\id EPH \h Efesios \toc1 Ja ua ra̱ carta bi 'yo'tra̱ Pablo, ngue bi̱ mɛnnba̱ yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ Efeso. \toc2 Efesios \toc3 Ef. \mt1 Efesios \mt2 Ja ua ra̱ carta bi 'yo'tra̱ Pablo, ngue bi̱ mɛnnba̱ yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ Efeso. \c 1 \p \v 1 Nu̱gä drá̱ Pablo, bá̱ ɛ̱xcä Oja̱ ngue drá̱ representantegä ra̱ Jesucristo. Nu̱yá, da̱di zɛnguagä yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ̱ Oja̱, guehya yø ja̱'i̱ ya ɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Jesucristo p'ʉ ja ra̱ hni̱ni̱ Efeso. \v 2 Dí̱ nnegä ngue nu̱na̱ Oja̱ ma̱ Papáhʉ co 'nɛ̱hna̱ ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo di ja̱p'a̱hʉ 'nɛ̱ da̱ hyu̱t'a̱ ni̱ mmʉihʉ. \s1 --------- \p \v 3 Ma ga̱ ja ma̱mma̱di̱hʉ na̱ Oja̱ rá̱ Papá ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo. Porque nu̱jʉ ngue ya dí̱ n'yohʉ ra̱ Cristo, ya bi ja̱jpa̱hʉ Oja̱. Nu̱p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ 'dama̱ 'dan'yo rá̱ nja̱pi̱ ma̱mbí̱ jap'ʉ, gue'a̱ bi 'dacjʉ'a̱ ya. \v 4 Nu̱ to gätho ya n'youi ra̱ Cristo, ya xpá̱ huan'na̱ Oja̱ hante di̱ nhohra̱ xi̱mhäi. I̱ nnepe ngue da̱ hyɛp'ʉ ra̱ nts'o ya yø ja̱'i̱ xa̱ huanhni̱, n'namhma̱ ngue nu̱p'ʉ ja rá̱ hmi̱ rá̱ dä Oja̱, hi̱n tema̱ nts'o da̱ thi̱nnbi̱. \v 5 Nu̱na̱ Oja̱ di̱ ma̱cjʉ. Ya ma̱ndø nja̱m'møtho xpá̱ nzänni̱ ngue ra̱ Jesucristo da̱ 'yøt'e ngue ga̱ cohi ngue yø ba̱si̱ga̱hʉ Oja̱. Nu̱'a̱ te bi̱ nja mpähä Oja̱ da̱ 'yøt'e, gue'a̱ bi̱ nja'a̱. \v 6 Nu̱na̱ rá̱ Ts'ʉnt'ʉ Oja̱ ma̱thoguitho di̱ ma̱di̱, ya ma̱ n'yohʉ na̱ya. Ja ts'ɛditho ngue za̱nt'a̱ ga̱ ɛ̱spa̱hʉ Oja̱ ya, porque ma̱ndøngu̱ drá̱ ma̱te bi 'dacjʉ. \p \v 7 Conná̱ nguehrá̱ ma̱te Oja̱, nu̱na̱ rá̱ Ts'ʉnt'ʉ Oja̱ bi du̱ ngue bi ya̱njʉ 'nɛ̱ bi pu̱nnga̱ ma̱ ts'oquihʉ. \v 8 Ma̱thoguitho di̱ ma̱cjʉ Oja̱. Bi xoga̱ ma̱ n'yomfɛ̱ni̱hʉ, bi 'yøt'e ngue dá̱ pa̱hmʉ hanja rá̱ hya̱. \v 9 Nu̱na̱ rá̱ hya̱ Oja̱ hi̱mmi̱ fa̱di̱ hanja, bi 'yøt'e ngue da̱ fa̱di̱ hanja'a̱ te xpá̱ nzänni̱ di̱ nja. \v 10 Nu̱'a̱ te ya xpá̱ nzänni̱ di̱ nja, da̱ 'yɛ̱hra̱ pa di̱ nja'a̱. Nu̱na̱ Oja̱, da̱ japi di̱ ma̱nda ra̱ Cristo gätho'a̱ tema̱ cosa i ja, ngu̱p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, ngu̱ua ja ra̱ xi̱mhäi, gätho go di̱ ma̱nda'a̱. \p \v 11 Nu̱'a̱ te ya xpá̱ nzän'Oja̱ di̱ nja, gue'a̱ øt'a̱. Ya ma̱ndø nja̱m'møtho xpá̱ nzän'Oja̱ ngue nu̱ to gätho ya dí̱ n'yohʉ ra̱ Cristo, ga̱ nnu̱hʉ'a̱ ra̱ nho di u̱n'Oja̱. \v 12 Ja̱na̱ngue'a̱, nu̱ya rá̱ mʉditho dá̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱he ngue ra̱ Ya̱nte na̱ ra̱ Cristo, ya nnu̱ ra̱ nho ørca̱he Oja̱. Guehya jatho ngue ga̱ ɛ̱spa̱he Oja̱ ya. \v 13 Xquet'a̱ nu̱'mø gmi̱ 'yøhmu̱ na̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱ ma̱jua̱ni̱ ngue di̱ nya̱nni̱ tehʉ, ya gá̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ ra̱ Cristo p'ʉya. A nu̱yá, ngue guí̱ n'yohʉ ra̱ Cristo, ya bá̱ 'bɛn'na̱hʉ ra̱ Espíritu Santo. Porque ya xa̱ ya̱t'Oja̱ ngue da̱ pɛnnba̱bi̱ ra̱ Espíritu Santo te'o gätho ya o rá̱ 'yɛ. \v 14 Ngue ya bá̱ 'bɛnhna̱ Espíritu Santo ga̱ n'yohʉ, ya dí ha̱xhʉ njua̱ni̱ ngue nu̱'a̱ te gä ra̱ nho xa̱ ya̱t'Oja̱ di 'dacjʉ, gä di̱ nja. Nu̱'mø bi dät'i da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'ʉ to ja ngue da̱ zo rá̱ 'yɛ Oja̱, guehya yø hya̱ jaua da̱ 'yørpe. Nu̱ te gä øt'Oja̱, gä ta̱te. Ja̱na̱ngue jatho da̱ t'ɛ̱spi̱. \s1 --------- \p \v 15 Nu̱gä dí øde ngue ja̱njua̱ni̱ guí ha̱hni̱ mmʉi guí ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ ra̱ Hmu̱ Jesús. 'Nɛ̱ dí øde ngue ga̱di̱ ma̱hmʉ gätho'ʉ to ya o rá̱ 'yɛ Oja̱. \v 16 Ja̱na̱ngue nu̱gä hi̱ndí̱ säya ja̱njua̱ni̱ da̱di ja ma̱mma̱di̱gä Oja̱ conná̱ ngue'a̱hʉ. A nu̱yá, za̱nt'a̱ dí̱ mmat'Oja̱ conná̱ ngue'a̱hʉ. \v 17 A nu̱na̱ Oja̱, guehna̱ rá̱ Oja̱ na̱ ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo na̱, 'nɛ̱ guehna̱ ra̱ Papá ma̱guesɛ na̱. Ja̱na̱ngue nu̱yá, dí äpä Oja̱ ngue da̱ 'yøt'e ngue da̱ di̱nni̱ mmʉihʉ xa̱ndønho hanja Oja̱. \v 18 Nu̱na̱ Oja̱, bi zonnga̱hʉ ngue di tocaga̱hʉ ra̱ nho m'mɛfa. Dí äpi ngue da̱ xoc'a̱ ni̱ n'yomfɛ̱ni̱hʉ xa̱ndønho, n'namhma̱ ngue da̱ di̱nni̱ mmʉihʉ hanja'a̱ te ra̱ hya̱ dí tømhmʉ di̱ nja. Porque ma̱zihotho'a̱ te ra̱ nho xa̱ nzän'Oja̱ di