\id HEB - Oksapmin NT [opm] -Papua New Guinea 1992 (web version -2014) \h Hibru \toc1 Hibru ihirnong brak mat atip ohe meng oh \toc2 Hibru \toc3 Hib \mt1 Hibru \mt2 ihirnong brak mat atip ohe meng oh \ip Hibru ihirnong mama brak mat atip han ohe win oh hanhan hat patimur. Ohe ma brak mat atip oh kat Juda bap ihir Hanipyah orhe danong ham orhe nita hapti it kakdah morhe hanat bok han ire meng amram ire hrepnong hatper ihaptin mama meng moh brak mat atipmur. Brak mat ma atip oh ihir Krais orhorwi dire hanat bok han ham tandaptuhut pat han ma hapat ha da hatingwe rim mameng moh ihirnong por brak mat atipmur. \c 1 \s1 Got ohe meng oh orhe mon ohe boknong mar napotip ohe meng oh \p \v 1 Got ohe rih Juda bap dire awher ihirnong ma meng porisuh oh mamaru mat porisuhmur. Got ohe treman pat meng pot pisashe han propet ihirnong ti mat ti mat meng trun pinggitporhan ire atem teidapat dire awher ihirnong meng porishemur. \v 2 Gin Krais oh hapur saporhan ohe pepe dik pati moh Got orhe meng oh orhe mon orhe boknong mar napotipmur. Itap oh orhe mon orhe boknong mar ma darhetip oh mong erer ma darpatip oh mon orhe bes teinongwi mar darpatip ma hapat. Norhe hrep papat erer moh mon orhorwi datipra ma hapat daham mamen mat papatdapat darhetipmur. Darhetporhan orhe boknong mar meng napotipmur. \v 3 Orhe boknong mar meng napor ma darhetip brer ohhe mamaru hat patmur. Itap orhor hatin hat patin itap orhe has yah da oh mon orhe boknong has mat papatin dir wamar am haptimur. Orhe meng oh kasipsi han hat pat ohoh ihan orhe meng kasip hrepnong mar mong erernong moh kasip mat papatmur. Ihtin han ohoh ihan oh dire er hapti ohe bisei er gap oh nahirmar yah naham napapten han hatipmur. Hapat putei mahat ma armi mar papti kakhan orhe bes oper tannong ham tongnom wanahat napapatmur. \s1 Got ohe mon oh win isipsi han ham tandaptuhut pat ohe meng oh \p \v 4 Mon oh win isipsi han ohoh ihan itap orhe bes waper tan oh tongnot patmur. Ama ihtin win isip oh enser ihir timbasmur. Orhorwi ihtin winsi han hat pat han ohoh ihan enser ihirnong orhe kasip hrepnong mar papatmur. Ihan orhorwi win isipsi han ham tandaptuhut patmur. \v 5 Itap oh orhorwi tandaptuhut pat hanmur daham meng potporhan ma brak matpa meng oh mamaru hat patmur. \q1 Go Got norhe monmur. Ire kintei moh norhe erer gon oh gorhor pokwimur datiprao rim gin noh mameng moh napormur. \p potporhan brak matpamur. Tit meng orhe boknong potporhan ma brak matpa oh mamaru hat patmur. \q1 Noh orhe itap hat patepramur. Oh norhe brer hat patepramur. \p gipotporhan brak matpamur. Ama ihtin meng oh enser ire boknong matporhan brak matpada. Basra. Orhe mon orhe boknongwi mar meng potip ohoh ihan orhorwi tandaptuhut pat hanmur. \v 6 Ama tandaptuhut pat duuptei brer orhornong kakdahnong moh darhetinmat oh enser ihirnong Gur orhornongwi armi mat paptenmuro porpat kakdahnong moh darhetipmur. \v 7 Enser ire boknong mar meng ritporhan ma brak matpa oh mamaru hat patmur. \q1 Got oh enser ihirnong Gur nohe natamreindin oh inim pupuka hatin hat patim natamreiyao irat has hatin hat patim natamreiyao hat patenmur por kis matipmur. \p ritporhan brak matpamur. \v 8 Mon ohe boknong potporhan ma brak matpa meng oh ihtin meng ti na potipmur. Ohnong oh mamaru mat potipmur. \q1 Got gorhor kakhan ham ihirnong ma papat oh papatru eimat paptepramur. Papatru ma paptepra oh duung dasi hat orhor paptepramur. \v 9 Papatim yah hat ma sapti ohe duung danong ohwi bopor mar rum mutuh mat papatmur. Er hat sapti ohe da oh na bopor mara heisup mat papatmur. Ihat pat han ohoh ihan noh gorhe Got ohoh ihan norhordapat kakhan ihirnong kis mar ma imah wu amoripti ohe tan mat gononghe dipwi isip hat paten ohe amam da oh gorhe boknong mar napirmur. Ama imat napir ohe amam da oh gorhe yah han ihirnong imat na apripatmur. Gorhornongwi imat isip mat napripatmur. \p Got oh ama meng oh orhe mon ohe boknongwi mar ritporhan brak matpamur. \p \v 10 Tit meng ma itap oh mon orhe boknong orhor mar ritporhan ma brak matpa meng oh mamaru hat patmur. \q1 Rih mongo aw tano oh na darpat patin orhor Hanipyah gorhor mong tan mohri kasip kameno rim ohri darpatipmur. Darpama aw tanhe gorhe bes tei orhor darpatipmur. \v 11 Gorhe bes tei darpatip erer moh gonsi timbas hatipramur. Gorhor pokwi na timbas ham patru patepramur. Ama erer ihir watah dipwi an patin er hatporhan ma mandaptiru hat er hatipramur. \v 12 Er hatporhan er watah daphot mandama wan yah watah aripti ohe tan mat gorhor erer moh rihohe mandama kopenohe matipramur. Erer moh yawar mara kopenohe matipra orhor gorhoroh er ham na timbas ham gorhe yah hat mama patru hat orhorwi patru patepra hanmur. \p Ama meng oh Got oh mon ohe boknong mar ritporhan brak matpamur. \p \v 13 Gahan tit meng oh orhe mon ohe boknong mar ma brak matpa oh mamaru hat patmur. \q1 Norhe mon go yahnap han ohoh ihan go norhe bes yahnap oper tan moh tongnotinmur. Tongnot patin noh gorhe mahaw han ihirnong gorhe hrepnong matipramur. \p ritporhan brak matpamur. Ama ihtin meng oh enser ire boknong mar potporhan ti na brak matpamur. Ire boknong mar ti na potip ohoh ihan mon orhorwi tandaptuhut pat hanmur. \v 14 Enser ihir gonsi oh Got ohe atamreipti da bap ihirmur. Ihtin bap hat patim Got oh Gur norhe ambutipra kuuhan bap ihirnong panggeim paptenmur por darhetporhan ihir arpin napanggeim napapti bap ihirmur. \c 2 \s1 Got ohe namburpat meng moh na mandatin hatin mengmur \p \v 1 Tandaptuhut pat han ohe meng moh mandama wan danong nahat napisasiprarim gur mama amrapti arpin mengnong mohwi kasip hat orhorwi marin paptepera daham kasip hat orhorwi marin paptenmur. \p \v 2 Got orhe meng oh enser ire atem tei ma naporishe meng oh kasip meng na mandatin mengmur. Na mandatin meng ohoh ihan hanip ihir amkar mandatperhan ama amkar mandaya ohe pe oh yan kis orhor darishemur. \v 3 Ama er yan ma darishe oh enser ire atem tei naporishe meng amkar mandatperhan er yan ma darishe ohmur. Gin oh tandaptuhut pat mon orhe namburpat meng moh namgim napotip meng moh isipnap meng ohoh ihan ama isipnap hat pat meng oh amkar mandayahanoh atnap er yan isip dariprimur. Ama namburpat meng oh kopenat Hanipyah orhor duup mar napotporhan ma amraya han ihir amram dam timam yah hat saperhan wamar Moh arpin menghe daham am hashemur. \v 4 Ire ma ihat sapti ohe bas oh Meng moh arpin menghe ha dahatingwe rim Got oh na wandeipti hano Moh kasip yah menghe dahapti dao oh pinggisuhmur. Pinggima Moh arpin menghe ha dahatingwe rim Got orhe nitat atamreindin da oh orhe damdapat orhor orhe Yahsup ohnong apriporhan orhe Yahsup ohdapat nitat mat aprisuhmur. Ihpat ohoh ihan ama namburpat meng moh kasip meng na mandatin meng ma hapat daham kasip hat orhor marin paptenmur. \s1 Dire namburin han oh Jisas orhorwimur \p \v 5 Dire kopenohe mong tarpatipramur ma riya meng moh Got oh enser ihirnong Gure hrepnong mar wamat indina na potipramur. \v 6 Wamat indina ma potipra oh tit han tit Got ohe meng ritporhan ma brak matip mengru hatipramur. Ma brak matip oh mamaru mat brak matipmur. \q1 Hanip ihir be han bap orhor Got go ire danong hapatmur. Ire brer ihir be han bap orhor go papatmur. \v 7 Papatim kakun enser ire hrepnong mat papindipmur. Gahan komdapat go ihirnong has dasi deio armi matin ohe dasi deio mar ire winnong isipsi amtipmur. \v 8 Amara go erer oh ire hrepnongwi amtiporhan iraire kakhan ham paptimur. \p giritporhan brak matipmur. Erer oh hanip ire hrepnong matipmur ma ritip oh Got oh Noh gonsi erer oh hanip ire hrepnongwi amtipramur. Amtiporhan gonsi iraire hrepnongwi mar sa paptepri. Manggapnong hathe ti na pateprimur rim hanip dirnong erer oh gonsi diradire hrepnong mar papten han bap kis nahatipmur. Kis nahatip orhor ama erer gonsi oh kopen diradire hrepnong mat na paptimur. \v 9 Na paptimura; Jisas orhornong Orhor imat papat han ma hapat daham am haptimur. Ama ihat daham am hapti han oh Got oh orhornong Go be han hatin ham kakun enser ire hrepnong ham indinmur. Ire hrepnong hama norhe damdapat Ihirnong yah matiprawa ma dahat pat ohe da oh dam ha tarpatinoh rim go gonsi ire gwemat haputin ohe batbet oh dara haputinmur por nadarhetipmur. Por nadarhetporhan arpin orhe daham ma darhetip da oh dam tarpatipmur. Dam tarpatporhan Got oh Norhe mon oh ire gwemat batbet dar haputir moh ihan noh orhe winnong isip mar adaptuhutpora daham orhe win adaptuhur winsi han mat papatmur. Imat papatin dir wamar am haptimur. \p \v 10 Erer gon moh Got orhorwi darpapat orhe kasip ohsi papatmur. Ama imat papat han orhor Norhe brer ihir trun han ham norhe has da ohsi ham norhe pat ha apringwe daham dire namburin han Jisas ohnong batbet apdapmur. Batbet ma apdap oh ihirnong yah mat orhor amburin han ha hatinoh rim batbet apdapmur. Imat batbet apriporhan oh batbet dara ama ohe pe oh oh dirnong yah mat orhorwi namburin han hatipmur. Got oh Jisas oh ire amburin han ha hatinoh rim batbet ma apdap oh Got oh erer moh darpam orhe kasip hrepnong mar papat han ohoh ihan imat batbet ma apdap oh yah matipmur. \p \v 11 Ongeng nahat napisapat han Jisas ohsi; ongeng nahat napapatin ongeng tahat sapti han dirsi dire at oh tit pokwimur. Dire at oh tit pokwio rima Jisas oh na kas hama Moh nohe taptem ihirmur naporpatmur. \v 12 Ma naporpat oh tit meng Got ohnong potporhan ma brak matpa oh mamaru hat patmur. \q1 At gorhe ihpat ohe da oh norhe taptem ihirnong poripramur. Norhe taptem ire tarmuriya mutuh tandeim gonong armi nahatin ga rimo hapramur. \p gipotporhan brak matpamur. \v 13 Tit meng oh mamaru hat patmur. Noh gonong Arpin orhorwi inahatin hatin hanwa dahat patepramur pora gahan tit meng oh Got orhe napripat brer ihirsi; nuranur tap hat mama pati ohmur ritporhan brak matpamur. Jisas oh nohe taptemmur ma ritip oh hanip dire ina hatiprao rim ama meng oh potipmur. \s1 Jisas oh dirnong napanggeitinmat hanip hatip ohe meng oh \p \v 14 Jisas oh Got ohe nohnong napripat brer ihirsi; nuhur tap hat mama pati ohmur ma ritip oh hanip ina hat pati bap dirnong ginapotipmur. Ma ginapotip oh Ihir hanip ina hat patina Satan oh ihirnong haputin ohe kasip ohsi ambapte mat papat ma hapat. Ihan noh hanip watah inasi hapat hapura Satan ohe ihirnong haputin inasi mat papat kasipnong moh noh atimbas matpora. \v 15 Timbas mara kuuhan ire haputin ohe kas nang tatpat pati moh noh arpit amdatpora daham hanip ina ham haputipmur. \v 16 Ihat daham hanip ina ham ma haputip oh enser ire danong ham haputipda. Basra. Hanip diradir Epraham ohe da hasuh da hatin hapti bap dire gwemat haputipmur. \p \v 17 Hanip ihirnong panggeitpora ma dahatip ohe mandap oh tit mandapwimur. Ama mandap oh mamaru hatipmur. Orhorsi taptem dire inao dao hapti ohe tan hapat dire ma ihat pati da erer gon oh gonsi am hapat ama ohe pe oh hinhina dasi hat patim ap yawar ohe hanat bok han hatin ham pomat atamreindin han hatipmur. Hapat dire er hat saperhan er gap hirmat namdama Got orhe heisup nahat napapat da oh it nayah dein han hatipmur. \v 18 Oh ihtin han ma hatip oh orhornong er hat ha sonoh rim er han oh orhe boknong kis matporhan oh ama ruumsup oh dara am hasuhmur. Orhor am hama napanggeitin han hat pat ohoh ihan dire boknong er han oh kis nahahhanhe orhor am hat patim napanggeipatmur. \c 3 \s1 Moses ohe win oh Jisas ohe hrepdapat hat patmur \p \v 1 Jisas oh napanggeitin han hat pat ohoh ihan Got oh aw tei mahatdapat gurnong Gin guragur tap hat tamrein sashenmur napor orhe han