\id HEB \h RA EBREO \toc1 RA CARTA NÚꞌA̱ BI ꞌBƐMPA YA EBREO \toc2 RA EBREO \toc3 Heb. \mt1 RA EBREO \mt2 RA CARTA NÚꞌA̱ BI ꞌBƐMPA YA EBREO \c 1 \s1 Ajua̱ bá pɛhna rá Tꞌʉ pa bi zocaguihʉ \p \v 1 Mayaꞌbʉ Ajua̱ bi zofo ndu ma xitahʉ ndunthi ya ꞌmiꞌqui de ꞌramaꞌnaꞌño ya modo. Go yá ꞌmɛhni bi xipabi rá noya ꞌna hangutho pa go bi zofoꞌʉ ndu ma xitahʉ. \v 2 Pe nubyá de yá nga̱tsꞌi ya pa, Ajua̱ bá pɛhna rá Tꞌʉ pa bi zocaguihʉ. Ajua̱ bi ꞌyɛntꞌua ja rá ꞌyɛꞌa̱ pa bi hyoca mahetsꞌi ne ra ximhai ne gatho núꞌa̱ te ja, ne xa dapabiꞌa̱ gatho núꞌa̱ te ja pa rá mɛtiꞌa̱. \v 3 Y nurá nsunda rá Tꞌʉ Ajua̱ gueꞌa̱ rá nsunda rá Dada nehe, y nurá ꞌmʉi rá Tꞌʉ Ajua̱ gueꞌa̱ rá ꞌmʉi Ajua̱ ra Dada. Gatho ya tꞌøtꞌe núꞌʉ bí ja mahetsꞌi ne núꞌʉ jaua ja ra ximhai o ja rá ꞌyɛ ra Tꞌʉ, ne nuꞌá̱ ri suꞌʉ co rá tsꞌɛdi rá noya. Go gueꞌa̱ bi du pa bi xʉgaguihʉ gatho ma tsꞌoquihʉ, nepʉ bi ma mahetsꞌi ne bá hudi ja rá ꞌñɛi de habʉ bí hudi Ajua̱ rá Dada to pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi. \s1 Rá Tꞌʉ Ajua̱ maꞌna ha̱ ra tsꞌɛdi que ya ɛnxɛ \p \v 4 Rá Tꞌʉ Ajua̱ maꞌna ha̱ ra tsꞌɛdi que ya ɛnxɛ, ne Ajua̱ bi hñuꞌmbabiꞌa̱ ꞌnara thuhu maꞌna ja rá nsu que núꞌa̱ pɛꞌtsa ya ɛnxɛ. \v 5 Ajua̱ hinhyaꞌmʉ xa ꞌñembabi ꞌnara ɛnxɛ ngu nuna ra noya bi xipa rá Tꞌʉ, bi ꞌñembi: \q1 Nuꞌi go gueꞌe ma Tꞌʉꞌi, \q1 ne nubyá ri hnequi ja yá thandi ya ja̱ꞌi gue go ri Dadagui. \m Ajua̱ hinhyaꞌmʉ bi ma̱ de ꞌnara ɛnxɛ: \q1 Nuga go gueque drá Dadaguiꞌa̱, \q1 ne núꞌá̱ go di gueꞌa̱ ma Tꞌʉ. \m \v 6 Ha nu mbá pɛhna Ajua̱ rá ꞌra Tꞌʉ ja ra ximhai, bi ꞌñena njaua: \q1 Gatho ya ɛnxɛ dá nsundabi ma Tꞌʉ. \m \v 7 Y de ya ɛnxɛ Ajua̱ bi ꞌñena njaua: \q1 Ya ɛnxɛ núꞌʉ pɛpcagui ne dí pɛhni, dí japi da nja ngu ra nda̱hi, \q1 ne dí japi da nja ngu ꞌnara tsibi. \m \v 8 Pe Ajua̱ bi ꞌñemba njaua rá Tꞌʉ: \q1 Nuꞌi grá Ajua̱, ma gui nda̱ pa nza̱ntho; \q1 ne nuri hmanda gueꞌa̱ ꞌnara hmanda dega hoga tsꞌʉtbi. \q1 \v 9 Xi grí ho ꞌbʉ tꞌøtꞌa ra hño, pe hingrí ho ꞌbʉ tꞌøtꞌa ra ntsꞌoꞌmʉi; \q1 hangue por gueꞌa̱ núga ri Ajua̱gui stá huxꞌaꞌi, \q1 ne stá ꞌraꞌa ndunthi ra johya que gatho maꞌra núꞌʉ toꞌo ꞌbʉi con gueꞌe. \m \v 10 Nehe Ajua̱ bi ꞌñemba njaua rá Tꞌʉ: \q1 Nuꞌi grá zi Hmu, go gueꞌe gá hoca ra ximhai de mi othotho gatho núꞌa̱ te ja; \q1 ne go gueꞌe gá hoca mahetsꞌi. \q1 \v 11 Gathoꞌʉ ma da uadi, pe nuꞌí ma gui ꞌbʉi pa nza̱ntho. \q1 Gathoꞌʉ ma da thegue ngu thegue ꞌnara dutu; \q1 \v 12 ma gui pantsꞌiꞌʉ ngu ꞌnara he, \q1 ne ma gui patiꞌʉ ngu ꞌraya zɛhe. \q1 Pe nuꞌí go di gueꞌatho pa nza̱ntho, \q1 y nuri te hinhyaꞌmʉ ma da uadi. \m \v 13 Ajua̱ hinhyaꞌmʉ bi ꞌñembabi ni ꞌnara ɛnxɛ ngu nuna ra noya bi xipa rá Tꞌʉ, bi ꞌñembi: \q1 Hñudiua ja ma ꞌñɛi, \q1 asta hinga tsogui ri ncontra rí ngaꞌti ri ua. \m \v 14 Gatho ya ɛnxɛ go dega nda̱hitho ne pɛpabi Ajua̱, xuá mɛhni pa da mɛpabi gatho ya nthahni núꞌʉ ma da mpøhø. \c 2 \s1 Jamasuhʉ ra mpøhø \p \v 1 Hangue por gueꞌa̱ mahyoni ga huxhʉ ntꞌøde de núꞌa̱ stá ødehʉ, pa njabʉ hinga ꞌueguehʉ de núꞌa̱ dí camfrihʉ. \v 2 Núꞌa̱ ra ley bi manda Ajua̱ mayaꞌbʉ po ya ɛnxɛ bi fa̱di gue go gueꞌa̱ majua̱ni, ne Ajua̱ bi castiga ngu mrí ꞌñepi nuto bi ꞌyøtꞌa ya tsꞌoqui ngueꞌa̱ himbi ne bi ꞌyøteꞌa̱. \v 3 Nuꞌbʉ́ ¿hanja da za ga mponthʉ rá cuɛ Ajua̱ ꞌbʉ nújʉ hindí huxhʉ ntꞌøde xá hño nuya hoga noya xi di muui ndunthi ne xicjʉ hanja da za ga mpøhøhʉ? Nuya hoga noya dega mpøhø go rá mʉdi bi ma̱nsɛ ra Zidada Jesu, nepʉ núꞌʉ toꞌo xi bi ꞌyøde nuya noyaya bi xicjʉ gue go gueꞌa̱ majua̱ni. \v 4 Nehe Ajua̱ bi damajua̱ni mahyɛgui co núꞌʉ toꞌo bi xicaguihʉ nuya ya noya, ngueꞌa̱ bi ꞌñudi ꞌraya ntꞌudi, ne bi ꞌyøtꞌa ya da̱nga milagro ne maꞌra ya da̱nga ꞌbɛfi, ne bi ꞌracjʉ ra tsꞌɛdi de ra Ma̱ca Nda̱hi ngu tengu rá paha Ajua̱ pa ga pɛphʉꞌa̱ cada ꞌna de guecjʉ. \s1 Ra Zidada Jesucristo bi ꞌñe bi nja̱ꞌi ngu nújʉ yá cuguihʉ \p \v 5 Nehe Ajua̱ hinxa hñuxa ya ɛnxɛ pa go da nda̱ ja núꞌa̱ ra ꞌraꞌyo ximhai ma ga xiꞌahʉ. \v 6 Nuꞌa̱ xa ꞌyøtꞌe, xa hñuxa ya ja̱ꞌi pa go da nda̱ꞌʉ, ngu ma̱nga ꞌna xɛni de ja ra Ma̱ca Tꞌofo ne ena: \q1 Nuꞌi Ajua̱ ma Dadaꞌi, ¿te ri muui ra ja̱ꞌi de ra ximhai pa guí beni de gueꞌa̱? \q1 ¿Te ri muuiꞌa̱ pa guí ne gui fatsꞌi? \q1 \v 7 Go ꞌraya patho maꞌna xcá umba yá nsu ya ɛnxɛ que gueꞌa̱, \q1 ne ꞌmɛfa gá umba ra nsu xi ra da̱ngui ngu núꞌa̱ ra nsu tꞌumbabi ꞌnara nda̱. \q1 Ne xcá hñutsꞌi pa da manda ya tꞌøtꞌe núꞌʉ xcá hoqui; \q1 \v 8 xcá hñutsꞌiꞌa̱ pa da manda gatho. \m Njabʉ Ajua̱ xa hñuxa ya ja̱ꞌi pa da manda gatho núꞌa̱ te ja ja ra ximhai ne himbi gotho ni ꞌnara tꞌøtꞌe núꞌa̱ himbi tꞌɛntꞌua ja yá ꞌyɛꞌʉ. Pe nubyá hinxa hnequitho gue ya ja̱ꞌi dri nda̱ de gatho ya tꞌøtꞌe. \v 9 Pe dí pa̱hʉ gue nura Zidada Jesu ha̱, ri nda̱ de gatho ya tꞌøtꞌe. Pe po ꞌraya patho maꞌna bi nja yá nsu ya ɛnxɛ que gueꞌa̱, y njabʉ bi du po rá ngue gatho ya ja̱ꞌi po rá hñoja̱ꞌi Ajua̱. Pe nubyá ya xa tꞌumba ꞌnara nsu dega nda̱, ngueꞌa̱ bi sufri ne bi du por guecjʉ. \p \v 10 Ajua̱ bi hyoca gatho ya tꞌøtꞌe pa rá nsundaꞌa̱, ne ri su. Hangue bi ꞌñepi bi mɛhna ra Jesu pa bi sufri, pa njabʉ bi nhyoga pøhøte pa da za da zixa gatho núꞌʉ yá ba̱tsi Ajua̱ pa da ꞌmʉhuiꞌʉ ja rá nsundaꞌa̱. \v 11 Ra zi Hmu Jesu go gueꞌa̱ ri tꞌaxca ya ja̱ꞌi de yá tsꞌoqui. Y núꞌá̱ ne núꞌʉ toꞌo xa tꞌaxqui, ꞌnada yá Dada. Hangue ra zi Hmu Jesu rá Tꞌʉ Ajua̱ hindi ntsa da ꞌñena gue go gueꞌʉ yá cu. \v 12 Hangue enga ja ra Ma̱ca Tꞌofo: \q1 Núꞌʉ ma cu ma ga xipabi de gueꞌe, \q1 y con gueꞌʉ ma ga tuꞌtꞌahe ya ja̱hña̱ ja ra hmuntsꞌi. \m \v 13 Nehe ena: \q1 Ma ga huxa ma jamfri ja Ajua̱. \m Nehe ena: \q1 Ja dí ꞌbʉcua co nuyʉ yá ba̱tsi Ajua̱ xa ꞌyɛntcꞌa ja ma ꞌyɛ. \p \v 14 Nuyá ba̱tsi Ajua̱ go ya meximhai pɛꞌtsa ra ji co ra ndoꞌyo, hangue ra Zidada Jesu bi ꞌñe bi nja̱ꞌi nehe nguꞌʉ pa bi za bi du, ne co núꞌa̱ rá du bi thoguiꞌa̱ bi za bi huatua rá tsꞌɛdi ra tsꞌonda̱hi núꞌa̱ toꞌo mi ha̱ ra tsꞌɛdi de ra du. \v 15 Y njabʉ bi za bi ꞌbɛ ra ntsu núꞌʉ toꞌo nza̱ntho mi tsu ra du. \v 16 Dí pa̱dihʉ gue ra Zidada Jesu himbi ꞌñehe pa e da matsꞌi ya ɛnxɛ. Nuꞌá̱ bi ꞌñehe pa e bi maxcaguihʉ nújʉ stí ꞌñehehʉ de yá ja̱ꞌi ndu ra Abrá. \v 17 Y pa bi za bi maxcaguihʉ, mahyoni bi thogui gatho ngu núꞌa̱ dí thoguihʉ nújʉ yá cuguihʉꞌa̱. Hangue ja rá nthecate con guecjʉ, ne bi nhyoga nda̱ gá macja̱ de guecjʉ ja rá ꞌbɛfi Ajua̱, ngueꞌa̱ po núꞌa̱ ra du bi thogui, Ajua̱ bi za bi punga ma tsꞌoquihʉ. \v 18 Y nubyá nuꞌá̱ tsa da maxa núꞌʉ toꞌo tho ya thogui, ngueꞌa̱ nusɛꞌa̱ bi sufri ne bi tho ya thogui nehe. \c 3 \s1 Ra Zidada Jesu maꞌna ja rá nsuꞌa̱ que ra Moise \p \v 1 Hangue ma zi ma̱ca cuꞌihʉ, núꞌahʉ xa zohnaꞌihʉ Ajua̱ pa gui maha mahetsꞌi, xi da beñhʉ ra Zidada Jesucristo núꞌa̱ rá ꞌmɛhni Ajua̱ pa bi ꞌñutcahʉ núꞌa̱ dí camfrihʉ, nehe go gueꞌa̱ ma nda̱ gá macja̱hʉ de ma jamfrihʉ. \v 2 Ajua̱ go bi hñutsꞌiꞌa̱ pa da nda̱ gá macja̱, y nuꞌá̱ xi pɛpabi xá hño, nja ngu ra Moise bi mɛpabi xá hño nu mí supa gatho rá hnini Ajua̱. \v 3 Y ra Zidada Jesu maꞌna rí ꞌñepi da nja rá nsu que ra Moise, nja ngu núꞌa̱ toꞌo hoca ꞌnara ngu, maꞌna ja rá nsuꞌa̱ que ra ngu. \v 4 Ngueꞌa̱ ꞌnara ngu, ꞌbʉi toꞌo xa hyoqui, pe nu Ajua̱ go gueꞌa̱ bi hyoca te gatho ja. \v 5 Xi majua̱ni ra Moise mi gueꞌa̱ ꞌnara hoga ꞌbɛgo mi supa rá hnini Ajua̱, y núꞌa̱ mrá ꞌbɛfiꞌa̱ mri damajua̱ni de núꞌa̱ mi ma da ma̱nga Ajua̱ ꞌmɛfa. \v 6 Pe ra zi Hmu Jesucristo go gueꞌa̱ ra nda̱ de rá hnini Ajua̱, ngueꞌa̱ go gueꞌa̱ rá Tꞌʉꞌa̱, y nuꞌá̱ nza̱ntho øtꞌa rá ꞌbɛfi xá hño. Y nujʉ́ go rá hniniguihʉ Ajua̱ ꞌbʉ xi ga suhʉ ma jamfrihʉ asta rá nga̱tsꞌi ra pa, ne xi ga tøꞌmhʉ co ꞌnara johya núꞌa̱ ra nthøꞌmate dí pɛꞌtshʉ. \s1 Ra tsaya pa rá hnini Ajua̱ \p \v 7 Ra