\id 1CO - Northern Paiute NT -USA 2012 (DBL -2013) \h 1 Corinthians \toc1 Ka Paul Mooe Tubona Mu Corinth-witu Tunaka'oedyukudu-matoo \toc2 1 Corinthians \toc3 1 Co \mt1 Ka Paul Mooe Tubona Mu Corinth-witu Tunaka'oedyukudu-matoo \c 1 \p \v 1 Nu, Paul, Te Naa tunetutzeana Te Pabe'e yadooawabe, ne tubona ka e pua Sosthenes-no. \v 2 Esoo mu Te Pabe'e-wi tunaka'oedyukudu, ka Corinth mee naneadu-witu-matoo nabodu Te Naa tunetuutzeapu numme-wa'nesoo. \v 3 Numme meeoo mu nanesootuhikute, “Soo Te Naa Te Pabe'e-no mu sootuhise, mu magwetzoikwu.” \v 4 Nu ooosapa Te Naa besa sooyukwe ka besa Te Pabe'e-toogoo mu nasootuhise. \v 5 Mu no'obatumasoo nasootuhipu ka Te Pabe'e mane-wi. Soo Te Pabe'e mu sootuhi, mu yise tuwazoo no'oko hemma waha, yise no'oko hemma mu nakasopedakwadoona. \v 6 No'yoona soo mumme ne tuukwepu ka Te Pabe'e Jesus-witu oo manepunne. \v 7 Mu yise besa pooha nasootuhipu ka Te Pabe'e besa podo meadabena oo-baa mu petuga-matoo tooe. \v 8 O'no yise mu tubetse besa'yookwu ka Te Pabe'e mumme tunemadabueku-kwa'ne. \v 9 Tamme Te Naa-ma nasoonatza'e oosoo te netutzeapuna. Tamme yise ooosapa ka Te Pabe'e Jesus-no'yookwu. Oosoo te nemabetseakwu. \p \v 10 E nanumu, meno'o nu mu tuukwe'e nanano tuunoyugwena, o'no mu gi nanasukwesoo nanatumoo'ookwu, tamme ka no'yoona Te Pabe'e-wi tunaka'oedyukuna. \v 11 E nanumu, soo mogo'ne Cloe mee naneadu nanaumu-matu mee e tuukwe, “Mu nanahana nananepetukute,” mee. \v 12 Mee nu tunakana susumudu mu-nagatu mee unakwe, “Numme Paul nakabetseadu,” susumudu punno'o mee'e, “Numme Apollos nakabetseadu,” yise susumudu punno'o meeoo, “Numme Peter nakabetseadu,” yise sumubaatu punno'o meeoo, “Numme Te Pabe'e suu'mu nakabetseadu.” \v 13 Tamme no'yoona Te Pabe'e naka'oedyukudu gi nana'ata'yoosoo, tamme no'yoona nanakwa'ne'yoosoo. Nu, Paul, gi mumme magwetzoidu, nu ka gi numu-koobatoo nabatsapuna. Mu baa-wi namatzaka ka Te Pabe'e nakabetseana, gi mu nuka tumayohokute. \v 14 Nu besa soonamme ka waahoosoo nanana suu'mu, mu-nagatu baa-wi matzakase\f + \fr 1:14 \ft Crispus-no Gaius mee nananeadu.\f* \v 15 Nu gi mu numu meeoo unnena petzape, umu baa-wi mu matzaka ka Paul-wi tunakabetseana mee'e. \v 16 Nu tookwina ka mu Stephen nanadooamu baa-wi matzakapu tuwazoo, pana nu gi haga kumma'akoosoo sooma'yu baa-wi e matzagapu. \v 17 Soo Te Pabe'e mu-matoo e ta'ya, ka besa na'unnedu mumme e tuukwe tuunguna, gi nagutza baa-wi numu e matzaka tuunguna. Nu mu tuukwe'e ka Te Pabe'e pooha-toohakwi, gi nugasoo unnena. Soo nuga unnena gi pooha-ga'yoo, pana soo Te Pabe'e tamme-koobatoo nabatsapu, suu'mu pooha-ga'yoo. \p \v 18 Mu numu kadoo'oo namayugwekwudu meeoo sokwama, “Soo Te Naa unnepu Te Pabe'e tamme-koobatoo nabatsapu-witu gi oo nakaheesoobedya.” Tamme Te Naa-toohakwi namagwetzoidu oo sopedakwatoo soo Te Naa unnepu unu pooha-ga'yoo. \v 19 Soo Te Naa unnepu nabotugudu meeoo, \q1 “Nu ka unu soonammedu mee nasooyugwedu numu, ooka yadooadu tuwazoo, gi he-toogoo mayugwekwu.” \m \v 20 Soo Te Naa mooasoo ka unu sokwamadu mee naneyugwedu numu unnena gi he-toogoo mayugwepu. Gadoo'oo haga numu-matu unu soonammedu, ewa natunedyooepu, no'oko ka teepu-koobatu namanewununa sopedakwadoodu, ka Te Naa kumisoo. \v 21 Soo Te Naa tooe gi mu sokwama tumapu'a sapa, puusoo soo Te Naa nakwitu mu tunedyooe. Oosoo Te Naa numu magwetzoi umu besa ka tunaka'oedyukuna ka Te Pabe'e-witu pumme tu tuukwe'e, tooe susumudu numu gi hemma heesoobedya mee mu unakwe sapa. \v 22-23 Tamme ooosapa mu numu tuukwe'e ka Te Pabe'e tamme-koobatoo oo nabatsana tooe ka susumudu mu Jew numu gi ooka naka'oedyukute sapa. Susumudu mu Jew numu ka Te Naa pumme tzapoonneku tuungu, ka gi Te Naa unnena nakatoge soobedyana ka nanabesa oo pooha manena. Susumudu mu gi Jew numu Te Naa unnepu gi naka'oedyukute yise meeoo sokwama soo unnepu gi hee. \v 24 Tamme numu Te Naa tunetutzeapu, namekoosoo mu Jew numu yise mu gi Jew numu-nagatu oo sopedakwadoo soo Te Naa unnepu Te Pabe'e-witu tubetse unu pooha-ga'yoo. \v 25 Soo Te Pabe'e ka Te Naa-witu nakasopedakwadoona te sootuhipu. Soo Te Pabe'e tubetse unu soonammedu. \p \v 26 E pupua'amu, mu haa'a oo sooma'yu ka hownne'yoo uga tamme ka Te Naa gisoo naka'oedyukuna. Huu'yoosoo tamme-nagatu uga sokwamadu ka mu numu unu sokwamadu-nagatu. Huu'yoosoo tamme-nagatu numu moohedu yise huu'yoosoo ewow hemma hee-ga'yoo. \v 27-28 Soo Te Naa tamme numu gi maawa'nekoo soobedyana te netutze'a, tamme numu ooonakwasoo sootatzenguna. Ka numu ooonakwasoo nasooyugwedu umuoo ka Te Naa-nakwana gi natatzenga. \v 29 Soo Te Naa tu dooamu te matabue, o'no tamme gi tammesoo nana'unakwe Te Naa-kobena'yoona. \v 30 Te Naa te sootuha'e tamme ka Te Pabe'e-tooha'yoona tamme Te Naa doodooamu manepu ka Te Pabe'e tamme-koobatoo nabatsapu. Soo Te Pabe'e te magwetzoipuna, besa te matabuepu. Ka 'yoo manepunnena tamme ka Te Pabe'e-toohakwi sokwama tabu'apuna. \v 31 Esoo nabotugudu tubetsetu nayadooadu. \p “Tamme sakwa Te Pabe'e suu'mu netubetsea.” \c 2 \p \v 1-4 Nu ka mu-baa petugase, nu gi natzooe nuummana, gi nuusoo nama nana'unne-wa'ne manepunne, nu yise meeoo tusooyugwe nu sakwa ka Te Pabe'e tamme-koobatoo nabatsa-witu suu'mu mu tuukwe'e. Nu meeoo mu soobedyana mu sakwa tunaka'oedyuku ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi. Nu gi nugasoo tusooyugwe-kwikoo mu nenoyugwe-wa'ne'yoo, nu ka Te Naa-ma nasoonatzina. \v 5 O'no mu sakwa oo sopedakwadoo mu ka Te Naa Pooha-toohakwi tunaka'oedyukute, gi numu sukwe unne-toohakwi. \p \v 6-7 Nu ka ooka nakasopedakwatoodu numu unusoo oosoo besa tuukwekwu ka Te Naa besa unnepu-witu. Ka o'nosoo Te Naa gi eka mu numu tunesootabue ka Te Pabe'e-witu. Meno'o yise oosoo tamme tuukwe'e, tamme ka oo doodooamu manese. Soo Te Naa soonammepu gi ka numu tusooyugwe-wa'ne'yoo, gi tuwazoo ka numu moohedu tusooyugwe-kwa'ne. Ka Te Naa-nakwana numu moohedu saa'a gi hee manedooa. \v 8 Umuoo numu gi oo nakasopedakwadoo-wa'ne'yoo ka unu soonammedu unnepu. Umu gi oo nakasopedakwatoona, ooonne'yoona umu ka Te Pabe'e batsapu. \v 9 Esoo nabotugudu tubetsetu mee'e ka o'nosoo nayadooa'adu, \q1 “Soo Te Naa ka umu unu pumme soobedyadu sootuhikwu.” \m \v 10 Pana soo Te Naa no'oko ooka te nakasopedakwadookwuna te sootuhipu, ka Tu Besa Pooha-toohakwi. Oo Pooha no'okosoo hemma te tuukwe'e, ka Te Naa soonammepunnena tooe. \p \v 11 Soo numu puu, puusoo tu tusooyugwena sopedakwatoo. Soo Te Naa punno'o ka tu tusooyugwena puusoo sopedakwatoo. \v 12 Soo Te Naa ka Tu Besa Pooha-matu-ma te sootuhipu no'oko soo hemma pooha sopedakwadoodu. Esoo oo Besa Pooha gi ka egeahoo teepu-koobatu poohabe-wa'ne'yoo. \v 13 Oosoo puusoo ooka tamme tu pooha sootuhipu te tsanakasopedakwatookute. Ooonne'yoona numme ka Te Naa Besa Pooha-ma nasootuhipu, mu numu tuukwe, soo Te Naa Besa Pooha te tunedyooe, gi tamme kumma'akoosoo poohabe natunedyooe-wa'ne'yoo. \v 14 Soo numu ka gi Te Naa Besa Pooha-ma nasootuhina, ka Te Naa pumme sootuhina gi soogwa'e. Umu gi hee mee oo sooyugwe, umu ka gi oo nakasopedakwadoona. \v 15 Ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi suu'mu tamme oo nakasopedakwadookwu. Tamme ka Te Naa Besa Pooha heegana tamme no'oko hemma nakasopedakwadookwu, oetu soohanekwu; pana gi haga tamme nakasopedakwatoona tamme-witu nehane-wa'ne'yoo. Meeoo oowetuoo nabotugu. \q1 \v 16 “Mu numu gi ka Te Naa soonammena nakasopedakwatoo. Oosoo numu ooonakwatusoo sopedakwatoo gi umu puu hemma oo tunedyooe-wa'ne'yoo.” \p Pana tamme oo nakasopedakwatoo ka Te Pabe'e tusooyugwena ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi. \c 3 \p \v 1 E nanumu, nu mu sukwe yadooe, mu numu sukwe nagedu e yadooe-kwa'nesoo, gi ka umu Te Naa Besa Pooha nakabetseadu-kwa'ne. Mu pudu nadooamudoodu oonga'a-wa'ne'yoo. \v 2 Umu puu gi ka unu nayadooadu nakasopedakwadoo pudu nadooa'adoodu oonga'a-wa'ne, sukwe petze suu'mu, gi ka a tookoo tuka. Mu gisoo kumma'akoosoo na'unnepu-too namabetzape, ka gisoo mu oo nakasopedakwadoona tuwazoo. \v 3 Mu gisoo ka Te Naa besa podo mea. Mu togesoo nanahana, nana ooonakwa nasooyukwe nanatamme. Ooonekoo mu nasoopetakwatoo mu gi Te Naa podo me'a, mu numu mu sukwe nage. \p \v 4 Susumudu mu-nagatu meeoo unakwe, “Numme Paul nakabetseadu.” Susumudu punno'o meeoo, “Numme Apollos nakabetsea.” Mu ka meeoo nanahana mu numu sukwe nake. \v 5-6 Numme Apollos-no gi Mu Pabe'e, numme Apollos-no ka Te Pabe'e sukwe tummatzidu, numme yaahoo a nanetutzeana mu-matoo natayadu. Nu mooe'ugasoo mu tuukwe ka Te Pabe'e-witu. Ka saa'a soo Apollos unusoo oetuooo mu tunedyooekwu, pana soo Te Naa suu'mu ooka mu nakasopedakwadookwuna mu tunedyooekwu, ka Te Pabe'e-witu. \v 7-9 Numme yise ka Apollos-no nawa'ne'yoosoo, numme ka Te Naa tummatzidu. Tamme Te Naa nakabetseadu suu'mu nanakumma'amasoo