naham kis nahat napapat han gur Jisas orhornongwi rum mutuh mat paptenmur. Oh Got orhe mengsi darhetip han ma hapat. Oh ap yawar hanat bok han hatin hat patim dire er gap hirmat namdapat han ma hapat dahat pati han ohoh ihan orhe danongwi rum mutuh mat paptenmur. \v 2 Oh Moses ohe Got ohe nita bap ire mutuhdapat patim kasip hat orhor pomat atamrein sasuhru hat orhor ohhe Got ohe atamreindin napdap moh atamreinpora daham kasip hat orhorwi atamreisuhru atamreipatmur. \v 3 Itait tap da atamreishe yot orhora; ap ma hapat han ohnong oh win isipsi deipti ap wanin ma pat han ohnong oh win garsi mat patiru mat orhor Jisas ohnong ap hapat hano rim win isip adaptuhur papten han hat patmur. Moses oh wanin ap pato rim orhe hrepdapat ham win garsi mat papten han hat patmur. \v 4 Ap hatin oh hanip dire bes tei hapti orhor erer ma darpam napripat han oh Got orhorwimur. \v 5 Moses oh Got orhe ap hatin hat pati bap Got orhe nita bap ire mutuh oh Got orhe atamreindin han hat patim Got orhe komdapat ma ihtipra ohe meng oh Arpin menghe dahatin ohe da oh pinggim kasip hat orhorwi atamreisuhmur. \v 6 Moses oh be han hat patim atamreisuh hanmura; Krais orhe ma tamreipatnong oh ap nita han orhe brer hat patim orhe atamreindinnong oh pomar yah mat orhorwi atamrein sapat hanmur. Orhe ap hatin hat ma pati han bap diroh mama mihat pati bap dirmur. Dire Orhorwi inahatiprawa daham amam hat ma minhan pati da oh na gapa ham kasip hat orhorwi papayahan ama han dir orhe ap hatin hat pati bap dirmur. \s1 Isrer ihir Got ohnong da akweireh deishe ohe meng oh \p \v 7 Gur Got orhe nita hat pati ohoh ihan gur Nuhur na amratiprohemur daham gure da oh wan danong hatinmat kasip bok hapri. Ihapririm Yahsup ohe ritporhan ma brak matpa mengnong amranmur. Ma brak matpa meng oh mamaru hat patmur. \q1 Gin Got oh meng tit naporhanoh ama napor mengnong oh amranmur. \v 8 Gurangure ranir Isrer ire Ohe meng na amratiprohemur daham ma kasip ham kom asarisheru ire puh gurhe ihat kasip hapri. Ihir ma ihashe oh hanip timbas irat timbas mong dus sus patim Got oh dirnong na wandeipti han da oh titsi titsi namgirit dir ohe danong hatper daham nohnong trun tit da nakweireh deishemur. \v 9 Got norhornong ma da nakweireh deishe oh ihir hanip timbas irat timbas mong oh patina norhe kasip oh pinggipatin orhor ihir Moh Got oh ihtin han tit namgihe na daham it nohnong kweireh nahashemur. Ama mong tei oh kweireh nahat orhorwi napaptin krismas 40 birhitpamur. \v 10 Ihtin dawi hat patin Noh Maihir nohe ma dahapat danong na hama ihir wan danongwi hat sapti moho daham noh heisup deisuhmur. \v 11 Heisup mat papatim Gur susa Kenan mong tei oh tupetiprimur ma dahat pat mong teinong oh gur eimat eimat na saprimuro por heisup ham awam akwetipmur. \p Got oh ameng oh potporhan brak matpamur. \s1 Ranir ire sakarap ham meng na amrasheru gurhe ihapri potip ohe meng oh \p \v 12 Guragure ranir ihirhe ihashe ohoh ihan norhe taptem gurhe ihtin danonghe hapri. Ihan gure mutuh oh er da ham Got orhorwi inahatin hatin hanwa na daham eimat patru patepra Got ohnong kom atin da oh tarpatiprarim potahat watahat patenmur. \v 13 Watahat patim gin mama pati dik morhor er da oh dasuh nahapat ohoh ihan er da oh dasuh nahama Got ohe meng na amratin inasi nahatiprarim guragur sawa gosasara kasip goshat patenmur. \v 14 Kasip goshat patim gure rih orhor kopenat ma Ohwi inahatin hatin hanwa daham ma kasip hatpa da oh kasip hat orhorwi ma marin pati bap dirwi Krais orhorsi tap hat tamreimo pati han bap dirmur. \p \v 15 Noh rih ma brak matpa meng ma naporhe oh it napotiprohmur. \q1 Gin Got oh meng tit naporhanoh ama napor mengnong oh amranmur. Guragure ranir Isrer ire Ohe meng oh na amratiprohemur daham kasip ham kom asarisheru ire puh gurhe ihat kasip hapri. \p ritporhan brak matpamur. \p \v 16 Got ohe meng na amrama kom asarishe bap oh de ihira. Ohra gure ranir ihir Got oh inahatiprawa dahatperhan Moses oh Isip mong oh mandama Kenan mongnong pisaporim pihip han bap ihirmur. \v 17 Gahan Got oh heisup mat papatin krismas 40 ma birhitpa han bap oh de ihira. Ama pihip bap iraire er hat saya ohe pe oh hanip timbas mong tei oh hapura sein oh timbas hatpamur. \v 18 Gahan Got oh Maihir sus atei ihir sa tupetipri ma dahat pat teinong ihir eimat eimatnap sus na tupetiprimur por awam ma akwetip oh de ihirnong awam akwetip. Ama orhe mengnong na amram sakarap deishe bap ranir ihirnong awam atuketipmur. \v 19 Ihir Got orhorwi inahatin hatin hanwa na dahatperhan ihan Got ohhe Ihir matei sa tupetipri ma dahatip teinong na son inasi hatpamur. Ire ma ihtipa oh dir wamara Ihir ihtipa bap ma hapat daham am haptimur. \c 4 \s1 Gure tupetin tei oh patmur ritip ohe meng oh \p \v 1 Got orhe ihir apris matei sa tupetipri ritip meng oh na timbas ham pat ohoh ihan gur orhe napotip teinong sonmat oh wan katnong hapri. Wan katnong hatperhan Got oh wanahama tupetin teinong na hatin ina ham wan katnong haya ma hapat dahatiprarim gur ihan kas ham duutin dasi hat orhor orhe napotip teinong hatinmat orhorwi sashenmur. \v 2 Ihat sayahan oh yahmur. Ihat na susa rih gure ranir Isrer ire da hat sashe da hatin hat sayahan oh ermur. Ihir tupet indin tei meng oh amrashe orhor arpin dam timdin meng ma hapat na dahatperhan dam na timdipmur. Dam na timama ihirnong ma na panggeisuh meng ohmur. Ihirnong ma porisheru mat orhor gin gurnonghe dam timdin ohe yah meng moh naporiptimur. \v 3 Dam timdin meng naporipti moh Arpin dam timdin meng naporiya ma hapat dahapti kuuhan dir oh orhe Matei sa tupetipri napor nakis matip teinong haptimur. Orhe tupet indin tei ohe meng ma napotip oh tit oh mamaru mat napotipmur. \q1 Noh ihirnong heisup mat papatim orhor ihir susa sa tupetipri ma dahat pat teinong oh ihir eimat eimatnap na hatiprimur. Noh heisup ham awam akwera giripatmur. \p Got oh ameng oh ritporhan brak matpamur. Got oh erer oh gonsi darpama mamen deipat orhor tuperpat ama tupetin tei oh patim ihirnong ameng oh potipmur. \v 4 Got orhe ma tupetip oh tit han tit Got oh bes oh ihat tupetip ma hapat daham ma brak matip ohe meng oh mamaru hat patmur. Got oh Erer moh noh gonsi mamen dei ma hapat. Gin bes moh noh tupetpora daham tupetipmur por brak matipmur. \v 5 Got oh orhe tupetin tei pat ma hapat ha dahengwe rim brak matpa meng ma napor oh gin it napotiprohmur. Ihir susa sa tupetipri ma dahat pat teinong eimat eimatnap na hatiprimur ritporhan brak matpamur. \p \v 6 Ama tupet indin ohe yah meng oh rih ihir amrashe orhor sakarap ham na dindeishe ohe pe oh ama tupetin teinong na hatpamur. Ihir tupetin teinong na hatpa ohoh ihan Got oh Hanip ihir matei sa tupetipri ritip tei oh patmur. Pat ohoh ihan kat dir saprimur. \v 7 Ire son ohe dik atip teinong na pipa ohoh ihan dire son ohe dik oh komdapat natipmur. Komdapat ma natip dik gin mama pati dik morhor son ohe dikmuro napor dik natipmur. Ama dik natip meng oh komdapat tarpatip han Depit ohe atem tei rit atporhan brak matipmur. Ma brak matip meng oh rih ma napor meng orhor it napotiprohmur. Mamaru hat patmur. \q1 Gin mama pati dik morhor gur Got ohe meng tit naporhanhe Ama napor mengnong oh na amratiprohemur daham kasip ham komhe asaripri. \p ritporhan brak matipmur. \p \v 8 Josua oh ihirnong Kenan mongnong pisus ire ma tupetpa oh tupetin oh ateiwimur Got oh dahatipneng komdapat Depit ohe atem teidapat tupetin tei oh patmur it na ritipnengmur. \v 9 Got oh komdapat tit tupetin tei oh patwa daham ritip ohoh ihan Got orhe dophei dah tamreima bes oh tupetipru hat Got orhe nita bap dire ihat tupetin dik oh patmur. \v 10 Ihat ma pat oh mamaru hat patmur. Got oh Ihir ihat sa tupetipri daham ma natip tupetin teinong hapti diroh Got ohe erer mamen deipat tuperpat ma tupet patru hat orhor eimat tupet pateprimur. \v 11 Ihat tupetipri aptei oh pat ohoh ihan ire sakarap ham ire tupetin teinong na hatparu gurhe ihtipririm kasip hat orhor Eimat tupetipri teinong sapriwa daham kasip hat orhorwi patenmur. \p \v 12 Got ohe meng dam tarpapat kasip meng oh mamaru hat patmur. Bior tansi tansi gret hat ma patnong oh Got ohe meng gretnap meng ohe hrepdapat mat papatmur. Ama gretnap ohdapat dire mutuhnong hama tamsi; awarsinong moh orhe meng gret ohsi katket mara tam orhe dei awar orhe dei mar pomat dason mat papatmur. Indeipat diradire ina tei dahapti dasi; mutuhdapat ma dahapti dasi ayotnong ohhe pomat dason mar wamat napapatmur. \v 13 Orhor imat napapat han ohoh ihan Got orhe darpatip erer oh tremanhe ti na patmur. Gonsi pitap teinong hama Got orhe kintei oh pitap teinongwi patmur. Dire ihapti meng oh sam potin han oh Got orhe kintei oh pitap teinongwi hat patmur. \s1 Diradire hanat bok han Jisas oh diradire ruumsup hayanong am hat patim napanggeipat ohe meng oh \p \v 14 Dire hanat bok han duuptei han hat ma pat han oh Got orhe mon Jisas orhormur. Oh aw teinong rus aw tei mahat ma pat oh orhor tandaptuhutin han hat pat ohoh ihan guragure Oh inahatin hatin hanwa daham ma rit sapti da oh mandapri. Kasip hat orhorwi marin paptenmur. \v 15 Ama diradire hanat bok han oh diradire kakdah mohe ruumsup nahapti dao er hat ha songwerim kis nahapat dao oh orhor orhe boknongwi mar am hat pat ohoh ihan dire ina bok moh ruumsup namkarhanhe orhor orhe boknongwi mar am hat pat han ohoh ihan oh Ihir ihat pati ma hapat daham hinhina naham napanggeipatmur. Er hat son da oh orhe boknong kis deisuh orhor orhordapat ambapte mar er hat na sasuhmur. \v 16 Orhe damdapat orhor Noh ihirnong imat yah matpora daham napanggeim yah nahapat han ohoh ihan dir orhe duupnong ham dahamtinmat na kas haptimur. Ruumsup namkat pathanhe watahpei hat orhor dahandeiptimur. Dahamtiperhan orhor hinhina naham napanggeitiprawa dahat pat yah da ohsi napanggeipatmur. \c 5 \s1 Got oh Jisas ohnong Go hanat bok han hat patenmur por kis matip ohe meng oh \p \v 1 Got oh Mama han oh hanat bok han ha hatinoh napor ma kis nahapat oh hanip diradirnong kis nahapatmur. Hanip diradirnong ma kis nahapat oh Got ohe patnong meng pisayao Got ohe meng oh dire patinong napopriyao dire er da hat saperhan Got oh heisup nahat napapat da ayah matinmat apop sum atendeiyao hen han bap oh hanip diradirnong hanat bok han bapo rim tit han tit han Got oh kis nahapatmur. \v 2 Ama kis nahapat han oh hanip kakdah er han bap diradirnong hanat bok han nahapat ohoh ihan dir hanhan ham er hat sayahanoh oh hanip tap bap diradir gapa ham er hat saya ma hapat daham ama hanat bok han ohdapat hanip tap bap diradirnong manap da tei orhor napanggeipatmur. \v 3 Oh hanip tap bap dir ohoh ihan oh Noh er hat sapat sa. Ihir er hat sapti sa daham Got ohnong apop sum atendeipatmur. \p \v 4 Hanat bok han ham ma tamreipti oh winsi han hamwi tamreiptimur. Ama winsi han ham ma tamreipti oh hanip diradir Noh winsi han ham ihat tamreinpora na dahaptimur. Got orhor Eron ohnong Go hanat bok han ham winsi han ham tamreindina por ma kis matipru mat orhor dirnonghe winsi naham ama ohe tamreindin hanat bok han naham kis nahapatmur. \v 5 Krais ohe ma ihtiphe orhe da orhor Noh norhe winnong daptuhura hanat bok han hatpora daham dire hanat bok han na hatipmur. Itap orhor win adaptuhura hanat bok han hatina por kis matipmur. Ma kis matip ohe meng oh mamaru hat patmur. \q1 Go Got norhe monmur. Gin ire kintei Moh norhe erer datipra han mon ohmur rimur. \p ritporhan brak matpamur. \v 6 Tit orhe boknong matporhan brak matpa meng oh mamaru hat patmur. \q1 Go