\id ACT - Parecis NT -Brazil 2012 (DBL -2013) \h Atos \toc1 Atos: Jesus Niraene Kakoarenae Tyomehenerenae Tahi \toc2 Atos \toc3 At \mt1 Atos \c 1 \s1 Xairahenerene Niraene \r (Lucas 1.1-4) \p \v 1 Koxaka naxairatya babera homana, Xekohaseti Teófilo, hetatita tyotya Jesus aotyakihenere, tyomehenerenae tahi enokoa kakolatyakehenere kijiya. \v 2 Enokoa kakolatyakehenere nahitita halaisa hairaene haomanerenae haxaotyakiraharenae aohenerenae ana, Isekohaliti Waiyexe niyatere hiyeta. \v 3 Hakamane najikinita Jesus kaotyakeheta kahare maniyata haxaotyakiraharenae ana, 40-ki ferakene. Maisa maoserare xini, kaseheta kaiserehare. Exaotyakiraharenae waiyehetene. Jesus irae ekakoaha Enore maniya nawenatyaka tahi. \p \v 4 Hatyo xowaka Jesus tyaonita haxaotyakiraharenae kakoa hoka iraeta ekakoaha: — Hekoira Jerusalém nali xisaona. Xatyaha Enore isa aokowitere xahita, noxakaitere xihiye xahita. \v 5 João atyo aliterexe one kakoa batixatya. Hoka xiso atyo ite Isekohaliti Waiyexe kakoa xikabatixatyaka ininaetehena hoka, maisa wahahetere. \s1 Jesus Atyo Kakolatyaka Enokoa Xeta \r (Lucas 24.50-53) \p \v 6 Jesus niraine kakoarenai, ehaliya hohisakoiterenae xoaha axene: — Xekohaseti, xoana kalikini xowakaite Israel hotyalinae ana ewaikoheraha hisehetehena? \p \v 7 — Maisaiya atyo kaxawaiyekehalatyakita hatyohare akiti xomana. Wexe Enore ana taita atyo waiyekehalakita hatyo haxaokala ximita aemenekohenere ferakene kakoa — nexa Jesus ihiyeha. \v 8 — Hoka xikaxaiyatelikisaka ite. Isekohaliti Waiyexe exoahena xomana hoka xiyane notahi ite xiyakaihena Jerusalém tyaoniterenae hiye, tyotyaha Judéia koa, Samaria koa tyaoniterenae hiye, exahe sekorenae hiye hoka. \p \v 9 Nexa Jesus irae taita hoka kanolokaka enoxeta tyotyaha ehaotyahitaha. Hatyaoseta kaiminiti talatene enonyahita hoka maisa waiyehenahititene. \s1 Cristo Haikoahaneheta \r (1 Tessalonicenses 4.13-18; 5.1-4; 2 Tessalonicenses 1.7-10; Hebreus 10.37) \p \v 10 Hekota wahakotyahitaha enoxeta Jesus xanetere xahita hoka eharehena rotita hinamahare haliti kaotyaka enomanaha iyomere akoreha \v 11 hoka nehenaha: — Galiléia yerenae, xoana hoka enokoa xeta xawahakotita? Exe Jesus enokoa xinekonita xanehenere eno xeta akereta ite tyoheta — nexaha. \s1 Matias Xomokaka Judas Wenekoare \p \v 12 Hatyaoseta haikoahenahitaha Jerusalém nali xeta, Oliveira tyairiya nalita. Sábado ferakene watohenere akere xikako, maisa sekore xini. \p \v 13 Kaokehenahitaha hoka isoahenahitaha hatyako, xaneha enoako. Hatyoako tyaonahitaha Pedro, João, Tiago, André, Filipe, Tomé, Bartolomeu, Mateus harenai, Alfeu ityani Tiago, Simão Zelote, Tiago ityani Judas xoahanae hatyoako tyaonahitaha. \v 14 Tyotyaha haxawalita iraexataha minita Enore hiye, ohironae hare kakoa, Jesus nityo Maria harenae kakoa, iximarenenae harenae xoaha kakoa. \p \v 15 Hatyo najikinita 120-hare Jesus xema maniya tyaoniterenae hohisakoahitaha hoka Pedro tityoa hoka nehena: \v 16 — Xasemehena, nohinaeharenae. Isekohaliti Waiyexe Davi kanasakota aehikoaxatya etake Judas Jesus matawatyasehare tahi akiti, hoka nikare terota kawenatyaka. Hiyaiya, Judas atyo Jesus xotokaseharenae ana matawatene. \v 17 Winekoni ene tyaonita, Jesus aokene hairaine kakoare maheta haka haxawalita wikakoa maheta. \v 18 Judas xane iya waikohe Jesus matawahenere xaimane kakoa. Hatyo waikohe háiyane nali exoa hoka enajihi irikotyoasekoa hoka tyotya hikoa enajihi — nexa Pedro ihiyeha. \p \v 19 — Hatyo tahi tyotya Jerusalém tyaoniterenae semaha hoka “Aceldama” nexaha kaixaretyaha hatyokoa waikohe — nexa Pedro ihiyeha. Exakoha atyo “Aceldama”. Wiyako maniya atyo “Timalati koa”, nita. \p \v 20 — Salmo nanekoa exakere hatyo tahi kaxairatyaka: \q1 Maika ehana firakiti tyaoheta hoka maisa xala hare tyaonehitita nali. \m Nexa tehitiya: \q1 Hatya atyo ite tyaona ewenekoare hoka ehatene tyoma. \p \v 21 — Hiyeta ite hoka hatya haliti wamoka Judas wenekoare Jesus kaseneheta tahi xakaisasehare maheta. Haiyaharenae waiyehenahere Jesus tyaonitatere winekoni xowaka \v 22 tyaonaha wikakoa João batixahenereneta enokoa kakolatyakehenere kijiya. Maika hatya hatyoharenai konitare wamoka Judas wenekoare. \p \v 23 Hatyo hekota hotikisaha hinamahare, José Barsabás Justo kaexareharehenahere, Matias xoaha enomanaha. \v 24 Hatyohekota iraexahenaha: — Hiyaiyita atyo wityotya wiyahekola, Xekohaseti. Hahotikihena kalikini womana xala xamani ite haoka \v 25 haka wikakoa maheta hoka Jesus niraine kakoare tyaona tehitiya. Hiyaiya, Judas atyo halakisa hahatene hoka xane hakiti haomanere nali xeta. \p \v 26 — José xamani, Matias xamani — nexaha hoka hasakaha xala xamani tyaona maheta. Hatyaoseta Matias nexare kaotyaka hoka hatyo tyaona Jesus niraine kakoare 11-harenae koni. \c 2 \s1 Isekohaliti Waiyexe Xexoane \r (Atos 8.14-17; 10.44-47; 19.1-7) \p \v 1 Pentecostes ferakene xowakehena hoka tyotyaha Jesus xema maniya tyaoniterenae hatyo nalita hohisakoahitaha. \v 2 Tyaonahitaha ene hatyoako hoka semehenaha atyo, kaemaharehena enokoata, motya kinatyawiniti hoholala. Hatyako tyaonahitere tyokahitere ako tyoa ekaisitya hoka tyotyaha semahene. \v 3 Hatyaoseta waiyehenaha atyo, motya atyo irikati birobirola kaotyaka. Hatyo irikati birobirola akerehare xaorekoa, inihatyakaha xane kaoka enomanaha. \v 4 Hoka tyotyaha Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretyahene. Hatyaoseta iraihenaha haiyanai xako. Isekohaliti Waiyexe inihatyakaha iniyatereha isa enomanaha hoka nikare tyaonahitaha. \p \v 5 Exowakiya Jerusalém nali tyaonahita judeunae Enore maniya ahekotiterenae. Koxaka tyoa kaokaha waikohe nihatyaka maniyata. \v 6 Hatyo sekotarenae semaha emahaliti hohisakoahitereha nali hoka tema xaneha waiyaha maheta, hisoaka haliti xaneha. Jesus xema maniya tyaoniterenae atyo iraetaha haiyaharenae xako hoka semahenaha atyo, hatyo iraeterenae atyo exakoha iraetaha hoka waiyekehalaka semahene hoka hakaharetyoaha. \p \v 7 Hatyo haliti hisoakerenae hakaharetyoahenaha mairihenaha hoka nehenaha: — Exe halitinae iraiterenae atyo Galiléia yerenae. \v 8 Hoka aliyakereyala hoka wasemita iniraineha wiyako maniya? \v 9 Hiyaiya, seko akiyata atyo wisoa: Pártia nalita, Média nalita, Elão nalita, Mesopotâmia nalita, Judéia nalita, Capadócia nalita, Ponto nalita, Ásia nalita, \v 10 Frígia nalita, Panfília nalita, Egito nalita, Líbia koa maniyata, Cirene haliyata wisoa. Exahe haiyaharenae Romatare xoaha tyoa. \v 11 Haiyaharenae atyo judeu, haiyanae majudeunehare xakore atyo hoka judeu akereta atyo tyaonita. Haiyanae atyo Creta nalitare, Arábia nalitare xoaha. Xoanere ala hoka nikare wasema iraiti? Aliyerenae iraihenaha hoka wiyakonae iraiyahitaha? Enore nómane kalore xoalini hare waiyexe tahi — nexaha. \p \v 12 — Xoanere kala? nexaha axakakoaha. Hakaharetyoaha, maisa aliyakere tyaona xaka. \p \v 13 Hoka haiyaharenae atyo koexahalisahene: — Hekahitahata exe halitinaeka — nexaha. \s1 Pedro Xakaihakala \p \v 14 Hatyaoseta Pedro tityoa 11-harenae kakoa iraihena tyotya halitinae hiye: — Xasemehena niraini, xiso nohinaehare judeunae, exahe xiso xityotya Jerusalém nali tyaoniterenae. Waiye xasema niraihenere. \v 15 Xoana motya exenae hekahitaha xaokita? Maisa nikare xini. Xiyaiya, kalikini rota enokamaehena. \v 16 Maisa nikarexe xini kalikini kawenatyakitere. Iraiti semasehare Joel xairatya exe kalikini kawenatyakitere tahi akiti: \q1 \v 17 “Exakere ite notyoma miyanitiye xowakehena hoka”, nexa Enore. “Maika ite Nisekohare nexaorekoatya tyotya halitinae ana. Hoka ityaninae ite xakaihena niraini tahi akiti. Maika ite xoimahalitinae ite kaxawaiyanikisaka, inityohalitinae ite kaxekaijihinikisaka. \q1 \v 18 Hatyo xowakiya ite nexaorekoatya Nisekohare nowakaniharenae, nowakanihalonae ana hoka xakaihenaha niraini. \q1 \v 19 Enokoa maniya ite xoalini hare nahotikisa. Nikareta tehitiya ite ali waikoa namoka hoka hakaharetyoaha. Maika ite timalati irikati hare kaotyaka, irikati niyite kalore tyaona. \q1 \v 20 Kamae ite makehekoa tyaona, kaimarite xotere tyaona timalati akere Xekohaseti xaimenekola ferakene kaheneharexe nahitita. \q1 \v 21 Hoka tyotya haiyanae Enore hiye hakahinaetyaka aohenerenae atyo ite iniyalahare nonitata waiyexe maniya kaxomokaka”. \p \v 22 — Israel hotyalinae, xasemahenaira niraini. Enore atyo Jesus Nazaré yere kaxaehakoritita hoka xityotya xihaoti kahare xoalini hare maomakahare tyomita, exahe hokakitinai hoka aiyatelikijita. Hatyohare waiyekehalakita xomana. \v 23 Xakore hoka xiso atyo exaisaseharenae xisaona hoka xisene iniyalahare tyaoniterenai ana hoka berekotene atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka aisene xomana. Xakore hoka koxaka Enore waiyoreta ekakoa enahetakota, exaokala ximita nikare kaxomokaka. \v 24 Hoka hatyo najikinita Enore ekasekiheta Jesus. Ekamane kaiserehareta iyehetene, maisaiya waha aliyakere ekamane tyaonita. \p \v 25 — Exakere Davi Jesus tahi akiti nexa: \q1 Nowaiyeta minita Xekohaseti, nohaliye tyaonita hoka maisa xoare harenae nomairare. \q1 \v 26 Hatyo hiyeta nihalahareta noxahekoli kakoa, nihalahareta niraini kakoa. Exahe ite nowaini hoka nokaseheta. Nikare ite hoka nomehexaiko notyaoneheta. \q1 \v 27 Maisa ite hahalakijita nisekohare kamati tyaonitere akitiya, Xekohaseti. Exahe ite Haohenere Waiyexe wainihena hoka maisaiya eháre tokomita. \q1 \v 28 Koxaka hahotikisa nomani menanehaliti nahotiraho hoka menanehalitite notyaona. Hihaliyehena ite natyo hoka nihalahare kaiserehena. \p \v 29 — Nohinaeharenae, awisa hoka waiyekehalaka noxakai xihiye wahetakomaniyere Davi tahi. Waini hoka kaxafityaka, hekotata exawatyakala tyaonita ali winekoni. \v 30 Davi atyo Enore niraine semasehare. “Nikarexe ite namoka hiso. Maika ite hatya hijikolahare hiwenekoare tyaona kalorexe”, nitere ihiye waiyekehalakita enomana. \p \v 31 — Davi koxaka enahetako maniyita otita hatyohare hoka, “Ahai, nikarexite Enore tyoma. Kalorexe Aohenere kasehetehenere xaokaka: ‘Maika ite maisa kahalakisakita kamatinae tyaonitere akitiya, exahe eháre hoka maisa ite tokomita’ ”, nexa. \p \v 32 — Enore exe Jesus ekasekiheta hoka tyotya hatyo harenae wiyaiya. \v 33 Hatyaoseta kakolatyaka Enore fihini maniya tyoka maheta. Enexe aokitere Isekohaliti Waiyexe isa enomana hoka hatyo kalikini xasemita, xiyaiyita. Inisekohare xaorekoita winekoni. \v 34 Hiyaiya, maisa atyo Davi ene xini enokoa xaneta. Xakore hoka nexa atyo irae: \q1 Xekohaseti nexa Noxekohase hiye: Hisokehena nohaliye nofihini maniya, \q1 \v 35 hahalakoaharenae hikiji katyahe namohenere kijiya (enahalakoaharenai mehotyaka xaokaka nikare iraeta). \p \v 36 — Waiye xasemehena, xityotya xiso Israel hotyalinae. Exe Jesus xaisehenere atyalihose xaimaholatyaka hiye Enore ekasekiheta hoka Kalorexe Xekohaseti aokene hoka mokene Xekohaseti — nexa Pedro. \s1 “Xoana Ite Wisaohena?” \r (Atos 16.27-33; 22.16; 24.24-26) \p \v 37 Pedro niraine semaha hoka tyotyaha kalore amaikohareha hoka axaha Pedro exahe tehitiya ihinaenae hoka. — Wihinaeharenae, xoana ite wisaohena? \p \v 38 Hoka Pedro nexa ihiyeha: — Xahalakihena iniyalahare xománe hoka xikabatixatyaka Jesus Cristo nexare kakoa hoka iniyalahare xománe kaxemaisatyakeheta, kamaotyanetyakeheta. Hoka Isekohaliti Waiyexe kaoka xomana Enexe nalita. \v 39 Exe iraiti atyo xomanere, xityaninae anere xoaha, exahe seko akiya tyaoniterenai anere tehitiya hoka. Exahe xala xamani Enore aohena haomana hoka hatyo iraiti enomanere tehitiya. \p \v 40 Pedro aiyateretyoita hairaine kakoa, kahare irae: — Enore maniya xisaohena, awa atyo iniyalahare tyaoniterenae xema xisaona. \p \v 41 Hatyohekota Pedro niraine kahare tyakekoha. Semaxematyaha iniraine hoka kabatixatyakaha. Hatyo xowakiya komita ene 3.000-hare haliti tyaona Jesus xema maniya. \v 42 Hatyota kinatere tyaonaha Jesus niraine kakoarenai xaotyakira xema, exahe awaiyetyakakoahita. Kanakairehenaha hoka haxawalita tyaonahitaha, exahe iraexahenaha hoka haxawalita tyaonahitaha. \s1 Hetatiye Tyakekohatiyenae Nawenane \p \v 43 Jesus niraine kakoarenai tyomita kahare xoalini hare maomakahare waiyexe, hokakitinae aiyatelikihenahititaha harenai. Hiyeta hoka tyotya halitinae hakaharetyoahitaha, waiye aiminisahitaha xoaha. \v 44 Tyotyaha tyakekoterenae haxawalita tyaonahitaha, exahe haxiyeharenae hoka isakakoahita, \v 45 betityaha hawaikoheranaeha haxiyeharenae harenae xoalini harenae haomanereha hoka irakahita exaimane maimahiroterenae nakiterenae ana. \v 46 Ferakiti nihatyaka haxawalita hohisakoahita Iraexatyakalati Hanako, hamaniyita haxahekola mokahitaha. Hahanahanae ako haxawalita kanakairahitaha, ihalahare tyaonahitaha, maisa xalijiniharexeha. \v 47 Aexakeretyahitaha Enore, exahe tyotya halitinai ana hoka waiyahitaha makere. Ferakiti nihatyaka Enore aihisoakatyahitene ferakiti nihatyaka, hoka kahare haliti waiyexe maniya tyaonahitaha. \c 3 \s1 Maetonanehare Xaiyatelikisakeheta \p \v 1 Haxowaka makakoahena iraexatyati kamae aosehena hoka Pedro, João xoaha xane Iraexatyakalati Hana xeta. \v 2 Ferakiti nihatyaka hatya haliti Iraexatyakalati Hana kanase nali tyaonita. Maetonanehare terota tyaona. Xisoakalati waiyeharexe nexahitere nali mokahitene axa maheta olo Iraexatyakalati Hanako ijoiterenae nonitata maheta. \v 3 Hatyaoseta Pedro, João xoaha isoahena hoka waiyahene hoka axahene olo. \p \v 4 Hatyaoseta Pedro waiye wahakotyaha enomana hoka nexa: — Hawahakohena womana. \p \v 5 Hatyo haliti wahakotya enomanaha, atyahaharetyoa xoalini hare exekaneha enomana xahita. \p \v 6 Hatyaoseta Pedro nexa ihiye: — Maisa nokaoloxiye hekoti xakore atyo ite hoka nisa homana, maisaiya nomaxekanita homana. Jesus Nazaré yere nexare hiyeta hainakoa hatohetehena. \p \v 7 Hatyaoseta Pedro otoka ifihini maniya kahe, kahinaetene hoka ainakihetene. Exowakita kinatere tyaoheta ikinoli ikijinae. \v 8 Hatyaoseta halaisoa tityoaheta hoka toheta. Hatyo hekota isoa Iraexatyakalati Hanako exemaha. Tonita, halaijoita, ihalahareta Enore kakoa. \v 9 Tyotyaha hatyoako tyaoniterenae waiyaha ehalaisoakola inihalaharene Enore kakoa. \p \v 10 Hatyaoseta waiyekehalaka enomanaha: — Ahai, etake olo axitere xisoakalati waiyeharexe aokahitere nali tyokitere kore — nexaha. Hakaharetyoaha mairaha, nikare tyaoheta hoka. \s1 Pedro Xakaihakala Iraexatyakalati Hanako \p \v 11 Hatyo haliti kaxaiyatelikisakehetehenere Pedro, João xoaha haliya tyaona hoka tyotyaha hohisakoaha ehaliyaha Iraexatyakalati Hana tyaisera kilihi Salomão nómane aokahitere nali hoka hakaharetyoaha. \p \v 12 Hatyohekota waiyahene Pedro hoka nehena ihiyeha: — Israel hotyalinae, xoana hoka nikare xahakaharetyoita? Xoana hoka xawahakotita womana? Xoana exe haliti tohetehenere motya wiyaokala wiyatere hiyeta toheta xaokita, exahe hoka motya waiye maniya wawenane hiyeta xaokita? \v 13 Xasemehena, wahetakomaniyereharenae Abraão, Isaque, Jacó xoaha nEnorexa kalorexe moka hawakanehare Jesus. Xiso atyo xisene xekohaseti Pilatos ana aisene maheta. Pilatos xakore ehalakisakeheta aoka hoka xiso atyo maisa xaoka. \v 14 Hatyo xakore atyo waiyexe kaiserehare hoka xiso atyo maisa xaokitene. Exahe ehalakisakeheta xakore aoka hoka haliti fahare halakisaka xetatere xaoka Pilatos hiye. \v 15 Nikare xiso xaisa wenati waikatehare. Xakore atyo hoka Enore atyo ekasekihetene. Wisonae atyo ewaiyasehare wisaona. \v 16 Jesus nexare, niyatere atyo exe haliti aiyatelikiheta, exe xiyaiyitere. Enexare tyakekotyaka, Jesus tyakekotyaka atyo aiyatelikihetene xityotya xihaoti. \p \v 17 — Maisa Jesus waiyekehalakere xomana hoka nikare xamokene, nohinaeharenae, xiso xinityohalitiranae xoaha. Hatyohare waiyekehalakita nomani. \v 18 Kalorexe Aohenere makawatini tahi Enore xakai. Koxakereharenae iraiti xakaisaseharenae kanasakota aehikoaxatene. Hoka xakaihenahere akereta kalini kaxomokaka. \p \v 19 — Hoka xahalakihena nikare xawenane hoka Enore maniya xisaohetehena hoka iniyalahare xománe kamaotyanetyakeheta. \v 20 Hoka ekakoita exahe waitare iyateliti kaoka xomana Enore nalitare. Exahe axikatya Kalorexe Aohenere xomana. Hiyaiya, Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere. \v 21 Enokoa tyaonita kalikini. Heko atyo ite kotare enokoa tyaonisa. Tyotya xoalini hare hotohare tyomihitiya hoka hatyo xowaka rota atyoite Jesus axikaheta. Hatyo akiti koxakereharenae iraiti xakaisaseharenae kanasakota Enore aehikoaxatya. \v 22 Hiyaiya, exakere Moisés nexa: \q1 Enore ite maika hatya xinekonita kaoyakatya iraiti xakaisasehare xomana natyo akere. Hoka maika xasemaxematya iniraine, xoare nehena xamani xihiye hoka. \q1 \v 23 Hoka xala xamaniya atyo maisa semaxemaita iniraine hoka Enore kaxaikone hotyali konita kakikisakeheta hoka kamawenekoaretyaka. \p \v 24 — Tyotyaha iraiti xakaisaseharenae hatyo xaka xakaihahitaha. Samuel hotohare iraine, hatyo hekota enajikini maniyatarenai tyotyaha xakaihaha kalikini wisaonitere akiti. \v 25 Xiso atyo iraiti xakaisaseharenae jikolaharenae. Xahetakomaniyerenae anere aokitere Enore tehitiya xomanere. Hiyaiya, nexa atyo Abraão hiye: \q1 Hijikolaharenae hiyetaite tyotya waikoa tyaoniterenae waiye maniya kaxomokaka. \p \v 26 — Nikare Enore hawakanehare axikatya xomana hotohare, waiye maniya moka xiso maheta, xahalakisa iniyalahare xománe maheta — nexa Pedro ihiyeha. \c 4 \s1 Pedro, João Kalorexeharenae Haotita Tyaonita \p \v 1 Pedro, João xoaha iraetata ekakoaha hoka tyoa kaoka sacerdotenae, Iraexatyakalati Hana kaxaikotyasenae xekohase, saduceunae hare kaokaha. \v 2 Ehareha hatyo hinama Jesus niraene kakoarenae hiye exaotyakiraha hiyeta. Saduceunae atyo kamati makasenehare aokiterenae. Hoka, “Koxaka Jesus kaseheta. Nikare ite kamatinae kaseheta”, nexahitere hiyeta ehareha Jesus niraene kakoarenae hiye. \p \v 3 Hatyaoseta otokahene hoka berexotyahene, mokahene berexo ako kamaetali niyahare. Hatyo xowaka koxaka makehena. \p \v 4 Xakore hoka koxaka atyo kahare haliti semehenerenae iraiti tyakeko, kala 5.000 hare. \p \v 5 Kamaetali hoka ahohisakoatyakakoaha Jerusalém nali judeunae nityohalitiranaeha, judeu xaotyakiraho kakoa waiyoreterenae, exahe wenakalati waikateharenae hare. \v 6 Hatyo hohisakoahenahere koni tehitiya sacerdotenae xekohasehare Anás, Caifás, João, Alexandre harenae. Haiyanae tehitiya hatyo sacerdotenae xekohase hotyali harenae hohisakoaha. \p \v 7 Hatyaoseta xane nolohenahitene berexo akota hoka mokahene enahalakoaha hoka axalihenahene: — Xoana hoka nikare xisaonita? Xala niyatere kakoa, xala xaokala xema nikare xamokita? \s1 Waiyexe Maniya Nawenatyakeheta \r (Atos 13.38-39; 16.27-33; Romanos 4.6-8; 6.23) \p \v 8 Hatyaoseta Pedro, Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretene hoka nehena ekoaxahena enomanaha: — Xasemehena, xekohasetinae, judeunai nityohalitiranae xoaha. \v 9 Kalikini xaxita wiso exe haliti ana waiyexe kaomakehenere tahi, exaiyatelikisakeheta tahi. \v 10 Xasemehena xityotya, exahe tyotya Israel hotyalinae hoka: Exe haliti kaxajiyakisaka Jesus Nazaré yere niyatere xema, etake xaisehenere atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka Enore ekasekihetehenere niyatere xema. \v 11 Xiso hati nomaseharenai maisa hatya sehali xaokare hati nomaka niyahare hoka hatyo najikinita kaxomokaka hati hiye hoka kinatere tyaona. Jesus Nazaré yere xaokaka nikareta. \v 12 Ekoamaniyata takita Enore maniya wikaxomokakita. Hatyo taita iniyalahare wenati nonitata iyehitita haliti. Maisa hatya aka hoka nikare iniyalahare emaisatyare. Enore atyo exe exaliti moka hoka hatyo hiyeta tyotya waiyexe maniya tyaohenahitaha maheta — nexa. \p \v 13 Hoka kalorexenae waiya Pedro, João xoaha mamairaneharene hoka hakaharetyoaha, maisa Pedro, João xoaha masakare waiyorexeha hoka. Hatyo hiyeta tehitiya otehenahitaha Jesus xema tyaonahitere. \v 14 Waiyaha exaiyatelikirahareha tityoita ehaliyaha hoka maisa aliyakere iniyalahare iraetaha ekakoaha. \p \v 15 Hatyaoseta hatyo hinamahare Jesus niraene kakoarenae aihikoahetaha tyaonahitereha akota, hoka kalorexenae makere hatyokakoaha iraikakoahenaha. \v 16 — Xoana ite wamohenahene? Koxaka tyotyaha Jerusalém tyaoniterenae semaha exaiyatelikirehenahitaha haliti. Maisaiya aliyakere emaoseralaha waokita — nexaha. \v 17 — Xakore hoka kala waiyateretyoa ite exahitaha hoka maisa hatyo tahi halitinae koni xaoreta hoka maisa xala harenae hiye Jesus tahi iraihititaha. \p \v 18 Hatyaoseta kawihenahitene, iraeha ekakoaha maisa xakaihenahititaha, maisa aotyakihenahititaha hekoti maheta. \p \v 19 Hoka nihitiya Pedro, João xoaha, — Enore nahalakoita nikareta wiso wityotya. Xoana xiyema kore wisaona, Enore xema kore? nexaha. \v 20 — Maisaiya atyo aliyakere wahalakijita wiraine koxaka wasemehenere, wiyaiyehenere tahi. \p \v 21 Hatyaoseta judeunae nityohalitiranae kinatyaxa iraeha ekakoaha amairakisahene maheta. Hatyaoseta axikahenahitahene hoka xanehenahitaha. Maisaiya aliyakere xekohasetinai iniyalahare mokahitahene, tyotya halitinai Enore kakoa ihalaharahitere hiyeta, waiyexe kaotyakitere hiyeta. \v 22 Hatyo kaxaiyatelikisakehetehenere 40-terehokoane jiyarehena tyaonita. \s1 Jesus Xema Maniya Tyaoniterenae Niraexala Tahi \p \v 23 Halakisaha Pedro, João xoaha hoka xanehenahitaha. Kaokehenahitaha hahinaeharenae ana hoka xakaihakatyaha ihiyeha sacerdotenae xekohasenae, judeunae nityohalitiranae xoaha iraihenahere ekakoaha tahi. \p \v 24 Semaha exakaihakalaha nikarexe hoka tyotyaha haxawalita iraexahenaha Enore hiye, nehenaha: — Xekohaseti, Hiso atyo tyotya hisoma enokoa, waikoa, one kaloxere. Exahe tyotya xoalini harenae tyaonitere harenae enakoa hoka. \v 25 Hiso atyo Isekohaliti Waiyexe koamaniyata hirae hiwakanehare Davi wahetakomaniyere hiye hoka exakere irae: \q1 Xoana hoka majudeuneharenae judeu hare hotyalinae eharahitaha? Xoana hoka nikare hatyaharahitaha? \q1 \v 26 Xekohasetinae tyotyaha xalijinihare, kahinaetyakakoaha hoka kahalakoahareha Enore, Kalorexe Aohenere xoaha kakoa. \p \v 27 — Aliterexe ahohisakoatyakakoaha Herodes, Pôncio Pilatos harenae, exahe majudeuneharenae, Israel hotyalinae xoahanae ahohisakoatyakakoaha hoka kahalakoahareha Kalorexe Haohenere Jesus kakoa maheta. \v 28 Ahohisakoatyakakoaha tyomaha maheta toahiya haokitere akereta kawenatyaka maheta. \p \v 29 — Xekohaseti, xalijiniharehenahere wihiye hiyaiya kalikini. Wimamairanehare hamohena hoka wiyakai hiraine halitinae hiye. \v 30 Hokakitinae hare haiyatelekihetehena, exahe xoalini harenae maomakahare hoka hisomehena Hiwakanehare waiyexe Jesus nexare hiyeta hoka waiyaha maheta. \p \v 31 Halakisaha taita hairaexalaha hoka hohisakoahitereha akiti tatakoa ekakoareha hoka tyotyaha Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretyahene. Hatyohekota iraiti xakaihenahitiyaha hamamairaneneha kakoa. \s1 Tyotya Irakakakoahitaha Haxiyeharenaeha Tahi \p \v 32 Hatyo xowaka tyotya tyakekohenerenae hakakoa exahekolanaeha tyaona enomanaha hoka nikare makere ahekotyahitaha. Haxiyeharenaeha maisa aokareha haomana hoka hahinaeharenaiha ana irakahitene maxiyehareharenae ana. \v 33 Kalore iyateliti kakoa Jesus niraine kakoarenae xakaihaha Xekohaseti Jesus kasehetehenere tahi akiti. Enore kalore waiye mokahene. \v 34 Maisa atyo xala harenae enekoniha nakere, maimahiro tyaonare. Kawaikohererenae hawaikoheraha betetita, kahanerenae hoka