nasootuhikwu, ka besa te mane-kwi. \p \v 10 Mu ka Te Naa nobe-kwa'ne'yoo, nu ka tupe tzatuoona ka Te Naa pukooba nobe-dookwuna. Mu nu penakwa kemmadu Te Naa yadooawabe oo-koobasoo nasootuhikwu saa'a tuwazoo ka numu besa tunedyooena. Soo besa na'unnedu Te Pabe'e tamme-koobatoo nabatsapugana ka nobe pukooba katu-kwa'ne'yoo. \v 11 Gi hanotu mu atasoo na'unnedu naka-wa'ne'yoo, nu mooasoo ka Te Pabe'e nabatsapu-witu mu tuukwepu, ka togesoo mu-baa'yoona, mu sakwa oo naka'oedyuku. \v 12-15 Soo numu natunedyooena ka numu tummatzina, ka besow tupe namadabuedu-kwa'ne'yoo. Soo Te Pabe'e ka tamme tunedyooedu tamme mu tunedyooepu-makoosoo nesootunagakwu. Soo te natunedyooena besa'yoo ka numu tummatzina, soo Te Naa besa podo nameadu besa'hoo tupe-kwa'ne'yoo, goso sapa gi how oo yugwe-wa'ne'yoo. Owetuoo yise Te Naa te tubetse sootuhikwu. Soo te natunedyooena ka gi numu tummatzina gi besa'yoo, o'no oosoo wahabu, wobe yise hooope-kwa'ne'yookwu. Oosoo puu ka nihoose kootzasooakwu. Soo gi besa numu natunedyooena, gi ka goso-wi'yoona namatzatsebooe-wa'ne'yoo, gi hee nagoopenikukwu. Tamme sukwe namagwetzoikwu, gi tamme nasootuhikwu. \p \v 16 Tamme ka tunaka'oedyukuna soo Te Naa Besa Pooha tamme-naga'yoona, tamme ka Te Naa nobe-kwa'ne'yoo, mu sakwa ekow nakasopedakwadoo. \v 17 Tamme ka tammesoo gi besa'yoona, soo Te Naa kadoo te mayugwekwu. Soo Te Naa Besa Pooha gi tamme-naga-wa'ne'yoo. Soo Te Naa ka umu gi totsaba-gakoo numu-naga suu'mu. \p \v 18 Mu sakwa gi nasoo'emukwapana. Ka tooe haga tooe mu-nagatu unu soonamme mee oo nasooyugwe sapa, gi sakwa oosoo meeoo nasooyugwepana, ka tu tusopedakwadoo-ma sakwa oosoo gi nasootza'mepana. Soo Te Naa gi ooka besa sooyugwe. Oosoo ka gi meeoo nasooyugwena oosoo soonammetabuakwu. \v 19 Soo Te Naa umu unu sokwamedu mee nasooyugwedu ka teepu-koobatu, “sagwamanakwe,” mee mu nemadabue. Oosoo togesapa nabotugu, soo Te Naa unnepu, \q1 “Soo Te Naa oo sopedakwatoo ka umu unu sokwamadu numu, mu numumu nemoo'agadu. Oosoo yise suda mu tumatuguna umu-matoosoo kodyukwu.” \m Yise meeoo tuwazoo, \q1 \v 20 “Soo Te Naa oo sopedakwatoo, mu unu sokwamadu numu tusooyugwena gi hee.” \p \v 21 Gi yise umu-ma nana'unnepana. \v 22 No'yoosoo hee Te Naa tumadabuena tamme tummatzikwudu: nu Paul, Apollos, yise Peter, ka teepu-kooba togesoomodu, mu tuipu, meno'o namanedu tooetoo saa'a a namanekwuna no'yoona namadabuepu te tummatzikwuse. \v 23 Tamme namadabue ka Te Pabe'e nakabetseakwudu, soo Te Pabe'e yise punno'o Te Naa nakabetseadu. \c 4 \p \v 1 Mu sakwa numme ka Te Pabe'e tummatzidu besa matugu, ka Te Naa Pooha unnepu-witu newahammo'o. \v 2 Tamme sakwa kaaheno numu tunedyooe ka Te Naa besa unnepu. Gi hownne'yoo numu nuka nesootzemapana. \v 3-4 Mu gi e nesootzemapana, Te Naa su'umu e hownne'yoona sopedakwadoo. \v 5 Mu sakwa muusoo gi numu nemadabuepana gi numu nesootzemapana. Mu sakwa ka Te Pabe'e wutooe oo kodyu petukwuna. Oosoo ka kodyupetuse te nemadabuekwu oosoo mu tuukwekwu no'oko ka sutakoo numu tuwatzetugu-ma mu yise ka besa mu tumatugu-ma mu sootuhikwu. \p \v 6 E nanumu, nu mooasoo ka numme-witu mu nanekwahakapu yise Apollos-witu tuwazoo, o'no mu oo nakasopedakwadoona gi ka Te Naa tubo tuguna kwingakwatoosoo mane-wa'ne'yoo. O'no mu gi susumudu numu nana'ooonnakwa sooyugwedooa. \v 7 Mu sakwa gi nana'unnepana ka muusoo gi besa'yoona punno'o. Tamme ka nana'unnena tamme meeoo sokwama, “Numme besa'yoo ka ne mane-kwi,” pana mu gi besa'yoo. No'yoona soo besa te tumatuguna Te Naa tamme sootuhina. \p \v 8 Susumudu mu-matu nana'unnena mee nana'unakwe, “Mooasoo soo Te Naa no'oko tu Besa Pooha-ma ne sootuhipu.” Numme, Te Naa besa yadooawabe, puu gisoo no'oko ka Te Naa Besa Pooha-ma nasootuha'e. Mu punno'o gisoo. Ka Te Pabe'e petuse, o'no saa'a soo Te Naa no'oko Tu Besa Pooha-ma te sootuhidooa. \v 9 Pana gi! Soo Te Naa meeoo unakwe, “Gi hownne'yoo ka e yadooawabe, suda matugupana.” Soo Te Naa tuwazoo meeoo, “Gi hownne'yoo umu e yadooawabe ka nu-koobatoo nagoese numu-kobena'yoona, ka mu toha kakasa-gakoo-kobena'yoona tuwazoo.” \v 10 Gi hownne'yoo tooe mu numu ha'yoo tooe ne sooyugwepana, numme ka Te Pabe'e besa podo meana. Pana mu ka mu numu besa mumme mu sooyugwena petukute. Gi hownne'yoo tooe mu numu gi ohobu nanesootuhi mee ne sooyukwe pana, mu puu unu mu besa nanesootuhi, mu ka mu numu mee mumme mu sooyugwekuna petzape. Numu besa mu sooyukwe pana, umu numme gi heesoobedya. \v 11 Meno'o numme tseagoena, puugoena, mooasoo pukwi ne namadabuena ketzimena kadoo manemena. Numme mooasoo namooedyakwe. Numme-too gi nobe-ga'yoo. \v 12 Numme ooosapa nummesoo hemma how yugwe, ne mi-ma. Numme ooosapa besa mu yadoo'e tooe suda numme mu netamma sapa. Tooe ka mu numu numme netumoo'oo sapa, numme ka togesoo tunaka'oedyukuna gi hayoo unakwe. \v 13 Tooe mu numu numme nesootze'ma sapa numme besa mu matugu. Gi hownne'yoo tooe numme ka tuukwunipu-kwa'ne namatugupana. Oosoo gi hownne'yoo too'e gi haga ne petzabepana. Oosoo gi hownne'yoo numme gi hee ka mu numu-nakwana. \p \v 14 Nu meeoo mu tuuya tuukwe'e, o'no sakwa mu ka Te Naa podo besa meadabe. Gi nu mu sukwe nasookwina petzape, nu ka unu mu soobedyana. \v 15 Nu uga mooe'ugasoo mu manena mu tuukwe, ka Te Pabe'e Jesus-witu, o'no mu tunaka'oedyukudu mane, ka e doodooamu-wa'nesoo. Saa'a ewa'yoo numu nanesootuhi tunedyooedu kemma. \v 16 Mu sakwa ooosapa nu-no Te Pabe'e nageno. \v 17 Nu ka Timothy mu-matoo taya, e dooa-wa'nesoo e soobedyana. Oosoo puu ka Te Pabe'e nakabetseadu. Ka mu-baa petugase soo Timothy saa'a mu nemayukudooa, no'oko mu tunaka'oedyukudu e tuukwena tooe mu tunehane-kwi'yoo ka Te Pabe'e-witu. \p \v 18 Susumudu mu-matu naana'unakwe, ka gi mu-baa e petugakwuse. Nu gi petugakwu mee mu sokwama. \v 19 Pana pudusoo nu mu-baa petugakwu, ka Te Naa nuka meeoo netammase, o'no nu oo sopedakwadookwu ha'oo mu numu paba nasooyugwedu ka Te Naa besa podo tubetse meadabe tu unne-kwa'nesoo, pute umu sukwe nasootza'me. \v 20 Tamme sakwa gi meeoo sukwe unnepana, “Numme ka Te Naa besa podo me'a,” mee'e. Tamme sakwa ka mu numu tzapoonneku ka Te Naa Besa Pooha hee-gana. \v 21 Ka saa'a mu-baa e petugase, mu sakwa besa'yoona, nanasoobedyana, mu ka ata-tamme soo manena nu mu nesagwikukwu. Nu gi mu nesagwikuna meeoo mu netamma. \c 5 \p \v 1 Nu meeoo tunaka sumu'yoo nana mu-nagatu ka tu naa nodukwagapu nodukwadoo. Oo suda namanedu mu gi tunaka'oedyukudu puu gi mayoho. \v 2 Mu sakwa nasookwi, mu sakwa uga ka nana needa, oosoo gi mu-baa'yoo-wa'ne'yoo. Pana oo manena mu papaba nasooyugwe. \v 3 Tooe nu yaa mu-kwinga'ayoo pana nu oo sopedakwatoo ka a namanewununa oosoo suda manakwe mee nu tusooyugwe, meeoo soo sakwa nu tusooyukwe nu ka mu-baa'yoona. \v 4 Mu ka nanano sumuse, ka tunaka'oedyukuna soo Te Naa Besa Pooha mu-naga'yookwu; nu saa'a mu soomayupunnedooa. \v 5 Mu yise sakwa ka suta-matoo eka nana tzakwuni. Oosoo sumuna ka oo tookoo kadoo'oo mayugwekwu, pana yise ka suda oo tusooyugwena kadoo'oo namayugwese, oosoo namagwetzoidooa ka Te Pabe'e Jesus tamme nemadabuekwudu kodyu petuse. \p \v 6 Mu sakwa gi ewetuoo-ma nana'unnepana. Sumu'yoosoo numu ka suta'yoona no'oko mu numu suda nemadabue. Mu sakwa gi nanano namayuapana, besa'yoo ka mu sutakoo numu-no. Mu gi namayuadu tukaba-wa'ne'yoo. \v 7 Mu sakwa gi ka sutakoo numu nabaa'yookupana. O'no mu tubetse unu besa'yoo ka Te Pabe'e tamme-koobatoo nabatsase. Oosoo ka seepu-wa'ne'yoo numme Jew numu tubatsana, ka tu ewa nadukano'o. \v 8 Ookow ewa tukapu-wi'yoona numme Jew gi namayuadu tukaba suu'mu tuka. Oosoo meeoo na'unnedu, numme gi namayu'a, besa'yoo suu'mu, kadoo suta'yoo. Tamme sakwa gi namayuapana, susumudu besa'yoo, susumudu suta'yoo. Tamme ka o'nosoo unu nidyupu, tooe how tooe suda manakwe, meno'o yise tamme sakwa kaaheno gi totsaba-gana meadabe. \p \v 9 O'nosoo nu mu-matoo tubopu, mu numu suda tusooyugwedu gi napua'apana, \v 10 nu gi ka mu gi tunaka'oedyukudu netamma. Umu ooonne'yoona: unu moogoobuna, tutuhana, hemma namadabue-matoo nanesootuhina. \v 11 Susumudu numu ka Te Pabe'e-wi tunaka'oedyukute mee nane'yugwe, tooe umu tooe how tooe mana'wepana sapa. Umu meeoo naneyugwedu tooe how tooe manakwe kummano napootammana, unu moogoobuna, hemma namadabue-matoo nanesootuhina, baagoena, tumamooagana, tooe how tooe manakwe. Umu meeoo naneyugwedu sawa gi tame pupua'a-ga mee nu. \p \v 12 Tamme sakwa mu numu gi tunaka'oedyukudu gi nemadabuepana. Tamme gi mu nemadabue-wa'ne'yoo. Tamme sakwa mu tunaka'oedyukudu suu'mu nemadabue. \v 13 Ka saa'a soo Te Naa puusoo mu numu gi tunaka'oedyukudu nemadabuekwu. Mu sakwa ka nana suda manedu tuukwe oosoo gi mu-matu. \c 6 \p \v 1 Tamme ka tunaka'oedyukudu-no nahana tamme sakwa ka tunaka'oedyukudu tamme ooka nemakaahenoku tuungu. Tamme