\id REV \h Apocalipsis \toc1 Nu̱na̱ ra̱ Jesucristo, ja ua ya yø hya̱ bi 'yu̱tra̱ Xuua, bi japi da̱ ba̱di̱ te ja ngue di̱ nja m'mɛfa. \toc2 Apocalipsis \toc3 Ap. \mt1 Apocalipsis \mt2 Nu̱na̱ ra̱ Jesucristo, ja ua ya yø hya̱ bi 'yu̱tra̱ Xuua, bi japi da̱ ba̱di̱ te ja ngue di̱ nja m'mɛfa. \c 1 \p \v 1 Nu̱ya yø hya̱ ja ua, guehya nnepra̱ Jesucristo da̱ fa̱di̱ hanja ya. Oja̱ bi japra̱ Jesucristo ngue nu̱'ʉ yø mɛfi Oja̱, da̱ ba̱di̱ hanja ya yø hya̱ ja ngue n'na zihma̱ntho di̱ nja. Nu̱gä drá̱ Xuua, ra̱ Jesucristo bá̱ pɛnnga̱gui̱ rá̱ anxɛ, bi jaqui dá̱ pa̱di̱ hanja na̱ ra̱ hya̱ na̱. \v 2 Ma ga̱ xi'a̱hʉ te gä dá̱ nu̱. Ga̱ xi'a̱hʉ hanja na̱ te gäma̱ hya̱ dá̱ øde. Ra̱ Jesucristo bi xiqui xa̱nho hanja na̱ rá̱ hya̱ Oja̱. \p \v 3 Nu̱na̱ rá̱ hya̱ Oja̱ bi t'u̱rqui̱, ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui te'o da̱ ma̱nna̱ hya̱ p'ʉ ha di̱ mpɛti yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱. 'Nɛ̱ xquet'a̱ ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ da̱ 'yøde hanja ya yø hya̱ nt'ot'i. Nu̱ te ra̱ hya̱ da̱ 'yøde, gue'a̱ da̱ 'yøt'a̱. A nu̱ya yø hya̱ ja ua, hi̱mma̱ ya'atho di̱ nja ya. \s1 --------- \p \v 4 Nu̱gä drá̱ Xuua da̱di zɛnguagä'ʉ yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ rá̱ m'mʉp'ʉ yoto yø hni̱ni̱ rá̱ njap'ʉ ja ra̱ häi Asia. Oja̱ di ja̱p'a̱hʉ 'nɛ̱ da̱ hyu̱t'a̱ ni̱ mmʉihʉ. Nu̱na̱ Oja̱ i 'bʉhya, xi̱mma̱ngu̱ dyø pa xa̱ thogui ya mi̱ 'bʉi, 'nɛ̱hyø pa di̱ map'ʉ, hangu̱ yø pa di sigue di̱ m'mʉi. Di ja̱p'a̱hʉ na̱ ra̱ Espíritu Santo, nu̱na̱ ɛ̱ntho yoto yø nyot'i i̱ nɛ̱qui̱ p'ʉ ní̱ hyandrá̱ nthu̱ts'i̱ Oja̱. \v 5 Di ja̱p'a̱hʉ na̱ ra̱ Jesucristo, guehna̱ xifi xa̱nho yø ja̱'i̱ hanja Oja̱ na̱. Go rá̱ mʉditho bi bɛ̱nna̱te 'mø mi̱ du̱ na̱, 'nɛ̱ guehna̱ ja rá̱ ts'ɛdi ngue di̱ ma̱nda gätho yø da̱st'abi 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi na̱. Guehna̱ ra̱ Cristo di̱ ma̱cjʉ 'nɛ̱ bi du̱. Nu̱'a̱ rá̱ ji bi̱ mäni̱, gue'a̱ i hoga̱ ma̱ ts'oquihʉ'a̱. \v 6 Nu̱na̱ ra̱ Cristo øt'e ngue ma̱ n'yohʉ p'ʉ ha di̱ ma̱nda ngue nda̱st'abi. Bi 'dacjʉ ra̱ 'bɛfi ngue dyø mmäcja̱hʉ, para ngue da̱ zäp'ʉ ga̱ tha̱nnehʉ na̱ Oja̱ rá̱ Papá. A nu̱yá, ma ga̱ ɛ̱spa̱hʉ na̱ ra̱ Cristo ma̱guesɛ, ngue ja rá̱ ts'ɛdi para za̱ntho. Da̱ ngu̱t'a̱tho. \p \v 7 A nu̱yá, nu̱na̱ ra̱ Cristo, nu̱'mø bi zøhø di 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱, da̱ n'youi ra̱ gu̱i̱. Gätho yø ja̱'i̱ da̱ nu̱. Nu̱ya yø ja̱'i̱ bi cuarpʉ ja ra̱ pont'i̱ da̱ nu̱ 'mø bi zøhø. Nu̱'mø bi̱ nu̱ yø ja̱'i̱ 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi, gä di̱ nya̱ du̱mmʉi. Da̱ ngu̱t'a̱tho. \p \v 8 Nu̱na̱ ma̱ Hmu̱hʉ Oja̱ jasɛ rá̱ ts'ɛdi, ngu̱na̱ ra̱ hya̱ xicjʉ, i ɛ̱na̱: “A nu̱gä para za̱ntho dí 'bʉi, porque ya nmi̱ 'bʉcä p'ʉ bá̱ fʉdi bá̱ nja yø cosa ja ya. Da̱ guehya, nu̱ yø cosa i ja, jap'ʉ rá̱ nzɛgui, pɛ nu̱gä ga̱ sigue ga̱ m'mʉi para za̱ntho”, i ɛ̱na̱. Porque nu̱na̱ Oja̱ i 'bʉhya, xi̱mma̱ngu̱ dyø pa xa̱ thogui ya mi̱ 'bʉi, 'nɛ̱hyø pa di̱ map'ʉ, hangu̱ yø pa di sigue di̱ m'mʉi. \s1 --------- \p \v 9 Nu̱gä drá̱ Xuua, gä da̱di̱ ncu̱hʉ, gäthoga̱hʉ, ya ma̱ n'yohʉ ra̱ Jesucristo. A nu̱yá, di tocaga̱hʉ ngue dí sähʉ ra̱ n'ʉ ya. Pɛ gä dí ohʉ rá̱ 'yɛ ra̱ Cristo nu̱na̱ di ha̱cjʉ ra̱ ts'ɛdi ngue ga̱ sɛti hangu̱ ra̱ n'ʉ ja ngue ga̱ thohmʉ. A nu̱'mø ma̱ m'mʉcä p'ʉ Patmos, ja n'na ra̱ t'ʉhäi ja ma̱de ra̱ ja̱the, ja dá̱ op'ʉ ra̱ fädi. Bi joqui ngue dá̱ ma̱mbrá̱ hya̱ Oja̱, dá̱ xicä yø ja̱'i̱ te'o na̱ ra̱ Jesucristo. \v 10 Nu̱na̱ n'na ra̱ pa ngue mi̱ tha̱nne yø ja̱'i̱ ra̱ Hmu̱ Jesús, ra̱ Espíritu Santo bi pärca̱gui̱ ma̱ nthandi̱, 'da ma̱'dan'yo dá̱ nu̱. Dá̱ øcua ja ma̱ xʉtha ngue nts'ɛdi ga̱ nzoca̱ n'na n'cɛ̱i̱. Nu̱p'ʉ dá̱ øde, tengu̱tho 'mø bi 'bixtra̱ corneta. \v 11 Nu̱'a̱ bi zoqui bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―A nu̱gä para za̱ntho dí 'bʉi, porque ya nmi̱ 'bʉcä p'ʉ bá̱ fʉdi bá̱ nja yø cosa i ja ya. Da̱ guehya, nu̱ yø cosa i ja, jap'ʉ rá̱ nzɛgui, pɛ nu̱gä ga̱ sigue ga̱ m'mʉi para za̱ntho. Ague Xuua, da̱mi̱ cuatra̱ sʉcua̱ te gä guí̱ nnu̱ ya. Gui pɛnnbá̱ ra̱ sʉcua̱ yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ 'bʉ'ʉ yoto yø hni̱ni̱ rá̱ njap'ʉ ja ra̱ häi Asia. Nu̱ya yoto yø hni̱ni̱ ya, guehna̱ ra̱ hni̱ni̱ Efeso, ra̱ hni̱ni̱ Esmirna, ra̱ hni̱ni̱ Pérgamo, ra̱ hni̱ni̱ Tiatira, ra̱ hni̱ni̱ Sardis, ra̱ hni̱ni̱ Filadelfia, ra̱ hni̱ni̱ Laodicea. \p \v 12 Nu̱gä drá̱ Xuua, dá̱ 'bärbʉya ngue dá̱ hɛ̱t'a̱ nzoqui. Pɛ nu̱'mø ma̱ 'bät'i, dá̱ nu̱ yoto yø mfoxiyo ngue ra̱ oro. \v 13 Nu̱p'ʉ ja'ʉ yoto yø mfoxiyo p'ʉya, dá̱ hɛ̱ti̱ ngue ɛ̱t'i̱nde n'na ra̱ n'yohʉ. He rá̱ he søt'e asta̱ yø gua. Rá̱ ti̱ya̱ p'ʉya, gä ra̱ oro di̱ ngʉt'i. \v 14 Yø xta̱ p'ʉya, gä ra̱ t'axi, ɛ̱na̱ ra̱ t'axca̱ xidɛ'yo ogue ra̱ t'axca̱ sɛ. Yø dä p'ʉya, di yoxni̱ tengu̱tho rá̱ thai ra̱ sibi. \v 15 Yø gua p'ʉya, di yoxni̱ tengu̱tho ra̱ t'ɛgui 'mø bá̱ pømp'ʉ ja ra̱ orno ngue xa̱ mma ma̱ts'ʉxt'i xa̱ndønho. Nu̱'a̱ ga̱ nt'øde 'mø bi̱ nya̱ p'ʉya, tengu̱tho gui hi̱ ra̱ nda̱te dehe. \v 16 Nu̱p'ʉ ja rá̱ 'yɛ ngue rá̱ n'yɛi, i ha̱ yoto yø sø. I pømp'ʉ ja rá̱ ne n'na ra̱ ts'a̱njuai ja yoho yø hɛti. Rá̱ hmi̱ p'ʉya, di yoxni̱ tengu̱tho gui yotra̱ hyadi 'mø hi̱nte ju̱ti̱. \p \v 17 Ma̱ hɛ̱rpʉ 'bäi, dá̱ tägui tengu̱tho n'na ra̱ du̱, dá̱ sop'ʉ ja yø gua. Bi̱ macrá̱ 'yɛ ngue ra̱ n'yɛi, bi dosca̱gui̱, bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―'Yo guí su̱. Go guecä dí 'bʉi para za̱ntho, porque ya nmi̱ 'bʉcä p'ʉ bá̱ fʉdi bá̱ nja yø cosa i ja ya. Da̱ guehya, nu̱ yø cosa i ja, jap'ʉ rá̱ nzɛgui, pɛ nu̱gä ga̱ sigue ga̱ m'mʉi para za̱ntho. \v 18 Guecä dí 'bʉi hangu̱ ra̱ pa. 'Nɛ̱ bi hnu̱ ngue dá̱ tu̱, pɛ nu̱ya dí 'bʉi para za̱ntho ya. Go dí ha̱gä ra̱ nsogui ngue ra̱ nda̱te, go dí ha̱gä ra̱ nsogui p'ʉ 'bʉhyø ánima. \v 19 A nu̱yá, da̱mi̱ cuatra̱ sʉcua̱ te gäma̱ hya̱ guí̱ nnu̱ ya. Cuatra̱ sʉcua̱'a̱ te bi̱ nja ya, da̱ gue'a̱ te di̱ nja m'mɛfa. \v 20 Nu̱yá, ga̱ xi'i te ga̱ mbønya yoto yø sø gá̱ nu̱ua ja ma̱ n'yɛigä ya. Co 'nɛ̱hya yoto yø mfoxiyo ngue ra̱ oro di mäsqui, ga̱ xi'i te ga̱ mbøni̱. Nu̱ya yoto yø sø gá̱ nu̱, guehya ga̱ mbøni̱ ngue yoto yø mɛfi Oja̱ ya. Guehya 'bɛt'o p'ʉ di̱ mpɛti yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue yoto yø hni̱ni̱ ya. A nu̱ya yoto yø mfoxiyo gá̱ nu̱, guehya ga̱ mbøni̱ ngue yoto 'bʉi yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ya. \s1 --------- \c 2 \p \v 1 Da̱mi̱ 'yotra̱ carta, gui pɛnnba̱bi̱ rá̱ mɛfi Oja̱ 'bɛt'o p'ʉ 'bʉhyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'a̱ ra̱ hni̱ni̱ Efeso. Ja ua ya yø hya̱ gui 'yot'i, gui 'yɛ̱mbi̱: “Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ mma̱nna̱ ja yoto yø sø p'ʉ ja rá̱ n'yɛ̱i, nu̱na̱ di thɛrbʉ ma̱de ha ja yoto yø mfoxiyo ngue ra̱ oro. I ɛ̱na̱: \v 2 Dí pa̱cä te gä guí øthʉ. Dí pa̱di̱ ngue guí ha̱ ra̱ ts'ɛdi guí ørpa̱hʉ rá̱ 'bɛfi Oja̱. 'Nɛ̱ guí sɛti hangu̱ ra̱ n'ʉ guí thohmʉ. Dí pa̱cä ngue hi̱n ga̱di̱ nsixʉ yø ts'oc'ɛ̱i̱. 'Nɛ̱ dí pa̱di̱ ngue pønyø ja̱'i̱ ngue nne da̱ hyä'a̱hʉ, i ɛ̱na̱ ngue ma̱ representante. Pɛ gá̱ hya̱spa̱hʉ ra̱ güɛnda te ga̱ 'yo ya yø ja̱'i̱ ya, 'nɛ̱ gá̱ ti̱nnba̱hʉ ngue guehya fɛhni̱ ya. \v 3 Guí sɛti hangu̱ ra̱ n'ʉ guí thohmʉ, 'nɛ̱ 'bʉ i'da ngue ɛ̱mmɛ̱i̱ ørca̱gui̱ ma̱ 'bɛfi, hi̱nha ga̱ ngohyø mmʉi. \v 4 Pɛ nu̱gä jap'ʉ n'na ra̱ hya̱ nná̱ sʉ'a̱hʉ. Nu̱na̱ ra̱ hya̱ na̱ ngue zits'ʉtho ga̱di̱ ma̱cjʉ, ya hi̱nni̱ mantho ga̱di̱ ma̱cjʉ tengu̱tho p'ʉ bá̱ fʉdi, ngue ja̱njua̱ni̱ gá̱ hyo ni̱ mmʉi gá̱ ma̱cjʉ. \v 5 Da̱mi̱ bɛ̱ni̱ ha bi̱ njap'ʉ guá̱ ɛts'i ngue ga̱di̱ ma̱cjʉ. A nu̱yá, da̱mi̱ 'bä'ni̱ mmʉihʉ n'na zihma̱ntho, da̱mi̱ ma̱cjʉ tengu̱tho gmi̱ øthʉ m'mɛt'o. A nu̱'mø ngue hi̱nguí̱ nne gui ma̱cjʉ, ga̱ mmagä p'ʉ ngue ga̱ ha̱cä ni̱ mfoxiyohʉ p'ʉ ha ja. \v 6 A nu̱na̱ n'na ra̱ hya̱ jap'ʉ guí øthʉ, dí̱ nnu̱ ma̱nhogä na̱, ngue ma̱dits'ʉ guí̱ nnu̱ ma̱nhohʉ'ʉ yø hya̱ xännba̱bi̱ yø ja̱'i̱ ra̱ Nicolás. A nu̱gä p'ʉya, xquet'a̱ 'nɛ̱qui̱ ma̱dits'ʉ dí̱ nnu̱ ma̱nhogä na̱ ra̱ hya̱ na̱. \v 7 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ja rá̱ gu̱, da̱ 'yøhya yø hya̱ ja ua xihyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Espíritu Santo, i ɛ̱na̱: Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ bøni̱ ngue da̱ da̱pra̱ nts'o i ja, ga̱ u̱nna̱ nt'ɛ̱di̱ ngue da̱ zaprá̱ ndät'ä ra̱ za 'bäp'ʉ ja rá̱ nhua̱za Oja̱. Nu̱'mø bi za ra̱ ndät'ä ra̱ ja̱'i̱, ra̱ ja̱'i̱ p'ʉya di̱ m'mʉi para za̱ntho, i ɛ̱na̱”. \s1 --------- \p \v 8 Da̱mi̱ 'yotra̱ carta, gui pɛnnba̱bi̱ rá̱ mɛfi Oja̱ 'bɛt'o p'ʉ 'bʉhyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'a̱ ra̱ hni̱ni̱ Esmirna. Ja ua ya yø hya̱ gui 'yot'i, gui 'yɛ̱mbi̱: “Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ mma̱nna̱ ya mi̱ 'bʉ 'mø ma̱mbá̱ fʉdi bá̱ nja yø cosa i ja ya, 'nɛ̱ di sigue di̱ m'mʉi para za̱ntho. Guehna̱ bi du̱ na̱, pɛ ma̱hømbi̱ m'mʉi. I ɛ̱na̱: \v 9 Dí pa̱cä te gä guí øthʉ. Dí̱ pa̱di̱ ngue xa̱ngu̱ ra̱ n'nʉ guí sähʉ. 'nɛ̱ dí pa̱di̱ ngue guí hyoyahʉ, ngue hi̱n'yʉ ra̱ mɛ̱nyu̱. Pɛ ma̱da̱gue'a̱, ta̱te di̱ mu̱ui na̱ ra̱ nho di 'da'a̱hʉ Oja̱. Dí pa̱di̱ ngue nnømma̱n'ʉ'a̱hʉ yø ja̱'i̱ nu̱ya ɛ̱na̱ ngue yø judío. Pɛ nu̱ya yø ja̱'i̱ ya, guehya hi̱ngyø ja̱'i̱ Oja̱ ya, sinoque guehya yø ja̱'i̱ ra̱ zithu̱ ya. \v 10 'Yo guí su̱hʉ'a̱ te ra̱ n'ʉ ja ngue guí thohmʉ ya. Porque ra̱ zithu̱ di̱ nja ra̱ pa da̱ 'yøt'e ngue gui̱ n'ofädihʉ. Ja da̱ fa̱p'ʉ p'ʉya ngue'mø ma̱jua̱ni̱ guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ga̱hʉ xa̱nho, ogue hi̱n'na̱. Di sä'a̱hʉ ra̱ n'ʉ n'nɛt'a ma̱ pa, pɛ 'yogui hɛga̱hʉ ma̱da̱gue'a̱ gui tu̱hʉ. Cabo ga̱ ju̱t'a̱hʉ conna̱ 'da'yo te para za̱ntho. \v 11 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ja rá̱ gu̱, da̱ 'yøhya yø hya̱ ja ua xihyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Espíritu Santo, i ɛ̱na̱: Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ bøni̱ ngue da̱ da̱pra̱ nts'o i ja, ya hi̱nda̱ tho'a̱ rá̱ yondi̱ ra̱ nda̱te, i ɛ̱na̱”. \s1 --------- \p \v 12 Da̱mi̱ 'yotra̱ carta, gui pɛnnba̱bi̱ rá̱ mɛfi Oja̱ 'bɛt'o p'ʉ 'bʉhyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'a̱ ra̱ hni̱ni̱ Pérgamo. Ja ua ya yø hya̱ gui 'yot'i, gui 'yɛ̱mbi̱: “Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ mma̱nna̱ pønná̱ ne n'na ra̱ juai ma̱ndø nts'a̱tho, ja yoho yø hɛti, i ɛ̱na̱: \v 13 Dí pa̱cä te gä guí øthʉ. Dí pa̱di̱ ngue guí 'bʉhmʉ p'ʉ ha 'bʉhyø ja̱'i̱ di̱ ma̱nda ra̱ zithu̱. Pɛ dí pa̱di̱ ngue guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ga̱hʉ xa̱ndønho. Nu̱'mø ra̱ pa mi̱ ha̱tra̱ ts'ɛdi ra̱ zithu̱'ʉ ni̱ mmɛ̱ngu̱hʉ ya, ngue bi bɛntra̱ Antipas bi hyo, bi ʉpi ngue xifi xa̱nho yø ja̱'i̱ hanja'a̱ ma̱ hya̱, pɛ hi̱ngá̱ hyɛga̱hʉ. \v 14 A nu̱yá, jap'ʉ 'da yø hya̱ guí øthʉ ngue hi̱ndí̱ nnu̱ ma̱nhogä. Porque nu̱na̱ ra̱ hya̱ bi̱ nxännba̱te ma̱nja̱m'mø ra̱ Balaam, 'bʉp'ʉ 'da ni̱ amigohʉ ngue tɛnna̱ ra̱ hya̱ na̱. Guehna̱ bi xännba̱bi̱ ra̱ Balac, bi xifi ngue da̱ japyø judío da̱ 'yøtra̱ ts'oqui, ngue da̱ zi'a̱ te pørpa̱bi̱ yø da̱hmu̱, m'mɛfa p'ʉya di̱ n'yots'om'mäi. \v 15 Nu̱na̱ ma̱n'na ra̱ hya̱ p'ʉya, xquet'a̱ 'bʉp'ʉ 'da ni̱ amigohʉ ngue tɛnna̱ hya̱ bi̱ nxännba̱te ra̱ Nicolás. Conque nu̱na̱ ra̱ hya̱ xännba̱te na̱, ma̱dits'ʉ ngue dí̱ nnu̱ ma̱nhogä na̱. \v 16 Pɛ nu̱yá, 'yo ga̱di̱ u̱nna̱ 'yu̱ yø ja̱'i̱ ngue di xähya yø hya̱ bi̱ nxännba̱te na̱ dí xi'a̱hʉ ya. Da̱mi̱ xihyø ja̱'i̱ ngue nu̱na̱ ra̱ hya̱ xännbi̱, da̱ hyɛp'ʉ. Porque nu̱'mø hi̱mbi̱ ne yø ja̱'i̱ da̱ hyɛp'ʉ na̱ ra̱ hya̱ di xädi, ga̱ mmasɛgä p'ʉ. Nu̱ya yø ja̱'i̱ hi̱ngui̱ nne da̱ hyɛp'ʉ ya yø hya̱ di xädi, ga̱ säsɛgä'be conna̱ juai pømma̱ ne. \v 17 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ja rá̱ gu̱, da̱ 'yøhya yø hya̱ ja ua xihyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Espíritu Santo, i ɛ̱na̱: Nu̱ to da̱ bøni̱ ngue da̱ da̱pra̱ nts'o i ja, ga̱ japi da̱ zi ra̱ hmɛ̱ bí ja ma̱hɛ̱ts'i̱, guehna̱ ra̱ hmɛ̱ hi̱ngui̱ fa̱cua ja ra̱ xi̱mhäi na̱. 'Nɛ̱ ga̱ u̱nna̱ n'na ra̱ t'ʉdo xa̱ nt'axi. Nu̱na̱ ra̱ t'ʉdo ga̱ u̱nni̱, nt'ot'i n'na ra̱ thu̱hu̱ ma̱'da'yo, hi̱njongui̱ pa̱di̱ hanja. Sinoque ja ngue da̱ ba̱sɛ hanja'a̱ to da̱ hya̱nna̱ do, i ɛ̱na̱”. \s1 --------- \p \v 18 Da̱mi̱ 'yotra̱ carta, gui pɛnnba̱bi̱ rá̱ mɛfi Oja̱ 'bɛt'o p'ʉ 'bʉhyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'a̱ ra̱ hni̱ni̱ Tiatira. Ja ua ya yø hya̱ gui 'yot'i, gui 'yɛ̱mbi̱: “Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ mma̱nná̱ Ts'ʉnt'ʉ Oja̱, nu̱na̱ di yoxni̱ yø dä tengu̱tho gui 'yotrá̱ thai ra̱ sibi. Yø gua p'ʉya, di yoxni̱ tengu̱tho ra̱ t'ɛgui ma̱ts'ʉxt'i xa̱ndønho. I ɛ̱na̱: \v 19 Dí pa̱cä te gä guí øthʉ. Dí pa̱di̱ ngue ga̱di̱ ma̱cjʉ 'nɛ̱ dí pa̱di̱ ngue n'na ngu̱ n'na ga̱di̱ mma̱hmʉ. Dí pa̱di̱ ngue guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ga̱hʉ xa̱ndønho. Dí pa̱di̱ ngue guí ørpa̱hʉ rá̱ 'bɛfi Oja̱. Dí pa̱di̱ ngue nu̱'a̱ te ra̱ n'ʉ guí thohmʉ, gä guí sɛthʉ. Dí pa̱di̱ ngue nu̱'a̱ te ra̱ nho guí øthʉ, ma̱n'na ta̱te xa̱nho te guí øthʉ ya, ngue'mø rá̱ mʉdi. \v 20 Pɛ nu̱gä, jap'ʉ n'na ra̱ hya̱ nna̱ sʉ'a̱hʉ. Porque nu̱na̱ ra̱ hya̱ xännba̱te ra̱ Jezabel, ga̱di̱ u̱nthohʉ ra̱ 'yu̱. Nu̱na̱ ra̱ xisu na̱, i ɛ̱na̱ ngue Oja̱ di bɛ̱nnba̱bi̱ ra̱ hya̱ xännba̱te, pɛ hi̱mma̱ jua̱ni̱. Porque dí pa̱di̱ ngue hät'ʉ yø ja̱'i̱ xännbi̱. Ɛ̱̱mbi̱ ngue sätho di̱ n'yots'om'mäi ra̱ ja̱'i̱, 'nɛ̱ ɛ̱mbi̱ ngue sätho da̱ za ra̱ ngø pørpa̱bi̱ yø da̱hmu̱. \v 21 Nu̱gä dí tø'mä na̱ ra̱ Jezabel, xa̱mhma̱tho da̱ hyɛp'ʉ'a̱ rá̱ n'yots'om'mäi ga̱ 'yo, pɛ hi̱ngui̱ nne da̱ hyɛp'ʉ. \v 22 Ja̱na̱ngue nu̱yá, ga̱ japi di hyɛ̱nni̱ da̱ 'yoxrá̱ t'ots'i. Ga̱ japi da̱ zä ra̱ n'ʉ. Nu̱ to gä xa̱ hyät'i ngue n'yots'om'mäiui, nu̱'mø hi̱ndi̱ 'bätyø mmʉi ya hät'i ngue da̱ hyɛp'ʉ ra̱ nts'o øt'e, xquet'a̱ ga̱ japi ngue ma̱thoguitho da̱ zä ra̱ n'ʉ. \v 23 Nu̱na̱ ra̱ Jezabel, ga̱ hogä yø ja̱'i̱ nu̱ya xa̱ hyät'i, i̱ nnøpe ngue yø ba̱si̱. Ja da̱ ba̱p'ʉ yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ 'bʉi ndap'ʉ bi zä p'ʉya ngue dí pa̱rba̱bi̱ yø n'yomfɛ̱ni̱ yø ja̱'i̱, nu̱ te gäma̱ hya̱ mbɛ̱mp'ʉ ja yø mmu̱i n'na ngu̱ n'na, gä dí pa̱di̱. N'na ngu̱ n'na'a̱hʉ, nu̱ te gä guí øthʉ gue'a̱ ra̱ nju̱t'i̱ di̱ nja'a̱. \p \v 24 Pɛ nu̱na̱ ra̱ Jezabel xännba̱te ra̱ hya̱ p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Tiatira, xa̱ngu̱ hi̱nguí̱ nne gui tɛnhnʉ na̱ ra̱ hya̱ na̱. Porque nu̱ya yø hya̱ ɛxa̱ di xähyø ja̱'i̱ ngue nne da̱ ba̱di̱ xa̱ndønho te ɛga̱ 'yo rá̱ hya̱ ra̱ zithu̱, ya hi̱nguí̱ nne gui xähmʉ ya yø hya̱ ya. Pɛ conni̱ parte, ya hi̱n'yʉ te gdá̱ sʉ'a̱hʉ. \v 25 Nu̱na̱ ra̱ hya̱ ya xcá̱ bɛnthʉ, da̱mi̱ sigue ngue gue'a̱ gdí̱ n'yohʉ'a̱ ya, asta̱ gue'mø dá̱ ɛ̱cä ma̱høn'a̱. \v 26 A nu̱yá, nu̱ to da̱ bøni̱ ngue da̱ da̱pra̱ nts'o i ja, 'nɛ̱ da̱ 'yøt'e te da̱di 'bɛpi, 'nɛ̱ di sigue da̱ 'yøt'e asta̱ guep'ʉ rá̱ nzɛgui, guehna̱ ra̱ ja̱'i̱ ga̱ u̱nná̱ cargo ngue di̱ ma̱nda yø nación. \v 27 Ma̱ Papá bi 'dajma̱ cargo, ga̱ ja'a̱hʉ p'ʉya ga̱ 'da'a̱ ni̱ cargohʉ. Pɛ ma̱ndø nzaquitho ra̱ ts'ɛdi ga̱ 'da'a̱hʉ. Nu̱'mø hi̱mbi̱ 'yøtyø ja̱'i̱ na̱ ra̱ hya̱ guí xihmʉ da̱ 'yøt'e, gui japhʉ yø ja̱'i̱ tengu̱tho 'mø bi thɛspa̱ ra̱ t'ɛgui n'na ra̱ ts'øye, ngue 'bexti̱ mpøde. \v 28 Xquet'a̱ ga̱ 'da'a̱hʉ ra̱ da̱sø bí pøx'mø xu̱di̱. \v 29 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ja rá̱ gu̱, da̱ 'yøhna̱ ra̱ hya̱ xihyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Espíritu Santo”. \s1 --------- \c 3 \p \v 1 Da̱mi̱ 'yotra̱ carta, gui pɛnnba̱bi̱ rá̱ mɛfi Oja̱ 'bɛt'o p'ʉ 'bʉhyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'a̱ ra̱ hni̱ni̱ Sardis. Ja ua ya yø hya̱ gui 'yot'i, gui 'yɛ̱mbi̱: “Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ mma̱nna̱ to pɛnnba̱bi̱ ra̱ Espíritu Santo ya yoto yø hni̱ni̱, nu̱na̱ ha̱ yoto yø sø. I ɛ̱na̱: Dí pa̱cä te gä guí øthʉ. Dí pa̱di̱ ngue nu̱p'ʉ ha guí ya̱hʉ, guí ɛ̱na̱ ngue ya guí øthʉ xa̱ndønho rá̱ 'bɛfi Oja̱. Dí pa̱cä p'ʉya ngue hi̱mma̱ jua̱ni̱ guí̱ n'yohʉ rá̱ ts'ɛdi Oja̱. \v 2 'Yo ni̱mantho guí säyathohʉ, da̱mi̱ mpɛfi ngue gui ha̱thʉ ra̱ ts'ɛdi yø ja̱'i̱. 