betetyahitaha hahanaha hoka exaimane olo \v 35 isahita Jesus niraine kakoarenae ana. Exowakerota xala xamani nakita maimahirota hare hoka hatyo olo ijita enomanaha aokahitere akereta. \v 36 Nikare tehitiya José nexarexe betetya hakoa hawaikohera hoka xane exaimane isa Jesus niraine kakoarenae ana. José atyo Levi hotyali, Chipre nalitare. \v 37 Hoka Jesus niraine kakoarenae “Barnabé”, nita exaokaka. Nere atyo: “Wiyaxaihalahalinikisase”. \c 5 \s1 Ananias Safira Xoaha Tahi \p \v 1 Hatya haliti Ananias nexarexe Safira nexalolo kakoa tyaonita. Kawaikoherere hoka hawaikohera betetya. \v 2 Xakore hoka holini taita isa Jesus niraene kakoarenae ana, holini exaimane kakoa tyaona. Koxaka Safira ana hatyo tahi waiyekehalaka. \p \v 3 Hatyaoseta Pedro nexa Ananias hiye: — Xoana hoka Tihanare koamaniya hisaona? Xoana hoka Isekohaliti Waiyexe hamaoseratya? Xoana hoka holini kakoa hisaona, waikohe habetehenere xaimane kakoa? \v 4 Himabeteraharenetatere waikohe xowaka hiwaikohera terota, exahe habetetene hoka exaimane holoxa terota. Xoana hoka nikare hisaona? Maisa haliti xini hamaoseratya, Enore atyo hamaoseratya. \p \v 5 Ananias nikare iraiti sema taita hoka exoa, waini. Tyotyaha semehenerenae hatyo akiti mairaha. \v 6 Hatyaoseta tyoa haiyanae xoimahalitinae hoka olahisetyahene, kolatyahene hoka xane fityahene. \p \v 7 Ekamane najikinita wahasehena hoka exanityo tyoa hikoa, maisa haiyanene kamane semare hekoti. \p \v 8 Exowakerota Pedro axene: — Hiyakaihena nohiye xiwaikohera hexanene betehenere xaimane: Xoana nikarexe xaresebetya exaimane? \p — Há, nikarexe — nexa. \p \v 9 Pedro nihitiya ihiye: — Xoana hoka hexanene kakoa nikare xahasakaharetya Enore Nisekohare? Hiyaiya, owehetehena xoimahalitinae hexanene haxaferaha hekota hoka kolahenaha tehitiyaite hiso. \p \v 10 Nexa takita hoka exoa waikoa waini Pedro kinoli haliya. Hatyaoseta xoimahalitinae hikoahenahitehenaha xakore, waiyehenaha atyo, owene ekamane tyaonita hoka kolahenahitiyahene exanene xawatyakala nahalakoita fehenahitiyahene. \v 11 Tyotyaha iraiti tyakekoterenae, exahe haiyanae hoka semaha etahi akiti hoka kalore mairaha. \s1 Maomakahare Waiyexe Tyomahitaha Kaihalaharetyakere \p \v 12 Hatyo najikinita Jesus niraine kakoarenai kahare xoalini hare maomakahare tyomaha halitinae koni, hokakitinae hare aiyatelekihenahitaha. Tyotyaha hohisakoahitaha Iraexatyakalati Hana tyaisera kilihi Salomão nómane aokahitere nali. \fig |src="cn01911b.tif" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 5.12" \fig* \v 13 Haiyanae atyo maisa enekoniha tyaonaha aokowiyeha, mairahitaha hoka. Xakore atyo hoka waiye atyo iraetaha etahiha akiti. \p \v 14 Ekakoita hisoakaha tyakekoahitaha iraiti, enanae ohironae harenae hoka kahareha tyaonaha. \p \v 15 Hatyo hokakitinae aiyatelekihenahititere hiyeta nali tyaoniterenae hahokakitiranaeha kolatyaha ahotiaho kilihi mokahitaha exetolisoakalaha kakoita Pedro naheta, jiyehena hoka iniyakotini hekoti kaokaha ihiyeha hoka waiyehenahitaha aokahitaha hoka. \v 16 Hisoaka haliti tyoita Jerusalém haliyatarenae, hahokakitiranaeha kolatyahitaha xoaha enomanaha. Exahe isekohaliti iniyalahare kamilakoreranae hare nolokahitaha enomanaha hoka tyotya aiyatelekihenahititene. \s1 Iraiti Xakaisaseharenae Kairawaiyakita \p \v 17 Hatyaoseta sacerdotenae xekohase, tyotya ihinaeharenae xoaha haokoawahareneha, ehareha saduceunae kakoita Jesus niraine kakoarenai hiye. \v 18 Ehareha Jesus niraine kakoarenai hiye hoka otokahene hoka mokahene berexoako. \p \v 19 Berexoako xakore mokahene hoka hatyo xatinita anjo enokoatare exoa hoka majiholaheta berexo hana ekakoareha, aehikoahenahitene menane aka hoka nexa ihiyeha: \v 20 — Xiyane Iraexatyakalati Hana nali hoka halitinae hiye xiraihitiya Jesus maniya nawenatyaka akiti — nexa. \v 21 Tyakekoha hoka kamaetali weta xane isoaha Iraexatyakalati Hanako hoka aotyakihenahitiya. \p Hatyaoseta sacerdotenae xekohase hahinaeharenae kakoa hohisakoaha, kalorexenae makere. Israel hotyalinae nityohalitiranae tehitiya kaexakatyaha hoka tyoa kaokaha enomanaha. Ahohisakoatyakakoaha hoka axikatyaha sorarenae Pedro, João xoaha nolokaha maheta berexoakota. \p \v 22 Xane kaokaha berexo hana nali hoka xane xakore waiyaha enako, maisa waiyehenahitita Jesus niraine kakoarenai. Hatyaoseta maisa nali aka hoka haikoahenahitaha hoka nexaha kalorexenae hiye: \v 23 — Wiyane wahikoa berexotyakalati nitini ana. Waiye jihotyakere, owene ekaxaikotyasenae tyaonita, kaxaikota hati. Wamajiholatene hoka wisoa xakore enako hoka maisa xala hare enako wiyaiyita. \p \v 24 Semahene sacerdotenae xekohasenae, Iraexatyakalati Hana kaxaikotyaseharenae xekohase harenae hoka maisa xoare nexa kakanasahitaha. Ahekotyahitaha, Jesus niraine kakoarenai nikare tyaonaha hoka. \p \v 25 Hatyaoseta hatya tyoa kaoka enomanaha hoka nehena ihiyeha: — Xasemehena, etake hinamahare haliti xaberexohenere Iraexatyakalati Hana nali tyaonita, aotyakijita halitinae. \p \v 26 Hatyaoseta Iraexatyakalati Hana kaxaikotyaseharenae xekohase xane sorarenae kakoa Iraexatyakalati Hana xeta hoka noloka Jesus niraine kakoarenai. Maisa atyo iniyalahare mokahitene, waiya aliya hoka halitinae sehali kakoa mokotyahene aokaha hoka. \fig |src="cn01899B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 5.26" \fig* \p \v 27 Nolohenahitene, xane kaokehenahitaha ekakoaha kalorexenae nali. Hatyaoseta sacerdotenae xekohase nexa: \v 28 — Maisa xiyaotyakira waxakoanehetita etake haliti nexare kakoa. Hiyaoreka xiyaotyakira xaore tyotya Jerusalém koa. Exahe hoka wiso waisene xaokita. \p \v 29 Hatyaoseta Pedro, haiyanae Jesus niraine kakoarenai hare nehenaha: — Enore niraine xema atyoite wisaona, maisaiya atyo halitinae niraine xema wisaonita. \v 30 Wahetakomaniyerenae nEnorexa ekasekiheta Jesus, etake xaisehenerene najikinita. \v 31 Ekasekihetene hoka hafihini maniya mokene Kalorexe maheta. Israel hotyalinae iniyalahare háomaneha halakisaha hoka kaxemaisatyakeheta iniyalahare enómaneha maheta. \v 32 Wiso atyo ewaiyasehare terotere, Isekohaliti Waiyexe tehitiya ewaiyasehare. Xala xamani atyo tyaonita Enore xema maniya hoka ijita atyo Haisekohare enomanaha. \p \v 33 Hatyaoseta inityohalitiranai semaha iniraineha hoka masakare ehareha ihiyeha, kasani aisahene aokowiha. \v 34 Xakore hoka hatya enekonitareha tityoa, Gamaliel nexarexe. Fariseu, waiyore Moisés xaotyakira kakoa. Tyotyaha tyakekoahitere hoka nehena ihiyeha: — Xaehikoatyahene ininae menane aka. \p \v 35 Aehikoatyahene hoka hatyaoseta nehena: — Xasemehena, Israel hotyalinae. Xiyaira, waiya aliya hoka exe hinamanae xoanani xamoka. \p \v 36 — Toahiyaseta hatya haliti kaotyaka Teudas nexarexe, kalorexe aokowita. Waiyore iraeta hoka 400-hare haliti tyaona exema maniya. Hatyohekota kaxaisaka hoka exema tyaoniterenae xaorehenahitaha tyotyaha hoka kamiyane. \v 37 Hatyo najikinita nikare hatya kaotyakihitiya Judas nexarexe, Galiléia yere, halitinae kaxihatyakitere xowakiya. Nikare kahare haliti tehitiya tyaona exema. Waini enonyahitaha hoka xaore exema tyaoniterenae. \p \v 38 — Hiyeta hoka awa atyo xoalini hare xisoma exe halitinae kakoa. Xahalaisahene hoka xanehenahitaha. Xiyaiya, exe hateniti atyo ite haliti xahekolita, haliti hateneta hoka maiyareheta. \v 39 Hoka Enore xaokalaiya atyo hoka maisa aliyakere xemaisahititene, waiya aliya hoka Enore kakoa xikahalakoahare — nexa. \s1 Mokonasetyaha Jesus Niraene Kakoarenae \r (João 15.18-21; Atos 14.21-22; 1 Coríntios 4.9-13; Filipenses 1.28-30) \p \v 40 Nexa ihiyeha hoka tyakekoha iniraene. Xakore hoka kawihenahitaha Jesus niraine kakoarenai hoka isoahenahitaha. Hatyaoseta mokonasetyahene hoka nehenaha: — Waiyehenaira xiyakai Jesus tahi akiti — nexaha ihiyeha hoka hatyo najikinita halakihenahitene. \p \v 41 Halakisahene hoka Jesus niraine kakoarenai hikoahenahita enonyahita, xanehenahitaha. Mokohekoatyahene xakore hoka ihalahare hikoahenahitaha. — Waiye kaisere. Hiyaiya, Jesus hinaenai terota wiso hoka nikare mokahitaha wiso — nexaha. \p \v 42 Hatyohekota ferakiti nihatyaka Iraexatyakalati Hanako heko aotyakisahitaha halitinae, exahe ehananaihako nihatyaka aotyakisahene minita Jesus Enore Kalorexe Aohenere tahi akiti. \c 6 \s1 Sete Harenae Tyaona Iraiti Xakaisaseharenae Xema \p \v 1 Hatyohekota wahehena hoka ekakoita haliti kaharehena tyaonita Jesus xema maniya. Hatyohekota nehenaha hebreunae xako iraiterenae hiye Grego xako iraiterenae: — Maisa waiyeta womana winekonitalonae maiyanenehalonae nakairati maxekakene. \p \v 2 Hatyohekota 12-hare Jesus niraine kakoarenai ahohisakoatyaha iraiti tyakekoterenae hoka nehenaha: — Maisaiya ehekoreta xini wahalakisa Enore niraine xakaisaka hoka nakairati hiye wisaona hoka. \v 3 Kala xinekonitare 7-hare xamoka waiyexeharexe, waiyorexe, Isekohaliti Waiyexe kaxaikonehare hoka exe hateniti wahalakisa enomanaha, wihinaeharenae. \v 4 Hoka wiso atyoite wiraexatita, Enore niraine kakoa waotyakijita takita — nexaha. \p \v 5 Tyotyaha Jesus niraine kakoarenai niraene tyakekoha. Hatyaoseta mokaha Estêvão, Filipe, Prócoro, Nicanor, Timon, Pármenas, Nicolau harenae. Nicolau atyo Antioquia tare. Majudeunehare xakore hoka koxaka judeunae xaotyakira xema tyaonita. Estêvão atyo iraiti tyakekota kaiserehare, Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretitene. \p \v 6 Hatyaoseta xane hotikisahene Jesus niraine kakoarenai ana hoka hakaheha mokaha eseriha heno hoka iraexatyaha etahi akiti waiye hakaha maheta. \p \v 7 Hekota Enore niraine xaoreta, hakakoare semaha. Ekakoita Jesus maniya tyaoniterenae Jerusalém nali hisoaka kaisereharehena tyaonahitaha. Kahare sacerdotenai tehitiya tyakekoahitaha hoka tyaonahitaha Jesus xema maniya. \s1 Estêvão Berexotyaha Aokowitaha \p \v 8 Enore kahinaetita Estêvão, hoka waiyore iraeta. Kahare xoalini hare maomakahare tyomita halitinae koni, hokakitinae hare aiyatelikihitita enomanaha. \p \v 9 Xakore hoka haiyanae ana maisa waiyeta hoka ehareha Estêvão hiye. Xahohisakoatyakalati “Mawakahareneharenae xahohisakoatyakala hana” aokahitere nalitarenai. Hatyo judeunae Cirene, Alexandria nalita tyohenerenae. Hatyonai, exahe haiyanae judeunai Cilícia koatarenai, Ásia nali koatarenae xoaha kahalakoahare Estêvão kakoa hoka kinatyaxa iraeha ekakoa. \v 10 Xakore hoka maisa jiyahaotyahita Estêvão. Isekohaliti Waiyexe kaxaehakoretitene hoka jiyahaotyahene tyotya. \p \v 11 Hatyaoseta haiyaharenae bakatyaha hoka nexaha maheta: — Wasema exe haliti niraene iniyalahare Enore, Moisés xoaha xaokaka. \p \v 12 Hatyaoseta xane iraeharetyahene hoka halitinae, judeu xaotyakiraho kakoa waiyoreterenae, inityohalitiranae harenae ehareha makere Estêvão hiye hoka otokahene, kalorexenae nahalakoa kolatyahene. \p \v 13 Haiyanae iniraeharetyase maheta mokaha hoka exakere maoserahenaha: — Exe haliti maisa iniyalahare hairaine halakisare wiraexatyakala hana tahi akiti, exahe Moisés xaotyakiraho akiti hoka. \v 14 Exakere iniraine wasemita: “Jesus Nazaré yere ite mawenekoaretya hati wiraexatyakala hana, exahe Moisés iraitiya halakihenere womana hoka hahekore moka” — nexaha. \p \v 15 Hatyaoseta tyotya hatyoako kalorexe tyokiterenae wahakotyaha waiye Estêvão ana, waiyehenaha atyo itiho ana. Motya atyo anjo tiho. \c 7 \s1 Estêvão Irae Iniraeneha Nahalakoa \p \v 1 Hatyaoseta sacerdotenae xekohasehare axehena Estêvão: — Xoana aliterexe iraetaha hitahi? \p \v 2 Hoka nehena Estêvão: — Xasemehena, abá xoimanae, nohinaeharenae. Enore werokakoa tyaonitere tyoa kaotyaka wahetakomaniyere Abraão ana tyaonitatere Mesopotâmia nali xowakiya, Harã nali mawenaneharetatere xowaka. \v 3 Enore nexa ihiye: “Hakikisoahena ali hiwaikoherata hihinaeharenae nonitata. Hiyanehena waikohe nahotikihenere koa homana xeta”. \p \v 4 — Hoka Caldeunae waikohera nalita xane, xane tyaona wenakalati Harã nali. Hatyaoseta enexe kamane najikini maniya Enore noloka Abraão kalikini ali xisaonitere nali. \v 5 Xakore hoka maisa Abraão ana ini hekoti waikohe ijita. Hoka nexa atyo Enore ihiye: “Ekakoita ite exe waikohe homanere tyaona, exahe hijikolaharenae anere hoka waikohe tyaona”, nexa ihiye. Enore iraitere Abraão kakoa xowaka maisa kaisaniye. \p \v 6 — Exakere Abraão hiye irai: “Hijikolaharenae ite xane tyaonaha hakitiya. Mawaiyakahare hotyali, wakahare akere ite tyaonaha. Iniyalahare ite kaxomokakaha waha aka 400-terehokoane”. \v 7 Enore nehitiya: “Hatyo najikinita iniyalahare ite namoka hijikolaharenae iniyalahare mohenere, wakahare mohenere. Hatyaoseta ite haikoahenahitaha hoka ali tyaohenaha nokoa maniye”. \p \v 8 — Hatyaoseta nehena Abraão hiye: “Maika nomaniye hisaona hoka homanere milihe haikotya hihanako tyaoniterenae kakoa”, nexa ihiye. Hatyaoseta Isaque kaisani hoka 8-ferakenehena hoka enomanere milihe aikotya. Nikare Isaque Jacó kaisani hoka enomanere milihe aikotya. Nikare tehitiya Jacó 12-hare kaisani hoka enomanere milihe aikotya. \p \v 9 Estêvão heko iraeta: — José hiye okoawahare enaxenanenae wahetakomaniyereharenai hoka betetyahene Egito nali wakahare tyaona maheta. Xakore hoka Enore atyo kaxaikotene \v 10 hoka emaisatya enonita examaikoharene, exahe enawenane howitiharexe. Faraó, kalorexe Egito naliyere, José waiyehenere xowaka Enore waiyexe waiyoliniti isa enomana hoka Faraó awaiyetene hoka kalorexe mokene hahanako. \p \v 11 — Hatyaoseta Egito nali Canaã nali nakiti tyaona hoka maisa xoare kanakairihenahitere wahetakomaniyerenae. \v 12 Nakahitaha hoka ekakoita semehena atyo Jacó, Egito nali nakairati hoka hetatiye axikahena haisaninae wahetakomaniyerenae Egito nali xeta nakairati iyaha maheta. \v 13 Hatyota xanehenahitiyaha hoka José awaiyekehalakaharetyoa haxenanenae ana. Hatyaoseta xekohaseti Faraó ana waiyekehalaka ihinaeharenae tahi. \v 14 Hatyaoseta José kawisa hanexe Jacó, tyotyaha ihinaeharenae Egito nali xeta. Hatyo xowakiya Jacó hotyali 75-hare ehohisakoaneha. \v 15 Jacó xane tyaona Egito nali hoka hatyo nali waini, wahetakomaniyereharenae harenai. \v 16 Wainiha najikini kolahenahitene Siquém nali xawatyakalati nitinako mohenahititaha, enatyokoeha Abraão niyane Emor jikolaharenae nonitata ako. \p \v 17 — Hatyo hekota Abraão ana Enore afetalatitere terehokoane okoi hikoahena: “Egito nalite nanoloheta xiso”, nitere aose xane hikoahena hoka hisoakehena Jacó hotyali tyaonita Egito nali. \v 18 Hatyaoseta hatya tyaohitiya xekohaseti Egito nali, maisa José waiyasehare xini. \v 19 Hatyo xekohaseti waiyore wahetakomaniyerenae kakoa hoka xalijiniharehena exahitaha, exahe ityani mokosenaiha xawatyaka aokita ihiyeha wainiha maheta. \v 20 Hatyo xowakiya Moisés tyaona, waiye mokose. Hanamali kaimare inityo, enexe hatyako taita kaxaikotahene. \v 21 Hatyaoseta halakisahene kanowalise akota, maisa aliyakere xoana mokahene xaka hoka. Hoka Faraó ityani waiyene hoka anaetene haisani kaiserehare akere. \v 22 Hiyeta hoka Moisés waiyore xoalini hare kakoa Egito yerenae xaotyakira akiti kakoa. Exahe xoalini hare tyoma aokowihena hoka waiyore tyomita, iraeta xoaha. \p \v 23 — Kala Moisés ekakoita 40-wanonehena hoka xane hahinaeharenae Israel hotyalinae waiya aokowita. \v 24 Xane hoka waiyehena, owene atyo ihinaehare Egito yere maisa waiye xini mokita. Hatyaoseta kaxemeretya hahinaehare hoka aisa Egito yere. \v 25 Motya atyoala Moisés xahekola hiye semahitaha exaihako maniyata Enore niyaneheta Israel yerenae aokita Egito nalita. Xakore hoka maisa atyo waiyekehalakere enomanaha. \p \v 26 — Hatyota kamaetali hoka Moisés waiyehena atyo, hinamahare ihinaehare Israel yerenae makere atyo owene mokotyakakoita. Hatyaoseta xane kaoka enomanaha hoka watyalihenahene. “Xoana hoka nikareta xiso, Israel yerenae makere xiso hoka?” nexa. \v 27 Hoka masakare xalijiniharetere hahinaehare xahita herawaseharetene hoka ekoaxatya enomana: “Xoana hoka hiwatyali wiso? wiyekohase kore hiso? \v 28 Xoana haisakore natyo haokowita kafaka haijitere Egito yere akere?” nexa. \v 29 Sema Moisés hatyo haxaisane tahi hoka tekoaheta, xane tyaona Midiã koa nali. Nali hinama mokose ityani tyaona. \p \v 30 — Hatyo nali 40-terehokoanehena Moisés tyaonita hoka anjo kaotyaka enomana atya mokose kiritere koni maharexakiti Sinai tyairiya nali. \v 31 Moisés wahakotya enomana xakore, maisa kera tyotere hoka: “Xoanere kaisere?” nexa, xane ehaliya kaoka enomana waiye waiya maheta. \p — Hatyaoseta Enore niraine semehena: \v 32 “Natyo atyo hahetakomaniyerenae Abraão, Isaque, Jacó xoaha nEnorexa”. Nexa hoka Moisés tatakoa maira, maisa aliyakere wahakotya xaka enomana. \p \v 33 — Hatyaoseta Enore nexa ihiye: “Haitoakihena hikijitini. Ali hatyahakitere koa atyo notyaonita hoka nikareta natyo. \v 34 Nowaiyita nokaxaikoni hotyalinae makawatini Egito nali, ewaolitiniha. Hiyeta notyoa niyehenahitene maheta hatyo nalita. Naxikatya ite hiso kalikini Egito xeta”. \p \v 35 — Hatyo Moisés Israel hotyalinae maxawaiyerehenereta: “Xoana hoka hiwatyali wiso? wiyekohase kore hiso?” Xakore hoka Enore atyo mokene xekohaseti mokene iyehenahitene maheta, anjo atya takoitere koni kaotyakehenere enomana kahinaetene hoka. \v 36 Hatyo Moisés atyo Israel yerenae iyeheta Egito nalita. Kahare xoalini harenae waiyexe maomakahare tyoma, hatyo waikohe nali, maharexakahare nali, one xotyaxere hare nali, 40-terehokoane. \p \v 37 — Hatyo Moisés ta nexa Israel yerenai hiye: “Enore ite hatya iraiti xakaisasehare xinekonita moka natyo akereta. Maikaite xinekonita kaotyaka xomana”, nexa. \v 38 Hatyo Moisés tyaonita hahotyalita Israel yerenae kakoa maharexakiti, nali tyaonita wahetakomaniyerenae kakoa. Exahe anjo iraitere ekakoa tyairi Sinai nali kakoa hoka. Hatyo ana atyo kaxekaka iraiti xairatyaka Enore niraine waiyexe womana. \p \v 39 — Xakore hoka wahetakomaniyerenae maisa Moisés xaotyakira xema tyaona aokowiye, kasani haikoahenahita aokowiyahita Egito nali xeta. \v 40 Hoka nexaha Arão hiye: “Hisoma womana wenorexanae hoka hatyo enorenae xaneha waheta maniya. Kala xoana xamani tyaona Moisés iyehetehenere wiso Egito nalita. Maisa waiyekehalakere womana”. \p \v 41 — Hatyaoseta tyomaha haenorexaha maheta bowi mokose akerehare hoka xoalini hare aisaha hoka fetatya enomana. Hatyo najikinita tyomaha hisehaliti hatyo haenorexaha tyomehenahere kakoa ihalahareha maheta. \v 42 Hatyo hiyeta Enore kikisoa enonyahitaha, halakisahene. Halakisahene, enokoa xorese tyaoniterenae aokaha haenorexaha maheta. Hiyaiya, owene kaxairatyaka: \q1 Xasemehena, Israel hotyalinae: maisa nomani xini xaisa kirakahare hoka xafetatya 40-terehokoane xisaohenere nase maharexakiti nali. \q1 \v 43 Xakolatya xenorexa Moloque hanalise. Exahe Renfã xoresera xisoma hoka xakolatya xenorexa maheta, hatyohare xenorexa xaokita. Hatyoharenae xisoma xisaona exemaha maheta. Hatyohare hiyeta ite naxanikisa xiso Babilônia xaihako maniya. \p \v 44 — Hatirise kakoare wahetakomaniyerenae tyaonita maharexakiti nali. “Nikarexe hisoma”, nexa Enore Moisés hiye aotyakijitene, hoka hatyo hotikijitere akere tyomene. \v 45 Hatirise kakoarehena wahetakomaniyerenae ityaninai hoka Josué kakoa xane Canaã koa isoahenaha hoka kolatyahene. Kaokaha hoka tyaonaha hatyo Canaã waikoherakoa, hawaikohera aokahene. Nali tyaoniterenae Enore kikisa enonyahitaha. \p — Davi tyaohenere xowakiya hekotata hatyo hatirise tyaonita. \v 46 Enore awaitita Davi hoka Davi hati tyoma enomana aokowi, Jacó hotyali nEnorexa ana. \v 47 Xakore hoka Salomão atyo tyoma hatyo hati Iraexatyakalati Hana Enore anere maheta. \p \v 48 — Hoka Enore atyo masakare kalorexe kaiserehare hoka maisaiya aliyakere haliti nómane ako tyaonita, iraiti xakaisasehare iraehenere akereta: \q1 \v 49 Enokoa atyo nokahakali, nexa Enore. Hoka waikoa atyo nokiji namokita. Aliyakereya xisoma hati nomani? Aliyakereya xisoma nomani hoka hatyo nali notyaohena? \q1 \v 50 Xoana maisa natyo xini tyotya xoalini hare notyoma? \p \v 51 Hatyaoseta nexa Estêvão miyatya haxakaini: — Kaxiyani ximahakaisere, xikinatere xaokowita. Ximatanakoakohare hoka maisa Enore niraine xasemare xaokowiye. Xahetakomaniyerenae akereta xisaonita, Isekohaliti Waiyexe kakoa xikahalakoahareta. \v 52 Hiyaiya, xahetakomaniyereharenae iraiti xakaisaseharenae xahita xalijinihareta, exahe hoka aisahitaha Enore niraine xakaisaseharenae, Waiyexe Wakahare tyoanene tahi xakaiterenae. Exahe xiso atyo kalini xamatawatya hoka xaisa hatyo Iniyalahare Maomanehare — nexa. \p \v 53 — Anjo hiyeta xakore kaotyaka xomana xaotyakisati hoka maisa xisaonare exema — nexa Estêvão miyatya. \s1 Estêvão Kamane Tahi \p \v 54 Hatyaoseta hatyo inityohalitiranae semaha Estêvão niraine hoka masakare ehareha ihiye, haxehareneha haikoliha hiye, “Karai, karai, karai”, nexaha mokaha exahita. \p \v 55 Hoka Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretya Estêvão hoka eno maniya wahakotya. Waiyehena atyo, owene Enore tyaoniterekoa werokita. Waiya tehitiya Jesus, owene tityoita Enore fihini maniya ehaliyita. \v 56 Hatyaoseta nehena: — Xiyaiyehena! Owene enokoa totakore tyaona hoka nowaiya Haliti Ityani. Tityoita Enore fihini maniya. \p \v 57 Nexa hoka talatya, jihotyaha hatanakoako. Hatyaoseta kawiyatyaha toli kinatyaxa hoka tyotyaha jiyaha Estêvão ana. \v 58 Hatyohekota nolokasekoatyahene, hikoaha menane aka ekakoa, xaneha wenakalati nonitata haware ekakoa hoka sehali kakoa mokotyahene. Iniraeharetyasenae Saulo nexarexe xoimahaliti ana isaha haimanasenaiha enomana kaxaikone maheta. \fig |src="cn02154b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 7.58" \fig* \p \v 59 Mokotyahiterene nase Estêvão kawihena: — XekohasetiJesus, hiyeheta nisekohare. \p \v 60 Hatyo najikinita hakaoli kakoa tyoka hoka kawiyatya kinatyaxa: — Xekohaseti, awaira atyo iniyalahare hamohenahene exe iniyalahare mohenahere natyo xemere. \p Nexa taita hoka waini. Hoka Saulo hiye waiye kaokene exaisaka. \c 8 \s1 Saulo Kahalakoahareta Jesus Koamaniya Nawenatyaseharenai Kakoa \p \v 1 Kahenehare tyaonahenaha hatyo xowakita Jesus xema maniya tyaoniterenae xahita Jerusalém nali. Tyotya tyakekoterenai xahita xalijinihareha, aekoakisahene hoka xaoreha. Judéia koa Samaria koa xoaha xaneha, xaoreha. Jesus niraine kakoarenai taita heko tyaonita Jerusalém nali. \v 2 Hoka haiyanae haliti waiyexeharexenae fitya Estêvão, kahare tiyaha ekamane hiyeta. \p \v 3 Xakore hoka Saulo Jesus maniya tyaoniterenae mawenekoaretya aokowi. Xane ijoita hatinae nihatyaka, nolokehekoaita enanae, ohironae hare, xane xawatyahitene berexo ako. \v 4 Hoka hatyo xaoreterenae xane xakaihakatyahitaha iraiti tyotya wenakalatinae nihatyaka koa. \s1 Iraiti Waiyexe Samaria Nali \p \v 5 Hatyaoseta Filipe xane wenakalati Samaria, xakaihakatya Enore Kalorexe Aohenere tahi akiti nali tyaoniterenae hiye. \v 6 Xakaihakatya ihiyeha hoka waiye semaxematyahitaha Filipe niraine. Tyotyaha semahitaha, waiyahitaha xoalini harenae maomakaharenae enómane. \v 7 Isekohaliti iniyalahare kamilakoriterenae nonita aihikoahitita. Hikoahetehena enonyahitaha hoka awerahalikikoatyahitene. Kahare mawaiyenetonaneharenae, maitonaneharenae hare aiyatelikiheta. \v 8 Nikare hoka tyotyaha ihalaharetaha hatyo wenakalati nali. \p \v 9 Nali tyaonita hatya haliti Simão nexarexe. Haholitaharexe atyo hoka xoalini hare tyomita. Wahakiyehena nikare tyaonita hoka hakaharetyoa