\id JAS \h Ra̱ Santiago \toc1 Ja ua ra̱ carta bi 'yo'tra̱ Santiago. \toc2 Ra̱ Santiago \toc3 Stg. \mt1 Ra̱ Santiago \mt2 Ja ua ra̱ carta bi 'yo'tra̱ Santiago. \c 1 \p \v 1 Nu̱gä drá̱ Santiago, rá̱ mɛfigä Oja̱, 'nɛ̱ rá̱ mɛfigä ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo. Da̱di zɛnguagä'ʉ ma̱ cu̱ ngue yø mbom'mɛtojʉ ra̱ Israel, nu̱'ʉ 'bʉi ndap'ʉ bi zä gä rá̱ ngʉni̱ nxi̱mhäi. \s1 --------- \p \v 2 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, da̱mi̱ johyahʉ ngue'mø 'dama̱ 'dan'yo ma̱n'ʉ guí sähʉ. \v 3 Porque guí pa̱hmʉ ngue nu̱'mø guí sähʉ ra̱ n'ʉ, 'nɛ̱ hi̱mbi̱ nts'onni̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ i ja, ya ma̱n'natho gui sɛti te guí thohmʉ 'mø. \v 4 Da̱mi̱ sɛti xa̱ndønho te guí thohmʉ, n'namhma̱ ngue ma̱n'na di̱ ndʉ ni̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ p'ʉya, hi̱nte da̱ t'ɛ̱mbi̱ ngue di 'bɛdi. \v 5 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue hi̱ngui̱ pa̱di̱ ha di japi te thogui, da̱ 'yäp'a̱ Oja̱ ngue da̱ mäts'i. A nu̱na̱ Oja̱ da̱ xännbi̱ ha di japi. Nu̱na̱ Oja̱ ɛ̱mmɛ̱i̱ di ho di̱ mfäxte, hi̱ngui̱ ɛ̱na̱ ngue hi̱n'na̱. \v 6 Pɛ nne da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue Oja̱ da̱ mäts'i, 'yo di yobɛ̱ni̱. Porque nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue hi̱nga̱ n'nat'a̱ mbɛ̱ni̱, ni̱ maua, ni̱ manʉ rá̱ n'yomfɛ̱ni̱, øt'e tengu̱tho ra̱ ja̱the 'mø ɛnna̱ nda̱hi̱. \v 7 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue yobɛ̱ni̱, nu̱na̱ Oja̱ hi̱nte di u̱nni̱. \v 8 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue n'na ra̱ hya̱ da̱ zänni̱, 'nɛ̱ yobɛ̱ni̱, hi̱nja̱m'mø di ti̱nná̱ mmʉi ndana̱ gue'a̱ ɛda̱ 'yøt'e. \s1 --------- \p \v 9 A nu̱ ra̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue hyoya, t'ɛ̱mbi̱ ngue hi̱nte di̱ mu̱ui, pɛ di johya hma̱ha̱. Porque Oja̱ ɛ̱mbi̱ ngue di̱ mu̱ui ra̱ hyoya. \v 10 Pɛ nu̱ ra̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue ra̱ mmɛ̱mmɛti, di johya hma̱ha̱ 'mø bi di̱nná̱ mmʉi ngue nu̱'a̱ rá̱ mɛ̱nyu̱ i ja, hi̱nte di̱ mu̱ui p'ʉ ja rá̱ hmi̱ rá̱ dä Oja̱. Porque gätho yø mmɛ̱mmɛti da̱ thotho. Ya guí̱ nnu̱hʉ yø paxi 'mø bi̱ ndøni̱, hi̱nga̱ ya'a̱ ra̱ pa hät'i. \v 11 Nu̱'a̱ ga̱ mpa ra̱ hyadi 'mø ma̱ pa, ra̱ paxi da̱ 'yot'i, ya da̱ dährá̱ døni̱, ya di̱ m'mɛ'a̱ te ga̱nho. Njarbʉtho ra̱ mmɛ̱mmɛti 'mø di xa̱ndra̱ mɛ̱nyu̱ ya ngue nnepe xa̱ngu̱ di̱ nja, pɛ nu̱'mø bi du̱, da̱ zotrá̱ mɛ̱nyu̱ xa̱ xa̱ndi̱. \s1 --------- \p \v 12 Ra̱ mmɛ̱nthi̱ di̱ nthɛui ra̱ ja̱'i̱ da̱ zɛti hangu̱ ra̱ n'ʉ da̱ thogui. Porque nu̱'a̱ da̱ zɛti te thogui, mma̱n'Oja̱ ngue para za̱ntho 'dap'ʉ di̱ m'mʉhmi̱. Guehna̱ di ya̱rpa̱bi̱ Oja̱ ya yø ja̱'i̱ di̱ ma̱ Oja̱ co gätho yø mmʉi na̱ya. \v 13 Nu̱'mø te'o so rá̱ mmʉi ngue da̱ 'yøtra̱ nts'o, 'yo sä di ɛ̱na̱ ngue Oja̱ di bɛ̱nnba̱bi̱'a̱ ra̱ nts'o nne da̱ 'yøt'e. Porque Oja̱ hi̱ngui̱ so rá̱ mmʉi'a̱ ngue tema̱ nts'o da̱ 'yøt'a̱, 'nɛ̱ hi̱ndi̱ bɛ̱nnba̱bi̱ yø ja̱'i̱ ngue da̱ 'yøtra̱ nts'o. \v 14 N'na ngu̱ n'na yø ja̱'i̱, i sosɛ rá̱ mmʉi'a̱ ra̱ nts'o nne da̱ 'yøt'e. \v 15 Nu̱'mø ngue ya bi̱ nja'a̱ ra̱ nts'o so rá̱ mmʉi ra̱ ja̱'i̱ da̱ 'yøt'e, ya ra̱ ts'oqui bi 'yøtra̱ ja̱'i̱. Nu̱na̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue ra̱ 'yøt'its'oqui, ya ndø'ma̱te dra̱ castigo 'mø ngue di sigue. \p \v 16 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, nu̱'a̱ ra̱ nts'o so ni̱ mmʉi gui 'yøthʉ, 'yo sä guí ɛ̱mhmʉ ngue Oja̱ di bɛ̱n'na̱hʉ'a̱. \v 17 Porque nu̱'a̱ di 'dacjʉ Oja̱, gätho gue'a̱ ta̱te xa̱nho'a̱. Nu̱na̱ Oja̱ bá̱di̱ u̱n'a̱ ra̱ nho p'ʉya, gue'a̱ bi 'yøtyø nyot'i bí ja ma̱ya̱. Nu̱ya yø nyot'i ya, di pähyø hmi̱ ya, pɛ Oja̱ hi̱nha gui pä'a̱ te mma̱n'a̱, nu̱'a̱ mma̱, i̱ mma̱. \v 18 Nu̱'mø ma̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ na̱ ra̱ hya̱ ma̱jua̱ni̱, nu̱na̱ Oja̱ bá̱ sänni̱ ngue bi 'dacjʉ ra̱ 'da'yo te. Bi ziga̱hʉ p'ʉ 'bʉhyø ja̱'i̱ para ngue dyø mʉdi 'yɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ na̱. M'mɛfa p'ʉya, xa̱ngu̱ mi̱'da yø ja̱'i̱ da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ hya̱. \s1 --------- \p \v 19 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, nu̱'mø toni̱ ja̱'i̱ da̱ zo'a̱hʉ, da̱mi̱ 'yørpa̱hʉ ma̱su̱. Hante ngue gui̱ nya̱hʉ, 'be hya̱cra̱ güɛnda 'mø xa̱nho te guí̱ nne gui̱ mma̱mhmʉ, ogue hi̱n'na̱. Nu̱'mø guí̱ mbøcuɛhʉ, hya̱cra̱ güɛnda ngue'mø ni̱ 'yu̱p'ʉ gui̱ mbøcuɛhʉ, ogue hi̱n'na̱. \v 20 Porque nu̱ ra̱ ja̱'i̱ mbøcuɛ, hi̱ngui̱ øt'a̱ te ra̱ nho nnep'a̱ Oja̱ da̱ 'yøt'e. \v 21 Ja̱na̱ngue nu̱yá, da̱mi̱ hyɛhmʉ p'ʉ'a̱ te gä xa̱nts'o. 'Yo ni̱mantho guí øthʉ'a̱ te hi̱nga̱ njua̱ni̱. Da̱mi̱ hya̱hni̱ mmʉi gui 'yɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ na̱ ra̱ hya̱ bi̱ ma nthu̱hu̱ p'ʉ ja ni̱ mmʉihʉ. A nu̱na̱ ra̱ hya̱ na̱, ja rá̱ ts'ɛdi ngue da̱ ya̱n'na̱ ni̱ tehʉ. \p \v 22 Pɛ da̱mi̱ 'yøthʉ'a̱ te xän'na̱hʉ na̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱. 'Yo sä guí hä'ni̱ mmʉihʉ ngue gui 'yɛ̱na̱ ngue høntho gui 'yøxthohʉ ra̱ hya̱. Nu̱'á̱, hi̱n'na̱'a̱. \v 23 Nu̱'a̱ te'o høntho nne ngue da̱ 'yøde te mma̱nna̱ hoga̱ 'da'yo hya̱, 'nɛ̱ hi̱ngui̱ øt'a̱ te mma̱nna̱ hya̱, i øt'e tengu̱tho n'na ra̱ ja̱'i̱ hɛ̱trá̱ hmi̱ conna̱ hyɛ̱. \v 24 Nu̱'mø hɛ̱tra̱ hyɛ̱, i̱ nnu̱ rá̱ hmi̱, pɛ nu̱'mø bi gʉ ra̱ hyɛ̱ p'ʉya, ya di pu̱mbɛ̱ni̱ tengu̱ rá̱ hmi̱. \v 25 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ bi 'yɛ̱t'a̱ mmʉi xa̱ndønho'a̱ te ra̱ hya̱ di̱ ma̱nda Oja̱, hi̱mbi̱ pu̱mbɛ̱ni̱, nu̱ te øde i hma̱, i øt'e, guehna̱ ra̱ ja̱'i̱ di ja̱p'a̱ Oja̱ te ga̱ 'yo na̱. Porque ra̱ hya̱ di̱ ma̱nda Oja̱, ta̱te ngue xa̱ndønho, 'nɛ̱ nu̱ya yø ja̱'i̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱ te mma̱nna̱ ra̱ hya̱ na̱, guehya ho yø mmʉi ngue nne da̱ 'yøt'e te di̱ ma̱nda Oja̱ ya. \p \v 26 Nu̱ te'o gätho hi̱ngui̱ sa̱mmrá̱ ja̱ni̱ ngue xa̱nts'o ga̱ ya̱, 'yo sä di hätrá̱ mmʉi, da̱ 'yɛ̱na̱ ngue ra̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱. Nu̱na̱ ra̱ ja̱'i̱ na̱, ya säditho ngue tha̱nne Oja̱ na̱. \v 27 Nu̱na̱ Oja̱ ma̱ Papáhʉ, i̱ nne na̱ ngue nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ma̱jua̱ni̱ ngue ra̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱, da̱ 'yøt'e te rá̱ nsäui rá̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱. Da̱ 'yørpa̱bi̱ ra̱ 'bäxte yø ba̱si̱ hi̱njongui̱ 'bʉi. 'Nɛ̱ da̱ 'yørpa̱bi̱ ra̱ 'bäxte yø 'danxu̱ 'mø hi̱n'yʉ te da̱ hyoni̱. 