\id REV \h RA APOCALIPSI \toc1 RA LIBRO NÚꞌA̱ BI ꞌYOFO RA APOSTOL NSANJUA DE NÚꞌA̱ TE BÁ HANDI NE BÁ ØDE NUNI MAHETSꞌI \toc2 RA APOCALIPSI \toc3 Ap. \mt1 RA APOCALIPSI \mt2 RA LIBRO NÚꞌA̱ BI ꞌYOFO RA APOSTOL NSANJUA DE NÚꞌA̱ TE BÁ HANDI NE BÁ ØDE NUNI MAHETSꞌI \c 1 \s1 Ra Zidada Jesucristo bi ꞌñutua ra apostol Xuua gatho núꞌa̱ te ma da nja \p \v 1 Nuna ra noyana̱ bi ma̱ Ajua̱ ra Dada, bi xipabi ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo pa njabʉ neheꞌa̱ bi ꞌñutcaguihʉ nújʉ dí pɛpabihʉꞌa̱. Núꞌá̱ bi ꞌñutcaguihʉ núꞌʉ ya tꞌøtꞌe ma da nja ꞌbestho. Hangue bá pɛhna rá ɛnxɛ pa bi ꞌñutcagui núga drá Xuua dí pɛpabiꞌa̱. \v 2 Nuga dí damajua̱ni de rá noya Ajua̱ ne de núꞌa̱ xa xicagui ra Zidada Jesucristo, ne de gatho núꞌa̱ stá handi. \p \v 3 Nja̱pi núꞌʉ toꞌo da hñeꞌti ne núꞌʉ toꞌo da ꞌyøde nuya ya noya de núꞌa̱ ma da nja, ne da ꞌyøtꞌa nuya ya tꞌøtꞌe xa tꞌofo, ngueꞌa̱ ya ma da nja gatho. \s1 Ra apostol Xuua opabi ya gamfri núꞌʉ ri muntsꞌa gatho núꞌʉ yoto ya nija̱ \p \v 4 Núga drá Xuua dí opꞌaꞌihʉ núꞌahʉ gyá gamfrihʉ grí muntshʉ gatho núꞌʉ yoto ya nija̱ nuni Asia. Ajua̱ núꞌa̱ ꞌbʉi, ne nza̱ntho xa ꞌmʉi, ne ma da ꞌmʉi pa nza̱ntho, da ja̱pꞌaꞌihʉ ne da maxꞌahʉ pa gui ꞌbʉhʉ te rá ꞌñentho. Nehe da ja̱pꞌaꞌihʉ núꞌʉ yoto ya nda̱hi ꞌbʉi ja rá thandi Ajua̱ habʉ bí hudiꞌa̱. \v 5 Nehe da ja̱pꞌaꞌihʉ ra Zidada Jesucristo núꞌa̱ toꞌo nza̱ntho ma̱nga núꞌa̱ majua̱ni. Núꞌá̱ go gueꞌa̱ xi rá mʉdi bi yopa nte de gatho núꞌʉ xa du, y núꞌá̱ di manda gatho núꞌʉ ya nda̱ de ja ra ximhai. Núꞌá̱ ma̱caguihʉ y co rá jiꞌa̱ xa xʉgaguihʉ ma tsꞌoquihʉ. \v 6 Ne xa hñuxcaguihʉꞌa̱ ngu dyá nda̱hʉ ne ngu dyá macja̱hʉ pa ga pɛpabihʉ Ajua̱ rá Dada. ¡Drá nsundaꞌa̱ ngueꞌa̱ ja rá tsꞌɛdi pa nza̱ntho! Njabʉ gueꞌa̱. \p \v 7 ¡Pa̱hʉ gue nuꞌá̱ ma da ꞌñehe ja ya guui, y gatho ya ja̱ꞌi ma da hyandiꞌa̱! Nehe di ꞌbʉhni núꞌʉ toꞌo bi sʉniꞌa̱ pa bi du, hangue neheꞌʉ ma da hyandiꞌa̱. Gatho ya ja̱ꞌi de gatho rá ngʉni ra ximhai ma da nzoni co ra dumʉi nu stí hyandi da zøhøꞌa̱. Ma da njabʉ, njabʉ gueꞌa̱. \p \v 8 “Nuga go gueque rá mʉdigui ne asta rá ga̱tsꞌi, ngu ya letra fʉdi desde ra A asta ra Zeta”, njabʉ ena Ajua̱ núꞌa̱ ꞌbʉi, ne nza̱ntho xa ꞌmʉi, ne ma da ꞌmʉi pa nza̱ntho. Go gueꞌa̱ pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi. \s1 Ra apostol Xuua bi hyanda ra Zidada Jesucristo xá nsunda \p \v 9 Núga drá Xuua ri cuguihʉ, ne mahyɛgui drí sufrihʉ ya tsꞌothogui. Pe da za ga tsɛthʉ ngueꞌa̱ mahyɛgui ma mfenihʉ co ra Zidada Jesucristo núꞌa̱ toꞌo faxcaguihʉ pa da za ga ꞌbʉhʉ con gueꞌa̱ habʉ di nda̱ꞌa̱. Nuga ndí ꞌbʉi ja ꞌnara zi hai rá thuhu Patmo, nura haiꞌa̱ o madetho de ra ndehe. Ja guehni bá tsꞌogagui, ja ra uɛnda ndí jotꞌa fadi, ngueꞌa̱ ndí ma̱mbabi rá noya Ajua̱ ne ndí damajua̱ni de ra Zidada Jesucristo. \v 10 ꞌNará pa ra Zidada, dá handa ꞌnara thedi bi ꞌñutca ra Ma̱ca Nda̱hi, ne dá øde ꞌnara noya de møte ma xʉtha ngu rá nzʉni ꞌnara trompeta, \v 11 ne mi ena: \p ―Nuga go gueque rá mʉdigui ne asta rá ga̱tsꞌi, ngu ya letra fʉdi desde ra A asta ra Zeta. ꞌYofo ja ꞌnara hɛꞌmi gatho núꞌa̱ guí handi, nepʉ gui pɛhni pa Asia nuni habʉ bí ja núꞌʉ yoto ya nija̱, nuꞌa̱ rá mʉdi rá thuhu ra Efeso, nepʉ Esmirna, nepʉ Pergamo, nepʉ Tiatira, nepʉ Sardi, nepʉ Filadelfia, nepʉ Laodicea. \p \v 12 ꞌMɛfa dá mpʉntsꞌi pa dá handi toꞌo núꞌa̱ mi zocagui. Y nu ndá mpʉntsꞌi, dá handa yoto ya mfoxyo dega oro mi jani. \v 13 Y madetho de núꞌʉ yoto ya mfoxyo dá handa ꞌnara ꞌñøhø mi ꞌbahni ngu núꞌa̱ bi ꞌñe bi nja̱ꞌi. Mi he ꞌnara he xmá ma, y asta mi tsønga ja yá ua, ne mi ngʉtꞌa ꞌnara ngʉtꞌi dega oro, y asta mi tsønga ja rá tiña̱. \v 14 Ha nuyá sta̱ xi xmá ntꞌaxi ngu ra tꞌaxa xiꞌyo o ngu ra tsɛ. Nuyá da mi zø ꞌñena ra tsibi. \v 15 Nuyá ua asta mri huɛxqui ngu ꞌnara hoga cꞌastꞌa bøja̱ rá thuhu ra bronse xa tꞌɛntꞌa ja ra tsibi ne xá coni. Nurá noya mri ntꞌøde ntsꞌɛdi ꞌñena ri nhyahni ra nzøthe. \v 16 Ne mri hña̱ ja rá ꞌyɛ ra ꞌñɛi yoto ya tsø, y de ja rá ne mi pønga ꞌnara mahuai dega yo filo. Nurá hmi mi yotꞌi co rá nsunda sɛhɛꞌa̱ ꞌñena mi zø ra hyadi con gatho rá tsꞌɛdi. \p \v 17 Nu ndá handiꞌa̱, ꞌbestho ra oraꞌa̱ dá tagui ja yá ua, ne dá hødu, y nuꞌá̱ bi dʉngagui co rá ꞌyɛ ra ꞌñɛi ne bi ꞌñengagui: \p ―Oguí tsu, nuga go gueque rá mʉdigui ne asta rá ga̱tsꞌi. \v 18 Nuga dí te. Dá tuhma̱, pe nubyá stá yopa nte pa nza̱ntho. Ne go drí manda núꞌʉ xa du ne dí ha̱ ya nsoqui de habʉ jotꞌiꞌʉ. \v 19 ꞌYofo gatho núꞌa̱ xcá hyandi, ne núꞌʉ jabya, ne núꞌʉ ma da nja ꞌmɛfa de guehya. \v 20 Núꞌʉ yoto ya tsø xcá hyandi ndí ha̱ ja ma ꞌñɛi, ne núꞌʉ yoto ya mfoxyo dega oro xcá hyandi, ma ga xiꞌi te rí bøniꞌʉ: núꞌʉ yoto ya tsø gueꞌʉ yoto ya ɛnxɛ de núꞌʉ yoto ya nija̱, ha núꞌʉ yoto ya mfoxyo xcá hyandi go gueꞌʉ núꞌʉ yoto ya nija̱. \c 2 \s1 Ya noya pa núꞌʉ yoto ya nija̱, y rá mʉdi Efeso \p \v 1 ꞌYopabi njaua núꞌa̱ ra ɛnxɛ de ra nija̱ nuni Efeso, ne ꞌñembabi: “Núꞌa̱ toꞌo ha̱ ja rá ꞌyɛ ra ꞌñɛi núꞌʉ yoto ya tsø, go gueꞌa̱ núꞌa̱ toꞌo ꞌbʉ madetho de núꞌʉ yoto ya mfoxyo dega oro, nuꞌá̱ bi ma̱nga njaua: \v 2 Nuga dí pa̱di de gatho núꞌa̱ guí øthʉ, xcá mpɛfihʉ ndunthi, ne xi xcá tsɛthʉ gatho ya tsꞌothogui, ne hinxcá ntsixhʉ ya tsꞌoꞌmʉi gá ja̱ꞌi, ne núꞌʉ toꞌo ena gue go gueꞌʉ yá ꞌmɛhni Ajua̱ pe hinga majua̱ni, xcá unga nguɛnda núꞌa̱ te øtꞌeꞌʉ gue hinga majua̱ni yá ꞌmɛhni Ajua̱, ngueꞌa̱ gueꞌʉ ꞌraya cꞌuamba ja̱ꞌi. \v 3 Xcá sufrihʉ ne xcá tsɛthʉ ne xcá mpɛfihʉ ndunthi po rá ngueque ne hinxa zabiꞌihʉ. \v 4 Pe stá unga nguɛnda gue hingrí ma̱caguihʉ ngu gá ma̱caguihʉ rá mʉdi. \v 5 Hangue beñhʉ hangu rá ndunthi gá ma̱caguihʉ rá mʉdi. Nubyá ñobrihʉ, ne pɛfihʉ ya hoga ꞌbɛfi ngu rá mʉdi. Nuꞌbʉ hingui ne gui ñobrihʉ, ꞌbestho ma ga mabʉ ne ga ha̱cꞌahʉ ri mfoxyohʉ de habʉ jaꞌa̱, núꞌá̱ gueꞌa̱ ga ha̱cꞌahʉ núꞌa̱ ra ꞌbɛfi stá ꞌraꞌahʉ. \v 6 Xá hño gue xcá ʉtsahʉ yá tsꞌoꞌbɛfi ya nicolaita ngueꞌa̱ nequi drí ʉtsaꞌʉ nehe. \v 7 Nuꞌa̱ tóꞌo ne da ꞌyøde, dá ꞌyøde núꞌa̱ ma̱nga ra Ma̱ca Nda̱hi pa zofo ya nija̱. Y nuꞌa̱ tóꞌo da nta̱te de núꞌa̱ hingui ho, ga umba nsɛqui da zipabi rá fruta núꞌa̱ ra ꞌbai gá za bí ꞌbai nuni mahetsꞌi habʉ bí ꞌbʉ Ajua̱. Nura ꞌbai gá zaꞌa̱ ri umba ra te pa nza̱ntho núꞌa̱ to da zipa rá fruta.” \s1 Ya noya pa núꞌa̱ ra nija̱ rá thuhu Esmirna \p \v 8 Nehe ꞌyopabi núꞌa̱ ra ɛnxɛ de ra nija̱ Esmirna, y xipabi njaua: “Núꞌa̱ toꞌo gueꞌa̱ rá mʉdi ne asta rá ga̱tsꞌi, núꞌa̱ toꞌo bi du pe bi yopa nte, go gueꞌa̱ bi xicagui gue ga xiꞌahʉ njaua: \v 9 Nuga dí pa̱di ri ꞌbɛfihʉ ne hanja xa tꞌʉtsaꞌihʉ. Gyá hyoyahʉ dega boja̱, pe gyá ricohʉ co Ajua̱. Núꞌʉ ya ja̱ꞌi ri ꞌñetꞌa xodyo, dí pa̱di gue nuꞌʉ́ xa ña̱maꞌñʉ de gueꞌahʉ, ngueꞌa̱ gueꞌʉ ꞌraya ja̱ꞌi de ra Satá. \v 10 Oguí tsuhʉ de núꞌa̱ te ma gui thoguihʉ. Pa̱hʉ gue ra tsꞌonda̱hi ma da gotꞌahʉ fadi ꞌra de gueꞌahʉ pa ja da hnecni ua xi ja ri jamfrihʉ. ꞌRɛtꞌa ma pa ma gui thoguihʉ núꞌʉ ya tsꞌothoguiꞌʉ. Pe dá zɛdi ri jamfrihʉ asta ri duhʉ, y nuga ma ga ꞌraꞌahʉ ra te pa nza̱ntho ngu ꞌnara corona dega tha̱ha̱. \v 11 Nuꞌa̱ tóꞌo ne da ꞌyøde, dá ꞌyøde núꞌa̱ ma̱nga ra Ma̱ca Nda̱hi pa zofo ya nija̱. Y nuꞌa̱ tóꞌo da nta̱te de núꞌa̱ hingui ho, hinda ma ja ra nidu habʉ bí ja rá ñoho ra du.” \s1 Ya noya pa núꞌa̱ ra nija̱ rá thuhu Pergamo \p \v 12 Nehe ꞌyopabi núꞌa̱ ra ɛnxɛ de ra nija̱ nuni Pergamo, ꞌyopabi njaua: “Núꞌa̱ toꞌo ha̱ ra mahuai dega yo filo, núꞌá̱ gueꞌa̱ xiꞌahʉ njaua: \v 13 Nuga dí pa̱di ri ꞌbɛfihʉ ne dí pa̱di habʉ guí ꞌbʉhʉ. Guí ꞌbʉhʉ habʉ ri manda ra Satá, pe masque ja guí ꞌbʉhʉni, nuꞌahʉ́ xcá camfriguihʉ xi xá hño, ne hinxcá cøngaguihʉ, nixi nu mi tho ra Antipa núꞌa̱ bi damajua̱ni xá hño de gueque. Nuꞌá̱ bi tho nuni habʉ guí ꞌbʉhʉ, habʉ ri manda ra Satá. \v 14 Pe nuga dí pa̱di gue ꞌbʉi ꞌra de gueꞌahʉ toꞌo camfri núꞌa̱ te mi udi ra Balaam, y nuga hindrí ho njabʉ. Ra Balaam bi ꞌñutua ra Balac hanja bi za bi japa ya me Israel da ꞌyøtꞌa ya tsꞌoqui. Bi ꞌñutuabiꞌʉ da zi núꞌʉ ya ngø tꞌumbi dega hña̱ꞌti nuya cꞌoi, nehe bi ꞌñutuabi da hñuxui nuꞌa̱raza ra ꞌbɛhña̱. \v 15 Ne ꞌbʉi ꞌra de gueꞌahʉ núꞌʉ toꞌo camfribi yá ntꞌutuate ya nicolaita, núꞌʉ ya ntꞌutuateꞌʉ gueꞌʉ drí ʉtsa nehe. \v 16 Hangue ñobrihʉ ne ꞌueguehʉ de gueꞌʉ. Nuꞌbʉ hina, ꞌbestho ma ga mabʉ pa núꞌʉ toꞌo øtꞌa njabʉ ma ga castiga co núꞌʉ ya noya pønga de ja ma ne, gueꞌa̱ ngu ꞌnara mahuai dega yo filo. \v 17 Nuꞌa̱ tóꞌo ne da ꞌyøde, dá ꞌyøde núꞌa̱ ma̱nga ra Ma̱ca Nda̱hi pa zofo ya nija̱. Y nuꞌa̱ tóꞌo da nta̱te de núꞌa̱ hingui ho, ma ga umbi da zi núꞌa̱ ra maná xa tꞌa̱gui, ne ga umba ꞌnara zi tꞌaxa do, y de ja núꞌa̱ ra tꞌaxa doꞌa̱ xa tꞌofo ꞌnara ꞌraꞌyo thuhu, y hønsɛ núꞌa̱ toꞌo ma da hña̱niꞌa̱, go gueꞌa̱ ma da ba̱di te di bønga núꞌa̱ ra thuhu di huxni.” \s1 Ya noya pa núꞌa̱ ra nija̱ rá thuhu Tiatira \p \v 18 Nehe ꞌyopabi nura ɛnxɛ de ra nija̱ nuni Tiatira, ꞌyopabi njaua: “Rá Tꞌʉ Ajua̱ núꞌa̱ toꞌo zø yá da ngu ꞌnara tsibi ne di huɛxca yá ua ngu ꞌnara bronse xá coni, gueꞌa̱ ma̱ njaua: \v 19 Nuga dí pa̱di te gatho guí øtꞌehʉ, ne tengu rá nda̱ngui ri hma̱tehʉ ne ri jamfrihʉ, ne grí mfaxhʉ ꞌna ngu maꞌna, ne hinxcá tsayahʉ guí øthʉ ya hoga ꞌbɛfi. Nehe dí pa̱di gue núꞌa̱ ri ꞌbɛfihʉ maꞌna xa ndunthibya que rá mʉdi. \v 20 Pe dí pa̱di gue guí øtꞌehʉ maꞌra ya tꞌøtꞌe núꞌʉ hindrí ho. Guí hoptahʉ núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ rá thuhu ra Jesabe da hyatꞌa núꞌʉ to pɛpcagui, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ ena gue go gueꞌa̱ ꞌnara ꞌmɛhni de Ajua̱, pe hinga majua̱ni, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ ꞌnara hyate. Nuꞌá̱ utuabi núꞌʉ toꞌo pɛpcagui gue da hñuxui nuꞌa̱raza ra ꞌbɛhña̱, nehe utuabi da zi núꞌʉ ya ngø tꞌumbi dega hña̱ꞌti nuya cꞌoi. \v 21 Núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ꞌa̱ stá tsocuabi ꞌraya pa pa da ñobri, pe hinxa ne xa ñobri de núꞌa̱ ra tsꞌoꞌbɛfi pɛfi. \v 22 Pa̱hʉ gue núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ꞌa̱ ma ga japi da ꞌmɛnga ja ra mfidi co ꞌnara hñeni, pa da thogui ndunthi ya ʉgui. Nehe ma ga japi da thogui ya tsꞌothogui gatho núꞌʉ toꞌo xa hñuxuiꞌa̱ ꞌbʉ hinda ñobriꞌʉ nehe de yá tsꞌoꞌbɛfiꞌʉ. \v 23 Nura ꞌbɛhña̱ꞌa̱ nehe ma ga japi da du yá ba̱tsi. Y njabʉ da ba̱di gatho ya nija̱ gue go gueque dí pa̱tuabi yá mfeni ne yá coraso gatho ya ja̱ꞌi, hangue ngu rá ꞌbɛfi cada ꞌnara ja̱ꞌi, gueꞌa̱ ma da njabʉ rá njutꞌi nehe. \v 24 Ha nuꞌahʉ guí ꞌbʉhʉbʉ Tiatira ne hinxcá camfrihʉ nuya ya tsꞌontꞌutuate hinga majua̱ni, y nixi hinxcá ne xcá pa̱hʉ núꞌa̱ ra ntꞌutuateꞌa̱, ngueꞌa̱ núꞌʉ toꞌo udi ma̱ñꞌʉ gue gueꞌa̱ rá ntꞌutuate ra Satá, y ma̱ñꞌʉ gue xi xá hñei pa to da ba̱di, dí xiꞌahʉ gue oxqui øthʉ núꞌʉ ya tsꞌoqui stá xiꞌahʉ; y hinte maꞌna drí ꞌbɛpꞌahʉ. \v 25 Nuꞌa̱ gui ꞌyøthʉ, siguihʉ co núꞌa̱ xcá camfrihʉ asta hinga yopa pengui. \v 26 Y nuꞌʉ tóꞌo da nta̱te de núꞌa̱ hingui ho, ne da ꞌyøtꞌe núꞌa̱ ra ꞌbɛfi stá manda asta rá ga̱tsꞌi, nuga ma ga umbabi ra tsꞌɛdi pa da nda̱ ja gatho ya hai de ra ximhai, \v 27 njabʉ ngu xa ꞌraca ra tsꞌɛdi ma Dada pa ga nda̱. Ne nuꞌʉ́ ma da nda̱ con gatho ra tsꞌɛdi, ja ra uɛnda di ha̱ ꞌnara tsꞌʉtꞌo dega bøja̱ pa da huata ya hnini de gatho ya hai de ra ximhai asta hinda gohi ngu ꞌraya dohmi xa dehmi. \v 28 Y nuga ga umbabiꞌʉ núꞌa̱ ra hyatsꞌi ngu rá hyatsꞌi ra haxatsø. \v 29 Nuꞌa̱ tóꞌo ne da ꞌyøde, dá ꞌyøde núꞌa̱ ma̱nga ra Ma̱ca Nda̱hi pa zofo ya nija̱.” \c 3 \s1 Ya noya pa núꞌa̱ ra nija̱ rá thuhu Sardi \p \v 1 Nehe ꞌyopabi núꞌa̱ ra ɛnxɛ de ra nija̱ nuni Sardi, ꞌyopabi njaua: “Núꞌa̱ toꞌo pɛꞌtsua núꞌʉ yoto yá nda̱hi Ajua̱, ne núꞌʉ yoto ya tsø, ma̱nga njaua: Nuga dí pa̱di ri ꞌbɛfihʉ, ri hnequi gue guí tehʉ, pe xcá tuhʉ de ja ra tsꞌoqui. \v 2 Nuhuhʉ pa gui nsuhʉ, ne ꞌuehʉ de ja ra tsꞌoqui, ne maꞌna dá nja ri jamfrihʉ núꞌa̱ ya mi ja pa xcá ꞌbɛhma̱hʉ, ngueꞌa̱ stá pa̱di gue hingui ho ri ꞌbɛfihʉ ja rá thandi ma Dada. \v 3 Hangue beñhʉ de núꞌa̱ xcá ha̱ñhʉ. Camfrihʉꞌa̱ xá hño, ne ñobrihʉ. Nuꞌbʉ hingui nsuhʉ, xcrí da̱mfrihʉ ga tsømbʉ ngu ra ora tsønga ꞌnara be. \v 4 Pe ꞌbʉi ꞌra de gueꞌahʉ núbʉ Sardi núꞌʉ toꞌo hinxa hopi da tsꞌoca yá jamfri co núꞌʉ ya tsꞌoꞌbɛfi guí øthʉ, núꞌʉ́ gueꞌʉ xa su yá tꞌaxa he núꞌʉ he pa hinxa ntsꞌoni. Go gueꞌʉ ma ga ꞌñoꞌbe ne ga nhyehe mahyɛgui dega tꞌaxa he ngueꞌa̱ dí ꞌñepi da hñe njabʉꞌʉ. \v 5 Y nuꞌʉ tóꞌo da nta̱te de núꞌa̱ hingui ho, ma da hñe dega tꞌaxi, y hinga ma ga ha̱cuabi yá thuhu de ja ra libro habʉ huxa yá thuhu núꞌʉ to ma da mɛꞌtsa ra te pa nza̱ntho, nehe ga xipa ma Dada ne yá ɛnxɛꞌa̱ gue dí pa̱diꞌʉ. \v 6 Nuꞌa̱ tóꞌo ne da ꞌyøde, dá ꞌyøde núꞌa̱ ma̱nga ra Ma̱ca Nda̱hi pa zofo ya nija̱.” \s1 Ya noya pa núꞌa̱ ra nija̱ rá thuhu Filadelfia \p \v 7 Nehe ꞌyopabi núꞌa̱ ra ɛnxɛ de ra nija̱ Filadelfia, ꞌyopabi njaua: “Núꞌa̱ toꞌo gueꞌa̱ Ajua̱ xá nsunda ne hønsɛ go gueꞌa̱ øtꞌa gatho núꞌa̱ majua̱ni, núꞌa̱ toꞌo gueꞌa̱ ngu rá mpøte ndu ra Davi pa da nda̱, go gueꞌa̱ ha̱ ra nsoqui, hangue gatho núꞌa̱ ra gosthi da xoquiꞌa̱, hinda za to da gotꞌi, y gatho núꞌa̱ ra gosthi da gotꞌi, hinda za to da xoqui, nuꞌá̱ ena njaua: \v 8 Nuga dí pa̱di ri ꞌbɛfihʉ, ne stá xocꞌahʉ ꞌnara gosthi pa gui zofohʉ maꞌra, y hinda za to da gotꞌi. Ngueꞌa̱ masque hinguí pɛꞌtshʉ ndunthi ra tsꞌɛdi, pe xcá ꞌyøthʉ núꞌa̱ ma̱nga ma noya, ne hinxcá ntsuhʉ xcá ma̱ñhʉ de gueque. \v 9 ꞌBʉi ꞌra ena gue ya xodyo, pe hinga majua̱ni, nuꞌʉ́ hate, ngueꞌa̱ nuꞌʉ́ go gueꞌʉ yá ja̱ꞌi ra Satá. Pa̱hʉ gue nuga ma ga ha̱cuabiꞌʉ yá ntꞌetsꞌi pa da ndandiña̱hmu ja ri uahʉ, pa da ba̱diꞌʉ gue drí ma̱ꞌahʉ. \v 10 Ngueꞌa̱ nuꞌahʉ́ xcá tsɛthʉ gatho núꞌa̱ te xcá thohʉ ngu núꞌa̱ dá xiꞌahʉ, hangue nuga ma ga suꞌahʉ pa hingui thohʉ nuya tsꞌothogui ma da nja maxøgue ja ra ximhai. Ma da ꞌñehe núꞌʉ ya tsꞌothoguiꞌʉ pa dra tsapi gatho ya ja̱ꞌi ꞌbʉ ja ra ximhai, pa ja da hnecni toꞌo núꞌʉ ma da zɛti, toꞌo hina. \v 11 Beñhʉ gue nuga ma ga ehe ꞌbestho. Siguihʉ gui camfriguihʉ xá hño, pa ni ꞌna hinda za to da hña̱nꞌa ri tha̱ha̱hʉ. \v 12 Y nuꞌʉ tóꞌo da nta̱te de núꞌa̱ hingui ho, ga japi da nja ngu ꞌnara ꞌrøtsꞌe de ja ra ma̱ca luga habʉ ꞌbʉ ma Dada, y hinhyaꞌmʉ da bøni de guehni. Nehe ga opabi rá thuhu Ajua̱ ma Dada ja gueꞌʉ, ne rá thuhu de rá hniniꞌa̱. Nura hniniꞌa̱ go gueꞌa̱ ra ꞌraꞌyo hnini de Jerusale núꞌa̱ dua ca̱i de mahetsꞌi po rá tsꞌɛdiꞌa̱. Nehe ja ga ofo ma ꞌraꞌyo thuhu ja nuto xa nta̱te, ngueꞌa̱ go dua mɛtiꞌʉ. \v 13 Nuꞌa̱ tóꞌo ne da ꞌyøde, dá ꞌyøde núꞌa̱ ma̱nga ra Ma̱ca Nda̱hi pa zofo ya nija̱.” \s1 Ya noya pa núꞌa̱ ra nija̱ rá thuhu Laodicea \p \v 14 Nehe ꞌyopabi núꞌa̱ ra ɛnxɛ de ra nija̱ Laodicea, ꞌyopabi njaua: “Go gueque dí ma̱nga núꞌa̱ majua̱ni y nixi drí mpadi, go gueque rá mʉdigui de gatho núꞌa̱ bi hyoca Ajua̱ ma Dada, dí xiꞌahʉ njaua: \v 15 Nuga dí pa̱di ri ꞌbɛfihʉ gue hingrí ʉtsaguihʉ y nixi grí ma̱caguihʉ. ¡Dí ne gue strá tsɛꞌahʉ o strá paꞌahʉ! \v 16 Ngueꞌa̱ guí njahʉ ngu ra dehe núꞌa̱ hinxá pa nixi xá tsɛ pe xá ndumapa, hangue dá gohi njabʉ. \v 17 Ngueꞌa̱ nuꞌahʉ́ guí eñhʉ gue gyá ricohʉ, ja ri boja̱hʉ, ne hinte øꞌtꞌahʉ ra ꞌbɛdi. Pe huecateꞌihʉ ngueꞌa̱ hinte guí pɛꞌtshʉ, gyá hyoyahʉ, hinguí pa̱hʉ gue de ja rá thandi Ajua̱ ngu gyá godahʉ ne gyá cꞌaxfanihʉ. \v 18 Hangue dí xiꞌahʉ tamgahʉ ra oro núꞌa̱ xa ꞌranga ja ra tsibi, pa njabʉ gui nricohʉ. Tamgahʉ ya he dega tꞌaxi pa gui hñehʉ ne hingui ntsahʉ ngueꞌa̱ gyá cꞌaxfanihʉ. Nehe tamgahʉ ra ꞌñethi pa gui coxa ja ri dahʉ pa njabʉ gui hyanthʉ. \v 19 Nuga dí tsʉi ne dí japi da tho ya ʉgui gatho núꞌʉ to drí ma̱di. Hangue beñhʉ hanja gui ꞌyøthʉ ra hño, ne ñobrihʉ. \v 20 Nehe pa̱hʉ gue nuga dí ꞌba ja ra gosthi dí zote. Nuꞌa̱ tóꞌo da ꞌyøtca ma noya ne da xoga ra gosthi, nuga ga cʉtꞌi ne ga ntꞌoxi con gueꞌa̱, ha nuꞌá̱ con gueque. \v 21 Nuꞌa̱ tóꞌo da nta̱te de núꞌa̱ hingui ho, ga umba nsɛqui da hñudi con gueque habʉ gra hudi, njabʉ ngu stá nta̱te nehe, ne dí huꞌbe ma Dada habʉ bí hudi. \v 22 Nuꞌa̱ tóꞌo ne da ꞌyøde, dá ꞌyøde núꞌa̱ ma̱nga ra Ma̱ca Nda̱hi pa zofo ya nija̱.” \c 4 \s1 Gatho núꞌʉ toꞌo bí ꞌbʉ mahetsꞌi ri xøcambeni Ajua̱ \p \v 1 ꞌMɛfa de dá handa núꞌʉ ya tꞌøtꞌe, dá handi nuni mahetsꞌi ꞌnara gosthi mi xogui. Ne dá yopa øde núꞌa̱ ra noya xqui zocagui desde rá mʉdi, y nu mi ña̱ bi ntꞌøde ngu mrá nzʉni ꞌnara trompeta, y bi ꞌñengagui: \p ―Bá pøtsꞌe grí ꞌñecua pa ga uꞌtꞌaꞌi núyʉ te ma da nja ꞌmɛfa. \p \v 2 Y ꞌbestho nura oraꞌa̱ ra Ma̱ca Nda̱hi bi ꞌñutqui dega thedi ꞌna mi hudi ja ꞌnara hudi nuni mahetsꞌi, \v 3 y núꞌa̱ to mi huhni mri hnequi ngu ꞌnara tꞌaxa do núꞌa̱ tꞌembi ra jaspe, nehe mri hnequi ngu ꞌnara thɛnga do rá thuhu ra cornalina, xi mi huɛxqui ntsꞌɛdi. Y de ja rá nthetsꞌi núꞌa̱ ra hudiꞌa̱ mi ꞌbahni ꞌnara ꞌbɛjri asta mi huɛxqui, ne mi hnequi ngu ꞌñena ꞌnara cꞌangdo rá thuhu esmeralda. \v 4 Nuni thoho ja rá nthetsꞌi núꞌa̱ ra hudi dá handi mi jani má ꞌnatemagoho ya hudi, y de ja nuya hudiꞌʉ dá handi mi huhni ꞌnatemagoho ya nda̱ mri hñe dega tꞌaxi ne mi huꞌtsa yá corona dega oro. \v 5 Y núꞌa̱ ra hudi mi ja madetho, ja mi pønini ya huɛi, ne ja mri ntꞌødeni ya ñʉni ne ya ngani. Nehe mi zøni yoto ya ñotꞌi dega tsibi, gueꞌʉ yoto yá nda̱hi Ajua̱. Nuya ñotꞌiꞌʉ mi nhyandui núꞌa̱ ra hudi mi ja madetho. \v 6 Nura hudiꞌa̱ mri nhyandui nehe ngu ꞌnara ndehe dega xito mi hnequitho núꞌa̱ te mi ja mbo. \p Nehe guetbʉ de nura hudiꞌa̱ ne ja rá nthetsꞌi mi ꞌbahni goho ya da̱ꞌɛnxɛ xi mi pɛꞌtsa ndunthi yá da ja yá hmi ne de rí møte. \v 7 Nuꞌa̱ rá mʉdi ra da̱ꞌɛnxɛ mri hnequi ngu ꞌñena ꞌnara zate. Nuꞌa̱ rá ñoho ra da̱ꞌɛnxɛ mri hnequi ngu ꞌnara nda̱mfri. Nuꞌa̱ rá hñu ra da̱ꞌɛnxɛ mri hnequi rá hmi ngu rá hmi ꞌnara ja̱ꞌi. Ha nuꞌa̱ rá ngoho ra da̱ꞌɛnxɛ mi ngu ꞌnara nxʉni ri nhyatsꞌi. \v 8 Y gatho núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ, mi pɛꞌtsa ꞌrato yá hua cada ꞌna de gueꞌʉ, y de mbo yá hua ne de møte mi pɛꞌtsa ndunthi yá da. Y ma pa ra xuui himi tsaya mi enaꞌʉ: \q1 Xá nsundaꞌi, ma ma̱ca Ajua̱ꞌihe ne ma Hmuꞌihe, \q1 nuꞌi guí pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi, \q1 nuꞌi go gueꞌe guí ꞌbʉi, ne nza̱ntho xcá ꞌbʉi, ne ma gui ꞌbʉi pa nza̱ntho. \p \v 9 Y núꞌʉ ya da̱ꞌɛnxɛꞌʉ ngu da nsunda ne da ꞌñeꞌtsua rá nsu ne da umba njama̱di núꞌa̱ toꞌo mi hudi ja rá hudi, núꞌa̱ toꞌo ꞌbʉi pa nza̱ntho, \v 10 nehe núꞌʉ ꞌnatemagoho ya nda̱ mi huhni mi ndandiña̱hmuꞌʉ ne mri xøcambeni núꞌa̱ mi hudi ja núꞌa̱ ra hudi mi ja madetho, núꞌa̱ toꞌo ꞌbʉi pa nza̱ntho, ne mi ha̱ca yá corona ne mi huxa ja rá ua núꞌa̱ to mi hudi ja nura hudiꞌa̱, ne mi enaꞌʉ: \q1 \v 11 Ma Hmuꞌihe ne ma Ajua̱ꞌihe, \q1 rí ꞌñepi dra nsundaꞌi, ne da tꞌeꞌtsꞌa ri nsu, ne da hma̱ gue go grá nda̱, \q1 ngueꞌa̱ go gueꞌe gá hoca gatho núꞌa̱ te ja, \q1 y po ri paha bi njabʉ. \c 5 \s1 Ra ꞌbantsꞌa hɛꞌmi, ne ra Tꞌʉca Dɛti núꞌa̱ rá Tꞌʉ Ajua̱ \p \v 1 Nepʉ dá handa ꞌnara ꞌbantsꞌa hɛꞌmi mi ha̱ ja rá ꞌyɛ ra ꞌñɛi núꞌa̱ to hudi ja rá hudi, ne xqui tꞌofo de mbo ne de møte, ne xqui seyo co yoto ya seyo. \v 2 De guehni dá handa ꞌnara ɛnxɛ xi mi ja rá tsꞌɛdi ne mi ña̱ ntsꞌɛdi mi ena: \p ―¿Ha gue di ꞌbʉi toꞌo di pɛꞌtsa ra nsɛqui da xøꞌtsa ya seyo ne da tʉntsꞌa ra ꞌbantsꞌa hɛꞌmi? \p \v 3 Pe mi joꞌo ni ꞌna de gue núꞌʉ bí ꞌbʉ mahetsꞌi nixi de núꞌʉ mi ꞌbʉcua ja ra ximhai, nixi de núꞌʉ xa du, himbi za to bi tʉntsꞌa núꞌa̱ ra ꞌbantsꞌa hɛꞌmi, nixi himbi za to bi hyandiꞌa̱. \v 4 Nuga xi dá nzoni ngueꞌa̱ himbi tsꞌʉdi ni ꞌna núꞌa̱ toꞌo mri ꞌñepi da tʉntsꞌa núꞌa̱ ra ꞌbantsꞌa hɛꞌmiꞌa̱ pa da hñeꞌti y nixi pa da hyandi. \v 5 Nepʉ ꞌna de núꞌʉ ya nda̱ bi ꞌñengagui: \p ―Oguí zoni, ꞌbʉi ꞌna xi ja rá tsꞌɛdi ngu ꞌnara zate, núꞌá̱ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Judá ne de ra nda̱ Davi. Núꞌá̱ ha̱, go gueꞌa̱ xa nta̱te, hangue núꞌá̱ go dí ꞌñepabi da xøꞌtsa núꞌʉ yoto ya seyo pa da za da tʉntsꞌa núꞌa̱ ra ꞌbantsꞌa hɛꞌmi. \p \v 6 Nepʉ de guehni dá handi madetho de núꞌa̱ ra hudi ꞌnara Tꞌʉca Dɛti núꞌa̱ rá Tꞌʉ Ajua̱, mi hnequi ngu xqui tho, mi ꞌbahni madetho de núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ ne de núꞌʉ ya nda̱. Y núꞌa̱ ra Tꞌʉca Dɛtiꞌa̱ mi pɛꞌtsa yoto yá nda̱ni ne yoto yá da. Y núꞌʉ yoto yá da mi pɛꞌtsi, gueꞌʉ núꞌʉ yoto yá nda̱hi Ajua̱ núꞌʉ xa mɛhni ja gatho rá ngʉni ra ximhai. \v 7 Núꞌa̱ ra Tꞌʉca Dɛtiꞌa̱ bi joni pa bi hña̱nga núꞌa̱ ra ꞌbantsꞌa hɛꞌmi mi ha̱ ja rá ꞌyɛ ra ꞌñɛi núꞌa̱ toꞌo mi hudi ja rá hudi. \v 8 Y nu mi hña̱nga núꞌa̱ ra hɛꞌmiꞌa̱, núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ ne núꞌʉ ꞌnatemagoho ya nda̱, bi ndandiña̱hmuꞌʉ ja rá thandi ra Tꞌʉca Dɛti. Gatho núꞌʉ ya nda̱ mi ha̱ ya arpa ne ya njʉspi dega oro mi ñutsꞌi co ra tꞌutsꞌi; nura tꞌutsꞌiꞌa̱ gueꞌa̱ yá søcambeni ya gamfri. \v 9 Nehe mi tutiꞌʉ ꞌnara ꞌraꞌyo thuhu mi ena: \q1 Nuꞌi go dí ꞌñepꞌaꞌi gui hña̱nga ra ꞌbantsꞌa hɛꞌmi, ne gui xøꞌtsa núꞌʉ yoto ya seyo pɛꞌtsi, \q1 ngueꞌa̱ nuꞌi go bi thoꞌaꞌi ne xcá tangaguihe co ri ma̱ca ji, pa njabʉ bi za gue Ajua̱ bi ꞌyøtcꞌaguihe yá mɛtiguiheꞌa̱ \q1 núje stí ꞌñehehe de gatho ya ꞌmʉi gá ja̱ꞌi, ne de gatho ya hña̱qui, ne de gatho ya hnini, ne de gatho ya hai de maxøgue ra ximhai. \q1 \v 10 Ne xcá hñuxcahe dega nda̱ ne dega macja̱ de ja rá ꞌbɛfi Ajua̱, \q1 nehe ma ga nda̱he ja ra ximhai. \p \v 11 Nepʉ dá øde ꞌra mi ña̱, y de guehni dá handa ya ꞌmotho ya ɛnxɛ, ya ꞌmo dega ꞌmotho, ne xqui gotꞌatho de habʉ mi hudi Ajua̱, ne habʉ mi ꞌbʉ núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ ne núꞌʉ ya nda̱, \v 12 ne mi ña̱ꞌʉ ntsꞌɛdi, ne mi ena: \q1 Ra Tꞌʉca Dɛti núꞌa̱ bi tho, \q1 dí ꞌñepi da nda̱, ne dí ꞌñepi da hña̱ni gatho ya hño, \q1 ne ra mfa̱di, ne ra tsꞌʉtbi, \q1 ne dí ꞌñepiꞌa̱ dra tꞌeꞌtsua rá nsu, ne dra nsunda, ne dra søcambeni. \p \v 13 