\id 2CO \h RÁ ÑOHO RA CORINTIO \toc1 RÁ ÑOHO RÁ CARTA RA APOSTOL NSAN PABLO BI ꞌYOPABI YA GAMFRI ME CORINTO \toc2 RÁ ÑOHO RA CORINTIO \toc3 2 Co. \mt1 RÁ ÑOHO RA CORINTIO \mt2 RÁ ÑOHO RÁ CARTA RA APOSTOL NSAN PABLO BI ꞌYOPABI YA GAMFRI ME CORINTO \c 1 \s1 Ra apostol Pablo opabi ya gamfri me Corinto \p \v 1 Núgui drá Pablo rá apostolgui ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo. Ajua̱ go rá pahaꞌa̱ pa bi hñuxcagui dega apostol. Nugui co ra cu Timoteo dí opꞌaꞌihe nuna carta, núꞌahʉ gyá gamfrihʉ guí ꞌbʉhʉbʉ Corinto, ne pa gatho núꞌʉ maꞌra ya gamfri ꞌbʉi ja maꞌra ya hnini de guepʉ ja ra hai Acaya. \v 2 Ajua̱ ma Dadahʉ ne ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo da ja̱pꞌaꞌihʉ ne da maxꞌahʉ pa gui ꞌbʉhʉ te rá entho. \s1 Ra apostol Pablo bi thogui ya ntꞌʉtsate \p \v 3 Ga xøcambenihʉ Ajua̱ nurá Dada ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo, ngueꞌa̱ go gueꞌa̱ ma Dadahʉ núꞌa̱ pɛscahʉ ra nthecate ne go gueꞌa̱ nza̱ntho hubga ma mʉihʉ. \v 4 Núꞌá̱ hubga ma mʉihʉ ora dí thohʉ ya tsꞌothogui, pa njabʉ nujʉ́ da za ga huꞌmbahʉ yá mʉi núꞌʉ maꞌra toꞌo thogui ya tsꞌothogui nehe, ngu bi hñubga ma mʉihʉ nehe Ajua̱. \v 5 Njabʉ ngu ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo bi thogui ndunthi ya tsꞌothogui, njabʉ nehe dí sufrihʉ por gueꞌa̱, pe por gueꞌa̱ dí ha̱ñhʉ ndunthi ra humʉi nehe. \v 6 Hangue nuje xi dí thohe ya tsꞌothogui pa njabʉ nuꞌahʉ da za gui ha̱ñhʉ ra humʉi ngu núꞌa̱ dí ha̱ñhe ne pa da za gui mpøhøhʉ. Nuje Ajua̱ hubga ma mʉihe pa njabʉ nuꞌahʉ nehe da za gui ha̱ñhʉ nuna ra humʉina̱ ora guí thohʉ ya tsꞌothogui nehe, pa njabʉ da za gui tsɛthʉ. \v 7 Nuje xi dí camfrihe gue nuꞌahʉ ma gui tsɛthʉ nuya tsꞌothogui ngu stá tsɛthe, ngueꞌa̱ dí pa̱he gue nura ora guí thohʉ ya tsꞌothogui, ra oraꞌa̱ guí ha̱ñhʉ ra humʉi ngu núꞌa̱ dí ha̱ñhe nehe. \p \v 8 Zi cuhʉ, dí nehe gui pa̱hʉ de nuya tsꞌothogui dá thoguihe de guehni Asia. Gueꞌʉ ꞌraya tsꞌothogui xi ya da̱ngui, ya mi otho ma tsꞌɛdihe pa ga tsɛthe, ya nixi ndi tøꞌmhe gue stá yopa ntehe maꞌnaꞌqui. \v 9 Nuje ya ndí njahe ngu ꞌraya ja̱ꞌi núꞌʉ xa tꞌɛꞌmbi pa da tho. Dá thohe njabʉ pa maꞌna dá pa̱dihe gue Ajua̱ go gueꞌa̱ ña̱ngaguihe de ya tsꞌothogui, ngueꞌa̱ de guecsɛhe hinte tsa ga øthe, y nuꞌá̱ ja rá tsꞌɛdi pa da japi da yopa nte núꞌʉ ya xa du. \v 10 Ajua̱ go gueꞌa̱ bi ña̱ngaguihe de núꞌʉ ya da̱nga tsꞌothogui habʉ ma xa thogaguihe, y asta nubya ri sigui ri ña̱ngaguihe, ne dí tøꞌmhe gue ma da sigui da ña̱ngaguihe. \v 11 Nuꞌá̱ ma da sigui da ña̱ngaguihe ꞌbʉ gui faxcahe gui ꞌyaphʉꞌa̱ por guecje. Y nuꞌbʉ ndunthi ya cu apabi Ajua̱ por guecje, nuꞌbʉ́ ꞌmɛfa ndunthi ma da umba njama̱diꞌa̱ por núꞌa̱ xa ꞌyøtꞌeꞌa̱ con guecje por yá ntꞌadiꞌʉ. \s1 Hanja himbi ma ꞌbestho ra apostol Pablo pa Corinto \p \v 12 Co ꞌnara johya ne co ꞌnara mfeni xá ntꞌaxi dí xiꞌahe gue nuje stá ꞌyohe xá hño ja yá thandi ya ja̱ꞌi de gatho ya hnini habʉ stá ꞌyohe, ne maꞌna ndunthi gá handgahe nu ndá ꞌbʉhebʉ. Co rá mfatsꞌi Ajua̱ nza̱ntho stá ꞌyohe xá ntꞌaxi ja rá thandiꞌa̱, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ xa ꞌracje ra tsꞌɛdi pa dá øthe njabʉ, hingo de ma mfenisɛhe dá øthe. \v 13 Gatho nuya noya dí opꞌahe de ja ma cartahe go guehna da za gui hñeꞌtihʉ ne gui pa̱dihʉ, ne dí tøꞌmhe gue gui pa̱dihʉ xá hño. \v 14 Ya guí pa̱hʉ teraza de núꞌa̱ stá xiꞌahe gue nu stí yopa menga ma Zidadahʉ ra Jesu nuua ja ra ximhai, ma gui esca ma nsuhe ngu nuje ma ga eꞌtsꞌahe ri nsuhʉ nehe, ne dí tøꞌmhe gui pa̱hʉ maꞌna xá hño de guehna. \p \v 15 Nugui ndí humamʉi gue nguí numahñoguihʉ, hangue por gueꞌa̱ ndí beni stá cꞌa̱ꞌtsꞌahʉ de ndá ecua Macedonia, ngueꞌa̱ ndí beni gue xcá johyahma̱hʉ ꞌbʉ stá thopʉ pa xa za stá cꞌa̱ꞌtsꞌahʉ yoꞌqui. \v 16 Nu nduá ehe pa nuua Macedonia, dá behma̱ gue de má ꞌñu stá gathma̱bʉ Corinto pa stá tsøñꞌahma̱hʉ, y ndí beni nehe gue nura pa stá ma de guecua, stá yopa gathma̱bʉ maꞌnaꞌqui, y de guepʉ xcá nexcahma̱hʉ pa stá thogui asta ja ra hai Judea. \v 17 Xi nu de ndá xiꞌahʉ gue ga mabʉ, ¿ha gue gá beñhʉ gue ndí ma ga haꞌahʉ? O ¿ha gue guí beñhʉ gue dí øtꞌa ngu núꞌa̱ øtꞌa núꞌʉ hingyá gamfri? Ngueꞌa̱ núꞌʉ́ go gueꞌʉ øtꞌa njabʉ, tsꞌʉ da ꞌñena ha̱, tsꞌʉ da ꞌñena hina. Pe nugui hindí njabʉ. \v 18 Ajua̱ pa̱di gue nuje hinda za tsꞌʉ ga eñhe ha̱, tsꞌʉ ga eñhe hina. \v 19 Nugui co ra cu Silvano ne ra cu Timoteo nza̱ntho stá xiꞌahe rá noya ra Zidada Jesucristo rá Tꞌʉ Ajua̱, y nurá noyaꞌa̱, hingue tsꞌʉ da ꞌñena ha̱, tsꞌʉ da ꞌñena hina. Nuꞌá̱ nza̱ntho øtꞌa núꞌa̱ ma̱. \v 20 Ngueꞌa̱ gatho núꞌa̱ xqui ña̱tcahʉ Ajua̱, bá pɛhna rá Tꞌʉ pa go bi ꞌyøtꞌeꞌa̱, pa bi nja gatho ngu núꞌa̱ xqui ña̱gui. Hangue po ra Zidada Jesucristo dí xøcambenihʉ Ajua̱, ne dí eñhʉ, “Njabʉ gueꞌa̱”. \v 21 Nu Ajua̱ go gueꞌa̱ bi ꞌyøtꞌe pa dá ꞌbʉhʉ co ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo, ne go xa ꞌracjʉ ra tsꞌɛdi pa ga pɛphʉꞌa̱. \v 22 Ne xa ꞌracjʉ ra Ma̱ca Nda̱hi pa da ꞌmʉi ja ma corasohʉ, go gueꞌa̱ ꞌnara seña gue yá mɛtiguihʉꞌa̱. Y núꞌá̱ go gueꞌa̱ ꞌnara mʉdi ja̱pi dí ha̱ñhʉ de guecua ja ra ximhai de dí tꞌacjʉ maꞌra ya ja̱pi nuni mahetsꞌi. \p \v 23 Pe nugui hindá catbʉ Corinto ngu ndí behma̱, ngueꞌa̱ ndí tsu stá zoꞌahʉ ntsꞌɛdi y njabʉ xcá ʉhʉ. Ajua̱ pa̱di xá hño gue dá beni njabʉ, ne dí unga ma te ꞌbʉ hindí ma̱nga majua̱ni. \v 24 Hindí ne ga mabʉ pa go ga xiꞌahʉ ndaꞌna̱ gui camfrihʉ pa go da uaꞌa̱ ga ma̱, ngueꞌa̱ nuꞌahʉ́ ya xcá camfrihʉ xá hño rá noya Ajua̱. Hønsɛ nuꞌa̱ dí ne, ga nupꞌa ri mfenihʉ pa maꞌna gui johyahʉ. \c 2 \p \v 1 Hangue nugui hindá ne dá gatꞌibʉ ga tsøñꞌahʉ, ndí tsu xiꞌbʉ stá jaꞌahʉ xa du ri mʉihʉ. \v 2 Ngueꞌa̱ nuꞌbʉ nugui ga jaꞌahʉ da du ri mʉihʉ, nuꞌbʉ́ ¿toꞌo ja da hñubga ma mʉiga? Ngueꞌa̱ ꞌbʉ go stá jaꞌahʉ xa du ri mʉihʉ, ya hinxa za xcá hñubga ma mʉihʉ. \v 3 Ne guetꞌatho ngu núꞌa̱ ya stá opꞌahʉ, dá xiꞌahʉ núꞌa̱ mahyoni gui ꞌyøthʉ, pa njabʉ ꞌbʉ stá mahma̱bʉ hinxcá jacjʉ da du ma mʉi, ngueꞌa̱ nuꞌahʉ rí ꞌñepꞌahʉ gui jacjʉ ga johya. Y nugui ndí camfri gue gatho nuꞌahʉ de xcá hyandgahʉ stá johya, neꞌahʉ xcá johyahʉ nehe. \v 4 Y nu ndá opꞌahʉ ra mʉdi, dá opꞌahʉ co ndunthi ra dumʉi asta ndí zoni, pe hingue pa ndí ne da du ri mʉihʉ nehe, hønsɛ dá opꞌahʉ pa gui pa̱hʉ hangu rá nda̱ngui nura hma̱te dí pɛꞌtsꞌahʉ. \s1 Ra pumbate pa núꞌa̱ ra cu xqui ꞌyøtꞌa ꞌnara tsꞌoqui \p \v 5 Nubyá, núꞌa̱ ra cu bi jaqui bi du ma mʉi, hingue hønsɛgui, neꞌahʉ nehe, masque hinga gathoꞌihʉ bi du ri mʉihʉ de gueꞌa̱. \v 6 Y ya da zatho núꞌa̱ gá øꞌtuahʉ nura cuꞌa̱. \v 7 Nubyá, nuꞌa̱ gui ꞌyøthʉ, pumbahʉꞌa̱ ne hñuꞌmbahʉ rá mʉi, nuꞌbʉ hina, xiꞌbʉ da ꞌuegue de rá jamfri co ra dumʉi. \v 8 Y dí xiꞌahʉ nehe, gui ꞌñuꞌtuahʉ gue grí ma̱dihʉꞌa̱. \v 9 Rá mʉdi dá opꞌahʉ pa gui tsʉihʉ nura cuꞌa̱ pa njabʉ ga pa̱di ua gui ꞌyøthʉ gatho núꞌa̱ dá ꞌbɛpꞌahʉ gui ꞌyøthʉ. \v 10 Hangue nubyá, nuꞌa̱ tóꞌo gui pumbahʉ, necagui ga pumbabiꞌa̱. Y po rá ngueꞌahʉ ya stá pumbabi nura cuꞌa̱ ja rá thandi ma Zidadahʉ ra Jesucristo, ngueꞌa̱ ja ra uɛnda go xa ꞌyøtqui te xa ꞌyøtqui nehe. \v 11 Ma ga øthʉ njabʉ pa hinda da̱cjʉ ra Satá, ngueꞌa̱ ya dí pa̱tuahʉ tengu yá tsꞌoꞌbɛfiꞌa̱. \s1 Bi du rá mʉi ra apostol Pablo nuni Ntroa \p \v 12 De ndá tsønga ja ra hnini Ntroa pa dá ma̱nba rá noya ra Zidada Jesucristo, xi bi xo ya gosthi pa dá zofo ndunthi ya ja̱ꞌi, y ndunthi de gueꞌʉ bi gamfri ra Zidada. \v 13 Pe nuni xi bi du ma mʉi ngueꞌa̱ mi joꞌoni nuni ra cu Tito. Hangue dá ꞌñedi ꞌbestho núꞌʉ ya cu ya mengu de guehni pa duá ehe pa guecua Macedonia pa ja dá nthɛꞌbeuani. \s1 Co rá mfatsꞌi ma Zidadahʉ ra Jesucristo ga nta̱tehʉ \p \v 14 Nujʉ́ ga umfʉ njama̱di Ajua̱ ngueꞌa̱ núꞌá̱ nza̱ntho faxcahʉ pa dí ta̱tehʉ ngueꞌa̱ dí ꞌbʉhʉ co ma Zidadahʉ ra Jesucristo. Nehe Ajua̱ faxcaguihʉ pa dí ma̱ñhʉ ra ma̱ca noya de ra Zidada Jesucristo pa habʉraza da fa̱di de gueꞌa̱. Y nura ma̱ca noya dí ma̱ñhʉ nja ngu ꞌnara hoga ñʉni xi tsɛ rá ñʉni. \v 15 Y nujʉ nehe dí njahʉ ngu ꞌnara hoga ñʉni ngueꞌa̱ dí ma̱ñhʉ de ma Zidadahʉ ra Jesucristo, y núꞌa̱ dí ma̱ñhʉ gueꞌa̱ ri ho Ajua̱. Ne dí zofohʉ núꞌʉ ma da mpøhø ne núꞌʉ hinda mpøhø. \v 16 Y núꞌʉ hinda ma da mpøhø, hini ho núꞌa̱ dí ma̱ñhʉ, ngueꞌa̱ pa gueꞌʉ, gueꞌa̱ ngu ꞌnara ñʉni dega du. Pe pa núꞌʉ toꞌo da mpøhø, go gueꞌa̱ ꞌnara hoga ñʉni dega te pa nza̱ntho. Nuꞌbʉ́ ¿toꞌo ja da za da ma̱nba rá noya Ajua̱ de guesɛ ꞌna? \v 17 Pe nuje co rá mfatsꞌi Ajua̱ dí ma̱nbahe rá noyaꞌa̱ ngueꞌa̱ yá ꞌmɛhniguiheꞌa̱ ne dí ma̱ñhe con gatho ma mʉihe ja rá thandiꞌa̱, ne dí ha̱npahe rá tsꞌɛdi ma Zidadahʉ ra Jesucristo. Hindí njahe ngu maꞌra ma̱nba rá noya Ajua̱ co ra nthate, hønsɛ pa da da̱ ra boja̱. \c 3 \s1 Ra apostol Pablo ma̱ de ra ꞌraꞌyo cohi \p \v 1 Xibya ¿ha gue guí beñhʉ gue go dí ma̱nsɛhe de ma hogaꞌmʉihe pa gui yopa camfriguihe ngueꞌa̱ dí ma̱ñhe njabʉ? ¿Ha gue mahyoni ga uꞌtꞌahe ꞌnara hɛꞌmi habʉ di ma̱ tengu ma ꞌbɛfihe? O ¿ha gue mahyoni gui ꞌracje ꞌnara hɛꞌmi ꞌmɛtꞌo habʉ di ma̱ tengu ma ꞌbɛfihe pa njabʉ da gamfriguihe maꞌra ya cu? Maꞌra ha̱, øtꞌa njabʉ. \v 2 Pe nuje hina, hinga mahyoni ga øthe njabʉ, ngueꞌa̱ nuꞌasɛhʉ guí njahʉ ngu ꞌnara hɛꞌmi xa tꞌofo habʉ heꞌta ya ja̱ꞌi tengu ma ꞌbɛfihe, ne ja ri hnecni gue xi majua̱ni yá ꞌmɛhniguihe Ajua̱. Y nura tꞌofoꞌa̱ ya xa tꞌofo ja ma mfenihe. \v 3 Nuꞌahʉ guí njahʉ ngu ꞌnara hɛꞌmi bi ꞌyofo ma Zidadahʉ ra Jesucristo, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ bi mpɛfi ja ri corasohʉ nu ndá zoꞌahʉ de gueꞌa̱. Guehna ꞌnara hɛꞌmi xa tꞌofo co rá Ma̱ca Nda̱hi Ajua̱ núꞌa̱ te, hingue xa tꞌofo dega tinta, ne xa tꞌofo ja ri mfenihʉ, hingue xa tꞌofo ja ꞌraya xingdo. \p \v 4 Dí camfri gue núna dí ma̱ñhe guehna majua̱ni ngueꞌa̱ nura tsꞌɛdi dí ha̱he rí ꞌñehe de Ajua̱ ne go xa ꞌracje ra Zidada Jesucristo. \v 5 Nuje hingui tsa ga eñhe gue go dí pɛꞌtsasɛhe ra tsꞌɛdi, ngueꞌa̱ gatho núꞌa̱ rá hoga ꞌbɛfi Ajua̱ dí øthe, Ajua̱ go ri ꞌracje ra tsꞌɛdi. \v 6 Nehe go gueꞌa̱ bi hñuxcaguihe pa ga udihe núꞌa̱ ra ꞌraꞌyo cohi bi ꞌyøtꞌe, ne bi ꞌracje ra mfa̱di pa dí udihe ngu rí ꞌñehe. Nuna ꞌraꞌyo cohina̱, ma̱ de ra ꞌraꞌyo te ri ꞌracjʉ po ra Ma̱ca Nda̱hi, y hingui nja ngu núꞌʉ ya hmanda xqui tꞌofo ja rá ley ra Moise, ngueꞌa̱ núꞌa̱ xqui tꞌofo ja nura leyꞌa̱ ma̱ gue nuꞌa̱ tóꞌo hinda ꞌyøtꞌe núꞌa̱ ma̱, ma da ncondena pa da du, pe nuna ra ꞌraꞌyo cohi ma̱ gue co rá tsꞌɛdi ra Ma̱ca Nda̱hi da za ga pɛꞌtshʉ ra te pa nza̱ntho. \p \v 7 Nurá ley ra Moise núꞌa̱ bi tꞌofo ja ya xingdo, mi tsa da condena pa da du toꞌo hinda ꞌyøtꞌa núꞌa̱ ma̱, y nu de mi tꞌumba ra Moise xi bi huɛxca rá hmi co rá hyatsꞌi Ajua̱, y nuya me Israel himi tsa da hyandua rá hmi co nura hyatsꞌiꞌa̱. Pe nura hyatsꞌi mi huɛxca ja rá hmi, ꞌramatsꞌʉ bi ꞌmɛdi. \v 8 Hangue ꞌbʉ xmá nsunda núꞌa̱ ra hyatsꞌi mi huɛxca ja rá hmi ra Moise, ¡xi hma̱ha̱ rá nsunda ra hyatsꞌi xa ꞌracjʉ ra Ma̱ca Nda̱hi po ra ꞌraꞌyo cohi bi ꞌyøtꞌa ma Zidadahʉ ra Jesucristo! \v 9 Nuꞌbʉ ra ley xi xmá nsunda masque mi tsa da condena pa da du toꞌo hinda ꞌyøtꞌa núꞌa̱ ma̱, ¡xi hma̱ha̱ rá nsunda ra ꞌraꞌyo cohi, ngueꞌa̱ go gueꞌa̱ xicaguihʉ gue Ajua̱ xa punga ma tsꞌoquihʉ pa ga ꞌbʉhʉ xá hño ja rá thandiꞌa̱! \v 10 Ngueꞌa̱ rá mʉdi, ra ley xi xmá nsunda, pe nubyá nuna ra ꞌraꞌyo cohi maꞌna xi xá nsundabya. \v 11 ꞌBʉ nura ley mi ja rá nsunda ne bi uadi bi thogui, ¡xi hma̱ha̱ rá nsunda nuna ra cohi hinhyaꞌmʉ ma da uadi! \p \v 12 Nuje dí pa̱he xá hño gue nura ꞌraꞌyo cohi ma da nja pa nza̱ntho, hangue habʉraza dí ma̱ñhe de gueꞌa̱ co ndunthi ra tsꞌɛdi. \v 13 Hindí njahe ngu ra Moise, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ mi coꞌma rá hmi co ꞌnara velo pa njabʉ ya me Israel himi tsa da hyandi da ꞌmɛdi núꞌa̱ ra hyatsꞌi xá nsunda mi ja ja rá hmiꞌa̱. \v 14 Pe nuꞌʉ́ xi bi megui yá mfeni, y asta núbya mapaya ora heꞌta ra nda̱xjua tꞌofo hingui pa̱di te rí bøni núꞌa̱ ma̱, ja ra uɛnda xra jutua yá mfeni co ꞌnara velo. Ha nura veloꞌa̱, pa da za da tha̱cuabi de ja yá mfeniꞌʉ, mahyoni da gamfri ma Zidadahʉ ra Jesucristo. \v 15 Pe asta mapaya ya me Israel hinxa ba̱ditho te rí bøni rá ley ra Moise ora heꞌtiꞌʉ, ngueꞌa̱ ha̱da núꞌa̱ ra velo pa jutua yá mfeni pa hinda ba̱di te rí bøni ra ley. \v 16 Pe nuꞌbʉ núꞌʉ da gamfri ra Zidada, nuꞌbʉ́ da tha̱cua núꞌa̱ ra velo xa jutua yá mfeni. \v 17 Y núꞌa̱ ra Zidadaꞌa̱ go gueꞌa̱ ra Ma̱ca Nda̱hi, y nuꞌa̱ tóꞌo pɛꞌtsa ra Ma̱ca Nda̱hi ja rá coraso ya hingui ꞌbʉi ja rá hmanda ra nda̱xjua ley. \v 18 Pe nújʉ stá camfrihʉ, ya hindí pɛꞌtshʉ núꞌa̱ ra velo mi jutca ma mfenihʉ. Nujʉ́ ri hnequi rá nsunda ma Zidadahʉ ja ma ꞌmʉihʉ, nja ngu ꞌnara hñe ri yotꞌi. Ne ꞌna pa ngu ꞌna pa dí handuahʉ rá nsundaꞌa̱, y ꞌramatsꞌʉ rí mpadi ma ꞌmʉihʉ asta hinga ꞌbʉhʉ ꞌnara ꞌmʉi ngu rá ꞌmʉi ma Zidadahʉ, y nurá Ma̱ca Nda̱hi ma Zidadahʉ go gueꞌa̱ patca ma ꞌmʉihʉ. \c 4 \p \v 1 Nuje hinxa zabiguihe ga øꞌtuahe rá ꞌbɛfi Ajua̱ ngueꞌa̱ nu Ajua̱ go gueꞌa̱ xa ꞌracje nuna ꞌbɛfina̱ po rá nthecate. \v 2 Y gatho núꞌa̱ dí pɛfihe hindí pɛfihe mantꞌa̱gui nixi dí mpɛfihe co ꞌnara ꞌbɛtsa. Hindí udihe co ꞌraya nthate, nixi dí patuahe rá noya Ajua̱. Nuꞌa̱ dí øthe, dí ma̱ñhe núꞌa̱ majua̱ni de ja yá thandi ya ja̱ꞌi. Y njabʉ da za da hyandgahe gatho ya ja̱ꞌi gue dí pɛfihe ꞌnara ꞌbɛfi xá hño ja rá thandi Ajua̱. \v 3 Nuꞌʉ tóꞌo hinxa mpøhø ne hingui ne da gamfri rá noya Ajua̱ dí ma̱ñhe, go gueꞌʉ hingui tso ja yá mfeni te rí bøni rá noyaꞌa̱, ngueꞌa̱ ha̱da ra velo pa jutua yá mfeni. \v 4 Nuꞌʉ́ xa goꞌtua yá mfeni ra tsꞌonda̱hi núꞌa̱ di nda̱ de guecua ja ra ximhai, pa hinda yotꞌa ja yá mfeni rá noya Ajua̱ núꞌa̱ utcahʉ rá nsunda ma Zidadahʉ ra Jesucristo, núꞌá̱ xi xá nsunda rá ꞌmʉiꞌa̱ ngu rá ꞌmʉi Ajua̱ rá Dada. \v 5 Núꞌa̱ dí xiꞌahe, hindí xiꞌahe pa go gui camfriguihe, dí xiꞌahe pa go gui camfrihʉ ma Zidadahʉ ra Jesucristo. Y nuje hønsɛ dyá ꞌbɛgohe de gueꞌahʉ po rá ngue ra Zidada Jesu. \v 6 Nu mi hyoca ra ximhai Ajua̱ bi ꞌñena: “Dá nja ra ñotꞌi ja ra ꞌbɛxuui.” Y nu Ajua̱ go guetꞌa̱ xa yotca ma mfenihʉ nehe, pa njabʉ bi za dá handuahʉ rá nsundaꞌa̱ núꞌa̱ bi ꞌñe bi ꞌñutcahʉ ma Zidadahʉ ra Jesucristo co rá ꞌmʉi. \s1 Ga ꞌbʉhʉ po ra jamfri \p \v 7 Nujʉ́ dí njahʉ ngu ꞌnara tsꞌøe dega dohmi xa tꞌøtꞌe dega ꞌmɛꞌtsboja̱, dí pɛꞌtsuahʉ rá noya Ajua̱ pa dí ma̱ñhʉ. Y dí njahʉbʉ pa da hnequi gue nura tsꞌɛdi dí pɛꞌtshʉ go xa ꞌracjʉ Ajua̱, hingo de ma tsꞌɛdisɛhʉ. \v 8 Nuje masque habʉraza tꞌʉtsaguihe, pe Ajua̱ go gueꞌa̱ ña̱ngaguihe. Ha masque ya hindí pa̱he te ga øthe, pe Ajua̱ nza̱ntho faxcahe pa hinda du ma mʉihe. \v 9 Masque ri dɛngahe ya ja̱ꞌi pa te da ꞌyøtcahe, pe Ajua̱ hingui hɛgasɛhe. Masque ya ja pa da hyoje ya ja̱ꞌi, pe Ajua̱ ri suje pa hinte ga thohe. \v 10 Nza̱ntho tꞌøtcahe ngu bi tꞌøꞌtua ra Zidada Jesu y asta himbi tho, pe nuꞌá̱ bi yopa nte de ra du, y nubyá go gueꞌa̱ ri ña̱ngaguihe de ya tsꞌothogui, y njabʉ ri hneca rá tsꞌɛdi ja ma ꞌmʉihe. \v 11 Nuje mientra dí tehe, ꞌna pa ngu ꞌna pa dí thoguihe njabʉ y asta da za da thogaguihe po rá ngue ma Zidadahʉ ra Jesucristo. Dí thohe njabʉ pa da hnequi ja ma ꞌmʉihe gue ra Zidada Jesu bi yopa nte ne ri ña̱ngaguihe de ja ya tsꞌothogui. \v 12 Nuje dí thohe ya tsꞌothogui ne asta da za da thogaguihe, pa njabʉ nuꞌahʉ da za gui pɛꞌtshʉ ra te pa nza̱ntho. \p \v 13 Nuje dí pɛꞌtshe ra jamfri ngu mi pɛꞌtsa núꞌa̱ toꞌo bi ꞌyofo njaua ne bi ꞌñena: “Nugui dá camfri Ajua̱ da maxqui, hangue por gueꞌa̱ dá ma̱ gue nuꞌá̱ xi majua̱ni ja rá tsꞌɛdi.” Necje dí camfrihe Ajua̱, hangue hindí tsuhe ga ma̱nbahe rá noyaꞌa̱. \v 14 Ngueꞌa̱ nuje dí pa̱he gue nu Ajua̱ toꞌo bi japi bi yopa nte de ra du ma Zidadahʉ ra Jesu, go guetꞌa̱ ma da jacjʉ ga yopa ntehʉ nehe de ra du ngueꞌa̱ dí ꞌbʉhʉ co ma Zidadahʉ ra Jesu, ne da zixcahʉ, nguje nguꞌahʉ, pa grá ꞌbʉhʉni ja rá thandiꞌa̱. \v 15 Gatho nuya tsꞌothogui stá thohe, stá thohe njabʉ po rá ngueꞌahʉ, ne pa da gamfri maꞌra ya ja̱ꞌi nehe, pa njabʉ gathoguihʉ ga umfʉ njama̱di Ajua̱, y njabʉ maꞌna da hnequi rá nsundaꞌa̱. \p \v 16 Hangue hinga ꞌbɛ ma tsꞌɛdihʉ pa ga pɛphʉꞌa̱, masque ꞌyo rí the ma nzaquihʉ, pe numa ꞌraꞌyo tehʉ ꞌna pa ngu ꞌna pa ꞌyo rí nja rá tsꞌɛdi. \v 17 Nuya tsꞌothogui dí thohʉbya, ꞌbestho ma da thoguitho y hingyá da̱ngui ngu rá nda̱ngui núꞌa̱ ra johya ma dí tꞌacjʉ, ngueꞌa̱ po núꞌa̱ dí thohʉbya ma dí tꞌacjʉ ꞌnara da̱nga johya nu xcrá tsøñhʉ nuni habʉ xá nsunda, y nura johyaꞌa̱ xi dra da̱ngui ne hinhyaꞌmʉ ma da uadi. \v 18 Hangue hinda ꞌyoda ma mfenihʉ ya tꞌøtꞌe núꞌʉ dí hanthʉ de guecua ja ra ximhai, ngueꞌa̱ gathoꞌʉ ma da uadi da thogui. Go dá ꞌyoda ma mfenihʉ núꞌʉ ya hño bí ja mahetsꞌi núꞌʉ hini hnequi, ne hinda ma da uadi da thogui. \c 5 \p \v 1 Nuna ndoꞌyo dí ha̱hʉbya nja ngu ꞌnara ngu ma da nhuati. Y nu stí zø ra pa da nhuati, dí pa̱hʉ gue Ajua̱ ya xuá hyogahʉ ꞌnara ꞌraꞌyo ꞌmʉi nuni mahetsꞌi, núꞌa̱ hinxa hyoca ra ja̱ꞌi, ne hinhyaꞌmʉ ma da nhuati. Y núꞌa̱ ra ꞌraꞌyo ꞌmʉiꞌa̱ go gueꞌa̱ ꞌnama ꞌraꞌyo ndoꞌyohʉ ma dí tꞌacjʉ. \v 2 Xi majua̱ni, de núbya dí ha̱hʉ nuna ndoꞌyo, xi dí thohʉ ndunthi ya dumʉi, hangue ga nehma̱hʉ ya gra ꞌbʉhma̱hʉ nuni mahetsꞌi co maꞌna ma ꞌraꞌyo ndoꞌyohʉ. \v 3 Nuni ma grá pɛꞌtshʉ maꞌna ra ꞌraꞌyo ndoꞌyo, hingue ma dí ꞌmʉsɛ ma tehʉ nsi ra ndoꞌyo. \v 4 Nújʉ dí ꞌbʉthʉua ja ra ximhai xi tu ma mʉihʉ ngueꞌa̱ dí ha̱thʉ nuna ndoꞌyo. Ga nehma̱hʉ ga tsohʉua nuna ra ndoꞌyo dí ha̱hʉ, pe hingue pa ya hinga pɛꞌtshʉ nuna ma ndoꞌyohʉ, hønsɛ pa ma grá ha̱ñhʉ ꞌnara ꞌraꞌyo ndoꞌyo núꞌa̱ ma dí tꞌacjʉ, pa njabʉ ya hinhyaꞌmʉ ga tuhʉ. \v 5 Nusɛ Ajua̱ go gueꞌa̱ bi hñuxcahʉ pa da ꞌracjʉ ꞌnara ꞌraꞌyo ndoꞌyo, ne bi ꞌracjʉ ra Ma̱ca Nda̱hi pa da za ga pa̱dihʉ gue xi majua̱ni ma da ꞌracjʉ núꞌa̱ xa ña̱tcahʉ. \p \v 6 Hangue nujʉ́ dí tøꞌmhʉ ne dí camfrihʉ gue ma da njabʉ. Ne dí pa̱hʉ gue mientra dí ꞌbʉhʉua ja ra ximhai co nuna ndoꞌyona̱, hingui tsa grá ꞌbʉhʉ ꞌnadbʉ co ma Zidadahʉ nuni mahetsꞌi. \v 7 Dí tøꞌmhʉ gue ma da njabʉ ngu núna dí camfrihʉ, hingue po núꞌa̱ dí hanthʉ, pe po ra jamfri núꞌa̱ dí pɛꞌtshʉ. \v 8 Hangue po nuna ra jamfrina̱, ya ga nehma̱hʉ ga tuhʉ pa ga tsohʉua nuna ra ndoꞌyo dí ha̱hʉ pa grá ꞌbʉhʉ ꞌnadbʉ co ma Zidadahʉ nuni mahetsꞌi. \v 9 Hangue nujʉ́ dí øthʉ ra tsꞌɛdi ga ꞌbʉhʉ xá hño ja rá thandiꞌa̱ nuua ja ra ximhai ne nuni mahetsꞌi nu xcrá ꞌbʉhʉ con gueꞌa̱, pa nuꞌá̱ da hopca ma ꞌmʉihʉ. \v 10 Ngueꞌa̱ pɛꞌtsi ma grá ꞌbahʉni ja rá thandi ma Zidadahʉ ra Jesucristo pa da hña̱bgahʉ nguɛnda ꞌna ngu ꞌna ua stá øthʉ ra hño nuua ja ra ximhai, ua hina. Ne cada ꞌna de guecjʉ ma da ꞌraca ma tha̱ha̱hʉ ngu núꞌa̱ rí ꞌñepcahʉ. \s1 Ra apostol Pablo ma̱ gue da za ga ꞌbʉhʉ xá hño co Ajua̱ \p \v 11 Dí tsuphe rá cuɛ ra Zidada, hangue dí øthe ra tsꞌɛdi dí zofohe ya ja̱ꞌi pa da gamfriꞌʉ. Ajua̱ pa̱tca xá hño ma ꞌmʉihe, ne dí tøꞌmhe gue neꞌahʉ ya guí pa̱tcahe tengu ma ꞌmʉihe. \v 12 Pe nuje, hindí ma̱nsɛhe tengu ma ꞌmʉihe pa njabʉ gui camfriguihe. Dí ma̱ñhe njabʉ pa nuꞌahʉ go da za gui ma̱ñhʉ tengu ma ꞌmʉihe. Nuꞌbʉ́ ha̱, da za te gui tha̱tuahʉ núꞌʉ ya ja̱ꞌi ri ꞌñexasɛ gue ꞌbʉi xá hño pe yá ꞌbaitho, ngueꞌa̱ hingui ꞌbʉi xá hño de yá coraso. \v 13 Nuꞌbʉ núje stá ꞌbɛ ma mfenihe ngu guí ma̱ñhʉ ꞌra de gueꞌahʉ, dí njahebʉ ngueꞌa̱ dí pɛphe Ajua̱ con gatho ma tsꞌɛdihe. Pe hina, ngueꞌa̱ nuje ri xø ma mfenihe, ne dí njahebʉ pa ga uꞌtꞌahe hanja grí ꞌyohʉ xá hño. \v 14 Numa Zidadahʉ ra Jesucristo xi ri ma̱cjʉꞌa̱, hangue ringueꞌa̱ dí pɛphʉꞌa̱. Nujʉ́ dí pa̱hʉ gue nuꞌá̱ bi du pa ya hingo ga tuhʉ, ha nu mi duꞌa̱, ja ra uɛnda dá tuhʉ mahyɛgui con gueꞌa̱. \v 15 Nuꞌá̱ bi du po rá nguecjʉ pa njabʉ nújʉ dí tehʉbya ya hinga ma ga ꞌbʉhʉ de ma pahasɛhʉ, ma ga ꞌbʉhʉ pa ga øꞌtuahʉ rá paha núꞌa̱ toꞌo bi du po ma tsꞌoquihʉ y nehe bi yopa nte pa guecjʉ. \v 16 Hangue nubya ya hindí jamasuhe te gatho pɛꞌtsa ra ja̱ꞌi pa ga pa̱he te gra ꞌmʉi, ngu ndí øthe maꞌmɛtꞌo, asta nehe ma Zidadahʉ ra Jesucristo dá hyɛcuahe ya meximhai, pe nubyá ya hindí øthe njabʉ. \v 17 Nuꞌa̱ tóꞌo xa gamfri ra Zidada Jesucristo go gueꞌa̱ ya xa yopa ꞌmʉi maꞌraꞌyo, nurá nda̱xjua ꞌmʉi maꞌmɛtꞌo ya bi uadi bi thogui, y nubyá ya pɛꞌtsa ꞌnara ꞌraꞌyo ꞌmʉi. \p \v 18 Gatho gueꞌa̱ bi ꞌyøtꞌa Ajua̱. Go gueꞌa̱ bi punga ma tsꞌoquihʉ po rá du ra Zidada Jesucristo pa bi za dá ꞌbʉhʉ xá hño con gueꞌa̱. Ne núje yá ꞌmɛhniguiheꞌa̱ bi ꞌracje ra ꞌbɛfi pa ga xiphe ya ja̱ꞌi de nura pumbate ri uñꞌa̱. \v 19 Ajua̱ bá pɛhna ra Zidada Jesucristo pa bi umbabi ra pumbate ya ja̱ꞌi, pa da za da ꞌmʉiꞌʉ xá hño con gueꞌa̱, y nuꞌá̱ ya hinda ma da benbabi yá thai de yá tsꞌoquiꞌʉ. Ha nuje, bi ꞌracje ra ꞌbɛfi pa ga xipabihe ya ja̱ꞌi de nura pumbate ri uñꞌa̱ pa nuꞌʉ́ da za da ꞌmʉi xá hño con gueꞌa̱. \v 20 Hangue núje yá ꞌmɛhniguihe ra Zidada Jesucristo dí zoꞌahe, ja ra uɛnda go zoꞌasɛhʉ Ajua̱, hangue dí ba̱nteꞌihe de rá thuhu ma Zidadahʉ ra Jesucristo gui ꞌyaphʉ ra pumbate Ajua̱ pa njabʉ da za gui ꞌbʉhʉ xá hño con gueꞌa̱. \v 21 Numa Zidadahʉ ra Jesucristo himi tu ni ꞌnara tsꞌoquiꞌa̱, pe po rá nguecjʉ Ajua̱ bi ꞌyøtꞌe pa go gueꞌa̱ bi hña̱sca gatho ma tsꞌoquihʉ ja rá zi ndoꞌyoꞌa̱. Ajua̱ bi ꞌyøtꞌa njabʉ pa bi za bi ma̱ gue ya hinte ma tsꞌoqui dí tuhʉ ngueꞌa̱ dí camfrihʉ ra Zidada Jesucristo. \c 6 \p \v 1 Hangue núje yá ꞌmɛhniguihe Ajua̱ dí ba̱nteꞌihe gue hinda ꞌmɛditho nuna ra mpøhø xa ꞌraꞌahʉ Ajua̱ po rá hñoja̱ꞌi. \v 2 Ngueꞌa̱ Ajua̱ bi ma̱nga ja ra Ma̱ca Tꞌofo ne bi ꞌñena: \q1 Núꞌa̱ ra pa dá pɛhnꞌa ra mpøhø, gá hongagui ne dá øꞌtꞌaꞌi ri tꞌadi. \q1 Y núꞌa̱ ra pa dá ne dá ña̱ñꞌaꞌi, gá honga ma mfatsꞌi, y dá faxꞌaꞌi. \m Ha nubya nugui dí xiꞌahʉ gue nubyá guepya ya pa da za gui hyoñhʉ Ajua̱ pa gui mpøhøhʉ. \p \v 3 Nuje hinto dí øꞌtuahe ni ꞌnara ntsꞌoꞌmʉi, pa njabʉ hinto da ña̱maꞌñʉ de rá ꞌbɛfi Ajua̱ núꞌa̱ xa ꞌracje. \v 4 Nuꞌa̱ dí øthe, dí udihe ꞌnara hogaꞌmʉi pa da hnequi gue yá hoga mɛfiguihe Ajua̱. Hangue dí tsɛtathohe gatho núꞌa̱ dí thohe, ya tsꞌothogui, ra nhyoya, ne ya dumʉi. \v 5 Stá tsɛthe ya mfɛi, xa jocje fadi, xa nabgahe ya mundo ja̱ꞌi. Stá thohe ra nzabi, stá ꞌñatha̱he, stá thohe ra thuhu. Ne gatho dá tsɛtathohe. \v 6 Dí ꞌyohe co ma mfenihe xá ntꞌaxi. Dí pa̱tuahe xá hño rá noya Ajua̱. Dí tsɛtathohe núꞌa̱ øtcahe ya ja̱ꞌi ne dí pɛꞌtsuahe ra tꞌequꞌei. Ne dí ꞌyohe ngu utcahe ra Ma̱ca Nda̱hi, ne xi dí pɛꞌtsuahe ra hma̱te ya ja̱ꞌi, hingue dí ma̱nthe. \v 7 Dí ma̱nbahe rá noya Ajua̱, ne gatho núꞌa̱ dí øthe, dí øthe co rá tsꞌɛdiꞌa̱. Co rá tsꞌɛdiꞌa̱ dí ꞌyohe xá hño pa da za ga nta̱tehe ne ga ña̱nbahe rá noyaꞌa̱. \v 8 ꞌRaya iꞌqui xi ri numahñoguihe ya ja̱ꞌi, ha nu maꞌra ya iꞌqui ri numaꞌñʉguihe. ꞌRaya iꞌqui esca ma nsuhe, ha nu maꞌra ya iꞌqui ña̱maꞌñʉ de guecje. ꞌRa pecaguihe gue dyá cꞌuambahe, pe masque ri jaje njabʉ ya ja̱ꞌi pe nuje hindí tsaya dí ma̱ñhe núꞌa̱ majua̱ni. \v 9 ꞌRa øtꞌe gue ngu hingui pa̱cje, pe Ajua̱ go gueꞌa̱ pa̱cje xá hño. ꞌRaya iꞌqui ya ꞌñena da thogaguihe, pe hina, ꞌyøtꞌa Ajua̱ dí tethohe. Stá thohe ndunthi ya tsꞌothogui pe asta nubya hinstá tuhe. \v 10 ꞌRaya iꞌqui xi xa du ma mʉihe, pe ja rí hñusɛ ma mʉihe co núꞌa̱ ra johya ri ꞌracje ra Zidada. Masque dí thohe ra nhyoya, pe ndunthi toꞌo stá zohe pa xa hña̱nga ya hño de Ajua̱. Masque ꞌñena hinte dí pɛꞌtshe, pe Ajua̱ ha̱ pɛꞌtsa gatho núꞌa̱ dí hoñhe, hangue njabʉ hinte ri ꞌbɛtcahe. \p \v 11 Ma zi cuꞌihʉ gyá menguhʉ Corinto xi drí ma̱ꞌahe, hangue stá xiꞌahe gatho núꞌa̱ stá beñhe, ne hinte dí cønꞌahe. \v 12 Xi drí ma̱ꞌahe con gatho ma mʉihe, pe nuꞌahʉ hingrí ma̱cje con gatho ri mʉihʉ. \v 13 Núgui dí zoꞌahʉ dí nja ngu ꞌnara dada zofo yá ba̱tsi, hangue dí tøꞌmi gui coscahʉ ra hma̱te. \s1 Nujʉ rá nija̱guihʉ Ajua̱ núꞌa̱ te \p \v 14 Nubyá dí xiꞌahʉ, oguí ntsixhʉ co núꞌʉ hingyá gamfri. Ngueꞌa̱ ¿hanja da za da ꞌmʉi ꞌnadbʉ ra hñoja̱ꞌi co ra ntsꞌoꞌmʉi? Ne ¿hanja da za da ꞌmʉ mahyɛgui ra ñotꞌi ne ra ꞌbɛxuui? \v 15 Ne ¿hanja da za da mɛꞌtsa ꞌnadra mfeni ra Zidada Jesucristo co ra Satá? Ne ¿hanja da za da mɛꞌtsa ꞌnadra mfeni ra gamfri ne núꞌa̱ hingrá gamfri? \v 16 Ne ¿hanja da za da nja ya cꞌoi ja rá nija̱ Ajua̱? Hina, hinda za. Nugui dí xiꞌahʉ njabʉ ngueꞌa̱ nujʉ go rá nija̱guihʉ Ajua̱ núꞌa̱ te, ngu bi ꞌñenaꞌa̱ ja ra Ma̱ca Tꞌofo: \q1 Nugui ma ga ꞌbʉi con gueꞌahʉ, ne ma ga ꞌyo habʉ gri ꞌyohʉ; \q1 nugui go dri Ajua̱guihʉ, \q1 ha nuꞌahʉ́ go dua hniniꞌihʉ. \m \v 17 Hangue Ajua̱ bi ꞌñena nehe ja ra Ma̱ca Tꞌofo: \q1 ꞌUeguehʉ de núꞌa̱ øtꞌa ya tsꞌoja̱ꞌi pa hingui tɛnbahʉ nuyá tsꞌotꞌøtꞌe øtꞌeꞌʉ, ena njabʉ ma Zidadahʉ; \q1 ne oxqui øthʉ núꞌa̱ xá ntsꞌo, \q1 pa njabʉ da za gui ꞌbʉhʉ con guequi, ha nugui con gueꞌahʉ. \q1 \v 18 Ne go dri dadaguihʉ, \q1 y nuꞌahʉ dua tꞌʉꞌihʉ ne dua tꞌixuꞌihʉ, njaua xicjʉ Ajua̱ ma Hmuhʉ núꞌa̱ toꞌo pɛꞌtsa gatho ra tsꞌɛdi. \c 7 \p \v 1 Ma zi cuꞌihʉ, guehya ya da̱nga hña̱ꞌti xa ña̱tcahʉ Ajua̱, hangue mahyoni ga ꞌueguehʉ de gatho ya tsꞌoqui de ma mfenihʉ ne de ma ndoꞌyohʉ. ꞌNa pa ngu ꞌna pa ga tꞌaxca ma mfenihʉ ne ga ꞌyohʉ co rá ntsu Ajua̱. \s1 Ra apostol Pablo bi johya de hanja bi ñobri ya cu me Corinto \p \v 2 ¡Ogrí ʉtsaguihe! Xi da ma̱cje, ngueꞌa̱ ni ꞌna de gueꞌahʉ hinstá øꞌtꞌahe ni ꞌnara ntsꞌoꞌmʉi, nixi hinstá ʉꞌtꞌahe, ne nixi hinstá haꞌahe pa ga ha̱nꞌahe te ga ha̱nꞌahe. \v 3 Hingo ꞌnara ntsꞌʉi núna dí xiꞌahʉ, ngueꞌa̱ ja juadi dá xiꞌahʉ gue xi drí ma̱ꞌahʉ con gatho ma mʉi, nubya y asta ma du. \v 4 Dí camfri gue guí øthʉ núꞌa̱ dá xiꞌahʉ, hangue dí eꞌtsꞌa ri nsuhʉ, y masque dí thogui ndunthi ya tsꞌothogui, pe nuꞌahʉ guí hubga ma mʉihʉ ne xi drí johya ndunthi por gueꞌahʉ. \p \v 5 Desde ndá tsøhe de guecua Macedonia, himbi za dá ꞌbʉhe xá hño, ngueꞌa̱ xi ndí thohe ndunthi ya tsꞌothogui, habʉraza mi ꞌbʉi núꞌʉ toꞌo mi ʉtsaguihe po rá noya Ajua̱, ne xi mi tu ma mʉihe por gueꞌahʉ. \v 6 Pe Ajua̱ núꞌa̱ huꞌmba yá mʉi núꞌʉ toꞌo tu yá mʉi, bi hñubga ma mʉihe ngueꞌa̱ bá pɛncahe ra cu Tito pa da zønje. \v 7 Xi dá johyahe nu mi ꞌñe bi zønje, ne bi xicje gue xi mri johya de gueꞌahʉ, hangue maꞌna bi hñubga ma mʉihe. Ne bi xicje gue guí nehma̱hʉ gui hyandgahe. Ne bi xicje gue xi xa du ri mʉihʉ por núꞌa̱ xcá øtcahʉ. Ne bi xicje gue xi guí øthʉ ra tsꞌɛdi pa gui ꞌyøthʉ núꞌa̱ dá xiꞌahʉ. Hangue maꞌna xi dá johyahe. \p \v 8 Dí pa̱di gue numa carta dá pɛhnꞌahʉbʉ bi jaꞌahʉ bi du ri mʉihʉ, nequi bi duhma̱ ma mʉi nehe. Pe nugui hindí yohna ma mfeni, ngueꞌa̱ dí handi gue núꞌa̱ ra cartaꞌa̱ bi jaꞌahʉ bi du ri mʉihʉ masque ꞌraya zi patho. \v 9 Hangue nubyá drí johya co núꞌa̱ ma carta dá pɛhnꞌahʉbʉ ngueꞌa̱ bi jaꞌahʉ gá tu ri mʉihʉ pa njabʉ gá øthʉ núꞌa̱ dá xiꞌahʉ, hingue dá johya ngueꞌa̱ gá thohʉ ya dumʉi. Xa du ri mʉihʉ, pe gá ñobrihʉ, y njabʉ gá øthʉ ngu núꞌa̱ ri ho Ajua̱. Hangue odi tu ri mʉihʉ de núꞌa̱ dá opꞌahʉ ngueꞌa̱ hinte gá jahʉ. \v 10 Nuꞌʉ tóꞌo tu yá mʉi de yá tsꞌoqui ne da ꞌuegue de gueꞌʉ pa go da ꞌyøꞌtua rá paha Ajua̱, nuꞌʉ́ go gueꞌʉ ma da mpøhø ne hinhyaꞌmʉ da beni gue go ꞌnara ꞌñʉ núꞌa̱ ra dumʉi bi thogui. Pe nuꞌʉ tóꞌo da du yá mʉi de yá tsꞌoqui ne hinda ꞌuegue de gueꞌʉ, go gueꞌʉ ma da ꞌmɛdi ja ra du pa nza̱ntho. \v 11 Nuꞌahʉ ha̱, gá tu ri mʉihʉ ne gá øꞌtuahʉ rá paha Ajua̱, ne gá ntsøꞌmhʉ ngueꞌa̱ hinxqui tsʉithohʉ núꞌa̱ ra cu bi ꞌyøtꞌa ra tsꞌoqui. Hangue xi gá ꞌyøthʉ ra tsꞌɛdi pa gá ꞌyøthʉ núꞌa̱ dá xiꞌahʉ. Gá ma̱ñhʉ gue