\id PHP - Oksapmin NT [opm] -Papua New Guinea 1992 (web version -2014) \h Piripai \toc1 Piripai ihirnong Por oh brak atip ohe meng oh \toc2 Piripai \toc3 Pir \mt1 Piripai \mt2 ihirnong Por oh brak atip ohe meng oh \ip Por karapus apdapat patim orhor mama meng mohhe Piripai aptei Hanipyah orhe nita hat pati bap ihirnong brak mar adarhetipmur. \ip Imat brak mar ma adarhetip oh ihirdapathe ohe karapus hat pat danong oh hama mani adarhetperhan ohhe ihirnong Weso por ire danong akasip maro ham brak mar adarhetipmur. \c 1 \p \v 1 Por noh Timoti nuhut Krais Jisas ohe hrepdapat hat patim orhe atamreipti han yotmur. Gin nuhut Piripai aptei han Krais Jisas ohe tap ham Got orhe nita hat pati han wasmano dikeno na diken hat pati kuuhano ama orhe nita hat pati bap gurnong nuhut mama brak mat nasariya ohmur. \v 2 Diradire at Gotsi; Hanipyah Jisas Krais ihit tamannong noh Gut taman gutagute damdapat Yah matpera daham ma yah deipti dasi mat papayao manap gosham yah hat paten dasi mat papayao mat paptenmur por noh nadahandeipatmur. \s1 Por oh Piripai ihir ihat patio rim Got ohnong weso por adahandeisuh ohe meng oh \p \v 3 Noh gure danong ham hahhan noh norhe Got ohnong weso porpatmur. \v 4 Nohe Got ohnong weso ma porpat oh gur nohe Got ohe meng pot ma pisapat moh napanggeiptio rim noh amam hat orhorwi weso porpatmur. Ihan noh gure danong ham dipwi ma nadahandeipat oh amam hat orhorwi weso por nadahandeipatmur. \v 5 Gur kopenat ma meng amraya pe orhor gur yah meng moh pot pison ohe tamreindin oh napanggeitparu napanggeit orhorwi napaptio rim noh gure ma nadahadeipat oh Got ohnong weso por nadahandeipatmur. \v 6 Nohe tit ma daham weso por nadahandeipat oh Got orhe yah hat pat ohe da oh noh ire mutuhnong amar kaput imat mamen matiprawa daham ohe yah hat pat ohe da oh gure mutuhnong rang ohe tan duup mat nat pat da oh arpin isip mar pei mat orhorwi napisus namamen matiprawa. Namamen deirit Krais oh apriprawa daham amam hat orhorwi Got ohnong weso porpatmur. \p \v 7 Got orhe damdapat Yah matpora dahat patdapat nohnong Go yah meng moh ihirnong pot pisona napor kis nahat napapatmur. Ihat kis nahat napapat ohoh ihan noh be karapus hat patino dahandeipti han ire mutuhnong nahat napaptino oh yah meng orhorwi pot pisapatmur. Pot ma pisapat oh dahandeipti han ire mutuhnong nahatperhanhe Moh arpin meng pomat pot pisapat hanhe ha dahatingwe rim noh pomat orhor pot pisapatmur. Got ohe Gur ihat tamreindin naporpat yah da moh diradirnong tap mat napriporhan diradir tap hat tamreiptio rim nohe dahe gurnong bopornap nahat napapatmur. \v 8 Noh gure danong ham ma bopor nahat napapat oh Krais orhe dirnong ma bopor nahat napapat da hatin hat orhor gurnong bopor nahat napapatmur. Noh imat bopor nahat napapatmur ma naporpat mengnong oh Got oh Arpin meng porpat ma hapat daham am hat patmur. Norhor imat bopor nahapat gursi diradir tap hat patineng rim gure danong ham pitning hapatmur. \p \v 9 Noh dipwi gure ihat pati meng oh Got ohnong nadahandeipatmur. Nohe dipwi ma gure ihat pati meng ma Got ohnong nadahandeipat oh mamarumur. At Gota. Ire da gosapris bopor goshat ma sapti da oh isip hat ha sashengwemur. Isip hat susa gorhe ma ihat pat ohe da oh isip hat orhorwi sa sasipri. \v 10 Isip hat susa Mama da moh ihyahan er ma hapat. Mama da moh yah danong isip hat son ohe da ma hapat daham am hat orhorwi sa sasipri. Yah hat orhorwi hat saptiru hat saptin Krais orhe ma apripra dik oh ongeng tahat orhor patin ire boknong matin meng oh timbas hat patin Krais oh sa apripra. \v 11 Ongeng tahat patin gorhe duutin dasi hat ma sapat da oh Jisas orhe nita bap ihirnong yah mat orhor apripatru mat orhorwi ihirnonghe imat teip mat orhorwi apris paptenmur. Imat teip mat apisapatin ihir wamara am hapti gorhornong armi nahamo winsi han nahamo ha nahatingwemur por nadahandeipatmur. \s1 