'Nɛ̱ hi̱nda̱ 'yøtra̱ nts'o ga̱ 'yo yø ja̱'i̱ ua ja ra̱ xi̱mhäi. \s1 --------- \c 2 \p \v 1 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, ngue guí ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ na̱ ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo ma̱guesɛ, ya hi̱ngui̱ ho ngue'mø guí huanthohʉ to guí̱ nne gui̱ ma̱hmʉ. \v 2 Xi'mø da̱ yʉrbu̱ ha ga̱di̱ mpɛtihʉ n'na ra̱ mmɛ̱mmɛti di ha̱ n'na ra̱ mfo'yɛ ngue ra̱ oro, di he ra̱ u̱lu xa̱nho. Xquet'a̱ da̱ 'yʉt'a̱ n'na ra̱ hyoya hi̱nga̱ njua̱ni̱ rá̱ he. \v 3 'Nɛ̱ go guí̱ nnu̱ ma̱nsu̱hʉ na̱ ra̱ n'yohʉ xa̱nho rá̱ he p'ʉya, gui 'yɛ̱mphʉ p'ʉya: “Da̱mi̱ mi̱cua ja ra̱ nthu̱ts'i̱ xa̱nho”, gui 'yɛ̱mphʉ. Pɛ nu̱na̱ ra̱ hyoya p'ʉya, gui 'yɛ̱mphʉ na̱: “Nu̱'a̱'i̱ gá̱ 'bähnʉ, ogue da̱mi̱ mi̱cua häi”. \v 4 Xi'mø ngue ngu̱'a̱ gui 'yøthʉ, ya guí huantho to ga̱di̱ ma̱hmʉ 'mø. Ɛ̱̱ntho go guí̱ nts'ʉt'abihʉ ngue go gui sänhnʉ ndana̱ gue'a̱ ra̱ ja̱'i̱ di̱ mu̱ui, ndana̱ hi̱nte di̱ mu̱ui. Ya hi̱ngra̱ hoga̱ n'yomfɛ̱ni̱'a̱ p'ʉya. \p \v 5 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, nu̱na̱ Oja̱, ya xpa̱ huan'nʉ yø hyoya ua ja ra̱ xi̱mhäi, ngue nu̱'mø bi 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ Oja̱, ɛ̱ntho di̱ mmɛ̱mmɛti, hi̱nda̱ gue'a̱ ja xa̱ngu̱ rá̱ mɛ̱nyu̱. Porque nu̱ya yø hyoya, nu̱'a̱ ra̱ nho di u̱n'Oja̱ p'ʉ ha di̱ ma̱nda, go di tocabi ya. Guehna̱ ra̱ nho ma̱ ya̱t'i̱bi ya yø ja̱'i̱ di ma̱ Oja̱ co gätho yø mmʉi ya. \v 6 Pɛ nu̱'a̱hʉ ga̱di 'bɛrpa̱hʉ rá̱ sä yø hyoya. Go guí̱ nnu̱ ma̱nsu̱hʉ ya yø mmɛ̱mmɛti, conque guehya yø ja̱'i̱ di pʉc'a̱hʉ ya. Nu̱'mø hi̱ngá̱ 'yøthʉ'a̱ te di̱ ma̱nda ya, da̱ ma ma̱bɛnt'i̱'a̱hʉ, da̱ ts'ixa̱hʉ p'ʉ ja ra̱ ts'ʉt'abi. \v 7 Ya fa̱di̱ ngue guí ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ ra̱ Cristo. ¿Hanja ngue go guí̱ nnu̱ ma̱nhohʉ ya yø mmɛ̱mmɛti i ya̱ ma̱nts'o 'mø i hnøn'a̱ rá̱ ma̱ca̱ thu̱hu̱ na̱ ra̱ Cristo? \p \v 8 Nu̱p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro i̱ nt'ot'i p'ʉ ra̱ Ley i ta̱te ngue mi̱'da yø ley, i ɛ̱na̱: “Da̱mi̱ ma̱hni̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui tengu̱tho gni̱ ne ngue di̱ ma ma̱mma̱di̱'i̱”. Nu̱'mø ngue ma̱jua̱ni̱ guí øthʉ'a̱ te mma̱nna̱ ra̱ ley na̱, ya xa̱nho te guí øthʉ 'mø. \v 9 Pɛ nu̱'mø guí huantho yø ja̱'i̱ ga̱di̱ ma̱hmʉ, ya ra̱ ts'oqui guí øthʉ 'mø. Ya guí fɛsthohʉ'a̱ te mma̱mp'ʉ ja rá̱ ley Oja̱. \v 10 Xi'mø ngue n'na ra̱ ja̱'i̱ da̱ 'yøt'e gätho'a̱ te nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ ley, pɛ con n'na parte di 'bɛdi hi̱nda̱ 'yøt'e, ya fɛstho ra̱ ley. Ya sʉtho 'mø hi̱nte bi 'yøt'e te mma̱mp'ʉ ja ra̱ ley. \v 11 Porque guesɛ Oja̱ bi 'yɛ̱na̱: “'Yo grá̱ 'yots'om'mäi”. Ma̱høn'a̱ ɛ̱na̱: “'Yo grá̱ hyote”. A nu̱yá, nu̱'mø hi̱ngra̱ 'yots'om'mäi ra̱ ja̱'i̱, pɛ ra̱ hyote, ya fɛstho'a̱ te mma̱mp'ʉ ja ra̱ ley. \v 12 Gä ra̱ hya̱ ma̱nho gdi̱ nya̱hʉ. Nu̱'a̱ te guí øthʉ, da̱gue'a̱ te nnu̱ ma̱nho Oja̱ gui 'yøthʉ. Porque guí pa̱hmʉ ngue da̱ tha̱ts'a̱hʉ ra̱ güɛnda conna̱ 'da'yo ley bi zän'Oja̱ ngue di̱ n'yo yø ja̱'i̱ nu̱ya bi̱ nya̱ni̱. \v 13 A nu̱yá, nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue hi̱ndi huɛ̱crá̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui, hi̱nda̱ ma ma̱huɛ̱qui 'mø bi tha̱spa̱bi̱ ra̱ güɛnda. Pɛ nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue ja rá̱ nhuɛ̱ca̱te, nu̱'mø bi tha̱xra̱ güɛnda, hi̱nte di̱ njapi. \s1 --------- \p \v 14 