hinhyaꞌmʉ gá tɛhɛhʉ núꞌa̱ ra cuꞌa̱. Gá ncuɛhʉ de núꞌa̱ bi ꞌyøtꞌe, ne gá ntsuhʉ ngueꞌa̱ hinte xqui xiphʉ, ne ꞌmɛfa gá zofohʉꞌa̱ pa bi ñobri. Nubyá guí ne gui hyandgahʉ, ngueꞌa̱ ya xcá ꞌyøꞌtuahʉꞌa̱ ngu núꞌa̱ mri ꞌñepi. Nubyá ha̱, dí pa̱di gue hinte guí tuhʉ de núꞌa̱ ra tꞌøtꞌe bi nja. \v 12 Hindá opꞌahʉ hønsɛ po rá ngue núꞌa̱ xqui ꞌyøtꞌa núꞌa̱ ra cu, nixi por núꞌa̱ toꞌo bi tꞌøꞌtua ra tsꞌoqui. Nugui dá opꞌahʉ pa gui da̱ma ꞌyøthʉ núꞌa̱ dá xiꞌahʉ, pa njabʉ da zo ri mfenihʉ gue xi guí ne gui ꞌyøtcaguihʉ ja rá thandi Ajua̱ núꞌa̱ dí xiꞌahʉ. \v 13 Hangue nubyá xcá hubga ma mʉihʉ. \p Ne maꞌna xi stá johyahe ndunthi ngueꞌa̱ nuni ra cu Tito gá huꞌmbahʉ rá mʉi nehe, hangue xi bi johyani. \v 14 Nugui xi stá eꞌtsꞌa ri nsuhʉ ja rá thandini, ne hinstá ꞌbɛ ma tsa de núꞌa̱ stá xipabini de gueꞌahʉ, ngueꞌa̱ gatho bi njabʉ ngu núꞌa̱ dá ma̱. Gatho núꞌa̱ stá xiꞌahʉ go gueꞌa̱ majua̱ni, ne núꞌa̱ stá xipabini. \v 15 Ha nuni xi ri ma̱ꞌahʉ, ngueꞌa̱ bentho gue núꞌa̱ ra paꞌa̱ bi mabʉ bi zøñꞌahʉ gá umfʉ ntsaya co ndunthi ra tꞌequꞌei ne ra hma̱te, ne gá ꞌyøthʉ núꞌa̱ bi xiꞌahʉ. \v 16 Hangue nubyá maꞌna xi drí johya ngueꞌa̱ dí pa̱di gue guí øthʉ gatho núꞌa̱ stá xiꞌahʉ. \c 8 \s1 Unga ri mfatsꞌihʉ con gatho ri pahahʉ \p \v 1 Nubya zi cuhʉ dí ne ga xiꞌahe gue Ajua̱ po rá hñoja̱ꞌi xa umba ra tsꞌɛdi pa xa ꞌyøtꞌa ꞌnara da̱nga ꞌbɛfi gatho núꞌʉ ya cu ri muntsꞌi habʉraza de guecua Macedonia. \v 2 Núꞌʉ́ masque xa thogui ndunthi ya tsꞌothogui ne xi ntsꞌɛdi tho ra nhyoya, pe xi ja yá johyaꞌʉ. Hangue masque hyoyaꞌʉ, pe con gatho yá paha xa unga ꞌnara da̱nga mfatsꞌi dega boja̱ pa da matsꞌi maꞌra ya cu. \v 3 Nugui dí pa̱di xá hño núꞌa̱ dí xiꞌahʉ, gue nuꞌʉ́ bi unga yá mfatsꞌi con gatho yá mʉi asta habʉ bi zʉpa yá tsꞌɛdi, ne bi uniꞌʉ masque mi øꞌtuahma̱ ra ꞌbɛdiꞌʉ. \v 4 Y asta mi acje ra favo ga umfe nsɛquiꞌʉ pa da muntsꞌa núꞌa̱ ra mfatsꞌiꞌa̱ ne da ꞌracje pa ga ha̱ꞌtsuahe núꞌʉ ya cu xi tho ra nhyoya nuni Jerusale. \v 5 Y hingue hønsɛ bi unga yá mfatsꞌi dega boja̱ꞌʉ, nehe bi ꞌyøtꞌa maꞌna ndunthi de núꞌa̱ hinduí tøꞌmhe, ngueꞌa̱ maꞌna xi bi duꞌtsua yá mʉi da mɛpabi Ajua̱, ne da ꞌyøtꞌa ngu núꞌa̱ dá xiphe, ngu núꞌa̱ bi xicje Ajua̱. \v 6 Hangue nuni ra cu Tito ya dá xiphe da mabʉ Corinto pa da benꞌahʉ gui sigui gui muntsꞌa ri mfatsꞌihʉ núꞌa̱ ya xcá fʉhʉ xcá muntshʉ ngu núꞌa̱ bi xiꞌahʉni nura mʉdi. \v 7 Nuꞌahʉ xi xcá pønga ri hmihʉ ngueꞌa̱ xi ja ndunthi ri jamfrihʉ, ne xi guí pa̱hʉ gui ꞌñudihʉ xá hño rá noya Ajua̱, xi ja ri mfa̱dihʉ, xi guí øthʉ xá hño núꞌa̱ ma̱nga rá noya Ajua̱, ne xi grí ma̱cje nehe. Nubyá, pa maꞌna gui pønga ri hmihʉ nehe, xi da sigui gui muntshʉ núꞌa̱ ra mfatsꞌi. \p \v 8 Pe nugui hindí jaꞌahʉ gui ꞌyøthʉ. Hønsɛ dí xiꞌahʉ núꞌa̱ øtꞌa ya cu de guecua Macedonia, pa ꞌbʉ gui ꞌyøthʉ njabʉ nehe, nuꞌbʉ́ ha̱, da hnequi gue xi majua̱ni ja ri hma̱tehʉ. \v 9 Nuꞌahʉ ya xcá pa̱tuahʉ tengu rá hñoja̱ꞌi ma Zidadahʉ ra Jesucristo. Núꞌá̱ masque go rá mɛti gatho ya hño de mahetsꞌi, pe bi ꞌñe bi nhyoyaua ja ra ximhai po rá nguecjʉ, pa njabʉ bi za bi ꞌracjʉ gatho ya hño de mahetsꞌi pa dua mɛtihʉ. \p \v 10 Nugui njabʉ dí beni ga xiꞌahʉ, gue xá hño pa gueꞌahʉ gui sigui gui muntshʉ núꞌa̱ ra mfatsꞌi gá fʉhʉ gá muntshʉ majɛya. Nu ngá fʉhʉ gá uñhʉꞌa̱, gá uñhʉ con gatho ri mʉihʉ. \v 11 Hangue nubyá con gatho ri mʉihʉ juahʉ gui uñhʉ núꞌa̱ ra mfatsꞌi xcá fʉhʉ xcá muntshʉ. Uñhʉ asta habʉ da zʉ ri tsꞌɛdihʉ. \v 12 Ngueꞌa̱ nuꞌbʉ gui unga ri mfatsꞌihʉ con gatho ri mʉihʉ ne asta habʉ da zʉ ri tsꞌɛdihʉ, nuꞌbʉ́ ha̱, gueꞌa̱ ri ho Ajua̱. Ajua̱ hingui aꞌahʉ núꞌa̱ hingui tsʉ ri tsꞌɛdihʉ. \p \v 13 Hindí xiꞌahʉ gui umfʉ ra mfatsꞌi maꞌra pa go gui nhyoyahʉ. \v 14 Nuꞌa̱ dí xiꞌahʉ, núbya ja te guí pɛꞌtshʉ, da za gui faxhʉ maꞌra toꞌo hingui pɛꞌtsi, pa njabʉ ra paꞌa̱ hingo gri pɛꞌtshʉ, ne ꞌbʉ go di pɛꞌtsiꞌʉ, nuꞌʉ́ da za go da maxꞌahʉ nehe. Njabʉ gui mfaxhʉ ꞌna ngu maꞌna pa hinte gui ꞌbɛhʉ. \v 15 Gui njahʉ ngu bi nja ya me Israel nu mi mɛnpabi Ajua̱ te da ziꞌʉ, ngu ena ja ra Ma̱ca Tꞌofo: “Nuꞌa̱ tóꞌo bi go ndunthi, hinte bi bonguabi; ha nuꞌa̱ tóꞌo tsꞌʉtho bi go, himbi ꞌbɛpabi nehe.” \s1 Ra Tito ne núꞌʉ maꞌra ri ꞌñoui \p \v 16 Dí umba njama̱di Ajua̱ ngueꞌa̱ nuꞌá̱ bi xocua rá mfeni nuni ra cu Tito pa rí dagui rí du por gueꞌahʉ ngugui. \v 17 Nuní bi ꞌyøde ma ntꞌadihe gue da mabʉ dua cꞌa̱ꞌtsꞌahʉ, ne ma da ma de rá paha sɛhɛ ngueꞌa̱ xi rí dagui rí du por gueꞌahʉ. \p \v 18 Nehe dí pɛnhebʉ maꞌna ra cu pa da mɛuini. Nuni ra cu xi xa tꞌeꞌtsua rá nsu ja gatho ya nija̱, y gatho ya cu ma̱ gue nuní xi ma̱nba xá hño rá noya Ajua̱. \v 19 Y hingue hønsɛ ña̱mahñoꞌʉ de guehni, nehe bi hñutsꞌini pa ga mahe Jerusale ga tsohe núꞌa̱ ra mfatsꞌi dí muntshʉ. Y núna dí øthʉ guehna pa rá nsunda Ajua̱, ne pa da ba̱di núꞌʉ ya cu ma ga ha̱ꞌtsuahʉ ra mfatsꞌi, gue nuꞌahʉ xi guí faxhʉꞌʉ con gatho ri mʉihʉ. \v 20 Y nuje xi drí jamasuhe nuna boja̱ ma ga ha̱xhe pa hinto da ña̱maꞌñʉ de guecje. \v 21 Nuje nza̱ntho dí øthe ra tsꞌɛdi pa ga suhe gatho ya tꞌøtꞌe xá hño ngu rí ꞌñehe. Y hingue hønsɛ ja rá thandi Ajua̱ dí øthe njabʉ, nehe ja yá thandi ya ja̱ꞌi. \p \v 22 Nehe dí pɛnhebʉ maꞌna ra cu pa da mɛui nuni ra cu Tito co nuni maꞌna ra cu, ngueꞌa̱ stá hanthe ndunthi ya iꞌqui gue xi xa supabi yá ꞌbɛfi Ajua̱ con gatho rá mʉi. Y nubyá xi ne da mabʉ dua cꞌa̱ꞌtsꞌahʉ ngueꞌa̱ camfrini gue nu sta zømbʉ ma gui ꞌyøthʉ xá hño ngu rí ꞌñehe. \v 23 Ha nuꞌbʉ toꞌo da ꞌyanꞌahʉ de nuni ra cu Tito, xipabihʉ gue drí mpɛꞌbe mahyɛgui ja rá ꞌbɛfi Ajua̱ ne go guehni stá pɛnpʉ pa da maxꞌahʉ. Ha nuyʉ má yoho ya cu, go xa mɛhna ya nija̱ de guecua. Y nuya cuyʉ ri hnequi ja yá ꞌmʉi rá nsunda ra Zidada Jesucristo. \v 24 Hangue ꞌñutuahʉ ꞌnara hoga hma̱te nuya cuyʉ, pa njabʉ da ba̱di gatho maꞌra ya cu gue xi majua̱ni ja ri hma̱tehʉ ngu núꞌa̱ stí xipabiꞌʉ de gueꞌahʉ. \c 9 \s1 Ra mfatsꞌi hmuntsꞌi pa maꞌra ya cu \p \v 1 Ma zi cuꞌihʉ, ya hinga mahyoni ga yopa opꞌahma̱hʉ pa ga benꞌahʉ de núꞌa̱ ra mfatsꞌi ma ga umfʉ ya cu, \v 2 ngueꞌa̱ ya stá pa̱tꞌa ri hoga pahahʉ. Xi stá eꞌtsꞌa ri nsuhʉ ngueꞌa̱ stá xipabi ya cu de guecua Macedonia de núꞌa̱ ri hoga paha guí pɛꞌtshʉ, núꞌahʉ gyá menguhʉbʉ Acaya. Ne stá xipabi gue nuꞌahʉ de majɛya gá fʉhʉ gá muntshʉ ra mfatsꞌi. Y co nuri hoga paha guí pɛꞌtshʉ xcá nuphʉ yá mfeni ndunthi ya cu de guecua Macedonia. \v 3 Pe masqueꞌa̱, dí pɛhnꞌahʉbʉ nuyʉ ya cu pa da benꞌahʉ gui sigui gui muntshʉ núꞌa̱ ra mfatsꞌi ngu núꞌa̱ stá xipabi maꞌra ya cu de gueꞌahʉ, pa da njabʉ ngu núꞌa̱ stá xipabiꞌʉ. \v 4 Dí xiꞌahʉ njaua ngueꞌa̱ xiꞌbʉ ga mɛꞌbebʉ ꞌraya cu de guecua Macedonia ha nu xcrá tsøñhebʉ di othotho ra mfatsꞌi de núꞌa̱ stá ma̱ gue ya xcá muntshʉ. Nuꞌbʉ́ ha̱, ja ga ꞌbɛhni ma tsahe, hinga hønsɛguihe, neꞌahʉ nehe. \v 5 Hangue dá beni gue ante ga