sakwa mu gi tunaka'oedyukudu gi meeoo netammapana. \v 2-3 Mu oo sopedakwadoo ka saa'a Te Naa doodooamu no'oko numu nemadabuekwudu ka yaa teepu-koobatu. Tamme tuwazoo ka mu toha kakasa-gakoo, Te Naa tu tummatzidu nemakaahenokukwu. \v 4 Ooonne'yoonow tamme sakwa tammesoo ka nanahana oo nemakaahenoku. Tooe gi besa soonamme-ga'yoo mu-nagatu, ka ooonnekoo mesoo namakaahenokute. \v 5 Nu meeoo mu tuukwe, o'no mu oo sopedakwadoo mu ka suda manena. Tooe haga tooe mu-nagatu ka sumuna unu soonammedu, ka mu nanahana nemakaahenokukwu. \v 6 Mu sakwa ooonnekoo mu-nagatu mayu, pana gi hownne'yoo mu gi tunaka'oedyukudu gi kaaheno mu nemayugwe tuunguna. \p \v 7 Soo natoogoo mu pabenana oo tzapoonne, mu nanosoo suda manakwe. Mu sakwa meeoo sokwama, “Gi hownne'yoo tooe haga tooe e tumoo'oona e tooe wutumana.” \v 8 Pana gi! Mu muusoo mu tunaka'oedyukudu wutumana, mu tumoo'oogena, mu samoomunokoosoo. \p \v 9 Soo numu suda tumatugudu ka saa'a soo Te Naa gi oo sootuhi-wa'ne'yoo, gi nanemooagapana. Gi haga saa'a Te Naa-matoo meadooa ka yoo suda tumatuguna: atasoo nanesootuhidu, nanakumma'akoosoo pootamana, nana-ma tusoonagana, \v 10 tutuhadu, unu moogoobu numu, baagoedu, tunesootzemadu, tooetoo numu nemooagadu, tooe hownnekoo tooe suda namanedu mayohodu. \v 11 Mu uga ooonne'yoo ka gisoo Te Pabe'e Jesus-wi tunaka'oedyukuna. Pana meno'o yise soo Te Naa Besa Pooha gi totsabu mu matabue, besa tuwazoo mu matabue ka Te Pabe'e Jesus tamme-koobatu nabatsase. \p \v 12 “Tamme tooe how tooe mesoo manakwe,” mee mu, pana soo te manena gi te tummatzi-wa'ne'yoo. “Tamme no'osoo mesoo manakwe,” mee mu unne, “Pana oosoo sakwa gi te soonammena ata-tamme wuyugwepana.” mee'e nu. \v 13 Meno'o tamme ekow teepu-kooba gwetzoimodu, ka ooka nadukadu-ma gwetzoa'e. Pana soo hee nadukadu ka te tookoo-no punno'o gi ooosapa ekow yaatuhoo teepu-kooba'yookwu. Umuoo yaa ekow teepu-koobatoosoo moobegwa-gakwu. Soo Te Naa ka te matabuepuna ka te tookoo te soonahadyakwena, gi petzape. \v 14 Soo Te Naa ka Te Pabe'e oo ya'e-kwikoo oo mayoda, tamme tuwazoo ooosoo sootunagakwu. \p \v 15-16 Mu sakwa oo sopedakwatoo meno'o tamme ka Te Pabe'e matusoo. Gi puu soo Te Pabe'e tu tookoo soonahadyagwe-wa'ne'yoo. Mu sakwa oo sopedakwatoo soo waha'yoo numu ka nodukwadoose umu sumusoo numu-wa'ne manepunne. Meeoo nabotugu soo Te Naa unnena, “Ka waahoo numu nanodukwadoose, umu sumuoosoo numu-wa'ne'yoo.” Gi puu tamme ka Te Pabe'e tookoo kumma'amasoo sutama matzabeku-wa'ne'yoo. \v 17 Oo soomayuna mu ka Te Pabe'e naka'oedyukuna mu sumu-kwa'nesoo oo-no manepunne. \p \v 18 Mu sakwa ka kumma'anosoo mu nanapootamana, ooosapa nuutumooena. No'yoona soo suda numu tumatuguna gi mu-notusoo, pana mu ka kukuma-nosoo nanapootamana, muusoo mu tookoo soonahadyakwe ka oo manena. \v 19 Tamme sakwa gi tammesoo tookoo soonahadyakwepana, soo te tookoo ka Te Naa Besa Pooha-tooha'yoona, tamme ka oo-gatuoona. Ooonne'yoona soo Te Pabe'e \v 20 ka tamme suda manekwitoo nabatsase, tamme-kooba tu'eyae. O'no tamme ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi manese, tamme sakwa ooosapa besa oo tumayohoku-no. \c 7 \p \v 1 Meno'o yise, nu ka nuka mu tubengapu ka mu tubokwi nu mu nanekwegeakwu. Aha. Oosoo gi hownne'yoo soo numu ka gi nanodukwadoona. \v 2 Pana nu meeoo, mu sakwa nanodukwadoo ka mu-nagatu nanapoota'ma. \v 3 Mu nananodukwadoose, soo nana ka mogo'neno mesoo na'aheya'e tooe hannano'o too'e umu ka meeoo sokwamana. \v 4 Soo mogo'ne gi puusoo tu tookoo nemadabu'e, oo kooma ooka oo nemadabuekute. Ka nana tookoo soo mogo'ne punno'o oo nemadabu'e. \v 5 Mu sakwa ooosapa mane'yi ka muusoo meeoo sokwamana, tooetoo huu tabeno gi oo manepana ka muusoo unu nanesootuhikwuse. Mu yise sakwa ooosapa mane'yisoo o'no yise soo suta'yoo gi mu kwaseno-gakwu. \v 6 Nu meeoo unakwe oosoo gi hownne'yoo ka nanodukwadoose, pana yise oosoo tuwazoo gi hownne'yoo ka gi nanodukwadoopana. \v 7 Nu meeoo soonamme, nu-kwa'ne'yoona tuwazoo oosoo besa'yoo. Nu puu gi nodukwa-ga'yoo. Pana soo Te Naa ka numu nana'atasoo sootuha'e. \p \v 8 Ka umu gisoo nodukwadoodu, yise umu tu koomamu ya'ekupu nu meeoo, oosoo besa'yoo mu-toogoo ka gi nanodukwadoona. Nu puu ooonne'yoo. \v 9 Pana umu ka soona'ahegoena umu sakwa nanodukwadoo. Oosoo besa'yoo ka nanodukwana gi ka tu nana'ahegoena sukwe peduguna. \p \v 10 Ka mu mooasoo nanodukwa nanosoo tunaka'oedyukudu numu, nu meeoo, “Soo oo nodukwa sakwa gi ka tu kooma poonnekwunipana.” \v 11 Pana umu ka napoonnekwunise, gi kumma'akoosoo nodukwadoopana. \p \v 12-13 Soo penakwa e unnekwuna nugasoo tusooyugwena, gi ka Te Pabe'e unnena. Soo tunaka'oedyukudu ka gi tunaka'oedyukudu-no mooasoo nanodukwadoo-gana, “Gi hownne'yoo nu ka oo-baa nobe-gana,” mee soo gi tunaka'oedyukudu soonamme, soo tunaka'oedyukudu sakwa gi oo poonnekwunipana. \v 14 Soo oo kooma ka gi tunaka'oedyukuna nasootuha'e ka tu nodukwa tunaka'oedyukute. Soo mogo'ne punno'o ooosoo nasootuha'e ka tu kooma tunaka'oedyukute. O'no yise mu doodooamu punno'o nasootuha'e. \v 15 Soo gi tunaka'oedyukudu gi oo-baa'yoopana gi hownne'yoo. Soo Te Naa tamme-nakwana te besa sokwamamokwuna soogwa'e. \v 16 Mu momoko'ne gi oo sopedakwadoo, mu sumuna mu kooma magwetzoikwu. Mu nanana punno'o sumuna pummesoo nodukwa magwetzoikwu. \p \v 17-20 Nu no'obatusoo tunaka'oedyukudu meeoo netammayakwe, “Soo numu mooasoo Jew numu manepunnedu sakwa gi tu Jew numuna ma'wupana. Soo numu ka gi Jew numuna sakwa gi Jew numu manena mayohopana. Ka Jew numuna gi hownne'yoo, yise gi Jew numupana tuwazoo gi hownne'yoo. Soo Te Naa unnena te nagena suu'mu besa'yoo.” Tamme no'yoona nanasuu'mu sakwa ka te manepunne-kwa'nesoo manepunne, ka gisoo Te Pabe'e-wi te tunaka'oedyukute. Soo Te Pabe'e o te matabue. Tamme sakwa besa sokwama. \v 21 Soo numu tummatzidu sakwa meeoo soonamme, “Oosoo gi hownne'yoo nu ka numu tummatziwabena.” Pana ka pumme tu tzama'wuse, oosoo sakwa puusoo manega. \v 22 Soo numu tummatzidu tubetse natzama'wukwu ka puusoo tunaka'oedyuku manese. Soo numu ka puusoo manegana sakwa ka Te Pabe'e Jesus tummatziwabe mane. \v 23 Tamme sakwa ka Te Pabe'e-wi tunaka'oedyuku mane, ka no'oko tamme-koobatoo oo nabatsase. Mu sakwa gi sukwe numusoo nakabetseapana. \v 24 Ka Te Pabe'e te matabue-kwa'ne, tamme sakwa besa sokwama. Soo Te Naa mu netutzea pumme nakabetseadu, tooe mu maawa'nekoo sapa. \p \v 25 Mee'e mu e tubenga, “How sakwa mu sususu'a koomamudoo?” Gi nu ka Te Pabe'e yadooa-makoo meeoo na'unnedu naka. Nu ka nuga soo oetu sooyugwena mu tuukwekwu, nu ka Te Pabe'e nayadooawabe manepunnena. \v 26 Ka ewa suda hemma manegena. Mu sakwa ooosapa manepunne mu manepunne-kwa'nesoo. \v 27 Mu-matu ka nananodukwagana gi sakwa nanapoonnepebu'apana. Mu-matu sakwa ka gi nanodukwagana gi nanodukwadoopana. \v 28 Mu-matu ka nananodukwadoona gi hownne'yoo pana gi besa manepunne, ookow gi petzabena nu meeoo. Pana soo numu ka nanodukwadoose, ewa nanasuda hee manekena, nu yise gi mu-toogoo ookow soogwa'e. \p \v 29 Tamme gi haa'no tubena'e ka Te Pabe'e pudusoo kodyu petukwuse. Tamme ka nananodukwana sakwa gi suda sokwamapana ka te manekwi. \v 30 Tamme suda sokwamadu sakwa gi ka suda pukwi te sokwamana soomayupana. Ka besa sokwamana sakwa tamme ka besa pukwi te sokwamana gi ooosapa soomayupana. Tamme sakwa no'yoona ooosapa oo soomayupunne ka Te Pabe'e kodyu petukwuna. Tamme ka hemma tumuna, “Oosoo gi hownne'yoo tooe gi oo hee-gapana,” mee sakwa tamme sokwama. \v 31 Tamme ka hemma-ma tumuna tamme sakwa gi numu ooonakwatusoo soogwipana. Pudusoo no'yoona soo hee teepu-koobatu kadoo'oo namayugwekwu. \v 32 Nu gi suda mu sokwamana petzape. Soo nana gi nodukwa-ga'yoo puu sakwa ka Te Pabe'e suu'mu soowabega. Oosoo tookwa ka Te Pabe'e tubetse nakabetseadu. \v 33-34 Soo nodukwa-ga'yoo nana puu tu nodukwa tummatzi tuwazoo, oosoo yise wahaba soonammepunnena, namekoosoo tummatza'e. Soo tsuadumu gi kooma-ga'yoo ka Te Naa suu'mu soowabegakwu. Ookow suu'mu tu nakabetseana unu sookwa'e. Soo mogo'ne yise kooma-ga'yoo ka tu kooma tummatza'e tuwazoo. \v 35 Nu gi meeoo mu soonetammana mu sakwa gi nanodukwadoopana. Nu ka oo namanena mu tuukwena mu ka nanodukwadoose. Nu tubetse unu ooka mu sookwikute ka Te Pabe'e mu nakabetseana. Nu gi waha-tamme mu tusooyugwena petzape. \p \v 36 Mu meeoo e tubenga, “Soo tsuadumu naa haa'a, ka tu padu mesoo tzakoomadookute?” Soo tsuadumu naa ka meeoo soonammena, “Mooasoo e padu tsuadumuna, oosoo sakwa koomadoo,” oosoo yise mesoo koomadookwu. Oosoo gi suda namanedu. \v 37 Pana oosoo ka gi meeoo tusooyugwena oosoo sakwa gi koomadoopana. Oosoo tuwazoo ka gi tu koomadoona sookwina, oosoo besa ka gi oo tzakoomadoona. \v 38 Soo nana ka tu padu tzakoomadoona besa'yoo pana soo nana gi ka tu padu tzakoomadookuna