'Yo guí̱ nnehʉ ngue ni̱mantho da̱ hyɛp'ʉ Oja̱ mi̱'da yø ja̱'i̱. Porque dí nnu̱gä ngue guí säyathohʉ, guehna̱ hi̱ngui̱ nnu̱ ma̱nho ma̱ Oja̱gä na̱ya. \v 3 Ma̱n'nan'yo mi̱ 'yøt'e ngue gui pu̱mbɛ̱ni̱ ya yø hya̱ bi sän'na̱hʉ. Nu̱ te gäma̱ hya̱ bi si'i gui 'yøthʉ, da̱ gue'a̱ gui 'yøthʉ'a̱. 'Yo ni̱mantho gui säyathohʉ. Nu̱'mø hi̱ngá̱ ja ndu̱mmʉi gui 'yøthʉ ya yø hya̱ dí xi'a̱hʉ ya, ja̱gui thambɛ̱ni̱hʉ ya ga̱ søcä p'ʉ guí 'bʉhmʉ, tengu̱tho 'mø bi zøhra̱ bɛ̱, porque hi̱nguí̱ pa̱hmʉ tema̱ ora ga̱ søhø. \v 4 Pɛ dí pa̱di̱ ngue nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Sardis, 'bʉp'ʉ 'da yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue hi̱ndi̱ ts'onyø he bi u̱n'Oja̱. Guehya 'dap'ʉ ga̱ n'yo'be ya, da̱ hye yø t'axca̱ he. Gue'a̱ yø nju̱t'i̱'a̱ ngue hi̱mbi̱ ts'onyø he bi t'u̱nni̱. \v 5 A nu̱yá, nu̱ to da̱ bøni̱ ngue da̱ da̱pra̱ nts'o i ja, gue'a̱ da̱ hye rá̱ t'axca̱ he'a̱, 'nɛ̱ hi̱nga̱ thu̱jpa̱bi̱ rá̱ thu̱hu̱ p'ʉ ja ra̱ libro nt'ot'i yø thu̱hu̱ ya yø ja̱'i̱ ja ra̱ 'da'yo te. Nu̱p'ʉ 'bʉhma̱ Papá, conyø anxɛ 'dap'ʉ 'bʉhmi̱, ja ga̱ mma̱ngä p'ʉ ngue guehya ma̱ ja̱'i̱ ya. \v 6 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ja rá̱ gu̱, da̱ 'yøhna̱ ra̱ hya̱ xihyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Espíritu Santo”. \s1 --------- \p \v 7 Da̱mi̱ 'yotra̱ carta gui pɛnnba̱bi̱ rá̱ mɛfi Oja̱ 'bɛt'o p'ʉ 'bʉhyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'a̱ ra̱ hni̱ni̱ Filadelfia. Ja ua ya yø hya̱ gui 'yot'i, gui 'yɛ̱mbi̱: “Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ mma̱nna̱ ma̱jua̱ni̱ ngue gä ra̱ nho øt'e, 'nɛ̱ nu̱'a̱ ra̱ hya̱ mma̱ gä ma̱jua̱ni̱. Guehna̱ ha̱nnba̱bi̱ rá̱ nsogui ra̱ da̱st'abi David. Nu̱'mø bi xocra̱ goxthi, hi̱njongui̱ sä da̱ nøt'e. Nu̱'mø bi nøtra̱ goxthi, hi̱njongui̱ sä da̱ xoqui. I ɛ̱na̱: \v 8 Dí pa̱cä te gä guí øthʉ. Dí pa̱di̱ ngue nu̱na̱ ma̱ 'bɛfi, ma̱di̱ zits'ʉ guí ha̱ ra̱ ts'ɛdi gui 'yøthʉ na̱ ra̱ 'bɛfi na̱. A nu̱'a̱ gni̱ 'yørpa̱hʉ ma̱su̱ na̱ ra̱ hya̱ dí̱ mma̱, hi̱nguí̱ cønnga̱hʉ ma̱ thu̱hu̱, ja̱na̱ngue dá̱ xoc'a̱hʉ n'na ra̱ goxthi ngue hi̱njongui̱ sä da̱ nøt'e. \v 9 A nu̱ya yø ja̱'i̱ o rá̱ 'yɛ ra̱ zithu̱, guehya ɛxa̱ ɛ̱na̱ ngue yø judío ya, pɛ hi̱mma̱ jua̱ni̱ ngue guehya ma̱ ja̱'i̱gä ya, sinoque fɛhni̱. A nu̱ya yø ja̱'i̱ ya, ga̱ japä ngue di̱ nda̱ntyøhmu̱ p'ʉ ha guí 'bʉhmʉ. Ja da̱ ba̱p'ʉ p'ʉya ngue da̱di̱ ma̱'a̱hʉ. \v 10 Nu̱gä dí xi'a̱hʉ ngue gui sɛti hangu̱ ra̱ n'ʉ ja ngue gui thohmʉ. Nu̱na̱ ra̱ hya̱ dá̱ 'bɛp'i gui 'yøthʉ, gue'a̱ gá̱ 'yøthʉ'a̱. Ja̱na̱ngue nu̱yá, ga̱ fäxa̱hʉ 'mø gá̱ sähʉ ra̱ n'ʉ da̱ thogui gätho yø ja̱'i̱ 'bʉi rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi. Ja da̱ fa̱p'ʉ ndana̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ bøni̱ ngue xa̱nho rá̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱. \v 11 N'na zihma̱ntho ga̱ ma ɛ̱cä. 'Yo ga̱di thøhmʉ na̱ ra̱ hya̱ ya xca̱ bɛnthʉ, n'namhma̱ ngue hi̱nga̱ n'nan'yo to di tocabi ra̱ nju̱t'i̱ ja ngue di̱ n'na'a̱hʉ. \v 12 A nu̱yá, nu̱ to da̱ bøni̱ ngue da̱ da̱pra̱ nts'o i ja, gue'a̱ da̱ gohi ngue drá̱ døts'e rá̱ ngu̱ ma̱ Oja̱'a̱. 'Nɛ̱ hi̱nja̱m'mø da̱ 'uemp'ʉ di̱ m'mäi. Nu̱'a̱ rá̱ thu̱hu̱ ma̱ Oja̱, ga̱ cuarpa̱bi̱ ra̱ ja̱'i̱. 'Nɛ̱ ga̱ cuarpa̱bi̱ ra̱ ja̱'i̱ rá̱ thu̱hu̱ na̱ ra̱ 'da'yo Jerusalén bí ja ma̱hɛ̱ts'i̱, gue'a̱ rá̱ hni̱ni̱ ma̱ Oja̱'a̱. 'Nɛ̱ xquet'a̱ ga̱ cuarpa̱bi̱ ra̱ ja̱'i̱ ma̱ 'da'yo thu̱hu̱. \v 13 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ja rá̱ gu̱, da̱ 'yøhna̱ ra̱ hya̱ xihyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Espíritu Santo”. \s1 --------- \p \v 14 Da̱mi̱ 'yotra carta, gui pɛnnba̱bi̱ rá̱ mɛfi Oja̱ 'bɛt'o p'ʉ 'bʉhyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'a̱ ra̱ hni̱ni̱ Laodicea. Ja ua ya yø hya̱ gui 'yot'i, gui 'yɛ̱mbi̱: “Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ mma̱nna̱ za̱nt'a̱ ma̱jua̱ni̱ te mma̱. Nu̱na̱ xifi xa̱ndønho yø ja̱'i̱ hanja na̱ ra̱ hya̱ ma̱jua̱ni̱. Conná̱ nguehna̱ bi̱ nhogui te gäma̱ cosa bi zän'Oja̱ ngue bi̱ nja. I ɛ̱na̱: \v 15 Dí pa̱cä te gä guí øthʉ. Dí pa̱di̱ ngue ni̱ xi̱nga̱ gue'a̱ gui hyɛga̱gui̱ p'ʉ, ni̱ xi̱nga̱ gue'a̱ gdi̱ ha̱ ra̱ ts'ɛdi gui tɛnnga̱gui̱ ma̱ hya̱. A nu̱yá, i̱ nne gui sänni̱ te gui 'yøt'e. O bien ngue gui hyɛga̱gui̱ p'ʉ, ogue xi̱ngui̱ hya̱ ra̱ ts'ɛdi gui tɛnnga̱gui̱ ma̱ hya̱. \v 16 Pɛ comma̱ ngue xøgue zi juat'a̱tho guí ɛ̱c'ɛ̱i̱gui̱, nu̱ya njua̱ntho gui̱ mma thi ya. \v 17 Guí ɛ̱na̱ ngue ya gyø mmɛ̱mmɛtihʉ, ya hi̱nte ga̱di 'bɛhmʉ. Ya gä gue'a̱ te guí øt'e guí ɛ̱mhmʉ ya. ¿Ua hi̱n ga̱di̱ u̱mhmʉ ra̱ güɛnda ngue ra̱ 'ya̱nthi̱ gá̱ nthɛhʉ? Porque ma̱di zits'ʉ te di ja'a̱hʉ. Guí hyoyahʉ nu̱p'ʉ go bi zä. Gyø xädähʉ nu̱p'ʉ go bi zä. Conque ni̱ xi̱ngra̱ u̱lu di ja ngue gui hyehʉ. \v 18 Ja̱na̱ngue dí xi'a̱hʉ ngue gui tänngba̱hʉ ra̱ oro ma̱ da̱tho xa̱ndønho, ya xpá̱ thop'ʉ ja ra̱ sibi. Nu̱'mø ngue da̱ guehna̱ di ja'a̱hʉ na̱, ya ma̱jua̱ni̱ ngue gui̱ mmɛ̱mmɛtihʉ 'mø. 'Nɛ̱ gui tängba̱hʉ ra̱ u̱lu ta̱te ma̱ndø nt'axitho gui hyehʉ, n'namhma̱ ngue ya hi̱nni̱ mantho gui pɛs'ni̱ sä ngue da̱ hi̱n'yʉ te gui hyehʉ. Da̱mi̱ tängba̱hʉ ra̱ 'yɛ̱thi̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ colirio, di coxni̱ dähʉ, n'namhma̱ ngue da̱ zä ni̱ nxädä gui thohmʉ. \v 19 A nu̱gui̱, nu̱'ʉ gä da̱di̱ ma̱di̱, nu̱'mø hi̱nga̱ gue'a̱ ga̱ 'yo, nu̱gä dí fɛi ngue da̱di hɛjpi te øt'e. Ja̱na̱ngue nu̱yá, ga̱ fɛp'a̱hʉ 'mø ngue hi̱ngui̱ hya̱ ra̱ ts'ɛdi gui 'bä'ni̱ mmʉihʉ ya. \v 20 Dí 'bäcä p'ʉ ja ra̱ goxthi dí̱ nzonhna̱tegä. Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ 'yøde te dí xifi, da̱ xoga̱gui̱ rá̱ mmʉi ga̱ cʉt'i. Ga̱ nsäya p'ʉ ja rá̱ mmʉi ra̱ ja̱'i̱. Ga̱ n'amigo'be, 'dap'ʉ ga̱ nsi̱hmɛ̱'be. \v 21 A nu̱yá, nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ bøni̱ ngue da̱ da̱pra̱ nts'o i ja, ga̱ u̱nna̱ nt'ɛ̱di̱ ngue 'dap'ʉ ga̱ mmi̱'be p'ʉ da̱di̱ ma̱nda. Tengu̱thogä ngue dá̱ da̱pra̱ nts'o, ja̱na̱ngue nu̱p'ʉ di̱ ma̱nda ma̱ Papá 'dap'ʉ dí hu̱'be. \v 22 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ja rá̱ gu̱, da̱ 'yøhna̱ ra̱ hya̱ xihyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Espíritu Santo”. \s1 --------- \c 4 \p \v 1 Mi̱ tho'a̱ te gäma̱ hya̱ dá̱ nu̱gä p'ʉya, ma̱høndá̱ nnøts'e ngue da̱ hanma̱hɛ̱ts'i̱. Dá̱ handa̱ n'na ra̱ goxthi ngue nsoqui. Nu̱'a̱ nmi̱ ya̱'be p'ʉya, nu̱'mø nzoqui, ɛ̱na̱ gue'mø m'mixt'i ra̱ corneta'a̱ ga̱ ya̱. Bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Bí 'yɛcua ya. Ga̱ u̱t'a̱'i̱ te ja ngue di̱ nja m'mɛfa ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 2 Nu̱'a̱ ra̱ ora'a̱ p'ʉya, bi pärca̱gui̱ ma̱ nthandi̱ ra̱ Espíritu Santo. Dá̱ handa̱ n'na ra̱ nthu̱ts'i̱ bí ja ma̱hɛ̱ts'i̱. Nu̱p'ʉ ja ra̱ nthu̱ts'i̱ p'ʉya, ja hu̱p'ʉ Oja̱. \v 3 Nu̱na̱ dá̱ handi̱ ngue hu̱xpʉ ja rá̱ nthu̱ts'i̱, dá̱ nu̱ ngue di yoxni̱ p'ʉ hu̱di̱, tengu̱tho gui yoxni̱ ra̱ dospi ngue ra̱ jaspe, n'youi ra̱ cʉhʉ xa̱ nthɛni̱ ngue ra̱ cornalina. Nu̱p'ʉ hu̱di̱, jap'ʉ n'na ra̱ nyot'i ngue ra̱ sano, gä ra̱ jʉxhmu̱. \v 4 Xá̱ 'yɛ̱t'i̱nde 'däte ma̱goho yø nthu̱ts'i̱ p'ʉ hu̱di̱. N'na ngu̱ n'na'ʉ yø nthu̱ts'i̱ hu̱p'ʉ n'na nc'ɛ̱i̱, gä he yø t'axca̱ he. 'Da'a̱ n'na ra̱ corona ngue ra̱ oro oxyø ya̱. \v 5 Nu̱p'ʉ hu̱ Oja̱, ja pøp'ʉ yø hüɛi, ja nɛ̱xpʉ yø ngäni̱ 'mø bi̱ nya̱. Nu̱p'ʉ ni̱ hyandrá̱ nthu̱ts'i̱ Oja̱, jap'ʉ yoto yø nyot'i ngue da̱nzø. Gue'ʉ nnøpa̱ ts'ɛdi ra̱ Espíritu Santo'ʉ yø nyot'i. \v 6 Nu̱p'ʉ ja ra̱ xɛqui socra̱ nthu̱ts'i̱ p'ʉya, titho tengu̱tho ra̱ ja̱the p'ʉ gui̱ nɛ̱qui̱. Pɛ thotrá̱ nthandi̱ ra̱ ja̱'i̱ tengu̱tho ra̱ xito. \p Nu̱p'ʉ ja ra̱ nthu̱ts'i̱, gä goho yø ts'a̱t'i̱ 'bäi 'da'a̱ n'na'ʉ ja yø te. Ngu̱ rá̱ hmi̱, ngu̱ rá̱ xʉtha, gä ja yø dä. \v 7 Nu̱'a̱ rá̱ mʉdi, di̱ nɛ̱qui̱ tengu̱tho n'na ra̱ da̱fanzate. Nu̱'a̱ rá̱ yoho, di̱ nɛ̱qui̱ tengu̱tho n'na ra̱ ndøtoro. Nu̱'a̱ rá̱ hyu̱, ja rá̱ hmi̱ tengu̱tho ra̱ ja̱'i̱. Nu̱'a̱ rá̱ goho, di̱ nɛ̱qui̱ tengu̱tho ra̱ dá̱täni̱ di hma̱hyø zahua. \v 8 Gä goho, i ja 'dato yø zahua n'na ngu̱ n'na. Nu̱p'ʉ ja yø zahua, ngu̱ yø 'bizahua, ngu̱ ma̱xøts'e, gä ma̱ zinni̱ ja yø dä. Ra̱ pa, ra̱ xu̱i̱ hi̱ngui̱ säya ngue ɛ̱na̱: \p ―Nu̱na̱ Oja̱ na̱, guehna̱ ma̱ da̱tho di̱ nsu̱pi̱. Guehna̱ ma̱ da̱tho di̱ nsu̱pi̱. Guehna̱ ma̱ da̱tho di̱ nsu̱pi̱. Guehna̱ Oja̱ ra̱ hmu̱ na̱ ngue jasɛ rá̱ ts'ɛdi, guehna̱ 'bʉhna̱ ya, 'nɛ̱hyø pa xa̱ thogui ya mi̱ 'bʉi, 'nɛ̱hyø pa di̱ map'ʉ, hangu̱ yø pa di sigue di̱ m'mʉi ―i ɛ̱na̱. \p \v 9 Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ ga̱ 'yɛ̱spa̱bi̱ Oja̱ 'nɛ̱ di ja ma̱mma̱di̱ Oja̱. N'na ndi̱ ngu̱ n'na ndi̱ da̱ 'yɛ̱spa̱bi̱ Oja̱, \v 10 nu̱'ʉ 'däte ma̱goho hu̱xyø nthu̱ts'i̱ di̱ mäspʉ hu̱ Oja̱, gä nda̱ntyøhmu̱ ngue tha̱nne Oja̱ nu̱na̱ 'bʉi para za̱ntho. N'na ngu̱ n'na ɛnyø corona ngue sop'ʉ ni̱ hyant'Oja̱. I ɛ̱na̱: \p \v 11 ―Ague ma̱ Oja̱'i̱, gue'e ma̱ Hmu̱'a̱he. Gue'e ni̱ 'yu̱p'ʉ ma̱thoguitho da̱ hnu̱ ma̱nsu̱'i̱. 'Nɛ̱ ni̱ 'yu̱p'ʉ da̱ t'ɛ̱ts'a̱'i̱, porque jasɛ ni̱ ts'ɛdi ngue gá̱ hoqui tanto yø cosa i ja. Nu̱'i̱, bi̱ nja'i mpähä guá̱ sänni̱ te bi̱ nja, gue'a̱ ja'a̱ ya. \s1 --------- \c 5 \p \v 1 Nu̱na̱ Oja̱ hu̱xpʉ ja rá̱ nthu̱ts'i̱, dá̱ hɛ̱ti̱ ngue fo rá̱ n'yɛi n'na ra̱ sʉcua̱ ngue m'mäni̱. Nt'ot'i mbo ra̱ sʉcua̱ 'nɛ̱ nt'ot'i ma̱xøts'e. Nu̱p'ʉ ja rá̱ nya̱ni̱ ra̱ sʉcua̱ n'youi yoto yø seyo sa̱mmi̱ ngue hi̱ndi̱ nxʉdi. \v 2 Dá̱ nu̱ n'na ra̱ anxɛ ngue ma̱ndø nzaquitho ga̱ ya̱, ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ 'yøtra̱ nt'änni̱, i ɛ̱na̱: \p ―¿To da̱ bøni̱ di̱ nta̱te ya ngue da̱ zä da̱ xøjpa̱ yø seyo sa̱mra̱ sʉcua̱, para ngue di̱ nxʉdi? ―bi 'yɛ̱na̱. \p \v 3 Pɛ hi̱njombi̱ bøni̱ ngue xta̱ nzä da̱ xʉdi, ni̱ xi̱nga̱ guep'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, ni̱ xi̱nga̱ guecua ja ra̱ häi, ni̱ xi̱nga̱ guep'ʉ 'bʉhyø ánima. Hi̱njombi̱ bøni̱ ngue xta̱ nzä xta̱ xøjpa̱ yø seyo ra̱ sʉcua̱ ngue xta̱ nnu̱ te nt'ot'i. \v 4 Nu̱gä p'ʉya ja̱njua̱ni̱ ngue di zoni̱, porque hi̱njombi̱ bøni̱ ngue xta̱ xøcyø seyo ngue xta̱ nnu̱ yø letra nt'ot'i ra̱ sʉcua̱. \v 5 Nu̱'ʉ 'däte ma̱goho nja̱'i̱, bi 'yɛ̱nga̱ n'na: \p ―'Yo ni̱mantho guí zoni̱, porque nu̱na̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ da̱fanzate, rá̱ mɛ̱ni̱ ra̱ Judá 'nɛ̱ rá̱ mɛ̱ni̱ ra̱ da̱st'abi David, go bi da̱hna̱ ya. Go da̱ zä da̱ xøcya yoto yø seyo sa̱mra̱ sʉcua̱ na̱ya. \p \v 6 Dá̱ nu̱gä n'na ra̱ Dɛ'yo ngue 'bäp'ʉ 'bʉ Oja̱ p'ʉya. Di̱ nɛ̱qui̱ ngue n'yodui yø mɛdi bi̱ nja 'mø mi̱ tho. Xa̱ 'yɛ̱t'i̱nde'ʉ di̱ mäspʉ 'bʉ Oja̱. Ja yoto yø da̱ni̱, ja yoto yø dä. Nu̱ya yø dä p'ʉya, guehya nne da̱ ma̱ ngue ra̱ Espíritu Santo handi̱ gä rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi. \v 7 Nu̱na̱ ra̱ Dɛ'yo, bi ga̱nna̱ sʉcua̱ mi̱ ca̱ rá̱ n'yɛi Oja̱ p'ʉ hu̱di̱. \v 8 Mi̱ ga̱nna̱ sʉcua̱ p'ʉya, nu̱ya goho i 'bäi n'na ngu̱ n'na yø ts'a̱t'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱, co 'nɛ̱hya 'däte ma̱ goho hu̱p'ʉ ja yø nthu̱ts'i̱, gä bi̱ nda̱ntyøhmu̱ p'ʉ 'bähra̱ Dɛ'yo. I ha̱ 'da'a̱ n'na ra̱ 'bida ni̱ hu̱ ngue ra̱ arpa. Nɛ̱ thɛ 'da'a̱ n'na ra̱ mohi ngue ra̱ oro, yu̱p'ʉ ra̱ hoga̱ bopo. Nu̱na̱ ra̱ bopo, guehna̱ rá̱ mhmat'Oja̱ øtyø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱ na̱. \v 9 'Nɛ̱ tu̱ta̱ n'na ra̱ thu̱hu̱ ngue ma̱'da'yo, i ɛ̱nna̱ thu̱hu̱: “Nu̱'i̱, gue'e ní̱ 'yu̱p'ʉ ngue gui ca̱nna̱ sʉcua̱, gui xøjpa̱ yø seyo n'youi. Porque gue'e bi tho'i, 'nɛ̱ conni̱ ji gá̱ ju̱rpa̱bi̱ yø ts'oqui yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱. Guehya yø ja̱'i̱ 'bʉi ndap'ʉ bi zä yø häi, 'nɛ̱ 'dama̱ 'dan'yo yø hya̱ gá̱ nya̱ n'na ngu̱ n'na. \v 10 Gá̱ u̱nyø 'bɛfi yø ja̱'i̱ ngue dyø mmäcja̱, para ngue da̱ da̱nnesɛ Oja̱. 