\id ROM \h ROMANOS \toc1 Ra søcuą bi 'yorba ra Pablo ʉ yʉ 'yɛ̨c'yɛi bʉ ja ra ngʉrpa dąhnini Roma \toc2 ROMANOS \toc3 Ro. \mt1 ROMANOS \mt2 Ra søcuą bi 'yorba ra Pablo ʉ yʉ 'yɛ̨c'yɛi bʉ ja ra ngʉrpa dąhnini Roma \c 1 \s1 Ran zɛngua \p \v 1 Nugä drá Pablogä, drá 'yɛ̨hɛgä ra Jesucristo. Nɛ bi xic Oją ma 'bäigä'be ra Cristo, nɛ bi huangui gam mangä rán ho ma'da'yo Oją. \v 2 Nɛ guet'a ram hma mi man Oją bʉ ja rá hoga t'ohni bi 'yo't'ʉ yʉ́ pøngahyą maya'bʉ. \v 3 Nɛ n'dat'a ram hma im ma nangue ra Jesucristo rá Ts'ʉnt'ʉ Oją a, nɛ nangue'a bim 'bʉcua ja ra ximhäi, rám bom'bɛto ra David a. \v 4 Pɛ nu'bʉ mi dąmbɛ̨ni bʉ 'bʉ ʉ xʉn du, ja bi 'yu Oją xʉn ho gue rá Ts'ʉnt'ʉ Oją a bʉya nte hɛ̨mbi nangue rá Hogandąhi in 'youi. Gue'a ma Hmuhʉ a. \v 5 Nɛ rá mate zɛhɛ bi xiqui ma 'bäigä'be ra Cristo, ga japi da'yɛ̨c' yɛi yʉ ją'i gätho yʉ hnini, nɛ gue'a dí hnumanho ra Cristo a bʉya. \v 6 Janangue'a in ndec Oją ga mba ga fäx'a ni t'ɛ̨c'yɛihʉ, nguetho bi zon'nahʉ Oją bi ja'ahʉ yʉ́ mbɛti ahʉ ra Jesucristo. \v 7 Guehna dí ot'ahʉ na ya gätho ahʉ guí 'bʉhmbʉ bʉ ja ra dąhnini Roma, ngue bi huɛ̨c'ahʉ Oją nɛ bi zon'nahʉ, nɛ bi 'uec'a ni mbʉihʉ in nde ahʉ hønt'a guim bɛ̨mhbʉ a. Dí äp Oją ma Tahʉ nɛ ra Jesucristo ma Hmuhʉ da hyut'a ni mbʉihʉ nangue rá mate zɛhɛ. \s1 Ɛ̨mmɛ in nde da zøm bʉ Roma a ra Pablo \p \v 8 M'bɛt'o thoho dí xi ahʉ ɛ̨mmɛ dadí johyagä, nguetho dí ø'a man yʉ ją'i hønbʉ go hapʉ dí 'yo ngue guí ɛ̨c'yɛihʉ xʉn ho. Janangue'a dí xi Oją jamadi nangue gätho ahʉ. Nɛ di thocpa ra jamadi ma Ojąhʉ ra Jesucristo. \v 9 Nɛ i pą Oją hin dí ɛ'ts'a ná yą'be nangue ahʉ. Nɛ dí hąh ma mbʉi dí ørpa rá 'bɛfi 'bʉ dím man a ran ho ma'da'yo nangue rá Ts'ʉnt'ʉ. \v 10 Nɛ dí äp rá mate Oją ngue hin da ya'a ga mbagä bʉ guí 'bʉhmbʉ. Nɛ hin dí pądi 'bɛ'a da zä dá søm bʉ, pɛ go pą Oją, nɛ xømhma thoho da nde Oją ga mba bʉ. \v 11 Nguetho ɛ̨mmɛ dín nde gan nu ahʉ, ga fäx ahʉ din ja ahʉ man'da xʉn ngu rá ts'ɛdi Oją, nɛ man'da gam 'bähmbʉ xʉn ho bʉya. \v 12 Nɛcä da zä gui fäxcahʉ, janangue'a da zä 'da xtám fäxtahʉ nangue ma t'ɛ̨c'yɛihʉ dí comhbʉ. \v 13 Ma zi cu ahʉ dín nde gui pąhmbʉ ngue xʉn ngu yʉ nidį mí ɛ̨na xcá mba bʉ, pɛ hinga na sä. Pɛ guehma dín nde ga mbagä bʉ nɛ da hnurca ma 'bɛfi bʉ guí 'bʉhmbʉ, tengu bʉ mi'da yʉ hnini xtá mba. \v 14 Nguetho i 'yo ma güɛnda ga xänba yʉ ją'i, nɛ ʉ 'bʉpʉ ja yʉ hnini nɛ ʉ yʉm 'bʉndąpo ją'i, nɛ'ʉ pąh ra søcuą nɛ ʉ hingui pądi, gätho ga xänbi. \v 15 Janangue'a nɛ ahʉ ɛ̨mmɛ jag ra pähä ga xän'nahʉ rán ho ma'da'yo ra Cristo, gätho ahʉ guí 'bʉhmbʉ bʉ ja ra dąhnini Roma. \s1 Nu ran ho ma'da'yo ní yąn ʉ to'o gätho da hyąn a \p \v 16 Nɛ hin dí pɛs' ma sä gam mangä ran ho ma'da'yo, nguetho gue'a ram hma rá ts'ɛdi Oją a dí yąn ʉ to'o gätho da hyąn a. Nɛ mbʉdi bi sije dyʉ israelgähe, nɛ xø bi si ʉ mi'da bʉya. \v 17 Nguetho nu ran ho ma'da'yo i xijʉ 'bɛ'a ní hogahʉ, gue ga hąnthohʉ rá mate, nɛ hin'yʉ 'bɛ'a man'da dí zinjʉ Oją a. Tengu mán t'o't'i: “To'o bi 'yɛ̨c'yɛi rá mate Oją, bi hocpa yʉ́ ts'oqui, bin t'un ra 'da'yote bʉya.” \s1 Gätho yʉ ją'i in dupate yʉ ts'oqui \p \v 18 Nguetho nu'bʉ hin da yąn Oją yʉ ją'i i jatho di ʉnbi, nangue'a 'dan'yo thoho i thąnde, nɛ i øt'e 'bɛ'a gä má ts'oqui. Nɛ nu'a majuąni nde di bɛ̨nba Oją ʉ, pɛ di hɛcpada ʉ, nguetho man'da in numanhosɛ yʉ́ ts'oqui. \v 19 Pɛ i pąhma 'bɛ'a sä da fądi nangue Oją, nguetho guesɛ Oją di bɛ̨nbi. \v 20 Nɛ madague'bʉ hin di nɛqui Oją, pɛ da zä da bąh yʉ ją'i gue maguesɛ Oją nɛ i ja rá ts'ɛdi maząi a, nguetho in nu 'bɛ'a gätho bi 'yøt'ua ja ra häi. Nɛ gue'bʉ go rá mbʉdi ra ximhäi mi sä xtá fądi xʉn ho. Nɛ mi sä xtám bąh yʉ ją'i xtá numansu Oją. Janangue'a njon da zä da xi Oją nte in dupate. \v 21 Nɛ mi sähma xtám bą Oją, pɛ him mi nde xtá numansu a nɛ him bi xifi jamadi 'bɛ'a gätho bin t'un'dʉ. Pɛ bi dʉ'mi bi bɛ̨n a n'da ran 'yomfɛ̨ni nte ní mba tho. Janangue'a bi 'bɛh ra hogan'yomfɛ̨ni. Nɛ njąm'bʉ bi zä da bɛ̨ni 'bɛ'a xʉn ho da 'yør pʉya. \v 22 Sä ɛ̨na pąsɛ ʉ, nɛ guepʉ í 'bɛpʉ ra hogan 'yomfɛ̨ni bʉya. \v 23 Nu Oją tąte xʉn ho a, gue i 'bʉi maząi. Pɛ nu'ʉ bi 'yøzɛhɛ yʉ ją'i bi bøni tengu yʉ́ pøte yʉ ją'i dim 'bɛdi, nɛ yʉ doja nɛ yʉ zate nɛ yʉ pozʉ, man'da bi 'yɛ̨mbi oją ʉ. \v 24 Janangue'a bi hyɛ Oją ʉ. Nɛ man'da bi 'yøzɛhɛ 'bɛ'a gätho bi numanhosɛ bʉya gue ran 'yomt'ɛ̨ni. Nɛ bi ts'onsɛ yʉ́ ją'i n'da ngu n'da ʉ. \v 25 Bi hyɛ a majuąni Oją nɛ go bi 'yɛ̨c'yɛi ʉ him majuąni Oją. Bi dąnde gätho bi 'yøt' Oją ua ja ra ximhäi xinda gue'a Oją gue bi 'yøt'ʉ. Pɛ hønt'a Oją mixte xʉn ho a gätho yʉ pa maząi. Janangue'a hønt'a ga ɛ̨spahʉ a. \v 26 Nɛ gue'a í hyɛ Oją ʉ. Nɛ nubʉya bi zä bi 'yøt' ran ts'o, gue'bʉ go mí 'yøt' man'da xʉn ts'o, nɛ yʉ xisu bi pä a bi zänba Oją xtá 'yøt'e, gue bi 'yąsäba yʉ́ mixisuhʉ tengu'bʉ ran 'yohʉ zɛhɛ. \v 27 Nɛ yʉn 'yohʉ bi hyɛh yʉ́n t'ɛ̨di mi sän Oją xtín thąt'ʉ yʉ xisu ngue xtí manda, nguetho ɛ̨mmɛ in nde di 'yąsäba yʉ́ min'yohʉhʉ, nu'a him mi sä xtá 'yøt'e. Pɛ bi hyonsɛ ran ʉnbi gue yʉ́ ją'i zɛhɛ ʉ 'bʉ mí 'uegue. \v 28 Nɛ nu'bʉ him mi numanho a ran 'yomfɛ̨ni majuąni nangue Oją, ngutho bi hyɛ Oją ʉ, nɛ man'da bi bɛ̨n ʉ yʉ́ ts'on 'yomfɛ̨ni nɛ bi 'yøt' yʉn ts'o him mi sä xtá 'yøt'e. \v 29 Nɛ ɛ̨mmɛ di yus' yʉ́ mbʉi gätho yʉ ts'oqui, ran 'yomt'ɛ̨ni, ra ts'om'bäi, ran ts'iyate, ra nɛxmate, ran ts'ɛya, ran thote, ran sʉi, ran thäte, ran ʉcpate, ran c'ąte. \v 30 Nɛ yʉ zänfɛhni ʉ, nɛ i san Oją, nɛ hingui su n'da ra ją'i, nɛ din 'yɛ̨x'ʉ, nɛ ma maguesɛ ʉ, thocpa thoho i honsɛ mi'da yʉ ts'oqui hingui pądi da 'yøt'e, nɛ i fɛsta'a 'bɛ'a man yʉ́ ta nɛ yʉ́ mbe. \v 31 Nɛ hingui nde din 'yomfɛ̨ni ʉ, nɛ hin di ją'ts'a man ʉ, nɛ hin'yʉ yʉ́n huɛ̨cate, nɛ hin'yʉ yʉ́ yembʉi. \v 32 I pąhma di ʉnba Oją ʉ gätho yʉ pa maząi, gue'a yʉ́n sähʉ a nguetho i øt' ya i hmangua. Pɛ man'da guexta'a i øt'e nɛ man'da di johya 'bʉ xʉn ngu ʉ 'da'angu øthʉ ʉ. \c 2 \s1 Di ʉnba Oją ʉ to'o di ho yʉ ts'oqui \p \v 1 Janangue'a hingui sä ga ɛ̨mhbʉ him man sähʉ a ran ʉnbi hønt'a go to'o gahʉ. Nguetho nu'bʉ dí numan'ʉhʉ ʉ 'da nangue yʉ́ ts'oqui, nɛ dí ɛ̨mhbʉ go yʉ́n sähʉ da nu ran ʉnbi ʉ, pɛ gue'a nán juąnba zɛhɛhʉ a 'bʉ gue n'dat'a dí øthʉ. \v 2 Pɛ dí pąhmbʉ gue yʉ́n sähʉ 'bʉ di ʉnba Oją ʉ øt' yʉ ts'oqui. \v 3 Pɛ sä dí ɛ̨mhbʉ ngue go ga ponjʉ rán juąnbi Oją, ngue go dí ɛ̨mfʉ hingui ho øt'ʉ 'da, nɛ ya 'da'angu dí øthʉ ʉ. \v 4 Ha hin dí pąhmbʉ hanja him 'bexque di ʉngahʉ Oją nangue ma ts'oquihʉ. Pɛ gue'a ní jajʉ ga päh ma mbʉihʉ xʉn ho a. Pɛ nujʉ dí fɛstahʉ rá yembʉi i ørcahʉ. \v 5 Pɛ nu'bʉ xʉm mɛ ní mbʉi n'da, nɛ xíngui ts'ʉ coh rá mbʉi nangue yʉ́ ts'oqui, pɛ ɛ̨mmɛ di pɛt yʉn ʉnbi da t'ørpa 'bʉ bi zøn ra pa, ngue rá muui a bi 'yøt'e, nɛ da zɛmp Oją a. \v 6 Nɛ n'da ngu n'da din t'un'na rán thɛui 'bɛ'a bi 'yøt'e. \v 7 Nu Oją di unt'a ra temaząi 'bʉ 'bo'o ząi øt'a ran ho, nguetho honi dim 'bʉhmi Oją, nɛ i honi da 'yøt'a i numanho Oją, nɛ i honi da t'ørpa ran ho njąm'bʉ din thegue. \v 8 Pɛ nu'bʉ dadín sʉhmbʉ Oją, nɛ hin dí numanhohʉ a ra 'yu majuąni pɛ hønt' yʉ ts'oqui go dí numanhohʉ, pɛ gue'a dí 'dajʉ ra cuɛ Oją a 'bʉ, ngue ɛ̨mmɛ nts'utho. \v 9 Nts'ɛdi yʉn ʉnbi nɛ 'bɛ'a gätho má dumbʉi da nu'ʉ n'da ngu n'da to'o gätho nząi øt' yʉ ts'oqui, nɛje dyʉ israelhe, nɛ ahʉ hin gyʉ israelhʉ. \v 10-11 Pɛ hønt'a go to'o da hyoni da 'yøt' ran ho, di japi 'darpʉ dim 'bʉhmi Oją nɛ da numanho Oją a, nɛ da hyurpa rá mbʉi thocpa thoho, nɛcähe dyʉ israelgähe, nɛ ahʉ hing yʉ israelhʉ. Nguetho gätho 'da'angujʉ bʉ na nujʉ Oją. \v 12 Nɛ nu'ʉ hing yʉ israel him bi sih yʉ́n t'ɛ̨di Oją. Nɛ madague'bʉ him bi sifi, pɛ guehma da nu yʉn ʉnbi to'o di thocta yʉ ts'oqui. Nɛ ngutho ʉ yʉ israel ngue bi sih yʉ́n t'ɛ̨di Oją, nɛ gue'ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją dí juąnba ʉ to'o di thocta yʉ ts'oqui. \v 13 Nguetho nu'bʉ da bątho yʉ́n t'ɛ̨di Oją n'da, hin da numanho Oją a 'bʉ, hinda hønt'bʉ da 'yøt'a hmam bʉ. \v 14 Nu'ʉ hing yʉ israel, him bin t'un yʉ́n t'ɛ̨di Oją ngue ran hocją'i xtá 'yøt'e. Pɛ guehma i pąsɛ mbo yʉ́ mbʉi nda'a xʉn ho, nguetho ja'bʉ i øt'a rán thɛui ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją ngue ran hocją'i. \v 15 Nɛ madague'bʉ him bi sih yʉ́n t'ɛ̨di Oją ʉ 'da, pɛ tengu 'bʉ mán t'o't'i bʉ ja yʉ́ mbʉi ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją, nɛ guesɛ yʉ́ mbʉi i xifi ngue hingui ho a bi 'yøt'e, o ja'bʉ xʉn ho. \v 16 Nɛ gue'a dí juąnba Oją ʉ gätho yʉ ją'i, nangue ra Jesucristo 'bʉ bi zøn ra pa. Nɛ di juąnba ʉ nangue ʉ i ąsɛ mbo yʉ́ mbʉi ʉ. Nɛ gue'a i mam bʉ ja ran ho ma'da'yo ngue dím mangä. \s1 Sä ín 'yɛ̨x'ʉ 'da yʉ israel ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją \p \v 17 Pɛ nu ahʉ ma mi'israel ahʉ, guidín 'yɛ̨xhʉ nguetho gyʉ mɛngu israelhʉ, nɛ, “hønsɛgahʉ i numanhojʉ Oją, nguetho bi 'dajʉ ʉ yʉ́n t'ɛ̨di,” sä guí ɛ̨mhbʉ. \v 18 Nɛ gá pąhmbʉ rá pähä Oją, nguetho gán xähmbʉ yʉ́n t'ɛ̨di, nɛ gá pąhmbʉ nda'a xʉn ho da zä da 'yøt'a n'da. \v 19 Nɛ guím bɛ̨nsɛhʉ guí uthʉ ra 'yu ʉ yʉ xädä, guím bɛ̨mhbʉ yʉ́ nyot'i ahʉ ʉ i 'yo bʉ ja ra 'bɛxui. \v 20 Nɛ sä guí ɛ̨mhbʉ ja nin t'ɛ̨di gui xänbahʉ yʉ 'yąmbʉi, nguetho guí pąhmbʉ ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją ngue majuąni, ngue di un ran 'yomfɛ̨ni n'da. \v 21 Pɛ nu'bʉ gue'a guí øthʉ ma mi'israel ahʉ guí xänbahʉ mi'da, hanja hin gán xäsɛhʉ thą. Guí xihmbʉ mi'da ngue hin dim pɛ̨, pɛ hanja go guím pɛ̨sɛhʉ thą. \v 22 Guí xihmbʉ mi'da ngue hin din 'yomt'ɛ̨ni, pɛ hanja go guí 'yomt'ɛ̨ni zɛhɛhʉ. Guí xihmbʉ mi'da hin da 'yɛ̨spa ʉ yʉ hyäte oją, pɛ ha hin guím bɛ̨mhbʉ ngue go guí cʉzɛhɛhʉ bʉ i thąnde yʉ́ ojąsɛ ʉ, nɛ guí pɛ̨fʉ 'bɛ'a guí numanhohʉ bʉ. \v 23 Gná yąthʉ a ngue'a guí ɛ̨mhbʉ guí pąhmbʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją. Pɛ man'da gadí jafʉ hin da numansu Oją ʉ mi'da, nguetho guí fɛstahʉ ʉ yʉ́n t'ɛ̨di bi ma. \v 24 Janangue'a bin ja tengu mán t'o't'i, ngue di c'ąman'ʉ Oją ʉ hing yʉ israel 