\id 1TI - Tenharim NT (Kagwahiva) -Brazil 1996 (DBL -2013) \h 1 Timóteo \toc1 Paulova'ea omombe'uypy Timóteova'ea pe \toc2 1 Timóteo \toc3 1Ti \mt1 PAULOVA'EA OMOMBE'UYPY TIMÓTEOVA'EA PE \mt2 Primeira Carta de Paulo a Timóteo \c 1 \p \v 1 Jihi ko Pauloramo Cristo Jesus'ga moirũharamo. Aporavyky ji Tupana'ga pe a'ero Cristo Jesus'ga mombe'gwovo. A'ereki nhanembopiro'yharamo Tupana'ga e'i ji ve eko ti Cristo'ga moirũharamo ga mombe'gwovo javo. Cristo Jesus'ga e'i ji ve no ji mongovo omoirũharamo onhimombe'uuka ji ve. Ga rehe tuhẽ nhande xajiko gaha po ti nhande reroho yvagi pe nehẽ javo. \p \v 2 Timóteo, kiro ji ikwatijari nhinhi'ig̃a imondouka pevo nde ve. Nde ko jira'yra'java'ea. A'ereki nde erejiko Jesus Cristo'ga rehe ji ga mombe'urame nde ve. \p Kiro ji ei: Nhanderuvete'ga Tupana'ga ti tomombyry nde ve Jesus Cristo'ga pavẽi nhandepojykaharete'ga pavẽi. Tandeporogwety ti g̃a. Tonog̃atu ti g̃a ndepy'a, a'e ji. \s1 Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea ojipeva'ea omombe'u \p \v 3 Ymya'ĩ ji hoi cidade de Macedônia pe ikwehe'i. Jihorame ji ei nde ve: Epyta ti cidade de Éfeso pe teremombi ti g̃a – kiroki g̃a ombo'e g̃a Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea rehe. \p Kiro ji ea'javi a'ea pe jitehe. Ere ti g̃a pe: “Tapembo'ea'javi ti Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea rehe Tupana'ga remiarõe'ỹva'ea rehe,” ere ti g̃a pe. \v 4 “Pepohi ti penhimimombe'utehea hugwi. Tapemombe'umbe'utehei penhemboypya aherakykwepohara jipi no,” ere ti g̃a pe. A'ereki imombe'umbe'uteherame ojipe'g̃a onhonhi'ig̃ayva hehe. Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea mombe'ua aheremboypya mombe'ua pavẽi ndokwahavukari Tupana'ga remimbotarimova'ea g̃a pe. Ojikogame jate Jesus Cristo'ga rehe g̃a ikwahavi Tupana'ga remimbotarimova'ea. \p \v 5 A'e ji nde ve a'ero: Emombi ti g̃anemimbo'ea. A'ereki ji apota ndepyrive'g̃a nhoarõhetea. Imombopavukarame okote'varuhua Tupana'ga pe opohia onhimimombe'utehea hugwi, g̃a onhoarõ hete tuhẽ. Gweaporog̃itapyryvame g̃a onhoarõ hete tuhẽ. Ojikogame Jesus Cristo'ga rehe g̃a onhoarõ hete tuhẽ. \v 6 Nanongara rehe jararamo g̃a ndokoi okote'varuhuavo. A'ero g̃a imombe'utehei mbatera. \v 7 Moisésva'ea remimbo'eagwera rehe Tupana'ga rembikwatijarukara rehe g̃a g̃a mbo'e pota novĩa. Emo onhi'ig̃ame g̃a ndokwahavi. G̃wemimombe'uhetea g̃a ndokwahavi no. \p \v 8 Xa'e nhande: Moisésva'ea remimbo'ea pyry hete nhande imombe'ukaturame Tupana'ga remimbotarimova'ea okote'varuhuve'g̃a momoranduva. \v 9 A'ereki tikwaha nhande. Pyryve'g̃a pe rũi Tupana'ga ei ikwatijarukarame javo. Momi ko g̃a – kiroki g̃a pe Tupana'ga e'i ikwatijarukarame Moisésva'ea pe: \q1 Tupana'ga nhi'ĩpo'rue'ỹve'g̃a \q1 Tupana'ga nhi'ig̃a rendukatue'ỹve'g̃a \q1 Tupana'gareheve'g̃arũive'g̃a \q1 okote'varuhuve'g̃a \q1 kiroki g̃a ndokoi Tupana'ga rehe ndapyryvive'g̃a \q1 kiroki g̃a Tupana'ga movahĩ tiruahũve'g̃a \q1 kiroki g̃a ojuka uva'g̃a \q1 kiroki g̃a ojuka oy'g̃a \q1 iporojukahara'g̃a nhaporemo \q1 \v 10 kiroki g̃a gweroho ojive g̃wembireko'g̃arũive'g̃a \q1 kiroki akwaimbae'g̃a memei ojogwereko g̃wembirekoro \q1 kiroki kunhangwera'g̃a memei ojogwereko g̃wembirekoro \q1 kiroki g̃a omi ojipe'g̃a g̃ande'yja'g̃a hugwi g̃a mboporavykyavo \q1 i'mbeve'g̃a \q1 kiroki g̃a e'i o'mbero a'iti tuhẽ javo \q1 kiroki g̃a nohendukatui Tupana'ga nhi'ig̃a garemimbo'ekatuukara a'itituhẽva'ea. \m G̃a pe nhaporemo Tupana'ga ei ikwatijaruka Moisésva'ea pe pepohi ti pejikote'varuhua hugwi javo. G̃a nhaporemo oko te'varuhu hendukatue'yma a'itituhẽva'ea Tupana'ga remimombe'ukatuukara. \v 11 Tupana'ga remimbo'ekatuukara ko Jesus Cristo'ga mombe'ua – kiroki a'ea ji amombe'u Tupana'ga ero g̃waramo ji ve. Jesus'ga mombe'ua okwahavuka Tupana'ga popoakahetekatua garoryhetea no. \s1 Tupana'ga pyry hete Paulova'ea pe \p \v 12 Jirory hete ji nhandepojykaharete'ga rehe Cristo Jesus'ga rehe. A'e ji ga pe: \p —Ndepyry hete nde. A'ereki nde ji poko ji mbopopoakaruka enhimombe'ukatuuka ji ve. Ndepyry hete nde. A'ereki ji ve nde ere'e: “Nde po ti ji mombe'ukatui nehẽ. Nurã ji ei nde ve: Ji mombe'u ti a'ero,” ere nde ji ve, a'e ji Jesus'ga pe. \p \v 13 Jijikoge'ymame Cristo Jesus'ga rehe