Merkisedek oh dipwi hanat bok han hat ma patesuhru hat pat han ohe tan gin gononghe ihat eimat patepra hanat bok han nahahmur. \p ritporhan brak matpamur. \p \v 7 Ama kis matip han Jisas oh hanip ham kakdah moh patim nohnong niyarit haputiprarim at Got oh napanggeitin han hat patwa daham itap orhornong yimat tit orhor dahamar patesuhmur. Imat dahamar patin itap oh Norhe mon moh orhe danong na hat pat ma hapat. Norhe hrepdapat hat patim dahanahapat ma hapat. Ihan noh ohe meng amratpora daham panggeit paptesuhmur. \v 8 Oh Got orhe brer hat patesuh orhor itap ohe meng amram dindeipatdapat orhe boknong batbet datipmur. Darpat ama batbet dar ohe pe oh itap orhe meng amram pomat dimtin ohe da oh pomat am hatipmur. Am hama itap ohe danong dimtin ohe da oh na hatip hama yah mat orhorwi dimtipmur. \v 9 Dapsi mat yah mat orhorwi dimtip han ohoh ihan hanip dir orhe meng amram dimtipera ma dahapti dirnong eimat yah hat paten ohe dasi nahen ohe duuptei han hat patmur. \v 10 Hat patin Got oh Go Merkisedek ohe tan hanat bok han ham patenmur por kis mat papatmur. \s1 Brer brip ihir non dapti ire da hatin hat pati ohe meng oh \p \v 11 Mama meng moh ruumsan pat orhor Gur kapkap na daham da hut pati ohoh ihan gurnong noh kinmat ruumsan meng naporit dahatiprohe. \v 12 Gure kapkap na daham da hut pati oh mama ohmur. Gurnong meng moh naporiptin gur am ham ihirnong am matin dik hah orhor gur kopen ma duup mar naporiya mengnong oh gur kopen na dahat patimur. Kopen na dahat pati ohoh ihan kopen duup mar naporiya meng orhorwi naporin dawi hat patimur. Ihat ma pati oh brer ire ga maras kasip den daptiru na hat patimur. Gur kopen non dapti ire tan hat patimur. \v 13 Gur non dapti ire da hatin hat ma pati oh ihsen ire da hatin hat patim yah hat son ohe danong oh gur pomat na am hat patimur. \v 14 Hanip yah ihirwi kasip den oh daptimur. Ihat kasip den ma dapti bap ihir dipwi ersi yahsi sama daham yah hat am hat patimur. \c 6 \s1 Kasip hat orhorwi yah da isip mat pisonmur ritip ohe meng oh \p \v 1-2 Gur brer ire da hapti daru hatin hat patim Krais ohe boknong mar duup matpa meng ohwi dahat patepri. Hanip yah ire pomat daham sapti ohe tan hatinmat oh ama ohe boknong dip mara pomat orhorwi gonsi dahat sonmur. Ap na mamen mara tamwi gonom mandapti ohe tan mar patepri. Ap na mamen mara tamwi ma gonom mandapti ohe tan hat pati ohe meng oh mohmur. Tit meng oh Gur dam na timdin ohe danong ma hapti da oh da tamburkera er danong kom asar mandanmur riptimur. Tit meng oh Gur Got orhornongwi Inahatin hatin han ma hapat dahatinmur riptimur. Tit meng oh Mihat tom wayonmur. Mihat tom wayonmur riptimur. Tit meng oh Bes kak tei mimat amariyahanoh Yahsup ohe tamreindin ohe da oh datiprohmur riptimur. Tit meng oh Haputa han ihir mihat masas saprimur. Saperhan mimat sama er hashe ohe pe yan oh dipwi apriswi patepramur riptimur. Ama ihat ripti meng oh ap na mamen mara tamwi gonot mandapti ohe meng hatin hat pat ohe meng ohmur. Ihan ohe tan ap tamwi gonom mandapri. Ama ohe tam teinong andeh da oh dip mara dapsi mat pisashenmur. \v 3 Got oh Ihir imat dapsi mat ha pisongwe dahahhanoh arpin ama da ohsi dapsi mat pisaprohemur. \p \v 4 Kat han ihir Got orhe has yah da oh am hama aw tei ohe kasip yah den oh dama Yah ma hapat daham am haptimur. Got orhe Yahsup oh ire mutuhnong ham am hat patimur. \v 5 Got orhe meng oh ire mutuh oh dam timdiporhan wamar am haptimur. Kaput ma wamtipri kasip oh ihir gin orhor wamar am hat patimur. \v 6 Ama ihat Got orhe danong hat pati bap irair komdapat Got ohnong dasei mar Got oh ti dirnong inahapat handa. Oh ti na inahapat hanmur daham dasei mar eimat kom asar mandayahanoh ama eimat mandaya ihir it Got orhe brer ohnong irat bok sur gardeiya hatin matperhan kuuhan ihir wamar dasei mar saya apriya ha hatingwe rim it irat bok sur gardeiya hatin mat paptimur. Ihat pati han bap ihir iraire ina boknong san mat papti ohoh ihan it da tamburkera Got ohe danong hatin da oh kinhata. Eimat timbasnapmur. \p \v 7 Kat ihir ihat patimur. Dirnong oh tom oh dipwi wandasa mong gapa mar ma yah deipat mong hatin hat patimur. Ama ihat pati mong tei oh den gonotperhan yah mat pamrasa gonoya han ihirnong dam yah hat ma apripat mong ohmur. Ama mong oh Got oh bapkei mat papat mong ohoh ihan ihat den oh yah hat dam hapatmur. \v 8 Den gonotperhan dennong na pamrasa ti gah ti gah nangnong ma pamrapat mong oh er mongo rim Got oh bopor heisup ohsi timbas matporo dahat ma papat mong ohmur. Ama imat papat mong oh taur timbas hatipra mong ohmur. \p \v 9 Nohe yah han bap gurnong ina ruumsi meng napor orhor nohe da oh gur Got orhor nambut napapat ohe pe oh yah hat us apir hatipri ohe dasi hat pati ma hapat dahat patmur. \v 10 Gur ihat patim Got orhe danong ayah deipti da ohsi diradire taptem ihirnong panggeitpera daham panggeisheru panggeit orhor mama papti ohmur. Ama ihat sapti da oh Got oh er han bas ohoh ihan oh na hanhan mara dahatwi pat hanmur. \v 11 Guragure taptem ihirnong ma kasip ham panggeit pisapti da hatin hat orhor Got ohe danong hatin ohe dahe ihat kasip hat orhor saptiru saptin mong pepe dik oh sa hatipra. Ihat sayahan oh guragure Got oh inahatiprawa ma dahapti da oh gonsi dam sa tarpat sasipra. \v 12 Ihan gur garham mandapri. Kat ire kapkap garham na mandam kasip hat orhorwi patim Got orhe napripra ritip erer oh dara marin pati ire tan ham kasip hat orhorwi patenmur. \s1 Got ohe rit natip meng oh na yawar matin mengmur ritip ohe meng oh \p \v 13 Got oh rih Epraham ohnong Noh gonong inahatipramur por ma rit atip oh han kasip orhordapat ohnong ambapte matin han oh timbas ohoh ihan de han oh kasip han hat patin ohe boknong mar awam tuketiproh daham orhe boknong mar awam tuketipmur. \v 14 Orhe boknong mar awam ma tuketip oh Epraham ohnong Noh arpin gonong bapkeisi naham napripramur. Naprisa gwe brer ire puh ihirnong naisip mar han armat napisasipramur por awam atuketipmur. \v 15 Por awam atuketporhan Epraham oh kapkap garham na mandama datpora daham wamat patesuhmur. Wamat patim rit atip meng arpin dam tarpatporhan datipmur. \p \v 16 Dir awam ma tukeripti oh tarpatip han han kasip orhe boknong mar awam tukeriptimur. Awam tuketperhan arpin awam tukeriya ma hapat daham it sakarap na goshaptimur. \v 17 Amaru hat orhor Got oh Maihir nohe erer moh sa datipri napor awam tukera rit natipmur. Awam ma tuketip oh dir Oh arpin rit natip da oh na yawar mara ama da orhorwi hat patdapat napripra ma hapat ha dahat patengwe rim orhe boknong mar awam tuketipmur. \v 18 Ama awam tuketip ohsi; rit natip ohsi itait na yawar deipti yot ohoh ihan Got oh kinhat orhe da oh yawar mara wan danong hatiproh. Got orhe da oh na yawar deipat han ohoh ihan dir Da na yawar deipat han moh dirnong yah mat orhor napanggeitiprohwa daham kas ham tandut sus orhe hrepnong haptimur. Hatperhan orhor orhe erer napris inahatipramur ma napotip danong oh nakasip deipatmur. \v 19 Nakasip matporhan ama ohe da oh dirnong pang ohe tan donaham kasip nahat napapatmur. Ama kasip nahat napapat da ohe kasip ohsi ap yawar mutuh ap ongeng mar watah tansi gaheimar papti dahnong ama kasip ohsi rosa Got orhe duupnong haptimur. \v 20 Hanat bok han bap ihir Got orhe ap yawar ongengnap mat papti dahnong roshemur. Amaru hat orhor Jisas oh Merkisedek ohe tan eimat hanat bok han hat patim Got orhe duup sus patmur. Ama inahat napapat han Jisas orhe dap tei oh dir Got orhe duupnong haptimur. \c 7 \s1 Merkisedek ohe tandaptuhut pat ohe meng oh \p \v 1 Ama han Merkisedek oh Sarem aptei han ire kakhan hat patim tandaptuhut patnap Got ohe atamreindin ohe hanat bok han hat patesuhmur. Ihat patin gahan Epraham ohdapat kat kak hat pati han ihirnong ohe merwi mar sum it mandap apripatin Merkisedek oh apris mandap ambutipmur. Ambura Epraham ohnong Got ohe orhornong bapkei mat papten ohe meng oh potipmur. \v 2 Potporhan Epraham ohdapathe ire erer ma adar popir oh sama kathei pathan oh kat oh Merkisedek ohnong apdapmur. Imat ma apdap oh Merkisedek ohe win tandaptuhut pat hano rim apdap ma hapat dahaptimur. Tit tandaptuhut pat han ma hapat ma dahapti ohhe orhe winnong daham ihtin han ma hapat dahaptimur. Win oh mamaru hat patmur. Dire mengtei kakhan oh duutinsi dahat papat han ma poripti oh ire mengtei Merkisedek porishemur. Ihan oh duutin dasi hat papat hano rim Merkisedek porishemur. Tit oh Oh ihat pat han ma hapat ma dahapti oh Sarem aptei han ire kakhan hat patmur ma porishe oh Kakhan oh manap dasi hat papat hanmur ma porishe ohmur. \v 3 Ama ihat patesuh han ohe ropiro supiro itapiro ire winhe dir hanhan hat patimur. Orhe itpa ohe diko haputip ohe diko oh dir hanhan hat patimur. Hanhan hat pati ohoh ihan oh hanat bok han hat ma pat oh Got orhe brer eimat ma patru hat pat han hatin hat patesuhru pat ma hapat dahaptimur. \p \v 4 Merkisedek ohe tandaptuhut ma patesuhnong oh mohnong dahatinmur. Epraham oh dire awher han puh han puh ire duuptei hat patesuhmur. Ihat patesuh orhor ohdapathe Merkisedek oh duuptei hat pat hano rim orhe erer oh gonsi sama kat oh ohnong apdapmur. \v 5 Oh imat ma apdap oh ire sawa meng na dimar ohnong apdapmur. Ire sawa meng rim ma dindeishe oh mamarumur. Epraham ohe puh guragure kat ihirnong Ripai bap ohe puho rim hanat bok han hat ha patengwe rim kis deinmur. Kis matperhan ama kis deiya han ihirdapat diradir tap puh dap diradiro rim gure erer oh satperhan kat oh ihir ha daringwemur. Ama rishe sawa mengnong oh dindeishemur. \v 6 Ihashe orhora; Merkisedek oh ire puh bas orhor Epraham ohe erer oh sama kat oh ohnong apriporhan oh datipmur. Darpat Epraham oh Got ohe rit atip meng oh marin patin orhor Merkisedek ohdapat it ohnong Got orhe bapkei mat papten meng potipmur. \v 7 Got orhe bapkei mat papten meng ma porpat han oh tandaptuhut pat han ma hapat. Amrapat han oh porpat han orhe hrepdapat hat pat ma hapat dahaptimur. Ihan Merkisedek oh meng porpat han ohoh ihan oh tandaptuhut pat han ma hapat dahaptimur. \v 8 Ihir satperhan Ripai bap ire kat oh ma darishe oh hapuripti bap ihir darishemur. Merkisedek ohe ma datip oh oh brak meng oh Patru pat hanmur ritip han oh datipmur. \v 9-10 Merkisedek oh Epraham ohnong mandap ambutporhan Epraham oh mandap orhor erer oh sama kat oh Merkisedek ohnong apdapmur. Ma apdap oh Epraham orhe puh Ripai bap ihir orhe boknong ham sa tarpatipri rim orhe bes teidapat Merkisedek ohnong ma apdap oh ama tarpatipra puh ihirdapat Merkisedek ohnong ha apriya hatin mat apdapamur. Ripai bap ihir kat oh darin han orhor darin han ihirdapat Merkisedek ohnong ha apriya hatin mat apdapamur. \s1 Wan puh ihirnong hanat bok han matip ohe meng oh \p \v 11 Ripai ohe puh ihirnongwi Go hanat bok han hatina por kis deishemur. Kis matperhan ihir ihat ma pateshe ohe pe oh Got oh orhe sawa meng oh naprisuhmur. Ihir ihtin kasip han bap hat patin sawa meng moh naprisuh orhor eimat yahnap inasi nahatin ohe kasip ohsi ihir hatip hatperhan Got oh Noh iraire han Eron orhe hatin han oh darhetpora na dahatipmur. Noh hanat bok han Merkisedek orhe kasip hatin han mohnong darhetpor daham darhetipmur. Ihir eimat yahnap inasi nahatin ohe kasip ohsi patinneng ama han ohnong darhetipnengda. Basra. Ama ihtin han ohnong na darhetipnengmur. \v 12 Got oh Noh wan han ihirnong hanat bok han mara darhetiproh ohoh ihan sawa menghe wan meng matiprohmur daham darhetipmur. \v 13 Wan han ihirnong hanat bok han matpor daham hanat bok han ma matip