u̱nni̱ te'o gätho ya o rá̱ 'yɛ. \v 19 Dí äpä Oja̱ ngue da̱ di̱nni̱ mmʉihʉ xa̱ndønho hanja, ngue nu̱na̱ Oja̱ ma̱thoguitho ja rá̱ ts'ɛdi hi̱nha rá̱ nzɛgui. A nu̱na̱ rá̱ ts'ɛdi Oja̱ i ja, guehna̱ fäts'i gätho'ʉ to ɛ̱c'ɛ̱i̱ na̱. Nu̱na̱ Oja̱ na̱, i u̱di̱ ngue ma̱thoguitho ja rá̱ ts'ɛdi. \v 20 Porque guehna̱ Oja̱ bi 'yøt'e ngue bi bɛ̱nna̱te ra̱ Cristo 'mø mi̱ du̱, 'nɛ̱ bi zits'i i̱ ma ma̱hɛ̱ts'i̱ ngue i̱ mmi̱p'ʉ ja rá̱ n'yɛi Oja̱. \v 21 Nu̱na̱ ra̱ Cristo bi t'u̱nná̱ cargo ngue ta̱te, go guehna̱ di̱ ma̱nda gätho'ʉ bi ja yø ts'ɛdi ma̱hɛ̱ts'i̱ na̱, 'nɛ̱cua ja ra̱ häi. Di̱ ma̱nda yø da̱st'abi, 'nɛ̱ gätho'ʉ to mi̱'da ja yø ts'ɛdi. Nu̱na̱ go 'bɛt'o na̱ ngue gätho, da̱ gue'ʉ 'bʉhra̱ pa ja p'ʉya, da̱ gue'ʉ di̱ m'mʉhyø pa di 'yɛ̱p'ʉ, gätho go di̱ ma̱nda'a̱. \v 22 Nu̱ te gäma̱ cosa i ja, Oja̱ bi japra̱ Cristo ngue gä go di̱ ma̱nda'a̱. 'Nɛ̱ bi japi ngue ra̱ Cristo go di̱ ma̱nda gätho yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'a̱. \v 23 A nu̱'ʉ yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱, gue'ʉ nnøpa̱ do'yo ra̱ Cristo'ʉ. Nu̱'a̱ ra̱ Cristo n'youi gätho yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'a̱, 'nɛ̱ 'bʉi hønnbʉ bi zä, bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱ 'nɛ̱ 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi. \s1 --------- \c 2 \p \v 1 Nu̱'mø ma̱m'mɛt'o, xa̱ndønts'o te nmi̱ øthʉ. Ɛ̱ntho ya xtá̱ tu̱hʉ ngue ma̱ ts'oquihʉ mi̱ ja. \v 2 Xtá̱ øthʉ yø nts'o ja ua ja ra̱ xi̱mhäi. Xtá̱ ørpa̱hʉ rá̱ pähä ra̱ zithu̱ nu̱na̱ di̱ ma̱nda gätho yø ts'onthi̱ i 'yo ndap'ʉ bi zä. 'Nɛ̱ gue'a̱ ra̱ zithu̱ xa̱ bɛnnba̱ yø mmʉi'ʉ yø ja̱'i̱ hi̱nguí̱ nne da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ Oja̱ ya. \v 3 Nu̱'mø ma̱n'na ra̱ pa gä xtá̱ njahʉ p'ʉ tengu̱tho øtyø ja̱'i̱ hi̱ngui̱ pa̱ Oja̱ ya. Xtá̱ øthʉ'a̱ te ma̱ pähäsɛhʉ. Nu̱'a̱ te ra̱ nts'o so ma̱ mmʉihʉ, gue'a̱ xtá̱ øthʉ'a̱. Ja̱na̱ngue ma̱ma̱ nsähʉ'a̱ ra̱ castigo da̱ ja Oja̱, tengu̱tho ra̱ castigo da̱ thohyø ja̱'i̱ hi̱ngui̱ pa̱ Oja̱ ya. \p \v 4 Pɛ nu̱na̱ Oja̱, ma̱thoguitho di̱ ma̱cjʉ, 'nɛ̱ ma̱thoguitho di huɛ̱ga̱hʉ. \v 5 A nu̱yá, ngue dí̱ n'yohʉ ra̱ Cristo, ya bi 'dacjʉ ra̱ 'da'yo te ya. Porque nu̱jʉ ya xtá̱ tu̱hʉ ngue ma̱ ts'oquihʉ mi̱ ja. Pɛ nu̱na̱ Oja̱, ra̱ ma̱tetho bi 'yøt'e ngue bi ya̱njʉ. \v 6 Nu̱na̱ Oja̱, xquet'a̱ da̱ 'yøt'e ngue 'nɛ̱cjʉ da̱ zä ga̱ bɛ̱nna̱tehʉ tengu̱tho ra̱ Cristo ngue bi bɛ̱nna̱te. 'Nɛ̱ da̱ 'yøt'e ngue 'dap'ʉ ga̱ni̱ mmi̱hmʉ p'ʉ ma̱hɛ̱ts'i̱. \v 7 Ngu̱na̱ ra̱ hya̱ xpá̱ nzän'Oja̱ di̱ nja ya, n'namhma̱ ngue hangu̱ ra̱ pa di̱ nɛ̱qui̱ xa̱ndønho ngue ja̱njua̱ni̱ di̱ ma̱cjʉ, ngue'a̱ te ra̱ nho bi 'yørca̱hʉ conná̱ nguehra̱ Jesucristo. \v 8 Nu̱na̱ Oja̱, ra̱ ma̱tetho bi 'yøt'e ngue bi ya̱njʉ ngue dá̱ ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ ra̱ Jesucristo. Hi̱nga̱ ɛ̱mhmʉ ngue ja tema̱ nho dá̱ øthʉ ngue bi ya̱njʉ. Sinoque bi̱ nesɛ Oja̱ ngue bi ya̱njʉ. \v 9 A nu̱ ra̱ ja̱'i̱, hi̱ngui̱ sä da̱ 'yɛ̱na̱ ngue ja tema̱ nho da̱ 'yøt'e ngue da̱ zä di̱ nya̱ni̱. Ja̱na̱ngue hi̱nda̱ zäp'ʉ di 'yɛ̱ts'i̱ da̱ 'yɛ̱na̱ ngue nu̱'a̱ te ra̱ nho øt'e, gue'a̱ di̱ n'ya̱n'a̱. \v 10 Oja̱ bi 'yøt'e ngue ja ma̱'da'yo dá̱ m'mʉhmʉ ngue dí̱ n'yohʉ ra̱ Jesucristo. Ya ma̱m'mɛt'o xpá̱ nzänni̱ ngue ya gda̱ 'bʉhmʉ'a̱ ngue gä ra̱ nho ga̱ øthʉ. \s1 --------- \p \v 11 A nu̱ya ngue hi̱ngyø judíohʉ, da̱mi̱ bɛ̱ni̱ te gmi̱ jahʉ 'mø yø pa xa̱ thogui. Yø judío hi̱mmi̱ nnu̱ ma̱nho'a̱hʉ porque ni̱ do'yohʉ hi̱mma̱ mhmɛ̱pya tengu̱tho øtyø judío. \v 12 Nu̱'ʉ yø pa'ʉ, hi̱mgmi̱ pa̱hmʉ te'o na̱ ra̱ Cristo. Ma̱ma̱ hyaqui'a̱hʉ ya yø judío 'bʉp'ʉ ja ra̱ häi Israel. Hi̱ngmi̱ pa̱hmʉ'a̱ te ra̱ cohi mi̱ jaui Oja̱'ʉ. Ni̱ xi̱nga̱ gue'ʉ yø hya̱ di ya̱t'a̱ Oja̱ ngue gdi pa̱hmʉ hanja. A̱ha̱ gmi̱ 'bʉhmʉ ua ja ra̱ xi̱mhäi, 'be xi̱ngmi̱ tømhmʉ ngue xta̱ 'yɛ̱hra̱ pa xta̱ nya̱n'a̱hʉ Oja̱. Hi̱mgmi̱ pa̱hmʉ ngue 'bʉ Oja̱. \v 13 Pɛ nu̱ya ngue guí̱ n'yohʉ ra̱ Cristo ya, 'nɛ̱ bi du̱ conná̱ guecjʉ, gue'a̱ øt'e ngue gá̱ pa̱hmʉ Oja̱'a̱ ya. \v 14 A nu̱yá, ra̱ Cristo guehna̱ bi 'yøt'e ngue ga̱ n'amigohʉ Oja̱ na̱ya. Ngu̱ yø judío, ngu̱'ʉ hi̱ngyø judío, ya n'na 'bʉitho bi gohyø ja̱'i̱ ya. Porque bi xotra̱ Cristo ya yø hya̱ ma̱di̱ hyaga̱hʉ. \v 15 Nu̱'a̱ ra̱ nda̱te bi thohra̱ Cristo, ja bi zɛp'ʉ rá̱ ts'ɛdi ra̱ ley