unusoo besa'yoo. \p \v 39 Mu e tubenga, “Soo tu kooma ya'ekupu haa'a sakwa koomadoosoo?” mee'e. Soo mogo'ne sakwa ooosapa tu kooma-baa nobe-ga oo ya'e-witoo tooe. O'no yise oosoo kumma'akoosoo koomadookwu tunaka'oedyukudu. \v 40 Pana nu meeoo oo sooyukwe oosoo sakwa unu besa soonamme ka gi koomadoona nu meeoo soonamme sumuna soo Te Naa Besa Pooha punno'o meeoo soonamme. \c 8 \p \v 1 Mu meeoo tuwazoo e tubenga mu tubo-wi, “Numme haa'a sakwa a tookoo tuka, ka umu gi tunaka'oedyukudu hemma namadabuena, pummatoo mu nanesootuhina?” Mu-nagatu meeoo sokwama, “Numme suu'mu ekow sopedakwatoo,” mu yise kukumma'akoosoo nesootze'ma. Pana gi! Mu papaba nasooyokwe, ka meeoo sokwamana. Tamme sakwa nanasoobedya, gi nananesootzemapana. O'no yise tamme nanatummatza'e ka unusoo te tunaka'oedyukukwuna. \v 2 Tamme ka meeoo sokwamana, “Numme mooasoo oo sopedakwadoo,” tamme tookwa gisoo oo sopedakwatoo, ka yise te sopedakwadookwuna. \v 3 Pana tamme ka Te Naa unu soobedyana soo Te Naa te tubenga, tamme yise gi papaba nasooyugwe-wa'ne'yoo. \p \v 4 Ka umu tunaka'oedyukudu a tookoo tukase, ka umu gi tunaka'oedyukudu ka hemma namadabuena mu geana ka pummatoo mu nanesootuhina, tamme oo sopedakwadoo ka mu hemma namadabuena gi hemma ne tummatzi-wa'ne'yoo. Umuoo hee gi pooha-ga'yoo. No'okoo mu hee-nagatu ka numu pumatoo nanesootuhina, soo Te Naa suu'mu tubetsetu. \v 5-6 Ewa'yoo hee namadabu'e numu pumatoo nanesootuhina, pana soo Te Naa suu'mu no'oko hemma matabuepu. Ookow tamme nakabetseakwu. Sumu'yoosoo yise tuwow soo Te Pabe'e Jesus no'oko hemma matabuese, te magwetzoi. Tamme oo sopedakwatoo esoo togesapa. \p \v 7 Susumudu tunaka'oedyukudu ekow gisoo nakasopedakwadoo. Umu uga ooosapa ka hemma namadabue-matoo nanesootuhidu, o'nosoo gisoo ka Te Pabe'e-wi tunaka'oedyukuna. Umu ka ooonnekoo a tookoo tukayina oo sooma'yu ka hemma namadabue-matoo tu nanesootuhina. Oo sooma'yuyinasoo togesapa mee soonammena oo-matoo nanesootuhiyakwesoo, umu ka gisoo unu tunaka'oedyukuna. \v 8 Soo tukapu te tukana gi atasoo te yugwe-wa'ne'yoo. Tamme gi besasoo mane-wa'ne'yoo, tooe oo tukapana. Tamme tuwazoo gi hanobasoo mane-wa'ne'yoo tooe gi oo tukapana. \p \v 9 Ka gisoo umu tunaka'oedyukudu suda tumatuguhoose, ka ooonnekoo oo tuka ka mu-baa'yoona, mu sakwa gi ooonnekoo tuka. \v 10 Soo gisoo unu tunaka'oedyukudu ka ooonnekoo mu tuka mu poonnena, oosoo sumuna mu-kwa'nesoo 'manedooa. Mu oo sopedakwatoo soo hemma namadabuedu gi hee pana oosoo gi oo nakasopedakwadoona oo-matoo nanesootuhikoohakwusoo. \v 11 Oosoo yise tuma'emukwa mu ka oo sopedakwadoona, soo hemma namadabuena puu gi hee, pana oosoo yise gi oo sopedakwadoo. Oosoo mumme pua'a, ka Te Pabe'e Jesus pukoobatoo nabatsapu. \v 12 Mu ka 'yoo manena mu tuma'emukwa, mu ka gisoo unu tunaka'oedyukudu tuma'emukwa mayugwena. Mu ka Te Pabe'e-tamme tuma'emukwa. \v 13 Nu ka ooonnekoo tukase ka e pua'a tuma'emukwakute, nu yise gi ooonnekoo tuka-wa'ne'yoo. O'no soo e pua'a gi tuma'emukwakwusoo. \c 9 \p \v 1-2 Nu ka Te Pabe'e Jesus poonne, e tuusoobedya-wikoo. Oosoo e pooha-makapu. Nu ooweoo ka Te Naa yadooawabe manepu. Nu yow Te Naa yadooawabena nu nanesootuhi mu neyugwepu. Mu nananesootuhidu e sopedakwatoo, tooe susumudu numu gi nuka sopedakwatoo sapa. \p \v 3 Nu ka mu numu nuka nesootze'ma mee mu netamma, \v 4 “Oosoo gi hownne'yoo mu sakwa ka e makana, nu ka Te Pabe'e-witu mu tuukwena. \v 5 Oosoo gi hownne'yoo nu ka umu Te Naa yadooawabe-nagetu-wa'nesoo manena. Umu ka ena momona nanesootuhipe numu tunedyooe, tu nodukwa bina onosoo namaka. Umu Te Pabe'e wanga'amu puu ooonne'yoo, Peter punno'o. \v 6 Oosoo gi toge tabu'a numme ka Barnabas-no suu'mu, ka Te Naa yadooawabe-nagatu, nummesoo namabetseana.” \v 7 Gi puu hanotu soyuzu puusoo tumanakana ka soyuzu-wi'yoo-wa'ne'yoo. Oosoo puu gi hownne'yoo soo numu ka wuyupooe wuta'nese, ka puusoo oo-matu tukana, oosoo ogowsoo tuuta'nena. Oosoo tuwazoo gi hownne'yoo soo bakeada'a ka kootsoo tookoo tukana, ka pummesoo mabetseapu. \v 8 Nu gi mu numu sukwe unnena mu tuukwe'e. \v 9 Soo Te Naa yadooawabe, Moses mee naneadu, o'nosoo tubotugupu ka Te Naa unnena, \q1 “Gi ka mu pookoo mumme yasa tummatzidu oo-matu, matumooepana.” \m Soo Te Naa gi mu pookoo suu'mu tummatzina meeoo. \v 10 Oosoo meeoo unakwe ka tamme tummatzina tuwazoo. Soo numu puu ka oo masuase, ka pumme tu yasa tummatzise sakwa oo-matu natumanagaku. \v 11 Numme mooasoo mu tummatza'e, ka Te Naa unnepu mu tuukwe. Ooonne'yoona mu sakwa ne tummatzi. \p \v 12 Susumudu ka Te Naa yadooawabe-nagatu mu natummatzi tuungu. Numme meeoo mu netamma-wa'ne tabu'a mu sakwa ne tummatzi. Pana numme gi oo manakwe. Numme meeoo sokwama, numme ka mu natummatzi tuunguna, mu sumuna gi tunaka'oedyuku manekwu, “Oosoo gi hownne'yoo numme ka nummesoo namabetseana o'no mu tunaka'oedyukukwu,” mee numme sokwamana. \v 13 Mu oo sopedakwatoo, soo pooha-ga'yoo, nupoodu, puu natumunagakute, ka numu mahanena. \v 14 Soo Te Pabe'e Jesus meeoo ne netamma, oosoo gi hownne'yoo numme sakwa ka natumunagakuna, ka nanesootuhipe numu tunedyooena. \p \v 15 Nu sakwa sukwe tzuaya'e, gi mu natummatzi tuungu ka Te Pabe'e-witu numu tunedyooena. \v 16 Tooe nu ka Te Naa-witu wahapana, nu besa'yoo mee nu gi unne-wa'ne'yoo. Nu 'yoo manakwe ka e pooha tuusoobedya-toohakwi, ka Te Naa nuka meeoo netamma. \v 17 Susumudu numu ka pumme tu tumanagakuna suu'mu soogwa'e, pana nu gi umu-wa'ne'yoo, nu ka Te Pabe'e-witu numu sukwe tuukwe. \v 18 Nu besa soonamme, ka besa na'unedu mu numu tuukwena, gi nu mu tunekwa'e tooe oo mane-wa'ne'yoopana. \p \v 19 Tooe nu nuusoo manegapana, nu no'oko numu ka besa'hoo nanesootuhipe tummatza'e, o'no umu oo nakasopedakwadoona, ka Te Pabe'e naka'oedyukudooa. \v 20 Nu ka mu Jew numu nanesootuhipe tunedyooena mu Jew numu-wa'nesoo manakwe, o'no umu Te Pabe'e-wi tunakasopedakwadoodooa. Tooe nu oo sopedakwatoopana ka mu Jew numu putoogoo tumayohona gi numu magwetzoi sapa. \p \v 21 Nu nanesootuhipe ka mu gi Jew numu tunedyooedu, ka mu Jew numu tumayohona gi nagedu. Nu umu-wa'nesoo manakwe ka Te Pabe'e-toogoo a nananesootuhi tabuana mu tunedyooekwuse. Gi nu ka Te Naa-matoo tu nananesootuhina ma'wu. \v 22 Nu ka umu gisoo unu tunaka'oedyukudu-baa'yoona ka hemma mu nuutumoo'e, nu punno'o umusoo nuutumoo'e, o'no yise umu gi tuma'emukwa. Nu no'obatu numu-kwa'nesoo mesoo manakwe, o'no yise umu punno'o ka Te Pabe'e-wi tunaka'oedyuku manese, namagwetzoikwu. \v 23 O'no yise ewa'yoo numu oo nakasopedakwadookwu, ka Te Pabe'e-witu, oosoo yise nuka magwetzoikwu tuwazoo. \p \v 24 Mu oo sopedakwadoo, tooe ewa'yoo numu tanomane nabetugu pana sumu'yoosoo oo makwuyakwe. Oo sakwa tamme ka Te Naa besa po tubetse nagena, o'no soo Te Naa te sootuhikwu. \v 25 Tooe haga tooe ka numu-no tu'ateakwuse ka tu tookoo mooe mabetse'a. Umu ka makwuse natumanakakute. Pana soo mu natumanakakuna gi wuna'metoo meadape. Pana soo Te Naa tamme sootuhipu tubetse besa'yoo. Oosoo ooosapa wuna'metoo meadabekwu gi moobekwa-ga'yoo. \v 26 Ooonne'yoona nu kaaheno ka Te Naa besa po nageno'o. Nu gi oo ma'wudu. \v 27 Nu ka e tookoo nuga nakabetseana mayugweno'o, o'no nu gi oo ma'wukase ka nanesootuhipe e natumanakakuna watzekute, nu ewow numu ka nanesootuhi tunedyoo'e umu yise tunaka'oedyukute mane. \c 10 \p \v 1-2 Ka o'nosoo numme Jew numu nanamooatupu manepu-witu nu mu natugwengakwu, o'no mu saa'a oetu nakasopedakwadoodooa, tooe haga tooe tamme-matu sumuna oo watzekukwu, ka besa te pooha nasootuhipe ka tammesoo tuma'emukwase. Ka o'nosoo numme nanamooatupu ka Te Naa yadooawabe, Moses mee naneadu nageno'o. Umu baa-wi namatzakapu-wa'ne ka Te Naa pumme mooheno'o, ka koomeba, yise ka tubetse baa pumme oo tzakwonakuse umu yise oo-toogoo me'a. Oosoo ka tu pooha-ma nanasookwugidu mu tzapoonnekute. Te Naa yise ka tubetse baa putoogoo mu meakwuna na'emota tsapedoo'akuse, umu numu yise ka oo pasawoyo'ato ninapatoo mangeka. \v 3-4 Soo Te Naa ka tu pooha-ma mu makase, baa ka tupe-nagakoo mu baamaka. Oosoo tupe ka Te Pabe'e-wa'ne'yoosoo. Oosoo tooe hano tooe umu-no mea. \v 5 Pana yise tooe no'yoona umu-nagatu ka saa'a, gi ka Te Naa besa po nageka'a. Umuoo soo Te Naa gi sootuha'e, ka suda mu tumatugu-kwi, umu yise tu'i, ka oona gi hekwana manepetugase. \p \v 6 Tamme sakwa oo sopedakwadoo, soo suta mu tumatuguna umu-matoo kodyukwu. “Gi sakwa mu umu-wa'ne manepana,” mee soo Te Naa te tuyatuukwe'e. \v 7 Tamme sakwa ka hemma namadabue-matoo umu-wa'ne gi nanesootuhipana. Soo Te Naa unnena meeoo nabotugu, \q1 “Mu numu tuka aatase, hebena, yise nuga yotsuyakwe, nanesootuhina ka hemma namadabue-matoo.” \m \v 8-9 Tamme sakwa gi kukumma'a-nosoo nanapootamapana umu-matu-wa'ne. Ewa'yoo umu-matu tu'i, togogwa tukue-ma, umu ka kukumma'a-no nanapootama. Umu