mahebʉ, mahyoni ga pɛhnꞌahebʉ da ꞌmɛtꞌo nuyʉ hñu ya cu da ma da benꞌahʉ de núꞌa̱ ra mfatsꞌi xcá ma̱ñhʉ gui uñhʉ. Nuyʉ ya cuyʉ guehyʉ ma da maxꞌahʉ gui muntshʉ núꞌa̱ ra mfatsꞌiꞌa̱. Y dí nehe gui uñhʉ con gatho ri mʉihʉ, hingue dí nehe gue nu xcrá tsøñhe ja ga jaꞌahe pa gui uñhʉ, dí nehe gue nu xcrá tsøñhe, ya di ja. \p \v 6 Beñhʉ núna ma ga xiꞌahʉ: Nuꞌa̱ tóꞌo da motꞌa ꞌna tʉi, gueꞌa̱ ꞌna tʉi da xofo, pe nuꞌa̱ tóꞌo da motꞌa ndunthi, ma da xofo ndunthi nehe. \v 7 Hangue bensɛhʉ ja ri mfenihʉ núꞌa̱ ma gui uñhʉ, y gueꞌa̱ gui uñhʉꞌa̱. Pe uñhʉ con gatho ri pahahʉ, ne ogrí hyøcjʉ núꞌa̱ guí uñhʉ, ngueꞌa̱ Ajua̱ xi ri ma̱di núꞌʉ toꞌo ri unga ꞌnara mfatsꞌi con gatho yá paha. \v 8 Ajua̱ ja rá tsꞌɛdi pa da ja̱pꞌahʉ ne da xupꞌahʉ gatho núꞌa̱ te guí pɛꞌtshʉ, pa njabʉ hinte da ꞌyøꞌtꞌahʉ ra ꞌbɛdi, y njabʉ maꞌna da xupꞌahʉ pa da za gui faxhʉ núꞌʉ maꞌra toꞌo hingui tsʉpabi. \v 9 Nuꞌbʉ gui øthʉ njabʉ, nuꞌbʉ́ ha̱, guí øthʉ ngu núꞌa̱ xa tꞌofo ja ra Ma̱ca Tꞌofo habʉ ena: \q1 ꞌNara hoja̱ꞌi con gatho rá mʉi xi hecuabi ya hyoya ndunthi ya hño, \q1 y nurá hñoja̱ꞌiꞌa̱ hinhyaꞌmʉ da ꞌmɛdi. \m \v 10 Ajua̱ ꞌracjʉ ya nda pa ga pothʉ, ne ri japi da nte pa da nja te ga tsihʉ. Nehe go gueꞌa̱ da xupꞌaꞌihʉ núꞌa̱ ra mfatsꞌi guí uñhʉ, pa njabʉ maꞌna da nja núꞌa̱ te gui uñhʉ. \v 11 De núꞌa̱ ra mfatsꞌi ma gui uñhʉ, maꞌna ma da xupꞌahʉ pa maꞌna da za gui uñhʉ. Y gatho núꞌa̱ ri mfatsꞌihʉ ma ga ha̱ꞌtsuahe ya cu, nu stí hña̱niꞌʉ ma da umba njama̱di Ajua̱ po núꞌa̱ ri mfatsꞌihʉ. \v 12 Y njabʉ hingue hønsɛ ma gui umfʉ núꞌa̱ te øꞌtua ra ꞌbɛdiꞌʉ, pe nuꞌʉ́ ma da umba ndunthi njama̱di Ajua̱ de gatho núna xcá ꞌyøthʉ con gueꞌʉ. \v 13 Y nu sta hña̱nga núꞌa̱ ri mfatsꞌihʉ, ma da xøcambeni Ajua̱ꞌʉ ngueꞌa̱ ma da ba̱di gue xi xcá camfrihʉ rá noya ra Zidada Jesucristo ne guí øtehʉ. Nehe da xøcambeniꞌʉ Ajua̱ ngueꞌa̱ guí umfʉ ri mfatsꞌihʉ con gatho ri mʉihʉ. Y núꞌa̱ guí øthʉ gueꞌa̱ ꞌnara hño pa gatho ya cu. \v 14 Y nuya cuꞌʉ ma da ꞌyapabi Ajua̱ ndunthi por gueꞌahʉ, ne da mɛꞌtsꞌahʉ ra hma̱te ngueꞌa̱ Ajua̱ xa ꞌraꞌahʉ ra tsꞌɛdi pa guí uñhʉ ri mfatsꞌihʉ. \v 15 ¡Ga umfʉ njama̱di Ajua̱ ngueꞌa̱ bá pɛncahʉ rá hma̱ca Tꞌʉ, y guehna ꞌnara ꞌbaha maꞌna xi ra da̱ngui de gatho! \c 10 \s1 Rá tsꞌɛdi núꞌa̱ mri hña̱ ra Pablo ngueꞌa̱ mrá apostol \p \v 1 Núgui drá Pablo dí zoꞌaꞌihʉ co ra tꞌequꞌei ne ra hma̱te núꞌa̱ ri ꞌracagui ma Zidadahʉ ra Jesucristo. ꞌRa de gueꞌahʉ guí eñhʉ gue ora dí ꞌbʉi con gueꞌahʉ xi drá hoja̱ꞌi, pe núꞌbʉ dí ꞌbʉi yabʉ de gueꞌahʉ, guí eñhʉ gue hindí tsu pa te ga xiꞌahʉ. \v 2 Pe nugui dí xiꞌahʉ oxqui jacjʉ ga zoꞌahʉ ntsꞌɛdi nu xcrá ꞌbʉi con gueꞌahʉ, ngueꞌa̱ stá beni ga tsʉ́ꞌahʉ ꞌra de gueꞌahʉ núꞌahʉ xcá ma̱ñhʉ gue dí mpɛfihe de ma mfenisɛhe, hingue de núꞌa̱ ꞌbɛpcahe Ajua̱. \v 3 Xi majua̱ni nuje dyá ja̱ꞌithohe otho ma tsꞌɛdihe pa ga ntunhe co ra ntsꞌo. Nuje drí ntunhe pe co núꞌa̱ ra tsꞌɛdi ri ꞌracje Ajua̱. \v 4 Y núꞌa̱ dí ha̱he pa ga ntuhnihe hingue ngu núꞌa̱ ha̱ ya meximhai, ngueꞌa̱ núꞌa̱ dí ha̱he, dí ha̱npahe rá tsꞌɛdi Ajua̱ xa ꞌracje pa ga huatuahe yá ꞌbɛfi ra tsꞌonda̱hi. \v 5 Y con gueꞌa̱ ha̱, dí coꞌtuahe yá ne núꞌʉ toꞌo hingui pa̱ Ajua̱ ne xi ri ꞌñetsꞌi gue xi ja yá mfa̱di pe hinga gueꞌa̱ núꞌa̱ ma̱, ne ʉꞌta maꞌra ya ja̱ꞌi pa hinda gamfri nehe. Nuje dí zofohe ya ja̱ꞌi da hyɛpʉ ya mfeni de nuna ra ximhai pa da nhyoga ꞌyøde de ma Zidadahʉ ra Jesucristo. \v 6 Y nu xcrí hña̱ñhʉ nuna ra tsꞌofo dí ꞌraꞌahe, ma ga ha̱mbahe nguɛnda núꞌʉ hinda ne da ꞌyøtcahe. \p \v 7 Nuꞌahʉ́ hinguí huxhʉ nguɛnda xá hño tengu gra ꞌmʉi ꞌnara ja̱ꞌi pa gui camfribihʉ, nguetho nuꞌahʉ́ guí camfrihʉ hønsɛ de núꞌa̱ ri hnequi. Núꞌahʉ guí pa̱hʉ gue rá mɛtiꞌihʉ ma Zidadahʉ ra Jesucristo, pa̱hʉ gue necje yá mɛtiguihe neheꞌa̱. \v 8 Nugui hindí ntsa ga ma̱ de núꞌa̱ ra tsꞌɛdi bi ꞌracje Ajua̱ pa dá zoꞌahe, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ bi ꞌracje nura tsꞌɛdiꞌa̱ pa ga zoꞌahe pa maꞌna da nja ri jamfrihʉ, hingo pa da ꞌmɛ ri jamfrihʉ. \v 9 Ne nugui hindí ne gui ꞌñeñhʉ gue dí ne ga piꞌahʉ co numa carta dí pɛhnꞌahʉbʉ. \v 10 ꞌRa de gueꞌahʉ guí eñhʉ gue núꞌbʉ dí ꞌbʉi yabʉ de gueꞌahʉ xi dí tsʉ́ꞌahʉ co ya carta dí pɛhnꞌahʉ, nepʉ guí ma̱ñhʉ nehe gue núꞌbʉ dí ꞌbʉi con gueꞌahʉ othogui ra tsꞌɛdi pa ga tsʉ́ꞌahʉ. Ne guí ma̱ñhʉ gue nixi pa ga ña̱ hindí pa̱di. \v 11 ꞌBʉ núꞌahʉ guí ma̱ñhʉ njabʉ, pa̱hʉ xá hño gue ngu núꞌa̱ dí opꞌahʉ núbya hindí ꞌbʉi con gueꞌahʉ, njabʉ nehe ga øtꞌe nu xcrá ꞌbʉi con gueꞌahʉ. \p \v 12 Nuje hindí njahe ngu núꞌʉ ꞌyobʉ xi ri ꞌñexa sɛhɛ. Nuꞌʉ́ ri hñɛcua sɛhɛ ꞌna ngu maꞌna, ngueꞌa̱ ya ꞌbɛmfeni. \v 13 Pe nuje hindí njahe nguꞌʉ, hønsɛ nuꞌa̱ dí øthe, dí ma̱ñhe núꞌa̱ majua̱ni stá pɛfihe, ngueꞌa̱ Ajua̱ go xa ꞌracaguihe nuna ra ꞌbɛfina̱, ne bi hñuxcaguihe pa dá mahebʉ Corinto dá zoꞌahe de rá noyaꞌa̱. \v 14 Hingrá ntꞌetsꞌi núꞌa̱ dí ma̱ñhe gue go rá mʉdiguihe dá mahebʉ dá ha̱ꞌtsꞌahe rá noya ma Zidadahʉ ra Jesucristo, ngueꞌa̱ nuꞌá̱ xi majua̱ni dá mahebʉ. \v 15 Hindrí ꞌñexhe gue go stá pɛfihe núꞌa̱ xa mɛfi maꞌra, hønsɛ nuꞌa̱ dí nehe gue maꞌna da nte ri jamfrihʉ, pa njabʉ maꞌna da nda̱ngui rá ꞌbɛfi Ajua̱ núꞌa̱ xa ꞌbɛpcahe ga pɛhe con gueꞌahʉ. \v 16 Nehe dí tøꞌmhe gue ꞌmɛfa ma ga zofohe maꞌra ya ja̱ꞌi de núꞌʉ maꞌra ya hnini thogui de ri hninihʉ habʉ hinxa ntꞌødetho rá noya Ajua̱, pa njabʉ hinda tꞌena gue drí ꞌñexhe co núꞌa̱ ya xa mɛfi maꞌra. \p \v 17 Nuꞌbʉ toꞌo da ꞌñetsꞌi de núꞌa̱ te xa mɛfi, dá ꞌñetsꞌi ꞌbʉ xa mɛfi co rá tsꞌɛdi Ajua̱. \v 18 Nuꞌbʉ ꞌnara ja̱ꞌi di ꞌñexasɛ de núꞌa̱ xa mɛfi, hinte ri muui rá ntꞌetsꞌi. Pe nuꞌbʉ go Ajua̱ eꞌtsua rá nsuꞌa̱, nuꞌbʉ́ ha̱, ri muui núꞌa̱ rá ꞌbɛfiꞌa̱. \c 11 \s1 Ra apostol Pablo ne núꞌʉ ya ꞌñetꞌa apostol \p \v 1 ¡Xa̱ma̱ hinda zøtꞌa ri mʉihʉ de núna dí xiꞌahʉbya, masque gui beñhʉ gue dí nja ngu ꞌnara ꞌbɛmfeni ngueꞌa̱ ma ga ma̱ de núꞌa̱ stá øtꞌe, pe osta zøtꞌa ri mʉihʉ! \v 2 Nugui dí tagui dí tu por gueꞌahʉ ne dí ne xi gui ꞌbʉhʉ xá hño ngu núꞌa̱ ne Ajua̱, ngueꞌa̱ nugui go rá mʉdigui dá zoꞌahʉ de ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo pa gá camfrihʉꞌa̱. Ne dí ne gui ꞌbʉhʉ xá hño ja rá thandiꞌa̱, gui njahʉ ngu ꞌnara nxutsi xá ntꞌaxi ma dra dapabi ja rá ꞌyɛ núꞌa̱ toꞌo ma da ꞌyøtꞌe drá da̱me. \v 3 Pe nugui dí tsu dra tꞌʉꞌtꞌahʉ pa dra tsꞌocꞌa ri mfenihʉ ne gui ꞌueguehʉ de nura hoga hma̱te guí pɛꞌtsuahʉ ra Zidada Jesucristo. Dí tsu gui njahʉ ngu ra Eva bi hyatꞌa ra tsꞌonda̱hi núꞌbʉ bi mpʉnga quꞌeña̱. \v 4 Ngueꞌa̱ nuꞌahʉ ꞌbestho guí camfrihʉ nuto pabʉ zoꞌahʉ de ma Zidadahʉ ra Jesu pe de maꞌnaꞌño ra mfeni, hingo ngu núꞌa̱ stá xiꞌahʉ. Ne guí camfrihʉ nuto zoꞌahʉ de rá Ma̱ca Nda̱hi Ajua̱, pe hingui uꞌtꞌahʉ ngu núꞌa̱ stá uꞌtꞌahe. Ne guí camfrihʉ nuto zoꞌahʉ de maꞌna ra noya hinga mahyɛgui co núꞌa̱ ra ma̱ca noya stá xiꞌahe, gatho xi guí