nu̱'a̱ ma̱di̱ ma̱nda yø costumbre ma̱ni̱ n'yo yø judío. Nu̱ya yo 'bʉi yø ja̱'i̱ ma̱di̱ nsʉi, ma̱'da'yo bi̱ mpɛnhni̱ ngue n'na 'bʉitho bi gohi. Porque ya gä yø n'youi ra̱ Cristo. Gue'a̱ i hojpa̱bi̱'a̱. \v 16 Porque nu̱'a̱ i du̱ p'ʉ ja ra̱ pont'i̱ ra̱ Cristo, gue'a̱ i̱ nhojpa̱ui Oja̱ yø ja̱'i̱ bi 'yɛ̱c'ɛ̱i̱'a̱. Ngu̱ yø judío, ngu̱'ʉ hi̱ngyø judío, nu̱'a̱ ra̱ nju̱nt'i̱ mi̱ øt'e ngue ma̱di̱ nsʉi, ya bi zɛp'ʉ. Bi̱ ma ma̱ pɛnhni̱ gätho yo 'bʉi yø ja̱'i̱ tengu̱tho 'mø n'na nc'ɛ̱i̱tho bi gohi. \v 17 Ra̱ Cristo bá̱ ɛ̱hɛ̱ ngue bi xihra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱ yø ja̱'i̱ ngue bi̱ nhojpi. Bi xihra̱ hya̱ yø ja̱'i̱ hi̱mmi̱ pa̱ Oja̱, xi̱mma̱ngu̱ yø judío ya mi̱ pa̱ Oja̱ xquet'a̱ bi xihra̱ hya̱. \v 18 Conná̱ nguehra̱ Cristo, ngu̱ yø judío, ngu̱ yø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío, gue'a̱ ra̱ Espíritu Santo fäxca̱hʉ ya ngue da̱ zäp'ʉ ga̱ n'amigohʉ xa̱nho'a̱ ra̱ Papá. \v 19 A nu̱yá, ya hi̱ngyø 'dan'yo ja̱'i̱hʉ ya. Ya gue'a̱hʉ yø ja̱'i̱ Oja̱ ya, porque ya ni̱ n'yohʉ gätho'ʉ yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱. \p \v 20-22 Nu̱p'ʉ ha nanga̱ n'na ra̱ ngu̱ ngue ra̱ ni̱ja̱, nu̱p'ʉ brá̱ fʉhra̱ ja̱do, n'youi mi̱'da yø do di tetra̱ ja̱do ngue rá̱ ni̱ja̱ Oja̱. Gue'a̱hʉ'ʉ yø do di tetra̱ ja̱do ngue ra̱ ni̱ja̱ ya. Nu̱'a̱ ra̱ Cristo, gue'a̱ ra̱ do bi dʉ'mra̱ ja̱do'a̱. A nu̱'ʉ yø representante p'ʉya co 'nɛ̱'ʉ yø pønga̱hya̱ Oja̱, gue'ʉ yø do rá̱ mʉditho bi̱ mɛ ra̱ ngu̱'ʉ. A nu̱ya conná̱ nguehra̱ Cristo ya, nu̱ yø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío, ya yø n'youi to gä ɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Cristo'ʉ ya. Porque gäthoga̱hʉ, gue'a̱ ra̱ Espíritu Santo dí̱ n'yohʉ. \s1 --------- \c 3 \p \v 1 Nu̱gä drá̱ Pablo, dí ofädi ngue dí̱ mma̱ngä rá̱ hya̱ ra̱ Jesucristo p'ʉ 'bʉhyø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío. \v 2 Ya guí pa̱hmʉ ngue bi 'yørca̱gui̱ ra̱ ma̱te Oja̱ bi 'dajma̱ 'bɛfi ngue ga̱ xi'a̱hʉ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱. \v 3 Gä dá̱ cuatä ua ja ra̱ sʉcua̱'a̱ te gäma̱ hya̱ bi yu̱rca̱gui̱ Oja̱. Hi̱mmi̱ fa̱di̱ hanja na̱ ra̱ hya̱ na̱. \v 4 A nu̱'mø gá̱ nu̱hʉ na̱ ra̱ sʉcua̱ na̱ya, ya gui hya̱xhʉ njua̱ni̱ p'ʉya ngue nu̱'a̱ rá̱ hya̱ ra̱ Cristo hi̱mmi̱ fa̱di̱ hanja, bi jaqui dá̱ pa̱di̱ hanja. \v 5 Nu̱'mø yø pa xa̱ thogui, nu̱na̱ Oja̱, hi̱njonni̱ ja̱'i̱ xa̱ mbøni̱ ngue xtí japi xta̱ mba̱hna̱ ra̱ hya̱ na̱. Pɛ nu̱yá, nu̱na̱ Oja̱ bá̱ pɛnnba̱bi̱ ra̱ Espíritu Santo'ʉ yø representante co 'nɛ̱'ʉ yø pønga̱hya̱ ngue bi japi da̱ ba̱di̱ hanja na̱ ra̱ hya̱ na̱. \v 6 Nu̱na̱ ra̱ hya̱ hi̱mmi̱ fa̱di̱ hanja, guehna̱ ra̱ hya̱ ja ua na̱ya: Ngue hi̱nga̱ høndyø judío di tocabi na̱ rá̱ nja̱pi̱ Oja̱, sinoque xquet'a̱ 'nɛ̱hyø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío di tocabi rá̱ nja̱pi̱ Oja̱ 'mø da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱. Ya gä da̱ gohi ngue yø ja̱'i̱ Oja̱. Porque di tocabi'a̱ ra̱ nho ya xa̱ ya̱t'Oja̱ ngue di u̱nyø ja̱'i̱ da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Jesucristo. \s1 --------- \p \v 7 A nu̱yá, Oja̱ bi 'yøtra̱ ma̱te bi 'dajhma̱ 'bɛfi ngue ga̱ mma̱ngä na̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱. 'Nɛ̱ guesɛ Oja̱ di 'dacra̱ ts'ɛdi ngue da̱ zä ga̱ øt'ä na̱ ra̱ 'bɛfi na̱. \v 8 Nu̱gä, ma̱n'natho hi̱nga̱ njua̱ni̱gä ngue gätho mi̱'da yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱. Pɛ guesɛ Oja̱ bi 'yøtra̱ ma̱te ngue bi tocagä ra̱ mmɛ̱nthi̱ ngue ga̱ xicä ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱ yø ja̱'i̱ hi̱ngyø judío. 'Nɛ̱ ga̱ xihyø ja̱'i̱ ngue nu̱'mø bi 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Cristo, ma̱thoguitho ra̱ nho di tocabi hi̱nha rá̱ nzɛgui. \v 9 I̱ nneque ngue ga̱ japi da̱ ba̱di̱ gätho yø ja̱'i̱ hanja na̱ ra̱ hya̱ hi̱ngui̱ fa̱di̱. Nu̱na̱ Oja̱ bi hoqui gätho'a̱ te ja ya, ma̱ndø nja̱m'møtho xpa̱ nzän'na̱ te nnepe di̱ nja. Pɛ hi̱mmi̱ fa̱di̱ hanja, asta̱ ja guehya ja bi fa̱hya. \v 10 A nu̱yá, ya bi zønna̱ pa ngue co 'nɛ̱hyø anxɛ bi ja yø ts'ɛdi ma̱hɛ̱ts'i̱ da̱ nu̱'a̱ te da̱ 'yørpa̱bi̱ Oja̱ yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱. 