\id HEB Paumari [pad] NT (Brazil) -2009 bd. \h Hebreus \toc1 Hebreus \toc2 Hebreus \toc3 Heb \mt1 HEBREUS \c 1 \s1 Deus kaisai varani hina hida \p \v 1 Hari. Mahi 'bo'dakari Deus abono-ra nanokiabakhiaha athi namoniva abono vakadiania afohanana. Vahoariha vakamithahi ida Deus vara nibakhiana, vahoariha vanokihi ida vadami fori hiki, vahoariha vanokibakhiahi ida kidibadani danoki. Onivani fori hija ida Deus va'ora nava'isohibakhiavini kidihojai, jahana, danona niha nininia. \p Deus va'ora karonabakhia'aha adani athi namoniva abono afohanana, va'ora vanava'isohira kaimoni adani akadija'ari avikhananavaki. Vara vavani'ahanana'ihi ida Deus athi pitani itxani, ija'aria avigaja kaimoni ida Deus hojana niha ninini. \p \v 2 Hari. Oniaroa, arihokina oadani, Deua bikaronamaina'aha ada kidisai, haria nava'isohira kaimoni afojahaki Deus hojana niha nininia. \p Hari. Hahavi amonahani kari Deua binava'isohi'aha ada kidisai binofiki niha nininia hahavi amonahaki kaimonia, oniani ida kidisaia binamonahavini hi'ia. \p Deua bini'aha: \p —Kodisai, kadaimoni ka'oa bana ida nahina hahavi, ivahojaki kaimoni — niha ada Deus. \p \v 3 Kidisai vagana, danona, jahana binanokiaki ida Deus vagana, danona, jahana niha ninini. Deus kahojai oamani ida kidisai hojana hija. Deus kaisai athi danonia bikahinanikaki ida hahavi hojaki, hojahaha'oadahaja kaimoni. \p Deus kaisaia bina'diahi'imidia'iki ida kidibadani ija'ari vakadiania, Deua bikaabokaja kaimoni ida ija'ari kahojai asohirika'oaki-ra na'biravini. Naothinia Deus kaisai ka'da'di danoki kavithi ibavinia nama vithi'aha Deus pitana aniaja. Deua bikaabokaki ida hahavi binofiki. \s1 Danona arafiaki ada \s2 Deus kaisai \p \v 4 Hari. Deus kaisai gahinaki ka'da'di danoki kabadania. Ovari va'ora aradakarahoki adani Deus ibavi kaija'arini. Deua binaonivini “kodisai”, oniani ida onina jahani ibavi kaija'arini vaonina jahani-ra aradavini hija jaboni. \p \v 5 Deua bini'aha ada kidisai: \q1 “Ivani, kodisai i. \q1 Hidakaba'i kadabi'i ohina-ra okahiki ho.” \m Ni-nikia Deus va'ora vara ni'aki adani ibavi kaija'arini. Kidisai vani ada Deua bini'ara. \p Deua vara bivani'a'aha jaboni ada kidisai: \q1 “Kidiabi'i kaimoni bana ho. \q1 Kodisai kaimoni ada.” \m Ni-nikia kavaraniriha ada Deus, ibavi kaija'arini vakadimoni. Kidisai vani ada Deua bini'ara. \p \v 6 Hari. Kidisai hoarana-ra karonavini viahania ija'ari vakadiania, niha ada Deus: \q1 “Va'ora ohonariaki bana \q2 adani oibavi kaija'arini \q1 hahavi vajoronina kodisai-ra \q2 vakanamasivira kaimoni. \q1 Hora vakanamasivivini vani \q2 fori vanihara bana ada kodisai.” \m Niha ada Deus. \p \v 7 Ibavi kaija'arini-ra va'ora vara vani'avini vani Deua bini'a'aha: \q1 “Sirisiriki fori vihina vani va'ora onamonahara adani oibavi kaija'arini. \q1 Siho akaha'diki fori vihina vani va'ora onamonahara adani oibavi \q2 kaija'arini, \q2 kodihonai abono vihiki adani.” \m Nihi ida Deus athi. \p \v 8 Hari. Ni-nikia Deua vara bini'aki ada kidisai. Kidisai vani ada Deua bini'ara: \q1 “Ivani Deus i. \q1 Mahi anokhomirikia va'ora ivaka'da'diki adani \q2 ija'ari hahavi. \q1 Asohika'oaki ida iathini \q2 va'ora ihonariafiahavini, \q2 vakadika'da'di ihiki i. \q1 \v 9 Ivajahaki ida hojai hahavi asohika'oaki. \q1 Ikaimajahariki ida hojai \q2 hahavi asohiriki, \q1 oniani ida hovani, \q2 kadaDeus ohina, \q2 ira onagathogathovini hija. \q1 Ka'da'di ka'oa ihini \q2 ira okahiki ho. \q1 Oanarafiaki ida kadakhaiini, \q2 iipohini vakadikhaiini \q2 aradamini hija kaimoni.” \p \v 10 Deua bini'aha ada kidisai jaboni: \q1 “Ivani ka'da'di ka'oa i. \q1 Nahina hojarini kari ivani oa inamonaha'ia ida arabo, nama hiki. \q1 Isa'ania inamonaha'iki ida. \q1 \v 11 Ivani, ihojahaha'oadahaki i. \q1 Ihimiki bana ida \q2 kadamonahi. \q1 Makari 'bo'da 'birani vani fori hija bana ida nama, \q2 arabo hiki ihimini. \q1 \v 12 Ija'ari makari 'bo'da-ra \q2 naroaroavini vani fori hija bana ida nama, \q1 arabo hiki-ra inaroaroavini. \q1 Ija'ari kidimakari 'bo'da-ra anaabosivini vani fori hija bana ida nama, \q2 arabo hiki-ra ianaabosivini. \q1 Ivani kadahojai ni-aabosiki, \q2 ni-i'bo'da hiki.” \p \v 13 Deus kidisai-ra ni'a'aha jaboni: \q1 “Vithi o'dihana aniaja \q2 ka'da'di kavithi ibavinia. \q1 I'damani kanabo'ania va'ora oobaiki bana adani ira vavajahariki, \q2 va'ora ikada'aha'ahaki fori vihira kaimoni. \q1 Va'ora onihimahahaviravini oadani vithi bana opitana aniaja ka'da'di ihini kodiania.” \m Niha ada Deus. Ni-nikia kavaraniriha ada Deus, ibavi kaija'arini vakadimoni. Kidisai vani ada bini'ara. \p \v 14 Hari. Oniaroa. Nahina mani ida Deus ibavi kaija'arini vakadibadani hija? Deus kahonai abono vihiki adani. Ma'onahai nokiariki adani. Deus va'ora karonabakhiaha adani ibavi kaija'arini, va'ora vaakodiara kaimoni adani ija'ari Deus va'ora akava'ijoa'iki kaimoni. \c 2 \s1 Jahani arafiaki ida Deus haria akava'ijoavini \p \v 1 Deus kaisai vania bivava'isohihijoraja ida moni akamitha'iki, oniani ida moni-ra akava'ibodivaranivini-ra najahaja. Moni-ra akava'ihokijanarihi; kanava akarakoki fori arihihi. \p \v 2 Mahi 'bo'dakari Deus ibavi kaija'arini va'ora vakanamoni'iki adani akadija'ari avikhananavaki. Ka'oa hiki ida vakadivarani. Ija'aria binaabavini bikajonihi; bigathanihi ida athi-ra naabaravini abosini nahina jaharikia. Asohiki ida nahina jahariki-ra gathanivini. \p \v 3 Hari. Deus haria akava'ijoavini kavaranihi-ra akajonihi; nihaniki vania koda ariabono anaihotaja bana? Ni-akaabokaki ida ariabono anaihotavini, agathaniria kaimoni ida athi-ra akajonivini abosini. Jahaka'oaki ida Deus haria akava'ijoavini-ra nofivini. Akadika'da'di Jesus miro'a vara bivani'a'iki ida. Moni-ra vakamithaki haria vananokiahivini hi'iki ida varani ka'oa hini. \p \v 4 Deus va'ora kakodiavini hiki jaboni ida monina ka'oa vananokiavini. Bada bini'abakhia'iki ida kidibadani danoki, ipohiki, ija'ari-ra nava'ibodivaraniki. Bikaronaki afohanana jaboni ida ogahai danoki kidija'ari vakadiania, vakaabokaja kaimoni ida Deus kabadani danoki. Ma'onahai Jahaki va'ora no'ahanana'iki adani ogahai danoki binofikia. \s1 Jesus Cristo akadi'akava'ijoahi abono \p \v 5 Hari. Onajiriki ida Deus kamonahi aja'dini kamahini, ija'ari vakadihojai aja'dini kamahini kavaranihi jaboni. Ni-Deus va'ora honariaki bana adani ibavi kaija'arini arabo aja'diki-ra vavaka'da'divini. Ija'ari vani ida bana Deua bihonariaja. \p \v 6 Deus athi kapapirani pitania hojaki hida athi jiriki: \q1 “Deus, nahina ida ija'ari-ra ikava'ibodivaranivini hija? \q1 Nahina mani ida ija'ari-ra \q2 iakadava'avini hija, \q2 nahina vihirina kaba'i? \q1 \v 7 Deus, araboa vahojana oadani adani ija'ari, \q2 ni-ianarafiaki ida ka'da'di danona, \q2 aagahai hiki-ra vavahojavini. \q1 Iibavini kaija'arini vani vakadiania ianarafiaja ida ka'da'di danona, \q2 aagahai hiki. \q1 Kaba'i, ija'ari-ra ino'avini hiki ida afohanana danoi, \q2 ogahai hiki ka'da'di hija kaimoni. \q1 \v 8 Va'ora ihonariaki adani \q2 ija'ari kadamonahi \q1 hahavi-ra vavaka'da'divini.” \p Hari. Papira athinia Deua bivava'isohihijoraki ida kidiamonahi hahavi ija'aria bivaka'da'divini. Ni-nahina hoarani aaniki ija'aria bivaka'da'diriki kaimoni. Hari. Hidakaba'i ni-anoki'iaki kaho ida ija'ari nahina hahavi-ra vavaka'da'divini. \p \v 9 Jesus vani ada anoki'ara. Araboa hojana oadani ni-arafiaki ida ka'da'di danona, ogahai hiki-ra vahojavini. Deus ibavi kaija'arini ka'da'di danona, ogahana hikia biaradamipa'itxiki ida Jesus danona, aagahai hiki. Badara ipohiriki nina vani hojara ada, abono-ra va'ahara kaimoni abinina ija'ari hahavi vakadimoni hina. Nimania ida Deus haria kajoamoravini-ra nofivini. \p Naothinia Deua bino'a'ianaha ada Jesus danoi, ogahai arafiakia kidiania. Abini'ina kamahini vani bikamitha'ia ida imana 'banani karaho, ija'ari-ra va'ora kajoamorara kaimoni, oniani ida Jesus ka'da'di ibavi jahaki-ra vahojavini-ra aogavini hija, khai ani'aja kaimoni ida jahana. \p \v 10 Nahina hahavi hojaki Deus kaimoni. Ovaria binakama'da'iki ida nahina hahavi hojaki, bikahinanika'iki ida jaboni. Asohiki ida Deus Jesu-ra va'aha'avini imana 'banani karaho-ra kamithavini. Imana 'banani arafiani-ra va'ahavini mani ida akava'ijoahi abono jahaka'oaki nihana hija. Deus va'ora nofiki adani ija'ari vaipohiki-ra nikhavini kidiania, kidisai vihira kaimoni, vavahojaja kaimoni ida Deus jahana, vagana, ogahana, danona jaboni kidiania. Jesus vani va'ora bananira adani, va'ora akava'ijoara kaimoni. \p \v 11 Jesus vania bianija ida hojai Deua bivajahariki ija'ari vava'i bodinia hojaki, vajahaka'oara kaimoni. Arigamina ada Jesus. Haria najahaka'oa'iki ada. Jesus khama akadiabi'i ada Deus, oniani ida “oigamina” haria naonivini-ra kaipahiravini hija. \p \v 12 Deus athi kapapirania hojaki hida Jesus athi Deu-ra vara ni'avini hi'iki afojora: \q1 “Bi'i, va'ora onava'isohivini hiki bana adani oigamina, \q2 kadahojai niha nininia. \q1 Moro kaathia khai oni'aki bana ida ijahani arafiaki \q1 vavajoronibakhiaki ibavinia.” \m \v 13 Jesus kavarani hida jaboni: \q1 “Ovakaijokaki bana ada Deus.” \m Kidivarani hoariha: \q1 “Hidavania ohojaja \q2 oigamina Deus hora \q1 no'avini vihi'iki vakadiania.” \m Niha ada Jesus. \p \v 14 Hi'adani ija'ari Deus va'ora naonivini kodisai, Jesus igamina adani. Vaimaki adani ija'ari, vajaroki adani jaboni, oniania ija'ari ihi'ara jaboni ada Jesus, va'oaniaro fori hira kaimoni. Ija'ari hi'ina vani abini'ina abono-ra va'aha'ara ada. Abinina vani Jesua binihimaka'oa'ihi ida Jahari danona. Jaharia bikaaboka'iki ida ija'ari abinini. \v 15 Vahokina oadani adani ija'ari, vifiniki ida vaabinina, oniani ida vagathaki fori va'ora nihaja. Jesus abini'ina vani va'ora akava'ijoa'ara adani ija'ari abini-ra vifiniki, vagathaki fori vihijanarara kaimoni. \p \v 16 Aogaki ida Jesus kabadani hirini hidiaja Deus ibavi kaija'arini-ra va'ora kakodiavini. Abraão kaija'ari vanamitharonisiagaki vani adani Jesus va'ora kakodia'ara. Nimania ida athii Deus athi kapapirania hojaki. \p \v 17 Ija'ari ihi'iarina oadani ada Jesus, ni-bikaabokaki ida haria akava'ijoavini, oniani ida ija'ari nihana hi'ia. Igamina vakadimahi fori hija kaimoni ida kidimahi, va'oaniaro fori hiki ada. Ija'ari hi'ina vani bada bini'ajahakija ida sasidotxi vakadika'da'di kabadani Deus viaha. Sasidotxi vakadika'da'di kabadani hiki ida Deu-ra kanikhariabakhiavini, Deus va'ora kajoamorara kaimoni adani igamina. Jesua biva'adiki ida ija'ari. Deua bivakaijokavini hi'iki ada Jesus sasidotxi kabadani-ra bada ni'ajahaki'avini. Sasidotxi vakadika'da'di kabadania Jesus kabadani'ina mani ida ija'ari vakadihojai asohiriki-ra anivini hi'ia. \p \v 18 Hari. Jesua bikamithabakhiaki ida va'i rogo inini kaborohirohi hina. Bikajoniki ida hojai Deua bivajahariki, oniani ida haria kakodiavini-ra kaabokavini hija, akajonija kaimoni jaboni ida Jahari haria kaboroborovini. \c 3 \s1 Jesus kabadani Moisés kabadani-ra aradaki \p \v 1 Oigamina, Jesus kaija'ari hari. Deus a'onira kaboa'i'iki a'oni jaboni kidiania nama aokhana. Vakava'ibodivaranijahaki ada Jesus. Deua bikarona'iki ada, sasidotxi vakadika'da'di hira kaimoni, Deu-ra kanikhariaki ada akadimoni, haria kakodiavini hiki jaboni ida Deus monina-ra akajari'daravini-ra akahivini. \p \v 2 Deua bihonaria'aha ada Jesus va'ora akadava'ara kaimoni adani kidija'ari. Bada bini'amanihi afohahavi, ni-bikajonipa'itxiki ida Deus athi. Moisés kohana jaboni bada bini'ahahavi'iki ida badani Deua bihonariavini hi'iki, va'ora akadava'a'iki adani Deus kaija'ari. \p \v 3 Hari. Ija'aria vanakaidivaki ida gora, vanakaidivavini