\id REV - Tenharim NT (Kagwahiva) -Brazil 1996 (DBL -2013) \h Apocalipse \toc1 Tupana'ga rembiepiukara Joãova'ea pe \toc2 Apocalipse \toc3 Ap \mt1 TUPANA'GA REMBIEPIUKARA JOÃOVA'EA PE \mt2 Apocalipse ou A Revelação de Deus a João \c 1 \s1 Joãova'ea okwatija g̃wembiepiapava \p \v 1 Kiro ji ikwatijari Jesus Cristo'ga rembiepiukara ji ve. A'ea Tupana'ga gwepiuka Jesus Cristo'ga pe javo ga pe: \p —Aere'ĩ ti nahanahã nehẽ. A'ea ti ehepiuka jireheve'g̃a pe nahã ti nehẽ aere'ĩva'ea javo. Ojiko g̃a ji rehe okovo nhinhi'ig̃a rupi, ei Tupana'ga Jesus Cristo'ga pe. Tokwaha ti g̃a aere'ĩva'ea, ei ga ga pe. \p —Kwa, ei Jesus Cristo'ga Tupana'ga pe. \p A'ero Jesus Cristo'ga ei ojipyrive'ga pe yvagipeve'ga pe: \p —Eho ti hepiuka aere'ĩva'ea jireheve'ga pe João'ga pe ikwahavuka ga pe nahã ti nehẽ javo, ei ga. \p —Kwa, ei gapyrive'ga ua yvya koty ji pyri. \p Ovahema ji pyri gapyrive'ga ei: \p —Aere'ĩ ti nahanahã nehẽ, ei ga ji ve hepiuka aere'ĩva'ea ji ve. \p A'ero ji hepiepiapavi ikwahava. \p \v 2 Kiro ji ikwatijari ikwahavuka nhirembiepiapava Tupana'gareheve'g̃a pe. Akwatija ji Tupana'ga remimombe'uukara. Akwatija ji a'itituhẽva'ea Jesus'ga rembiepiukara. \p \v 3 Pyry hete g̃a pe – kiroki g̃a omonhi'ĩ a'ea nhirembikwatijara herovia okovo nhirembikwatijara rupi nahã tuhẽ ti javo. Nahãva'ea imbegwee'yma g̃waramo po pyry hete g̃a pe – kiroki g̃a g̃wendu nhirembikwatijara herovia okovo nhirembikwatijara rupi nahã tuhẽ ti javo. \s1 Joãova'ea okwatija cidadespeva'ea pe \p \v 4 Ji ko Joãoramo. Kiro ji ikwatijari pe me Tupana'gareheva'ea pe imondovouka pe me. Pejiko pe ga rehe pejatykavo tihendu ti Tupana'ga nhi'ig̃a javo. Sete ko pejatykahava Ásiapeve'g̃a gwyri pe. Pevo ti ji imondoukari nhirembikwatijara pe me nehẽ. \p Ag̃wamo Tupana'ga oko. Ymyahũ ga oko hako. Aerẽ ti ga ruri nehẽ no. Kiro ji ei: Ga ti tomombyry pe me. Tonog̃atu ti ga pepy'a no, a'e ji. \p Tomombyry ti Tupana'ga ra'uva pe me inog̃atuavo pepy'a, a'e ji. Tupana'ga ra'uva hekoi garovai pyteri pe ga'apykavakatua pyri. Oapyga pevo Tupana'ga jukwahavamo aheruvihavuhuhetero. Seteva'ea ja ko Tupana'ga ra'uva. \p \v 5 Jesus Cristo'ga ti tomombyry pe me, a'e ji. Tonog̃atu ti ga pepy'a, a'e ji. Hupi katu Jesus Cristo'ga Tupana'ga kwahavukari ahe ve. Pyry ahe ganhi'ig̃a reroviari a'ero. Omanoheterẽ ga na'ẽ okwerava'ja hete omanove'g̃a mbogwerava'java renonde. Ga ko yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a nduvihavuhuhete'ga. \p Timbohete ti ga! Ga nhande arõ hete. Ga ohy nhanderekote'varuhua nhande hugwi gwekoa reka'vogukarame ojukahara'g̃a pe omanomo nhande repyga. \v 6 Ga nhande mongo toko ti g̃a aheruvihavamo javo. Ga e'i nhande ve: “Peko ti jiruva'ga nhi'ig̃a rupi.” A'ea ga e'i nhande mongovo toko ti g̃a ikwava'ẽharamo Tupana'ga pe javo. \p A'ero ji ei: Timbohete tuhẽ ti Jesus Cristo'ga jipi! Toko ti ga yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhetero jipi yvagipeve'g̃a nduvihavuhuhetero no. Toko ti g̃a nhaporemo ganhi'ig̃a rupi jipi. Na tuhẽ! Amém! a'e ji. \q1 \v 7 Pehendu ti! Aerẽ ti ga rura'javi yvag̃atig̃a pavẽi nehẽ. \q1 Yvyakotyve'g̃a nhaporemo ti ga repiagi ga rura'javame nehẽ. \q1 Gakutuhara'g̃a no – kiroki g̃a ojuka ga – g̃ahã ti ga repiagi nehẽ. \q1 Ojehe'o ti g̃ande'ynde'yja'g̃a nhaporemo okyhyjiavo okoveveuhuavo garura g̃waramo. \q1 Kwa. Na tuhẽ a'ero! a'e tuhẽ ji. Amém! \p \v 8 Kiro Jesus Cristo'ga nhandepojykaharete'ga ei: \p —Ji ypy ko ako jipe jahykavamo Alfa. Jypyva'ea pe ji ei Alfa, ei ga. Mbapavamo ji ako jahykavamo Ômega. Mbapavava'ea pe ji ei Ômega, ei ga. Ag̃wamo ji ako. Ymyahũ ji ako hako. Aerẽ ti ji ruri nehẽ no. Yvyakotyve'g̃a hohe ji popoakahetero jitekovo g̃anduvihavuhuhetero. Yvagipeve'g̃a hohe ji rekoi no jitekovo g̃anduvihavuhuhetero, ei Jesus Cristo'ga. \s1 Joãova'ea gwepia Jesus Cristo'ga \p \v 9 Jihi ko Joãoramo. Jihi ko peirũa jijikoga g̃waramo Jesus Cristo'ga rehe pe ja. Hahya Tupana'ga arõe'ỹve'g̃a omondo pe me Jesus Cristo'ga jikoty'aro g̃waramo pe pavẽi. Ji ve g̃a omondo hahya no Jesus Cristo'ga jikoty'aro g̃waramo ji pavẽi. Peko pe Tupana'ga nhi'ig̃a rupi. Jihi ako ganhi'ig̃a rupi no. A'ereki Jesus Cristo'ga ojikoty'a nhande pavẽi. Penhimomirana pe. Jihi anhimomirana no. A'ereki nhandejikogypyagwera jate Jesus Cristo'ga ojikoty'a nhande pavẽi nhande pokoga. \p Ji Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uro g̃waramo g̃a ji mondouka ypa'ouhũ me Patmos pe tomombe'ua'javyme ti ga Tupana'ga nhi'ig̃a javo. Ji Jesus Cristo'ga mombe'uro g̃waramo g̃a ji mondouka pevo. \p \v 10 Pevo Tupana'ga ra'uva ji pojykakatui domingo rupi. Jirakykwera koty ji henduvi ganhi'ig̃ahyahiva. Trombeta ja ga nhi'ig̃ahyahivi javo: \p \v 11 —Kiha ti nde erehepia nehẽ – a'ea ti ekwatija livro pype imondovo ojatykave'g̃a pe Ásiapeve'g̃a gwyri pe. Sete ko g̃acidades. Pero koi tuvi g̃ajatykahava. Kiro ji imombe'ui nde ve cidades rera: Éfeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardes, Filadélfia, Laodicéia, ei ga jirakykwera koty. \p \v 12 Ma'g̃a onhi'ĩ ra'e? a'e ji jijirovaga ga koty. Jijirovagame ji hepiagi hyapehava. Sete ko hyapehava ouro apopyra. \p \v 13 Hyapehava pyteri pe ji ga repiagi. Ga rekoi ga ja – kiroki yvyakotyve'ga yvagipeve'ga no. Ipukuhu gapira okwava gapya pyvõ. Oku'ayvira ga omongi imondovo opoti'a rupi. Ouro apopyra ko gaku'ayvira. \v 14 Ga atimbavamo. Ovelha rava itig̃ahivuhu. A'ea ja hete ga atimbavamo. Amana'java'ea neve itig̃ahivuhu. A'ea ja ga atimbavamo. Hendy'jandy'ja gareakwara tata ja. \v 15 Gapya rendy'jahetero metal ja bronze ja g̃a metal mbukumbukuheterame fornalha pype tata pype toroapo ti metalkatuva'ea javo. Na jitehe gapya rendy'jahetero. Onhi'ig̃ahyahivuhu ga typojuhetea pyambua ja hete. \p \v 16 Opo pe ojohukoty rũi ga herekoi jaytata'ia. Sete ko jaytata'ia. Gajurua rupi ihemi haimbejovaiva'ea itakyhea'javuhuva'ea. Garova hendy'jahetero kwara ja. Kwara hendy'ja hete ahaji katu. Na jitehe garova hendy'jahetero. \p \v 17 Ga repiagame ji ari gapya pyri omanove'ga ja jikyhyjiavo g̃waramo ga hugwi. A'ero ga pokogi ji rehe opoa pyvõ ojohukoty rũi. Kiro ga ei ji ve: \p —Terekyhyji ti ji hugwi. Jihi ako jipe jypyva'ero. Jihi ako mbapavava'ero. \v 18 Avuirama ji rekoi. Amano hete ji. Ji repia kiro. A'ereki ji akoji. Nane'ymi ti ji rekoi nehẽ. Duas chaves ji areko. Nurã huvihavamo ji ei okote'varuhuve'g̃a pe: Pemano ti. Huvihavamo ji ei g̃a pe no: Peho ti omanove'g̃a gwyri pe okote'varuhuva'ea gwyri pe, a'e ji g̃a pe, ei ga. Pevo rũi ji amondo okokatuva'ea, ei ga. \p \v 19 —Nurã, João, ekwatija ti enhimbiepiaga mombe'gwovo, ei ga ji ve. Ekwatija ti ag̃wamova'ea mombe'gwovo nahanahã kiro javo. Ekwatija ti aere'ĩva'ea mombe'gwovo no nahanahã ti nehẽ javo, ei ga. \p \v 20 —Kiro ji imombe'ui onhimiva'ea ikwahavuka nde ve, ei ga ji ve. Nde erehepia jaytata'ia jipo pe jijohukoty rũi. Sete ko jaytata'ia. Seteve'g̃a pe Tupana'gapyrive'g̃a pe ji ei jaytata'ia. G̃ahã yvagipeva'ero omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a gareheve'g̃a pe. Kiroki gareheve'g̃a ojatyka henduva ganhi'ig̃a cidades pe yvya koty – g̃a pe g̃a omombe'u. Sete ko g̃acidades. Sete ko hyapehava no nerembiepiaga ouro apopyra. Tupana'gareheve'g̃a pe cidadespeve'g̃a pe ji ei hyapehava. G̃ahã okwahavuka Tupana'ga pyryva ojipe'g̃a pe. \p A'ea ga ei ikwahavuka onhimiva'ea ji ve. \c 2 \s1 Tupana'ga omondouka onhi'ig̃a ojiheva'ea pe Éfesopeva'ea pe \p \v 1 —João, ei Jesus'ga ji ve, kiro ti ji imombe'ui ikwatijaruka nde ve Tupana'ga rembiepiukara ji ve, ei Jesus'ga ji ve. A'ea ti ekwatija Tupana'gapyrive'ga pe yvagipeve'ga pe – kiroki ga omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Éfeso pe, ei Jesus'ga ji ve. Ekwatija ti ga pe tomombe'u ti ga g̃a pe Jesus'ga rembikwatijarukara javo, ei Jesus'ga ji ve. \p A'ero Jesus'ga imombe'ui ji ve. Nurã kiro ji ikwatijari Jesus'ga remimombe'ua nhitena imondovouka Tupana'gapyrive'ga pe cidade de Éfeso pe. \p Nde ve Tupana'gapyriva'ea pe ji ei a'ero: Kiro koi Jesus'ga nhi'ig̃a nde ve: \p —Jihi reki apyhy jaytata'ia jipo pe jijohukoty rũi jigwojigwovo hyapehava pyteri pe. Sete ko jaytata'ia. Sete ko hyapehava no ouro apopyra. \p A'ea Jesus'ga ei. Nde ve ga ei tomombe'u ti ga nhinhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Éfeso pe javo. Kiro koi ganhi'ig̃a g̃a pe: \pi1 \v 2 —Opokwaha hete ji, ei Jesus'ga. Peporavyky hete pe pejikovo nhinhi'ig̃a rupi penhimomiranama. A'ereki pe ndapepotari okote'varuhuve'g̃a pepyteri pe. Ojipe'g̃a uhu pe pyri pe mbo'epota ore ko Cristo'ga moirũharamo javo. A'ero pe ei: “Mara'ngu po g̃a gamoirũhara'g̃a? Mara'ngu po Tupana'ga g̃a mbuhuruka nhande pyri tombo'e ti g̃a onhi'ig̃a rehe? Tihepia ti,” pe'e pe. G̃andeaporog̃ita mombaragwahavame pe ikwahavi g̃a'mbea. Nhimoirũhara'g̃a rũi ko g̃a, a'e ji, ei Jesus'ga. \pi1 \v 3 —Penhimomirana pe pejikovo nhinhi'ig̃a rupi. Pejikoga g̃waramo ji rehe pe peporavyky pene'õe'yma. \v 4 Jypya pe ji arõhetei. Ag̃wamo pe ji aro'ĩ reki. A'ea ji ndapotari, ei Jesus'ga. \v 5 Pekwahava'ja ti a'ero. Tapekwahava'japigi ti no. Nahanahã pe peko katu jypya. A'ea rupi pe pyryvamo. A'ea ti pekwahava'ja pepohia pejikote'varuhua hugwi pejeaporog̃ita rerojijyita ji arõhetea'java. A'ero ti pe ndekoi pejikoypyagwera rehe nehẽ. A'ero ti pe nhoarõhetea'javi pejikoheteavo nhinhi'ig̃a rupi pejogwerekokatuavo nehẽ, ei Jesus'ga. Po pe ndaperojijyi pejeaporog̃ita, a'ero ti kotihĩ ji ruri javo pe me nehẽ. Ako ti ji ga ja nehẽ – kiroki ga gwekyi hyapehava tokoa'javyme ti pyte'mbia rehe javo. Ga ja ti ji rekoi pe me nehẽ tapekoa'javi ti Tupana'gareheva'ero javo, ei Jesus'ga. \pi1 \v 6 —Ojipe'g̃a oko te'varuhu Nicolau'ga ja gareheva'ero. Pe ndapepotahetei g̃andekote'varuhua. Pe ipotare'ymame pyry ji ve. A'ereki jihi ji ndapotahetei g̃andekote'varuhua no, ei Jesus'ga. \p —A'ea nhaporemo ti ere Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Éfeso pe, ei Jesus'ga nde ve ikwatijaruka ji ve. \pi1 \v 7 —Peapyakwa pe. Pehendu katu Tupana'ga ra'uva ea Tupana'gareheve'g̃a pe a'ero, ei Jesus'ga. \pi1 Kiroki ga g̃wendu katu Tupana'ga nhi'ig̃a onhimomiranama jipi – gaha ti oho Tupana'ga pyri opytavo pevo avuirama nehẽ. Pevo ti ji jukari ga pe yva hugwi ahemongohava hugwi – kiroki yva o'ã Tupana'ga remityma pyteri pe ahererekokatuhava pyteri pe. I'urame ti ga nomanoa'javi nehẽ, ei Jesus'ga ikwatijaruka ji ve. \s1 Tupana'ga omondouka onhi'ig̃a ojiheva'ea pe Esmirnapeva'ea pe \p \v 8 —João, ei Jesus'ga ji ve, kiro ti ji imombe'ui ikwatijaruka nde ve Tupana'ga rembiepiukara ji ve, ei Jesus'ga ji ve. A'ea ti ekwatija Tupana'gapyrive'ga pe yvagipeve'ga pe – kiroki ga omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Esmirna pe, ei Jesus'ga ji ve. Ekwatija ti ga pe tomombe'u ti ga g̃a pe Jesus'ga rembikwatijarukara javo, ei Jesus'ga ji ve. \p A'ero Jesus'ga imombe'ui ji ve. Nurã kiro ji ikwatijari Jesus'ga remimombe'ua nhitena imondovouka Tupana'gapyrive'ga pe cidade de Esmirna pe. \p Nde ve Tupana'gapyriva'ea pe ji ei a'ero: Kiro koi Jesus'ga nhi'ig̃a nde ve: \p —Jypyva'ero ji ako jipe. Mbapavava'ero ji ako. Amano hete ji. Aerẽ ji kwerava'javi. \p A'ea Jesus'ga ei. Nde ve ga ei tomombe'u ti ga nhinhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Esmirna pe javo. Kiro koi ganhi'ig̃a g̃a pe: \pi1 \v 9 —Opokwaha hete ji, ei Jesus'ga. Hahy hete pe me. Napembateri pe avo. Yvagi pe ki a'e te pe pereko pa. \pi1 —Akwaha ji g̃a pe mbotegweterame. “Ore ko Tupana'gareheva'ero. A'ereki ore ko judeusramo,” ei g̃a novĩa. Tupana'gareheve'g̃a rũi ko g̃a reki, a'e ji, ei Jesus'ga. A'ereki g̃a nohendukatui Tupana'ga nhi'ig̃a. Ombopogwe g̃a Satanás'ga reki onhimono'ono'og̃a ganhi'ig̃a renduva, ei Jesus'ga. \pi1 \v 10 —Tapekyhyji ti hahya hugwi, ei Jesus'ga. Pehendu! Aerẽ ti jararamo pe hoi cadeia pype nehẽ, ei Jesus'ga. Diabo'ga ti pe mondoukari ipype nehẽ okote'varuhuavo nehẽ. “Tahepia ti,” e'i ti Diabo'ga nehẽ. “Tahepia ti Esmirnapeve'g̃a jikohetepiga Tupana'ga rehe nehẽ ji rekote'varuhurame g̃a pe hahya mondovo g̃a pe.” A'ea ti Diabo'ga ei pe ndepiaga ve nehẽ, ei Jesus'ga. \pi1 —Dez ti pe kiri hahyheterame pe me nehẽ. Tapejikopigi ti Tupana'ga rehe. Po pe manoi pejikopige'yma g̃waramo Tupana'ga rehe, a'ero ti ji pe mongoi avuirama Tupana'ga pyri nehẽ, ei Jesus'ga. \p —A'ea nhaporemo ti ere Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Esmirna pe, ei Jesus'ga nde ve ikwatijaruka ji ve. \pi1 \v 11 —Peapyakwa pe. Pehendu katu Tupana'ga ra'uva ea Tupana'gareheve'g̃a pe a'ero, ei Jesus'ga. \pi1 Kiroki ga g̃wendu katu Tupana'ga nhi'ig̃a onhimomiranama jipi – gaha ti nomanoa'javi nehẽ. Ndohoi tuhẽ ti ga tata pype hahyva'ea ruvihava pype nehẽ. A'ea ti ndahahyi ga pe a'ero nehẽ, ei Jesus'ga ikwatijaruka ji ve. \s1 Tupana'ga omondouka onhi'ig̃a ojiheva'ea pe Pérgamopeva'ea pe \p \v 12 —João, ei Jesus'ga ji ve, kiro ti ji imombe'ui ikwatijaruka nde ve Tupana'ga rembiepiukara ji ve, ei Jesus'ga ji ve. A'ea ti ekwatija Tupana'gapyrive'ga pe yvagipeve'ga pe – kiroki ga omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Pérgamo pe, ei Jesus'ga ji ve. Ekwatija ti ga pe tomombe'u ti ga g̃a pe Jesus'ga rembikwatijarukara javo, ei Jesus'ga ji ve. \p A'ero Jesus'ga imombe'ui ji ve. Nurã kiro ji ikwatijari Jesus'ga remimombe'ua nhitena imondovouka Tupana'gapyrive'ga pe cidade de Pérgamo pe. \p Nde ve Tupana'gapyriva'ea pe ji ei a'ero: Kiro koi Jesus'ga nhi'ig̃a nde ve: \p —Jihi reki areko haimbejovaiva'ea. \p A'ea Jesus'ga ei. Nde ve ga ei tomombe'u ti ga nhinhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Pérgamo pe javo. Kiro koi ganhi'ig̃a g̃a pe: \pi1 \v 13 —Opokwaha hete ji, ei Jesus'ga. Akwaha ji pegwyra – perope Satanás'ga oko g̃anduvihavuhuro. Pe ndapekote'varuhui reki pejikoe'yma ganhi'ig̃a rupi. Peko tuhẽ pe jireheva'ero pejikoheteavo ji rehe. Nurã ji ei: Napemoka'nhymi tuhẽ pe jirera. Ndape'ei: “Orojiko pi ore Jesus'ga rehe orerekote'varuhua mombohara'ga rehe.” A'ea rũi pe ei, ei Jesus'ga. \pi1 —Antipas'ga ji mombe'ui g̃a pe jipi no. Ga jikohetepige'yma g̃waramo ji rehe g̃a ga jukai pepyteri pe – perope Satanás'ga oko g̃anduvihavuhuro. A'ea rupi vehevi pe ndapekote'varuhui pejikoe'yma Satanás'ga nhi'ig̃a rupi reki. Pe ndapejikopigi ji rehe, ei Jesus'ga. \pi1 \v 14 —Pepyteripeve'g̃a pe mbo'e reki ite'varuhua rehe Balaãova'ea remimbo'ete'varuhua rehe. A'ea ji ndapotahetei, ei Jesus'ga. Jararamo pe g̃a nderoviari pejikovo g̃anhi'ig̃a rupi. \pi1 —Ymyahũ Balaãova'ea ei Balaqueva'ea pe hako: “Embo'e ti Israelva'ea rakykwepohara'g̃a ite'varuhuva'ea rehe. Ere ti g̃a pe a'ero to'u ti g̃a mbiara – kiroki a'ea g̃a omondo ha'angava rovai pyteri pe g̃anemimbohetehara pyteri pe. Togwereko ti g̃a g̃wembireko'g̃arũive'g̃a no. Nahã ti ere Israelva'ea rakykwepohara'g̃a pe. A'ero ti g̃a ndekote'varuhui okorame nenhi'ig̃a rupi. A'ero ti Tupana'ga pohiri g̃a hugwi nehẽ,” ei Balaãova'ea Balaqueva'ea pe ymyahũ hako, ei Jesus'ga imombe'gwovo. \pi1 \v 15 —Jararamo pe perovia Nicolau'gareheve'g̃a nemimbo'ete'varuhua pejikovo hupi. A'ea ji ndapotahetei no, ei Jesus'ga. \pi1 \v 16 —Perojijyi ti pejeaporog̃ita pejipohia g̃anemimbo'ete'varuhua hugwi g̃a mondovo pejihugwi. Po pe ndaperojijyi pejeaporog̃ita, a'ero ti kotihĩ ji ruri pe pyri jitavuka pe me nehẽ. Ereki pe Balaãova'ea remimbo'ea rerovia Nicolau'gareheve'g̃a nemimbo'ea rerovia no. Pe me nhaporemo ti ji tavukari haimbejovaiva'ea pyvõ nehẽ – kiroki haimbejovaiva'ea ohẽ jijurua rupi, ei Jesus'ga. \p —A'ea nhaporemo ti ere Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Pérgamo pe, ei Jesus'ga nde ve ikwatijaruka ji ve. \pi1 \v 17 —Peapyakwa pe. Pehendu katu Tupana'ga ra'uva ea Tupana'gareheve'g̃a pe a'ero, ei Jesus'ga. \pi1 Kiroki ga g̃wendu katu Tupana'ga nhi'ig̃a onhimomiranama jipi – ga pe ti ji jukari mbeju'ia'javuhuva'ea maná nhirembiepiukaripyre'yma nehẽ. Itatig̃uhũva'ea po ti ji imondoi ga pe nehẽ. Itatig̃uhũva'ea rehe ti ji ikwatijari garerapyahua. Gaha jate ti okwaha ojerapyahua nehẽ, ei Jesus'ga ikwatijaruka ji ve. \s1 Tupana'ga omondouka onhi'ig̃a ojiheva'ea pe Tiatirapeva'ea pe \p \v 18 —João, ei Jesus'ga ji ve, kiro ti ji imombe'ui ikwatijaruka nde ve Tupana'ga rembiepiukara ji ve, ei Jesus'ga ji ve. A'ea ti ekwatija Tupana'gapyrive'ga pe yvagipeve'ga pe – kiroki ga omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Tiatira pe, ei Jesus'ga ji ve. Ekwatija ti ga pe tomombe'u ti ga g̃a pe Jesus'ga rembikwatijarukara javo, ei Jesus'ga ji ve. \p A'ero Jesus'ga imombe'ui ji ve. Nurã kiro ji ikwatijari Jesus'ga remimombe'ua nhitena imondovouka Tupana'gapyrive'ga pe cidade de Tiatira pe. \p Nde ve Tupana'gapyriva'ea pe ji ei a'ero: Kiro koi Jesus'ga nhi'ig̃a nde ve: \p —Jihi reki ako Tupana'ga ra'yra. Hendy'jandy'ja jireakwara tata ja. Jipya hendy'jandy'ja metal ja bronze ja tatapypeva'ea ja. \p A'ea Jesus'ga ei. Nde ve ga ei tomombe'u ti ga nhinhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Tiatira pe javo. Kiro koi ganhi'ig̃a g̃a pe: \pi1 \v 19 —Opokwaha hete ji, ei Jesus'ga. Penhoarõ hete pe. Pe ji arõhetei no. Peporavyky pe pejopokoga pejikovo nhinhi'ig̃a rupi. Ndapejikohetepigi pe ji rehe penhimomiranama. Jypya pe poravykyi pejikovo nhinhi'ig̃a rupi. Ag̃wamo johe pe poravykyhetei, ei Jesus'ga. \pi1 \v 20 —Penhimbo'euka pe Jezabelhẽa pe. A'ea ji ndapotahetei. E'i hẽa: “Ji ko Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharamo,” e'i hẽa o'mbero. A'ero hẽa jireheve'g̃a mbo'ei ite'varuhuva'ea rehe pepyteri pe. Hẽa e'i: “Pyry pe penhimbireko'g̃arũive'g̃a nderekorame. Pyry pe i'urame mbiara ha'angava mbohetea rupiara,” ei hẽa o'mbero, ei Jesus'ga. \pi1 \v 21 —A'ero ji ei hẽa pe ikwehe'i: Erojijyi ti ejeaporog̃ita epohia ejekote'varuhua hugwi. Terekoa'javi ti enhimbireko'garũive'g̃a no. Terembo'ea'javi ti ojipe'g̃a hehe. Terembopohirukara'javi g̃a ji hugwi, a'e ji hẽa pe novĩa ikwehe'i, ei Jesus'ga. \pi1 —Hẽa nohendukatui nhinhi'ig̃a. Ndogwerojijyi hẽa ojeaporog̃ita opohire'yma okote'varuhua hugwi, ei Jesus'ga. \pi1 \v 22 —Pehendu ti! Aerẽ ti ji hẽa mombori onhinongava rehe. Kiroki g̃a oko hẽarekote'varuhua rupi – g̃ahã ti ji g̃a mombo hẽa pyri. Hahy hete tuhẽ ti g̃a pe a'ero nehẽ. Po g̃a ojeaporog̃ita rerojijyi opohia hẽarekote'varuhua hugwi, a'ero ti ji namondoa'javi hahya g̃a pe nehẽ, ei Jesus'ga. \v 23 Ajuka hete ti ji hẽara'yra'g̃a nehẽ no. A'ero ti jireheve'g̃a nhaporemo ikwahavi. “Jesus'ga okwaha hete nhandeyvytera nhandepy'a no,” e'i ti g̃a ji mombe'gwovo nehẽ, ei Jesus'ga. “Okwaha ga nhandereaporog̃ita nahanahã g̃a oko javo. Po nhande rekote'varuhui, a'ero po ti ga imondoi hahya nhande ve nanani nehẽ. Po nhande rekokatui, a'ero po ti ga imombyryvi nhande ve nanani nehẽ,” e'i ti g̃a ji mombe'gwovo nehẽ, ei Jesus'ga. \pi1 \v 24-25 —Jezabelhẽa remimbo'ea pe ojipe'g̃a ei: “Onhimiheteva'ea – akoja Satanás'ga okwaha hete.” A'ea g̃a ei jupe, ei Jesus'ga. Pe ki a'e te pe ndapekoi hẽaremimbo'ea rehe ikwahave'yma Satanás'ga rembikwahava pejijupa Tiatira pe. Pe me ji ei Tupana'gapyrive'ga pe no: Akoja a'e ypy pe me ji ea'javi kiro. Nane'ymi ti peko Tupana'ga nhi'ig̃a rupi jate penhimomiranama nehẽ. Nahã pe ndekojipei. Na jitehe ti nane'ymi peko jirure'ymame pe pyri nehẽ, ei Jesus'ga. Ojipea rehe ti ji nanhi'ig̃i nehẽ nahanahã ti peko jave'yma, ei Jesus'ga. \pi1 \v 26 —Kiroki ga g̃wendu katu Tupana'ga nhi'ig̃a onhimomiranama okovo nhinhi'ig̃a rupi jipi onhimarane'ymame – gaha ti ji ga mbopopoaka ga mongovouka yvyakotyve'g̃a nduvihavamo nehẽ, ei Jesus'ga. \q1 \v 27 G̃a pe ti ga hendukatuukahetei onhi'ig̃a nehẽ. \q1 Ahe ja – kiroki ahe onupã ojipe'ga yvyra pyvõ metalva'ea pyvõ toho ti ga nhinhi'ig̃a rupi javo \q2 – ahe ja ti ga hendukatuuka g̃a pe onhi'ig̃a nehẽ. \q1 Nhaepepoa ndipopoakari tujuga apopyra ahe ika'mbika'mbiheterame. \q1 Na jitehe ti yvyakotyve'g̃a ndipopoakari ga pe \q2 ga hendukatuukarame g̃a pe onhi'ig̃a nehẽ. \mi Nahã ti ji ga mongoukari nehẽ toko ti ga g̃anduvihavamo ji ja javo. A'ereki na jitehe jiruva'ga ji mongo jipe ji mbopopoaka tohendukatuuka ti ga g̃a pe onhi'ig̃a okovo g̃anduvihavamo javo, ei Jesus'ga. \pi1 \v 28 —Ga pe ji imondoi jaytata'iuhua nehẽ – kiroki hendy'ja ko'ema koty. Pyry hete ti ga pe a'ero nehẽ, ei Jesus'ga. \p A'ea nhaporemo ti ere Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Tiatira pe, ei Jesus'ga nde ve ikwatijaruka ji ve. \pi1 \v 29 —Peapyakwa pe. Pehendu katu Tupana'ga ra'uva ea Tupana'gareheve'g̃a pe a'ero, ei Jesus'ga ikwatijaruka ji ve. \c 3 \s1 Tupana'ga omondouka onhi'ig̃a ojiheva'ea pe Sardespeva'ea pe \p \v 1 —João, ei Jesus'ga ji ve, kiro ti ji imombe'ui ikwatijaruka nde ve Tupana'ga rembiepiukara ji ve, ei Jesus'ga ji ve. A'ea ti ekwatija Tupana'gapyrive'ga pe yvagipeve'ga – kiroki ga omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Sardes pe, ei Jesus'ga ji ve. Ekwatija ti ga pe tomombe'u ti ga g̃a pe Jesus'ga rembikwatijarukara javo, ei Jesus'ga ji ve. \p A'ero Jesus'ga imombe'ui ji ve. Nurã kiro ji ikwatijari Jesus'ga remimombe'ua nhitena imondovouka Tupana'gapyrive'ga pe cidade de Sardes pe. \p Nde ve Tupana'gapyriva'ea pe ji ei a'ero: Kiro koi Jesus'ga nhi'ig̃a nde ve: \p —Jihi reki areko Tupana'ga ra'uva. A'ea ko seteva'ea ja. Jihi reki apyhy jaytata'ia no seteva'ea. \p A'ea Jesus'ga ei. Nde ve ga ei tomombe'u ti ga nhinhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Sardes pe javo. Kiro koi ganhi'ig̃a g̃a pe: \pi1 —Opokwaha hete ji, ei Jesus'ga. Ikwahave'yma ojipe'g̃a ei pe me: “Peko pyry pe. A'ereki pe peko Tupana'ga nhi'ig̃a rupi.” Jihi reki a'e pe me: Ndapekopyryvi pe. A'ereki pe ndapejirokwari pejikovo Tupana'ga nhi'ig̃a rupi. \pi1 \v 2 —Pejirokwa ti pejeaporog̃ita kwahava. Peko gwere pe Tupana'ga nhi'ig̃a rupi. Pejirokwa ti xakopigyme ti ganhi'ig̃a rupi javo. Penhimbopopoaka ti xako ti koji'i hete ganhi'ig̃a rupi javo. A'ea ji ei pe me. A'ereki Tupana'ga e'i pe me: “G̃a ndokoi nhinhi'ig̃a rupi nhaporemo,” ei ga. \pi1 \v 3 —Tapemoka'nhymi ti. Pe'ji ti pejive: “Nahanahã nhande jikogi Tupana'ga rehe g̃a imombe'urame ganhi'ig̃a nhande ve. Aerẽ nahanahã jitehe nhande jikogi ga rehe ganhi'ig̃a reroviaheteavo.” \pi1 —Nahã ti pe'ji pejive pejikopige'yma Tupana'ga rehe penhimomiranama. Peko hete ti ganhi'ig̃a rupi. Pepohi ti pejikote'varuhua hugwi pejeaporog̃ita rerojijyita, ei Jesus'ga. \pi1 —Po pe ndapejirokwari pejeaporog̃ita kwahava rehe pejeaporog̃ita rerojijyja rehe nehẽ, a'ero ti ji ruri pe pyri pe ji mboha'uve'ymame. Ahe nomboha'uvi iporomive'g̃a ndurame. Ahe ja ti napemboha'uvi ji rurame nehẽ. Aerẽ ti ji ruri imondovo ite'varuhua pe me pendekote'varuhuro g̃waramo nehẽ, ei Jesus'ga. \pi1 \v 4 —Jararamo pe ndapekote'varuhui cidade de Sardes pe. G̃wihã ji apota hete. A'ero ti pe ndekoi ji pyri imongiavo pepitig̃ahivuhuva'ea. A'ereki pe pepyry, ei Jesus'ga. \pi1 \v 5 —Kiroki ga g̃wendu katu Tupana'ga nhi'ig̃a onhimomiranama jipi – ga pe jitehe ti ji imondoi tapy'ynhapitig̃ahivuhuva'ea nehẽ emongi ti javo. Tupana'ga okwatija garera livro pype yvagi pe tuhu ti ga ji pyri upa avuirama javo. Ndahyvi ti ji garera jugwi nehẽ. Ga pe ti ji ei nehẽ: Ndehe ko jireheva'ea. A'ea ti ji ei ga pe jiruva'ga nhinhi'ig̃a renduvame nehẽ Tupana'gapyrive'g̃a henduvame no, ei Jesus'ga. \p —A'ea nhaporemo ti ere Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Sardes pe, ei Jesus'ga nde ve ikwatijaruka ji ve. \pi1 \v 6 —Peapyakwa pe. Pehendu katu Tupana'ga ra'uva ea Tupana'gareheve'g̃a pe a'ero, ei Jesus'ga ikwatijaruka ji ve. \s1 Tupana'ga omondouka onhi'ig̃a ojiheva'ea pe Filadélfiapeva'ea pe \p \v 7 —João, ei Jesus'ga ji ve, kiro ti ji imombe'ui ikwatijaruka nde ve Tupana'ga rembiepiukara ji ve, ei Jesus'ga ji ve. A'ea ti ekwatija Tupana'gapyrive'ga pe yvagipeve'ga pe – kiroki ga omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Filadélfia pe, ei Jesus'ga ji ve. Ekwatija ti ga pe tomombe'u ti ga g̃a pe Jesus'ga rembikwatijarukara javo, ei Jesus'ga ji ve. \p A'ero Jesus'ga imombe'ui ji ve. Nurã kiro ji ikwatijari Jesus'ga remimombe'ua nhitena imondovouka Tupana'gapyrive'ga pe cidade de Filadélfia pe. \p Nde ve Tupana'gapyriva'ea pe ji ei a'ero: Kiro koi Jesus'ga nhi'ig̃a nde ve: \p —Jihi reki jipyry hete, ei Jesus'ga. Jihi reki ji ako a'itituhẽva'ea mombe'uharamo. Jihi reki ji areko chave Daviva'ea apoa israelitasva'ea ruvihavuhuva'ea apoa, ei Jesus'ga. Ji hovapytymba'vogame ojipe'g̃a nohovapytymi a'ero, ei Jesus'ga. Ji hovapytymame ojipe'g̃a nohovapytymba'vogi a'ero, ei Jesus'ga. \p A'ea Jesus'ga ei. Nde ve ga ei tomombe'u ti ga nhinhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Filadélfia pe javo. Kiro koi ganhi'ig̃a g̃a pe: \pi1 \v 8 —Opokwaha hete ji, ei Jesus'ga. Pepopoaka'ri pe. Emo nhinhi'ig̃a rupi pe ndekoi. Ndape'ei ojipe'g̃a pe: “Ore ko Jesus'gareheva'ea rũi.” A'ea rũi pe ei, ei Jesus'ga. Nurã ji pe mondoukari tomombe'u ti g̃a Tupana'ga nhi'ig̃a javo. A'ero ti pe hopehoi Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwombe'gwovo ojipe'g̃a pe nehẽ. Tegwete pemombihava Tupana'ga mombe'ua hugwi. \pi1 \v 9 —Pehendu ti! Kiroki g̃a e'i o'mbero: “Ore ko Tupana'gareheva'ero. A'ereki ore ko judeusramo” – g̃ahã ko Tupana'gareheva'ea rũi reki. A'ereki g̃a nohendukatui Tupana'ga nhi'ig̃a. Onhimbopogwe g̃a Satanás'ga rehe onhimono'ono'og̃a ganhi'ig̃a renduva, ei Jesus'ga. Pe pyri ti ji g̃a mbuhurukari pe mboheteavouka. Nurã ti g̃a nenypy'andurugi pepya pyri nehẽ pepyry hete pe ore hohe javo. Pe me ti g̃a ei nehẽ: “Gaha pe arõ hete Jesus'ga!” e'i ti g̃a pe me nehẽ, ei Jesus'ga. \pi1 \v 10 —Peko pe nhinhi'ig̃a rupi penhimomiranama ji erame pe me: Penhimomirana ti. Nurã ti ji pe nderekokatui pe a'nguavo ite'varuhuva'ea hugwi ite'varuhuva'ea rurame yvyakotyve'g̃a ndehe nhaporemo nehẽ. Uhu ti ite'varuhuva'ea imboukwahava yvyakotyve'g̃a ndeaporog̃ita nehẽ, ei Jesus'ga. \pi1 \v 11 —Nambegwei ti ji rura'javi nehẽ. Tapejikopigi ti ji rehe a'ero. Po ti pe jikopigi ji rehe nehẽ, a'ero ti ojipe'ga ndopyhygukari pe me imbuhutehea nehẽ. G̃wihã Tupana'ga imbuhupotari pe me, ei Jesus'ga. \pi1 \v 12 —Kiroki ga g̃wendu katu Tupana'ga nhi'ig̃a onhimomiranama jipi – gaha ti ji ga rerohoi yvagi pe ga mongoheteavo Tupana'ga pyri avuirama Tupana'ga ronga pe gambohetehai pe nehẽ. Okyta ja ti ga pytakatui pevo okaturo. Ndohoa'javi ti ga nehẽ, ei Jesus'ga. Jiruvihavuhuhete'ga rera Tupana'ga rera ti ji ikwatijari ga rehe nehẽ. Ga rehe ti ji ikwatijari jiruvihavuhuhete'ga cidade rera nehẽ no – kiroki cidade ti uhu yvaga hugwi Tupana'ga hugwi cidadepyahua Jerusalém nehẽ. Jirerapyahua ji ikwatijari ga rehe nehẽ no, ei Jesus'ga. \p —A'ea nhaporemo ti ere Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Filadélfia pe, ei Jesus'ga nde ve ikwatijaruka ji ve. \pi1 \v 13 —Peapyakwa pe. Pehendu katu Tupana'ga ra'uva ea Tupana'gareheve'g̃a pe a'ero, ei Jesus'ga. \s1 Tupana'ga omondouka onhi'ig̃a ojiheva'ea pe Laodicéiapeva'ea pe \p \v 14 —João, ei Jesus'ga ji ve, kiro ti ji imombe'ui ikwatijaruka nde ve Tupana'ga rembiepiukara ji ve, ei Jesus'ga ji ve. A'ea ti ekwatija Tupana'gapyrive'ga pe yvagipeve'ga pe – kiroki ga omombe'u Tupana'ga nhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Laodicéia pe, ei Jesus'ga ji ve. Ekwatija ti ga pe tomombe'u ti ga g̃a pe Jesus'ga rembikwatijarukara javo, ei Jesus'ga ji ve. \p A'ero Jesus'ga imombe'ui ji ve. Nurã kiro ji ikwatijari Jesus'ga remimombe'ua nhitena imondovouka Tupana'gapyrive'ga pe cidade de Laodicéia pe. \p Nde ve Tupana'gapyriva'ea pe ji ei a'ero: Kiro koi Jesus'ga nhi'ig̃a nde ve: \p —Jihi ko a'itituhẽva'ea mombe'uhara, ei Jesus'ga. Ambojiko ji g̃a jijihe, ei Jesus'ga. Ji ve Tupana'ga oapouka yvaga yvya rehe ve mbatera apovouka. \p A'ea Jesus'ga ei. Nde ve ga ei tomombe'u ti ga nhinhi'ig̃a Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Laodicéia pe javo. Kiro koi ganhi'ig̃a g̃a pe: \pi1 \v 15-16 —Opokwaha hete ji, ei Jesus'ga. Pe ndapejirokwari reki pejoryvamo ji rehe. Pejoryjory hete ti ji rehe a'ero. Po pe napendoryndoryhetei ji rehe, a'ero po ti peko te'varuhu hete ji ve hamo. Ahe i'upotarame iroyxag̃ahiva'ea, a'ero iroyxag̃ahive'ỹva'ea ahe ndopotari onyvuna ojurua hugwi. Ahe i'upotarame hakuheteva'ea, a'ero hakuhetee'ỹva'ea ahe ndopotari onyvuna ojurua hugwi. Na jitehe ti ji ndapepotari jipohia pe hugwi nehẽ. A'ereki pe napendoryndoryhetei ji rehe. Emo pe ndapekote'varuhuhetei ji ve no, ei Jesus'ga. \pi1 \v 17 —Pe'e pe: “Nhanembate nhande. Tireko hete nhande. Ndopavi nhande hugwi. Nurã ti tipyhygyme ojipea nhandejive,” pe'e pe novĩa, ei Jesus'ga. \pi1 —Na rũi pe ndekoi, ei Jesus'ga. Pehe ndapekwahavihu. Ite'varuhu hete pe me reki. Peporia'i reki pe pejikovo imbatere'ỹve'g̃a ja reki, heakwagweve'g̃a ja reki, ipire'ỹve'g̃a ja reki. Pe ndapekwahavi reki nhanembate nhande javo. \pi1 \v 18 —Nurã kiro ji pe mog̃itai. Ji pyri ti pejo embuhu ji ve javo, ei Jesus'ga. Ji hugwi ti pepyhy ouro imbokatupyra tatapypeva'ea. A'erame tehe ti pe mbateramo tuhẽ nehẽ, a'e ji, ei Jesus'ga. A'ereki ji amondo tehe pota he'yjuhuva'ea pe me. Ji hugwi ti pepyhy tapy'ynhapitig̃ahivuhuva'ea. A'erame tehe ti pe ndapekoa'javi ipire'ỹve'g̃a ja nehẽ. A'ero ti ojipe'g̃a ndohepiaga'javi pepire'yma nehẽ. A'ero ti pe napenhinotĩa'javi nehẽ, a'e ji, ei Jesus'ga. A'ereki ji amomboruka pota pendekote'varuhua pe hugwi pe mombyrypota toko pyry ti g̃a ji ja javo. A'ero jipyryva a'e ji pepitig̃ahivuhuva'ea pe, ei ga. Ji hugwi ti pepyhy mohag̃a nhandya imongyavo pejeakwara rehe, ei Jesus'ga. A'erame tehe ti pe hepiakatui nehẽ, a'e ji, ei Jesus'ga. A'ereki ji akwahavuka pota nhimombe'ukatua pe me. \pi1 \v 19 —Nhiremiarõheteve'g̃a pe ji nhi'ig̃ahyi imondovo hahya g̃a pe toko katu ti g̃a javo, ei Jesus'ga. Nurã ti pejirokwa pejeaporog̃ita rerojijyita pepohia pejikote'varuhua hugwi, ei Jesus'ga. \pi1 \v 20 —Pehendu! Kiro ji ami mytu'ẽ me, ei Jesus'ga. Ji kwajikwari porta rehe nhinhi'ig̃a kiro ji ruri javo. Kiroki ga g̃wendu ji nhi'ig̃ame hovapytymba'voga ji ve – garonga pype ti ji reki nehẽ. Ka'arugame ti ore i'ui orojogwerokupa a'ero nehẽ, ei Jesus'ga. A'ea ji ei ikwahavuka pe me pejiko ti ji rehe javo. A'ero ti ji jikoty'ari pe pavẽi nehẽ, ei Jesus'ga. \pi1 \v 21 —Ahendu katu ji Tupana'ga nhi'ig̃a nhinhimomiranama jipi, ei Jesus'ga. Jiruva'ga pavẽi ji apygi ga'apykavakatua rehe jitekovo aheruvihavuhuhetero. Na jitehe ti ga apygi ji pavẽi – kiroki ga g̃wendu katu Tupana'ga nhi'ig̃a onhimomiranama jipi. Gaha ti ji ga reroho yvagi pe ga mboapyga ji pavẽi jiapykavakatua rehe ga mongovo nehẽ toko ti ga aheruvihavamo javo, ei Jesus'ga ikwatijaruka ji ve. \p —A'ea nhaporemo ti ere Tupana'gareheve'g̃a pe cidade de Laodicéia pe, ei Jesus'ga nde ve ikwatijaruka ji ve. \pi1 \v 22 —Peapyakwa pe. Pehendu katu Tupana'ga ra'uva ea Tupana'gareheve'g̃a pe a'ero, ei Jesus'ga. \p A'ea nhaporemo Jesus'ga imombe'upavi ji ve. \p —Tupana'gapyrive'g̃a ti tomombe'u Tupana'gareheve'g̃a pe cidadespeve'g̃a pe Tupana'ga rembiepiukara ji ve – kiroki sete g̃acidades yvya koty, ei Jesus'ga ikwatijaruka ji ve. \c 4 \s1 Ombohete g̃a Tupana'ga yvagi pe \p \v 1 Aerẽ jirekorame yvya koty ji hepiagi yvate yvaga pype. A'ereki ojipe'a jipe porta'java'ea yvagi pe. A'ero ji ga renduvi – kiroki ga onhi'ig̃ypy ji ve. Trombeta ja ga nhi'ig̃ahyahivi javo ji ve: \p —Herejo avo yvagi pe, ei ga. Nahanahã ti toko nehẽ. A'ea ti ji hepiukari nde ve aerẽva'ea nehẽ, ei ga ji ve. \p \v 2 Kotihĩ Tupana'ga ra'uva ji pojykakatui ji rerogwovo yvagi pe. Nanime pevo yvagi pe aheruvihavuhuhete'ga apykavakatua g̃a omondo imohina. A'ea rehe ga'apykavareheve'ga apygi okovo aheruvihavuhuhetero ahe mongomongovo onhi'ig̃a rupi. \v 3 Itakatua ja jaspe ja sardônio ja ga rendy'jandy'javamo. Ga'apykava arimo yvagahavuhua rekoi. Yvagahavuhua hendy'jandy'ja itakatua ja esmeralda ja. \p \v 4 He'yjuhu aheapykava ga'apykava atimana itena. A'ereki ga oko aheruvihavuhuhetero oapyga oapykava rehe. Vinte e quatro ko aheapykava. Ga'apykava teni mbyteri pe a'ero. Ahepia ji huvihavuhu'g̃a. Pevo g̃a apygi aheapykava rehe he'yive'g̃a vinte e quatrove'g̃a. G̃a omongi tapy'ynhapitig̃ahivuhuva'ea oina. Akanitara ouro apopyra g̃a omongi no huvihavuhuro g̃waramo. \p \v 5 Ga'apykava hugwi iveraveravi onaranarag̃a onhi'inhi'ig̃a. A'ereki ga oko aheruvihavuhuhetero. Yhyga'java'ea hendypu irupe'i ga'apykava rovai pyteri pe ga rekoro g̃waramo aheruvihavuhuhetero. Sete ko yhyga'java'ea. Gara'uva pe ji ei yhyga'java'ea. Seteva'ea ja ko gara'uva. \p \v 6 Ga'apykava rovai pyteri pe hekoi ypiahua ruvihava'java'ea vidro'java'ea apopyra. Typy katu hete ypiahua ruvihava'java'ea cristal ja. \p Quatrove'g̃a nhatimani ga'apykava upa ga pyri okovo mbyteri pe ga rekoro g̃waramo aheruvihavuhuhetero. Gwe'yjuhuro g̃andeakwara ihygahivi g̃a ndehe g̃akambypya koty g̃akupepytera koty no. \v 7 Quatrove'g̃a ko nahã: Ojipe'ga rekoi ja'gwara'java'ea ja leão ja. Ojipe'ga rekoi touro ja. Ojipe'ga rova rekoi akwaimbae'ga rova ja. Ojipe'ga rekoi kwanduhua ruvihava'java'ea ja a'ea oveverame. Nahã tuhẽ quatrove'g̃a ndekoi upa ga pyri. \v 8 G̃apepoa oatimamba g̃a. Quatrove'g̃a nag̃anani g̃apepoa ko seis. Gwe'yjuhuro g̃andeakwara ohygahi g̃a ndehe g̃ayvyteri pe no. Ndopytu'ui'i'i g̃a javo arimo ypytunimo no. A'ereki nane'ymi g̃a e'ie'i: \q1 —Pyry hete ga! Pyry hete ga! \q1 Pyry hete aheruvihavuhuhete'ga Tupana'ga! \q1 Koji'i ga popoakahetero ojipe'g̃a hohe pa. \q1 Ga tehe oko aheruvihavuhuhetero, ei g̃a. \q1 Ymyahũ ga oko hako. \q1 Ag̃wamo ga oko. \q1 Aerẽ ti ga ruri nehẽ. \m A'ea g̃a ei jipi onhi'imbige'yma ga rehe. \p \v 9 Nahã g̃a ga'apykavareheve'ga mboukwahavi tikatu hete ti ga javo. Nahã g̃a ga mbohetei. Ga pe g̃a ei: \p —Ndepyry hete nde ore rerekokatuavo. \p A'ea g̃a ei ga'apykavareheve'ga pe ga mboheteavo – kiroki ga oko avuirama okovo aheruvihavuhuhetero. \p \v 10 G̃a erame na ga pe akoja'g̃a huvihavuhu'g̃a vinte e quatrove'g̃a – g̃ahã g̃wenypy'anduru ga'apykavareheve'ga rovai pyteri pe avuiramave'ga rovai pyteri pe ga rekoro g̃waramo aheruvihavuhuhetero. Nahã g̃a nenypy'andurugi gaha pyry hete nhande hohe javo. Nahã g̃a ga mbohetei hekyita oakanitara ouro apopyra imondovo inog̃a garovai pyteri pe ga ko nhanderuvihavuhuhete'ga javo. \v 11 Ga mboheteavo g̃a ei ga pe: \q1 —Ndehe jate ndepyryhetero orepojykaharetea. \q1 Ndehe jate ti ahe tanemboukwaha a'ero \q2 gaha tikatu hete javo. \q1 Tanembohete ti ahe. \q1 Tereko ti aheruvihavuhuhetero epopoakaramo. \q1 A'ereki nde ereapo pa \q2 tanhimohẽ ti hehe javo. \q1 Nde ipotaro g̃waramo hekopavi a. \q1 Ejive nde ereapo pa. \m A'ea g̃a ei ga pe gworygworyvamo ga rehe. \c 5 \s1 Cordeiro'jave'ga ope'a imamanipyra \p \v 1 Kiro ji hepiagi imamanipyra livro ga'apykavareheve'ga po pe aheruvihavuhuhete'ga po pe. Gapo pe gajohukoty rũi imamanipyra livro hekoi. Livro gwereko ikwatijara mbyteri pe i'arimo no. Tuju'gia apopyra pyvõ ga hovapytymukari livro raka'e. Sete ko tuju'gia apopyra. Tuju'gia apopyra arimo herekoi ikwatijara no tope'ayme ti ahe livro hepiage'yma ipype javo. \p \v 2 Ipopoakaheteve'ga Tupana'gapyrive'ga ji ga repia yvagipeve'ga. Hahyahi ganhi'ig̃a ga erame tohendu pa ti g̃a nhinhi'ig̃a javo. Gaha e'i: \p —Ma'g̃a pyry hete huvihavuhuhetero? Pyry hete ti ga ruri ipe'avo livro nehẽ. Toka'mbika'mbi ti ga tuju'gia apopyra nhaporemo livro pe'avo, ei ga. \p \v 3 Ndipe'ahavi tuhẽ reki. A'ereki ahã pyryheteve'g̃a huvihavuhuhete'g̃a. Ndokoi g̃a livro pe'aharamo yvagi pe. Ndokoi g̃a livro pe'aharamo yvya koty. Ndokoi g̃a livro pe'aharamo yvya gwyri pe no. Ndokoi tuhẽ g̃a ikwatijara repiakaramo a'ero. \v 4 Nurã ji jehe'oi ranuhũ. A'ereki g̃a gweka nanongara'g̃a novĩa. A'ereki