Por oh karapus hat patin orhor meng ohri isip hat ma pip ohe meng oh \p \v 12 Nohe taptem gur amratinmur. Gin mama napotiproh meng mohri isip meng napotiprohmur. Gur amratin. Nohnong ma inaham karapus nahat napapti ohe pe oh yah meng ma isip hat sapat ohe mandap oh gin gatmatiri ma hapat dahatipri. Basra. Na gatmatirimur. Isip hat orhorwi sapatmur. \v 13 Isip hat ma sapat oh nohnong karapus nahat pati ohe pe oh kakhan ohe ap yahnapnong oh dupsi han bap ma wamat pati hano maptei ma pati hano ihir gonsi nohnong ma karapus nahat pati ohe pe oh wanahama Moh arpin Krais orhe atamrein sapatin imtiri ma hapat daham am haptimur. \v 14 Tit ma norhornong inahat napapti ohe pe isip mat pisapti oh mamarumur. Nohnong karapus nahatperhan Got ohe napanggeit napapindin da ohsi napapatina dire taptem mama pati ihir wanahama kat han ruumsan ihir Hanipyah orhe imat ohnong papat da oh dirnong imat napapindiprawa daham na kas ham watahpei ham orhor meng oh isip mat pot pisaptimur. \p \v 15 Meng pot ma pisapti han kat han ihiroh nohnong Ohwi winsi han hat sapatgwer. Ihan dir ohe winnong amkatper daham damdapat inahat napaptin orhor Krais ohe meng oh pot pisaptimur. Kat han ihiroh norhe danong hat patim orhor meng pot pisaptimur. \v 16 Norhe danong hat patim meng pot ma pisapti oh Got oh Por ohnong Go Juda na hat pati han bap ihir Got orhe meng moh arpin meng naporpathe ha dahatingwe rim pomat orhor pot pisonmur por isip mat papat han ma hapat. Ihan dir ohnong panggeitpera daham ihir norhe danong ham bopor nahat napaptim meng pot pisaptimur. \v 17 Kat han ihiroh nohnong inahat napaptim Nuranure winnong daptuhutpera daham pang yotsi hat orhor meng pot pisaptimur. Ma ihat sapti oh nohnong ma karapus naham ruumsup nahat napaptinong moh iraire damdapat It ohnong ruumsup amkatpera daham ihat saptimur. \v 18 Ihir ihat sapti orhor nohe da oh Nohnong inahat napaptim meng pot ma pisaptio norhe danong hat patim meng pot ma pisaptio ohnong noh na dahat patmur. Krais ohe mengnong ma pot pisaptinong ohwi noh ihir meng pot ma pisapti oh yahwa daham noh amam hat patmur. \s1 Por Noh da patin Piripai ihirnong panggeit ahan yahwa. Hapurhanhe yahwa dahatip ohe meng oh \p \v 19 Noh amam hat patru hat orhorwi patepramur. Noh amam hat patepramur ma ri oh mamarumur. Nohnong ruumsup naham karapus nahat napapti moh er nahatinmat imat napapti orhora; gur nohe ihat pat danong moh hama Got ohnong nadahandeiyao Jisas Krais oh Yahsup ohsi nohnong yah nahat napapao imat orhorwi napapayahanoh kat han ihirdapat nohnong er nahatinmat karapus nahat napapti orhora; Got ohdapat ama er nahatin da ohnong it yah nahatin dasi matiproh ma hapat dahat patmur. Ihtin ohoh ihan noh amam hat patepramur. \v 20 Noh ire kintei asoh er hat sus kas hatinnong oh noh na ihtipraneng dahat patmur. Norhe mama hat patru hat orhorwi watahpei ham Krais orhe winnong adapsi matin ohe da oh noh ihirnong pinggit paptepraneng dahapatmur. Noh mihat patindo nitperhan haputir teido ihir Por oh Krais orhe kasip ohsi mihat patenipat hano napor Krais orhe winnongwi isip mar dapsi mat apisus pateprineng dahapatmur. \v 21 Noh mihat orhor da patinhe Krais orhe winnong adaptuhur atamreindipramur. Nitperhan hapurhanhe Krais orhorsi ma patepra oh yahnapmur dahapatmur. \v 22 Hapurhan Krais orhorsi ma patepra oh yahnapwa dahapat orhora; da patin orhor gurnong napanggeitin da oh dam yah hat orhor ha timdingwe dahapatmur. Ihan noh hapurhan yahdo da ahan yaho dahapatmur. Daham yot da ham da ban tahat patmur. \p \v 23 Noh yot da hat ma pat oh tit da oh noh kakdah mohe pat da oh mandam susa Krais ohsi paten da oh yahnap ma hapat dahapat ohoh ihan hapur sus ohsi patepraneng dahapatmur. \v 24 Ihat dahat pat orhor norhor hatin han tit gurnong napanggeitin han oh timbas ohoh ihan noh kakdah morhor gurnong napanggeit napapatin