Nehe dá øde bi ña̱ gatho núꞌʉ to bí ꞌbʉ mahetsꞌi ne ja ra ximhai, ne de njaꞌti ra ximhai, ne de ja ra ndehe, ne de mbo ra ndehe, gatho mi enaꞌʉ: \q1 Drá søcambeni Ajua̱ núꞌa̱ toꞌo hudi ja rá hudi, nehe drá søcambeni ra Tꞌʉca Dɛti. \q1 Drá tꞌeꞌtsua rá nsu, ne drá nsunda, ne dá hma̱ gue pɛꞌtsa ra tsꞌɛdi \q1 pa nza̱ntho ne pa nza̱ntho. \p \v 14 Nepʉ núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ mi ena: \p ―¡Njabʉ gueꞌa̱! \p Y núꞌʉ ꞌnatemagoho ya nda̱ bi ndandiña̱hmu ne bi xøcambeniꞌʉ núꞌa̱ toꞌo ꞌbʉi pa nza̱ntho. \c 6 \s1 Núꞌʉ yoto ya seyo \p \v 1 ꞌMɛfa dá handa ra Tꞌʉca Dɛti ora mi xøꞌtsa ꞌna de núꞌʉ ya seyo, ne dá øde ꞌna de núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ bi ña̱ ntsꞌɛdi ngu ꞌnara ngani, ne bi ꞌñengagui: \p ―¡Bá ehe pa gui hyandi! \p \v 2 Nepʉ de guehni dá handa ꞌnara tøgue mri tøgue ꞌnara tꞌaxfani, y mi ha̱ ꞌnara flecha pa ra tuhni, ne bi tꞌumbabi ꞌnara corona. Y nuꞌá̱ bi ma ja ra tuhni, y nza̱ntho bi nta̱te. \p \v 3 Nu mi xøꞌtsa rá ñoho ra seyo núꞌa̱ ra Tꞌʉca Dɛti, dá øde rá ñoho ra da̱ꞌɛnxɛ bi ꞌñengagui: \p ―¡Bá ehe pa gui hyandi! \p \v 4 Ne de guehni bi bøni ꞌnara tøgue mri tøgue ꞌnara thɛnga fani, ne bi tꞌumba ra tsꞌɛdi pa da japi da nja ya tuhni ja ra ximhai, ne da japi da nhyosɛ ya ja̱ꞌi, ne bi tꞌumba ꞌnara da̱nga huai. \p \v 5 Nu mi xøꞌtsa rá hñu ra seyo ra Tꞌʉca Dɛti, dá øde rá hñu ra da̱ꞌɛnxɛ bi ꞌñengagui: \p ―¡Bá ehe pa gui hyandi! \p De guehni dá handa ꞌnara tøgue mri tøgue ꞌnara ꞌbofri, ne mi ha̱ ꞌnara mbɛxo. \v 6 Ne dá øde ꞌnara noya madetho de habʉ mi ꞌba núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ, mi ena: \p ―ꞌNa huada ra trigo o hñu huada ra cebada da ꞌba pa rá tha̱ha̱ ꞌnara mɛmapa. Pe oguí huata ya ꞌbai gá olivo nixi ya ua̱ꞌobxi. \p \v 7 Nu mi xøꞌtsa rá ngoho ra seyo núꞌa̱ ra Tꞌʉca Dɛti, dá øtuabi rá noya rá ngoho ra da̱ꞌɛnxɛ, bi ꞌñengagui: \p ―¡Bá ehe pa gui hyandi! \v 8 Nepʉ de guehni dá handa ꞌnara tøgue rá thuhu ra Du mri tøgue ꞌnara cꞌastꞌa fani, ne mri ꞌbɛfa ꞌna núꞌa̱ xqui ꞌñehe de habʉ ꞌbʉi núꞌʉ xa du. Bi tꞌumba ra tsꞌɛdi pa da hyo ꞌna de goho parte ya ja̱ꞌi núꞌʉ ꞌbʉ ja ra ximhai, pa da hyo dega huai, ne dega thuhu, ne dega tsꞌohñeni, ne co ya mba̱nga zuꞌue ꞌyo ja ra ximhai. \p \v 9 Nu mi xøꞌtsa rá ncʉtꞌa ra seyo núꞌa̱ ra Tꞌʉca Dɛti, de njaꞌti ra ata dá handa núꞌʉ ya ja̱ꞌi xqui tho po rá noya Ajua̱ ngueꞌa̱ mi damajua̱niꞌʉ de yá jamfri. \v 10 Y mi ña̱ ntsꞌɛdi ne mi ena: \p ―Nuꞌi Ajua̱ ma Hmuꞌihe, xá nsundaꞌi ne guí øtꞌa gatho núꞌa̱ guí ma̱, ¿asta haꞌmʉ ma gui hña̱ꞌmba nguɛnda ya meximhai ne gui coꞌtsuabi de núꞌa̱ xa ꞌyøtcahe gue bi hyogaguihe? \p \v 11 Nepʉ nuꞌʉ́ bi tꞌumbabi ya tꞌaxa he, ne bi tꞌembabi gue da døꞌmahma̱ asta hinda zʉdi ra ꞌbede de núꞌʉ ya cu xqui mpɛhui mahyɛgui, ngueꞌa̱ ri ꞌbɛtho da tho maꞌra ngu xqui thoꞌʉ. \p \v 12 ꞌMɛfa dá handi nu mi xøꞌtsa rá ꞌrato ra seyo núꞌa̱ ra Tꞌʉca Dɛti, ne bi nja ꞌnara da̱nga mbimhai, ne bi ꞌmɛxuui nura hyadi ngu ꞌnara ꞌbohe dega behe, ne bi thɛnga ra za̱na̱ ngu ra ji. \v 13 Nuya tsø bi dagui ngu ora ta yá fruta ꞌnara ꞌbai gá igo núꞌʉ hingui ta̱, sta nja ra bʉnthi. \v 14 Ha nu mahetsꞌi bi ꞌñotho, ngueꞌa̱ bi mpantsꞌi ngu ꞌnara ꞌbantsꞌa hɛꞌmi, ne gatho ya tꞌøhø ne ya tꞌʉca hai o madetho ja ya ndehe bi ꞌmɛdi de habʉ mi ja. \v 15 Y núꞌʉ mi ꞌbʉi dega nda̱ ja ra ximhai, ne núꞌʉ mi pɛꞌtsa ndunthi ra nsu, ne ya rico, ne nuya nda̱ gá soldado, ne núꞌʉ to mi ja yá tsꞌɛdi, bi maꞌʉ bá ꞌña̱gui ja ya maꞌye. Nehe ya ꞌbɛgo ne núꞌʉ himyá ꞌbɛgo, gathoꞌʉ bi ma bá ꞌña̱gui. \v 16 Gatho núꞌʉ́ mi emba ya tꞌøhø ne ya do: \p ―Yøtꞌehʉ gui cobgahe pa ga ꞌña̱guihe de rá thandi Ajua̱ núꞌa̱ to hudi ja rá hudi, ne de rá cuɛ ra Tꞌʉca Dɛti pa hinte da ꞌyøtcahe. \p \v 17 Ngueꞌa̱ ya bi zø ra pa da hneca rá cuɛ Ajua̱, ne joꞌo toꞌo da za da zɛti. \c 7 \s1 Bri seyo ꞌraya ja̱ꞌi de ya me Israel \p \v 1 ꞌMɛfa de gueꞌa̱ dá handa goho ya ɛnxɛ mi ꞌbai ꞌna cada rá ña̱ni ra ximhai pa mi tsa̱mi núꞌʉ goho ya nda̱hi pa hinda mbʉ ja ra hai nixi ja ra ndehe y nixi da hma̱na ni ꞌnara ꞌbai gá za. \v 2 Nehe dá handa maꞌna ra ɛnxɛ xqui ꞌñe de bøxhyadi, ne mi ha̱mpa rá seyo Ajua̱ núꞌa̱ te, ne bi ꞌñembabi ntsꞌɛdi núꞌʉ goho ya ɛnxɛ to xqui tꞌumba ra tsꞌɛdi pa da japi da nja ya tsꞌothogui ja ra hai ne ja ra ndehe, ne bi ꞌñembabiꞌa̱: \p \v 3 ―Ote xqui øꞌtuahma̱ ra hai ne ra ndehe nixi ya ꞌbai gá za ngueꞌa̱ ri ꞌbɛdi ga seyohe núꞌʉ to pɛpabi ma Ajua̱hʉ. \p \v 4 Ne bi sicagui hangu yá ndunthi núꞌʉ xcrí seyo, mi tsøxa ꞌna nthebe ne ñotemagoho ꞌmo de gatho núꞌʉ ya ja̱ꞌi xqui ꞌñehe de ya ja̱ꞌi de Israel. \v 5 De núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Judá, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo núꞌʉ xcrí seyo, y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Rubé, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo, y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Gad, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo, \v 6 y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Aser, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo, y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Neftalí, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo, y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Manase, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo, \v 7 y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Simiu, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo, y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Leví, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo, y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Isacar, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo, \v 8 y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Sabuló, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo, y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Jose, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo, y de núꞌʉ xqui ꞌñehe de yá ja̱ꞌi ra Benjami, mi tsøxa ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmo. \s1 Ra apostol Xuua bi hyanda ꞌnara hmuntsꞌa ja̱ꞌi xqui hñe dega tꞌaxi \p \v 9 ꞌMɛfa de guehna dá handa ꞌnara da̱nga hmuntsꞌa ja̱ꞌi nixi himi tsa to da mede. Nuya ja̱ꞌiꞌʉ xqui ꞌñehe de gatho ya hnini, ne de gatho ya hai, ne de gatho ya hña̱qui, ne de gatho ya ꞌmʉi gá ja̱ꞌi. Mi ꞌbaiꞌʉ ja rá thandi Ajua̱ habʉ mi hudiꞌa̱ ne ja rá thandi ra Tꞌʉca Dɛti, mi hñeꞌʉ dega tꞌaxi, ne mi ha̱ ya dɛnthi. \v 10 Ne mi ña̱ ntsꞌɛdi, mi enaꞌʉ: \q1 Ajua̱ ma Dadahʉ núꞌa̱ toꞌo hudi ja rá hudi, \q1 ne ra Tꞌʉca Dɛti, \q1 go guesɛꞌʉ bi za bi pøhø ya ja̱ꞌi. \m \v 11 Nehe gatho núꞌʉ ya ɛnxɛ mi ꞌbai ja rá nthetsꞌi ra hudi ne habʉ ꞌbʉ núꞌʉ ya nda̱ ne núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ, bi ndandiña̱hmu asta bi mɛgui yá hmi manjua̱ntho ja ra hudi ne mi xøcambeni Ajua̱, \v 12 ne mi eñꞌʉ: \q1 ¡Njabʉ gueꞌa̱! Drá søcambeni Ajua̱ ma Dadahʉ, ne drá nsunda, ngueꞌa̱ go gueꞌa̱ ja rá mfa̱di. \q1 Nehe dá tꞌumba ra jama̱di ne dá tꞌeꞌtsua rá nsu, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ ja rá tsꞌɛdi, ne go gueꞌa̱ ra nda̱. \q1 Dá njabʉ pa nza̱ntho ne pa nza̱ntho. Njabʉ gueꞌa̱. \p \v 13 Nepʉ ꞌna de núꞌʉ ya nda̱ bi ꞌyangagui ne bi ꞌñengui: \p ―Xi núyʉ ꞌbahni ri hñe dega tꞌaxi, ¿toꞌoyʉ ne habʉ xqui ꞌñeheyʉ? \p \v 14 Nuga dá tha̱di ne dá embabi: \p ―Nuga hindí pa̱di, nuꞌi go guí pa̱di. \p Nuꞌbʉ́ nuꞌá̱ bi ꞌñengagui: \p ―Nuyʉ go guehyʉ xqui ꞌñehe de nuni habʉ mbi ja ya tsꞌothogui ne xuá tꞌaxca yá he co rá ji ra Tꞌʉca Dɛti. \v 15 Hangue nubyá nuyʉ́ ꞌbai ja rá thandi Ajua̱ habʉ hudiꞌa̱, ne pɛpabi ma pa ra xuui nuua ja ra ma̱ca luga habʉ ꞌbʉꞌa̱. Y nu Ajua̱ hudi ja rá hudi ꞌbʉi con guehyʉ ne ri suyʉ. \v 16 Y ya hinhyaꞌmʉ ma da zʉ ra thuhuyʉ ngu núꞌbʉ mbá ꞌbʉ ja ra ximhai, nixi ra nduthe, nixi ra pahyadi, nixi maꞌra ya tsꞌothogui. \v 17 Ngueꞌa̱ nuni ra Tꞌʉca Dɛti ꞌbai habʉ hudi Ajua̱, go guehni ra maꞌyo pa da suyʉ ne da ꞌñutuabiyʉ habʉ ja ya pøthe de ra dehe dega te. Y nu Ajua̱ ma da hñuꞌmba yá mʉi ne da ducuabi yá guida de ja yá da. \c 8 \s1 Ra apostol Xuua bi hyanda rá yoto ra seyo ne ꞌnara njʉspi dega oro \p \v 1 Nepʉ de bi xøꞌtsa núꞌa̱ rá yoto ra seyo ra Tꞌʉca Dɛti, bi nja ra hmetho y ꞌbesthó hinte bi ntꞌøde, ngu made ra ora himbi ntꞌøde ni ꞌnara noya nuni mahetsꞌi. \v 2 Nepʉ dá handa yoto ya ɛnxɛ mi ꞌbai ja rá thandi Ajua̱, ne bi tꞌumba ꞌra ꞌnara trompeta. \v 3 Nepʉ bi zøhø maꞌna ra ɛnxɛ mi ha̱ ꞌnara njʉspi dega oro, ne bi ꞌmai ja ra ata. Nura ɛnxɛꞌa̱ bi tꞌumba ndunthi ra tꞌutsꞌi pa bi umbabi Ajua̱ mahyɛgui co yá søcambeni ya gamfri ja ra ata dega oro mri nhyandui núꞌa̱ ra hudi habʉ mi hudi Ajua̱. \v 4 Y de ja rá ꞌyɛ ra ɛnxɛ bi bøxa ja rá thandi Ajua̱ nurá ꞌbifi ra tꞌutsꞌi mahyɛgui co yá søcambeni nuya gamfri. \v 5 Y nura ɛnxɛꞌa̱ bi gʉ ra njʉspi, ne bi hña̱ca tsꞌʉ ra tsibi núꞌa̱ mi zø ja ra ata pa bi ñuꞌtsa rá njʉspi, nepʉ bi føte pa ja ra ximhai. Y nu mi ꞌyøtꞌa njabʉꞌa̱, bi nja ya ngani ne ya huɛi ne ra mbimhai asta mi ñʉni. \s1 Ya trompeta \p \v 6 Nepʉ núꞌʉ yoto ya ɛnxɛ mi ha̱ ya trompeta bi nhyoquiꞌʉ pa da mistꞌiꞌʉ. \p \v 7 Y nu mi mistꞌa rá trompeta núꞌa̱ ra mʉdi ɛnxɛ, bi dagui pa ja ra ximhai ya ndo co ra tsibi mi ntha̱ntsꞌi co ra ji. Y nu mi njabʉ bi za̱tꞌa ꞌna de hñu parte ra hai, ne bi za̱tꞌa ꞌna de hñu parte ya za, ne gatho ya nda̱po núꞌʉ xmá ncꞌami bi za̱tꞌi. \p \v 8 Nu mi mistꞌa rá trompeta nurá ñoho ra ɛnxɛ, ꞌbestho bi zo ja ra ndehe ꞌna ngu ra da̱nga tꞌøhø mi zø, ne bi nji ꞌna de hñu parte ra ndehe. \v 9 Ne bi du ꞌna de hñu parte ya zuꞌue núꞌʉ mi ꞌbʉ mbo ra ndehe, ne bi yʉi ꞌna de hñu parte ya motsa. \p \v 10 Nu mi mistꞌa rá trompeta nurá hñu ra ɛnxɛ, ꞌbestho bi dagui de mahetsꞌi ꞌnara da̱nga tsø ja ꞌna de hñu parte ya da̱the ne ya pøthe. Nura tsøꞌa̱ mri yotꞌi ne mi zø, \v 11 y mrá thuhu ra Ajenjo. Ne bi mpʉnga ajenjo ꞌna de hñu parte ya dehe, y co rá nju nura ajenjoꞌa̱ bi juꞌtsa ya dehe, ne bi du ndunthi ya ja̱ꞌi co rá nju nura dehe. \p \v 12 Nu mi mistꞌa rá trompeta nurá ngoho ra ɛnxɛ, ꞌbestho bi ꞌmɛxuui ꞌna de hñu parte ra hyadi ne ra za̱na̱ ne ya tsø. ꞌNa de hñu parte ra pa bi ꞌñotho ra ñotꞌi de ra hyadi, ne ꞌna de hñu parte ra xuui bi ꞌñotho ra ñotꞌi de ra za̱na̱ nixi de ya tsø. \p \v 13 Nepʉ dá handa ꞌnara nxʉni mri nhyatsꞌi madetho de mahetsꞌi, ne dá øde mi ña̱ ntsꞌɛdi ne mi ena: \p ―¡Huecate núꞌʉ to ꞌbʉi ja ra ximhai, ngueꞌa̱ ri ꞌbɛtho da mistꞌa yá trompeta má hñu ya ɛnxɛ! \c 9 \p \v 1 Y nu mi mistꞌa rá trompeta nurá ncʉtꞌa ra ɛnxɛ, dá handa ꞌnara tsø xqui dagui de mahetsꞌi pa ja ra ximhai, y nura tsøꞌa̱ bi tꞌumbabi ra nsoqui pa bi xoqui ne bi xoꞌtsua rá ne núꞌa̱ ra oꞌtsi otho habʉ bí cꞌa. \v 2 Y nu mi xoꞌtsa núꞌa̱ ra oꞌtsiꞌa̱, bi