arafiaki ada gora namonahava abono. Gora namonahava abono fori hiki ada Jesus. Gora fori hiki ada Moisés. Jesus kabadani jahani arafiani-ra akahiva. Jesus kabadani Moisés kabadani-ra aradaki. \v 4 Gora-ra anokihi; aogahi ida ija'ari gora-ra namonahaki hojani. Deus vania binamonahabiininija ida hahavi hojaki. \p \v 5 Moiséa bada bini'ahaha'oadahaki ida Deua binofiki. Deus kahonai abono ada. Kidika'da'di gorana bodinia bada niki fori hiki ada. Moisés va'ora vara ni'ajora'iki adani ija'ari Deua bivava'isohihijoraki kavaranihia. \p \v 6 Hari. Cristoa jaboni bada bini'ahaha'oadahaki ida Deua binofiki, va'ora akadava'aki adani Deus kaija'ari. Deus kaisai ada Cristo. Kidiabi'i gorana bodinia bada niki ada. Harivani Deus gorana hari. Deu-ra akava'ipahiniravini vani avakaijokaha'oadahaha; haria kaibavijahahivini hiki-ra anaviahanokhahi jaboni; Deus gorana kaija'arini arihihi. \s1 Deua binaibavijahaki ida akoiri ibavini \p \v 7 Hari. Mitha vani'a bana hida Ma'onahai Jahaki athi Deus athi kapapirania hojaki: \q1 “Hidakaba'i mitha vani'a bana hida Deus a'onira ni'avini hiki. \q1 \v 8 Hari'a bana morobohariki fori vihi'a. \q1 'Bo'dakari avakadija'ari \q2 avikhananavakia \q1 vakajoni'iki ida Deus athi. \q1 Hari'a bana va'oaniaro \q2 fori vihi'a. \q1 Amasia vaadahana kari ni-Deus vakadiania hojaki-ra vavakaijoka'iki. \q1 Ni-vavakaijoka'iki jaboni ida va'ora akadava'avini. \q1 Nimania ida Deu-ra \q2 vakaijo'avini.” \p \v 9 Hari. Niha ada Deus: \q1 “Amasia oathi-ra vakajonibakhiaki adani avakadija'ari avikhananavaki. \q1 Hora vakaijo'avini hiki \q2 avigaja kaimoni ida \q2 va'ora okaihamahivini \q2 va'ora okaihamahiravini. \q1 40 badara ipohini vani vada vani'abakhiaja ida kodibadani danoki bada \q2 oni'a'iki vahararana, \q2 kaba'i, ni-hora vavakaijoka'iki. \q1 \v 10 Oniani ida vakadiva'ibodivarani hora naihamahivini hija. \q1 Oabono oni'ahi: \q2 Vakajoniki ida vakadika'da'di ohina. \q1 Vanaabarihi afobakhia ida va'ora ohonariavini hiki. \q1 \v 11 Hari. Va'ora okaihamahi'aha. \q1 Oabono oni'a'ihi: \q2 Deus ka'oa ohina mani ida \q1 va'ora onava'iponi'imariniravini hija bana. \q1 Jokoa avikhariha adani \q2 arabo va'ora ono'avini \q2 hikia, \q1 avakoirira kaimoni kodiania.” \m Niha ada Deus. \p \v 12 Oigamina, avaabononi avakava'igairi afohanana bana. Jahari'oamanija ida Deus athi kajonani. Hari'a avava'ini bodinia Deu-ra vakajari'da mahija Deus hokiki-ra avakava'ipahiniravini. \v 13 Ni-nikia akahojaina jahaki. Jahaki ida avaabononi avakakakodiakhamavini afobakhia Deu-ra avavakaijokavini. \p Hari'a bana hojai asohiriki makhanirini-ra vakahi mahija morobohariki fori avihiravini. Deus haria honariavini hiki ida hidakaba'i athi mitha ani'avini. Asia hojaki hida athi “hidakaba'i” anaabaja kaimoni. \p \v 14 Ariabinirina oadani Cristo-ra avakaijokavini-ra akava'ipahinirihi, Cristo-ra avakaijokabiininivini fori hini, oniani ida Cristo ipohina haria nihaja bana. \p \v 15 Deus athi kapapirania hojaki hida athii: \q1 “Hidakaba'i mitha vani'a bana hida Deus a'onira ni'avini hiki. \q1 Hari'a bana morobohariki fori vihi'a. \q1 'Bo'dakari avakadija'ari \q2 avikhananavakia \q2 vakajoni'iki ida Deus athi. \q1 Hari'a bana va'oaniaro \q2 fori vihi'a.” \m Niki ida Deus athi. \p \v 16 Ija'ari hahavi Moisés va'ora banani'iki avikhaonani'ina Egito kaarabonia, vakamithabakhia'iki ida Deus athi. Kaba'i, vakajonibakhiaha ada Deus. \p \v 17 Hari. 40 badara ipohini Deus va'ora kaihamahiki adani ija'ari hojai Deua bivajaharikia vakahojaibakhia'iki, Deu-ra vavakaijokaravini, oniani ida va'ora nihimavini hija vahoarahanana amasia. \p \v 18 Deus vara va'ora vani'a'iki adani athi kajonini vihi'iki: \p —Deus ka'oa ohina mani ida va'ora onava'iponi'imariniravini hija bana. Jokoa avikhariha adani Canaã kaaraboni va'ora ono'avini hikia, avakoirira kaimoni kodiania — niha ada Deus. \p \v 19 Hari. Oniaroa. Aogaki ida namitha'iki vakadiania. Deu-ra vavakaijokaravini mani ida arabo Deus va'ora no'avini hikia avikhana-ra vakaabokaravini hija. \c 4 \s1 Vakaikahiki bana adani ija'ari Deu-ra vavakaijokaki akoiri ibavinia \p \v 1 Asia mani hojaja ida Deus kava'iponahi. Asia vara bivani'aki ida akoiri ibavini kavaranihi kidija'ari vakadimoni. Akadimoni jaboni ida. Ariabono akava'igairiva bana mahija Deus haria anakoirivini-ra aragariravini. \p \v 2 Akamitha'iki ida moni jahaki, akadija'ari avikhananavakia vakamithavini fori hiki amasia mahi 'bo'dakari. Vakamithavini kaba'i ida akoiri ibavini kavaranihi, vakamitha'imariniki ida. Ni-vavakaijokaki ida Deus athi, oniani ida athi va'ora kakodiaravini hija. \p \v 3 Harivani, Deus athi-ra akajari'darihi, akaikahiki bana hari akoiri ibavini Deua vara bivani'a'ikia. Va'oaniaro ni-vakaikahi'iki. Deus va'ora vara vani'a'iki adani: \q1 “Vajari'dana hora naihamahi'iki, \q1 oniani ida va'ora \q2 onava'iponivini hija: \q2 Ka'oa hiki hida oathi. \q1 Jokoa avikhariha adani \q2 arabo va'ora ono'avini \q1 hikia, avakoirira kaimoni \q2 kodiania.” \m Niha ada Deus. Deus hahavi-ra namonahavini vani bikava'ibodivaranijora'ia ida akoiri ibavini vakadimoni. Binamonaha'avini kaba'i, vakaikahirina Deus va'ora kahiki. \p \v 4 Hari. Deus athi kapapirani pitania hojaki hida akoiri kamahini kavaranihi: \q1 “Mahi hoarani akoiri'aha ada Deus 6 mahi ipohini \q1 nahina hahavi amonahani a'diahini naothinia.” \m Niki hida athii. Kidibadani a'diahini mani ida Deu-ra anakoirija. \p \v 5 Hojaki hida athii hoariha onivani fori hiki: \q1 “Jokoa avikhariha adani arabo va'ora ono'avini hiki avakoirina ibavini kodiania.” \m Niha ada Deus. \v 6 Hi'adani ija'aria vakamithabiinini'iki ida moni jahaki, ni-vakaikahiki akoiri ibavini Deus vara bivani'a'iki kania. Vavakaijokaravini mani ida va'ora nakaikahirija. Asia vahojaki adani ija'ari vahoariha Deus vakaikahina va'ora va'ahaki bana. \p \v 7 Deus asia vara bivani'a'ianaki ida akoiri ibavini, oniani ida bana vahoariha vakaikahina-ra aogavini hija. Deua vara bivani'aki ida mahi hoariha, binaonivini ida mahi “hidakaba'i”. Badara ipohiki radahani naothinia Davi kohana maina vara bivani'aki ida Deus athi. Nimania hida Davi kohana athi Deus athi kapapirania hoja'bo'da'iki: \q1 “Hidakaba'i mitha vani'a bana hida Deus a'onira ni'avini hiki. \q1 Hari'a bana morobohariki fori vihi'a.” \p \v 8 Hari. Ni-Josué kohana va'ora anakoiriki adani akadija'ari avikhananavaki Deus va'ora nava'isohijoravini hi'ikia. Va'ora anakoirira vaha; badara ipohiki radahani naothinia ni-Deua vara bivani'a'ianaki vaha ida mahi hoariha ija'ari vahoariha avakoirina. \p \v 9 Kodivarani hiki ida asia hojani Deus kaija'ari vakadi'akoiri ibavini kaimoni. Kidiamonahi hahavi a'diahini naothinia Deus akoiri'ina fori arihina-ra akaabokahi. \v 10 Hahavi amonaha'ihi, akoiri'aha ada Deus. Onivani fori hija ida akoiri Deua vara bivani'a'iki ija'aria vagathanivini. Ija'ari kabadani a'diahini naothinia akoiri'ihi Deus akoirina vani fori hini. \p \v 11 Hari. Hari'a nahina haria nadabavini-ra ava'ahava mahija akoiri ibavinia akaikahina-ra aragariravini. Akadija'ari avikhananavaki Deus athi-ra vakajari'davini mani ida akoiri ibavinia va'ora nakaikahirija. Ni-jahaki ida ija'ari hoarani akadiania hojaki akoiri-ra ragarivini. \s1 Deus athi tarasara sajoki \s2 fori hiki \p \v 12 Vara niki ada Deus. Namithaki ida bini'aki. Hokiki fori hiki ida athii Deua vara bivani'a'iki. Sajoki fori hiki ida. Athii sajoki Deua vara bivani'akia biaradamiki ida tarasara akasajohaninikhamaki. A'daimaki ida tarasara kasiivihi, bikaitoniaki ida jaroi akarahani, jaroi amosini hiki. \p Deus athi vara bivani'akia bikaitoniaki ida ija'ari abononi, ma'onahani hiki hojani, binanokiaja kaimoni ida bikava'inofinofiki. A'daimani arafiaki ida ibavi Deus athia bikaitoniaki, oniani ida ija'ari va'ini bodini vara nini hahavi Deua biogavini hija, asohini asohirini bikahija kaimoni ida nahina ija'aria bikava'inofinofiki va'ini bodinia. \p \v 13 Ni-ija'aria bikaabokaki ida nahina-ra anahojavini Deua biogaria kaimoni. Deus viaha arabikhajahaki, karahobariki ida nahina hahavi kidiamonahi hararania. Binokihahaviki ida hojaki. Harivani afohahavi Deus viaha arihojaki hari bana afohanana, anamonija kaimoni ida akadibadani, akadivarani, akadihojai hiki niha ninini. \s1 Sasidotxi vakadika'da'di danoki ka'oa ada Jesus \p \v 14 Hari. Oniaroa, hojaha ada sasidotxi vakadika'da'di jahaki akadimoni hina. Deus viaha bodi pania okha'aha ada akadika'da'di Jesus, Deus kaisai, sasidotxi hiki. Ovari Deu-ra kanikhariabakhiaki afojahaki akadimoni. Avakaijokava ada Jesus. Akava'ipahinirihi ida athi akajari'daravini. \p \v 15 Jesus, sasidotxi kaka'da'di hina Deus viaha haria kanikhariaki. Jesua bikamithaki ida akava'irogo'ini va'i bodinia. Kaborohirohi arihina vani fori hira ada Jesus jaboni 'bo'dakari kaborohirohi hi'ina, hojai asohiriki hahavia kabadanira kaimoni. Ni-Jesua hoaranija bada bini'a'iki ida hojai Deua bivajahariki. \p \v 16 Aipahihirina vani Deu-ra anamaakariva kidivithi ibavinia. Haria nakaidivaki ada Deus. Amaakarihi; haria va'adiha. Haria kajoamoraki ada. Deus kania aajahamisina; haria anajahamisiki ada Jesus. \c 5 \s1 Sasidotxi vakadika'da'di kabadani varani hini hida \p \v 1 Hari. Oniaroa, Deus vani makhira-ra nagathogatho'ia sasidotxi vahararana, sasidotxi vakadika'da'di hira kaimoni. Sasidotxi kabadani hiki ida Deu-ra kanikhariabakhiavini ija'ari-ra va'ora kajoamoravini. Sasidotxi kabadani jaboni ida igitha-ra naabinivini, bianaha'divini jaboni ida igitha abononi, Deu-ra anariakara kaimoni. Ija'ari Deu-ra vano'avini hiki ida igitha. Vakadihojai asohiriki abosini ida igitha abinini, amani ahovari'ini, Deus bianija kaimoni ida hojai bivajaharikia vakabadani'ina. Sasidotxi Deu-ra no'avini hiki ida nahina hoariha ija'ari Deu-ra kavikhavini. \p \v 2 Sasidotxi va'i bodinia bikamithaki ida va'i rogo inini ija'ari hojai asohiki-ra varagaribakhiaki. Ovari jaboni va'oaniaro fori hi'iki hojai asohiki-ra ragari'avini. Athii forakia vajaforia va'ora nava'isohiki adani ija'ari hojai asohiki-ra varagaribakhiaki, va'ora kakodiaki jaboni adani ija'ari hojai Deua binofiki-ra avigariki. \p \v 3 Sasidotxi jabonia biragarihi ida Deus kahonari. Kidihojai asohiriki abosini ida igitha Deu-ra kaabinihivini hiki. Ija'ari vahoariha vakadihojai asohiriki abosini jaboni ida igitha sasidotxi Deu-ra kaabinihivini hiki. \p \v 4 Hari. Ni-ovani oa abono-ra nagathogathoki ada makhira sasidotxi vakadika'da'di kaimoni hina, vahoariha sasidotxi kabadanihi jahaki khai vani'ara kaimoni. Deus vani ada makhira-ra nagathogathora sasidotxi vakadika'da'di hira kaimoni. Nini vani namithaja ida Arão kohana kania. Mahi 'bo'dakari Deua binagathogatho'iki ada Arão. \p \v 5 Nimania ida namitha'iki jaboni Cristo kania. Ni-ovari ka'oa abono-ra nagathogathovini hiki ida sasidotxi vakadika'da'di kabadani, ija'ari kidihojai asohiki khai vani'ara kaimoni. Deus vania bini'a'ara ada Cristo: \q1 “Ivani kodisai i. \q1 Hidakaba'i kadabi'i ohina-ra okahiki ho.” \m \v 6 Deus athi jiriki hoariha papira hoariha hojakia: \q1 “Mahi anokhomirikia \q2 sasidotxi ihiha'oadahaki bana i. \q1 Ija'ari okhananavaki Mikisidi oniki kabadani fori \q2 hiki ida sasidotxi kabadania ikabadanini. \q1 Mikisidi naothi aja'dini i.” \m Niha ada Deus. \p \v 7 Hari. Oniaroa, araboa hojana oadani ada Jesus, Deu-ra vara ni'abakhiaki ada. Athii 'barakia bikanikharia'aha, asara'aha Deus viaha. Deua biva'adivini-ra kanikharia'aha. Deua bikaabokaki ida Jesu-ra akava'ijoavini abinirara kaimoni. Hari. Jesua biva'aha'iki ida Deua binofiki namithani kidiania, oniani ida Jesus athi Deua binaabavini hija. \p \v 8 Deus kaisai hina kaba'i, Jesus va'i rogo iniki, imana 'bana'ini abono-ra va'ahavini hiki, abono-ra ka'ojomo'ira kaimoni Deus athi-ra naabavinia. \v 9 Ni-hoaranija Jesua biragariki ida hojai jahaka'oaki Deua bivajahaki, bina'diahihahaviki ida badani Deua binofiki, oniani ida ija'ari akava'ijoava abono Jesu-ra niha'ia. \p Jesus vania binakama'daja ida ija'ari athi naabani vihiki-ra akava'ijoavini, va'ora no'avini hiki jaboni ida vakadimahi ja'dini jahaki anokhomiriki Deus kania. \p \v 10 Oniania Deua bini'aha ada Jesus: \p —Ivani Mikisidi naothi aja'dini i. Ovari sasidotxi vakadika'da'di ada. Onivani fori hija jaboni ida kadabadani hora ikanikhariabakhiavini ija'ari-ra okajoamoravinia. \s1 Isai avigaha'iariki fori \s2 avihiki a'oni \p \v 11 Oigamina. Hojaki ida Mikisidi varani hina oadaki a'onira onava'isohivini hiki kaimoni. Mitha avani'ajahakirihi, oniani ida oathi-ra avarigajorakiravini hija. \p \v 12 Masiko ipohikia Jesus kaija'ari avihi'ini kaba'i, ni-avariga'iaki kaho ida vahoariha-ra va'ora avaka'ojomo'ivini. Asia avanokhaki ida ija'ari a'onira vaka'ojomo'i'ianavini Deus varani hina kama'dania. Ija'ari Cristo-ra nofija'diniki kaimoni ida varani kama'dani. Isai pa'itxi akajohohaahabakhiaki fori avihiki a'oni. Ni-ija'ari karaho 'bai ka'oa-ra havini fori avihi'iaki kaho. \p \v 13 Asia isai joho kaa'bani-ra kanofiki fori avihiki a'oni. Isai pa'itxi ni-biogaki kaho ida hojai hana hini asohiki, hojai hana hini asohiriki. Ni-ogaha'iaki kaho. \v 14 Ija'ari karaho vani ida abononi ka'ojomo'ija. Bikava'ibodivaranibakhiaki ida hojai, biogaja kaimoni ida hana hini jahaki, hana hini jahariki. 