oh yaho dahapatmur. \v 25-26 Kakdah moh gurnong napanggeitin han timbas ohoh ihan norhornong arpit namdatperhan noh gure patinong it apris gurnong napanggeim napapteprawa dahat patmur. Imat napapatin gure Krais ohnong Orhorwi inahatin hatin hanwa dahatin da oh isip hama amam da oh sa isip hat sasipra. Ihat isip hat susa gur Por oh it apris nuhursi pat moho rim gur nohnong amam naham Krais Jisas orhornong armi mar sa paptepri dahapatmur. \s1 Batbet dara kasip hat orhor patenmur potip ohe meng oh \p \v 27 Gin gur amratin. Isip meng tit napotiprohmur. Meng isip oh mamarumur. Krais orhe yah meng ma napotip danong amram pomat ma dindeiptiru hat orhorwi sashenmur. Ihat susa Por oh apirhanhe dir yah hat saptin orhor ha wanahatinoh. Na apirhanhe dire yah hat sapti meng orhor ha amratinoh daham yah hat orhorwi sashenmur. Yah hat orhorwi sapti meng ma noh amratipra oh mameng mohmur. Ihir yah mengnong na mandama kasip hat orhorwi patimuro. Patim tit dawi hat patim tit han ohwi ha tamreipat hatin hat patim meng moh Arpin menghe ha dahatingwe rim pomat orhorwi kasip mar meng pot pisaptimuro. \v 28 Imat pisaptin dasei mar indeipti han bap ihirnonghe na kasa mar watahpei ham orhor meng pomat poriptimuro ritperhan noh amrapramur. Gur ihat tit da ohsiwi hat patim watahpei ham meng pot pisayahanoh kat han ihir wanahama Epe. Ire ma watahpei hat naporiya moh Got oh dirnong ma timbas nahatipra oh dirnong hamin naham namgiya ma hapat. Ihirnong ma ambutipra oh Got orhe ihirnong ambutipra ohe da oh namgiya ma hapat daham sa am hapri. Got orhor namburpat han ohoh ihan gur kasip hat orhor patenmur. \p \v 29 Got oh gurnong Ihir Krais ohe danong ham atamreipti ohoh ihan noh ihirnong mama yah da yot moh apripora daham Krais oh arpinhe dahatin ohe da ohsi; orhe meng poriya ohe pe oh batbet datin ohe da ohsi yot mat napin patmur. Ama da yot oh Got oh yaho daham yot mat napin patmur. \v 30 Gure batbet ma daripti oh rih nohnonghe batbet ma napiniptio ginhe mama batbet napin pati mengnong moh gur ma amraptio amaru hat orhor gurhe gin ama batbet oh diradir tap hat mama daripti ohmur. \c 2 \s1 Por oh Gur tit dawi hat inperhan noh amam isipnap hatipramur ritip ohe meng oh \p \v 1 Gur Krais orhe tapnong hat patin Krais orhor gure danong kasip nahapatmur. Kasip nahatporhan gur ama da ohsi Krais orhor bopor nahat napapatwa daham gur saheih da timbas ruumsup da timbas ham da yah hat patimur. Gur Yahsup orhe tapnong ham orhorsi yah han ham patimur. Gur kat ire danong ham hinhina gosham guragur da gosapin patimur. \v 2 Gure ihat ma pati oh noh amam hat patmur. Amam hat pat orhor amam isipnap na hat patmur. Amam isipnap ha hatinoh dahayahanoh guragur tit dawi ham titwi hat patenmur. Titwi hat patim hanip na sama hinhina da gosapris bopor goshat ayao Ihtiper ma dahapti danong ohri tit dawi ham ayao sakarap na gosham tit ma riya da ohwi hat ayao hat patenmur. Iham titwi hat patin nohe amamhe isipnap hatipra ohoh ihan ihat orhorwi patenmur. \v 3 Ihat patim gur Nuranurwi erer ruumsansi han hayao winsi han hayao hatinmathe ihat sasipri. Gur ihirnong nohe hrep papatwa dahatin ohe da oh mandama noh ire hrepdapat hat patwa daham arwananah ire danongwi ham sashenmur. \v 4 Ihat susa guragure Ihtiper ma dahapti danong ohwi hapri. Ire Nuhur ihtiper dahaya danong asohhe ihir ihat dahaptikin daham ire danong ham panggeinmur. Ihatwi saptin noh amam isip hatipramur. \s1 Krais orhe namgitip da orhorwi hat patenmur ritip ohe meng oh \p \v 5 Gur Krais oh orhe danong na hama hanip dire danong ham ma namgitip danong orhorwi hat patenmur. \v 6 Orhe ma namgitip da oh mamarumur. Oh Got hat patesuhmur. Ihat ma patesuh oh itait tap kat titwi hat pateshemur. Ihat tap kat hat patimdapat Krais oh Noh mama tap kat hat pati da morhor pateprawa na dahatipmur. \v 7 Na daham Tap kat hat pati da