Samaria yerenae mokita. Kalorexe aokowita \v 10 hoka tyotya nali tyaoniterenae waiye semaxematyahita iniraine, iraihena hoka waiye tyakekoahitene. — Exe haliti Enore niyatere kakoare kaiserehare. Kalorexe iyateliti aokahitere kakoare — nexahitaha. \v 11 Wahehena nikare tyaonita, haholitahareta hoka tyakekoahitene, hakaharetyoa mokahitene, xoalini hare tyomehena hoka. \p \v 12 Xakore hoka Filipe xakaini Iraiti Waiyexe Enore koamaniya nawenatyaka tahi tyakekoha hoka kabatixatyakaha Jesus nexare kakoa, enanae exahe ohironae tehitiya hoka. \p \v 13 Hatyaoseta hatyo Simão nikare tehitiya tyakeko hoka kabatixatyaka. Hoka Filipe kaxaikota hoka kahare xoalini hare maomakahare, hokakitinae hare kaxaiyatelikisakihititere waiya hoka hakaharetyoa. \p \v 14 Hatyaoseta Jerusalém nali Jesus niraine kakoarenai tyaoniterenae semaha wenakalati Samaria tyaoniterenae nawenane Enore koamaniya hoka hatyo hiyeta Pedro, João xoaha axikatyaha nali xeta. \v 15 Hatyo hinamanae xane kaokaha hoka iraexatyaha Samaria yerenae tahi, Isekohaliti Waiyexe kaoka tyakekoterenae ana maheta. \v 16 Hatyo xowaka maisa xala harenae ana exoahenere Isekohaliti Waiyexe. Koxaka taita atyo kabatixatyakaha Jesus nexare kakoa. \v 17 Hatyaoseta Pedro, João xoaha eseriha heno mokaha hakaheha hoka Isekohaliti Waiyexe exoa enomanaha. \p \v 18 Simão waiya Jesus niraine kakoarenai xekaokakira hakaheha ihiyeha hoka Isekohaliti Waiyexe kaokene hatyo halitinae ana. Hoka hatyo hiyeta aimatya olo Pedro, João xoaha ana \v 19 hoka nehena: — Owene olo hoka xisa nomani hatyo iyateliti hoka nikare nekaokakihena nokahe hatya hiye hoka Isekohaliti Waiyexe kaoka enomana. \p \v 20 Hatyaoseta Pedro nehena ihiye: — Maika Enore axikatya hiso, holoxa xoaha irikati koni! \v 21 Maisaiya aliyakere wihatene koni hahakita. Hiyaiya, hiyahekola maisa waiyexe Enore haoti. \v 22 Hahalakihena exe hiyahekola iniyalahare hoka Enore hiye hiraexatya hoka maotyaoneheta iniyalahare hiyahekola. \v 23 Nowaiyita hiso, masakare hokoawahareta. Hokoawaharene atyo motya nikanati tihene, exahe iniyalahare hománe atyo tokita hiso. \p \v 24 Hatyaoseta Simão nehena Pedro João xoaha hiye: — Xiraexatya Enore hiye notahi akiti hoka maisa nikare notyaonita exe xiraitere akere. \p \v 25 Hatyaoseta Pedro, João xoaha haikoahenahitaha Jerusalém nali xeta haxakainiha Enore niraine najikinita. Xanehenahitaha ahotyaho hoka xakaihakahohenahititaha Iraiti Waiyexe Samaria koa tyaoniterenae hiye. \s1 Filipe Ahalakoatya Kaxaiko Akatyatiye \p \v 26 Hatyaoseta anjo Enore nalitare nexa Filipe hiye: — Haxakaiharetyoahena hoka hiyane Jerusalém naho Gaza xeta — nexa. Hatyo naho komita maisa kahare haliti jiyare. \p \v 27 Nexa hoka Filipe xakaiharetyoa hoka xane hatyo maniya. Ahotyaho xaneta ene hoka ahalakoatya hatya haliti kaxaiko akatyatiye, Etiópiatare. Haikoahitita hawaikohera xeta. Hatyo haliti komita ene kalorexe tyaonita. Etiópia yerenae xekohasero Candace wakanehare tyaonita. Tyotya ixiyehare enoloxa hare kaxaikotyasehare tyaonita. \v 28 Koxaka Jerusalém nali xane Enore awaiyetya maheta hoka hatyo nalita haikoahitita, xanehitita hakarosanako hawaikoherakoa xeta. Tyokita hakarosanako hoka ihatita iraiti xakaisasehare Isaías xairala. \p \v 29 Hatyaoseta Isekohaliti Waiyexe nexa Filipe hiye: — Hiyane hikaoka enomana hoka exe karosakore xema hiyane. \fig |src="cn01931B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 8.29" \fig* \p \v 30 Filipe xanehena, xane okoi kaokehena ekarosane ana hoka semehena atyo, kaixaretita atyo iraiti xakaisasehare Isaías baberanexa. Hoka axehenene: — Xoana waiyekehalakita homana hatyo hakaixaretitere? \p \v 31 — Maisaiya aliyakere waiyekehalakita nomani exe nakaexaretitere nomaxawaiyekehalakatyakinihareta — nexa. \p Hatyaoseta nehitiya: — Hisohena, hisoka nohaliyi — nexa hoka Filipe kakoha ekarosanako, tyoka ehaliya. \p \v 32 Exakerexe tahi kaexaritita Iraiti Waiyexe nanekoa, hatyo kaxaiko akatyatiye: \q1 Kalanero exaisakaose kanolokakitere akereta mokahene, exahe kalanero mokose kaxaikolisakehena hoka haxaikolisasenae ana mema tyaonitere akereta maisa kakanaseta enomanaha. \q1 \v 33 Maisa kaxaiminisakita. Maisa aiminisahitene, maisa waiye mokahitene. Xalaiya ijikolahare tahi xakaihena? Hiyaiya, kamiyane atyo enawenane ali waikohekoa. \p \v 34 Hatyaoseta hatyo kaxaiko akatyatiye axehena Filipe: — Hawaiyekehalakatya nomani: Xala tahi nikare iraeta? Xoana haxaokakita? Hatya xaokaka kore? \p \v 35 Hatyaoseta Filipe awaiyekehalakatya hatyo akiti enomana, xakaihena Waiyexe Iraiti Jesus xaka ihiye. \s1 Batixatyati \r (Marcos 16.15-16; Romanos 6.3-5; Colossenses 2.12) \p \v 36 Xanahitaha hoka xane hikoaha one ana hoka hatyo kaxaiko akatyatiye nehena ihiye: — Hiyaiyehena, owene one. Maisaiya xoare hare mahokoanetita nobatixatyaki, alitereka? \p \v 37 — Waiyeya hityakekota kaiserehare hoka ehekoriya nali — nexa Filipe ihiye. \p Hoka nexa: — Há, notyakekota kaiserehare. Jesus Cristo atyo Enore Ityani naokita. \p \v 38 Hatyaoseta hatyo kaxaiko akatyatiye amemakisa hakarosane hoka exoaha hatyo onexa hoka Filipe batixatene. \v 39 Hatyaoseta kenekoahenahitaha onexata hoka Enore Nisekohare kolatya Filipe. Hatyo kaxaiko akatyatiye maisa waiyehititene hekoti, xakore hoka jiya xanehitiya haihalaharene kakoa. Ihalahare kaiserehare atyo. \p \v 40 Hatyaoseta Filipe xane eharehenerota kaoka wenakalati Azoto nali. Hatyaoseta xakaita Waiyexe Iraiti tyotya naliyerenae hiye, nikare wenakalati koarenae hiye Cesaréia nali xane hikoahenere kijiya. \c 9 \s1 Saulo Waiyexe Maniya Tyaohenere Tahi \r (Atos 22.6-16; 26.12-18) \p \v 1 Hatyo xowaka Saulo masakare xalijinihare tyaonita Jesus xema maniya tyaoniterenae xahita. Hatyaoseta xane irai sacerdotenae xekohase kakoa, \v 2 axita baberane iniraine kakoare judeunae xahohisakoatyakala hanakonae niyahare wenakalati Damasco nali hotikisa maheta. Hatyo iraiti hiyeta Saulo otoka aokowita Jesus koamaniya tyaoniterenae ena, ohiro harenae hoka kolahenahitene olatyoare Jerusalém nali xeta maheta. \p \v 3 Hoka Damasco naho xaneta Saulo, okoi kaokehena wenakalati nali hoka enokoata xaokanatyakalati ehoko haliya werokakoa moka. \v 4 Hatyaoseta exoa waikoa hoka semehena atyo iraitihena ekakoa: — Saulo, Saulo, xoana hoka hiyalijinihare noxahiti? nexa. \p \v 5 — Xala hiso, Xekohaseti? nexa Saulo axene. \p — Natyo atyo Jesus hikirawanetere. \v 6 Hainakoahetehena hoka hiyane hisoahena wenakalatikoa xeta. Nalite iraeha hihiye hawenane tahi akiti. \p \v 7 Halitinae Saulo xema xaneterenae tyotya amematyoaha, maisa xoare nexa iraetaha. Semaha xakore atyo iraiti hoka maisa atyo xala hare waiyahitaha. \p \v 8 Hatyaoseta Saulo tityoaheta, waiyakahetehena xakore, maisa waiyakahitita. Hatyaoseta otokahisahene ekahe hiyeta hoka xaneha ekakoa Damasco nali. \v 9 Hanamaki ferakene mawaiyahakalahare tyaona. Hatyo ferakenenae maisa kanakairare, maisa terare hekoti. \p \v 10 Damasco nali tyaonita hatya Jesus xema maniya tyaonitere, Ananias nexarexe. Kaxawaiyanikisaka hoka Xekohaseti kaotyaka enomana hoka kawisa: — Ananias! nexa. \p — Xoare haoka, Xekohaseti? nexa. \p \v 11 Hatyaoseta Xekohaseti aotyakisene: — Hiyanehena Judas hana nali xeta hoka ahoti Totahore aokahitere hatawa haliti Tarso tare Saulo nexarexe xahita. Nali iraexatita. \v 12 Koxaka kaxawaiyanikisaka: kaotyaka enomana Ananias nexarexe. Isoa hatyako enomana, moka hakahe ihiye hoka waiyakaheta waiyitere akereta maheta. \p \v 13 Nexa xakore hoka Ananias nehena: — Xekohaseti, kahare halitinae xakaita hatyo haliti tahi akiti. Jerusalém nali iniyalahare mokita kahare hiyema maniya tyaoniterenae. \v 14 Kalikini ali Damasco tyoa sacerdote xekohasenae baberanexa kakoa olatya hoka berexotya maheta hiyema maniya tyaoniterenae — nexa. \p \v 15 Hatyaoseta Xekohaseti nehitiya Ananias hiye: — Hiyanehena enomana. Naoka hatyo haliti nowakanihare maheta hoka xakai maheta notahi akiti tyotya haliti hotyalinae hiye, exahe xekohasetinae hiye, exahe Israel hotyalinae hiye hoka. \v 16 Natyotaite Saulo ana nahotikihena exemawatikisaka nohiyeti — nexa. \p \v 17 Hatyaoseta Ananias xane isoa Judas hanako hoka ekaokakisa hakahenae Saulo hiye hoka nehena: — Nohinaehare Saulo, Xekohaseti axikatya natyo ali. Etake hiyaiyehenere Jesus Damasco naho nali axikatya natyo homana hiyaiyakahitiya maheta, Isekohaliti Waiyexe kaxaehakoretya hiso maheta. \fig |src="cn02152b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 9.17" \fig* \p \v 18 Nexa taita ihiye hoka exoahetehena kohase tyatyase akerehare Saulo xose akota hoka waiye waiyeheta. Hatyo najikinita ainakoaheta hoka xane kabatixatyaka. \v 19 Kanakairihenere najikinita kinatere tyaoheta hetatiye akereta. \s1 Saulo Tyaona Damasco Nali \p Hatyaoseta Saulo tyaona akaiki ferakene Jesus koamaniya tyaoniterenae kakoa Damasco nali. \v 20 Xakaihena rotita Jesus tahi akiti ihiyeha judeunae xahohisakoatyakala hananae ako. Nehena: — Jesus atyo Enore Ityani. \p \v 21 Tyotyaha semahitaha Saulo niraine hoka hakaharetyoaha, axakakoahitaha: — Xoana, maisa exe haliti xini aijita tyotya Jesus koamaniya tyaoniterenae Jerusalém nali? Xoana, maisa exe xini ali tyoa hoka olatya Jesus koamaniya tyaoniterenae hoka kolatyahene maheta sacerdotenae xekohasenae ana aokowitere xini? \p \v 22 Xakore hoka Saulo hairaine kakoa aiyateretyoa iraiti kakoa, ekakoita waiyore kaiserehare irai. — Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere terota — nita xakaita ihiyeha. Waiyore xakaita hoka judeunae Damasco nali tyaoniterenae maisa aliyakere xoare nexareha. \s1 Judeunae Aisa Aokowiha Paulo \r (Atos 9.15-16; 13.45, 50; 14.5-6; 14.19-20) \p \v 23 Tyaona waha ferakenehena hoka judeunae ahohisakoatyakakoaha hoka aisahene aokowiha. \v 24 Xakore hoka Saulo atyo sema exahekolaha tahi akiti. Wahatyahene wenakalati xisoakala nali. Ferakoa, makiya xoaha wahatyahitaha aisahene maheta. \v 25 Hoka haxowaka makene Saulo hinaeharenae xane ekakoa hoka exoakisahene talare hoko motokoare xowata. Mokahene koho ako hoka exoakisahene. \s1 Saulo Tyaona Jerusalém Nali \p \v 26 Hatyaoseta Saulo xane Jerusalém xeta hoka kasani Jesus koamaniya tyaoniterenae kakoa haxawalita tyaona aokowita. Xakore hoka tyotyaha mairahitaha, maisa tyakekoreha Jesus xema maniya enawenane hoka. \v 27 Hatyaoseta Barnabé xane exema kahinaetene hoka hotikisene Jesus niraine kakoarenae ana maheta. Xakai ihiyeha Saulo waiyehenere Jesus ahotyaho, Jesus iraihenere ekakoa tahi hare. Barnabé xakai ihiyeha tehitiya Saulo xakaihakala Iraiti Waiyexe tahi akiti, maisa haxakaini kakoa mairita Jesus tahi akiti wenakalati Damasco nali. \v 28 Hatyo hekota Saulo tyaona enekoniha. Xaneta etalokoaita tyotya wenakalati Jerusalém koa, aiyateretyoita haxakaini iraiti Xekohaseti tahi akiti kakoa. \v 29 Hatyo Jerusalém nali haiyanae judeunae hoka grego xako iraiterenae kakoa Saulo iraeta hoka komita kinatyaxa iraikakoahitaha. Hatyaoseta kasani aliyakere xamani mokahene hoka aisahene aokowiyahitaha. \v 30 Hatyaoseta ihinaeharenae semahene hoka Saulo nolokaha wenakalati Cesaréia nali hoka hatyo nalita axikatyahene wenakalati Tarso nali xeta. \p \v 31 Hatyaoseta Jesus koamaniya tyaoniterenae mehexaiko tyaonahitaha, Judéia koa, Galiléia koa, Samaria koa tyaoniterenai. Ekakoita tyakekoaha kaiserehare. Isekohaliti Waiyexe kahinaera hiyeta hisoakehena, waiye aiminisahitaha Xekohaseti. \s1 Pedro Xane Wenakalatinai Nali \p \v 32 Hatyo xowakiya Pedro xaneta tyotya wenakalatinae koa xeta. Ekakoita xane kaoka wenakalati Lida nali waiya maheta Enore kaxaikoneharenae. \v 33 Nali Enéias nexarexe ana hikoa. Maitonanehare, 8-terehokoanehena maisa moxomoxore hekoti haxehokotyoakalata. \p \v 34 Hatyaoseta Pedro nehena: — Enéias, Jesus Cristo aiyatelikiheta hiso. Hatityoahetehena hoka hiyehokotyoakala haxakaihetehena — nexa. Nexa ihiye hoka Enéias tityoaheta rotita. \p \v 35 Hatyaoseta tyotya tyaoniterenae wenakalati Lida, Sarona nali xoaha semaha hatyo tahi hoka Xekohaseti xema maniya tyaonaha. \p \v 36 Exowaka wenakalati Jope nali hatya ohiro tyaonita Jesus koamaniya, Tabita nexalolo. Hatyo enexalo atyo Dorcas Grego xako. Tyaonitere xowakiya waiyexe tyomita, kahare kahinaetita maoloxaharenae. \v 37 Hatyo xowakiya Dorcas hokaka hoka waini. Tihaha ehálo. Hatyaoseta kolatyahene xane mokahene hatyako enoako. \p \v 38 Hatyaoseta Jesus koamaniya tyaoniterenae semehenaha atyo, Pedro tyaonita wenakalati Lida nali, Jope haliyita. Hoka axikatyaha hinamahare haliti enomana kaexakatyahene maheta. — Hisohena rotita Jope xeta, hihalahare — nexaha. \p \v 39 Nexaha ihiye hoka Pedro xane exemaha. Xane kaokaha hoka nolokahene enoako xeta. Tyotya maiyanenehalonae exahiyatene hoka tiyahitaha, hotikisahitaha haimaha itinolala kasetatere xowakere enomanaha. \v 40 Hatyaoseta Pedro aihikoahenahitene tyotyaha hatyoakota. Hatyaoseta tyoka hakaoli kakoa hoka iraexatya. Hatyo najikinita ehaikoaheta kamati maniya hoka nehena: — Tabita, hainakoahetehena — nexa. \p Hatyaoseta Tabita waiyaliheta. Waiya Pedro hoka tyokeheta. \v 41 Pedro otokene ekahe hiyeta, kahinaetene hoka atityoakihetene. Hatyaoseta kawisa tyotya Jesus koamaniya tyaoniterenae maiyanenehalonae kakoita hoka isehenahitene enomanaha kasexe. \p \v 42 Hatyo nexaka hakakoare xakaikoatyaha wenakalati Jope nali hoka kahare haliti Xekohaseti Jesus koamaniya tyaonaha, tyakekoaha hoka. \v 43 Hatyaoseta Pedro nali waha ferakene tyaona militi xaxotyatyasehare Simão nexarexe hanako. \c 10 \s1 Cornélio Atyo Tyaonita Xekohaseti Koamaniya \p \v 1 Hatyo xowaka wenakalati Cesaréia nali tyaonita Cornélio nexarexe, sorarenae xekohasehare. “Itália tarenae”, nexahitaha hatyo sorarenae xaokaka. \v 2 Waiyexehare tyaonita, waiye aiminijita Enore, tyotya haisaninae haiyanityo kakoita Enore koamaniya tyaonita. Kahinaetita kahare judeunae maoloxaharenae, Enore hiye iraexata minita. \p \v 3 Haxowaka makakoahena hoka Cornélio kaxawaiyanikisaka. Hatya anjo Enore nalitare tyoa kaoka enomana. Waiye waiyene. Kaoka ehaliya hoka: — Cornélio! nexa ihiye \p \v 4 Hamairane kakoa waiye wahakotya anjo ana hoka axehenene: — Xoare haoka, xekohaseti? \p Hoka anjo nehena: — Enore awaitita hiraexaitere, exahe maoloxahare waiye hiyomokala hoka otya hiso. \v 5 Kalikini haxikahena haiyanae haliti wenakalati Jope xeta hoka nolokaha maheta Simão Pedro nexarexe. \v 6 Tyaonita Simão hanako, militi xaxotyatyasehare hanako one kaloxere kilihi maniya — nexa. \p \v 7 Hatyaoseta anjo xaneheta hoka Cornélio kawisa rotita hinama hawakanehare hatya sorare xoaha. Hatyo sorare Enore koamaniya tehitiya tyaonita, Cornélio ana hakita. \v 8 Hatyaoseta Cornélio xakai ihiyeha hawaiyane xaka hoka axikatyahene Jope nali xeta. \p \v 9 Kamaetali hoka totahikoahena hoka Pedro kakoha, xane hati maiyeho iraexatya maheta. Hatyo nase Cornélio wakaneharenae xanehitaha ahoti, owitehena Jope mokahitaha. \v 10 Hatyaoseta Pedro nakehena, kasani kanakaira aokowita. Hoka tyomahitere nakairati nase kaxawaiyanikisaka. \v 11 Waiyehena atyo Pedro, enokoa totako tyaona hoka imititaose kalohero olatyoare xalakakoa maniya tonone akerehare exoa waikoa. \v 12 Hatyo nakoako tyotya hotyalihare kirakaharenae tyaonita, xalakakoa kijiye hotyalinae, waikoa nolokoitereharenae, kotehalanae hare. \fig |src="cn01945B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 10.12" \fig* \p \v 13 Hatyaoseta Pedro semehena atyo, iraitihena atyo: — Pedro, nikahena hoka haisa hoka hanisa. \p \v 14 — Maisaiya, Xekohaseti. Maisa xoana xowaka nanihenere xoalini hare kaiyalaharexe manikakahare — nexa. \p \v 15 Xakore hoka nehitiya iraiti: — Awa atyo kaiyalahare manikakahare haoka Enore koxaka waiyexe kanikakere mohenere. \p \v 16 Hanamaki nikare tyaona hoka hatyaoseta hatyo imititaose akerehare kakolatyakeheta enokoa xeta. \v 17 Pedro amaikohare hatyo waiyehenere akiti kakoa: — Xoare akiti kala nikareta aotyakisa aokowita natyo? nexa. \p Pedro nikare ahekotitere nase Cornélio xaxikalanae tyoa kaokaha. Koxaka axaha hatyo nali tyaoniterenae hoka aotyakisahene hoka tyoa amematyoaha Simão hana kanase. \v 18 Kawisaha hatya hatyakota hoka axaha: — Xoana ali Simão Pedro nexarexe tyaonita? nexaha. \p \v 19 Pedro heko otyaxematitata hawaiyane tahi akiti hoka Isekohaliti Waiyexe nexa ihiye: — Hasemehena, owene hanama hare haliti tawita hiso. \v 20 Hexoaheta hoka haxakaiharetyoahena hoka hiyane exemaha. Hiyane exemaha, awa atyo himawaiyehare hiyanene kakoa. Natyo atyo natyoanikisahene ali. \p \v 21 Hatyaoseta Pedro exoaheta hoka nexa ihiyeha: — Natyo atyo xatawitere. Xoana hoka ali xisoa? nexa. \p \v 22 Hoka nexaha ihiye: — Xekohaseti Cornélio axikatya wiso. Waiyexehare hatyo haliti. Awaitita Enore, exahe judeunae hoka tyotyaha tyakekoahitene. Hatya Enore nalitare anjo irai ekakoa, aoka hikakawisaka ehana nali xeta, sema maheta hiraine — nexaha. \v 23 Hatyaoseta Pedro aisoakisahene hatyako, hatyo xatini nemakaha Simão hanako. \p Kamaetali hoka Pedro xakaiharetyoa, xane exemaha. Haiyanae iraiti tyakekoterenae ihinaeharenae Jope nali tyaoniterenae tehitiya xaneha exemaha. \p \v 24 Kamaetali hoka xane kaokaha wenakalati Cesaréia nali. Cornélio koxaka kaexakatya hahinaeharenae kaiserehare hoka atyahahitaha Pedro xahita. \v 25 Xane kaokehena Pedro hoka Cornélio tyoa ahalakoatene, enahalakoa meholokoa hakaoliri kakoa. \v 26 Xakore hoka Pedro atyo ainakihetene hoka nexa ihiye: — Hatityoahetehena, hiso akerexeta tehitiya haliti natyo — nexa. \p \v 27 Iraikakoaha Cornélio kakoa hoka hatyaoseta xane isoa hatyako. Owene atyo kahare haliti koxaka hohisakoita nali. \v 28 Hatyaoseta Pedro nexa tyotyaha ihiyeha: — Waiyekehalakita atyo xomana judeunae nawenanaho mahokoanititere majudeuneharenae waiyaka exahe xahohisakoatyaka ekakoaha. Xakore hoka Enore atyo hotikisa nomani hoka maisaiya atyo xala hare mahekorenehare naokita. \v 29 Hiyeta hoka xakawisa natyo hoka nihalahalini kakoa notyoa ali xeta. Xiyakaihena nohiye: xoana hoka xakawisa natyo? \p \v 30 Hoka Cornélio nehena: — Ali hanamaki ferakene nahitita niraexaita makakoasehena nohanyako. Hoka eharehena rotita hatya haliti iyomere nimere kaotyaka nomani \v 31 hoka nexa nohiye: “Cornélio, Enore semita hiraexala. Otita hiso hakahinaetitere maoloxaharenae hiyeta. \v 32 Haxikatya hatya Jope nali xeta hoka hatya haliti Simão Pedro nexarexe noloka maheta. Militi xaxotyatyasehare Simão hanako tyaonita, one kaloxere kilihi maniya”, nexa nohiye. \v 33 Hoka nakawisa rotita hiso. Ehekoreta hisoa. Kalikini wisaonita ali, wihohisakoita Enore haoti, wasema waokowi hiraene, xoare nexa xamani Enore airaekihena hiso hoka — nexa. \s1 Pedro Xawaiyekehalakala Tahi \p \v 34 Hatyaoseta Pedro nehena: — Kalikini atyo waiyekehalakehena nomani. Enore ana atyo tyotya haliti hakakoita. \v 35 Awaiyetita exema maniya tyaoniterenae, waiye tyaoniterenae, exahe hahotyalihare hoka. \v 36 Xiso atyo koxaka xasema Enore niraine Israel hotyalinae anere Iraiti Waiyexe, wenati waiyexe Jesus Cristo hiyeta. Hatyo atyo tyotya halitinae Xekohase. \v 37 Koxaka xasemita kawenatyakehenere tahi akiti, Judéia koa hakakoare kasemaka. Galiléia koa hotohare nikare tyaona, João xakaihenere batixahenere najikinita. \p \v 38 — Xasemita tehitiya Jesus Nazaré yere tahi akiti. Enore isa Isekohahaliti Waiyexe enomana hoka aiyatelikisa halitinai. Tonakoatya, hakakoare xane, waiyexe tyomita, aiyatelikihitita tyotya tihanare xahokakalanae, Enore atyo kaxaikotene hoka. \v 39 Wiso atyo tyotya xoalini harenae enómane wiyaiya judeunae waikoherakoa nali, exahe Jerusalém nali. Xakore hoka atyalihose xaimaholatyaka hiye berekotyahene hoka aisahene. \v 40 Xakore hoka Enore ekasekihetene hanamaki ferakene najikinita hoka hotikihetene tehitiya womana. \v 41 Maisa atyo hakakoare haliti waiyehititene hoka wiso atyo wiyaiyehetene. Wiso atyo ewaiyasehare Enore xaokalita. Wiyaiyehetene hoka wikanakairiheta, wisereheta ekakoa ekaseneheta najikinita. \v 42 Enore atyo axikatya wiso wiyakai maheta halitinai hiye Iraiti Waiyexe. Enore mokene kalorexe, kasexenae ekamanenae xekohase, sema enawenaneha tahi akiti hoka enómanenai akereta mokahene maheta. \v 43 Tyotya iraiti xakaisaseharenae Jesus tahi akiti xakai hoka nexaha: Xalanae xamani atyo tyakekone hoka iniyalahare enómaneha kamaotyanetyakeheta ihiyeta — nexa. \s1 Majudeuneharenae Ana Isekohaliti Waiyexe Exoa \r (Atos 2.1-4; 8.14-17; 19.1-7) \p \v 44 Pedro iraetata hoka Isekohahaliti Waiyexe exoa hoka kaxaihakoretya tyotya semaxemaiterenae iraiti. \v 45 Judeunae Jesus koamaniya tyaoniterenae Jope nalita tyoiterenae Pedro xema hakaharetyoaha. Enore exaoretya Isekohaliti Waiyexe majudeuneharenae ana hiyeta. \v 46 Semehenaha atyo, iraihenaha atyo xakotinae masemakahare. Ihalahare tyaonaha Enore kakoa. \p Hatyaoseta Pedro nehena: \v 47 — Exe halitinae ana Isekohahaliti Waiyexe kaoka tehitiya kaokitere womana akereta. Nikare hoka xalaiya mahokoanehena ebatixatyakaha one kakoa? \p \v 48 Hatyaoseta aoka ebatixatyakaha Xekohaseti Jesus nexare kakoa. Hatyo najikinita akaiki ferakene Pedro nawenane aokaha nali hahaliyaha. \c 11 \s1 Pedro Awaiyekehalakatya Tyotya Tyomehenere Tahi \p \v 1 Hatyaoseta Jesus niraine kakoarenai, exahe haiyanae Jesus xema maniya tyaoniterenae semaha Judéia koa nali majudeuneharenae nawenane Enore niraine xema maniya. \v 2 Pedro haikoaheta Jerusalém nali hoka haiyanae kinatyaxa irae ekakoa, kasani haomanere milihi aikotiterenae taita tyaona Enore koamaniya aokahitaha \v 3 hoka nexaha: — Hisemaka maxaikolahare haomanere milihinae hanako, hikanakaira harenae ekakoaha. Xoana hoka? \p \v 4 Hatyaoseta Pedro xakaihakatya tyotya hawaiyane tahi akiti, hetatiye aoseta, waiye awaiyekehalakatene enomanaha. \v 5 — Notyaonita wenakalati Jope nali hoka nokaxawaiyanikisaki. Nowaiyehena atyo, motya imiti taose kalohero enokoata tyoa ewaikoatyoa. Olatyoare etonone xalakakoa maniya tyoa amematyoa nohaliye. \v 6 Waiye atyo nowaiyehena, owene atyo kirakaharenae tyaonita enako, xalakakoa kijiye, xalijiniharexenae, waikoa nolokoiterehare, kotehalanae hare. \v 7 Hatyota nasemehena atyo, iraiti nexa: “Pedro, haisehena hoka hanisa”, nexa. \v 8 Hoka nomi: “Maisaiya, Xekohaseti, maisa xoana xowaka nanisare kaiyalaharexe manikakahare”. \v 9 Hatyaoseta enokoata iraiti nehitiya: “Awa atyo kaiyalahare manikakahare hexa Enore koxaka waiyexe kanikakere mohenere xaokaka”. \v 10 Nikare hanamaki tyaona hoka hatyaoseta tyotya haikoaheta enokoa xeta. \p \v 11 — Hatyonase hanamahare haliti kaxaxikatyakitere nomani Cesaréia nalitarenae tyoa kaokaha hati notyaonitere nali. \v 12 Isekohaliti Waiyexe noxanini exemaha aoka nohiye. “Awa atyo himawaiyehare exemaha hiyanene kakoa”, nexa nohiye. Exe 6-harenae wihinaeharenae Jope nalitarenae tehitiya tyoaha noximi. Wityotya wiyane wisoa Cornélio hanako. \v 13 Hatyaoseta Cornélio xakai wihiye hahanako waiyehenere anjo. Tityoa enahalakoa hoka nexa ihiye: “Haxikatya hatya Jope xeta hoka xane noloka Simão Pedro nexarexe. \v 14 Hatyo atyoite iraihena hoka Enore koamaniya kaiserehare xikaxomokakehena hexanityo, hityaninai harenai kakoa”, nexa. \p \v 15 — Hatyaoseta niraehena hoka Isekohaliti Waiyexe tyoa exoa enomanaha, hetatiye exoitere womana akereta. \v 16 