\id 2CO \h ÁR ÑOHO AR KORINTIO \toc1 ÁR ÑOHO AR KORINTIO Ár ñoho ar he̱ꞌmi bi ꞌyotꞌa ar Pablo bi me̱mpa ya me Nkorinto \toc2 ÁR ÑOHO AR KORINTIO \toc3 2 Co. \mt1 ÁR ÑOHO AR KORINTIO \mt2 Ár ñoho ar he̱ꞌmi bi ꞌyotꞌa ar Pablo bi me̱mpa ya me Nkorinto \c 1 \s1 Ar nze̱ngwa \p \v 1 Dar Pablo, ár mpo̱tegi ar tsi Hmu Hesukristo ngetho njapꞌu̱ bi ne Jö. Nuga ne ar ku Timoteo, di pe̱ñꞌahe nunar he̱ꞌminu̱, nuꞌahu̱ gi ꞌbu̱hu̱ Nkorinto, ne gatho ya ku gi ꞌbu̱hu̱ har ha̱i Akaya. \p \v 2 Jö ma tsi Dadahu̱ ne ar tsi Hmu Hesukristo da ꞌraꞌahu̱ ár nhwëki ne ar hogamꞌu̱i. \s1 Ya thogi bi tho ar Pablo \p \v 3 Nsunda Jö ár Dada ma tsi Hmuhu̱ Hesukristo. Gehnu̱ ma Dadahu̱ hwëgagihu̱ ne ma Jöhu̱ togo hubga ma mu̱ihu̱. \p \v 4 Gehnu̱ togo hubga ma mu̱ihu̱ núꞌmu̱ di thohu̱ ya thogi, ne njapꞌu̱ da tsa̱ ga huꞌmbabihu̱ yá mu̱i togo tho ar thogi ngu xta thohu̱. Di huꞌmbabihu̱ yá mu̱i ngu xi njakagihu̱ nꞌehe. \p \v 5 Ngetho jangu xa di thohu̱ ya dumu̱i di te̱ñhu̱ ar tsi Hmu Hesukristo, njapꞌu̱tho nꞌehe di ñhehwihu̱ ár humamu̱i. \p \v 6 Ha nuꞌmu̱ xta thohe ya thogi, di to̱ꞌmhe da nhupꞌa ri mu̱ihu̱ ne da ma̱xꞌahu̱ gi kꞌonju̱. Ha nuꞌmu̱ nhubgagihe ma mu̱ihe, njapꞌu̱tho nꞌehe di to̱ꞌmhe da nhupꞌa ri mu̱ihu̱, ne da ma̱xꞌahu̱ gi tse̱thu̱ ya thogi, di hñöxa nuya di thohe nꞌehe. \p \v 7 Ne jangu gi thohu̱ ya thogi nguje, hindi tsa̱ya̱he di to̱ꞌmhe njapꞌu̱ da nhupꞌaꞌihu̱ ri mu̱ihu̱ nguje nꞌehe. \p \v 8 Tsi kuhu̱, di nehe gi pöhu̱ nuya ntꞌu̱tsa da thohe núnu̱ Asia. Xa bi tꞌo̱tkagihe ar tsꞌomꞌu̱i ne bi the ma tsꞌe̱dihe, ndi beñhe ja nga kohenu̱. \p \v 9 Da e̱ntꞌase̱he nda thöga ma tehe. Njapꞌu̱ hinge nga jamfihe ma tsꞌe̱dise̱he, ho̱nse̱ nga to̱ꞌmhe ár mfa̱tsꞌi Jö togo ju̱xa nuya xi du. \p \v 10 Gehnu̱ togo bi ma̱xkagihe, fa̱xkagihepya, ne di ka̱xmbenihe da ma̱xkagihe ga kꞌonje maꞌra ya thogi ngunu̱. \p \v 11 Ha nuꞌahu̱, nuꞌmu̱ gi fa̱xkagihe gi ꞌya̱fu̱ Jö, ma da nja nze̱ye̱ nꞌehe togo da umbabi njamödi xi hwëgagihe nöꞌö xka ꞌya̱pabihu̱. \s1 Yoꞌö ar Pablo himbi ma Nkorinto ngutꞌa \p \v 12 Di johyahe, ngetho ma mfenihe xikagihe xta ꞌyohe xiñho ngu utkagihe Jö, ne hinxta yoꞌthe ma mfenihe. Hinxta ꞌbu̱hewa har ximha̱i ngu yá mfeniꞌu̱, xta te̱mfe ár nhwëki Jö. Xta ꞌbu̱he nꞌar hogamꞌu̱i hár nthandi ya meximha̱i, mꞌe̱tꞌo ha ri nthandihu̱. \p \v 13 Nöꞌö xta otꞌahe, di pöhe gehnu̱ tso ri mfenihu̱, hinge manꞌar mfeni. Ne di ka̱xmbenihe ma gi pöhu̱ xiñho xo̱ge. \p \v 14 Ngu ya xka pökagihe nꞌa tsi tu̱i, go ma ga jaꞌahe gi njohyahu̱. Ha nuꞌahu̱ go ma gi jakagihe ga njohyahe nꞌehe, núꞌmu̱ xta menga ar tsi Hmu Hesukristo. \p \v 15 Gehnu̱ ar mfeni ndi pe̱tsꞌi. Jange da bemhö nga thopꞌu̱ mꞌe̱tꞌo núꞌmu̱ nda po̱ni nga ekwa Nmasedonia, ne ngi njohyahu̱ ga tso̱ñꞌahu̱ yoꞌgi. \p \v 16 Hö, njapꞌu̱ ndi beni nga thopꞌu̱tho nga kꞌösꞌahu̱ ne nga ekwa Nmasedonia. Ne mꞌe̱fa nga penkpꞌu̱ manꞌagi, ne ngi fa̱xkagihu̱ nga ju̱ ma ꞌñu nga ma har ha̱i Nhudea. \p \v 17 Núꞌmu̱ nda benga gathoyu̱, hage ndi ñꞌöntꞌu̱tho. Wa ndi ñhe̱ꞌbe ya meximha̱i yotꞌa yá ne nꞌandi mö hö, ne nꞌandi hinꞌö. \p \v 18 Jö hingi yotꞌa ár ne, jange nuje nꞌehe hindi möñhe hö ne hinꞌö. \p \v 19 Ngetho ár Tꞌu̱ Jö ar tsi Hmu Hesukristo, nöꞌö togo da da̱tꞌahe majöni, nuga, ar ku Silbano ne ar ku Timoteo, nunar tsi Hmunu̱ hingi yotꞌa ár ne. Hár mꞌu̱inu̱, ka da̱tkagihu̱nu̱ nöꞌö majöni. \p \v 20 Ngetho hár te ar tsi Hmu Hesukristo, ka bi nhekinu̱ gatho yá ñhötꞌi Jö. Jange di eñhu̱, hö njapꞌu̱, núꞌmu̱ di eꞌspabihu̱ ár nsu Jö. \p \v 21 Jö go bi ze̱tkagihu̱ ma ñꞌemu̱ihu̱ hár ꞌñu ar tsi Hmu Hesukristo, ne bi hñuskagihu̱ ár Hñö. \p \v 22 Ne njapꞌu̱ bi ꞌwegagihu̱ ngu yá me̱tigihu̱ꞌö. Gehnu̱ ar Hñö da höñhu̱ ha ma mu̱ihu̱ ngu nꞌar ꞌbe̱tꞌo ñhötꞌi, ne di to̱ꞌmhu̱ ga höñhu̱ xo̱ge mꞌe̱fa. \p \v 23 Ha nuga hinxta thopꞌu̱tho Nkorinto, ngetho di tsu ga zoꞌahu̱ ntsꞌe̱di, ne ga tso̱tꞌa ri mu̱ihu̱. Jö pödi di mönga majöni, ne di etꞌa made ma te hindi kate. \p \v 24 Hindi nehe ga jaꞌahe gi ñꞌemu̱ihu̱ ngu di neje. Nöꞌö di nehe, ga fa̱xꞌahe gi pe̱ꞌsu̱ ar johya, ngetho di pöhe xi nze̱di ri ñꞌemu̱ihu̱. \c 2 \p \v 1 Jange nupya xta beni hinga pengi ga mapꞌu̱ ga jaꞌahu̱ da zo̱tꞌa ri mu̱ihu̱. \p \v 2 Ngetho nuꞌmu̱ da zo̱tꞌa ri mu̱ihu̱, togo da hubga ma mu̱i ꞌmu̱. Hage hingo nuꞌu̱ togo xta tso̱tꞌwa yá mu̱i. \p \v 3 Núꞌmu̱ nda otꞌahu̱, da japꞌu̱ ndi honi gi jaju̱ ga njohya xka tso̱mpꞌu̱, hinge gi jaju̱ da du ma mu̱i. Di ka̱xmbeni, nuꞌmu̱ di johya, gi johyahu̱ nꞌehe. \p \v 4 Ngetho xa mi tuka ma mu̱i ne ndi zoni núꞌmu̱ da otꞌahu̱ mꞌe̱tꞌo. Hinge ndi ne nga tso̱tꞌa ri mu̱ihu̱, ndi ne ngi pöhu̱ xa di pe̱sꞌahu̱ nꞌar döta mhöte. \s1 Ar Pablo pumbabi nöꞌö togo xki ntsꞌoki \p \v 5 Ha nuꞌmu̱ ja nꞌa togo xi jakagi xi du ma mu̱i, hinge xi jakase̱ga. Tsa̱ ga möñhu̱ xi zu̱ꞌahu̱ nꞌa tsi tu̱i nꞌehe, hindi ne ga eñhu̱ thota ár nze̱ye̱. \p \v 6 Hñöjwu̱, di za̱ ár mfe̱i