Ma̱ca Nda̱hi bi ꞌñena ja ra Ma̱ca Tꞌofo: \q1 ꞌBʉ núbya gui ꞌyøhʉ, núꞌahʉ zoꞌahʉ Ajua̱, \q1 \v 8 osti megui ri corasohʉ ngu bi nja núꞌʉ ya ja̱ꞌi mri ꞌñoui ra Moise ja ra mbonthi \q1 ne bi nøꞌtuabi Ajua̱ y bi tsøꞌtua rá mʉi. \q1 \v 9 Nehe bi ꞌñena Ajua̱: Ndu ri dadahʉ xi mi mfadaguiꞌʉ, \q1 masque xqui hyanda ya da̱nga ntꞌudi stí øtꞌa ja yá thandi de núꞌʉ ñote njɛya bi ꞌñoꞌʉ ja ra mbonthi. \q1 \v 10 Hangue por gueꞌa̱ bi tsøtca ma mʉiꞌʉ, \q1 ne dá ena: “Nuya ja̱ꞌiꞌʉ nza̱ntho ꞌyo ꞌnambʉ yá mfeni, \q1 ne hinxa neꞌʉ xa ꞌyøtꞌa ngu núꞌa̱ stá xipabi.” \q1 \v 11 Hangue bi tsøtca ma mʉiꞌʉ, ne dá jurabi \q1 gue hinda ma da ntsayaꞌʉ con gueque ja ma tsaya. \p \v 12 Ma zi cuꞌihʉ, jamasuhʉ gue ni ꞌna de gueꞌahʉ hinda ntsꞌoca ri mfenihʉ po ra ꞌña̱jamfri núꞌa̱ da jaꞌahʉ gui ꞌueguehʉ de Ajua̱ núꞌa̱ te. \v 13 Nuꞌa̱ gui ꞌyøthʉ, ꞌna pa ngu ꞌna pa gui nupa mfenihʉ ꞌna ngu maꞌna de núbya zocjʉ Ajua̱, pa ni ꞌna de gueꞌahʉ hinda hyaꞌahʉ ya tsꞌonthate de ya tsꞌoqui ne da jaꞌahʉ da megui ri corasohʉ. \v 14 Ngueꞌa̱ ꞌbʉ ga siguihʉ ga camfrihʉ asta rá nga̱tsꞌi ra pa, ne hinga ꞌueguehʉ de núꞌa̱ stá camfrihʉ desde rá mʉdi, nuꞌbʉ́ ha̱, ga johyahʉ ga ꞌbʉhʉ mahyɛgui co ra Zidada Jesucristo pa nza̱ntho. \p \v 15 Beñhʉ núꞌa̱ ra xɛni habʉ ena: \q1 ꞌBʉ núbya gui ꞌyøhʉ, núꞌahʉ zoꞌahʉ Ajua̱, \q1 osti megui ri corasohʉ ngu bi nja núꞌʉ ya ja̱ꞌi mri ꞌñoui ra Moise ne bi nøꞌtuabi Ajua̱ y bi tsøꞌtua rá mʉi. \m \v 16 ¿Toꞌo núꞌʉ bi ꞌyøde rá noya Ajua̱ nepʉ bi nøꞌtuabi? ¿Ha gue hingo gueꞌʉ núꞌʉ bá pønga de Egipto, núꞌʉ bá tsi ra Moise? Ha̱ha̱, go gueꞌʉ. \v 17 Ne ¿xi con toꞌo bi bø rá cuɛ Ajua̱ gatho núꞌʉ ñote njɛya? ¿Ha gue hingue co núꞌʉ bi ꞌyøtꞌa ya tsꞌoqui, hangue ja bi du de guehni ja ra mbonthi ne ja bi gohini yá ndoꞌyoꞌʉ? Ha̱ha̱, go gueꞌʉ. \v 18 Ne ¿xi toꞌo núꞌʉ bi ma̱ Ajua̱ gue xi majua̱ni hinda ma da ntsayaui Ajua̱ ja rá tsaya? ¿Ha gue hingo núꞌʉ bi ntsꞌoꞌyøde? Ha̱ha̱, go gueꞌʉ. \v 19 Hangue dí pa̱hʉ xá hño gue nuꞌʉ́ himbi za bi ntsayaui Ajua̱ ja núꞌa̱ rá tsaya ngueꞌa̱ himbi ne bi gamfriꞌʉ. \c 4 \p \v 1 Nubyá jatho núꞌa̱ ra tsaya xquí hña̱ꞌtuabi núꞌʉ ya ja̱ꞌi mri ꞌñoui ra Moise, y go gueꞌa̱ ri ña̱tcaguihʉ Ajua̱. Hangue mahyoni xi ga nsuhʉ pa ni ꞌna de guecaguihʉ hinga ꞌbɛhʉ núꞌa̱ ra tsayaꞌa̱. \v 2 Ngueꞌa̱ núꞌa̱ ra hoga noya bi sipabi núꞌʉ ya ja̱ꞌiꞌʉ hinte bi muui pa gueꞌʉ ngueꞌa̱ himbi gamfriꞌʉ. \v 3 Pe nújʉ dyá gamfrihʉ ha̱, ma ga cʉthʉ ja rá tsaya Ajua̱ pa ga tsayahʉ con gueꞌa̱, pe núꞌʉ toꞌo mri ꞌñoui ra Moise, himbi ntsayaꞌʉ ja rá tsaya Ajua̱, ngueꞌa̱ Ajua̱ bi ꞌñena: \q1 Núꞌʉ ya ja̱ꞌiꞌʉ bi tsøtca ma mʉi, ne dá jurabi \q1 gue hinda ma da ntsayaꞌʉ con gueque ja ma tsaya. \m Nuꞌʉ́ himbi yʉtꞌi ja rá tsaya Ajua̱ masque ya mi ja núꞌa̱ ra tsayaꞌa̱ desde mi uadi bi hyoca ra ximhai, hangue ja bi ntsayaꞌa̱. \v 4 Ngueꞌa̱ ja ra Ma̱ca Tꞌofo ma̱ de rá yoto ma pa, habʉ ena njaua: \q1 Rá yoto ma pa Ajua̱ hinte ma ꞌbɛfi bi ꞌyøtꞌe, ngueꞌa̱ ya xqui ua gatho rá ꞌbɛfi, hangue bi ntsaya. \m \v 5 Ne maꞌna ra xɛni de ra Ma̱ca Tꞌofo ena: \q1 Núꞌʉ ya ja̱ꞌiꞌʉ hinda ma da ntsayaꞌʉ con gueque ja ma tsaya. \m \v 6 Núꞌʉ toꞌo rá mʉdi bi ꞌyøde ya hoga noya himbi yʉtꞌiꞌʉ habʉ da ntsayaꞌʉ con gueꞌa̱, ngueꞌa̱ myá tsꞌoꞌyødeꞌʉ, hangue nubyá jatho ra hña̱ꞌti pa to da yʉtꞌi da ntsaya con gueꞌa̱. \v 7 Ngueꞌa̱ Ajua̱ bi hñuxa maꞌna ra pa pa to da yʉtꞌi da ntsaya con gueꞌa̱, y núꞌa̱ ra pa bi ma̱ go guepya ya paya. De ya xqui thogui ndunthi ya jɛya Ajua̱ bi zocaguihʉ po yá noya ndu ra Davi. Nuꞌá̱ bi ma̱ ja ra Ma̱ca Tꞌofo ja núꞌa̱ ra xɛni habʉ stá ma̱ñhʉ, ne ena: \q1 ꞌBʉ núbya gui ꞌyøhʉ, núꞌahʉ zoꞌahʉ Ajua̱, \q1 osti megui ri corasohʉ. \m \v 8 ꞌBʉ ra Josue xa zixhma̱ núꞌʉ mri ꞌñoui ra Moise pa xa ntsayahma̱ꞌʉ, nuꞌbʉ́ Ajua̱ hinxa yopa ma̱hma̱ de maꞌna ra pa. \v 9 Hangue dí pa̱hʉ gue jatho ꞌnara tsaya pa gatho rá hnini Ajua̱, ꞌnara tsaya hinhyaꞌmʉ ma da uadi. \v 10 Ngueꞌa̱ nuꞌʉ tóꞌo ya xa yʉtꞌa ja núꞌa̱ ra tsayaꞌa̱, ya tsaya de gatho yá ꞌbɛfi, ngu bi ntsaya Ajua̱ de gatho rá ꞌbɛfiꞌa̱. \v 11 Hangue nujʉ́ ga øthʉ ra tsꞌɛdi pa ga cʉthʉ ja núꞌa̱ ra tsayaꞌa̱. Xi ga nsuhʉ gue ni ꞌna de guecjʉ hinga ntsꞌoꞌyødehʉ ngu núꞌʉ mri ꞌñoui ra Moise, hangue himbi za bi yʉtꞌa habʉ mi ne Ajua̱ xa ntsayauihma̱ꞌʉ. \p \v 12 Ma ga nsuhʉ, ngueꞌa̱ rá noya Ajua̱ ja rá te, ne pɛꞌtsa ndunthi rá tsꞌɛdi, ne pa̱tcahʉ asta mbo ma mfenihʉ. Nuꞌá̱ maꞌna ja rá tsꞌɛdi que nuꞌa̱raza ra huai dega yo filo. ꞌNara huai tsa da yʉtꞌa ja ya tøcandoꞌyo ne tsa da hyeca ya ndoꞌyo, pe nurá noya Ajua̱ maꞌna ja rá tsꞌɛdi, núꞌá̱ tsa da xenga gatho ya mfeni pa da japi da hnequi gatho núꞌa̱ benga ja rá mfeni ꞌna, ne hanja ne da ꞌyøtꞌe núꞌa̱ beni da ꞌyøtꞌe. \v 13 Ajua̱ handi ne pa̱di gatho núꞌa̱ dí øthʉ ne dí beñhʉ, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ gatho go xa hyoqui ne pa̱di gatho núꞌa̱ te ja. Ne hinda za te da tꞌa̱cuabi nixi te da jømbabiꞌa̱, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ ya pa̱di gatho, y go gueꞌa̱ ma ga daphʉ nguɛnda de gatho núꞌa̱ stá øthʉ. \s1 Ra Zidada Jesu go gueꞌa̱ ra nda̱ gá macja̱ \p \v 14 Ra Zidada Jesucristo rá Tꞌʉ Ajua̱ gueꞌa̱ ma da̱nga nda̱ gá macja̱hʉ y bi ma bí ꞌbʉi ja rá thandi Ajua̱. Hangue por gueꞌa̱ mahyoni ga siguihʉ xá hño ja ma jamfrihʉ. \v 15 Ngueꞌa̱ numa nda̱ gá macja̱hʉ pa̱di gue otho ma tsꞌɛdihʉ ora dí thohʉ ya tsꞌothogui o ra ora ne da thacjʉ pa ga øthma̱hʉ ꞌnara tsꞌoqui, hangue nuꞌá̱ pɛscahʉ ra nthecate, ngueꞌa̱ neꞌa̱ bi thogui njabʉ ngu núꞌa̱ dí thohʉ nehe, pe nuꞌá̱ hinhyaꞌmʉ bi ꞌyøtꞌa ꞌnara tsꞌoqui. \v 16 Hangue hinga ntsuhʉ ga joñhʉ ja rá thandi Ajua̱ núꞌa̱ ra hoja̱ꞌi, ne ga xiphʉ gatho núꞌa̱ dí thoguihʉ, y nuꞌá̱ da huegaguihʉ, ne da maxcaguihʉ ora dí homfʉ rá mfatsꞌi, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ xi ra da̱ngui rá hñoja̱ꞌi pa guecaguihʉ. \c 5 \p \v 1 Cada ꞌnara nda̱ gá macja̱ de ja ra nda̱xjua ley xa thahni de ja ya ja̱ꞌi, ne xa thutsꞌi pa da mɛpabi Ajua̱ po rá ngue ya ja̱ꞌi. Nuꞌʉ́ xa thutsꞌi pa da umbabi Ajua̱ núꞌʉ ya ꞌbaha ha̱xa ya ja̱ꞌi, ne gatho ya hña̱ꞌti dega mboꞌoni núꞌʉ umbabi Ajua̱ pa da pumba yá tsꞌoqui. \v 2 Núꞌʉ ya nda̱ gá macja̱ ja yá tsꞌoqui nehe. Hangue por gueꞌa̱ tsa da zofo co ra nthecate nuya ja̱ꞌi øtꞌa ya tsꞌoqui ne hingui pa̱di núꞌa̱ øtꞌeꞌʉ. \v 3 Hangue ya nda̱ gá macja̱ pɛꞌtsi da hyo ya mboꞌoni pa da umba Ajua̱, hingue hønsɛ pa yá tsꞌoqui ya ja̱ꞌi, nehe pa yá tsꞌoqui de guesɛꞌʉ. \p \v 4 Y hingui tsa de guesɛ ꞌna da gʉ ra nsu dega nda̱ gá macja̱. Ngueꞌa̱ Ajua̱ go huansɛꞌa̱ núꞌa̱ toꞌo da mɛ núꞌa̱ ra ꞌbɛfiꞌa̱, njabʉ ngu ra Aarón, Ajua̱ go bi huansɛꞌa̱. \v 5 Ra Zidada Jesucristo bi njabʉ nehe. Nuꞌá̱ himbi hñuxasɛ rá nsu dega nda̱ gá macja̱, nu Ajua̱ go gueꞌa̱ bi umbabi núꞌa̱ ra nsuꞌa̱. Xqui ꞌñembabi ja ra Ma̱ca Tꞌofo: \q1 Nuꞌi go gueꞌe ma Tꞌʉꞌi; \q1 ne nubyá ri hnequi ja yá thandi ya ja̱ꞌi gue go ri Dadagui. \m \v 6 Nehe ja maꞌna ra xɛni de ra Ma̱ca Tꞌofo, Ajua̱ bi xipabi rá Tꞌʉ, bi ꞌñembi: \q1 Nuꞌi go gueꞌe grá macja̱ pa nza̱ntho \q1 ngu bi macja̱ ra Melquisede. \m \v 7 Nu de mi ꞌbʉcua ra Zidada Jesucristo ja ra ximhai, bi ꞌyapabi Ajua̱ rá Dada núꞌa̱ mi tsahma̱ xa ña̱niꞌa̱ pa hinxa duhma̱. Xi mi apabi rá Dada con gatho rá mʉi asta mi zoniꞌa̱. Y nurá Dada bi ꞌyøtua rá ntꞌadiꞌa̱, ngueꞌa̱ ra Jesu nza̱ntho mi øꞌtua gatho rá paha rá Dada. \v 8 Pe nuꞌá̱ masque go guesɛꞌa̱ rá Tꞌʉ Ajua̱, pe maꞌna mi ꞌyo mi pa̱di da ꞌyøꞌtua rá paha Ajua̱ po núꞌa̱ bi sufri. \v 9 Hangue nu de mi pa̱di da ꞌyøꞌtua gatho rá pahaꞌa̱, nuꞌbʉ́ nuꞌá̱ bi za bi pøhø núꞌʉ gatho toꞌo øteꞌa̱. \v 10 Y Ajua̱ bi umbabi ra nsu dega nda̱ gá macja̱ ngu bi macja̱ ra Melquisede. \s1 Xá ntsꞌo pa toꞌo