ji ete'varuhui ga mombe'gwovo ojipe'g̃a pe kako. Gaha ranuhũ! Tupana'ga ra'yra'ga rũi po ga, a'e ji. Jirekote'varuhuavo ga rehe ji jigwarai gareheve'g̃a ndehe. Nahanahã ji ga mbotegweteuhui. Emo Cristo Jesus'ga ji porogwety. A'ereki ga rehe jijikoge'yma g̃waramo ji ndakwahavihu jirekote'varuhuavo ga rehe g̃a ndehe no. \v 14 Pyry hete Cristo Jesus'ga ji ve nhandepojykaharete'ga. Ga ji arõ hete ji mbojikoguka ojihe ojipe'g̃a arõheteuka ji ve. \p \v 15 A'itituhẽva'ea nhande ei. Togwerovia hete ti g̃a a'ero nhande pavẽi. Ymya Cristo Jesus'ga uhu yvya koty tamombo ti ji yvyakotyve'g̃a ndekote'varuhua g̃a hugwi javo, xa'e nhande a'itituhẽva'ea mombe'gwovo. G̃a hohe pa reki ji ako te'varuhu kako. \p \v 16 Emo Tupana'ga ji porogwety. A'ereki ga e'i ojiyvyteri pe: “Tomombo ti Jesus Cristo'ga Paulo'ga rekote'varuhua ga hugwi nehẽ. A'ero po ti Paulo'ga rekoi ikwahavukahavamo g̃a pe – kiroki g̃a ndojikogi ve ji rehe. Okwaha po ti g̃a Paulo'ga rekote'varuhua mombora a'ero nehẽ. A'ero po ti g̃a ei nehẽ: ‘Pyry Jesus Cristo'ga! Nonhimonha'ngai ga onhimomiranaheteavo Paulo'ga rekote'varuhua pe aerẽ po ti ga imomborukari ji ve javo,’ e po ti g̃a nehẽ. ‘Ndoporogwetypigi ga Paulo'ga. A'ereki ga omombo Paulo'ga hugwi garekote'varuhuhetea,’ e po ti g̃a nehẽ,” ei Tupana'ga. “‘A'ero nhanderekote'varuhua po ti ga imombori nehẽ no nhande mongovo ojipyri avuirama nehẽ.’ A'ea po ti g̃a ei gworygworyvamo ojikoga Jesus Cristo'ga rehe nehẽ,” ei Tupana'ga oyvyteri pe. \p \v 17 Nurã ji ei Tupana'ga mombe'gwovo: Tupana'ga huvihavuhuhetero omongomongo pa g̃wemimbotarimova'ea rupi ymyypyagwera jate. Aerẽ po ti na jitehe nehẽ no. Gaha ko avuiramave'ga omanoe'yma. Nhande ndihepiagi ga novĩa. A'ereki ga ndaha'oi. Gaha jate ko Tupanamo oko. Timboukwaha ti ga avuirama a'ero nehẽ. Timbohete hete ti ga avuirama nehẽ. Na tuhẽ. Amém! \s1 Paulova'ea ombo'e Timóteova'ea aheporavykya rehe \p \v 18 Timóteo, nde ereko jira'yra'java'ea. Kiro ji ei nde ve: Ere hete ti ojipe'g̃a pe g̃a mongovo nhiremimbo'ea rehe topohi ti g̃a g̃wemimombe'utehea hugwi Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea hugwi. Nhirembi'ea nde ve ko Tupana'ga nhi'ig̃a ja – kiroki a'ea Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'g̃a omombe'u nde ve nahã Tupana'ga ei nde ve javo. Hendukaturame g̃anhi'ig̃a po ti nde poravykykatui ojipe'g̃a mbo'eharamo Jesus Cristo'ga mombe'ua rehe g̃a mbo'epava nehẽ. Soldados'g̃a oporavyky katu gwuvihava'ga pe. Na jitehe eporavyky katu Tupana'ga pe a'ero. \v 19 Terepohiri ti Tupana'ga hugwi ejikoga Jesus Cristo'ga rehe. Eko pyry ti jipi. A'ero po ti ndereaporog̃ita pyryvamo nehẽ. \p Jararamo g̃a ndokoa'javi ojeaporog̃itapyryva rupi. A'ero g̃a heroviari Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea opohia Tupana'ga nhi'ig̃a hugwi. \v 20 Nanongara'g̃a ko Himeneu'ga Alexandre'ga pavẽi. A'e ji: Satanás'ga ti tombohahy g̃a pe. A'ero po ti g̃a nde'iuhua'javi Tupana'ga pe okote'varuhua'jave'yma nehẽ. \c 2 \s1 Nahã po ojatykave'g̃a e'i Tupana'ga pe hamo \p \v 1 Kiro ji ena'ẽi nde ve: Jesus'gareheve'g̃a ti tonhi'ĩ Tupana'ga pe yvyakotyve'g̃a mombe'gwovo g̃a nhaporemo g̃a ndepyga. Te'i ti g̃a ga pe: “Epoko ti g̃a imombyryva g̃a pe. Ndepyry hete nde g̃a nderekokatuavo jipi.” A'ea ti g̃a te'i Tupana'ga pe. \p \v 2 Na jitehe ti g̃a te'i Tupana'ga pe nhanderuvihavuhu'g̃a mombe'gwovo huvihava'g̃a mombe'upava no Tupana'ga ti tomombyry g̃a pe javo. A'ero po ti g̃a pyryvamo nhande pokokatuavo nehẽ. A'ero po ti nianemongyhyjihavi niandeavykyhavi nehẽ no. A'ero po ti nhande rekokatui imondoheteavo nhandereaporog̃ita Tupana'ga rehe imohina nehẽ ojipe'g̃a ndehe nehẽ no. \p \v 3 Pyry Tupana'ga pe nhanembopiro'yhara'ga pe nhande nhi'ig̃ame ga pe emombyry ti g̃a pe javo. \v 4 Ga opota hete yvyakotyve'g̃a ndekote'varuhua mombora g̃a nhaporemo ti tomomboruka ji ve javo. G̃anembikwahava ga opota no g̃a nhaporemo ti tokwaha Jesus Cristo'ga mombe'ua a'itituhẽva'ea javo. \q1 \v 5 A'ereki Tupana'ga tehe ko Tupanamo. \q1 Gaha yvyakotyve'g̃a tombohete \q2 gaha jate ko nhanderuvihavuhuhete'ga javo. \q1 Yvyakotyva'ero Cristo Jesus'ga jate ombojikoty'aruka yvyakotyve'g̃a. \q2 Nurã yvyakotyve'g̃a jikoty'ari Tupana'ga pavẽi. \q1 \v 6 Ojijukaukarame g̃a ndepypava ga g̃a mbopiro'yukari g̃andekote'varuhua hugwi. \q2 Nurã g̃a jikoty'ari Tupana'ga pavẽi a'ero. \q1 Gamanoa okwahavuka Tupana'ga remimbotarimova'ea. \q2 A'ea kiro yvyakotyve'g̃a piro'yag̃wama g̃andekote'varuhua hugwi. \p \v 7 Nurã Tupana'ga ei ji ve a'ea pa emombe'u javo. “Eko ti Jesus Cristo'ga moirũharamo egwovo judeus'g̃arũive'g̃a pyri gentios'g̃a pyri,” ei ga ji ve. “Emombe'u pa ti Jesus'ga g̃a pe tojiko ti g̃a ga rehe. A'ero po ti g̃a imomborukari ga pe okote'varuhua ojihugwi nehẽ. Embo'embo'e ti g̃a Jesus'ga mombe'ua nhaporemo rehe a'itituhẽva'ea rehe.” A'ea Tupana'ga ei ji ve. Amombe'u katu ji nde ve. Nanhi'mbei ji. \p \v 8 Onhimono'og̃ame Tupana'ga nhi'ig̃a renduva ogwyri pe nhaporemo marã po ti akwaimbae'g̃a ndekoi a'ero nehẽ Jesus'gareheve'g̃a? Kiro ji imombe'ui nde ve jireaporog̃ita. Onhimono'og̃a ti akwaimbae'g̃a tonhi'ĩ Tupana'ga pe gweaporog̃itapyryvamo onhimonha'ngae'yma g̃a ndayvapotare'yma. \s1 Paulova'ea e'i nahã ti kunhangwera'g̃a toko javo \p \v 9 Marã po ti kunhangwera'g̃a ndekoi nehẽ Jesus'gareheve'g̃a? Kiro ji imombe'ui nde ve jireaporog̃ita. Tonhimbovyvy ti kunhangwera'g̃a okopyryheteavo imongirame opira. Taheaporog̃itaranuhũyme ti g̃a o'ava mbojigwajigwaga rehe. Taheaporog̃itaranuhũyme ti g̃a mbo'yra nog̃a rehe ouro apopyra nog̃a rehe no pérolas nog̃a rehe no. Taheaporog̃itaranuhũyme ti g̃a opikatua mongia rehe no – kiroki a'ea gwerohoahivuhu itambere'ia. \v 10 G̃a e'i ore Jesus Cristo'gareheva'ea javo. Toko katu ti g̃a a'ero ojipe'g̃a pe. Nahã ti Jesus Cristo'gareheve'g̃a toko a'ero. \p \v 11 Jesus Cristo'gareheve'g̃a nhimono'og̃ame tihendu ti Tupana'ga nhi'ig̃a javo, kunhangwera'g̃a ti tojapyaka tuhẽ ganhi'ig̃a rehe. Onhi'ig̃e'yma ti g̃a tohendu pota okokatuavo. \p \v 12 A'e hete ji nde ve: Kunhangwera'g̃a ti toko Tupana'ga nhi'ig̃a rehe jate. Tombo'eyme ti g̃a Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea rehe. Te'iyme tuhẽ ti g̃a: “Kunhangwerava'ea oapo akwaimba'eva'ea.” Tombo'eyme ti g̃a a'ea rehe Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea rehe. \v 13 A'ereki akwaimba'eva'ea Tupana'ga oapo ypy Adãova'ea. Kirẽ kunhangwerava'ea ga oapo Evava'ea hako. \v 14 Adãova'ea rũi reki Satanás'ga omoandyi hako. Kunhangwerava'ea ga omoandyi. A'ero kunhangwerava'ea nonhi'ĩpo'rui Tupana'ga okote'varuhuavo. \p \v 15 Emo kunhangwera'g̃a jikogame Jesus Cristo'ga rehe jipi Tupana'ga omombo g̃andekote'varuhua g̃a hugwi. Ojikogame ga rehe g̃a ojipe'g̃a arõhetei okopyryvamo onhimbovyvya. Nahã g̃andeaporog̃ita pyahuro. Igwete pyryvamo g̃a nda'yramo g̃wembireko'g̃a pe. \c 3 \s1 Jesus'gareheve'g̃a ndepiakatuhara'ga \p \v 1 A'itituhẽva'ea nhande ei: Kiroki ga e'i taporavyky ti ji Jesus'gareheve'g̃a ndepiakatuavo javo – ga opota pyryva'ea. A'ereki nanongara aheporavykya ko pyry, xa'e nhande a'itituhẽva'ea mombe'gwovo. \p \v 2 Toko katu ti Jesus'gareheve'g̃a ndepiakatuhara'ga ojikoheteavo Jesus'ga rehe. A'ero tegwete ojipe'g̃a ehava ga pe. Ojipeji tehe ti ga togwereko g̃wembirekohẽa. Taheaporog̃ita pyry ti ga. Tonhimbovyvy ti ga okokatuavo. Po ojipe'g̃a nduri ga repiaga oropyta pota ore nde pyri javo, a'ero ti ga tohoryory g̃a ndehe g̃a mbuhuruka g̃wonga pe g̃a pokoga. Tombo'e kwaha hete ti ga Tupana'ga nhi'ig̃a rehe. \v 3 Heagwyryve'g̃a ja rũi ti ga toko jugwejuhue'yma ahemboheagwyryva'ea vinho. Tonhimboahivyme ti ga ojipe'g̃a pe. Toko katu ti ga ojipe'g̃a pe g̃a ndayvare'yma onhyromo. Tokoyme ti ga ojipe'g̃a ja – kiroki g̃a itambere'ia pyhyga rehe jate gweaporog̃ita jipi. \p \v 4 Tohepia katu kwaha ti ga g̃wongapypeve'g̃a mondomondokatuavo. Tomondo ti ga gwa'yra'g̃a onhi'ig̃a rupi. Ojihe ti ga tomondouka gwa'yra'g̃a ndeaporog̃ita imohinuka. \v 5 Po ga ndohepiakatukwahavi g̃wongapypeve'g̃a gwa'yra'g̃a no g̃a mongoe'yma onhi'ig̃a rupi, a'ero po ti ga ndohepiakatukwahavi Jesus'gareheve'g̃a g̃a nhimono'og̃ame tihendu ti Tupana'ga nhi'ig̃a javo. Nanongara'ga ti tokoyme g̃andepiakatuharamo a'ero. \p \v 6 Tokoyme ti ga g̃andepiakatuharamo – kiroki ga korogwe ojiko Jesus Cristo'ga rehe. A'ereki ga ndokwahahetei ve nahã ahe toko Tupana'ga remimbotarimova'ea rupi jave'yma. Mara'ngu po ti nanongara'ga okote'varuhuavo