'Nɛ̱ da̱ nu̱ ngue ma̱thoguitho ja rá̱ mfa̱di̱ Oja̱. \v 11 Ya ma̱ndø nja̱m'møtho xpa̱ nzän'Oja̱'a̱ te nnepe di̱ nja. Pɛ ya bi̱ nja 'mø mi̱ t'ɛ̱c'ɛ̱i̱ na̱ ra̱ Hmu̱ Jesucristo. \v 12 A nu̱yá, ngue ya dí ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ ra̱ Cristo, ya nthu̱mmʉi ngue ma̱ n'yohʉ Oja̱ ya. \v 13 Ja̱na̱ngue nu̱gä dí xi'a̱hʉ ngue 'yo di tu̱ ni̱ mmʉihʉ ngue dí sägä ra̱ n'ʉ ngue dí xi'a̱hʉ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱. Sinoque da̱mi̱ johyahʉ ngue nu̱'a̱ te ra̱ n'ʉ dí thocä conná̱ ngue'a̱hʉ da̱ 'yøt'a̱hʉ ra̱ nho na̱. \s1 --------- \p \v 14 Ja̱na̱ngue nu̱gä dí̱ nda̱ntyøhmu̱ ngue da̱di ja ma̱mma̱di na̱ rá̱ Papá ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo. \v 15 Nu̱na̱ ra̱ Papá na̱, nu̱'ʉ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, da̱ gue'ʉ 'bʉcua ja ra̱ häi, gätho yø Papá. \v 16 Guehna̱ ma̱ da̱tho ngue ja rá̱ ts'ɛdi na̱. Ja̱na̱ngue dí äpi ngue di zac'a̱ ni̱ mmʉihʉ ngue da̱ pɛnhna̱ Espíritu Santo di ha̱'a̱hʉ ra̱ ts'ɛdi. \v 17 Dí äpi ngue nu̱ te'o gätho ya guí ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ ra̱ Cristo, høndra̱ Cristo da̱ 'yo ni̱ mmʉihʉ. A nu̱'a̱ te gni̱ ma̱hni̱ mmi̱c'ɛ̱i̱hʉ, ja̱njua̱ni̱ ngue ni̱ mmʉi gdi 'yøthʉ. \v 18 Dí̱ nnegä ya ngue gätho'a̱hʉ co gätho mi̱'da yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱, da̱mi̱ pa̱hmʉ xa̱ndønho hague ngu̱ ga̱ngu̱'a̱ te gui̱ ma̱cjʉ ra̱ Cristo. \v 19 Ja̱na̱ngue dí äpä Oja̱ ngue da̱ di̱nni̱ mmʉihʉ xa̱nho hanja na̱ te gui̱ ma̱cjʉ ra̱ Cristo, ma̱da̱gue'a̱ ngue hi̱nja̱m'mø da̱ zä ga̱ pa̱hmʉ gätho'a̱ te gui̱ ma̱cjʉ. Pɛ co ngu̱'a̱, ma̱n'na ma̱n'na di̱ nɛ̱qui̱ ngue guí̱ n'yohʉ Oja̱. \p \v 20 Nu̱na̱ Oja̱, ma̱ da̱tho ja rá̱ ts'ɛdi na̱, porque sä di u̱n'a̱ te t'äpi. Hi̱nga̱ hønt'a̱ te ra̱ hya̱ so ma̱ mmʉi dí äphʉ di u̱ni̱, sinoque ma̱n'na xa̱ngu̱ di u̱ni̱ ngue'a̱ te t'äpi. A nu̱yá, nu̱na̱ rá̱ ts'ɛdi Oja̱ i ja, guehna̱ di ha̱cjʉ ra̱ ts'ɛdi na̱ya. \v 21 Nu̱ to gätho dí ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ ra̱ Jesucristo ya, ma ga̱ ɛ̱spa̱hʉ Oja̱ para za̱ntho. Da̱ ngu̱t'a̱tho. \s1 --------- \c 4 \p \v 1 Nu̱gä dí ofädi ngue dí ørpa̱bi̱ rá̱ 'bɛfi ra̱ Hmu̱ Jesús. Pɛ nu̱yá, dí xi'a̱hʉ ngue guí̱ mportahʉ xa̱ndønho. Nu̱na̱ te ra̱ hya̱ i zon'na̱hʉ Oja̱ gdi̱ n'yohʉ, gue'a̱ gui 'yøthʉ'a̱. \v 2 O ga̱di 'yɛ̱x'mø guí ya̱hʉ, ma̱hotho gdi̱ nya̱hʉ. Da̱mi̱ sɛti te ga̱di̱ n'yørpa̱hʉ. Di̱ nɛ̱qui̱ ngue n'na ngu̱ n'na ga̱di̱ ma̱hni̱ mmi̱c'ɛ̱i̱hʉ. \v 3 Da̱ mäx'a̱hʉ ra̱ Espíritu Santo ngue da̱ 'yøt'e ngue xøgue n'na hya̱tho gui̱ mma̱mhmʉ. Da̱mi̱ ja ndu̱mmʉi ngue hi̱nja̱m'mø gui̱ nju̱nthʉ. \v 4 Nu̱ to gätho ya dyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ, ɛ̱ntho n'na nc'ɛ̱i̱tho p'ʉ da̱ nnu̱jʉ Oja̱. Nu̱'a̱ ra̱ Espíritu Santo dí̱ n'yohʉ, n'nat'a̱'a̱. Nu̱na̱ te ra̱ hya̱ dí tømhmʉ di̱ nja m'mɛfa, n'nat'a̱ na̱ ra̱ hya̱ gá̱ nzonnga̱hʉ Oja̱. \v 5 N'nat'a̱ ma̱ Hmu̱hʉ. N'nat'a̱ ma̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ i ja. N'nat'a̱ ra̱ nxixya̱ i jajʉ. \v 6 'Nɛ̱ n'nat'a̱ Oja̱ i 'bʉi, gue'a̱ ra̱ Papá'a̱ ngue gätho. 'Nɛ̱ gue'a̱ di̱ ma̱nda gäthogahʉ'a̱. Gue'a̱ 'bʉi ndap'ʉ bi zä'a̱. 'Nɛ̱ gue'a̱ dí̱ n'yohʉ gäthoga̱hʉ'a̱. \p \v 7 Nu̱p'ʉ ha di̱ mpɛti yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱, bi zännba̱ ra̱ Cristo n'na ngu̱ n'najʉ'a̱ te ja ngue ga̱ øthʉ. Di ha̱cjʉ ra̱ ts'ɛdi ngue da̱ zä ga̱ øthʉ'a̱ te nnepe ga̱ øthʉ. \v 8 Ngu̱na̱ mma̱mp'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ngue ɛ̱na̱: “Nu̱na̱ ra̱ Cristo bi̱ ma ma̱hɛ̱ts'i̱, pɛ 'be bi da̱pi̱ gätho'ʉ yø nsʉiui. 'Nɛ̱ ma̱ndøngu̱ drá̱ ma̱te bi u̱nyø ja̱'i̱ bi gocua ja ra̱ xi̱mhäi”, i ɛ̱na̱. \v 9 ¿Te nne da̱ ma̱nna̱ ra̱ hya̱ ɛ̱mbi̱ ngue bi̱ ma ma̱hɛ̱ts'i̱? I̱ nne da̱ ma̱ ngue ra̱ Cristo bi zøcua ja ra̱ häi 'nɛ̱ bi̱ mengui̱, i̱ ma ma̱hɛ̱ts'i̱. \v 10 Nu̱sɛ na̱ ra̱ Cristo bá̱ nɛ̱xpʉ ma̱hɛ̱ts'i̱, bi zøcua ja ra̱ häi. 