oh mamarumur. Rih Ripai ohe puh ihirnong hanat bok han kis matporhan tamreishemur. Gin oh ama puh ihirnong mandama ihat na tamreishe puh ihirnong kis mar hanat bok han matipmur. \v 14 Wan han ihirnong kis mar hanat bok han ma matip oh dir dahat patimur. Hanipyah oh Juda ire puhwa daham am hat patimur. Ama puh ihirnong ma kis matip oh Moses ohe mengtei ama puh ihirnong kis mar hanat bok han matina na ritip han puh ihirnong hanat bok han matipmur. \s1 Jisas oh hanat bok han ham dipwi patepra ohe meng oh \p \v 15-16 Wan han hanat bok han Merkisedek orhor hatin ma matip oh rihohe sawa mengnong dimar Ripai ohe puh ihirnongwi hanat bok han mar kis deinmur ma porishe meng oh na dimara Mama han moh dipdipwi patepra ohe kasip ohsi hat patepra han ma hapat daham Jisas ohnong hanat bok han matipmur. Rihohe sawa meng na dimar imat wan han ohnong hanat bok han ma matip oh kopenohe sawa meng nasar imtip ma hapat dahaptimur. \v 17 Dipdipwi pat hano rim ma kis matip oh orhe ritporhan ma brak matpa mengnong moh dahatinmur. Merkisedek ohe tamreisuhru hat tamreinmur napor kis nahah ohoh ihan go hanat bok han hat orhorwi patru patepranapmur potporhan brak matpamur. \v 18 Ama wan han ohnong kis mar hanat bok han ma matip oh rihohe sawa meng oh kasip timbas dam na tarpam na napanggeitin mengo rim mandama wan han ihirnong hanat bok han matipmur. \v 19 Sawa meng oh dirnong yahnap naham napapindin kasip oh timbaso rim mandatipmur. Mandama Got ohe kintei yahnap nahatin han kasip yahnap han napdapmur. Napriporhan ohe kasip ohsi patio rim Got ohe kakduupnong saptimur. \p \v 20 Ama kasip han Jisas ohnong hanat bok han ma matip oh awam tukerpat hanat bok han matipmur. Be kat han ihirnong ma hanat bok han deishe oh imat awam tuker hanat bok han na deishemur. Orhornongwi awam tuker hanat bok han matipmur. \v 21 Got oh awam tuketipo rim ma brak matip oh mamaru hat patmur. \q1 Hanipyah oh awam tuketipmur. Awam tuker meng potip ohoh ihan wan danong na hapramur. Awam tuker meng ma potip oh Go hanat bok han hat orhorwi patru patepranapmur por awam tuketipmur. \p ritporhan brak matipmur. \v 22 Got oh kopenohe dik natir meng oh awam tuker dik natir ohoh ihan Jisas oh Noh ama kopenohe dik natir meng moh noh aprin dam matipramur naporpatmur. Imat napor napapat ohoh ihan kopenohe dik natir meng moh Mohri yahnap meng hat pat ma hapat. Mohri yahnap meng natir ohoh ihan dam timdipra ma hapat dahaptimur. \p \v 23 Rihohe hanat bok han ihir hapuripti han bap ohoh ihir hapura ihir han puh han puh ham trun hanat bok han hat aprishemur. \v 24 Jisas ohnong dipdipwi pat han ohoh ihan oh haputporhan na yawar matipri ohoh ihan orhorwi hanat bok han hat patru patepramur. \v 25 Ihat dipdipwi patim dire mutuh han hat patim dire meng oh Got ohnong dipdipwi porpat han ohoh ihan dire Jisas orhe inahat napapat ohe dap tei oh Got ohe tapnong hatpera dahapti kuuhan dirnongwi nambura eimat paten inasi nahat napapten han oh orhorwimur. \s1 Jisas oh yahnap hat orhorwi napanggeit napapten hanat bok han hatip ohe meng oh \p \v 26 Ama ihat pat hanat bok han oh dire gapa hat pati oh yah mat napanggeitin dasi hat patmur. Napanggeitin hatin ma pat oh mamaru hat patmur. Hanip dire kintei oh er hat na sapat hanmur. Yahnap hatwi pat hanmur. Biseihe na ham ongeng tahatwi pat hanmur. Hanip dire er hat sapti hatin hat na pat hanmura; Got orhe mihih hat pat hatin hat pat hanmur. Got orhe yah da oh duung dasi mar ongeng mat aw tan ohe tei puteinap mahat daptuhut papatin papat hanmur. Oh ihtin han hat pat han ohoh ihan dirnong napanggeitin hanat bok han hat patmur. \v 27 Gin ihtin hanat bok han hat ma pat oh rihohe hanat bok han ire tan hat na patmur. Ihir dipwi er hat sapti Gin dire er hat saya moh Got ohe danong ayah matpera daham Got ohe danong ayah matinmat iraireri apop sum atendeishemur. Atemara komdapat kuuhan ire er hat sapti ohe pe oh apop sum atendeishemur. Gin dire hanat bok han hat ma pat han oh ihat na patim orhe ina bok oh apop hatin kasip hat patin ohoh ihan dire gwemat tit dahwi er gap nahirmar haputipmur. \v 28 Rihohe hanat bok duuptei han ihirnong ma kis deishe oh Moses ohe sawa meng amrama gapa han bap ihirnong kis deishemur. Gin dire hanat bok duuptei han ma hat pat oh Got orhor orhe brer ohnong Eimat yahnap hat orhor patru patepranap hanmur rim awam tuker eimat yahnap napapten hanat bok han matipmur. Awam tuker kopenohe hanat bok han ma matip ohe meng oh pohon sawa ohe meng ohe tapnong hat na patema ohe komdapat rit natipmur. \c 8 \s1 Dire kopenohe hanat bok han oh aw tei mahat ohe arpin ap yawar tamreipat ohe meng oh \p \v 1 Nohe ma naporpat meng moh gur Dire hanat bok duuptei han oh ihtin kasipsi hat pat han ma hapat ha dahatingwe rim noh mama meng moh naporpatmur. Ama ihat pat hanat bok duuptei han oh rusa aw tei mahat yahnap kakhan hat ma napapat han oh Got orhe bes oper tandapat tongnom napapatmur. \v 2 Tongnom ma napapat oh mamaru hat napapatmur. Got orhe ongeng mat papat tei mahat oh hanip dire bes tei ap yawar hapti hatin hat na patmur. Orhe gon ongeng mat papat hrepnong hama dire hanat bok han hat patim tamreipatmur. \p \v 3 Rihohe hanat bok han ire duuptei han mar ma kis deishe oh dire erer moh ire bes teimdapat Got ohnong apriyao dire er hat sayahanhe apop oh Got ohe danong ayah mar apop sum atendeiyao hen han bapmur por hanat bok han ire duuptei han mar tit han tit han ihirnong kis deishemur. Ireoh apop sum Got ohnong aprishemur. Dire hanat bok han Jisas ohe itapnong apin han oh orhe ina bok oh pokwi apdapmur. \v 4 kakdah moh ohe hanat bok han hat ma pati bap ihir sawa mengnong dimara erer oh Got ohnong da yah mar apriptimur. Ihir ihtin han bap ham kakdah moh pati ohoh ihan dire kopenohe hanat bok han oh kakdah moh patneng Ihir ihat patio rim oh ihat hanat bok han hat na patnengmur. Oh Got orhe aw tei mahat ongeng tahat pat tei mahat pat ohoh ihan oh dire hanat bok han hat patmur. \v 5 Oh Got orhe aw tei ongeng mat papat tei mahat hanat bok han hat ma pat oh arpin Got orhe ongengnap mat papat tei mahat tamreipatmur. Kakdah moh ohe ap yawar ohe hanat bok han ham ap yawar ma tamreipti oh oh arpin aw tei mahat Got orhe yahnap hat papat hrepdapat mihat patim tamreipat ma hapat daham kakdah moh hanat bok han kis taham tamreiptimur. Kis taham ma tamreipti oh Moses oh watah ap yawar hapatin Got oh Nohe gonong yei ka mahat mimat ap hatinmur napor kis mar namgitirru mat orhor hatinmur potporhan ma potip kis orhor hatipmur. \v 6 Gin dire kopenohe hanat bok han ohe ma tamreipat ohdapat rihohe hanat bok han ire tamreishenong oh ambapte mat papatmur. Dik natip menghe kopenohe dik natip ohe meng ohdapat rihohe meng ohnong ambapte mat papatmur. Ambapte mat ma papat oh kopenohe meng oh kasip yahnap meng ohoh ihan rihohe mengnong ambapte mara kopenohe kasip yahnap meng ohe mutuh han oh Krais oh hat patmur. \s1 Rihohe dik natip meng oh gapa hat patin kopenohe kasip meng ma dik natir ohe meng oh \p \v 7 Rihohe ohri dik natip meng oh na gapa hatipneng kopenohe wan meng moh it ihirnong dik atpor daham na natipnengmur. Gapa hat patesuh ohoh ihan it wan meng moh dik atporo daham dik natipmur. \v 8 Meng gapa hat patin ihir er hat saya ma hapat daham Got oh mameng moh ire boknong mar potipmur. \q1 Hanipyah noh mama meng moh napotiprohmur. Gur amratin. Noh Isrer mong ma patio Judia mong ma patio gurnong tap mat wan meng tit dik natipramur. \v 9 Ma dik natipra meng oh noh rih gure ranir ihir Isip ire hrepdapat hat patin noh ire besnong marim pisus dik atip meng hatin mat dik na natipramur. Nohe ihirnong Noh gurnong inahatipramur ma dik atip mengnong kasip ham na marinperhan ihan nohhe ihirnong kom asar mandatipmur. Ihan morhe gon hat pat meng tit gurnong dik natipramur. Hanipyah norhor mama ginapor ohmur. \v 10 Hanipyah norhor orhe gon meng Isrer gurnong ma rit natipra meng oh mohmur. Mama ihat pati dik moh timbas hatporhan norhe sawa meng oh gure da mutuhnong namtipramur. Ma namtipra oh gure ina mutuh oh nabrak dei hatin mat namtipramur. Nadeipat gur norhe nita kuuhan bap ham amram dimatwi pateprimur. Noh gure Got hat patepramur. \v 11 Norhe sawa meng oh gure da mutuhnong namtiporhan brero hanipyaho kamah hano borop hano gonsi gur norhornong am hatiprimur. Am hat patin ohoh ihan gurdapat guragure yah han ihirnongo arwananah ihirnongo Gur Hanipyah ohnong mihat daham am hatinmur por am deinhe timbasmur. Ihir am hatwi patimur. \v 12 Noh gurnong yah nahatin danong ham gure er hat saya ohe pe yan oh it gurnong na napripramur. Ithe na daham eimat hanhan mar mandatipramur. \p Hanipyah oh giritporhan brak matpamur. \p \v 13 Hanipyah oh Noh kopenohe wan meng tit rit natipramur ma ritip oh rihohe rit natip meng ohe tamreindin oh timbas hah ma hapat daham giritipmur. Ama tamreindin timbas meng oh watah wanin daphot mandatperhan timbas hat sapat ohe tan timbas hatin kakduup hat patmur. \c 9 \s1 Kakdah ohe watah ap yawar ham ma tamreishe ohe meng oh \p \v 1 Got ohri dik ma natip meng oh Gur mihat nohnong armi nahatinmur. Gur kakdah moh ohe watah ap yawar tit mimat hatinmur rima ohri ma dik natip meng ohmur. \v 2 Gahan watah ap yawar ma hatpa oh yot dahsi ap hatpamur. Hapti ohri ma ropti dah oh tanggam has mar ma saripti teio Got orhe kintei Gorhe den nasariyamur por asaripti deno ama saripti gwaro oh ama ohri ropti dah ohwi it pateshemur. Adahnong oh Got ohnong ongeng mat papti daha porishemur. \v 3 Ama ohe kom dah ap dahnong oh watah tansi ap gwatei kat oh gaheimat papteshe ap dah ohmur. Adahnong oh Got ohnong eimat ongengnap mat papti ap daha porishemur. \v 4 Adah oh gor kweisi hatpa gwar oh patesuhmur. Gapgwesi han temar gwar bas asarishe gwar oh patesuhmur. Tit andah ma patesuh oh Got ohe dik atip meng brak mar san temnong mat itpa san oh patesuhmur. Ama san ohe boknong oh gor kwei oh nandeipti ama san boknong hamonpasi san oh patesuhmur. Ama san dahnong oh tom san hatin gor kweisi hama den mana ama tom san temnong mar it pati sano Eron ohe toh marin patesuh toh bok oh bap marhup toh boko Got orhe kwei tan tei meng dik asar brak matip kwei tano oh ama gor kweisi hamonpa san dah ohwi patesuhmur. \v 5 Ama san pat ohe kakwit oh Got ohe has da oh Matei pat ma hapat ha dahatingwe rim enser hatin mar kis mar hatpa han yot oh ama san ohe kakwit andeh it ihitnong atei imat it pati yot pateshemur. Ite kaspas dirhit pati ohe danda hrep oh hanip er hat saptio rim apop sum Got ohe da ayah mar atendeishe ohe gwar oh patesuhmur. Ihat ma patesuh meng oh trun meng pat ohoh ihan noh kinmat gonsi Ihat patesuhmura; ihat patesuhmura napotiproh. Mama meng mohwi napormur. \p \v 6 Ihir ihat ap yawar ham mandama hanat bok han ihir dipwi ohri ropti ap dahnong ros iraire tamreindin oh tamrein pateshemur. \p \v 7 Oh ohri ap dah ohe tamreishe han ihiroh. Mutuh ap yawar dahnong oh duuptei hanat bok han ma hat pat han orhap krismas tit sa birhitiro rim rosuhmur. Ma rosuh oh be na rosuhmur. Apop heimsiwi rosuhmur. Rosa ama apop heim oh Norhe hanhan hat patim er hat sapato rim gin nasarmur por gwar tan tei apop heim amorpat Got ohe danong ayah deishemur. Ayah deipat Noh gin kuuhan ire hanhan hat patim er hat saptio rim mama nasar ohmur por heim oh amor Got ohe danong ayah deishemur. \v 8 Rihohe Got ohe ap yawar ham ma pateshe oh Got orhe Yahsup oh Gur mihat dahenmur. Gin ap yawar oh mama pat oh ihan Got orhe patnong sus orhorsi