bøtsꞌe de guehni ꞌnara ꞌbifi ngu rá ꞌbifi ꞌnara da̱nga utꞌi, ne bi juta ra hyadi asta bi ꞌmɛxuui co núꞌa̱ ra ꞌbifi mi ꞌyo ja ra nda̱hi. \v 3 Y ja ra ꞌbifi ja mbra ehni ꞌraya ncꞌoto, nepʉ bi nxaniꞌʉ ja ra ximhai ne bi tꞌumba ra tsꞌɛdi ngu yá tsꞌɛdi ya penzʉ pa da ntsate. \v 4 Nuya ncꞌotoꞌʉ bi sipi gue hinda zi ni ꞌnara cꞌama nda̱po, nixi ya za. Nuꞌʉ́ bi sipi gue da za hønsɛ núꞌʉ ya ja̱ꞌi hingui pɛꞌtsua rá seyo Ajua̱ ja yá de. \v 5 Bi tꞌumba nsɛqui da ꞌyøtꞌa njabʉ hønsɛ pa da japi da sufri ya ja̱ꞌi cʉtꞌa za̱na̱, pe hingue pa da hyo. Y nuyá ꞌñʉ yá ne núꞌʉ ya ncꞌoto ngu rá ꞌñʉ rá ne ꞌnara tsꞌo penzʉ ora tsa ꞌnara ja̱ꞌi. \v 6 Nuya paꞌʉ ya ja̱ꞌi da nehma̱ da du, pe ma da ꞌñotho ra du pa gueꞌʉ. \p \v 7 Núꞌʉ ya ncꞌotoꞌʉ mi hnequi ngu ꞌraya fani xa hñoqui pa ra tuhni, y mi huꞌtsa ja yá ña̱xuꞌʉ ngu ꞌnara corona dega oro, y nuyá hmi mi ngu yá hmi ya ja̱ꞌi. \v 8 Ne xi xmá ma yá sta̱ ngu yá sta̱ ya ꞌbɛhña̱, y nuyá tsꞌi mi ngu yá tsꞌi ya zate. \v 9 Y de ja yá ndoꞌyo mi pɛꞌtsa ꞌnara nthaqui ngu dega bøja̱, ne nuyá mbʉni de yá hua mi ngu rá mbʉni ya carro núꞌʉ ri gʉtꞌa ya fani ꞌyo ja ra tuhni. \v 10 Y yá cola mi nja ngu yá cola ya penzʉ co ya ꞌbite, y nuyá ꞌbite mi pɛꞌtsa ra tsꞌɛdi pa da japi da sufri ya meximhai cʉtꞌa za̱na̱. \v 11 Y núꞌa̱ ra tsꞌoꞌɛnxɛ ꞌbʉ ja ra oꞌtsi núꞌa̱ otho habʉ bí cꞌa go gueꞌa̱ mrá nda̱ de nuya ncꞌotoꞌʉ. Nura ɛnxɛꞌa̱ dega ebreo rá thuhu ra Abado, y dega griego ra Apolyo núꞌa̱ rí bøni da ꞌñena ra hyote. \p \v 12 Nurá mʉdi ra tsꞌothogui ya bi uadi, pe ri ꞌbɛdi má yoho. \p \v 13 Y nu mi mistꞌa rá trompeta nurá ꞌrato ra ɛnxɛ, ꞌbestho dá øde ꞌnara noya mi pøni de ja núꞌʉ goho ya nda̱hi de ra ata dega oro núꞌa̱ mi ja de ja rá thandi Ajua̱. \v 14 Y núꞌa̱ ra noyaꞌa̱ bi ꞌñembabi núꞌa̱ rá ꞌrato ra ɛnxɛ to mi ha̱ ra trompeta: \p ―Xoꞌta núꞌʉ goho ya ɛnxɛ tha̱tꞌa ja rá hyo ra da̱the Eufrate. \p \v 15 Y bi soꞌta núꞌʉ goho ya ɛnxɛ xqui hñoqui xqui døꞌmi pa ꞌbestho ra oraꞌa̱ da hyo ꞌna de hñu parte ya ja̱ꞌi de ra ximhai. \v 16 Y dá øde hangu yá ndunthi núꞌʉ yá soldado mi tøgue yá fani, dá øde gue mi yo nthebe ꞌmo ya ꞌmo. \p \v 17 Njaua dá handi gatho núꞌa̱ bi ꞌñutca ra Ma̱ca Nda̱hi dega thedi: Nuꞌʉ tóꞌo mi tøgue yá fani, mi ha̱ yá nthaqui ja yá tiña̱, ne xi mi huɛxqui dega thɛni ne dega cꞌangui ne dega cꞌastꞌi. Ne nuyá ña̱xu ya fani mi ngu yá ña̱xu ya zate, y de ja yá neꞌʉ mi pøni ra tsibi ne ra ꞌbifi ne ra asufre. \v 18 Nuꞌa̱ ra tsibi ne ra ꞌbifi ne ra asufre mi pønga ja yá neꞌʉ, bi japi bi nja ya tsꞌothogui asta bi du ꞌna de hñu parte ya ja̱ꞌi de ra ximhai. \v 19 Hangue núꞌʉ ya faniꞌʉ mi ho ya ja̱ꞌi co yá ne ne co yá cola, ha nuyá cola mi ngu ꞌnara quꞌeña̱ mi ja rá ña̱xu ne mi tsate, y njabʉ mi øꞌtua ra ꞌñʉ ya ja̱ꞌi. \p \v 20 Y nuꞌʉ ya ja̱ꞌi himbi du co nuya tsꞌothoguiꞌʉ, himbi ne bi ñobriꞌʉ. Bi siguitho bi xøcambeni ya tsꞌonda̱hi ne núꞌʉ ya cꞌoi dega oro, dega tꞌaxi, dega bronse, dega do, ne dega za, núꞌʉ hingui handi, nixi øde, nixi ri ꞌyo. \v 21 Nixi himbi ne bi ñobriꞌʉ de núꞌa̱ mi øtꞌʉ, ngu ra nthote, ne ya ntꞌete, ne de ra ntꞌeꞌbɛhña̱, ne de ya mfe. \c 10 \s1 Ra ɛnxɛ mi ha̱ ꞌnara tꞌʉca libro \p \v 1 Nepʉ dá handa maꞌna ra ɛnxɛ mi pɛꞌtsa ndunthi rá tsꞌɛdi bi ga̱i de mahetsꞌi, ne mi pa madetho ja ꞌnara guui, ne mi ja ꞌnara ꞌbɛjri ja rá ña̱xu. Rá hmi xi mri yotꞌi ntsꞌɛdi ngu ra hyadi, y nuyá ua mi zø ngu ra faspi. \v 2 Ne mi ha̱ ꞌnara zi tꞌʉca libro y bi xoꞌtsi. De guehni bi ꞌbaꞌma rá ua ra ꞌñɛi ja ra ndehe, ha nurá ua ra nga̱ha̱ bi ꞌbaꞌma ja ra hai. \v 3 Nepʉ bi dø ꞌnara hmafi xi ntsꞌɛdi ngu rá hmafi ꞌnara zate ora mafi, y nu mi mafiꞌa̱ bi ntꞌøde yoto ya ngani. \v 4 Y nu ndá øde nuya nganiꞌʉ, ndí ma ga ofo núꞌa̱ te mi ma̱ñꞌʉ. Pe dá øde ꞌnara noya de mahetsꞌi, bi ꞌñengagui: \p ―Dá gohitho njabʉ núꞌa̱ bi ma̱nga núꞌʉ yoto ya ngani, oguí ofo pa hinda fa̱di. \p \v 5 Nepʉ ꞌmɛfa, núꞌa̱ ra ɛnxɛ dá handi xqui ꞌbaꞌma rá ua ja ra ndehe ne ja ra hai, bi gʉxa rá ꞌyɛ ra ꞌñɛi pa mahetsꞌi, \v 6 ne bi jura de rá thuhu núꞌa̱ toꞌo ꞌbʉi pa nza̱ntho, núꞌa̱ bi hyoca mahetsꞌi ne ra ximhai ne gatho ra ndehe ne gatho núꞌa̱ te ja, ne bi ꞌñena: \p ―Ya tsꞌʉtho ya pa di ꞌbɛdi pa da uadi gatho. \v 7 Pe nu stí mʉdi da mistꞌa rá trompeta rá yoto ra ɛnxɛ, nuya paꞌʉ ma da uadi núꞌa̱ bi beni da ꞌyøtꞌa Ajua̱ ne himi fa̱di, núꞌa̱ bi xipabi yá ꞌmɛhniꞌa̱ núꞌʉ toꞌo bi mɛpabi. \p \v 8 Y núꞌa̱ ra noya dá øde de mahetsꞌi bi zocagui maꞌnaꞌqui ne bi ꞌñengagui: \p ―Grí ma ne gui jʉ núꞌa̱ ra tꞌʉca libro xa xoꞌtsa ja rá ꞌyɛ ra ɛnxɛ núꞌa̱ ꞌbai ja ra ndehe ne ja ra hai. \p \v 9 Nepʉ dá ma habʉ mi ꞌba ra ɛnxɛ ne dá embabi: \p ―ꞌRacagui ra tꞌʉca libro. \p Ne nuꞌá̱ bi ꞌñengagui: \p ―Na̱, ne tsi. Ja ri ne ma gui tsa strá ꞌñu ngu ra tꞌafi, pe nu ja ri mʉi ma gui tsa strá nju. \p \v 10 Nuꞌbʉ́ dá ha̱nga ra tꞌʉca libro de rá ꞌyɛ ra ɛnxɛ, ne dá tsi. Ne dá tsa ja ma ne xi xmá ꞌñu ngu ra tꞌafi, pe nu ndá tsi xi xmá nju de mbo ma mʉi. \v 11 Y nuꞌá̱ bi ꞌñengagui: \p ―Mahyoni gui yopa ma̱nga maꞌnaꞌqui núꞌa̱ te ma da tꞌøꞌtuabi ya ja̱ꞌi de gatho ya hña̱qui ja gatho ya hai, ne ja gatho ya hnini, ne yá nda̱. \c 11 \s1 Mi ꞌbʉi yoho to bi damajua̱ni \p \v 1 Nepʉ bi tꞌaca ꞌnara xithi pa ra tꞌɛni, ne bi tꞌengagui: \p ―Grí ma gui ꞌyɛni rá nija̱ Ajua̱ ne ra ata, ne gui pede núꞌʉ ꞌbʉhni ri xøcambeni Ajua̱. \v 2 Pe nura patio núꞌa̱ ja de møte rá nija̱ Ajua̱, oxqui ɛni, ngueꞌa̱ nura patioꞌa̱ xa tꞌumba núꞌʉ ya ja̱ꞌi hingyá xodyo, y nuꞌʉ́ ma da netꞌa ra ma̱ca hnini ñotemayoho nza̱na̱. \v 3 Y ma ga pɛhna núꞌʉ yoho ma ꞌmɛhni pa da ma̱nga ma noya ꞌna ꞌmo ne yo nthebe hñuꞌrate ma pa, y ma da hye yá he dega behe. \p \v 4 Núꞌʉ ya ꞌmɛhniꞌʉ gueꞌʉ ngu núꞌʉ yo ꞌbai ya olivo ne ngu núꞌʉ yoho ya mfoxyo ꞌbai ja rá thandi Ajua̱ núꞌa̱ toꞌo ra nda̱ de ra ximhai. \v 5 ꞌBʉ da ne toꞌo te da ꞌyøꞌtuabiꞌʉ, da bønga ya tsibi de yá neꞌʉ pa da hyo núꞌʉ yá ncontra. Y njabʉ da du núꞌʉ toꞌo da ne te da ꞌyøꞌtuaꞌʉ. \v 6 Nuꞌʉ́ pɛꞌtsa ra tsꞌɛdi pa hinda hopi da ꞌua̱i núꞌʉ ya pa ma da xipa ya ja̱ꞌi de núꞌa̱ ma da nja. Nehe pɛꞌtsa ra tsꞌɛdi pa da japi da nji ya dehe, ne da japi da nja ya tsꞌothogui habʉraza ja ra ximhai. Y nuꞌʉ́ da ꞌyøtꞌa njabʉ núꞌʉ ya ꞌmiꞌqui da neꞌʉ. \v 7 Pe nu stí uadi da ma̱nga núꞌa̱ te ma da nja, ma da bøxa ꞌnara mba̱nga zuꞌue de ja ra oꞌtsi núꞌa̱ otho habʉ bí cꞌa pa da ntunhuiꞌʉ, y ma da nta̱te núꞌa̱ ra mba̱nga zuꞌue, hangue da hyoꞌʉ. \v 8 Nuyá ndoꞌyoꞌʉ ma da gohi di ꞌboni habʉraza ja ya ꞌñu de ra da̱nga hnini nuni habʉ bri pontꞌa ma Zidadahʉ. Nura hniniꞌa̱ da za ga hyɛcuahʉ co ra hnini Sodoma ne de Egipto, y ja rá thandi Ajua̱ xi xá ntsꞌo nuya hniniꞌʉ. \v 9 Ya ja̱ꞌi de gatho ya hnini, de gatho ya ꞌmʉi gá ja̱ꞌi, de gatho ya hña̱qui, ne de gatho ya hai, ma da hyandua yá ndoꞌyo núꞌʉ yoho ya ꞌmɛhni da ꞌmoni hñu pa made, pe hinda thopi to da ꞌyaguiꞌʉ. \v 10 Y nuya meximhai da johyaꞌʉ ne da ꞌñumba ꞌbaha sɛhɛꞌʉ ngueꞌa̱ ya xqui tho núꞌʉ yoho ya ꞌmɛhni toꞌo xi xqui ꞌyøtꞌa ra xuhña pa gatho ya meximhai. \v 11 Pe ꞌmɛfa de núꞌʉ hñu pa made, Ajua̱ bi japi bi yopa nte, nepʉ bi nanguiꞌʉ, y núꞌʉ to bi hyandiꞌʉ xi bi ntsu. \v 12 Nepʉ bi ntꞌøde ꞌnara noya de mahetsꞌi mi ña̱ ntsꞌɛdi ne bi ꞌñembabi núꞌʉ toꞌo xqui yopa nte: \p ―Bá pøxhʉ grí ꞌñehʉua. \p Nepʉ ja ꞌnara guui bi tsꞌitsꞌiꞌʉ pa mahetsꞌi. Y núꞌʉ yá ncontraꞌʉ bi hyandi. \v 13 Nura oraꞌa̱ bi nja ꞌnara da̱nga mbimhai, ne bi yuntꞌa ꞌna de ꞌrɛtꞌa parte de ra hnini co núꞌa̱ ra mbimhai, ne bi du yoto ꞌmo ya ja̱ꞌi, ha nuꞌʉ tóꞌo himbi du xi bi ntsu, ne bi nsunda Ajua̱ núꞌa̱ ꞌbʉi mahetsꞌi. \p \v 14 Nurá ñoho ra tsꞌothogui ya bi uadi, pe ꞌbestho ma da nja núꞌa̱ rá hñu. \s1 Rá yoto ra trompeta \p \v 15 Y nu mi mistꞌa rá trompeta nurá yoto ra ɛnxɛ, ꞌbestho bi ntꞌøde ꞌraya noya de mahetsꞌi mi ña̱ ntsꞌɛdi, mi ena: \q1 Nubyá gatho nuya hmanda mi ja ja ra ximhai, \q1 ya go o rá ꞌyɛ ma Ajua̱hʉ ne ra Zidada Jesucristo \q1 nuto xa hñutsꞌiꞌa̱ pa da nda̱ pa nza̱ntho. \m \v 16 Y núꞌʉ ꞌnatemagoho ya nda̱ mi hudi ja yá hudi de ja rá thandi Ajua̱, bi ndandiña̱hmuꞌʉ ne bi xøcambeniꞌa̱, \v 17 ne mi enaꞌʉ: \q1 Nuꞌi Ajua̱ ma Hmuꞌihe, \q1 go gueꞌe guí pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi, \q1 go gueꞌe guí ꞌbʉi, ne nza̱ntho xcá ꞌbʉi, ne ma gui ꞌbʉi pa nza̱ntho. \q1 Dí ꞌraꞌaꞌihe njama̱di \q1 ngueꞌa̱ ya xi gá nda̱. \q1 \v 18 Ya ja̱ꞌi de ra ximhai xi xa bø yá cuɛꞌʉ con gueꞌe, \q1 pe ya bi zø ra pa pa da hnequi ri cuɛ, \q1 ne ma gui hña̱ꞌmba nguɛnda gatho núꞌʉ xa du, \q1 ne ma gui umba yá tha̱ha̱ núꞌʉ ri ꞌmɛhni bi mɛpꞌaꞌi, \q1 ne gatho ya gamfri, ne gatho núꞌʉ toꞌo bi xøcambeniꞌi, \q1 ngu ya notsi ngu ya da̱ngui. \q1 Nehe ya bi zø ra pa pa gui huata núꞌʉ to xa tsꞌoca ra ximhai. \p \v 19 ꞌMɛfa de gueꞌa̱ bi xogui ra ma̱ca luga nuni mahetsꞌi habʉ ꞌbʉ Ajua̱, y ja bi hnequini ra arca de ra cohi, ne xi mri yotꞌa ya huɛi, ne mri ntꞌøde ya ngani, ne xi bi dagui ndunthi ya ndo ne bi nja ꞌnara mbimhai. \c 12 \s1 Ra ꞌbɛhña̱ ne ra mba̱nga zuꞌue \p \v 1 ꞌMɛfa bi hnequi ja mahetsꞌi ꞌnara da̱nga ntꞌudi, y núꞌá̱ mi ꞌnara ꞌbɛhña̱ mri hñe co ra hyadi ne mi ꞌbai ja ra za̱na̱ y mi huꞌtsa ꞌnara corona mi tøgue ꞌrɛtꞌamayoho ya tsø. \v 2 Mi daꞌthi ne mi zoni ntsꞌɛdi co ya ʉgui ngueꞌa̱ mi ma da ꞌmʉi rá ba̱tsi. \v 3 Nepʉ bi hnequi maꞌna ra ntꞌudi ja mahetsꞌi, y núꞌá̱ mi ꞌnara da̱nga thɛnga zuꞌue mi ngu ꞌnara quꞌeña̱. Y mi pɛꞌtsa yoto yá ña̱xu ne ꞌrɛtꞌa yá nda̱ni y cada ꞌnará ña̱xu mi huꞌtsa ꞌnara corona. \v 4 Y co rá cola bi gʉtꞌa ꞌna de hñu parte ya tsø de mahetsꞌi, nepʉ bi føte pa ja ra ximhai. Nepʉ nura zuꞌueꞌa̱ bi ꞌmai ja rá thandi núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱, pa ngu da ꞌmʉi rá ba̱tsi, da zipabi. \v 5 Nepʉ bi ꞌmʉi rá ba̱tsi mrá tsꞌʉntꞌʉ, y núꞌá̱ con gatho rá tsꞌɛdi ma da nda̱ de gatho ya hai, ja ra uɛnda di ha̱ ꞌnara tsꞌʉtꞌo dega bøja̱, y ꞌbestho bi tsꞌitsꞌi pa habʉ bí hudi Ajua̱. \v 6 Y ra ꞌbɛhña̱ bi ma bi ꞌbatꞌi pa ja ꞌnara mbonthi habʉ xqui hyoca Ajua̱ pa gueꞌa̱, pa ja da ꞌmʉhni ne ja da tꞌinini pa ꞌrɛtꞌamayoho nthebe hñuꞌrate ma pa. \v 7 ꞌMɛfa bi nja ꞌnara da̱nga tuhni nuni mahetsꞌi, y ra nda̱ gá ɛnxɛ núꞌa̱ rá thuhu ra Migue, mahyɛgui co yá ɛnxɛꞌa̱ bi ntunhui ra da̱nga mba̱nga zuꞌue ne yá tsꞌoꞌɛnxɛ. \v 8 Y nura da̱nga mba̱nga zuꞌue ne yá ɛnxɛ himbi nta̱teꞌʉ y nixi ya himbi thopi dua ꞌbʉhni mahetsꞌi. \v 9 Hangue brá juui ne brá føte de mahetsꞌi pa ja ra ximhai con gatho yá tsꞌoꞌɛnxɛ. Núꞌa̱ ra da̱nga mba̱nga zuꞌueꞌa̱ go gueꞌa̱ ra nda̱xjua quꞌeña̱ xa thuꞌmbabi ra tsꞌonda̱hi ne ra Satá, ne go gueꞌa̱ hatꞌa gatho ya ja̱ꞌi de ra ximhai. \p \v 10 Nepʉ dá øde ꞌnara noya nuni mahetsꞌi mi ena: \p ―Nubyá ha̱, ya bi zø ra ora de ra mpøhø, ngueꞌa̱ ya bi nta̱te Ajua̱ núꞌa̱ toꞌo ra nda̱ ne ja rá tsꞌɛdi, y nehe ya bi umba rá nsu ma Zidadahʉ ra Jesucristo pa da nda̱, ngueꞌa̱ ya xra juui ne xra føte de mahetsꞌi pa ja ra ximhai núꞌa̱ toꞌo mi ma̱mbabi ya cu ma pa ra xuui ja rá thandi Ajua̱. \v 11 Nehe ya cu ya xa nta̱te de ra tsꞌonda̱hi ngueꞌa̱ bi mani rá ji ra Tꞌʉca Dɛti, nehe xa nta̱teꞌʉ ngueꞌa̱ xa damajua̱ni de rá noya Ajua̱, y himi tsu da du, ne himbi ꞌuegue de núꞌa̱ bi gamfri. \v 12 Hangue johyahʉ núꞌahʉ ya guí ꞌbʉhʉua mahetsꞌi. Pe huecateꞌihʉ núꞌahʉ guí ꞌbʉthʉbʉ ja ra ximhai ne ja ra ndehe, ngueꞌa̱ ra tsꞌonda̱hi xa juui xqui mabʉ habʉ guí ꞌbʉhʉ, ne xi ja rá cuɛ ngueꞌa̱ pa̱di gue tsꞌʉtho ya pa ri ꞌbɛdi pa dra huatiꞌa̱. \p \v 13 Y nu mbrá føte de mahetsꞌi pa ja ra ximhai núꞌa̱ ra da̱nga mba̱nga zuꞌue, nuꞌbʉ́ nuꞌá̱ bi hyonga núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ xqui ꞌmʉi rá tꞌʉ pa xa ꞌyøꞌtua ra ntsꞌoꞌmʉi. \v 14 Pe ra ꞌbɛhña̱ bi tꞌumbabi yoho ya hua dega nxʉni pa bi za bi nhyatsꞌi, ne bi ꞌbaꞌtuabi núꞌa̱ ra da̱nga mba̱nga zuꞌue, nepʉ bi ma bá ꞌbʉ ja núꞌa̱ ra mbonthi habʉ bi tꞌiniꞌa̱ hñu njɛya made. \v 15 Nepʉ nura da̱nga mba̱nga zuꞌue bi zogui ra dehe de ja rá ne pa bi nja ngu ꞌnara da̱the. Bi ꞌyøtꞌa njabʉꞌa̱ pa nura deheꞌa̱ bi dɛna núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ pa xa dutsꞌi hma̱ha̱. \v 16 Pe ra hai bi xogui pa bi yʉi núꞌa̱ ra da̱the xqui zogui de ja rá ne núꞌa̱ ra da̱nga mba̱nga zuꞌue, y njabʉ ra hai bi matsꞌi ra ꞌbɛhña̱. \v 17 Nepʉ núꞌa̱ ra da̱nga mba̱nga zuꞌue xi bi bø rá cuɛ co núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱, ne bi ma pa da ntunhui núꞌʉ yá ꞌbɛto yá mbongꞌbɛto núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱, núꞌʉ toꞌo øꞌtuabi yá hmanda Ajua̱ ne camfri ra Zidada Jesucristo. \c 13 \s1 Yoho ya tsꞌozuꞌue \p \v 1 Ndí ꞌbai ja rá ña̱ni ra ndehe y dá handi bi cꞌontsꞌi de mbo ra ndehe ꞌnara mba̱nga zuꞌue mi pɛꞌtsa yoto yá ña̱xu ne ꞌrɛtꞌa yá nda̱ni, ne cada ꞌnará nda̱ni mi tøgue ꞌnara corona, y cada ꞌnará ña̱xu xqui tꞌofo ꞌnara thuhu dega tsꞌone núꞌa̱ mi ña̱maꞌñʉ de Ajua̱. \v 2 Núꞌa̱ ra zuꞌue dá handi, mi hnequi ngu ꞌnara tigre, yá ua mi ngu yá ua ꞌnara ꞌmuhu, y rá ne mi ngu rá ne ꞌnara zate. Núꞌa̱ ra da̱nga mba̱nga zuꞌue ngu ra quꞌeña̱ mi umbabi rá tsꞌɛdi ne ra nsɛqui pa da nda̱ ja rá lugaꞌa̱. \v 3 Y dá handa ꞌna de núꞌʉ yá ña̱xu xqui tsꞌɛni ngu pa da du, pe bi ña̱ni rá ntsꞌɛni, y gatho ya ja̱ꞌi de ra ximhai bi hyandi ne bi ꞌyøꞌʉ ne bi dɛniꞌa̱. \v 4 Nepʉ nuꞌʉ́ bi xøcambeni núꞌa̱ ra da̱nga mba̱nga zuꞌue ngu ra quꞌeña̱ ngueꞌa̱ xqui umba ra tsꞌɛdi núꞌa̱ maꞌna ra zuꞌue. Nehe bi xøcambeniꞌʉ núꞌa̱ ra zuꞌue ne mi enaꞌʉ: \p ―¿Toꞌo ngu nuni ra zuꞌue? Ne ¿toꞌo ja rá tsꞌɛdi pa da ntunhuini? \p \v 5 Ne bi tꞌumba nsɛqui pa bi nøtꞌe ne pa bi ña̱maꞌñʉ de Ajua̱. Nehe bi tꞌumbabi ra tsꞌɛdi pa bi manda ñotemayoho nza̱na̱. \v 6 Bi njabʉ, bi ña̱maꞌñʉ de Ajua̱ y bi zanbabi rá thuhu, nehe bi zanga ra ma̱ca luga habʉ bí ꞌbʉ Ajua̱, ne gatho núꞌʉ toꞌo ꞌbʉhni. \v 7 Nehe bi tꞌumba nsɛqui pa da ntunhui ya gamfri ne da nta̱teꞌa̱. Ne bi tꞌumba ra tsꞌɛdi pa bi nda̱ ja gatho ya ꞌmʉi gá ja̱ꞌi, ja gatho ya hnini, ja gatho ya hña̱qui, ne ja gatho ya hai. \v 8 Nuꞌʉ tóꞌo ante da thoca ra ximhai bi tꞌopa yá thuhu ja ra libro habʉ xa thuꞌtsua yá thuhu núꞌʉ to ma da nte pa nza̱ntho, nuꞌʉ́ hinda ma da xøcambeni nura zuꞌueꞌa̱. Pe nu maꞌra ya ja̱ꞌi ha̱, gathoꞌʉ ma da xøcambeniꞌa̱. Nura libro habʉ huxa yá thuhu núꞌʉ toꞌo ma da nte pa nza̱ntho go rá mɛti ra Tꞌʉca Dɛti núꞌa̱ bi du. \p \v 9 Nuꞌa̱ tóꞌo ne da ba̱di, dá ba̱di núꞌa̱ ma ga ofobya. \v 10 Nuꞌʉ tóꞌo tsiste ntsꞌa̱hni, neheꞌʉ da tsꞌixa ntsꞌa̱hni. Y nuꞌʉ tóꞌo hote co ra huai, neheꞌʉ da tho co ra huai. Hangue nuya gamfri dí ꞌñepabi da zɛdi yá jamfri, pa hinte da ꞌyøtꞌe masque da tsꞌixa fadi o da tho. \p \v 11 ꞌMɛfa dá handa maꞌna ra mba̱nga zuꞌue bi cꞌontsꞌi de mbo ra hai mi pɛꞌtsa yoho yá nda̱ni ngu yá nda̱ni ꞌnara dɛti, pe rá noya mri ntꞌøde ngu ꞌnara da̱nga mba̱nga zuꞌue ꞌñena ꞌnara quꞌeña̱. \v 12 Y gatho núꞌa̱ mi øtꞌeꞌa̱, mi øtꞌe co núꞌa̱ ra tsꞌɛdi xqui umbabi núꞌa̱ rá mʉdi ra mba̱nga zuꞌue, ne mri mpɛfi ja rá thandiꞌa̱, ne mi japa gatho ya ja̱ꞌi de ra ximhai da xøcambeni núꞌa̱ ra mʉdi zuꞌue núꞌa̱ xqui mɛꞌtsa ꞌnara ntsꞌɛni ne xqui ña̱ni. \v 13 Nehe mi øtꞌa ndunthi ya da̱nga ntꞌudi, y asta mi japi da dagui ya tsibi de mahetsꞌi pa ja ra ximhai ja yá thandi ya ja̱ꞌi. \v 14 Y co ya ntꞌudi núꞌʉ xqui thopi da ꞌyøtꞌe ja rá thandi núꞌa̱ ra mʉdi zuꞌue, mi hatꞌa ya meximhai. Nepʉ bi ꞌbɛpabi ya ja̱ꞌi da hyoca ꞌnara cꞌoi de núꞌa̱ ra mʉdi zuꞌue xqui tsꞌɛni co ꞌnara mahuai pe himbi du. \v 15 Nehe bi tꞌumba ra tsꞌɛdi pa bi japi bi nte nurá cꞌoi núꞌa̱ ra mʉdi zuꞌue, pa bi za bi ña̱ ne pa bi manda da tho gatho núꞌʉ toꞌo himbi ne bi xøcambeni nura cꞌoiꞌa̱. \v 16 Nehe bi manda da thuꞌtsuabi ꞌnara seña ja yá ꞌñɛi o ja yá de gatho ya ja̱ꞌi, ngu ya notsi ngu ya da̱ngui, ngu ya rico ngu ya hyoya, ngu ya ꞌbɛgo ne ngu núꞌʉ hingyá ꞌbɛgo. \v 17 Y nuꞌʉ tóꞌo mi pɛꞌtsa ra hmeya o rá thuhu ra zuꞌue o rá numero rá thuhu, hønsɛꞌʉ mi tsa te da dai ne te da pa. Pe nuꞌʉ maꞌra, hina. \v 18 Pa da za to da ba̱di te dí bønga núna bi tꞌutcagui, mahyoni di ja ndunthi rá mfa̱di pa da za da mede nura numero pɛꞌtsa nura zuꞌue, ngueꞌa̱ nura numeroꞌa̱ gueꞌa̱ ngu rá thuhu ꞌnara ꞌñøhø, y nura numeroꞌa̱ gueꞌa̱ ꞌrato nthebe ne hñuꞌrate ne ꞌrato. \c 14 \s1 Ra thuhu núꞌa̱ bi duta núꞌʉ ꞌna nthebe ne ñotemagoho ꞌmo ya gamfri \p \v 1 ꞌMɛfa dá handa ra Tꞌʉca Dɛti mi ꞌbai ja ra tꞌøhø nuni Sion, y mi ꞌbahuiniꞌa̱ ꞌna nthebe ne ñotemagoho ꞌmo ya ja̱ꞌi núꞌʉ xqui tꞌopabi ja yá de rá thuhu ra Tꞌʉca Dɛti ne rá thuhu Ajua̱ rá Dada. \v 2 Nepʉ dá øde ꞌnara noya nuni mahetsꞌi. Nura noyaꞌa̱ bi ntꞌøde ngu yá nhyahni ndunthi ya da̱the ne ngu ꞌnara ngani xi ntsꞌɛdi, ne ngu ꞌra toꞌo mi pɛi ya arpa. \v 3 Ne mi tutiꞌʉ ꞌnara ꞌraꞌyo thuhu ja rá thandi Ajua̱ habʉ bí hudiꞌa̱, ne ja yá thandi núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ ne núꞌʉ ya nda̱. Pe hønsɛ núꞌʉ ꞌna nthebe ne ñotemagoho ꞌmo núꞌʉ to bi mpøhø ja ra ximhai bi za bi ba̱di núꞌa̱ ra thuhu bi ntꞌøde, maꞌra hina. \v 4 Núꞌʉ ꞌna nthebe ne ñotemagoho ꞌmo gueꞌʉ hinxa ꞌmʉhui ni ꞌnara ꞌbɛhña̱, y nixi mi joꞌo yá ꞌbɛhña̱. Nuꞌʉ́ di dɛna ra Tꞌʉca Dɛti, y pɛui habʉraza paꞌa̱. Núꞌʉ́ gueꞌʉ bi mpøhø de gatho maꞌra ya ja̱ꞌi pa ra mʉdi sofo pa Ajua̱ ne pa ra Tꞌʉca Dɛti. \v 5 Ne nuꞌʉ́ hinxa ma̱nga ya ncꞌuamba nixi hinte ma tsꞌoqui pɛꞌtsi ja rá thandi Ajua̱. \s1 Ya hoga noya núꞌʉ bi ma̱nga núꞌʉ hñu ya ɛnxɛ \p \v 6 Nepʉ dá handa maꞌna ra ɛnxɛ mi nhyatsꞌi madetho mahetsꞌi, ne mi xipabi ya ja̱ꞌi de rá noya Ajua̱ núꞌa̱ ma da nja pa nza̱ntho y ma̱ hanja da za da mpøhø ꞌna. Bá eheꞌa̱ pa bi zofo gatho ya ꞌmʉi gá ja̱ꞌi ja yá hña̱qui, ja gatho ya hnini ne gatho ya hai maxøgue ra ximhai. \v 7 Ne bi ꞌñena ntsꞌɛdi: \p ―Tsuhʉ Ajua̱ ne nsundahʉꞌa̱ ngueꞌa̱ ya bi zø ra ora pa da hña̱ꞌmba nguɛnda ya ja̱ꞌi. Xøcambenihʉ núꞌa̱ to bi hyoca mahetsꞌi ne ra ximhai, ra ndehe ne ya pøthe. \p \v 8 Nepʉ bi sigui maꞌna ra ɛnxɛ bi ꞌñena: \p ―Ya bi ꞌmɛdi ya me Babilonia núꞌa̱ ra da̱nga hnini, ngueꞌa̱ xa japabi gatho ya ja̱ꞌi de ra ximhai da ntsꞌoqui ngu xa ntsꞌoquiꞌʉ, nja ngu ꞌna to japa maꞌna da zi ra vinu asta hinda nti. \p \v 9 Nepʉ bi sigui rá hñu ra ɛnxɛ bi ña̱ ntsꞌɛdi ne bi ꞌñena: \p ―Nuꞌa̱ tóꞌo da xøcambeni ra mba̱nga zuꞌue o núꞌa̱ rá cꞌoi, ne da hotho da thuꞌtsua rá seña ja rá de o ja rá ꞌyɛ, \v 10 hinda za da mpontꞌui rá cuɛ Ajua̱ núꞌa̱ tøꞌmi, y yá mfɛiꞌa̱ xi xá ntsꞌo. Nehe ja rá thandi ra Tꞌʉca Dɛti, ne ja yá thandi ya ma̱ca ɛnxɛ, ma da ntsaui ya ʉgui ja ra tsibi faspi co ra asufre. \v 11 Y ma da cꞌontsꞌi pa nza̱ntho nurá ꞌbifi núꞌa̱ ra tsibiꞌa̱ habʉ ma da nzøꞌʉ, y hinda mɛꞌtsa ra tsaya ma pa ra xuui núꞌʉ to da xøcambeni ra mba̱nga zuꞌue o rá cꞌoi y da hotho da thuꞌtsua rá hmeya. \v 12 Hangue nuꞌʉ tóꞌo yá mɛti Ajua̱, ne øꞌtuabi yá hmandaꞌa̱, ne camfri xá hño ra Zidada Jesucristo, mahyoni da zɛdi yá jamfri pa da zɛta gatho núꞌa̱ da ꞌñehe. \p \v 13 Nepʉ dá øde ꞌnara noya de mahetsꞌi bi ꞌñengagui: \p ―ꞌYofo njaua: “Nja̱pi núꞌʉ to tu ne xa gamfri ra Zidada Jesucristo.” Ra Ma̱ca Nda̱hi ena, ha̱ha̱ xi majua̱ni nja̱pi ngueꞌa̱ ma da ntsayaꞌʉ de yá ꞌbɛfi, ne yá hoga ꞌbɛfi ma da fa̱di nuni mahetsꞌi. \s1 Ra sofo ja ra ximhai \p \v 14 ꞌMɛfa dá handa ꞌnara tꞌaxa guui, y ja nura guuiꞌa̱ mi hudini ꞌna ꞌñena núꞌa̱ e bi nja̱ꞌi, ne mi huꞌtsa ꞌnara corona dega oro, ne mi ha̱ ꞌnara tꞌɛxʉ xi xmá hño yá tsꞌi. \v 15 Nepʉ bi bøni de ja ra ma̱ca luga habʉ bí ꞌbʉ Ajua̱ maꞌna ra ɛnxɛ bi ña̱ ntsꞌɛdi ne bi ꞌñembabi núꞌa̱ to mi hudi ja ra guui: \p ―Jʉ ri tꞌɛxʉ bá xa ra trigo ngueꞌa̱ ya bi zø ra ora de ra sofo ja ra ximhai ne ya bi ña̱tsꞌi. \p \v 16 Nepʉ núꞌa̱ to mi hudi ja ra guui bi gaꞌtsa rá tꞌɛxʉ ja ra ximhai pa bi nja ra sofo ja ra ximhai. \p \v 17 ꞌMɛfa bi bøni maꞌna ra ɛnxɛ de ja ra ma̱ca luga nuni mahetsꞌi habʉ bí ꞌbʉ Ajua̱, mi ha̱ nehe ꞌnara tꞌɛxʉ xi xmá hño yá tsꞌi. \v 18 Nepʉ bi bøni maꞌna ra ɛnxɛ de ra ata, núꞌa̱ to mi su ra tsibi, ne bi zofo ntsꞌɛdi núꞌa̱ ra ɛnxɛ to mi ha̱ ra tꞌɛxʉ, ne bi ꞌñembabi: \p ―Jʉ ri tꞌɛxʉ, bá hɛca ya nzʉdi gá obxi ja ra ximhai, ngueꞌa̱ ya bi da̱. \p \v 19 Nuꞌbʉ́ ra ɛnxɛ bi gaꞌtsa rá tꞌɛxʉ ja ra ximhai, ne bi hyɛca ya obxi, nepʉ bi ꞌyʉtꞌa ja ra da̱nga nthɛꞌmaꞌobxi. Bi ꞌyøtꞌa njabʉ ngueꞌa̱ gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌudi de núꞌa̱ ma da ꞌyøtꞌa Ajua̱ co núꞌʉ ma da mfɛi co rá da̱nga cuɛꞌa̱. \v 20 Nura nthɛꞌmaꞌobxiꞌa̱ mi ja møte de ra hnini, y nu mi thɛꞌma ya obxi bi bøni ngu yá ji ya ja̱ꞌi, y co rá ndunthi ra ji bi ꞌño hñu nthebe kilometro rá yabʉ y asta bi zøxa ja yá frenu ya fani. \c 15 \s1 Ya ɛnxɛ co núꞌʉ yoto yá nga̱tsꞌi ya ʉgui \p \v 1 Nepʉbya, dá handa nuni mahetsꞌi maꞌna ra ntꞌudi xi mrá da̱ngui, y xi dá ꞌyø. Mi yoto ya ɛnxɛ mi ha̱ ꞌra ꞌnara mfɛi pa da mfɛi ya meximhai, mi gueꞌʉ yá nga̱tsꞌi ya ʉgui, ngueꞌa̱ ya gueꞌa̱ rá nga̱tsꞌi rá cuɛ Ajua̱. \p \v 2 Nehe dá handa núꞌa̱ ra ndehe dega xito mi ntha̱ntsꞌi co ra tsibi, ne núꞌʉ toꞌo xqui nta̱te de ra mba̱nga zuꞌue ne rá cꞌoi, ne himbi xøcambeniꞌʉ nixi himbi hotho bi thuꞌtsua rá hmeya ni rá numero de rá thuhu nura zuꞌueꞌa̱, mi ꞌbaiꞌʉ ja núꞌa̱ ra ña̱nga ndehe dega xito, mi ha̱ꞌʉ ya arpa núꞌʉ xqui umbabi Ajua̱. \v 3 Nehe mi tutiꞌʉ núꞌa̱ ra thuhu mi tuta ra Moise núꞌa̱ mi pɛpabi Ajua̱, ne go guetꞌa̱ ra thuhu tuta ra Tꞌʉca Dɛti, ne mi enaꞌʉ: \q1 Nuꞌi Ajua̱ ma Hmuꞌihe, go gueꞌe guí pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi. \q1 Xi xá nsunda ne xi ya da̱ngui núꞌʉ ri ꞌbɛfi guí øtꞌe. \q1 Y guí øtꞌe gatho núꞌa̱ majua̱ni ne núꞌa̱ xá hño. \q1 Nuꞌi go gueꞌe grá nda̱ de gatho ya hai de ra ximhai. \q1 \v 4 Ma zi Hmuꞌihe, ¿toꞌo gueꞌa̱ hinda zuꞌaꞌi núꞌbʉ hinda ꞌyøtꞌe núꞌa̱ guí ma̱? \q1 Ne ¿toꞌo gueꞌa̱ hinda xøcambeniꞌi ri thuhu? \q1 Ngueꞌa̱ hønsɛꞌi grá ma̱ca Ajua̱, hangue gatho ya ja̱ꞌi de gatho ya hai de rá ngʉni ra ximhai da ꞌñe da nsundaꞌi, \q1 ngueꞌa̱ xa hyandiꞌʉ gue xi guí øtꞌe gatho núꞌa̱ xá hño. \p \v 5 ꞌMɛfa dá handa nuni mahetsꞌi mi xogui núꞌa̱ ra ma̱ca luga habʉ ꞌbɛꞌtsa nuya xingdo habʉ xa tꞌofo yá hmanda Ajua̱. \v 6 Y nuni ra ma̱ca lugaꞌa̱ ja bi bønini núꞌʉ yoto ya ɛnxɛ mi ha̱ núꞌʉ yoto ya mfɛi, ne mi hñe co ya dutu dega linu xi xmá ntꞌaxi ne mi huɛxqui, ne mi ngʉtꞌa ꞌnara ngʉtꞌi dega oro asta mi tsøxa ja yá tiña̱. \v 7 Nepʉ ꞌna de núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ bi umba gatho núꞌʉ yoto ya ɛnxɛ ꞌra ꞌnara ꞌbada dega oro mi ñutsꞌi co ya ʉgui núꞌʉ ma da uni Ajua̱ co rá cuɛ, go gueꞌa̱ Ajua̱ to ꞌbʉi pa nza̱ntho. \v 8 Nuꞌbʉ́ nuni ja ra ma̱ca luga bi ñuxa ra ꞌbifi núꞌa̱ mi ehe de rá nsunda ne rá tsꞌɛdi Ajua̱. Y himi tsa to da yʉtꞌini asta himbi uadi núꞌʉ yoto ya ʉgui mri hña̱ núꞌʉ yoto ya ɛnxɛ. \c 16 \s1 Rá cuɛ Ajua̱ ma da zʉdi núꞌʉ toꞌo hinxa gamfri \p \v 1 Nepʉ dá øde bi ña̱ ꞌnara noya xi ntsꞌɛdi mbo ra ma̱ca luga, ne bi ꞌñemba núꞌʉ yoto ya ɛnxɛ: \p ―Grí maha gui xañhʉ ja ra ximhai núꞌʉ yá mfɛi Ajua̱ xa mɛꞌtsa ja núꞌʉ yoto ya ꞌbada. \p \v 2 Nuꞌbʉ́ bi ma núꞌa̱ ra mʉdi ɛnxɛ bá xanga ja ra ximhai núꞌa̱ mi ꞌbɛꞌtsa ja núꞌa̱ ra ꞌbada mi ha̱, hangue núꞌʉ ya ja̱ꞌi to mi pɛꞌtsa ra hmeya de ra mba̱nga zuꞌue ne mi xøcambeni rá cꞌoiꞌa̱, bi cꞌontsꞌa ja yá ndoꞌyo ꞌraya sa̱si xi xmá ntsꞌo ne xi xmá ꞌñʉ. \p \v 3 Nepʉ rá ñoho ra ɛnxɛ bá xanga ja ra ndehe núꞌa̱ mi ꞌbɛꞌtsa ja núꞌa̱ ra ꞌbada mi ha̱, y nura ndeheꞌa̱ bi nji ngu rá ji ꞌna núꞌa̱ xa tho, ne bi du gatho núꞌʉ mi ꞌbʉ mbo ra ndehe. \p \v 4 Y rá hñu ra ɛnxɛ bá xanga ja ya da̱the ne ya pøthe núꞌa̱ mi ꞌbɛꞌtsa ja núꞌa̱ ra ꞌbada mi ha̱, nepʉ nuꞌʉ́ bi njiꞌʉ. \v 5 Nepʉ dá øde núꞌa̱ ra ɛnxɛ mi su ya dehe, mi ena: \p ―Nuꞌi ma ma̱ca Ajua̱ꞌi ne ma zi Hmuꞌi, go gueꞌe gá ꞌbʉi desde ra mʉdi ne asta nubya guí ꞌbʉi. Nuꞌi hinte guí tugue ngueꞌa̱ xcá ꞌyøtꞌa ra tsꞌʉtbi xá hño. \v 6 Ngueꞌa̱ xcá castiga núyʉ to bi mamba yá ji núꞌʉ bi gamfriꞌi, ne núꞌʉ bi ma̱nga ri noya. Hangue ngu bi ꞌyøtꞌeꞌʉ njabʉ gá øꞌtuabi nehe. Y dí ꞌñepi da njabʉꞌʉ. \p \v 7 Nehe dá øde maꞌna ra ɛnxɛ mi ña̱ mbo ja ra ma̱ca luga habʉ ja ra ata, ne mi ena: \p ―Nuꞌi Ajua̱ ma zi Hmuꞌi, go gueꞌe guí pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi. Guí øtꞌa ra hoga tsꞌʉtbi ne núꞌa̱ majua̱ni. \p \v 8 Nepʉ rá ngoho ra ɛnxɛ bi xanga ja ra hyadi núꞌa̱ mi ꞌbɛꞌtsa ja núꞌa̱ ra ꞌbada mi ha̱, y co rá tsꞌɛdi ra hyadi bi za̱tꞌa ya ja̱ꞌi. \v 9 Pe masque xi bi za̱tꞌa ya ja̱ꞌi, nuꞌʉ́ himbi ne bi ntsøꞌmi de yá tsꞌoqui, nixi bi nsunda Ajua̱. Nuꞌa̱ bi ꞌyøtꞌeꞌʉ, bi ña̱maꞌñʉ de rá thuhu Ajua̱ núꞌa̱ ja rá tsꞌɛdi pa bi mɛhna nuya ya mfɛi. \p \v 10 Nepʉ rá ncʉtꞌa ra ɛnxɛ bá xanga núꞌa̱ mi ꞌbɛꞌtsa ja núꞌa̱ ra ꞌbada mi ha̱, bá xanga ja rá hudi núꞌa̱ ra mba̱nga zuꞌue, ne bi ꞌmɛxuui habʉ gatho mi nda̱ꞌa̱. Y nuya ja̱ꞌi mi ꞌbʉ ja rá hmandaꞌa̱ asta mi tsa yá ja̱ne co ya da̱nga ʉgui mi thogui. \v 11 Pe himbi ne bi ntsøꞌmiꞌʉ de yá tsꞌoqui. Nuꞌa̱ mi øtꞌeꞌʉ, mi tsani Ajua̱ núꞌa̱ bí ꞌbʉ mahetsꞌi, ngueꞌa̱ mi tsamaꞌñʉ ya da̱nga ʉgui. \p \v 12 Nepʉ rá ꞌrato ra ɛnxɛ bá xanga ja ra da̱nga da̱the Eufrate núꞌa̱ mi ꞌbɛꞌtsa ja núꞌa̱ ra ꞌbada mi ha̱, y nura da̱theꞌa̱ bi ꞌyotꞌi pa bi nja ra ꞌñu pa bá ehe ya nda̱ me bøxhyadi. \p \v 13 Nehe dá handa hñu ya tsꞌonda̱hi núꞌʉ mi hnequi ngu ꞌnara tsa̱nꞌuɛ. ꞌNa bi bøni de ja rá ne ra mba̱nga zuꞌue núꞌa̱ ngu ꞌnara quꞌeña̱, nuꞌa̱ maꞌna bi bøni de ja rá ne núꞌa̱ maꞌna ra zuꞌue mi ja yoto yá ña̱xu ne ꞌrɛtꞌa yá nda̱ni, ha nuꞌa̱ maꞌna bi bøni de ja rá ne ra hyate ba̱di. \v 14 Núꞌʉ́ go gueꞌʉ ya tsꞌonda̱hi mi øtꞌa ya ntꞌudi, ne mi paꞌʉ ja ya nda̱ de gatho ra ximhai pa da muntsꞌiꞌʉ mahyɛgui co yá soldado pa da ꞌñøtꞌa tuhniꞌʉ núꞌa̱ ra pa da hña̱nga nguɛnda Ajua̱ núꞌa̱ to pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi. \v 15 Ra Zidada Jesu bi ꞌñena: “Pa̱hʉ gue nuga sta da̱mfri ya ja̱ꞌi ga tsøhø ngu ꞌnara be. Xi da johya núꞌa̱ to ga tsʉdi di ndøꞌmi ne di he yá he pa hinda ꞌño nsinque yá he, nixi hinda ntsa ja rá thandi Ajua̱.” \v 16 Y gatho núꞌʉ ya nda̱ bi muntsꞌiꞌʉ ja núꞌa̱ ra luga rá thuhu Armagedo de ra hña̱qui ebreo. \p \v 17 Nepʉ rá yoto ra ɛnxɛ bá xanga ja ra nda̱hi núꞌa̱ mi ꞌbɛꞌtsa ja núꞌa̱ ra ꞌbada mi ha̱, ne bi ntꞌøde ꞌnara noya de mbo ra ma̱ca luga nuni mahetsꞌi habʉ mi hudi Ajua̱, ne bi ꞌñena: \p ―Nubyá ha̱, ya xa uadi. \p \v 18 Nuꞌbʉ́ bi nja ya huɛi ne ya ngani ne ꞌnara da̱nga mbimhai. Y de gatho ya pa xa ꞌmʉ ya ja̱ꞌi ja ra ximhai hinhyaꞌmʉ xa nja ꞌnara da̱nga mbimhai ngu núꞌa̱ bi nja nura paꞌa̱, ngueꞌa̱ xi bi nja ntsꞌɛdi. \v 19 Y nura da̱nga hnini bi ꞌyøtꞌa hñu hegue, y gatho maꞌra ya hnini de gatho ra ximhai bi ñuntꞌiꞌʉ, y Ajua̱ bi beni de ra da̱nga hnini Babilonia gue mi pɛꞌtsi da zʉdi rá cuɛꞌa̱. \v 20 Y gatho nuya hai mi o madetho de ra ndehe bi goꞌma ra dehe, ne ya tꞌøhø bi ꞌmɛdi. \v 21 Nehe bi dagui ya da̱nga ndo de mahetsꞌi ne bi zʉdi ya ja̱ꞌi. Xi myá da̱taꞌʉ, y xi xmá hñʉ, mi pɛꞌtsa ngu ñote kilo. Ya ja̱ꞌi mi tsani Ajua̱ po nuya ndo bá pɛhniꞌa̱, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ mi gueꞌa̱ ꞌnara da̱nga ʉgui pa gueꞌʉ. \c 17 \s1 Ra tsꞌoꞌbɛhña̱ ma da ꞌmɛdi pa nza̱ntho \p \v 1 Nepʉ bi ꞌñe bi zʉcagui ꞌna de núꞌʉ yoto ya ɛnxɛ mi ha̱ ꞌra ꞌnara ꞌbada habʉ mi ꞌbɛꞌtsa yá mfɛi Ajua̱, ne bi ꞌñengagui: \p ―Bá ehe pa ga uꞌtꞌaꞌi núꞌa̱ ra castigo ma da tꞌumbabi núꞌa̱ ra tsꞌoꞌbɛhña̱ bí hudi maña̱ de ya ndehe. \v 2 Ya nda̱ de ra ximhai xa ꞌyøtꞌa ya tsꞌoqui co núꞌa̱ ra tsꞌoꞌbɛhña̱, nehe xa cadi gatho maꞌra ya ja̱ꞌi núꞌa̱ ra tsꞌoꞌbɛhña̱ pa xi xa ꞌyøtꞌa ya tsꞌoquiꞌʉ, nja ngu ꞌna to cadi maꞌna pa da japi da zi ra vinu asta hinda nti. \p \v 3 Nepʉ ja núꞌa̱ ra thedi bi ꞌñutca ra Ma̱ca Nda̱hi, núꞌa̱ ra ɛnxɛ bi zixcagui ja ꞌnara mbonthi, y ja dá handini núꞌa̱ ra tsꞌoꞌbɛhña̱ mi tøgue ꞌnara thɛnga zuꞌue habʉ mi huxa ndunthi ya thuhu núꞌʉ mi ña̱maꞌñʉ de Ajua̱. Núꞌa̱ ra zuꞌueꞌa̱ mi ja yoto yá ña̱xu ne ꞌrɛtꞌa yá nda̱ni. \v 4 Y núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ mi he ꞌnará he mi ntha̱ntsꞌa morado co ra thɛni, y xqui tøtua ya oro, ne ꞌraya hothodo ne ꞌraya hoga tꞌaxa do yá thuhu ya perhla. Nehe mi ha̱ ja rá ꞌyɛ ꞌnara ꞌbada dega oro mi ñutsꞌi de ya tꞌøtꞌe xá ntsꞌo ne de yá tsꞌoqui núꞌa̱ ra tsꞌoꞌbɛhña̱. \v 5 Y ja rá de xqui tꞌopabi ꞌnara thuhu núꞌa̱ hinto bi ba̱di te rí bøni, pe mi ena: “Ra da̱nga Babilonia, go gueꞌa̱ ra na̱na̱ de ya tsꞌoꞌbɛhña̱, go gueꞌa̱ bi ꞌñudi da tꞌøtꞌe ja ra ximhai gatho núꞌa̱ xá ntsꞌo.” \v 6 Nepʉ dá handa núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ ngu mri ti ngueꞌa̱ xqui hyo ndunthi yá mɛfi Ajua̱ ne núꞌʉ bi dɛna ra Zidada Jesucristo ne bi damajua̱ni de gueꞌa̱. Ne nu ndá handiꞌa̱ xi dá ꞌyø ntsꞌɛdi. \v 7 Nuꞌbʉ́ ra ɛnxɛ bi ꞌñengagui: \p ―¿Hanja guí ꞌyø? Nuga ma ga xiꞌi núꞌa̱ hinto xa ba̱di de núꞌa̱ ra tsꞌoꞌbɛhña̱ ne de núꞌa̱ ra zuꞌue ri tøgueꞌa̱, núꞌa̱ pɛꞌtsa yoto yá ña̱xu ne ꞌrɛtꞌa yá nda̱ni. \v 8 Núꞌa̱ ra zuꞌue gá handi mi ꞌbʉi, pe nubyá ya joꞌo, pe ꞌmɛfa ma da cꞌontsꞌi de ja ra oꞌtsi núꞌa̱ otho habʉ bí cꞌa, nepʉ da ma habʉ da thogui ya ʉgui pa nza̱ntho, y nuni ja guehni rá ga̱tsꞌi. Ya meximhai núꞌʉ toꞌo desde ra mʉdi ra ximhai hinxqui tꞌopabi yá thuhu ja ra libro habʉ huxa yá thuhu núꞌʉ toꞌo ma da nte pa nza̱ntho, nuya ja̱ꞌiꞌʉ ma da ꞌyø nu stí hyandiꞌʉ da bøtsꞌe núꞌa̱ ra zuꞌue de ja núꞌa̱ ra oꞌtsiꞌa̱, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ mi ꞌbʉi nepʉ bi njoꞌo, pe ma da ꞌmʉi maꞌnaꞌqui. \p \v 9 Pa da za to da zo rá mfeni núna ma ga ma̱, mahyoni di ja rá mfa̱di. Núꞌʉ yoto ya ña̱xu, gueꞌʉ ngu yoto ya tꞌøhø habʉ hudi núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱. \v 10 Nehe núꞌʉ yoto ya ña̱xu gueꞌʉ ngu yoto ya nda̱. Cʉtꞌa de gueꞌʉ ya xa tha̱cua yá tsꞌɛdi. ꞌNa go gueꞌa̱ ra nda̱bya, ha nu maꞌna hinxa tꞌumtho rá ꞌbɛfi, pe nu stí nda̱ꞌa̱, ꞌna tʉi ya pa ma da nda̱. \v 11 Núꞌa̱ ra zuꞌue mi ꞌbʉi maꞌmɛtꞌo pe nubyá ya joꞌo, go gueꞌa̱ ma da ꞌna de núꞌʉ yoto ya nda̱, pe ja ra uɛnda go gueꞌa̱ ma drá hña̱to ra nda̱, y ꞌmɛfa ma da ma habʉ ma dra huati pa nza̱ntho. \p \v 12 Y núꞌʉ ꞌrɛtꞌa ya nda̱ni xcá hyandi gueꞌʉ ngu ꞌrɛtꞌa ya nda̱ hinxa thutsꞌitho dega nda̱. Pe ma da tꞌumbabiꞌʉ da nda̱ ꞌna ora mahyɛgui co ra mba̱nga zuꞌue. \v 13 Núꞌʉ ꞌrɛtꞌa ya nda̱ ꞌnadra mfeni ma da mɛꞌtsiꞌʉ, hangue ma da umba ra tsꞌʉtbi nura mba̱nga zuꞌue. \v 14 Ne da ntuhniꞌʉ co ra Tꞌʉca Dɛti, y nura Tꞌʉca Dɛti go gueꞌa̱ ma da nta̱te, ngueꞌa̱ go gueꞌa̱ ra Hmu de gatho ya hmu, ne ra Nda̱ de gatho ya nda̱. Y núꞌʉ toꞌo ꞌbʉi co ra Tꞌʉca Dɛti ma da nta̱teꞌʉ, y núꞌʉ́ go gueꞌʉ xa huahna Ajua̱ pa da gamfri, y nuꞌʉ́ xa gamfri xá hño. \p \v 15 Nehe bi ꞌñengagui ra ɛnxɛ: \p ―Núꞌʉ ya dehe xcá hyandi habʉ hudi ra tsꞌoꞌbɛhña̱, go gueꞌʉ ngu nuya ja̱ꞌi de gatho ya hña̱qui ꞌbʉi ja gatho ya hnini ne ja gatho ya hai. \v 16 Y núꞌʉ ꞌrɛtꞌa ya nda̱ xcá hyandi co ra mba̱nga zuꞌue, nuꞌʉ́ ma da ʉtsa ra tsꞌoꞌbɛhña̱, ne da hña̱cuabi gatho yá hño, ne da zogui sinque rá he, ne da zipa rá ngø, y nuyá ndoꞌyo da tsa̱ꞌtuabi. \v 17 Ngueꞌa̱ Ajua̱ xa umbabi yá mfeniꞌʉ pa da ꞌyøꞌtua rá pahaꞌa̱, hangue ꞌnatꞌa bi ma̱ñꞌʉ pa bi umba ra tsꞌʉtbi núꞌa̱ ra zuꞌue asta hinda nja núꞌa̱ xa ma̱ Ajua̱. \v 18 Y núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ xcá hyandi gueꞌa̱ ra da̱nga hnini habʉ ꞌbʉi ꞌna toꞌo di manda ya nda̱ de ra ximhai. \c 18 \s1 Ra da̱ta hnini Babilonia bi yøtꞌe \p \v 1 ꞌMɛfa de guehna dá handa maꞌna ra ɛnxɛ bi ga̱i de mahetsꞌi, xi mi ja rá tsꞌɛdi, ne bi yotꞌa ra ximhai co rá nsunda. \v 2 Ne bi ña̱ ntsꞌɛdi, bi ꞌñena: \p ―Ra da̱nga hnini Babilonia ya xa ꞌbɛdi rá nsu, nubyá ja ꞌbʉhni gatho ꞌramaꞌnaꞌño ya tsꞌonda̱hi, nehe ja jani yá ꞌbafi núꞌʉ ya tsꞌintsꞌʉ xá ntsꞌo ne xi tꞌʉtsa. \v 3 Ra Babilonia bi cadi ya ja̱ꞌi de gatho ya hai de ra ximhai pa bi ntsꞌoquiꞌʉ, nehe gatho ya nda̱ de ra ximhai xa ntsꞌoquiꞌʉ con gueꞌa̱, y gatho ya ma ne ya duqui xa nricoꞌʉ co yá tsꞌotꞌøtꞌe øtꞌa nura hniniꞌa̱. \p \v 4 Ne dá øde maꞌna ra noya de mahetsꞌi mi ena: \p ―Núꞌahʉ ma hniniꞌihʉ, pøñhʉ de nura tsꞌohniniꞌa̱ pa hingui ꞌyøthʉ ya tsꞌoqui ngu øtꞌeꞌʉ, ne pa hinda zʉꞌahʉ núꞌʉ ya mfɛi ma da zʉdiꞌʉ. \v 5 Ngueꞌa̱ xi xa nda̱ngui yá tsꞌoquiꞌʉ y co yá nda̱ngui asta ya xa zøxa nuua mahetsꞌi, y Ajua̱ hinxa pumfri de ya tsꞌotꞌøtꞌe øtꞌeꞌʉ. \v 6 ꞌYøꞌtuabihʉ nura hniniꞌa̱ ngu núꞌa̱ xa ꞌyøtꞌeꞌa̱ pa maꞌra, ne coꞌtsuahʉ yoꞌqui rá ndunthi de núꞌa̱ xa ꞌyøtꞌe. Tha̱ntshʉ yoꞌqui núꞌa̱ ma da tꞌumbiꞌa̱ ngu núꞌa̱ xi xa ꞌyøtꞌeꞌa̱ co maꞌra. \v 7 Japhʉ da zamaꞌñʉ ne da tho ya tsꞌothogui ngu núꞌa̱ xa ꞌyøtꞌeꞌa̱ co rá ntꞌetsꞌi ngueꞌa̱ xi pɛꞌtsa ndunthi ya