'Bai ka'oa havahani fori hiki ida biogavini. \c 6 \s1 Ariabono aka'ojomo'iva ojomo'ihi kavaranihi aoga'iarikia \p \v 1 Hari. Hari'a vanajoijoirarahana ida ojomo'ihi kavaranihi avakamithabiinini'iki. Cristo-ra nofija'diniki kaimoni ida varani kama'dani. Ariabono aka'ojomo'iva ojomo'ihi kavaranihi aoga'iarikia. Ija'ari Cristo-ra avigavini avijava'iki kaimoni ida Cristo varani hina avaka'ojomo'i'iariki. Hari'a vara avani'abakhiajanava hida ojomo'ihi kavaranihi kama'dani. \p A'onira onava'isohivini hiki bana hida varani kama'dani nahina nini. Ojomo'ihi kavaranihi kama'dani hida haria nava'isohivini hiki akava'ipahinija kaimoni ida kaaji. Ni-ija'ari-ra kakodiaki. Ojomo'ihi kavaranihi hoariha hida Deu-ra avakaijokavini niha ninini haria akava'ijoara kaimoni. \p \v 2 Ojomo'ihi kavaranihi hoariha hida kanai karajomihi. Ojomo'ihi kavaranihi hoariha hida Deu-ra vakanikhariavini nahina kaimoni ija'ari vasa'a-ra vakanaibavivini vahoariha va'da'di a'ania. Ojomo'ihi kavaranihi hoariha hida Deus ija'ari abini'iki-ra anahokivini niha ninini, Deus ija'ari kahojai-ra naabosivini niha ninini jaboni, vahoariha vahojahaha'oadahaki kaimoni Ibavi Jahaka'oakia, vahoariha vahojahaha'oadahaki jaboni Ibavi Jaharika'oakia. Nimania hida ojomo'ihi kavaranihi kama'dani. \p \v 3 Jahaki ida ija'ari jari'darini avijavaha'oadahaki arihina. Deua biva'ahahi ida Cristo varani hina hoariha a'onira aka'ojomo'ivini; a'onira aka'ojomo'ivini hihi ida varani avariga'iariki. \p \v 4 Hari. Ija'ari Cristo-ra vakaijokavini-ra kava'ipahinika'oahi; ni-bikaabokajanaki ida abononi ka'da'digariavini, Deu-ra vakaijoka'ianaja kaimoni. Deua binavaga'iki hida ija'ari kava'ibodivarani Deu-ra ogaja kaimoni. Bigathani'iki jaboni ida Deua bino'avini hi'iki. Bigathani'iki jaboni ada Ma'onahai Jahaki va'ini bodinia vahoariha fori hini. \v 5 Bikamitha'iki jaboni ida Deus athi va'ini bodinia, bivajaha'iki ida athi. Bikamitha'iki jaboni ida Deus danona Deus kidija'ari-ra nanokiahivini hiki bana. \p \v 6 Oniaro naothinia ija'ari Cristo-ra vakaijokavini-ra kava'ipahinihi; ni-bikaaboka'ianaki ida abononi ka'da'digariavini, Deua biakariaka'ianaja kaimoni. Cristo-ra kava'ipahinikia biaka'itapoamisi'ianaki fori hiki ada Cristo ava akasanakhamakia, Cristo-ra ogarahavini kaimoni vahoariha vaviaha. \p \v 7 Hari. Oigamina. Siroi bahia bikapahabakhiaki fori arihiki hari. Movajahakiki ida rakhajahi 'ba'dani nami jahaki imani bodinia. Siroihi abono kaimoni ida rakhajahi jo'doni, bononi hiki. Siroi jahaki fori hihi ida akadimahi; Deus haria kajoamorajahakihi. \p \v 8 Hari. Siroi kahogoiki kajaroiki fori arihihi; ni-siroihi abono haria va'adiki. Ni-nahina havahaki kaimoni hojaki, oniani ida siroihi abono varani jaharikia kidisiroi-ra kanavaranihavini hija, oniani ida bianaha'divini hija jaboni. Siroi kahogoini fori arihihi; Deus haria nahokahihi Ibavi Jaharika'oakia siho kabodinia. \p \v 9 Kodiva'ahi, siroi kahogoiki, siroi kahogoiriki hikia okavaranina kaba'i, ni-a'onira oakava'isokoniki. A'onira okava'ibodivaranivini hiki siroi jahaki kahogoiriki fori avihini, Deus kani-ra avaranikhahavini, a'onira akava'ijoara kaimoni, a'onira kajoamorabakhiaki jaboni ada. \p \v 10 Sohika'oaki ada Deus. Ni-biakava'i'biriniki bana ida badani bada avani'a'iki kidimoni. Bikava'ihokiki jaboni bana ida kidija'ari va'ora avakajoamorabakhiavini, asia va'ora avakajoamoraha adani avaigamini. Deu-ra avanofijahakivini mani ida va'ora avakajoamoravini hija. \v 11 Onofijahakiki ida Cristo-ra avakava'inofinofiha'oadahavini kidiania avakaikahirini oadani, avagathanija kaimoni ida nahina hahavi anokhaki Deus haria kaibavijahahivini hiki. \p \v 12 Ni-onofiki ida Deu-ra avaranikhavini-ra avarakaitapiavini. Va'ora vakabanafo bana adani ija'ari Deus va'ora kaibavijahahivini-ra vagathani'iki. Vanokhavini oadani, ni-Deu-ra vakava'ipahiniki, Deu-ra vavakaijokaha'oadaha'iki adani. \s1 Ka'oa hiki ida Deus ija'ari-ra nava'iponivini hiki \p \v 13 Hari. 'Bo'dakari Deua binava'iponi'iki ada Abraão. Binava'isohijoravini hi'iki ida nahina bino'avini hiki kaimoni. Deua bini'aha: \p —Abraão, Deus ka'oa ohina mani ida ira onava'iponi'imariniravini hija bana. Oonina-ra odionivini hiki iogaja kaimoni ida ira okorijanaharavini — niha ada Deus. Hari. Ni-hojaki ada deus hoariha onina Deua bidioniki kaimoni, oniani ida onina-ra dionivini hi'ia. \p \v 14 Deua bini'a'aha: \q1 “Abraão, ira onava'isohijoravini hiki bana ida ira okajoamorabakhiavini. \q1 Va'ora oanaipohiki bana adani kadaisai kahanodi vanamitharonisiagaki.” \m Niki vania Abraão-ra nava'iponira ada Deus. \v 15 Abraãoa ni-bikava'ipahiniki ida Deus athi namithaki-ra nokhavini, oniani ida nahina Deua vara bivani'ajoraki-ra gathanivini hi'ia. \p \v 16 Hari. Ija'ari ija'ari hoariha-ra nava'iponivini kamahini Deus onina-ra dionihi: \p —Deua biogaki ida kodivarani ka'oa hini ira onava'isohivini hi'iki — nihi ida ija'ari, oniani ida varani ka'oa hini-ra aviga'bamakhamavini hija. \p \v 17 Hari. Deua binofiki ida athi ka'oa hini ija'aria avigavini. Binofiki ida athi-ra nahoariharavini avigavini jaboni. Deua bada bini'a'oamanija ida nahina va'ora nava'iponivini hi'iki, oniani ida va'ora ni'avini hi'ia: \q1 “Deus ka'oa ohina mani ida a'onira onava'iponi'imariniravini hija bana.” \m Niha. \v 18 Deua bivava'isohihiki ida ija'ari-ra kajoamoravini. Bivava'isohihiki jaboni ida kidiva'iponahi-ra nahoariharavini. Deua bikaabokarihi ida ija'ari-ra korijanahavini, oniani ida va'isohihi 'bamiki-ra ana'bo'davini hija. Aogajahakiki ida kidiva'isohihi 'bamiki-ra nanamithavini bana, oniani ida ava'i-ra khai ni'aja. Anokhavini oadani, khai haria ni'ajahakiki hida va'isohihi asohiki kaaraki, agathanija kaimoni ida kidikajoamorahi haria ni'avini hi'iki. \p \v 19 Hari. Sasidotxi vakadika'da'di okhajakosiha Ibavi Katokini Jahaki bodinia, makari katokini ka'oahafiakia aradahajakosi'aha Ibavi Katokini Jahaka'oaki bodinia, ija'ari-ra kajoamorara kaimoni Deus viaha. Onivani fori hija ida Jesus kabadani akadimoni hini Deus kania nama. Abini'ina, okhajakosi'aha ada Jesus Deus gorana, aradahajakosi'aha Ibavi Katokini Jahaka'oaki bodinia haria kajoamorara kaimoni Deus viaha. \p Hari. Âncora arokhojahakia biakanaahosaga'afoki ida kanava kakaraho akarakoria kaimoni. Onivani fori hija hida Deus haria nava'iponivini hi'iki-ra anokhavini. Ibavi Katokini Jahaka'oakia arokhojahaki ida âncora fori hiki. Âncora ahosagaki fori arihina. Arakoki fori arihirihi, anokhahaha'oadahahi ida haria nava'iponivini hiki namithani akadiania. \p \v 20 Akadimoni hina ovari miro'a okhajakosi'aha ada Jesus, haria kajoamorara kaimoni akaikahina viahania. Mahi anokhomirikia sasidotxi vakadika'da'di hiki ada Jesus, Mikisidi naothi aja'dina ada. \c 7 \s1 Mikisidi varani hina hida \p \v 1 Hari. Oniaroa. Abraão hokina kari Mikisidi vania bivaka'da'dija ida Salém sidaji. Sasidotxi hina vani Mikisidia bada bini'aja ida badani Deus danoki nama hojakia bihonariavini hiki. \p Hari. 'Bo'dakari Abraão kohana kidija'ari khama va'ora vidafia'aha adani 4 arabo hiki kaka'da'dini, vakadija'ari vihiki. Va'ora vidavini naothinia vajoi'aha adani Abraão. Mikisidi va'ora karagarari'aha adani Abraão vajoi'ina. Bikaragarari'aha, Deu-ra kanikharia'aha Abraão-ra kajoamorara kaimoni. \p \v 2 Abraãoa binapitahataha'ihi ida va'ora vida'iki vakadinahina sorara visaari'iki, sa'ai ko'bamihani himanihi pitahataha'ini. Abraãoa bino'a'aha ada Mikisidi pitani hoarania. \p Hari. Mikisidi onina ariathia Ka'da'di Sohika'oaki. Bivaka'da'diki ida Salém sidaji oniki. Salém onini ariathia Va'i Jahajahani, oniani ida Mikisidi onina hoariha-ra Va'i Jahajahani Vaka'da'diva nihana hija. \p \v 3 Ni-nahina biogaki ida Mikisidi kaamia kohana onini, kidiabi'i kohana onina, kidi'arahoda avikhananavaki vaonina hiki. Ni-papira kania hojaki ida vaonina. Ni-hojaki jaboni ida Mikisidia biva'banaki kamahini, bivaabiniki kamahini jaboni Deus athi kapapirania. Kama'dariki fori hiki ida kidimahi, anokhomiriki fori hiki jaboni ida. Deus kaisai fori hiki ada Mikisidi mahi anokhomirikia sasidotxi hina, ija'ari-ra va'ora kanikhariavini Deus kania. \p \v 4 Hari. Dano'oamanija ida Mikisidi ka'da'di hina. Vakava'ibodivarani bana ada akadika'da'di okhananavaki Abraão oniki. Ka'da'di danoki hina kaba'i, abono-ra nava'isohi'iki ada: \p —Mikisidi ka'da'di hina danona biaradamiki hida odanona, oniani ida pitani hoarani kodisorara khama asaari'ikia ono'avini hija bana — niha ada Abraão. \p \v 5 Hari. Badara ipohiki radahani naothinia Deus Moisé-ra va'ora nava'isohivini hi'iki ida kidiva'isohihi kapapirani. Va'ora nava'isohivini hi'iki adani Levi kahanodi vanamitharonisiagaki sasidotxi vihi'ina, vagathanija kaimoni ida ija'ari kanahina pitahani hoarahanana. Sa'ai ko'bamihani himani'ihi ida ija'ari vakadibadani abosini, vakadirakhajahi abani, vakadigitha hiki. Ija'aria vavahojaki ida 9 hiki pitahani afohanana. Pitani hoarani vani ida sasidotxi vakadiania avarakhaja. Nimania ida Deus kava'isohihi jiriki. \p Abraão kahanodi vanamitharonisiagaki hahavi adani Israel kohana kaija'ari. Levi kohana kaija'ari-ra va'ora vano'a'iki adani pitahania. Abraão kahanodi vanamitharonisiagaki hahavi jaboni adani Levi kohana kaija'ari pitahania vagahina'iki. \p \v 6 Hari. Levi kahanodi namitharonisiagaki hirina kaba'i ada Mikisidi, ovaria bigathaniki ida pitani hoarani Abraão kohana bino'avini hi'iki. Mikisidi Abraão-ra kajoamora'iki jaboni. Abraão vani ada Deua binava'iponi'ara. \p \v 7 Mikisidi Abraão-ra kajoamoravini mani ida Abraão-ra aradavini-ra aogavini hija. Aogaki ida ija'ari hoariha-ra kajoamoraki kidikajoamorahi kajoamorana hiki-ra aradavini. \p \v 8 Sasidotxi ija'ari vakadinahina pitahania vagahinaki ni-hidiaja vahojahaha'oadahaki. Vaabinihanana'iki adani. Mikisidi vani ada