'Nɛ̱ bi̱ ma asta̱ ndøya ma̱ya̱ bí ja ra̱ c'ama̱hɛ̱ts'i̱ para ngue di̱ nɛ̱qui̱ ngue ndap'ʉ bi zä 'bʉi ngue di̱ ma̱nda. \p \v 11 N'na ngu̱ n'na yø ja̱'i̱, bi zännba̱ ra̱ Cristo'a̱ te ja ngue da̱ mɛfi. Bi 'yɛ̱xyø ja̱'i̱ ngue dyø representante. Mi̱'da p'ʉya, bi 'yɛ̱ts'i̱ ngue da̱ ma̱nna̱ hya̱ di bɛ̱nnba̱bi̱ Oja̱ ngue da̱ ma̱. Mi̱'da p'ʉya, bi 'yɛ̱ts'i̱ ngue di̱ n'yo ngue da̱ ma̱nna̱ hoga̱ 'da'yo hya̱. Mi̱'da p'ʉya, bi 'yɛ̱ts'i̱ ngue di̱ m'mɛt'o ngue dyø ma̱mhya̱ p'ʉ ha 'bʉhyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱. Mi̱'da p'ʉya, bi 'yɛ̱ts'i̱ ngue dyø xännba̱te ngue ra̱ hya̱. \v 12 Nu̱ya yø ja̱'i̱ bi 'yɛ̱ts'i̱, guehya da̱ japi gätho yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ngue da̱ 'yøtra̱ 'bɛfi di̱ ma̱nda ra̱ Cristo da̱ 'yøtyø ja̱'i̱ ya. Guehya ma̱n'na di ha̱tra̱ ts'ɛdi yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ 'bʉcua ja ra̱ xi̱mhäi ya. \v 13 Di̱ mpɛfi asta̱ gue'mø da̱ zʉdi ngue xøgue da̱ 'da'igu̱ ma̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ, 'nɛ̱ ga̱ pa̱hmʉ xa̱ndønho'a̱ rá̱ Ts'ʉnt'ʉ Oja̱. Ma̱n'na ma̱n'na dí thi̱ni̱ xa̱nho hanja ra̱ hya̱, ya da̱ zä ga̱ n'yohʉ tengu̱tho i̱ n'yo ra̱ Cristo p'ʉya. \v 14 Ya hi̱nga̱ øthʉ tengu̱tho øtyø t'ʉba̱si̱ p'ʉya. Porque yø ba̱si̱ hi̱ngui̱ hɛ̱nni̱ ga̱ thät'i. Tengu̱tho 'mø te ha̱xra̱ nda̱hi̱ ni̱ ma ua, ni̱ ma nʉ, njarbʉtho yø ba̱si̱, hønt'o bi zä ma̱xädi tɛnni̱. A nu̱'ʉ yø xännba̱te ngue yø hyäte, xøgue ga̱ mba̱tho da̱ hyoni̱ ha di hyätyø ja̱'i̱. I̱ nne'ʉ ngue ga̱ tɛnhnʉ'a̱ ra̱ fɛhni̱ hya̱ i xännba̱te. \v 15 Pɛ nu̱jʉ, ma ga̱ ja ndu̱mmʉi ga̱ mma̱mhmʉ na̱ ra̱ hya̱ ma̱jua̱ni̱. Ma ga̱ u̱di̱ ngue da̱di̱ ma̱hmʉ'ʉ yø ja̱'i̱ dí xihmʉ na̱ ra̱ hya̱ na̱. Ma ga̱ homhmʉ ra̱ hya̱ ngue ma̱n'na gda̱ cohmʉ tengu̱tho ra̱ Cristo. Nu̱na̱ ra̱ Cristo, guehna̱ 'bɛt'o na̱ ngue di̱ ma̱nda gätho yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱, tengu̱tho rá̱ ya̱ ra̱ ja̱'i̱ i 'bɛt'o ngue di̱ ma̱ndabi rá̱ do'yo. \v 16 Ngue guehna̱ ra̱ Cristo 'bɛt'o ngue di̱ nnøpa̱ ya̱hʉ ya, nu̱'ʉ yø xɛqui ha di̱ ntøtrá̱ do'yo ra̱ ja̱'i̱ p'ʉya, go guecjʉ'a̱. A nu̱'mø ngue cʉ xa̱nho yø hyu̱ndo'yo, gätho 'da gui̱ mpɛtho, ya xa̱nho i ja. Njarbʉtho ya, nu̱'mø di̱ mma̱di̱ n'na ngu̱ n'na yø ja̱'i̱, gätho 'da ga̱ hya̱dra̱ ts'ɛdi di̱ mpɛfi xa̱nho. \s1 --------- \p \v 17 Nu̱na̱ ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo, go di 'dacä ra̱ ts'ɛdi na̱ nguehna̱ ra̱ hya̱ dí xi'a̱hʉ ya. 'Yoni̱ mantho guí øthʉ'a̱ ra̱ nts'o ga̱ 'yo yø ja̱'i̱ hi̱ngui̱ pa̱ Oja̱. Nu̱ya yø ja̱'i̱ ya, nu̱'a̱ ra̱ nts'o so yø mmʉi, gue'a̱ øt'a̱. Pɛ hi̱nte di̱ mu̱ui te øt'e. \v 18 I̱ njot'i yø n'yomfɛ̱ni̱, hi̱ngui̱ pa̱'a̱ ra̱ 'da'yo te di u̱n'Oja̱. Porque ma̱ndø nna̱xitho yø n'yomfɛ̱ni̱. Hi̱ndi̱ n'u̱ni̱ da̱ sifi ha di̱ njap'ʉ dí ba̱ Oja̱, ja̱na̱ngue hi̱ngui̱ pa̱di̱ hanja. \v 19 Ja̱njua̱ni̱ ngue xa̱ u̱nyø mmʉi yø ja̱'i̱'a̱ ra̱ nts'o ga̱ 'yo. 'Be xi̱ngui̱ ja yø 'bɛ'isä. Ɛ̱na̱ gue ma̱n'na di johya 'mø 'dama̱ 'dan'yo ma̱ nts'o øt'e. \p \v 20 Pɛ hi̱nga̱ ngu̱'a̱ ra̱ hya̱ gá̱ 'yøhmʉ bi̱ nxännba̱te ra̱ Cristo. \v 21 Ma̱jua̱ni̱ ngue ya gá̱ 'yøhmʉ na̱ te ra̱ hya̱ bi̱ nxännba̱te ra̱ Jesucristo. Nu̱na̱ ra̱ hya̱ na̱ya, guehna̱ ma̱jua̱ni̱ na̱, 'nɛ̱ guehna̱ ra̱ hya̱ xännga̱hʉ ra̱ Jesús. \v 22 Ja̱na̱ngue nu̱yá, nu̱'a̱ te gä ra̱ nts'o gma̱ni̱ n'yohʉ ma̱m'mɛt'o, da̱mi̱ hyɛhmʉ p'ʉ'a̱ ya. Porque nu̱'a̱ ra̱ nts'o gma̱di̱ ho gui 'yøthʉ, mi̱ hät'a̱tho ni̱ n'yomfɛ̱ni̱hʉ'a̱. \v 23 A nu̱yá, da̱mi̱ 'yøt'e ngue da̱ gom'na'yo ni̱ n'yomfɛ̱ni̱hʉ ya. \v 24 Gätho ma̱'da'yo'a̱ te gdí̱ n'yohʉ. Gä ra̱ nho gdí̱ n'yohʉ. Tengu̱tho Oja̱ ma̱jua̱ni̱ ngue xa̱ndønho'a̱, gui̱ njathʉ p'ʉya, gä ra̱ nho gui 'yøthʉ, hi̱n tema̱ nts'o gui 'yøthʉ. \p \v 25 A nu̱yá, 'yo guí̱ mma̱mhmʉ ra̱ fɛhni̱. N'na ngu̱ n'na'a̱hʉ, gä ma̱jua̱ni̱ guí xihni̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ui. Porque gätho yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ tengu̱tho 'mø n'na nc'ɛ̱i̱tho di jahʉ'ʉ. \v 26 Nu̱'mø gui̱ ncuɛhʉ, ma̱n'nan'yo mi̱ 'yøt'e ngue da̱ gohi ngue dra̱ ts'oqui'a̱ ni̱ cuɛhʉ. Da̱ thotho'a̱ ni̱ cuɛhʉ, 'yo guí̱ nnehʉ ngue gä ra̱ ngʉni̱ ra̱ pa gui̱ ncuɛhʉ. \v 27 'Yo ga̱di̱ u̱nhnʉ ra̱ 'yu̱ ra̱ zithu̱ ngue gui 'yøthʉ'a̱ te rá̱ pähä. \p \v 28 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ma̱rá̱ bɛ̱, da̱ hyɛp'ʉ'a̱ rá̱ mfɛ̱, di̱ mpɛfi. Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue rá̱ 'bɛfisɛ da̱ 'yøt'e, gue'a̱ di di̱ni̱ te da̱ zi'a̱, ja̱na̱ngue di̱ nja te di u̱nyø ja̱'i̱ hi̱n'yʉ te da̱ hyoni̱. \p \v 29 'Yo tema̱ ts'omhya̱ guí̱ mma̱mhmʉ. Sinoque ra̱ hoga̱ hya̱ guí̱ mma̱mhmʉ, da̱ gue'a̱ ra̱ hya̱ da̱ 'yørpa̱bi̱ ra̱ nho yø ja̱'i̱ da̱ 'yøde. \v 30 'Yo guí øthʉ ngue da̱ du̱ rá̱ mmʉi ra̱ Espíritu Santo ngue n'na ra̱ ts'oqui gui 'yøthʉ. Porque dí̱ n'yohʉ ra̱ Espíritu Santo, ya di ha̱xhʉ njua̱ni̱ ngue ya dí ohʉ rá̱ 'yɛ Oja̱, 'nɛ̱ fäcjʉ asta̱ gue'mø bá̱ ɛ̱p'ʉ ma̱ Ya̱ntehʉ. \p \v 31 A nu̱yá, da̱mi̱ hyɛhmʉ p'ʉ gätho ya yø hya̱ ga̱ xi'a̱hʉ ya. Ra̱ sʉi, ra̱ cuɛ, ra̱ nju̱nt'i̱, ra̱ ts'ate. 