\id 1CO Paumari [pad] NT (Brazil) -2009 bd. \h 1 Coríntios \toc1 Pauloa bikaronaki ida athi kapapirani Corinto sidaji kaija'arini vakadiania \toc2 1 Coríntios \toc3 1 Co \mt1 1 CORÍNTIOS \mt2 Pauloa bikaronaki ida athi kapapirani Corinto sidaji kaija'arini vakadiania \c 1 \s1 Pauloa bikaronaki hida athi kapapirani \p \v 1 Hovani Paulo ho. Deus hora nofivini hiki Jesus Cristo athi avaadahaoniva abono ohina, oniani ida hora baranahavini hi'ia. Kodiania hojaki hada oigamina Sóstenes oniki. \p \v 2 A'onivani Deus kaija'ari a'oni, Corinto sidajia avahojaki, a'onira okajirihivini hiki hida oathi kapapirani. Jesus Cristo kania avarakaramisini mani ida Deus a'onira baranahavini hi'ia kidija'ari avihini. A'onira anahoariharibani'iki ada, kidiani avihi'iki a'oni. Deus va'ora baranahaki jaboni adani ija'ari ibavi hahavia vajoroniki, hiva'oani ija'ari Jesus Cristo-ra vakanikhariaki va'ora kajoamorara kaimoni. Vakadika'da'di ada. Akadika'da'di jaboni ada. \p \v 3 Deus akadiabi'i, Jesus Cristo akadika'da'di vakadiania okanikhariaki ida a'onira vakajoamoravini, a'onira vano'avini jaboni va'i jahajahania. \s1 Cristo a'onira kajoamoravini \p \v 4 Deu-ra vara oni'avini vani khai oni'abakhiaja ida Jesus Cristo a'onira kajoamorajahakivini. \v 5 Cristo kania avarakaramisini mani ida Deus kidi'ogahaia a'onira no'a'ahapikivini hi'ia, oniani ida Deus kavarania avakavaranini-ra avakaabokavini hija. Avakaabokaki jaboni ida ogahai Deus a'onira anigahivini hiki-ra avarigavini. \p \v 6-7 Oniania Deua biobaijahakiki ida Cristo monina avava'ini bodinia, kaaraja kaimoni ida avajari'darini. Avanokhavini oadani ida akadika'da'di Jesus Cristo joina kamahini, ni-avaragariki ida Deus aagahai danoki-ra avagathanivini. \v 8 Deus avajari'darini-ra nakaraha'oadahavini, avakava'ipahiniria kaimoni ida Cristo-ra avavakaijokavini, oniani ida joina kamahini avajahaka'oani Deua bikahivini hija. Ni-nahina hojaki avakadiania a'onira osaniki kaimoni. \p \v 9 Vakaijokavahaki ada Deus. Ovari a'onira baranahavini hiki kidisai Jesus Cristo kania avarajahamisini. Akadika'da'di ada. \s1 Vakapitakhamaki fori vihiki adani Deus kaija'ari \p \v 10 Oigamina, akadika'da'di Jesus Cristo hora karonavini hiki nahina binofikia avakadiania a'onira onava'isohija kaimoni. Binofiki ida ija'ari hoarani fori avihini. Hari'a avaabononi avakanaathidanoararikhama bana mahija avaabononi avakanapitakhamaki fori avihiravini. Ija'ari hoarani fori vihi'a bana mahija nahina avakava'ibodivaraniki, nahina avanofiki hiki-ra avanahihavivini. \p \v 11 Oigamina, Cloe gorana kaija'arini hora vakanamonivini hi'iki ida avaabononi avarakanaathidanoararikhamavini. \p \v 12 Vara ovani'aki bana hida avakadihojai. A'onivani afohanana Cristo kaija'ari hahavi avihini kaba'i, varani hoariha-ra avidioniki a'oni. Niha ada hoarana: \p —Hovani Paulo ipohina ho. \m Niha ada hoariha: \p —Iniani. Paulo ipohina ohirihi. Hovani Apolo ipohina ho. \m Niha ada hoariha: \p —Iniani. Apolo ipohina ohirihi. Hovani Pedro ipohina ho. \m Niha ada hoariha: \p —Iniani. Pedro ipohina ohirihi. Hovani Cristo ipohina ho. \m Avakhaniki a'oni afohanana. \p \v 13 Nikia avakavaranihi; Cristo abono pitahatahaki fori hiki. Hoarani ida Cristo abono. Kidija'ari hahavi adani. Ni-jahaki ida Cristo abono pitahatahaki fori hini. Oabinimani'ia koda ava akasanakhamakia avakadimoni ohina? Iniani. \p Avikanani kari ija'aria bidionimanija koda ida oonina kodija'ari avihija kaimoni? Iniani. Oipohina avihirihi. Cristo ipohina oamani a'oni. \p \v 14-15 Oniani ida Deu-ra khai oni'avini hija ija'ari vaipohiki-ra va'ora okanaravinia. Va'ora okana'iki adani Crispo, Gaio vihiki ka'oa. Asohirihi ida vahoariha vakadivarani ija'ari-ra okana'avini oipohina kaimoni vihina. Cristo ipohina kaimoni adani makhira vi'bamiki va'ora okana'iki. \v 16 Okava'ihoki'iki jaboni Estéfanas, gorana kaija'arini vihiki-ra va'ora okana'avini. Ni-okava'ihokiki ida ija'ari hoariha-ra okanavini. \p \v 17 Cristo hora karonavini kari ni-hora honariavini hiki ida kanai karajomihia okabadanina. Monina jahakia okavaranina vani hora honariara ada. Deus aagahai ida Cristo monina jahaki. Ija'aria bikamithahi ida Cristo abini'ina ava akasanakhamakia kidimoni hina, bikajari'darihi, Deus bianaja'dihi ida kidimahi. Nini vani nokiaja ida Cristo monina danoki. \p Cristo hora ni'ahi: \p —Kodi'ogahai fori hirihi ida ogahai araboa kama'daki. Araboja vania kama'daja ida ija'ari hora avigariki vakadi'ogahai. Omonina-ra vara ivani'avini, hari'a bana vakadivarani fori hikia kavarani'a. Nikia ikavaranihi; ni-omonina ka'oa bikaabokaki ida ija'ari kamahi-ra anaja'divini — nikia hora honariaki ada Cristo. \s1 Cristoa binanokiaki ida Deus danona, aagahai hiki \p \v 18 Hari. Ija'ari Ibavi Jaharika'oakia avikhakia vakamithahi ida moni, Cristo abini'ina ava akasanakhamakia ija'ari-ra akava'ijoara kaimoni. Vakamithahi, varani imarini hini vakahihi. Ni-nihanikia Cristo abini'ina ija'ari-ra akava'ijoavini-ra vakahiki. \p Harivani, akamithahi ida Cristo monina; akava'ibodivarani'ihi Deus danona hini. Cristo abini'ina akadimoni hina mani ida Deus haria akava'ijoavini-ra kaabokavini hija. Deus haria akava'ijoavini vani haria nanokiahira ada danona. \p \v 19 Hojaki hida athii Deus athi kapapirania: \q1 “Ija'ari avigahakia vavahojaki ida ogahai araboja kama'daki. \q1 Vakadi'ogahai karahoki \q2 vavanihaki. \q1 Hovani, va'ora onanokiahivini hiki ida \q2 vakadi'ogahai pa'itxi \q2 nahina hirini.” \m Nihi ida Deus athi. \v 20 Nahina hirihi ida ogahai araboja kama'daki. Nahina hirihi ida ija'ari vaabono vaaka'ojomo'ikhamabakhiaki vakadi'ogahaia. Nahina hirihi ida ija'ari vaabono vakanava'isohikhamavini-ra avigajahakiki vakadi'ogahai. Deua binanokia'iki ida ija'ari nofina vihiriki vakadi'ogahai 'badara, ija'ari va'ihariki kavarani fori hiki ida. \p \v 21 Ija'ari abononi kava'ibodivarani'imarinivini hiki ida ogahani, abononi ni'ahi: \p —Hovani oa okaragara ada Deus, oogara kaimoni — nihi. Ni-Deua biva'ahaki ida ija'ari ogana hini. \p Ija'ari Deu-ra avigariki haria vani'ahi: \p —Vara avavani'abakhiaki ida Cristo monina. Varani 'badara ida Cristo monina — vakhaniha. Deus vani ada nihara: \p —Vanaonivini ida Cristo monina varani 'badara. Hari. Ija'aria bikajari'darihi hida hihida varani 'badara; oakava'ijoahi ida ija'ari — niha ada Deus. Nini vani nokiaja ida Deus aagahai. \p \v 22 Hari. Judeus kaija'aria vanofiki ida Deus kabadani danoki-ra vanokivini, Cristo monina ka'oa hini-ra vakajari'darara kaimoni. Judeus kaija'ari vihirikia vakamithavini vanofiki ida ija'ari ogahaki kavarani, vakajari'daria kaimoni ida Cristo monina ka'oa hini. \v 23 Harivani, akadivarani hiki ida Cristo abini'ina ava akasanakhamakia ija'ari-ra akava'ijoara kaimoni. \p Judeus kaija'ari-ra va'ora ka'damanokhoki fori hiki hida Cristo monina vakaimajaharavini. Judeus kaija'ari vihirikia vani'avini: \p —Varani 'badara hini ida Cristo monina avakadivarani hiki. \p \v 24 Vahoariha vani adani Cristo monina-ra vakajari'darira. Deus va'ora kaboa'i'iki adani judeus kaija'ari vihiki vahoariha, judeus kaija'ari vihiriki vahoariha. Cristo abini'ina vani binanokiaja ida Deus danona, Deus aagahai hiki. \p \v 25 Deu-ra vanofirikia vani'avini: \p —Va'ihariki kabadani fori hiki ida Deus kabadani — vakhaniha. Va'ihariki kabadani nokiani fori hini kaba'i, Deus aagahai ija'ari vakadi'ogahai-ra aradaki. Vakhaniha adani Deu-ra vanofiriki: \p —Danoriha ada Deus — vakhaniha. Danorina vakahivini kaba'i, Deus danona ija'ari vadanona-ra aradaki. \s1 Ija'ari Deua binagathogatho'iki \p \v 26 Oigamina, vakava'ibodivarani bana ida avakadimahi Deus a'onira baranahavini kari. Ni-avaipohiki ogahai karaho-ra avavahojaki. Ni-avaipohiki ka'da'di danoki avihiki. Ni-avaipohiki avakanahina'ahapikiki, Deus a'onira baranahavini kari. Nimania ida Deu-ra vanofiriki a'onira vakava'ibodivaranivini hiki. \p \v 27 Deu-ra vanofirikia vani'avini ida ija'ari Deua binagathogatho'iki va'iharini. Deua binagathogatho'iki ida ija'ari va'ihariki fori hiki, ija'ari avigahaki vava'i-ra anaipahihira kaimoni ada Deus. \p Deu-ra vanofirikia vani'avini ida ija'ari Deua binagathogatho'iki nahina hirini. Deua binagathogatho'iki ida ija'ari nahina hiriki, ija'ari ka'da'di vihiki vava'i-ra anaipahihira kaimoni ada Deus. \p \v 28 Deus va'ora nagathogatho'iki adani ija'ari vakaihiponahavahariki, vadanoriki, nahina vihiriki. Binofiki ida nofina vihiriki vakadiva'ibodivarani asohiriki-ra nihimavini. \v 29 Oniani ida ija'ari abononi vaboraborahavini-ra najaharija. Ni-ija'aria bikaabokaki ida Deu-ra ni'avini: \p —Ojahana ijahani-ra aradaki. \p \v 30 Deus vani haria anakaramisija Jesus Cristo kania. Kidiania aakaramisina mani ida Deus Cristo aagahaia haria anigahivini hija. Cristo haria kajoamoravini mani ida Deus akadimahi sohika'oani-ra kahivini hija jaboni. Deus haria anahoariharibaniki hari, kidija'ari arihija kaimoni. Jahari sa'a kabodinia haria akava'ijoa'iki ada, \v 31 oniani ida ariabono avaboraboraharavini hija. \p Deus athi kapapirania hojaki hida athi: \q1 “Ija'ari kidimahi jahani-ra vara vani'avini-ra nofihi; \q2 jakaho vara bivani'ava ida Deus kabadani jahaki kidiania.” \m Nihi ida Deus athi. \c 2 \s1 Cristo ava akasanakhamakia abini'ina varani hini \p \v 1 Hari, oigamina, vara ovani'aki bana ida avakadiania ohojabiininina kari. Oniaroa a'onira vara oni'avini hi'iki ida Deus monina ka'oa hini. 'Bo'dakari ogavaharihi ida varani nahina hini. Onanamithaja kaimoni ida Cristo monina, ni-odioniki ida varani ipohiki. Vajaforia a'onira onava'isohivini hiki. Ni-ija'ari ogahakarahoki kavarani fori hirihi ida kodivarani. \p \v 2 Oabono oni'ahi: Vakadiania ohojana oadani va'ora oka'ojomo'ivini hiki bana ida Jesus Cristo varani hina. Jesus ava akasanakhamakia abini'ina kavaranihi ka'oa okavaraniki ho. Jokoa varani hoariha va'ora oka'ojomo'iriha adani — oabono oni'a'iki ho. \p \v 3 Hari. Oniaroa avakadiania okaikahina odanorina oofinina otharararana. \v 4 A'onira oka'ojomo'ivini vani Cristo monina ka'oa hini-ra vara ovani'a'ia. Ni-okaijo'aki ida varani ogavahakia okavaranina. Ni-a'onira okaboroki kodivarania. Vara onina vani Ma'onahai Jahakia binanokia'ia ida danona avahararania. Avariga'iki ida Ma'onahai Jahaki danona-ra avanokivini, oniani ida Cristo monina ka'oa hini-ra avarigavini hija. \v 5 Ija'ari ogahaki kavarani hirihi ida a'onira najari'darija. Deus danona avava'ini bodinia hojani mani ida a'onira najari'darija. \s1 Deus aagahai varani hini \p \v 6 Hari. Ija'ari Cristo-ra vavakaijokavini avijavaki vakadiania arihojana, Deus aagahai ka'oa akavaraniki hari. Hari. Ija'ari Deu-ra vanofiriki vakadi'ogahai araboja kama'daki. Deus aagahai ka'oa fori hirihi ida vakadi'ogahai. Deus aagahai fori hirihi jaboni ida arabo kaka'da'dini ija'ari-ra vahonariabakhiaki vakadi'ogahai. Va'oaniaro vadanona ihimiraraoniki. \p \v 7 Deus kani ida ogahai ka'oa hini vara ovani'a'iki. Badara ipohikia Deua bianahojaki ida kidi'ogahai ija'aria avigaria kaimoni. Hahavi amonahani viahania Deus abono-ra nava'isohijoravini hi'iki ida namithaki kaimoni akadiania. Bikava'ibodivaranijora'iki ida niha ninini jahana, vagana, ogahana hiki agahinana hiki kaimoni kidiania. \p \v 8 Arabo kaka'da'dini ija'ari-ra vahonariakia ni-avigaki ida Deus aagahai. Avigaja vaha; ni-vavahonariahiki vaha ada akadika'da'di jahaka'oaki ava akasanakhamakia abini'ina. Va'oaniaroa ni-avigaki ida Deus aagahai. \p \v 9 Nimania hida athii Deus athi kapapirania hojaki: \q1 “Hojaki ida nahina ija'aria binoki'iariki, \q2 bikamitha'iariki, \q2 bikava'ibodivarani'iariki hiki jaboni. \q1 Oniania Deua binaibavijahajoraja ida ija'ari nofina vihiki vakadimoni.” \m Nihi ida athii. \p \v 10 Deua bikarona'iki ada Ma'onahai Jahaki akadiania haria anigahivini hi'iki ida kidi'ogahai ahojaki. Ma'onahai Jahaki hahavi-ra nokiki, hahavi-ra ogaki. Deus kava'ibodivarani-ra ogaki jaboni. \p \v 11 Ija'ari ma'onahani ka'oa biogahahaviki ida ija'ari kava'ibodivarani niha ninini. Hoariha ni-biogaki. Onivani fori hira ada Deus Ma'onahana Jahaki. Ovari ka'oa biogahahaviki ida Deus kava'ibodivarani. \p \v 12 Hari. Ni-agathaniki ida ogahai araboja kama'daki Deu-ra vanofirikia vavahojaki. Agathani'iki ada Ma'onahai Jahaki Deua bikarona'iki akadiania, haria anigahira kaimoni hahavi Deus haria no'avini hikia. \p \v 13 Oniaroa, ija'ari-ra aka'ojomo'ivini vani akadivarani fori hirihi ida ija'ari Deu-ra avigariki vakadivarani. Vakadi'ogahai kama'dani araboja. Ma'onahai Jahaki vani ada haria ka'ojomo'ira, haria anigahivini Deus aagahaia. Harivani, anamonija ida Deus monina ka'oa hini, varani Ma'onahai Jahaki haria ka'ojomo'ivini hi'iki. \p \v 14 Ija'ari Ma'onahai Jahaki-ra vahojarikia ni-bikaabokaki ida ogahai danoki-ra gathanivini. Ni-nahina hini biogaki. Ni-nahina kaimoni jahani bikahiki ida nahina Ma'onahai Jahakia bino'avini. Ma'onahai Jahaki va'ini bodinia hojarina mani ida nahina Ma'onahai Jahakia bino'avini hiki-ra avakharanaipa'itxiravini hija. \p \v 15 Ma'onahai Jahaki ija'ari va'ini-ra nahonariahihihi; bikaabokahi ida nahina hahavi jahani jaharini-ra ogavini. Ija'ari Ma'onahai Jahaki-ra vahojarikia ni-bikaabokaki ida Deus kabadani ava'i bodinia hojaki-ra ogavini, jahani jaharini bikahija kaimoni. \p \v 16 Nimania hida athii Deus athi kapapirania hojaki: \q1 “Ni-ija'aria biogaki ida Deus kava'ibodivarani. \q1 Ni-ija'aria bikaabokaki ida Deu-ra ka'ojomo'ivini \q2 biogarikia.” \m Niki ida athii. Harivani, Ma'onahai Jahaki ava'i-ra nahonariahihivini mani ida akadiva'ibodivarani Cristo kava'ibodivarani fori nihaja. \c 3 \s1 Deus kabadani abono hari \p \v 1 Oigamina, ni-okaaboka'iki ida vara a'onira oni'avini ija'ari Ma'onahai Jahaki va'ora bananiki-ra vara oni'avini fori hikia. Ija'ari Deus athi-ra vanaabariki-ra vara oni'avini vani fori hija ida a'onira vara oni'avini. Ni-avijava'iaki ida Cristo-ra avavakaijokavini, oniani ida isai fori a'onira nihaja. \p \v 2 A'onira ono'baihavini fori kihiki ida joho kaa'bani. Ojomo'ihi kavaranihi kama'dani ka'oa fori kihiki ida joho kaa'bani. Isai fori avihini mani ida 'bai ka'oa havahani-ra avakaaboka'iaravini hija. Ni-avanaaba'iaki kaho ida ojomo'ihi kavaranihi avakamitha'iki, oniani ida ojomo'ihi kavaranihi hoariha-ra avarigavini-ra avakaaboka'iaravini hija. \p \v 3 Avakadihojai hiki ida Deus athi-ra vanaabariki vakadihojai. Ija'ari avakakabajahinofiki avakadiania vahojana oadani, avananokiaki ida asia Deus athi-ra vanaabariki vakadihojaia avakahojaini. Ija'ari abononi kanahoarihakhamavini hiki abononi kakariakakhamaravini, avananokiaki ida asia Deus athi-ra vanaabariki vakadihojaia avakahojaini. Va'oaniaro fori avihiki a'oni. \p \v 4 Vakhaniha adani ija'ari avakadiania vahojaki: \p —Hovani Paulo ipohina ho. \m Nihi ida hoariha: \p —Iniani. Paulo ipohina ohirihi. Hovani Apolo ipohina ho. \m Avakhanini oadani, ija'ari Deus athi-ra vanaabariki vakadihojaia