tap ham mengsar indin ohe mandap oh kopen na apin pat ma hapat dahatinmur por pinggisuhmur. \v 9 Gin ihir ap yawar hama dipwi apop sum atendeishenong oh wamar ma am hapti oh rih ire Got orhor mimat apop natendeinmur potporhan Got ohe da ayah matinmat apop sum atemar apriyao erer asariyao ma hashe oh dire Nohe ma ihtir oh noh er hatir sa daham da er hapti ohe danong oh eimat na yah nahatin ohe danong ham ihashe ma hapat. \v 10 Got oh Gur ihat den dayao tom dayao bes tom gahdeiyao hat patenmur potporhan ire ma ihat pateshe oh be ina teimdapat yah tahat paten ohe danong hat ha patengwe rim gipotip ma hapat. Da mutuhnong eimat na yah tahatin ohe danong ham ihashe ma hapat. Ama meng ohe hrepdapat hat patin kopenohe dik natip meng oh Krais orhe boknong mar pitap teinong matip ma hapat daham am haptimur. \s1 Krais orhe kasip ham ohsi dirnong yah nahapat ohe meng oh \p \v 11 Ihir ihat kakdah ap yawar ros tamreishemur. Gahan Krais oh duuptei hanat bok han hama yahnap han erer oh orhe boknong mar papatdapat pitap ham apdapmur. Aprisa hanip dire bes tei kakdah ohe ap yawar hapti ohe ap dahnong ros na tamreipatmur. Got orhe ongeng mat papat teinong ros tamreipatmur. \v 12 Ros ma tamreipat oh kakdah hanat bok han ire meme heimo burmakau heimo ohsi ros ma tamreisheru hat na tamreipatmur. Orhe heim ohsiwi Got orhe ongengnap mat papat teinong tit dah pokwi ruhupmur. Rosa dipwi nambur napapatru napapten ohe da oh orhe heim ohsi rosa namohotipmur. \v 13 Rih hanat bok han bap hat pateshe bap ihir Moh bisei hat saya ma hapat daham meme heimo burmakau orhein ire heimo burmakau kein bap sum temar kuup hatporhan ire kuupo ama ohsi ire boknong sakmar amora ina teindapatwi ongeng mar pondeishemur. \v 14 kakdah ohe apop gapa heim ohsi imat pondeishe ohoh ihan Krais ohe kasip heim oh atnap yahnap nahapat ma hapat dahaptimur. Orhe bok andeh mihihnap bok ina hat patin eimat paten ohe Yahsup ohe kasip ohsi dire gwemat haputipmur. Ihat mihihnap hat pat han oh heim tandurker haputip ohoh ihan ina teimdapatwi na yah nahapatmura; dam na tarpatin ohe er da oh hapti damdapat Gin orhor ma ihpat ohe er oh er hat pat sa daham damdapat ma dahapti da ohsi tap mat yah nahapatmur. Yah nahama dire patru patepra Got orhe atamreindin inasi nahapatmur. \s1 Kopenohe dik natip mengnong Krais orhe heim ohsi dam matip ohe meng oh \p \v 15 Krais oh ihtin han hat pat han ohoh ihan oh kopenohe dik natir meng oh mutuh han hat patmur. Ama ihat pat han oh dir rihohe dik natip meng hrepdapat hat patim er hat sashe ohe pe yan oh orhe boknong mar namohom haputipmur. Ma haputip oh dirnong er nang oh natpat napapat nangnong oh nagatmar haputipmur. Dire gwemat ihat haputip ohoh ihan Got oh maihir norhe nita ham norhorsi yah hat paten da ohsi hatiprimur napor kis nahat napapat bap diroh arpin orhorsi yah hat paten ohe dasi haptimur. \p \v 16 Dire ma ihaptinong moh gur am hat patimur. Itapir ihir Ita noh haputporhan mama erer pan moh ama han oh sa datipra rim meng wanin mar ma brak matpa meng oh be bokdus na dariptimur. Oh haputporhan arpin hapur ma hapat daham am hamwi dariptimur. \v 17 Oh da patin oh wanin mar ma brak matpa meng oh be ha pat hatin hat patmur. Haputporhanwi dariptimur. \v 18 Amaru hat orhor Got oh itap oh haputporhanwi mon oh itap ohe pan erer ma darpatru mat orhor Norhor ohri dik atiproh meng moh dam datin meng matinmat apop sum heim durker apop heim ohsi dam meng matiprohmur dahatporhan Moses oh arpin apop sum apop heim ohsi dam meng matipmur \v 19 Dam meng ma matip oh Moses oh Got ohe rit natip sawa meng sama kuuhan gonsi ihirnong gonsi meng sam potipmur. Pot mandapat burmakau bapo memeo oh supat ire heim oh tomsi tap deipat hisap bur kwewaur hatino sipsip bat gihirgwe hatin bato oh dara ama heim tom hru dahnong mara sawa natip brak bano kuuhan gonsi ire baso oh sakmar amot pihipmur. \v 20 Amot ma pihip oh Mama heim namorpat moh Got oh Gur mama mengnong amram dindeinmur napor dik natip mengnong moh mama heim mohsi arpin dam timdin meng deipatmur por orhor amot pihipmur. Amot ma pihip oh arpin dam meng mar amot pihipmur. \v 21 Amot pisapat ama deiru mat orhor watah ap yawar boknongo ama ap dus tamreipat han erero oh gonsi amot pihipmur. \v 22 Heim durker ma amorin ohe sawa meng oh mamaru hat patmur. Ti han ti han erer asoh bisei hat patihanhe heim ohsiwi hirmar yah deiptimur. Heim na tandurkerhanoh dire er hapti yan oh patmur. Heim tandurkerhanwi dire er hapti yan oh natimbas deipatmur ripatmur. \s1 Krais ohe kasip heim ohsi dire er gap nahirmar napapat ohe meng oh \p \v 23 Aw tei ohe arpin han oh mihat patmur daham ma kis matpa ap yawar erernong oh apop sum heim ohsiwi gahmar yah deinmur potporhan ihir ama sawa mengnong oh amrama imat yah mat papteshemur. Oh kakdah moh ohe ap yawar erer oha; Got ohe ongengnap mat papat tei mahat ohhe ihtin gapa heim ohsi amor na yah mat papindin hatinmur. Oh arpin kasipnap tei ohoh ihan arpin kasipnap han orhor haputporhan orhe heimsiwi amor yah mat papindin hatinmur. \v 24 Ihtin hatin ohoh ihan Krais oh kakdah mama kis matpa ap yawar dahnong oh oh na ruhupmur. Aw tei orhe eimat patepra arpin Got orhe pat teinong rusa Got ohe kinteinong hama dirnong yah nahat napapten han hat patmur. \v 25 Ohe ma ruhup oh kakdah mohe duuptei hanat bok han ire ma hashe ohe tan ham na ruhupmur. Ire ma ihashe oh Gin tit krismas birhi ma hapat daham ongengnap mat papti ap yawar dahnong ronmat iraire heim ohsi na roshemur. Apop heim ohsiwi dipwi roshemur. Krais ohnong oh amaru hat na rosa tit dah pokwi dire gwemat orhe heim oh dukera orhe heim ohsi ruhupmur. \p \v 26 Krais oh Noh tit dah pokwi heim duker moh na yah hatiproh daham dire gwemat heim oh dipwi dukerpatneng batbet oh mong na darpa tei orhor batbet tit tit mat darpatru darpatnengmur. Tit dah pokwi heim dukerhan yah hatiprohwa dahatip ohoh ihan mama pati dik moh timbas hatin kakduup hah tei wandasa dire gwemat hapurpat orhe heim ohsi tit dahwi ma tanduketip oh dire er danong eimatnap timbas matipmur. \p \v 27 Hanip dire tit dahwi ma hapuriptinong oh dahenmur. Hanip dir tit dah pokwi hapur saperhan dahanahatin inasi hat pati ohoh ihan Got orhe dahanahatipra tei oh dahanahatipramur. \v 28 Ama ihat tit dahwi hapuriptiru hat orhor Krais oh tit dah pokwi dire gwemat hapura hanip bap trun dire er gap oh orhe boknongwi mar natimbas matipmur. It komdapat ma apripra oh er gap nahirmatinmat na apripramur. Orhe apripranong amam ham minhan ma wamat pati dirnong nambutinmatwi apripramur. \c 10 \s1 Krais orhe heim kasipnap oh yah nahat napapat ohe meng ohmur \p \v 1 Rihohe sawa meng oh arpin pat han yah erer oh komdapat ma pitap hatipra ohe kis han ohmur. Arpin eimat patepra han ohe kis ohoh ihan gapa ham kasip timbas hat patesuhmur. Ihat patesuh ohe kis han ohe hrepdapat hat patim Gin tit krismas birhi ma hapat daham apop sum imat atendeishe orhora; Got ohe duupnong ham armi deipti bap ihirnong eimat yah matin kasip oh timbas hat patesuhmur. \v 2 Eimat yah matin kasip ohsi patesuhneng tit dahwi Noh er hah sa ma dahapti han ire boknong eimat yah matipnengmur. Eimat yah matipneng it komdapat Noh gin er hat pat sa dahatperhan it apop na sushenengmur. Tit dahwi suma er gap ahirmar mandatpanengmur. \v 3-4 Burmakau orheino memeo ire heim ohsi Noh er hat pat sa dahatin ohe da oh eimat na natimbas matin ohe heim danong hat pateshemur. Ihat pateshe ohoh ihan it tit krismas birhitporhan it tit tit mat apop sum atemar pateshemur. Ihaptin ihir Epe nohe ma er hat pat ohe pe oh mama it apop sum atendeipti moh sa daham it iraire er hat sapti ohe danong dahashemur. \p \v 5 Kakdah mohe apop sum atendeipti heim oh na kasip hat pat hano rim Krais oh kakdah moh wandasa mama meng moh itap ohnong potipmur. \q1 Go hanip ire er hat saptin dipwi erer nasariyao apop sum natendeiyao ha hengwe na dahapatmur. Ihan gorhe wanin mat papat ina oh napin patmur. \v 6 Ire dipwi gonong apop irat tei nasariyao er gapsi patio rim apop sum natendeiyao ma ihashenong oh go na bopor deipatmur. \v 7 Ihan norhor mama pat ohmur. Mama pat oh norhe boknong mar ma brak matpa meng oh Oh Got orhe danongwi dimtipra hanmur napor ma brak matpa mengru hat arpin gorhe danong dinahatinmat mama pat ohmur. \p Krais oh itap ohnong gipotporhan brak matpamur. \v 8 Krais oh itap Got ohnong Go ihir dipwi erer nasariyao apop sum natendeiyao ha hengwe na dahapatmur. Go ire dipwi apop sum irat tei nasariyao er gapsi pati hano rim apop sum natendeiyao ma ihaptinong oh go na bopor deipatmur ma ritip meng oh ihir sawa mengnong amram dindeiptin orhor ameng oh gipotipmur. \v 9 Gipora gahan mon oh Gorhe dahapat danongwi ham dinahatinmat noh apris mam pat ohmur gipotipmur. Iham ma gipotip oh rihohe Noh er hat pat sa daham pohon ma apop heim sum amorishe heim ohnong orhe dat wan teinong mar mandatipmur. Mandama orhe dire gwemat ma haputip ohe heim oh eimat paten ohe teinong matipmur. \v 10 Ma imtip oh itap Got orhe dahapat danong ham dimar sus dire gwe mat tit dah pokwi haputipmur. Ama tit dahwi ma haputip ohe pe oh dire er gap hirmar namdama ongeng nahat napapindin dasi hat napapatmur. \s1 Krais oh tit dahwi orhe heim ohsi er gap nahirmatip ohe meng oh \p \v 11 Hanat bok han ihir dipwi ap yawar ros iraire tamreindin oh patin ohoh tamreim patimur. Ama ihat tamreim pati oh eimat er gap na hirmatin ohe apopwi sum atemar patimur. \v 12 Dire hanat bok han Krais oh ihat na pat hanmur. Oh kasipsi han ohoh ihan tit dahwi dire gwe mat hapurpat ama ohe pe oh hanip gonsi dire er gap oh eimat hirmat namdapat Gin noh ire er gap eimat hirmat amda ma hapat daham itap orhe patnong rus bes oper tandapat tongnom patmur. \v 13 Ihat tongnom ma minhan pat oh Norhornong ma mahaw nahat napapti han ire kakhan hatipramur. Ihir norhe hrepdapat hat sa patepri daham tongnom minhan patmur. \v 14 Ihat pat han orhe dire gwemat ma haputip ohe pe oh Got orhe gon hannap nahapat bap dirnong oh eimat yahnap hat paten inasi nahat napisapatmur. \v 15 Inahat ma napapat ohe meng oh Got ohe Yahsup oh ritporhan ma brak matpa ohe meng oh mamaru hat patmur. \q1 \v 16 Hanip morhor mama pati dik moh timbas hatporhan noh orhe gon meng tit Isrer gurnong dik natipramur. Gurnong dik nasara ma inahatipra oh mohmur. Norhe sawa meng oh gure da bopor mutuhnong namtipramur. Ma namtipra oh gure da mutuhnong nabrak dei hatin mat namtiporhan guragur damdapat dahatin dasi ham dahatwi pateprimur. \p ritporhan brak matpamur. \v 17 Tit meng ritporhan morhe boknong dip matporhan ma brak matpa oh mamaru hat patmur. Noh gure er gap oh er nahatporhan er hat ma sashe ohe yan oh pat ma hapat na daham eimat noh hanhan mar namdatipramur ritporhan brak matpamur. \v 18 Ma brak matpa mengru dire er hat saya asoh ohe yannong it na dahapatmur. Er hat saya danong asoh oh it yansi na naham eimat hanhan mar namdat pat ohoh ihan it er yan ha nahirmatinoh rim it apop sutiproheda. Basra. It apophe na sutin ina hat patimur. \s1 Jisas ohe heim ohsi Got ohe duupnong watahpei hat son mandap namanhetip ohe meng oh \p \v 19 Taptem bapa gur dahatin. Got orhe ongengnap hat pat teinong sonmat oh Jisas ohe heim ohsi watahpei hat son mandap namanhetip ma hapat dahamwi kas timbas hat orhor Got orhe pat teinong saptimur. \v 20 Kas timbas son mandap ma namanhetip oh Jisas oh na haput patin dire Got orhe duupnong hatin mandap kat oh watah tan hatin ham gaheitahat