onhimboheteavo nehẽ? “Ako pyry ji g̃a hohe pa jitekovo g̃andepiakatuharamo,” e po ti ga nehẽ. Po ti ga ei a'ea nehẽ, a'ero po ti Tupana'ga ei ga pe nehẽ ereko te'varuhu nde enhimboheterame javo. A'ea jitehe Tupana'ga ei Diabo'ga pe ga mondovo ojihugwi hako. A'ereki Diabo'ga onhimbohete. \p \v 7 Toko katu ti Jesus'gareheve'g̃a ndepiakatuhara'ga. A'ero po ti Jesus'gareheve'g̃arũive'g̃a ekatui ga mombe'gwovo pyry hete ga okokatuavo javo. Ga rekokatue'ymame po ti g̃a ga rerekomemui nehẽ ite'varuhu reki ga javo. Nahã po ti Diabo'ga ga mondoi g̃wemimbotarimova'ea rupi nehẽ. \s1 Jesus'gareheve'g̃a pokohara'g̃a \p \v 8 Kiro ti ji imombe'ui nde ve Jesus'gareheve'g̃a ndepiakatuhara'g̃a pokohara'g̃a. G̃andepiakatuhara'g̃a javijitehe ti g̃a tonhimbovyvy ojikoheteavo Jesus'ga rehe. Ti'mbeyme ti g̃a. Tougwejuhuyme ti g̃a ahemboheagwyryva'ea vinho okovo. Tokoyme ti g̃a ojipe'g̃a ja – kiroki g̃a itambere'ia pyhyga rehe jate heaporog̃ita jipi. \v 9 Nane'ymi gweaporog̃itapyryvamo ti g̃a togwerovia hete aherembikwahavipyre'yma – kiroki a'ea Tupana'ga okwahavuka kiro Jesus Cristo'ga mombe'ua. Tojiko hete ti g̃a Jesus Cristo'ga rehe omano ga nhande repyga javo. \p \v 10 Jara'g̃a Jesus'gareheve'g̃a ti te'i g̃a pe: “Tihepia na'ẽ ti pendekokatua pe g̃a pokogame.” A'ea ti g̃a te'i g̃a ndepiaga. Po g̃a ndekopyryvamo g̃a pokokatuavo, a'ero po ti g̃a toko g̃apokoharamo. \p \v 11 G̃a javijitehe ti kunhangwera'g̃a tonhimbovyvy. Te'ite'iuhuyme ti g̃a ojipe'g̃a pe. Taheaporog̃ita pyry ti g̃a. Tombojiko pa ti g̃a ojipe'g̃a ojihe jipi. Nahã ti kunhangwera'g̃a toko. \p \v 12 Akwaimbae'g̃a Jesus'gareheve'g̃a ndepiakatuhara'g̃a pokohara'g̃a ti togwereko ojipeji tehe g̃wembireko'g̃a. Tomondo ti g̃a gwa'yra'g̃a onhi'ig̃a rupi g̃a ndepiakatukwahava. Tohepia katu kwaha ti g̃a g̃wongapypeve'g̃a no g̃a mondomondokatuavo. \p \v 13 Aerẽ, Jesus'gareheve'g̃a ndepiakatuhara'g̃a pokoharamo, g̃a jara'g̃a pokokaturame po ti koji'i g̃ambohetea nehẽ. Koji'i po ti g̃a Tupana'ga kwahavi nehẽ g̃a g̃a pokoga g̃waramo. Ndopojihuvi hete ti g̃a imombe'uheteavo g̃wembiroviara Cristo Jesus'ga mombe'ua a'ero nehẽ. \s1 Paulova'ea omombe'u a'itituhẽva'ea rerekokatua \p \v 14 Aho pota tuhẽ ji nde pyri nambegwei jihoa javo. Emo ji akwatija nde ve kiro. \v 15 A'ereki ji a'e: Mara'ngu po ti nhimbegweramo jigwovo nehẽ? Nurã ji herohoukari nhirembikwatijarukara kiro. Imonhi'ig̃ame po ti nde ikwahavi javo nehẽ. “‘Nahanahã ti Jesus'gareheve'g̃a toko katu ojohupe Tupana'ga ra'yramo,’ ei Paulo'ga,” ere po ti nde nehẽ. Jesus'gareheve'g̃a ko avuiramave'gareheve'g̃a. G̃a okwahavuka Jesus Cristo'ga mombe'ua ojipe'g̃a pe a'ea ko a'itituhẽva'ea javo herekokatuavo. \p \v 16 Cristo Jesus'ga mombe'ua a'itituhẽva'ea ko huvihavuhu tuhẽ ahe monhimomby'aheteavo. A'ea jukwaha nhande ve nhaporemo. A'itituhẽva'ea ko aherembikwahavipyre'yma – kiroki a'ea Tupana'ga okwahavuka nhande ve kiro Cristo Jesus'ga mombe'ua nhanerembiroviara. Momi ko Cristo Jesus'ga mombe'ua a'itituhẽva'ea: \q1 Ga ko ojipiuka onhimongovo yvyakotyva'ero. \q1 “Gareaporog̃ita ko pyry hete,” e'i Tupana'ga ra'uva ga kwahaheteavo. \q1 Gaha Tupana'gapyrive'g̃a ga repia. \q1 Gaha gareheve'g̃a ga mombe'u judeus'g̃arũive'g̃a pe gentios'g̃a pe. \q1 Ga rehe yvyakotyve'g̃a pyteripeve'g̃a ojiko. \q1 Gaha Tupana'ga ga reroho yvagi pe ga mboheteavo pevo. \m A'ea ko Cristo Jesus'ga mombe'ua. \c 4 \s1 Tupana'ga ra'uva omombe'u aerẽve'g̃a i'mbeve'g̃a \p \v 1 Tupana'ga ra'uva e'i hete aerẽva'ea mombe'ukatuavo. Nurã i'ei: “Mbapava koty po ti jara'g̃a ndogweroviara'javi Jesus Cristo'ga mombe'ua nehẽ. G̃a po ti ombopogwe Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea mombe'uhara'g̃a nehẽ okoheteavo g̃a'mbea rehe g̃anemimbo'ete'varuhua rehe nehẽ no – kiroki a'ea rehe anhag̃a Diabo'gapyriva'ea g̃a mbo'e. \v 2 A'ea po ti Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea mombe'uhara'g̃a imombe'ui g̃a pe g̃a moandyandyita o'mbero g̃a pe nehẽ. Ojipokwahava o'mbea rehe po ti g̃a nonhimombaragwahavi a'itituhẽva'ea rehe gweaporog̃itakatuag̃wame'yma nehẽ,” e'i Tupana'ga ra'uva. \p \v 3 “O'mbero po ti g̃a ei nehẽ: ‘Tahembirekoyme ti ahe. To'uyme ti ahe g̃wig̃wia mbatera ojikwakuva,’ e po ti g̃a nehẽ,” e'i