Hatyaoseta noteheta Xekohaseti Jesus niraine: “Aliterexe atyo João batixaita one kakoa hoka xiso atyoite Isekohaliti Waiyexe kakoa xikabatixatyaka”. \p \v 17 — Hiyaiya, wityakeko Xekohaseti Jesus Cristo hoka hatyo hiyeta Enore isa Isekohaliti Waiyexe womana. Majudeuneharenae ana tehitiya kaxekaka kaxekakehenere womana akereta. Enore xaokalita hoka xalaiya natyo hoka Enore kakoa nokahalakoiharehena? nexa Pedro ihiyeha. \p \v 18 Semaha iniraine hoka halakisaha hairaehekoalaha. Ihalahare Enore kakoa hoka nexaha: — Ehekoreta Enore nikare moka majudeuneharenae hoka halakisaha tehitiya háomaneha iniyalahare hoka waiyexe matyotenehare tyaonaha maheta — nexaha. \s1 Antioquia Yerenae Tyaonita Jesus Koamaniya \p \v 19 Jesus koamaniya tyaoniterenae xaoreha hairawaiyakaha hiyeta, Estêvão kaxaisakehenere najikinita. Haiyanae xane Fenícia, Chipre, Antioquia xoaha nali xeta. Xane kaokaha hoka xakaihaha Iraiti Waiyexe judeunae hiye taita. \v 20 Xakore hoka haiyanae Chipre tarenae, Cirene nali tarenae xoaha xaneha Antioquia nali xeta hoka xakaihaha Iraiti Waiyexe Jesus tahi akiti majudeuneharenae hiye. \v 21 Enore niyatere kakoareha hoka kahare haliti tyakeko iraiti hoka tyaonaha Xekohaseti xema maniya. \p \v 22 Hatyo tahi akiti enexakaha semaha Jerusalém nali tyaoniterenae tyakekohatiyenae hoka axikatyaha Barnabé Antioquia xeta. \v 23 Xane kaokehena, waiyehena atyo, koxaka atyo Enore waiye mokahitene hoka ihalahare tyaona ekakoaha, hoka aotyakisahene Xekohaseti koamaniya takita heko kinatere, haihalahareneha kakoa tyaonaha maheta. \v 24 Barnabé atyo haliti waiyexe, Isekohaliti Waiyexe tyaonita ekakoa, tyakekohatiye harenae. Kahare haliti semaha iniraine hoka tyakekoha hoka Enore koamaniya tyaonaha. \p \v 25 Hatyo najikinita Barnabé xane wenakalati Tarso nali noloheta maheta Saulo. \v 26 Xane kaoka enomana hoka nolohetene Antioquia xeta. Nali tyaonaha hoka hohisakoaha tyakekoterenae kakoa. Haterehokoane tyaonaha ekakoaha hoka aotyakisahene. Kahare haliti aotyakisaha, heko miyatyaha hatyo terehokoane. Antioquia nali hotohare Cristo koa maniya tyaoniterenae kakaixaretyaka. \p \v 27 Hatyo xowakiya haiyanae iraiti xakaisaseharenae Jerusalém nalita Antioquia nali xeta xaneha. \v 28 Hatya enekonihatareha Ágabo nexarexe. Tityoa hoka Isekohaliti Waiyexe niyatere hiyeta nehena: — Maikaite kalore nakiti tyaona tyotya hakakoare waikohekoa — nexa. Cláudio kalorexe tyaonitere xowakiya nikare nakiti tyaona. \p \v 29 Hatyaoseta Xekohaseti koamaniya tyaoniterenae kahinaetyaha aokowiha hahinaeharenaiha Judéia koa tyaoniterenae hoka haihatyakaha isaha olo. Haiyanae kaoloxerenae hoka kalore isaha, haiyanae maoloxaharenae hoka inira isaha. \v 30 Hoka axikatyaha olo haxekaneha Barnabé, Saulo xoaha xema, tyakekoterenae nityohalitiranae ana Jerusalém nali kaxekaka maheta. \c 12 \s1 Kairawaiyakahitaha Wenati Waiyexe Hiyeta \p \v 1 Hatyo xowaka terehokoane kalorexe Herodes xalijinihare tyaona haiyanae Iraiti tyakekoterenae xahita. \v 2 Wakatya sorarenae hoka xane aisaha João naxenane Tiago kesekase kakoa. \v 3 Waiye kaokene judeunae nityohalitiranae ana hoka Herodes wakahitiya sorare hoka olahitiya Pedro. Hisehaliti nakairati makaolatyakahare nomakere xowaka nikare tyaona. \v 4 Olatyahene hoka berexoako mokene Herodes xaokalita. Xalakakoa hotyali sorare ekaxaikotyasenai tyaona aoka, xalakakoahare makereha. Hisehaliti najikinita Herodes aihikoatene aokowita judeunae ana. \v 5 Nikare Pedro berexoako tyaonita hoka sorarenae waiye kaxaikoitene. Xakore atyo hoka iraiti tyakekoterenae kahare iraexatyahitaha enomana. \s1 Pedro Hikoaheta Berexotyakalati Hanakota \p \v 6 Makiya, Herodes xaihikoarene hoka hotikisene halitinae ana aokowitere nahitita Pedro nemakita hinamahare sorarenae xikako, hinama maniya olatyoare kamatiherahi kakoa berexo ako tyaonita. Berexotyakalati hana jihola kanase sorarenae tehitiya kaxaikota. \p \v 7 Hatyaoseta ehárehena rota anjo kaotyaka Enore nalitare, werokehekoa moka hatyo akiti. Totoka Pedro kanoli hiye, kaosetene hoka nexa: — Hihalahare hainakoahetehena — nexa. Hatyaoseta exola kamatiherahi itoaheta ewaotyalinai hiyeta. \p \v 8 — Haiyatyahetehena hijiterone hihiye, hikijitini holahetehena — nexa ihiye anjo hoka Pedro anjo iraitere akereta tyaona. \p — Himanase ako hisoahetehena hoka hisohena noximi — nexa anjo Pedro hiye. \p \v 9 Hatyaoseta Pedro hikoaheta berexo akota, xane anjo xema. Xakore hoka komita ene maisa waiyekehalakita enomana anjo niyanehetene, motya kaijihinita aokita. \v 10 Hetatiye jiyehenahitaha, hatyotare sorare kaxaikotere aose jiyehenahitiyaha hoka xane hikoahenahitaha kamatihera jihorere wenakalati xisoakala nali. Jihore kalorexe kamatihera xakore hoka majiholatyoata hawawa hoka hikoahenahitaha. Hatyaoseta jiyaha ahotyaho. Hatyaoseta anjo xaneheta, nali halakiheta Pedro. \p \v 11 Hatyaoseta Pedro otyakaheta hoka nehena hawawaharenae: — Kaxiyani, aliterexe Enore axikatya anjo iyeheta maheta natyo Herodes nonitata, exahe judeunae nonitata hoka. Ikoiya awa hoka xoana xamaniya mokaha natyo. \p \v 12 Pedro ana waiyekehalakehenere najikinita xane Maria hanako, João Marcos nityo hanako. Kahare haliti nali tyaonita. Hohisakoahitaha hoka iraexaitaha. \p \v 13 Pedro xane hikoa hati ana hoka mokotya hati jihola hiye hoka wakahalo Rode nexalolo xane waiya exahita, xala xamani hoka. \v 14 Semehena atyo, Pedro xako sema hoka ihalahalo. Maisa majiholatita hekoti hoka tema haikoaheta, “Pedro owene menanaka”, nexa maheta ihiyeha. \p \v 15 Hatyaoseta nexaha ihiye: — Awa hihatyahalo! \p Xakore hoka aiyatolotyoa: — Aliterexe naokita. \p — Kala ekaxaikotyase anjo — nexaha. \p \v 16 Hatyo nase Pedro mokoita hati jihola hiye. Ekakoita xane majiholatyaha hati jihola, waiyehenaha atyo, Pedro terota atyo hoka hakaharetyoaha. \p \v 17 Hatyaoseta Pedro aimenekotya enomanaha hakahe kakoa, mema tyaonaha maheta. Mema tyaonaha hoka xakai ihiyeha Enore niyanehetene berexo akota. — Maika xiyakai hatyo tahi Tiago hiye, exahe haiyanae iraiti tyakekoterenae hiye — nexa. Hatyohekota xanehitiya hakoa xeta. \p \v 18 Ferakoa hoka sorarenae waiyaosetya Pedro hoka maira, tatakoaha, maisa waiyekehalakita nikare Pedro tyaohenere akiti enomanaha hoka. \v 19 Hatyaoseta Herodes axikatya haliti hoka tawehetahene. Xakore hoka maisa kaokehenahititene. Hatyaoseta Herodes, axalihenere ekaxaikotyasenae sorarenae najikinita, haiyanae wakatya aisaha maheta hatyo sorarenae. \p Hatyo najikinita Herodes xaneheta Judéia koa nalita, xane tyaona wenakalati Cesaréia nali. \s1 Herodes Kamane Tahi \p \v 20 Hatyaoseta xekohaseti Herodes ehare wenakalati Tiro, Sidom tyaoniterenae hiye. Hoka kahare xaneha waiyahene maheta. Xane iraeha hotohare Herodes hana kaxaikotyasehare Blasto nexare kakoa, kasani kahinaetyahene aokahita. Hatyaoseta xane iraeha Herodes kakoa maisa iniyalahare mokahitene maheta, Herodes waikoherakoata taita nakairati ewaikoheraha nali kaokita hoka. \p \v 21 Hatyaoseta Herodes aimenekotya enomanaha hoka hatyo ferakenehena isoa haimako xekohaseti nimako, tyoka haokahakala koa hoka waha irae ihiyeha. \p \v 22 Hoka hatyo halitinae kawiyatyaha: — Maisa atyo haliti xini iraeta, enore atyo iraeta — nexaha. \p \v 23 Hatyo xowakita Enore nalitare anjo ahokakatya Herodes, maisa aiminijita Enore hoka. Ahokakatene hoka xoxohi tyaona ihiye, nisene hoka waini. \p \v 24 Hatyo najikinita Enore niraine tahi xaorekoa, exahe kaxakaisaka hakakoare. \v 25 Barnabé, Saulo xoaha miyatyaha hahateneha Jerusalém nali hoka haikoahenahitaha Antioquia nali. Nolokaha João Marcos. \c 13 \s1 Barnabé Saulo Xoaha Kaxaxikatyaka Hakaha Maheta \p \v 1 Antioquia nali iraiti tyakekoterenae koni iraiti xakaisaseharenae, xaotyakisatiyenae tyaonita: Barnabé, Simão Negro nexarexe, Lúcio, Manaém, Saulo xoaha. Lúcio atyo Cirene nalitare. Manaém atyo xekohaseti Herodes kakoa haxawalita kaxanaityakaha. \v 2 Haxowaka iraexatyahitaha Enore hiye manakairahareta hoka hatyaoseta Isekohaliti Waiyexe nexa ihiyeha: — Haware xamoka nomani Barnabé, Saulo xoaha hoka hakaha hateniti. Hatyo niyahare naokahene nomani. \p \v 3 Hatyaoseta manakairahareta iraexahenahitiyaha, mokaha hakaheha Barnabé, Saulo xoaha seri heno Enore hatene waiye hakaha maheta hoka jinakahene hoka xaneha maheta. \s1 Ehateneha Chipre Nali \p \v 4 Hatyaoseta, Isekohaliti Waiyexe axikatya Barnabé, Saulo xoaha hoka xaneha wenakalati Selêucia nali. Hatyo nalita kanowa kalorexe ako xaneha iyolirotikoa Chipre nali xeta. \v 5 Xane kaokaha wenakalati Salamina nali hoka xakaihenaha Enore niraine naliyerenae hiye judeunae xahohisakoatyakala hanako. João Marcos kahinaetyahitene iraiti exakainiha hiye. \v 6 Hatyaoseta jiyaha katalatyaha hatyo iyolirotikoa hoka xane kaokaha wenakalati Pafos nali. \p Hatyo wenakalati nali ahalakoatyaha hatya judeu Barjesus nexarexe. Haholitaharexe atyo, iraiti xakaisasehare aokowita xakore hoka maoseraita. \v 7 Barjesus atyo kalorexe Sérgio Paulo hinaehare. Hatyo Sérgio Paulo atyo Chipre nali xekohaseti tyaonita. Waiyore, irihare ahekotita. Hatyaoseta hatyo xekohaseti kawisa Barnabé, Saulo xoaha, sema aokowita Enore niraine hoka. \v 8 Hoka hatyo haholitaharexe Elimas kahalakoahare Jesus niraine kakoarenai kakoa. Elimas atyo enexare grego xako. Maisa xekohaseti tyakeko Jesus tahi akiti aokare hoka kahalakoahare ekakoaha. \p \v 9 Hatyaoseta Saulo iraihena. Paulo tehitiya atyo masakare kaexaretyahitene. Isekohaliti Waiyexe masakare kaxaehakoretene hoka kinatya wahakotya Elimas ana hoka nexa: \v 10 — Tihanare ityani, tyotya waiyexe nahalakoahare, haliti ewaxirahare, maoseratyaliye! Xoana hoka maisa hahalakisare \m iniyalahare hománe hoka Enore xaotyakiraho waiyexe kakoa kaxaotyakisaka haokare? \v 11 Kalinite iniyalahare mohena hiso hoka himaxosehare hisaohena wahakiya, maisaiya hiyaiyehitita kamai xaokanala — nexa. \p Nexa taita hoka Elimas haoti makehekoa tyaona, hoka hakakoahena hatya xahita, ekahe hiye otokene hoka otokahisene maheta. \v 12 Xekohaseti Sérgio waiya hatyo nikare hoka tyakeko, hakaharetyoa exaotyakira Enore tahi akiti kakoa. \s1 Ehateneha Antioquia Pisídia Koa Nali \p \v 13 Hatyaoseta Paulo hahinaeharenae kakoa xane isoaha kanowa kalorexe ako, xanehenahitaha Pafos nalita. Xane wenakalati Perge nali xeta Panfília koa. Xane kaokaha hoka hatyo nalita João Marcos halakisahene hoka haikoaheta Jerusalém xeta. \v 14 Hatyaoseta xanehenahitiyaha Perge nalita hoka xane kaokaha wenakalati Antioquia nali Pisídia koa. \p Sábado xowaka xane judeunae xahohisakoatyakala hanako isoaha hoka tyokaha. \v 15 Hatyoako tyaoniterenae Moisés xairala, iraiti xakaisaseharenae baberaxa xoaha kaixaretyaha hotohare hoka hatyo najikinita hatyo xahohisakoatyakala hana xekohaseharenae kawisahene: — Nohinaeharenai, xoare xamani xirai xaokowita hoka witya xiraihena kalikini hoka xaihalahalinikisa wiso — nexaha. \p \v 16 Hatyaoseta Paulo tityoa hoka hakahe kakoa aimenekotya enomanaha hoka mema tyaonaha maheta. Hoka nehena: — Israel hotyalinae, exahe xiso haiyanae majudeuneharenae ali Enore awaititerenae hoka xasemehena. \v 17 Toahiya Israel nEnorexa wahetakomaniyerenae haomanere aoka. Egito nali tyaonahitere xowaka hisoaka mokahene. Nalita iyehenahitene haiyatere kakoa. \v 18 Hatyo halitinae tyaonaha maharexakiti 40-terehokoane. Maisa Enore xakore aokitere akereta tyaonareha hoka maisa emaxahalikisahitene. \v 19 Hatyaoseta xane kaokaha Canaã waikohera. Enore mawenekoaretya 7-hotyali haliti hatyo nali hoka Israel hotyalinae waikohe waikatehare tyaonaha. \v 20 Hatyaoseta 450-terehokoane tyaonaha hatyo waikohekoa. \p — Hatyo nase ekaxaikotyasenaiha, ewatyalisasenaeha aotyakisahitene, heko Samuel tyaonitere kijiya. \v 21 Hatyaoseta axaha xekohaseti haomana hoka Enore moka Saul enomanaha exekohaseha maheta. Saul atyo Quis ityani, Benjamim hotyalihare. 40 terehokoane exekohaseha tyaona. \v 22 Hatyaoseta Saul emaisaheta hoka Davi moka exekohaseha maheta. Nexa Davi xaokaka: “Jessé ityani Davi atyo waiyeta nomani, nawaiyeta xoaha enomana. Naokitere akeretaite tyomehena”, nexa. \p \v 23 — Hatyaoseta wahehena hoka hatya Davi jikolahare tyaona, Jesus. Enore mokene Israel hotyalinae niyaseheta maheta, ekoamaniya tyaonaha maheta iraihenere akereta. \v 24 Jesus tyoanene nahetakota João Batista xakaita iraiti Israel hotyalinai hiye halakisaha iniyalahare háomaneha, exahe hoka kabatixatyaha maheta. \v 25 João haxakaini okoi halakihena hoka nexa halitinae hiye: “Xala xaokita natyo? Maisa atyo xatyahitere xini natyo. Najikinita atyoite tyohena. Hatyo atyo noxahehare hoka maisaiya natyonae aliyakere ikijitini nanohi hekoti naolikita”. \p \v 26 — Xasemehena, nohinaeharenae Abraão mokoseharenae, exahe xiso majudeuneharenae awaititerenae Enore. Xasemehena, exe iraiti wityotya womanere maheta kaxaxikatyaka waiyexe maniya moka maheta wiso. \v 27 Aliterexe Jerusalém nali tyaoniterenae, exahe exekohasenaiha hoka maisa waiyekehalakita Jesus enomanaha, motya maisa haliti niyasehareheta xini aokahita. Exahe tehitiya hoka maisa iraiti xakaisaseharenae niraine waiyekehalakita enomanaha, sábado nihatyaka xakore kakaixaretyakita enomanaha hoka. Maisa waiyekehalakere enomanaha hoka Jesus xaisaka aokaha. Koxakereharenai xaokalaoseta mokahene. \v 28 Maisa xakore xoare xemere hoka aisahene aokowiyahita hoka Pilatos hiye exaisaka aokaha. \v 29 Hatyaoseta Iraiti Waiyexe nanekoa kaxairatyakehenere etahi akereta mokahene. Hatyo najikinita atyalihose xaimaholatyaka hiyeta iyehenahitene hoka kolatyahene, xane mokahene xawatyakalati nitini ako. \v 30 Xakore hoka Enore ekasekihetene. \v 31 Kahaliki kaotyakeheta hahinaenae ana, Galiléia ta xanehena Jerusalém xeta hoka exema xanehenerenae ana. Kalikini atyo hatyonae Jesus waiyasehare tyaona Israel hotyalinae koni hoka Jesus tahi iraetaha ihiyeha. \p \v 32 — Kalikini wisoa ali Iraiti Waiyexe wiyakai xihiye maheta. \v 33 Enore tyoma womana wahetakomaniyerenae kakoa iraitere akereta. Hatyo atyo ekasekiheta Jesus. Hiyaiya, exakerexe kaxairatyaka Salmo nanekoa 2 hiye: \q1 Nityani hiso hoka Hexe notyaona kalikini. \p \v 34 — Exakere Enore Jesus ekasekihetehenere tahi akiti irae, exahe eháre matokomenene akiti hoka: \q1 Davi kakoa niraihenere akeretaite waiyexe maniya hikaxomokaka. \p \v 35 — Nexa tehitiya, hakiti Iraiti Waiyexe nanekoa wakaexaretya: \q1 Maisaite hiwakanehare waiyexe háre hahalakisa hoka tokomita. \p \v 36 Paulo nehitiya: — Aliterexe atyo Davi Enore aokitere akereta tyoma kasetatere xowaka. Hatyo najikinita waini hoka kaxafityaka hahetakomaniyerenai xawatyakala hijiyita hoka tokoma atyo eháre. \v 37 Hoka Enore ekasekihetehenere atyo maisa tokomita hakamane xowaka. \s1 Waiyexe Maniya Nawenatyakeheta \r (Atos 4.11-12; 16.27-33; Romanos 4.6-8; 6.23) \p \v 38 — Nohinaeharenae, waiyira xasema iraiti aliterexe Jesus hiyeta kaxakaisaka, iniyalahare kahalakisaka hoka kamaotyanetyakeheta maheta. Hatyo akiti kaxakaisaka xihiye. \v 39 Xasema tehitiya: xala xamani tyakeko hoka enómane iniyalahare kamaotyanetyakeheta. Hoka Moisés xaotyakira atyo maisa emaisahetere iniyalahare wenati. \p \v 40 — Hiyeta hoka xirihare waiya aliya hoka koxakereharenae niraine aosetaiyatya xisaona: \q1 \v 41 Xiyaiyehena, xiso koexahalijiterenae. Ximairaite, exahe ximaiyare. Hiyaiya, kalikinite notyomehena hatya xoalini hare xakoreya hoka hatyaiya xakaini xihiye hoka maisa xityakekota. \p \v 42 Paulo, Barnabé xoaha hikoahetehena hohisakoahitere hekota hoka hatyo halitinae hatyotare sábadone tyohenahitiyaha hoka hatyo xakita xakaihitiyaha ihiyeha aokaha. \v 43 Hohisakoahitere najikinita kahare judeunae, exahe judeu xaotyakiraho xema tyaohenerenae tyakekoha Paulo, Barnabé xoaha xaotyakira. Hatyo Jesus niraine kakoarenai iraeha ekakoaha aihalahalinikisahene hoka Enore xawaiyera xema heko tyaonaha maheta. \p \v 44 Haxowaka sábadone hitiya hoka komita ene wenakalati tyaoniterenae tyotya hohisakoaha semaha maheta Enore niraine. \v 45 Hoka judeunae waiyaha hatyo hisoakere halitinae hoka okoawahareha. Ehareha hoka hatyaoseta Paulo niraene kakoa kahalakoahareha hoka kirawanahene. \p \v 46 Xakore hoka Paulo, Barnabé xoaha aiyateretyoaha hairaineha kakoa: — Xiso judeunae ana hotohare atyo kaxakaisaka Enore niraine maheta. Hoka maisa xasemaxematya, maisa xaokarene xomana, maisa wenati matyotenehare xaokare xomana hoka wahalakisaite xiso hoka wiyane majudeuneharenae hiye wiyakai Iraiti Waiyexe. \v 47 Exakerexe Enore aoka wihiye iraiti xakaisasehare xaihako maniyata: \q1 Xaokanatyakalati akere namoka hiso halitinae ana hoka hihiyeta hakakoare haliti waiyexe maniya kaxomokakeheta maheta. \p \v 48 Majudeuneharenae semaha hatyo iraiti hoka ihalahareha, waiye enomanaha Xekohaseti tahi akiti. Waiye enomanaha hoka tyakekoha Enore niraine menanehaliti aohenerenai Enore. \v 49 Enore niraine xaorekoa hakakoare hatyo nali. \p \v 50 Xakore hoka judeunae matyakekotiterenai ehareha hoka xane iraeha wenakalati waikateharenai hiye, exahe majudeunehalonae xekohasetironae Enore tyakekoterenae hiye. Hatyohekota xalijinihare tyaonaha Paulo, Barnabé xoaha xahita hoka hatyo nalita axikahenahitene. \v 51 Hoka Jesus niraine kakoarenai mokotyahatyaha hakijitininaiha waikohe exoakihenahitaha, maisa waiyetere iniraeneha aimenekotyaha maheta. Hatyaoseta Paulo, Barnabé xoaha xaneha wenakalati Icônio nali xeta. \p \v 52 Xakore hoka Jesus xema maniya tyaoniterenae atyo ihalahare tyaonahitaha, Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretyahitene xoaha. \c 14 \s1 Icônio Nali Xakaihakatyaha Iraiti Waiyexe \p \v 1 Icônio nali hoka nikareta tyaohenahitiyaha. Paulo, Barnabé xoaha xane isoaha judeunae xahohisakoatyakala hanako iraehenahitiyaha irae ahitere akereta, hoka kahare judeunae, majudeuneharenae hare tyakekoha iniraineha hoka tyaonaha Jesus xema maniya. \v 2 Xakore hoka judeunae matyakekoneharenae aisatanakotya majudeuneharenae hoka Jesus xema maniya tyaoniterenae kirawaneha. \v 3 Jesus niraine kakoarenai waha tyaonaha Icônio nali, aiyateretyoahitaha haxakainiha Xekohaseti tahi akiti kakoa. Enore hotikijita hawaiyexehare aliterexe tahi exakaihakalaha hiyeta. Iyateliti ijita Jesus niraine kakoarenai ana hoka waiyexe maomakahare tyomahitaha iniraine katyakekotyaka maheta. \p \v 4 Hoka halitinae wenakalati tyaoniterenae hahekore xakini ahekotyaha. Haiyanae judeunae xema tyaonita, haiyanae Jesus niraine kakoarenai koamaniya tyaonita xoaha. \v 5 Hatyaoseta majudeuneharenae, judeunae xoaha ahekotyaha hanityohalitiranae kakoa hoka xalijiniharehenahitaha Jesus niraine kakoarenai hiye. Maisa waiye mohenahititahene, sehali kakoa mokotyahene aokowiha. \v 6 Hoka Paulo, Barnabé xoaha semaha hatahiha akiti hoka tekoahenahitaha Listra, Derbe xoaha nali xeta Licaônia koa, exahe hatyonai haliyita wenakalati tyaoniterenae nali. \v 7 Hatyo nali xane kaokaha hoka xakaihenahitiyaha Iraiti Waiyexe tahi. \s1 Ehateneha Listra, Derbe Xoaha Nali \p \v 8 Hatyo Listra nali hatya haliti tyaonita, maisa waiyehaliti xini. Tyokita takita, maetonanehare hoka. Nikarexe terota tyaona tyaohenere hekota, maisa tonareta hekoti. \v 9 Hatyo maitonanehare Paulo niraine semita hoka tyakekota. Paulo waiyene hoka kaxaiyatelikisakehetere hoka hatyaoseta wahakotya enomana hoka nexa kinatyaxa: \v 10 — Hainakoa! Hatityoahetehena! \p Nexa hoka hatyo haliti halaisoa, tityoaheta hoka toheta. \p \v 11 Waiya halitinae, Paulo nikare tyomehenere hoka kawisaha haxakoha: — Enorenae kaoka womana halitinae akerehare! \p \v 12 “Júpiter”, nexaha kaixaretyaha Barnabé, “Mercúrio”, nexaha kaixaretyaha tehitiya Paulo. Paulo atyo iraiti xakaita ihiyeha hoka nikare kaexaretyahene. \p \v 13 Júpiter anere iraexatyakalati hana wenakalati nahalakoita tyaonita. Hiyeta hoka sacerdote Júpiter anere xane kolatita bowi, exahe seriti hoko iyiti kakoare hoka mokita wenakalati xisoakala nali. Hatyo halitinae aisa kirakahare aokowiyahitaha fetatyaha Paulo, Barnabé ana xoaha. \p \v 14 Hatyo hinama Jesus niraine kakoarenae semaha hatyo tahi hoka halalakaha haimaha haxamaikohareneha hoka tema xaneha halitinae koni hoka kawiyatyaha enomanaha: \v 15 — Xoana hoka nikare xisaona? Xiso akerexeta haliti tehitiya wiso — nexaha. — Ali wisaonita wiyakaihakatya Waiyexe Iraiti maheta xihiye hoka xahalakisa maheta exehare nikareterenae hoka Enore menanehaliti koamaniya xisaona maheta. Enokoa, waikoa, one, tyotya xoalini harenae nomasehare koamaniya xisaona maheta. \v 16 Toahiya Enore maisa watyaliye halitinae. Aliyakere xamani hawenane kakoa tyaona aokowita hoka nikare tyaona hawenane heko maheta. \v 17 Xakore hoka maisa haliti ana mahotikirere waiyexe háomanenae. One enokoata axikatya hoka hanakatihaliti aihatikijita enaose akehena hoka. Nakairati harenae tehitiya ijita, exahe hoka kalore aihalahalinikijita xiso — nexaha. \p \v 18 Hatyo iniraineha najikinita hekota aisaha kirakahare hoka fetatyaha enomanaha aokowiyahitaha. Hoka aiyaterityoa exahitaha, kotare maxaisakahare enomanaha aokahitaha. \s1 Paulo Kamokotyaka Sehali Kakoa \r (Atos 16.22-24; 20.19; 21.27-36; 22.22; 23.12-15) \p \v 19 Hatyaoseta haiyanae judeunae tyoaha Antioquia nalita, Icônio nalita. Aisatanakotyahitaha halitinai hoka kahinaetyahene hoka mokotyaha Paulo sehali kakoa. Hatyaoseta nolokehekoatyahene haware wenakalati nonitata hoka halakisahene, motya atyo waini aokahitaha. \p \v 20 Hatyaoseta Jesus koamaniya tyaoniterenae ahohisakoatyakakoaha hoka ehokohaliya tityoaha hoka kaseheta enomanaha. Tityoaheta hoka xanehitiya wenakalati xeta. Kamaetali hoka Paulo, Barnabé xoaha xanehitiyaha wenakalati Derbe nali xeta. \s1 Haikoahenahitaha Antioquia Síria Koa Nali \p \v 21 Paulo, Barnabé xoaha Derbe nali xakaihenahitiya Iraiti Waiyexe tahi akiti hoka hatyo nali tyaoniterenae semaha iraiti hoka haiyanae Jesus koamaniya kahare tyaonaha. Hatyaoseta haikoahenahitaha Listra, Icônio, Antioquia Pisídia koa nali xeta. \v 22 Aihalahalinikisa, aotyakisaha harenae Jesus koamaniya tyaoniterenae masakare tyakekoha maheta. — Maikaite iniyalahare hotohare wikaxomokaka hoka hatyo najikinitaite wiyane wikaoka Enore nawenakala nali — nexaha ihiyeha. \p \v 23 Hahotyali konita, hahotyali konita xakini iraiti tyakekoterenae nityohalitiranae moka enomanaha. Manakairaharahitaha iraexatyahitaha hatyo inityohalitiranaiha tyaohenere ana. Xekohaseti maniya tyaonahitaha hoka iraexatyahitaha Xekohaseti kaxaiko maheta tyakekoterenae nityohalitiranae. \p \v 24 Hatyaoseta Paulo, Barnabé xoaha xanehenahitaha enonyahitaha hoka katalatyaha Pisídia koa, xane kaokaha Panfília koa. \v 25 Xakaihaha iraiti wenakalati Perge nali. Hatyota xanehenahitiyaha Atália nali one kilihi. \v 26 Hatyo nalita xaneha kanowa kalorexe ako Antioquia xeta Síria koa nali, hetati kaxaxikatyakehenahere Enore hatene hiye hakaha maheta nali. Miyatyaha hahateneha hoka haikoahenahitaha hatyo nali xeta. \p \v 27 Nali kaokehenahitaha hoka ahohisakoatyakakoaha Jesus koamaniya tyaoniterenae kakoa hoka xakaihakatyaha tyotya Enore tyomitere ihiyetaha tahi akiti. — Exakere majudeuneharenae tehitiya tyakekoha Iraiti Waiyexe Enore xaokalita — nexaha. \p \v 28 Hatyaoseta waha tyaonaha hahinaeharenaiha kakoa Antioquia nali. \c 15 \s1 Xahohisakakoati Jerusalém Nali Tahi \p \v 1 Hatyaoseta haiyanae judéia koa tarenae tyoa kaokaha Antioquia nali hoka aotyakihenaha Jesus xema maniya tyaoniterenae: — Maisaiya xomanere milihi kaxaikotyakita Moisés xaotyakiraho aokitere akereta hoka maisaiya aliyakere xikaiyakihitita iniyalahare nonitata. \p \v 2 Hoka maisa Paulo, Barnabé xoaha hiye waiyeta hoka kinatyaxa irai kakoaha hatyo tahi akiti. Hatyaoseta ahekotyaha hoka Paulo, Barnabé haiyanae xoaha tehitiya xaneha aokaha Jerusalém xeta, hatyo tahi akiti ahekotyaha maheta Jesus niraene kakoarenae, tyakekohatiyenae nityohalitiranaiha xoaha kakoa. \p \v 3 Hatyaoseta Antioquia nali tyakekoterenae axikatyahene Jerusalém nali xeta. Jiyaha Fenícia koa, Samaria koa harenae hoka xakaihaha nali tyaoniterenae hiye Enore koamaniya majudeuneharenae tyaonitere tahi. Hoka nali tyaoniterenae tyakekoterenae ihalahareha exakainiha kakoa. \p \v 4 Hatyaoseta xane kaokaha Jerusalém nali hoka naliyerenae tyakekoterenae, Jesus niraine kakoarenae, inityohalitiranaeha xoaha waiye mokahene. Hatyohekota xakaihakahenaha Enore xoalini hare exaihakoha maniyata tyomitere. \p \v 5 Xakore hoka haiyanae fariseunae, tyakekoterenae tehitiya, tityoa hoka nehenaha: — Maika majudeuneharenai nomanere milihe kaxaikotyaka, exahe tehitiya hoka Moisés xaotyakiraho xema tyaonaha. \p \v 6 Hatyaoseta Jesus niraine kakoarenai, inityohalitiranaiha harenae ahohisakoatyakakoaha hoka ahekotyaha maheta hatyo tahi akiti. \v 7 Waha iraesekoahenahere najikinita Pedro tityoa hoka nehena: — Nohinaeharenae, koxaka waiyekehalakita xomana toahiyita Enore aoka natyo xinekonita noxakai Iraiti Waiyexe maheta majudeuneharenae hiye hoka semahene hoka tyakekoha maheta. \v 8 Enore atyo waiyita makere tyotya wiyahekola hoka majudeuneharenae tehitiya aokita haomana. Hiyaiya, Isekohaliti Waiyexe isa enomanaha isehenere womana akereta. \v 9 Maisa ininae hekoti hawarehare tyomita ekakoaha, exahe wikakoa hoka. Maotyaneheta iniyalahare enómane ityakekoneha hiyeta. \p \v 10 — Nikare hoka xoana hoka Enore xahasakaharetita? Xoana hoka kolare akere xamoka xaokowita kalini tyakekohenerenae heno? Hiyaiya, maisaiya wisonae hekoti, wahetakomaniyereharenae hekoti ana mahowitihareta. \v 11 Maisa nikare xini. Wityakeko hoka waiyexe maniya wikaxomokaka Xekohaseti Jesus nawaiyexehare hiyeta tyaohenahere akereta — nexa Pedro. \p \v 12 Hatyaoseta tyotya nali tyaoniterenae mema tyaonaha hoka semaxematyaha Barnabé, Paulo xoaha xakaihakala Enore exaihakoha maniyata maomakahare tyomitere majudeuneharenae koni. \p \v 13 Halakisaha hairaineha hoka Tiago nehena: — Nohinaeharenae, xasemehena: \v 14 Simão koxaka halakisa hairaine haxawaiyekehalakala, majudeuneharenae hotohare Enore anere tyaohenere akiti. Hiyaiya, enekonihata hahotyali haomanere maheta aoka. \v 15 Iraiti xakaisaseharenae iraehenere akereta. Exakere Iraiti Waiyexe nanekoa: \q1 \v 16 “Hatyo najikinitaite nahaikoaheta”, nexa Xekohaseti. “Hoka waitarite notyomehitiya Davi hana, ehana exoahenere akereta. Nahohisakoahetaite eholoxonae hoka notyomehetene”, nexa. \q1 \v 17 “Nikare namoka hoka tyotya haliti hotyalinae naoka nomani hoka nomaniye hotyali tyaona maheta hoka Xekohaseti xemaite tyaohenaha”. Exakere nexa Xekohaseti, \q1 \v 18 toahiyatita exeharenae tahi xakai. \p \v 19 — Exe atyo noxahekoli: maisaiya wahowitiharekijita majudeuneharenae Enore xema maniya tyaohenerenae. \v 20 Kala maisa hoka waxairatya enomanaha hoka waxikatya enomanaha hoka maisa nisahitaha eteti kafetatyakitere enore metalaharenae anere. Exahe hoka maisa ohiro kakoa iniyalahare tyomahita. Exahe tehitiya maisa nisahitaha kirakahare kakirolokasetyaka kaxaisakiterehare, exahe timalati hoka maisa kanakairahitaha. \p \v 21 — Hiyaiya, Moisés xairahenere iraiti toahiyatita kakaexaretyakita kaxawaiyekehalakatyakita judeunae xahohisoakoatyakala hanako nihatyaka, sábado nihatyaka, exahe iniraine kaxakaihakatyakita wenakalatinae nihatyaka — nexa Tiago. \s1 Babera Majudeuneharenae Anere Tahi \p \v 22 Hatyaoseta Jesus niraine kakoarenae, inityohalitiranaeha, exahe tyotya tyakekoterenae ahekotyaha hoka hinamanae hanekonitareha mokaha, Silas, Judas Barsabás xoaha, hoka axikatyahene Paulo, Barnabé xema Antioquia xeta. Hatyo hinamanae waiye kaxaiminisakita tyakekoterenae hiyeta. \v 23 Hatyohekota axikatyaha baberane exemaha exakerexe: \q1 Wiso, Jesus niraine kakoarenae, exahe tyakekoterenae nityohalitiranaeha, xihinaeharenae, waxikaxatya wiraine xiso wihinaeharenae majudeuneharenae ana, Antioquia nali tyaoniterenae Síria koa Cilícia koa xoaha tyaoniterenae ana. \q1 \v 24 Wasema winekonitarenae tyoa nali hoka hairaine kakoa kaxiye mohenahere xawenane xomana. Xakore hoka maisa wirainexa xema xini nikare tyaonaha. \q1 \v 25 Hiyeta hoka wityotya nikare wahekotya hoka hinamahare waxikatya xomana. Tyoahaite wixiyakawala Barnabé, Paulo xoaha xema, \q1 \v 26 etake komita kaxaisakehenerenae Jesus Cristo hatene xema hiyeta. \q1 \v 27 Waxikatya xomana Judas, Silas xoaha iraeha xikakoa maheta exe waxairatitere xomana tahi akiti xiháre hiyeta. \q1 \v 28 Isekohaliti Waiyexe, wiso xoaha maisa howitihare xawenane wamoka waokowiye. Xoalini hare waiyexe taita atyo kaomaka waokita. Hatyoharenai maisaiya aliyakere maomakita: \q1 \v 29 Awa atyo kirakahare efetatyakahare enore metalaharenae anere xanihena, exahe hoka awa atyo timalati xikanakaira, exahe kirakahare kakirolokasetyaka kaxaisakiterehare awa atyo xanisa hatyohare. Awa atyo iniyalahare xisoma ohiro kakoa. Exeharenae xisomita hoka waiye xisaona. Maika waiye xikinatere xisaona waokita, eko xoaha. \p \v 30 Axikatyaha hanekonitarenae hoka xaneha Antioquia xeta. Xane kaokaha hoka ahohisakoatyaha tyakekohatiyenae hoka babera isaha enomanaha. \v 31 Kaixaretyaha hatyo babera hoka ihalahareha, hatyo iraiti aihalahalinikisahene. \p \v 32 Judas, Silas xoaha iraiti xakaisaseharenae atyo hoka waha iraeha ekakoaha. Xakaihahitaha iraiti Jesus xema maniya tyaoniterenai hiye, aiyaterekisahitene, aihalahalinikisahitene xoaha. \v 33 Waha tyaonaha ekakoaha hoka xanehenahitaha aokowiha hoka ihinaeharenaiha waiye exanenehenahitaha aokaha hoka axikahenahitene exaxikatyasenae ana. \v 34 Xakore hoka Silas atyo hekota enaliahita, maisa xaneheta aokowita hoka. \p \v 35 Paulo, Barnabé xoaha waha tyaonaha ekakoaha Antioquia nali. Hatyonae, haiyaharenae xoaha xakaihakatyaha Iraiti Waiyexe, aotyakisaha tyakekohatiyenae nali tyaoniterenae. \s1 Paulo, Barnabé Xoaha Haware Xakini Tyaona \p \v 36 Hatyo najikinita Paulo nehena Barnabé hiye: — Nika wahaikoaheta hoka wiyaiyeheta wihinaeharenae wenakalati nihatyaka wiyakaihenerekoanae iraiti Jesus tahi akiti. Xoana waiye xamani tyaonahitaha hoka — nexa. \p \v 37 Barnabé noloka aokowi João Marcos \v 38 hoka maisa Paulo wini hekoreta. Koxaka nikare nolokahene iraiti hiye kahinaetyahene maheta hoka holinita halakisahene, Panfília koa nalita hoka haikoaheta enonyahitaha hoka. \v 39 Hatyo hiyeta kinatyaxa iraikakoaha. Kinatyaxa iraikakoaha hoka xaoreha. Barnabé noloka João Marcos, isoaha kanowa kalorexe ako hoka xaneha iyolirotikoa Chipre nali xeta. \p \v 40 Hoka Paulo Silas hahinae maheta noloka hoka xaneha. — Maika Enore kaxaiko xiso — nexaha ihinaeharenaeha ihiyeha hoka xaneha. \p \v 41 Paulo Síria koa maniya Cilícia koa jiyaha hoka aihalahalinikijita Iraiti Waiyexe xema maniya tyaoniterenae. \c 16 \s1 Timóteo Xane Paulo Silas Xoaha Xema \p \v 1 Ekakoita Paulo xane kaoka wenakalati Derbe, Listra xoaha nali. Listra nali hatya haliti tyaonita, Timóteo nexarexe, Jesus koamaniya tyaonita. Inityo atyo judeunero hoka enexe atyo Grécia yere. \v 2 Tyotya ihinaeharenae Jesus koamaniya tyaoniterenae Listra, Icônio nali tyaoniterenae waiye irae ahitaha Timóteo tahi akiti. \v 3 Hoka Paulo noloka Timóteo aokowita hoka enomanere milihe aikotya. Paulo xanehenere nali akitiya judeunae semita Timóteo nexe Grécia yere hoka hatyo hiyeta nikare mokene. \p \v 4 Tona, jiyahitaha wenakalatinae hoka isahitaha babera Jesus xema maniya tyaoniterenae ana, Jesus niraine kakoarenae, exahe tyakekohatiyenae nityohalitiranae Jerusalém nali ahekohenahere kakoa aotyakisahitene, tyaonaha maheta iniraeneha xema maheta. \fig |src="cn02123b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 16.4" \fig* \s1 Trôade Nali Paulo Kaxawaiyanikisa Hoka Waiya Haliti Macedônia Tare \p \v 5 Nikare mokahitene hoka masakare tyakekoahitaha, kinatere tyaonahitaha Xekohaseti koamaniya, exahe haiyanae tyotyaki ferakene tyakekoahitaha hoka hisoaka tyaonita tyakekohatiyenae. \p \v 6 Hatyaoseta xanehenahitiyaha Frígia, Galácia koa xoaha. Hoka Isekohaliti Waiyexe atyo maisa iraiti xakaihaha aokita Ásia koa nali. \v 7 Xane kaokehenaha Mísia koa nali hoka hatyaoseta Bitínia nali xakore xane aokowiha hoka maisa Jesus Nisekohare exaneneha aokita. \v 8 Hatyaoseta jiyaha Mísia koa, xane kaokaha wenakalati Trôade nali, one kaloxere kilihi. \p \v 9 Hatyo xatini Paulo kaxawaiyanikisaka. Waiya hatya haliti Macedônia yere. Tityoita hoka nita: — Hisohena Macedônia xeta hoka hakahinaetya wiso — nexa. \p \v 10 Nikare Paulo kaxawaiyanikisaka hoka wiyane rota waokowi Macedônia xeta. — Hiyaiya, Enore kawisa wiso naliyerenae hiye wiyakai Iraiti Waiyexe maheta — wexa. \s1 Filipos Nali Lídia Iraiti Waiyexe Xema Tyaona \p \v 11 Hatyaoseta Trôade nalita kanowa kalorexe ako wiyane fihi iyolirotikoa Samotrácia nali xeta. Kamaetali hoka wiyane wikaoka wenakalati Neápolis nali one kilihi. \v 12 Hatyohekota wiyane wenakalati Filipos nali xeta. Filipos atyo wenakalati kalorexe, Macedônia koa tyaonita. Hatyo nali tehitiya atyo Roma yerenae nawenakala. Nali wiyane wikaoka hoka akaiki ferakene wisaona. \p \v 13 Hatyaoseta sábado ferakene wiyane one haliya xeta. Motya nali judeunae niraexatyakala aose waokita hoka. Wisoka hoka wiraihena nali ohironae hohisakoitolonae kakoa. \v 14 Hoka hatya ohiro enekonitareha semaxematita wiraine, Lídia nexalolo. Wenakalati Tiatira nalitalo, imiti waiyexe, misaxere betetyasero. Lídia koxaka Enore koamaniya tyaonita. Hatyaoseta Xekohaseti awaiyolonekisene hoka Paulo niraine waiyekehalaka sema maheta. \v 15 Hatyaoseta tyotya ehanako tyaoniterenae kakoita kabatixatyakaha. \p Hatyaoseta Lídia noloka wiso hoka nehena: — Xekohaseti koamaniyolo xaokita natyo hoka xisohena nohanyako xisaona — nexa wihiye hoka wiyane ehanako wisaona. \s1 Berexo Filipos Naliye Tahi \p \v 16 Haxowaka wiyaneta iraexatyakalati aose nali xeta hoka tyoa ahalakoatya wiso hatya wakahalo. Tihanare kamilakoretita hatyo xoimahaloti hoka otita xoalini hare ahetakoti maniya. Hoka exekohasenae kalore olo resebityahita exakaini hiyeta. \v 17 Hatyo xoimahaloti Paulo najikinita, wajikinita xoaha tonita hoka kawijita: — Exe halitinae atyo Enore maxaexahityakaharexe wakaneharenae. Xakaihahitaha iraiti: “Exakere xisaona waiyexe maniya xikaxomokakeheta maheta”. \p \v 18 Nikare kawiyalijita wiso kahareki ferakene. Wahehena hoka Paulo emaxahalikihena hoka terehokoa wahakotya enomana hoka nexa tihanare hiye: — Jesus Cristo nexare kakoa wirai: hahikoahetehena exe xoimahaloti nonitata — nexa. Nexa hoka exowakita tihanare hikoa, xaneheta imilakota. \p \v 19 Hatyaoseta hatyo xoimahaloti xekohasenae amaikoharehenaha, maisa aliyakere resebehenahititaha exakaini hiyeta hoka. Ehareha hoka Paulo, Silas xoaha otokaha, nolokasekoatyahene wenakalati nekesekoa kalorexenae nahalakoa. \v 20 Xane kaokaha ekakoaha wenakalati kaxaikotyaseharenae ana, Roma yerenae nirainexa kakoarenae ana hoka nehenaha: — Exe halitinae atyo judeunae, hoka tyomahitaha xoalini hare, exahe kahiraharahitaha ali wawenakalakoa hoka hahekore wawenane mokaha aokowiyahitaha. \v 21 Aotyakisahitaha wiyaotyakisaka nonitata hawarehare. Roma yerenae atyo wiso hoka maisaiya aliyakere wisaonita exaotyakiraha xema — nexaha. \s1 Mokonasetyaha Iraeti Kakoarenae \r (Atos 9.15-16; 20.19; 21.27-36; 22.22; 23.12-15; 2 Coríntios 4.8-12) \p \v 22 Hatyaoseta halitinae hohisakoa otokaha maheta Paulo, Silas xoaha. Exekohasenaeha halalakasekoatyaha inimanaeha hoka sorarenae hiye emokonasetyakaha aokaha atyakase kakoa. \v 23 Kahare mokonasetyaha hatyo hinamanae hoka xane mokahene berexotyakalati hanako. Iraeha berexotyakalati hana kaxaikotyasehare hiye hoka waiye kaxaikoahene maheta. \p \v 24 Sema iniraeneha berexotyakalati hana kaxaikotyasehare hoka xane mokahene nekesako, exahe atyalihosenae timenerenae hiye olatyaha ikinolinaeha. \p \v 25 Xakore hoka kala wahaxatihena hoka Paulo, Silas xoaha iraexahenaha, xerehenaha Enore ana hoka berexoako tyaoniterenae semaxematyahitene. \v 26 Xerahitaha ene hoka eharehenerota waikohe tatakoahena, sehali hati hiyexe amoxomoxokisa. Hatyo xowakita tyotya jihorenae majiholatyoa, kamatiherahinae exolahinaiha irikotyoasekoaheta. \s1 Xoanaiya Notyaona Hoka Nokaiyakiheta? \r (Atos 2.37-40; 22.16; 24.24-26) \p \v 27 Hatyaoseta berexo hana kaxaikotyasehare kaose. Waiyehena atyo, berexo nitini jiholanae tyotya majiholatyoare taita. Motya atyo koxaka berexoako tyaoniterenae tekoaheta aokita hoka kesekase iya hoka aisoawi aokowihena. \p \v 28 Hoka Paulo kinatyaxa kawiyatya enomana: — Awaira atyo nikare hisaohena! Wityotya alita! \p \v 29 Hatyaoseta berexo kaxaikotyasehare aokanatyaha enomana aoka hoka kaholawaka isoa enomanaha berexo hanako. Hakaoli kakoa xane tyoka Paulo, Silas xoaha kinoli haliya, tatakoa kalore. \v 30 Hatyaoseta xane hikoa ekakoaha menanaka hoka nehena: — Xoanaiya notyaona hoka iniyalahare nonitata nokaiyakiheta? nexa. \p \v 31 — Hityakekohena Xekohaseti Jesus hoka waiyexe maniya hikaiyaka, hexanityo hityaninae xoaha kakoa — nexaha ihiye. \p \v 32 Hatyaoseta xakaihaha Iraiti Waiyexe ihiye, tyotya ehanako tyaoniterenae xoaha hiye. \v 33 Hatyo xowaka makiyeneta berexo hana kaxaikotyasehare waiye mohenahitene. Wairahenahene, tihaosehetehena emokotyakaosenaiha ihiyeha. Hatyaoseta tyotya haiyanityo, haisaninae harenae kakoita kabatixatyakaha. \v 34 Hatyaoseta Paulo, Silas xoaha noloka hahanako xeta hoka tyaisahene. Haiyanityo, haisaninae harenae kakoita ihalahareha tyaonaha, Enore koamaniya tyaonaha hoka. \p \v 35 Ferakoa hoka Roma yere xekohasetinae axikatya sorarenae iraiti kakoare berexo kaxaikotyasehare ana. — Hahalakihetehena exe halitinae hoka xanehenahitaha. \p \v 36 Hatyaoseta berexo kaxaikotyase nehena Paulo hiye: — Xekohasetinae xihalakisaka aoheta. Nikare hoka xahikoaheta hoka waiye maika xiyaneheta — nexa. \p \v 37 Xakore hoka Paulo nehena sorarenae hiye: — Maisa xoare harenae wisomare, exahe hoka Roma yerenai tehitiya wiso. Xakore hoka maxemerehareta mokonasetyaha wiso tyotya ehaotiha exahe mokaha wiso berexoako. Hoka kalikini axikahetaha wiso aokowihena hametene ahitaha. Maisa nikare xini. Maika xekohasetinae ali tyoa hoka iyeheta wiso berexo akota hoka ehekore — nexa Paulo ihiyeha. \p \v 38 Hatyaoseta sorarenae xane hoka xakaihahene xekohasetinae hiye. Semehenaha atyo, Paulo, Silas xoaha atyo Roma yerenae hoka mairaha. \p \v 39 Hatyaoseta tyoa kaokaha enomanaha. — Kaxiyanira, nikare wamoka xiso — nexaha ihiyeha, haihareha. Aihikoahenahitahene berexoakota hoka aokaha exanenehenahitaha hatyo wenakalatita. \p \v 40 Hatyaoseta Paulo, Silas xoaha hikoaheta berexoakota hoka xaneha Lídia hana nali xeta. Hatyo nali kaokakakoaha hahinaeharenaiha kakoa hoka ihalahareha mokahitene. Hatyo najikinita xanehenahitaha hatyo wenakalati nalita. \c 17 \s1 Ehateneha Tessalônica Nali \p \v 1 Hatyaoseta Paulo, ihinaeharenae xoaha hoka jiyaha Anfípolis, Apolônia koa xoaha, xane kaokaha Tessalônica nali. Hatyo nali judeunae xahohisakoatyakala hana hoka \v 2 xane nali xeta hoka isoa. Nikare atyo Paulo nawenane hoka. Hanamaki sábadone Iraiti Waiyexe kaxairatyakehenere tahi iraesekoatya naliyerenae kakoa. \v 3 Paulo waiye awaiyekehalakaita enomanaha Enore Kalorexe Aohenere tahi akiti: — Nikare terota Enore Kalorexe Aohenere kaxemakawatikisaka hoka waini. Waini xakore hoka kasehetehitiya. Exe Jesus noxakaitere xihiye atyo Enore Kalorexe Aohenere — nexa. \p \v 4 Paulo, Silas xoaha niraine haiyanae tyakeko hoka exema maniya tyaonaha. Kahare hisoaka Grécia nali tyaoniterenae awaiyetya Enore hoka tyaonaha tehitiya Silas, Paulo koamaniya. Ohironae kalorexeneronae tehitiya kahare tyakekoha hoka ekoamaniyaha tyaonaha. \v 5 Xakore hoka haiyanae judeunae matyakekotiterenae okoawahareha hoka ehareha ihiyeha hoka xaneha ahotyaho tawaha maheta xalijiniharexenae xahita hoka Jesus koamaniya tyaoniterenae xahita xalijinihareha maheta. Xane ahohisakoatyaha xalijiniharexenae hoka kahenehare mokaha hatyo koa wenakalati. Xane kaokaha Jasão hana nali hoka Paulo, Silas xoaha xahita tawaha, nolohenahitene haliti hisoakere koni maheta. \p \v 6 Xakore hoka maisa kaokahitaha Paulo, Silas xoaha hoka xalijinihareha Jasão xahita hoka nolokehekoatyahene, exahe haiyanae iraiti tyakekoterenae harenae nolokehekoatyaha hoka xane hikoaha kalorexenae nali ekakoaha hoka nexa kawiyatyaha: — Etake halitinae kaokehenaha hoka kirasakahare tyaoniterenae wenakalati nihatyaka, kalikini ali kaokaha wawenakala. \v 7 Exahe Jasão hahanako mokahitene. Hatyonai maisa semaxematyareha xekohaseti Roma yere niraene. Hatya atyo kalorexe xekohaseti Jesus nexarexe aokahitaha — nexaha, kinatyaxa iraeha. \p \v 8 Nikare irae hoka hisoakere haliti, exahe kalorexenae hatyo iraiti semaha hoka maisa waiyeta ihiyeha hoka tyotya haliti kahare iraehekoatyaha. \v 9 Hatyaoseta kalorexenae habakatyakaha aokaha hoka Jasão, ihinaeharenae bakatyahene hoka hatyaoseta halakisahene. \s1 Beréia Nali \p \v 10 Hatyaoseta makehena hoka Paulo, Silas xoaha ihinaeharenae axikatyaha Beréia nali xeta. Beréia nali xane kaokaha hoka xaneha judeunae xahohisakoatyakala hana nali. \v 11 Nali tyaoniterenae atyo waiyexehare, maisa atyo Tessalônica tyaoniterenae akerexeha xini, sema atyo aokowiyahitaha iraiti. Ferakiti nihatyaka atyo waiye kaixaretyahita babera Enore niraene kakoare. — Xoana aliterexe xamani aokita Paulo, maisa xamani hoka — nexaha. \p \v 12 Nikare kahare tyakekoha Paulo niraine, tyaonaha Iraiti Waiyexe xema. Ekakoita kahare Grécia yerenai, exahe Grécia yolonae kalorexeneronae hoka tyaonaha Iraiti Waiyexe xema. \p \v 13 Hatyaoseta Tessalônica nali tyaoniterenae judeunae semaha Paulo xakaini Enore niraine Beréia nali hoka tyoaha hatyo nali xeta. Nali xaneha aisatanakotyaha Beréia nali tyaoniterenae hoka xalijinihare tyaonaha maheta Paulo, ihinaeharenae xoaha xahita. \p \v 14 Hatyaoseta iraiti tyakekoterenae axikatyaha rota Paulo one kaloxere kilihi maniya. Xakore hoka Silas, Timóteo xoaha atyo hekota Beréia nali. \v 15 Paulo hinaenae, kahawaonitaretiterenenae xaneha exema Atenas kijiya. Hatyaoseta haikoahenahitaha Beréia nali xeta hoka Paulo niraine xakaiha Silas, Timóteo xoaha hiye, ihalahareha Atenas nali ahalakoahenahitene maheta. \s1 Atenas Nali \p \v 16 Paulo atyahakaheta Silas, Timóteo xoaha xahita Atenas nali hoka waiya hatyo wenakalati nali kahare enore metalahare xaemenekotyaka hoka maisa waiyeta ihiye. \v 17 Hatyo hiyeta xane judeunae xahohisakoatyakala hanako hoka iraeta hatyo tahi akiti judeunae, majudeuneharenae Enore koamaniya tyaoniterenae hiye. Exahe ferakiti nihatyaka xane iraeta wetekokoa nali tyaoniterenae kakoa. \p \v 18 Haiyanae xaotyakisatiyenae, epicureu, estóico xoaha aokahiterenae tehitiya iraesekoatyahitaha ekakoa. Axakakoahitaha hare. — Xoare nexa aokowita exe mawaiyorehare? \p Haiyanae ekoaxatyahitene: — Motya xamanita hahotyaliharenae nenorexa tahi iraetaka — nexaha. Nikare irae ahitaha, Paulo xakaita Jesus tahi akiti, exahe kamati kaseneheta tahi iraeta hoka. \p \v 19 Hatyaoseta nolokahene Areópago aokahitere nali, kalorexenae hohisakoahitere nali hoka axehenene: — Wasema waokowita hiyaotyakira waitare kalikiniye hiyakaitere akiti. \v 20 Xoalini hare hiyakaitere akiti maisa waiyekehalakere womana hoka hatyohare akiti wasema waokowita — nexaha. \v 21 Tyotya Atenas nali tyaoniterenae, exahe hahotyaliharenae nali tyaoniterenae hoka awaiyetyahitaha waitare iraiti hoka nikarahitaha. Semaha waitare hoka xakaihakatyaha mene aokowitaha hoka. \p \v 22 Hatyaoseta Paulo tityoa Areópago nali hoka nehena ihiyeha: — Xasemehena, xiso Atenas tyaoniterenae: xikaenorexere, kahare xahekoita xenorexanai akiti kakoa. \fig |src="cn02136b.