patesuhmur. Gahan Jisas oh hapur masas da pat ohe dap tei oh ama watah tan hatin gaheitahat patesuh tan oh turkera Got ohe patnong son mandap oh Jisas orhe dap teinong hat patmur. \v 21 Ama ihat pat han orhor Got orhe nita bap dire yah mat napapindin hanat bok han hat napapatmur. \v 22 Orhor imat napapat han ohoh ihan dir watahpei hat orhor Got orhe duupnong sasipera daham watahpei hat orhor sonmur. Sonmat Nohe er gap moh orhe heim ohsi da mutuhnong namor hirmar natimbas deipat ma hapat. Inanonghe yah gap tom ohsi gahnahat orhor napapat ma hapat daham Orhorwi inahatin hatin hanwa dahapti da ohsi; arpin da ohsi hat patimdapat orhe duupnong ham meng saro ham patepera daham ohe duupnong ham meng sar patimur. \v 23 Dire orhorwi inahatiprawa daham minhan patim ma ripti da oh gapa ham mandapri. Got oh Noh arpin inahatiprawa ma ri da oh dam deipat han ohoh ihan dir kasip hat orhorwi minhan inpera. \v 24 Ihat minhan patim arwananah ire danong ham gospanggeipti dao yah hat sapti ohe dao oh ha isip hat sonoh rim kasip goshat orhorwi sasipera. \v 25 Ihat susa diradire tarmur ma rotu hapti danong oh mandapri. Kat ire tarmutinmat na apripti da hatin hapri. Gur Hanipyah orhe aprin dik oh kakduup hah ma hapat. Ihan da kasip goshat inpera daham tap tei ham da kasip goshat patenmur. \s1 Krais ohe heimnong kom atipri napotip ohe meng oh \p \v 26 Mohnong dahenmur. Dir Krais ohe heim ohsi dire er da hirmar namdapatnong oh am hat patimdapat er danong dimtipora daham dindeiyahanoh ama dindeiya ohe pe oh it nahirmatin heim oh eimat timbasnapmur. \v 27 Gin ma pat oh Got ohnong mahaw mat pati han ihirnong dahamara irat har hat sapat mutuhnong mar timbas matipra ohe kassi meng ohwi patmur. \p \v 28 Gur mohnong dahenmur. Moses ohe sawa mengnong amkar mandayahanoh yot hano yitir hano ihir wamar tap meng orhe boknongwi deiyahanoh na hinhina mar sushemur. \v 29 Amaru hat Krais ohnonghe amkar mandayahanoh ama ohe pe oh atnap er yan datipri basda. Atnap er yan datiprimur. Krais ohnong amkar ma mandapti oh mamarumur. Krais oh ohe heim ohsi dik natip mengnong kasip mat papatmur. Ama kasip mat papat heim ohsi dire er gapnong nahirmat napapat heimnong oh Moh be heimhe daham dasei deipti dao hinhina mar yah deipti da ma nahapat ohe Yahsupnong dasei meng por kom asaripti dao ama ihapti ohe danong ham Krais ohnong tonggamar mandayahanoh ama ihya han ihir atnap er yan isip datiprimur. \v 30 Got oh ire er yan isip datiprio rim meng tit ma napotip oh Noh hanip er hat ma saya ohe pe oh heisup ham yan apin han oh norhorwimur. Norhorwi apin han ohoh ihan norhorwi imat apripramur napotipmur. Tit meng ma napotip oh Hanipyah norhe nita ihirnong norhorwi satipramur napotipmur. Ma napotip han ohnong dir gonsi am hat patimur. \v 31 Ihat patru pat han orhe bes teinong er da oh pranahat napisashen oh ero rim pranahat dahanaham nasapat han orhe bes teinong napisaprarim orhornong kasa hat orhorwi patenmur. Orhor imat nasam inahatin han ohoh ihan orhe brernonghe kom asaripri. \s1 Krais ohe danong hatin da oh kasip hat orhorwi marin paptenmur ritip ohe meng oh \p \v 32 Guragure rih orhor Got ohe has yah dasi dar ma pateshenong oh dahenmur. Gur has yah da datperhan gurnong ruumsupsi naham ambapte nahashe orhor gur na gapa ham kasip hat orhor pateshemur. \v 33 Gure boknong ruumsup ma darishe oh kat gurnong hanip ire kinteinong napisusa dasei meng napor tang nahayao nim inahayao nahaptin gur ina ruum darishemur. Kat guroh ire ma indeiya ohe pe oh gur panggeiptin ire ruumsup oh gure boknong darishemur. \v 34 Kat gur karapus hat pati ihirnong hinhina mar panggeiptin ama ohe ruumsup oh it guragur tap hat darishemur. Kat gure ruumsup ma hashe oh guragure erer oh nadatinmat apriperhan Yahwa nure ma datipri han oh yahnap dipwi paten han patmur. Mama kakdah mohe erer moh timbas hatipra han ohoh ihan yah da tei orhor gur darina potperhan ihir nadarishemur. \p \v 35 Gur ihat kasip hat ma pateshe danong oh gapa ham tapan anduriya hatin mar mandapri. Ama ihat pati da oh yahnap yan datin ohe dam timdipra da ohoh ihan tapan andur mandapri. Kasip hat orhorwi marin paptenmur. \v 36 Gur kasip hat orhorwi marin ayao Got orhe dahapat danongwi dimar ayao ihat orhorwi ayahanoh orhe rit natip erer oh datiprimur. Ihan kasip hat orhorwi marin patenmur. \v 37 Krais orhor kapkap apripra ohoh ihan gur kasip hat orhorwi minhan patenmur. Oh kapkap apripramur ritporhan ma brak matpa oh mamaru hat patmur. \q1 Ma apripra han oh na sun ham kapkap orhor apripramur. \v 38 Apriporhan Got norhorsi ongeng tahat paten han bap gurmur ma naporpat han bap gur oh norhornong Orhorwi inahatin hatin hanwa ma dahapti danong oh kasip hat orhorwi marin paptenmur. Paptimdapat ama danong kas ham mandayahanoh ama imat mandaya han gurnonghe noh na amam nahatipramur. \p ritporhan brak matpamur. \v 39 Diroh Orhorwi inahatin hatin hanwa dahapti danong oh kas ham mandayarit timbas nahatin inasi hat na pati han bap dirmur. Dir Orhorwi imat napapindipra ma hapat daham dipwi paten danong daripti han bap dirmur. \c 11 \s1 Orhorwi inahatin hatin hanwa ma dahapti ohe duuptei meng oh \p \v 1 Ohwi inahatin hatin hanwa ma dahapti da oh mamaru hat patmur. Damdapat Oh ihtin han tit imat napriprawa dahat pati ohe pe oh orhor tit dawi nahat napapatmur. Tit dawi nahat napapat ohoh ihan dirhe na wamat patim orhor damdapat Arpin inahatiprawa daham am ham minhan patimur. \v 2 Rihohe han ihirhe ihtin dasi hat patin Got oh Ihtin dasi hat pati han gur yahmuro porisuhmur. \v 3 Dir ihtin dasi hat ma pati ohe pe oh dir dahama Got orhe mengitip pe oh aw tan mong tan erer moh darpatip ma hapat. Dire ma na wandeipti han ohsi; dire wandeipti han erernong moh darpatip ma hapat daham am haptimur. \s1 Epero Inoko Noao ire Got oh arpin inahatiprawa dahatperhan dam tarpasuh ohe meng oh \p \v 4 Eper oh Got oh arpin inahat napapat hanwa ma dahasuh ohe pe oh Got ohnong yah han tit apdapmur. Ken oh Got ohwi inahatin hatin hanwa na dahat pat ohe pe oh Got ohe amam hatin han oh ti na apdapmur. Eper oh Got ohwi inahatin hatin hanwa dahat patdapat yah han oh Got ohnong apriporhan Got oh yahnap han tit napirmur potipmur. Ma gipotip oh orhornong Go yah hanmur potip ma hapat dahaptimur. Gahan Eper oh haputip orhora; orhe Got ohnong Ohwi inahatin hatin hanwa daham apop ma apdap da oh pat ohoh ihan Got ohwi inahatin hatin hanwa dahatin ohe da oh dirnong namgipatmur. \p \v 5 Inok oh Got ohwi arpin inahatin hatin hanwa dahat patin Got oh wamara ohnong amam matipmur. Amam ma matip oh brak meng oh Noh Inok ohnong amam mat papatmur ritipmur. Imat amam mat papatdapat Got orhor Inok oh na hapur dasi patin orhor dasi ambura aw teinong mahat pruhupmur. Orhor aw teinong mahat pruhum mandatporhan hanip ihir angmar mandatpamur. \v 6 Got oh hanip dirnong be na amam nahapatmur. Orhornong Ohwi inahatin hatin hanwa ma dahapti ohe pe ohwi orhornong amam hat indin dasi deiptimur. Imat napapat han ohoh ihan hanip dir orhe patnong sapera dahayahanoh mamaru hat daham saptimur Got oh arpin patwa. Ama ihat pat han ohnong Noh angmat sus wamtipora ma dahapti ohe pe oh orhe yah yan oh napriprawa dahamwi ohe patnong saptimur. \p \v 7 Got oh Noa ohnong We. Kaput ihtin han tit apripramur. Ihan go inin hat patenmur pora am matipmur. Am matporhan Noa oh Got ohe ma imtipranong oh hanhan hat patin orhor Got orhe ma napor meng moh arpin inahatipra ma hapat dahapat inin hat orhor kuu brersi tom oh sutiprarim tom hru tei son ohe ap oh ama hatip oh. Gahan Got ohe ma ritip meng oh arpin dam tarpatporhan ihir Epe. Noa ohe Oh arpin inahatiprawa daham ap hamo ma patesuhnong oh oh yah hat patesuh ma hapat. Dir na daham er hat pateshe ma hapat. Gin diradire boknong tarpa ma hapat dahatpamur. Ma ihtipa oh Noa oh ire er hat pati da oh pinggisuhmur. Pinggitporhan Got ohnong Orhorwi inahatin hatin hanwa ma dahapti han ihirnong Got orhor duung dasi hat paten ohe da ma apripatru mat orhor Noa ohnonghe imat orhor apdapmur. \s1 Epraham oh Got oh arpin inhatiprawa dahatporhan ma arpin dam tarpatip ohe meng oh \p \v 8 Epraham oh Got oh arpin inahatiprawa dahatporhan arpin dam timdip ohe meng oh mohmur. Got oh Epraham ohnong Gin gorhe aptei mong moh mandama norhe ma namdatipra mong teinong sonmur potporhan oh Arpin inahatiprawa daham amrama orhe aptei mong oh mandama wan mong hanhan hat pat mongnong pipmur. \v 9 Susa Got orhe apripra ritip mong tei oh kora na dat patim orhor watah ap hapat urkamar hama hohop han hat patim ohoh watah ap oh urkamara atei hah atei hah hat indipmur. Gahan Epraham ohnong Gur romdernong namdatipra ma potip meng orhor orhe mon Aisako Aisak ohe mon Jekopo ihir amengnong orhorwi dahat patim watah ap hamo hat pateshemur. \p \v 10 Epraham oh among tei sus ma patesuh oh among teinongwi na dahat patesuhmur. Got orhe damdapat daham na timbas hatin ohe kasip tam ohsi darpatin apteinong oh noh saprawa daham minhan wamat patesuhmur. \p \v 11 Epraham ohe inap Sera uhnong Got oh Noh gonong brer tit napripramur potporhan uh kusen ham brer itin dik oh timbas hatip tei orhor Epraham oh arpin inahatiprawa daham minhan patesuhmur. Minhan patin Got oh ihat dahat pato rim Sera uhe brer apnong arhap matporhan uh brer ake ham brer itipmur. \v 12 Epraham oh paser tei brer na manhetin tei orhor brer manhetporhan brer itipmur. Ama tit han Epraham ohe bokdapat oh han artahama tam ban hatin na satin hatin ham artahatpamur. \p \v 13 Ama artahatpa han ihir ama han gurnong imat napripramur por ma rit atip han oh na dat patin orhor be damdapat oh wamara am hapti ama han oh datipri ma hapat daham amam hat patimdapat orhor haputpamur. Ire na haput patin ma daham rishe meng oh mama meng moh rishemur. Nuhur kakdah mong mama pati oh wan mongdapat aprisa kakun indinmat hohop han bap hat patimur rishemur. \v 14 Ihat daham mengrishe han ihir iraire paten mong teinong angmar girishe ma hapat dahaptimur. \v 15 Ma girishe oh iraire mandam apdapa mongnong pitning ham na girishe ma hapat. Ihat dahasheneng iraire mandam apdapa mong teinong it sus pateshenengmur. Ihat na dahat pateshe ohoh ihan it iraire mandam apdapa mong teinong na sashemur. \v 16 It iraire mandam apdapa mong teinong ma na pipa oh ihir wan mong yahnap mong aw teinong son ohe danong hat patim girishe ma hapat dahaptimur. Ihir ihat dahat ma pateshe oh Got oh Ihir aw teinong aprin ohe danong hat pati ohoh ihan ihir nohnong nuranure Gotmur naporiyahanoh yaho. Noh na kasa hat patmur. Ihan noh ire paten ohe ap mutuh oh matei amamen matpor dahama amamen mat mandatipmur. \p \v 17-18 Rih Got oh Epraham ohe danong adason matinmat Gin gorhe brer oh sum nohnong natemtinmur por da adason matipmur. Adason matporhan Epraham oh rihohe Gorhe mon Aisak ohe bokdapat gwe puh ihir artahat sasiprimur gipor ma rit atipnong oh na dahatipmur. Na dahapat orhe boknong potip han orhornong sutpora dahatipmur. \v 19 Sutpora ma dahatip oh Got oh it da pamson han hat pat hanwa daham sutpora dahatipmur. Daham sutpor ihpatin aya hapur gon orhor Got oh it da pamsa hatin mar it itap ohe bes teinong amatipmur. \s1 Aisako Jekopo Josepo ire Got oh arpin inahatipra hanwa dahat ma pateshe ohe meng oh \p \v 20 Aisak oh Got oh arpin inahatiprawa dahat patdapat orhe mon yot Jekopsi Iso ihitnong Got oh Noh gutnong imat bapkei nahatipramur potipmur. \p \v 21 Gahan Jekop oh orhe haputin kakduup hah tei oh orhe marin