Tupana'ga ra'uva imombe'gwovo. \p Emo Tupana'ga nde'iangavi nanongara! Oapo pa ga. Nurã ti ahe tokwakuvyme. To'u pa ti ahe garembiapoa i'gwovo gworygworyvamo ndepyry hete nde imbuhua ore ve javo Tupana'ga pe. \p A'ea Tupana'ga ei g̃a pe – kiroki g̃a ojiko ga rehe a'itituhẽva'ea kwahava. \v 4 A'ereki pyry pa Tupana'ga rembiapoa. Nurã ti tikwakuvyme garembiapoa ti'uyme ti jave'yma. Ti'u ti a'ero nhande'erame ga pe ndepyry hete nde imbuhua ore ve javo. \v 5 A'ereki mbatera pyry pa Tupana'ga ero g̃waramo. Pyry pa mbatera nhande ero g̃waramo ga pe no ndepyry hete nde imbuhua ore ve javo ga pe. \s1 Nahã ti eporavyky katu Jesus'ga pe \p \v 6 Po nde imombe'upavi Tupana'ga rembi'ea pevo nhaneirũ'g̃a pe Jesus Cristo'gareheve'g̃a pe, a'ero po ti nde poravykykatui Jesus Cristo'ga pe nehẽ. Eporavykykatuavo ga pe ti enhimbo'e katu Jesus'ga mombe'ua rehe a'itituhẽva'ea rehe no – kiroki Jesus'gareheve'g̃a nemimbo'ekatua rupi nde ereko jipi. \p \v 7 Terembopogwei ti Tupana'ga remiarõe'ỹva'ea imombe'uteheva'ea – kiroki a'ea ig̃waivĩve'g̃a omombe'u pota. A'ereki a'ea nahemombyryvukari. Ejirokwa ti ekokatua rehe ekovo Tupana'ga reaporog̃ita rupi jipi. \v 8 Pyry ahe jirokwari tipopoaka jira'oa javo. Koji'i pyry hete ahe jirokwari tapyry jireaporog̃ita javo. A'ereki naname Tupana'ga omombyry ahe ve ahe manoe'ymame a'ero. Ahe manorẽ po ti ga imombyryvi jitehe ahe ve yvagi pe nehẽ no. \p \v 9-10 Kiro ti ji imombe'ui nde ve. Nhande xajiko hete Tupana'ga rehe omanoe'ỹve'ga rehe aerẽ po ti ga nhande rerohoi yvagi pe nehẽ javo. Ga ko yvyakotyve'g̃a mbopiro'yharamo oko. “Ambopiro'y pota ji g̃a imomboa g̃andekote'varuhua g̃a hugwi,” ei ga. Kiroki g̃a ojiko ga rehe imomboruka ga pe – g̃a hugwi tuhẽ ga imombori a'ero. Pyry ahe a'ea reroviahetei. A'ereki a'ea ko a'itituhẽva'ea. Heroviaro g̃waramo nhande poravykyhetei nhandejirokwa Jesus Cristo'ga mombe'gwovo. \p \v 11 A'ea ti emombe'u pa nhirembikwatijarukara tohendu katu ti Jesus'gareheve'g̃a. \p \v 12 Mara'ngu po jara'g̃a javo nde ve? “Nerenhimoymyani ve nde, Timóteo. A'ero nde nderekwahavi ve,” e po g̃a nde ve. Ehepiuka ekokatua g̃a pe te'iyme ti g̃a a'ea a'ero. Enhi'ig̃atu ti g̃a pe nahã g̃a monhi'ig̃atuavo. Eko katu ti toko ti g̃a ji ja javo. Earõ hete pa ti ojipe'g̃a. Ejiko hete ti Jesus Cristo'ga rehe. Eko pyry ti. Nahã ti eko. A'ero po ti g̃a ndekopotari nde ja nehẽ. \p \v 13 Jirakykweri ti emonhi'ĩ Tupana'ga rembikwatijarukara g̃andovaki jipi tohendu ti Jesus'gareheve'g̃a javo. Emombe'u katu ti g̃a pe nahanahã e'i Tupana'ga nhi'ig̃a javo. Embo'e katu ti g̃a hehe. \p \v 14 Ymya Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'g̃a ei nde ve kako: “Tupana'ga ra'uva ombo'ekwahavuka nde ve. Embo'embo'e ti Jesus'gareheve'g̃a Jesus Cristo'ga mombe'ua rehe a'ero imombe'ukatuavo g̃a pe,” ei g̃a nde ve kako. Kirẽ opokogame neakag̃a rehe Jesus'gareheve'g̃a ndepiakatuhara'g̃a ei a'iti tuhẽ javo kako. Enhi'ĩpo'ru ti Tupana'ga nhi'ig̃a mombe'uhara'g̃a a'ero ekovo ejiporavykya rehe. \v 15 Ejirokwa ti eporavykya rehe jipi g̃a mbo'embo'ekatuavo ekoheteavo hehe. A'ero po ti nde igwaigwavete g̃a mbo'ekwahakwahavi Tupana'ga nhi'ig̃a rehe nehẽ. A'ea po ti jukwaha hete g̃a pe nhaporemo nehẽ. \p \v 16 Terekoi ite'varuhua rehe tako katu ti ji javo. Terejapyakai ti Tupana'ga nhi'ig̃aatyviva'ea rehe tambo'e ti ji Jesus Cristo'ga mombe'ua rehe jate javo. Nane'ymi ti ejirokwa ekokatuavo g̃a mbo'ekatuavo a'itituhẽva'ea rehe jate. A'ero po ti nde nhimbopiro'yi ejikote'varuhua hugwi egwovo yvagi pe Tupana'ga pyri nehẽ. Kiroki g̃a neremimbo'ekatua rendu katu – g̃ahã po ti nde g̃a mbopiro'yi g̃andekote'varuhua hugwi g̃a mondouka Tupana'ga pyri nehẽ no. \c 5 \s1 Eko katu Jesus'gareheve'g̃a pe \p \v 1 Kiro ti ji imombe'ui nde ve. Eko katu ti Jesus Cristo'gareheve'g̃a pe g̃a mbo'eavo Tupana'ga nhi'ig̃a rehe g̃a ndekote'varuhurame toko katu kwaha ti g̃a javo. Ixava'eve'g̃a pe ti terenhi'ig̃ahyi g̃a ndekote'varuhurame. A'ereki g̃a oko nderuva'java'ero. Enhi'ig̃atu ti g̃a pe nde erame g̃andekote'varuhua pe na rũi ti peko javo g̃a pe. Na jitehe ti enhi'ig̃atu ipyahuve'g̃a pe akwaimbae'g̃a pe g̃a ndekote'varuhurame. A'ereki g̃a oko neirũ'java'ero. \p \v 2 Na jitehe ti enhi'ig̃atu