\id ROM \h ROMANOS \toc1 LA CARTA DEL APÓSTOL SAN PABLO A LOS ROMANOS \toc2 ROMANOS \toc3 Ro. \mt1 LA CARTA DEL APÓSTOL SAN PABLO A LOS ROMANOS \c 1 \s1 Pablo escribe a la iglesia en Roma \p \v 1 Nugö dúr Pablo, dí pɛjpi car Jesucristo. Car Tzi Ta ji̱tzi xí hñi̱xquigö gá jmandadero, xí juanquigö pa gu xij yʉ cja̱hni nʉr ddadyo jña̱ nʉ rí hñe̱h ca Ocja̱, gue nʉ i xijquijʉ ja i ncja da ttajquijʉ car nzajqui ca jin da tjegue. \p \v 2 Ya má yabbʉ, ya xi mí ma̱n car Tzi Ta ji̱tzi di ddajquijʉ hnar ddadyo hñu̱ pa gu tötijʉ car nzajqui‑ca̱. Car tiempo ca xí tjogui, car Tzi Ta ji̱tzi bi xih cʉ profeta cʉ mí pɛjpi, ja di ncja car ddadyo hñu̱ ca di ddajquijʉ, cja̱ nucʉ bi jñu̱x pʉ jar Escritura. \v 3 Nʉr ddadyo jña̱ nʉ xpá mɛnquijʉ ca Ocja̱ i xijquijʉ digue cár Ttʉ, gue cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo. Guegue bi cja ʉr cja̱hni, bi hmʉy digue cár cji ca ndor rey David. \v 4 Múr cja̱hni car Jesucristo, pe guejtjo múr Ttʉ ca Ocja̱. Dí pa̱dijʉ, ʉ́r Ttʉ ca Ocja̱ guegue, porque bbʉ ya xquí du̱, car Tzi Ta ji̱tzi bi cjajpi bi jña̱ ʉ́r já̱. Bbʉ mí nantzi car Jesús, nubbʉ́, bi ni̱gui te tza rá nzɛh car Tzi Ta ji̱tzi. \v 5 Bi nzojquigö car Jesucristo, ʉm Tzi Jmu̱jʉ, bi ddajqui nʉr bbɛfi rá zö nʉ dí øte. Bi hñi̱xquigö gá jmandadero pa gu xij yʉ cja̱hni yʉ i bbʉ göhtjo tema jöy digue nʉr mundo. Dí xijmʉ to guegue cja̱ co te rá nguehca̱ bú e̱je̱, sa̱nta̱ da dyødejʉ cja̱ da hñeme rá ngu̱ cja̱hni. \v 6 Hne̱hquiguɛjʉ, guí hermanojʉ gár bbʉpjʉ jar ciudad pʉ Roma, xí nzohquijʉ cam Tzi Tajʉ ji̱tzi. Como xcú hñemejʉ car Jesucristo, ca Ocja̱ xí cjahqui í ba̱jtziquijʉ. \p \v 7 Nuquɛjʉ guí hermanojʉ gár bbʉpjʉ pʉ Roma, dí pɛnquijʉ na̱r carta‑na̱ göhtjo cʉ to xí hñeme car Jesucristo. Car Tzi Ta ji̱tzi i ma̱hquijʉ, xí nzoh quir tzi mʉyjʉ, cja̱ xí ngʉzquijʉ ca rá nttzo ca nguí tu̱jʉ. Cam Tzi Tajʉ ji̱tzi cja̱ co cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo da möxquijʉ co cár tzi ntti̱jqui pa gui hmʉpjʉ rá zö. \s1 Pablo quiere visitar Roma \p \v 8 Bbɛto dí ne gu xihquijʉ na̱r palabra‑na̱. Dí ndo öjpi mpöjcje cam Tzi Tajʉ ji̱tzi por rá nguehquɛjʉ, como xcú hñemejʉ cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo. Ya xí dyøh cʉ cja̱hni cʉ rá bbʉy göhtjo tema parte nʉr mundo, nuquɛjʉ, xcú hñemejʉ nʉr tzi ddadyo jña̱ nʉ dí ma̱. \v 9 Dí pɛjpi ca Ocja̱ göhtjo mbo ʉm tzi mʉy, dí xih cʉ cja̱hni na̱r ddadyo jña̱ na̱ i ma̱ ja i ncja cár Tzi Ttʉ ca Ocja̱. Bbʉ dí nzojcö ca Ocja̱, dí mbënquijʉ, dí mahti car Tzi Ta ji̱tzi por rá nguehquɛjʉ. Guegue i pa̱di, cierto na̱ dí xihquijʉ hua. \v 10 Ya xí cja tiempo xtú mbe̱ni gu ma zɛnguaquijʉ tzʉ. Dí öjpi cam Tzi Tajʉ ji̱tzi da möxqui pa da jogui gu ma pʉ. \v 11 Como dí ndo ne gu cca̱jtiquijʉ, pa gu föxquijʉ gui zɛdijʉ ca guír tɛnijʉ car Jesucristo. \v 12 Cja̱ jin gui jøña̱‑ca̱. Dí göhtjojʉ gu mföxijʉ pa más gu e̱me̱jʉ guegue. Bbʉ xtí cca̱jtiguijʉ, ja ncja dar e̱me̱gö, xquí zɛdijʉ bbʉ. Cja̱ hne̱quigö, bbʉ xtá cca̱jtiquijʉ guir zɛjmʉ, más gu zɛcö bbʉ hne̱je̱. \p \v 13 ʉm cjua̱da̱quijʉ, dí negö gui pa̱dijʉ, ya xná ngu̱ vez xtú mbe̱ni gua ma cca̱jtiquijʉ, pe hasta guejya, jin gui tzö ja grá ma. Dí ne gu nzoh cʉ pé dda cja̱hni pʉ jabʉ gár bbʉpjʉ, gu xijmʉ na̱r tzi ddadyo jña̱ digue car Jesucristo, sa̱nta̱ da hñemejʉ hne̱je̱, como ngu̱ gua hñeme cʉ pé dda cja̱hni pʉ jabʉ xtú hño. \v 14 Porque ca Ocja̱ xí ddajqui nʉm cargo gu nzofo göhtjo cʉ cja̱hni, gu xijmʉ na̱r ddadyo jña̱. Gu nzoh cʉ cja̱hni cʉ i bbʉ ja ciudad, cja̱ co hne̱h cʉ cja̱hni cʉ rá bbʉy yapʉ cja̱ i ña̱jʉ hnahño jña̱. Guejtjo gu nzoh cʉ cja̱hni cʉ xí nxödi rá ngu̱ cja̱ co hne̱h cʉ jin tza te i pa̱di. \v 15 Eso, dí ndo pɛhtzi deseo pa gu ma pʉ Roma, pʉ jabʉ guí bbʉpjʉ, ma grí xij na̱r evangelio cʉ pé dda mi̱ngu̱ pʉ hne̱je̱. \s1 El poder del evangelio \p \v 16 Jin dí pɛhtzi ʉm tzö grá xij yʉ cja̱hni na̱r evangelio, porque dí pa̱di, i yojmi cár ttzɛdi ca Ocja̱ pa da nzoh quí tzí mʉy yʉ cja̱hni. Göhtjo cʉ to da hñe̱me̱, ca Ocja da gʉhtzibi ca rá nttzo ca i tu̱jʉ. Parejo da nu̱ göhtjo cʉ to da hñeme, cʉ judio, cja̱ co guejti cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio. Bbʉ mbú e̱cua jar jöy car Jesucristo, guegue múr judio, eso i nesta bbɛto da ttzoh cʉ judio, da tsjijmʉ na̱r tzi ddadyo jña̱ na̱ dá ja̱. \v 17 Na̱r tzi ddadyo jña̱ digue car Jesucristo i xijquijʉ ja ncja ga ngʉzquijʉ ca Ocja̱ ca rá nttzo ca dí tu̱jʉ. I nesta gu e̱me̱jʉ göhtjo mbo ʉm mʉyjʉ, ca Ocja̱ da dyøte ncja ngu̱ ga ma̱. Bbʉ gu e̱me̱jʉ ncjapʉ, ca Ocja̱ da nu̱guijʉ ncjahmʉ jin te gri tu̱jʉ. Göhtjo ʉr vida i nesta gu e̱me̱jʉ, guegue da dyøte ncja ngu̱ xcá ma̱. Guehca̱ i ma̱m pʉ jar Escritura, i̱na̱: “Car cja̱hni ca i e̱me̱ ca Ocja̱, göhtjo mbo ʉ́r mʉy, guegue‑ca̱ i cca̱hti ncjahmʉ jin te di tu̱, cja̱ guejtjo i un car nzajqui ca jin da tjegue.” \s1 La culpa de la humanidad \p \v 18 Car Tzi Ta ca bí bbʉ ji̱tzi xí xijquijʉ da ndo castiga cʉ cja̱hni cʉ jin gui tzu̱jʉ guegue cja̱ i øtijʉ ca jin gui tzö. I pa̱dijʉ ja i ncja ca rá zö cja̱ co ja i ncja ca jin gui tzö, pe i segue i øtijʉ ca rá nttzo, ncjahmʉ jin di e̱me̱jʉ, ¿cja i bbʉh ca Ocja̱? o ncjahmʉ jin di pa̱dijʉ ¿cja cierto da jña̱nquijʉ ʉr huɛnda guegue? \v 19 Ca Ocja̱ jin gui nu̱ rá zö cʉ cja̱hni cʉ i øtijʉ ncjapʉ. Ya xqui pa̱dijʉ i bbʉ guegue, pe jin gui cjajpijʉ ncaso. Guejtjo ya xqui tzi pa̱dijʉ ja i ncja ca Ocja̱. Por digue yʉ dí cca̱htijʉ hua jar jöy cja̱ co nʉ ji̱tzi, dí pa̱dijʉ, cierto, i bbʉh ca hnaa ca xí dyøte göhtjo‑yʉ. Guejtsjɛ car Tzi Ta ji̱tzi i cjaguijʉ dí mbe̱nijʉ mbo ʉm mʉyjʉ, cierto i bbʉ guegue. \v 20 Desde bbʉ mí ttøti nʉr mundo, xí ni̱gui, cierto i bbʉh ca Ocja̱, guegue i mandado göhtjo ʉr tiempo, cja̱ más rá ndo zö quí mfe̱ni ni ndra ngue cʉm mfe̱nijʉ. Bbʉ dí cca̱htijʉ göhtjo yʉ xí dyøti ca Ocja, dí pa̱dijʉ ja i ncja cár ttzɛdi, masque jin dí cca̱htijʉ guegue. Hasta guejti yʉ cja̱hni yʉ jí̱ bbe i tsjih cár palabra ca Ocja̱, jin gui tzö da ma̱jmʉ: “Nim pa xtá pa̱dije, ¿cja i bbʉh ca Ocja̱?” \v 21 Macja̱ i pa̱dijʉ, gue ca Ocja̱ xí dyøte göhtjo yʉ dí cca̱htijʉ, pe jin gui ungui í mʉyjʉ da hñi̱htzibijʉ o da dyöjpijʉ mpöjcje por rá ngue yʉ cosa rá zö yʉ i bbʉjcua jar mundo. Lugar digue da mbe̱n ca Ocja̱, i da̱be̱nitjo, i mbe̱ni mfe̱ni cʉ jin te i ntjumʉy, cja̱ i cjajʉ dondo. Como jin gui ne da guatijʉ ca Ocja̱, pa di yoti cár tzi jiahtzi mbo í mʉyjʉ, más rí wembitjojʉ, rí hmʉjtijʉ pʉ jabʉ rá hmɛxu̱y. \v 22 Gueguejʉ i ma̱jmʉ, ya xqui ndo pa̱dijʉ rá zö, cja̱ jin gui nesta da jionijʉ ca Ocja̱. Eso, más i cjajʉ dondo. \v 23 Masque ya xqui pa̱dijʉ i bbʉh ca Ocja̱, rá ndo zö quí mfe̱ni‑cá̱, cja̱ i mandado göhtjo ʉr tiempo, pe jin gui ne da guatijʉ. Xí jiɛjmʉ guegue, xí ungui í mʉyjʉ da hñi̱htzibijʉ hnahño cjá̱a̱ cʉ jin gui hña̱ni. Nucʉ, xí ttøte pa da jñɛjmi hnar cja̱hni o hnar ttzʉntzʉ, o hnar zu̱we̱ ca i dyo jar jöy, i pɛhtzi yojo quí hua, yojo quí dyɛ, o xí ttøte ncja hnar cci̱ña̱. \p \v 24 Yʉ cja̱hni, como ya xí jiɛjmʉ ca Ocja̱ ca ntjumʉy i bbʉy, guejti ca Ocja̱ xí jiɛj‑yʉ. Eso, xí hñɛmindo yʉ cja̱hni da dyøte göhtjo tema cosa ca i mbe̱ntsjɛjʉ, hasta i mföxihui quí hñohui da dyøtihui hmɛtzö. \v 25 Masque ya xí mba̱dijʉ, i bbʉh ca Ocja̱, cja̱ guegue‑ca̱ xí dyøjquijʉ cja̱ xí ddajqui ʉm nzajquijʉ, pe jí̱ xcá ne xcá jionijʉ guegue. Mejor, xí nguatijʉ yʉ dda cosa yʉ i bbʉjcua jar jöy, xí hñi̱htzibijʉ ncjahmʉ Ocja̱‑yʉ. I i̱htzibijʉ yʉ cosa yʉ xí dyøti ca Ocja̱, pe jin gui ne da hñi̱htzibijʉ ca Ocja̱, cja̱ nuca̱ xí dyøte göhtjo yʉ i bbʉy. Rí ntzöhui gu xöjtibijʉ cja̱ gu i̱htzibijʉ göhtjo ʉr tiempo. Amén. \p \v 26 Eso, ca Ocja̱ xí jiɛj yʉ cja̱hni da dyøte göhtjo cʉ nttzomfe̱ni cʉ i mbe̱ntsjɛjʉ. Ncjahmʉ xí dyɛmbi í mʉyjʉ pa da dyøti cosa cʉ jí̱ rí ntzöhui da ttøte. I bbɛ í tzöjʉ. I bbʉh cʉ dda bbɛjña̱ cʉ jin gui ne da yojmi quí da̱me̱jʉ. Más i tzøjø da hmʉbi hnár mi̱nga̱‑bbɛjña̱hui, da i̱ntjo ncjahmʉ dur hñøjø. \v 27 Cja̱ co guejti cʉ hñøjø, i ncjadinʉ car hmɛtzö ca i øtijʉ. I bbʉh cʉ ddaa cʉ jin gui ne da hmʉbi quí bbɛjña̱jʉ, ncja ngu̱ xcá ddajquijʉ ca Ocja̱. Como ya xí ttzon quí mfe̱nijʉ, i tzøjø da yojmi hnár mi̱nga̱‑hñøjøhui ncjahmʉ dur bbɛjña̱. Guehca̱ jin gui ne da hñi̱htzibi ca Ocja̱ cʉ cja̱hni‑cʉ, ncjahmʉ xí bbɛh quí mʉyjʉ. Ya jin te i tzu̱jtejʉ. Ca Ocja̱ xí jiɛj‑yʉ pa xcá bbɛ í tzöjʉ. Ncjapʉ xí unijʉ car castigo ca rí ntzöjʉ. \p \v 28 Como ya jí̱ xcá ne yʉ cja̱hni di mbe̱nijʉ ca Ocja̱, ca Ocja̱ xí jiɛj‑yʉ pa da cjatsjɛ göhtjo cʉ nttzomfe̱ni cʉ i mbe̱nijʉ. Ncjahmʉ ya xí ttzon quí mfe̱nijʉ. Ya jin gui pa̱dijʉ ¿cja rá nttzo ca i øtijʉ? ¿cja huá ja i ncja ca rá zö? \v 29 Eso, i øtijʉ ndu̱ntji cosa cʉ jin gui tzö. I øhtibijʉ quí hñohui ca rá nttzo, cja̱ i ʉhui. I ndo ne da jña̱, pa da ndo ngu̱jqui ca i pɛhtzi. I hui̱htzihui cár mi̱nga̱‑cja̱hnihui, cja̱ i jombi tu̱jni. I huɛnihui. I pöhtite. I øti ntjöti. Rá zohmite. I jøxi cosa rá nttzo cár hñohui. I tzajte. I xohtzibi bbɛtjri cár hñohui. \v 30 I ña̱jquibi ca rá nttzo. I ʉhui ca Ocja̱. I bbɛtibi ʉ́r tzö cár mi̱nga̱‑cja̱hnihui. I hñi̱xtsjɛ ga mbe̱ni mbo ʉ́r mʉy, cja̱ i hñi̱xtjo ga ña̱. Tzi ratotjo i øti cosa rá nttzo. Jin gui ne da dyøjti cár ta co cár me. \v 31 Jin gui ne da ntiende ja i ncja ca rá zö, co ja i ncja ca jin gui tzö. Jin gui cumpli ca i ma̱. Jin gui ma̱h quí mi̱nga̱‑cja̱hnijʉ, cja̱ jin gui perdonabi car cja̱hni ca te i øhtibi. ʉr hña̱tti̱jqui. \v 32 Cʉ cja̱hni cʉ i ncjajʉ pʉ, ya xqui pa̱dijʉ, i ndu̱jpitejʉ. Guejtjo i pa̱dijʉ, xí ma̱n ca Ocja̱, cʉ to i øte ncjapʉ, rí ntzöhui da ma pʉ jabʉ jin gui tzö, da bbɛdijʉ pʉ. Pe masque ya xqui pa̱dijʉ‑ca̱, i segue i øtijʉ ca rá nttzo, hasta i ndo mpöjmʉ bbʉ i cca̱htijʉ cʉ pé dda cja̱hni cʉ i øti ca rá nttzo hne̱je̱. \s1 Dios juzga conforma a la verdad \c 2 \p \v 1 Ca to da dyøde te i ma̱ na̱r carta‑na̱, dí nzofo hne̱je̱. Dí xifi: Hne̱hquiguɛ hne̱je̱ guí ndu̱jpite, masque guí ma̱nguɛ, jin guí øti cosa ncjá yʉ xtú ju̱xcua. Jin gui mporta toquiguɛ. Nde̱jma̱ guí ndu̱jpite hne̱je̱. Bbʉ guí tzohmi guer hñohui ca i øti ca rá nttzo, ncjahmʉ guí ntzohmitsjɛ hne̱je̱, como guí øte ncjadipʉ. \v 2 Ya xtí pa̱dijʉ, car Tzi Ta ji̱tzi jin gui consenti cʉ i øti ca rá nttzo. Como guegue i øjtiguijʉ jujticia, i castiga cʉ cja̱hni cʉ i ndu̱jpite. \v 3 Nuquiguɛ, guí tzohmi cʉ to i øti cʉ cosa‑cʉ, cja̱ hne̱ guí øte ncjapʉ hne̱je̱. ¿Cja guí mbe̱nguɛ, da ncastiga cʉ pé ddaa, pe nuquiguɛ, xquí huete? \v 4 Cierto, rá ndo ngu̱ cár tti̱jqui ca Ocja̱. I tzɛjtitjo ca dí øhtibijʉ. Jim be ga dyʉhtibitjo ʉr huɛnda nʉr cja̱hni nʉ i ndu̱jpite. Cja̱ nuquɛ, jí̱ bbe i ddahqui cuenta te rá nguehca̱ i tøpiqui ca Ocja̱. I tøpiqui pa gui ntzohmi, gui jiɛh ca rá nttzo cja̱ gui jioni guegue‑ca̱. \v 5 Nuquiguɛ, jin guí gradecebi cár tti̱jqui ca Ocja̱. Ncjahmʉ xcú dyɛmbi ir mʉy gui dyøti ca rá nttzo. Eso, más drí jñú̱x car castigo ca da ttahqui car pa bbʉ xtu e̱h ca Ocja̱ pa da jña̱nquijʉ ʉr huɛnda. Car pa‑ca̱, göhtjo yʉ cja̱hni da cca̱htijʉ, rá zö ga dyøti jujticia ca Ocja̱. \v 6 Como guegue da cohtzibi yʉ cja̱hni cada hnaa según ca xtrú dyøte bbʉ mír hmʉjcua jar jöy. \v 7 Cʉ cja̱hni cʉ mí jon ca Ocja̱ cja̱ mí ne di döti car nzajqui ca jin da tjegue, ca Ocja̱ da un car nzajqui‑ca̱. Cʉ cja̱hni‑cʉ, bbʉ mí bbʉjcua jar jöy, mí ungui ʉ́r mʉyjʉ di dyøtijʉ ca rá zö, como mí jonijʉ ja drí hmʉpjʉ pa di tzøpijʉ ca Ocja̱, xa̱jma̱ di jogui di zøtijʉ pʉ ji̱tzi. \v 8 Nu cʉ pe dda cja̱hni cʉ mí ntøxtihui ca Ocja̱ cja̱ jí̱ mí ne di dyøj na̱r palabra na̱ ncjua̱ni, ca Ocja̱ da unijʉ hnar castigo drá nttzo, tiene que da bbɛdijʉ. Ncjapʉ drí ncastiga cʉ cja̱hni cʉ mí tɛn ca rá nttzo bbʉ mír hmʉjcua jar mundo. \v 9 Eso, cʉ to xí dyøti ca rá nttzo da ndo sufrijʉ cja̱ da zöjʉ ca rá ʉ, da ndo dumʉyjʉ. Jin te i cja, masque di judio o di hnahño cja̱hni, göhtjo da ttun cár castigojʉ. \v 10 Pe göhtjo cʉ xí ndɛnijʉ ca rá zö, da zøm pʉ jabʉ bí bbʉh ca Ocja̱, da ttun cár tja̱ja̱, cja̱ da hmʉy rá zö, tanto cʉ judio, como cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio. \v 11 Como ca Ocja̱ da dyøhtibi jujticia göhtjo cʉ cja̱hni, masque di judio o di hnahño cja̱hni, cʉ jin gui judio. \p \v 12 Göhtjo cʉ cja̱hni cʉ xí dyøti ca rá nttzo, ca Ocja̱ da un cár castigo, da gu̱h pʉ jabʉ da bbɛdi. Cʉ cja̱hni cʉ jí̱ xcá mba̱di ja ncja ga ma̱n car ley ca bi zoguiguijʉ car Moisés, cja̱ xtrú dyøti ca rá nttzo, nde̱jma̱ da cju̱h pʉ jabʉ da bbɛdi. Guejti cʉ judio cʉ xí mba̱di te i ma̱n car ley, pe jí̱ xcá dyøti ca i ma̱, guegue‑cʉ da ttɛmbi cár castigojʉ como ngu̱ ga ma̱m pʉ jar ley, da cju̱h pʉ jabʉ da bbɛdijʉ hne̱je̱. \v 13 Car cja̱hni ca i pa̱di te i ma̱n car ley ca xí ttzoquibi cʉ judio, pe jin gui øte, ca Ocja̱ da xifi i ndu̱jpite, cja̱ da un cár castigo. Jøña̱ cʉ cja̱hni cʉ i øtijʉ ncja ngu̱ ga ma̱n car ley, ca Ocja̱ da xih‑cʉ, jin te i tu̱jʉ. \v 14 Nu cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio, jí̱ xcá mba̱dijʉ te i ma̱n car ley ca bi zoguijʉ car Moisés. Cʉ ddaa‑cʉ, xí mbe̱ntsjɛjʉ ja i ncja ca rá zö, cja̱ xí dyøtijʉ‑ca̱. Cʉ cosa rá zö cʉ xí mbe̱ntsjɛjʉ, i jñɛjmi cʉ rá zö cʉ i ma̱m pʉ jar ley. Ncjahmʉ xí sirvebijʉ gá ley quí mfe̱ni cʉ xí mbe̱ntsjɛjʉ. \v 15 Ncjapʉ cʉ cja̱hni cʉ jí̱ xcá mba̱dijʉ te i ma̱n car ley ca i tɛn yʉ judio, i mbe̱ntsjɛjʉ ja i ncja ca rá zö, cja̱ co ja i ncja ca jin gui tzö. I pøni ncjahmʉ di pɛhtzijʉ hnar ley ca i tɛnijʉ hne̱je̱, masque jin jabʉ i ju̱tzi. Gue quí mfe̱nitsjɛjʉ i ja̱mpi ʉ́r huɛnda cʉ cja̱hni‑cʉ, como i ntzohmitsjɛjʉ mbo ʉ́r mʉyjʉ, ¿Cja xí dyøti ca rá zö, cja huá rá nttzo ca xí dyøte? \v 16 Nu ca Ocja̱ i pa̱di göhtjo, hasta cʉ mfe̱ni dí mbe̱nijʉ mbo ʉm mʉyjʉ. Bbʉ xta jña̱nquijʉ ʉr huɛnda, xta juzga göhtjo ca xí dyøti yʉ cja̱hni cja̱ co ca xí mbe̱ni mbo í mʉyjʉ, cja̱ da uni cada hnáa car castigo drí ntzöhui. Gue na̱r tzi ddadyo jña̱ dí xij yʉ cja̱hni: Car Tzi Ta ji̱tzi xí wejqui hnar pá, pa da jña̱mpi ʉ́r huɛnda yʉ cja̱hni, göhtjo yʉ i bbʉjcua jar jöy. Guegue car Jesucristo da cja ʉr nzöya, da xij yʉ cja̱hni to cʉ i ndu̱jpite, cja̱ co to cʉ jin gui ndu̱jpite. \s1 Los judíos y la ley de Moisés \p \v 17 Nuquiguɛ, guí cca̱hti na̱r carta‑na̱, bbʉ gúr judio, nubbʉ, guí tɛn car ley ca bi zoguiguijʉ car Moisés. Pe ntoja guí hñi̱xtsjɛ hne̱je̱, guí i̱na̱, nuquiguɛ da ttahqui car nzajqui ca jin da tjegue. Guí ma̱nguɛ, ʉ́r ba̱jtziqui ca Ocja̱. \v 18 Guí pa̱di ter bɛh ca̱ i tzøh ca Ocja̱, cja̱ guí pa̱di gui juajni ca rá zö, como gue car ley i xihqui ja i ncja‑ca̱. \v 19 Ncjahmʉ guí pa̱di gui cjʉti car godö da dɛnqui. Guejtjo guí i̱ntzibi hnar tzibi cʉ to i dyo jar bbɛxu̱y. \v 20 Guejtjo hne̱ guí ma̱nguɛ, guí pa̱di gui ujti yʉ cja̱hni yʉ jin te i pa̱di. Guehquɛ guí xöjpi yʉ jin