da ꞌuegue de rá jamfri \p \v 11 Dí pɛꞌtsa ndunthi te ga xiꞌahʉ de guehna, masque xá hñei ga xiꞌahʉ xá hño ngueꞌa̱ hinxcá nehʉ da zo ja ri mfenihʉ xá hño rá noya Ajua̱. \v 12 Ya øtꞌa ndunthi ya pa xcá camfrihʉ. Y nubyá ya go gri xahnatehʉ hma̱ha̱ pa maꞌra, pe hinxa za te xcá ꞌyøthʉ. Nuꞌahʉ mahyoni to da yopa ꞌñuꞌtꞌahʉ maꞌnaꞌqui núꞌʉ ya mʉdi ntꞌutuate hingui hei de ra Ma̱ca Tꞌofo. Xcá yopa njahʉ ngu ya ba̱tsi núꞌʉ tsʉtho, otho yá tsꞌɛdi. \v 13 Hangue mahyoni da tꞌuꞌtꞌaꞌihʉ co ya noya hingui hei, ngu ra tꞌʉca ba̱tsi núꞌa̱ hønsɛ ra ꞌba tsi, ne hingui pa̱di da zi maꞌra ya nzaqui, ngueꞌa̱ nuꞌahʉ hinguí pa̱hʉ tengu ra hoga te de ja rá noya Ajua̱. \v 14 Pe núꞌʉ maꞌra ya nzaqui, gueꞌʉ pa ya da̱nga ja̱ꞌi, njabʉtho nehe núꞌʉ ya ntꞌutuate maꞌna xá hñei gueꞌʉ pa núꞌʉ toꞌo ya ja yá mfeni xá hño pa da ba̱di ndaꞌa̱ ra hño ndaꞌa̱ ra ꞌñʉ. \c 6 \p \v 1 Hangue hinga ña̱hʉ hma̱ha̱ de nuya ya mʉdi ntꞌutuate de ra jamfri de ra Zidada Jesucristo, ma ga nda̱nga ja̱ꞌihʉ ja ma jamfrihʉ. Ya hinga yopa ma̱ñhʉ gue mahyoni ga ñobrihʉ de gatho nuya ꞌbɛfi tsixcahʉ ja ra du, y gue mahyoni ga camfrihʉ Ajua̱. \v 2 Nixi ga yopa ma̱ñhʉ de nura sistehe, nixi de núꞌa̱ dí huꞌtsuahʉ ma ꞌyɛhʉ núꞌʉ xa gamfri, nixi de núꞌa̱ ma da yopa nte núꞌʉ xa du, nixi de ra nsʉca uɛnda núꞌa̱ ma da nja rá nga̱tsꞌi ra pa, pa da hña̱nga cada ꞌna rá njutꞌi pa nza̱ntho. \v 3 Nuꞌa̱ ga øthʉ, co rá mfatsꞌi Ajua̱, maꞌna ga pa̱hʉ núꞌa̱ da maxcahʉ pa maꞌna da nte ma jamfrihʉ. \p \v 4 Nuꞌʉ tóꞌo ya bi hña̱ni ra hyatsꞌi de rá noya Ajua̱, ne xa ba̱di tengu núꞌa̱ ra ꞌbaha dega te bí ja mahetsꞌi, ne xa ba̱di tengu ra ja̱pi ri unga ra Ma̱ca Nda̱hi, \v 5 ne xa ba̱di tengu ra hño de rá noya Ajua̱, y co nuya da̱nga ntꞌudi xa hyandi xa ba̱diꞌʉ tengu rá nsunda núꞌa̱ ra te ma da nja ꞌmɛfa, \v 6 pe masque gatho nuya bi ba̱diꞌʉ, nuꞌʉ́ himbi ne bi sigui, hangue bi ꞌuegueꞌʉ de rá ꞌñu Ajua̱, y ya njabʉ hinda za da yopa mengui pa da ñobriꞌʉ. Ngueꞌa̱ go gueꞌʉ ngu ri yopa pontꞌua rá Tꞌʉ Ajua̱ co yá ꞌyɛ sɛhɛꞌʉ, ne ri ꞌbɛtua rá tsa ja yá thandi ya ja̱ꞌi. \v 7 Gatho ya ja̱ꞌi nja ngu ra hai ri ꞌñuni co nura ꞌye ꞌua̱i. ꞌBʉ núꞌa̱ ra hai da umbabi ꞌnara hoga sofo núꞌa̱ toꞌo pɛfiꞌa̱, nuꞌbʉ́ ja ri hnequini rá ja̱pi Ajua̱. \v 8 Pe nuꞌbʉ núꞌa̱ ra hai da unga ꞌnara sofo dega ꞌmini ne dega tsꞌonda̱po, nuꞌbʉ́ hinte ri muuiꞌa̱, hønsɛ ra tsꞌone tøꞌmi ne ra tsibi pa da nzø. \s1 Ra nthøꞌmate núꞌa̱ faxcaguihʉ pa hinga ꞌueguehʉ de núꞌa̱ dí camfrihʉ \p \v 9 Pe nuꞌahʉ, ma zi hma̱di cuꞌihe, masque stá xiꞌahe gatho nuya noyaya, dí pa̱he xá hño gue nuꞌahʉ hinxcá ꞌuehʉ de rá ꞌñu Ajua̱ ngu xa nja núꞌʉ maꞌra. Dí camfrihe gue ma gui hña̱ñhʉ gatho ya ja̱pi de ra mpøhø. \v 10 Ajua̱ xi ra hoja̱ꞌi, hinda ma da pumfri de nuri ꞌbɛfihʉ xcá pɛfihʉ dega hma̱te ja rá thuhuꞌa̱. Xcá faxhʉ ya cu y astabya guí sigui guí faxhʉꞌʉ. \v 11 Pe nuꞌa̱ xi dí nehe, dí nehe gue cada ꞌna de gueꞌahʉ mahyɛgui ngu guí øthʉ ra tsꞌɛdi guí faxhʉ maꞌra ya cu, nehe gui øthʉ ra tsꞌɛdi gui pɛꞌtshʉ xá hño asta rá nga̱tsꞌi ra pa núꞌa̱ ra nthøꞌmate guí pɛꞌtshʉ, pa njabʉ gui hña̱ñhʉ núꞌa guí tøꞌmhʉ. \v 12 Hindí nehe da zʉꞌahʉ ra nda̱hñei. ꞌYøthʉ ngu bi ꞌyøtꞌa núꞌʉ bi gamfri xá hño ne bi døꞌmi asta himbi hña̱ni núꞌa̱ xqui ña̱ꞌtua Ajua̱. \p \v 13 Ajua̱, nu mi ña̱ꞌtuabi ya ja̱pi ra Abrá, bi jurasɛ da umba núꞌa̱ bi ña̱ꞌtuabi. Himbi jura de maꞌna, bi jura de rá thuhusɛꞌa̱, ngueꞌa̱ go guesɛꞌa̱ ra da̱ngui de gatho maꞌra. \v 14 Hangue nuꞌá̱ bi ꞌñena: “Ma xi ga ja̱pꞌaꞌi pa da nxa̱nda ndunthi ri ꞌbɛto ne ri mbongꞌbɛto.” \v 15 Ra Abrá bi døꞌma ndunthi ya pa asta himbi hña̱nga núꞌa̱ xqui hña̱ꞌtuabi. \v 16 Ya ja̱ꞌi di jura co ꞌnara thuhu núꞌa̱ pa̱di gue maꞌna ra da̱ngui de gueꞌʉ, pa da jamfri núꞌa̱ ma̱ñꞌʉ, ne njabʉ hinda za toꞌo da ꞌñembi gue hinga majua̱ni núꞌa̱ ma̱ñꞌʉ. \v 17 Hangue por gueꞌa̱ Ajua̱ bi jurabi núꞌʉ toꞌo xqui ña̱ꞌtua ra hña̱ꞌti, pa da ꞌñutuiꞌʉ gue nuꞌá̱ hinda ma da pata núꞌa̱ xqui beni. \v 18 Hangue ga pa̱hʉ gue núꞌa̱ ra hña̱ꞌti bi ña̱tcahʉ Ajua̱ ne núꞌa̱ bi juraꞌa̱, gueꞌʉ yoho ya noya hinda za da mpadi, ngueꞌa̱ Ajua̱ hingui tsa da nhyate de núꞌa̱ xa ma̱. Hangue co núꞌʉ ya noyaꞌʉ Ajua̱ ꞌracjʉ ꞌnara da̱nga humʉi nújʉ stá joñhʉ con gueꞌa̱ pa da sugaguihʉ, ne dí tøꞌmhʉ ga ha̱ñhʉ nuna ra hña̱ꞌti dega hoga nthøꞌmate bi ꞌracjʉꞌa̱. \v 19 Y nuna nthøꞌmatena̱ faxcahʉ ndunthi pa hinga ꞌueguehʉ de Ajua̱. Nja ngu núꞌa̱ ra bøja̱ rá thuhu ra ancla di tꞌɛntꞌa ja ra ndehe pa tsa̱ma ra barco pa hinda ꞌuegue de habʉ ꞌbaiꞌa̱, njabʉ nehe numa nthøꞌmatehʉ xa zøni asta ra Ma̱ca Luga habʉ bí ꞌbʉ Ajua̱. \v 20 Nuni ja bí ꞌbʉhni nehe ra Zidada Jesu. Núꞌá̱ bi ꞌmɛtꞌo de guecjʉ pa bi xogahʉ ra ꞌñu, ne pa bi nda̱ gá macja̱ pa nza̱ntho ngu bi nda̱ gá macja̱ ra Melquisede. \c 7 \s1 Ra Zidada Jesu bi thutsꞌi dega macja̱ ngu bi macja̱ ra Melquisede \p \v 1 Nura Melquisede mrá nda̱ de ra hnini Salé, ne mrá macja̱ de Ajua̱ núꞌa̱ bí ꞌbʉi mahetsꞌi. Bi ma bá tha̱di ra Abrá pa bá ja̱pi nu de ya mbá pengui bá ntunhui ꞌraya nda̱ ne bá nta̱teꞌa̱. \v 2 Nepʉ nura Abrá bi umba ra Melquisede ꞌnara ꞌrɛtꞌa parte de gatho núꞌa̱ bá ha̱nga ja ra tuhni. Nura thuhu Melquisede ne da ꞌñena “ra hoga nda̱”, y nura noya Salé ne da ꞌñena “ra hogaꞌmʉi”. Hangue nura Melquisede mrá hoga nda̱ ne mrá nda̱ dega hogaꞌmʉi. \v 3 Núꞌá̱ hingui ma̱nga ja ra Ma̱ca Tꞌofo toꞌo mrá dada nixi toꞌo mrá na̱na̱, y nixi habʉ bá ehe. Nehe hingui ma̱ de rá ꞌbʉi, nixi hingui ma̱ ua bi du. Hangue go gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌudi de rá Tꞌʉ Ajua̱ núꞌa̱ toꞌo ra macja̱ pa nza̱ntho. \p \v 4 Pa̱hʉ gue nura Melquisede xi mrá da̱ngui rá nsu. Hangue nura Abrá núꞌa̱ mrá dada de ya xodyo bi umba ra Melquisede ꞌnara ꞌrɛtꞌa parte de gatho núꞌa̱ bá ha̱nga ja ra tuhni. \v 5 Núꞌʉ yá tꞌʉ ra Leví bi thutsꞌi dega macja̱ bi hmandabi ngu ma̱nga rá ley ra Moise gue da ꞌyapabi gatho ya ja̱ꞌi de ra hnini ꞌnara ꞌrɛtꞌa parte de ra nthebe, y gatho ra hnini mi ncu con gueꞌʉ, ngueꞌa̱ gatho ya ja̱ꞌi de ra hnini mahyɛgui co ya macja̱ bá ehe de ra Abrá. \v 6 Masque nura Melquisede hinte myá njaui nuya Levita, pe nura Abrá bi umbabi ra Melquisede ꞌnara ꞌrɛtꞌa parte de ra nthebe, ha ra Melquisede bi ja̱pa ra Abrá núꞌa̱ toꞌo ya xqui ña̱ꞌtuabi yá ja̱pi Ajua̱. \v 7 Y dí pa̱hʉ xá hño gue nuꞌa̱ tóꞌo ri unga ra ja̱pi, maꞌna ra da̱ngui rá nsu que núꞌa̱ toꞌo ha̱ni. \v 8 Ya Levita mi tꞌumbabi ꞌnara ꞌrɛtꞌa parte de ra nthebe, pe bi duꞌʉ. Ha ra Melquisede neheꞌa̱ bi tꞌumbabi ꞌnara ꞌrɛtꞌa parte de ra nthebe, pe nuꞌá̱ ja ra uɛnda tetho, ngueꞌa̱ hingui ma̱nga ja ra Ma̱ca Tꞌofo ua bi du. \v 9 Ra Leví ne gatho yá tꞌʉ núꞌʉ bi macja̱ mi tꞌumbabiꞌʉ ra ꞌrɛtꞌa parte de ra nthebe, ne da za ga ma̱ñhʉ gue neheꞌʉ bi umbabi ra Melquisede ra ꞌrɛtꞌa parte de ra nthebe núꞌbʉ mi øtꞌa njabʉ nehe ra Abrá. \v 10 Masque ra Leví himi ꞌbʉitho nu mi ma ra Melquisede bá tha̱di ra Abrá, pe ja ra uɛnda ya mi ꞌbʉiꞌa̱, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ mi ꞌbʉitho ja rá ndoꞌyo ra Abrá. \p \v 11 Ya Levita mi utuabi ya me Israel te mi mahyoni da ꞌyøtꞌe pa da ꞌyøtꞌa núꞌa̱ mi ma̱nga ra ley, ngueꞌa̱ nuꞌʉ́ go myá macja̱ꞌʉ. ꞌBʉ co yá ꞌbɛfi ya Levita mi tsa da ꞌmʉhma̱ xá hño ya me Israel co Ajua̱, nuꞌbʉ́ ya himi mahyoni xa thuxhma̱ha̱ maꞌnaꞌño ra macja̱. Pe bi thutsꞌi maꞌnaꞌño ra macja̱, y nura macja̱ꞌa̱ bi thutsꞌi dega macja̱ ngu bi macja̱ ra Melquisede, hingue ngu ra Aarón. \v 12 ꞌBʉ da mpadi ya macja̱, mahyoni da ꞌbata ra ley nehe. \v 13 Bi ma̱nga ja ra Ma̱ca Tꞌofo gue ma Zidadahʉ ra Jesucristo mi ma da macja̱ ngu bi macja̱ ra Melquisede. Ra Zidada Jesucristo hinte myá njaui ya Levita, y núꞌʉ mi ja te yá njauiꞌa̱ hinhyaꞌmʉ xqui macja̱ꞌʉ. \v 14 Ngueꞌa̱ xa fa̱di xá hño gue numa Zidadahʉ bá ehe de yá ja̱ꞌi ra Judá. Ne ra Moise nu mi ma̱ de ya macja̱, hinhyaꞌmʉ bi ma̱ gue da ꞌmʉi ya macja̱ de yá tꞌʉ ra Judá. \p \v 15 Nu mi thuxa maꞌnaꞌño ra macja̱ núꞌa̱ di ngu ra Melquisede, nuꞌbʉ́ maꞌna bi fa̱di gue nuya Levita mi pɛꞌtsi te da ꞌbati. \v 16 Nura macja̱ꞌa̱ himbi thutsꞌi ngu ma̱nga ja ra ley gue mahyoni di ja te dyá njaui ra Leví pa da za da macja̱, pe nuꞌá̱ bi thutsꞌi ngueꞌa̱ pɛꞌtsa rá te núꞌa̱ hinhyaꞌmʉ da uadi. \v 17 Hangue Ajua̱ bi ma̱ de gueꞌa̱ ne bi ꞌñena: \q1 Nuꞌi go gueꞌe grá macja̱ pa nza̱ntho, \q1 ngu bi macja̱ ra Melquisede. \m \v 18 Bri ꞌbata ra nda̱xjua ley núꞌa̱ mi ja, ngueꞌa̱ bi ꞌñotho rá tsꞌɛdi ne hinte bi mfaste, \v 19 ne himbi za bi patua yá mfeni ya ja̱ꞌi pa bi ꞌmʉi xá hño co Ajua̱. Pe nubyá dí pɛꞌtshʉ ꞌnara hoga nthøꞌmate maꞌna xá hño, ngueꞌa̱ po ra Zidada Jesucristo da za ga ꞌbʉhʉ xá hño co Ajua̱. \p \v 20 Ajua̱ bi jura nu mi hñuxa ra Zidada Jesucristo dega macja̱. \v 21 Nu mi thuxa ya Levita dega macja̱, himbi ꞌmʉi toꞌo mri jura por gueꞌʉ. Pe nu mi thuxa ra Zidada Jesucristo ha̱, Ajua̱ bi jura por gueꞌa̱, ngueꞌa̱ ja ra Ma̱ca Tꞌofo bi ꞌñena njaua: \q1 Ajua̱ bi jura, ne hinda pata núꞌa̱ bi ma̱ñꞌa̱ ne bi ꞌñena: \q1 “Nuꞌi go gueꞌe grá macja̱ pa nza̱ntho, \q1 ngu bi macja̱ ra Melquisede.” \m \v 22 Hangue ra Zidada Jesucristo go ra nda̱ gá macja̱ ne bí ꞌbʉi ja rá thandi Ajua̱, hangue dí pa̱hʉ xá hño gue ma da tꞌøtꞌe núꞌa̱ ra cohi dí pɛꞌtshʉ co Ajua̱, núꞌa̱ maꞌna xá hño que núꞌa̱ ra mʉdi. \v 23 Ja ra nda̱xjua ley mi mahyoni da mpadi ya macja̱ ngueꞌa̱ nza̱ntho mi tuꞌʉ. \v 24 Pe nura Zidada Jesu go gueꞌa̱ ꞌbʉibya pa nza̱ntho, y hinhyaꞌmʉ dra patua rá nsu dega macja̱. \v 25 Hangue nuꞌá̱ tsa da pøhø pa nza̱ntho gatho núꞌʉ toꞌo ri joni co Ajua̱ po rá thuhuꞌa̱, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ go gueꞌa̱ ꞌbʉi pa nza̱ntho pa da ꞌyapabi Ajua̱ por gueꞌʉ. \p \v 26 Hangue ra Zidada Jesu gueꞌa̱ ra da̱nga nda̱ gá macja̱ ndí hoñhʉ, ngueꞌa̱ xá ntꞌaxi, hingrá hyate, himbi ꞌyøtꞌa ni ꞌnara tsꞌoqui masque xi bi ꞌñouiua ya ꞌyøtꞌatsꞌoqui, ne ꞌmɛfa bri ꞌueque de gueꞌʉ, ne bri tsꞌitsꞌi pa maña̱ mahetsꞌi habʉ bi tꞌumba rá nsu. \v 27 Nuꞌá̱ hinga mahyoni da hyo ya mboꞌoni hyastho ngu mi øtꞌa ya nda̱ gá macja̱ ja ra nda̱xjua ley. Nuꞌʉ́ ꞌmɛtꞌo mi ho ya mboꞌoni pa dra sʉcua yá tsꞌoqui de guesɛꞌʉ, nepʉ ꞌmɛfa mi ho ya mboꞌoni pa dra sʉcua yá tsꞌoqui maꞌra ya ja̱ꞌi. Pe ma Zidadahʉ ra Jesucristo hingui njabʉ, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ ꞌnaꞌquitho bi unsɛ rá te pa da xʉcua yá tsꞌoqui ya ja̱ꞌi. \v 28 Nuya nda̱ gá macja̱ mi thutsꞌi ngu ma̱nga ra ley, myá ꞌñøhø dega ꞌyøtꞌatsꞌoqui. Pe ꞌmɛfa de ra ley, Ajua̱ bi jura ne bi hñuxa rá Tꞌʉ pa bi nda̱ gá macja̱, núꞌá̱ bi nhyoga nda̱ gá macja̱ pa nza̱ntho. \c 8 \s1 Ma zi Hmuhʉ ra Jesu go gueꞌa̱ bi maxcahʉ pa dá ha̱ñhʉ ya hña̱ꞌti de ra ꞌraꞌyo cohi \p \v 1 Núꞌa̱ xi dí ne ga xiꞌahʉ go guehna núna ma ga ma̱, gue dí pɛꞌtshʉ ꞌnama nda̱ gá macja̱hʉ núꞌa̱ bí hudi nuni mahetsꞌi ja rá ꞌñɛi de habʉ bí hudi Ajua̱ ra Dada toꞌo pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi. \v 2 Go gueꞌa̱ pɛ ra ꞌbɛfi dega macja̱ nuni mahetsꞌi habʉ bí ja núꞌa̱ ra Ma̱ca Luga bi hyocsɛ Ajua̱, hingo bi hyoca ya ja̱ꞌi. \v 3 Gatho ya nda̱ gá macja̱ xa thutsꞌi pa da umba Ajua̱ ya ꞌbaha ne da hyo ya mboꞌoni pa da umbabiꞌa̱, hangue ne ma Zidadahʉ ra Jesucristo mi pɛꞌtsi da uni te da uni nehe. \v 4 Nuꞌbʉ núꞌa̱ di ꞌbʉcua thoho hma̱ha̱ ja ra ximhai, hindi tsa da macja̱ꞌa̱ de guecua, ngueꞌa̱ ya ꞌbʉiua ya macja̱ núꞌʉ ri unga ya ꞌbaha ngu ma̱nga ja rá ley ra Moise. \v 5 Nuya macja̱ ꞌbʉiua pɛ ra ꞌbɛfi dega macja̱ pe núꞌa̱ pɛfiꞌʉ gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌuditho de núꞌa̱ bí tꞌøtꞌa nuni mahetsꞌi. Hangue Ajua̱ xqui xipabi ra Moise ante da mʉdi da hyoca ra nija̱ dega carpa, ne xqui ꞌñembabi: “Beni gui ꞌyøtꞌa gatho ya tꞌøtꞌe ngu núꞌa̱ dá uꞌtꞌaꞌi nuni ja ra tꞌøhø Sinaí.” \v 6 Pe numa nda̱ gá macja̱hʉ bí øtꞌa ꞌnara ꞌbɛfi núꞌa̱ maꞌna xá nsunda, ngueꞌa̱ po núꞌa̱ bi ꞌyøtꞌeꞌa̱, Ajua̱ bi ꞌyøtꞌa ꞌnara cohi con guecjʉ núꞌa̱ maꞌna xá hño que núꞌa̱ mi ja ja ra nda̱xjua ley, y nuna ꞌraꞌyo cohina̱ bi mʉdi co maꞌra ya hña̱ꞌti maꞌna xá hño. \p \v 7 Nuꞌbʉ núꞌa̱ ra mʉdi cohi xa bøni xá hño hma̱ha̱, nuꞌbʉ́ ya himi mahyoni xa njahma̱ nuna maꞌna ra cohi. \v 8 Pe Ajua̱ bi hyandi gue hinxmá hño núꞌa̱ mi øtꞌa ya ja̱ꞌi co nura mʉdi cohi, hangue Ajua̱ bi ma̱ de gueꞌʉ ja ra Ma̱ca Tꞌofo, ne bi ꞌñena njaua: \q1 Núga drá Ajua̱ dí ena: Ma da zø ra pa ra ora \q1 ga pɛꞌtsa ꞌnara ꞌraꞌyo cohi co ya me Israel ne ya me Judá. \q1 \v 9 Hingá ngu núꞌa̱ ra cohi dá pɛꞌtsua ndu yá xitaꞌʉ \q1 nu ndá pɛꞌtsua ra nthecate de duá tsi de Egipto; \q1 nuꞌʉ́ himbi ꞌyøtꞌa núꞌa̱ ra cohi dá pɛꞌtsi con gueꞌʉ, \q1 hangue nugá dá hɛpʉꞌʉ, njabʉ ena Ajua̱. \q1 \v 10 Nuna guehna ra cohi ma ga pɛꞌtsi co ya me Israel nu sta thogui ya pa de ra mʉdi cohi, njabʉ ena Ajua̱: \q1 Ma ga huxa ꞌnara ꞌraꞌyo mfeni ja yá mfeniꞌʉ pa da ꞌyøtca ma hmanda. \q1 Y numa ley ma da ꞌmʉi ja yá corasoꞌʉ pa njabʉ nura leyꞌa̱ ma da ꞌyøtꞌeꞌʉ con gatho yá paha. \q1 Nepʉ ma da ba̱diꞌʉ gue go drá Ajua̱ de gueꞌʉ, \q1 y nuꞌʉ́ go ma hniniꞌʉ. \q1 \v 11 Nuya paꞌʉ ni ꞌna hinda ꞌñutuabi rá miquꞌeiui \q1 y nixi ꞌnará cu, pa da ꞌmʉi con gueque, \q1 ngueꞌa̱ gathoꞌʉ mahyɛgui ma da ꞌmʉi con gueque, \q1 ngu ya da̱ngui ngu ya notsi. \q1 \v 12 Ngueꞌa̱ ma ga pumbabiꞌʉ yá tsꞌotꞌøtꞌe, \q1 ne hinhyaꞌmʉ ma ga yopa benbabi yá tsꞌoqui. \m \v 13 Nu mi ma̱ Ajua̱ de nura ꞌraꞌyo cohi, nuꞌbʉ́ nuꞌá̱ ya bi zogui dega nda̱xjua nura mʉdi cohi. Hangue núꞌa̱ ya bi tsꞌogui dega nda̱xjua, ne ꞌyo rí nda̱xjua, núꞌá̱ ꞌbestho ma da ꞌmɛdi. \c 9 \s1 Ra Ma̱ca Luga habʉ mi ja ra søcambeni nuua ja ra ximhai, ne núꞌa̱ bí ja mahetsꞌi \p \v 1 Ja nura mʉdi cohi mi ja ya hmanda pa hanja da søcambeni Ajua̱, nehe mi ja ꞌnara nija̱ nuua ja ra ximhai. \v 2 Núꞌa̱ ra nija̱ꞌa̱ xqui thoqui dega carpa, y madetho de nura nija̱ xqui jotꞌi co ꞌnara xʉni dutu mrá thuhu ra cortina. Nura mʉdi ngu mi thuꞌmbi ra Ma̱ca Luga, ne ja mi jani ra mfoxyo, ne ra mexa habʉ mi cʉxa ya thuhme núꞌʉ mi thutsꞌi ja rá thandi Ajua̱. \v 3 Y de mbo habʉ mi jotꞌi co núꞌa̱ ra cortinaꞌa̱, ja mi jani núꞌa̱ rá ñoho ra ngu mi thuꞌmbi ra Ma̱ca Luga Xá Nsunda. \v 4 Ne mbo de guehni ja mi jani ra ata dega oro pa ja mi tsꞌa̱tni ra tꞌutsꞌi, ne ja mi jani ra caha de ra cohi núꞌa̱ mi tu ra oro maxøgue, y de mbo ra cahaꞌa̱ ja mi jani ra tꞌʉca tsꞌøe dega oro habʉ mi ꞌbɛꞌtsa ra maná. Nehe ja mi ꞌbɛꞌtsini de mbo ra caha nurá tsꞌʉtꞌo ra Aarón xqui ꞌroho. Ne ja mi ꞌbɛꞌtsini núꞌʉ ya xingdo habʉ mi ntꞌofo núꞌʉ ꞌrɛtꞌa ya mandamiento de ra mʉdi cohi. \v 5 Y maña̱ de ra cahaꞌa̱ ja mi tøhni yoho ya ɛnxɛ xqui thoqui dega oro, y nuni ja guehni mri hnequi rá nsunda Ajua̱. Nuya ɛnxɛ mi coꞌma co yá hua núꞌa̱ ra caha dega oro habʉ mi joxa ra ji pa ra pumbate. Y ya dá gueꞌa̱ dá xiꞌahʉ, ngueꞌa̱ nubyá hinda za ga xiꞌahʉ gatho de guehna. \p \v 6 Y ya de mi ja gatho nuya tꞌøtꞌeya, nuya macja̱ nza̱ntho mi cʉtꞌa ja ra mʉdi ngu pa mi pɛ yá ꞌbɛfi dega macja̱. \v 7 Pe nurá ñoho ra ngu hønsɛ ra nda̱ gá macja̱ mi cʉtꞌini ꞌnaꞌquitho ra jɛya. Y nura ora mi cʉtꞌiniꞌa̱, gueꞌbʉ mi ha̱xa ra ji dega mboꞌoni pa mi umbabi Ajua̱, pa ꞌmɛtꞌo dra sʉcuabi yá tsꞌoquiꞌa̱, nepʉ pa yá tsꞌoqui ya ja̱ꞌi. \v 8 Con guehna utcahʉ ra Ma̱ca Nda̱hi gue núꞌa̱ ra Ma̱ca Luga Xá Nsunda hinxqui xoguitho pa to da yʉtꞌini núꞌbʉ mi tꞌøtꞌetho ra søcambeni ja ra mʉdi ngu. \v 9 Núꞌa̱ ra nija̱ꞌa̱ dega carpa gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌudi pa nújʉ dí xøcambenihʉ Ajua̱ núbya mapaya. Nuni ja tꞌuni ya ꞌbaha ne tho ya mboꞌoni ngu ma̱nga ra nda̱xjua ley. Pe hinga co nuya tꞌøtꞌeꞌʉ da za da tꞌaxca yá mfeni núꞌʉ toꞌo øtꞌa ya søcambeni njabʉ. \v 10 Ngueꞌa̱ nuya søcambeniꞌʉ gueꞌʉ hønsɛ dega hñuni, ne dega tsꞌithe, ne dega nsʉqui. Núꞌʉ ya hmanda mi øtꞌʉ gueꞌʉ hønsɛ pa mi tꞌaxca yá ndoꞌyo. Núꞌʉ ya hmandaꞌʉ bi nja rá tsꞌɛdi asta núꞌa̱ ra pa bri pata ra nda̱xjua cohi pa bi nja ꞌnara ꞌraꞌyo cohi núꞌa̱ maꞌna xá hño. \p \v 11 Y nubyá ya xa zøhø ra Zidada Jesucristo y go gueꞌa̱ ra nda̱ gá macja̱ de gatho núꞌʉ ya hoga tꞌøtꞌe øtꞌa nura ꞌraꞌyo cohi jabya. Núꞌa̱ ra Ma̱ca Luga Xá Nsunda núꞌa̱ bí ja nuni mahetsꞌi habʉ bí ꞌbʉi dega macja̱ ma Zidadahʉ, hingo xa hyoca ya ja̱ꞌi y gueꞌa̱ maꞌna xá hño que habʉ mi øtꞌa yá søcambeni ya macja̱ nuua ja ra ximhai. \v 12 Ra Zidada Jesucristo ꞌnaꞌquitho bi yʉtꞌa nuni ja ra Ma̱ca Luga Xá Nsunda mahetsꞌi. Ne himbi unga yá ji ya tꞌa̱xi, nixi ya tꞌʉntfani, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ go bi unsɛ rá ma̱ca ji, pa njabʉ da za da unga ra mpøhø pa nza̱ntho. \v 13 Maꞌmɛtꞌo co ra jintfani ne ra jiꞌyo ne rá ꞌbospi ra tꞌʉntfani núꞌa̱ mi tsꞌa̱tꞌa ja ra ata, mi hna̱xa núꞌʉ ya ja̱ꞌi xqui ntsꞌoqui pa mri yopa tꞌaxca yá ndoꞌyo, pa da ꞌmʉi xá hño maꞌnaꞌqui. \v 14 ¡Pe nubyá, xi maꞌna ndunthi di muui rá ji ra Zidada Jesucristo! Ngueꞌa̱ nuꞌá̱ po rá nda̱hiꞌa̱ núꞌa̱ pɛꞌtsi pa nza̱ntho, bi unsɛ rá te ngu ꞌnara hña̱ꞌti pa Ajua̱, y nsinque ni ꞌnara tsꞌoqui mi tu. Y njabʉ nurá jiꞌa̱ xʉgaguihʉ gatho ma mfenihʉ pa hinga siguihʉ ga øthʉ ya ꞌbɛfi núꞌʉ da za da zixcahʉ ja ra du, y njabʉ da za ga pɛpabihʉ Ajua̱ núꞌa̱ te. \p \v 15 Hangue po rá du ma Zidadahʉ ra Jesu bi nja ra ꞌraꞌyo cohi, pa njabʉ gatho núꞌʉ toꞌo bi zohna Ajua̱ da hña̱nga pa nza̱ntho gatho núꞌa̱ xa ña̱ꞌtuabi Ajua̱ꞌʉ ngu ꞌnara tsogui. Ngueꞌa̱ ra Zidada Jesucristo bi du pa njabʉ Ajua̱ bi za bi pumbabi yá tsꞌoqui núꞌʉ toꞌo mi ꞌbʉi ja ra nda̱xjua cohi. \v 16 Dí pa̱hʉ gue pa da muui ꞌnara tsogui, mahyoni ꞌmɛtꞌo da du núꞌa̱ toꞌo tsogui ra tsogui. \v 17 Pe hinte di muui núꞌa̱ ra tsogui ꞌbʉ tetho núꞌa̱ toꞌo tsogui ra tsogui. \v 18 Hangue nu mi tꞌøtꞌe ra mʉdi cohi mi mahyoni da hna̱ꞌma ra ji pa bi mʉdi. \v 19 Ra Moise nu mi hñeꞌta gatho ya hmanda de ra ley pa bi ꞌyøde gatho ya ja̱ꞌi, bi gʉ ꞌnará ꞌyɛ ꞌnara nda̱po rá thuhu ra isopo, ne mi thuꞌta ja rá ña̱ni co ra thɛnga xiꞌyo, ne bi thintꞌa ja ra jintfani ne ra jiꞌyo ntha̱ntsꞌi co ra dehe, nepʉ bi na̱xa habʉ mi ntꞌofo ra ley, nepʉ bi na̱xa gatho ya ja̱ꞌi. \v 20 Nu mi ꞌyøtꞌa njabʉ ra Moise bi ꞌñena: “Nuna go guehna ra ji pa da mʉdi ra cohi núꞌa̱ bi ꞌyøtꞌa Ajua̱ con guecjʉ.” \v 21 Nehe bi na̱xa ra ji ja ra nija̱ dega carpa ne gatho ja ya tꞌøtꞌe mi jani pa mri mpɛfi ja rá ꞌbɛfi Ajua̱ de mbo núꞌa̱ ra nija̱ꞌa̱. \v 22 Hangue ma̱nga ra ley gue casi gatho mahyoni da ntꞌaxqui co ra ji, y nuꞌbʉ hindra hna̱ꞌma ra ji hinda za da tha̱ca ya tsꞌoqui. \s1 Ra Zidada Jesu bi unsɛ rá teꞌa̱ ꞌnaꞌquitho pa bi hña̱ca gatho ya tsꞌoqui \p \v 23 Hangue co yá ji ya mboꞌoni mi pɛꞌtsi dra tꞌaxca ra nija̱ dega carpa ne gatho ya tꞌøtꞌe mi jani, núꞌʉ́ gueꞌʉ ꞌnara ntꞌudi de núꞌa̱ bí ja mahetsꞌi. Pe gatho núꞌa̱ bí ja mahetsꞌi maꞌna di muui que nuya tꞌøtꞌeꞌʉ. Por gueꞌa̱ mi mahyoni da ntꞌaxqui núꞌa̱ bí ja mahetsꞌi co maꞌna ra ji núꞌa̱ maꞌna di muui que yá ji ya mboꞌoni. \v 24 Ngueꞌa̱ ra Zidada Jesucristo himbi yʉtꞌa ja ꞌnara ma̱ca luga núꞌa̱ xa hyoca ya ja̱ꞌi, ngueꞌa̱ núꞌa̱ ra luga habʉ mi cʉtꞌa ya macja̱ pa da hña̱xa ra ji gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌuditho de núꞌa̱ bí ja mahetsꞌi. Ra Zidada Jesucristo bi yʉtꞌa ja ra Ma̱ca Luga nuni mahetsꞌi, y nuni ja bí ꞌbʉhniꞌa̱ ja rá thandi Ajua̱ pa bí adi por guecjʉ. \v 25 Nuꞌá̱ himbi manga rá ji ndunthi ya ꞌmiꞌqui. Pe núꞌa̱ ra nda̱ gá macja̱ nuua ja ra ximhai tatꞌa jɛya mi cʉtꞌa ja ra Ma̱ca Luga Xá Nsunda ne mi ha̱xa ra ji, pe hingo rá jisɛꞌa̱. \v 26 Nuꞌbʉ ra Zidada Jesucristo mi pɛꞌtsi xa manga rá ji ndunthi ya ꞌmiꞌqui, nuꞌbʉ́ mi pɛꞌtsi xa du hma̱ha̱ ndunthi ya ꞌmiꞌqui desde mi thoca ra ximhai. Pe nuꞌa̱ bi ꞌyøtꞌeꞌa̱, de yá nga̱tsꞌi ya pa bá ehe ja ra ximhai pa bi unsɛ rá teꞌa̱ ꞌnaꞌqui thoho pa bi hña̱ca gatho ya tsꞌoqui. \v 27 Ajua̱ xa hñutsꞌi gue pɛꞌtsi te da du ꞌnaꞌqui nuya ja̱ꞌi, nepʉ de gueꞌa̱ da tha̱ꞌmba nguɛndaꞌʉ. \v 28 Njabʉ nehe ra Zidada Jesucristo ꞌnaꞌquitho bi du pa bi hña̱ꞌtsua yá tsꞌoqui ya ja̱ꞌi. Y nurá ñoꞌqui ma da menguiua maꞌnaꞌqui, ma da mengui pe ya hingue pa da yopa hña̱ꞌtsua yá tsꞌoqui ya ja̱ꞌi, ngueꞌa̱ ꞌnaꞌquitho bi ꞌyøtꞌe. Nuꞌá̱ ma da mengui hønsɛ pa da zixa núꞌʉ toꞌo tøꞌmiꞌa̱. \c 10 \p \v 1 Ra nda̱xjua ley mi gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌuditho de nuya ja̱pi mi ma da nja ꞌmɛfa. Nura leyꞌa̱ hingo xi mi gueꞌa̱ majua̱ni. Nura leyꞌa̱ co nuyá ji ya mboꞌoni mi tho nza̱ntho tatꞌa jɛya himbi za bi tꞌaxca yá tsꞌoqui ya ja̱ꞌi pa xa za xa ꞌmʉi xá hño co Ajua̱. \v 2 ꞌBʉ majua̱ni co yá ji ya mboꞌoni xa za xa xʉcua yá tsꞌoqui gatho, nuꞌbʉ́ ya hinxa sigui xa thohma̱ ya mboꞌoni, nuꞌbʉ́ co ꞌnaꞌquithohma̱. ꞌBʉ xi majua̱ni xa tꞌaxca yá tsꞌoqui núꞌʉ toꞌo mi hopa ya mboꞌoni Ajua̱, nuꞌbʉ́ ya hinxa behma̱ꞌʉ gue mi tuda yá tsꞌoqui. \v 3 Pe co nuya mboꞌoni mi hoꞌʉ tatꞌa jɛya, maꞌna mi beniꞌʉ de yá tsꞌoqui mi tu, \v 4 ngueꞌa̱ hinda za da tha̱ca ya tsꞌoqui co ya jintfani nixi co ya jiꞌyo. \p \v 5 Hangue nu mi zøhø ma zi Hmuhʉ ra Jesu nuua ja ra ximhai bi ꞌñembabi Ajua̱ njaua: \q1 Ma Dadaꞌi, nuꞌi hingá ne gá ha̱ni yá ji ya mboꞌoni nixi maꞌra ya ꞌbaha; \q1 hangue gá hogagui co ma ndoꞌyo. \q1 \v 6 Nixi gá ho núꞌʉ ya mboꞌoni tho pa da tsꞌa̱tꞌi, nixi núꞌʉ tho pa da hña̱ca ya tsꞌoqui. \q1 \v 7 Hangue nugá dá ena: “Ajua̱ ma Dadaꞌi, stá eheua pa ga øꞌtꞌaꞌi ri paha, \q1 ngu núꞌa̱ xa tꞌofo ja ra Ma̱ca Tꞌofo gue ga øtꞌe.” \m \v 8 Rá mʉdi, ra Zidada Jesu bi ꞌñena: “Nuꞌi hingá ne gá ha̱ni yá ji ya mboꞌoni nixi maꞌra ya ꞌbaha, nixi hingá ne núꞌʉ ya mboꞌoni tho pa da tsꞌa̱tꞌi, nixi núꞌʉ tho pa da hña̱ca ya tsꞌoqui. Hingá ho gatho nuya tꞌøtꞌeya.” Njabʉ bi ma̱ ra Zidada, y gatho nuya tꞌøtꞌeꞌʉ gueꞌʉ ri manda nura nda̱xjua ley. \v 9 Nepʉ bi ꞌñena: “Ajua̱ ma Dadaꞌi, stá eheua pa ga øꞌtꞌaꞌi ri paha.” Núꞌʉ ya noya bi ma̱nga ma zi Hmuhʉ ra Jesu ne da ꞌñena gue nuꞌá̱ bi ꞌñe bi hña̱ca núꞌʉ tho ya mboꞌoni pa go bi unsɛ rá teꞌa̱ pa da xʉcua yá tsꞌoqui ya ja̱ꞌi. \v 10 Hangue go rá paha Ajua̱ pa bi xʉgaguihʉ ngueꞌa̱ ꞌnaꞌquitho bi unga rá ndoꞌyo ma Zidadahʉ ra Jesucristo pa gathoguihʉ. \p \v 11 Gatho ya macja̱ de ya xodyo hyastho mi pɛ yá ꞌbɛfi dega macja̱, mi ho ya mboꞌoni nza̱ntho y guetꞌʉ ya hña̱ꞌti mi uni nza̱ntho. Mi sigui mi øtꞌa njabʉꞌʉ masque co nuya mboꞌoni mi hoꞌʉ hinhyaꞌmʉ bi za bi xʉca ya tsꞌoqui. \v 12 Pe nura Zidada Jesucristo ꞌnaꞌquitho bi unsɛ rá te pa bi xʉca ya tsꞌoqui pa nza̱ntho. Nepʉ de mi uadi bi ꞌyøtꞌa njabʉꞌa̱ bi ma bá hudi ja rá ma̱ca ꞌñɛi Ajua̱. \v 13 Y nubyá ja bí ꞌbʉhnitho tøꞌmi asta hinda ꞌmʉi gatho yá ncontra de ngaꞌti ja yá uaꞌa̱. \v 14 Ngueꞌa̱ nuꞌá̱ bi unga rá te ꞌnaꞌquitho pa njabʉ bi tꞌaxca yá mfeni pa nza̱ntho núꞌʉ toꞌo xa xʉcuabi yá tsꞌoqui. \v 15 Nehe ra Ma̱ca Nda̱hi damajua̱ni de guehna, ne ena: \q1 \v 16 Nu sta thogui ya pa de ra mʉdi cohi ma ga pɛꞌtsa maꞌna ra ꞌraꞌyo cohi con gueꞌʉ, njabʉ ena Ajua̱: \q1 Ma ga huxa ma ley ja yá corasoꞌʉ pa njabʉ nura leyꞌa̱ ma da ꞌyøtꞌeꞌʉ con gatho yá paha. \q1 Nehe ma ga huxa ꞌnara ꞌraꞌyo mfeni ja yá mfeniꞌʉ pa da ꞌyøtca ma hmanda. \m \v 17 Nehe ena: \q1 Hinhyaꞌmʉ ma ga yopa benbabi yá tsꞌoqui nixi yá