\id LUK \h LUKE \toc1 Id ash d Luke Oꞌohana ab Amjed g Jiosh Alidag \toc2 LUKE \toc3 Luk \mt1 Id ash d Luke Oꞌohana ab Amjed g Jiosh Alidag \c 1 \s1 Matsh haschu ahgk am ha oꞌohani \p \v 1-4 Ni-nawoj map ab si tatchua g Jiosh: \p Ab apsh kaiham ihda s-kehg haꞌichu ahga ab amjed g Jiosh alidag mach ab s-wohochud. Kunt am wo haꞌichu m-oꞌohani ab amjed mapt hekaj wo s-ap s-mahchk. Hegam mash am neid o am t-ahgid ab amjed. Kut muꞌi am s-ap oꞌoha hegai mo haschu am t-ahgid. Nt ahni am si i hoa wehs ihda k hekaj am wo m-oꞌohanid k am baꞌich haꞌichu wo m-ahgi ab amjed. \s1 Matsh hema wo i wuhshani k am wo i ha apꞌech g Jiosh hemajkamga \p \v 5 Amjed atsh ab i shohshonwua ihda mash eda g Herodbad am d kownal Judea chekshani ch ed am ha dahm g Tutuligo hemajkam. Sh am hema d ha-pahlig ch hab chehgig Zacaria. Sh g wehmaj kihkam hab chehgig Elisabed. Idam ash ab d amjedkamaj hegai mash d ha-shohshonbad g papal ch hab chehgig Aaron. Kush g Zacaria ab hema d amjedkam mash hab chehgig Abia. \v 6 Kush idam Zacaria ch Elisabed am si oid g s-apꞌekam ch s-ap am hab junihim wehs hegai mo g Jiosh ab ha chehani g Tutuligo. \v 7 Kutsh wabsh okst ihda Elisabed k pi ha mahmadt. Tsh g Zacaria hab waꞌap kelit. \p \v 8 Kutsh hema tash am i e ai matsh g Abiabad amjedkam am hab wo juh g e-chikpan geꞌe cheopi ch ed. \v 9 Kumtsh am i kei g Zacaria matsh am wo ha mehmhei g s-ap uhw kuhbhondakud. Tsh am i wah cheopi ch ed. \v 10 Kush am jeg ed gegok g hemajkam ch e hoꞌigeꞌidahun. \p \v 11 Tsh am cheopi ch ed hema i e chehgi g anghil Zacaria tahgio k ash ab kehk s-apkojed abai mash ab kuhbhoni g s-ap uhw kuhbhondakud. \v 12 Tsh am i nei g Zacaria k si e todsid k si s-ehbeni ihda. \p \v 13 Kush wabshaba hab kaij g anghil, “Pi g am shaꞌi e todsid, Zacaria. Jiosh at kah g m-hoꞌigeꞌidahuna. T g m-wehm kihkam wo wa hema madt. T d wo cheojk. Kupt hab wo chehch John. \v 14-15 Jiosh at ab a wo si has elidad. Kut pi koi wo mahsi. T g Jiosh ab wo mah g Hekia S-apꞌekam Gewkdag. Kupt heg hekaj wo si s-hehgigk. T g muꞌi hemajkam hab waꞌap wo si s-hehgigk mat hekid wo mahsi. Kut ihda em-aliga pi hekid wo ihꞌed hegai mo s-nawmdag. \v 16 ch muꞌi ab wo i ha nohnogi g Tutuligo hemajkam ab Jiosh wui. \v 17 T koi in hu wo i wuhsh g Jiosh si Kehsha jewed dahm. T g em-aliga ia wehpeg wo ahgachugad mat in wo i wuhsh. T g Hekia S-apꞌekam Gewkdag ab wo mah g gewkdag heg wehhejed hab masma mo wa ab mahkch g Elijabad. Kut hab wo ha juh g hemajkam mat ab wo si pihk e elidad ha hekaj g e-aꞌaliga k hegam hab wo ha juh mo d pi apꞌekam mat ab wo kaihamad g ha-amichudadag hegam mo d s-apꞌekam. Neh, bat masma am wo i ha apꞌech g hemajkam heg wehhejed jiwhiadaj g Jiosh si Kehsha.” Neh, bash kaij hegai anghil. \p \v 18 Kush g Zacaria hab kaij, “Nt has hig masma wo si s-ap s-mahchk machs wo hema bei g ali natt pi kekelt?” \p \v 19 Sh hab kaij g anghil ab wui, “Dani Jiosh chikpandam, Gabriel. Kut ab ni-cheha mant ia wo m-ahgi ihda si s-hehgig haꞌichu ahgaj. \v 20 Kupt eda pi ab hu ni-wohoch. T heg hekaj hab wo m-juh mapt pi wo shaꞌi e nako maps wo ha neokad iaꞌi amjed am hugkam mat hab wo e juh ihda mani m-ahgid.” Neh, bash kaij hegai anghil. \p \v 21 Sh eda heg oidam am chum nenida g hemajkam g Zacaria ch si has i elid k hab kaij, “A t has e juh k pi oi ab hu i wuhsh?” \p \v 22 Tsh am hu hebai ab hahawa i wuhshani k chum neo am ha wui k wabsh pi shaꞌi e nako. Sh am ha hekaj wabsh i amich g hemajkam matki ab haꞌichu e chehgi wui no pi ab wabsh i ha magwuid g e-nowikaj ch pi ab hu has shaꞌi kaij. \p \v 23 Tsh am wabsh i chum huhug g tash mat heꞌes tash am hab wo juh g e-chikpan. Tsh gam uhpam hih e-kih wui. \p \v 24-25 Kush amai i mia amjed matsh woꞌiwua g ali. Kush am wabsh s-ap e tahtk ch am e ehstokch g Elisabed e-kih ed hetasp mashad hab kaijhim, “Chum ani hekid si ni-elid mani pi ha mahmadt. Kutki wabshaba id hab ni-juni g Jiosh k hekaj gam hu hab i juh g si ni-edadag am hemajkam ha-nena ed.” \s1 Matsh wo mahsi g Jiosh alidag ia jewed dahm \p \v 26-27 Neh, tsh am him k am d i chuhdp mashad am i dahm matsh am woꞌiwua g Elisabed mad. Tsh g Jiosh am chea hegai anghil mash d Gabriel matsh am wo uꞌapa g haꞌichu ahgaj hema wui g chehia. \p Sh hab chehgig ihda chehia Mary ch am kih heg eda kihhim mash d Nazareth ch am eda g Galilee chekshani. Sh am hema ep d kihkam ch hab chehgig Joseph ch atsh wo hohnt hegai Mary. Idam ash ab hema d amjedkam mash kownalibad ch hab chehgig David. \p \v 28 Kutsh koi e ai matsh wo e hohont. Tsh am jiwia hegai anghil Mary wui k hab kaij, “Si g s-hehgigk Mary. Jiosh at ab i s-m-hoꞌigeꞌid k am wo i m-wehmt.” \p \v 29 Tsh am wabsh i pi amich mas haschu hab ahg k si e kudu heg hekaj. \p \v 30 Sh hab ep kaij g anghil, “Pi g am shaꞌi e todsid, Mary. Ab at i m-mah g Jiosh g hoꞌigeꞌidadag. \v 31 Kut am wabsh wo e nahto g ali m-eda k wo mahsi k d wo cheojk. Kupt hab wo chehch Jesus. \v 32 Kut d wo si s-has haꞌichuk no pi d alidaj g Jiosh. T g Jiosh am wo i kei mat d wo kownalk am kehkud ed g e-shohshonbad David. \v 33 Kut chum hekid d wo ha-kownaligk g Jiosh hemajkamga. Pi at hekid wo huhug g kownaltaligaj.” Neh, bash kaij g anghil. \p \v 34 Sh hab kaij g Mary ab wui, “Nt has hig masma wo ge madt mani d wabsh kia chehia ch pi koi ha kun?” \p \v 35 Sh g anghil ab wui hab kaij, “Jiosh at ab wo cheha g Hekia S-apꞌekam Gewkdag. T heg hab wo juh g Jiosh gewkdagkaj. Mt heg hekaj wo s-mahchk mat d wo si hekia s-apꞌekam alik ch d wo Jiosh alidagk. \p \v 36 “Neh, s-mahch ap mat heki hu okst g m-hajuni Elisabed k pi ha mahmadt. Kut eda g Jiosh ab s-hoꞌigeꞌel. Kut g cheoj ali wo bei. K d chuhdp mashad hemu mat am woꞌiwua g ali. \v 37 Kupt id amjed wo s-mahchk mat wo e nako g Jiosh mat am hab wo juh hegai mo haschu hab e ahgahim.” Neh, bash kaij g anghil. \p \v 38 Kush hab hahawa kaij g Mary, “Neh, dani piongaj g Jiosh. K am wa s-apꞌe mat am hab wo juh g e-tatchui ab ni-ab” Tsh gam hahawa hih g anghil ab amjed. \s1 Matsh am i chehgim g e-hajuni g Mary \p \v 39-40 Tsh ab ha hekaj i e nako g Mary mat am wo chehgim g Elisabed. Sh hegam Elisabed ch Zacaria am kih mash am hema kihhim kaꞌakwulk ch ed am Judea chekshani ch ed. Tsh am jiwia Mary ha-kih am k ab ha-ihm. \p \v 41 Tsh am i kah g Elisabed k ab taht matsh g madaj am si al i banimme eda. Tsh g Hekia S-apꞌekam Gewdag ab si i mah g gewdag. \v 42 Kush hekaj si s-hehgigam hab kaij ab wui g Mary, “Neh, ab atki si i s-m-hoꞌigeꞌel g Jiosh baꞌiwechkim mo chum hedai uwi. Kutki wo mahsi m-amjed hegai mash ab mahks g si geꞌe s-apꞌekam. \v 43 Kuptki d wo jeꞌejk hegai mat d wo ge t-kownalig. Kuni si s-ap ni-tahtk mapt iaꞌi ni-chehgim. \v 44 Neh, am at si i banimme g ni-mad mant am i m-kah mapt ab ni-ihm. K heg hekaj am ni-chehgid g Jiosh mo ab si s-m-hoꞌigeꞌid. \v 45 Woho at hab wo e juh hegai mo ab m-chehgid g Jiosh. K d si geꞌe hoꞌigeꞌidalig mapt ab i s-wohoch.” Neh, bash kaij g Elisabed. \s1 Matsh g Mary ab i hehgchul g Jiosh \p \v 46 Kush g Mary hab kaij: \q1 “Ab ani si hehgchulid g Jiosh \q1 \v 47 ch si s-ap ni-tahtk mo d ni-doꞌibiakam. \q1 \v 48-49 Dani wabsh shoꞌigkam. \q1 Kut eda ab si has i ni-elid k si geꞌe haꞌichu ab hab ni-juni g si geꞌe e-gewkdagkaj. \q1 T Hab iꞌajed chum hekid hab wo chei g hemajkam imhab aꞌahidag oidam mat ab si i s-ni-hoꞌigeꞌel g Jiosh. \q1 Do si hekia s-apꞌekam g Jiosh \q1 \v 50 ch eda iaꞌi aꞌahidag himdam oidch si pihk e elid ab wehs ha wui hegam mo ab si has i elid. \q1 \v 51 T am wo chehgi g si geꞌe e-gewkdag k wo has gewito hegam mo si e hahaschud \q1 \v 52-53 k wo ha wohppoꞌi g kokownal g ha-gewdag k g s-kakais s-ha-kaisdag gam hu hab wo i juh k wabshaba g shoꞌigkam ab has wo i ha elid k heg ab wo i ha mah mo haschu i s-kehgaj ha wehhejed. \q1 \v 54-55 Neh, bash wa am ha ahgid g t-shohshonbad ged hu i Abraham amjed matsh id am hab wo e juh. \q1 Ab o i t-wehmt g Jiosh ahchim mach ab d ha-amjedkam k ab wehs t-wui si pihk e elid iꞌajed chum hekid.” \m \v 56 Neh, bash hahawa g Mary ch amjed am ha wehm dakahim waik mashad ab ch gam hahawa hih uhpam. \p \v 57 Tsh am hahawa i e ai. Tsh madt g Elisabed. Kush d cheoj ali. \v 58 Sh g hajunij ch hugidaj an kihkam si s-hehgig wehmaj am i kaiok matsh g Jiosh ab si i s-hoꞌigeꞌel. \p \v 59 Kush am d i gigiꞌik tash g ali. Kumtsh wo pahl hikuch mo d ha-himdag. Tsh am e chehm g hemajkam k hab wo chum chehch Zacaria am oidk g ohgaj. \v 60 Kush wabshaba hab kaij g jeꞌej, “Pi atsh g e-ohg oidk wo chehgigk ch wabshaba hab wo chehgigk John.” \p \v 61 Sh hab kaij hegam, “Pi o hedai hab shaꞌi chehgig g m-hajuni,” \v 62 ch amjed ab wabsh i chum kakke g ohgaj mat am wo ha ahgi mas has wo chehch. \p \v 63 Sh heg hema ha tahni g oꞌohanakud. Mtsh hema mah. Kutsh id an oꞌoha, “Bo chehgig John”. Tsh wehsijj si e totods. \v 64 Kutsh am waꞌi hekaj s-ap neok k ab si ihm g Jiosh ch ab si hoꞌigeꞌid. \v 65 Tsh wehsijj ab si has el g Jiosh hegam mo an ha wehgaj kih. Tsh gan hu aꞌai s-e mai am Judea chekshani ch ed mat has i e juh. \v 66 Ab ash si s-hoꞌigeꞌid g Jiosh ihda ali. Kush wehsijj hegam mash am kah am si i oidahim ch hab kaij, “Kus has mahs wo haꞌichuk ihda ali?” \s1 Matsh baꞌich ah g Zacaria matsh haschu has wo e juh \p \v 67 Kutsh g Hekia S-apꞌekam Gewkdag g si geꞌe gewkdag ab i mah g Zacaria. Tsh heg am si s-hewelim neok k gam hu baꞌich ah mat haschu has wo e juh hab kaijch: \q1 \v 68 “Ab ant wo si i hehgchul g s-apꞌekam t-kownalig Jiosh. \q1 E o nahtokch mat wo t-doꞌibia ahchim mach d hemajkamgaj \q1 \v 69 ch atsh hekaj am hema wo i maskogi mat d wo t-doꞌibiakamk. \q1 Heg at ab d wo kownal Davidbad amjedkamk ch wo uꞌukch g si geꞌe gewkdag. \q1 \v 70-71 Kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam o heki hu am ahgachug matsh g Jiosh wo t-doꞌibia ab ha amjed g t-obga ch hegam mo s-t-kehꞌid. \q1 \v 72 Ab at wo i s-t-hoꞌigeꞌel g Jiosh mash wa hab masma ha ahgid g t-shohshon. \q1 \v 73-74 Bash si kaij ab Abrahambad wui mat wo t-doꞌibia ab ha amjed g t-obga. \q1 Tt hab pi hedai wo ehbidad ch ab si s-ap wo ihmad g Jiosh. \q1 \v 75 ch wo s-apꞌek am nenaj ed ch am hab wo junihid g s-apꞌekam chum hekid. \q1 \v 76-78 Ihda ni-sulijga at d wo Jiosh haꞌichu i tashogiddamk ch wo ha ahgi g Jiosh hemajkamga mat g Jiosh ab wo s-ha hoꞌigeꞌid k gam hu hab wo i juh g pi ap ha-chuꞌijig k wo ha doꞌibia ab amjed g s-koꞌok ha-namkidadag. \q1 Kut heg hekaj wo e nahtokchid mat g doꞌibiakam am wo i e maskogi. \q1 Id at am wo i wuhsh Jiosh t amjed k ab wo t-mah g amichudadag. \q1 \v 79 hab masma mo g tash ab i chechshshaj ch ab t-mamka g tonlig. \q1 Ab ach wa hihim t-namkidadag wui mat g Jiosh gam hu hab wo i t-juh heg hekaj pi ap t-chuꞌijig. \q1 Kut wabshaba g t-doꞌibiakam ab wo i t-chehgi matt has masma am wo i t-apꞌech Jiosh wui.” \m Neh bash kaij g Zacaria. \p \v 80 Kutsh si s-gegokim i geꞌeda g ali am e tashogid mo am Jiosh tatchui oidch him. Kush am hebai d i himdam, tsh gm hu i e gawulkai tohono jewed ch ed k am haꞌichugkahim ch ab ai mat am i e maskogi Tutuligo ha wui. \c 2 \s1 Matsh mahsi g Jiosh alidag \r An g neid g Matthew 1:18-25 \p \v 1 Sh am hema d si geꞌe lai wehs ha dahm g jejewed ch hab chehgig Augustus. Sha am hu hebai, tsh id am hab juh g chehanig matsh wehs wo e oꞌohan k wo e kuint g hemajkam heheꞌejel e‑kihhim ab. \v 2 Id ash d si wehpeg kuintadag. Kush am hema d kownal Syria jewed ch ed hab chehgig Quirinius. \p \v 3 Tsh am himto g hemajkam ab heheꞌejel e‑kihhim wui matsh wo e oꞌohan k wo e kuint. \p \v 4 Tsh hegai Joseph mash wa am kih Nazareth t am ch atsh wo hohnt g Mary gam hu hih Bethlehem wui am Judea chekshani ch ed nash pi ab d kownalibad David amjedkam. Sh g Davidbad am d kihkam Bethlehem t am. \v 5 Tsh g Mary am oi g Joseph. Sh eda e aihim matsh wo bei g e‑mad. \v 6-7 Tsh am dada Bethlehem t am. Sh eda pi am hu ha jeg am koksikud kih ch ed. Tsh heg hekaj am dadhaiwua haꞌichu doakam kih ch ed. Kutsh si e ai. Tsh madt g Mary. Kush heg d wehpegkam ch d cheoj. Kutsh am si i hobino s‑moik ikus ch ed k am heg eda woi mo g haꞌichu doakam am e gegosid. \s1 Mash g kahwal ha nuhkuddam ch anghil ab hehgchulid hegai ali. \p \v 8 Sh am haꞌi dadha g kahwal ha nuhkuddam gam hu jeg ed ch an ha nuhkud g e‑shoshoiga. \v 9 Tsh ab haha wabsh ha wui e chehgi g anghil ab dahm kahchim t amjed. Kutsh an si i ton ha wehgaj matsh am e chehgi g Jiosh gewkdag. Kutsh wabsh wohoꞌi e totods. \p \v 10 Sh hab hahawa kaij g anghil, “Pi g am wo shaꞌi e totodsid. Ia ant jiwia mant haꞌichu wo em‑ahgi. K id wehs hemajkam d ha wuikam. T wo si s‑ap e tahtkkad ab amjed. \v 11 Idani at am mahsi Davidbad kihhim ed hegai mo d Jiosh si Kehsha mat d wo em‑doꞌibiakamk ch d wo geꞌechu em‑kownaligk. \v 12 Kumt id ab wo s‑mahchk mat am wo woꞌok heg eda mo am e gegosid g haꞌichu doakam ch g s‑moik ikuskaj wo e hobinodch.” \p \v 13 Tsh haha wabsh shaꞌi muꞌi anghil ab ha wui i e chehgi wehmaj hegai hema k si neꞌe ch ab hehgchulid g Jiosh ch hab kaij. \q1 \v 14 “Ab ach wehsijj hehgchulid g Jiosh an dahm kahchim ch ed. \q1 T hegam mo hohhoꞌidachud g Jiosh an jewed dahm wo e doꞌibia k wo si s‑ap e tahtkkad ab aꞌai e wui.” \m \v 15 Neh, bash kaij g anghil ch gam hu hahawa i himto dahm kahchim wui. \p Sh hab kaij a kahwal ha nuhkuddam ab aꞌai e wui, “Oi g wo hihim. Tt wo hihi am Bethlehem wui k am wo nei hegai matsh am hab e juh mo ab i t‑ahgid g anghil am wehhejed g Jiosh.” \p \v 16 Tsh wa woho am si s‑hohtam hihim k am i ha gahghim k ha cheh. Kush woho am woꞌo g ali heg eda mo am e gegosid g haꞌichu doakam. \v 17 Tsh hegam kahwal ha nuhkuddam am hahawa i ahgahi mash has kaij g anghil ab amjed. \v 18 Tsh wehsijj hegam mash ha kah ab si has i el mo haschu ha ahgid. \v 19 Kush am si oidahim g Mary ch am wabsh hejel i s‑mahch. \v 20 Tsh g kahwal ha nuhkuddam gam hu uhpam hihi ab si hehgchulidch g Jiosh natsh pi wehs nei hegai mo haschu am ha ahgid g anghil. \s1 Matsh am e chehch g Jesus \p \v 21 Kush am d i gigiꞌik tash g ali. Kumtsh an pahl hikuch mo d ha‑himdag k hab chehch Jesus matsh wa g anghil ia uꞌapa g ahga mat eda koi woꞌiwua. \s1 Matsh am i dagito g Jesus Jiosh wui \p \v 22-24 Tsh am i e ai g tash matsh g Mary am wo e chehgi mo kegchudas mat hab masma g Mosesbad an oꞌoha g Jiosh chehanig. Bo chuꞌig matsh heg hekaj gohk wo ha kokda g hohhi o g pap‑loloma k ab wo iagchul Jiosh wui. K hab ep chuꞌig matp d wo cheojk g wehpeg mahsidkam ch ab wo i e dagito Jiosh wui. Tsh heg hekaj am bei g ali k am hihi geꞌe cheopi wui ab Jerusalem t ab. \p \v 25 Sh am hema kih g keli ch hab chehgig Simeon ch ash d si s‑apꞌekam ch ab si has elid g Jiosh ch ash ab si nenida mat wo ha doꞌibia g Tutuligo. Sh g Hekia S‑apꞌekam Gewkdag ab si wehmaj \v 26 ch ash am i tashogi matsh pi wo muh k ab wo ai mat wo nei g Jiosh si Kehsha. \v 27 Neh, tsh am i e ai g tash. Tsh am hahawa i tashogi mat am wo i wah geꞌe cheopi ch ed. Kutsh g Joseph ch Mary am uꞌapa g Jesus matsh am hab wo juni mo has i masma d ha‑chehanig. \v 28 Tsh g Simeon an koh g ali k ab si e hoꞌigeꞌidahun Jiosh wui hab kaijch. \q1 \v 29 “Pegih ia o i s‑apꞌe, ni‑Jioshga. \q1 Pt ab haha wo i ni‑hiwigi mant wo si s‑ap ni‑taht k ni‑pihhu map hab masma heki hu am ni‑ahgid. \q1 \v 30 Neh, ni‑wuhpuikaj ani hahawa neid ihda mapt hekaj wo t‑doꞌibia. \q1 \v 31 Kut wehs hemajkam wo s‑mai ab amjed \q1 \v 32 nat pi d wo ha‑tonligk g nahnko mahs hemajkam ch ab wo si uhgk i ha bei g m‑hemajkamga.” \m Neh, bash kaij hegai Simeon. \p \v 33 Sh g Joseph ch Mary si has e tahtk heg hekaj mo has i kaij ab amjed g ali. \v 34 Sh hab hahawa kaij g Simeon ab ha wui, “Jiosh at wo wa s‑em‑hoꞌigeꞌel,” ch ash hab ep kaij ab jeꞌej wui, “Neh, ihda ali at g Jiosh am si i kei. Kut muꞌi wo t‑doꞌibia. T wabshaba muꞌijj g t‑wehm Tutuligo pi ab hu wo wohochud k im hu hab wo i e juh. Jiosh at ab wo e chehgi t‑wui id hekaj ali. T muꞌijj wo s‑kehꞌid \v 35 k hekaj wo mahsko wua g e‑chegitoidag. Kut g m‑ihbdag wo si s‑koꞌokkad hab waꞌi masma matp hems g is‑pahyo ab wo si m‑chuꞌakad m‑ihbdag ed.” Neh, bash kaij g Simeon. \p \v 36 Sh hema g oks am d Jiosh haꞌichu i tashogiddam ch hab chehgig Anna. Sh g ohgajbad hab chehgig Phanuel ch ab d amjedkamaj g Asherbad. Kush g keligaj ihda Anna muh mash eda d haha wabsh i e wehm kihkam wewaꞌak aꞌahid ab. \v 37 Sh am haha d hejel wiꞌikam gigiꞌikko gamai giꞌik (84) aꞌahid ab. Tash oidam ch chuhug oidam ash am haꞌichug geꞌe cheopi t am ch ab si has elid g Jiosh ab wui e hoꞌigeꞌidahunch ch hab al heꞌes haꞌichu koꞌa. \p \v 38 Sh am haꞌichug g ali ch jeꞌej g Joseph wehm. Kutsh am jiwia hegai Anna k ash ab hoꞌigeꞌelid g Jiosh ch am hahawa wehsijj ha ahgid ab amjed g ali hegam mash hab waꞌap nenida matsh g Jiosh wo ha doꞌibia. \s1 Matsh gam hu uhpam hihi Nazareth wui \p \v 39 Neh, kutsh wehs am hab juh hegai mo an oꞌohanas chehanig ch ed k gam hu hahawa uhpam hihi Galilee chekshani wui k am dada e-kih am Nazareth kihhim t am. \v 40 Kutsh ab si s-gegokim i geꞌelhi g ali k wabsh shaꞌi haꞌichu s-amichud. Sh g Jiosh pihk elidadag am si e tashogid wehhejed. \s1 Mash eda d wiapoꞌogeꞌel g Jesus ch am hih geꞌe cheopi wui \p \v 41 Wehs ahid ab ash am e wushshad Jerusalem t am matsh wa ha doꞌibia g Jiosh g ha-shohshon ab ha amjed g Egypt t am hemajkam. Kush g Jesus jehj chum hekid am hihhim. \v 42 Kush am d i gamai gohk aꞌahidag g Jesus. Tsh am i e ai hegai ha-doꞌibiadag wuhshda. Tsh am ep hihi bekch g Jesus k am haꞌichugkahim mo heꞌes i tash am hab e wua. \p \v 43 Tsh am i kuhgit. Tsh gam hu i e nohnogi uhpam. Tsh eda am waꞌi wih g Jesus Jerusalem t am. Sh g jehjij pi mahch mo pi am hu ha wehmaj \v 44 nash pi hab elid mash an wa hebai ha wehmaj g hihimdam mash am muꞌi e wehm hihim. Kush hekaj hemako tash waꞌi chihpia k an chum gahghi ha oidk g e-hajuni ch e-nanꞌaipijju. \v 45 Sh eda pi am hu haꞌichug. Kutsh oi wa gam hu uhpam hihi Jerusalem wui mat an wo i gahghi. \p \v 46 Kush am d i waik tash. Tsh ged hu hahawa cheh geꞌe cheopi ch ed. Kush am dak ch ab ha kaiham g s-chu aꞌamichuddam ch ab si haꞌichu ha kakke mash am aꞌaga g Jiosh oꞌohana. \v 47 Sh idam ab epai haꞌichu kakke. Kush si s-e mamachim neok ch si s-ap ab uhpam i nodgid g haꞌichu ha-kakkei. Sh wehsijj hegam mash kah ab wabsh i hahaꞌadka si has i e tahtk. \p \v 48 Neh, tsh g Joseph ch Mary hab waꞌap si has i e taht am chehgiok. Sh g jeꞌej hab kaij, “Ni-sulijga, shahchu apt ahgk hab t-juh? Shelkam att nonda g m-ohg wehm pi m-edgidk.” \p \v 49 Kush hab kaij ab ha wui, “Chum am wa s-mahch mant hemho wa am wo haꞌichugk ni-ohg Jiosh kih ed.” \v 50 Sh eda pi shaꞌi amichud mo haschu ahgch hab kaij. \p \v 51 Kutsh gam hu hahawa uhpam hih ha wehm Nazareth wui k ab ha wechokahim. Sh g jeꞌej pi hekid shaꞌi pi chegito ihda matsh has e juh. \v 52 Neh, kutsh ab si s-gegokam i geꞌehogatahi g Jesus k baꞌich i edagi g amichudadag k ash am si oid g Jiosh chehanig. Kush ab si s-hoꞌigeꞌid g Jiosh. Sh g hemajkam ab si has elid. \c 3 \s1 Mash g John wehpeg ha mihshmad ch ha pahl wapkon \r An g neid g Matthew 3:1-12; Mark 1:1-8; John 1:19-28 \p \v 1-2 Tsh am hebai i cheka. Kush am daha ihda John mo d Zacariabad alidag am tohono jewed ch ed. \p Sh wenog am hema d si uhgchu lai wehs ha dahm g jejewed ch hab chehgig Tiberius. Kush am hema ep d kownal Judea chekshani t am ch hab chehgig Pilate. Kush g Herodbad aꞌalidag hab waꞌap d kokownal. Hema ash hab waꞌap chehgig Herod ch ash am d kownal Galilee chekshani ch ed k ch hema hab chehgig Philip ch am d kownal Iturea ch ed ch Traconitis ch ed. Sh g Lisanias am d kownal Abelene ch ed. Kush iaꞌi idani hegam am d si uꞌugchu ha‑papalig g Tutuligo mash hema hab chehgig Annas ch hema hab chehgig Caiaphas. Tsh g Jiosh ab mah g John g haꞌichu e‑ahga mash eda hegai Tiberius am waꞌi daha gamai hetasp aꞌahid ab. \p \v 3 Sh g John an wehsko ahgachug g Jiosh haꞌichu ahga anai Jordan akimel woꞌoshani ed hab ha ahgch, “Gam g hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi k wo e pahl wapko. Tsh g Jiosh gam hu hab wo i juh g pi ap em‑chuꞌijig.” \p \v 4 Batsh wa e juh hab masma matki an heki hu oꞌoha hegai kelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam mash hab chehgig Isaiah. K hab chuꞌig g oꞌohanaj: \q1 Hema atsh gam hu jeg ed wo ha mihshmad g hemajkam hab kaijch, “Neh, in atsh wo i wuhsh jewed dahm hegai mo d ge kownal wehs haꞌichu dahm. \q1 Kumt heg wehhejed wo i e nako hab sha masma mamt am wo i apꞌech g pad wohg mat am oidk wo i hih g geꞌe kownal. \v 5 Nat hig pi am wo i e apꞌech g wohg mo hebai pi apkodag mat hekid wo jiwia g geꞌe kownal? \q1 Pegih, mt am hab waꞌap wo i apꞌech g e‑doakag am e doꞌibiak. \q1 \v 6 T hab wehs wo nei g hemajkam mat has masma wo chum ha doꞌibia g Jiosh.” \rq Isaiah 40:3-5 \rq* \m Neh, batki masma an oꞌoha g Isaiabad. \p Kush g John woho hab masma hab e wua. \v 7-8 Tsh muꞌi am wui e chehm g hemajkam matsh ab ab wo e pahl wapko. Haꞌi idam o pi am hu gawul junimk g pi ap e‑chegitoi. Kush hab ha ahg g John, “Hah, ahpim mam pi ap chegitoidag, bamki e elid mamt wo e doꞌibia ab amjed g s‑koꞌok e‑namkidadag heg wabsh hekaj mam ab d Abrahambad amjedkam. Nt wabshaba wo em‑ahgi mamt pi woho wo e doꞌibia, heg hi wa mamt am wo e chehgi am hab junihidch g s‑apꞌekam mamt gam hu s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi. Wehs hegam mat gam hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi at d wo Jiosh hemajkamgak ch hab masma wo e kuint mo d Abrahambad amjedkam, chum wa g nahnko mahs hemajkam. \v 9 Kumt ahpim gam hu wo s‑e ohhod hab masma mat g pi kehg bahidkam uꞌus mamtp pi gam hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi k pi am hu hab wo junihid g s‑apꞌekam.” \p \v 10 Kush haꞌi g hemajkam ab kakke, “Pegih, tt has hig wo chum t‑juh?” \p \v 11 Kush hab kaij ab ha wui, “Mt am wo i apꞌech g e‑chegitoi Jiosh wui k amjed pi wo daꞌi g e‑eniga. Neh, tp hems hema pi wo ha kotonik. Kumt ab wo hema mah. Tp hems hema pi wo haꞌichu chekk. Mt ab wo mah g haꞌichu hugi.” Neh, bash kaij g John. \p \v 12 Kush haꞌi hegam matsh am wui dada k wo e pahl wapko d lial ha kowlantdam am kownal wehhejed ch ash ab kakke, “T‑mashchamdam, tt ahchim has wo chum masmak?” \p \v 13 Kush hab ha ahg, “Pi amt gamai hu wabsh baꞌich i muꞌi wo ha kowlant mo heꞌekkia i mohtoꞌis g oꞌodham.” \p \v 14 Kush haꞌi d shondal ch ab epai kakke, “Tt ahchim has wo chum masmak?” \p Sh hab ha ahg, “Pi g hekid haꞌichu wo shaꞌi ha wohppoꞌidad ch pi ab hu hema haꞌichu wo shaꞌi abch mat pi wo wohok ch ehp mamt wabsh wo s‑ap e tahtkk ch ab uꞌu mam heꞌekkia i em‑namkid.” \p \v 15 Kush g hemajkam pi am hu dodolimad am oidahimch mas hu id d Jiosh si Kehsha matsh wo ha doꞌibia. \p \v 16 Kush heg hekaj hab kaij g John, “Pi g hab wo ni‑elid manis ahni d si haꞌichu. Ab at hema wo i wuhsh ni‑oidk mat d wo si haꞌichuk. Ahni ani hi wa em‑pahl wapkon. T wabshaba heg ab wo em‑mah g Hekia S‑apꞌekam Gewkdag k gam hu hab wo i juh pi em‑apꞌekam hab sha masma mat g mehi wo mei g shaꞌi. \p \v 17 “Nam hig pi nehnichud g pilkani mamt g mohgaj gam hu wo i gawulkad k wo mehid k g pilkani ged hu wo i baꞌiha. Pegih, t hab waꞌap am aꞌai wo i ha gawulkai g hemajkam am lodaita ch ed ihda mani em‑ahgid k wo ha doꞌibia g s‑apꞌekam k g pi apꞌekam s‑koꞌokam wo ha namkid. T g ha namkidadag pi hekid wo huhug.” \v 18 Neh, bash kaij g John ch nahnko masma am i chum ha tashogid g hemajkam g s‑kehg haꞌichu ahgaj g Jiosh. \p \v 19 Sh eda hegai kownal mash hab chehgig Herod geꞌe hab junihim g pi apꞌekam ch atsh g e‑wehnag ehs g hohnigaj. Sh hab chehgig hegai Herodias. Kush g John ab s‑kehꞌid g kownal ch hab kaij mat pi hab wo chum e juh. \v 20 Tsh g Herod am baꞌich i pi ap haꞌichu hab juh matsh ged hu si kuh g John. \s1 Matsh g Jesus e pahl wako \r An g neid g Matthew 3:13-17; Mark 1:9-11 \p \v 21 Tsh wabshaba koi e kuh g John k wehs ha pahl wapko hegam matsh am wui e chehm ab s‑wohochudch g Jiosh. Tsh g Jesus hab waꞌap am wui jiwia k e pahl wakon k am e hoꞌigeꞌidahun. Tsh g dahm kahchim gam i e kuhpiꞌo. \v 22 Kutsh g Hekia S‑apꞌekam Gewkdag i hud ab ab g Jesus k hab sha mahs mo g hohhi. Sh ab neok g Jiosh ab dahm kahchim t amjed ch hab kaij ab wui g Jesus, “Ahpi ap d si ni‑tatchuidch ni‑alidag ch am si ni‑tatchui oidch hab masma.” \s1 Mash hedai d si shohshonaj g Jesus \r An g neid g Matthew 1:1-17 \p \v 23 Jesus ash am hu d i waikko wehst‑mahm aꞌahidag matsh