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ɛ̱na̱ ngue ra̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ 'nɛ̱ hi̱n tema̱ nho di̱ nne da̱ 'yøt'e, ya säditho ngue ɛ̱na̱ ra̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ ja̱'i̱. ¿Ua da̱ zä di̱ nya̱nna̱ ja̱'i̱ ngue høntho da̱ 'yɛ̱na̱ ngue ja rá̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱? \v 15 Xi'mø ngue di 'bʉhma̱ cu̱ ngue ra̱ n'yohʉ ogue ra̱ xisu, hi̱n'yʉ ra̱ u̱lu da̱ hye, ogue hi̱n'yʉ te da̱ zi. \v 16 Nu̱ n'na'a̱hʉ p'ʉya da̱ 'yɛ̱mbi̱: “Da̱ hyu̱ ni̱ mmʉi ya. Nu̱ya hi̱ndi̱ sɛ'i ya, 'nɛ̱ hi̱ngui̱ tu̱ ra̱ thu̱hu̱ ya”, da̱ 'yɛ̱mbi̱. Pɛ nu̱'mø hi̱ndi̱ u̱nna̱ u̱lu da̱ hye 'nɛ̱ hi̱ndi̱ u̱nni̱ te da̱ zi, ¿ndana̱ ra̱ nho ɛ̱na̱ ør'mø? \v 17 Njarbʉtho ra̱ ja̱'i̱ ɛ̱na̱ ngue ja rá̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱ ya. Nu̱'mø hi̱ngui̱ nne ngue tema̱ nho da̱ 'yøt'e, ya hi̱mma̱ jua̱ni̱ ngue ra̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ ja̱'i̱. \p \v 18 Xi'mø di 'bʉi to da̱ 'yɛ̱na̱: “Nu̱ya 'bʉi to ja rá̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱, xi̱mmi̱ 'bʉi to øtra̱ nho”, da̱ 'yɛ̱na̱. Ga̱ ɛ̱mbʉya: “¿Ha di zä di̱ nɛ̱qui̱ ngue ja ni̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱ 'nɛ̱ hi̱n tema̱ nho di fa̱di̱ ngue guí øt'e? A nu̱gä, ya da̱ zä guí pa̱di̱ ngue ja ma̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱ co nu̱'a̱ te ra̱ nho dí øt'e”, ga̱ ɛ̱mbi̱. \v 19 A nu̱'i̱, guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue n'natho Oja̱. Xa̱nho ngue guí ɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue hønda̱ n'na Oja̱ i 'bʉi. Pɛ xquet'a̱ 'nɛ̱hyø ts'onthi̱ i ɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue n'natho Oja̱. Nja ngue nu̱'ʉ yø ts'onthi̱ i hua̱qui̱ ngue su̱'a̱ te da̱ thogui. \v 20 Nu̱'i̱, di 'bɛ'a̱'i̱ ra̱ n'yomfɛ̱ni̱. ¿Ua hi̱nguí̱ pa̱di̱ ngue ra̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱ hi̱n tema̱ nho n'youi, hi̱mma̱ jua̱ni̱ ngue ra̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ ja̱'i̱? \v 21 Nu̱ ma̱ mboxitahʉ ra̱ Abraham bi 'yøt'e te bi xi Oja̱. Ja̱na̱ngue bi hojpa̱bi̱ yø ts'oqui. Porque bi̱ n'u̱ni̱ ngue xta̱ hyo rá̱ ts'ʉnt'ʉ ngue xta̱ 'yørpa̱bi̱ ra̱ 'bøt'e Oja̱. \v 22 Ya guí̱ nnu̱hʉ ngue hi̱nga̱ høntho bi̱ nja rá̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Abraham, sinoque bi 'yøt'e te rá̱ nsäui rá̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱. Co nu̱'a̱ te bi 'yøt'e, di̱ nɛ̱qui̱ ngue ma̱jua̱ni̱ ja rá̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱. \v 23 Ya bi̱ nja'a̱ te nt'ot'i p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ngue ɛ̱na̱: “Ra̱ Abraham bi 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue di̱ nja'a̱ te ra̱ hya̱ bi xi Oja̱. Nu̱'a̱ i 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ p'ʉya, Oja̱ bi hojpa̱bi̱”. 'Nɛ̱ Oja̱ bi 'yøt'e ngue rá̱ amigo ra̱ Abraham. \p \v 24 Ya guí̱ nnu̱hʉ ngue nu̱na̱ Oja̱, di hojpa̱ yø ts'oqui yø ja̱'i̱ ngue øtra̱ nho. Pɛ ngue da̱ 'yɛ̱nna̱ ja̱'i̱ ngue høntho ɛ̱c'ɛ̱i̱, ya di pu̱nnba̱bi̱, nu̱'a̱, hi̱n'na̱'a̱. \v 25 Nu̱ ra̱ Rahab, ma̱rá̱ 'yots'om'mäi na̱, pɛ Oja̱ bi hojpa̱bi̱ yø ts'oqui ngue'a̱ ra̱ nho bi 'yøt'e. Porque nu̱'ʉ yø m'mɛnhni̱ ra̱ Josué bi̱ ma di a̱xra̱ häi, bi zømp'ʉ mi̱ 'bʉhna̱ ra̱ xisu. Nu̱'mø mi̱ thon'ʉ yø m'mɛnhni̱, bi 'ya̱gui̱ 'nɛ̱ bi xifi ngue n'nanni̱ ma̱n'na ra̱ 'yu̱ di̱ mengui̱, n'namhma̱ ngue hi̱ndi̱ mbɛnt'i̱. \v 26 Xi ra̱ ja̱'i̱ ngue ya xa̱ndu̱, ya hi̱nte pɛfi. Njarbʉtho ra̱ ja̱'i̱ ngue hi̱mma̱ jua̱ni̱ ra̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ya, hi̱n tema̱ nho di̱ nɛ̱qui̱ ngue di øt'e. \s1 --------- \c 3 \p \v 1 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, nu̱'a̱hʉ ya, hi̱ngui̱ sä ngue to bi zä da̱ 'yɛ̱na̱ ngue di̱ nxännba̱te rá̱ hya̱ Oja̱. Porque ya guí pa̱hmʉ ngue nu̱gähe ngue dí xännba̱tehe rá̱ hya̱ Oja̱, ma̱ da̱tho ngue ha̱sca̱he ra̱ güɛnda Oja̱, a nu̱'ʉ hi̱ngui̱ xännba̱te nzäni̱'ʉ. \v 2 Gäthoga̱hʉ ya, xa̱ngu̱ yø nni̱di̱ hi̱nga̱ gue'a̱ te dí øthʉ. Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ 'yɛ̱na̱ ngue gä gue'a̱ ra̱ hya̱ mma̱nya, rá̱ nzɛgui gä ra̱ nho ga̱ 'yo na̱ ra̱ ja̱'i̱ na̱. Porque nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ma̱jua̱ni̱ ngue pa̱di̱ da̱ za̱mrá̱ ja̱ni̱, guehna̱ da̱ zä da̱ za̱mrá̱ mmʉi ngue'a̱ te rá̱ pähä rá̱ do'yo na̱. \v 3 Nu̱'mø ma̱japi ra̱ freno p'ʉ ja rá̱ ne yø ndøfani̱, ya sä di ts'a̱mmi̱ p'ʉya, hi̱nte di ja. Nu̱p'ʉ go da̱ t'ɛ̱mbi̱ di̱ ma, ja di̱ map'ʉ. \v 4 Nu̱ yø barco, xa̱nnoho'ʉ. Nu̱'mø bi̱ nthɛui ra̱ nda̱hi̱ i tønhni̱, pɛ hi̱ngui̱ a̱ni̱. Porque nu̱'a̱ di 'yoni̱, høntho da̱ 'ya̱nnba̱ rá̱ nt'a̱nnbi̱ ngue di̱ n'yo, ya da̱ ma ra̱ barco nu̱p'ʉ go da̱ nepe di̱ ma. \v 5 A nu̱ ma̱ ja̱ni̱hʉ ya, gue'a̱ n'na ra̱ parte n'youi ma̱ do'yohʉ ngue zitchʉ. Pɛ nu̱'mø dá̱ nya̱hʉ, nu̱'a̱ n'na ne pømma̱ nehʉ, xa̱ngu̱ nja'a̱. \p Nu̱ ra̱ sibi ya, nu̱'mø ja bi̱ mʉdi bi̱ nzø, ra̱ t'ʉspi. Pɛ da̱ zä di juadi da̱ 'yu̱'a̱ n'na ra̱ da̱xa̱nt'øhø 'mø bi̱ nda̱spi. \v 6 Njarbʉtho ma̱ ja̱ni̱hʉ ya, ɛ̱ntho ra̱ sibi na̱. Di ts'onna̱ ja̱'i̱ porque nu̱'a̱ ra̱ nts'o ja ua ja ra̱ xi̱mhäi, gä go mma̱nna̱ ma̱ ja̱ni̱hʉ. Brá̱ thɛp'ʉ ja ra̱ ni̱du̱'a̱ ra̱ sibi u̱di̱. Porque mɛ̱nte ra̱ pa 'bʉhra̱ ja̱'i̱, 'bʉmma̱n'ʉ ra̱ ja̱'i̱ ngue ra̱ ts'omhya̱ pønná̱ ne. \v 7 A nu̱ ra̱ ja̱'i̱, i sä ngue di̱ ma̱xubi̱ yø zu̱'ɛ̱ 'bʉi, yø zate, yø ts'ints'ʉ, yø c'ɛ̱ya̱, 'nɛ̱hyø zu̱'ɛ̱ 'bʉp'ʉ ja ra̱ ja̱the di̱ ma̱xubi̱ yø ja̱'i̱. \v 8 Pɛ nu̱ rá̱ ja̱ni̱ ra̱ ja̱'i̱, hi̱njongui̱ pøni̱ ngue da̱ hyäti da̱ za̱mmi̱. Porque gue'a̱ n'na ra̱ nts'o'a̱ ngue hi̱ngui̱ sä di ts'a̱mmi̱. Nu̱ ra̱ c'ɛ̱ya̱ 'mø bi za ra̱ ja̱'i̱, i tu̱ ra̱ ja̱'i̱. Njarbʉtho ma̱ ja̱ni̱hʉ ya, mma̱n'i'da yø hya̱ ngue n'youi ra̱ ndate. \v 9 A nu̱yá, nu̱na̱ ma̱ ja̱ni̱hʉ nná̱ ɛ̱spa̱hʉ Oja̱ nu̱na̱ ma̱ Papáhʉ. Guehna̱ ma̱ ja̱ni̱hʉ nná̱ samhmʉ yø ja̱'i̱ na̱. Conque Oja̱ go øt'a̱ ngue ra̱ ja̱'i̱ ja rá̱ te tengu̱tho Oja̱. \v 10 Nu̱na̱ ma̱ nehʉ ɛ̱spa̱ Oja̱, guehna̱ ma̱ nehʉ sate na̱. Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, hi̱ngui̱ ho ngue ngu̱'a̱ ga̱ øthʉ. \v 11 Xip'ʉ pøhra̱ hojtehe, hi̱ngui̱ sä ngue ja da̱ bøp'ʉ ra̱ ts'othe. \v 12 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, hi̱ngui̱ sä ngue nu̱p'ʉ ja ra̱ za ngue ra̱ igo ja di̱ nzʉp'ʉ ra̱ ndät'ä ni̱ hu̱ ngue ra̱ aceituna. Hi̱ngui̱ sä ngue nu̱p'ʉ ja rá̱ 'yʉ ra̱ uva ja di̱ nzʉp'ʉ ra̱ igo. Hi̱ngui̱ sä ngue nu̱p'ʉ pø ra̱ ts'othe, 'dap'ʉ da̱ bøhmi̱ ra̱ hojtehe. \s1 --------- \p \v 13 Nu̱'mø to pøni̱ ngue ra̱ njammʉi ya, ɛ̱t'a̱mmʉi ra̱ hya̱ øde, ya