'bʉ i nu a ran ts'o guí øthʉ, gyʉ israelhʉ. \v 25 Pɛ nu'bʉ xcá øthʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją bi man ra Moisés, xʉn ho ngue am hmɛpya ma ją'ihʉ, ngue dyʉ israelhʉ. Pɛ nu'bʉ hin dí tɛnhdʉ ʉ, säti thoho am hmɛpyagahʉ 'bʉ, nɛ nte ja bʉ a uh ma hmɛpyahʉ. \v 26 Nɛ nu'ʉ hing yʉ israel ngue him bi mba ma hmɛpyabi yʉ́ ją'i, nu'bʉ øt' yʉ́n thɛhʉ ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją, nu'ʉ i numanho Oją ʉ, tengu'bʉ xtá hmɛpya bʉ na nu Oją ʉ. \v 27 Nɛ nu'ʉ hing yʉ israel ngue nte ma hmɛpya i ja, pɛ nu'bʉ i øt' yʉ́n t'ɛ̨di Oją, gue'ʉ dí jajʉ din c'ą ma ts'oquihʉ ʉ, dyʉ israelhʉ. Nguetho sä dá mɛpya ma ją'ihʉ, tengu man'a ran t'ɛ̨di, nɛ hin dá øthʉ a rán säui ma hmɛpyahʉ. \v 28 Nɛ madague'bʉ n'dat'a mam bombøtahʉ ra Abraham, pɛ hinga gue'a ní 'yøt'e rá t'ʉhni Oją n'da a. Nɛ xín nangue'a am hmɛpya maxøts'e rá ją'i n'da. \v 29 Pɛ hinda hønt'bʉ hmɛpya ma mbʉihʉ nangue rá Hogandąhi Oją, nu'a njuąntho ra hmɛpya i nu Oją a. Nɛ nu'bʉ njabʉ ma mbʉihʉ, hin gam bɛ̨mhbʉ ngue da numanhojʉ ma miją'ihʉ, pɛ hønt'a Oją gam bɛ̨mhbʉ da numanhojʉ. \c 3 \p \v 1 Nu'bʉ 'bo'o da 'yɛ̨ngui: “Pɛ hanja bi huand Oją ʉ yʉ israel thą, nɛ 'bɛ'a nam bøn'a ra hmɛpya bi si ʉ,” gue'bʉ 'bo'o da 'yɛ̨ngui. \v 2 Pɛ xʉn ngu 'bɛ'a í huand Oją ʉ. M'bɛt'o thoho gam bɛ̨mhbʉ bin t'un rám hman Oją maya'bʉ ʉ ndu mam bombøtahʉ. Nɛ gue'a ga xi ʉ to'o da 'yängui. \v 3 Pɛ xʉn ngu ʉ him bi nde. Pɛ ha gam bɛ̨mhbʉ bi zɛpʉ a mí ɛ̨na xtá 'yørpa Oją yʉ ją'i 'bʉ. \v 4 Hin'na maha, pɛ guehma guesɛ Oją di ją'ts'a rám hma, madague'bʉ gätho xtín hɛ̨tho yʉ ją'i nangue rá 'bɛfi. Nɛ tengu bi man rá t'ohni Oją, gätho di ją'ts'a bi ma, nɛ hin hapʉ ga tįmhbʉ ngue him bi 'yøt' Oją a mí ma, 'bʉ ga änhdʉ. \v 5 Pɛ sä ɛ̨n ʉ 'da hingui øh rám hman Oją: “Hingui ho 'bʉ di ʉngahʉ Oją nangue ma ts'oquihʉ, nguetho man'da di nɛcmanho rán ho Oją 'bʉ gätho xʉn ts'otho ga øthʉ,” ɛ̨n'ʉ yʉ ją'i. \v 6 Pɛ hingui sähma ngubʉ ga mamhbʉ, nɛ xʉn ho 'bʉ di ʉngahʉ Oją nangue ma ts'oquihʉ, nguetho jatho da 'yøt' ran ts'ʉt'abi nangue gätho ra ximhäi. \v 7 Nɛ sä ɛ̨n ʉ 'da: “Man'da dí ɛ̨spahʉ Oją nangue ma fɛhnihʉ dí mamhbʉ. Pɛ hanja di ʉngahʉ 'bʉ, tengu'bʉ dyʉ 'yøt'a ts'oquihʉ, nɛ man'da dí uhmbʉ ngue njąm'bʉ dim fɛhni Oją,” sä ɛ̨n ʉ 'da. \v 8 “Nɛ mbähä ga øthʉ ran ts'o, n'dahma di nɛqui a ran ho,” i ɛ̨njʉ dí ɛ̨mhbʉ ʉ 'da 'bʉ dí ɛ̨na hin ní yąnjʉ Oją ʉ yʉ́n t'ɛ̨di, gue'ʉ to i sanjʉ. Pɛgue da ts'ɛmba ʉ nangue yʉ́m hman ʉ. \s1 Gätho dín dupatehʉ yʉ ts'oqui \p \v 9 Pɛ ha gam bɛ̨mhbʉ man'da xʉn hojʉ dyʉ israelhʉ. Pɛ hin'na, tengu thoho dá xi ahʉ 'bʉ rá mbʉdi, nguetho 'da'angu dyʉ 'yøt'a ts'oquihʉ, nɛ'ʉ yʉ israel nɛ'ʉ hin yʉ israel. \v 10 Nɛ mán t'o't'i: \q1 Njo'o n'da xʉn ho, xinga n'da. \q1 \v 11 Njo'o n'da i ja rán 'yomfɛ̨ni, \q1 nɛ njo'o i hon Oją ngue nde da dɛnni. \q1 \v 12 Gätho gahʉ dá 'uethohʉ, nɛ 'da án ts'ontho 'bɛ'a dá øthʉ. \q1 Xínga n'dajʉ dí øthʉ ran hocją'i. \q1 \v 13 Ɛ̨mmɛ xʉn ts'o ma ndehʉ, tengu'bʉ n'da ra hyąhäi bʉ ja ran 'yägui ngue hingan jo'mi, xʉn xą, in jabʉ ma ndehʉ. \q1 Nguetho ɛ̨mmɛ dí mamhbʉ yʉ fɛhni, \q1 nɛ ran dąte i pøm ma ndehʉ, tengu'bʉ dyʉ pozʉhʉ. \q1 \v 14 Nu ma ndehʉ ɛ̨mmɛ yupʉ ran ts'ante ngue xʉn ju. \q1 \v 15 Nu ma guahʉ, ɛ̨mmɛ i ɛ̨hya na 'dihi ngue dan hotehʉ. \q1 \v 16 Pɛ í huɛ̨hi thoho ʉ 'bʉpʉ hapʉ dí 'yohʉ, ngue xʉn ts'o 'bɛ'a dí ørpahʉ ʉ. \q1 \v 17 Nɛ hin dadí hocpahʉ yʉ́ mbʉi ma miją'ihʉ, xínga gue'a ma mbʉi zɛhɛhʉ. \q1 \v 18 Nɛ xíngui ts'ʉ dím bɛ̨mhbʉ ngue ga numansuhʉ Oją. \m Nɛ gue'a bi man rá t'ohni Oją 'bʉ maya'bʉ a. \v 19 Nɛ nu'a mí hmam bʉ ja ram hma maya'bʉ ngue bi xije Oją dyʉ israelgähe, ga pąhmbʉ gätho i ja ma ts'oquihʉ bʉ na nujʉ Oją. Janangue'a gätho ra ximhäi din hɛ̨tho 'bʉ bi 'yørpa ran juąnbi Oją. \v 20 Nɛ nu'ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją, xínga n'da ra ją'i dí 'yɛ̨mbi xʉn ho ʉ ngue bi xijʉ ran hocją'i xcá øthʉ. Pɛ nu'ʉ yʉn t'ɛ̨di, ja ga tįmhbʉ bʉ 'bɛ'a dá øthʉ. \s1 Da yąnjʉ Oją 'bʉ ga hąmhbʉ rán hoqui \p \v 21 Janangue'a nuya bi t'urcahʉ man'da ran hoqui ngue dí 'yɛ̨njʉ xʉn hojʉ Oją, nɛ hin nangue ʉ yʉ́n t'ɛ̨di ngue bi xijʉ xcá øthʉ ran ho, madague'bʉ midí nɛqui ts'ʉ bʉ ja ram hma maya'bʉ a ran hoqui dí xi ahʉ ya. \v 22 Gue ga hąnthohʉ a rán hoqui Oją nangue ra Jesucristo di hoga ma ts'oquihʉ hønt'a go to'o gahʉ. \v 23 Nguetho njo'o gahʉ dá jąs'hʉ gätho ran ho nguepʉ xtá numanhojʉ Oją, pɛ gätho dá øthʉ yʉ ts'oqui bʉ án nujʉ. \v 24 Janangue'a bi zänni di hogazɛhɛhʉ Oją ngue rán t'unni thoho, nguetho bi gurca ma ts'oquihʉ ra Cristo Jesús. \v 25 Nguetho bi zän Oją a ra Cristo ngue bim 'bøts'e zɛhɛ, bi gurca ma ts'oquihʉ nangue rá ji. Nɛ gue'a ní yąn ʉ to'o da hyąn'a bi 'yørpe. \p Nɛ ngutho nangue ʉ mí 'bʉh maya'bʉ, nu'bʉ mi du ra Cristo, ja bi nɛqui a í punba yʉ́ ts'oqui ʉ to'o mí nde rá punbi Oją. Nɛ ja bi 'yu Oją bʉya 'bɛ'a í thøtho ʉ. \v 26 Nɛ ja bi 'yu Oją a rán jut'i ma ts'oquihʉ, janangue'a da zä di hogahʉ ya, nɛ da zimanhojʉ ngue guejʉ dá ɛ̨c'yɛihʉ rá mate ra Jesús. \v 27 Pɛ xiya, hapʉ bi go'a man 'yɛ̨ts'ihʉ. Bi mba ma 'bɛrquigahʉ. Pɛ hague nja. Nguetho hin dá jąs'hʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją, pɛ bin 'dactahʉ rá mate 'bʉ má ɛ̨c'yɛihʉ a. \v 28 Nɛ dí pąhmbʉ ngue bi hogahʉ Oją 'bʉ má hąnthohʉ rám hma nangue rán hoqui. Nɛ hin da 'yängahʉ 'bʉ xcá jąs'hʉ, o hin'na. \v 29 Pɛ sä dí ɛ̨mhbʉ dyʉ israelhʉ høngdahʉ i numanhojʉ Oją. Pɛ i jatho ga pąhmbʉ ngue nɛ'ʉ hin yʉ israel in nde da numanho Oją. \v 30 Nguetho n'datho a Oją, nɛ gätho to'o da hyąn rá mate gätho 'da ni hocpada Oją ʉ nɛ da zimanho, nɛ ʉ yʉ israel, nɛ ʉ hing yʉ israel. \v 31 Pɛ ha dí ɛ̨n ahʉ nte di muui yʉ́n t'ɛ̨di Oją ngue dí ɛ̨n ahʉ ga hąnthohʉ rá mate. Pɛ hin'na, pɛ man'da dí jąs'hʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją ya, nangue ra Cristo rá mate Oją i fäxcahʉ. \c 4 \s1 Ran t'uti nangue ra Abraham \p \v 1 Xi a mam bombøtahʉ ra Abraham ngue dyʉ israelhʉ, 'bɛ'a í hocpa yʉ́ ts'oqui Oją a thą, nɛ 'bɛ'a í 'yɛ̨mbi xʉn ho a. \v 2 Pɛ hinga gue'ʉ 'bɛ'a gätho bi 'yøt'e í t'ɛ̨mbi xʉn ho a, nguetho nu'bʉ da gue ʉ, ya mí ja 'bɛ'a xtín 'yɛ̨zɛhɛ 'bʉ. Pɛ hin te ín 'yɛ̨x'a ra Abraham bʉ án nu Oją a. \v 3 Pɛ tengu man rá t'ohni Oją, nu ra Abraham bi 'yɛ̨c'yɛi tho a ram hma 'bʉ mí xifi 'bɛ'a da 'yørpa Oją. Nɛ gue'a í 'yɛ̨mbi xʉn ho a bʉya. \v 4 Nu'bʉ xtá xijʉ Oją ngue gue'a rá 'bɛfi ga øthʉ dí 'yɛ̨njʉ xʉn hojʉ a, pɛ hing ra mate thoho a dí 'yɛ̨njʉ xʉn hojʉ 'bʉ, pɛ tengu'bʉ man zäbithohʉ a 'bʉ. \v 5 Pɛ nu Oją hingui xijʉ n'da ra 'bɛfi dí 'yɛ̨njʉ xʉn hojʉ, nguetho hinguin zaqui ma mbʉihʉ nangue ma ts'oquihʉ. Janangue'a i xijʉ ga hąnthohʉ a rá mate di hoga ma ts'oquihʉ, nɛ gue'a dí 'yɛ̨njʉ xʉn hojʉ a bʉya. \v 6 Nɛ'a ra David ngubʉ bi 'yorpʉ ja rá t'ohni Oją maya'bʉ ngue: \q1 Ɛ̨mmɛ di johya n'da ra ją'i ngue da 'yɛ̨mp Oją xʉn ho, nɛ hin da 'yʉrpa ra güɛnda 'bʉ xʉn ho xtá 'yøt'e o hin'na. \q1 \v 7 Nguetho bi mba ma punbi yʉ́ ts'oqui, nɛ him man din c'ą, bi 'yɛ̨na. \m \v 8 Nɛ ɛ̨na: \q1 Di johya ʉ to'o bi mba ma hoqui yʉ́ ts'oqui nɛ nte da thįnba 'bʉ bi mba ma juąnbi, \m bi 'yɛ̨n'a ra David. \v 9 Pɛ ha guím bɛ̨mhbʉ ngue hønt'ʉ am hmɛpya yʉ́ ją'i da nu na ran johya i hmangua. Ha hin guím bɛ̨mhbʉ ngue nɛ ʉ hin gam hmɛpya, da zin Oją, ngue'bʉ 'da'angu im bɛ̨mhbʉ a ra Abraham 'bʉ mi hyąntho a ra mate bi man Oją, nɛ gue'a í t'ɛ̨mbi xʉn ho a bʉya. \v 10 Pɛ ga än'nahʉ, ha m'bɛjua bi t'ɛ̨mbi xʉn ho a ra Abraham, 'bʉ mi hmɛpya rá ją'i. Uague m'bɛt'o thoho bi t'ɛ̨mbi xʉn ho. Pɛ hinga m'bɛjua maha, pɛ 'bexque bi t'ɛ̨mbi xʉn ho 'bʉ hin ní hyɛc rá ją'i. \v 11 Nɛ m'bɛjua bi sifi da hyɛc rá ją'i, ngue ra hmɛpya ya xí 'yɛ̨mp Oją xʉn ho a. Pɛ bi 'yɛ̨mbi xʉn ho 'bʉ mi hyąntho a ram hma 'bʉ hin ní hyɛc rá ją'i. Janangue'a i ɛ̨mbi rá ta ra Abraham ʉ to'o gätho i ɛ̨c'yɛi tho a bi man Oją. Nɛ'ʉ hing yʉ israel, ngue him bi mba nthɛqui yʉ́ ją'i, nɛ'ʉ da t'ɛ̨mbi xʉn ho ʉ. \v 12 Nɛjʉ dyʉ israelhʉ gue dá hɛc ma ją'ihʉ, da'igu bʉ na 'yɛ̨njʉ xʉn hojʉ Oją a ra Abraham, 'bʉ 'da'angu dím bɛ̨mhbʉ ra Abraham 'bʉ hin ní hyɛc rá ją'i. \s1 Ga hąmhbʉ rám hma Oją nangue ran jąpi i xijʉ \p \v 13 Nɛ nu Oją bi mam majuąni a da 'yørpa ra Abraham, ngue bi 'yɛ̨mbi: “Ga 'da'a ran jąpi nɛ'ʉ nim bom'bɛto gätho ná ndoho ra ximhäi, nɛ ga 'da ahʉ ra 'da'yo häi,” bi 'yɛ̨mp Oją a ra Abraham. Pɛ hin nangue n'da ra 'bɛfi nín t'un na ran jąpi na, pɛ nangue bi t'ɛ̨mbi xʉn ho 'bʉ mí hyąntho na ram hma bi sifi. \v 14 Pɛ nu'bʉ dím bɛ̨mhbʉ gue gue'ʉ yʉ́n t'ɛ̨di dí jąp Oją n'da, pɛ dím bɛ̨mhbʉ nte ní mba tho a man'da ran hogui 'bʉ, ngue ga hąnthohʉ a rám hma, nɛ hin da zä di jącpahʉ Oją 'bʉ. \v 15 Nguetho nu'bʉ dí ɛ̨na gue gue'ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją ga homhbʉ, o gue'ʉ dí pąsɛhʉ xcá øthʉ, pɛ dí fɛstahʉ ʉ, nɛ hønt'a ran ʉnbi ga nuhʉ 'bʉ. Pɛ nu'bʉ hin xtín ja yʉn t'ɛ̨di, o gue'bʉ hin xcá pąsɛhʉ mbo ma mbʉihʉ, hin xtí nɛqui yʉ ts'oqui 'bʉ. \v 16 Pɛ hingui ma nangue yʉ́n t'ɛ̨di dí jącpahʉ o gue'ʉ dí pąsɛhʉ, nguetho hin xcá nuhʉ ran ho 'bʉ. Pɛ i ma ga hąnthohʉ rám hma nangue rá mate, nɛ nubʉya da zä majuąni gätho gahʉ ga nuhʉ ran ho bi sih ra Abraham da nu yʉ́m bom'bɛto. Nɛ madague'bʉ njuąntho dyʉm bom'bɛtojʉ ra Abraham o hin'na, pɛ 'da'angu dím bɛ̨mhbʉ ra Abraham. Janangue'a ma tahʉ ra Abraham bʉ nam bɛ̨n Oją. \v 17 Nɛ gue'a nam bøn'a mí xi Oją ra Abraham 'bʉ mí 'yɛ̨mbi: “Nu'i grá Abraham, ga øt'e'e ngue grá ta xʉn ngu nim bom'bɛto gätho nan ndoho ra ximhäi.” Nɛ nu'a ra Abraham bi hyąn'a ram hma bi sifi, nguetho bi bądi jasɛ rá ts'ɛdi Oją, gue da zä di un ra ts'ɛdi ʉ xʉn dąc'yɛi nɛ ʉ xʉn du. Nɛ tengu'bʉ ya bin ja 'bʉ mí ma Oją, nguetho majuąni da 'yøt'e. Nɛ gue'a bi bɛ̨n'a ra Abraham. \v 18 Nɛ nu ra Abraham him mi sä xtín ta nangue ʉ yʉ́m bom'bɛto dim 'bʉi. Pɛ bi hyąn a ram hma 'bʉ mi sifi: “Xʉn ngu nim bom'bɛto dim 'bʉi gätho nan ndoho ra ximhäi.” Nɛ bi dø'mi din ja, janangue'a bin ja bʉya. \v 19 Nɛ madague'bʉ xí thoh yʉ pa i 'bʉi ngue xtím 'bʉh yʉ́ t'ʉhni, nguetho ya xí ndø, xí mbɛ'ts'a n'da ciɛnto njɛya, nɛ 'da'angu xín dąc'yɛiui a rá xisu ra Sara, him mí sä xtím 'bʉh yʉ́ t'ʉhni, pɛ him bi 'bɛh rá ts'ɛdi rá t'ɛ̨c'yɛi, bi bądi majuąni dim 'bʉh rá t'ʉhni. \v 20 Nɛ xingui ts'ʉ bi bɛ̨ni ngue hin da 'yøt' Oją a bi ma, nguetho bi bądi hingui hɛ̨mp'a da 'yøt' Oją. Janangue'a bi hyąn rá ts'ɛdi Oją a bʉya, nɛ gue'a í 'yɛ̨spa Oją a. \v 21 Nɛ n'dat'a mim bɛ̨ni ngue jasɛ rá ts'ɛdi Oją di ją'ts'a bi ma. \v 22 Nɛ nu'a bi hyąntho a ram hma 'bʉ mí sifi 'bɛ'a da 'yørpa Oją, nɛ gue'a í hocpa Oją a, nɛ bi 'yɛ̨mbi xʉn ho, i ɛ̨m bʉ ja rám hman Oją. \v 23 Pɛ hinga hønt'a ra Abraham bi t'ɛ̨mbi xʉn ho 'bʉ mi hyąntho a ram hma bi man Oją. \v 24 Pɛ nɛjʉ, bi hogahʉ Oją nɛ bi 'yɛ̨njʉ xʉn hojʉ 'bʉ má hąnthohʉ a ram hma bi xijʉ Oją, ngue bi xox'a ma Hmuhʉ ra Jesús 'bʉ mi du. \v 25 Nu'a bi un rá te bi gurca ma ts'oquihʉ, nɛ bi t'ägui. Nɛ bi xox Oją a, janangue'a dí pąhmbʉ majuąni bi dąha bi xogahʉ. \c 5 \s1 Dí yąmanhohʉ Oją nguetho bi pungahʉ rá Ts'ʉnt'ʉ \p \v 1 Bi hogahʉ Oją 'bʉ má hąmhbʉ rán hoqui bi ma. Midín sʉhmbʉ Oją, pɛ nuya dí yąmanhohʉ, ngue bi hogahʉ ma Hmuhʉ ra Jesucristo. \v 2 Nɛ bi zixcahʉ ra Jesucristo bʉ i ja rá mate Oją, nguetho dá hąmhbʉ rán hoqui, nɛ dí 'bʉhmbʉ bʉ. Nɛ dadín johyahʉ gue dí tømhbʉ a ran ho tąte thoho da 'yørcahʉ. \v 3 Nɛ hinga hønt'a ran ho dí tømhbʉ nán johyahʉ ya, pɛ nɛ ʉ yʉn ʉnbi dín nuhʉ ya, guexta'a dadín johyahʉ. Nguetho nu'ʉ yʉn ʉnbi ní jajʉ ga häthʉ xʉn ho ʉ. \v 4 Nɛ nu'bʉ dí häthʉ xʉn ho, gue'a dín te ma mbʉihʉ a. Nɛ nu'bʉ bin te ma mbʉihʉ, gue'a ná tømhbʉ a ran ho di 'dajʉ Oją bʉya. \v 5 Nɛ dí pąhmbʉ hin da hyäjʉ Oją nangue ran ho dí tømhbʉ, nguetho di huɛ̨gahʉ. Nɛ nu'a rá Hogandąhi bi 'dajʉ, di jajʉ dí sähʉ rán huɛ̨cate Oją ɛ̨mmɛ xʉn ngu. \v 6 Nɛ him mí sä xcán yąnsɛ ma tesɛhʉ, nguetho bi güendga ma mbʉihʉ nangue ma ts'oquihʉ. Pɛ bi du ra Cristo 'bʉ mi zøn ra pa bi man Oją, ngue bi yąnjʉ dyʉ ts'om'bäihʉ. \v 7 Pɛ hinga ngubʉ rán huɛ̨cate n'da ra ją'i, hønt'bʉ ra hocją'i rá amigo, da nde di 'bɛh rá te ngue xtán yąn a, pɛ nu'bʉ ra ts'om'bäi, hin da nde di 'bɛh rá te 'bʉ. \v 8 Pɛ nu Oją i urcahʉ tąte thoho xʉn ho rán huɛ̨cate, nguetho hin dyʉ hocją'ihʉ, pɛ bi du ra Cristo bi yąnjʉ 'bʉ man dyʉ́ ts'om'bäihʉ. \v 9 Nuya bi hoga ma ts'oquihʉ nangue rá ji ra Jesucristo, nɛ bi zimanhojʉ Oją. Janangue'a dí pąhmbʉ majuąni da yąnjʉ ra Jesucristo nangue rá cuɛ Oją 'bʉ rán zɛgui. \v 10 Nɛ nu'bʉ midín sʉhmbʉ Oją, pɛ bi hogahʉ rá Ts'ʉnt'ʉ zɛhɛ 'bʉ mi du. Nɛ i 'bʉh ya, janangue'a bi zä di thoqui di 'dajʉ ra hogambʉi ya, nɛ da xoxcahʉ 'bʉ rán zɛgui. \v 11 Pɛ nɛ a i ørcahʉ ya dadín johyahʉ nangue dadín amigohʉ Oją ya. Nguetho bi 'uegahʉ 'bɛ'a midín sʉhmbʉ Oją a ma Hmuhʉ ra Jesucristo. \s1 Ra Adán bim pommi ra Jesucristo \p \v 12 Pɛ n'datho maha ran 'yohʉ bi dʉmp' ra ts'oqui ua ja ra ximhäi, gue nu ra Adán. Nɛ bi dʉmp' ran dąte nangue rá ts'oqui a bʉya. Nɛ gue'a gätho ran dąte bi thoc'ʉ yʉ ją'i a bʉya. Nguetho tengu'bʉ 'dat'a dá øthʉ ra ts'oqui ra Adán. \v 13-14 Nɛ ngutho bin ja ʉ bi xąnd ra Adán, guehma bi du nangue yʉ́ ts'oqui, madague'bʉ him bi si'a n'da ran t'ɛ̨di tengu bi sih ra Adán. Gue gätho yʉ ją'i mi 'bʉ 'bʉ him mi hman yʉ́n t'ɛ̨di Oją, gue hin nám 'bʉh ra Moisés, pɛ bi du, nguetho yʉ́ hmu a ra Adán. Pɛ bi zøh man'da ra hmu ngue rám poniui ra Adán, nu'a ra Jesucristo a, gue mí hma ba ɛ̨hɛ. \v 15 Pɛ n'dan'yo thoho bi 'yøt' ra Adán nɛ ra Jesucristo. Nu'a ra Adán, bi un ran dąte gätho yʉ ją'i, nangue rá ts'oqui a. Pɛ nu ra Jesucristo ɛ̨mmɛ man'da xʉn ngu rá ts'ɛdi, nguetho rá mate zɛhɛ bi punga ma ts'oquihʉ hønt'a go to'o da hyąn a. Nɛ gue'a rán t'unni Oją bi 'dajʉ. \v 16 N'dat'a rá ts'oqui ra Adán, ín ʉnba yʉ ją'i. Pɛ nu ra Cristo bi gut'i xʉn ngu yʉ ts'oqui nangue rá mate zɛhɛ, janangue'a da zä da xocpa yʉ ją'i. \v 17 Nɛ nangue ra ts'oqui bi 'yøt'a n'da ra ją'i ngue ra Adán, gue'a án ja rá ts'ɛdi ran dąte a nangue gätho yʉ ją'i a bʉya. Pɛ nu to'o gätho da hyąn rá mate Oją, da mba ma hoqui yʉ́ mbʉi, 'darpʉ dim hmuhʉ a ra Jesucristo, nɛ din ja bʉ dim 'bʉhmbʉ gätho yʉ pa maząi. \v 18 Nu'ʉ bi xąnt'a ra Adán gätho bi ts'änba ran ʉnbi nangue rá ts'oqui ra Adán. Pɛ nu ran ho bi 'yøt'a ra Jesucristo, da zä da xocpa yʉ ją'i, nɛ di un ra temaząi. \v 19 Nu'a ra Adán bi mbɛsta'a rám hman Oją, gue'a ín ts'om'bäi gätho ʉ bi xąndi. Pɛ nu ra Jesucristo 'bʉ mi 'yøt'a bi man Oją, gue'a ín hocją'i ʉ to'o gätho bi xąnt'a. \v 20 Nu Oją bi un yʉ́n t'ɛ̨di, da fądi ɛ̨mmɛ xʉn ngu yʉ ts'oqui i ja. Nguetho nu'bʉ dí pąhmbʉ ngue ɛ̨mmɛ xʉn ngu yʉ ts'oqui i jajʉ, ga pąhmbʉ bʉya, ɛ̨mmɛ man'da xʉn ndoho rán huɛ̨cate Oją ngue di pungahʉ. \v 21 Tengu thoho a ra ts'oqui bim hmu, nɛ mí nde xtí 'dajʉ ran dąte. Nɛ ngutho a rá mate Oją, bim hmu nɛ gue'a bi pungahʉ, nɛ bi 'yɛ̨njʉ xʉn hojʉ, nɛ di 'dajʉ ra te maząi nangue ma Hmuhʉ ra Jesucristo. \c 6 \s1 Bi 'bɛrca man 'yomfɛ̨nisɛhʉ a rán dąte ra Cristo \p \v 1 'Bɛ'a maha gam bɛ̨mhbʉ bʉya, ha ga thoqui ga øthʉ yʉ ts'oqui 'bʉ, n'dahma man'da xtán ndoho rán huɛ̨cate Oją di pungahʉ. \v 2 Pɛ hingui sähma ngubʉ gam bɛ̨mhbʉ, ngue xø ga thoqui ga øthʉ yʉ ts'oqui. Pɛgue dín jahʉ tengu n'da ra du hingui ø 'bʉ sifi da 'yøt' yʉ ts'oqui. Hague dán zä ga thoqui ga øthʉ yʉ ts'oqui 'bʉ. \v 3 Ha hin dím bɛ̨mhbʉ 'bɛ'a nám bøn'a ran xixyą dí øthʉ. Nám bøni bi 'bɛrca ma ts'on 'yomfɛ̨nihʉ 'bʉ mí du ra Cristo. \v 4 Nɛ nu'a ran xixyą nam bøni bi t'ä a ma ts'on 'yomfɛ̨nihʉ 'bʉ mí t'ä a ra Cristo. Nɛ bi 'dajʉ ran 'yomfɛ̨ni ma'da'yo 'bʉ mi xoxa rá Ta nangue rá ts'ɛdi mixte. Janangue'a bi zä 'darbʉ dí 'bʉhmbʉ bʉ ja ra 'da'yote nɛ dí øthʉ yʉ́n thɛhʉ a. \v 5 Nu'bʉ mí du ra Cristo, nɛ'a ma ts'on 'yomfɛ̨nihʉ bi du bʉya. Janangue'a nu'bʉ mi xox Oją a ra Cristo, dám 'bʉhmbʉ ma'da'yo nɛ ma'da'yo dím bɛ̨mhbʉ ya. \v 6 Nɛ dí pąhmbʉ tengu'bʉ mi mba ma cuati ma ts'on 'yomfɛ̨nihʉ bʉ ja ra pont'i 'bʉ mi du bʉ ra Cristo. Janangue'a bi thącpa rá ts'ɛdi man 'yomfɛ̨nisɛhʉ, ngue hin di mandagahʉ yʉ ts'oqui. \v 7 Nguetho tengu'bʉ n'da ra du, ya him ma 'yøt' ra ts'oqui, pɛ ya bi mba ma thøgue bʉ ja rá ts'ɛdi ra ts'oqui. \v 8 Bi du ma ts'on 'yomfɛ̨nihʉ nangue bi du ra Cristo, janangue'a dí pąhmbʉ 'darbʉ dí 'bʉhmbʉ ra Cristo ya. \v 9 Nɛ dí pąhmbʉ ngue bi ndants' mahøn'a ra Cristo 'bʉ mi du, nɛ him man'dandį da du mahøn'a, him man ja rá ts'ɛdi ran dąte mahøn'a nangue ra Cristo. \v 10 Nguetho má zät'a n'dandį bi du ra Cristo nangue ma ts'oquihʉ, nɛ nuya nám 'bʉi di japi da fąh rá ts'ɛdi Oją ya. \v 11 Janangue'a i jatho ga pąhmbʉ tengu'bʉ dá tuhʉ nguetho bi thągahʉ rá ts'ɛdi ra ts'oqui nanguejʉ, nɛ hin dín nde ga øhmbʉ yʉ ts'oqui ya. Nɛ nuya nám 'bʉhmbʉ dí jafʉ da fąh rá ts'ɛdi Oją, nangue ra Cristo Jesús dí 'bʉhmbʉ. \v 12 Janangue'a hingui sä dan hyɛhmbʉ ngue di mandagahʉ ra ts'oqui mahøn'a, ngue di 'bɛcpahʉ ga øthʉ 'bɛ'a im mam man 'yomfɛ̨nisɛhʉ. \v 13 Nɛ hingui sä ga un ma ją'ihʉ da 'yøt' yʉ́m pɛfi ra zįthu, ngue ga øthʉ yʉ ts'oqui. Pɛgue dan unsɛhʉ bʉ 'bʉ Oją ngue bi 'dajʉ ra 'da'yote 'bʉ mí du man 'yomfɛ̨nisɛhʉ. Nɛ ga un ma ją'ihʉ da 'yøt' yʉ́m pɛfi Oją, ngue ga øthʉ ran ho. \v 14 Nɛ hin man sähʉ di mandagahʉ ra ts'oqui ya, nguetho dín 'yohʉ a rá mate Oją ngue di zɛrca ma mbʉihʉ. Nɛ hin di mandagahʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją, nu'ʉ hingui sä di zɛrca ma mbʉihʉ ʉ. \s1 Hin ga ɛ̨c'yɛihʉ yʉ ts'oqui, pɛ ga ɛ̨c'yɛihʉ Oją \p \v 15 Pɛ nu'bʉ rá mate thoho Oją dín 'yohʉ ya, nɛ hin di mandagahʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją, ha da zä ga øthʉ yʉ ts'oqui 'bʉ. Pɛ hingui sä ngubʉ gam bɛ̨mhbʉ. \v 16 Ha hin dí pąhmbʉ nu'bʉ dadí däp ma mbʉihʉ a n'da ra hmu ngue ga ørpahʉ rá 'bɛfi, ma hmuhʉ a 'bʉ, nɛ dí tɛnhdʉ a bʉya. Nu'bʉ gue'a ra ts'oqui ma hmuhʉ, hønt'a ran ʉnbi maząi di 'dajʉ a. Pɛ nu'bʉ da gue'a Oją ma hmuhʉ, dí øthʉ a i xijʉ, nɛ di 'dajʉ ra hogambʉi, nɛ dam 'bʉmanhohʉ a Oją gätho yʉ pa bʉya. \v 17 Pɛ jamadi Oją nangue ahʉ. Nɛ madague'bʉ gá pɛp ni hmuhʉ ra ts'oqui mám'bɛt'o, pɛ nuya i ja ni pähä gui thoctahʉ 'bɛ'a bi 'yut'ahʉ 'bʉ gmín dähʉ bʉ ja rán xädi Oją. \v 18 Nɛ bi mba njʉc'i ahʉ nangue rá ts'ɛdi ra ts'oqui, janangue'a guín 'yɛ̨hɛhʉ rá ts'ɛdi ran ho ya. \v 19 Dí xi ahʉ yʉn t'uti, n'dahma hingui hɛ̨i bʉ dí pąhmbʉ. Ngue tengu bʉ dán dähʉ bʉ ja yʉ ts'oqui, gue dá øthʉ gätho yʉn ts'o dím bɛ̨mhbʉ. Pɛ ngutho ya, mbähä dan dähʉ bʉ ja ran ho, gue dam 'bʉhmbʉ ga øthʉ gätho rá hoga'bɛfi Oją. \v 20 Pɛ nu mám'bɛt'o xíngui ts'ʉ mí ndehʉ ran ho 'bʉ mín 'yɛ̨hɛhʉ yʉ ts'oqui. \v 21 Pɛ nte mán ho bi bøn'a ma 'bɛfi dá øthʉ. Nɛ nuya dí pɛs' ma sähʉ 'bʉ dím bɛ̨mhbʉ 'bɛ'a dá øthʉ mam'bɛt'o, nɛ gue'ʉ mí sixcahʉ bʉ ja ran ʉnbi maząi ʉ. \v 22 Nɛ nuya bi mba njʉguigahʉ nangue rá ts'ɛdi ra ts'oqui, nɛ dín 'yɛ̨hɛhʉ bʉ 'bʉ Oją ya. Janangue'a man'da da hnurca ma hoga 'bɛfihʉ bʉ. Nɛ i ts'ixcahʉ bʉ dan ząmhbʉ bʉ, gätho yʉ pa maząi. \v 23 Nu'a rán zäbi da dą ʉ to'o øt' yʉ ts'oqui, ran ʉnbi maząi a. Pɛ nu'ʉ to'o i 'bʉhmbʉ ra Cristo Jesús ma Hmuhʉ, di unda Oją ra te maząi ʉ, nɛ hingui jut'ʉ. \c 7 \s1 Tengu'bʉ dán thąthʉ ra Cristo \p \v 1 Ma zi cu ahʉ, ga xi ahʉ n'da ran t'uti ya. Guim bɛ̨mhbʉ hague in ja ʉ yʉn t'ɛ̨di, di manda n'da 'bʉ i 'bʉi, pɛ nu'bʉ bi du, ya ma hin'na. \v 2 Tengu'bʉ n'da ran 'yohʉ i 'bʉh rá xisu. Nɛ nu rá xisu i jatho din ząmmi a rá ndø gätho yʉ pa i 'bʉi. Pɛ nu'bʉ bi du rá ndø, him man zä di manda a rá xisu. \v 3 Pɛ nu'bʉ hinga na tu rá ndø, nɛ nu'bʉ dim 'bʉhmi man'da ran 'yohʉ ra xisu, da t'ɛ̨mbi ra 'yomt'ɛ̨ni 'bʉ. Pɛ nu'bʉ bi du rá ndø, bi mba ma thøgue bʉ mi 'bʉhmi rá ndø. Nuya da zä dim 'bʉhmi a man'da ran 'yohʉ, nɛ hin da t'ɛ̨mbi ra 'yomt'ɛ̨ni bʉya. \v 4 N'da ran t'uti nanguejʉ, ngue bi mba ma thøguegahʉ nangue ma hmuhʉ mí 'bʉhmbʉ, ngue yʉ́n t'ɛ̨di Oją, nguetho tengu'bʉ dá tuhʉ 'bʉ mi du ra Cristo. Nɛ gue'a ma hmuhʉ dán thąthʉ 'bʉ mí xox Oją a ya. Nɛ 'darbʉ dí 'bʉhmbʉ a ya, pɛ gue'a ní zä ga øthʉ xʉn ho rá 'bɛfi Oją ya. \v 5 Pɛ nu'bʉ mi 'bʉthohʉ a man 'yomfɛ̨nisɛhʉ ɛ̨mmɛ xøt yʉ ts'oqui midí hohʉ. Janangue'a nu'bʉ mi xijʉ ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją ngue hin ga øthʉ ʉ dí numanhosɛhʉ, man'da dá øthʉ ʉ bʉya. Nɛ nu'ʉ bin ja ma 'bɛfihʉ, ran dąte nɛ ran ʉnbi a bʉya. \v 6 Pɛ nuya ma thøguegahʉ nangue ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją nguetho bi du man 'yomfɛ̨nisɛhʉ mi pa ma hɛcpi. Janangue'a dí ørpahʉ rá 'bɛfi Oją ya, nangue ma'da'yo ra ts'ɛdi, nɛ gue'a rá Hogandąhi Oją a. Nɛ hin dí tɛnthohohʉ ʉ maya'bʉ nt'o't'i nangue yʉ́n t'ɛ̨di Oją. \s1 Nán c'ą ma ts'oquihʉ ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją \p \v 7 'Bɛ'a gam bɛ̨mhbʉ bʉya, ha ga ɛ̨mfʉ hingui ho ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją. Hin'na maha, xʉn ho yʉ́n t'ɛ̨di Oją, nguetho gue'a dá pącä ngue i ja ma ts'oquigä. Nugä hin jąm'bʉ xcá pącä gue dí øt' ra ts'oqui ngue ran ts'ɛya. Pɛ nu'bʉ má bɛ̨ngä a ran t'ɛ̨di ngue i ɛ̨na: “O gadí sɛyaba ni miją'iui,” ja dá pącä i ja ma ts'oqui. \v 8 Pɛ nu'bʉ má bɛ̨ngä 'bɛ'a man na rán t'ɛ̨di Oją, man'da dá øt'ä ran ts'ɛya mí o ma mbʉigä bʉya. Pɛ nu'bʉ hin xcá cʉ't' ma mbʉi a ran t'ɛ̨di, hin xtí nɛqui xʉn ho yʉ ts'oqui o ma mbʉigä 'bʉ. \v 9 Janangue'a nu'bʉ him ma ná bɛ̨ngä nangue rán t'ɛ̨di Oją, him mi pącä ngue drá ts'om'bäigä. Xø mi 'bʉtho, dá bɛ̨nsɛ ngue xʉn hogä. Pɛ nu'bʉ má bɛ̨ngä nangue'a ran ho xcá øt'ä, dá fɛstä a. Nɛ ja dá pącä bʉya ngue ran dąte maząi a man zäbi. \v 10 Janangue'a nu yʉ́ hogant'ɛ̨di Oją, ngue xtí 'dac ra te 'bʉ xcá ją'ts'ä ʉ, pɛ nangue hin dá ją'ts'ä ʉ, mí ja xtí 'dac ran dąte. \v 11 Nɛ mí ɛ̨ngä xcám 'bʉmanho nangue yʉ́n t'ɛ̨di Oją. Pɛ bi mu't'ʉ yʉn t'ɛ̨di a ma ts'oqui, janangue'a mí ja xtí ʉngä ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją bʉya. \v 12 Pɛ xʉn hohma ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją, nɛ n'da ngu n'da ran t'ɛ̨di gätho xʉn hotho ʉ, nɛ i ma nangue rá pähä Oją ʉ, nɛ hin hapʉ di 'bɛdi. \v 13 Pɛ ha gue'a rá hogant'ɛ̨di Oją í zixcä bʉ ja ran dąte 'bʉ. Hin'na. Pɛ nu'ʉ yʉn t'ɛ̨di nán c'ą ma ts'oqui i o ma mbʉigä, ngue n'dan'yo thoho dí øt'ä. Nɛ mí ja xtí 'dac ran ʉnbi nangue a. Da zä ga pąhmbʉ bʉya ngue majuąni xʉn ts'o ʉ ma ts'oquihʉ, nguetho di jap'a rá hogant'ɛ̨di Oją da 'yørcahʉ ran ʉnbi. \s1 I ørcahʉ ran sʉi a man 'yomfɛ̨nisɛhʉ \p \v 14 Dí pąhmbʉ bi man yʉ́n t'ɛ̨di Oją a rá Hogandąhi. Pɛ n'dan'yo thoho dím bɛ̨mhbʉ. Nugä dán däsɛ bʉ ja ra ts'oqui, nɛ dá øt' ma hmu a. \v 15 Pɛ xíngui ts'ʉ dí pącä 'bɛ'a dí øt'ä, nguetho hin dí øt'ä a majuąni dín nde. Pɛ nu'a xíngui ts'ʉ dí numanho, go dí øt'ä a. \v 16 Nɛ dín juąn zɛhɛgä 'bʉ hin dí øt'ä yʉ́n t'ɛ̨di Oją, pɛ nu'a nán juąn zɛhɛgä gue'a ná pącä xʉn ho yʉ́n t'ɛ̨di Oją a bʉya. \v 17 Pɛ hinga guecä dí øt'ä 'bʉ dí øt'a xʉn ts'o, pɛgue ma nyon 'yomfɛ̨nigä i 'bʉpʉ mbo ma mbʉigä gue'a di 'bɛcpi ga øt'ä a. \v 18 Nɛ dí pącä ngue nu ma nyon 'yomfɛ̨nigä, hin te manho i ja. Dín ndehma thocpa thoho ga øt'ran ho, pɛ ja'bʉ hingui sä. \v 19 Dín nde ga øt'ä ran ho, pɛ hin dí øt'ä a, nɛ hin dín nde ga øt' ran ts'o, pɛ go dí øt'ä a. \v 20 Nubʉya, dí pądi ngue hinga guecä dá øt'ä a him ma pähä 'bʉ dí øt'e, pɛgue gue'ʉ yʉ ts'oqui o ma mbʉigä. \v 21 Nɛ njabʉ dí øt'ä, ngue nu'bʉ dín nde ga øt'ä ran ho, pɛ man'da hingui hɛ̨i ga øt'ä yʉ ts'oqui. \v 22 Nɛ nu'a ɛ ma mbʉigä, gue ɛ̨mmɛ dadí hohma a rán t'ɛ̨di Oją. \v 23 Pɛ dín nugä man'da ran t'ɛ̨di gue rán t'ɛ̨di ra ts'oqui i o ma ją'igä, ngue din sʉhmi a rá hogant'ɛ̨di Oją ngue dí numanhogä. Nguetho nɛ'a xø in nde da xiqui ga ørpa rá pähä. \v 24 Pɛ í huɛ̨hi mahagä nangue ma nyon 'yomfɛ̨nisɛgä, i ørca ran sʉi, in nde da zixcä bʉ ja ran dąte, ngue gätho yʉ dumbʉi gätho yʉ pa maząi. To'o maha da zä da yąngui. \v 25 Pɛ jamadi Oją, da yąngui nangue ma Hmuhʉ ra Jesucristo. Nɛ nuya dí ørpa rán t'ɛ̨di Oją nangue ma 'da'yon 'yomfɛ̨nigä, madague'bʉ numanho ra ts'oqui a ma nyon 'yomfɛ̨nigä. \c 8 \s1 Hønt'a rá Hogandąhi Oją nám 'bʉhmbʉ ya \p \v 1 Janangue'a, nuya, hin te da gʉgbahʉ a rá muui a ma ts'oquihʉ, nguetho dí 'bʉhmbʉ ra Cristo Jesús, nɛ hin dím bɛ̨mhbʉ man 'yomfɛ̨nisɛhʉ ya, pɛ dím bɛ̨mhbʉ rá Hogandąhi Oją. \v 2 Dí comhbʉ ra 'da'yote ra Cristo Jesús nangue rá ts'ɛdi rá Hogandąhi Oją. Nɛ gue'a í thøgahʉ bʉ ja rá ts'ɛdi ra ts'oqui, ngue mí ɛ̨na xtí 'dajʉ ran ʉnbi maząi. \v 3 Nu yʉ́n t'ɛ̨di Oją hin dá hät'i dá øthʉ, janangue'a him bi zä bi 'dajʉ ra hogambʉi ʉ guepʉ xtá numanhojʉ Oją. Pɛgue bi 'dactahʉ ra hogambʉi Oją 'bʉ mam bá pɛnhua rá Ts'ʉnt'ʉ zɛhɛ, ngue bin ją'i a, tengu'bʉ n'da ma mi ts'om'bäihʉ, bin däsɛ, bi nu ran ʉnbi nangue ma ts'oquihʉ. Nɛ gue'a í yąnjʉ nangue ra ts'oqui midí mandagahʉ. \v 4 Nɛ gue'a í zä bi 'dajʉ ra hogambʉi tenguthoho 'bʉ dá jąs'hʉ yʉ́n t'ɛ̨di bʉ án nujʉ Oją. Janangue'a hin dím bɛ̨mhbʉ man 'yomfɛ̨nisɛhʉ ya, pɛ nuya hønt'a rá Hogandąhi Oją dím bɛ̨mhbʉ ya. \v 5 Pɛ nu'a to'o 'bʉi nangue rán 'yomfɛ̨nisɛ, im bɛ̨ni da 'yøt'e 'bɛ'a i numanhosɛ, pɛ nu'a to'o i 'bʉi nangue rá Hogandąhi Oją, im bɛ̨n a rán 'yomfɛ̨ni Oją di un'na rá Hogandąhi. \v 6 Nɛ nu'a to'o i tɛn'na rán 'yomfɛ̨nisɛ, ra dumbʉi a ngue gätho yʉ pa nɛ ran ʉnbi maząi. Pɛ nu'a to i tɛn rá Hogandąhi Oją, ra te a nɛ ran johya gätho yʉ pa maząi. \v 7 Nguetho nu man 'yomfɛ̨nisɛhʉ rán sʉiui Oją a, nɛ hin jąm'bʉ da hyät'i da 'yøt'ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją, nɛ hingui nde da 'yøt'ʉ. \v 8 Janangue'a nu'ʉ to'o i tɛn thoho yʉ́n 'yomfɛ̨nisɛ, hingui hät'i da 'yøt'a i numanho Oją ʉ. \v 9 Pɛ nujʉ hin dím bɛ̨mhbʉ a man 'yomfɛ̨nisɛhʉ ya, nguetho 'bʉpʉ mbo ma mbʉihʉ a rá Hogandąhi Oją. Pɛ nu'bʉ 'bʉ a n'da hingui 'bʉhmi rá Hogandąhi ra Cristo, hin te rán jaui ra Cristo a 'bʉ. \v 10 Nɛ madague'bʉ o tho ran ʉ nɛ ran dąte ma ją'ihʉ nangue ma ts'oquihʉ, pɛ nangue ra Cristo i 'bʉpʉ mbo ma mbʉihʉ, dí 'bʉmanhohʉ ngue ya bi hogahʉ Oją. \v 11 Nɛ nu'bʉ 'bʉpʉ mbo ma mbʉihʉ rá Hogandąhi Oją, gue n'dat'a rá Hogandąhi bi xox'a ra Cristo Jesús 'bʉ mi du, janangue'a nɛ'a ma ją'ihʉ di un ra 'da'yote 'bʉ bi xoxcahʉ. \v 12 Janangue'a ma zi cu ahʉ, hin'yʉ ran t'ɛ̨di ga tɛnhdʉ a man 'yomfɛ̨nisɛhʉ ngue rá pähä ma ngøc'yɛihʉ. \v 13 Nguetho nu'bʉ dí øthʉ rá pähä man 'yomfɛ̨nisɛhʉ, ga tuhʉ 'bʉ. Pɛ nu'bʉ thocpa thoho dan sąmzɛhɛhʉ nangue rá Hogandąhi Oją, tengu'bʉ ga hosɛhʉ man 'yomfɛ̨nisɛhʉ, nɛ dam 'bʉhmbʉ 'bʉ. \v 14 Nguetho nu'ʉ din uni di manda rá Hogandąhi Oją, hønt'ʉ yʉ́ t'ʉhni Oją ʉ. \v 15 Nɛ nu rá Hogandąhi Oją dá hąmhbʉ hin di jajʉ dan suhʉ mahøn'a. Nɛ hinga ngu 'bʉ min 'yɛ̨hɛhʉ bʉ ja yʉ ts'oqui min suhʉ bʉ. Pɛ bi zinjʉ yʉ́ t'ʉhnigahʉ a, nangue rá Hogandąhi. Janangue'a, “ma zi Ta ahe,” dí ɛ̨mfʉ Oją ya. \v 16 Nɛ nu rá Hogandąhi Oją di bɛ̨nga ma mbʉihʉ, gue majuąni yʉ́ t'ʉhnigahʉ Oją. \v 17 Nɛ nangue yʉ́ t'ʉhnigahʉ Oją, ga comhbʉ rá herencia Oją bin t'un ra Cristo. Nguetho nu'bʉ ga comhbʉ rán ʉnbi ra Cristo, nɛ ga comhbʉ rá herencia bʉ bí ja rá ts'ɛdi bʉya. \s1 Nɛ'a ma ngøc'yɛ̨ihʉ di pärcahʉ Oją \p \v 18 Pɛ gam bɛ̨mhbʉ ɛ̨mmɛ zi ts'ʉtho ran ʉnbi dín nuhʉ ya, pɛ nu'ʉ yʉn ho gan nuhʉ m'bɛjua ɛ̨mmɛ mixte thoho. \v 19 Nɛ gätho 'bɛ'a bi 'yøt' Oją ɛ̨mmɛ i tø'mi 'bɛ'a da t'ørpa ʉ 'bʉ bi zøn ra pa din t'un yʉn ho mixte thoho ʉ yʉ́ t'ʉhni Oją. \v 20 Nguetho nu 'bɛ'a gätho bi 'yøt' Oją, gätho him bi gohi xʉn ho, pɛ hin yʉ́ ts'oquizɛhɛ ʉ, pɛ nangue rá ts'oqui ra Adán. Pɛ bi zänd Oją gue hin da gohi xʉn ho ra ximhäi, nguetho ndep'ʉ yʉ ją'i da hyon'a ran ho da 'yørpa 'bʉ m'bɛjua. \v 21 Nguetho nu yʉ ximhäi bi 'yøt' Oją, gätho da mba ma hoqui nangue'a ran ts'oni bin ja, ngue him man ja yʉ 'yąnthį nɛ yʉn ʉnbi, nɛ 'bɛ'a gä i ja. Nɛ gätho ʉ 'dat'a da mba ma hoquigahʉ yʉ́ t'ʉhnigahʉ Oją, 'bʉ bi pärca ma ją'ihʉ. \v 22 Nguetho dí pąhmbʉ gätho 'bɛ'a bi 'yøt' Oją, tengu'bʉ gätho 'da na mbahni thoho gue'bʉ go maya'bʉ nɛ asta guehya, tengu'bʉ xʉn ʉ, nɛ tu yʉ́ mbʉi, tengu'bʉ in nde dim 'bʉh rá 'uɛre n'da ra xisu. \v 23 Nɛsɛgahʉ tengu thoho 'bʉ 'da na mbahni thohohʉ gätho 'bɛ'a i ja, madague'bʉ bi dʉ'mi bi ts'injʉ ya, gue dí 'bʉhmbʉ rá Hogandąhi Oją, gue'a rá mbʉdi a ran ho da 'yørcahʉ Oją. Pɛ dí sähʉ ran ʉ nangue ma mbʉihʉ gätho yʉ pa dín dø'matehʉ ua, gue'bʉ go nɛ'a ma ngøc'yɛ̨ihʉ da yąngahʉ. \v 24 Nɛ gue'a dá pąhmbʉ 'bʉ mí zinjʉ, ngue him 'bex da mba mahoqui gätho ma ngøc'yɛihʉ. Janangue'a dí tømhbʉ ya. Pɛ nu'bʉ 'bexque xcá nuhʉ a dí tømhbʉ, ya hin di tømhbʉ a ya 'bʉ, nɛ hingui jatho ga tømhbʉ a ya bin ja. \v 25 Pɛ nuya dí tømhbʉ a hinga nan ja, nɛ dí häthʉ yʉn ʉnbi, gue'bʉ go bi päjʉ xʉn ho Oją. \v 26 Nɛ gätho yʉ pa dín dømthohohʉ, di zɛjʉ rá Hogandąhi Oją, nguetho xʉn güent'igahʉ, gue hin dí pąhmbʉ dan yąhʉ Oją xʉn ho, ja'bʉ dí cąstahʉ bʉ nam bɛ̨n Oją. Pɛ guesɛ rá Hogandąhi i yąui a Oją bʉ ja ma mbʉihʉ 'bʉ dí yąhʉ a. \v 27 Nɛ nu Oją di ąsca ma mbʉihʉ 'bʉ dí yąhʉ a. Nɛ i pądi 'bɛ'a dí äfʉ, nguetho din thɛui rá pähä zɛhɛ a bi bɛ̨ngahʉ rá Hogandąhi Oją. \s1 Pɛ dí tąfʉ xʉn ho yʉn ʉnbi nangue ra Cristo \p \v 28 Nɛ dí pąhmbʉ di jap Oją dí 'yørcahʉ ran ho a 'bɛ'a gä dí thohmbʉ ua, ngue nujʉ ɛ̨mmɛ dí numanhohʉ a Oją. Nguetho ya bi zänni 'bɛpʉ dá cohmbʉ m'bɛjua. \v 29 Ngue nu'ʉ to'o bi huanh Oją mam'bɛt'o, guet'ʉ bi zänni da gohi tengu rá Ts'ʉnt'ʉ zɛhɛ. Janangue'a dim 'bɛt'o rá Ts'ʉnt'ʉ zɛhɛ ngue xʉn ngu yʉ́ cu dim 'bɛjua. \v 30 Nɛ nu'ʉ bi zänd Oją mám'bɛt'o, nɛ guet'ʉ in zonh Oją ʉ ya ngue da yʉrpʉ bí 'bʉi. Nɛ nu'ʉ in zonh Oją, gue'ʉ i ɛ̨mbi xʉn ho ʉ ya, ngue bi hocpa yʉ́ ts'oqui. Nɛ guet'ʉ da gohi tengu rá Ts'ʉnt'ʉ zɛhɛ. \v 31 'Bɛ'a gam bɛ̨mhbʉ bʉya, nguetho guesɛ Oją i numanhojʉ. To'o maha da zä da 'yørcahʉ ran ts'o. \v 32 Nu Oją xínga gue rá Ts'ʉnt'ʉ zɛhɛ bi huɛ̨qui, pɛ bi däp ran dąte nanguejʉ. Janangue'a gätho di 'dajʉ 'bɛ'a i ja, nte da