'Yo to gui̱ nnu̱ ma̱n'ʉhʉ. \v 32 Nu̱'a̱ ja ngue gui 'yøthʉ, da̱mi̱ n'yørpa̱hʉ ra̱ nho n'na ngu̱ n'na'a̱hʉ. Di̱ nja ni̱ yemmʉihʉ. Da̱mi̱ mpu̱nnbi̱ n'na ngu̱ n'na'a̱hʉ ngue'mø 'bʉi to hi̱nga̱ gue'a̱ øt'e, tengu̱tho Oja̱ bi pu̱n'na̱hʉ conná̱ nguehra̱ Cristo. \s1 --------- \c 5 \p \v 1 Nu̱na̱ Oja̱, ja̱njua̱ni̱ ngue di̱ ma̱cjʉ ngue ya yø ba̱si̱ga̱hʉ. Ja̱na̱ngue nu̱yá, ma ga̱ øthʉ tengu̱tho øt'Oja̱. \v 2 Ma ga̱ ma̱hma̱ mmi̱c'ɛ̱i̱hʉ tengu̱tho gui̱ ma̱cjʉ ra̱ Cristo. Nu̱ná̱, asta̱ bi̱ ndä ngue bi du̱ conná̱ nguecjʉ. Oja̱ bi̱ nu̱ ma̱nho ngue gue'a̱ bi gohi ngue ra̱ 'bøt'e i̱ nhohma̱ ts'oquihʉ'a̱. \p \v 3 Ya guí ohʉ rá̱ 'yɛ Oja̱ ya. Ja̱na̱ngue nu̱yá, 'yo di so ni̱ mmu̱ihʉ'a̱ ra̱ n'yots'om'mäi. 'Yo tema̱ nts'o guí øthʉ. 'Nɛ̱ 'yo guí̱ ɛ̱mhmʉ ngue gue'a̱ ra̱ mɛ̱nyu̱ ma̱ da̱tho di̱ mu̱ui. \v 4 'Yo tema̱ ts'omhya̱ guí̱ mma̱mhmʉ. 'Yo guí̱ mma̱mhmʉ yø hya̱ hi̱nte ni̱ bøntho. Porque nu̱ya yø hya̱ ya, hi̱nni̱ 'yu̱p'ʉ ngue guí̱ mma̱mhmʉ ya. Nu̱'a̱ ra̱ hya̱ ni̱ 'yu̱p'ʉ gui 'yøthʉ, gue'a̱ ngue njandyatho gui ja ma̱mma̱di̱hʉ Oja̱'a̱. \v 5 Ya guí pa̱hmʉ ngue nu̱p'ʉ di̱ ma̱nda ra̱ Cristo, co 'nɛ̱hrá̱ Papá, nu̱ya yø ja̱'i̱ ngue yø 'yots'om'mäi hi̱nda̱ ma ma̱cʉt'i p'ʉ ya. Da̱ guehyø ts'oc'ɛ̱i̱, da̱ guehya yø ja̱'i̱ ngue hønt'a̱ te pɛs'ua ja ra̱ xi̱mhäi so yø mmʉi ngue di xa̱ndi̱, hi̱nda̱ yʉrbʉ ya. Porque nu̱ya yø ja̱'i̱ njap'ʉ, nu̱'a̱ te ra̱ cosa ni̱ ma yø mmʉi, gue'a̱ tha̱nne'a̱, hi̱nga̱ gue'a̱ Oja̱ i tha̱nne. \v 6 Ma̱tonma̱ hyä'a̱hʉ ngue gui 'yøthʉ ya yø nts'o dí xi'a̱hʉ. Porque nu̱ to øtya yø hya̱ dí xi'a̱hʉ ya, ngue fɛspa̱tho rá̱ hya̱ Oja̱, guehya da̱ japra̱ castigo Oja̱ ya. \v 7 Ma̱n'nan'yo mi̱ 'yøt'e ngue gui 'yøthʉ tengu̱tho øtya yø ja̱'i̱ dí xi'a̱hʉ ya. \p \v 8 Nu̱'mø ma̱m'mɛt'o, gä ra̱ nts'o nma̱rá̱ n'yohʉ. Pɛ nu̱yá, ya ma̱ n'yohʉ ra̱ Cristo ya. Ma gdá̱ n'yohʉ'a̱ te nne Oja̱ gdá̱ 'yohʉ ya. \v 9 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ ngue xojpa̱bi̱ Oja̱ rá̱ mmʉi, gä ra̱ nho ga̱ 'yo ra̱ ja̱'i̱. Nu̱'mø ha ya̱, gä ma̱jua̱ni̱ te mma̱. Nu̱'a̱ te di̱ ma̱nda Oja̱, gue'a̱ øt'a̱. \v 10 Da̱mi̱ ja ndu̱mmʉihʉ ngue nu̱'a̱ te nnu̱ ma̱nho Oja̱, gue'a̱ gui 'yøthʉ'a̱. \v 11 Ma̱n'nan'yo mi̱ 'yøt'e ngue go gui 'yøthʉ tengu̱tho øtyø ja̱'i̱ xa̱nts'o ga̱ 'yo. Da̱mi̱ japhʉ ngue da̱ ba̱hyø ja̱'i̱ ngue ra̱ ts'oqui'a̱ te øt'e. \v 12 Nu̱'a̱ ra̱ nts'o nt'a̱gui̱tho øtyø ja̱'i̱, ya ra̱ 'bɛ'isätho ngue da̱ hma̱ngua'a̱. \v 13 Pɛ nu̱'mø da̱ ma nsʉdi ra̱ hya̱ ha rá̱ nja na̱ ra̱ nts'o nt'a̱gui̱tho øtyø ja̱'i̱, da̱ ba̱hyø ja̱'i̱ ngue ra̱ ts'oqui øt'e. \v 14 Ja̱na̱ngue ɛ̱mp'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro: “Nu̱p'ʉ 'bʉhyø ja̱'i̱ ɛ̱ntho ya xa̱ ndu̱, da̱ xoc'a̱ ni̱ mmʉi ra̱ Cristo. Ɛ̱̱ntho ja gui̱ nnu̱'a̱ nt'a̱ha̱”, i ɛ̱na̱. \p \v 15 Ja̱na̱ngue nu̱yá, da̱mi̱ fähmʉ xa̱nho te gdi̱ n'yohʉ. 'Yo gni̱ 'yohʉ tengu̱tho ga̱ 'yo yø ja̱'i̱ hi̱ngui̱ pa̱ Oja̱. Sinoque da̱mi̱ 'yøt'e ngue di̱ nɛ̱qui̱ ngue guí pa̱hmʉ Oja̱. \v 16 Da̱mi̱ ja ndu̱mmʉi gui̱ mpɛfi ngue gui̱ mma̱mhmʉ ra̱ hya̱. Porque yø pa dí 'bʉhmʉ, xa̱ndøngu̱ ra̱ nts'o i ja. \v 17 Ja̱na̱ngue nu̱yá, 'yo gyø 'ya̱mmʉihʉ. Nu̱'a̱ te rá̱ pähä ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo, da̱mi̱ ja ndu̱mmʉi ngue da̱ di̱ni̱ xa̱nho ni̱ mmʉihʉ hanja ra̱ hya̱, n'namhma̱ ngue gue'a̱ gui 'yøthʉ'a̱. \v 18 Para ngue gui̱ m'mʉmma̱ pähähʉ, 'yo ga̱di̱ u̱nni̱ mmʉihʉ ra̱ n'i̱ti̱. Porque ra̱ n'i̱ti̱ xa̱nts'o te øt'a̱hʉ'a̱. A nu̱yá, go da̱mi̱ u̱nni̱ mmʉihʉ'a̱ ra̱ Espíritu Santo ngue da̱ gue'a̱ da̱ xän'na̱hʉ te ja ngue gui 'yøthʉ'a̱. \v 19 N'na ngu̱ n'na'a̱hʉ, nu̱'mø gui ya̱hʉ, nu̱'ʉ yø hya̱ ma̱zihotho nt'ot'i p'ʉ ja yø salmo, gue'ʉ da̱mi̱ nxihmʉ'ʉ, 'nɛ̱'ʉ yø hya̱ nt'ot'i p'ʉ ja yø alabansa. Da̱mi̱ ja ma̱mma̱di̱hʉ'a̱ ra̱ Hmu̱ Jesucristo p'ʉ ja ni̱ mmʉihʉ. Gui 'yɛ̱spa̱hʉ conyø salmo 'nɛ̱ conyø alabansa gui tu̱rpa̱hʉ. \v 20 Rá̱ngue guí ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo, nu̱na̱ Oja̱ ma̱ Papáhʉ da̱ 'yø'mø gá̱ zohmʉ. Ja̱na̱ngue nu̱yá, za̱nt'a̱ gui ja ma̱mma̱di̱hʉ ya ngue'a̱ te gä ra̱ nho ørca̱hʉ. \s1 --------- \p \v 21 A nu̱yá, ngue guí̱ nnu̱ ma̱nsu̱hʉ Oja̱, da̱mi̱ mfäts'i n'na ngu̱ n'na'a̱hʉ ya. \p \v 22 Ague gyø xisuhʉ, da̱mi̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ni̱ da̱mme 'mø nzo'a̱hʉ. Porque gue'a̱ di̱ ma̱nda ra̱ Hmu̱ Jesucristo'a̱. \v 23 Porque ra̱ n'yohʉ i 'bɛt'o'a̱ ngue di̱ ma̱nda rá̱ xisu, tengu̱tho ra̱ Cristo i 'bɛt'o'a̱ ngue di ma̱nda yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱. Nu̱'a̱ ra̱ Cristo bi ya̱nyø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱, gue'a̱ 'bɛt'o'a̱ ya, tengu̱tho rá̱ ya̱ ra̱ ja̱'i̱, 'bɛt'o ngue di̱ ma̱ndabi rá̱ do'yo. \v 24 A nu̱ya yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ i øt'e te di̱ ma̱nda ra̱ Cristo. Xquet'a̱ njarbʉtho yø xisu ya, da̱ 'yøt'e te gä di 'bɛpyø da̱mme. \p \v 25 Ague n'yø'a̱hʉ, da̱mi̱ ma̱hni̱ xisuhʉ, tengu̱tho ra̱ Cristo di̱ ma̱hyø ja̱'i̱ bi 'yɛ̱c'ɛ̱i̱, asta̱ bi du̱ ngue bi ya̱ni̱. \v 26 Ngu̱na̱ bi 'yørpa̱bi̱ yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ para ngue di zo rá̱ 'yɛ Oja̱. Co nu̱na̱ ra̱ hya̱ bi 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ yø ja̱'i̱ bi hojpa̱ yø ts'oqui. Bi̱ nxixya̱ p'ʉya ngue ya bi hyɛp'ʉ ra̱ nts'o. \v 27 I̱ nne ngue nu̱'mø bá̱ ɛ̱p'ʉ ma̱høn'a̱ ra̱ Cristo, gätho yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ da̱ 'yɛ̱spi̱, porque ya hi̱n tema̱ nts'o da̱ di̱nnbi̱. \p \v 28 A nu̱ yø n'yohʉ i jatho ngue di̱ ma̱hyø xisu. Tengu̱tho ga̱ mmährá̱ do'yo, di jarbʉ rá̱ xisu. Porque nu̱ ra̱ n'yohʉ di̱ ma̱hrá̱ xisu, i øtrá̱ güɛnda ra̱ n'yohʉ ngue rá̱ do'yosɛ di̱ ma̱di̱. \v 29 'Nɛ̱ hi̱njo'o n'na ra̱ ja̱'i̱ ngue di sʉhrá̱ do'yo, sinoque fährá̱ do'yo ra̱ ja̱'i̱ 'nɛ̱ pɛpi. Njarbʉtho'a̱ te ørca̱hʉ ra̱ Cristo ya, fäcjʉ 'nɛ̱ i pɛjpa̱hʉ. \v 30 Porque ra̱ Cristo, i̱ nnøpe ngue rá̱ do'yoga̱hʉ. \v 31 N't'ot'i p'ʉ ja ra̱ Ma̱ca̱ Libro ngue ɛ̱na̱: “Nu̱'mø bi̱ ntha̱tra̱ n'yohʉ, ra̱ n'yohʉ p'ʉya sop'ʉ rá̱ papá 'nɛ̱hra̱ mamá ngue 'bʉhmi̱ rá̱ xisu. Nu̱ya yo nc'ɛ̱i̱ ya, di̱ nne n'na ngu̱ n'na, ja̱na̱ngue ya hi̱ngui̱ yo nc'ɛ̱i̱, sinoque ɛ̱ntho n'na nc'ɛ̱i̱tho”, ɛ̱nna̱ hya̱. \v 32 Nu̱na̱ ra̱ hya̱ na̱, ma̱zihotho hma̱ te nne da̱ ma̱. Porque ga̱ mbøni̱ ngue ra̱ Cristo ya yø n'youi yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ 'nɛ̱ gue'ʉ yø 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ nnøpe ngue rá̱ do'yo. \v 33 Pɛ xquet'a̱ i̱ nne da̱ ma̱ ngue n'na ngu̱ n'na yø n'yohʉ jatho di̱ ma̱hyø xisu. Tengu̱tho ga̱ nne ngue di̱ ma ma̱ma̱di̱, di jarbʉtho rá̱ xisu ya di̱ ma̱di̱. A nu̱ ra̱ xisu p'ʉya, i jatho ngue da̱ nu̱ ma̱nsu̱ rá̱ da̱mme. \s1 --------- \c 6 \p \v 1 Ague gyø ba̱si̱hʉ, nu̱'mø bi zo'a̱ ni̱ papá ogue ni̱ mamá, da̱mi̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ te xi'a̱hʉ. Porque gue'a̱ jatho ngue da̱ 'yøtyø ba̱si̱ ya ɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Cristo'a̱. \v 2 Guehna̱ rá̱ mʉditho ra̱ hya̱ mma̱mp'ʉ ja rá̱ ley Oja̱ na̱, ngue nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ 'yøt'e te xi Oja, da̱ di̱nnba̱bi̱ rá̱ nja̱pi̱ Oja̱. Guehna̱ ra̱ hya̱ na̱ya ngue ɛ̱na̱: “Da̱mi̱ su̱ ni̱ papá, da̱mi̱ su̱ ni̱ mamá. \v 3 Nu̱ ra̱ ja̱'i̱ da̱ 'yøtya yø hya̱ ya, ya'atho ra̱ pa di̱ m'mʉcua ja ra̱ häi, 'nɛ̱ di̱ m'mʉmma̱ pähä”, ɛ̱nna̱ hya̱. \p \v 4 A nu̱ yø n'yohʉ conyø xisu, ngue ya 'bʉhyø ba̱si̱, 'yo di honnbi̱ ha di̱ mbøcuɛ yø ba̱si̱. Sinoque di tede xa̱nho, da̱ ba̱di̱ ngue da̱ za̱mmi̱. 'Nɛ̱ da̱ xännba̱ yø ba̱si̱ ngue da̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ra̱ Cristo. \s1 --------- \p \v 5 Ague gyø hmi̱qui̱hʉ, da̱mi̱ 'yɛ̱c'ɛ̱i̱ ni̱ hmu̱ ga̱di̱ mpɛhmʉ ua ja ra̱ häi. Ma̱jua̱ni̱ ngue ni̱ mmʉi gdi 'yørpa̱bi̱ ma̱su̱ ni̱ hmu̱hʉ. Ni̱ mmʉi gdi 'yøtra̱ 'bɛfi guí pɛhmʉ, gui 'yø'ni̱ güɛndahʉ ngue tengu̱tho 'mø gdi ørpa̱hʉ rá̱ 'bɛfi ra̱ Cristo. \v 6 Gui hyu̱mba̱bi̱ 'mø ga̱di̱ mpɛhmʉ. 