te bbe i nxödi. Como guí pɛhtzi car ley, guí i̱na̱, ya xquí pa̱di göhtjo ca ncjua̱ni. \v 21 Guí u̱jti yʉ pé ddáa ja ncja da dyøti ca rá zö. ¿Dyoca̱ jin guí nxöjtsjɛ gui dyøtiguɛ ca rá zö, bbʉ? Guí ma̱nguɛ, jin to da mpe̱. ¿Dyoca̱ guí mpe̱guɛ, bbʉ? \v 22 Guí ma̱nguɛ, jí̱ rí ntzöhui da yohti bbɛjña̱ hnar hñøjø, o da yohti da̱me̱ hnar bbɛjña̱. Xiquɛ, ¿dyoca̱ guí øte ncjapʉ, bbʉ? Guí ttzo cʉ cjá̱a̱ cʉ i tti̱htzibi ncjahmʉ Ocja̱, pe jin gui ntjumʉy. ¿Dyoca̱ guí cʉti pʉ mbo cʉ ni̱cja̱ pʉ jabʉ i bbʉh cʉ cjá̱a̱ cʉ jin te i ntjumʉy, guí mpe̱ pʉ? \v 23 Guí hñi̱xtsjɛ ca guír pa̱di te i ma̱n car ley. ¿Dyoca̱ jin guí øte ncja ngu̱ ga ma̱m bbʉ? ¿Dyoca̱ guí bbɛtibi ʉ́r tzö ca Ocja̱? \v 24 Nuquëjʉ, guí judiojʉ, guí pɛhtzijʉ car ley pe jin guí tɛnijʉ, eso, xí nzʉj na̱r palabra na̱ i ju̱x pʉ jar Escritura: “Cʉ hnahño cja̱hni cʉ jin gui judio cja̱ jin gui pɛhtzijʉ cár ley ca Ocja̱, i cca̱jtiqui quir vidajʉ, cja̱ i ma̱jmʉ, jin gui tzö ca Ocja̱ ca guí tɛnijʉ.” \p \v 25 Cierto, xí ncuajtiqui ca hnar seña ca i ttøhtibi göhtjo cʉ hñøjø cʉ judio, pa gui mbe̱ni, nuquɛ, gúr judio, xcú dyøtihui acuerdo ca Ocja̱. Pe bbʉ jin guí tɛn car ley, guí jñɛjmi cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio. Jin te i mu̱hui ca xcá ncuajtiqui quer seña pa gui mbe̱ni, ʉ́r mɛjtiqui ca Ocja̱. \v 26 Guejti car hñøjø ca jin gui cuati car seña ca i ncuajtibi cʉ judio, bbʉ di dyøte ncja ngu̱ ga ma̱n car ley ca xí nzoguiguijʉ car Moisés, ca Ocja̱ da cca̱hti car cja̱hni‑ca̱ ncjahmʉ di cuati cár seña hne̱je̱. \v 27 Car cja̱hni ca di dyøte ncja ngu̱ ga ma̱n car ley, masque jin te di cuati car seña‑ca̱ jár cuerpo, guegue da juzga nʉr judio nʉ i cuati car seña‑ca̱ jár cuerpo. Da xifi i ndu̱jpite, ca jí̱ rí dɛn car ley ca xí ttzoquibi cʉ judio. \v 28 Nuquiguɛ, bbʉ gúr judio, xí ncuajtiqui car seña ca i ttøhtibi göhtjo cʉ hñøjø cʉ judio, pe nucá̱, i bbʉ xøtzetjo. Jin gui cjahqui dúr ba̱jtziqui ca Ocja̱ car seña‑ca̱. Bbʉ ʉ́r ba̱jtziqui ca Ocja̱, guí e̱me̱ guegue göhtjo mbo ir mʉy. \v 29 Car cja̱hni ca i e̱me̱ ca Ocja̱ göhtjo mbo ʉ́r mʉy, guegue‑ca̱ i cca̱hti ncjahmʉ di cuati car seña ca i ncuajti cʉ hñøjø cʉ judio. Jin te i cja bbʉ di cuati jár cuerpo o jin di cuati. Como i e̱me̱ ca Ocja̱ göhtjo mbo ʉ́r mʉy, i mbe̱ni ja da ncja pa da tzøpi. Jin gui cjajpi ncaso yʉ pe dda cja̱hni te da xifi. Ca Ocja̱ i nu̱ rá zö car cja̱hni‑ca̱. \c 3 \p \v 1 Nuya bbʉ, ¿ter bɛh ca̱ i pɛhtzi cʉ judio ca jin gui pɛhtzi cʉ hnahño cja̱hni cʉ jin gui judio? Car Tzi Ta ji̱tzi bi juajni cʉ judio pa di cjajʉ í cja̱hni guegue‑ca̱, cja̱ bi dyøtihui acuerdo hne̱je̱. I bbʉh cʉ to di hñöni ncjahua: ¿Te bi provechabi cʉ judio car acuerdo‑ca̱? \v 2 Xí provechabi rá ngu̱. Hnar cosa rá ndo zö ca xí ttun cʉ judio, bi tsjijmʉ te i ma̱n cár palabra ca Ocja̱, cja̱ bi ndöjti ʉ́r dyɛjʉ cʉ Escritura. Gue cʉ Escritura i xijquijʉ ja i ncja ca Ocja̱. \v 3 Masque i pɛhtzijʉ cʉ Escritura cja̱ i pa̱dijʉ te i ma̱, nde̱jma i bbʉh cʉ dda judio cʉ jí̱ xcá ne xcá hñemejʉ. Mí yomfe̱nijʉ, mí i̱na̱jʉ, jin di cumpli ca Ocja̱ cʉ promesa cʉ bi xijmʉ bbʉ mí dyøtihui acuerdo cʉ judio. Pe jin gui cierto cár mfe̱nijʉ. \v 4 Ca Ocja̱ tiene que da cumpli ncja ngu xcá ma̱. Masque jin di bbʉh hnar cja̱hni ca di e̱me̱, ¿cja da ttøti ca xí ma̱n ca Ocja̱?, masque göhtjo di cønijʉ, di ma̱jmʉ jin te i ntjumʉy quí promesa, pe nu ca Ocja̱ nde̱jma̱ di cumpli ca xí ma̱. Bbʉ di jogui di ttzojni ca Ocja̱ pa di ttøhtibi ʉr prueba, di zʉdi ncja ngu ga ma̱m pʉ jar salmo. I ma̱ ncjahua: \q1 Nuquiguɛ, ʉm Tzi Jmu̱quije, bbʉ da tja̱nqui ʉr huɛnda, xta fa̱di, guí ma̱nguɛ ca ncjua̱ni, \q1 Cja̱ bbʉ xta ttøhtibi ʉr prueba cʉ palabra cʉ xcú ma̱, xta ni̱gui, göhtjo cierto cja̱ göhtjo rá zö. \p \v 5 Bbʉ di ntøxtihui ca Ocja̱ hnar cja̱hni, cja̱ di ttzojni yojmi pa di ccʉjquibi ca ncjua̱ni, tiene que di ta̱te ca Ocja̱ cja̱ di ncastiga car cja̱hni. Nubbʉ́, pé ntoja di dyön car cja̱hni: “¿Dyoca̱ da ttajqui cam castigo? Dí ma̱ngö xtú øhtibi hnar favor ca Ocja̱ ca xtá ntøxtibbe. Guehca̱ xtá øhtibi ʉr fuerza, xí ni̱gui, cierto ca i ma̱ guegue. Bbʉ da castigagui ca Ocja̱, jin gʉr jogui nzöya guegue.” Ncjapʉ di da̱h car cja̱hni‑ca̱. \v 6 Pe nde̱jma̱ ʉr jogui nzöya ca Ocja̱. Bbʉ ji̱na̱, jin di mɛhtzi derecho da juzga göhtjo yʉ cja̱hni yʉ i bbʉjcua jar jöy. \p \v 7 Xi bbʉ pé di ndo zɛh car cja̱hni‑ca̱, pé di da̱jtjo: “Guehca̱ xtá jøxcö ca Ocja̱ jin gui cumpli ca i ma̱, xí ttøhtibi ʉr prueba cja̱ guegue xí nda̱gui. Ncjapʉ, más xcá fa̱di, göhtjo cierto ca i ma̱. Tzʉdi, xtú föxcö ca Ocja̱ pa más da ndo tte̱me̱bi. ¿Dyoca̱ i tsjijqui dí ndu̱jpite bbʉ́?” \v 8 Ncjahmʉ i ne da xijquijʉ car cja̱hni‑ca̱, masque gu øtijʉ ca rá nttzo, jin te da cja. Göhtjo bí jojtjo, como göhtjo da sirve pa más da tte̱me̱ ca Ocja̱. Pe jin gui tzö car mfe̱ni‑ca̱. I bbʉh cʉ dda cja̱hni cʉ i jøxquigö, dí ma̱ngö hne̱je̱, i jogui gu øtijʉ ca jin gui tzö pa más da tte̱me̱ ca Ocja̱. Cʉ cja̱hni‑cʉ, mɛtjritjo. Rí ntzöhui da bbɛh‑cʉ. \s1 Todos somos culpables \p \v 9 Cierto, xí ndöjtiguijʉ ʉm dyɛjʉ, dí judiojʉ, yʉ Escritura yʉ i xijquijʉ ja i ncja ca Ocja̱. ¿Xi ya bbʉ? ¿Cja más rá zöguijʉ, dí judiojʉ, ni digue yʉ pé dda cja̱hni? Ji̱na̱. Ya xtí pa̱dijʉ, dí göhtjo dí cja̱hnijʉ, dí ndu̱jpitejʉ. Göhtjo dí øtijʉ ca rá nttzo, tanto yʉ judio, cja̱ co hne̱h cʉ jin gui judio. \v 10 Dí ncjajʉ ncja ngu ga ma̱m pʉ jár palabra ca Ocja̱. \q1 u̱jtjo, jin te i bbʉh hnar cja̱hni ca jin di ndu̱jpite, ni di hnaa. \q1 \v 11 Jin to i bbʉh ca di pɛhtzi mfe̱ni rá zö, göhtjo xí cjajʉ dondo, jin to i jon ca Ocja̱. \q1 \v 12 Göhtjo xí jiɛjmʉ cár hñu̱ ca Ocja̱, ya xná ndo nttzo cár hmʉyjʉ. \q1 Jin gui bbʉh ca to di øti ca rá zö göhtjo ʉr tiempo, nim pa hnaa. \q1 \v 13 Rá ndo nttzo cʉ palabra cʉ i ma̱jmʉ, como nxøgue rá nttzo cʉ i mbe̱ni mbo í mʉyjʉ. \q1 Cjaatjo i ña̱jquijʉ bbɛtjri. Bbʉ i ña̱jʉ, i ne da möhtijʉ cʉ to i ña̱hui, ncjahmʉ pozʉ. \q1 \v 14 I ndo tzajtejʉ, i ndo ʉhui quí mi̱nga̱‑cja̱hnijʉ. \q1 \v 15 I ndo cjʉ ʉr ddiji quí huajʉ pa da zʉh cár hñohui cja̱ da möhtijʉ. \q1 \v 16 Göhtjo pʉ jabʉ i pa, i juaqui o i yøhti cʉ te i töti. I øhtibi tu̱jni cʉ to i ntjɛhui, cja̱ i cjajpi da ndo sufri. \q1 \v 17 Jin gui pa̱dijʉ ja ncja drí hmʉpjʉ rá zö. \q1 \v 18 Jin gui mbe̱nijʉ ca Ocja̱, cja̱ jin gui tzu̱jʉ guegue. \p \v 19 Dí pa̱dijʉ, guejcöjʉ dí judiojʉ, i nzojquijʉ ya palabra‑ya, como guejcöjʉ bi ttzoguiguijʉ cʉ Escritura. Tzʉdi, göhtjo yʉ cosa rá nttzo yʉ i ju̱xcua, dí øtigöjʉ‑yʉ hne̱je̱. Jin gui jøña̱ cʉ hnahño cja̱hni cʉ jin gui judio i øtijʉ ncjapʉ. Eso, bbʉ xta jña̱nquijʉ ʉr huɛnda ca Ocja̱, jin to da ma̱: “Jin te dí ndu̱jpitegö.” Göhtjo nʉr mundo parejo da ttʉhtibi ʉr huɛnda cja̱ da tsjifi, i ndu̱jpite. \v 20 Jin tema cja̱hni da tsjifi jin te i tu̱, masque xtrú ungui ʉ́r mʉy xtrú ndɛn car ley, como jin to i jöti da dyøte göhtjo ca i ma̱n car ley. Car ley i xijquijʉ jabʉ dí ndu̱jpitejʉ. Nu ca Ocja̱ jin da cca̱jtiguijʉ rá zö por rá nguehca̱ dár øtijʉ tengu̱ partetjo digue ca i ma̱m pʉ jar ley. \s1 La salvación es por medio de la fe \p \v 21 Cʉ cjeya cʉ cja xí tjogui, cja nguehca̱ xtú ødejʉ ja ncja gár cuatijʉ ca Ocja̱ pa jin da xijquijʉ dí ndu̱jpitejʉ. Pe ya má yabbʉ, ca Ocja̱ bi xih car Moisés cja̱ co cʉ pé dda profeta ja di ncja drí guati guegue cʉ cja̱hni pa di ncca̱hti rá zö, masque jí̱ xtrú cumplijʉ car ley. Cja̱ cʉ profeta bi jñu̱x pʉ ja Escritura car hñu̱ ca bi ma̱n ca Ocja̱. \v 22 Nuya, ya xtí pa̱dijʉ, göhtjo yʉ to da guatijʉ car Jesucristo pa da ccʉhtzibijʉ ca i tu̱jʉ, da jogui drí guatijʉ car Tzi Ta ji̱tzi. Guegue‑ca̱ da nu̱guijʉ parejo, dí göhtjojʉ, yʉ judio cja̱ co guejti yʉ cja̱hni yʉ jin gui judio. \v 23 Porque dí göhtjojʉ, xtú øtijʉ ca rá nttzo, nim pa hnaaguigöjʉ xcrú jöti gua øtijʉ ca rá zö göhtjo ʉr tiempo, pa di jogui gua cuatijʉ car Tzi Ta ji̱tzi. Como guegue rá nttzu̱jpi cja̱ jin te i tu̱. \v 24 Nu car Tzi Ta ji̱tzi co ni cár pöjötjo, i xijquijʉ, ya xqui cca̱jtiguijʉ ncjahmʉ jin te dí tu̱jʉ, como guegue car Jesucristo xí ngu̱ti ca rá nttzo ca xtú øtijʉ. \v 25 Car Tzi Ta ji̱tzi bú pɛjni guegue hua jar jöy pa gá mfön cár cji por rá nguejcöjʉ. Bi ncjapʉ gá ngu̱ti car Jesús ca rá nttzo ca xí dyøti yʉ cja̱hni. Yʉ cja̱hni yʉ xí nguatijʉ jár dyɛ car Jesucristo, gue yʉ xí ngʉhtzibijʉ ca rá nttzo ca xí dyøtijʉ. Cʉ cjeya cʉ xí tjogui, bbʉ jí̱ bbe mbá e̱h car Jesucristo, mí mbe̱n cʉ dda cja̱hni, jí̱ mí nttzu̱jpi car Tzi Ta ji̱tzi, como jí̱ mí øti jujticia. Bbʉ‑bbʉ mí castiga cʉ cja̱hni cʉ mí øtijʉ ca rá nttzo. Bbʉ‑bbʉ mí jɛjtjo. Nu car Tzi Ta ji̱tzi mí pɛntitjo quí mfe̱ni, porque ya xi mí mbe̱ni du pɛjni cár Tzi Ttʉ pa di gu̱ti ntero ca rá nttzo ca xí dyøti yʉ cja̱hni. Cja̱ nuya, ca xcá ndu̱ car Jesucristo, ya xí ni̱gui, cierto i øti jujticia car Tzi Ta ji̱tzi, cja̱ rá nttzu̱jpi hne̱je̱. \v 26 Cja̱ nuya, ya xtí pa̱dijʉ ja xí ncja xcá jogui pa da perdonaguijʉ co cár pöjö ca rá nttzo ca xtú øtijʉ. Guehca̱ xtá cuatijʉ jár dyɛ cam Tzi Jmu̱jʉ Jesús, cja̱ guegue‑ca̱ xí ngu̱ti ca rá nttzo ca xtú øtigöjʉ. Nuya, ya jin da dyʉjtiguijʉ ʉr huɛnda car Tzi Ta ji̱tzi. \p \v 27 Jin to da hñi̱xtsjɛ. Ca to di ma̱, guegue rá zö ga ndɛn car ley, cja̱ jin te i tu̱, i nquivoca. Nde̱jma̱ i ndu̱jpite, como jin to i jöti da dyøte göhtjo ca i ma̱n car ley. Dí göhtjojʉ dí ndu̱jpitejʉ, nu car Tzi Ta ji̱tzi i cca̱hti rá zö yʉ cja̱hni yʉ xí hñe̱me̱ guegue pa da gʉhtzibijʉ ca i tu̱jʉ. \v 28 Car Tzi Ta ji̱tzi da cca̱hti rá zö ca to xí nguati jár dyɛ car Jesucristo. Jin te i cja bbʉ xtrú ndɛn car ley o ji̱na̱. \p \v 29 Ntoja i bbʉh cʉ to di ma̱: “Ca Ocja̱ jin da cuajti cʉ hnahño cja̱hni cʉ jin gui judio. Jøña̱guigöjʉ dí judiojʉ da cuajtiguijʉ.” Dí xihquijʉ, guejti cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio ca Ocja̱ da cuajti, por rá ngue cár Tzi Ttʉ. \v 30 Como hnaadi ca Ocja̱ i bbʉy, parejo da cuajti göhtjo cʉ to xí nguati jár dyɛ car Jesucristo. Cʉ cja̱hni judio cʉ xí dyøtihui hnar acuerdo ca Ocja̱, bbʉ xta guatijʉ car Jesús, ca Ocja̱ da xijmʉ jin te i tu̱jʉ. Guejti cʉ cja̱hnitjo cʉ jin gui judio, cʉ jí̱ xcá dyøtihui ca Ocja̱ tema acuerdo, bbʉ xta guatijʉ car Jesús, ca Ocja̱ da xijmʉ jin te i tu̱jʉ hne̱je̱. \v 31 ¿Cja i pøni ncjahmʉ jin te i sirve car ley, bbʉ? Ji̱na̱. Jin gui pøni ncjapʉ. Guehca̱ xtá cuatijʉ jár dyɛ car Jesucristo, nuya dí ntiendegöhʉ, göhtjo cierto ca i xijquijʉ car ley. \s1 El ejemplo de Abraham \c 4 \p \v 1 Nuya, dí mbe̱mbiquijʉ digue ca ndor Abraham. Yʉ cja̱hni judio xpá hñe̱je̱ digue cár cji guegue. Ca Ocja̱ bi cca̱hti car Abraham ncjahmʉ jin te di tu̱. ¿Te rá nguehca̱? \v 2 Bbʉ di nu̱ rá zö ca Ocja̱ por rá nguehca̱ xtrú dyøti ca rá zö göhtjo ʉ́r vida, di jogui di hñi̱xtsjɛ car Abraham. Nu guegue jin gá nzøhtze di dyøte ntero ca rá zö, pa di nu̱ rá zö ca Ocja̱. \v 3 Gui mbe̱nijʉ te i ma̱m pʉ jar Escritura: “Car Abraham bi hñeme, göhtjo mbo ʉ́r mʉy, ca Ocja̱ di dyøte como ngu̱ gá ma̱. Por eso, ca Ocja̱ bi nu̱ car Abraham ncjahmʉ jin te di tu̱.” \v 4 Bbʉ i pɛh hnar mɛfi, cár tja̱ja̱ ca i nccu̱hti jin gui ttuntjo por gusto, pe i nesta da ttuni, como guehca̱ xí nda̱ja̱. \v 5 Nugöjʉ, jin gui nesta gu mpɛguijʉ ncja hnar mɛfi, ncjahmʉ di jogui gri ta̱tsjɛjʉ car nzajqui ca jin da tjegue. I nesta gu e̱me̱bijʉ cár pöjö ca Ocja̱, pa da nu̱guigöjʉ ncjahmʉ jin te gri tu̱jʉ hne̱je̱. Cʉ cja̱hni cʉ i ndu̱jpite pe i öjpijʉ ca Ocja̱ da perdonabitjo co cár tzi pöjö, guegue‑ca̱ i recibi ncjahmʉ jin te xtrú dyøtijʉ ca rá nttzo. \v 6 Guejti ca ndor David, i ma̱ntjo ncjapʉ hne̱je̱, i̱na̱: “Da ndo mpöh car cja̱hni ca da nú̱ ca Ocja̱ ncjahmʉ jin te di tu̱, masque nde̱jma̱ xí dyøti ca rá nttzo.” \v 7 I bbʉh ca hnar salmo ca bi dyøti car David, pʉ jabʉ i ña̱ ncjahua, i i̱na̱: \q1 Da ndo mpöh car cja̱hni ca xí ccʉhtzibi ca rá nttzo ca xí dyøte, xí mperdonabi ca mí tu̱. \q1 \v 8 Da ndo mpöjö, como ya xquí pa̱di, ya jin da dyʉhtibi ʉr huɛnda ca Ocja̱. \p \v 9 ¿To cʉ cja̱hni cʉ da jnu̱ ncjahmʉ jin te di tu̱? Göhtjo cʉ cja̱hni cʉ i tøhmi ca Ocja̱ da perdonabitjo co cár pöjö, cʉ judio, cja̱ hne̱h cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio. Dí pa̱dijʉ, ca Ocja̱ bi nu̱ rá zö car Abraham, bi xifi jin te mí tu̱, como guegue‑ca̱ bi hñeme göhtjo mbo ʉ́r mʉy, ca Ocja̱ di cumpli ca xquí ma̱. \v 10 ¿Ncjahmʉ bi tsjih car Abraham, ya jin te mí tu̱? ¿Cja bi tsjifi ncjapʉ bbʉ ya xquí ttøhtibi jár cuerpo car seña ca i ttøhtibi cʉ judio? Ji̱na̱. Gue bbʉ jí̱ bbe mí ttøhtibi car seña bi tsjifi jin te mí tu̱. \v 11-12 Bbʉ jí̱ bbe mí ttøhtibi car Abraham car seña‑ca̱, guegue bi hñemebi car palabra ca xquí ma̱n ca Ocja̱, cja̱ por rá nguehca̱, ca Ocja̱ bi xifi, jin di ttʉhtibi ʉr huɛnda digue ca xquí dyøte. Cja̱ bbʉ ya xquí xifi ncjapʉ, nubbʉ, bi ttøhtibi jár cuerpo car Abraham car seña ca i ttøhtibi cʉ judio. Car seña‑ca̱ mí sirve pa di mbe̱mbi car Abraham, ca Ocja̱ xquí gʉhtzibi ca rá nttzo ca mí tu̱, cja̱ xquí cuajti gá ba̱jtzi. Como guegue car Abraham múr primero car cja̱hni ca bi hñeme, ncjahmʉ bi cja ʉ́r tajʉ göhtjo cʉ cja̱hni cʉ i e̱me̱ ca Ocja̱ pa da gʉhtzibi ca i tu̱jʉ co cár tzi pöjötjo. Göhtjo cʉ cja̱hni‑cʉ, i nú̱ ca Ocja̱ ncjahmʉ jin te di tu̱jʉ, tanto cʉ judio cʉ xí ttøhtibi ca hnar seña jáy cuerpojʉ, tanto cʉ hnahño cja̱hni cʉ jin gui ttøhtibi car seña‑ca̱. \s1 La promesa es cumplida por medio de la fe \p \v 13 Ca Ocja̱ bi xih car Abraham di mandado hua jar jöy, cja̱ co hne̱h quí ba̱jtzi cʉ di hmʉy di mandadojʉ hne̱je̱. Cár tiempo car Abraham, jí̱ bbe mí bbʉh car ley ca i tɛn cʉ judio, pa di dyøti guegue ca i ma̱. Guehca xquí hñeme göhtjo mbo ʉ́r mʉy, ca Ocja̱ i cumpli ncja ngu̱ ga ma̱, guegue‑ca̱ bi nú̱ rá zö cja̱ bi xifi di mandado hua jar jöy. \v 14 Guejquitjogöjʉ, bbʉ di nesta gri tɛngöjʉ car ley ca bi ma̱n car Moisés pa di ttajquijʉ car nzajqui ca i ntjumʉy, nubbʉ́, di pøni, guejcöjʉ gri jonijʉ ja grí ta̱jcöjʉ‑cá̱. Nubbʉ, jin di jogui gua tøhmijʉ ca Ocja̱, pa da perdonaguitjojʉ co cár tzi pöjö. Ncjahmʉ ya xtrú pöti ca Ocja̱ cár palabra ca bi xih car Abraham, ya jin di jogui gua e̱me̱bijʉ. \v 15 Cʉ cja̱hni cʉ xí tsjih car ley ca bi ma̱n car Moisés, tiene que da dyøjte, cja̱ bbʉ ji̱na̱, da ttun cár castigojʉ. Nu cʉ cja̱hni cʉ jí̱ xcá dyødejʉ car ley ca bi ma̱n car Moisés, jin gui tzö da dɛnijʉ‑ca̱, como jí̱ xcá mba̱dijʉ ja i ncja. Guejtjo hne̱je̱, jin gui tzö da ncastiga como ngu̱ ga ma̱n car ley. \p \v 16 Ca Ocja̱ bi xih car Abraham guegue di dyøhtibi cʉ dda favor rá tzi zö, jøntsɛtjo porque bi hñeme car Abraham car palabra ca xquí ma̱n ca Ocja̱. Guejti quí ba̱jtzi car Abraham cʉ jí̱ bbe mí bbʉy, ca Ocja̱ di cjajpi mismo cʉ favor‑cʉ́. Göhtjo yʉ to i e̱me̱, ca Ocja̱ da