nöꞌö togo nze̱ye̱ꞌihu̱ ga kuhu̱. \p \v 7 Ha nupya mahyoni gi pumbabihu̱ ne hñuꞌmbabi ár mu̱i, yo ma da du ar tsꞌoni. \p \v 8 Jange di a̱ꞌahu̱ gi uthwu̱ manꞌagi da hyandi gi pe̱ꞌsfu̱ ar mhöte. \p \v 9 Da otꞌahu̱ nor he̱ꞌmi nꞌehe, ndi ne nga pödi ha gi o̱hu̱ gatho nöꞌö di xiꞌahu̱, wa hinꞌö. \p \v 10 Ne nöꞌö togo gi pumbabihu̱, nuga nꞌehe. Hö, nuga xta pumbabi nuꞌmu̱ di jamhö te ga pumbabi. Xta japꞌu̱ di honga ri ñhohu̱ hár nthandi ar tsi Hmu Hesukristo. \p \v 11 Ne njapꞌu̱ hinga xojwu̱ ar ꞌñu ar tsꞌondöhi. Di pöhu̱ honga hanja da ku̱tꞌa ya tsꞌomfeni. \s1 Ar Pablo xa mi tupa ár mu̱i mi ꞌbu̱hnu̱ Ntroa \p \v 12 Núꞌmu̱ nda tso̱nu̱ Ntroa nga mömbahmö ár hoga mhö ar tsi Hmu Hesukristo, da nu xki xogagi ar goxthi. \p \v 13 Mödi xa mi tuka ma mu̱i, ngetho hinda nthe̱ꞌbenu̱ ma tsi ku Tito. Jange da ñꞌeꞌbe ya ku, ne da ju̱ ar ꞌñu da ekwa har ha̱i Nmasedonia. \s1 Nuꞌmu̱ di ꞌbu̱hwihu̱ ar tsi Hmu Hesukristo, hyaxꞌmu̱ di tötehu̱ \p \v 14 Jamödi Jö jakagihu̱ hyaxꞌmu̱ ga ntötehu̱, ngetho di ꞌbu̱hwihu̱ ar tsi Hmu Hesukristo. Ne hagatho di ñꞌuhu̱ nunar hoga mfödi, ngu nꞌar hogañu̱ni habu̱ gatho tso̱ni. \p \v 15 Jö nugagihu̱ di pe̱ꞌsfu̱ ár hogañu̱ni ar tsi Hmu Hesu, di nxañhu̱ madeda nuꞌu̱ xi mpo̱ho̱ ne nuꞌu̱ hinxi mpo̱ho̱. \p \v 16 Nuya xi mꞌe̱di tsa̱ꞌu̱ ngu nꞌar ñu̱ni hote, ha nuya xi mpo̱ho̱, ngu nꞌar ñu̱ni umba ar te. Togo tsa̱hmö da ꞌyo̱tꞌa nuya ꞌbe̱fiyu̱. \p \v 17 Nuje hindi pa̱thwe ár mhö Jö, ngu o̱tꞌa nze̱ye̱ honi da dö ar bojö. Nuje xintꞌaxi ma mfenihe di möñhe nöꞌö ꞌrakagihe Jö, ngetho di pöhe di ꞌbu̱he hár nthandiꞌö, ne di ꞌbu̱ꞌbehe ar tsi Hmu Hesukristo. \c 3 \s1 Yá ꞌbe̱gogihe Jö di möñhe ar ꞌraꞌyo nkohi \p \v 1 Hage di hoñhe manꞌagi gi numañhogihe. Wa di hoñhe ga hösꞌahe nꞌar he̱ꞌmi di ñömañhogihe, ne xka po̱ñhe gi ꞌrakagihe nꞌa ngu o̱tꞌa nu maꞌra. \p \v 2 Gese̱ꞌihu̱ ngu ma he̱ꞌmiꞌihe xi thuska ha ma mu̱ihe, gehnu̱ to gatho pödi ne gatho nehe. \p \v 3 Njapꞌu̱ nheki ngu yá he̱ꞌmiꞌihu̱ ar tsi Hmu Hesukristo, xi tꞌe̱nkꞌa ha ma ꞌye̱he. Hinge ho̱nse̱ xi tꞌotꞌi, pe̱wi ár Hñö Jö. Hinge ha ya nxindo, ha yá mu̱i ya jöꞌi. \p \v 4 Xta möñhe njapꞌu̱ ngetho di ka̱xmbenihe di ꞌbu̱ꞌbehe xiñho Jö, fa̱xkagihe ar tsi Hmu Hesukristo. \p \v 5 Hinge di beñhe xa di pe̱ꞌse ar tsꞌe̱di te gatho ga o̱the. Jö go ꞌrakagihe ar tsꞌe̱di ga pe̱he nunar ꞌbe̱finu̱. \p \v 6 Geꞌö togo bi hñuxkagihe, ne bi ꞌrakagihe ar tsꞌe̱di ga mpe̱he har ꞌraꞌyo nkohi. Hinge di te̱ñhe ya ꞌbe̱pate xi tꞌotꞌi, gese̱ ár Hñö Jö otkagihe ar ꞌñu. Ngetho ya ꞌbe̱pate tsixkagihu̱ har ndöte, ha nunár Hñö Jö ꞌrakagihu̱ ar te. \p \v 7 Ha nuꞌmu̱ nuya ꞌbe̱pate bi tꞌuni xki tꞌotꞌa ha ya nxindo, xa mi pe̱ꞌsa ár nsu, jange nuya me Israel himi tsa̱ nda hyandwa ár hmi ar Moise xa mi hyatsꞌi, mödi mꞌe̱fa ma nda the xo̱ge, \p \v 8 tenguhmö ár döta ár nsu ar ꞌraꞌyo nkohi pe̱pya ár Hñö Jö. \p \v 9 Ngetho nuꞌmu̱ nuya ꞌbe̱pate tsixa har ꞌbe̱xui ya jöꞌi, bi tꞌunga mi nhekiwi ar nsunda, xa töte ár nsunda ar ꞌraꞌyo nkohi, japi da mꞌu̱ xiñho ya jöꞌi hár nthandi Jö. \p \v 10 Nuya ꞌbe̱pate mi pe̱ꞌshmö ár nsu, hingi tsa̱ da ñhuxkwi ár nsu nunar ꞌraꞌyo nkohi. \p \v 11 Ngetho nuꞌmu̱ nöꞌö thege bi me̱ꞌsa ár nsu, tenguhmö ár nsu nöꞌö hinda ma da thege. \p \v 12 Ngetho di pe̱ꞌse nꞌar döta ndo̱ꞌmi, jange hindi ntsuhe ga möñhe ar hoga mhö. \p \v 13 Hindi ñhe̱ꞌbehe ar Moise togo mi koꞌma ár hmi, ne njapꞌu̱ nuya me Israel hinge nda hyanda hanja nda the nunar hyatsꞌi xki thutsꞌi nda thege. \p \v 14 Ha nuyá mfeniꞌu̱ bi jotꞌi, ne nuya payu̱ núꞌmu̱ néꞌu̱ ar nkohi mi ja mamꞌe̱tꞌo, jotꞌatho yá da̱. Ngetho ho̱nse̱ ar tsi Hmu Hesukristo tsa̱ da hñökwabiꞌu̱ ar dutu kotwabi yá hmi. \p \v 15 Njapꞌu̱tho nuya payu̱, núꞌmu̱ néꞌu̱ ár tꞌofo ar Moise, wande nunar dutunu̱ kotwa yá mfeni. \p \v 16 Ha nu xta ñꞌemu̱i ar tsi Hmu, da da̱ ar dutu kotwa yá da̱. \p \v 17 Ngetho ar tsi Hmu geꞌö ar Hñö, ne nuꞌu̱ togo pe̱ꞌspa ár Hñö Jö, hinte ja te kotꞌi. \p \v 18 Nuju̱ hinte kobgagihu̱ ma da̱hu̱. Di hanthwu̱ ár nsunda ar tsi Dada ngu ha nꞌar ñhe. Ne ár Hñö Jö ꞌyo di pa̱tkagihu̱ di hñuxa ár nsunda ha ma mꞌu̱ihu̱, ne ga tso̱ñhu̱ di hñöxkagihu̱ ar tsi Hmu. \c 4 \p \v 1 Jange nuje hindi wenthe di pe̱he nunar ꞌbe̱fi xi hwëgagihe Jö. \p \v 2 Hindi mpe̱je ntꞌögitho, hindi ntsa̱je. Hindi o̱the xi ntsꞌogagihe, hindi pa̱thwe ár mhö Jö. Nöꞌö di pe̱he, di uhe ár mhö Jö majöni ha ma mꞌu̱ihe, gehnu̱ numañho ya jöꞌi di o̱the hár nthandi Jö. \p \v 3 Ha nuꞌmu̱ ꞌra xi tꞌökwabi, hingi tsa̱ da bö ar hoga mhö di möñhe, gehyu̱ di ma da mꞌe̱di. \p \v 4 Ar tsꞌondöhi togo ar ndö nuya ngöxapayu̱, xi gotꞌwa yá da̱ nuꞌu̱ hingi ne da gamfi. Ne njapꞌu̱ hinda zu̱twa ár hyatsꞌi ar hoga mhö utwa ár nsunda ar tsi Hmu Hesukristo, togo di hñöxa Jö ar tsi Dada. \p \v 5 Nuje hindi no̱ñhese̱ ma mꞌu̱ihe. Nöꞌö di pe̱he, di ꞌyoñhe ar mhö, di eñhe nunar tsi Hmu Hesukristo gehnu̱ ar Hmu, ne