eda am i himch g e‑chikpan k am i ahgahi g Jiosh haꞌichu ahga. Kush idam d shohshonaj mant g ha‑chechgig an wo ha oꞌoha. Bash masma s‑e mahch mo d Josephbad alidag. \q1 Sh g Joseph ab d Heli amjedkam. \q1 \v 24 Kush g Heli ohgbad Matthat. \q1 Sh g Matthat ohgbad d Levi. \q1 Sh g Levi ohgbad d Melchi. \q1 Sh g Melchi ohgbad d Jannai. \q1 Sh g Jannai ohgbad d Joseph. \q1 \v 25 Sh g Joseph ohgbad d Mattathias. \q1 Sh g Mattathias ohgbad d Amos. \q1 Sh g Amos ohgbad d Nahum. \q1 Sh g Nahum ohgbad d Esli. \q1 Sh g Esli ohgbad d Naggai. \q1 \v 26 Sh g Naggai ohgbad d Maad. \q1 Sh g Maad ohgbad d Mattathias. \q1 Sh g Mattathias ohgbad d Semein. \q1 Sh g Semein ohgbad d Josech. \q1 Sh g Josech ohgbad d Joda. \q1 \v 27 Sh g Joda ohgbad d Joanan. \q1 Sh g Joanan ohgbad d Resa. \q1 Sh g Resa ohgbad d Zerubbabel. \q1 Sh g Zerubbabel ohgbad d Shealtiel. \q1 Sh g Shealtiel ohgbad d Neri. \q1 \v 28 Sh g Neri ohgbad d Melchi. \q1 Sh g Melchi ohgbad d Addi. \q1 Sh g Addi ohgbad d Cosam. \q1 Sh g Cosam ohgbad d Elmadam. \q1 Sh g Elmadam ohgbad d Er. \q1 \v 29 Sh g Er ohgbad d Joshua. \q1 Sh g Joshua ohgbad d Eliezer. \q1 Sh g Eliezer ohgbad d Jorim. \q1 Sh g Jorim ohgbad d Matthat. \q1 Sh g Matthat ohgbad d Levi. \q1 \v 30 Sh g Levi ohgbad d Simeon. \q1 Sh g Simeon ohgbad d Judah. \q1 Sh g Judah ohgbad d Joseph. \q1 Sh g Joseph ohgbad d Jonam. \q1 Sh g Jonam ohgbad d Eliakim. \q1 \v 31 Sh g Eliakim ohgbad d Melea. \q1 Sh g Melea ohgbad d Menna. \q1 Sh g Menna ohgbad d Mattatha. \q1 Sh g Mattatha ohgbad d Nathan. \q1 Sh g Nathan ohgbad d David. \q1 \v 32 Sh g David ohgbad d Jesse. \q1 Sh g Jesse ohgbad d Obed. \q1 Sh g Obed ohgbad d Boaz. \q1 Sh g Boaz ohgbad d Shela. \q1 Sh g Shela ohgbad d Nashon. \q1 \v 33 Sh g Nashon ohgbad d Amminadab. \q1 Sh g Amminadab ohgbad d Admin. \q1 Sh g Admin ohgbad d Arni. \q1 Sh g Arni ohgbad d Hezron. \q1 Sh g Hezron ohgbad d Perez. \q1 Sh g Perez ohgbad d Judah. \q1 \v 34 Sh g Judah ohgbad d Jacob. \q1 Sh g Jacob ohgbad d Isaac. \q1 Sh g Isaac ohgbad d Abraham. \q1 Sh g Abraham ohgbad d Terah. \q1 Sh g Terah ohgbad d Nahor. \q1 \v 35 Sh g Nahor ohgbad d Serug. \q1 Sh g Serug ohgbad d Reu. \q1 Sh g Reu ohgbad d Peleg. \q1 Sh g Peleg ohgbad d Eber. \q1 Sh g Eber ohgbad d Shelah. \q1 \v 36 Sh g Shelah ohgbad d Cainan. \q1 Sh g Cainan ohgbad d Arphaxad. \q1 Sh g Arphaxad ohgbad d Shem. \q1 Sh g Shem ohgbad d Noah. \q1 Sh g Noah ohgbad d Lamec. \q1 \v 37 Sh g Lamec ohgbad d Methusela. \q1 Sh g Methusela ohgbad d Enoc. \q1 Sh g Enoc ohgbad d Jared. \q1 Sh g Jared ohgbad d Mahalaleel. \q1 Sh g Mahalaleel ohgbad d Cainan. \v 38 Sh g Cainan ohgbad d Enos. \q1 Sh g Enos ohgbad d Seth. \q1 Sh g Seth ohgbad d Adam. \q1 Sh g Adambad d amjedkamaj g Jiosh. \c 4 \s1 Mash g Jiawul am chum s‑wuimk g Jesus pi apꞌekam ch ed \r An g neid g Matthew 4:1-11; Mark 1:12-13 \p \v 1 Jesus atsh gam hu hih ab amjed g Jordan akimel matsh hebai e pahl wako. Kush g Hekia S‑apꞌekam Gewkdag ab mahkch g si geꞌe gewkdag ch hab ahg mat gam hu wo hih am tohono jewed wui. \v 2 Kush am haꞌichugkahim giꞌikko wehst‑mahm tash ab. Sh heg oidam g jijawul ha‑geꞌejig am chum s‑wuimk pi apꞌekam ch ed. \p Jesus ash pi haꞌichu koꞌa heg oidam ch hekaj bihugim. \v 3 Sh g ge Jiawul ab wui hab kaij, “Bap chum e elid map d Jiosh alidag. Pegih, ab g hig chehani ihda hodai mat wo e pahnch naptki pi bihugim.” \p \v 4 Kush hab kaij g Jesus, “Pi ant hab wo juh. An o hab chuꞌig Jiosh oꞌohana ed: \q1 Jiosh neꞌoki o baꞌich d i si haꞌichu mo hi g haꞌichu hugi. \q1 Kut g oꞌodham hemho ab wo wa s‑wohog elidad.” \rq Deuteronomy 8:3 \rq* \p \v 5 Neh, tsh g Jiawul am hahawa shaꞌi si s‑hohtam wuhpuij tahgio wehs i mahsid g kokownaltalig id dahm jewed \v 6-7 k ab wui hab ep kaij, “Wehs o ab ni‑mahks ihda gewkdag ch kaisdag ch d ni‑eniga mant wo wa mah mani hedai hab i elid. Kunt wehs ab wo m‑mah mapt ab ni‑wui wo i gehsh k ab wo has ni‑el.” \p \v 8 Kush hab kaij g Jesus, “Pi ant hab wo juh. An o hab chuꞌig Jiosh oꞌohana ed: \q1 Heg amt waꞌi Jiosh ab wui wo i gehsh k ab wo ihmad ch heg ab wo waꞌi s‑wohog elidad.” \rq Deuteronomy 6:13 \rq* \p \v 9 Kutsh am hahawa wuhpuij tahgio i mahsid hegai geꞌe cheopi mo am kehk Jerusalem t ab k hab ahg, “Maptp d wo Jiosh alidagk, pegih, am g i dahꞌi amjed mo gan hu si uhgk kihtas. \v 10 No hig pi an hab chuꞌig Jiosh oꞌohana ed: \q1 Jiosh at ab wo ha cheha g muꞌi anghil mat wo m‑nuhkud. \q1 \v 11 Kut an hu wo si m‑uꞌukchid mapt nih g shaꞌi e‑tahtad ab hu wo shul hohodai t ab.” \rq Psalm 91:11-12 \rq* \p \v 12 Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Pi ant wo pipꞌich g Jiosh. An o hab chuꞌig oꞌohanaj ed: \q1 Pi g wo shaꞌi pipꞌichudad g e‑kownalig Jiosh.” \rq Deuteronomy 6:16 \rq* \p \v 13 Kush g Jiawul am hahawa sha dagito g Jesus am i wehs nahnko masma chum s‑wuimkk pi apꞌekam ch ed. \s1 Matsh g Jesus am i himch g e‑chikpan Galilee chekshani ch ed \r An g neid g Matthew 4:12-17; Mark 1:14-15 \p \v 14 Tsh gam hu hahawa hih g Jesus Galilee chekshani wui. Sh g Hekia S‑apꞌekam Gewkdag si geꞌe mahkch g gewkdag. Tsh gam hu aꞌai s‑e mai g haꞌichu ahga ab amjed. \v 15 Kush am ha mashcham ha eꞌeda g ha‑chechopi. Sh wehsijj ab si has elid g hemajkam. \s1 Mash g Jesus si kihꞌamkam pi ab hu tatchua \r An g neid g Matthew 13:53-58; Mark 6:1-6 \p \v 16 Kush am him k am hekid. Tsh gam hu hih g Jesus Nazareth kihhim wui mash wa am d si kihkam. Tsh g shahwai am i e ai. Kutsh am i e chehm g hemajkam cheopi ch ed nash pi eda e mihshmad. Tsh am jiwia g Jesus k am dahiwua hab masma mash wa chum hekid am hab e junihim. Kumtsh am hiwigi. Tsh am kekiwua matsh wo neꞌokchul g Jiosh heki hu oꞌohana. \v 17 Kumtsh ab hema mah g holiwk oꞌohana. Sh d oꞌohanaj g Isaiabad. Tsh an neꞌokchul mo an hab chuꞌig matsh g Jiosh si Kehsha hab wo chei: \q1 \v 18 Jiosh at am i ni‑kei mant am wo ha ahgidahid g shoꞌigkam g s‑kehg haꞌichu ahgaj. \q1 K heg hekaj am ni‑wehmaj g Hekia S‑apꞌekam Gewkdag ch ab ni‑mahkch g si geꞌe gewkdag. \q1 K ab ni‑chehani g Jiosh mant am wo ha ahgidahid g doꞌibiadag hegam mo haꞌichukaj e wupulshch ch wo ha nench g pi neneadam k ab wo i ha wuwhas hegam mo haꞌichukaj e kudut \q1 \v 19 k wo ahgachug mat e ai mat g Jiosh wo ha doꞌibia g e‑hemajkamga. \rq Isaiah 61:1-2 \rq* \p \v 20 Tsh g Jesus ab i holiwkai g oꞌohana k ab uhpam mah g nuhkuddam k am hahawa dahiwua mat haꞌichu hab wo chei. Sh wehsijj ab si kaiham mat has wo chei. \v 21 Kutsh am i neok k hab kaij ab ha wui, “Neh, hemu at e ai. Ni ahni hab wua ihda mant am neꞌokchul em‑wehhejed.” \p \v 22 Tsh wehsijj ab si has i el no pi si s‑ap neok k wabshaba hab kaij, “Aha no hig pi woho d Josephbad alidag?” \p \v 23 Sh hab kaij g Jesus, “No hig pi woho mamt ab ni‑wui hab wo chei hegai hab ha‑cheꞌidag mo hab chuꞌig, Am g i e maskogid maptp d ge mahkai, k hab ep wo chei, Ia g hu hig hab ep juhni g s‑hasig haꞌichu e‑kih am mapsh has masma am hab ge junihim Capernaum kihhim t am.” \p \v 24 Sh hab ep kaij g Jesus, “Mo wa woho mam pi ab hu has elid g Jiosh haꞌichu i tashogiddam amai mo hebai d i si kihkam. \v 25 Elijabad wehm oꞌodham ash wa hab masma pi ab hu has elid. Tsh heg hekaj pi am hu hema i wehmt matsh eda pi ha juh waik eda hugkam aꞌahid ab. Tsh g bihugig i gei. Muꞌij ash g heheꞌejel wiꞌikam uꞌuwi amai. \v 26 Tsh wabshaba g Jiosh am cheha g Elijabad matsh am wo hih Seraphath kihhim wui am Sidon jewed ch ed k am wo hema i wehmt g hejel wiꞌikam uwi amai. \v 27 Kush muꞌi kokꞌo g Tutuligo heg hekaj pi ha doddakam mumkidag mo hab e aꞌaga ‘leprosy’. Tsh eda pi hema shaꞌi ha doaj hegai kelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam mash hab chehgig Elisha. Sh hema heg hekaj mumku g gawul mahs oꞌodham ch hab chehgig Naaman ch am kih Syria jewed ch ed. Kutsh heg waꞌi doaj g Elishabad.” \p \v 28 Tsh wehsijj hegam mash am haꞌichug cheopi ch ed si babgat am i kaiok ihda \v 29 k atsh gam si neꞌiopa k am i chewaim g Jesus gam hu jegko. K eda g Nazareth an kehk kawulk t ab. Kutsh am i bei mo am hu hebai ge uhgk i koa g kawulk hab chum ahgk mat amjed wo i daꞌich. \v 30 Tsh wabshaba g Jesus am wabsh ha shahgid wuhshani k gam hu hih. \s1 Hema g oꞌodham mo g jiawul an uꞌukch \r An g neid g Mark 1:21-28 \p \v 31 Tsh gam hu hahawa hih g Jesus Capernaum wui heg eda chekshani k am ha mashcha g hemajkam cheopi ch ed mo am d i ha‑mihshmda tash. \v 32 Kutsh wehsijj si has i el kaiok mo has masma ha mashcham no pi si s‑e mamachim neok. \p \v 33 Sh am hema daha mo g jiawul an uꞌukch. Kush si s‑kaidam hihnk ch hab kaij, \v 34 “Gam g hu hihm ahpi Jesus map ab Nazareth t ab d kihkam. A napt hab ahgk ia jiwia mapt wo t‑kokda. S‑mahch ani map hedai wud. Dap Jiosh si hekia s‑apꞌekam kehsha.” \p \v 35 Tsh g Jesus ab si chehmo g jiawul k hab kaij, “Pi g shahmuni k ab i wuhshani id amjed oꞌodham.” Tsh g jiawul am si wua hegai oꞌodham wehsijj ha tahgio k ab i wuhsh amjed k pi shaꞌi koꞌokam has juh. \p \v 36 Kutsh wehsijj ab si has i el g Jesus k hab kaij ab aꞌai e wui, “Shaꞌi si s‑gewkdag g neꞌokij. Ab o chehani g jijawul mat ab wo i wuwha. K wa woho hab e wua.” \v 37 Kutsh wehsko e kah ihda anai heg oidk jejewed. \s1 Matsh g Jesus ha dodaj g muꞌi hemajkam \r An g neid g Matthew 8:14-17; Mark 1:29-34 \p \v 38 Tsh amjed gam hu hih g Jesus heg kih wui mo hab chehgig Simon. Sh eda g hohnigaj jeꞌe ihda si mumku k ch s‑toni iajidch. Kumsh am ahgid g Jesus ab amjed. \v 39 Tsh am him k am i kekiwua heg woꞌikud hugid an k am e hoꞌigeꞌidahu. Tsh am ha hekaj apꞌet k am i wamig k ha hihidol. \p \v 40 Tsh gam hu hud g tash. Tsh wehsijj hegam mo g ha‑naipijju kokꞌo g nahnko mahs mumkidagkaj am ha uꞌapa Jesus wui. Kut wehsijj ab i ha tahtmahim k ha dodaj. \v 41 Tsh muꞌi ab wui i hihi hegam mo g jijawul an ha uꞌukch. Sh idam jijawul si hihnk ch hab kaij, “Ahpi ap d Jiosh alidag.” Kush ab si s‑ha kehꞌid g Jesus ch gam hu i ha wuwhasid ch pi ha hiwgid mas am hu has wo kaijjid no pi s‑mahch idam mo heg d Jiosh si Kehsha. \s1 Matsh g Jesus am ha mihshmad Galilee chekshani ch ed \r An g neid g Mark 1:35-39 \p \v 42 Sh am hu hebai wabsh i siꞌalim, tsh g Jesus gam hu jegko i wuhsh. Tsh am i gahghi g hemajkam k am i chehg k chum pi hiwigi mat wo hih ab ha amjed. \v 43 Kush wabshaba hab kaij ab ha wui, “Hemho wa ant am wo i ahgahi g s‑kehg haꞌichu ahga ab amjed g Jiosh kownaltalig an aꞌai kihhim ch ed hab wa ehp nat pi hab ahgk i ni‑kei g Jiosh.” \v 44 Tsh wa woho am i ha mihshmdahi wehsko ha‑chechopi ed amai Galilee chekshani ch ed. \c 5 \s1 Matsh g Jesus ab haꞌi i ha wai mat ab si wecho wo e mashchamad \r An g neid g Matthew 4:18-22; Mark 1:16-20 \p \v 1 Sh am hu hebai g Jesus an kehk mo an i koa hegai al kahchki mo hab chehgig Galilee Kahchki. Kutsh g hemajkam ab wabsh i shodbinidahi s‑kaimkch g Jiosh haꞌichu ahga. \v 2 Sh neid mo gohk wapalko am wupulshpi shuhdagi ch ed. Tsh g enigakam am ha dagito k ged hu ha wapkon g e‑chuchagia. \v 3 Kutsh am i chesh g Jesus hema ha eda idam wapalko. Sh heg d Simon eniga. Sh hab ahg matsh am wo shaꞌi nuꞌichkwua shuhdagi ch ed. Tsh g Simon hab juh. Tsh ab i dahiwua g Jesus wahlko ch ed k am ha mashcha g hemajkam. \p \v 4 Tsh am i haꞌasa haꞌichu ha ahgid k hab ahg ihda Simon mat am wo i himch g e‑wahlko mo am s‑juhk g shuhdagi k am wo i huduni g e‑chuchagia ha wehm g e‑wehm chikpandam. \p \v 5 Sh hab kaij g Simon, “T‑mashchamdam, ge att chuhug shaꞌi si chikpan k pi haꞌichu shaꞌi bei. P wabshaba am t‑ahgid matt am ep wo i huduni g t‑chuchagia. Pegih, tt am hab wo t‑juh.” \v 6 Kutsh wa woho am hihim k am i ha huhuds ge e‑chuchagia k atsh shaꞌi si muꞌi waptopi ha ui matsh chum alo e wanikumia g ha‑chuchagia. \p \v 7 Kush am haꞌi ep chikpan hema wahlko ch ed. Kumtsh idam ab hahawa si ha wai mat am wo i ha wehmt. Tsh wa woho ab i himch g e‑wahlko k wehs ha shuhshud g waptopikaj mat chum alo wachkk g ha‑wapalko. \p \v 8 Tsh am i nei g Simon mat haschu has i e juh k ab si i gei g e‑tohtonkaj Jesus wui k hab wabsh kaij, “Ih, dani wabsh pi apꞌekam oꞌodham. K pi hab chum mahs maps wo ni‑wehmajk ahpi s‑apꞌekam ni‑kownalig.” \v 9 Kutsh wehsijj hegam mash wehmaj si e totods neidch mat has e juh. \v 10 Haꞌi hegam wehmaj chikpandam g Peter ash d James ch John ch ash d aꞌalidaj hegai mash hab chehgig Zebedee. \p Sh g Jesus hab kaij ab Simon wui, “Pi g am shaꞌi has e tahtkkad. Iꞌajed apt imhab g oꞌodham an wo ha uꞌud ni‑wehhejed.” \v 11 Tsh am wabsh i chum ai g shuhdagi koa idam k am i ha wuwhas g wapalko k wehs haꞌichu am wabsh i dagito k gm hu i oi g Jesus. \s1 Matsh g Jesus hema doaj mash g chuhkugaj wabsh muhkhim \r An g neid g Matthew 8:1-4; Mark 1:40-45 \p \v 12 Sh am hu hebai g Jesus am hasko kihhim ch ed oimmed. Kush am hema g oꞌodham wehsko maꞌishch hegai mumkidag mo g chuhkugaj muhkhim. Tsh am jiwia g Jesus. Kutsh heg am i chehg k ab si kupal i gei wui k hab kaij, “Ab g si i s‑ni‑hoꞌigeꞌid k i ni‑doajid pej maptp wo tatchuad.” \p \v 13 Tsh g Jesus ab tahtam k hab kaij, “Am o wa s‑apꞌe. Doajini.” Tsh am ha hekaj i doa. \p \v 14 Tsh g Jesus ab chehani k hab kaij, “Pi g am hedai ahgid ab amjed ihda k wabshaba am ha hekaj wo hih pahl wui. T am wo m‑chechga k wo wohokamch mapt doa. Pt am hab haha wo juh hegai iagchulida mo wa g Jiosh em‑chehani Mosesbad oꞌohana ed. T hab wo s‑mahchk g hemajkam mapt woho doa.” \p \v 15 Tsh amjed gam hu hih hegai oꞌodham. Kutsh wehsko i e ahgahi ihda matsh g Jesus hab juh. Tsh hekaj muꞌi hemajkam am wui hihi mat wo kah g haꞌichu ahgaj k wo e dodaj. \v 16 Tsh g Jesus am wo ha mihshmad k wo ha dodajid k amjed gam hu hejelko wo him k wo e hoꞌigeꞌidahu. \s1 Matsh g Jesus hema doaj mo ab wabsh i s‑moik \r An g neid g Matthew 9:1-8; Mark 2:1-12 \p \v 17 Sh am hu hebai ehp mash g Jesus am ha mashcham. Sh am haꞌi dadha g chehanig ha mashchamdam ch hegam mo si oid g chehanig ch hab e aꞌaga Palasi. Idam atsh ga hu aꞌaijed am dada ab amjed g Galilee chekshani ch Judea chekshani ch ab Jerusalem kihhim t amjed. Tsh g Jiosh ab si mah g gewkdag g Jesus mat wo ha dodaj g kokꞌodam. \p \v 18 Tsh am haꞌi dada g chechoj hema uꞌadch g pi himidkam. Id ash ab wabsh i s‑moik ch am woꞌo e‑wahkus ed. \v 19 Kush am i chum s‑wahkidamk kih ch ed matsh wo chehgi g Jesus ab si hiwigch mat wo doaj. Sh wabshaba shaꞌi si s‑hemajkamag. Kutsh pi has masma am hu wo i e wahki. Tsh heg hekaj gan hu hahawa i cheshaj kih dahm k am ge maggad g kih maꞌishpadag k amjed ab i huduni g woꞌikudaj am ha shahgid g hemajkam k am woi mash am kehk g Jesus. \p \v 20 Tsh am i nei g Jesus moki ab si hiwig idam k hab kaij ab wui ihda oꞌodham, “Ni‑nawoj, ab ani s‑m‑hoꞌigeꞌid ch gam hu hab i juh g pi ap m‑chuꞌijig.” \p \v 21 Kush hegam chehanig ha mashchamdam ch Palasi wabsh hejel hab e ahg, “Ih, shaꞌi si pi ap neok ihda oꞌodham hab masma e wepogidch g Jiosh. Heg at waꞌi Jiosh wo e nako mat gam hu hab wo i juh g pi ap ha‑chuꞌijig.” \p \v 22 Sh g Jesus s‑mahch mo haschu am oidahim ch hab kaij ab ha wui, “Pi g am wo shaꞌi oidahim manis pi woho edgid g gewkdag mant gam hu hab wo i juh g pi ap ha‑chuꞌijig. \v 23 Bam elid mo s‑pehegim hab e kaij mat gam hu hab i e juh g pi ap chuꞌijigaj no ge hedai s‑mahch mas s‑wohom hab e juh. \v 24 Pegih, nt wo em‑chehgi mani woho ge gewkdag ch hab wua mani has i kaij ahni Jiosh si Kehsha.” Neh, bash kaij ch hab hahawa kaij heg wui pi himidkam, “I g wamig k am behꞌi g e‑wahkus k hihm am uhpam.” \p \v 25 Tsh am ha hekaj i wami hegai oꞌodham k am bei g e‑wahkus k gam hu uhpam hih ab si ihmch g Jiosh. \v 26 Tsh g hemajkam si has i elid k ab ihm g Jiosh hab kaijch, “Shaꞌi si s‑kehg haꞌichu ach neid id tashkaj.” \s1 Matsh g Jesus ab i wai g Levibad (Matthew) \r An g neid g Matthew 9:9-13; Mark 2:13-17 \p \v 27 Sh hema d lial kowlantdam g kownal wehhejed ch hab chehgig Levi. Tsh g Jesus am cheh. Kush am daha heg eda kih mo am chikpan. \p Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Oi g i ni‑oid.” \v 28 Tsh g Levi am ha hekaj i wuhshani k am wabsh i dagito wehs haꞌichu k gam hu i oi. \p \v 29-30 Am waꞌi mia amjed, tsh g Levi am hab juh g geꞌe gegosig am wehhejed g Jesus. Sh am haꞌi oiopo g Palasi mash idam haꞌi d chehanig ha mashchamdam. Sh eda muꞌijj hegam mash am ha wehm e gegosid d lial kowlantdam hab masma mo g Levi. \p Kush hegam Palasi am ha neid ch hekaj s‑ha kehꞌid g Jesus chuhchai hab ha ahgch, “Ih, shahchu am ahgch am ha wehm e gegosid idam pi ap hemajkam, chum hems am ha wehm g lial kowlantdam?” \p \v 31 Sh g Jesus hab kaij ab ha wui, “Idam pi ap hemajkam o s‑e doꞌibiamk hab masma mat g kokꞌodam wo s‑e doajidam. Hegam mo hab e elid mo s‑apꞌe at pi wo tatchua g mahkai. \v 32 Pi ant hab ahgk ia jiwia manis wo ha doꞌibia hegam mo pi e doꞌibiamk.” \s1 Ha‑himdag mash heꞌekkio pi e gegosid \r An g neid g Matthew 9:14-17; Mark 2:18-22 \p \v 33 Sh haꞌi g hemajkam hab kaij ab wui g Jesus, “Neh, muꞌikko o pi e gegosid ch wabsh e hoꞌigeꞌidahun hegam mo ab wecho e mashcham g John ch hegam mo ab ha wecho e mashcham g Palasi. Kuki wabshaba ahpi g m‑wohochuddam pi hab e wua.” \p \v 34 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Nat hig pi wo e gegos g wo ha hohntam naipijju mat eda heg am wo ha wehmajk? \v 35 T am wo i e ai mat pi am hu wo ha wehmajk. T am hahawa pi wo e gegos. Pegih, bat wo wa e juh idam ni‑naipijju mant hekid pi ia hu wo ha wehmajk.” \p \v 36 Sh am hahawa chum ha tashogid g Jesus mat g mashchamaj pi ap wo wehnad g ha‑himdag ash hab kaij, “Pi at hedai g wechij ikuskaj wo shohsho g hekiuchij lihwa mat wo s‑e wia nat pi wo i dahiwua k baꞌich wo i wantsh g hekiuchij. T hab waꞌap pi wo apꞌet g hekiuchij nat ge wo wepo mahsk g wechij ikus. \v 37 T pi hedai g wechij nawait am wo toa hekiuchij haꞌichu elidag kokstal ch ed. Tp hab wo sha e juh, t g wechij nawait wo wantsh g haꞌichu elidag. T g nawait wo iawua k g haꞌichu elidag wo e padch. \v 38 Neh, hemho wa at g wechij nawait am wo e toa wechij haꞌichu elidag kokstal ch ed. \p \v 39 “Pi o hedai tatchua mat wo ih g wechij nawait hekid ab i jehkiok g hekiuchij nawait nat pi hab wo chei mo baꞌich i s‑ap hab kahk g hekiuchij.” \c 6 \s1 Mamsh ab ha abchud mash chikpan mihshmda tash ed \r An g neid g Matthew 12:1-8; Mark 2:23-28 \p \v 1 Sh am hu hebai hihim idam Jesus ha mihshmda tash ed. Kush am eshas g pilkani wohg huhugid an. Sh hegam mash am wehmaj g Jesus ab ha wohni g pilkani ch i mohon g e‑nohnhoikaj ch koꞌa. \v 2 Sh haꞌi g Palasi ha neid ch hab kaij, “Shahchu am ahgch hab wua hegai mo g t‑chehanig pi t‑hiwgid machs hab wo wuad mihshmda tash ed?” \p \v 3 Kush hab kaij g Jesus, “Bo wabsh masma hab e wua matsh wa g Davidbad. Pi amtki chegito matsh heg has e juh am i bihugimk. Bo chuꞌig g Jiosh oꞌohana \v 4 matsh am i wah geꞌe cheopi ch ed k am ui g pahn k huh hegam ha wehm mash am wehmaj. Kush d hegai pahn mo am e toꞌaw k ch hegam d waꞌi ha wuikam mo d papal. T eda hemho wa am hab e juh. K heg hekaj am wa s‑apꞌe mat huh.” \v 5 Sh hab hahawa ep kaij g Jesus, “Dani Jiosh si Kehsha ch gewkdag am dahm g mihshmda tash.” \s1 Matsh ha doaj g Jesus mihshmda tash ed \r An g neid g Matthew 12:1-8; Mark 2:23-28 \p \v 6 Sh am hu hebai d ep mihshmda tash. Tsh am i wahp idam Jesus hema cheopi ch ed. Kush g Jesus am ha mashcham g hemajkam. Sh am hema daha g oꞌodham mash g s‑apkojed nowij mahnikodag. \v 7 Sh am haꞌi dadha g chehanig ha mashchamdam ch Palasi ch an wa s‑nenꞌoid nash pi ab haꞌichu s‑abchudamk g Jesus ch hekaj an neid mas wo hi wa ha doaj mihshmda tash ch ed. \p \v 8 Sh g Jesus s‑mahch mo haschu am chegito ch ash hab kaij heg wui mahnikokam, “Kekiwuani k ab i hihm ia hu ha baꞌich g hemajkam.” Tsh ab i kekiwua. \p \v 9 Sh g Jesus ab hahawa ha kakke ch hab kaij, “Shahchu am ahgch hab elid mo pi hiwgidas mihshmda tash ed mamt wo i ha wehmt hegam mo e shoꞌigchud? Ab o em‑ab mamt wo i ha wehmt g shoꞌigkam k ep wo ha doꞌibia hegam mat am hu wo e koꞌij. Aha namt wabsh wo ha hiwigi mat wo e koꞌij?” \p \v 10 Neh, bash kaij ch an hahawa wehsijj i ha neid k hab hahawa kaij ab wui hegai oꞌodham, “Ab g si i shelin g e‑nowi.” Kutsh am wabsh i chum shelin k am waꞌi hekaj apꞌet. \v 11 Tsh hegam hahaꞌichu wabsh wohoꞌi babgat matsh ha doaj ha mihshmda tash ab k am ha hekaj i e wehm aꞌaga mas has wo juh g Jesus. \s1 Matsh g Jesus gamai gohk am i ha chuhcha \r An g neid g Matthew 10:1-4; Mark 3:13-19 \p \v 12 Tsh am waꞌi mia amjed am hu hebai gam hu i chesh g Jesus kawulk dahm k ge chuhug oidam e hoꞌigeꞌidahu Jiosh wui. \v 13 Kut am i mahsi. Tsh ab hahawa i ha wai hegam mash ab si wecho e mashcham k g gamai gohk am ha ui mat d wo si chuhchaij. \v 14 Hema hegam ash d Simon. Kutsh heg hab ep chehch Peter mo hab d ahga ‘Hodai.’ Kush hema d Andrew ch d si wehngaj g simon. Kush haꞌi d James ch John ch Philip ch Bartholomew \v 15 ch Matthew ch Thomas. Sh hema d hegai James mash g ohgaj hab chehgig Alphias. Sh hema hab ep chehgig Simon ch d hema hegam mash tatchua mat g Tutuligo hejel wo himchudad g e‑kownaltalig. \v 16 Sh hema d hegai Judas mash g ohgaj hab chehgig James. Kush hema d Judas Iscariot ch d hegai matsh wa gagda g Jesus. Neh, idam gamai gohk ash am d hahawa si chuhchaij g Jesus. \s1 Mash g Jesus ha mashcham ch muꞌi ha doajid \r An g neid g Matthew 4:23-25 \p \v 17 Tsh ab hahawa i huhud hegam Jesus. Sh muꞌi am ep haꞌichug g hemajkam ab amjed g Judea chekshani ch Jerusalem kihhim ch ab amjed g ge shuhdagi hugidag an miabidch g Tyre ch Sidon kihhim. \v 18 Wehsijj ash s‑kaimk g Jesus. Kush ab wui hihim g kokꞌodam ch hegam mash g jijawul an ha uꞌukch. Sh g Jesus ha dodajid ch gam hu hab i ha wua g jijawul. \v 19 Kush wehsijj ab chum s‑tahtmamk g Jesus nash pi g gewkdaj ab wuhshani amjed ch wehs ha doajid. \s1 S‑ap tahhadkam ch pi ap tahhadkam \r An g neid g Matthew 5:1-12 \p \v 20 Tsh g Jesus ab i ha nei hegam mash ab si hiwig k hab kaij: \q1 “Mt wo chum si s‑ap e tahtkkad ahpim mam ab e shoꞌigchud Jiosh wui. \q1 Ab at wo i em‑wahpki e‑kihdag ed. \q1 \v 21 Mt wo chum si s‑ap e tahtkkad ahpim mam hemuch chum haꞌichu tatchua. \q1 B at wo wa em‑mah g Jiosh mam haschu i tatchua. \q1 Mt wo chum si s‑ap e tahtkkad ahpim mam shoani hemu no pi ab him g tash mamt wo wa si s‑hehgigk. \q1 \v 22 T wo s‑em‑kehꞌidad g hemajkam ch wo s‑em‑ohhod ch wo s‑koꞌokam has em‑ahgad ch hab wo chei mam d wabsh pi apꞌekam. \q1 \v 23 Mt wabsh wo s‑ap e tahtkkad ch wo s‑hehgigk id hekaj. \q1 Bash wa masma e shoꞌigchud hegam mash d kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam ch hekaj bei g Jiosh mahkigdag. \q1 T g Jiosh hab waꞌap wo em‑mah g geꞌe s‑apꞌekam mo em‑wehhejed an nuhkud e‑kihdag ed. \q1 \v 24 T wabshaba wo si pi ap e tahtkkad hegam mo hemu d s‑kakais no pi ab heki hu neid g s‑e‑hehgig. \q1 \v 25 T wo si pi ap e tahtkkad hegam mo pi haꞌichu tatchua hemuch. \q1 Ab o him g tash mat wo pi haꞌichu edgidad. \q1 T wo si pi ap e tahtkkad hegam mo s‑e tahhadchud hemuch. \q1 Ab o him g tash mat wo shoanid. \q1 \v 26 T wo si pi ap e tahtkkad hegam mo wehs hemajkam ab si has ha elid hemuch. \q1 Em‑shohshon ash hab masma si s‑ap has ha ahg hegam mash hab wabsh s‑e junimk mo d Jiosh haꞌichu i tashogiddam. \s1 Mamtsh wo pihk e elidad hegam ha wui mo s‑em‑kehꞌid \r An g neid g Matthew 5:38-48; 7:12a \p \v 27 “Nt wo em‑ahgi mamt has wo masmak am ha wui. Ab g wabsh wo i si pihk e elidad ha wui g e‑obga k wabsh g s‑ap haꞌichu hab wo ha juni hegam mo s‑em‑kehꞌid. \v 28 Idam atp hems wo pi kehg neneokad ab em‑wui ch wo em‑shoꞌigchudad. Mt wabshaba wabsh wo si s‑hemajimak am ha wui ch wo e hoꞌigeꞌidahu am ha wehhejed. \v 29 Tp hems s‑koꞌokam has wo em‑juh. Mt wabshaba ab wabsh wo i s‑ha hoꞌigeꞌel. Tp hems hema ab wo em‑shonihi em‑kahm ab. Kumt wabsh wo hiwigi mat aigojed ab ep wo em‑shonihi. Tp hems hema wo em‑wohppoꞌi g em‑lihwa. Kumt g e‑kotoni ep wo mah. \v 30 Tp hems hema haꞌichu wo i em‑tai. Kumt wo mah. Kutp hems hema haꞌichu wo bei mo d em‑eniga. Kumt pi uhpam wo tai. \v 31 Bamt wo ha juhkchid g hemajkam mam has i chum ha elid mat hab wo em‑juhkchid. \p \v 32 “Pi at wo em‑mah g s‑ap tahhadkam g Jiosh mamtp hegam ab wo waꞌi ha tatchuad mo ab uhpam em‑tatchua. Chum o hems g pi ap hemajkam ab ha tatchua hegam mo ab uhpam ha tatchua. \v 33 Pi at wo em‑mah g s‑ap tahhadkam g Jiosh mamtp hegam waꞌi ha wehhejed hab wo juh g s‑ap haꞌichu mo s‑ap haꞌichu hab em‑junid. Chum o hems g pi ap