ahã pyryheteve'g̃a huvihavuhuhete'g̃a. Nurã ahã g̃a livro pe'aharamo. Ahã g̃a ikwatijara monhi'ĩharamo a'ero – kiroki ikwatijara oko livro pype. Ahã tuhẽ ikwatijara repiakara'g̃a a'ero. \p \v 5 A'ero huvihavuhu'g̃a – kiroki vinte e quatrove'g̃a – g̃ande'yja'ga ei ji ve: \p —Terejehe'oi. Ehepia Judáva'ea rakykwepohara'ga. Ga pe nhande ei ja'gwara'jave'ga leão'jave'ga. A'ereki ga ipopoaka aheruvihavuhuhetero. Ga ko Daviva'ea rakykwepohara'ga. Nurã nhande ei ga pe: Garemboypya ko Daviva'ea aheruvihavuhuva'ea. Ojirovia hete ga ovya omanoa hugwi okwerava'java okovo. Nurã ti gaha tope'a livro ika'mbika'mbiga tujuga apopyra nhaporemo – kiroki seteva'ea, ei ga ji ve. \p \v 6 Kiro ji Judáva'ea rakykwepohara'ga repiagi tuhẽ. Pevo ga ami g̃apyteri pe. Aheruvihavuhuhete'ga apykava pyri ga ami ga'apykavareheve'ga rovai pyteri pe okovo quatrove'g̃a ndovai pyteri pe no vinte e quatrove'g̃a ndovai pyteri pe no huvihavuhu'g̃a ndovai pyteri pe. Ga repiagame ji ei: Ga ko cordeiro ja jukapyra ja – g̃wia g̃a ojuka imondovo ikwava'ẽhava arimo. Sete ko garatĩa. Cordeiro ratĩa ja ko garatĩa. Ipopoaka hete ga a'ero aheruvihavuhuhetero. Sete ko gareakwara no. Tupana'ga ra'uva pe ji a'e gareakwara. Seteva'ea ja ko gara'uva. Tupana'ga omondomondo gwa'uva yvyakotyve'g̃a gwyri pe nhaporemo takwaha pa ti ji g̃andekoa pevo javo. \p \v 7 Kiro cordeiro'jave'ga ruri ipyhyga livro ga'apykavareheve'ga poa hugwi gajohukoty rũi ga apygame okovo aheruvihavuhuhetero. \p \v 8 Ga livro pyhygirẽ g̃a nhinog̃i upa ojovapyvo yvya rehe garovai pyteri pe. Ga mboheteavo g̃a nhinog̃i pevo quatrove'g̃a vinte e quatrove'g̃a pavẽi. Gwetakwera ja g̃a herekoi imonhi'ĩhava harpa. Nhaetingy'a'java'ea g̃a gwereko no. Nhaetingy'a'java'ea ko ouro apopyra. Ipype hekoi incenso perfume apopyra. Tynahẽ a'ero. Perfume a'e ji Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a nhi'ig̃a pe g̃a nhi'ig̃ame Tupana'ga pe. \p \v 9 Kiro quatrove'g̃a vinte e quatrove'g̃a pavẽi, g̃a nhimby'yi ipyahuva'ea rehe. Onhimby'yita g̃a ei cordeiro'jave'ga pe: \q1 —Ndehe ko pyryheteva'ea aheruvihavuhuhetea no. \q1 Nurã ndehe epyhy livro ika'mbika'mbiga tuju'gia apopyra. \q1 A'ereki nde erejijukauka heka'voguka ejekoa yvyakotyve'g̃a ndepyga. \q1 Nahã nde g̃a mbopiro'yi g̃andekote'varuhua hugwi g̃a mongovo \q2 toko ti g̃a Tupana'gareheva'ero javo. \q1 Nahã ko nde yvyakotyve'g̃a hugwi g̃a mo'emo'ẽi, ei g̃a onhimby'yita. \q1 G̃ande'ynde'yja'g̃a hugwi nhaporemo nde g̃a mo'emo'ẽi. \q1 Kiroki g̃a ojoatyatyvi g̃anhi'ig̃a – g̃a hugwiugwi nhaporemo nde g̃a mo'emo'ẽi. \q1 Ojipe'g̃a hugwi nhaporemo nde g̃a mo'emo'ẽi. \q1 Yvyakotyve'g̃a gwyg̃agwyripeve'g̃a hugwi nhaporemo nde g̃a mo'emo'ẽi. \q1 Nahã ko nde yvyakotyve'g̃a mo'emo'ẽi Tupana'ga pe, ei g̃a onhimby'yita. \q1 \v 10 Nde g̃a mongomongoi toko ti g̃a aheruvihavamo javo. \q1 Nde g̃a mongomongoi toko ti g̃a ikwava'ẽharamo javo. \q1 A'ero ti g̃a ndekoi aheruvihavamo yvya koty yvyakotyve'g̃a ndepiakatuavo \q2 hendukatuuka g̃a pe Tupana'ga nhi'ig̃a nehẽ. \m A'ea g̃a ei onhimby'yita cordeiro'jave'ga pe quatrove'g̃a vinte e quatrove'g̃a pavẽi. \p \v 11 Kiro ji Tupana'gapyrive'g̃a ndepiagi g̃a nenduva. He'yjuhu ranuhũ g̃a onhi'ig̃a milhões de milhõesve'g̃a. Oatimamba g̃a ga'apykavareheve'ga apykava upa quatrove'g̃a atimambava upa no huvihavuhu'g̃a atimambava upa no. \v 12 Hahyahi Tupana'gapyrive'g̃a nhi'ig̃a g̃a erame: \q1 —Pyry hete cordeiro'jave'ga jukapyra'jave'ga. \q1 Gaha ti toko aheruvihavuhuhetero opopoakaramo. \q1 Gaha ti toko imbateva'ero herekovo pyryva'ea. \q1 Gaha ti tokwaha hete onhimombaragwahava. \q1 Gaha ti tipopoaka hete. \q1 Gaha ti timbohete. \q1 Gaha ti timboukwaha hete tikatu hete ti ga javo. \q1 Gaha ti tohoryory hete, ei g̃a nhaporemo. \m A'ea rehe nhaporemo Tupana'gapyrive'g̃a nhi'ig̃i javo cordeiro'jave'ga mboheteavo gaha pyry hete g̃a hohe pa javo. \p \v 13 Kiro ji henduvi Tupana'ga rembiapohara'g̃a nhaporemo – kiroki g̃a oko yvagi pe yvya koty no yvya gwyri pe no ypiahua ruvihava pype no mbatera pavẽi. G̃ahã mbatera pavẽi e'i pa: \q1 —Tohoryory hete ti ga'apykavareheve'ga jipi cordeiro'jave'ga pavẽi. \q1 G̃ahã ti timbohete jipi. \q1 G̃ahã ti timboukwaha jipi tikatu hete ti g̃a javo. \q1 G̃ahã ti toko nhanderuvihavuhuhetero jipi. \q1 A'ea nhande ei ga'apykavareheve'ga mboheteavo nhanderuvihavuhuhete'ga mboheteavo. \q1 A'ea nhande ei cordeiro'jave'ga mboheteavo no, ei g̃a mbatera pavẽi. \m A'ea rehe nhaporemo Tupana'ga rembiapohara'g̃a nhaporemo g̃a nhi'ig̃i javo mbatera pavẽi. \p \v 14 Kiro quatrove'g̃a ei: \p —Na tuhẽ! Amém! \p Kiro vinte e quatrove'g̃a huvihavuhu'g̃a nhinog̃i upa ojovapyvo yvya rehe avuiramave'ga mboheteavo. \c 6 \s1 Tuju'gia apopyra \p \v 1 Kiro ji hepiagi cordeiro'jave'ga ika'mbigame tuju'gia apopyra. Ojipejiva'ea ga ika'mbigi. A'ero quatrove'g̃a nde'yja'ga nhi'ig̃i. Ga renduvame ji ei: Poro inarag̃i ovuhu, a'e ji. A'ereki hahyahi ganhi'ig̃a ga erame: \p —Herejo! \p \v 2 Nanime ji hepiagi cavalo tig̃uhũva'ea! Kiroki ga oapy i'arimo – gaha gwereko u'yva. Kiro akanitara mondohava ga pe. A'ea ahe ono otavukarame. Nurã ga ikwahavi omondoa. Nurã ga ei: \p —Tatavuka ti ji, ei ga. \p A'ero ga ndopojihuvi ogwovo atavuka hete ji javo g̃apopoakara mombiga. Otavuka hete ga g̃apopoakara mombiga a'ero. \p \v 3 Kiro cordeiro'jave'ga ojipea ka'mbigame tuju'gia apopyra ji ojipe'ga renduvi quatrove'g̃a nde'yja'ga. Mokõi ko cordeiro'jave'ga rembika'mbigagwera a'ero. A'ero quatrove'g̃a nde'yja'ga ei: \p —Herejo! \p \v 4 A'ero ojipea cavalo hoi ig̃wag̃uhũva'ea. Kiro cavalo arimove'ga mbopopoakahava itakyhea'javuhuva'ea mondohava no hehanhuhũva'ea mondohava ga pe. Nurã ga ikwahavi omondoa. Nurã ga ei: \p —Aho ti ji yvyakotyve'g̃a mbojoapitipitiuka nehẽ, ei ga ogwovo. \p \v 5 Kiro cordeiro'jave'ga ojipea ka'mbigame tuju'gia apopyra ji ojipe'ga renduvi quatrove'g̃a nde'yja'ga. Três ko cordeiro'jave'ga rembika'mbigagwera a'ero. A'ero quatrove'g̃a nde'yja'ga ei: \p —Herejo! \p Nanime ji hepiagi cavalo jypivuhuva'ea! Kiroki ga oapy i'arimo – ga gwereko imombohyitava opo pe. \p \v 6 Kiroki ga oko quatrove'g̃a pyteri pe – gaha ji ahendu. Kiro ga ei cavalo arimove'ga pe: \p —Momi itambere'ia aheporavykyhava ikwepykava – kiroki ikwepykava ahe opyhy oporavykyrame ara rupi ve. Momi jitehe itambere'ia um litro de trigo apopyra rehe pão rehe – kiroki pão ahe o'u ara rupi ve. A'ereki he'yjuhu ko itambere'ia mbatera rehe kiro, ei ga. Momi itambere'ia aheporavykyhava ikwepykava – kiroki ikwepykava ahe opyhy oporavykyrame ara rupi ve. Momi jitehe itambere'ia três litros de trigo'java'ea apopyra rehe cevada apopyra rehe pão rehe – kiroki pão ahe o'u ara rupi ve. A'ereki he'yjuhu ko itambere'ia mbatera rehe kiro, ei ga. Terembote'varuhui ti yva'ia oliveira yva'ia. A'ea ko ahe oapo ikavamo azeiteramo, ei ga. Terembote'varuhui ti ojipea yva'ia videira yva'ia. A'ea ko ahe oapo vinhoramo, ei ga cavalo arimove'ga pe. \p \v 7 Kiro cordeiro'jave'ga ojipea ka'mbigame tuju'gia apopyra ji ojipe'ga renduvi quatrove'g̃a nde'yja'ga. Quatro ko cordeiro'jave'ga rembika'mbigagwera a'ero. A'ero quatrove'g̃a nde'yja'ga ei: \p —Herejo! \p \v 8 Nanime ji hepiagi cavalo jukyryuhuva'ea! Kiroki ga oapy i'arimo – garera ko Ahemanoa. Ojipe'ga hoi ga reviri. Garera ko Omanove'g̃a gwyra. Omanove'g̃a gwyra'ga hoi Ahemanoa'ga reviri tuhẽ ogwovo ga rupi. Kiro g̃ambopopoakahava. Nurã ikwahava omondoa g̃a ei ojohupe: \p —He'yjuhu ranuhũ yvyakotyve'g̃a. Quatro ko g̃a ndekondekorame g̃apyteri pe nanani ojipejive'ga ti nhande tiapitiuka. Nahanahã ti nhande he'yive'g̃a apitiuka nehẽ. Jara'g̃a ti nhande tiapitiuka haimbejovaiva'ea pyvõ itakyhea'javuhuva'ea pyvõ nehẽ. Jara'g̃a ti nhande tiapitiuka ty'ara pe nehẽ. Jara'g̃a ti nhande tiapitiuka karugwate'varuhua pe nehẽ. Jara'g̃a ti nhande tiapitiuka ka'gwyripeva'ea pe nehẽ, ei Ahemanoa'ga Omanove'g̃a gwyra'ga pavẽi. \p Nahã ti g̃a popoakahetero Ahemanoa'ga Omanove'g̃a gwyra'ga pavẽi he'yive'g̃a apitiuka nehẽ a quarta parte dos yvyakotyve'g̃a apitiuka nehẽ. \p \v 9 Kiro cordeiro'jave'ga ojipea ka'mbigame tuju'gia apopyra ji ahera'uva repiagi he'yjuhuva'ea. Cinco ko garembika'mbigagwera a'ero. A'ero kiroki ahe yvyakotyve'g̃a rembijukapyrava'ea – a'ea ra'uva ji ahepia ikwava'ẽhava gwyri he'yjuhuva'ea. Yvyakotyve'g̃a ahe jukai. A'ereki Tupana'ga rehe ojikoga g̃waramo ahe omombe'umbe'u Tupana'ga nhi'ig̃a. Omombe'u ahe Jesus'ga g̃a pe no okokatuavo. Nurã yvyakotyve'g̃a tiruahũro ahe ve ahe mbopohipapota Tupana'ga hugwi. Ahe pohire'ymame g̃a ahe jukai. \p \v 10 Kiro hahyahi ahera'uva nhi'ig̃a i'erame Tupana'ga pe he'yjuhuva'ea. \p —Oreruvihavuhuhetero ndehe ndepyry hete, e'i ahera'uva. Nde nhi'ig̃i a'itituhẽva'ea rehe, e'i. Maranime ti nde ei orejukahara'g̃a pe yvyakotyve'g̃a pe g̃a ndehe ore repyga imondovo hahyva'ea g̃a pe? e'i ahera'uva Tupana'ga pe. \p \v 11 Kiro imondohava ahera'uva pe ahepipukuhuva'ea mondohava tapy'ynhapitig̃ahivuhuva'ea mondohava. He'yjuhuva'ea ra'uva inainani herekoi opitig̃ahivuhuva'ea a'ero. A'ereki oko katu gworygworyva onhimomiranama. \p Kiro koi imombe'uhava ahera'uva pe no: \p —Tukatu ti pepy'a kiro, e'i. Koji'i ti pepytu'u tomano ti peirũ'g̃a pe ja ua avo nehẽ javo, e'i. Penhimanoe'ymame pe pemombe'umbe'u Tupana'ga nhi'ig̃a yvya koty Jesus'gareheva'ero. Na jitehe peirũ'g̃a imombe'umbe'ui Tupana'ga nhi'ig̃a kiro yvya koty Jesus'gareheve'g̃a, e'i. Peirũ'g̃a ti tonhi'ĩpo'ru pa Tupana'ga nehẽ. Nurã ti yvyakotyve'g̃a tojuka peirũ'g̃a mbopohipota Tupana'ga hugwi nehẽ. A'ero ti peirũ'g̃a manoi opohire'yma Tupana'ga hugwi nehẽ. \p A'ea ko imombe'ua ahera'uva pe. \p \v 12 Kiro ji hepiagi cordeiro'jave'ga ojipea ka'mbigame tuju'gia apopyra. Seis ko garembika'mbigagwera a'ero. A'ero yvya ig̃wyg̃wyhetei. Kwara jypivuhuro tapy'ynhapirypivuhuva'ea ja bode ravaypivuhua apopyra ja a'ero. Jahya ig̃wag̃uhũro aherekoa ja a'ero. \v 13 Yvaga hugwi jaytata'ia ndurundurugi yvya rehe a'ero. Onduru jaytata'ia yva'ia monduruga ja. Yvyturanuhũa yva figueira imog̃wyg̃wymame omondurunduru jugwi figo jakyruhuva'ea. Na jitehe jaytata'ia indurugi. \v 14 Yvaga jipe'ahetei onhimamana ogwovo a'ero livro mamanipyra ja ahe imamaname imondovo. Yvytyruhua imbojipe'ahava ypa'õa imbojipe'ahava no a'ero. Yvytyruhua nhaporemo ojijyi ypa'õa nhaporemo no. \p \v 15 A'ero yvyakotyve'g̃a nhimimi okyhyjiavo. G̃anduvihavuhu'g̃a no jukwahave'g̃a no imbateve'g̃a no soldados'g̃a nduvihavuhu'g̃a no ipopoakaheteve'g̃a no ojipe'g̃a no – kiroki ipiro'ye'ỹve'g̃a g̃a g̃a mboporavykyuka g̃a mbopohirukare'yma ojihugwi, kiroki g̃a oporavyky ojive jate no ipiro'yve'g̃a – g̃ahã nhaporemo onhimimba yvytyvytyruhua rupi itakwaruhua pype itaruvihava pyteri pe no. \v 16 Yvytyruhua pe g̃a ei itaruvihava pe no: \p —Pehi ti ore rehe ore mima g̃a hugwi. Kiroki ga oapy oapykava rehe yvagi pe okovo aheruvihavuhuhetero – ga hugwi ore nhimipotari torerepiagyme ti ga. Kiroki ga omano cordeiro ja jukapyra ja – ga hugwi ore nhimipotari no tuhuryme ti ga ore pyri. A'ereki ga onhimonha'nga hete ore rehe, ei g̃a. \v 17 A'ereki kiro g̃anduhava tuhẽ. Kiro ti g̃a nduri a'ero onhimonha'ngaheteavo yvyakotyve'g̃a ndehe nehẽ. Ndorepopoakari po ti ore g̃a pe oropapava nehẽ, ei g̃a okyhyjiavo. \c 7 \s1 Tupana'ga rembikwatijaripyra nongava \p \v 1 Aerẽ ji hepiagi Tupana'gapyrive'g̃a amame yvya koty yvagipeve'g̃a. Quatro ko g̃a. Quatrove'g̃a ko nahã: Ojipe'ga ami tyapyra koty. Ojipe'ga ami nhimbya koty. Ojipe'ga ami kwara pora koty. Ojipe'ga ami kwara kia koty. Nahã quatrove'g̃a hepiakatupavi yvytua yvya koty. Quatro ko yvytua. G̃a nag̃anani ipyhygi yvytua topejupejuyme ti yvytua yvya koty javo. \p —Topejuyme ti yvytua yvya rehe ypiahua ruvihava rehe no yva rehe nehẽ no, ei g̃a. \p \v 2 Kiro ji hepiagi ojipe'ga Tupana'gapyrive'ga ga jiupirame kwara pora hugwi ogwovo yvagi pe. Gwereko ga Tupana'ga rembikwatijaripyra nongava avuiramave'ga rembikwatijaripyra nongava. A'ea pyvõ ga ono Tupana'ga rembikwatijaripyra yvyakotyve'g̃a ndehe g̃ahã ko Tupana'gareheve'g̃a javo. Hahyahi Tupana'gapyrive'ga nhi'ig̃a ga erame quatrove'g̃a pe – kiroki g̃a opyhy yvytua. Kiro g̃ambopopoakahava. Nurã ikwahava omondoa g̃a ei ojohupe: \p —Timbote'varuhu ti yvya ypiahua ruvihava no, ei g̃a. \p G̃a pe Tupana'gapyrive'ga onhi'ig̃ahyahi. \p \v 3 —Tapembote'varuhui ve ti yvya ypiahua ruvihava no yva no, ei ga. Na ore inog̃i na'ẽ nhanderuvihavuhuhete'ga rembikwatijaripyra gareheve'g̃a ndetovapya rehe. A'ea ti ore torono g̃a ndehe garembikwatijaripyra nongava pyvõ g̃ahã ko Tupana'gareheve'g̃a javo, ei ga g̃a pe. \p —Kwa, ei g̃a. \p \v 4 G̃a inombavirẽ g̃a ndehe ji henduvi ga imombe'urame. Imombe'gwovo ga ei: \p —He'yjuhuranuhũve'g̃a ndehe g̃a inog̃i Tupana'ga rembikwatijaripyra cento e quarenta e quatro milve'g̃a ndehe. G̃a ko Israelva'ea ra'yrava'ea rakykwepohara'g̃a, ei ga. \v 5-8 Doze ko Israelva'ea ra'yrava'ea oko huvihavamo. Ahera'yrava'ea rakykwepohara'g̃a gwereko Israelva'ea ra'yrava'ea rera jitehe. G̃a ko nahã a'ero: \q1 Judá'g̃a \q1 Rúben'g̃a \q1 Gade'g̃a \q1 Aser'g̃a \q1 Naftali'g̃a \q1 Manassés'g̃a \q1 Simeão'g̃a \q1 Levi'g̃a \q1 Issacar'g̃a \q1 Zebulom'g̃a \q1 José'g̃a \q1 Benjamim'g̃a. \m Nahã Israelva'ea ra'yrava'ea rakykwepohara'g̃a, ei ga. G̃anag̃anani ko doze milve'g̃a. G̃a ndehe inainani Tupana'gapyrive'g̃a inog̃i Tupana'ga rembikwatijaripyra g̃ahã ko Tupana'gareheve'g̃a javo, ei ga. \s1 He'yjuhuranuhũve'g̃a omongi tapy'ynhapitig̃ahivuhuva'ea \p \v 9 Aerẽ ji hepiagi he'yjuhuranuhũve'g̃a yvyakotyve'g̃a. Ndahepiapavi ji g̃a. A'ereki g̃a he'yjuhu ranuhũ. G̃a nduripei ogwyogwyripeve'g̃a hugwi nhaporemo. G̃a nduripei gwe'ygwe'yja'g̃a hugwi nhaporemo no. Ojipe'g̃a hugwi nhaporemo g̃a nduripei no. Kiroki g̃a ojoatyatyvi g̃anhi'ig̃a – g̃a hugwiugwi nhaporemo g̃a nduripei no. Kiro g̃a ami ga'apykavareheve'ga apykava rovai pyteri pe aheruvihavuhuhete'ga rovai pyteri pe. Cordeiro'jave'ga rovai pyteri pe g̃a ami no. Omongi g̃a opipukuhuva'ea tapy'ynhapitig̃ahivuhuva'ea. Gwereko g̃a pindova rova opo pe. \p \v 10 Hahyahi g̃anhi'ig̃a g̃a erame: \q1 —Tupana'ga nhanderuvihavuhuhete'ga oapy oapykava rehe aheruvihavuhuhetero. \q1 Gaha cordeiro'jave'ga pavẽi, \q2 g̃ahã jate omombo hete nhanderekote'varuhua nhande hugwi \q2 nhande mombyryva avuirama nhande rerua avo yvagi pe. \q1 Nurã nhande g̃a mbohetei, ei g̃a. \p \v 11 Kiro Tupana'gapyrive'g̃a nhaporemo g̃a ami ga'apykava atimambava huvihavuhu'g̃a atimambava no quatrove'g̃a atimambava no. Tupana'gapyrive'g̃a nhinog̃i upa ojovapyvo yvya rehe ga'apykava rovai pyteri pe ga mboheteavo Tupana'ga ko nhanderuvihavuhuhete'ga javo. \v 12 A'ero g̃a ei: \q1 —Na tuhẽ! Amém! \q1 Tohoryory ti Tupana'ga nhanderuvihavuhuhete'ga. \q1 Gaha ti timboukwaha hete tikatu hete ti ga javo. \q1 Gaha ti tokwaha hete onhimombaragwahava. \q1 Ga pe ti xa'e: Ndepyry hete nde ore pokoga. \q1 Gaha ti timbohete. \q1 Gaha ti toko nhanderuvihavuhuhete'ga. \q1 Gaha ti tipopoaka hete. \q1 Na tuhẽ ti nhanderuvihavuhuhete'ga toko avuirama nehẽ. \q1 Na tuhẽ! Amém! ei Tupana'gapyrive'g̃a Tupana'ga mombe'gwovo. \p \v 13 Kiro huvihavuhu'g̃a nde'yja'ga ei ji ve: \p —Ma'g̃a po g̃a – kiroki g̃a omongi opipukuhuva'ea tapy'ynhapitig̃ahivuhuva'ea? Ma hugwi g̃a nduri? ei ga. \p \v 14 —A'ero ji ei ga pe: Ji ndakwahavi. Ndehe erekwaha huvihavuhuro. Emombe'u ti ji ve a'ea, a'e ji. \p Imombe'gwovo ga ei ji ve: \p —G̃a pe hahy hete ranuhũ raikwehe. Hahyhetea hugwi g̃a nduri. Cordeiro'jave'ga rehe g̃a jikohetei. Ga ojijukauka heka'voguka gwekoa omanomo g̃a ndepyga tamombo ti ji g̃andekote'varuhua g̃a hugwi g̃a mombyryva javo. G̃a ndepyga ga gwekoa reka'vogukaro g̃waramo g̃apira tig̃ahivuhuro kiro. A'ereki g̃a ojiko hete ga rehe okokatuavo herovia ga manorame g̃a ndepyga g̃a mombyryva, ei huvihavuhu'ga imombe'gwovo. \q1 \v 15 Nurã g̃a ndekoi Tupana'ga rovai pyteri pe \q2 ga apygame oapykava rehe aheruvihavuhuhetero. \q1 Ypytunimo g̃a ndekoi ganhi'ig̃a rupi garonga pype gambohetehava pype arimo no. \q1 A'ero ti ga ruvi g̃apyteri pe g̃a a'nguavo nehẽ, ei huvihavuhu'ga. \q1 \v 16 Ty'ara ti ndojukaa'javi g̃a nehẽ. \q1 Ndoygweja'javi ti g̃a nehẽ. \q1 Ndopo'rua'javi ti g̃a kwarahyahiva nehẽ. \q1 Nombohakuvygukara'javi ti ga g̃a pe nehẽ no, ei huvihavuhu'ga. \q1 \v 17 A'ereki cordeiro'jave'ga gwepia katu hete g̃a \q2 okovo ga'apykavareheve'ga rovai pyteri pe aheruvihavuhuhete'ga rovai pyteri pe. \q1 Ojikwahavuka ti ga g̃a pe nehẽ. \q1 Nahã ti ga g̃a mongoi avuirama Tupana'ga pyri nehẽ, ei huvihavuhu'ga. \q1 Gakwahava pe ji ei: \q1 O'u g̃a yhypyryva ahemongohava. \q2 A'ero g̃a ndekoi avuirama Tupana'ga pyri, ei huvihavuhu'ga. \q1 Tupana'ga ti ihypavi g̃andeahya g̃andeakwara hugwi nehẽ. \q1 Ndojehe'oa'javi ti g̃a nehẽ. \q1 A'ero ti g̃a ndokoveveuhua'javi nehẽ, ei huvihavuhu'ga ji ve. \c 8 \s1 Mbapavava'ea tuju'gia apopyra \p \v 1 Kiro cordeiro'jave'ga ojipea ka'mbigame tuju'gia apopyra g̃a nhaporemo onhi'imbi hete. Sete ko garembika'mbigagwera a'ero. Meia hora po ihoi g̃a nhi'ig̃e'ymame, a'e ji mo henduve'yma. \p \v 2 Kiro ji g̃a ndepiagi Tupana'gapyrive'g̃a seteve'g̃a – kiroki g̃a o'ã Tupana'ga rovai pyteri pe okoheteavo ganhi'ig̃a rupi yvagipeve'g̃a. Kiro trombetas mondohava seteve'g̃a pe. Sete ko g̃atrombetas a'ero. \p \v 3 Kiro ojipe'ga Tupana'gapyrive'ga ruri o'ama ikwava'ẽhava pyri. Gwereko ga hyrua incenso perfume apopyra kaja ryrua ouro apopyra. Kiro perfume apopyra mondohava ga pe he'yjuhuva'ea mondohava. Nurã ga ei ikwahava omondoa: \p —Tambokai ti ji perfume ikwava'ẽhava arimo nehẽ, ei ga. \p A'ea ga ei ikwava'ẽhava pe ouro apopyra pe – kiroki oko ga'apykavareheve'ga apykava rovai pyteri pe aheruvihavuhuhete'ga apykava rovai pyteri pe. \p —Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a nhaporemo onhi'ĩ Tupana'ga pe, ei ga. Tamondo ti ji g̃anhi'ig̃a perfume reheve