perdonabitjo co cár tzi pöjö, guegue‑yʉ́ xí ttzoquibi mismo car promesa ca bi tsjih car Abraham, como i nú̱‑yʉ ca Ocja̱ ncjahmʉ í ba̱jtzi car Abraham hne̱je̱. Yʉ cja̱hni yʉ rí hñe̱je̱ digue cár cji car Abraham i i̱na̱jʉ, bi ttuni guegue‑yʉ car promesa, por rá nguehca̱ rí dɛn car ley. Pe jin gui jøña̱ cʉ to i tɛn car ley xí ttun car promesa. Guejtjo xí ttuni göhtjo yʉ pé ddaa yʉ i e̱me̱bijʉ cár tzi pöjö ca Ocja̱, ncja ngu̱ nguá hñeme car Abraham. Göhtjo‑yʉ da ttun car favor ca bi ttun car Abraham. I pøni ncjahmʉ dʉm tajʉ car Abraham, cja̱ í ba̱jtziguijʉ, dí göhtjojʉ como ngu̱ xtá e̱me̱jʉ ca Ocja̱ ncja ngu̱ nguá hñeme car Abraham, bbʉ dí judiojʉ o bbʉ jin dí judiojʉ. \v 17 Ya xí nzʉh car palabra ca bi ma̱n ca Ocja̱ bbʉ mí xih car Abraham: “Nuquɛ, por rá nguehca̱ xquí hñe̱me̱gui, gui cja ʉ́r tajʉ rá ngu̱ cja̱hni cʉ da hmʉh pʉ pé dda jñini, göhtjo tema jöy.” Bi tsjifi ncjapʉ como mí e̱me̱ ca Ocja̱, göhtjo mbo ʉ́r mʉy. Guegue mí pa̱di, rí hñe̱h ca Ocja̱ cam vidajʉ, hasta guejti cʉ cja̱hni cʉ ya xí ndu̱, ca Ocja̱ i ungui nzajqui guegue‑cʉ hne̱je̱. Guejtjo i mandado da ncja cʉ cosa cʉ jí̱ bbe i bbʉy, cja̱ tiene que da hmʉh‑cʉ, como ngu̱ ga ma̱. \p \v 18 Masque ya xi mí ma̱n car Abraham, ya má yabbʉ xquí tjoh car tiempo pa di hmʉh hnár ba̱jtzi, nde̱jma̱ bi hñeme di hmʉy, cja̱ guegue di cja ʉ́r ta rá ndo ngu̱tsjɛ yʉ cja̱hni, como guehca̱ xquí xih ca Ocja̱. Bi xifi: “Drá ndo ngu̱tsjɛ quir ba̱jtzi cʉ da hmʉy, ncja yʉ tzø.” \v 19 Ya xquí mbe̱n car Abraham, ya jin di jogui di hmʉh hnár ba̱jtzi, como ya xquí ndo ntita, casi ya xi mí pɛhtzi cien año, cja̱ ya xti tjeh cár nzajqui. Guejti car Sara ca múr bbɛjña̱ guegue, ya xquí ndo nchujchu, cja̱ göhtjo ʉ́r vida jí̱ mí ønte. \v 20 Pe jin gá yomfe̱ni car Abraham bbʉ mí xih ca Ocja̱ di hmʉh hnár ba̱jtzi. Bi mpöjö, cja̱ bi hñeme göhtjo mbo ʉ́r mʉy, tiene que di ncja‑ca̱. \v 21 Como mí pa̱ guegue, ca Ocja̱ jin di zö rá ntji̱ di cumpli ncja ngu̱ xquí xifi, bi hñe̱me̱ car Abraham, cierto di hmʉh hnár ttʉ. \v 22 Bi ncjapʉ gá tzøpi ca Ocja̱, cja̱ guegue‑ca̱ bi xih car Abraham, jin di dyʉhtibi ʉr huɛnda digue ca rá nttzo ca xquí dyøte, di jnu̱tjo ncjahmʉ jin te di tu̱. \p \v 23-24 Nʉr palabra nʉ bi tsjih car Abraham, jin di ttʉhtibi ʉr huɛnda digue ca rá nttzo ca mí tu̱, bi tju̱x pʉ jar Escritura pa hne̱quigöjʉ, gu pa̱dijʉ, ca Ocja̱ da nu̱guijʉ rá zö hne̱je̱, bbʉ gu e̱me̱bijʉ cár promesa ncja ngu̱ gá hñeme car Abraham. Dí pa̱dijʉ rá nzɛh cár promesa ca Ocja̱, jin da ttʉjtiguijʉ ʉr huɛnda digue ca xtú øtijʉ. Car Tzi Ta ji̱tzi bi xox cam Tzi Jmu̱jʉ Jesús, eso dár pa̱dijʉ, ya jin te dí tu̱jʉ ya. \v 25 Bbʉ mí du̱ cam Tzi Jmu̱jʉ, bi gu̱ti ca rá nttzo ca xtá øtijʉ. Cja̱ car Tzi Ta ji̱tzi pé bi cjajpi bi jña̱ ʉ́r jña̱ pa dár pa̱dijʉ, cierto xí ccʉzquijʉ göhtjo ca ndí tu̱jʉ. \s1 El resultado de ser declarados justos \c 5 \p \v 1 Nugöjʉ, como ya xtí pa̱dijʉ, xí perdonaguijʉ ca Ocja̱ co cár tzi pöjö, guejtjo dí pa̱dijʉ, ya xqui nú̱guijʉ rá zö hne̱je̱. Guehca̱ xcá hmöh madé cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo, ya xí ngo ʉ́r mʉy car Tzi Ta ji̱tzi, cja̱ nuya, dí mpöjcöjʉ ya‑cá̱. \v 2 Cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo xí möxquijʉ. Bbʉ ji̱na̱, jin di nu̱guijʉ rá zö car Tzi Ta ji̱tzi, cja̱ jin di jogui gua cuatijʉ. Pe nuya i cca̱jtiguijʉ rá zö, cja̱ dí mpöjmʉ ya‑ca̱. Guejtjo dí mpöjmʉ, como ya xtí tøhmijʉ car pa gu ma grí hmʉpjʉ cam Tzi Tajʉ pʉ ji̱tzi, gu cca̱htijʉ te tza rá zö guegue. \v 3 Guejtjo dí mpöjmʉ menta dí bbʉpjʉ hua jar jöy, hasta dí mpöjmʉ bbʉ dí sufrijʉ hne̱je̱. Como dí pa̱dijʉ, ca dár tzöjʉ prueba, más grá cuatijʉ ca Ocja̱ cja̱ más grá zɛdijʉ ca dár e̱me̱jʉ guegue. \v 4 Cja̱ bbʉ dí tzɛjtijʉ cʉ prueba, nubbʉ, dí nxödijʉ ja ncja gár hmʉpjʉ pa gu tzøpijʉ ca Ocja̱. Diguebbʉ ya, ca más gár hmʉpjʉ ncja ngu̱ ga ne ca Ocja̱, más gár pɛhtzibijʉ confianza da ttajquijʉ ca dí tøhmijʉ. \v 5 Dí pa̱dijʉ, jin da jiöjquijʉ car Tzi Ta ji̱tzi. Ntjumʉy da ddajquijʉ ca dí tøhmijʉ. Guegue xpá mɛjnquijʉ cár tzi Espíritu grá yojmʉ, cja̱ nuca̱ i föxquijʉ. I xijquijʉ, i ndo neguijʉ ca Ocja̱, cja̱ da cumpli göhtjo ca xí xijquijʉ. \p \v 6 Ma̱hmɛto nim pa ndí meyajʉ ca Ocja̱, nim pa ndí pa̱dijʉ ja ncja drí perdonaguijʉ ca ndí tu̱jʉ. Pe bbʉ mí zøh car tiempo ca xquí ma̱n car Tzi Ta ji̱tzi, bi du̱ car Jesucristo pa gá möx yʉ cja̱hni yʉ i ndu̱jpite. \v 7 Jin gui bbʉh hnar cja̱hni ca di ma̱h cár mi̱nga̱‑cja̱hnihui hasta di jñɛgui di bböhti por rá nguehcá̱. Masque drá zö cár vida cár hñohui, pe jin di dö cár vida por rá ngue guegue. Tal vez di ni̱gui hnar cja̱hni ca di jñɛgui di bböhti por rá ngue cár hñohui, bbʉ di hñi̱na̱, i ndo mu̱hui ca hnáa. \v 8 Nugöjʉ, bbʉ jí̱ bbe ndí meyajʉ ca Ocja̱, nim pa ndí jogui cja̱hnijʉ. Ndí ndu̱jpitejʉ. Nu car Tzi Ta ji̱tzi bi neguijʉ rá ngu̱, hasta bi dö cár Tzi Ttʉ pa gá ndu̱ por rá nguejcöjʉ. \v 9 Nuya, ca xtá cuatijʉ jár dyɛ car Jesucristo, car Tzi Ta ji̱tzi i nu̱guijʉ ncjahmʉ jin te gri tu̱jʉ, como bbʉ mí du̱ car Cristo, bi ttuni guegue car castigo ca dí merecejʉ. Bbʉ xta ncja car juicio, ya jin da zʉjquijʉ car castigo ca rí ntzöhui da ttajquijʉ, como nuya dí yojmʉ car Jesucristo. \v 10 Má̱hmɛto ndí ʉjʉ car Tzi Ta ji̱tzi, ni mpa ndí ne gua hmʉpjʉ guegue. Pe ca xcá ndu̱ cár Tzi Ttʉ, xí ngo ʉm lugarjʉ, nuya xí ngo ʉ́r mʉy car Tzi Ta ji̱tzi, cja̱ dí pa̱dijʉ hne̱je̱, gu nú̱jʉ car nzajqui ca jin da tjegue, como ya xtí yojmʉ cár Ttʉ ca Ocja̱. \v 11 Guejtjo dí mpöjmʉ ca dár hmʉpjʉ car Tzi Ta ji̱tzi yʉ pa‑ya. Como xí hmöh madé cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo, nuya i nu̱guijʉ rá zö cam Tzi Tajʉ, cja̱ dí mpöjcöjʉ‑ca̱. \s1 Adán y Cristo \p \v 12 Má ndo yabbʉ ca primero ʉr hñøjø bi dyøti ca rá nttzo. Guegue múr Adán. Como guá hñe̱ guegue göhtjo yʉ cja̱hni hua jar jöy, göhtjo bi dɛnijʉ cár hmʉy car Adán. Guegue‑cʉ bi dyøti ca rá nttzo hne̱je̱. Guehca̱ gá dyøti ca rá nttzo car Adán, bi tja̱jquibi ca mír yojmi ca Ocja̱, cja̱ guejtjo bi tjeh cár nzajqui, bi du̱. Pé bi ncjadipʉ göhtjo cʉ pé dda cja̱hni cʉ xí hmʉjcua jar jöy, como göhtjo xí dyøtijʉ ca rá nttzo. \v 13 Bbʉ jí̱ bbe mbá e̱h car Moisés pa di xih cʉ cja̱hni car ley, cʉ cja̱hni mí øtijʉ ca rá nttzo. Pe jí̱ mí tja̱mpi ʉr huɛnda ncja ngu̱ ga ma̱m pʉ jar ley, como mí u̱jtjo to di nzofo o di xijmʉ ja i ncja car ley. \v 14 Pe nde̱jma̱ bi du̱ göhtjo cʉ cja̱hni‑cʉ hne̱je̱, bi ttunijʉ car castigo ca xquí ttɛmbi car Adán. Göhtjo mí tu̱jʉ, como göhtjo mí øtijʉ ca rá nttzo. Mí bbʉh cʉ dda cja̱hni cʉ mí øti tchʉtjo ca már nttzo. Már nttzo ca mí øti cʉ cja̱hni‑cʉ́, pe como jí̱ mí pa̱dijʉ ja i ncja cʉ i ccax ca Ocja̱, jí̱ mí ntøxtihui ca Ocja̱. Nu car Adán, más már ndo nttzo ca bi dyøte, como bi dyøti ca xquí ccax ca Ocja̱. Guegue car Adán bi fʉjti cam razajʉ, eso, dí göhtjojʉ dí øtijʉ ca rá nttzo hne̱je̱, Nu car Jesucristo bi fʉjti hnar ddadyo raza yʉ cja̱hni. Ncjahmʉ í ba̱jtziguijʉ guegue, göhtjo yʉ to i e̱me̱, como guegue xí ddajquijʉ hnar ddadyo hmʉy. \p \v 15 Hna parte i jñɛjmi car Adán car Jesucristo, cja̱ hna parte i mbödihui. Cierto már ndo nttzo ca bi dyøti car Adán, bi ttzon nʉm hmʉyjʉ, dí göhtjojʉ, por eso, i tu̱ göhtjo yʉ cja̱hni yʉ i bbʉjcua jar jöy. Pe rá ndo nzɛh ca Ocja̱, cja̱ i ndo jui̱guiguijʉ, eso guegue xí möxquijʉ, xí ngʉzquigöjʉ car castigo ca bi zoguiguijʉ car Adán, cja̱, xí pötiguijʉ ca bbɛto ʉm hmʉyjʉ. Car Jesucristo co ni cár tzi pöjö xí möxquijʉ ncjapʉ. \v 16 Nu car Adán, por rá nguehca̱ gá ntøxtihui ca Ocja̱, bi tsjifi di du̱. Ca hnaatjo ʉr cosa rá nttzo bi dyøti guegue, xí ntʉngui, xí nzʉdi göhtjo yʉ cja̱hni, hasta dí göhtjojʉ, tiene que gu tu̱jʉ. Pe nde̱jma̱ rá nzɛh ca Ocja̱, cja̱ guegue xí nda̱guijʉ co cár tzi tti̱jqui. Masque rá ngu̱ vez xtú øtijʉ ca rá nttzo, ca Ocja̱ co cár tzi pöjötjo i cjʉzquigöjʉ göhtjo ca rá nttzo ca xtú øtijʉ, cja̱ i nu̱guijʉ ncjahmʉ jin te dí tu̱jʉ. \v 17 Car Adán, bi ntøxtihui ca Ocja̱ ca hnar vez, cja̱ por rá nguehca̱, xí ttajquijʉ car castigo ca dár tu̱jʉ, dí göhtjojʉ. Pe rá ndo ngu̱ cár tzi tti̱jqui ca Ocja̱, cja̱ guegue co cár pöjö i nu̱guijʉ ncjahmʉ jin te dí tu̱jʉ, göhtjo yʉ to xí nguati jár dyɛ car Jesucristo. Masque gu tu̱jʉ, guegue da ddajquijʉ hnar ddadyo nzajqui pa grí hmʉpjʉ ca Ocja̱ göhtjo ʉr tiempo. \p \v 18-19 Car Adán bi mʉdi bi dyøti ca már nttzo, cja̱ cár hmʉy guegue xí tzɛjpiguijʉ nʉm hmʉyjʉ, eso dí göhtjojʉ dí øtijʉ ca rá nttzo hne̱je̱. Rí ntzöhui gu bbɛdijʉ. Nu car Jesucristo bi dyøjti cár Tzi Ta ji̱tzi, göhtjo ʉ́r vida, cja̱ bbʉ mí du̱, bi gu̱ti ca rá nttzo ca xtá øtijʉ. Eso, ya xqui nu̱guijʉ ca Ocja̱ ncjahmʉ jin te gri tu̱jʉ, cja̱ ya xí ngʉzquijʉ car castigo ca di ttajquijʉ. Nuya, da ddajquijʉ car nzajqui ca jin da tjegue. \p Bi tja̱jquibi car Adán ca mír yojmi ca Ocja̱, como jin gá ne gá dyøjte, cja̱ bi ttzon cár hmʉy. Nugöjʉ, bbʉ dí cuatijʉ jár dyɛ car Jesucristo, guegue‑ca̱ pé i pötigui cam hmʉyjʉ pa pé da jogui gu cuatijʉ ca Ocja̱ cja̱ gu yojmʉ‑ca̱. \p \v 20 Bbʉ jí̱ bbe mí ttun cʉ cja̱hni car ley, mí øtijʉ ca már nttzo, pe jí̱ tza mí cjajʉ ndumʉy. Eso, bi tsjijmʉ car ley, pa di tja̱mpi ʉr huɛnda digue ca mí øtijʉ. Nubbʉ, bi ba̱dijʉ, cierto már nttzo ca mí øtijʉ. Bi ncjapʉ gá ngu̱jqui ca mír ndu̱jpite cʉ cja̱hni. Nu ca Ocja̱, i ndo jui̱guiguijʉ. Guegue nde̱jma̱ bi jion car manera pa bi möxquigöjʉ. \v 21 Bi gu̱xquigöjʉ jár dyɛ ca Jin Gui Jo, pa ya jin da mandadoguijʉ cʉm nttzomfe̱nijʉ, cja̱ pa ya jin gu möh pʉ jabʉ rá hmɛxu̱y. Nuya por rá nguehca̱ xtá cuatijʉ pʉ jár dyɛ car Jesucristo, guegue‑ca̱ xí ngʉzquijʉ ca rá nttzo ca ndí tu̱jʉ, cja̱ xí ddajquijʉ hnar ddadyo hmʉy pa gu hmʉpjʉ ca Ocja̱ göhtjo ʉr tiempo. Nuya i mandadoguijʉ guegue co ni cár tzi tti̱jqui. \s1 Muertos en cuanto al pecado pero vivos en Cristo \c 6 \p \v 1 Nuya, ¿ja ncja gu hmʉpjʉ ya bbʉ? ¿Cja gu segue gu øtijʉ ca rá nttzo porque ya xtí pa̱dijʉ, jin da ttʉjtiguijʉ ʉr huɛnda? Como ya xtí pa̱dijʉ, ca Ocja̱ i perdonaguijʉ co ni cár tzi pöjö. \v 2 Ji̱na̱, jin da joh‑ca̱, como ya xtú jɛguijʉ ca ndí øtijʉ ca rá nttzo. Ncjahmʉ dú tu̱jʉ, yojmi car Jesucristo, bbʉ ndú cuatijʉ pʉ jár dyɛ. ¿Dyoca̱ gu seguejʉ gu øtijʉ ca rá nttzo bbʉ? \v 3 ¿Cja huá jin guí pa̱dijʉ ter bɛh ca̱ i sirve car tsjixtje? Bbʉ ndú xixtjejʉ pa dá tɛnijʉ car Jesucristo, ncjahmʉ dú yojmʉ guegue bbʉ mí du̱. \v 4 Car hora dú xixtjejʉ, bi nttzɛdi pʉ ca bbɛto ʉr hmʉy ndár hmʉpjʉ. Ncjahmʉ dú yojmʉ car Jesucristo bbʉ mí du̱ cja̱ bbʉ mí nttögui. Cja̱ bbʉ ndú cjuadi ndú xixtjejʉ, pé dú yojmʉ car Jesucristo bbʉ mí jña̱ ʉ́r jña̱. Nuya, dí pɛhtzijʉ hnar ddadyo nzajqui, i jñɛjmi car ddadyo nzajqui ca mí pɛhtzi car Cristo bbʉ ya xquí nantzi. Bbʉ mí nantzi guegue, bi ni̱gui te tza rá nzɛh car Tzi Ta ji̱tzi. Ncjapʉ hne̱je̱ da fa̱di te tza rá nzɛh ca Ocja̱ por rá ngue cam vidajʉ. \p \v 5 Nugöjʉ, dí ma̱jmʉ, dú yojmʉ car Jesucristo bbʉ mí du̱, cja̱ guejtjo bbʉ mí jña̱ ʉ́r jña̱. Gu mbe̱nijʉ, ya xi mí hnahño cár vida bbʉ mí nantzi, cja̱ gu ncjagöjʉ pʉ hne̱je̱. Da hnahño car hmʉy ca gár hmʉpjʉ ya. Nuya gu da̱be̱nijʉ ca bbɛto ʉm hmʉygöjʉ. \v 6 Gu mbe̱nijʉ ter bɛh ca̱ bi ncjaguijʉ bbʉ mí ddøti car Jesucristo pʉ jar ponti. Ca bbɛto ʉm hmʉyjʉ ca ndí pɛhtzijʉ, ncjahmʉ guejti‑ca̱ bi tja̱jquibi cár ttzɛdi hne̱je̱, pa ya jin da mandadoguijʉ cʉm nttzomfe̱nijʉ, cja̱ ya jin gu segue gu øtijʉ ca rá nttzo. \v 7 Ya xtí pa̱dijʉ, bbʉ i tu̱ hnar cja̱hni, ya jin gui tzö da dyøti ca rá nttzo. Dí ncjagöjʉ pʉ hne̱je̱. Bbʉ dí mbe̱nijʉ, xpá ddøti pʉ jar ponti ca bbɛto ʉm hmʉyjʉ, ya jin gui tzö gu segue gu øtijʉ ca rá nttzo. \v 8 Como dí mbe̱nijʉ, bi tja̱jquibi cár ttzɛdi ca bbɛto ʉm hmʉyjʉ bbʉ mí du̱ car Jesucristo, guejtjo rí ntzöhui gu mbe̱nijʉ, ya xtí pɛhtzijʉ hnar ddadyo hmʉy ncja ngu̱ cár hmʉy car Cristo bbʉ ya xquí nantzi. \v 9 Guejtjo, dí pa̱dijʉ, car Jesucristo bi du̱ hna veztjo. Digue bbʉ ya bi nantzi, cja̱ nuya, jim pé da du̱, como ya xí wengua jabʉ i tu̱ yʉ cja̱hni. \v 10 Guegue bú e̱je̱, bi cja ʉr cja̱hni ncjaguigöjʉ. Mí nesta di du̱ pa di gu̱ti ca rá nttzo ca i øti yʉ cja̱hni. Eso, bi jñɛgui bi bböhti, cja̱ pé bi jña̱ ʉ́r jña̱. Cja̱ nuya, jin da yojpi da du̱, como ya xí ngu̱ti rá zö göhtjo ca ndí tu̱jʉ. Nuya i bbʉbi cár Tzi Ta ji̱tzi göhtjo ʉr tiempo. Ya jin da nu̱ tema cosa drá nttzo. \v 11 Hne̱hquitjoguɛjʉ, i nesta gui mbe̱nijʉ ncjahmʉ ya xcú tu̱jʉ, eso, ya jin da jogui gui dyøtijʉ yʉ cosa rá nttzo. Nuya, gui hmʉpjʉ hnar ddadyo hmʉy pa gui tzøpijʉ ca Ocja̱, como ya xquí yojmʉ car Jesucristo. \p \v 12 Nuya dí yojmʉ car Jesucristo, pe nde̱jma̱ dí bbʉjtijʉ hua jar jöy, dí bbʉjtijʉ nʉm cuerpojʉ nʉ da du̱. Cja̱ bbʉ ba e̱h cʉ nttzomfe̱ni, dyo guí cjadi mʉyjʉ. Jin gui jñɛguijʉ pa da da̱hquijʉ‑cʉ. \v 13 Ya jin gui unijʉ lugar ca Jin Gui Jo da mandadoquijʉ pa gui dyøtijʉ ca rá nttzo, masque guehca̱ ndí øtijʉ‑cá̱ má̱hmɛto. Nuya, gui döjtijʉ ca Ocja̱ quir mʉyjʉ cja̱ co hne̱h quir cuerpojʉ, pa gui dyøtijʉ ca rá zö. Gui mbe̱nijʉ ncjahmʉ ya xcú tu̱jʉ cja̱ pé xcú nantzijʉ pa gui hmʉpjʉ ddadyo. \v 14 Ma̱hmɛto, bbʉ nguí mbe̱nijʉ di jogui güi ta̱jtsjɛjʉ car salvación, segue mí ta̱hquijʉ quir nttzomfe̱nijʉ, cja̱ jí̱ mí jogui güi jiɛjmʉ ca rá nttzo. Pe nuya, ya xquí pa̱dijʉ, por rá ngue cár tzi pöjötjo xí perdonaquijʉ ca Ocja̱. Tzʉdi, ya xcú cuatijʉ hnar ddadyo jmu̱ ca i nu̱quijʉ cor tti̱jqui, cja̱ nuya, guegue i mandadoquijʉ. \s1 Un ejemplo tomado de la esclavitud \p \v 15 ¿Xi ya bbʉ, cja̱ gu øtijʉ ca rá nttzo porque ya xtí pa̱dijʉ, i perdonaguitjojʉ ca Ocja̱ co ni cár pöjö, cja̱ ya jin gui mandadoguijʉ car ley? Ji̱na̱, ya jin gu øtijʉ ca rá nttzo. \v 16 Gu mbe̱nijʉ, ya xqui bbʉh hnam ddadyo Jmu̱jʉ. Nuquiguɛjʉ, ya xquí pa̱dijʉ ja i ncja cʉ cja̱hni cʉ i bbʉh quí jmu̱jʉ. I pɛjpi‑cʉ, cja̱ rí ga̱x ya, car jmu̱ i ún cár tja̱ja̱. Guehquitjoguɛjʉ, gui mbe̱nijʉ, ¿toca̱ guí ne gui cjajpi ir jmu̱jʉ? Bbʉ gui jñɛguijʉ da mandadoquijʉ quir nttzomfe̱nijʉ, drí ga̱x ya da cju̱hquijʉ pʉ jabʉ jin gui tzö. Pe bbʉ gui jñɛguijʉ da mandadoquijʉ ca Ocja̱, drí ga̱x ya, da ttahquijʉ hnar ddadyo hmʉy, göhtjo rá zö. \v 17 Nuquɛjʉ, má̱hmɛto nguí jñɛguijʉ mí mandadoquijʉ quir nttzomfe̱nijʉ. Pe nuya, ca xquí hñe̱me̱jʉ göhtjo mbo ir mʉyjʉ car ddadyo palabra ca xí tsjihquijʉ, hnahño quir mfe̱nijʉ ya. Rí ntzöhui gui ndo dyöjpijʉ mpöjcje cam Tzi Tajʉ por rá ngue ca xí cjahquijʉ. \v 18 Nuya, ya jin gui ɛquijʉ ca Jin Gui Jo pa gui dyøtijʉ cosa cʉ jin gui tzö. Nuya, gue ca Ocja̱ i mandadoquijʉ pa gui dyøhtibijʉ cár tzi voluntad. \v 19 Pe ntoja rá ntji̱ ya cosa ya dár xihquijʉ ya. Eso, dí jɛquigö hnar cja̱hni ca i pɛjpi cár jmu̱ cja̱ i nccu̱hti cár tja̱ja̱, pa da jogui gui ntiendejʉ, cja̱ gui pa̱dijʉ tema jmu̱ guí ne gui