hokihaha'oadahara. Ni-abinina-ra kahiki Deus athi kapapirania. Ovari jaboni nahina pitania gahina'iki. \p \v 9-10 Mikisidi Abraão-ra karagararivini kari ni-namitha'iaki kaho ada Levi. Abraãoa bikajahabodihaki fori hiki ada Levi. Abraão kidinahina pitani pa'itxia bino'avini kari Levi hoja'iki fori hiki Abraão jaha bodinia. Abraão Mikisidi-ra no'avini vani Levia bino'aki fori hira jaboni ada Mikisidi pitani pa'itxia. Hari. Badara ipohiki radahani naothinia Levi, kidihanodi vanamitharonisiagaki vihiki vagahinabakhiana hi'iki ija'ari vakadinahina pitahani pa'itxia afohanana. \p \v 11 Hari. Badara ipohiki radahani naothinia Deus Moisé-ra nava'isohivini hi'ihi ida kidiva'isohihi jiriki. Oniaro kari Deus va'ora nagathogatho'aha adani Arão, kidisai, vakadihanodi vanamitharonisiagaki sasidotxi vihira kaimoni. Arão ka'arahoda okhananavaki ada Levi. Hari. \p Ni-sasidotxia bada vani'ajahakiki ida sasidotxi kabadani Deus binofiki niha ninini. Bada vani'aja vaha; ni-Deus sasidotxi hoariha ja'di-ra nagathogathoki vaha. Levi kahanodi vanamitharonisiagaki vakadibadani Arão-ra nava'isohivini hi'iki. Sasidotxi ja'di kabadani fori hirihi ida. Sasidotxi ja'di kabadani fori hiki ida Mikisidi kabadani. \p \v 12 Deus sasidotxi ja'di-ra nagathogathovini vani bianahoarihaja ida sasidotxi kavaranihi, sasidotxi kabadani hiki kidiva'isohihi jiriki hojakia. \p \v 13-14 Sasidotxi kavaranihi ja'dini Deua vara bivani'aki ada akadika'da'di Jesus, sasidotxi hira kaimoni. Sasidotxi kavaranihi 'bo'da Moiséa bivava'isohihivini kari va'ora honariaki adani Levi kahanodi vanamitharonisiagaki sasidotxi vihira kaimoni. Levi kahanodi namitharonisiagaki hiriha ada akadika'da'di Jesus. \p Aogaki ada kidi'arahoda okhananavaki Judá oniki. Judá kahanodi vanamitharonisiagakia ni-bada vani'aki ida sasidotxi kabadani. Moisés sasidotxi kavaranihia kavaranibakhiaki, ni-vara bivani'aki ada Judá kahanodi namitharonisiagaki sasidotxi hira kaimoni. \s1 Sasidotxi hoariha Mikisidi fori hiki varani hina hida \p \v 15 Hari. Sasidotxi kavaranihia a'onira onava'isohi'avini mani ida avarigajahakivini hija. Namitha'iki ada sasidotxi ja'di Mikisidi fori hiki. \v 16 Sasidotxi vihiriha adani Jesus kaija'ari avikhananavaki, oniani ida va'isohihi jiriki Jesus sasidotxi hina-ra honariaravini hija. Ni-ija'ari hoariha bihonariaki sasidotxi hina. Jesua bikaabokaki ida kidimahi anokhomirini. Abinirina hojahaha'oadahana mani ida sasidotxi nihana hija. \p \v 17 Deus athi kapapirania hojaki hida athii: \q1 “Mahi anokhomirikia \q2 sasidotxi ihiha'oadahaki bana i. \q1 Ija'ari okhananavaki \q2 Mikisidi oniki kabadani \q2 fori hiki bana ida \q1 sasidotxi kabadania \q2 ikabadanini. \q1 Mikisidi naothi aja'dini i.” \m Deus kidisai-ra ni'a'iki. \p \v 18 Deua bikava'ipahini'iki ida kidiva'isohihi 'bo'da, sasidotxi kabadani hini bihonaria'iki. Sasidotxi kabadania ni-bikaabokaki ida ija'ari-ra akava'ijoavini. Ni-nahina kaimoni hiki afojana. \v 19 Deus kava'isohihi jirikia ni-bikaabokaki ida ija'ari kahojai-ra nasohika'oavini. Oniaroa, Deua binajahavini arafiaki ida nahina anaviahanokhaki, akaabokaja kaimoni ida Deu-ra anamaakarivini. \p \v 20 Hojaki hida anaviahanokhaki. Hojaki jaboni ida Deus athi Jesu-ra nava'iponi'imariniravini-ra kahivini. Ni-Deus va'ora nava'iponiki adani Levi kohana kahanodi vanamitharonisiagaki afohanana, sasidotxi vihira kaimoni. \p \v 21 Jesus vani ada Deua binava'iponi'ara sasidotxi hi'ina. Deua bini'aha: \q1 “Deus ohina mani ida ira onava'iponi'imariniravini hija. \q1 Jokoa okava'ipahinirihi hida kodivarani. \q1 Mahi anokhomiriki vani \q2 sasidotxi ihiha'oadahaki bana i. \q1 Kadabadani hiki ida hora ikanikhariabakhiavini \q2 ija'ari vakadimoni.” \m Niha ada Deus. \p \v 22 Deus Jesu-ra nava'iponi'imariniravini-ra kahivini mani ida va'iponahi ja'dini a'bo'daki jahani-ra anarafiaja. Jesus vania binakama'daja ida, bina'diahihahaviki ida va'iponahi ja'dini a'bo'daki akadimoni hini. \p \v 23 Va'iponahi ja'dini fori hirihi ida va'isohihi 'bo'da. Vaipohiki adani sasidotxi vihiki bada vani'aki ida va'isohihi 'bo'da. Sasidotxi abini'ina makhira hoariha sasidotxi-ra anaja'dibakhiaki, oniani ida sasidotxi hiki-ra anaipohija afohanana. Vahokihaha'oadahariha adani. \p \v 24 Jesus vani ada hokihaha'oadaha'ara. Oniani ida ija'ari hoariha sasidotxi kabadani Jesua bada bini'a'iki-ra gathaniravini hija. \v 25 Jesua bikaabokaki ida afoha'oadaha va'ora akava'ijoajahakivini adani ija'ari Deu-ra vanamaakarivini-ra vanofiki. Hokihaha'oadahaki ada Jesus, oniani ida Deu-ra kanikhariaha'oadahavini hija, va'ora kajoamorara kaimoni. \p \v 26 Hari. Oniaroa. Jesus vania bikaabokaja ida haria kajoamoravini afojahaki, sasidotxi vakadika'da'di kabadania kabadanina. Jahaka'oaki ada. Ni-hoaranija bada bini'aki ida hojai Deua bivajahariki. Sohika'oaki ada. Deua bianakara'oha ada Jesus ija'ari hojai asohiriki-ra vanamonahaki vahararana, bikaboa'i'aha kidiania nama hojana. \p \v 27 Sasidotxi vahoariha fori hiriha ada Jesus. Mahi hahavi sasidotxia binaabiniki ida igitha, amani biahoarija kaimoni, imani bianaha'diki Deu-ra no'ara kaimoni. Sasidotxia bada bini'a'imidiahi ida kidibadani, Deua bianija kaimoni ida kidihojai asohiriki. Naothinia va'ora naabinihananaha adani igitha ija'ari Deu-ra vano'avini vihiki, Deua bianija kaimoni ida vakadihojai asohiriki afohanana. Sasidotxi Deu-ra kanikhariavini jaboni va'ora kajoamorara kaimoni. \p Ni-nikia kabadaniki ada Jesus. Hojai asohiriki-ra bada ni'aravini mani ida igitha abinini-ra nofiravini hija kidimoni. Ovari abono-ra va'aha'iki abini'ina Deus viaha igitha abini'iki fori hi'ina. Hoaranija abinina-ra va'ahavini, bianika'oaja kaimoni ida ija'ari vakadihojai asohiriki. \p \v 28 Hari. Deus kava'isohihi jiriki Moisé-ra no'avini hi'ikia bivava'isohihiki sasidotxi vakadika'da'di gathogathona niha ninini. Sasidotxi vakadika'da'di hina kaba'i, ovari jaboni hojai sohika'oaki-ra ragariki. \p Hari. Ni-niki ida Deus kava'iponahi ja'dini. Deus kava'iponahi jiriki oniaro miro'a hoja'bo'da'iki. Naothinia Deua bivava'isohihiki ida kidiva'iponahi ja'dini a'bo'daki. Kidisai-ra ni'aha: Deus oamani ho. Jokoa ira onava'iponi'imarinirihi. Va'iponahi ja'dini a'bo'daki athinia Deua binava'isohiha ada kidisai sasidotxi vakadika'da'di hira kaimoni. Jahaka'oaki ada afoha'oadaha kidisai. Ovaria bada bini'ajahakiki ida sasidotxi kabadani hahavi niha ninini Deua binofiki. \c 8 \s1 Sasidotxi vakadika'da'di \s2 ada Jesus \p \v 1 A'onira onava'isohivini hiki ida nahina kaimoni sasidotxi kavaranihia okavaranina. Deus pitana aniaja nama hojaha ada Jesus. Ka'da'di danoki kavithi ibavinia vithi'aha. Bada bini'aki ida sasidotxi vakadika'da'di kabadani, haria kajoamorara kaimoni. Deu-ra kanikhariabakhiavini akadimoni. Deua bikaabokaki ida hahavi binofiki. \p \v 2 Deus kania hojaki ada Jesus. Ibavi Katokini Jahaka'oakia Deus khai ni'ana kagorani ka'oa bodinia hojaki ada. Ni-ija'aria binamonahaki ida gora. Deus vania binamonahaja ida. Ibavi Katokini Jahaka'oaki kania sasidotxi kabadania kabadaniki ada Jesus. Deu-ra kanikhariaki akadimoni. \p \v 3 Hari. Ija'ari vahararana Deua binagathogatho'aha ada sasidotxi vakadika'da'di, sasidotxia bikanava'igara kaimoni ada Deus, igitha, nahina hoariha hikia ija'ari Deu-ra kavikhavini hikia. Jesus jaboni nama hojana sasidotxi vakadika'da'di hina bivahojaki ida nahina Deu-ra no'avini hi'iki. \v 4 Araboa hojara vaha; ni-sasidotxi hiki vaha. Vahojaki adani sasidotxi vahoariha araboa Deu-ra vano'avini hiki kaimoni ida igitha abononi aha'diki, nahina hoariha hiki. Deus kava'isohihi jiriki va'ora nava'isohivini hiki ida nahina vavikhaki kaimoni. \p \v 5 Rajomi fori hiki ida sasidotxi araboa vahojaki vakadibadani. Vakabanafoki ida sasidotxi kabadani ka'oa nama. 'Bo'dakari Moiséa binamonaha'iki ida makari kagorahi, tenda oniki, ija'ari Deu-ra khai vani'avini ibavini kaimoni. Binamonahavini viahania Deua bini'aha: \p —Moisés, arabo namahikia ihoja'ini oadani, ira onanokiahivini hi'iki ida ogorana ka'oa oibavia hojaki. Inamonaha bana ida makari kagorahi oibavia hojaki nokiani onivani fori hiki arabo namania — niha ada Deus. \p \v 6 Cristo vania bigathani'ia ida sasidotxi kabadani Deus kania. Sasidotxi kabadani jahani Jesua bada bini'akia biaradaki ida badani sasidotxi araboa vahojaki bada vani'aki. Hari. Jesua binakama'da'ihi ida va'iponahi ja'dini a'bo'daki Deus kidija'ari-ra va'ora nava'iponivini hi'iki. Jahani arafiaki ida Deus kava'iponahi ja'dini. Biaradaki ida Deus kava'isohihi hoariha Moisé-ra nava'isohi'bo'davini hi'iki. Deus kava'iponahi ja'dini jahani arafiaki, oniani ida Jesus kakajoamorahi-ra anarafiaja. \p \v 7 Jahani kaba'i ida va'isohihi oniaro miro'a, ni-bikaabokaki ida ija'ari kamahi-ra najahaka'oavini Deus viaha. Arajomaja vaha; ni-Deua bivava'isohihi'ianaki vaha ida va'iponahi ja'dini hoariha. \v 8 Deus va'ora anaathidanoarari'aha adani kidija'ari, kidiva'isohihi oniaro miro'a naabapa'itxini vihiriki, oniani ida anarajomarini hija. Oniania niha ada Deus: \q1 “Khaki bana ida mahi Deus va'iponahi ja'dini-ra \q2 namonahavini kamahini, va'ora onava'isohira \q1 kaimoni adani Israel \q2 kaija'ari vanamitharonisiagaki, \q1 Judá kaija'ari vanamitharonisiagaki vihiki. \q1 \v 9 Kodiva'iponahi ja'dini fori hirihi bana ida kodiva'iponahi 'bo'da, \q2 vakadija'ari avikhananavaki-ra va'ora onava'isohivini hi'iki. \q1 Egito kaarabonia vahojana kari vasa'a oagathiki fori vihina, \q2 va'ora oavikhaonaniha, \q2 va'ora obanani'aha, \q2 va'ora onava'isohi'aha kodiva'iponahi oniaro \q2 miro'a. \q1 Vakajoni'ihi ida oathi vakadiDeus hoarana ohina. \q1 Vakava'inofinofiki ida deus amovana ipohiki. \q1 Kodiva'iponahi oniaro \q2 miro'a-ra vakajonivini mani ida \q2 nahina vanofikia \q2 va'ora ova'ahavini hi'ia. \q1 \v 10 Oniaroa. A'onira onava'isohijoravini hiki hida \q2 kodiva'iponahi ja'dini \q1 a'bo'daki va'ora onava'isohiki \q2 bana adani Israel \q2 kaija'ari.” \m Niha ada Deus. \q1 “Onaibaviki bana hida kodiva'isohihi vava'i bodinia. \q1 Onajiriki fori hiki ida va'isohihi vava'i nakaabanahahani hiki kaimoni. \q1 Hovani vakadiDeus ka'oa bana ho. \q1 Va'oaniaro kodija'ari vihiki bana adani. \q1 \v 11 Kodiva'iponahi ja'dini namithani kamahini \q1 kodija'ari hahavi hora \q2 avigaki bana vakadika'da'di ohina. \q1 Ija'ari nahina vihiriki, \q2 ija'ari nahina vihiki jaboni afohanana hora avigaki bana adani vakadiDeus ohina, \q2 oniani ida ipohina hora ogavinia ija'aria bika'ojomo'ijanaravini hija bana. \q1 Ni-ija'ari va'ora ka'ojomo'ivini hiki jaboni adani kidiarabo kaija'arini hora avigara kaimoni. \q1 \v 12 Ona'biraki bana ida \q2 vakadihojai asohiriki \q2 vanamonaha'iki. \q1 Va'ora oakariakaki bana adani. \q1 Ni-okava'ihokijanaki bana ida hojai jaharikia vakabadanina.” \m Nihi ida Deus athi papira hoja'bo'da'iki. \p \v 13 Deua vara bivani'ahi ida kidiva'iponahi ja'dini, oniani ida kidiva'iponahi oniaro miro'a okhananavaki-ra 'bo'da naonivini hija. Hojaki ida nahina 'bo'da, jorakia ihimiki bana ida. \c 9 \s1 Deu-ra akanamasivika'oavini-ra nofivini niha ninini \p \v 1 Hari. Deus kidiva'iponahi oniaro miro'a-ra nanamithavini kari va'ora nava'isohiki adani ija'ari Deu-ra vakanamasivivini niha ninini binofikia. \p Bivava'isohihiki jaboni ida makari kagorahi ija'aria vanamonahaki kaimoni. Ibavi Katokini Jahaka'oaki oniki ida Deu-ra khai vani'avini ibavini. \p \v 2 Oniaro kari vanamonaha'iki ida makari kagorahi. Ka'oahafiaki ida gora makari katokihia. Gora pitani hidiaja onini Ibavi Katokini Jahaki. Ibavi Katokini Jahaki bodinia