\id GAL \h RA GALATA \toc1 RÁ CARTA RA APOSTOL NSAN PABLO NÚꞌA̱ BI ꞌYOPABI YA GAMFRI ME GALACIA \toc2 RA GALATA \toc3 Gá. \mt1 RA GALATA \mt2 RÁ CARTA RA APOSTOL NSAN PABLO NÚꞌA̱ BI ꞌYOPABI YA GAMFRI ME GALACIA \c 1 \s1 Ra apostol Pablo opabi ya gamfri me Galacia \p \v 1 Núgui drá Pablo drá apostol. Hingo ya ja̱ꞌi xa hñuxcagui, nixi xa mɛncagui. Numa zi Hmuhʉ ra Jesucristo ne Ajua̱ ma Dadahʉ go gueꞌʉ xa hñuxcagui pa dyá ꞌmɛhniguiꞌʉ pa ga ma̱nga núꞌa̱ ra ma̱ca noya xa ꞌracaguiꞌʉ. Ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo go gueꞌa̱ xqui du y Ajua̱ ma Dadahʉ go gueꞌa̱ bi ꞌyøtꞌe pa bi yopa nte maꞌnaꞌqui. \v 2 Nugui ne gatho ma zi cu ꞌbʉiua con guequi dí opꞌahe nuna carta núꞌahʉ grí muntshʉbʉ ja ya nija̱ Galacia. \v 3 Ajua̱ ma Dadahʉ ne ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo da maxꞌahʉ ne da ja̱pꞌaꞌihʉ. \v 4 Ajua̱ ma Dadahʉ go rá pahaꞌa̱ gue ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo bi unga rá te pa bi hña̱sca ma tsꞌoquihʉ ne pa bi ña̱ngaguihʉ de nuna tsꞌoximhai mapaya. \v 5 ¡Ajua̱ go gueꞌa̱ rí ꞌñepi dra nsunda pa nza̱ntho! Njabʉ gueꞌa̱. \s1 Otho maꞌna ra ma̱ca noya pa da za da mpøhø ya ja̱ꞌi \p \v 6 Ajua̱ bi zoncahʉ pa ga ꞌbʉhʉ xá hño con gueꞌa̱ po núꞌa̱ bi ꞌyøtꞌa ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo po rá hñoja̱ꞌiꞌa̱. Y nubyá guí ne gui ꞌueguehʉ de gueꞌa̱ pa gui tɛnhʉ maꞌnaꞌño ra jamfri hingue ngu núꞌa̱ ma̱nga ra ma̱ca noya. Y nugui xi drí ꞌyø ngueꞌa̱ ꞌbestho guí ne gui ꞌueguehʉ. \v 7 Xi majua̱ni otho maꞌna ra ma̱ca noya. Pe de gueꞌahʉbʉ ꞌbʉi ꞌraya ja̱ꞌi núꞌʉ ri tsꞌocꞌa ri mfenihʉ. Núꞌʉ́ xi nehma̱ da patua rá ma̱ca noya ma Zidadahʉ ra Jesucristo. \v 8 Pe nuya ja̱ꞌiꞌʉ hinda ma da mpontꞌui rá cuɛ Ajua̱. Ha nuꞌbʉ nuje nehe ga patuahe hma̱ha̱ rá noya Ajua̱ ne ga uꞌtꞌahe maꞌna ra jamfri núꞌa̱ di ꞌnaꞌño de núꞌa̱ ya stá uꞌtꞌahe, nuꞌbʉ́ necje hinga ma ga mponthe rá cuɛ Ajua̱. O ꞌbʉ ꞌnara ɛnxɛ dua ehe de mahetsꞌi ne da ne da ꞌyøtꞌa njabʉ nehe, nuꞌbʉ́ núꞌa̱ nehe hinda ma da mpontꞌui rá cuɛ Ajua̱. \v 9 Dí yopa xiꞌahʉ núꞌa̱ ya stá xiꞌahʉ: ꞌBʉ da ꞌmʉi ꞌna toꞌo da zoꞌahʉ de maꞌna ra jamfri núꞌa̱ di ꞌnaꞌño de núꞌa̱ ya stá uꞌtꞌahe, núꞌa̱ ra ja̱ꞌiꞌa̱ hinda ma da mpontꞌui rá cuɛ Ajua̱. \p \v 10 Ya guí pa̱hʉ xá hño gue nugui hindí ma̱ njabʉ pa da numahñogui ya ja̱ꞌi. Dí ma̱nga njabʉ pa da hyandgagui xá hño Ajua̱. Hindí øtꞌa ra tsꞌɛdi pa ga pønga ma hmi co ya ja̱ꞌi, ngueꞌa̱ ꞌbʉ go ga pønga ma hmi co ya ja̱ꞌi, nuꞌbʉ́ ya drá ꞌbɛgo de gueꞌʉ y ya hindrá ꞌbɛgo de ra Zidada Jesucristo. \s1 Hanja bi za bi mɛpa Ajua̱ ra apostol Pablo \p \v 11 Ma zi cuꞌihʉ, dí ne gui pa̱hʉ gue núꞌa̱ ra ma̱ca noya dá xiꞌaꞌihʉ hingo rá noya ꞌnara ja̱ꞌi. \v 12 Núꞌa̱ ra ma̱ca noya dá uꞌtꞌahʉ go gueꞌa̱ bi ꞌñutcagui ra Zidada Jesucristo. Hingo bi ꞌñutcagui ya ja̱ꞌi núꞌa̱ ra ma̱ca noya dí ma̱, y nixi dá ha̱ni de gueꞌʉ. \p \v 13 Nuꞌahʉ gá pa̱tcahʉ ma ꞌmʉi maꞌmɛtꞌo núꞌbʉ ndá pɛꞌtsta ra jamfri mahyɛgui co ya xodyo. Nugui xi ndí øꞌtua ndunthi ra ntsꞌoꞌmʉi núꞌʉ toꞌo mi camfri Ajua̱, ne ndí ne hma̱ha̱ stá ho gatho. \v 14 Nugui hønsɛgui go maꞌna dá tɛnba yá jamfri ya xodyo de maꞌra ma compa núꞌʉ myá xodyo nehe, ngueꞌa̱ xi dá øtꞌa ra tsꞌɛdi pa dá tɛnba yá nza̱i ndu ma xitahe ne ndu ma dadahe. \v 15 Pe nugui ante ga ꞌbʉi, Ajua̱ ya xqui huancagui. Y nu mi zø ra ora de núꞌa̱ xqui beni Ajua̱, núꞌá̱ bi zocagui con gatho rá hñoja̱ꞌi. \v 16 Ajua̱ ma Dadahʉ bi zocagui pa dá camfribi rá ma̱ca Tꞌʉ. Bi zocagui pa bi za dá zofo nehe núꞌʉ hingyá xodyo. Y pa dá nzote, hingue ꞌmɛtꞌo dá anba ꞌnara ja̱ꞌi. \v 17 Nixi dá ma Jerusale pa stá ña̱ꞌbe ꞌmɛtꞌo núꞌʉ ya myá apostol ꞌmɛtꞌo de guequi. Nuꞌa̱ dá øtꞌe, dá ma ja ra hai Arabia. Nepʉ de guehni dá pengui pa Damasco. \p \v 18 Ha nu mi thogui hñu njɛya de dá camfri, nuꞌbʉ́ ha̱, ja dá ma Jerusale pa duá cꞌa̱ꞌtsa ra cu Pedro, y dá ꞌbʉꞌbeniꞌa̱ ꞌnɛtꞌocʉtꞌa. \v 19 Hinto maꞌra ya apostol dá nu de guehni. Hønsɛ ra apostol Cobo núꞌa̱ rá cu ra Zidada, go gueꞌa̱ dá nuꞌbeniꞌa̱. \v 20 Ajua̱ go gueꞌa̱ pa̱di gue hingrá ncꞌuamba núꞌa̱ dí opꞌahʉ. \p \v 21 ꞌMɛfa dá ma pa ja ra hai Siria, y ja ra hai Cilicia. \v 22 Y asta ra paꞌa̱ himi pa̱caguitho nuya cu xqui gamfri ra Zidada Jesucristo nuni Judea. \v 23 Nuꞌʉ́ hønsɛ xqui ꞌyøde gue nuguí maꞌmɛtꞌo ndí øꞌtua ra ntsꞌoꞌmʉi ya cu, pe nubyá dí ña̱ de ra jamfri, masque maꞌmɛtꞌo ndí ne hma̱ha̱ stá huata nuna jamfrina̱. \v 24 Hangue nuya cuꞌʉ xi bi xøcambeni Ajua̱ ngueꞌa̱ bi ba̱diꞌʉ gue nugui ya stí camfri ma Zidadahʉ ra Jesucristo. \c 2 \s1 Núꞌʉ maꞌra ya apostol bi ncompaui ra apostol Pablo \p \v 1 Y mi thogui ꞌrɛtꞌamagoho njɛya de dá ma dá cꞌa̱ꞌtsa ra cu Pedro nuni Jerusale. Ñepʉbya dá yopa mani maꞌnaꞌqui pa dá ña̱ꞌbe ya apostol. Dá mɛꞌbe ra cu Berhna, ne dá tsixa ra cu Tito nehe. \v 2 Dá mani ngueꞌa̱ njabʉ bi xicagui Ajua̱. Y ja dá ña̱ꞌbeni ya apostol núꞌʉ myá nda̱ de ra nija̱ pa bi ba̱diꞌʉ xá hño núꞌa̱ ra ma̱ca noya dí xipabi núꞌʉ ya ja̱ꞌi hingyá xodyo. Dá øtꞌa njabʉ pa himbi ꞌmɛditho ma ꞌbɛfi núꞌa̱ stí pɛfi ne astabya dí pɛfi. \v 3 Ha núꞌʉ ya apostolꞌʉ bi ꞌñena gue ha̱ha̱ xá hño núꞌʉ ya noya dá xipabiꞌʉ. Hangue nuꞌʉ́ bi ꞌñena gue ha̱ha̱ xá hño gue hinda mɛꞌtsa ra seña ra cu Tito ngu øtꞌa ya xodyo gue pɛꞌtsa ra seña ja yá ndoꞌyo. Nura cu Tito hingrá xodyo, pe ra me Grecia ha̱, y hinxa thuꞌtsua ra seña ja rá ndoꞌyo. \v 4 Núꞌá̱ himbri japi da mɛꞌtsa ra seña, masque ꞌraya ꞌñetꞌa gamfri mi neꞌʉ gue xa thuꞌtsua ra seña hma̱ha̱ꞌa̱. Núꞌʉ ya ꞌñetꞌa gamfri mi cʉtꞌa ja ra nija̱ y ꞌnaꞌño ra mfeni mi beni. Mi ne da ba̱diꞌʉ ua ndí tɛnhe rá ley ra Moise ua hina. Pe ra Zidada Jesucristo ya xqui pøngaguihe de nura leyꞌa̱. Pe nuꞌʉ́ ha̱, mi tɛntho ra nda̱xjua ley, y bi yʉtꞌi ja ra nija̱ ngueꞌa̱ mi nehma̱ꞌʉ xa jacje stá yopa penjhma̱he ja ra nda̱xjua ley. \v 5 Pe nuje ni tsꞌʉ hindá øthe núꞌa̱ mi ma̱ñꞌʉ. Hindá yopa tɛnhe ra nda̱xjua ley. Y dá øthe njabʉ pa núꞌahʉ hingyá xodyohʉ da za gui sigui gui camfrihʉ núꞌa̱ ra ma̱ca noya dá xiꞌahʉ núꞌa̱ ma̱ gue ga mpøhøhʉ ngueꞌa̱ stá camfrihʉ ra Zidada Jesu. \p \v 6 Nʉ́ꞌʉ ya apostol myá nda̱ de ra nija̱ hinte ma ntꞌutuate bi ꞌñutcaguiꞌʉ. Pa guequi hinte ja ꞌbʉ ya myá apostolꞌʉ ꞌmɛtꞌo de guequi ꞌbʉ hina, ngueꞌa̱ ja rá thandi Ajua̱ gatho ya ja̱ꞌi mahyɛgui. \v 7 Nuya apostolꞌʉ bi ba̱di xá hño gue Ajua̱ xqui mɛncagui ga zofo núꞌʉ hingyá xodyo, ngu ra cu Pedro nehe xqui ꞌbɛhni da zofo ya xodyo. \v 8 Nuꞌa̱ ra Zidada bi maxa ra cu Pedro pa bi zofo ya xodyo, go guetꞌa̱ ra Zidada bi maxcagui nehe pa dá zofo núꞌʉ hingyá xodyo. \p \v 9 Nuya apostol bi ba̱di gue Ajua̱ xqui ꞌraca ra tsꞌɛdi pa dá ma dá zofo núꞌʉ hingyá xodyo. Hangue nura cu Cobo ne ra cu Pedro ne ra cu Xuua núꞌʉ ya apostol myá nda̱ de ra nija̱, bi ꞌracje yá ꞌyɛ pa nugui ne ra cu Berhna dá mipꞌyɛhe con gueꞌʉ. Gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌudi pa dá ncompahe con gueꞌʉ. Dá cohe ꞌnara cohi gue nugui co ra cu Berhna ga mɛꞌbe ga zohe nuya ja̱ꞌi hingyá xodyo, ha nuꞌʉ́ da ma pa da zofo ya xodyo. \v 10 Núꞌʉ ya apostol nsøctho bi xicje gue ga sigui ga beñhe núꞌʉ ya zi cu hyoya. Hangue nugui dí øtꞌa ra tsꞌɛdi pa dí fatsꞌiꞌʉ. \s1 Ra apostol Pablo bi zʉi ra apostol Pedro \p \v 11 Ñepʉ nuje dá penje maꞌnaꞌqui pa Antioquía. Y ꞌmɛfa ra cu Pedro bi mani bá ntsønte. Hangue ja dá yopa nthɛꞌbeni maꞌnaꞌqui con gueꞌa̱. Y nuni ja dá tsʉiniꞌa̱ ngueꞌa̱ mi ne da yopa dɛna ra nda̱xjua ley maꞌnaꞌqui. \v 12 Nurá mʉdi ha̱, mi øtꞌe xá hño, mi ñuni co ya cu hingyá xodyo. Pe ꞌmɛfa bi zønini maꞌra ya cu myá xodyo xqui mɛhna ra cu Cobo. Ha nu mi zønga nuya cuꞌʉ, ra cu Pedro bi ꞌyøtꞌa ñohmi ne bi mʉdi bi ꞌuegue de núꞌʉ ya cu hingyá xodyo pa ya himbi ñuni con gueꞌʉ. Bi ꞌyøtꞌa njabʉ ngueꞌa̱ mi tsu te da ma̱ núꞌʉ ya cu mi tɛnba yá nza̱i ya xodyo. \v 13 Ha nuꞌʉ maꞌra ya cu núꞌʉ myá xodyo bi ꞌyøtꞌa ñohmi mahyɛgui co ra cu Pedro, hangue asta ra cu Berhna bi cadiꞌʉ pa bi ñohmi neꞌa̱. \v 14 Pe nu ndá handi gue nuꞌʉ́ bi ꞌyøtꞌa ñohmi ne himbi dɛna xá hño rá noya Ajua̱, dá xipabi ra cu Pedro ja yá