tɛnijʉ. Bbʉ jí̱ bbe nguí e̱me̱jʉ na̱r tzi ddadyo jña̱, nguí øtijʉ ca rá nttzo. Car tiempo‑ca̱, menta mír tjoh cʉ pa, mír ngu̱jqui ca nguír dyøtijʉ ca már nttzo. Pe nuya, ca ya xquí ndötsjɛjʉ jár dyɛ ca Ocja̱, nuya gui nxödijʉ gui dyøtijʉ ca rá zö. Cja̱ nuya, ca rí tjoh car tiempo, da ngu̱jqui ca guír dyøtijʉ ca rá zö. \p \v 20 Bbʉ nguí bbʉjtijʉ jár dyɛ ca Jin Gui Jo, jí̱ nguí mbenijʉ ter bɛh ca̱ güi dyøtijʉ pa güi tzøpijʉ ca Ocja̱. Nubbʉ, nguí ungui ir mʉyjʉ güi dyøtijʉ ca rá nttzo. \v 21 ¿Ter bɛh ca̱ mí sirvequijʉ ca nguí øtijʉ cosa rá nttzo? u̱jtjo. Cja̱ nuya, bbʉ guí mbe̱nijʉ ja ncja nguír hmʉpjʉ má̱hmɛto, hasta guí pɛhtzi ir tzöjʉ. Bbʉ jin güi jiɛjmʉ car ttzovida‑ca̱, güi bbɛdijʉ hne̱je̱. \v 22 Pe nuya, ca ya xquí pønijʉ jár dyɛ ca Jin Gui Jo cja̱ ya xquí cuatijʉ jár dyɛ ca Ocja̱, gue ca Ocja̱ guí pɛjpijʉ ya. Guegue i föxquijʉ pa gui hmʉpjʉ hnar vida rá zö, cja̱ xtrí ga̱x ya, xquí pɛhtzijʉ car nzajqui ca jin da tjegue, ncja hner tja̱ja̱jʉ drá tzi zö. \v 23 Ca to i øti ca rá nttzo, i sirvebi ca Jin Gui Jo. Nu ca da ttuni jár ga̱tzi, da ma pʉ jabʉ rá hmɛxu̱y, da bbɛh pʉ. Nu ca to xí nguati jár dyɛ car Jesucristo, da ttun car nzajqui ca jin da tjegue, como car Tzi Ta ji̱tzi ya xqui nu̱ car cja̱hni‑ca̱ ncjahmʉ jin te di tu̱. \s1 Un ejemplo tomado del matrimonio \c 7 \p \v 1 ʉm cjua̱da̱quijʉ, pé ntoja guí pa̱dijʉ ja i ncja car ley. Menta dí bbʉjtijʉ, i bbʉh hnar ley ca i mandadoguijʉ. Pe bbʉ ya xcrú tu̱jʉ, ya jin da mandadoguijʉ tema ley. \v 2 Por ejemplo, hnar bbɛjña̱ ca i bbʉ ʉ́r da̱me, xí ntja̱jtihui, tiene que da dyøti ca i bbɛjpi cár da̱me menta di bbʉh‑ca̱, como guegue‑ca̱ i mandadobi. Pe bbʉ da du̱ car hñøjø, car bbɛjña̱ ya jin gui pɛhtzi to da mandadobi, porque ya xí ndu̱ cár da̱me̱. \v 3 Menta i bbʉjti cár da̱me̱ car bbɛjña̱, jin gui tzö da yojmi pé hnar hñøjø. Bbʉ da dyøti‑ca̱, da ndu̱jpite, rí ntzöhui da ttun cár castigo. Pe bbʉ ya xí ndu̱ cár da̱me̱, ya jin gui bbʉh ca hnáa ca mí mandadobi car bbɛjña̱. I pɛhtzi derecho da ntja̱jtihui pé hnar hñøjø, cja̱ jin da ndu̱jpite. Nugöjʉ, dí jñɛjmʉ hnar bbɛjña̱ ca i bbʉbi cár da̱me, como i bbʉh ca hnaa ca i mandadoguijʉ. \p \v 4 Nuquiguɛjʉ, cjua̱da̱, gui mbe̱nijʉ, i bbʉh ca hnaa ca i mandadoquijʉ, gue car Jesucristo, como ya xcú cuatijʉ jár dyɛ. Cja̱ bbʉ mí du̱ guegue pʉ jar ponti, ncjahmʉ guehpʉ xpá tja̱jquibi cár ttzɛdi cʉm mfe̱nijʉ cʉ ndí mbe̱nijʉ má̱hmɛto, göhtjo co ni ca bbɛto ʉm hmʉyjʉ. Ncjapʉ, dá cojmʉ ncja hnar bbɛjña̱ ca ya xí ndu̱ cár da̱me̱. Guejtjo guehca̱ gá nantzi car Jesucristo cja̱ nuya pé xqui bbʉy, ya xí ni̱gui toca̱ gu yojmʉ ya. Nuya gu yojmʉ guegue cja̱ gu hmʉpjʉ hnar ddadyo hmʉy ncja ngu̱ ga ne ca Ocja̱. \v 5 Cam hmʉyjʉ ca ndí bbʉpjʉ má̱hmɛto, segue ndí øtijʉ ca rá nttzo. Mí ɛguijʉ cʉm nttzomfe̱nijʉ pa ndár øtijʉ ca jí̱ mí tzö. Nu car ley mí ccaxquijʉ pa jin gua øtijʉ ncjapʉ. Nubbʉ, más mí ndo pura cʉm nttzomfe̱nijʉ, mí ntøxtihui car ley. Ncjahmʉ mí mföxihui car ley cja̱ co cʉm mfe̱nitsjɛjʉ, mí ɛguijʉ gua øtijʉ ca rá nttzo. Bbʉ jin di tja̱jquibi cár ttzɛdi cʉ nttzomfe̱ni cʉ mí mandadoguijʉ, gua bbɛdijʉ, bbʉ. \v 6 Pe nuya, ya jin gui mandadoguijʉ car ley ca ndí tɛnijʉ má̱hmɛto, como ya xtú wembijʉ‑ca̱ ca gá ndu̱ car Jesucristo. Nuya i mandadoguijʉ ca Ocja̱, como nuya dí yojmʉ cár Tzi Espíritu Santo. Masque ya xqui bbʉh cam Jmu̱jʉ, pe ncjahmʉ ya xtí dyojʉ libre. \s1 El pecado que está en mí \p \v 7 ¿Ter bɛj nʉ dí xihquijʉ digue car ley, bbʉ? ¿Cja dí xihquijʉ jin gui tzö ca i ma̱n car ley? Ji̱na̱. Nugö jin gua pa̱di ¿cja már nttzo ca ndí øte? bbʉ jin di xijqui car ley, már nttzo ca ndár nejpi quí mɛjti cam hñohui. I bbʉh ca hnar parte car ley pʉ jabʉ i ma̱: “Jin gui nejpi ca i pɛhtzi quer hñohui.” \v 8 Masque rá zö ca i ma̱n car ley, ncjahmʉ i ntøxtihui cʉm mfe̱ni. Bbʉ jí̱ bbe ndí pa̱di te i ma̱n car ley, jin tza mí ɛgui cʉm nttzomfe̱ni. Pe bbʉ mí tsjijqui, jin gua nejpi quí mɛjti cam hñohui, nubbʉ, bi pura bi dyɛgui cʉm nttzomfe̱ni pa dá hui̱mbi quí mɛjti. \v 9 Má̱hmɛto bbʉ jí̱ bbe ndí ntiende ter bɛh ca̱ i ma̱n car ley, ncjahmʉ ndí bbʉy rá zö, ndí i̱na̱gö jin te ndí tu̱. Pe ca xtá pa̱di te i ma̱n car ley, nubbʉ, bi ndo dyɛgui cʉm nttzomfe̱ni. Nubbʉ́, cja dú pa̱di ndí ndu̱jpite, cja̱ mír ntzöhui gua bbɛdi, ncja ngu̱ ga ma̱n car ley. \v 10 Car ley i xijquijʉ, bbʉ gu cumplijʉ göhtjo ca i ma̱, da ttajquijʉ car nzajqui ca jin da tjegue. Pe nugö, bi xijqui mír ntzöhui gua tu̱, como nde̱jma̱ jí̱ ndá cumpli. \v 11 Bbʉ ndí øjcö cʉ cosa cʉ i ccax car ley, mí ɛgui cʉm nttzomfe̱ni pa dá øtitjo cʉ cosa‑cʉ. Cja̱ bbʉ ya xtá øte, nubbʉ, dú pa̱di, mír ntzöhui gua bbɛdi. \p \v 12 Pe nuca̱, jí̱ múr nttzojqui car ley. Rá zö ca i xijquijʉ car ley, cja̱ cʉ mandamiento cʉ ba e̱h pʉ jar ley, göhtjo i xijquijʉ gu øtijʉ ca rá zö, gu tɛnijʉ ca ncjua̱ni, gu hmʉpjʉ ncja ngu̱ ga ne ca Ocja̱. \v 13 Nuya, cja xtú cca̱htijʉ, rá zö ca i ma̱n car ley. Pe nde̱jma̱ i xijqui car ley, dár ntzögöbbe gu tu̱. ¿Cja i pøni ncjahmʉ dúr nttzojqui car ley dí nesta gu tu̱? Ji̱na̱. Jí̱ ʉ́r nttzojqui car ley, como nuca̱ i xijqui ca rá zö. ʉ́r nttzojqui cʉm mfe̱nitsjɛgö, como nucʉ́ i ntøxtihui car ley. Bbʉ ndí øjcö te i ma̱n car mandamiento ca i cuati pʉ jar ley, más mí ndo ɛgui cʉm nttzomfe̱ni pa gua øti ca xí ccax ca Ocja̱. Eso, por rá ngue car mandamiento, dú pa̱di, nttzɛditjo rá nttzo cʉm mfe̱nitsjɛgö. \p \v 14 Dí pa̱dijʉ, car ley i xijquijʉ te i ne ca Ocja̱, cja̱ co ja ncja rí ntzöhui gu hmʉpjʉ. Pe nugö, jin dí bbʉjcö ncjapʉ, como dí bbʉjti na̱m cuerpo na̱ da du̱ cja̱ co cʉm mfe̱ni cʉ rí hñe̱h ca bbɛto ʉm hmʉy. Nucʉ, segue i ɛgui gu øti ca rá nttzo. \v 15 Ca rá zö dí mbe̱ni gu øte, jin dí øti‑ca̱. Nu ca rá nttzo dí ne gu jɛgui, dí øtitjo. Ncjahmʉ jin dí bbʉjtsjɛgö pa gu mandadotsjɛ te gu øtigö. \v 16 Como dí pa̱tsjɛ, jin gui tzö ca dí øte, ncjahmʉ dí bbʉbbe acuerdo car ley. Tzʉdi, dí pa̱di, rá zö ca i ma̱n‑ca̱. \v 17 I pøni ncjahmʉ jin gui guejquitsjɛgö dí øti ca rá nttzo. Gue cʉm nttzomfe̱ni cʉ i ɛgui. \v 18 I bbʉjti ca bbɛto ʉm hmʉy ca ndí bbʉy bbʉ jí̱ bbe ndí e̱me̱ car Jesucristo. Nugö, mbo ʉm mʉy dí mbe̱ni gu øti ca rá zö. Nu cʉ mfe̱ni cʉ rí hñe̱h ca bbɛto ʉm hmʉy, i ta̱gui, jin gui jɛgui gu øti ca rá zö. \v 19 Porque cʉ cosa rá zö cʉ dí mbe̱ni gu øte, jin dí øti‑cʉ. Nu cʉ cosa rá nttzo cʉ dí ne gu jɛgui, guehcʉ dí øtitjo‑cʉ. \v 20 Bbʉ jin dí øtigö ncja ngu̱ dar mbe̱ni mbo ʉm tzi mʉy, ncjahmʉ jin dí bbʉjtsjɛgö. Nu cʉ nttzomfe̱ni cʉ rí hñe̱h ca bbɛto ʉm hmʉy, nucʉ́, i ɛgui gu øtitjo ca rá nttzo. \p \v 21 Nuya, ya xtú cca̱hti, bbʉ dí mbe̱ni gu øti hnar cosa rá zö, nde̱jma̱ pé ba e̱ pé hnar mfe̱ni, i ɛgui gu øti hnar cosa rá nttzo. Ncjahmʉ dí yohti cʉm mfe̱ni. \v 22 Bbʉ dí mbe̱ni mbo ʉm tzi mʉy te i ma̱n car ley ca rí hñe̱h ca Ocja̱, dí mpöjö, cja̱ dí ne gu øti ca i ma̱. \v 23 Pe jin gui hnaatjo ca dí mbe̱ni. Menta dí bbʉjti na̱m cuerpo na̱ ya xí ttzoni, i bbʉ cʉm nttzomfe̱ni cʉ i ntøxtihui cár ley ca Ocja̱, i ne da mandadogui. Nucʉ, rí hñe̱je̱ ca bbɛto ʉm hmʉy, cja̱ i ɛgui gu øtitjo ca rá nttzo. Ncjajmʉ i ntøxtihui cʉm nttzomfe̱ni co ni cʉm mfe̱ni rá zö. \p \v 24 Tzi probegui, ¿ja gu ncjagö bbʉ? ¿Toca̱ da gʉzquigö yʉm nttzomfe̱ni yʉ i mandadogui cja̱ co hne̱h car ley ca i xijqui rí ntzöhui gu tu̱? \v 25 Dí öjpi mpöjcje ca Ocja̱, i bbʉ ca hnaa ca da gʉzquigö, gue cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo. Bbʉ dí øte ncja ngu ga xijquitsjɛ nʉm tzi mʉy, nubbʉ, dí øjti cár ley ca Ocja̱. Pe bbʉ i mandadogui ca bbɛto ʉm hmʉy, nubbʉ, segue dí øtitjo ca rá nttzo. \s1 La vida que es por el Espíritu de Dios \c 8 \p \v 1 Nugöjʉ, como ya xtú cuatijʉ jár dyɛ car Jesucristo, ya jin da zʉjquijʉ car castigo ca mír ntzöhui di ttajquijʉ. Yʉ to xí hñeme guegue, ya jin gui jñɛgui da mandadobi cʉ nttzomfe̱ni cʉ mí mbe̱ni má̱hmɛto. Nuya, dí yojmʉ car Espíritu Santo, cja̱ guegue i mandadoguijʉ ya. \v 2 Como ngu̱ xtá cuatijʉ jár dyɛ car Jesucristo, ya xtú jɛjmʉ ca bbɛto ʉm hmʉyjʉ. Bbʉ ndí bbʉjtsjɛjʉ, mí ɛgui cʉm nttzomfe̱nijʉ pa gua ntøxtijʉ ca Ocja̱, cja̱ ya xi ndár ma gua bbɛdijʉ. Pe nuya, car Jesucristo xí nzɛjquibi cár ttzɛdi ca bbɛto ʉm hmʉyjʉ. Guejtjo xí ddajquijʉ car Espíritu Santo pa gʉ yojmʉ‑ca̱ cja̱ co hnar ddadyo nzajqui ca rí hñe̱ guegue. \v 3 Rá zö ca i ma̱n cár ley ca Ocja̱. Bbʉ di jogui di cumpli yʉ cja̱hni göhtjo ca i ma̱m pʉ jar ley, nubbʉ́, di dötijʉ car salvación por rá ngue nʉr ley. Pe jin dí jötijʉ gu cumplijʉ. Eso, car Tzi Ta ji̱tzi bú pɛjni cár Tzi Ttʉ, bi cja ʉr cja̱hni, mí bbʉh cár cuerpo ncja nʉm cuerpojʉ. Bú e̱je̱ bi gu̱ti ca rá nttzo ca xtá øtijʉ cja̱ bi gʉzquijʉ cam castigojʉ. Ncjapʉ gá nzɛjquibi cár ttzɛdi ca bbɛto ʉm hmʉyjʉ ca mí ɛgui gua øtijʉ ca rá nttzo. \v 4 Como gue car Espíritu Santo i mandadoguijʉ ya, ya xí jogui gu hmʉpjʉ ncja ngu̱ ga ma̱n cár ley ca Ocja̱. Ya jin gui ɛguijʉ ca bbɛto ʉm hmʉyjʉ pa gu contrabijʉ car ley. \p \v 5 Yʉ cja̱hni yʉ jin gui mandadobi car Espíritu Santo, rí ma ʉ́r mʉyjʉ jøña̱ yʉ cosa yʉ i cja hua jar mundo. Nu yʉ cja̱hni yʉ i yojmi car Espíritu Santo, nuyʉ́ i ungui ʉ́r mʉyjʉ da jion cʉ cosa cʉ rí hñe̱h ca Ocja̱. \v 6 Yʉ cja̱hni yʉ rí ma ʉ́r mʉyjʉ jøña̱ yʉ cosa i cja hua jar mundo, göhtjo xta bbɛj‑yʉ. Nu yʉ to da mbe̱ni ja drí mpöjmi car Espíritu Santo, da hmʉy rá zö, cja̱ da mɛhtzi car nzajqui ca jin da tjegue. \v 7 Cʉ to i joni jøntsjɛ yʉ cosa hua jar jöy, ncjahmʉ i ncontrahui ca Ocja̱. Como jin gui johui ca Ocja̱, jin gui tzö da dyøjti ca i ma̱n cár ley‑ca̱. \v 8 Eso, cʉ cja̱hni cʉ i bbʉjtijʉ ca bbɛto ʉ́r hmʉyjʉ, jin gui tzö da hmʉbi ca Ocja̱ o da mpöjmi guegue. \p \v 9 Pe nuquɛjʉ, ya jin gui tzö gui hmʉpjʉ como ngu̱ nguír hmʉpjʉ má̱hmɛto, como ya xquí yojmʉ car Espíritu Santo. Nuya, guegue da mandadoquijʉ. Ca to jin gui yojmi cár Espíritu ca Ocja̱, jí̱ ʉ́r mɛjti car Jesucristo. \v 10 Nuquiguɛjʉ, como i bbʉ mbo ir mʉyjʉ car Espíritu ca rí hñe̱h car Jesucristo, guejtjo i bbʉ mbo ir mʉyjʉ car ddadyo nzajqui ca rí hñe̱ ji̱tzi, cja̱ ya xqui cca̱jtiquijʉ ca Ocja̱ ncjahmʉ jin te guir tu̱jʉ. Nu quir cuerpojʉ, nde̱jma̱ da du̱, como jí̱ bbe i ccʉzquijʉ car castigo ca bi ttun ca primero ʉr hñøjø bbʉ mí dyøti ca rá nttzo. \v 11 Nuquɛjʉ, ya xquí yojmʉ cár Tzi Espíritu ca Ocja̱, cja̱ guegue‑ca̱ xí ddahquijʉ hnar tzi ddadyo nzajqui. Yʉ pa ya, guí bbʉjtijʉ yir cuerpojʉ yʉ i tu̱, pe drí ga̱x ya, ca Ocja̱ da xoxquijʉ, göhtjo co quir cuerpojʉ, cja̱ da ddahquijʉ car nzajqui ca jin da tjegue, como ngu̱ gá xox car Jesucristo bbʉ ya xquí du̱. \p \v 12 Nuya, ʉm cjua̱da̱quijʉ, ya xtú øtijʉ compromiso gu pɛjpijʉ ca Ocja̱. Ya jin gui tzö gu hmʉpjʉ ncja yʉ cja̱hni yʉ i joni jøña̱ yʉ i cja hua jar mundo. \v 13 Porque bbʉ gui jñɛguijʉ da mandadoquijʉ cʉ nttzomfe̱ni cʉ rí hñe̱h ca bbɛto ir hmʉyjʉ, nubbʉ́, xquí tu̱jʉ bbʉ, göhtjo co quir tzi mʉyjʉ. Pe bbʉ gui jñɛguijʉ da mandadoquijʉ car Espíritu Santo, nubbʉ́, xquí hmʉpjʉ göhtjo ʉr tiempo. Nubbʉ, xta ttzɛjqui cár ttzɛdi ca bbɛto ir hmʉyjʉ, cja̱ co cʉ nttzomfe̱ni cʉ mí yojmi. \p \v 14 Í ba̱jtzi ca Ocja̱ cʉ cja̱hni göhtjo cʉ i jñɛgui da mandadobijʉ car Espíritu Santo. \v 15 Má̱hmɛto, bbʉ jí̱ bbe ndí cuatijʉ jár dyɛ car Jesucristo, ndí tzu̱jʉ ca Ocja̱, cja̱ ndí bbʉpjʉ ncja muzo cʉ i hmɛjpi gá fuerza göhtjo ca da mɛfi. Pe nuya, ca ya xtár yojmʉ car Espíritu Santo, nuya dí tzö mbo ʉm tzi mʉyjʉ, ʉm Tzi Tajʉ ca Ocja̱, cja̱ nugöjʉ, í ba̱jtziguijʉ ca̱. Nuya, bbʉ dí nzojmʉ ca Ocja̱, dí xijmʉ ncjahua: “Nuquɛ, ʉm Tzi Taquije.” \v 16 Nuya dí pa̱dijʉ mbo ʉm tzi mʉyjʉ, ya xtú cjajʉ í ba̱jtziguijʉ ca Ocja̱. \v 17 Como ya xtí pa̱dijʉ, í ba̱jtziguijʉ ca Ocja̱, guejtjo dí pa̱dijʉ, ba e̱h car pa bbʉ xtá cjajpi ʉm mɛjtigöjʉ göhtjo cʉ cosa rá zö cʉ i pɛhtzi cam Tzi Tajʉ, como dí yojmʉ car Jesucristo cja̱ mero guegue ʉ́r Ttʉ ca Ocja̱. Bbʉ dí sufrijʉ hna tzi tʉjqui hua jar jöy por rá nguehca̱ dár yojmʉ car Cristo, nubbʉ, gu yojmʉ guegue pʉ jar ji̱tzi hne̱je̱, gu nú̱göjʉ göhtjo ca rá zö. \p \v 18 Bbʉ dí sufrijʉ hna tzi tʉjqui menta dí bbʉpjʉ hua jar jöy, gu mbe̱nijʉ, jin gui ngu̱, más drá ndo ngu̱ cʉ cosa rá ndo zö cʉ gu nú̱göjʉ bbʉ pé xtu e̱h cam Tzi Jmu̱jʉ Jesús. \v 19 Göhtjo yʉ dí cca̱htijʉ hua jar mundo, yʉ cosa yʉ xí dyøti ca Ocja̱, ncjahmʉ göhtjo i tøhmi car pa ca xí ma̱ guegue, bbʉ xta tjojqui ddadyo. Nubbʉ́, ntero da mbödi pa da hmʉy rá zö. Car pa‑ca̱, nugöjʉ yí ba̱jtziguijʉ ca Ocja̱, gu jñɛjmʉ car Jesucristo. \v 20 Bbʉ mí dyøti ca rá nttzo ca primero ʉr hñøjø, bi ttzon cár hmʉy guegue, cja̱ guejtjo bi ttzoni göhtjo yʉ i cja hua jar mundo. Masque jin tema nttzojqui mí pɛhtzi cʉ zu̱we̱ co cʉ pe dda cosa cʉ mí bbʉy, pe ca Ocja̱ bi mandado göhtjo di sufri parejo, yʉ cja̱hni cja̱ co yʉ planta cja̱ co göhtjo tema zu̱we̱ yʉ i bbʉjcua jar jöy, hasta bbʉ xta zøh car pa ca xí ma̱n ca Ocja̱. Nubbʉ, cja da gʉhtzibi car sufrimiento i tzöjʉ cja̱ da jojqui göhtjo di ddadyo. \v 21 Bbʉ xta ncja‑ca̱, da u̱jtjo yʉ cosa rá nttzo yʉ i bbʉjcua jar mundo yʉ pa ya. Da hmʉpjʉ rá zö cʉ zu̱we̱, ya jin da sufri, göhtjo co cʉ pé dda cosa cʉ dí cca̱htijʉ. Guejquitjogöjʉ, yí ba̱jtziguijʉ ca Ocja̱, gu hmʉpjʉ libre, ya jin gu nú̱jʉ ca rá nttzo. Gu ndo hmʉpjʉ rá zö, hasta gu jñɛjmʉ ca Ocja̱. \v 22 Desde car pa ca bi ttun car Adán cár castigo hasta rá pa ya, i sufritjo göhtjo yʉ te i bbʉjcua jar mundo, ncjahmʉ göhtjo i cju̱ti ca rá nttzo ca bi dyøti car Adán, cja̱ göhtjo i tøhmi, ¿ncjahmʉ da zʉh car pa bbʉ xta ccʉhtzibi ca rí sufrijʉ? \v 23 Cja̱ jin gui jøña̱ cʉ zu̱we̱ cja̱ co cʉ pe dda cosa cʉ xí dyøti ca Ocja̱ i sufri. Hne̱quigöjʉ, dí sufrijʉ hne̱je̱, masque dí yojmʉ cár Tzi Espíritu ca Ocja̱. Por rá nguehca̱ dár bbʉjtijʉ co nʉm cuerpojʉ nʉ da du̱, eso, dí sufritjojʉ. Nu car Espíritu Santo i xijquijʉ, ya xpa e̱h car pa bbʉ xta mböj nʉm cuerpojʉ. Nubbʉ́, xta ccʉzquigöjʉ göhtjo ca dí sufrijʉ cja̱ gu cjajʉ ncja ngu̱ ca Ocja̱. \v 24 Guehca̱ xtá cuatijʉ pʉ jár dyɛ car Jesucristo, eso, ya xtí pa̱dijʉ, ba e̱h car pa bbʉ xtá ncjajʉ ncja ngu̱ guegue. Nubbʉ, xtá pɛhtzijʉ car nzajqui ca jin da tjegue, göhtjo co yʉm cuerpojʉ. Pe jí̱ bbe i ttun yʉm cuerpojʉ car nzajqui ca jin da tjegue. Bbʉ ya xcri pɛhtzijʉ‑ca̱, jin di nesta te gua tøhmijʉ. \v 25 Nugöjʉ, nde̱jma̱ dí e̱me̱jʉ, gu mbödijʉ pa gu jñɛjmʉ ca Ocja̱, masque jí̱ bbe dí pa̱dijʉ ja gu ncjagöjʉ bbʉ xta ncja‑ca̱. Pe dí e̱me̱tjojʉ, cierto da ncja, cja̱ dí tøhmijʉ car pa bbʉ xtá nu̱jʉ car nzajqui ca jin da tjegue, göhtjo co yʉm cuerpojʉ. \p \v 26 Menta dí bbʉjtijʉ hua jar jöy co nʉm cuerpojʉ nʉ xí ttzoni, jin gui nzɛjquijʉ, cja̱ jin dí pa̱dijʉ ja gár nzojmʉ ca Ocja̱ ncja ngu̱ rí ntzöhui gu nzojmʉ. Pe dí yojmʉ car Tzi Espíritu Santo, cja̱ guegue i föxquijʉ. Nucá̱ i