hño, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ nja ngu ꞌnara ꞌbɛhña̱ ri nda̱, hangue ena: “Nuga dí hucua drá ꞌbɛhña̱ dí nda̱, hinxa du ma da̱me, nixi hinga ma ga thogui ya dumʉi.” \v 8 Por gueꞌa̱ ꞌna patho ma da tꞌumba ya mfɛi, y nuya mfɛiꞌʉ go gueꞌa̱ ra du ne ya dumʉi ne ra thuhu, ne da za̱tꞌa nura hniniꞌa̱, ngueꞌa̱ xi ja rá tsꞌɛdi Ajua̱ ma Hmuhʉ núꞌa̱ toꞌo da hña̱ꞌmba nguɛndaꞌa̱. \p \v 9 Ne ya nda̱ de ra ximhai núꞌʉ toꞌo xa ꞌyøtꞌa ya tsꞌoqui co ra hniniꞌa̱ ne xa johyaui ja ya tsꞌotꞌøtꞌe øtꞌeꞌʉ, núꞌʉ ya nda̱ꞌʉ ma xi da nzoni ne ma da du yá mʉi nu sta hyandua rá ꞌbifi núꞌa̱ ra tsꞌohnini ma da za̱tꞌi. \v 10 Núꞌʉ ya nda̱ ma da ꞌmai yabʉ ngueꞌa̱ da ntsu de núꞌa̱ ma da nja, ne ma da ꞌñenaꞌʉ: \p ―¡A, huecateꞌihʉ núꞌahʉ guí ꞌbʉhʉbʉ ja ra da̱nga hnini Babilonia! Nuꞌahʉ́ mi ja ri tsꞌɛdihʉ, pe ꞌna oratho xa zʉꞌahʉ rá castigo Ajua̱. \p \v 11 Ya ma ne ya duqui de ra ximhai ma da nzoniꞌʉ ne da du yá mʉi de núꞌa̱ bi nja co ra hniniꞌa̱ ngueꞌa̱ ya ma da njoꞌo to da dambi núꞌa̱ da paꞌʉ. \v 12 Mi ha̱tsꞌiꞌʉ da pa ja ra hniniꞌa̱ ya tꞌøtꞌe dega oro ne dega tꞌaxi, ne ya hoga do ne ya perhla, ne ya hoga dutu dega linu ne dega seda, ne núꞌʉ ya hoga dutu dega morado ne dega thɛni. Nehe mi ha̱tsꞌi ꞌramaꞌnaꞌño ya za núꞌʉ yʉni xá cʉhi, ne ya hoga tꞌøtꞌe xa thoqui dega marfi, ya hoga za, ra marmo, ne ya bøja̱, ꞌna rá thuhu ra bronse, ha nu maꞌna ra yerro. \v 13 Mi ha̱tsꞌi nehe ya canela, ya hoga nda̱po yʉni xá cʉhi, ra tꞌutsꞌi, ra mirra, ne ya dehe núꞌʉ xi yʉni xá cʉhi, ra vinu, ra aceite, ra hoga arina, ne ra trigo. Nehe mi tsixa ya mboꞌoni, ngu ya dɛti ne ya fani. Nehe mi tsixa ya carro, ne asta ya ꞌbɛgo, y gueꞌʉ ya ja̱ꞌi mi paꞌʉ ngu ya mboꞌoni. \v 14 Ya ma ne ya duqui ma da ꞌñembabi núꞌa̱ ra hnini: \p ―¡Ya othoꞌi núꞌʉ ya hoga fruta ngrí ho, y ya gá ꞌbɛdi pa nza̱ntho gatho núꞌʉ ya hño ne ya ntꞌetsꞌi nguí pɛꞌtshma̱! \p \v 15 Núꞌʉ ya ma ne ya duqui xa nrico ngueꞌa̱ xa pa yá tꞌøtꞌe ja nura da̱nga hnini, ma da ꞌmai yabʉ ngueꞌa̱ ma da zu núꞌa̱ ra castigo ma da nja. Ma da nzoniꞌʉ ne da du yá mʉi, \v 16 ne da ꞌñenaꞌʉ: \p ―¡A, hyøctho nuni ra da̱hni! Ngueꞌa̱ mi ngu ꞌnara ꞌbɛhña̱ mi he ya hoga dutu dega linu ne dega morado ne dega thɛni, nehe xqui nhyoqui dega oro ne dega hoga do ne dega perhla. \v 17 ¡ꞌNa oratho bi uadi gatho yá ndunthi nuyá hño mi pɛꞌtsi! \p Nehe gatho núꞌʉ toꞌo mi manda ya motsa, ne núꞌʉ toꞌo mi ɛtꞌi, ne núꞌʉ maꞌra mri mpɛfini, ne núꞌʉ toꞌo mi pani, gathoꞌʉ ma da ꞌmai yabʉ, \v 18 y nu sta hyandua rá ꞌbifi núꞌa̱ ra da̱nga hnini ma da za̱tꞌi, da ña̱ ntsꞌɛdiꞌʉ ne da ꞌñena: \p ―Mi otho maꞌna ra hnini xi mrá da̱ngui ngu nuni. \p \v 19 Nehe da hyøxa ya hai ja yá ña̱xu ngueꞌa̱ da du yá mʉiꞌʉ, ne da nzoniꞌʉ co ra dumʉi, ne da ña̱ ntsꞌɛdi ne da ꞌñena: \p ―¡A, hyøctho nuni ra da̱nga hnini! Ngueꞌa̱ xi mrá da̱ngui rá tai, y ja xqui nriconi gatho núꞌʉ to mi pɛꞌtsa yá motsa ja ra ndehe. ¡Pe ꞌna oratho bi za̱tꞌa gatho nuni ra hninini! \p \v 20 Pe núꞌahʉ gyá gamfrihʉ ne gatho núꞌahʉ yá ꞌmɛhniꞌihʉ Ajua̱, ne gatho núꞌahʉ maꞌra guí ꞌbʉhʉ mahetsꞌi, johyahʉ de núꞌa̱ bi nja ja núꞌa̱ ra da̱nga hnini, ngueꞌa̱ Ajua̱ xa hña̱ꞌmba nguɛnda nuya ja̱ꞌi mi ꞌbʉhni, ne xa tꞌøꞌtuabiꞌʉ ngu núꞌa̱ xqui ꞌyøꞌtꞌaꞌihʉ nehe. \p \v 21 Nepʉ ꞌnara ɛnxɛ xi mi ja rá tsꞌɛdi bi gʉ ꞌnara da̱nga do núꞌa̱ maꞌna xmá hñʉ que ꞌnara da̱nga jʉni, ne bi ꞌyɛntꞌa ja ra ndehe ne bi ꞌñena: \p ―Njaua ma da yʉi nehe ra Babilonia núꞌa̱ ra da̱nga hnini, ne ya hinhyaꞌmʉ ma da hnequi maꞌnaꞌqui. \v 22 Nixi ya hinhyaꞌmʉ ma da yopa ntꞌøde maꞌnaꞌqui ya nzʉni de ya arpa, nixi de ya thʉza, nixi de ya trompeta ja nura hniniꞌa̱. Ni ꞌnara mɛfi de nuꞌa̱raza ra ꞌbɛfi hinda yopa ꞌmʉi ja nura hniniꞌa̱, nixi da yopa mpɛfi ꞌnara jʉni. \v 23 Ni ꞌnara ñotꞌi ya hinda hnequini, nixi hinhyaꞌmʉ da nja maꞌnaꞌqui ya ngo dega ntha̱ti. Núꞌʉ ya ma ne ya duqui to mi mpa ne mi ntai ja nura hniniꞌa̱, xi bi nja yá tsꞌɛdi ja ra ximhai, y co yá ntꞌete nuya mengu de guehni mi hatꞌa ya ja̱ꞌi de gatho ya hai de ra ximhai, pe ya bi uadi yá tsꞌɛdiꞌʉ. \p \v 24 Nura hniniꞌa̱ ya bi hnequi gue go xi tu ra tsꞌoquiꞌa̱ de núꞌʉ ya gamfri ne yá ꞌmɛhni Ajua̱ xa tho, ne de gatho núꞌʉ maꞌra xa tho ja ra ximhai. \c 19 \p \v 1 ꞌMɛfa dá øde mi ña̱ ntsꞌɛdi ndunthi ya ja̱ꞌi nuni mahetsꞌi, mi enaꞌʉ: \q1 ¡Drá nsunda Ajua̱! Ngueꞌa̱ xá nsunda ne ja rá tsꞌɛdi ne bi za bi pøhø ya ja̱ꞌi. \q1 \v 2 Ngueꞌa̱ nuꞌá̱ øtꞌa ra hoga tsꞌʉtbi ne núꞌa̱ majua̱ni. \q1 Nuꞌá̱ xa umba ra mfɛi nura tsꞌoꞌbɛhña̱ \q1 núꞌa̱ mi japa ya ja̱ꞌi da ꞌyøtꞌa ya tsꞌoqui. \q1 Ajua̱ bi coꞌtsuabiꞌa̱ núꞌa̱ bi ꞌyøtꞌe gue bi hyo núꞌʉ toꞌo mi pɛpabi Ajua̱. \p \v 3 Nepʉ bi yopa ꞌñenaꞌʉ maꞌnaꞌqui: \p ―¡Drá nsunda Ajua̱! Ngueꞌa̱ hinhyaꞌmʉ ma da ntsaya da bøxa rá ꞌbifi núꞌa̱ ra hnini bi za̱tꞌi. \p \v 4 Nuꞌbʉ́ núꞌʉ ꞌnatemagoho ya nda̱ ne núꞌʉ goho ya da̱ꞌɛnxɛ bi ndandiña̱hmuꞌʉ, ne bi xøcambeni Ajua̱ núꞌa̱ bí hudi ja rá hudi, ne mi enaꞌʉ: \p ―¡Njabʉ gueꞌa̱! ¡Drá nsunda Ajua̱! \p \v 5 Nepʉ bi ntꞌøde maꞌna ra noya de habʉ mi hudi Ajua̱, ne bi ꞌñena: \q1 Nsundahʉ Ajua̱, \q1 gatho núꞌahʉ guí pɛphʉ \q1 ne guí tsuhʉꞌa̱, \q1 ngu ya notsi ngu ya da̱ngui. \s1 Ra ngo de rá ntha̱ti ra Tꞌʉca Dɛti \p \v 6 Nepʉ dá øde ꞌnara ña̱hni de ꞌnara da̱nga hmuntsꞌa ja̱ꞌi, ꞌñena mri nhyahni ndunthi ya dehe, ne ꞌñena ꞌraya ngani, ne mi ena: \q1 ¡Drá nsunda Ajua̱! Ngueꞌa̱ núꞌá̱ go gueꞌa̱ ma Hmuhʉ pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi, ne go gueꞌa̱ ra Nda̱ de gatho ra ximhai. \q1 \v 7 Johyahʉ ne nsundahʉꞌa̱, \q1 ngueꞌa̱ ya bi zø ra pa de rá ntha̱ti ra Tꞌʉca Dɛti. \q1 Ra na̱via ya xa nhyoqui, \q1 \v 8 ya xa hye núꞌa̱ ra hoga dutu xqui tꞌumbi xá ntꞌaxi y ri huɛxqui. \m Nura tꞌaxa dutuꞌa̱ gueꞌa̱ yá te xá ntꞌaxi núꞌʉ toꞌo xa gamfri Ajua̱. \p \v 9 Nepʉ ra ɛnxɛ bi ꞌñengagui: \p ―ꞌYofo nuya ya noya: “Dá johya núꞌʉ to da sipabi pa da ma ra ngo de rá ntha̱ti ra Tꞌʉca Dɛti.” \p Nehe bi ꞌñengagui: \p ―Nuya guehya yá noya Ajua̱, y guehya xi majua̱ni. \p \v 10 Nepʉ nuga dá ndandiña̱hmu ja rá ua ra ɛnxɛ pa ga nsundaꞌa̱, pe nuꞌá̱ bi ꞌñengagui: \p ―Oguí øtꞌa njabʉ, ngueꞌa̱ necagui ne maꞌra ri cu dyá ꞌbɛgohʉ mahyɛgui de Ajua̱, ne dí ma̱ñhʉ rá noya ra Zidada Jesu. Go da xøcambeni Ajua̱. \p Nuꞌʉ tóꞌo ma̱mba rá noya Ajua̱ gueꞌʉ damajua̱ni nehe de núꞌa̱ xa ma̱ ra Zidada Jesucristo. \s1 ꞌNara tøgue mri tø ꞌnara tꞌaxfani \p \v 11 Nepʉ dá handa mahetsꞌi mi xogui, ne dá handa ꞌnara tøgue mri tø ꞌnara tꞌaxfani, y núꞌa̱ ra tøgueꞌa̱ xa thuꞌmbabi ꞌnara thuhu núꞌa̱ rí bøni da ꞌñena: Núꞌa̱ xa ma̱, nza̱ntho da ꞌyøtꞌe. Ne maꞌna ra thuhu rí bøni da ꞌñena: Majua̱ni. Ngueꞌa̱ nuꞌá̱ xi ra hoga nda̱, øtꞌe xá hño, ne øtꞌa ya tuhni ngu rí ꞌñepi. \v 12 Yá da ꞌñena mi zø ya tsibi, ne mi huꞌtsa ndunthi ya corona, y nehe xqui tꞌopabi ꞌnara thuhu núꞌa̱ hinto mi pa̱di te mi ne da ma̱, hønsɛꞌa̱ go mi pa̱ꞌa̱. \v 13 Ne mi he ꞌnara dutu xqui ꞌbobo co ra ji, y rá thuhu gueꞌa̱ Rá Noya Ajua̱. \v 14 Ne mri dɛniꞌa̱ ndunthi ya memahetsꞌi núꞌʉ øtꞌa ya tuhni, mri hñeꞌʉ dega hoga linu xi xmá ntꞌaxi, ne mri tøgue ya tꞌaxfani nehe. \v 15 Nuꞌa̱ ra mʉdi tøgue mi pøni de rá ne ꞌnara mahuai dega yo filo. Con gueꞌa̱ ma da naꞌmbabi ya ja̱ꞌi de gatho ya hai de ra ximhai, ne ma da nda̱ de gueꞌʉ con gatho rá tsꞌɛdi, ja ra uɛnda di ha̱ ꞌnara tsꞌʉtꞌo dega bøja̱. Ne ngu ꞌnara ja̱ꞌi netꞌa ya obxi pa da thɛꞌmi, njabʉꞌa̱ ma da huata ya ja̱ꞌi nuto yá ncontra Ajua̱ núꞌa̱ to pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi ne pø rá cuɛ con gueꞌʉ. \v 16 Ne ja rá he de ja rá xinthe xqui tꞌofo ꞌnara thuhu ena: “Ra Nda̱ de gatho ya nda̱ ne ra Hmu de gatho ya hmu.” \p \v 17 Nepʉ dá handa ꞌnara ɛnxɛ mi ꞌbai ja ra hyadi, ne bi mafi ntsꞌɛdi pa bi maꞌta gatho ya tsꞌintsꞌʉ di nhyatsꞌi, ne bi ꞌñembiꞌʉ: \p ―Bá ehʉ gui muntsꞌihʉ pa gui tsihʉ núꞌa̱ ra da̱nga hñuni ma da ꞌraꞌahʉ Ajua̱. \v 18 Ma da tꞌaꞌahʉ gui tsihʉ yá ngø ya da̱nga nda̱ ne ya nda̱ gá soldado, ne yá ngø núꞌʉ to xi mi jahma̱ yá tsꞌɛdi. Ma gui tsiphʉ yá ngø ya fani ne núꞌʉ to mi tøgueꞌʉ. Xi ma gui tsiphʉ yá ngø gatho ya ja̱ꞌi, ngu ya ꞌbɛgo ne núꞌʉ hingyá ꞌbɛgo, ngu ya notsi ne ya da̱ngui. \p \v 19 Nepʉ dá handa ra mba̱nga zuꞌue ne ya nda̱ de ra ximhai xqui muntsꞌiꞌʉ co yá soldado pa da ntunhui núꞌa̱ to mi tøgue ra tꞌaxfani ne núꞌʉ to mi dɛniꞌa̱. \v 20 Núꞌa̱ ra mba̱nga zuꞌue bri jʉ co núꞌa̱ ra hyate ba̱di to xqui ꞌyøtꞌa ya ntꞌudi ja rá thandi núꞌa̱ ra mba̱nga zuꞌue. Co nuyá ntꞌudi ra hyate ba̱di xqui hyatꞌa ya ja̱ꞌi núꞌʉ xqui thuꞌtsua rá hmeya núꞌa̱ ra mba̱nga zuꞌue ne xqui xøcambeniꞌʉ rá cꞌoiꞌa̱. Núꞌʉ ri yoho bi tꞌɛntꞌa ma tetho ja ra ndehe dega tsibi núꞌa̱ faspi co ra asufre. \v 21 Y núꞌa̱ to mi tøgue ra tꞌaxfani bi hyo núꞌʉ maꞌra to mri dɛna ra mba̱nga zuꞌue ne ra hyate ba̱di. Bi hyoꞌʉ co núꞌa̱ ra mahuai mi pøni de rá ne, y gatho ya tsꞌintsꞌʉ xi bi niña̱ co yá ngøꞌʉ. \c 20 \s1 ꞌNa ꞌmo ya jɛya \p \v 1 Nepʉ dá handa ꞌnara ɛnxɛ bi ga̱i de mahetsꞌi mi ha̱ ra nsoqui de ra oꞌtsi núꞌa̱ otho habʉ bí cꞌa, nehe mi ha̱ ꞌnara da̱nga cadena. \v 2 Ne bi gʉ ra da̱nga zuꞌue núꞌá̱ go gueꞌa̱ ra nda̱xjua quꞌeña̱ mi ꞌbʉi desde mayaꞌbʉ, núꞌa̱ rá thuhu ra tsꞌonda̱hi ne ra Satá. Ne bi da̱tꞌi pa ꞌna ꞌmo njɛya, \v 3 y ngu bi da̱tꞌi bi ꞌyɛntꞌa mbo ja núꞌa̱ ra oꞌtsiꞌa̱, ne bi gotꞌi ne bi hñuꞌtsua ꞌnara seyo pa ya hinda za da hyatꞌa maꞌra ya ja̱ꞌi asta hinda uadi núꞌʉ ꞌna ꞌmo njɛya. ꞌMɛfa ma dra thøgue pa ꞌraya patho. \p \v 4 Nepʉ dá handa ꞌraya hudi, y ja mi huhni núꞌʉ toꞌo xqui tꞌumba ra tsꞌɛdi pa da ꞌyøtꞌa ra tsꞌʉtbi. Nehe dá handa núꞌʉ xqui thɛcua yá ꞌyʉga ngueꞌa̱ xqui damajua̱ni de ra Zidada Jesucristo ne xqui ma̱mba rá noya Ajua̱, ne hinxqui xøcambeni ra mba̱nga zuꞌue nixi rá cꞌoiꞌa̱, nixi hinxqui hopi to da meyaꞌʉ ja yá de o ja yá ꞌyɛ co rá hmeya ra zuꞌue. Dá handi bi yopa nteꞌʉ ne bi nda̱ co ra Zidada Jesucristo pa núꞌʉ ꞌna ꞌmo njɛya. \v 5 Núꞌʉ́ go gueꞌʉ xi ya mʉdi bi yopa nte de núꞌʉ xqui du. Y nuꞌʉ maꞌra himbi yopa nteꞌʉ asta himbi zøxa núꞌʉ ꞌna ꞌmo njɛya. \v 6 Nja̱pi ne xá ntꞌaxi núꞌʉ to xa yopa nte ra mʉdi. Y rá ñoho ra du núꞌa̱ ma da nja ja ra nidu, hinda za te da ꞌyøꞌtuabiꞌʉ. Gathoꞌʉ da macja̱ ja rá thandi Ajua̱ ne ra Zidada Jesucristo, ne da nda̱ꞌʉ co ra Zidada Jesucristo pa núꞌʉ ꞌna ꞌmo njɛya. \p \v 7 Y nu sta uadi núꞌʉ ꞌna ꞌmo njɛya, ra Satá ma dra thøgue de habʉ xa jotꞌi. \v 8 Nuꞌá̱ ma da bøni pa da hyatꞌa ya ja̱ꞌi ꞌbʉ ja gatho ya hai de ra ximhai. Da ma pa da hyatꞌa ra Gog ne ra Magog, núꞌʉ́ gueꞌʉ yá ncontra ra Zidada Jesucristo, ne da hyatꞌiꞌʉ pa da muntsꞌi pa da ꞌñøtꞌa tuhni, y nuyá ndunthiꞌʉ ngu rá ndunthi ra ꞌbomu ja ja ra ña̱nthe. \v 9 Gatho nuya ja̱ꞌiꞌʉ dá handi bi maꞌʉ ja rá ngʉni ra ximhai pa bá thetsꞌiꞌʉ habʉ mi ja rá hma̱ca hnini Ajua̱ ne mi ꞌbʉ ya gamfri. Pe Ajua̱ bi mɛhna ra tsibi de mahetsꞌi