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 17.22" \fig* \v 23 Hiyaiya, nojiyehena ali wenakalati koa hoka xahotyalikisa kakoitere nali nowaiyita hakiti exakere xairatyoare nowaiya: \qc ENORE MAWAIYAKAHARE ANERE \p — Hatyo Enore mawaiyakahare xaokitere waiyexe tahi terota atyo noxakaita xihiye. \v 24 Hatyo Enore atyo waikohekoa tyoma, exahe tyotya xoalini hare enakoa tyaonitereharenae tyoma. Hatyo atyo enokoa waikohe waikatehare tyaonita hoka maisa atyo haliti nómane hatyako tyaonare. \v 25 Maisaiya atyo xoare maheta xoalini harenae kaomakita enomana. Hiyaiya, hatyo atyo wenati ijita tyotya ana, xiyawinisoati, tyotya xoalini hare. \v 26 Haterore haliti hiyeta kahare hotyalihare haliti tyoma waikohekoa tyaonaha maheta. Hatyo atyo aimenekotya ferakiti, halitinae nawenakala aose harenae. \v 27 Nikare Enore moka tawaha exahita maheta, xoana xamani hoka kaokahene maheta. Hiyaiya, maisa seko xini tyaonita wonita. \v 28 Hiyaiya, ihiyeta atyo wisaonita. Wimoxomoxota, wikinaseta wisaonita haiyanae xinekonitarenae iraetere akere: \q1 Wiso tehitiya atyo Enore ityaninai \s1 Miyanitiye Xaxalisati \r (Apocalipse 20.11-15) \p \v 29 — Hiyeta hoka maisaiya aliyakere Enore halitinae hawaiyoreha hiyeta tyomahitere enore metalahare ouro, prata, sehali akerehare waokita. \v 30 Hetati ene maisa Enore xoare nexare exehare mawaiyoliniti xaokaka. Hoka kalikini atyo kasani tyotya hakakoare haliti halakihena hawenane iniyalahare aokita. \v 31 Koxaka aimenekotya: miyanitiye xowakehenaite semehena tyotya halitinae nómane, hatya haliti waiyexe aohenere xaihako maniyata. Hoka tyomahiterene akereta mokahene. Hatyo harenae hotikisa tyotya halitinai ana hatyo haliti ekasekihetehenere xowaka — nexa. \p \v 32 Paulo niraine semaha kasetyatiheta tahi hoka haiyanae koexahalisahene. Xakore hoka haiyanae atyo nexaha: — Haxowakaite wasemehitiya waokowi hatyo hiraitere akiti. \p \v 33 Hatyaoseta Paulo nalita xaneheta. \v 34 Hoka haiyaharenae tyakeko hoka tyaonaha iniraine xema maniya. Dionísio, hatya ohiro Damáris nexalolo, exahe haiyanae tehitiya hoka tyakekoha. Dionísio atyo kalorexe, kalorexenae kakoa hohisakoita Areópago nali. \c 18 \s1 Ehateneha Corinto Nali \p \v 1 Hatyo najikinita Paulo xaneheta Atenas nalita hoka xane kaoka Corinto nali. \v 2 Nali ahalakoatya hatya judeu, Áquila nexarexe, wenakalati Ponto naliyere. Kaokeheta taita Itáliata haiyanityo Priscila kakoa. Tyotya judeunae kikisoaneheta Roma nalita aoka kalorexe Cláudio hoka hatyo hiyeta tyoheta. \v 3 Paulo xane waiyahene hoka hatyaoseta hekota ehaliyaha haka ekakoaha maheta. Paulo, hatyonae xoaha hati bojirise nomasehareha makere hoka. \v 4 Hoka sábadohena nihatyaka Paulo xaneta xahohisakoatyakalati hanako hoka iraeta judeunae, Grécia yerenai xoaha kakoa, iniraene akereta tyaonaha maheta. \p \v 5 Hatyaoseta Silas, Timóteo xoaha tyoa kaokeheta enomana Macedônia nalita hoka Paulo halakisa hahatene hoka iraiti haxakaini maniya taita tyaona. Iraeta judeunae kakoa: — Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere — nita. \p \v 6 Xakore hoka Paulo xakaini maisa waiyeta enomanaha hoka kirawanahene. Hatyaoseta Paulo xaxakatetya haimanase niyaxate exahitaha hoka nehena: — Hoka iniyalahare atyoite xikaxomokakehena hoka maisa natyo xini nikare nokaxomokakihena xiso. Xisota atyoite nikare xamokoawihena — nexa. — Hoka kalikini atyoite noxani noxakaihena iraiti majudeuneharenae hiye. \p \v 7 Hatyaoseta halakisahene hoka xaneheta enonitaha, xane tyaona Tício Justo haliya. Majudeunehare xakore hoka Enore koamaniya tyaonita. Ehana atyo judeunae xahohisakoatyakala hana haliyita. \v 8 Hatyaoseta Crispo, judeunae xahohisakoatyakala hana xekohasehare tyakeko Xekohaseti tahi, tyotya haiyanityo, haisaninae harenae kakoita. Kahare Corinto nali tyaoniterenae semaha iraiti, tyakekoha hoka kabatixatyakaha. \p \v 9 Hamakiyene Paulo kaxawaiyanikisaka. Xekohaseti iraeta ekakoa: — Awa atyo himairehena. Hekoira hirae, awa atyo hahalakisa hiraene. \v 10 Hiyaiya, nokaxaikota hiso. Maisaiya xala hare iniyalahare mokita hiso. Aliyerenae kahare nomaniye — nexa Xekohaseti ihiye. \p \v 11 Nali Paulo haterehokoane mokotexe tyaona, awaiyekehalakaita Iraiti Waiyexe nali tyaoniterenae ana. \p \v 12 Hatyaoseta, Gálio xekohaseti tyaohenere Grécia nali xowaka, judeunae ahohisakoatyakakoaha hoka Paulo otokaha, xaneha kalorexenae ana ekakoa \v 13 hoka nexaha kalorexe hiye: — Exe haliti kasani halitinae jiyahaotya hoka Enore koamaniya tyaonaha aokita. Xakore hoka maisa Roma yerenai xaotyakisakaho akereta xini aotyakijita. Nikare hoka maisa waiyeta — nexaha. \p \v 14 Paulo xakore irae aokowihena hoka Gálio nehena judeunae hiye: — Ikoiya xoalini hare tyomita iniyalahare hoka xaokitere akeretaiya notyoma. \v 15 Hoka iraiti xemere, xahetakomaniyerenae xaotyakira tahi xemere taita hoka maisaiya xoare notyomita. Xisota hatyo akiti xahekotya. Maisa nasemene naokowiye — nexa. \v 16 Hatyaoseta aehikoahenahitene xekohaseti hana nalita. \p \v 17 Hatyaoseta otokaha Sóstenes, judeunae xahohisakoatyakala hana kaxaikotyasehare, hoka mokohekoatyahene kalorexe hana nahalakoita. Xakore hoka maisa atyo kalorexe Gálio watyalyahitene. \s1 Haikoahetehenere Antioquia Xeta Tahi \p \v 18 Paulo waha tyaona Jesus koamaniya tyaoniterenae kakoa Corinto nali. Hatyo najikinita jinahetahene hoka xaneheta kanowa kalorexe ako Síria xeta, Priscila, Áquila xoaha kakoa. Xane kaoka wenakalati Cencréia nali hoka talowalisa hakaiyehe, Enore kakoa iraehenere akereta. \p \v 19 Hatyaoseta jiyehenahitiyaha hoka xane kaokaha Éfeso nali hoka Priscila, Áquila xoaha halakisa hatyo nali. Paulo xane judeunae xahohisakoatyakala hanako isoa hoka iraesekoatya naliyerenae kakoa. \v 20 Hatyaoseta, kasani waha tyaona ehaliyaha aokaha xakore hoka maisa aoka. \p \v 21 Xanehitiya hoka nexa ihiyeha: — Enore xaokalitaiya hoka haxowakiya notyoa nowaiyihitiya xiso — nexa. \p Hatyaoseta Paulo kanowa kalorexe ako xanehitiya Éfeso nalita. \v 22 Hatyaoseta xane kaoka Cesaréia nali, hoka haxeroreta jiyehitiya Jerusalém xeta waiya maheta Jesus koamaniya tyaoniterenae hoka hatyaoseta jiyehitiya Antioquia xeta Síria koa maniya. \v 23 Nali tyaohena mene hoka jiyehitiya. Xane Galácia koa Frígia koa aihalahalinikijita Jesus koamaniya tyaoniterenae. \s1 Apolo Kaoka Éfeso Nali \p \v 24 Hatyaoseta hatya judeu Apolo nexarexe wenakalati Alexandria nalitare kaoka Éfeso nali. Waiyore xakaihakaita, awaiyekehalakaita iraiti, tyotya hakakoare Iraiti Waiyexe nanekoa tyaonitere waiyekehalakita enomana hoka. \v 25 Xekohaseti koamaniya nawenatyaka kakoa tehitiya exaotyakisakahare. Haihalaharene kakoa iraeta, waiyekehalaka aotyakijita Jesus tahi akiti. Xakore hoka João batixaitere akiti taita atyo waiyekehalakita enomana. \v 26 Xakaihakahena judeunae xahohisakoatyakala hanako, haihalaharene kakoa hoka Priscila, Áquila xoaha semaha iniraine hoka nolokahene hahanako, waiye awaiyekehalakatyaha maheta enomana Enore koamaniya nawenatyakaho akiti. \p \v 27 Hatyaoseta Apolo xane aokowi Grécia xeta hoka tyakekohatiyenae kahinaetyahene hoka babera xairatyaha. Xane kaokehena hoka waiye mokahene maheta. Xane kaoka hoka kahare kahinaetya Enore xawaiyerahene hiyeta tyakekohenerenae. \v 28 Apolo aiyateretyoa iraeta judeunae xahita. Waiyore iraeta ekakoaha hoka jiyahaotyahitene halitinae haotita. — Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere — nexa, kaxairatyakehenere Iraiti Waiyexe nanekoa tyaonitere tahi hotikijita enomanaha. \c 19 \s1 Paulo Tyaonita Éfeso Nali \p \v 1 Apolo Corinto nali tyaonitere nase Paulo xane hamaniya hoka xane kaoka Éfeso nali hoka haiyaharenae tyakekohatiyenae ahalakoatya. \v 2 Hoka Paulo axahene: — Xoana xityakekohenere xowaka Isekohaliti Waiyexe kaoka xomana? \p — Maisa Isekohaliti Waiyexe akiti wasemare ini hekoti — nexaha. \p \v 3 — Hoka xoare nawenatyaka xema maniya xikabatixatyaka? nexa Paulo axahene. \p — João Batista batixahenere akereta atyo wikabatixatyaka — nexaha Paulo hiye. \p \v 4 Hatyaoseta Paulo nehena: — João batixaitere xowaka atyo halitinae iniyalahare háomane halakihititereharenae anere. João tehitiya aotyakijita Israel hotyalinae, kasani enajikinita tyohenere tyakekoha aokita hoka. Hatyo enajikinita tyohenere atyo Jesus. \s1 Hawarehare Xakoti \r (Atos 2.4-8; 10.45-46; 1 Coríntios 14.1-40) \p \v 5 Hatyo akiti semaha najikinita kabatixatyakaha Xekohaseti Jesus nexare kakoa. \v 6 Hatyaoseta Paulo ekaokakisa hakahe ihiyeha hoka Isekohaliti Waiyexe exoa tyotya enomanaha. Hoka iraehenaha rotita iraeti masemakahare, hoka Enore tahi tehitiya xakaihenaha. \v 7 Exe halitinae 12-hareha. \p \v 8 Paulo hanamali kaimare xane minita judeunae xahohisakoatyakala hanako. Hoka hamamairanenehare kakoita iraeta halitinai kakoa. Iraeta ekakoaha, kasani Enore koamaniya mokahene aokowita hoka. \v 9 Xakore hoka haiyaharenae atyo maisa semaxematyare, maisa tyakekoreha, iniyalahare iraetaha Xekohaseti koamaniya nawenatyakaho tyotya haiyaharenae haotita. Hatyaoseta Paulo nalita hikoaheta hoka noloka tyakekohatiyenae. Hatyaoseta ferakiti nihatyaka xakaihakahena ihiyeha hatya haliti Tirano nexarexe xaotyakisakala hanako. \p \v 10 Nikare aotyakisahitene hinama terehokoane. Ekakoita tyotya Ásia koa tyaoniterenae, judeunae, majudeuneharenae hare semaha Enore niraine. \s1 Ceva Ityaninae \p \v 11 Enore kahare xoalini hare waiyexe tyoma Paulo xaihako maniyata. \v 12 Paulo mokitere hahiye imiti taose kolatyahitaha hokakitinae ana otokahene maheta. Otohenaha hatyo hoka kinaterehenahititaha rotita. Exahe hatyo kakoa tihanare kamilakoretiterenae nonita tihanare axanikihenahititaha. \p \v 13 Haiyaharenae judeunae hakoa wenakalati xaneta, hakoa wenakalati xaneta xoahita hoka axikahenahititaha isekohaliti ewaxiraharenae. Hatyaoseta Xekohaseti Jesus nexare kakoa irae ahitaha, kasani Paulo tyomitere akereta tyomaha aokowiyahitaha hoka. Nexahitaha isekohaliti ewaxiraharenae hiye: — Jesus nexare, Paulo xakaitere kakoa naxikaheta xiso xiyaneheta maheta — nexaha. \v 14 Hatyo nikare tyaoniterenae atyo 7-hare judeunae, Ceva nexarexe ityaninae. Ceva atyo sacerdotenae xekohase. \p \v 15 Xakore hoka isekohaliti ewaxirahare nexa ihiyeha: — Nowaiyita Jesus, exahe Paulo hoka nowaiyita. Hoka xalanai atyo xiso? nexa. \v 16 Hatyaoseta hatyo haliti kakaxaihakoretyakitere jiya enomanaha, mokohekoatyahene hoka aekoakisahene hatyakota. Inimanaiha halalaka, kawe mokahene. \v 17 Tyotya Éfeso nali tyaoniterenae, judeunae, majudeuneharenae xoaha semaha hatyo tahi akiti hoka kalore mairaha hoka exowakerota exahehare aiminisaha Xekohaseti Jesus nexare. \p \v 18 Hatyaoseta haiyanae iraiti tyakekoterenae iraehetehena tyotya haiyaharenae haotita hetati iniyalahare tyomahitere tahi. \v 19 Exahe haiyanae haholitaharexenae tehitiya ahohisakoatyaha hababeranexaha, keratyahene maheta tyotya haiyaharenae haotita. Ihatehenahitaha hatyo hababeraxaha kerahenahere xaimane hoka 50.000 hokose prata xaimanexe xane tyaona. \v 20 Nikare Xekohaseti niraine kinatere xaore hoka kahare haliti tyaona exema maniya. \s1 Emawaiye Nawenaneha Éfeso Nali \p \v 21 Hatyo najikinita Paulo xane aokowi Macedônia koa, Acaia koa xoaha. Hatyota xane aokowi Jerusalém nali xeta. — Jerusalém ite noxani hoka hatyo najikinita noxani Roma nali xeta — nita. \p \v 22 Hatyaoseta axikatya Macedônia xeta hinamahare hahinaenae haheta maniya Timóteo, Erasto xoaha. Hoka wahase atyo tyaona Ásia koa nali. \p \v 23 Hatyo xowaka maisa waiyihitita wenati tyaohitita Éfeso nali Xekohaseti koamaniya nawenatyaka hiyeta. \v 24 Hatya ouro, prata hiye hakatyasehare Demétrio nexarexe nali tyaonita, hoka hatirisenae tyomita haenoloxa Diana anere hoka betetyahene. Nikare haiyaharenae hakiterenae ekakoa tyaonaha hoka kalore kaoloxita. \v 25 Demétrio eharehena hoka hatyaoseta kawisa hatyohare hiye hakiterenae hoka nexa: — Nohinaeharenae, xasemehena. Exakere wahakita hoka waiye wikaoloxita. \v 26 Xasemehena, waiye nikare wisaonita ene hoka exe Paulo kaoka. Koxaka xasema etahi. Halitinae nómane atyo maisa Enore kaiserehare xini aokita. Hoka kahare haliti alitare, exahe Ásia koatare tyakekoha iniraene. \v 27 Exakerite hoka ekakoita halitinae matyakekotya wixiyeharenae. Maisa exe taita xini. Nikarite hoka hati Diana anere ite kahalakisaka hoka nikaretaite maika kahalakisaka tehitiya enolo Diana. Tyotyaha Ásia koa tyaoniterenae ene haenoloxa aokahitene, exahe seko tyaoniterenae tehitiya hoka — nexa. \fig |src="HK00286B.TIF" size="col" copy="Horace Knowles revised by Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Atos 19.27" \fig* \p \v 28 Hatyo akiti halitinae sema hoka ehareha kawerahare hoka kawisaha: — Maika tyaona mene Éfeso tyaoniterenae nenoloxa Diana. \p \v 29 Hatyaoseta werahaliti xaorekoa wenakalati koa. Hatyaoseta halitinai otoka Gaio, Aristarco xoaha. Hatyo hinamanae atyo Macedônia yere hoka Paulo hinaenae. Nolokehekoatyahene, xane isoaha ekakoaha xoalini hare ana halitinae wahakotitere nali. \v 30 Hatyaoseta Paulo xakore xane irae aokowihena hisoakere halitinae kakoa hoka ihinaeharenae mahokoanitya iniraene. \v 31 Paulo hinaehare kalorexe tyaoniterenae axikatya hairaeneha enomana, emaxisoanene aokaha hisoakere halitinae tyaonitere nali. \v 32 Hatyaose nikare tyaonahitaha hoka kahare haliti maisa waiyekehalaka tyaonare. Hatya hahekore kawisa, hatya hahekore kawisa xoahita. Hoka kaharexe haliti ana atyo maisa waiyekehalakere xoare hiyeta xamani nali tyaonahitaha hoka. \p \v 33 Hatyaoseta haiyaharenae motya Alexandre nikare enawenaneha mokita aokahitaha hoka judeunae axikatene irai maheta ekakoaha. Hatyaoseta Alexandre isoa enekoniha hoka hohotya hakahe kakoa enomanaha mema tyaonaha hoka irae ekakoaha maheta, kasani awaiyekehalakatya aokowita hatahi halitinae ana hoka. \p \v 34 Hatyaoseta waiyahene hoka waiyekehalakahare enomanaha, judeu nika hoka haxawalita kinatyaxa kawiyatyaha: — Maika tyaota mene Éfeso tyaoniterenae nenoloxa Diana — nexaha, waha kinatyaxa kawiyatyaha. \p \v 35 Hatyaoseta wenakalati kaxaikotyasehare wakanehare, babera xairatyasehare, irae ekakoaha mema tyaonaha hoka nehena: — Xasemehena, Éfeso tyaoniterenae. Wenoloxa Diana hana atyo ali tyaonita hoka waiye kakaxaikotyakere tyaonita, exahe sehali taose enokoata exoahenere tehitiya hoka waiye kakaxaikotyakere tyaonita. Hatyohare akiti atyo tyotyaha ana waiyekehalakita. \v 36 Hoka maisaiya xala hare hatyohare mahokoanetita. Hatyo hiyeta xahalakihena nikare xisaonitere. Awa atyo xoalini hare xisoma ximaxahekolahareneta. \v 37 Hiyaiyaore, xanoloka exe halitinae ali, maisa xakore xoare hare iniyalahare tyomareha wenoloxa Diana hana kakoa, maisa xakore kirawanexahene hekoti hoka. \v 38 Maika Demétrio, exahe ekahinaetyaseharenae hatya kakoa kahalakoaharehena hoka hatyohare niyahare atyo kaferakenexe kaxahohisakoatyakakoita, hatyohare niyahare atyo kalorexenae. Hoka hatyo nali atyoite waiye hatyo nali iraeha. \v 39 Hoka maika xoalini hare xirae xaokowihitiya hoka hatyoharenae atyoite kairaityaka halitinae ahohisakakoatyoahena hoka wawenanaho akereta hoka. \v 40 Hiyaiya, kahenehare xamokita wawenane. Exakereya xisaona hoka maisaiya waiyeta kalorexe hiye. Wikairawaiyakaiya kalikini exakere tyaonitere hiyeta. Maisa ene kaxiyehare kawenatyaka maheta xini. Aliyakereya tyotya exeharenae wawaiyekehalakaita kalorexe ana, axehena wiso hoka? nexa ihiyeha. \p \v 41 Nexa taita irae hoka xahotyalikisakakoati miyatya. \c 20 \s1 Paulo Jiya Macedônia Koa, Grécia Koa Nali \p \v 1 Tyotya hatyo werahaliti hoka Paulo kawisa hahinaeharenae hoka aihalahalinikisahene. Hatyaoseta jinakahene hoka xane enonyahitaha Macedônia xeta. \v 2 Hatyaoseta Macedônia koa jiya, aotyakijita, aihalahalinikijita harenae tyakekohatiyenae. Hatyaoseta xane kaoka Grécia nali hoka \v 3 nali hanamali kaimare tyaona. Xanehena ene Síria nali xeta aokowi hoka judeunae aisahene aokowiterehare tahi sema hoka haikoaheta Macedônia maniya. \v 4 Hatyaoseta haiyaharenae xane exema: Pirro ityani Sópatro, Aristarco, Segundo, Gaio, Timóteo, Tíquico, Trófimo xoaha. Sópatro atyo Beréia nalitare. Aristarco, Segundo xoaha atyo Tessalônica nalitarenai. Gaio atyo Derbe nalitare. Timóteo, Tíquico, Trófimo xoahanae atyo Ásia koa nalitarenae. \v 5 Hatyonae xane wahítita, atyahaha wiso wenakalati Trôade nali. \v 6 Hisehaliti nakairatinae makaketatyakahare kaomakehenere aokahitere najikinita wijiyehitiya wenakalati Filipos nalita kalorexe kanowako. Hatyaoseta 5-ki ferakene najikinita wiyane wikaokehenahitene wenakalati Trôade nali. Hatyo nali hasemanane wisaona. \s1 Paulo Xane Trôade Nali \p \v 7 Domingo makiyene wahohisakoatyakakoa wihinaeharenae kakoa hoka wirakakakoa nakairati. Paulo xakaihakahena wihiye, heko wahaxati ihiye haxakaihakala kakoita. Kamaetali xanehetehena hoka. \p \v 8 Hati ehaore ako wihohisakoitere nali kahare xaokanatyakalati takoare tyaonita. \v 9 Hatya xoimahaliti Éutico nexarexe tyokita janela kanase. Hoka Paulo heko xakaihakaita hoka ekakoita xoimahaliti nemaka kawehena. Hatyaoseta nemaka hoka exoa enoakota. Ainakihetehenahene xakore koxaka waini. \fig |src="cn02139b.tif" size="span" copy="1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 20.9" \fig* \p \v 10 Hatyaoseta Paulo exoaheta meholokoa xakoloharetya xoimahaliti hoka nehena: — Awa atyo ximawaiyehare, kasetata. \p \v 11 Hatyaoseta Paulo enoako kakohaheta, iraka nakairati hoka kanakaira. Heko waha aka iraeta, heko hairaene kakoita ferakoa ihiye. Hatyaoseta xaneheta. \v 12 Hatyaoseta xoimahaliti kakoa ehanako xanehenahitaha. Kinatere tyaoheta hoka ihalaharehenahitaha ekakoa. \s1 Xaneha Trôade ta Mileto Xeta \p \v 13 Hatyaoseta wiyanehitiya kanowa kalorexe ako. Wiyane wahikoa wenakalati Assôs nali kanowa xamematyoakala nali. Hatyo nali Paulo wiyatyahane hoka. Nali haxatyahaka aoka, tonare tyoita hoka. \v 14 Tyoa hikoaheta womana Assôs nali hoka kanowa kalorexe ako haxawalita wiyanehitiya Mitilene nali xeta. \v 15 Hatyaoseta kamaetali hoka wijiyehitiya nalita, wiyane iyolirotikoa tyaohenere Quios haliya wijiya. Kamaetali hoka wiyane wahikoa Samos nali, nikare kamaetali hoka wiyane Mileto nali wahikoa. \v 16 Paulo maisa Éfeso nali tyaona aokowita, exahe Ásia koa hoka maisa waha tyaona aokowita. Kasani haxerore kaoka aokowita Jerusalém nali hisehaliti Pentecostes ferakene nahitita hoka. Hatyo hiyeta kaholawakita. \s1 Paulo Xakaihakala Tahi \p \v 17 Paulo Mileto nali tyaonita hoka kawisa iraiti tyakekoterenae nityohalitiranae Éfeso nali tyaoniterenae ahalakoatyahene maheta. \p \v 18 Tyoa kaokaha hoka Paulo nexa: — Waiyekehalakita atyo nawenani akiti xomana. Hetati nokaokihenere Ásia koa xowaka, exahe kalikini kijiya hoka waiyekehalakita xomana. \p \v 19 — Xekohaseti wakanehare natyo hoka nohateni notyoma nomaxaheniriharene kakoa. Haiya xowaka notiyita, howitihare nawenani tyaona, judeunae kahalakoahare ahitere nokakoi hiyeta. \v 20 Xiyaiya, noxakai atyo Iraiti Waiyexe xihiye. Naotyakisa xiso halitinae haotita, exahe hatinae nihatyakako hoka naotyakisa nakahinaetya maheta xiso. Exeharenae atyo waiyekehalakita xomana. \v 21 Naiyateretyoa judeunae, majudeuneharenae hiye, halakisaha iniyalahare háomaneha hoka Enore koamaniya tyaonaha hoka tyakekoha Xekohaseti Jesus maheta. \p \v 22 — Hoka kalikinite noxanihena Jerusalém xeta Isekohaliti Waiyexe xaokala ximita. Maisa notyare nahiti maniya, xoana xamanite nali notyaohena. \v 23 Isekohaliti Waiyexe xakaita nohiye, tyotya wenakalatinae koa nojiyehena hoka. Noberexotyaki, exahe nawenani howitiharexe nahiti maniya tyaonita aoka. \v 24 Xakore hoka maisa atyo hatyohare hiyeta nomawaiyeharexe nokakoi. Kasani atyo namiyatya naokowita nohateni, Xekohaseti Jesus isehenere nomani. Hatyo nohateni atyo exe: Iraeti Waiyexe exahe Enore xawaiyera halitinae tahi akiti xakaisaka. \p \v 25 — Notyaonita xinekoni hoka noxakaita xihiye Enore koamaniya nawenatyaka tahi akiti. Hoka kalikini atyoite maisa xiyaiyehitita natyo. \v 26 Hiyeta hoka kalikini aliterexe niraeta xihiye: xala xamani atyoite hamawenekoaretyakaho xane hoka maisa atyoite nohiyiti xini nikare tyaona. \v 27 Xiyaiya, noxakai atyo xihiye tyotya Enore ahekoitereharenae tahi akiti. \p \v 28 — Maika xikaxaikoawi, exahe tyakekohatiyenae hoka xikaxaiko. Hiyaiya, Isekohaliti Waiyexe ekaxaikotyaseha maheta moka xiso hoka maika waiye xikaxaikotahene. Hiyaiya, Haisani timalaxa hiyeta iyehetehenerenae atyo. \v 29 Exe akiti kakoa nawaiyore: noxanihenere najikinite ahoxa xalijiniharexe akerehare haiyanae haliti kaokehena xomana hoka maisaiya airakoaneharetyahitaha tyakekohatiyenae. \v 30 Exahe haxowakaite hoka haiyaharenae xinekonitarenae maoserahenaha, hahinaeharenae hawenaneha akereta mokaha maheta. \p \v 31 — Hiyeta hoka maika xiriharira. Xotyaxematya hanamaki terehokoane naotyakihenere xiso, ferakoa, makiya xoaha kakoita. Haiya xowaka nosexi kakoita naotyakijita xiso. \v 32 Kalikini atyo nahalakihena xiso Enore ana kaxaiko maheta xiso. Koxaka xasema exawaiyera xiso akiti. Hatyo atyoite kahinaetya xiso hoka heko xikinatere xisaona, exahe tehitiya hoka waiyexe isa xomana hakaxaikone hotyali ana mokitere. \p \v 33 — Maisa atyo hatya xiyehare nomaiyasexe, maisa ouro, prata, imiti harenae hekoti naokare nomani. \v 34 Hiyaiya, nokahe kakoita nahaka hoka niya naokitereharenae exahe nohinaeharenae aokitereharenae hoka. Hatyohare akiti waiyekehalakita xomana. \p \v 35 — Tyotya xoalini hare hateniti hiye nahotikisa nawenani xomana. Nikareya atyo hoka maxiyehareharenae wakahinaetya. Xotyaxematya Xekohaseti Jesus niraene: “Waiye kaiserehare atyo ijitaterehare hatya resebetiterehare nonitata”. \p \v 36 Hatyaoseta Paulo halakisa hairaine ekakoaha hoka hakaoli kakoa tyoka hoka iraexatya hahinaeharenae kakoa. \v 37 Hatyaoseta xakoloharetyaha, sohitanakolihenaha Paulo hoka tyotyaha tiyaha. \v 38 Tyotyaha kalore amaikohareha mawaiyanahene aohenere hiyeta. Hatyaoseta xane mokaxematyahene kanowa kalorexe nali. \c 21 \s1 Paulo Xane Jerusalém Xeta \p \v 1 Hatyaoseta wijinahenahitene hoka wiyaneheta enonyahitaha kanowa kalorexe ako. Wiyane fihi iyolirotikoa tyaohenere Cós nali xeta. Kamaetali wiyane wamematyoa wenakalati Rodes nali. Hatyaoseta wiyanehitiya wenakalati Pátara nali xeta. \v 2 Nali hatya kanowa kalorexe wahalakoatya Fenícia koa xetare hoka hatyoako wiyanehitiya. \v 3 Hatyaoseta wiyane wahikoa hakiti hoka nalita wiyaiya Chipre iyolirotikoa, xakore hoka fihi wijiya wiwatone maniya Síria koa maniya. Wikaoka wenakalati Tiro nali. Hoka hatyo nali wexoa hoka kolare exoakisaha kanowa akota. \v 4 Nali haiyaharenae Jesus koamaniya tyaoniterenae ana wahikoa hoka hasemanane wisaona ehaliyaha. \p Hatyaoseta Isekohaliti Waiyexe aotyakisa hatyo naliyerenae hoka Paulo hiye iraeha hoka maisa xaneta maheta Jerusalém xeta. \v 5 Xakore hoka wiyanene ferakene hikoa hoka wiyanehitiya. Hoka tyoaha wihinaeharenae wiyema, haiyanityonaiha, haisaninaiha harenae kakoa. Hatyaoseta sekose wenakalati nonitata wityotya wisoka wikaolise kakoa one kilihi hoka wiraexatya. \v 6 Hatyo najikinita wijinakahene hoka wiyane wakakoha kanowa ako hoka hahanaha xeta haikoahenahitaha. \p \v 7 Hatyaoseta wijiyehitiya Tiro nalita wenakalati Ptolemaida nali xeta. Hatyo nali Jesus koamaniya tyaoniterenae wahalakoatya hoka wikatyawaxa ihiyeha, haki ferakene wisaona ehaliyaha. \v 8 Kamaetali wijiyehitiya hoka wiyane wikaoka wenakalati Cesaréia nali hoka wiyane Filipe iraeti xakaisasehare hanako wisoa hoka wisaona. Filipe atyo Jerusalém nali 7-harenae kaxomokakehenerenae konitare. \v 9 Kaisaniye 4-halo, maiyanenehalo makereha, Enore niraene xakaisasehalonae. \p \v 10 Wahasehena wikaokene najikinita wisaonita hoka tyoa kaoka Judéia koa nalita hatya iraiti xakaisasehare Ágabo nexarexe. \v 11 Tyoa kaoka womana hoka iya Paulo jiterone hoka olatya hakiji, hawaotyali xoaha hiye hoka nehena: — Exakere nexa Isekohaliti Waiyexe: “Exakerite exe jitero waikate kaxolatyaka Jerusalém nali. Judeunae hiyeta kaxekakaite majudeuneharenae ana xoalini hare tyomaha maheta ekakoa” — nexa. \p \v 12 Wasema hatyo hoka wamaikohare wityotya naliyerenae wihinaeharenae kakoa hoka Paulo máxanene waoka Jerusalém nali xeta. \p \v 13 Xakore hoka nexa wihiye: — Xoana hoka nikare xitiyita hoka xexamaikoalinikijita natyo? Xiyaiya, maisa noxolatyaki maheta taita xini nomimiye notyaonita. Nomimiye tehitiya notyaonita noxaisaki Jerusalém nali niyahare Xekohaseti Jesus hiyeta — nexa. \p \v 14 Wiwatyalini xakore hoka maisa semaxemaita wiraine hoka hatyaoseta wexa: — Maika Enore aokitere akereta kaomaka. \p \v 15 Wahase nali wisaona hoka hatyo najikinita wakaiseheta wixiyeharenae hoka wiyanehitiya Jerusalém xeta. \v 16 Haiyanae wihinaeharenae wenakalati Cesaréia nalitarenae tyoaha wiyema. Nolokaha wiso hatyako hoka nali wisaona. Hatyo hati xekohasehare atyo Menasom nexarexe. Chipre nalitare, toahiyita Jesus koamaniya tyaonita. \s1 Paulo Xane Waiya Tiago \p \v 17 Wiyane wikaoka Jerusalém nali hoka wihinaeharenae waiye mokaha wiso haihalahareneha kakoa. \v 18 Kamaetali hoka Paulo tyoa wiyema Tiago waiya maheta. Tyotya Jesus koamaniya tyaoniterenae nityohalitiranae nali makere hohisakoita. \v 19 Hatyaoseta Paulo katyawaxa ihiyeha hoka xakaihakatya ihiyeha, tyotya Enore xoalini hare tyomehenere ihiyeta majudeuneharenae koni tahi akiti. \v 20 Hatyo exakaihakala semaha hoka ihalahareha Enore kakoa. \p Hatyaoseta nexaha Paulo hiye: — Hiyaiyehena, kahare wihinaehare judeunae tyaonaha Jesus koamaniya hoka Moisés xaotyakira xema kinatere tyaonahitaha. \v 21 Exakere haiyanai semahitaha hitahi: haotyakijita judeunae hawaikoherakoa nonitata haware tyaoniterenai kasani maisa tyaonaha Moisés xaotyakira xema haokare aokaha. Haotyakijita tehitiya maisa ityaninaeha nomanere milihi xaikotyaka haokare, exahe maisa tehitiya ityaninaeha judeunae nawenanaho tyaona haokare aokaha. \v 22 Hoka kala kalikini koxaka semaha ali hikaokene tahi. Xoare ite wisomehena hoka tyakekohenaha hiso? \v 23 Kala maisa hoka exakere hisaona: ali 4-hare haliti tyaonita winekoni, Enore ana xoalini hare iraihenahere tyomaha aokowihenahere akereta tyaonaha maheta. \v 24 Hiyane exemaha hoka