ig̃waivĩve'g̃a pe g̃a ndekote'varuhurame. A'ereki g̃a oko ndehya'java'ero. Na jitehe ti enhi'ig̃atu ipyahuve'g̃a pe kunhangwera'g̃a pe g̃a ndekote'varuhurame. A'ereki g̃a oko nerendyra'java'ero. G̃a ko ambotehea rũi nde hugwi a'ero. Eko katu ti g̃a pe a'ero. \s1 Jesus'gareheva'ero pereko katu aherembirekokwera'g̃a \p \v 3 Jesus'gareheve'g̃a ti tomondo ojeaporog̃ita aherembirekokwera'g̃a ndehe – kiroki kunhangwera'g̃a pe ndiporakahavi. \v 4 Po aherembirekokwerahẽa gwereko gwa'yra'g̃a g̃wymymino'g̃a no, a'ero po ti g̃a topoko katu hẽa hẽa rembirekoa'jave'ymame. Ymya po hẽa g̃a nderekokatuypyi g̃a monhimomboaka. Kiro po ti g̃a toko katu kwaha ikwepyga hẽa pe a'ero okovo hẽaporakahavamo hẽa ko jire'yjahẽa tuhẽ javo. Nanongara ko pyry Tupana'ga pe. \p \v 5 Kiroki hẽa tehe oko herekoe'yma oporakahava – po hẽa jikohetei Tupana'ga rehe hamo ji poko ti javo ga pe jipi. Ypytunimo arimo po hẽa nhi'ig̃i ga pe ojihe ojipe'g̃a ndehe no ore poko javo hamo. Nanongarahẽa ti Jesus'gareheve'g̃a topoko jipi. \p \v 6 Kiroki aherembirekokwerahẽa oko onhimbohoryva'ea rehe jate ojapyakae'yma Tupana'ga rehe – hẽa nomanoi novĩa. Emo hẽa oko omanove'g̃a ja Tupana'ga pe. A'ereki hẽa nombopyahuukari ga pe ojeaporog̃ita okokatue'yma ojikoge'yma ga rehe. Nanongarahẽa rũi Jesus'gareheve'g̃a topoko jipi. \p \v 7 Embo'e pa ti Jesus'gareheve'g̃a nhiremimombe'ua rehe – kiroki a'ea ji akwatija nde ve aherembirekokwera'g̃a ndehe nahanahã ti pepoko g̃a javo. A'ero po ti tegwete ojipe'g̃a ehava g̃a pe nehẽ. \p \v 8 Kiroki ga ndoporakari gwe'yja'g̃a g̃wongapypeve'g̃a kaitu g̃a mbatere'ymame – gaha ndokoa'javi Jesus'ga mombe'ua rupi. Koji'i ga oko te'varuhu Jesus'gareheve'g̃arũive'g̃a hohe. A'ereki Jesus'gareheve'g̃arũive'g̃a vehevi oporaka gwe'yja'g̃a g̃wongapypeve'g̃a no. \p \v 9 Kiro ti ji imombe'ui nde ve. Jesus'gareheva'ero ti g̃a toporaka opyteripeve'g̃a – kiroki kunhangwera'g̃a pe ndiporakahavi. Tokwatija ti g̃a nanongara'g̃a ndera a'ero aherembirekokwera'g̃a ndera ndiporakahavi g̃a pe javo. Nanongara'g̃a pe ji ei: \q1 G̃a ti toko ig̃waivĩve'g̃a. He'yjuhu kwara g̃a ndehe sessenta kwara koji'i no. \q1 Ojipeji g̃anembirekova'ea. \q1 \v 10 Ojipe'g̃a omombe'u katu aherembirekokwera'g̃a nahã g̃a ojipe'g̃a poko katu gweaporog̃itakaturo jipi javo. Momi ko aherembirekokwera'g̃a mombe'ua: \q1 G̃a gwa'yra'g̃a ndereko katu g̃a monhimomboakakatuavo. \q1 Ymyagwera jate g̃a horyory hajiheve'g̃a ndehe g̃a mboapyga g̃a mbuhuruka g̃wonga pe g̃a ndurame. \q1 Na jitehe g̃a Tupana'ga remimo'ẽhara'g̃a poko g̃a ndurame onga pe. \q1 G̃a g̃a poko g̃a nderekokatuavo – kiroki g̃a pe ite'varuhu. \q1 G̃a ojirokwa opyryvamo ojipe'g̃ape'g̃a pe jipi oporavykyparavuhuavo nahã g̃a pokopava jipi. \m Po nahã aherembirekokwera'g̃a ndekokatui – kiroki g̃a pe ndiporakahavi, a'ero pyry Jesus'gareheve'g̃a ikwatijari g̃andera g̃ahã nhande tipoko javo. \p \v 11 Kiroki aherembirekokwera'g̃a nomondoi ve sessenta kwara ig̃waivĩe'ỹve'g̃a – g̃andera ti terekwatijarukari. Mara'ngu po ti g̃a oporavykypotara'jave'yma Cristo'ga pe nehẽ? Po ti g̃a ei nehẽ: “Koji'i pyry ji ve ji rembirekoa'javamo.” \v 12 Po ti g̃a ei nahã nehẽ, a'ero po ti ijari g̃a ndehe g̃a ipiriano g̃waramo onhimbi'eagwera Cristo'ga pe nehẽ. \p \v 13 Terekwatijari ig̃waivĩe'ỹve'g̃a ndera, a'e ji. Mara'ngu po ti igwaigwavete g̃a ovevugwero nehẽ ohoohorame ojipe'g̃a nonga pe jipi nehẽ? Koji'i po ti g̃a te'varuhuro a'ero onhi'inhi'ĩteheavo ikwahapapota imombe'umoanhana nehẽ – kiroki a'ea po g̃a nomombe'ui hamo. \p \v 14 Nurã koji'i pyry ji ve ig̃waivĩe'ỹve'g̃a nembirekoa'javamo gwa'ygwa'yramo. Togwereko katu ti g̃a gwa'yra'g̃a g̃wongapypeve'g̃a nderuva. Po ti nahã ig̃waivĩe'ỹve'g̃a ndekokatui nehẽ, a'ero po ti a'ea rehe g̃a'arõe'ỹve'g̃a nde'ite'varuhui g̃a pe nehẽ. Nahã ji amog̃ita g̃a. \v 15 A'ereki jararamo ig̃waivĩe'ỹve'g̃a oko jipe Satanás'ga nhi'ig̃a rehe okoa'jave'yma Cristo'ga nhi'ig̃a rehe. \p \v 16 Kiro ti ji imombe'ua'javi nde ve. Aherembirekokwerahẽa re'yjahẽa ti toporaka hẽa pokokatuavo Jesus'gareheva'ero. Toporakarukaryme ti g̃a hẽa jara'g̃a pe Jesus'gareheve'g̃a pe. A'ero hẽa porakare'ymame hẽare'yja'g̃arũive'g̃a oporaka ojipe'g̃a – kiroki g̃a pe ndiporakahavi tuhẽ. \s1 Eko