ka Te Naa tumadina soopoonnena, gi oo naka'oedyukuna. Gi oo manepana. \v 10 Mu sakwa gi Te Naa nesootzemapana umu-matu-wa'ne. Umu puu tuoegoese, tu'i. \v 11 Ka o'nosoo umu nanamooatupu manepu nabotugu, ooonne'yoona soo Te Naa meno'o te tuyatuukwe, gi umu-wa'ne'yoopana. \v 12 Tamme sakwa ooosapa gi ka Te Naa besa po ma'wupana. Tooe tamme besa nasooyugwepana, “Numme besa'yoona, numme gi ka Te Naa besa po ma'wuka-wa'ne'yoo,” tamme sumuna oo ma'wukekwu. \v 13 Tooe ka sutakoo tamme suda ma'emukwa tuungu sapa tamme sakwa gi oo nakabetseapana. Mooasoo ewa'yoosoo numu ookowsoo ma'emukwapu. Tamme ka Te Naa-ma mesoo nasoonatza'e. Oosoo gi umuoo sutakoo tusoohanepe tamme-matoo soonoyugwe. Soo Te Naa gi umu suta natusoohanedu te gea'a tamme ka te natzooe-ma oo nuutumooekwu. Tamme ka suda natusoohanedu hee-gana, oosoo te pooha-makakwu tamme sakwa yise ka suda namanedu nuutumooe. \p \v 14 Mu sakwa ka kumma'a-matoosoo mu numu nanesootuhi suu'mu mu nuutumooe gi umu-no'yoopana. \v 15 Mu ka unu sokwamana muusoo oetu soohane, ka e unne-kwitoo how esoo besa'yoo, tooetoo suta'yoo. \v 16 Tamme ka tseda-witu atsa tutza'emukwa baa hebese, mooasoo pukwitoo a nananesootuhipu yise ka tukaba tukase, tamme sumuoosoo manekwu ka Te Pabe'e pooha-toohakwi. \v 17 Tamme no'yoona ka sumuoosoo tukaba tuka mee unnena, tamme sumu'yoosoo tooe tamme ewa'yoopana. \p \v 18 Soo mu Jew numu puu ka o'nosoo ka tukana, ka pabow nanesootuhi nobe-witoo tukapu nahanegayina nanesootuha'e Te Naa-matoo. O'no umu Te Naa-no sumusoo manikwu. \p \v 19 Soo hemma namadabuena gi pooha-ga'yoo mee nu unnena meeoo. \v 20 Esoo tukapu ka mu hemma namadabuena nageana, mu numu pumatoo mu nanesootuhina, ka umu sutakoo tubetse nageana. Nu gi oo petzape mu sakwa gi umu-no nanesootuhipana. \v 21 Gi tamme ka Te Pabe'e nesootuhina, nanano tukana, yise ka umu numu mu suta-matoo nanesootuhidu-no tukana, umu-no hebe-wa'ne'yoo tuwazoo. Oosoo gi toge tabu'a. \v 22 Soo Te Pabe'e gi besa soonammekwu ka oo te manakwe. “Numme unu natzoe,” mee mu. Pana Te Pabe'e tamme ooonakwasoo unu natzooe. \p \v 23 “Numme tooe hemma tooe mesoo tuka,” mee'e gi sokwamapana, gi oo manepana, gi ka a tookoo ka suta-matoo nanesootuhina nagea u tukapana, oosoo gi pumme tuka-wa'ne'yoo, mu saa'a ka oo manena ka umu besa pudu tunaka'oedyukudu manayahadooa. \v 24 Mu sakwa mu tummatzi gi muusoo namakoo tusoohanepana. \v 25 Ka nanatumudu a tookoo mu mesoo tuka. Tooe ka suta-matoo a tookoo sapa oosoo gi hownne'yoo ka oo sopedakwadoona mu sakwa ka gi oetu tutubengana. \v 26 Soo Te Naa unnepu mee na'unakwe, “Soo Te Pabe'e no'oko ka teepu matabuepuna, no'yoona hee makoobatu oo-gatuoo.” \p \v 27 Tamme ka gi tunaka'oedyukudu-baa tukana tamme sakwa no'oko hemma tamme oo makana tuka, gi oetu tubengapana. “Esoo a tokoo haa'a hemma namadabuena, numu pumatoo nanesootuhina nageana?” \v 28 Pana ka tooe haga tooe mumme u tuukwe'e masoo ka sutakoo nageana, gi oo tukapana, \v 29 gi ume putoogoo tumatuguna. Soo numu o tukadu u tuukwedu sumuna meeoo soonammena, “Oosoo tookwa gi suta-matoo nanesootuhidu.” \v 30 How sakwa manena nu kummakoosoo tusooyugwena-koobatoo nabeatse-gana nu gi tookoo tuka? Nu ka Te Naa-matoo nanesootuhi, makoobatoo, “Nu sakwa a mesoo tuka,” mee sumuna mu unakwe. \v 31 Tooe how tooe manena tukana, tooetoo hebena, besa sapa oo hane tabua, mu numu te poonnena ka Te Naa besa sooyugwekwu. \v 32 Tamme sakwa no'obatusoo numu gi ka Te Naa oowemota nemayugwepana, yise Te Pabe'e naka'oedyukudu, tuwazoo ooosoo. \v 33 Nu no'oko numudoo soobesa'yoo, gi nu nuusoo namakoo tusoohane. O'no mu numu namagwetzoikwu. \c 11 \p \v 1 Mu sakwa nu-kwa'nesoo ka Te Pabe'e tumayohokuno. \p \v 2 Nu besa mu-matoo soonamme ka nuka mu sooma'yu, ka mumme e tunnedyooepu mu mayohono. \p \v 3-7 Pana yise sakwa mu e nakasopedakwadoo ka tzotuayuana nanesootuhi-kwitu, ka numu wo nuunoduna-kwitu. Tamme ka te wo nodunana nanesootuhina, mee nanemadabu'e kumma'yoosoo numu tookwa te moohedu. O umuoo suu'mu tu wo wunodu'na, o tamme putoogoo tumayohona. Soo Te Naa nawa'nesoo mu naana matabuepu. O'no mu numu besa ka Te Naa sooyugwepunne. Umu naana sakwa gi tzotuayapana ka nanesootuhina, umu ka oo manena umu tookwa ka pukwa'nekoosoo nana nakabetseadu. Soo nana puu ka tzotuayana nanesootuhina, tooetoo, ka Te Naa unnepu wahana gi besa tumatugupu, oosoo tookwa Te Pabe'e gi heesoobedya. Mu momoko'ne sakwa ka nanana nakabetsea. Mu momoko'ne ka nanesootuhina tooetoo Te Naa unnepu wahana numu-kobena'yoona umu sakwa tu wo wunodunana. Umu momoko'ne meeoo unnedu-kwa'ne, “Nu e kooma unnetoo manedu.” Soo Te Naa ka mu momoko'ne namadabuese mu manumudoopu, o'no mu numu ka mu nanana besa umu-koobatoo sooyugwe. Soo momoko'ne tu kooma gi heesoobedya, ooonne'yoona soo mogo'ne ka gi tu wo wunodunana, oosoo sakwa ka tu wo nuusebaku suu'mu. \p \v 8 Soo Te Naa ka numu matabuese, ka mogo'ne ka nana-makoo matabue, gi ka nana mogo'ne-makoo matabuepu. \v 9 Ka tubetse mooe'ugasoo soo Te Naa ka numu matabuese, o'no soo mogo'ne namadabue tu koomma tummatzikwudu. \v 10 Mu momoko'ne sakwa tu wo wunoduna ka nanesootuhina. O'no mu numu oo sopedakwatoo umu puu tookwa tu kooma nakabetse'a. Mu Te Naa tutummatziwabe toha kakasa-ga'yoo, ka yaanona gi oo petzape ka papaba mu momoko'ne nasooyugwe. \v 11 Te Naa tunetammapu, mu nanana ka mu momoko'ne-ma nadanumu'a mu momoko'ne punno'o mu nanana-ma nadanumu'a. \v 12 Ka nagutza mooe'ugasoo soo mogo'ne ka nana-nakwana namadabuepu. Obenakwutoo mu nanaatse o'onga'a yise ka mu momoko'ne-nakwana kemmadu. Ooonnekoo soo Te Naa namebatusoo te matabuepu. \v 13 Umu numu sakwa oo nakasopedakwadoo, ooonne'yoona mu momoko'ne sakwa tu wo wunoduna ka nanesootuhina. \v 14 Yise no'yoona mu naana oodu tu tzopuhu tu naaku-ma nasookwa'e. \v 15 Mu momoko'ne punno'o ka oodu tu tzopuhu naakuse besa oo sooyugwe, soo Te Naa ka mu momoko'ne ooduoo tu tzopuhu-gana sootuhi, ka tu wo pu-ma mu kwunodunana. \v 16 Tooe hanotu tooe, tamme no'yoona ka te tumayohope naka, no'yoona mu tunaka'oedyukudu mana kwinga'a-kwitu tooe yoo manakwe, ka Te Naa-matoo nanesootuha'ena. Mu sakwa yise ne unnepu nakabetsea. \p \v 17-18 Nu gi besa mu-matoo nakasoonamme, ka mu nanesootuhi tunehane-witu. Mu gi toge manakwe mee nu mu nakana. Mu ma'emukwana, mu nanano sukwe nanahayakwe, ooonne'yoona mu gi nasootuhina mee nu suda tunaka, mu numu-makoo, nu yise oo-matu tooe naka'oedyuku. \v 19 Tamme ka nanahagonnona oo sopedakwadookwu hanakwatu tubetse tunaka'oedyukute, umu ka gi ha'yoo unnena. \v 20 Mu ka nanano tukakwuse, mu tutzasumuyakwe, mu yise tookwa ka Te Pabe'e tamme-koobatu mu nabatsana soomu'wa. \v 21-22 Mu ka gi numu wutooepana susumudu mooe tukagonnoyina. Susumudu umu-matu ewa ka tukapu sukwe haneyakwe, yise susumudu too'e tzuago'e, susumudu punno'o sukwe baago'e. Oosoo suda namanedu. \p Gi umu tutuha manedu suda masokwamapana, ka mu ewow hemma hee-gana. Mu ka mu tutuha manena tunaka'oedyukudu gi soobedyadu-kwa'ne mu matuku. Nu ka mu mane-wi unu suda soonamme. Mu tubetse unu suda manakwe. Mu sakwa ka oo manena mu nobe-wi'yoonasoo tukana, hebe, mu ka unu tseagoena. \p \v 23 Ka pooha natumayohope, ka tukaba naduka-witu, o'nosoo nu mooasoo mu tuukwepu, ka Te Pabe'e nuka tuukwena. Ka o'nosoo, sumu togano ka putoogoo tu napabenase, oosoo Te Pabe'e tukaba gwuuse, \v 24 oo-koobatoo nanesootuhise, oo tzabokase ka umu punotu meeoo netamma, “Esoo tukaba e tookoo-wa'ne'yoo. Mu sakwa ooosapa ka tukaba yoo pooha tuka tabua'yi, o'no mu ka mu-koobatoo e nabatsapu soomayu'yikwu.” \p \v 25 Ka mu yongo tukamakwuse, soo Te Pabe'e ka atsa baa-koobatoo nanesootuha'e, yise meeoo mu netamma, “Esoo atsa baa e puupe-wa'ne'yoo. Kumma'a'yoosoo a pudu natunetammapu, e-toogoo mu namagwetzoikwu, ka mu-koobatoo e nabatsase. Mu ka ekow hebese, e nabatsapu soomayudooa.” \v 26 Ka tooe hannano'o tooe tamme ka ekow tukaba tukase, ekow atsa baa hebese, tamme ka Te Pabe'e tamme-koobatoo nabatsase mu numu oo sopedakwadookwu. Tamme ooosapa 'yoo tumayohonokwu, Te Pabe'e kodyu petu-witoo tooe. \v 27 Soo tooe haga tooe ka gi nasootzagwiyina ka pooha tukaba tukase, tuma'emukwa ka Te Pabe'e tamme-koobatoo nabatsana gi heesoobedyadu-kwa'ne. \p \v 28 Tamme sakwa no'yoona nanasusu'mu oetu mooe soohanese, ka pooha nadukadu tuka. \v 29 Tamme ka gi oetoo soohanena oo sukwe tukase, ka Te Pabe'e Jesus tamme-koobatoo nabatsa-kwitu soomu'wa, soo suta'yoo tamme-matoosoo kodyukwu. \v 30 Ooonne'yoona ewa'yoo mu-nagatu gi natzooena, tuoego'e, susumudu mu-matu mooasoo tuipu. \v 31 Pana tamme ka tammesoo nakwitu soohanese, atasoo te manese, o'no soo Te Naa saa'a te sootuhikwu. \v 32 Pana ka gi togokoo te manoyugwe, oosoo Te Naa te nemadabuekwu, yise saa'a soo