jui̱guiguijʉ como i cca̱jtiguijʉ, jin gui nzɛjquijʉ. Bbʉ dí orajʉ, i föxquijʉ, porque jin dí pa̱cöjʉ ter bɛh ca̱ i nesta gu xijmʉ ca Ocja̱. Nu car Espíritu Santo i pøhtzi cʉm mfe̱nijʉ, i xih ca Ocja̱. Guejtjo i ju̱htzi quí mfe̱nitsjɛ guegue, i xih ca Ocja̱ cʉ dda mfe̱ni cʉ jin dí pa̱dijʉ gu öjpijʉ ca Ocja̱. \v 27 Nu cam Tzi Tajʉ ji̱tzi i pa̱di ter bɛh ca̱ dí mbe̱nijʉ mbo ʉm tzi mʉyjʉ. Guejtjo i pa̱tibi quí mfe̱ni car Espíritu Santo, bbʉ ga ña̱ guegue‑ca̱ por rá nguejcöjʉ. Guejti car Espíritu Santo, i pa̱tibi quí mfe̱ni cam Tzi Tajʉ ji̱tzi hne̱je̱. Ncjahmʉ i mbe̱nihui yojmi, cja̱ i cojmi car acuerdo, ter bɛh ca̱ da dyøjtiguijʉ. \s1 Más que victoriosos \p \v 28 Car Tzi Ta ji̱tzi xí nzojquijʉ pa xcá cjagui í ba̱jtziguijʉ, ncja ngu̱ gá mbe̱ni guegue, ya ma yabbʉ. Guejcöjʉ xí juanquijʉ, eso dí nejʉ ca Ocja̱. Guegue ba mandado göhtjo ca te dí tjojmʉ hua jar mundo. I cjajpi da sirveguijʉ‑ca̱ pa gu cjajʉ ncja ngu̱ ga mbe̱ni guegue cja̱ pa gu hmʉpjʉ rá zö. \v 29 Ya má yabbʉ, ya xi mí pa̱h car Tzi Ta ji̱tzi to cʉ cja̱hni cʉ di guati jár dyɛ cár Tzi Ttʉ. Xí juajni cʉ cja̱hni‑cʉ, cja̱ segue i nú̱ pa da xöjpi da cjajʉ ncja ngu̱ cár Tzi Ttʉ. Masque mí ddatsjɛ cár Tzi Ttʉ ca mí hñi̱h ca Ocja̱, pe guegue‑ca̱ bi mbe̱ni ter bɛh ca̱ di dyøte pa di ni̱gui pé dda quí ba̱jtzi drá ngu̱. \v 30 Ca Ocja̱ bi juajni cʉ dda cja̱hni pa gá cjajpi í ba̱jtzi, cja̱ guejtjo bi nzojtibi quí mʉyjʉ. Eso, bi hñe̱me̱bi nʉ́r palabra ca Ocja̱ cʉ cja̱hni‑cʉ, cja̱ ncjapʉ gá ccʉhtzibi ca rá nttzo ca mí tu̱jʉ. Cja̱ pé xí ma̱n ca Ocja̱, da cuajti quí ba̱jtzi pʉ jabʉ bí bbʉ guegue pa drí yojmʉ cár Tzi Ttʉ cja̱ da jñɛjmʉ‑ca̱. Guejcöjʉ, como ngu̱ xtá e̱me̱jʉ car Jesucristo, ca Ocja̱ xí cjaguijʉ göhtjo yʉ favor‑yʉ́. \p \v 31 Bbʉ dí mbe̱nijʉ göhtjo yʉ xí dyøjtiguijʉ ca Ocja̱, dí pa̱dijʉ, da segue da möxquijʉ, cja̱ jin gu tzu̱jʉ ca te da contraguijʉ. \v 32 Cam Tzi Tajʉ ji̱tzi jin gá jiøjqui cár Tzi Ttʉ, bi dö por rá nguejcöjʉ. Eso, dí pa̱dijʉ da ddajquijʉ göhtjo cʉ pé dda cosa cʉ dí nestajʉ. \v 33 Masque di bbʉh cʉ dda cja̱hni cʉ da jiøxquijʉ, dí tu̱dijʉ ca rá nttzo, nu car Tzi Ta ji̱tzi ya xí juajnquijʉ pa xcá cjagui í ba̱jtziguijʉ. Guejtsjɛ guegue xí xijquijʉ, ya jin da dyʉjtiguijʉ ʉr huɛnda digue ca dí tu̱jʉ. \v 34 Nuya, jin to i pɛhtzi derecho da xijquijʉ gu bbɛdijʉ. Como guegue car Jesucristo bi du̱ cja̱ pé bi jña̱ ʉ́r jña̱ pa gá ngʉzquijʉ ca xtú øtijʉ, cja̱ nuya, bí bbʉh pʉ jabʉ bí ncca̱htihui cár Tzi Ta. Segue i nzoh ca Ocja̱ por rá nguejcöjʉ. \v 35 I ndo neguijʉ car Cristo. Masque gu sufrijʉ rá ngu̱, masque da bbɛdi göhtjo cʉ dí pɛhtzijʉ, o da ttøjtiguijʉ tu̱jni, o gu tzöjʉ tju̱ju̱, o da tjeh cʉm da̱jtu̱jʉ cja̱ jin te gu ja̱jʉ pa pé gu töjmʉ, o bbʉ da cjöbiguijʉ, masque xín dá bböjtiguijʉ, göhtjo yʉ cosa‑yʉ jin da zi̱nguijʉ jár dyɛ car Cristo. \v 36 Cierto da jnu̱guijʉ rá nttzo por rá nguehca̱ dár tɛnijʉ car Jesucristo, ncja ngu̱ ga ma̱m pʉ jar Escritura: \q1 Guehca̱ dár tɛnquije, göhtjo ʉr pa dí hñoje peligro da bböjtiguije, \q1 Ncjahmʉ dí jñɛjme cʉ dɛjti, ya xí fe̱mbi ncjahmʉ da bböhti. \m \v 37 Pe jin gu ʉxi ʉm mʉyjʉ, masque da ttøjtiguijʉ göhtjo ya cosa‑ya. Gu segue gu yojmʉ car Cristo hasta ʉ́r ga̱tzi, como guegue bi du̱ por rá nguejcöjʉ, cja̱ jin da jiɛguijʉ. \v 38-39 Nuya, dí pa̱di ntju̱mʉy, jin to i bbʉy, cja̱ jin te da ncja ca da zi̱nguijʉ pʉ jár dyɛ car Cristo. Bbʉ xtá tu̱jʉ, o bbʉ gu segue gu hmʉjtijʉ hua jar jöy, gu hmʉjtijʉ ʉ́r dyɛ guegue. Jin gui bbʉy tema ángele o tema ttzonda̱ji̱ drá nzɛdi pa da weguijʉ car Cristo. Göhtjo ca dí nu̱jʉ yʉ pa ya, cja̱ co cʉ da ncja cʉ cjeya cʉ ba e̱je̱, cja̱ co hne̱h cʉ dda ángele cʉ jin gui øjti ca Ocja̱, gue cʉ i i̱na̱ yʉ cja̱hni, bí mandado pʉ jar ji̱tzi o nu hua jar jöy, göhtjo‑yʉ, jin da weguijʉ ca dár hmʉpjʉ car Cristo. Göhtjo tema cosa ca di ni̱gui hua jar jöy, ncja ngu yʉ i tzu̱ yʉ cja̱hni, jin gui tzö da weguijʉ ca dár hmʉpjʉ ca Ocja̱, como ya xí u̱jtiguijʉ cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo, te tza ngu̱ ga neguijʉ car Tzi Ta ji̱tzi. \s1 Dios ha escogido a los de Israel \c 9 \p \v 1-2 Cierto na̱ dí ma̱ngö hua, como xtú e̱me̱ car Jesucristo. Jin gui tzö gu ma̱ bbɛtjri. Dí yobbe car Espíritu Santo, cja̱ guegue i pa̱di, i ndo ddajqui ʉr du̱mʉy bbʉ dí mbe̱n cʉm mi̱nga̱‑israelitaje, como ya xní ma da bbɛdijʉ. \v 3 Dí ma̱ngö, xín di jogui gua mbombi cʉm mi̱ngu̱je pa nugö gua bbɛdi cja̱ gueguejʉ di cuatijʉ jár dyɛ car Cristo cja̱ di tötijʉ car salvación. Dí ndo negö‑cʉ, ʉm cjua̱da̱gö‑cʉ, hnaadi cam cjigöje. \v 4-5 Guejtjo israelita‑cʉ, ca Ocja̱ bi juajni pa di cjajpi í ba̱jtzi. Bbʉ xcuí bønijʉ pʉ jar jöy Egipto, ca Ocja̱ bi ndo mötzi. Bi u̱jti ja i ncja cár ttzɛdi cja̱ co cár tjay. Gue cʉ cja̱hni israelita, ca Ocja̱ bi dyøtihui compromiso. Guegue‑cʉ bi ttu̱nijʉ car ley ca rí hñe̱h ca Ocja̱. Guejtjo bi ttu̱jti cʉ israelita ja ncja rí ntzöhui da tsjöjtibi ca Ocja̱, cja̱ guegue‑cʉ́ bi ttzoquibi cʉ promesa cʉ xquí tsjih car Abraham. Guejtjo hne̱je̱ mí israelita cʉ ndom titaje cʉ i tti̱htzibi por rá nguehca̱ mír yojmi ca Ocja̱. Cja̱ bbʉ mbú e̱cua jar jöy cár Ttʉ ca Ocja̱, bi hmʉy gá israelita hne̱je̱. Guegue múr Cristo ca ndí tøhmije. Rá ndo zö quí mfe̱ni cam Tzi Tajʉ ji̱tzi cja̱ i mandadobi göhtjo yʉ i ncja. Rí ntzöhui gu xöjtibijʉ göhtjo cʉ cje̱ya cʉ ba e̱je̱, nim pa jabʉ gár tzöyajʉ, amén. \p \v 6 Már ngu̱ cʉ israelita jí̱ xcá ne xcá hñemejʉ ¿cja xcuí hñe̱ Ocja̱ car Jesucristo? Nu ca Ocja̱ nde̱jma̱ xí cumpli cʉ promesa cʉ bi xih cʉ israelita. Pe i bbʉh cʉ to jin gui ne da hñe̱me̱jʉ, como i bbʉ cʉ dda israelita cʉ jí̱ í ba̱jtzi ca Ocja̱. \v 7 I bbʉh cʉ dda cja̱hni cʉ guá hñe̱je̱ digue cár cji car Abraham. Nu ca Ocja̱ i cca̱hti cʉ cja̱hni‑cʉ ncjahmʉ jin te dúr ncjahui car Abraham, como jin gui e̱me̱ ca Ocja̱ ncja ngu̱ nguá hñe̱me̱ guegue‑ca̱. Nu cʉ cja̱hni cʉ ntju̱mʉy í ba̱jtzi car Abraham, gue cʉ cja̱hni cʉ i jñɛjmi car Isaac. Ncja ngu̱ gá ma̱n ca Ocja̱, bbʉ ngá xih car Abraham “Gue quí ba̱jtzi car Isaac da ttun car herencia. Xtá nu̱gö‑cʉ ncja ir bbɛjto‑cʉ.” \v 8 Ncjapʉ dá pa̱dijʉ, jin tema cja̱hni di cja ʉ́r ba̱jtzi ca Ocja̱ jøntsjɛtjo porque xtrú hmʉy digue cár cji car Abraham. Gue cʉ cja̱hni cʉ di jñɛjmi car Isaac, di cjajʉ í ba̱jtzi ca Ocja̱. Nu car Isaac bi hmʉy porque xquí ma̱n ca Ocja̱ di hmʉy. \v 9 Ca Ocja̱ bi xih car Abraham di hmʉh hnár ttʉ, bi xifi ncjahua: “Bbʉ xta zʉh car tiempo ca ya xtú ma̱ngö, xta hmʉh cár ttʉ car Sara.” Cja̱ bi hmʉh car Isaac, ncja ngu̱ gá ma̱n ca Ocja̱. \p \v 10 Nuya pé gu mbe̱nijʉ ja ncja gá hmʉh quí ttʉ car Rebeca, cár bbɛjña̱ ca ndom titaje Isaac. Cʉ yojo quí ttʉ car Isaac bi hmʉy, hnaadi cár mehui, hnaadi cár tahui. Guejtjo bi hmʉy hnaadi car ttodi. \v 11 Bbʉ jí̱ bbe mí hmʉh quí ba̱jtzi, bi tsjih car Rebeca ja di ncja‑cʉ. Jí̱ bbe mí fa̱di ¿cja di dyøti ca drá zö‑cʉ? ¿cja huá di dyøti ca drá nttzo? Nu ca Ocja̱ bi juajni ante que di hmʉy, ja̱ ndrá nguehca̱ más di mötzi. Bi dyøti ncjapʉ pa gár pa̱dijʉ, bbʉ ga nu̱guijʉ ca Ocja̱ co ni cár tti̱jqui, jin gui por rá nguehca̱ xcrú øtigöjʉ ca rá zö. Guetsjɛ ca Ocja̱ i cca̱hti toca̱ da ma̱di, toca̱ da nzofo pa da hñe̱me̱ guegue. \v 12 Bi tsjih car Rebeca digue cʉ yojo quí ttʉ cʉ di hmʉy: “Ca hnaa ca bbɛto da hmʉy, da cjá ncja hnar muzo, da pɛjpi ca hnaa ca drí ga̱tzi da hmʉy.” Gue car Esaú bbɛto bi hmʉy, cja̱ gá nga̱x ya, car Jacob. \v 13 Bi ncjá ncja ngu̱ ga ma̱m pʉ jar Escritura, bi ma̱n ca Ocja̱, “Xtú mbe̱ntsjɛ ne nʉr Jacob, cja̱ nʉr Esaú, ji̱na̱‑nʉ́. \p \v 14 ¿Xi ya bbʉ? ¿Ter bɛh ca̱ gu mbe̱nijʉ digue ca Ocja̱? Ncjahmʉ jin gui nu̱guijʉ parejo. ¿Cja huá jin gur jogui Cjá̱a̱? Nde̱jma̱ ʉr jogui cja̱hni guegue, porque más i ndo pa̱di, ter bɛh ca̱ rá zö, cja̱ ter bɛh ca̱ jin gui tzö. \v 15 Gu mbe̱nijʉ car palabra ca bi tsjih car Moisés. Ca Ocja̱ bi xifi ncjahua, i̱na̱: “Gu cca̱htigö rá zö car cja̱hni ca xtá ne. Car cja̱hni ca dí ne gu jui̱jqui, xtá föxcö‑ca̱.” \v 16 Eso, dí pa̱dijʉ, i jui̱guiguijʉ ca Ocja̱, por rá nguehca̱ xcá mbe̱ntsjɛ xcá dyøte ncjapʉ. Masque gu ɛmbi ʉm mʉyjʉ gu øtijʉ ca rá zö, jin gui guehca̱ i cjajpi ca Ocja̱ da nu̱guijʉ rá zö. Guegue i ma̱ntsjɛ ja ncja drí nu̱guijʉ. \v 17 I ma̱m pʉ jar Escritura ter bɛh ca̱ bi mbe̱n ca Ocja̱ digue car Faraón. Guegue‑ca̱ múr rey pʉ jar jöy Egipto. Car Faraón bi ndo døxti ca Ocja̱, cja̱ nuca̱ mbá pɛmpi rá ngu̱ castigo. Nu ca Ocja̱ bi xifi: “Masque jin guí ne gui dyøjtigui, guejcö dú mandado bi tti̱xqui gá rey, cja̱ xtú tzɛjtitjo ca dé guír ʉgui, pa sa̱nta̱ da fa̱di te tza rá nzɛjquigö, cja̱ pa da dyøde göhtjo yʉ cja̱hni hua jar jöy, toguigö, dúr Jehová.” \v 18 Guegue ca Ocja̱ i mbe̱ntsjɛ to car cja̱hni ca i ne da mötzi. Nu car cja̱hni ca i tøxti ca Ocja̱, guegue‑ca̱ i øhtibi fuerza pa más da ndo cja ʉr necio, da hñɛmindo da dyøti ca rá nttzo. \p \v 19 Ya xtú cca̱htijʉ, i mandado ca Ocja̱, ja da ncja cam hmʉyjʉ. I bbʉh cʉ to di hñöni ncjahua: Nubbʉ́, ¿dyoca̱ pé i xijquijʉ ca Ocja̱ dí øtijʉ ca rá nttzo bbʉ, cuando guejtsjɛ guegue xí mandado gu cjajʉ necio? Bbʉ xí mandado ncjapʉ, jin gui tzö gu cjajʉ jogui cja̱hni, bbʉ́. Ncjanʉ ga ma̱n cʉ dda cja̱hni. \v 20 Nuquiguɛ, gúr cja̱hnitjo, jin gui tzö gui tzohmi ca Ocja̱. Guegue i jñɛjmi hnar dyøti‑moji cja̱ nugöjʉ dí jñɛjmʉ car pejöy. Bbʉ di jogui di ña̱ hnar xaro, cja̱ di xih car hñøjø ca bi dyøte: “Jin gui parecegui ca xquí dyøjqui ncjahua,” ¿ter bɛh ca̱ di sirve bbʉ di ma̱ ncjapʉ? ¿Cja i mandadotsjɛ car pejöy te da ncjajpi? \v 21 Car dyøti‑moji i pɛhtzi derecho da cjajpi car pejöy ncja ngu̱ ga mbe̱ni. Co mismo car pejöy, puede da jojqui hnar bbada drá tzi zö ca di pɛhtzi lujo, cja̱ co hnar jomoji tjojo, ca di ni̱gui gá jöytjo. Guetji ca Ocja̱ i pɛhtzi derecho da cjaguijʉ ncja ngu̱ ga mbe̱ntsjɛ. \p \v 22 Ca Ocja̱ xí dyøti cʉ dda cja̱hni cʉ i jñɛjmi jomoji. Guegue jim be ga undi ʉr cuɛ ca rí dyøti ca rá nttzo cʉ cja̱hni‑cʉ. I tøhmi rá ngu̱ tiempo, xa̱jma̱ da repentijʉ, masque ya xí mba̱di guegue desde ya má yabbʉ, drí ga̱x ya, da un cár castigo cʉ cja̱hni‑cʉ. Ca Ocja̱ xí dyøti cʉ cja̱hni‑cʉ pa gu pa̱dijʉ, tiene que da castiga cʉ to i ncjapʉ, cja̱ guejtjo pa gu pa̱dijʉ te tza rá nzɛdi guegue. \v 23 Guejtjo xí dyøti cʉ pé dda cja̱hni cʉ i jñɛjmi cʉ moji cʉ xí tjojqui gá lujo. Cʉ cja̱hni‑cʉ, ya má yabbʉ bi mbe̱n ca Ocja̱ di un cár nzajquijʉ cja̱ di jojqui pa drí hmʉpjʉ guegue pʉ jabʉ rá tzi zö. Gue cʉ cja̱hni cʉ xí nzojtibi quí tzi mʉyjʉ cja̱ xí ngʉhtzibijʉ ca rá nttzo ca mí tu̱jʉ, pa drí ni̱gui te tza ngu̱ cár tzi tti̱jqui ca Ocja̱. \v 24 Nugöjʉ, como ngu̱ xtá cuatijʉ jár dyɛ car Jesucristo, dí jñɛjmʉ cʉ moji rá tzi zö. Ca Ocja̱ jí̱ xcá nzofo hnaatjo ʉr raza. Nu guegue xí nzojquijʉ, ddaaguigöjʉ, dí judiojʉ, yʉ pé ddaaguigöjʉ, dí hnahño cja̱hnijʉ. \p \v 25 Ya má ndo yabbʉ, bi mbe̱n ca Ocja̱ di nu̱ co ni cár tzi tti̱jqui cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio, ncja ngu̱ nguá nu̱ cʉ judio má̱hmɛto. Bi ma̱ ncjapʉ car profeta Oseas pʉ jár libro ca bi dyøte, i̱na̱: \q1 I ma̱n ca Ocja̱, \q1 Cʉ cja̱hni cʉ jí̱ mí tɛngui, nuya gu xijmʉ ʉm cja̱hni‑cʉ, \q1 Cʉ jí̱ ndí nejma̱, gu ne ya cʉ́. \q1 \v 26 Nu pʉ jabʉ bi tsjih cʉ cja̱hni cʉ jí̱ mí e̱me̱gui: \q1 “Nuquiguɛjʉ, jí̱ í cja̱hniquijʉ ca Ocja̱,” guehpʉ pé xta tsjijmʉ, \q1 “Nuya, í ba̱jtziquijʉ ca Ocja̱ ca ntju̱mʉy i bbʉy.” \m Ncjapʉ gá tsjih cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio. \v 27 Guejti car profeta Isaías bi ma̱ te di ncjajpi yʉ cja̱hni israelita, bi hñi̱na̱: “Masque xí ngu̱jqui quí ba̱jtzi car Israel, ya xná ngu̱, ncja cʉ bbomu̱ cʉ i bbom pʉ jár nttza̱ni car mar, pe göhtjo da ncastiga, cja̱ tengu̱tjo da huete.” Tzʉdi, ya xi mí pa̱h car Isaías, di tengu̱di cʉ cja̱hni israelita cʉ di dötijʉ car salvación. \v 28 Ncja ngu̱ ga ma̱n car profeta, ya xí ma̱n ca Ocja̱, ya xta castiga yʉ cja̱hni yʉ i bbʉjcua jar jöy, ya jim pé da døhmi. Bbʉ xta ncja‑ca̱, guegue xta hna pun cʉ cja̱hni cʉ jí̱ xcá ne xcá hñemejʉ, ya jin da jiøjqui‑cʉ. \v 29 Ya xí nzʉh ca bi ma̱n car profeta Isaías pʉ jar libro ca bi dyøte. Bi ma̱: \q1 Car Tzi Ta ji̱tzi i mandadobi göhtjo yʉ i bbʉy, cja̱ guegue xí castigaguijʉ, í cja̱hniguijʉ. \q1 Rá ngu̱ cʉ xí puni, cja̱ jøña̱guigöjʉ te dí ngu̱dijʉ, xtú huetijʉ. \q1 Bbʉ jí̱ xtrú weguijʉ ca Ocja̱, tengu̱guigöjʉ pa gua hmʉjtijʉ, ya xcrú mpunijʉ, dí göhtjojʉ. \q1 Ya xcrú bbɛdijʉ ncja ngu̱ cʉ mi̱ngu̱ Sodoma cja̱ co cʉ mi̱ngu̱ Gomorra. \m Ncjanʉ gá ma̱n car Isaías digue cʉ cja̱hni israelita. \s1 Los judíos y el evangelio \p \v 30 ¿Xi ya bbʉ, ter bɛh ca̱ xí ncja ya bbʉ? Yʉ hnahño cja̱hni yʉ jí̱ mí pa̱dijʉ ja i ncja ca Ocja̱, cja̱ jí̱ mí joni ja drí dɛnijʉ guegue, guejyʉ xí nu̱ rá zö. Por rá nguehca̱ xcá hñe̱me̱bijʉ cár tzi tti̱jqui ca Ocja̱, xí nccʉhtzibi ca rá nttzo ca mí tu̱jʉ. \v 31 Nu yʉ cja̱hni israelita, guegue‑yʉ mí tɛn cár ley ca Ocja̱ cja̱ mí i̱na̱jʉ, di ncjapʉ drí dötijʉ car salvación. Pe nde̱jma̱ jin gá jiöti di cumplijʉ göhtjo ca i ma̱n car ley, por eso jin gá ndöti ca mí jonijʉ. \v 32 ¿Te rá nguehca̱? Porque mí mbe̱nijʉ, jøntsjɛ co ca mír dyøtijʉ ca i ma̱m pʉ jar ley, co guehca̱ di tzøpijʉ ca Ocja̱, cja̱ di da̱tsjɛjʉ car nzajqui ca jin da tjegue. Eso, bbʉ mbú e̱h car Jesús hua jar jöy, már ngu̱ cʉ cja̱hni israelita jin gá ne gá nguatijʉ. Bi zanijʉ, ncja ngu̱ xquí ma̱n ca Ocja̱, ya má yabbʉ, pʉ jabʉ i ña̱ digue car ndo me̱do ca bi ttzani. \v 33 I ma̱ ncjahua pʉ jar Escritura: \q1 Nu̱jma̱jʉ, xtá pɛmpi cʉm cja̱hni ca hnam jmandadero ca xtú i̱tzi pa da gʉhtzibi ca rá nttzo ca i tu̱jʉ. \q1 Nu car cja̱hni‑ca̱, da jñɛjmi hnar ndo me̱do pʉ jabʉ da mfehtzijʉ, como jin da ne da hñe̱me̱jʉ‑cá̱. Drá ngu̱ cʉ israelita da zandijʉ. Nu cʉ to da hñe̱me̱, xtá nu̱gö rá zö, cja̱ jin da bbɛdijʉ. \c 10 \p \v 1 Nuguɛjʉ, ʉm hñohuiquijʉ, te tza dí mbe̱n cʉm mi̱nga̱‑israelitaje. Cjuá dí nzoh ca Ocja̱ pa da cjajpi da hñe̱me̱jʉ car Jesucristo, cja̱ da dötijʉ car nzajqui ca jin da tjegue. \v 2 Dí pa̱di, cja̱ dí dö na̱m palabra, cierto i ndo uni í mʉyjʉ pa da dyøti cʉ mandamiento cʉ xí ttuni. I i̱na̱jʉ, da ncjapʉ drí da̱jmʉ car nzajqui ca jin da tjegue. Pe jin gui pa̱dijʉ ja ncja ga ttajquijʉ‑ca̱. \v 3 Gueguejʉ xí mbe̱ni, da zøjti ca i ma̱m pʉ jar ley ca bi ma̱n car Moisés, pa ncjapʉ drí da̱pijʉ cár favor ca Ocja̱. Pe jin gui pa̱dijʉ ja i ncja cár mfe̱ni ca Ocja̱. Como xí ma̱n ca Ocja̱, gue cʉ cja̱hni cʉ da hñe̱me̱bi cár tzi tti̱jqui da ttundi car nzajqui ca jin da tjegue. \v 4 Car Jesucristo bú e̱je̱, bi dyøte göhtjo ca i ma̱m pʉ jar ley ca bi zoguiguije car Moisés. Cja̱ nuya, göhtjo cʉ to da ne da guati jár dyɛ guegue, guejti‑cʉ́, da nu̱ ca Ocja̱ ncjahmʉ xtrú cumpli göhtjo ca i ma̱n car ley. \p \v 5 Bi ma̱n