ikwava'ẽhava rehe nehẽ, ei ga. \p A'ero ga imbokai ipyhyga perfume apopyra kaja ryrua opo pe. \v 4 Ikairame tatatig̃a ihoi ikaja ryrua hugwi ogwovo Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a nhi'ig̃a pavẽi ojiupia ogwovo Tupana'ga rovai pyteri pe. \p \v 5 A'ero Tupana'gapyrive'ga ipe'ai tata ikwava'ẽhava hugwi imotynyhema ikaja ryrua. Yvya koty ga imombori tata. Kiro inhi'inhi'ig̃i onaranarag̃a overaverava. Og̃wyg̃wy hete yvya a'ero. \s1 Sete trombetas \p \v 6 Seteve'g̃a Tupana'gapyrive'g̃a – kiroki g̃a gwereko trombetas – g̃ahã onhimboavujikwe tipy ti trombetas javo. \fig |src="HK062E.tif" size="col" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Apocalipse 8.6" \fig* \p \v 7 Kiro ojipejive'ga ipyi trombeta seteve'g̃a nde'yja'ga. A'ero itatig̃uhũa'java'ea mombohava amana royxag̃ahiva'java'ea mombohava yvya koty tata mombohava pavẽi. A'ero ikyri itatig̃uhũa'java'ea tata pavẽi yvya koty. A'ea pavẽi aherekoa jihe'ari ohia yvya koty no. Yva he'yjuhu hete ranuhũ yvya koty. Trêsva'ea pyteri pe nanani ojipejiva'ea okai. Nahã a terça parte dos yva okai yvya no. Okai pa nhungwava no. \p \v 8 Kiro ojipe'ga ipyi trombeta seteve'g̃a nde'yja'ga. Mokõi ko g̃anembipyagwera a'ero. A'ero yvytyra ruvihavuhua'java'ea momborukahava yvya koty ypiahua ruvihava pype. Hendy ko yvytyra ruvihavuhua'java'ea. Paivouhu hete ranuhũ ipukuhua ihoi ypiahu ruvihava pukuhua ihoi yvya koty. He'yjuhu hete ranuhũ quilômetros. Ypiahua ruvihava pype três quilômetros pyteri pe nanani ojipeji quilômetro yhya onhimbote hekoro. Nahã a terça parte do ypiahua ruvihava onhimbote hekoro. \v 9 Yhyapora he'yjuhu hete ranuhũ ypiahua ruvihava pype yvya koty. Três yhyapora pyteri pe nanani ojipejiva'ea manoi yhyapora. Nahã a terça parte dos yhyapora omano. Yharuhua he'yjuhu hete ranuhũ ypiahua ruvihava rehe no. Três yharuhua pyteri pe nanani ojipejiva'ea ihoi ypy pe oka'nhyma yharuhua. Nahã a terça parte dos yharuhua oho ypy pe. \p \v 10 Kiro ojipe'ga ipyi trombeta seteve'g̃a nde'yja'ga. Três ko g̃anembipyagwera a'ero. A'ero jaytata'iuhua hehanhuhũva'ea ihiri yvya koty yvaga hugwi. Yhyga ja jaytata'iuhua ikai ohia paranauhũa pype. Paranauhũa he'yjuhu hete ranuhũ yvya koty. Três paranauhũa pyteri pe nanani ojipejiva'ea pype jaytata'iuhua ihiri. Nahã a terça parte dos paranauhũa pype jaytata'iuhua ohi. Ihiri no yhyaryapyruhua pype. He'yjuhu hete ranuhũ yhyaryapyruhua yvya koty. Três yhyaryapyruhua pyteri pe nanani ojipejiva'ea pype jaytata'iuhua ihiri. Nahã a terça parte dos yhyaryapyruhua pype jaytata'iuhua ohi. \v 11 Jaytata'iuhua rera ko ka'a irovahiva'ea. Omborovahi jaytata'iuhua yhya a'ero ohirame ipype. Nurã oy'urame he'yjuhuve'g̃a manoi yvyakotyve'g̃a. \p \v 12 Kiro ojipe'ga ipyi trombeta seteve'g̃a nde'yja'ga. Quatro ko g̃anembipyagwera a'ero. A'ero kwara te'varo jahya pavẽi jaytata'ia pavẽi no. Nurã a'ea nhaporemo nahendykatua'javi. A'ereki oji'iveuhu kwara ogwe arimo quatro horas rupi. Na jitehe oji'iveuhu jahya igwevi quatro horas rupi ypytunimo jaytata'ia pavẽi. \p \v 13 Kiro ji hepiagi kwanduhua'javuhuva'ea iveverame yvate. A'ea ji henduvi. Hahyahi kwanduhua'javuhuva'ea nhi'ig̃a i'erame: \p —Ite'va! Ite'va! Ite'va ti yvyakotyve'g̃a pe nehẽ! Trêsve'g̃a opy g̃werĩ trombetas seteve'g̃a nde'yja'g̃a. G̃anembipya ko hahyag̃wama yvyakotyve'g̃a pe nehẽ. A'ero ti ite'varuhu hete g̃a pe nehẽ, e'i kwanduhua'javuhuva'ea. \c 9 \p \v 1 Kiro ojipe'ga ipyi trombeta seteve'g̃a nde'yja'ga. Cinco ko g̃anembipyagwera a'ero. A'ero ji jaytata'ia'jave'ga repiagi – kiroki ga ohi yvaga hugwi yvyvo. Kiro chave mondohava ga pe. Nurã ga ei ikwahava omondoa: \p —Tape'a ti ji yvykwara ruvihavuhua rovapytymbava jugwi nehẽ, ei ga. \p Paivouhu ihoi yvykwaruhua. \v 2 Chave ga ipyhygi a'ero ipe'avo hovapytymbava yvykwaruhua hugwi. Yvykwaruhua rupi ihemi tatatig̃ahivuhua. Tataheteuhua fornalhapypeva'ea ja ko ipype, a'e ji tatatig̃ahivuhua repiagame. Tatatig̃a ombogwe kwara. Ypytunahi tatatig̃ateuhuro g̃waramo. \p \v 3 Tatatig̃a hugwi ihemi tukuruhua ua yvya rehe he'yjuhuva'ea. Kiro tukuruhua mbopopoakahava. Nurã tukuruhua oko jagwa'jyra ja. Nurã ikwahava omondoa tukuruhua i'ei ojohupe: \p —Tipi yvyakotyve'g̃a nehẽ, e'i. \v 4 Timbote'varuhuyme ti nhungwava ojipeva'ea henhuiva'ea nehẽ no. Timbote'varuhuyme ti yva nehẽ, e'i. Tipitipi g̃a nehẽ – kiroki g̃a ndogwerekoi Tupana'ga rembikwatijaripyra gwetovapya rehe, e'i. \v 5 Tijukayme ti g̃a. Hahyhetea tehe ti nhande timondo g̃a pe, e'i. Cinco meses rupi ti nhande timondo hahya g̃a pe, e'i tukuruhua. \p Opiopi tukuruhua yvyakotyve'g̃a a'ero jagwa'jyra ja. \v 6 A'ero yvyakotyve'g̃a ndekotehei xamano javo novĩa. A'ereki g̃a nomanoi. Hahy hete g̃a pe. Nurã g̃a manopotari novĩa. A'ereki tegwete g̃amanoa. \p \v 7 Soldados'g̃a omondo metalva'ea cavalos rehe. A'ereki g̃a e'i: “Tokutugyme ti g̃a cavalos nhande horame i'arimo nhandetavuka g̃a pe,” ei g̃a. Nahã cavalos gwereko metalva'ea ojihe. Na jitehe tukuruhua i'javijitehe herekoi ojihe. Oakag̃a rehe tukuruhua gwereko akanitara'java'ea. Ouro apopyra ja ko akanitara'java'ea. Tukuruhua rova ko akwaimbae'g̃a ndova ja. \v 8 Tukuruhua akag̃a ava ko kunhangwera'g̃a ava ja. Tukuruhua ranha ko ja'gwara'java'ea ranha ja leão ranha ja. \v 9 Opoti'a rehe tukuruhua gwereko ferro'java'ea tokutugyme ti g̃a nhandepoti'a javo. Iveverame ipepoa ipyambu. Ipepoa pyambua ko henonhandava pyambua ja carretas pyambua ja. A'ereki ipyambu hete cavalos carretas renonhaname onhimongyavo akwaimbae'g̃a nderogwovo totavuka ti g̃a javo. Na jitehe tukuruhua pepoa ipyambuhetero. \p \v 10 Tukuruhua gwaja ko jagwa'jyra gwaja ja. Gwaja pyvõ tukuruhua yvyakotyve'g̃a pig̃api. Cinco meses rupi tukuruhua opiopi gwaja pyvõ. Kiroki g̃a ndogwerekoi Tupana'ga rembikwatijaripyra gwetovapya rehe – g̃ahã tukuruhua g̃a pig̃api. \p \v 11 Tukuruhua ruvihavuhu'ga koi yvykwara ruvihavuhu'ga – kiroki yvykwaruhua oho paivouhu. Hebreus'g̃a ono Abadom ga rehe gareraramo. Gregos'g̃a ono Apolião ga rehe gareraramo. Nhande tino ga rehe Ahemoka'nhyma gareraramo. \p \v 12 Kiro ji ikwahavi javo: Na tuhẽ ojipejiva'ea ite'varuhuva'ea ko. A'ea rehe kwanduhua'javuhuva'ea nhi'ig̃i oji'i. Kiro ti mokonhava'ea ite'varuhuva'ea memei nehẽ no, a'e ji. \p \v 13 Kiro ojipe'ga ipyi trombeta seteve'g̃a nde'yja'ga a'ero. Seis ko g̃anembipyagwera a'ero. A'ero ji ga renduvi – kiroki ga onhi'ĩ ikwava'ẽhava jahykavakatĩapy'ria hugwi – kiroki ikwava'ẽhava ouro apopyra opyta Tupana'ga rovai pyteri pe. \p \v 14-15 Pea hugwi ga ei seteve'g̃a nde'yja'ga pe – kiroki ga opy trombeta: \p —Ekwahara ti anhag̃a quatrova'ea – kiroki a'ea opyta paranauhũa ruvihava rembeyvyri pe rio Eufrates rembeyvyri pe imboavujikweripyrava'ea, ei ga. \p —Kwa, ei ga. \p Kiro anhag̃ate'varuhuva'ea kwaharava. Nurã ikwahava omondoa a'ea ei ojohupe: \p —Tiapiti ti yvyakotyve'g̃a nehẽ. Nhanemondohava rupi jate ti nhande xaho g̃a apitiavo nehẽ. Nhanemondohava – a hora, o dia, o mês, o ano – a'ea rupi katu hete ti nhande tiapiti yvyakotyve'g̃a nehẽ. He'yjuhu hete ranuhũ yvyakotyve'g̃a yvya koty. Trêsve'g̃a pyteri pe nanani ojipeji'ga ti nhande tiapiti nehẽ. Nahã ti nhande a terça parte dos yvyakotyve'g̃a tiapiti nehẽ, e'i. \p \v 16 He'yjuhuranuhũve'g̃a soldados'g̃a oapy cavalos arimo xatavuka ti yvyakotyve'g̃a pe javo. \p —Duzentos milhões ko soldados'g̃a ndekoi, ei ga. \p A'ea ji ahendu jitekovo. \p \v 17 Jesus'ga rembiepiukara ji hepiagi aere'ĩva'ea. Nurã ji hepiagi cavalos cavalos'arimove'g̃a ndeheve. Gwereko g̃a opoti'a rehe ita'jaheteva'ea. Ita'jaheteva'ea ko ig̃wag̃uhũ tata ja. Hovy'i ita'jaheteva'ea no ita ja safira ja. Jukyryuhu ita'jaheteva'ea no pó de enxofre ja. Cavalos akag̃a ko ja'gwara'java'ea akag̃a ja leão akag̃a ja. \p Cavalos jurua rupi ihemi tata tatatig̃a pavẽi enxofre pavẽi. \v 18 A'ea pyvõ cavalos yvyakotyve'g̃a apiti. He'yjuhu hete ranuhũ yvyakotyve'g̃a. Trêsve'g̃a pyteri pe nanani cavalos ojipeji'ga jukai tata pyvõ tatatig̃a pyvõ no enxofre pyvõ no – kiroki ohẽ cavalos jurua rupi. Nahã a terça parte dos yvyakotyve'g̃a omano. \v 19 Nahã cavalos g̃a apiti. A'ereki ipopoaka tata tatatig̃a pavẽi enxofre pavẽi. A'ea nhaporemo ihemi ijurua hugwi g̃a apitiavo. Cavalos gwaja ko mboja ja. A'ereki cavalos gwajakãtĩapy'ria gwereko mboja akag̃a. A'ea ipopoaka no imondovo hahyhetea yvyakotyve'g̃a pe g̃a apitiavo. \p \v 20 Jara'g̃a nomanoi opytavo ite'varuhuva'ea ojipe'g̃a apitirame. Kiroki g̃a nomanoi – g̃ahã ndogwerojijyi ojeaporog̃ita okokatue'yma ve opohire'yma g̃wemimbohetehara hugwi. G̃anemimbohetehara ko g̃wembiapoa anhag̃a no Diabo'gapyriva'ea. \p G̃anembiapopyra ko ha'angava: ouro apopyra, prata apopyra, bronze apopyra, ita apopyra, yva apopyra. Nanongara ra'angava nhaporemo ndohepiagi reki, nohenduvi reki, nopo'ami reki ogwove'ỹ. Emo g̃a ombohete tuhẽ a'ea anhag̃a no Diabo'gapyriva'ea imondovo gweaporog̃ita imohina hehe. Nahã g̃a ndekote'varuhui. Tupana'ga jate ahe tombohete. \p \v 21 Ndogwerojijyi g̃a ojeaporog̃ita okokatue'yma. Nurã g̃a ndojukapigi ojipe'g̃a. Ndipajipigi g̃a. Ndopotapigi g̃a g̃wembireko'g̃arũive'g̃a. Nomimbigi g̃a. Oko te'varuhu pa g̃a. \c 10 \s1 Tupana'gapyrive'ga gwereko livro'ia ipe'apyra \p \v 1 Kiro ji ojipe'ga repiagi Tupana'gapyrive'ga ipopoakave'ga yvagipeve'ga. Ahepia ji ga ga jyvame yvaga hugwi ua yvya koty imongiavo yvag̃atig̃a opiramo. Yvagahavuhua oko ga'akag̃a arimo ga'akanitaro. Hendy'ja hete garova kwara ja. Gakupya ko okyta ja hendyva'ea ja. \p \v 2 Gwereko ga livro'ia ipe'apyra opo pe. Ohãi ga imondovo opya ojohukoty rũi ypiahua ruvihava rehe imondovo opya ojohukoty yvya rehe o'ama. \v 3 Hahyahi gahapukaja ja'gwara'java'ea ja leão ja. Ga hapukairẽ inaranarag̃i opyambuavo. Sete ko inarag̃a. \p \v 4 Inaranarag̃irẽ ji ei: Kiro ti ji ikwatijari inarag̃a remimombe'ua nehẽ, a'e ji jijive novĩa. A'ereki ji yvagipeve'ga rendu. Yvaga hugwi ga ei ji ve: \p —Terekwahavukari ti inarag̃a remimombe'ua. Terekwatijari ti a'ea, ei ga ji ve. \p —Kwa, a'e ji. \p \v 5 Tupana'gapyrive'ga – kiroki ga ohãi o'ama ypiahua ruvihava rehe yvya rehe no – gaha opova'ẽ yvagi pe. \p \v 6 —Gaha, ei ga, ga oko avuirama hako. Ag̃wamo ga rekoi, aerẽ avuirama nehẽ no omanoe'yma nehẽ, ei ga. Ga oapo yvaga yvagipeva'ea no yvya no yvyakotyva'ea no ypiahua ruvihava no yhyapora no, ei ga avuiramave'ga mombe'gwovo. Gaha nhirenduvame ji ei: Kiro ti aere'ĩva'ea nambegwea'javi nehẽ, a'e ji, ei ga. Ji erame na avuiramave'ga e'i: “A'iti a! Pyry nde'ea,” ei ga ji ve, ei Tupana'gapyrive'ga. \p —Nambegwea'javi tuhẽ ti aere'ĩva'ea nehẽ. \v 7 Kiro po ti seteve'g̃a – kiroki g̃a opy trombetas – kiro po ti g̃ande'yja'ga ipyi trombeta mbapavamo nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga. Gaha ipyrame trombeta kiro ti Tupana'ga ikwahapavukari g̃wemimbotarimova'ea nehẽ, ei ga. Ymyahũ Tupana'ga nomombe'upavi ojiheva'ea pe onhi'ig̃a mombe'uharava'ea pe nahanahã nhiremimbotarimova'ea javo hako. Nomombe'ui ga aerẽ ti ji hepiukapavi nehẽ javo hako, ei Tupana'gapyrive'ga ji ve. \p \v 8 Gaha – kiroki ga e'i ji ve: “Terekwatijari ti inarag̃a remimombe'ua” – gaha onhi'ig̃a'ja ji ve. Kiro ga ei: \p —Eho ipyhyga livro'ia ipe'apyra Tupana'gapyrive'ga poa hugwi – kiroki ga ohãi o'ama ypiahua ruvihava rehe yvya rehe no, ei ga ji ve. \p \v 9 A'ero ji hoi Tupana'gapyrive'ga pyri nhivahema javo ga pe: Embuhu livro'ia ji ve, a'e ji. \p —Koro! ei ga ji ve. Epyhy livro'ia i'gwovo pa. Nde juruka'rurame ti he'ẽro na'ẽ hehira ja novĩa nehẽ. Emo nde imokoname ti omborovahi nderevega nehẽ, ei ga ji ve. \p \v 10 Apyhy ji livro'ia ipe'avo gapoa hugwi i'gwovo a'ero. Livro'ia he'ẽro hehira ja ji juruka'rurame. Ji imokoname kotihĩ imborovahivi jirevega. \p \v 11 Kiro ga ei ji ve: \p —Aerẽ ti emombe'ua'ja Tupana'ga nhi'ig̃a he'yive'g̃a pe. Emombe'ua'ja ti ojipe'g̃a yvyakotyve'g̃a gwyg̃agwyripeve'g̃a no. Emombe'ua'ja ti g̃a no – kiroki g̃a ojoatyatyvi g̃anhi'ig̃a. Yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a ti emombe'ua'ja, ei ga ji ve. \c 11 \s1 Mokonha'g̃a omombe'u g̃wemiendukatua \p \v 1 Kiro yvagipeve'ga imbuhuri ji ve ta'akwatig̃uhũa a'ea pyvõ ti eha'ãha'ã hepiaga ipukuhua javo. \p —Eha'ãha'ã ti hepiaga ipukuhua g̃ajatykahavuhua pukuhua Tupana'ga mbohetehava pukuhua maranime ipukuhua javo, ei ga. Eha'ãha'ã ti hepiaga ikwava'ẽhava pukuhua no maranime ipukuhua javo. Emo'emo'ẽ ti Tupana'ga mboheteve'g̃a pevo no maramomi g̃ande'yja javo, ei ga ji ve. \p \v 2 —Okara – kiroki oko g̃ajatykahavuhua pyri Tupana'ga mbohetehava pyri – a'ea ti tereha'ãha'ag̃i. A'ereki Tupana'ga e'i jipe: “Judeus'g̃arũive'g̃a ti toko pevo,” ei Tupana'ga, ei ga. “Quarenta e dois meses rupi ti judeus'g̃arũive'g̃a okote'varuhuve'g̃a ndekoi g̃ajatykahavuhua pyri cidadepyryva pype Jerusalém pype,” ei Tupana'ga ji ve, ei ga. \p \v 3 —“Kiroki mokonha'g̃a nhinhi'ig̃a rendu katu – g̃ahã ti ji ambopopoakaruka nehẽ tomombe'u ti g̃a nhinhi'ig̃a mil duzentos e sessenta dias rupi,” ei Tupana'ga, ei ga. “Omongi ti g̃a tapy'ynhapite'varuhua jatyrapemuhũva'ea nehẽ imombe'urame nhinhi'ig̃a,” ei Tupana'ga ji ve, ei Tupana'gapyrive'ga imombe'gwovo ji ve. \p \v 4 Kiro Jesus'ga rembikwahavukara ji ve. Mokonha'g̃a oko yva ja oliveira ja mokonhava'ea ja. G̃a ko hyapehava ja no mokonhava'ea ja – kiroki hyapehava oko Tupana'ga rovai pyteri pe yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhete'ga rovai pyteri pe. \p \v 5 Po ojipe'g̃a imondopotari hahya mokonha'g̃a pe, a'ero ti tata ihemi mokonha'g̃a jurua rupi nehẽ g̃a moka'nhyma g̃a jukavo nehẽ. Nahã ti g̃a tomano tata pype imondopotarame hahya mokonha'g̃a pe nehẽ. \p \v 6 Mokonha'g̃a ipopoaka. Po g̃a imbopo'opotari amana imombe'urame Tupana'ga nhi'ig̃a mil duzentos e sessenta dias rupi, a'ero ti amana ndokyri nehẽ. Po g̃a yhya monhimbotepotari aherekoro, a'ero ti yhya onhimbote aherekoro nehẽ. Po g̃a imondoparavuhupotari karugwate'varuhua yvya koty, a'ero ti karugwate'varuhua oho yvyakotyva'ea pe yvyakotyve'g̃a pe nehẽ no. Po g̃a imondopotapotari, a'ero ti ohooho nehẽ. \p \v 7 Aerẽ ti g̃a imombe'upavi Tupana'ga nhi'ig̃a g̃wemiendukatua nehẽ. G̃a imombe'upavirẽ ti yvykwaruhuapypeva'ea ojiupi yvykwara ruvihavuhua hugwi ua nehẽ – kiroki yvykwara oho paivouhu. Uhu ti yvykwaruhuapypeva'ea tiruahũheteva'ea otavuka mokonha'g̃a pe g̃apopoakara mombiga g̃a jukavo nehẽ. \p \v 8 Mokonha'g̃a nda'oa ti ipytai pehea rupi cidade ruvihava pype nehẽ – kiroki cidade oko Sodoma ja Egito ja no. A'ereki cidadepeve'g̃a ite'varuhu hete Sodomapeve'g̃a ja Egitopeve'g̃a ja no. Pevo jitehe cidade ruvihava pype ymyahũ ahe mokonha'g̃a pojykaharete'ga mbovyri yva rehe ga jukavo ikwehe. Pevo jitehe ti mokonha'g̃a nda'oa pytai pehea rupi nehẽ. \p \v 9 Gwepia ti yvyakotyve'g̃a nhaporemo mokonha'g̃a nda'oa pevo nehẽ. Kiroki g̃a ojogwe'ygwe'yja'g̃a – g̃a ti g̃anda'oa repiagi nehẽ. Kiroki g̃a ojoatyatyvi g̃anhi'ig̃a – g̃a ti g̃anda'oa repiagi nehẽ. Yvyakotyve'g̃a gwyg̃agwyripeve'g̃a ti g̃anda'oa repiagi nehẽ. Ojipe'g̃a g̃anda'oa repiagi nehẽ no. Três dias e meio rupi ti g̃a hepiagi mokonha'g̃a nda'oa tymukare'yma nehẽ. \v 10 Yvyakotyve'g̃a ndoryndoryvamo g̃amanoa rehe nehẽ japovo toryva imondoteheavo mbatera ojohupe nehẽ. E'i ti g̃a ojohupe nehẽ: “Hahya ti mokonhava'ea nomondoa'javi nhande ve nehẽ. A'ereki hahy nhande ve ahe imombe'urame Tupana'ga nhi'ig̃a pepohi ti pejikote'varuhua hugwi javo nhande ve.” Nahã ti g̃a ei nehẽ. A'ereki g̃a nhangypyhy g̃amanoa rehe nehẽ Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'g̃a manoa rehe nehẽ. \p \v 11 Kiro ji hepiaga'javi Jesus'ga rembiepiukara ji ve aere'ĩva'ea. Mokonha'g̃a manorẽ três dias e meio ikwavi g̃amanoagwera pyvõ. Tupana'ga imondoi opytua g̃ayvyteri pe mokonha'g̃a yvyteri pe g̃a mbogwerava'java g̃a mopo'ama'java. A'ero g̃a po'ami. Ohyhyi pa yvyakotyve'g̃a okyhyjiheteavo g̃a ndepiagame. \v 12 Kiro mokonha'g̃a henduvi yvagipeve'ga nhi'ig̃a. Hahyahi ganhi'ig̃a ga erame g̃a pe: \p —He pejijo avo yvagi pe! ei ga. \p A'ero mokonha'g̃a hoi yvag̃atig̃a pype. Nahã g̃a hoi yvagi pe okiavo ogwovo a'ero. G̃ahoa yvagi pe g̃a'arõe'ỹve'g̃a hepiagi. \p \v 13 A'ea rupi jitehe yvya ig̃wyg̃wyhetei. Nurã onga ndurundurugi he'yjuhuva'ea cidade pe. Dez onga pyteri pe nanani ojipeji ndurugi onhika'mbika'mbiga. Nahã a décima parte da cidade onduru. Sete milve'g̃a omano yvya ig̃wyg̃wyheterame onga ndurundurugame. Kiroki g̃a nomanoi – g̃a e'i: \p —Tupana'ga ipopoaka hete! \p Nahã g̃a ei okyhyjiheteavo yvagipeve'g̃a nduvihavuhuhete'ga hugwi Tupana'ga hugwi. \p \v 14 Kiro ji ikwahavi javo: Na tuhẽ ite'varuhuva'ea ko. Mokõi reki ite'varuhuagwera a'ero. A'ea rehe kwanduhua'javuhuva'ea nhi'ig̃i oji'i. Kiro ti kotihĩ ojipeva'ea ite'varuhuva'ea nehẽ no. A'ero ti trêsva'ea ite'varuhuva'ea nehẽ, a'e ji. \s1 Mbapavamo ga opy trombeta \p \v 15 Kiro ojipe'ga ipyi trombeta seteve'g̃a nde'yja'ga a'ero. Sete ko g̃anembipyagwera trombetas a'ero. A'ero ji henduvi yvagipeve'g̃a nhi'ig̃ame. Hahyahi g̃anhi'ig̃a g̃a erame: \q1 —Kirog̃we nhandepojykaharete'ga Tupana'ga herekoi yvyakotyve'g̃a gwyra. \q1 A'ea nhaporemo hekoi ga'apoa Cristo'ga apoa no kiro. \q1 A'ereki Tupana'ga e'i ga pe: “Ji pavẽi ti tihepia katu g̃a pokoga.” \q1 A'ea ga ei Cristo'ga pe g̃wemimbuhurukara'ga pe eko ti g̃anduvihavuhuhetero ji pavẽi javo. \q1 Tohepia katu pa ti Tupana'ga yvyakotyve'g̃a kiro avuirama nehẽ, ei g̃a. \p \v 16 Kiro vinte e quatrove'g̃a huvihavuhu'g̃a – kiroki g̃a õi oapykava rehe Tupana'ga rovai pyteri pe – g̃ahã onhino ojovapyvo yvya rehe Tupana'ga rovai pyteri pe Tupana'ga mboheteavo. \v 17 Kiro g̃a ei Tupana'ga pe: \q1 —Tupana, orepojykaharetea, ndepyry hete nde oreruvihavuhuhetero. \q1 Ndehe ndepopoaka g̃a hohe pa. \q1 Ag̃wamo nde ereko. Ymyahũ nde ereko hako. \q1 Ndepyry hete nde. \q1 A'ereki nde erepojyka yvyakotyve'g̃a gwyra toko ti a'ea jigwyra javo. \q1 