moh mandatpora. Mandama orhe hrepnong hat indin danong hatpora daham kakdah moh wandasa hanip ham itap orhe hrepnong ham win timbas han hatin hatipmur. \v 8 Hahrit hanip ihir wamara Moh hanip orhor ma hapat dahatpamur. Ihama itap Got orhe hrepdapat hat patim atnap orhe danong na hama win timbasnap han hatin hatipmur. Ihat patdapat Itap oh Go ire gwemat ha nitingwea potporhan oh arpin itap orhe meng amram dimtiporhan win timbas ernap han ihirnong ma suptiru mat orhor irat bok sur garmar sutpamur. \v 9 Sutperhan Got oh Norhe mengnongwi dimtiporhan sur garmar suya moh ihan orhornong wanohe win isipsi han mara kaknap han matiprohmur daham tandaptuhur yahnap hat paten ohe kaknap han mara win yahnap isipnapsi han matipmur. Ma imtip oh kakdah ma patio putei mahat ma patio ama ihtin winsi han ti na patimur. Orhor pokwi ihtin win isipsi han hat patmur. \v 10 Ihtin win isipsi han ma matip oh putei pati bapo kakdah mama pati bapo mong hrep ma pati bapo ama bap ihir orhe danong hat pati hansi; orhe danong na hat pati hansi gonsi ihir Epe. Mihtin win isipnapsi han moh daham amam mar orhe win isipnong adaptuhur ha paptengwemur. \v 11 Adaptuhura Jisas Krais moh orhorwi hanip yahnapmur ha poringwe daham win isipnapsi han matipmur. Orhorwi Hanipyahnapmur por armi mar ma winsi deipti oh itap Got orhe winsi tap mat win isipsi mar win adaptuhuriptimur. \s1 Er hat pati ihirnong has da ma pinggipti ohe meng oh \p \v 12 Norhe boporsi han yah han bap gur noh gursi patim meng napotporhan gur amram dindeiptingweriru hat orhor noh na patinhe atnap Jisas orhe ma namgitip da hatin hat orhor isip hat orhor amram dimar patenmur. Ihat patim Gin dirnong Got oh nambutin ohe da oh rang ohe tan duup naham inahat napapat ma hapat. Ihan dir orhe kasip ohsi amamen matper daham orhornong kasa ham amamen matin ohe danongwi hat patenmur. \v 13 Dir Got ohe dahat pat danong oh haptineng ma dahapti da ohsi; orhe danong hat son ohe kasip ohsi orhor gure mutuhdapat patim inahapat ohoh ihan ama inahapat ohe da ohsi amamen matin danongwi hat sashenmur. \p \v 14 Gur Got oh Ihir mihat ha sashengwe dahapat ohe danong oh hatinmat oh Oh na inahapato gosham damdapat orhornong atin dasi hathe sasipri. Guragure ihtipera ma dahaya danonghe sakarap goshat sasipri. Kimirim yah hat orhor sashenmur. \v 15 Gur er mandap ham tan wasa ham ma pati han bap ire mutuh oh pati ohoh ihan ihir wanahama Moh Got ohe nita bap orhe ongeng mat papat dasi hat pati bap ihir ma hapat ha naporingwe rim tit dawi hat patim yah hat orhorwi ire kintei sashenmur. Susa yah hat paten da meng oh ire mutuh oh pinggit pisashenmur. Pinggit ma pisapri oh kwitemnong ma has mat pat han has hatin mat ire mutuhnong imat ahas mat pisashenmur. \v 16 Gur imat ahas mat pisus ayahanoh kaput Krais orhe it ma apripra dik oh noh arpupsi hat ma tamreim sasuh oh wa na hama damsi hatip ma hapat daham gurnong amam isip nahatipramur. \p \v 17 Rih ihir Got ohe danong ham apop sum temar asarishemur. Asara yahnap ha hatinoh rim wain tom gap oh teimdapat amorishemur. Amotperhan Got oh wandeipat da yah hasuhmur. Gin gure Got ohwi inahatin hatin hanwa ma dahapti ohe da ina oh Got ohnong apop sum atendeipti ohe tan mat Got orhornong apin patimur. Nohnong Krais ohe meng oh pot pisapat hano rim nitperhan hapurhan gure da ina Got ohnong apin pati ohe bas oh nohe sein oh wain tom gap amoripti ohe tan hat gure basnong ham yah matipramur daham noh amam hat patmur. Tit nohe ma amam hat pat oh diradire da ina oh tap mat Got ohnong apin patio rim noh amam hat patmur. \v 18 Nohe ihat ma amam hat patru hat orhor gurhe Dire da ina oh Got ohnong apin pati sa daham amam hat orhorwi patenmur. \s1 Por oh Timoti ohnong darhetipramur ritip ohe meng oh \p \v 19 Noh Timoti ohnong gure patinong kapkap darhetpora dahat patmur. Ihan Hanipyah Jisas oh Timoti