camfrihʉ ꞌbestho. \v 5 Pe nugui dí camfri gue maꞌna dí pɛꞌtsa ra nsu que núꞌʉ ri ꞌñetꞌa apostol. \v 6 Masque hindí pa̱di ga ma̱nga ya noya mahotho ngu ma̱ñꞌʉ, pe dí pa̱di gue núꞌa̱ dí ma̱ gueꞌa̱ majua̱ni ngu xcá ꞌyøhʉ stá ma̱, ngueꞌa̱ nza̱ntho stá zoꞌahʉ co ra mfa̱di núꞌa̱ xa ꞌracagui Ajua̱. \p \v 7 ¿Ha gue ꞌnara tsꞌocate dá øtꞌe ngueꞌa̱ hindá ha̱nꞌahʉ núꞌa̱ ra boja̱ nguí ꞌracjʉ nu ndá zoꞌahʉ de rá noya Ajua̱? ¿Ha gue bi ʉ ri mfenihʉ hønsɛ ngueꞌa̱ gá handgahʉ dá mpɛfi pa dá tsʉdi núꞌa̱ te mi ꞌbɛcagui pa bi za dá zoꞌahʉ de rá noya Ajua̱? \v 8 Nuꞌa̱ ra mfatsꞌi dá ha̱ni, dá ha̱ni de maꞌra ya nija̱ pa bi za dá mabʉ dá zoꞌahʉ de rá noya Ajua̱. \v 9 Y nu nduá ꞌbʉpʉ con gueꞌahʉ, hindá ne dá xuhñaꞌihʉ ni ꞌna de gueꞌahʉ de núꞌa̱ te mi øtca ra ꞌbɛdi, ngueꞌa̱ nuya zi cu de guecua Macedonia go gueꞌʉ bi hña̱scabʉ núꞌa̱ te mi øtca ra ꞌbɛdi. Nugui xi dá øtꞌa ra tsꞌɛdi pa hindá xuhñaꞌihʉ, ne nza̱ntho ma ga øtꞌa njabʉ. \v 10 Nugui dí ma̱nga núꞌa̱ majua̱ni ngu núꞌa̱ bi ꞌñutcagui ma Zidadahʉ ra Jesucristo ga øtꞌe, y dí xiꞌahʉ gue hinda za toꞌo da jacagui ga ha̱nbabi yá boja̱ ya cu de guepʉ Acaya nsøcta por ngueꞌa̱ dí ma̱nba rá noya Ajua̱. \v 11 ¿Te guí beñhʉ? ¿Ha gue guí beñhʉ gue dí ʉtsaꞌihʉ ngueꞌa̱ hindá ha̱nꞌahʉ ri mfatsꞌihʉ? Hina, hindrí ʉtsaꞌihʉ. Ajua̱ pa̱di gue xi drí ma̱ꞌaꞌihʉ. \p \v 12 Nugui ma ga sigui ga øtꞌa ra tsꞌɛdi pa hinga ha̱nꞌahʉ ni ꞌnara mfatsꞌi, pa njabʉ hinda ꞌñenga núꞌʉ maꞌra ꞌyobʉ ri ꞌñetꞌa apostol gue núꞌa̱ øtꞌʉ, gueꞌa̱ dí øthe nehe. \v 13 Nuꞌʉ́ ꞌyobʉ ri ꞌñetꞌa apostol de ra Zidada Jesucristo ne ri ꞌñetꞌa mɛfi de Ajua̱, pe hinga majua̱ni, ngueꞌa̱ go ya hyate. \v 14 Y hinga ꞌyøhʉ de núꞌa̱ øtꞌa núꞌʉ ya cꞌuamba ja̱ꞌi, ngueꞌa̱ asta ra Satá nehe ri ꞌñetꞌa ɛnxɛ de Ajua̱. \v 15 Hangue hinga ꞌyøhʉ gue nuyá mɛfi ra tsꞌonda̱hi ri ꞌñetꞌa mɛfi de Ajua̱. Pe nuya mɛfiꞌʉ ma da guꞌtuabi Ajua̱ ngu núꞌa̱ xa ꞌyøtꞌeꞌʉ. \s1 Núꞌa̱ bi thogui ra Pablo ngueꞌa̱ mrá apostol \p \v 16 Maꞌnaꞌqui dí yopa xiꞌahʉ: Oxqui ma gui beñhʉ gue xi stá ꞌbɛ ma mfeni ngueꞌa̱ dí ma̱ de núꞌa̱ stá øtꞌe, pe nuꞌbʉ njabʉ guí beñhʉ, ua beñhʉ. Pe ꞌracjʉ nsɛqui ga ꞌñexa tsꞌʉ ngu ri ꞌñexa núꞌʉ maꞌra. \v 17 Núna dí ma̱, dí ma̱nsɛ de guecsɛhɛ, hinga gueꞌa̱ xa ꞌñutca hma̱ha̱ ma Zidadahʉ, ne dí nja ngu ꞌnara ꞌbɛmfeni drí ꞌñexasɛ. \v 18 Ngueꞌa̱ ndunthi ya ja̱ꞌi xi ri ꞌñetsꞌi co ya tꞌøtꞌe núꞌʉ jaua ja ra ximhai, hangue nequi ma ga ꞌñexa tsꞌʉ. \v 19 Nuꞌahʉ guí behma̱hʉ gue xi ja ri mfa̱dihʉ, pe hinga majua̱ni ngueꞌa̱ grí ho gui ꞌyøthʉ núꞌa̱ xiꞌahʉ núꞌʉ xi ya ꞌbɛmfeni. \v 20 Nuꞌahʉ hingui tsøtꞌa ri mʉihʉ de núꞌa̱ xiꞌahʉ núꞌʉ ya ja̱ꞌiꞌʉ, masque ri jaꞌahʉ gui pɛpabihʉ ne aꞌahʉ ya boja̱, ne masque ha̱ꞌtsꞌaꞌihʉ gatho núꞌa̱ guí pɛꞌtshʉ, ne masque ri ꞌñetꞌa nda̱ꞌʉ pa da za da mandaꞌihʉ, ne ña̱maꞌñʉ de gueꞌahʉ, pe xcá hoptahʉ pa xa njabʉꞌʉ. \v 21 Nugui dí ma̱nga majua̱ni gue nuje hinhyaꞌmʉ stá beñhe ga øꞌtꞌahe njabʉ ngu núꞌa̱ øꞌtꞌahʉ núꞌʉ ri ꞌñetꞌa apostol, hangue ꞌra de gueꞌahʉ guí eñhʉ gue hinte ma fa̱dihe. \p Pe nugui hindí tsu ga ꞌñetsꞌi ngu ri ꞌñetsꞌi núꞌʉ ya ꞌñetꞌa apostol, masque gui beñhʉ gue dí nja ngu ꞌnara ꞌbɛmfeni. \v 22 ¿Ha gue nuꞌʉ́ ña̱ca ebreo? Nequi dí ña̱ca ebreo. ¿Ha gue nuꞌʉ́ ya me Israel? Nequi drá me Israel. ¿Ha gue nuꞌʉ́ xquí ꞌñehe desde yá ja̱ꞌi ra Abrá? Nequi ja stí ꞌñehni nehe. \v 23 ¿Ha gue nuꞌʉ́ ma̱ñꞌʉ gue yá mɛfi ra Zidada Jesucristo? Nugui ha̱, go rá mɛfigui. Nubyá dí ña̱ ꞌñena ꞌnara ꞌbɛmfeni ngueꞌa̱ dí ma̱nga njabʉ. Nugui maꞌna stá mpɛfi que gueꞌʉ, ne maꞌna xra fɛtcꞌagui que gueꞌʉ, ne maꞌna ndunthi ya iꞌqui xa jocagui ja ya fadi, y ndunthi ya iꞌqui stá cꞌotꞌi ya pa xa thogagui. \v 24 Cʉtꞌa ma iꞌqui bi mɛtcꞌagui ya xodyo, y cada ra inqui mi fɛtcꞌagui, mi ꞌracagui ꞌnatemaꞌrɛtꞌa ne gʉto ya mfɛi. \v 25 Hñuꞌqui bi hnabgagui co ya za. ꞌNaꞌqui ya ma xa thogagui co ya ncꞌahni. Hñuꞌqui bi yʉi nuya motsa habʉ ndí pa, ne de guehni ꞌnaꞌqui dá o mbo ra dehe ꞌna pa ne ꞌna xuui. \v 26 Xi stá ꞌyo ndunthi. Stá ꞌraxa ja ya da̱the xá ntsꞌuni. Stá cꞌotꞌi de yá ꞌyɛ ya dacate, ne stá cꞌotꞌi de ja yá ꞌyɛ ma miquꞌeiꞌbe núꞌʉ ya xodyo ne de ja yá ꞌyɛ ya ja̱ꞌi hingyá xodyo. Stá thogui ya tsꞌothogui ja ya hnini ne ja ya mbonthi ne ja ra ndehe. Ne xuá ntsꞌuni pa guequi nura ora ndí ꞌñoꞌbe núꞌʉ mri ꞌñetꞌa cu. \v 27 Stá thogui ndunthi ya nzabi ngueꞌa̱ xi stá mpɛfi ndunthi. Stá ꞌñaꞌtha̱. Stá tho ra thuhu ra nduthe. Stá tho ra tsɛ ne stá tho ra ꞌña̱he. \p \v 28 Hingue hønsɛ ndí thogui gatho nuya ya tsꞌothoguiꞌʉ, nehe ndí tho ya dumʉi ngueꞌa̱ mi oda ma mfeni de gueꞌahʉ ne de gatho maꞌra ya gamfri. \v 29 ꞌBʉ ꞌnara cu otho ndunthi rá jamfri, ja ra uɛnda gue nequi dí njabʉ nehe. ꞌBʉ ꞌnara cu da tꞌʉꞌti pa da ꞌyøtꞌa ꞌnara tsꞌoqui, nugui xi ri ʉ ma mfeni ne tsøtꞌa ma mʉi co núꞌʉ ya ꞌyʉꞌtate. \v 30 Nuꞌbʉ mahyoni ga ꞌñetsꞌi, ma ga ma̱ gatho núꞌa̱ stá thogui habʉ xa hnequi gue de guecsɛhɛ hinte xa za stá øtꞌasɛ. \v 31 Nu Ajua̱ rá Dada ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo xá nsunda pa nza̱ntho, nuꞌá̱ go gueꞌa̱ pa̱di xá hño gue majua̱ni núꞌa̱ dí ma̱. \v 32 Nu ndá ꞌbʉi de guehni Ndamasco mi ꞌbʉi ꞌnara gobierhnu de guehni núꞌa̱ xqui hñuxa ra nda̱ Arena. Nura gobierhnuꞌa̱ go gueꞌa̱ bi manda da thøbgagui ja ya gosthi hnini pa dra jʉgaguihma̱. \v 33 Pe nuya cu bi ꞌyɛncꞌagui ja ꞌnara da̱nga ꞌbøtsꞌe ne bi tonscꞌagui ja ꞌnara ventana mi ja ja ra ja̱do núꞌa̱ mi cotꞌa maxøgue ra hnini, ne ja bi ca̱bgaguiniꞌʉ pa njabʉ bi za dá cꞌotꞌi de rá ꞌyɛ ra gobierhnu. \c 12 \s1 Ya thedi ne ya ntꞌudi núꞌʉ bi ꞌñutua ra apostol Pablo ra Zidada Jesucristo \p \v 1 Hiní ꞌñepcagui ga ꞌñetsꞌi, pe mahyoni ga øtꞌe njabʉ. Pe nubyá ma ga xiꞌahʉ de núꞌʉ ya thedi stá handi xa ꞌñutcagui ra Zidada. \v 2 Ma ga xiꞌahʉ ngu ꞌñena maꞌna ra cu bi tꞌutua núꞌʉ ya thediꞌʉ, pe hina, ngueꞌa̱ nugui go bi tꞌutcaguiꞌʉ. Núꞌa̱ ra cuꞌa̱ ya øtꞌa ꞌrɛtꞌamagoho njɛya bi tsꞌixa asta xi mahetsꞌi. Hønsɛ gue hindí pa̱di ua bi tsꞌitsꞌi co rá ndoꞌyo, ua hønsɛ rá nda̱hi bi tsꞌiꞌtsuabi. Hønsɛ Ajua̱ go gueꞌa̱ pa̱di. \v 3 Nugui dí pa̱di núꞌa̱ ra cu bi tsꞌitsꞌi asta xi mahetsꞌi, hønsɛ hindí pa̱di ua bi tsꞌitsꞌi con gatho rá ndoꞌyo o hina, hønsɛ Ajua̱ go gueꞌa̱ pa̱di xá hño. \v 4 Nuꞌá̱ bi tsꞌixa mahetsꞌi nuni habʉ bá øde ꞌraya noya núꞌʉ xá nsunda asta hingui tsa da ma̱, ngueꞌa̱ Ajua̱ hinxa umba nsɛqui pa da ma̱. \v 5 Nugui dí eꞌtsua rá nsu núꞌa̱ ra cuꞌa̱, pe hingui tsa ga ꞌñetsꞌi de guecsɛ. Nuꞌa̱ ga øtꞌe, ga ma̱ gatho núꞌa̱ stá thogui habʉ di hnequi gue de guecsɛhɛ hinte xa za stá øtꞌasɛ. \v 6 Pe nuꞌbʉ ga nehma̱ ga ꞌñetsꞌi de núꞌa̱ te stá øtꞌe, pøde ni ꞌna hinto ma da ꞌñengagui gue stá ꞌbɛ ma mfeni, ngueꞌa̱ ga ma̱nga núꞌa̱ majua̱ni. Pe hinga ꞌñetsꞌi, ngueꞌa̱ da tꞌesca ma nsu ne da tꞌengui gue xi drá da̱ngui pe hina. Nuꞌa̱ dí