avakahojaiki a'oni. \p \v 5 Nahina hiriha ada Apolo. Nahina ohirihi jaboni. Deus kabadani abono hari. A'onira akanamonivini hi'iki ida Cristo varani hina, avavakaijokara kaimoni. Harivani afohanana bada ani'aki ida badani Deus haria honariavini hiki. \p \v 6 Cristo monina ija'aria bivava'isohihivini vani ba'ba'da rakhajahaki fori hija ida. Cristo varani hina ija'aria bika'ojomo'ivini vani rakhajahi-ra kapahapahaki fori hija ida. Homiro'a a'onira onanamithabiininivini hiki ida Cristo monina. Naothinia Apolo a'onira ka'ojomo'ivini hiki ida Cristo monina avanaabaja kaimoni. Deus vani ada vakaijokana vihiki-ra va'ora ana'ba'dira, binakaraja jaboni ida vajari'darina. \p \v 7 Nahina hiriha ada rakhajahi abono. Nahina hiriha jaboni ada kapahahihahi abono. Deua binamoaki ida rakhajahi 'ba'dani, avijavaja kaimoni. \v 8 Ni-rakhajahi abono kabadani kapahahihahi abono kabadani-ra aradaki. Deus vania binaabosihananaja bana ida kidibadani abono vakadibadani. Karahohi ida vakadibadani, karahohi jaboni ida vakadibadani abosini. Pa'itxihi ida vakadibadani; pa'itxihi jaboni ida vakadibadani abosini. \p \v 9 Siroi Deua binamonahaki fori avihiki a'oni. Apolo khama bada akhanijabanaki hari Deus kania. \p Hari. A'onira okavarajomivini ida gora Deua binamonahaki fori avihini jaboni. \v 10 Deus hora no'avini hi'iki ida kidi'ogahai danoki, okaabokaja kaimoni ida kidibadania okabadanina. Deus hora anigahijahakivini hiki ida kidibadani. Hovani onakama'daja ida kidibadani ija'ari Cristo-ra avigariki vakadiania. Va'ora onanamithabiininivini hi'iki ida Cristo monina. Gora amonahani kama'dani fori hiki ida kodibadani. \p Hari hihi ida kodibadani, vahoariha maina bada vani'aki ida. Va'ora vaka'ojomo'ivini hiki ida Cristo athi-ra vanaabavini. Nimania ida badani Deus a'onira honariavini hiki afohanana. Gora amonahani a'diahini fori hiki ida avakadibadani. Vanajaha bana ida avakadibadani Cristo kaija'ari vakadiania. \p \v 11 Deus vania binaibavira ada Jesus Cristo gora dadani kaimoni hina. Ovani oa ada ja'di karaho naibavivahani sohiki fori hira, kaaraja kaimoni ida gora. Ovani oa biakava'ijoaja ida ija'ari. Ovari ka'oa binakaraki ida ija'ari Deu-ra vakaijokavini. Ni-hojaki ada hoariha Jesus Cristo fori hiki. \p \v 12 Hari. Ija'ari Cristo monina-ra vanamonivini vani fori hija ida Deus gorana-ra vanamonahavini. Cristo kaija'ari vahoariha Deus kabadania vakabadanijahakiki. Vakadibadani nahina kaidivaki ouro, prata, ja'di jahaki fori hiki ida. A'bo'daki ida. Cristo kaija'ari vahoariha vani adani Deus kabadani-ra bada vani'ajahakirara. Vakadibadani nahina kaidivariki, hogoi, avaafani, ava 'dakhariki fori hiki ida. Ni-a'bo'daki. \p \v 13 Cristo ija'ari kahojai-ra naabosivini kamahini binanokiaki bana ida kidija'ari vakadibadani, vakadihojai hahavi jahaki jahariki. Binaibaviki fori hiki bana ida vakadibadani afohanana siho kabodinia, binanokiaja kaimoni ida sihoa binihimavini binihimaravini. Nimania ida hojai jahaki jahariki hiki-ra nanokiavini kamahini. \p \v 14 Ija'ari vahoariha-ra va'ora kakodiabakhiahi vakarara kaimoni Cristo kania; a'bo'dahi ida kidibadani. Ni-siho fori kihikia binihimaki bana. Aanihi ida kidibadani; bigathanihi ida kidibadani jahaki abosini. \p \v 15 Hari. Siho fori kihikia binihimaki bana ida hoariha kabadani a'bo'dariki. Ni-bigathaniki bana ida kidibadani abosini. Ihimini kaba'i ida ija'ari kabadani, Cristoa biakava'ijoaki bana ida kidija'ari hiki. Ija'ari siho kakhororoki kania radahani khaonanini fori hiki ida ija'ari aihotani bana. \s1 Deus gorana fori arihiki hari \p \v 16 Hari. Oogaki ida Deus gorana fori avihini-ra avarigavini. Deus Ma'onahana Jahaki ibaviki avava'ini bodinia. \v 17 Ija'aria binihimaki ida Deus gorana. Deus vania binihimaja bana ida hi'ida ija'ari jaboni. Deus kani ka'oa ida gorana. Gorana fori avihi'oamanija afohanana. \s1 Paulo va'ora kaabanivini vakadivarania \p \v 18 Hari'a ija'ari abononi korijanahava. Hari'a ija'ari abononi kava'ibodivaraniva: \p —Arafiaki ida ogahai araboa kama'daki-ra ovahojavini — ni-nikia kava'ibodivaranini jahaki ida ija'ari. Jakaho ija'ari Deu-ra avigariki ira vani'ava ija'ari ogahariki ihinia. Jahaki ida ogahai araboja kama'daki-ra ikava'ipahinivini, ivahojaja kaimoni ida oogahai ka'oa Deua bikavagahinaiki. \p \v 19 Deu-ra vanofirikia vavahojaki ida ogahai araboja kama'daki. Deua bikava'ibodivaraniki ida vakadi'ogahai ija'ari va'ini bajadihadihaki aagahai hini. Hojaki hida athii Deus athi kapapirania: \q1 “Deua biva'ahaki ida \q2 vakadi'ogahai \q1 va'ora anagithiki fori \q2 vihina.” \m \v 20 Hojaki jaboni hida athii hoariha: \q1 “Deua biogaki ida avigahaki vakadiva'ibodivarani. \q1 Ni-nahina kaimoni jahani Deua bikahiki ida \q2 vakadi'ogahai.” \m Nihi ida athii. \p \v 21 Ni-asohiki ida kodipohi avihinia avaabononi avavaboraborahavini, Apolo ipohina avihinia avaabononi avavaborahavini jaboni. Akadiani avihirihi. Avakadibadani abono hari, oniani ida avakadiani haria nihaja. Cristo kaija'ari avihini mani ida Deus hahavi hojakia a'onira no'avini hi'ia. \p \v 22 A'onira kakodiaki kaimoni ida hahavi Deus a'onira no'avini hi'iki. Avakadiani adani Apolo, Pedro vihiki, hovani jaboni a'onira aakodiaki kaimoni. Deus a'onira no'avini hi'iki ida hahavi araboa hojaki. Avahokini oadani Deus a'onira akadava'a'iki a'oni, avaabinini naothinia asia a'onira akadava'aki ada jaboni. Hidakaba'i, mahi hahavi khaki a'onira akadava'aki bana ada. Avakadiani ida hihida hahavi hojaki. \v 23 Cristo kani a'oni. Deus kani ada Cristo. \c 4 \s1 Jesus athi avavaadahaoniva abono varani vihina \p \v 1 Hari. Haria avakava'ibodivaranivini vani avaabononi vani'a bana: \p —Cristo kahonai abono adani Paulo. Deus va'ora nanamithabiininivini hi'iki ida monina ija'ari vahoariha aviga'iariki kaho — avaabononi vani'a bana. \p \v 2 Ija'aria vanokivini vanofiki ida honai abono vakaijokavahaki kidika'da'di kabadania kabadanijahakini. \v 3 Honai abono jahaki mani koda ho? Ni-okava'ibodiki ida jahani jaharini hora avakava'ibodivaranivini. Ni-okava'ibodiki jaboni ida vahoariha hora vara vavani'avini, jahani jaharini honai abono ohina. Ni-hovani ni-vara ovani'aki ida honai abono kabadania okabadanina jahani jaharini. \p \v 4 Okava'ibodivaraniki ida kodihojai, ni-okaragaki ida badani asohiriki bada oni'a'iki. Ova'i bodinia badani asohiriki-ra okaragaravini kaba'i, hojahi hojarihi ni-oogaki. Deus vania biogaja ida kodihojai. Ovari ka'oa bikaabokaki ida asohini asohirini bikahivini. \p \v 5 Akadika'da'di Jesus joina viahania hari'a vara vavani'ajora ida honai abono kabadani asohiki asohirikia kabadanina. Anokhava ida joina kamahini aogaja kaimoni. Ovaria binanokiaki bana ida ija'ari vakadiva'ibodivarani ahojaki, nahina ija'aria bikava'inofinofiki va'ini bodinia. Binanokiaki jaboni ida nahina kaimoni Deus kabadania kabadanini. Oniania, Deus vania vara bini'aja bana ida kidija'ari afohanana. Kidibadani jahahi; bivajahavini bikahihi. \p \v 6 Oigamina, vara ovani'avini hiki ida Apolo khama varani arihina, a'onira oka'ojomo'ija kaimoni. Onofi'iki ida varani arihina-ra avakamithavini, avarigaja kaimoni hida athii jiriki nahina nini: \q1 “Vanaaba'a bana hida \q2 Deus athi jiriki.” \m Niki ida athii jiriki. Ni-asohiki ida arigamina hoariha-ra avavajahavini, arigamina hoariha-ra avakaihiponiravini. Hari'a nikia vakahojai. \p \v 7 Avajahani vahoariha vajahana-ra aradamiki avavanihamanija koda? Iniani. Deus viaha ni-ija'ari hoariha-ra aradamiki. Avavahojamanija koda ida nahina Deus a'onira no'aravini hiki? Iniani. Deus a'onira no'a'oamanija hahavi avavahojakia. Deus kania avagahinahahavi'iki a'oni, oniani ida nahina avavahojakia avaabononi avavaboraborahavini-ra najaharija. \p \v 8 Nahina hahavi Deua bivahojaki avakadimoni hini-ra avagathani'iki avaabononi avavanihamanija koda? Iniani. Ni-avavahojahahavirihi ida. Avakanahina'ahapikiki avaabononi avavanihamanija koda? Iniani. Avakanahina'ahapikirihi. Avaabononi avani'a'badaraki a'oni: \p —Ija'ari vavaka'da'diva arihiki hari Deus khama. Ija'ari vavaka'da'diva vihiriha adani Paulo, Apolo khama — avakhani'badaraki a'oni. Ija'ari vavaka'da'diva avihija vaha; khai onihi vaha. Onofi'oamanija ida ija'ari vavaka'da'diva avihika'oa'ini, ka'da'di arihija kaimoni jaboni avakadiania. \p \v 9 Cristo athi avaadahaoniva abono arihina kaba'i, oabono okava'ibodivaranivini hiki ija'ari vavaka'da'diva fori ohirina. Okhananavaki ada arabo kaka'da'dini kidija'ari vaviaha. Harivani Cristo athi avaadahaoniva abono aokasiagaka'oaki fori arihiki hari. Ija'ari kaihiponahavahariki fori arihina, haria avigarahavini. Vanofiki vanivaha ida ija'ari vaipohiki vaviaha ariabinina-ra vavahonariahivini. Vanofiki ida Deus ibavi kaija'arini, ija'ari araboa vahojaki vihiki ariabinina-ra vanokivini. Nimania ida haria vakanabadanihaki fori vihina. \p \v 10 Hari. Deu-ra vanofiriki haria vakava'ibodivaranivini hiki ida ava'ihariki fori arihina Cristo-ra avakaijokavinia. A'onivani avaabononi avakava'ibodivaranivini hiki ida avarigahani Cristo kania avarajahamisini. \p Hari. Deu-ra vanofiriki haria vakava'ibodivaranivini hiki nahina arihirina. A'onivani avaabononi avakava'ibodivaranivini hiki ida ka'da'di avihini. \p Hari. Deu-ra vanofiriki haria vakaihiponiriki hari. A'onivani, a'onira vavava'ihaki adani. Nikia avaabononi avavaboraborahahi; jahaki avavanihamania koda ida? \p \v 11 A'aadahaonina vani avai'amibakhiaja, akanabidi akaaforabakhiaja, akaimahabakhiaki ida makari 'bo'da. Haria vidafiabakhiaki adani. Aribavirina a'aadahaoniki hari. \v 12 Mahi hahavi bada akhanikarahoki hari asa'a ariabono akava'ogajarihavini. \p Hari. Ija'ari varani jaharikia haria vakanavaranihahi; vaathi agathanihi: \p —Anofiki ida Deus a'onira kajoamoravini — va'ora ani'aki adani ija'ari. Hari. Ija'ari haria vanajahariharihi; va'ora akaihamahiravini vani arihojahi. \v 13 Onii jaharikia haria vanaonivini kamahini, vaathi agathanihi athii forakia. Deu-ra vanofiriki haria vakava'ibodivaranivini hiki ida nahina karamonavahaki fori arihina, nahina jahajanariki hokahiki kaimoni fori arihinia. \p \v 14 A'onira okajirihivini hiki hida oathi a'onira oka'ojomo'ija kaimoni. Kodisai fori avihiki a'oni. A'onira onakaidiva'oamanija. Avava'ini-ra oanaipahihivini kaimoni hirihi ida oathi onajiriki. \v 15 Varajomavaharina kaba'i adani a'onira vaka'ojomo'iki, hovani ohoarana avakadiabi'i fori ohiki ho. Homiro'a a'onira okanamonivini hiki ida Jesus Cristo monina jahaki, avavahojaja kaimoni ida avakadimahi ja'dini kidiania avarakaramisija kaimoni, oniani ida avakadiabi'ia oabono onaonivini hija. \p \v 16 A'onira okanikhariadanokivini hiki kodihojai-ra avakabanafoja kaimoni. \v 17 Okaronaki ada Timóteo avakadiania okhana a'onira kakodiara kaimoni, kodihojai-ra avakabanafoja kaimoni. Kodisai fori hiki jaboni ada Timóteo. Bivakaijokajahakiki ada Cristo. Oathi-ra naabaki jaboni ada. Onakaidivaki ada. A'onira nava'ihokiki bana ada Timóteo ojomo'ihi kavaranihia vara va'ora oani'aoni'iki adani Jesus Cristo kaija'ari avajoronioniki. Kodivarani hiki afobakhia vakadiania, ija'ari Cristo kania akaramisiki niha ninini ida kidihojai ja'dini. \p \v 18 Ija'ari vahoarahanana avakadiania vahojaki ookhariki hora vavanihavini avakadiania, oniani ida vaabono vavaboraborahavini hija. \v 19 Deus ookhana-ra nofihi; jorakia ookhahi avakadiania. Oogaki bana ida vaabono vavaboraborahaki vakadi'ogahai danoki ka'oa hini ka'oa hirini vavahojaki. Ni-arajomaki ida vakadivarani Deus danona-ra vavahojavini-ra vakahivini. Onofiki ida onokivini vavahojavini vavahojaravini. \p \v 20 Ni-arajomaki ida ija'ari kavarani Deua kidimahi bivaka'da'divini-ra kahivini. Deus ija'ari-ra vaka'da'dihi; Deus danona nokiahi ija'ari kania. \v 21 Nahina mani ida avanofija? A'onira onavanavanahavini kamahini avanofimanija ida athii khanakia a'onira vara oni'avini? Avanofimanija ida athii forakia a'onira vara oni'avini, a'onira onakaidivavini-ra onanokiavini? \c 5 \s1 Hojai asohipa'itxirikia kahojaiki ada Jesus kaija'ari \p \v 1 Hari. Oniaroa, okamitha'iki ida varani avihini. Vakadivarani hiki ida avakadiania hojana makhira kidiabi'i kagamo-ra vi'omabakhiaki. Jesus kaija'ari ada. Nimania hida varani okamitha'iki. Deua bikaramonaki ida hojai nikia kahojaina. Deus kaija'ari vihirikia jaboni ni-khai vani'aki ida hojai niki. \p \v 2 Ni-nahina kaimoni avakadihojai jahakia avaabononi avavaboraborahaki. Jahaki ida namitha'iki avava'ini-ra mokara ni'avini. Ni-avava'ini-ra mokara ni'apa'itxi'iki. Jahaki bana ida makhira akara'ona-ra avahonariavini avavajoroniki ibavini kania. \p \v 3-4 Napaja ohojana kaba'i, hojahaha'oadahaki ida kodiva'ibodivarani avakadiania. Avakadiania ohojaki fori ohina vara ovani'aki ada hi'ada makhira. Jesus Cristo hora honariavini oadani, ovava'isohihiki ida makhira kahojai asohipa'itxiriki. Jahaki ida hojai asohiriki abosini-ra gathanivini. Avajoroni'ianani kamahini ova'i bodini vara nini hojaki avakadiania jaboni bana. Akadika'da'di Jesus danona hojaki bana jaboni. \p \v 5 Oniania a'onira ohonariavini hiki hi'ada makhira kidimadinava-ra vi'omaki-ra avararakhavini Jahari sa'a kabodinia, abono-ra ka'da'digariara kaimoni, kidihojai-ra kava'ipahinira kaimoni. Jaharia hidiaja binapohimajavini kaba'i ida makhira abono, akadika'da'di ka'oa biakava'ijoaki bana ida makhira ma'onahana ija'ari kahojai-ra naabosivini kamahini. \p \v 6 Hojai asohiriki hojani oadani avakadiania, ni-asohipa'itxiki ida avaabononi avavaboraborahavini. Avarigaria koda ida ija'ari kavarani afobakhia: \q1 “Pão-ra kanathoramananiki pa'itxia bikanathoramananiki ida pão kaimani hahavi.” \p Okavarajomiki bana ida ija'ari hoarani kahojai asohiriki pão-ra kanathoramananiki pa'itxia. Vajaforia ija'ari hahavia bada vani'aki ida hojai asohiriki. \p \v 7 Hojai asohiriki-ra vakava'ipahinika'oa'a bana mahija avakadihojai sohini sohirini-ra avanakabodihadiharavini. Pão-ra kanathoramananiki-ra avanahokahivini vani fori vihi'a bana mahija pão kaimani kaja'dini kathoramananiriki fori avihivini. \p Hari. Ihinika Páscoa oniki amonahabiininini kari akadija'ari avikhananavaki ovilia-ra vanaabini'iki, vaabinirara kaimoni adani vakadija'ari. Ovilia fori hi'iki ada Cristo, ovari abini'ina-ra va'aha'iki ariabiniria kaimoni, Ibavi Jaharika'oakia aokharia kaimoni. \p \v 8 Vakava'ipahinika'oa'a bana ida hojai asohiriki kaipahivahaki Deua bivajahariki. Hojai jahaki kabodihadiharikia akahojai'ava. Varani ka'oa hinia akavarani'ava. Hojarihi ida hojai asohiriki akadiania, Páscoa ihinika ko'baini pão kathoramananiriki-ra akahavini fori hiki ida. \p \v 9 Oathi kapapirani hoariha a'onira okajirihivini hi'iki ida hojai karamonavahaki kaimajahavahariki. A'onira okaabanivini hiki ida makhira kidigamo hiriki khama vaabono vakavi'omakhamaki-ra va'ora avagathaniravini. \p \v 10 Kodivarani hirihi ida ija'ari Deu-ra vanofiriki vakadiania avarakara'oni. Va'oaniaroa bada vani'abakhiaki