vanaibavi'iki ida lamparina. Atira kania hojaki 7 hiki ida ha'dini ipohini. Vakanaibaviki jaboni ida mesa. Mesa kanamania kahojaki ida pão sasidotxi Deu-ra vano'avini. \p \v 3 Makari katokihi pitani oniaja Ibavi Katokini Jahaka'oakia oniki ida. \v 4 Gora pitani Ibavi Katokini Jahaka'oaki bodinia hojaki ida altar, arca kihiki. Altar oniki ida mesa kanamahiki sasidotxi incenso-ra avanaha'dibakhiavini ibavini. Ajava mitxana fori hiki ida incenso. Altar namania ravisohani hiki ida ouro. Onivani fori kihija ida caixa arca kaoniki ouroa karavisohani. Arca karajomiki ida Deus kava'iponahi oniaro miro'a. Arca kabodinia hojaki ida ouro kabavihi maná bavini hiki. \p Arca kabodinia hojaki ida jaboni Arão kohana kaava moamanani'iki. Hojaki jaboni ida ja'di txapatxapaki jiriki 'bamiki. Ja'di namania hojaki ida Deus kahonari jiriki sa'ai ko'bamihani hiki ipohini. \p \v 5 Arca kanamania vahojaki adani ija'ari fori vihiki vi'bamiki avaamoana. Amovai vi'bamiki vahojakia vakarajomiki ida Deus hojana arca kania. Vabihi nokhoni vakadasahararikhamaki. Vabihi aaviramiki vakarahobaki fori hiki ida arca katapani namani. Ija'ari kahojai asohiriki aniani ibavini ida arca katapani namani. Hari. Ni-onofiki ida kodivarani-ra ona'oadavini hidakaba'i, rajomi ipohiki kavaranihia a'onira onava'isohihahavivinia. \p \v 6 Hari. A'diahi'ihi ida Deu-ra khai vani'avini kagorani bodinia bada vani'aki. Oniaroa, kama'da'ihi ida sasidotxi kabadani. Mahi hahavi avikhajakosiki adani sasidotxi makari kagorahi pitani Ibavi Katokini Jahaki onikia Deu-ra vakanamasivira kaimoni, bada vani'aki ida sasidotxi kabadani Deus athi va'ora honariavini hiki. \v 7 Sasidotxi vakadika'da'di vani ada makari kagorahi pitani Ibavi Katokini Jahaka'oakia onikia o'oi'ara. Ovari hoarana badara hoarahanana hoaranija okhajakosiki. Biavikhajakosiki ida igitha amani. Kidimoni ida afo'imidia ama biahoari'iki Deua bina'biraja kaimoni ida hojai asohiriki-ra bada ni'avini, biogaravini kaba'i ida hojai asohiriki. Oniaroa, kidija'ari hahavi vakadimoni ida ama biakana'diri'dirikhama'iki, Deua bina'biraja kaimoni ida hojai asohiriki bada vani'aki, avigaravini kaba'i ida hojai asohiriki. \p \v 8 Ma'onahai Jahaki haria ka'ojomo'ijahakivini makari kagorahi sasidotxi bada vakhanina kavaranihia. Deus khai ni'ana kagorani Ibavi Katokini Jahaki hojani oadani, ni-kama'da'iaki kaho ida ija'ari Deu-ra vanamaakarivini, ni-arabikhajahaki kaho ida Ibavi Katokini Jahaka'oaki. \p \v 9 Makari kagorahi varani hinia biarajo'inanavaki fori hiki ida namitha'iki hidakaba'i akadiania. Ija'ari Deu-ra kanamasivikia bivikhavini kaba'i ida igitha, nahina hoariha hiki, ni-igitha amani ija'ari va'ini bodini-ra najahaka'oaki Deus viaha. \p \v 10 Deus kava'isohihi jiriki athini ija'ari-ra honariaki 'bai havahaki havahariki kaimoni, nahina avahariki aavahaki kaimoni, kaaji ipohikia hoariha-ra nava'isohivini. Ija'ari kaajiriki abononi sokovini niha ninini jaha'ianaja kaimoni Deus viaha. Deua binofiki hida kaaji ija'aria vanaabavini, bianaja'diravini oadani ida hahavi va'iponahi oniaro miro'a bivava'isohihiki. \p \v 11 Hari. Kha'aha ada Cristo. Sasidotxi vakadika'da'di hi'ina binakama'da'ihi ida nahina jahaki ja'dini namitha'iki akadiania. \p Hari. O'oi'iki ada Cristo Deus khai ni'ana kagorani ka'oa nama hojakia, bada bini'aja kaimoni ida Deua binofiki. Ni-ija'aria vanamonaharihi ida Deus khai ni'ana kagorani ka'oa. Jahaka'oaki ida. Ni-araboa hojaki Deus kamonahi hararania. Deus khai ni'ana kagorani ka'oa nama hojaki jahani makari kagorahi jahani araboa hojaki-ra aradaki. \p \v 12 Deus khai ni'ana kagorani ka'oa nama Deus kania o'oi'aha ada Cristo. Okhajakosi'aha hoaranija gora pitani Ibavi Katokini Jahaka'oaki onikia. Ni-biavikhajakosiki ida boji, 'daama kahidari hiki vaamana, ija'ari kahojai asohiriki abosini kaimoni hini. Amana ka'oa vani ida biavikhajakosi'ia, akadihojai asohiriki abosini kaimoni, oniani ida mahi anokhomirikia haria akava'ijoavini hija afoha'oadaha. \p \v 13 Hari. Judeus kaija'ari vavahojaki ida kaaji ipohiki Deus kava'isohihi jiriki va'ora nava'isohivini hi'iki. Ija'aria bivakaajirihi ida nahina kaaji hiki; Deus viaha asafini namani sokoariki fori hihi ida ija'ari. Hari. Sasidotxia biakana'diri'dirikhamavini hiki ida igitha amani ija'ari asafini namania, binajaha'ianaja kaimoni ida ija'ari Deus viaha. Arajoma'iki ida boji amana, 'daama kahidari amana aka'diri'dirikhamaki. Arajomaki jaboni ida 'daama kahidari dorona akhomana kapahaki aka'diri'dirikhamaki. \p \v 14 Igitha amani danonia bikaabokaki ida ija'ari-ra najahavini Deus viaha nahina-ra vakaajiravini naothinia. \p Cristo amana danoni jahani igitha amani-ra aradaki. Ija'ari va'ini bodini-ra najahaka'oavini-ra kaabokaki ida. Ma'onahai Jahaki Cristo va'i-ra nahonariahihivini vani abini'ina-ra va'aha'ara ada Cristo Deus viaha akadimoni hina. Igitha abononia ija'ari Deu-ra no'avini fori hiki ida Cristo abono-ra arakha'avini Deus kania. Deus viaha jahaka'oaki ada Cristo. \p Cristo amana binajahaki ida akadiva'ibodivarani, akadimahi hiki, biani'iki ida nahina haria osaniki, oniani ida kaaji haria akava'ijoariki-ra anofijanaravini hija. Anofiki ida badani Deus hokikia binofiki bada ani'avini. \s1 Deus kava'iponahi ja'dini a'bo'daki varani hini \p \v 15 Hari. Oniaroa. Cristo vania binakama'daja ida Deus kava'iponahi ja'dini. Hi'adani ija'ari Deus va'ora kaboa'iki vakadimoni ida va'iponahi ja'dini. Mahi anokhomirikia vagathaniki ida Deus kakajoamorahi va'ora nava'iponijoravini hi'iki. Hari. Deus kava'iponahi oniaro miro'a hojani oadani, ija'aria varagariki ida Deus va'ora honariavini hiki. Cristo abini'ina vakadimoni hina mani ida va'ora akava'ijoavini bikaabokavini hija, vagathaniria kaimoni ida va'iponahi-ra varagarivini abosini. \p \v 16 Hari. Akadihojai hiki ida ija'ari hokini oadani nahina bivahojakia va'ora nava'iponivini adani vahokiki vagathanija kaimoni. Papira hojaki ida kidiva'iponahi athini jiriki. Abinirini oadani ni-vagathaniki. Avigahi ida abini'ini, bona vagathani'ihi afohanana ida va'iponahi-ra namonahaki kanahina. \p \v 17 Hokini oadani ni-nahina kaimoni hiki ida va'iponahi athini kapapirani. Abini'ini vani vagathanija ida. Nimania ida akadihojai. \p \v 18 Akadihojai kavaranihi haria nava'isohivini hiki ida Deus kava'iponahi oniaro miro'a. Nahina abinirini, ama ahovaririni oadani, ni-kama'daki kaho ida va'iponahi oniaro miro'a. \p \v 19 Oniaroa, Moisés kohana va'ora nava'isohi'imidiaki adani ija'ari avikhananavaki honari ipohiki athinia Deus kava'isohihi jiriki kania hojaki, vanaabaja kaimoni. Va'ora nava'isohivini naothinia binabiini'ihi ida ama bavini. Bodinia hojaki ida 'daama kahidari amana, boji amana, paha kabodiki. Binabiini'ihi jaboni ida ava vadini pa'itxi hisopo oniki, ovilia savina nadarakia odabohamisiki. Dasa bini'afarihi ida savina nadaraki ama bavini bodinia, biakana'diri'dirikhamaja kaimoni ida ama Deus kava'isohihi jiriki kapapirani namania. Ama-ra akana'diri'dirikhama'aha ija'ari hahavi vajoroniki vanamana jaboni. \v 20 Moisés va'ora ni'a'aha: \q1 “Deus haria no'avini hiki ida va'iponahi jiriki \q2 hidakaba'i. \q1 Igitha amani ahovarini \q2 Deus kava'iponahi-ra \q2 nakama'daki. \q1 Deus a'onira honariavini hiki hida va'iponahi \q2 jiriki athini-ra \q2 avanaabavini, \q2 avagathanija kaimoni ida a'onira nava'iponivini \q2 hi'iki.” \m Niha ada Moisés. \v 21 Onivani fori hija ida jaboni Moiséa biakana'diri'dirikhama'avini ida ama Deus khai ni'ana kagorani namania. Biakana'diri'dirikhama'ihi jaboni mesa, lamparina, arca nahina hahavi hoariha namania sasidotxia bada vani'aki makari kagorahi bodinia hojaki. \p \v 22 Deus kava'isohihi jirikia bivava'isohihijoraki ida ama ahovariki nahina ipohiki-ra najahavini Deus viaha. Nahina ipohiriki ni-nikia binajahaki. Ama ahovaririni oadani, ni-Deua bina'biraki kaho ida hojai asohiriki. Ni-biakariakaki kaho ida ija'ari. \s1 Cristo abini'ina vani bianija ida hojai asohiriki \p \v 23 Hari. Deus kania nama hojaki ida Deus khai ni'ana kagorani ka'oa. Deus khai ni'ana kagorani nama hojaki amovani ida araboa hojaja. Moiséa binaibaviki ida igitha amani makari kagorahi araboa hojaki namania. Binaibaviki jaboni ida ama nahina hahavi makari kagorahi bodinia hojaki namania, binajahaja kaimoni Deus viaha. \p Hari. Ni-arajomaki ida igitha amani, binajahaja kaimoni ida nahina nama hojaki. Ama hoariha jahani arafiaki vani ida jahaja, oniani ida Cristo abini'ina abono-ra va'ahavini hija. \p \v 24 Ni-Cristo o'oiki Ibavi Katokini Jahaka'oaki ija'aria vanamonaha'ikia. Deus gorana amovani ida gora araboa hojaki. Ibavi Katokini Jahaka'oaki nama hojakia o'oi'iki ada Cristo. Deus viaha maakarinia hoja'aha, Deu-ra kanikhariaha akadimoni. \p \v 25 Ni-amana-ra avi'oibakhiaki, binaabosija kaimoni ida akadihojai asohiriki Deus viaha. Hoaranija arajomaki ida amana-ra avi'oivini. Judeus kaija'ari vakadisasidotxi vakadika'da'di vani ada igitha amani-ra avi'oibakhiara Ibavi Katokini Jahaka'oaki araboa hojakia. Badara hoarahanana hoaranija o'oiki ada sasidotxi. Ni-nikia kabadaniki ada Cristo. \p \v 26 Cristo akadihojai asohiriki-ra naabosibakhiara vaha; Deus hahavi-ra namonahavini naothinia abinibinibakhiana abono-ra va'ahamaniha vaha. Ni-abinibakhiaki. Hoaranija kha'aha ada Cristo mahi anokhomini amaakarini. Cristo-ra rakhaki abinina abono-ra va'ahavini, hojai asohiriki-ra anivini ija'ari va'ini bodinia. \p \v 27 Ija'ari hahavi hoaranija abiniki hida araboa. Abinini naothinia Deua binava'isohinanaki ida ija'ari hana hini sohika'oaki viaha, ija'ari hana hini hojai asohiriki abosini-ra gathaniki kaimoni. \p \v 28 Onivani fori hira ada hoaranija abini'ina Cristo. Hoaranija abini'ina-ra va'ahavini hiki ija'ari vaipohiki vakadihojai asohiriki-ra na'birara kaimoni. Kha'ianaki bana ada. Hojai asohiriki-ra na'biravini kaimoni hijanarihi ida Cristo-ra rakha'ianaja. Cristo-ra rakhaki bana va'ora akava'ijoahavini adani nokhana vihiki. \c 10 \s1 Igitha amania ni-bianiki hida hojai asohiriki \p \v 1 Rajomi fori hiki ida va'isohihi jiriki judeus kaija'aria vavahojaki. Rajomi nokiani ma'onahanahaki fori hiki ida. Ni-bianamovajahakiki ida nahina ka'oa hini nama hojaki. Rajomi ma'onahanahaki nokiani haria nava'isohijoravini hiki pa'itxi ida nahina jahaki Deus haria kaibavijahahivini hiki nama. \p Hari. Hidiaja badara oadani sasidotxia avahoaribakhiaki ida igitha amani afohanana Deus viaha. Vakhanina vani badara hahavi bada vani'aja ida vakadibadani Deus viaha va'isohihi jiriki va'ora nava'isohivini hi'iki. Kaba'i, ni-ija'ari Deu-ra vanofiki vakadimahi-ra najahaka'oaki ida igitha amani. Ni-binajahaki ida vakadihojai. \p \v 2 Ija'ari Deu-ra vakanamasiviki vakadihojai asohiriki aniaja vaha; ni-vava'i kaabanahahani va'ora osanijanaki vaha; ni-ija'ari igitha amani-ra avahoarijanaki vaha, Deua bianija kaimoni ida hojai asohiriki. \v 3 Ni-aniaki ida hojai asohiriki vakadiania. Igitha amani-ra avahoaribakhiavini badara hahavi va'ora nava'ihokiki adani ija'ari vakadihojai asohiriki asia hojania. \p \v 4 'Daama kahidari amana, boji amana hikia ni-bikaabokaki ida hojai asohiriki aniani ija'ari vakadiania, \v 5 oniani ida Cristo, ija'ari vakadiania kha'ina viahania, Deu-ra ni'avini hija: \q1 “Inofirihi ida igitha amani ahovarini afobakhia \q2 iviahania, oniani ida \q1 makhira ohina-ra inamonahavini hija bana, \q2 ojarona, oasafi, \q2 oimana hikia hora \q2 ino'avini hija bana. \q1 \v 6 Ni-khai ira ni'aki ida igitha abononi aha'diki altar \q2 namania iviahania. \q1 Ni-khai