'Nɛ̱ gá̱ u̱nyø 'bɛfi yø ja̱'i̱ ngue di̱ nda̱st'abi, ngue di̱ ma̱nda gä ra̱ xi̱mhäi”. \p \v 11 Ma̱ nu̱ ma̱høn'a̱ p'ʉya, dá̱ nu̱ ngue ma̱ndøngu̱ dyø anxɛ xá̱ 'yɛ̱t'i̱nde'ʉ 'däte ma̱goho di̱ mäts'ʉ goho 'bäp'ʉ ja yø ts'a̱t'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱. Pɛ nu̱'a̱ gá̱ngu̱ yø anxɛ dá̱ nu̱gä, yø ma̱hua̱hi̱ ngue yø ma̱hua̱hi̱'a̱ ga̱ndøngu̱ yø ma̱hua̱hi̱ yø anxɛ dá̱ nu̱gä ngue tu̱hu̱. \v 12 Ja̱njua̱ni̱ ngue ra̱ ndøts'ɛdi gá̱ 'yɛ̱na̱: \p ―Nu̱na̱ ra̱ Dɛ'yo bi tho, guehna̱ ní̱ 'yu̱p'ʉ ngue da̱ 'yɛ̱spa̱bi̱ yø ja̱'i̱ na̱. Da̱ ma̱nyø ja̱'i̱ ngue guehna̱ jasɛ rá̱ ts'ɛdi na̱, 'nɛ̱ di̱ ma̱nda'a̱ te gäma̱ cosa i ja, go guehna̱ jasɛ rá̱ mfa̱di̱ na̱. Ja̱na̱ngue ní̱ 'yu̱p'ʉ da̱ hnu̱ ma̱nsu̱ 'nɛ̱ da̱ t'ɛ̱spi̱. \p \v 13 Dá̱ øcä p'ʉya ngue ma̱ndøngu̱tho i tu̱hu̱. Gätho'a̱ te bá̱ sän'Oja̱ ngue ja yø te, gä tu̱hu̱, ngu̱p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, ngu̱ua ja ra̱ xi̱mhäi, ngu̱p'ʉ 'bʉhyø ánima, ngu̱p'ʉ ja yø ja̱the. Gä 'da ga̱ 'yɛ̱ntho: \p ―Nu̱na̱ Oja̱ hu̱p'ʉ ja rá̱ nthu̱ts'i̱, co 'nɛ̱hra̱ Dɛ'yo, guehya ma̱ da̱tho nne ngue da̱ hnu̱ ma̱nsu̱ ya. 'Nɛ̱ da̱ hma̱ ngue ma̱guesɛ ja yø ts'ɛdi. Guehya jatho ngue da̱ t'ɛ̱spi̱ hangu̱ ra̱ pa ya ―i ɛ̱na̱. \p \v 14 A nu̱'ʉ goho i 'bäi n'na ngu̱ n'na yø ts'a̱t'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱, 'da ga̱ 'yɛ̱ntho: \p ―Xa̱ndønho ngue ngu̱'a̱ di̱ nja ―bi 'yɛ̱na̱. \p A nu̱ya mi̱ 'däte ma̱goho di̱ mäspʉ hu̱ Oja̱ p'ʉya, gä bi̱ nda̱ntyøhmu̱ ngue tha̱nne Oja̱ nu̱na̱ 'bʉi para za̱ntho. \s1 --------- \c 6 \p \v 1 Dá̱ nu̱gä ra̱ Dɛ'yo p'ʉya, ngue bi xøts'a̱ rá̱ mʉdi'ʉ yoto yø seyo. Nu̱'a̱ n'na'ʉ goho 'bäp'ʉ ja yø ts'a̱t'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱ p'ʉya, ra̱ ndø ts'ɛdi ga̱ ya̱, ɛ̱na̱ ra̱ ngäni̱ p'ʉ dá̱ øde ngue ɛ̱ngui̱: \p ―Bí 'yɛ̱cua, n'namhma̱ gui hyɛ̱ti̱ xa̱nho ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 2 Ma̱ nhanni̱gä p'ʉya, dá̱ nu̱ n'na ra̱ t'axa̱ ndøfani̱. Nu̱'a̱ ra̱ tøgue, fo rá̱ 'yɛ n'na ra̱ nsa̱. Bi t'u̱nna̱ n'na ra̱ corona. Bi̱ ma p'ʉya ngue da̱ øtra̱ tu̱nhni̱. Pɛ hi̱mbá̱ tha̱pi̱. Nu̱ná̱, ndap'ʉ bi zä ni̱ ma bí ta̱hra̱ tu̱nhni̱. \p \v 3 Nu̱'a̱ ra̱ Dɛ'yo p'ʉya, mi̱ xøts'a̱ rá̱ yoho ra̱ seyo. Bi 'yɛ̱ngä'a̱ rá̱ yoho 'bäp'ʉ ja rá̱ ts'a̱t'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱ p'ʉya: \p ―Bí 'yɛ̱cua, n'namhma̱ gui hyɛ̱ti̱ xa̱nho ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 4 Ma̱ nu̱gä p'ʉya, bá̱ ɛ̱p'ʉ n'na ra̱ thɛnga̱ ndøfani̱. Nu̱'a̱ ra̱ tøgue, bi t'u̱nná̱ ts'ɛdi ngue da̱ japi di̱ ndu̱nhyø ja̱'i̱ 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi. N'na ngu̱ n'na di̱ nhyo. Bi t'u̱nna̱ n'na ra̱ majuai. \p \v 5 Nu̱'a̱ ra̱ Dɛ'yo p'ʉya, mi̱ xøts'a̱ rá̱ hyu̱ ra̱ seyo. Bi 'yɛ̱ngä'a̱ rá̱ hyu̱ 'bäp'ʉ ja rá̱ ts'a̱t'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱ p'ʉya: \p ―Bí 'yɛ̱cua̱, n'namhma̱ gui hyɛ̱ti̱ xa̱nho ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p Ma̱ nhanni̱gä p'ʉya, dá̱ nu̱ n'na ra̱ 'bondøfani̱. Nu̱'a̱ ra̱ tøgue p'ʉya ha̱ n'na ra̱ pesa. \v 6 Dá̱ øcä p'ʉya ngue bá̱ nya̱'a̱ hu̱p'ʉ ma̱de hapʉ 'bä'ʉ goho 'bäp'ʉ ja yø ts'a̱t'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱. Bi 'yɛ̱na̱: \p ―Nu̱'a̱ n'na kilo ra̱ trigo, di̱ mu̱ui'a̱ te ntha̱ha̱ n'na pa ra̱ nzäbi. Nu̱'a̱ hyu̱ kilo ra̱ cebada, di̱ mu̱ui'a̱ te ntha̱ha̱ n'na pa ra̱ nzäbi. Pɛ ra̱ aceite 'nɛ̱hra̱ vino hi̱nda̱ nexrá̱ mu̱ui'a̱ ―bi 'yɛ̱na̱. \p \v 7 Ra̱ Dɛ'yo p'ʉya, mi̱ xøts'a̱ rá̱ goho ra̱ seyo. Bi 'yɛ̱ngä'a̱ rá̱ goho i 'bäp'ʉ ja rá̱ ts'a̱t'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱ p'ʉya: \p ―Bí 'yɛ̱cua, n'namhma̱ gui hyɛ̱ti̱ xa̱nho ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 8 Ma̱ nhanni̱gä p'ʉya, dá̱ nu̱ n'na ra̱ ndu̱hmi̱ ndøfani̱. Nu̱'a̱ ra̱ tøgue p'ʉya ni̱ hu̱ ngue ra̱ Nda̱te. Nu̱p'ʉ ja rá̱ xʉtha ra̱ tøgue, bá̱ 'bɛfa p'ʉ'a̱ ra̱ xɛqui 'bʉhyø ánima. Guehna̱ bi t'u̱nná̱ ts'ɛdi ngue da̱ hyo n'na cuarto yø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi na̱. Da̱ japi ngue di̱ nhyo yø ja̱'i̱ p'ʉ ja yø tu̱nhni̱ di̱ nja, da̱ du̱ yø ja̱'i̱ ngue ra̱ thu̱hu̱. Da̱ du̱ yø ja̱'i̱ ngue ra̱ guɛ̱hi̱. Da̱ du̱ yø ja̱'i̱ ngue da̱ za yø zate. \p \v 9 Ra̱ Dɛ'yo p'ʉya, mi̱ xøts'a̱ rá̱ cʉt'a ra̱ seyo. Dá̱ nu̱gä yø te yø ánima xa̱ tho ngue mma̱mbrá̱ hya̱ Oja̱. Guehya hi̱ngui̱ säya'a̱ ma̱ni̱ ma̱nna̱ hya̱, ja̱na̱ngue bi tho. Nu̱ya p'ʉya, gä 'bʉp'ʉ ja ra̱ altar. \v 10 Yø ánima p'ʉya, nts'ɛdi gá̱ 'yɛ̱na̱: \p ―Ague grá̱ Hmu̱ ma̱ Oja̱'i̱, gue'e ma̱jua̱ni̱ ngue gä ra̱ nho guí øt'e. 'Nɛ̱ dí pa̱cähe ngue di̱ nja'a̱ te ra̱ hya̱ xcá̱ ma̱ ngue di̱ nja. Xiya, ¿asta̱ nja̱m'mø gui hya̱spa̱bi̱ ra̱ güɛnda ya yø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi bi hyogähe ya? ―i ɛ̱na̱. \p \v 11 Bi t'u̱nyø t'axca̱ he ya yø ánima n'äst'abi, pɛ bi sifi ngue di̱ nsäyahma̱ mi̱ts'ʉ ra̱ pa. Da̱ dø'mi̱ts'ʉ, asta̱ gue'mø da̱ zʉdi ngue da̱ thopya yø cu̱ ørpa̱ rá̱ 'bɛfi ra̱ Cristo, tengu̱tho i du̱ ya yø ánima. \p \v 12 Ra̱ Dɛ'yo p'ʉya, mi̱ xøts'a̱ rá̱ 'dato ra̱ seyo. Dá̱ nu̱ ngue ma̱thoguitho bi 'ya̱n'a̱häi. Ra̱ hyadi bi gohi ngue ra̱ pothi tengu̱ ra̱ 'bo'u̱lu. Ra̱ za̱na̱ bi gohi tengu̱ ra̱ ji ngue xa̱ nthɛni̱. \v 13 Bá̱ høhyø sø ma̱ya̱ bi zo häi. Guí̱ nnu̱ 'mø ngue hua̱tra̱ nda̱hi̱ yø 'ya'igo, 'da guá̱ hyømtho ngue so häi, bi̱ njarbʉtho. \v 14 Ra̱ c'amma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya, bi̱ m'mɛdi tengu̱tho 'mø m'mäni̱ n'na xit'o ra̱ xʉcua̱. Yø t'øhø 'nɛ̱hyø t'ʉhäi ja ma̱de ra̱ ja̱the, gä bi da̱mp'ʉ ha ja. \v 15 Yø da̱st'abi 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi p'ʉya, gätho yø hmu̱, gätho yø mmɛ̱mmɛti, gätho yø general, gätho mi̱'da yø ja̱'i̱ ja yø ts'ɛdi, gue'ʉ 'bʉhyø hmu̱, gue'ʉ hi̱njo'o yø hmu̱, gä bi 'dagui, bi̱ n'ya̱mp'ʉ ja yø 'bido. Bi yʉrbʉ ja yø hya̱do ja mbo ra̱ häi. \v 16 Yø ja̱'i̱ bi 'yɛ̱mbyø t'øhø, bi 'yɛ̱mbyø nyu̱ni̱: \p ―Bá̱ tähmʉ ya, n'namhma̱ guí cogba̱he, hi̱nda̱ di̱ngähe na̱ hu̱p'ʉ ja rá̱ nthu̱ts'i̱. Porque ra̱ ndu̱ssu̱tho ra̱ castigo da̱ ja ra̱ Dɛ'yo, hi̱ndí̱ nne ga̱ thocähe'a̱ ra̱ castigo'a̱. \v 17 Nu̱ya mfa̱di̱ ngue bi zøhra̱ pa di̱ nja ra̱ castigo ya. Ya hi̱njonda̱ zä da̱ däqui te di̱ nja ya ―i ɛ̱nyø ja̱'i̱. \s1 --------- \c 7 \p \v 1 Mi̱ tho'a̱ te dá̱ nu̱gä p'ʉya, ma̱høndá̱ handi̱ goho yø anxɛ 'bäi ngoho ma̱ts'a̱t'i̱ nxi̱mhäi, ngue sa̱mra̱ nda̱hi̱ n'na ngu̱ n'na. Hi̱ndi̱ japi tema̱ nda̱hi̱ di̱ n'yo ma̱xøts'e ra̱ häi, ni̱ xi̱nga̱ guep'ʉ ja ra̱ ja̱the di japi di̱ n'yo ra̱ nda̱hi̱. Hi̱ndi̱ japra̱ nda̱hi̱ ngue tema̱ za da̱ 'yani̱. \v 2 Dá̱ nu̱gä ma̱n'na ra̱ anxɛ p'ʉya, ngue bí 'yɛ̱p'ʉ ni̱ bøxyadi. Ha̱nnba̱bi̱ rá̱ seyo na̱ ma̱jua̱ni̱ ngue Oja̱ i 'bʉi. Nu̱na̱ ra̱ anxɛ, ra̱ ndøts'ɛdi i matya goho yø anxɛ xi t'u̱nyø ts'ɛdi ngue da̱ 'yøtra̱ nda̱te p'ʉ ja ra̱ häi 'nɛ̱p'ʉ ja ra̱ ja̱the. \v 3 Bi 'yɛ̱mbi̱: \p ―'Yo sä tema̱ nda̱te guí øthʉ p'ʉ ja ra̱ häi, ni̱ xi̱nga̱ guep'ʉ ja ra̱ ja̱the, ni̱ xi̱ngyø za, 'be ga̱ mmɛ̱pyagähe ya yø ja̱'i̱ yø mɛfi Oja̱, da̱ ma ma̱ seyobi yø dɛ̱ yø ja̱'i̱ ―bi 'yɛ̱mbi̱. \p \v 4 Dá̱ øcä hangu̱ ga̱ngu̱ ya yø ja̱'i̱ bi̱ mɛ rá̱ seyo Oja̱ p'ʉ ja yø dɛ̱. Nu̱ya 'dɛ'ma̱ yoho yø ts'ʉnt'ʉ ra̱ Israel, nu̱ hangu̱ yø mɛ̱ni̱ 'bʉi, n'na ciento 'nɛ̱ yote ma̱goho ma̱hua̱hi̱ bi zʉdi. \v 5 Nu̱na̱ ra̱ Judá, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. Nu̱na̱ ra̱ Rubén, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. Nu̱na̱ ra̱ Gad, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. \v 6 Nu̱na̱ ra̱ Aser, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. Nu̱na̱ ra̱ Neftalí, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. Nu̱na̱ ra̱ Manasés, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. \v 7 Nu̱na̱ ra̱ Simeón, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. Nu̱na̱ ra̱ Leví, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. Nu̱na̱ ra̱ Isacar, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. \v 8 Nu̱na̱ ra̱ Zabulón, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. Nu̱na̱ ra̱ José, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. Nu̱na̱ ra̱ Benjamín, nu̱ya yø mɛ̱ni̱ bi̱ m'mʉ'a̱ m'mɛfa, bi zʉ'i 'dɛ'ma̱yo ma̱hua̱hi̱ bi̱ ma ma̱ seyo. \s1 --------- \p \v 9 Mi̱ tho'a̱ te gä dá̱ nu̱gä p'ʉya, ma̱høndá̱ nhanni̱, pɛ ma̱ndøngu̱ dyø ja̱'i̱ dá̱ nu̱ ngue xpí 'yɛ̱hɛ̱ 'dama̱ 'dan'yo yø häi, ndap'ʉ bi zä yø xɛqui, ndø yap'ʉtho yø mmɛ̱ngu̱ 'da. 'Nɛ̱ 'dama̱ 'dan'yo yø hya̱ ga̱ ya̱ n'na ngu̱ n'na. Gä 'bäp'ʉ ni̱ hyant'a̱ hu̱xrá̱ nthu̱ts'i̱ ha 'bähra̱ Dɛ'yo. Pɛ ma̱ndøngu̱ dyø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ, hi̱ngui̱ sä di 'bede. Pɛ gä he yø t'axca̱ he, 'nɛ̱ gä ca̱ yø palma. \v 10 Gätho yø ja̱'i̱, gä mafi, pɛ ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ 'yɛ̱na̱: \p ―Nu̱na̱ ma̱ Oja̱hʉ hu̱hnʉ ja rá̱ nthu̱ts'i̱ ya, guehna̱ bi ya̱njʉ na̱, co 'nɛ̱hra̱ Dɛ'yo ma̱ Ya̱ntehʉ ―i ɛ̱nyø ja̱'i̱. \p \v 11 Gätho yø anxɛ, xa̱ 'yɛ̱t'i̱nde ya 'däte ma̱goho ɛ̱t'i̱nde ya goho 'bähyø ts'a̱t'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱, gä bi̱ nda̱ntyøhmu̱ p'ʉya ngue tha̱nne Oja̱. \v 12 I ɛ̱na̱: \p ―Ma̱jua̱ni̱ ngue ngu̱'a̱ bi̱ nja ya. Pɛ nu̱yá, ma ga̱ ja ma̱ mma̱di̱hʉ Oja̱ hangu̱ ra̱ pa ya. Porque nu̱na̱ guehna̱ jatho ngue ga̱ ɛ̱spa̱hʉ na̱. Guehna̱ jasɛ rá̱ mfa̱di̱ na̱. Guehna̱ ma̱ da̱tho ja ngue da̱ hnu̱ ma̱nsu̱ na̱. 'Nɛ̱ jasɛ rá̱ ts'ɛdi. Nu̱ te sänni̱ ngue di̱ nja, gue'a̱ nja'a̱. Da̱ ngu̱t'a̱tho. \p \v 13 Nu̱'a̱ n'na'ʉ 'däte ma̱goho p'ʉya bi 'yänngui̱, i ɛ̱na̱: \p ―¿Te'o ya he yø t'axca̱ he? ¿Hapʉ gue xpí 'yɛ̱hɛ̱? ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 14 Nu̱gä p'ʉya dí ɛ̱mbi̱: \p ―Ague grá̱ hmu̱, nu̱'i̱ go guí pa̱di̱ te'o. \p Ya ɛ̱ngbʉya: \p ―Nu̱yʉ, guehyʉ ma̱thoguitho xa̱ nzä ra̱ nda̱te yʉ. 'Nɛ̱ guehyʉ bi̱ menyø he, bi bo yø he conná̱ ji ra̱ Dɛ'yo. \v 15 Ja̱na̱ngue ja 'bähnʉ ni̱ hyandrá̱ nhu̱di̱ Oja̱ ya. Ra̱ pa ra̱ xu̱i̱ tha̱nne Oja̱ nʉ hu̱di̱. Nu̱na̱ Oja̱ ya, guehna̱ fädi ngue hi̱nte da̱ ja. \v 16 A nu̱yá, ya hi̱nni̱ mantho di̱ ntu̱ ma̱nthu̱hu̱. Ya hi̱nni̱ mantho di̱ ntu̱the. Ya hi̱nni̱ mantho da̱ zä ra̱ n'ʉ'a̱ ga̱mpa ra̱ hyadi. \v 17 Porque nu̱na̱ ra̱ Dɛ'yo 'bähnʉ ja rá̱ nhu̱di̱ Oja̱ ya, guehna̱ rá̱ mädi yø ja̱'i̱ na̱. 'Nɛ̱ da̱ zixpʉ pøhra̱ dehe ngue ra̱ 'da'yo te. Nu̱'ʉ yø guidä i ja ngue xa̱ nzoni̱, da̱ du̱jpa̱bi̱ Oja̱. \s1 --------- \c 8 \p \v 1 Nu̱na̱ ra̱ Dɛ'yo, mi̱ xøts'a̱ rá̱ yoto ra̱ seyo n'youi ra̱ sʉcua̱. Nu̱p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ comma̱ ma̱den'ora hi̱nte bi 'ya̱ni̱. \v 2 Mi̱ tho'a̱ ra̱ ora'a̱ p'ʉya, dá̱ nu̱gä yoto yø anxɛ 'bäp'ʉ ni̱ hyandrá̱ nthu̱ts'i̱ Oja̱. Nu̱ya yø anxɛ bi t'u̱nni̱ 'da'a̱ n'na ra̱ corneta. \p \v 3 Hømbá̱ ɛ̱p'ʉ ma̱n'na ra̱ anxɛ p'ʉya, bá̱ dɛn'na̱ ra̱ t'u̱ts'i̱ gä ra̱ oro. Bi̱ m'mäp'ʉ ja ra̱ altar. Pɛ xa̱ndøngu̱ yø bopo bi t'u̱nni̱ ngue da̱ yʉspa̱ ra̱ t'u̱ts'i̱, da̱ japra̱ bopo p'ʉ ja ra̱ altar ngue ra̱ oro. Ja n'youi p'ʉ yø mhmat'Oja̱ yø ja̱'i̱ nu̱ya o rá̱ 'yɛ Oja̱. \v 4 Nu̱'a̱ rá̱ 'bifi ra̱ bopo bi japra̱ anxɛ p'ʉ hu̱ Oja̱ p'ʉya, ja n'youi p'ʉ yø mhmat'Oja̱ yø ja̱'i̱ nu̱ya o rá̱ 'yɛ Oja̱. \v 5 Ra̱ anxɛ p'ʉya, nu̱na̱ ra̱ t'u̱ts'i̱ thɛ, bi 'yʉtyø dɛspi mi̱ cʉxpʉ ja ra̱ altar. Bi 'yɛmbʉ ja ra̱ xi̱mhäi p'ʉya. Bi̱ nja yø ngäni̱, bi̱ nja yø huɛi. Bi 'ya̱n'a̱häi. Ja̱njua̱ni̱ ngue ra̱ ndi̱hi̱. \s1 --------- \p \v 6 Nu̱ya yoto yø anxɛ ha̱ 'da'a̱ n'na yø corneta p'ʉya, bi̱ nsä ngue da̱ mixt'i. \p \v 7 Nu̱'a̱ rá̱ mʉdi ra̱ anxɛ bi̱ mixtrá̱ corneta. Bi̱ nja yø ndo. Bi̱ nja yø sibi n'youi ra̱ ji. Gä bi 'yɛmbʉ ja ra̱ xi̱mhäi. Bi̱ nzø n'na xɛqui ra̱ häi p'ʉya, pɛ hi̱mbi̱ zʉ hma̱de bi̱ nzø. Nu̱p'ʉ ja ra̱ häi bi̱ nzø, bi̱ nzø yø za, bi̱ nzø yø c'amda̱po. \p \v 8 Nu̱'a̱ rá̱ yoho ra̱ anxɛ p'ʉya, bi̱ mixtrá̱ corneta. Nu̱'a̱ dá̱ nu̱gä bi t'ɛmbʉ ja ra̱ ja̱the p'ʉya, tengu̱tho n'na ra̱ da̱xa̱nt'øhø 'mø ni̱ da̱nzø. Nu̱p'ʉ ja ra̱ ja̱the bi zo, bi gohi ngue ra̱ ji ra̱ dehe. Pɛ hi̱mbi̱ zʉ hma̱de ra̱ ja̱the bi̱ nji. \v 9 Nu̱p'ʉ ha bi̱ nji ra̱ dehe p'ʉya, gä bi du̱ yø zu̱'ɛ̱ mi̱ 'bʉp'ʉ. Yø barco mi̱ 'yo ma̱xøts'e ra̱ dehe, gä bi̱ m'mɛdi. \p \v 10 Nu̱'a̱ rá̱ hyu̱ ra̱ anxɛ p'ʉya, bi̱ mixtrá̱ corneta. Bá̱ tä'a̱ n'na ra̱ da̱sø ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya, bá̱ da̱nzø. Bi zo ra̱ sø p'ʉ ja yø da̱the 'nɛ̱p'ʉ pøhyø t'ʉthe bi zo. Pɛ hi̱mbi̱ zʉ hma̱de yø dehe ja nxi̱mhäi bi zo. \v 11 Nu̱na̱ ra̱ da̱sø, ni̱ hu̱ ngue ra̱ nda̱te ga̱ndønju̱. Nu̱p'ʉ ja yø dehe bi zo, gä bi ju̱hyø dehe. Ma̱ndøngu̱ dyø ja̱'i̱ bi du̱ ngue xa̱nju̱ ra̱ dehe bi zi. \p \v 12 Nu̱'a̱ rá̱ goho ra̱ anxɛ p'ʉya, bi̱ mixtrá̱ corneta. Bi boca̱ n'na parte ra̱ hyadi, pɛ hi̱mbi̱ zʉ hma̱de ra̱ hyadi bi boqui. Xquet'a̱ bi boca̱ n'na parte ra̱ za̱na̱. 