ohnong darhetina naporhan noh darhetipramur. Darhetporhan oh it apris gure ihat pati meng oh nohnong sa napotipra. Napotporhan noh ihir ihat yah hat pati ma hapat daham noh amam hatipramur daham darhetpor dahapatmur. \v 20 Nohe gure danong ham Ihir yah hat orhor ha sashengwe ma dahat patru hat orhor Timoti ohe dahe ihat orhor patmur. Ihat ma dahapti han ihir matei ti na patimur. Orhap ihat dahat pat hano rim noh orhornongwi darhetpor dahapatmur. \v 21 Han gonsi mama pati ihir iraire danongwi hat patimur. Jisas Krais ohe atamreindin danong oh ti na hatin ina hat patimur. \v 22 Timoti orhap ihtin inasi hat pat hanmur. Ihat patim brer ihir itapir ihirnong ma panggeiptiru mat orhor nohnonghe yah meng pot pison ohe tamreindin oh imat orhor napanggeipatmur. Ohe kasip ham nohnong ma napanggeit sapat da oh gur am hat patimur. \v 23 Imat napanggeipat hano rima nohe karapus hat pat ohe meng moh tit naporiyarit noh am hama kapkap orhor ama meng ohsi ohnong darhetiprawa dahat patmur. \v 24 Norhornong oh Hanipyah orhor gure patinong aprin ohe mandap oh namanhetiprawa dahat patmur. Namanherit kapkap orhor apris wanahatipramur dahat patmur. \s1 Por oh Epaprodaitas ohnong gure patinong darhetiprohmur potip ohe meng oh \p \v 25 Gin orhor diradire taptem Epaprodaitas ohnong it darhetpora dahapatmur. Ama han orhornong gur rih Go sus Por ohnong panggeinmur por darhetperhan oh apris nohnong napanggeipatmur. Ma napanggeipat oh nohsi tap hat tamreimo mengnong gatmar gusut sayao hat pati han yot nuhutmur. \v 26 Ohe ma sik hatip oh Ihir nohe ma sik hatip meng moh ihir amrama da er hat patikin. Ihan Noh sus ihirnong wamtipor daham gure pitning hapatmur. \v 27 Oh ma sik hatip oh gar na sik hatipmur. Isipnap sik ham haputin ina hatipmur. Sik ham haputin ina hatip orhor Got orhor hinhina mar yah matipmur. Ma hinhina mar yah matip oh ohnongwi basmur. Nohnonghe Por oh ohe sik hat pat pe moh Por oh ruumsup hat pat moh ihan oh hapurhanoh Por ohnong atnap ruumsup oh amkatipra daham orhor hinhina naham napanggeim yah matipmur. \v 28 Oh gure pitning hapat ohoh ihan Ohnong kapkap darhetpora daham adanong oh isip hat patmur. Darherit oh gure pati tei oh apriporhan gur it ohnong wamara da yah hatiprimur. Gur da yah hatperhan nohe da ruumsuphe pangsi hatipramur. \v 29 Ihan oh apriporhan ohnong ambutinmat oh Oh orhe danong na ham Krais orhe atamreindin danongwi hat pat hano rim Hanipyah orhe nita ihirnong amam mat ma amburiptiru mat orhor ohnonghe ambutinmur. Ambura ihtin dasi hat ma apriya ihirnong oh armi dasi mar orhor amburinmur. \v 30 Oh Noh krais orhe atamreipatin haputiprahan na dahama ire Nuhur Por ohnong imat panggeitpera ma dahapti da oh noh imat orhor Por ohnong panggeitpora daham Krais orhe atamreim nohnong napanggeipatin ayapok haputipmur. Krais orhe atamreindin danongwi hat pat han ohoh ihan gur armi dasi mat orhor ambutinmur. \c 3 \s1 Ina teimdapat daham ihat sapti danong Got oh Yah hana na naporpatmur ritip ohe meng oh \p \v 1 Gin noh pepe meng hatin mat gurnong napotiprohmur. Gur Nuhur Hanipyah orhe tapnong hat pati ma hapat daham amam hat patenmur. Noh rih gurnong ma natir meng oh Ihir amratiriwa. Gin it wanin meng oh na potiproh na daham it wanin meng orhor potpora dahapatmur. It wanin meng orhor ma napotiproh oh dasuh han bap ihir gurnong er nahatipririm it wanin meng orhor napotiprohmur. \p \v 2 It wanin meng ma napotiproh oh mama meng mohmur. Er han ihir apris gure Krais ohe danong hat sapti da oh sum natimbas matinmat aprisa gurnong Gur eit watah na gatdeiyahan gur er hat pateprimur napor eit watah gatmatin meng oh gatmatina napor kanahaprimur. Ihan gurri Ihir apris er nahatipririm kinkin da hat orhorwi wamat patenmur. \v 3 Ire eit watah ma gatdeipti ohe pe oh Got oh ihirnong Gur yahnap han bapmur na porpatmur. Mama mihat pati han