thandi gatho ya cu, ne dá embi: “Nuꞌí grá xodyo, pe ya gá camfri ra Zidada Jesu y ya hinguí tɛnhma̱ha̱ ra nda̱xjua ley. Nuꞌbʉ́ ¿hanja guí nehma̱ gue da dɛna ra nda̱xjua ley núꞌʉ ya cu hingyá xodyo?” \s1 Ya xodyo ne gatho ngu maꞌra ma da mpøhø núꞌbʉ da gamfri ra Zidada Jesu \p \v 15 Nugaguiui dyá xodyoui desde dá ꞌbʉhʉ. Nu maꞌmɛtꞌo nza̱ntho ndí øtꞌui núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley, ne hindá njaui ngu núꞌʉ hingyá xodyo hindi dɛna ra nda̱xjua ley, núꞌʉ enga ya xodyo gue nuꞌʉ́ ya ꞌyøtꞌatsꞌoqui gá ja̱ꞌiꞌʉ. \v 16 Pe rá nga̱tsꞌi dá pa̱diui gue nuꞌa̱ tóꞌo da gamfri ra Zidada Jesucristo ya hingui tu ra tsꞌoqui, hingue ngueꞌa̱ da ꞌyøtꞌa ngu núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley. Hangue nugaguiui stá camfriui ra Zidada Jesucristo ne ya hinte dí tuui, ngueꞌa̱ dí camfriui ra Zidada Jesu, hingue ngueꞌa̱ dá øtꞌui ngu núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley. Ra Ma̱ca Tꞌofo ena gue ni ꞌna hinda za to da tꞌembi gue ya hingui tu ra tsꞌoqui masque da ꞌyøtꞌa gatho núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley. \p \v 17 Nugaguiui stá camfriui ra Zidada Jesu ne ya hinte dí tuui. Nubyá dí njaui ngu núꞌʉ hingyá xodyo ngueꞌa̱ ya hindrí dɛnui ra nda̱xjua ley. Hangue ya xodyo engaguiui gue dyá ꞌyøtꞌatsꞌoqui gá ja̱ꞌiui. Nuꞌbʉ́ ¿ha gue ri ꞌbɛpcaui ra Zidada Jesu ga øtꞌui ya tsꞌoqui ngueꞌa̱ ya hindrí dɛnui ra nda̱xjua ley? ¡Hina, hingui tsa! \v 18 Pe ꞌbʉ ga yopa tɛnui núꞌa̱ ra nda̱xjua ley ya stá tsohuibʉ, nuꞌbʉ́ ha̱, ga yopa tuxui ra tsꞌoqui maꞌnaꞌqui. \v 19 Maꞌmɛtꞌo nugui ndí ꞌbʉi ja rá hmanda ra nda̱xjua ley. Pe ra nda̱xjua ley himbi za bi pøhøgui. Hangue nubyá ya dá ꞌuegue de gueꞌa̱, y nubyá dí pɛpabi Ajua̱. \v 20 Nu mri pontꞌa ra Zidada Jesu, ja ra uɛnda nequi ja bri pontcaguini nehe. Hangue ya hindí ꞌbʉi de ma paha sɛhɛ. Nubyá go ra Zidada Jesu ꞌbʉi ja ma coraso. Y ya dí ꞌbʉi po ra jamfri núꞌa̱ dí pɛꞌtsuabi rá Tꞌʉ Ajua̱ núꞌa̱ toꞌo bi ma̱cagui ne bi unga rá te por guecagui. \v 21 Nugui hinstá ʉtsabi rá da̱nga hma̱te Ajua̱. Nuꞌá̱ po rá da̱nga hma̱te bá pɛhna rá Tꞌʉ pa bi du ne pa njabʉ bi pøhøguihʉ. Pe nuꞌbʉ stá mpøhø hma̱ha̱hʉ ngueꞌa̱ dá tɛnhma̱hʉ ra nda̱xjua ley, nuꞌbʉ́ hinte dri muui hma̱ha̱ rá du ra Zidada Jesu. \c 3 \s1 Ra nda̱xjua ley y ra jamfri \p \v 1 ¡Xi gyá ꞌbɛmfenihʉ núꞌahʉ gyá me Galaciahʉ! ¡Hanja xcá hophʉ toꞌo xa ꞌyʉꞌtꞌaꞌihʉ pa guí ne gui ꞌueguehʉ de núꞌa̱ majua̱ni ne gui tɛnhʉ ra nda̱xjua ley! Y nuꞌahʉ ya xa tꞌuꞌtꞌahʉ xá hño pa te bi du ra Zidada Jesucristo núꞌa̱ bri pontꞌi. \v 2 Dí ne gui xicaguihʉ: ¿Ha gue gá ha̱ñhʉ ra Ma̱ca Nda̱hi ngueꞌa̱ gá øthʉ núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley? Hina. Nura Ma̱ca Nda̱hi gá ha̱ñhʉ ngueꞌa̱ gá camfrihʉ ra ma̱ca noya núꞌa̱ gá ødehʉ. \v 3 ¿Hanja xcá ꞌbɛ ri mfenihʉ? Nuꞌahʉ́ ya xcá cʉthʉ ja rá ꞌñu Ajua̱ po rá tsꞌɛdi ra Ma̱ca Nda̱hi. Nde nuꞌbʉ́, ¿ha gue guí beñhʉ da za gui nehʉ nura ꞌñuꞌa̱ co ri tsꞌɛdisɛhʉ? \v 4 ¿Ha gue da njabʉtho gatho núꞌa̱ xcá thoguihʉ? ¡Hina, ngueꞌa̱ nugui dí camfri gue hinda njabʉtho! \v 5 Ajua̱ ri ꞌraꞌahʉ ra Ma̱ca Nda̱hi, ne xi uꞌtꞌaꞌihʉ ndunthi ya ntꞌudi. ¿Ha gue øtꞌa njabʉ ngueꞌa̱ guí øthʉ ra tsꞌɛdi pa gui ꞌyøthma̱hʉ núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley? Hina. Nuꞌá̱ øtꞌa njabʉ ngueꞌa̱ guí camfrihʉ ra ma̱ca noya núꞌa̱ gá ødehʉ. \p \v 6 Ndu ra Abrá nehe bi gamfri Ajua̱. Hangue por gueꞌa̱ Ajua̱ bi ma̱ gue ra Abrá ya hinte ma tsꞌoqui mi tu. \v 7 Hangue pa̱hʉ gue nuꞌʉ tóꞌo pɛꞌtsa ra jamfri go gueꞌʉ hinte ma tsꞌoqui tu, y go gueꞌʉ yá ba̱tsi ndu ra Abrá ngueꞌa̱ camfri ngu mi camfriꞌa̱. \v 8 Mayaꞌbʉ Ajua̱ xqui beni gue hingue hønsɛ nuje dyá xodyohe ya hinte ma tsꞌoqui ga tuxhe, pe núꞌahʉ nehe hingyá xodyohʉ, ꞌbʉ gui camfrihʉ ngu mi camfri nehe ra Abrá, nuꞌbʉ́ neꞌahʉ ya hinte ma tsꞌoqui gui tuxhʉ. Hangue de mayaꞌbʉ Ajua̱ bi xipa ra Abrá ra ma̱ca noya ne bi ꞌñembi: “Po rá ngueꞌi ma ga ja̱pi gatho ya ja̱ꞌi ꞌbʉ ja rá ngʉni ra ximhai.” Njabʉ ma̱nga