tsꞌotꞌøtꞌe. \m \v 18 Hangue nuꞌa̱ tóꞌo ya bri punduabi yá tsꞌoqui, ya hingue mahyoni da hyo ya mboꞌoni pa da tha̱cua yá tsꞌoqui. \s1 Ga jonihʉ ja rá thandi Ajua̱ pa ga aphʉ te ga aphʉ \p \v 19 Hangue zi cuhʉ, dí pa̱hʉ xá hño gue nubyá da za ga cʉthʉ ja ra Ma̱ca Luga Xá Nsunda nuni mahetsꞌi ngueꞌa̱ bi manga rá ji ra Zidada Jesu por guecjʉ, hangue hinga ntsahʉ nixi ga ntsuhʉ ga joñhʉ ja rá thandi Ajua̱ pa ga aphʉ te ga aphʉ. \v 20 Ngueꞌa̱ ma Zidadahʉ ra Jesucristo po rá ndoꞌyosɛ bi xogaguihʉ ꞌnara ꞌraꞌyo ꞌñu pa da za ga cʉthʉ ja ra Ma̱ca Luga Xá Nsunda nuni mahetsꞌi, ngueꞌa̱ nu mi duꞌa̱ bi ntʉnga núꞌa̱ ra xʉni dutu mi cotꞌa ra Ma̱ca Luga Xá Nsunda nuni ja yá nija̱ ya xodyo, y nura xʉni dutuꞌa̱ gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌudi de rá ndoꞌyo ra Zidada Jesucristo núꞌa̱ bri sʉnbabi. \v 21 Ra Zidada Jesu go gueꞌa̱ ma nda̱ gá macja̱hʉ, ne go gueꞌa̱ ri sugaguihʉ gatho nújʉ rá hniniguihʉ Ajua̱. \v 22 Hangue ma ga jonihʉ co Ajua̱ con gatho ma mʉihʉ, ne con gatho ma jamfrihʉ, ne co ma mfenihʉ strá ntꞌaxi, ngueꞌa̱ go guesɛ ma Zidadahʉ ra Jesucristo xa na̱xcasɛhʉ rá ji pa njabʉ ya hinte ma tsꞌoqui dí tuhʉ, ja ra uɛnda xa sʉga ma ndoꞌyohʉ co ꞌnara dehe xi xá ntꞌaxi. \v 23 Hinga ꞌueguehʉ de núꞌa̱ stá camfrihʉ nixi de núꞌa̱ ra nthøꞌmate dí pɛꞌtshʉ, y hinga dʉhʉhʉ, ngueꞌa̱ Ajua̱ xa ña̱tcaguihʉ núꞌa̱ dí tøꞌmhʉ, y nuꞌá̱ hinda pata rá noya. \v 24 Ne ga beñhʉ hanja da za ga nupa mfenihʉ ꞌna ngu maꞌna pa ga má̱dihʉ ne pa ga øthʉ ya hoga ꞌbɛfi. \v 25 Ne hinhyaꞌmʉ ga ꞌueguehʉ de ma hmuntsꞌihʉ, masque ꞌra xa nza̱i hingui pa. Nujʉ́, nuꞌa̱ ga øthʉ, ga nzofohʉ ꞌna ngu maꞌna. Y nubyá maꞌna mahyoni ga øthʉ njabʉ ngueꞌa̱ dí hanthʉ ya ꞌbʉi guetbʉ ra pa de rá yoꞌehe ma Zidadahʉ ra Jesucristo. \v 26 ꞌBʉ stá pa̱dihʉ xá hño te ma̱nga rá noya Ajua̱ ne dí siguihʉ dí øthʉ ya tsꞌoqui, ya otho maꞌna con te da za da putꞌa ma tsꞌoquihʉ. \v 27 ꞌBʉ ga sigui ga øthʉ ya tsꞌoqui, ya hinte dí tøꞌmhʉ. Nuꞌa̱ dí tøꞌmhʉ, hønsɛ ꞌnara castigo xi xá ntsꞌo de rá cuɛ Ajua̱, ne ra tsibi núꞌa̱ ma da tsa̱tꞌi ne da huata gatho núꞌʉ toꞌo yá ncontra Ajua̱. \v 28 Nuꞌbʉ ꞌnara ja̱ꞌi bi ntsꞌoꞌyøde de rá ley ra Moise, ne ꞌbʉ mi ꞌbʉi yoho o hñu toꞌo bi damajua̱ni de núꞌa̱ xqui ꞌyøtꞌe, núꞌa̱ ra ja̱ꞌiꞌa̱ mi pɛꞌtsi te da du nsinque to da huequi. \v 29 ¡Xihma̱ núꞌa̱ toꞌo ri ʉtsabi rá Tꞌʉ Ajua̱! Handi ngu hinte di muui núꞌa̱ ra ji bi mfani pa bi nja ra ꞌraꞌyo cohi, ne con gueꞌa̱ ra jiꞌa̱ bi sʉcua rá mfeni núꞌa̱ ra ja̱ꞌiꞌa̱, ne da zani ra Ma̱ca Nda̱hi núꞌa̱ utcahʉ rá hma̱te Ajua̱. ¿Ha gue hinguí beñhʉ gue nura ja̱ꞌiꞌa̱ maꞌna rí ꞌñepabi dra da̱ngui rá castigo? \v 30 Nujʉ́ dí pa̱hʉ gue Ajua̱ bi ꞌñena: “Nuga go ma uɛnda ga øtꞌa ra tsꞌʉtbi, ne ga juꞌtuabi ngu rí ꞌñepabi.” Nehe bi ꞌñenaꞌa̱: “Nuga ma ga ha̱ꞌmba nguɛnda ma hnini.” \v 31 ¡Xi xá ntsꞌo pa ꞌnara ꞌyøtꞌatsꞌoqui nu sta zo ja rá ꞌyɛ Ajua̱ núꞌa̱ te! \p \v 32 Nuꞌahʉ, beñhʉ de nurá mʉdi gá pa̱hʉ rá noya Ajua̱ gá tsɛthʉ gatho nuya thogui gá thohʉ. \v 33 ꞌRa de gueꞌahʉ mi tsꞌañꞌahʉ ne xi mi tꞌʉtsaꞌihʉ ja yá thandi ya ja̱ꞌi. Ha nu maꞌra de gueꞌahʉ gá ma gá faxhʉ núꞌʉ mi thogui ya tsꞌothogui. \v 34 Gá faxhʉ núꞌʉ mi ofadi. Nehe gá johyathohʉ nu mi tha̱nꞌahʉ núꞌa̱ te nguí pɛꞌtshʉ, ngueꞌa̱ guí pa̱hʉ gue guí pɛꞌtshʉ nuni mahetsꞌi maꞌra ya hño maꞌna xá hño núꞌʉ hinda ma da tha̱nꞌahʉ. \v 35 Hangue ogrí ꞌbɛ ri jamfrihʉ, ngueꞌa̱ con gue nura jamfriꞌa̱ ma dí tꞌaꞌahʉ ꞌnara da̱nga tha̱ha̱. \v 36 Mahyoni gui tsɛthʉ ne gui ꞌyøꞌtuahʉ rá paha Ajua̱, pa da ꞌraꞌaꞌihʉ núꞌa̱ xa ña̱ꞌtꞌaꞌihʉꞌa̱. \v 37 Ngueꞌa̱ Ajua̱ ma̱nga ja ra Ma̱ca Tꞌofo ne ena: \q1 Ya mero da zøhø núꞌa̱ toꞌo ma da ꞌñehe. \q1 Ya tsꞌʉtho ya pa ri ꞌbɛdi pa da zøhøꞌa̱. \q1 \v 38 Nuꞌa̱ tóꞌo ꞌbʉi xá hño con gueque ma da mɛꞌtsa ra te po ra jamfri. \q1 Pe nuꞌbʉ da ꞌuegue de gueque, hindrí ho njabʉ. \m \v 39 Pe nujʉ́ ma ga pɛꞌtshʉ ma jamfrihʉ pa ga mpøhøhʉ, hingue ma ga ꞌueguehʉ pa ga ꞌmɛdihʉ. \c 11 \s1 Ra jamfri \p \v 1 Co ra jamfri dí pa̱hʉ gue xi majua̱ni ma ga ha̱ñhʉ núꞌa̱ dí tøꞌmhʉ. Nehe co ra jamfri dí pa̱hʉ xá hño gue xi majua̱ni ja núꞌa̱ hingui hnequi. \v 2 Ajua̱ bi ña̱mahño de ndu ma xitahʉ ngueꞌa̱ nuꞌʉ́ bi mɛꞌtsa ra jamfri. \p \v 3 Po ra jamfri dí pa̱hʉ gue Ajua̱ bi ma̱ pa bi nja mahetsꞌi ne ra ximhai. Hangue gatho nuya tꞌøtꞌe dí hanthʉbya, maꞌmɛtꞌo mi othotho, pe ꞌmɛfa bi thoqui de núꞌa̱ hinhyaꞌmʉ xqui hnequi. \p \v 4 Po ra jamfri ra Abé bi hyo ꞌnara mboꞌoni pa bi umbabi Ajua̱ dega ꞌbaha, y nura ꞌbahaꞌa̱ gueꞌa̱ maꞌna xá hño que núꞌa̱ bi unga ra Caí. Y Ajua̱ bi ꞌñudi gue ra Abé mi ꞌbʉi xá hño ngueꞌa̱ bi hña̱nba núꞌa̱ rá ꞌbaha bi uni. Masque ya xa du ra Abé, pe gueꞌa̱ zocaguihʉ thoho, ngueꞌa̱ núꞌa̱ rá jamfri bi mɛꞌtsiꞌa̱ utcaguihʉbya. \p \v 5 Po ra jamfri ra Enoc bi tsꞌixa mahetsꞌi ne hinxa du. Bi thoniuaꞌa̱ pe himbi tsꞌʉdi ngueꞌa̱ Ajua̱ ya xqui zitsꞌi pa mahetsꞌi. Pe ante da tsꞌitsꞌiꞌa̱ de guecua bi hma̱ gue bi ꞌyøtꞌe núꞌa̱ ri ho Ajua̱. \v 6 Pe nuꞌa̱ tóꞌo hingui pɛꞌtsa ra jamfri hingui tsa da ꞌyøtꞌa núꞌa̱ ri ho Ajua̱, ngueꞌa̱ nuꞌa̱ tóꞌo ne da joni co Ajua̱ pɛꞌtsi da gamfri gue ꞌbʉi Ajua̱, ne da gamfri gue ma da hña̱ni ꞌnara hño núꞌa̱ toꞌo da hyoniꞌa̱. \p \v 7 Ra Noé bi gamfri núꞌa̱ bi xipabi Ajua̱ de núꞌa̱ mi ma da nja, masque ni ꞌnara seña hinxqui hyandi de núꞌa̱ ra da̱nga nzøthe bi ñuꞌtsa ra ximhai. Pe ra Noé bi ꞌyøde núꞌa̱ bi ꞌbɛpabi Ajua̱, hangue bi hyoca ra arca pa bi yʉtꞌi con gatho ya mengu de rá ngu, pa njabʉ himbi ja̱tꞌiꞌʉ ja ra dehe. Y co núꞌa̱ bi ꞌyøtꞌe ra Noé po ra jamfri, ja bi hnecni gue nuꞌá̱ mi ꞌbʉi xá hño que gatho nuya ꞌyøtꞌatsꞌoqui bi du ja ra dehe. Y Ajua̱ bi ma̱ gue ra Noé ya hinte ma tsꞌoqui mi tu ngueꞌa̱ xqui gamfriꞌa̱. \p \v 8 Po ra jamfri ra Abrá bi ꞌyøte Ajua̱ nu mi xipabi gue da zogui núꞌa̱ ra hai habʉ mi ꞌbʉiꞌa̱ pa da ma da ꞌmʉi ja núꞌa̱ ra hai mi ma da tꞌumbi dega tsogui. Hangue ra Abrá bi ma, masque himi pa̱di habʉ mri ma. \v 9 Po ra jamfri bi ꞌmʉi ngu ꞌnara nzøhø nuni ja ra hai habʉ xqui ña̱ꞌtua Ajua̱. Ja bi hyocni rá ngu dega carpa, ne ja bi ꞌmʉhni co ra Isaac ne ra Cobo, nehe ja bá hocniꞌʉ yá ngu dega carpa, y nehe bi ꞌmʉhniꞌʉ ngu ꞌraya nzøhø, masque gathoꞌʉ xqui hña̱ꞌtuabi núꞌa̱ ra haiꞌa̱. \v 10 Ra Abrá mi tøꞌmi gue da ma da ꞌmʉi nuni ja ra da̱hni habʉ nthoqui xá hño y hinda za to da huati. Y go guesɛ Ajua̱ bi beni hanja da hyoca nura hniniꞌa̱, y go bi hyocsɛꞌa̱. \p \v 11 Nehe ra Sara hinxqui za xqui mɛꞌtsa ra ba̱tsi, nuꞌá̱ bi gamfri gue Ajua̱ himi tsa da pata rá noya núꞌa̱ xqui xipabiꞌa̱, hangue po núꞌa̱ ra jamfriꞌa̱ bi tꞌumba ra tsꞌɛdi pa bi ꞌmʉi ꞌnará ba̱tsi masque ya mrá zi tia. \v 12 Hangue ra Abrá masque nehe ya mrá zi nda̱xjua, pe bi ꞌmʉi ꞌnará tꞌʉ, y co núꞌa̱ ra tꞌʉꞌa̱ bi nxa̱nda ndunthi ya ja̱ꞌi, y nubya ya hingui tsa to da mede, ngu yá ndunthi ya tsø, ne ngu rá ndunthi ra ꞌbomu núꞌa̱ ꞌbonga ja rá hyo ra ndehe. \p \v 13 Ra Abrá ne gatho yá ja̱ꞌi bi du, y himbi hña̱ni núꞌa̱ xqui hña̱ꞌtuabiꞌʉ de ante da du. Pe nuꞌʉ́ bi gamfri Ajua̱ gue ma da umbabi ꞌmɛfa gatho núꞌa̱ xqui ña̱ꞌtuabiꞌʉ, hangue nuꞌʉ́ bi døꞌmi co ra johya. Hangue njabʉ mi ma̱ñꞌʉ gue ngu myá neꞌñu ngueꞌa̱ himi ma da nza̱ngua ja ra ximhai. \v 14 Nuꞌʉ tóꞌo ma̱nga njabʉ, ma̱ gue honga maꞌna ra hai pa habʉ da ꞌmʉiꞌʉ. \v 15 Nuꞌbʉ núꞌʉ mi behma̱ha̱ núꞌa̱ ra hai de habʉ bá ehe ra mʉdi, nuꞌbʉ́ xa zahma̱ xa menguiꞌʉ pa guehni. \v 16 Pe nuꞌʉ́ mi honga maꞌna ra hai maꞌna xá hño, y nura hai mi hoñꞌʉ go gueꞌa̱ núꞌa̱ bí ja mahetsꞌi. Hangue Ajua̱ hindi ntsa pa da ma̱ gue go gueꞌa̱ ra Ajua̱ de gueꞌʉ, ne nuꞌá̱ xa hoca ꞌnara hnini pa gueꞌʉ. \p \v 17 Po ra jamfri ra Abrá bi ꞌyøte Ajua̱ nu mi tsapi