suta'yoo tamme-matoosoo kodyukwu, o'no tamme ka suta te manena ma'wukwu, soo Te Pabe'e yise, gi kadoo'oo te mayugwekwu, ka saa'a mu suta'yoo numu kadoo'oo naneyugwekwu. \p \v 33 Mu ka nanano sumuse, mu sakwa nanakwutooese ka pooha tukapu ewa tuka. \v 34 Mu ka unu tzuago'ena, mu sakwa nobe-wi'yoosoo tuka, o'no saa'a Te Naa gi suda mu sooyugwekwu. Nu saa'a ewasoo mu tuukwedooa, ka mu-baa petugase. \c 12 \p \v 1 Ka Te Naa tamme pooha sootuhi-witu nu mu nakasopedakwadoona soogwa'e. \v 2 Mu ka o'nosoo gisoo hemma nakasopedakwadoona ka Te Pabe'e-witu, mu sutakoo gi toogoope-gakoo mu nanesootuhidu mumme meeoo mu neyukwe mu oo-toogoo manena ka sutakoo nanesootuha'e. \v 3 Nu mu tuukwekwu, hownne'yoo umu Te Naa Besa Pooha-toohakwi apegeagonnodu. Gi haga ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi meeoo unne-wa'ne'yoo, “Soo Jesus suta'yoo.” Soo tooe haga tooe, “Jesus Te tubetse besa Pabe'e,” mee unnedu, ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi yadoo'a. \p \v 4 Soo Te Naa Besa Pooha sumu'yoosoo, pana oosoo te pooha-maka ewow nana'atabatumasoo te sootuha'e. \v 5 Ka Te Naa pooha-toohakwi ewa'yoo, ewa-baa tamme numu tummatzipu, pana Te Pabe'e sumusoo, tamme no'yoona oo tummatzikwu. \v 6 Ewa-baa tamme ka Te Naa nakabetseamodu, pana sumu'yoosoo soo Te Naa besa te neyugwedu. \p \v 7 Soo Te Naa ka tu Besa Pooha-ma nanasusumuoo numu sootuha'e, o'no tamme no'yoona nanatummatzikwu. \v 8 Soo Te Naa Besa Pooha-toohakwi susumudu nanesootuhipu puu numu besa tunedyooedu. Susumudu punno'o ka Te Naa-witu mu numu tuukwedu pumme tu pooha sootuhipu. \v 9 Susumudu umu-matu Te Naa unusoo oedyukukwudu. Susumudu punno'o tuoegoedu numu tumabesakuna ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi. \v 10 Susumudu nanabesa tu pooha tumada'ena ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi nasootuhi. Susumudu punno'o mu numu Te Naa Pooha-toohakwi ka Te Naa unnena tu wahagonnona nage'a. Susumudu umu-matu punno'o sutakoo numu-makoo tu pooha, sopedakwadookwu. Susumudu nana'atabatumasoo pa'anakwatu te yadooawununa nasootuhi. Susumudu umu-matu ka numu atamasoo oo yadooawununa numu tuukwe'e ka oo unena. \v 11 Soo Te Naa Besa Pooha sumu'yoosoo, pana nana'atasoo numu sootuha'e, puusoo numu-nagwitu tutzeana Tu Besa Pooha-matu-ma numu sootuha'e. \p \v 12 Soo numu tookoo manepunnena, puu ewa nanama aatadu pana sumu'yoosoo; mu nananesootuhidu sumusoo manekwu ka Te Pabe'e sumuoosoo. \v 13 Tamme nana'ata'yoosoo mu Jew numu, mu gi Jew numu, mu numu tummatziwabe, mu numu tutunehanedu, nana'ata'yoosoo, pana tamme no'yoona sumu-kwa'nesoo nasootuha'e, ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi. \v 14 Ha'oo puu soo te tookoo ewa nanama aata. \v 15 Soo numu kuku puu gi meeoo unne-wa'ne'yoo, “Nu tookwa gi mu-matu, ka gi a mina.” \v 16 Soo numu naka puu punno'o meeoo, “Nu tookwa gi a tookoo-matu, nu ka gi a pooena,” mee unnekwu. Soo numu naka ooonne'yoopana togesoo numu tookoo-matu. \v 17 Ka e pooe suu'mu e tookoo-matu nabena'e, nu gi tunaka-wa'ne'yoo, ka gi e naka hee-gana. Tooetoo ka e naka suu'mu hee-gana, nu gi hemma egwe-wa'ne'yoo ka gi moobe-gana. \p \v 18 Soo Te Naa ka numu tookoo manepunnena ewa-baa nana'atasoo matabuepu gi sumu-kwa'nesoo oo matabu'e. \v 19 Oosoo ka no'yoona sumu-kwa'nesoo namadabuese, oosoo gi numu tookoo mane-wa'ne'yoo. \v 20 Meno'o yise ewaba nanama aata, tammesoo numu sumusoo manepunnena. \v 21 Soo te tookoo namanepunnena puu nanatummatzi, soo numu pooe gi ka numu mi nanenaboa-wa'ne'yoo. Soo numu kwo, gi ka tu kuku nanenaboa-wa'ne'yoo. Gi! No'yoona soo te tookoo nanama aatadu. \v 22 Gi natzooedu nanama aatadu gi maawa'ne sooyugwena, puu sumuna yise gi nananenaboa-wa'ne'yoo. \v 23 Ka te tookoo-matu tamme gi numu poonnekwuna petzape, umuoo tamme unu mabetseana te kwasu-ma mu mawatzetugu. \v 24 Ka mu mesoo napoonnedu, tamme gi yoo mabetsea. \v 25 Gadoo'oo hee, pumme nanenaboa-kwa'ne'yoo te tookoo-matu, no'yoona unu nana-matusoo. No'yoona te tookoo manepunnena nanatummatzidu. \v 26 Ka sumu-batu besa te sooyugwe, no'yoona mu nanama a'atadu besa sokwamakute, ka sumu-batu nuummana, no'yoona mu nanama te aatana puu oo-wa'nesoo. \v 27 Ooonne'yoona no'yoona tamme ka Te Pabe'e tookoo-wa'ne'yoona, unu nanatummatzi. \p \v 28 Soo Te Naa tamme-nagakwitu netutsea susumudu tamme-nagakwitu ka pumme nayadooawabe manekwudu tuwow, yise susumudu ka nanesootuhiba numu tunedyooedu, susumudu tuwow nanasoogwugi namanedu numu tzapoonnekudu, susumudu tuwazoo ka numu tuoegoedu mabesakudu, susumudu numu tutumatzidu, susumudu punno'o mu tunaka'oedyukudu moohedu, susumudu yise punno'o nanakumma'asoo gi numu nakasopedakwadoona apegeagonnodu ka Te Naa suu'mu nakasopedakwadoo. \v 29 Gi no'yoona tunaka'oedyukudu Te Naa nayadooawabekwuna nasootuhi, gi no'yoona tuwazoo nanesootuhiba numu tunedyooedu manakwe, \v 30 gi no'yoona too numu tuoe mabesakudu nasootuha'e, gi no'yoona nana'atakoosoo apegeagonnona nasootuha'e, gi no'yoona tuwazoo ka tu pooha numu nayadooadu tutunekwegeawunukwuna nasootuha'e. \v 31 Pana mu sakwa ka besow mu nasootuhikwuna soogwi. Nu meno'o mu tuukwekwu ka tubetse besow numu nasootuhi-kwitu. \c 13 \p \v 1 Soo numu nanasoobedyana, yisetu. Tamme ka no'obatumasoo mesoo apegeana, ka mu numu apegeana, ka mu toha kakasa-gakoo tuwazoo apegeana, pana ka gi numu petzabena, tamme gi hee, ewa tu sukwe na'unnewunu-kwa'ne oo nakasoobedya. Gi tamme haka tummatza'e yoo manena. \p \v 2 Tamme ka hemma manekwuna sopedakwatoona, oo nakasopedakwatoona no'oko Te Naa-witu yise tooe hekwitu tooe, o tubetse naka'oedyukuna, o'no soo giba nooyooakwu ka meeoo te nanesootuhi, pana tamme ka gi numu petzabena, tamme togesoo gi hee. \v 3 Tamme ka no'oko hemma te hee-gana nemawunise, ka te tookoo kadoo'oo namayugwekwuse, pana ka gi numu petzabena, tamme gi oo-koobatoo nasootuhi-wa'ne'yoo, tamme togesoo gi hee. \p \v 4 Tamme ka mu numu soobedyana tamme ooosapa besa numu nematugukwu, tooe hemma tooe how mu yugwe sapa, gi kumma'akoosoo numu nasoodyagekwu, gi nana'unnekwu, gi meeoo tusooyugwekwu, numme numu ooonakwa besa'yoo mee. \v 5 Gi suda numu matugukwu, gi nidyapuna, oo soomu'wukwu ka suda ume tu matuku. \v 6 Tamme besa sokwamakwu ka mu numu besa manakwe, gi besa sokwama ka suda mu manakwe, \v 7 pana ka mu numu besa soobedyana, tamme gi suda mu tumatuguna waha-wa'ne'yoo, ooosapa oo naka'oedyukute ka besow numu-witu, ooosapa numu netubetzeya'ekwu tooe hemma tooe how manese sapa, ooosapa nanasoobedyakwu, tooe suda tamme mu yugwe sapa. \p \v 8 Ewa'yoo soo Te Naa tamme pooha sootuhipu, sumu tabeno mobegwa-gakwu petukwutu, ka Te Naa tamme nanasoobedyana gi mobegwakakoo. \v 9 Soo Te Naa tamme yadooekwuna nana'atabatumasoo nayadooadu, natunedyooenona ka teepu moobegwaga-matoo, punno'o tu mobegwakana soogwa'e, ka yaa teepu-kooba'yoona tamme gi hanokoo hemma sopedakwadoo, gi hownnekoo tamme mu numu nakasoobedakwatoo-wa'ne'yoo. \v 10 Pana tamme ka Te Naa-baa'yoona no'yoona, no'oko, nasootuhipu hee-gana, gi ka yaa teepu-kooba'yoona te hee-gana soogwikwu. \v 11 Nu puu ka tuha'yoona tuha'a-kwa'ne yadoo'a, yise tuha'a-kwa'ne tusooyugwe. Pana nu ka nana manese, ka e tuha'yoona ma'wuke. \v 12 Tamme puu ka gi besa'hoo napoonne'e-wikoo te napoonnepunne-kwa'ne'yoo, ka saa'a tamme ka tubetse napoonnese. Meno'o nu huutsetsekoosoo sopedakwatoo, saa'a nu no'okosoo hemma besa sopedakwadookwu, ka Te Naa nuka sopedakwatoo-kwa'nekoosoo. \p \v 13 Umuoo pahebatu Te Naa tamme pooha sootuhipu ooosapa tamme-no'yookwutu: ka Te Naa-wi te tunaka'oedyukute, Te Naa te magwetzoikwu, tamme yise nanasoobedyakwu, pana te nanasoobedyana, yise tubetse kaahenotu. \c 14 \p \v 1 Mu sakwa tubetse unu ka mu nanasoobedyana sookwi, ooosapa sakwa mu maneno. Mu sakwa ka Te Naa Besa Pooha muume sootuhikwuna sookwi. Oosoo besa'yoo ka mummesoo yadooakwikoo, ka Te Naa unnena mu numu tunesootabuena. \v 2 Tamme ka nanakumma'amasoo pooha apegeana, tamme Te Naa suu'mu yadoo'e, gi mu numu, gi haga te nakasopedakwatoo. \v 3 Tamme ka Te Naa unnepu, tammesoo yadooama wahana, mu tunaka'oedyukudu oo nakasopedakwatoo. Umu ka ooonnekoo nakana, umu unu tunaka'oedyukukwu, yise nananetummatzina besa nananenuumakute. \v 4 Tamme ka kukumma'amasoo pooha apegeana, tammesoo nanemabetsea, pana ka Te Naa unnena tammesoo yadooa-ma wahana, tamme no'yoona ka Te Pabe'e-wi tunaka'oedyukudu punno'o nananetummatzina besa nakasokwamana, oetoo nakasawekwu. \v 5 Nu no'oko nanakumma'amasoo Te Naa Besa Pooha-toohakwi mu apegeakwuna sookwa'e, pana nu ka mummesoo yadooa-ma ka Te Naa unnepu mu wahakwuna petzape. Soo Te Naa unnepu tammesoo yadooa-kwikoo, ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi te apegeana ooonakwasoo besa'yoo, o'no