ira ni'aki ida igitha abinini, \q2 amani ahovarini, \q1 binaabosija kaimoni ida \q2 ija'ari kahojai asohiriki. \q1 \v 7 Oniaroa Deu-ra oni'ahi: \q2 Deus, hidavania ohojaja, \q2 bada oni'aja kaimoni ida badani inofiki. \q1 Hojaki ida varani ohina afojora kadava'isohihi jiriki kapapirani kania. \q1 Nini vani bana bada oni'aja ida.” \m Niki ida Cristo athi afojora Deus athi kapapirania hojaki. \p \v 8 Hari. Cristoa bini'a'imidiaha: \q1 “Ni-inofiki, ni-khai ini'aki \q2 jaboni ida igitha abiniki, \q1 igitha amani ahovariki, \q2 nahina hoariha aha'diki hiki. \q1 Ni-igitha abononi aha'diki-ra khai ini'aki, \q2 ija'aria binaabosija \q2 kaimoni ida kidihojai \q2 asohiriki. \q1 Ni-niki-ra inofiki.” \m Cristoa bini'avini kaba'i hida athi, nikia vakabadanina Deus kava'isohihi jiriki ija'ari-ra honariaki. \v 9 Oniaro naothinia Cristoa bini'aha: \q1 “Deus, hidavania ohojaja, \q2 bada oni'aja kaimoni ida badani inofiki.” \m Niha. Nina vani Cristoa binihima'ia ida igitha abinibakhiani, amani ahovaribakhiani hiki. Bianabosiki ida hojai 'bo'da kidibadania. \p \v 10 Ovari hoaranija abini'ina abono-ra va'aha'iki. Ni-abinijanaki. Nini vani Cristoa bada bini'a'ia ida Deua binofiki, oniani ida akadihojai asohiriki-ra na'biravini hija, akadimahi-ra najahaka'oavini hija jaboni. \p \v 11 Hari. Judeus kaija'ari vakadisasidotxia gaabakhiana, bada bini'abakhiaki ida mahi hahavi badani, Deus va'ora kajoamorara kaimoni adani ija'ari. \p Binaabiniki ida igitha, biahoari'ihi ida amani, bianaha'diki ida imani. Igitha hoariha onivani fori biniha'ianaki afobakhia. Nikia kabadanina kaba'i, ni-aniaki ida hojai asohiriki ija'ari vava'i bodinia. \p \v 12 Cristo vani ada hoaranija abono-ra va'aha'ara abini'ina ija'ari kahojai asohiriki abosini kaimoni hi'ina. Arajomaha'oadahaki ida abini'ina hoaranija. Kidibadani a'diahini naothinia vithirari'aha Deus pitana aniaja. \v 13 Asia vithina va'ora nokhaki adani bana Cristo-ra vavajahariki 'dama kanabo'ania Deus va'ora obaira kaimoni. Vakhanina vani nahina-ra vakaabokajanariha adani. \p \v 14 Cristo hoaranija abini'ina abono-ra va'aha'avini va'ora najahaha'oadahaki adani ija'ari, vakadihojai asohiriki ania'iki. Deus viaha vajahaka'oa'iki adani. \p \v 15 Ma'onahai Jahaki vani haria nanokiahivini hija hida varani ka'oa hini. Deus athi kapapirania hojaki ida Ma'onahai Jahaki athi jirikia: \q1 \v 16 “Hida vani hihida \q1 kodiva'iponahi ja'dini va'ora onava'isohivini hi'iki. \q1 Niha ada Deus. \q1 Onaibaviki bana hida kodiva'isohihi vava'i bodinia. \q1 Onajiriki fori hiki ida va'isohihi vava'i nakaabanahahani hiki kaimoni.” \m \v 17 Naothinia niha'aha ada Deus: \q1 “Ni-okava'ihokijanaki bana ida vakadihojai asohiriki, \q2 vakadibadani asohiriki hiki afojana.” \m \v 18 Hari. Deus hojai jahariki-ra anivini naothinia, ni-nahina kaimoni igitha amani ahovarijanaki hojai asohiriki aniaja kaimoni. \s1 Jahaki ida Deu-ra anamaakarivini \p \v 19 Hari ida vani oamani, oigamina. Jesus amana ahovari'iki akadimoni hini, oniani ida Ibavi Katokini Jahaka'oaki Deus kania aofinirina aokhajakosina-ra akaabokavini hija. \v 20 Abini'ina vani khiorari'ia ida makari katokihi araboja hojaki Ibavi Katokini Jahaka'oaki ka'oahafiani hiki. Abini'ina, ahoki'ina vani Jesua biakarabikhaija ida bakatha fori kihiki kaja'dini Deus kaniaja, aokhajakosina-ra akaabokavini Deu-ra anamaakarija kaimoni. \p \v 21 Hojaki ada sasidotxi kaka'da'di akadimoni hina. Ovari va'ora akadava'aki adani Deus gorana kaija'arini nama. \v 22 Deu-ra anofika'oavini, avakaijokavini vani anamaakariva ada Deus. Ava'i bodini-ra najahaka'oavini, ni-akadiva'ikaabanahi haria osanijanarihi. Paha jahakia ariabono asokoki fori arihina vani jaboni Deu-ra anamaakariva. \v 23 Avakaijokadanokiva ida Deus haria kajoamoravini kavaranihi. Aofinirina vani vara avani'ava ida haria nava'iponivini hiki kavaranihi vahoariha vaviaha. Akajari'dariki ida Deus haria nava'iponi'imariniravini. \p \v 24 Ariabono aakajoamorakhamava. Ariabono akanava'isohikhamavini hiva jaboni ida hoariha-ra anakaidivavini, hoariha-ra aakodiavini niha ani'a'avini jahani. \p \v 25 Hari'a akava'ipahini'ava ida ajoronibakhiana Cristo-ra khai ani'aja kaimoni. Ija'ari vahoarahanana vakava'ipahini'iki ida. Khai akhanibakhiava akajoronikosoana. Avarigaki ida Deus ija'ari kahojai-ra naabosivini kamahini amaakari'ini. \p \v 26 Hari. Akajonihi ida Deus athi ka'oa hini, akapoarivini naothinia, anofi'ianaki ida hojai Deua bivajaharikia akahojai'ianana, ni-hojaki akadimoni hini ida ama ahovariki, bianija kaimoni ida akadihojai asohiriki Deus viaha. \v 27 Deus haria akava'ijoavini-ra akajonihi; harivani ka'oa akadihojai Deua bivajahariki abosini-ra agathanihi. Jahaki ida haria napohimajavini afinivini. Deus ija'ari-ra nasohivini kamahini ija'ari nikia kahojaikia bikamithaki ida imani 'banani karaho afoha'oadaha siho kakhororoki kakaraho kabodinia. \p \v 28 Mahi 'bo'dakari judeus kaija'aria vanaabini'iki ida ija'ari Moisés athi-ra kajoniki. Ija'ari vi'bamiki ija'ari avahoarabakosikia vara vani'aha ada vakadika'da'di: \p —Anoki'iki hida hihida ija'ari Deus kava'isohihi jiriki-ra naabaravini. Bikajoniki ida binaabavini — vani'aha. Ka'oa hihi ida vakadivarani, abinina vakadika'da'dia bivahonariahiha ada va'isohihi jiriki-ra kajoniki. Ni-vava'adiki ida ija'ari Moisés athi-ra kajoniki. \p \v 29 Nahina bana ida namithaja ija'ari Deus kaisai-ra kajoniki kania? Hi'ida ija'ari Jesus amana-ra nakaidivariki. Varani jaharikia bikanavaranihaki jaboni ada Ma'onahai Jahaki. Jesus abini'ina, amana ahovari'ini-ra va'aha'avini, binakama'daja kaimoni ida Deus kava'iponahi ja'dini, binajahaka'oaja jaboni ida vakaijokana hiki. Hari. Abinini vavahonariahiki ida ija'ari Moisés athi-ra kajoniki. Ija'ari Deus kaisai athi-ra kajonihi; kidihojai asohiriki abosini arafiahi. \p \v 30 Aogaki hida varani Deua bini'a'bo'da'iki: \q1 “Hovani, ona'da'diabosiki bana ida. \q1 Onaabosiki ida hojai asohiriki nahina jaharikia.” \m Niki jaboni ida Deus athi kapapirani hoariha: \q1 “Hovani, Deus, \q2 va'ora onaabosiki bana adani kodija'ari. \q1 Nahina jahariki-ra vanamonahaha; \q2 nahina jahariki-ra \q2 vagathaniha.” \m Niha ada Deus. \v 31 Jaharini arafiaki ida namithaki ija'ari Deu-ra naihamahiki kania, bigathaniki bana ida kidihojai asohiriki abosini. Hokiki ada Deus. Bikaabokaki ida hojai asohiriki-ra naabosivini. \p \v 32 Hari. Oigamina. Vakava'ihoki bana ida Cristo-ra avavakaijokabiininivini kari, niha ninini ida avakadimahi. Deu-ra avarigabiininivini vani vahoariha a'onira vanajaharihari'ia. Avajahariharini kaba'i, ni-vanadabaki ida avajari'darini afodanoki. \p \v 33 Vahoariha vada a'onira vani'avini, varani jaharikia a'onira vakanavaranihavini, a'onira vanajahariharivini jaboni. A'onivani avahoarahanana avanofija ida avaipohini vajaharihariki-ra va'ora avakajoamoravini, oniani ida a'onira vanajahariharivini hija jaboni. \p \v 34 Va'ora avakajoamora'iki adani cadeia vahoja'iki, va'ora avavaima'bana'iki adani. Ija'ari avakadinahina-ra visaarihahavivini kari, khai avakhanimanihi, ni-avakava'ibodikarahoki ida avakadinahina sarahi hini. Avarigaki ida avakadinahina kaidivaki arafiaki asia hojani Deus kania. Ni-visaarivini vakaabokaki ida Deus a'onira kajoamoravini hiki kidiania a'bo'da'iki. \p \v 35 Hari'a bana vakava'ipahini ida Deu-ra avavakaijokavini, a'onira vanajahariharivini kaba'i. Avakava'ipahinirihi; Deus kidinahina jahakia a'onira naabosivini-ra avagathanihi. \v 36 Anokhavini oadani, hari'a vakava'ipahini bana ida avavakaijokavini mahija nahina Deua binofikia avakabadanivini, oniani ida Deus a'onira nava'iponivini hiki-ra avagathanivini hija bana. \v 37 Deus athi kapapirania hojaki hida athi: \q1 “Ipohijanarihi ida mahi \q2 bivajoiki kaimoni. \q1 Ni-agathinahajanariha \q2 ada joina. \q1 \v 38 Deua bikapoariki ida ija'ari vakaijokana hiki, \q2 kidimahi sohika'oani \q2 bikahiki ida, \q1 oniani ida kidimahi \q2 anokhomiriki-ra \q2 vahojavini hija. \q1 Kodija'ari vahoariha vani adani vajoiribanira hora vakava'ipahinivini, \q2 ni-khai va'ora oni'aki.” \m Nihi ida Deus athi. \p \v 39 Ni-aajoiribanirihi, oniani ida haria anakamadarija Deus kania. Harivani, Deu-ra avakaijokavini, oniani ida haria akava'ijoavini hija bana. \c 11 \s1 Deu-ra vavakaijokaki adani ija'ari avikhananavaki \p \v 1 Hari. Deu-ra avakaijokahi; ava'i bodinia aogajahakihi hida nahina anokhaki Deus kania haria no'avini hiki bana. Deu-ra avakaijokahi; ava'i bodinia aogajahakihi ida nahina anoki'iariki hojani akadimoni. \v 2 Akadija'ari avikhananavaki Deu-ra vavakaijokavini mani ida vakadikaijokahi Deua bivajahavini bikahivini hija. \p \v 3 Deus athi-ra dionivini vani nahina hahavi-ra namonaha'ara ada. Deu-ra avakaijokavini mani ida hahavi-ra namonahavini-ra aogavini hija. Deua binamonahaki ida nahina nokiariki, binamonahaja kaimoni ida hahavi nokiaki. \p \v 4 Hari. Abel Deu-ra vakaijokavini mani ida igitha abononi aha'dikia Deu-ra no'avini hija. Abea bivakaijokavini mani ida nahina bino'avini hiki jahani-ra anarafiaja. Nini vani Deua bivajahaja ida hojana hiki. Ni-jahani arafiaki ida nahina kidi'aajo, Caim oniki, Deu-ra no'avini hiki. Abea bivakaijokavini mani ida Deu-ra khai ni'aja, oniani ida makhira sohika'oaki hina Deua bikahivini hija. Abini'bo'da'ina kaba'i ada Abel, Deu-ra vakaijokavini kavaranihi asia hojaki mitha ani'aki kaimoni. \p \v 5 Hari. Enoque jaboni Deu-ra vakaijokaki, oniani ida Deus biavikhavini hi'ia kidiania. Abinirina vani Deua biavikha'ara ada. Ija'aria vanako'diha, ni-vakaraga'iki. Avisonina viahania Deus athi kapapirania bivava'isohihiki ada Enoque. Vakaijokana hina mani ida Deua khai bini'avini hija. \p \v 6 Aogaki ida Deu-ra avakaijokaravini oadani, ni-akaabokaki ida Deus va'i-ra khai ani'avini. Deua bihonariaki ida ija'ari kidiania maakarini-ra nofiki Deus hokiki-ra kajari'daravini. Deua bihonariaki ida ija'ari nofina hiki nako'dina hina Deua binaabosivini-ra kajari'daravini. \p \v 7 Hari. Noé jaboni Deu-ra vakaijokaki, oniani ida Deus kakaabanahi-ra kamithajahakivini hija. Deua binava'isohijoravini hihi ida nahina Noéa binoki'iariki namithaki kaimoni. Hari. Deus athi-ra kamithaha, binaabahi, ava'doro-ra kanamonaha'aha. Deus va'ora akava'ijoa'aha adani Noé, kidigamo, kidisai, vakadi'aboni vihiki ava'doro kabodinia vahojana. Deu-ra vakaijokavini mani ida Deu-ra vanofiriki vahararana abono-ra anivini hi'ia. Deus athi-ra naabavini mani ida Noé Deu-ra vanofiriki vajaharina-ra nanokiavini hi'ia. Noé Deu-ra vakaijokavini mani ida makhira sohika'oaki hina bikahivini hija. \p \v 8 Hari. Abraão Deu-ra vakaijokavini mani jaboni ida athi binaabavini hija. Deua bibaranahaha ada Abraão arabo hoariha okhana. Deua binava'iponiki ada arabo bino'avini hiki kaimonia. Oniaroa, biogaravini kaba'i ida arabo bianikhahaki kaimoni, arabo bivahojaki kania ajihi'aha ada Abraão. \p \v 9 Hari. Okha'aha, akhano'aha, hoja'aha. Ni-jorakia Deua bino'aki araboa. Kidiarabo fori hirihi ida arabo. Kaba'i, Deu-ra vakaijokaha. Makari kagorahi bodinia ibavi'aha. Kidisai Isaque, kidihanodi Jacó jaboni vaibaviki makari kagorahi bodinia. Deus va'ora nava'iponivini hiki jaboni hida hihida arabo vakadimoni hini. Ni-vagathani'iaki kaho. \p \v 10 Asia Abraãoa bivakaijokaha, binaviahanokhahaha'oadahahi ida akhanona sidaji a'bo'daki Deua binamonaha'ikia. Hojahaha'oadahaki bana ida sidaji Abraãoa bianikhaki. \p \v 11 Abraãoa bivakaijokavini mani ida Sara-ra vaisa'avini-ra kaabokavini hija. Kidigamoa ni-bikaabokaki ida isai-ra namonahavini. Na'arihavi