katu ti g̃andepiakatuhara'g̃a pe \p \v 17 Kiro ti ji imombe'ui nde ve. Nahã po ti Jesus'gareheve'g̃a ndekoi hamo: G̃a ti tombohete gwepiakatuhara'g̃a. G̃a ti tomondokatua'ja g̃a pe ikwepykava g̃a poravykykaturame. G̃a pe kaitu – kiroki g̃andepiakatuhara'g̃a omombe'umbe'u Tupana'ga nhi'ig̃a g̃a mbo'ekatuavo hehe. \v 18 A'ereki Tupana'ga rembikwatijarukara e'i: \q1 “Yuranuhũa oporavyky ahe ve hay'nhoy'nhog̃a japea hugwi jape'oga \q2 ipyrũpyrug̃ame trigo ra'ynha rehe. \q1 Nurã ti ahe tojurutyvyme yuranuhũa \q2 to'u ti trigo ikwepykavamo javo,” e'i ikwatijaripyra. \m Ojo'java'ea e'i: \q1 “Tokwepy ti ahe g̃wemimboporavykyhara'g̃a pe. \q1 A'ereki g̃a ahe poko,” e'i. \fig |src="HK00096B.TIF" size="span" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="1Timóteo 5.18" \fig* \p \v 19 Po ojipejive'ga ei nde ve: “Oko te'varuhu nhanderepiakatuhara'ga.” Po ga tehe e'i a'ea, tereroviari ti ganhi'ig̃a. Po a'ea jitehe ojipe'ga ei nhanderepiakatuhara'ga oko te'varuhu javo, a'ero ti ehendu g̃anhi'ig̃a ikwahava. \v 20 Po a'iti hete tuhẽ g̃andepiakatuhara'ga ite'varuhu, a'ero ti emog̃ita ga Jesus'gareheve'g̃a ndovaki nhaporemo. Ere ti ga pe: “Nahã nde ereko te'varuhu. Epohi ti jugwi,” ere ti ga pe. A'ero po ti jara'g̃a kyhyjipavi xakote'varuhuyme ti javo nehẽ. \p \v 21 Ehendu tuhẽ nhinhi'ig̃a g̃a mog̃itakatupava. Terei ti: “Nda'ei po ti ji ga pe garekote'varuhua rehe. A'ereki ji ako hete ga rehe.” A'ea terei. Ojipe'ga pe terei no: “Anhi'ig̃ahy hete po ti ji ga pe garekote'varuhua rehe. A'ereki ji ndakoi ga rehe.” A'ea terei no, a'e ji nde ve Tupana'ga ji renduvame. Nhandepojykaharete'ga Jesus Cristo'ga ji rendu no. Yvagipeve'g̃a ji rendu no Tupana'gapyrive'g̃a garemimo'ẽharamo. \p \v 22 Terena'ẽi ti ojipe'g̃a pe peporavyky ti Tupana'ga pe kiro javo. Ekwaha katu na'ẽ ti g̃andeaporog̃ita. G̃a pyryvame ti epoko g̃a'akag̃a rehe peporavyky ti kiro Tupana'ga pe javo. Terejihe'ari ti ite'varuhuve'g̃a ndehe g̃andekote'varuhua mbopogwee'yma. Ejirokwa ti ekokatua rehe, a'e ji nde ve. \p \v 23 Yhya jate rũi ti e'u, Timóteo. Pyry xunhiva'ea nde i'ui vinho no tomombi hahyva'ea nderevegi pe. A'ereki nane'ymi nde netetirũa. \p \v 24 Kotihĩ jara'g̃a ndekote'varuhua jukwaha hete. A'ero nhande ejipei g̃a pe oja g̃a ndehe javo. Jara'g̃a ndekote'varuhua ndiukwahavi ve. Aerẽ gwe nhande ikwahavi g̃andeaporog̃itate'varuhua. \v 25 Na jitehe jukwaha hete ojipe'g̃a ndekokatua. Jara'g̃a ndekokatua ndiukwahavi ve. Aerẽ gwe nhande ikwahavi a'ea. \c 6 \s1 Paulova'ea e'i nahã ti ipiro'ye'ỹve'g̃a toko javo \p \v 1 Kiro ti ji g̃a mombe'ui nde ve Jesus'gareheve'g̃a – kiroki g̃a ndipiro'yi opojykahara'g̃a hugwi. G̃a ti tomondo gweaporog̃ita opojykahara'g̃a ndehe oporavykykatuavo g̃a pe. Po g̃a ndoporavykykatui Tupana'gareheva'ero, a'ero po ti ojipe'g̃a Tupana'ga mbotegwetei ite'varuhu Tupana'ga javo. Jesus'ga mombe'ua po ti g̃a imbotegwetei nehẽ no ite'varuhua rehe ga g̃a mbo'ei javo. \p \v 2 Po g̃a opojykahara'g̃a pavẽi ojiko Jesus'ga rehe, a'ero g̃a ndekoi onhoirũramo. A'ero ti g̃a te'iyme opojykahara'g̃a pe: “G̃a nhaneirũramo g̃waramo ti timondoyme nhandereaporog̃ita g̃a ndehe.” A'ea rũi ti g̃a te'i. Koji'i vehevi ti g̃a tomondo ojeaporog̃ita opojykahara'g̃a ndehe oporavykykatukatuavo g̃a pe g̃a pokoga. A'ereki g̃a – kiroki opojykahara'g̃a pe g̃a oporavyky g̃a pokoga – g̃a ko g̃airũa tuhẽ g̃anemiarõa ojikoga g̃waramo Jesus'ga rehe. A'ea ti emombe'u pa g̃a pe g̃a mbo'ekatuavo hehe. \s1 A'itituhẽva'eaatyviva'ea rehe okote'varuhuve'g̃a ombo'e \p \v 3 Po ojipe'ga ombo'e nhiremimbo'eaatyviva'ea rehe ndokoi po ga a'itituhẽva'ea rehe nhandepojykaharete'ga remimbo'ea rehe Jesus Cristo'ga remimbo'ea rehe. Aherekokatua mombe'ua rehe po ga ndokoi no. \v 4 Okoe'ymame hehe po ga nhimbohetetehei tuhẽ akwaha hete ji javo novĩa. Emo ga ndokwahavihu okovo. Onhi'ig̃ayva pota ranuhũ ga ojipe'g̃a. “Garagara pe g̃a ei?” e'i tehe ga. A'ero ga renduvame g̃a nhimyrõi ojogwehe ja'javo ojohupe onhombotegweteavo ojogweroviare'yma. \p \v 5 Nane'ymi g̃a jogwayvahetei. Ite'vate'va g̃a'akag̃a. A'ero g̃a ndokwahava'javi a'itituhẽva'ea ojipe'g̃a mbo'eavo a'eaatyviva'ea rehe. A'ereki g̃a e'i tehe oyvyteri pe: “A'e po ti ji g̃a pe nehẽ: ‘Ji ko