'Nɛ̱ bi boca̱ n'na parte yø sø. Nu̱'mø ra̱ pa, ngoho ora m'mɛxu̱i̱ ua ja ra̱ xi̱mhäi. Nu̱'mø ra̱ xu̱i̱, ngoho ora ngue hi̱n tema̱ sø di̱ nɛ̱qui̱. \p \v 13 Dá̱ handä ma̱n'na ra̱ anxɛ p'ʉya, ngue bí 'yo ma̱hɛ̱ts'i̱. Ra̱ ndø ts'ɛdi ga̱ 'yɛ̱na̱: \p ―Huɛ̱ca̱te. Huɛ̱ca̱te. Huɛ̱ca̱te yø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi 'mø bi̱ mixtyø corneta ya mi̱ hyu̱ yø anxɛ di 'bɛhya ―bi 'yɛ̱na̱. \s1 --------- \c 9 \p \v 1 Nu̱na̱ rá̱ cʉt'a ra̱ anxɛ p'ʉya, bi̱ mixtrá̱ corneta. Dá̱ handa̱ n'na ra̱ sø bá̱ tä ma̱hɛ̱ts'i̱. Mi̱ zøcua ja ra̱ xi̱mhäi, bi̱ nɛ̱qui̱ ngue ra̱ anxɛ, bi t'u̱nna̱ n'na ra̱ nsogui ngue rá̱ nsogui ra̱ ots'i hi̱nha rá̱ nzɛgui ga̱nhɛ̱. \v 2 Mi̱ xospa̱ rá̱ njo'mi̱ ra̱ ots'i, bá̱ pøxra̱ 'bifi tengu̱tho rá̱ 'bifi n'na ra̱ orno. Nu̱'a̱ ra̱ 'bifi bá̱ pøts'e, bi go'ma̱ häi, bi 'bɛrpa̱bi̱ rá̱ thai ra̱ hyadi. \v 3 Nu̱p'ʉ ja ra̱ 'bifi p'ʉya, n'youi p'ʉ yø mmäcja̱ t'a̱xi̱, so häi. Nu̱'ʉ yø mmäcja̱ t'a̱xi̱ p'ʉya bi t'u̱nyø ts'ɛdi ngue da̱ za yø ja̱'i̱ tengu̱tho ga̱ sate yø ixtehe ua ja ra̱ häi. \v 4 Bi si p'ʉya ngue hi̱ndi̱ ts'onyø c'amda̱po ja ua ja ra̱ häi. Ni̱ xi̱ngyø za di ts'oni̱. Sinoque bi sifi ngue da̱ za yø ja̱'i̱ nu̱ya hi̱ngui̱ n'youi rá̱ seyo Oja̱ p'ʉ ja yø dɛ̱. \v 5 Nu̱ya yø ja̱'i̱ da̱ za, bi sifi ngue hi̱nda̱ hyo, sinoque ncʉt'a̱ za̱na̱ bi t'u̱nna̱ nt'ɛ̱di̱ ngue di sätra̱ n'ʉ yø ja̱'i̱. Pɛ nu̱'a̱ ga̱ n'ʉ p'ʉ sa, tengu̱tho ga̱n'ʉ p'ʉ sa ra̱ ixtehe 'mø bi za ra̱ ja̱'i̱. \v 6 Nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ da̱ za p'ʉya, da̱ ne ngue da̱ du̱ ngue'a̱ ga̱n'ʉ 'mø bi za, pɛ hi̱nda̱ zä da̱ du̱. Ma̱da̱ ne yø ja̱'i̱ da̱ du̱, pɛ hi̱ndi̱ nthɛui ra̱ nda̱te ya yø ja̱'i̱ di sä ra̱ n'ʉ. \p \v 7 Nu̱ya yø mmäcja̱ t'a̱xi̱, nu̱p'ʉ gui̱ nɛ̱qui̱, ɛ̱na̱ yø ndøfani̱ ya xa̱ nsä ngue da̱ ma ra̱ tu̱nhni̱. Nu̱p'ʉ ja yø ya̱, oxa̱ n'na ra̱ corona ngue ra̱ oro. Yø hmi̱ p'ʉya, rá̱ hmi̱ ra̱ ja̱'i̱ gui̱ nɛ̱qui̱. \v 8 Ja yø xta̱ tengu̱tho n'na ra̱ xisu. Yø ts'i p'ʉya, ɛ̱na̱ yø ts'i yø da̱fanzate. \v 9 Gä ra̱ t'ɛgui yø nju̱di̱ ja yø ti̱ya̱. Nu̱'a̱ gui̱ hi̱ yø zahua, tengu̱tho gui hi̱ yø carro 'mø jʉtyø ndøfani̱ ni̱ tihi ngue ni̱ ma ra̱ tu̱nhni̱. \v 10 Ja yø ts'ʉ, tengu̱tho yø ts'ʉ yø ixtehe ngue ja yø 'bite. Di sätra̱ nda̱te yø ja̱'i̱ 'mø bi̱ mihi. Pɛ ncʉt'a̱ za̱na̱tho ma̱ t'u̱nni̱ ra̱ nt'ɛ̱di̱ ngue da̱ mi̱hyø ja̱'i̱. \v 11 Nu̱ya yø mmäcja̱ t'a̱xi̱, 'bʉhyø hmu̱ di̱ ma̱nda, guehna̱ n'na ra̱ anxɛ di̱ ma̱nda p'ʉ ja ra̱ ots'i hi̱nha rá̱ nzɛgui ga̱nhɛ̱. Nu̱na̱ ra̱ anxɛ na̱, nu̱'a̱ ra̱ hya̱ ngue ra̱ ebreo gui hu̱ti̱ ngue ra̱ Abadón. Nu̱ ra̱ hya̱ ngue ra̱ griego p'ʉya gui hu̱ti̱ ngue ra̱ Apolión, i̱ nne da̱ ma̱nna̱ ra̱ hya̱ na̱ ngue ra̱ Hyote. \p \v 12 Ya rá̱ mʉditho ra̱ nda̱te na̱ p'ʉya. Pɛ tobe di 'bɛrhmi̱ yoho di̱ nja. \p \v 13 Mi̱ mixtrá̱ corneta'a̱ rá̱ 'dato ra̱ anxɛ p'ʉya. Dá̱ øde ngue bá̱ nya̱ n'na nc'ɛ̱i̱ p'ʉ ma̱de ha maqui goho yø da̱ni̱ ra̱ altar ngue ra̱ oro, ha ni̱ hyant'a̱ Oja̱. \v 14 Nu̱na̱ bá̱ nya̱ p'ʉya, bi zo'a̱ rá̱ 'dato ra̱ anxɛ mi̱ ha̱ rá̱ corneta, bi 'yɛ̱mbi̱: \p ―Da̱mi̱ xoqui goho yø anxɛ ntha̱t'i̱ p'ʉ jonna̱ da̱the Eufrates. \p \v 15 Bi̱ ma ma̱thøgue'ʉ goho yø anxɛ p'ʉya ngue da̱ hyo n'na parte yø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi. Pɛ hi̱nda̱ zʉ hma̱de da̱ hyo. Ya yø 'bɛfitho'a̱, gue'a̱ bá̱ ts'ännbi̱ ngue da̱ 'yør'mø bi zønna̱ ora, bi zønna̱ pa, bi zønna̱ jɛya ngue da̱ 'yøt'a̱ te ja ngue da̱ 'yøt'e. \v 16 Dá̱ øcä p'ʉya, ngue mma̱ hangu̱ ga̱ngu̱ yø tøgue ngue yø ts'ɛdi ni̱ n'youi'ʉ goho yø anxɛ. Bi̱ ma̱ ngue yo ciento miyones yø ts'ɛdi ni̱ n'youi. \p \v 17 Guehna̱ bi zʉhma̱ dä na̱ya, dá̱ nu̱ yø ndøfani̱, dá̱ nu̱ yø tøgue. Nu̱p'ʉ ja yø ti̱ya̱ yø tøgue, gä ra̱ t'ɛgui yø nju̱di̱. N'youi yø cʉhʉ ngue ra̱ thɛni̱, ra̱ c'angui̱, ra̱ c'axt'i, n'youi p'ʉ ja yø nju̱di̱. Yø ndøfani̱ p'ʉya, ɛ̱na̱ yø ya̱ yø da̱fanzate yø ya̱. Yø ne yø ndøfani̱ p'ʉya, pønyø sibi, pønyø 'bifi yʉni̱ ngue ra̱ asufre. \v 18 Bi hyo yø ja̱'i̱ ya hyu̱ yø nda̱te pønyø ne yø ndøfani̱. Pɛ nu̱ hangu̱ ga̱ngu̱ yø ja̱'i̱ 'bʉi, hi̱mbi̱ zʉ hma̱de bi hyo. \v 19 A nu̱ya yø ndøfani̱, n'youi ra̱ nda̱te yø ne, n'youi ra̱ nda̱te yø ts'ʉ. Porque yø ts'ʉ yø ndøfani̱, ja yø ya̱ ngue sate tengu̱tho ra̱ c'ɛ̱ya̱ 'mø sa yø ja̱'i̱. \p \v 20 Pɛ nu̱ya yø ja̱'i̱ bi bongui̱, ngue hi̱n'i du̱ ya yø nda̱te ya, hi̱mbi̱ ne bi 'bätyø mmʉi ngue xta̱ hyɛp'ʉ yø da̱hmu̱. Sinoque bi siguetho ngue tha̱nne yø ts'onthi̱. Bi siguetho tha̱nne yø da̱hmu̱ ngue ra̱ oro, ogue ra̱ t'axi, ogue ra̱ bronce, ogue ra̱ do, ogue ra̱ za. Conque nu̱ya yø da̱hmu̱ tha̱nne yø ja̱'i̱, hi̱ngui̱ 'yo, hi̱ngui̱ zø yø dä, hi̱ngui̱ øhra̱ hya̱ 'mø nzohyø ja̱'i̱. \v 21 Hi̱mbi̱ ne xta̱ hyɛp'ʉ'a̱ te ma̱ni̱ n'yo yø ja̱'i̱. Bi siguetho bi̱ nhote, bi siguetho bi̱ n'ɛ̱te, bi siguetho bi̱ n'yots'om'mäi, bi siguetho bi̱ mpɛ̱. \s1 --------- \c 10 \p \v 1 Ma̱ndø nzaquitho ma̱n'na ra̱ anxɛ dá̱ nu̱gä ngue bí 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ bá̱ o ra̱ gu̱i̱. Rá̱ ya̱ ra̱ anxɛ, n'youi ra̱ sano ngue ra̱ 'bɛcjʉni̱. Rá̱ hmi̱ p'ʉya, di yoxni̱ tengu̱ ra̱ hyadi. Yø gua, gä ra̱ sibi. \v 2 Ca̱ rá̱ 'yɛ n'na ra̱ sʉcua̱. Nu̱'a̱ rá̱ gua ngue ra̱ n'yɛi, brá̱ nnɛrbʉ ja ra̱ ja̱the. Nu̱ rá̱ gua ngue ra̱ ga̱ha̱, brá̱ nnɛrbʉ ja ra̱ häi. \v 3 Dá̱ øde ngue ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ ya̱, tengu̱ 'mø guɛ̱ ra̱ ndøzate ngue nne di̱ mmafi, njarbʉtho. Mi̱ juadi bi̱ mmafi, yoto yø ngäni̱ dá̱ øde ngue bi thoni̱. \v 4 Mi̱ thoni̱'ʉ yoto yø ngäni̱ bá̱ nya̱ p'ʉya, dá̱ ne xca̱ cuatra̱ sʉcua̱'ʉ yø hya̱ bi̱ ma̱. Pɛ dá̱ ø p'ʉya ngue bá̱ nya̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ Oja̱, bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Nu̱na̱ ra̱ hya̱ bi̱ ma̱n'ʉ yoto yø ngäni̱ bi̱ nya̱ ya, 'yo ga̱di cuatra̱ sʉcua̱, n'namhma̱ ngue hi̱nda̱ fa̱di̱ hanja ra̱ hya̱ ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 5 A nu̱na̱ ra̱ anxɛ dá̱ nu̱gä ngue brá̱ nnɛrbʉ ja ra̱ ja̱the, ma̱n'na rá̱ gua p'ʉya brá̱ nnɛrbʉ ja ra̱ häi, bi 'yɛ̱sma̱ya̱ rá̱ 'yɛ ngue ra̱ n'yɛi p'ʉya. \v 6 I ɛ̱xa̱ ntestigo Oja̱ nu̱na̱ 'bʉi para za̱ntho, bi hoqui te bí ja ma̱ya̱, bi hocra̱ häi, bi hocra̱ ja̱the, bi hoqui te gäma̱ cosa i ja. Bi 'yɛ̱na̱: \p ―A nu̱yá, ya da̱ guehra̱ ora ja p'ʉya. Ya hi̱nni̱ mantho da̱ thotra̱ pa ya. \v 7 Porque nu̱'mø bi zønna̱ ora da̱ mixtrá̱ corneta'a̱ rá̱ yoto ra̱ anxɛ, ya bi̱ nja gätho'a̱ te xpá̱ nzän'Oja̱ di̱ nja p'ʉya. Nu̱na̱ rá̱ hya̱ Oja̱ xa̱ japyø pønga̱hya̱ xa̱ xihyø ja̱'i̱, ya gä bi̱ nja'a̱ te xa̱ hma̱mp'ʉya. \p \v 8 Nu̱'a̱ xta̱dá̱ øde ngue bá̱ nya̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya, ma̱hømbi̱ zoqui, bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Ní̱ ma ya. Da̱mi̱ cannba̱bi̱ ra̱ sʉcua̱ ca̱ rá̱ 'yɛ ra̱ anxɛ brá̱ nnɛrbʉ ja ra̱ ja̱the, ma̱n'na rá̱ gua p'ʉya brá̱ nnɛrbʉ ja ra̱ häi ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 9 Dá̱ magä p'ʉ 'bähra̱ anxɛ p'ʉya, ngue dá̱ äpra̱ sʉcua̱ ca̱ rá̱ 'yɛ. Nu̱na̱ ra̱ anxɛ bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Ja ua ra̱ sʉcua̱. Da̱mi̱ sa. Nu̱p'ʉ ja ni̱ ne xta̱ n'u̱ ra̱ sʉcua̱ tengu̱tho ra̱ t'afi. Pɛ nu̱'mø bi zøt'a̱ mbo ni̱ mmʉi, ya xta̱ nju̱ ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 10 Dá̱ ca̱ngä ra̱ sʉcua̱ mi̱ ca̱ rá̱ 'yɛ ra̱ anxɛ p'ʉya ngue dá̱ sa. Nu̱'mø ma̱ ya̱fi̱, xa̱n'u̱ tengu̱tho ra̱ t'afi. Pɛ nu̱'mø ma̱ tu̱t'i̱, ya ma̱ndø nju̱tho. \v 11 Ya bi t'ɛ̱ngä p'ʉya: \p ―A nu̱yá, nu̱na̱ te ra̱ hya̱ ja ngue da̱ thogui gätho yø ja̱'i̱ nu̱ya 'dama̱ 'dan'yo yø hya̱ ga̱ ya̱ ya, conyø da̱st'abi, gui̱ mma̱ te ja ngue da̱ thohya yø ja̱'i̱ ya. \s1 --------- \c 11 \p \v 1 Bi̱ n'naca̱ n'na ra̱ t'o ngue ra̱ t'ɛni̱ p'ʉya. Bi t'ɛ̱ngui̱: \p ―Ga̱ 'yo ya, da̱mi̱ 'yɛnnba̱bi̱ rá̱ ni̱ja̱ Oja̱, 'nɛ̱ da̱mi̱ 'yɛnna̱ altar. Da̱mi̱ pede hangu̱ yø ja̱'i̱ nda̱nne p'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱. \v 2 Pɛ nu̱'a̱ ra̱ thi̱nni̱ja̱, 'yogui ɛni̱. Porque nu̱'a̱, gue'a̱ di t'u̱nyø 'dan'yo ja̱'i̱'a̱. Nu̱ya yø 'dan'yo ja̱'i̱, guehya yote ma̱ yoshna̱ dá̱ nɛpa̱ häi rá̱ ma̱ca̱ da̱ni̱hni̱ Oja̱ ya. \v 3 Ga̱ pɛnhnä yoho ma̱ m'mɛnhni̱ da̱ ma̱ngba̱gui̱ ma̱ hya̱, mɛ̱nte gue'a̱ n'na ma̱hua̱hi̱ 'nɛ̱ yociento 'nɛ̱ hya̱te ma̱ pa. A nu̱ya p'ʉya da̱ hye yø he ngue di̱ m'mʉ ndu̱mmʉi ―bi 'yɛ̱na̱. \p \v 4 Nu̱ya yonc'ɛ̱i̱ ya, guehya ga̱ nnøpe ngue yonza yø olivo ya. 'Nɛ̱ guehya ga̱ nnøpe ngue yoho yø mfoxiyo jap'ʉ ni̱ hyant'Oja̱ di̱ ma̱nda nxi̱mhäi. \v 5 Nu̱'mø toni̱ ja̱'i̱ da̱ ne da̱ hyo ya yonc'ɛ̱i̱ ya, hi̱nda̱ zä da̱ hyo. Porque pønna̱ sibi yø ne, di juadi da̱ 'yu̱hyø nsʉiui. Ja̱na̱ngue nu̱ to da̱ ne da̱ hyo, go da̱ du̱sɛ ra̱ ja̱'i̱ nne di̱ nhote. \v 6 Nu̱ya p'ʉya, ja yø ts'ɛdi ngue da̱ zä da̱ 'yøt'e ngue hi̱ndi̱ n'ye mɛ̱nte ra̱ pa da̱ ma̱mbrá̱ hya̱ Oja̱. 'Nɛ̱ xquet'a̱ ja yø ts'ɛdi ngue da̱ zä da̱ 'yøt'e ngue da̱ gohi di̱ nji ra̱ dehe. 'Nɛ̱ ja yø ts'ɛdi ngue nu̱ua ja ra̱ xi̱mhäi, da̱ 'yøt'e ngue di̱ nja yø nda̱te n'ʉ, hønt'a̱ goma̱ ora da̱ nepe di̱ nja. \v 7 Nu̱'mø bi juahyø 'bɛfi ngue da̱ ma̱nna̱ hya̱, nu̱'a̱ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱ bi pøxpʉ ja ra̱ ots'i hi̱nha rá̱ nzɛgui ga̱nhɛ̱, guehna̱ da̱ 'yørpa̱bi̱ ra̱ tu̱nhni̱ na̱, da̱ da̱pi̱ 'nɛ̱ da̱ hyo ya yonc'ɛ̱i̱ ya. \v 8 Nu̱ya yø ánima bi tho, nu̱ yø do'yo bomp'ʉ ja yø caye ja ra̱ da̱ni̱hni̱ bi ma ma̱cuati ra̱ pont'i̱ ra̱ Hmu̱ Jesús. Nu̱na̱ ra̱ hni̱ni̱ na̱, gui̱ nhyɛjpa̱bi̱ ra̱ hni̱ni̱ Sodoma 'nɛ̱ gui̱ nhyɛjpa̱bi̱ ra̱ häi Egipto. \v 9 Nhyu̱ pa ma̱de bi̱ m'momp'ʉ yø ánima. Hi̱mbi̱ ma nt'ägui, porque bi hnepe ngue da̱ nu̱ yø ja̱'i̱ nu̱ya 'bʉi ndap'ʉ bi zä ngue 'dama̱ 'dan'yo yø hya̱ ga̱ ya̱. \v 10 Nu̱ya yø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi 'mø bi nu̱ ngue ya xa̱ ndu̱, asta̱ øt'a̱ngo ngue di johya. Nu̱ te ti̱ni̱ n'na ngu̱ n'na di̱ mpɛnnbi̱. Porque nu̱na̱ rá̱ hya̱ Oja̱ mi̱ mma̱mbya yonc'ɛ̱i̱ bi du̱, ja̱njua̱ni̱ ngue ma̱di̱ ʉnnba̱ yø mmʉi yø ja̱'i̱. \v 11 Pɛ nu̱'mø mi̱ gua'a̱ nhyu̱ pa ma̱de ngue bomp'ʉ yø ánima, Oja̱ bi 'yøt'e ngue ma̱hømbi̱ m'mʉi. Nu̱ to gä bi̱ nu̱ ngue ya 'bʉi ma̱høn'a̱, ja̱njua̱ni̱ ngue bi̱ nsu̱. \v 12 A nu̱ya yonc'ɛ̱i̱ mi̱ mma̱mbrá̱ hya̱ Oja̱ m'mɛt'o p'ʉya, bi 'yøde ngue bi ts'o ma̱hɛ̱ts'i̱, bi t'ɛ̱mbi̱: \p ―Bí 'yɛ̱hmi̱ ua ya ―t'ɛ̱mbi̱. \p Bi̱ ma ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya, bi 'yo n'na ra̱ gu̱i̱. Nu̱'ʉ yø nsʉiui p'ʉya bi̱ nu̱tho ha i̱ ma ma̱ya̱. \v 13 Nu̱'a̱ ra̱ ora'a̱ p'ʉya, ja̱njua̱ni̱ ngue bi 'ya̱n'a̱häi. Nu̱ hangu̱ ga̱ ndøngu̱ yø ngu̱ jap'ʉ ja ra̱ da̱ni̱hni̱, nu̱'a̱ n'na ciento yø ngu̱, 'dɛt'a̱ yø ngu̱ bi xot'i. 'Nɛ̱ yoto ma̱hua̱hi̱ nja̱'i̱ bi du̱ ngue'a̱ i 'ya̱n'a̱häi. A nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ hi̱mbi̱ du̱ p'ʉya, ja̱njua̱ni̱ ngue bi̱ nsu̱. Bi̱ ma̱nyø ja̱'i̱ p'ʉya ngue ja̱njua̱ni̱ ja rá̱ ts'ɛdi Oja̱ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱. \p \v 14 Ya bi tho'a̱ rá̱ yoho ra̱ nda̱te ya, pɛ ma̱hømbá̱ ɛ̱rpʉ'a̱ rá̱ hyu̱ ra̱ nda̱te di̱ nja. \s1 --------- \p \v 15 Bi̱ mixtrá̱ corneta'a̱ rá̱ yoto ra̱ anxɛ p'ʉya. Nu̱'ʉ bá̱ nya̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ nt'øde ra̱ hya̱ bi̱ ma̱ ngue ɛ̱na̱: \p ―A nu̱yá, nu̱na̱ Oja̱ co 'nɛ̱hra̱ Cristo, ya da̱ 'yu̱hrá̱ ts'ɛdi ya, ngue para za̱ntho di̱ ma̱nda gä ra̱ xi̱mhäi. \p \v 16 A nu̱'ʉ 'däte ma̱goho di̱ mäspʉ ja rá̱ nhu̱di̱ Oja̱, gä bi̱ m'mɛmfo häi ngue bi da̱nne Oja̱. \v 17 Gä 'da ga̱ 'yɛ̱ntho: \p ―Da̱di ja ma̱mma̱di̱'a̱he ya grá̱ Hmu̱. Gue'e grá̱ Oja̱ ngue jasɛ ni̱ ts'ɛdi. Gue'e guí 'bʉhya, 'nɛ̱ ya gmi̱ 'bʉi mɛ̱nte yø pa xa̱ thogui, 'nɛ̱ gui sigue gui̱ m'mʉi mɛ̱nte yø pa di̱ map'ʉ. Jamma̱di̱ga̱he ya ma̱ Oja̱'i̱ ngue ya gá̱ dʉ'mi̱ guí̱ ma̱nda te gä ja ya. \v 18 A nu̱ya yø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi mi̱ mbøcuɛ, xa̱ mmɛstho ni̱ hya̱. A nu̱yá, xquet'a̱ ya bi zønna̱ pa gui̱ mbøcuɛ ya. Nu̱ yø ánima xa̱ndu̱, ya bi̱ nzønna̱ ora gui hya̱spa̱ ra̱ güɛnda ya. Guí u̱nyø nzäbi ni̱ mɛfi xa̱ mma̱mp'a̱ ni̱ hya̱. Gätho yø ja̱'i̱ ya o ni̱ 'yɛ di̱ ngüɛ di̱ nnoho, te'o ngue nnu̱ ma̱nsu̱'i̱, gä gui u̱nyø nzäbi. Ya bi zønna̱ ora gui jua'ʉ yø ja̱'i̱ øtra̱ nts'oni̱ ua ja ra̱ xi̱mhäi ya, ngue'a̱ te gäma̱ nts'o øt'e. \p \v 19 Dá̱ nu̱gä p'ʉya ngue bi xohrá̱ ni̱ja̱ Oja̱ bí ja ma̱hɛ̱ts'i̱. Nu̱p'ʉ mbonni̱ja̱, di̱ nɛ̱qui̱ ngue jap'ʉ ra̱ huada m'mɛts'i ra̱ cohi bi gohmi̱ m'mɛt'o Oja̱ yø ja̱'i̱. Bi̱ nja yø huɛi, ja̱njua̱ni̱ di hi̱ yø ngäni̱. Bi 'ya̱n'a̱ häi, bi̱ nja yø nda̱te ndo. \s1 --------- \c 12 \p \v 1 Bi̱ nɛ̱qui̱ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ n'na ra̱ hmɛ̱ya ngue n'na ra̱ xisu di̱ mpäxa̱ n'na ra̱ u̱lu ja rá̱ hmi̱ tengu̱ gui yotra̱ hyadi. Nu̱p'ʉ tøgue di̱ nɛ̱qui̱ ngue ra̱ za̱na̱ nnɛts'i. Rá̱ ya̱ p'ʉya, oxa̱ n'na ra̱ corona n'youi 'dɛ'ma̱ yoho yø sø. \v 2 Nu̱na̱ ra̱ xisu p'ʉya, ya ha̱ rá̱ ba̱si̱, pɛ mafi ngue sä ra̱ n'ʉ ngue ya di̱ m'mɛni̱. \p \v 3 Ma̱høndá̱ handä ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya, dá̱ nu̱ ma̱n'na ra̱ hmɛ̱ya ngue n'na ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ xa̱ nthɛni̱, ja yoto yø ya̱, ja 'dɛt'a yø da̱ni̱. 'Da'a̱ n'na ra̱ corona oxyø ya̱. \v 4 Di fʉtrá̱ ts'ʉ ngue bi hømyø sø bí ja ma̱ya̱, so ua ja ra̱ häi. Pɛ hi̱mbi̱ zʉ hma̱de'a̱ ga̱ngu̱ yø sø bá̱ hømmi̱. Ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱ p'ʉya, bi̱ m'mäp'ʉ ni̱ hyandra̱ xisu ha̱ rá̱ ba̱si̱. Høntho di̱ m'mɛni̱, 'bexta̱ zaprá̱ ba̱si̱. \v 5 Nu̱na̱ ra̱ xisu mi̱ ha̱ ra̱ ba̱si̱, bi̱ m'mʉhrá̱ ts'ʉnt'ʉ nu̱na̱ ja ngue da̱ zɛdi di̱ ma̱nda ua ja ra̱ xi̱mhäi. Pɛ nu̱na̱ ra̱ ts'ʉnt'ʉ bi zixpʉ bí 'bʉ Oja̱ ngue 'dap'ʉ da̱ni̱ mmi̱hmi̱. \v 6 Nu̱na̱ ra̱ xisu bi 'dagui, i̱ map'ʉ bí ja ra̱ da̱po, ya xi zännba̱bi̱ Oja̱ n'na ra̱ xɛqui di̱ m'mʉi. Ja di t'u̱nnbʉ te da̱ zi mɛ̱nte n'na ma̱hua̱hi̱ 'nɛ̱ yociento 'nɛ̱ hya̱te ma̱ pa. \p \v 7 Mi̱ tho'a̱ p'ʉya, bi̱ nja n'na ra̱ da̱tu̱nhni̱ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱. Bi 'yøtra̱ tu̱nhni̱'a̱ rá̱ hmu̱ yø anxɛ ni̱ hu̱ ngue ra̱ Miguel. Bi̱ mfäxui mi̱'da yø anxɛ di̱ ma̱nda. Bi̱ ndu̱nhui na̱ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱, 'nɛ̱ xquet'a̱ bi̱ mfäxui yø anxɛ na̱ p'ʉya. \v 8 Pɛ nu̱na̱ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱, bí 'bɛhra̱ tu̱nhni̱ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱. Ya hi̱n'yʉ ha di̱ m'mʉi. \v 9 Nu̱na̱ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱ bá̱ t'ɛngua ja ra̱ xi̱mhäi, gä bá̱ n'youi yø anxɛ di̱ ma̱nda. Nu̱na̱, guehna̱ ra̱ nyogui c'ɛ̱ya̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ zithu̱ 'nɛ̱ ra̱ Satanás. Guehna̱ hätyø ja̱'i̱ 'bʉi gä rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi na̱ya. \p \v 10 Ma̱høndá̱ øde ngue bá̱ nya̱ ma̱ya̱ ma̱n'na, pɛ ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ 'yɛ̱na̱: \p ―Ya bi zønna̱ ora da̱ ya̱n'Oja̱ yø ja̱'i̱ ya. Oja̱ ya u̱di̱ ngue ja rá̱ ts'ɛdi, da̱ guehra̱ Cristo ya u̱di̱ ngue ja rá̱ ts'ɛdi. Porque nu̱na̱ ra̱ pa ra̱ xu̱i̱ ma̱di̱ ya̱hma̱ cu̱hʉ p'ʉ ha 'bʉ Oja̱, ya bá̱ thøn'athi na̱ya. \v 11 Guehya ma̱ cu̱hʉ bi da̱pra̱ zithu̱ ya, porque nu̱'a̱ i du̱ ra̱ Dɛ'yo, ja rá̱ ts'ɛdi ngue bi hojpa̱ yø ts'oqui. Guehya hi̱mbi̱ zu̱ bi̱ ma̱ ngue ɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Dɛ'yo ya. Hi̱mbi̱ zu̱ bi̱ ma̱nna̱ hya̱, ma̱da̱gue'a̱ bi tho. \v 12 Bí ja ra̱ johya ma̱hɛ̱ts'i̱. Di johya to gä bí 'bʉp'ʉ. Pɛ huɛ̱ca̱te yø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ ja ra̱ häi, da gue'ʉ 'bʉp'ʉ ja ra̱ ja̱the, huɛ̱ca̱te. Porque nu̱p'ʉ ja ra̱ xi̱mhäi ya, ja 'bʉp'ʉ ra̱ zithu̱. Ja̱njua̱ni̱ ngue mbøcuɛ ya, porque pa̱di̱ ngue ya mi̱ts'ʉ dra̱ pa da̱ tha̱spa̱ ra̱ güɛnda ―bi 'yɛ̱na̱. \p \v 13 Nu̱na̱ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱ 'mø ma̱mbá̱ t'ɛngua ja ra̱ xi̱mhäi, bi hyoni̱ ha 'bʉhra̱ xisu nu̱na̱ xi̱ m'mʉhrá̱ ts'ʉnt'ʉ, porque sʉi. \v 14 Pɛ nu̱na̱ ra̱ xisu, Oja̱ bi japi ngue bi̱ nja yø zahua tengu̱tho n'na ra̱ pɛnts'ʉ, ngue bi zä bi 'dagui. Bi zop'ʉ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱, bi̱ map'ʉ ja n'na ra̱ da̱po xi̱ zännba̱ Oja̱ ngue di̱ m'mʉi. Nu̱p'ʉ ja ra̱ xɛqui bi zøni̱, ja bi t'u̱nnbʉ te bi zi mɛ̱nte nhyu̱ jɛya ma̱de. \v 15 Nu̱'a̱ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱, bi bønna̱ dehe p'ʉ ja rá̱ ne, bi gohi ngue ra̱ nda̱te dehe. Bi̱ nepe ngue xta̱ ndu̱xra̱ xisu 'mø xtí̱ nthɛui. \v 16 Pɛ ra̱ xisu, bi̱ mäxra̱ häi ngue bi du̱tra̱ dehe bá̱ pømp'ʉ ja rá̱ ne ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱. \v 17 Ja̱na̱ngue nu̱na̱ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱ ma̱thoguitho bi̱ mbøcuɛ ngue sʉhna̱ ra̱ xisu hi̱mbi̱ zʉdi. Bi̱ ma p'ʉya ngue bi 'yørpa̱bi̱ ra̱ tu̱nhni̱'ʉ yø ba̱si̱ ra̱ xisu. Nu̱yá, guehya yø ja̱'i̱ øt'e te di̱ ma̱nda Oja̱ ya, hi̱ngui̱ nne da̱ hyɛ'a̱ ra̱ hya̱ bi zohra̱ Jesucristo. \s1 --------- \c 13 \p \v 1 Dá̱ m'mäcä p'ʉ ja ra̱ nenga̱ ja̱the p'ʉya. Dá̱ handi̱ ngue bá̱ pøxma̱ xøts'e ra̱ dehe ma̱n'na ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ ja yoto yø ya̱, ja 'dɛt'a yø da̱ni̱, 'da'a̱ n'na ra̱ corona̱ oxyø da̱ni̱. Yø ya̱ p'ʉya, nt'ot'i p'ʉ yø thu̱hu̱ ngue hi̱ngui̱ nnu̱ ma̱nho Oja̱. \v 2 Nu̱na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱, di̱ nɛ̱qui̱ tengu̱ ra̱ tigre. Ja yø gua tengu̱tho yø gua ra̱ oso. Rá̱ ne p'ʉya, tengu̱tho rá̱ ne ra̱ da̱fanzate. Nu̱na̱ ma̱n'na ra̱ ts'ozu̱'ɛ̱ ngue ra̱ thɛni̱ p'ʉya, guehna̱ ra̱ zithu̱ na̱, bi japi bi̱ nja rá̱ ts'ɛdi na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ bá̱ pøxpʉ ja ra̱ ja̱the. Bi u̱nná̱ nthu̱ts'i̱ ngue da̱ mi̱, di̱ ma̱nda'ʉ to di̱ ma̱nda ra̱ zithu̱. \v 3 Nu̱na̱ ra̱ ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya, di̱ nɛ̱qui̱ ngue xí ts'ɛnnba̱bi̱ n'na rá̱ ya̱, ya ja ngue da̱ du̱. Pɛ bi zä rá̱ ts'ɛt'i mi̱ ja. Mi̱ nu̱ yø ja̱'i̱ ngue bi zä rá̱ ts'ɛt'i, bi̱ nsu̱ gätho yø ja̱'i̱ 'bʉi rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi p'ʉya, ya i̱ mähä yø ja̱'i̱ na̱ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱ p'ʉya. \v 4 Bi da̱nne yø ja̱'i̱ ra̱ zithu̱ p'ʉya, porque bi ba̱hyø ja̱'i̱ ngue gue'a̱ ra̱ zithu̱ xí u̱nna̱ ts'ɛdi ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱. 'Nɛ̱sɛ'a̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ bi da̱nne yø ja̱'i̱ p'ʉya. I ɛ̱nyø ja̱'i̱: \p ―¿Hapʉ gue 'bʉhma̱n'na ngue ta̱te tengu̱ na̱ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱? ¿Te'o da̱ bøni̱ ngue da̱ zä di̱ ndu̱nhui na̱? ―ɛ̱nyø ja̱'i̱. \p \v 5 Bi t'u̱nná̱ ts'ɛdi na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya ngue bi xohrá̱ ne, bi̱ nya̱. Bi̱ ma̱nyø hya̱ ngue di 'yɛ̱ts'i̱, 'nɛ̱ bi̱ ma̱nyø hya̱ ngue nnømma̱n'ʉ Oja̱. 'Nɛ̱ yote ma̱ yoshna̱ bi ts'ännbi̱ ngue di̱ nja rá̱ ts'ɛdi. \v 6 Bi̱ nømma̱n'ʉ Oja̱ p'ʉya. Bí nømma̱n'ʉbi rá̱ thu̱hu̱. Bi̱ nømma̱n'ʉbi rá̱ ni̱ja̱ Oja̱, co gätho'ʉ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ bi̱ nømma̱n'ʉ. \v 7 Bi t'u̱nná̱ nt'ɛ̱di̱ p'ʉya ngue da̱ 'yørpa̱bi̱ ra̱ tu̱nhni̱ yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱, 'nɛ̱ da̱ da̱pi̱. 'Nɛ̱ bi t'u̱nná̱ nt'ɛ̱di̱ ngue di̱ ma̱nda gätho yø ja̱'i̱ 'bʉi ndap'ʉ bi zä yø häi, ngue 'dama̱ 'dan'yo yø hya̱ ga̱ ya̱. \v 8 Nu̱na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya, gätho yø ja̱'i̱ 'bʉi rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi, gä bi da̱nne. Guehya yø ja̱'i̱ hi̱nga̱ nt'ot'ibi yø thu̱hu̱ p'ʉ ja ra̱ libro ca̱ ra̱ Dɛ'yo nu̱na̱ bi tho. Nu̱na̱ ra̱ libro na̱, hante di̱ nhohra̱ xi̱mhäi ya bá̱ nt'ot'ibi yø thu̱hu̱ te'o gätho ja ngue di̱ nthɛui ra̱ 'da'yo te. \p \v 9 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ja rá̱ gu̱, da̱ 'yøhya yø hya̱ ja ua. \v 10 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ sixrá̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui ngue da̱ got'i, xquet'a̱ 'nɛ̱sɛ ra̱ gote da̱ jot'i. Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ hyo rá̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui conna̱ juai, xquet'a̱ ra̱ hyote jatho ngue di du̱ conna̱ juai. Ja̱na̱ngue nu̱ya yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱, jatho ngue da̱ zɛti hangu̱ ra̱ n'ʉ ja ngue da̱ thogui, 'nɛ̱ da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ xa̱nho ngue di̱ nja'a̱ te ra̱ hya̱ bi̱ ma̱n'Oja̱ ngue di̱ nja. \p \v 11 Ma̱høndá̱ nu̱gä ma̱n'na ra̱ ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya ngue bá̱ pøxma̱ xøts'e ra̱ häi. Nu̱na̱ p'ʉya, ja yoho yø da̱ni̱ tengu̱tho ra̱ Dɛ'yo. A nu̱'mø mi̱ nya̱, bi̱ nya̱ tengu̱tho ga̱ ya̱ ra̱ zithu̱ nu̱na̱ ra̱ thɛnga̱ zu̱'ɛ̱. \v 12 Nu̱'a̱ te gä rá̱ ts'ɛdi mi̱ ja m'mɛt'o na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ rá̱ mʉdi, gue'a̱ rá̱ ts'ɛdi bi japi bi̱ nja'a̱, i̱ nnu̱tho te gä bi 'yøt'e. Nu̱na̱ rá̱ yoho ra̱ ts'ozu̱'ɛ̱ bá̱ pøxpʉ ja ra̱ häi, bi japyø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi ngue da̱ da̱nne na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ xpí bøxpʉ ja ra̱ dehe, nu̱na̱ xi zä rá̱ ts'ɛt'i m'mɛt'o. \v 13 Nu̱na̱ rá̱ yoho ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya bi 'yøtyø milagro, yø hmi̱ yø dä yø ja̱'i̱ asta̱ øt'e ngue bi tähyø sibi ma̱hɛ̱ts'i̱, so ua ja ra̱ xi̱mhäi. \v 14 Bi t'u̱nná̱ ts'ɛdi ngue da̱ 'yøtyø milagro mɛ̱nte n'youi na̱ rá̱ mmi̱ts'o zu̱'ɛ̱ui rá̱ mʉdi. Bi̱ nepe ngue gue'a̱ di hyätyø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi ngue di̱ mähä. Bi xihyø ja̱'i̱ p'ʉya ngue bi hoca̱ n'na ra̱ da̱hmu̱ di̱ nɛ̱qui̱ tengu̱tho rá̱ hmi̱ na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ xi ts'ɛni̱ conna̱ juai 'nɛ̱ xi zä rá̱ ts'ɛt'i. \v 15 Mi̱ hocra̱ da̱hmu̱ yø ja̱'i̱ p'ʉya, nu̱'a̱ rá̱ yoho ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ xpí bøxa̱ häi, bi t'u̱nná̱ ts'ɛdi ngue bi japi bi̱ nja rá̱ te ra̱ da̱hmu̱ ngue di̱ nya̱. 'Nɛ̱ di̱ ma̱nda na̱ ra̱ da̱hmu̱, ngue da̱ tho'ʉ yø ja̱'i̱ hi̱nda̱ ne da̱ da̱nne. \v 16 Nu̱na̱ ra̱ ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya, bi ja ts'ɛdi ngue gätho yø ja̱'i̱ da̱ ma ma̱marcabi yø 'yɛ ngue yø n'yɛi ogue yø dɛ̱. Gä bi̱ ma ma̱marca yø ja̱'i̱, di̱ngüɛ di̱nnoho, yø mmɛ̱mmɛti, yø hyoya, gue'ʉ 'bʉhyø hmu̱, gue'ʉ hi̱njo'o yø hmu̱, gä bi̱ ma ma̱marca. \v 17 Ya hi̱njonda̱ zä da̱ däi 'nɛ̱ hi̱njonda̱ zä da̱ mä ngue'mø hi̱ngui̱ n'youi ra̱ marca ngue rá̱ thu̱hu̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱, ogue gue'ʉ hangu̱ yø número n'youi rá̱ thu̱hu̱. \v 18 I̱ nne ngue di̱ n'yomfɛ̱ni̱ xa̱nho ra̱ ja̱'i̱, para ngue da̱ di̱nya yø hya̱ ja ua. Da̱ zännbi̱ hangu̱ yø número pøts'e ngue n'youi rá̱ thu̱hu̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱. Gue'a̱ ra̱ número n'youi rá̱ thu̱hu̱ ra̱ ja̱'i̱'a̱. Nu̱na̱ ra̱ número na̱, guehna̱ ngue 'dato ciento 'nɛ̱ hya̱te ma̱'dato. \s1 --------- \c 14 \p \v 1 Ma̱ nhanni̱gä ma̱høn'a̱ p'ʉya, dá̱ nu̱gä ra̱ Dɛ'yo 'bäp'ʉ ja ra̱ nyu̱ni̱ Sión. 'Dap'ʉ 'bähmi̱'ʉ n'na ciento 'nɛ̱ yote ma̱goho ma̱hua̱hi̱ nja̱'i̱. Guehya nt'ot'ibi rá̱ thu̱hu̱ ra̱ Dɛ'yo p'ʉ ja yø dɛ̱ ya, conná̱ thu̱hu̱ rá̱ Papá. \v 2 Ma̱høndá̱ øcä mi̱'da yø hya̱ bí ja ma̱hɛ̱ts'i̱. Pɛ ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ nt'øde yø hya̱. Nu̱p'ʉ dá̱ øde ngue gui hi̱ yø hya̱, tengu̱tho gui hi̱ yø dehe, ogue tengu̱tho p'ʉ gui thoni̱ ra̱ ngäni̱ p'ʉ dá̱ øde. Yø mɛ'bida ngue yø arpa p'ʉya xa̱ndøngu̱ dá̱ øde. \v 3 Guehya tu̱ta̱ n'na ra̱ 'da'yo thu̱hu̱ p'ʉ ni̱ hyandrá̱ nhu̱di̱ Oja̱ ya, hapʉ hu̱hya 'däte ma̱goho di̱ mäspʉ hu̱ Oja̱, hapʉ 'bä'ʉ goho 'bäp'ʉ ja yø ts'a̱t'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱. Nu̱na̱ ra̱ thu̱hu̱ tu̱ti̱, hi̱njongui̱ pa̱di̱ tema̱ thu̱hu̱, sinoque pa̱sɛ'ʉ n'na ciento 'nɛ̱ yote ma̱goho ma̱hua̱hi̱, guehya yø ja̱'i̱ bi̱ nya̱nyø te ua ja ra̱ xi̱mhäi ya. \v 4 Guehya yø ja̱'i̱ hi̱nha ga̱ hyɛ Oja̱, bi̱ nsu̱pi̱ hangu̱ ra̱ pa. 'Nɛ̱ n'youi ra̱ Dɛ'yo hapʉ ni̱ ma. Guehya yø ja̱'i̱ rá̱ mʉditho bi̱ ma ma̱pøhø p'ʉ 'bʉhyø ja̱'i̱ nxi̱mhäi ya, para ngue da̱ zo rá̱ 'yɛ Oja̱ co 'nɛ̱hra̱ Dɛ'yo da̱ zo rá̱ 'yɛ. \v 5 Guehya yø ja̱'i̱ hi̱nja̱m'mø bi̱ ma̱nna̱ fɛhni̱ ya. Nu̱na̱ Oja̱, hi̱n tema̱ nts'o bi di̱nnbi̱ ngue di zʉi. \s1 --------- \p \v 6 Dá̱ handä ma̱n'na ra̱ anxɛ bí 'yo ma̱ya̱ p'ʉya. I̱ mma̱nna̱ hoga̱ 'da'yo hya̱ nu̱na̱ ja rá̱ ts'ɛdi para za̱ntho. Bi xihra̱ hya̱ yø ja̱'i̱ 'bʉi gä rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi, nu̱ya yø ja̱'i̱ 'dama̱ 'dan'yo yø hya̱ ga̱ ya̱. \v 7 Pɛ ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ nt'øde ra̱ hya̱ bi̱ ma̱, bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱: \p ―Da̱mi̱ su̱hʉ Oja̱. Da̱mi̱ 'yɛ̱spa̱hʉ, porque nu̱na̱ Oja̱, ya bi zønna̱ ora da̱ hya̱spa̱ ra̱ güɛnda yø ja̱'i̱ ya. Da̱mi̱ tha̱nnehʉ na̱ Oja̱ bi hoqui te gä bí ja ma̱ya̱, 'nɛ̱ bi hoqui te jaua ja ra̱ häi. 'Nɛ̱ bi hoqui te gä jap'ʉ ja ra̱ ja̱the. 'Nɛ̱ bi xityø dehe hapʉ gä pøhø ―bi 'yɛ̱mbyø ja̱'i̱. \p \v 8 Ma̱hømbá̱ ɛ̱rpʉtho ma̱n'na ra̱ anxɛ p'ʉya. Bi 'yɛ̱na̱: \p ―Bi guadi. Bi guahra̱ da̱ni̱hni̱ Babilonia. Porque guehya yø ja̱'i̱ Babilonia bi gʉtra̱ 'yu̱ na̱ ra̱ nts'o øtyø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi. I tɛntho'a̱ te ra̱ nts'o øtyø ja̱'i̱ Babilonia. \p \v 9 Nu̱na̱ rá̱ hyu̱ ra̱ anxɛ bá̱ nya̱ ma̱ya̱ p'ʉya, ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ 'yɛ̱na̱: \p ―Nu̱ to gä tha̱nne ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ 'nɛ̱ tha̱nnebi rá̱ da̱hmu̱, ogue di̱ n'u̱ni̱ da̱ ma ma̱marcabi rá̱ dɛ̱ ogue rá̱ 'yɛ, \v 10 guehya yø ja̱'i̱ di̱ nthɛui ra̱ castigo xa̱ nzän'Oja̱ ya. Porque nu̱ya yø ja̱'i̱ sʉ Oja̱, ya xa̱ nzänni̱ ngue di sätra̱ nda̱te p'ʉ ja ra̱ sibi di da̱nzø conna̱ asufre. Da̱ nu̱dyø anxɛ Oja̱, da̱ guehra̱ Dɛ'yo da̱ nu̱tho te da̱ thohya yø ja̱'i̱ ya. \v 11 Nu̱'a̱ ra̱ 'bifi da̱ pøxpʉ ha da̱ zä ra̱ nda̱te yø ja̱'i̱, para za̱ntho di̱ nja ra̱ 'bifi. Ra̱ pa ra̱ xu̱i̱ da̱ zä ra̱ nda̱te to tha̱nne ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ ogue tha̱nnebi rá̱ da̱hmu̱, ogue ma̱ marca ra̱ ja̱'i̱ conná̱ thu̱hu̱ ra̱ nda̱te zu̱'ɛ̱. \v 12 Ja̱na̱ngue nu̱ya yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱, jatho ngue da̱ zɛti hangu̱ ra̱ n'ʉ ja ngue da̱ thogui. Da̱ 'yøt'e te di̱ ma̱nda Oja̱, 'nɛ̱ 'yo di hɛ'a̱ ga̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Jesús. \p \v 13 Dá̱ øcä ma̱n'na bá̱ nya̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya, bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Da̱mi̱ cuatra̱ sʉcua̱ ya yø hya̱ jaua ya. Rá̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ di du̱'a̱ ngue ørpa̱ rá̱ 'bɛfi ra̱ Jesús. Porque guehna̱ ra̱ hya̱ mma̱nna̱ Espíritu Santo na̱ ngue ɛ̱na̱: “Ya bi zɛp'ʉ'a̱ te gä ra̱ n'ʉ xa̱ thogui. Nu̱'a̱ rá̱ 'bɛfi Oja̱ xa̱ 'yørpe, bí ja rá̱ nju̱t'i̱ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱”. \s1 --------- \p \v 14 Ma̱høndá̱ handä ma̱ya̱ p'ʉya, dá̱ nu̱ n'na ra̱ t'axca̱ gu̱i̱, hu̱xpʉ n'na nc'ɛ̱i̱, oxrá̱ ya̱ n'na ra̱ corona ngue ra̱ oro. I ha̱ rá̱ t'ɛxʉ hɛt'i xa̱ndønho. \v 15 Nu̱p'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱ bí ja ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya, bá̱ pømp'ʉ n'na ra̱ anxɛ ngue ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ mmat'a̱ hu̱xma̱ xøts'e ra̱ gu̱i̱. Bi 'yɛ̱mbi̱: \p ―Ya bi ya̱xyø hmu̱dä ja gä ra̱ xi̱mhäi. Ya bi zønna̱ ora gui hyɛts'i ―bi 'yɛ̱mbi̱. \p \v 16 Nu̱na̱ hu̱xpʉ ja ra̱ gu̱i̱ p'ʉya, bi hyɛxyø hmu̱dä mi̱ jap'ʉ ja ra̱ häi. Gä bi pɛti. \p \v 17 Bá̱ pøm ma̱n'na ra̱ anxɛ p'ʉ bí ja ra̱ ni̱ja̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya. Bá̱ hya̱ ma̱n'na ra̱ t'ɛxʉ ngue hɛt'i xa̱ndønho. \v 18 Nu̱p'ʉ ja ra̱ altar, bá̱ nɛ̱xpʉ ma̱n'na ra̱ anxɛ ngue ja rá̱ ts'ɛdi ngue da̱ ja ra̱ sibi. Ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ mmat'a̱ ha̱ ra̱ t'ɛxʉ p'ʉya, bi 'yɛ̱mbi̱: \p ―Ya bi ya̱xyø uva jap'ʉ ja ra̱ xi̱mhäi. Da̱mi̱ hyɛqui ―bi 'yɛ̱mbi̱. \p \v 19 Nu̱na̱ ra̱ anxɛ ts'o p'ʉya, bi hyɛcyø uva mi̱ jap'ʉ ja ra̱ xi̱mhäi, gä bi pɛti. N'narbʉ bi ga̱tyø uva ngue da̱ thɛ'mi̱. Nu̱na̱ ra̱ hya̱ na̱ p'ʉya, i̱ nne da̱ ma̱ ngue ra̱ nda̱te castigo da̱ ja Oja̱. \v 20 Nu̱'ʉ yø uva bi̱ ma nthɛ'mi̱ p'ʉ ma̱xøts'e ra̱ da̱ni̱hni̱. Nu̱p'ʉ bi̱ ma nthɛ'mi̱ yø uva, nu̱'a̱ rá̱ ngui bi bøni̱, gä ra̱ ji. Nu̱'a̱ ga̱ 'yɛnsyø ya̱ yø ndøfani̱ 'mø nju̱mbi̱ rá̱ freno, nu̱p'ʉ ha pøxrá̱ ne, gue'a̱ ga̱nhɛ̱ ra̱ ji'a̱. Nu̱'a̱ ga̱nzant'i̱ p'ʉ ha ja yø ji, bi̱ ma asta̱ hyu̱ ciento kilómetro. \s1 --------- \c 15 \p \v 1 Dá̱ handä ma̱hɛ̱ts'i̱ ma̱n'na ra̱ hmɛ̱ya ngue ma̱thoguitho ra̱ ndu̱ssu̱tho. Dá̱ nu̱ yoto yø anxɛ. N'na ngu̱ n'na ya yø anxɛ, i ha̱ ra̱ n'ʉ ja ngue da̱ ja. Nu̱'mø bi̱ nja ya yoto yø nda̱te n'ʉ, ya bi̱ nja gätho'a̱ te ra̱ castigo ja ngue da̱ ja Oja̱ p'ʉya. \p \v 2 Dá̱ nu̱gä n'na ra̱ xɛqui ngue titho, tengu̱tho ra̱ ja̱the p'ʉ gui̱ nɛ̱qui̱, di̱ nɛ̱qui̱ tengu̱tho ra̱ xito 'mø brá̱ o ra̱ sibi mbo. Ja tøp'ʉ gätho ya yø ja̱'i̱ xi da̱pra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya, ngue hi̱mbi̱ ne bi da̱nnebi rá̱ da̱hmu̱. 