ua xi mi ja rá jamfri. Hangue bi zixa ra Isaac núꞌa̱ rá ꞌra tꞌʉ pa xa hyohma̱ pa xa umba Ajua̱ ngu ꞌnara ꞌbaha, masque Ajua̱ xqui ña̱ꞌtuabi gue de ra Isaac mi ma da nxa̱nda ndunthi ya ja̱ꞌi, ne xqui ꞌñembi: \v 18 “Go dri ꞌbɛto yá ba̱tsi ra Isaac.” \v 19 Ra Abrá mi camfri gue Ajua̱ ja rá tsꞌɛdi pa xa japi xa yopa nte ra Isaac. Y ra Abrá bi ꞌyøtꞌa ra uɛnda gue bi yopa nte ra Isaac ngueꞌa̱ ya mi ꞌbʉi pa da du, pe Ajua̱ bi ña̱niꞌa̱ ne bi umbabi ra Abrá maꞌnaꞌqui. \p \v 20 Po ra jamfri ra Isaac bi ja̱pabi núꞌʉ yoho yá tꞌʉ, ꞌna mrá thuhu ra Cobo y nu maꞌna ra Esaú, masque ya ja̱pi mri ꞌbɛtho da nja. \v 21 Po ra jamfri ra Cobo nu ya de mi ma da du bi ja̱pabi núꞌʉ yoho yá tꞌʉ ra Jose, y núꞌa̱ ra ora mri ja̱pabi mi xøcambeni Ajua̱, xqui ntøꞌtse co rá bordo. \v 22 Ra Jose nu de ya pa da du bi ma̱ co ra jamfri gue ya me Israel mi pɛꞌtsi da bøni de Egipto. Ne bi xipabiꞌʉ gue ra paꞌa̱ da bøni de guehniꞌʉ, da hña̱ꞌtsua rá ndoꞌyoꞌa̱ pa da ntꞌagui habʉ mi ma da ꞌmʉiꞌʉ. \p \v 23 Po ra jamfri nu mi ꞌmʉi ra Moise, rá dada ne rá na̱na̱ himbi zu núꞌa̱ ra da̱nga nda̱ de Egipto, masque nuꞌá̱ xqui manda pa da tho ya zi tꞌʉca tsꞌʉntꞌʉ. Nuꞌʉ́ bi hyandi gue ra Moise mrá zi hoga tsꞌʉntꞌʉ, hangue bi ꞌña̱guiꞌʉ hñu nza̱na̱. \v 24 Po ra jamfri, nu de ya mi nda̱ngui ra Moise, ya himbi neꞌa̱ bi tꞌembabi gue go mrá na̱na̱ nurá tꞌixu ra nda̱ de Egipto. \v 25 Ra Moise maꞌna bi ho bi sufri mahyɛgui co rá hnini Ajua̱ que xqui gohi ja rá ngu ra nda̱ pa xa johyahma̱ co nuya tsꞌotꞌøtꞌe núꞌʉ da uadi ne da thogui. \v 26 Núꞌá̱ bi gamfri gue nuꞌbʉ da thogui ya ntꞌʉtsate ngu núꞌʉ mi ma da thogui ra Zidada Jesucristo, nuꞌbʉ́ mi ma da tꞌumbabi maꞌna ndunthi ya da̱nga hño de gatho nuya hño mi ja nuni Egipto, ngueꞌa̱ núꞌá̱ mi tøꞌma ꞌnara hoga tha̱ha̱ núꞌa̱ mi ma da umbabi Ajua̱. \v 27 Po ra jamfri ra Moise bi bøni de Egipto ne himbi zupabi rá cuɛ núꞌa̱ ra nda̱ de guehni. Ne bi sigui co núꞌa̱ xqui beni da ꞌyøtꞌe ngueꞌa̱ mi camfri gue mi ꞌñoui Ajua̱ masque himi handi. \p \v 28 Po ra jamfri ra Moise bi ꞌyøtꞌa núꞌa̱ ra ngo dega pascua, bi manda bi tho ya dɛti, y nuyá jiꞌʉ bi hna̱xa ja ya gosthingu pa njabʉ nu mi thogui rá ɛnxɛ Ajua̱ pa da hyo yá mʉdi tꞌʉ de cada ꞌnaya ngu de Egipto, bi thoguitho ja yá ngu ya me Israel, y hinte bi jaꞌʉ. \v 29 Po ra jamfri ya me Israel bi ꞌraxa ja ra ndehe rá thuhu ra Thɛnga Ndehe. Bi hyegue ra dehe pa bi netꞌi ra ꞌyonhyai ne bi thoguiꞌʉ, y de mi ma da thogui njabʉ núꞌʉ ya me Egipto, bi ja̱tꞌi gathoꞌʉ. \p \v 30 Po ra jamfri ya me Israel bi thexa yoto ma pa gatho ja rá nthetsꞌi ra hnini de Jericó mi jotꞌi dega da̱nga ja̱do. Y co yá jamfriꞌʉ bi daguisɛ ya ja̱do. \v 31 Ra Raab mi ꞌnara tsꞌoꞌbɛhña̱ꞌa̱, pe co rá jamfriꞌa̱ himbi tho ngu bi tho gatho núꞌʉ ya ꞌña̱gamfri mi ꞌbʉhni ja ra hnini Jericó, ngueꞌa̱ nura Raab xqui umba ntsaya núꞌʉ toꞌo xqui ꞌmɛtꞌo da cꞌa̱ꞌtsa núꞌa̱ ra haiꞌa̱. \p \v 32 ¿Te ja maꞌna ga ma̱? Hinga juadi ga ma̱, ꞌbʉ ga ma̱ de ra Gedeó, de ra Barac, de ra Samso, de ra Jefté, de ra Davi, de ra Samue, ne de maꞌra yá ꞌmɛhni Ajua̱. \v 33 Núꞌʉ́ go gueꞌʉ co ra jamfri bi nta̱teꞌʉ de maꞌra ya hnini, y bi ꞌyøtꞌa ra hoga tsꞌʉtbi, y bi hña̱ñꞌʉ núꞌa̱ ra mfatsꞌi xqui ña̱ꞌtua Ajua̱. Co ra jamfri hinte bi ja núꞌʉ bi tꞌɛntꞌua ya zate. \v 34 Nehe hinte bi ja núꞌʉ bi tꞌɛntꞌa ja ꞌnara tsibi xi mi zø ntsꞌɛdi. Nehe maꞌra himbi za to bi hyoꞌʉ co ra mahuai. Po ra jamfri mi tꞌumbabi ra tsꞌɛdi ora mi othobiꞌʉ. Himi tsuꞌʉ nura ora mi ꞌyo ja ra tuhni, hangue mi japi mi nestꞌihi gatho yá ncontra. \v 35 Po ra jamfri ꞌraya ꞌbɛhña̱ bi hyandi gue bi yopa nte ꞌra de yá ja̱ꞌi xqui du. \p Ha nu maꞌra bi tꞌøꞌtuabi ndunthi ya tsꞌotꞌøtꞌe pa xa ncøhma̱ de Ajua̱, pe masque bi thoꞌʉ himbi ncøni, ngueꞌa̱ bi gamfriꞌʉ gue mi ma da yopa nteꞌʉ pa da mɛꞌtsa ꞌnara te maꞌna xá hño. \v 36 Nu maꞌra bi zɛta ya ntꞌʉtsate ne ya mfɛi, ha nu maꞌra asta bi njotꞌa fadi ne bri tha̱tꞌi co ya cadena. \v 37 Nu maꞌra bi tho dega ncꞌahni. Nu maꞌra bi thɛcuabi madetho yá ndoꞌyo. ꞌRa bri tsapi pa xa ꞌuehma̱ de yá jamfri. Ha nu maꞌra bi tho co ra huai. Ha nu maꞌra mri maua mri mani mi he ya xifri dega dɛti ne dega tꞌa̱xi ngueꞌa̱ mi otho te da hye, ne xi mi thogui ra nhyoya, ya ʉgui, ne maꞌra ya tsꞌothogui. \v 38 Masque núꞌʉ́ go mri ꞌñepabi ꞌraya tꞌøtꞌe maꞌna xá hño que gatho núꞌʉ ja ja ra ximhai, pe nuꞌʉ́ mi naxni ja ya mbonthi ne ja ya tꞌøhø, ne mri ꞌña̱gui ja ya maꞌye ne ja ya hña̱do. \v 39 Gatho núꞌʉ toꞌo bi sufri njabʉ, hma̱ xá hño de gueꞌʉ ngueꞌa̱ bi gamfri xá hño Ajua̱. Pe nuꞌʉ́ himbi za bi hyanda gatho núꞌa̱ xqui ña̱ꞌtuabi Ajua̱, \v 40 ngueꞌa̱ Ajua̱ xqui beni de guecjʉ nújʉ dyá gamfrihʉ, gue da ꞌracjʉ ꞌnara ja̱pi maꞌna xá hño que núꞌa̱ bi hña̱niꞌʉ, pa núꞌʉ ya ꞌbɛtꞌo gamfri da døꞌmi pa njabʉ nguꞌʉ ne ngujʉ ga ha̱ñhʉ mahyɛgui gatho núꞌa̱ xa ña̱tcahʉ Ajua̱, ne ga ꞌbʉhʉ xá hño ja rá thandiꞌa̱. \c 12 \s1 Ga huxa ma thandihʉ ja ra Zidada Jesu \p \v 1 Hangue nujʉ́ dí pa̱hʉ gue bi ꞌmʉi ndunthi núꞌʉ toꞌo bi gamfri, y núꞌʉ́ utcahʉ gue xi bi ꞌño xá hño ja yá jamfri. Hangue ma ga tsohʉbʉ gatho núꞌa̱ hindi hocaguihʉ ga øꞌtuahʉ rá paha Ajua̱. Nehe ga ꞌueguehʉ de ra tsꞌoqui drí duhʉ, pa njabʉ hinda za̱mgahʉ. Ga njahʉ ngu núꞌʉ pa ra ta̱ha̱ dega ꞌrihi, ga tsɛthʉ gatho asta ga tsøñhʉ habʉ drá maha. \v 2 Ma ga huxa ma thandihʉ ja ma Zidadahʉ ra Jesucristo núꞌa̱ xa ꞌracjʉ ma jamfrihʉ, ne go gueꞌa̱ faxcaguihʉ pa ga camfrihʉ xi xá hño. Núꞌá̱ xi bi sufri ja ra pontꞌi, pe himbi jamasu gatho nuya ntꞌʉtsate de núꞌa̱ ra du dega ꞌbɛtsa bi thoguiꞌa̱, ngueꞌa̱ mi pa̱di gue ꞌmɛfa de gatho núꞌa̱ xqui thogui mi ma da mɛꞌtsa ndunthi ra johya. Hangue nubyá ya bí hudi ja ra ꞌñɛi de habʉ bí hudi Ajua̱ rá Dada. \p \v 3 Beñhʉ de gatho núꞌa̱ bi zɛta ra Zidada Jesu, pa hinda zabiꞌihʉ de núꞌa̱ guí thohʉ, nixi da du ri mʉihʉ. Nuꞌá̱ bi zɛta gatho ya tsꞌotꞌøtꞌe bi ꞌyøꞌtuabi ya ꞌyøtꞌatsꞌoqui gá ja̱ꞌi. \v 4 Nuꞌahʉ, masque grí ntunhʉ nza̱ntho co ra tsꞌoqui, pe ni ꞌna de gueꞌahʉ hinxa thoꞌahʉ. \v 5 ¿Ha gue ya xcá pumfrihʉ núꞌa̱ ra tsꞌofo bi ꞌraꞌahʉ Ajua̱ núꞌahʉ gyá ba̱tsihʉ de gueꞌa̱? Ja ra Ma̱ca Tꞌofo enga njaua: \q1 Ma zi tꞌʉꞌi, ogrí ʉtsabi rá tsꞌofo Ajua̱, \q1 nixi hinda du ri mʉi núꞌbʉ tsʉꞌaꞌiꞌa̱. \q1 \v 6 Ngueꞌa̱ Ajua̱ zofo núꞌʉ toꞌo ma̱diꞌa̱, \q1 nehe ri castiga núꞌʉ toꞌo ri jaba̱tsi núꞌbʉ hinda ꞌyøtꞌe xá hñoꞌʉ. \m \v 7 Ogrí ʉhʉ rá tsꞌofo Ajua̱. Nuꞌá̱ ri suꞌaꞌihʉ ngueꞌa̱ gyá ba̱tsihʉ de gueꞌa̱. Dí pa̱hʉ gue gatho ya dada ha̱cuabi núꞌa̱ ra maña di pɛꞌtsa yá ba̱tsi, ¿ha ngue ha̱? \v 8 Gatho ya ba̱tsi tꞌumba ra tsꞌofo ꞌbʉ hingui øde. Hangue ꞌbʉ Ajua̱ hingui ꞌraꞌahʉ ra tsꞌofo, nuꞌbʉ́ hingue xi gyá ba̱tsihʉ de gueꞌa̱. \v 9 Núꞌbʉ ndyá notsihʉ, numa dadahʉ mi tsʉcaguihʉ ꞌbʉ hinduí øtehʉ, y nujʉ́ ndí umfʉ ra tꞌequꞌei. Nuꞌbʉ́ ¿hanja hingo maꞌna ga umfʉ ndunthi ra tꞌequꞌei núꞌa̱ ma Dadahʉ bí ꞌbʉ mahetsꞌi, pa njabʉ da nja ma tehʉ nza̱ntho? \v 10 Núꞌbʉ ndyá notsithohʉ, numa dadahʉ bi ꞌracjʉ ra tsꞌofo po ꞌraya zi patho y ngu núꞌa̱ bi neꞌʉ. Pe nu Ajua̱ ri ꞌracjʉ ra tsꞌofo pa ma hñohʉ pa nza̱ntho, pa njabʉ ga ꞌbʉhʉ xá ntꞌaxi ngu ꞌbʉꞌa̱. \v 11 Xi majua̱ni, ni ꞌnara ja̱ꞌi hindi johya nura ora di ncastiga. Tu rá mʉi, ha̱. Pe nuꞌa̱ tóꞌo da hña̱nga ra tsꞌofo, ꞌmɛfa ma da mɛꞌtsa ꞌnara hoga te ne da ꞌmʉi te rá ꞌñentho. \s1 Xá ntsꞌo ma da thogui núꞌʉ toꞌo hingui ne da ꞌyøde rá noya Ajua̱ \p \v 12 Hangue núꞌahʉ guí tu ri mʉihʉ, dá nuhu ri mfenihʉ ne ꞌyøthʉ ra tsꞌɛdi pa gui siguihʉ co Ajua̱. \v 13 Ne ꞌyohʉ xá hño, pa njabʉ núꞌʉ ya cu hingui ꞌyo xá hño ja rá ꞌñu Ajua̱, da ꞌño xá hño, ne da zɛ yá jamfri. \p \v 14 ꞌYøthʉ gatho núꞌa̱ da za pa gui ꞌbʉhʉ ꞌnara hogaꞌmʉi