vihina kaba'i, bikajari'darihi ida Deus kava'iponahi namithani vakadiania, oniani ida isai-ra vanamonahavini hi'ia. \p \v 12 Abinihana amaakari'ini kaba'i ada Abraão, kidiania vanamitharonisiagaki adani ija'ari vâipohiki. Boviri ipohina fori vihiki adani. Kaasi 'ba'dani ipohini fori vihiki adani. Ni-ija'aria biogaki ida nihafori vihina vaipohina. \p \v 13 Hari. Vavakaijokavini oadani vaabinihanana'aha adani ija'ari va'ora vara ovani'a'iki. Vaabini'ina kaba'i, ni-vagathani'iaki kaho ida hahavi Deus va'ora nava'iponivini hi'iki. Vava'i bodinia napaja fori hikia avanoki'ihi ida Deus va'ora nava'iponivini hi'iki, khai vani'ahi ida nahina vanoki'iki. Vaabinirina oadani vakhaniha: \p —Anokhava ida arabo akaikahina Deus haria kaibavijahahijoravini hi'iki. Akadiarabo ka'oa hirihi hida hihida arabo. Ija'ari kaaraboriki fori arihiki hari hidiaja — vakhaniha. \v 14 Ija'ari nikia vakavaraniki haria vanava'isohijahakiki arabo vakadimoni ka'oa-ra vanako'dihavini. \v 15 Ni-vakava'ibodivaranibakhiaki afojana ida arabo vanahojaha'iki vajoiribanira kaimoni. Arabo vanahojaha'iki-ra vanofi'ianara vaha; vajoina-ra vakaabokamaniha vaha. \p \v 16 Vahokina oadani vanofi'iki ida arabo jahani arafiaki nama Deus kania vavahojaki kaimoni. Ni-Deua bikaipahiki ida ija'ari nikia vakavaraniki, vakadiDeus hina vakahivini, oniani ida sidajia va'ora kaibavijahahivini hija. \p \v 17-18 Hari. Abraão Deu-ra vakaijokavini mani ida kidisaia Deu-ra kanava'igakamarivini hija. Oniaro kari Deua bikaijo'aki ada Abraão. Deus Abraão-ra nava'iponivini hiki kidisai Isaque kania vanamitharonisiagaki adani Abraão kahanodi. Deua bini'a'bo'da'aha: \p —Abraão, va'ora oanaipohiki bana adani Isaque kahanodi vanamitharonisiagaki, kadaija'ari vihira kaimoni — Abraão-ra nava'iponi'aha. Deua binava'iponivini kaba'i ada Abraão, kidisai hoarana-ra va'ahavini hiki igitha abiniki fori hina. Ija'ari igitha Deu-ra no'avini vani fori hija ida Abraão kidisai-ra naabinikamarivini. \v 19 Abraão abono-ra ni'aha: \p —Deua bikaabokaki ida kodisai Isaque-ra anahokivini onaabinivini naothinia — niha. Nini vani namithaja ida kidiania. Abraãoa bigathani'aha ada kidisai hokina. Abini'iki fori hiki ada. \p \v 20 Hari. Isaque jaboni Deu-ra vakaijokaki, oniani ida varani jahakia kidisai Jacó, Esaú vihiki-ra va'ora vara ni'avini hija, va'ora nava'isohijoravini hihi ida nahina jahaki Deua binanamithaki kaimoni vakadiania. \p \v 21 Hari. Jacó jaboni Deu-ra vakaijokaki, oniani ida abinihana amaakarini viahania varani jahakia José kaisai vi'bamiki-ra va'ora ni'avini hija, Deus va'ora kajoamora'bamakhamara kaimoni. Deu-ra kanamasivi'aha ada Jacó kididadahi ava abono-ra nadadavini-ra gathi'aha. \p \v 22 Hari. José jaboni Deu-ra vakaijokaki, oniani ida namithaki kaimoni-ra vara vani'ajoravini hija. Kidivarani ida Egito kaarabonia Israel kaija'ari vanamitharonisiagaki vikhaonanina kamahini. Abinina amaakarini viahania Joséa bivahonariahijoraki ida vikhaonanina kamahini jarona vavikhaonanivini jaboni. \p \v 23 Hari. Moisés kaabi'i, kaamia vihiki Deu-ra vavakaijokaki jaboni, oniani ida Moisés 'banana naothinia masiko ahoarabakosikia avanahojavini hija. Oniaro kari Faraóa bivahonariahi'iki ida makhira isani vaitxanava vaabinihahavina. Moisés kaabi'ia vanokiki ida vakadisai nokiana jahani. Ni-vifiniki ida Faraó athi-ra vakajonivini. Vavakaijokaki ida Faraó Moisé-ra naabinivini Deua biva'aharavini. \p \v 24 Hari. Moisés jaboni Deu-ra vakaijokaki, oniani ida karaho'ina Faraó kaisai isanini hina ija'aria vakahivini-ra kajonivini hija. \p \v 25 Binofiki ida jahariharina Deus kaija'ari vakadiania. Ni-binofiki ida hojai asohiriki-ra khai ni'avini hokina oadani. \p \v 26 Moiséa bikava'ibodivaraniki ida jahaki kidimoni ogarahi hina, Cristo ogarahi hina fori hina bana. Ni-binofiki jaboni ida nahina hahavi kaidivani arafiaki Egito kaarabonia hojaki-ra vahojavini. Bikava'ibodivaranibakhiaki ida kidihojai asohiki abosini, nama Deua bikaibavijahahijoravini hiki. \p \v 27 Moiséa bivakaijokavini mani ida Egito kaarabonia ai nihana hi'ia. Ni-bifiniki ida arabo kaka'da'dinia bikaihamahivini. Moiséa binokiki fori hiki ada Deus nokiariki, oniani ida Egito kaarabonia joiribanina-ra nofiravini hija. \p \v 28 Deu-ra vakaijokavini mani ida Moisés Páscoa kaihinikani biinini-ra nakama'davini hija. Va'ora honariaha adani Israel kaija'ari vagorana kaathania baniniaja ovilia amana-ra varavisorarivini, ma'onahai ija'ari-ra naabiniki va'ora naabinirara kaimoni adani ija'ari vakadisai ahivaja'i makhira isani. \p \v 29 Hari. Deu-ra vakaijokavini mani ida Moisés 'Dako Nadaraki onikia avikafianina Israel kaija'ari va'ora honariavini hija. Avikafiani'aha arabo foraki namania vaadaha'ina. Egito kaaraboni kasorarani va'ora avanajoikahifianivini va'ora vakaijo'aha. Ji'binijoraki'ihi ida paha, avahidanahahavi'aha. \p \v 30 Hari. Israel kaija'ari Deu-ra vavakaijokavini mani ida 7 mahi ipohini mahi hoarahanana Jericó sidajia va'ora naadaharibanaonija, oniani ida sidaji kavasiribanini kaja'dini na'bahaki-ra anaadarinaija. \p \v 31 Oniaro kari Raabe jaboni Deu-ra vakaijokaki, oniani ida Deu-ra vakajoniki vaabini'ina Raabe-ra anaani'ia. Makhira-ra odoradoraoniki ida Raabe. Deu-ra vakaijoka'avini mani ida arabo anavanavanahaoniva abono vi'bamiki-ra va'ora gathanijahakivini hija, oniani ida ava'aihotana va'ora kakodiavini hija. \p \v 32 Hari. Vahojaki adani ija'ari vahoariha Deu-ra vavakaijokaki. Onofirihi hida oathi-ra ona'oadavini, oniani ida Gideão, Baraque, Sansão, Jefté, Davi, Samuel, Deus athi namoniva abono vahoariha varani vihina-ra vara ovani'aravini hija. \p \v 33 Ija'ari vahoariha mahi 'bo'dakari Deu-ra vavakaijokakia bada vani'aki ida badani danoki ipohiki. Deu-ra vavakaijokavini mani ida arabo hoariha kaija'arini-ra va'ora vidafiavini hija, vakadiarabo avanahoroavini. Deu-ra vavakaijokavini vani bada vani'aja ida binofiki, vagathaniki jaboni ida Deus va'ora nava'iponivini hi'iki. Vahoariha Deu-ra vavakaijokavini vani tapo'ija vabodi-ra vana'bo'ara adani. \v 34 Vahoariha vakanamokhiki jaboni ida siho kakhororoki kakaraho. Deu-ra vavakaijokavini mani ida va'ora anaihotaja tarasara fori hikia sakahi vihina. Vahoariha vadanoriki Deu-ra vavakaijokavini mani ida va'ora nadanoja. Sorara vadanoki vihi'ina vani va'ora vanihima'ara adani arabo hoariha kasorarani. \p \v 35 Gamo jaboni Deu-ra vavakaijokavini mani ida vakadija'ari vaabini'ina naothinia avahoki'ina-ra va'ora vagathanivini hija. \p Hari. Vahoariha Deu-ra vavakaijokaha'oadahavini kaba'i vajaharihari'aha. Deu-ra vakava'ipahinira vaha; avaihotamaniha. Vanofirihi ida avaihotana, oniani ida dafi vihina va'ora naabini'ia. Deu-ra vavakaijoka'oamanira adani. Avigaki ida Deus va'ora anahokivini, vavahojaja kaimoni ida vakadimahi jahaki kidiania. \p \v 36 Ija'ari va'ora avigarahabakhiaki adani Deu-ra vavakaijokaki, va'ora vidabakhiaki adani, va'ora vidabohavini correntea, va'ora avibai'aha cadeia. \p \v 37 Deu-ra vanofiriki va'ora vanagahaha adani Deu-ra vavakaijokaki ja'dia. \p Va'ora avako'danikhamaki adani vahoariha serrotea. \p Va'ora vakavasa'aiki adani Deu-ra vavakaijokaki vahoariha. Deus kaija'ari vahoariha avaadahaoniki. Vakanahinarina mani ida ovilia asafi, boji asafi hiki-ra vakaimahavini hija. Vajaharihari'aha. Deu-ra vanofiriki va'ora vanaima'banakarahoki adani. \v 38 Vakaaraboriki fori vihina avaadahaoni'imajaniki adani amasia, arabo namahiki hikia. Vagorana ida ja'di kahodijama'oki bodini, arabo khorahaki bodini hiki. Vajahana arafiani mani ida Deu-ra vanofiriki va'ora vakaimajahajanaravini hija vahararana vahojana. \p \v 39 Hari. Deu-ra vavakaijokavini mani ida varani jahakia Deus va'ora vara vani'avini hi'ia. Jiriki ida varani vihina. Kaba'i, ni-vagathani'iaki kaho ida Deus va'ora nava'iponivini hi'iki. \p \v 40 Deus va'ora nokhaki adani ija'ari vanamitharonisiagaki vakaijokana vihira kaimoni. Avakaijokavini-ra nokhaki jaboni ada. Deua bikava'ibodivaranijoraki ida nahina jahani arafiaki agathaniki kaimoni. Ni-binofiki ida va'oaniaro miro'a vagathanivini. Binofiki ida va'oaniaro, harivani hahavi haria najahaka'oajabanavini, hojai binofikia akahojaija kaimoni. \c 12 \s1 Deus akadiabi'i varani hina \p \v 1 Hari. Hiva'oani ija'ari vaipohiki va'ora vara ovani'a'iki va'oani Deu-ra vavakaijoka'bo'da'iki adani. Ari'oaria vahojaribanaoniki fori vihiki adani vada haria vani'aribanaoniki. Haria vahonariavini Deu-ra avakaijokavini, aki'darahaki fori arihina. Hari. Ija'ari ki'darahaki fori arihiki hari, akadimahi Deu-ra avakaijokavinia. Anahojava ida nahina hahavi aki'darahana-ra nadabaki fori hiki. Akava'ipahinika'oava ida hojai asohiriki, nahina aki'darahana-ra anagithiki fori hiki. Aki'darahajorakiki fori arihiva hagihi aviaha hojaki-ra anikhahavini. Akaikahirina oadani, jokoa akava'ipahinirihi ida aki'darahana, ariabono ani'ava. \p \v 2 Akava'ibodivaranibakhiava bana ada Jesus. Ovaria binakama'da'iki ida Deu-ra avakaijokavini. Binakaraki jaboni ida Deu-ra avakaijokaha'oadahavini akaikahirina oadani kidiania. Ava akasanakhamakia Jesu-ra avaka'itapoamisahanavini kaba'i, ni-bikava'ipahiniki ida Deu-ra vakaijokavini. Bianokinanavaki fori hiki ida abinina naothinia va'i khaii nini karaho hojaki Deus kania kidimoni hini, oniani ida ava akasanakhamakia abinina-ra kava'ibodiravini hija. Va'i-ra anaipahihikarahoki ida ija'ari nikia abiniki. Oniaro naothinia vithi'aha ada Jesus Deus pitana aniaja ka'da'di danoki kavithi ibavinia. \p \v 3 Vakava'ibodivarani bana ida namitha'iki Jesus kania. Hojai asohirikia vakahojaibakhiakia vanofipa'itxiriha ada Jesus, avigaraha'aha, vanaima'bana'aha, kaba'i ihamahirina bikapoari'ihi. Hari'a khai a'onira ni'ariva ida nahina jahariki namithani avakadiania. Hari'a bana Deu-ra avavakaijokavini-ra vakava'ipahini. \p \v 4 Cristo hojai asohiriki-ra kajonivini mani ida hojai asohirikia vakahojaibakhiakia vanaabinivini hija. Hojai asohiriki-ra avakajonivini, ni-niki namitha'iaki kaho avakadiania. \v 5 Hari. Deus haria ni'avini hiki varani jahaki ava'i-ra khaii ni'aja kaimoni. Isai kaabi'i kidisai-ra nava'isohivini kavaranihi fori hiki ida Deus kavarani. Avarakava'i'birinimanija koda ida? Nihi ida athii: \q1 “Kodisai, ikava'ibodivarani afojahaki bana ida Deus ira nava'isohivini hiki, \q2 kadahojai asohirini-ra \q2 kahiha. \q1 Hari'a khai ira ni'ariva bana ida Deus ira \q2 kaabanivini athini. \q1 \v 6 Deua binasohihahaviki ida ija'ari-ra nakaidivavini kahojaihi. \q1 Va'ora kapatahahaviki fori vihiki jaboni adani ija'ari \q1 hahavi va'ora kanaisaihaki.” \m Nihi ida athii. \p \v 7 Isai kaabi'i kidisai-ra kapatavini fori hiki ida avaimani 'banani, avava'ini rogo inini hiki. Hari'a vakajoni bana ida a'onira kapataki fori hina. Isai kaabi'i kidisai-ra ka'ojomo'ivini vani fori hija ida Deus a'onira ka'ojomo'ivini. Nini vani avaimani 'banania a'onira nanokiahira ada kidisai avihini. Ni-hojaki ida isai kidiabi'ia bikapatariki. \p \v 8 Deus va'ora kapataki fori vihiki adani kidisai hahavi. A'onira kapatariha; ni-kidisai ka'oa avihiki. Isai kaabi'iriki fori avihihi. \p \v 9 Akadiabi'i araboa vahojaki haria vakapatabakhiaki, hojai vavajahariki-ra akava'ipahinija kaimoni. Haria vakapatavini mani ida va'ora afinivini hija. Jahaki ida akadiabi'i-ra afinivini. Jahani arafiaki ida akadiabi'i nama hojaki-ra afinivini, aka'ojomo'ija kaimoni ida akadimahi jahaki-ra avahojavini. \p \v 10 Badara ipohiriki isai arihina oadani, akadiabi'i haria vakapatabakhiahi. Haria vakapatavini-ra vanofiha; haria