Tupana'gareheva'ea’. A'ero po ti g̃a imbuhuri itambere'ia ji ve ji mombateheteavo ji ombo'erame nehẽ,” e'i tehe g̃a oyvyteri pe. \p \v 6 Pyry hete tuhẽ okokatuve'ga pe reki – kiroki ga ojiko tuhẽ Tupana'ga rehe ikwahava opy'a rukatua gworygworyvamo jipi. Ndokoi ga ojipe'g̃a mbatera rehe a'ero. \v 7 Ma gara nhande tiru reki nhande'arame? Ndiheruri nhande. Ma gara po ti nhande tiroho nhanemanorame nehẽ? Ndirohoi tuhẽ po ti nhande nehẽ. \v 8 Herekorame nhanderembi'ua nhandepira reheve xajory ti hehe pyry ji ve javo. \p \v 9 Jara'g̃a e'i tako ji imbateheteva'ero javo. A'ea rehe jate g̃a japyakai reki. A'ero g̃a ite'varuhua mbopogwehetei okote'varuhuavo nahã po ti ji ipyhyguhui mbatera javo. A'ereki hepia'ngi tehe he'yiva'ea g̃a pe g̃amongote'vava'ea. Tegwete g̃apohira okote'varuhua hugwi a'ero. A'ea g̃a mbotegwetepavi g̃a mondouka hahyva'ea ruvihava pype. \v 10 A'ereki itambere'ia potarapora ko aherekote'varuhuparava. Itambere'ia rehe jate okovo g̃waramo jara'g̃a pohiri Jesus Cristo'ga mombe'ua hugwi. Nurãro g̃waramo g̃a imbuhumbuhurukari ite'varuhuva'ea hahyheteva'ea ojihe onhimbovy'are'yma ranuhũ ja'javo oyvyteri pe: “Maranameuhũ ji rekoi na?” \s1 Paulova'ea omog̃ita Timóteova'ea \p \v 11 Timóteo, ndehe ereko Tupana'gareheva'ero. Terembopogwei ti nanongara nhaporemo ite'varuhuva'ea nhaporemo a'ero. Ejirokwa ti Tupana'ga remimbotarimova'ea rehe. Ejirokwa ti ekokatua rehe imondovo ejeaporog̃ita Tupana'ga rehe jipi. Ejiko hete ti Jesus Cristo'ga rehe. Earomba ti jara'g̃a. Enhimomirana ti ite'varuhurame nde ve. Eko katu ti jara'g̃a pe enhyromo g̃a pe. \v 12 Ejirokwa hete ti eporavykykatuavo pyryheteva'ea rehe Tupana'ga remimbotarimova'ea rehe. Erovia hete Tupana'ga nhi'ig̃a aerẽ po ti Tupana'ga ji mongoi ojipyri ji mombytavo avuirama nehẽ javo. A'ereki a'ea pe Tupana'ga e'i o'erame nde ve herejo ti ji pyri ejupa avuirama javo. Pyryheteva'ea pe nde ehetei erame ajiko ji Jesus Cristo'ga rehe Tupana'ga ra'yra'ga rehe javo. He'yive'g̃a nde rendu kako. \p \v 13 Tupana'ga omongo pa. Nurã g̃a okoji mbatera pavẽi. Cristo Jesus'ga omombe'u a'itituhẽva'ea Pôncio Pilatosva'ea pe okyhyjie'yma hako. G̃a ji renduvame Tupana'ga Cristo Jesus'ga pavẽi, kiro ti ji ehetei nde ve. \v 14 Ji nhi'ĩpo'ru pa ti, a'e ji nde ve. A'ero tegwete ojipe'g̃a ehava nde ve. Nahã ti eko katu jipi nhandepojykaharete'ga mboha'uva Jesus Cristo'ga mboha'uva ga mbuhua yvya koty nhande koty. \p \v 15 Tupana'ga erame: “Pyry kiro Jesus Cristo'ga hoa”, a'ero po ti Jesus Cristo'ga jipiukari ua yvaga hugwi nehẽ. \q1 U katu katu Tupana'ga py'a. \q1 Ga tehe ipopoaka hete ojipe'g̃a hohe pa g̃a mondomondopava g̃wemimbotarimova'ea rupi. \q1 Ga ko g̃anduvihavuhu'g̃a nduvihavuhuhetero oko. \q1 G̃apojykahara'g̃a pojykahareteramo ko ga oko no. \q1 \v 16 Ga tehe ko avuiramave'ga omanoe'yma tuhẽ. \q1 G̃wendy'javuhua pype ga ruvi upa. \q2 Tegwete yvyakotyve'g̃a hoa garendy'javuhua pyri. \q1 G̃a ndohepiangavi ga. Tegwete garepiakava. \q1 Tomboukwaha ti g̃a ga. \q1 Nane'ymi ti ga tipopoaka okovo avuirama. Na tuhẽ. Amém! \s1 Paulova'ea e'i nahã ti imbateheteve'g̃a toko javo \p \v 17 Kiro ti ji imombe'ui nde ve. Ombatera rehe yvyakotyva'ea rehe ti imbateheteve'g̃a tonhimboheteyme Jesus'gareheve'g̃a. Tojikogyme ti g̃a oitambere'ia rehe. A'ereki kotihĩ itambere'ia opa ahe hugwi. Tojiko ti g̃a Tupana'ga rehe avuiramave'ga rehe tombuhu ti ga ji ve javo. A'ereki gaha ombuhu pa hete ahe ve tohory ti g̃a hehe javo. \v 18 Toko pyry ti g̃a jara'g̃a pe g̃a pokopokoga. Toma'ema'ẽ pota ti g̃a imondovo mbatera g̃a pe – kiroki g̃a ndogwerekoi ojive. \v 19 Imondorame g̃a pe g̃a imombyryvukari ojive pyryva'ea rerekoag̃wama yvagi pe. Nahã okorame g̃a ei Tupana'ga ti ji mongoi tuhẽ ojipyri avuirama nehẽ javo. \p \v 20 Timóteo, teremoka'nhymi ti Tupana'ga rembikwahavukara ejive ekokatuavo. Hehe ti embo'e katu herekokatuavo. Terembopogwei ti onhi'ĩteheve'g̃a. Jara'g̃a omombe'u Tupana'ga remiarõe'ỹva'ea ojogwayva hehe oreremimombe'ua ko a'itituhẽva'ea javo. Terehenduvi ti g̃anemimombe'ua. \v 21 A'ea mombe'urame jara'g̃a ndokoa'javi Jesus Cristo'ga mombe'ua rehe. \p Kiro ji ei pe me Jesus'gareheva'ea pe: Tupana'ga tomombyry pe me – perope peju cidade de Éfeso pe.