ra Ma̱ca Tꞌofo. \v 9 Hangue nuꞌʉ tóꞌo pɛꞌtsa ra jamfri go gueꞌʉ nja̱pi mahyɛgui co ra Abrá núꞌa̱ toꞌo bi mɛꞌtsa ra jamfri. \p \v 10 Pe nuꞌʉ tóꞌo hu yá mʉi gue ma da mpøhø ngueꞌa̱ øtꞌa núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley, nuꞌʉ́ hinda ma da mpontꞌui rá cuɛ Ajua̱, ngueꞌa̱ hingui ꞌbʉi ni ꞌna núꞌa̱ toꞌo tsa da ꞌyøtꞌa gatho núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley. Y ra Ma̱ca Tꞌofo enga njaua: “Nuꞌa̱ tóꞌo hingui øtꞌa gatho núꞌa̱ xa tꞌofo ja ra ley, hinda ma da mpontꞌui rá cuɛ Ajua̱.” \v 11 Nehe dí pa̱dihʉ gue nuꞌʉ tóꞌo ri dɛna ra nda̱xjua ley, Ajua̱ hinda ꞌñembi gue ya hinte ma tsꞌoqui tu, ngueꞌa̱ nuꞌʉ́ hingui pɛꞌtsa ra jamfri. Y ra Ma̱ca Tꞌofo ena gue nuꞌa̱ tóꞌo pɛꞌtsa ra jamfri, ya hinte ma tsꞌoqui tu, y nuꞌá̱ pɛꞌtsa ꞌnara ꞌraꞌyo te. \v 12 Pe nuꞌa̱ tóꞌo ri dɛna ra nda̱xjua ley hingui pɛꞌtsa ra jamfri. Núꞌá̱ mahyoni da ꞌyøtꞌe hma̱ha̱ gatho núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley pa da za da mɛꞌtsa hma̱ha̱ ra te pa nza̱ntho, ngueꞌa̱ ra Ma̱ca Tꞌofo enga njaua: “Nuꞌa̱ tóꞌo da ꞌyøtꞌa gatho ngu núꞌa̱ ma̱nga ra ley, go gueꞌa̱ da zʉdi ra te ngueꞌa̱ xa ꞌyøtꞌe gatho ngu ri manda.” \p \v 13 Pe ma Zidadahʉ ra Jesucristo go gueꞌa̱ bi ña̱ngaguihʉ de rá cuɛ Ajua̱ núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley gue da zʉdi núꞌa̱ toꞌo hingui øtꞌe gatho núꞌa̱ xa tꞌofo ja nura leyꞌa̱. Bi ña̱ngaguihʉ de rá cuɛ Ajua̱ ngueꞌa̱ go guesɛꞌa̱ bi zʉdi rá cuɛ Ajua̱ núꞌa̱ mri ꞌñepcahma̱hʉ go xa zʉcjʉ. Nuꞌá̱ bi zʉdi rá cuɛ Ajua̱ nu mi du ja ra pontꞌi, ngueꞌa̱ ja ra Ma̱ca Tꞌofo xa tꞌofo njaua ne ena: “Nuꞌa̱ tóꞌo da du ja ꞌnara za, go gueꞌa̱ ya bi zʉdi rá cuɛ Ajua̱.” \v 14 Ra Zidada Jesucristo bi du pa bi ña̱ngaguihʉ de rá cuɛ Ajua̱. Bi njabʉ pa hingue hønsɛ núje dyá xodyohe bi za dá ha̱ñhe ra ja̱pi núꞌa̱ xqui hña̱ꞌtuabi ra Abrá. Nehe núꞌahʉ hingyá xodyohʉ bi za gá ha̱ñhʉ núꞌa̱ ra ja̱piꞌa̱. Nehe bi za dá ha̱ñhʉ ra Ma̱ca Nda̱hi núꞌa̱ xqui hña̱ꞌtuabi núꞌʉ toꞌo da gamfri ra Zidada Jesu. \s1 Ra nda̱xjua ley y rá hña̱ꞌti Ajua̱ \p \v 15 Zi cuhʉ, nubyá nurá cohi Ajua̱ bi gohui ra Abrá ma ga hyɛcuabihʉ ngu rá cohi ꞌnara ja̱ꞌi. ꞌBʉ ꞌnara ja̱ꞌi xa ꞌyøtꞌa ꞌnara cohi ne ya bi tꞌøtꞌe ngu núꞌa̱ ra cohi bi nja, nuꞌbʉ́ nura cohiꞌa̱ ni tsꞌʉ hingui tsa to da huati nixi da pati, masque nura cohiꞌa̱ go bi ꞌyøtꞌa ꞌnara ja̱ꞌi. \v 16 Nde nubyá, Ajua̱ bi gohui ꞌnara cohi ndu ra Abrá co rá ꞌroho, y bi ña̱ꞌtuabi ꞌnara hña̱ꞌti. Ajua̱ himbi ꞌñemba ra Abrá: “Núꞌʉ ri ꞌroho”, y nixi bi ma̱ de gatho yá ꞌbɛto yá mbongꞌbɛto ra Abrá. Nu Ajua̱ bi ma̱ de ꞌnada rá ꞌroho ra Abrá, hangue bi ꞌñena: “Nuri ꞌroho.” Y nubyá dí pa̱hʉ gue nura ꞌrohoꞌa̱ go gueꞌa̱ ra Zidada Jesucristo. \v 17 Nubyá ma ga xiꞌaꞌihʉ xá hño te rí bønga núꞌa̱ dá ma̱ de rá cohi ꞌnara ja̱ꞌi. Ajua̱ bi gohui ꞌnara cohi ra Abrá núꞌa̱ mi e da cumpli ra Zidada Jesucristo. Y de mi gohi ra cohi bi thogui goho nthebe ne ꞌnatemaꞌrɛtꞌa njɛya, ñepʉ ja bi thoca ra nda̱xjua ley. Hangue nura nda̱xjua ley hingui tsa da huata nura cohiꞌa̱ pa go da njabʉtho núꞌa̱ ra hña̱ꞌti xqui ña̱ꞌti Ajua̱. \v 18 Pe nuꞌbʉ núꞌʉ ya ja̱pi xqui ña̱ꞌti Ajua̱ go di ehe hma̱ha̱ de ja ra nda̱xjua ley, nuꞌbʉ́ nuya ja̱piꞌʉ ya hindi ehe de ja ra hña̱ꞌti. Pe ra Abrá bi hña̱nga ra ja̱pi ngueꞌa̱ njabʉ xqui ña̱ꞌtuabi Ajua̱, hingue bi hña̱nga ra ja̱pi ngueꞌa̱ bi ꞌyøtꞌa núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley. \p \v 19 Nuꞌbʉ́ ¿pa te bi tꞌunga ra ley? Ra ley bi tꞌuni pa bi za dá pa̱dihʉ ndaꞌa̱ gueꞌa̱ ra tsꞌoqui. Núꞌa̱ ra leyꞌa̱ bi muui asta núꞌa̱ ra pa bi zøhø ma Zidadahʉ ra Jesucristo núꞌa̱ ra ꞌroho toꞌo xqui tꞌumba núꞌa̱ ra hña̱ꞌti xqui ña̱gui Ajua̱. Nura nda̱xjua ley bi tꞌuni njaua: Ajua̱ bá pɛhna yá ɛnxɛ pa bi umba ra ley ra Moise. Ha nura Moise go gueꞌa̱ bi hña̱nga ra ley, ñepʉ bi umba ya ja̱ꞌi. \v 20 Pe nura cohi himbi tꞌuni ngu bi tꞌunga ra ley. Nura cohi go Ajua̱ sɛhɛ bi hyoqui co ra Abrá ne bi xipsɛ de ra hña̱ꞌti. Hinto bi ꞌmande de gueꞌʉ ngueꞌa̱ go guesɛ Ajua̱ bi