tihaharetyoahenahitehenere nali hatihaharetyoaheta tehitiya. Hatyaosetaite habakatya enomanaha hoka talowalisaha hakaiyeheha. Hatyo hiyetaite iraehenahere hitahite maisa aliterexe xini aohenahitaha. Hoka tyotyahaite Moisés xaotyakiraho xema nawenatyasehare aohenahitaha hiso. \p \v 25 — Hoka Jesus koamaniya tyaohenere majudeuneharenae ana atyo koxaka babera waxikatya. Exakerexe: “Awa atyo xanisa eteti enore metalaharenae ana fetatyaka. Awa atyo kirakahare timalane xikanakaira, exahe kirakahare kakirolokasetyaka kaxaisakiterehare nete. Awa tehitiya atyo ohiro kakoa iniyalahare xisoma”, wexa. \p \v 26 Hatyaoseta Paulo irae hatyo 4-harenae kakoa hoka kamaetali xane exemaha tihaharetyoahenahitaha maheta. Hatyo najikinita xane Iraexatyakalati Hanako isoa kaexakatya maheta hatihaharetyoaneha ferakene miyane hoka kirakahare xaisaka fetatyaka ferakene aose xane hikoa. \s1 Paulo Otokaha Iraexatyakalati Hanakota \r (Atos 22.22; 23.12-15; 2 Coríntios 4.8-12; 11.22-33) \p \v 27 Hatyaoseta exaimenekolaose etake 7-ki ferakenexe tihaharetyoati okoi tyotehena hoka haiyaharenae judeunae Ásia koa nalitarenae waiyaha Paulo Iraexatyakalati Hanako hoka hatyaoseta iraetanakotyaha haliti hisoakerenae hoka otokaha Paulo. \p \v 28 Hoka kawihenahitaha: — Xakahinaehena wiso, Israel yerenae! Exe haliti atyo tonakoaita, aotyakijita tyotya hakakoare koa, majudeuneharenae kahalakoahare Israel yerenae kakoa maheta. Kasani maisa judeunae xaotyakiraho tyakekoha aokare, exahe maxaimanisaka Wiraexatyakala Hana aokita. Hiyaiya, kalikini ali majudeuneharenae nolokita Iraexatyakalati Hanako hoka aiyalakotya exe waiyexe ako — nexaha. \v 29 Koxaka waiyaha Trófimo Paulo kakoa Jerusalém nali, hoka motyala Paulo isoa ekakoa Iraexatyakalati Hanako aokahitaha hoka nikarahitaha. Trófimo atyo Éfeso nalitare. \p \v 30 Hatyo mawaiyekehalakiti kasemaka hakakoare Jerusalém nali hoka hatyo nali tyaoniterenae tema tyoaha. Hatyaoseta otokaha Paulo, nolokehekoatyahene Iraexatyakalati Hanakota. Aihikoahenahitene hoka jihohenahitaha Iraexatyakalati Hana. \p \v 31 Okoi halitinae aisehena Paulo hoka sorarenae xekohasehare sema hatyo Jerusalém tyaoniterenae xalijiniharene. \v 32 Hatyaoseta kaholawaka ahohisakoatya sorarenae exekohasenai kakoita hoka tema xane hikoaha haliti hisoakere koni. Hatyo halitinae waiyaha sorarenae xekohasehare, sorarenae xoaha hoka halakisaha Paulo hamokohekoalaha. \v 33 Hatyaoseta sorarenae xekohase xane hikoa Paulo ana hoka otokene hoka exolatyaka hinamahi kamatiherahi kakoa aoka. Hatyaoseta axehenahene: — Xala exe haliti? Xoare tyoma? \p \v 34 Hatyaoseta halitinae kawiyahena kinatyaxa, haiyanae hahekore, hahekore xakini. Kaxiyehare irae ahitaha hoka sorarenai xekohase ana maisa waiyekehalakere nikare enawenaneha. Hoka Paulo kolatyaka aoka sorarenae tyaonitere hati kalorexe ako nali. \p \v 35 Xane kaokaha ekakoa kakohakalati haliya hoka sorarenae kolatyaha Paulo halitinae nonitata, exaisaka aokahitaha hoka. \v 36 Exemaha tyoahitaha kawiyatyahitaha: — Xaisehenene, xaisehenene — nexahitaha. \s1 Paulo Irae Kahawaonitaretyoawi Maheta \p \v 37 Paulo xane mohenaha sorarenae tyaonitere ako hoka nehena sorarenae xekohasehare hiye: — Xoana waiyehenaiya nirae hikakoa? \p — Xoana hawaiyore Grécia yerenai xako hiraeta? \v 38 Xoana maisa etake Egito tare xini hiso hoka toahiyaseta xalijininiharexenae taita 4.000-hare hanoloka hoka hiyane maharexakahare nali hoka hikirakaharetere xini? \p \v 39 Hatyaoseta Paulo nehena ihiye: — Natyo atyo judeu, wenakalati Tarso nali atyo notyaona, Cilícia koa nali. Tarso atyo wenakalati masakare waiyexe. Xoana, waiyehenaiya hahalakisa natyo hoka nirae exe halitinae kakoa? \p \v 40 Hatyaoseta sorarenai xekohasehare halakisene irae maheta hoka Paulo tityoa kakohakalati heno hoka hakahe kakoa aimenekotya mema tyaonaha hoka irae ekakoaha maheta. Hatyaoseta tyotya halitinae mema tyaonaha hoka iraehena ekakoaha hebreu xako hoka nehena: \c 22 \p \v 1 — Nohinaeharenae, inityohaliti harenae, xasemehena niraini nakahawaonitaretyoawi maheta — nexa. \p \v 2 Iniraene hebreu xako semaha hoka mema kaiserehare tyaonaha. \p Hatyaoseta Paulo nehena: \v 3 — Natyo atyo judeu, notyaona Tarso, Cilícia koa nali. Xakore hoka ali Jerusalém atyo nokaxanaetyaki, Gamaliel atyo noxaotyakisase. Hoka wahetakomaniyereharenae nawenanaho nokaxaotyakisakihenere maisa mahowitihare xini xakore hoka notyaona exema kaiserehare. Enore koamaniya ene notyaonita, ali kalikini xiso xisaonitere akereta. \p \v 4 — Naisa naokowita, noxalijinihareta ene Jesus koamaniya tyaoniterenae xahita. Ena ohiro harenae nolatya hoka berexo ako namoka. \v 5 Sacerdotenae xekohasehare, judeunae nityohalitiranae ana atyo exe niraetereharenai waiyekehalakita. Hiyaiya, xairatyaha babera wihinaeharenae judeunae Damasco nali tyaoniterenae ana hoka isahitaha nomani. Hatyo babera kakoa noxani nali naberexotya maheta Jesus xema maniya tyaoniterenae kamatiherahi kakoa hoka Jerusalém xeta nakolatyahitene, iniyalahare kaxomokakaha maheta. \s1 Paulo Xakai Jesus Koamaniya Tyaohenere Tahi \r (Atos 9.1-19; 26.12-18) \p \v 6 — Noxanita Damasco xeta hoka okoi nokaokihena hoka kala totahikoahena hare hoka eharehena rota enokoata werokakoa moka noxahiti. \v 7 Hatyaoseta nexoa waikoa hoka nasema iraiti: “Saulo, Saulo, xoanere hoka hiyalijinihareta noxahiti?” nexa. \v 8 “Xala hiso, Xekohaseti?” nomi. Hoka nehena: “Natyo atyo Jesus Nazaré yere hikirawanetere”, nexa. \v 9 Nohinaeharenae tyoiterenae noximi waiyaha exaokanala xakore atyo hoka maisa atyo semahitaha iraehenere nokakoi niraene. \p \v 10 — Hatyaoseta naxehitiyene: “Xekohaseti, xoanaite notyaohena?” “Hainakoahetehena hoka hiyanehena wenakalati Damasco xeta. Nalite iraehenaha hikakoa, aliyakere xamani hisaona aokita Enore hoka”, nexa. \v 11 Hatyo xaokanatyakalati weroka nowaiyehenere mawaiyahakalatya natyo. Hatyo hiyeta nohinaeharenae otokahisaha natyo Damasco xeta. \p \v 12 — Hatyo nali hatya haliti tyaonita, Ananias nexarexe. Waiyexehare, wiyaotyakisakaho maniya tyaonita, exahe tyotya judeunae Damasco nali tyaoniterenae hoka aiminijitene. \v 13 Tyoa kaoka nohaliye hoka nehena: “Nohinaehare Saulo, hiyaiyakahetehena”, nexa nohiye hoka nowaiyakahetehena rotita hoka nawahakotya enomana. \p \v 14 — Hatyaoseta nehena nohiye: “Saulo, wahetakomaniyereharenae nEnorexa aoka hiso haomana, aokitere akereta hisaona maheta. Hatyo Waiyexeharexe Aohenere hiyaiya, exahe iniraine hikakoa hoka hasema aokita. \v 15 Hoka hiso atyoite hiyakaihena etahi tyotya halitinae hiye, tyotya xoalini hare hiyaiyehenereharenae, hasemehenereharenae xoaha”, nexa. \v 16 “Xoare hatyahita? Haxehena Xekohaseti kahinaetya maheta hiso hoka hikabatixatyaka hoka iniyalahare hománe kamaotyanetyakeheta maheta”, nexa nohiye. \s1 Paulo Hatene Tahi \p \v 17 — Hatyaoseta nahaikoaheta Jerusalém xeta. Niraexatita ene Iraexatyakalati Hanako hoka nokaxawaiyanikisaki. \v 18 Nowaiya Xekohaseti hoka nexa nohiye: “Hiyanehetehena rota ali Jerusalém nalita. Hiyaiya, aliyerenae atyoite maisa semaxematya aokowiyahitaha hiyakaini notahi akiti”, nexa. \p \v 19 — Hoka nomihena: “Xekohaseti, waiyekehalakita atyo enomanaha judeunae xahohisakoatyakala hanako nihatyaka noxani hoka naberexoitere namokonasetitere hikoamaniya tyaoniterenae namokonasetiterehare akiti. \fig |src="CN02025B.TIF" size="span" copy="1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 22.19" \fig* \v 20 Exahe Estêvão hitahi xakaisasehare aisehenahere xowaka natyo tehitiya nali notyaonita, nakahinaetyahitene. Nokaxaikota exaisasenai nima”, nomi. \p \v 21 — Xakore hoka Xekohaseti nehena: “Hiyanehena, natyo atyoite naxikahena hiso seko akiya majudeuneharenae koni”, nexa. \p \v 22 Hatyo kijiya Paulo niraene halitinae semaxematya hoka hatyaoseta nexa kawiyahenaha: — Xaisehenene. Waiye xaisaka. Maisaiya xoare maheta maxaisakita — nexaha. \v 23 Kawiyatyahitaha, xaxakahitaha haimanasenaeha, iyaxati harenae eno maniya xawatyahitaha. \p \v 24 Hatyaoseta sorarenae xekohasehare Paulo xaisoakisakeheta aoka sorarenae tyaonitere hanako nali. Emokonasetyaka aoka, xakai maheta xoare hiyeta xamani judeunae kirawanetene hoka kawiyalijiterene tahi. \p \v 25 Olatyahene mokonasetyahene maheta hoka Paulo nehena haxotokasehare sorarenae kaxaikotyasehare hiye: — Xoana ehekoretaiya xamokonasehena Roma yere? Xoana ehekoretaiya xamokonasehena hatya, etahi masemakahareta? \p \v 26 Iniraene sema hatyo sorarenae kaxaikotyasehare hoka xane haxekohase ana hoka nexa ihiye: — Hiriharíra exehare hisomiterehare kakoa. Exe haliti atyo Roma yere — nexa. \p \v 27 Hatyaoseta sorarenae xekohasehare xane irae Paulo kakoa maheta hoka nexa axene: — Hiyakaihena nohiye. Xoana aliterexe Roma yere hiso? \p — Há, aliterexe — nexa Paulo. \p \v 28 Hoka hatyo xekohaseti nehena: — Natyo tehitiya Roma yere. Kalore nabakatya nikare notyaona maheta — nexa. \p Xakore hoka Paulo nehitiya ihiye: — Roma yere terota atyo natyo notyaonehenereta — nexa. \p \v 29 Hatyaoseta Paulo axaha maheta haiyaharenae ehaliya tyaoniterenae kikisoaheta rotita. Hatyo sorarenae xekohasehare maira, Paulo nawenane tahi sema hoka exolatyaka aohenere hiyeta. \s1 Paulo Mokaha Kalorexenai Nahalakoa \p \v 30 Hoka sorarenae xekohasehare waiyekehalaka sema aokowita, xoare hiyeta xamani Paulo xaisaka judeunae aokahitaha hoka. Hatyaoseta kamaetali kamatiherahi niyakeheta Paulo hiyeta aoka. Hatyaoseta sacerdote xekohaseharenae, inityohalitiranae harenae xahohisakakoatyoane aoka. Hatyaoseta wakatya sorarenae hoka kolatyaha Paulo hoka enahalakoaha mokahene. \c 23 \p \v 1 Hatyaoseta Paulo kinatya wahakotya judeunae nityohalitiranae ana hoka nehena: — Nohinaeharenae, kalikini kijiya maisa xoare iniyalahare Enore haoti notyomare. \p \v 2 Hoka sacerdotenae xekohasehare Ananias, Paulo kanasako mokotyaka aoka ehaliyita tityoiterenae hiye. \p \v 3 Hoka Paulo nehena Ananias hiye: — Teraharetyoare! Maika Enore iniyalahare moka hiso. Hatyaose hisokita Xaotyakiyaho aokitere akereta hasema haokowita notahi akiti. Xoana hoka nomokotyaki haokita? Maisa atyo nikarexe xini Xaotyakiyaho. \p \v 4 Hatyaoseta halitinae Paulo haliyita tityoiterenae nehena: — Xoana hoka iniyalahareta hiraeta sacerdotenae kalorexe, Enore wakanehare kakoa? \p \v 5 Hoka Paulo nehena: — Nohinaeharenae, motya atyo maisa sacerdotenae kalorexe xini naokita. Hiyaiya, Iraeti Waiyexe nanekoa atyo nexa: \q1 Awa atyo hikaxaikone hotyali xekohase tahi iniyalahare hirae. \p \v 6 Hatyaoseta waiyekehalaka Paulo ana. Hatyo kalorexenai koni haiyanae saduceunae hotyali, haiyanae fariseunae hotyali xoaha. Hatyaoseta Paulo kinatyaxa irae: — Nohinaeharenae, fariseu ityani atyo natyo, fariseu tehitiya natyo. “Maikaite kamatinae kaseheta”, nomitere hiyeta kalikini exakere nokaxomokakita — nexa. \p \v 7 Nexa Paulo irae hoka fariseunae, saduceunae kinatyaxa irae kakoaha hoka hahekore xakini kalorexenae ahekotya. \v 8 Maisa atyo saduceunae tyakekore kamatinae kaseneheta akiti, exahe maisa atyo anjo, isekohaliti aka enomanaha hoka maisa tyakekoreha. Hoka fariseunae atyo tyotya hatyohare tyakekota. \p \v 9 Hatyaoseta masakare kinatyaxehena iraekakoahitaha. Haiyanae fariseunae Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenae tityoaha hoka nehenaha iraehenaha kinatyaxa: — Womana atyo exe haliti maisa xoare hare iniyalahare tyomare. Kalaiya maisa hoka isekohaliti xamani, anjo xamani iraeta ekakoa — nexaha. \p \v 10 Kaheneharehena hoka sorarenae xekohasehare mawaiyeharehena. Aisahaiya Paulo aokita hoka sorarenae axikatya iyehetahene maheta enekonitaha hoka kolahenahitene sorarenae tyaonitere nali maheta. \p \v 11 Hatyo najikinita makiya Paulo ana Xekohaseti kaotyaka hoka nexa ihiye: — Awa atyo himaira! Koxaka atyo hirae notahi ali Jerusalém. Nikareta tehitiyaite Roma nali hiraehitiya. \s1 Paulo Aisaha Aokowihenahere Tahi \r (Atos 9.15-16; 22.22; 2 Coríntios 4.8-12; 11.22-33) \p \v 12 Kamaetali haiyaharenae judeunae ahohisakoatyakakoaha hoka maxaisaneharetatahaiya Paulo maisa kanakairahitaha, maisa terahitaha hekoti aokowiha. \v 13 Hatyo nikare ahekoiterenae atyo 40-hare jiyare. \p \v 14 Hatyaoseta xane iraeha sacerdotenae xekohasenae, judeunae nityohalitiranae xoaha kakoa hoka nexaha: — Exakerexe owa wirae kakoa: maisaiya xoare wikanakairihitita Paulo wimaxaisanehareta. \v 15 Hoka maika xiso kalorexenae xiraehena sorarenae xekohasehare kakoa hoka Paulo ali noloka. “Maika waiye wasema waokowita etahi akiti”, xexa ihiye. Hoka wimemerite wisaona kaokehenere nahitita waisene maheta — nexaha. \p \v 16 Xakore hoka Paulo nahahalo ityani sema nikare exahekolaha hoka xane sorarenae tyaonitere nali hoka tyotya xakaini Paulo hiye. \fig |src="CN02029B.TIF" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 23.16" \fig* \v 17 Hatyaoseta Paulo kawisa hatya sorarenae kaxaikotyase hoka nexa ihiye: — Hiyane exe xoimahaliti kakoa xiyekohase nali. Hoka xoalini hare tahi xakai maheta — nexa. \p \v 18 Hatyaoseta sorarenae kaxaikotyase xane ekakoa haxekohase nali hoka nexa ihiye: — Etake Paulo berexoako tyaonitere kawisa natyo hoka exe xoimahaliti nanoloka homana xoalini hare tahi xakai hihiye maheta aoka. \p \v 19 Hatyaoseta exekohase otoka xoimahaliti ekahe hiye hoka xane ekakoa hamaniya hoka axehenene: — Xoare hiyakai haokowita nohiye? \p \v 20 Hoka nehena: — Judeunae kasani makani Paulo hakolatya kalorexenae ana aokaha. Kasani waiye kaiserehare sema aokowitaha, hamaoseralaha. \v 21 Hoka awa atyo hityakekohena iniraeneha. Hiyaiya, 40-hare jiyare ite wahahena Paulo aisaha maheta. Tyotya nikare ahekohenerenae maisa kanakairaha, maisa teraha aokowihenahititaha Paulo hamaxaisanenehareha nahitita. Nikare tyaonaha aokowiha. Kalikini memere tyaonahitaha, atyahahita hiraine xahita taita. \p \v 22 Hatyaoseta sorarenae xekohasehare nehena ihiye: — Awa atyo hatya hiye hiyakaihena exe hiyakaitere nohiye — nexa hoka axikaheta xoimahaliti. \s1 Paulo Kaxaxikatyaka Kalorexe Félix Ana \p \v 23 Hatyaoseta sorarenae xekohase kawisa hinamahare sorare kaxaikotyasenae hoka nehena ihiyeha: — 200-hare sorarenae, 70-hare kawalo henore, 200-hare tonotyakalatikase kakoarenae xoaha memere xamoka hoka Cesaréia xeta xaneha. Maika ximemere xisaona hoka awisa makiya xiyane. \v 24 Maika Paulo ana tehitiya kawalo memere xamoka ehainali maheta hoka waiye xiyane ekakoa kalorexe Félix nali — nexa wakatyahene. \p \v 25 Hatyo hekota sorarenae xekohasehare xairatya babera exakerexe: \q1 \v 26 Xoana waiye hisaonita, kalorexe Félix? \q1 \v 27 Judeunae otoka exe haliti hoka komita ene aisahene. Hoka nasemehena atyo, Roma yere atyo hoka nosorarexinae kakoa wiyehetene hoka maisa aisahitene. \q1 \v 28 Hatyaoseta kasani waiye nasema naokowita etahi akiti hoka noxani judeunae nityohalitiranae ana ekakoa, xoare hiyeta xamani kirawanahitene hoka. \q1 \v 29 Hatyaoseta waiyekehalaka nomani. Maisa xakore nika xoare tyomare hoka kaberexotyaka, kaxaisaka harenae aokahitaha. Haxaotyakisakahoha hiyeta nika nikare mokahitene. \q1 \v 30 Hatyaoseta nasemehitiya judeunae aisene aokowitere akiti hoka hatyo hiyeta naxikatene homana. Exahe nirae ekakoaha hoka xaneha hinali xeta hoka hihaotisa iraeharehenahitiyene naoka hoka. Eko xoaha, Cláudio Lísias. \p \v 31 Hatyaoseta haxekohaseha aokitere akereta sorarenae tyaona. Makiya xaneha Paulo kakoa wenakalati Antipátride nali kijiya. \v 32 Kamaetali hatyo nalita sorarenae haikoaheta sorarenae tyaonitere nali xeta, hoka kawalo henorenae taita xanehitiya Paulo kakoa. \v 33 Xane kaokaha ekakoa Cesaréia nali hoka babera isaha kalorexe ana hoka Paulo tehitiya halakisaha enomana. \p \v 34 Hatyaoseta kalorexe kaixaretya babera hoka axa Paulo nawenakalakoa tahi akiti. Waiyekehalaka enomana Paulo atyo Cilícia koa tare hoka nexa ihiye: \v 35 — Hiraeharetyasenaite kaokehena hoka nasemehitiya hitahi — nexa ihiye. Hatyaoseta eberexotyaka aoka Herodes hana hati wahaharexe ako. \c 24 \s1 Judeunae Iraeharetyaha Paulo \p \v 1 Hatyaoseta 5-ki ferakene najikinita sacerdotenae xekohase Ananias xane Cesaréia nali, haiyanae judeunae nityohalitiranae, hatya Tértulo nexarexe xoaha kakoa xane. Tértulo waiyore iraeta hoka. Xane kaokaha kalorexe Félix ana hoka iraeharehenaha Paulo. \p \v 2 Hatyaoseta kawisaha Tértulo hoka hatyo iraeharehena Paulo hoka nehena: — Xekohaseti kalorexe Félix, waiye hamokita wiso judeunae hoka wimehexaikohare wisaonita, haxakaihitita wawenane waiye wisaona maheta. \v 3 Wihalahareta hikakoa taita tyotya wenakalatinai koa, xoalini hare hijitereharenae womana hiyeta. \v 4 Hoka kasani maisa nahowitihalikisa naokowiye hiso. Hatyo hiyeta ininaitaite noxakai exe haliti tahi hoka hasemehena niraini. \p \v 5 — Exe haliti maisa waiyexe! Judeunae koni hakakoare koa xane hoka kaxiyehare mokita enawenaneha. Hatyo Nazaré yere koamaniya tyaoniterenae xekohase tehitiya tyaonita. \v 6 Maisa tehitiya aiminijita Iraexatyakalati Hana. Hatyo hiyeta wotokene hoka wiyaotyakisakaho akereta ene wamokene waokowi \v 7 xakore hoka sorarenae xekohasehare Lísias tyoa iyehetene wonita sorarenae kakoa, komita ene maisa waiye xini mokita wiso. \v 8 Hatyaoseta hatyo Lísias ali hahalakoa tyoa iniraeharetyasenae hoka iraeharetene aoka. Kalikiniya exe haliti haxa hoka tyotya wiraetereharenae taitaiya aliterexe hasema etahi — nexa. \p \v 9 Hatyaoseta judeunae kahinaexatya iniraene hoka nehenaha: — Alitere aokita — nexaha. \s1 Paulo Irae Félix Nahalakoa Kahawaonitaretyoawi Maheta \p \v 10 Hatyaoseta kalorexe aimenekotya Paulo ana irae maheta iniraeneha nahalakoa hoka hatyaoseta Paulo nehena: — Wahehena kalorexe hisaoniterehare akiti judeunae koni atyo waiyekehalakita nomani. Hiyeta hoka nihalahalini kakoa niraehena iniraineha nahalakoa hihaotita, kalorexe. \v 11 Kalikini 12-ki ferakenehena notyaohitita Jerusalém nali noxani Enore kakoa nihalaharehenere najikinita. Haxaiya haiyanae ana hoka, “Aliterexe aokita”, nexahaiya hihiye. \v 12 Maisa exe aokahitereha akereta xini notyaonita. Maisa kinatyaxa niraexe xala harenae kakoa Iraexatyakalati Hanako, exahe xahohisakoatyakalati hanako. Maisa hakiti hekoti xoalini hare iniyalahare notyomare wenakalati Jerusalém nali. \v 13 Hoka maisaiya aliyakere exehare notahi iraeterehareha hatyonaiha aliterexe aokahitaha hihiye. \v 14 Xakore hoka exe taitaite noxakai hihiye: aliterexe atyo “Wenati Waiyexaho” xema notyaonita hoka hatyohare atyo judeunae iniyalahare aokahitaha. Exakere atyo notyaonita Enore koamaniya: Notyakekota Moisés xaotyakiraho tyotya, exahe Iraiti Xakaisaseharenae xairala harenae hoka. \s1 Kamatinae Atyoite Kaseheta \r (João 5.25-29; Atos 26.8; Apocalipse 20.11-15) \p \v 15 — Atyahahitere akereta natyahita Enore xahita: “Tyotyaite kamatinai kaseheta, waiyexeharexenae, mawaiyexehareharenae xoaha”, nitere hakakoa wityakekota. \v 16 Hiyeta hoka nawenani kakoa naiyaterityoita, kasani Enore haoti waiye notyaona naokowita, exahe halitinai haoti hoka — nexa. \p \v 17 — Waha terehokoane nomaxaninitere Jerusalém najikinita noxani nali xeta olo nakolatya nohinaeharenae maoloxaharenae ana maheta, exahe kirakahare naisa hoka nafetatya Enore ana maheta. \v 18 Nikare notyaonita hoka hatyo kirakahare nafetahenere najikinita haiyahare judeunae waiya natyo Iraexatyakalati Hanako. Hatyo xowaka maisa kahare haliti tyoare noximi, exahe hoka maisa xoare hare iniyalahare notyomare. \v 19 Xakore hoka haiyahare judeunae Ásia koatarenae exowaka nali tyaonita hoka waiyaha natyo. Hatyonaiya atyo ali tyoaha iraeharetyaha natyo hihiye hoka ehekoriya, iniyalahare xamani aliterexe notyomita hoka. \p \v 20 — Exahiya exe halitinae xoare xamani inityohalitiranae sema iniyalahare nománi tahi enahalakoaha noxanihenere xowaka hoka xakaihahene hihiye. \v 21 Hatyo xowaka natityoa enahalakoaha hoka kinatyaxa nomi taita: “Maikaite kamatinae kaseheta. Hiyeta hoka kalikini exakere xamokita natyo” — nexa Paulo. \p \v 22 Hatyaoseta Félix, Wenati Waiyexe koamaniya nawenatyaka akiti waiyekehalakita enomana hoka nehena: — Maikaite sorare xekohasehare Lísias kaokehena hoka nahekotya hitahi hoka kamiyane — nexa. \v 23 Hatyaoseta sorare xekohase hiye irae hoka sorare moka Paulo kaxaikotyase maheta aoka. Kasani waiye kaxaikone aoka, exahe hoka ihinaeharenae kotare tyoa waiyahene hoka kahinaetyahene xoalini harenai kakoa aoka. \s1 Paulo Tyaonita Félix Drusila Xoaha Nahalakoa \p \v 24 Hatyo najikinita, wahehena hoka Félix tyoa haiyanityo Drusila kakoa. Judeunero atyo exanityo. Hoka kawisa Paulo, semaha iniraine Jesus Cristo koamaniya nawenatyaka akiti maheta. \p \v 25 Hatyaoseta Paulo iraehena wenati waiyexe tahi, kaxaikoawiti, exahe xaxalisati miyanitiye xowakehena harenae tahi hoka Félix maira hoka nehena: — Kalikini hiyanehetehena, haxowakaite nakawihitiya hiso hoka waiye nasemehitiya hiraine — nexa. \v 26 Motyalaite Paulo olo isa enomana aokita hoka hatyo hiyeta fera kawijitene hoka iraeta ekakoa. \p \v 27 Hatyaoseta hinama terehokoane najikinita hatisa kalorexe tyaohena Félix wenekoare, Pórcio Festo nexarexe. Hoka Félix xanehetehena hoka Paulo berexo akota halakisa judeunae aihalahalinikisa maheta. \c 25 \s1 Paulo Xane Roma Yere Kalorexe Ana Aokowi \p \v 1 Festo kaoka hoka hanamaki taitata tyaonita Cesaréia nali hoka xane Jerusalém xeta. \v 2 Xane kaoka hoka sacerdotenae xekohasehare, judeunae nityohalitiranae xoaha iraehena ekakoa, Paulo kakoa kahalakoaharahitereha tahi akiti. Hoka axaha Festo, \v 3 kasani Paulo Jerusalém xeta axikatya aokaha. Kasani Paulo tyoa hoka ahotita aisahene aokowiyahitaha hoka. \p \v 4 Hoka Festo nehena ihiyeha: — Paulo atyo berexo ako tyaonita Cesaréia nali. Nahaikoahetehenaite nali xeta hoka \v 5 maika xinityohalitiranae tyoa noximi hoka iraeharetyahene nohaotita, xoare xamani iniyalahare tyoma xaokita hoka — nexa. \p \v 6 8-ki ferakene xamani, 10-ki ferakene xamani ala Festo tyaona ekakoaha hoka hatyaoseta haikoaheta Cesaréia xeta. Kamaetali hoka xane tyoka kalorexe nokahakalaose hoka kawisa Paulo. \p \v 7 Paulo kaoka hoka judeunae, Jerusalém nalita tyohenerenae exahiyatyahene hoka iraeharehenahene hairawaneha. Xakore hoka maisa xoare hotikisare Festo tyakekohena maheta iniraeneha. \v 8 Hatyaoseta Paulo nehena kahawaonitaretyoawi maheta: — Maisa atyo xoare hare notyomare iniyalahare Moisés xaotyakiraho kakoa, maisa Iraexatyakalati Hana nomaxaiminirere, maisa Roma yerenae xekohase tahi akiti hoka iniyalahare niraexe — nexa. \p \v 9 Hatyaoseta Festo aihalahalinikisa maheta judeunae hoka nexa Paulo axa: — Xoana maisa Jerusalém nali hiyane hoka hatyo nali naxalisa hiso haokare hatyohare hiyeta? \p \v 10 Hoka Paulo nehena: — Ali notyaonita kalorexe nokahakala Roma yere nahalakoa nokaxaxalisaki mahetare aose. Hiyaiya, maisa atyo xoare hare iniyalahare notyomare judeunae ana. Hatyo hare akiti atyo waiyekehalakita homana. \v 11 Maisaiya atyo naiminijita Roma yerenae xaotyakiyaho, exahe iniyalahareya notyoma hoka nawaiye xaisaki haokita hoka nomimiye atyo notyaonita nokamani niyahare. Hoka exe irae ahitere notahi atyo maisa aliterexe xini hoka maisaiya xala hare aliyakere halakijita natyo enomanaha. Hatyo hiyeta noxani naokowita Roma nali Kalorexe sema maheta notahi hoka kamiyane maheta — nexa. \p \v 