pat toh bok oh muhurpat Got ohnong weso por armi matipmur. Armi mar Got oh arpin inahatiprawa daham Josep ohe mon yot ihitnong Got ohe bapkei mat papindin meng oh potipmur. \p \v 22 Gahan Josep oh haputin kakduup hah tei oh Got oh arpin inahapat han ohoh ihan orhe ma rit natipru hat orhor norhe puh ihirnong Got oh Isip mong mamdapat arpin pisaprawa daham orhe puh ihirnong Gure it rit natip Kenan mongnong ma sapri oh norhe tam gipsi tap hat susa mimat nitinmur potipmur. \s1 Moses oh Got oh arpin inahaprawa ma dahat patesuh ohe meng oh \p \v 23 Gahan Moses ohe supsi itap ihit Moses ohnong saripti wandeiyaoh brer yahnap tit hatipmur. Yahnap brer hatporhan ihit gamin Isip ire kakhan oh Brer mon sariyahan kaimat sarinmur ripat mengnong ihit na kas hama Got oh inahatin han ohoh ihan oh yah mat papindiprawa daham na kaimat sara reman paptin hayop yitir sutipmur. \p \v 24 Gahan Moses oh kakhan ohe kor uhe brer hatin ham kakhan orhe ap oh patesuhmur. Patdapat gahan hanipyah hatipmur. Hanipyah hapat Got orhor inahatiprawa ma dahat pat ohe pe oh Es. Noh kakhan ohe kor uhe brerhe napotipri. Nohri Isrer nuhurmur naporinmur porisuhmur. \v 25 Nohri Isrer nuhurmur naporinmur porpatdapat Gin noh Isrer nuranure ire tapnong hatpora ama dahatip oh. Isip ire yahnap han erer moh gin kakun amamsi nahat indin ohe da ma hapat. Ihan nohri ama yah erer oh nohe boknong na matiprohmur. Isrer ire ruumsup ma dariptinong moh noh tap datiprohwa daham datipmur. \v 26 Daham ma datip oh Go Krais ohe hanmur napor ma garnahaya ohe pe oh noh yahnap yan datipra ma hapat. Yah yan ma datipra oh ohe hrepdapat oh Isip ire yah erer moh pat ma hapat dahapat Isrer ire tapnong ham ruumsup datipmur. \p \v 27 Gahan kak han oh heisup ham nitiprakin daham kas ham Isip mong mandama na pipmur. Oh Got oh arpin inahatiprawa dahat patesuh ohe pe oh Isip mong mandama pipmur. Susa dire na wandeipti Got ohnong damdapat wandeipat kasip hatipmur. \v 28 Gahan Isip mong oh mandatinmat Moses oh Got oh arpin inahatiprawa dahat patdapat Got ohe atamreipat han enser tit brer ihirnong sutinmat ma apriproh oh mapnong moh wamar sa einggahatiproh daham sipsip suma heim ohsi ap gwatei ap gwatei bok oh amot pihipmur. Na sum einggahar mandatipo rim pasopa dik porishemur. \s1 Komdapat kat han gon ihir Got ohwi inahatin hatin hanwa dahatperhan ama ohe pe oh dam tarpasuh ohe meng oh \p \v 29 Gahan Isrer ihir Moses ohsi patim tom Retsi hru oh kinhat deyon hapti Got oh tom oh imtin hatin hanwa dahatperhan arpin ire ihat ma dahaya ohe pe oh tom mutuh ganera kat penong hah kat penong hah hat patin ihir tom timbas mong hatin hama hah hatin tei yah hat tonggamar deihpamur. Ihir deperhan Isip ihirhe Dirhe depera daham deptin tom oh it dip taham gurmar Isip ihirnong sutipmur. \p \v 30 Ihapti gahan pateshedapat Isrer ihir Jeriko ap mutuhnong kwei doho ma hatpa doho moh Got oh urkamtin hatin hanwa dahat patimdapat beshei dik oh porper matpamur. Gahan bes oh Got orhe napotir meng oh tarpam doho turkatiprohwa daham trun porper deiptin arpin iraire dahata ohe pe oh arpin kwei doho turkatipmur. \v 31 Doho turkatporhan ihir rosa kuuhan ihirnong gon sutpamur. Supti bisei saw hapat kuu Rahap uhnongwi na sutpamur. Ma na sutpa oh rih urhe Got ohnong Arpinhe ma dahat pat ohe pe oh Isrer yot han Jeriko ihirnong kin pomtinmat saptin uh ambutip ohe pe oh ihir Got ohe meng na amrashe ire tapnong mar na sutpamur. \p \v 32 Gin mama ohe kom meng oh Gideono Berako Samsono Jeptao Depito Samuero kat han propet gonsi ihiro ire Got oh arpin inahatin hatin hanwa daham ma ihashe ohe meng oh trun pat orhor dapsi meng ohoh ihan noh kinmat napotin ina hahmur. \p \v 33 Ihir Got oh inahatin hatin hanwa ma dahat pateshe ohe pe oh kat han ihir kat han ire hrepnong mar papti mong oh ire merwi mar adarishemur. Kat ihir yah duutin da ohsi mar yah mat papteshemur. Kat ihir ihat dahat patimdapat Got orhe napripramur por ma rit atip erer oh kakdah morhor darishemur. Kat ihir ama ihtin dasi hat orhor raion oh kot samin hatin han nitipririm ire atemnong apashemur. \v 34 Kat ihir Got orhorwi inahatin hatin hanwa dahat patim irat has isipnong dikimashemur. Kat ihirnong bior gretsi sutin orhor ihtin dasi hat patin ohoh sutinnong na sushemur. Kat ihir gapa han bap orhor Got oh arpin inahatin hatin hanwa dahat pati ohe pe oh kasip han bap hashemur. Kat ihir ihtin dasi hat patim gusutin danong oh kasip hama wan mong tei han mahaw han isip ihirnong ire merwi mar suma darherishemur. \v 35 Kat kuu ihir Got orhorwi inahatin hatin hanwa dahat patim brer ihir haputperhan Got oh it pamsaporhan supir ihir amburishemur. Kat ihirnong karapus mar Gure Got ohe danong hat sapti da oh kom asar mandayarit nuhur arpit namdatiprohemur por karapus mar batbet apris sushemur. Ihir imat sushe orhor ihir Nuhur Got ohe danong hat sapti da moh mandatperhan arpit namdatperhan nuhur yah hat inpera na dahashemur. Kaput yahnap hat patepri ohe dasi naham napamsapra ma hapat daham ama danongwi hat patimdapat orhor batbet isip dar hapurishemur. \p \v 36 Kat ihirnong Maihir Got oh arpin inahatin hatin hanwa dahat patio rim tang mar dasei meng por indeiyao kat ihirnong kaw boksi suyao kat ihirnong sen nangsi atpam karapus deiyao deishemur. \v 37 Indeipti kat ihirnong kwei tahe por sushemur. Kat ihirnong da adason mar batbet aprishemur. Kat ihirnong so ohsi ina moh agatmar katket mar sarishemur. Kat ihirnong bior tansi sushemur. Kat ihir kukuripti borop han bap ham bisei hat patim irarhe hapti memeo sipsipo ire watah oh dara watah hatinmat ar sashemur. Ihat susa ire bok oh erer timbas hatperhan ihir dasei matperhan ina ruum isip darishemur. \v 38 Ihir yahnap bap hat pati ohoh ihan be kakdah mama han ire tap oh na indin ina hat patin ihirdapat er mat darhetperhan ihir among tei mandapti irarhe hohop han bap hatin hat pateshemur. Ihat patim hanip timbas irat timbas mong tei ayao yei dus ayao kwei tem ayao mong tem ayao hat pateshemur. \p \v 39 Ire Got ohwi inahatin hatin hanwa daham ma ihashe ohe pe oh Got ohe kintei yah hat sashemur rim Got ohe brak temnong matpamur. Got oh dirnong imat napriprawa daham ma rit natip erer oh napriprawa dahat patimdapat orhor hapurishemur. \v 40 Ire na dat patim ma hapurishe oh mamarumur. Got oh hapurishe han ihirsi; na haput pati han ihirsi irairnong tap mat orhor apirhan yahmur. Aprisa irairnong tap kat titwi yahnap matiprawa daham mamen mat napapat da oh ihirhe na dat patim orhor hapurishemur. \c 12 \s1 Watah ruum gon daphot mandam ma sakariptiru hat Jisas ohnong kin duung pot orhor sakaripti ohe meng oh \p \v 1 Eprahamo ihir Got ohwi inahatin hatin hanwa daham ma ihashe oh nuhurnong parper nahat napaptim Got ohwi inahatin hatin hanwa dahatin ohe da oh isip namgit napisaptimur. Imat isip namgit napisapti ohoh ihan ire ma ihat patiru gurhe watah ruum daphot mandam ma sakariptiru hat sakarinmur. Got ohe danong ham sakatinmat oh ruumsup nahapat dao kapkap nang natpapat er dao oh watah ruum gon daphot mandaptiru mat orhorwi daphot mandama Got orhe mihat sa sakaripri napor ma kis matipru hat orhorwi kasip hat orhorwi pan ham sakarinmur. \v 2 Sakatinmat oh dire Got ohwi inahatin hatin hanwa ma dahapti da ohe duuptei oh Jisas orhe bokdapatwi tarpam patmur. Tarpam patdapat ama da ohsi dirnong yah nahapatmur. Inahat pat hano rima orhornongwi kin duung pot orhorwi sakarinmur. Jisas oh Itap ohe mamen mat nat pat amam da oh noh datiprawa daham batbet datin ohe danong na hamo irat bok sur garnaham kas inasi sa nahatipri ohe danong oh dasei deio deipat irat bok sur gartaham batbet dar haputipmur. Hapur susa masas susa itap Got orhe tongnot pat tei bes oper tandapat tongnotipmur. \s1 Hanipyah oh da nadason mar yah nahapat ohe meng oh \p \v 3 Gin gur er han bap ihir Jisas ohnong mahaw mar er matperhan oh na gapa ham kasip ham ma batbet datip danong oh dahatwi patenmur. Gur garham gapa ham mandatipririm dahatwi patenmur. \v 4 Gure er da oh er nahatiprahanrim gure er danong gure merwi mar sum ma mandapti oh yahmur. Imat er danong gure merwi mar sum ma mandapti oh gur Krais ohnong sutperhan ohe heim ma tanduketip ohe tan hat na patim ihaptimur. Gur kopen heim oh na tanduket pati ohoh ihan gur ihat saptin Nuhurnong Krais ohe tan nahatiprio daham gapa ham mandapri. \v 5 Gur gapa ham mandatipririm rih Got oh gur kasip hat orhorwi patenmur napor da nakasip mar ma napotip mengnong hanhan ham gapa ham mandatperim ihaptida. Danong nakasip mar ma napotip meng oh mamaru hat patmur. \q1 Nohe brera. Hanipyah norhor itapir ihir brer ihirnong ruumsup apris ma yah deiptiru mat orhor gurnonghe imat ruumsup napirhanhe gur da er ham mandapri. Brer ihirnong sum da adason mar yah da pinggiptiru mat orhor gurnong inahahhanhe gur be inahahhe daham dasei mar mandapri. \v 6 Hanipyah oh orhe bopor mat pat han ihirnong orhordapat ina ruumsup apris yah deipat ma hapat. Orhor Moh norhe brer ihirmur ma porpat ihirnong oh suma da adason mar yah deipat ma hapat dahenmur. Inaham yah naham napapat ohoh ihan inahah moh noh mandatpor dahapri. \p ginapotporhan brak matpamur. \p \v 7 De brer oh itap oh patin orhor na pondeipat. Itap oh pat ohoh pondeipatmur. Ihan ruumsup nahah moh ihan mandatpor daham mandapri. Got oh Norhe at hat patim da yah hat ha sonoh rim da nadason mar inahapat ma hapat daham kasip hat patenmur. \v 8 Itapir ihir brer gonsi da adason mar suptimur. Ama ruumsup oh gure boknong na inahahhanhe Nuhur bisei saw brer itap timbas brer hatin hat pati ma hapat. Orhe brer na hat pati ma hapat dahat patenmur. \v 9 Guragure kakdah mama itanir ihir ponahapti danong oh dahenmur. Ihir ponahatperhan ather ihir yahnap hat patim dirnong yah nahapti ma hapat daham ire danong haptimur. Amaru hat orhor dire dahe da orhe itap orhe hrepnong ham isip mat orhor pisapera. Pisusa yah hat paten inasi hat inpera dahat patenmur. \v 10 Kakdah han dire ather ihir iraire dahaya kis orhor kakun da nadason mar ponahaptimur. Got orhe ma ponahapat oh orhe ongeng mat papat yahnap da oh taman dara ohsi yah hat ha indingwe rim inahapatmur. \v 11 Ather ihir da nadason mar niya tei oh da na amam ham ina ruum haptimur. Ina ruum hapti orhor komdapat oh ama inahasuh ohe dam oh duung dasi hat paten ohe dam ohsi; manap dasi goshat indin ohe dam ohsi timdiporhan irairnong wamara amam haptimur. \s1 Bes gapa ham buh gapa ham hapri. Kasip hat orhor patenmur potip ohe meng oh \p \v 12 Hanipyah oh ponahapat ohoh ihan gur guragure danong oh beso buho gapa hatporhan mandaptiru mar mandapri. Gapa hatin ina hat patihanhe kasip mar paptenmur. \v 13 Kasip mat paptim orhor mandapnong ma sayahe duung rit orhor sashenmur. Da gapa ham katin ersi hat pati ire tan hat patihanhe ihir atnap gapa hatipririm it ha yah hatingwe rim gur mandap oh yah tei duutwi sashenmur. \v 14 Susa Arwananah ihirsi manap goshat paten ohe da morhorwi marinpera daham kasip goshat patenmur. Kasip goshat patima Got ohe ongeng mat papat yah dasi na hat patin oh Got ohnong na wamtipri ohoh ihan orhornong wamtinmat oh duung dasi hat orhorwi patenmur. \v 15 Patima gurgur tit han tit Got orhe damdapat ma yah nahapat da oh kap nahatiprarim pomat orhor daham wamat paptenmur. Paptem tit han tit ator gapsi irat kaker oh marasa yah hat patnong asoh er mar bisei matiprarim pomat wamat paptenmur. \v 16 Patem tit han tit bisei saw han hatipra. Tit uh tit Iso ohe tan ham Got ohe