ida hojai karamonavahaki vara ovani'a'iki. Vahoariha vanofivini arafiaki ida nahina hahavi vanokiki avakakabajahinofiki. Vahoariha vakabo'dinofiki adani. Vahoariha deus amovana-ra vakanamasivibakhiaki. Ija'ari nikia vakabadaniki vakadiania avarakara'oni-ra avanofija vaha; ni-araboa avahojajanaki vaha. \p \v 11 Oathi kapapirania a'onira onava'isohivini hi'iki ida Jesus kaija'ari hojai Jesua bivajaharikia kahojaini oadani a'onira naonivini avaigaminia. Makhira kidigamo hiriki khama vaabono vakavi'omakhamaki, ija'ari nahina hahavi-ra nofivini arafiaki kidimoni hini, ija'ari deus amovana-ra kanamasiviki, ija'aria bikanavaranihaki ida hoariha, ija'ari kahanobakhiaki, ija'ari kabo'dinofiki. Nikia kahojaihi ida ija'ari avaigaminia abononi naoniki, hari'a vavithirari avi'baijabanani kidiania mahija kidihojai asohiriki-ra kava'ipahinika'oavini. \p \v 12-13 Kodibadani hirihi ida Deu-ra vakajoniki vakadihojai asohini asohirini-ra okahivini, vakadibadani abosini-ra vagathanira kaimoni. Deus kabadani ida vakadihojai asohiriki abosini nahina hini-ra kahivini. Deus kaija'ari hojai asohiriki-ra namonahavini kamahini, jahaki ida asohirini avakahivini. Jahaki ida avanasohivini. Hojaki ida athii Deus athi kapapirania: \q1 “Vahonaria bana akara'ona avakadiania ada \q2 makhira hojai \q2 asohipa'itxirikia kabadaniki.” \m Niki ida athii. \c 6 \s1 Ija'ari nasohiva abono \s2 varani vihina \p \v 1 Hari. Cristo kaija'ari igamina hoariha-ra anaathidanoararivini kamahini asohipa'itxirihi ida vakadi'aathidanoarari-ra avavikhavini ija'ari nasohiva abono Deu-ra avigariki vakadiania, vanasohija kaimoni. Va'ora vava'aha bana adani Deus kaija'ari vahoariha avahararania vahojaki vakadi'aathidanoarari-ra vanasohivini, hana hini asohini asohirini-ra vakahivini. \p \v 2 Avarigaki ida Deus kaija'ari Deus kamonahi hahavi-ra vanasohihahavivini bana, nahina asohini asohirini-ra vakahivini. Khaki bana ida mahi hahavi-ra avanasohivini kamahini. Hidakaba'i avakaabokaria koda ida nahina pa'itxi-ra avanasohivini? \v 3 Avarigaki ida ija'ari vanokiariki nama vahojaki-ra va'ora anasohivini bana. Akaabokahi ida va'ora anasohivini; akaabokavini arafiahi ida nahina akadiania araboa namithaki-ra anasohivini. \p \v 4 Ija'ari vaabono avakanaathidanoararikhamaki vahojaha avakadiania; hari'a bana Deus kaija'ari vihiriki-ra va'ora vakanikharia avakadi'aathidanoarari-ra vanasohivini, va'ora avanaariakavini. Va'ora akava'ibodivaranivini hiki ida haria nasohivini arajomarini. \p \v 5 Onofiki hida kodina'dohi avava'ini-ra anaipahihivini. Hojaria koda ida ija'ari ogahaki avakadiania, bikaabokaja kaimoni ida aathidanoarari-ra nasohivini, hana hini asohini asohirini-ra kahiki kaimoni? \v 6 Hojaki ida. Asohipa'itxirihi ida Cristo kaija'ari igamina-ra osavini ija'ari nasohiva abono vakadibadani kagorania, Deu-ra avigarikia binasohija kaimoni ida vakadivarani. \p \v 7 Jahapa'itxirihi ida Cristo kaija'ari vaabono avakakariakakhamaravini, igamina-ra osavini ija'ari nasohiva abono vakadiania. Nikia avakahojainia haria avananokiahivini hiki ida Deus athi-ra avanaabavini-ra avaragarivini arafiani. Jaharini kaba'i ida Cristo kaija'ari badani asohirikia kabadanini igamina kania, jaharini arafiaki ida va'ora avakanikhariavini adani Deus kaija'ari vihiriki avakadi'aathidanoarari-ra vanasohivini. Jaharini kaba'i ida Cristo kaija'ari igamina kanahina-ra bo'diavini, jaharini arafiaki ida va'ora avakanikhariavini adani Deus kaija'ari vihiriki avakadi'aathidanoarari-ra vanasohivini. Cristo kaija'aria vanasohivini vakaabokarihi; jakana isika kaba'i hoja'ava. \p \v 8 A'onivani badani asohirikia avaabononi avakanabadanihakhamaki a'oni. A'onivani avakadinahina-ra avakabo'diakhamaki a'oni jaboni, Cristo kaija'ari avihini kaba'i. \p \v 9 Avarigajahakiki ida Deus ija'ari hojai asohirikia vakahojaiki-ra va'ora va'aharavini ija'ari-ra vavaka'da'divini kidiania. Hari'a hojai asohiriki-ra makhaniriki vavaniha bana. Deus ija'ari hahavi-ra vaka'da'divini kamahini ni-kidiania vahojaki adani ija'ari hojai bivajaharikia vakahojaiki. Makhira kidigamo hiriki khama vaabono vakavi'omakhamaki ni-hojaki Deus kania. Ija'ari deus amovana-ra kanamasiviki ni-hojaki jaboni Deus kania. \v 10 Ija'ari kabo'dinofiki ni-hojaki Deus kania. Ija'ari nahina hahavi-ra nofivini arafiaki kidimoni hini ni-hojaki jaboni Deus kania. Ija'ari kahanobakhiaki ni-hojaki Deus kania. Ija'ari varani jaharikia hoariha-ra kanavaranihaki ni-hojaki jaboni Deus kania. Ija'ari hoariha kanahina-ra saariki, Deus ija'ari-ra vaka'da'divini kamahini ni-hojaki Deus kania. \p \v 11 Cristo-ra avarigaravini kari onivani fori hija ida avahoarahanana avakadihojai. Naothinia akadika'da'di Jesus Cristo, Ma'onahai Jahaki khama a'onira visoko'iki. Vaani'iki ida hojai asohiriki avakadiania, a'onira avanahoariharibani'iki adani, Deus kaija'ari avihika'oaja kaimoni. Deus avajahaka'oani-ra kahiki a'oni, a'onira kapoariki ada. Nimania ida akadika'da'di Jesus Cristo, Ma'onahai Jahaki khama vakadibadani avakadiania. \s1 Deus kani ida avaabononi hahavi \p \v 12 Hari. Nihahi vahabini ida ija'ari: \p —Bada oni'aki ida hahavi onofiki — nihi ida ija'ari athini. Kaba'i, ni-asohiki ida badani hahavi bada ini'aki kaimoni. Hahavi onofiki-ra bada oni'avini-ra okahivini kaba'i, ni-bada oni'aki bana ida badani hora anagithiki fori hiki. \p \v 13 Nihaki vahabini ida ija'ari: \p —Kahojaki ida ija'ari kaijoni kidi'bai bikidafi'iki ibavini kaimoni. Hojaki ida 'bai ija'ari kaijonia o'oiki kaimoni — nihi ida ija'ari athini. Deus ija'ari-ra no'avini kihiki ida kaijoi, 'bai hiki. 'Bai arafiaki kaimoni kihirihi ida ija'ari kaijoni. Khaki bana ida mahi Deus ija'ari kaijoni, 'bai hiki-ra nihimavini kamahini. Deua binamonaha'iki ida ija'ari abononi, bikahinanikabakhiaki ida. Deus kani ida ija'ari abononi niha nini hahavi, oniani ida bivava'isohihivini hija: Makhira, kadagamo hiriki khama avaabononi avakavi'omakhamahi, niki kaimoni hirihi ida avaabononi. Niki ida Deus athi. \p \v 14 Hari. Deua bianahoki'iki ada akadika'da'di. Deus danona ariabono niha nini hahavi-ra anahokiki jaboni bana. \p \v 15 Avarigaria koda ida avaabononi afohanana Cristo abono hoarani niha nina hahavi avihinanani. Ni-jahapa'itxiki ida Cristo kaija'ari hoarana Cristo niha nina hina kaba'i, gamo makhira-ra odoraoniki-ra vi'omavini. Ni-nikia okabadanipa'itxiki bana. \v 16 Avarigaria koda ida makhira gamo nikia kahojaiki-ra vi'omavini, makhira gamo khama vaabono hoarani fori hiki. Deus athi kapapirani hari nava'isohijahakiki hari: \q1 “Makhira, gamo khama \q2 avakara'ina mani ida \q2 ija'ari abononi hoarani \q2 va'ora nihaja. \q1 Ija'ari abononi hoarani hi'iki ida vaabono.” \m Niki ida athi jiriki. \v 17 Akadika'da'di Jesus kania ija'ari abononi gahinai nihavini vani kidiania akaramisiki ida ija'ari. Ma'onahai hoarani fori hiki kaimoni ida ija'ari ma'onahani Cristo kania. \p \v 18 Makhira, hari'a bana kadagamo hiriki khama avaabononi vakavi'omakhama. Badani niki kania avakara'o'a jorakia bana. Nikia kabadaniha ada makhira, ovani oa niha nina-ra najahariha. Badani asohiriki hoariha ni-binajahariki ida makhira niha nina. \p \v 19 Avarigaria koda ida avaabononi afohanana Ma'onahai Jahaki gorana fori hini. Ibaviki ada avava'ini bodinia. Deua bikarona'iki ada avakadiania. Ni-avakadiani ida avaabononi, Deus kani ida niha avakhanini hahavi. \v 20 Cristo a'onira kapavakari'iki a'oni kidimoni avihini. Abini'ina vani a'onira naabosi'ara ada. Vava'aha bana ida avaabononi niha nini hahavi mahija hoariha-ra avakakodiavini, avakajoamoravini, oniani ida Deus jahana-ra avananokiavini hija. \c 7 \s1 Akarai viahani va'isohihi hida \p \v 1 Hari. Ogathani'iki ida avakadina'dohi avaathini kapapirania hojaki. Hora avanana'dohivini hiki ida makhira kagamorina hojana jahani jaharini. Ha'a, jahaki ida makhira kagamorina hojana. \p \v 2 Namithabakhiaki ida hojai asohiriki makhira kidigamo hiriki khama vaabono vakavi'omakhamavini, oniani ida makhira kagamohananani-ra najahaja. Jahaki jaboni ida gamo kamakhirahananani. \p \v 3-4 Makhira, kadagamoa binofihi ida ivi'omavini, ivi'oma bana. Makhira kani hirihi ida abono. Kidigamo kani ida. Gamo, kadamakhira binofihi ida ivi'omavini, ivi'oma bana. Gamo kani hirihi ida abononi. Kidimakhira kani ida. \p \v 5 Hari'a avaabononi vaakaathirikhama bana. Hari. Va'ora onava'isohiki bana adani makhira, kidigamo khama. Avaabononi avakanava'isohikhamaki vahabini a'oni: \p —Jahaki ida ariabono akavi'omakhamaravini mahi ipohirikia mahija Deu-ra vara ani'avini afojahaki — avakhaniki vahabini a'oni. Ni-makhaniki ida avaabononi avakavi'omakhamaravini avahojani. Hari. Radahahi ida mahi ipohiriki avaabononi vakavi'omakhama'iana bana. Avakaabokarihi vahabini ida mahi ipohiki avaabononi avakavi'omakhamaravini, oniani ida Jahari vahabini a'onira kaborovini hija bana. Avava'ini-ra kaboroki vahabini bana ada Satanás, makhira hoariha kania gamo okhani, gamo hoariha kania makhira okhana. \p \v 6 Hari. Ni-Deus hora honariavini onajiriki bana hida hihida va'isohihi. Hora va'ahavini kodiva'isohihia a'onira vara oni'avini. \v 7 Hovani ni-oagamona ohojaki. Okava'ibodivaraniki ida hofori avihini avahojani afohanana jahani. Kaba'i, ni-niki ija'ari hahavia vakaabokaki. Deus va'ora no'ahananaki adani kidija'ari hahavi danona. Va'ora no'aki adani vahoariha danona, vakaabokaja kaimoni ida avakararina vahojana afoha'oadaha. Va'ora no'aki adani kidija'ari vahoariha danona vakaabokaja kaimoni ida avakarana. \p \v 8 Hari. Imakhinava, ima'inavi, kaariha, vara a'onira oni'a'imidiaki bana ho. A'onira onava'isohiki ho bana avakagamorini, avakamakhirarini avahojahaha'oadahani jahani, hofori avihini. \v 9 Avanofivini arafiaki ida avakadimaisa-ra avavi'omavini, avakaabokajanariki ida avakadiva'inofinofi-ra avanadabavini, oniani ida avakagamoni avakamakhirani-ra najahaja. Ni-makhaniki ida avakagamoni avakamakhirani. Makhaniki ida makhira gamo-ra vi'omavini-ra kava'inofinofi'imarinivini-ra kava'ibodivaraniha'oadahavini. \p \v 10 Hari. A'onivani avakagamo'iki, avakamakhira'iki, a'onimaina vara a'onira oni'aki bana ho jaboni. Kodiva'isohihi hirihi ida varani vara a'onira oni'avini hiki bana. Deus kahonari mani ida kodivarani hija. Gamo, Deus a'onira honariavini hiki ida avakadimakhira-ra avanahojaharavini afohanana. \v 11 Gamo kidimakhira-ra nahojahavini-ra nofihi; kamakhirarini hojani Deua bihonariahi. Kamakhirarini hojani-ra nofirihi; kidimakhira kania joini Deua bihonariahi vaabono avakakariakakhamara kaimoni. Deus va'ora honariaki adani makhira vakadigamo-ra vakava'ipahiniravini, ni-va'ora vahonariaki ai vihina. \p \v 12 Hari. Hovani a'onira oni'ahahaviki a'oni. Deus kahonari hirihi ida kodiva'isohihi. Vara oni'aki bana ada makhira Cristo kaija'ari hiki, kidigamo Cristo kaija'ari hiriki: Kadagamoa binofihi ida ihojani kidiania; hari'a inahojaha bana. \p \v 13 Vara oni'aki bana ida gamo Cristo kaija'ari hiki, kidimakhira Cristo kaija'ari hiriki: Kadamakhira binofihi ida ihojani kidiania; hari'a inahojaha bana. \p \v 14 Makhira Cristo-ra nofiriki, kidigamo Cristo-ra nofiki, ija'ari hoarani fori vihina mani ida Deus kaija'ari fori nihana hija. Deua bikapoariki ada makhira. Gamo Deu-ra nofiriki, kidimakhira Cristo-ra nofiki, ija'ari hoarani fori vihina mani ida Deus kaija'ari fori nihani hija. Deua bikapoariki ida gamo. Vakhanina vahojarara vaha; ni-Deus vakadisai bikapoariki vaha. Deus kani adani vakadisai. Vakadisai fori vihiriha adani Deu-ra vanofiriki vakadisai. Ni-Deus va'ora kapoariki adani nofina vihiriki vakadisai. \p \v 15 Gamo, Cristo kaija'ari i. Kadamakhira Cristo kaija'ari hirikia binofiki ida ihojajanarini kidiania, ba inahojaha. \p Makhira, Cristo kaija'ari i. Kadagamo Cristo kaija'ari hirikia binofiki ida ihojajanarini kidiania, ba inahojaha. Nini vani namithaja ida Cristo kaija'ari vakadiania; ni-nahina va'ora avadadamiki adani arigamina vahojana Deu-ra vanofiriki vakadiania. Deua binofiki ida makhira kidigamo khama vaabono avakavajahamisikhamavini. \p \v 16 Gamo, Cristo kaija'ari i. Ikaabokaki vahabini ida kadamakhira-ra iakodiavini, Cristo kania abono-ra gahinai nihara kaimoni akava'ijoana hira kaimoni. \p Makhira, Cristo kaija'ari i. Ikaabokaki vahabini ida kadagamo-ra iakodiavini, Cristo kania abononi gahinai nihaja kaimoni akava'ijoani hira kaimoni. \s1 Ahokina oadani Deus athi-ra anaabavini \p \v 17 Hari. Vara a'onira oni'ahahaviki bana a'oni. Nimania hida kodiva'isohihi Jesus kaija'ari avajoronioniki-ra va'ora oka'ojomo'ivini athini. Avakadimahi niha ninini-ra avavahojavini Deus a'onira kaboa'ivini kari vani asia vavahoja bana ida avakadimahi nini. Siikosida karajomihia avakarajomihi, avakarajomirihi, ija'ari kapavakarivahaki, kapavakarivahariki avihihi, nimania ida avakadimahi, asia vavahoja bana. Ni-makhaniki avavahojavini. Cristoa binaibavijaha'iki ida avakadimahi niha ninini-ra avavahojavini. \p \v 18 Cristo kaija'ari hina-ra kapoarivini viahania makhira bivahojahi ida siikosida karajomihi asafia, hari'a bikaijo'ava ida rajomi-ra anivini, nokiajanaria kaimoni. Makhira hoariha Cristo kaija'ari hina-ra kapoarivini viahania bivahojarihi ida siikosida karajomihi asafia, hari'a siikosida karajomihia karajomiva. \v 19 Ni-Deua bikava'ibodiki ida siikosida karajomihi makhira bivahojavini bivahojaravini. Deua binofi'oamanija ida athi vanaabavini afojahaki. \v 20 Jakaho Cristo kaija'ari hahavi vakadimahi-ra vavahojava Deus va'ora kaboa'ivini kari, vakarajomina vakarajomirina vahojava kaho. \p \v 21 Hari. Deus a'onira kaboa'ivini kari ka'da'di kahonai abono kapavakarivahaki avihimanija? Hari'a avakava'isokoni bana ida nikia avakahojaini. Ka'da'di vahabini a'onira va'ahaki bana a'oni avaraihotani, vakapoari bana ida athi mahija gathaki fori avihijanaravini. \p \v 22 Hari. Ka'da'di kani hina kaba'i ada honai abono kapavakarihaki, Cristoa bikaboa'ivini kamahini kidija'ari hira kaimoni, oniania ka'da'di kahonai abono kapavakarivahaki fori nihajanarina hija. Cristo kani ada. Hari. Nimanira ada jaboni makhira hoariha gathariki. Cristoa bikaboa'ivini kamahini kidija'ari hira kaimoni, oniani ida Cristo kahonai abono kapavakarivahaki nihana hija. Cristo kani ada. \p \v 23 Cristo amana ahovari'ini a'onira kapavakari'iki a'oni. Cristo kani a'oni. Hari'a avaabononi vava'aha bana ija'ari kahonai abono kapavakarivahaki avihi'ianani. \v 24 Oigamina, Deus kania avarajahamisini vani vavahoja bana ida avakadimahi. Deus a'onira kaboa'ibiininivini vani vavahoja bana ida avakadimahi avakapavakarivahani avakapavakarivaharini. \s1 Akarai viahani va'isohihi hoariha hida \p \v 25 Hari. Avaathini kapapirania hora avanana'dohi'iki a'oni makhira kagamoriki, gamo kamakhirariki hiki kavaranihia. Ni-Jesus hora nanamithavini hiki ida honari a'onira onava'isohivini hiki kaimoni. Kaba'i, a'onira onava'isohiki bana ho kodiva'ibodivarania. Deus hora va'adi'iki