ꞌyøtꞌe, y nuꞌá̱ ꞌnatho. \s1 Núꞌa̱ bi ꞌyøtꞌa ra nda̱xjua ley \p \v 21 Nuꞌbʉ́, ¿ha gue nura ley ri ncontraui nurá hña̱ꞌti Ajua̱ bi ña̱ꞌtua ra Abrá? Hina, hingui tsa. Nura nda̱xjua ley himbi tꞌuni pa da ꞌracjʉ ra te maꞌraꞌyo. Nuꞌbʉ xa tꞌuni hma̱ha̱ ꞌnara ley núꞌa̱ xa zahma̱ xa ꞌracjʉ ra ꞌraꞌyo te, nuꞌbʉ́ xa zahma̱ gue ya hinte gra tuhma̱hʉ ngueꞌa̱ ndí dɛnhʉ nura leyꞌa̱. \v 22 Pe nura nda̱xjua ley hindi pøhø ya ja̱ꞌi. Nuꞌá̱ ena gue gatho ya ja̱ꞌi pɛꞌtsi te da duxa yá tsꞌoqui. Bi ma̱nga njabʉ ra nda̱xjua ley pa bi za dá ha̱ñhʉ núꞌa̱ ra ja̱pi bi ña̱gui Ajua̱ ngueꞌa̱ dí camfrihʉ ra Zidada Jesu, hingue ngueꞌa̱ dá øthʉ núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley. \p \v 23 Pe ante da zø ra Zidada Jesu pa dá camfrihʉꞌa̱, nujʉ́ ndí ꞌbʉhʉ ja rá hmanda ra nda̱xjua ley, y ja dá ꞌbʉhʉni asta mi zøhø ra Zidada Jesu núꞌa̱ xqui hñuxa Ajua̱ pa da ꞌñehe. \v 24 Hangue nura nda̱xjua ley bi nja ngu ꞌnara ꞌbɛmu bi sujʉ hma̱ha̱ asta ra pa bi zøhø ra Zidada Jesucristo. Bi sujʉ ra ley pa ꞌmɛfa bi za dá camfrihʉ ra Zidada Jesu, y hangue nubyá ya hinte dí tuhʉ. \v 25 Ha núbya mi zøhø ra Zidada Jesu, ya hingo bi sujʉ ra ley. \p \v 26 Nubyá gathoguihʉ ya yá ba̱tsiguihʉ Ajua̱ ngueꞌa̱ dí camfrihʉ ra Zidada Jesucristo. \v 27 Nujʉ́ stá nxistehehʉ ngueꞌa̱ dí camfrihʉ ra Zidada Jesu, y nubyá ya dí ꞌbʉhʉ ngu gra ꞌmʉiꞌa̱. \v 28 Nubyá ya hingui thahni toꞌo ra xodyo, toꞌo hingrá xodyo, toꞌo ra ꞌbɛgo, toꞌo hingrá ꞌbɛgo, nixi toꞌo ra ꞌñøhø, nixi toꞌo ra ꞌbɛhña̱, ngueꞌa̱ gathoguihʉ ya dí ꞌnathohʉ ngueꞌa̱ dí camfrihʉ ra Zidada Jesucristo. \v 29 Nujʉ́ dí ꞌnathohʉ co ra Zidada Jesucristo, hangue necjʉ dyá ꞌrohohʉ de ra Abrá, y go ma mɛtihʉ nehe núꞌa̱ ra ja̱pi bi ña̱ꞌti Ajua̱. \c 4 \p \v 1 Nubyá ma ga nhyɛcuahʉ ngu ꞌnara ba̱tsi núꞌa̱ bi tsꞌocuabi rá tsogui. Nuꞌá̱ masque go rá mɛti gatho núꞌa̱ bi tsꞌocuabi, ꞌbʉ hingui tsøsta yá jɛya pa da manda sɛhɛ rá tsogui, núꞌá̱ ja ra uɛnda ngu ꞌnara ꞌbɛgo ngueꞌa̱ hindi manda sɛhɛ. \v 2 Nura ba̱tsiꞌa̱ ꞌbʉi ja yá hmanda núꞌʉ toꞌo suꞌa̱ ne núꞌʉ toꞌo supabi núꞌa̱ bi tsꞌocuabi. Nuꞌʉ́ ma da manda asta da zøxa yá jɛya nura ba̱tsiꞌa̱ ngu núꞌa̱ bi ma̱nga rá dada ra ba̱tsi. \v 3 Necjʉ nehe, ante da zøhø ra Zidada Jesu ndí njahʉ ngu núꞌa̱ ra ba̱tsi himi tsøsta yá jɛya, ja ra uɛnda ndyá ꞌbɛgohʉ ndí pɛphʉ yá ꞌbɛfi ya nda̱xjua jamfri de ra ximhai. \v 4 Pe ꞌmɛfa bi zø ra pa de núꞌa̱ xqui beni Ajua̱. Ñepʉ nuꞌá̱ bá pɛhna rá Tꞌʉ pa bi ꞌñe bi mba̱tsi ja ꞌnara ꞌbɛhña̱ ne bi ꞌmʉi. Nehe bi ꞌñe bi ꞌmʉi ja rá hmanda rá ley ra Moise. \v 5 Bi ꞌñe bi ꞌmʉi ja rá hmanda rá ley ra Moise pa bi za bi zigaguihʉ de rá hmanda nura leyꞌa̱ pa njabʉ ya hinga ꞌmɛgohʉ ja nura leyꞌa̱. Bi ꞌñe bi mba̱tsiua ja ra ximhai pa njabʉ Ajua̱ bi za bi jaba̱tsiguihʉ. \p \v 6 Y nubyá nujʉ́ ya dyá ba̱tsihʉ de Ajua̱ y nuꞌá̱ go gueꞌa̱ ma Dadahʉ. Y ya stá ha̱ñhʉ ra Ma̱ca Nda̱hi núꞌa̱ bá pɛncahʉ Ajua̱ pa bi ꞌmʉi ja ma corasohʉ. Hangue nubyá co rá tsꞌɛdi ra Ma̱ca Nda̱hi dí emfʉ Ajua̱: “¡Nuꞌi go gueꞌi ma zi Dadaꞌihe!” \v 7 Hangue nujʉ́ ya hindí njahʉ ngu ꞌnara ꞌbɛgo hingui tꞌumba ra tsogui. Ya dyá ba̱tsihʉ de Ajua̱ y go ma mɛtihʉ núꞌa̱ ra tsogui bi ña̱gui Ajua̱. Nuꞌá̱ go gueꞌa̱ bi ꞌracjʉ núꞌa̱ ra tsoguiꞌa̱ ngueꞌa̱ dí camfrihʉ ra Zidada Jesucristo. \s1 Ra apostol Pablo unga ra tsꞌofo pa hinto da yopa ꞌmɛgo ja yá hmanda ya nda̱xjua jamfri \p \v 8 Nuꞌahʉ maꞌmɛtꞌo xi majua̱ni hingüí pa̱hʉ Ajua̱. Nguí pɛphʉ núꞌʉ hingo gueꞌʉ Ajua̱ majua̱ni. \v 9 Pe nubyá ha̱, ya gá pa̱hʉ Ajua̱. Núꞌá̱ go gueꞌa̱ ꞌmɛtꞌo bi ba̱ꞌahʉ ne bi zohnahʉ pa gá pa̱hʉꞌa̱. Nuꞌbʉ́ ¿hanja guí ne gui yopa penjʉ ja yá nda̱xjua jamfri ra ximhai núꞌʉ hingui pɛꞌtsa ra tsꞌɛdi pa da pøhøguihʉ ne hinte ri muui? ¿Hanja guí ne gui yopa ꞌmɛgohʉ de nuya jamfriꞌʉ? \v 10 Nuꞌahʉ xi grí jamasuhʉ ya pa, ya za̱na̱, ya jɛya, ne guí øthʉ maꞌra ya ngo pa guí eñhʉ gue njabʉ da za gui mpøhøhʉ. \v 11 Nugui dí tsu da njabʉtho nura ꞌbɛfi stá pɛfi con gueꞌahʉ. \p \v 12 Zi cuhʉ dí ba̱nteꞌihʉ gue gui ꞌueguehʉ de ra nda̱xjua ley