'Nɛ̱ hi̱mbi̱ ne yø ja̱'i̱ xta̱ mma ma̱marca conna̱ número n'youi rá̱ thu̱hu̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱. Gä ha̱ yø 'bida xi u̱n'Oja̱. \v 3 I tu̱tra̱ thu̱hu̱ mi̱ tu̱tra̱ Moisés rá̱ mɛfi Oja̱. Guehna̱ ra̱ thu̱hu̱ tu̱rpa̱bi̱ ra̱ Dɛ'yo p'ʉ ha 'bäi. I ɛ̱na̱: \p ―Ma̱thoguitho ma̱zihotho te guí øt'e grá̱ Hmu̱, ma̱ Oja̱'i̱. I jasɛ ni̱ ts'ɛdi. Ma̱jua̱ni̱ ngue gä xa̱nho te guí øt'e. Grá̱ da̱st'abi ngue yø ja̱'i̱ 'bʉi rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi. \v 4 ¿Te'o da̱ bønya grá̱ Hmu̱ ngue da̱ 'yɛ̱na̱ hi̱nda̱ nu̱ ma̱nsu̱'i̱? ¿Te'o da̱ bøni̱ ngue da̱ 'yɛ̱na̱ hi̱nda̱ zä da̱ 'yɛ̱ts'a̱'i̱? Porque høn'a̱tho'i ngue gä ra̱ nho guí øt'e. A nu̱yá, da̱ ɛ̱hɛ̱ gätho yø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi ya ngue da̱ da̱nne'i. Porque ya bi̱ nu̱ yø ja̱'i̱ te guí øt'e, gä gue'a̱ ní̱ 'yu̱p'ʉ guí øt'e ―bi 'yɛ̱na̱. \p \v 5 Mi̱ tho'a̱ p'ʉya, dá̱ nu̱gä ngue bi xohra̱ ni̱ja̱ bí ja ma̱hɛ̱ts'i̱. Nu̱p'ʉ mbonni̱ja̱, ja dá̱ nu̱gä p'ʉ ra̱ xɛqui ma̱thoguitho xa̱ ndʉxqui, ja m'mɛts'i p'ʉ yø xindo nt'ot'i rá̱ ley Oja̱. \v 6 Nu̱p'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱ p'ʉya, bá̱ pømp'ʉ yoto yø anxɛ ya xtá̱ nu̱ m'mɛt'o ngue bá̱ hya̱ ra̱ nda̱te n'ʉ ja ngue da̱ ja. Gä di t'axca̱ he, 'nɛ̱ gä di̱ ngʉtra̱ oro yø ti̱ya̱. \v 7 Nu̱'a̱ n'na 'bäp'ʉ ja rá̱ nhu̱di̱ Oja̱ p'ʉya, bi u̱nni̱ 'da'a̱ n'na ra̱ mohi ngue ra̱ oro'ʉ yoto yø anxɛ. Nu̱p'ʉ ja yø mohi bi u̱nni̱, ja yu̱p'ʉ ra̱ nda̱te castigo da̱ ja Oja̱ nu̱na̱ 'bʉi para za̱ntho. \v 8 Nu̱p'ʉ mbonni̱ja̱ p'ʉya, yu̱p'ʉ ra̱ 'bifi n'youi rá̱ ts'ɛdi Oja̱ ma̱guesɛ. Pɛ hi̱njongui̱ sä da̱ yʉt'a̱mbo nni̱ja̱. Da̱ zä, pɛ asta̱ gue'mø gä bi̱ nja'ʉ yoto yø nda̱te n'ʉ ja ngue da̱ ja ya yoto yø anxɛ. \s1 --------- \c 16 \p \v 1 Ma̱høndá̱ øcä ma̱n'na ra̱ hya̱ bá̱ nya̱ p'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya. Pɛ ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ xi'ʉ yoto yø anxɛ, bi 'yɛ̱mbi̱: \p ―Ní̱ mähä ya. Nu̱'ʉ yoto yø mohi guí thɛhʉ ngue n'youi ra̱ castigo da̱ ja Oja̱, da̱mi̱ 'yømmi̱ p'ʉ ja ra̱ xi̱mhäi ya ―bi 'yɛ̱mbi̱. \p \v 2 Nu̱'a̱ rá̱ mʉdi ra̱ anxɛ p'ʉya, nu̱'a̱ rá̱ mohi mi̱ thɛ, bi 'yømp'ʉ ja ra̱ häi. A nu̱ya gätho yø ja̱'i̱ mi̱ n'youi rá̱ marca ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya, 'nɛ̱ xi da̱nnebi rá̱ da̱hmu̱, bi̱ nja yø nda̱te sa̱si̱ ngue ma̱ndø n'ʉtho. \p \v 3 Rá̱ yoho ra̱ anxɛ p'ʉya, nu̱'a̱ rá̱ mohi mi̱ thɛ, bi 'yømp'ʉ ja ra̱ ja̱the. Ra̱ dehe p'ʉya bi gohi ngue ra̱ ji, ɛ̱na̱ bi ts'ɛnna̱ ánima. Gätho'ʉ mi̱ ja yø te p'ʉ ja ra̱ ja̱the, gä bi du̱. \p \v 4 Rá̱ hyu̱ ra̱ anxɛ p'ʉya, nu̱'a̱ rá̱ mohi mi̱ thɛ, bi 'yømp'ʉ ja yø da̱the, gätho p'ʉ ha pøhyø dehe. A nu̱yá, gätho yø dehe, gä bi gohi ngue ra̱ ji. \v 5 Dá̱ øde ngue bá̱ nya̱ ra̱ anxɛ nu̱'a̱ bi ts'onyø dehe, bi 'yɛ̱na̱: \p ―Nu̱'i̱ grá̱ Hmu̱ ma̱ Oja̱'i̱, gue'e guí 'bʉhya. Mɛ̱nte yø pa xa̱ thogui xcá̱ m'mʉi. Pɛ gä ra̱ nho gni̱ 'bʉi. A nu̱yá, nu̱'a̱ ra̱ castigo guí øtya, ya ni̱ 'yu̱p'ʉ'a̱ ya. \v 6 Porque nu̱ya ga̱di japra̱ castigo ya, guehya bi hyo yø ja̱'i̱ o ni̱ 'yɛ ya, 'nɛ̱hyø pønga̱hya̱ xa̱ mma̱mp'a̱'i̱ ni̱ hya̱, gä xa̱ hyo. Ja̱na̱ngue guí u̱nyø nju̱t'i̱ ya, gá̱ japi ngue bi zi ra̱ dehe bi̱ nji. \p \v 7 Dá̱ øcä ma̱høn'a̱ p'ʉya ngue bá̱ nya̱ ma̱n'na p'ʉ ja ra̱ altar. Bi 'yɛ̱na̱: \p ―Nu̱'i̱ grá̱ Hmu̱ ma̱ Oja̱'i̱, gue'e ma̱jua̱ni̱ ngue jasɛ ni̱ ts'ɛdi. Nu̱'a̱ te ra̱ castigo guí øtya, ya ni̱ 'yu̱p'ʉ'a̱ ya ―bi 'yɛ̱na̱. \p \v 8 Rá̱ goho ra̱ anxɛ p'ʉya, nu̱'a̱ rá̱ mohi mi̱ thɛ, bi 'yømp'ʉ ja ra̱ hyadi. Ra̱ hyadi p'ʉya ma̱n'na ma̱ndø mpatho. Ma̱thoguitho u̱hyø ja̱'i̱'a̱ ga̱ ndømpa. \v 9 Ma̱thoguitho bi̱ nzø yø ja̱'i̱ ngue'a̱ te ga̱ ndømpa ra̱ hyadi. Pɛ hi̱ngui̱ nne yø ja̱'i̱ di 'bätyø mmʉi ngue di̱ n'u̱ni̱ da̱ 'yɛ̱spa̱bi̱ Oja̱. Sinoque ma̱n'na nnømma̱n'ʉ na̱ Oja̱ ja rá̱ ts'ɛdi ngue bí pɛnnba̱bi̱ ra̱ n'ʉ thogui. \p \v 10 Rá̱ cʉt'a ra̱ anxɛ p'ʉya, nu̱'a̱ rá̱ mohi mi̱ thɛ, bi 'yønnba̱bi̱ p'ʉ ja rá̱ nthu̱ts'i̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱. Nu̱p'ʉ ha gä di̱ ma̱nda na̱ p'ʉya, gä bi gohi ngue ra̱ 'bɛxu̱i̱. Asta̱ sa yø ja̱ni̱ yø ja̱'i̱ ngue sä ra̱ nda̱te. \v 11 Pɛ ma̱da̱gue'a̱ bi zä ra̱ nda̱te yø ja̱'i̱ ngue yø nda̱te sa̱si̱, hi̱mbi̱ ne xtí 'bätyø mmʉi ngue xta̱ hyɛp'ʉ ra̱ nts'o ga̱ 'yo. Sinoque ɛ̱na̱ ma̱n'na bi̱ nømma̱n'ʉ na̱ Oja̱ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱. \p \v 12 Rá̱ 'dato ra̱ anxɛ p'ʉya, nu̱'a̱ rá̱ mohi mi̱ thɛ, bi 'yømp'ʉ ja ra̱ da̱the Eufrates. Ra̱ da̱the p'ʉya bi 'yot'i, para ngue da̱ zä da̱ tho'ʉ yø ts'ɛdi yø da̱st'abi ma̱mbá̱ ɛ̱p'ʉ, ni̱ 'yɛ̱p'ʉ ni̱ bøxyadi. \p \v 13 Dá̱ nu̱gä p'ʉ ja rá̱ ne ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ xa̱ nthɛni̱, 'nɛ̱p'ʉ ja rá̱ ne'a̱ rá̱ mmi̱ts'o zu̱'ɛ̱ui, 'nɛ̱p'ʉ ja rá̱ ne'a̱ ra̱ fɛhni̱ pønga̱hya̱, 'da'a̱ n'na ra̱ ts'onthi̱ bá̱ pømp'ʉ ja yø ne, di̱ nɛ̱qui̱ tengu̱tho ra̱ 'uɛ. \v 14 Guehya yø ts'onthi̱ da̱ zä da̱ 'yøtyø milagro. Bi bøni̱ ngue dí pɛti gätho yø da̱st'abi 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi. Nu̱'mø ra̱ pa da̱ ɛ̱p'ʉ na̱ Oja̱ jasɛ rá̱ ts'ɛdi ngue da̱ hya̱spa̱ ra̱ güɛnda gätho yø ja̱'i̱, guehya da̱ nangui̱ ngue da̱ 'yørpa̱bi̱ ra̱ da̱tu̱nhni̱ Oja̱ ya. \p \v 15 Gätho ya yø ja̱'i̱ øhya yø hya̱ nt'ot'i ua, da̱mi̱ 'yøhmʉ xa̱nho na̱ ra̱ hya̱ mma̱nna̱ Cristo, bi 'yɛ̱na̱: \p ―Nu̱ ra̱ pa ga̱ ma ɛ̱hɛ̱, n'na zihma̱ntho ga̱ søhø, tengu̱tho 'mø ha bi zønna̱ bɛ̱, hi̱ngui̱ fa̱di̱ tema̱ pa da̱ zøhø, di̱ njarbʉtho. Pɛ rá̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui to hi̱ngui̱ a̱ha̱, i fährá̱ t'axca̱ he n'namhma̱ ngue hi̱ndi̱ n'yo ma̱ngøtho, 'nɛ̱ hi̱nda̱ mɛsrá̱ sä ngue da̱ hi̱n'yʉ rá̱ t'axca̱ he da̱ hye ―i ɛ̱na̱. \p \v 16 Nu̱'ʉ yø da̱st'abi bá̱ ts'i p'ʉya, bi̱ mpɛti p'ʉ ja ra̱ xɛqui gui hu̱tyø ja̱'i̱ ga̱ ya̱ ra̱ hya̱ ngue ra̱ ebreo, ngue ra̱ Armagedón. \p \v 17 Rá̱ yoto ra̱ anxɛ p'ʉya, nu̱'a̱ rá̱ mohi mi̱ thɛ, bi 'yømp'ʉ ja ra̱ nda̱hi̱. Nu̱'a̱ ra̱ ni̱ja̱ bi ja ma̱hɛ̱ts'i̱ ha ja rá̱ nhu̱di̱ Oja̱, ja bá̱ nya̱ p'ʉ ma̱n'na, pɛ ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ 'yɛ̱na̱: \p ―Ja bi zɛp'ʉ'a̱ te ja ngue di̱ nja ya ―bi 'yɛ̱na̱. \p \v 18 Bi̱ nja yø huɛi p'ʉya, bi̱ nja yø ngäni̱. Ja̱njua̱ni̱ ngue ra̱ ndihi̱. Bi 'ya̱n'a̱häi, ma̱thoguitho ra̱ ndøts'ɛdi i 'ya̱ni̱. Mɛ̱nte yø pa xa̱ m'mʉhyø ja̱'i̱ ua ja ra̱ xi̱mhäi, hi̱nja̱m'mø xi̱ nja'a̱ te bi̱ nja. \v 19 Nu̱na̱ ra̱ da̱ni̱hni̱ Babilonia, hyu̱ xɛqui bi bøni̱ ngue bi t'i'a̱häi. A nu̱ya gätho yø hni̱ni̱ ja rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi, gä bi xot'i. Oja̱ bi u̱nná̱ nju̱t'i̱'a̱ ra̱ hni̱ni̱ Babilonia, bi̱ mɛnnba̱bi̱ ra̱ castigo ngue sʉi. \v 20 Gätho yø t'ʉhäi ja ma̱de yø ja̱the, 'nɛ̱ yø t'øhø, ya hi̱nha ma̱mbi̱ nɛ̱qui̱. \v 21 Bi zoxyø ja̱'i̱ yø nda̱te ndo bi̱ nja. Pɛ ma̱ndø nnohotho, yote kilo ga̱nhyʉ n'na ra̱ ndo. Pɛ yø ja̱'i̱ p'ʉya, nu̱'a̱ ga̱ nzä ra̱ nda̱te ngue yø ndo bi̱ nja, ɛ̱na̱ gue gue'a̱ ma̱n'na ga̱ nnømma̱n'ʉ Oja̱'a̱. \s1 --------- \c 17 \p \v 1 Bá̱ ɛ̱'a̱ n'na'ʉ yoto yø anxɛ mi̱ thɛ yø mohi p'ʉya. Bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Bí 'yɛ̱cua ya. Ga̱ u̱t'a̱'i̱ ra̱ castigo da̱ thohna̱ xisu ma̱thoguitho ra̱ 'yots'om'mäi, hu̱xma̱ xøts'e ra̱ ja̱the. \v 2 Yø da̱st'abi 'bʉi gä rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi, gä xa̱ n'yots'om'mäiui na̱ ra̱ xisu na̱. Da̱ guehyø ja̱'i̱ 'bʉi gä rá̱ ngʉni̱ ra̱ xi̱mhäi, gä xa̱ i̱ti̱bi̱ ngue di sitra̱ sɛ̱i̱ ngue rá̱ 'yots'om'mäi ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 3 Ra̱ Espíritu Santo bi pärca̱ ma̱ nthandi̱. Ra̱ anxɛ bi zixca̱gui̱ p'ʉ bí ja ra̱ da̱po. Ja dá̱ nu̱gä p'ʉ n'na ra̱ xisu hu̱xma̱ xøts'e ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ xa̱nthɛni̱, xpí bøxpʉ ja ra̱ dehe. Nu̱p'ʉ ja rá̱ do'yo na̱ ra̱ ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya, ma̱ zi̱nni̱ p'ʉ yø thu̱hu̱ nu̱'ʉ mma̱ ngue hi̱ngui̱ nnu̱ ma̱nho Oja̱. Nu̱na̱ ra̱ ts'ozu̱'ɛ̱ ja yoto yø ya̱ 'nɛ̱ ja 'dɛt'a yø da̱ni̱. \v 4 Nu̱na̱ ra̱ xisu p'ʉya, ra̱ 'bojʉpoi rá̱ he conna̱ thɛni̱. N'youi yø døni̱ ngue ra̱ oro rá̱ he, n'youi yø ts'ʉdo ma̱zihotho gui̱ nɛ̱qui̱, n'youi yø do ni̱ hu̱ ngue ra̱ perla. I thɛ n'na ra̱ mohi ngue ra̱ oro. Nu̱'a̱ te gä rá̱ nts'o xa̱ 'yøt'e, gue'a̱ pop'ʉ ja rá̱ mohi'a̱, porque ja rá̱ ts'oqui na̱ ra̱ xisu ngue ra̱ 'yots'om'mäi. \v 5 Nt'ot'i n'na ra̱ thu̱hu̱ p'ʉ ja rá̱ dɛ̱ ra̱ xisu ngue hi̱ngui̱ fa̱di̱ te ga̱ mbøni̱. Pɛ nu̱'a̱ ga̱ mbønna̱ ra̱ hya̱ na̱ ngue ɛ̱na̱: “Nu̱na̱ ra̱ da̱nihni̱ Babilonia, guehna̱ ra̱ mamá na̱ ngue gätho yø 'yots'om'mäi 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi, 'nɛ̱'a̱ te gäma̱ nts'o i ja”. \v 6 Nu̱na̱ ra̱ xisu, dá̱ nu̱ ngue i̱ti̱. Porque xa̱ nzipyø ji ya yø ja̱'i̱ Oja̱ xa̱ thopi ngue hi̱ngui̱ nsäya mma̱ hanja na̱ ra̱ Jesús. A nu̱gä p'ʉya da̱di 'yøtho hanja te dá̱ nu̱. \v 7 Ra̱ anxɛ p'ʉya bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―¿Hanja ngue ga̱di 'yøtho? Nu̱gä ga̱ xi'i te ga̱ mbøn'a̱ te gá̱ nu̱ ya, ngue ra̱ xisu, hu̱xrá̱ xʉtha ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱, nu̱na̱ ja yoto yø ya̱, 'nɛ̱ ja 'dɛt'a yø da̱ni̱. \v 8 Nu̱na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ gá̱ nu̱ ya, guehna̱ ya fa̱di̱ ngue mi̱'bʉ'a̱ m'mɛt'o na̱ya, 'nɛ̱ nu̱ya hi̱nha ma̱di̱ nɛ̱qui̱ ngue di 'bʉhya. Pɛ hønda̱ pøxpʉ ja ra̱ ots'i hi̱nha rá̱ nzɛgui ga̱nhɛ̱. Rá̱ nzɛgui p'ʉya da̱ ma ra̱ castigo. Asta̱ gue'mø ma̱mbá̱ fʉ'a̱ nxi̱mhäi, ya bá̱ nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ libro yø thu̱hu̱ ya yø ja̱'i̱ ja ngue di̱ nthɛui ra̱ 'da'yo te. Pɛ nu̱ya yø ja̱'i̱ hi̱nga̱ nt'ot'ibi yø thu̱hu̱ p'ʉ ja ra̱ libro, nu̱'mø bi̱ nu̱ ngue di 'bʉi ma̱høn'a̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱, da̱di 'yøtho. \p \v 9 Nu̱ya yø hya̱ jaua, i̱ nne ngue da̱ dʉni̱ xa̱nho rá̱ n'yomfɛ̱ni̱ ra̱ ja̱'i̱, para ngue da̱ di̱ni̱ xa̱nho hanja ra̱ hya̱. Nu̱ya yoto yø ya̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱, guehya ga̱ mbøni̱ ngue yoto yø nyu̱ni̱ nnøpa̱ nthu̱ts'i̱ ra̱ xisu ya. \v 10 'Nɛ̱ xquet'a̱ nu̱ya yoto yø ya̱ i ja, ga̱ mbøni̱ ngue yoto yø da̱st'abi. Ya bi du̱'ʉ cʉt'a yø da̱st'abi. A nu̱'a̱ n'na'ʉ p'ʉya, i̱ nts'ʉt'abitho ya. A nu̱ ma̱n'na p'ʉya, tobe hi̱ndi̱ bɛntrá̱ cargo. Pɛ nu̱'mø ya bi̱ mi̱ ngue di bɛntrá̱ cargo, hi̱nga̱ ya'a̱tho di̱ nts'ʉt'abi. \v 11 Nu̱na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ mi̱ fa̱di̱ ngue mi̱ 'bʉ'a̱ m'mɛt'o, 'nɛ̱ hi̱nha ma̱di̱ nɛ̱qui̱ ngue di 'bʉhya, guehna̱ rá̱ hya̱to ra̱ da̱st'abi di̱ m'mʉhna̱. Ma̱yø n'youi'ʉ yoto yø da̱st'abi m'mɛt'o. Rá̱ nzɛgui ya, ya da̱ ma ra̱ castigo. \p \v 12 A nu̱'ʉ 'dɛt'a yø da̱ni̱ gá̱ nu̱rpi̱, gue'ʉ ga̱ mbøni̱ ngue 'dɛt'a yø da̱st'abi'ʉ. A nu̱yá, tobe hi̱ndi̱ bɛntyø cargo ngue di̱ nda̱st'abi ya, pɛ nu̱'mø ya bi bɛntyø cargo ngue di̱ nda̱st'abi, 'da di̱ nda̱st'abiui na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya. Pɛ hønda̱ n'na ora di̱ nda̱st'abi. \v 13 Nu̱ya 'dɛt'a yø da̱st'abi 'da'igu̱ da̱ ma̱. Di̱ nhɛca̱hya̱, ngue nu̱ te da̱ ma̱nna̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱, gue'a̱ da̱ 'yøt'a̱. \v 14 Guehya da̱ 'yørpa̱ ra̱ tu̱nhni̱ ra̱ Dɛ'yo ya. Pɛ ra̱ Dɛ'yo di̱ nta̱tetho, porque guehna̱ ra̱ Hmu̱ na̱ ngue yø hmu̱. Guehna̱ ra̱ da̱st'abi na̱ ngue yø da̱st'abi. A nu̱ya yø ja̱'i̱ hi̱nha ni̱ hyɛhra̱ Dɛ'yo p'ʉya, ya yø n'yohʉ, porque guehya yø thanhni̱ Oja̱ ya. Ja̱na̱ngue bi zonhni̱ ngue da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Dɛ'yo. \p \v 15 Ra̱ anxɛ p'ʉya ma̱hømbi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Nu̱na̱ ra̱ ja̱the gá̱ nu̱ ngue hu̱xra̱ xisu ngue ra̱ 'yots'om'mäi ya, ga̱ mbøni̱ ngue guehya yø nación i ja gä ra̱ xi̱mhäi ya. Guehya yø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ ja yø hni̱ni̱, 'dama̱ 'dan'yo yø hya̱ ga̱ ya̱ ya. \v 16 Nu̱'ʉ 'dɛt'a yø da̱ni̱ gá̱ nu̱rpa̱bi̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱, guehya da̱ nu̱ ma̱n'ʉ'a̱ ra̱ xisu ngue ra̱ 'yots'om'mäi ya. Guehya di sätra̱ n'ʉ ra̱ xisu, asta̱ da̱ møjpa̱ ra̱ xisu ngue da̱ za. Nu̱ te di pongui̱ da̱ 'yu̱di̱. \v 17 Nu̱ya 'dɛt'a yø da̱st'abi bi̱ nhɛca̱hya̱ ngue 'da'igu̱ da̱ 'yøt'e. Di̱ n'u̱ni̱ ngue ra̱ ts'ozu̱'ɛ̱ bi u̱nyø ts'ɛdi, ya gá̱ 'yørpa̱ Oja̱'a̱ ngue ngu̱'a̱ da̱ 'yøt'e n'namhma̱ ngue di̱ nja'a̱ te xpa̱ nzän'Oja̱ ngue di̱ nja. \v 18 Nu̱na̱ ra̱ xisu gá̱ nu̱ p'ʉya, gá̱ mbøni̱ ngue guehna̱ ra̱ da̱ni̱hni̱ di̱ ma̱nda gätho yø da̱st'abi 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi na̱. \s1 --------- \c 18 \p \v 1 Mi̱ tho'a̱ te dá̱ nu̱gä p'ʉya, ma̱høndá̱ nu̱gä ma̱n'na ra̱ anxɛ bí 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱. Di̱ nɛ̱qui̱ ngue xa̱ndø nzaqui, asta̱ gä ra̱ xi̱mhäi di yot'a̱ te gui yoxni̱. \v 2 Pɛ ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ mafi, i ɛ̱na̱: \p ―Bi guadi. Bi guahra̱ da̱ni̱hni̱ Babilonia. Bi gohi ngue yø ngu̱ yø ts'onthi̱ ya. Ja bi 'yørbʉ yø 'bafi yø ts'ints'ʉ xa̱ndønts'o. \v 3 Porque gätho yø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi xa̱ i̱ti̱bi ra̱ vino jap'ʉ ngue'a̱ rá̱ 'yots'om'mäi ga̱ 'yo. Nu̱'ʉ yø da̱st'abi 'bʉi rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi, gä yø 'yots'om'mäi, porque øt'e tengu̱tho mi̱ øtya yø ja̱'i̱ mi̱ 'bʉp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱. Gätho yø pøhø 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi, gätho xa̱ mmɛ̱mmɛti ngue ma̱thoguitho ma̱ni̱ ʉnyø mɛ̱nyu̱ ya yø ja̱'i̱ ya. \p \v 4 Dá øcä ma̱n'na ra̱ hya̱ bí 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya, bi 'yɛ̱na̱: \p ―Ague ma̱ ja̱'i̱'a̱hʉ, da̱mi̱ pømhmʉ p'ʉ ja ra̱ da̱ni̱hni̱. 