12 Hatyaoseta Festo hakahinaetyasenae kakoa irae hotohare hoka hatyaoseta nehena: — Hiyane tyare haokowita Kalorexe ana Roma nali hoka nalite hiyane — nexa. \s1 Paulo Tyaonita Agripa, Berenice Xoaha Nahalakoa \p \v 13 Hatyo najikinita xekohaseti Agripa, Berenice kakoa kaoka Cesaréia nali waiyaha exahe katyawaxaha maheta Festo hiye. \v 14 Hatyo nali akaiki ferakenehena tyaonahitaha hoka Festo xakaihena Agripa hiye Paulo tahi hoka nehena: — Félix halakisa hatya haliti ali berexo ako. \v 15 Noxani Jerusalém hoka sacerdote xekohasenae, judeunae nityohalitiranae xoaha xakai nohiye kahalakoahare ahitere ekakoa tahi akiti. Hoka aokaha exaisaka nohiye. \v 16 Hoka nomi ihiyeha: “Roma yerenae maisa nikare masemakahareta aisetere. Iniraeharetyasenaeya hotohare atyo iraeharetene ehaotita hoka kairaeharetyakitere tehitiya irae hatahi, xoare xamani tyoma hoka”. \p \v 17 — Hatyaoseta ali kaokaha hoka maisa nohowitihareta. Kamaetali noxani kalorexe nokahakala heno notyoka hoka hatyo haliti nakawisa. \v 18 Hatyaoseta enahalakoaharenai kaoka xakore hoka maisa iniyalahare enómane tahi xakaitaha, nahekohenere akere. \v 19 Hawenanahoha xemere taita nika nikare mokahitene. Hatya haliti koxaka wainihenere Jesus nexarexe xemere tehitiya nikare mokahitene. Hoka Paulo atyo hatyo haliti kaseta aoka. \v 20 Hoka komita ene maisa waiyekehalakita nomani hatyo akiti. Hatyo hiyeta Paulo naxa, xoana Jerusalém nali xamani xane aokowita hoka hatyo tahi akiti kakoa kaxaxalisaka hatyo nali aokita hoka. \v 21 Xakore hoka Paulo Roma nali xane aokowi Kalorexe sema maheta etahi hoka kamiyane maheta. Hoka hatyaoseta berexo ako exomokaka naoheta naxikahenerene Kalorexe Roma nali tyaonitere ana kijiya. \p \v 22 Hatyaoseta Agripa nexa Festo hiye: — Kasani natyo tehitiya nasema naokowi hatyo haliti niraene. \p — Maika ite makani hasema iniraene — nexa Festo. \p \v 23 Kamaetali Agripa Berenice kakoa mokaharetyoa hoka isoa kahare haliti, sorarenae, xekohasetinae hare kakoa. Wenakalati kalorexe tyaoniterenae hare kakoa isoa semaxematyaha maheta. Hatyaoseta Festo Paulo kawisa. \p \v 24 Paulo isoa hoka hatyaoseta Festo nehena: — Xekohaseti Agripa, exahe xiso ali tyaoniterenae hoka xiyaiyehena exe haliti! Exe kakoa aliyere judeunae, exahe Jerusalém nali tyaoniterenae hoka kahalakoahareta hoka exaisaka aokahitaha nohiye. \v 25 Xakore hoka nomani atyo maisa xoare hare tyomare hoka exaisaka aokahitaha. Hoka haxaxikatyaka aoka Roma nali Kalorexe ana hoka exaokala akeretaite namokene. \p \v 26 — Hoka kalikini kakoita maisa waiyekehalakere nomani noxaxikali niyahare noxairali etahi akiti Kalorexe ana. Hatyo hiyeta ali nanolokene xahalakoa, exahe hiso xekohaseti Agripa nahalakoa kaisere hoka haxene maheta. Nikare ite hoka nawaiyore naxairatya etahi akiti. \v 27 Hiyaiya, nomani atyo hoka maisaiya aliyakere hatya eberexotyakahare tyaonitere haxikaita Kalorexe ana maxawaiyekehalakatyakahareta etahi akiti. \c 26 \s1 Paulo Irae Agripa Nahalakoa Kahawaonitaretyoawi Maheta \p \v 1 Hatyaoseta Agripa nexa Paulo hiye: — Hiraihena iniraineha nahalakoa. \p Hatyaoseta Paulo aimatya hakahe irae maheta iniraine nahalakoa: \v 2 — Xekohaseti Agripa, kalikini nihalahare hihaotita niraihena notahi akiti judeunae niraeharera natyo nahalakoa. \v 3 Hiso homana judeunae nawenane, xaotyakiraho harenae masakare waiyekehalakita. Hoka maika hasema niraini himaholowakeneta. \p \v 4 — Tyotya judeunae waiyita nawenani noxoimahalinitita kalikini kijiya, exahe Jerusalém nali hoka noxoimaharenitita kalikini kijiya. Noxoiminita nowaikohiri exahe Jerusalém nali notyaona, hatyo hare waiyekehalakita enomanaha. \v 5 Waiyekehalakita enomanaha, xakaihaiya aokowiha hatyo akiti hoka xakaihaha: noxoiminita atyo fariseunae nawenanaho notyaona. Fariseu nawenane atyo maisa mahowitiharexe xini. \v 6 Hoka kalikini ali notyaonita hoka exakere nokaxomokakita Enore isa aokowihenerehare wahetakomaniyereharenae ana natyahitere hiyeta. \v 7 Hiyaiya, wiso Israel yerenae hotyaliharenae atyo 12-hare hoka wawaiyetyahitaha Enore ferakoa, makiya harenae. Atyahahitaha tehitiya atyo natyo akereta Enore isa aokowiterehare xahita. Hoka hasemehena, Xekohaseti, hatyo natyahitere hiyeta exakere judeunae kahalakoahareta nokakoi. \p \v 8 — Xoanere hoka maisa xityakekore Enore xekasekiriheta kamatinae? \p \v 9 — Natyo tehitiya hetati ene nikare nahekoita hoka kalore nokahalakoihareta Jesus Nazaré yere koamaniya tyaoniterenae kakoa. \v 10 Jerusalém nali nikare notyaonita. Naberexotya kahare Enore kaxaikone hotyali, sacerdotenae xekohasenae niraene kakoare notyaona hoka. Exaisakaha aohenaha hoka natyo tehitiya naokita exaisaka. \v 11 Kahareki iniyalahare namokahitene xahohisakoatyakalati hananae nihatyaka, exahe namahokoanetita etyakekoneha. Aehalikisahitaha natyo hoka noxanita haiyanae wenakalatikoanae iniyalahare namokahene maheta. \s1 Paulo Xakai Jesus Koamaniya Hawenane Tahi \r (Atos 9.1-19; 22.6-16) \p \v 12 Heko Paulo iraeta: — Nikare iniyalahare namokahene maheta, noxanita Damasco xeta sacerdotenae xekohaseharenae niraenexa xema hoka \v 13 exakere notyaona, xekohaseti. Totahikoahena hoka nowaiya xaokanatyakalati tyoanene enokoata, kamae xahehare werokene. Hoka hatyo xaokanatyakalati werokakoa moka nohoko haliya, exahe haiyaharenai tyoiterenai noximi hoko haliya hoka. \v 14 Wityotya wexoa waikoa hoka nasemehena atyo, iraehena atyo nokakoi hebreu xako: “Saulo, Saulo, xoana hoka hiyalijinihare noxahiti? Hisota atyo iniyalahare haxomokanikijoita. Bowi hatotokakala kase xahita tyahakahiyakatya hoka kawe mokoawitere akere atyo hisaonita”, nexa nohiye. \p \v 15 — Hatyaoseta naxene: “Xala hiso, Xekohaseti?” nomi. Hoka nexa nohiye: “Natyo atyo Jesus hikirawanetere”, nexa nohiye. \v 16 Hatyaoseta: “Hainakoahetehena, hatityoahetehena. Nowakanihare naoka hiso maheta nokaotyaki homana hiyakai maheta halitinai hiye kalikini hiyaiterehare, exahe exe najikinita nahotikihenerehare homana tahi akiti hiyakai maheta. \v 17 Nokaxaiko ite hiso judeunai nonitata, exahe majudeuneharenai nonita. Hiyaiya, hatyonai konite naxikatya hiso. \v 18 Hiso atyo ite haotyakihenahene hoka iniyalahare wenati nonitata wenati waiyexe maniya hamohenahitehenahene. Hoka Tihanare nonitata Enore koamaniya haxomokanikihenahitehenahene. Hoka tyakekohenahere natyo hiyeta ite iniyalahare enómaneha kamaotyanetyakeheta hoka Enore aohenere haomanere hotyalinai koni tehitiya tyaohenahitaha”, nexa. \s1 Paulo Xakai Hahatene Tahi \p \v 19 Hatyaoseta Paulo hairaene halakihena maheta hoka nehena: — Xekohaseti Agripa, enokoata nokaxawaiyanikisakihenere atyo maisa nomatyakekonita. \v 20 Damasco nali hotohare noxani noxakai iraeti. Hatyaoseta Jerusalém nali, exahe Judéia koa hakakoare. Majudeuneharenae hiye noxakaihitiya. Hoka nomita ihiyeha, halakisaha iniyalahare háomaneha hoka Enore koamaniya tyaohenahita hoka waiye maniya tyaohenahitaha hoka katyakekotyakaha maheta. \p \v 21 — Hatyo hiyeta Iraexatyakalati Hanakota judeunae otoka natyo hoka aisaha aokowiha natyo. \v 22 Xakore hoka kalikini kijiya Enore kahinaetita natyo. Hiyeta hoka noxakaita iniraine tyotya halitinae hiye, wakaharenae, kalorexenae harenae hiye. Iraiti xakaisaseharenae Moisés xoaha xoalini hare kaotyakene tahi xakaihenahere akereta atyo noxakaita. \v 23 Hiyaiya, exakere atyo xakaihaha: “Enore Kalorexe Aohenere ite kaxaisaka hoka hatyo hotohare ite kaseheta. Hoka hatyota wenati waiyexe xaka kaxakaisaka judeunae hiye, majudeuneharenae xoaha hiye”. \p \v 24 Exakere Paulo hatahi iraeta ene hoka Festo kinatyaxa irae: — Hihatyahareta, Paulo. Kalore hikaxaotyakisaka hoka hihatyaharexe moka. \p \v 25 Paulo nexa Festo hiye: — Maisa atyo nohatyahareta xini, xekohaseti Festo. Waiye atyo noxahekoli tyaonita hoka aliterexe niraeta. \p \v 26 Hatyaoseta nexa xekohaseti hiye: — Xekohaseti Agripa, hihaotita niraeta hoka nihalahareta niraitere akiti kakoa, hawaiyore tyare exeharenae akiti kakoa hoka. Hiyaiya, maisa atyo hatyoharenae hakiti metaharexe akiti xini kaotyaka. \p \v 27 — Xekohaseti Agripa, xoana hityakeko Iraiti Xakaisaseharenae xakaini? Hityakekota terota naoka, xekohaseti. \p \v 28 Hoka Agripa nexa ihiye: — Xoana motya hiyahekola hiye hoka haxerore Cristo koamaniya nawenatyasehare notyaona haokita? \p \v 29 Hoka Paulo nexa: — Enore xaokalita ite hoka xoana haxerore xamani, xoana waha najikinita xamani ite Cristo koamaniya hisaona. Exahe maisa hiso taita xini hoka kalikini ali tyotya semaxemaiterenae kakoitaite natyo akereta Cristo koamaniya xisaona. Xakore hoka maisaiya atyo exehare kamatiherahi kakoa xikaberexotyakita. \p \v 30 Hatyaoseta xekohaseti Agripa, Festo, Berenice exahe tyotya haiyaharenae nali tyaoniterenae tityoahenahitaha hoka hikoahenahitaha. \v 31 Hikoahenahitaha hoka iraesekoatyaha hatyo tahi: — Exe haliti maisa xoare tyomita. Maisaiya xoare maheta kaxaisakita, kaberexotyakita harenae. \p \v 32 Hatyaoseta Agripa nexa: — Ikoiya awa Roma nali kalorexe tyaonitere ana kaxaxikatyaka aokita hoka kalikiniya kaxaihikoatyakeheta berexo akota. \c 27 \s1 Paulo Xane Roma Xeta \p \v 1 Hatyaoseta axikatyaha aokowiha wiso Itália xeta. Hoka Paulo, haiyaharenai berexo ako tyaoniterenai harenai isaha sorare xekohasehare Júlio nexare ana. Júlio hotyaliharenai xaokaka atyo, “Kalorexe Augusto sorarexanai”, nexahitaha. \fig |src="HK073A.tif" size="span" copy="Horace Knowles ©The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972, 1995." ref="Atos 27.1" \fig* \v 2 Hatyaoseta wakakoha kanowa ako wenakalati Adramítio nalitare. \m Ásia koa xetare hatyo kanowa. Hatyaoseta wiyane. Aristarco, Macedônia yere, wenakalati Tessalônica tare tyoa wiyema. \v 3 Kamaetali hoka wiyane wikaoka wenakalati Sidom nali. Júlio waiye mokita Paulo hoka halakisene, xane waiya hahinaeharenai hoka xoalini hare aokitereharenai isaha enomana maheta. \p \v 4 Hatyaoseta Sidom nalita wijiyehitiya hoka iyolirotikoa tyaohenere Chipre haliya wijiya, hoholati ehaikoawini wiyahita hoka. \v 5 Hatyaoseta wiyane wakatalatya Cilícia xa, Panfília xa xoaha. Hoka wiyane wikaoka wenakalati Mirra, Lícia koa nali. \v 6 Hatyo nali Júlio ahalakoatya kanowa wenakalati Alexandria nalitare. Itália xetare hoka hatyoako aisoakisa wiso. \v 7 Wiyanehitiya akaiki ferakene, wawaiyexakahare wiyaneta. Howitihare xakore hoka nikareta wiyane wikaoka wenakalati Cnido haliya. Hatyaoseta hoholati, ehaikoawiniheta wiyahita hoka wexahiyatya Creta iyolirotikoa tyaohenere nali. Hatyaoseta wijiya wenakalati Salmona maniya. \v 8 Nikare one kilihi makere, howitihare wiyaneta. Ekakoita wiyane wikaoka Xamematyoakalati Waiyexe aokahitere nali, wenakalati Laséia haliya. \p \v 9 Waha nali wisaona. Hoka hatyo xowakiya kahenehare netonatyaka tyaonita kinatya winiti hiyeta, exahe koxaka Iniyalahare Maotyanityaka hisehare ferakene kajiyane. \p Hatyo hiyeta Paulo nexa: \v 10 — Xasemehena, exe taite wijiyehitiya hoka kaheneharehena witonane tyaonita womana. Kolare ite meta, exahe kanowa ite hoka. Haiyanai ite waini tehitiya — nexa. \p \v 11 Nexa hoka Júlio, eberexotyakaharenai kolatyasehare maisa tyakekota Paulo niraene. Hoka kanowa kaxaikotyasehare, exahe kanowa xekohasehare xoaha niraene atyo tyakekota. \p \v 12 Hatyo xamematyoakalati nali maisa waiye xatyahakere tihere tyoteneheta xahita. Hiyeta hoka nalita wijiyehitiya aokahitaha hoka nikare konita wiyane wikaoka Fenice nali aokahitaha. Hatyo xamematyoakalati atyo Creta nali. Hatyo nali atyo kanowa xamematyoakalaose tihalo maniya, exahe one holola maniya hoka tyaonita. Hoka hatyo nali tihere tyoteneheta xahita watyaha akatya aokahitaha. \s1 Kinatyawiniti Kahenehare Tyaona Onexa \p \v 13 Hatyaoseta Egito maniyata inira hoholati kaokehena hoka ahekohenahere akereta kaxanetyaka aohenaha. Hoka wanoloheta kanowa xamemakisakala hoka wiyane Creta kilihi maniya. \v 14 Wiyaneta ene hoka eharehena rota hoka kinatyawiniti kaoka womana iyolirotikoa tyaohenere maniyata. \v 15 Hoka hoholasekoatya kanowa hoka hamaniyatere axanikisene hoka maisa aliyakere wiyane waokowitere notota wamohititene. Hatyaoseta wahalakisene hoka hoholati hoholatene wikakoare. \p \v 16 Hatyaoseta iyolirotikoa tyaohenere, Cauda nexarexe katyahe maniya wijiya. Hoka hatyo nali wijiyehena hoka howitihare wiyeheta kanowase. \v 17 Hatyaoseta kanowa xaitonakisaseharenai ainakihenahitaha kanowase. Hatyaoseta olatetyaha kanowa kalorexe olawahi kakoa kinatere tyaona maheta. \p Mairahitaha kanowa hoholatyaka kaiholokoa Líbia kilihi maniya xeta hoka exoakihenahitaha kanowa xaitonakisakala imiti taose hoka hoholati xema taita kanowa tona. \p \v 18 Hatyaoseta kahenehare kinatyawiniti heko tyaonita. Kamaetali hoka xawahenaha kolare kanowa akota onexaiya. \v 19 Nikare kamaetali hoka kanowa kaxaikotyaseharenai kanowa xiyehare xawatyaha onexaiya. \v 20 Kahareki ferakene maisa aliyakere wiyaiyare hekoti kamai, xoresenai. Hoka hekota hoholati hoholaita. Hatyaoseta wimakamanene xahita wahekoitere tyotya wonita hoka wikamane xahita taita watyahahena. \p \v 21 Wahehena wimanakairahare wisaonita hoka Paulo enenekeseneha tityoa hoka nehena: — Xasemehena, ikoiya niraini xasemaxematyare hoka Creta nalita wisaonare hoka maisaiya kalikini exakere wisaonare. \v 22 Hoka awa atyo ximawaiyeharehena. Maisaiya xala hare wainita. Kanowa taita ite meta. \v 23 Hiyaiya, exe xatini anjo Enore nalitare kaotyaka nomani. Enore kaxaikonehare atyo natyo, exahe enomana atyo nahakita. \v 24 Anjo kaotyaka nomani hoka nexa nohiye: “Paulo, awa atyo himaira. Hiyaiya, hiyanite hikaoka Roma yere xekohaseti nali. Maisaiya hiwainita, exahe exe xaneterenai hikakoa hoka maisaiya xala hare wainita”, nexa nohiye. \v 25 Hiyeta hoka awa atyo ximawaiyeharehena. Enore atyo notyakekota hoka iraehenere nokakoi akeretaite tyoma. \v 26 Xakore hoka hakiti iyolirotikoa tyaohenere nalite wiyane wahikoa hoka wikaxawatyaka — nexa Paulo ihiyeha. \p \v 27 Nikare makere wiyaneta. Hinama semanane najikinita, makiya, kinatya winiti hoholasekoaita wiso Mediterrâneo xa nali. Kala wahaxatihena hoka kanowa xaitonakisaseharenai ana waiyekehalakehena wahikoahena waikohe ana. \p \v 28 Hatyaoseta olawahi timenere kakoare xawatyaha one xaiya hoka 36-metrone hatekonexa hatyaose akiti. Wijiyehitiya hoka aimenekohenahitiyaha hoka 27-metrone hatekonexa taitehena. \v 29 Hatyaoseta mawaiyeharehenaha kanowa sehalinai hiye mokoxatyoane kakoa. Hatyo hiyeta 4-hi olawahi timenere kakoare exoakisaha kanowa tyokoli maniya maetonanetene maheta. Hatyaoseta iraexatyaha haxerore ferakoa maheta. \v 30 Hatyaoseta kanowa xaetonakisaseharenai tekoaha aokowihenaha kanowa akota hoka exoakisaha kanowase onexa. Hoka kanowa xamemakisakala exoakisahitaha enaheta maniya aokowiha, hamaoseralaha. \p \v 31 Hatyaoseta Paulo nehena Júlio, exahe sorarenai xoaha hiye: — Kanowa xaitonakisaseharenaiya halakisa kanowa hoka xiwaini — nexa. \p \v 32 Nexa hoka hatyaoseta sorarenai irikotya kanowase xola hoka halakisahene onexa. \p \v 33 Ferakoahena hoka Paulo iraehena ihiyeha, kasani kanakairaha aokita hoka nehena: — Koxaka 14-ki ferakenehena xatyahita taita hoka hatyoki ferakenenai maisa xoare hare xikanakairare. \v 34 Hoka maika kalikini xoalini hare xikanakairehena naoka. Xikanakairehena hoka maisa xiwainita. Hiyaiya, maisaiya xala hare sekase hakase hekoti mitita — nexa. \p \v 35 Hatyaoseta Paulo iya nakairati hoka ehaotyahitaha iraexatya Enore hiye. — Ehekore waiye hamokita wiso, Abá — nexa. Hatyaoseta iraka nakairati hoka kanakairahena. \v 36 Hatyaoseta aihalahalinikisahene hoka kanakairehenaha. \v 37 Kanowa ako wihohisakoane 276-hare. \p \v 38 Kanakairehenahere najikinita trigose sakone tyotya xawatyaha one xaiya, kanowa amala tyaona maheta. \s1 Tyotyaha Waiyeta Kaokaha \p \v 39 Ferakoa hoka kanowa xaitonakisaseharenai ana maisa waiyekehalakihitita waikohe. Xakore hoka waiyaha one talakoanexa kaiholokoa hoka hatyo nali kanowa atakoakisaha aokowiha. \v 40 Hatyaoseta irikotyaha kanowa xamemakisakala nanohi hoka halakisahene one xaiya hoka aolikaha eremo, kanowa xaimoakisakala. Hatyaoseta kanowa nimitira taose ainakihenahitaha enaheta maniyere hoka kaiholokoa notota xane maheta. \v 41 Xakore hoka kanowa kolatyoa kaiholo waiyetoli tyaonitere hiye. Enaheta maniyere kolatyoa kaiholo hiye hoka ityokoli maniyere kinatyaxere taikakoahena. \p \v 42 Hatyaoseta sorarenai aisaha aokowihena eberexotyakaharenai, kasani maisa hatya hekoti enekonitareha kaiholokoa nali xane hikoa hoka tekoa aokareha hoka. \v 43 Xakore hoka sorare xekohasehare, kasani Paulo maisa kaxaisaka aokita hoka watyali ahene. Hoka hatyaoseta irae waiyore maxakoiterenai hiye hoka hatyonai hotohare one xaiya halaisoaha hoka maxakoaha kaiholokoa xeta aoka. \v 44 Irae tehitiya haiyaharenai mamaxakoaneharenai hiye. Hoka atya taose xamani, kanowa hiyetare taose hiye xamani otokoaha hoka malaloaha hoka maisa wainyahitaha aoka. Hatyo aokitere akereta wiyane wityotya watákoa kaiholokoa nali, maisa xala hare wainita. \c 28 \s1 Enawenaneha Malta Nali \p \v 1 Wiyane watákoahenere waikohekoa najikinita waiyekehalaka womana. Hatyo iyolirotikoa tyaohenere nexare nika atyo Malta. \p \v 2 Nali tyaoniterenai waiye moka wiso. Oneta hoka tiha aka tyaonita hoka kalore fakihityaha. \v 3 Hoka Paulo xane olahisetya mowisati hoka tyoa xawatita ene irikatyaose hoka owi tekoahena watere nonitata hoka alalatyoa Paulo kahe hiye hoka tyalokene. \p \v 4 Hatyaoseta hatyo iyolirotikoa nali tyaoniterenai, waiyaha owi xalalatyoane Paulo kahe hiye hoka nexaha: — Exe haliti ala aijitaterehare. Maisa wainita one xaiya, xakore hoka maisaiya maxaisakita — nexaha. \p \v 5 Xakore hoka Paulo xaxakahisa hakahe hoka owi irikatyaose exoa hoka maisa xoare kihixita hahiye. \v 6 Wahakotyahitaha taita enomana, motyaite faka ihiye xamani, xoana wainihena rota xamanite aokahitaha. Wahakohenaha mene enomana hoka maisa xoana tyaonare hoka hawarehare ahekohenahitiyaha hoka nehenaha: — Kala enore — nexaha. \p \v 7 Hatyo haliyaseta Públio nexarexe kawaikoherere. Hatyo atyo iyolirotikoa tyaohenere xekohasehare. Waiye moka wiso hahanako hoka hanamaki ferakene wisaona ehanako. \v 8 Enexe hokakita hoka ehokotyoita taita kamakoa, watyahiseta exahe ityako hare kaweta. Hoka Paulo xane isoa hoka iraexatya enomana, hakahe ekaokakisa ihiye hoka aiyatelikihetene. \p \v 9 Hatyo najikinita tyotya hatyo iyolirotikoa nali hokakiterenai tyoaha hoka aiyatelikihenahitene. \p \v 10 Hatyaoseta nali tyaoniterenai kahare xoalini hare isaha womana. Wijiyehitiya hoka wiyanene niyahare tyotya waokitereharenai isaha womana. \s1 Xaneha Malta ta Roma Xeta \p \v 11 Hanamali kaimare iyolirotikoa wisaohenere najikinita wijiyehitiya hatya kanowa Alexandria tare ako, “Haximarene Kakoa Haxawalita Tyaohenerenai” nexarexe ako. Hatyo kanowa atyo iyolirotikoa nali atyahaheta tihere tyoteneheta xahita. \p \v 12 Hatyaoseta wiyane wikaoka wenakalati Siracusa nali hoka hanamaki ferakene wisaona. \v 13 Hatyaoseta wijiyehitiya hoka wiyane wikaoka wenakalati Régio nali. Kamaetali hoka África maniyata hoholati hoholahena hoka hatyo hiyeta hinamaki ferakene kakoita wiyane wikaoka wenakalati Puzuoli nali. \v 14 Hatyo wenakalati nali haiyaharenai tyakekohatiyenai ana wiyane wikaoka hoka hasemanane wisaona ehaliyaha aokaha. \v 15 Wihinaeharenai Roma nali tyaoniterenai sema wikaokene hoka tyoa ahalakoatyaha wiso wenakalati Ápio nali, exahe wenakalati Hanama Betetyakalati aokahitere nali akiti tehitiya haiyaharenai ahalakoatya wiso. Paulo waiyahene hoka ihalahare Enore kakoa, exahe ihalahare tyaona. \s1 Paulo Kaoka Roma Nali \p \v 16 Wiyane Roma nali wikaoka hoka Paulo halakisaha hoka haxaokala ximita tyaona. Xakore hoka hatya sorare kaxaikotene. \v 17 Hanamaki ferakene najikinita Paulo kawisa judeunai nityohalitiranai, Roma nali yerenai, ahalakoatyahene maheta. Ahohisakoatyakakoaha hoka nehena: — Nohinaeharenai, maisa nokahalakoiharexe wihinaeharenai kakoa, exahe maisa nokahalakoiharexe wawenanaho, wahetakomaniyere harenai aotyakihenere wiso kakoa. Xakore hoka judeunai berexotyaha natyo Jerusalém nali hoka Roma yerenai ana isaha natyo. \v 18 Hoka hatyonai axalisaha natyo hoka halakihenahitaha natyo aokowiha, maisa maxemerehareta nokaxaisaki aokahitaha hoka. \v 19 Xakore hoka judeunai atyo maisa nohalakisakiheta aokita ihiyeha. Hatyo hiyeta naxahene hoka Kalorexe ana notyoa hoka sema notahi maheta. Xakore hoka maisa atyo natyohotyalihare niraeharetya maheta xini. \v 20 Hatyo hiyeta naxa xiso, nowaiyeheta xiso, exahe wirae kakoa maheta. Israel hotyalinai atyahitere xahita hiyeta nokaxolatyaki exe kamatiherahi kakoa — nexa. \p \v 21 Hatyaoseta nehenaha ihiye: — Maisa babera kaokare womana Judéia koa nalitare hitahi akiti. Exahe maisa wihinaeharenai hatyo nalita kaokehenaha hoka xakaiye wihiye hitahi akiti, exahe maisa iraeharetyareha hekoti hiso. \v 22 Xakore hoka wasema waokowita hiyahekola. Hiyaiya, wasemita atyo hakakoare hatyo hisaoniteraho kakoa kahalakoahare ahitere tahi akiti taita — nexaha ihiye. \p \v 23 Hatyaoseta aimenekotyaha haxahalakoatyakakoaneha ferakene Paulo kakoa. Hatyaoseta exaimenekolaha ferakenehena hoka kahareha xaneha Paulo tyaonitere nali. Witita hoka heko maka ihiye haxakaihakala ihiyeha kakoa hoka awaiyekehalakatya enomanaha wenati Enore koamaniya tahi akiti. Moisés xaotyakiraho, iraeti xakaisaseharenai xairala harenai tahi kakoa awaiyekehalakatya enomanaha hoka hotikisa Jesus tahi akiti enomanaha. — Hiyaiya, hatyo atyo Enore Kalorexe Aohenere — nexa ihiyeha, aiyateretyoa exahitaha. \p \v 24 Haiyaharenai atyo tyakeko iniraene hoka haiyaharenai atyo maisa tyakekota iniraene. \v 25 Hatyaoseta tyotya xanehenahitaha enonita hoka hatyo kakoa makere irae kakoaha. Xanehenahitehenere nahitita Paulo nexa ihiyeha: \p — Aliterexe nika Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretya Isaías hoka iraeta xahetakomaniyereharenai hiye. \v 26 Hiyaiya, exakere atyo nexa: \q1 Hiyanehena hoka hexa judeunai hiye: Xasemenite, xakore hoka maisaite waiyekehalakita xomana. Xawahakotyaite, xiyaiyenite xakore hoka maisaite waiyekehalakita xomana. \q1 \v 27 Hiyaiya, hatyo halitinai xahekola atyo maisa waiyexe. Jihotyahita hatanakoakonaeha, exahe jihotyahitaha haxosenaeha. Ikoiya awa nikare tyaonahitaha hoka haxosenaiha kakoaiya waiyehenahitaha, exahe hatanakoakonaiha kakoaiya semahita hoka waiyekehalakaiya enomanaha. Hoka tyaohenahitahaiya nokoamaniye hoka naiyatelikihenahiteniya, nexa Enore. \m \v 28 Hatyoseta Paulo halakihena hairaene hoka nexa: — Xasemehena, Enore atyo axikatya Iraeti Waiyexe majudeuneharenai ana kaiyakehenahitaha maheta. Hoka semahenite hoka aokahenite haomanaha — nexa ihiyeha. \p \v 29 Hatyaoseta semaha iniraene hoka xanehenahitaha. Hoka hatyo kakoaha makere kinatyaxa irae kakoaha. \p \v 30 Hatyo najikinita hinama terehokoane Paulo tyaona hati axehenere ako. Hoka kahare haiyaharenai xane waiyitene hatyo nali. \v 31 Xakaita ihiyeha Enore koamaniya nawenatyaka tahi akiti, exahe Xekohaseti Jesus Cristo tahi hare xakaita ihiyeha hamamairanenehare kakoita. Maisa xala hare mahokoanityare iniraine. \fig |src="cn02058B.tif" size="span" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Atos 28.31" \fig*