yise mu numu oo nakasopedakwadookwu. Ka tamme-matusoo Te Naa Besa Pooha-toohakwi oo pooha yadooawunu, sumu'yoo ekow pooha nageapu te tunekwegeakwuna tamme yise nananetummatza'e. No'yoona yise tamme tunaka'oedyuku manepetugakwu. \p \v 6 Nu puu ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi yadooana mu puu ka gi oo nakasopedakwatoona oosoo gi hownnekoo mu netummatzi-wa'ne'yoo. Ka Te Naa unnena mumme e tunedyooe mu numu besa nasootuha'e, ka tammesoo yadooa-ma pumme e tuukwe. Ka Te Naa unnepu, tooetoo numu e tuukwe'e Te Naa besa pooha-toohakwi e tuusoobedyana tuwazoo. \v 7 Yoo manepunne soo tooe haga tooe ka tumooyagakunoo oonatooe oo namooyakakuse, gi ka oo hoobeadoona nakasopedakwatoo-wa'ne'yoo. \v 8 Soo tumahekwudu punno'o, gi nuummabetsabe-wa'ne'yoo, ka tumooyagakunoo kaaheno oo mooyagakuse suu'mu oosoo tutumahekwutu. \v 9 Tamme ka gi nanakasopedakwadoo-ma numu yadooena mu numu puu gi oo nakasopedakwatoo-wa'ne'yoo, tamme sukwe nemuwaya'e. \v 10 Ekow teepu-kooba ewa'yoo nana'atasoo apegeadu numu, umu pummesoo apegeana yise nakasopedakwatoo. \v 11 Pana tamme ka gi kumma'akoosoo yadooana nakasopedakwadoona ka kumma'amasoo mu yadooa'a tamme nanatamme wakwa'a-wa'ne'yoo. \v 12 Tamme sakwa ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi nananetummatzi. \p \v 13 Soo Te Naa ka tu Besa Pooha-toohakwi te sootuhise, sumuna tamme pooha yadooakwu. Tamme sakwa yise nanesootuhi, o'no tamme ka tammesoo unnewununa mu numu mesoo tunesootabuekwu. \v 14 Tamme ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi pooha nanesootuhipana, tamme tammesoo gi oo nakasopedakwatoo. \v 15 Tamme sakwa ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi pooha yadooana, nanesootuhina, tunekwu. Tamme sakwa tuwazoo tammesoo yadooa-ma nanesootuhina tunekwu. \v 16 Ka te pooha yadooa-toohakwi te nanesootuha'e mu numu gi hownnekoo tamme-no ka Te Naa-matoo nesootuhi-wa'ne'yoo umu ka gi te unnewununa nakasopedakwadoona. \v 17 Tamme sumuna ka te pooha yadooa-toohakwi besa nanesootuha'e, pana mu numu gi nasootuhi-wa'ne'yoo, umu ka gi te nakasopedakwatoona. \v 18 Nu suu'muna mumme ooonakwasoo besa ka e pooha yadooa-toohakwi nanesootuha'e. \v 19 Pana nu puu ka nanesootuhipe-kwi'yoona nugasoo yadooa-ma yadoo'a. Nu ka nugasoo yadooa-ma mu numu unu tummatza'e, pana mu numu ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi e pooha yadoo'a gi nasootuha'e ka gi oo nakasopedakwatoona. \p \v 20 E nanumu, ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi nayadooape-kwitu mu sakwa besasoo nakasopedakwatoo. Tamme sakwa gi totsaba-ga, tuha-kwa'ne, pana yise nanapu-wa'nekoosoo ka Te Naa unnepu nakasopedakwadoo. \v 21 Soo Te Naa unnepu puu mee'e, \q1 “Tooe mu wakwa'a nuga yadooa-ma ka mu numu kumma'akoosoo nakadu too'e tuukwepana, umu gisoo oo nakabetsea-wa'ne'yoo.” \p \v 22 Nu besasoo mu tuukwekwu soo numu ka tusoomatzooena gi ka Te Naa naka'oedyukuna, soo Te Naa kumma'amasoo mu yadoo'e. Pana ka mu numu pumme naka'oedyukute, soo Te Naa umuoosoo yadooa-ma mu yadoo'e. \v 23 Ka no'yoona tamme tunaka'oedyukudu te pooha yadooa-toohakwi ooosapa te apegeagonno, soo gi tunaka'oedyukudu ka tamme-baa petuse te nakana mee te netammakwu, “Umu tookwa ma'emukwadu.” \v 24 Tamme tunaka'oedyukudu ka Te Naa besa unnepu-witu te waha tammesoo yadooa-ma, soo gisoo tunaka'oedyukudu numu tamme-baa petuse, ka Te Naa unnepu nakasopedakwadookwu, \v 25 oosoo yise ka tu ma'emukwapu wahakwu, ka tu tunekwatzetugu nokosoo. Ka oo manese oosoo Te Naa-matoo nanesootuhikwu, mee unnekwu, “Soo Te Naa togesapa yaa tamme-naga.” \p \v 26 E nanumu, tamme ka nanano nanesootuhina, tamme sakwa tuwazoo nananetummatzi. Sumu'yoo numu puu tunekwuhoo, sumu'yoo puu nanesootuhibu numu tunedyooe, sumu'yoo numu punno'o Te Naa Besa Pooha-toohakwi yadooa. Sumu'yoo tunekwugeadu ka pooha yadooawunudu yadoo'akute. \v 27-28 Ka nanesootuhipe-kwi'yoona, soo numu sakwa ka pooha yadooape-ma, penakwa pumme tu sootuhise gi nanano-kwisoo apegeapana, nanapenakwa yadooa. Sumu'yoo umu-nagatu sakwa oo tunekwugeaku. Ka gi tunekwugeawabe-gana, tamme sakwa gi pooha yadooapana numu nakana. Waha'yoo tooetoo pahe'yoo numu nanapenakwa mesoo apegea. \p \v 29 Ka nanesootuhibu numu tunedyooena, tammesoo apegea-ma numu tunedyooe, sumu'yoosoo nanapenakwa numu tunedyooe. Soo numu sakwa besa oo nakapunne, unu oetu soohane, ka pumme tu tunedyooepe. Waha'yoo tooetoo pahe'yoo numu sakwa nanapenakwa numu mesoo tunedyooe. \v 30-31 Soo numu nanesootuhibu tunedyooedu, sakwa ka pumme nakapunnedu ka Te Naa Besa Pooha-ma oo nasootuhise, sakwa gi tunemayuhoo, o'no oosoo nasootuhihoodu yise yadooakwu. Mu numu yise ka Te Naa unnepu nakapunnedu nasootuhikwu. \v 32-33 Soo Te Naa ka nanesootuhibu kaaheno meadabena soogwa'e, gi tooe hayoo oo nananemadabuekwuna. Ooonne'yoona soo numu nanesootuhibu tunedyooedu puusoo mesoo tunemamakwu. \p \v 34 Mu momoko'ne sakwa gi apegeapana, ka mu numu nanesootuhi sumu-kwi'yoona. Yow putoogoo te natunedyooe meana, tooe hanotu tooe tu nananesootuhi. Tubetse moomooasoo Te Naa tamme tunetammakupu, umu momoko'ne sakwa tu kooma nakapoohwimo. \v 35 Umu sakwa ka hemma sosopedakwatoona ka tu nobe-kwi petuse tu kooma tubenga. Oosoo gi toge tabu'a mu momoko'ne ka yadooana, mu tutunaka'oedyukudu nanesootuhi sumu'u-kwi'yoona. \v 36 Mu sakwa gi a nesootu'adyipana. “Numme suu'mu soo Te Naa mooe sootuha'e,” mee gi sokwamapana. Gi mummesoo nasooyugwe-too meagonnopana, ka nanesootuhi sumu'una. \p \v 37 Nu kaaheno mu tuukwe'e, ka Te Pabe'e mumme e tuukwe tuunguna. Umu Te Naa Besa Pooha-toohakwi nasootuhipu oo nakasoopedakwu, ka kaaheno Te Naa unnepu mumme e tuukwe. \v 38 Mu numu unu naka tusoomatzooedu, gi oo nakasopedakwadoo-wa'ne'yoo gi umu-ma naka'emukwapana. \p \v 39 E nanumu, tamme sakwa tammesoo yadooa-ma nanesootuhibu mu numu tunedyooe, o yisetu. Pana oosoo gi hownne'yoo soo numu ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi yadooawununa. \v 40 Pana tamme sakwa gi nananokwisoo apegeapana, nanapenakwa yadooayi. \c 15 \p \v 1 E nanumu, mu ka oo sooma'yu ka Te Pabe'e-witu mumme e tuukwepu, mu ka oo naka'oedyukuse, ooosapa oo naka'oedyukuno. \v 2 Mu ka tunaka'oedyukuna namagwetzoikwu. Mu ka gi ooosapa tunaka'oedyukuna, mu tookwa sukwe naneyugwedu. \p \v 3 O'nosoo nu ka Te Pabe'e-witu natuukwe'e. Nu mooasoo mu tuukwepu, ka Te Pabe'e nuugwepu-witu. Ka o'nosoo ka Te Naa Pooha tunemamakwupu. Oosoo togesapa oo nawahana, soo Te Pabe'e tamme suda tumatugu-koobatoo nabatsapu. \v 4 Ka oo ya'eoose tupe tawaga-kwi natugu. Soo Te Pabe'e yise pahe tabe mease, Te Naa oo mayodupu, esoo Te Naa mooasoo tunemamakwupu. \v 5 Puusoo soo Te Pabe'e ka Peter tookoope natzapoonnekupu-ga'yoo, yise mu Te Pabe'e yadooawabe punno'o oo poonne. \v 6 Ka saa'a ewa'yoo (500) tunaka'oedyukudu no'yoona sumusoo oo poonne, ewa'yoo umu-matu tooesoo gwetzoa'e. \v 7 Ka saa'a punno'o James mee naneadu oo wannga'a oo poonne. Yise ka saa'a no'yoona Te Pabe'e yadooawabe punno'o oo poonnesoo. \v 8 Nuka tuwazoo pooha natzapoonnekupu, gi numu meeoo soonammeno. \v 9-10 Nu gi unu besa'yoona gi nu Te Pabe'e yadooawabe mane-wa'ne'yoo, nu ka ooka naka'oedyukudu unu kusedyana. Soo Te Pabe'e tooe nuka sutakoo sapa e sootuhise yise oo e mayugwepu-ga'yoo. Meno'o yise nu ka Te Pabe'e tubetse besa nakabetsease no'oko ka mu oo yadooawabe ooonakwasoo tumayoho ka Te Naa Besa Pooha-toohakwi. \v 11 Numme no'yoona sumu-kwa'nekoosoo mu tunedyooepu soo Te Pabe'e tamme-koobatoo nabatsapuna ka tu ya'e-kwikoo namayodapu. Esoo na'unnedu mumme naka'oedyukuna. Numme no'yoona sumu-kwa'nesoo tunaka'oedyukute. \p \v 12-19 Numme meeoo mu tuukwe'e soo Te Pabe'e tu ya'e-kwikoo namayoda mee'e. Pana susumudu mu-matu mee mu numu tunedyooe, soo numu ka ya'ese gi namayoda-wa'ne'yoosoo. Umu tookwa gi ka Te Pabe'e namayoda-kwitu naka'oedyukute. Numme mu nemooaga mee umu tookwa sokwama soo Te Naa ka Te Pabe'e oo ya'e-kwikoo oo mayodase mee mu tuukwena. Umu gi oo naka'oedyukute ka besow numu ne tunedyooena, gi ka numu namagwetzoikwuna tuwazoo. Umu gi oo naka'oedyukute umu Te Pabe'e-wi tunaka'oedyukudu tuise namayodakwu. Umu tutuha te soobedya ka puu gi oo nakasopedakwadoona soo Te Pabe'e te magwetzoikwu. \v 20 Tamme oo sopedakwatoo soo Te Pabe'e tu ya'e-kwikoo namayoda, soo Te Pabe'e yise punno'o tamme te ya'e-kwikoo mayosukwu. \p \v 21-22 Ka Adam mee naneadu soo Te Naa mooe manumudoopu. Oogow mane-kwitoo tamme yise ya'eyakwe. Tamme namayodakwu, ka Te Pabe'e mane-kwitoo. Soo Te Pabe'e no'oko te magwetzoi ka tamme-koobatoo nabatsase. \v 23 No'yoona tamme ka toge-kwi oo manepetuse, namayodakwu. Soo Te Pabe'e mooe'ugasoo namayodupu, ka saa'a yise oo kodyu petuse, oosoo ka pumme te naka'oedyukute, soo