car Moisés, car cja̱hni ca da zøjte göhtjo ca i ma̱m pʉ jar ley, guegue da döti car nzajqui ca jin da tjegue. \v 6 Pe hnahño ga xijquijʉ car tzi ddadyo jña̱ ca dí e̱me̱jʉ. Car jña̱‑ca̱ i xijquijʉ, jin gui nesta gu hñöntsjɛjʉ: “¿Toca̱ da bøx pʉ ji̱tzi pa du tzí ca hnáa ca da salvaguijʉ?” \v 7 Guejto jin gui nesta gu hñöntsjɛjʉ: “¿Toca̱ da ga̱h pʉ jabʉ rí ma yʉ ánima, pa du tzí pʉ ca hnáa ca bi du̱ por rá nguejcöjʉ?” Jin gui nesta gu ma̱jmʉ ncjapʉ, como ya xí ni̱gui car Cristo, ya xí ndu̱, cja̱ pé xí jña̱ ʉ́r já̱ pa xcá salvaguijʉ. \v 8 ¿Ja i ncja car tzi ddadyo jña̱ ca dí e̱me̱jʉ? I ma̱m pʉ jar Escritura ja i ncja, i̱na̱: “Jin gui ntji̱ pa gui ntiende o pa gui xih hner mi̱nga̱‑cja̱hnihui.” I xijquijʉ ncjahua: Ca Ocja̱ co ni cár tzi pöjö i undi car nzajqui ca jin da tjegue göhtjo yʉ to i cuati jár dyɛ car Jesucristo. \v 9 Bbʉ guí e̱me̱ göhtjo mbo ir mʉy, bi du̱ car Jesucristo pa gá ngu̱ti ca rá nttzo ca xcú dyøte, cja̱ pé bi nantzi pa gui pa̱di, ya jin te guí tu̱, nubbʉ́, da gʉzqui ca rá nttzo ca xcú dyøte. I nesta gui hñe̱me̱ ncjapʉ cja̱ guejtjo gui xij yʉ pé dda cja̱hni to quer Tzi Jmu̱ guí e̱me̱. \v 10 Porque bbʉ dí cuatijʉ jár dyɛ car Jesucristo, ca Ocja̱ i nu̱guijʉ ncjahmʉ jin te gri tu̱jʉ, cja̱ bbʉ jin dí pɛhtzi ʉm tzöjʉ gár xij yʉm hñohuijʉ toca̱ dí e̱me̱jʉ, ca Ocja̱ i ddajquijʉ car nzajqui ca jin da tjegue. \p \v 11 I xijquijʉ car Escritura: “Göhtjo cʉ to da guati pʉ jár dyɛ guegue, da gʉhtzibi ca rá nttzo ca xí dyøte. Ya jin da ncastiga‑cʉ.” \v 12 Ca Ocja̱ i nú̱ parejo yʉ judio cja̱ co yʉ cja̱hni yʉ jin gui judio. Hnaadi ca Ocja̱ bi dyøte göhtjo yʉ raza yʉ cja̱hni, cja̱ i jui̱jqui göhtjo tema cja̱hni ca i öjpi da nú̱ co ni cár tzi tti̱jqui. Bbʉ to i jon ca Ocja̱ göhtjo mbo ʉ́r mʉy, guegue‑ca̱ co ni cár tzí pöjö da uni göhtjo ca i nesta. \v 13 Da ncjá ncja ngu̱ ga ma̱m pʉ jar Escritura: “Car cja̱hni ca da guati cam Tzi Jmu̱jʉ, cja̱ da dyöjpi da nú̱ co ni cár tti̱jqui, da ttun car nzajqui ca jin da tjegue.” \p \v 14 Pe i bbʉ cʉ dda cja̱hni cʉ jí̱ bbe i e̱me̱jʉ car Jesucristo, eso, jin gui tzö da dyöjpi da möxjʉ. Cja̱ bbʉ jí̱ bbe i ødejʉ to car Jesucristo, ¿ja ncja drí guatijʉ pʉ jár dyɛ, bbʉ? Cja̱ bbʉ jin to da ma du xijmʉ, ¿ja ncja drí dyødejʉ bbʉ́? \v 15 I nesta da ttun cár cargo cʉ dda cja̱hni pa da má du nzofo. Nubbʉ, da zʉh ca i ma̱m pʉ jar EscriTura: “Da ndo mpöh cʉ cja̱hni cʉ rá bbʉh pʉ jabʉ da zøti quí jmandadero ca Ocja̱. Xta mpöjö, como xta tsjijmʉ car tzi ddadyo jña̱.” \p \v 16 Pe nde̱jma̱ i bbʉ cʉ dda cja̱hni cʉ xí dyødejʉ car tzi ddadyo jña̱ digue car Jesucristo, pe jí̱ xcá ne xcá hñe̱me̱jʉ. Xí cjajʉ ncja ngu̱ gá ma̱n car profeta Isaías bbʉ mí nzoh cʉ israelita, bi hñi̱na̱: “Nuquɛ Ocja̱, xtú xij yir cja̱hni quer tzi palabra, pe jin gui ne da hñe̱me̱jʉ.” \v 17 I nesta da tsjij yʉ cja̱hni to car Jesucristo cja̱ co te rá nguehca̱ bú e̱je̱, pa da dyøde cja̱ da guatijʉ pʉ jár dyɛ guegue. \p \v 18 Cja̱ pé da hñön cʉ dda cja̱hni: “¿Cja jí̱ bbe i øh cʉ cja̱hni israelita to car Jesucristo cja̱ co te rá nguehca̱ bú e̱je̱?” Dí ma̱ngö, ja̱a̱, göhtjo xí dyøde, como xí ndo ntʉngui car palabra, ncja ngu ga ma̱n ca hnar salmo, i̱na̱: \q1 Car palabra ca bi ma̱jmʉ, bi ntʉngui göhtjo hua jar mundo, \q1 Hasta cʉ cja̱hni cʉ rá bbʉh pʉ jabʉ rá ttzɛ nʉr jöy, göhtjo‑cʉ ya xí dyødejʉ. \m \v 19 Xi bbʉ pé da ttönguigöjʉ: “¿Cja jin gá ntiendejʉ cʉ cja̱hni israelita car palabra ca bi tsjijmʉ?” Dí i̱ngö, bi ntiendejʉ, pe jin gá ne gá hñe̱me̱jʉ. Cja̱ nuya, ya xí ncjá ncja ngu̱ ga ma̱n car Moisés pʉ car Escritura. Nuya, ca Ocja̱ xí cuajti cʉ hnahño cja̱hni cʉ jin gui israelita. I i̱na̱: \q1 Nuya, gu cuajti cʉ cja̱hni cʉ jin dá juajni ma̱hmɛto pa gua cjajpi ʉm ba̱jtzi, cja̱ nuquɛjʉ, ʉm cja̱hniquijʉ, da hño quir mfe̱nijʉ. \q1 Gu jui̱jqui cʉ cja̱hni cʉ jí̱ mí pa̱di toguigö, cja̱ nuquɛjʉ, da ddahquijʉ ʉr cuɛ. \m \v 20 Guejti car Isaías bi ma̱ tzi claro, ter bɛh ca̱ di ncja. Bi hñi̱na̱: \q1 I ma̱n ca Ocja̱: “Cʉ cja̱hni cʉ jí̱ mí jonguigö, guehcʉ́ xí ndöjqui, \q1 Cja̱ cʉ cja̱hni cʉ jí̱ mí pa̱dijʉ, ¿ja dí ncjagö? guehcʉ́ xtú cuajti pa gu hmʉpje.” \m \v 21 Nu cʉ israelita xí ndøxtijʉ ca Ocja̱, ncja ngu̱ ga ma̱m pʉ jar Escritura. I ma̱n ca Ocja̱: “Cjaatjo ndár mvitabi yʉm cja̱hni di guajqui. Cjaatjo ndár xijmʉ dí ne‑yʉ́. Nuyʉ́, xí ʉguitjo, jí̱ xcá ne xcá ndɛnguijʉ.” \s1 Los de Israel que son salvos \c 11 \p \v 1 Nuya, pé gu mbe̱nijʉ: ¿Cja ya xí dyɛn cʉ cja̱hni israelita ca Ocja̱? Ji̱na̱. Porque nugö, dúr israelita hne̱je̱. Xtá e̱h pʉ jár cji car Abraham co pʉ jár cji car Benjamin. Guegue‑ca̱ múr mboxibbɛjto car Abraham. \v 2 Ya má ndo yabbʉ bi juajni ca Ocja̱ cʉ cja̱hni israelita pa di cjajpi í cja̱hni‑cʉ. Nuya, ncjahmʉ xí weguehui, pe jí̱ xcá dyɛn‑cʉ, como i bbʉ tengu̱ cʉ i e̱me̱tjo. Yʉ pa‑yá, xí ncjá ncja ngu̱ cár tiempo car Elías. Nuca̱ bi nzoh ca Ocja̱, bi quejabi quí mi̱nga̱‑israelitajʉ, i̱na̱: \v 3 “Nuquɛ, Ocja̱, ya xí jiɛqui göhtjo cʉ pé dda cja̱hni israelita. Ya xí möhti göhtjo cʉ pé dda quir mɛfi cʉ mí ma̱n quer palabra. Ya xí juaqui cʉ altar pʉ jabʉ mí jña̱jtiqui zu̱we̱. Jønguitsjɛgö xtú huete, dí ddatjsɛ dí tɛnquigö, cja̱ ya xqui ne da möjtigui hne̱je̱ cʉm contra.” \v 4 Gui mbe̱nijʉ, ja ncja gá nda̱h ca Ocja̱, bi xij car Elías: “Dyo guí cja ndu̱mʉy, xtú wejquigö siete mil hñøjø cʉ i tɛnguitjo, cʉ jí̱ xcá nda̱ne̱ car ídolo Baal.” \v 5 Ncjadipʉ hne̱je̱ na̱r tiempo‑ya, i bbʉj yʉ ddaaguigöje dí israelitaje xtú e̱me̱je, car Jesús guegue ʉr Cristo ca xpá mɛjni ca Ocja̱. Guejtsɛ ca Ocja̱ bi juanquije por rá ngue cár tzi pöjö, cja̱ xí nzojtigui ʉm tzi mʉyje pa xtá e̱me̱je car Jesucristo. \v 6 Masque i bbʉ cʉ ddaaguigöje, má̱hmɛto ndí mpɛguije, ndí øtije göhtjo ca i ma̱n car ley, jin gá juanquije ca Ocja̱ por rá nguehca̱. Bi juanquije jøntsjɛtjo porque xquí mbe̱ntsjɛ di nu̱guije co ni cár tzi tti̱jqui. \p \v 7 ¿Ter bɛh ca̱ xí ncja ya bbʉ? Már ngu̱ cʉ cja̱hni israelita cʉ mí joni ja drí da̱tsjɛjʉ car nzajqui ca jin da tjegue, pe jin gá nzøhtzijʉ. Nu cʉ tengu̱di cʉ cja̱hni israelita cʉ bi juajni ca Ocja̱, guegue‑cʉ bi döti ca mí jon cʉ pé ddaa, como bi hñe̱me̱bijʉ cár tzi tti̱jqui̱ ca Ocja̱. Nu cʉ pé ddaa xí cjajʉ necio, jí̱ xcá ne xcá hñe̱me̱jʉ ¿cja güí hñe̱h ca Ocja̱ car Jesucristo? \v 8 Xí nzʉdi ncja ngu̱ ga ma̱m pʉ jar Escritura: \q1 Guejtsjɛ ca Ocja̱ bi cjajpi cʉ cja̱hni bi me̱mʉyjʉ, \q1 I bbʉh quí döjʉ, pe jin gui pa̱di ter bɛh ca̱ i cca̱htijʉ. \q1 I bbʉh quí gu̱jʉ, pe jin gui ntiende ter bɛh ca̱ i tsjijmʉ. \q1 Rá ngu cʉ israelita i ncjájʉ pʉ hasta rá pa ya. \m \v 9 Guejtjo xí cjájʉ ncja ngu gá ma̱n car David di ncja. Bi hñi̱na̱: \q1 Xí ndo ttunijʉ rá ngu̱ bendición. I jmuntzijʉ, cja̱ i øtijʉ mbaxcjua. I mbe̱nijʉ, rá zö ga hmʉpjʉ. \q1 Pe nuya, ca Ocja̱, da hna mɛmpi cár castigojʉ. \q1 \v 10 Da cjajpi da ncjajʉ ncja hnar godö, \q1 Masque i yoti car jiahtzi, pe gueguejʉ i bbʉjtijʉ jar bbɛxu̱y. \q1 Da cjajpi da ncjajʉ ncja hnar döhtji ca jin gui tzö da hmöy derecho, \q1 Göhtjo ʉ́r vida da du̱u̱jʉ ca rá nttzo ca xí dyøtijʉ, nim pa jabʉ drí ccʉhtzibijʉ. \p \v 11 Gue car castigo‑ca̱ xí nzʉh cʉ israelita cʉ jí̱ xcá nejʉ car Cristo ca bú pɛjni ca Ocja̱. Ca Ocja̱ jin gui nú̱ rá zö cʉ cja̱hni‑cʉ. I jñɛjmʉ cja̱hni cʉ xí mfehtzi pʉ jar hñu̱ jabʉ má pa. Pe nuya, rí ntzöhui gu hñöntsjɛjʉ: ¿Cja ya jin da jogui pé da nantzijʉ? Da jogui. Nde̱jma̱ ba e̱h car pá bbʉ xta hñemejʉ. Guehca̱ jí̱ xcá ne xcá hñemejʉ car Cristo cʉ dda judio rá ngu̱, por rá nguehca̱, xí tsjih cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio car evangelio. Nucʉ, xí hñemejʉ, cja̱ xí ndötijʉ car salvación. Nu cʉ judio, bbʉ xta jña̱jʉ ʉr huɛnda digue cʉ hnahño cja̱hni, ya xqui mpöjmʉ ca xcá ndötijʉ car nzajqui ca jin da tjegue, da ndo dyøjʉ, cja̱ guejti‑cʉ da guati car Cristo hne̱je̱. \v 12 Como jin gá ne gá nguatijʉ car Jesucristo cʉ judio, eso, jin gá ndöti ca mí jonijʉ. Nu cʉ pé dda cja̱hni hua jar mundo, cʉ jin gui judio, xí provechabi cár tzi tti̱jqui ca Ocja̱, xí nguatijʉ car Jesucristo cja̱ xí nu̱jʉ rá ngu̱ bendición. Bbʉ xta zøh car pa bbʉ xta hñeme cʉ judio hne̱je̱, más da ndo mpöjmʉ göhtjo yʉ cja̱hni hua jar mundo, como más drá ndo ngu̱ cʉ bendición da nu̱jʉ, bbʉ. \s1 La salvación de los que no son judíos \p \v 13 Nuya, dí pɛhtzi algo dí ne gu xihquijʉ, nuquɛjʉ guí cja̱hnitjo, jin guí judiojʉ. Como xí ddajcö ca Ocja̱ na̱m cargo na̱ dár nzoj yʉ cja̱hni yʉ jin gui judio, eso, dí mpɛgui, dí øti na̱r bbɛfi, sa̱nta̱ da hñeme car Jesucristo rá ngu̱quiguɛjʉ jin guí judiojʉ. \v 14 Cja̱ guejtjo dí mbe̱n cʉm mi̱nga̱‑israelitaje, bbʉ xta cca̱hti yʉ cja̱hni yʉ jin gui judio, ya xqui e̱me̱‑yʉ́, guejti cʉ dda israelita da mvidiabijʉ cja̱ da hñemejʉ hne̱je̱. \v 15 Por rá nguehca̱ xcá weguehui ca Ocja̱ cʉ judio, ya xí jogui xí nguati guegue cʉ pé dda cja̱hni cʉ jí̱ mí mpa̱dihui ca Ocja̱ má̱hmɛto. Pe bbʉ xta hñeme car Cristo cʉ judio hne̱je̱, cja̱ pé da guatijʉ ca Ocja̱, nubbʉ, da ndo mpöjmʉ göhtjo yʉ cja̱hni hua jar jöy. Nubbʉ, ya xtrú ncja hua jar mundo göhtjo ca xí mbe̱n ca Ocja̱ da ncja. \v 16 Dí pa̱dijʉ, cierto du cojmʉ da jionijʉ ca Ocja̱ cʉ cja̱hni israelita cʉ jí̱ bbe i e̱me̱ car Jesucristo. Como mí mɛjti ca Ocja̱ cʉ ndom titaje, cʉ israelita cʉ mí bbʉ jár mʉdi, tiene que da cjajʉ í mɛjti ca Ocja̱ hne̱je̱ cʉ to rí hñe̱je̱ digue cár cji gueguejʉ. Ya xcú dyødejʉ, cam razaje, i tjɛquihui hnar za gá olivo. Bbʉ í mɛjti ca Ocja̱ quí dyʉ car za, guejtjo í mɛjti quí dyɛ. Tzʉdi, göhtjo cam razaje da cja ʉ́r mɛjti ca Ocja̱. \p \v 17 Cʉ dda judio cʉ jin gá hñeme car Cristo, i jñɛjmʉ cʉ dda quí dyɛ car za gá olivo. Nucʉ́, bi ttojqui, pa bi njerta pʉ cʉ dda quí dyɛ ca hnahño ʉr za ca yapʉ már jø. Cja̱ nuquɛjʉ, guí cja̱hnitjojʉ, jin guí judiojʉ, guí jñɛjmʉ quí dyɛ ca hnahño ʉr za. Cja̱ nuya, guí tzijpijʉ cár vida car za gá olivo. Cʉ favor cʉ bi ttun cʉ judio má̱hmɛto, guehquɛjʉ, guí pɛhtzijʉ ya‑cʉ. \v 18 Eso, jin gui tzö gui hñi̱xtsjɛjʉ o gui despreciabijʉ cʉ judio cʉ i jñɛjmʉ cʉ dyɛza cʉ bi ttojqui. Gui mbe̱nijʉ, jin gui guehquɛjʉ guí unijʉ ʉ́r nzajqui car za, como guí dyɛzatjojʉ. Gue car za i ddahquitjo quer nzajquijʉ. \p \v 19 Pé ntoja i bbʉh ca to da da̱di: “Bi ttojqui cʉ dda dyɛza pa gua cuatigö pʉ jar za.” \v 20 Cierto‑ca̱. Ncjahmʉ xí dyɛn cʉ judio ca Ocja̱, como guegue‑cʉ jin gá ne gá hñemebi cár tzi tti̱jqui. Cja̱ nuquɛjʉ, i nu̱quijʉ rá zö ca Ocja̱, como gú hñemebijʉ cár tzi tti̱jqui. Pe jin gui ma gui hñi̱xtsjɛjʉ. Mejor, gui pɛnti quir mfe̱nijʉ, cja̱ gui ntzohmijʉ ja grí hmʉpjʉ rá zö. \v 21 Ca Ocja̱ jin gá jiøjqui cʉ dyɛza, bi dyojqui, bi gʉhtzi pʉ jabʉ mí bbʉy. Cja̱ nuquɛjʉ, ncjahmʉ xcú cuatitjojʉ guegue, hnahño ʉr za pʉ jabʉ xcuí hñe̱jmʉ. Bbʉ gui hñi̱xtsjɛjʉ, jin da jiøquiquijʉ hne̱je̱. \v 22 Nuya dí cca̱htijʉ, rá ndo zö ca Ocja̱, pe guejtjo hne̱je̱ rá nttzu̱jpi. Cʉ judio cʉ jin gá ne gá hñe̱me̱, ca Ocja̱ xí nzogui, ya jin gui nú̱ rá zö. Nuquɛjʉ, guí cja̱hni jin guí judiojʉ, xcú hñe̱me̱bijʉ cár tzi tti̱jqui car Jesucristo, nuya, guehquiguɛjʉ xí cuajtiquijʉ ca Ocja̱. Bbʉ gui hmʉjtijʉ pʉ jár dyɛ car Cristo, xquí hmʉpjʉ rá zö, bbʉ́. Pe bbʉ gui wembijʉ pʉ, nubbʉ́ ca Ocja̱ da zoquiquijʉ hne̱je̱. \v 23 Nu cʉ judio, bbʉ pé xtu cojmʉ pa da jionijʉ ca Ocja̱, cja̱ da dyöjpijʉ cár perdón, ca Ocja̱ da nú̱ rá zö, cja̱ pé da cuajti pʉ jabʉ xí ttzɛjqui. Nucʉ́, í cja̱hni ca Ocja̱ cʉ bi juajni ya má yabbʉ, eso, i pa̱di ja drí da̱pi cár voluntad pa pé da guatijʉ guegue. \v 24 Nuquɛjʉ, jin guí judiojʉ, má̱hmɛto jí̱ mí cja̱hniquijʉ ca Ocja̱. Yapʉ ngár bbʉpjʉ, nu ca Ocja̱ bi nzojtiquijʉ quir tzi mʉyjʉ, bú tziquijʉ cja̱ bi cjahqui í ba̱jtziquijʉ. Hni̱xjma̱ cʉ judio cʉ bi juajni guegue pa di cjajpi í ba̱jtzi, jin da zöjpi rá ntji̱ pa pé du tzí‑cʉ. Ca Ocja̱ pé da cuajti cʉ cja̱hni israelita hua jabʉ mí bbʉjma̱ja̱, cja̱ pé da nú̱ co ni cár tzi tti̱jqui. \s1 La salvación final de los de Israel \p \v 25 Dí ne gu xihquijʉ, hermano, hnar mfe̱ni ca jí̱ bbe i fa̱di. Dí xihquijʉ‑na̱ pa sa̱nta̱ jin gui hñi̱xtsjɛjʉ cja̱ pa jin gui ma̱jmʉ, guehquɛjʉ i ndo nequijʉ ca Ocja̱, nu cʉ cja̱hni israelita, ya jin gui ne‑cʉ. Yʉ pa‑ya, cʉ cja̱hni israelita jin gui ne da hñe̱me̱jʉ, ¿cja güí hñe̱h ca Ocja̱ car Jesucristo? Pe bbʉ ya xtrú nguati guegue‑ca̱ göhtjo cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio cʉ da hñeme, nubbʉ, da hñeme cʉ israelita hne̱je̱. \v 26 Car pa‑ca̱, drá ngu̱ cʉ cja̱hni israelita da guatijʉ ca Ocja̱, cja̱ da hñe̱me̱jʉ car Jesucristo. Nubbʉ́, da zʉh ca hnar palabra ca i ma̱m pʉ jar Escritura, i i̱na̱: \q1 Du e̱h ca hnar cja̱hni digue cʉ judio pa da möx quí mi̱nga̱‑israelitajʉ, \q1 Guegue da pötibi quí mʉyjʉ cʉ cja̱hni cʉ guá hñe̱je̱ digue cár cji car Jacob, da cjajpi da jionijʉ ca Ocja̱. \q1 \v 27 Bbʉ xta ni̱gui car cja̱hni‑ca̱, gu øhtibijʉ cʉm cja̱hni hnar ddadyo compromiso, \q1 Gu cjʉhtzibijʉ ca rá nttzo ca i tu̱jʉ. \m Ncjapʉ ga ma̱n ca Ocja̱ pʉ jar Escritura. \p \v 28 Yʉ pa‑ya, cʉ judio jin gui ne da hñemejʉ car ddadyo jña̱ digue car Jesucristo, eso, xí weguehui ca Ocja̱, cja̱ nuquɛjʉ, guí cja̱hnitjojʉ, xcú cuatijʉ. Pe nde̱jma̱ i nedi cʉ judio ca Ocja̱, cja̱ i mbe̱ndi cʉ promesa cʉ bi xih cʉ ndo í titajʉ. \v 29 Bbʉ te i ddajquijʉ ca Ocja̱, ya jim pé da jña̱nguijʉ. Guejtjo bbʉ to xí xih hnar promesa, jin da hna pötitjo cár palabra. \v 30 Nuquɛjʉ, má̱hmɛto, nim pa nguí pa̱dijʉ ja i ncja ca Ocja̱. Pe nuya, guegue xí cuajtiquijʉ cja̱ xí nú̱quijʉ rá zö, como ya xcú mbödihui cʉ judio cʉ jin gá ne gá hñemejʉ car Jesucristo. Jøntsjɛtjo por rá ngue cár tzi tti̱jqui, ca Ocja̱ xí ngʉzquijʉ ca rá nttzo ca nguí tu̱jʉ. \v 31 Na̱r tiempo na̱ dí bbʉpjʉ ya, cʉ judio xí wembi ca Ocja̱. Pe ya xpa e̱h car pa bbʉ pé xtu e̱jmʉ, xta dyöjpitjojʉ ca Ocja̱ cár tzi perdón, ncja ngu̱quiguɛjʉ xquí dyøtijʉ. \v 32 Cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio cja̱ co hne̱h cʉ judio, göhtjo xí ntøxtihui ca Ocja̱, cja̱ xí dyøtijʉ ca mí mbe̱ntsjɛjʉ. Ca Ocja̱ göhtjo xí jiɛjmʉ xí dyøtijʉ ncjapʉ, pa da ba̱dijʉ, göhtjo jin gui jogui cja̱hnijʉ. Cja̱ diguebbʉ ya, pe xí nzojmʉ göhtjo, xí xijmʉ ja ncja da jogui drí guatijʉ por digue cár tzi tti̱jqui̱, pa da ccʉhtzibijʉ ca rá nttzo ca i tu̱jʉ. \p \v 33 Cierto, ʉr jogui Cjá̱a̱ ca Ocja̱. Rá ndo ngu̱ cár tti̱jqui, cja̱ rá ndo nte quí mfe̱ni. I pa̱di göhtjo ca xí ncja, cja̱ co göhtjo ca te da ncja. Jin tema cja̱hni di mbe̱ni ncja ngu̱ ga mbe̱n ca Ocja̱. Jin dí pa̱dijʉ te i ne da ma̱n cʉ xí dyøte. \v 34 Cierto na̱r palabra na̱ i ma̱m pʉ jar Escritura: \q1 Jin to da zøhtze da ba̱di ja ncja ga mbe̱n ca Ocja̱, \q1 Jin to da ba̱di da ungui consejo. \q1 \v 35 Jin to i bbʉh ca di jogui di ma̱: “Xtú cjajpigö hnar favor ca