dirnongwi Gur yah hat pati han bapmur ginaporpatmur. Dire damdapat Got orhe Yahsup oh orhornong armi matin dasi nahat napapatin orhornong armi maro Krais Jisas orhor yah nahapatmur por armi maro ina teimdapat noh ihahhanoh Got oh nohnong Go yah hana na napotiproh ma hapat dahayao ama ihat pati dirnongwi Gur yah han bapmur naporpatmur. Napora Mama ihirwi arpin watah gatmatpa bap hatin hat pati han gurmur dahapatmur. \p \v 4 Noh ina teimdapat yahnap hat sapat orhor ama ohe pe oh Got oh Go yahnap hanmur na napotipra ma hapat dahapatmur. Kat ihir nure mama yah hat sapti ohe pe oh Got oh Gur yah hat sapti han bapmur napotipra ma hapat dahat ma sapti oh ire oh garpokmur. Nohe ma ina teimdapat ma yah hat sasuhnong oh isipnap hat patmur. \p \v 5 Nohe ina teimdapat ma isipnap yah hat sasuh da oh mamarumur. Nohnong nitperhan beshei dah timama han pohon ihir kir oh eit watah nagatmatpamur. Nohe emsi at ihit Isrer bap ihirmur. Nohnong Isrer nitpamur. Noh Isrer bap nuranur noh Benjamin bap yahnap hat pati han bap poripti han bap oh noh ama han bapmur. Nohe awher ihir Hipru irairwi gosdar artahat apriptiru nohe emsi at ihit Hipru yot orhor gosdara nohnong namanhetirimur. Ihan noh Hipru gon hanmur. Moses ohe sawa mengnong dimtinmathe Parisi hat patim orhor pomat orhor amram dindeisuhmur. \v 6 Ma dindeisuh oh adanongwi isipnap hat patim ama ohe pe oh Krais ohe nita sios bap ihirnong sumo imaro mat pisasuhmur. Mengnong ohwi pomat orhor dimat sapatin ihir Moh yah mat ma dimat pisapat ohe pe oh na bisei mar ongeng mat orhorwi pisapat hanmur naporishemur. \v 7 Ama ina teimdapat yah hat sasuh ohe pe oh yah yan datin mandap oh pat hatipra ma hapat daham ihat sasuhmur. Gin ma dahapat oh Ama ihat sasuh mandapnong oh be ihat sasuh ma hapat. Oh yah yan na datin ohe mandap ihat sasuh ma hapat dahapatmur. Krais orhornong ma dahapat ohe pe ohwi Go yah hanmur napotipra ma hapat dahapatmur. \p \v 8 Nohe rih ina teimdapat ma yah hat sasuhnong ohwi na dahapatmura; gin ohe ma ihat sapat mohsi tap mat oh Noh be ihat sapat ma hapat dahapatmur. Norhe Hanipyah Jisas Krais ohnong am hatin ohe da ohwi isip yahnap han ma hapat dahapatmur. Ihama ohe tapnong ham yah han hatin ohe da oh isip hat sonmat rihohe erer ma ihpat ohe da oh na napanggeitin ohe danong ihat sapat ma hapat daham mandama Krais orhorwi napanggeitin han ma hapat daham orhe danongwi hat sapatmur. \v 9 Noh Krais ohe tapnong hat pat moh norhe sawa meng amram yah hat uso apiro hapat ohe pe oh Got oh go yahnap hat pat hanmur na naporpat ma hapat dahapatmur. Krais ohwi inahatin hatin hanwa dahatporhan Got orhordapat Go yah hanmur napotin inasi nahama Go yahnap hat pat hanmur naporpat ma hapat dahapatmur. \v 10 Nohe da oh Noh Krais orhe pat danong oh am hama orhe masas pat ohe kasipnong ohsi noh hatpora. Hapat orhe batbet dat susa ma haputipru hat orhor noh ihtipora. \v 11 Ihahrit Got oh it sa napamsapra dahapatmur. Daham erer danong gonsi ohe danong na hama Krais orhe danongwi hat patmur. \s1 Por oh Noh Got ohe patnong son da oh na garham kasip hat orhor sapatmur ritip ohe meng oh \p \v 12 Noh Krais ohnong am hatin ohe da oh kopen gonsi am hat na pat ma hapat. Norhe yah hat son ohe dahe Got ohdapat isip mat napisapat da moh kopen na namamen mat pat ma hapat dahapatmur. Ihat pat orhor Krais orhor ama da oh isip mat napinmat orhe han nahat napapat ohoh ihan nohhe ama inahapat da ohsi hatiprawa daham kasip hat orhorwi sapatmur. \p \v 13 Norhe taptem bapa. Noh ama da oh gonsi dara pomat isip mar mamen mat patwa na dahat patmur. Ihat pato rim nang dakmeitperim sakaripti ohe tan hat rihohe ma ihat pat danong oh na dahama nang dap dakmeitin danong ohwi ham nahsi hat orhorwi sakarpatmur. \v 14 Sakara nang dap ma dakmeir ohe yan oh datporim sakarpatmur. Ama yan oh mohmur. Got oh dirnong Gur Jisas Krais ohe