ngu stá njaga. Ngueꞌa̱ nugui stá tsopʉ ra nda̱xjua ley pa stá nja ngu nguí njahʉ hingüí tɛnhma̱hʉ ra nda̱xjua ley. Nu ndá zoꞌahʉ de rá noya Ajua̱, nuꞌahʉ xi gá numahñoguihʉ. \v 13 Nuꞌahʉ guí pa̱hʉ gue rá mʉdi dá zoꞌahʉ de ra ma̱ca noya ngueꞌa̱ ndrí hñeni, hangue rá ngueꞌa̱ dá ꞌbʉpʉ pa dá zoꞌahʉ. \v 14 Hingá ʉtsaguihʉ nixi gá cujʉ masque numa hñeni mi xuhñaꞌihʉ. Gá ꞌracjʉ ntsaya ha̱, ja ra uɛnda ꞌnará ɛnxɛ Ajua̱ xqui zøhø. Ne nguí øthʉ ra uɛnda gue go gá umfʉ ntsaya ra Zidada Jesucristo. \v 15 ¿Habʉ bi ma núꞌa̱ ra hma̱te nguí pɛscahʉ? Nugui drí damajua̱ni gue xi nguí ma̱caguihʉ asta nuꞌbʉ xa za hma̱ha̱ pøde xcá ha̱ihʉ hma̱ha̱ ri dahʉ pa xcá ꞌracjhma̱hʉ. \v 16 Nuꞌbʉ́ ¿te bi ja? ¿Hanja grí ʉtsaguihʉbya? ¿Ha gue grí ʉtsaguihʉbya ngueꞌa̱ dá xiꞌaꞌihʉ núꞌa̱ majua̱ni? \p \v 17 ꞌYobʉ ꞌra toꞌo rí dagui rí du por gueꞌahʉ, pe hingue pa ri hñohʉ. Nuꞌa̱ neꞌʉ, ne gue da ꞌuecꞌaꞌihʉ de guecje, pa njabʉ go gui tɛnhʉꞌʉ. \v 18 Nza̱ntho xá hño toꞌo da nu por gueꞌahʉ pe núꞌbʉ da nu pa ri hñohʉ. Nugui xi grá tagui grá tu por gueꞌahʉ, masque ya hindí ꞌbʉi con gueꞌahʉ. \v 19 Ma zi cuꞌihʉ, ja ra uɛnda ma ba̱tsiꞌihʉ ngueꞌa̱ dá zoꞌahʉ de rá noya Ajua̱. Nurá mʉdi ndá zoꞌahʉ xi dá sufri, ja ra uɛnda dá tho ya ʉgui ngu nja ꞌnara ꞌbɛhña̱ thogui yá ʉgui. Dá thogui njabʉ pa bi za gá ꞌbʉhʉ maꞌraꞌyo. Y nubyá xi yopa tu ma mʉi maꞌnaꞌqui ngueꞌa̱ dí ne xi gui camfrihʉ xá hño ra Zidada Jesucristo con gatho ri mʉihʉ. \v 20 ¡Hindí pa̱di te ga øtꞌe con gueꞌahʉ, hangue ga ne hma̱ha̱ gue núbya ꞌbestho ga ꞌbʉi con gueꞌahʉ pa ga zoꞌahʉ ngu núꞌa̱ guí hoñhʉ! \s1 Ra Sara ne ra Agar ri nhyɛcuabi núꞌʉ yoho ya cohi \p \v 21 Núꞌahʉ guí ne gui tɛnhʉ ra nda̱xjua ley, xicjʉ: ¿ha gue hinguí pa̱hʉ núꞌa̱ ma̱nga ra Nda̱xjua Tꞌofo? \v 22 Ja ra Nda̱xjua Tꞌofo ma̱nga njaua: Ra Abrá bi mɛꞌtsa yoho yá tꞌʉ. ꞌNa mrá tꞌʉ rá ꞌbɛgo ra Abrá, ha nuꞌa̱ maꞌna mrá tꞌʉ nurá ꞌbɛhña̱ꞌa̱, y nura ꞌbɛhña̱ꞌa̱ himrá ꞌbɛgo. \v 23 Nurá ba̱tsi ra ꞌbɛgo bi ꞌmʉi ngu xi rá ꞌbʉi gatho maꞌra ya ba̱tsi, hingue bi ꞌmʉi dega hña̱ꞌti. Pe nurá ba̱tsi núꞌa̱ himrá ꞌbɛgo bi ꞌmʉi dega hña̱ꞌti. \v 24 Nuya yoho ya na̱na̱ ga hyɛcuahʉ ngu núꞌʉ yoho ya cohi bi ꞌyøtꞌa Ajua̱ co ya ja̱ꞌi. Núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ mrá thuhu ra Agar go gueꞌa̱ mrá ꞌbɛgo. Núꞌá̱ gueꞌa̱ ri nhyɛcuaui núꞌa̱ ra cohi de rá ley ra Moise bi gohi Ajua̱ co ya xodyo nuni ja ra tꞌøhø Sinaí. Y nuꞌʉ tóꞌo ri dɛna núꞌa̱ ra cohiꞌa̱ go gueꞌʉ ꞌmɛgo ja rá hmanda ra nda̱xjua ley ngu bi ꞌmɛgo nehe ra Agar co rá ba̱tsi ja rá hmanda ra Abrá. \v 25 Ra Agar gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌudi de ra tꞌøhø Sinaí nuni Arabia. Nehe go gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌudi de ra Jerusale mapaya nuni habʉ yá hai ya xodyo, ngueꞌa̱ nuya xodyo ri dɛna nura cohi de ra nda̱xjua ley núꞌa̱ bi hoca Ajua̱ ja ra tꞌøhø Sinaí, y go gueꞌʉ bi ꞌmɛgo ja rá hmanda núꞌa̱ ra leyꞌa̱. \v 26 Pe ra Sara núꞌa̱ ra ꞌbɛhña̱ himrá ꞌbɛgo go gueꞌa̱ ꞌnara ntꞌudi de núꞌa̱ ra Jerusale bí ja nuni maña̱ mahetsꞌi. Y gatho nújʉ dí camfrihʉ go dyá menguhʉ de guehni. Hangue hindyá ꞌbɛgohʉ ja rá hmanda ra nda̱xjua ley. \v 27 Nu ja ra Ma̱ca Tꞌofo bi ma̱nga njaua mayaꞌbʉ de ra Sara ne ra Agar, ne ena: \q1 Johya núꞌi hinxcá ndaꞌthi, nixi hinxa ꞌmʉ ri ba̱tsi; \q1 mafi co ra johya ne con gatho ri mʉi, núꞌi hinxcá thogui ya ʉgui ngu thogui núꞌʉ toꞌo ꞌbʉ yá ba̱tsi. \q1 Ngueꞌa̱ núꞌi hinguí ꞌbʉhui ri da̱me bya, pe ña̱ꞌtsi maꞌna ma gui pɛꞌtsa ri ba̱tsi \q1 que núꞌa̱ toꞌo ꞌbʉhui ri da̱me bya. \p \v 28 Hangue nújʉ zi cuhʉ go guecjʉ yá ba̱tsiguihʉ Ajua̱ ngueꞌa̱ njabʉ bi ña̱guiꞌa̱, ngu ra Isaac nehe bi ꞌmʉi ngueꞌa̱ njabʉ xqui ña̱gui Ajua̱. \v 29 Ra Ismae bi ꞌmʉi ngu xi ꞌbʉi gatho ya ba̱tsi, y nuꞌá̱ xi bi ʉtsa ra Isaac núꞌa̱ bi ꞌmʉi dega hña̱ꞌti. Nepya mapaya njabʉ. Nújʉ stá yopa ꞌbʉhʉ maꞌraꞌyo co rá tsꞌɛdi ra Ma̱ca Nda̱hi, jacjʉ hma̱ha̱ núꞌʉ toꞌo ri dɛna ra nda̱xjua ley pa necjʉ hma̱ha̱ ga tɛnhʉ ra nda̱xjua ley ngu tɛniꞌʉ. \v 30 Pe ¿te ma̱nga