hemajkam hab wa masma hab e wua. \v 34 Pi at wo em‑mah g s‑ap tahhadkam g Jiosh mamtp hegam waꞌi haꞌichu wo ha hiwigi mam hab ha elid mat wo wa uhpam em‑mah. Chum o hems g pi ap hemajkam hab waꞌap aꞌai haꞌichu e hiwgid hab e elidch mat ab uhpam ep wo ui haꞌakia mat heꞌekia ha hiwigi. \p \v 35 “Neh, mt ab wo pihk e elidad ha wui g e‑obga ch am hab wo ha junidad g s‑ap haꞌichu ch wo haꞌichu ha mah mamt pi ab hu uhpam wo ge neidad. Bamt masma am wo e chehgi mam d aꞌaligaj g Jiosh. T heg muꞌi s‑kehg haꞌichu ab wo em‑mah. Jiosh o hab wa masma s‑ha hoꞌigeꞌid g pi ap hemajkam ch hegam mo pi ab hu uhpam hoꞌigeꞌelid. \v 36 Am g hab wo juhkchid g hoꞌigeꞌidadag hab masma mo g em‑ohg Jiosh am hab juhkch. \s1 Pi g ab hu wo ha mohtoꞌid g chuꞌijig \r An g neid g Matthew 7:1-5 \p \v 37 “Pi g am hedai s‑koꞌokam has wo ahgad o ab wo ha mohtoꞌidad g pi apꞌekam. B at uhpam wo i e nodagi ab em‑wui. Gam g hu wabsh wo pi chegito mat hema s‑koꞌokam has wo em‑juh. Kut hab wa masma gam hu wabsh wo pi e chegito mamtp hems hema s‑koꞌokam has wo juh. \v 38 Ab g wo haꞌichu ha mahkad. T g Jiosh ab haꞌichu wo em‑mahkad. Ab amt baꞌich i geꞌe wo bei mamt heꞌes ab i ha mah no pi g Jiosh baꞌich i s‑hemajima matp hems g hemajkam. Ab at wo i e nodagi em‑wui mamt has i masma ab wo neidad hema. \p \v 39 “Pi at has masma wo em‑wanimedad wohokam ch ed hegai mat hedai pi wo mahchk g wohokam. Heg at wo wa wepok matp hems hema g pi neadam haꞌi ep wo i ha wanim g pi neneadam. Kutp hems wehsijj am wo i shul hiktani ch ed. \v 40 S‑mahch am mat g ha mashchamdam ha baꞌich wo i chum s‑mahchk hegai mo haschu i ha mashcham. E mashchamdam at am hugkam wo chum s‑mahchk g e‑mashchama am i s‑ap nahtok mo hegai mat hedai i ha mashcha. \p \v 41 “Pi g am wo si s‑nenꞌoidad g hema chuꞌijig. Tp hems baꞌich i geꞌej g hejel em‑chuꞌijig. T heg wo wa wepok mam g chum haꞌichu ab i s‑wuhshdamk wuhij ed mo eda baꞌich i geꞌe haꞌichu ab woꞌo em‑wuhi ed. \v 42 Do iattogi mamtp hab wo chei mamt ab wo haꞌichu i wuhshad ha‑wuhi ed mo eda baꞌich i geꞌe haꞌichu am woꞌo em‑wuhi ed. Hemho wa amt wehpeg wo i apꞌech g pi e‑apꞌedag k haha wo e nako mamt haꞌi ep wo i ha wehmt k wo i apꞌech g pi ha‑apꞌedag. \s1 Mas hedai s‑wohom d s‑apꞌekam \r An g neid g Matthew 7:16-20; 12:33-35 \p \v 43 “Mt wo s‑mai mas hedai d s‑apꞌekam oꞌodham hab wa masma mamt wo s‑mai mas haschu d s‑kehg uhs. S‑kehg uhs at s‑kehg wo bahidagt ch g pi kehg uhs pi kehg wo bahidagt. \v 44 Uhs o s‑e mahch ab e‑bahidag ab. Pi amt ab hu wo ui g suhna hoꞌi t ab o g uhdwis ab shaꞌi t ab. \v 45 K hab waꞌap masma g oꞌodham matp wo s‑apꞌek ch s‑kehg haꞌichu hab wo wuad o wo pi apꞌek ch pi kehg haꞌichu hab wo wuad. Matp has i masma haꞌichu chegito g oꞌodham, t hab masma wo neokad.” \s1 Mattsh has masma s‑wihnam wo shondad g t‑doakag \r An g neid g Matthew 7:24-27 \p \v 46 Sh hab ep kaij g Jesus, “Haꞌijj am chum hekid hab ni‑aꞌaga ‘ni‑kownalig’ ch eda pi am hu hab wua mani haschu em‑ahgid. \v 47 Ab g wo ni‑hiwgad ch ab wo s‑wohog elidad g haꞌichu ni‑ahga. T hab wo s‑apꞌek g em‑doakag. \v 48 Id at heg wo wa wepok matp hems hema wo s‑wihnam shondad g e‑kihta. T hab pi wo i gei mat hekid wo hewed k juh k wo s‑gewkam mel g shuhdagi. Pegih, mt hab wa masma s‑wihnam wo gegokkad mo ihda kih mamtp ab wo s‑ni‑wohog elidad. \p \v 49 “T wabshaba pi wo apꞌek g em‑doakag mamtp pi ab hu wo wohog ni‑elidad. Id at heg wo wa wepok matp hems hema pi wihnam wo shondad g e‑kihta. T ab wo mel g shuhdagi. T ha hekaj wo i gei g kihj k am wabsh wo i e padch. Pegih, t hab wa masma wo i e padch g em‑doakag mamtp pi ab hu wo wohog ni‑elidad.” \c 7 \s1 Matsh g Jesus hema doaj ahmoj wehhejed \r An g neid g Matthew 8:5-13 \p \v 1 Neh, tsh am i haꞌasa haꞌichu ha mashcha g Jesus amai k gam hu hahawa hih Capernaum wui. Kutsh g chuhchaij am wehmaj hihi. \p \v 2-3 Kush amai am hema d shondal ha‑geꞌejig ch ab d ha‑kehsha Rome t amjed ch kah ab amjed g Jesus. Sh id pionag hema muhkhim. Kush ab si tatchua g e‑pionag ch hekaj ab ha tahni g Tutuligo ha‑geꞌegedga mat ab wo i wai g Jesus. T wo doaj g piongaj. \p \v 4 Tsh hegam am dada k ab si e shoꞌigch Jesus wui k hab kaij, “Am g i wehmt ihda oꞌodham. \v 5 Ab o si t‑tatchua ahchim Tutuligo ch am hema i kei g cheopi t‑wehhejed.” \p \v 6 Kutsh gam hu ha oi g Jesus k am i aihi g kihj hegai shondal ha‑geꞌejig. \p Tsh heg am haꞌi ha ahgi g e‑naipijju matsh am wo hihim k wo haꞌichu ahgi g Jesus. Kutsh am wui hihim k hab kaij, “Bo kaij g t‑nawoj, ‘Pi ani am hu hugkam d haꞌichu maps am wo i wah ni‑kih ed \v 7 o manis hejel am wo hih m‑wui. Am apt hab wabsh wo chea. T wo doa g ni‑pionag. \v 8 S‑amichud ani g m‑gewkdag no pi g ni‑geꞌejig gewkdag am ni‑dahm. Ni ahni hab waꞌap gewkdag am ha dahm g ni‑shondalig ch ni‑pionag. T hab wo juh mant haschu ab wo i ha chea. Ni heg hekaj s‑mahch mat am hab wo e juh mapt haschu am hab wabsh wo i chei.’ Neh, bo kaij.” \p \v 9 Tsh g Jesus ab si has i el ab kaiok ihda. Sh muꞌi hemajkam an oidahim. Kush ab ha wui hab kaij, “Pi ani koi hebai shaꞌi neid mas hema haꞌas geꞌe ab si ni‑hiwig, chum hems am ha shahgid g Tutuligo,” k am hahawa ha chea hegam mat ab dada mat g m hu uhpam wo hihi. \p \v 10 Tsh am uhpam dada k chum nei. Kutsh doa g piongaj g shondal ha‑geꞌejig. \s1 Matsh g Jesus ab i wuhshad g hejel wiꞌikam mad ab muhkig t amjed \p \v 11 Kush am baꞌich d i tash. Tsh gam hu hihi hegam Jesus heg wui kihhim mash d Nain. Kutsh muꞌi hemajkam ha oi. \v 12 Tsh am wabsh i chum dada mo ab kihjeg g kolhai an wehgaj g kihhim. Sh ab g muhki e uꞌa. Sh g jeꞌej g muhki d hejel wiꞌikam. K id d si hemako madaj. Kush muꞌi ha wehmaj g hemajkam ab kihhim t amjed. \p \v 13 Kutsh am i nei g Jesus ihda uwi k si pi ap e taht wehhejed k hab wabsh kaij ab wui, “Pi g am shoakad,” \v 14 k ch amjed am him k an taht hegai mo an ab woꞌichug g muhki. \p Tsh ha hekaj gegokiwua hegam mo uꞌa. Kush hab hahawa kaij g Jesus, “Wechij oꞌodham, ab g i wamigi.” \p \v 15 Tsh am ha hekaj i dahiwua ihda oꞌodham k ab ha hekaj wabsh neok. Tsh g Jesus am wamgid k hab ah mat gam hu wo i oi g e‑jeꞌe. \p \v 16 Kutsh wehsijj si e totodsid k ab si ihm g Jiosh ch hab kaij, “Ia atki hema jiwia t‑shahgid g Jiosh haꞌichu i tashogiddam,” ch haꞌi hab ep kaij, “Jiosh atki ia jiwia t‑shahgid mat wo t‑doꞌibia mattp hedai d hemajkamgaj.” \v 17 Kutsh ihda mat haschu has e juh an wehsko e aꞌaga Judea chekshani oidk ch an wehgaj. \s1 Mamtsh has masma wo s‑amich g Jiosh si Kehsha \r An g neid g Matthew 11:2-19 \p \v 18 Sh eda ged hu e kuhpach hegai John mash am ha pahl wapkonahim g hemajkam. Kush am ahgid hegam mash ab si wecho e mashchamahim mash haschu has junihim g Jesus. Tsh heg gohk ab i ha waid \v 19 k am ha cheha mat am wo hihim k ab wo kakke g Jesus mas wa woho d Jiosh si Kehsha aha nat ab hahawa hema wo i wuhsh mat d wo hegaik? \p \v 20 Tsh idam am dada Jesus wui k hab kaij, “Ab o t‑chehani g John matt ab wo m‑kakke maps woho d Jiosh si Kehsha aha nat ab hahawa hema wo i wuhsh mat d wo hegaik?” \p \v 21 Tsh g Jesus heg i tashkaj muꞌi ha dodaj g kokꞌodam k muꞌi ha wuwhas g jijawul ab ha amjed hegam mo an ha uꞌukch k ha‑nench g pi neneadam. Kush heg wehs neid idam John chuhchai. \v 22 Sh hab hahawa ha ahg g Jesus, “Am g uhpam wo hihim k wo ahgi g John mam haschu i neid ch haschu i kah. Ha ani dodajid g pi ha dodajidam kokꞌodam ch pi neneadam ch pi hihimidkam ch pi chechkaidkam ch ha chechegitoichud g koꞌi ch am ha ahgid g shoꞌigkam mat g Jiosh wo ha doꞌibia. \v 23 T g Jiosh ab wo s‑em‑hoꞌigeꞌidad mamtp hedai ab wabsh wo ni‑hiwgad ch pi wo ni‑dagito.” \p \v 24 Tsh am i gam hu hihi hegam John chuhchai. Sh g Jesus am haꞌichu ha ahgid g hemajkam ab amjed g John ch hab kaij, “Neh, am amt wa hihim k ab kaiha g John. K wa eda am oimmelhim pi apkokam jewed ch ed. Kumt pi woho am hu wo i wuwha wui matp d wabsh s‑pehegi oꞌodham ch am gawul wo wuad g e‑neꞌoki. Pi o an aꞌai e wanchkwua g John. \v 25 Kumt pi hema s‑neidam mo s‑kakaisim e enigadadch. Hegam mo hab masma e enigadadch o si s‑kakaisim kih. \v 26 Neh, heg amt s‑kaim Jiosh haꞌichu i tashogiddam k heg wa woho kah. K g John am baꞌich haꞌichu k ed ep kehk \v 27 no pi d hegai mo ab amjed an oꞌohanas mo g Jiosh hab ahg ch hab kaij: \q1 Am ant hema wo i maskogi mat am wo i ha apꞌech g hemajkam am wehhejed g si ni‑Kehsha jiwhiadag am jewed dahm. \rq Malachi 3:1 \rq* \m Neh, bash kaij g Jiosh. \p \v 28 “Kunt wo em‑ahgi mo g John wehs hemajkam ha baꞌich d i si haꞌichu am hugkam mat am i wuhsh g Jiosh kownaltalig id dahm jewed. T hahawa chum hems g si pi haꞌichukam hemajkam am Jiosh kownaltalig ed baꞌich d wo i s‑has haꞌichuk mo hegai John.” \p \v 29 Neh, bash kaij g Jesus. Kutsh wehs ab kaiha hegam mat ab s‑wohog el g Jiosh k am e pahl wapko ab John wecho, chum hems hegam mo g lial ha kowlant g kownal wehhejed. \v 30 Tsh wabshaba pi ab hu wohog el g Jiosh tatchui pi e pahl wapkonk hegam mo d Palasi ch hegam mo d chehanig ha mashchamdam. \p \v 31 Kush heg hekaj hab kaij g Jesus, “Bo masma pi ta wepoma mo g aꞌal hegam mat pi ab hu wohog el g John k pi ab hu ni‑bei. \v 32 Neh, tp hems am wo chichwid g aꞌal ch hab wo chei, ‘Am att em‑gehged g e hohontam ha‑piastakaj. Kumt pi e waila. Am att nei g muhki neꞌi. Kumt pi shaꞌi shoshani.’ \p \v 33 “Id ani hab ahg mat g John ab i wuhshani k pi ihꞌe g nawait ch muꞌikko pi e gegosid ab e hoꞌigeꞌidahunch Jiosh wui. K muꞌijj hab kaij mo g jiawul an uꞌukch g chegitoidaj. \v 34 Nt ahni ia jiwia Jiosh si Kehsha k wabsh chum hedai ha wehm ni‑gegosid. K muꞌijj hab kaij mani s‑banma ch s‑iꞌidag ch d ha‑nawoj g s‑ta kekeꞌidamakam lial ha kowlantdam ch hegam mo pi ap oid g t‑shohshon ha‑chehanig. Neh, bo masma pi ta wepoma \v 35 ch im hu hab wabsh i juh g Jiosh amichudadag. K wabshaba hegam mo ab s‑wohochud am chehgidch mo d wohokam.” \s1 Matsh g Jesus am e gegos heg kih am Palasi mash hab chehgig Simon \p \v 36 Tsh hema g Palasi ab i wai g Jesus mat am wo wehmaj e gegos. Tsh am hih g Jesus kihj wui k am i dahiwua mat wo e gegos. \p \v 37 Kush eda am hema d uwi heg eda kihhim ch si pi ap d hemajkam. Sh am dak ch e gegosid g Jesus. \v 38 Tsh id am jiwia k am wehgaj i kekiwua am uꞌadch g s‑ap uhw shuhdagi al s‑toa hodai haꞌa ch ed. Sh eda am e shelinch g Jesus mo hab masma dadhaiwup ch e gegosid. K si shoak ihda uwi. Kush g ohꞌogaj an iawua tahtadaj an. Kutsh an i dagio g cheꞌechew e‑moꞌokaj k an si ha chintad k an hahawa iawua ga s‑ap uhw shuhdagi tahtadaj ab. \p \v 39 Kush hab wabsh hejel e ahg hegai kihkam, “T wo chum s‑mahchk mo si pi ap d uwi ihda matp woho d wo Jiosh haꞌichu i tashogiddamk ch pi wo hiwigi mas an wo taht.” \p \v 40 Sh g Jesus wabsh s‑mahch mo hab masma oidahim ch ab wui hab kaij, “Simon, ab ant wo haꞌichu m‑ahgi.” \p Sh heg hab kaij, “Oi g ab ni‑ahgid, ha mashchamdam.” \p \v 41 Kutsh g Jesus am ahgi ihda haꞌichu wepogida e‑ahga k hab kaij, “Matp hema ab wo e wulshch g hetasp siant pihsh heg ab mo g lial ha hiwgid ch hema ab ab wo e wulshch g hetaspo wehst‑mahm pihsh \v 42 k pi wo e nako mat wo uhpam namkid. Kut im hu hab wo i juh g ha‑wulshpadag. Neh, t hedai idam baꞌich ab wo i si tatchua?” \p \v 43 Sh hab kaij g Simon, “Naꞌas hegai mamt baꞌich i muꞌi im hu hab i juh g wulshpadaj.” \p Sh hab kaij g Jesus, “Pegih, \v 44 ab g neid ihda uwi. Ia ant jiwia m‑kih am. Kupt pi ni‑mah g shuhdagi mant wo i wapko g ni‑tahtad. T wabshaba ihda am i wapko g ni‑tahtad g e‑ohꞌogkaj k am i ha dagio g cheꞌechew e‑moꞌokaj. \v 45 Pi apt ab hu ni‑chintad mant ia jiwia. K wabshaba id g ni‑tahtad chintad. \v 46 Pi apt ab hu i huhu g ni‑moꞌo. T wabshaba id g uhw shuhdagi an iawua ni‑tahtad an. \v 47 Neh, nt hab wo chei mat am geꞌe chehgi mo ab si ni‑tatchua. T heg am wohokamch mat g muꞌi pi ap chuꞌijigaj im hu hab i e juh. Hegai mam hedai pi shaꞌi geꞌe im hu hab i wua g ha‑chuꞌijig o pi shaꞌi geꞌe am hu chehgid g e‑tatchuidag.” \p \v 48 Sh hab hahawa kaij g Jesus heg wui uwi, “Im ant hu hab i juh g pi ap m‑chuꞌijig.” \p \v 49 K hegam haꞌi mo ab dadha mihsa wui hab kaij ab aꞌai e wui, “K hedai e elid ihda ch im hu hab i chum wua g pi ap ha‑chuꞌijig?” \p \v 50 Sh hab kaij g Jesus id wui uwi, “Ab ap ni‑hiwig ch hekaj e doꞌibia. Gamai g s‑ap e tahtk hihm.” \c 8 \s1 Hegam uꞌuwi mash an wehmaj g Jesus \p \v 1 Sh amjed am hu hebai, tsh g Jesus am hih ha oidk g kihhim k am ahgahim g s‑kehg haꞌichu ahga ab amjed g Jiosh kownaltalig. Kush hegam gamai gohk chuhchaij am wehmaj. \v 2 Kutsh muꞌi am ha oi g uꞌuwi. Idam atsh wa ha dodaj g Jesus. Kush am haꞌichukaj i ha wehmt. Hema idam ash d Mary Magdalene. Id atsh g Jesus ab amjed i ha wuwhas g wewaꞌak jijawul. \v 3 Kush hema d Joanna. Sh g wehmaj kihkam ihda hab chehgig Chusa ch d haꞌichu am kownal wecho. Kush hema ehp d Susanna. Tsh idam uꞌuwi wo em‑nolawt hegai mash haschu i tatchua hegam Jesus. \s1 Haꞌichu wepogida ahga ab amjed g haꞌichu eshdam \r An g neid g Matthew 13:1-9; Mark 4:1-9 \p \v 4 Kutsh muꞌi hemajkam ab hihi Jesus wui ga hu aꞌai kihhim amjed. Tsh am ha ahgi g Jesus ihda wepogida ahga: \p \v 5 “Nt wo haꞌichu em‑mashcha ab amjed g Jiosh kownaltalig wepogidch mat hema an ei g haꞌichu e‑kaichka e‑oidag ed. T haꞌi gan hu wabsh shul wohg ch ed. T g hemajkam am keish k g uꞌuwhig am huh. \v 6 T haꞌi gan hu shul mo pi geꞌej g jewed ab waw t ab. T ab i chum wuhsh g eꞌes k wabsh gaksh no pi pi wadag amai. \v 7 T haꞌi gan hu shul g kaichkaj shaꞌi ch ed. T heg am wabsh wehnadk i geꞌege k ha kokda g esha. \v 8 T wabshaba hegam mat an s‑ap shul moihuna ch ed an wuhshani k siant ab kait hehemako.” Sh hab hahawa ep kaij g Jesus, “Neh, am g wo i aꞌamichud ahpim mam kah ihda.” \s1 Mash haschu ahgch g Jesus g wepogida ahgakaj ha mashcham \r An g neid g Matthew 13:10-17; Mark 4:10-12 \p \v 9 Kush g Jesus chuhchai ab kakke mas has d ahga ihda wepogida ahga. \p \v 10 Sh hab kaij g Jesus, “Nt wo em‑ahgi mo has d ahga no pi g Jiosh em‑hiwgid mamt wo s‑mai hegai mo haschu hemu am maskogid ab amjed g e‑kownaltalig. Ni wabshaba heg waꞌi ha ahgid haꞌichu wepogida ahga hegam mo pi ab hu wohochudamk. T hab pi wo amich haꞌichu ab amjed g Jiosh kownaltalig, chum as wo haꞌichu neid k wo haꞌichu kah.” \s1 Mash g Jiosh haꞌichu ahgdam hab masma mo g haꞌichu eshdam \r An g neid g Matthew 13:18-23; Mark 4:13-20 \p \v 11 Kush hab ep kaij g Jesus, “Neh, nt wo em‑tashogi ihda haꞌichu wepogida ni‑ahga. Jiosh haꞌichu ahga o wepogidas mo g haꞌichu kai ch am wo e gantad hemajkam ha‑iꞌibdag ed. \v 12 K eda haꞌi g ha‑iꞌibdag s‑kawpk hab masma mo g wohg. K g Jiawul am wabsh s‑pehegi ha wohppoꞌid hegai mo haschu i kah. T hab pi ab hu wo wohoch g Jiosh haꞌichu ahga k pi wo e doꞌibia. \p \v 13 “K haꞌi g ha‑iꞌibdag hab sha masma mo hebai pi geꞌej g jewed ab waw t ab. T idam wo si s‑hohhoꞌi g Jiosh haꞌichu ahga ab kaiok k wabshaba pi wihnam ab hu wo bebhe k ch ab hi wa al heꞌes wo s‑wohochudad. T ab wabsh wo i chum hih g aꞌappema. T ha hekaj wabsh wo taꞌi i shul. \p \v 14 “K haꞌi g ha‑iꞌibdag hab sha masma mo hebai s‑shaꞌig no pi e shaꞌijidch heg hekaj kudutadag ch s‑kaisdag ch s‑tahhadkam. Kut pi haꞌichu hab wo juh am Jiosh wehhejed. \p \v 15 “K haꞌi g ha‑iꞌibdag s‑moik hab masma mo g moihuna. Kut ab wo kaiha g Jiosh haꞌichu ahga k am wo si i nuhkud e‑ihbdag ed k am wo e nako mat am hab haꞌichu wo juh Jiosh wehhejed. \s1 Mamt pi am hu wo ehsto g wohokam \r An g neid g Mark 4:21-25 \p \v 16 “Wohokam o wepogidas mo g lahmpa tonlig. Namt hig wo ehsto g lahmpa ab mehidk aha namt an wo dai mat hebai wo em‑tonlidch. Pegih, mt hab wa masma pi wo chum ehsto g wohokam. \v 17 Wehs at wo s‑e mai matp haschu chum e ehstokch. T haschu wo i chum e maꞌishchid wo e chehg k am wo i e wuhshad. \p \v 18 “Am g wo s‑amichud mam haschu i kah. Hegam mat s‑ap wo hekaj g e‑apꞌedag at baꞌich ep wo i nei. T wabshaba hegam mat pi ap wo hekaj wabsh wo heb hu wua.” \s1 Mash g jeꞌej ch wepngaj s‑neidamk g Jesus \r An g neid g Matthew 12:46-50; Mark 3:31-35 \p \v 19 Tsh am chum dada g Jesus jeꞌe ch wepngaj. Sh wabshaba si muꞌij g hemajkam an wehgaj. Kutsh pi e nako matsh ab wo miabi. \p \v 20 Sh hema hab kaij ab wui g Jesus, “M‑jeꞌe ch m‑wepnag o am gegok jeg ed s‑m‑neidamkch.” \p \v 21 Sh hab ahg g Jesus, “Neh, idam mo ab ni‑kaiham ch ab s‑wohog elid g Jiosh haꞌichu ahga o heg wa wepo mo d ni‑jeꞌe ch ni‑wepnag.” \s1 Matsh g Jesus dodolimach g hewel ch shuhdagi toꞌotonk \r An g neid g Matthew 8:23-27; Mark 4:35-41 \p \v 22 Sh am hu hebai hab ha ahg g Jesus g e‑chuhchai, “Am att hu hig shuhdagi aigojed wo i chehchsh.” Tsh wa woho am dadhaiwua wahlko ch ed k am gahi i shul. \p \v 23 Sh am hebai him g wahlko shuhdagi ch ed. Tsh g Jesus am i woꞌiwua k koi. Kutsh g hewel ab haha wabsh i meh. Tsh ab i toꞌotonkai g shuhdagi k am iawua wahlko ch ed mash s‑ta ehbidam hab mahs ha wehhejed. \p \v 24 Kutsh g chuhchaij am wui dada g Jesus k am wuhan k hab kaij, “T‑mashchamdam, ttki wo t‑koꞌij.” \p Tsh am i wami g Jesus k ab si cheha g hewel ch shuhdagi toꞌotonk. Tsh am i wehs haꞌasa k gam hu wabsh i pi shahmuni. \v 25 Sh hab hahawa kaij ab ha wui, “Ab g wabsh wo ni‑hiwgad.” \p Kutsh eda si has i elid k si s‑ehbeni k ash hab kaij ab aꞌai e wui, “Kus hedai wud ihda oꞌodham ch ab si chehani g hewel ch toꞌotonk mat wo haꞌasa. K ab s‑wohog elid.” \s1 Matsh g Jesus gam hu hab i ha juh g jijawul ab amjed g hema cheoj \r An g neid g Matthew 8:28-34; Mark 5:1-20 \p \v 26 Tsh am hihim k gam hu dada ga hu aigojed g Galilee shuhdagi heg maibidch kihhim mash d Geresa. \p \v 27 Kush am hema oimmed g cheoj jeg ed ch am chum kih heg eda kihhim. Sh wabshaba g jijawul an uꞌukch g chegitoidaj. Kush gan hu wabsh kih mash an chehchog ch an e hihashp g koꞌi. \p Kutsh ab i hud g Jesus. \v 28 Tsh id am chehg k si s‑kaidam hihnk ch ab i meh pi haꞌichu enigadadch mash hab wa chuꞌig k ab wui i gehsh k si s‑kaidam hab kaij, “Jesus, alidaj g si uhgk Jiosh, gam g hu hihm k pi koꞌokam has ni‑juhni.” \v 29 Bash kaij nash pi g Jesus ab si ha chehani g jijawul mat ab wo i wuwha amjed. \p Kush wa eda g jijawul muꞌikko an bebhe ihda. Kumsh gd hu chum si kukpadch ch g kakhioj ch nohnhoij g e hukshchim wapainomikaj gan hu si wupulshp. Kush wabsh ha wanikumiak g e hukshchim wapainomi. Tsh g jiawul gam hu wo i wushshad tohono jewed ch ed. \p \v 30 Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Shahp chehgig?” \p Sh hab kaij, “Bani chehgig Muꞌichu,” nash pi muꞌi jijawul an uꞌukch. \v 31 Tsh g jijawul ab si e shoꞌigch Jesus wui matsh pi am hu wo ha shul Jiawul kih ed. \p \v 32 Sh eda muꞌi an oiopo g kokji kawulk bahsho ch e gegosid. Sh idam jijawul ab si tahni g Jesus matsh am wo ha dagito. Tsh am wo i wahp ha eda idam kokji. Tsh am ha hiwigi g Jesus. \v 33 Tsh ab i wuwha ab amjed g oꞌodham k am i wahp ha eda g kokji. Kutsh wehsijj idam kokji am agshp i wohp k gam hu shul shuhdagi ch ed k wachkk. \p \v 34 Tsh hegam mo am ha nuhkud gam hu uhpam wohp k am ahgahim ihda kihhim ch ed ch an ha oidk hegam mo an oꞌoidag. \v 35 Tsh g hemajkam am himto mat wo nei mat haschu has e juh. Kush ihda oꞌodham am daha Jesus wui ch ab e enigadadch ch wabsh si s‑ap haꞌichu chegito. Kutsh wabsh wohoꞌi e totods. \p \v 36 Kush hegam mash neid am ha ahgid mat has masma e doaj ihda oꞌodham. \v 37 Kush wehsijj idam Geresa t am hemajkam ab ahgid g Jesus mat gam hu wo hih ab ha amjed natsh pi shaꞌi si s‑ehbeni. Tsh wa woho hab e juh k an dahiwua wahlko ch ed mat gam hu wo hih. \p \v 38 Kutsh hegai oꞌodham matsh ab i wuwha g jijawul amjed ab si e shoꞌigch Jesus wui k hab kaij, “Nt wo m‑oi.” \p K wabshaba g Jesus hab ahg, \v 39 “Uhpam g hihm k am wo i ha ahgidahi mat haschu hab juh g Jiosh m‑wehhejed.” \p Tsh wa woho hab e juh k am i ahgahi kihhim oidk matsh haschu si geꞌe hab juh g Jesus am wehhejed. \s1 Matsh hema uhpam chegitoich g chehia muhki g Jesus \r An g neid g Matthew 9:18-26; Mark 5:21-43 \p \v 40 Tsh ga hu aigojed hahawa ep dada hegam Jesus. Kush muꞌi hemajkam am nenida ch si s‑ap i e taht k ab i nei. \p \v 41-42 Tsh am hema jiwia g oꞌodham k hab chehgig Jairus ch wabsh d haꞌichu am cheopi ch ed. Sh id chehiaga muhkhim ch d gamai gohk aꞌahidag. Kutsh ab wecho si i gei g Jesus k ab ahgid matsh gam hu wo oi kihj wui. Tsh gam hu chum wehmaj hih g Jesus. \p Tsh g hemajkam am wabsh kawod him k gan hu wabsh i biha. \v 43 Kush eda am hema haꞌichug g uwi ch gamai gohk aꞌahidag mumku heg hekaj mo g ehꞌedaj jegwoni. Tsh pi hedai e nako mas wo doaj, chum as wehs hugio g e‑lialiga ha namkidch g mamakai. \v 44 Kutsh ab i hih Jesus wehgaj k an taht g kahbaj hugidag. Kutsh am wabsh si haꞌasa g ehꞌed jegwoni. \p \v 45 Sh hab kaij g Jesus, “Doht an ni‑taht.” Tsh pi hedai am hu e ah. \p Sh hab hahawa kaij g Peter, “T‑mashchamdam, an o m‑bihagch g hemajkam ch ab m‑shodbinch.” \p \v 46 Sh wabshaba hab kaij g Jesus, “Ab at hema ni‑taht. Ni s‑mahch nat pi ab i wuhsh g gewkdag ab ni‑amjed.” \p \v 47 Tsh am i nei hegai uwi mamt s‑mai k ab hahawa i him k si gigiwek ch ab i gei Jesus wecho amai hemajkam ha tahgio k ash am ahgid g Jesus mat haschu ahgk ab taht k has masma ha hekaj doa. \p \v 48 Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Pegih, ni‑uwiga, am apt wa doa napt pi ab i ni‑hiw. Gamai g s‑ap e tahtk hihm k am wabsh s‑doakad.” \p \v 49 Kush hab wabsh kia kaij ihda g Jesus. Tsh ab hema mel ab kihj amjed g Jairus k ash hab kaij, “Muh at g m‑chehiaga. Kupt pi am hu ep wo kudu g ha mashchamdam.” \p \v 50 Kutsh kah g Jesus k hab kaij ab wui g Jairus, “Pi g am shaꞌi e todsid. Ab g wabsh i ni‑hiwig. Kut wabsh wo e chegito.” \p \v 51 Kutsh ged hu dada kihj am. Tsh hegam waꞌi ha ui g Jesus Peter ch James ch John ch hegam jehjij g chehia. Tsh am e wehm i wahp. \v 52 Kush eda wehsijj shoani ch pi ap e tahtk wehhejed g chehia. Kush hab kaij g Jesus, “Pi g am wo shoanid. Heg o wa wepo ni‑wehhejed mo wabsh kohsh g chehia.” \p \v 53 Kush wabsh has ahg hegam nash pi si s‑mahch mat muh. \v 54 Tsh wabshaba g Jesus ab bei nowij ab k ab si neok wui ch hab kaij, “I wamigi, chehia.” \v 55 Kutsh uhpam e chegito k ha hekaj i wami. Sh g Jesus am ha chehani mat wo haꞌichu mah. T wo huh. \v 56 Tsh hegam jehjij am wabsh e totods matsh e chegito. Sh g Jesus am ha ahgid mat pi hedai wo ha ahgi mat haschu has e juh. \c 9 \s1 Matsh g Jesus chuhchai gam hu ahgachug g haꞌichu ahgaj \r An g neid g Matthew 10:5-15; Mark 6:7-13 \p \v 1 Am hu hebai, tsh am i ha wai g Jesus g e‑chuhchai. Tsh am wui i e hemapai. Kutsh ab ha mah g gewkdag mat gam hu wo i ha wuwhas g jijawul ab ha amjed hegam mo an ha uꞌukch k wo ha dodaj g kokꞌodam \v 2 k am hahawa ha cheha mat am wo i ahgahi ab amjed g Jiosh kownaltalig. \v 3 Pi atsh koi hihi, sh hab ha ahg, “Gm amt wabsh wo i hihim k pi haꞌichu wo uꞌuk, chum hems pi g cheowikud nih g limoshan kostal nih g haꞌichu hugi nih g lial nih chum hems hema ep lihwa. \v 4 Am amt wo dadkkad heg kih am mat hedai i si s‑ap ab wo i em‑nei am hugkam mamt hekid wo i hihi ab amjed hegai kihhim. \v 5 Kutp hebai pi ap ab hu wo i em‑nei g hemajkam, mt am wo dagito hegai kihhim k ab wo si shahmud g e‑shuhshk mamt wo ha chehgi mamt wo ha dagito k pi wo ha ahgi ab amjed g Jiosh.” \p \v 6 Tsh wa woho am hihi idam chuhchaij ha oidk g kihhim k am ahgahim g Jiosh haꞌichu ahga ch ha doajid g hemajkam wehsko. \s1 Matsh g kownal Herod am wabsh i pi e amich \r An g neid g Matthew 14:1-12; Mark 6:14-29 \p \v 7 Sh eda g Herod am wabsh kia d kownal Galilee ch ed ch am i kah wehs ihda mash haschu has e wua. Am amsh wehsko aꞌaga mas hedai wud ihda Jesus. Haꞌijj ash hab kaij, “Doki hegai Johnbad mo wa ha pahl wapkonahim. Heg amt mua. Kutki wabshaba uhpam e chegito.” \p \v 8 Kush haꞌijj hab kaij, “Doki Elijabad o hema ep hegam kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam.” \p Kutsh wa g Herod am i pi e amichud \v 9 k hab kaij, “Am ant wa ha cheha mat an e hikuch g John moꞌo. Kus hedai wud ihda oꞌodham mani muꞌi haꞌichu kah ab amjed?” bash kaij ch wabsh am chum i e nakog mat wo nei g Jesus. \s1 Matsh g Jesus ha gegos g hetasp mihl chechoj ch muꞌi ehp \r An g neid g Matthew 14:13-21; Mark 6:30-44; John 6:1-14 \p \v 10 Tsh am hu hebai am i uhpam dada g Jesus chuhchai k am ahgid g Jesus wehs haꞌichu mat haschu has i juh. Tsh gm hu hahawa i ha ui matsh gam hu hejelko hasko hihi maibidch hegai kihhim mo hab chehgig Bethsaida. \v 11 Tsh am i kah