'Yogui øthʉ'a̱ ra̱ ts'oqui øtyø mmɛ̱ngu̱ p'ʉ, n'namhma̱ ngue hi̱ngui̱ thohmʉ'a̱ ra̱ castigo da̱ tho'ʉ. \v 5 Porque nu̱ya yø ts'oqui øt'e, xøgue ja di fi̱xta̱ p'ʉ, i søni̱ asta̱ ma̱hɛ̱ts'i̱. Nu̱na̱ Oja̱ p'ʉya, ya hi̱ngui̱ hät'i da̱ zɛti hangu̱ ra̱ nts'o øtyø ja̱'i̱. \p \v 6 Bi sihyø anxɛ p'ʉya, bi t'ɛ̱mbi̱: \p ―Da̱mi̱ jahʉ ra̱ castigo ya. Nu̱ te xa̱ 'yørpa̱bi̱ yø ja̱'i̱ xa̱'ʉni̱, ndoble ra̱ n'ʉni̱ guí japhʉ ya. Nu̱'a̱ te ga̱ nzaqui ra̱ vino xa̱ u̱nyø ja̱'i̱ ngue xa̱ nzi ya, ndoble drá̱ nzaqui ra̱ vino gui u̱nhnʉ da̱ zi ya. \v 7 Ma̱thoguitho xa̱nja mpähä yø ja̱'i̱, xa̱ 'yɛ̱ts'i̱ ngue mí̱ ja yø mɛ̱nyu̱. Gue'a̱ ma̱thoguitho ra̱ n'ʉ gui säthʉ'a̱ ya. Porque mi̱ ɛ̱mp'ʉ ja yø mmʉi: “ɛ̱ntho di̱ nda̱st'abihʉ ua dí 'bʉhmʉ, hi̱nte da̱di 'bɛhmʉ, 'nɛ̱ hi̱nja̱m'mø da̱ 'yɛ̱hra̱ pa ga̱ nnu̱hʉ ra̱ du̱mmʉi”, mi̱ ɛ̱na̱. \v 8 Ja̱na̱ngue nu̱yá, n'na patho di̱ nja ra̱ nda̱te da̱ thohya. Di̱ nzoni̱, di̱ ntu̱ ma̱nthu̱hu̱, da̱ du̱ yø ja̱'i̱, di̱ nzø ra̱ hni̱ni̱. Porque jasɛ rá̱ ts'ɛdi na̱ ra̱ Hmu̱ Oja̱, ngue da̱ japra̱ castigo na̱ ra̱ hni̱ni̱ na̱. \p \v 9 Nu̱'ʉ yø da̱st'abi 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi ngue 'da'igu̱ xa̱ 'yøt'ui ngue 'yots'om'mäi 'nɛ̱ xa̱ 'yɛ̱ts'i̱ ngue ja yø mɛ̱nyu̱, guehya di̱ nya̱ du̱mmʉi ya, 'nɛ̱ di̱ nzom'mø bi̱ nu̱ bi̱ nangra̱ 'bifi ngue di̱ nzø ra̱ hni̱ni̱. \v 10 Yap'ʉtho da̱ 'bähyø ja̱'i̱ ngue da̱ hyandi̱ te di̱ nja. Porque da̱ zu̱ yø ja̱'i̱'a̱ ra̱ castigo di̱ nja. Da̱ 'yɛ̱mbra̱ hni̱ni̱ p'ʉya: “Huɛ̱ca̱te ra̱ da̱ni̱hni̱ Babilonia. Mi̱ ja rá̱ ts'ɛdi, pɛ nu̱ya n'na ts'ʉquits'ʉtho i̱ nja ra̱ castigo bi thohya”, da̱ 'yɛ̱nyø ja̱'i̱. \p \v 11 Nu̱'ʉ yø pøhø 'bʉi gä rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi, di̱ nya̱ du̱mmʉi 'nɛ̱ di̱ nzoni̱ ngue te da̱ thohra̱ da̱ni̱hni̱. Porque ya hi̱njo'o to da̱ dämbyø 'bɛ̱ni̱ bá̱ du̱ ngue da̱ mä. \v 12 Ya hi̱njo'o to da̱ dämbyø 'bɛ̱ni̱ ngue ra̱ oro, ogue ra̱ t'axi, ogue yø ts'ʉdo ma̱zihotho, ogue yø perla. Ya hi̱nda̱ thänyø hoga̱ u̱lu ni̱ hu̱ ngue ra̱ lino, ogue yø seda, ogue yø 'bojʉpoi, ogue yø thɛni̱. Ya hi̱nda̱ thänyø za 'dama̱ 'dan'yo ga̱ yʉni̱, ni̱ xi̱nga̱ gue'ʉ yø da̱ni̱ ma̱hotho gui̱ nɛ̱qui̱ 'mø bi̱ ma ma̱hoqui, ogue yø hoga̱ za, ogue yø bronce, ogue yø t'ɛgui, ogue yø do ngue ra̱ mármol. \v 13 Ya hi̱njonda̱ dämbyø 'bɛni̱ ngue yø canela, ogue yø cosa ma̱hoqui ngue ma̱hotho ga̱ yʉni̱, ra̱ bopo t'u̱ts'i̱, ra̱ mirra, ra̱ perfume, ra̱ vino, ra̱ aceite, ra̱ hojʉni̱ ngue ra̱ trigo. Ya hi̱njonda̱ dänyø nda̱ni̱, ogue yø dɛ'yo, ogue yø ndøfani̱. Ya hi̱njonda̱ dänyø carro. Ya hi̱njonda̱ dämbya yø ja̱'i̱ pä ngue øtra̱ 'bɛfi hi̱ngui̱ ta̱ha̱. \v 14 Yø pøhø p'ʉya da̱ 'yɛ̱mbra̱ hni̱ni̱: “Nu̱'ʉ yø cosa ma̱thoguitho ma̱di̱ ho'a̱ ni̱ mmʉi gui si ya, ya hi̱n'yʉ p'ʉ'a̱ ya. Para za̱ntho gá̱ 'bɛhni̱ mɛ̱nyu̱ co gätho'a̱ tema̱ cosa mi̱ øt'a̱'i̱ ra̱ nho”, da̱ 'yɛ̱mbi̱. \p \v 15 Nu̱'ʉ yø pøhø ma̱di̱ pøhya yø cosa ya, ja̱njua̱ni̱ ngue xa̱ mmɛ̱mmɛtitho ngue'a̱ te mi̱ päp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱. Pɛ nu̱ya yø ja̱'i̱ ya, yapʉtho da̱ 'bäi ngue su̱'a̱ ra̱ castigo di̱ njap'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱. Di̱ nya̱ du̱mmʉi p'ʉya, asta̱ da̱ra̱ zoni̱. \v 16 Da̱ 'yɛ̱na̱: “Huɛ̱ca̱te ra̱ da̱ni̱hni̱. Mi̱ 'bʉi tengu̱tho n'na ra̱ xisu ngue mi̱ he yø ndøhoga̱ u̱lu. Mi̱ he yø u̱lu ngue ra̱ 'bojʉpoi. Mi̱ he yø u̱lu ngue yø thɛni̱, n'youi yø døni̱ ngue ra̱ oro, n'youi yø ts'ʉdo ma̱zihotho, n'youi yø perla. \v 17 Pɛ nu̱yá, n'na ts'ʉquits'ʉtho i̱ guadi te mi̱ pɛsya”, da̱ 'yɛ̱na̱. \p Yø barco 'yop'ʉ ja yø ja̱the, op'ʉ yø ja̱'i̱ ngue yø hmu̱, conyø pasajero, gätho'ʉ to ja yø 'bɛfi, yap'ʉtho da̱ nsäya yø barco ngue da̱ hyandyø ja̱'i̱ te di̱ nja. \v 18 Nu̱'mø bi hyandi̱ ngue ya di̱ nzø ra̱ da̱ni̱hni̱ p'ʉya, asta̱ da̱ra̱ mahyø ja̱'i̱. Da̱ 'yɛ̱na̱: “¿Hapʉ gue ja ma̱n'na ra̱ da̱ni̱hni̱ tengu̱ nʉ ra̱ hni̱ni̱ nʉ?” \v 19 Da̱ 'yʉxyø fonthäi yø ya̱ yø ja̱'i̱ p'ʉya, di̱ nzoni̱. Di nya̱ du̱mmʉi, da̱ 'yɛ̱na̱: “Huɛ̱ca̱te ra̱ da̱ni̱hni̱. Gätho'ʉ to di 'yonyø barco p'ʉ ja yø ja̱the, xa̱ mmɛ̱mmɛtitho ngue ja mi̱ mpäp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱, ngue ma̱yøndø mmɛ̱mmɛti yø mɛ̱hni̱ni̱. Pɛ nu̱ya, n'na ts'ʉquits'ʉtho i guadi te mi̱ pɛts'i”, da̱ 'yɛ̱na̱. \p \v 20 Gä di johya'ʉ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ conná̱ ngue'a̱ te bi thohra̱ da̱ni̱hni̱. Di johya yø representante ra̱ Cristo, co gätho yø pønga̱hya̱ Oja̱. Gätho mi̱'da yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱, gä di johya, Nu̱'a̱ ra̱ castigo bi̱ njapra̱ hni̱ni̱, bi hya̱spa̱ ra̱ güɛnda Oja̱'a̱ te xa̱ ja'a̱hʉ yø ja̱'i̱ ya. \p \v 21 Ma̱n'na ra̱ anxɛ p'ʉya, ma̱ndø nzaquitho, bi hya̱xa̱ n'na ra̱ ndødo ngue hi̱ngma̱ nɛts'i̱'a̱ ga̱nhyʉ, ɛ̱ntho ra̱ molino. Bi 'yɛnnbʉ ja ra̱ ja̱the p'ʉya. Bi 'yɛ̱mbi̱: \p ―Tengu̱tho ra̱ do jaua ya ngue hi̱n hapʉ nma̱ hnu̱, di̱ njarbʉtho na̱ ra̱ da̱ni̱hni̱ Babilonia ya. Ya hi̱n hapʉ nmi̱ nɛ̱qui̱ ma̱høn'a̱. \v 22 Nu̱p'ʉ ja yø caye ra̱ hni̱ni̱, ya hi̱nja̱m'mø nma̱ t'øde ma̱høn'a̱ ngue di̱ m'mʉhyø mɛ'bida ngue yø arpa. Ya hi̱nma̱ t'øde ngue di̱ m'mʉhyø mixt'a̱ corneta ogue yø flauta. Ya hi̱nma̱ hnu̱ ngue di̱ m'mʉhyø mɛfi 'dama̱ 'dan'yo ma̱'bɛfi da̱ 'yøt'e. Ya hi̱nma̱ t'øde ngue da̱di hi̱ yø njʉni̱. \v 23 Ya hi̱nni̱ mantho da̱ hnu̱ ngue høndi̱ nja yø nyot'i ngue yø lámpara. Ya hi̱nni̱ mantho da̱ hnu̱ ngue høn da̱di hi̱ yø ja̱'i̱ p'ʉ di̱ nja ra̱ ntha̱ti̱. Da guahra̱ da̱ni̱hni̱, ma̱da̱gue'a̱ ɛ̱ntho ma̱yø hmu̱'ʉ ma̱di̱ mpøp'ʉ ja ra̱ da̱ni̱hni̱. Nu̱'a̱ te yø nt'ɛ̱te ma̱ni̱ n'yo, mi̱ hät'i gätho yø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi. \p \v 24 Ra̱ da̱ni̱hni̱ Babilonia bi̱ njapra̱ castigo, porque xa̱ hyopyø pønga̱hya̱ Oja̱, 'nɛ̱ xa̱ hyo mi̱'da yø ja̱'i̱ ngue o rá̱ 'yɛ Oja̱. Go yø ts'oqui p'ʉ tho yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱ ya gä rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi. \s1 --------- \c 19 \p \v 1 Mi̱ tho'a̱ p'ʉya, ma̱høndá̱ øcä mi̱'da yø hya̱ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ ngue ma̱ndøngu̱ dyø ja̱'i̱ ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ 'yɛ̱na̱: \p ―Ma̱ ga̱ ɛ̱spa̱hʉ Oja̱ ya. Porque guehna̱ ma̱ Ya̱ntehʉ na̱. 'Nɛ̱ guehna̱ ma̱guesɛ ja rá̱ ts'ɛdi na̱. \v 2 Porque nu̱na̱ Oja̱ ha̱spa̱bi̱ ra̱ güɛnda yø ja̱'i̱, gä ma̱jua̱ni̱ ngue gue'a̱ ni̱ 'yu̱p'ʉ øt'e. A nu̱yá, bi japra̱ castigo yø ja̱'i̱ Babilonia ya. Nu̱na̱ ra̱ hni̱ni̱ na̱, ɛ̱ntho n'na ra̱ xisu ngue ra̱ 'yots'om'mäi. Xa̱ ts'oni̱ gä ra̱ xi̱mhäi ngue'a̱ te rá̱ n'yots'om'mäi ga̱ 'yo. Nu̱na̱ Oja̱ p'ʉya, di cots'i te xa̱ njapyø mɛfi xa̱ thopi. \p \v 3 Ma̱hømbi̱ 'yɛ̱nyø ja̱'i̱ p'ʉya: \p ―Ma ga̱ ɛ̱spa̱hʉ Oja̱. Porque nu̱nʉ rá̱ 'bifi ra̱ da̱ni̱hni̱ bi̱ nzø, hi̱nha di̱ nsäya nʉ, di̱ mfʉni̱ para za̱ntho ―bi 'yɛ̱na̱. \p \v 4 Nu̱ya 'däte ma̱goho di̱ mäspʉ ja rá̱ nhu̱di̱ Oja̱ p'ʉya, co 'nɛ̱'ʉ goho 'bäp'ʉ ja yø ts'a̱nt'i̱ ra̱ nthu̱ts'i̱, gä bi̱ m'mɛmfo häi ngue bi da̱nne Oja̱ p'ʉ hu̱di̱. Bi 'yɛ̱mbʉya: \p ―Ja̱njua̱ní̱ ngue ni̱ 'yu̱p'ʉ te bi hma̱. A nu̱yá, ma ga̱ ɛ̱spa̱hʉ Oja̱ ya ―bi 'yɛ̱na̱. \p \v 5 Nu̱p'ʉ hu̱ Oja̱ p'ʉya, bi̱ t'ø hma̱n'na ra̱ hya̱ ngue bi 'yɛ̱na̱: \p ―Nu̱ to gä su̱prá̱ xu̱di̱ Oja̱ ya, da̱ da̱nne, da̱ 'yɛ̱spa̱bi̱ Oja̱ di̱ ngüɛ di̱ nnoho ―bi 'yɛ̱na̱. \s1 --------- \p \v 6 Nu̱'ʉ yø hya̱ dá̱ øde, ma̱ndøngu̱ dyø ja̱'i̱ di hi̱ yø hya̱, tengu̱tho p'ʉ gui hi̱ yø ndøthe, tengu̱tho p'ʉ ga̱ nt'øde ra̱ ngäni̱. Bi 'yɛ̱nna̱ hya̱: \p ―Nu̱na̱ Oja̱ ma̱ Hmu̱hʉ ya, ma ga̱ ɛ̱spa̱hʉ. Porque guehna̱ jasɛ rá̱ ts'ɛdi ngue ndap'ʉ bi zä di̱ ma̱nda na̱. \v 7 Ma ga̱ johyahʉ ya, di̱ nja'a̱hʉ mpähä ngue ga̱ ɛ̱spa̱hʉ Oja̱. Porque ya bi zønna̱ ora di̱ ntha̱tra̱ Dɛ'yo. Nu̱na̱ rá̱ xisu da̱ mɛ, ya xa̱ nsä. \v 8 Porque bi̱ n'u̱ni̱ bi̱ ma ma̱hete ra̱ hoga̱ u̱lu xa̱ nt'axi, di yoxni̱. \p Nu̱na̱ ra̱ t'axca̱ he, guehna̱ ga̱ mbøni̱ ngue gä ra̱ nho ga̱ 'yo yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱ na̱. \v 9 Nu̱na̱ ra̱ anxɛ p'ʉya bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Da̱mi̱ cuatra̱ sʉcua̱ ya yø hya̱ ja ua ya. Ra̱ mmɛ̱nthi̱ bi̱ nthɛui to bi t'ørpa̱ ra̱ invitación ngue da̱ nu̱ ra̱ ngo p'ʉ di̱ ntha̱tra̱ Dɛ'yo. \p Ma̱hømbi̱ 'yɛ̱ngui̱: \p ―Nu̱ya yø hya̱ gá̱ cuatra̱ sʉcua̱ ya, guehya ma̱jua̱ni̱ ngue rá̱ hya̱ Oja̱ ya. \p \v 10 Nu̱gä p'ʉya, dá̱ nda̱tyøhmu̱ p'ʉ 'bähra̱ anxɛ ngue dí̱ nne xca̱ tha̱nne. Pɛ ra̱ anxɛ bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Hi̱n'na̱, 'yo gui tha̱nnegui̱. Nu̱gä xquet'a̱ rá̱ mɛfigui Oja̱ tengu̱tho'i ngue rá̱ mɛfi'i Oja̱, tengu̱tho'ʉ mi̱'da ni̱ cu̱ ngue ha̱ ra̱ ts'ɛdi mma̱mbrá̱ hya̱ ra̱ Jesús. Hønsɛ Oja̱ i ja ngue da̱ ma ntha̱nne ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p Nu̱'ʉ di̱ mpɛfi ngue mma̱mbrá̱ hya̱ ra̱ Jesús, gue'ʉ yø pønga̱hya̱ Oja̱'ʉ. \s1 --------- \p \v 11 Dá̱ nu̱ p'ʉya ngue bá̱ xohra̱ c'ama̱hɛ̱ts'i̱. Bi̱ nɛ̱qui̱ n'na ra̱ t'axa̱ ndøfani̱, hu̱xpʉ n'na nc'ɛ̱i̱. Nu̱na̱ ra̱ tøgue p'ʉya, guehna̱ fa̱di̱ ngue hi̱nha ga̱ hyɛ Oja̱, gä ma̱jua̱ni̱ te mma̱. Gä gue'a̱ te øt'e. Porque nu̱'a̱ ra̱ tu̱nhni̱ øt'e, gä ma̱jua̱ni̱ ngue gue'a̱ ra̱ ts'ʉt'abi ni̱ 'yu̱p'ʉ øt'e. \v 12 Yø dä p'ʉya, di yoxni̱ tengu̱tho gui 'yotrá̱ thai ra̱ sibi. 'Nɛ̱ xa̱ngu̱ yø corona jap'ʉ ja rá̱ ya̱. Nt'ot'i n'na ra̱ thu̱hu̱ p'ʉ ja rá̱ dɛ̱ ngue hi̱ngui̱ fa̱di̱ te ga̱ mbøni̱. I pa̱sɛ teni̱ bøni̱. \v 13 Nu̱ rá̱ he, njots'i ra̱ ji. Nu̱na̱ gui hu̱ rá̱ thu̱hu̱, guehna̱ ni̱ hu̱ ngue rá̱ Hya̱ Oja̱. \v 14 Gä ni̱ dɛn'ʉ yø ts'ɛdi bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, pɛ gä di tøgue hu̱xyø t'axa̱ ndøfani̱. 'Nɛ̱ gä he yø hoga̱ u̱lu ngue yø t'axca̱ he. \v 15 Nu̱p'ʉ ja rá̱ ne ra̱ tøgue ni̱ 'bɛt'o p'ʉya, pømp'ʉ ra̱ juai ngue hɛt'i xa̱ndønho. Gue'a̱ di̱ ndu̱nhui yø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi'a̱. 'Nɛ̱ da̱ zɛdi ngue di̱ ma̱nda yø ja̱'i̱. Nu̱'mø bi hya̱spa̱ ra̱ güɛnda yø ja̱'i̱, da̱ nɛ̱hi̱ conyø gua tengu̱tho 'mø tɛm'yø uva ra̱ ja̱'i̱ conyø gua. Da̱ japi da̱ zi ra̱ vino nu̱'a̱ n'youi ra̱ nda̱te castigo da̱ ja na̱ Oja̱ jasɛ rá̱ ts'ɛdi. \v 16 Nu̱p'ʉ ja rá̱ pahni̱ 'nɛ̱hrá̱ gu̱xɛndehe nt'ot'i p'ʉ n'na ra̱ thu̱hu̱ ngue ɛ̱na̱: “Guehna̱ rá̱ da̱st'abi na̱ya ngue yø da̱st'abi 'bʉi. Guehna̱ rá̱ hmu̱ na̱ya ngue yø hmu̱ 'bʉi”, bi 'yɛ̱na̱. \p \v 17 Dá̱ handä ma̱n'na ra̱ anxɛ ngue 'bäp'ʉ ja ra̱ hyadi p'ʉya. I̱ mmatyø ts'ints'ʉ 'yo ma̱ya̱. Pɛ ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ nzofo, bi 'yɛ̱mbi̱: \p ―Da̱mi̱ mpɛtihʉ ya. Porque da̱ 'yøt'a̱hʉ n'na ra̱ da̱nts'i̱hmɛ̱ Oja̱. \v 18 Nu̱ya gui saphʉ yø ngø yø da̱st'abi ya. Gui saphʉ yø ngø yø general, gätho yø ja̱'i̱ ngue yø nɛxhmi̱te. Gui saphʉ yø ngø yø ndøfani̱. Gui saphʉ yø ngø yø tøgue. Gui saphʉ yø ngø yø ja̱'i̱ 'bʉhyø hmu̱, da̱gue'ʉ hi̱njo'o yø hmu̱, di̱ ngüɛ di̱ nnoho, gä gui saphʉ yø ngø. \p \v 19 Dá̱ nu̱gä ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya, gätho yø da̱st'abi 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi, gä n'youi yø ts'ɛdi. Ya xi̱ mpɛti ngue da̱ 'yørpa̱bi̱ ra̱ tu̱nhni̱'a̱ ra̱ tøgue hu̱xrá̱ ndøfani̱ co gätho'ʉ yø ts'ɛdi na̱ p'ʉya. \v 20 Nu̱na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ p'ʉya, bi̱ ma ma̱bɛnt'i̱ ngue da̱ jot'i, 'da i̱ mbɛnt'ui na̱ ra̱ fɛhni̱ pønga̱hya̱ xi 'yøtyø milagro m'mɛt'o, ngue xi u̱nná̱ ts'ɛdi na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱. Porque gue'ʉ yø milagro bi 'yøtra̱ fɛhni̱ pønga̱hya̱ i hyärpa̱ yø mmʉi yø ja̱'i̱ nu̱ya bi̱ n'u̱ni̱ bi̱ mɛ rá̱ marca ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱, 'nɛ̱ bi̱ n'u̱nyø ja'i̱ bi da̱nnebi rá̱ da̱hmu̱. Ja̱na̱ngue nu̱na̱ ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ ya, co 'nɛ̱hna̱ ra̱ fɛhni̱ pønga̱hya̱, 'da i thøtho p'ʉ ja ra̱ zabi da̱nzø conna̱ sibi ngue ra̱ asufre ya. \v 21 A nu̱ya yø ja̱'i̱ ngue yø 'yøt'a̱ tu̱nhni̱ p'ʉya, i du̱ conna̱ juai pønna̱ ne ra̱ tøgue. Nu̱'ʉ yø ngø yø ánima p'ʉya, gue'a̱ i̱ nni̱ya̱ yø ts'ints'ʉ 'yo ma̱ya̱'a̱ ngue bi zapyø ngø. \s1 --------- \c 20 \p \v 1 Mi̱ tho'a̱ te dá̱ nu̱gä p'ʉya, dá̱ nu̱ ma̱n'na ra̱ anxɛ bí 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ bá̱ hya̱nnba̱bi̱ rá̱ nsogui ra̱ ots'i hi̱nha rá̱ nzɛgui ga̱nhɛ̱. Ba̱ ca̱ rá̱ 'yɛ n'na ra̱ ndø cadena. \v 2 Nu̱na̱ ra̱ anxɛ p'ʉya, bi bɛntra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱, nu̱na̱ rá̱ nyogui c'ɛ̱ya̱, ga̱ mbøni̱ ngue ra̱ zithu̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ Satanás. N'na ma̱hua̱hi̱ njɛya bi du̱t'i̱. \v 3 Bi hyørbʉ ja ra̱ ots'i hi̱nha rá̱ nzɛgui ga̱nhɛ̱ p'ʉya. Ja bi gorbʉ ra̱ zithu̱. Bi japra̱ seyo ma̱xøts'e ra̱ ots'i para ngue hi̱nni̱ mantho da̱ hyätyø ja̱'i̱ 'bʉ'a̱ nxi̱mhäi, asta̱ gue'mø bi zøn'a̱ n'na ma̱hua̱hi̱ njɛya. Nu̱'mø bi tho'a̱ n'na ma̱hua̱hi̱ njɛya p'ʉya, ma̱hønda̱ ma ma̱thøgue njammi̱ pa. \p \v 4 Mi̱ tho'a̱ te dá̱ nu̱gä p'ʉya, dá̱ nu̱ xa̱ngu̱ yø nthu̱ts'i̱. Ja hu̱p'ʉ'ʉ xi bɛntyø cargo ngue di̱ nts'ʉt'abi da̱ hya̱xra̱ güɛnda. Guehya yø ja̱'i̱ xi tho ya ngue bi t'øjpa̱ yø ya̱. Bi̱ n'ʉpi ngue hi̱ngui̱ säya mma̱ hanja na̱ rá̱ hya̱ Oja̱, hi̱ngui̱ säya mma̱ hanja na̱ ra̱ hya̱ bi̱ nxännba̱te ra̱ Jesús. Guehya yø ja̱'i̱ hi̱mbi̱ n'u̱ni̱ xta̱ nda̱nne ra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ ya. 'Nɛ̱ hi̱mbi̱ da̱nnebi rá̱ da̱hmu̱. Xquet'a̱ hi̱mbi̱ n'u̱ni̱ ngue xta̱ ma ma̱marcabi yø dɛ̱, ogue yø 'yɛ. Dá̱ nu̱gä ya yø ja̱'i̱ p'ʉya ngue ma̱hømbi̱ m'mʉi, 'nɛ̱ 'dap'ʉ bi̱ nts'ʉt'abiui ra̱ Cristo n'na ma̱hua̱hi̱ njɛya. \v 5 Guehya yø ja̱'i̱ rá̱ mʉdi bi bɛ̱nna̱te ya. Pɛ nu̱'ʉ mi̱'da yø ánima hi̱nga̱ 'bexpi bɛ̱nna̱te'ʉ, sinoque ja bi bɛ̱nna̱te 'mø mi̱ gua'a̱ n'na ma̱hua̱hi̱ njɛya. \v 6 Ra̱ mmɛ̱nthi̱ bi̱ nthɛui yø ja̱'i̱ di̱ nthɛui rá̱ nja̱pi̱ Oja̱ ngue rá̱ mʉdi di bɛ̱nna̱te. Guehya da̱ gohi ngue yø mmäcja̱ da̱ da̱nne Oja̱ co 'nɛ̱hra̱ Cristo da̱ da̱nne. 'Nɛ̱ 'dap'ʉ di nts'ʉt'abiui ra̱ Cristo n'na ma̱hua̱hi̱ njɛya. Guehya yø ja̱'i̱ hi̱nda̱ tho'a̱ rá̱ nyondi̱ ra̱ nda̱te di̱ nja ya. \p \v 7 Nu̱'mø mi̱ gua'a̱ n'na ma̱hua̱hi̱ njɛya p'ʉya, bi̱ ma ma̱thøgue ra̱ zithu̱ p'ʉ ofädi. \v 8 Ma̱hømbi̱ ma da̱ hyätyø ja̱'i̱ 'bʉi gä rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi. Gue'ʉ yø ja̱'i̱ gui̱ nhu̱ti̱ ngue ra̱ Gog 'nɛ̱hra̱ Magog. Bi̱ ma di pɛtyø ja̱'i̱ ngue da̱ 'yørpa̱bi̱ ra̱ tu̱nhni̱ Oja̱. Pɛ ma̱ndøngu̱ dyø ja̱'i̱ bi pɛti, tengu̱tho ga̱ngu̱ yø 'bomu̱ dehe p'ʉ ja ra̱ ja̱the. \v 9 Bá̱ nangyø ja̱'i̱ gä rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi. Bi̱ mäsra̱ dani̱hni̱ 'bʉhyø ja̱'i̱ Oja̱. Guehna̱ ra̱ hni̱ni̱ di̱ ma̱ Oja̱ na̱. Pɛ bi 'yøt'Oja̱ p'ʉya ngue bá̱ tähyø sibi ma̱hɛ̱ts'i̱. Bi juadi bi 'yu̱di̱ gätho yø nsʉiui. \v 10 Nu̱na̱ ra̱ zithu̱ xi hyätyø ja̱'i̱ p'ʉya, bi thørbʉ ja ra̱ zabi da̱nzø conna̱ sibi ngue ra̱ asufre. Guehna̱ ra̱ zabi xi thøtra̱ nda̱te ts'ozu̱'ɛ̱ na̱ p'ʉya co 'nɛ̱'a̱ ra̱ fɛhni̱ pønga̱hya̱ xi thørbʉ. Nu̱p'ʉ bi thørbʉya, ra̱ pa ra̱ xu̱i̱ ja da̱ ma ma̱'ʉni̱ p'ʉ para za̱ntho. \s1 --------- \p \v 11 Dá̱ nu̱gä n'na ra̱ t'axa̱ nthu̱ts'i̱ ngue ja hu̱p'ʉ Oja̱. Pɛ nu̱p'ʉ hu̱ Oja̱ p'ʉya, ra̱ häi 'nɛ̱hra̱ c'ama̱hɛ̱ts'i̱, gä bi̱ m'mɛrpʉtho, ya hi̱nha ma̱mbi̱ nɛ̱qui̱. \v 12 Dá̱ nu̱gä yø ánima p'ʉya ngue 'bʉp'ʉ 'bʉ Oja̱, di̱ ngüɛ di̱ nnoho, gä 'bʉp'ʉ. Bi̱ ma nsots'i yø libro p'ʉya. Co 'nɛ̱'a̱ ma̱n'na ra̱ libro bi̱ ma nsots'i, gue'a̱ ra̱ libro ngue mma̱ to gä bi̱ nthɛui ra̱ 'da'yo te. Nu̱'ʉ yø ánima p'ʉya, bi tha̱spa̱bi̱ ra̱ güɛnda te xí̱ n'yo. Porque nu̱ te gä xa̱ 'yøtyø ja̱'i̱, gä nt'ot'i p'ʉ ja yø libro. \v 13 'Bʉp'ʉ yø ánima xa̱ ndu̱p'ʉ ja yø ja̱the. Nu̱ hangu̱ yø ánima xa̱ ndu̱, gä 'bʉp'ʉ. Gä bi tha̱spa̱bi̱ ra̱ güɛnda te xa̱ 'yøt'e n'na ngu̱ n'na. \v 14 Ya hi̱nda̱ du̱ yø ja̱'i̱, sinoque di̱ m'mʉp'ʉ ja ra̱ castigo ɛ̱ntho ra̱ zabi di̱ nc'uats'i conna̱ sibi, gue'a̱ rá̱ yondi̱ ra̱ nda̱te'a̱ p'ʉya. \v 15 Nu̱ to gä hi̱mbi̱ thi̱nnba̱bi̱ yø thu̱hu̱ ngue da̱ nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ libro ngue mma̱ to di̱ nthɛui ra̱ 'da'yo te, gä bi thørbʉ ja ra̱ zabi di da̱nzø. \s1 --------- \c 21 \p \v 1 M'mɛfa p'ʉya, dá̱ nu̱gä ra̱ 'da'yo c'ama̱hɛ̱ts'i̱ 'nɛ̱hra̱ 'da'yo häi. Nu̱'a̱ ra̱ c'ama̱hɛ̱ts'i̱ mi̱ ja m'mɛt'o 'nɛ̱hra̱ häi mi̱ ja m'mɛt'o, bi̱ m'mɛrpʉtho. A nu̱ yø ja̱the mi̱ ja, xquet'a̱ gä bi̱ m'mɛrpʉ. \v 2 Nu̱gä drá̱ Xuua, dá̱ nu̱gä ra̱ ma̱ca̱ da̱ni̱hni̱ ngue ra̱ 'da'yo Jerusalén bí 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ bí 'bʉ Oja̱. Xi̱ nhoqui tengu̱tho n'na ra̱ novia 'mø xa̱ nhoqui ngue da̱ mɛ rá̱ ndø. \v 3 Dá̱ øcä n'na ra̱ hya̱ bí 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ p'ʉya, pɛ ra̱ ndøts'ɛdi ga̱ 'yɛ̱na̱: \p ―A nu̱yá, nu̱na̱ Oja̱ 'dap'ʉ 'bʉhmi̱ yø ja̱'i̱ na̱ya. 