Kiro po ti nde hepiakatupavi yvyakotyve'g̃a nehẽ, ei g̃a Tupana'ga pe. \q1 \v 18 G̃agwyripeve'g̃a nhimonha'ngai nde rehe. \q1 Kiro ti nde nhimonha'ngai g̃a ndehe nehẽ g̃andekote'varuhuro g̃waramo. \q1 A'ero kiro ti nde ei omanove'g̃a pe nehẽ: \q1 “Peko te'varuhu pe. \q1 Peho ti hahyva'ea ruvihava pype a'ero,” ere ti nde g̃a pe nehẽ, ei huvihavuhu'g̃a Tupana'ga pe. \q1 Kiro ti nde imbuhuri ejiheve'g̃a pe ikwepykava pyryva'ea nehẽ \q2 – kiroki nenhi'ig̃a mombe'uhara'g̃a, neremimo'ẽhara'g̃a no, nenhi'ig̃a rendukatuhara'g̃a no. \q1 G̃a pe nhaporemo kiro ti nde imbuhuri nehẽ \q2 okoteheve'g̃a pe g̃anduvihava'g̃a pe nehẽ no, ei g̃a Tupana'ga pe. \q1 Kiro ti nde g̃a mondoi hahyva'ea ruvihava pype \q2 – kiroki g̃a oko te'varuhu yvyakotyve'g̃a pe imondovo hahya g̃a pe hendukatuukare'yma nenhi'ig̃a, ei vinte e quatrove'g̃a huvihavuhu'g̃a Tupana'ga pe. \p \v 19 Kiro yvagi pe Tupana'ga mbohetehava pe'ai garonga. A'ero jukwaha Tupana'ga rembikwatijarukaripyra ryru'ia pevo gambohetehava pype. \p Kiro iveraveravi onhi'inhi'ig̃a onaranarag̃a. Og̃wyg̃wy hete yvya a'ero. He'yjuhu itatig̃uhũa'java'ea amana royxag̃ahiva'java'ea ikyri yvya koty a'ero. \c 12 \s1 Kunhangwerahẽa; tejuhua'javuhuva'ea ruvihavuhua \p \v 1 Kiro ahemonhimomby'auhuvehẽa jipiukari yvagi pe tokwaha ti g̃a aere'ĩva'ea javo. Kwara ko hẽapiramo tapy'ynhapiramo. Jahya oko hẽapya gwyri pe. Gwereko hẽa akanitara oakag̃a rehe. Akanitara gwereko jaytata'ia ojihe. Doze ko jaytata'ia hehe. \v 2 Ipuru'a hẽa. A'ero hẽa rahẽrahemamo. A'ereki kiro hẽara'yra'ga ahava. A'ero hẽa herekoi kiro hahyhetea ojive. \p \v 3 Kiro ojipeva'ea jipiukari yvagi pe ahemonhimomby'ava'ea. Ahemonhimomby'ava'ea ko tejuhua'javuhuva'ea ruvihavuhua. Huvihavuhu ko tejuhua'javuhuva'ea g̃wehanhuhũro og̃wag̃ahivamo. Sete ko tejuhua'javuhuva'ea akag̃a. Gwereko akanitara oakag̃a rehe no. Sete ko akanitara a'ero. Dez ko tejuhua'javuhuva'ea ratĩa. \v 4 Ipopoaka tejuhua'javuhuva'ea gwaja jaytata'ia pe'avo yvaga hugwi imbuhua imomboa yvya koty. He'yjuhu hete ranuhũ jaytata'ia. Três jaytata'ia pyteri pe nanani gwaja ojipeji pe'ai imbuhua imomboa yvya koty. Nahã a terça parte dos jaytata'ia tejuhua'javuhuva'ea gwaja imombori. Tejuhua'javuhuva'ea i'ami kunhangwerahẽa rovai pyteri pe ta'u ti ji hẽara'yra'ga ga arame javo. A'ereki hẽa ombo'a g̃werĩ gwa'yra'ga. \p \v 5 Ymyahũ Tupana'ga ga mombe'u hako. Ga e'i: \q1 “Aerẽ ti hẽara'yra'ga toko yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhetero g̃a ndepiakatupava nehẽ. \q1 Tohendukatuukaraha ti ga g̃a pe onhi'ig̃a nehẽ. \q1 Ahe ja – kiroki ahe onupã ojipe'ga yvyra pyvõ metalva'ea pyvõ toko ti ga nhinhi'ig̃a rupi javo \q1 – ahe ja ti hẽara'yra'ga tohendukatuukaraha g̃a pe nehẽ toko ti g̃a nhaporemo nhinhi'ig̃a rupi javo,” ei Tupana'ga hako. \p Kiro hẽa ga mbo'ari gwa'yra'ga. Hẽara'yra'ga arame kiro gape'ahava pea hugwi tejuhua'javuhuva'ea ti to'uyme ga javo. Kiro garerohohava Tupana'ga pyri ga'apykava pyri toko ga aheruvihavuhuhetero kiro javo. \p \v 6 Kiro hẽa nhani oka'nhyma ongae'ỹi me. A'ereki pevo Tupana'ga omboavujikwerukaripe hẽa pe avo ti hẽa toju javo. \p —Pevo ti g̃a tomondomondo mbatera hẽa pe mil duzentos e sessenta dias rupi nehẽ, ei Tupana'ga. \p \v 7 Kiro yvagi pe Tupana'gapyrive'g̃a tavukari. Tupana'gapyrive'g̃a ko Miguel'g̃a. Miguel'ga ko oko Tupana'ga nhi'ig̃a rehe ojiheve'g̃a pavẽi. Tejuhua'javuhuva'ea ndokoi reki Tupana'ga nhi'ig̃a rehe ojiheva'ea pavẽi. Nurã Miguel'g̃a tavukari tejuhua'javuhuva'ea pe a'eareheva'ea pe no. \v 8 Miguel'g̃a imombigi tejuhua'javuhuva'ea popoakara a'eareheva'ea popoakara reheve yvagi pe. Ndatekwavi tejuhua'javuhuva'ea rehe yvagi pe a'eareheva'ea rehe no. \v 9 A'ea rupi tejuhua'javuhuva'ea huvihavava'ea mombohava a'eareheva'ea mombohava pavẽi yvya koty a'ero. \p Tejuhua'javuhuva'ea ko mboja'jave'ga akoja'ga ymyahũve'ga. Mboja'jave'ga rera ko Diabo ite'varuhuva'ea ruvihavuhu'ga. Mboja'jave'ga rera ko Satanás no. Omoandyandyi ga yvyakotyve'g̃a nhaporemo. \p \v 10 Kiro ji ojipe'ga renduvi. Hahyahi ganhi'ig̃a ga erame okovo yvagi pe: \q1 —Kirog̃we Tupana'ga ojiheve'g̃a ndekote'varuhua mombohetei g̃a mombyryva avuirama. \q1 Kiro ti ga g̃a nderohoukari ojipyri yvagi pe nehẽ. \q1 Kirog̃we ga hepiukari opopoakara okovo g̃anduvihavuhuhetero, ei ga. \q1 Kirog̃we Cristo'ga hepiukari opopoakara okovo g̃anduvihavuhuhetero no. \q1 Ga pe g̃wemimbuhurukara'ga pe Tupana'ga e'i \q2 eko ti g̃anduvihavuhuhetero javo. \q1 A'ereki Tupana'ga omomboruka g̃ambotegwetehara'ga yvya koty \q2 – kiroki ga omboja nhaneirũ'g̃a ndehe Tupana'ga rovai pyteri pe arimo ypytunimo no, ei ga okovo yvagi pe. \q1 \v 11 Nhaneirũ'g̃a omombi Diabo'ga popoakara ojikoheteavo g̃waramo cordeiro'jave'ga rehe \q2 gaha omano heka'voguka gwekoa nhande repyga javo cordeiro'jave'ga. \q1 G̃a omombi Diabo'ga popoakara imombe'urame Tupana'ga nhi'ig̃a Jesus Cristo'ga mombe'urame. \q1 Onhia'ngue'yma nhaneirũ'g̃a ei ojohupe: \q1 “Xa'eyme ti: Niamanopotari nhande Jesus Cristo'ga mombe'urame. \q1 A'ea rũi ti xa'e.” Nahã g̃a ei. \q1 G̃a'arõe'ỹve'g̃a g̃a jukai g̃a mbopohirukapota Jesus'ga hugwi novĩa. \q1 A'ereki g̃a ndopohiri Jesus'ga mombe'ua hugwi, ei ga okovo yvagi pe. \q1 \v 12 Tohoryory ti yvaga, ei ga. \q1 Pejoryjory ti yvagipeva'ero! \q1 A'ereki ga Diabo'ga mombo avo hugwi. \q1 Yvyakotyva'ea pe yhyarupiva'ea pe no, pe me ti ite'va kiro. \q1 A'ereki Diabo'ga ojy ogwovo pe pyri onhimboahiva. \q1 A'ereki ga e'i: “Nambegwei ti Tupana'ga omombiguka jipopoakara yvya koty nehẽ no. \q1 Takote'varuhuahi ti ji Jesus'gareheve'g̃a pe yvya koty a'ero nehẽ,” ei Diabo'ga, ei ga. \m A'ea ga ei okovo yvagi pe Diabo'ga mombe'gwovo yvyakotyve'g̃a pe yhyarupive'g̃a pe no. A'ea ji henduvi. \p \v 13 Kiro tejuhua'javuhuva'ea i'ei: \p —Ah! Yvya koty ga ji momborukari ji mombytavouka, e'i. \p A'ero ihoi kunhangwerahẽa rehe – kiroki hẽa gwa'yra'ga mbo'a. Hẽa rehe ihoi tajuka ti hẽa javo. \p \v 14 Kiro kwanduhua'javuhuva'ea pepoa mondohava mokonhava'ea mondohava kunhangwerahẽa pe. Nurã hẽa ei: \p —Taveve ti ji ongae'ỹi me nehẽ. Pevo ti ji taho jitupa jirupai pe nehẽ. Pevo ti g̃a tomondo mbatera ji ve três anos e meio rupi nehẽ. A'ero pevo ti ji rukatui nehẽ nhinhimima mboja hugwi tejuhua'javuhuva'ea hugwi nehẽ, ei hẽa. \p \v 15 Ojurua rupi mboja yhya mohemi. Hehanhuhũ yhya ypiahua ja – kiroki ohẽ tejuhua'javuhuva'ea jurua rupi yhya. \p —Yhya ti togwerohoroho hẽa moka'nhyma, e'i. \p \v 16 Yvya pyry reki hẽa pe hẽa pokoga. A'ereki yvy pe yhya onhinha – akoja tejuhua'javuhuva'ea omohẽ ojurua rupi. \p \v 17 A'ero tejuhua'javuhuva'ea nhimonha'ngahetei hẽa rehe. Nurã ihoi otavuka hẽarakykwepohara'g̃a pe – kiroki g̃a g̃wendu katu Tupana'ga remimombe'uhetea ojikoga Jesus Cristo'ga rehe okokatuavo. \v 18 Ogwovo ihoi o'ama y'ytig̃a rehe ypiahua ruvihava rembeyvyri pe. \c 13 \s1 Yhyapypeva'ea \p \v 1 Kiro ji hepiagi tiruahũva'ea yhyapypeva'ea. Ohẽ yhyapypeva'ea ypiahua ruvihava hugwi ua yvya rehe upa. Sete ko yhyapypeva'ea akag̃a. Dez ko yhyapypeva'ea ratĩa. G̃watĩa rehe gwereko akanitara. Dez ko akanitara a'ero. Oakag̃a rehe inainani gwereko gwerate'varuhua. Herate'varuhua Tupana'ga mbotegwetei yhyapypeva'ea ipopoaka Tupana'ga hohe javo. \v 2 Yhyapypeva'ea oko ja'gwara'java'ea ja leopardo ja. Ipya oko urso pya ja. Ijurua oko ja'gwara'java'ea jurua ja leão jurua ja. Kiro tejuhua'javuhuva'ea imbopopoakarukari yhyapypeva'ea oji'ja ojipy'rovouka jupe toko ti yhyapypeva'ea jireheve'g̃a nduvihavamo javo. \p \v 3 Ojipejiva'ea ji hepiagi yhyapypeva'ea akag̃a. Oko ika'ẽagwera ite'varuhuheteva'ea nhakag̃a rehe. Nurã ji ei: Omano po raji'i. Kiro okwerava'ja reki! a'e ji hepiaga ika'ẽagwera ite'varuhuheteva'ea. \p Yvyakotyve'g̃a nhaporemo g̃a nhimomby'ai hehe a'ea mbopogweavo. \v 4 A'ero g̃a tejuhua'javuhuva'ea mbohetei. A'ereki tejuhua'javuhuva'ea ombopopoakaruka yhyapypeva'ea pe. Yhyapypeva'ea g̃a imbohetei no. \p —Ma'g̃a ipopoaka yhyapypeva'ea ja? ei g̃a. Ma'g̃a ipopoaka a'ea hohe otavuka a'ea pe? Ndipopoakahavi tuhẽ a'ea pe! ei g̃a imboheteavo. \p \v 5 Kiro yhyapypeva'ea monhi'ĩte'varuhuhava. Nurã ikwahava omondoa yhyapypeva'ea i'ei: \p —Tanhimbohete tuhẽ ti ji Tupana'ga mbotegweteavo nehẽ. Quarenta e dois meses rupi ti ji tako nanongara rehe yvya koty nehẽ, e'i. \p \v 6 Nurã yhyapypeva'ea Tupana'ga mbotegwetei. Tupana'ga ronga mbotegwetei. Yvagipeve'g̃a mbotegwetei. Nahã yhyapypeva'ea gwereko te'varuhu Tupana'ga renoite'varuhuavo. \p \v 7 Kiro yhyapypeva'ea mbopopoakahava no. Nurã ikwahava omondoa yhyapypeva'ea i'ei: \p —Tatavuka ti ji Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a pe. Tamombi ti ji g̃apopoakara, e'i. Tajipopoaka ti ji yvyakotyve'g̃a hohe pa, e'i. G̃a hohe pa ti ji tajipopoaka – kiroki g̃a ojogwe'ygwe'yja'g̃a. Ojipe'g̃a hohe pa no ti ji tajipopoaka. Tajipopoaka ti ji g̃a hohe pa no – kiroki g̃a ojoatyatyvi g̃anhi'ig̃a. Yvyakotyve'g̃a gwyg̃agwyripeve'g̃a hohe pa ti ji tajipopoaka no, e'i yhyapypeva'ea. \p \v 8 Jihi, João, akwaha aere'ĩva'ea ikwatija. Ikwatija ji ei: Yvyakotyve'g̃a nhaporemo ti yhyapypeva'ea mbohetei ojikoga hehe nehẽ – kiroki g̃a ndojikogi Tupana'ga rehe ikwatijarukare'yma ga pe ojera livro pype, a'e ji ikwatija. G̃andera Tupana'ga ndokwatijari livro pype yvagi pe tuhu ti g̃a ji pyri okovo avuirama jave'yma. Livro ko cordeiro'jave'ga apoa. Gaha Tupana'ga omombe'u yvya apohava renonde aerẽ ti ga ojijukauka nehẽ javo, a'e ji ikwatija aere'ĩva'ea. \p \v 9 Peapyakwa pe. Pehendu katu nhirembikwatijara, a'e ji. \q1 \v 10 Kiroki g̃a ojipe'g̃a topyhy g̃a nderogwovo \q2 – g̃ahã ti ojipe'g̃a opyhygaha nehẽ g̃a nderogwovo nehẽ, a'e ji ikwahava aere'ĩva'ea. \q1 Kiroki g̃a ojipe'g̃a tojuka itakyhea'javuhuva'ea pyvõ \q2 – g̃ahã ti ojipe'g̃a ojuka tuhẽ itakyhea'javuhuva'ea pyvõ nehẽ, a'e ji ikwahava aere'ĩva'ea. \m Nurã ti Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a tonhimomirana ojikoheteavo ga rehe nehẽ, a'e ji ikwatija aere'ĩva'ea. \s1 Yvyapypeva'ea \p \v 11 Kiro ojipea ji hepiagi tiruahũva'ea yvyapypeva'ea. Ohẽ yvyapypeva'ea yvya hugwi ua yvya arimo upa. Mokõi ko yvyapypeva'ea ratĩa. Hatĩa ko cordeiro ratĩa ja. Hahyahi yvyapypeva'ea nhi'ig̃a tejuhua'javuhuva'ea ja. \v 12 Yhyapypeva'ea ombopopoakaruka yvyapypeva'ea oji'ja. A'ero yvyapypeva'ea yhyapypeva'ea mboheteukari yvyakotyve'g̃a pe yvya pe no – kiroki yhyapypeva'ea gwereko ika'ẽagwera ite'varuhuheteva'ea. \p \v 13 Yvyapypeva'ea japojapoi ahemonhimomby'ava'ea. Yvaga hugwi imbojyvi tata imbuhua yvya koty. Gwepia pa yvyakotyve'g̃a ahemonhimomby'ava'ea. \v 14 Ahemonhimomby'ava'ea apovo g̃waramo yvyapypeva'ea g̃a moandyandyjuhui. Ipopoaka yvyapypeva'ea ahemonhimomby'ava'ea apovo g̃waramo yhyapypeva'ea rovai pyteri pe. Yvyakotyve'g̃a pe yvyapypeva'ea ei: \p —Peapo ti ha'angavuhua kiro timbohete ti a'ea ra'angavuhua javo – kiroki a'ea ko yhyapypeva'ea herekovo ika'ẽagwera ite'varuhuheteva'ea itakyhea'javuhuva'ea rembikytiuhuagwera. A'ea ra'angavuhua ti peapo. A'ereki a'ea okwerava'ja reki yhyapypeva'ea, e'i yvyapypeva'ea. \p Mbatera g̃a japoi yhyapypeva'ea ra'angavamo a'ero. \v 15 Opopoakahetero g̃waramo yvyapypeva'ea imondoi opytua ha'angava pe imopo'ama. \p —Opo'ã reki ha'angava ogwoogwovo, ei yvyakotyve'g̃a hepiagame. \p Ha'angava onhi'ĩ. Kiro i'ei: \p —Tanhimbohete ti yvyakotyve'g̃a nhaporemo, e'i. \p Kiroki g̃a nombohetei yhyapypeva'ea ra'angava – g̃ahã ha'angava ojukauka. \v 16-17 Yvyakotyve'g̃a nhaporemo herekoi yhyapypeva'ea rembikwatijarukaragwera ojihe a'ero. G̃a okwatijaruka yhyapypeva'ea rera ojihe. Hera ikwatijarukare'ymame ti g̃a okwatijaruka yhyapypeva'ea rera número. Okwatijaruka ti g̃a opoa rehe ojohukoty rũi. Opoa rehe ikwatijarukare'ymame ti g̃a okwatijaruka gwetovapya rehe. Okwatijaruka g̃a nhaporemo: okoteheve'g̃a g̃anduvihava'g̃a imbateve'g̃a nimbaterive'g̃a ojipe'g̃a no – kiroki g̃a oporavyky ojive jate ipiro'yve'g̃a, kiroki ipiro'ye'ỹve'g̃a g̃a g̃a mboporavykyuka g̃a mbopohirukare'yma ojihugwi no. G̃a ojihe ikwatijarukare'ymame yhyapypeva'ea ra'angava noma'ẽukari g̃a pe mbatera ipyhygukare'yma imondoukare'yma no. Nahã yhyapypeva'ea ra'angava hendukatuukarahai yvyakotyve'g̃a pe onhi'ig̃a opopoakaramo. \p \v 18 Ojapyakaheterame jate ti ahe ikwahavi yhyapypeva'ea rera. Kiroki ga okwaha hete – gaha ti tomo'emo'ẽ yhyapypeva'ea rera número onhimombaragwahava hehe. Yhyapypeva'ea rera número ko akwaimbae'ga rera número. Yhyapypeva'ea rera ko número seiscentos e sessenta e seis. \c 14 \s1 Cordeiro'jave'ga he'yjuhuranuhũve'g̃a pavẽi \p \v 1 Kiro ji hepiagi. Nanime cordeiro'jave'ga ami yvytyruhua rehe Sião rehe! Ga pavẽi g̃a oko cento e quarenta e quatro milve'g̃a. Ikwatijara g̃a gwereko gwetovapya rehe. Ikwatijara ko cordeiro'jave'ga rera garuva'ga rera no. \p \v 2 Kiro ji yvagipeve'ga renduvi. Onhi'ig̃ahyahivuhu ga typojuhetea pyambua ja onaranarag̃uhũva'ea ja no. Ikatu ganhi'ig̃a imonhi'ĩhava ja no harpas ja, a'e ji yvagipeve'ga renduva. \p \v 3 Cento e quarenta e quatro milve'g̃a nhimby'yi ipyahuva'ea rehe yvagi pe ga'apykavareheve'ga apykava rovai pyteri pe ga apygame oapykava rehe okovo aheruvihavuhuhetero. Onhimby'yi g̃a quatrove'g̃a ndovai pyteri pe no huvihavuhu'g̃a ndovai pyteri pe no. Tegwete ojipe'g̃a nhimbo'ehava a'ea rehe. G̃ahã jate onhimbo'e hehe ipyahuva'ea rehe onhimby'yita cento e quarenta e quatro milve'g̃a. A'ereki Tupana'ga g̃a mbopiro'yuka g̃ambote'varuhuva'ea hugwi g̃a pokoguka g̃a mbuhuruka ojipyri yvagi pe g̃a mombytavouka avuirama. \v 4 G̃a ndokote'varuhui. G̃a ko g̃a ja – kiroki g̃a ndogwerekoangavi kunhangwera'g̃a. Pyry hete g̃a. Cordeiro'jave'ga hoa nanani g̃a hoi ga rupi okovo ganhi'ig̃a rupi. Tupana'ga omo'emo'ẽypy g̃a ojive yvyakotyve'g̃a hugwi g̃a mbopiro'yuka. \p —G̃ahã ti toko jireheve'g̃a cordeiro'jave'gareheve'g̃a no, ei Tupana'ga g̃a mo'emo'eamo. Toko ti g̃a nhinhi'ig̃a rupi ganhi'ig̃a rupi no. Jara'g̃a hohe yvyakotyve'g̃a hohe g̃a pyryvamo okovo a'ero, ei Tupana'ga. \p \v 5 Ni'mbeangavi Tupana'gareheve'g̃a. Nurã ndojari g̃a ndehe Tupana'ga rovai pyteri pe aheruvihavuhuhete'ga rovai pyteri pe. \s1 Trêsve'g̃a Tupana'gapyrive'g̃a yvagipeve'g̃a \p \v 6 Kiro ji ojipe'ga repiagi Tupana'gapyrive'ga ga veverame yvatea gwyrimo. Ikwahava g̃waramo omondoa ga ei: \p —Taho ti ji imombe'gwovo pyryva'ea ipave'ỹva'ea Jesus'ga mombe'ua yvyakotyve'g̃a pe nhaporemo nehẽ. G̃agwyg̃agwyripeve'g̃a pe ti ji tamombe'u. Kiroki g̃a ojogwe'ygwe'yja'g̃a – g̃a peg̃ape ti ji tamombe'u. Kiroki g̃a ojoatyatyvi g̃anhi'ig̃a – g̃a peg̃ape ti ji tamombe'u. Ojipe'g̃a pe ti ji tamombe'u no. Yvyakotyve'g̃a pe nhaporemo yvya koty ti ji tamombe'u nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga. \p \v 7 Hahyahi ganhi'ig̃a ga erame g̃a pe a'ero: \p —Pehendu katu ti Tupana'ga rerekokatukatuavo ga ko ipopoaka ojipe'g̃a hohe pa javo. Pembohete ti ga gaha jate oko nhanderuvihavuhuhetero javo. A'ereki kiro ga'ea okote'varuhuve'g̃a pe peko te'varuhu pe javo. “Peho ti hahyva'ea ruvihava pype nehẽ,” e'i ti Tupana'ga nehẽ. \p —Pembohete ti Tupana'ga mboukwahava penenypy'amo ga rovai pyteri pe. Gaha ombojihu yvaga yvya no ypiahua ruvihava no yhyaryapyruhua nhaporemo no, ei Tupana'gapyrive'ga. \p \v 8 Kiro ojipe'ga vevei ga reviri no Tupana'gapyrive'ga. Imombe'gwovo ga ei: \p —Cidadepeve'g̃a Babilôniapeve'g̃a popoakahetea ipigi! Opi hete tuhẽ! A'ereki g̃a ombote'vate'varuhu yvyakotyve'g̃a gwyripeve'g̃a nhaporemo, ei ga. Babilôniapeve'g̃a onhimbopogweuka ojipe'g̃a pe toko te'varuhu ti g̃a nhande ja javo. Babilôniapeve'g̃a ja g̃a ndekote'varuhui a'ero gworygworyvamo g̃andekote'varuhua rehe, ei ga. \p \v 9-10 Kiro ojipe'ga vevei mokonha'g̃a ndeviri no Tupana'gapyrive'ga. Três ko g̃a a'ero. Hahyahi ganhi'ig̃a ga erame: \p —Kiroki g̃a yhyapypeva'ea mbohete yhyapypeva'ea ra'angava rehe ve – g̃ahã ti ombuhuruka ite'varuhuva'ea ojive nehẽ, ei ga. Po g̃a okwatijaruka yhyapypeva'ea rembikwatijarukara gwetovapya rehe, a'ero ti ite'varuhu g̃a pe nehẽ, ei ga. Po g̃a okwatijaruka opoa rehe, a'ero ti ite'varuhu g̃a pe nehẽ no. \p —Tupana'ga ti onhimonha'nga g̃a ndehe nehẽ. Ndoporogwetygi ti ga g̃a nehẽ, ei ga. A'ero ti Tupana'ga g̃a mondoi tata pype enxofre pype nehẽ no hahyva'ea ruvihava pype. A'ea pyvõ ti ga hahya mondoi g̃a pe nehẽ, ei ga. Hahyrame pevo g̃a pe ti pyryve'g̃a Tupana'gapyrive'g̃a g̃a ndepiagi nehẽ. G̃a pavẽi ti cordeiro'jave'ga g̃a ndepiagi nehẽ hahyrame g̃a pe nehẽ, ei ga. \v 11 Nane'ymi ti ihemi tatatig̃uhũa hahyrame g̃a pe nehẽ. Hahya ti ndopigi g̃a hugwi ypytunimo arimo nehẽ no, ei ga. Hahy hete ti g̃a pe tata pype jipi nehẽ – kiroki g̃a yhyapypeva'ea mbohete yhyapypeva'ea ra'angava reheve, kiroki g̃a okwatijaruka yhyapypeva'ea rera ojihe, ei ga imombe'gwovo. \p \v 12 —Nurã ti Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a tonhimomirana ojikoheteavo Jesus'ga rehe Tupana'ga remimombe'uhetea rendukatuavo nehẽ, ei ga. \p \v 13 Kiro ji ojipe'ga renduvi yvagipeve'ga. Ji ve ga ei: \p —Ekwatija ti nhiremimombe'ua nde ve kiro. Kiro Cristo'gareheve'g̃a ndoryndoryvamo – kiroki g̃a omano kirẽ nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga ji ve. \p —Na tuhẽ, e'i Tupana'ga ra'uva. Kiro g̃a ndoryndoryvamo. A'ereki omanorẽ g̃a oapo pi. A'ero g̃apy'a rukatui. Oporavyky hete na'ẽ g̃a okovo yvya koty Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'gwovo okokatuavo onhimomiranama. Aerẽ omanorẽ ti g̃a ndukatui yvagi pe nehẽ. G̃andekokatuagwera ti jukwaha nehẽ g̃a vahemirẽ yvagi pe, e'i Tupana'ga ra'uva. \s1 Okyti g̃a kopeva'ea \p \v 14 Kiro nanime ji hepiagi yvag̃atig̃a. Itig̃ahivuhuva'ea ko yvag̃atig̃a. I'arimo ga oapy. Oko ga ga ja – kiroki ga oko yvagipeva'ero yvyakotyva'ero no. Oakag̃a rehe ga gwereko akanitara ouro apopyra okovo g̃waramo aheruvihavuhuhetero. Opo pe ga gwereko haimbeva'ea foice. \p \v 15 Kiro ojipe'ga Tupana'gapyrive'ga