ra Ma̱ca Tꞌofo? Ra Abrá bi sipi gue da guui rá ꞌbɛgo co rá ba̱tsi, ngueꞌa̱ nurá tꞌʉ ra ꞌbɛgo himbi za bi tsꞌocua ra tsogui. Nurá tꞌʉ ra Sara núꞌa̱ himrá ꞌbɛgo, nuꞌá̱ ha̱, go bi tsꞌocua ra tsogui. \v 31 Hangue zi cuhʉ, dí njahʉ ngu rá ba̱tsi núꞌa̱ himrá ꞌbɛgo, hindí njahʉ ngu rá ba̱tsi núꞌa̱ mrá ꞌbɛgo. \c 5 \s1 Ra apostol Pablo unga ra tsꞌofo pa hinto da yopa menga ja ra nda̱xjua ley \p \v 1 Ra Zidada Jesucristo go gueꞌa̱ bi pøngaguihʉ de ra nda̱xjua ley pa ya hinga ꞌbʉhʉ ja rá hmanda nura nda̱xjua leyꞌa̱. Hangue ma ga zɛdihʉ pa hinga yopa ꞌmɛgohʉ ja rá hmanda nura nda̱xjua leyꞌa̱. \p \v 2 ꞌYøhʉ, núgui drá Pablo dí xiꞌahʉ gue nuꞌbʉ da thuꞌtsꞌaꞌihʉ ra seña, nuꞌbʉ́ ya hinda za te gui ha̱ñhʉ de ra Zidada Jesucristo. \v 3 Hangue osta ma da thuꞌtsꞌaꞌihʉ ra seña, ngueꞌa̱ nuꞌbʉ da thuꞌtsꞌaꞌihʉ pɛꞌtsi te gui ꞌyøthʉ nehe gatho maꞌra ya hmanda núꞌʉ ma̱nga ja ra nda̱xjua ley. Guehna dí yopa xiꞌaꞌihʉ. \v 4 ꞌBʉ guí beñhʉ gue hingui ma gui tuhʉ ra tsꞌoqui ja rá thandi Ajua̱ ngueꞌa̱ grí dɛnhʉ ra nda̱xjua ley, nuꞌbʉ́ ya xcá ꞌueguehʉ de ra Zidada Jesucristo, ne ya xcá ꞌueguehʉ de ra mpøhø núꞌa̱ bi ꞌracaguihʉ Ajua̱ po rá da̱nga hma̱te pɛscaguihʉ. \v 5 Pe hinga ma ga mpøhøhʉ ngueꞌa̱ drí dɛnhʉ ra nda̱xjua ley. Hina. Nujʉ́ dí tøꞌmhʉ gue hinte ma ga tuhʉ ja rá thandi Ajua̱ ngueꞌa̱ dí camfrihʉ ra Zidada Jesu ne ngueꞌa̱ ra Ma̱ca Nda̱hi ꞌbʉi ja ma corasohʉ. \v 6 Nújʉ dí camfrihʉ ra Zidada Jesucristo, hinte ri muui ꞌbʉ xa thuscaguihʉ ra seña o hina. Numa jamfrihʉ ri hnequi ja ma ꞌmʉihʉ po nuya hoga ꞌbɛfi dí øthʉ dega hma̱te, nuꞌá̱ ha̱, go gueꞌa̱ ri muui. \p \v 7 Nuꞌahʉ nguí camfrihʉ hma̱ha̱ xá hño. Nuꞌbʉ́ ¿hanja guí hophʉ toꞌo da ꞌyʉꞌtꞌahʉ pa guí ne gui ꞌueguehʉ de rá ma̱ca noya ra Zidada Jesu ñepʉ gui tɛnhʉ ra nda̱xjua ley? \v 8 Ajua̱ bi zohnahʉ pa xcá camfrihʉ, y hingo gueꞌa̱ bi ꞌyʉꞌtꞌaꞌihʉ pa guí ne gui ꞌueguehʉ de ra ma̱ca noya ñepʉ gui tɛnhʉ ra nda̱xjua ley. \v 9 Núꞌʉ toꞌo ʉꞌtꞌahʉ, gueꞌʉ nja ngu ra ixcajʉni, ngueꞌa̱ “co ꞌna zi tʉi ra ixcajʉni da japi da ixca gatho ra jʉni”. \v 10 Pe nuguí dí camfri gue nuꞌahʉ, co rá mfatsꞌi ra Zidada, hingui ma gui camfrihʉ maꞌnaꞌño de núꞌa̱ stá xiꞌahʉ. Y nuꞌʉ tóꞌo ri tsꞌocꞌa ri mfenihʉ ma da duxa ra tsꞌoqui, dá nguꞌa̱ dá ngu ra ja̱ꞌi. \p \v 11 Zi cuhʉ, nuꞌbʉ nugui gra udi thoho hma̱ha̱ núꞌa̱ ra seña øtꞌa ya xodyo, nuꞌbʉ́ hindri ʉtsagui hma̱ha̱ꞌʉ. Pe nuꞌʉ́ xi ri ʉtsagui ngueꞌa̱ dí ma̱ gue ga mpøhøhʉ nsøctho ngueꞌa̱ dí camfrihʉ gue ra Zidada Jesu bi du ja ra pontꞌi pa bi pøhøguihʉ. \v 12 ¡Nugui xi dí nehma̱ da ꞌuegue de gueꞌahʉ núꞌʉ toꞌo ri tsꞌocꞌa ri mfenihʉ! \p \v 13 Zi cuhʉ, nujʉ́ xa zoncahʉ Ajua̱ pa ya hinga ꞌmɛgohʉ ja ra nda̱xjua ley. Pe hingue ngueꞌa̱ hindí ꞌmɛgohʉ ja ra nda̱xjua ley ma ga øthʉ núꞌa̱ go ga nehʉ. Hina. Nuꞌa̱ ga øthʉ ha̱, ga má̱dihʉ ꞌna ngu maꞌna, ne ga mfaxhʉ ꞌna ngu maꞌna. \v 14 Da za ga cumplihʉ gatho núꞌa̱ ma̱nga ra nda̱xjua ley ꞌbʉ ga øthʉ nuna hmandana̱, ena: “Ma̱di ri miquꞌeiui ne su ngu grí nsu sɛhɛ.” \v 15 Pe nuꞌbʉ drí ꞌñʉtsahʉ ne drí ntunhʉ ꞌna ngu maꞌna, nuꞌá̱ ha̱, ma ga nhuatihʉ ꞌna ngu maꞌna. \s1 Yá ꞌbɛfi núꞌa̱ toꞌo øꞌtua rá paha rá ndoꞌyo, y yá ꞌbɛfi núꞌa̱ toꞌo øꞌtua rá paha ra Ma̱ca Nda̱hi \p \v 16 Dí xiꞌahʉ gue ga ꞌyohʉ ngu núꞌa̱ utcahʉ ra Ma̱ca Nda̱hi. Ha nuꞌbʉ ga ꞌyohʉ ngu núꞌa̱ utcahʉ ra Ma̱ca Nda̱hi, hinga ma ga umbabihʉ rá paha ma ndoꞌyohʉ. \v 17 Ngueꞌa̱ nurá paha ma ndoꞌyohʉ ri ncontraui rá paha ra Ma̱ca Nda̱hi, y nurá paha ra Ma̱ca Nda̱hi ri ncontraui rá paha ma ndoꞌyohʉ. Nuri yohoya ri ntuhni ja ma mfenihʉ, hangue rá ngueꞌa̱ hingui tsa ga øthʉ núꞌa̱ dí beñhʉ ga øthʉ. \v 18 Pe nuꞌbʉ dí ꞌbʉhʉ ja rá hmanda ra Ma̱ca Nda̱hi, ya hingo dí ꞌbʉhʉ ja rá hmanda ra nda̱xjua ley. \p \v 19 Nuꞌa̱ tóꞌo øꞌtua rá paha rá ndoꞌyo, fa̱ditho nuya tsꞌoꞌbɛfi øtꞌe: ra zinga medintha̱ti, xi ra ꞌñeꞌbɛhña̱, øtꞌa ra ntsꞌʉdi, ne øtꞌa gatho núꞌa̱ go da ne. \v 20 Nura ja̱ꞌiꞌa̱ xøcambeni ya cꞌoi ne camfri ra ntꞌete, ra ꞌyʉtsate ne ra ꞌyøtꞌatuhni, nza̱ntho ne go da nsɛhɛ, ra