da̱ hnu̱ ndana̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ 'yøtra̱ nho. Nu̱'a̱ ra̱ hya̱ pa̱di̱, gue'a̱ øt'a̱, 'nɛ̱ hi̱ngui̱ ɛ̱spa̱sɛ'a̱ te øt'e. \v 14 I ja ma̱n'na ra̱ hya̱ ya, nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue ra̱ zɛya, ra̱ nequisʉi, honi̱ ha di̱ nu̱ ma̱nhosɛ yø ja̱'i̱, guehna̱ ra̱ ja̱'i̱ hi̱mma̱ jua̱ni̱ ngue ra̱ njammʉi na̱. \v 15 A nu̱na̱ ra̱ hya̱ pa̱hya yø ja̱'i̱ njap'ʉ, hi̱mma̱ jua̱ni̱ ngue Oja̱ di bɛ̱nnba̱bi̱ ra̱ hya̱ mma̱. Gue'a̱ ra̱ hya̱ pa̱hyø ja̱'i̱ 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi pa̱di̱. Di thɛui tengu̱tho rá̱ n'yomfɛ̱ni̱ ra̱ zithu̱ na̱ ra̱ hya̱ na̱. \v 16 Porque nu̱p'ʉ ja ra̱ nts'ɛya, ya høndra̱ sʉi ja. N'na ngu̱ n'na yø ja̱'i̱ honi̱ ha di hnu̱ ma̱nsu̱sɛ, ya hi̱n tema̱ nhotho jap'ʉ. \v 17 Pɛ nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue Oja̱ øt'e ngue ra̱ njammʉi, rá̱ mʉditho di̱ nɛ̱qui̱ ngue gä ra̱ nho ga̱ 'yo ra̱ ja̱'i̱. 'Nɛ̱ hi̱ngra̱ nequisʉi, hi̱njondi̱ nju̱nt'ui, di jamma̱nsu̱ rá̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui. I ja rá̱ yemmʉi. I øtra̱ nho. Hi̱ngui̱ huantho'a̱ fäts'i. Co gä rá̱ mmʉi ga̱ 'yøt'a̱ te øt'e. \v 18 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ di ja ndu̱mmʉi ngue honi̱ ha di̱ nhojpa̱ui'ʉ di̱ nju̱nt'ui, ya da̱ zä di̱ m'mʉ mma̱nho m'mɛfa. \s1 --------- \c 4 \p \v 1 ¿Ua hi̱nguí̱ pa̱hmʉ hanja ngue ga̱di̱ nju̱nthʉ, xøgue høndra̱ nnemhya̱ gui pɛfi n'na ngu̱ n'na'a̱hʉ? Nu̱'a̱ ra̱ ts'on'yomfɛ̱ni̱ ja'a̱hʉ, gue'a̱ ta̱p'a̱hʉ'a̱, hi̱ngui̱ sä gui 'yøthʉ ra̱ nho. \v 2 Guí̱ nnehʉ n'na ra̱ cosa, pɛ hi̱ngui̱ sä gui ti̱mhmʉ, gui̱ nhotehʉ p'ʉya. Nu̱'mø te ga̱ nu̱rpa̱bi̱ ni̱ mmi̱c'ɛ̱i̱hʉ, ga̱di sɛyabahʉ. Guí fʉhmʉ ra̱ nju̱nt'i̱ p'ʉya, guí̱ nemhya̱ n'na ngu̱ n'na'a̱hʉ. Pɛ nu̱ te guí̱ nnehʉ, hi̱ndi̱ n'na'a̱hʉ, porque hi̱nga̱ gue'a̱ Oja̱ guí äphʉ. \v 3 A nu̱'mø ja te guí äphʉ Oja̱, hi̱ndi̱ 'da'a̱hʉ, porque hi̱nga̱ gue'a̱ ni̱ 'yu̱p'ʉ di u̱n'a̱ te guí äphʉ Oja̱. Høntho guí̱ nne ngue di ja te gui ʉmhmʉ p'ʉ ha guí ø'ni̱ pähähʉ. \v 4 ¿Hanja ngue guí hɛhmʉ p'ʉ Oja̱? ¿Ua hi̱nguí̱ pa̱hmʉ ngue nu̱ya yø ja̱'i̱ øt'a̱ te ga̱ 'yo yø ja̱'i̱ 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi, gue'ʉ yø nsʉiui Oja̱'ʉ? Ja̱na̱ngue nu̱ to bi zä ngue nne da̱ 'yøt'a̱ te ra̱ nts'o ga̱ 'yo yø ja̱'i̱ ua ja ra̱ xi̱mhäi, gue'a̱ cohi ngue rá̱ nsʉiui Oja̱'a̱. \v 5 ¿Ua guí ɛ̱mhmʉ ngue hi̱nte ni̱ bøntho'a̱ te mma̱mp'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ngue ɛ̱na̱: “Nu̱na̱ Oja̱, bá̱ pɛnhna̱ Espíritu Santo ngue da̱ mäcjʉ ua. Guehna̱ hi̱ngui̱ nne na̱ya ngue ga̱ hɛhmʉ p'ʉ Oja̱”? \v 6 Nu̱na̱ Oja̱, øtra̱ ma̱te ngue ɛ̱mmɛ̱i̱ fäxca̱hʉ. Porque nu̱p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro, i ɛ̱na̱: “Nu̱na̱ Oja̱, hi̱ngui̱ nnu̱ ma̱nho yø ja̱'i̱ di 'yɛ̱ts'i̱. A nu̱yá, nu̱'ʉ hi̱ndi̱ 'yɛ̱ts'i̱, gue'ʉ fäx'ʉ”, i ɛ̱na̱. \v 7 Da̱mi̱ nehʉ ya ngue gui 'yørpa̱hʉ rá̱ pähä Oja̱. 