vakapatamaniha. Deus haria kapataki fori arihiki hari akadihojai jahani avijavaja kaimoni, Deus kahojai jahakia akahojaija kaimoni. \p \v 11 Ni-avajahaki ida kapatahi arihina. Ava'i-ra namokaraki ida. Ni-khai ani'aki. Naothinia khai ani'aki ida haria vakapatavinia haria vaka'ojomo'ivini akadihojai asohika'oakia akahojaina, ava'i jahajahani jaboni. \s1 Va'isohihi ka'oa hini hida \p \v 12 Hari'a avajaroni fajafajahaki fori vihi. Hari'a vakava'ipahini bana ida Deus kahagihia avaadahaki fori avihini. Avarikhani khai avaabononi vani'a. \v 13 Hojai Deua bivajahakia avakahojaihi; hagihia avaadahaki fori avihihi. Vaadahaha'oadaha bana Deus kahagihi sohikia mahija avakadiadahai-ra avanadanovini. Oniani ida ava'damani-ra kanatonorohaki fori kanihajanarija. \p \v 14 Avaabononi vakanava'ijahajahakhama bana vahoariha khama. Hojai Deua binofikia vakahojai bana mahija avakadimahi kidimoni hivini. Nirihi ida avakadimahi; ni-Deu-ra avanokiki bana. \p \v 15 Avaabononi avakava'igairi bana mahija Deus a'onira kajoamoravini-ra avakava'ipahiniravini. Avaabononi avakava'igairi afohanana bana jaboni mahija hoarani kapahasa fori hiravini. Hari'a vava'aha bana ida kapahasa fori hiki avijavani avakadiania. Hojahi ida kapahasa fori hiki avakadiania; ija'ari vaipohiki-ra najaharihi. \p \v 16 Avaabononi avakava'igairi bana mahija Esaú fori avihiravini. Ovari gamo-ra odoraoniki ada. Ni-binakaidivaki jaboni ida Deua bino'avini hi'iki. Esaúa bianaabosiki ida kidiabi'i kanahina bivahojaki pitani karaho 'bai bavi hoarani binaji'binikia. Isai ahivaja'i gahinana kaimoni ida kidiabi'i kanahina pitani karaho. \p \v 17 Avarigaki ida Esaú varani hina. Kidiabi'i kanahina-ra anaabosi'avini naothinia binofi'ianahi ida gahina'ianana. Ni-bikaragaki ida abosini joiribanini niha ninini. Asarana abono-ra ka'da'digariavini kaba'i, ni-bikaabokaki ida gahina'ianana. \s1 Israel kaija'ari avikhananavaki Deu-ra vanamaakari'iki \p \v 18 Hari. Oigamina, Israel kaija'ari avikhananavaki fori avihirihi. Va'oaniaroa vanamaakari'iki ida nahina nokiaki, kamithavahaki, kaabadavahaki. Vanamaakariki ida monte Sinai. Vakanokiki ida siho kakaraho kakhororoki arabo namahiki namanija. Vanokiki jaboni ida bakibakini karaho, bahi banabanahaki hiki. Vakamitha'iki ada bahi katararahi. \v 19-20 Vakamithaki jaboni ida trombeta ithoni 'baraki, Deus vara nina hiki jaboni. Athia va'ora honariaha: \q1 “Kaaji hiki hida arabo \q2 namahiki. \q1 Ni-ova'ahaki ida ija'ari, \q2 igitha hiki ogaimorini. \q1 Bikadasahi; \q2 ja'dia vanagahavinia abinini ovahonariahihi.” \m Niha ada Deus. Vaimahidana, ni-vanofiki ida Deus kahonari-ra vakapoarivini. Deus vara nina-ra vakamitha'ikia, vani'adanoki'aha: \p —Ni-anofipa'itxiki ida Deus vara nina-ra akamitha'ianavini — vakhaniha vaimahidakaraho'ina. \v 21 Va'ora naimahidakaraho'ihi ida vanoki'iki, oniani ida Moisés abono-ra ni'avini hija: \p —Ojarona tharararaki ho oimahidakaraho'ina — niha. \p \v 22 Hari. Va'oaniaro fori arihirihi. Harivani Deu-ra anamaakarihi; ni-anokiki ida va'ora naimahida'iki. Harivani anamaakarija ida arabo namahiki monte Sião oniki Deus kania nama hojaki. Anamaakariki jaboni ida sidaji. Deus ija'ari-ra nahokiki kasidaji ida. Jerusalém ka'oa hini nama hojaki ida. Oniaja vaibaviki adani Deus ibavi kaija'arini vâipohiki. Ni-rajomavahaki ida vâipohina. \p \v 23 Va'ora anamaakari'iki jaboni adani Deus kaisai vajoroniki. Khai vakhani'ahapikiki adani. Deus kaisai ahivaja'i hahavi adani. Vaonina jiriki hojaki nama Deus kania. Anamaakariki jaboni ada Deus. Ovari ija'ari hahavi nasohiva abono ada. Va'ora anamaakariki jaboni adani ija'ari vajahaki vaabini'iki, avahoki'ina Deus va'ora najahaka'oa'iki. \p \v 24 Anamaakariki jaboni ada Jesus. Ovaria binakama'da'iki ida Deus kava'iponahi ja'dini. Ahovari'iki ida amana haria najahaja kaimoni Deus viaha. Abel abini'ina fori hirihi ida Jesus abini'ina amana. Jesus abini'ina ni-bikanikhariaki ida Deua bina'da'diabosivini. Bikanikhariaki ida Deus haria va'adivini. \s1 Deua binaho'doho'doki bana ida arabo, nama hiki \p \v 25 Avaabononi avakava'igairi bana mahija Deus vara nina-ra avakamithavini-ra avakajoniravini. Ija'ari araboa vahojana vakamitha'bo'da'iki ida Deus athi Moisés va'ora nava'isohivini hi'iki. Ni-avaihotaki adani athi kajonina vihiki. Vagathani'iki ida morobohariki fori vihina abosini, vaabini'ina. Harivani, Cristo nama vara haria ni'avini-ra akajonihi; ni-aa'aihotapa'itxirihi, agathanivini arafiaki bana ida morobohariki fori arihina abosini. \p \v 26 Oniaro kari Deus athia binaho'doho'do'iki ida arabo. Bivava'isohihijora'ihi: \q1 “Onaho'doho'do'ianaki bana hida arabo hoaranija \q2 afo'iana. \q1 Onaho'doho'doki jaboni bana ida nama.” \m Niha. \v 27 Hari. “Hoaranija Deua binaho'doho'do'ianavini afo'iana” bikahivini, oniani ida nahina namithaki kaimoni-ra aogajahakivini hija. Deua binaho'doho'doki bana ida kidiamonahi hahavi, biani'ihi ibavinia. Aaniki bana ida nahina naho'doho'dovahariki. \p \v 28 Khai ani'ava bana ada Deus. Haria no'avini hiki ida ibavi ka'da'di arihija kaimoni kidiania. Naho'doho'dovaharihi ida ibavi, ka'da'di arihina ibavini. Vara avani'ava ida Deus jahana niha ninini haria kajoamoravini. Deu-ra akanamasiviva niha ninini bivajahakia. Jahaki ida Deu-ra afinivini, avava'ihavini. \p \v 29 Siho nahina hahavi-ra kanihimaka'oaki. Onivani fori hira ada akadiDeus nahina hahavi asohiriki-ra nihimaka'oavini. \c 13 \s1 Jahana akahiva ada Deus \p \v 1 Avaabononi vakanakaidivakhamajahaki bana afoha'oadaha, Cristo igamina hahavi a'oni. \v 2 Ija'ari va'ora avarigariki vakaikahiha avagorania, va'ora vagathanijahaki bana. Ija'ari vahoarahanana va'ora vagathani'iki adani ija'ari va'ora avigariki vagorana, avigaravini kaba'i va'ora vagathani'iki adani Deus ibavi kaija'arini. \p \v 3 Va'ora vakajoamora bana adani cadeia vahojaki, vakadiania avahojaki fori avihihi. Va'ora vakajoamora bana jaboni adani ija'ari vajaharihariki, avajaharihariki fori avihini, va'ora avavaima'banavini. \p \v 4 Ija'ari hahavia vakava'ibodivaraniva ida jahaki makhira kidigamo khama vaabono vakavahojakhamavini afoha'oadaha, vaabono vakanofikhamajahakivini. Hari'a bana vavi'oma ida hoariha kagamo hoariha kamakhira. Deua bikaronaki bana ida nahina jahariki makhira kidigamo hiriki vaabono vakavi'omakhamaki vakadimoni. \p \v 5 Hari'a avava'ini-ra nahonariahihivini arafiava bana ida jiniro-ra avakava'inofinofivini. Avava'inia arajomava bana ida nahina avavahoja'iki. Nihi ida Deus athi: \q1 “Jokoa a'onira onahojaharihi. \q1 Ni-a'onira okava'ipahiniki \q2 jaboni.” \m Niha ada Deus. \v 6 Oniania aofinirina ariabono ani'ava: \q1 “Deus hora kakodiabakhiaki ho. \q1 Ni-ofiniki hida ija'ari. \q1 Deus hora akadava'avini mani ida nahina hora \q2 namakhaniravini hija.” \m Akhaniva. \p \v 7 Va'ora vakava'ibodivarani bana adani avakadika'da'di kohana Deus athia a'onira vanava'isohi'bo'da'iki. Vakava'ibodivarani bana ida vakadimahi vahokina oadani Deu-ra vavakaijoka'avini. Vaabini'ina asia vavakaijokaki ada. Va'ora vakava'ibodivarani bana mahija Jesu-ra vavakaijokavini avakabanafovini. \p \v 8 Ni-hoarihapa'itxiki ida Jesus Cristo kahojai. Kidihojai bivahoja'bo'da'iki asia bivahojaki. Mahi anokhomiriki ida bivahojaja. \p \v 9 Vakajari'da bana ida ojomo'ihi kavaranihi asohiriki Cristo vara bivani'ariki mahija Deus kahagihi-ra avaragariravini. Deus haria kajoamoravini-ra ava'ahahi; ovaria binadanohi ida avakaijokavini ava'i bodinia. 'Bai kaaji hiki ni-ija'ari va'ini bodini-ra nadanoki. Ija'aria vanaabavini kaba'i ida kaaji kavaranihi, ni-ija'ari-ra kakodiaki. \p \v 10 Hari. Sasidotxia bada vani'aki ida vakadibadani judeus kaija'ari Deu-ra khai vani'avini kagorani banininia. Nimanija ida Deu-ra vakanamasivivini. Ni-nikia Deu-ra akanamasiviki. Sasidotxi igitha amani-ra vavakaijokavini oadani, ni-vakaabokaki ida Deu-ra vakanamasivivini akadiania harifori vihina. \p \v 11 Judeus kaija'ari vakadisasidotxi vaka'da'diva biavikhajakosiki ida igitha amani Ibavi Katokini Jahaka'oaki kania, Deus viaha biakana'diri'dirikhamaja kaimoni ida ama, ija'ari vakadihojai asohiriki aniaja kaimoni. Igitha abononi vani ida aha'dihahavija ija'ari vagorana napaja ninia. \p \v 12 Onivani fori hira jaboni ada Jesus. Ovari abini'iki sidaji banininija, bianija kaimoni ida ija'ari vakadihojai asohiriki amana ahovarikia. \p \v 13 Hari. Jesu-ra anamaakariki fori arihiva sidaji banininija. Jesus va'i-ra anaipahihivini. Jakaho ava'i aipahihiva jaboni kidiania. \p \v 14 Araboa arihojana oadani ni-hojaki ida sidaji a'bo'daki akadimoni hini. Anaviahanokhaki ida sidaji hojahaha'oadahaki. Ni-hoja'iaki kaho ida sidaji. \p \v 15 Jesus haria kakodiavini vani Deu-ra anamaakarivini-ra akaabokaja, akanamasivira kaimoni. Ni-Deu-ra akavikhaki igitha abononia. Deus jahana ka'oa kavaranihi vani ida avikhaja. Deu-ra ani'aki hari: \p —Ivani, ijahaka'oaki i. Avajahaki ida haria ikajoamorabakhiavini. Ivani ka'oa akadika'da'di i. — Nikia akavaranihi, Deu-ra akanava'igaki fori arihihi akadikhaiinia. \p \v 16 Vakava'ihoki bana ida badani jahakia avakabadanini vahoariha vakadiania, avaabononi avakakakodiakhamavini hiki. Nikia avakahojaihi; Deu-ra avakanava'igaki fori avihihi. Khai bini'aki bana ida avakadihojai jahaki. Igitha imani aha'diki fori hiki ida. \p \v 17 Hari. Vanaaba'a bana ida a'onira vanava'isohiva abono vaathi. Bada vani'a bana ida a'onira vahonariavini hiki. A'onira avakadava'ahaha'oadahaki adani. Deu-ra vakanamonivini hiki bana ida vakadibadani niha vani'a'aki a'onira avakadava'avini. Vaathi avanaabahi; khai vani'ahi ida a'onira avakadava'avini. Vaathi avanaabarihi; vava'i avanamokaraha, a'onira avakadava'avini oadani. Ni-niki jahaki avakadimoni. \p \v 18 Asia haria vakanikhariaha'oadaha bana Deus kania. Aogaki ida nahina asohiriki hojarini ava'i kaabanahahani kania. Anofiki ida badani asohiki-ra anamonahaha'oadahavini. \v 19 A'onira okanikhariadanokivini hiki ida Deu-ra vara avani'abakhiavini kodimoni. Vakanikharia bana mahija Deus hora karonajorakivini oajoi'ianana avakadiania. \s1 Deus kanikhariana athini hida \p \v 20-21 Deu-ra vara oni'aki ho. Ovari haria no'avini hiki ida ava'i jahajahani. Deus vania bianahoki'ara ada akadika'da'di Jesus, abini'ina naothinia. Jesus ovilia akadava'ava abono jahaki fori hiki ada. Abini'ina abono-ra va'aha'iki ada, haria akava'ijoara kaimoni. Kidi'ovilia fori arihiki hari. Abini'ina vani Jesua binakama'da'iki ida Deus kava'iponahi ja'dini a'bo'daki, oniani ida avakainamokia a'onira no'avini Deu-ra okanikhariavini hija, bada avani'aja kaimoni ida hahavi Deua bivajahaki. \p Onofiki jaboni ida ava'i bodinia badani binofiki-ra bada ni'avini. Jesus Cristo vania bada bini'aja ida. Khai ani'ahaha'oadahava bana ida Cristo jahana, vagana, danona, ogahana hiki. Hari ida vani oamani. \s1 Athii anokhomini hida \p \v 22 Oigamina, a'onira okanikhariavini hiki hida oathi-ra mitha avani'ajahakivini. Ni-onofiki ida kodivarani avava'ini-ra kajokovini. Oathi oadariki-ra onajiri'iki ho a'onira khai ni'aki kaimoni. \v 23 A'onira okanamonivini hiki ada arigamina Timóteo cadeia avarakhaonani'iki. Ai ohina viahania kaikahi'iki ada Timóteo kodiania, oavikhaki bana ada a'onira onavanavanahavini. \p \v 24 Va'ora vaka'ivaniti bana adani a'onira vanava'isohiva abono, Cristo kaija'ari vahoariha vihiki avakadiania vahojaki. A'onira vaka'ivanitiki hadani Cristo igamina. Itália kaaraboni kaija'arini hadani. \p \v 25 Onofiki ida Deus a'onira kajoamorahahavivini. \p Hari ida vani oamani athi anokhomini.