ho. Kidibadani abono ohi'iki ho, oniani ida kodiva'ibodivarani-ra avavakaijokavini-ra najahaja bana. \p \v 26-27 Namithaki bana ida mahi jahariki ija'ari hahavi vakadiania. Oniaroa, okava'ibodivaraniki ada makhira kagamoki kagamoriki. Jahaki ada makhira kagamoki kidigamo-ra vahojahaha'oadahavini. Hari'a binahojahava bana. Jahaki ada makhira kagamoriki kagamorina hojahaha'oadahana. Hari'a gamo-ra nako'diva bana. \p \v 28 Ni-makhaniki ida imakhinava kagamona. Ni-makhaniki ida ima'inavi kamakhirani. Va'ora onofiki adani imakhinava, ima'inavi vihiki-ra ova'adivini, oniani ida a'onira onava'isohivini hija mahi jahariki khani viahania. Makhira kagamoriki kamahi jahariki bana. Makhira kagamoki kamahi jaharini arafiaki bana. Mahi jaharini oadani makhira bikava'ibodivaranibakhiaki ida kidigamo, kidisai vihiki-ra va'ora akadava'avini. \p \v 29 Kodivarani hiki ida mahi anokhomini amaakarini. Jorakia kama'daki bana ida mahi jahariki ija'ari hahavi vakadiania, oniani ida a'onira onava'isohivini hija bana: Ni-nahina binadabaki ada makhira kagamoriki Cristo kabadania kabadanina. Makhira kagamoki jaboni Cristo kabadania kabadaniki ada. Jahaki ida Cristo kabadani dabarini-ra va'aharavini. \p \v 30 Jahaki ida ija'ari asaraki abarariariaki, ija'ari va'ini mokara niriki fori hini, va'ini mokara ninia binadabaria kaimoni ida Cristo kabadania kabadanini. \p Jahaki ida ija'ari khaii niki haha nini, ija'ari khaii niriki fori hini, kidikhaiinia binadabaria kaimoni ida Cristo kabadania kabadanini. \p Jahaki ida ija'ari kidinahina-ra kapavakariki, ija'ari kanahinariki fori hini, kidinahina binadabaria kaimoni ida Cristo kabadania kabadanini. \p \v 31 Jahaki ida ija'ari nahina hahavi araboa hojakia abononi bada vani'avini, ija'ari va'ini soko iniriki fori hini, kidibadania binadabaria kaimoni ida Cristo kabadania kabadanini. Jorakia radahaki ida ija'ari vakadimahi niha ninini hidakaba'i araboa vavahojaki. \p \v 32 Onofiki ida avava'ini soko inirini avahojani. Oigamina, makhira kagamorikia bikava'ibodivaraniki ida Deus kabadania kabadanina, Deus va'i-ra khai ni'avini-ra nofivini. \p \v 33 Makhira kagamoki vani ada nahina araboa hojaki-ra kava'ibodivaranira. Binofiki ida kidigamo-ra kaijahitavini. Kidigamo-ra khai ni'avini mani ida nahina bivajahaki-ra bada ni'avini hija, \v 34 oniani ida va'i akanara'banahanakhamani hija. \p Hari. Gamo kaariha hiki, ima'inavia jaboni bikava'ibodivaraniki ida Deus kabadania kabadanini. Binofiki ida kidimahi hahavi, kidibadani, kidivarani hikia Deu-ra no'avini. Deus kaimoni ka'oa ida abononi ma'onahani hiki. \p Gamo kamakhiraki vani ida nahina araboa hojaki-ra kava'ibodivaranija. Gora bodinia badani-ra kava'ibodivaranija. Kidimakhira-ra khai ni'avini mani ida nahina bivajahaki-ra bada ni'avini hija. \p \v 35 A'onira oakodiavini kaimoni ida kodivarania a'onira onava'isohivini hija. Ni-onofiki ida a'onira onadabaki fori ohina. Kodivarani hirihi ida avarakarani-ra okaabanivini. A'onira onava'isohiki bana ho: Bada vani'a bana ida badani asohiki, badani Deua binofikia avakabadanini. Avaabononi vavani'ahi bana Deus kania mahija kidibadania avakabadanijahakivini. \p \v 36 Vara va'ora oni'aki bana adani vakamaisaki afohanana. Makhira kidimaisa khama vaabono vakanava'isohikhamavini hiki ida avaakarana-ra vanofijanaravini. Naothinia maisa abono-ra kava'ibodivarani'ianaki: \p —Ni-asohiki ida kodimaisa-ra okaijahitaravini, ovahojaravini jaboni. Onofivini arafiaki ida kodimaisa-ra ovi'omavini. Ni-okaabokajanaki ida okava'inofinofivini oakadaivini — niha ada maisa, oniani ida kagamona najahani hija. Ni-makhanirihi ida avakarana. \p \v 37 Maisa hoariha bikava'ibodivaraniki ida kagamona asohimisijanarini. Ni-nahina biavadadamiki ada maisa kagamona kagamorina. Ni-arafiaki ida kidimaisa-ra vi'omavini-ra nofivini. Bikaabokaki ida binofivini biakadaivini. Ovari ka'oa bikava'ibodivaraniki ida kagamona-ra nofijanaravini, oniani ida kagamorina najahani hija. \v 38 Jahaki ida makhira kagamona. Jahani arafiaki ida makhira kagamorina hojana. \p \v 39 Vara va'ora oni'aki bana adani gamo. Deus kava'isohihia biva'ahariki ida gamo makhira hoariha-ra kanamakhirahavini, kidimakhira ka'oa hokina oadani. Kidimakhira abini'ina naothinia, akaja'dihini-ra nofihi; kamakhira'ianahi. Asohiki ida Cristo kaija'ari-ra kanamakhirahavini. Ni-asohiki ida makhira Cristo-ra nofiriki-ra kanamakhirahavini. \v 40 Khaii niki ida gamo kamakhira'ianarini hojani. Nimania ida okava'ibodivaraniki. Oabono okava'ibodivaranivini hiki jaboni ida Ma'onahai Jahaki ova'i-ra nahonariahihivini. \c 8 \s1 Deus amovana kanava'igani ko'baini kavaranihi \p \v 1 Hari. Ogathaniki ida avakadina'dohi hoariha. Vara ovani'aki bana ida baimana ija'ari vakadideus amovana-ra vakanava'igavini hiki. Ka'oa hiki hida ija'ari vakadivarani: \q1 “Harivani hahavi avahojaki ida ogahai, \q2 aogaja kaimoni ida asohiki asohiriki.” \m Nikia vakavaraniki adani. Kaba'i, ni-ija'ari-ra kakodiaki ida ogahai hahavi. Ija'ari ogahai araboja kama'daki-ra vahojahi; abononi vaboraborahahi. Ija'ari Deus aagahai-ra vahojahi; hoariha-ra nakaidivahi, biakodiahi ida Cristo-ra vakaijokavini avijavani. \p \v 2 Ija'aria bikava'ibodivaranihi ida nahina-ra ogavini; ni-biogahahavi'iaki kaho ida nahina biogaki. Asia hojaki ida biogariki. \v 3 Deu-ra anakaidivahi; haria ogaha, kidiania aajahamisihi jaboni. \p \v 4 Hari. Vara ovani'aki ida baimana ija'ari deus amovana-ra vakanava'igavini hiki. Jahamanija koda ida arihavini ariharavini? Ija'aria vakavarajomiki ida vakadideus deus amovana. Aogaki ida deus hirini deu-ra avanamovavini. Aogaki ada Deus hoarana ka'oa hojana. \v 5 Ija'ari vaipohiki va'ora vakajari'dariki adani deus vaipohiki arabo, nama hikia vahojaki. Va'ora vanaoninanavini “Kodideus”, “Kodika'da'di.” \p \v 6 Harivani akajari'dariha ada Deus hoarana ka'oa hojaki. Akadiabi'i ada. Hahavi namonahava abono ada. Haria nahokiki ada Deus. Hojaki ada ka'da'di ka'oa hoarana Jesus Cristo. Ovaria binamonahahahavi'iki ida nahina hahavi hoja'iki, bikahinanikahaha'oadahaki ida. Haria no'avini hiki ida akadimahi. \p \v 7 Ni-ija'ari hahavia aviga'iaki ida Deus hoarana ka'oa hojana. Cristo kaija'ari vahoarahanana Cristo-ra avigavini viahania vakanamasivi'iki ida deus amovana. Cristo kaija'ari vihi'ina kaba'i, baimana-ra vahavini deus amovana ko'baini vavanihaki ida. Aviga'iarihi kaho ida baimana havahani asohini asohirini, oniani ida vahavini naothinia vava'i nakaabanahahani hija, vakava'ibodivaranivini hija asohirini vahavini. \p \v 8 Baimana havaharini ni-haria anajahamisiki Deus kania. Baimana-ra arihavini ni-haria kakodiaki jaboni Deus kania aajahamisina. Ni-makhaniki ida akadimoni arihavini. Ni-makhaniki jaboni ida ariharavini. \p \v 9 Avaabononi avakava'igairi bana. Makhanirini kaba'i ida baimana niki-ra avahavini, hari'a avaigamini Cristo-ra vakaijokajahakiriki-ra avana'diraki fori vihi mahija deus amovana-ra khai ni'a'ianaravini. Bikava'ibodivaranivini oadani ida hi'ida baimana havahani asohirini, ni-jahaki ida avahavini. \p \v 10 Rajomi kavaranihia okavaraniki bana ho. Vakava'ibodivarani bana ida ija'ari Cristo-ra vakaijokajahakiriki. A'onivani avarigaki ida baimana ija'ari vahoariha vakadideus amovana-ra vakanava'igavini havahani makhanirini. Avaigaminia ni-biogaki. Binokihi ida avi'baini deus amovana khai ni'ani kagorani bodinia, bikava'ibodivaraniki ida bana makhanirini kidimoni hini havahani. Deus amovana deus ka'oa bivanihavini oadani, ni-asohiki kidimoni hini ida havahani. \p \v 11 Avaigamini ada Cristo-ra vakaijokajahakiriki. Abini'iki ada Cristo kidimoni hina Ibavi Jaharika'oakia okharara kaimoni ada avaigamini. Avakadi'ogahaia biana'diraki fori hiki ada. Avahavini binokihi, ovaria bihavini binofihi jaboni. Nini vani bada bini'aja ida va'i nakaabanahahani hi'iki, oniani ida avaigamini-ra avanapohimajavini hija. \v 12 Ni-asohiki ida avakadibadani avaigamini kania. Avakahida'iki fori hiki ida avaigamini Cristo-ra vakaijokajahakiriki va'i kaabanahahania. Avaigamini-ra avanamakhani'avini vani bada avani'a'ia ida badani asohiriki Cristo kania jaboni. \p \v 13 Hari. Jokoa oigamina-ra okabororihi badani asohiriki-ra namonahavinia. Jokoa oharihi ida baimana oigamina kakaaji hiki. Ni-hoaranija ohajanarihi bana ida, onapohimajajanarara kaimoni ada oigamina. \c 9 \s1 Jesus athi avaadahaoniva abono varani vihina \p \v 1 Ija'ari gathavahariki fori ohiki ho. Jesus athi avaadahaoniva abono ho, hora karona'iki ada. Onoki'iki ada akadika'da'di Jesus. Kidibadania okabadanina vani Jesus monina jahakia a'onira okanamoni'iki ho. Avakamithavini vani Jesu-ra avavakaijokahi, oniani ida kodibadani abani a'onira nihaja. \p \v 2 Vahoariha vahabini Jesus athi avaadahaoniva abono ohirina-ra vakahiki ho. A'onivani avarigaki ida Jesus athi avaadahaoniva abono ohina. Vara ovani'a'iki ada Jesus avakadiania. Avagathani'iki ada avakadika'da'di hina, oniani ida Jesus athi avaadahaoniva abono ohina-ra avarigavini hija. \p \v 3 Vahoariha hora vakanavaranihavini hiki ida Jesus athi avaadahaoniva abono ohirina. Nimania hida oabono ovajari'davini athini: \v 4 Jesus athi avaadahaoniva abono ohina mani ida kodibadani abosini 'baia ogahinana-ra nasohija. \p \v 5 Jesus athi avavaadahaoniva abono vahoariha, Pedro, Jesus kakajo'o vihiki va'ora avavikhaki adani vakadigamo va'ora vavaipohihara kaimoni. Asohiria koda ida vakadihojaia okahojaina? \p \v 6 Va'oaniaro ni-bada vakhaniki vasa'a vaabono vakava'ogajarihara kaimoni. Vagahinaki adani vakainamokia. Avanofimanija koda ida Barnabé khama bada akhanina asa'a, ariabono akava'ogajarihaja kaimoni? Ni-niki asohiki. \p \v 7 Haria okavarajomivini hiki bana ada sorara. Ni-sorara abono-ra kaijahitaki. Kidika'da'di vania bikaijahitara ada sorara. Hari. Rajomi hoariha hida. Uva avani-ra rakhaikia bihaki ida kidihi'ai bononi. Ni-bikapavakariki ida ihi'ai birakhaiki bononi. Ovilia akadava'ava abonoa biko'aviki ida ovilia kajoho kaa'bani. Ni-biakapavakariki ida joho kaa'bani. Kodivarani vihiki adani Jesus kaija'ari Jesus athi avaadahaoniva abono-ra va'ora vakaijahitavini asohini. \p \v 8 Avarigajahakiki ida kodirajomi sorara, uva avani-ra rakhaiki, ovilia akadava'ava abono vihiki. Avanokibakhia'iki ida vakadibadani abani vagathanivini vakapavakariravini. Onivani fori hija jaboni ida Deus kava'isohihi jiriki haria nava'isohi'iki, ija'ari vakadibadani abani-ra vagathanivini. \p \v 9 Moiséa binajiri'iki hida Deus kava'isohihi: \q1 “Ivaadahaki ada 'daama \q1 kahidari trigo namania \q2 bikada'aha'ahaja kaimoni ida trigo 'ba'dani, \q1 hari'a bana idabo ida 'daama kahidari bono \q1 mahija trigo itxani-ra \q2 havini.” \m Niki ida Deus kava'isohihi. \p Hari. Deua bikava'ibodiki ada 'daama kahidari, haria kava'ibodiki jaboni ada. \v 10 Varani arihina vani ida Deua vara bivani'aja. Deus kava'isohihi jirikia hojaki ida haria kajoamoraki kaimoni, oniani ida ija'ari kidibadani abania gahinani-ra nokhavini hija. Bada vakhaniha adani siroi-ra vanamonahaki, rakhajahi bononi-ra vanajoroniki khama. Vanokhaki ida vakadibadani abani bononi pitani-ra vagathanivini kasiroiki kania. \p \v 11 Harivani arakhai'iki fori hiki ida Deus athi jahaki avava'ini bodinia. Asohiria koda ida avakadiania haria avakaijahitavini-ra anokhavini? Akadibadani abani fori hiki ida haria avakaijahitavini. \p \v 12 Vahoariha Cristo monina jahakia vakavaranibakhiakia vanokhaki ida vakadibadani avakadiania avanaabosivini. Asohiki ida va'ora avanaabosivini. Asohini arafiaki ida haria avanaabosivini jaboni. Asohini kaba'i ida haria avanaabosivini, ni-nahina a'onira akanikhariaki. Ni-anofiki. Abosija vaha ida Cristo monina jahakia akavaranina; Deu-ra avigariki vakhaniki vaha: \p —Ni-anofiki ida vaathi akamithavini. Vanofiki ida va'ora akaijahitavini — niki vania vakavaranira vaha adani. Ni-anofiki ida Cristo monina-ra mitha avani'avini-ra anadabavini, oniani ida ariabono akava'ogajarihavini hija. Ni-anofiki ida avakadinahina-ra agathanivini. \p \v 13 Avarigaki ida varani vihina bada vakhaniki Deus khai ni'ana kagorania vakadi'bai-ra vagathanivini. Makhira Deu-ra kanava'igavini hiki ida igitha abononi altar namania, bigathaniki jaboni ida igitha imani pitahatahaki pitani hoarani. \v 14 Onivani fori hija ida Deua binofiki akadiania. Ija'ari Cristo monina kavaranihia kabadanibakhiahi; asohihi ida kidibadani abosini-ra gathanivini, abononi kaijahitavini hiki kaimoni. \p \v 15 Asohini kaba'i ida avakadiania bada onina-ra avanaabosivini, ni-onofiki ida hora avanaabosivini. Kodivarani hirihi ida hora avanaabosivini asohini. Ni-nirihi ida a'onira okajirihivini. Vai'ami hora naabinija vaha; ni-onofiki ida avakadinahina-ra okanikhariavini avakadiania. Ni-makhaniki ida kodibadani abosirinia oabono khai oni'avini. Ni-ova'ahaki ida ija'ari oabono khai oni'avini-ra nadabavini avakadinahina hora naabosivinia. \p \v 16 Cristo hora honariavini hi'iki ida athi oavaadahaonivini; oavaadahaonimani'ihi. Ni-nahina kaimoni ida athi onaabavinia oabono ovaboraborahavini. Cristo monina jahakia okavaranirija vaha; jahariki vaha ida kodimoni. \v 17 Hovani ka'oa Cristo monina okavaranina-ra onagathogathoja vaha; kodivarani abosini-ra onokhamanihi vaha. Ni-onagathogathoki. Deus vani ada hora nagathogatho'ara kidivarania okavaranina, oniani ida Cristo monina hora kanavaranija. \p \v 18 Nahina mani ida kodibadani abosini hija? Khai oni'aki ida nahina-ra okanikhariaravini Cristo monina jahakia okavaranina. Asohini kaba'i ida Cristo monina jahaki-ra oavaadahaonivini kabadanihi abosini-ra ogathanivini, okaabokaki ida oabono okaathirivini. \p \v 19 Makhira kapavakarivahariki ho. Ni-nahina hora avadadamiki kodibadania. Kaba'i, ija'ari hahavi vakadihonai abono kapavakarivahaki fori ohiki ho. Oadodoki fori ohiki ho va'ora oakodiavini adani ija'ari vaipohiki Cristo-ra vavakaijokavinia. \p \v 20 Onofiki ida judeus kaija'ari-ra va'ora oakodiavini Cristo-ra vavakaijokavinia, oniani ida vakadiania ohojana oadani vakadikaajia hora kanahojai'ianaja. Ni-Deus hora honariajanaki va'isohihi jiriki Moisés va'ora nava'isohi'bo'davini hi'iki-ra onaabavini. Judeus kaija'ari Cristo-ra avigariki asia vanaabaki ida. Vahararana ohojana oadani Deus kava'isohihi jiriki-ra onaabavini hiki Cristo kaija'ari vihina-ra vanofira kaimoni. \p \v 21 Hari. Judeus kaija'ari vihiriki vahararana ohojahi, va'oaniaro maina fori ohihi. Vavahojarihi ida va'isohihi jiriki judeus kaija'ari vanaabaki, oniani ida va'isohihi jiriki-ra okava'ibodiravini hija. Onofiki ida judeus kaija'ari vihiriki-ra va'ora vaakodiavini Cristo-ra vavakaijokavinia, oniani ida Deus kava'isohihi jiriki-ra okava'ibodiravini hija vakadiania ohojana oadani. Kodivarani hirihi ida Deus kava'isohihi-ra onaabaravini. Cristo kava'isohihi oamani ida onaabaja. \p \v 22 Cristo-ra vavakaijokajahakiriki vakadiania ohojahi; va'oaniaro maina fori ohihi. Onofiki ida va'ora