yah danong dasei mar kom atipra. Iso ohe ma Got ohe yah danong dasei mar kom atip oh mamarumur. Iso oh duuptei brer itap ohe erer oh datin han orhor tit dahwi din han ohe danong hama Noh den moh dipor. Nohe nap go at ohe erer oh datinmur gosham yawar hatpamur. Ohe ma ihtip oh Got ohe yah danong dasei mar kom atipmur. Amaru mar Got ohe yah danong dasei mar kom atipririm pomat orhor wamat paptenmur. \v 17 Iso ohe ma ihtip oh gur dahat patimur. Komdapat it dahama at ohe erer moh datpora dahatipmur. Datpora dahatip orhor baso potipmur. Baso potporhan oh Noh nen ihtipo. Gin it datpora daham yimtip orhora; yawar matinnong oh kinmat it yawar matin hatipmur. Ihtip ohoh ihan gure mutuh oh ihtin da oh tarpatiprarim pomat wamat paptenmur. \s1 Saion yei duupnong hapti ohe meng oh \p \v 18 Gure Gin ma Got ohe danong ham orhe duupnong ma hapti oh rih Isrer ire Sainai yei ohe duupnong ma hatparu na haptimur. Ihir wamar maripti yei Sainai yei ohe duup hatpamur. Ama yei oh has isipo kwitemo kas supsi kwitemo tom inim isipo \v 19-20 pong pong poripti teio ama ihtin bap ire pati yei duupnong oh hatpamur. Hatperhan tit han tit ama yei mutuhdapat meng tit Hanipo sipsipo burmakauo gur mama yei pepuhnong moh hayahanhe kat gurdapat ama ihya ihirnong kwei tahe por suyarit ha haputingwemur gipor hangopri. Gipor hahhan ihir amrama kas hatpamur. Kas hapti Moses ohnong Watina. Mihtin meng mohri ina ruumsi meng na amratin ina hayamur. Ihan ithe ritipra. Ha kimiritinohmur por Moses ohnong kamtipamur. \v 21 Kamtiperhan wanohe ina watahsi na wandeipti han ire kintei pat hatporhan Moses oh wamara ihirnong Nohri sein bupar kas isip hahmur potipmur. \p \v 22 Got orhe danong hat pati bap gurri ihtin ohe yei duupnong na haptimur. Gur patru patepra Got orhe pat duupnong hat patimur. Gur ihat ma pati oh awher ire Saion yei ka ohe Jerusarem ap mutuh Got oh matei patmur rim ma ohe patnong sasheru hat orhor gurhe orhe pat duup sus patimur. Got oh aw tei ma pat han orhe pat tei oh enser ruumsan na satin hatin da bap ihir tarmur amam hat pati tei ohmur. \v 23 Ama ihat pati tei oh Got orhe duuptei brer win brak mar aw tei mahat atip brer ire tap tei hat ma pati tei ohmur. Gure sus ma pati tei oh kakdah hanip gonsi dirnong nasatipra han Got orhe pat tei ohmur. Got oh duung dasi naham eimat yahnap dasi natporhan hapura ama duung da oh sus pati tei ohmur. \v 24 Gur anong sus ma pati oh Jisas oh mutuh han hama kopenohe dik natir mengnong ma dam timdin meng matir han Jisas orhe duupnong haptimur. Jisas ohe duupnong ma hapti oh Eper ohe gusut sashen ohe heim ma durketip duupnong oh na haptimur. Jisas orhe yah mat napanggeit napapten ohe heim durket namotip duupnong oh haptimur. \s1 Got ohe mengnong kom atipririm potahat patenmur napotip ohe meng oh \p \v 25 Gin gur Got ohe meng ritporhan ihir Nuhur na amratiprohe daham ma kom atparu gurhe ihat kom asaripri. Ire ohe meng na amram ma kom atpa oh mamaru ham kom atpamur. Got oh kakdahdapat orhor We. Gur ihapri por kasip bok meng potipmur. Potporhan ihir Nuhur na amratiprohemur por kom atpamur. Kom asar ma na amraya ohe pe oh yan oh kap hashenda. Basra. Darishemur. Gin aw teidapat meng ma naporpat meng moh Nuhur na amratiprohemur daham kom asariyahanoh ama ohe pe oh yan kap hatiprida. Basra. Aw teidapat naporpat meng ohoh ihan atnap yan isip datiprimur. \v 26 Got oh rih ma mengitip oh mong tan moh bupatipmur. Gahan Got oh Kaput noh tit dah tit mengirit it mong tan moh bupatipramur. Mong tan mohwi basmur. Aw tansi tap mat bupatipramur napor rit natipmur. \v 27 Noh it titsi mengirit bupatipramur napor ma rit natip oh erer ma natip moh bupar timbas hatipri ma hapat. Na bupatipra hanwi pat hatipra ma hapat dahaptimur. \p \v 28 Ama bupar na timbas hatipra han oh Got orhe papat mong dire hrepnong mar ohsi tap hat paptepri mong oh na timbas hatipramur. Bupor na timbas hatin han dire hrepnong nadei moh weso por armi mar paptenmur. Orhor ihir norhornong oh imat weso napor armi nahayahan yaha ma dahapatru mat orhor ohnong weso por orhornong armi maro hat patenmur. \v 29 Got oh irat has isip hatin hat patim timbas nahapat han ohoh ihan dirhe orhornong kasa hat patim armi maro hat patenmur. \c 13 \s1 Hanip arwananah ihirsi da gosat orhor patenmur napotip ohe meng oh \p \v 1 Gur taptem guragure da gosapin pati da hatin hat orhor Got ohe nita bap guragur da gosat orhorwi patiru hat orhorwi patenmur. \v 2 Ihat patim hohop han ihir gure ap apriyahanhe ambur papten danong mandapri. Ambur yah mat paptenmur. Kat han ihir Moh be hanip bap ihir apripti ma hapat daham ambur panggeishemur. Basra. Kat enser ihirnong ambur papteshe ohoh ihan hanip ihir apriyahanhe gur ambur paptenmur. \p \v 3 Got ohe nita hat pati ohe pe oh karapus hat pati bap ihirnonghe Noh ire tap karapus hat patin norhe nita bap ihirhe apris napanggeimo haptineng ihat ma dahapat da hatin hat orhor ihirnong imat da aprishenmur. Got ohe nita hat pati ohe pe oh ina batbet apris ruumsup mat papti ihirnonghe gorhe ina ruumsup batbet dara ihir apris napanggeiptineng ma dahapat da hatin ihirhe ihat dahat pati ma hapat daham panggeinmur. \p \v 4 Kuuhan gosdaripti gamin hat ama pati oh yah ohoh ihan gutagute gamin gosdar ma yah hat pati danong oh er deipri. Gutagute yah hat pati danong oh ongeng mar paptim da gosat patenmur. Mian imah da hatin goshat saptio bisei saw goshaptio ama ihat sapti ohe yan oh Got oh ihat ma pati bap ihirnong oh batbet yan apripra ohoh ihan ihat sasipri. \p \v 5 Gur manio erer datin ohe danong oh isip hapri. Gorhe ma marin pat oh Nohe mama marin pat moh kiwa. Noh yah hat patwa daham gorhe ama ihat pat danong ham kimirit patenmur. Got oh rih nohnong Noh gonong kom nasar na namdatipramur. Noh gosi patepramur napotip ma hapat ihan oh nohsi patin noh yah hat pat ma hapat daham kimirit patenmur. \v 6 Got oh ihat napotip ohoh ihan tit han tit ohe daham ma brak matipru dirhe ihat dahat patimur. Ma brak matip meng oh mamaru hat patmur. \q1 Hanipyah oh napanggeit napapat ohoh ihan hanip ihirdapathe nohnong kin mat er nahatiprohe daham nohhe na kas hat patmur. \p gidaham brak matipmur. Amaru hat orhor dir dahat patimur. \s1 Ti da ti da mengnong kom asar mandanmur potip ohe meng oh \p \v 7 Gur guragure sawa naporishe kakhan ihirnong dahenmur. Daham ire yah hat sus ma hapurishe danong ham Ihir Got ohwi inahatin hatin hanwa dahat patim ihat sashe ma hapat. Ihan dirhe ihat orhor sasipera daham ihat sashenmur. \p \v 8 Gur Krais orhornong dahenmur. Orhe pohon yahnap hat ma pat da oh na yawar mar patesuh da orhorwi hat patru patepranap hanmur. \v 9 Ihat pat han ohoh ihan kopenohe na dahatin da mengo ti da ti da mengo oh naporiyahanoh Moh wan mandapnong nahatin meng naporiya ma hapat daham wan mandapnong nahatipririm kom asar mandanmur. Mandapti Den moh yahmur. Moh awammur ma ripti oh dire da mutuhnong ham kasip naham na napanggeipat mengmur. Got orhe damdapat ma yah nahapat da oh da mutuhnong kasip naham yah nahapatmur. \s1 Jisas ohe boknong hama dipwi apop atemar apripti ohe tan mar apripti ohe meng oh \p \v 10 Krais oh dire gwemat ma haputip oh orhe danong hat pati han dirnong napanggeipatmur. Ohe danong na ham Juda iraire pohon danong hat ma pati han ihirnong na panggeipatmur. \v 11 Hanat bok han ire duuptei han ihir apop suma heim oh yohoma ap yawarnong prosa ongengnap mat papti ap danong prosa hanip bap ihir er hat saptio rim heim oh duket asarishemur. Asara apop damhe doho kot dah pohon ma irat tei saripti teinong eimat irat tei sara tapan andur mandashemur. \v 12 Amaru hat orhor Jisas oh ap mutuh ohe doho kot dah oh orhe heim ohsi dire er gap nahirmar yah nahatinmat dire gwemat heim duker haputipmur. \v 13 Dire yah nahatin han oh kot dah ohon haputip ohoh ihan dirhe pohon ripti meng moh mandama kot dah rosa orhe kasip ohe boknong hatpera. Hama ohe boknong ruumsup na wamtin ina mara kas hatin inasi ma matparu dire boknonghe ihtin inasi nahayahan yahwa daham kot rosa orhe boknong hat patenmur. \v 14 Dire kakdah mohe dipwi patepra ap mutuh oh timbasmur. Dire dipwi patepra ap mutuh ma angdeipti oh kaput komdapat ma apripra ohe ap mutuhnong angdeiptimur. Ihan mama kakdah ap mutuh moh mandama kot ros orhe boknong hat patenmur. \v 15 Ohe boknong hama orhe dire gwemat haputip ohe dap teidapatwi patima ire ma apop sum aprisheru nohehe amam da moh imat apripora daham Got ohnong dipwi armi mar paptenmur. Orhe winwi rim isip mat apisapti ohe atem teidapat orhorwi armi mar paptenmur. \v 16 Imat armi mat paptim arwananah ihirnong asoh panggeipti dao erer hatip hatperhan panggeim apripti dao oh hanhan mar mandapri. Dahat patim orhor panggeinmur. Ama imat armi mar panggeipti da oh Got oh Nohnong armi naham apop natemar napripti ohe tan mat nohnong napriya ma hapat daham oh da yah ham amam hapatmur. \p \v 17 Dire kakhan ihir dir er hatipririm dipwi yah mat orhor tamreim wanahat napaptimur. Ihir Noh er hat tamreihan Got oh er hat tamrei ohe meng moh norhornong dahanahatiprakin daham yah hat orhor wanahat napaptimur. Kakhan ihir ihat wanahat napapti ohoh ihan gurhe ire hrepdapat hat patim ire ma naporipti meng moh pomat amratper daham pomat amram ire hrepnong hat patenmur. Ihat ayahanoh ihirhe amam dasi hat orhor tamreiprohemur. Ihat na ayahanoh ihirhe ina ruumsi ham yah hat na tamreiprohemur. Yah hat na tamreim gurnong yah mat na napanggeitiprohemur. Ihaprohe ohoh ihan ire hrepnong ham ire meng pomat amranmur. \s1 Got orhornong dahamar kasip hat pati ohe meng oh \p \v 18 Got oh nuhurnong ha napanggeit napapteno rim gur nure meng oh ohnong nadahamar porinmur. Nure da oh potahat orhorwi saya apriya hat pateper daham Got ohe kintei nuhur yah hat pati ma hapat dahat patimur. Ihat orhorwi ha patengwe rim Got ohnong nadahamar paptenmur. \v 19 Tit Got ohnong potin meng oh Got oh gure patinong it ha nadarhetinoh rim naporinmur. Mama napor meng moh gur hanhan ham mandatipririm kasip mengtei mama napor ohmur. \p \v 20 Mama meng rim brak mat nasar han noh Got ohnong mimat dahandeipatmur. At Gota. Manap naham yah dasi nahapat Gota. Gorhe dipdipwi patepra ohe dik natip mengnong ma kasip matip heim ohe dap tei oh diradire Hanipyah Jisas ohnong it pamsuhupmur. It ma pamsuhup oh nuhurnong orhe hrepnong naham yah mat napapten ohe kaknap han mar pamsuhupmur. \v 21 Ama imat pamsuhup han Got go gorhe ma ti da ti da dahapat danong dinahatin ohe tihan tihan kasip da oh apris paptenmur. Imat apris papatim gorhe Noh ire mutuh oh ihat patin yaho ma dahapat da oh Krais ohe heim dap tei oh nure mutuhnong namtinmur. Krais gonong nuhur dipwi armi naham napapten hano rim mameng moh napormur. Arpinwa. \s1 Pepe kapkep matip ohe meng oh \p \v 22 Nohe taptem gurnong brak mar nasar sawa hatip meng moh gur garham mandapri. Hatip meng ohoh ihan gur pomat amranmur. Noh kasip mengtei mama napor ohmur. \p \v 23 Gur am hat patida. Gin diradire taptem Timoti ohe karapus hat ma pat oh arpit mandatirimur. Oh kapkap apirhanoh Nuhut gurnong wanaham apriprimur. \p \v 24 Gure kak hat pati hano Got ohe nita hat pati bapo ihirnong Ihir sa yah hat pati rim dahatahat hangwermur potinmur. Itari mong ma pati Got ohe kuuhan bap ihir Ihirhe sa yah hat pati rim dahatahayarit noh mama napor brak mat nasar ohmur. \p \v 25 Gin Got gorhe damdapat orhor Noh ihirnong imat yah matpora ma dahapat da ohsi ihirnong gonsi bapkei mat paptenmur. \p Kiwa.