Ocja̱, \q1 Cja̱ nuya dí tøhmi da cozqui.” \m \v 36 Ca Ocja̱ bi dyøte göhtjo yʉ i bbʉy, xí un cár nzajquijʉ. Guejtjo i mandado göhtjo te i ncja. Ya xí mbe̱ni te da cjajpi göhtjo, cja̱ ja ncja drí guadi. Xí dyøte göhtjo pa da tti̱htzibi guejtsjɛ guegue. Gu xöjtibijʉ göhtjo cʉ cjeya cʉ ba e̱je̱. Amén. \s1 La vida consagrada a Dios \c 12 \p \v 1 Nuya, ʉm cjua̱da̱quijʉ, dí öhquijʉ gui mbe̱nijʉ tzʉ, te tza ngu̱ cʉ favor xí ddajquijʉ ca Ocja̱, jøntsjɛtjo por rá nguehca̱ xcá nu̱guijʉ co ni cár tzi tti̱jqui. Eso, rí ntzöhui gui ndötsjɛjʉ jár dyɛ pa dí mɛjtiquijʉ ca Ocja̱ göhtjo ir vidajʉ. Gue na̱r ofrenda‑na̱ da ña̱htibi ca Ocja̱ yʉ to i joni göhtjo mbo ʉ́r mʉyjʉ. \v 2 Nuquiguɛjʉ, ya jin gui hmʉpjʉ como ngu̱ cʉ cja̱hni cʉ rí dɛn nʉr mundo. Gui dyöjpijʉ ca Ocja̱ da pötiqui quir mfe̱nijʉ, cja̱ da ddahquijʉ hnar ddadyo hmʉy. Da ncjapʉ grí nxödijʉ ja ncja grí hmʉpjʉ pa da tzøh ca Ocja̱. Gui hmʉpjʉ ncjapʉ, pa grí cca̱htijʉ, te tza rá zö quí mfe̱ni ca Ocja̱. \p \v 3 Nuya, ya pé dda palabra gu xihquijʉ, dí ma̱ porque ʉ́r jmandaderogui ca Ocja̱. Guegue‑ca̱ xí ddajqui na̱m cargo. Eso, dí nzohquijʉ, pa jin to da hñi̱xtsjɛ, cja̱ jin to da hñɛxihui cár mi̱nga̱‑hermanohui. Bbʉ guí pɛhtzi mfe̱ni rá zö pa gui dyøte tema bbɛfi jar templo, gui mbe̱ni gue ca Ocja̱ xí ddahqui cʉ mfe̱ni‑cʉ́. Cada hnaaquiguɛjʉ, gui mbe̱ni tema cargo bi ddahqui ca Ocja̱ bbʉ ngú hñe̱me̱, cja̱ gui hmʉy conforme car cargo‑ca̱. \v 4 Nugöjʉ, hnaadi nʉm cuerpojʉ, pe i mpɛjni rá ngu̱ parte pa da zøte. I weh car bbɛfi ca i øte cada hnár parte nʉm cuerpojʉ. \v 5 Hne̱cöjʉ, como ngu̱ xtá e̱me̱jʉ car Cristo, dí ncjagöjʉ pʉ hne̱je̱. Masque rá ngu̱guijʉ, dí cjajʉ hnaadi car cuerpo, gue cár cuerpo car Cristo. Como hnaadi cam Tzi Jmu̱jʉ ca dí pɛjpijʉ, ya jin dí bbʉjtsjɛjʉ, dí mföxjʉ, ncja ngu̱ yí parte nʉm cuerpojʉ. \p \v 6 Ca Ocja xí ddajquijʉ cada hnaaguijʉ hnam bbɛfi gu pɛjmʉ, cja̱ i nesta gu øtijʉ‑ca̱ pa gu mföxijʉ. I bbʉh car hermano ca xí ttuni mfe̱ni pa drí nzoh cʉ pé ddaa, drí xijmʉ hnar ddadyo palabra ca rí hñe̱h ca Ocja̱. Ca to da ña̱ ncjapʉ, da xih cʉ pé ddáa hnar palabra ca da sirvebijʉ pa da zɛh ca drí hñemejʉ. \v 7 Car hermano ca xí ttun car bbɛfi pa da nú̱ cʉ probe, da nú rá zö‑cʉ. Guejti ca hnaa ca i tocabi da u̱jti cʉ pé dda hermano ná̱r palabra ca Ocja̱, da ungui ʉ́r mʉy pa da u̱jti rá zö. \v 8 Guejti car hermano ca xí ttun cár bbɛfi pa drí nzoh cʉ cja̱hni pa jin da jiɛh ca rí dɛnijʉ ca Ocja̱, guejti guegue da dyøti cár bbɛfi göhtjo mbo ʉ́r mʉy. Ca to i un ca Ocja̱ cár domi, göhtjo cor pöjö drí uni. Ca to i ttun car bbɛfi pa drí mandadobi cʉ pé dda hermano, i nesta da ba̱di ja ncja drí nú̱, cja̱ ja ncja drí nzofo. Guejti car hermano ca i föx cʉ döhtji, da dyøte göhtjo cor pöjö. \s1 Deberes de la vida cristiana \p \v 9 Gui ma̱dijʉ yʉ pé ddaa yʉ i e̱me̱, göhtjo mbo ir mʉyjʉ. Gui jiɛjmʉ cʉ cosa rá nttzo, cja̱ gui ungui ir mʉyjʉ gui dyøtijʉ cʉ rá zö. \v 10 Gui nejʉ cʉ pé dda hermano ncjahmʉ mero ir hñohuijʉ, como hnaadi ca guí e̱me̱jʉ. Gui nzojmʉ rá zö, cja̱ gui respetajʉ. Jin gui tøhmi guer hñohui da hñi̱zquiguɛ, pe guehquɛ gui hñi̱htzibi quer hñohui. \v 11 Gui pɛjpijʉ cam Tzi Jmu̱jʉ göhtjo mbo ir mʉyjʉ, como ngu̱ gri ma̱dijʉ. Gui mpɛguijʉ, jin gui nda̱jnitjojʉ. \v 12 Gui mpöjmʉ göhtjo ʉr tiempo, porque nuya dí pa̱dijʉ, gu ma grí hmʉpjʉ ca Ocja̱. Gui tzɛjtijʉ bbʉ i tocaquijʉ gui sufrijʉ. Jin gui jiɛjmʉ ca guír nzojmʉ ca Ocja̱. \v 13 Gui föxjʉ cʉ pé ddáa hermano cʉ i tɛn car Jesucristo, bbʉ te i nestajʉ. Gui cca̱htijʉ rá zö cʉ hermano cʉ to i tzøti pʉ jer ngu̱jʉ. \p \v 14 Dyöjpi ca Ocja̱ da möx cʉ to te i cjahqui. Gui dyöjpi da nú̱ co ni cár tzi tti̱jqui. Jin gui ma gui tzan‑cʉ. \v 15 Jin gui jønquitsjɛguɛ gui mbe̱ni ja grí hmʉy rá zö. Bbʉ i mpöh quer mi̱nga̱‑cja̱hnihui, gui mpöjö, hne̱je̱. Guejtjo, bbʉ i u̱ngui ʉr du̱mʉy, gui jui̱jqui cja̱ gui jñu̱htibi ʉ́r mʉy. \v 16 Gui hmʉpjʉ rá zö cʉ pé ddaa. Jin to da hñi̱xtsjɛ. Jin gui ma gui mbe̱ni guehquɛ guí ndo pa̱di. Jin gui despreciabi car cja̱hni ca jin tza i ja̱, o jin tza xcá nxödi. Gui ma̱di cja̱ gui fötzi. \v 17 Bbʉ to i øjtiqui ca rá nttzo, jin gui cohtzibi. Gui mbe̱ni ja grí dyøhtibi ca rá zö, pa göhtjo cʉ cja̱hni cʉ i cca̱jtiqui da ba̱di, rá zö gri tɛn ca Ocja̱. \v 18 Gui dyöjpi ca Ocja̱ da möxqui, pa drá zö guír hmʉbi quir hñohui, cja̱ co hne̱h cʉ pé dda cja̱hni, sa̱nta̱ jin da ni̱gui juɛni o tu̱jni. \v 19 ʉm tzi hñohuiquijʉ, jin gui cohtzibijʉ ca to te di cjahquijʉ. Bbʉ di bbʉh hnar cja̱hni ca nde̱jma̱ da dyøjtiqui juɛni o te pé hnar cosa rá nttzo, jin gui ntøxtihui. Gui tøhmi ca Ocja̱ da un ca rí ntzöhui. Porque i ma̱ guegue pʉ jár palabra: “Guejcö i tocagui gu castiga yʉ to i øti ca rá nttzo. Guejquigö xtá cohtzibi ca xí dyøjtiqui.” Ncjanʉ ga xijquijʉ ca Ocja̱. \v 20 Guejtjo i ma̱n cár palabra ca Ocja̱, i̱na̱: “Bbʉ i tu̱ntju̱ quer contra, gui uni ca te da zi. Bbʉ i tu̱tje, gui uni tzʉ ʉr deje.” Bbʉ gui dyøte ncjanʉ, pé ntoja xta mbe̱n ca xí cjahqui, cja̱ da mɛhtzi ʉ́r tzö. \v 21 Bbʉ gui cohtzibi hnar cja̱hni ca rá nttzo ca xí dyøjtiqui, hne̱hquiguɛ guí øtiguɛ ca rá nttzo hne̱je̱. Ncjahmʉ xí nda̱hqui ca rá nttzo, bbʉ́. Lugar digue gui cohtzibi ca rá nttzo, gui dyøhtibi ca rá zö. Da ncjapʉ grí ta̱jpi quí nttzomfe̱ni. \s1 Deberes a las autoridades civiles \c 13 \p \v 1 Nuquɛjʉ, xcú hñe̱me̱jʉ car Jesucristo, gui dyøjtijʉ ca da bbɛjpiquijʉ cʉ to i pɛhtzi í cargo, cja̱ gui hñi̱htzibijʉ. Porque ca Ocja̱ xí hñi̱tzi göhtjo cʉ autoridad cʉ i pɛhtzi quí cargo. Guegue xí ma̱, da hmʉh cʉ cja̱hni cʉ da mandadoguijʉ hua jar jöy. \v 2 Ca to da zan cʉ autoridad o da ntøxtihui, ncjahmʉ i ntøxtihui ca Ocja̱ hne̱je̱. Guejtjo, bbʉ gui tøx cʉ autoridad, da ttahqui hner castigo. \v 3 Bbʉ guí øti ca rá zö, jin guí nesta gui tzu̱ da ncastigaqui. Gue cʉ cja̱hni cʉ i øti ca rá nttzo, i castiga nʉr autoridad. Bbʉ jin guí ne da ncastigaqui, i nesta gui hmʉy rá zö; nubbʉ, jin gui ntzu̱ bbʉ́. Bbʉ gui hmʉy rá zö, gui mpöjmi car autoridad, cja̱ jin te da cjahqui. \v 4 Gui mbe̱nijʉ, ca Ocja̱ xí un yʉ autoridad quí cargojʉ pa gu hmʉpjʉ rá zö hua jar jöy, gu mi̱jtijʉ. Pe bbʉ gui contrabi car ley, rí ntzöhui gui tzu̱, bbʉ, porque ca hnáa ca i mandado, i pɛhtzi ʉ́r ttzɛdi da castigaqui. Ncjahmʉ xí ngo ʉ́r lugar ca Ocja̱ pa da mandado hua jar jöy, cja̱ pa da castiga yʉ cja̱hni yʉ jin gui ne da dyøti ca rá zö. \v 5 Eso, i nesta gu øjtijʉ yʉ autoridad pa jin da ddajquijʉ tema castigo, cja̱ guejtjo porque dí pa̱dijʉ, xpá hñe̱h ca Ocja̱ cár cargo ca i pɛhtzijʉ. Bbʉ gu øjtijʉ‑cʉ́, jin da nesta te gu mbe̱nijʉ. \v 6 Ncjadipʉ hne̱je̱, i nesta gu cju̱tijʉ cʉ contribución pa drí sostene car gobierno, como ca Ocja̱ xí hñi̱x cʉ autoridad pa da nu̱guijʉ cja̱ da mandadoguijʉ pa gu hmʉpjʉ rá zö. \p \v 7 Gui cju̱tijʉ göhtjo ca te guí tu̱jʉ. Ca to guí tu̱jpijʉ contribución, gui cju̱htijʉ‑ca. Hne̱je̱ ca to guí tu̱jpijʉ impuesto, gui cju̱htijʉ‑ca̱ hne̱je̱. Guejti cʉ autoridad cʉ i mandadoquijʉ, i nesta gui hñi̱htzibijʉ cja̱ gui dyøjtijʉ. \v 8 Jin to gui tu̱htzibijʉ tjöy. Gui cohtzibijʉ cár domi cʉ to di jmi̱hquijʉ. I nesta göhtjo ʉr tiempo gu nú̱jʉ rá zö cʉm hñohuijʉ. Car cja̱hni ca i ma̱h cár hñohui, i zøjte göhtjo ca i ma̱m pʉ jar ley. \v 9 I bbʉh ca hnar mandamiento ca i xijquijʉ: “Gu nejʉ cʉm hñohuijʉ ncja ngu̱ dar netsjɛjʉ.” Bbʉ gu øtijʉ ncja ngu̱ ga ma̱n car mandamiento‑cá̱, jin gu tzöjʉ drá ntji̱ pa gu øtijʉ ca i ma̱n cʉ pé dda mandamiento hne̱je̱. I bbʉh cʉ ddáa cʉ i ma̱ ncjahua: “Jin da yohti bbɛjña̱ car hñøjø, cja̱ car bbɛjña̱ jin da yohti da̱me. Jin gui pöhtite. Jin gui mpe̱. Jin to gui ña̱jquibi bbɛtjri. Jin gui neciobi tema cosa ca jí̱ ir mɛjtiguɛ.” \v 10 Ca to i ma̱h cár hñohui, jin gui øhtibi ca rá nttzo. Eso, ca to i ne cár mi̱nga̱‑cja̱hnihui, i zøjte göhtjo ca i ma̱n car ley. \p \v 11 Gui mbe̱nijʉ göhtjo yʉ palabra yʉ xtú xihquijʉ, Guejtjo gui mbe̱nijʉ ja ncja na̱r tiempo na̱ dí bbʉpjʉ. Ya xí nzʉh car hora pa gui tzöjʉ cja̱ gui ntzohmijʉ ja ncja grí hmʉpjʉ. Ya jin gui hmʉpjʉ ncja ngu̱ nguír hmʉpjʉ bbʉ cja nguí fʉdi nguí e̱me̱jʉ. Gu mbe̱nijʉ, ya xta ni̱gui car pa bbʉ xtu e̱h cam Tzi Jmu̱jʉ. Nubbʉ́, cja xtá nu̱göjʉ ca dí tøhmijʉ. \v 12 Ya xní tjoj nʉr xu̱y, ya xní ma da ni̱gui. Ya xní ntzöhui gu jɛguijʉ cʉ cosa rá nttzo cʉ ndí øtijʉ bbʉ ndí bbʉpjʉ jar bbɛxu̱y. Nuya, gu hmʉpjʉ jár tzi jiahtzi ca Ocja̱. Gu mfödijʉ ncja ngu̱ hnar sundado ca i ntujnihui cár contra, cja̱ i mföjtsɛ pa jin da hna̱pi. \v 13 Gu hñojʉ rá zö, pa da ni̱gui, dí bbʉpjʉ jar jiahtzi. Jin gu dé gu tzöjʉ mbaxcjua, cja̱ jin gu nti̱jʉ. Jin gu jñɛguijʉ da da̱guijʉ nttzomfe̱ni, cja̱ jin gu øtijʉ hmɛtzö. Guejtjo, jin gu huɛnijʉ cja̱ jin gu hui̱htzijʉ cʉm mi̱nga̱‑cja̱hnijʉ. \v 14 Eso, dí nzohquijʉ ya, pa gui jiɛjmʉ göhtjo cʉ cosa rá nttzo cʉ nguí øtijʉ má̱hmɛto. Bbʉ ba e̱h quir mfe̱nijʉ rá nttzo, ncjá cʉ mí ɛquijʉ má̱hmɛto, jin gui cjajpijʉ ncaso. Gui nxödijʉ gui hmʉpjʉ car ddadyo hmʉy ca xí ddajquijʉ car Jesucristo. \s1 No critiques a tu hermano \c 14 \p \v 1 Bbʉ di bbʉh hnar cja̱hni ca i e̱me̱ car evangelio, pe jí̱ bbe i nzɛh ca rí hñe̱me̱, gui recibijʉ gá hermano. Pe bbʉ i bbʉy tengu̱ asunto pʉ jabʉ hnahño ga mbe̱ni guegue, hnahño gri mbe̱nguɛjʉ, jin gui dé gui mbömbihui palabra. \v 2 I bbʉj nʉr hermano nʉ i mbe̱ni da jogui gu tzijʉ göhtjo tema jñuni ca dí nejʉ. Cja̱ pé i bbʉh car tzi hermano ca i yomfe̱ni, ga ma̱, jin gui tzö gu tzajʉ ngø, certa xtrú jña̱htibi tema ídolo, eso, jin gui ne da zi jñu̱ni gá ngø. \v 3 Car hermano ca i tza ngø, jin da xifi ʉr dondo ca hnáa ca jin gui ne da za. Guejti ca hnáa ca jin gui tzi jñu̱ni gá ngø, jin da zohmi car hermano ca i tzi göhtjo tema jñuni. Jí̱ rí ntzöhui gu tzohmigöjʉ car cja̱hni ca xí recibi ca Ocja̱, como guegue‑ca̱ i nu̱ rá zö. \v 4 Nuquiguɛ, jin guí pɛhtzi derecho gui jña̱mpi ʉr huɛnda cár mɛfi quer vecino. Bbʉ jin gui tzö ca xí dyøte, ya xi ʉ́r huɛnda cár jmu̱. Guegue‑ca̱ da nzofo. Guejtjo bbʉ xí dyøti ca rá zö, guejti‑ca̱, ʉ́r huɛnda cár jmu̱. Bbʉ guí ne gui tzohmi quer hñohui, como guí i̱na̱, jin gui tzö ca i øte, gui mbe̱ntjo, bí pa̱h ca Ocja̱ te rá nguehca̱ ga dyøte ncjapʉ. Guejtjo i pa̱di ja ncja da möx car cja̱hni‑ca̱ pa da hmʉy rá zö cja̱ da zɛdi drí hñe̱me̱. \p \v 5 Nuya, pé hnar ejemplo gu ddahquijʉ ya. I bbʉh cʉ ddaa cʉ i ma̱, más rá nttzu̱jpi ca hnar pá nin drá ngue ca pé hnaa. Cja̱ pé i bbʉh cʉ ddaa, i ma̱jmʉ, ddagu̱u̱tjo göhtjo yʉ pa. Cada hnaagöjʉ, gu ntzohmijʉ ter bɛh ca̱ dí mbe̱nijʉ digue yʉ pá, cja̱ gu øtijʉ ca rá zö, como ngu̱ xtá mbe̱nijʉ. \v 6 Ca to i tzu̱jpi ca hnar pa, i ɛmbi pa da mbe̱n ca Ocja̱ car pa‑ca̱. Guejti car hermano ca jin tema pa i tzu̱jpi, i øte ncjapʉ, porque ga ma̱ guegue göhtjo yʉ pá i jñɛjtjo ga mbe̱n ca Ocja̱. Car hermano ca i tzi göhtjo tema jñuni, bbʉ i tza ngø, nde̱jma̱ i i̱htzibi ca Ocja̱, como guehca̱ i öjpi mpöjcje ante que da zi. Guejti car hermano ca jin gui ne da za ngø, i jɛh‑ca̱, pa más da tti̱htzibi ca Ocja̱, cja̱ guejti guegue i öjpi mpöjcje ca Ocja̱ digue ca da zi. \v 7 Nugöjʉ, como ngu̱ xtá e̱me̱jʉ car Cristo, ya jin dí bbʉjtsjɛjʉ, cja̱ jin gu tu̱tsjɛjʉ, hne̱je̱, como guegue i mandadoguijʉ göhtjo ʉr tiempo. \v 8 Menta dí bbʉpjʉ, dí jonijʉ ja grá tzøpijʉ ca Ocja̱, cja̱ bbʉ xtá tu̱jʉ, gue ca Ocja̱ da gʉxquijʉ hua jar mundo. Masque gri bbʉjtijʉ o bbʉ ya xcrú tu̱jʉ, í mɛjtiguijʉ guegue. \v 9 Cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo bi du̱, cja̱ pé bi jña̱ ʉ́r jña̱, pa bi cjagui í mɛjtiguijʉ göhtjo ʉr tiempo. Nuya, í mɛjtiguijʉ göhtjo cʉ cjeya gu hmʉpjʉ hua jar jöy. Guejtjo bbʉ ya xcrú tu̱jʉ, guegue da mandadoguijʉ pʉ jabʉ xcrá möjö. \p \v 10 Por eso, dí xihquijʉ, jin gui tzohmi guer hñohui masque hnahño gri mbe̱nguɛ, hnahño ga mbe̱ni guegue, cja̱ jin gui despreciabi. Gu mbe̱nijʉ, dí göhtjojʉ, gu ma hmöpjʉ delante car Da̱nzöya, cja̱ guegue‑ca̱ da jña̱nquijʉ ʉr huɛnda. \v 11 Nubbʉ, xta ncjá ncja ngu̱ ga ma̱n ca Ocja̱ pʉ jár palabra, i i̱na̱: \q1 Nugö, dí bbʉy göhtjo ʉr tiempo, cja̱ ntjumʉy da ncja ca dí ma̱, \q1 Göhtjo cʉ cja̱hni du e̱jmʉ, da nda̱ndiña̱jmu̱ pʉ jam hua, cja̱ göhtjo da xijquijʉ: “Guehquiguɛ, gú Ocja̱‑guɛ, dí i̱zquije.” \m \v 12 Nubbʉ, cada hnaaguijʉ gu döjtijʉ ʉr huɛnda ca Ocja̱, gu xijmʉ guegue göhtjo ca xtú øtijʉ. \s1 No hagas tropezar a tu hermano \p \v 13 Eso, dí xihquijʉ, ya jin gu tzohmijʉ cʉm mi̱nga̱‑hermanojʉ. Mejor gu ntzohmitsjɛjʉ nʉm vidajʉ, cada hnaaguijʉ, pa jin to gu øhtibijʉ estorbo. \v 14 Nugö, dí pa̱di por digue cár tzi pöjötjo xí salvagui cam Tzi Jmu̱jʉ Jesús, cja̱ por rá nguehca̱, i nú̱gui rá zö car Tzi Ta ji̱tzi. Eso, dí pa̱di, jin te i ccahtzi ca Ocja̱ digue yʉ dí tzijʉ, como jin gui cca̱hti rá nttzo tema alimento. Nu car hermano ca i i̱na̱, i bbʉh cʉ dda alimento cʉ i ccax ca Ocja̱, bbʉ da zi guegue cʉ jñu̱ni‑cʉ, da ndu̱jpite. \v 15 Nuquiguɛ, masque guí ma̱nguɛ hne̱je̱, jin te i ccaxquijʉ ca Ocja̱, bbʉ gui yojmi hnar hermano ca i ma̱, jin gui tjɛguijʉ gu tzijʉ cʉ dda jñu̱ni, nuquiguɛ, gui jiɛh‑cʉ hne̱je̱, pa jin gui cjajpi da ungui ʉr du̱mʉy o da jiɛh cár hñu̱ ca Ocja̱. Bbʉ gui tzitjo, masque guí pa̱di, i øhtibi estorbo ca hnáa, ncjahmʉ guí despreciabi car hñohui‑ca̱. Gui ntzohmi, jin tza te i mu̱hui hnar jñu̱ni, hni̱xjma̱ja, car Cristo bi du̱ por rá ngue quer hñohui. \v 16 Pé ntoja guí i̱na̱, dí pɛhtzijʉ derecho gu tzijʉ ca te dí nejʉ. Cierto, guí pɛhtzi derecho, pe i nesta gui mbe̱ni, puede da cca̱jtiqui quer hñohui, eso, gui jña̱ ʉr huɛnda pa jin gui xöjpi da dyøti ca jin gui tzö. \v 17 Dí ndo bbʉpjʉ rá zö ca ya xtá cuatijʉ jár dyɛ car Jesucristo. Pe jin gui gue ca dí tzijʉ da pöjpigui yʉm tzi mʉyjʉ. Nu ca i ddajquijʉ car pöjö, guehca̱ dár yojmʉ car Tzí Espíritu Santo, cja̱ nucá̱ i föxquijʉ pa gu øhtibijʉ ca rá zö cʉm hñohuijʉ, cja̱ gu hmʉpjʉ ca Ocja̱. \v 18 Car hermano ca i mbe̱ni ja ncja da möx cár hñohui cja̱ jin gui ndo cja ndu̱mʉy digue cʉ cosa cʉ jin gui mporta, guegue i pɛjpi car Cristo cja̱ i tzøpi car Tzi Ta ji̱tzi. Guejtji cʉ pé dda cja̱hni cʉ i cca̱htibi cár vida, da ba̱dijʉ, rá zö ga ndɛn ca Ocja̱ car hermano‑ca̱. \p \v 19 Ncjá ya, gui jionijʉ car manera ja grí hmʉpjʉ pa jin tema estorbo gui dyøhtibijʉ quir hñohuijʉ. Gui hmʉpjʉ‑cʉ pa gui föxjʉ da zɛdi drí dɛn car Jesucristo. \v 20 Bbʉ gui tzijʉ hnar jñu̱ni ca i ma̱n cʉ dda hermano, jin gui tzö da ttzi, certa gui dyøhtibijʉ estorbo car tzi cja̱hni ca cja i fʉdi i eme nʉr evangelio. Cierto, i jɛguijʉ ca Ocja̱ gu tzijʉ ca te dí nejʉ. Pe bbʉ guí øhtibi estorbo quer hermano pa da jiɛh ca rí dɛn nʉ́r hñu̱ ca Ocja̱, nubbʉ́, guí tu̱ quer nttzojqui, bbʉ. \v 21 Mejor jin gu tzajʉ ngø, jin gu tzijʉ vino, cja̱ jin tema cosa gu