pa bi za̱tꞌiꞌʉ. \v 10 Ne ra tsꞌonda̱hi núꞌa̱ to mi hatꞌa ya ja̱ꞌi bi tꞌɛntꞌa ja ra ndehe dega tsibi núꞌa̱ faspi co ra asufre, habʉ xqui tꞌɛntꞌi nehe ra mba̱nga zuꞌue ne núꞌa̱ ra hyate ba̱di. Nuni ja guehni ma pa ra xuui da zamaꞌñʉꞌʉ ya ʉgui pa nza̱ntho. \s1 Ma da nja ꞌnara nsʉca uɛnda ja rá thandi Ajua̱ \p \v 11 Nepʉ dá handa ꞌna mi hudi ja ꞌnara da̱nga hudi xmá ntꞌaxi. Y ngu bi hnequiꞌa̱, ꞌbestho bi ꞌmɛtho mahetsꞌi ne ra ximhai, y nixi bi fa̱di habʉ bi ma. \v 12 Nehe dá handi núꞌʉ xqui du, gue notsi nda̱ngui mi ꞌbahni ja rá thandi Ajua̱. Nepʉ bi soꞌtsa ya libro, y nehe bi soꞌtsa núꞌa̱ ra libro habʉ huxa yá thuhu núꞌʉ toꞌo ma da nte pa nza̱ntho. Y núꞌʉ to xqui du bi tha̱ꞌmba nguɛnda de nuya tꞌøtꞌe xqui ꞌyøtꞌa ja ra ximhai, y nuya tꞌøtꞌeꞌʉ xqui tꞌofo ja nuya libroꞌʉ. \v 13 Núꞌa̱ ra luga habʉ mi ꞌbʉ núꞌʉ xqui du, nura lugaꞌa̱ xqui da núꞌʉ mi ꞌbʉhni, ra ndehe xqui da nuya ja̱ꞌi xqui zo de guehni, y ra ntꞌagui xqui da núꞌʉ xqui ntꞌaguini, y cada ꞌna de nuya ja̱ꞌiꞌʉ bi tha̱ꞌmba nguɛnda de nuya tꞌøtꞌe xqui ꞌyøtꞌeꞌʉ. \v 14 Nepʉ ra ntꞌagui ne ra luga habʉ mi ꞌbʉ núꞌʉ xqui du ya bi ꞌñotho, ngueꞌa̱ bi tꞌɛntꞌa ja ra ndehe dega tsibi faspi. Y ra castigo ja nuna ndehe dega tsibi go gueꞌa̱ rá ñoho ra du. \v 15 Hangue bi tꞌɛntꞌa ja ra ndehe dega tsibi núꞌʉ toꞌo hinxqui tꞌopabi yá thuhu ja núꞌa̱ ra libro habʉ xqui thuꞌtsua yá thuhu núꞌʉ toꞌo ma da nte pa nza̱ntho. \c 21 \s1 Ma da nja maꞌraꞌyo ra ximhai ne mahetsꞌi \p \v 1 Nepʉ dá handi xqui nja maꞌraꞌyo ra ximhai ne mahetsꞌi, nguetho núꞌa̱ ra mʉdi ximhai mi ja ne núꞌa̱ mahetsꞌi bi ꞌmɛthoꞌʉ. Nehe ya mi otho ra ndehe. \v 2 Núga drá Xuua, dá handa ra ma̱ca hnini Jerusale núꞌa̱ xqui nja maꞌraꞌyo. Dá handi bi ga̱i de mahetsꞌi po rá tsꞌɛdi Ajua̱ ne mi hnequi mahotho ngu ꞌnara na̱via ya xa hñe pa da ntha̱tui núꞌa̱ ma drá da̱me. \v 3 Ne dá øde ꞌnara noya de mahetsꞌi mi ña̱ ntsꞌɛdi, mi ena: \p ―Ndi, Ajua̱ ꞌbʉhui ya ja̱ꞌi, y ma da ꞌmʉi con gueꞌʉ pa nza̱ntho, y núꞌʉ́ go gueꞌʉ rá hniniꞌa̱. Ajua̱ go guesɛꞌa̱ ma da ꞌmʉhuiꞌʉ ngueꞌa̱ go gueꞌa̱ yá Ajua̱ꞌʉ. \v 4 Ne Ajua̱ ma da ducuabi gatho yá guidaꞌʉ. Ya hinda nja ra du, ni ya tsꞌoni, ni ya dumʉi, nixi ya ʉgui, ngueꞌa̱ nuya tꞌøtꞌe mi ja maꞌmɛtꞌo, nubyá ya otho. \p \v 5 Nepʉ núꞌa̱ toꞌo bí hudi mahetsꞌi ja rá hudi bi ꞌñena: \p ―Pa̱di gue nuga dí japi gatho ya tꞌøtꞌe da nja maꞌraꞌyo. \p Nehe bi ꞌñengagui: \p ―ꞌYofo núꞌa̱ stá xiꞌi, ngueꞌa̱ nuya ya noya go guehya majua̱ni ne ma da nja ngu stá ma̱. \p \v 6 Ne bi ꞌñengagui: \p ―Ya xa tꞌøtꞌe. Nuga go gueque rá mʉdigui ne asta rá ga̱tsꞌi, ngu ya letra fʉdi desde ra A asta ra Zeta. Nuꞌa̱ tóꞌo da zʉ ra nduthe, ga umbi da zi núꞌa̱ ra dehe dega te pøhø ja ra pøthe ne tꞌuntho. \v 7 Y gatho ya tꞌøtꞌe go dyá mɛti núꞌʉ to ma da nta̱te. Núꞌʉ́ go yá Ajua̱guiꞌʉ, y nuga go ma ba̱tsiꞌʉ. \v 8 Pe nuya zusɛ, ya ꞌña̱gamfri, ya tsꞌoja̱ꞌi, ya hyote, ya ꞌñeja̱ꞌi, ya ꞌñete, ne núꞌʉ to xøcambeni ya cꞌoi, ne gatho ya cꞌuamba, gathoꞌʉ ma da tꞌɛntꞌa ja ra ndehe dega tsibi núꞌa̱ faspi co ra asufre. Núꞌá̱ go gueꞌa̱ rá ñoho ra du. \s1 Ra ꞌraꞌyo Jerusale \p \v 9 Nepʉ bi ꞌñe bi zʉcagui ꞌna de núꞌʉ yoto ya ɛnxɛ mi ha̱ ꞌra ꞌnara ꞌbada habʉ mi ꞌbɛꞌtsa núꞌʉ yoto yá nga̱tsꞌi yá mfɛi Ajua̱. Ne bi ꞌñengagui: \p ―Bá ecua pa ga uꞌtꞌaꞌi ra na̱via núꞌa̱ ma da ntha̱tui ra Tꞌʉca Dɛti. \p \v 10 Nepʉ ja núꞌa̱ ra thedi bi ꞌñutca ra Ma̱ca Nda̱hi, núꞌa̱ ra ɛnxɛ xqui zocagui bi zixcagui ja ꞌnara da̱nga tꞌøhø xi xmá hñetsꞌi, ne bi ꞌñutcagui ra da̱nga ma̱ca hnini Jerusale mi ca̱i de mahetsꞌi po rá tsꞌɛdi Ajua̱. \v 11 Núꞌa̱ ra hniniꞌa̱ xi mri yotꞌi co rá nsunda Ajua̱, ne ngu ꞌnara hothodo xi mri huɛxqui, ngu núꞌa̱ ra hoga do rá thuhu jaspe, ngu ra xito núꞌa̱ di hyaꞌtsi. \v 12 Mi jotꞌi co ꞌnara da̱nga ja̱do xi xmá hñetsꞌi, y mi pɛꞌtsa ꞌrɛtꞌamayoho ya gosthi y mi ꞌba ꞌnara ɛnxɛ cada ra gosthi. Ja nuya gosthiꞌʉ xqui tꞌofoni yá thuhu núꞌʉ ꞌrɛtꞌamayoho ya ꞌmʉi gá ja̱ꞌi xqui ꞌñehe de núꞌʉ ꞌrɛtꞌamayoho yá tꞌʉ ra Israel. \v 13 Mi ja hñu ya gosthi de bøxhyadi, y má hñu de yʉhyadi, má hñu de mahuifi, y má hñu de macꞌangui. \v 14 Ra ja̱do de nura hniniꞌa̱ mi pɛꞌtsa ꞌrɛtꞌamayoho ya mʉdi do, y ja nuya doꞌʉ xqui tꞌofoni yá thuhu núꞌʉ ꞌrɛtꞌamayoho yá apostol ra Tꞌʉca Dɛti. \p \v 15 Núꞌa̱ ra ɛnxɛ toꞌo ndí ña̱ꞌbe mi ha̱ ꞌnara tꞌɛni dega oro mri hnequi ngu ꞌnara xithi pa mi ɛnga nura hniniꞌa̱ ne rá ja̱do ne yá gosthi. \v 16 Ra hnini mi mahyɛgui rá ma ne rá nxidi ne rá hñetsꞌi. Ra ɛnxɛ bi ꞌyɛni ra hnini co núꞌa̱ ra tꞌɛni mi ha̱, rá ma bi zʉdi ꞌnatemagoho nthebe kilometro, nehe rá hñetsꞌi ne rá nxidi bi zʉdi mahyɛgui. \v 17 Ne bi ꞌyɛni ra ja̱do y bi zʉdi hñuꞌrate ne goho metro, go gueꞌa̱ ra tꞌɛni pa̱di ya ja̱ꞌi, hangue bi cupa ra ɛnxɛ. \p \v 18 Ra ja̱do xqui thoqui dega jaspe, ne ra hnini xqui thoqui ꞌraꞌtho dega oro, y mi hyaꞌtsi ngu ra xito. \v 19 Nehe ya mʉdi do de rá ja̱do ra hnini gatho mi tu ya hoga do. Rá mʉdi ra do mi tu núꞌa̱ ra tꞌaxa do rá thuhu ra jaspe, rá ñoho mi tu núꞌa̱ ra ixca do rá thuhu ra safiro, rá hñu mi tu núꞌa̱ ra cꞌanga do rá thuhu ra agate, rá ngoho mi tu núꞌa̱ ra cʉhʉ do rá thuhu ra esmeralda. \v 20 Rá ncʉtꞌa do mi tu núꞌa̱ ra do ntha̱ntsꞌi ra tꞌaxi co ra thɛni rá thuhu ra onice. Rá ꞌrato mi tu núꞌa̱ ra do xá nthɛni rá thuhu ra coralina. Rá yoto ra do mi tu núꞌa̱ ra do xá ncꞌastꞌi rá thuhu ra crisolito. Rá hña̱to mi tu núꞌa̱ maꞌna ra cꞌanga do rá thuhu ra berilo. Rá gʉto mi tu núꞌa̱ ra do xá ncꞌastꞌi ntha̱ntsꞌi ra cꞌangui rá thuhu ra topacio. Rá ꞌrɛtꞌa mi tu núꞌa̱ maꞌna ra cꞌanga do rá thuhu ra crisoprasa. Rá ꞌrɛtꞌamaꞌra mi tu núꞌa̱ ra do ra ꞌbothɛni rá thuhu ra jacinto. Ne rá ꞌrɛtꞌamayoho mi tu núꞌa̱ ra do ra nza̱tꞌa thɛni rá thuhu ra amatista. \v 21 Núꞌʉ ꞌrɛtꞌamayoho ya gosthi xqui thoqui co núꞌa̱ ra tꞌaxa do rá thuhu ra perhla. Cada ꞌnara gosthi mi gueꞌa̱ ꞌnara perhla. Y nura ꞌñu de mbo ra hnini mi ꞌraꞌtho dega oro ne mri hyaꞌtsi ngu ra xito. \p \v 22 Nuni ja ra ma̱ca hnini hindá handini ni ꞌnara nija̱, ngueꞌa̱ go guesɛ Ajua̱ ma Hmuhʉ ꞌbʉhni núꞌa̱ to pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi. Nehe ja ꞌbʉhni ra Tꞌʉca Dɛti. \v 23 Nehe hinga mahyonini ra hyadi nixi ra za̱na̱ pa da yotꞌa ra hnini, ngueꞌa̱ rá nsunda Ajua̱ ne ra Tꞌʉca Dɛti go guesɛꞌʉ ri yotꞌa nura hniniꞌa̱. \v 24 Y gatho ya gamfri de maxøgue rá ngʉni ra ximhai ma da ꞌñoꞌʉ ja ra ñotꞌiꞌa̱, nehe ya nda̱ de ra ximhai núꞌʉ xa gamfri ma da zøni ja nura hniniꞌa̱, ne da hña̱xa yá nsu pa da zogui ja nura hniniꞌa̱. \v 25 Ne ya gosthi hinhyaꞌmʉ jotꞌi, nehe hinhyaꞌmʉ ja ra ꞌbɛxuui. \v 26 Nehe ya gamfri de maxøgue rá ngʉni ra ximhai ma da hña̱xa yá nsu ja nura hniniꞌa̱. \v 27 Pe hinda ma da yʉtꞌini núꞌʉ toꞌo hinxá ntꞌaxi, nixi núꞌʉ toꞌo øtꞌe xá ntsꞌo, nixi núꞌʉ ma̱nga ya ncꞌuamba. Nuni ma da yʉtꞌini hønsɛ núꞌʉ toꞌo xa tꞌopabi yá thuhu ja rá libro ra Tꞌʉca Dɛti, habʉ huxa yá thuhu núꞌʉ toꞌo ma da nte pa nza̱ntho. \c 22 \p \v 1 Nepʉ ra ɛnxɛ bi ꞌñutcagui ꞌnara da̱the xi xá ntꞌaxi y nura deheꞌa̱ gueꞌa̱ ra dehe dega te. Mi hnequitho núꞌa̱ te mi ja mbo ngu nja ra xito, ne mi pøni de habʉ mi hudi Ajua̱ ne ra Tꞌʉca Dɛti. \v 2 Madetho de rá ꞌñu ra hnini ne ja yá ña̱ni ra da̱the mi ꞌbahni núꞌa̱ ra za dega te, ne ri unga yá fruta ꞌrɛtꞌamayoho ꞌmiꞌqui ra jɛya, tatꞌa za̱na̱ uni yá fruta, y nuyá xi ra ꞌñethi pa bi ña̱ni núꞌʉ ya ja̱ꞌi xqui ꞌñe de gatho rá ngʉni ra ximhai. \v 3 Nehe da ꞌñothoni ni ꞌnara tꞌøtꞌe xá ntsꞌo. Nuni ja ma da njani ra hudi habʉ hudi Ajua̱ ne ra Tꞌʉca Dɛti, y nuꞌʉ tóꞌo pɛpabi Ajua̱ ma da xøcambeniꞌa̱. \v 4 Nuꞌʉ́ ma da hyanduabi rá hmi Ajua̱, y rá thuhuꞌa̱ ma da tꞌofo ja yá deꞌʉ. \v 5 Nuni ma da ꞌñothoni ra ꞌbɛxuui, nixi hinga mahyoni rá ñotꞌi ra hyadi nixi maꞌna ra ñotꞌi pa da yotꞌi nuto gatho ma da ꞌmʉhni, ngueꞌa̱ Ajua̱ go gueꞌa̱ ma da yotꞌiꞌʉ, y núꞌʉ́ ma da nda̱ pa nza̱ntho. \s1 ꞌBʉi guetbʉ rá yoꞌehe ra Zidada Jesucristo \p \v 6 Nepʉ ra ɛnxɛ bi ꞌñengagui: \p ―Nuya ya noya go guehya xi majua̱ni, ne ma da nja ngu xa hma̱. Ajua̱ ma Hmuhʉ núꞌa̱ ri umba ra mfa̱di yá ꞌmɛhni, go gueꞌa̱ bi mɛhna rá ɛnxɛ pa da ꞌñutuabi núꞌʉ to pɛpabi de nuya tꞌøtꞌe ma da nja ꞌbestho. \p \v 7 ―¡Beñhʉ gue nuga ma ga ehe ꞌbestho! \p Dá johya núꞌa̱ to da hñuxa ntꞌøde nuna rá noya Ajua̱ xa tꞌofo ja nuna libro. \p \v 8 Nuga go gueque drá Xuua, dá øde ne dá handi gatho nuya tꞌøtꞌeya. Y ngu dá juadi dá øde ne dá handi dá ndandiña̱hmu ja rá ua núꞌa̱ ra ɛnxɛ xqui ꞌñutcagui gatho nuya ya tꞌøtꞌe pa ga nsundaꞌa̱. \v 9 Pe nuꞌá̱ bi ꞌñengagui: \p ―Oguí øtꞌa njabʉ, dyá ꞌbɛgohʉ mahyɛgui co núꞌʉ maꞌra ri cu ma̱mba rá noya Ajua̱ ne núꞌʉ toꞌo huxa ntꞌøde núꞌa̱ xa tꞌofo ja nuna ra libro. Go da xøcambeni Ajua̱. \p \v 10 Nehe bi ꞌñengagui: \p ―Oxqui a̱gui nuya ya tꞌøtꞌe xcá ꞌyofo ja nuna ra libro, ngueꞌa̱ ya ma da zøhø ra pa pa da nja nuya ya tꞌøtꞌeya. \v 11 Ya tsꞌoꞌmʉi dá sigui da ntsꞌoꞌmʉi, nuꞌʉ xá ntsꞌo dá sigui da ntsꞌoni, ha nuꞌʉ to ya hoja̱ꞌi, dá sigui da hñoja̱ꞌi, y nuꞌʉ tóꞌo øte Ajua̱, dá sigui da ꞌyøte. \p \v 12 ―Xi majua̱ni, ma ga ehe ꞌbestho ne ga juꞌtuabi cada ꞌna ngu núꞌa̱ xa mɛfi. \v 13 Nuga go gueque rá mʉdigui ne asta rá ga̱tsꞌi, ngu ya letra fʉdi desde ra A asta ra Zeta. \p \v 14 Nja̱pi núꞌʉ toꞌo xa tꞌaxca yá dutu pa da tꞌumba nsɛqui da yʉtꞌa ja ra ma̱ca hnini ne da zipa rá fruta núꞌa̱ ra za dega te. \v 15 Pe ma da gohi rí møte de ra ma̱ca hnini núꞌʉ ya ꞌña̱gamfri, ya ꞌñete, ya ꞌñeja̱ꞌi, ya hyote, ne núꞌʉ toꞌo xøcambeni ya cꞌoi, ne gatho núꞌʉ toꞌo di ho da ma̱nga ya ncꞌuamba. \p \v 16 ―Núga drá Jesu, stá pɛhnꞌahʉbʉ ma ɛnxɛ pa da xiꞌahʉ gatho nuya ya noya núꞌahʉ guí camfriguihʉ. Núga drá Hmu de ra nda̱ Davi, y stí ꞌñehe de yá ja̱ꞌiꞌa̱. Go gueque dí ngu núꞌa̱ ra haxatsø ri huɛxqui. \p \v 17 Ra Ma̱ca Nda̱hi ne ra na̱via núꞌa̱ ma da ntha̱tui ra Tꞌʉca Dɛti eñꞌʉ: \p ―Bá ehe. \p Nehe nuꞌʉ tóꞌo øde nuna ra noyana̱ dá ꞌñena neheꞌʉ: \p ―Bá ehe. \p Nuꞌʉ tóꞌo tsʉ ra nduthe ne ne da ntsithe, dá ꞌñehe da zi ra dehe dega te núꞌa̱ tꞌuntho. \p \v 18 Gathoꞌihʉ dí xiꞌahʉ gue nuꞌʉ tóꞌo da ꞌyøde nuya ya noya xa tꞌofoua ja nuna ra libro, ne da hñuꞌtsa maꞌra ya noya núꞌʉ hinxa tꞌofoua, pa̱hʉ gue Ajua̱ ma da umba ya mfɛi nuya ja̱ꞌiꞌʉ, ngu núꞌʉ xa tꞌofoua. \v 19 Nehe nuꞌʉ tóꞌo da hña̱ca ꞌraya noya de núꞌʉ xa tꞌofo ja nuna ra libro, Ajua̱ ma da hña̱cuabi nehe yá thuhu nuya ja̱ꞌiꞌʉ de ja ra libro habʉ huxa yá thuhu núꞌʉ ma da nte pa nza̱ntho, nehe nuya ja̱ꞌiꞌʉ hinda yʉtꞌa ja ra ma̱ca hnini, nixi da hña̱nga núꞌʉ ya ja̱pi xa tꞌofoua. \p \v 20 Go ra Zidada Jesucristo núꞌa̱ toꞌo bi ma̱nga nuya ya noya, ne bi ꞌñena: \p ―Xi majua̱ni ma ga ehe ꞌbestho. \p Y nujʉ́ dí tha̱dihʉ ne dí eñhʉ: \p ―Njabʉ gueꞌa̱. ¡Bá ehe, ma Zidadaꞌihe! \p \v 21 Ma Zidadahʉ ra Jesucristo da maxꞌahʉ grí gathohʉ. Njabʉ gueꞌa̱.