nuje ngu ri ꞌbe̱gogihe. Di o̱the njapꞌu̱ ngetho di pe̱fe ar tsi Hmu Hesukristo. \p \v 6 Ngetho Jö togo bi japa ar ñotꞌi nda hyaꞌsa madedar ꞌbe̱xui, go bi xoga ma mfenihu̱ ga hanthwu̱ ár nsunda Jö nheki hár hmi ar tsi Hmu Hesukristo. \s1 Hyaxꞌmu̱ ga ꞌbu̱hu̱ har ñꞌemu̱i \p \v 7 Nunar döta mꞌe̱tsꞌinu̱ xi ꞌrakagihu̱ Jö, jwata ha ma ndoꞌyohu̱ ngu nꞌar tsi tsꞌo̱ibo̱ha̱i. Ne njapꞌu̱ da nheki nunar döta tsꞌe̱dinu̱ go unga Jö, hingo ma tsꞌe̱dise̱hu̱. \p \v 8 Nuje di pe̱fe ar tsi Hmu, xa xi ntsꞌibgagihe, mödi tsa̱da ga ꞌñöñhe. Nꞌandi hindi pöhe te ga pe̱he, ne hindi ꞌbe̱he ar tsꞌe̱ti. \p \v 9 Njukagihe, ha hingi kꞌatꞌa togo da ma̱xkagihe. Tꞌe̱ntkꞌathogihe, mödi hinxi nhwatkagihe. \p \v 10 Habu̱ gatho di ꞌyohe, di ñꞌe̱nthe ár ndöte ar tsi Hmu Hesukristo, di hoñhe da nheki ha ma ndoꞌyohe ár teꞌö. \p \v 11 Nuya di ꞌbu̱he, hyaxꞌmu̱ di e̱nthe ma tehe da tho, ngetho di te̱ñhe ar tsi Hmu Hesukristo. Ne nunár te ar tsi Hmu da nheki ha ma ngöxandoꞌyohe. \p \v 12 Nuje di nto̱xe ar ndöte di hösꞌahe ar hoga mhö, ha nuꞌahu̱ gi höñhu̱ ar te hinda götsꞌi. \p \v 13 Ngu enga har Tꞌofo: Da ñꞌemu̱i, jange da ñö. Nuje nꞌehe di pe̱ꞌse nunar mfeninu̱, jange di möñhe nunar mhönu̱, ngetho di ñꞌemu̱ihe. \p \v 14 Di pöhe, nuna togo bi gu̱xa har ndöte ar tsi Hmu Hesukristo, ma da gu̱xkagihu̱ nꞌehe mahye̱gi ngu bi gu̱xa ar tsi Hmu, ne da ꞌba̱bgagihu̱ mahye̱gi habu̱ bi ꞌba̱ꞌö. \p \v 15 Ngetho nuya thogiyu̱ di thohe, da thohe di hoñhe ri ñhohu̱, ne da zu̱ ma nze̱ye̱ nunár nhwëki Jö. Njapꞌu̱ di nze̱ye̱ togo di umba njamödi Jö, ne di nsundabi nꞌehe. \p \v 16 Jange hingi wentꞌa ma ñꞌemu̱ihu̱. Mödi nunar ndoꞌyonu̱ di hanthu̱ thege, ha nunu̱ mbo ha ma mu̱ihu̱, ꞌyo di nꞌaꞌyo hyaxꞌmu̱. \p \v 17 Ngetho nuna nꞌa tsi tu̱i ya ntꞌu̱tsa di thohu̱, fa̱xkagihu̱ da hñuxa nunar döta nsunda to̱bgagihu̱. \p \v 18 Hindi huxa ma da̱hu̱ nuya te tsa̱ ga hanthu̱wa, ngetho nuyu̱ ma da thege. Nuju̱ di huxa ma da̱hu̱ nuꞌu̱ hingi nheki ne hiñhamꞌu̱ ma da thege. \c 5 \p \v 1 Di pöhu̱, nu xta nhwata nunar ndoꞌyonu̱ ngu nꞌar ngu di ꞌbu̱hu̱wa har ximha̱i, ma da tꞌakagihu̱ manꞌar ngunu̱ mhetsꞌi, hinxi hoka nꞌar ñꞌo̱ho̱, xi hokase̱ Jö, ne hiñhamꞌu̱ da thege. \p \v 2 Jange nuya payu̱ di ꞌbu̱thu̱ har ngunu̱, di göꞌsu̱ di to̱ꞌmhu̱ da thetkagihu̱ ar ꞌraꞌyo ngu bi janu̱ mhetsꞌi. \p \v 3 Njapꞌu̱ ma da thetkagihu̱ nꞌar ꞌraꞌyo he, hinge ga ꞌbu̱hu̱ tsi nthe̱mfotho. \p \v 4 Ngetho nuꞌu̱ di ꞌbu̱hu̱ ha nunar ngunu̱, tupka ma mu̱ihu̱ di zoñhu̱. Hindi nehu̱ da thömgagihu̱ ma dutuhu̱. Nöꞌö di nehu̱, da thetkagihu̱ nꞌar ꞌraꞌyo. Ne nunar ꞌraꞌyo ndoꞌyo ngu nꞌar dutu hiñhamꞌu̱ da thege, da goꞌma nöꞌö manꞌa thege. \p \v 5 Nöꞌö togo bi hyógagihu̱ nga thohu̱ njanu̱, gehnu̱ Jö. Ne xi ꞌrakagihu̱ ár Hñö, xi ꞌbe̱tꞌogihu̱, ne njapꞌu̱ di pöhu̱ ga höñhu̱ xo̱ge mꞌe̱fa. \p \v 6 Jange hyaxꞌmu̱ di johya di ndo̱ꞌmhu̱. Ne di pöhu̱, nuꞌmu̱ di ꞌbu̱thu̱ ha ma ndoꞌyohu̱, hindi ꞌbu̱hwithohu̱ ar tsi Hmu. \p \v 7 Nuju̱ hindi te̱ñhu̱ nöꞌö di hanthu̱, di te̱ñhu̱ nöꞌö hindi hanthu̱, ho̱nse̱ di ñꞌemu̱ihu̱. \p \v 8 Nuju̱ di ndo̱ꞌmhu̱, jange xa di nemhöhu̱ ga he̱hu̱ nunar ndoꞌyonu̱, ne ga ꞌbu̱hwihu̱ ar tsi Hmu. \p \v 9 Jange ma ga umba ma mu̱ihu̱ ga o̱thu̱ nöꞌö neꞌö, wa hindi ꞌbu̱hwithohu̱, wa gar ꞌbu̱hwihu̱nu̱. \p \v 10 Ngetho mahyoni gatho ma ga ꞌba̱hu̱ da hñöskagihu̱ majöni ar tsi Hmu Hesukristo. Ne ga höñhu̱ ma nthöhöhu̱ nꞌa ngu nꞌa tengu xta mpe̱hu̱ núꞌmu̱ ndi ꞌbu̱thu̱ har ndoꞌyo. \s1 Ar ꞌbe̱fi ñhogamu̱i \p \v 11 Nuje di tsufe Jö, jange di umba ma mu̱ihe ga pomfe yá mu̱i ya jöꞌi. Jö pödi xiñho tema di pe̱ꞌse ha ma mu̱ihe, ne di ka̱xmbenihe njapꞌu̱ gi pökagihe nꞌehe. \p \v 12 Hindi hoñhe gi numañhogihe manꞌagi. Nöꞌö di nehe, gi ꞌñeskagihe ma nsuhe. Ne gi pe̱ꞌsu̱ tema gi thöthwu̱ nuꞌu̱ exase̱ yá nsu, nete nöꞌö oxta mañö, hingi japamasu nöꞌö di ꞌñe mbo. \p \v 13 Nuꞌmu̱ xta ꞌbe̱ ma mfenihe, di o̱the di nsundahe Jö. Ha nuꞌmu̱ di benthe, di pe̱pꞌahe di hoñhe ri ñhohu̱. \p \v 14 Gatho nöꞌö di o̱the, di jahepꞌu̱ ngetho ár mhöte ar tsi Hmu tökagihe. Di pöhe, nuꞌmu̱ bi du nꞌa po̱ta gatho, po̱ntho bi du gatho nꞌehe. \p \v 15 Nöꞌö bi du bi po̱ta gatho, ne nuꞌu̱ togo tetho, hinda mꞌu̱i da ꞌyo̱tꞌa nöꞌö neꞌu̱. Da mꞌu̱i da me̱pa nöꞌö togo bi du, ne bi mengi bi nte bi döpa ár ñhoꞌu̱. \p \v 16 Jange nupya dimapꞌu̱, hinga ma ga hanthu̱ maꞌra ngu bense̱ ya jöꞌi. Hinga hanthu̱ njapꞌu̱ ar tsi Hmu Hesukristo, mödi xta pöhmöhu̱ ngu benga ya jöꞌi. \p \v 17 Nöꞌö togo ꞌbu̱hwi ar tsi Hmu Hesukristo, xi nꞌaꞌyo ár te. Nunar mꞌu̱i mi ꞌbu̱ mahamꞌu̱, xi thogi, ne xi me̱ꞌsa nꞌa maꞌraꞌyo. \p \v 18 Gathoyu̱ xi ꞌraju̱ Jö, togo ba tsigagihu̱ nga ñhogamu̱iwihu̱ꞌö hár te bi unga ar tsi Hmu Hesukristo. Ne xi ꞌrakagihu̱ ar ꞌbe̱fi ga xifu̱ maꞌra da ñhogamu̱iwi Jö nꞌehe. \p \v 19 Ga möñhu̱, Jö xi ñhogamu̱iwi ya jöꞌi hár te bi unga ar tsi Hmu Hesukristo, ne hingi tsꞌiꞌspa