gøngahʉ. \v 33 Pɛ nujʉ to'o maha a da xi Oją ngue hingui ho dí øthʉ, ngue yʉ́ thahnigahʉ Oją. Nguetho guesɛ Oją thocpa thoho di hoga ma ts'oquihʉ. \v 34 To'o gue da zä da xi Oją ngue dan ʉnbahʉ nangue ma ts'oquihʉ, nguetho guesɛ ra Cristo bi du, bi nu ran ʉnbi nanguejʉ, nɛ xø bi xox Oja bʉya, nɛ bí 'bʉpʉ guepʉ i conhui rá ts'ɛdi Oją. Nɛ thocpa thoho i äp rá mate Oją nanguejʉ. \v 35 'Bɛ'a maha da zä di 'uegahʉ, gue hin gan nuhʉ a rán huɛ̨cate ra Cristo. Ha gue'ʉ yʉn ʉnbi, uague yʉ dumbʉi, uague yʉn ʉcpi, uague ra thuhu, uague ra 'yąhe, ua gue'bʉ nts'utho hapʉ dí 'yohʉ, uague da thojʉ nangue ra juai. Ha gam bɛ̨mhbʉ ngue hin di huɛ̨gahʉ ra Cristo 'bʉ dín nuhʉ ʉ. \v 36 Pɛ hin'na, nguetho ya nt'o't'i: \q1 Thocpa thoho t'ɛ̨na da thojʉ nangue Oją dí ɛ̨c'yɛihʉ, \q1 nɛ im bɛ̨ni tengu'bʉ dyʉ dɛ'yohʉ gue nts'änni da tho. \m \v 37 Pɛ nu gätho yʉn ʉnbi, dí tąfʉ xʉn ho, nangue ra Cristo di huɛ̨gahʉ. \v 38 Nɛ dí pąhmbʉ majuąni hin'yʉ n'da ra ts'ɛdi da zä di 'uegahʉ gue hin ga nuhʉ a rán huɛ̨cate ra Cristo. Xínga guehya gue dí 'bʉhmbʉ, nɛ xínga gue'bʉ dá tuhʉ. Nɛ xínga gue'a n'da rám 'bɛhni Oją mahɛ̨ts'i, nɛ xínga gue'a n'da rám 'bɛhni ra zįthu, xínga gue man'da ra ts'ɛdi. Nɛ xínga gue'a 'bɛ'a gätho i ja ya, o din ja nixudi o nimani, da zä di 'uegahʉ. \v 39 Nɛ xínga gue'ʉ 'bʉpʉ mahɛ̨ts'i, nɛ xínga gue'ʉ 'bʉcua ja ra häi, nɛ hin'yʉ 'bɛ'a gätho i ja ngue da zä di 'uegahʉ gue hin ga nuhʉ rán huɛ̨cate Oją i ørcahʉ ra Cristo Jesús ma Hmuhʉ, nguetho gätho bi 'yøzɛhɛ Oją ʉ. \c 9 \s1 Bi huand Oją yʉ israel maya'bʉ \p \v 1 Nu ra Cristo dí 'bʉ'be, i pądi majuąni dí xi ahʉ ya, ngue ɛ̨mmɛ dadí huɛ̨cmahagä ma mijudíohe yʉ israel. Pɛ nɛ'a rá Hogandąhi Oją i xicpa ma mbʉi ngue majuąni dím mangä. \v 2 Nɛ thocpa thoho dín nu ran ʉnbi ngue ma mbʉi nɛ ɛ̨mmɛ tu ma mbʉi nangue ma mijudíohe. \v 3 'Bɛ'a sä ga øt'ä ngue xtím pø'ʉ ma mi'israelhe. Ha ga xi Oją di 'bɛrca ma te ngue njąm'bʉ ga nu ra Cristo. Ngue gue'a ga øt'ä 'bʉ gue'a dí pø ʉ. \v 4 Nguetho nuje dyʉ israelhe bi thahn ma ngʉrpa bøtahe ngue bi nde dyʉ t'ʉhni Ojąje, nɛ bi nu rá Thai Oją ma bøtahe nɛ bi bąh pʉya ngue Oją mí 'bʉhmbʉ. Nɛ gue'ʉ bi 'yøthʉ ran hoqui a Oją ʉ, nɛ gue'ʉ bin t'un yʉ́n t'ɛ̨di Oją nangue 'bɛpʉ dám 'bʉmanhohe. Nɛ bi sih yʉn t'øt'e dí dąnde Oją. Nɛ bi sih majuąni nangue 'bɛ'a gä da 'yørpe. \v 5 Nɛ nu'ʉ ma mi'israelhe i 'bʉh ya, yʉ́ t'ʉhni ndu ma ngʉrpa bombøtahe ngue bin yąui Oją maya'bʉ. Nɛ guet'ʉ yʉ israel bʉ ám 'bʉ'a ra Cristo 'bʉ min ją'i ua ja ra ximhäi. Pɛgue Oją a, rá Hmu ngue gätho 'bɛ'a i ja, janangue'a gätho yʉ pa maząi ga numansuhʉ a. Nɛ hønt'a gam bɛ̨mhbʉ a ya. \v 6 Pɛ xʉn ngu hingui ɛ̨c'yɛi ʉ ma mijudíohe yʉ israel. Pɛ hin gam bɛ̨mhbʉ ngue bi zɛpʉ a bi man Oją, ngue hin di ją'ts'a ran hoqui bi ma. Pɛgue gam bɛ̨mhbʉ ngue'a hinga gätho majuąni yʉ israel ʉ yʉ́ t'ʉhni ra Israel bʉ nam bɛ̨n Oją, gue'bʉ mí ma di jąp yʉ israel. \v 7 Nɛ hinga gätho yʉ́ t'ʉhni ra Abraham bʉ nam bɛ̨n Oją ʉ bim 'bʉi, pɛ hønt'a bi xi a Oją ngue dim 'bʉi. Tengu bi man Oją: “Pɛ hønt'ʉ di xąnt'a ra Isaac, ngue ni ts'ʉnt'ʉ, ga ɛ̨mbi ni t'ʉhni,” bi 'yɛ̨mp Oją a. \v 8 Nu'a in nde da 'yurcahʉ ngue njo'o n'da rá t'ʉhni Oją bim 'bʉi nangue rá ta o gue rá mbe. Pɛ hønt'ʉ bim 'bʉi nangue'a bi man Oją, da 'yɛ̨mbi yʉ́ t'ʉhni. \v 9 Nɛ guehna bi xi a Oją a ra Abraham: “Ni jɛya, tengu ya, ga ut'aui ma ts'ɛdi nɛ din ja a dí xi i, gue dim 'bʉ a n'da rá ts'ʉnt'ʉ ra Sara,” bi 'yɛ̨mp Oją a. \v 10 Nɛ ngutho nangue yʉ́ ts'ʉnt'ʉ ra Isaac, Oją bi ma nda'a da numanho. Bin ja ngue bim 'bʉ i yoho yʉ́ ts'ʉnt'ʉ ra Rebeca, nangue a ra Isaac a rá ta ʉ. \v 11 Pɛ nu'bʉ hin ním 'bʉ ʉ yoho, hin ní 'yøt' ran ho, nɛ xín ni 'yøt' ran ts'o, pɛ Oją mí sänni 'bɛ'a din jap'ʉ. Janangue'a bi zä bi jąpi nda'a bi nde di jąpi, nangue bi ndesɛ, nɛ hin nangue yʉ́n t'øt'e bi 'yøt'ʉ. \v 12 Nɛ nu'bʉ hin ním 'bʉh yʉ́ t'ʉhni, bi xi Oją a ra Rebeca: “Nu'a m'bɛt'o dim 'bʉi, din 'yɛ̨hɛ nangue'a m'bɛjua dim 'bʉi.” \v 13 Nɛ tengu nt'o't'i, man'da ram hma i ɛ̨na: “Dá numanho a ra Jacob ngue ra Israel, pɛ nu ra Esaú hin dá numanho,” bi 'yɛ̨n Oją. \v 14 Xiya, ha gam bɛ̨mhbʉ hingui ho 'bɛ'a bi 'yøt' Oją, ngue bi huahna n'da, nɛ hin'na a man'da. Pɛ hingui sä ga ɛ̨mhbʉ hingui ho øt' Oją. \v 15 Pɛ tengu bi xi Oją a ra Moisés: “Ga un ra mate to'o dín nde ga unni, nɛ ga huɛ̨qui to'o dín nde ga huɛ̨qui,” bi 'yɛ̨n Oją. \v 16 Dí pąhmbʉ ya, nangue in ndesɛ Oją di un rá mate nɛ hin nangue bi ndesɛ n'da, o gue bi 'yøt' yʉn t'øt'e ngue bi bɛ̨ni dí dąh rán jąpi Oją. \v 17 Nɛ tengu bi man ra t'ohni, bi sih ra ts'ʉt'abi bʉ Egipto, ngue ra Faraón: “Dá sän'ni i ngue gan ts'ʉt'abi, nɛ ga mɛp'a ni mbʉi ngue hin gui 'yøt'a ga xi i. N'dahma da zä ga ut'a ma ts'ɛdi 'bʉ ga pɛnh yʉ 'yąnthį bʉ ja ni häi. Nɛ da fąrca ma ts'ɛdigä gätho na ngʉni ra ximhäi bʉya,” bi 'yɛ̨n Oją. \v 18 Janangue'a ga pąhmbʉ ya, Oją di un rá mate to'o in ndesɛ di unni, nɛ guesɛ Oją di mɛp rá mbʉi n'da to'o in nde di mɛp rá mbʉi, tengu thoho bi 'yørpa a ra Faraón. \v 19 Pɛ ha 'bo'o da 'yängä bʉya: “Nu'bʉ in jabʉ i øt' Oją, hague dán zä da 'yɛ̨na i ja rá ts'oqui n'da 'bʉ, nɛ njon da zä da zɛrpa a in nde Oją gue xtám bɛ̨ni 'bɛ'a xʉn ho xtá 'yøt'e.” \v 20 Pɛ hingui sä ngubʉ gui mamhbʉ, gyʉ ją'ihʉ, to'o ahʉ ngue guí xihmbʉ hingui ho øt' Oją. Xi'bʉ n'da ra ts'øe ngue ra jąhäi, ha da zä da 'yänni to'o bi 'yøt'e: “Hanja ngubʉ gá 'yørque,” ha da zä da 'yɛ̨na. \v 21 Ha hin'yʉ rá ts'ɛdi a to i øt' ra ts'øe, ha hingui sä da zän zɛhɛ 'bɛ'a da 'yørpa n'da ra bøhäi 'bʉ, ngue da zän'na n'da mahotho, nɛ'a man'da him mahotho, nɛ n'dat'a ra bøhäi ní 'yøt'e. \v 22 Nguetho in ndesɛ Oją da 'yuh rá cuɛ nangue ʉ to yʉ́n sähʉ di ʉnbi. Nɛ madague'bʉ i hät'i sɛt rá mbʉi nangue ʉ to di ʉnbi. Pɛ nu'bʉ hinguim bɛ̨ni 'bɛpʉ nan dø'ma Oją, gue'a man'da dí nɛqui xʉn ho rá cuɛ Oją nɛ rá ts'ɛdi 'bʉ bi ʉnba ʉ bʉya. \v 23 Janangue'a da fądi tąte xʉn ho rá mbʉi Oją 'bʉ bi un rá mate ʉ mi'da yʉ ją'i, madague'bʉ nɛ'ʉ yʉ́n sähʉ xtí ʉnbi, tengu thohogahʉ. Nɛ nuya m'bɛt'o thoho di hogahʉ Oją, ngue da zä ga comhbʉ rán ho. \v 24 Ngue guejʉ bi zongahʉ Oją, nangue ma 'yʉhʉ 'dahma 'dan'yo, nɛ ʉ yʉ judío, nɛ ʉ hin yʉ judío, pɛ hønt'ʉ bi numanhosɛ bá si. \v 25 Nɛ gue'a bi mam bʉ ja rá søcuą ra Oseas, bi 'yɛ̨na: \q1 Nu'ʉ him mi ɛ̨mbä ma t'ʉhni, gue'ʉ ga ɛ̨mbi ma t'ʉhni ʉ ya. \q1 Nɛ nu'ʉ him madí huɛ̨cä, pɛ nuya ga huɛ̨cä ʉ ya, bi 'yɛ̨n Oją. \q1 \v 26 Nɛ mi ɛ̨n ra t'ohni: \q1 Nubʉ hapʉ bi t'ɛ̨n ahʉ: “Him ma t'ʉhni ahʉ,” \q1 guepʉ da t'ɛ̨n ahʉ bʉya ngue yʉ́ t'ʉhni ahʉ Oją i 'bʉi. \m \v 27 Pɛ nangue yʉ israel bi man ra Isaías: “Madague'bʉ ɛ̨mmɛ xtá ngu ʉ yʉ́m bom'bɛto ra Israel, tengu yʉ 'bomu bʉ ja ra deją, pɛ hønt'ʉ zi yoho dim pøhø,” bi 'yɛ̨na. \v 28 Nguetho Oją di juąnba ra ximhäi, nɛ di jua'a n'dihi rán ts'ɛmbi bi ma. \v 29 Nɛ tengutho mi ma mam'bɛt'o ra Isaías, bi 'yɛ̨na: \q1 Nu'bʉ hin xtá 'yɛ Oją 'da yʉ hmudä nanguejʉ, dyʉ israelhʉ, \q1 gätho xtí juajʉ 'bʉ, tengu ra hnini Sodoma, nɛ ra hnini Gomorra, ngue bi jua Oją, bi 'yɛ̨na. \s1 Xʉn ngu yʉ israel him bi nde bi hyąn rá mate Oją \p \v 30 Pɛ xiya, hague bin ja nangue yʉ ją'i hin yʉ judío. Bi t'ɛ̨mbi xʉn ho nguetho bi hyąntho rá mate Oją ngue bi hocpa yʉ́ ts'oqui, madague'bʉ him mím bɛ̨ni xtá 'yøt' ran hocją'i i mam bʉ ja yʉ́n t'ɛ̨di Oją. \v 31 Pɛ nu yʉ israel gue mí honi xtá 'yøt' ran hocją'i i mam bʉ ja yʉ́n t'ɛ̨di Oją, pɛ him bi zøni ngue xtá t'ɛ̨mbi xʉn ho ʉ. \v 32 Pɛ hanja him bi t'ɛ̨mbi xʉn ho ʉ yʉ israel. Nguetho him bi nde bi hyąntho rá mate Oją nguepʉ xtá t'ɛ̨mbi xʉn ho ʉ. Pɛ bi bɛ̨ni xtá hnumanho 'bʉ mi 'yøzɛhɛ yʉ́n t'ɛ̨di Oją ʉ. Nɛ nu ra Cristo bʉya tengu'bʉ n'da ra do 'bɛm bʉ ja ra 'yu, guepʉ di fet rá gua n'da, nɛ bi dąng bʉ yʉ israel 'bʉ mi 'yɛ̨na xtán dąh ra 'dihi. \v 33 Nɛ gue'a mán t'o't'i bʉ rám hman Oją, i ɛ̨na: \q1 Dami bɛ̨mhbʉ, dí høpʉ n'da ra do bʉ Sión, nguepʉ da dąng bʉ n'da, nɛ dim 'bɛdi. \q1 Pɛ nu'a to'o da 'yɛ̨c'yɛi a, hin da mbɛs' yʉ́ sä, pɛ guehma da hnumanho. \c 10 \p \v 1 Ma zi cu ahʉ, ɛ̨mmɛ dí hąh ma mbʉi dí äp rá mate Oją di pø ʉ ma mi'israelhe. \v 2 Nɛ dí pądi ngue majuąni ɛ̨mmɛ ɛ̨hya ʉ nangue Oją, pɛgue hingui pądi ndana majuąni rá 'yu Oją ʉ. \v 3 Nguetho hingui nde da bądi 'bɛpʉ dí 'yɛ̨mp'a Oją ngue xtán ho. Im bɛ̨ni din hoc zɛhɛ nangue yʉ́n hosɛ, nguetho im bɛ̨ni dí numanho Oją 'bɛ'a øt'ʉ. Janangue'a hingui nde din uni xtí hoc Oją ʉ, nangue ran hoqui bi zänd Oją. \v 4 Pɛ gätho to'o bi 'yɛ̨c'yɛi ngue gue'a ra Cristo bi hoqui, bi 'yɛ'ts'a ní hyoni ngue xtín hoqui nangue yʉn t'ɛ̨di. \s1 To'o gätho da 'yäp rám fäts'i ra Hmu, da yąn ʉ \p \v 5 Nu ra Moisés bi 'yo't'i 'bɛ'a da 'yøt'a n'da nangue yʉn t'ɛ̨di nguepʉ xtán zøni xtá numanho Oją n'da. Ngue bi 'yɛ̨na: “Nu'ʉ yʉ ją'i 'bʉ di ją'ts'ʉ yʉn t'ɛ̨di, gue'ʉ dí japi dim 'bʉ'ʉ,” bi 'yɛ̨na. \v 6 Pɛ nu'a ran hoqui ga hąmhbʉ rá mate Oją, o guí ɛ̨mhbʉ xʉn hɛ̨i bʉ dá tįmhbʉ a, gue ba sønsɛhʉ bʉ mahɛ̨ts'i ba sisɛhʉ ua ra Cristo. \v 7 Nɛ o guí ɛ̨mhbʉ ga mbähä bʉ 'bʉ ʉ xʉn du ngue ba sisɛhʉ bʉ a ra Cristo. \v 8 Pɛ 'bɛ'a i man'a ran hoqui 'bʉ. Pɛ hingui hɛ̨i bʉ dá tįmhbʉ a. Nɛ ɛ̨na: “Gui hyąnthohʉ rá mate Oją, nɛ da zä da 'yo ni mbʉihʉ bʉya, nɛ da zä da 'yo ni ndehʉ bʉya.” Nɛ gue'a ram hma dím mamhbe a. \v 9 Ngue nu'bʉ ga ɛ̨mhbʉ ma Hmuhʉ ra Jesús, nɛ ga ɛ̨c'yɛihʉ mbo ma mbʉihʉ ngue bi xox Oją a 'bʉ mi du, da yąnjʉ Oją 'bʉ. \v 10 Nguetho gue'a ní 'yɛ̨njʉ xʉn hojʉ Oją a ga ɛ̨c'yɛihʉ mbo ma mbʉihʉ, nɛ gue'a ní pøjʉ Oją a gam mamhbʉ nangue ma ndehʉ. \v 11 Nɛ mí ɛ̨n rá t'ohni Oją: “To'o gätho da 'yɛ̨c'yɛi a bá pɛnh Oją, hin da thäda ʉ,” bi 'yɛ̨na. \v 12 Nɛ hin gam bɛ̨mhbʉ ngue n'dan'yo yʉ́ hmu i 'bʉ ʉ yʉ judío nɛ ʉ hing yʉ judío. Pɛ n'dat'a yʉ́ hmu ngue gätho yʉ ją'i i 'bʉi, nɛ 'da dí unthoho xʉn ngu to'o gätho da 'yäp rám fäts'i. \v 13 Nguetho nu'ʉ to'o gätho da 'yäp rám fäts'i ra Hmu, di pø ʉ, mi ɛ̨n ra t'ohni maya'bʉ. \v 14 Pɛ hague dán zä da 