Te Pabe'e saa'a te mayosudooa. \p \v 24-28 Soo Te Pabe'e tamme-kooba tu'eya'ekwu, soo Te Naa no'oko sutakoo pumme wohonedu kadoo'oo tu mayugwe-kwitoo tooe. Soo Te Naa no'oko ka Te Pabe'e-tooha te nemayugwepu. O'no soo Te Pabe'e no'oko mu suda tumayugwedu kadoo'oo mayugwedooa. Ka nakwitoo soo Te Pabe'e ka numu ya'eyina kadoo mayugwekwu. Soo Te Pabe'e punno'o saa'a no'oko hemma punowsoo ka Te Naa-matoo nemawunikwu, puusoo tuwazoo oo-toohatoo nanemawunikwu. O'no yise soo Te Naa no'okosoo hemma nemadunagakwu. O'notoo soo te teepu moobekwa-kakwu. \p \v 29 Tamme oo sopedakwatoo soo numu ka tuya'ekwakoo namayodayakwe, ooonne'yoona tamme ka umuoo tuipu-koobatoo, baa-wi namatzakayakwe. \v 30 Oosoo gi hownne'yoo tamme ka ooosapa tooe nabatsayina, tamme puu te ya'e-kwikoo namayodakwu. \v 31 Tooe nono'otsa tabeno nuka tu batsayagate sapa nu ooosapa besa soonamme, ka Te Pabe'e-witu mu numu tuukwena. Nu oo naka'oedyukute ooonne'yoona nu oo nanetzakwiyiyakwe, ka Te Pabe'e. \v 32 Nu ka Ephesus mee naneadu-kwi'yoona, mu numu oetu e nebatsana e nehowawa'e. Saa'a soo Te Naa e ya'e-kwikoo e mayodase, oo-koobatoo e sootuhikwu. Pana umu gi tunaka'oedyukutu-matu meeoo, “Tamme sakwa ooosapa besa sokwama, tukana, baagoena tuwazoo tamme sumuna yabesoo ya'ekwu.” Tamme ka oo 'oedyukuna soo numu ka tu ya'e-kwikoo namayodakwu me'e, ooonne'yoona tamme ka mu gi tunaka'oedyukudu-matu unnepu gi nakatoge'yookute. \v 33 Gi umuoo mumme nemooagadu-ma naka'emukwapana. Umu ka Te Naa besa po-makoo mu takohonedu. Esoo togesapa na'unnedu, “Tamme ka sutakoo numu napua'ana, tamme punno'o oo-wa'nesoo manepetugakwu.” \v 34 Mu sakwa ka suda mu tumatuguna ma'wuse oo nakasopedakwatoo ka togetu-kwitu. Susumudu mu-nagatu gisoo ka Te Naa soo'oedyukute. Mu sakwa suda oo sokwamaku ka oo mu manena. \p \v 35 Sumuna mu gi hemma naka'oedyukuna mee'e tutubengakwu, “Hownnekoo yise soo ya'epu namanumudoose nummenummekwu? Hownnekoo ka saa'a umu tookoo-gadooa?” \p \v 36 Mu numu mooasoo oo sopedakwatoo ka ewetuhoo nanekwegeana. Te tookoo manepunnena puu, hemma tupooe-kwa'ne'yoosoo. Tamme puu ka tupooe teepu-tooha mabemase, o'no oosoo naakwu. \v 37 Tamme ka tumasuana, gi tamme ka mooasoo a suana masu'a. Tamme ka oo tupooe masu'a. \v 38 Soo Te Naa ka tumasuape matabuepu, ooka tu sooyugwe-kwikoo yise no'obatusoo a pooe matabuepu ooonne'yoona soo tumasuape nanakumma'yoosoo. \v 39 No'yoona puusoo soo hee modu tookoo gi nanakwa'ne'yoosoo. Soo numu tookoo puu sumu-kwa'ne'yoo, soo nunu'u tookoo puu ata'yoosoo, soo nahoawidu tookoo punno'o ata'yoosoo. \v 40 Soo tamme pa'anakwitu ka teepu-koobakwituno na'ata'yoosoo. Soo te pa'anakwitu puu besa tatabu'adu-ga'yoo mu hee yaa teepu-koobatoo punno'o besa tatabu'adu-ga'yoo. \v 41 Soo taba besa tabu'a, pummesoo tabua-kwikoo, yise soo muha punno'o besa tabu'a, tu namadabue-kwa'nekoosoo mu paatoozooba punno'o besa tatabua'a pana no'yoona nana'atasoo nanamadabu'e. \p \v 42 Tamme ka te ya'e-kwikoo namanumudoose tamme punno'o pudutupu namayugwekwu. Soo te tookoo gi ka meno'otu-kwa'ne'yookwu. \v 43-44 Soo te tookoo yaa teepu-koobatu ka suta'yoona, gi natsooena tamme ya'eyina nakooyikwu. Pana tamme ka pudu namanumudoose tamme unu natzooedu, besa tabuadu, gi ya'edu tookoo-ga manekwu, oowe manakwana. Te pudu tookoo besa'yookwu ka Te Naa-baa te nummenumme. \p \v 45 Soo Te Naa pooha yadooapu mee, “Soo Adam mee naneadu nana nagutza mooe'ugasoo yow teepu-koobatu namanumudoopu,” pana soo Te Pabe'e yise yaa'a tamme-baa te magwetzoi petu. \v 46 Soo Te Naa mooe'ugasoo no'oko numu sukwe matabuepuna yise saa'a oosoosoo Tu Besa Pooha-ma te mapudutupudookwu. \v 47-49 Soo Adam ka teepu-makoo namanumudoopu, pana soo Te Pabe'e ebe tamme-koobatu kemmana. Umu Adam nagedu ka teepu-kooba suu'mu momokwu. Umu Te Pabe'e nagedu ebe tamme-kooba Te Naa-baatoosoo mease oo-baa'yookwu. Tamme uga Adam-wa'ne'yoosoo, tamme yise saa'a ka Te Pabe'e-wa'ne'yookwu. \p \v 50 E nanumu, tamme ka mu numu manena nagena, tamme gi besa manekwu, tamme ka gi ooosapa yaa teepu-kooba momokwuse, ka kadoo'oo namayugwekwuse. Pana tamme ka Te Pabe'e nagemona, tamme atasoo manese tamme ka Te Naa poonnekwu. \p \v 51-52 O'no soo tumooyagakunoo namooyagakukwu, ka teepu atasoo manikwuse, oo pudu nakasopedakwatoo ka putoogoo te pudu nanematugukwuna. Mu nanesootuhidu numu mooasoo tuigapu natzayozukwu. Mu tooesoo eka teepu-kooba gwetzoimodu-no mu nananesootuhidu tuipu numu-nosoo, no'yoona tamme yabesoo pudu namanumudookwusoo, umu gi kadoo'oo namayugwedu Te Naa-baa ooosapa gwetzoikwudu. \v 53-55 Tamme ka pudu namanumudoose te tookoo atasoo manise gi tamme kadoo'oo namayugweku-wa'ne'yoosoo. O'no soo Te Naa tunemamakwupu, otoogoo manepetukwu. Soo Etza'a suda unnepu punno'o kadoo'oo namayugwekwu. Soo Te Naa oo matzooekukwu. Oosoo naya'edu ka namatzooekuse gi kadoo'oo te mayugwe-wa'ne'yoo. \p \v 56 Soo suda numu tumatuguna numu-matoosoo kodyukwu numu goedu. Tamme oo sopedakwatoo ka gi Te Naa unnepu mayohona. \v 57 Soo Te Pabe'e ooonne'yoona tamme mane-kwitoo nabatsapu. Oo te magwetzoi tabuapu. Ooonne'yoona tamme ka Te Naa-matoo nanesootuha'e, ka Tu Besaa Tooa tamme-koobatoo oo nemawunipu. \p \v 58 Ooonne'yoona e nanesootuhi nanumu, tamme sakwa gi wahadame tusooyugwepana; ooosapa Te Pabe'e naka'oedyukuno, ooosapa oo nakabetseanona, besa oo tumayohokuna. Tamme ka pudu numu tamme oo mayugwekese. O'no tamme nasootuhikwu. \c 16 \p \v 1 Ka pukwi mu tutummatzipu-matu mu tumasumudoopu-witu sakwa nu mu tuukwe. Nu mu tunaka'oedyukudu tutuha manedu Jerusalem-witu mu tummatzikwuna sookwa'e. Mu sakwa tumasumudoo mana mu tunaka'oedyukudu ka teepu Galatia mee naneadu-kwitu yoo mane tuungu. Mu sakwa punno'o ooosoo. \v 2 Ka nono'otsa mu nanesootuhi sumu-kwi'yoona, mu sakwa tumasumudooyina ka Te Naa mumme sootuhipu-matu, ka mu tumasumudooyina tsipunne. O'no yise ka e petugase oosoo namamakwupunnedooa. O'no yise nu gi tumasumudoona mu natuungu-wa'ne'yoosoo. \v 3 Nu ka mu-baa petugase tooe haga tooe saa'a mu tunetutzeapu, ka mu tumasumudoona noko ka mu tubope-noko Jerusalem-witoo tayadooa. Soo tubope saa'a umu-witusoo wahadu. \v 4 Too'e saa'a nu umu-no meadooa ka oo mane-wa'ne'yoona. O'no yise umu nu-no napua'a-gadooa. \p \v 5 Nu ka teepu Macedonia mee naneadu-too mease, nu sumuna mu-baa gi haa'notoo nobengekakwu. \v 6 Tooetoo nu sumuna mu-baa tomokwu. Mu sumuna e tummatzikwu, ka penakwa e mease tooe hanotoo tooe. \v 7 Gi haa'noto nu mu nobengena, nu sakwa wuna'me mu-baa ka Te Pabe'e nuka meeoo sooyugwe. \v 8-9 Pana nu yaa ka Ephesus mee naneadu-kwi'yookwusoo ka tu nayasana mu mamakwunoto tooe yaano'yoopunnekwu, nu ewasoo ka Te Pabe'e-witu mu numu mesoo tunesootabuedooa, tooe meno'o ewa'yoo numu ne tumoo'oogena sapa ka te nanesootuhi-kwi. \p \v 10 Ka Timothy mu-baa petugase, ka saa'a besa oo matugu. O'no oosoo besa mu napua'a nuummadooa. Oosoo nu-kwa'ne'yoosoo, oosoo Te Pabe'e yadooawabe. \v 11 Mu sakwa no'yoona besa oo matuguna, oo tummatzi, o'no yise oosoo yabesoo nu-baatoosoo kodyudooa besa soonammena, numme ka mu tunaka'oedyukudu-no oo soogwipunne. \p \v 12 Soo Apollos sakwa too'e, mu susumudu nananesootuhidu-no mu-baa nobenge, mee'e nu oo tooe netamma. “Gi nu meno'o oo mani-kwa'ne'yoona,” mee soo Apollos. Pana sumuna soo Apollos saa'a mumme nanekwegeakwu. \p \v 13 Mu sakwa ooosapa namabetzapepunne ooosapa ka Te Pabe'e-wi tunaka'oedyukuna, mu sakwa gi suipana tooe hemma ha'oo manese sapa. Natzooesoo nasooyugwepunne. \v 14 No'okosoo hemma how mu yugwekwi mu sakwa besa nanasoobedya. \p \v 15-16 Meno'o yise, e pupua'amu, mu sakwa ka Stephanas mee naneadu ka oo nobe-kwitunosoo besa umu-no nananetummatzi. Umuoo numu ka Te Pabe'e-wi mooe tunaka'oedyukupu, ka mu tubewa-wi'yoona, ka mumme tunaka'oedyukudu sootummatzina. Mu sakwa tuwazoo no'oko mu tunaka'oedyukudu tummatzidu tummatzi. \v 17 Nu besa soonamme ka Stephanas, Portunas noko Achaicus nu-baa petuse, umu ka nu-baa'yoona, tooe mumme gi nu-baakoo sapa. \v 18 Umu nu-baa petuse, mu mane-kwitu besa nemadabue. Umu besa e masoonamme, yise besa mu masoonammekwu tuwow, ka mu-baa petugase. Mu sakwa umuoo naana sootubetseya'e. \p \v 19 Umu tunaka'oedyukudu yaa Asia-kooba nonobe-ga'yoo mu nema'yu. Umu Aquila noko Priscilla mu tunaka'oedyukudu umu-no mu nobe-kwi sumuyakwe, \v 20 no'yoona yise mu tunaka'oedyukudu yaatu mu nema'yuyakwe. Mu sakwa nananeno'yugwe. \v 21 Nu, nuusoo, ka umu ume nemayudu unnena yow botugumena. \v 22 Soo Te Pabe'e saa'a tamme-baa petudooa. Tooe haga tooe ka gi Te Pabe'e petzabena, soo suda mu tumatuguna umu-matoosoo kodyukwu. \v 23 Nu meeoo nanesootuhidyikwu, “Soo Te Pabe'e Jesus sakwa besa mu sootuhi.” \v 24 Nu no'oko unu mu soobedya, mumme ka Te Pabe'e-wi tunaka'oedyukudu.