'Nɛ̱ gue'ʉ yø ja̱'i̱ Oja̱'ʉ. Yø ja̱'i̱ p'ʉya, nu̱na̱ Oja̱ guehna̱ yø Oja̱ na̱. \v 4 Nu̱na̱ Oja̱, da̱ du̱jpa̱bi̱ yø guidä yø ja̱'i̱ mi̱ ja m'mɛt'o. Ya hi̱nda̱ du̱ yø ja̱'i̱. Ya hi̱ndi̱ nzoni̱, ya hi̱ndi̱ nya̱ du̱mmʉi. Ya hi̱ndi̱ hyɛ̱nni̱. Porque nu̱ hangu̱ ra̱ n'ʉ mi̱ ja m'mɛt'o, gä bi zɛp'ʉ. \p \v 5 Nu̱na̱ Oja̱ hu̱p'ʉ ja rá̱ nthu̱ts'i̱ p'ʉya, bi 'yɛ̱na̱: \p ―Nu̱yá, ya dá̱ øt'ä ngue gä bi gom'dan'yo te mi̱ ja m'mɛt'o ya ―bi' yɛ̱na̱. \p Ma̱hømbi̱ nya̱ p'ʉya, bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Da̱mi̱ cuatra̱ sʉcua̱ ya yø hya̱ ga̱ mma̱ngä ya. Porque nu̱ya yø hya̱ dí̱ mma̱ngä, gä ma̱jua̱ni̱. Guehya sä ngue gui 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ya yø hya̱ dí xi'i ya ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 6 Ma̱hømbi̱ 'yɛ̱ngbʉya: \p ―Ya bi̱ nja'a̱ te gä mi̱ ja ngue di̱ nja ya. A nu̱gä dí 'bʉi para za̱ntho. Porque ya nmi̱ 'bʉcä p'ʉ bá̱ fʉdi bá̱ nja yø cosa ja ya. Da̱ guehya nu̱ yø cosa i ja, jap'ʉ rá̱ nzɛgui, pɛ nu̱gä ga̱ sigue ga̱ m'mʉi para za̱ntho. A nu̱yá, nu̱ to tu̱the, nu̱p'ʉ pøhra̱ dehe ngue ra̱ 'da'yo te, ga̱ japi da̱ zitho, hi̱nte da̱ gu̱t'i̱. \v 7 Ngu̱na̱ ga̱ ørpe to da̱ bøni̱ ngue da̱ da̱pra̱ nts'o i ja. Gue'a̱ da̱ gohi ngue ma̱ ba̱si̱'a̱. Nu̱gä p'ʉya, gueque drá̱ Oja̱ gra̱ ja̱'i̱. \v 8 Pɛ yø ja̱'i̱ ngue su̱ da̱ zä ra̱ n'ʉ conná̱ ngueque, da̱ gue'ʉ bi hyɛp'ʉ ma̱ hya̱, yø ts'oc'ɛ̱i̱, yø hyote, yø 'yots'om'mäi, yø 'yɛ̱te, 'nɛ̱'ʉ tha̱nne yø da̱hmu̱, gätho yø ma̱mbɛthani̱, guehya di tocabi da̱ map'ʉ ja ra̱ zabi di̱ nc'uats'i ngue di da̱nzø conna̱ asufre ya. Gue'a̱ rá̱ yondi̱ ra̱ nda̱te'a̱ p'ʉya. \s1 --------- \p \v 9 Bá̱ ɛ̱'a̱ n'na'ʉ yoto yø anxɛ mi̱ thɛyø mohi ngue yu̱'ʉ yoto yø nda̱te di̱ nja, bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Bí 'yɛ̱cua ya. Ga̱ u̱t'a̱'i̱ ra̱ novia, rá̱ xisu ra̱ Dɛ'yo. \p \v 10 Ra̱ Espíritu Santo bi pärca̱ ma̱ nthandi̱. Dá̱ nu̱ ngue ra̱ anxɛ bi zixca̱gui̱ p'ʉ bí ja n'na ra̱ da̱nyu̱ni̱ xa̱ndønhɛ̱ts'i̱. Ja dá̱ nu̱gä p'ʉ ra̱ ma̱ca̱ da̱ni̱hni̱ Jerusalén ngue bí 'yɛ̱ ma̱hɛ̱ts'i̱ bí 'bʉ Oja̱. \v 11 Nu̱na̱ ra̱ da̱ni̱hni̱ p'ʉya di yoxni̱, porque ja 'bʉp'ʉ Oja̱. Nu̱'a̱ gui yoxni̱, tengu̱tho gui yoxni̱ yø do ma̱zihotho, tengu̱ yø do ngue ra̱ jaspe. Nthandi̱tho asta̱ mbo ra̱ hni̱ni̱, porque ra̱ hni̱ni̱, ja tengu̱tho ra̱ xito ngue thotrá̱ nthandi̱ ra̱ ja̱'i̱. \v 12 Nu̱na̱ ra̱ hni̱ni̱ p'ʉya, gä ra̱ ja̱do rá̱ nya̱ni̱. 'Nɛ̱ xa̱nhɛ̱ts'i̱ ra̱ ja̱do n'youi. Ja 'dɛ'ma̱ yoho yø goxthi. N'na ngu̱ n'na yø goxthi p'ʉya, 'bäi 'da'a̱ n'na ra̱ anxɛ. Nu̱p'ʉ ja yø goxthi p'ʉya, nt'ot'i p'ʉ yø thu̱hu̱'ʉ 'dɛ'ma̱ yoho yø ts'ʉnt'ʉ ra̱ Israel. \v 13 Nu̱p'ʉ ja rá̱ hyo ra̱ hni̱ni̱ ngue ni̱ bøxyadi, ja hyu̱ yø goxthi. Nu̱p'ʉ ja rá̱ hyo ra̱ hni̱ni̱ ni̱ gohi ngue norte, ja hyu̱ yø goxthi. Nu̱p'ʉ ja rá̱ hyo ra̱ hni̱ni̱ ni̱ gohi ngue sur, ja hyu̱ yø goxthi. Nu̱p'ʉ ja rá̱ hyo ra̱ hni̱ni̱ ni̱ hyʉ ra̱ hyadi, ja hyu̱ yø goxthi. \v 14 Nu̱'a̱ ra̱ ja̱do di thɛ̱sra̱ hni̱ni̱ p'ʉya, nu̱p'ʉ bá̱ fʉdi, n'youi 'dɛ'ma̱ yoho yø do ngue brá̱ bɛbo. N'na ngu̱ n'na'ʉ yø do, nt'ot'i p'ʉ yø thu̱hu̱'ʉ 'dɛ'ma̱ yonc'ɛ̱i̱ yø representante ra̱ Dɛ'yo. \p \v 15 Nu̱na̱ ra̱ anxɛ bi zocä p'ʉya, ha̱ n'na ra̱ t'o ngue ra̱ oro ngue di 'yɛnna̱ da̱ni̱hni̱. Co 'nɛ̱hyø goxthi da̱ 'yɛnnbi̱, conna̱ ja̱do di thɛ̱sra̱ hni̱ni̱ da̱ 'yɛni̱. \v 16 Ra̱ da̱ni̱hni̱ p'ʉya, ja goho yø ts'a̱t'i̱, gä 'da'igu̱ ga̱ njʉnni̱ gä goho yø hyo. Ra̱ anxɛ p'ʉya bi 'yɛnna̱ da̱ni̱hni̱ conna̱ t'o i ha̱. Nu̱'a̱ bi zʉhra̱ t'ɛni̱ 'mø mi̱ 'yɛni̱, yo ma̱hua̱hi̱ 'nɛ̱ yo ciento kilómetro ga̱ njʉnni̱ ra̱ hni̱ni̱. Gä 'da'igu̱ ga̱ njʉnni̱ gä goho yø hyo. Co 'nɛ̱'a̱ ga̱ nhɛ̱ts'i̱ yø ngu̱, gä 'da'igu̱. \v 17 Mi̱ 'yɛnna̱ ja̱do di thɛ̱sra̱ da̱ni̱hni̱ p'ʉya, tengu̱tho yø t'ɛni̱ yø ja̱'i̱ di 'yoni̱, njarbʉtho ra̱ t'ɛni̱ bi 'yøtra̱ anxɛ. Bi zʉ'i hya̱te ma̱goho metro ra̱ t'ɛni̱. \p \v 18 Nu̱na̱ ra̱ ja̱do di thɛ̱sra̱ hni̱ni̱ p'ʉya, gä gue'ʉ yø do ma̱zihotho ni̱ hu̱ ngue ra̱ jaspe n'youi. Ra̱ hni̱ni̱ p'ʉya gä ra̱ oro, pømhyats'i ra̱ hni̱ni̱ tengu̱tho ra̱ xito. \v 19 Nu̱'ʉ yø do brá̱ n'youi ra̱ ndʉcja̱do, ma̱zihotho yø do n'youi. 'Dama̱ 'dan'yo yø cʉhʉ yø døni̱ n'youi. Nu̱'a̱ rá̱ mʉdi ra̱ do, ra̱ dospi ni̱ hu̱ ngue ra̱ jaspe. Nu̱'a̱ rá̱ yoho ra̱ do, ra̱ c'anga̱ do ni̱ hu̱ ngue ra̱ zafiro. Nu̱'a̱ rá̱ hyu̱ ra̱ do, ra̱ 'boc'angui̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ ágata. Nu̱ rá̱ goho ra̱ do, ra̱ jʉxhmu̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ esmeralda. \v 20 Nu̱'a̱ rá̱ cʉt'a ra̱ do, ra̱ mɛgo ra̱ do, ma̱ ua̱nts'i̱ ra̱ t'axi ni̱ hu̱ ngue ra̱ ónice. Nu̱'a̱ rá̱ 'dato ra̱ do, ra̱ thɛnga̱ do ni̱ hu̱ ngue ra̱ cornalina. Nu̱'a̱ rá̱ yoto ra̱ do, ra̱ c'axt'i ni̱ hu̱ ngue ra̱ crisólito. Nu̱'a̱ rá̱ hya̱to ra̱ do, ra̱ jʉxhmu̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ berilo. Nu̱'a̱ rá̱ gʉto ra̱ do, ra̱ c'axt'i ni̱ hu̱ ngue ra̱ topacio. Nu̱'a̱ rá̱ 'dɛt'a ra̱ do, xa̱ nc'ammi̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ crisoprasa. Nu̱'a̱ rá̱ 'dɛ'ma̱'da ra̱ do, ra̱ c'angui̱ ni̱ hu̱ ngue ra̱ jacinto. Nu̱'a̱ rá̱ 'dɛ'ma̱ yoho ra̱ do, ra̱ 'bojʉpoi ni̱ hu̱ ngue ra̱ amatista. \v 21 A nu̱'ʉ 'dɛ'ma̱ yoho yø goxthi p'ʉya, gä ra̱ perla'ʉ 'dɛ'ma̱ yoho yø ju̱t'i̱. N'na ra̱ perla bi zits'i n'na ngu̱ n'na yø ju̱t'i̱. Nu̱'ʉ yø caye ra̱ da̱ni̱hni̱ gä ra̱ oro. Pømhyats'i yø caye tengu̱tho ra̱ xito. \p \v 22 Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱, hi̱nte ni̱ ni̱ja̱ dá̱ nu̱gä p'ʉ. Porque nu̱na̱ Oja̱ ma̱ Hmu̱hʉ jasɛ rá̱ ts'ɛdi, guehna̱ 'bʉi gä rá̱ ngʉni̱ ra̱ hni̱ni̱ na̱. Da̱ guehra̱ Dɛ'yo p'ʉya, xquet'a̱ 'bʉi gä rá̱ ngʉni̱ ra̱ hni̱ni̱. \v 23 Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱, ya hi̱mma̱ hyoni̱ p'ʉ rá̱ nyot'i ra̱ hyadi, ogue rá̱ nyot'i ra̱ za̱na̱ di yorbʉ. Porque Oja̱ co 'nɛ̱hra̱ Dɛ'yo, gue'ʉ di yot'i gä rá̱ ngʉni̱ ra̱ hni̱ni̱'ʉ. \v 24 Nu̱'a̱ ra̱ nyot'i bi̱ nɛ̱xpʉ ja ra̱ da̱ni̱hni̱, gue'a̱ nnøpa̱ nyot'i yø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ ja yø nación. Nu̱'ʉ yø da̱st'abi 'bʉi gä rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi, nu̱ te gäma̱ cosa pɛts'i, gä pɛnhni̱, ní̱ map'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ ngue ma̱däpi Oja̱. Porque nu̱'a̱ te ma̱t'u̱nni̱ Oja̱, gue'a̱ ga̱ nda̱nne Oja̱ yø ja̱'i̱'a̱. \v 25 Nu̱'ʉ yø goxthi jap'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱, hangu̱ ra̱ pa nsoqui. Porque ya hi̱n'yʉ p'ʉ ra̱ xu̱i̱. \v 26 Nu̱ hangu̱ yø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ ja yø nación, nu̱ te gä pɛts'i, gä ha̱xpʉ ja ra̱ da̱ni̱hni̱ ngue ma̱däpi Oja̱, porque gue'a̱ ga̱ nda̱nne Oja̱ yø ja̱'i̱'a̱. \v 27 Nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱, ya hi̱n tema̱ nts'o da̱ ma ma̱cʉt'i p'ʉ. Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ xa̱nts'o te ga̱ 'yo, ya hi̱nda̱ yʉrbʉ'a̱. Ni̱ xi̱nga̱ gue'ʉ yø ja̱'i̱ mma̱nna̱ fɛhni̱ da̱ yʉrbʉ. Nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ da̱ ma ma̱cʉt'i p'ʉ, gue'ʉ yø ja̱'i̱ nt'ot'ibi yø thu̱hu̱ p'ʉ ja ra̱ libro ca̱ ra̱ Dɛ'yo. Porque nu̱na̱ ra̱ libro na̱, ja nt'ot'i p'ʉ yø thu̱hu̱ ya yø ja̱'i̱ di̱ nthɛui ra̱ 'da'yo te. \s1 --------- \c 22 \p \v 1 M'mɛfa p'ʉya, ma̱hømbi̱ 'yu̱rca̱gui̱ ra̱ anxɛ p'ʉ ja rá̱ nhu̱di̱ Oja̱ co 'nɛ̱hra̱ Dɛ'yo, ja bí pøp'ʉ n'na ra̱ ndø hogdehe di u̱nna̱ 'da'yo te. Di yoxni̱ ra̱ dehe tengu̱ gui yotra̱ xito. \v 2 Nu̱na̱ ra̱ da̱caye jap'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱, ma̱de ra̱ caye o rá̱ 'yu̱ ra̱ dehe. 'Da'a̱ n'na nguadi yø hyo ra̱ dehe p'ʉya, 'bäp'ʉ yø za di u̱nna̱ 'da'yo te. 'Dɛ'ma̱ yondi̱ zʉdi ngue n'na jɛya. Porque n'nashna̱ ngu̱ n'nashna̱ zʉdi. Nu̱'ʉ yø xi ra̱ za p'ʉya, gue'a̱ ra̱ nt'øthe ua ja ra̱ xi̱mhäi'a̱. \v 3 Hi̱nja̱m'mø tema̱ nts'o di̱ njap'ʉ ngue di̱ nja ra̱ castigo. Porque Oja̱ co 'nɛ̱hra̱ Dɛ'yo, nu̱p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ ja rá̱ nhu̱di̱ p'ʉ. Nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ Oja̱ p'ʉya, ja 'bʉp'ʉ ngue tha̱nne. \v 4 Nu̱ya yø ja̱'i̱ ya, dá̱ nu̱rpa̱ rá̱ hmi̱ Oja̱, 'nɛ̱ nt'ot'ibi rá̱ thu̱hu̱ Oja̱ p'ʉ ja yø dɛ̱ yø ja̱'i̱. \v 5 Ya hi̱n'yʉ ra̱ xu̱i̱ p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱. Yø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ, ya hi̱ngui̱ honyø lámpara di̱ nyot'i. Ni̱ xi̱ngra̱ hyadi di honi̱ ngue di yorpi. Porque guehna̱ Oja̱ yø nyot'i yø ja̱'i̱. A nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ 'bʉp'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱, gue'ʉ di̱ nda̱st'abi hangu̱ ra̱ pa'ʉ. \s1 --------- \p \v 6 Nu̱na̱ ra̱ anxɛ p'ʉya bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Nu̱ya yø hya̱ ja ua, gä ma̱jua̱ni̱ ya. Da̱ zä gui 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ gätho ya yø hya̱ ya. Nu̱na̱ ra̱ Hmu̱ ma̱ Oja̱hʉ, nu̱'mø yø pa xa̱thogui, xa̱ bɛ̱nnba̱bi̱ yø pønga̱hya̱ ya yø hya̱ bi̱ ma̱. Pɛ nu̱ ra̱ ora ja p'ʉya, nu̱na̱ ra̱ hya̱ ja ngue di̱ nja n'na zihma̱ntho, guesɛ rá̱ anxɛ Oja̱ bá̱ pɛnhya ngue da̱ xipyø mɛfi Oja̱ ya yø hya̱ ja ua. \p \v 7 Nu̱na̱ ra̱ Jesús bi 'yɛ̱na̱: \p ―N'na zihma̱ntho 'mø dá̱ ɛ̱cä ―bi 'yɛ̱na̱. \p Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui yø ja̱'i̱ da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ na̱ ra̱ hya̱ ja ua, 'nɛ̱ da̱ 'yøt'ya yø hya̱ nt'ot'i ra̱ libro ja ua. \p \v 8 Nu̱gä drá̱ Xuua, go dá̱ øcä ya yø hya̱ ja ua. Nu̱ te dá̱ nu̱, gue'a̱ ra̱ hya̱ nt'ot'i'a̱. Høntho dá̱ øde 'nɛ̱ da̱ nu̱'a̱ te ja ngue ga̱ nnu̱, dá̱ nda̱ntyøhmu̱ p'ʉya ngue di̱ nne xca̱ tha̱nne ra̱ anxɛ bi 'yu̱rca̱gui̱ ya yø hya̱ dá̱ nu̱. \v 9 Pɛ ra̱ anxɛ bi 'yɛ̱ngui̱: \p ―Hi̱n'na̱, ogui tha̱nnegui. Porque xquet'a̱ rá̱ mɛfithogä Oja̱ tengu̱tho'i ngue rá̱ mɛfi'i Oja̱. Co 'nɛ̱'ʉ ni̱ cu̱ mma̱mbrá̱ hya̱ Oja̱, co 'nɛ̱'ʉ yø ja̱'i̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱ na̱ ra̱ hya̱ na̱ 'nɛ̱ di ho da̱ 'yøt'e te gäma̱ hya̱ nt'ot'i ra̱ libro ja ua, gä yø mɛfitho Oja̱. A nu̱'i̱, da̱mi̱ tha̱nne Oja̱ ―bi 'yɛ̱ngui̱. \p \v 10 Pɛ ma̱hømbi̱ 'yɛ̱ngui̱: \p ―'Yogui co'mra̱ hya̱ nt'ot'i ra̱ libro ja ua. Porque ma̱n'na ni̱ guatra̱ pa di̱ nja ya yø hya̱ nt'ot'i ua. \v 11 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue nne di siguetho rá̱ nts'oc'ɛ̱i̱, ya di siguehma̱ rá̱ nts'oc'ɛ̱i̱ 'mø ―ɛ̱na̱―. Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ di ho da̱ 'yøtra̱ nts'o, ya di siguehma̱ da̱ 'yøtra̱ nts'o 'mø ―ɛ̱na̱―. Pɛ nu̱ ra̱ ja̱'i̱ di ho da̱ 'yøtra̱ nho, di siguehma̱ da̱ 'yøtra̱ nho. A nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ya xa̱ u̱nná̱ mmʉi Oja̱, di siguehma̱ da̱ dɛn'Oja̱, 'yonja̱m'mø di hɛgui. \p \v 12 Ra̱ Jesús ma̱hømbi̱ 'yɛ̱na̱: \p ―A nu̱yá, n'na zihma̱ntho 'mø dá̱ ɛ̱cä. Ga̱ ma ha̱nnba̱bi̱ yø nzäbi n'na ngu̱ n'na yø ja̱'i̱ ngue ga̱ ju̱t'i̱. Ogue xa̱nho, ogue xa̱nts'o te xa̱ 'yøt'e, gue'a̱ yø nzäbi̱ da̱ hya̱n'a̱. \v 13 A nu̱gä dí 'bʉi para za̱ntho, porque ya nmi̱ 'bʉcä p'ʉ bá̱ fʉdi bá̱ nja yø cosa ja ya. Da̱ guehya, nu̱ yø cosa ja ya, jap'ʉ rá̱ nzɛgui, pɛ nu̱gä ga̱ sigu ga̱ m'mʉi para za̱ntho. \p \v 14 Ra̱ mmɛ̱nthi̱ bi̱ nthɛui ra̱ ja̱'i̱ da̱ menyø he ngue hangu̱ ra̱ pa xta̱ nt'axi. Porque guehya yø ja̱'i̱ di̱ njapi da̱ zaprá̱ ndät'ä ra̱ za di u̱nna̱ 'da'yo te ya. 'Nɛ̱ di̱ njapi da̱ yʉrbʉ ja ra̱ da̱ni̱hni̱. \v 15 Pɛ nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ hi̱mbi̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ya yø hya̱ ja ua, da̱ gop'ʉ thi'ʉ. Yø 'yɛ̱te, yø 'yots'om'mäi, yø hyote, da̱ guehyø ja̱'i̱ tha̱nne yø da̱hmu̱, 'nɛ̱hyø ma̱mbɛthani̱, gä da̱ go'a̱ thi. \p \v 16 Ra̱ Jesús ma̱hømbi̱ 'yɛ̱na: \p ―Nu̱gä drá̱ Jesús, dá̱ pɛnhnä ma̱ anxɛ bi̱ ma̱nya yø hya̱ ja ua, n'namhma̱ da̱ sifi gätho yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ di̱ mpɛti ndap'ʉ bi zä. Go guecä rá̱ mbom'mɛtogä ra̱ David, 'nɛ̱ go guecä'a̱ ra̱ da̱sø bí pøx'mø xu̱di̱ di da̱yot'i rá̱ thai ―bi 'yɛ̱na̱. \p \v 17 Nu̱'a̱ ra̱ Espíritu Santo co 'nɛ̱hrá̱ xisu ra̱ Dɛ'yo, i ɛ̱na̱ n'na ngu̱ n'na: \p ―Bá̱ ɛ̱hɛ̱. \p A nu̱ to gätho øhya yø hya̱ ja ua, xquet'a̱ jatho da̱ 'yɛ̱na̱: \p ―Bá̱ ɛ̱hɛ̱ ―da̱ 'yɛ̱na̱. \p Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ tu̱the, dá̱ ɛ̱hɛ̱ da̱ zidra̱ dehe nu̱na̱ di u̱nna̱ 'da'yo te. Hi̱nte da̱ gu̱t'i̱. \p \v 18 Nu̱ to gä øde hanja na̱ rá̱ hya̱ Oja̱ nt'ot'i ra̱ libro ja ua, da̱mi̱ 'yøhmʉ xa̱nho hanja na̱ ra̱ hya̱ na̱. Nu̱ to da̱ hyu̱ts'i̱ zits'ʉ ra̱ hya̱ ja ua, xquet'a̱ Oja̱ da̱ hyu̱spa̱bi̱'a̱ ra̱ nda̱te nt'ot'i ra̱ libro ja ua. \v 19 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ hya̱qui̱ zits'ʉ ya yø hya̱ nt'ot'i ra̱ libro ja ua, xquet'a̱ da̱ hya̱jpa̱bi̱ Oja̱ rá̱ thu̱hu̱ ra̱ ja̱'i̱ p'ʉ ja ra̱ libro nt'ot'i yø thu̱hu̱ yø ja̱'i̱ di̱ nthɛui ra̱ 'da'yo te. Ya hi̱ndi̱ njapra̱ ja̱'i̱ di̱ m'mʉp'ʉ ja ra̱ ma̱ca̱ da̱ni̱hni̱ mma̱nna̱ libro ja ua. \p \v 20 Nu̱'a̱ mma̱nya yø hya̱ ja ua, i ɛ̱na̱: \p ―N'na zihmantho 'mø dá̱ ɛ̱cä ―i ɛ̱na̱. \p Xa̱nho ngue ngu̱'a̱ di̱ nja. Bá̱ ɛ̱hɛ̱ grá̱ Hmu̱ Jesús. \p \v 21 A nu̱yá, nu̱na̱ ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo, di ja̱pi̱ gätho'a̱hʉ. Da̱ ngu̱t'a̱tho.