ntꞌofo yá tsꞌoki. Ne xi zogagihu̱ ar ꞌbe̱fi ga jafu̱ da nu̱nga nunar mhönu̱ ñhogamu̱i. \p \v 20 Nuje dar mꞌe̱hnihe di po̱the ar tsi Hmu Hesukristo, ne po̱ntho Jö go zoꞌahu̱. Jange di xiꞌahu̱ hár thuhu ar tsi Hmu Hesukristo: Ñhogamu̱iwihu̱ Jö. \p \v 21 Nöꞌö togo himbi ꞌyo̱tꞌa ar tsꞌoki, bi thandi ngu ar tsꞌokte, njapꞌu̱ bi po̱kagihu̱. Ne nuju̱ ndar tsꞌoktehu̱, bi thangagihu̱ hinte ma tsꞌoki di tuhu̱ hár nthandi Jö, ngetho di ꞌbu̱hwihu̱ ar tsi Hmu Hesukristo. \c 6 \p \v 1 Nuje ngu yá ma̱xtegihe ar tsi Hmu, di xiꞌahe hingi fe̱sfu̱ ya ñho xi hwëkꞌahu̱ Jö. \p \v 2 Ngetho ngu enga har Tꞌofo: \q1 Ha ya hoga pa xta o̱xꞌaꞌi, \q1 ne xta fa̱xꞌaꞌi har pa mpo̱ho̱. \p Ha gi o̱hu̱, gehnu̱ ar hoga papya, ne ar pania ar pa mpo̱ho̱. \p \v 3 Di ntsuñhe hinto di nehe ga jafe da mfetsꞌe, ne njapꞌu̱ hinto di pe̱ꞌsa te da ñömañꞌu̱ ma ꞌbe̱fihe. \p \v 4 Nöꞌö di pe̱he, di umba ma mu̱ihe da nheki yá ꞌbe̱gogihe Jö. Di pe̱ꞌse ar tsꞌe̱ti di thohe ya thogi. Te gatho di kꞌathe, di thohe ya dumu̱i. \p \v 5 Di thohe ya mfe̱i, njokagihe ha ya fa̱di. Hexkathogihe ya jöꞌi ꞌbu̱tho da hyogagihe. Xa di thohe ar ꞌbe̱fi, di a̱ ma tꞌöhöhe, di thohe ar thuhu. \p \v 6 Nhekitho yá ꞌbe̱gogihe Jö ngetho di ꞌbu̱he nꞌar mꞌu̱i xintꞌaxi. Xta ꞌñuhe ar hoga mfödi xi tꞌaje, xta pe̱ꞌsfe ar tsꞌe̱ti maꞌra, ne di ꞌbu̱he ga fa̱xe togo honi. Tsixkagihe ma mfenihe ár Hñö Jö, ne di pe̱ꞌse nꞌar mhöte hingi oxta mañö. \p \v 7 Di möñhe ar mhö majöni. Jö ꞌrakagihe ar tsꞌe̱di ne ar hogamu̱i, fa̱xkagihe habu̱ gatho ga ntötehe. \p \v 8 ꞌRa eskagihe ma nsuhe, maꞌra nugagihe hinter mꞌe̱kagihe. Ñhömañꞌu̱gihe ne ñhömañhogihe. Nhugagihe ngu dar nemhñöhe, ha di möñhe nöꞌö majöni. \p \v 9 Nhugagihe ngu ya nꞌañꞌo, mödi fökagihe. Nꞌandi ya ꞌbu̱tho da thoje, ha di ꞌbu̱the. Xa di thohe ya mfe̱i, ne hinxi thogathogihe. \p \v 10 Di thohe ar dumu̱i, ha hingi tsa̱ya̱ ma johyahe. Di ꞌbu̱he ngu nꞌar tsi hyoya, mödi di hemfe ya ñho maꞌra. Wande hinte di pe̱ꞌse, ha go ma me̱tihe gatho. \p \v 11 Tsi kuhu̱ me Nkorinto, xta xiꞌahe xiñho gatho, ne xta kwatꞌahe ha ma mu̱ihe. \p \v 12 Nuje hindi kothe ma mu̱ihe ga möꞌahe, ha nuꞌahu̱ hö, xka kothu̱ ri mu̱ihu̱ gi mökagihe. \p \v 13 Njanu̱ gi koꞌskagihe, xoju̱ ri mu̱ihu̱ gi mökagihe. Di xiꞌahu̱ njapꞌu̱ ngu ma bötsiꞌihu̱. \s1 Ár ngugihu̱ Jö togo hö ar te \p \v 14 Yo gi nthöskwihu̱ ya jöꞌi hingi ñꞌemu̱i. Ngetho, hage ntsixkwi ar ñho nöꞌö hingi ho. Wa tsa̱ da mꞌu̱ nꞌatꞌwu̱ ar ꞌbe̱xui ne ar hyatsꞌi. \p \v 15 Hage ja te ntsixkwi ar tsi Hmu ne ar tsꞌondöhi. Wa tema di hñöxkwi nꞌar gamfi ne nöꞌö hingi ñꞌemu̱i. \p \v 16 Ár nijö Jö hingi tsa̱ da nthöskwi yá nijö ya tsita empꞌö. Ha nuju̱ yá nijögihu̱ Jö togo hö ar te. Ngu bi ꞌñenö: \q1 Ma ga ꞌbu̱ꞌbe, ne ma ga ꞌyoꞌbegaꞌu̱. \q1 Ne da hyandgagi yá Jögi, \q1 ne nuga ma ga nu ngu ma bötsi. \p \v 17 Jange enga ar tsi Hmu: \q1 Po̱ñhu̱ hye̱hu̱pꞌu̱, \q1 yo gi tha̱ñhu̱ nöꞌö hingi ho, \q1 ne ga tsiꞌahu̱ manꞌagi. \q1 \v 18 Ne gi ꞌñengagihu̱ ri Dadagihu̱, \q1 ne nuꞌahu̱ ga eñꞌahu̱ ma tꞌu̱ꞌihu̱ ne ma tꞌinxuꞌihu̱, \q1 enga njapꞌu̱ ar tsi Hmu togo pe̱ꞌsa gatho ar tsꞌe̱di. \c 7 \p \v 1 Tsi kuhu̱, ngetho Jö xi ꞌrakagihu̱ nuya ñhötꞌiyu̱, ma ga he̱hu̱ gatho nöꞌö japa da tsꞌoka ma ndoꞌyohu̱ ne ma mfenihu̱, ne ga ꞌbu̱hu̱ nꞌar hogamꞌu̱i ngetho di tsufu̱ Jö. \s1 Ar Pablo bi njohya mi bödi xki ꞌyo̱tꞌwa yá ntso̱ꞌmi ya me Nkorinto \p \v 2 Pe̱ꞌskagihe ar mhöte. Hinto xta o̱tꞌwabihe ar tsꞌomꞌu̱i, hinto xta tsꞌokwa ár mfeni, ne hinto xta kahe. \p \v 3 Hindi xiꞌahe njapꞌu̱ ngetho di ne ga tsu̱ꞌahe. Ngu xta xiꞌahe mꞌe̱tꞌo, xa di möꞌahe. Nuꞌmu̱ di ꞌbu̱he wa ga tuhe, hinga he̱kꞌahe di möꞌahe. \p \v 4 Nuga hinte di pe̱tsꞌi te ga ko̱ñꞌahu̱, di esꞌa ri nsuhu̱, gehnu̱ hubga ma mu̱i, ne xa di johya madeda ya thogi di thohe. \p \v 5 Ngetho xa majöni núꞌmu̱ nda tso̱hewa Nmasedonia, hinte da pe̱ꞌse ar tsa̱ya̱, ngetho habu̱ gatho ndi thohe ya dumu̱i. Nuya himi jamfi mi ju̱sje ar hñö, ha nu har nijö mi tuka ma mu̱ihe ya ku. \p \v 6 Ho̱nse̱ Jö togo huꞌmba yá mu̱i nuꞌu̱ ja te tupa yá mu̱i, bi hñubga ma mu̱ihe mi zo̱ ar ku Tito. \p \v 7 Hinge ho̱nse̱ da njohyahe mi zo̱ho̱. Bi jakagihe da njohyahe, bi metkagihe hanja ga jafu̱ bi njohya. Ne bi xikagihe hangu gi mökagihu̱ ngi zoñhu̱ ngi hongagihu̱, ne njapꞌu̱ bi jakagi bi hñuxa ma johya. \p \v 8 Ngetho mödi da tso̱tꞌahu̱ ri mu̱ihu̱ har he̱ꞌmi da pe̱ñꞌahu̱, hinte tuka ma mu̱ipya, ngetho da pödi da tso̱tꞌa ri mu̱ihu̱ ꞌra ya tsi pa. \p \v 9 Ha nupya di johya, hinge núꞌmu̱ da pödi bi zo̱tꞌa ri mu̱ihu̱. Di johya ngetho nunar nzo̱tꞌamu̱i bi jaꞌahu̱ ga ꞌyo̱thwu̱ ár ntso̱ꞌmi. Bi du ri mu̱ihu̱ ngu numañho Jö, ne njapꞌu̱ hinto da tsꞌokꞌahe. \p \v 10 Ngetho nunar dumu̱i numañho Jö, tsixkagihu̱ ga o̱thwu̱ ár ntso̱ꞌmi ne ga mpo̱hu̱, ne hinga möñhu̱ mꞌe̱fa hinda o̱thu̱ xiñho. Nunar dumu̱i tsa̱se̱ ya jöꞌi, ho̱nse̱ tsixa har ndöte. \p \v 11 Ha nuꞌahu̱ xi zo̱tꞌa ri mu̱ihu̱ ngu ne Jö. Njanu̱ xi ma̱xꞌahu̱ ga umba ri mu̱ihu̱ nöꞌö ngi o̱thu̱, ne ga ñöngagihu̱. Bi jaꞌahu̱ bi mbo̱ ri kwe̱hu̱ ne ga pe̱ꞌsu̱ ar ntsu. Mꞌe̱fa ngi ne ngi hyandgagihu̱, ne ga umfu̱ ár mfe̱i togo xki ꞌyo̱tꞌa ar tsꞌoki. Gathoyu̱ nheki ga umba ri mu̱ihu̱ ga ꞌyo̱thu̱ xiñho. \p \v 12 Núꞌmu̱ da pe̱ñꞌahu̱ nunar he̱ꞌminu̱, hinge ho̱nse̱ ndi benga nöꞌö togo bi ꞌyo̱tꞌa ar tsꞌoki, ne nöꞌö togo bi ntsꞌokwabi. Ndi ne ngi pöhu̱ hangu tupꞌa ri mu̱ihu̱ gi bengagihe hár nthandi Jö. \p \v 13 Jange nu nda pöhe ga njohyahu̱, bi hñubga ma mu̱ihe. Ne xa da njohyahe nda hanthwe ár johya ar ku Tito. Núꞌmu̱ mi zo̱ñꞌahu̱ bi hñuxa ár tsꞌe̱di. \p \v 14 Núꞌmu̱ nda esꞌahu̱ ri nsuhu̱ ndi petwa ar Tito ri mꞌu̱ihu̱, hinxta ꞌbe̱ ma tsa̱. Gatho nheki majöni, njangu majöni gatho nöꞌö xta xiꞌahu̱. Bi njapꞌu̱ nöꞌö da xipa ar ku Tito nꞌehe. \p \v 15 Ne hyaxꞌmu̱ huxa nunar mhöte pe̱sꞌahu̱, núꞌmu̱ benga hanja ga ꞌyo̱ꞌthu̱ ne hanja xa ga numansuhu̱. \p \v 16 Di johya ngetho di ka̱xmbeni gi o̱thu̱ xiñho gatho. \c 8 \s1 Ar mfa̱tsꞌi mꞌe̱mpa ya ku \p \v 1 Tsi kuhu̱, di ne gi pöhu̱ nuya ñho xi hwëkwa Jö nuya nijö ꞌbu̱kwa Nmasedonia. \p \v 2 Mödi xi thohyu̱ nze̱ye̱ ya ntꞌu̱tsa, xa xi me̱ꞌsa nze̱ye̱ ar johya. Ne mödi xa ya tsi hyoya, xa xi unga yá mfa̱tsꞌi. \p \v 3 Di da̱majöni go bi nese̱ꞌu̱ nda unga yá mfa̱tsꞌi ngu bi ma̱xa yá tsꞌe̱di, ne xi unga xa nze̱ye̱ ngu xi zu̱ yá tsꞌe̱di. \p \v 4 Xa bi ꞌya̱kagihe ar möte nga umfe ar se̱ki nda mfa̱xte ha nunar ñhonu̱ tꞌo̱tꞌwa ya gamfi. \p \v 5 Hinge ndi to̱ꞌmhe njapꞌu̱. Mꞌe̱tꞌo bi ꞌye̱ntꞌa xo̱ge yá te nda me̱pa ar tsi Hmu, ne mꞌe̱fa bi ꞌye̱ntꞌa yá ꞌbe̱fi ha ma ꞌye̱he, ngetho njapꞌu̱ mi ne Jö. \p \v 6 Jange xta a̱fe ar ku Tito, da mapꞌu̱ da xiꞌahu̱ gi jwathu̱ gi munsu̱ nunar mfa̱tsꞌinu̱ nhwëkwabi ya tsi ku, gehnu̱ ma yapa xki du̱mꞌö. \p \v 7 Ngetho gatho gi ꞌbu̱hu̱ xiñho: xa gi pe̱ꞌsu̱ ri jamfihu̱, gi pöhu̱ te gi möñhu̱, gi pöthwu̱ ár mhö ar tsi Hmu, xa gi ne gi pe̱fu̱ Jö, ne xa gi mökagihe. Umba ri mu̱ihu̱ gi hwëkwabihu̱ maꞌra. \p \v 8 Hindi ꞌbe̱pꞌahu̱. Ho̱nse̱ di xiꞌahu̱ nuyá hogamu̱i maꞌra, ne ga nu ha majöni tsitꞌa ri mu̱ihu̱ gi möhu̱ maꞌra. \p \v 9 Ngetho gi pöhu̱ te xi hwëgagihu̱ ma tsi Hmuhu̱ Hesukristo. Mödi mi pe̱ꞌsa xo̱ge, bi ñhoya, ha nuju̱ ndi ñhoyahu̱, dá pe̱ꞌsu̱ xo̱gepya. \p \v 10 Di ne ga xiꞌahu̱, xiñho gi jwathu̱ nunar ꞌbe̱fi ga du̱ꞌmhu̱ ma je̱ye̱. Nuꞌahu̱ hinge ho̱nse̱ ga beñhu̱, ga njohya ga du̱ꞌmhu̱ ga ꞌyo̱thu̱. \p \v 11 Jange jwathu̱ nunar ꞌbe̱fi. Njangu ngi nehu̱ ngi ꞌyo̱thu̱, njapꞌu̱ gi nehu̱ gi jwathu̱ nꞌehe, ngu nda zu̱ꞌahu̱ ri tsꞌe̱dihu̱. \p \v 12 Nuꞌmu̱ xa majöni gi nehu̱ te gi uñhu̱, Jö numañho gi uñhu̱ nöꞌö gi pe̱ꞌsu̱. Hingi a̱ꞌahu̱ nöꞌö hingi tsu̱ ri tsꞌe̱di gi uñhu̱. \p \v 13 Yo ma gi beñhu̱ di japꞌu̱ di honi da mꞌu̱ xiñho ꞌra, ne nuꞌahu̱ gi thohu̱ ar kꞌatꞌi. \p \v 14 Di nega, nuya gi pe̱ꞌsu̱ ya ñho nuya payu̱, da tsa̱ gi fa̱xu̱ nuya hinte pe̱tsꞌi. Ne mꞌe̱fa di pe̱ꞌsyu̱, ne da tsa̱ da ma̱xꞌahu̱ habu̱ gi kꞌathu̱ nꞌehe, ne gatho gi ꞌbu̱hu̱ mahye̱gi. \p \v 15 Jangu enga har Tꞌofo: Nöꞌö togo bi go nze̱ye̱, himbi bongwabi, ha nöꞌö bi go txꞌu̱tho, himbi kꞌatꞌwi. \p \v 16 Jamödi Jö bi umba ar ku Tito ar mhöte mahye̱gi ngu nöꞌö di pe̱sꞌahu̱. \p \v 17 Majöni da a̱fe ar möte ma nda kꞌösꞌahu̱, mödi mi nese̱ nda mapꞌu̱, ngetho xa möꞌahu̱. \p \v 18 Ne di pe̱ñhe da me̱wi ar Tito nꞌar ku togo eꞌspa ár nsu gatho ya nijö habu̱ xa mönga ar hoga mhö. \p \v 19 Hinge ho̱nse̱ ar ꞌbe̱finu̱ xi tꞌumbabi. Nuya nijö bi hñutsꞌi ga me̱ꞌbehe ga ꞌyohe ar ꞌñu, gar möhe ma ga tsohe nunar mfa̱tsꞌinu̱. Nuna di heñhe di nsundahe ar tsi Hmu, ne da nheki ma hogamu̱ihu̱. \p \v 20 Njapꞌu̱ hinda tsa̱ togo da ñömañꞌu̱gihe nunar döta mfa̱tsꞌinu̱ o ha ma ꞌye̱he. \p \v 21 Di umfe ma mu̱ihe ga o̱the xiñho ar ꞌbe̱fi hár nthandi Jö ne ha yá nthandi ya jöꞌi. \p \v 22 Di pe̱ñꞌahe ñꞌowiꞌu̱ manꞌar ku, xta hanthe ha ya ꞌbe̱fi xta umfe xi umbár mu̱i xi me̱pa Jö. Ne nupya xi hñuxa ár tsꞌe̱di, ngetho ka̱xmbeni gi fa̱xtehu̱. \p \v 23 Nor ku Tito gehnu̱ ma ñꞌohu̱ ne ma ma̱xte di pe̱pꞌahe. Ha nu maꞌra ya ku go xi me̱hna ya nijö da hñösꞌahu̱ ar nze̱ngwa, ne njapꞌu̱ da ꞌñeꞌspa ár nsu ar tsi Hmu Hesukristo. \p \v 24 Utwabihu̱yu̱ ri mhotehu̱, ne njapꞌu̱ da hyanda ya nijö majöni nöꞌö di esꞌahu̱ ri nsuhu̱. \c 9 \p \v 1 Hinga mahyoni ga pengi ga otꞌahu̱ ga bempꞌahu̱ nunar mfa̱tsꞌi di pe̱mpabihu̱ ya gamfi. \p \v 2 Ngetho di pöhe xa gi ne gi mfa̱xtehu̱, ne xta xipabihe ya ku me Nmasedonia. Jange nuꞌu̱ xi njohya da uñꞌu̱ nꞌehe, ngetho da xife nuꞌahu̱ gar menguhu̱ Akaya, pe̱ꞌsa nꞌa nje̱ye̱ xa xka nehu̱ gi uñhu̱ ri mfa̱tsꞌihu̱. \p \v 3 Nuꞌmu̱ xta pe̱hna ya ku da mꞌe̱tꞌo, di ne ga tsu̱ꞌahe ngu xta esꞌahe ri nsuhu̱. Xka möhepꞌu̱, xka ñhoju̱ ngu xta mö. \p \v 4 Ngetho nuꞌmu̱ ga me̱ꞌbe ꞌra ya me Nmasedonia ne da diñꞌahu̱ hinxka