'Yo guí̱ nnehʉ ngue høn'mø nnu̱ ni̱ hmu̱ guí hu̱mba̱hʉ, sinoque gui 'yøt'e ngue yø mɛfi'a̱hʉ ra̱ Cristo. Co gätho ni̱ mmʉi gdi 'yørpa̱hʉ'a̱ te rá̱ pähä Oja̱. \v 7 Nu̱'mø ja te guí pɛhmʉ, con n'na ra̱ pähä gdi 'yøthʉ ra̱ 'bɛfi. Gui 'yø'ni̱ güɛnda ngue ra̱ Cristo guí ørpa̱hʉ rá̱ 'bɛfi, hi̱ngue ma̱sque gui 'yɛ̱mhmʉ ngue ra̱ ja̱'i̱tho guí ørpa̱hʉ rá̱ 'bɛfi. \v 8 Porque ya guí pa̱hmʉ ngue nu̱'a̱ ra̱ Hmu̱ Jesucristo, nu̱'a̱ te ra̱ nho xa̱ 'yøt'e n'na ngu̱ n'na ra̱ ja̱'i̱, gue'a̱ rá̱ nzäbi ra̱ ja̱'i̱ di u̱n'na̱. Nu̱'mø 'bʉhrá̱ hmu̱ ogue hi̱njo'o rá̱ hmu̱ n'na ra̱ ja̱'i̱, nu̱ te ra̱ nho xa̱ 'yøt'e, gue'a̱ rá̱ nzäbi di t'u̱n'na̱. \p \v 9 Ague gyø hmu̱hʉ, da̱mi̱ 'yørpa̱bi̱ ra̱ nho ni̱ mɛfi guí sihʉ. 'Yo ga̱di pihmʉ yø mɛfi. Da̱mi̱ bɛ̱mhmʉ na̱ ra̱ hya̱ ja ua. Ngu̱'ʉ yø hmu̱ ua ja ra̱ xi̱mhäi, ngu̱'ʉ yø hmi̱qui̱, n'nat'a̱ ni̱ Hmu̱hʉ bí 'bʉ ma̱hɛ̱ts'i̱. A nu̱'a̱ p'ʉya, hi̱ngui̱ huantho yø ja̱'i̱ ørpa̱ ma̱su̱'a̱. \s1 --------- \p \v 10 Ague ma̱ zi cu̱'a̱hʉ, da̱mi̱ zajni̱ mmʉihʉ conna̱ ts'ɛdi di 'da'a̱ ma̱ Hmu̱hʉ. Porque hønt'a̱ ta̱te ja rá̱ ts'ɛdi'a̱. \v 11 Nu̱na̱ ra̱ hya̱ di 'da'a̱hʉ Oja̱ ngue gdi̱ mfähmʉ, da̱mi̱ 'yøthʉ ngue tengu̱tho 'mø da̱ m'mant'i̱'a̱hʉ na̱ ra̱ hya̱ na̱. Ja̱na̱ngue da̱ zä gui täjpa̱hʉ rá̱ hya̱ ra̱ zithu̱ nu̱'a̱ nne da̱ hyäcjʉ. \v 12 Porque nu̱na̱ ra̱ tu̱nhni̱ dí øthʉ ya, hi̱nga̱ gue'ʉ ma̱ mmi̱c'ɛ̱i̱ da̱di̱ ndu̱nhnʉ, sinoque nu̱'ʉ da̱di̱ ndu̱nhnʉ ya, gue'ʉ yø ts'onthi̱ ja yø ts'ɛdi ngue di̱ ma̱nda ra̱ nts'o ja ua ja ra̱ xi̱mhäi. I 'yo ma̱ya̱ ndap'ʉ bi zä. \v 13 Ja̱na̱ngue di̱ ndʉ xa̱nho ni̱ n'yomfɛ̱ni̱hʉ ya co nu̱na̱ ra̱ hya̱ di 'da'a̱hʉ Oja̱, guehna̱ gdi täcjʉ ra̱ nts'o na̱. Nu̱'mø da̱ 'yɛ̱hra̱ ora ngue gui̱ nthɛhʉ n'na ra̱ hya̱ xa̱nts'o, 'yo di da̱p'a̱hʉ. Nu̱'mø ngue gá̱ 'yøthʉ na̱ ra̱ hya̱ na̱ya, ya dʉ xa̱nho ni̱ n'yomfɛ̱ni̱hʉ 'mø. \p \v 14 Nu̱ ra̱ soldado 'mø ngue ya xa̱ nsä ngue da̱ ma ra̱ tu̱nhni̱, ya xa̱ dʉtra̱ ngʉt'i, ya ha̱ ra̱ nju̱di̱ di̱ nya̱ni̱, 'nɛ̱ he rá̱ he ngue ra̱ t'ɛgui. Da̱mi̱ njathʉ p'ʉya ngue gdi̱ nya̱mhmʉ na̱ ra̱ hya̱ ma̱jua̱ni̱. Nu̱'a̱ te xa̱nho, gä gue'a̱ gui 'yøthʉ'a̱. \v 15 Nu̱ ra̱ soldado 'mø ja ngue ha da̱ ma, ya xa̱ nsä, hi̱nha ga̱ hyɛhyø 'boxthi̱. Da̱mi̱ njathʉ p'ʉya, gui ja ndu̱mmʉi ngue gui̱ mma guá̱ ma̱mhmʉ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱. Guá̱ xihmʉ ra̱ hya̱ yø ja̱'i̱ ngue ha di zä di̱ nhojpa̱ui Oja̱. \v 16 Nu̱ ra̱ soldado ha̱ rá̱ nju̱di̱. Nu̱'ʉ yø nsa̱ n'youi ra̱ sibi bi ɛnyø nsʉiui hi̱ngui̱ thot'i. Gui̱ njathʉ p'ʉya co nu̱'a̱ ni̱ nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱hʉ i ja, ya hi̱nda̱ zä da̱ da̱p'a̱hʉ ra̱ zithu̱. \v 17 Gui 'yøt'e tengu̱tho 'mø gdi hu̱shʉ ra̱ fʉi t'ɛgui, hi̱nte da̱ thot'i. Da̱mi̱ njathʉ p'ʉya, n'nat'a̱ bɛ̱ni̱ ngue ya bi nya̱nni̱ tehʉ. Nu̱na̱ rá̱ hya̱ Oja̱ di 'da'a̱hʉ ra̱ Espíritu Santo, guehna̱ gui̱ nnøpa̱ juaihʉ na̱, ngue gdi ta̱phʉ ra̱ hya̱ yø ja̱'i̱. \p \v 18 'Yo di cohni̱ mmʉihʉ, mat'Oja̱hʉ hangu̱ ra̱ pa. 'Yäphʉ Oja̱'a̱ te gäma̱ hya̱ di bɛ̱n'na̱hʉ ra̱ Espíritu Santo gui 'yäphʉ. Gätho yø ja̱'i̱ ya o rá̱ 'yɛ Oja̱ da̱mi̱ ma̱rpa̱hʉ Oja̱ yø ja̱'i̱, 'yogui säyathohʉ. \v 19 Xquet'a̱ 'nɛ̱cä da̱mi̱ marca̱hʉ Oja̱ n'namhma̱ ngue Oja̱ di 'dacra̱ hya̱ ga̱ mma̱. Nu̱p'ʉ ha ga̱ mma̱nna̱ hya̱, ga̱ ha̱ ra̱ ts'ɛdi ngue ga̱ mma̱nna̱ hya̱. Nu̱na̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱, hi̱nga̱ su̱ ga̱ xicä yø ja̱'i̱ hanja na̱ ra̱ hya̱ na̱. Porque hi̱ngui̱ pa̱hyø ja̱'i̱ na̱ ra̱ hya̱ na̱. \v 20 Oja̱ bi 'yɛ̱xqui̱ ngue drá̱ representantegui̱ ngue ga̱ mma̱ngä na̱ ra̱ hoga̱ 'da'yo hya̱ na̱. A nu̱yá, ngue dí̱ mma̱ngä na̱ ra̱ hya̱ na̱, ya dí ofädi. Ja̱na̱ngue da̱mi̱ ma̱rca̱hʉ Oja̱ n'namhma̱ ngue nu̱na̱ ra̱ hya̱ ni̱ 'yɛhma̱ xi ga̱ mma̱, da̱ zä ga̱ ha̱ ra̱ ts'ɛdi ga̱ mma̱ xa̱nho ra̱ hya̱. \s1 --------- \p \v 21 Nu̱na̱ ma̱ zi cu̱hʉ ra̱ Tíquico, xquet'a̱ ɛ̱mmɛ̱i̱ di̱ mpɛfi ngue ørpa̱bi̱ rá̱ 'bɛfi ra̱ Hmu̱. Nu̱'mø bi̱ map'ʉ na̱ya, go da̱ xi'a̱hʉ te da̱di jagä na̱. 'Nɛ̱ da̱ xi'a̱hʉ te dí øt'ä ua. \v 22 Nu̱na̱ ra̱ Tíquico dí ɛt'ä p'ʉ na̱ ngue da̱ ma di zɛngua'a̱hʉ. 'Nɛ̱ da̱ni̱ xi'a̱hʉ te da̱di ja. Nu̱na̱ ra̱ hya̱ da̱ xi'a̱hʉ p'ʉya, di ha̱tra̱ ts'ɛdi ni̱ mmʉihʉ na̱. \p \v 23 Dí̱ nnegä ya ngue nu̱na̱ Oja̱ ma̱ Papáhʉ co 'nɛ̱hna̱ ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo di dʉrpa̱bi̱ yø nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱ to gätho ya ja yø nt'ɛ̱c'ɛ̱i̱, 'yo da̱di̱ nju̱nt'i̱, sinoque di̱ ma̱hyø mmi̱c'ɛ̱i̱ui n'na ngu̱ n'na. \v 24 Oja̱ di ja̱pi̱ te'o gätho ngue yø mmʉi gui̱ ma̱'a̱ ma̱ Hmu̱hʉ Jesucristo. Da̱ ngu̱t'a̱tho.