tapnong ham ohsi yah hat sashenmur. Ihat ma saya han gur noh mama yan moh napripramur rim ma mamen mat nat pat yan oh datinmat noh ama danong ham duut orhorwi sakarpatmur. \p \v 15 Krais ohe danong hatin ohe da oh hanipyah diradire dahapti da hatin ma dahapti guroh Ohe ma ihat dahapat da moh hatinwi hat dirhe dahatpera dahatwi sashenmur. Gur nohe ihat sapat danong moh na hatiprohewa dahayahanhe Got ohdapat Por ohe ihpat da moh yahmur napor sa namgipra. \v 16 Ihtin orhor gin mama namgim naporpat da mohri dimtipera daham dindeinmur. \p \v 17 Nohe taptem gur nohe ma ihat sapatnong moh wanahama Ohe ma ihat sapatru hat dirhe sasipera daham nohe ma hat sapatru hat sashenmur. Susa gur nure ihat saperhan wanaham pomat ma dindeipti ihirnong oh gurhe pomat wamar sashenmur. \v 18 Noh rih ma naporpatgwer meng orhor it yimat tit gurnong napotiprohmur. Han kat gon ihiroh Krais ohe irat bok sur gartahatipnong oh er mar ihat saptimur. \v 19 Ihat ma sapti bap ihir Got orhe danong na hama iraire ina teimdapat ma Nuhur ihtiper ihtiper dahapti ohe er da hrepnong hat patimur. Ihat patima kas hatin ohe er hat saya danong asoh ihir na kas ham Ihya moh yah haptimur riptimur. Ihama kakdah ohe er danong ohwi dimat saptimur. Ama ihat sapti bap ihir eimat timbas hatin teinong hatinmat ihat sapti bap ihirmur. \p \v 20 Dirnong oh aw tei ohe kuuhan bap dir ohoh ihan diradire Hanipyah Jisas Krais ohe aw teidapat it nambur apripra ma hapat daham kinkin da hat orhorwi wamat pati bap dirmur. \v 21 It nambur ma apripra oh erer moh gonsi orhe hrepnong mat papindin ohe kasip ohsi apripramur. Aprisa dire timbas hatin ohe er ina moh orhe gon ina naham Krais orhe yahnap ina hat pat ina hatin nahatipramur. \c 4 \s1 Yahnap hat indin ohe danongwi apet sonmur ritip ohe meng oh \p \v 1 Nohe tap tem gurnong norhor isip bopor nahat patmur. Patim gure kinkin danong hat patmur. Gure ma ihat sapti oh norhe winsiwi ihat saptio rim noh amam nahat napapatmur. Ihan norhe yah han gur nohe gurnong napor mengru hat orhor Hanipyah orhe tapnong hat ma pati da orhorsi kasip hat orhorwi sashenmur. \p \v 2 Gin noh Yuodiasi; Sintiki gut kuu yotnong kasip mengtei napotiprohmur. Gut Nuhut Hanipyah orhe tapnong hat pati ma hapat. Ihan dite inggoshat pati da moh mandatper daham tit dawi hat patenmur. \v 3 Ihit tit dawi hat ha indingwe rim nohe tap tamreindin ma kasip hat tamreipat han go Piripai aptei tamreipat ohoh ihan go ihitnong panggeitinmur. Ihit norhe yah meng pisapatnong moh ihit napanggeipti kuu yot ohoh ihan itait tit dawi ham da gosat ha patengwe rim nohan go ihitnong pomat orhor panggeitinmur. Ama kuu yot ihitwi na napanggeiptimura; Kremeno norhorsi tap hat tamreipti kat hano ihirsi tap ham tamreim napanggeiptimur. Ama imat napanggeipti bap ihir Got orhe danong hat pati ohoh ihan ire win oh Hanipyah orhe eimat paten dasi hat pati ohe brak ban tei oh patimur. \p \v 4 Gur Nuhur Hanipyah orhorsi pati ma hapat daham dipwi amam hat orhorwi patenmur. It tap meng orhor napotiprohmur. Amam hat orhorwi patenmur. \p \v 5 Hanipyah ohe it aprin oh kakduup hah ma hapat daham gur ahar manap da tei hat patim meng pot pisashenmur. Ihat pot pisaptin ihirhe gurnong wanahama sa am hapri. \p \v 6 Gur Noh gin kinhat sa indiproh daham da trun darheripri. Guragure daham dahamtipera ma dahaya danong oh Got ohnong Weso porin ohe da ohsiwi hat patim dahamtin meng oh porinmur. \v 7 Imat dahandeiptin Got oh Ihir Krais ohsi tap hat patim dahanahaptio rim hanip dire eimatnap na dahatin orhe gon manap da tit oh sa naprisipra. Naprisa ama napir da ohsi Noh gin kinhat sa indiproh daham da darheripti danong oh amkara ama da orhap isip hatipramur. \p \v 8 Gin pepe meng tit napotiprohmur. Ma napotiproh oh Gur yahnap hat armi goshat paten ohe danong ohwi daham da darher aperinmur. Ama apetiprohe yahnap da oh mamaru