oakodiavini vajari'darina kaaraja kaimoni. Nimania hida kodihojai. Ija'ari vakadiania ohojana vani va'oaniaro fori ohija, okaabokaja kaimoni ida vahoarahanana va'ora oakava'ijoavini. \p \v 23 Onina vani oakodiaja ida Jesus Cristo monina jahaki akarafarakhamani. Vahoariha vagathanivini kamahini ida Deus kanahina jahaki Jesus monina jahaki haria nava'iponihahavivini hi'iki. Onofiki ida ogathanivini jaboni vakadiania. \p \v 24 Hari. Okavarajomiki ida akadibadani Cristo kaimoni hidiaja ija'ari ki'darahaki fori hini. Ija'ari vaipohiki vaki'darahaki vaagathanija kaimoni ida kajamari. Avarigaki ida ija'ari hoarani ka'oa kajamaria gahinani. Oniaro miro'a akhano'iki, ki'darahihi joraki vahoariha vakadiki'darahihi jorani-ra aradaki. Deus a'onira honariavini hiki vakadiki'darahihi fori hini hida avakadibadani. Vanadano bana ida avakadibadani mahija nahina jahakia avagahinani hiki kaimoni-ra avagathanivini. \p \v 25 Ija'ari kaki'darahinofiki ki'darahabakhiaki abononi nadanovini a'ba'diki. Abononi kaathirivini hiki ida nahina hahavi kidiki'darahihi jorani nadabani hiki. Binofiki ida kajamari-ra kagathanivini, akara'okhojorakini kaba'i. Harivani aki'darahaki fori arihiki hari, agathanija kaimoni ida nahina jahaki a'bo'daki. Mahi anokhomiriki vania hojaja ida agahinana hi'iki. \p \v 26 Hovani oki'darahajorakiki fori ohiki ho hagihi oviaha hojaki-ra oanikhavini, homiro'a oakhanoja kaimoni anokhomini kania. Hari. Onofiki ida ija'ari vahoariha Cristo-ra vanofivini-ra oaradavini. Ni-onofiki ida ogahinana hiki kaimoni-ra oragarivini. \p \v 27 Hari. Okaathiriki ida oabono hojai asohiriki-ra kava'inofinofivini. Oabono odavini fori hiki ida oabono onasohivini. Oavadadamiki ida oabono Deus athi-ra naabavini. Deus athia vahoariha-ra va'ora onava'isohivini naothinia, ni-onofiki ida Deus hora nava'isohivini bana: \p —Paulo, ni-onofiki ida kodija'ari nasohiva abono ihijanarini. Ni-iogaki ida iabononi inasohivini — ni-nikia Deus vara hora ni'avini-ra onofiki. \c 10 \s1 Deus amovana kavaranihi \p \v 1 Hari. Oigamina, onofiki ida akadija'ari avikhananavaki varani vihina-ra avakava'ihokivini. Oniaro kari Moisés kania vaadahaki adani. Amasia vaadahana oadani bahi vaforiki vanamana hojahaha'oadahaki. Va'ora kamokhini'iki ada bahi. 'Dako Nadarakia avikafiani'ina arabo foraki namania. Ni-vamakhaniki adani ija'ari hahavi. \p \v 2 Hari. Jesus akadika'da'di hina karajomini kaimoni ida kanai. Onivani fori hija ida namitha'iki vakadiania. Avikasiaga'ina bahi vaforiki naothia, avikafianina 'dakoa, vakadikanai fori hiki ida. Vakadika'da'di Moisés athi-ra vanaaba'avini mani ida kanai karajomini fori hikia va'ora kanarajomihahavija. \p \v 3 Va'oaniaro hahavia vaha'iki ida 'bai kiivi fori hiki Deua bikarona'iki. \v 4 Vi'avihahavi'iki jaboni ida paha Deua bikarona'iki. Paha ja'di kania khaonani'iki vi'avibakhia'iki. Deus va'ora no'avini hi'iki ida ja'di, paha hiki. Cristo fori hiki ida hi'ida ja'di paha bivikhaonaniki kani. Vaadaha'ina amasia va'ora vaipohiha'aha ada ja'di fori hiki Deua bikarona'iki. \p \v 5 Hari. Namithahahavi'iki ida vakadiania vara ovani'a'iki, kaba'i, ni-Deua bivajaha'iki ida vakadihojai, oniani ida akadija'ari avikhananavaki vaipohiki-ra amasia va'ora naabini'ia. \p \v 6 Hari. Jahaki ida vakadiania namitha'iki-ra akava'ibodivaranivini, va'oaniaro fori arihiria kaimoni. Va'oaniaroa vakava'inofinofibakhiaki ida nahina jaharika'oaki. Deus haria kaabanivini hi'iki ida Jahari kahojai-ra akava'inofinofiria kaimoni. \v 7 Ni-jahapa'itxiki ida deus amovana-ra akanamasivivini. Deus athi kapapirania hojaki ida varani vihina: \q1 “Vakavaihinikaki ida deus amovana. \q1 Vavithiriama'ona vi'bai'aha. \q1 Naothinia vigaa'aha \q2 vikhajo'aha. \q1 Khai vani'aja kaimoni ida deus amovana \q2 vanamonaha'iki. \q1 Gamo-ra vananofinofifiahavini vaabono vakavi'omakhama'iki adani.” \m Niki ida athii. \p \v 8 Ni-asohipa'itxiki ida makhira vakadigamo vihiriki khama vaabono vakavi'omakhamavini jaboni. Nikia vakabadanina mani ida vaipohiki-ra va'ora naabini'ia. Mahi hoarani 23 mil ija'ari vaipohina jorakia vaabini'iki. \p \v 9 Hari. Ni-asohipa'itxiki ida Deu-ra akaijo'a'imarinivini, aogaja kaimoni ida akadihojai bivajahariki abosini-ra karonavini karonaravini. Nikia vakabadanina vani makha vaipohiki va'ora naabini'ara adani ija'ari vaipohiki amasia. \p \v 10 Hari'a bana Deu-ra vaka'da'digaria mahija ija'ari avikhananavaki fori avihiravini. Ija'ari vaipohiki Deu-ra vaka'da'digaria'iki; ma'onahai Abinia oniki va'ora nihima'iki adani. \p \v 11 Hari. Jahaki ida vakadiania namitha'iki-ra akava'ibodivaranivini. Oniaro kari Moisés kohana binajiri'iki ida varani vihina haria kaabaniki, ariabono aka'ojomo'ija kaimoni, va'oaniaro fori arihiria kaimoni. Amaakariki ida mahi anokhomini araboja. Arihokina oadani anokhaki ida mahi kharonisiagaki. \p \v 12 Va'ini ogairiva bana ida ija'ari abononi kava'ibodivaraniki gaaki fori hini, danova ida Cristo-ra vakaijokavini mahija badani Deua bivajaharikia kabadaniravini. \v 13 Avava'ini kaborohirohi hini vani vakava'ihoki bana ida ija'ari vahoariha vava'i kaborohi vihina jaboni. Nahina jahariki namithaki avakadiania, onivani fori hiki ida namithaki vakadiania. Deus a'onira nava'iponivini hiki ida avava'ini kaborohirohi hini arafiani-ra va'aharavini. Avava'ini kaborohi hini kamahini a'onira nadanoki ada Deus, avakaabokaja kaimoni ida Jahari athi-ra avanaabaravini, avaraihotaja kaimoni Jahari katapajo fori kihikia. \p \v 14 Hari. Oniaroa, kodiva'ahi, a'onira onakaidivaki ho. Avakara'o bana ija'ari deus amovana-ra vakanamasiviki vakadiania mahija vakadihojaia avakahojairavini. \v 15 Ija'ari kodivarani nahina nini-ra ogaki-ra vara oni'avini fori hiki ida a'onira vara oni'avini. A'onivani jaboni vakava'ibodivarani bana hida oathi, avarigaki kaimoni ida asohini. \p \v 16 Hari. Vakava'ibodivarani bana ida vinho bavini hoarani ajoronina kania hojaki. A'avivini viahania Deu-ra ani'avini: \p —Deus, ijahaki i. Haria ino'avini hida vinho ama karajomini kaimoni — akhani'iki hari. Akava'ihokiki ida Jesus amana ahovari'ini, haria najahavini afohanana, ariabono akanakaramisikhamahahavija kaimoni a'avijabanavinia. Pão kahoarani-ra aagathanivini vani akanapitahatahavini akava'ihokija ida Cristo abono ahahakaraho'ini, haria akava'ijoaki kaimoni afohanana, ariabono akanakaramisikhamahahavija kaimoni pão-ra akahajabanavinia. \p \v 17 Pão kahoarani-ra akahajabanavini mani ida ija'ari abononi hoarani fori haria nihaja jaboni. Ija'ari vaipohiki arihina kaba'i, akahaki ida pão kahoarani, oniani ida ariabono akanakaramisikhamavini hi'ia. \p \v 18 Vakava'ibodivarani bana ida judeus kaija'ari vakadihojai. Ija'ari igitha abononia Deu-ra kanava'igavini vani pitahani aha'diki altar namania, pitahani hoariha sasidotxia vahaki kaimoni, pitahani hoariha ija'ari Deu-ra kanava'igaki kaimoni. Judeus kaija'ari vaabono vakanakaramisikhamavini hiki ida igitha abononi Deus kanava'igana hiki havahani. \p \v 19 Nahina mani hida kodivarani hija? Kodivarani hirihi ida deus amovana kania deus hojana. Ni-nahina kaimoni hiki ida deus amovana. Ni-nahina kaimoni hiki ida 'bai ija'aria vanahojaki deus amovana viahania. \p \v 20 Ija'ari deus amovana-ra kanamasivikia binaibavihi ida igitha abononi deus amovana-ra kanava'igavini viahania. Kodivarani hiki hida baimana Deus ka'oa kaimoni hirini. Jahari kahonai abono vanokiariki vakadimoni ida. Ni-onofiki ida Jahari kahonai abono vanokiariki khama avaabononi avakanakaramisikhamavini. \p \v 21 A'aviki ida vinho Jesus kaija'ari vajoroniki vakadiania. Ni-asohipa'itxiki ida copo hoariha daiki deus amovana viahania hojaki-ra a'avivini jaboni Jahari kahonai abono vanokiariki vaviaha. Akahaki ida pão kahoarani kapitahatahaki. Ni-asohipa'itxiki jaboni ida 'bai-ra arihavini Jahari kahonai abono vanokiariki vaviaha hojaki. \v 22 Anofimanija koda ida Deu-ra anaihamahivini, Jahari-ra vakavaihinikavini kania arihojana? Iniani. Adanona Deus danona-ra aradamanija koda? Iniani. \s1 Va'ora vakava'ibodivarani'a adani vahoariha \p \v 23 Nikia vakavaraniki adani ija'ari: \p —Bada ani'ava ida hahavi anofiki — vakhaniha. \p Ka'oa hini kaba'i ida vakadivarani, ni-badani hahavi asohikia akabadaniki kaimoni. \p —Bada ani'ava ida hahavi anofiki — vakhaniki adani. \p —Ni-badani hahavi ija'ari-ra kakodiaki — oniki ho. \p \v 24 Ni-asohiki ida akava'ibodivaraniha'oadahavini ida nahina jahaki anofiki akadimoni hini. Asohiki ida ija'ari vahoariha-ra va'ora akava'ibodivaranivini nahina jahaki vakadimoni jaboni. \p \v 25 Hari. Ni-makhaniki avakadimoni hini ida baimana kapavakarivahaki-ra avahavini. Hari'a bana vanana'dohi: Hihida baimana deus amovana viaha hojamani'ia koda hida? Hari'a vanana'dohi bana mahija avarigaravini. Avarigaravini mani ida avava'ini-ra kosakhamaravini hija. \v 26 Deus athi kapapirani haria nava'isohivini: \q1 “Deus kani ida arabo, \q2 hahavi araboa hojaki hiki.” \m Niki ida athii. \p \v 27 Ija'ari Cristo-ra ogariki a'onira kaboa'ivini kidiania avi'baini, avarikhani-ra avanofihi; avarikhahi. Vaha bana ida 'bai avaviahania binahojaki. Hari'a bana vanana'dohi ida baimana deus amovana kanava'igana hini mahija avava'ini-ra kosakhamaravini. \p \v 28-29 Ija'ari vahabini a'onira nava'isohivini hiki ida baimana deus amovana kanava'igana hi'ini. Oniania, hari'a vaha bana mahija a'onira nava'isohiki va'ini-ra kosakhamaravini. Makhanirini kaba'i ida havahani, kidimoni hini ida baimana havahani asohirini, oniani ida avahavini anasohirini hija. \p Hora avanana'dohiki vahabini a'oni: \p —Kidiva'ikaabanahihia biva'ahariki ida hi'ida havahani. Kodiva'ikaabanahihia ni-bivamakhaniki ida havahani. Nahina mani ida oharavinia oabono ova'aharavini hija? Jokoa onamakhanirihi ida kidiva'ikaabanahihi. \p \v 30 O'baina viahania Deu-ra khai oni'abakhiavini hiki ida 'bai hora no'avini hi'iki. Deu-ra khai oni'avini hi'iki ida 'bai oha'iki. Asohimanija koda ida oabono okaathirivini 'bai hoariha kakaaji hiki? Hoariha hora kanavaraniharavini kaimoni mani ida oabono okaathirivini hija. \p \v 31 Avi'baini, nahina-ra avi'avivini, badani hoariha-ra avanamonahavini; Deus jahana-ra vananokia bana mahija vahoariha avakadihojai-ra vanokiki Deu-ra khai vani'avini. \v 32 Hojai asohikia vakahojaiha'oadaha bana judeus kaija'ari vaviaha, judeus kaija'ari vihiriki vaviaha; Jesus Cristo kaija'ari vaviaha jaboni mahija hojai asohirikia va'ora avakabororavini. \v 33 Hofori vihi bana. Onofiki ida kodihojai, kodibadani hiki hiva'oani Cristo-ra aviga'iariki-ra va'ora khai ni'avini. Ni-okava'ibodivaraniki ida nahina onofiki kodimoni hini. Va'ora okava'ibodivaraniki adani vahoariha Cristo-ra aviga'iariki niha va'ora oni'a'avini va'ora okajoamoravini, vanofija kaimoni ida Deus va'ora akava'ijoavini. \c 11 \p \v 1 Oniani ida kodihojai-ra avakabanafovini-ra onofivini hija. Cristo kahojai-ra okabanafovini vani vakabanafo bana jaboni ida kodihojai. \s1 Cristo kaija'ari gamo vakadihojai varani hini hida \p \v 2 Hari. Khai oni'aki ida hora avakava'ihokibakhiavini. Avanaaba'iki jaboni ida Cristo kavaranihia a'onira oka'ojomo'i'bo'davini hi'iki. \v 3 A'onira onava'isohiki bana ho: Cristo va'ora vaka'da'diki adani makhira hahavi, vanaabaja kaimoni ida athi. Makhira bivaka'da'diki ida kidigamo, binaabaja kaimoni ida athi. Deua bivaka'da'diki ada Cristo, binaabaja kaimoni ida athi. \p \v 4 Hari. Jesus kaija'ari vajoroniki Deu-ra khai vani'ara kaimoni, ni-asohiki ida makhira ka'da'di-ra kakarahobavini Deu-ra vara ni'avini, vajoroniki-ra va'ora nanamithavini Deua vara bini'avini hi'ikia. Ka'da'di-ra kakarahobaha; ni-Cristo-ra vava'ihaki. \p \v 5 Jesus kaija'ari vajoroniki Deu-ra khai vani'ara kaimoni, asohiki ida gamo ka'da'dini-ra kakarahobavini makaria; Deu-ra vara ni'avini, vajoroniki-ra va'ora nanamithavini Deua vara bini'avini hi'ikia. Ka'da'dini-ra kakarahobarihi makaria; ni-kidimakhira-ra vava'ihaki. Va'ini aipahihiki ida gamo ka'da'dini kaafani ko'davirahaki. Va'ini aipahihiki jaboni ida gamo ka'da'dini kakarahobariki. \p \v 6 Gamo ka'da'dini-ra kakarahobavini-ra kajonihi; ka'da'dini kaafani ka'boani jahahi. Gamo va'ini-ra anaipahihiki ida ka'da'dini kaafani ko'davirahani, ka'da'dini kaafani ka'boani riboriboni. Hojai asohirikia kahojai'ini karajomini ida. Hari. Gamo kahojai asohiki-ra nanokiaja kaimoni, jahaki ida ka'da'dini-ra kakarahobavini, va'ini aipahihiria kaimoni. \p \v 7 Ni-nahina kaimoni makhira ka'da'di-ra kakarahobaki. Makhira kania hojaki ida Deus jahana nokiani, makhira kahojaia binanokiaja kaimoni ida Deus kahojai jahaki, oniani ida ka'da'di-ra kakarahobavini Deua binofiravini hija. Deua binamonaha'iki ida gamo, binanokiaja kaimoni ida kidimakhira kahojai jahaki. \p \v 8 Ni-gamo kania namithaki ada makhira miro'a. Deua biani'ihi ida makhira imana, gamo-ra namonahavini hi'ihi. \v 9 Makhira miro'a bikainamoki ida 'bamina, oniani ida Deus gamo-ra namonahavini hi'ia. Ni-gamo miro'a bikainamoki ida 'bamina. \p \v 10 Deu-ra khai ani'avini-ra avajoronivini vani Deus ibavi kaija'arini haria vada vani'ahi, oniani ida gamo ka'da'dini-ra kakarahobavini-ra najahaja. Nikia va'ora nanokiahira kaimoni kidimakhira athi-ra naabavinia. \p \v 11 Hari. Makhira, gamo arihiki aakaramisihahaviki hari Cristo kania. Hojariha ada makhira; gamo ni-abononi vahokivini-ra kaabokaki afojahaki. Hojarihi ida gamo; makhira ni-abono-ra vahokivini-ra kaabokaki afojahaki. \v 12 Kama'dani kari makhira ka'aha kaavania amonahaki ida gamo. Naothinia gamo jahani bodinia vanamitha'iki adani makhira. Deus vani ada hahavi-ra nakama'da'ara. \p \v 13 A'onivani vakava'ibodivarani bana hida kodivarani, asohini asohirini gamo ka'da'dini-ra kakarahobariki Deu-ra vara ni'avini Deus khai ni'ana kagorania. \v 14 Ni-akava'i'o'anivahaki ida makhira ka'da'di kaafani ka'oadaki-ra kavahojavini. Nikia kahojaiha; abono-ra anava'i'aipahihiha. \v 15 Gamo vani ida nikia kahojaini jahaja. Gamoa khai bini'aki ida ka'da'dini kaafani ka'oadaki kanokiani kajahaki. Deua bino'a'iki ida gamo ka'da'dini kaafani ka'oadakia, ka'da'dini kakarahobani hiki kaimoni. \p \v 16 Hari. Ija'ari hora anaathidanoararivini-ra nofivini hiki bikajari'davini ida gamo ka'da'dini-ra kakarahobaki kavaranihi. Onava'isohihi ida ija'ari: Jesus kaija'ari avajoronioniki vakadihojai hiki ida. Akadihojai ka'oa ida Deu-ra akanamasivivini-ra avajoronivini. \s1 Ija'ari Cristo abini'ina-ra kava'ihokivini kaimoni hida \p \v 17 Hari. Vara a'onira oni'avini hiki bana ida avakadihojai hoariha ovajahariki. Avajoronini vani Deu-ra khai avani'aja, ni-avaabononi avakakakodiakhamaki Jesu-ra avavakaijokavini. Avaabononi avakanadabakhama'oamanija. A'onira onava'isohivini hiki bana ida niha ninini asohini. \p \v 18 Hari. Okamitha'iki ida varani avihini. Jesus kaija'ari vajoronina vani vaabono vakanapitakhamaki fori vihira adani vaabono avakanaathidanoararikhamavini. Ka'oa hiki vahabini ida varani