hemi Tupana'ga mbohetehava hugwi garonga hugwi ua. Hahyahi ganhi'ig̃a ga erame yvag̃atig̃a'arimove'ga pe. Ga pe ga ei: \p —Ekyti kopeva'ea eapoa pyvõ haimbeva'ea pyvõ jajuro g̃waramo yvya koty. A'ereki kiro ikytihava, ei ga ga pe. \p \v 16 —Kwa, ei ga. \p A'ero ga ikytipavi kopeva'ea nhaporemo yvya koty a'ero – kiroki ga oapy yvag̃atig̃a arimo. \p \v 17 Kiro ojipe'ga Tupana'gapyrive'ga hemi Tupana'ga mbohetehava hugwi garonga hugwi yvagipeva'ea hugwi. Gwereko ga haimbeva'ea no foice. \p \v 18 Kiro ojipe'ga ruri ikwava'ẽhava hugwi Tupana'gapyrive'ga. Gaha ko tata repiakatuhara'ga. Hahyahi ganhi'ig̃a ga erame Tupana'gapyrive'ga pe – kiroki ga gwereko haimbeva'ea. \p —Ekyti yva'ia ahara yhypoa'java'ea hugwi imono'ono'ombava. A'ereki yva'ia uva jaju pa yvya koty, ei ga ga pe. \p \v 19 —Kwa, ei ga. \p A'ero ga yva'ia kytipavi yvya koty imono'ono'ombava a'ero imomboa imu'umu'ũhavuhua pype to'ẽ ti yva'ia ryhya jugwi javo. \p Tupana'ga nhimonha'ngahetea, a'e ji imu'umu'ũhava pe. A'ereki Tupana'ga omu'umu'umuka okote'varuhuve'g̃a jukajukavouka imo'emo'ẽuka g̃andekoa nhaporemo. \p \v 20 Cidade koty g̃a imu'umu'umi yva'ia imu'umu'ũhavuhua pype. He'yjuhu ranuhũ hete yva'ia ryhya i'ẽi jugwi g̃a imu'umu'umame. Okote'varuhuve'g̃a ndekoa pe a'e ji yva'ia ryhya. Paivouhu ihoi g̃andekoa Tupana'ga g̃a mu'umu'umukarame. G̃andekoa oho paivouhu trezentos quilômetros. Hehanhuhũ g̃andekoa typya no. Typya ihoi um metro e meio ogwovo. Oho g̃andekoa cavalo jurua apiavo. Nahã typya ihoi cavalo jurua yvate jaime g̃andekoa. \c 15 \s1 Seteve'g̃a Tupana'gapyrive'g̃a ti omondo karugwara \p \v 1 Kiro ji ojipe'g̃a ndepiagi ahemonhimomby'auhuve'g̃a – kiroki seteve'g̃a Tupana'gapyrive'g̃a okwahavuka aere'ĩva'ea okovo yvagi pe yvagipeve'g̃a. Omondo ti g̃a seteva'ea karugwara yvyakotyve'g̃a pe nehẽ. Seteva'ea karugwara ko mbapavava'ea. Seteve'g̃a imondomondorẽ seteva'ea karugwara yvyakotyve'g̃a ndehe po ti Tupana'ga nhimonha'ngahetea ipigi g̃a ndehe nehẽ. \p \v 2 Kiro ji hepiagi ypiahua ruvihava'java'ea. Ypiahua ruvihava'java'ea ko vidro'java'ea apopyra tata'java'ea apopyra no. Vidro'java'ea apopyra tata'java'ea apopyra, a'ea memei ko ojihe'a ojogwehe. Kiroki g̃a nombohetei yhyapypeva'ea yhyapypeva'ea ra'angava reheve – ji g̃a ndepiagi g̃a amame ypiahua ruvihava'java'ea rembeyvyri pe. Ndokwatijarukari g̃a ojihe yhyapypeva'ea rera opopoakaramo yhyapypeva'ea hohe. Ndokwatijarukari g̃a yhyapypeva'ea rera número ojihe no. Gwereko g̃a Tupana'ga remimondoa imonhi'ĩhava harpas. \v 3 Tupana'gareheva'ea nhimby'yja rehe Moisésva'ea nhimby'yja rehe g̃a nhimby'yi. Cordeiro'jave'ga nhimby'yja rehe g̃a nhimby'yi no. A'ereki g̃a Tupana'ga mbohete gaha jate ko yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhete'ga javo. Onhimby'yita g̃a ei: \q1 —Tupana, orepojykaharetea, ndehe ko yvyakotyve'g̃a nduvihava epopoakaramo g̃a hohe pa. \q1 Ndehe ko g̃anduvihavuhuhetero avuirama ymya hako aerẽ nehẽ no, ei g̃a onhimby'yita. \q1 Ereapo nde g̃amonhimomby'auhuva'ea enhimboheteuka g̃a pe. \q1 Ereko katu hete nde g̃a nderekokatuavo imombe'gwovo a'itituhẽva'ea g̃a pe, ei g̃a onhimby'yita Tupana'ga mboheteavo. \q1 \v 4 G̃a nhaporemo nde rendu katu nde mboheteavo ga pyry hete javo. \q1 A'ereki nde tehe jate ko ndepyry hete tuhẽ. \q2 Uhu pa ti g̃a ogwyra hugwi nhaporemo nehẽ nde mboheteavo nderovai pyteri pe nehẽ. \q1 A'ereki nde erehepiuka ejekokatuagwera g̃a pe. \m Nahã g̃a ei onhimby'yita upa Tupana'ga mboheteavo. \p \v 5 G̃a nhimby'yirẽ ji hepiagi yvagi pe. Pevo ko Tupana'ga mbohetehava ipira apopyra – kiroki pyryheteva'ea gwereko Tupana'ga rembikwatijarukaripyra ryru'ia. Ojipe'a gambohetehava. \v 6 Seteve'g̃a Tupana'gapyrive'g̃a hemi jugwi – kiroki g̃a omondo g̃werĩ karugwara yvyakotyve'g̃a pe. Omongi g̃a tapy'ynhapitig̃ahivuhuva'ea linho apopyra ndiky'ai'i'iva'ea. Omongi g̃a oku'ayvira imondovo opoti'a rupi. Ouro apopyra ko g̃aku'ayvira. \p \v 7 G̃a pe quatrove'g̃a nde'yja'ga imondoi nhaetingy'a'java'ea ouro apopyra. Sete ko nhaetingy'a'java'ea. Tupana'ga nhimonha'ngahetea rekoi nhaetingy'a'java'ea pype avuiramave'ga nhimonha'ngahetea. Tynahẽ a'ero. \p \v 8 Tatatig̃uhũhetea rekoi Tupana'ga ronga pype gambohetehava pype. A'ereki Tupana'ga oko ipype. Tupana'ga rendy'jaro g̃waramo gambohetehava pype hekoi tatatig̃a. Gapopoakaro g̃waramo hekoi tatatig̃a ipype no. Tynahẽ gambohetehava a'ero. Tatatig̃uhũa g̃waramo ti ahe ndohoi gambohetehai pe seteve'g̃a remimondoa renonde nehẽ. A'ereki seteve'g̃a Tupana'gapyrive'g̃a e'i: \p —Orenhinanhinani ti toromondo na'ẽ karugwara yvyakotyve'g̃a pe nehẽ, ei g̃a. \c 16 \s1 Tupana'ga nhimonha'ngahetea oko nhaetingy'a'java'ea pype \p \v 1 Kiro ji ga renduvi Tupana'ga mbohetehavapypeve'ga. Hahyahi ganhi'ig̃a ga erame seteve'g̃a pe Tupana'gapyrive'g̃a pe: \p —Peho ti heka'voga Tupana'ga nhimonha'ngahetea nhaetingy'a'java'ea hugwi. Peheka'vo ti yvya koty, ei ga g̃a pe. \p \v 2 —Kwa, ei yvagipeve'g̃a. \p Kiro g̃ande'yja'ga hona'ẽi a'ero heka'voga yvya koty Tupana'ga nhimonha'ngahetea ojipejiva'ea hugwi nhaetingy'a'java'ea hugwi. Nurã ihemi g̃ajauhua ite'varuhuheteva'ea yvyakotyve'g̃a ndehe – kiroki g̃a okwatijaruka yhyapypeva'ea apoa ojihe. Kiroki g̃a ombohete yhyapypeva'ea ra'angava – g̃a ndehe ihemi g̃ajauhua ite'varuhuheteva'ea no. \p \v 3 Kiro ojipe'ga seteve'g̃a nde'yja'ga heka'vogi Tupana'ga nhimonha'ngahetea ojipea hugwi nhaetingy'a'java'ea hugwi. Mokõi ko g̃anembiheka'vogagwera a'ero. Ypiahua ruvihava rehe ga heka'vogi. Ypiahua ruvihava nhimbotei omanove'ga rekoa'java'ero. Nurã yhyapora imanombavi. \p \v 4 Kiro ojipe'ga seteve'g̃a nde'yja'ga heka'vogi Tupana'ga nhimonha'ngahetea ojipea hugwi nhaetingy'a'java'ea hugwi. Três ko g̃anembiheka'vogagwera a'ero. Paranauhũa rehe yhyaryapyruhua rehe no ga heka'vogi. Paranauhũa nhimbotei aherekoro a'ero. Yhyaryapyruhua onhimbote aherekoro no. \p \v 5 Kiro ji ga renduvi – kiroki Tupana'gapyrive'ga oko yhya repiakatuhara'ga. Tupana'ga pe ga ei: \q1 —Jipojykaharetea, ei ga Tupana'ga pe. \q1 Ag̃wamo nde ereko. Ymyahũ nde ereko hako. \q1 Ndehe ko ereko katu hete yhya monhimboteavo aherekoro g̃a pe. \q1 \v 6 A'ereki g̃a neremimo'ẽhara'g̃a apiti \q2 nenhi'ig̃a mombe'uhara'g̃a ndeheve g̃andekoa reka'voga. \q1 Kirog̃we aherekoa nde imondoi g̃a pe to'u ti g̃a javo. \q1 Pyry nde imondoi a'ea g̃a pe, ei ga Tupana'ga pe. \p \v 7 Kiro ji henduvi ikwava'ẽhava hugwi nahã: \q1 —Na tuhẽ, Tupana, orepojykaharetea! \q1 Ndehe ko yvyakotyve'g̃a nduvihava epopoakaramo g̃a hohe pa. \q1 Ereko katu hete \q2 e'erame a'itituhẽva'ea imondovo hahya hupi katu okote'varuhuve'g̃a pe. \m Poro ji henduvi ikwava'ẽhava hugwi. \p \v 8 Kiro ojipe'ga seteve'g̃a nde'yja'ga heka'vogi Tupana'ga nhimonha'ngahetea ojipea hugwi nhaetingy'a'java'ea hugwi. Quatro ko g̃anembiheka'vogagwera a'ero. Kwara rehe ga heka'vogi tombokai ti kwara yvyakotyve'g̃a tata pyvõ javo. \v 9 Kwara yvyakotyve'g̃a mbokaihetei a'ero. Hahy hete g̃a pe a'ero. A'ea nhaporemo karugwara Tupana'ga imondomondoukari g̃a pe. Ga karugwara mondoukaro g̃waramo g̃a ete'varuhuhetei Tupana'ga pe ga mbotegweteavo. Ndogwerojijyi reki g̃a ojeaporog̃ita okokatue'yma ga mbohetee'yma. \p \v 10 Kiro ojipe'ga seteve'g̃a nde'yja'ga heka'vogi Tupana'ga nhimonha'ngahetea ojipea hugwi nhaetingy'a'java'ea hugwi. Cinco ko g̃anembiheka'vogagwera a'ero. Yhyapypeva'ea gwyra rehe ga heka'vogi. Pevo yvya koty yhyapypeva'ea oko ogwyripeve'g̃a nduvihavamo. Yhyapypeva'ea gwyripeve'g̃a pe ypytunahivuhu a'ero. Hahy hete g̃a pe. Ohu'u g̃a okũa a'ero hahyhetero g̃waramo g̃a pe. \v 11 Yvagipeve'ga pe Tupana'ga pe g̃a ete'varuhuhetei ga mbotegweteavo okote'varuhuavo hahyro g̃waramo ojive. Ojauhuro g̃waramo g̃a ete'varuhuhetei ga pe no. Emo g̃a ndogwerojijyi ojeaporog̃ita okokatue'yma. \p \v 12 Kiro ojipe'ga seteve'g̃a nde'yja'ga heka'vogi Tupana'ga nhimonha'ngahetea ojipea hugwi nhaetingy'a'java'ea hugwi. Seis ko g̃anembiheka'vogagwera a'ero. Paranauhũa ruvihava rehe rio Eufrates rehe ga heka'vogi. Paranauhũa ruvihava rio Eufrates ty pa onhimboavujikwea a'ero tuhu ti kwara porakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a yvya pikag̃a rupi javo. \p \v 13 Kiro ji hepiagi trêsva'ea Diabo'gapyriva'ea anhag̃a. A'ea ko kururua ja. Tejuhua'javuhuva'ea jurua rupi ojipea hemi. Yhyapypeva'ea jurua rupi ojipea hemi. Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea mombe'uhara'ga jurua rupi ojipea hemi. Nahã ko trêsva'ea Diabo'gapyriva'ea. \p \v 14 Tiruahũ Diabo'gapyriva'ea okovo Diabo'ga nhi'ig̃a rehe japojapovo ahemonhimomby'ava'ea. Kiro ihoi yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a pyri nhaporemo g̃a mono'ono'og̃uka g̃a movahemuka totavuka ti g̃a Tupana'ga pe javo. A'ereki Tupana'ga e'i jipe: “Diabo'gapyriva'ea g̃a mono'ono'og̃ukarame ti ji ei g̃a pe nehẽ: Peko te'varuhu pe. Peho kiro tata pype hahyva'ea ruvihava pype. A'ea ti ji ei g̃a pe jipopoakahetero g̃a hohe pa nehẽ g̃apopoakara mombiga,” ei Tupana'ga. \p \v 15 —Pehendu ti, ei Cristo'ga nhande ve. Ahe nomboha'uvi iporomive'g̃a ndura. Ahe ja ti pe napemboha'uvi jirura'java nehẽ. Nurã ji ei pe me: Pyry hete ti pe me nehẽ pe nhimomiranamame nhinhi'ig̃a reroviapige'yma aerẽ ti ga ruri nehẽ javo. A'ero ti pe ndekoi ga ja nehẽ – kiroki ga gwereko opira imongiavo onhinotĩe'yma, ei Cristo'ga nhande ve. \p \v 16 Diabo'gapyriva'ea omono'ono'og̃uka yvyakotyve'g̃a nduvihava'g̃a. Pea pe g̃amono'og̃ukahava pe hebreus'g̃a e'i Armagedom. \p \v 17 Kiro ojipe'ga seteve'g̃a nde'yja'ga heka'vogi Tupana'ga nhimonha'ngahetea ojipea hugwi nhaetingy'a'java'ea hugwi. Yvate ga heka'vogi. Sete ko g̃anembiheka'vogagwera a'ero. Kiroki ga oko yvagi pe aheruvihavuhuhete'ga ronga pype gambohetehava pype ga'apykava pyri – hahyahi ganhi'ig̃a ga erame pea hugwi: \p —Momina Tupana'ga nhimonha'nga! ei ga. \p \v 18 Kiro inhi'inhi'ig̃i onaranarag̃a overaverava. Yvya og̃wyg̃wy hete ranuhũ tuhẽ. Yvyakotyve'g̃a mbojihuvypyagwera jate ndogwerekoi nanongara. \v 19 A'ero cidadeuhua i'gwy'gwyri. Três ko ipeheuhũva'ea cidadeuhua peheuhũva'ea a'ero. Cidades nhaporemo yvya koty indurundurupavi he'yjuhuva'ea. Tupana'ga okwahava'ja Babilôniapeve'g̃a ji ndapotari g̃andekote'varuhua javo. Ipopoaka hete g̃a novĩa a'ero. A'ereki kiro Tupana'ga onhimonha'nga hete g̃a ndehe onhimboahiva ojipypava g̃a ndehe g̃a ndekote'varuhuro g̃waramo. \v 20 Ypa'õa oka'nhymba. Ahana'ja a'ero. Yvytyruhua ahe ndohepiaga'javi no. \v 21 He'yjuhu itatig̃uhũa'java'ea amana royxag̃ahiva'java'ea okya yvaga hugwi yvyakotyve'g̃a ndehe. Tupana'ga pe g̃a ete'varuhuhetei ga mbotegweteavo okote'varuhuavo. A'ereki amana royxag̃ahiva'java'ea hahy ranuhũ g̃a pe. A'ereki hehanhuhũ hete amana royxag̃ahiva'java'ea itatig̃uhũa'java'ea. A'ea pohyja ko quarenta quilos hetakwera ja. \c 17 \s1 Kunhangwerahẽa oapy yhyapypeva'ea arimo \p \v 1 Kiro Tupana'gapyrive'ga ruri ji pyri seteve'g̃a nde'yja'ga – kiroki seteve'g̃a gwereko nhaetingy'a'java'ea yvagipeve'g̃a. Ji ve ga nhi'ig̃i javo: \p —Herejo, ei ga. Kiro ti ji ipopoakavehẽa repiukari nde ve nehẽ Tupana'ga erame hẽa pe: “Ereko te'varuhu nde. Eho ti a'ero tata pype hahyva'ea ruvihava pype.” A'ea ti Tupana'ga ei hẽa pe nehẽ – kiroki akwaimbae'g̃a upaharahẽa oapy ypiahua arimo ypiahua ruvihava arimo no paranauhũa arimo no. Onhimongyheteuhu yhya. A'ea arimo nhaporemo hẽa apygi oina. \v 2 He'yjuhuve'g̃a yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a oko hẽanhi'ig̃a rupi okote'varuhuavo hẽa rendukatuavo. Hẽa yvyakotyve'g̃a mbopogwei ojihe g̃a mbote'varuhuavo oji'ja. A'ero g̃a ndekote'varuhui okovo hẽanhi'ig̃a rupi gworygworyvamo hẽarekote'varuhua rehe, ei Tupana'gapyrive'ga ji ve. \p \v 3 Kiro ga ji rerohoi Tupana'ga ra'uva ji pojykakaturame. Ongae'ỹi me ga ji rerohoi. Pevo ji hẽa repiagi. Yhyapypeva'ea arimo hẽa apygi. Ig̃wag̃ahi yhyapypeva'ea. He'yjuhu hete ikwatijara hehe. Ohygahi ikwatijara hehe. Herate'varuhua pe ikwatijara i'ei Tupana'ga mbotegweteavo yhyapypeva'ea ipopoaka Tupana'ga hohe javo. Sete ko yhyapypeva'ea akag̃a. Dez ko yhyapypeva'ea ratĩa. \v 4 Hẽa opipyryva imongi tapy'ynhapig̃wag̃ahiva'ea tapy'ynhapig̃wag̃uhũva'ea no. He'yjuhuva'ea hẽa imongi ombojigwahava ouro apopyra itakatua no pérolas no. Gwereko hẽa nhaetingy'a'java'ea ouro apopyra opo pe. Ite'varuhuranuhũva'ea oko nhaetingy'a'java'ea pype hẽate'varuhua hẽareaporog̃itate'varuhua. \v 5 Gwetovapya rehe hẽa gwereko ikwatijara. Hẽarera pe ikwatijara i'ei: \q1 —Aherembikwahavipyre'yma ko hẽarera. \q1 Três ko hẽarera. \q2 Ojipea ko Babilônia ipopoakaheteva'ea. \q2 Ojipea ko Akwaimbae'g̃a upahara'g̃a nemboypya. \q2 Ojipea ko Ite'varuhuranuhũva'ea remboypya yvya koty. \m A'ea i'ei ikwatijara. A'ea ko hẽarera a'ero hẽaretovapya rehe. \p \v 6 Kiro hẽa repiaga ji ikwahavi heagwyry hẽa javo. Heagwyry hete hẽa. A'ereki hẽa horyory ranuhũ hete Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a manoa rehe. G̃ajikoga g̃waramo Jesus'ga rehe hẽa g̃a jukaukari. A'ereki g̃a ndopohiri Jesus'ga hugwi. \p Hẽa repiagame ji nhimomby'ahetei tuhẽ. \v 7 A'ero Tupana'gapyrive'ga ei ji ve: \p —Maraname nde nhimomby'ai? Kiro ti ji imombe'ui nde ve aherembikwahavipyre'yma hẽa mombe'gwovo. Kiro ti ji imombe'ui nde ve yhyapypeva'ea no – a'ea hẽa reroho ojihe herekovo seteva'ea oakag̃a dezva'ea g̃watĩa no, ei ga ji ve. \v 8 Yhyapypeva'ea – akoja nde erehepia – a'ea ko ymyahũ oko. Ag̃wamo a'ea ndokoi. Aerẽ ti a'ea ihemi yvykwaruhua hugwi nehẽ – kiroki ikwaruhua oho paivouhu, ei ga. Aerẽ ti yhyapypeva'ea ihoi hahyva'ea ruvihava pype upa avuirama nehẽ. Tiruahũ ti jupe jipi a'ero nehẽ, ei ga. \p —Hepiagame ti yvyakotyve'g̃a nhimomby'ai nehẽ – kiroki g̃a ndojikogi Tupana'ga rehe ikwatijarukare'yma ga pe ojera livro pype. G̃andera Tupana'ga ndokwatijarangavi livro pype yvagi pe tuhu ti g̃a ji pyri okovo avuirama jave'yma. Yvya apoypyagwera jate Tupana'ga ndokwatijari g̃andera, ei Tupana'gapyrive'ga ji ve imombe'gwovo. Onhimomby'a ti yvyakotyve'g̃a nehẽ yhyapypeva'ea repiagame. A'ereki ymyahũ yhyapypeva'ea oko, ag̃wamo ndokoi, aerẽ ti hekoi nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga ji ve imombe'gwovo. \p \v 9 —Ojapyakaheterame jate ti ahe ikwahavi, ei Tupana'gapyrive'ga. Kunhangwerahẽa oapy yhyapypeva'ea arimo, ei ga. Seteva'ea yhyapypeva'ea akag̃a, a'e ko ji seteva'ea pe yvytyruhua pe, ei Tupana'gapyrive'ga. A'ero kunhangwerahẽa apygi seteva'ea rehe yvytyruhua rehe, ei Tupana'gapyrive'ga. \v 10 Seteva'ea yhyapypeva'ea akag̃a, a'e ko ji seteve'g̃a pe no g̃anduvihavuhu'g̃a pe yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a pe, ei Tupana'gapyrive'ga. Cincove'g̃a seteve'g̃a nde'yja'g̃a ndokoa'javi yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuro. Ojipejive'ga seteve'g̃a nde'yja'ga oko g̃anduvihavamo kiro. Ojipe'ga seteve'g̃a nde'yja'ga ndokoi ve g̃anduvihavuhuro. G̃anduvihavuhuro okorame ti ga topytaahi'vi okovo g̃anduvihavuhuro, ei Tupana'gapyrive'ga imombe'gwovo ji ve. \v 11 Yhyapypeva'ea – a'ea oko ymyahũ, ag̃wamo ndokoi – a'ea vehevi oko yvyakotyve'g̃a nduvihavuhua seteve'g̃a mbohe'yikavamo. A'ero g̃a ei: Oitove'g̃a ko yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a. Yhyapypeva'ea ko seteve'g̃a nde'yjava'ea a'ero. Hahyva'ea ruvihava viara rupi ihoi upa. Pevo ti tiruahũ jupe jipi nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga imombe'gwovo ji ve. \p \v 12 —Dezva'ea yhyapypeva'ea ratĩa – akoja nde erehepia – a'ea ji ei dezve'g̃a pe yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a pe, ei Tupana'gapyrive'ga. G̃a ndokoi ve g̃anduvihavuhuro. Aerẽ ti yhyapypeva'ea g̃a mongoahi'vi nehẽ toko ti g̃a g̃anduvihavuhuro javo. Uma hora rupi jate ti g̃a ndekoahi'vi g̃anduvihavuhuro yhyapypeva'ea pavẽi nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga. \v 13 Nombojoyvyyvyri g̃anduvihavuhu'g̃a ojeaporog̃ita. A'ero ti g̃a nhaporemo yhyapypeva'ea pokogi okovo a'ea nhi'ig̃a rupi nehẽ. A'ereki g̃a ipopoaka okovo g̃anduvihavuhuro nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga. \v 14 Aerẽ ti g̃a tavukari cordeiro'jave'ga pe nehẽ. G̃apopoakara ti cordeiro'jave'ga imombihetei nehẽ. A'ereki ga oko yvyakotyve'g̃a pojykahara'g̃a pojykaharetero. Oko ga g̃anduvihavuhu'g̃a nduvihavuhuhetero. Kiroki g̃a oho ga rupi – g̃a pe ga e'i jipe: “Pehe ti jireheva'ero nehẽ,” e ko ga g̃a pe. Ga g̃a mo'emo'ẽ g̃a mongomongovo toko ti g̃a jireheva'ero javo, ei Tupana'gapyrive'ga. Ga rehe g̃a jikohetei okovo ganhi'ig̃a rupi jate opohire'yma ga hugwi, ei Tupana'gapyrive'ga imombe'gwovo ji ve. \p \v 15 —Yhya onhimongyheteuhuva'ea – akoja nde erehepia – akoja rehe akwaimbae'g̃a upaharahẽa oapy okovo g̃anduvihavuhuro, ei ga. Yhya, a'e ko ji he'yive'g̃a pe yvyakotyve'g̃a gwyg̃agwyripeve'g̃a pe no ojipe'g̃a pe no – kiroki g̃a ojoatyatyvi g̃anhi'ig̃a – ojipe'g̃a pe no, ei Tupana'gapyrive'ga imombe'gwovo ji ve. \p \v 16-18 —Akwaimbae'g̃a upaharahẽa – akojahẽa nde erehepia – hehẽa ipopoaka yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a mondomondopavuka g̃wemimbotarimova'ea rupi okovo g̃anduvihavuhuro tuhẽ, ei Tupana'gapyrive'ga. \p —Dezva'ea yhyapypeva'ea ratĩa – akoja nde erehepia, akoja ko yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuro – g̃ahã ti noarõhetei akwaimbae'g̃a upaharahẽa nehẽ yhyapypeva'ea pavẽi nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga ji ve. Nurã ti g̃a hẽa mbotegwetei hẽapopoakara mombiga hẽambatera pyhyga hẽa hugwi nehẽ. Tata pyvõ ti g̃a hẽa mbokaipavi nehẽ. Cidadeuhua ji amombe'u hẽa mombe'urame, ei Tupana'gapyrive'ga imombe'gwovo ji ve. Nahã ti g̃a cidade rerekoi imbokaipava nehẽ. A'ereki nanongara Tupana'ga opota g̃wemimbotarimova'ea arõuka g̃a pe g̃andeaporog̃ita mbojoyvyyvyre'ymuka. Nahã ga ei: “Tombojoyvyyvyryme ti yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a ojeaporog̃ita yhyapypeva'ea pokoga okovo a'ea nhi'ig̃a rupi nehẽ,” ei Tupana'ga. Nahã ti Tupana'ga g̃a nderekoi nehẽ toho ti nhinhi'ig̃a apiavo javo, ei Tupana'gapyrive'ga imombe'gwovo ji ve. \c 18 \s1 Babilôniapeva'ea popoakara opi \p \v 1 Tupana'gapyrive'ga hepiukapavirẽ ji ve ji ojipe'ga repiagi. Ga ko Tupana'gapyrive'ga no ua yvaga hugwi yvagipeve'ga. Ipopoaka hete ga g̃wendy'jandy'jahetero ovahema yvya koty imbokojahuavo. \v 2 Hahyahi hete ganhi'ig̃a ga erame: \q1 —Kiro ti cidadeuhupeve'g̃a popoakahetea ipigi nehẽ! \q1 Opi g̃werĩ tuhẽ, ei ga. \q1 Kiro ti g̃acidadeuhua rekoi Diabo'gapyriva'ea gwyra anhag̃a gwyra a'ero nehẽ Babilônia. \q1 Pevo ti cidadeuhu pe ko he'yjuhuva'ea anhag̃a nhimongyi nehẽ ojoparavuhuva'ea onhimono'og̃a, ei ga. \q1 Pevo ti cidadeuhu pe ko he'yjuhuva'ea ipepova'ea ite'varuhuva'ea nhimongyi ojoparavuhuva'ea nehẽ no. \q1 Kiro ti cidadeuhua ko ipepova'ea nhimono'ono'ongava nehẽ. \q1 Nahã ti g̃acidadeuhua hekoi nehẽ. \q1 \v 3 A'ereki yvyakotyve'g̃a nhaporemo okote'varuhu cidadeuhupeve'g̃a rendukatuavo, ei ga. \q1 Yvyakotyve'g̃a ndekopotarahipavi cidadeuhupeve'g̃a nhi'ig̃a rupi okote'varuhuavo g̃a ja. \q1 Yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a no oko te'varuhu cidadeuhupeve'g̃a ja g̃a potaheteavo no, ei ga. \q1 Mbatera ma'ẽhara'g̃a nhaporemo yvyakotyve'g̃a – kiroki g̃a omondo mbatera itambere'ia pyhyga a'ero mbatera pyhyga itambere'ia mondovo no \q1 – g̃ahã oko imbateheteva'ero a'ero. \q1 A'ereki cidadeuhupeve'g̃a opyhy ranuhũ g̃a hugwi ipotarahiva \q1 imondomondovo itambere'ia g̃a pe he'yjuhuva'ea pyhyga, ei Tupana'gapyrive'ga. \p \v 4 Kiro ji ojipe'ga renduvi ga rekorame yvagi pe. \q1 —Pejipe'a ti cidadeuhupeve'g̃a hugwi jireheva'ero, ei ga yvyakotyve'g̃a pe. \q1 A'ereki g̃a oko te'varuhu hete, ei ga. \q1 Tapekoi ti g̃a ja. \q1 Pe ndekote'varuhue'ymame ti Tupana'ga pe nderekokatui imondoe'yma hahya pe me nehẽ imondorame g̃a pe nehẽ. \q1 Omondo ti ga hahyhetea cidadeuhupeve'g̃a pe nehẽ. \q1 \v 5 A'ereki g̃andekote'varuhua he'yjuhu hete. \q1 Okwahava'ja Tupana'ga g̃andekote'varuhua a'ea arõe'yma, ei ga ojiheve'g̃a pe. \q1 \v 6 Cidadeuhupeve'g̃a oko te'varuhu imondovo hahya he'yiva'ea ikwehe. \q1 He'yjuhuva'ea ti pemondo hahya cidadeuhupeve'g̃a pe a'ero. \q1 Omondomondo g̃a hahya ikwehe. \q2 Johe ti pemondomondo hahya cidadeuhupeve'g̃a pe a'ero, ei ga. \q1 Cidadeuhupeve'g̃a yvyakotyve'g̃a mbote'varuhu. \q1 A'ereki yvyakotyve'g̃a g̃wendu katu okovo g̃anhi'ig̃a rupi okote'varuhuavo. \q1 A'ero ti hahyro yvyakotyve'g̃a pe nehẽ. \q2 Johe ti pemondo ranuhũ hahya cidadeuhupeve'g̃a pe a'ero \q1 g̃a g̃a mbote'varuhuro g̃waramo, ei ga. \q1 \v 7 He'yjuhuva'ea rerekovo g̃waramo g̃a nhimbohetei. \q1 He'yjuhuva'ea ti pemondo hahya g̃a pe a'ero g̃a mongoveveuhuavo, ei ga. \q1 A'ereki g̃a e'i onhimboheteavo: \q1 “Nhande ko yvyakotyve'g̃a nduvihavuhua. \q1 He'yjuhuve'g̃a nhande rerekokatui nhande rejare'yma. \q1 Ndiajehe'oi ti nhande nhandekoveveuhue'yma nehẽ.” A'ea g̃a ei. \q1 \v 8 Nurã ti karugwara ruri g̃a pe nehẽ. \q1 Kotihĩ ti turi karugwara he'yjuhuva'ea g̃a pe ara rupi ve nehẽ. \q1 Omano ti g̃a nehẽ. \q1 Ojehe'o ti g̃a okoveveuhuavo nehẽ. \q1 Ahã tuhẽ ti mbatera g̃a pe nehẽ. \q2 Ty'arateuhua ti g̃a jukai nehẽ. \q1 Tata ti g̃a mbokaipavi nehẽ. \q1 Nahã nhaporemo ti g̃a pe ara rupi ve nehẽ. \q1 A'ereki Tupana'ga ipopoaka hete nhandepojykaharete'ga. \q1 Gaha ti omondouka karugwara g̃a pe g̃a ndekote'varuhuro g̃waramo, ei ga. \p \v 9 —Yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a – kiroki g̃a g̃wendu katu cidadeuhupeve'g̃a nhi'ig̃a okote'varuhuavo g̃a ja he'yjuhuva'ea rerekovo – g̃ahã ti ojehe'o nehẽ cidadeuhupeve'g̃a ndehe ovy'are'yma tata cidadeuhua mbokaipavame, ei ga. Nahã ti g̃a ndekoi tatatig̃uhũa repiagame nehẽ. A'ereki tatatig̃uhũa ohẽ cidadeuhupeve'g̃a mbokaipava hugwi. \v 10 Irupeuhu ti g̃a ami nehẽ okyhyjiavo g̃waramo g̃ambokaja hugwi. G̃a ti e'i nehẽ: \q1 “Ite'va! Ite'va cidadeuhupeve'g̃a pe Babilôniapeve'g̃a pe. \q1 Ipopoaka hete g̃a novĩa. \q1 Kotihĩ tuhẽ uma hora rupi tuhẽ Tupana'ga imondopavukari karugwara g̃a pe g̃a ndekote'varuhuro g̃waramo.” \m Nahã ti yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a ei okyhyjiavo nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga. \p \v 11 —Mbatera ma'ẽhara'g̃a ti g̃a jehe'opavi nehẽ cidadeuhupeve'g̃a ndehe ovy'are'yma yvyakotyve'g̃a nehẽ. A'ereki cidadeuhupeve'g̃a manoro g̃waramo tegwete g̃anembipyhyga'jahava mbatera ma'ẽhara'g̃a hugwi, ei ga. \p \v 12 —Ndopyhyga'javi ti g̃a ouro, prata, itakatua, pérolas, tapy'ynhapipyryva linho apopyra, tapy'ynhapig̃wag̃ahiva'ea, tapy'ynhapinhymahĩva'ea, tapy'ynhapig̃wag̃uhũva'ea, yva nehẽ no – kiroki yva ko perfume ojoparavuhuva'ea, ei ga. \p —Hyrua ojoparavuhuva'ea ti g̃a ndopyhyga'javi nehẽ no: elefante ranha apopyra, yvapyryva apopyra, bronze apopyra, ferro apopyra, ita apopyra. A'ea apopyra nhaporemo hyrua ti g̃a ndopyhyga'javi omanomo g̃waramo nehẽ, ei ga. \p \v 13 —Ndopyhyga'javi ti g̃a perfume nehẽ: canela, nhandya, incenso, mirra, yva rytya, ei ga. Vinho, óleo, farinha de trigo, trigo – a'ea nhaporemo ti g̃a ndopyhyga'javi nehẽ, ei ga. Gados, ovelhas, cavalos ti g̃a ndopyhyga'javi nehẽ. Ndopyhyga'javi ti g̃a carretas omanomo g̃waramo nehẽ, ei ga. Okoteheve'g̃a – kiroki ipiro'ye'ỹve'g̃a – g̃ahã ti g̃a ndopyhyga'javi imondoa'jave'yma itambere'ia g̃a ndehe nehẽ toko ti g̃a okoteheva'ero oporavykyheteavo nhande ve jate jave'yma, ei ga. \p —A'ero ti mbatera ma'ẽhara'g̃a ei cidadeuhupeve'g̃a pe nehẽ: \q1 \v 14 “Ikatuheteva'ea penembipotarahiva'ea oji'i – a'ea oka'nhy pe hugwi. \q1 Heheva'ea ikatuheteva'ea pavẽi oka'nhy tuhẽ pe hugwi. \q1 A'ea nhaporemo ti pe ndapehepiaga'javi tuhẽ nehẽ.” \m A'ea ti g̃a ei cidadeuhupeve'g̃a mbokaipava repiaga nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga. \p \v 15 —Na tuhẽ ti mbatera ma'ẽhara'g̃a ei nehẽ – kiroki g̃a omondo mbatera nhaporemo cidadeuhupeve'g̃a pe ipyhygahiva itambere'ia. Okyhyjiheteavo g̃waramo g̃ambokaja hugwi ti g̃a ami irupeuhu cidadeuhupeve'g̃a hugwi nehẽ. Ojehe'o ti g̃a ovy'are'yma g̃waramo g̃a ndehe, ei ga. \p \v 16 —G̃a ti e'i nehẽ: \q1 “Ite'va! Ite'va cidadeuhupeve'g̃a pe \q2 – kiroki g̃a omongi tapy'ynhapipyryva linho apopyra, tapy'ynhapig̃wag̃ahiva'ea no, tapy'ynhapig̃wag̃uhũva'ea no. \q1 He'yjuhuva'ea g̃a imongi ombojigwahava ouro apopyra, itakatua no pérolas no. \q1 \v 17 Kotihĩ tuhẽ uma hora rupi tuhẽ g̃ambaterahetea oka'nhymba!” \m A'ea ti mbatera ma'ẽhara'g̃a epavi okyhyjiavo cidadeuhupeve'g̃a mbokaipava repiaga nehẽ, ei ga. \p —Yharuhua mopyryrỹhara'g̃a nduvihava'g̃a yarupive'g̃a no yharuhua mopyryrỹhara'g̃a no mbatera ma'ẽhara'g̃a no – kiroki g̃a onhimombate yarupive'g̃a – g̃a nhaporemo ti irupeuhu o'ã cidadeuhupeve'g̃a hugwi nehẽ, ei ga. \v 18 Cidadeuhupeve'g̃a mbokaipava g̃waramo ti tatatig̃uhũa ihemi nehẽ. A'ero ti g̃a jehe'oi tatatig̃uhũa repiagame nehẽ. E'i ti g̃a nehẽ: “Ahã cidadeuhupeve'g̃a'jave'g̃a imbateheteve'g̃a!” A'ea ti g̃a ei cidadeuhupeve'g̃a mbokaipava repiaga nehẽ, ei ga. \p \v 19 A'ero ti g̃a imombori otimbuguhua oakag̃a rehe nehẽ orokoveveuhu ore javo. Ovy'are'yma ti g̃a jehe'oi g̃a ndehe nehẽ. E'i ti g̃a nehẽ: \q1 “Ite'va! Ite'va cidadeuhupeve'g̃a pe! \q2 – kiroki g̃a omombate yharuhua jara'g̃a ipyhyga g̃ambaterahetea pyryva'ea g̃a hugwi imondovo itambere'ia g̃a pe. \q1 Kotihĩ tuhẽ uma hora rupi tuhẽ oka'nhymba g̃a hugwi g̃a mbokaipavame.” \m A'ea ti mbatera ma'ẽhara'g̃a ei nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga imombe'gwovo. \q1 \v 20 —Tohoryory ti yvaga! ei Tupana'gapyrive'ga. \q1 Pejoryjory ti pyryva'ero no Tupana'gareheva'ero. \q1 Pejoryjory ti Jesus'ga moirũharamo. \q1 Pejoryjory ti Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uharamo. \q1 A'ereki hahyag̃wama cidadeuhupeve'g̃a pe Tupana'ga remimondoag̃wama g̃a ndekote'varuhuro g̃waramo pe me, ei Tupana'gapyrive'ga. \p \v 21 Kiro ojipe'ga Tupana'gapyrive'ga ipopoakaheteve'ga ipyhygi itauhua. Ipohyi itauhua g̃wehanhuhũro yngu'auhua jaime. Ypiahua ruvihava pype ga imombori. Kiro ga ei: \q1 —Nahã ti Tupana'ga g̃a momboheteukari cidadeuhupeve'g̃a Babilôniapeve'g̃a nehẽ. \q1 Ndihepiaga'javi tuhẽ ti nhande g̃a a'ero nehẽ, ei ga. \p Cidadeuhupeve'g̃a pe Babilôniapeve'g̃a pe ga ei: \q1 \v 22 —Ndokoa'javi ti harpa monhi'ĩhara'g̃a, flauta monhi'ĩhara'g̃a, trombeta monhi'ĩhara'g̃a pecidadeuhu pe nehẽ. \q1 Norohenduva'javi tuhẽ ti ore g̃a pecidadeuhu pe nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga cidadeuhupeve'g̃a pe Babilôniapeve'g̃a pe. \q1 Ndokoa'javi ti g̃a pecidadeuhu pe nehẽ \q2 – kiroki g̃a oapo paravuhu kwaha ikatuheteva'ea. \q1 Ndorohepiaga'javi tuhẽ ti ore g̃a pecidadeuhu pe nehẽ, ei ga. \q1 Ndokoa'javi ti g̃a pecidadeuhu pe nehẽ \q2 – kiroki g̃a ombo'i trigo yngu'a'java'ea nehẽ. \q1 Norohenduva'javi tuhẽ ti ore g̃a pecidadeuhu pe nehẽ, ei ga. \q1 \v 23 Nombokojahua'javi tuhẽ ti lamparina pecidadeuhu pe nehẽ. \q1 Nahembirekoa'javi ti g̃a pecidadeuhu pe nehẽ. \q1 Norohenduva'javi tuhẽ ti ore g̃a pecidadeuhu pe nehẽ. \q1 Nahã ti tiruahũ pe me nehẽ. \q1 Kiroki g̃a oma'ẽ mbatera pecidadeuhu pe – g̃ahã ko jukwahave'g̃a yvya koty ikwehe. \q1 Pejipajivo pe g̃agwyripeve'g̃a moandyandyipavi, ei Tupana'gapyrive'ga Babilôniapeve'g̃a pe. \p \v 24 Ji ve ga ei no: \q1 —Nahã ti tiruahũ cidadeuhupeve'g̃a pe Babilôniapeve'g̃a pe nehẽ. \q1 A'ereki ocidadeuhu pe g̃a Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'g̃a apiti \q1 Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a apitiavo no. \q1 Oapitiuka g̃a akoja'g̃a nhaporemo yvya koty, ei Tupana'gapyrive'ga. \c 19 \s1 Timbohete ti Tupana'ga \p \v 1 Tupana'gapyrive'ga hepiukapavirẽ ji ve ji hahyahiva'ea renduvi. He'yjuhuve'g̃a po ohapukai yvagi pe, a'e ji henduvame. Nahã g̃a ei: \q1 —Timbohete ti Tupana'ga nhanderuvihavuhuhete'ga! \q1 Tupana'ga ojiheve'g̃a ndekote'varuhua mombohetei g̃a mombyryva avuirama. \q1 Kiro ti ga g̃a nderohoukari ojipyri yvagi pe nehẽ. \q1 Gaha ti timboukwaha hete tikatu hete ti ga javo. \q1 Gaha ti timbohete. \q1 Gaha ti toko nhanderuvihavuhuhetero opopoakahetero. \q1 \v 2 Oko katu hete ga o'erame a'itituhẽva'ea imondovo hahya okote'varuhuve'g̃a pe. \q1 A'ereki ga e'i akojahẽa pe akwaimbae'g̃a upaharahẽa pe: “Ereko te'varuhu nde. \q1 Eho ti a'ero tata pype hahyva'ea ruvihava pype.” \q1 Nahã ga ei hẽa pe. \q2 Ereki hẽa yvyakotyve'g̃a mongo te'varuhu \q2 g̃a ndekoro g̃waramo hẽanhi'ig̃a rupi. \q1 Nahã Tupana'ga ojiheve'g̃a ndepygi hẽa rehe. \q1 A'ereki hẽa oapitiuka g̃a, ei g̃a yvagi pe. \p \v 3 Hahyahi onhi'ig̃ame g̃a ea'javi: \q1 —Timbohete ti Tupana'ga! \q1 Tatatig̃uhũa kiro ihemi ogwovo hẽambokaipava hugwi. \q1 Nane'ymi ti ihemi avuirama nehẽ, ei g̃a yvagi pe. \p \v 4 A'ero vinte e quatrove'g̃a huvihavuhu'g̃a quatrove'g̃a pavẽi, g̃a nhinog̃i ojovapyvo yvya rehe Tupana'ga mboheteavo. Kiro g̃a Tupana'ga mbohetei Tupana'ga apygame oapykava rehe okovo yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhetero. E'i g̃a: \q1 —Na tuhẽ! Amém! Timbohete ti Tupana'ga! \s1 Cordeiro'jave'ga rembirekohava \p \v 5 Kiro ji ojipe'ga renduvi. Ji henduvame ga ei: \q1 —Pe nhaporemo ti pembohete Tupana'ga Tupana'gareheva'ero ganhi'ig̃a rendukatuharamo. \q2 Okoteheva'ero pembohete ti ga penduvihavamo pavẽi! \p A'ea ji henduvi ga nhi'ig̃ame ga'apykavareheve'ga apykava hugwi. Ga'apykavareheve'ga oapy hehe okovo aheruvihavuhuhetero. \p \v 6 Kiro ji g̃a nenduvi. Ojatykave'g̃a po, he'yjuhuve'g̃a po, a'e ji. G̃ahã po ohapukai. Typojuhetea pyambua – a'ea po poro, a'e ji. Onaranarã hete ranuhũ po, a'e ji g̃a nenduva. \p Hahyahi onhi'ig̃a g̃a erame: \q1 —Timbohete ti Tupana'ga! \q1 A'ereki kiro Tupana'ga oko nhanderuvihavuhuhetero. \q1 Ga ko ipopoaka g̃a hohe pa, ei g̃a. \q1 \v 7 Xajoryjory ti! \q1 Timbohete ti ga mbojirovia nhanderoryroryvamo ga rehe. \q1 A'ereki cordeiro'jave'ga ti hembireko kiro. \q1 Garembirekohẽa onhimboavujikweripe. \q1 \v 8 Kiro tapy'ynhapipyryva mondohava hẽa pe ndiky'ai'i'iva'ea tapy'ynhapitig̃ahivuhuva'ea linho apopyra. \q2 A'ero hẽa omongi, ei g̃a. \p Tapy'ynhapipyryva linho apopyra ko Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a pira. Tapy'ynhapipyryva linho apopyra, a'e ji Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a ndekokatua pe. \p \v 9 Ji ve Tupana'gapyrive'ga ei: \p —Ekwatija ti imombe'gwovo. “Horyory g̃a – kiroki g̃a pe ji a'e: Aerẽ ti pejo i'gwovo toryvi pe cordeiro'jave'ga mohembirekohai pe nehẽ.” A'ea ti ekwatija, ei ga ji ve. A'ea ko a'itituhẽva'ea Tupana'ga ea, ei ga ji ve. \p \v 10 Kiro ji nhinog̃i gapya pyri tambohete ti ji ga javo. A'ero ga ei ji ve: \p —Terenhinog̃i ji pyri ji mboheteavo. Tupana'ga ti embohete. Ji ko Tupana'gapyriva'ero reki jitekovo ganhi'ig̃a rupi nde ja neirũ'g̃a ja no – kiroki g̃a ojiko Jesus'ga rehe gamombe'ua rehe. A'ereki Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'g̃a nemimombe'ua nhaporemo ko Jesus'ga mombe'ua, ei ga ji ve. \s1 Cavalo'arimove'ga tig̃uhũva'ea'arimove'ga \p \v 11 Kiro ji hepiagi. Yvaga ojipe'a jipe. Nanime ji hepiagi cavalo tig̃uhũva'ea! Kiroki ga oapy i'arimo – mokõi ko garera. G̃ambojikohara ko garera. A'ereki ga ombojiko g̃a ojihe. Ga pyryvamo g̃waramo g̃a gwerovia ganhi'ig̃a. Garera ko A'itituhẽva'ea mombe'uhara no. Gaha pyry hete imondovo hahya okote'varuhuve'g̃a pe otavuka g̃a pe pendeko te'varuhu pe javo. \v 12 Hendy'jandy'ja gareakwara tata ja. Gwereko ga he'yjuhuva'ea akanitara oakag̃a rehe. Akanitara repiagame ji ei: Aheruvihavuhuhete'ga tuhẽ ko ga! Gwereko ga ikwatijara ojihe. Ikwatijara e'i garera pe. Gaha jate okwaha akoja ojera. \v 13 Omongi ga tapy'ynhapira imondevipyra aherekoa pype. Garera ko Tupana'ga nhi'ig̃a. \p \v 14 Gareviri gasoldados'g̃a nduri yvaga hugwi. Oapy g̃a cavalos arimo tig̃uhũva'ea arimo. Omongi g̃a tapy'ynhapipyryva linho apopyra tapy'ynhapitig̃ahivuhuva'ea ndiky'ai'i'iva'ea. \v 15 Gajurua rupi ihemi haimbejovaiva'ea ogwovo. \p —A'ea pyvõ ti ji imombigi g̃apopoakara yvyakotyve'g̃a gwyripeve'g̃a popoakara nehẽ, ei ga. Ahe ja – kiroki ahe onupã ojipe'g̃a yvyra pyvõ metalva'ea pyvõ toko ti g̃a nhinhi'ig̃a rupi javo – ahe ja ti ji hendukatuukarahai yvyakotyve'g̃a pe nhinhi'ig̃a nehẽ jitekovo g̃anduvihavuhuhetero nehẽ, ei ga. Yva'ia mu'umu'ũhara'g̃a omu'umu'ũ yva'ia imu'umu'ũhavuhua pype. G̃a ja ti ji yvyakotyve'g̃a mu'umu'umi jitekovo Tupana'ga nhi'ig̃a rupi nehẽ Tupana'ga nhimonha'ngahetero g̃waramo g̃a ndehe, ei ga. Tupana'ga ipopoaka hete g̃a hohe pa. \p A'ea cavalo arimove'ga ei ikwahava omondoa. \v 16 Opira rehe tapy'ynhapipukuhuva'ea rehe cavalo arimove'ga gwereko ikwatijara o'uva rehe no. Ikwatijara e'i garera pe. \q1 Garera ko Yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a nduvihavuhuhetea. \q1 Garera ko Yvyakotyve'g̃a pojykahara'g̃a pojykaharetea. \p \v 17 Kiro ji Tupana'gapyrive'ga repiagi yvagipeve'ga. O'ã ga kwara arimo. Hahyahi ganhi'ig̃a ga erame ipepova'ea pe nhaporemo – kiroki oveve yvatea gwyrimo. Jupe ga ei: \p —Pejihe'ae'a ti pejigwovo yvya koty onhimono'ono'og̃a Tupana'ga remimboavujikweri pe i'gwovo ipopoakaheteve'ga remimboavujikweri pe. He'yjuhuva'ea ga omboavujikwe, ei ga. \v 18 Penhimono'ono'õ ti ti'u ti g̃anda'oa javo yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a nda'oa soldados'g̃a nduvihavuhu'g̃a nda'oa no ipopoakaheteve'g̃a nda'oa no cavalos ra'oa no cavalos arimove'g̃a nda'oa no. Penhimono'õ ti ti'u ti g̃anda'oa nhaporemo javo – kiroki g̃a oporavyky ojive jate ipiro'yve'g̃a, kiroki ipiro'ye'ỹve'g̃a g̃a g̃a mboporavykyuka g̃a mbopohirukare'yma ojihugwi. Pe'u ti okoteheve'g̃a nda'oa g̃anduvihavuhu'g̃a nda'oa no, ei Tupana'gapyrive'ga ipepova'ea pe. \p \v 19 Kiro ji hepiagi yhyapypeva'ea yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a no g̃asoldados'g̃a no. Otavuka pota g̃a ga pe – kiroki ga oapy cavalo arimo tig̃uhũva'ea arimo. Ojatyka g̃a ua xatavuka ti ga pe gasoldados'g̃a pe no javo. \p \v 20 Kiro cavalo'arimove'ga yhyapypeva'ea pyhygi imomboa tata pype. Opyhy ga Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea mombe'uhara'ga no ga momboa tata pype. Ojikwe Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea mombe'uhara'ga oapo ahemonhimomby'ava'ea yhyapypeva'ea rovai pyteri pe. G̃wemimonhimomby'ava'ea pyvõ ga omoandyandyi g̃a a'ero – kiroki g̃a okwatijaruka yhyapypeva'ea apoa ojihe, kiroki g̃a ombohete yhyapypeva'ea ra'angava no. Kiro cavalo'arimove'ga ga pyhygi ga momboa tata pype ga rekojirame. Yhyapypeva'ea ga ipyhygi imomboa tata pype no hekojirame. Tata ko hehanhuhũva'ea ypiahua'java'ea. Gwereko enxofre ipype no. Hakuvahi enxofre okairame tata pype. \p \v 21 Kiro cavalo'arimove'ga yhyapypeva'eareheve'g̃a jukai. Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea mombe'uhara'gareheve'g̃a ga g̃a jukai no. Huvihavuhu'g̃a soldados'g̃a ndeheve ga g̃a jukapavi. Oapoa pyvõ haimbejovaiva'ea pyvõ – kiroki haimbejovaiva'ea ohẽ gajurua rupi – a'ea pyvõ ga g̃a jukai. \p Kiro ipepova'ea nhaporemo heve'ngaro i'gwovo g̃anda'oa. \c 20 \s1 Os mil anos \p \v 1 Kiro ji Tupana'gapyrive'ga repiagi ga jyvame yvaga hugwi. Gwereko ga chave tape'a ji yvykwara ruvihavuhua rovapytymbava javo. Paivouhu oho yvykwara ruvihavuhua. Gwereko ga itanhuramuhũa hehanhuhũheteva'ea opo pe. \v 2 Kiro ga tejuhua'javuhuva'ea pyhygi. Tejuhua'javuhuva'ea ko mboja'jave'ga ymyahũve'ga. Mboja'jave'ga rera ko Diabo ite'varuhuva'ea ruvihavuhu'ga anhag̃a ruvihavuhu'ga. Mboja'jave'ga rera ko Satanás no. Tupana'gapyrive'ga opyhy tejuhua'javuhuva'ea ikwa itanhuramuhũa pyvõ tohoyme ti tejuhua'javuhuva'ea mil anos rupi javo. \p \v 3 Kiro ga tejuhua'javuhuva'ea mombori yvykwara ruvihavuhua pype. Yvykwara ruvihavuhua ga hovapytymi chave pyvõ a'ero ikwatija inog̃a hehe tohema'javyme ti tejuhua'javuhuva'ea javo. \p —Tohoa'javyme ti akoja yvyakotyve'g̃a gwyripeve'g̃a moandyandyja'jave'yma kiro, ei ga. Mil anos kwavirẽ ti ji tamohẽ tejuhua'javuhuva'ea jugwi nehẽ, ei ga. Ohemirẽ ti topytaahi'vi yvya koty nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga. \p \v 4 Kiro ji g̃anduvihava'g̃a ndepiagi g̃a apygame oapykava rehe. Tupana'ga g̃a mboapygukari hehe toko ti g̃a g̃anduvihavamo javo. Ikwahava omondoa g̃a ei: \p —Timoirũ ti Tupana'ga ga erame yvyakotyve'g̃a pe, ei g̃a oapygame. Xa'e ti okote'varuhuve'g̃a pe: “Peko te'varuhu pe.” Pyryve'g̃a pe ti xa'e: “Pepyry pe.” Nahã ti timoirũ Tupana'ga, ei g̃a. \p Kiro ji ahemanoagwera ra'uva repiagi jukapyra ra'uva. He'yjuhu ahemanoagwera ra'uva. Nahã ko ahe rekoi yvya koty omanoe'ymame: Ahe omombe'umbe'u Jesus'ga Tupana'ga nhi'ig̃a no. Nombohetei ahe yhyapypeva'ea. Nombohetei ahe yhyapypeva'ea ra'angava no. Ndokwatijarukari ahe yhyapypeva'ea apoa gwetovapya rehe. Ndokwatijarukari ahe a'ea opoa rehe no. Nahã ahe rekokatui. Ahe Jesus'ga mombe'urame ahearõe'ỹve'g̃a aheakag̃a mombori ahe jukavo a'ero. Aerẽ ahe kwerava'javi. Kiro ahe rekoi huvihavamo Cristo'ga pavẽi mil anos rupi. \v 5 A'ea ko jypya ahembogwerahava. Ojipeva'ea ndokwerava'javi ve. Mil anos kwavirẽ ahe nhaporemo ahe kwerava'javi. \v 6 Tupana'ga remimo'ẽharamo tuhẽ g̃a oko – kiroki g̃a okwerava'ja jypya rupi ahembogwerava'jahava rupi. Pyry hete hete g̃a pe no. Nomanoa'javi ti g̃a nehẽ. Nurã g̃a nomanoi ahemanoa'jahava rupi. Ikwava'ẽhavamo g̃a ndekoi ikwava'eg̃a Tupana'ga pe Cristo'ga pe no. Ojipe'g̃a nduvihavamo g̃a ndekoi Cristo'ga pavẽi mil anos rupi. \s1 Tupana'ga omombi Satanás'ga popoakara \p \v 7 Mil anos kwavirẽ tejuhua'javuhuva'ea kwaharahava Satanás'ga kwaharahava. A'ero Satanás'ga hemi yvykwaruhua ruvihavuhua hugwi. \p \v 8 Kiro ga hoi a'ero yvyakotyve'g̃a gwyripeve'g̃a moandyandyita. Tyapyra koty ga hoi nhimbya koty no kwara pora koty no kwara kia koty no. Pea pe nhaporemo ga hoi g̃a moandyandyita Gogue pe Magogue pe no. Nahã ga g̃a mbojatykai totavuka ti g̃a javo. He'yjuhu hete ranuhũ g̃a. He'yjuhu y'ytig̃a hay'iuhuva'ea ypiahua ruvihava rembeyvyripeva'ea. Na jitehe he'yjuhu hete ranuhũ g̃a ojatykarame – kiroki g̃a g̃wendu katu Satanás'ga nhi'ig̃a otavukapota. \p \v 9 Ohygahi g̃a yvya rehe onhimongyavo. Onhatimatimana g̃a hog̃ahoi upa Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a nduhava pyri cidade pyri – kiroki cidade Tupana'ga remiarõhetea. Emo tata ijyvi Tupana'ga hugwi ua yvaga hugwi ovahema yvya koty yvyakotyve'g̃a gwyripeve'g̃a moka'nhyma. \v 10 Diabo'ga ko g̃amoandyandyihara'ga Satanás'ga. Kiro gamombora tata pype ypiahua'java'ea pype. Gwereko enxofre ipype no. Hakuvahi enxofre a'ero. Tata pype yhyapypeva'ea oko jipe Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea mombe'uhara'ga pavẽi. Hahy hete ti jupe ga pe no Diabo'ga pe no arimo ypytunimo no avuirama nehẽ. \s1 Tupana'ga e'i ahe ve peko te'varuhu pe javo \p \v 11 Kiro ji hepiagi ojipea huvihavuhuhete'ga apykava. Huvihavuhu hete ga'apykava tig̃uhũva'ea. Hehe ji ga repiagi ga'apykavareheve'ga, ga apygame oina okovo huvihavuhuhetero. Ga hugwi yvya ka'nhymi yvaga pavẽi. Ndatekwava'javi a'ero yvya rehe yvaga rehe no. \p \v 12-13 Kiro ji omanove'g̃a ndepiagi g̃a amame Tupana'ga rovai pyteri pe. G̃a ko okoteheve'g̃a aheruvihava'g̃a no. Ypiahua ruvihava hugwi g̃a ẽi ua. Omanoa hugwi g̃a ẽi ua. Omanove'g̃a gwyra hugwi g̃a ẽi ua. Nahanahã omanove'g̃a nduri o'ama Tupana'ga rovai pyteri pe. \p Kiro Tupana'ga ipe'ai livros. Ojipea livro ga ipe'ai no. A'ea pype ga okwatijaripe g̃andera tuhu ti g̃a ji pyri upa okovo avuirama nehẽ javo – kiroki g̃a ojiko ga rehe. \p Kiro livros ga imonhi'ig̃i – kiroki akoja ga ope'a ypy. A'ea pype ga okwatijaripe omanove'g̃a ndeaporog̃ita nanani. Kiro ga imonhi'ig̃i ikwahava'java g̃andekote'varuhua. Nurã ga ei g̃a pe g̃a amame gwovai pyteri pe: \p —Nahanahã pe ndekote'varuhui, ei ga. \p Inainani ga ei omanove'g̃a pe. \p \v 14 Kiro ga imombori ahemanoa tata pype ypiahua'java'ea pype. Omanove'g̃a gwyra ko ga imombori no tata pype ypiahua'java'ea pype. Ypiahua'java'ea ko tata. Ahemondoa ipype ko ahemanoa'java. \p \v 15 Kiro ga imonhi'ig̃i ojipea livro – kiroki akoja pype ga okwatijaripe g̃andera tuhu ti g̃a ji pyri javo. Omonhi'ĩ ga a'ea. Omanove'g̃a ndera rekoe'ymame ipype ga g̃a mombori tata pype ypiahua'java'ea pype. \c 21 \s1 Cidadepyahua Jerusalémpyahua \p \v 1 Kiro ji hepiagi yvagapyahua yvyapyahua no. A'ereki yvagaymyana opa yvyaymyana pavẽi. Ahana'ja ypiahua ruvihava yvya koty. \p \v 2 Kiro ji hepiagi cidadepyryva Jerusalémpyahua rurame Tupana'ga hugwi ohema yvaga hugwi ua. Omboavujikwe jipe ga cidadepyryva imbokatuavo. A'ero cidade oko kunhangwerahẽa ja g̃a hẽa mboavujikwerame tahembireko hẽa ga pavẽi kiro javo. \p \v 3 Kiro ji yvagipeve'ga renduvi. Hahyahi ganhi'ig̃a ga erame yvaga hugwi: \p —Kiro Tupana'ga ronga oko yvyakotyve'g̃a pyteri pe, ei ga. Kiro ti Tupana'ga ruvi g̃a pyri nehẽ. Kiro ti yvyakotyve'g̃a oko gagwyripeva'ero gareheva'ero nehẽ. Ga tuhẽ ti oko g̃a pyri nehẽ okovo g̃anduvihavuhuhetero nehẽ, ei ga. \v 4 Tupana'ga ti ihypavi g̃andeahya g̃andeakwara hugwi nehẽ tapejehe'oa'javi ti javo, ei ga. Nomanoa'javi ti g̃a nehẽ. Ndokoveveuhua'javi ti g̃a nehẽ. Ndojehe'oa'javi ti g̃a nehẽ, ei ga. Ndahahya'javi ti g̃a pe nehẽ. A'ereki jypyva'ea apoa opa yvagaymyana apoa yvyaymyana apoa, ei ga yvaga hugwi. \p \v 5 Kiroki ga oapy oapykavuhua rehe yvagi pe okovo aheruvihavuhuhetero – gaha e'i: \p —Kiro ji japoi ipyahuva'ea nhaporemo, ei ga. \p Ji ve ga ei: \p —Ekwatija ti. A'ereki ji'ea ko a'itituhẽva'ea. Pyry ahe heroviari a'ero, ei ga ji ve. \p A'ero ga ei: \p \v 6 —Momina jiporavykya ko, ei ga ji ve. A'apo pa ji ko. Ji ypy ko ako jipe jahykavamo Alfa. Mbapavamo ji ako jahykavamo Ômega, ei ga. Amongo ti ji g̃a jijipyri avuirama nehẽ – kiroki g̃a oko pota ji pyri ojikoga ji rehe. G̃amongoag̃wama pe ji ei: Auka ji g̃a pe yhypyryva ahemongohava. Tomondoyme ti g̃a ikwepykava ji ve nehẽ, ei ga. \p \v 7 —Kiroki g̃a g̃wendu katu Tupana'ga nhi'ig̃a onhimomiranama jipi – g̃a pe ti ga imombyrypavukari nehẽ. Ako ti ji g̃anduvihavuhuhetero nehẽ. Oko ti g̃a jira'yramo nehẽ, ei ga. \p \v 8 —Ojipe'g̃a ti oho tata pype nehẽ – \q1 kiroki g̃a okyhyji ite'varuhuve'g̃a hugwi okoe'yma nhinhi'ig̃a rupi tombuhuryme ti g̃a hahya nhande ve javo. \m Ojipe'g̃a ti oho tata pype nehẽ no \q1 ojikoge'ỹve'g̃a ji rehe, \q1 okote'varuhuve'g̃a, \q1 iporojukahara'g̃a, \q1 ndoakwahavive'g̃a – kiroki g̃a gwereko g̃wembireko'g̃arũive'g̃a. \m Ojipe'g̃a ti oho tata pype nehẽ no \q1 ipajive'g̃a, \q1 aherembiapopyra mboheteve'g̃a, \q1 i'mbeve'g̃a nhaporemo. \m G̃a nhaporemo ti oho tata pype ypiahua'java'ea pype upa nehẽ, ei ga. Gwereko enxofre ipype nehẽ no. Hakuvahi ti enxofre okairame tata pype nehẽ. Ahemondoa ipype ko ahemanoa'java, ei ga. \p \v 9 Kiro Tupana'gapyrive'ga ruri ji pyri seteve'g̃a nde'yja'ga – kiroki seteve'g̃a gwereko nhaetingy'a'java'ea tynahẽva'ea seteva'ea heka'voga karugwara mbapavava'ea jugwi. G̃ande'yja'ga ruri ji pyri onhi'ig̃a ji ve. \p —Herejo ji rupi. Kiro ti ji hẽa repiukari nde ve cordeiro'jave'ga rembirekohẽa. Hẽa ti hembireko ga pavẽi nehẽ, ei ga. \p \v 10 Kiro ga ji rerohoi Tupana'ga ra'uva ji pojykakaturame. Yvytyruhua rehe hehanhuhũva'ea rehe ga ji rerohoi. Paivouhu ihoi yvate yvytyruhua. Ji amame yvytyruhua rehe ga hepiukari ji ve cidade ruvihava Jerusalémpyryva. A'ero ji hepiagi cidade ihemame yvaga hugwi ijyva ua Tupana'ga hugwi. \v 11 Hendy'jandy'ja cidade herekovo g̃waramo Tupana'ga rendy'java gakatua. Hendy'jandy'ja cidade itakatuhetea ja jaspe'java'ea cristal'java'ea ipyhava'ea. He'yjuhu hete itambere'ia itakatuhetea rehe. Nanongara ja cidade hendy'ja. \p \v 12 Hehanhuhũ cidade rokairungava. Yvovouhu no hokairungava. A'ereki paivouhu hokairungava pukuhua oho yvate. Cidade gwereko portas. Doze ko cidade herekoi portas. Portas pyri g̃a nag̃anani opyta dozeve'g̃a Tupana'gapyrive'g̃a. Portas nanani gwereko aherakykwepohara'g̃a ndera ojihe. Israelva'ea ra'yrava'ea rakykwepohara'g̃a ndera ko ahera'yrava'ea rera. Doze ko g̃andera a'ero. \v 13 Kwara pora koty cidade gwereko três portas. Nhimbya koty cidade gwereko três portas. Tyapyra koty cidade gwereko três portas. Kwara kia koty cidade gwereko três portas. \p \v 14 Cidade rokairungava oko dozeva'ea rehe hokairungava pyhykava rehe itauhua apopyra rehe. Hokairungava pyhykava rehe nhaporemo oko ikwatijara. Ikwatijara e'i dozeve'g̃a ndera pe cordeiro'jave'ga moirũhara'g̃a ndera pe. G̃andera nanani oko hokairungava pyhykava rehe. \p \v 15 Kiroki ga onhi'ĩ ji ve – gaha gwereko ta'akwarete'ia ouro apopyra a'ea pyvõ ti ji taha'ã ikwahava ipukuhua javo cidade pukuhua portas pukuhua no cidade rokairungava pukuhua no. \p \v 16 Ojo'jajo'jaime cidade rova pukuhua kwara pora koty nhimbya koty pavẽi tyapyra koty pavẽi kwara kia koty pavẽi. Cidade rova pukuhua ga ha'ãha'ag̃i ta'akwarete'ia pyvõ nha'angava pyvõ. Paivouhu ihoi ojipejiva'ea pukuhua cidade rova pukuhua ogwovo dois mil e duzentos quilômetros. Cidade yvovouhua pukuhua oko cidade rova pukuhua ja. A'ereki paivouhu oho cidade yvateuhu no ogwovo yvovouhuro dois mil e duzentos quilômetros no. \p \v 17 Cidade rokairungava nhanamuhũa ga ha'ãha'ag̃i. Nhanamuhũa pukuhua ko sessenta e quatro metros. \p Nahã Tupana'gapyrive'ga ha'ãha'ag̃i. Ojo'ja nha'angava Tupana'gapyrive'ga apoa yvyakotyve'g̃a apoa pavẽi. \p \v 18 Cidade rokairungava ko itakatua apopyra jaspe apopyra. Cidade ko ouropyryva nhaporemo japopyra – kiroki ouro nomombaraviva'ea. Nurã ouro oko vidro ja – kiroki vidro nomombaraviva'ea. Nurã ji hepiagi ouro yvytera pype. \v 19-20 Cidade rokairungava oko hokairungava pyhykava rehe ita apopyra rehe dozeva'ea rehe. Hokairungava pyhykava mbojigwahava ko itakatuheteparavuhua. He'yjuhu hete itambere'ia itakatuhetea rehe. Hokairungava pyhykava nanani oko itakatuhetea. A'ea ko nahã: \q1 Ojipea ko jaspe. \q1 Ojipea ko safira. \q1 Ojipea ko ágata. \q1 Ojipea ko esmeralda. \q1 Ojipea ko sardônio. \q1 Ojipea ko sárdio. \q1 Ojipea ko crisólito. \q1 Ojipea ko berilo. \q1 Ojipea ko topázio. \q1 Ojipea ko crisópraso. \q1 Ojipea ko jacinto. \q1 Ojipea ko ametista. \m A'ea nhaporemo ko itakatuhetea rera – kiroki itakatuhetea oko hokairungava pyhykava. \p \v 21 Doze ko cidade herekoi portas. Portas oko pérolas. Doze portas ko doze pérolas a'ero. Pehea cidadepeva'ea ko ouropyryva nhaporemo japopyra – kiroki ouro nomombaraviva'ea. Nurã ouro oko vidro ja – kiroki vidro nomombaraviva'ea. Nurã ji hepiagi ouro yvytera pype. \p \v 22 Ji ndahepiagi g̃ajatykahavuhua Tupana'ga mbohetehava cidade pe. Ndogwerekoi reki. A'ereki Tupana'ga ipopoakaheteve'ga yvyakotyve'g̃a nduvihavuhuhete'ga g̃ahoheve'ga – gaha tuhẽ opyta upa g̃a pyri cidade pe cordeiro'jave'ga pavẽi. Nurã ndatekwava'javi cidadepeve'g̃a hoa rehe ojatykahavuhua pype. A'ereki g̃a ga mbohete gwekohai pe nhaporemo cidade pe. \p \v 23 Ndatekwava'javi kwara rendya rehe cidade pe. Ndatekwava'javi jahya rendya rehe cidade pe no. A'ereki Tupana'ga hendy'jandy'ja imbokojahupava. Cordeiro'jave'ga ko cidade ryapehavamo. \v 24 Yvyakotyve'g̃a gwyripeve'g̃a ti hepiakatui okovo kojahuro g̃waramo. Yvyakotyve'g̃a nduvihavuhu'g̃a nduri cidade pe nehẽ Tupana'ga mboheteavo heruerua oapoakatukatua cidade pype nehẽ. \p \v 25 Tupana'ga ti nohovapytymukari tuhẽ cidade portas nehẽ. A'ereki nane'ymi arimo pevo. Naypytuni ti cidade pe nehẽ. \p \v 26 Yvyakotyve'g̃a nduvihava'g̃a nduri nehẽ Tupana'ga mboheteavo nehẽ heruerua oapoakatukatua cidade pype. \p \v 27 Nduri tuhẽ ti cidade pype ndapyryvive'g̃a okote'varuhuve'g̃a pavẽi i'mbeve'g̃a pavẽi. Ojipe'g̃a Tupana'ga gwereko g̃andera livro pype. G̃ahã ti uhu cidade pype nehẽ. Livro ko cordeiro'jave'ga apoa. A'ea pype Tupana'ga okwatijaripe g̃andera tuhu ti g̃a ji pyri upa okovo avuirama nehẽ javo – kiroki g̃a ojiko ga rehe. \c 22 \s1 Paranauhũa ko ahemongohava \p \v 1 Kiro Tupana'gapyrive'ga yvagipeve'ga hepiukari ji ve paranauhũapyryva ahemongohava. Ikatu hete vidro ja. Typy katu hete ko paranauhũa. Ahepia hete ji ypya a'ero. Ohẽ paranauhũa Tupana'ga apykavuhua hugwi. Perope cordeiro'jave'ga oapy Tupana'ga pyri oina. G̃a oko aheruvihavuhuhetero oapyga. \p \v 2 Pehea pyteri pe i'ami cidade pe yva ahemongohava. Yva o'ã paranauhũa rembeyvyrimo no kokoty rovai kikoty rovai no. Dozeva'ea ojoparavuhuva'ea ko yva'ia yva rehe. A'ereki mês nanani ko ipotyramo ojipea yva'ia. Yva rohova ko yvyakotyve'g̃a gwyripeve'g̃a pohag̃a ohoheteavo jupe. \v 3 Pevova'ea pe nhaporemo pevove'g̃a pe nhaporemo po ti Tupana'ga nde'i nehẽ: “Ite'varuhu po ti nde ve nehẽ.” A'ea rũi po ti ga ei nehẽ. \p Cidade pe ti Tupana'ga rekoi oapyga oapykavuhua rehe okovo g̃anduvihavuhuhetero cordeiro'jave'ga pavẽi nehẽ. Ganhi'ig̃a rupi ti Tupana'gareheve'g̃a ndekoi ga mboheteavo nehẽ. \v 4 Tupana'ga rova ti g̃a hepiagi nehẽ. Gwetovapya rehe ti g̃a gwereko garera nehẽ. \v 5 Naypytuni ti cidade pe nehẽ. Ndatekwava'javi ti lamparina rehe nehẽ. Ndatekwava'javi ti kwara rehe nehẽ no. A'ereki Tupana'ga g̃anduvihavuhuhete'ga ombokojahu g̃a pe. Yvyakotyve'g̃a nduvihavamo ti g̃a ndekoi avuirama nehẽ. \p \v 6 Kiro Tupana'gapyrive'ga ei ji ve: \p —A'ea nhaporemo ko a'itituhẽva'ea. Pyry hete ahe heroviari a'ea a'ero. Tupana'ga oko onhi'ig̃a mombe'uhara'g̃a pojykaharetero pyryve'g̃a pojykaharetero. Gaha e'i ojipyrive'ga pe ga mondovo: “Eho ti imombe'gwovo aere'ĩva'ea jireheve'g̃a pe ikwahavuka g̃a pe nahã ti nehẽ javo,” ei Tupana'ga, ei Tupana'gapyrive'ga ji ve. \s1 Nambegwei ti Jesus'ga rura'javi nehẽ \p \v 7 —Pehendu ti! Nambegwei ti ji rura'javi nehẽ, ei Jesus'ga. Pyry hete g̃a pe – kiroki g̃a g̃wendu katu nhirembikwatijarukara João'ga pe aere'ĩva'ea mombe'uhava, ei Jesus'ga. \p \v 8 —Jihi Joãoramo ahepia tuhẽ Tupana'gapyrive'ga rembiepiukara. Ji ahendu garemimombe'ua no. Henduvame hepiaga ji nhinog̃i Tupana'gapyrive'ga pya pyri tambohete ti ji ga javo – kiroki ga gwepiuka ji ve aere'ĩva'ea. \p \v 9 A'ero ga ei ji ve: \p —Terenhinog̃i ji pyri ji mboheteavo. Tupana'ga ti embohete! ei ga. Ji ko Tupana'gapyrive'ga reki jitekovo ganhi'ig̃a rupi nde ja. Ji ko neirũ'g̃a ja no Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'g̃a ja. Ji ko g̃a ja no – kiroki g̃a ojiko Jesus'ga rehe okovo garembikwatijarukara rupi – kiroki garembikwatijarukara omombe'u aere'ĩva'ea. Nurã ji rũi ti embohete. Tupana'ga ti embohete! ei Tupana'gapyrive'ga ji ve. \p \v 10 —Teremimi garembikwatijarukara nde ve! ei ga. Tokwaha pa ti g̃a aere'ĩva'ea nehẽ. Nambegwei ti nahã nehẽ, ei ga. \v 11 Kiroki g̃a oko te'varuhu ag̃wamo – g̃a ti toko te'varuhu avuirama nehẽ. Kiroki g̃a tiruahũ ag̃wamo – g̃a ti toko tiruahũ avuirama nehẽ. Kiroki g̃a oko katu ag̃wamo – g̃a ti toko katu avuirama nehẽ. Kiroki g̃a pyry ag̃wamo – g̃a ti toko pyry avuirama nehẽ, ei Tupana'gapyrive'ga. \p \v 12 —Pehendu ti! Nambegwei ti ji rura'javi nehẽ, ei Jesus'ga. Yvyakotyve'g̃a ndeaporog̃ita g̃andetakwera ja ji ikwahavipei. Nurã ti ji imondoi g̃a pe g̃andeaporog̃ita kwepykava g̃andetakwera ja nehẽ, ei Jesus'ga. \p \v 13 —Ji ypy ko ako jipe jahykavamo Alfa. Mbapavamo ji ako jahykavamo Ômega. Jypyva'ero ji ako jipe. Mbapavava'ero ji ako, ei Jesus'ga. \p \v 14 —Pyry hete g̃a pe – kiroki g̃a Tupana'ga nhi'ĩpo'ru okote'varuhua momboruka. Nahã ti Tupana'ga ei g̃a pe a'ero nehẽ: “Pe'u ti yva hugwi ahemongohava hugwi. Pejo ti cidade pype no pekiavo portas rupi,” e'i ti Tupana'ga nehẽ, ei Jesus'ga. \p \v 15 —Ojipe'g̃a ki a'e te nduri ipype. Tokiyme ti g̃a ipype okote'varuhuheteve'g̃a, ipajive'g̃a, ndoakwahavive'g̃a – kiroki g̃a gwereko g̃wembireko'g̃arũive'g̃a, iporojukahara'g̃a, g̃anembiapopyra mboheteve'g̃a, i'mbeve'g̃a, ojipe'g̃a no – kiroki g̃a i'mbe pota jipi. Nanongara'g̃a nhaporemo ti ndoki tuhẽ cidade pype nehẽ, ei Jesus'ga. \p \v 16 —Jihi ko Jesus, ei ga. Jihi amondo jijipyrive'ga pe pyri tomombe'u ti ga nhinhi'ig̃a g̃a pe javo. A'ero ti pemombe'u garemimombe'ua ojipe'g̃a pe – kiroki g̃a ojatyka Tupana'ga mboheteavo hendukatuavo ganhi'ig̃a. Daviva'ea ko nhiremboypya. Ji ko Daviva'ea rakykwepoharamo no. Ji ko jaytata'iuhua ja – kiroki hendy'jandy'ja ko'ema koty, ei Jesus'ga. \p \v 17 Kiro Tupana'ga ra'uva i'ei cordeiro'jave'ga rembirekoruamahẽa pavẽi: \p —Herejo! e'i gara'uva hẽa pavẽi. \p G̃ahã – kiroki g̃a g̃wendu Jesus'ga rembikwatijarukara – g̃a ti te'i nehẽ no: “Herejo!” \p G̃ahã – kiroki g̃a ojiko pota Tupana'ga rehe imomborukapota okote'varuhua – g̃a ti tuhu upa avuirama Tupana'ga pyri nehẽ i'gwovo yhya ahemongohava nehẽ. G̃ay'ua pe ji ei g̃ajikoga Tupana'ga rehe. \p G̃ahã – kiroki g̃a uhu pota upa avuirama Tupana'ga pyri – g̃a ti tuhu ojikoga ga rehe nehẽ i'gwovo yhya ahemongohava ikwepyge'yma nehẽ. \p \v 18 Joãoramo ji ei g̃a momoranduva – kiroki g̃a g̃wendu Jesus'ga rembikwatijarukara aere'ĩva'ea mombe'uhava. G̃a pe ji ei g̃a imombe'urame ojipe'g̃a pe Jesus'ga rembikwatijarukara. Po g̃a hajiheva'ea mombe'ui a'ea ko Jesus'ga rembikwatijarukara javo no, a'ero ti Tupana'ga imondoi hahya g̃a pe nehẽ – kiroki hahya Jesus'ga omombe'uuka g̃wembikwatijarukara pype. \v 19 Po g̃a nomombe'upavi Jesus'ga rembikwatijarukara g̃a imombe'urame ojipe'g̃a pe garembikwatijarukara, a'ero ti Tupana'ga ndo'uukari g̃a pe yva hugwi ahemongohava hugwi nehẽ. Ga nombuhurukari g̃a cidadepyryva pype nehẽ no. Nahã ti ga nomombyryvi g̃a pe imbuhure'yma g̃a pe pyryva'ea. Pyryva'ea Jesus'ga omombe'u ikwatijarukarame ji ve. A'ea ti Tupana'ga nombuhuri g̃a pe nehẽ. \p \v 20 Kiroki ga e'i a'ea pe nhaporemo: “A'iti a tuhẽ!” – gaha e'i no: \p —Nambegwei ti ji rura'javi nehẽ. Na tuhẽ ti, ei ga. \p Kwa. Na tuhẽ a'ero! a'e ji. Amém! Herejo, Jesus, nhandepojykaharetero, a'e ji. \p \v 21 Tomombyry ti ga pe me nhaporemo Jesus Cristo'ga nhandepojykaharete'ga, a'e ji.