ñhoju̱, ga ꞌbe̱ ma tsa̱he, ngetho xta möñhe xka ñhoju̱. Nuꞌmu̱ da njapꞌu̱ gi ꞌbe̱hu̱ ri tsa̱hu̱ nꞌehe. \p \v 5 Da beni mi mahyoni nga pe̱ñꞌahu̱ xi mꞌe̱tꞌo nuya kuyu̱, ma da nu ha xka jwathu̱ xka johu̱ nunar mfa̱tsꞌi xka ñöthu̱ ngi uñhu̱. Ne ngi ñhoju̱ gi uñhu̱ ngu nꞌar mfa̱tsꞌitho, hinge gi uñhu̱ ngetho di a̱ꞌahe. \p \v 6 Getꞌö di xiꞌahu̱ ngu enö: Nöꞌö togo txꞌu̱tho potꞌi, txꞌu̱tho xofo nꞌehe. Ha nöꞌö potꞌa nze̱ye̱, nze̱ye̱ xofo nꞌehe. \p \v 7 Nꞌa ngu nꞌa da unga ngu xi beni, hinto da hyo̱ka nöꞌö uni, ne hinda uni ngetho njapi. Jö mödi nuꞌu̱ togo johya uni. \p \v 8 Jö pe̱ꞌsa ar tsꞌe̱di da hwëkꞌahu̱ gatho nöꞌö gi kꞌathu̱, ne da bonkꞌaꞌihu̱ gi ꞌyo̱thwu̱ ar ñho maꞌra. \p \v 9 Ngu enga har Tꞌofo: \q1 Bi hyeni ne bi umba ya hyoya. \q1 Nunár ñhogajöꞌi hiñhamꞌu̱ da thege. \p \v 10 Jö togo umba te da motꞌa ar motꞌi ne ꞌwinga togo ñuni, dá ma̱xꞌahu̱ gi pe̱ꞌsu̱ nze̱ye̱ ar sofo, ne gi ñhogajöꞌihu̱ xa gi fa̱xu̱ maꞌra. \p \v 11 Ne hinte gi kꞌathu̱, xa gi johyahu̱ gi uñhu̱ ar mfa̱tsꞌi, ne njapꞌu̱ maꞌra da umba njamödi Jö nunar mfa̱tsꞌi di höꞌsfe. \p \v 12 Ngetho nunar mfa̱tsꞌinu̱ hinge ho̱nse̱ fa̱xa nuya gamfi tho ar kꞌatꞌi, njapꞌu̱ nze̱ye̱ ya njamödi tꞌumba Jö. \p \v 13 Ha nunar ꞌbe̱finu̱, nze̱ye̱ da ꞌñeꞌspa ár nsu Jö núꞌmu̱ hantꞌaꞌihu̱ tengu gi o̱thwu̱ ár hoga mhö ar tsi Hmu Hesukristo, ne hanja gi johyahu̱ gi fa̱xu̱ꞌu̱ ne gatho nuꞌu̱ tho ar kꞌatꞌi. \p \v 14 Ne xa di möꞌahu̱ da ꞌya̱pa Jö da ma̱xꞌahu̱, ngetho Jö xa xi hwëkꞌahu̱ nꞌar hogamu̱i. \p \v 15 Jamödi Jö, togo xi ꞌrakagihu̱ nꞌar ntꞌuni hingi tsa̱ ga möñhu̱ tengu ár döta. \c 10 \s1 Ar Pablo ñönga ár ꞌbe̱fi \p \v 1 Nuga dar Pablo, ne di a̱ꞌahu̱ hár hogajöꞌi ne hár mhöte ar tsi Hmu Hesukristo, mödi enga ꞌra núꞌmu̱ di ꞌbu̱pꞌu̱, di tse̱tꞌathohu̱, ha núꞌmu̱ di ꞌbu̱ yapꞌu̱, xa tse̱ ma ne ga ñö. \p \v 2 Jange di a̱ꞌahu̱ ar möte, yo ma gi jaju̱ ga ñö ntsꞌe̱di xka mapꞌu̱. Ngetho xta e̱kwatho nuꞌu̱ togo enö di o̱tꞌathohe ngu benga ya meximha̱i. \p \v 3 Mödi di ꞌbu̱hewa har ximha̱i, hindi pe̱he ngu o̱tꞌa ya meximha̱i. \p \v 4 Ngetho ngu nꞌar ndogu di ntuñhe. Ha numa bo̱jöhe hinge yá me̱ti ya jöꞌi, pe̱ꞌspa ár tsꞌe̱di Jö da hwatwa yá tsꞌe̱di ya ñꞌu̱ni. \p \v 5 Ne da jöꞌsa gatho ya mfeni o̱tꞌa ñꞌetsꞌi, nto̱xkwi ya jöꞌi hingi he̱gi da bö Jö, ne da gu̱ da zitsꞌi da ꞌyo̱ta ar tsi Hmu Hesukristo. \p \v 6 Ne di ꞌbu̱he ga umfe nꞌar mfe̱i nuꞌu̱ togo hingi o̱tꞌa nöꞌö nsipabi, di to̱ꞌmthohe gi tso̱ñhu̱ gi ꞌyo̱thu̱ gatho nöꞌö di xiꞌahe. \p \v 7 Nuꞌahu̱ gi hanthu̱ nöꞌö oxta mañö. Nuꞌmu̱ nꞌa ñꞌemu̱i ár me̱ti ar tsi Hmu Hesukristo, dá beñꞌö di njahepꞌu̱, ár me̱tigihe ar tsi Hmu nꞌehe. \p \v 8 Mödi da tsa̱hmö xa ga exa ma nsuhe, hinga ꞌbe̱he ma tsa̱he. Ngetho ar tsi Hmu xi ꞌrakagihe ar tsꞌe̱di ga hoñꞌahe ri ñhohu̱, hinge ga tsꞌokꞌahe ri mfenihu̱. \p \v 9 Di xiꞌahu̱ njanu̱, hindi ne gi ꞌñeñhu̱ di ne ga piꞌahu̱ ha ya he̱ꞌmi di pe̱ñꞌahu̱. \p \v 10 Ngetho majöni ꞌbu̱ ꞌra togo enö: Nuyá he̱ꞌmi xa ñö ntsꞌe̱di ne pe̱ꞌsa ar tsꞌe̱di, ha núꞌmu̱ ꞌbu̱kwa hinte pe̱ꞌsa ár tsꞌe̱di, ne hinto tsupa ár mhö. \p \v 11 Nuꞌu̱ togo mönga njapꞌu̱, dá bödi nꞌehe, ngúr ntsꞌe̱di di ñöhe ha ya he̱ꞌmi hindi ꞌbu̱hepꞌu̱, tsa̱ ga njahepꞌu̱ nꞌehe núꞌmu̱ di ꞌbu̱hepꞌu̱. \p \v 12 Ngetho hindi ne ga ñhe̱ꞌbehe ꞌra nuꞌu̱ ꞌyopꞌu̱ ñꞌexase̱, ne ñhe̱kse̱ nꞌa ngu nꞌa. Xa xi ꞌbe̱ yá mfeni. \p \v 13 Nuje hindi thothe di exe ma nsuhe. Ho̱nse̱ da tsa̱ ga eꞌsfe ár nsu ár ntꞌe̱ni ar ꞌbe̱fi xi ꞌraje Jö. Njapꞌu̱ xta tso̱ñhe habu̱ gi ꞌbu̱hu̱. \p \v 14 Nuje hinge xa di exe ma nsuhe, ngu ga o̱the nuꞌmu̱ hinxta tso̱ñhe xta hösꞌahe mꞌe̱tꞌo ár hoga mhö ar tsi Hmu Hesukristo. \p \v 15 Hindi nehe ga exe ma nsuhe ha yá ꞌbe̱fi maꞌra. Mödi hö, di to̱ꞌmhe da te ri jamfihu̱, ne da tsa̱ da nu̱nga ma ꞌbe̱fihe habu̱ gi ꞌbu̱hu̱, di zo̱nga habu̱ xi benga Jö. \p \v 16 Ne ga möñhe ar hoga mhö di manu̱ habu̱ gi ꞌbu̱hu̱. Ne hindi nehe ga ku̱the habu̱ xi mpe̱ maꞌra, yo ma ga exa ma nsuhe ha yá ꞌbe̱fi xi ꞌyo̱tꞌu̱. \p \v 17 Ha nöꞌö togo ne da ꞌñexa ár nsu, dá ꞌñeꞌspa ár nsu ar tsi Hmu Hesukristo togo ár me̱ti ar ꞌbe̱fi. \p \v 18 Ngetho hingi nhumañho nöꞌö exase̱ ár nsu. Nhumañho nöꞌö togo numañho Jö nꞌehe. \c 11 \p \v 1 Xömhö gi pe̱ꞌskagihu̱ ar tsꞌe̱ti nuꞌmu̱ ga mönga ꞌra ya mhö di beni, mödi wande xta ꞌbe̱ ma mfeni. Hö, di ne gi tse̱tkagihu̱. \p \v 2 Ngetho xa di tuse̱ di möꞌahu̱, ngu möꞌahu̱ Jö. Xta ꞌwekꞌahu̱ ngu nꞌar nxutsi ꞌbu̱i xintꞌaxi, po̱ntho gi nthötwihu̱ nꞌadar döme, gehnu̱ ar tsi Hmu Hesukristo. \p \v 3 Ha di tsu da mponga ri mfenihu̱, ngu bi pomba ár mfeni ar Eba bi ka ar kꞌeñö ma ntsꞌo, ne hingi umba ri mu̱ihu̱ gi te̱ñhu̱ ar tsi Hmu Hesukristo. \p \v 4 Ngetho gi numañhohu̱ togo tso̱ho̱ utꞌahu̱ manꞌar mhö no̱ngar Hesu, hingi ñhe̱hwi nöꞌö xta utꞌahe. Ne gi höñhu̱ nuꞌmu̱ xiꞌahu̱ manꞌar hñö nꞌañꞌo hingár Hñö Jö xka hñöñhu̱, ne togo mönga manꞌar mhö hinge ngu ar hoga mhö