g hemajkam k am i ha oi s‑neidamk g Jesus. Tsh g Jesus si s‑ap ab i ha neid k am ha ahgi ab amjed g Jiosh kownaltalig k ha dodaj g kokꞌodam. \p \v 12 Kutsh gam hu i juh. Tsh g chuhchaij am dada wui k hab kaij, “Am g ha chehani g hemajkam mat am wo hihi kihhim wui o am hasko oꞌoidag wui k wo bei g haꞌichu hugi k an hasko wo kohk heg hekaj mo ia hu wabsh si heb hu iia.” \p \v 13 Sh wabshaba hab kaij g Jesus ab ha wui, “Ahpim amt wo haꞌichu ha mah mat wo huh.” \p Sh hab kaij idam, “Heg ach waꞌi hetasp pahn ch gohk waptopi edgid. Aha nap tatchua matt am wo hihim k wo ha nolawt g haꞌichu hugi ha wehhejed idam muꞌi hemajkam?” \v 14 Kush eda shaꞌi muꞌij g hemajkam mash hetasp mihl d chechoj. \p Sh hab kaij g Jesus, “Hab g wo ha ahgid g hemajkam mat wo dadhaiwua hehetaspo wepst‑mahm e wehm.” \p \v 15 Tsh wa woho hab e juh g chuhchaij. Kutsh wehsijj am i dadhaiwua. \p \v 16 Tsh g Jesus am ha ui hegam hetasp pahn ch gohk waptopi k ab i nea dahm kahchim wui k ab hoꞌigeꞌel g Jiosh k am hahawa hahain k ab ha mah g e‑chuhchai. Tsh idam ab i ha mahkhi g hemajkam. \v 17 Tsh wehsijj e gegosid k kokwod. Tsh g chuhchaij an i uꞌihi g ha wihpiꞌidag g hemajkam ahim matsh wo shuhshud g gamai gohk hoha. \s1 Matsh g Peter am ah mo hedai wud g Jesus \r An g neid g Matthew 16:13-19; Mark 8:27-29 \p \v 18 Sh am hu hebai am hejelko e hoꞌigeꞌidahun g Jesus. Tsh am wui dada g chuhchaij. Kutsh am haꞌasa e hoꞌigeꞌidahun k hab kaij, “Dohꞌo ni‑elid g hemajkam?” \p \v 19 Sh hab kaij hegam, “Haꞌijj o hab kaij map d ha‑wapkondam, Johnbad. K haꞌijj hab kaij map d Elijabad. K haꞌijj hab ep kaij map d hema ehp hegam kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam ch ia uhpam e chegito.” \p \v 20 Sh hab kaij ab ha wui, “Kum ahpim hedai ni‑elid?” \p Sh hab kaij g Peter, “Bach m‑elid map d Jiosh si Kehsha!” \s1 Mash g Jesus am ha ahgid matsh wo e shoꞌigchud k wo e muhkid \r An g neid g Matthew 16:21-28; Mark 8:31–9:1 \p \v 21 Sh hab kaij, “Dani ahni. Kumt wabshaba pi hedai wo shaꞌi ahgi hemu mani hedai wud. \v 22 Wehpeg at hemho wo wa ni‑bei g geꞌeged ch uꞌugchu papal ch chehanig em‑mashchamdam ahni Jiosh si Kehsha k muꞌi wo ni‑shoꞌigchud k am wo i ni‑dagito mant wo ni‑muhkid. Nt wabshaba uhpam wo i wuhsh muhkig amjed heg eda waik tash amjed mamt wo ni‑mua.” \p \v 23 Sh hab hahawa ep kaij ab wehsijj ha wui, “Mamtp am wo s‑oidam g ni‑himdag k hemho wa gam hu wo dagito g hejel e‑tatchui k ahni ni‑tatchui hab wo junihid ni‑wehhejed e shoꞌigchudch. Heg at wo wa wepok mam ab mohto g kots ch ab ab wo e muhkid. \v 24 Pi amt wo heki wua g e‑doakag mamtp wo hekaj am ni‑wehhejed. Heg at wo heki wua g e‑doakag matp hedai wo chum s‑daꞌad. \p \v 25 “Pi at haꞌichu wehhejed wo s‑kehgajk matp g oꞌodham wehs wo bei hegai mo haschu i tatchua id dahm jewed k wabshaba pi wo e doꞌibia. \v 26 Pi g am wo si e elidad ni‑hekaj ahni Jiosh si Kehsha ch hekaj g ni‑mashchamadag. Nt ahni hab waꞌap pi wo si ni‑elidad em‑hekaj mant hekid ia ep wo jiwia. Idani at si s‑tondam ab wo e chehgi g ni‑gewkdag ch ni‑ohg gewkdag ch ha‑gewkdag g s‑apꞌekam anghil. \v 27 Neh, ia am haꞌi haꞌichug mamt hoꞌip kia nei g Jiosh kownaltalig k haha wo koꞌok. Am g wo s‑chegitok mani id am em‑ahgid.” \s1 Matsh am gawul i e chehgi g Jesus ha wui \r An g neid g Matthew 17:1-8; Mark 9:2-8 \p \v 28 Sh am hu d i hemako domig amjed mash hab kaij ihda. Kutsh g Jesus gan hu wo e hoꞌigeꞌidahu uhgk doꞌag t ab k ab i ha wai hegam Peter ch John ch James matsh gan hu wehmaj wo i chehchsh. \p Kutsh gan hu dada heg dahm doꞌag. \v 29 Tsh am i e hoꞌigeꞌidahu g Jesus k atsh am gawul i e juh. Tsh g wehschugaj hab e juh mash si s‑tondam s‑tohta. \v 30 Tsh haha wabsh am wehmaj i e chehgi g Mosesbad ch Elijabad. \v 31 Kush g Jiosh gewkdag ab ha ab e chehgid hab masma mo g tonlig. Sh idam am wehmaj aꞌaga g Jesus matsh pi shaꞌi tash amjed am hab wo e juh hegai matsh haschu g Jiosh am apꞌech matsh wo muh am Jerusalem t am. \p \v 32 Sh eda hegam Peter shaꞌi si gewpkog ch s‑kohksim ch wabshaba ab si i nehnea k nei g Jesus ch hegam gohk oꞌodham mash am wehmaj gegok. \v 33 Tsh gam hu wo hihi hegam gohk. Tsh g Peter wabsh kohsh k daꞌiwuni k hab kaij, “T‑mashchamdam, s‑apꞌe oki mach ia haꞌichug. Tt ia waik hab wo em‑juni g al chechopi matt hekaj ab wo si has em‑el ahpi ch Mosesbad ch Elijabad.” \p \v 34 Tsh g chewagi ab i wuhsh mash eda wabsh kia neok g Peter k ab ehka ha dahm. Kutsh si s‑ehbeni hegam Peter matsh ab i hud g chewagi. \p \v 35 Tsh g Jiosh neꞌoki ab kaida chewagi t amjed k hab kaij, “Jesus o d si ni‑tatchuidch ni‑alidag. Heg amt ab wo si kaihamad.” \p \v 36 Sh am hahawa hejel kehk g Jesus. Kush pi am hu haꞌichug hegam gohk. \p Sh hegam Peter pi hedai shaꞌi haꞌichu ahgid iaꞌi idani hegai mash haschu i neid. \s1 Matsh g Jesus gam hu hab i juh g jiawul ab amjed g ali \r An g neid g Matthew 17:14-18; Mark 9:14-27 \p \v 37 Sh am baꞌich d i tash. Tsh ab hahawa i huhud doꞌag t amjed. Kush shaꞌi muꞌi hemajkam am nenida g Jesus ch ab nam. \p \v 38 Kush hema si s‑kaidam neok ch hab kaij, “Ha mashchamdam, id o d waꞌi ni‑alidag m ia kehk. \v 39 K g jiawul an bebhe ch am si hihnk ch am i wuhpa jewedo. K g totshagi i chechshshaj chinij ab. S‑koꞌokam o has wua g jiawul ch chum alo pi dadagitosh. \v 40 Kuni ab wa chum si ha ahgid g m‑pionag mat gam hu hab wo i juh. T wabshaba pi e nako.” \p \v 41 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui g e‑chuhchai, “Shoꞌo waꞌi pi geꞌej g em‑wohochudadag. M im hu hab wabsh i si e juhkch ab ni‑amjed. Shahag wepo mant hemho wa tash ia wo em‑wehmajkad ch ab wo em‑nakogad mat hekaj wo i geꞌeda.” Bash kaij ch am hahawa ahgi hegai oꞌodham, “Ab g i bekaꞌi g e‑alidag.” \p \v 42 Sh ab chum him g ali. Sh haha wabsh ep i wua hegai jiawul am jewedo. Kush am si banimmed. Tsh g Jesus ab si s‑kehꞌel g jiawul k i wuhshad k am hahawa bei g al k ab i wanim ohgaj wui. \p \v 43 Kutsh wehsijj si e totods g hemajkam mat g Jiosh hab masma am i chehgi g e‑gewkdag k ab si has elid wehs hegai mo g Jesus hab junihim. \s1 Mash g Jesus am ep ha ahgid ab amjed g e‑muhkig \r An g neid g Matthew 17:22-23; Mark 9:30-32 \p Sh g Jesus hab kaij ab ha wui g e‑chuhchai, \v 44 “Am g wo s‑chegitok ihda mant am wo em‑ahgi. E o aihim mat g s‑ni‑kehꞌiddam an wo ni‑bei ahni Jiosh si Kehsha k am wo ni‑gagda ha wui g hahaꞌichu.” \p \v 45 Kush pi shaꞌi amichud mas haschu hab ahg ch wabshaba s‑ehbid mas ab wo kakke. \s1 Matsh hedai d wo si haꞌichuk am Jiosh nena ed \r An g neid g Matthew 18:1-5; Mark 9:33-37 \p \v 46 Sh am hu hebai am e neꞌowin hegam Jesus chuhchai mas hedai d wo si haꞌichuk. \v 47 Kush g Jesus s‑ha amichud mo haschu am chegito ch heg hekaj g al ali ab i kei e‑hugid an \v 48 k ash hab kaij ab ha wui, “Hegai mat hedai am ni‑wehhejed s‑ap ab wo neidad g al ali ch hab waꞌap s‑ap ab ni‑neid. Kutp hedai s‑ap ab wo ni‑neidad ch hab waꞌap s‑ap ab neid g Jiosh nani pi d Kehshaj. Hegai mo hedai i si pi e haꞌichuchud am em‑shahgid o d si haꞌichu.” \s1 Mash ab t‑wehmaj hegai matp hedai pi ab hu t‑wui kehk \r An g neid g Mark 9:38-40 \p \v 49 Sh am hu hebai g John hab kaij, “T‑mashchamdam, hema ach neid g oꞌodham. K heg am m‑chehcheg ch gam hu hab i ha wua g jijawul ab ha amjed hegam mo an ha uꞌukch. Kuch hab ahg mat wo haꞌasa no pi pi am hu t‑wehmaj.” \p \v 50 Kush hab kaij g Jesus ab ha wui, “Pi g am wo shaꞌi shohbid. Tki wo i em‑wehmt hegai matp hedai pi ab hu em‑wui kehk.” \s1 Mamtsh s‑ohhod g Jesus am hema kihhim t am Samaria chekshani ch ed \p \v 51 Kush s‑mahch g Jesus mo e aihim mat g Jiosh am wo uhpam i bei e‑kihdag wui ch heg hekaj am i e shelch mat am wo hih Jerusalem wui k am wo i e nako. \v 52 Sh am hihimad ch am hema miabid g kihhim Samaria chekshani ch ed. Kutsh g Jesus am haꞌi ha cheha g e‑chuhchai matsh ha baꞌich wo hihim k wo bei g koksikud ch haꞌichu hugi. Kutsh idam ha e juh. \p \v 53 Tsh wabshaba am i s‑mai hegam hemajkam mash d gam hu himdam g Jesus Jerusalem wui k heg hekaj pi hohhoꞌi mat am wo jiwia nash pi pi ha hohhoꞌid g Jerusalem t am hemajkam. \p \v 54 Kutsh hekid g James ch John am i s‑mai mo pi hohhoꞌid k hab kaij, “T‑kownalig, nap tatchua matt ab wo i tai g Jiosh. T ab wo i huduni g mei k wo ha kokda?” \p \v 55 Sh g Jesus si s‑gewkam ha shohbid. \v 56 Tsh amjed gam hu hahawa hihi hema ep kihhim wui. \s1 Mash s‑hasig mamt wo oidad g Jesus \r An g neid g Matthew 8:19-22 \p \v 57 Sh am hu hebai hihim. Kush hema g oꞌodham hab kaij ab Jesus wui, “Ni‑nahtokch ani ahni mant wo i m‑oid k wo i m‑wehmt.” \p \v 58 Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Napt hig wo e nako? Neh, chum o hems g gagso ge wahpagga ch g uꞌuwhig ge koksh. Ni wabshaba ahni Jiosh si Kehsha pi shaꞌi ha kih ia jewed dahm. K heg hekaj s‑hasig maps wo ni‑oidad.” \p \v 59 Sh hab ep kaij g Jesus ab hema wui g oꞌodham, “Oi g ni‑oid.” \p Kush wabshaba hab kaij, “Heuꞌu, ni‑kownalig. T hoꞌipki hekid muh g ni‑ohg. Nt wo hiashpok haha wo m‑oi.” \p \v 60 Sh hab kaij g Jesus, “Am g ha hiwgid hegam mo pi uꞌukch g wechij doakag mat wo ha hiash g koꞌi. Pt ahpi hi am wo him k wo i ahgahi ab amjed g Jiosh kownaltalig.” \p \v 61 Sh hema hab ep kaij g oꞌodham, “Ni‑kownalig, am ant wo i m‑oid k wabshaba wehpeg wo hih uhpam k an wehs wo i ha neidok g ni‑hajuni.” \p \v 62 Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Neh, nat hig shelinim wo moihunad hegai mat hedai am uhpam wo nea amai mo hebaijed him? Pegih, t hab wa masma pi haꞌichu wehhejed wo s‑kehgajk am Jiosh kownaltalig ed hegai mat am uhpam wo nea.” \c 10 \s1 Matsh g Jesus am ha cheha g wewaꞌakko gamai gohk matsh wo ha mihshmad \p \v 1 Tsh amjed g Jesus am haꞌi ep i ha chuhcha wewaꞌakko gamai gohk matsh goꞌogok e wehm wo ahgahi g haꞌichu ahgaj am ha oidch hegam kihhim matsh hebai apꞌech matsh am epai wo hih. \v 2 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Neh, muꞌij o hegam mo e nahtokch mat wo e doꞌibia. Kuch eda pi muꞌij ahchim mach am ha ahgidahim g doꞌibiadag ahga. Id o heg wa wepo mat hebai g ha‑hihka wo si geꞌejk. T g ha‑pionag pi wo muꞌijk. Ab g wo si tahnid g Jiosh mat muꞌi wo i ha chuhcha mat am wo ha ahgidahid g s‑kehg haꞌichu ahgaj ch ab wo i ha baꞌihamad hegam mo e nahtokch. \p \v 3 “Neh, bat masma wo s‑ta ehbidamak g hemajkam am em‑wehhejed mat g sheshꞌe am ha wehhejed g kahwal mahmad. \v 4 Mt wabshaba pi haꞌichukaj wo e kudut k pi haꞌichu wo uꞌad nih g haꞌichu eniga nih chum hems g lial. Jiosh at hab wo ha juh g hemajkam mat wo em‑dagioꞌi. Am amt wo s‑e hohtmagi kihhim wui k pi hedai wo hiwigi mas wo em‑shohbi wohg ch ed. \p \v 5 “Kumt hebai wo dada ha‑kih am k am hab wo chei, ‘Jiosh o ab em‑makiog g s‑ap tahhadkam.’ \v 6-7 Kut s‑ap ab wo i em‑nei matp ab wo s‑em‑wohoch k ab wo i em‑wahpki mamt am wo dadkkad. Kumt pi has wo elid k am wo dadkkad ch wo e gegosidad ch an wo i ha ahgidahid g s‑kehg haꞌichu ahgaj g Jiosh am hugkam mamt gam hu wo hihi ab amjed hegai kihhim. Chikpandam o ab d wuikam mat ab wo bei g e‑nam‑kidadag. K idam d ha wuikam mat am hab wo juh. Pi amt inhas wo wahpkid k am wo dadkkad am hugkam mamt ep wo baꞌich hihi. \v 8 Kut hebai g hemajkam s‑ap ab wo i em‑nei kihhim ch ed, mt wo huh mat haschu wo i em‑gegos \v 9 k wo ha doaj g kokꞌodam k wo ha ahgi g hemajkam mat ab i ha miabi g Jiosh kownaltalig. \p \v 10 “Kut hebai pi ap ab hu wo i em‑nei g hemajkam, mt am wo i wuwha kahya ch ed \v 11 k ab wo si i shahmud g e‑shuhshk k hab wo chei, ‘Id att hekaj am wo em‑chehgi matt wo em‑dagito. Mt wabshaba wo s‑chegitok mat ab i chum em‑miabi g Jiosh kownaltalig.’ \v 12 Neh, hegam si pi apꞌekam hemajkam mash wa am kihkahim Sodom kihhim ch ed at wo bei g s‑koꞌok e‑namkidadag mat hekid wo e ai g geꞌe lodaita tash. T wabshaba baꞌich wo i s‑koꞌokam e namkid hegam mat pi ab hu wo em‑kaiha. \s1 Mash si s‑ta ehbidama mamt pi ab hu wo wohoch g Jesus \r An g neid g Matthew 11:20-24 \p \v 13-14 “Muꞌi s‑hasig haꞌichu ant am hab juh Korasin ch Bethsaida kihhim ch ed. Kutki eda g hemajkam amai pi ab hu ni‑wohoch. T heg hekaj ab wo bei g s‑koꞌok e‑namkidadag geꞌe lodaita tash ch ed. Hegam mo am kih Tyre ch Sidon kihhim t am ch pi geꞌe mahch ab amjed g Jiosh at pi am hu hugkam wo bei g s‑koꞌok e‑namkidadag. Tp hems ab wo i e shoꞌigchud k gam hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi matp wo nei ihda s‑hasig haꞌichu. \v 15 Capernaum t am hemajkam o ab si e haschud. T wabshaba g Jiosh gam hu wo i ha shul jiawul kih ed.” \p \v 16 Sh hab ep kaij ab e‑chuhchai ha wui, “Heg o wa wepo mo ahni ab ni‑kaiham hegai matp hedai ab wo em‑kaiha. Kut ahni s‑ni‑ohhod matp hedai wo s‑em‑ohhod. Kutp hedai wo s‑ni‑ohhod k hab waꞌap s‑ohhod g Jiosh nani pi d kehshaj.” \s1 Matsh uhpam ep dada hegam wewaꞌakko gamai gohk \p \v 17 Tsh woho gam hu hihi hegam wewaꞌakko gamai gohk. Tsh am hebai i cheka. Tsh am i uhpam dada k shaꞌi si s‑hehgig ch hab kaij, “T‑kownalig, chum hems g jijawul ab s‑t‑wohog elid mach am m‑chechcheg ch ab si ha chehani mat gam hu hab wo i e juh.” \p \v 18 “Heuꞌu, nat pi hegai mo d ha‑geꞌejig ch d Satan heb hu wua g e‑gewkdag,” bash kaij g Jesus, “Neid ani mat ab i gei Jiosh kihdag amjed hab sha masma mat g wepgi. \v 19 Neh, ab ant em‑mah g gewkdag mamt wo e nako mamt am wabsh wo ha keish g kohkꞌoi ch nanakshel ch wehs g gewkdag g ge Jiawul. Kut pi wo shaꞌi s‑koꞌokam em‑juh. \v 20 Mt wabshaba pi heg hekaj wo s‑hehgigk mo g jijawul ab s‑em‑wohog elid. Heg amt hekaj wo s‑hehgigk mo gan hu oꞌohanas g em‑chechgig Jiosh kihdag an mam d e doꞌibiakam.” \s1 Mash g Jiosh ab ha mahkch g amichudadag hegam mo ab hiwig g Jesus \r An g neid g Matthew 11:25-27; 13:16-17 \p \v 21 Kutsh iaꞌi idani g Hekia S‑apꞌekam Gewkdag ab mah g Jesus g si geꞌe s‑hehgig. Kush am e hoꞌigeꞌidahun ch hab kaij, “Ni‑ohg Jiosh, dap kownal wehs haꞌichu dahm. K hab d m‑elida mat pi hedai wo e nako mas hejel wo s‑amich g haꞌichu m‑ahga. E o ehstokch ab ha amjed g s‑chu aꞌamichuddam. Kup wabshaba am ha chehgid idam mo haꞌichu s‑mahchimk hab masma mo g aꞌal. Ni heg hekaj ab si m‑hoꞌigeꞌid.” \p \v 22 Neh, bash kaij g Jesus ch am hahawa ha ahgid g hemajkam, “Ni‑ohg Jiosh at ab ni‑mah wehs haꞌichu. Pi o hedai ni‑mahch ch hegai waꞌi ni‑ohg s‑ni‑mahch. K pi hedai mahch g ni‑ohg. Ni ahni waꞌi s‑mahch ch hegam ehp mani hedai i wui tashogid.” \p \v 23 Tsh am hahawa i e hejelko hegam Jesus. Kush hab ha ahg, “Do si s‑ap tahhadkam mam am neid ch kah ihda mam haschu i neid ch kah. \v 24 Muꞌijj g kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam ch kokownalbad o wa chum s‑neidamk hegai mam haschu i neid ch chum s‑kaimk mam haschu i kah.” \s1 Matp hedai am wo i ha wehmajk ch d wo ha nawojk \p \v 25 Tsh am hu hebai am hema jiwia g chehanig ha mashchamdam k wabsh chum heki s‑himchudam g Jesus hab kaijch, “Ha mashchamdam, shahnt wo ni‑juh. T hekaj ab wo i ni‑wahki g Jiosh e‑kihdag ed?” \p \v 26 Kush hab kaij g Jesus ab wui, “Nap hig pi mahch mo has chuꞌig an Jiosh oꞌohana ed heg amjed.” \p \v 27 Sh hab kaij hegai oꞌodham, “Heuꞌu. Bo chuꞌig: \q1 Matt hemho wa ab wo si pihk t‑elidad t‑kownalig Jiosh wui wehs t‑ihbdagkaj ch id am wo chehgidch wehs t‑doakagkaj ch wehs t‑gewkdagkaj ch wehs t‑chegitoidagkaj. \rq Deuteronomy 6:5 \rq* \m K hab ep chuꞌig: \q1 Matt hemho wa ab wo si pihk t‑elidad t‑nawoj wui hab masma mach has i masma hejel t‑wehhejed si pihk t‑elid.” \rq Leviticus 19:18 \rq* \p \v 28 Sh hab kaij g Jesus, “Heg o wud. Kut s‑ap ab wo i m‑wahki maptp heg am hab wo junihid.” \p \v 29 Kush ihda oꞌodham s‑mahch mo pi am hu hab junihim hegai chehanig ch wabshaba gam hu wabsh chum s‑e oanamk ch ash ab kakke g Jesus, “K hedai d ni‑nawoj?” \p \v 30 Sh g Jesus am ahgid ihda haꞌichu wepogida ahga, “Neh, matp hems am hema hih g t‑wehm Tuhligo Jerusalem t amjed gam hu Jerico wui. T am haha wabsh g s‑chu eꞌeskam am cheggia k ehs g haꞌichu enigaj k gewichkwua k chum alo mua. \v 31 K am woꞌo. \p “T ab haha wabsh g pahl hema hih wohg oidch k nei mo am woꞌo ihda oꞌodham k gam hu wabsh mehk him k an bij. \v 32 T hab wa masma g papal ha wehm chikpandam ab hema him k am nei hegai oꞌodham mo am woꞌo k gam hu wabsh bijim k gam hu hih. \v 33 T g hema Samaria t am oꞌodham am hahawa him k cheh ihda oꞌodham. Kum ab aꞌai s‑e kehꞌid g Samaria t am hemajkam ha wehm. T eda ihda si s‑hoꞌigeꞌid \v 34 k ab i wako g ehꞌed g nawaitkaj k ab i huhud k an i hobino g ikuskaj k an hahawa dai e‑shoiga an k gam hu i bei kihhim wui mat am hebai wo ha nuhkudach. \p \v 35 “K am baꞌich d i tash. T gam hu wo hih ihda oꞌodham k wabshaba ab haꞌi ha mah g lial mat wo nuhkud k hab ha ah, ‘Am g wo nuhkud. Kunt ia ep wo jiwia k wo wa em‑namkid mamt haschu baꞌich wo i heki gei wehhejed.’ \p \v 36 “Neh, kup hedai hab elid idam waik mo s‑ap d nawojij hegai mamt gewichkwua?” \p \v 37 Sh hab kaij hegai chehanig ha mashchamdam, “Hegai mo s‑hoꞌigeꞌid.” \p Sh hab kaij g Jesus, “Pegih, gamai g hihm k am hab e junihid hab masma.” \s1 Mamtsh pi wabsh wo chikpanidad g Jesus ch wabshaba ab ep wo ihmad \p \v 38 Sh amjed am hebai hihim idam Jesus ch am dada hema kihhim t am. Sh am hema g uwi hab chehgig Marda ch ab i ha wahpki e‑kih ed. \v 39 Kush am wehmaj daha g wehngaj ch hab chehgig Mary ch id ab i dahiwua Jesus wui k ab si kaiham g haꞌichu mashchamaj. \p \v 40 Sh eda g Marda si chikpan ch e kudut k am jiwia Jesus wui k hab kaij, “Ni‑kownalig, nap pi shaꞌi has elid mat g ni‑wehnag am wabsh i ni‑dagito mant hejel hab wo juh g chikpan. Ab g ahgid mat ab wo i him k wo i ni‑wehmt.” \p \v 41 Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Ih, Marda, muꞌi ap haꞌichukaj e kudut. \v 42 K eda am d waꞌi hemako haꞌichu mo d si haꞌichu. Id at g Mary ab bei. Kut pi wo shaꞌi e wohppoꞌidach.” \c 11 \s1 Mo haschu g Jesus ha mashcham ab amjed g hoꞌigeꞌidahuna \r An g neid g Matthew 6:9-13; 7:7-11 \p \v 1 Sh am hu hebai e hoꞌigeꞌidahun g Jesus ch am i kuhgit. Sh hema hab kaij g chuhchaij ab wui, “T‑kownalig, oi g hig t‑mashcham matt has masma wo t‑hoꞌigeꞌidahu hab masma mo wa g John ha mashcham hegam mo ab si wecho e mashcham.” \p \v 2 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Id amt hab wo chei am e hoꞌigeꞌidahunch: \q1 Jiosh t‑ohg, ab ach si has m‑elid ch si haꞌichuchud g m‑chehgig ch tatchua mapt wo i geꞌedaj g e‑kownaltalig ia t‑shahgid. \q1 \v 3 Ab g i s‑t‑hoꞌigeꞌid k ab wo t‑mahkad g haꞌichu hugi wehs tashkaj. \q1 \v 4 Gam g hu hab i juhni g pi ap t‑chuꞌijig nach pi ahchim gam hu pi chechegitod g ha‑chuꞌijig hegam mat hedai i pi ap has chuꞌi ab t‑wui. \q1 Pi g am hiwgid g Jiawul mas am wo t‑shul pi apꞌekam ch ed.” \p \v 5-6 Sh hab ep kaij g Jesus ab ha wui hegam mo ab si wecho e mashcham, “Neh, tp hems hema pi am hu geꞌe wo haꞌichu hugik. T am hema mehkjed wo jiwia hudunk ab mat ab i chehgim. Kut am wo hih g kihkam e‑hugid am kihkam wui k ab wo haꞌi tai g sismito mat wo gegos g e‑nawoj. \p \v 7 “T hab haha wabsh wo chum chei g hugidaj am kihkam, ‘Pi g ia hu ni‑kudut. Heki ant hu ab yahwidad g ni‑kihjeg. Kutt heki hu wohpiwua g t‑aꞌaliga ha wehm. Nt pi wo i wamig k wo m‑mah haꞌichu.’ \p \v 8 “T wabshaba pi has wo e elid k ab wabsh wo kia tahnid. T am haha wo i wamig k ab wo mah nat pi pi haꞌasa ab wo tahnid. \p \v 9-10 “Pegih, mt ahpim hab wa masma pi haꞌasa ab wo tahnid g Jiosh mam haschu i tatchua. T ab wo em‑mah. Am g wo haꞌichu i e gahgidad. T wo em‑chehgi. Ab g wo shontpag g kihjeg. T ab wo i e kuhpiꞌo em‑wehhejed. \p \v 11 “Neh, s‑mahch am mat pi hedai wabsh g wamad ab wo mah g e‑alidag mat g watopi ab wo tai. \v 12 Kut pi wabsh g nakshel ab wo mah mat g chuchul nonha ab wo tai. \v 13 Mam has i masma pi apꞌe ch wabshaba s‑mahch mamt g s‑kehg haꞌichu ab wo ha mah g e‑aꞌaliga. No hig pi g em‑ohg Jiosh baꞌich i e nahtokch mat ab wo ha mah g Hekia S‑apꞌekam Gewkdag hegam mat ab wo tai.” \s1 Mash g Jesus g Jiawul wehm ab aꞌai e cheggia \r An g neid g Matthew 12:22-30; Mark 3:20-27 \p \v 14 Sh am hu hebai hema pi ha neok g cheoj nash pi g jiawul an uꞌukch. Kutsh g Jesus gam hu hab i juh g jiawul. Tsh am ha hekaj i neo. Tsh g hemajkam si has i el. \v 15 Sh eda haꞌi hab kaij, “Moki g jijawul ha‑geꞌejig ab mahkch g gewkdag. K heg hekaj gam hu hab i ha wua g jijawul ab ha amjed hegam mo an ha uꞌukch.” \v 16 Sh haꞌijj wabsh chum heki s‑himchudamk g Jesus ch ab chehani mat g s‑hasig haꞌichu hab wo juh k hekaj am wo ha chehgi mo ab Jiosh t amjed. \p \v 17 Sh wabshaba g Jesus s‑mahch mo haschu am chegito ch hab kaij ab ha wui, “S‑mahch am mat g oꞌodham wo padch g hejel e‑jewedga mat ab aꞌai wo e cheggia. Kut g e‑wehm kihkam hab waꞌap wo padch g hejel e‑kihdag mat ab aꞌai wo e cheggia. \v 18 Pegih, t has hig masma g Jiawul pi wo padch g hejel e‑kownaltalig matp ab wo sha ni‑mah g gewkdag mant am wo i ha wuwhas g piongaj? \v 19 Neh, em‑pionag o hab waꞌap i ha wuwhasid g jijawul. Kum eda pi hab masma hab ha elid mo g Jiawul ab ha mahkch g gewkdag. Pegih, idam at wo em‑ahgi mo pi woho hegai mam hab chum elid. \v 20 Jiosh gewkdagkaj ani gam hu hab i ha wua g jijawul. K id am wohokamchud mat heki hu in i wuhsh g Jiosh kownaltalig em‑shahgid. \p \v 21 “Nat hig pi wo e nahtokch g si s‑gegoki kownal g e‑cheggiakudkaj mat wo nuhkud g e‑kih. T hab pi hedai wo wohppoꞌi g haꞌichu enigaj. \v 22 Tp wabshaba g baꞌich i s‑gegoki kownal wo cheggia k wo gewito k gam hu wo i ui hegai cheggiakudaj mo ab chum si hiwig k am wo aꞌai i tahp g haꞌichu enigaj am ha wehhejed g e‑shondalig. Neh, bani wa masma cheggia g ge Jiawul. \v 23 K hegam mat hedai pi ab hu wo i ni‑wehmajk ab ni‑wui gegok ch wabsh ha gantan hegam mani s‑ha doꞌibiamk.” \s1 Mat g jiawul has masma an uhpam ep wo bei g oꞌodham \r An g neid g Matthew 12:43-45 \p \v 24 Kush hab ep kaij g Jesus, “Matp hems g jiawul an wo hema uꞌukch g oꞌodham ch wabsh wo dagito mat am hebai ep wo e ul. Kut hegai oꞌodham wo i chum kegch g e‑doakag. T wabshaba g jiawul pi hebai wo chehg k hekaj hab wo i e ah, ‘Mo hig woho d ni‑kih hegai oꞌodham. Nt hig am uhpam wo hih wui.’ \v 25 Kut wa woho am uhpam wo him k wo cheh mo am wabsh jeg ch si kegchudas ch hehosimhunas. \v 26 T am haha wo him k wewaꞌak ep wo ha uꞌapa g jijawul. T idam baꞌich wo i pi apꞌek ch am wehmaj wo i chiwia. Neh, t ihda oꞌodham hahawa baꞌich wo i pi apꞌek mo wa ga hu i heki hu.” \s1 Mo haschu d s‑wohom s‑hehgig \p \v 27 Sh an wehgaj gegok g hemajkam. Kush hema g uwi hab kaij am wui g Jesus, “Do si geꞌe s‑hehgig heg wehhejed uwi mat an m‑mahsid k m‑siꞌichudahim.” \p \v 28 Sh wabshaba hab kaij g Jesus, “Baꞌich at wo i s‑hehgigk hegam mat ab wo kaihamad g Jiosh haꞌichu ahga.” \s1 Mamsh s‑neidamk g s‑hasig haꞌichu \r An g neid g Matthew 12:38-42 \p \v 29 Sh am i muꞌidahim g hemajkam. Kush hab kaij g Jesus, “Muꞌijj o g ha‑chegitoidag pi apꞌe. K heg hekaj s‑neidamk mant hab wo juh g s‑hasig haꞌichu k am wo wohokamch mani ab Jiosh amjed. Bant waꞌi masma am wo ha chehgi mani d Jiosh si Kehsha matsh wa hab e juh hegai kelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam mash d Jonah. \v 30 Heg atsh wa am si has masma i e chehgi ha wui g Ninevah t am hemajkam. Nt ahni am si has masma wo i ni‑chehgi am ha wui g hemajkam iaꞌi idani. \p \v 31-32 “Hegam Ninevah t am hemajkam atsh gam hu s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi am i kahk g Jonabad k hab pi ab hu wo e chuꞌijigch geꞌe lodaita tash ch ed. Ni ahni baꞌich d i si haꞌichu mo g Jonabad. Kum eda pi ab hu ni‑kaiham ch heg hekaj ab wo motoig g chuꞌijig lodaita tash ch ed. (31) Mehkjed atsh ab i hih g uwi kownal ab wakolim tahgio amjed mat ab wo kaiha g Solomonbad haꞌichu mahchig. Ni ahni baꞌich d i si haꞌichu mo g Solomonbad. Kum eda pi ab hu ni‑kaiham ch heg hekaj ab wo motoig g chuꞌijig lodaita tash ed.” \s1 Mash em‑tonlidch g em‑amichudadag \r An g neid g Matthew 5:15; 6:22-23 \p \v 33 Kush hab ep kaij g Jesus, “Wohokam o wepogidas mo g lahmpa. Kum s‑mahch mo pi hab d ahga g lahmpa mas am wo e ehsto haꞌichu wecho. Mt an wo dai mat hebai wo ha tonlidad hegam mo ab i wahpk. \p \v 34 “Em‑wuhpui at s‑ap am wo i wahki g tonlig matp wo s‑mamsk k wabshaba pi am hu wo i wahki matp pi wo mamsk. Kum heg hekaj s‑ap ha nuhkud. \v 35 Pegih, wahm amt wo si s‑ap nuhkudad g haꞌichu e‑amichudadag mat heg s‑ap am wo i wahki g wohokam. \v 36 Bat waꞌi masma ab wo i shuhdad g em‑chegitoidag g wohokam.” \s1 Matsh g Jesus ab haꞌichu ha abch hegam mo d Palasi ch hegam ehp mo d chehanig ha mashchamdam \r An g neid g Matthew 23:1-36; Mark 12:38-40 \p \v 37 Tsh am i haꞌasa neo g Jesus. Tsh am hema jiwia g Palasi k am waid mat wo wehmaj e gegos. Kutsh wa woho am i wahk k am i dahiwua matsh wo e gegos. \v 38 Tsh hegai Palasi si has i el neidok mat pi e wako hab masma mo d ha himdag. \p \v 39 Kush s‑amichud g Jesus ch hab kaij ab wui, “Neh, ahpim Palasi am si kegchud g e‑honshpadag. K wabshaba g em‑chegitoi wabsh shuhdags g pi apꞌekamkaj. Heg o wa wepo mam an waꞌi wehgaj si kegchud g hohas‑hahaꞌa. K ged hu ha eda wabsh kia s‑bibtagi. \v 40 Damt wabsh wo totontok mamtp heg wo waꞌi s‑ap nuhkud e‑honshpadag. Jiosh at hab waꞌap nahto g em‑doakag. Kumt heg ep wo chum nuhkud. \v 41 Am g wehs wo i dagito Jiosh wui k hab wo s‑chechojimak ab shoꞌigkam ha wui ch wo nei mat wehs haꞌichu wo s‑kehgajk am em‑wehhejed. \p \v 42 “Neh, ahpim Palasi am ab mahk g Jiosh g hemako tahpani mo wehst‑mahm e tahpanch g em‑eniga, chum hems g nahnko mahs pi‑miandi ch haꞌichu tatk. T wabshaba g Jiosh s‑koꞌokam wo em‑namkid nam pi pi apꞌechud hegai mam haschukaj ha shoꞌigchud haꞌi ch pi ab hu tatchua g Jiosh. \v 43 Shaꞌam waꞌi s‑hohhoꞌid mamt si s‑apko wo dadhaiwua am cheopi ch ed ch s‑hohhoꞌid mat ab wo si has em‑elidad g hemajkam mamt an wo i wuwha kahya ch ed. \v 44 Ih, shoꞌig! Mt wo si s‑koꞌokam e namkidach. Neh, pi at wo mahsk g hihaꞌini matp pi am hu wo tohnkdask. Kumtp hems am wabsh dahm wo oiopod. Pegih, bat sha masma pi wo mahchk g hemajkam mam d pi apꞌekam nam pi ehstokch g pi ap e‑chuꞌijig.” \p \v 45 Kush hema hab kaij g chehanig ha mashchamdam ab wui, “Ha mashchamdam, ahchim ap hab waꞌap has t‑ahg hab kaijch.” \p \v 46 Sh hab kaij g Jesus, “Pegih, ab em‑wui o hab waꞌap him g s‑koꞌok em‑namkidadag. Muꞌi s‑hasig haꞌichu am ab ha chehani g hemajkam. K id d s‑wehch haꞌichu mohtoi am ha wehhejed. M eda ahpim pi haꞌichu hab shaꞌi wua mams hekaj ha wehm wo moht. \p \v 47-48 “Em‑shohshon at muꞌi ha kokda g Jiosh haꞌichu i tashogiddam. Kum ahpim ha wepo masma, chum ams ha hehosid g ha‑hihaꞌiniga hegam mamt ha kokda. K heg hekaj ab em‑wui him g s‑koꞌok em‑namkidadag. \v 49 Heki o hu hab kaij g Jiosh, ‘Ab ant wo i ha wuwhas g haꞌichu i tashogiddam ha shahgid g hemajkam. Kut haꞌi wo ha‑kokda k haꞌi wo ha shoꞌigch.’ \v 50 Neh, kum ha wepo chuꞌijig mamtp ha wepo haꞌichu elid. Kut wepo masma wo em‑ai g s‑koꞌok ha‑namkidadag heg hekaj wehs mat hab juh ga hu i amjed mat in i e nahto g jewed. \v 51 Abelbad atsh wa wehpeg e muhkid. Tsh amjed muꞌi ep e koꞌij. Tsh g Zecariabad ga hu si ha oidch e muhkid amai shahgid g iagchulidakud ch geꞌe cheopi. Kum ahpim ha wepo chuꞌijig hegam matsh wa ha kokda ch ha wepo masma wo bei g s‑koꞌok e‑namkidadag mamtp hedai ha wepo elid haꞌichu. \p \v 52 “Ahpim chehanig ha mashchamdam amt wo i chum ha amichudach g hemajkam mat has masma wo s‑mahchk g Jiosh. Kum eda ahpim pi mahch ch ep ha shohbidch hegam mo s‑mahchimk. Heg o wa wepo mam ab yahwidad g kihjeg mat pi hedai am hu wo i wah. Jiosh at s‑koꞌokam wo em‑namkid heg hekaj.” \p \v 53 Tsh am i wuhsh g Jesus k gam hu chum hih. Tsh hegam chehanig ha mashchamdam ch Palasi ab hahawa si s‑ta keꞌidam has ahg k muꞌi haꞌichu kakke \v 54 hab wabsh chum ahgch mat wo heki himch mat pi ap haꞌichu hab wo chei. \c 12 \s1 Mamt pi hab wabsh wo s‑e junimk mam d s‑apꞌekam \r An g neid g Matthew 10:26-27 \p \v 1 Kutsh shaꞌi si muꞌi mihl hemajkam am i e hemapad k wabsh aꞌai e keishshap. \p Sh hab kaij g Jesus ab ha wui g e‑chuhchai, “Neh, hegam mo d Palasi o hab wabsh s‑e junimk mo d s‑apꞌekam. Mt wo s‑e nenꞌoidk mamt pi am hu ha oidk hab wo masmak. \v 2 Hegai mo chum e maꞌishch at wehs wo e maꞌishpiꞌo. Pej, wehs s‑aꞌagi haꞌichu at wo s‑e mai. \v 3 Wehs at wo mahsko e wua mamtp haschu chum s‑aꞌagi hab kaij. Kut wehs am si s‑kaidam wo e ahgad kih dahm amjed mamtp haschu i chum s‑jupij hab kaij ged hu si e‑kih ed.” \s1 Mamtsh hedai wo s‑ehbidad \r An g neid g Matthew 10:28-31 \p \v 4 Sh hab hahawa kaij g Jesus ab ha wui g hemajkam, “Neh, ni‑naipijju, pi g wo shaꞌi ha ehbidad hegam matp hedai wo chum s‑em‑kokdaim. Pi at wo e nako mas baꞌich s‑koꞌokam has wo i em‑juh em‑kokdak. \v 5 Heg at waꞌi Jiosh wo e nako mat am wo em‑daꞌich Jiawul kih ed mamtp pi am hu wo wohog elidad. Kumt heg ab wo waꞌi si has elidad. \v 6-7 K wabshaba g Jiosh si s‑hemajima ch pi tatchua mas wo s‑koꞌokam em‑juh. Am g wo oidahim mo chum hems g al uꞌuwhig s‑ap ha nuhkud. K eda chum alo pi haꞌichu namkig idam. Kum ahpim wehs haꞌichu baꞌich d i haꞌichu am tahgio. Jiosh o wehs haꞌichu s‑mahch ab em‑ab. Mt heg hekaj pi haꞌichu wo shaꞌi ehbidad ab wui e dagitokch.” \s1 Mamtsh wo tasho e ah mam ab hiwig g Jesus \r An g neid g Matthew 10:32-33; 12:32; 10:19-20 \p \v 8 Sh hab ep kaij g Jesus, “Neh, am amt wo s‑ni‑mahch k ah hemajkam ha tahgio mani d em‑doꞌibiakam. Kunt ahni hab waꞌap wo s‑em‑mahch k ah am ha tahgio g anghil ch am Jiosh tahgio. \v 9 Kutp wabshaba hedai pi wo ni‑mahch k ah am ha tahgio g hemajkam, nt ahni hab waꞌap pi wo mahch k ah am ha tahgio g anghil ch am Jiosh tahgio. \p \v 10 “Jiosh at gam hu hab wo i juh g pi ap chuꞌijigaj hegai mat hedai wo wa chum has ni‑ah matp gam hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chuꞌijig. T wabshaba pi gam hu hab wo i e juh g pi ap chuꞌijigaj hegai mat hedai wo s‑koꞌokam has ah g Hekai S‑apꞌekam Gewkdag. \p \v 11 “Pi g wo shaꞌi kudut ab amjed mamt has masma e wehhejed wo neo mamtp hems am wo em‑lodai chechopi ch ed o am ha tahgio g kokownal. \v 12 Hekia S‑apꞌekam Gewkdag at wo em‑ahgi mamt has wo chei.” \s1 Haꞌichu wepogida ap amjed g s‑kais oꞌodham \p \v 13 Sh am hema g oꞌodham hab kaij ab wui, “Ha mashchamdam, hab g ahgid g ni‑nawoj mat am wo i ha ni‑tahpani hegai mat g t‑ohg an dagito t‑wehhejed.” \p \v 14 Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Pi ant heg hekaj ia hu jiwia manis wo em‑lodait k am wo i em‑apꞌechudach g haꞌichu em‑eniga am em‑shahgid.” \p \v 15 Sh am baꞌich hab ep kaij ab wehs ha wui, “Am g wo s‑e nenꞌoidk mamt pi heg wo waꞌi huꞌuidad s‑kaisdag. Pi amt d wo s‑ap doakamk heg hekaj mam haschu i eniga, chum ams d wo s‑kaisk.” \p \v 16 Sh id am hahawa chum ha tashogid ch hab kaij, “Tp hems hema d wo s‑kaisk. K g eꞌeshaj si geꞌe babhe. \v 17 K hab e ahg, ‘Pi o an hu wiꞌis mant hebai ep wo toa g haꞌichu bahidag. Shuhshud at g ni‑waptto. \v 18 Nt hig wo i ha shulig k am baꞌich i geꞌeged haꞌi wo i chuhcha k am wo baꞌiha g haꞌichu bahidag ch wehs haꞌichu ni‑eniga. \v 19 Si at haꞌichu s‑ni‑abam. Nt muꞌi aꞌahidag ab wo hekaj ihda s‑iꞌowi haꞌichu k wo ni‑ulinihogidad ch wo ni‑gegosidad ch wo ihꞌed ch wo si s‑hehgigk.’ Neh, bo e ahg ihda s‑kais. \p \v 20 “K wabshaba ab wui hab kaij g Jiosh, ‘Dap wabsh tohnto. Id i s‑chuhugam ab apt wo muh. Kut d wabsh wo hemak ch wo ui g haꞌichu m‑eniga map hejel am chum e wiꞌidch.’ \v 21 Neh, bo wa chuꞌig ch hab waꞌap wo wa chuꞌigk wehs ha wehhejed hegam mo hejel s‑e kaischudamk ch wabshaba pi am hu Jiosh wehhejed hekaj g s‑e‑kaisdag,” bo kaij g Jesus. \s1 Ab g wo si i hiwig g Jiosh \r An g neid g Matthew 6:25-34 \p \v 22 Sh hab hahawa ep kaij g Jesus ab ha wui g e‑chuhchai, “Heg ani hekaj am em‑ahgid ihda mamt pi wo si e kudutad ab haꞌichu e‑hugi ab o ab haꞌichu e‑eniga ab. \v 23 Jiosh at ab em‑mah g em‑doakag, pegih, k hab waꞌap ab wo em‑mah mamt haschukaj wo e dagioꞌidad. \p \v 24 “An g wo i ha neid g hahawani. Idam o pi haꞌichu eꞌeshad ch pi od g haꞌichu esha ch pi ha kihki o ha waptto mat am eda wo baꞌiha. Jiosh o ha gegosid. Kum eda ahpim baꞌich d i si haꞌichu mo g uꞌuwhig am tahgio g Jiosh. T heg s‑ap wo em‑dagioꞌidad. \v 25 Pi amt wo e nako mams am baꞌich wo i himch g e‑aꞌahidagga am wabsh hekaj e kudutch. \v 26 Mamtp pi wo e nako mamt hab wo juh ihda al haꞌas chum haꞌichu, pegih, k haschu ahgk wo e kudutad g baꞌich i geꞌeged haꞌichukaj? \p \v 27 “An g wo i ha neid hegam haꞌichu wuhshanig m an chuhch. Pi o chikpan ch pi shohshom g haꞌichu eniga. Kuki eda g ha‑heosig baꞌich i s‑kehgaj mo g haꞌichu enigaj hegai s‑kais kownalbad mash hab chehgig Solomon. \v 28 Neh, tp hems s‑hohtam wo gaksh hegai shaꞌi m an chuhch k wo hekaj e nanda. K eda heg wa wepo mo g Jiosh si s‑kehg enigadadch g heosigkaj. Pegih, am g wo s‑wohochud mat ab s‑ap wo em‑enigadadch. \v 29 Pi g heg waꞌi hekaj wo e kudutad mamt wo e gahgi g haꞌichu hugi. \v 30 Wehs hemajkam an jewed dahm o chum hekid id an si e gahgid. K wabshaba g em‑ohg Jiosh s‑mahch mam tatchua ihda. \v 31 Mt g Jiosh kownaltalig wehpeg am wo ul e‑doakag ed. T g Jiosh ab epai wo em‑mah mam haschu i tatchua. \s1 Mash haschu d s‑em‑kaisdag an dahm kahchim ch ed \r An g neid g Matthew 6:19-21 \p \v 32 “Pi g am wo shaꞌi haꞌichu ehbidad ahpim mam al heꞌekiajj ab ni‑hiwig. Em‑ohg Jiosh o ab si tatchua mat ab wo i em‑mah g e‑kownaltalig. \v 33 Wehs g wo gagda mam haschu i edgid k wo ha mah g namkigaj g shoꞌigkam k an haha wo edgidad g baꞌich i s‑kehg kaisdag Jiosh kihdag ed. T heg pi hekid wo huhug. T pi hedai wo em‑ehs. T g hiopch pi hekid wo padch. \v 34 Kumt am wo s‑hihimim no pi g em‑tatchuidag am ulinig mo hebai haꞌichug hegai mam haschu hab elid mo d em‑kaisdag.” \s1 Mattsh wo si t‑nahtokch matsh wo uhpam ep jiwia g Jiosh alidag \p \v 35-36 Kush hab ep kaij g Jesus, “Mt wo si e nahtokch mat haschu has wo e juh hab sha masma mat g pion wo si e nahtokch mat g ha‑ahmo wo uhpam jiwia. Ha‑ahmo atp hems am wui wo hih g wo ha hohntam gegosig k pi oi wo uhpam jiwia. T wabshaba g piongaj ab wo s‑ap e enigadadch ch ab wo mehidch g e‑kanjel ch g e‑ahmo ab wo nenida. T am wo i jiwia k wo si shontpa. T ab ha hekaj wo i kuhpiꞌo g kihjeg wehhejed. \v 37 T wo si s‑hehgigk hegam pion mat g ha‑ahmo wo ha cheh mo nenead ch e nahtokch. Neh, t heg ab hab wo juh g bahshodag k wo si s‑ap ha dadsh k wo ha gegos. \v 38 T wo si s‑hehgigk hegam mat wo e nahtokch mat wo jiwia, chum as hems eda wo i huh g s‑chuhugam o i baꞌiwichkim. \p \v 39 “Neh, pi o ta machima mas hekid hema wo i jiwia g s‑chu ehskam. Kum heg hekaj chum hekid nuhkud g e‑kihdag. \v 40 Pegih, k hab waꞌap pi ta machima em‑wehhejed manis hekid wo uhpam jiwia jewed wui ahni Jiosh si Kehsha. Mt heg hekaj wo si e nahtokchid chum hekid.” \s1 Mamtsh s‑ap hab wo junihid g e‑chikpan \r An g neid g Matthew 24:45-51 \p \v 41 Sh hab kaij g Peter, “T‑kownalig, nap ahchim waꞌi hab t‑ahg aha nap wehs hab ha ahg?” \p \v 42 Sh hab kaij g Jesus, “Chum amt hedai wo e nahtokch mamtp wo s‑wapagimak ch wo s‑chu aꞌamichudad. S‑mahch am mat g ha‑ahmo hema wo e gahgi g hab mahs chikpandam k wo nuhkudach g e‑kihdag. T heg s‑ap wo ha chikpanchudad ch wo ha dagioꞌidad g e‑wehm pion mat eda pi an hu wo haꞌichugk g ha‑ahmo. \v 43 T am ep wo jiwia k wo cheh mo ihda s‑ap am hab junihim g e‑chikpan. Kut d wo si geꞌe s‑hehgigk heg wehhejed pion \v 44 nat pi g ahmoj am hahawa wehs dahm wo kei g e‑kihdag. \p \v 45 “T wabshaba pi ap d wo ha‑kehshak matp hedai wo i ha shoꞌigchudad g e‑wehm pion ch wo si e gegosidad ch wo nawmmukad hab e ahgch mat pi oi wo jiwia g ahmoj. \v 46 T haha wabsh wo jiwia k wo cheh mo pi ap hab wua g e‑chikpan k wo si s‑koꞌokam namkid k gam hu hab wo i juh. \p \v 47 “T wo bei g s‑koꞌok e‑namkidadag hegai pion mat wo s‑mahchk g e‑ahmo tatchui ch eda pi am hu hab wo junihid. \v 48 T wabshaba pi am hu i si s‑koꞌokam wo bei g e‑namkidadag hegai mo pi e mahch ch hab junihim g pi apꞌekam. Baꞌich i geꞌe haꞌichu amt uhpam wo s‑behim ab amjed hegai mamt baꞌich haꞌichu nuhkudach.” \s1 Matsh g hemajkam ab e wui wo gegokiwua heg hekaj Jesus \r An g neid g Matthew 10:34-36 \p \v 49 Kush hab ep kaij g Jesus, “Ia ant jiwia jewed dahm mant wo i ha chuꞌamu g hemajkam hab sha masma mant am wo si i nai ha‑iꞌibdag ed. T hab wo s‑nenenashanik ab Jiosh wui. Mat huꞌi heki hu hab wo e juh. \v 50 Am ant s‑ta ehbidam haꞌichu gahi wo wuhshani k si ni‑kudut heg hekaj. \v 51 Pi g hab wo e elidad mat wo dodolimat g hemajkam mant ia jiwia. \v 52 Ab at em‑wui wo gegokiwua hegam mat pi wo ni‑tatchuad, chum hems haꞌakia em‑wehm kihkam. \v 53 Cheoj atp hems wo s‑kehꞌidad g e‑ohg o g e‑alidag. T g uwi g e‑jeꞌe o g e‑mad o g e‑kahkma jeꞌe wo s‑kehꞌidad.” \s1 Mamtsh wo chum s‑mahchk mat oi si haꞌichu hab wo e juh \r An g neid g Matthew 16:2-3 \p \v 54-56 Sh hab hahawa ep kaij g Jesus, “Neh, mt wo s‑mahchk mas wo juh o as wo tonih am neidk mas hebaijed hewed ch has mahs chewagi i wushke. M eda pi am hu i aꞌamichud mo haschu has e junihog iaꞌi idani neidch mani haschu hab wua. Shahag wepo mam pi mahchimk. \s1 Mamtsh s‑hohtam am wo i e apꞌech ab haꞌichu e abchudch \r An g neid g Matthew 5:25-26 \p \v 57 “E o aihim mat g Jiosh wo ha lodai g hemajkam. Am g wo aꞌamichud mamt has wo chum masmak. \v 58 S‑mahch am mamt hemho wa s‑hohtam am wo i e apꞌech heg wehm mat ab wo haꞌichu i em‑abch. Tp hems am wo i em‑wahpki lodaita ch ed mamtp pi am hu wehmaj wo i e apꞌech. T g usagakam am wo i em‑dagito chi‑lihhi wui. T heg ged hu wo si em‑kuh. \v 59 Kumt pi wo shaꞌi i e wuhshad am hugkam mamt hekid wo i wehs ha namkid mamt heꞌekia i em‑toꞌi.” \c 13 \s1 Mattsh gam hu wo s‑ohhod g pi ap t‑chegitoi \p \v 1 Kush iaꞌi idani haꞌi g oꞌodham am ahgid g Jesus matsh g kownal Pilate haꞌi ha kokda g Galilee t am hemajkam mash eda idam am hab chum wua g iagchulida Jiosh wui. \p \v 2 Sh g Jesus hab kaij am ha wui, “Kumtp hab elid mo id am wohokamchud mo baꞌich d i si pi apꞌekam mo hedai i Galilee t am kihkam namt pi hab masma ha kokda. \v 3 K eda pi woho. Wehsijj am hab masma d pi apꞌekam ch wo bei g s‑koꞌok e‑namkidadag mamt wo sha pi ohhod g pi ap e‑chegitoi. \p \v 4 “Neh, am atsh i gei g uhgk kih Siloam woꞌo t am Jerusalem ch ed. Kutsh gamai gigiꞌik e koꞌij. Kum hab elid mo id am wohokamchud mo idam baꞌich d i si pi apꞌekam mo hedai i hegam mo am kih Jerusalem t am. \v 5 K eda pi woho. Wehsijj am hab masma d pi apꞌekam ch wo bei g s‑koꞌok e‑namkidadag mamt wo sha pi ohhod g pi ap e‑chegitoi.” \s1 Mash g Jesus ha wepogid g pi bahidkam suhna uhs \p \v 6 Sh g Jesus am ha ahgid ihda haꞌichu wepogida ahga, “Neh, matp hema g oꞌodham ge suhnaga am uhdwis e‑oidag ed ch am him k am s‑uꞌim g suhna. K pi ab hu bahidag. \p \v 7 “K hab ahg g oidag nuhkuddam, ‘Neh, waik aꞌahid ab ach am nenneid hegai suhna uhs ch pi koi haꞌichu shaꞌi bei ab amjed. Pt wo shonch. S haschu ahgk am hig wo kehkk oidag ch ed?’ \p \v 8 “K wabshaba hab kaij g oidag nuhkuddam, ‘Am att hig wabsh wo dagito hemako ahidag ehp. Nt am wo si i moihun k am wo iawua g haiwani biht an wehgaj. \v 9 Kut am wo s‑apꞌek matp ab wo bahidagt. Nt wabshaba am haha wo si shonch matp pi ab hu wo bahidagt.’ ” \s1 Matsh g Jesus am hema doaj g uwi mihshmda tash ch ed \p \v 10 Sh am hu hebai mihshmda tash ch ed g Jesus am ha mashcham cheopi ch ed. \v 11 Sh am hema haꞌichug g uwi mash g jiawul an uꞌukch. Kush gamai gigiꞌik aꞌahid ab waꞌi mumku mash ab wabsh i e olatch ch pi e nako mat wo shel i kekiwua. \v 12 Tsh am i cheh g Jesus k ab si wai. Tsh ab i hih. Kush hab kaij, “Ahpi uwi, ia at wo i doa g m‑mumkidag,” \v 13 K ab hahawa taht. Kutsh ha hekaj shel i kekiwua k ab si ihm g Jiosh. \p \v 14 Kutsh ab si bagat hegai mash d ha‑wanimeddam am cheopi ch ed matsh g Jesus ha doaj ha‑mihshmda tash ed k ash hab ha ah g hemajkam, “Am o haꞌichug g chuhdp tash matt heg eda wo chikpanad. Kunt heg oidam tash ia wo dada k wo e doaj, hi wa pi t‑mihshmda tash ed mo g Jiosh am kehshch.” \p \v 15 Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Ih, pi ap shaꞌi woho ab hu has elid g Jiosh pi ab hu hoꞌigeꞌidch ihda uwi no pi d chum aligaj. S‑mahch ap mat wabsh chum hedai g e‑woiwisga o g e‑wuhluga am wo wulꞌok k am wo be k ged hu wo iꞌich, chum hems e‑mihshmda tash ed. \v 16 Pegih, tt wahm wo i wehmt ihda t‑wehm oꞌodham. Jiawul o wa ab wulshch gamai gigiꞌik ahid ab. Kutt hemho wa wo wulꞌo, chum hems mihshmda tash ed.” \p \v 17 Kutsh si e el hegam mo s‑kehꞌid. Sh wabshaba g hemajkam si s‑hehgig heg hekaj si s‑kehg haꞌichu mat hab juh. \s1 Matsh has masma wo i geꞌeda g Jiosh kownaltalig \r An g neid g Matthew 13:31-32; Mark 4:30-32 \p \v 18 Sh hab ep kaij g Jesus, “Am ant heꞌes wo i em‑tashogi g Jiosh kownaltalig \v 19 am wepogidch g haꞌichu kai. Neh, heg am eꞌesha mo al chumaj ch oi wa am wo wuhshani k haꞌas wo i geꞌeda mo g s‑ehheg uhs. Tp hems g uꞌuwhig an ab wo koksht. Pegih, t hab wa masma wo geꞌe i geꞌeda g Jiosh kownaltalig, chum as al chum am wo shonwua.” \s1 Matsh am wo chehmo g jewed g Jiosh kownaltalig \r An g neid g Matthew 13:33 \p \v 20-21 Sh hab ep kaij g Jesus, “Jiosh kownaltalig o hab waꞌap wepogidas mo g jewajidakud. Heg amt wo be k am wo wah wehnadk g chuꞌi k am heꞌes wo i dai. T g jewajidakud wo chehmo g wahga mat wehs am wo i kopodka. Pegih, t g Jiosh kownaltalig hab wa masma wo chehmo g jewed.” Neh, bash kaij g Jesus \s1 Mash s‑hasig matt am wo i wahp Jiosh kownaltalig ed \r An g neid g Matthew 7:13-14, 21-23 \p \v 22 Sh am hihimhim hegam Jesus ha oidk g kihhim. Sh g Jesus am haꞌichu ha mashcham g hemajkam ch am wabsh i si haꞌab e gewkadch Jerusalem wui. \p \v 23 Sh hema ab kakke ch hab kaij, “Ni‑kownalig, nat pi shaꞌi muꞌi wo e doꞌibia g hemajkam?” \p Sh hab kaij g Jesus ab wui, \v 24 “Heuꞌu. Kumt heg hekaj am wo si e nakogad mamt am wo i wahp Jiosh kownaltalig ed. Muꞌijj at am wo chum s‑wahpkim k pi wo e nako. Heg o wa wepo mamt am wo i wahp al aj kihjeg t amjed. \v 25 Id ant wo wepogi g kih enigakam mat am wo i ha wahpki g e‑machiga k am haha wo si kuh g pualit. T ab haꞌi ep wo i chum s‑wahpkim. T hab wo ha ah, ‘Gam g hu wo hihim. Pi ani shaꞌi em‑mahch.’ \p \v 26 “Neh, bat wa masma muꞌi am wo i chum s‑wahpkim ni‑kownaltalig ed hab kaijch, ‘M‑wehm ach t‑gegosidahim. Kup am ha mashcham t‑kihhim am.’ \p \v 27 “Kunt hab wo ha ah, ‘Pi ani shaꞌi em‑mahch. Gam g hu wo hihim ab ni‑amjed. Dam si pi ap hehemajkam.’ \p \v 28 “T haha wo si shoanid ch ga hu wabsh wo i si e kiꞌishch nat pi wo shaꞌi si s‑koꞌok haꞌichu nakogad. T eda am wo haꞌichugk g Abrahambad ch Isaacbad ch Jacobbad ch wehs g Jiosh haꞌichu i tashogiddam. \v 29 Kut g hemajkam ab wo i hihi siꞌal tahgio amjed ch huduni tahgio amjed ch ab juhpin tahgio amjed ch wakolim tahgio amjed k am wo dadhaiwua e wehm Jiosh kownaltalig ed. \v 30 Kut am d wo si hahaꞌichuk hegam mo hemuch d pi hahaꞌichu. T hegam mo hemuch d si hahaꞌichu d haha wo pi hahaꞌichuk.” \s1 Mash g Jesus si pihk e elid ab ha wui g Jerusalem t am hemajkam \r An g neid g Matthew 23:37-39 \p \v 31 Tsh am ha hekaj haꞌi dada g Palasi k hab kaij ab Jesus wui, “Gam g hu hihm ia amjed nash pi s‑m‑muꞌamk g Herod.” \p \v 32 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Herod o sha ban masma ch hab kaij. Him k ahgid mant haꞌas tash am wabsh kia gam hu hab wo i ha junihid g jijawul ch wo ha doajidad g kokꞌodam ch haha wo s‑ap nahto g ni‑chikpan. \v 33 Kunt pi wo shaꞌi ni‑muhkid im hu haha wabsh i himadch. Am o waꞌi Jerusalem t am e koꞌijid g Jiosh haꞌichu i tashogiddam. \p \v 34 “Ih, t wo si e shoꞌigch g Jerusalem t am hemajkam nat pi g Jiosh s‑ap wo ha dagito. Ha‑shohshon ash wa ha maꞌichshulig ch muꞌi ha kokda g Jiosh haꞌichu i tashogiddam. T idam am ha oidk hab wo e juh. Muꞌikko ani hab chum si ni‑tahtk mant wo si s‑ap em‑nuhkud hab sha masma mat g chuchul g e‑mahmad ab e wecho wo ha hemapai. M wabshaba pi ab hu tatchua manis hab wo em‑juh. \v 35 K eda an hab chuꞌig Jiosh oꞌohana ed mamt ab wo chum ni‑ihmad ch hab wo chechꞌed mat g Jiosh am i ni‑kehsh k si s‑ni‑hoꞌigeꞌid. Kunt ia wo i s‑ap em‑dagito am hugkam mamt hab hahawa masma hab wo e juh.” \c 14 \s1 Matsh g Jesus hema ep doaj mihshmda tash ch ed \p \v 1 Sh hema d uhgchu ch d Palasi ch hebai hab juh g geꞌe gegosig ha‑mihshmda tash ed k ash ab i wai g Jesus. Kutsh am jiwia. \v 2 Sh eda an hema haꞌichug g cheoj ch mahniko nash pi g kakhioj ch nohnhoij ge totskoni. Kumsh an si s‑nenꞌoid g Jesus mas wo doaj nash pi ab haꞌichu s‑abchudamk. \p \v 3 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui hegam chehanig ha mashchamdam ch Palasi, “Shahchu am ahgch hab elid mo pi t‑hiwgid g t‑chehanig machs wo ha doaj t‑mihshmda tash ed?” \p \v 4 Sh pi hedai has shaꞌi kaij. \p Tsh g Jesus ab hahawa i wai ihda oꞌodham k doajid k am hahawa dagito. Kutsh gam hu hih. \p \v 5 Sh hab hahawa kaij g Jesus ab ha wui, “Neh, namt hig pi woho ab ha hekaj wo i wuhshad g e‑alidag o chum hems g e‑woiwisga matp am wo sha gei wawhia ch ed, chum as d wo em‑mihshmda tashk?” \p \v 6 Kush pi hedai e nako mas has wo chei. \s1 Mamtsh pi wo tatchua mamtsh wo wehpegat am geꞌe gegosig am \p \v 7 Kutsh haꞌi hegam ha‑waida gan hu si wehpeg s‑apko dadhaiwua. Kush am ha neid g Jesus ch hab kaij, \v 8 “Pi g am hu si s‑apko wo dadhaiwua mamt hekid am wo hihi gegosig wui. Tp hems am hema wo jiwia mat am baꞌich d wo i s‑has haꞌichuk. \v 9 Kut am haha wabsh wo jiwia hegai mat ab i em‑wai k hab wo em‑ah mamt wo hiwigi hegai s‑has haꞌichu abai mamt ab chum dahiwua. Kumt wo si e el namt pi hahawa ga hu wabsh si ha oidk wo dahiwua. \p \v 10 “Baꞌich at wo i s‑apꞌek mamt ga hu wabsh mehk wo dahiwua. Kut g kihkam ab wo i him k hab wo em‑ah, ‘Ni‑nawoj, oi g i hihm k ia hu s‑apko ni‑miabidch i dahiwua.’ Neh, t id ab wo em‑mah g si has elida am ha tahgio hegam haꞌi ha‑waida. \p \v 11 “Mt wo pi haꞌichuch hegai mat hedai wo chum si e haꞌichuch k ab wo si haꞌichuch hegai mat wo pi e haꞌichuch.” \p \v 12 Sh hab hahawa ep kaij g Jesus ab wui hegai mat ab i wai, “Pi g hegam ab waꞌi ha waid e‑naipijju o g e‑wepnag o g e‑hajuni o g s‑kakais e‑hugid an kihkam mapt hekid hab wo juh g gegosig. Ab at epai wo i m‑wai idam. Kupt hab masma ab wo bei g e‑namkidadag heg hekaj mapt id hab juh. \v 13 Ab g i ha waid g shoꞌigkam ch mamaniko ch pi hihimidkam ch pi neneadam mapt hekid hab wo juh g gegosig. \v 14 Pi at wo e nako idam mat wo uhpam m‑namkid. T g Jiosh ab wo m‑mah g s‑kehg m‑mahkigdag mat hekid am wo i ha wuwhas g s‑apꞌekam hemajkam ab muhkig amjed.” \s1 Haꞌichu wepogida ahga ab amjed g geꞌe gegosig \r An g neid g Matthew 22:1-10 \p \v 15 Sh am hema daha g oꞌodham ch kah ihda. Tsh am i haꞌasa neo g Jesus. Sh id ab wui hab kaij, “Ttki wo si s‑hehgigkad, am i wahpk Jiosh kihdag ed, heg wa wepo matt am wo dadhaiwua geꞌe gegosig ch ed.” \p \v 16 Sh hab kaij g Jesus, “Heuꞌu, mamtp woho am wo i wahp. Id o wepo masma matp hems hema hab juh g geꞌe gegosig k muꞌi ab ha waid g hemajkam. \v 17 T am i e ai. Kut am hema cheha g e‑pionag. T heg am him k ha‑ahgi mo wehs haꞌichu e nahtokch. \p \v 18 “K wabshaba idam am ahgid mat pi wo e nako mat am wo hihi. \p “Neh, tp hems hema am wo ahgi, ‘Ha ant nolawt g oidag k heg s‑neidamk ch hekaj pi am hu wo hih.’ \p \v 19 “Kutp hems hema am wo ahgi, ‘Wehst‑mahm woiwis ant am ha nolawt k hegam s‑ha aꞌappemimk.’ \p \v 20 “Kutp hems hema am wo ahgi, ‘Ha ant hohnt k hekaj pi am hu wo hih.’ \p \v 21 “Neh, t am hahawa uhpam hih ihda ha‑pionag k am ahgi g e‑ahmo. T g ahmoj wabsh woho i bagat k hab kaij ab e‑pionag wui, ‘S‑hohtam g am hihm kahya ch ed ch wohg ch ed k ab wo i ha ui g shoꞌigkam ch mamaniko ch pi neneadam ch pi hihimidkam.’ \p \v 22 “Kut wa woho hab juh k am hahawa jiwia k hab kaij, ‘Bant juh g m‑chehanig. K wabshaba am wabsh kia wiꞌis g kih.’ \p \v 23 “K hab ep kaij g ahmoj, ‘Am g i wuhshani k an mehk hihm chuꞌuchum wopog oidch an shaꞌi ch ed k hab wo ha juh mat ab wo i hihi mat wo shuhd g ni‑kih. \v 24 Pi at ab hu i hihi hegam mo d chum si ni‑waida. Kunt pi hema wo shaꞌi hiwigi mas wabsh wo i jeh g ni‑gegosig.’ ” \s1 Mattsh haschu wo nako nach pi ab si tatchua g Jesus \r An g neid g Matthew 10:37-38 \p \v 25 Sh am hu hebai hihim hegam Jesus. Sh muꞌi hemajkam am ha wehm hihim. \p Tsh ab i ha nei g Jesus k hab kaij ab ha wui, \v 26 “Pi am ab hu shaꞌi ni‑tatchua mamtp pi baꞌich ab wo i ni‑tatchua mam hi g e‑jehj ch e‑wepnag ch e‑wehm kihkam ch e‑aꞌaliga. \v 27 Hemho wa amt gam hu wo dagito g hejel hab e‑elida k ahni hab ni‑elida hab wo junihid ch ni‑wehhejed wo e shoꞌigchudad. Id at heg wo wa wepok mam ab mohto g kots ch ab ab wo e muhkid. \p \v 28 “Neh, nat hig pi am hu wo i aꞌamich hegai matp hedai am hema geꞌe wo kiht mas am hi wa ahim lialiga mat wo nahto g e‑kihta? \v 29 Mt wo ashad matp am hab wabsh wo juh g shondaj k pi wo e nako mas am hu wo i nahto g e‑kihta. \v 30 Kut hab wo e chechꞌed, ‘Ihda oꞌodham at am chum hema i kei g kih k wabshaba pi e nako mat wo nahto.’ Pegih, mt ahpim hab wa masma wo i aꞌamich mams wo e nakog k ab wo ni‑hiwgad. \p \v 31 “Neh, matp hems hema g kownal wo s‑cheggiam g e‑obga k eda al wehst‑mahm mihl (10,000) wo shondaligak. T g obgaj gokko wehst‑mahm mihl (20,000) wo shondaligak ch ab him. T hegai kownal am wo i chum aꞌamich mas hu hi wo wa e nako mat wo cheggia. \v 32 Tp hab wo mahsk matki pi wo e nako, t hemho wa am wo haꞌi ha cheha mat ab wo nam hegai hema kownal mat ga hu wabsh kia mehk wo himad k wo s‑mai mas heꞌekia wo i namkid. T pi wo cheggia. \v 33 Neh, bo chuꞌig. Kumt ahpim pi wo e nako mamt ab wo ni‑hiwgad, heg hi wa mamt wehs haꞌichu wo dagito am ni‑wehhejed.” \s1 Mattsh onkaj haꞌichu wehhejed wo s‑kehgajk \r An g neid g Matthew 5:13; Mark 9:50 \p \v 34 Sh hab ep kaij, “Mt haꞌichu wehhejed wo chum s‑kehgajk hab masma mo g on. \v 35 Heg at gam hu wabsh wo s‑e ohhod mat wo sha kahko. Kumt wo s‑e nenꞌoidad namt pi wabsh wo s‑e ohhod mamtp pi haꞌichu wehhejed wo s‑kehgajk. Ab g wo i aꞌamichud ahpim mam kah ihda.” \c 15 \s1 Haꞌichu wepogida ahga ab amjed g heb hu himkam kahwal \r An g neid g Matthew 18:12-14 \p \v 1 Sh am hu i hebai, sh muꞌi lial ha kowlantdam ch pi ap hemajkam ab i miabi g Jesus mat ab wo kaiha. \v 2 Tsh g Palasi ch chehanig ha mashchamdam ab i s‑babgam neneok k hab kaij, “Ihda oꞌodham o wabsh s‑ap ab ha neid g pi ap hemajkam ch ha wehm e gegosid.” \p \v 3 Tsh heg hekaj am ha ahgi ihda haꞌichu wepogida ahga, hab kaijch: \p \v 4 “Id o wepo masma mamtp hems hema ahpim siant wo kahwaligak. Kut hema wo heb hu hih. Namt hig pi am wo ha dagito hegam humukto gamai humukt kolhai ch ed k am wo i gahghi hegai hema am hugkam mamt wo chehg \v 5 k an haha wo kushwiot k hih uhpam \v 6 k ab wo i ha wai g e‑naipijju. T am wo i e hemapai. Kumt hab wo ha ah, ‘Si g wo s‑hehgigk ni‑wehm. Cheh ant g ni‑shoiga mat chum heb hu hih.’ Kut am em‑wehm wo si s‑hehgigk. \v 7 Pegih, t hab wa masma d wo si s‑hehgigk an eda g Jiosh kihdag chum hems hemako em‑wehhejed mamt gam hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi. Kum eda haꞌi hejel hab chum e elid mam d s‑apꞌekam hemajkam ch pi tatchua mams gam hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi.” \s1 Haꞌichu wepogida ahga ab amjed g heb hu e wuakam lial \p \v 8 Kush id am ep ha ahgid g Jesus ch hab kaij, “Matp hema g uwi wehst‑mahm wo enigak g lial ch hema wo heb hu wua. Tp hems wo mehi g e‑lahmpa k an wo i wosu g e‑kih k an wo i gahghi am hugkam mat wo chehg \v 9 k ab haha wo i ha wai g e‑naipijju. T am wo i e hemapai. T hab wo ha ah, ‘Si g wo s‑hehgigk ni‑wehm. Cheh ant g ni‑lialiga mant chum heb hu wua.’ Kut am wehmaj wo si s‑hehgigk. \v 10 Pegih, t hab wa masma wo si s‑hehgigk g anghil chum hems hemako em‑wehhejed mamt gam hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi.” \s1 Haꞌichu wepogida ahga ab amjed g simnoltdam \p \v 11 Sh hab ep kaij g Jesus, “Matp hems hema g oꞌodham gohk wihpiopga. \v 12 T g chumchu ab wui i him k hab kaij, ‘Ni‑ohg, wapt wo i ni‑mah hegai mat d wo chum ni‑wuikamk.’ Kut wa woho am i gawulkai g e‑eniga k ab ha mah g e‑wihpiopga hegai mo haschu d ha‑wuikam. \p \v 13 “T ihda chumchu am ha hekaj gagda g e‑eniga k bei g namkigaj k gam hu simnolt mehk jewed wui k am heki wua g e‑lialiga am hab wuadch g pi apꞌekam. \v 14 T am i huhug g lialigaj. T am hahawa gei geꞌe bihugig. K ihda simnoltdam pi haꞌichu edgid mas wo huh. \v 15 K am hahawa hema chikpanachud e‑oidag ed mat wo ha nuhkud g kokji. \v 16 Kut chum hems heg s‑hugim mo haschu g kokji koꞌa. T pi hedai haꞌichu mah mas wo huh. \p \v 17 “T am hahawa haꞌichu kop moꞌoj ed. K hab e ahg, Wehs g ni‑ohg pionag o s‑edgid g haꞌichu hugi. Kuni eda ahni d bihugimkam. \v 18 Nt hig wo uhpam hih ni‑ohg wui k hab wo chei, ‘Ni‑ohg, pi ant ap has chuꞌi ab m‑wui ch ab Jiosh wui. \v 19 K hahawa pi d ni‑wuikam mams hab wo ni‑aꞌagad mani d m‑alidag. Chum anis hems d wabsh wo m‑pionagk.’ \p \v 20 “Neh, t am ha hekaj i wuhshani k am wui hih g e‑ohg. T heg cheh mo im hu wabsh kia him k ab si s‑hoꞌigeꞌid k ab wui med k gan hu kohm k ab chintad. \p \v 21 “K ab wui hab kaij g alidaj, ‘Ni‑ohg, pi ant ap has chuꞌi am m‑wui ch am Jiosh wui. K hahawa pi d ni‑wuikam mams hab wo ni‑aꞌagad mani d m‑alidag.’ \p \v 22 “T wabshaba g ohgaj hab wabsh ha ah g e‑pionag, ‘Ab g wo i bek g s‑kehg eniga k an wo wahkid k g anilo an wo shaꞌich nowij an k g shuhshk ab ep wo cheka \v 23 k wo mua g s‑gihg wisilo. Kutt hab wo juh g geꞌe gegosig k wo si s‑hehgigk. \v 24 Uhpam at ep jiwia ihda ni‑alidag mat gam hu mehk hih. Id o heg wa wepo mat muh k ep e chegito.’ Neh, t wa woho hab e juh g si geꞌe s‑hehgig. \p \v 25 “K eda gam hu chikpan g geꞌechu alidaj oidag ch ed ch pihhun k ab hih. K eda si s‑hehgig ch neꞌed ch keihin. \v 26 Kut kah k ab hema kakke g pion mas has d ahga ihda. \p \v 27 “K heg hab kaij, ‘M‑wehnag at jiwia. Kumt mua g s‑gihg wisilo k hab juh g geꞌe gegosig nat pi s‑ap jiwia.’ \p \v 28 “Neh, t bagat ihda geꞌechu k pi am hu i wah. T am hahawa kah g ohgaj k am i wuhshani k am wabsh s‑ap ab chum waid. \v 29 K wabshaba ab wui hab kaij, ‘Nehꞌe, haꞌakia aꞌahidag ani ab m‑wecho ch chum hekid hab wua g m‑tatchui. Kupt eda pi hekid chum hems g siwat mad ab ni‑mah mant wo ni‑gegosid k wo s‑hehgigk am ha wehm g ni‑naipijju. \v 30 T wabshaba ia jiwia ihda m‑alidag mat hedai heki wua g m‑kihdag ha wehm g chechpaꞌawi. Kupt muꞌij g s‑gihg wisilo.’ \p \v 31 “K g ohgaj ab wui hab kaij, ‘Ni‑alidag, ahpi ap chum hekid ni‑wehmaj. K wehs hegai mo d ni‑eniga d m‑eniga. \v 32 K wabshaba hemu am wa s‑apꞌe matt wo si s‑hehgigk nat pi uhpam ep jiwia ihda m‑wehnag mat am simnolt. Heg o wa wepo mat muh k ep e chegito,’ bo kaij g ohgaj.” \c 16 \s1 Haꞌichu wepogida ahga ab amjed g s‑e mahchim maliom \p \v 1 Sh am ep ha ahgid g Jesus ihda wepogida ahga ch hab kaij, “Tp hems am hu hebai hema d wo s‑kais oꞌodhamk. K hegai mat am i kei mo d maliom wabsh heki wua g lialigaj. \v 2 T am i wai e wui k hab kaij, ‘Am ant haꞌichu sha naksh ab m‑amjed k antki hekaj hab wo chei mapt am wo i kuint k am wo oꞌoha wehs map has i masma nuhkud g haꞌichu ni‑eniga nantki pi wo m‑dagito.’ \p \v 3 “T hab i e ah ihda oꞌodham, ‘Tki wo i ni‑wuhshad g ni‑ahmo. Nis has wo ni‑juh? Pi ant wo ni‑nako manis wo waikkat k si ni‑elid manis wo haꞌichu ha tahnid. \v 4 Neh, s‑mahch ani mantki has wo ni‑juh k muꞌi wo naipijjuk. T idam ab wo i ni‑wahki e‑kihki ed mamt hekid wo i ni‑wuhshad id amjed ni‑chikpan.’ \v 5 Bo kaij ch am hahawa hehemako ha waid hegam mo ab ab e wulshch g ahmoj. Kut am hema jiwia. K g maliom ab wui hab kaij, ‘Nap s‑mahch map heꞌekia ab ab i e wulshch g t‑ahmo?’ \p \v 6 “K hab kaij ihda, ‘Heuꞌu, hemako siant waplin g a‑saidi ani ab ab ni‑wulshch.’ \p “K hab kaij hegai maliom, ‘Ab ant wo i huduni. Pt am waꞌi hetaspo wehst‑mahm waplin ab ab wo e wulshch.’ \p “T gam hu hih hegai. Kut am hema ep jiwia. \p \v 7 “K g maliom ab wui hab kaij, ‘Nap s‑mahch map heꞌekia ab ab i e wulshch g t‑ahmo?’ \p “K hab kaij ihda, ‘Hemako mihl kokstal g pilkani.’ \p “K hab kaij hegai maliom, ‘Ab ant wo i huduni. Pt am waꞌi gigiꞌik siant kokstal ab ab wo e wulshch.’ \p \v 8 “Neh, t g ahmoj si has i el am i kahk mat has e juh ihda s‑chu banmadamkam maliom nat pi si s‑e mahch k hab e juh. Neh, hegam mo pi mahch g Jiosh o em‑baꞌich i s‑e mahch ch hab wua haꞌichu. \p \v 9 “Id ani em‑ahgid mamt wo s‑ap hekaj g e‑kaisdag am ha wehhejed hegam mo tatchua g i wehmtadag. T g Jiosh s‑ap am wo i em‑wahpki e‑kihdag ed mamt hekid wo muh. \p \v 10 “Hegai matp hedai s‑ap wo nuhkud g al chuꞌuchum haꞌichu at hab waꞌap s‑ap wo nuhkud g geꞌeged haꞌichu. Kutp hedai wo ha banmad g al chuꞌuchum haꞌichukaj k hab waꞌap wo ha banmad g geꞌeged haꞌichukaj. \v 11 Am g wo s‑ap nuhkudad hegai mam haschu em‑nuhkudachud id dahm jewed. T g Jiosh am wo haꞌichu em‑nuhkudach e‑kownaltalig ed. Heg o d s‑wohom kaisdag \v 12 ch d wo em‑enigak mamtp wo s‑ap nuhkud hegai mam haschu em‑nuhkudachud id dahm jewed. \p \v 13 “Pion at pi wo e nako mat gohk wo aꞌamok. Hema at baꞌich ab wo i tatchuad ch baꞌich i s‑ap wo chikpanidad. Kumt ahpim hab waꞌap pi wo shaꞌi e nako mams wepo ab wo ha tatchuad g Jiosh ch ihda jewed dahm s‑kaistalig.” \s1 Shoꞌoshpol haꞌichu mashchamaj g Jesus \r An g neid g Matthew 11:12-13; 5:31-32; Mark 10:11-12 \p \v 14 Sh am haꞌi kah g Palasi wehs ihda. K eda g Palasi si pihk e elid g s‑kaisdagkaj. Kush idam heg hekaj nahnko ahg g Jesus. \p \v 15 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Ahpim am hab chum e wua mam d s‑apꞌekam am ha tahgio g hemajkam. K wabshaba g Jiosh s‑mahch g em‑iꞌibdag. Hegai mo haschu i g hemajkam hab chum elid mo d si haꞌichu o d wabsh pi haꞌichu am Jiosh nena ed. \p \v 16 “Mosesbad ch hegam haꞌi kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam at an oꞌoha mamt has wo chum masmak. Kumt id wo chum hekaj am hugkam mat ab i wuhsh hegai John mo em‑pahl wapkonahim. K am i amjed ihda s‑kehg haꞌichu ahga ab amjed g Jiosh kownaltalig am e ahgahim. K wabsh chum hedai am chum e nakog mat am wo i wah. \v 17 T wabshaba pi wabsh wo huhug hegai chehanig. Baꞌich at wo i pi hasigk mat g dahm kahchim ch jewed wo huhug. \p \v 18 “Dat wo pi ap chuꞌijkamk hegai matp hedai wo s‑ohhod g e‑wehm kihkam k hema ep wo bei. K hab waꞌap wua g pi apꞌekam hegai matp hedai an wo bei g ha‑ohhoda.” \s1 Haꞌichu wepogida ahga ab amjed g s‑kais oꞌodham ch Lazarus \p \v 19 Sh id am ep ha ahgid g Jesus: \p “Tp hems hema d shaꞌi si s‑kais oꞌodham ch chum hekid g si s‑namkig eniga ab wahpkch ch wehs tashkaj si s‑kakaisim kihdag. \v 20 K am hema d si shoꞌigkam oꞌodham ch hab chehgig Lazarus ch wehsko hihiwog. Kum ab i bebhe ch ab dadsha s‑kais oꞌodham kihjego. \v 21 hab elidch mat heꞌes haꞌichu wo al huh mo ab i shulig s‑kais oꞌodham mihsa t ab. K g gogogs ab winikon g hihiwdaj. \p \v 22 “T am i muh ihda shoꞌigkam oꞌodham. T g anghil am i be k an uꞌapa anai mam am ha nuhkud g s‑apꞌekam. \p “Kut g s‑kais oꞌodham hab waꞌap muh. Kumt ged hu cheh. \v 23 T am i e chegito k oki am haꞌichug mo am kuhkpi g pi apꞌekam ch shaꞌi si s‑koꞌok haꞌichu tahtk ch ab i nea e dahm. K g Lazarusbad ab wehmaj daha g t‑shohshon Abraham. \v 24 K ihda s‑kais oꞌodham ab si s‑kaidam hab kaij, ‘Ni‑shohshon, Abraham, geꞌe s‑koꞌok ani nakog id eda mehi. Ab g si i s‑ni‑hoꞌigeꞌid k ab wo cheha g Lazarus mat am wo wahki g e‑nowi shuhdagi ch ed k ab wo i him k ab wo iawua ni‑nehni ab.’ \p \v 25 “K wabshaba hab kaij g Abrahambad, ‘Ni‑hajuni, am g i chegito map wa in d doakam ch wehs haꞌichu s‑kehg edgid. K wa g Lazarus d wabsh si shoꞌigkam ch wabshaba hemuch ab si s‑ap e tahtk iia. Kup ahpi g s‑koꞌok tahtk. \v 26 Gamai wa baꞌich o an ge sꞌtadani ch s‑juhk hiktani an t‑tahgio. Kutt pi wo t‑nako machs hedai am gahi wo i chesh em‑wui o mamt ahpim ab gahi wo i chesh t‑wui.’ \p \v 27-28 “K hab kaij g s‑kais oꞌodham, ‘Pegih, ni‑shohshon, am ani hetasp wepnag. K idam am wabsh kia d dodakam ch am kih ni‑ohgbad kih am. Ab g si i s‑ni‑hoꞌigeꞌid k am wo cheha g Lazarus mat am wo him k am wo ha shohbi. T pi ia hu haꞌab wo dada mo ia g s‑koꞌok e tahtk.’ \p \v 29 “K hab kaij g Abrahambad, ‘M‑wepnag o edgid g Moses oꞌohana ch Jiosh haꞌichu i tashogiddam ha‑oꞌohana. T heg am wo ha shohbi matp ab wo kaiha.’ \p \v 30 “K hab hahawa ep kaij g s‑kais oꞌodham, ‘Ni‑shohshon, Abraham, pi at woho ab wo kaiha. Pt wabshaba hema hab wo sha juh mat ep wo e chegito. T ab wo kaiham k gm hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi.’ \p \v 31 “K hab kaij g Abrahambad, ‘Pi o ab hu kaiham g Moses oꞌohana ch Jiosh haꞌichu i tashogiddam ha‑oꞌohana. K am wa tasho mat hab waꞌap pi ab hu wo wohoch hegai matp hems ep wo e chegito.’ Neh, bo kaij ch am dagito.” \c 17 \s1 Jesus haꞌichu ahga ab amjed g pi apꞌekam \r An g neid g Matthew 18:6-7, 21-22; Mark 9:42 \p \v 1 Sh hab hahawa ep kaij g Jesus ab ha wui hegam mash ab hiwig, “Chum o hekid haꞌichu hab e wua mamtp hems heg hekaj am wo i shul pi apꞌekam ch ed. T wabshaba s‑koꞌokam wo e namkid hegai mat hab wo em‑juh mamt am wo i shul. \v 2 Baꞌich at wo i s‑apꞌek wehhejed matp hems wo e wachumchud k wo e mua. T hab pi am hu wo ha shul g al ni‑wohochuddam pi apꞌekam ch ed. \v 3 Am g wo s‑e nenꞌoidad! \p “Mt wo ahgi g e‑wehm wohochuddam matp pi ap wo chuꞌi ab em‑wui. Kutp hems ab s‑ap wo em‑kaiham k gam hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi. Kumt ab wo i s‑hoꞌigeꞌel. \v 4 Tp hems muꞌikko hab wo juh g pi apꞌekam ab em‑wui hemako tash ed. Mt wabshaba chum hekid ab wo i s‑hoꞌigeꞌel mat hekid gam hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi k ab wo em‑tai g hoꞌigeꞌelig.” \s1 Mamt geꞌe haꞌichu hab wo juh g al chum wohochudadagkaj \p \v 5 Sh hab kaij g Jesus chuhchai ab wui, “T‑kownalig, ab g i geꞌedajid g t‑wohochudadag.” \p \v 6 Kush hab kaij g Jesus, “Pi am tatchua g geꞌe wohochudadag. Wehs at hab wo e juh hegai mamt hab wo cheꞌe k wo s‑wohoch mat hab wo e juh. Mtp hems am wo ahgi ihda gohi uhs mat wo e huhpshan k ged hu wo e ei ge shuhdagi ch ed. Kut wa woho hab wo e juh.” \s1 Mamt hab wo masmak mo g ha‑pionag \p \v 7 Sh g Jesus am haꞌichu ha wepogid ch hab kaij, “Pi o ab hu shaꞌi ab g ha‑ahmo mas wo ha hihidol g e‑pionag, chum as hegam ge tash oidam am chikpan oidag ch ed. \v 8 Pion at wo hihidol g e‑ahmo k wo gegosid k hahawa hejel wo e gegos. \v 9 Ab o ha ab mat am hab wo wa juh hegai mo haschu am hab i ha chehani. Kut pi hab wo chum el mas ab wo ha hoꞌigeꞌel. \v 10 Pegih, bo wa masma am em‑wehhejed. Wehs amt haꞌichu am hab wo juh mo haschu ab i em‑chehani g Jiosh k hab wabsh wo e ahgad mam d wabsh pion ch am hab wabsh juh g e‑chikpan.” \s1 Matsh g Jesus wehst‑mahm ha doaj heg amjed mo g ha‑chuhkug muhkhim \p \v 11 Sh am wabsh kia hihim hegam Jesus Jerusalem wui ch am hihi ha shahgid g Samaria chekshani ch Galilee chekshani. \v 12 Sh am hema d al kihhim. Kush am haꞌi dadha jeg ed nash pi kokꞌo heg hekaj mo g ha chuhkug muhkhim ch chum pi ha doajig. Tsh am i chum wahp hegam Jesus mash em kihjeg g kolhai. Tsh idam kokꞌodam am cheh g Jesus k i wahpamig k d wehst‑mahm ch am nam k ga hu wabsh mehk gegok \v 13 ch amjed s‑kaidam hab kaij, “Jesus, t‑kownalig, ab g i s‑t‑hoꞌigeꞌid.” \p \v 14 Sh ab ha neid g Jesus ch hab kaij, “Gamai g wo hihim k ab wo e‑chehgi papal ha wui.” \p Tsh am heꞌes i hihim k s‑mai matki ha doda. \v 15 Kutsh hema ab uhpam i hih am i s‑mahchk mat doa k ab si ihm g Jiosh si s‑kaidam \v 16 k atsh am si gei jewed dahm ab Jesus wecho k ab si hoꞌigeꞌel. Kush eda ihda pi d Tuhligo ch d wabsh Samaria t am oꞌodham. \p \v 17 Kush hab kaij g Jesus, “A nant pi woho wehst‑mahm oꞌodham ha dodaj. \v 18 T eda al hemako ia uhpam jiwia k ab hoꞌigeꞌel g Jiosh k d wabsh goꞌol oꞌodham. \v 19 Kekiwuani k gamai hihm. Ab ap ni‑hiwig ch heg hekaj doa.” \s1 Matsh has masma wo i wuhsh g Jiosh kownaltalig \r An g neid g Matthew 24:23-28, 37-41 \p \v 20 Sh haꞌi g Palasi hab si kaij ab wui g Jesus, “A pt hekid hig am wo i t‑chehgi ihda Jiosh kownaltalig map an ahgachug?” \p Kush hab kaij ab ha wui, “Pi amt g e‑wuhpuikaj wo nei g Jiosh kownaltalig \v 21 mams hab wo chei, ‘Ia o haꞌichug’ o ‘Gd o hu haꞌab haꞌichug.’ K eda am em‑shahgid.” \p \v 22 Sh amjed hab kaij hegam ha wui mash ab si wecho e mashcham, “Ab o him g tash mamt wo chum tatchuad mant ia wo em‑wehmajk chum hems hemako tash ab ahni Jiosh si Kehsha. Nt wabshaba pi ia hu wo haꞌichugk. \v 23 Haꞌi at hab wo kaijjid ‘Gad g hu wo neid g Jiosh si Kehsha’ o ‘Ia g hu wo neid.’ Mt wabshaba pi am hu wo i ni‑gahghi. \v 24 Wehsko ant wo ni‑chehgi mant hekid ep wo jiwia jewed dahm hab sha masma mat g wepgi s‑masma an gahi wo kekiwua chewagi ch ed. \v 25 Nt wabshaba hemu muꞌi wo ni‑shoꞌigch. T pi ab hu wo ni‑tatchua idam hemajkam aiꞌi idani.” \s1 Mash pi hedai s‑ap mahch mas hekid ep wo jiwia g Jiosh alidag \p \v 26 Kush hab ep kaij g Jesus, “Bat wo masmak mant hekid ep wo jiwia mash wa hab chuꞌig eda mash g Noahbad in d doakam. \v 27 Hemajkam ash wa gam ha wabsh i si nenead ch e gegosid ch ihꞌed ch e hohont ch gam hu wabsh i pi chegito g Jiosh. T haha wabsh e ai g tash mat hegam Noahbad am i wahp geꞌe wahlko ch ed. Kut mel g shuhdagi k ha wiꞌin k wehs ha kokda. \p \v 28 “Bat ep wo masmak mash wa hab masma mash wa g Lotbad in d doakam. Wehsijj ash gam hu wabsh i si nenead ch e gegosid ch ihꞌed ch haꞌichu ha nolawt ch haꞌichu gagda ch haꞌichu eꞌesha ch kihkit. \v 29 Kutsh wa g Lotbad ab i wuhsh Sodom kihhim t amjed. Tsh g mei ch haꞌichu s‑mehidkam ab ha dahmjed i e iawua hab sha masma mo g juhki. Kutsh wehs e kokda. \p \v 30 “Bat wo wa masmak heg i tash mant am wo i ni‑maskogi. \v 31 Kut pi hedai am hu wo shaꞌi chum i wah e‑kih ed mat am wo haꞌichu ui, chum as hems imhab wo waꞌi oimmedad e‑kih wehgaj o am wo chikpanad oidag ch ed. \v 32 Pi at chum hems wo s‑huwi g e‑kihdag. Batsh wa e juh g Lotbad hohnigbad k hekaj e muhkid. \v 33 Bat wa masma wo heb hu wua g e‑doakag hegai matp hedai wo chum s‑huwidad g e‑doakag hejel e wehhejed. T wabshaba wo doꞌibia g e‑doakag hegai matp hedai wo hekaj ni‑wehhejed. \v 34 Tp hems gohk am wo kohkshad e‑kih ed ch hema gam hu wo i e be k hema am wo wih mant hekid ep wo jiwia. \v 35 Gohk uꞌuwi atp hems am e wehm wo chuꞌad g pilkani. T hema gam hu wo i e be k hema am wo e wuiok. [ \v 36 Gohk oꞌodham at am wo oiopod oidag ch ed. T hema gm hu wo i e be k hema am wo e wuiok.]” \p \v 37 Sh hab kaij g chuhchaij ab wui, “A t hebai hab wo i e juh ihda?” \p Sh hab kaij g Jesus, “Am at wo tashok mat hebai hab e juh. Namt hig pi wo mahchk mat hebai wo kahchk g muhki am neidch mo am e hemapadch g nunuwi? Pegih, mt hab waꞌap wo s‑ap s‑mahchk mat hebai hab wo i e juh ihda mani em‑ahgid. \c 18 \s1 Mamtsh pi hekid wo dagito g e‑hoꞌigeꞌidahuna \p \v 1 “Chum amt hekid wo e hoꞌigeꞌidahunad am Jiosh wui ch pi hekid wo dagito,” bash kaij g Jesus ch am hahawa ha ahgid ihda haꞌichu wepogida ahga: \p \v 2 “Tp hems am hebai hema d usagakam ch wabshaba pi ab hu has elid g Jiosh ch pi ab hu ha haꞌichuchud g hemajkam. \v 3-4 T am wui hema jiwia g hejel wiꞌikam uwi k ab tai mat am wo i wehmt namsh pi s‑lodaitamk. T pi ab hu wohog el. K wabshaba id chum hekid ab wui jijiwhia. \p “Kut hab i e ah g usagakam, ‘Chum ani hi wa pi ab hu has elid g Jiosh ch pi ab hu ha haꞌichuchud g hemajkam. \v 5 K wabshaba shaꞌi si ni‑kudut ihda uwi ch wo am hu ni‑gewkoch pi ni‑dagitok. Nt heg hekaj am hab wo juni hegai mo ab ni‑chehani.’ ” \p \v 6 Sh hab hahawa ep kaij g Jesus, “Neh, bat wo ha juni g pi apꞌekam usagakam hegai mo haschu chum hekid ab tahni. \v 7 Pegih, bamt wa masma chum hekid ab wo tahnid g Jiosh g i wehmtadag. \v 8 Kut s‑hohtam am wo i apꞌech haꞌichu am em‑wehhejed. T eda muꞌi am wo e chehgi mo pi woho ab hu ni‑hiwig mant hekid ia ep wo jiwia jewed dahm.” \s1 Haꞌichu wepogida ahga ab amjed g Palasi ch lial kowlantdam \p \v 9 Haꞌi ash hab e elid g hemajkam mo d s‑apꞌekam ch eda hab ha elid haꞌi ehp mo d pi apꞌekam. Sh g Jesus am ha ahgid ihda haꞌichu wepogida ahga: \p \v 10 “Neh, gohk oꞌodham at am hihi geꞌe cheopi wui mat wo e hoꞌigeꞌidahu. K hema d Palasi \v 11 ch am hejelko kehk ch am e hoꞌigeꞌidahun ch hab kaij, ‘Ab ani si m‑hoꞌigeꞌid, Jiosh, mani pi s‑banma ch pi hekid haꞌichu ha iattogid ch pi am hu hab junihim g s‑uam haꞌichu hab masma mo chum hedai hab e junihim. Ab ani m‑hoꞌigeꞌid mani pi hab masma mo hegai pi ap ha kowlantdam m an kehk. \v 12 Gohk tash ani ni‑hoꞌigeꞌidahun ch pi haꞌichu koꞌa domig ed ch ab m‑mahk g hemako tahpani mo wehst‑mahm e tahpanch mani heꞌes haꞌichu ab i neid.’ Neh, bo wa masma e haschud g Palasi. \p \v 13 “K wabshaba hegai hema ga hu wabsh mehk kehk ch pi e nako mas ab wo uhgk i nea dahm kahchim wui no pi si e shoꞌigchud. Id o hab kaij, ‘Jiosh, ab g si i s‑ni‑hoꞌigeꞌid ahni pi apꞌekam hemajkam.’ Neh, bo kaij hegai hema. \p \v 14 “Kunt wo em‑ahgi mat id am i apꞌech g Jiosh e tahgio. T s‑ap e taht k hih uhpam. T g Jiosh pi am hu i apꞌech hegai Palasi. Do wohokam mat g Jiosh wo haꞌichuch hegai mat hedai hejel pi wo e haꞌichuch k wo pi haꞌichuch hegai mat hejel wo chum e‑haꞌichuch.” \s1 Matsh g Jesus s‑ha hoꞌigeꞌel g chuꞌuchum aꞌal \r An g neid g Matthew 19:13-15; Mark 10:13-16 \p \v 15 Sh haꞌi g oꞌodham am ha uꞌapa g al chuꞌuchum aꞌal Jesus wui mat ab wo ha taht. Kush g chuhchaij ha neid ch chum s‑ha kehꞌid mo hab e wua. \v 16 Tsh wabshaba g Jesus ab i ha wai g aꞌal k hab kaij ab ha wui g e‑chuhchai, “Ab g wabsh wo i ha hiwgid g aꞌal mat ab wo i hihi ni‑wui k pi an hu wo shaꞌi ha shohbi. Am at wabsh s‑moimam wo i wahp Jiosh kownaltalig ed ab ni‑hiwigch. \v 17 Nt wo si shel em‑ahgi mamt hab waꞌi masma wo i wahp.” \s1 Mash am hema chum s‑e doꞌibiamk g s‑kais oꞌodham \r An g neid g Matthew 19:16-30; Mark 10:17-31 \p \v 18 Kush hema g Tutuligo ha wanimeddam ab kakke g Jesus ch hab kaij, “Ha mashchamdam map d s‑apꞌekam, shahchu ant am hab wo juh mant ab wo bei g pi ha huhugedam doakag?” \p \v 19 Sh hab kaij g Jesus, “Pi ap mahch map haschu ahgch hab ni‑aꞌaga mani d s‑apꞌekam. Heg o waꞌi Jiosh d s‑apꞌekam. Kup pi woho mahch mani hedai wud. \v 20 S‑ha ap mahch idam chehanig mo hab chuꞌig: \q1 Pi g am hu ha ehsidad g ha‑wehm kihkam. \q1 Pi g am hu ha muaꞌi g oꞌodham. \q1 Pi g am hu haꞌichu ha ehsidad. \q1 Pi g am hu haꞌichu ha iattogidad. \q1 Ab g si has ha elidad g e‑ohg ch e‑jeꞌe.” \rq Exodus 20:14, 13, 15-16, 12 \rq* \m Neh, bash kaij g Jesus. \p \v 21 Sh hab kaij ihda oꞌodham, “Wehs ihda ani hab junihim ged hu i ni‑alijk amjed.” \p \v 22 Tsh am i kah g Jesus ihda k hab kaij ab wui, “Hemako haꞌichu o am wiꞌis mapt am hab wo juh. Wehs apt wo gagda map haschu i edgid k wo ha mah g namkigaj g shoꞌigkam k ab wo i ni‑oid k am wo ni‑wehmajk. Bapt masma wo edgidad g s‑kaistalig an dahm kahchim ch ed.” \p \v 23 Tsh si pi ap e taht ihda oꞌodham am i kaiok nash pi d shaꞌi si s‑kais ch si s‑huwid g s‑e‑kaisdag. \p \v 24 Tsh am i nei g Jesus mo pi ap e tahtk k hab kaij, “Shaꞌat waꞌi si s‑kawkam wo i wahp Jiosh kownaltalig ed hegam mo d s‑kakais. \v 25 Nam hig hab elid mat wo e nako g ka‑mihyo mas am wo gahi wuhsh hoꞌipad jeg ed. Pegih, t hab wa masma pi wo e nako hegam mo hiwig g haꞌichu e‑eniga mas am wo i wahp Jiosh kownaltalig ed.” \p \v 26 Sh hab kaij idam, “A t hedai wo e nako mat wo e doꞌibia.” \p \v 27 Sh g Jesus hab kaij, “Pi at hedai wo e nako mas hejel wo e doꞌibia. T wabshaba g Jiosh wo e nako mat wo ha doꞌibia.” \p \v 28 Sh g Peter hab kaij, “Neh, ahchim att am i dagito g t‑kihdag matt wo i m‑oi.” \p \v 29-30 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Woho amt hab e juh. Kunt am wo em‑ahgi mat g Jiosh baꞌich i geꞌe haꞌichu ab wo em‑mah ia jewed dahm ahpim mamt hedai wo dagito g e‑kihdag o g e‑wehm kihkam o g e‑wepnag o g e‑jehj o g e‑aꞌaliga wehhejed g Jiosh kownaltalig. T am i dahm g pi ha huhugedam apꞌedag ab wo em‑mah e‑kihdag ed.” \s1 Mash g Jesus idani waikko am ahg g e‑muhkig \r An g neid g Matthew 20:17-19; Mark 10:32-34 \p \v 31 Kutsh am hejelko i ha ui hegam gamai gohk e‑chuhchai k hab kaij ab ha wui, “Neh, am att wo hihi Jerusalem wui. T am hab wo e juh am ni‑tahgio hegai mo wa g kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam an oꞌohan ab ni‑amjed. \v 32 Am amt wo i ni‑dagito ha wui g gawul mahs hemajkam. T hegam wo nahnko ni‑ahgad ch ab wo ni‑siswuimad \v 33 ch wo ni‑gewittan k hahawa wo ni‑mua. Nt wabshaba ep wo ni‑chegito mat d wo i waik tashk amjed.” \p \v 34 Kush wabshaba pi shaꞌi amichud mas haschu hab ahg g Jesus. Heg o wa wepo mo e eꞌestokch g haꞌichu ahgaj. \s1 Matsh g Jesus hema doaj g pi neadam \r An g neid g Matthew 20:29-34; Mark 10:46-52 \p \v 35 Sh am hihim hegam Jesus miabidch g Jerico. Sh g pi neadam am hema daha wohg hugid an ch haꞌichu ha nead. \p \v 36 Kutsh an bihbij. Sh id ha kah ch ab ha kakke mas haschu an has e wua. \p \v 37 Kumsh hab ahgid, “An o him hegai Jesus mo ab Nazareth t amjed.” \p \v 38 Sh am si s‑kaidam hab kaij, “Jesus, ab g si i s‑ni‑hoꞌigeꞌid, ahpi map d t‑kownaligbad David amjedkam.” \p \v 39 Sh hegam mash am baꞌich hihim g Jesus si s‑kehꞌid ch hab ahg mat wo pi shahmuni. \p Kush wabshaba haha wabsh baꞌich i s‑kaidam hab kaij, “Ab g si i s‑ni‑hoꞌigeꞌid, ahpi Davidbad amjedkam.” \p \v 40 Tsh am hahawa i kekiwua g Jesus k ha chehani mat ab wo i e bek g pi neadam oꞌodham. Tsh am i jiwia. Sh hab kaij g Jesus ab wui, \v 41 “Shahchu ant hab wo m‑juni?” \p Sh hab kaij ihda, “Ni‑kownalig, chum ani tatchua mant ep wo haꞌichu neidad.” \p \v 42 Sh hab kaij g Jesus, “Haꞌichu g neid. Doa apt nap pi ab ni‑hiwig.” \p \v 43 Tsh am ha hekaj wabsh s‑ap haꞌichu neid k ab si i hoꞌigeꞌel g Jiosh k gam hu i oi g Jesus. Tsh am i nei g muꞌi hemajkam ihda k wehsijj ab si ihm g Jiosh. \c 19 \p \v 1 Tsh am dada hegam Jesus Jerico t am k am wabsh gahi wo wuwha. \v 2 Sh am hema chum si s‑neidamk g Jesus ch d uhgchu lial kowlantdam ch d si s‑kais ch ash hab chehgig Zackias. \v 3 Sh wabshaba shaꞌi muꞌij g hemajkam. Kush eda al shopolk ihda ch pi ap neid \v 4 ch hekaj gam hu ha baꞌich meh g hemajkam k an i chesh uhs t an. \p \v 5 Tsh am i ai g Jesus mo an da k ash an uhgk i neid k hab kaij ab wui, “S‑hohtam g ab i huduni, Zackias. Ab ant wo jiwia m‑kih am.” \p \v 6 Kutsh ha hekaj ab i hud g Zackias k si s‑hehgig ch ab i wahki e‑kih ed. \p \v 7 Kush wehsijj g hemajkam si s‑juꞌujpij neneok ch hab kaij, “Ihda oꞌodham atki am wo i dahiwua heg kih am mo d wabsh pi ap hemajkam.” \p \v 8 Tsh am i kekiwua g Zackias k hab kaij ab Jesus wui, “Nehꞌe, eda hugkam ant wo ha mah g shoꞌigkam g haꞌichu ni‑eniga k uhpam ep wo ha namkid giꞌikko e dahm mantp heꞌes i ha banmad.” \p \v 9 Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Id o am chehgidch map wepo wohochudadag mo g t‑shohshon Abraham ch hekaj e doꞌibia id i tash ab. \v 10 Id ant hekaj ia jiwia jewed dahm ahni Jiosh si Kehsha mant an wo i ha gahghim k wo ha doꞌibia g pi ap chuꞌijkam.” Neh, bash kaij g Jesus. \s1 Mamtsh wo chum i geꞌedaj mo haschu ab em‑mahk g Jiosh. \r An g neid g Matthew 25:14-30 \p \v 11 Pi ash shaꞌi tash matsh gam hu wo dada idam Jesus Jerusalem t am. Kush hab e ahg g hemajkam mat si e ai mat am wo i wuhsh g Jiosh kownaltalig. Tsh heg hekaj am ha ahgi g Jesus ihda haꞌichu wepogida ahga \v 12 k hab kaij: \p “Hema o d sha s‑has haꞌichu id eda haꞌichu ni‑ahga. Kum am waid mehk jewed amjed mamt wo kownalch. \v 13 T pi koi him k ab i ha wai g wehst‑mahm e‑pionag k wehsijj g hemako ohla lial ab i ha mahkhi mat wo hekaj k am wo i muꞌidaj mat am wo i hih. \v 14 K eda muꞌijj pi hohhoꞌid g wehmaj oꞌodham ch am haꞌi i e chuhcha mat am wo hihim k hab wo chei mo pi hohhoꞌid mat d wo ha‑kownaligk ihda oꞌodham. \p \v 15 “Kumt wa woho hab juh hegai s‑has haꞌichu oꞌodham mamt kownalch. T am i uhpam jiwia k am ha hekaj ha wai hegam e‑pionag mat am wo dada k am wo e ah mat heꞌekia i dahm nahto g lial heg amjed mat wa ab ha mah. \p \v 16 “K g wehpegkam hab kaij am jiwiak, ‘Ni‑kownalig, wehst‑mahm lial ant nahto am dahm hegai hemako mapt ni‑mah.’ \p \v 17 “K hab kaij g ahmoj, ‘S‑ap apt hab e juh k d si s‑wagimakam ni‑pionag. Bant wo m‑juh mapt wehst‑mahm kihhim wo nuhkud napt pi s‑ap nuhkud g al chuꞌuchum haꞌichu.’ \p \v 18 “K hema ep hab epai kaij am jiwiak. ‘Ni‑kownalig, hetasp lial ant nahto am dahm hegai hemako mapt ni‑mah.’ \p \v 19 “K id hab ahg g ahmoj, ‘Bant wo m‑juh mapt hetasp kihhim wo nuhkud.’ \p \v 20 “K hema ep hab epai kaij am jiwiak. ‘Ni‑kownalig, m ia kahch g m‑lialiga. Gd ant hu si wuh pa‑nihda ch ed k ged hu si ehsto. \v 21 S‑m‑ehbid ani heg hekaj map s‑ta keꞌidama. Am ap wabsh uꞌu hegai map haschu pi chikpan ch am bahbhiam hegai haꞌichu bahidag mo pi d m‑esha.’ \p \v 22 “K hab kaij g ahmoj ab wui, ‘Hegai map has i kaij ant hab masma wo m‑mohtoꞌi g chuꞌijig, ahpi s‑padmakam pion. S‑mahch apki mani s‑ta keꞌidama ch wabsh uꞌu hegai mani haschu pi chikpan ch ab i bahbhiam hegai haꞌichu bahidag mo pi d ni‑esha. \v 23 Pegih neh, pt haschu ahgk pi am hu cheh g ni‑lialiga wahnko ch ed mant ab uhpam wo ui wehnadk hegai mat haschu ab mahmadt.’ \v 24 k hab hahawa kaij ab ha wui hegam mo am gegok, ‘Gam g wo si wohppoꞌid hegai lial k heg wo mah mat g wehst‑mahm lial nahto.’ \p \v 25 “K hab kaij idam ab wui, ‘T‑kownalig, heki o hu wehst‑mahm lialiga.’ \p \v 26 “Sh hab kaij ab ha wui, ‘Pi at has e juh nat pi baꞌich haꞌichu ab ep wo i nei hegai mat s‑ap wo nuhkud g e‑nuhkuda. T wabshaba wo e wohppoꞌidach mo heꞌes al i chum nuhkud hegai mat pi ap wo nuhkud. \v 27 Kumt ab wo i ha uꞌu k wo ha kokda am ni‑tahgio hegam ni‑obga mo chum pi tatchua mant d wo ha‑kownaligk,’ bo kaij g ha‑ahmo id eda haꞌichu ni‑ahga.” \s1 Mash muꞌijj si s‑hehgig ch ahg mo g Jesus d Jiosh si Kehsha. \r An g neid g Matthew 21:1-11; Mark 11:1-11; John 12:12-19 \p \v 28 Kutsh gam hu hahawa hihi idam Jesus Jerusalem wui. Sh g Jesus am ha baꞌich him. \v 29 Kush gohk al kihhimag ch hab chehgig Bethphage ch Bethany ch ab hugidaj ab g Olive Uꞌus Kawulk. Tsh gohk am ha cheha g e‑chuhchai \v 30 k hab ha ahg, “Am g wo hihim heg wui kihhim m am mia kehk k am wo i wahp. T am wo hema e wulshch g wechij wuhlu mat koi shaꞌi e chesh. Id amt wo wulꞌok k ab wo i wanim. \v 31 Kutp hema wo sha em‑kakke mams haschu ahgk wulꞌo, mt hab wo ah mani ahni em‑mashchamdam tatchua.” \p \v 32 Kutsh wa woho am hihi hegam gohk. Kutsh hab masma hab e juh mash hab ha ahgid g Jesus. \v 33 Kush am wupulꞌok hegai wuhlu. Sh hab kaij g enigakam mas haschu ahgk am wulꞌo. \p \v 34 Sh hab kaij hegam, “T‑mashchamdam o tatchua.” Kutsh ha hiwigi. \p \v 35 Tsh gam hu i wanim g wuhlu Jesus wui k an toa g e‑liliwa wuhlu dahm k an i cheshaj g Jesus. \v 36 Kush am him cheshajch. Sh idam g e‑liliwa am i toꞌahim wohg oidk. \p \v 37 Sh am i aihim g Jerusalem. K g wohg am agshp i huduni ab amjed g Olive Uꞌus Kawulk. Sh muꞌi hemajkam an ha wehgaj ch ab i hoꞌigeꞌid g Jiosh ch ab si ihm si s‑kaidam heg hekaj si geꞌe haꞌichu mo neidchkahim ch hab kaij: \q1 \v 38 “Jiosh at wo s‑m‑hoꞌigeꞌel ahpi mapt ia jiwia wehhejed. \rq Psalm 118:26 \rq* \q1 Si geꞌe s‑hehgig o an haꞌichug dahm kahchim ch ed ch si geꞌe has elidadag ab wui g Jiosh.” \p \v 39 Sh am haꞌi gegok g Palasi ch hab kaij ab wui g Jesus, \q1 “Ha mashchamdam, ha g chehani mat wo haꞌasa hab chei.” \p \v 40 Sh hab kaij g Jesus, “Neh, matp idam wo haꞌasa hab chei, kut chum hems g hohodai si s‑kaidam ab wo ihmad g Jiosh ni‑hekaj.” \s1 Matsh g Jesus shosha wehhejed g Jerusalem t am hemajkam \p \v 41 Sh am i aihi g Jerusalem. Kutsh shosha g Jesus \v 42 k hab kaij, “Mat hu wo i s‑mahchk g Jerusalem t am hemajkam id i tashkaj mat has wo e juh k wo e doꞌibia. \v 43 Ab o him g tash mat wo ha biha g ha‑obga k wo ka kuh \v 44 k s‑ap wo ha hugio wehsijj hegam mat am wo haꞌichugk k wehs wo wuahawua g kihhim. K pi shaꞌi mahch mat idani wo chum ha doꞌibia g Jiosh.” \s1 Matsh g Jesus gam hu si i ha wuwhas hegam mo am uamhun g geꞌe cheopi \r An g neid g Matthew 21:12-17; Mark 11:15-19; John 2:13-22 \p \v 45 Kutsh am hahawa hih g Jesus k ged hu jiwia geꞌe cheopi t am. Sh eda am haꞌi dadha geꞌe cheopi wehgaj ch am haꞌichu gagda. Kutsh gam hu si i ha wuwhas \v 46 hab kaijch ab ha wui, “Bo chuꞌig g Jiosh oꞌohana mo hab kaij g Jiosh: \q1 ‘Ahni o d ni‑wehhejedkam ihda geꞌe cheopi. \q1 T ab wui wo hihimad g hemajkam ch ab wo si has ni‑elidad.’ \rq Isaiah 56:7 \rq* \m Neh, bo kaij g Jiosh. Kumt eda an be k am eda hab wabsh wua g hejel e‑tatchui ch chum hems haꞌichu s‑aꞌagi ha ehsid ab ha wui haꞌichu gagdach.” \p \v 47 Kush wehs tashkaj am ha mashcham g Jesus geꞌe cheopi ch ed. Sh hegam uꞌugchu papal ch chehanig ha mashchamdam ch ha wanimeddam g hemajkam chum s‑muꞌamk. \v 48 Sh wabshaba g hemajkam chum hekid ab si kaiham. Kush heg hekaj pi e nakog hegam mash chum s‑muꞌamk. \c 20 \s1 Mamsh ab kakke g Jesus mas hedai amjed uꞌukch g e‑gewkdag. \r An g neid g Matthew 21:23-27; Mark 11:27-33 \p \v 1 Sh am hu hebai g Jesus am ha mashcham g hemajkam geꞌe cheopi ch ed ch am ha ahgid g s‑kehg haꞌichu ahgaj g Jiosh. Kutsh am dada g uꞌugchu papal ch chehanig ha mashchamdam ha wehm g geꞌeged \v 2 k hab kaij ab wui, “Dohp hab chum elid map ab amjed ab uꞌukch g e‑gewkdag ch am hab haꞌichu wua. Oi g am t‑ahgid.” \p \v 3 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Pegih, nt ahni wehpeg ab epai haꞌichu wo em‑kakke. Am g wo ni‑ahgid \v 4 mams hedai hab elid mat ab mah g Johnbad g gewkdag mat wo ha pahl wapko. Nat g Jiosh ab mah aha nat wabsh g oꞌodham?” \p \v 5 Kush idam am wabsh hejel si aꞌaga ch hab kaij, “Shahtt hig wo chei? T ab wo t‑kakke matt haschu ahgk pi ab hu wohoch mattp hab wo chei mo ab Jiosh amjed uꞌukch g gewkdag. \v 6 T g hemajkam wo t‑maꞌichshul mattp hab wo chei mo ab wabsh oꞌodham amjed uꞌukch. Muꞌijj o hab elid mo d Jiosh haꞌichu i tashogiddam.” \p \v 7 Neh, bash kaij ch ab hahawa uhpam i e nohnogi Jesus wui k hab kaij, “Pi ach shaꞌi mahch mas hedai amjed ab uꞌukch g e‑gewkdag.” \p \v 8 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Pegih, nt ahni hab waꞌap pi wo em‑ahgi mani hedai amjed uꞌukch g ni‑gewkdag ch hab wua wehs ihda.” \s1 Haꞌichu wepogida ahga ab ha amjed g uhdwis oidag nuhkuddam. \r An g neid g Matthew 21:33-46; Mark 12:1-12 \p \v 9 Neh, bash kaij g Jesus ch am hahawa ha ahgid g hemajkam ihda haꞌichu wepogida ahga hab kaijch: \p “Neh, matp hems hema am ei g uhdwis e‑oid ed k hab hahawa i e ah mat gam hu hasko mehk wo him k pi oi wo jiwia. Kut haꞌi wo nuhkudad g oidaj ch wo namkid hegai mo haschu ab d i chum wuikamaj. Pegih, t am ha shulig k gam hu hih. \v 10 Kut am i e ai mat wo bai g uhdwis. T am hema cheha g e‑pionag mat am wo him k ab wo i uꞌidk g wuikamaj. T wabshaba g nuhkuddam gewichkwua g piongaj k pi haꞌichu shaꞌi mah. Kut gam hu uhpam hih. \p \v 11 “T g enigakam hema ep cheha g e‑pionag mat am wo hih. T id ep gewichkwua g nuhkuddam k si s‑ta edam shoꞌigchud k pi haꞌichu shaꞌi mah. T gam hu uhpam hih. \p \v 12 “T g enigakam hema ep cheha mat am wo hih. T hab waꞌap s‑koꞌokam has juh k gam hu si wuhshad. \p \v 13 “K hab hahawa kaij g uhdwis oidag enigakam, ‘Neh, si ni‑tatchuidch ni‑alidag ant wo cheha mat am wo hih. Heg at hemho ab wo wa has el.’ \p \v 14 “T heg gan hu hih. T wabshaba ab i nei hegam nuhkuddam k hab kaij ab aꞌai e wui, ‘Id o d enigakam alidag. Tt hig wo mua. T d wo t‑enigak g uhdwis oidag.’ \v 15 T wa woho hab e juh k gam hu si i wuhshad ab amjed g uhdwis oidag k am i mua.” \p K hab hahawa ep kaij g Jesus, \v 16 “Neh, nat hig pi woho wo ha kokda g oidag enigakam k am haꞌi ep wo ha hiwigi mat wo nuhkud.” \p Tsh am i kah ihda g hemajkam k hab kaij, “Ih, pi at woho hab wo e juh hegai map am t‑ahgid.” \p \v 17 Kush ab si ha neid g Jesus ch hab kaij, “Woho at hab wo e juh. K g Jiosh oꞌohana am tashogid mamt hab wa masma wo s‑ni‑ohhod. Id o hab ahgch hab chuꞌig g wepogida ahga Jiosh oꞌohana ed: \q1 Kihtdam at wo chum hema s‑ohhodam g hodai. \q1 T wabshaba id d wo si s‑has haꞌichu hodaik am ha‑kihta wehhejed. \rq Psalm 118:22 \rq* \m Neh, bo chuꞌig g Jiosh oꞌohana. \v 18 Kut wo e shoꞌigch hegam mat pi wo ni‑amich. Id at heg wo wa wepok mat ab wo e keiko hodai t ab. Kut wo bei g s‑koꞌok e‑namkidadag hegam mat wo s‑ni‑ohhod. Id at heg wo wa wepok mat g hodai ab ha ab wo gehsh k am wabsh wo s‑ha wia.” \s1 Haꞌichu kakkei ab amjed g kownal kowlanta. \r An g neid g Matthew 22:15-22; Mark 12:13-17 \p \v 19 Neh, bash kaij g Jesus ch hegam hab ha ahg chehanig ha mashchamdam ch uꞌugchu papal. Kutsh hegam heg hekaj wabsh chum si s‑behim. Sh wabshaba muꞌijj g hemajkam ab si has elid g Jesus. Sh idam ha mashchamdam ch papal s‑ha ehbid ch pi am hu be \v 20 k wabsh am s‑nenꞌoid mat am wo ha apꞌet. Tp hems haꞌichu hab wo chei mat heg ab wo abchud k an wo be k am wo i dagito kownal wui. Tsh heg hekaj haꞌi ha namkid mat am wui wo hihim k ab wo haꞌichu kakke k wo heki himch. \p \v 21 Sh hab kaij idam ab wui, “Ha mashchamdam, s‑mahch ach map wabsh chum hedai ha mashcham g wohokam ab amjed g Jiosh himdag, chum as has wo chei hedai i. \v 22 Pegih, k am wo t‑ahgi maps has elid g geꞌe kownal kowlanta. No hig t‑hiwgid g t‑chehanig ahchim Tutuligo matt wo ha namkid aha no pi t‑hiwgid?” \p \v 23 Sh wabshaba g Jesus s‑ha amichud mo g pi apꞌekam hab elid ch hab ha ahg, \v 24 “Ab g wo hema ni‑chehgid hegai lial mam hekaj ha namkid.” \p Kumtsh ab hema chehgi. Kush hab ha ahg, “Am g wo ni‑ahgid mo hedai wuhiosha ch hedai chehgig ab oꞌohadag id ab lial?” \p Sh hab kaij idam, “Hegai mo d uhgchu t‑kownalig.” \p \v 25 Sh hab hahawa ep kaij g Jesus, “Pegih, ab g wo i dagito kownal wui hegai matp d enigaj k am epai wo i dagito Jiosh wui mo haschu d epai enigaj.” \p \v 26 Kutsh pi e nako idam mas wo heki himch am ha tahgio g hemajkam k oi wa am wabsh i pi has kaij ch si has i el mat has masma ab i nodagi g ha‑kakkei. \s1 Mash am haꞌi neꞌowin g Jesus ab amjed g muhkig i wuhshanig. \r An g neid g Matthew 22:23-33; Mark 12:18-27 \p \v 27 Tsh am haꞌi dada Jesus wui hegam mash hab e aꞌaga Sajusi. Idam o d ha wohochudadag mat g Jiosh pi ep wo ha chegitoich g koꞌi. Sh ab kakke idam ch hab kaij, \v 28 “Ha mashchamdam, an o hab chuꞌig ihda chehanigaj g Jiosh Mosesbad oꞌohana ed ch hab chuꞌig matsh g oidchkam wehngaj hegai mat wo muh pi ha aꞌaligak hemho wo wa bei g hohnigaj g e‑wehnagbad. Tsh g aꞌaligaj hab masma wo e kuint mat d wo aꞌaligajk hegai mat muh. \v 29 Pegih, k am hu hebai wewaꞌak d e‑wepngam. Kut g si geꞌechu ge hohnt k pi ha aꞌalidtok am i muh. \v 30 T g oidchkam an bei ihda uwi k hab waꞌap muh. \v 31 T amjed g waikkokam an be k hab waꞌap muh. T wehsijj hab e juh idam wewaꞌak mat pi ha aꞌalidtok koꞌo k huhug. \v 32 T gam hu si ha oidk heg ep muh uwi. \v 33 Pegih, k idam wehsijj hohnigkahim. Kut hedai d wo hohnigk matp g koꞌi ep wo i wuwha?” \p \v 34 Sh g Jesus hab kaij ab ha wui, “Ia o waꞌi e hohont g hemajkam jewed dahm. \v 35-36 K wabshaba pi hab chuꞌig an Jiosh kihdag ed. Jiosh at uhpam wo ha chegitoich g e‑doꞌibiakam k am wo i ha wahpki e‑kihdag ed. T hahawa pi wo e hohontad ch pi wo koꞌod hab masma mo g anghil hab chuꞌig. \v 37 Mosesbad atki wa an oꞌoha mash wa g Jiosh am e chehgid wui heg hekaj shaꞌi mash meihid ch pi meitto. Sh hab kaij g Jiosh: \q1 Ahni ani d ha‑Jioshga hegam Abraham ch Isaac ch Jacob. \rq Exodus 3:6 \rq* \m Neh, id o hab kaij g Jiosh, chum as heki hu koi, no pi am e wehm ha nuhkud ch ab uhpam wo i ha wuwhas muhkig amjed. \v 38 Pi amt wabsh woho wo i huhug am i koꞌok matp g Jiosh d em‑Jioshga.” Neh, bash kaij g Jesus. \p \v 39 Kush haꞌi hegam mo d chehanig ha mashchamdam ab neneok ch hab kaij, “S‑ap apt hab chei, ha mashchamdam.” \v 40 Tsh amjed pi hedai e nako mas ab haꞌichu ep wo kakke. \s1 Haꞌichu kakkei ab amjed g Jiosh si Kehsha. \r An g neid g Matthew 22:41-46; Mark 12:35-37 \p \v 41 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Am g wo oidahim mas hedai d wo Jiosh si Kehshak. Bo e aꞌaga matsh d wo amjedkamk hegai t‑kownaligbad mash hab chehgig David. \v 42 Kush wa eda g Davidbad hab aꞌaga ‘ni‑kownalig’ natsh oꞌoha ihda mo an hab chuꞌig neꞌi ed heg eda Jiosh heki hu oꞌohana: \q1 Bo kaij g Jiosh ab ni‑kownalig wui: \q1 In g dahiwua s‑apkojed ni‑hugid an. \q1 \v 43 Kunt wo ha gewito g m‑obga mat ab wabsh s‑ap wo m‑wechok. \rq Psalm 110:1 \rq* \m \v 44 Neh, namt hig s‑ap wo ah mat has masma d wo Davidbad amjedkamk ihda mash d kownaligaj?” \s1 Mamtsh pi hab wo masmak mo idam chehanig ha mashchamdam \r An g neid g Matthew 23:1-36; Mark 12:38-40 \p \v 45 Kush wehsijj ab si kaiham g Jesus hegam muꞌi hemajkam. Kush ab ha ahgid g e‑chuhchai ch hab kaij, \v 46 “Hegam mo d chum chehanig em‑mashchamdam o am si s‑apko dadhaiwup cheopi ch ed ch geꞌe gegosig ch ed. Si o s‑kehg e enigadad ch an oiopo no pi tatchua mamt ab wo si has ha elidad. Kumt wo s‑e nenꞌoidad mamt pi hab wo masmak mo hegam. \v 47 Chum as si chew e hoꞌigeꞌidahun am em‑tahgio ch eda haꞌichu s‑aꞌagi ha wohppoꞌid hegam mo d heheꞌejel wiꞌikam. T g Jiosh baꞌich i s‑koꞌokam wo ha namkid heg hekaj pi ap ha‑chuꞌijig no pi wabsh pehegia e hoꞌigeꞌidahun ch hab wua ihda pi apꞌekam.” \c 21 \s1 Hejel wiꞌikam uwi mahkigdag \r An g neid g Mark 12:41-44 \p \v 1 Sh am hu hebai dadha idam Jesus mash am e shulig g ha‑mahkigdag am wehhejed g geꞌe cheopi. Kush g s‑kakais muꞌi am shulig g lial. \v 2 Tsh am hema jiwia g al shoꞌigkam oks mash d hejel wiꞌikam k atsh gohk s‑oꞌamchu am shul. Kush am neid g Jesus \v 3 ch hab ha ahg g e‑chuhchai, “Neh, ihda al shoꞌigkam oks at baꞌich i geꞌe mahkigdag hab juh mo hegam s‑kakais. \v 4 Hegam o ab wabsh mahk hegai mo haschu i pi tatchua no pi wabsh s‑lialiga. T wabshaba ihda al oks wehs mah mo haschu al i edgid mat hekaj wo chum kihdagk.” \s1 Matsh wo i e wua g Tutuligo geꞌe ha‑cheopi \r An g neid g Matthew 24:1-2; Mark 13:1-2 \p \v 5 Kush am haꞌi neneok ab amjed g geꞌe cheopi ch am aꞌaga mo si s‑kehg hab mahs ch si s‑kehg hohodaikaj hab junis ch si s‑kehg mahkigdagkaj e heosid. \p Sh hab kaij g Jesus, \v 6 “Heuꞌu. Nt wabshaba wo si shel em‑ahgi mo e aihim mat wehs wo i e shul ihda mam neid.” \s1 Matsh g geꞌe kudutalig wo i wuhsh \r An g neid g Matthew 24:3-14; Mark 13:3-13 \p \v 7 Sh g chuhchaij ab kakke ch hab kaij, “Hekid at hab wo i e juh ihda? Kut haschu d wo chehgidak matt heg ab wo s‑mahchk mo e aihim matki am hab wo e juh?” \p \v 8 Sh hab kaij g Jesus, “Mt wo s‑e nenꞌoidad ch pi am hu wo e iattogi. Muꞌi at an wo i wuwha aꞌahidag oidam k ni‑wepo wo e chehcheg hab kaijch mo d Jiosh si Kehsha ch hab wo chei mat e ai g tash. Pi g am hu wo i ha oid idam. \v 9 An at wo kaida mo am hahasko aꞌai e cheggia g jejewed. Kumt wabshaba pi heg hekaj wo e kudutad, chum as hems wo wohok. Hemho wa at hab wo mahsk haꞌichu wehpeg. K wabshaba pi hab d ahga mat e ai mat wo huhug g jewed. \v 10 Jejewed at ab aꞌai wo i e cheggia. \v 11 T an aꞌai hab wo e juh mat g jewed shaꞌi s‑ta ehbidam wo uꞌugij. T g bihugig wo gehsh k g s‑cheawagig ab wo i hih. S‑ta ehbidam haꞌichu at am wo i e chehgi ab dahm kahchim t amjed. \p \v 12 “Mat koi hab wo e juh ihda, kumt an wo em‑uꞌu k wo em‑shoꞌigchud k am wo em‑uꞌapa chechopi ha wui k wo em‑kuh. Kumt wo e lodai am ha tahgio g kokownal nam pi ab s‑ni‑wohochud. \v 13 Id at am wo em‑apꞌet mamt am wo ah g s‑kehg haꞌichu ahgaj g Jiosh. \v 14 Pi g am heki hu wo e kudutad heg hekaj mamt has wo chei hejel e wehhejed. \v 15 Ab ant wo em‑mah g neꞌoki ch amichudadag. Kut pi wo e nako g em‑obga mas ab wo wui kekiwua mamt has wo chei. \v 16 Em‑jehj ch em‑wepnag ch em‑hajuni ch em‑naipijju at am wo i em‑dagito ha wui g hahaꞌichu. Kumt haꞌijj wo e koꞌij. \v 17 Muꞌijj at wo s‑em‑kehꞌel nam pi ab ni‑hiwig. \v 18 Mt wabshaba s‑ap am wo gahi wuwha mamtp has wo i em‑juh \v 19 k wabsh wo s‑ha bahbgi. T g Jiosh wo em‑doꞌibia. \s1 Mash g Jesus am ahg mat wo e padch g Jerusalem \r An g neid g Matthew 24:15-21; Mark 13:14-19 \p \v 20 “Shondal at an wo biha g Jerusalem. Kumt hab wo s‑mahchk mo e aihim mat oi wo e padch g kihhim. \v 21 Hemho wa at am wo ahhio dohdaꞌag wui hegam mat am wo haꞌichugk Judea chekshani ch ed. T hegam mo am haꞌichug Jerusalem kihhim t am hemho wa wo ahhio ab amjed. Kut hegam mo gam hu wabsh jegko kih pi am hu wo i wahp kihhim ch ed \v 22 nat pi wo e ai mat wo s‑koꞌokam ha namkid g Jiosh k am wo wohokamch wehs hegai mo an oꞌohanas oꞌohanaj ed. \v 23 Ih shoꞌig! S‑ta at ehbidam wo mahsk am ha wehhejed hegam mat wo chuꞌuchum mahmadk ch hegam mat wabsh wo kia woꞌok g ali. Ab at wo i hih g geꞌe shoꞌigdag id dahm jewed. T g s‑koꞌok ha‑namkidadag ab wo gei ha ab idam hemajkam heg hekaj ha‑chuꞌijig. \v 24 Mt wo haꞌi ha kokda k wo haꞌi ha lilsochud k gam hu wo i ha ui mehk jewed wui. Kut g gawul mahs hemajkam an wo bei ihda Jerusalem k ia wo i e chiwiadad am hugkam mat wo kuhgit g ha‑apꞌedag g gawul mahs hemajkam. \s1 Matsh ep wo jiwia g Jiosh alidag \r An g neid g Matthew 24:29-31; Mark 13:24-27 \p \v 25-26 “T wo e uꞌugij mo haschu an hab chuꞌig t‑dahm. Kut s‑ta ehbidam hab wo e juh g tash ch mashad ch huhuꞌu k wo dagito g e‑wopogga. Kut g ge shuhdagi an wo wewgad ch an wo toꞌotonkad. T id wehs wo chehgi mat geꞌe haꞌichu hab wo e juh wehsko jewed dahm. T g hemajkam wo si s‑ehbidad wehs jejewed ch ed ch wo s‑e chuhug nat ge wo mahchk mat haschu has wo e juh. \v 27 Kunt ab hahawa si s‑masma wo i hud chewagi ch ed ab Jiosh kihdag amjed ahni Jiosh si Kehsha. Kut am wo e maskogi g ni‑gewkdag. \v 28 Bat masma wo e chehgi mo ab e aihim g ha‑doꞌibiadag hegam mat ab wo ni‑hiwgad. Kut heg hekaj wo chum si s‑ap e taht mat hekid wo i shonwua ihda mani em‑ahgid.” \s1 Mamtsh has masma wo s‑amich g jiwhiadaj \r An g neid g Matthew 24:32-35; Mark 13:28-31 \p \v 29-30 Tsh amjed g Jesus am ha ahgi ihda haꞌichu wepogida ahga, “Neh, mt wo s‑mahchk mo g toniabkam e aihim mamt wo nei mat g suhna jeꞌe ch nahnko mahs uꞌus ab wo i iꞌiwgi. \v 31 K hab wa masma hab mahs mamt wo nei mat hab wo e juh idam mani am heki hu em‑ahgid k wo s‑mahchk mo e aihim mant ep wo jiwia. \p \v 32 “Neh, hegam mat wo nei ihda mani em‑ahgid at d wabsh wo kia dodakamk jewed dahm mat hekid wehs am hab wo e juh. \v 33 Wehs am gam hu hab wo i e juh ihda Jiosh nahtoi mam in neid. T wabshaba g ni‑neꞌoki pi hekid gam hu hab wo i e juh. \s1 Mamt wo si s‑e nenꞌoidad \p \v 34 “Si g wo s‑e nenꞌoidad mat haha wabsh wo em‑ai hegai tash. Mt am hu pi wo mahchk. Pi g am wo shaꞌi e hiwgid mamt wabsh si muꞌi haꞌichu k ed wo e nakogad ch wo si e gegosidad ch wo nawkkoꞌod ch g e‑kihdagkaj wo e kudutad. \v 35 Hegai tash at am hab haha wabsh wo si e juh wehs hemajkam ha tahgio. \v 36 Mt wo si s‑e nenꞌoidad ch wo e hoꞌigeꞌidahunad chum hekid mamt ab wo uꞌukch g gewkdag ch s‑ap am gahi wo wuhsh wehs ihda mat am hab wo e juh. Nt pi an hu haꞌichu wo em‑abch ahni Jiosh si Kehsha mamt hekid wo ha lodai g hemajkam.” \p \v 37-38 Sh g Jesus wehs tashkaj am ha mashcham geꞌe cheopi ch ed. Kush muꞌijj am wui daiw wabsh i sisiꞌalimad mat ab wo kaiha. Sh am i huhuduk, sh gam hu hihhim idam Jesus Olive Uꞌus Kawulk wui ch am koksho. \c 22 \s1 Mamtsh am i apꞌech mamtsh wo mua g Jesus \r An g neid g Matthew 26:1-5; Mark 14:1-2; John 11:45-53 \p \v 1 Sh am i e aihim mash eda e wushshad matsh wa g Jiosh ha doꞌibia g ha‑shohshonbad. Sh heg eda pi e koꞌa hegai pahn mo jewajidas. \v 2 Sh g uꞌugchu papal ch chehanig ha mashchamdam am wabsh s‑aꞌagi e nakog matsh wo mua g Jesus ch wabshaba s‑ha ehbid g hemajkam. \s1 Matsh g Judas am apꞌech matsh wo gagda g Jesus \r An g neid g Matthew 26:14-16; Mark 14:10-11 \p \v 3 Kutsh g ge Jiawul Satan an bei g Judas Iscariot. \v 4 Tsh id am i ha dagito hegam Jesus k am him k am ha wehm aꞌaga g uꞌugchu papal ch geꞌe cheopi nuhkuddam ha‑geꞌegeꞌejig mat has masma am wo i dagito g Jesus ha wui. \v 5 Tsh si s‑hohhoꞌi idam k ab si ahgi mat wo namkid. \v 6 Tsh amjed am i e nako g Judas mat am wo neidad mat s‑aꞌagi wo gagda g Jesus ab ha wui. T pi wo mahchk g hemajkam ab amjed. \s1 Matsh am i e ai g ha‑shohshon ha‑doꞌibiadag gegosig. \r An g neid g Matthew 26:17-25; Mark 14:12-21; John 13:21-30 \p \v 7 Tsh am hahawa s‑ap i e ai hegai ha‑shohshonbad ha‑doꞌibiadag piast. Kush d wehpeg tash matsh eda wo e kokda g kahwal mahmad. \v 8 Sh g Jesus hab ha ahg g Peter ch John, “Am g wo hihim k am wo i apꞌech g t‑gegosig matt wo wuhshad g t‑shohshon ha‑doꞌibiadag.” \p \v 9 Kush hab kaij hegam, “Bahtt hab wo juh g t‑gegosig?” \p \v 10 Sh hab kaij, “Neh, am amt wo hihi Jerusalem wui. T ab hema wo himad g cheoj ch wo waꞌigchugad ab haꞌa t ab. Kumt am wo i oi. Kut am hu hebai wo him k am wo i wah hema kih ed. \v 11 Kumt hab wo chei ab wui g kihkam, ‘Neh, s‑mahchimk o g t‑mashchamdam mas an hebai i ha wiꞌis matt wo wuhshad g t‑shohshon ha‑doꞌibiadag.’ \v 12 Kut am wo hema em‑chehgi g kih. T id gan hu ha‑kih dahm hab wo chuꞌigk ch wo geꞌejk ch am wo apchudask. Kumt an haꞌab wo i apꞌech g t‑gegosig” \p \v 13 Kutsh wa woho am hihi idam kihhim wui. Tsh wa woho s‑ap am hab e juh mash has i ha ahg. Kutsh am i apꞌech g gegosig. \s1 Matsh g Jesus am i shonwuich g mihshmda chemait hugi. \r An g neid g Matthew 26:26-30; Mark 14:22-26; 1 Corinthians 11:23-25 \p \v 14 Tsh am i hud. Kutsh am hahawa dada hegam haꞌi. Tsh g Jesus am i dahiwua mihsa wui. Tsh g chuhchaij am ep dadhaiwua. \p \v 15 Kush hab kaij ab ha wui, “Si ani tatchua mant wo em‑wehm huh ihda gegosig mant koi wo ni‑muhkid \v 16 nant pi pi hekid ia hu em‑wehm ep wo huh ihda hab mahs gegosig. T wabshaba ab wo e ai mat wo s‑ap e nahto g em‑doꞌibiadag. Kumt an wo ni‑wehmajk dahm kahchim ch ed.” \p \v 17 Mtsh ab hahawa mah g nawait am tahsa ch ed. Kutsh ab i hoꞌigeꞌel g Jiosh k hab kaij ab ha wui, “Ab g wo behꞌi ihda k wehsijj ab wo ha ih. \v 18 Neh, ahni ant pi hekid ab hu ep wo ih ihda uhdwis wadag k ab wo ai mat wo e nahto g Jiosh kownaltalig.” \p \v 19 Neh, bash kaij ch am hahawa bei g chemait k ab hoꞌigeꞌel g Jiosh k am i hahain k hab kaij, “Do ni‑honshpadag ihda mant am i em‑hahaini. Id ani hab ahgch hab kaij mant wo ni‑muhkid am em‑wehhejed. Ab g wo huhgi ihda hahainig k id chum hekid am hab wo junihid mamt hekaj wo s‑ni‑chegitok.” \p \v 20 Tsh ab hahawa ep ha mah g wasib k hab kaij, “Do ni‑ehꞌed ihda nawait. Id ani hab ahgch hab kaij mat g ni‑ehꞌed wo e iawua mat hekaj am hab wo e juh hegai mo wa g Jiosh hab kaij matsh hab wo em‑juni. \p \v 21 “Neh, hegai mat wo ni‑gagda o ia ni‑wehm daha mihsa wui. \v 22 Bant wa masma wo ni‑muhkid mat has masma g Jiosh am i apꞌech mat g si Kehshaj wo e muhkid. T wabshaba wo si s‑koꞌokam e namkid hegai mat wo ni‑gagda.” \v 23 Tsh ab ha hekaj aꞌai i e kakke mas hedai wud wok ch hab wo e juh. \s1 Mas hedai d wo si haꞌichuk. \p \v 24 Kush am e neꞌowin hegam Jesus chuhchai am aꞌagadch mas hedai d wo si haꞌichuk am ha shahgid. \v 25-26 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Neh, ab am si e haꞌichuchud hab sha masma mo g kokownal. S‑mahch am mo hegam si s‑gewkam an ha uꞌukch g e‑hemajkamga. Kut hemho wa am hab wo junihid mo haschu ab ha chehani. Mt wabshaba ahpim pi hab masma am wo ha dahmkad g e‑wehm wohochuddam. Si amt s‑hemajim am wo i ha wehmtad. Hegam kokownal o tatchua mat g hemajkam hab wo ha elidad mo geꞌe haꞌichu hab ha junid. Mt wabshaba ahpim pi hab masma hab wo e elidad mam geꞌe haꞌichu hab ha junid g hemajkam. \v 27 Aha nam hig hab chum e elid mam d ha‑aꞌamo ch am wo dadhaiwua mat g em‑pionag wo em‑gegos? Ni eda ahni pi hab masma hab ni‑wua, chum anis d em‑kownalig ch wabshaba heg ni‑wepogid mani d em‑pionag. \p \v 28 “Ahpim amt pi hekid shaꞌi ni‑dagito am oidam g haꞌichu ni‑nakogig, \v 29 Kunt heg hekaj wo em‑kokownalch hab masma mat g ni‑ohg Jiosh ni‑kownalch. \v 30 Mt am ni‑wehm wo e gegosidad ni‑kownaltalig ed. Kunt hab wo em‑juh mamt d wo uꞌusagakamk am ha dahm hegam gamai gohk kawod dakam Tutuligo hemajkam.” \s1 Matsh g Jesus am ah mat g Peter pi wo mahch k e ah \r An g neid g Matthew 26:31-35; Mark 14:27-31; John 13:36-38 \p \v 31 Kush hab kaij g Jesus ab Simon Peter wui, “Ih, Simon, Jiosh at wo hiwigi g ge Jiawul mat wehsijj wo em‑aꞌappe hab sha masma mat g pilkani hihkdam wo nehnich g e‑hihka k gam hu wo i gawulkai g mohgaj. Jiawul o hab chum e ahg mat gam hu hab wo i em‑juh hab masma mo g mohg. \v 32 Nt wabshaba ab i tai g Jiosh mat wo i gewkaj g m‑wohochudadag, Simon. Kupt am wo i ha gewkemhu g e‑wehm wohochuddam mapt hekid ab uhpam wo i e nodagi ni‑wui.” \p \v 33 Sh hab kaij g Peter, “Ni‑kownalig, ni‑nahtokch ani mant wo ni‑kuhpachud k wo ni‑muhkid m‑wehm.” \p \v 34 Sh hab kaij g Jesus, “Neh, Peter, pi at koi am hu wo kuhu g keli chuchul id i chuhug ab, kupt waikko hab wo chei map pi shaꞌi ni‑mahch.” \s1 Matsh am wo nam g aꞌappema \p \v 35 Sh hab ep kaij g Jesus ab ha wui, “Neh, namd haꞌichu i pi edagi mam wa ahgachug g haꞌichu ni‑ahga pi uꞌuk g e‑lial kokstal o g limoshana kokstal o g shuhshk?” \p Sh hab kaij hegam, “Pi haꞌichu.” \p \v 36 Sh hab hahawa ha ahg, “Mt wabshaba hemu an wo uꞌad g e‑lial kih ch e‑is‑pahyo chum ams hems wo gagda g e‑lihwa k hekaj wo hema ha nolawt g is‑pahyo. \v 37 Hemho wa at am hab wo e juh ihda mo ab ni‑amjed oꞌohanas ch hab chuꞌig: \q1 Bamt masma ab wo mohtoꞌi g chuꞌijig g Jiosh si Kehsha mamt g pi ap hemajkam.” \rq Isaiah 53:12 \rq* \p \v 38 Sh hab kaij hegam chuhchaij, “Pegih, t‑kownalig, m ia gohk wehch g iꞌis‑papayo.” \p Sh hab kaij g Jesus, “Neh, e at ai matt wo hihi.” \s1 Matsh g Jesus pi ap e taht k am e hoꞌigeꞌidahu Gethsemane t am \r An g neid g Matthew 26:36-46; Mark 14:32-42 \p \v 39 Tsh amjed gam hu hih g Jesus Olive Uꞌus Kawulk t ab mash hab wa e wua. Kutsh oi hegam chuhchaij. \v 40 Tsh am i dada amai. Sh hab kaij ab ha wui, “Am g wo e hoꞌigeꞌidahun mamt s‑ap wo nako g e‑aꞌappema.” \v 41 Neh, tsh am hahawa ha dagito k am baꞌich shaꞌi him k am tonwua k e hoꞌigeꞌidahun \v 42 hab kaijch, “Ni‑ohg, matp am wo s‑apꞌek, pt gam hu hab hig wo i juh hegai si s‑koꞌok shoꞌigdag mo ab ni‑wui him. Kuni eda tatchua mat ahpi g m‑tatchui hab wo e juh.” [ \v 43 Tsh am haha wabsh hema jiwia g anghil ab wui k ab si i gewkaj. \v 44 Kutsh si e kudut k am baꞌich haha wabsh si e hoꞌigeꞌidahu. Kush g wahuddaj am e iawua jewed dahm k d wabsh ehꞌed.] \p \v 45 Tsh am i haꞌasa e hoꞌigeꞌidahun k am hih mash am dadha hegam chuhchaij. Kush am kohksh nash pi wabsh i ha baꞌiwich g pi ap tahhadkam. \v 46 Sh hab kaij ab ha wui, “Shahchu am ahgch kohksh? Ab g wo nehnen k wo e hoꞌigeꞌidahu mamt s‑ap wo nako g e‑aꞌappema.” \s1 Matsh e behij g Jesus \r An g neid g Matthew 26:47-56; Mark 14:43-50; John 18:3-11 \p \v 47 Sh am wabsh kia neok. Sh ab haꞌi ge hihim g hemajkam. Kush heg ha wanimed Judas mash d chum hema kehshaj g Jesus ch ab wui i hih matsh ab wo chintad. \p \v 48 Sh hab kaij g Jesus, “Ih, Judas, pt wo ni‑gagda ab ni‑chintadk ahni Jiosh si Kehsha!” \p \v 49 Tsh am i nei hegam haꞌi Jesus chuhchai mo haschu has e wua k hab kaij, “T‑kownalig, natt wo ha cheggia g iꞌis‑papayokaj?” \v 50 Kutsh hema ab si i widu g is‑pahyo k g uhgchu pahl neholiga nahk an si hikuch. \p \v 51 Sh hab kaij g Jesus, “Am g wo wa i haꞌasa,” k an taht ihda cheoj nahk k doaj. \p \v 52 Tsh am wui dada g uꞌugchu papal ch cheopi nuhkuddam ha‑geꞌegeꞌejig ch g geꞌeged mat an wo bei. Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Bamki ni‑elid mani d s‑chu ehskam ch hab ia dada uꞌukch g iꞌis‑papayo ch uꞌus. \v 53 Am ani em‑wehm haꞌichug cheopi t am wehs tashkaj. Kumt pi an hu ni‑bei. T wabshaba hemu am i em‑apꞌet. Pi apꞌekam at s‑ap am hab wo e juh s‑chuhugam k ed.” \s1 Matsh g Peter pi mahch k e ah g Jesus \r An g neid g Matthew 26:57-58, 69-75; Mark 14:53-54, 66-72; John 18:12-18, 25-27 \p \v 54 Tsh an bei g Jesus k gam hu i bei uhgchu pahl kih wui. Sh g Peter ga hu wabsh mehkjed ha oid. \v 55 Kutsh eda am ge e nai kolhai ch ed. Kutsh am i jiwia g Peter k am ha wehm dahiwua hegam mo am dadha. \p \v 56 Kutsh am hema jiwia g chehia pion k am nei g Peter k ab si i neid k hab kaij, “Ihda oꞌodham o wa an wehmaj hegai mamt an bei.” \p \v 57 Tsh wabshaba pi mahch k e ah g Peter hab kaijch, “Pi ani shaꞌi mahch hegai.” \p \v 58 Sh am shaꞌi haꞌas. Kutsh am hema ep cheh g Peter k hab kaij, “Ahpi ap d hema hegam Jesus.” \p Sh wabshaba hab kaij g Peter, “Ih, pi o woho.” \p \v 59 Sh am hu d i hemako ohla amjed. Kush hema oꞌodham am si e gewkaj ch hab kaij, “Woho o wa mo ihda oꞌodham hab d waꞌap ha wehm oꞌodham noki pi ab d kihkam Galilee chekshani ch ed.” \p \v 60 Sh hab kaij, “Pi ani shaꞌi mahch maps haschu hab ahg.” Neh, sh am wabsh kia neok. Tsh g keli chuchul am si ku. \v 61 Kutsh ab si e sikolkai g Jesus k ab si i nei g Peter. Tsh am wabsh si chegito g Peter g jesus neꞌoki mo wa hab kaij, “Koi at wo kuhu g keli chuchul, kupt waikko hab wo waꞌi chei map pi ni‑mahch.” \v 62 Tsh gam hu hahawa i wuhsh g Peter k si pi ap e tahtk ch shoak. \s1 Mamsh nahnko ahg ch gewittan g Jesus \r An g neid g Matthew 26:67-68; Mark 14:65 \p \v 63 Sh hegam mash am nuhkud g jesus nahnko ahg ch an si maꞌish k wuh g wuhpuij \v 64 k ab si shonikkash ch hab ahg, “Am g hig t‑ahgid mas hedai ab m‑shonikka.” \v 65 Kush muꞌi nahnko ep s‑koꞌokam ahg. \s1 Mamtsh am uꞌapa g Jesus ha wui g e jehnigiddam \r An g neid g Matthew 26:59-66; Mark 14:55-64; John 18:19-24 \p \v 66 Tsh am i mahsi. Kutsh am e nam hegam geꞌeged ch uꞌugchu papal ch chehanig ha mashchamdam mash d e jehnigiddam. Kumtsh am ha wui uꞌapa g Jesus. \p \v 67 Sh idam hab kaij, “Am g t‑ahgid maps d Jiosh si Kehsha.” \p Sh hab kaij g Jesus, “Pi amt woho ab hu wo ni‑wohoch mantp am wo em‑ahgi mani hedai wud. \v 68 Kumt pi woho ab hu wo i nodagi hegai mantp haschu wo em‑kakke. \v 69 Nt wabshaba wo em‑ahgi mant iꞌajed an s‑apkojed hugidaj an wo dak g Jiosh ahni si Kehshaj.” \p \v 70 Kush wehsijj hab kaij, “A kuptp d Jiosh alidag?” \p Sh hab kaij ab ha wui, “Dani ahni.” \p \v 71 Sh hab kaij hegam, “Neh, pi ach shaꞌi hema tatchua mat wo si s‑mahch k ah. Ahchim ach hejel kah mo si pi ap neok ab Jiosh t amjed ch hekaj wo chum e muhkid.” \c 23 \s1 Mamtsh g Jesus am i dagito Pilate wui \r An g neid g Matthew 27:1-2, 11-14; Mark 15:1-5; John 18:28-38 \p \v 1 Kutsh wehsijj hegam hahaꞌichu ab si e wehmt k am i bei g Jesus heg wui mash d kownal am Judea chekshani ch ed ch hab chehgig Pilate. \v 2 Sh ab ha kaiham. Kush ab wui ab haꞌichu abchudahim g Jesus hab kaijch, “Neh, ihda oꞌodham o im hu hab wabsh i ha wawan g t‑hemajkamga hab ha ahgch mat pi wo namkid g geꞌe kownal. Kuch kah mo hab hejel e ahg mo d jiosh si Kehsha ch d uhg kownal. Kupt hemho wa wo mua.” \p \v 3 Kush ab kakke g Pilate g Jesus ch hab kaij, “Nap d ha‑kownalig g Tutuligo hemajkam?” \p Sh hab kaij g Jesus, “Dani ahni.” \p \v 4 Tsh g Pilate am i mamche hegai mam ab abchud. Sh eda muꞌi an oiopo g hemajkam s‑neidamk mo has e wua. Tsh g Pilate am ha kaichudk hab ha ah g uꞌugchu papal, “Pi ant haꞌichu shaꞌi cheh mas pi ap hab juh ihda oꞌodham mat heg hekaj wo e muhkid.” \p \v 5 Kush wabshaba baꞌich i e gewpkad ch hab kaij, “Am o ha chuꞌamun g t‑wehm oꞌodham haꞌichu ha mashchamch wehsko ga hu Galilee t amjed ch ia Judea ch ed ch chum hems iia Jerusalem ch ed.” \s1 Mamtsh am uꞌapa g jesus Herod wui \p \v 6 Tsh am i kah g Pilate ihda k hab kaij ab ha wui, “Kutp ab Galilee chekshani ch ed d kihkam ihda oꞌodham?” \v 7 Kumsh am ahgid mash am haꞌab d kihkam. Sh g Herod am d ha‑kownalig Galilee chekshani ch ed ch iaꞌi idani am hab waꞌap haꞌichug Jerusalem t am. Kumtsh heg hekaj am wui uꞌapa g Jesus. \p \v 8 Kush si s‑hehgig g Herod nash pi tash waꞌi chum s‑neidamk hab chum e ahgch matp hems am tahgio hab wo juh g s‑hasig haꞌichu. \v 9 Kumtsh am kei tahgio. Kush muꞌi haꞌichu kakke. Sh wabshaba pi has shaꞌi kaij g Jesus. \v 10 Kush g uꞌugchu papal ch chehanig ha mashchamdam am gegok ch si s‑gewkam ab haꞌichu abchud g Jesus. \v 11 Sh g Herod g e‑shondalig ha wehm haha wabsh nahnko ahg g Jesus ch si ash k ash g si s‑kehg kahba ab wahki. Tsh ab hahawa ha cheha g Herod mat wo uhpam bei am Pilate wui. \v 12 Kutsh heg i tash ab g Pilate ch Herod ab hahawa e nawojt k ash eda chum s‑e kehꞌid. \s1 Mamtsh am i apꞌech matsh wo e muhkid g Jesus \r An g neid g Matthew 27:15-26; Mark 15:6-15; John 18:39–19:16 \p \v 13 Tsh g Pilate am i ha hemapai g uꞌugchu papal ch ha wanimeddam g hemajkam \v 14 k ash hab kaij ab ha wui, “Ia amt uꞌapa ihda oꞌodham ni‑wui hab kaijch mo goꞌolko ha wanimed g hemajkam. Kunt hemuch ia em‑kaichudk am i mamche hegai mam ab abchud k pi haꞌichu shaꞌi cheh mas pi ap hab junihi m. \v 15 Kutsh Herod hab waꞌap pi haꞌichu shaꞌi cheh. T g shondaligaj ab uhpam i uꞌapa t‑wui. Pi atki haꞌichu hab juh ihda mas heg hekaj wo e muhkid. \v 16 Kunt wabsh wo ha cheha mat wo gewittan k wo dagito.” [ \v 17 Neh, bash kaij nash pi am hema i dadagitosh g lihso ha wehhejed wehs ahid ab mo eda hab e wua hegai geꞌe gegosig.] \p \v 18 Kush wehsijj hegam muꞌi hemajkam mo am haꞌichug si s‑kaidam hab kaij, “Pi ach tatchua ihda. Barabbas apt wo i dagito t‑wehhejed.” \v 19 Sh eda ihda Barabbas am e kuhpch nash pi chum haꞌi ha wehm cheggia g kownal ch haꞌi ha kokda. \p \v 20 Sh am ep chum ha wehm neok g Pilate nash pi chum s‑dagitoimk g jesus. \v 21 Sh wabshaba am ep si s‑kaidam hab ge kaij muꞌikko, “Muꞌani! Muꞌani ab kots t ab!” \p \v 22 Sh hab ep chum kaij g Pilate, “A t haschu pi ap hab juh. Pi ant haꞌichu shaꞌi cheh mas heg hekaj wo e muhkid. Ab ant wo ha cheha mat wo gewittan k wo dagito.” \p \v 23 Sh wabshaba am wabsh si s‑kaidam hab kaij matsh ab wo naggia kots t ab. Neh, tsh g ha‑hihinki gewito g Pilate. \v 24 Tsh am i apꞌech mat am hab wo e juh g ha‑tatchui. \v 25 Kumtsh gam hu i wuhshad hegai mash d ha cheggiadkam ch d ha muꞌakam k amtsh g Jesus am i dagito ha wui mat am hab wo juh mo has i elid. \s1 Mamtsh ab naggia g Jesus kots t ab \r An g neid g Matthew 27:32-44; Mark 15:21-32; John 19:17-27 \p \v 26 Kumtsh gam hu i bei g Jesus ab kushwiotachudk g kots. Kush am hu hebai hihim. Tsh ab hema i ha nam g oꞌodham mash ab him Jerusalem wui. Id ash hab chehgig Simon ch ab d kihkam mash am d Cyrene ch ash ab him ga hu oꞌoidag amjed. Kumtsh am wabsh si be k ab kushwiotach g kots k atsh hab juh mat ab oidk wo himad g Jesus. \p \v 27 Kush muꞌi hemajkam ab oidch hihim. Sh g uꞌuwi si shoanihim wehhejed. \v 28 Tsh ab i ha nei g Jesus k hab kaij ab ha wui, “Pi g am ni‑wehhejed wo shoanid, ahpim Jerusalem t am kihkam, ch wabshaba hejel e wehhejed ch e‑aꞌaliga ha wehhejed. \v 29 Ab o him g tash mat hab wo chei g hemajkam mo si haꞌichu s‑ha abamk hegam uꞌuwi mat pi hekid shaꞌi mahmadt. \v 30-31 Woho o wa mat s‑ta ehbidam haꞌichu hab wo e juh am ni‑tahgio. T wabshaba baꞌich i s‑ta ehbidam haꞌichu hab haha wo juh am ha tahgio hegam mo d pi ap chuꞌijkam ch pi ab hu ni‑wui e nohnogimk. (30) Hegam at pi wo e nako mas heg wo nako k heg hekaj wo chum tatchua mat g dohdaꞌag am ha dahm wo i shulig k wo ha ehsto.” \p \v 32 Kumsh gohk ep ha uꞌa mamtsh am wehmaj wo ha kokda. Sh idam d pi ap hehemajkam. \v 33 Kumtsh an dada anai mash am hab e aꞌaga Koshwak. Tsh g shondal ab hahawa sisish g Jesus kots t ab k am i kei g kots wag ch ed k gan hu aꞌai hab waꞌap ha nahngia hegam pi ap hehemajkam kokots t ab. \p \v 34 Tsh ab hahawa e hoꞌigeꞌidahu g Jesus k hab kaij, “Ni‑ohg Jiosh, ab g wabsh si i s‑ha hoꞌigeꞌid hegam mat ab ni‑naggia. Pi o shaꞌi mahch mani d si m‑Kehsha ch d s‑apꞌekam.” \p Kutsh g shondal am e chichwi k g wehschugaj e toꞌi. \p \v 35 Sh g hemajkam am gegok ch neid wehs ihda. Sh g ha wanimeddam nahnko ahg g Jesus ch hab kaij, “Ha at doꞌibia haꞌi, pegih, k hejel wo e doꞌibia matp d Jiosh si Kehsha.” \p \v 36 Kush g shondal hab waꞌap nahnko wua ch hab wabsh s‑junim k ab chum mah g nawait \v 37 ch wabsh nahnko ahg hab kaijch, “Oi g hejel e doꞌibiad napsh pi d ge kownal.” \p \v 38 Sh am dahm oꞌohadag ihda, “Id o d Tutuligo hemajkam ha‑kownalig.” \p \v 39 Kush hema hegam pi ap hehemajkam mash ab hab waꞌap naggia kots t ab ab si s‑koꞌokam has ahg g Jesus ch hab kaij, “Neh, kuptp d ge Jiosh si Kehsha, pegih, k wo hejel e doꞌibia k ahchim ep wo t‑doꞌibia.” \p \v 40 Kush g hema ab si s‑kehꞌid ihda ch hab kaij, “Aha nap pi ehbid g Jiosh. Ia ach t‑wehm nahngia ch ab t‑wepo mohtoꞌidas g chuꞌijig. \v 41 Kuch ahchim s‑ap ab mohtoꞌidas nach pi wa woho d pi ap chuꞌijkam. Kutsh eda ihda pi hab shaꞌi juh g pi apꞌekam.” \p \v 42 Neh, bash kaij ihda hema ch ab Jesus wui hab hahawa ep kaij, “Jesus, ab apt wo wa al s‑ni‑chegitok hekid ab bek g e‑kownaltalig.” \p \v 43 Sh hab kaij g Jesus ab wui, “Neh, ni ab si m‑ahgid mapt id i tashkaj wo ni‑wehmajk an Jiosh kihdag ed.” \s1 Matsh muh g Jesus \r An g neid g Matthew 27:45-56; Mark 15:33-41; John 19:28-30 \p \v 44 Kutsh am i dahm juh. Tsh muh g tash k wehsko s‑chuhugam ch ab ai g waik ohla. \v 45 Kutsh am geꞌe cheopi ch ed g s‑kowk ikus kuhpadag ab si shel e wantsh. \v 46 Kush am si s‑kaidam e hoꞌigeꞌidahun g Jesus Jiosh wui ch hab kaij, “Ni‑ohg, ab ant i m‑mah g ni‑doakag.” Neh, bash cheꞌiok am i muh. \p \v 47 Kutsh am i nei g shondal ha‑geꞌejig matsh haschu has e juh k ab si ihm g Jiosh ch hab kaij, “Woho oki d s‑apꞌekam oꞌodham ihda.” \p \v 48 Tsh amjed muꞌijj gam hu uhpam hihi hegam mash ab neid ab wabsh e wecho wahpkch nash pi oi wa si ap e tatat. \v 49 Kush wehsijj hegam mo si s‑mahch g Jesus ga hu wabsh mehk gegok ch ab neid wehs ihda. Haꞌi idam ash d hegam uꞌuwi mash ga hu Galilee t amjed an wehmajkahim g Jesus. \s1 Mamtsh ged hu cheh g Jesus \r An g neid g Matthew 27:57-61; Mark 15:42-47; John 19:38-42 \p \v 50-51 Sh eda wa hema hegam e jehnigiddam chum pi hohhoꞌid matsh g wehmaj e jehnigiddam s‑muꞌam k ah g Jesus. Id ash hab chehgig Joseph ch ab d kihkam mash am d Arimathea ch s‑ap d oꞌodham ch ab nenida g Jiosh kownaltalig. \v 52 Tsh hekid am i muh g Jesus, tsh ha hekaj am wui hih g Pilate k ab si e shoꞌigchud k tahni g honshpadaj. Tsh am wa apꞌech matsh wo bei. \v 53 Tsh gam hu ep him k ab i huduni. Sh am mia hab chuꞌig g hihaꞌini ch ab heki hu cheotas hodai ch ed ch pi koi e hekaj. Tsh g Joseph am i bei g honshpadag k ged hu heg eda cheh am i hobinodk g s‑kehg ikuskaj. \p \v 54-55 Tsh hegam uꞌuwi mo wehmajkahim g Jesus ab Galilee t amjed gam hu oi g Joseph k ash neid mat hebai e cheh g Jesus k has masma ab e woi. (54) Kush d wialos. Sh g hemajkam chum e nakog no pi g shahwai d ha‑mihshmda tash. \v 56 Kutsh gam hu uhpam hihi idam uꞌuwi mash hebai dadha k am i apꞌech haꞌichu mat hekaj wo s‑ap hab juh mo hab masma hab ha wua g e‑koꞌidag k ash am hahawa e ulinihogi mihshmda tash ch ed mo hab masma d ha‑chehanig. \c 24 \s1 Matsh ab uhpam wuhsh g Jesus muhkig t amjed \r An g neid g Matthew 28:1-10; Mark 16:1-8; John 20:1-10 \p \v 1 Sh am e aihim g domig tash. Tsh am hihi idam uꞌuwi hihaꞌini wui k ash uꞌa hegai matsh am nahto matsh hekaj wo i apꞌech g muhki. \v 2 Kush gam hu e melchudas hegai geꞌe hodai mash ab hekaj e kuhpch g hihaꞌini. \v 3 Tsh am i wahp k pi shaꞌi edagi g muhki \v 4 k am wabsh i gegok pi amichudch ihda. Tsh am haha wabsh gohk i e chehgi ha wui mo hab sha mahs mo g oꞌodham. Kush wabsh si tonod g haꞌichu ha‑eniga. \v 5 Kutsh si e totods idam uꞌuwi k ab si i shul jewedo. \p Sh hab kaij idam gohk ab ha wui, “Shahchu am ahgch ia gahg hihaꞌini t am hegai mo d doakam? \v 6 Pi o ia hu haꞌichug g Jesus nat pi i wuhsh ab muhkig amjed. Am g wo i chegito mo wa has kaij ab em‑wui. Am am wa wabsh kia haꞌichug Galilee t am. \v 7 K wa hab kaij, ‘Hemho ant am wo wa i ni‑dagito pi apꞌekam hemajkam ha wui ahni Jiosh si Kehsha. T hegam ab wo ni‑naggia kots t ab mat wo ni‑mua. Nt wabshaba wo i wuhsh muhkig amjed am heg eda waik tash amjed.’ Neh, bo kaij g Jesus ab em‑wui.” \p \v 8 Kutsh idam uꞌuwi am i chegito mash wa hab kaij g Jesus \v 9 k ga hu uhpam hihim k ash am ha ahgid hegam gamai hemako Jesus chuhchai ch wehs g haꞌi mat has e juh. \v 10 Haꞌi idam uꞌuwi mash am ha ahgid ash d Mary Magdalene ch Joanna ch hegai Mary mash g madaj hab chehgig James. \p \v 11 Kush hegam Jesus chuhchai pi ab hu ha wohochud nash pi hab ha elid mo wabsh pi e mahch ch hab kaij. \v 12 Tsh wabshaba g Peter am i e nakog k am meh hihaꞌini wui k ged hu meliw k am i koachsh. Kush heg am waꞌi kahch s‑kehg ikus mash heg hekaj chum e hobinodch. Tsh amjed gm hu uhpam hih am wabsh i pi amichudch matsh haschu has e juh. \s1 Matsh haꞌi nei g Jesus am hebai hihimadch \r An g neid g Mark 16:12-13 \p \v 13 Kush heg waꞌi tash gohkajj am hihim Emmaus kihhim wui. Id amt ab wo ai kihhim am hu i gohk ohla ab am hihimadch Jerusalem t amjed. \v 14 Sh idam am hihimad ch neneok ab amjed hegai matsh haschu has e juh am tahgio g Jesus. \v 15 Tsh g Jesus am ha aꞌa k am ha wehm hih. \v 16 Kush hi wa chum neid ch wabsh pi amichud. \p \v 17 Sh hab kaij g Jesus ab ha wui, “Shahchu am am si aꞌagad ch ia hihim?” \p Tsh am wabsh i gegokiwua k si pi ap e tahtkam mahs. \v 18 Sh hema idam hab chehgig Cleopas ch id hab kaij ab wui, “Aha nap ahpi waꞌi hejel pi mahch mat haschu has e juh hemuch huꞌi ch eda am daha Jerusalem t am?” \p \v 19 Sh hab kaij g Jesus, “Shahchu ap hab ahg?” \p Kush hab kaij ihda, “Hegai mat hab e juh am tahgio hegai mo hab chehgig Jesus ch ab d kihkam Nazareth t ab. Heg oki d Jiosh haꞌichu i tashogiddam. K wehsijj ab si has elid mo haschu hab junihim ch has i kaij. \v 20 Kut g uꞌugchu papal ch t‑wanimeddam am i dagito kownal wui mat wo mua. Kumt ab sisish kots t ab k mua. \v 21 Kuch eda id hab chum si elid mo d hegai matsh wa wo t‑doꞌibia ahchim Tutuligo hemajkam. K hemuch d i waik tash amjed mat hab e juh. \v 22 Kut am haꞌi hihi g uꞌuwi t‑wehm wohochuddam wabsh i siꞌalim \v 23 k atsh pi cheh g muhki k uhpam dada k t‑tods am t‑ahgidch matsh am haꞌi i e chehgi g anghil ha wui. Sh idam hab ha ahgid mo d doakam g Jesus. \v 24 T am haꞌi hihi g chechoj hihaꞌini wui k am s‑mai mash wa woho pi am hu haꞌichug g muhki mo hab chum kaij hegam uꞌuwi.” \p \v 25 Sh hab hahawa kaij g Jesus ab ha wui, “S‑wohom am hig pi haꞌichu aꞌamichud ch pi wohochud hegai mo wa g kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam am ahg. \v 26 No hig pi hab wa mahs mat hab masma wo e shoꞌigch g Jiosh si Kehsha k am wo i wah si s‑kehg e‑apꞌedag ed.” \v 27 Neh, bash kaij g Jesus ch amjed am i wuhshad k am tashogi wehs hegai matki g Mosesbad ch wehs hegam kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam an oꞌoha ab amjed. \p \v 28 Kutsh am hihim k am i aihi hegai al kihhim mo am wui d hihimdam. Sh gam hu wabsh i si him g Jesus. \v 29 Kush wabshaba an shoshobid ch hab kaij, “Ia apt wo waꞌi jiwia t‑wehm. Hudunihim o k ch ab i s‑chuhugamhi.” \p Kutsh wa woho am ha wehm i jiwia. \v 30 Tsh am wo i gegos. Tsh am bei g chemait k am e hoꞌigeꞌidahun k am hahawa hahain k ab ha mah. \v 31 Kutsh am hahawa i amich. Tsh wabshaba am wabsh i piꞌata. \p \v 32 Sh hab hahawa kaij ab aꞌai e wui, “Neh, ab at wa si i t‑shuhdad g s‑ap tahhadkam mo wa ab t‑wehm neokhim ch am tashogid g Jiosh oꞌohana mach ab hihim wohg oidch.” \p \v 33 Tsh am ha hekaj i e nakog k gam hu uhpam hihi Jerusalem wui. Kush am e hemapadch hegam gamai hemako Jesus chuhchai haꞌi ha wehm g e‑wehm wohochuddam. Tsh am dada idam gohk. \v 34 Kush hegam am ha ahgid ch hab kaij, “Neh, woho atki i wuhsh g t‑kownalig Jesus ab muhkig amjed. Kutsh g Simon nei.” \v 35 Kush idam gohk am hahawa epai ha ahgid matsh haschu has e juh am wohg ch ed ch heg ehp matsh amich g Jesus matsh am hahai g chemait. \s1 Matsh g Jesus am i e chehgi hegam ha wui gamai hemako \r An g neid g Matthew 28:16-20; Mark 16:14-18; John 20:19-23; Acts 1:6-8 \p \v 36 Sh am wabsh kia aꞌaga ihda. Sh am haha wabsh kehk ha shahgid g Jesus ch ash hab kaij ab ha wui, “Am g wo s‑ap e tahtkkad.” \v 37 Kutsh shaꞌi si e totods hab em‑ahgch mo d wabsh kokꞌoi. \p \v 38 Sh hab kaij ab ha wui, “Pi g wo shaꞌi e kudut k ab wabsh wo s‑ni‑wohochudad. \v 39 Ab g wo i neid g ni‑nohnhoi ch ni‑tahtad k wo s‑mai mani d ahni. Ab g wo ni‑tahtam k wo nei mani pi d kokꞌoi. Kokꞌoi o pi ha chuhkug ch pi ha ohꞌo mani ahni hemuch imhab chuꞌig.” \p \v 40 Kush hab cheꞌiok ab ha chehgi g e‑nohnhoi ch e‑tahtad. \v 41 Kush chum si s‑ap e tahtk ch wabshaba wabsh i hahaꞌadka natsh pi wabsh i pi mai mat has wo el. Kush heg hekaj ab ha kakke mas am haꞌichu chekch mat wo hu. \v 42 Kutsh ab ge mah g watopi gaꞌi. \v 43 Kutsh ab be k huh. Sh id wehsijj neid. \p \v 44 Kush hab hahawa kaij ab ha wui, “Wehs ani am em‑ahgid ihda heki hu. Wehs haꞌichu at hemho wa am hab wo e juh mo an oꞌohanas ab ni‑amjed ha‑oꞌohana ed g Mosesbad ch hegam haꞌi kekelibad Jiosh haꞌichu i tashogiddam ch heg eda nenꞌei oꞌohana mo an hab chuꞌig Jiosh heki hu oꞌohana ed.” \p \v 45 Neh, bash kaij ch ab hahawa i ha mah g amichudadag mat wo s‑amich g Jiosh oꞌohana \v 46 k ash hab kaij ab ha wui, “Bant masma hab ni‑juh mo wa hab chuꞌig an Jiosh oꞌohana ed mant hab wo wa ni‑juh. An o oꞌohanas mantsh wo ni‑shoꞌigchud k wo ni‑muhkid. Kutsh d wo i waik tashk amjed. Ntsh ep wo ni‑chegito. Neh, heg ant hab juh. \v 47 Kut ia Jerusalem t amjed am aꞌai wo i e ahgahi gam hu wehsko jejewed ha dahm mat g hemajkam ab wo i ni‑hiwig k gm hu wo s‑ohhod g pi ap e‑chegitoi. T g Jiosh im hu hab wo i juh g pi ap ha‑chuꞌijig. \v 48 Ahpim amt am wo ahgahid ihda si s‑has haꞌichu mam neid ch kah. \v 49 T g Hekia S‑apꞌekam Gewkdag ab wo em‑mah g gewkdag mamt hab wo junihid. Heg ant am wo cheha mat wo em‑wehmajkad hab masma mo g ni‑ohg Jiosh hab kaij mat hab wo e juh. Mt heg hekaj ia wo dadkad Jerusalem t ab ch ab wo ai mamt ab wo bei hegai gewkdag.” \s1 Matsh g Jesus gam hu i e bei dahm kahchim wui \r An g neid g Mark 16:19-20; Acts 1:9-11 \p \v 50 Tsh am hahawa i ha wanim amai mash am miabidch g Bethany. Tsh am hu hebai i dada. Kutsh am uhgk ul g e‑nohnhoi ha dahm k ab ha hoꞌigeꞌelid, \v 51 Tsh g Jiosh gam hu i bei dahm kahchim wui. \p \v 52 Sh idam ab si has elid ch gam hu hahawa hihi Jerusalem wui s‑hehgigch \v 53 k amjed chum hekid am hihhim geꞌe cheopi wui ch ab hoꞌigeꞌelid g Jiosh.