p \v 19 Runro ginyegitlu ga wa repurune. Gi rumkata gapyegletluna gixo yine chinanu. \v 20 Runkaaka. Wane chinruna, “Punro, pepurune maleka rawna. Raluka getletyina.” \p \v 21 Giyagni rugitna. Wane chinna, “Nunro ga wa nepurune wannanwa yijnaktokanutlu Goyakalu, ga wa kamrutluna Wale chinyawaka.” \s1 Geso gituukaklu kannipgyalu \p \v 22 Wane rixatka pagogne. Sato kanawa rupteka yimakleneyma. Wane chinna, “Tsru wenu wakanute gayanu.” Rutspegatkana. \p \v 23 Koprugatinikopshinna Wale gimkamta. Ga wa yopyoka tsru kannipgyalu tsru wenuya. Tuygajetlo kanawa. Kyowikolni. \v 24 Yayegitluna Wale. Komyekluna. Wane chinruna, “Gitsrukaachi, Gitsrukaachi, wupnannatka.” \p Giyagni yotunota. Chigetjetlu kannipgyalu ga wa gishpurga. Rutukatka. Mayegixgataa rixanatka. \v 25 Wane chinna, “¿Ginakatkalu galixle?” Pikanna. Ruglajitanna. \p Wane chinkakna wannakakluko, “¿Gi gixachrikoxnige wa Tye, wa kannipgyaluymawaka towuta ga wa gonu? Ga wa yijnakotka.” \s1 Geso gituukaklu Geraseno kamchichachri \p \v 26 Gerasenonechijne rutspakna. Walenwa Kalile wenne wakanute. \v 27 Wa ruptekinitka kanawaya, yoptotaplu satu jeji pokchi gajeru, kamchine waneyalutu. Gowukshini potu mamkatunatka. Gi panchiko rawa, seyni yomlechi rawa. \v 28 Wale getinri Geso, saplewata. Chiji rapokamta Walestsi. Tsruplaji rixa. Wane china saplewleta, “¿Gi pixanutkano Geso, Goyakalu teno potu Gajeru Wgene? Nagjityi gi wa psaletpotutanno.” \v 29 Gi rixanu Wale yokanatatkalu kamchiya wa jeji rushpakinripatka. Gi rixanu gixkatmaka kashichkatka. Rostutka. Yowumatsa rostutikamka. Ga wa supo yoshmakjixitka. Seyni sustonganru yowumatsni. Kamchi yokmentatlu yine mwiyawakanu yinripa. \p \v 30 Geso gepomgalu, “¿Klu giwakyi?” \p Wale wane china, “Gixoluru.” Gi rixanu gixo potu kamchine jigloklu wale. \p \v 31 Ragjitluna gitskata potu ma yinitipna. \v 32 Wanenanru magka gixoluru kochi. Nikanatna. Ragjitluna Wale yokanatyapna kamchine kochine jiglokinripna. Giyagni yokanatna. \v 33 Giyagni jeji rushpakamtyatkana kamchine. Kochine jiglokamtatkana. Gixoluru kochi gipjita gijrukya. Tsru wenu rapokanna. Wane ragyekyanna. \p \v 34 Wa kochine girukotachine, wa retinitkaluna wane rixinitka, rasukamtna. Runkaklewatna tsru pokchiya, ga wa sana gajene koxa. \v 35 Runatkana retapyapluna wane gixachritka. Ga wa Geso yegi yana. Retamtluna wa jeji kamchine gishpakamtinritka. Tuplanatatka wa Gesojixistsi. Kamkatkalu. Kanshinikanutkalu. Pikanna. \v 36 Runkaklewatna wa getanatachine gi rixpoko gigletkotatka wa kamchitpachritka. \v 37 Giyagni pejnuruneko gixolune Gerasenonesreta gajene gagjitlu yinripatka wannayegiya gi rixanu tsru piklu rixanna. Wa Wale kanawa ruptekatka. Satokatka. \p \v 38 Ga wa wale jeji wa kamchine gishpakinritka ragjitlu Waleyma rixinripatka. Seyni Wale yokanatlu. Wane chinru, \v 39 “Psatokanu. Pupji pyanutka. Punkakletanru Goyakalu gixyawakatkayi.” Wale yatka. Psolpokchiko runkakletamtyatkalu Geso gixyawakatkalu. \s1 Gayro nshicho \p \v 40 Wa Geso satokinitka kigle yoptole rixluna gixolune yine, gi rixanu pejnuruneko kagwakanatlu. \v 41 Rapoka satu jeji Gayro giwakatletachri. Walenwa ginkaklewawakapji gitsrukate. Gesojixistsi yoptsojitamta. Ragjitlu gipji yinripa. \v 42 Gi rixanu waneylu satopjeroto rushicho. Wala pamole gepi walapu waneyatka. Tupnakastsinatkani. \p Yanananumtiniwa gixolune yine gachpaklu. \s1 Sato suxo kamrukamkaptostsitaplu Geso \p \v 43 Sato suxo gigragalewatachrona. Pamole gepi walapu gigragalewatachrona. Gixo kpinrewaklerune chinanu tnikatlewatanatka ptowruko walanuko tixinri. Gikena gimkata gituukakletanro. \v 44 Gitjimne tyapamta. Tkamrukamkaptostsitaplu. Wanekluyakawa tutskikagragatatka. \p \v 45 Giyagni Geso wane china, “¿Katu kamrukapno?” \p “Goo,” chinna pejnuruneko. Giyagni wane chinna Petro ga wa waleymalune, “Gitsrukaachi, gixolune yine gachpakyi ga wa kachinekyina.” \p \v 46 Seyni Geso wane china, “Satu kamrukapno. Gi rixanu Gita gimata wa giyaklu gishpakamta Gityegiya.” \p \v 47 Giyagni wa suxo getnawa gi wa tyogimatnawa, gitatachro gina. Tyoptsojityegitlu. Pejnuruneko getanu tunkakletnawa klu chinanu tkamruklu, ga wa wanekluyakawa tutukinritka. \p \v 48 Wale wane chinro, “Wiwi, palixle gitskalakyi. Pyanu. Kiglenshinikanpatkayi.” \s1 Geso yotunkaklo Gayro nshicho \p \v 49 Yanumsatiniwa Wale, ginkaklewawakapji gitsrukatepji runya satu. Wane china, “Pshichni tupnanatka. Gi pkojwakanutkalu Yimaklewatachri.” \p \v 50 Yijnakotinitkalu Geso, rugitlu. Wane chinru, “Gi pumyekanu. Palixashatanu. Ga wa tutskalganu.” \p \v 51 Panchi yatka. Gi satuna retasha jiglokleta Waleyma, seyni Petro ga wa Gwa ga wa Santiyako, ga wa mturo giru ga wa tunro wannapje. \v 52 Pejnuruneko chiyaganata, ga wa kegeknanuwatna. Wale wane china, “Gi nchiyagatanu. Gi wa tupna seyni tumkanata.” \p \v 53 Ruxpiranatluna gi rixanu rumatna wa tupninrinatka. \v 54 Ga wa Wale kosemyotlo. Tomgalo. Wane china, “Mturo, pyotunotanutka.” \p \v 55 Giyagni satokatka tuwekinri. Waneklu tyotunotatka. Renekjixatkalo tnikanru. \v 56 Turune giglajinatachine. Wale gijretna gi satuna ma munkakinitipna wa wane gixkalurutka. \c 9 \s1 Pamole gepi yokanatka \p \v 1 Tomsatna pamole gepi yimaklene. Renekna giyaklu. Rutaakoxna wa rutuukakyapna satumnunanuka yayixlu, ga wa pejnuruneko kamchine chinanu. \v 2 Yokanatna Goyakalu pogirewatyawaka runkakletinripna, ga wa rutuukaklewatinripna. \v 3 Wane chinna, “Gikena ganikanu wa gatnugapoya, gi wa kanojerchiko, gi wa tsapako, gi wa gnikanruko, gi wa sroschiko, gi wa gepimkaluko ganikanu. \v 4 Ginakakokta gjiglokanu satu panchi, wane gwanu, ga wa wane gishpakamtinpotunanuko. \v 5 Wa pejnuruneko wa gma yoptotjenepa, gishpakamtinpatka wa wane pokchiya, giplokjiximtanu gistapjixipagi wa rumatikolupna.” \p \v 6 Giyagni rushpakamtna. Papokchimnunanuka yana. Runkakletluna Kiglerpotunanu Tokanchi. Pasretamnunanuka rutuukaklewatyana. \s1 Gwa Katlewakleru gipnale \p \v 7 Giyagni Girore pasreta girukotlewatyachri yijnakotinitkalu pejnuruko wane gixkalurutka, gi rumatanshinikanuta, gi rixanu pimrine wane china, “Gwa gipnachinetskalaya yotunomtyatka.” \v 8 Pimrine, “Giliya gipgujewnatka,” china. Ga wa pimrine, “Satu wa tokanchi geneklewatachinni muchikawlurunniyegiya yotunotatka.” \p \v 9 Wane china Girore, “Gwa nustaknoojixanru. Giyagni ¿katni xani wa tyekaka njempiranyegitanru?” Giyagni raluka getletlu. Satokatkana yokanatanune. Pejnuruko runkakluna wa kamrutanruna. \s1 Pamyo waragkane geneka nikletka \p \v 10 Ranikna. Rutspalamta wannayma. Papokchi Wetsayta chinikowaka yana, wanna mkoje. \v 11 Wa rumatinitkana wa gixolune, romkagitluna. Ga wa Wale yoptotna. Goyakalu pogirewatyawakapirana runkakna. Rutuukakna wa galuka pinitkalune. \p \v 12 Rumxiikastsitkani, pamole gepi yayegitatkalu. Wane chinruna, “Pyokanatanna wa gixolune yine papokchikaka yinripna ga wa sankaka tyesretaya. Wane ruknokakyapluna goyechno. Rukshikanruna nikanrupna. Gi rixanu gewwu wa yineru mwiyawakanu.” \p \v 13 Wane chinna Geso, “Gixa genekanna wa nikanrupna.” \p Wane chinruna, “Maleshayanwu. Pamyo jimapropje waneywu, ga wa gepi shima. ¿Waka wixlege yanu wagjitapyaplu niikaluru nyi pejnuruneko yine chinanu?” \v 14 Gi rixanu wanegetkona pamyo waragka jejine. \p Giyagni wane chinna yimaklene, “Ntuplajixanna paptogkaka pamyomolkaka.” \v 15 Wane rixna. Pejnuruneko tuplata. \p \v 16 Geso gwalu pamyo jimapro ga wa gepi shima. Tengogne yigata. Ruglenshinikanyegitlu. Wa jiknajrotlu. Renekna yimaklene rutspamtinripna gixolune yine yegi. \v 17 Nikatkana pejnuruneko. Jinanna. Koschekluna gixetachritka psojkaka pamole gepi kojita katsepo, ga wa shima koxa. \s1 Petro gipgujtalewata \p \v 18 Wane rixatka. Walepje chininitka ragjigogneta. Wanestsi rawna yimaklene. Repomgana. Wane chinna, “¿Wa gixolune yine katu wane chinna Gita nchininri?” \p \v 19 Wanna gigitlu. Wane chinna, “Gwa Katlewakleru. Pimrine, Giliya. Pimrine, satu Goyakalu tokanu geneklewatachinni muchikawlurunni yotunotyachritka.” \p \v 20 Ga wa Wale wane chinna, “Ga wa gixa ¿katu wane chinno?” \p Rugita Petro. Wane chinru, “Goyakalu Kristotyi.” \p \v 21 Rujretna ma yanumsatinitipna Walepirana gikena. Wane china, \v 22 “Numkata Gita Yineru Wgenno salewnaleta gixo, nma yoptotikotupa tsruneya, tsrukakalune sasertoteneya, ga wa yonchikgapineya; nuylatikolupa. Nyotunotanu mapagogne rixinri.” \s1 Geso gomkagitachine gimkata kamruretanru \p \v 23 Geso wane chinna pejnuruneko, “Katukokta galuka gwagajxigletno raalixinwa walenanuko. Pagognemnunanuka rawanro koroshishkitate. Romkagitanno. \v 24 Girukokta galuka gishatkapletlu wa ruwekinri, ruwekinri ramginina. Girukokta gamtakanru ruwekinri Gita chinanu rushatkapanru. \v 25 Gi rixanu ¿klu gaprini wa yineru psolchijikmaka wane rixletanu, seyni ramginina ga wa salewninina? \v 26 Katukokta gipatewatanno ga wa ntokanuya koxa, Gita Yineru Wgenkoxno gipatewatanru wale wa nuninipa natajiwnaleyma ga wa Nurunu, ga wa kpashirine Goyakalutowrerunenuyma. \v 27 Galikaka wane nchingi, pimrine gewi gwachine gi wa getumganru gipnalu ma metkanuwalunachi Goyakalu pogirewatyawaka.” \s1 Geso kogetkogatka \p \v 28 Wane rixatka. Rali chinretokanuta. Wanepnute yokgipgogne giknoginitka, ranikna Petro ga wa Gwa ga wa Santiyako. Magka kanikna, ragjigognetapa. \v 29 Wane rixa. Ragjigognenatini satuko kogetkogatka. Ga wa gimkalu klatalu, katajiru. \v 30 Waneklu gepi jejine giynumsatlu Wale. Wannanwa Moysisi ga wa Giliya. \v 31 Goyaknu rumupgujewnana. Rupnalepapirana ruynumsatna, wa Gerosaleya poyagkakanrupa. \v 32 Ga wa Petro ga wa waleymalune ruxapnewpotutanna. Wa ruyokanatinna retluna royaknu ga wa gepi jejine Waleyma tunwanatachine. \p \v 33 Wane rixatka. Rutspalyegimtinitkaluna, Petro wane chinru wa Geso, “Gitsrukaachi, kigleru gewi gawinri. Wkamrutanru mapa gimajechri. Pixanupa satu, Moysisinupa satu, wa Giliyanupa satu.” \p Gi rumatanshinikanutinna Petroni wa wane chininri. \v 34 Tyekaka wane chinanatiniwa, runa kyachgapererumko. Wale chikletyegitna. Pikanna wa kyachgapererumko jiglokamtininna. \v 35 Waneylu tokanchi kyachgapererumkoya, wane chinachri, “Tyenwa Noturu ntsomitanru. Wale gyijnakotanu.” \p \v 36 Wa tokanuwninitka, Gesopje retatkana. Ruchrokanna. Walegognekaka gi satuna runkakna wa retanruyna. \s1 Geso gituukaklu mturu kamchichachri \p \v 37 Wane rixatka. Waleprikgogne magka yopikinitkana, gixolune potu yine yoptotaplu. \p \v 38 Waneru satu jeji wa gixolune yineymalutu. Saplewata. Wane china, “Yimaklewatachri, nagjityi noturu petinripa. Satupjerutu noturni. \v 39 Petanru. Kamchi kashjetanru. Walegnapunanu saplewjejetana. Shipchojtakakjetanru. Ratpotposolnamjetana. Gi raluka kaspukletmaklu. Saletjetanru. \v 40 Nagjitna pyimaklene maleka ruknokyapluna. Gi rumkatluna.” \p \v 41 Rugita Geso. Wane china, “¡Ya nyi gimuweekakgognenatachine malixkane, mpotukane! ¿Gi pejnugognenanukta numwanutkagi? ¿Gi pejnugognenanukta nakotyagi? Panikanru puturu gewi.” \p \v 42 Ranikiniwalu, kamchi yotkakanru. Shipchojtakakpotutanru. Ga wa Geso chigetjetlu kamchi puchotlewatachri. Rutuukaklu mturu. Ruru renekatkalu. \s1 Geso ginkakagnaputatnaklu rupnalepapirana \p \v 43 Pejnurunniko giglajitana gi rixanu retluna tsru potu kamrutanrukaka Goyakalu. Ga wa ruglajinatinna pejnuruneko wa pejnuruko kamrutanruya, wane chinna yimaklene, \v 44 “Tyepirankaka gajnakokpotutanu gixa. Gi rixanu Gita Yineru Wgenno samyookalurupno yinemyoya.” \v 45 Seyni wanna gi rumata jemlewatanna tye tokanchi. Wannaya yogimatkaluru ma mumata jemyanupluna wanna. Pika gepomgaletluna tye tokanchiya. \s1 ¿Girni wa tsrupotu? \p \v 46 Giyagni rugjekakna girni wa wanna tsrupotu. \v 47 Giyagni Geso gimatlu wa yanshinikanutanruna rajiyna. Koscheklu satu mturu. Walestsi tunwakaklu. \v 48 Wane chinna, “Girukta yoptotlu satu tye pixkalutu mturu, Gita giwakaya, Gita yoptota. Girukta yoptotno nyokanatjeru yoptota. Gi rixanu wa mturu potu gixa yegi, walenwa tsru potu.” \s1 Wma kamnixjetni wixasretni wale \p \v 49 Giyagni rugita Gwa. Wane chinru, “Gitsrukaachi, wetlu satu wa pgiwakaya ruknokyana maleka kamchine. Wujretlu gi rixanu gi romkagitwu wixa.” \p \v 50 Geso wane chinru, “Gi wa gijretanru. Gi rixanu wma kamnixjetni wixasretni wale.” \p \v 51 Wane rixatka. Wa poyagkakastsitkalu gigogne wa teno ranikolpatka muchkotanshinikanutnawa Gerosale yinripa. \s1 Geso chigetjetna Santiyako ga wa Gwa \p \v 52 Yokanatna gepi ginkaklewatachinepa Wale penute. Yatkana. Samarya gajene pokchi rapokna wa ralpokotyapluna Wale chinanu. \v 53 Gi yoptotluna gi rixanu Gerosalesreta yigata. \p \v 54 Retinitkaluna yimaklene Gakowo ga wa Gwa, wane chinna, “Gitsrukaachi, ¿gi ge paluklu wtowutyaplu xirnachri gijrukanu tengogneya, nikatyapna?” \p \v 55 Giyagni Geso satkapyegitna. Chigetjetna. \v 56 Papokchi yatkana. \s1 Geso gomkagitachine \p \v 57 Gatnugapo yapamtini, satu wane chinru, “Nomkagitanyi ginakakta pyanu.” \p \v 58 Geso wane chinru, “Kewnechrone waneyna kapna. Ga wa koshichine tengogne yapachine waneyna rawyawakna. Ga wa Gita Yineru Wgenno maleshayno nutspanjiwutyawaka.” \p \v 59 Wane chinru satu, “Pomkagitanno.” \p Ga wa wale wane china, “Gitsrukaachi, puchichanno muchinanu gapkachi wane nyanu. Nuruchi nkapnamtanu.” \p \v 60 Giyagni wane chinru, “Gipnachinni. Giyagni petashatanna wannananukni gipnachine kapnatikolupa wannaya. Ga wa pixa pyanu. Punkakletananumtanru Goyakalu pogirewatyawakapirana.” \p \v 61 Giyagni satu koxa wane china, “Nomkagitanyi, Gitsrukaachi. Seyni petashgapkatanno nungiyapna nopji gajene.” \p \v 62 Geso wane chinru, “Girukokta tsru jitlolopagipi kashichachritka, gi wa rajxigiyaka reknoka. Waneko pixka rixmaka satu nkamrurewyegitjeru; wa yinuwaka gikamrurewletno ga wa rajxigiyaka reknoka, gi rumukluni Goyakalu pogirewatyawaka kamrurewatinripa.” \c 10 \s1 Payokgipremolene yokanatka kamrurewatinripna \p \v 1 Wanepnute Gitsrukaachi yokgijtatna pimrine payokgipremole. Wanna yokanata gepkaka Wale penute psolpokchikakako ginakakta rushinika yaleta. \v 2 Wane chinna, “Galikakni gixlu jirgakalurupa. Seyni wa kamrurewaklerune gi gixna. Giyagni gagjitanru jirgakalurupa Gitsrukate jirgalyegipa yokanatyapna kamrurewaklerune. \v 3 Gajewa. Gita yokanatgi gowegane pixka kewetnanetskala. \v 4 Gi wa sroschigapimapa ganikanu, gi wa tsapako, gi wa yoshmakjixreko. Gi satuna galukamtanu gatnugapoya. \p \v 5 “Girupjikokta gjiglokinipa, muchinanu gapka wane nchinanu, ‘Giglewanshinikanrewlu wanepa tyepji.’ \v 6 Ga wa wane rawanatini satu giglewanshinikanrewlu wgene, gixa giglewanshinikanre wale yegi rawanu. Ga wa malesha chinini, satokanu gixa yegi. \v 7 Walepjiko gwanu. Wane gnikini. Wane girini klunerukta waneyna wanna. Gi rixanu wa kamrurewakleru rumkata yoptoletlu kamrure gipekole. Gi wa papjimnu gyanu. \v 8 Girpokchikokta gapokinipa ga wa gyoptotko, gnikanru klunerukokta gitspakikolupa. \v 9 Wane gwachine yayixachine gituukakanu. Wane nchinanna, ‘Kayegikatkagi gixa Goyakalu pogirewatyawaka.’ \p \v 10 “Giru pokchikokta gapokinipa, gma yoptotkoklunupa, wanepji gishpakamtinitka, pokchi gapka gyanu. Wane nchinanu, \v 11 ‘Gixa pokchichijnepagi wupxakjixitjeru gixa yegi wsheyitanru. Seyni wa tye gimatanu, wa kayegikmakatkagi gixa Goyakalu pogirewatyawaka.’ \v 12 Seyni gixa wane nchina, wa gakotkalurupa Sotomachijne gajenniya wale pokchi gajene pnute wa walegognepatka. \s1 Myoptotkane pokchikaka ¡gi waneni! chinyegitkaluru \p \v 13 “¡Gi waneni pixa Korasi Pokchi! ¡Gi waneni pixa Wetsayta! Gi rixanu Tiroya ga wa Sitoya wanepmaklu giyaklewlu wa gixa yegi wane gixikaluru, muchikawamka renshinikanutanmakna kawshistugalu mkachri gitakachine, ga wa chichipagi tuplanatachine. \v 14 Seyni gakotkalurupa Tiro ga wa Sito gajenniya gixa pnute wa giklukanuwnalgognepatka. \v 15 Ga wa pixa, Kapernawo, tengognepotunanuko pixka putaaka. Ga wa gipnachine gwiywakpotunanuko pixka putaako. \v 16 Wa gixa nyokanatanune yijnakotachine, Gita yijnakotna. Ga wa gixa giknokachine, Gita ruknokna. Ga wa Gita giknokachine, nyokanatjeru ruknokna.” \s1 Payokgipremolene gapokatnaka \p \v 17 Satokatkana payokgipremolene. Gimuwatachine. Wane chinna, “Gitsrukaachi, kamchineko yijnakotwu wixa pgiwakaya.” \p \v 18 Geso wane chinna, “Gita getlu Satanasyo rawrakle pixka tengogne gijrukyachri. \v 19 Nutakatkagi gakatsretyapna gimnune ga wa geklone, ga wa geyikyaplu pejnuruko kamnixlewatachri giyakle. Gike gimtukangi. \v 20 Seyni gi wa gimuwatanu wa tyeya wa kamchine yijnakotyagi, seyni gimuwatanu tengogne gitakgiwakatikolutka.” \s1 Geso gimuwpotuta \p \v 21 Waneklu koxa rumuwpotuta Giwekikaluru Kpashiriya. Wane china, “Numalwutyi, Nuru, tengogne Gitsrukate ga wa chiji Gitsrukate. Gi rixanu tyekaka pyogimatyana kgimatkalerune ga wa kanshinikanerune. Ga wa mturune pupgujetyana. Gigi, Nuru, gi rixanu palukyawakni. \p \v 22 “Ptowrunanuka Nuru genekyano. Gike gimatlu girni wa Gituru seyni Girchipje gimatlu. Gike gimatlu girni wa Girchi, seyni Giturupje gimatlu ga wa katukta koxa Gituru galuka gimatkakletlu.” \p \v 23 Yimaklene yegi ruprotaka, wannapje rixinna. Wane china, “Katukta getlu wa gixaygale getanru, giglenshinikanyegitkalurni waleygale. \v 24 Gi rixanu wane nchingi wa gixo Goyakalu tokanu geneklewatachinni ga wa pogirchinni galuka getletmaklu wa gixa getanrutka. Gi wa retluna. Raluka yijnakletmakluna wa gixa yijnakotanrutka. Gi wa yijnakotluna.” \s1 Satu yonchikgapri gimlukanutlu Geso \p \v 25 Wane rixaka. Satu yonchikgapri palna rumlukanutyaplu. Wane chinru, “Gitsrukaachi, ¿klu nkamrutanu wa nuwekgognenatinripa?” \p \v 26 Wale wane chinru, “¿Gi china yongata wa Tokanchi Yokanatkaluru? ¿Gi pixpoko getyongaletlu?” \p \v 27 Wale gigita. Wane china, \qt “Pushinikanru Gitsrukaachi Poyakalute psolpotuyako pajiya, psolpotuyako punshinikanuya, psolpotuyako pmuchkonuya, \qt* psolpotuyako pushinikanutletanruya. \qt Pushinikanru pumole pixnanuko pixka.” \qt* \p \v 28 Geso wane chinru, “Wane potuko pchina gigleta. Wane pixanu ga wa puwekanu.” \s1 Samari gajeru kigleru \p \v 29 Walemka galuka muklukanuwnakatu chinretnawa. Wane chinru Geso, “¿Katni wa nomole?” \p \v 30 Rugita Geso. Wane chinru, “Satu jeji Gerosale yopikyachri Geriko yachripa kachowgurune yegi rapokana. Komkaganruna. Ruylakanruna. Yatkana. Rupnakastsinatkani ruknokamtatkaluna. \v 31 Ma kagwakamtyawakanu wane rixatka. Satu sasertote walegapo yopikya. Retamtanru. Pasreta yapamta. Ruknogamtlu. \v 32 Waneko pixka rixa satu Rewiklopisha. Wane rapokamta. Retamtanru. Pasreta ruknogamta koxa wale. \v 33 Seyni satu Samarya gajeru, yagapotachri gapyegitatnaklu. Retlu. Retwamonutlu. \v 34 Wale yegi ya. Poyitlu gitre. Ruyoklu ringi ga wa winga. Gipratji rutakatkalu. Pnu giyakatyachine gwajetyawaka ranikatkalu. Girukotlu. \v 35 Waleprika gepiproji koshpaka. Reneklu wa kapjiru. Wane chinru, ‘Pgirukotanru. Klunerukta wanepnute pwenutyalu, wa nsatokinipa nsatkakinyi gita.’ \p \v 36 “¿Giru pkagwaka pixa wa mapa chininrinwa gimole wa kachowgurune yegi yachrini?” \p \v 37 Wale wane china, “Wa retwamonutjeru.” \p Giyagni Geso wane chinru, “Pyanu. Waneko pixka pixanu pixa.” \s1 Geso salwayegitna Marta ga wa Mariya \p \v 38 Wa wane yinitkana, satu pokchi yatkana. Sato suxo Marta giwakatletachro topji tyoptotyalu. \v 39 Wala waneya wa tepuro. Mariya giwakatletachro. Gitsrukaachijixistsi tuplata. Tyijnaktokanutlu. \v 40 Giyagni Marta shiretanshinikanuta gixo tkamrureya. Tapyegitlu. Wane china, “Gitsrukaachi, ¿gike pixa Pixa wa tuknokamtanno nepuro, gitapje nkamrurewatanatka? Giyagni punkakanro tupxakapyapno.” \p \v 41 Gitsrukaachi gigitlo. Wane chinro, “Marta, Marta, kojwakanshinikanutachroyi, mumatanshinikanutkatyi gixo chinanu. Satupje galuukaluru. \v 42 Ga wa Mariya kigleru tsomita walanupa. Gi wa tkoniko.” \c 11 \s1 Gitsrukaachi gagjigognere \p \v 1 Wane rixatka. Wane ragjigognetya. Rali gagjigogneretini, satu yimakleru wane chinru, “Gitsrukaachi, pyimaka gagjigogneretanwu, wa Gwa pixka yimaklene yimaka.” \p \v 2 Wane chinna, “Wa gagjigognetinipa, wane nchinanu: \q1 Wuru, gipashichgiwakatkalurupyi. \q1 Runanutka Pixa pogirewatyawaka. \q1 \v 3 Penekanwu xawakni wnikanrupa \q2 tyegogne chinanupa. \q1 \v 4 Pkaspukinwu wmukochire, \q2 wixa pixka wkaspukyana pejnuruneko wriwishkatjene. \q1 Gi wa yantaletikowakako putakanwu.” \s1 Ganikajyechno salwatachri \p \v 5 Wane koxa chinna, “¿Gi gixpokota gixa wa satu gimatanru gapyegitingi ganikajyechno? Wane chinangi, ‘Nomole, mapa jimaprochi penekanno. \v 6 Gi rixanu satu numatanru, pnu kyakleru, ginyegitno. Maleshayno nenekyaplu.’ \p \v 7 “Gitokmaka gigitinri. Wane nchinanmaka, ‘Gi pkojwakanno. Gipgyapto rushyatka. Gitaymana mturune shechi. Gi numkata tunreta nenekyapyi.’ \p \v 8 “Wane nchingi gixa, gimka gyotunotanu wa genekyaplu gimatatkalchinanru. Seyni gma mapatewatinitipa chinanu gyotunota. Genekanru psoluko ralukanru. \p \v 9 “Gita wane chingi, gagjitanu ga wa geneeko. Gijganu ga wa gikshikanu. Giylaylagipgyaptotetanu. Gkotpukyegitko. \v 10 Gi rixanu girukokta gagjita, yoptota. Ga wa gijgachri rukshika. Ga wa giylaylagipgyaptotetachri kotpukyegitko. \p \v 11 “Ga wa gixa ¿satu girchi wa gituru gagjitinri jimapro renekanru sotlu? ¿Ga wa shima ragjitini, gimnurge renekanru? \v 12 ¿Ga wa tonaji ragjitini, geklorge renekanru? \v 13 Giyagni wa gixa muglenmakgi gimata genekawgeneta kigleru genekashle, pnutlu Giru tengogne Gajeru Giwekikaluru Kpashiri renekanna ragjitjene.” \s1 Panchi gajene kotspalanshinikankakinmakna wannakakluko, nikawnanna. \p \v 14 Maleka ruknokamtlu kamchi. Myanumatkatni. Wane rixatka. Maleka rushpakatka kamchi, wa myanumatkatunanu yanumatatka. Giyagni gixolune yine giglajita. \v 15 Pimrine wanna wane china, “Kamchine gitsrukate Welsewoyma ruknokna kamchine maleka.” \p \v 16 Pimrine gimlukanutlu. Ragjitluna Geso rekakgityapna getkaluru Goyakalu kamrutanru. \v 17 Geso gimatanshinikanutanna wanna. Wane china, “Pejnuruko pogirewatikwaka wa wane gajene kotspalanshinikankakmaka wannakakluko, nikawnana pogirewatikwakna. Pejnuruko panchi, wa wane gajene kotspalanshinikankakmaka wannakakluko, maleshpatkalu. \v 18 Ga wa Satanasyo walenanuko kotspalkakanshinikanutinmakwa, ¿gi rixpoko gwagogneretanu wale pogirewatyawaka? Gi rixanu gixa wane china wa Welsewo giyakleya maleka nuknokna kamchine. \v 19 Ga wa Gita Welsewo giyakleyamka maleka nuknokanna kamchine, ¿katu giyakleyamka maleka ruknokna gwugenene? Giyagni gwugenenepni gixa gitakyagokjenepa. \v 20 Ga wa Goyakalumyojiya Gita maleka giknokinna kamchine, galikakni wane rixa gapkapletgi Goyakalu pogirewatyawaka. \p \v 21 “Wa gichkolu kashreru girukotinri gipji, kigle gwashleru wane rixle. \v 22 Seyni satu wale pnute muchkonurutu gapyegitinri, raalixanru, konyanru kashri raponshinikanutanrunanu. Rushankiyanru rejnunkakate. \p \v 23 “Wa yineru Gitasreta mwakatu walenwa nkamnixjeru. Gitayma mapatkatu, kotspalewata. \s1 Kamchi puchotlewatachri satokinri \p \v 24 “Kamchi puchotlewatachri yineru rushpakamtinitka pnumnu yapanata, popriwaakaka. Rujgalu rapnanutyawakapa. Gi wa rukshiklu. Giyagni wane china, ‘Nsatokanutka nopji nuyakatyawaka.’ \p \v 25 “Wane rapokinitka rukshiklu saxritkaluru ga wa galpokotkaluru. \v 26 Giyagni wane ya. Waleyma ranikna pimrine payokgipre kamchine wale pnuterune muglene. Jiglokna. Wane rawna. Ralipretka gektutu giknogatkalu tye jeji muchinanu pnute.” \s1 Wa galikakakni giglenshinikanyegitkalune \p \v 27 Wane rixatka. Wa tyepirana runkakletanatini sato suxo gixolune yine yegi tsaplewata. Wane china, “Giglenshinikanyegitkalurni wugenewlumapa pwanatyawaka, ga wa tnuchi pashichyawaka.” \p \v 28 Wale wane china, “Wanna galikakni giglenshinikanyegitkalune wa Goyakalu tokanu yijnakotachine ga wa kamrutachine.” \s1 Gimuweekakgognenatachine muglenni getkaluru gijga \p \v 29 Rapatjetna gixolune yine. Yinuwaka wane chinreta, “Nyi gimuweekakgognenatachine muglenni getkaluru rujgana. Seyni getkaluru gi wa reneekona, seyni Gonasu tokanchi geneklewatachri getikolupje. \v 30 Gi rixanu wa Gonasu pixka walenwa getkaluru Niniwe gajenyegiya, waneko pixka nixa Gita Yineru Wgenno nyi gimuweekakgognenatachinyegiya. \v 31 Giklukanuwnalgognepa tyotunotanu tkachi kegnetesretate gajerni pogirewatachroni wa jejine nyi gimuweekakgognenatachineyma. Tuklukanuwnakakanna, gi rixanu yoptukyawakchijiko tunya tyijnakotyaplu Salomo gimatkalewle. Ga wa gewru Salomo pnuterutu. \v 32 Giklukanuwnalgognepa jejinni, Niniwe gajenni, yotunotanu nyi gimuweekakgognenatachineyma. Wannani giklukanuwnakakanna nyi gimuweekakgognenatachine. Gi rixanu wannani genshinikanuta Gonasu ginkaklewle chinanu. Ga wa getanru gewru Gonasu pnuterutu. \s1 Manchi katalote \p \v 33 “Gike yochpiklo katalo yogimatyaplo, gi wa yantapistono rapukote rutakyaplo. Seyni wa katalo kgapi tutaako, wa jiglokachine getyaplu tpokamlanu. \v 34 Pumane katalote walenwa puygale. Giyagni potukaygale pixinipa, psoluko pumane pokamlapa. Seyni puygale mugletu rixinipa, psoluko pumane mapshagalupni. \v 35 Giyagni pgirukotinwa wa pokamlalu pixa gwachri ma muchpokinitipa. \v 36 Giyagni psoluko pumane pokamlatyawaka rixini, maleshni mapshagasretwaka, psoluko pokamlawatyawakni, katalo pixka rixa gatajiwnaletanu pixa yegi.” \s1 Geso giklukna Gwariseyone ga wa yonchikgapine \p \v 37 Wa yanumsatinitka, satu Gwariseyo gagjitlu rumnikyaplu. Giyagni jiglokamta. Nikjetyawaka tuplata. \v 38 Ga wa Gwariseyo retinri, ruglajita gi rixanu gi wa reromyogapkata wa nikinipa. \p \v 39 Giyagni wa Gitsrukaachi wane chinru, “Gixni wa Gwariseyongi mpowratlu kolpeto rogote ga wa kajpapago rogote, seyni wa gixa gitokote katseplu makotnachinwa ga wa muglenchi. \v 40 Mshinikanungi. ¿Wa rogote kamrutachri gi ge gitoko koxa kamruta? \v 41 Seyni gishiniklewle geneklewashatini, ga wa getanu, ptowruko powrayapgi. \p \v 42 “Seyni ¡gi wanengi gixa Gwariseyongi! Gi rixanu pamolete gwenutyalu pgamlusureru, ga wa rotasure, ga wa pejnuruko giputu gitaakaluru, seyni Goyakalu poyagkaklewle ga wa rushiniklewle giknogashamta. Tyekaka gimkata kamrureta. Gi wa pimri koxa giknogashamtanu. \p \v 43 “¡Gi wanengi gixa Gwariseyongi! Gi rixanu galuklu tsrukakalune tuplapijere ginkaklewwakapji gajerkaka. Galuklu giputuya galukikolu. \v 44 ¡Gi wanengi gixa! Kapna pixkalungi, metapnatkotu, ga wa yine rogo yapanatna. Gi rumatna.” \p \v 45 Giyagni wa satu yonchikgapri gigita. Wane chinru, “Yimaklewatachri, wa wane pchininri, wixa koxa gektutu pchina.” \p \v 46 Wale wane china, “¡Gi wanengi gixa koxa yonchikgapingi! Gi rixanu gitjikakna yine kyapre ganiikolu. Ga wa gixa gi wa pamyojiko gijtukyalu gitjitkalurkaka. \p \v 47 “¡Gi wanengi gixa! Gi rixanu gixa kamrutlu wa Goyakalu tokanu geneklewatachinni kapnatikowaka. Ga wa gitsrukatenni giylatanna. \v 48 Giyagni gixni wa gipgujtatnachinwagi gigleretlu wa gitsrukatenni kamrutanru. Gi rixanu wanna giylatanna, ga wa gixa kamrutlu giyomlena. \v 49 Giyagkoxni rumatkalewleya Goyakalu tokanu wane china, ‘Nyokanyegitanna wanna ntokanu geneklewatachine ga wa nyokanatanune. Pimrinepni ruylatanna. Ga wa pimrinepni kojwakanna.’ \p \v 50 “Nyi gimuweekakgognenatachine gepomsatko wa pejnurunniko Goyakalu tokanu geneklewatachinnigraga chinanu, gipkaakalurugraga, rekamrutikowaka tye psolchijneko ga wa xangognenanu. \v 51 Rugitanna pejnurunniko chinanu, wa Gawiligragakluyakawa ga wa Sakariyagragaklupotunanuko, wa giylatkaluru kpashiwakpotugruko ga wa yochpikikowakakwa ganikajiteswa. Gigi. Nyi gimuweekakgognenatachine gepomsatko wale chinanupa. \p \v 52 “¡Gi waneni gixa yonchikgapingi! Gi rixanu gixa konru wa gimatyawaka kotpukapre. Gi wa gixako jigloka. Ga wa jiglokachinmaka gimaleta.” \p \v 53 Wa Geso wane gishpakamtinitka, wa yonchikgapine ga wa Gwariseyone yinuwaka tsru jgekanchi gixleta. Gixopirana repomsatluna. \v 54 Rutsekletmakluna, wa kashtokanutyapluna wa yanumsatinri. \c 12 \s1 Ggirukotinwa wa sanowashluya \p \v 1 Wa rapatinitkana gixolune yine, gixo waragkane, wane rixa gakatookakletna. Muchinanu gapka Geso yinuwaka giynumsaletna yimaklene, “Ggirukotinwa wa gisekachri, walenwa sanowashlena, wa Gwariseyonenu. \v 2 Gi rixanu maleshlu wa gishyatkaluru ma mupgujetikotupa. Gi wa pochkeruko gi wa mumatkotupni. \v 3 Klunerukokta wa mapshagwaka nchintokanutinri, pokamlawaka jemiko. Klunerukokta gitokogruko potu gixaxa nchintokanutinri, panchi gogote runkakletiko. \s1 Katu mpikanu \p \v 4 “Ga wa wane nchingi, numatanune, gi mpikanna manchi giylatachine. Ga wa wanepnute gike rumkata kamruretatkana. \v 5 Seyni nekakgitangi katu mpikanu. Wale mpikanu, wa kgiyaklewakleru wa rali giylaletinitkagi Gigena xirnachri ruknokyapgi. Gigi, wane nchingi, Goyakalu mpikanu. \v 6 ¿Gi ge wa ganikajproji chinanu rushankaaka pamyo koshichi? Ga wa gi satuna wanna gimuslawatka Goyakalu getanu. \v 7 Seyni gijiwutsako pejnuruko yantatkalurni. Giyagni gi mpikanu. Kiglepotgi gixa gixo koshichine pnute. \s1 Girukokta gipgujtatno yine getanu \p \v 8 “Wane nchingi, girukokta gipgujtatno yine getanu, Gita Yineru Wgenkoxno gipgujtatanru wale Goyakalutowrerune getanu. \v 9 Wa nnutatjeru yine getanuya, Goyakalutowrerune getanu nutatkalurupni. \v 10 Girukokta gapatno Gita Yineru Wgenno kaspukikalurupni. Seyni girukokta mupashiregnuchi chinru Giwekikaluru Kpashiri gi wa kaspukiko. \p \v 11 “Wa ginkaklewawakapjikaka gwapikoklunupa, ga wa tsrukakalune ga wa tsru gitaakalune yegi, gi wa gkojwakanshinikanutinwa gi gixpoko giykoyegletinwa ga wa nchinyawakapa. \v 12 Gi rixanu Giwekikaluru Kpashiri waneklupapko ginkakangi wa gimkata chinretyawakapa.” \s1 Jeji ponikolu mshinikanutu \p \v 13 Wane chinru satu gixolune yine yegi, “Yimaklewatachri, wane pchinanru nyegwaklu wa kotspalatininno yoptotanrupa.” \p \v 14 Ga wa Wale wane chinru, “Jeji, ¿katu gitakno gitakyagokachri ga wa kotspaltatachri nixinripa gixa chinanu?” \p \v 15 Wane chinna, “Getinwa. Psolpotuyako ggirukotinwa gixo gejnu galukachine gma mixinitipa. Gi rixanu gi wa gixo rejnunkate gigletlu yineru gwashle.” \p \v 16 Yapkaklu runkakna. Wane chinna, “Satu jeji ponikolchijne gixo potu rawyalu. \v 17 Wale gishinikanuwata ginanwakaya. Wane china, ‘¿Gi nixanutka? Gi rixanu maleshayatkano nutakyaplu njirganru.’ \p \v 18 “Wane china, ‘Wane nixanu. Nugnantakyawaakaka nkoshganu. Tsrupotu nixanutkalu. Wane nutakanru pejnuruko ntrikoteji ga wa wane nixle. \v 19 Wane nchininwa gitnanuko, Gixo wane nixle waneyatkano gignantaakaluru gixo walapu chinanupa. Napnanutanutka. Nnikanu. Nuranu. Numjikanu.’ \p \v 20 “Goyakalu wane chinru, ‘Mshinikanutyi. Tyeyechno kashichko puwekinri. ¿Ga wa palpokotanru katunpatkani?’ \p \v 21 “Wane rixa ponikolewlu gapotachri, seyni wa Goyakaluya gi wa ponikolni.” \s1 Kojwakanshinikanrewlu ga wa kegeknanuwlu \p \v 22 Geso wane chinna yimaklene, “Giyagni wane nchingi, gi gkojwakanshinikanutanu giwekinriya, klu gnikanuna. Gi koxa gimaneya, klu gmakatanu. \v 23 Gi rixanu giweklu wa niikaluru pnutni wale, ga wa manchinwa gitaakaluru pnutni wale. \v 24 Getpotutanna pokotune mutaklewatkanni. Gi jirgana. Maleshayna rapotyawakagrukna, gi wa rugnantakyawakagrukokna. Ga wa Goyakalu goglutna. ¡Gi psonanukta kigleygi gixa koshichine pnute! \v 25 ¿Katu gixa gimkata yognikletlu pshinitsonuji ruwekinriya kojwakanshinikanrewleya? \v 26 Giyagni gi gimkata wa mturu potu kamruretini, ¿klu chinanu koxa wanepnute gkojwakanshinikanutnawa? \p \v 27 “Getjetanru kagwuru, gi rixpoko tseruwnaleta. Gi kamrurewpotuta. Gi jiweta. Seyni wane nchingi gi wa Salomoko psolpogirewleyako makawata satu tye gwukaka pixka. \v 28 Ga wa Goyakalu wane gixa makatletinri kshana xawakni gwachri, yechikawa xirnachri ruknookonatka ¿gi ge wale pnute makatangi gixa, ptsotsotaji galixachingi? \v 29 Ga wa gixa gi gijganru klu gnikanu, ga wa klu giranu. Gi gkojwakanshinikanutinwa. \v 30 Gi rixanu payine tye psolchijneko gajene pejnuruko tyekaka rujgana. Ga wa Giru tengogne Gajeru gimatlu tyekaka galukanru. \v 31 Seyni muchinanu gapka gijganru Goyakalu pogirewatyawaka, ga wa Wale poyagkaklewle. Pejnuruko tyekaka koxa waneyapgi. \s1 Ponikolewlu tengogne gajeru \p \v 32 “Gi mpikanu muxone gowegane gapatachingi. Gi rixanu gixa Giru gigleretlu pogirewatyawaka renekyapgi. \v 33 Gishankanru wane gixle. Kwamonurune genekashatanu. Wane gixanu wa gixa ponikolewle gignantakikowaakakapa tengogne gajerupa mutsrunkatupa, mnikawnakatupa, kachowguru ma mapokyawakanupa, gi wa kochopako gimtuklewatyawakapa. \v 34 Gi rixanu ginakaktaplu mponikowle wanekoxaplu gaji. \s1 Wayegrechri giyokanatachri \p \v 35 “Giyagni galpokmanetinwa, waneyapgi gkatalote yochpiikaluro. \v 36 Ga wa gixa jejine pixkalunepgi, wa rutsrukatna kagwakachine, giklu kashimyolu yegi rushpakini rutsrukatna. Wa runinipa ga wa ruylaylagipgyaptotetinipa, giyampotu kotpukyegityapluna. \v 37 Giglenshinikanyegitkalunepni wanna wayegrechine wa runinipa rutsrukatna giyokanatachine rukshikinipa. Galikakni wane nchingi, wa ralpokotinwa. Tuplajixanna. Ga wa wale gipxakanna. \v 38 Goprikmaka runinipa ga wa gogistsi runinipmaka ga wa retamtanna wane gixanatachine, giglenshinikanyegitkalunepni wanna. \v 39 Seyni gimatanru wa tye: wa kwangixlerupji gimatkamka gipapko runanu wa kachowguru, gimka retasha kotamgaletikolupa wa gipji. \v 40 Giyagni gixa koxa gali galpokletachinepgi, gi rixanu gma kagwakinpapko Gita Yineru Wgenno ginanu.” \s1 Wayegrechri mpoyagkaakatu \p \v 41 Giyagni Petro wane chinru, “Gitsrukaachi ¿tye yapkaklu wixapiranrege pchina, waka pejnurunekopiranra?” \p \v 42 Gitsrukaachi wane china, “Giyagni ¿katni wa girukotapjitachri poyagkakachri ga wa kanshinikanuru, wa rutsrukate gitakanru wa gipji kamrurewatyachine chinanu, wa renekyapna nikanruna kyagolu niklupapkokaka? \v 43 Giglenshinikanyegitkalurni wa wale wayegrechri, wa rutsrukate ginini retamtlu wane gixanatachri. \v 44 Galikakni wane nchingi, pejnuruko wane rixle chinanu rutakanru. \v 45 Ga wa wale wayegrechri wane chinmaka rajiya, ‘Ramga ginreta nutsrukate.’ Yinuwaka giylakletletna wayegrechine ga wa wayegrechrone; nika ga wa rura gimetachineyma. \v 46 Wale wayegrechri gitsrukate ginanu. Ma kagwakgognetinitgogne runanu. Ma mumatinpapko runanu. Kochipjepotutanru. Malixkane yoptotanruymapa rutakanru walenupa. \p \v 47 “Wa wale wayegrechri wa rutsrukate gishinikanru gimatachri seyni gi wa ralpokota, gi wa rushinikyawaka kamruta, gixo kata ruylaakona. \v 48 Seyni wa mumatkatu girukokta kamruta wale rumupgotka, gi gixo kata potu ruylaako. Wa girukokta gixo reneeka, gixo koxa rujgiko. Wa gixo gitakikaluru, gixo ragjitanruna. \s1 Kotspalkakikolu Geso chinanu \p \v 49 “Nuna tye psolchijneko nutakyaplu xirnachri. ¡Gi pagaluklenanukta nixlu wa yochpikikolpatka! \v 50 Katlewlu waneyno nkatikolupa. ¡Gi pagerutkonanukta nixka ma poyagkaakanukopshini! \v 51 ¿Gkagwakluge wa tyechijne nuninri kigle gwashle nenekyapna tye psolchijne gajeneko? Wane nchingi, gike. Seyni kotspalkakikolu galikakni. \v 52 Gi rixanu xaniyakawa wanepna pamyo papji gajene kotspalanshinikankakachinepa. Mapa kamnixanna gepi, ga wa gepi kamnixanna mapa. \q1 \v 53 Girchi kamnixanru gituru, \q2 ga wa gituru kamnixanru ruru. \q1 Ga wa ginrochi kamnixanro tshicho, \q2 ga wa tshicho kamnixanro tunro. \q1 Ga wa gimajichro kamnixanro tomekanunro, \q2 ga wa mekanunrochi kamnixanro tgimajiro.” \s1 ¿Gi gixpoko gi gimata getletlu tyepapkopirana? \p \v 54 Wane chinkoxna gixolune yine, “Wa kyachgapererumko getini wa tkachi gimxityawakasreta ruyakatini, waneklu wane nchina, ‘Ginpatkani.’ Ga wa wane rixa. \v 55 Ga wa tkachi kegnetesretate giyakannipgyatyachri rapokannipgyatini, wane nchina, ‘Gemerpatkani.’ Wane rixa. \v 56 ¡Sanowashatachingi! Gimata getgogneretlu chiji ga wa tengogne. ¿Gi gixpoko gi gimata getletlu tyepapkopirana? \s1 Pkaspukikolupa pkamnixjeruya \p \v 57 “¿Klu chinanu gixnanuko gi gitakyagoklu wa potukalu? \v 58 Wa pkamnixjeruyma gitsrukaachi yegi pyini, pujgapotutanru pkaspukikolupa walyegiya, ma kotlolomtyanupyi kgitakyagoklewakleru yegi. Ga wa kgitakyagoklewakleru ma samyookanpakyi gitowreru yegi. Ga wa gitowreru ma yoshmakyanupyi yoshmakjetikowaka. \v 59 Wane nchinyi, gi wane pushpakini pma wenutkanuwalo talipremchataajpotunanuko.” \c 13 \s1 Gma menshinikanutkanu, giylatko gixa \p \v 1 Walgogne koxa wanena pimrine. Runkakluna Kalile gajenepirana, wa wannagraga Pilato yapjetjixlu renekashlekakna giylatkalurkakagraga. \v 2 Geso gigita. Wane chinna, “¿Gkagwakluge wa nyi Kalile gajene kmukochirewaklerune pejnuruneko Kalile gajene pnute gi rixanu wane rixa salewnaletna? \v 3 Wane nchingi, gike. Seyni gma menshinikanutkanu gixa, pejnurunekgi waneko pixka gixa giylatkotanuna. \v 4 Ga wa wanna pamole yokgipi, wa Silowe gajeru tenopjiru yawnayegitanune. Ruylatanna. ¿Gkagwakluge wa wanna magatya wa pejnuruneko yine Gerosale gajene pnute? \v 5 Wane nchingi, gike. Seyni gma menshinikanutkanu gixa, pejnurunekgi waneko pixka gixa giylatkotanuna.” \s1 Gikeramuna masagito \p \v 6 Wane china tye yapkaklu, “Satu waneylu gikeramuna rusanate gowasha gitaakaluro. Wane ya rujgasantaplo. Gi rukshiksagitlo. \v 7 Wane chinru gowasha girukotachri, ‘Petanro. Mapa walapu nuna. Nujgasagjetlo wa twu gikera. Gi nukshiksagitlo. Pustakaganro. ¿Klu chinanu tumaletashatatkalu chiji?’ \p \v 8 “Wale gigita. Wane chinru, ‘Gitsrukaachi, tye walapuchi petashatanro. Wa nyopagiskotanrochi ga wa npojitaskotanrochi. \v 9 Tsagiwatinipa, kigleru. Ga wa wane tma mixkanupa, pustakjixaganutkalo.’ ” \s1 Gapnanutikalurgogne Geso gituukaklo suxo \p \v 10 Satu ginkaklewawakapji gapnanutikalurgogne runkaklewatya Geso. \v 11 Wanenanro sato suxo kamchi yayixkaklewatachri waneyaluto. Pamole yokgipi walapu tyayixa. Satpokachroni. Giketsotaji tumkata potukawletyana. \v 12 Wa Geso getinro, tomgalo. Wane chinro, “Suxo, pkaspukikatka pyayixinriya.” \v 13 Rutakamyogogotlo. Waneklu tpotukawamtatka. Tumalwutlu Goyakalu. \p \v 14 Giyagni ginkaklewwakapji gitsrukate gimtuwna gi rixanu Geso gapnanutikalurgogne pinrewata. Rugita ginkaklewwakapji gitsrukate. Wane chinna wa gixolune yine, “Waneru patsrujirgogne rumkata kamrurewatikolu. Giyagni walegognekaka ginanu mpinitikolupa. Gi wa gapnanutikalurgogneko.” \p \v 15 Giyagni Gitsrukaachi Geso gigita. Wane china, “¡Sanowashatachingi! ¿Gi ge satkakgi gixa wa gapnanutikalurgogne goglujetyawakna gkoshpirokyana gwakate ga wa mporote gipra? Ganiklu rurapinripa. \v 16 Ga wa twu Gawraklopisha, getanro, wa Satanasyo gostutanrona pamole yokgipi walapu, ¿gi ge tumkata koshpirookotana wa tye tostutikolu wa gapnanutikalurgogneko?” \p \v 17 Wa wane chininitka, pejnuruneko patewatana kamnixjene. Ga wa pejnuruneko gixolune yine gimjika wa pejnurkakayako Wale kamrutanru gimalwutkaluru. \s1 Yapkaklu mostasajipirana \p \v 18 Giyagni wane china Geso, “¿Kluneru pixka rixa Goyakalu pogirewatyawaka? ¿Giru pixka nutakanru? \v 19 Mostasaji pixka rixa. Satu jeji ganiklo. Rusanate rutaklo. Tseruwna. Gagmuna tixnawa. Giyagni tenyapachine koshichine gina. Walaplu shalewatna.” \s1 Yapkaklu gisekachripirana \p \v 20 Wane chinatnaka, “¿Giru pixka nutakanru Goyakalu pogirewatyawaka? \v 21 Gisekachri pixka rixa. Sato suxo gwalu. Gepimole masu yaglu trikopagi tyapjetlu, psoluko gisekinpotunanuko.” \s1 Mtsergipgyaptotetu \p \v 22 Papokchimnu yapananumta. Tsru pokchi, mturu pokchi runkaklewananumtya. Gerosale rushinika. \p \v 23 Satu wane chinru, “Gitsrukaachi, ¿gi gixo potu gognetkaako?” \p Wale wane chinna, \v 24 “Gyagota jiglokletanru mtsergipgyaptotetu, gi rixanu wane nchingi, gixo gijga jiglokletanu. Gi rumkatanruna. \v 25 Wa kwangixlerupji palninpatka, rushyatanutkalu gipgyapto, gyinuwaka maleka gwaletanuna. Giylaylagipgyaptotetanuna. \p “Wane nchinanuna, ‘Gitsrukaachi, Gitsrukaachi, pkotpukyegitanunwu.’ \p “Ga wa rugitanu. Wane chinanu, ‘Gi numatgi, ginaka giyakatyachinektagi.’ \p \v 26 “Giyagni gyinuwaka wane chinretanu, ‘Pixa getanu wnikanata ga wa wuranata. Ga wa wuputreya punkaklewatya.’ \p \v 27 “Wane chintokanyegitangi, ‘Gi numatgi ginaka giyakatyachinektagi. Gitspalatinno gixa pejnurunekgi mpoyagkaknuchi kamrurewatyachingi.’ \p \v 28 “Waneplu chiyaglu ga wa gashkaygitlu, wa Goyakalu pogirewatyawaka gixa geta tuplaletanna Gawra, ga wa Gisaaka, ga wa Gakowo, ga wa pejnuruneko Goyakalu tokanu geneklewatachine, ga wa gixapni maleka giknookona. \v 29 Runanna tkachi gishpatyawakasreta gajene, ga wa tkachi gimxityawakasreta gajene, ga wa tkachi potuklesretate gajene, ga wa tkachi kegnetesretate gajene. Goyakalu pogirewatyawaka tuplatanna nikjetikowakaya. \v 30 Ga wa wanena kaptotachine. Wannapni muchichachinpatka. Ga wa muchichachinenanu wannapni kaptotachinpatka.” \s1 Geso ginkaaka Girore gishinikyawakmakapirana \p \v 31 Walgogne koxa yayegitluna pimrine Gwariseyone. Wane chinruna Geso, “Pasukanutka. Pyanutka gewiya. Gi rixanu Girore galuka giylaletyi.” \p \v 32 Wale wane chinna, “Gajewa. Ginkakapanru wale kewnechro pixkalutu, ‘Petanu. Maleka nuknokna kamchine ga wa nutuukaklewata xawakni ga wa yechikawa. Ga wa yechikawapnutgogne, nali kamruretanu. \v 33 Seyni wa xawakni ga wa yechikawa ga wa yechikawpnutgogne numkata yaleta, gi rixanu Goyakalu tokanu geneklewatachri gi gimkata gipnaleta Gerosale mwakatu.’ \p \v 34 “¡Gerosale, Gerosale! Goyakalu tokanu geneklewatachinni giylatachriyi. Ga wa pyokanyegitjenni sotlujetachriyi. ¡Gi pejnu katananukta naluka gapatjewgenretyi gaxawripa pixka tapatjewgeneta! Tomejimpuko tutakna. Ga wa pixa gi galuklu. \v 35 Giyagni gipji giknokamtkalurupni gixa chinanu. Gi rixanu wane nchingi, xaniyakawa gi getanutkano wa gixa wane chininpotunanuko: \q1 \qt Giglenshinikanyegitkalurni \qt* \q1 \qt Gitsrukaachi giwaka ginyachri.” \qt* \c 14 \s1 Geso gituukaklu satu gankajetachri \p \v 1 Wane rixatka Geso. Satu gitsrukaachi Gwariseyopji jigloka gapnanutikalurgogne nikinripa. Giruktatluna. \v 2 Waneru satu jeji gankajetachri Wale yegi. \v 3 Yonchikgapine ga wa Gwariseyone wane china Geso, “¿Ginanshichkalurege wa gapnanutikalurgogne gituukaklewlu waka gike?” \p \v 4 Wanna pochke. Giyagni Wale kosetlu. Rutuukaklu. Yokanatatkalu. \v 5 Wane chinna Wale, “¿Giru jeji wane gixa yegi, wa gituru ga wa mporote wa kapna rujrukinna, gi ge koschekanna waneklu wa gapnanutikalurgogneko?” \p \v 6 Gi rumkata yoptopiiretluna wa tyepiranaya. \s1 Kashimyolu getachine \p \v 7 Retanatna wa tsrukakalune tuplapijere tsomityawakna nikjetikowakaya. Chanixkalune runkaka satu yapkaklu. Wane chinna, \v 8 “Wa satu chanixinipyi kashimyolu yegi, gi wa tsrukakalune tuplapijere ptuplatanu. Patako gonra satu kagwakpiratkaluru wa pixa pnute chanixkaluru waleya. \v 9 Ga wa yayegitinipyi nchanixjeru pixa ga wa wale, wane chininipyi, ‘Penektuplapijeretanru tye.’ Giyagni patewatachriyi pyinuwaka gimuteru potu tuplapijere tuplaleta. \p \v 10 “Seyni wa pchanixkoklunupa, wane pyanu. Gimuteru potu tuplapijere ptuplatanu, wa runinipa wa pchanixjeru, wane chininipyi, ‘Nomole, kiglewaka pyanu.’ Waneklu gimalwutkalurupyi wa pejnuruneko pumnikjenyegiya. \v 11 Gi rixanu girukokta wa tsru gitaknachriwa mturu rutaako wale. Ga wa mturu gitaknachriwa tsru rutaako wale.” \p \v 12 Wane koxa chinru wa chanixjeru, “Wa niikaluru pkamrutini ga wa tsru nachnewlu, gi pchanixanna pumatanune, gi wa pumunanwakaneko, gi wa pumoleneko, gi wa pumwastsitanune ponikoluneko, wanna ma mupeko chanixletyanupyi, pma mapnutikotupa. \v 13 Wa nachnewlu pkamrutinipa pixa, pchanixanna kwamonurune, mastsine, yokmatachine, ga wa maygalene. \v 14 Ga wa giglenshinikanyegitkalurupyi, gi rixanu maleshayna rapnutyapyina. Seyni yotunkoklunupna poyagkakachine, waneklu gapnutkalurupyi.” \s1 Yapkaklu tsru nachnewlupirana \p \v 15 Satu rumnikjeru yijnakonatlu tyepirana. Wane chinru, “Giglenshinikanyegitkalunepni wa Goyakalu pogirewatyawaka nikyachinepa.” \p \v 16 Wale wane chinru, “Satu jeji tsru nachnewlu kamruta. Gixo chanixa. \v 17 Nachnewlupapko chininitka, yokanatlu wayegreru, runkakapyapna chanixkalune, ‘Ginanutka. Gi rixanu pejnuruko galpokotkalurutkani.’ \p \v 18 “Pejnuruneko pixkakaklu rixanshinikanutna. Yinuwaka gaalirewletna. Muchinanu chanixkaluru wane china, ‘Nagjitatkalu chiji. Numkata wane yaleta, netapyaplu. Nagjityi petashjixa yaletanno.’ \p \v 19 “Satu wane china, ‘Pamole wakane nagjita gepirinkaka. Nyantatapanna. Nagjityi petashjixa yaletanno.’ \p \v 20 “Satu wane china, ‘Nganunrowatatka. Giyagni gi numkata wane yaleta.’ \p \v 21 “Satokatka wayegrechri. Walepirana runkaklu rutsrukate. Giyagni rumtuwna kwangixlerupji. Wane chinru wayegreru, ‘Giyampotu tsru pokchiputu pyanu ga wa gatnugapkaka. Pwapanna gewi kwamonurune, ga wa mastsine, ga wa maygalene, ga wa yokmatachine.’ \p \v 22 “Wane china wayegrechri, ‘Gitsrukaachi, wane gixkalurutkani wa pchinyawaka, ga wa kaswajiwalu.’ \p \v 23 “Giyagni gitsrukaachi wane chinru wayegrechri, ‘Gatnugapo pyanu ga wa prijertamnu. Pertapanna jiglokinripna, tsepowninripa nopji. \v 24 Gi rixanu wane nchingi, gi satuna wa nyi jejine wa chanixkalune getumganru wa nnijitu.’ ” \s1 Geso gomkagitachine gimkata kamruretanru \p \v 25 Gixolune yine Waleymamnuna. Ruprotakyegitna. Wane chinna, \v 26 “Girukokta ginyegitinipno ga wa ma mayegixkanuplu ruru, gi wa runroko, ga wa ganunroko, ga wa wugeneneko, ga wa gimoleneko, ga wa gimoleroneko, ga wa ruwekleko, gi rumkata nyimakleru gixleta. \v 27 Girukokta gi gwalo koroshishkitate, gi wa Gita gajxigi rawa, gi rumkata nyimakleru gixleta. \p \v 28 “Gi rixanu wa satu gixa yegi galuka tenopjiru kamruretachri, ¿gi ge muchinanu gapka tuplanatanu ga wa rutakyagokwenutanru, gikta waneylu wa nikatyaplu? \v 29 Rawiyawakapa tenopjiru ralpokoshata, gi rumkata nikatletinripa wane ma mixinitipa, pejnuruneko getachine ma yinuwaka gixpiranatletyapluna. Wane chinna, \v 30 ‘Tye jeji yinuwakasha kamruretlu panchi. Gi rumkata nikatletlu.’ \p \v 31 “Ga wa pogirchi giylalu yegi yachri satu pogirchi yoptotachripa, ¿gi ge muchinanu gapka tuplatanu jemanshinikanrewatachri rixinripa gikta rumkata pamole waragkayma yoptoletlu wa gepmole waragka waneyalutu wa runyegitjerupa? \v 32 Ga wa ma mumkatkanru, wajra rawiniwa pogirchi runyegitjeru, yokanatna tsrune, repomgiyapluna rawashletnapirana. \v 33 Giyagni waneko pixka rixa. Girukokta gixa gma kaspuukanru wa pejnuruko wa wane gixle gi rumkata nyimakleru gixleta. \s1 Rumushikinitka tuwu \p \v 34 “Kiglerni wa tuwu. Seyni wa mushi rixinitka tuwu ¿kluneru morotkatka? \v 35 Gi wa chijiko pojitikolu kigleylu, seyni maleka giknookalurutkani. \p “Girukokta kajnakopnalu wa yijnakotinripa, yijnakotanu.” \c 15 \s1 Yapkaklu gowega pupjetachropirana \p \v 1 Yayegitluna pejnuruneko gijgawenutachine ga wa kmukochirerune yijnakotyapluna. \v 2 Kegemgana Gwariseyone ga wa yonchikgapine. Wane chinna, “Wa Tye kmukochirerune yoptota. Ga wa wannayma nika.” \p \v 3 Giyagni Wale ginkakna tye yapkaklu. Wane chinna, \v 4 “Satu jeji wa gixa yegi satu pacha gowega waneyalutu, sato gamgini ¿gi ge yineru mwiyawakanu ruknokamtna wa mturujmole mturuji ga wa gamgachro chinanu wane ya rukshikinpotunanuko? \v 5 Rukshikinro, rutjimtatkalo gimuwatachri. \v 6 Gipji rapokinitka tomgana rumatanune ga wa rumwastsitanune. Wane chinna, ‘Gimumuwatanno. Gi rixanu nukshikatkalo nowegate gamganatachro.’ \v 7 Wane nchingi, wa tengogne waneplu tsru potu gimuwlu wa satupje kmukochireru renshinikanutinri chinanu, mturujmole mturuji poyagkakachine chinanu pnute, genshinikanru mmagatikane. \s1 Yapkaklu sroschiproji gamgachropirana \p \v 8 “Ga wa sato suxo pamoleproji waneyaloto, wa paproji tamgini ¿gi ge tyochpiklo katalo, ga wa tsaxritlu panchi, ga wa tujgapotutlo tukshikinpotunanuklo? \v 9 Wa tukshikinitkalo, waneklu tunkakna tumatanune ga wa tumwastsitanune. Wane chinna, ‘Gimumuwatanno. Gi rixanu nukshikatkalo gamganatachro nserojiproji.’ \p \v 10 “Wane nchingi, waneko pixka rixa. Waneplu gimuwlu Goyakalu towrerunyegiya wa satupje kmukochireru chinanu renshinikanutini.” \s1 Yapkaklu wgenchi pupjetachripirana \p \v 11 Wane china, “Gepi wgenru satu jeji. \v 12 Mturu wane chinru ruru, ‘Papaa, penekanno wane wixle psojite wa gitanu nixinripa.’ \p “Giyagni kotspalatyatkana wane rixlena. \p \v 13 “Gi gixgogne potu giknoginitka, gituru mturu gwatkalo pejnuroko. Wajrachijne yatka. Wane saletyalo wane rixle mgirukotnachriwa. \v 14 Wa pejnuroko nikatininatka, rapoka tsru nachi walechijne. Yinuwaka magletyanatka. \v 15 Wane ya. Rupxaklu satu walechijne gajeru. Wale yokanatlu peklomtate yegi kochine roglutinripa. \v 16 Raluka ginanuwkakletnawa galkarowajiya wa kochine nikanru. Gikena genekanru. \p \v 17 “Ga wa rushinikanuwpotutinitka, wane china, ‘¡Gi pejnunanukta nuru yegi kamrurewatyachine gixetlu niikaluru! Ga wa gitni gewi nachi kamakatininno. \v 18 Npalnamtanutka. Nuru yegi nyanutka. Wane nchinanru, “Papaa, tengogne getanu nmukochirewata ga wa pixa getanu. \v 19 Gi wa numuklutkani wa puturu nchinikolpatka. Satu pkamrurewyegitjeru pixkakanutkano.” ’ \p \v 20 “Giyagni palnamta. Yayegitlu ruru. Ga wa ruru gowukako retyalu. Retwamonutlu. Rasukyegitlu. Kanopatlu ga wa ramlutlu. \v 21 Giyagni wa gituru wane chinru, ‘Papaa, tengogne getanu nmukochirewata ga wa pixa getanu. Gi wa numuklutkani wa puturu nchinikolpatka. Satu pkamrurewyegitjeru pixkakanutkano.’ \p \v 22 “Giyagni ruru wane chinna wayegrene, ‘Giyampotu gwapanru wale potu mkachri. Gyoshmakanru. Yoshmakamyojrechi genekanru. Gyoshmakjixitanru yoshmakjixrechi. \v 23 Waka wgene gwapanu gixowaakaakaluru. Giylatanru. Wnachnewatanu. Wmeyiwatanu. \v 24 Gi rixanu tye noturu gipnachrinanni. Ruwekamtatka. Gamgachrinanu ga wa rukshiikatka.’ Yinuwaka meyiwletna. \p \v 25 “Ga wa tsru gituru sanananru. Wa panchistsi rapokinitka, yijnakotlo gitlotkalurkaka ga wa gansalu. \v 26 Satu wayegrechri tomga. Repomgalu klunerni. \v 27 Wale wane chinru, ‘Pepuru gapokatka, ga wa puru waka wgenni gixowaakaakalurni giylajixa. Gi rixanu gichkolu yoptotlu.’ \p \v 28 “Giyagni yegwaklu gimtuwna. Gi raluka jiglokleta. Rushpakamta ruru rumnanukyaplu. \v 29 Giyagni wale gigita. Wane chinru ruru, ‘Papa, ¡gi pejnu walapunanukta pwayegreru nixnawa! Gi pagogneko nkaspuklu pyokanatyano. Gi pagogneko penekno chiwo wgene numatanune numeyiwatinripa. \v 30 Seyni wa tye puturu wa pnikata wane gixletjeru suxone kjejigeroneya, wa runinitka, puylatlu waka wgenpotuko gixowaakaakaluru wale chinanu.’ \p \v 31 “Giyagni wale wane chinru, ‘Noturu, pixa gimwagognenatno. Pejnuruko wane nixle pixanni. \v 32 Giyagni wumkata meyiwleta ga wa gimuwleta wa pepuru chinanu. Gi rixanu tye pepuru gipnachri pixkalutunanni, ga wa ruwekatka. Gamganatachrini ga wa gikshiikalurutkani.’ ” \c 16 \s1 Panchi girukowatachri mpoyagkaakatu \p \v 1 Geso wane chinkoxna yimaklene, “Waneru satu jeji ponikolu. Waneylu gipji girukotachri. Wa wale jigyegitkalurni waleyegiya, wa saletlu wane rixle. \v 2 Giyagni tomgalu. Wane chinru, ‘¿Klunerni wa tye wa nyijnakyegityawakyi? Puglepokotanru pgirukotanru kwentate. Gi rixanu gi pumkata girukowletatka.’ \p \v 3 “Giyagni girukowatachri wane china gitoknanwakaya, ‘¿Klu nkamrutanu? Gi rixanu nutsrukate giknokanno ngirukowatinriya. Gi numkata jitleta. Npatewata sroschi nagjityapmaka. \v 4 Numatatka klu nkamrutanu wa nushpakinipa ngirukowatinri, wannapji yoptotinipnona.’ \p \v 5 “Giyagni tomgana satkaka rutsrukate riwishkatachri. Wane chinru muchinanu gapokachri, ‘¿Gi pejnu priwishkatlu nutsrukate?’ \p \v 6 “Wale wane china, ‘Gepkoxamkoje waragka pamyo pachaksu ringi.’ \p “Giyagni wane chinru, ‘Ga ga pkwentate. Ptuplatanu. Giyampotu pyonatanru gepi waragka gepi pacha pamyomoleksu ringi.’ \p \v 7 “Satu wane chinatnaka, ‘¿Ga wa pixa? ¿Gi pejnu priwishkata?’ \p “Wale wane china, ‘Satpacha shiwate trikoji.’ \p “Giyagni wane chinru, ‘Ga ga pkwentate. Yokgipmole pyonatinri.’ \p \v 8 “Ralixkotlu gitsrukaachi wa girukowatachri mpoyagkaakatu, gi rixanu kgimatkaleru rixa. Gi rixanu tyegogne gajene wa wanna gimuweekakgognenatachineklusha kgimatkalerune rixna pokamlawaka gajene pnute. \v 9 Gita wane chingi, wane gixa gimatletkakanna gyokwireya, wa sroschi yoptotinripna. Wane pixini gnikawnagognenatini, waneklu wanna yoptotangi Gigena rawiyawakapna gike rixiniko mnikawnakatupa. \p \v 10 “Girukokta poyagkakachri ptsotsotaji chinanu, gixo koxa chinanu poyagkakanu. Ga wa mpoyagkaakatu ptsotsotaji chinanu, gixo koxa chinanu gi poyagkakanu. \v 11 Giyagkoxni wa mugletu ponikolewleya gi wa poyagkakachingi, ¿katu gaponshinikanutangi wa galikaka potu ponikolewluya? \v 12 Wa pimrine wane gixleya mpoyagkaakane gixini, ¿katu genekangi gixanupa? \p \v 13 “Gi satuna gimkata panchi kamrurewatya gepi gitsrukaachinyegiya, gi rixanu waka rayegixanru satu, satu rushinikanu; waka satu rupxaletanu, satu reyikanu. Gi gimkata wayegrechri gixleta Goyakalu chinanu ga wa ponikowlu chinanu.” \s1 Gwariseyone gixpiranatlu Geso \p \v 14 Ga wa Gwariseyone sroschi galukachine potu yijnakonatlu pejnuruko Walepirana. Ruxpiranatluna Wale. \v 15 Wane chinna Wale, “Gixni wa gixnanuko poyagkakachine gixashatnawa wa yine getanuya. Seyni wa Goyakalu gimatgajitgi. Gi rixanu wa kiglepotlu yine getanuya, walenwa gagnanutkaluru Goyakalu getanu. \s1 Geso wane gixa getletyawaklu Tokanchi Yokanatkaluru \p \v 16 “Tokanchi Yokanatkaluru ga wa Goyakalu tokanu geneklewatachine waneyanangi Gwaklupotunanuko. Wanekluyakawa runkakletka Goyakalu pogirewatyawakapirana. Pejnuruneko muchkowyegitlu. \v 17 Myapretpotni tengogne nikawninripa ga wa psolchijneko, wa satu yotmokle pnute nikawninripa Tokanchi Yokanatkaluruya. \s1 Geso ginkakletlu giknokagnunrolupirana \p \v 18 “Girukokta giknoklo ganunro ga wa sato ganunrotatnaka, rumopatlewjixatka. Ga wa girukta ganunrotlo wa jeji giknokanro rumopatlewata. \s1 Geso ginkakna wa ponikolu ga wa Lasaropirana \p \v 19 “Waneru satu jeji ponikolu. Pakni yoshmookaluru pixkalutu mkachri ga wa wale potu klatalu mkachri gitakachri. Pagognemnunanuka meyiwlu ponikpoturu rutaka. \v 20 Satu kwamonuru, Lasaro giwakatletachri, rupgyaptotestsi rutaaka. Katreru. \v 21 Raluka ginanuwleta ponikolu nikjetyawaka gijrukyachriya. Kewene koxa gina. Ga wa remrotretluna. \p \v 22 “Wane rixatka. Rupnana kwamonurni. Goyakalutowrene ganikatkalu. Gawrasta rutakluna. Rupnana koxa ponikolni. Kapnatkana. \v 23 Ga wa gipnachine gwiywaka salewnapotutinri, wane yigatya. Wajra retyalu Gawra, ga wa Lasaro walesta gwanatachritka. \v 24 Giyagni wale saplewpotuta. Wane china, ‘¡Papa Gawra, petwamonutanno! Lasaro pyokanyegitanno, gonu rugakaptomyojimtanu. Ruyalkapannutanunno. Gi rixanu tye xirnachri nsalewnapotutyanatka.’ \p \v 25 “Gawra wane china, ‘Wiwi, pushinkapanru wa puwekanatini pyoptojenatanru kigleru wane pixle. Ga wa Lasaro koxa gektutu yoptojenatanru. Giyagni wa xani gewi gimnanukikalurni wale, ga wa pixa salewnagognenatachripatkayi. \v 26 Ga wa tyekaka pejnuruko pnute, wixa ga wa gixa ganikajite rawgognenatyawaka tsru gitskata. Giyagni wixa yegi galuka kopruretachine gixa yegi rixinripmakna, gi rumkatluna. Ga wa wane gajeneko gi gimkata koprureta wa wixa yegi rixinripmakna.’ \p \v 27 “Giyagni wane china, ‘Xani koxa nagjityi, papa. Nurupji pyokanatanru wale. \v 28 Gi rixanu waneyno pamyo nomolene. Rupgujtayegityapna wale, wa gewi tye salewnikowaka ma muninitipkoxna wanna.’ \p \v 29 “Ga wa Gawra wane china, ‘Wanna waneya Moysisi kirukate ga wa Goyakalu tokanu geneklewatachine. Wanna yijnakotanna.’ \p \v 30 “Giyagni wale wane china, ‘Gike, papa Gawra, seyni satu gipnachinyegiya yayegitinna, renshinikanutanna.’ \p \v 31 “Ga wa Gawra wane chinru, ‘Ma yijnakotkanruna Moysisi ga wa Goyakalu tokanu geneklewatachine, gi koxa rushinikanutkona wa satu gipnachinetskalaya yotunotini.’ ” \c 17 \s1 “¡Gi waneni!” chinna Geso \p \v 1 Wane chinna yimaklene, “Gi rumkata gimaletkota wa gitspetkalurkaka chininripa. Seyni ¡gi waneni girukokta jijruklu yineru! \v 2 Kiglemkalu waleya rushriknojitikolupa wa tsru sotlu ginripiya, tsru wenu ruknokikolupa, wanepnute wa tye satu mturpotu jijrukinri. \s1 Geso ginkakletlu kaspukmukochirewlupirana \p \v 3 “Gixnanuko ggirukotinwa. Wa pumole mukochirewatini punkakanru wa ruklukanuwninri. Ga wa renshinikanutinipa, pkaspukinri wale. \v 4 Ga wa payokgipre kata pagogne mukochirewatini pixaya, ga wa payokgipre kata satkakyegitinyi wane chinachri, ‘Nenshinikanuta,’ pkaspukinri wale.” \s1 Pyognika galixletanwu \p \v 5 Giyagni yokanatanune wane chinru Geso, “Gitsrukaachi, pyognika galixletanwu.” \p \v 6 Giyagni wa Gitsrukaachi wane china, “Waneygi gixkamka galixle mostasaji pixka, wane nchinanru tye sukomormuna, ‘Pkopkolikinwa. Tsru wenu putakinwa.’ Yijnakotangi. \s1 Geso ginkakletlu wayegrechri kamruretanrupirana \p \v 7 “¿Satu wa gixa yegi waneya wayegreru tsru jitlolepagitachri ganikachri ga wa gowegane girukotachri, wa sana ruyakatini, gi koxa wane nchinru, ‘Punanu. Nikjetikowaka ptuplatanu?’ \p \v 8 “¿Gi ge wane nchinangonuklu, ‘Pkamrutanru nnikanrupa. Palpokotinwa. Pupxakanno nnikakopshini ga wa nurini. Wanepnute pixa nikanutka ga wa puranu’? \p \v 9 “¿Poyagnutanruge wa wayegrechri gi rixanu wale kamrutlu towutikowaka waka gike? \v 10 Waneko pixka gixanu gixa. Wa gixa kamrutinitkalu wa pejnuruko ntowutikwaka, wane nchinanu, ‘Wayegrechine gimuterunwu, gi rixanu wutakikolupje wkamrutatka.’ ” \s1 Pamole gijirgitutachine powratkalune \p \v 11 Wane rixatka. Gerosale yini, Samari koprumta ga wa Kalilechijne koxa koprumta. \v 12 Satu pokchi rapokamtinitka, pamole jejine yoptotaplu gijirgitutachine. Wajra tunwatna. \v 13 Saplewatna. Wane chinna, “Geso, Gitsrukaachi, petwamonutanunwu wixni.” \p \v 14 Wa retinitkana wane chinna, “Gajewa. Sasertotene gekakgitapinitkawa.” Wane rixatka. Wane yakopshinna powratkana. \p \v 15 Giyagni satu wa wannate retnatkawa wa rutukinritka, satkapa. Tsru saple rixa gimalwuretlu Goyakalu. \v 16 Chiji yoptsojitamta gijixistsi. Poyagnutlu. Samarya gajerni wale. \p \v 17 Ga wa rugita Geso. Wane china, “¿Gi ge pamolna powratkalune? Ga wa mturuji ¿ginakatkana? \v 18 Gi satuna geta satkapletka wa Goyakalu rumalwutyapa, seyni tye pnu gajeru galikakni.” \p \v 19 Wane chinru, “Palnanutka. Pyanutka. Palixle gitskalakyi.” \s1 Pogirewatyawaka gininripa \p \v 20 Repomsatka Geso Gwariseyoneya gikluplu Goyakalu pogirewatyawaka. Wale gigitna. Wane chinna, “Gi wa getkaluru runini Goyakalu pogirewatyawaka. \v 21 Gi wane koxa chinanna, ‘Getanu. Gewru.’ Gi koxa, ‘Waneru.’ Gi rixanu, Goyakalu pogirewatyawaka gixa gitokote rawa.” \s1 “Nowgogneklu pixka,” china Geso \p \v 22 Giyagni wane chinna yimaklene, “Pagognekaka ginanu wa gixa galukpotu getletanmaklu pagogne wa Gita Yineru Wgennogognekaka. Gi wa getanru. \v 23 Wane chinangina, ‘Ga ga waneru.’ ‘Ga ga gewru.’ Gi wane gyanu. Gi gomkagitanru. \v 24 Gi rixanu rawrakle pixka rixanu pasreta teno rapukotgogne rawrakini pixka ga wa pasreta teno rapukotgognepotunanuko pokamlata. Wane pixka nixanu Gita Yineru Wgenno nogognepa. \v 25 Seyni muchinanu numkata salewnaleta gixo, nma yoptotikotupa nyi gimuweekakgognenatachineya. \p \v 26 “Gi rixanu Nowegogneklu pixka rixanu nogogneklupa wa napokinipa Gita Yineru Wgenno. \v 27 Niknina, rurnina, ganunrowatnina ga wa ganuruwatnina, wa Nowe jiglokingognepotunanuklo pumlekwa. Runatka gonnewlu. Nikatanna pejnurunniko. \p \v 28 “Waneko pixka rixa Lotgogneklu. Niknina, rurnina, marnewatnina, rushanrewatnina, rutaklewatnina, panawatnina. \v 29 Wa Lote gasukingognepotuko Sotomaya, tengogne gina pixka rixa gijrukleta xirnachri ga wa gasogre. Pejnurunniko nikata. \p \v 30 “Waneko pixka rixanu nogognepa, wa Gita Yineru Wgenno nupgujewninigognepa. \v 31 Walegognepa panchi gogo gwanatachri ga wa panchi rawa rejnunkate, gi rujrukanu rawapyaplu. Waneko pixka rixanu wa sana gwanatachri, gi wa satkapanu rajxigiyaka. \v 32 Gishinkapanro Lote gnunroni. \p \v 33 “Girukokta gijga chipetlegiwekletanu ruwekinri ramginina. Ga wa girukokta gamtakanru, rushatkapgiwekletanu. \v 34 Wane nchingi, wale yechnopa, satu shechi gepi gwanatanu. Satu ganiiko, ga wa satupni giknokamtkona. \v 35 Gepi suxone gimunripagkakanatachinepa. Sato ganiiko, ga wa satopni giknokamtkona.” \p \v 36 Rugitna. Wane chinruna, “¿Ginaka, Gitsrukaachi?” \p \v 37 Wale wane chinna, “Ginakakokta rawmanetanu gipnachri wane rapatjetinna klatatalune.” \c 18 \s1 Yapkaklu wa gipnagnurutachro ga wa kgitakyagoklewaklerupirana \p \v 1 Satu yapkaklu runkaakoxna wa ma mamanga gagjigogneretinitipna. \v 2 Wane china, “Papokchi waneru kgitakyagoklewakleru. Wale gi piklu Goyakalu. Gi koxa kagwakpiratna yine. \v 3 Wale pokchi koxa wanero sato gipnagnurutachro. Wale yegi tya. Wane chinru, ‘Puglepokyegitanno nkamnixjeruya.’ \p \v 4 “Seyni gixgogne gi raluklu. Wanepnutetka wane china ginanwakayatka, ‘Gimka npiklu Goyakalu. Gi koxa nkagwakpiratlu yineru. \v 5 Seyni twu gipnagnurutachro kojwakalchinanno nugnapokyegitanutkalo. Nma maalinanumtinitipa wala kojwakle chinanu wa ginjetachro.’ ” \p \v 6 Wane china Gitsrukaachi, “Gyijnakotanru wa chinyawaka wa kgitakyagoklewakleru. Walenwa mpoyagkaakatu yineru. \v 7 Ga wa Goyakalu ¿gi ge gapnuyegitanna tsomitanune wa gogi ga wa goyechno ragjitjene? Ga wa ma pognanutupni wannayegiya. \v 8 Wane nchingi, giyampotu rapnuyegitanna. Seyni wa Gita Yineru Wgenno gininipa tye chijiya ¿nukshikinri galixlu?” \s1 Wa Gwariseyo ga wa gijgawenutachri \p \v 9 Wane koxa chinna tye yapkakluya pimrine gaponshinikanutnachinwa wa poyagkakachine rixinrina; pimrine reyikna: \p \v 10 “Gepi jejine kpashiwakapji kanikna ragjigognetinripna. Satu Gwariseyni, ga wa satu gijgawenutachri. \v 11 Wa Gwariseyo tunwata. Walenanuko wane china gagjigogneyegletnawa, ‘Goyakalu, npoyagnutyi gi wa pimrine jejine pixkalutno, kachowgurune, mpoyagkaakane, kgimopataklerune. Gi koxa wa tye gijgawenutachri pixka gixachrino. \v 12 Satu simankaka gepi kata nogajirewjeta. Pejnuruko nyoptotanro pamolete nenekjeta.’ \p \v 13 “Ga wa wajra tunwata gijgawenutachri. Gi raluka tengogne yigleta. Seyni ruylakastata. Wane china, ‘Goyakalu, petwamonutanno gita kmukochirerno.’ \p \v 14 “Wane nchingi, tye yopikachritka gipji muklukanuwnakaakotutkani satu pnute. Gi rixanu girukokta wa tsru gitaknachriwa mturu rutaako wale. Ga wa mturu gitaknachriwa tsru rutaako wale.” \s1 Geso ga wa mturune \p \v 15 Ranikyegitluna gajerya maturewnachinewa kamrukyapna. Wale retna yimaklene. Chigetjetkana ranikjenna. \v 16 Wa Geso tomgana. Wane chinna Wale, “Getashatanna mturune runyegitannona. Gi gimaletanna. Gi rixanu wanna pixkalune wannanni wa Goyakalu pogirewatyawaka. \v 17 Galikaka wane nchingi, girukokta gi wa mturu pixka rixyoptoletanru Goyakalu pogirewatyawaka gi wa jiglokanru.” \s1 Ponikolu \p \v 18 Satu gitsrukaachi gepomgalu. Wane chinru, “Yimaklewatachri kigleru, ¿klu nkamrutanu nyoptotyaplu nuwekinri gike rixiniko mnikawnakatupa?” \p \v 19 Geso wane chinru, “¿Klu chinanu wane pchinno kigleru? Gi satuna waneru kigleru. Satupjeru, Goyakalupje. \v 20 Wa Yokanatkaluru Tokanchi pumata: \q1 \qt Gi pumopatlewatanu. \qt* \q1 \qt Gi puylalewatanu. \qt* \q1 \qt Gi pchowguwatanu. \qt* \q1 \qt Gi wa maleshawaka pupgujtalewashatanu. \qt* \q1 \qt Pkagwakpiratanru puru ga wa punro.” \qt* \p \v 21 Ponikolu wane china, “Pejnuruko tyekaka nkamrutatka nmaklutinwakawa.” \p \v 22 Ga wa Geso yijnakotlu tye. Wane china, “Satupje pmagatya. Pushankanru ptowruko wane pixle. Penekanna wa kwamonurune. Waneyapyi ponikole tengogneyapa. Punanu. Pomkagitanno.” \p \v 23 Giyagni ponikolu, walepirana yijnakotinitka, wamonuwnapotutatka gi rixanu ponikolpotni. \v 24 Retinri Geso, wane china, “¡Gi pakyaprenunanuktalu Goyakalu pogirewatyawaka jiglokinripna wa kserojiprojirune!” \v 25 Geso wane china koxa, “Myapretmakni kameyo tsapujripna tjiglokinripa wa ponikolu pnute jiglokyaplu Goyakalu pogirewatyawaka.” \p \v 26 Ga wa yijnakonatachine wane china, “Giyagni ¿katu gimkata gognetkaakotanu?” \p \v 27 Geso wane china, “Wa yineya mumkatanutu, wale rumkata Goyakalu.” \p \v 28 Giyagni Petro wane china, “Petanu. Wixa giknokamtlu wane wixle. Ga wa womkagitatkayi.” \p \v 29 Wale wane chinna, “Galikakni wane nchingi, girukokta giknokapjimta, ga wa ganunro, ga wa gimolene, ga wa rurune, ga wa wugenene Goyakalu pogirewatyawaka chinanu, \v 30 wale yoptotanru gixo kata pnute xani tyegognekaka, ga wa pagognesha ginachripa waneyaplu ruwekinri mnikawnakatupa.” \s1 Geso ginkakletagnaputlu rupnalepapirana \p \v 31 Wa Geso ganikna pamole gepi. Wane chinna, “Xani Gerosale wkanikanutka, poyagkakikolupa pejnuruko Goyakalu tokanu geneklewatachine chinyongatyawaka wa Gita Yineru Wgennopirana. \v 32 Gi rixanu samyookalurupno payine yegi. Gapnokatkalurupno. Gektutetkalurupno. Ga wa gitskagjetkalurupno. \v 33 Kochipjetannona. Ruylatannona. Ga wa mapgogne chininri nyotunotanu.” \p \v 34 Ga wa wanna gi gimata jemlu tyepirana. Wanna yogimatika tyepirana. Gi rumatluna wa chinyawaka. \s1 Maygaletu Geriko gajeru \p \v 35 Wane rixatka. Gerikostsi rapokinitka, waneru satu maygaletu. Gatnugapostsi tuplanatachri. Sroschi gagjijetachri. \v 36 Wale yijnako giknogletinna gixolune yine. Repomlewata klunerni. \v 37 Runkakluna wa Geso Nasare Gajeru giknogamta. \v 38 Giyagni saplewjeta. Wane china, “Geso, Tawiklopisha, petwamonutanunno.” \p \v 39 Wa kosekamtachine chigetjetlu pochke rixinripa. Seyni wanepnute saplewjepotuta, “Tawiklopisha, petwamonutanunno.” \p \v 40 Giyagni Geso tunwata. Rawapjixlu Wale yegi. Wa rapyegitinitkalu, repomgalu. \v 41 Wane chinru, “¿Klu palukatka wa nixyapyi?” \p Wale wane china, “Gitsrukaachi, netinripa.” \p \v 42 Ga wa Geso wane chinru, “Petanutka. Palixle gitskalakyi.” \v 43 Waneklu retatka. Romkagitatkalu. Rumalwumtlu Goyakalu. Ga wa pejnuruneko yine getinri rumalwutluna Goyakalu. \c 19 \s1 Sakeyo wa gijgawenutachri \p \v 1 Geriko Pokchi rapokamtinitka Geso. Koprupokchimtlu. \v 2 Waneru satu jeji Sakeyo giwakatletachri. Walenwa gijgawenutachine gitsrukate. Ponikolni wale. \v 3 Raluka getletlu Geso gi gixachrini. Gi rumkata getletlu wa gixolune yine chinanu ma tennu chinanu. \v 4 Penute ya gasukleta. Sukomormuna ratskota retyaplu. Gi rixanu wane yapamtanu. \p \v 5 Wane rapokinitka Geso, yopukgatlu. Wane chinru, “Sakeyo, giyampotu pujrukanutka. Gi rixanu xawakni pupji numkata gapokleta.” \v 6 Giyagni giyampotu rujruka wale. Gimuwatachri yoptotlu. \p \v 7 Pejnuruneko getanatachine kegemga. Wane chinna wa satu jeji kmukochireru yegi jiglokinri wane rawinripa. \p \v 8 Giyagni tunwata Sakeyo. Wane chinru Gitsrukaachi, “Petanu, Gitsrukaachi. Ganikaji wane nixle nenekna kwamonurune. Ga wa girukokta nyokwire nujgiylo sroschi, gepkoxamkoje kata pnute nsatkaklo.” \p \v 9 Geso wane chinru, “Xawakni tyepji rapokatka gognewatikaluru, gi rixanu Gawraklopishkoxni wale. \v 10 Gi rixanu Gita Yineru Wgenno gina nujgiyaplu gamganatachri ga wa nognetkakyaplu.” \s1 Yapkaklu wa gepi pachaprojipirana \p \v 11 Wale tokanchi yijnakotinitkana, satu yapkaklu wane chinyatnakna Geso, gi rixanu gi gowukatkalu Gerosale, ga wa wanna kagwaklu waneklu rupgujewnanu Goyakalu pogirewatyawaka. \v 12 Giyagni wane china, “Satu jeji wale potu pnu chiji ya, pogirewatyawaka yoptotinripa ga wa satokinripa. \v 13 Pamole wayegrene tomga. Satkaka gepi pachaproji reneka. Wane chinna, ‘Gmarnewatanu napokinpotunanuko.’ \p \v 14 “Ga wa gichijne gajene gayegixlu. Yokanatkana tsrune wale gajxigi, wane chinanna, ‘Gi waluklu wixa yegi pogirewatinripa wa tye.’ \p \v 15 “Wane rixatka. Wa yoptotinitkalu pogirewatyawaka. Satokinitka tomgajixatkana wanna wayegrechine wa sroschi renekamtanune, rumatyapna satkaka marnewatinrina. \p \v 16 “Muchinanu rapyegitlu satu. Wane chinru, ‘Gitsrukaachi, petanu. Gepi pacha pserojiprojite yogniklo gepi waragkaproji.’ \p \v 17 “Wale wane chinru, ‘Poyagnu, kigleru wayegrechriyi. Ptsotsotaji chinanu poyagkakinri. Giyagni pamole pokchi putakiko.’ \p \v 18 “Satu ginatnaka. Wane china, ‘Gitsrukaachi, gepi pacha pserojiprojite tyogniklo satu waragkaproji.’ \p \v 19 “Wale koxa wane china, ‘Pixa koxa pamyo pokchi putakiko.’ \p \v 20 “Satu ginatnaka. Wane china, ‘Gitsrukaachi, petanro gepi pacha pserojiprojite. Numretlo mkachrisama poyitkaluro. \v 21 Npikyi. Gi rixanu jeji shikgajiryi. Pma mutaklewatyawakanu pwiya. Pma muknokajityawakanu papatjetya.’ \p \v 22 “Giyagni wale wane chinru, ‘Mugletu wayegrechriyi. Pixako ptokanu nuklukanuwnayegjixinyi. ¿Pumatnoge wa shikgajiru jeji nixinri? ¿Nma mutaklewatyawakanu nwini, ga wa nma muknokajityawakanu napatjetya? \v 23 ¿Klu koxa gi putakyalo nserojiprojite kgipekoklerune yegi, wa napokini nyoptotanmaklo gitanuko ga wa gixolewnachroymananuko?’ \p \v 24 “Wane chinna wane tunwanatachine, ‘Gkonanro gepi pachaproji waleyegiya. Genekanru wa gepi waragkaproji waneyalutu.’ \p \v 25 “Wanna wane chinru, ‘Gitsrukaachi, waneyatkalu gepi waragkaproji.’ \p \v 26 “Giyagni wane nchingi, waneyalutu psoluko reneeko. Ga wa waneyamigjetu, wane rixleko koniko. \v 27 Ga wa nkamnixjene koxa wa nma maluka pogirewletjene wannayegiya, ganikanna gewi. Giylaganna gita getanu.” \s1 Gerosale rapoka Geso gakagloklewatachri \p \v 28 Tyepirana rali wane chinremtinitka Geso, yatka. Kosekamtatka. Gerosale kanikatka. \v 29 Wane rixatka. Gi gowuka chininitka Wetpage ga wa Wetani. Magkastsitkani, wa Goliwa Magkate chinikowaka. Gepi yimaklene yokanata. \v 30 Wane chinna Wale, “Gyanu tujra pokchi ginaple gajeru. Gapokinpatklu, waneklupa gikshikanro mporo wgene tsatkaluru, yineru mtuplatanutowa. Gkoshrikanru. Ganikanru. \v 31 Girukokta gepomginipgi, ‘¿Klu chinanu wane gixa koshpirokletlo?’ wane nchinanu, ‘Gitsrukaachi galuklu.’ ” \p \v 32 Wane yatkana yokanatkalune. Rukshikluna chinyawakpotukna. \v 33 Koshpirokatkaluna mporo wgene. Kwangixleru wane chinna, “¿Klu chinanu gkoshpiroklu mporo wgene?” \p \v 34 Wanna wane china, “Gi rixanu Gitsrukaachi galuklu.” \p \v 35 Ranikatkaluna Geso yegi. Sapwakatjitatkaluna gimkaluymana mporo wgene. Gitji rutakatkaluna Geso. \v 36 Yamtini Wale, rukwekamkatna gatnugapo. \p \v 37 Gi gowuka rixininitka, Goliwa Magkate yojrigle rapokiniwa, pejnuruneko gixolune yimaklene gimuwata. Yinuwaka gimalwuretluna Goyakalu. Saplee gimalwuretluna wa pejnuruko retanruyna, wa giyaklukakaya. \v 38 Wane chinna: \q1 \qt ¡Gimalwutkaluru Pogirchi, \qt* \q2 \qt Gitsrukaachi giwaka ginyachri! \qt* \q1 \qt ¡Kigle gwashle rixanu tengogneya! \qt* \q2 \qt ¡Tenowaka potu waneplu goyaknu! \qt* \p \v 39 Giyagni pimrine Gwariseyone gixolune yine yegi gwachine wane chinruna, “Yimaklewatachri, pchigetjetanna pyimaklene.” \p \v 40 Wale gigita. Wane china, “Wane nchingi, wa nyi pochke rixinmakna, sotlumka saplewatanu.” \s1 Geso gichiyagatlu Gerosale \p \v 41 Gi gowuka tixininitka, retlu tsru pokchi. Chiyagata wale chinanu. Wane china, \v 42 “¡Pumatkamkalu xani pugogneya, kluneru chinanmaka kigle gwashlepmakyi! Seyni xani puygale yogimatika. \v 43 Gi rixanu runanu pagognekaka, pkamnixjene chiji pirijeretinyina. Sajrukanyina. Pejnurusretako rerutanyina. \v 44 Chiji jijrukanyina, ga wa pwugenene gitoko gwachine. Gi wa rutukanu sotlu rogotkakinripa, gi rixanu gi pumatlu wa psalwayegitikolgogne.” \s1 Kpashiwakapji powratka \p \v 45 Kpashiwakapji jiglokamtatka. Yinuwaka giknokletna maleka gishanrewanatachine. \v 46 Wane chinna, “Kayongalutkani: \q1 \qt Nopji gagjigognewakapjipni. \qt* \q2 Ga wa gixa wane gixatkalu \q2 gitawakapna kachowgurune gwiywaka.” \s1 Kpashiwakapji runkaklewatya Geso \p \v 47 Pagognemnunanuka kpashiwakapji runkaklewatya. Ga wa tsrukakalune sasertotene ga wa yonchikgapine, ga wa wanna potu yine gijga giylaletluna. \v 48 Gi rukshikluna gikta rixpokotyapluna. Gi rixanu pejnuruneko yine Walepje kagwakna wa jemyapluna. \c 20 \s1 Geso gitakikolu gepomsayegitka \p \v 1 Pagogne wane rixatka. Yine runkakanata kpashiwakapjiya. Runkakletlu Kiglerpotunanu Tokanchi. Rapyegitluna tsrukakalune sasertotene, ga wa yonchikgapine tsruneyma. \v 2 Ruynumsatluna. Wane chinruna, “Punkakanwu klu putakika Pixa tyekaka pkamrutinri. ¿Katu gitakyi wa tyeya?” \p \v 3 Giyagni rugita Geso. Wane chinna, “Gita koxa gepomgangi satu tokanchiya. Ginkakanno. \v 4 Wa Gwa katlewle ¿tengogne giyakatyachrirge? ¿Waka yinenukla?” \p \v 5 Yoptopirkakna wannakakluko. Wane chinna, “Wane wchininipmaka, tengogne giyakatyachrini, Wale wane chinanunwu, ‘¿Klu chinanu koxa gi galixlu?’ \v 6 Wane wchinininapa yinenni, pejnuruneko yine sotlujetanunwu. Gi rixanu rushinikanutkana Goyakalu tokanu geneklewatachritkani Gwani.” \v 7 Giyagni rugitna wa gi rumatna ginakakta giyakatyachri. \p \v 8 Giyagni Geso wane chinna, “Gi Gitako ginkakangi klu nutakika tyekaka nkamrutinri.” \s1 Kamrurewatachine muglene \p \v 9 Yinuwaka ginkakletna yine tye yapkakluya, “Satu jeji sana gowasha rutaka. Renekamtna sana girukotachine. Pnu yatka. Gixgogne ramga. \v 10 Topapkotka satu wayegrechri yokanata girukotachine yegi, wa renekyapluna wa sana gwiyachritka. Seyni wa girukowatachine kochipjetanru. Maleshalni yokanatna. \v 11 Rumepe yokanretatnaklu satu wayegrechri. Seyni wale koxa kochipjetna. Rektutetanruna. Maleshalni yokanatna. \v 12 Wanepnute mapa rixinri yokanatatnaka. Waleni rustakna. Ruknokanruna. \p \v 13 “Giyagni wa kgisanateru wane china, ‘¿Klu nkamrutanutka? Nyokanatanru nalukanru noturu. Kagwakpirgetkotanruna wale.’ \p \v 14 “Wa sana girukotachine wa retinitkaluna, wane chinna wannakakluko, ‘Tyenwa yoptotachripatka. Ginanu. Wuylaganru. Yoptotanrupmaka wixanpatkani.’ \p \v 15 “Kashichanruna. Gowasha ruknokyanruna. Wane ruylatyanruna. \p “Giyagni ¿gi rixanutkana kgisanateru wa wanna sana girukotachine? \v 16 Runanu. Ruylatanunna wa nyipni sana girukotachinepni. Pimrine renekanu gowasha.” \p Wa wanna yijnakotinitkalu, wane chinna, “Gike rixiniko.” \p \v 17 Wa Wale retanatna. Wane china, “¿Klunerkoxni wa tye yonatkaluru? \q1 \qt Wa sotlu myoptotkotu kamrupjitachineya, \qt* \q2 \qt wale gitaaka yoptowaka gitsejita. \qt* \p \v 18 “Katupnikta tye sotlu gitspetanuna, rumlokpotutanuna, ramgapotutanuna. Ga wa tye sotlu gijrukgogotanrunapa ramgapotutanuna.” \p \v 19 Waneklu yonchikgapine ga wa tsrukakalune sasertotene galuka kashretlu Geso, gi rixanu rumata jemluna wa wannapirana chinyalu tye yapkaklu. Seyni yine pikna. \v 20 Giruktatluna. Yokanyegitluna yimlewashatachine, wa poyagkakachine pixka rixashatinripna, wa kashtokanutyapluna, samyokyapluna gitsrukaachi yegi, wa tsru potu gitaakaluru girukotlewatyawaka. \v 21 Repomgaluna. Wane chinruna, “Yimaklewatachri, wumatlu wanepotuko pchinjeta ga wa punkaklewjeta. Gi wa manewle giglenu chinanu pyoptotlu yineru. Seyni galikaka potu punkakletpiranatlu Goyakalu gatnugapote. \v 22 ¿Wa munanshichkotnige wenrukaka wenekyaplu Susa waka gike? ¿Wenekerge waka gi wa wenekanru?” \p \v 23 Seyni Wale gimatlu wanna sanowashle. Wane chinna, \v 24 “Gekakgitanno wa sroschiproji. ¿Katu yaglu waneylo, ga wa katunni toyonga?” \p Wane chinruna, “Susanni.” \p \v 25 Giyagni Geso wane chinna, “Giyagni genekanru Susa Susanni, ga wa Goyakalu Goyakalunni.” \p \v 26 Gi rumkata kashretokanutluna yine getanu. Ruglajitanna wa rugityana. Pochkenna. \s1 Gepomsalu yotunrupirana \p \v 27 Rapokna pimrine Sariseyone. Wane chinachine maleshlu yotunrupa gipnachineya. Repomgaluna. \v 28 Wane chinruna, “Moysisi yonyegitwu, \qt satu yegwakluni \qt* kganunronru \qt gipninina gi kwugenniri, wa repuru gwanro wale gnunronanni ruxolewkakinripa giklopishapa yegwakluni chinanu. \qt* \v 29 Giyagni wanena payokgiprerune moletkakachine. Muchinanu tsru gnunrowata. Rupnana. Mwugenetniko. \v 30 Waneko pixka rixana gapkatatachri. \v 31 Mapa chininrina gwalo. Waneko pixka rixanna pejnurunniko payokgipreni. Rupnanna. Gi ruknokawgenetanna. \v 32 Suxni gapkata potu gipnaletanatka. \v 33 Giyagni yotunruklupa, ¿giru gnunropni wa wannaya? Gi rixanu payokgipreni gnunronitka wa wala.” \p \v 34 Geso wane chinna, “Tyegogne gajene ganunrowata ga wa ganuruwatna. \v 35 Seyni wa rumuknu getkonina rapkapyapluna tujragogne mnikawnakatupa ga wa yotunru gipnachinetskalaya wanna gi ganunrowatanutka. Gi koxa ganuruwatanutkana. \v 36 Gi rumkata gipnaletanutkana. Gi rixanu Goyakalutowrene pixka rixanutkana. Goyakalu wgenenpatkani, gi rixanu yotunru wgenenpatkani. \v 37 Wa yotunotachinepa gipnachinepirana, Moysisi ginkakpokowaklewata kawshipiripirana runkakletinri, wane rixinri \qt Gitsrukaachi, Gawra Goyakalutni, ga wa Gisaaka koxa Goyakalutni, ga wa Gakowo koxa Goyakalutni. \qt* \v 38 Gi wa gipnachine Goyakalutni, seyni giwekachine Goyakalute. Gi rixanu pejnuruneko giweka Wale chinanu.” \p \v 39 Giyagni pimrine yonchikgapine gigita. Wane chinna, “Yimaklewatachri, kigleru wane pchinre.” \v 40 Gi rixanu wanekluyakawa gi tserpiranawa gepomgaletatkaluna. \s1 Kristo, Tawiklopisha \p \v 41 Giyagni Wale wane chinna, “¿Gi chinna wa Tawiklopisha rixinri wa Kristo? \v 42 Gi rixanu waleko Tawi wane china Shikalchi kirukateya: \q1 \qt Gitsrukaachi wane chinru Nutsrukate: \qt* \q1 \qt ‘Ptuplatanu npotuklesretate, \qt* \q1 \v 43 \qt Nutakinpotukna pkamnixjene \qt* \q2 \qt putspanjixgapre rixinripna.’ \qt* \p \v 44 “Giyagni waleko Tawi wane chinru Gitsrukaachi, ¿gi rixpokotyawaka giklopishayapni?” \s1 Geso giklukna yonchikgapine \p \v 45 Pejnuruneko yine yijnakonatinri, wane chinna yimaklene, \v 46 “Ggirukotinwa wanna yonchikgapineya. Galuka yanretachine gimkaluyna gowukalu. Ralukluna ralukikolupna giputuyna. Ralukluna wa tsrukakalune tuplapijere ginkaklewawakapjikakaya, muchinanu tuplapijkaka koxa nikjetikowakaya. \v 47 Nikatapjijetkanna gipnagnurutachronni. Rixashleyna gogagjirgognerkakna. Wanna giklukanuwnakakalunpotupni.” \c 21 \s1 Gipnagnurutachro genekashle \p \v 1 Geso getanata. Retna ponikolune, wa genekashlu gignantakikowaka gitakachine. \v 2 Sato gipnagnurutachro reta kwamonuro. Tutaklo gepi mturomchataaji. \v 3 Wane china, “Galikaka wane nchingi, wa twu kwamonuro gipnagnurutachro wala gitaka pejnurune pnute. \v 4 Gi rixanu nyi pejnuruneko ruxetanrona rutakna renekashlena Goyakalunupa. Seyni wa twu magatyachro potu tutaklo tseyomchataaji, pejnuruko tuwekinripa.” \s1 Geso ginkakletagnaputlu wa kpashiwakapji gijrolekachripa \p \v 5 Pimrine kpashiwakapjipirana yanumsanatna, wa kiglepotkaklu sotlu ga wa giglewlukaka genekashatkaluru. Geso wane china, \v 6 “Wa tyekaka getanru. Pagogne ginanu gi wa rutukanu sotlu rogotkakinripa, gi wa mujrolekatunpakni.” \p \v 7 Giyagni repomgaluna. Wane chinruna, “Yimaklewatachri, ¿giklupni wa tyekakapa? ¿Klu getkaluru wanepa wa tyekaka wane gixinripatka?” \p \v 8 Giyagni wane china Geso, “Ggirukotinwa gi wa yokwitkalunepgi. Gi rixanu gixo ginanu ngiwakaya. Wane chinanna, ‘Gitni. Kayegikatkalu gigogne,’ chinanna. Giyagni gi wa gomkajigitanna. \v 9 Seyni wa gixa jeminiplu wa giylalupirana ga wa yawroptajrukakapirana, gi gimyekanu. Gi rixanu rumkata muchinanu wane gixleta, seyni gi wa yoptukyawakapnichi.” \s1 Tsru getkalurkakapa ma mapookanuwa yoptukyawakapa \p \v 10 Giyagni Geso wane chinna, “Yotunyegkakanna pachijne gajene pachijne gajene yegi, ga wa pogirewatyawaka yotunyegkaka pogirewatyawaka. \v 11 Waneplu tsru giyolikchijrukaka pachijnemnunanukaya. Ga wa waneplu yayixlukaka, ga wa nachlukaka, ga wa gimyeklukaka, ga wa tsru getkalurkaka tengogneya. \p \v 12 “Ga wa ma mapookanupachi tyekaka, gkashichkona. Kojwakangina. Ginkaklewawakapjikakaya ga wa yoshmakikwaka nsamyooko. Ga wa pogirchine yegi ga wa gitsrukaachine yegi ganiiko Gita giwaka chinanu. \v 13 Rushpakanu gipgujtalewle chinanu. \v 14 Giyagni gaji gitakanru tye shinikanchi xani, gi wa gyanshinikanyegitanru gikta nchina giykoyegletinwa. \v 15 Gi rixanu Gita genektokanutangi ga wa gimatkalewle ma mumkata satkakletanruna, gi koxa rumkata yoptopiiretanruna pejnuruneko gkamnixjene. \v 16 Gixa samyooko giruneyako, ga wa gimunanwakaneyako, ga wa gimoleneyako, ga wa gimatanuneyako. Ga wa gixa pimringi ruylatanna. \v 17 Gayegixkalunepgi pejnuruneyako Gita giwaka chinanu. \v 18 Ga wa gixjiwutsa gi wa patsapjeko gamgingi. \v 19 Gakotanshinikanutinri, giwekanu. \s1 Gerosale mwakotupni \p \v 20 “Wa gixa getiniplu solalone sajrukiniplu Gerosale, waneklu gimatanutkalu kayegikatkalu mwakotu rixinripatka pokchi. \v 21 Waneklu wa Gote gwachine magkakaka ya gasukletanna. Ga wa pokchi ganikajite gwachine wane rushpakinna. Ga wa pokchi malekate gwachine gi wa pokchi yanutkana. \v 22 Gi rixanu walegognekakapa saletikolupna Gerosale gwachine, wa poyagkakikolupa pejnurkakako yonatkalurkaka. \v 23 ¡Gi waneni wa kamshironepni ga wa gashichakachinepni walegognekakpatka! Gi rixanu waneplu tsru kegeknanuwlu tye chijiya, ga wa jgekanchi nyi yinyegiya. \v 24 Yawnanna yoglolewapi gistakikalune. Payinemnunanuka ganikanna kashikanotkalunenapa. Ga wa Gerosale gakatooko payineya poyagkakikolpotunanuko payingognesha. \s1 Yineru Wgene gininripa \p \v 25 “Waneplu getkalurkaka tkachiya, ga wa ksuruya, ga wa katagirkakaya, ga wa tye psolchijneyako payinemnunanuka salewnale. Wa tsru wenu sejrewnale ga wa gishpurga yowjere nutanshinikankakinna. \v 26 Rupnagoojetanunna yinepni piklena chinanu, ga wa kagwakanruna chinanu tye psolchijneko ginachripa chinanu. Gi rixanu wa gichkolkaka tengogne gajeru kowshiwshitko. \v 27 Wanepnute retannona wa \qt Gita yineru Wgenno ginachripa kyachgapereruyma. \qt* Tsru nuyakle ga wa noyaknu numunanu. \v 28 Wa tyekaka yinuwaka wane gixletinpatka, mpotukawatanu. Ntunogitanu. Gi rixanu gi gowukatkalu gkoshpakikolpatka.” \s1 Gikera gipchekaygalejitinipirana \p \v 29 Satu yapkaklu wane chinyana, “Getanro gikera ga wa pejnurmunako. \v 30 Wa gixa getinitkalo tupchekaygalejitinitka, gixnanuko gimatatkalu gi gowukatkalu walapu. \v 31 Waneko pixka rixanu gixa getinpatkalu wane gixlutkani tyekaka, gimatanutkalu gi gowukpatkalu Goyakalu pogirewatyawaka. \p \v 32 “Galikaka wane nchingi, gi ruknoganu tye gimuweekakgognenatachinesha, wa ptowruko tyekaka ma mixkanuwa. \v 33 Wa tengogne ga wa chiji nikawnanu, seyni wa ntokanu gi nikawnanu. \s1 Giyokanu; gagjigognetanu \p \v 34 “Ga wa gixa girukotinwa gixnanuko, gi wa ginjiwujpa gixkalchinanu, gi wa gimru chinanu, gi wa gkojwakanshinikanutinri tyegogne gajeruya, mkagwaakotupa rapyegityapgi nogogne gitseklu pixka. \v 35 Gi rixanu wane rixa gapyegletanna pejnuruneko tye psolchijnemtako gwachine. \v 36 Giyagni psolgogneko giyokanu. Gagjigognetanu pejnuruko ginachripa gimkata gasukletinripa, ga wa Gitastsi, Yineru Wgennostsi gimkata tunwaletinripa.” \s1 Kpashiwakapji runkaklewatya Geso \p \v 37 Ga wa gogikaka, wa kpashiwakapji runkaklewjetya. Ga wa goyechno Goliwa Magkate chinikowaka yajeta. Wane rawjejeta. \v 38 Ga wa pejnuruneko yine goyechnokawpotuko yotunjeta. Kpashiwakapji yayegityaluna wa yijnakotyapluna. \c 22 \s1 Tsrukakalune sasertotene ga wa yonchikgapine \p \v 1 Gi gowukatkalu meyiwlugogne, wa jimapro gisekachri myapjetkotu niikalurupa, wa Giknoglushgogne chinkaluru. \v 2 Ga wa tsrukakalune sasertotene ga wa yonchikgapine gigjalu gi rixpoko giylaletanruna Geso, gi rixanu yine pikna. \s1 Gota galuka samyokletlu Geso \p \v 3 Satanasyo jiglokatkalu Gota, Giskaryote chinkaluru. Walenwa pamole gepi rixinrina. \v 4 Wane ya. Ruynumsatapna tsrukakalune sasertotene ga wa kpashiwakapji girukotachine gi rixpoko samyokletyaplu wanna yegi. \v 5 Wanna gimuwata. Rupiratyaluna renekyapluna sroschiproji. \v 6 Giyagni wale gipiratyana. Rujgalu ruglepoktapinri gi rixpoko samyokletyaplu wa gixolune yine mwiyawakanu. \s1 Tsru Giknoglushgogne chinanu galpokotkaluru \p \v 7 Rapokatka jimapro gisekachri myapjetkotu nikikolgogne. Rumkata giylaletluna Tsru Giknoglushgogne genekashatkaluru. \v 8 Giyagni Petro ga wa Gwa yokanata. Wane chinna, “Gajewa. Galpokotanru wixanupa wa Tsru Giknoglushgogne wnikanrupa.” \p \v 9 Wane chinruna, “¿Ginaka paluka galpoklejixwu?” \p \v 10 Wale wane chinna, “Wa tsru pokchi gyinipa, wane yoptotingi satu jeji wa gashgaji gonu gwanru ganikachri. Gomkagitanru panchipotunanuko ginakakta jigloka. \v 11 Wane nchinanru wa kapjiru, ‘Yimaklewatachri wane china, “¿Ginaklu wa napokagrukwakle wa nnikyawaka Tsru Giknoglushgogne nyimakleneyma?” china.’ \p \v 12 “Wale gekakgitangi satu tsru teno gajerugruko gali galpokletkalurutka. Wane galpokotinri.” \p \v 13 Giyagni wane yatkana. Rukshikluna Wale chinyawakpotukna. Ralpokotluna Tsru Giknoglushgognenupa. \s1 Ralipre nachnewlu \p \v 14 Wa gipapko gapokinitka, nikjetikwaka tuplata. Ga wa Waleymana yokanatanune. \v 15 Wane chinna Wale, “Naluka gimniklepotutgi tye Giknoglushgogne nma salewnagnapuwa. \v 16 Gi rixanu wane nchingi, gi wanepnuteko nnikanutkalu ma poyagkaakanuwa wale Goyakalu pogirewatyawakaya.” \p \v 17 Rawlo girapistono. Poyagnutatkalo. Wane china, “Gyoptotanro wa twu. Gimurkakanu. \v 18 Gi rixanu wane nchingi, gi nuranutkalo wanepnute gowajga ma mapookanuwa Goyakalu pogirewatyawaka.” \p \v 19 Kashichlu jimapro. Poyagnutinitkalu, jiknajrotlu. Reneksatna. Wane china, “Tyenwa nomane gixa chinanu geneekaluru. Wane gixjetanu gishinikyapno Gita.” \p \v 20 Rali nikletinitkana, waneko pixka rixlo girapistono. Wane china, “Twu girapistono walanwa gerotu gipiratkaluru nogragaya, gixa chinanu giyookaluru. \p \v 21 “Seyni getanru nsamyokjerumyopa Gitayma nikjetikowakaya. \v 22 Gi rixanu galikakni Gita wa Yineru Wgenno galimtanu nutakikowaka, seyni ¡gi waneni wa tye jeji, wale chinanu Gita wa Yineru Wgenno samyooko!” \p \v 23 Giyagni wanna yinuwaka gepomsakakleta wannakakluko girupni wale wane gixachripa. \s1 Wa tsru potu Goyakalu pogirewatyawakaya \p \v 24 Yoptopirkakna wannakakluko giru yimaklelrupni wannate tsru kagwaakaluru. \v 25 Giyagni Geso wane chinna, “Payineko pogirene girukotanna wanna, wanna chinanu gitaakalune kigleru gixjene chinkalune. \v 26 Ga wa gixa gi wane gixanu. Seyni wa tsru potu gixachri gixyegiya, mturu potu pixka rixanu. Ga wa gitsrukaachi, satu kamrurewatachri pixka rixanu. \v 27 Gi rixanu, ¿girni wa tsrupotu, wa nikjetikwaka tuplatachri waka kamrurewatachri? ¿Gi ge wa nikjetikwaka tuplatachri? Seyni wa gixyegiya, Gitni wa kamrurewatachri pixkalutno. \v 28 Ga wa gixni wa Gitaymalunenangi nyantaletikowaakakaya. \v 29 Giyagni Gita gipiratyagi. Nuru pixka pogirewatyawaka rupiratyano. \v 30 Wa numnikjenepgi ga wa numurjenepgi wa nnikjetyawaka npogirewatyawakaya. Ga wa pamole gepi pogirchi tuplapijere ntuplatanu. Gixa gitakyagokanna pamole gepinerune wa Gisrayiline.” \s1 Geso ginkakletagnaputlu Petro nutatiniplu \p \v 31 “Simo, Simo, petanu. Satanasyo gagjiyegitgi trikoji pixka gixirikajitkalunepgi. \v 32 Ga wa Gita gagjigogneyegityi wa palixle mmagatinitipa. Ga wa pixa penshinikanutinpatka, pmuchkotanshinikanutanna pumolene.” \p \v 33 Giyagni Petro wane chinru, “Gitsrukaachi, galpokotachrino yoshmakikwaka nyinripa Pixayma waka gipnalu yegi.” \p \v 34 Geso wane chinru, “Petro, wane nchinyi, ma yanumatkanuwa gaxawripa xawakni, pnutatanno mapa kata pma mumatyanupno.” \s1 Yoglolewapi \p \v 35 Wane chinatnakna, “Wa nyokanatingi wa sroschimapa maniikangi, ga wa mtsapanengi ga wa myoshmakjixlengi, ¿pagixanrege gmagatya?” \p Wanna wane china, “Gi satuna wmagatya.” \p \v 36 Geso wane chinna, “Seyni wa xani wa sroschimapa waneyalutu ranikanru, ga wa tsapa koxa. Ga wa yoglolewapi waneyamigjetu, rushankanru gimkaluko. Ragjitanru. \v 37 Gi rixanu wane nchingi rumkata poyagkakletinripachi wa tye yonatkaluru Gitapirana. Wane china: \qt Mugleneyma kagwakikolupa Wale koxa, \qt* Gi rixanu wa yonatkaluru Gitapirana poyagkakpotutkalurupni.” \p \v 38 Giyagni wanna wane chinru, “Gitsrukaachi, petanru. Gewru gepi yoglolewapi.” \p Wale wane chinna, “Gigiyatka.” \s1 Getsemani ragjigognetya Geso \p \v 39 Giyagni wane yiyatka. Wa rixjetyawaka Goliwa Magkate ya. Ga wa yimaklene koxa gomkagitlu. \v 40 Wa wane rapokinitkana, Wale wane chinna, “Gagjigognetanu gma yantaletikotupa.” \p \v 41 Ga wa Wale gitspalatyana wa sotlu gimkata giknokikwakapshini. Yoptsojita. Wane ragjigognetya salewnalepapirana. \v 42 Wane china, “Nuru, palukiniplu tuknoganu twu girapistono Gitaya, seyni gi wa Gita galukyawakapni, seyni Pixa galukyawakapni.” \p \v 43 Satu Goyakalutowreru tengogne giyakatyachri gipgujewnayegitlu. Muchkotlu. \v 44 Tsru chingajiwlu rixinri, wanepnute muchkowa gagjigognereta. Wane rixa runkokle wa tsru rutspigle pixka rixagragata wa chiji gapokachri. \p \v 45 Wa ragjigognetyawaka palnamtinitka. Yayegitna yimaklene. Retamtna gimkanatachine wamonnupogna chinanu. \v 46 Wane chinna, “¿Klu chinanu gimkanata? Gyotunotanu. Ga wa gagjigognetanu wa yantaletikowakapa gma jiglokinitipa.” \s1 Geso samyooka ga wa kashichka \p \v 47 Wa Geso yanumsanatiniwa, getanu, gixolune yine. Ga wa Gota chinkaluru, wa pamole gepi chininri, wanna kosekamta. Wa Geso yegi rapokatka. Ramlutlu. \v 48 Giyagni Geso wane chinru, “Gota, ¿pamlurege psamyokyatkano Gita wa Yineru Wgenno?” \p \v 49 Ga wa Waleymalune getanatlu giknogachripa. Wane chinruna, “Gitsrukaachi, ¿yoglolewaplege wustaklewatini?” \p \v 50 Satu wannaymalutu wa sasertotene gitsrukate potu wayegreru ruylaka. Potuklejepi yostakyalu. \v 51 Ga wa rujretlu Geso. Wane china, “Wanpotunanuko getashatanu.” \p Kamrukjepitlu. Rutuukaklu. \p \v 52 Geso gepomgana sajrukjene, wannanwa tsrukakalune sasertotene, ga wa kpashiwakapji girukotachine, ga wa tsrune; wane chinna, “¿Kachowguru gishinikachine pixkagi gixa gishpaklemta yoglolewapiyma ga wa gagajeyma? \v 53 Pagognemnunanuka kpashiwakapji gixayma nwanata. Gi wa wane gomyokyegityano. Seyni tyenwa gipapkotkani gixa, ga wa mapshagwaka girukotachripapkotkani.” \s1 Petro nutatlu Geso \p \v 54 Kashichatkaluna. Ranikluna. Sasertotene gitsrukatpotupji ranikluna. Ga wa Petro gowukayako gomkagitlu. \v 55 Ganikajputu pawatna. Wane ruxiplakakyana. Wanna yegi tuplata koxa Petro. \v 56 Sato wayegrechro getlu wa chichpawastsi tuplanatyawaka. Tetpotutlu. Wane china, “Wa tye Waleymalutunanu.” \p \v 57 Giyagni wale nutatlu. Wane china, “Suxo, gi numatlu.” \p \v 58 Gowukshiniyaka satu getatnaklu. Wane china, “Pixa wannaymalutunanyi.” \p Ga wa Petro wane china, “Jeji, gi wa gitni.” \p \v 59 Gowukshini giknoginitka, satu psolmuchkonuko wane chinatnaka, “Galikakni wa tye koxa Waleymananu. Gi rixanu Kalile gajerni.” \p \v 60 Ga wa Petro wane china, “Jeji, gi numata gikta pchina.” \p Waneklu, wa yanumsatiniwa, gaxawripa yanumatatka. \v 61 Giyagni Gitsrukaachi geknokyegitlu. Retlu Petro. Ga wa Petro gishinkaplu Gitsrukaachi tokanu, wa chinyawaklu, “Ma yanumatkanuwa gaxawripa xawakni, pnutatanno mapa kata.” \p \v 62 Giyagni maleka rushpaka Petro. Chiyampotuta. \s1 Geso gixpiranatka ga wa kochipjetka \p \v 63 Geso kashichachine jejine gixpiranatlu. Kochipjetluna. \v 64 Rushyagojitluna. Repomsatluna. Wane chinruna, “Goyakalu tokanu peneklewatkoxewa. ¿Katu giylakyi?” \v 65 Wanepnute tye pixkalutu mupashiregnuchi gi gepika chinruna Geso. \s1 Jemanshinikankakjetikowakaya tunwata Geso \p \v 66 Gogi rixinitka rapatjetna yine tsrutene, ga wa tsrukakalune sasertotene, ga wa yonchikgapine. Jemanshinikankakjetyawakna ranikluna. \v 67 Wane chinna, “¿Pixlege wa Kristoyi? Punkakanwu.” \p Wale wane chinna, “Wa nunkakingi gi galixanno. \v 68 Wa nepomginkoxgi, gi wa gigitanno. \v 69 Ga wa xaniyakawa \qt Goyakalu kgiyaklewakleru potuklesretate ntuplatanu Gita Yineru Wgenno.” \qt* \p \v 70 Ga wa pejnuruneko wane china, “Giyagni ¿Pixlege wa Goyakalu Wgene?” \p Wale wane china, “Gixa chinyawaka Gitakni.” \p \v 71 Giyagni wanna wane china, “¿Klu wanepnute gipgujtalu walukatka? Gi