øtijʉ ca di dyøhtibi estorbo hnar hermano, o di xöjpi di dyøti hnar cosa rá nttzo, cja̱ ya jin di dɛn cár hñu̱ ca Ocja̱. \v 22 Nuquiguɛ, bbʉ guí pa̱di, ca Ocja̱ ya xí bendeci car jñu̱ni ca guí tzi, jin guí nesta gui pöti quer mfe̱ni. Bí janti ca Ocja̱ ja ncja dar mbe̱nijʉ mbo ʉm tzi mʉyjʉ. Pe guejtjo jin gui nesta gui ta̱pi cár voluntad quer hñohui, pa da dyøte ncja ngu̱ gri dyøtiguɛ. Bbʉ jin guí yomfe̱ni digue ca guí øte, guí bbʉy rá zö, bbʉ. \v 23 Pe bbʉ guí yomfe̱ni, ¿cja da jogui gui tzi car cosa ca i jña̱jtiqui? mejor jin gui tzi, pa gui pa̱di mbo ir mʉy, i tzøh ca Ocja̱ ca guí øte. Porque bbʉ guí yomfe̱nitjo, cja̱ nde̱jma̱ gui tzi, guí ndu̱jpite, bbʉ, como guí ma̱ mbo ir mʉy, jin gui tzö ca guí øte, cja̱ nde̱jma̱ guí øtitjo. \s1 Agrada a tu prójimo, no a ti mismo \c 15 \p \v 1 Nugöjʉ, como ngu̱ xtá zɛdi xtá e̱me̱jʉ cár palabra ca Ocja̱, ya jin gui tzö gu hmʉjtsjɛjʉ. Gu mbe̱nijʉ ja ncja gár hmʉpjʉ pa gu föxjʉ cʉ ddaa cʉ cja i fʉdi i e̱me̱jʉ. \v 2 Cada hnaagöjʉ, gu mbe̱nijʉ ja gár hmʉpjʉ pa da tzøh cʉm hñohuijʉ, sa̱nta̱ da zɛh ca drí hñe̱me̱jʉ. \v 3 Guejti car Jesucristo, cam Tzi Jmu̱jʉ, jin guá mbe̱ntsjɛ ja drí hmʉjtsjɛ rá zö. Guegue bi zɛjti göhtjo ca bi ncjajpi, pa bi tzøpi cár Tzi Ta ji̱tzi. Bbʉ mí sufri car Jesús, bi zʉh ca i ma̱m pʉ jár palabra ca Ocja̱, i̱na̱: “Nuquɛ, ʉm Tzi Taqui, cʉ cja̱hni cʉ i ʉqui, xí ndo nzanguigö.” \v 4 I ju̱x pʉ jár palabra ca Ocja̱ ter bɛh ca̱ bi ncja cʉ cjeya cʉ xí tjogui. I xijquijʉ ja bi ncja ca Ocja̱ gá möx cʉ cja̱hni cʉ mí tɛni. Göhtjo cʉ i tju̱x pʉ jar Escritura i sirveguijʉ pa grá pa̱dijʉ, guejquitjogöjʉ, ca Ocja̱ da möxquijʉ pa gu tzɛjtijʉ ca te dí nesta gu sufrijʉ, cja̱ pa jin gu jɛjmʉ ca dár e̱me̱jʉ car Jesucristo. Eso, bbʉ dí mbe̱nijʉ ca i ma̱m pʉ jár palabra ca Ocja̱, dí tøhmijʉ gu nú̱jʉ ca xí prometeguijʉ guegue. \v 5 Hne̱hquiguɛjʉ cam Tzi Tajʉ ji̱tzi da möxquiguɛjʉ hne̱je̱ pa gui tzɛjtijʉ ca te gui tjojmʉ cja̱ jin gui jiɛjmʉ ca guír hñe̱me̱jʉ. Guejtjo da möxquijʉ co ni cár tzi tti̱jqui pa gui hmʉpjʉ cor pöjö, como hnaadi cam Tzi Jmu̱jʉ guí yojmʉ, gue car Jesucristo. \v 6 Da ncjapʉ grí nxödijʉ gui mföxijʉ, jin gui huɛnijʉ cja̱ jin gui weguejʉ. Nubbʉ́, dí göhtjojʉ gu i̱htzibijʉ cam Tzi Tajʉ ji̱tzi, yojmi cár Tzi Ttʉ, gue cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo, por rá nguehca̱ guír hmʉpjʉ rá zö. \s1 El evangelio anunciado a los que no son judíos \p \v 7 Gui ncca̱htitsjɛjʉ rá zö, hna ngu̱ hnaa, como ngu̱ car Cristo bi cca̱jtiguijʉ co ni cár tzi jma̱jte, bbʉ ndú cuatijʉ guegue. Da ncjapʉ drí tti̱htzibi cam Tzi Tajʉ ji̱tzi. \v 8 Gui mbe̱nijʉ na̱r palabra na̱ dí xihquijʉ, car Jesucristo bú e̱cua jar jöy ncja hnar mɛfi, hne̱ di möx cʉ judio cja̱ co hne̱h cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio. Bú e̱je̱ bi cumpli cʉ promesa cʉ xquí tsjih cʉ ndom titaje ya má yabbʉ, cja̱ pa di un car salvación yʉ judio. Bi ncjapʉ gá ni̱gui, i cumpli ca Ocja̱ göhtjo ca i ma̱. \v 9 Guejti cʉ cja̱hnitjo cʉ jin gui judio, bi tsjijmʉ di jogui di guati ca Ocja̱ por guegue car Jesucristo, pa di dötijʉ car nzajqui ca jin da tjegue. Ncjanʉ gá nzʉh ca hnar palabra ca i ju̱x pʉ jar Escritura, pʉ jabʉ i ma̱, guejti cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio da nú̱jʉ cár tzi tti̱jqui ca Ocja̱ cja̱ da xöjtibijʉ. I i̱na̱: \q1 Nugö, xtá ma pʉ jabʉ i bbʉh cʉ hnahño cja̱hni cʉ jin gui meyaqui, \q1 Xtá mpɛjnije‑cʉ pa gu xöjtiquije, dí göhtjoje. \m \v 10 Cja̱ guejti ca hnanguadi i ma̱: \q1 Gui mpöjquɛjʉ, guí cja̱hnitjojʉ, cja̱ gui mpɛjnijʉ co ni quí cja̱hni ca Ocja̱. \m \v 11 Guejtjo pé i ma̱ pé hnar parte: \q1 Nuquɛjʉ, guí cja̱hnitjojʉ, gui xöjtibijʉ ca Ocja̱, \q1 Göhtjo yʉ cja̱hni hua jar jöy da ma̱jmʉ, te tza rá zö cam Tzi Jmu̱jʉ. \m \v 12 Cja̱ guejti car profeta Isaías i ma̱ ncjadipʉ, i i̱na̱: \q1 Da hmʉh ca hnar cja̱hni ca drí hñe̱je̱ digue cár cji car Isaí, \q1 Du e̱je̱ pa da mandadobi cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio, \q1 Cja̱ göhtjo yʉ cja̱hni hua jar jöy da guati pa da cca̱htijʉ, ja drí möxjʉ guegue‑ca̱. \p \v 13 Cam Tzi Tajʉ ji̱tzi i un ca rá zö göhtjo cʉ to i tøhmi. Dí öjpi da möxquijʉ pa gui segue gui hñe̱me̱jʉ car Jesucristo, gui hmʉpjʉ rá zö quir hñohuijʉ, cja̱ gui mpöjmʉ, göhtjo mbo ir mʉyjʉ. Como guí yojmʉ car Tzi Espíritu Santo, guejti guegue da möxquijʉ pa gui pa̱dijʉ, cierto rá ndo zö ca da ddahquijʉ ca Ocja̱. \p \v 14 Nuquɛjʉ, ʉm cjua̱da̱quijʉ, dí pa̱di, guí jogui cja̱hnijʉ, cja̱ guí pɛhtzijʉ mfe̱ni, eso, guí pa̱di gui nzojtsjɛjʉ pa gui segue gui tɛnijʉ ná̱r hñu̱ ca Ocja̱. \v 15 Pe nde̱jma̱ xtú tzö ʉm mʉy, xtú ju̱xcua tengu̱ palabra gá consejo, pa gu mbe̱mbiquijʉ, masque pé ntoja ya xquí pa̱dijʉ yʉ xtú xihquijʉ hua. Porque gue na̱m bbɛfi‑na̱ xí ddajqui ca Ocja̱, ca dár nzoh cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio. \v 16 Dí xijmʉ na̱r tzi ddadyo jña̱ digue car Jesucristo. Ncjapʉ dí pɛjpi guegue‑ca̱, dí xihquijʉ ja ncja gui tötijʉ car nzajqui ca jin da tjegue, porque dí ne gu presentabi cam Tzi Tajʉ pʉ ji̱tzi rá ngu̱ cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio cʉ xtrú hñe̱me̱bi cár Tzi Ttʉ. Göhtjo‑cʉ da yojmʉ car Espíritu Santo, cja̱ ya xta hmʉy limpio quí tzi mʉyjʉ. Dí tzö ʉm mʉy, da pöjpi cam Tzi Tajʉ ji̱tzi cʉ cja̱hni‑cʉ. Da jñɛjmʉ hnar ofrenda drá tzi zö. \p \v 17 Nugö, dí pɛhtzi te gár mpöjö, gue na̱m bbɛfi na̱ xí ddajqui cam Tzi Jmu̱jʉ Jesús. Guegue bi hñíxquigö pa gu pɛjpi ca Ocja̱. \v 18 Jin dí ña̱gö digue tema cosa ca xcrú øtitsjɛgö, jøntsjɛ ca dár pɛjpi car Jesucristo, cja̱ guegue xí cjajpi xí joj na̱m bbɛfi. Eso, rá ngu̱ cʉ cja̱hni cʉ jin gui judio xí hñe̱me̱ nár palabra ca Ocja̱. Xtú nzojcö gá palabra, cja̱ guejtjo co ni ca dí øte, xtú u̱jti‑cʉ́ ja i ncja cár hñu̱ ca Ocja̱. \v 19 Como dí yobbe car Espíritu Santo, guegue xí möxqui xtú øte rá ngu̱ clase milagro. Dú fʉdi dú tʉngui na̱r evangelio pʉ Jerusalén. Guejtjo dú ma dú tjogui rá ngu̱ jñi̱ni, hasta dú tzøti jar lugar ca i tsjifi Ilírico. Göhtjo cʉ lugar pʉ jabʉ xtú hño, dá tʉngui na̱r evangelio, dá nzofo göhtjo cʉ cja̱hni cʉ mí bbʉh pʉ. \v 20 Como dí ungui ʉm mʉy gu ma̱ na̱r tzi ddadyo jña̱ digue car Jesucristo pʉ jabʉ jí̱ bbe i fa̱di, dí segue dí dyo pʉ jabʉ jin to bbe i tzøte pa da xih cʉ cja̱hni. Jin dí ne gu pɛh pʉ jabʉ ya xí ñʉti pé hnar cja̱hni cja̱ ya xí fʉjti car bbɛfi, pa jin to da hñi̱na̱ dí hui̱htzibi cár bbɛfi. \v 21 Dí ne gu pɛjpi ca Ocja̱ pʉ jabʉ jí̱ bbe i ttzoh cʉ cja̱hni, pa ncjapʉ da ncumpli na̱r tzi palabra na̱ i ju̱x pʉ jar Escritura. I i̱na̱: \q1 Da dyøh cʉ cja̱hni cʉ jí̱ bbe i ttzofo, da tsjijmʉ digue ca hnáa ca du pɛjni ca Ocja̱. \q1 Cʉ hnahño cja̱hni cʉ jí̱ bbe i tsjifi ja i ncja guegue, da ba̱di rá zö. \s1 Pablo piensa ir a Roma \p \v 22 Guehca̱ xtá dé, xtá hñogö, xtá nzoh cʉ cja̱hni, eso, jin tema tiempo xtú pɛhtzi gua ma grí cca̱jtiquijʉ, masque ya xí cja tiempo xtú mbe̱ni gu ma pʉ. \v 23 Pe nuya, ya xtú cjuajti na̱m bbɛfi hua jabʉ dí bbʉy. Dí i̱ngö, ya xí nzʉh car tiempo gu ma pʉ jar ciudad pʉ Roma, como ya má yabbʉ xtá mbe̱ngö‑ca̱. \v 24 Nuya, dí mbe̱ni gu má grí cca̱jtiquijʉ bbʉ xcrá ma pʉ España, cja̱ bbʉ xtá tzøti pʉ jabʉ gár bbʉpjʉ, gu hmʉpjʉ tzʉ. Diguebbʉ ya, bbʉ xtá pøngö pʉ, da jogui gui föxquijʉ tzʉ co hnar ayuda pa gu ma gár ma pʉ España. \v 25 Pe nuya, gu má pʉ Jerusalén, gu ja̱htzibi hnar ayuda cʉ hermano cʉ rá bbʉh pʉ. \v 26 Nu cʉ hermano cʉ rá bbʉh pʉ Macedonia cja̱ co pʉ Acaya, ya xí mbe̱nijʉ da möx cʉ dda hermano cʉ bí bbʉh pʉ Jerusalén. Xí jmu̱ntzibijʉ hnar ofrenda, porque nucʉ, rá pɛhtzi necesidad. \v 27 Gueguejʉ co cár tzi pöjöjʉ xí mbe̱ntsjɛjʉ da möxjʉ cʉ hermano‑cʉ. Cierto, cʉ hermano cʉ jin gui judio, ncjahmʉ i tu̱jpi hnar favor cʉ hermano cʉ judio, como múr judio cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo, cja̱ xcuí bøm pʉ jár jöy cʉ judio na̱r tzi ddadyo jña̱. Cʉ hermano cʉ jin gui judio xí nu̱jʉ rá ngu̱ bendición por rá ngue ná̱r palabra ca Ocja̱, eso xí mbe̱ntsjɛjʉ, rí ntzöhui da möxjʉ cʉ hermano israelita, como guegue‑cʉ i pɛhtzi necesidad yʉ pa‑ya. \v 28 Eso, bbʉ ya xcrú döjtigö car ofrenda cʉ cjua̱da̱ pʉ Jerusalén, dí ne gu ma pʉ España, gu ma grí tjoh pʉ jabʉ gár bbʉpjʉ, gu ma grí zɛnguaquijʉ cja̱ diguebbʉ ya, gu ma pʉ España. \v 29 Dí pa̱di, bbʉ xtá tzøti pʉ jabʉ guí bbʉpjʉ, gu mpöjmʉ, dí göhtjojʉ, cja̱ cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo da ddajquijʉ rá ngu̱ bendición. \p \v 30 Nuya, ʉm cjua̱da̱quijʉ, dí öjquijʉ gui nzojmʉ tzʉ ca Ocja̱ por rá nguejquigö, como hnaadi cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo xtú cuatijʉ, guejtjo hnaadi car Espíritu Santo i föxquijʉ pa gu ma̱jtsjɛjʉ. Jin gui jiɛjmʉ ca grí oraguijʉ, menta dí øhtibi cár bbɛfi ca Ocja̱. \v 31 Gui dyöjpijʉ tzʉ da mɛzquigö rá zö, pa jin te da cjagui cʉ cja̱hni pʉ Judea cʉ i ʉhui car evangelio. Guejtjo gui dyöjpijʉ por rá ngue cʉ hermano pʉ Jerusalén, pa da tzøjmʉ car ayuda ca gu ja̱htzibijʉ. \v 32 Bbʉ da bøni rá zö nʉr asunto‑nʉ, nubbʉ, da jñu̱ ʉm mʉy. Cja̱ diguebbʉ ya, pé gui dyöjpijʉ cam Tzi Tajʉ, da zixqui rá zö pʉ jabʉ guí bbʉpjʉ, pa gu ncca̱htijʉ tzʉ cja̱ gu mpöjmʉ. \v 33 Ca Ocja̱ da möxquijʉ pa gui hmʉpjʉ rá zö, guí göhtjojʉ. Amén. \s1 Saludos personales \c 16 \p \v 1 Nuya dí xihquijʉ, gui recibijʉ rá zö car hermana Febe. Ya xta ma pʉ jabʉ guí bbʉpjʉ. Guegue i pɛ jar templo pʉ jar jñi̱ni Cencrea. \v 2 Gui cuajtijʉ, cja̱ gui cca̱htijʉ rá zö, como nuquɛjʉ, xcú hñemejʉ car Jesucristo, cja̱ guegue i pɛjpi‑cá̱. Gui föxijʉ cja̱ gui unijʉ ca te da nesta, porque guegue xí ndo möx cʉ pé dda hermano, guejtigö, xí möxqui hne̱je̱. \p \v 3 Dí pɛmpi nzɛngua car Priscila hne̱ car Aquila. Ndí yojme‑cʉ, ndí mföxje ndí pɛjpije cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo. \v 4 Bbʉ di ji̱na̱ gueguehui, ya xtrú bböjtigui. Dí ndo öjpi cjama̱di ca Ocja̱ por rá nguehcʉ́, cja̱ jin gui jønguitsjɛgö dí gradece. Guejtjo hne̱je̱ göhtjo cʉ hermano cʉ jin gui judio i öjpi mpöjcje hne̱je̱, como guejcö xtú xijmʉ car evangelio. \v 5 Guejtjo dí pɛmpi nzɛngua hne̱je̱ cʉ hermano cʉ i jmuntzijʉ pʉ jár ngu̱ car Priscila co car Aquila. Guejtjo gui xih cam tzi amigo Epeneto, dí pɛmpi nzɛngua. Nuca̱ múr primero cʉ mi̱ngu̱ pʉ jar Estado de Asia cʉ bi hñe̱me̱ car evangelio cja̱ bi dɛn car Jesucristo. \v 6 Guejtjo, gui zɛnguajʉ tzʉ car María, guegue‑ca̱ xí ndo pɛjpi ca Ocja̱ pʉ jabʉ guí bbʉpjʉ. \v 7 Hṉeti car Andrónico co car Junias, ʉm mingu̱je, dí pɛmpi nzɛngua hne̱je̱. Nugöje, bi cjojquije födi‑cʉ. Quí apóstole cam Tzi Jmu̱göjʉ i meya cʉ hermano‑cʉ́ cja̱ i i̱htzibijʉ. Gueguehui bi hñe̱me̱ car Cristo ante que gua e̱me̱gö. \p \v 8 Guejtjo hne̱, gui zɛnguajʉ tzʉ car hermano Amplias. Dí ndo ne car hermano‑cá. \v 9 Guejti car Urbano, ca ndí hñobbe, ndí pɛjpibbe car tzi Jesucristo, cja̱ hne̱h car Estaquis, ʉm amigo‑ca̱. \v 10 Dí xihquijʉ hne̱je̱, gui zɛnguajʉ tzʉ car Apeles, ca i ndo tɛn car Cristo. Guejtjo gui zɛnguajʉ quí familia car Aristóbulo. \v 11 Hne̱ti cam mi̱ngu̱je, car Herodión, cja̱ co quí familia car Narciso cʉ i tɛn cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo, gui zɛnguajʉ‑cʉ hne̱je̱. \v 12 Zɛnguajʉ car Trifena co car Trifosa. Guegue‑cʉ i pɛjpi cam Tzi Jmu̱jʉ, cja̱ co hne̱h car tzi hermana Pérsida, como guejti guegue xí ndo pɛjpi cam Tzi Jmu̱jʉ. \v 13 Hne̱ti car Rufo gui zɛnguajʉ, como i ndo e̱me̱ car Jesucristo cja̱ i pɛjpi rá zö, cja̱ gui zɛnguajʉ hne̱je̱ cár me, como ncjahmʉ ʉm megö‑ca̱ hne̱je̱. \v 14 Guejtjo dí xihquitjojʉ gui zɛnguajʉ tzʉ car Asíncrito, co car Flegonte, hne̱h car Hermas, guejti car Patrobas co ni car Hermes, cja̱ co cʉ pé dda cjua̱da̱ cʉ i bbʉbi‑cʉ. \v 15 Guejtjo gui zɛnguajʉ tzʉ car Filólogo, cja̱ co car Julia, guejti car Nereo co cár ncju̱, cja̱ guejti car Olimpas, co göhtjo cʉ pé ddaa cʉ i e̱me̱ ca Ocja̱ cja̱ i bbʉbi cʉ hermano‑cʉ́. \v 16 Guí göhtjojʉ gui nzɛnguajʉ cor tti̱jqui. Göhtjo cʉ hermano cʉ xí hñeme car Jesucristo cja̱ rá bbʉ hnahño jñi̱ni, göhtjo pʉ jabʉ rá bbʉ templo, i pɛnquijʉ nzɛngua. \p \v 17 Dí xihquijʉ, ʉm cjua̱da̱quijʉ, gui jña̱jʉ ʉr huɛnda digue cʉ cja̱hni cʉ i ne da juequijʉ o i ne da dyøjtiquijʉ estorbo. I xihquijʉ pé hnahño ʉr mensaje ca jin gui jñɛjmi car palabra rá zö ca xí ttu̱jtiquijʉ. Nuguɛjʉ, jin gui jñɛguijʉ da jiöhquijʉ‑cʉ. \v 18 Cʉ cja̱hni cʉ i øte ncjapʉ, jin gui pɛjpi cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo, cja̱ jí̱ xcuá hñe̱jmʉ guegue. I øti ca i mbe̱ntsjɛjʉ. I ma̱jmʉ palabra ncjahmʉ rá ndo zö, pa da johtitjo cʉ to i øde, cja̱ pa drí jiöti cʉ cja̱hni cʉ jin tza i pa̱j nʉ́r hñu̱ ca Ocja̱. \v 19 Dí mpöjcö ca xtá øde, guí tɛndijʉ car palabra ca ntju̱mʉy. Cja̱ dí negö, gui segue gui hmʉpjʉ listo pa gui dyøtijʉ ca rá zö, pe jin gui cjadi mʉyjʉ cʉ to i ne da u̱jtiquijʉ gui dyøtijʉ ca rá nttzo. \v 20 Dyo guí øjtijʉ cʉ cja̱hni cʉ i ne da juaquiqui quir mfe̱nijʉ. Cam Tzi Tajʉ ji̱tzi xí möxquijʉ pa xcú tötijʉ ca rá zö, cja̱ da segue da möxquijʉ pa jin to da jiöhquijʉ, pe gui ta̱pijʉ ca Jin Gui Jo. Guejti cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo da möxquijʉ co ni cár tzi tti̱jqui pa gui hmʉpjʉ rá zö. \p \v 21 I zɛnguaquijʉ nʉr Timoteo, nʉ dí yobbe jar bbɛfi, hne̱j nʉr Lucio, hne̱j nʉr Jasón, co nʉr Sosípater. Nuyʉ, ʉm mi̱ngu̱je‑yʉ. \p \v 22 Nugö, dúr Tercio, xtú øhtibi nʉr Pablo na̱r carta‑na̱. Dí zɛnguaquijʉ gá hermano, como hne̱quigö dí e̱me̱ car Jesucristo. \p \v 23 Hne̱j nʉr Gayo i zɛnguaquijʉ. Dí oh pʉ́r ngu̱ guegue‑nʉ. Guejtjo hne̱, xí jmi̱jquije cár ngu̱ pa dár jmu̱ntzije pʉ. Guejtjo i zɛnguaquijʉ nʉr Erasto. Guegue‑nʉ ʉ́r tesorero nʉr jñi̱ni hua jabʉ dí bbʉpje. Guejti nʉr hermano Cuarto i zɛnguaquijʉ. \p \v 24 Cam Tzi Jmu̱jʉ Jesucristo da nu̱quijʉ co cár tzi jma̱jte, göhtjoquiguëjʉ. Amén. \s1 Alabanza final \p \v 25 Gu xöjtibijʉ ca Ocja̱. Desde bbʉ mí mʉj nʉr mundo, ya xquí mbe̱n car Tzi Ta ji̱tzi di mɛjni cár Tzi Ttʉ di ddajquijʉ car nzajqui ca jin da tjegue. Cʉ cjeya rá ngu̱ cʉ xí tjogui, jí̱ mí fa̱h car mfe̱ni‑ca̱. Ddatsjɛ ca Ocja̱ mí pa̱di. Guegue da möxquijʉ pa gui hñe̱me̱bijʉ cár palabra göhtjo mbo ir mʉyjʉ. \v 26 Má̱hmɛto bi tsjih cʉ dda quí jmandadero ca Ocja̱ ter bɛh ca̱ di ncja, cja̱ nucʉ́, bi jñu̱x pʉ ja Escritura, pe jin gá xijmʉ cʉ pé dda cja̱hni. Pe nuya, xí mandado ca Ocja̱ xcá tsjifi göhtjo yʉ cja̱hni hua jar jöy na̱r tzi ddadyo jña̱, pa da dyødejʉ cja̱ da hñe̱me̱bijʉ cár Ttʉ. \v 27 Ddatsjɛ ca Ocja̱ i bbʉy, cja̱ rá ndo nte quí mfe̱ni. Por rá ngue car Jesucristo cja̱ co göhtjo ca xí dyøte, da tsjöjtibi car Tzi Ta ji̱tzi göhtjo cʉ cjeya cʉ ba e̱je̱, ni jabʉ drí tjegue. Da ncjapʉ, amén. \p I ttzɛdi hua na̱r carta‑na̱.