avihini. \v 19 Asohirini kaba'i ida avaabononi avakanapitakhamavini, Deua biva'ahaki ida, vanokiara kaimoni adani ija'ari avahararania hojai asohikia vakahojaiki. \p \v 20 Avajoronihahavini, avi'baini mani ida a'onira najoronija. Ni-Jesus abini'ina-ra avakava'ihokiki. \v 21 Avahoarahanana avaravasokoki ida 'bai. A'onimiro'a avakaikahiki avahavini arafiaki ida 'bai. A'onivani avarakhanosiagaki ni-avi'baiki. Hoariha asia vai'amiki. Hoariha 'baini arafiaki. Hoariha asia kanabidini akaaforaki. Hoariha ko'avahani arafiaki. \p \v 22 Hojaria koda ida avagorani avavi'baiki ibavini kaimoni? Va'ora avakaihiponiriki adani Cristo kaija'ari Deus khai ni'ana kagorania vajoroniki. Avakadihojai niki ija'ari vakanahinariki vava'i-ra anaipahihiki ida. Nahina a'onira oni'aja koda bana? Khai oni'amanija koda ida avakadihojai? Ni-khai oni'apa'itxiki. \p \v 23 Hari. Jesus kania ogathani'iki ida ojomo'ihi kavaranihi a'onira onava'isohivini hi'iki. Mithani Judas Jesu-ra arakhavini viahania vi'bai'aha kidipohi khama. Jesua bikanabiini'ihi ida pão kaabononi. \v 24 Deu-ra ni'a'aha: \p —Deus, ivani ijahaki i. Pãoa haria ino'a'iki i — niha ada Jesus. Vara nina naothinia bikanapitahataha'ihi, va'ora ni'a'aha: \p —Oimana hida pão. Pitahataha'iki fori hiki ida oimana avakadimoni, a'onira oakava'ijoaja kaimoni. Vakahabakhia bana hida pão mahija oabini'ina-ra avakava'ihokiha'oadahavini. \p \v 25 Vi'baina naothinia onivani fori hi'ianaha ada Jesus. Vinho bavini-ra nabiini'aha, Deu-ra khai ni'a'aha. Deu-ra vara ni'avini naothinia va'ora ni'aha adani ipohina: \p —Rajomi hida vinho. Oabini'ina sakahi ohina oamana ahovariki bana ho. Oabinina mani ida Deus kava'iponahi a'bo'daki ja'dini-ra nakama'daja bana. Oabinina mani ida Deus kania kidija'ari avajahamisina-ra vakaabokavini hija bana. Nimania ida va'iponahi a'bo'daki ja'dini athini. Hari. Vinho-ra avi'avibakhiavini vani vakava'ihokibakhia bana ida oamana ahovarini oabini'ina — va'ora ni'aha ada Jesus. \p \v 26 Hari. Rajomi hiki hida pão-ra avakahabakhiavini, vinho-ra avi'avibakhiavini jaboni. Jesus joirina oadani, nikia avakabadanibakhiahi, avanamoniki ida abini'ina kidija'ari-ra va'ora akava'ijoara kaimoni. \p \v 27 Hari. Ija'aria bikahahi ida pão, bi'avihi jaboni ida vinho, bikava'ihokiravini kaba'i ida Cristo imana 'bana'ini arafiani kidimoni hini, amana ahovari'ini jaboni; Deua bini'ahi: \p —Hojai asohirikia ikahojaiki i, ni-inakaidivaki ida Cristo imana, amana hiki. \p \v 28 Oniaroa, ija'ari hahavia vakava'ibodivaraniva ida vava'i bodini vara nini asohiki asohiriki Deus viaha. Vakadimahi-ra vanasohihananavini naothinia vakahaki ida pão, vi'aviki ida vinho. \v 29 Ija'aria bikava'ibodivaranirihi ida Cristo imana amana fori hini; ni-asohipa'itxiki ida pão-ra kahavini, vinho-ra aavivini. Nikia kahojaihi; abononi arakhahi nahina jaharikia. \v 30 Oniani ida avahoarahanana a'onira nakavamonija, avajaroni-ra nafajafajahaja, vahoariha vaabini'iki. \p \v 31 Ija'aria bikava'ipahinihi ida va'ini bodini vara nini asohiriki, pão-ra kahavini, vinho-ra aavivini viahania, ni-Deua bikaronaki ida hojai asohiriki abosini. \v 32 Akadihojai asohirini-ra kahiha ada Cristo, oniani ida haria kapataki fori haria nihavini hija, akava'ipahinija kaimoni ida hojai bivajahariki. Ni-binofiki ida hojai asohiriki abosini-ra agathanivini Deu-ra vanofiriki vakadiania afojabana. \p \v 33 Hari. Oigamina, avajoronini kamahini Cristo abini'ina-ra avakava'ihokija kaimoni, avaabononi vakanokhakhama bana avi'baijabanani. \v 34 Vai'amihi ida ija'ari; gorania hojani oadani 'baiva bana. Nihi; ni-Deus avajoronini asohirini-ra kahiki. Hari. Avakadiania okaikahina vani onasohija ida varani hoariha. \c 12 \s1 Deus aagahai danoki Ma'onahai Jahakia bikavagahinaiki \p \v 1 Vara a'onira oni'avini hiki bana ida Deus aagahai danoki varani hini, avakadina'dohi-ra ogathanivini. Ma'onahai Jahakia bikavagahinaiki ida Deus aagahai danoki. Oigamina, avarigavini onofiki hida varani. \p \v 2 Avarigaki ida Cristo kaija'ari avihirini kari deus amovana vahokiriki vaipohiki-ra avavakaijokavini. Ma'onahai jahariki a'onira vibananivini mani ida deus amovana-ra avakanamasivivini hija, oniani ida a'onira anakamada'ia Deus kahagihia. \p \v 3 Hari. Onofiki ida ma'onahai ija'ari va'ini-ra nahonariahihiki hana hini jahaki jahariki-ra avarigavini. Deus Ma'onahana Jahaki ija'ari va'ini-ra nahonariahihivini oadani ni-ija'aria bikaabokaki ida Jesu-ra kanavaranihavini varani jaharikia. Ija'aria ni-bikaabokaki jaboni ida Jesu-ra kidika'da'dia naonivini Ma'onahai Jahakia va'ini binahonariahihiravini oadani. \p \v 4 Hojaki ida Deus aagahai danoki ipohiki. Deus aagahai danoki hoarani ni-Deus aagahai danoki hoariha fori hiki. Hoarana ada Ma'onahai Jahaki. Ovari Deus aagahai danokia haria no'a'iki. \p \v 5 Ipohiki ida badani Deua binofikia akabadanina kidimoni. Kidibadani hoarani ni-kidibadani hoariha fori hiki. Hoarana ada akadika'da'di Jesus. Kidimoni ida akadibadani. \p \v 6 Hoarani hirihi ida kidi'ogahai danoki Deua bikavagahinai'iki. Deus aagahai danoki ija'ari hoarania bivahojaki, ni-Deus aagahai danoki ija'ari hoariha bivahojaki fori hiki. Hoarana ada Deus. Ovari va'ora no'ahananaki adani kidija'ari ogahai danoki vakainamokia, bada vani'aja kaimoni ida va'ora honariavini hi'iki. \p \v 7 Deua binanokiaki ada Ma'onahai Jahaki ava'i bodinia ibavina afohanana, haria no'ahanana'iki ada Deus aagahai danokia, va'ora aakodiara kaimoni adani Cristo kaija'ari hahavi. \p \v 8 Ma'onahai Jahakia bino'aki ida ija'ari hoariha kidi'ogahai danokia, oniani ida Deus kava'ibodivarani nahina hini-ra vara vani'avini hija. Ma'onahai Jahakia bino'aki ida ija'ari hoariha Deus aagahai danoki hoariha, oniani ida varani namitha'iariki vahoariha aviga'iariki-ra vara vani'avini hija. Ipohini kaba'i ida kidi'ogahai danoki, hoarana ada Ma'onahai Jahaki. \p \v 9 Ma'onahai Jahaki vania bino'aja ida ija'ari hoariha Deus aagahai danoki hoariha, bikaabokaja kaimoni ida Cristo-ra vakaijokavini arafiani. Bino'a'ihi ida ija'ari hoariha Deus aagahai danoki hoariha, bikaabokaja kaimoni ida ija'ari vakavamoniki-ra va'ora anaihotabakhiavini. Ipohini kaba'i ida kidi'ogahai danoki, hoarana ada Ma'onahai Jahaki. \p \v 10 Ma'onahai Jahakia bino'aki ida ija'ari hoariha Deus aagahai danoki hoariha, bikaabokaja kaimoni ida Deus kabadani danokia kabadanini. \p Ma'onahai Jahakia bino'aki ida ija'ari hoariha Deus aagahai danoki hoariha, bikaabokaja kaimoni vara bivani'avini ida moni ja'dini Deua binava'isohivini hiki. \p Ma'onahai Jahakia bino'aki ida ija'ari hoariha Deus aagahai danoki hoariha, bikaabokaja kaimoni ida ma'onahai-ra ogavini hana hini Deus kania khaki, khariki. \p Ma'onahai Jahakia bino'aki ida ija'ari hoariha Deus aagahai danoki hoariha, bikaabokaja kaimoni ida athii ogavahariki-ra dionivini. \p Ma'onahai Jahakia bino'aki ida jaboni ija'ari hoariha Deus aagahai danoki hoariha, bikaabokaja kaimoni ida athii ogavahariki-ra vava'isohihivini nahina hini. \p \v 11 Hari. Hoarana ada Ma'onahai Jahaki. Va'ora no'ahananaki adani Cristo kaija'ari Deus aagahai danoki ipohikia. Ogahai danoki hana hini-ra kavagahinaivini-ra nofiha; bikavagahinaihi. \s1 Cristo abono varani hini hida \p \v 12 Hari. Va'ora okavarajomiki adani Cristo kaija'ari Cristo abono hoarani vihina, abono niha nini ipohini. Ipohini kaba'i ida abono niha nini, hoarani ida abono. \p \v 13 Harivani Cristo kaija'ari hahavi hari. Judeus kaija'ari arihina, judeus kaija'ari arihirina, honai abono kapavakarivahaki arihina, honai abono kapavakarivahariki arihina, akanahahavi'iki hari. Kanai karajomihia Ma'onahai Jahaki haria karajomivini Cristo abono hoarani haria nihaki. Deua bikarona'iki ada Ma'onahai Jahaki hoarana ava'i bodinia ibavira kaimoni afohanana. \p \v 14 Hoarani hirihi ida ija'ari abononi niha nini. Ipohiki ida. Cristo kaija'ari hoarani sa'a fori kihiki, hoariha 'dama fori kihiki, hoariha morobo fori hiki, onivani fori vihira adani Cristo kaija'ari afohanana. \p \v 15 Cristo kaija'ari Cristo 'dama fori kihikia bini'aja vaha: \p —Sa'ai ohirina mani ida abonoi niha nini hora niharija. — Asohirihi ida nikia kavaranini. Asia abonoi niha nini kihiki ida 'damai. \p \v 16 Cristo kaija'ari Cristo morobo fori hikia bini'aja vaha: \p —Nokhoi 'ba'dani ohirina mani ida abonoi niha nini hora niharija. — Asohirihi ida nikia kavaranini. Asia abonoi niha nini ida moroboi. \p \v 17 Abono hahavi nokhoi 'ba'dani hija vaha; ni-bikaabokaki ida nahina-ra kamithavini. Abono hahavi moroboi hija vaha; ni-bikaabokaki ida nahina-ra ramosivini. \p \v 18 Hari. Deua binaibavi'iki ida abononi niha nini hahavi ibavini abonoi kania. Ibavini hana hini-ra nofihi; binaibavihi ida abononi niha nini. Nini vani jaboni Deus va'ora naibavira adani Cristo kaija'ari hahavi Cristo abono hoarani va'ora nihara kaimoni. \v 19 Abonoi niha nini hoarani ka'oa hija vaha; ni-hojaki vaha ida abononi. \v 20 Hari. Hojaki ida abonoi niha nini ipohiki. Hoarani ka'oa ida abonoi. \p \v 21 Nokhoi 'ba'dani sa'ai-ra kani'aja vaha: \p —Ni-ikahojani-ra okanofiki abonoi kania. — Asohirihi ida nikia kavaranini. \m Ka'da'di 'damai-ra kani'aja vaha jaboni: \p —Ni-ikahojani-ra okanofiki abonoi kania. — Asohirihi ida nikia kavaranini. Nimania ida jaboni Cristo kaija'ari hoariha-ra kaihiponiravini asohirini. \p \v 22 Deus vania binamonaha'ia ida abonoi niha nini hahavi. Akava'ibodivaraniki vahabini ida ariabono niha nini hoarani danorini. Danorini kaba'i, hojarihi; abinihahavihi ida abonoi. \v 23 Hojaki ida ariabono niha nini ija'aria binokivini bikaipahiki, oniani ida haria kanamakarija. Ariabono niha nini hoariha nokiani jaharini-ra akava'ibodivaranihi, oniani ida akadava'ajahakivini hija. \p \v 24 Ni-kamakariki ida ariabono niha nini nokiani jahaki kani. Ni-nahina kaimoni binihaki. Deus vania bianakaramisijahakija ida ariabono niha nini hahavi, niha ninini binofivini ibavinia. Bikahinanikajahakiki ida kaipahivahaki kani. \p \v 25 Ni-akapitakhamaki ida abonoi. Abonoi niha nini hahavi abononi kanofikhamajahakiki ida, abononi kakakodiakhamajahakiki ida jaboni. \v 26 Ariabono niha nini hoarania bikamithahi ida imani 'banani, ariabono niha nini hahavia bikamithaki ida. Ija'aria vara bivani'aki ida ariabono niha nini hoarani jahani, ariabono niha nini hahavia khai bini'aki ida. \p \v 27 Hari. Harivani hahavi Cristo abono hari. Cristo abono niha nini afohanana hari. \v 28 Deua binagathogatho'iki ida ibavi Jesus Cristo kaija'ari vahararana arihojaja kaimoni. Va'ora naibavi'imidiaki adani Cristo athi avaadahaoniva abono. Naothinia va'ora naibaviki adani Deus athi namoniva abono. Naothinia va'ora naibaviki adani Jesus kaija'ari ka'ojomo'iva abono. Naothinia va'ora naibaviki adani Deus kabadani danoki-ra vakaabokaki. Naothinia va'ora naibaviki adani kavamoniki-ra avanaihotavini-ra vakaabokaki. Naothinia va'ora naibaviki adani hoariha kakodiava abono, hoariha nasohiva abono. Naothinia va'ora naibaviki adani athii ogavahariki-ra vidioniki. \p \v 29 Ni-Cristo kaija'ari hahavi athi avaadahaoniva abono vihiki, ni-hahavi Deus athi namoniva abono vihiki, ni-hahavi Jesus kaija'ari ka'ojomo'iva abono vihiki. Ni-Cristo kaija'ari hahavia vakaabokaki ida Deus kabadani danoki-ra bada vani'avini. \v 30 Ni-Cristo kaija'ari hahavia vakaabokaki ida vakavamoniki-ra va'ora avanaihotavini, ni-hahavia vakaabokaki ida athii ogavahariki-ra vidionivini, ni-hahavia vakaabokaki ida athi ogavahariki-ra vavava'isohihivini nahina hini. \p \v 31 Vakava'inofinofi bana ida Deus aagahai danoki jahani arafiaki. Jahani kaba'i ida ogahai danoki-ra avavahojavini, jahani arafiaki hida hihida hojai a'onira onava'isohivini hiki bana. \c 13 \s1 Hojai jahani arafiaki hida hoariha-ra anakaidivavini \p \v 1 Ija'ari-ra anakaidivarihi; saa ni'oamanihi ida athii ogavahariki-ra adionivini. Ni-nahina kaimoni arabo ipohiki kaija'arini vaathi-ra adioniki afonana. Ni-nahina kaimoni jaboni Deus ibavi kaija'arini vaathi-ra adioniki, anakaidivaravini oadani ida ija'ari hoariha. Sino ithoni 'baraki fori hiki ida athii adioniki. \p \v 2 Ija'ari-ra anakaidivaravini oadani, ni-nahina kaimoni hiki ida varani namitha'iariki Deus haria kanamonivini hikia akavaranina. Ija'ari-ra anakaidivaravini oadani, ni-nahina kaimoni ida nahina hahavi ahojaki-ra aogavini. Ija'ari-ra anakaidivaravini oadani, ni-nahina kaimoni ida nahina hahavi ogavahaki-ra aogavini. Deu-ra avakaijokavini arafiahi, akaabokaja kaimoni ida arabo namahiki aibavini, ija'ari-ra anakaidivarihi; ni-nahina arihiki. \p \v 3 Ija'ari-ra anakaidivaravini oadani ano'ahahavivini hihi ida akadinahina, ni-nahina agahinaki Deus kania. Ija'ari-ra anakaidivaravini oadani, ariabono ava'ahahi siho kabodinia aaha'dina hoariha-ra akava'ijoaja kaimoni, ni-nahina agahinaki Deus kania. \p \v 4 Ija'ari-ra anakaidivahi; ni-jorakia aakaihamahiki, anaibavijahajahakihi. Ija'ari-ra anakaidivahi; ni-kidinahina aakabaiki, ni-ariabono avaboraborahaki, ni-ajahana hoariha jahani-ra aradavini-ra akava'ibodivaraniki. \p \v 5 Ija'ari-ra anakaidivahi; ni-akava'i'iriniki, ni-ariabono ka'oa-ra akava'ibodivaraniki. Ija'ari-ra anakaidivahi; ni-kidihojai ava'i-ra joko ani'aki, ni-ava'i-ra fai ani'aki, ni-akaitapiaki jaboni. \p \v 6 Ija'ari-ra anakaidivahi; ni-khai ani'aki ida kidihojai asohiriki. Khai ani'aki ida nahina jahaki ka'oa kahojaini. \v 7 Ija'ari, Deus hiki-ra anakaidivahi; ni-akava'ipahinipa'itxiki, avakaijokaha'oadahaha. Ni-anokhomiki ida anokhavini, ni-ava'i vida vidahaki. \p \v 8 Ija'ari, Deus hiki-ra anakaidivadorohi; anakaidivaha'oadahahi. Ni-anokhomiki ida anakaidavavini. Anokhomiki bana ida Deus aagahai danoki ija'aria vavahojaki. Anokhomiki bana ida varani ja'dini Deus athi namoniva abono vakadivarani hiki. Anokhomiki bana ida athii ogavahariki ija'aria vidioniki. Anokhomiki bana ida ogahai Deus ija'ari-ra anigahivini hiki. \p \v 9 Ni-aogahahaviki ida ogahai Deus ija'ari-ra anigahivini hiki. Ni-aogahahaviki ida varani ja'dini Deua vara bivani'aki. Hihavirihi ida Deus aagahai danoki ija'aria bivahojaki. \p \v 10 Hihaviki ida Cristo aagahai. Kha'ianana naothinia hojajanarihi bana ida ogahai hihaviriki avahojaki. Hihavimanihi ida kidija'ari vakadi'ogahai. \p \v 11 Hari. Isai ohina kari isai kavarania okavarani'iki ho, isai kava'ibodivarani ida kodiva'ibodivarani, isai kahojaia okahojai'iki ho. Hari. Okaraho'ina ni-nahina kaimoni ohojana hijanaki ida isai kava'ibodivarani, kahojai hiki. Onivani fori hija hida ija'ari hidiaja araboja kava'ibodivarani isai kava'ibodivarani fori hini. \p \v 12 Hari. Hidiaja arihojana oadani paha ija'ari abononi nokifarijahakiriki fori hiki ida akadiva'ibodivarani. Ni-aogajahakiki hidiaja. Deus kania arihojana kamahini hahavi-ra anokijahakihi, ija'ari maakaria vaabono vakanokikhamaki arihihi. Hihavirihi ida akadi'ogahai hidiaja arihojana oadani. Deus kania arihojana vani bana hihavija ida akadi'ogahai. Hidakaba'i