rixanu wixa yijnakotokanutatkalu Walepotuko.” \c 23 \s1 Geso wa Pilato ginaple \p \v 1 Giyagni palnamtatkana pejnuruneko gixolune yine. Pilato yegi ranikatkaluna. \v 2 Yinuwaka jigyeglejetatkaluna. Wane chinna, “Tye wukshika wa wumolene pupjekakachri. Rujretna wa Susa genekikolupa wenru. Wane china Walegimni wa Kristo, Pogirchi.” \p \v 3 Giyagni Pilato gepomgalu. Wane chinru, “¿Pixnige wa Goteyone Pogiryi?” \p Rugitlu Wale. Wane chinru, “Pixa chinyawaka.” \p \v 4 Pilato wane chinna tsrukakalune sasertotene ga wa gixolune yine, “Gi satuna giklukanuwnalu nukshikyalu tye jeji.” \p \v 5 Ga wa wanna muchkotnawana. Wane chinna, “Komyekanshinikanutna yine. Runkaklewata psoluyako Gotechijneya. Kalile rumuyaka ginkaklewletya gewina.” \s1 Geso wa Girore ginaple \p \v 6 Giyagni Pilato yijnakotinitkalu, repomgalewata gikta Kalile gajerni tye jeji. \v 7 Wa rumatinitka wa Girore girukowasretatyawaka gajerni, yokanatlu Girore yegi, gi rixanu walegognekaka Gerosale rawanata Girore. \p \v 8 Ga wa Girore getinitkalu Geso, rumuwpotuta. Gi rixanu gi pomshinikmaka raluka getletlu. Gi rixanu yijnakpiranyegitlu. Kagwaka getletlu satu getkaluru Wale kamrutanru. \v 9 Gixo tokanchi repomgiylu, seyni Wale gike rugityalu. \v 10 Wanna koxa tunwanatna tsrukakalune sasertotene ga wa yonchikgapine. Muchkowa jigyegletluna. \v 11 Ga wa Girore solaloteneyma geyiklu. Rapnokatluna. Ponikolu mkachri yoshmakluna. Pilato yegi yokanatatnaklu. \v 12 Walegogne rumatkakatkana Girore ga wa Pilato. Gi rixanu muchikawa kamnixkakapna. \s1 Waka Geso waka Warawasu \p \v 13 Giyagni Pilato tomgana tsrukakalune sasertotene ga wa tsrukakalune ga wa yine. Wane chinna, \v 14 “Wa tye jeji ganikyegitno wa yine pupjekakachri pguta. Ga wa nepomsatlu gixa getanu. Gi satuna nukshika giklukanuwnaletlu tye jeji wa gjigyegityalu. \v 15 Gi wa Giroreko. Gi rixanu wale yokanatlu wixa yegi. Ga wa gi satuna kamruta rupninri chinanupa. \v 16 Giyagni nkochipjejixanru. Wane gixachri nkaspukanru.” \p \v 17 Wa satkaka meyiwlugognekaka rumkata kaspuklejetlu satu. \v 18 Ga wa pejnuruneko gixolune yine pasaplewatkalunni wane chinna, “Puxriikakanru wa Tye. Ga wa Warawasu pkaspukinwu.” \v 19 Walenwa yagotkaklu chinanu wa pokchi kamrutikaluru yagotkaklu, ga wa ruylale chinanu yoshmaaka. \p \v 20 Rumepe tomgaletatnakna Pilato. Raluka kaspukletmaklu Geso. \v 21 Seyni wanna saplewatatnaka. Wane chinna, “¡Koroshishkita putakaganru! ¡Koroshishkita putakaganru!” \p \v 22 Wale wane chinna mapa kata chininri, “Seyni ¿klu gektutu kamruta wa Tye? Gi satuna nukshikyalu rupninri chinanupa. Giyagni nkochipjejixanru. Nkaspukanru.” \p \v 23 Seyni wanna gichko saplewlepotutatnaka. Ragjitluna koroshishkita rutakikolupa. Giyagni wanna tokanu gaalirewata. \v 24 Giyagni Pilato towuwatatka wa ragjityawakna rixikolpatka. \v 25 Giyagni kaspukjixatkalu Warawasu wa yoshmaakaluru, yagotkaklu chinanu ga wa ruylale chinanu yoshmaakaluru, wa wanna gagjitanru. Ga wa Geso samyokatka wanna galukyawaka. \s1 Wa gatnugapo Gijiwuswaga gapokgapotachri \p \v 26 Ranikatkaluna. Surene gajeru Simo kashichna, sana giyakatyachri. Wale rutjikaklona koroshishkita, Geso gajxigi ranikyaplo. \v 27 Romkagitluna gixolune potu yine, ga wa suxone koxa, kegeknanuwatachine, wamonuwatachine Wale chinanu. \v 28 Ruprotakyegitna Geso. Wane chinna, “Gerosale gajerone, gi wa gichiyagatanno. Seyni gixnanuko gichiyagatinwa, ga wa gwugenene chinanu. \v 29 Gi rixanu runanu pagognepa, wane chininripna, ‘Giglenshinikanyegitkalune migatone, ga wa nanwakchikaka mmushiwatkane, ga wa tnuchkaka ma mashichkotu.’ \v 30 Waneklupa yinuwaka \qt wane chinretanruna magkakaka: \qt* \q1 \qt Wixa gogo pujrukanu. \qt* \q2 \qt Ga wa mturu magkakaka: \qt* \q1 \qt Pushyatanwu. \qt* \m \v 31 Gi rixanu wa tyekaka kamrutna wa yinuwakikoluya, ¿gi rixpokotanna pagogne?” \s1 Koroshishkita gitaakaluru \p \v 32 Raniikakoxna Waleyma gepi gektutu kamruklerune giylatkalunepa. \v 33 Rapokluna Kolkota chinikowaka. Walenwa Gijiwuswaga yegi chinikowaka. Wane koroshishkita rutakyaluna, ga wa gepi gektutu kamruklerune koxa, satu potuklesreta, ga wa satu kegnetesreta. \v 34 Geso wane china, “Nuru, pkaspukinna wanna. Gi rixanu gi rumatna kluneru kamrutna.” \p Kotspaltamkatluna. Rutakluna rupenokalkakna. \p \v 35 Wane tunwanatna yine. Retanatna. Tsrukakaluneyma ruxpiranatluna. Wane chinna, “Pimrine rognetkaka. Walenanuko gognetkakinwa wa xani Goyakalu Kristote rixinpakni, ga wa tsomitanru.” \p \v 36 Wa solalone yayegitlu. Rapnokatluna. Renekmakluna kachgalu. \v 37 Wane chinna, “Wa Goteyone pogire pixinipa, pognetkakinwa Pixnanuko.” \p \v 38 Wanekoxlu jigyegitikoluyonga Wale gogwaka wane chinachri: \p Tyenwa Goteyone Pogire. \s1 Wa gepi kachowgurune \p \v 39 Wanenna gepi gektutu kamruklerune, wa gixripatachinni. Satu mupashiregnuchi chinru. Wane china, “¿Gi ge Kristokyi pixa? Pixnanuko pognetkakinwa ga wa wixni koxa gognetkakanu.” \p \v 40 Rugita wa satu. Chigetjetlu. Wane chinru, “¿Gi ge piklu Goyakalu? Waneko pixka giklukanuwnayegjixkaluryi pixa. \v 41 Ga wa wixa galikakni wanepotuko wixka. Gi rixanu wkamrutyawaka pixkapotuko wyoptota. Seyni wa Tye gi satuna mugletu kamruta.” \p \v 42 Giyagni wale wane china, “Geso, pushinikanno gita wa pogirewatyawaka pjiglokinipa.” \p \v 43 Giyagni Geso wane chinru, “Galikakni wane nchinyi, xawakni Gitaymapyi gigletikowaka tengogneya.” \s1 Geso gipnale \p \v 44 Tumananutkani ruchpokatka psolchijnepotunanuyako, kayinwakasreta rapokinpotunanuko. \v 45 Tkachi giwnamtatka. Mkachrichrata gimaletachri kpashiwaka potu gajeru gitlalakamtatka ganikajpotunanuko. \v 46 Giyagni Geso tsru saple potu rixa. Wane china, “Nuru, \qt pumyo nutaklu nuwekinri.” \qt* \p Wane rixatka, rupnanatka. \p \v 47 Wa ksolaloteru getinri wane rixinritka, rumalwutlu Goyakalu. Wane china, “Galikakpotunanni tye jejni poyagkakachrini.” \p \v 48 Ga wa pejnuruneko gixolune yine wane gapatjetyachine getpachine, wa retinitkaluna wane rixinitka, ruylakastatna. Satokna. \v 49 Ga wa pejnuruneko rumatanune ga wa suxone, Kalileya romkagitjene, gowuka tunwanatna. Retanatluna wa tyekaka. \s1 Gesni kapnatkaluru \p \v 50 Ga wa satu jeji Gosi giwakatletachri. Walenwa jemanshinikankakjetikowaka gajeru, jeji kigleru ga wa poyagkakachri. \v 51 Wale gi gigitlu wanna gishinikyawaka, gi wa wanna kamrutanru. Garimate gajerni, Gotesreta gwapokchitachri. Wale koxa Goyakalu pogirewatyawaka kagwaka. \v 52 Wale Pilato yegi ya. Gesnimane ragjita. \v 53 Jijrukatkalu. Pachrata poyitatkalu. Rutaklu yomlechi sotlu jitotikalurupna, gi satuna mutakikowakanuwa. \v 54 Walegognenwa Tsrugognestsitka. Ga wa gapnanutikalurgogne gimrerekamtinpatka. \p \v 55 Ga wa suxone, Kalile rumuninine, gomkagitlu retapyapluna kapnatikowaka, ga wa gi rixpoko gitakamanretanruna. \v 56 Ga wa satokatkana. Ralpokotluna pgamlungiru ga wa pgamlugalu. Gapnanutikalurgogne rapnanutna wa yokanru chinyawaka. \c 24 \s1 Yotunru \p \v 1 Goyechnokawpotuko muchinangogne simana wane yana yomlechi yegi. Raniklona pgamlugalo wa ralpokotanrona. \v 2 Retluna wa sotlu gakaprurutkalurutka yomlechi gajeru. \v 3 Jiglokapnatluna. Gi wa rukshikmanetatkaluna Gitsrukaachmane Geso. \v 4 Wane rixatka. Ma mumatanshinikanutkana wa tyeya, waneklu gepi jejine gapyegitna katajimkalune. \v 5 Pikanna. Chiji yonogimtna. Wane chinkana, “¿Klu chinanu gijgalu wa giwekachri wa gipnachinetskalaya? \v 6 Gi wa gewitkalu seyni yotunomtatka. Gishinkapanru wa runkakyagi wa Kalile rawanatiniwa, \v 7 wa wane chininri, ‘Numkata Gita, Yineru Wgenno kmukochirerunemyo samyookalurupno. Numkata koroshishkita nutakikolupa, ga wa mapgogne rixinri nyotunotanu.’ ” \v 8 Giyagni wanna gishinkaplu wa tokanu. \p \v 9 Yomlechi satokyatkana. Pejnuruko wa tyekaka runkaakana pamole satupje ga wa pejnuruneko pimrine. \v 10 Wannanwa Mariya Maktala gajero, ga wa Gwana, ga wa Mariya Santiyako ginro, ga wa pimrone wannaymalone ginkakna yokanatkalune tyekakapirana. \v 11 Ga wa wanna yanumsalesha pixka rixa jemletluna. Ga wa gi ralixkana. \v 12 Palnamta Petro. Rasukamta. Yomlechi yegi ya. Rujnoka. Retlu mkachrichrata kotnuukaluru. Gipji satokatka giglajitachri wa giknogachriyatka retinri. \s1 Yimaklene Gemawo Pokchi yachinepa \p \v 13 Walegogneko gepi wanna papokchi yana. Pamole gepi kilometroni Gerosaleya, Gemawo chinikowaka. \v 14 Ruynumsakakananumtna wannakakluko wa pejnurukopirana giknogachriyatka. \v 15 Wane rixatka. Wa ruynumsakakananumtinna, repomsakakananumtinna, Waleko Geso kayegikna. Wannaymamnutkalu. \v 16 Ga wa wanna gimaletaygaletka ma mumatyanupluna. \p \v 17 Ga wa Wale wane chinna, “¿Klupirana nchinkakananumta gixkakluko gyanananumtyawaka wamonuwgojitachingi?” \p \v 18 Satu wa Kleyopa giwakatletachri gigitlu. Wane chinru, “¿Gerosale gapkapachripjeraygi pixa? ¿Gi ge pumatlu pixa wa wane rixanatinitka tyegognekaka?” \p \v 19 Giyagni Wale wane chinna, “¿Klunernige?” \p Ga wa wanna wane chinru, “Wa Gesni Nasare gajernipirana. Walenwa jejni Goyakalu tokanu geneklewatachrini. Kgiyaklewaklerni kamrureya ga wa tokanuya, Goyakalu getanu ga wa pejnuruneko yine getanu. \v 20 Ga wa wane rixa samyokletluna wa tsrukakalune sasertotene, ga wa wutsrukateneya giklukanuwnayegjixkalurni rupninripa. Ga wa koroshishkita rutakluna. \v 21 Ga wa wixa kagwaklu Walepni wa Gisrayiline koshpakachripmaka. Ga wa tyekaka pnutetkani xawaknitkani mapgognetkani wane rixinritka. \v 22 Ga wa pimrone suxone koxa wa wixanune koglajitwuna. Wa goyechnokawpotuko yomlechi yana. \v 23 Gi rukshikmanetluna. Giyagni runatkana. Wane chinna klugimkoxakta retna, Goyakalutowrene. Wanna gima wane china ruwekgimataka. \v 24 Wane koxa yapna pimrine wixaymalunenanu yomlechi yegi. Wa chinyawakpotukna suxone rixa getletluna. Seyni Wale gi retapna.” \p \v 25 Giyagni Wale wane chinna, “Gaa mumata jemkangi. Mshinikangajingi wa galixinripa wa pejnuruko wa Goyakalu tokanu geneklewatachine chinyawaka. \v 26 ¿Gi ge tyekaka rumkata salewnaletya wa Kristo, ga wa royaknu jiglokinripa?” \v 27 Moysisi kirukate yinuwakya ga wa pejnuruneko tokanchi geneklewatachine kirukate, yokakyegitna pejnuruko yonpiranyegitkalurni Wale. \p \v 28 Kayegikatkaluna pokchi rushinikyawakna. Wane rixa wa pnu yaletanutka. \v 29 Ga wa wanna chipetlu. Wane chinruna, “Wixyempakyichi, gi rixanu kayistsitkani; nikawnagognemtanutka.” \p Giyagni jigloka. Wannayma rutukamta. \v 30 Wane rixatka. Wannayma tuplanatini nikjetikowakaya, rawlo jimapro. Ruglenshinikanyegitlu. Jiknaglu. Reneksatna. \v 31 Giyagni rumrekgatatkana. Rumatatkaluna. Ga wa Wale gamgamtatka wannaygaleya. \v 32 Wane chinkakna wannakakluko, “¿Gi wixpokonshinikanunanumta wa gatnugapo ruynumsananumtinitkawu ga wa runkakpokowakatyawu wa yonatkalurkaka?” \p \v 33 Walepapkoyakawa palnamtna. Gerosale satokna. Rukshiikana gapatanatachine pamole satupjene ga wa wannaymalune. \v 34 Wane chinna, “Galikakni yotunomtatka Gitsrukaachi. Simo yegi rupgujewniyatka.” \p \v 35 Giyagni wanna ginkaklewata wa gatnugapoya retanrukaknapirana, ga wa gi rixpoko gimatletatkaluna wa jimapro jiknajrotinritka. \s1 Geso gipgujewnayegitna pamole satupje \p \v 36 Wa yanumsatiniwana tyepirana, wanna ganikajite tunwatatka Geso. Wane chinna, “Kiglenshinikanupgi.” \p \v 37 Giyagni wanna gimyeka. Pikanna. Samenru kagwakyaluna wa retyawakluna. \v 38 Wale wane chinna, “¿Klu chinanu gkojwakanshinikanuta? ¿Klu chinanu wane gixa gishinikanuwgajreta? \v 39 Getamyotanno ga wa nojixi, wa Gitakni. Gkamrukanno ga wa getanno. Gi rixanu wa samenchi gi kagitlu, gi kagaplu wa gixa getyawakno.” \p \v 40 Wane rixinitka, rekakgimyotatkana ga wa gijixi. \v 41 Gi ralixawana wa rumuwleyna ga wa ruglajreyna. Wane chinna, “¿Gi ge waneygi gewi pagixanu niikaluru?” \p \v 42 Giyagni wanna psoji shima jimkaluro ganikyegitlu. \v 43 Ga wa Wale yoptotlo. Wanna getanu nikatka. \s1 Geso yokakyegitna tokanchi yonpiranyegitkalurni Wale \p \v 44 Ga wa Wale wane chinna, “Tyenwa ntokanu nunkakyagi wa gixa yegi nwanatiniwa. Wa rumkata poyagkaakota pejnurkakako Gitapirana yonatkaluru, wa Moysisi Tokanu Yokanatkaluruya, ga wa Goyakalu tokanu geneklewatachine kirukateya, ga wa Shikalchi kirukateya.” \p \v 45 Giyagni kotpukanshinikanutatkana wa rumata jemyapluna yonatkalurkaka. \v 46 Ga wa wane chinna, “Wane rixyongata, wa Kristo salewninripa ga wa mapgogne chininripa yotunotinripa gipnachinetskalaya. \v 47 Ga wa payinemnunanuka yegi runkakletikolupa giwakaya renshinikanutinripna kaspukmukochiretikolupna. Ga wa Gerosale yinuwakini. \v 48 Gixni wa gipgujtatachinepgi tyepirana. \v 49 Gixa yegi nyokanatanru Nuru gipiratanru. Ga wa gixa Gerosale Pokchi gitukanu, wa gitaakoklunpotunanuko tsru giyaklewlu potu tengogne giyakatyachri.” \s1 Tengogne raniikatka \p \v 50 Wetanistsipotuko ranikna. Yotukamyota. Ruglenshinikanyegitna. \v 51 Wane rixatka. Wa ruglenshinikanyeginatinitkana, wanna yegi konikatka. Tengogne raniikatka. \v 52 Giyagni wanna yoptsojityegitlu. Wanepnute Gerosale satokatkana. Gimuwpotumtachinetka. \v 53 Psolgogneko kpashiwakapji rawna. Goyakalu rumalwutna.