con gatho. Nehe nsuhʉ pa strá ntꞌaxi ri tehʉ, ngueꞌa̱ núꞌʉ hinstrá ntꞌaxi yá te, hinda ma da hyandi Ajua̱. \v 15 Nsuhʉ xá hño pa ni ꞌna de gueꞌahʉ hingui ꞌbɛhʉ núꞌʉ ya ja̱pi ri ꞌracjʉ Ajua̱. Y nsuhʉ pa hinda te ya tsꞌomfeni madetho de gueꞌahʉ, pa hinda tsꞌocua yá mfeni gatho maꞌra, ngu ꞌnara tsꞌonda̱po xá nju. \v 16 Nuꞌa̱ ma gui ꞌyøthʉ, gui jamasuhʉ pa ni ꞌna de gueꞌahʉ hingui hñuxhʉ co ya ꞌbɛhña̱ núꞌʉ hingo xi ri ꞌbɛhña̱hʉ, nixi ya ꞌbɛhña̱ hinda hñuxui ya ꞌñøhø núꞌʉ hingo xi yá da̱me. Nehe jamasuhʉ gue ni ꞌna de gueꞌahʉ hingui ʉtsahʉ gatho núꞌa̱ di muui ja rá thandi Ajua̱, ngu bi ꞌyøtꞌa ra Esaú bi unga rá ja̱pi hønsɛ po ꞌnara hñuni bi tꞌumbabi, y nura ja̱piꞌa̱ xqui umbahma̱ Ajua̱ ngueꞌa̱ gueꞌa̱ mrá mʉdi tꞌʉ de ra Isaac. \v 17 Guí pa̱hʉ gue ra Esaú nu mi nehma̱ da yopa hña̱nga ra ja̱pi de rá dada, ya himbi za bi tꞌumbi maꞌnaꞌqui. Masque xi bi nzoni ra Esaú, pe ya himbi za bi pata ra cohi pa xa yopa tꞌumba nura ja̱piꞌa̱. \p \v 18 Nujʉ́ hindí njahʉ ngu núꞌʉ ya me Israel nu mi umbabi Ajua̱ nura ley. Nuꞌʉ́ bi zøni asta ra tꞌøhø Sinaí núꞌa̱ tsa to da netꞌi. Nura tꞌøhøꞌa̱ mi zø, ne mi jani ra ꞌbɛxuui ne ra bʉnthi. \v 19 Nuꞌʉ́ bi ꞌyøde núꞌa̱ ra trompeta bi nzʉni, nehe bi ꞌyøde rá noya Ajua̱ mi zofoꞌʉ. Nu mi ꞌyødeꞌʉ nura noyaꞌa̱, bi ba̱ntebiꞌʉ ra Moise pa da xipabi Ajua̱ gue ya hinda sigui da zofo njabʉꞌʉ. \v 20 Ngueꞌa̱ himbi za bi zɛta núꞌa ra hmanda bi xipabiꞌʉ Ajua̱ ne bi ꞌñena: “Asta ꞌnara mboꞌoni, ꞌbʉ da netꞌa nuna tꞌøhøna̱, pɛꞌtsi da tho co ya ncꞌahni o co ra lansa.” \v 21 Xi mi unga ra ntsu núꞌa̱ mri hnequini, asta ra Moise bi ꞌñena nehe: “Asta ri ꞌraca ra hua̱tꞌi co ra ntsu.” \p \v 22 Pe nujʉ́ nu de dá camfrihʉ Ajua̱ ya stá jonihʉ ja núꞌa̱ ra tꞌøhø rá thuhu Sion habʉ bí ja rá hnini Ajua̱ núꞌa̱ te, y núꞌá̱ go gueꞌa̱ ra Jerusale núꞌa̱ bí ja mahetsꞌi habʉ bí ꞌbʉ ya ꞌmotho dega ɛnxɛ. \v 23 Núꞌʉ́ xa muntsꞌi pa brí nsunda Ajua̱. Ne stá muntshʉni con gatho maꞌra ya ba̱tsi de Ajua̱ núꞌʉ ya xa tꞌopa yá thuhu nuni mahetsꞌi mahyɛgui con guecjʉ, y stá ha̱ñhʉ yá ja̱pi Ajua̱ ngu tꞌumba nuya mʉdi tꞌʉ. Ne stá tsøhʉ ja rá thandi Ajua̱ núꞌa̱ toꞌo ra Nzaya de gatho. Stá tsøhøhʉ habʉ bí ꞌbʉi núꞌʉ bi hñoja̱ꞌi, núꞌʉ ya xa zitsꞌi Ajua̱ pa da ꞌmʉi xá hño ja rá thandiꞌa̱ pa nza̱ntho. \v 24 Ne stá jonihʉ ja ra Zidada Jesu núꞌa̱ toꞌo po rá du bi nja ra ꞌraꞌyo cohi, y stá mpøhøhʉ po rá ji bi mfani núꞌa̱ utcaguihʉ núꞌa̱ maꞌna xá hño que rá ji núꞌa̱ ra mboꞌoni bi hyo ra Abé dega hña̱ꞌti. \p \v 25 Por gueꞌa̱ jamasuhʉ gui ꞌyøtehʉ Ajua̱ núꞌa̱ zoꞌaꞌihʉ. Núꞌʉ toꞌo himbi ꞌyøte rá noya Ajua̱ núꞌa̱ bi ma̱nga ra Moise nuua ja ra ximhai, nuꞌʉ́ himbi mpontꞌui rá cuɛ Ajua̱. Xigaguihʉ, ꞌbʉ hinga øtehʉ núꞌa̱ bá ehe de mahetsꞌi pa e bi zocaguihʉ, maꞌna hinga mponthʉ rá cuɛ Ajua̱. \v 26 Ajua̱ co rá noya bi japi bi mbi ra hai núꞌa̱ ra pa bi unga ra ley. Pe nubyá ena njaua: “Ma ga japi da mbi ra hai maꞌnaꞌquitho, nehe mahetsꞌi ma ga japi da mbi.” \v 27 Nu mi ꞌñena “maꞌnaꞌquitho”, xicjʉ gue ma da ꞌmɛdi gatho nuya tꞌøtꞌe xa hyoqui ne ri mpadi, pa go da gohi núꞌʉ ya tꞌøtꞌe hingui tsa da mpadi. \v 28 Hangue ma ga umfʉ njama̱di Ajua̱ gue nurá hniniꞌa̱ habʉ ma ga maha hingui tsa da mpadi. Ma ga pɛphʉ Ajua̱ co ndunthi ra tꞌequꞌei ne co ndunthi ra ntsu ngu núꞌa̱ neꞌa̱. \v 29 Ngueꞌa̱ Ajua̱ ma da huata gatho ya tsꞌoqui, nja ngu ꞌnara tsibi ri huata gatho núꞌa̱ ja. \c 13 \s1 Hanja da za ga øthʉ núꞌa̱ ne Ajua̱ \p \v 1 Siguihʉ gui mpɛꞌtsua hma̱tehʉ ꞌna ngu maꞌna. \v 2 Ne oxqui pumfrihʉ gui umfʉ ntsaya núꞌʉ tsøñꞌahʉ ja ri nguhʉ, ngueꞌa̱ bi njabʉ ꞌra bi umba ntsaya ꞌraya ɛnxɛ masque himi pa̱diꞌʉ ua myá ɛnxɛ. \p \v 3 Ne oxqui pumfrihʉ ya ꞌyofadi, ꞌyøthʉ ra uɛnda gue go guí ohʉ fadi. Nehe oxqui pumfrihʉ núꞌʉ thogui ya ntꞌʉtsate, ngueꞌa̱ neꞌahʉ guí ꞌyothʉua ja ra ximhai. \p \v 4 Gathoꞌihʉ cumplihʉ nura cohi gá pɛꞌtshʉ nu ngá ntha̱tihʉ. Xi da nsuhʉ pa hingui tsꞌoca ri ntha̱tihʉ, ngueꞌa̱ Ajua̱ ma da hña̱ꞌmba nguɛnda núꞌʉ ya zinga medintha̱ti ne núꞌʉ ya ꞌñeꞌbɛhña̱. \p \v 5 Odi oda ri mfenihʉ ra boja̱. Dá hñu ri mʉihʉ co núꞌa̱ ya guí pɛꞌtshʉ. Ngueꞌa̱ Ajua̱ ena: “Hinhyaꞌmʉ ga tsocꞌathohʉ, nixi ga hɛcꞌathohʉ.” \v 6 Hangue co ma jamfrihʉ da za ga eñhʉ: \q1 Ajua̱ go gueꞌa̱ faxcagui; \q1 hangue hinga tsu ni ꞌnara ja̱ꞌi de núꞌa̱ beni te da ꞌyøtcagui. \p \v 7 Oxqui pumfrihʉ núꞌʉ ri maꞌyohʉ bi zoꞌahʉ de rá noya Ajua̱. Pa̱hʉ xá hño de yá teꞌʉ ne de yá hoga ꞌbɛfi. Tɛnhʉ núꞌa̱ ra jamfri xa mɛꞌtsʉ. \p \v 8 Ra Zidada Jesucristo go guetꞌa̱ de mande, de nubya, ne pa nza̱ntho. \v 9 Hangue oxqui hophʉ to da zixꞌaꞌihʉ pa gui tɛnhʉ maꞌra ya ntꞌutuate núꞌʉ ꞌnaꞌño. Maꞌna xá hño ga hoñhʉ rá mfatsꞌi Ajua̱ que ga tɛnhʉ ya nza̱i dega hñuni núꞌʉ tꞌøtꞌe pa Ajua̱, ngueꞌa̱ nuya hñuniꞌʉ hingui faxa núꞌʉ toꞌo ri dɛniꞌʉ pa da za da ꞌmʉi xá hño co Ajua̱. \p \v 10 Ya macja̱ de ya xodyo núꞌʉ pɛpabi Ajua̱ ja yá nija̱ꞌʉ, ho ya mboꞌoni pa umbabi Ajua̱ dega hña̱ꞌti, nepʉ nura ngø go tsiꞌʉ. Pe nura hña̱ꞌti bi tꞌøtꞌe por guecjʉ, ꞌnaꞌño. Y nuya macja̱ꞌʉ, pa gueꞌʉ hinte ri muui núꞌa̱ ra hña̱ꞌti bi tꞌøtꞌe por guecjʉ ꞌbʉ siguiꞌʉ ho ya mboꞌoni dega hña̱ꞌti. \v 11 Nuyá ji nuya mboꞌoni tho, ha̱xa ya nda̱ gá macja̱ pa mbo ra Ma̱ca Luga Xá Nsunda pa da hña̱ca ya tsꞌoqui. Y nuyá ngø nuya mboꞌoniꞌʉ tsꞌa̱tꞌa møte ra hnini. \v 12 Hangue nehe ra Zidada Jesu bi du møte ra hnini pa bi xʉgaguihʉ co rá ma̱ca jiꞌa̱. \v 13 Hangue ma ga tɛnhʉ ra Zidada Jesu, ne ga tsohʉ gatho ma nda̱xjua jamfrihʉ, ga øthʉ ra uɛnda gue necjʉ ya stá pøñhʉ de ra hnini pa ga sufrihʉ ra ntꞌʉtsate mahyɛgui co ra Zidada Jesu. \v 14 Ngueꞌa̱ nujʉ́ hindí pɛꞌtshʉ ꞌnara hnini de guecua ja ra ximhai habʉ ga ꞌbʉhʉ pa nza̱ntho. Nujʉ́ dí hoñhʉ ꞌnara hnini núꞌa̱ ma da hnequi ꞌmɛfa. \v 15 Hangue po rá thuhu ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo ma ga xøcambenihʉ Ajua̱ nza̱ntho. Nuna søcambenina̱ guehna ngu ꞌnara hña̱ꞌti pa Ajua̱ núꞌa̱ rí ꞌñepi ga umfʉ co ma nehʉ. \v 16 Nehe oxqui pumfrihʉ gui ꞌyøꞌtuahʉ ra hño maꞌra, ne gui faxhʉ núꞌʉ toꞌo hinte pɛꞌtsi. Nuꞌbʉ gui ꞌyøthʉ njabʉ, gueꞌa̱ ngu ꞌnara hña̱ꞌti guí umfʉ Ajua̱, y núꞌá̱ gueꞌa̱ ri hoꞌa̱. \p \v 17 ꞌYøte ri maꞌyohʉ. ꞌYøthʉ núꞌa̱ da xiꞌaꞌihʉꞌʉ, ngueꞌa̱ go gueꞌʉ ri suꞌaꞌihʉ ne go gueꞌʉ pɛꞌtsi ma da dapa nguɛnda Ajua̱. ꞌYøtehʉꞌʉ pa da za da mpɛfi co ra johya, hingue co ra dumʉi. Nuꞌbʉ co ra dumʉi ri mpɛfiꞌʉ, nuꞌbʉ́ hinte ma gui ha̱ñhʉ. \p \v 18 ꞌYaphʉ Ajua̱ por guecje. Nuje dí camfrihe gue dí ꞌbʉhe xá hño, ne dí nehe gue nza̱ntho ga ꞌyohe xá hño de gatho núꞌa̱ dí øthe. \v 19 Y nehe xi dí ba̱nteꞌihʉ gui ꞌyaphʉ Ajua̱ pa ꞌnihi ga pengui ga tsøñꞌahʉ. \s1 Rá nga̱tsꞌi ra carta habʉ ꞌbɛnpabi ra nzɛngua ya gamfri ne tꞌapa Ajua̱ por gueꞌʉ \p \v 20 Ajua̱ núꞌa̱ unga ra hogaꞌmʉi bi japi bi yopa nte de ja ya du ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo, núꞌá̱ go gueꞌa̱ ma da̱nga Maꞌyohʉ, y po rá jiꞌa̱ bi nja núꞌa̱ ra cohi pa nza̱ntho. \v 21 Ajua̱ da ꞌraꞌahʉ ra tsꞌɛdi pa gui ꞌbʉhʉ xá hño pa da za gui ꞌyøꞌtuahʉ rá pahaꞌa̱, ne pa njabʉ co rá mfatsꞌi ma Zidadahʉ ra Jesucristo gui ꞌbʉhʉ ngu núꞌa̱ neꞌa̱. ¡Drá nsunda ra Zidada Jesucristo pa nza̱ntho! Njabʉ gueꞌa̱. \p \v 22 Dí ba̱nteꞌihʉ zi cuhʉ, gue osti tsabiꞌihʉ gui ꞌyødehʉ xá hño nuna ra tsꞌofo dí ꞌraꞌahʉ, ngueꞌa̱ himbi za dá xiꞌahʉ gatho núꞌa̱ ndí ne ga xiꞌahʉ. \v 23 Ne dí ne ga xiꞌahʉ gue ma zi cuhʉ ra Timu ya bi bøni de ja ra fadi. ꞌBʉ ꞌnihi da zøhø de guecuaꞌa̱ ga mɛꞌbebʉ pa ma ga cꞌa̱ꞌtsꞌaꞌihe. \p \v 24 Fatꞌajua̱hʉbʉ gatho núꞌʉ toꞌo suꞌaꞌihʉ, ne gatho núꞌʉ ma cuhʉ de ra jamfri. Ne ri fatꞌajua̱ꞌihʉ ya cu me Italia. \p \v 25 Ajua̱ da maxꞌaꞌihʉ guí gathohʉ. Njabʉ gueꞌa̱.