xka pöhu̱. Gatho gi tse̱tathohu̱. \p \v 5 Di beni hinte tökagi nuya döta mpo̱te ngu eñꞌu̱. \p \v 6 Ngetho mödi hindi pödi ga ñö xiñho, di pödi te di mö. Go xka hyandase̱hu̱. \p \v 7 Hage hinda o̱tꞌe xiñho núꞌmu̱ hinda exka ma nsu ne go da esꞌahu̱, ngetho hinte da a̱ꞌahu̱ núꞌmu̱ nda hösꞌahe ár hoga mhö Jö. \p \v 8 Xta hömba maꞌra ya nijö xi ꞌraka ma njutꞌi ne da tsa̱ ga pe̱pꞌahu̱. \p \v 9 Ne núꞌmu̱ ndi ꞌbu̱pꞌu̱ ne ndi thohmö ar kꞌatꞌi, hinte da a̱ꞌahu̱. Nuya ku ba e Nmasedonia bi ꞌrakagi nöꞌö ndi honi. Hinte xta a̱ꞌahu̱, ne hinte ma ga a̱ꞌahu̱. \p \v 10 Di mönga nunar majöninu̱, ngetho ar tsi Hmu Hesukristo ꞌbu̱ ha ma mu̱i. Gatho ar ha̱i Akaya hinto ma da hñögagi ga exa ma nsu ga petwabi nuna di o̱tꞌe. \p \v 11 Yoꞌö. Hage hindi möꞌahu̱. Jö pödi hö, di möꞌahu̱. \p \v 12 Ne ma ga japꞌu̱tho. Hinga he̱gi nuꞌu̱ togo honi hanja da ꞌñexa yá nsu, enö mpe̱ꞌu̱ mahye̱gi nguje nꞌehe. \p \v 13 Ngetho nuyu̱ ya kate mpo̱te, ya hya̱te ꞌbe̱go, o̱tꞌe ngu yá mpo̱tehmö ar tsi Hmu Hesukristo. \p \v 14 Hinto da ꞌyo̱tho, ngetho gese̱ ar tsꞌondöhi o̱tꞌe ngu nꞌár e̱nxe̱ Jö nꞌehe. \p \v 15 Jange hinga ꞌyo̱thu̱ nuꞌmu̱ nuyá ꞌbe̱go ar tsꞌondöhi o̱tꞌe ngu ya hoga ꞌbe̱go empꞌö. Katetho, ha mꞌe̱fa ma da tꞌumba ár njutꞌi yá tsꞌoꞌbe̱fi. \s1 Ya u̱gi bi tho ar Pablo ngu ár mpo̱te ar tsi Hmu \p \v 16 Manꞌagi di xiꞌahu̱, hingi nugagihu̱ ngu nꞌar jöꞌi xi ꞌbe̱ ár mfeni. Ha nuꞌmu̱ gi ne gi nugagihu̱ njapꞌu̱, nugagihu̱, ne da tsa̱ ga exa nꞌa tsi tu̱i ma nsu. \p \v 17 Nuna di xiꞌahu̱ hinxi ꞌraka Jö, go di exase̱ ma nsu ngu nꞌa xi ꞌbe̱ ár mfeni. \p \v 18 Ngetho nze̱ye̱ exase̱ yá nsu ngu yá mfenise̱ꞌu̱, ma ga exka ma nsu nꞌehe ꞌmu̱. \p \v 19 Nuꞌahu̱ gi pe̱ꞌsu̱ nꞌar hoga mfeni, hanja gi johyahu̱ gi o̱xu̱ nuꞌu̱ xi ꞌbe̱ yá mfeni. \p \v 20 Gi tse̱tathohu̱ nuꞌu̱ togo jaꞌahu̱ ngu neꞌu̱. Ju̱kꞌahu̱ nöꞌö neꞌu̱, ne hömpꞌa̱hu̱ nöꞌö te gi pe̱ꞌsu̱. O̱tꞌa ndöta, ne gi numañhohu̱ nuꞌmu̱ wande ꞌraꞌahu̱ ya mpe̱tgu. \p \v 21 Gehnu̱ ma mꞌe̱tsa̱he, hinda ju̱he ar tsꞌe̱di ne nga jaꞌahu̱ ngu bi jaꞌahu̱ꞌu̱. Nuꞌmu̱ nu maꞌra exa yá nsu, nuga ma ga exa ma nsu nꞌehe, mödi di ñö ngu nꞌa xi ꞌbe̱ ár mfeni. \p \v 22 Hage exa yá nsu gehyu̱ ya ebreo. Dar ebreoga nꞌehe. Wa eñꞌu̱ xpa e ha yá mꞌu̱i ar hnini Israel. Ja xta ekanu̱ nꞌehe. Hage yá ꞌbe̱to ar Abra. Ár ꞌbe̱togi nꞌehe. \p \v 23 Hage yá ꞌbe̱go ar tsi Hmu Hesukristo. Di töta gathoꞌu̱. Di ñö ngu nꞌa xi ꞌbe̱ ár mfeni. Nuga xa xta mpe̱fi. Hingi tsa̱ ga pede hangu ya mfe̱i xi tꞌakagi. Habu̱ gatho xi jokagi, ne ꞌbu̱tho xi thogagi. \p \v 24 Ku̱tꞌa mpengi xi me̱bgagi ya xodyo, ꞌbe̱ nꞌar mfe̱i da zu̱ yonꞌa̱te mfe̱i nꞌa ngu nꞌa. \p \v 25 Hñuꞌgi xi nꞌwe̱bgagi ya tꞌo. Nꞌagi bi tho̱xkagi ya nkꞌahni. Hñuꞌgi xi yu̱ ar motsa habu̱ ndi ꞌyo har dehe. Xta mꞌe̱ nꞌapa ne nꞌaxui har ñho̱nthe. \p \v 26 Xa xta ꞌyo ya ꞌñu. Xta kꞌontꞌi nga jötꞌa ha ya döthe. Xta kꞌotꞌa ha yá ꞌye̱ ya bë. Xta kꞌontꞌa hayá ꞌye̱ ma mixodyoꞌbe ne nuꞌu̱ hingya xodyo. ꞌBu̱tho nga tu har hnini, ha ya otꞌatꞌo̱ho̱, har ñho̱nthe ne hayá ꞌye̱ nuꞌu̱ ya ku empꞌö. \p \v 27 Xa xta tho ar ꞌbe̱fi ne ar nza̱bi. Xta a̱ ma tꞌöhö. Xta tho ar thuhu ner duthe, himi otho te nga tsi. Xta tho ar tse̱. Xi kꞌatꞌa ma dutu. \p \v 28 Mödi njapꞌu̱, nöꞌö töte tuka ma mu̱i, hyaxꞌmu̱ di beni tengu ꞌbu̱ ya ku. \p \v 29 Togo thor hñeni ne nuga hindi tsa̱mañꞌu̱. Wa togo njapabi da mfetsꞌe, ne nuga hingi tso̱tꞌa ma mu̱i. \p \v 30 Nuꞌmu̱ mahyoni ar ntꞌetsꞌi, ma ga exka ma nsu hinte ja ma tsꞌe̱di. \p \v 31 Jö togo ár Dada ar tsi Hmu Hesukristo, ne ár me̱ti ar nsunda, pödi hindi mönga ar nhemhñö. \p \v 32 Núnu̱ Ndamasko nunar tsꞌu̱tꞌwi mi fa̱xa ar ndö Aretas, bi gotꞌatho gatho ar hnini nda mhikagihmö. \p \v 33 Ha bi tꞌetkagi ha nꞌar ꞌbo̱tsꞌe, ne bi jöbgagi ha nꞌár oki nꞌar ngu mi ꞌbu̱ har jödo. Njanu̱ da kꞌotꞌa ha yá ꞌye̱ꞌu̱. \c 12 \s1 Ar mꞌite mi foxa hár ndoꞌyo ar Pablo \p \v 1 Majöni hinte fa̱xkagi ga exa ma nsu. Ho̱nse̱ ma ga xiꞌahu̱ nuya ngu ya tꞌi ne ya ntꞌudi xi ꞌraka ar tsi Hmu. \p \v 2 Di pö nꞌar ñꞌo̱ho̱ mi ꞌbu̱hwi ar tsi Hmu Hesukristo, xi tho ꞌre̱tꞌamagoho nje̱ye̱ bi nju̱tsꞌi ba tso̱nga har hñu mhetsꞌi. Hage mi oda hár ndoꞌyo wa xki bo̱ni, hindi pödi. Jö go pödi. \p \v 3 Hö, di pö nor ñꞌo̱ho̱ꞌö. Hage mi oda hár ndoꞌyo wa xki bo̱ni, hindi pödi. Jö go pödi. \p \v 4 Ne bi tsꞌixa har nza̱thomꞌu̱i habu̱ bi ꞌyo̱ ꞌra ya mhö hiñꞌothowa hanja da ꞌñenö, ne hinxi tꞌumba ar se̱ki ar meximha̱i da mö. \p \v 5 Nunar ñꞌo̱ho̱nu̱ tsa̱ ga eꞌspa ár nsu. Ha nuga hinga ma ga exa ma nsu, ho̱nse̱ ga exa ma nsu hindi tse̱di. \p \v 6 Nuꞌmu̱ ga nemhö ga exa ma nsu, hinxta ꞌbe̱ ma mfeni, ngetho majöni. Di tho̱kꞌatho njapꞌu̱, ne gatho da bökagi ho̱nse̱ ngu handgagi di ꞌbu̱i, ne o̱xkagi di mö. \p \v 7 Ne hinda thotho ga exa ma nsu da handa nuꞌu̱ ngu ya tꞌi, bi tꞌakagi nꞌar mꞌite foxa ha ma ndoꞌyo. Gehnu̱ nꞌár ꞌbe̱go ar tsꞌondöhi fe̱bgagi, hingi