'yäp rám fäts'i ra Hmu 'bʉ him bi bą a rá mate bʉ ja rá mbʉi. Nɛ hague dán zä da hyąn rá mate 'bʉ him bi 'yøde. Nɛ hague dán zä da 'yøde 'bʉ njon da xifi nangue ra Cristo. \v 15 Nɛ hague dán zä da mba n'da da xifi 'bʉ hingam 'bɛhni. Janangue'a i ɛ̨n rám hman Oją: “Mahotho i øt'a n'da 'bʉ i man ran ho ma'da'yo di 'dajʉ ran johya, hapʉ i 'yo,” bi 'yɛ̨na. \v 16 Pɛ hinga gätho i ømanho ʉ i sih ran ho ma'da'yo. Tengu bi man ra Isaías, bi 'yɛ̨na: “Ma Hmu i, nda'a ʉ bi 'yømanho a dá mamhbe ya.” \v 17 Pɛ nu'bʉ 'bʉi to'o da sih ram hma nangue ra Cristo, da zä da hyąn rá mate Oją 'bʉ. \v 18 Pɛ dí än 'bʉ hin xtamá 'yø ʉ yʉ judío. Pɛ haguen ja ngue him bi 'yɛ̨c'yɛi ra Cristo. Bi 'yøhma, nguetho hønbʉ go hapʉ bi mba rám hman Oją, bin 'yo gätho ná ngʉni ra ximhäi. \v 19 Nɛ xø dí än'nahʉ, ha him mí pą ʉ yʉ israel ngue man'da da t'ɛ̨mbi yʉ́ t'ʉhni Oją ʉ hing yʉ israel. Bi bąhma, nguetho nubʉ ja rá søcuą ra Moisés mí ɛ̨n Oją: \q1 Ga ja ahʉ gan sɛyahʉ 'bʉ ga simanho 'da yʉ ją'i him mí ɛ̨mbä ma t'ʉhni. \q1 Nɛ ga ja ahʉ gan cuɛhʉ 'bʉ ga simanho 'da yʉ 'yąmbʉi ją'i, bi 'yɛ̨mp Oją ʉ yʉ israel. \m \v 20 Nɛ bi xifi xʉn ho bʉ ja rá søcuą ra Isaías, bi 'yɛ̨n Oją: “Bi dįngä ʉ 'da him mí hongui, nɛ dá japi da bąc'ʉ him mi ängui,” bi 'yɛ̨na. \v 21 Pɛ nangue yʉ israel bi 'yɛ̨n Oją, “Gätho ra pa dá 'uąrpa ma 'yɛ, dá zon'ndʉ, pɛ bi mbɛsca thoho ma 'yɛ, nɛ bi ʉgä thoho ʉ,” bi 'yɛ̨n Oją. \c 11 \s1 'Da ʉ yʉ israel bim pøh ya \p \v 1 Pɛ ga än'nahʉ mahøn'a, ha gätho bi hyɛ ʉ yʉ́ t'ʉhni Oją, gue nu ʉ yʉ́m bom'bɛto ra Israel. Pɛ hin'na. Nguetho gueczɛhɛgä drá mɛ'israel, ngue mam bombøtagä ra Abraham, nɛ ra Benjamín. \v 2 Pɛ Oją hingui hɛ ʉ njuąntho yʉ́ t'ʉhni ngue'ʉ bi huan 'bʉ mam'bɛt'o. Ha hin guím bɛ̨mhbʉ 'bɛ'a bi man rá t'ohni Oją, gue bi sih ra Elías 'bʉ mí yąp'ʉ yʉ́ mi israelhʉ. Nɛ bi 'yɛ̨na: \v 3 “Ma Hmu i, bi hyo ni pøngahyą ʉ yʉ israel, nɛ bi xot'a bʉ ja ni mɛxa mí pa m'bøts'e ni 'bøts'e, nɛ høngdä dá pongä, nɛqui nde da hyogui,” sä bi 'yɛ̨n a ra Elías. \v 4 Pɛ ha hin guím bɛ̨mhbʉ 'bɛ'a í dą Oją bʉya ngue bi t'ɛ̨mb ra Elías. “Pɛ hin'na, hin guí 'dasɛ,” bi 'yɛ̨mbi. “Pɛ dá jamansup yʉ́ mbʉi ʉ yoto mahuąhi yʉn 'yohʉ israel, gue'ʉ him bin dąnyahmu bʉ 'bäh ra pøte ra Baal,” ngue mi t'ɛ̨mbi oją. \v 5 Nɛ ngutho ya, 'bʉ i 'da yʉ israel him bi 'uegue nangue Oją, ngue gue'ʉ to bi huand Oją nangue rá mate thoho. \v 6 Nɛ gam bɛ̨mhbʉ nu'bʉ rá matethoho Oją bi huan'ndʉ, ga pąhmbʉ bʉya hin nangue yʉn t'øt'e i øt'a n'da ní huan'na n'da. Nguetho nu'bʉ xtá hnumanho nangue yʉn t'øt'e bi sifi, hin xtín ja rá mate tho Oją 'bʉ, nɛ nte nam bøn'a rá mate Oją 'bʉ. \v 7 Xiya, 'bɛ'a gam bɛ̨mhbʉ nangue yʉ israel, nɛ hinguin ngu ʉ bi dįni 'bɛ'a mí honi, gue da t'ɛ̨mbi xʉn ho. Pɛ hønt'ʉ nthahni bi dįni, nɛ bim pøhø. Pɛ nu'ʉ mi'da bi mɛp yʉ́ mbʉi ʉ. \v 8 Nɛ gue'a mán t'o't'i: “Oją bi pumbɛ̨nip yʉ́ mbʉi, tengu'bʉ bin ąha. Nɛ bi japi him bi zä bi nu nɛ him bi zä bi 'yøhnahyą. Nɛ guexta ʉ yʉ pa i jabʉ ya,” bi 'yɛ̨n rá t'ohni Oją. \v 9 Nɛ ngutho bi man ra David: \q1 Da mbøspa Oją, pɛ hin da bɛ̨ni 'bɛ'a nam bøn ʉ yʉ 'bøts'e da 'yøt'ʉ, \q1 nɛ gue'a dán ʉnba ʉ. \q1 \v 10 Nɛ din xädä, hin da nu ran nɛqui. \q1 Nɛ nu yʉ́ xʉtha dim mboqui ma zä, nangue yʉ́ ts'oqui xʉn ngu i tuts'i, bi 'yɛ̨n a ra David. \s1 Nɛ'ʉ 'da hing yʉ israel bim pøh ya \p \v 11 Pɛ dí än'nahʉ mahøn'a, nu'bʉ mí 'ue'ʉ yʉ israel, ha bi bɛ̨n Oją him man'dandį da 'yɛnspa rán jąpi ʉ 'bʉ. Pɛ hin'na. Pɛ nangue'a bi zan rá mate Oją ʉ yʉ israel, nɛ gue'a í zä bim pø ʉ hing yʉ israel bʉya. Pɛ gue'a bi 'yøt' Oją, n'dahma din sɛya yʉ israel 'bʉ bi nu ʉ bi hyąn rá mate Oją, nɛ da hyon Oją mahøn'a. \v 12 Nu Oją bi zä bi jąp'ʉ 'da yʉ ją'i hing yʉ israel gätho ná ndoho ra ximhäi, nangue bi 'ue'ʉ yʉ israel. Nɛ bi dįn rá mate Oją ʉ hin yʉ israel 'bʉ mi thącpa rán jąpi Oją ʉ yʉ israel. Janangue'a man'da xʉn ngu ran jąpi da nu ʉ hing yʉ israel 'bʉ bá peng bʉ 'bʉ Oją ʉ yʉ israel mahøn'a. \v 13 Guehna dí xi ahʉ na ya, ngue hin gyʉ israel ahʉ, nguetho drám 'bɛhnigä nangue ahʉ. Nɛ dín nde ga ja ahʉ gui pømanhohʉ nangue ra Cristo, \v 14 n'dahma din 'yomfɛ̨ni ʉ ma mijudíohe yʉ israel 'bʉ bi nu a ran ho gá tįmhbʉ, janangue'a man'da xtá ngu dim pø ʉ bʉya. \v 15 Nɛ nu'bʉ mí hyɛ Oją ʉ yʉ judío, bi zä bi hocpa ʉ hing yʉ judío 'bʉcua gätho ua ja ra ximhäi. Pɛ ɛ̨mmɛ man'da xʉn ho din ja ua gätho ra ximhäi 'bʉ bi ts'im mahøn'a xʉn ngu ʉ yʉ judío. Nɛ din ja tengu'bʉ ya bi ndants'ʉ yʉ du. \v 16 Nu mam bombøtahe mí yąhʉ Oją maya'bʉ, yʉ́ mbɛti Oją ʉ, tengu'bʉ yʉ́ 'bøts'e Oją ʉ. Nɛ tengu'bʉ mí 'bøspa Oją ra mbʉdi thuhmɛ 'bʉ øt ra thuhmɛ, janangue gätho a ra jʉni rá mbɛti Oją bʉya. Nɛ nu'bʉ mí huand Oją a ra Abraham, nɛ gue'a í than'ndʉ yʉ́ 'yʉ a bʉya, tengu'bʉ n'da ra za xʉn zaqui rán dʉi, nɛ'ʉ yʉ́ 'yɛ xʉn zaqui ʉ. \v 17 Pɛ bi ts'ɛcpa 'da ʉ yʉ́ 'yɛsɛ a ra hogaza. Nɛ nu ahʉ hing yʉ israel ahʉ nɛ tengu'bʉ bá ts'ɛc'ahʉ bʉ gmí tøhmbʉ tengu n'da ra za hingui ho. Nɛ bi t'ɛ̨s'ahʉ bʉ bi ts'ɛcpa ʉ 'da yʉ́ 'yɛ ra hogaza. Nɛ gá comhbʉ rán zaqui a ra za, gue bá nɛxpʉ rán dʉi, ngue nu ra Abraham bi huand Oją maya'bʉ. \v 18 Pɛ hingui sä gdá yąthʉ a ngue bi t'ɛ̨s'ahʉ bʉ bi ts'ɛc ʉ 'da yʉ́ 'yɛ ra za. Dami bɛ̨mhbʉ ngue hinga gue ahʉ guidí unhdʉ rán zaqui a rán dʉi ra za, pɛ gue'a rán dʉi ra za i øt'ahʉ rán ho Oją bʉ guí tøhmbʉ. \v 19 “Pɛ man'da xʉn hoje, nguetho bi ts'ɛc'ʉ 'da yʉ 'yɛ, nɛ go bi t'ɛ̨scähe ua,” masque guí ɛ̨mhbʉ. \v 20 Majuąni bi ts'ɛc'ʉ 'da yʉ israel nguetho him bi nde rá mate Oją. Bi bɛ̨ni xʉn hosɛ. Nɛ guí tøhmbʉ bʉ 'da ahʉ ngue hing yʉ israel ahʉ, nguetho guí pąhmbʉ hønt'a rá mate Oją nán ho ahʉ. Pɛ o guím bɛ̨mhbʉ gán tøsɛhʉ bʉ, pɛ gan jamansuhʉ. \v 21 Damí bɛ̨mhbʉ him bi yąn Oją ʉ 'da yʉ́ 'yɛsɛ ra za. Ha má gue'adahʉ da yąn ahʉ 'bʉ guím bɛ̨mhbʉ xʉn hosɛ ahʉ. \v 22 Pɛ nu'bʉ 'bo'o hinguin nde rá mate Oją, pɛ da nusɛ a rán säui a to'o da 'uepʉ ja rá mate. Pɛ nu ahʉ gui nuhʉ rá mate Oją 'bʉ gui thoqui guim bɛ̨mhbʉ a. Pɛ nu'bʉ hin'na, nɛ ahʉ da ts'ɛc'ahʉ mahøn'a bʉ ja ra za 'bʉ. \v 23 Nɛ nu'ʉ yʉ́ 'yɛsɛ a ra hogaza, ngue yʉ israel, nu'bʉ da 'yɛ̨c'yɛi rá mate Oją, da t'ɛ̨s' mahøn'a bʉ ja yʉ́ zasɛ. Nguetho ja rá ts'ɛdi Oją da 'yɛ̨s' mahøn'a bʉ bi zɛqui. \v 24 Nu'bʉ mam bá ts'ɛc'ahʉ bʉ gmi tøhmbʉ ja n'da ra za hingui ho, nɛ bi t'ɛ̨s'ahʉ bʉ ja man'da ra za ngue hin ni zasɛhʉ, pɛ man'da hingui hɛ̨i da ndøpʉ mahøn'a ʉ yʉ́ 'yɛsɛ nguetho rá zasɛ. \s1 Da zøni n'dat'a dim pøhø xʉn ngu yʉ israel \p \v 25 Ma zi cu ahʉ, dín nde ahʉ gui pąhmbʉ a ja bi t'uhya, n'dahma hin gan 'yɛ̨zɛhɛhʉ hing yʉ judío ahʉ. Dín nde gui pąhmbʉ, 'da yʉ patho bi mɛh yʉ́ mbʉi ʉ 'da ʉ yʉ israel, ja gue'bʉ bi zøn ra pa xtí cʉthʉ xʉn ngu ahʉ hønt'a go to'o hing yʉ judío ahʉ. \v 26 Nɛ m'bɛjua bʉya, xʉn ngu dim pø ʉ yʉ israel. Nɛ gue'a bi man rá t'ohni Oją, bi 'yɛ̨na: \q1 Di nɛqui n'da yʉ́ yąnte ngue yʉ́ mi'israelhʉ bʉ Sión, \q1 da yąn'a ra Jacob nangue yʉ́ ts'oqui. Ngue ra Israel a ra Jacob. \q1 \v 27 Nɛ ja gue'bʉ ga ją'ts'a dá xifi, \q1 ga punba yʉ́ ts'oqui, bi 'yɛ̨m bʉ ja rá t'ohni Oją maya'bʉ. \m \v 28 Nu'ʉ yʉ israel i øt'e ngue yʉ́n sʉihʉ Oją ya, ngue'a hingui ɛ̨c'yɛi ra hogamhma. Pɛ gue'a í zä bi zin ahʉ Oją a. Pɛ guehma di huɛ̨c Oją ʉ yʉ israel, nguetho bi than 'bʉ maya'bʉ ʉ yʉ́ ngʉrpa bombøta. \v 29 Nguetho njąm'bʉ da goh rá mbʉi Oją nangue ʉ to xí zohni, pɛ majuąni di un'na bi ma, tengu'bʉ ya xí um 'bʉ mí ma 'bɛ'a di unni. \v 30 Nɛ nu ahʉ hin gyʉ israel ahʉ gmí øthʉ ram fɛ'ts'i nangue Oją mam'bɛt'o. Nɛ m'bɛjua nɛ ʉ yʉ israel bi mbɛsthoho Oją. Janangue'a bi zä gá tįmhbʉ rá mate Oją. \v 31 Nɛ gue'a in ja ya, ngue i fɛsta a rá mate Oją ʉ yʉ israel, nɛ guí tįmhbʉ rá mate Oją ya. Pɛ gue'a dí dįn rá mate Oją mahøn'a ʉ yʉ israel. \v 32 Oją bi ma, njo'o n'da ra ją'i bi 'yɛ̨c'yɛi a nguetho ja yʉ́ ts'oqui. Nɛ bi 'yøt' Oją bʉya gue njon da hyät'i din hoc zɛhɛ, nguetho in nde gätho di un rá mate di hoqui to'o gätho in nde dim pøhø. \v 33 Ɛ̨mmɛ xʉn ngu rá mate Oją, nɛ ɛ̨mmɛ xʉn ndoho rán 'yomfɛ̨ni. Nɛ hin'yʉ ngue hingui pą Oją. Njo'o n'da ra ją'i da bądi 'bɛ'a nam bøn'a i øt' Oją, nɛ njongui sä da bądi 'bɛ'a gätho i sänd Oją da 'yøt'e. \v 34 Njo'o n'da ra ją'i da bądi da 'yøt'e tengu rán t'øt'e Oją, nɛ njon da 'yut Oją 'bɛ'a da 'yøt'e. \v 35 Nɛ njo'o n'da ra ją'i da hyoni 'bɛ'a di un Oją nɛ ngue'a dí 'yɛ̨mbi dín dupate Oją a. \v 36 Nguetho gätho bí 'yɛ̨pʉ 'bʉ Oją, nɛ gätho di 'yonsɛ Oją ʉ, nɛ gätho bi 'yøt'ʉ gue di pɛpzɛhɛ ʉ. Janangue'a nde'bʉ ga ɛ̨spahʉ Oją gätho yʉ pa maząi. Nɛ hønt'a gam bɛ̨mhbʉ a ya. \c 12 \s1 Dam 'bʉhmbʉ ngue hønt'a Oją gam bɛ̨mhbʉ \p \v 1 Ma zi cu ahʉ, ts'ɛdi dí xi'ahʉ, nu'bʉ dí pąhmbʉ rá mate Oją, pɛ nde'bʉ gätho ma ją'ihʉ dan umhbʉ bʉ 'bʉ Oją gue ga ørpahʉ rá 'bɛfi. Nɛ gue'a majuąni ná thąndehʉ Oją a, nɛ gue'a ra 'bøts'e in numanho Oją a. \v 2 Nɛ hin gam bɛ̨mhbʉ ga homhbʉ 'bɛ'a gätho xʉn ho nangue yʉ pa i jabʉ ya, tengu i øt'ʉ 'bʉcua ja ra ximhäi. Pɛgue thocpa thoho ga päh man 'yomfɛ̨nihʉ gam bɛ̨mhbʉ ma'da'yo. Janangue'a thocpa thoho ga homhbʉ ga pąhmbʉ nda'a rá pähä Oją, ngue nda'a xʉn ho ga øthʉ, nɛ nda'a numanho Oją bʉya. \v 3 Bi 'dacä rá ts'ɛdi Oją ga ørpa rá 'bɛfi nangue rá mate. Janangue'a dí xi ahʉ, ngue 'nɛ ahʉ gätho n'da ngu n'da ahʉ bin tat'ahʉ rá mate Oją nangue rá 'bɛfi. Janangue'a hin gan 'yɛ̨xhʉ, pɛgue gui pąsɛhʉ nda'a ní 'bɛfi bi zän'nahʉ n'da ngu n'da ahʉ, nangue rám fäts'i Oją. \v 4 Tengu ní ją'i n'da, ngue an ts'änni xʉn ngu yʉ́ xɛqui. Nɛ hinga gätho 'dat'a ra 'bɛfi øt'e, pɛ 'dahma 'dan'yo yʉ́ 'bɛfi ʉ yʉ xɛqui. Ngutho dí øthʉ. \v 5 Nɛ madague'bʉ xʉn ngujʉ, pɛ tengu'bʉ n'danją'itho ma ją'i dí comhbʉ ra Cristo. Nɛ tengu ní ją'i n'da, 'da nam fäxta n'da ngu n'da yʉ xɛqui, ngutho dí øthʉ ngue dí comhbʉ rá 'bɛfi ra Cristo. \v 6 Bi 'dajʉ ra ts'ɛdi Oją gue ga øthʉ rá 'bɛfi 'dahma 'dan'yo, nangue rá mate zɛhɛ. Pɛ nde'bʉ ga øthʉ xʉn ho. O nu'bʉ n'da dim pøngahyą da hyoni 'bɛpʉ dí ma xʉn ho a di bɛ̨nba Oją, nangue rám fäts'i. \v 7 O nu'bʉ n'da bin t'un ra 'bɛfi dim fäxte 'bɛ'a di 'bɛ a n'da, pɛ di ją'ts'i xʉn ho, ngue da mbäx yʉ́ cu. O nu'bʉ n'da bin t'un ra 'bɛfi din xänbate, din xänbate 'bɛ'a nam bøn'a rám hman Oją. \v 8 O nu'bʉ n'da ra zote, pɛgue da xifi nda'a xʉn ho da 'yøt'ʉ yʉ́ cu. O nu'bʉ n'da bin t'un ra 'bɛfi di un rá mbɛti, pɛ hin da bɛ̨ni da hnumanhosɛ. O nu'bʉ yʉ ngʉrpi ngue di manda rá 'bɛfi Oją, di ją'ts'i xʉn ho nangue ra ts'ɛdi bin t'unni. O nu'bʉ n'da bin t'un ra 'bɛfi da mbäx ʉ yʉ hyoya nɛ yʉn zäman'ʉ, mpähä thoho da mbäts'i. \s1 Gam bɛ̨mhbʉ nda'a xʉn ho dá tɛnhdʉ Oją \p \v 9 Nɛ hingui yoho gam bɛ̨mhbʉ 'bʉ ga huɛ̨jʉ n'da, pɛ majuąni ga øthʉ ran huɛ̨cate. Nɛ xingui ts'ʉ gam bɛ̨mhbʉ ga øthʉ a hingui ho, pɛ dan ɛ̨hyahʉ ga øthʉ a 'bɛ'a gätho xʉn ho, nɛ nząi ga øthʉ a. \v 10 Dan huɛ̨jʉ n'da ngu n'dajʉ nguetho dadín cuhʉ. Nɛ n'da ngu n'da man'da da bɛ̨ni da 'yɛ̨spa rá miją'iui, xinda gue'bʉ da t'ɛ̨spa zɛhɛ. \v 11 Nɛ hin ga cʉthʉ ran dąnhyɛ̨i ma mbʉihʉ, pɛ dan ɛ̨hya ga ørpahʉ rá 'bɛfi ma Hmuhʉ. \v 12 Dan johyahʉ nangue'a ran ho dí tømhbʉ, nɛ hin dan xømbʉihʉ nangue yʉn ʉnbi. Nɛ thocpa thoho yʉ ora thoho dan yąhʉ Oją. \v 13 Ga fäxhʉ yʉ 'yɛ̨c'yɛi 'bʉ ja 'bɛ'a di 'bɛdi. Nɛ mpähä thoho ga säyabahʉ yʉ ją'i bʉ ja ma ngumhbʉ. \v 14 Pɛ ga äfʉ ran jąpi nangue ʉ to di ʉgahʉ, nɛ hin ga äfʉ ra 'yąnthį. \v 15 Nɛ 'dat'a dan johyahʉ to'o di johya, o nu'bʉ 'bo'o tu rá mbʉi, 'da dán du ma mbʉihʉ bʉya. \v 16 Nɛ gätho 'dat'a gam bɛ̨mhbʉ. Nɛ hin da bɛ̨n'a n'da man'da xʉn ho xinda gue rá miją'iui, pɛ din amigohʉ ʉ yʉ ją'i hin'yʉ yʉ́ ts'ɛdi. Nɛ hin gam bɛ̨mhbʉ ngue jasɛ man 'yomfɛ̨nihʉ. \v 17 Nu'bʉ 'bo'o ørcahʉ ran ts'o, hin ga cospahʉ ran ts'o. Pɛ gam bɛ̨mhbʉ nda'a xʉn ho ga ørpahʉ, ngue 'bɛ'a gätho i hnumanho. Nɛ nubʉya da nu gätho yʉ ją'i ngue xʉn ho ma mbʉihʉ. \v 18 Nɛ dam 'bʉmanhohʉ ʉ gätho yʉ ją'i 'bʉ da zä. \v 19 Ma zi cu ahʉ, hin ga cos'hʉ ra pengui 'bʉ ja'a da t'ørcahʉ. Pɛ 'bɛ ga tømhbʉ ts'ʉ di ʉnba Oją 'bʉ gue'a in nde di ʉnba ʉ. Nguetho nt'o't'i: “Ma 'bɛfi zɛhɛgä ngue ga ʉnba n'da nɛ ga un rán thɛui a bi 'yøt'e,” bi 'yɛ̨n Oją. \v 20 Janangue'a nu'bʉ tumanthuhu man sʉihʉ, ga 'uįmhbʉ. Nɛ nu'bʉ tuthe, ga sithebahʉ. Nguetho nu'bʉ njabʉ dí ørpa man sʉihʉ, xʉn ʉ da bɛ̨ni ngue'a midí ʉgahʉ, nɛ xøhma thoho da goh yʉ́ mbʉi bʉya. \v 21 Hin ga cos'hʉ ran ts'o pɛ ga ørpahʉ ran ho, gue'a dá tąfʉ a ran ts'o a bʉya. \c 13 \s1 Ga øthʉ yʉ́n t'ɛ̨di yʉ ts'ʉt'abi \p \v 1 Gätho gahʉ ga ɛ̨c'yɛihʉ ra ts'ʉt'abi ua ma häihʉ. Nguetho njo'o n'da ra ts'ʉt'abi ua ja ra häi ngue bi zän zɛhɛ yʉ́n t'ɛ̨di. Pɛ Oją bi zänni ngue din ja yʉ́ ts'ɛdi. \v 2 Janangue'a nu to din sʉhmi ra ts'ʉt'abi, din sʉhmi a to bi zänba rá ts'ɛdi a, nɛ i honsɛ rán ʉsɛ. \v 3 Nguetho nu'ʉ yʉ ts'ʉt'abi ua ma häihʉ, hin ga suhʉ 'bʉ dí øthʉ ran ho, hinda hønt'bʉ ga øthʉ ran ts'o ga suhʉ 'bʉ. Pɛ nu'bʉ dín nde hin ga suhʉ ra ts'ʉt'abi, pɛ ga øthʉ ran ho, nɛ da numanhojʉ bʉya. \v 4 Nguetho nu'ʉ yʉ ts'ʉt'abi, Oją bi zänni da mbäxcahʉ. Pɛ nu'bʉ dí øthʉ ra ts'oqui, ga suhʉ 'bʉ, nguetho i ja rán t'ɛ̨di di ʉnba n'da. Nɛ Oją bi un yʉ́n t'ɛ̨di di ʉnba ʉ to'o øt' ra ts'oqui. \v 5 Janangue'a i jatho ga ɛ̨c'yɛihʉ yʉ́n t'ɛ̨di ʉ yʉ ts'ʉt'abi, n'dahma hin di ʉngahʉ. Nɛ gue'a di bɛ̨ngahʉ Oją 'bʉ in zoc ma mbʉihʉ. \v 6 Nɛ janangue'a ga juthʉ 'bɛ'a gätho i äjʉ yʉ ts'ʉt'abi, n'dahma di thoqui da 'yøt' yʉ́ 'bɛfi ngue bi zänba Oją, nɛ i tąh yʉ́n zäbi ʉ. \v 7 Mpähä thoho ga juthʉ xʉn ho to'o gä i ja yʉ́n t'ɛ̨di da 'yädi 'bɛ'a gä da 'yäjʉ. Ga jut'a ma häihʉ, nɛ ga juthʉ yʉ puesto, nɛ mi'da yʉ cota i äh ra ts'ʉt'abi. Nɛ ga numansuhʉ yʉ́n t'ɛ̨di ʉ to'o gätho i ja yʉ́n t'ɛ̨di. \s1 Ga ørpahʉ ran ho ma miją'ihʉ \p \v 8 Nɛ ga juthʉ 'bɛ'a gätho dín dupatehʉ, nɛ hin te gam bɛ̨mhbʉ ngue dín dupatehʉ bʉya. Pɛ gam bɛ̨mhbʉ ngue dan huɛ̨jʉ n'da ngu n'dajʉ. Nguetho nu to gätho ja yʉ́n huɛ̨cate bi ją'ts'i gätho yʉ́n t'ɛ̨di Oją ʉ. \v 9 Nguetho gue'a bi man'ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją bi 'yɛ̨na: “O guí 'yomt'ɛ̨nihʉ, nɛ o guí hącpahʉ rá te ni miją'ihʉ, nɛ o guím pɛ̨hʉ, nɛ o guidí sɛyabahʉ 'bɛ'a pɛ'ts' ni miją'ihʉ.” Nɛ nu 'bɛ'a gätho mi'da yʉn t'ɛ̨di i man yʉn t'ɛ̨di, nu'ʉ gätho n'dat'a i ma: “Gui huɛ̨c ni miją'ihʉ tengu bʉ gní huɛ̨czɛhɛ ni ją'ihʉ.” \v 10 Nu'a øt' ran huɛ̨cate, hingui ørpa ran ts'o rá miją'iui a. Janangue'a di ją'ts'ʉ yʉ́n t'ɛ̨di Oją a ran huɛ̨cate i øt'a n'da. \v 11 Nɛ man'da ga humbi ga øthʉ na, nguetho dí pąhmbʉ ya bin de, ya bi thoh yʉ pa. Damin 'yomfɛ̨nihʉ xʉn ho ya ngue daná hämhbʉ yʉ pa gan nuhʉ ra Hmu, xinda gue'a dá øthʉ 'bʉ ja má dʉ'mi dá ɛ̨c'yɛihʉ. \v 12 Ya bi thoh ra xui, ya maguepʉ da hyats'i. Mbähä ga bʉnthʉ yʉ́n t'øt'e ra 'bɛxui, ga he man thäquihʉ, ngue dan sąmzɛhɛhʉ janangue'a da dąh ran nɛqui. \v 13 Mbähä ga øthʉ a rán säui ran nɛqui, hin dan įtihʉ, nɛ hin dam muns'hʉ bʉ ja yʉ́n johya zɛhɛ yʉ ją'i. Nɛ xín dan 'yomt'ɛ̨nihʉ, xínga gue'a ma pähä zɛhɛhʉ ga øthʉ, xín ga øthʉ yʉ sʉi, xín ga øthʉ yʉn ts'ɛya. \v 14 Pɛ jatho gam bɛ̨mhbʉ ga hąmhbʉ rá ts'ɛdi a ma Hmuhʉ ra Jesucristo, ngue ga øthʉ tengu bi 'yøt'e, nɛ him ma gam bɛ̨mhbʉ ga øthʉ rá pähä ma ngøc'yɛ̨ihʉ. \c 14 \s1 'Dahma 'dan'yo bʉ na ɛ̨c'yɛihʉ \p \v 1 Nu'bʉ 'bʉ a n'da ra 'yɛ̨c'yɛi gue hin ɛ pądi xʉn ho, pɛ ga simanhohʉ bʉ ja mam pɛtihʉ ʉ. Nɛ hin dan junthʉ nangue 'bɛ'a im bɛ̨ni ngue xʉn ho da 'yøt'e. \v 2 Nguetho 'dahma 'dan'yo im bɛ̨nsɛ 'bɛpʉ ní 'yɛ̨c'yɛi Oją. Nu'ʉ 'da im bɛ̨ni xʉn ho da zi gätho 'bɛ'a i ts'i. Pɛ nu mi'da im bɛ̨ni hingui ho 'bʉ da za ʉ 'da yʉ ngø. \v 3 Nɛ nu ra 'yɛ̨c'yɛi gue i si nɛ i sa gätho 'bɛ'a i ja, pɛ hin da zan'a n'da to'o mbɛ̨ni hingui ts'i. Nɛ ximangutho a n'da to'o hingui si, pɛ hin da 'yɛ̨mbi hingui ho øt'a i si gätho 'bɛ'a i ts'i. Nguetho Oją 'da nan zintho. \v 4 Nu'i, to'o e, gue guí ɛ̨mbi hingui ho øt' ni mi'yɛ̨hɛhʉ. Nu rá hmusɛ n'da da mam 'bʉ xʉn ho 'bɛ'a øt'a n'da rá 'yɛ̨hɛ, o hin'na. Pɛ guehma da bømanho n'da ngu n'da ra 'yɛ̨c'yɛi, nguetho i ja rá ts'ɛdi ra Hmu di japi da bømanho. \v 5 Nɛ i 'bʉ i 'da yʉ 'yɛ̨c'yɛi im bɛ̨ni din säya 'da yʉ pa. Nɛ nu mi'da bʉya im bɛ̨ni xʉn ho 'bʉ hin din säya 'da yʉ pa. Pɛgue n'da ngu n'da da bɛ̨nsɛ 'bɛ'a xʉn ho da 'yøzɛhɛ. \v 6 Nguetho nu to din säya 'da yʉ pa, din säya nangue da bɛ̨n Oją. Nɛ ngutho 'bʉ hinga gä i si yʉn ts'ihmɛ ʉ 'da, njabʉ øt'e nguetho im bɛ̨n Oją, nɛ i xifi jamadi Oją nangue ʉ 'da i si. Ximangutho a to gätho i si, njabʉ i øt'e nguetho im bɛ̨ni Oją bi un'na, nɛ di un ra jamadi Oją. \v 7 Njo'o gahʉ gue gam bɛ̨mhbʉ dyʉ́ hmusɛhʉ. Pɛ yʉ́ mbɛtigahʉ a ma Hmuhʉ. Nɛ ngutho 'bʉ dí 'bʉhmbʉ nɛ ngutho 'bʉ dá tuhʉ. \v 8 Nguetho dán däsɛhʉ bʉ 'bʉ Oją gätho yʉ pa dí 'bʉhmbʉ. Nɛ ngutho 'bʉ dá tuhʉ, dan dähʉ bʉ 'bʉh ma Hmuhʉ nɛ guexta'a yʉ́ mbɛtigahʉ a. \v 9 Nɛ gue'a í du nɛ í ndants'a ra Cristo mahøn'a, ngue dim hmu nangue ʉ xʉn du nɛ'ʉ i 'bʉi. \v 10 Pɛ 'da ahʉ hanja gní numan'ʉ a ni cuhʉ ngue guí xihmbʉ hingui ho 'bɛ'a i si. Nɛ nu mi'da ahʉ guí pąhmbʉ xʉn ho 'bɛ'a gätho i ts'i, pɛ hanja gní numan'ʉ 'da ni cuhʉ guí ɛ̨mfʉ nte di muui 'bʉ hingui nde da zi 'da yʉn ts'ihmɛ. Nguetho gätho gahʉ dam 'bähmbʉ bʉ ja rá hmi ra zɛ'mi ngue'a ra Cristo. \v 11 Nguetho nt'o't'i 'bɛ'a bi man Oją gue'bʉ mí 'yɛ̨na: \q1 Guehma majuąni din ja a dím ma, ngue gätho yʉ ją'i din dąnyahmu bʉ dí 'bʉi, \q1 nɛ gätho din juąn bʉ ja ma hmi ngue guecä drá Oją, bi 'yɛ̨n Oją. \m \v 12 Janangue'a dí pąhmbʉ, gätho gahʉ ga däfʉ ra güɛnda Oją nangue man t'øt'e zɛhɛhʉ. \s1 Hin ga jafʉ da dąng bʉ ja ra ts'oqui n'da ma cuhʉ \p \v 13 Him ma numan'ʉhʉ n'da ngu n'dajʉ. Pɛ hønt'a gam bɛ̨mhbʉ hin ga jafʉ n'da ma cuhʉ di fet rá gua bʉ ja yʉ ts'oqui. \v 14 Dí pącä nangue ran 'yomfɛ̨ni bi 'dac ma Hmuhʉ ra Jesús, gue hin'yʉ 'bɛ'a da ts'i ngue hingui ho. Pɛ nu'bʉ mbɛ̨nsɛ n'da hingui ho da ts'i, ra ts'oqui a 'bʉ da zi 'bʉ. \v 15 Pɛ nu'bʉ 'da ni cuhʉ hingui numanho nin ts'ihmɛ zɛhɛhʉ, nde'bʉ hin gui thoqui gui sihʉ, nguetho hin guí ørpahʉ ran huɛ̨cate 'bʉ guidí thoqui gui sihʉ. Pɛ o guí øthʉ nangue ran ts'ihmɛ dí 'ue ʉ 'da ni cuhʉ bi pøh ra Cristo 'bʉ mi du. \v 16 Pɛ gui 'yɛs'hʉ a ní jafʉ da ts'an'a guí pąhmbʉ xʉn ho. \v 17 Nɛ hin gam bɛ̨mhbʉ nangue ran ts'ihmɛ ná øthʉ rá 'bɛfi Oją. Pɛ nu rá 'bɛfi Oją, ga øthʉ ran hocją'i, nɛ 'dat'a gam bɛ̨mhbʉ, nɛ dan johyahʉ nangue rá Hogandąhi Oją dí 'bʉhmbʉ. Gue'a nam bøni gue rá 'bɛfi Oją a. \v 18 Nɛ nu'bʉ njabʉ i øt'a n'da, majuąni i ørpa rá 'bɛfi ra Cristo a 'bʉ. Nɛ Oją da numanho a, nɛ'ʉ yʉ́ miją'ihʉ da numanho a. \v 19 Mbähä dan ɛ̨hyahʉ dan hocpa ma mbʉihʉ n'da ngu n'dajʉ, nɛ 'da dám fäxtahʉ din te ma mbʉihʉ n'da ngu n'dajʉ. \v 20 Nɛ hin ga ts'onbahʉ rá 'bɛfi Oją nangue man ts'ihmɛhʉ. Mfądi gue gätho xʉn ho da ts'i. Pɛ hingui ho 'bʉ dadí ʉnbahʉ rá mbʉi n'da ma cuhʉ nangue 'bɛ'a dí sihʉ. \v 21 Man'da xʉn ho 'bʉ ga ɛs'hʉ a na ʉnbahʉ yʉ́ mbʉi 'da ma cuhʉ nangue ra ngø dí sahʉ, o ra vino o 'bɛ'a gä ní dehe dí sihʉ. \v 22 Nu'bʉ bi bɛ̨n'nahʉ Oją nɛ guí pąhmbʉ gue xʉn ho 'bɛ'a guí sihʉ, xʉn ho a 'bʉ. Nɛ'a Oją in numanho. Pɛ hin dá yąthʉ a. Nɛ di johya n'da 'bʉ xisɛ rá mbʉi xʉn ho 'bɛ'a gätho i øt'e, nɛ hin te mbɛ̨m bʉya. \v 23 Pɛ nu'bʉ n'da im bɛ̨ni hingui ho da ts'i 'bɛ'a gätho i ja, pɛ nu'bʉ bi zi bʉya, ya ra ts'oqui a bi 'yøt' 'bʉ. Nguetho 'bexque bi bɛ̨ni bi mbɛsta'a rá pähä Oją 'bʉ mi zi. Nɛ'ʉ 'bɛ'a gätho dí øthʉ, nu'bʉ hin dí pąhmbʉ majuąni rá pähä Oją a, ra ts'oqui 'bʉ dí øthʉ a 'bʉ. \c 15 \s1 Ga homhbʉ 'bɛpʉ dí zac yʉ́ mbʉi ma cuhʉ \p \v 1 Pɛ nujʉ 'bʉ dí pąhmbʉ xʉn ho 'bɛ'a da zä da 'yøt'a n'da, pɛ nde'bʉ man'da gam bɛ̨mhbʉ ga fäxhʉ ʉ hin ɛ pądi xʉn ho, xinda gue'bʉ ga øthʉ 'bɛ'a gätho dím bɛ̨nsɛhʉ xʉn ho. \v 2 Pɛ n'da ngu n'dajʉ ga øthʉ 'bɛ'a i numanho ma mi 'yɛ̨c'yɛihʉ gue 'bɛ'a dín te yʉ́ mbʉi ʉ. \v 3 Tengu ra Cristo, him bi 'yøt'e 'bɛ'a di hosɛ pɛ bi 'yøt'e 'bɛ'a bi numanho Oją. Janangue'a bi 'yɛ̨mp'a rá Ta: “Go dá tuxä yʉn ts'ante bi si i,” bi 'yɛ̨n a ra Cristo. \v 4 Nɛ 'bɛ'a gätho bi t'o't' maya'bʉ bʉ ja rám hman Oją, bi t'o't'i ngue da xängahʉ, nɛ di zɛrca ma mbʉihʉ, di jajʉ ga tømhbʉ rám fäts'i Oją, hin dan xømbʉihʉ. \v 5 Oją di jajʉ dan ząmhbʉ bʉ, nɛ di zɛrca ma mbʉihʉ. Nɛ dí äp rá mate di ja ahʉ 'da'angu guim bɛ̨mhbʉ n'da ngu n'da ahʉ, nguetho 'darbʉ guí 'bʉhmbʉ ra Cristo Jesús. \v 6 Nɛ janangue'a da zä n'dat'a guim bɛ̨mhbʉ 'bʉ guí thąndehʉ Oją, ngue nu rá Oją nɛ rá Ta ma Hmuhʉ ra Jesucristo. \s1 Gä da sih ra hogamhman ʉ hing yʉ judío \p \v 7 Janangue'a n'da ngu n'da ahʉ gan numanhohʉ, nɛ ʉ yʉ judío nɛ ʉ hing yʉ judío, tengu thoho ra Cristo 'da nan zimanhogdahʉ n'da ngu n'dajʉ. Nɛ gue'a ná ɛ̨spahʉ Oją a. \v 8 Nguetho bí 'yɛ̨h ra Cristo ngue din 'yɛ̨hɛ nangue yʉ judío. Nɛ bi ją'ts'a mi man Oją maya'bʉ ngue bi sih yʉ́m bombøta yʉ judío ba ɛ̨h ma yąntehʉ. Janangue'a bi fądi majuąni bi man Oją. \v 9 Pɛ nɛ ʉ hing yʉ judío nɛ ʉ yʉ judío bi jap ra Cristo 'darbʉ bi 'yɛ̨spa Oją ʉ nangue rá mate. Tengu mán t'o't'i 'bɛ'a bi xih rá Ta ra Cristo: \q1 Ga xi ʉ hing yʉ judío nangue ni mate, \q1 nɛ ga xifi ɛ̨mmɛ xʉn ho i, bi 'yɛ̨mb rá Ta a ra Cristo. \m \v 10 Nɛ man'da bi man ra t'ohni: \q1 Gan johyahʉ ya gyʉ ją'i gue hin gyʉ judío ahʉ, gan 'yohʉ ʉ bi huand Oją ngue yʉ judío. \m \v 11 Nɛ man'da bi mam bʉ: \q1 Dami 'yɛ̨spahʉ ra Hmu Oją gyʉ ją'ihʉ ngue 'dahma 'dan'yo bʉ gná yąhʉ gätho ná ngʉni ra ximhäi, \q1 gätho gui numansuhʉ Oją. \m \v 12 Nɛ bi 'yɛ̨n a ra pøngahyą Isaías: \q1 Dim 'bʉ a n'da rám bom'bɛto ra Isaí gue nɛ'ʉ hing yʉ judío da 'yɛ̨mbi rá Hmu, \q1 ngue da dø'bʉ rám fäts'i a, bi 'yɛ̨na. \m \v 13 Nu'a Oją di jajʉ dí tømhbʉ ran ho bi xijʉ. Janangue'a dí äp Oją da hyut'a ni mbʉihʉ nangue guí ɛ̨c'yɛihʉ a. Nɛ xíngui ts'ʉ nte guim bɛ̨mhbʉ, pɛ thocpa thoho gui tømhbʉ da mbäx ahʉ rá Hogandąhi Oją nangue rá ts'ɛdi. \s1 I man ra Pablo hanja bi 'yo't' na ran zofo \p \v 14 Ma zi cu ahʉ, dí pącä gue xʉn ngu ni hogambʉihʉ, nɛ i ja nin 'yomfɛ̨nihʉ xʉn ho, nɛ guí pąhmbʉ 'da gdín xänba thohohʉ n'da ngu n'da ahʉ. \v 15 Pɛ guehma dá hut'anzambʉi dá ot'ahʉ na, ngue dadí bɛ̨n'nahʉ 'bɛ'a gá pąhmbʉ. Nguetho gue'a ran t'ɛ̨di bi 'dacä Oją nangue rá mate. \v 16 Nguetho rá mbɛfigä ra Cristo Jesús bʉ 'bʉ ʉ hing yʉ judío, dím mangä ran ho ma'da'yo. Nɛ tengu'bʉ drá mbäją dadí hocpa rá 'bøts'e Oją, nu'a nám bøni dadí hoc'a ni mbʉihʉ ngue hing yʉ judío ahʉ n'dahma da numanho ahʉ Oją. Nɛ mahoqui ahʉ nangue rá Hogandąhi Oją guín 'yohʉ. \v 17 Janangue'a ɛ̨mmɛ i hu ma mbʉigä nangue 'bɛ'a gätho bi 'yørpa ʉ hing yʉ judío a ra Jesucristo, bi jaqui bi bømanho rá 'bɛfi Oją dá øt'ä bʉ i 'bʉ ʉ. \v 18 Pɛ hingui sä gam mangä 'bɛ'a bi 'yøt'a ra Cristo nangue ʉ mi'da yʉ́ mbɛfi. Pɛ hønt'a da zä gam mangä 'bɛ'a bi 'yørpʉ dám pɛcä. Nɛ bi jap ʉ hing yʉ judío da dɛn'na ra Cristo nangue ram hma dá xifi nɛ nangue yʉn t'øt'e bi 'yuti. \v 19 Nguetho bi 'yøt' yʉ hmɛpya, nɛ yʉn t'øt'e mixte nangue rá ts'ɛdi rá Hogandąhi Oją. Nɛ dá ją'ts'ä ma 'bɛfi dá mangä ran ho ma'da'yo nangue ma yąntehʉ ra Cristo. Dá dʉ'mi dá mangä bʉ Jerusalén, nɛ dá mangä gätho yʉ xɛqui nán zant'i ra häi gue'bʉ go má søm bʉ Ilírico, gätho dá mangä bʉ ram hma. \v 20 Nɛ guehna dá nde ga øt'e, gue dá mba dá mamp'a ram hma guepʉ him mi fąrpa rá thuhu ra Cristo. Ngue hin dá nde dá mba bʉ ja yʉ́ 'bɛfi ʉ mi'da bi mbɛn'na ra Cristo. \v 21 Pɛ dá øt'ä tengu bi mam bʉ ja rá t'ohni, ngue i ɛ̨na: \q1 Nu'ʉ 'da gue njąm'bʉ mi sifi pɛ nuya da bąh ya. \q1 Nɛ nu'ʉ 'da njąm'bʉ mi øde da zøni da bądi nangue rá 'yu Oją. \s1 Im bɛ̨ni da mba bʉ Roma a ra Pablo \p \v 22 Nɛ janangue'a him 'bexque bi zä dá mba bʉ guí 'bʉhmbʉ. Nguetho guexta'a mi ja ma 'bɛfi ua bí ja ra xɛqui ua nán jongua. \v 23 Pɛ nuya ya nte mi ja ua ma 'bɛfi ya. Nɛ xʉn ngu yʉ nidi mín nde xcá mba bʉ guí 'bʉhmbʉ bʉ Roma. \v 24 Nɛ mí ts'ʉtho ya ga mbabʉ ga zɛngua ahʉ nɛ dam 'bʉhmbʉ bʉ 'da yʉ pa. Nɛ nu'bʉ dá thopʉ España, da zä dan hyʉmhbʉ ts'ʉ bʉ ja ra 'yu ní mba bʉ. \v 25 Pɛ 'bɛ ga mba bʉ Jerusalén, nɛ ga dä bʉ a ra mbɛti dí mbäx ʉ yʉ 'yɛ̨c'yɛi bí 'bʉpʉ. \v 26 Nguetho bi bɛ̨n ʉ yʉ cu bí 'bʉpʉ Macedonia nɛpʉ Acaya ngue da mbäx'i ts'ʉ yʉ hyoya 'yɛ̨c'yɛi bí 'bʉpʉ Jerusalén, ngue ga hąx 'bʉ dá mba bʉ. \v 27 Nɛ gue'a bi zänni da 'yøt'ʉ hing yʉ judío, nguetho in nde di co'ts'a ra mate bi t'ørpe. Nguetho bi gomhbʉ rán jąpi Oją ʉ hing yʉ judío ʉ yʉ judío gue yʉ́ mi 'yɛ̨c'yɛihʉ 'bʉpʉ Jerusalén. Janangue'a nde da mbɛnbi ts'ʉ ra mbɛti ʉ. \v 28 Nɛ nu'bʉ ya dá dä a 'bɛ'a bi 'bɛhni, ja ga mba bʉ Roma ga nu ahʉ bʉ, nɛ ga thocä bʉ España bʉya. \v 29 Nɛ nu'bʉ dá søngä bʉ guí 'bʉhmbʉ, dí pącä da 'yɛnscahʉ rán jąpi xʉn ngu a ra Cristo nangue dí pąhmbʉ rám hma. \v 30 Ma zi cu ahʉ 'yørcahʉ ts'ʉ ra mate ɛ̨mmɛ gui 'yäfʉ rám fäts'i Oją nanguecä, nangue 'dat'a ma Hmuhʉ ra Jesucristo nɛ nangue rá Hogandąhi Oją bi jajʉ dan huɛ̨jʉ. \v 31 Dami xihmbʉ Oją da yąngui nangue ʉ hing yʉ 'yɛ̨c'yɛi bʉ ra häi Judea, guet'a ra xɛqui bʉ Jerusalén. Nɛ dami 'yäfʉ rá mate Oją nangue ʉ yʉ cu bí 'bʉpʉ Jerusalén, ngue da hyąmanho a ra mbɛti ga hąx bʉ ga unni, ngue bi mbɛn'ndʉ hing yʉ judío bʉ Macedonia nɛpʉ Acaya, ngue'ʉ yʉ́ cu. \v 32 Nɛ nu'bʉ da nde Oją dan johyagä 'bʉ dá mbagä bʉ, dan säya ts'ʉ bʉ guí 'bʉhmbʉ. \v 33 Nɛ nu Oją nząi i hurpa rá mbʉi n'da, pɛ nɛ ahʉ da hyut'a ni mbʉihʉ. Nɛ hønt'a gam bɛ̨mhbʉ a ya. \c 16 \s1 Nu ra Pablo i pɛnba ran zɛngua yʉ́ amigo \p \v 1 Nuna man juhʉ ra Febe, mi ts'ʉtho da mba bʉ guí 'bʉhmbʉ ya nɛ di zɛngua ahʉ na. Nuna, rá 'bɛfi im fäxte ram pɛti bʉ Cencrea. \v 2 Nɛ dami simanhohʉ na, nangue rá thuhu ma Hmuhʉ, ngue nujʉ dyʉ 'yɛ̨c'yɛihʉ gue'a man sähʉ ga øthʉ. Nɛ dami fäxhʉ 'bɛ'a gätho ní 'bɛfi da 'yøt'a ra Febe, nguetho guesɛ bi mbäx ʉ xʉn ngu mi'da, nɛcä bi mbäxqui. \v 3 Dami zɛnguagui ts'ʉ bʉ ra Priscila, nɛ ra Aquila rá ndø, ma mimbɛfihe nangue rá 'bɛfi ra Cristo Jesús. \v 4 Nɛ nugä 'bʉ mi t'ɛ̨na xtá thogä, nɛ ʉ mi t'ɛ̨na xtá tho ʉ 'bʉ mí yąngä 'bʉ n'dandį. Gue'a ná undä ra jamadi Oją nangue ʉ. Pɛ hinga høngdä pɛ nɛ ʉ gätho yʉ́m pɛti yʉ 'yɛ̨c'yɛi ngue hing yʉ judío, 'da xna undähe ra jamadi Oją nangue ʉ. \v 5 Nɛ dami zɛnguagui ts'ʉ ʉ gätho dim pɛti bʉ rá ngusɛ ra Aquila. Nɛ'a ma amigogä ra Epeneto dami zɛnguagui ts'ʉ bʉ a. Nu'a ra mbʉdi 'yɛ̨c'yɛi bʉ ja ra häi Acaya a. \v 6 Nɛ'a ra María, dami zɛnguagui ts'ʉ bʉ. Nu'a ɛ̨mmɛ xʉn ngu ra 'bɛfi bi 'yøt'e nangue ahʉ. \v 7 Nɛ a ra Andrónico nɛ ra Junias ma mijudíohe, nɛ 'darbʉ dá sähe ran ʉnbi. Nu'ʉ gätho yʉ́ 'bäihʉ ra Cristo i numanho ʉ, nɛ m'bɛt'o bi 'yɛ̨c'yɛi ra Cristo ʉ xinda guecä. \v 8 Nɛ a ra Amplias dami zɛnguagui ts'ʉ bʉ. Dadí huɛ̨cä a nangue rá thuhu ra Hmu. \v 9 Nɛ dami zɛnguagui ts'ʉ bʉ ra Urbano, ma mimbɛfi'be nangue ra Cristo, nɛ ra Estaquis ngue dadí huɛ̨qui. \v 10 Nɛ a ra Apeles dami zɛnguagui ts'ʉ bʉ. Nu'a ɛ̨mmɛ bi ts'ä rá t'ɛ̨c'yɛi, nɛ bi bømanho. Nɛ ʉ 'bʉpʉ ja rá ngu ra Aristóbulo dami zɛnguagui ts'ʉ bʉ. \v 11 Nɛ a ra Herodión ma mijudío'be, nɛ ʉ 'bʉpʉ ja rá ngu ra Narciso, gue nu yʉ 'yɛ̨c'yɛi 'bʉpʉ, dami zɛnguagui ts'ʉ bʉ. \v 12 Nɛ a ra Trifena nɛ ra Trifosa dim pɛfi nangue ra Hmu, gätho dami zɛnguagui ts'ʉ bʉ. Nɛ a ra Pérsida mahuɛ̨qui a, nɛ a xʉn ngu ra 'bɛfi bi 'yøt'e nangue ra Hmu. \v 13 Nɛ dami zɛnguagui ts'ʉ a ra Rufo, an thahni da 'yørpa rá 'bɛfi ra Hmu, nɛ a rá mbe tengu'bʉ ma mbegä a. \v 14 Nɛ a ra Asíncrito, nɛ ra Flegonte, nɛ ra Hermas, nɛ ra Patrobas, nɛ ra Hermes, nɛ ʉ yʉn 'yohʉ bí 'bʉhmbʉ ʉ, dami zɛnguagui ts'ʉ bʉ. \v 15 Nɛ a ra Filólogo, nɛ ra Julia, nɛ ra Nereo nɛ a rán ju a, nɛ'a ra Olimpas, nɛ'ʉ gätho mi'da yʉ 'yɛ̨c'yɛi bí 'bʉpʉ. \v 16 Nɛ damín zɛnguahʉ n'da ngu n'da ahʉ nangue ran huɛ̨cate. Nɛ gätho yʉ́m pɛti yʉ 'yɛ̨c'yɛi ja ua i pɛn'nahʉ ran zɛngua. \s1 N'da ran zofo rán zɛgui bi man ra Pablo \p \v 17 Pɛ dí xi ahʉ ma zi cu ahʉ, damim fäsɛhʉ nangue ʉ to'o in nde di hec'ahʉ gue di 'uec'ahʉ nangue a ra hogamhma gán xänbahʉ. Pɛ hin gui 'yʉrbahʉ ra güɛnda ʉ. \v 18 Nɛ nu'ʉ yʉ 'yʉ't'ate, hingui ørpa rá 'bɛfi ma Hmuhʉ ra Jesucristo ʉ. Nɛ i häte thoho nangue ɛ̨mmɛ xʉn ho 'bɛ'a mma nɛ i sixmanho ahʉ. Pɛ i härpa yʉ́ mbʉi ʉ 'da hingui pądi dim fäsɛ. Nɛ gue'ʉ yʉ́ 'bɛfi zɛhɛ i øt'ʉ. \v 19 Pɛ nu'ʉ mi'da gätho i pądi hin guí fɛstahʉ rám hman Oją. Janangue'a i hu ma mbʉigä. Pɛ dadí hɛc'a thohohʉ ngue'a dín nde ahʉ gui pąhmbʉ gätho 'bɛ'a xʉn ho, pɛ nu'a hingui ho hin dín nde ahʉ gui pąhmbʉ a. \v 20 Nɛ nu Oją ngue'a nząi di hoc ra sʉi, nu'a di ja ahʉ 'dahmantho gui 'yɛthʉ bʉ häi ra zįthu nangue ʉ to in nde di hec'ahʉ. Janangue'a gui comhbʉ rá mate ma Hmuhʉ ra Jesucristo. Nɛ hønt'a gam bɛ̨mhbʉ a ya. \v 21 Nuna ra Timoteo i pɛn'nahʉ ran zɛngua, ma mimbɛfi'be na. Nɛhna ra Licio nɛhna ra Jasón, nɛhna ra Sosípater, ma mijudíohe ya, gätho i pɛn'nahʉ ran zɛngua. \v 22 Nugä dí Terciogä rá 'yosøcuągä ra Pablo, dí o't'ä ra søcuą ja ua, dadí zɛngua ahʉ nangue ma Hmuhʉ. \v 23 Nɛhna ra Gayo, i pɛn'nahʉ ran zɛngua, nuna di säyagui ua rá ngu drá Pablogä, nɛ ʉ gätho yʉ 'yɛ̨c'yɛi di säyabi ua rá ngu. Nɛhna ra Erasto i ja rá 'bɛfi i hąx ra mbɛti ua ja ra hnini, nɛhna man 'yohʉhʉ ra Cuarto, gätho i pɛn'nahʉ ran zɛngua. \v 24 Dami comhbʉ rá mate ma Hmuhʉ ra Jesucristo gue gätho ahʉ. \s1 Hønt'a Oją ga ɛ̨spahʉ gätho yʉ pa maząi \p \v 25 Ząi ga ɛ̨spahʉ Oją, nu'a i ja rá ts'ɛdi di zɛt'a ni t'ɛ̨c'yɛihʉ 'bʉ guím bɛ̨mhbʉ ran ho ma'da'yo ngue 'bɛ'a bi 'yøt' ra Jesucristo, tengu dím mangä. Nguetho nuya i si ahʉ ram hma ngue maya'bʉ thoho him mí fądi. \v 26 Pɛ nuya i pa mhman ya, nɛ i sifi gätho yʉ ją'i hønbʉ go hapʉ i 'bʉi gätho ra ximhäi. Nɛ nu'a ram hma i hman ya, guet'ʉ yʉ́m hman ʉ yʉ́ pøngahyą Oją maya'bʉ. Nɛ i hman ya nangue rán t'ɛ̨di Oją gue i 'bʉi maząi, in ndepe gätho yʉ ją'i da 'yɛ̨c'yɛi ra hogamhma. \v 27 Ɛ̨mmɛ xʉn ho rá 'yu Oją bi 'dajʉ, janangue'a ga ɛ̨spahʉ Oją gätho yʉ pa maząi nangue ga ɛ̨spahʉ ra Jesucristo. Nɛ hønt'a dí xi ahʉ ya.