hat patmur. Arpinwi ma ripti dao yah hat sapti dao yah mat orhorwi pisapti dao ongeng tahatwi sapti dao boporsi deipti dao yahnapo por winsi deipti dao ama ihat dahatin ohe da oh gonsinong oh da darher aperinmur. \v 9 Noh rih gurnong yah meng ma napotipo nohe gure kintei yah hat sus gurnong ma namgitipo oh gur wanaham am hapti Ohe mimat namgipat da moh yahnap ma hapat dahatpamur. Ihan gure ama Moh yahnap da ma hapat dahat pati danong orhorwi hat sashenmur. Ama danong ohwi isip hat sayahanoh manap da nahat napapat Got orhor gursi napaptepramur. Ihan gur adanong ohwi hat sashenmur. \s1 Piripai ihir Por ohnong panggeitperhan oh weso por amam matip ohe meng oh \p \v 10 Gur norhe danongwi hat patimdapat orhor it ma napanggeitiri oh Noh Hanipyah orhe tapnong hat patdapat Ihir nohe danong ma hat pati da oh it namgiya ma hapat daham noh amam isipnap tit hahmur. Gur rih oh norhe danong hat patim panggeitpera dahat pateshe orhor hanip ire bes teinong mar nadarhetin mandap timbas hat pateshemur. Gin Epaprodaitas oh anong saprohmur ritporhan ohri ma ohe kintei ma natiri oh noh dara amam isipnap hat patmur. \v 11 Noh amam hat patmur ma napor oh nohe ma hatip hat pat oh it gur titsi ha napanggeitingwe daham na ginapormur. Nohra norhe ma ihat patnong oh Noh mihtin han hat na patneng. Ihtin han hat patneng na dahapatmur. Norhe mama mihat pat moh yahwiwa dahen ohe da oh am hapat mama yahwiwa dahat pat ohmur. \v 12 Noh hatip hat patnong am haho ruumsan hat patnong am haho hat pat ohoh ihan noh ruumsan hat ahan yahwa. Pang hat ahanhe yahwa. Ruumsan dapat pei hahhanhe yahwa. Pang mat dam na pei hahhan yahwa daham norhe ma ihat patnong oh yahwiwa dahat patmur. \v 13 Norhe ihat patnong oh yahwiwa dahat ma pat oh Krais orhe kasip ohsi ihtin da nahatporhan ihat dahat patmur. \p \v 14 Nohe ruum hat patnong moh na dahat pat orhora; gurdapat norhe danong ham ma napanggeitiri moh yahnap tit nahatiri ma hapat daham amam isipnap nahatirmur. \v 15 Masedonia mong Piripai aptei pati gur dahat patimur. Noh kopenat yah meng oh gurnong naporariri Masedonia mong mandam saporo ritporhan gurwi nohnong napanggeitirimur. Kat aptei sios ihir nohnong ti na napanggeitirimur. Nohsi diradir ma gospanggeishe oh gursiwi gospanggeishemur. \v 16 Gur nohnong ma napanggeitpa oh noh rih Tesaronaika aptei patin hatip hatporhan gur erer oh nadarhera napanggeit napapteshemur. \v 17 Gin oh ma napanggeitirinong oh noh amam hat patmur ma napor oh Ihir it titsi ha napanggeitingwe daham na ginapormur. Got oh gure yah yan ma nat pat ohe boknong oh gure ma natiri ohe yah yan oh ohe boknong dip mar tap mat ha napinoh dahapatmur. \v 18 Gure Epaprodaitas ohe kintei ma natiri oh oh popris napriporhan noh gonsi datirmur. Darpat gin na hatip hama ruumsan hat orhorwi patmur. Ma natiri oh Got ohnong apop gapgwesi mar atendeiyarit oh gapgwe mar da yah hapatru mat orhor Got ohnong da amam mar nohnonghe natirimur. \v 19 Imat natiri ohoh ihan norhe Got oh gur Krais ohe tapnong hat patio rim orhor ruumsansi papat han ohoh ihan gure hatip hayahanhe orhor yahnap mat orhorwi naprisipramur. \v 20 Orhor inahapat at Got ohoh ihan dir orhornongwi dipdipwi armi mat orhorwi papten hanmur. Arpinwa. \s1 Por ohe ihirnong kapkep matip ohe meng oh \p \v 21 Gin Got ohe nita Krais Jisas orhe tapnong hat pati gonsi ihirnong Por oh ihirhe sa pati napor brak mar nat hangwermur potinmur. Norhorsi pati taptem maihirhe gurnong Ihirhe sa yah hat patio rim dahatahaptimur. \v 22 Got ohe nita ihir kakhannap hat pat han ohe atamreipti ihiro be Got ohe nita hat ma pati bap ihiro ihir gonsi gure danong ham gurnong ihirhe sa yah hat patio rim dahatahaptimur. \p \v 23 Gin Hanipyah Jisas Krais orhe damdapat yah naham bapkei nahat napapat da oh gursi ha napaptenoh rim mama brak mat nasar ohmur. \p Gin Por nohe menghe kimur.