Deus haria ogajahakiki hari. Onivani fori hija bana ida Deu-ra aogavini. \p \v 13 Arihojana oadani hidiaja Deu-ra avakaijokahi. Anaviahanokhaki ida kidiania arihojana. Hoariha-ra anakaidivahi. Jahaki ida Deu-ra avakaijokavini. Jahaki ida anaviahanokhavini. Jahani arafiaki ida vahoariha-ra va'ora anakaidivavini. \c 14 \s1 Deus aagahai danoki varani hini hida \p \v 1 Hari. Avaabononi vanadano bana mahija hoariha-ra avanakaidivavini. Vakava'inofinofi bana ida Deus aagahai danoki hahavi. Avakava'inofinofivini arafiava bana ida varani namitha'iariki Deus a'onira kanamonivini hi'ikia avakavaranini. \p \v 2 Ija'ari athii ogavahariki-ra dionivini vani vara bini'ara ada Deus. Ni-ija'ari-ra vara ni'aki. Ija'aria vakamithavini kaba'i, ni-avigaki ida athii nahina nini. Ija'ari athii ogavahariki-ra dionivini, Ma'onahai Jahakia biakodiavini mani ida moni ka'oa hini vahoariha avigariki-ra vara vani'avini hija. \p \v 3 Ija'ari hoariha bikaabokaki ida varani namitha'iariki Deua bikanamonivini hi'ikia kavaranini. Oniania va'ora vara ni'aki adani ija'ari vahoariha, kaaraja kaimoni ida Cristo-ra vakajari'daravini, avijavaja kaimoni jaboni ida Cristo-ra vavakaijokavini, ija'ari vaabono vakanajahamisikhamara kaimoni jaboni kidivarania. \p \v 4 Hari. Ija'aria bidionihi ida athii ogavahariki; abononi kakodiavini hiki ida Cristo-ra kajari'daravini avijavani. Ija'aria binamonihi ida Deus athi; Jesus Cristo kaija'ari hahavi vajoroniki-ra va'ora kakodiahi, Cristo-ra vakajari'daravini avijavahi jaboni. \p \v 5 Onofiki ida a'onivani hahavi athii ogavahariki-ra avidionivini-ra avakaabokavini. Onofivini arafiaki ida Deus aagahai danoki hoariha-ra avavahojavini, avakaabokaja kaimoni ida varani namitha'iariki Deus a'onira kanamonivini hi'ikia avakavaranini. Jahani arafiaki ida ija'ari varani namitha'iariki Deua bikanamonivini hi'ikia kavaranini. Jahani kaba'i ida ija'ari athii ogavahariki-ra dionivini, Deus athi vahoariha avigariki-ra namonivinia biaradaki ida. \p Avahararania hojaki ida ija'ari athii ogavahariki athii ogavahaki-ra arakakosivini-ra kaabokaki, jahaki ida athii nahina hinia va'ora nava'isohivini Jesus Cristo kaija'ari vajoroniki vakadimoni va'ora kakodiara kaimoni. \p \v 6 Oigamina, avakadiania ohoja'ianana kamahini athii ogavahariki-ra odionihi; ni-a'onira oakodiaki avajari'darini avijavania. Ovikhahi ida varani Deus hora kanamonivini hi'iki, bona a'onira oakodiahi. Ovikhahi ida ogahai avarigariki; bona avarigavinia a'onira oakodiahi. Onamonihi ida Deus athi, bona a'onira oakodiahi. Ovikhahi ida ojomo'ihi athini bona a'onira oakodiahi jaboni. Athii ogavahariki-ra odionihi; ni-a'onira oakodiaki. \p \v 7 Okavarajomiki bana ida ija'ari athini nahina ithoki fori hini. Hokirihi ida afo'afo, nahina hoariha hiki ija'aria bina'ithoki. Ija'aria binasohirihi ida ithohi; ni-vahoariha avakogaki ada moro hana kihina bikana'itho'iki. \p \v 8 Hari. Sorara bina'ithovini hiki ida kidi'ithohi ipohina-ra va'ora baranahavini hini vaabono avakava'ijoara kaimoni. Sorara binasohirihi ida ithohi, ni-ipohina avigaki ida va'ora baranahavini. \v 9 Onivani fori hija ida athii ogavahariki-ra avidionivini. Avidionihi ida athii vahoariha avigariki, ija'aria vakamithahi; ni-avigaki nahina hini ida avakadivarani. Avisoniki ida avakadivarani bana. \p \v 10 Arabo hahavi kaija'arinia vidioniki ida vaathi ipohiki afohanana. Arabo kaija'arinia biogaki ida kidiarabo kaija'arini athini, biogaki ida hoariha kavarani nahina hini. \p \v 11 Hari. Mitha oni'ahi ida arabo hoariha kaija'arini athinia varavarani, ni-oogaki ida nahina hini hora vara ni'avini hiki. Okava'ibodivaraniki ida arabo hoariha kaija'arini hini. Hora kava'ibodivaraniki jaboni arabo hoariha kaija'arini ohina. \p \v 12 Hari. Nimania ida ogahai danoki ija'ari athii ogavahariki-ra dionivini. Avakava'inofinofiki ida Deus aagahai danoki Ma'onahai Jahakia bikavagahinai'iki. Avanofivini arafiava bana ida Deus aagahai danoki Jesus Cristo kaija'ari hahavi-ra va'ora kakodiaki, avijavaja kaimoni ida Cristo-ra vavakaijokavini. \p \v 13 Vara oni'aki ida ija'ari athii ogavahariki-ra dionivini-ra kaabokaki. Deu-ra kanikharia bana mahija athii ogavahariki idioni'iki athii ogavahaki-ra iarakakosivini-ra ikaabokavini, mitha vakhanikia avigaja kaimoni ida athii nahina nini. \p \v 14 Athii ogavahariki-ra odionivini oadani, oma'onahana Deu-ra vara ni'ahi. Kodiva'ibodivarania ni-biogaki ida nahina odioniki. \v 15 Nahina koda ida onamonahaja? Jahaki ida athii ogavahariki-ra odionivini, Deu-ra vara ni'aja kaimoni ida oma'onahana. Jahaki ida jaboni oathi oogaki-ra odionivini, oogaja kaimoni ida nahina kodiva'ibodivarani Deu-ra vara oni'avini hiki. \p Jahaki ida athii ogavaharikia oahiana, Deu-ra khai ni'aja kaimoni ida oma'onahana. Jahaki jaboni ida oathi oogakia oahiana, oakava'ibodivaranira kaimoni ada kodimoro kaathi nahina khanina. \p \v 16 Vahoariha vajoroniki avakadiania Deu-ra khai ini'avini athii ogavaharikia, ija'ari mitha nikia ni-biogaki ida kadavarani nahina nini. Ni-bigathaniki ida iathini: \p —Hai oamani! Nimania ida Deua binofiki — ni-nikia kavaraniki. \v 17 Jahani kaba'i ida iathini Deu-ra khai ini'avini, ni-iakodiaki ida hoariha Cristo-ra vakaijokavinia. \p \v 18 Hari. Deu-ra khai oni'avini hiki ida athii ogavahariki-ra okaabokavini arafiani. Odionivini vahoariha vidionivini-ra aradaki. \p \v 19 Hari. Cristo kaija'ari vajoroniki vakadiania ohojana, ni-onofiki ida athii ogavahariki-ra odionivini. Onofiki ida athii avigaki-ra odionivini. Odioniki ida varani pa'itxi ka'oa athii avigakia va'ora oka'ojomo'ira kaimoni, bona avigahi nahina nini. Odionihi ida varani oadaki athii avigarikia, ni-va'ora oka'ojomo'iki. \p \v 20 Oigamina, hari'a isai pa'itxi kava'ibodivarani fori hiva bana ida avakadiva'ibodivarani. Isai tanani ni-hojai jaharikia kahojaiki. Va'oaniaroa fori vihi'a bana. Hari. Hari'a isai kava'ibodivarani avijava'iariki fori vihi bana. Ija'ari karaho kava'ibodivarani vani fori vihi bana. \p \v 21 Deus athi kapapirania hoja'bo'da'iki hida Deus kava'isohihi: \q1 “Va'ora okaronaki bana adani ija'ari athii \q2 ogavahariki-ra vidioniki \q1 kodija'ari vakadiania, \q2 vara va'ora oni'ara \q2 kaimoni. \q1 Arabo hoariha kaija'arini vaathia vara va'ora \q2 oni'avini kaba'i, \q2 ni-oathi-ra mitha vani'aki adani kodija'ari.” \m Niha ada Deus. Okavarajomiki ida Israel kaija'ari vakadiania namitha'bo'da'iki, ija'ari athii ogavahariki-ra dionivini hidakaba'i. \p \v 22 Deu-ra avigariki vakadimoni ida athii ogavahariki-ra mitha vani'avini, avigaja kaimoni ida Deus aagahai danoki ka'oa hini. Deus kaija'aria avigajora'iki ida ka'oa hini. Deu-ra vanofiki vakadimoni ida varani namitha'iariki Deus va'ora kanamonivini hi'ikia vakavaranina. Mitha vani'avini, avigaja kaimoni ida Deus aagahai danoki ka'oa hini. Ni-varani namitha'iarikia Deus va'ora nanokiahiki adani nofina vihiriki, avigaja kaimoni ida Deus aagahai danoki ka'oa hini. \p \v 23 Hari. Jesus Cristo kaija'ari hahavi vajoronina kamahini avikhajakosiki vahabini bana adani Deu-ra avigariki, Cristo-ra avigaja'diniki vihiki. Vakamithahi ida athii ogavahariki-ra avidionivini afohahavi, avakabajadini-ra vakahiki bana adani. \p \v 24 Hari. Okhajakosiki vahabini bana ida Cristo-ra ogariki, Cristo-ra ogaja'diniki avakadiania. Okhajakosihi; bikamithamahahi ida varani Deus a'onira kanamonivini hi'ikia avakavaranini; biogahi Deus athi hini. Okhajakosihi; kidibadani ahojaki varani hini-ra kamithahi. Varani ka'oa hini-ra ogavini mani ida kidihojai asohirikia abononi ka'da'digariavini hija. \p \v 25 Bikamithaki ida kidiva'ibodivarani ahojaki avananamithavini, oniani ida Deus a'onira nava'isohivini-ra ogavini hija. Kajo'atharari'ini bini'aha: \p —Deus, ira okanamasiviki i. Ivani idanoka'oaki i. Iogahahaviki ida kodihojai — Deu-ra ni'avini. A'onira ni'avini jaboni: \p —Ka'oa hiki ida Deus avakadiania hojana — niki bana ida ija'ari. \s1 Jesus Cristo kaija'ari vajoronina varani hini \p \v 26 Oigamina, a'onira onava'isohivini hiki bana ida Deu-ra avakanamasivijahakivini niha ninini jahani. Avajoronini vani ahiaja ida hoariha Deus kamoroa, hoariha vajoroniki-ra va'ora ka'ojomo'iki, hoariha bivava'isohihiki ida Deua bianigahivini hi'iki, hoariha bidioniki ida athii ogavahariki, hoariha bivava'isohihiki ida athii nahina nini bikahivini. Avakadivarani afohanana va'ora kakodiaki adani Jesus Cristo kaija'ari vajoroniki Cristo-ra vavakaijokavini avijavania. \p \v 27 Ija'aria vanofiki ida athii ogavahariki-ra vidionivini, arajomaki ida ija'ari vi'bamiki ija'ari avahoarabakosiki ka'oa. Ija'ari hoariha bivava'isohihiki ida athii ogavahariki nahina nini. \p \v 28 Avajoronini kania hojarihi ida ija'ari athii ogavahariki nahina nini-ra vava'isohihivini-ra kaabokaki, jakaho viso niva ida athii ogavahariki-ra dioniki. Jahaki ida ija'ari abononi vara ni'avini, Deu-ra vara ni'avini jaboni va'ini bodinia. \p \v 29 Hari. Va'ora vava'aha bana adani Deus vara nina-ra vakamitha'iki a'onira vanava'isohivini varani namitha'iariki afonana. Jahaki ida ija'ari vi'bamiki ija'ari avahoarabakosiki vakamitha'iki-ra vara vavani'avini. Vara vavani'avini naothinia vahoariha vajoronikia vakava'ibodivaraniva ida moni vakamitha'iki Deus kania khani kharini. \p \v 30 Hari. Ija'ari vara nini oadani hoariha maakarinia vithikia bikamithahi ida Deus vara nina va'ini bodinia. Jahaki ida ija'ari hoariha miro'a vara niki viso nini, hoariha maina binanamithaja kaimoni ida Deua bini'avini hi'iki. \p \v 31 Jahaki ida a'onivani hahavi Deus athi-ra vara avavani'avini. Ija'ari hoarahanana bivava'isohihiki ida moni Deua binava'isohivini hi'iki, oniani ida avaka'ojomo'ihahavivini hija. Avaabononi avakakakodiakhamaki a'oni, Deus kania avaabononi avakanakaramisikhamavini. \v 32 Ija'ari Deus aagahai danoki-ra vahojakia bikaabokaki ida Deus monina kavaranini, bikaabokaki jaboni ida viso nini. Ma'onahai Jahakia ni-biavadadamiki ida ija'ari. \p \v 33 Avajoronini kamahini Deua ni-binofiki ida ija'ari kavarani arafiaki kasokosokokhamaki. Binofiki ida ava'i jahajahani aajahamisina vahoariha vakadiania. Nini vani Deua binofija ida kidija'ari hahavi vajoronina kamahini. \p \v 34 Cristo kaija'ari vajoronina vani viso vakhanina jahara adani gamo. Ni-ava'ahaki ida vara vakhanina. Akadija'ari vakadiva'isohihi jirikia biva'aharihi jaboni ida gamo makhira-ra vaka'da'divini. \v 35 Gamoa vanofihi ida nahina-ra avigavini, jahaki ida vakadimakhira-ra va'ora vanana'dohivini vagorana bodinia. Kaipahivahaki ida gamo vavaravaraki Cristo kaija'ari vajoroniki vahararana. \p \v 36 Deus kavarani ni-kama'daki avakadiania. Ni-a'onivani ka'oa avakamitha'iki ida Deus kavarani. Vaibavi hoariha kaija'arinia vakamitha'iki jaboni ida. Ni-asohihahaviki ida avakadihojai avajoronini kania. \p \v 37 Ija'ari abononi kava'ibodivaranivini hiki Deus athi namoniva abono hini, bivahojaki ida Deus aagahai danoki. Oniania jahaki jaboni ida bikava'ibodivaranivini Deus kahonari hida a'onira okajirihivini hija. \v 38 Ija'aria bikajonihi hida oathi, vakajoni bana ida ija'ari. \p \v 39 Hari. Oigamina, vakava'inofinofi bana ida Deus athi-ra avanamonivini-ra avakaabokavini. Hari'a va'ora vanadaba bana adani ija'ari athii ogavahariki-ra vidionivini. \v 40 Avajoronini kamahini avava'ini jahajahani asohimisija kaimoni vahoariha vakadiania kasokosokokhamarini. \c 15 \s1 Cristo ahoki'ina varani hini \p \v 1 Hari. Oigamina, onofiki ida Cristo monina jahaki a'onira onava'ihokivini. A'onira onanamithavini hi'iki ida moni jahaki avakapoari'iki. Moni jahakia bianasohimisi'iki ida Cristo-ra avavakaijokavini. \v 2 Moni jahaki-ra avakajari'daravini mani ida Deus a'onira akava'ijoavini hija bana. Avakava'ipahinirihi ida moni jahaki a'onira onava'isohivini hi'iki; Deus a'onira akava'ijoahi. Avakava'ipahinihi; ni-nahina kaimoni Cristo-ra avavakaijokaki. \p \v 3 A'onira onava'isohivini hi'iki ida moni jahaki okamitha'iki. Deua binofi'oamanija ida monina aogajahakivini. Nimania bana hida moni Deus athi kapapirania hojaki: Abini'iki ada Cristo bina'biraja kaimoni ida akadihojai asohiriki. \p \v 4 Ka'damaha'iki ada. Mahi ahoarabakosiki radahani naothinia Deua bianahoki'iki ada. Onivani fori hija ida namitha'iki Cristo kania, Deus athi kapapirani jirikia bivava'isohihiki. \p \v 5 Abono-ra nanokia'aha Pedro kania naothinia athi avaadahaoniva abono 12 vihiki vaipohina vakadiania abono-ra nanokia'aha. \p \v 6 Naothinia abono-ra nanokia'aha kidipohi vahoariha 500 vihiki vakadiania vanokihahavi'aha. Asia vahokiki adani vaipohiki nokina vihi'iki. Vahoarahanana vani vaabini'ara adani ija'ari. \p \v 7 Naothinia Jesus abono-ra nanokia'aha Tiago kania. Naothinia athi avaadahaoniva abono hahavi vakadiania abono-ra nanokia'aha. \p \v 8 Va'oaniaro hahavia vanokivini naothinia homaina onoki'aha. Kodiania abono-ra nanokia'aha. Isai 'banani kamasikoni hiriki vani o'bana'iki fori ohi'ia. Onokharavini vani jorakia kodiania abono-ra nanokia'ara ada. \v 9 Cristo athi avaadahaoniva abono hahavi hora avaradamiki. Deus kaija'ari-ra va'ora onajaharihari'avini mani ida Cristo athi avaadahaoniva abonoa hora vanaonivini-ra najaharija. \p \v 10 Deus hora kajoamoravini mani ida nahina hora niha'ia hidakaba'i. Ni-hora kajoamora'imariniki. Hora kajoamorajahakivini mani ida kidibadania oabono onadanovini hija. Kodibadani ipohinia biaradaki ida Cristo athi avaadahaoniva abono vahoariha vakadibadani Deus kaimoni. Ni-hovani oa bada oni'aki. Deus kodiania hojana mani ida hora nikia kanabadanija. \p \v 11 Hari. Avakamitha'iki ida Cristo monina jahakia okavaranina. Avakamitha'iki jaboni ida moni jahaki Cristo athi avaadahaoniva abono vahoariha vakadivarani. Kodivarani vakadivarani fori hiki Cristo monina jahakia akavaraniki hari. Onivani fori hija ida jaboni Cristo monina avakajari'dariki. \s1 Avahokiki bana adani Cristo kaija'ari \p \v 12 Hari. Akadivarani hiki ida Cristo abini'ina naothinia ahoki'ina. Avakadiania vahojaki adani ija'ari vahoarahanana, vakadivarani hiki ida ija'ari abinini naothinia ni-nihanikia ahokijanarini, ni-kidimahi aja'dini vakahiki. Ni-asohipa'itxiki ida vakadivarani. \p \v 13 Ka'oa hija vaha ida vakadivarani; ni-Deua bianahoki'iki vaha ada Cristo. \v 14 Cristo abini'ina naothinia Deua bianahokirara vaha; ni-hojaki vaha ida moni jahakia akavaranina. Ni-hojaki vaha ida avavakaijokavini. \p \v 15 Deus Cristo-ra anahokirara vaha; Deus varani hina-ra vara avani'a'badaramanihi vaha. Akadivarani hiki ida Cristo-ra anahoki'avini. Ka'oa hija vaha ida ija'ari abini'iki ahokijanarini; ni-Deua bianahokiki vaha ada Cristo. \p \v 16 Ija'ari abini'iki ahokirija vaha; ni-Deua bianahokiki vaha ada Cristo. \p \v 17 Cristo-ra anahokirara vaha ada Deus; ni-avakajari'daki vaha ida moni ka'oa hiriki. Ni-nahina kaimoni hiki vaha ida Cristo-ra avavakaijokavini, asia avakadihojai asohiriki hojahi vaha avakadiania. \p \v 18 Cristo