'Yo guí ørpa̱hʉ rá̱ pähä ra̱ zithu̱, n'namhma̱ ngue da̱ hyɛc'a̱hʉ p'ʉ. \v 8 Da̱mi̱ 'yøt'e ngue ma̱n'na gdí pa̱hmʉ Oja̱. A nu̱na̱ Oja̱, da̱ 'yøt'e ngue ma̱n'na di di̱nni̱ mmʉihʉ hanja na̱. Ague gyø 'yøt'its'oquihʉ, da̱mi̱ hyɛhmʉ p'ʉ ra̱ nts'o gní̱ 'yohʉ. A nu̱ yø ja̱'i̱ ngue di ho ra̱ päha̱ ja ua ja ra̱ xi̱mhäi 'nɛ̱ xi̱mmi̱ nne Oja̱, da̱ hya̱hyø mmʉi da̱ hyɛp'ʉ ra̱ nts'o ja yø mmʉi yø ja̱'i̱, da̱ dɛn'na̱ Oja̱. \v 9 Da̱ du̱ ni̱ mmʉihʉ, da̱mi̱ m'mʉ ndu̱mmʉi ngue ja ni̱ ts'oquihʉ. Nu̱'mø to thede ngue ja mpähä, da̱ gohi ngue ra̱ ts'oni̱'a̱ rá̱ thede. Nu̱'mø ga̱di johyahʉ, da̱ gohi ngue ra̱ du̱mmʉi'a̱ gui johya. \v 10 Nu̱'mø guí tha̱nnehʉ Oja̱, da̱mi̱ m'mʉmma̱ nhuɛ̱hi̱hʉ. Oja̱ da̱ 'yɛ̱ts'a̱hʉ 'mø ngu̱'a̱ gui 'yøthʉ. \s1 --------- \p \v 11 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, oga̱di̱ n'yɛmba̱häi te gní̱ 'yo n'na ngu̱ n'na'a̱hʉ. Nu̱ te'o ngue ɛn'a̱ häi te ga̱ 'yo rá̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui, ogue ha̱spa̱ ra̱ güɛnda te ga̱ 'yo, guehna̱ ra̱ ja̱'i̱ hi̱ngui̱ nnu̱ ma̱nho te mma̱nná̱ ley Oja̱ na̱, ɛ̱mbi̱ ngue hi̱nga̱ gue'a̱ i̱ mma̱. Pɛ xi'mø gui ha̱xhʉ ra̱ güɛnda te mma̱nna̱ ley, 'nɛ̱ hi̱nguí̱ øthʉ'a̱ te ra̱ hya̱ mma̱nna̱ ley, ya guí sänsɛ te gdí̱ n'yohʉ tengu̱tho ra̱ ts'ʉt'abi ngue di̱ mma̱ndasɛ. \v 12 Pɛ hønt'a̱ Oja̱ 'bʉi ngue bi u̱nna̱ ley, 'nɛ̱ nu̱'á̱, gue'a̱ ra̱ ts'ʉt'abi'a̱. Nu̱'á̱, go da̱ ma̱n'a̱ ndana̱ ra̱ ja̱'i̱ di̱ nya̱ni̱, ndana̱ da̱ ma ra̱ castigo. Pɛ nu̱'a̱hʉ, ¿te go ma̱ngu̱'a̱hʉ ngue guí ha̱spa̱ ra̱ güɛnda mi̱'da yø ja̱'i̱ te ga̱ 'yo? \s1 -------- \p \v 13 I 'bʉ i'da ngue di̱ n'yɛ̱mbi̱: “Nu̱ya, ogue ni̱xu̱di̱, ga̱ mmähä p'ʉ ja n'na ra̱ da̱ni̱hni̱. Ga̱ ma m'mʉhmʉ p'ʉ n'na jɛya, ga̱ honi̱ te ga̱ pɛhmʉ, ga̱ ta̱hmʉ ra̱ mɛ̱nyu̱”, di̱ n'yɛ̱mbi̱. Pɛ nu̱ to mma̱nna̱ tengu̱ na̱, da̱ 'yøhna̱ ra̱ hya̱ ja ua. \v 14 Nu̱'i̱, hi̱nguí̱ pa̱di̱ te ja ngue di̱ nja ni̱xu̱di̱. Hi̱nguí̱ pa̱di̱ tema̱ pa gui tu̱. Guí̱ nnu̱ 'mø ngue ja n'na ra̱ gu̱i̱, ja guí̱ nnu̱ ngue jap'ʉ, ja̱ guí̱ nnu̱ ya hi̱n'yʉ p'ʉ, n'na zihma̱ntho di̱ m'mɛdi. Guí̱ njarbʉtho ya, guí thotho. \v 15 Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ ja ngue guí̱ mma̱, gui 'yɛ̱na̱: “Nu̱'mø da̱ ne Oja̱ ngue ga̱ m'mʉhmʉ njammi̱ pa, ga̱ øthʉ'a̱ te ra̱ 'bɛfi da̱ zä ga̱ øthʉ”, gui 'yɛ̱na̱. \v 16 Pɛ nu̱'i̱, ya gni̱ 'bʉ'a̱ ngue ga̱di 'yɛ̱x'mø guí ya̱. 'Nɛ̱ nu̱'a̱ ra̱ n'yɛ̱ts'i̱ guí øt'e, hi̱ngui̱ ho'a̱. \v 17 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ pa̱di̱ ndana̱ guehna̱ ra̱ nho da̱ 'yøt'e, pɛ hi̱ngui̱ øt'e, gue'a̱ ra̱ ts'oqui'a̱ p'ʉya, ngue hi̱ngui̱ nne da̱ 'yøtra̱ nho i pa̱di̱. \s1 --------- \c 5 \p \v 1 Ague gyø mmɛ̱mmɛtihʉ, da̱mi̱ 'yøhmʉ na̱ ra̱ hya̱ jaua. Ga̱ ma'a̱ ts'oni̱ ngue'a̱ ra̱ n'ʉ ja ngue gui thohmʉ. \v 2 Nu̱'a̱ te guí pɛshʉ, ya xa̱ 'ya. Nu̱ yø hoga̱ u̱lu xcá̱ pɛshʉ, ya xa̱ nzi yø zu̱'ɛ̱. \v 3 Xa̱ mboxjuatho ni̱ mɛ̱nyu̱hʉ ngue ra̱ oro 'nɛ̱ ra̱ t'axi. Pɛ ngue xa̱ mboxjuatho ni̱ mɛ̱nyu̱hʉ, ya di̱ nɛ̱qui̱ ngue nu̱'ʉ yø ja̱'i̱ hi̱n'yʉ ra̱ mɛ̱nyʉ, hi̱ngá̱ 'yørpa̱hʉ ra̱ 'bäxte. Ja̱na̱ngue guehna̱ ra̱ castigo gui thohmʉ na̱. Porque xøque xa̱ pɛtitho ni̱ mɛ̱nyu̱ ga̱di xa̱nthʉ asta̱ guehyø pa ja p'ʉya. \v 4 Nu̱'ʉ yø mɛfi bi̱ mpɛp'ʉ ja ni̱ hua̱hi̱hʉ, hi̱ngá̱ u̱nhnʉ yø nzäbi. Di ya̱p'a̱hʉ ngue hi̱ngá̱ ju̱thʉ. Nu̱na̱ Oja̱ di̱ ma̱ndasɛ'a̱ te gäma̱ cosa i ja, øde te mma̱nya yø mɛfi di ya̱pa̱te. \v 5 Nu̱ua ja ra̱ xi̱mhäi, ja̱njua̱ni̱ ngue gá̱ m'mʉmma̱ pähähʉ. Xøgue xa̱ noc'a̱thohʉ tengu̱tho ra̱ ts'ʉdi ma̱noqui ngue da̱ tho. \v 6 Nu̱'a̱hʉ, nu̱ya yø ja̱'i̱ hi̱nte ndu̱pa̱te, go guí sänhnʉ ngue da̱ tho ya. Nu̱ya p'ʉya, hi̱ngui̱ täqui te gui sänhnʉ. \s1 --------- \p \v 7 Ja̱na̱ngue nu̱ya ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, oga̱di xøhni̱ mmʉihʉ, da̱mi̱ tømhmʉ'a̱ ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo mɛ̱nte da̱ zønna̱ pa da̱ ɛ̱hɛ̱. Conque nu̱'mø bi du̱hrá̱ hua̱hi̱ n'na ra̱ ja̱'i̱, hi̱ndi̱ xøtrá̱ mmʉi, tø'mi̱ asta̱ gue'mø bi̱ nja'a̱ rá̱ mʉdi thogui ra̱ 'ye. A nu̱'mø bi̱ n'ye'a̱ rá̱ yondi̱ p'ʉya, ya pa̱di̱ ngue di̱ nxofo. \v 8 Xquet'a̱ da̱mi̱ njathʉ p'ʉya, 'yo ga̱di xøhni̱ mmʉihʉ. Porque ra̱ pa da̱ ɛ̱p'ʉ ra̱ Hmu̱ Jesucristo ya ni̱ map'ʉ. \p \v 9 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, 'yo ga̱di̱ nya̱pi̱ n'na ngu̱ n'na'a̱hʉ, n'namhma̱ ngue hi̱nda̱ tha̱ts'a̱hʉ ra̱ güɛnda. Porque nu̱na̱ ra̱ ts'ʉt'abi ja ngue da̱ hya̱xra̱ güɛnda, guehna̱ Oja̱ na̱. Pɛ ya ni̱ ma da̱ ɛ̱p'ʉ na̱. \v 10 Nu̱'ʉ yø pønga̱hya̱ Oja̱ hi̱mbi̱ xøhyø mmʉi, ma̱da̱gue'a̱ ja ra̱ ora ngue bi zä ra̱ n'ʉ. Da̱mi̱ njathʉ p'ʉya, 'yo ga̱di xøhni̱ mmʉihʉ. \v 11 Porque dí pa̱hmʉ ngue ra̱ mmɛ̱nthi̱ bi̱ nthɛui ya yø pønga̱hya̱ bi zɛti hangu̱ ra̱ n'ʉ bi thogui. Gá̱ 'yøhmʉ te ra̱ n'ʉ bi thohra̱ Job, 'nɛ̱ bi zɛti. Xquet'a̱ guí pa̱hmʉ'a̱ te ra̱ nho bi 'yørpa̱bi̱ Oja̱ 'mø rá̱ nzɛgui. Pɛ nu̱na̱ Oja̱ ɛ̱mmɛ̱i̱ ja rá̱ nhuɛ̱ca̱te, 'nɛ̱ ja rá̱ yemmʉi. \p \v 12 A nu̱ya ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, ja ua ma̱n'na ra̱ hya̱ ja ts'ɛditho ga̱ xi'a̱hʉ. 'Yo te guí ɛ̱xhʉ ntestigo 'mø guí ya̱hʉ, ni̱ xi̱ngra̱ c'ama̱hɛ̱ts'i̱, ni̱ xi̱ngra̱ häi, hi̱n tema̱ ma̱n'na ma̱ cosa gui 'yɛ̱xhʉ ntestigo. Nu̱'mø guí ya̱hʉ, da̱mi̱ 'yɛ̱mhmʉ: “a̱há̱”, ya hønt'a̱ guí̱ mma̱mhmʉ'a̱. Nu̱'mø gui 'yɛ̱mhmʉ ngue hi̱n'na̱, ya hønt'a̱. Oguí̱ nnehʉ ngue da̱ mɛn'na̱hʉ ra̱ castigo Oja̱ co nu̱na̱ te ra̱ hya̱ guí̱ mma̱mhmʉ. \p \v 13 Nu̱'mø 'bʉi to sä ra̱ n'ʉ, da̱ mat'Oja̱. Nu̱'mø to di johya, da̱ du̱tyø alabansa. \v 14 Nu̱'mø to di hyɛ̱nni̱, da̱ zon'ʉ to 'bɛt'o p'ʉ ja ra̱ ni̱ja̱ ngue da̱ marpa̱bi̱ Oja̱. Da̱ gospa̱ ra̱ aceite ra̱ därquɛ̱hi̱ mɛ̱nte täprá̱ 'bäxte ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo. \v 15 Nu̱'mø da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ yø ja̱'i̱ ngue ra̱ Jesucristo da̱ 'yøt'e ngue da̱ ya̱nna̱ därquɛ̱hi̱ 'mø äprá̱ 'bäxte, ra̱ därquɛ̱hi̱ da̱ zä. Nu̱'mø sä ra̱ n'ʉ ra̱ därquɛ̱hi̱ ngue yø ts'oqui xá̱ 'yøt'e, Oja̱ ja rá̱ mpu̱nnba̱te. \v 16 Ja̱na̱ngue nu̱'mø ja rá̱ ts'oqui ra̱ därquɛ̱hi̱, da̱ ma̱, n'namhma̱ gui̱ mmarpa̱hʉ Oja̱. Ra̱ därquɛ̱hi̱ da̱ zä ha hɛ̱mbi̱. A nu̱ ra̱ hoja̱'i̱ 'mø ngue ja̱njua̱ni̱ rá̱ mmʉi ga̱ mmat'Oja̱, Oja̱ i fäts'i. \v 17 Nu̱ ra̱ pønga̱hya̱ Elías xquet'a̱ ra̱ ja̱'i̱tho'a̱ tengu̱thojʉ. Pɛ ja̱njua̱ni̱ ngue rá̱ mmʉi i̱ mat'Oja̱, bi 'yäpi ngue hi̱ndi̱ n'ye. 'Nɛ̱ hi̱mbi̱ n'ye nhyu̱ jɛya ma̱de. \v 18 Nu̱'mø mi̱ mat'Oja̱ ma̱høn'a̱ p'ʉya, ngue bi 'yähra̱ 'ye, ma̱hømbi̱ n'ye p'ʉya. Bi̱ nja yø hua̱hi̱ yø ja̱'i̱ bi ua̱hi̱. \p \v 19 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, nu̱'mø 'bʉi te'o xa̱ hyɛp'ʉ na̱ ra̱ hya̱ ma̱jua̱ni̱, nu̱'a̱ n'na'a̱hʉ p'ʉya, da̱ japi ngue da̱ pengui ma̱høn'a̱. \v 20 Da̱mi̱ pa̱hmʉ ya ngue nu̱ to di 'bärpa̱ rá̱ mmʉi rá̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui ngue da̱ hyɛp'ʉ ra̱ nts'o ga̱ 'yo, ya bi ya̱nna̱ ja̱'i̱ mi̱ ja ngue da̱ ma ra̱ castigo. Nu̱ te gä rá̱ ts'oqui xa̱ 'yøt'e, gä bi̱ mpu̱nnba̱bi̱.