he̱gagi da thota ma ñꞌetsꞌi. \p \v 8 Hñuꞌgi xta a̱pa ar tsi Hmu da hñögagi. \p \v 9 Ne xi ꞌñengagi: Ñhogamu̱i nöꞌö xta hwëkꞌaꞌi, ho̱nse̱nu̱ gi honi. Ngetho ma tsꞌe̱di da nheki xiñho ha ri ngwentꞌi. Jange ma ga ñhogamu̱i ga exa ma nsu ha ma ngwentꞌi, ne njapꞌu̱ da nheki ha ma mꞌu̱i ár tsꞌe̱di ar tsi Hmu. \p \v 10 Jange ngetho di te̱nga ar tsi Hmu Hesukristo, di johya ha ma ngwentꞌi, ha ya ntsꞌani, ha ya kꞌatꞌi, ha ya ntꞌu̱tsa, ha ya dumu̱i. Ngetho núꞌmu̱ xi wentkꞌagi, töte di pe̱ꞌsa ar tsꞌe̱di ꞌmu̱. \p \v 11 Xta exa ma nsu ngu nꞌa xi ꞌbe̱ ár mfeni. Ha nuꞌahu̱ go ga jakagihu̱, ndi ꞌñepꞌahmöhu̱ ngi ñömañhogihu̱. Ngetho hinte tökagi nuya döta mpo̱te eñꞌu̱, mödi nuga hinter mꞌe̱kagi. \p \v 12 Núꞌmu̱ nda ꞌbu̱hwihu̱pꞌu̱, xa da tse̱ti ndi o̱tkꞌa ya döta ntꞌudi, ne nuꞌu̱ ya ꞌbe̱fi hingi tsa̱ da ꞌyo̱tꞌase̱ nꞌar jöꞌi. Njapꞌu̱ nheki ár mpo̱tegi ar tsi Hmu. \p \v 13 Tema hingi ñhe̱hwihu̱ nu maꞌra ya nijö ꞌmu̱. Ho̱nse̱ nuꞌahu̱ hinda a̱ꞌahu̱ gi fa̱xkagihu̱. Di xiꞌahu̱ gi pumgagihu̱. \s1 Ar Pablo mö ma da kꞌöꞌsa ár hñuꞌgi \p \v 14 Xta ñhoki ga tso̱ñꞌahu̱ ár hñuꞌgi. Ne di xiꞌahu̱ hinga o̱tꞌahu̱ ar xuhña, ngetho hindi hompꞌa nöꞌö te gi pe̱ꞌsu̱, go di hoñꞌaꞌihu̱. Hinge ya bötsi kwata ya mꞌe̱tsꞌi da zokwa yá dada, nuyá dada kwata te da zokwa yá bötsi. \p \v 15 Ne nuga xa ga njohya ga te gatho ya ñho di pe̱tsꞌi, ne ga tese̱ ma tsꞌe̱di di hoñꞌa ri ñhohu̱. Núꞌmu̱ hyaxꞌmu̱ huxa ma mhöte di pe̱sꞌahu̱, hage ma gi hye̱hu̱ gi mökagihu̱. \p \v 16 Nuga hinte ma mfa̱tsꞌi xta hömpꞌahu̱, mödi ꞌra enö xi ntsꞌogi, jange xta ha̱ꞌahu̱. \p \v 17 Hage xta ju̱kꞌahu̱ ar bojö xi ꞌya̱ꞌahu̱ nuya xta pe̱hni xpa tso̱ñꞌahu̱. \p \v 18 Núꞌmu̱ nda a̱pa ar möte ar ku Tito ne nöꞌö manꞌar ku ma ba tso̱ñꞌahu̱, hage ja te bi hñöñꞌahu̱ ar Tito. Hinꞌö. Ngetho nꞌadar mfeni di pe̱ꞌse, getꞌö ar ꞌñu di te̱ñhe. \p \v 19 Ha gi beñhu̱ di hoñhe hanja gi numañhogihe. Hinꞌö. Di ꞌbu̱he hár nthandi Jö, di ꞌbu̱ꞌbehe ar tsi Hmu Hesukristo di möñhe nöꞌö xta ñöhe. Ho̱nse̱ di hoñhe ri ñhohu̱ ne da te ri ñꞌemu̱ihu̱. \p \v 20 Tuka ma mu̱i núꞌmu̱ xka tso̱mpꞌu̱, hinga ma ga tiñꞌahu̱ ngu di nega, ne nuꞌahu̱ hingi ma gi hyandagihu̱ ngu gi nehu̱. Nuꞌmu̱ gi pe̱ꞌsu̱ ya tuhni, gi hyo̱jwu̱ yá ñho ri ñꞌohu̱, gi po̱ ri kwe̱hu̱, gi ñhehu̱, gi ju̱xu̱ ya nhemhñö, gi thentehu̱, hingi ne gi nuhu̱ ri ñꞌohu̱, ne hingi mpe̱hu̱ mahye̱gi, gehnu̱ tuka ma mu̱i. \p \v 21 Tuka ma mu̱i nꞌehe, nu xka mapꞌu̱, Jö da jakagi ga ꞌbe̱ ma tsa̱ ga nzoni. Ga ꞌba̱ made ga a̱pabi da ma̱xa nuꞌu̱ togo xi ꞌyo̱tꞌa ya tsꞌoki mamꞌe̱tꞌo, ne hinxi ꞌyo̱tꞌwa yá ntso̱ꞌmi. Nuyá tsꞌoki xi ntsꞌotho, ꞌbe̱ngwi ya jöꞌi hinxi nthötwi, ne yá tsꞌonhe. \c 13 \p \v 1 Nunar hñuꞌginu̱ xka mapꞌu̱. Gatho nuya tsꞌoki ma da thuxa ar mfe̱i, da mö hö njapꞌu̱, ho̱nse̱ nuꞌmu̱ yoho wa hñu da da̱majöni. \p \v 2 Ha nuga da xiꞌahu̱ nu nda ꞌbu̱pꞌu̱, ne nupya di ꞌyo yapꞌu̱ di xiꞌahu̱, gatho nuꞌu̱ xi ꞌyo̱tꞌa ya tsꞌoki ne gatho numaꞌra, núꞌmu̱ xka mapꞌu̱, hinto ma ga etꞌatho ma xu̱tha nöꞌö xi ꞌyo̱tꞌe. \p \v 3 Nuꞌmu̱ gi ne gi pöhu̱ xiñho, hage ar tsi Hmu Hesukristo xiꞌahu̱ nöꞌö di mönga ne hindi mönse̱ga, pöhu̱ ar tsi Hmu hingi kꞌatꞌa ár tsꞌe̱di da zoꞌahu̱. Nunu̱ xa pongwatho ár tsꞌe̱di. \p \v 4 Ngetho mödi bi tho bi tsꞌu̱ta har pontꞌi hinte mi pe̱ꞌsa ar tsꞌe̱di, nupya ꞌbu̱i pe̱ꞌspabi ár tsꞌe̱di Jö. Di njahepꞌu̱ nꞌehe, di ꞌbu̱ꞌbehe hinte di pe̱ꞌse ma tsꞌe̱dihe. Nuje di pe̱ꞌsfe ár tsꞌe̱di Jö nꞌehe ga zoꞌahe. \p \v 5 Bense̱hu̱, ha gi pe̱ꞌsu̱ ar ñꞌemu̱i. Tsa̱se̱hu̱ nꞌa ngu nꞌa, wa hinxka ꞌñethu̱ ha ri mu̱ihu̱ ar tsi Hmu Hesukristo. Wa hinxka thohu̱ xiñho nga tsa̱se̱hu̱. \p \v 6 Mödi di ka̱xmbenihe gi beñhu̱ xta thohe xiñho nunar tsa̱tinu̱. \p \v 7 Ne di a̱fe Jö da ma̱xꞌahu̱ hingi ꞌyo̱thu̱ nöꞌö hingi ho. Hindi hoñhe da nheki xta thohe xiñho ar tsa̱ti. Di nehe gi ꞌyo̱thu̱ nöꞌö xiñho, mödi da thandgagihe hinxta thohe xiñho nunar tsa̱tinu̱. \p \v 8 Ngetho hinte tsa̱ ga pe̱he di nemhö ga koꞌmhe nöꞌö majöni. Ho̱nse̱ tsa̱ ga mpe̱he ga jafe da nu̱ngi. \p \v 9 Jange di johyahe hindi pe̱ꞌse ar tsꞌe̱di, ha nuꞌahu̱ hö. Ne xa di a̱fe Jö da ma̱xꞌahu̱ gi ꞌbu̱hu̱ nꞌar mꞌu̱i xintꞌaxi. \p \v 10 Jange di otꞌahu̱ nunar he̱ꞌminu̱ hindi ꞌbu̱pꞌu̱tho, di ne xka mapꞌu̱ hinga zoꞌahu̱ ntsꞌe̱di. Ga ju̱ka nunar tsꞌe̱di xi ꞌraka ar tsi Hmu ga fa̱xꞌahu̱ da te ri jamfihu̱, ne hinge ga tsꞌompꞌa ri mꞌu̱ihu̱. \s1 Ar Pablo pe̱mpa nze̱ngwa ya ku ne te̱twa Jö \p \v 11 Jange tsi kuhu̱, njohyahu̱, umba ri mu̱ihu̱ gi pe̱ꞌsu̱ nꞌar mꞌu̱i xintꞌaxi, hñuꞌmfu̱ ár mu̱i ri ñꞌowihu̱ nꞌa ngu nꞌa, pe̱ꞌsu̱ nꞌadar mfeni ne ar hogamꞌu̱i. Ne gi ꞌbu̱hwihu̱ Jö togo unga ar hogamꞌu̱i ne ar mhöte. \p \v 12 Nze̱ngwahu̱ nꞌa ngu nꞌa di ꞌbe̱nga ar tꞌekꞌei. \p \v 13 Gatho ya ku di ꞌbu̱hewa, di pe̱ñꞌahe ar nze̱ngwa. \p \v 14 Dá hwëkꞌahu̱ ár ntꞌuni ar tsi Hmu Hesukristo, dá ꞌraꞌahu̱ ár mhöte Jö, ne gi ꞌbu̱hwihu̱ ár Hñö Jö. Dá njapꞌu̱.