ahokirara vaha; ni-va'ora akava'ijoa'iki vaha adani vakaijokana vihiki vaabini'iki Ibavi Jaharika'oakia avikharara kaimoni. \p \v 19 Anokhaki hida Cristo haria akava'ijoavini ariabinirina oadani. Anokhaki jaboni ida haria akava'ijoavini ariabini'ina naothinia. Cristo haria akava'ijoavini-ra kaabokarija vaha ariabini'ina naothinia; ija'ari khaii niriki fori arihimanihi vaha. Arafiaja vaha ida akadikhaiiniri arihokina oadani hidiaja. \p \v 20 Hari. Ka'oa hiki ida moni Deus Cristo-ra anahokivini. Bianahokivini mani hida Deus vaabini'iki-ra va'ora anahokivini-ra aogajahakivini hija. \v 21 Makhira hoarana binakama'da'iki ida ija'ari hahavi hoarahananani abinini. Onivani fori hija ida makhira hoariha binakama'davini ija'ari abinini naothinia ahoki'ini. \p \v 22 Adão kaija'ari vanamitharonisiagaki vihina mani ida ija'ari hahavi vahoarahanana-ra va'ora naabinija. Onivani fori hija ida ija'ari ahoki'ini abinini naothinia. Cristo kaija'ari vihina mani ida kidija'ari hahavi-ra va'ora anahokija. \v 23 Deua bikava'ibodivaranijora'iki ida ija'ari avahokina hana hina miro'a, hana vihina avahokironisiagaki. Cristo miro'a Deua bianahoki'iki. Cristo joina kamahini kidija'ari maina adani Deus va'ora anahokira bana. \p \v 24 Hari. Oniaroa, khaki bana ida mahi anokhomini kamahini. Cristoa binihimaka'oaki bana ida Jahari, kidibadani abono vanokiariki vihiki vadanona, hiva'oani ija'ari araboa vahojaki vava'i-ra vanahonariahihiki, ija'ari-ra vavaka'da'diki, ija'ari-ra vakaabokaki. Vadanona binihimaka'oavini naothinia Cristo Deu-ra ni'aki bana: \p —Bi'i, kadania oarakhaki bana hida nahina hahavi, ija'ari hahavi vihiki-ra va'ora ovaka'da'divini, ivaka'da'dija kaimoni. \p \v 25 Deus va'ora avadadamiki bana adani Cristo-ra vanofiriki hahavi, vakaabokajanaria kaimoni ida athi vakajonivini. Va'ora obaiki fori vihiki adani Cristo 'dama kanabo'ania. Ni-nahina-ra vakaabokajanaki. Va'ora avadadamiravini oadani, Deua binofiki ida Cristo va'ora vaka'da'divini. Deus va'ora avadadamihahavivini naothinia asia ka'da'di hihaha'oadahaki ada Cristo Deus kania. \p \v 26 Cristo-ra nofiriki hoarana hojaroniki, Abinia oniki ada. Deua binihimaka'oaki bana ada aforonisiaga. \v 27 Hojaki hida athii Deus athi kapapirania: \q1 “Deua biobaiki bana ida nahina hahavi Cristo 'dama kanabo'ania, \q2 hahavi-ra avadadamivini ada Cristo.” \m Deua bini'avini kaba'i ida “nahina hahavi”, Deus ni-hojaki Cristo 'dama kanabo'ania. Aogaki ida Deus hahavi-ra obaivini Cristo 'dama kanabo'ania Cristoa bivaka'da'dija kaimoni. \p \v 28 Hari. Deus Cristo-ra no'avini hiki ida hahavi hojaki bivaka'da'dija kaimoni. Naothinia Cristo, Deus kaisai hina bini'aki bana ada Deus: \q1 “Bi'i, ivani hora ino'avini hi'ia ida hahavi hojaki \q2 ovaka'da'dija kaimoni. \q1 Onofiki ida hora \q2 ivaka'da'divini.” \m Niki bana ada. Oniaroa, Deus oavani va'ora vaka'da'dira adani ija'ari hahavi, nahina hahavi hiki afoha'oadaha. \p \v 29 Hari. Vakhaniki adani vahoarahanana avakadiania: \p —Ija'ari abini'ini naothinia ni-ahokijanaki — vakhaniki adani. Ka'oa hija vaha ida vakadivarani; ni-nahina kaimoni vikanaki vaha ija'ari vaabini'iki vakadimoni vihina. Niha va'ora vani'a'aki koda adani vaabini'iki-ra va'ora vakajoamoravini? \p \v 30 Hari. Haria vara ovani'aki bana ho jaboni. Ija'ari abinini naothinia ahokijanarija vaha; nahina mani ida mahi oadani vahoariha haria vanaabinikamarivini-ra ava'ahavini hija? \v 31 Oigamina, khai a'onira oni'avini hiki ida akadika'da'di Jesus Cristo kania avarajahamisini, oniani ida a'onira onava'isohivini hija, mahi hahavi oabinikamarina afobakhia. \p \v 32 Opohimajakamarina ija'ari jomahi hiihiha khama abononi kanadanodanokhamavini fori ohina. Nimania hida kodimahi Éfeso sidajia ohojana. Asohija vaha hida varani ija'ari abini'ini ahokijanarini; ni-nahina kaimoni vahoariha hora vanaabinikamarivini-ra ova'ahaki vaha. Vakhaniha adani Deu-ra vanofiriki afobakhia: \q1 “Ipohijanarihi hida akadimahi hidiaja. \q1 A'baina arafiava, \q2 kavi-ra a'avivini arafiava, \q2 bada ani'avini arafiava \q2 ida hojai \q2 akava'inofinofikârahoki.” \m — Vakhani'imariniha. \p \v 33 Hari'a bana vahoariha a'onira vakorijanahava. Va'ora avavaipohihaki adani ija'ari hojai asohirikia vakahojaiki, avakadihojai jahaki-ra vanihimaki bana adani. \v 34 Vakava'ibodivaranihanana bana ida avakadihojai mahija hojai asohiriki-ra avakava'ipahinika'oavini. Avahararania vahojaki adani Deu-ra avigariki. Onofiki hida kodikaabanahi avava'ini-ra anaipahihivini. \s1 Ija'ari asafini, imani, abononi ahokini naothinia varani hini \p \v 35 Hari. Vahoariha vana'dohi'iki: \p —Nihaniki vania Deua bianahokija ida ija'ari abini'iki? Niha ninimania ida ija'ari ahoki'iki asafini, imani, abononi nokiani? \p \v 36 Ija'ari va'ihariki fori hiki kana'dohi hida. Hari. Okavarajomiki bana ida ija'ari ahoki'ini abononi ba'ba'da rakhajahaki mova'iki fori hini. Araboa ba'ba'da rakhajahavahaki ihimi'iki, abinini fori hi'iki ida. Abinirini oadani, ni-movaki ida ba'ba'da rakhajahavahaki araboa. Ba'ba'da abini'iki mova'iki ida. \p \v 37 Arakhaiki ida ba'ba'da ka'oa, trigo 'ba'dani, rakhajahi 'ba'dani hoariha arakhaiki. Ni-arakhaiki ida avani avijava'iki. \p \v 38 Deua bikahinanikaki ida rakhajahi 'ba'dani avania. Bikava'ibodivaranijora'iki ida avani niha ninini binofiki. Trigo avani fori kihiriki ida jaro'oa kaavani. Barasia kaahoni fori hirihi ida ba'ba'da hoariha ahoni. Deua binahoarihananaki ida ba'ba'da avani hoariha afohanana. Rakhajahavahaki 'ba'dani, avani, ahoni, avaafani hiki, ija'ari abononi niha nini hahavi fori hiki ida. \p \v 39 Ni-hoarani hiki ida nahina hokiki imani. Hoarihaki ida ija'ari imani. Hoarihaki ida igitha imani. Hoarihaki ida igitha raboki imani. Hoarihaki ida abaisana imana. \p \v 40 Nama hojaki ida ija'ari, safini, masiko, boviri hiki. Araboa hojaki ida ija'ari, nahina hoariha hiki. Nahina nama hojaki nokiani jahani fori hirihi ida nahina araboa hojaki nokiani jahani. \v 41 Safini nokiana jahani fori hirihi ida masiko nokiana jahani. Hoarihaki ida boviri nokiana jahani. Ni-boviri hoariha nokiana fori hiriha ada boviri hoariha. Ipohiki ida boviri nokiana jahani. Ipohiki jaboni ida ija'ari nokiani afohanana nama. \p \v 42 Nimania bana ida ija'ari abini'iki aba'oni Deua bianahokivini kamahini. Ija'ari aba'oni ka'damahani ba'ba'da rakhajahavahaki fori hiki ida. Ihimiki bana ida. Deus ija'ari aba'oni-ra anahokivini kamahini, ni-ihimijanaki bana ida ija'ari abini'iki asafini, imani hiki. \v 43 Aba'oi ka'damahani, ni-nokiani jahaki. Deua bianahokivini kamahini, jahani arafiaki bana ida nokiani. Aba'oi ka'damahahi, ni-danoki. Deua bianahokivini kamahini, danoki ida ija'ari ahokiki abononi. \p \v 44 Hojaki ida imai ija'ari araboa vaibavikia vavahojaki. Hojaki jaboni ida imai hoariha ija'ari nama vaibavikia vavahojaki. Ija'ari abini'ini kamahini bivahojaki ida imai ija'ari araboa ibavikia bivahojaki. Ija'ari ahokini kamahini bivahojaki ida imai ija'ari nama ibavikia bivahojaki. \v 45 Hojaki hida athi Deus athi kapapirania: \q1 “Deus makhira miro'a-ra \q2 namonahavini kari, \q1 binamonaha'iki ada Adão \q2 ija'ari hi'ina hoki'ina.” \m Adão naothi aja'dini ada Jesus. Jesus Ma'onahai hina bianahokiki ida hahavi abini'iki. \v 46 Ija'ari araboja hojakia bivahoja'imidiaki ida imai araboa amonaha'iki. Abini'ini ahoki'ini naothinia ija'ari nama hojaki imani maina amonahaki ida. \p \v 47 Namia Deua binamonaha'iki ada makhira ovari miro'a. Kama'da'iki ida kidimahi araboja. Adão naothi aja'dini vani ada nama ibavina kha'ara. \p \v 48 Ija'ari araboa vaibaviki vaimana fori hiki ida makhira ovari miro'a amonaha'iki imana. Nami vania amonahaja ida. Harivani Cristo kaija'ari arihina nama arihojana kamahini, ovari nama khaki imana fori hiki bana ida arimana. \p \v 49 Asia makhira ovari miro'a namia amonahaki fori arihiki hari. Makhira nama khaki fori arihiki bana hari. \p \v 50 Oigamina, a'onira onava'isohivini hiki bana hida kodivarani nahina nini. Avahojavini oadani hida arimana, ariamana hiki, ni-akaabokaki ida Deus haria kaibavijahahivini hiki-ra agathanivini nama, ija'ari hahavi-ra vaka'da'divini ibavinia. Ariabinina vani ihimija bana hida aasafi, arimana hiki. Ni-arimana araboa kama'da'ikia bikaabokaki ida nahina ihimiki-ra gathanivini nama. \p \v 51-52 Mitha vani'a bana hida varani ija'ari avigariki. Ni-ariabinihahaviki bana. Hoaranija ithoroniki bana ida trombeta. Jorakia agathanihahaviki bana ida aasafi, arimana ja'dini. Nokhoi rabi ni'ani vani fori hija ida jorakia. Ithoki bana ida trombeta, avahokiki bana adani ija'ari vaabini'iki, ni-vakaabokaki ida vaabini'ianana afojana. Harivani asia araboa arihokina agathaniki bana ida aasafi, arimana ja'dini aabosi'ini. \p \v 53 Hari. Ahoarihaki bana ida nahina abinini-ra kaabokaki, bikaabokajanaria kaimoni ida abinijanarini. Ahoarihaki bana ida nahina ihimini-ra kaabokaki, bikaabokajanaria kaimoni ida ihimijanarini. \p \v 54 Namithani kamahini akadiania, aja'diki bana ida aasafi arimana hiki abinijanaria kaimoni. Aabosiki bana ida arimana makari 'bo'da ihimiki fori hini, makari ja'dini ihimiriki fori hikia. Namithaki bana jaboni hida athi Deus athi kapapirania hojaki: \q1 “Ihimiki ada Abinia oniki, \q2 ni-nahina-ra \q2 kaabokajanaki. \q1 \v 55 Abinia ioniki, \q2 ihimika'oa'iki ida idanoni. \q1 Ni-ikaabokajanaki ida ija'ari-ra inapohimajavini.” \m \v 56 Ija'ari hojai asohirikia vakahojaina mani ida Abinia oniki va'ora napohimajavini va'ora kaabokavini hija. Ija'aria vakaabokariki ida Deus kava'isohihi jiriki-ra vanaabahahavivini afoha'oadaha, oniani ida hojai asohiriki danoni va'ora kaabokavini hija. \v 57 Khai ani'ava ada Deus. Akadika'da'di Jesus Cristo haria kajoamoravini mani ida nahina hahavi Jaharia bivaka'da'diki-ra akananabo'ajavini-ra akaabokavini hija. \p \v 58 Hari. Oniaroa, oigamina, kaaraki fori vihi'a. Hari'a noranoraki fori vihi. Hari'a Cristo-ra vakava'ipahini bana. Bada vani'ahaha'oadaha bana ida badani Deus a'onira honariavini hi'iki. Badani binofikia avakabadanihi; bada avakhani'imarinini-ra avarigahi. \c 16 \s1 Jiniro kavagahinaivahani varani hini \p \v 1 Hari. Vara ovani'aki bana ida jiniro hora avanana'dohivini hi'iki avakadijirihia. Avanajoronibakhiaki ida jiniro va'ora avakajoamorara kaimoni adani Deus kaija'ari Judéia kaarabonia vahojaki. Va'ora onava'isohi'iki adani Jesus kaija'ari avajoronioniki Galácia kaarabonia hihida varania. Onivani fori hija ida bana onofiki bada avani'avini jaboni. \p \v 2 Onofiki ida domingo hahavi jiniro-ra avaranahoariharibanivini. Pa'itxiki ida ija'ari kajiniro, bianahoariharibanihi ida jiniro pa'itxi bikavagahinaiki kaimoni. Doronihi ida kidijiniro, bianahoariharibanihi ida kidijiniro pitani doroniki bikavagahinaiki kaimoni. Niki vania vakahojai bana afohanana. Vanajoronihanana bana ida avakadijiniro avaranahoariha'iki. Avakadiania okaikahina kamahini onofiki ida jiniro joronini hihavini. \p \v 3 Onofiki ida va'ora avanagathogathovini makhira jiniro avakavagahinai'iki-ra avavikhaki kaimoni. Va'ora avano'avini hiki bana ida avaathini kapapirani Deus kaija'ari Jerusaléa vahojaki va'ora avigara kaimoni adani makhira va'ora avanagathogatho'iki. Avakadiania okaikahina vani va'ora okaronara bana adani avakadigahinai-ra avavikhaki. \v 4 Jahaki vahabini bana ida ookhana jaboni Jerusaléa. Ookhahi; hora vavaipohihaki adani. \s1 Pauloa bivava'isohihijoraki ida adahana \p \v 5 Hari. Onofiki bana ida Macedônia kaarabonia oa'aadahaonina okafianina afo'imidia. Naothinia avakadiania ookhaki ho. \v 6 Avakadiania ohojaki vahabini bana ho mahi ipohikia. Pahakari ni-gira onijanaki vahabini. Naothinia avakaabokaki bana ida hora avakajoamoravini hora avakaronavini oanikhahaki ibavia. \v 7 Ni-onofiki ida jorakia oradahana avakadiania mahi ipohirikia ohojaja kaimoni. Deua biva'ahahi; onofihi ida masiko ipohiki ohojana, oniani ida jorakia hora arakharija. \p \v 8 Kaikahirini oadani ida Pentecostes kaihinikani kamahini, onofiki hida Éfeso sidajia ohojana, naothinia ai ohiki bana ho. \v 9 Hihida Éfeso sidajia ohojana oadani okaabokabakhiaki ida ija'ari vaipohiki-ra va'ora okanamonivini Jesus monina. Vanaabavini vanofiki hida Jesus athi. Vahoariha vani adani kodibadani-ra vakanajajorivini-ra vanofibakhiara. \p \v 10 Hari. Kaikahiki vahabini bana ada Timóteo avakadiania. Kaikahiha; vagathanijahaki bana mahija a'onira kaimaforavini. Hofori hina, bada bini'ahaha'oadahaki ida akadika'da'di Jesus kabadani. \v 11 Hari'a vakaihiponiri bana ada Timóteo. Vaakodia bana ida kidiadahai makhaniria kaimoni mahija kodiania joivini. Va'ora onaviahanokhaki adani Timóteo, arigamina vahoariha vihiki vakaikahina. \p \v 12 Vara ovani'aki bana ada arigamina Apolo. Oni'abakhiaha ada Apolo: \p —Arigamina vahoariha va'ora vanavanavanahavini adani Jesus kaija'ari Corinto sidajia vahojaki. Jahaki ida va'ora ivaipohihavini — onibakhiaki ho. \p Ni-binofiki ida jorakia va'ora vaipohihavini. Bikaabokavini kamahini bona a'onira navanavanahaha. \s1 Paulo athi anokhomini hida \p \v 13 Hari. Avaabononi avakava'igairi bana. Vanadano bana ida Cristo-ra avavakaijokavini. Hari'a vaofini bana. Vava'aha bana ada Cristo avajari'darini-ra nadanovini. \v 14 Nahina hahavia avakabadanihi, avakavaranihi; va'ora vanakaidiva bana adani vahoariha. \p \v 15-16 Va'ora avarigaki adani Estéfanas, gorana kaija'arini khama. Va'oaniaro miro'a Jesus kania vaabono gahinai vaniha'avini Acaia kaarabonia. Vaabono vavani'ahivini hiki ida Jesus kaija'ari-ra va'ora vakajoamorabakhiavini. Oigamina, vava'aha bana ida a'onira vavaka'da'divini. Onofiki ida Estéfanas athi-ra avanaabavini. Vanaaba'a jaboni ida vahoariha Estéfanas vakadiania bada vakhaniki vaathi. \p \v 17 Khai oni'a'iki ida Estéfanas, Fortunato, Acaico vihiki kodiania vakaikahi'ina. Kodiania avahojarini mani ida hora avakakodiavini-ra avakaabokaravini hija, va'oaniaro hora vaakodia'iki. \v 18 Ova'i-ra vanajahajaha'iki adani. Oogaki ida avava'ini-ra vanajahajaha'avini jaboni. Jahaki ida ija'ari va'oaniaro fori vihiki vaathi-ra mitha avani'avini. \p \v 19 Hari. Jesus kaija'ari Ásia kaarabonia avajoronionibakhiaki a'onira vaka'ivanitiki. A'onira vaka'ivanitiki jaboni adani Áquila, Priscila, Jesus kaija'ari vagorana vajoronibakhiaki. Vanofiki ida Jesus a'onira anajahamisivini. \v 20 Oigamina, kodiania vahojaki a'onira vaka'ivanitiki hadani jaboni. Cristo kaija'ari a'oni. Avaabononi avakanakaidivakhamajahakivini-ra vananokia bana. \p \v 21 Hovani Paulo onajirija hida oathi anokhomini osa'a. A'onira oka'ivanitiki a'oni jaboni. \p \v 22 Deus va'ora naima'banaki bana adani Jesu-ra vakajari'daki Ibavi Jaharika'oakia. Maranatá ariathia — Akadika'da'di ka'oa, kha'a bana — niki hida. \v 23 Onofiki ida akadika'da'di Jesus a'onira kajoamorabakhiavini. \v 24 A'onira onakaidivahahaviki ho. Jesus Cristo haria kanakaramisikhamaki hari. \p Hari ida vani oamani Paulo athi anokhomini.