cuɛ, ra nehmya̱, ri ho to da ntsanoyaui, ra ꞌyʉꞌtate ne ꞌueca ya ja̱ꞌi. \v 21 Ri hyøca ya tꞌøtꞌe, ra hyote, ra tixfani, ne øtꞌa ya tsꞌotꞌøtꞌe ora ri ti, ne øtꞌa maꞌra ya tsꞌotꞌøtꞌe nguyatho. Dí xiꞌahʉ maꞌnaꞌqui ngu ya stá xiꞌahʉ gue nuꞌʉ tóꞌo xi ri ho da ꞌyøtꞌa nuya tꞌøtꞌeya, hinda za da ꞌmʉ nuni mahetsꞌi habʉ bí manda Ajua̱. \p \v 22 Pe nuꞌbʉ ga ꞌyohʉ ngu núꞌa̱ utcahʉ ra Ma̱ca Nda̱hi, nuꞌbʉ́ ga pɛꞌtshʉ ra hma̱te, ra johya, ra hogaꞌmʉi, ra ntsꞌɛtuate, ra tꞌequꞌei, ra hoga paha, ra jamfri, \v 23 ra hñoja̱ꞌi, ra ntsuni. Guehya gatho ri ꞌracjʉ ra Ma̱ca Nda̱hi. Y nura ley hingui xicjʉ gue hinga øthʉ nuya tꞌøtꞌeya. \v 24 Nújʉ ya stá camfrihʉ ra Zidada Jesucristo, ya hindí umfʉ rá paha ma ndoꞌyohʉ ngueꞌa̱ ya stá pontꞌihʉ ma ndoꞌyohʉ, y nubyá ya stá tsohʉbʉ ya tsꞌomfeni ndí pɛꞌtshʉ. \v 25 Nubyá nura Ma̱ca Nda̱hi go gueꞌa̱ ꞌbʉi ja ma corasohʉ. Hangue ma ga ꞌyohʉ ngu núꞌa̱ utcahʉꞌa̱. \p \v 26 Hinga ma ga ꞌñetsꞌihʉ, y nixi ga nxastehʉ ꞌna ngu maꞌna, y nixi ga hyøcuahʉ núꞌa̱ pɛꞌtsa maꞌra ma cuhʉ. \c 6 \s1 Ga mfaxhʉ ꞌna ngu maꞌna \p \v 1 Zi cuhʉ, nuꞌbʉ ꞌnara cu sta da̱mfri da ꞌyøtꞌa ꞌnara tsꞌoqui, nújʉ dí ꞌyohʉ ngu núꞌa̱ utcahʉ ra Ma̱ca Nda̱hi, ma ga zofohʉ nura cuꞌa̱ co ra hma̱te pa da yopa mengui. Ga jamasuhʉ de guecsɛhɛhʉ nehe, pa hinga øthʉ ꞌnara tsꞌoqui nehe. \v 2 Ma ga mfaxhʉ ꞌna ngu maꞌna ga hña̱cua ꞌbatsꞌihʉ, pa njabʉ ga øthʉ núꞌa̱ ri mandaguihʉ ma Zidadahʉ ra Jesucristo gue ga má̱dihʉ ꞌna ngu maꞌna. \p \v 3 Pe nuꞌbʉ ꞌnara cu ri ꞌñetsꞌi gue xi maꞌna ra da̱ngui que maꞌra, nura cuꞌa̱ ri hñatꞌa sɛhɛ, ne hinga majua̱ni ra da̱ngui ngu beñꞌa̱. \v 4 Hangue cada ꞌna de guecjʉ ga hanthʉ xá hño núꞌa̱ dí pɛfihʉ. Nuꞌbʉ́ ha̱, da za ga johyahʉ de núꞌa̱ gra ꞌbʉhʉ, hingue ga ꞌñetsꞌihʉ ga eñhʉ gue maꞌna dí ꞌbʉhʉ xá hño que maꞌra. \v 5 Ngueꞌa̱ cada ꞌna ri hña̱sɛ rá ꞌbatsꞌi, ne ma da da̱disɛ. \p \v 6 Nuꞌa̱ tóꞌo tꞌutuabi rá noya Ajua̱, mahyoni da umba ꞌnara hoga mfatsꞌi núꞌa̱ toꞌo utuate. \p \v 7 Hinda ma da hyacjʉ ma mfenihʉ. Ajua̱ hingui tsa to dí ꞌñeni. Gatho núꞌa̱ ga pothʉ, gueꞌa̱ ma ga xofohʉ. \v 8 Nuꞌbʉ nújʉ ga umfʉ rá paha ma ndoꞌyohʉ ne ga øthʉ ya tsꞌoqui, nuꞌbʉ́ ga xofohʉ ra du pa nza̱ntho. Pe nuꞌbʉ ga øꞌtuahʉ rá paha ra Ma̱ca Nda̱hi ne ga øthʉ ra hñoja̱ꞌi, nuꞌbʉ́ ga xofohʉ ra te pa nza̱ntho. \v 9 Hangue hinga tsayahʉ ga øthʉ ra hñoja̱ꞌi, ngueꞌa̱ ma da zø ra pa ga ha̱nga ma sofohʉ, núꞌbʉ hinxa zabiguihʉ. \v 10 Hangue núbya ja ma tsꞌɛdihʉ, gatho ya ja̱ꞌi ga øꞌtuabihʉ ra hño, maꞌna nuya gamfri. \s1 ꞌNara ña̱ꞌtsa tsꞌofo ne ra nzɛnjua pa ya cu \p \v 11 Hyanthʉ hangu yá nda̱ngui ya letra dí opꞌahʉbya co ma ꞌyɛ sɛhɛ. \v 12 Núꞌʉ toꞌo ri manda da thuꞌtsꞌahʉ ra seña, go gueꞌʉ ne da pønga yá hmi co ya xodyo. Nuꞌʉ́ da nehma̱ gue da thuꞌtsꞌahʉ ra seña pa njabʉ hinda tꞌʉtsaꞌʉ. Ngueꞌa̱ ꞌbʉ da ma̱ñꞌʉ gue ga mpøhøhʉ nsøctho ꞌbʉ ga camfrihʉ gue ra Zidada Jesu bi du ja ra pontꞌi pa bi pøhøguihʉ, nuꞌbʉ́ da tꞌʉtsaꞌʉ. \v 13 Pe nixi gueꞌʉ, masque thuꞌtsua ra seña ja yá ndoꞌyo, pe hingui øtꞌa gatho núꞌʉ maꞌra ya hmanda ma̱nga ja ra nda̱xjua ley. Pe nuꞌʉ́ da nehma̱ gue neꞌahʉ da thuꞌtsꞌaꞌihʉ ra seña pa njabʉ da johyaꞌʉ ngueꞌa̱ ya gui ꞌyøthʉ ngu øtꞌʉ. \v 14 Pe nugui ga johya nsøctho ngueꞌa̱ ma Zidadahʉ ra Jesucristo bi du ja ra pontꞌi pa bi pøhøguihʉ, hingue ga johya de maꞌra ya tꞌøtꞌe. Nu mi duꞌa̱ ja ra pontꞌi, ja ra uɛnda nequi dá tuga, y nubyá ya stá tsopʉ gatho ya tꞌøtꞌe de ra ximhai, y pa guequibya ya hinte ri muui nuya tꞌøtꞌeꞌʉ. \v 15 Nújʉ dí camfrihʉ ra Zidada Jesucristo, hinte ri muui ꞌbʉ xa thuscaguihʉ ra seña o hina. Numa ꞌraꞌyo ꞌmʉihʉbya ha̱, go gueꞌa̱ ri muui. \v 16 Y núꞌahʉ guí camfrihʉ nehe ngu núna dí ma̱, Ajua̱ da hñupꞌa ri mʉihʉ ne da mɛꞌtsꞌahʉ ra huecate. Y nújʉ dí camfrihʉ go guecjʉ majua̱ni rá hniniguihʉ Ajua̱. \p \v 17 Pa rí ꞌñepʉ hindí ne to da tsøtca ma mʉi, ngueꞌa̱ nugui dí ha̱ ja ma ndoꞌyo ya seña de ya mfɛi bi tꞌaqui ngueꞌa̱ dí pɛpabi ra Zidada Jesu. \p \v 18 Ma Zidadahʉ ra Jesucristo da maxꞌaꞌihʉ, zi cuhʉ. Njabʉ gueꞌa̱.