ne, dí ne gui pa̱tcahʉ xá hño tengu ma ꞌmʉi ngu núꞌa̱ guí handasɛhʉ ne guí øsɛhʉ. \p \v 7 Y pa hinga da̱ma ꞌñetsꞌi de gatho núꞌa̱ xa ꞌñutcagui ra Zidada, bá ꞌbɛncagui ꞌnara tsꞌo ʉgui xi xá ꞌñʉ ngu ꞌnara nsʉni. Dí pa̱di xá hño gue nura Satá go gueꞌa̱ bá ha̱ nuna ʉguina̱ pa ga tsamaꞌñʉ ne pa hinga ꞌñetsꞌi. \v 8 Hñuꞌqui stá apabi ra Zidada da hña̱gahma̱ nuna tsꞌo ʉgui. \v 9 Pe nuꞌá̱ bi ꞌñengagui: “Nugui dí ꞌbʉi con gueꞌi pa ga faxꞌaꞌi y ya hinte maꞌna guí honi, ngueꞌa̱ nura ora otho ri tsꞌɛdi, gueꞌa̱ ra ora maꞌna ri hnequi ma tsꞌɛdi ja ri ꞌmʉi,” njabʉ bi ꞌñengagui. Hangue xi drí johya ngueꞌa̱ otho ma tsꞌɛdi, ngueꞌa̱ njabʉ tsa da hnequi ja ma ꞌmʉi rá tsꞌɛdi ra Zidada Jesucristo. \v 10 Hangue nugui drí johya ga pɛpabi ma Zidadahʉ ra Jesucristo masque otho ma tsꞌɛdi, ne nøngagui ya ja̱ꞌi, ne dí tho ra nhyoya, ne tꞌʉtsagui, ne dí tho ya dumʉi, ngueꞌa̱ nura ora otho ma tsꞌɛdi, gueꞌbʉ maꞌna dí ha̱npa rá tsꞌɛdi Ajua̱. \s1 Ra apostol Pablo rí dagui rí du po ra nija̱ Corinto \p \v 11 Nugui dí nja ngu ꞌnara ꞌbɛmfeni ngueꞌa̱ dí ma̱nsɛ de núꞌa̱ te stá øtꞌe, pe go ri tsꞌoquihʉ pa dí øtꞌa njabʉ. Ngueꞌa̱ nuꞌahʉ go mri ꞌñepꞌahma̱hʉ xcá ꞌñescahʉ ma nsu, pe go guí eꞌtsuahʉ yá nsu núꞌʉ ri ꞌñetꞌa apostol núꞌʉ ma̱nsɛ gue xi ya da̱nguiꞌʉ pe hingo maꞌna ya da̱ngui que guequi, masque hinte drí muui. \v 12 Nu ndá ha̱ꞌtsꞌahʉbʉ rá noya Ajua̱, ja bi hnequibʉ gue xi majua̱ni go guequi ꞌnadrá apostol co núꞌʉ ya hoga ntꞌudi ne ya milagro gá hyanthʉ dá øtꞌe co rá tsꞌɛdi Ajua̱, ne xi dá tsɛta ya ntꞌʉtsate. \v 13 Nugui nza̱ntho stá jamasuꞌihʉ mahyɛgui ngu stá jamasu maꞌra ya nija̱ nehe. Hønsɛ nuꞌa̱ stá øꞌtꞌahʉ, núꞌa̱ hindá ne dá ha̱nꞌaꞌihʉ núꞌa̱ ra mfatsꞌi nguí ꞌracjhma̱hʉ, ngueꞌa̱ hindá ne ga xuhñaꞌihʉ. ¡Pe nuꞌbʉ guí beñhʉ gue gueꞌa̱ ꞌnara ntsꞌoꞌmʉi dá øꞌtꞌahʉ, dí aꞌahʉ ra pumbate! \p \v 14 Y nubyá ya drí hñoqui pa ga mabʉ ga cꞌa̱ꞌtsꞌahʉ, y con guehna iꞌquina̱, ya rá hñuꞌqui dí pabʉ. Y nu xcrá tsømbʉ hindí ne ga xuhñaꞌihʉ. Ngueꞌa̱ nuꞌahʉ go dí hoñꞌahʉ, hingo dí honga núꞌa̱ te guí pɛꞌtshʉ, ngueꞌa̱ ꞌnara dada go gueꞌa̱ rí ꞌñepi da muntsꞌa ra boja̱ pa da zocua yá ba̱tsi, hingue nuya ba̱tsi go da muntsꞌa ra boja̱ pa da zocua yá dada. \v 15 Nugui con gatho ma johya ma ga tegue gatho núꞌa̱ te dí pɛꞌtsi, ne masque dá thegue gatho ma nzaqui nehe, ngueꞌa̱ dí ne gui ꞌbʉhʉ xá hño co Ajua̱. ¿Ha gue ma gui ʉtsaguihʉ ngueꞌa̱ maꞌna dí ma̱ꞌahʉ? \p \v 16 Nuꞌahʉ guí pa̱hʉ xá hño gue hindá ne ga xuhñaꞌihʉ, pe ꞌra de gueꞌahʉ guí ma̱ñhʉ gue ꞌnadrá hyate, ne guí ma̱ñhʉ gue nugui stá haꞌahʉ pa stá ha̱nꞌahʉ te stá ha̱nꞌahʉ. \v 17 Xi núꞌʉ ya cu stá pɛnꞌahʉbʉ, ¿ha gue stá pɛnpʉ pa da hyaꞌaꞌihʉ pa da hña̱nꞌahʉ núꞌa̱ te guí pɛꞌtshʉ? \v 18 Dá pɛnꞌahʉbʉ nuni ra cu Tito co núꞌa̱ maꞌna ra cu pa dua cꞌa̱ꞌtsꞌahʉ. ¿Ha gue xa hyaꞌahʉ? ¿Ha gue hingue ꞌnatꞌa dí beñhe ne ꞌnatꞌa ra ꞌbɛfi dí pɛhe? \p \v 19 Za̱i da ne gui beñhʉ gue go dí daꞌahʉ nguɛnda de núꞌa̱ te stá pɛfi, pe hina, nu Ajua̱ ra Dada go gueꞌa̱ drí dapa nguɛnda de núꞌa̱ te dí øtꞌe, ne guehna dí ma̱ ja rá thandiꞌa̱ de rá thuhu ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo. Y gatho núna stá xiꞌahʉ, ma zi hma̱di cuꞌihʉ, stá xiꞌahʉ pa njabʉ maꞌna da nte ri jamfrihʉ. \v 20 Nu xcrá tsømbʉ, dí tsu xiꞌbʉ hingri øthʉ ngu núꞌa̱ dí nega, o xiꞌbʉ hingo gra øtꞌe ngu núꞌa̱ go guí nehʉ. Dí tsu gri pɛꞌtshʉ ya tsʉi, o gri nehʉ gui nsɛhɛhʉ, gri ncuɛhʉ, gri pɛꞌtshʉ ya hegue, gri njʉꞌtsua ncꞌuambahʉ, gri nøñhʉ ꞌna ngu maꞌna, gri ꞌñetsꞌihʉ, ne ya hinga ꞌna gri øthʉ. \v 21 Nu xcrá yopa mabʉ dí tsu ga ꞌbɛ ma tsa ja rá thandi Ajua̱ por núꞌa̱ gri øthʉ, y pøde da da̱qui ga nzoni ngueꞌa̱ ndunthi de gueꞌahʉ ya mayaꞌbʉ guí øthʉ ya tsꞌoqui, y hinxcá ñobrihʉ pa gui hyɛhʉbʉ ya tsꞌotꞌøtꞌe, ne guí siguihʉ grí hñuxhʉ ya ꞌbɛhña̱ núꞌʉ hingue xi ri ꞌbɛhña̱hʉ, ne guí øthʉ núꞌa̱ go guí nehʉ. \c 13 \s1 Ra apostol Pablo benba ya gamfri da ꞌño xá hño ne pɛnpa ya nzɛnjua \p \v 1 Con guehna iꞌqui ma ga mabʉ, ya rá hñuꞌqui dí tsøñꞌahʉ. Y nu xcrá tsømbʉ ma ga ha̱mpꞌahʉ nguɛnda ngu núꞌa̱ ma̱nga ra ley habʉ ena: Pa da za da jamfri gue xa nja te xa ꞌyøtꞌa ꞌnara ja̱ꞌi núꞌa̱ hña̱pabi, mahyoni di ꞌbʉhni yoho o hñu núꞌʉ toꞌo damajua̱ni gue xi majua̱ni xa ꞌyøtꞌe núꞌa̱ te hña̱pabi. \v 2 Nu ndá mabʉ rá ñoꞌqui, dá xiꞌahʉ gathoꞌihʉ núꞌahʉ xcá øthʉ ya tsꞌoqui, gue nu xcrá mabʉ rá hñuꞌqui ma ga ha̱mpꞌahʉ nguɛnda gatho núꞌa̱ xcá øthʉ. Y núbya hindí ꞌbʉitho con gueꞌahʉ dí yopa benꞌahʉ ne gatho núꞌʉ maꞌra guí ꞌbʉhʉbʉ, gue ma ga ha̱mpꞌahʉ nguɛnda ngu núꞌa̱ ya stá xiꞌahʉ. \v 3 Nuꞌbʉ́ ha̱, ma gui pa̱hʉ gue go ra Zidada Jesucristo ri ꞌracagui ra tsꞌɛdi pa ga zoꞌahʉ. Y nuꞌá̱ go gueꞌa̱ pɛꞌtsa ra tsꞌɛdi pa da paꞌtꞌa ri ꞌmʉihʉ, nehe pa da castigaꞌihʉ. \v 4 Nuꞌá̱ masque bri pontꞌi ne bi thopa rá zi ndoꞌyo núꞌa̱ mi otho rá tsꞌɛdi, pe co rá ma̱ca tsꞌɛdi Ajua̱ bi japi bi yopa nte de ra duꞌa̱. Nuje nehe otho rá tsꞌɛdi ma ndoꞌyohe ngu rá zi ndoꞌyo. Pe dí pa̱he gue dí ꞌbʉhe con gueꞌa̱, hangue Ajua̱ ri ꞌracje ra tsꞌɛdi pa ga zoꞌahe. \p \v 5 Bensɛhʉ ja ri mfenihʉ ua xi majua̱ni guí camfrihʉ xá hño ra Zidada Jesu o hina. Hangue bensɛhʉ xá hño. Nuꞌahʉ go guí pa̱sɛhʉ ua ꞌbʉi ra Zidada Jesucristo ja ri corasohʉ o hina, pa gui pa̱hʉ ua hingrí ꞌñetꞌa gamfrithohʉ. \v 6 Ne nuje dí tøꞌmhe gui pa̱hʉ xá hño gue nuje hindyá ꞌñetꞌa apostolhe. \v 7 Nuje xi dí aphe Ajua̱ pa gui ꞌyohʉ xá hño ja rá thandiꞌa̱. Dí nehe gue gui ꞌyohʉ xá hño, pe hingue pa da hnequi gue dyá hoga apostolhe. Nuꞌa̱ dí nehe, dí nehe gui ꞌyohʉ xá hño masque dá tꞌenje gue dyá ꞌñetꞌa apostolhe. \v 8 Ngueꞌa̱ nuje hingui tsa ga øthe ꞌnara tꞌøtꞌe núꞌa̱ dri ncontraui núꞌa̱ majua̱ni. Nuje dí øthe ra tsꞌɛdi pa nza̱ntho go da nta̱te núꞌa̱ majua̱ni. \v 9 Masque nuje xa tꞌacje ra tsꞌɛdi pa ga castigahma̱ꞌihe, pe ga johyahe ꞌbʉ nuꞌahʉ gui ꞌyohʉ xá hño. Nuje hindí tsayahe dí apabihe Ajua̱ pa xi gui ꞌyohʉ xá hño ja rá thandiꞌa̱. \v 10 Dí opꞌahʉ nuna carta núbya ante ga mabʉ ga tsøñꞌahʉ, pa nu xcrá tsømbʉ ya xcá øthʉ ngu núꞌa̱ dí ne, pa ya hinga tsʉ́ꞌahʉ co nuna ra tsꞌɛdi xa ꞌracagui ra Zidada. Y nuna tsꞌɛdina̱ xa tꞌaqui pa ga zoꞌahʉ pa maꞌna da nte ri jamfrihʉ, hingue pa ga jaꞌahʉ gui ꞌbɛ ri jamfrihʉ. \p \v 11 Nubyá, zi cuhʉ, núna ma ga xiꞌahʉ ya go guehna rá nga̱tsꞌi. Xi da johyahʉ ne ꞌyohʉ xá hño, dá hñu ri mʉihʉ, ne ꞌbʉhʉ te rá entho ne co ꞌnada ra mfeni. Ajua̱ ri ma̱caguihʉ ne hubga ma mʉihʉ pa ga ꞌbʉhʉ te rá entho, núꞌá̱ go gueꞌa̱ da ꞌmʉi con gueꞌahʉ. \v 12 Ne nzɛnjuahʉ ꞌna ngu maꞌna co ꞌnara nthʉfi dega hma̱te. \v 13 Nehe ri fatꞌajua̱ꞌihʉ gatho ya cu de guecua Macedonia. \p \v 14 Y nubyá, ma zi Hmuhʉ ra Jesucristo da maxꞌaꞌihʉ, y Ajua̱ ra Dada da suꞌahʉ co rá hma̱te, ne da ꞌmʉi ra Ma̱ca Nda̱hi nza̱ntho con gueꞌahʉ. Njabʉ gueꞌa̱.